REPORTAGE Evia, paradise lost

Griekenland, april 2022. In de buurt van Vasilika in het noorden van Evia: dit domein in de gemeente Istiaia-Aidipsos maakt deel uit van de 52.000 hectaren grond die tussen 3 en 11 augustus 2021 in vlammen zijn opgegaan.

Evia, een eiland in de Egeïsche Zee, werd afgelopen zomer door een zware brand geteisterd. Daarvoor was het een groen paradijsje dat leefde van zijn dennenhars, olijfolie en honing. Nu lijkt het een verkoold slagveld. De bewoners verloren hun huis en werk. Toch doen ze er alles aan om het eiland te herstellen en te beschermen tegen de vraatzucht van projectontwikkelaars. Wij zochten deze onvermoeibare helden op.

Tekst Alexandre Duyck Foto’s Penelope Thomaidi

IEDEREEN DIE EVIA KENDE, omschreef het eiland als een paradijs. Op twee uur rijden van Athene en met een brug verbonden aan het vasteland, was het eiland – ver weg van het massatoerisme – een veilige haven voor fauna en flora. Maar midden zomer 2021 sloeg het paradijs om in een ware hel. Iedereen herinnert zich de beelden in de media van vakantiegangers die de vuurzee ontvluchtten langs de zee, de enige manier om aan de vlammen te ontkomen, of van inwoners die huilend de omvang van de ramp overschouwden. Begin augustus teisterde een gigantische brand negen dagen lang het noorden van het eiland, verslond daarbij zowat alles wat het tegenkwam en vernietigde miljoenen bomen over een oppervlakte van vijftigduizend hectare. Stel je een vierkant voor van 75 op 75 km vol bossen en boomgaarden, waar nauwelijks nog een scheut van overblijft. Een drama. Toch zijn de bewoners op het eiland gebleven. En zoals vaak na een ramp, vechten heel wat vrouwen om het gewone leven weer zo goed als mogelijk op gang te krijgen.

Om alvast één misvatting de wereld uit te helpen: een verbrand bos herstelt zich niet vanzelf. En olijfgaarden nog minder. Menselijk ingrijpen is vereist: je moet de dode bomen omhakken, opnieuw bomen planten en geduldig afwachten tot alles weer groeit. Of zoals een van de bewoonsters met een krop in de keel zegt: “Je moet aanvaarden dat het landschap waar je elke ochtend vanuit je raam naar keek, voor altijd verdwenen is.” De inwoners zien af, dat valt niet te ontkennen. Ze worstelen met de weinige middelen die ze hebben, maar ze blijven vechten. Marina Valli en haar man Stefanos zijn beiden met pensioen en runnen een pension (eleonas.gr) met uitzicht op zee. Het gebouw hebben ze eigenhandig uit de vuurzee kunnen redden, maar van hun 3500 olijfbomen blijven er nog maar 800 over. Afgezien van een paar percelen en een paar bomen die het wonderbaarlijk gered hebben, is alles verbrand. Peter, een vaste Noorse klant, is hen komen helpen om takken weg te snijden, de bomen weg te halen, het terrein schoon te maken en opnieuw te beplanten. In de verte klinkt het schelle geluid van een kettingzaag. “Het is het enige geluid dat we nog horen. Ik kan er niet meer tegen”, zucht Marina. “We hadden een bos waar we zo van hielden. Het vuur verwoestte niet alleen ons landschap, maar ook ons leven.”

Hierboven

Korina Tsirigou op het strand van Aghia Anna voor haar hotel. Ze hoopt dat mensen het eiland nog steeds willen bezoeken. Zij ondersteunt het reconstructieplan van Noord-Evia dat voorgesteld werd door de ngo Diazoma. Het lijkt haar dé gelegenheid om de ontwikkeling van het eiland te reglementeren.

DE TRANEN WELLEN OP IN HAAR OGEN ALS ZE

SPREEKT. Dus zwijgt ze maar weer en laat ons de korte stekjes zien die moeten uitgroeien tot bomen. Het leven pakt weer over, er groeit weer gras, toch zal het hele proces nog lang duren. “Jullie zullen de bomen misschien nog kunnen bewonderen als jullie ooit terugkomen”, zegt haar zeventigjarige man met een lachje, “maar ik zal ze niet meer zien.” Elk van de gesneuvelde bomen beschouwde hij als een kind. “Maar we gaan hier niet weg. Ik ken ook niemand die hier sinds de brand vertrokken is”, zegt Marina. “Het is alsof iedereen hier mee met de bomen versteend is. We zijn als verlamd.” Ondanks alles heeft ze al een flink aantal reserveringen voor de zomer binnen. Aan toekomstige toeristen stuurt ze een dankwoordje en vertelt ze over de branden van 2021, zodat ze weten waaraan ze zich mogen verwachten. “Tot op heden heb ik nog geen annuleringen gehad. Gelukkig zijn de stranden niet aangetast.”

Het is pas als we op de weg door de immense bossen – of wat ervan overblijft – heen slingeren, dat we ons bewust worden van de ecologische ramp. Vanaf de hoogten zie je op dit heuvelachtige eiland niets dan dode bomen, zover het oog reikt. Maar ook economisch is het op de blaren zitten. Hoeveel Grieken die hun huis in de zomermaanden verhuurden kunnen deze zomer – en ook de volgende zomers – geen enkele gast meer ontvangen? Om nog maar te zwijgen van de restaurateurs, de caféhouders, de vele ambachtslui... In Evia – of Euboea, wat ‘goed vee’ betekent in het oud-Grieks – leefden 1500 mensen van de dennenhars, die wordt gebruikt om industriële lijmen, cosmetica, verf of de traditionele wijn Retsina te maken. Tot 2020 kwam van de 6500 ton hars die in heel Griekenland werd geproduceerd, zo’n 5500 ton hier vandaan, dat leverde miljoenen euro’s op. Ook dat inkomen ging volledig in rook op. Sinds de zomer 2021 zijn de harsproducenten houthakkers geworden: ze hakken nu hun oude broodwinning om.

OP EVIA WONEN OOK 2500 IMKERS die zo’n 40% van de Griekse dennenhoning produceerden. Maar de bijen weten niet meer waar ze zich kunnen bevoorraden, als de korven al niet verwoest zijn.

Hiernaast

Marina Valli heeft haar huis uit de vlammen kunnen redden, maar is 2700 van haar 3500 olijfbomen kwijt.

Hieronder links

In Aghia Anna kreeg deze man de opdracht om de verbrande pijnbomen neer te halen. Al acht maanden lang klinkt het geluid van cirkelzagen over het eiland.

Hieronder rechts

Vaggelis Dimou is imker in Rovies. Hij heeft zijn bijenkorven kunnen redden, maar heeft een nieuw stuk bos moeten vinden om zijn bijen naartoe te verhuizen. “Ik heb nog altijd geen idee of dit gebied groot genoeg is voor hen.”

Ellie, een beginnende imker van 29 die hier minder dan twee jaar geleden aankwam, beseft hoeveel werk er nog aan de winkel is: “Deze plek is grotendeels verwoest, maar ik blijf, ook om de omgeving te beschermen.” Een paar kilometer verder konden de gebroeders Vaggelis, twee grote bebaarde kerels, hun bijen redden; toch blijft ook hun toekomst onzeker. “We ontdekken nog elke dag gevolgen van de ramp”, legt Panagiotis, de jongste, uit. Ook zijn favoriete plek op het eiland is afgebrand maar hij weigert er naartoe te gaan, hij wil niet zien hoe het eruitziet. “Iedereen wordt heen en weer geslingerd tussen woede en verdriet, maar ons verzet bestaat eruit dat we hier blijven, althans voorlopig toch.” De Griekse regering heeft ongeveer 24 miljoen euro vrijgemaakt en een man, Stavros Benos, aangesteld voor de heropbouw van Noord-Evia. De nationale organisatie Marketing Griekenland doet er alles aan om de troeven van het eiland – zijn geschiedenis, zijn cultuur, zijn tradities, zijn bijzondere plekken, zoals de thermale bronnen, en ook zijn bewoners – in de kijker te zetten. Er zijn ook herbeplantingsexperimenten aangevat, onder andere op de enorme heuvel waar boswachtster Aristoula Stamou verantwoordelijk is voor het herstel. “Omdat de dode bomen geen regenwater meer vasthouden, vergroot dat het risico op aardverschuivingen en overstromingen in de herfst wanneer het weer gaat regenen”, zegt zij. Voordat duizenden kleine dennen en cipressen worden herplant die over dertig of vijftig jaar groot zullen zijn, worden overal horizontale planken neergelegd om het land te stabilizeren en te voorkomen dat het water naar beneden stroomt. “We hebben iets onvoorstelbaars meegemaakt. We weten dat het de komende tien jaar heel moeilijk zal zijn, maar we houden de moed erin voor de toekomst.”

Korina Tsirigou, eigenares van hotel Agali (hotelagali.gr, al drie generaties in de familie) is optimistisch: “Waar je ook kijkt, alles op het eiland is veranderd. Maar je moet erin blijven geloven.” Ze is nieuwe scheuten in de grond aan het steken; op dit moment zijn ze nauwelijks groter dan dennenappels. Korina Tsirigou is een van de weinige inwoners die blij is met de acties van

Hieronder

Zo zag het landschap in het noorden van het eiland er in april uit: verkoolde weiden en bossen rondom Rovies. “Ondanks het feit dat er geen of nauwelijks wind was, stopte het vuur pas toen het de zee bereikte”, vertellen de bewoners.

3 1

2

de staat en hoopt dat het toerisme zal uitbreiden. “Zonder daarom een tweede Mykonos te worden”, geeft ze toe. “We hebben regels nodig om de groei te reguleren.” Ook heeft ze net een nieuwe winkel gekocht in haar dorp Aghia Ànna. Toch blijven de meeste bewoners boos en voelen zich vergeten. In een uitgestorven fabriek uiten de leden van het SaveEvia-collectief hun angst voor verstedelijking. Ze vrezen dat de regio weer leven wordt ingeblazen door grote hotels, toeristencomplexen of rijen windturbines te installeren. “Mensen zijn hun baan kwijtgeraakt, hun bomen, hun bijen, soms hun huis”, legt een voormalige journaliste uit, die ook Korina heet. “Het is belangrijk dat zij geholpen worden. Maar wij zouden willen dat er herstelspecialisten komen die ons vertellen wat we moeten doen, hoe we kunnen voorkomen dat de bodem onvruchtbaar wordt. En we willen openbare diensten die naam

1. Nancy Kourelou, mede-oprichtster van Ranch-Eros, een vereniging ter bescherming van de dieren, met een van de zeven paarden die een nieuwe woonplek moesten zien te vinden op het strand van Aghia Anna. 2. Boswachtster Aristoula Stamou kreeg de opdracht om het eiland te herstellen. “Het zal niet makkelijk zijn, maar we houden de moed erin.” 3. De Aleppo-dennen groeien weer, maar het zal zo’n vijftien à dertig jaar duren voor het bos weer hersteld is. waardig: het eerste ziekenhuis ligt op tweeënhalf uur rijden van het noorden van het eiland.”

Limni, een mooie badplaats aan de westkust, leefde van het toerisme. Vanuit de haven kan je op de top van de heuvel het college zien liggen. De wind en een grote binnenplaats zonder bomen hebben het gebouw kunnen sparen, maar niet de omgeving. Vanuit het kantoor van Georgia Latta, de directrice, is het uitzicht op de baai adembenemend, maar ze heeft nog steeds last van de apocalyptische gebeurtenis. “Niemand heeft geprobeerd het noorden van Evia te redden. We hebben geen enkele brandweerman het vuur zien aanpakken. Hoe is het mogelijk?” De magere middelen die er waren, werden vooral ingezet om slachtoffers te voorkomen. Iedereen herinnerde zich het grote nationale trauma van Mati, het dorp in de Peloponnesos dat in 2018 door brand verwoest werd en 102 dodelijke slachtoffers maakte. Een soortgelijk menselijk drama moest absoluut voorkomen worden, ook al betekende het dat de bossen, driehonderd huizen en een aantal kerken eraan moesten. We vragen ons af hoe het met de leerlingen gaat. Praten ze nog over de ramp? “De kinderen zijn angstig en boos, maar praten er niet veel over”, antwoordt ze, “terwijl we weten dat velen van hen getraumatiseerd zijn. Vooral die kinderen die hun huis kwijtraakten, of wier ouders hun werk in de harsindustrie verloren hebben.”

2021 WAS EEN DOORSLAGGEVEND JAAR voor de twee zussen Deppie en Nancy Kourellou. Geboren in Athene, hebben ze zich hier twintig jaar geleden gevestigd om te zorgen voor verlaten of mishandelde paarden en muilezels. Vorig jaar hadden ze eindelijk een positieve financiële balans, maar toen brak de brand uit. De dieren hebben ze gelukkig kunnen redden, maar sindsdien lopen en grazen ze in een verwoest landschap, omringd door dode bomen die het zicht op het paradijselijke strand een paar honderd meter verderop verstoren. De twee beheerders van de Ranch-Eros (facebook. com/rancherosfarm) sturen een oproep uit: “We hebben nood aan tweedehandse rijuitrusting, om het even wat, want we zijn alles kwijt. Is er iemand in België die dit leest en zou kunnen helpen?” Ondertussen rennen de kinderen en honden om ons heen en galopperen de paarden in de herbouwde manège en op het strand. “Deze plek heeft ons zoveel vreugde en geluk gebracht dat we het een kans willen geven”, zeggen de zussen. “Als iedereen hier weggaat, wat wordt er dan van het eiland?” Ze weigeren het eiland af te staan aan projectontwikkelaars. “We zijn allemaal in rouw, alsof we iemand dierbaar verloren zijn. We waren gehecht aan elke boom hier. Maar als we het goed aanpakken, komt het verloren paradijs terug.”

1

1

Zalando viert zijn tiende verjaardag in België

Zalando bestaat een decennium in ons land en groeide ondertussen uit tot het meest invloedrijke onlineplatform voor mode en beauty. Wij nemen een duik in de geschiedenis en werpen een blik op het grote succes van de webshop.

5

2

1. Raia Maria Laura. 2. Miss Angel. 3. Farah El Bastani en Saràh Phenom. 4. Max Colombie Oscar and The Wolf. 5. Jake Marcello.

Foto’s: Oriane Verstraeten. Director: Heleen Declerq. Styling: Dogukan Nesanir. Haar & MUA: Mary Corbeel.

4 3

Toen Zalando tien jaar geleden voet aan wal zette in ons land, stond e-commerce nog in zijn kinderschoenen in België. Als pionier slaagde Zalando erin om alle twijfels van tafel te vegen dankzij zijn flexibele en transparante aanpak. Kleren werden gratis verstuurd, de klant kon rustig thuis passen en de items gratis terugsturen mocht er letterlijk en figuurlijk geen goede match zijn. Het concept sloeg in als een bom en het aantal klanten bleef, net als het aanbod op Zalando, steeds groeien. Zo is het premiumgamma de laatste jaren sterk toegenomen, met onder meer gerenommeerde internationale modehuizen en jonge designers die dankzij deze samenwerking 49 miljoen consumenten in 25 landen bereiken en zo een blitse start kunnen nemen.

FOCUS OP LOKAAL

Een deel van het succes van Zalando valt te verklaren door in te zetten op verankering in de lokale community. Al in 2012 organiseerde Zalando bijvoorbeeld een eerste editie van de Zalando Blogger Awards, waarbij ze influencers uit België een platform gaven. Veel van die – toen nog relatief onbekende bloggers – groeiden door de Awards uit tot online sterren die het platform ook daarna intensief bleef ondersteunen. In 2017 ging Zalando een samenwerking aan met Robbie van Mierlo, die toen net afgestudeerd was aan de Antwerpse Modeacademie. En er volgden talloze campagnes met lokale artiesten zoals Emma Bale, Matthieu Terryn en recent Max Colombie, maar daarover later meer.

DUURZAAMHEID ALS PRIORITEIT

Hoog op de prioriteitenlijst bij Zalando staat duurzaamheid. Zo is het duurzaamheidsaanbod van groene labels de laatste jaren sterk uitgebreid naar 140.000 items. Wat de eigen private labels betreft, ligt dit percentage nog veel hoger. Zalando moedigt andere merken en designers sterk aan om zo duurzaam mogelijk te werken. Een van de initiatieven is de Zalando Sustainability Awards die sinds 2017 jaarlijks worden uitgereikt aan jonge, vernieuwende duurzame designers tijdens de Kopenhagen Fashion Week. Zalando gebruikt ook uitsluitend groene energie voor zijn eigen activiteiten, zet sterk in op gerecycleerde verpakkingen en onderneemt ambitieuze stappen om de CO2 uitstoot van het transport te beperken. Nog een onderdeel van de groene ambities is het razend succesvolle tweedehandsplatform ‘Pre-Owned’ dat Zalando in 2020 lanceerde. In één jaar tijd groeide het pre-owned aanbod van 20.000 naar meer dan 200.000 stuks. Het systeem is heel eenvoudig: je neemt een foto van het kledingstuk dat je wilt verkopen, je stuurt die door en Zalando doet de rest. Je krijgt vervolgens een waardebon waarmee je een nieuw of tweedehandsstuk kan kopen, of je schenkt het bedrag aan een goed doel.

ZALANDO BEAUTY

Sinds 2019 kan je op Zalando ook beauty en skincare bestellen! Het aanbod aan trendy verzorgingsproducten is op z’n minst indrukwekkend te noemen. Maar liefst 6500 producten zijn beschikbaar, van gerenommeerde internationale merken tot kleinschalige nichelabels, waarbij ook veel aandacht is voor natuurlijke cosmetica. Zalando Beauty was een instant succes op de Belgische markt, en maakt van het platform de grootste virtuele mode- & beautyboetiek van het land.

DE CAMPAGNE: DIVERSITEIT TROEF

De tiende verjaardag van Zalando België wordt uitvoerig gevierd met een grootse campagne waarbij inclusiviteit en zelfexpressie, doorspekt met een vleugje humor, de rode draad vormen. De talenten Raia Maria-Laura, Miss Angel, Farah El Bastani, Jake Marcello en Saràh Phenom zijn de gezichten van de campagne. Één voor één staan ze bekend om hun eigen gevoel voor stijl en gebruiken ze mode als een vorm van zelfexpressie. Een van de andere gezichten is Max Colombie, de zanger achter Oscar and the Wolf. Een man die een doel voor ogen heeft als het gaat om mode en muziek: normen doorbreken en jezelf zijn. Dit zijn tevens de kernwaarden van Zalando als het gaat om mode en de missie van platform. Wij vroegen hem op onze website naar zijn stijlgeheimen. Surf snel

naar marieclaire.be/maxcolombie-zalando

LOUIS VUITTON

Ben je op zoek naar de ideale tote voor de zomer? Louis Vuitton pakt uit met een exclusieve OnTheGo tote die je beachlook dat tikkeltje meer geeft. Deze Knokke-bag is speciaal ontworpen als ode aan de badplaats en wordt verkocht in het Louis Vuitton-boetiekje. Deze tote raakte tijdens zijn eerste uitgave in 2010 in een mum van tijd uitverkocht. Haasten is de boodschap!

Kustlaan 271

BEACHPROOF

DE ZOMER IN

Beachproof de zomer ingaan? Dat doe je nergens beter dan in Knokke-Heist! Deze shopadressen voor de perfecte summerlook zijn absoluut de omweg waard.

KUNOKA POP-UP

Het razend populaire Belgische Kunoka brengt voor het eerst een pop-up (en fysieke winkel!), en dat gebeurt in hartje KnokkeHeist. Verwacht footwear van superieure kwaliteit, verfijnde sandalen met leuke details als vlechtwerk en slippers in geometrische stijl, perfect om je outfit helemaal summerproof te maken.

Zeewindstraat 3

JUNE 21 POP-UP

June 21 is zo’n pop-up die je koste wat het kost moet bezoeken. Van april tot september scoor je er unieke zomerjurken en strandkimono’s in frisse kleuren, bikini’s met de signature chain van June 21, en andere hippe accessoires zoals zonnebrillen van Komono.

Kustlaan 39 BAGATELLE

Het onmisbare item voor een geslaagde zomeroutfit? Een leuk badpakje, en die vind je ongetwijfeld bij Bagatelle! Deze hotspot heeft voor ieder wat wils: van comfortabele badpakken met cut outs tot bikini’s, en dat voor elk lichaamstype.

Lippenslaan 161 MER D’OCRE

Mer D’Ocre is een absolute aanrader voor wie houdt van originele outfits met speelse details. Dankzij de hippie vibes bij het boetiekje Mer D’Ocre waan je je al meteen op vakantie. Til je zwemoutfit tot een hoger niveau met de kleurrijke juwelen en tuniekjes in bohemian stijl.

Kustlaan 34