Broederliefde, maar dan net niet lief

Noel Gallagher (links), net voordat hij broer Liam (rechts) met een tamboerijn slaat. bARt vAn ooStRom - Op het moment dat je ergens het nummer Wonderwall van Oasis hoort, is de kans groot dat er mensen staan die luidkeels en vrolijk staan mee te zingen. Twee mensen voor wie het woord ‘gezellig’ niet snel opgaat zijn Liam en Noel Gallagher, die het nummer hebben geschreven. De broers staan er tegenwoordig om bekend dat ze altijd ruzie hebben, zij zijn echter niet de eerste broers die elkaar niet mochten en dat heel duidelijk maakten aan hun omgeving.

Als wij de Bijbel volgen, ging het al fout bij de eerste broers die ooit samen de aarde hebben mogen betreden. Adam en Eva kregen twee zoons; Kaïn, de eerstgeborene en de zoon die land verbouwde, en later werd Abel geboren, die herder zou worden. Deze twee broers hadden in den beginne niet zozeer wat tegen elkaar, maar toen zij beide een keer een offer brachten aan God ging het volledig mis. Abel offerde goed en vetrijk vlees van zijn kudde terwijl Kaïn de Heer graan trakteerde. God was heel tevreden met het vlees dat hij van Abel kreeg, maar toonde minder liefde voor het graan dat Kaïn bracht. Kaïn werd jaloers op zijn broer, nodigde hem uit voor een wandeling door het veld en sloeg hem daar vervolgens dood. God keurde deze moord af en strafte Kaïn door hem te verdoemen tot het eeuwige leven, waarna hij verdween en tot het einde der dagen rond bleef struinen. Kaïn en Abel zijn op verschillende kunstwerken te beschouwen. Heel soms zijn zij als kinderen samen met Eva te zien, maar op de meeste bekende schilderijen wordt de moord op Abel afgebeeld. Hoewel het verhaal op ieder werk hetzelfde is - Abel gaat dood en weet het nooit te winnen van zijn broer - verschilt het nog wel regelmatig met wat voor wapen Kaïn de daad begaat. Het is bijna als Cluedo, maar een versie waarin je enkel het moordwapen hoeft te raden. Wat opvalt is dat Abel meestal met een knuppel wordt aangevallen of wordt belaagd met een kaakbeen van een ezel. In films en series wordt er tegenwoordig vaak voor gekozen om Kaïn met een kaakbeen af te beelden. Dit verhaal over de broers komt uit het Oude Testament, maar is niet enkel daar te vinden; soortgelijke verhalen zijn teruggevonden bij andere volkeren. Je zou kunnen denken dat mensen het in de oudheid niet reëel achtten dat broers per se goed met elkaar overweg konden en dat een van de twee de ander zou omleggen. Het liep ook niet goed af tussen Romulus en Remus, de twee broers uit het stichtingsverhaal van Rome waarvan de één wederom de ander omlegde of liet omleggen. Waarschijnlijk hebben zulke verhalen als doel te vertellen hoe het niet goed boterde tussen verschillende volkeren, zoals nomadische jagers en sedentaire groepen die de landbouw beoefenden. Het is lastig een vinger te leggen op de vraag waar precies de oorsprong ligt van de broedertwist tussen Kaïn en Abel en soortgelijke verhalen. Het zijn vertellingen uit tijden waarover weinig bekend is, waardoor wij veroordeeld zijn tot speculeren de oorsprong en historiciteit. Overigens gaat dit ook vaak op voor het heden: hoe is de breuk in Oasis ontstaan, komen de broers ooit weer bij elkaar en heeft er ooit een tijd bestaan waarin zij elkaar daadwerkelijk mochten? Volgens Liam zal het nooit tot een reünie komen en moeten wij dit verhaal laten eindigen met een grote ‘wat als…’. d