Gulliver
nederlands dagblad vrijdag 16 december 2022
Nederland kent zo’n duizend officiële musea, en daarnaast een groot aantal officieuze. Welke verborgen pareltjes zitten daartussen? Vandaag: het Evoluon in Eindhoven.
Terug naar de toekomst in het Evoluon
In welk museum zijn we vandaag? In het Evoluon, bekend als de ‘vliegende schotel van Eindhoven’. Het gebouw in de vorm een Unidentified Flying Object werd in 1966 ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Philips als technologie- en wetenschapsmuseum geopend. Na de sluiting van het museum in 1989 ging het bergafwaarts met het gebouw en werd het zelfs met de sloop bedreigd. Lichtstad Erfgoed BV stelde het inmiddels tot Rijksmonument benoemde gebouw veilig door het pand te kopen. ‘Het moet een optimistisch museum worden dat de samenhang tussen mens en natuur toont’, stelt Koert van Mensvoort, oprichter van Next Nature, de organisatie die de komende tien jaar het gebouw exploiteert. Met de tentoonstelling RetroFuture is het Evoluon sinds september 2022 weer opengesteld voor publiek.
Wat moet je hier beslist zien?
Het gebouw zelf en RetroFuture! Het is een feest om door het discusvormige monument te dwalen en van het geometrische patroon van de koepel te genieten. Opvallend dat ook hier, net als in andere stadsdelen met een Philips verleden, een Oostblok-feel opgeroepen wordt. De betonnen kolos met een interne en externe kaalheid zou in Oost-Berlijn niet misstaan. De expositie RetroFuture sluit perfect aan bij de sfeer van het gebouw en verkent hoe de mensheid in het verleden naar de toekomst keek en wat men tegenwoor-
dig van de toekomst verwacht. Op de eerste etage blijkt dat veel toekomstdromen uit het verleden tegenwoordig gerealiseerd zijn; spierkracht is door de eeuwen heen uitbesteed aan machines. Denkkracht is de laatste decennia aan computers overgelaten. Doel van dit alles: tijd over houden en eenvoudiger leven. Dat is nog niet helemaal gelukt. Ook zonder fysieke belasting en mét externe denkkracht blijkt het moderne leven tijdrovend en complex. Op de derde ring van het Evoluon wordt ingegaan op komende uitdagingen en blijkt onze kijk op gezondheid en voeding aan voortschrijdend inzicht onderhevig.
Wat valt tegen?
Er zijn wat kleine schoonheidsfoutjes die horen bij een museum in opstartfase. Vooral de installaties waarbij interactie met bezoekers mogelijk is kunnen een meer heldere beschrijving gebruiken. Dit kleine ongemak wordt volledig gecompenseerd door het enthousiasme van medewerkers en vrijwilligers. Het vuur waarmee vrijwilliger René Maas over zíjn Evoluon vertelt is goud waard. ‘Ik ben op een steenworp afstand geboren en in de buurt opgegroeid. Als ik mij op woensdagmiddag verveelde, kreeg ik vaak een gulden van mijn moeder om het Evoluon te bezoeken. Dan was ik de hele middag zoet.’
Is er iets christelijks te zien?
De Tribe-Tower van Studio Smack is een moderne echo op de Toren van Babel. Een commentaar op het universele menselijke streven naar ho-
ger en méér. In een kleurloze, steeds uitdijende toren klimmen koddige figuurtjes naar een hoger niveau zonder echt iets te bereiken. Een animatie om naar te blijven kijken; een kritische blik in humor verpakt.
Hoe is de museumshop?
Een bescheiden winkel met T-shirts en boeken. Eyecatcher is het boek Next Nature waarin Koert van Mensvoort zijn visie op de toekomst ontvouwt; ‘Als we de grote uitdagingen van ons huidige tijdperk het hoofd willen bieden moeten we niet terúg, maar voorúit naar de natuur.’ In zijn filosofie gaan mens, techniek en natuur hoopvol samen.
Je moet hier beslist heen omdat ...
… het (weer) mogelijk is om te genieten van een prachtig bouwwerk dat in ere hersteld is. Het is een traktatie om jezelf letterlijk en figuurlijk door toekomstmuziek te bewegen, met hier en daar een nostalgische toon. RetroFuture is een totaalbeleving voor alle generaties met veel interactie. Mis vooral niet: de voorspelling begin 19e eeuw van het beeldbellen en het online lesgeven. Ook Robot Landscape, waarin de robot als boegbeeld van ons toekomstdenken wordt belicht, is de moeite waard. Het woord robot ontstond in 1920 in het toneelstuk R.U.R. (Rossums Universele Robots) van de Tsjechische schrijver Karel Capek en is afgeleid van het Tsjechische woord robota dat ‘werken’ of ‘verplichte arbeid’ betekent.
Evoluon
RetroFuture (t/m 23 maart 2023)
Noord Brabantlaan 1A, Eindhoven
Open: di-zo 10-17 uur
nextnature.net/retrofuture
museum
Arjan Glas beeld Arjan Glas en next nature
Corpus Lava (2022) van Maison the Faux & Esmay Wagemans verwijst naar het menselijk streven naar eeuwig leven.
Tribe Tower (2022) van Smack.
Voorspelling van de beeldtelefoon rond 1920. Illustratie uit het Echte Wagner Margarine Album.
Het Evoluon, de ‘vliegende schotel van Eindhoven’ is sinds 2018 Rijksmonument.
Oostblok-feel onder de koepel van de betonnen kolos.
De VR Tijdmachine biedt een virtuele tour door verleden en toekomst.
| keerzijde 16