Thema: Designinterieurs en Horeca & Retail
Geef
vorm! In de jaren ‘80 en ‘90 van de 20e eeuw werd vaak negatief gesproken over design. Het zou te vluchtig, te duur, te veel op de uiterlijke vorm gericht en niet functioneel zijn. Ook vandaag de dag wordt er veel over design gesproken, maar gelukkig is dit in een bredere context. Termen als ‘duurzaam’ en ‘probleemoplossend’ hebben de overhand gekregen.
Auteur: Edwin van de Velde. Foto’s: Hugo Thomassen (Mainport).
Meer
36
Inside Information
Thema: Designinterieurs en Horeca & Retail
Probleemoplossend design. Dit is bij uitstek het stokpaardje van één van de meeste bekende Nederlandse ontwerpers van deze tijd: Daan Roosegaarde. Luchtvervuiling en energieverbruik komen als leidende thema’s terug in zijn oplossingen voor wereldwijde problemen. Roosegaarde zal zijn tijd en kunde niet besteden aan het designen van een rood vaasje omdat het zo goed verkoopt op Valentijnsdag. Zijn missie is grootser. Vorig jaar zat hij aan tafel bij het televisieprogramma Zomergasten en kon heel Nederland horen en zien wat design is, of zou moeten zijn. In de interieurbranche worden problemen vaak praktisch opgelost. Gebrek aan tijd en geld noodzaakt ontwerpers om een snel toepasbare oplossing aan te dragen. In de fase aan het einde van de keten is de opleverdatum heilig. Maar juist hier dient kwaliteit het verschil te maken. De taak van de professional, zoals de interieurarchitect, is om vroegtijdig breder te kijken en daarmee een vluchtige korte termijn oplossing voor te zijn. Fundamenteel onderzoek naar oplossingen is weggelegd voor de betere ontwerpers en producenten. Dit kan gevoed worden door een probleem uit de praktijk van alledag. Een professional kan vragen om een bepaald geluidsniveau, om frisse lucht of om goede daglichttoetreding. In samenwerking met producenten kan in een multidisciplinair team naar een oplossing worden gezocht. Design krijgt zo in de volle breedte van een bedrijf aandacht. Het gaat dan over innovatie. In de huidige tijd van schaarste, vervuiling en duurzaamheid is het
een verplichting voor bedrijven om op deze wijze te werken. Vormgever is geen beroep dat zich louter kan beperken tot de uiterlijke verschijning, de vorm. Het reikt tot in alle vezels van het product en de dienst en daarmee tot in alle onderdelen van het bedrijf. Een ontwerpteam houdt rekening met de beschikbare kennis vanuit techniek, productie, inkoop, verkoop, financiën, verpakking en transport. Gerard van den Berg gaf tijdens de afgelopen Dag van de Architectuur een lezing onder de titel ‘wat is design’. Van den Berg heeft met meubelmerk Montis en later met Label een rijk oeuvre aan stoelen en fauteuils ontworpen. Zijn presentatie ging veelal over schoonheid. Klassiekers als de Citroën DS (1955), de citruspers Juicy Salif van Alessi (1990) en de Knotted Chair van Marcel Wanders (1996) passeerden de revue. Voor Van den Berg is design geslaagd wanneer er consequent één vormtaal wordt gebruikt. Functionaliteit is hierbij geen voorwaarde. In ons
Mainport Hotel Rotterdam
gesprek benadrukte Van den Berg het innovatieve gehalte van bepaalde ontwerpen. Willen vernieuwen is belangrijk voor hem. Vorm is dan een gevolg van bijvoorbeeld materiaalexperimenten, productiemogelijkheden of een zoektocht naar aerodynamica. Dodelijk voor goed design is volgens Van den Berg het toevoegen van ‘leuke dingetjes’. Hij gruwelt ervan. Dat het ook anders kan toont hij aan middels zijn Butterfly-fauteuil. Graaf op het strand een kuil, leg je handdoek erin en je zit heerlijk. Die ervaring leidde tot de Butterfly. Hierbij moest het frame ondergeschikt, het liefst onzichtbaar, zijn aan de relaxte zitting om de vormtaal strikt te laten zijn. Ook in een interieur dient een consequente ontwerplijn gevolgd te worden om de ruimte goed te laten functioneren. De toename van complexiteit bij het ontwerpen van meubel naar interieur naar architectuur is niet te onderschatten. Interieur is een specialistisch vakgebied, waar Van den
Inside Information
37
Thema: Designinterieurs en Horeca & Retail
De Butterfly van Montis
Berg zich niet aan waagt. De laatste jaren denkt Van den Berg veel meer na over materiaalverbruik, het verven van stoffen, het looien van leer en het gebruik van lijm. Het is de verplichting voor de professional om de consequenties van ontwerpkeuzes in te zien. Vormgeven is niet vrijblijvend. Toepassing van design is sterk vercommercialiseerd. Design verkoopt. Het woord wordt daarom geplakt op een beurs, een magazine, een winkel, een product, een dienst of een persoon. Design is een containerbegrip geworden, waarbij de betekenisinflatie niet meer te remmen lijkt. Veel huidige ontwerpers kiezen er dan ook voor zich ‘vormgever’ te noemen in plaats van ‘designer’. De inburgering van het Engelse woord zonder eenduidige vertaling is hieraan mede schuldig. Om ‘design’ niettemin als uniek en steekhoudend verkoopargument te presenteren is dan ook het nodige lef vereist. Hotels zijn hiervan een goed voorbeeld. Het aantal boeken over designhotels is inmiddels ontelbaar en reserveringsites hebben als zoekcategorie naast budget en familie ook ‘design’ als optie. Google eens op designhotel en bovenaan de resultaten staat een Duitse firma die wereldwijd 250
38
Inside Information
hotels vertegenwoordigt. Design Hotels AG is een beursgenoteerd dienstverlenende organisatie, die een kwaliteitsstempel verleent aan hotels. In ruil worden marketing- en verkoopdiensten aangeboden. In Nederland is Mainport Hotel Rotterdam een van de twee hotels die zich bij Design Hotels heeft aangesloten. Mainport is onderdeel van Inntel hotels, dat met zeven hotels een bescheiden keten vormt. Bij de uitbreiding van het bestaande Inntel Rotterdam kozen de eigenaren ervoor om een apart 5 sterren hotel toe te voegen. Zij voorzagen bij aanvang van de crisis in 2008 een markt voor deze niche, waarbij gasten kiezen voor luxe en ontspanning. Sinds de opening een jaar geleden
blijkt de keuze een goede. Volgens Sales Manager Kristian Kabbedijk kiezen veel gasten voor de luxe van een spa en sauna in de eigen kamer en de mogelijkheid om gebruik te maken van de gedeelde hamam, de schoonheidssalon en het zwembad. Het design van de entree is terughoudend. Interieurarchitect Feran Thomassen geeft aan dat dit bewust is gedaan als reactie op de drukte buiten en het reizen van de gasten. Natuurlijk zijn de ontvangstbalie en de bar speciaal ontworpen, maar het straalt er niet vanaf. Geen design omwille van het kwaliteitsstempel. De garderobe in de bar is het mees-
Mainport Hotel Rotterdam
Thema: Designinterieurs en Horeca & Retail
te gekke, met zwarte noppen op bamboe stokken. Design komt ook niet overdreven terug in het interieur; het staat niet vol met overbekende klassiekers. De meubels zijn veelal van Montis, een leverancier waar Inntel in haar gewone hotels veel mee werkt. Thomassen heeft hier een aantal producten van Moroso en Vitra aan toegevoegd om het internationale karakter van het hotel te versterken. Het was Thomassen die, met zijn ervaring met Design Hotels, het keurmerk onder de aandacht van Inntel bracht. De meerwaarde zit hem met name in de marketing die Design Hotels verzorgt en daarmee de kans op extra bookingen. Een lifestyle van luxe wordt via de site en hotelgids uitgedragen. Iets wat leidt tot gasten die met de gids onder de arm de aangesloten hotels afreizen. Gelijk aan de Michelin sterrengids, die de adepten laat sparen en reizen om hun lijst met ervaringen te vervolmaken. Dat design binnen de hotelbranche hot is, wordt ook duidelijk door de groei van CitizenM Hotels. Dit Nederlandse merk werkte vanaf de start samen met ontwerpbureau Concrete Amsterdam. Concrete verzorgt het ontwerp van elke CitizenM-vestiging en daarmee voor een consistente beleving van het merk. Design krijgt binnen dit hotel een brede invulling met kunst, boeken, eten en personeel. Ook al doen de gemeenschappelijke ruimten aan als een Vitra-showroom, er wordt hard gewerkt om het huiskamergevoel aan alle gasten duidelijk te maken. De formele commerciële samenwer-
king met Vitra is niet de enige die in alle hotels terug komt. General Manager Jesse van Loon geeft aan, dat de grote boekenkasten altijd gemaakt worden door Roord Binnenbouw. De collectieve ruimtes worden gestyled door Bricks Amsterdam en de design-, kunst- en architectuurboeken worden geleverd en ververst door Mendo. Zoals Gerard van den Berg sprak over één vormtaal, zo wordt binnen CitizenM duidelijk één designconcept door één team in elk hotel geïmplementeerd. Het impliceert een eenduidigheid die de internationale gasten waarderen. Zoals de meeste mensen bij het zien van een Citroën DS zeggen ‘oh ja, mooi’, zo lijkt CitizenM opzoek te zijn naar de gemeenschappelijke waardering van een hotel. Of, zoals zij het liever noemen: het ‘huiskamergevoel’. Vormgeven heeft hier echter veel weg van het bij elkaar zetten van klassiekers met een hoog begeerteniveau. Weinig gasten zullen zich een volledige Vitra-woonkamer kunnen veroorloven. Designinterieur en -meubels zijn
Citizen M Rotterdam
hier dan ook niet enkel functioneel, maar dienen als inspiratie tot nadenken en creativiteit. Geef vorm! is een gebod aan een ieder in het vakgebied, opdrachtnemers en -gevers. De uitdaging is om duurzaamheid, economisch voordeel en inspiratie in een ontwerp te verenigen. Charles Eames antwoordde tijdens een interview in 1972 op de vraag ‘What are the boundaries of design?’ het volgende: ‘What are the boundaries of problems?’. Het maakt vormgeven tot een heerlijk complex speelveld.
www.montis.nl www.label.nl www.mainporthotel.com www.designhotels.com www.feranhugo.com www.citizenm.com www.concreteamsterdam.nl
Inside Information
39