Inhoud 1. Spelprincipes 8 10 12 14
1.1 Wat zijn spelprincipes? 1.2 Praktische tips 1.3 Keuzes maken 1.4 Methodische opbouw
2. Verdedigen 2.1 Spelprincipe: De as dichthouden 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Afwerkvorm 3 : 2+K op 1 pupillendoel en 2 minidoeltjes Positiespel 6:4 met middenvak Positiespel 6:4 met omgekeerde doelen Positiespel 7:3 met 2 poortjes Positiespel 6 : 2+K in 2 vakken Positiespel 8+K : 5 met een middenvak Partijvorm 7:5 op een breed veld met 4 minidoeltjes Partijvorm 7 : 5 +2K met afschermen van spits Partijvorm 9:9 +2K met 2 linies van 4 Positiespel 5:5:5 +K in 2 vakken met omschakelmoment
2.2 Spelprincipe: Agressief drukzetten op de helft van de tegenpartij 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39
Afwerkvorm 2:2 met 2 minidoeltjes Afwerkvorm 3+K : 2 met 1 doel en 2 minidoeltjes Partijvorm 6+K : 5+K met doorstappen in vakken Partijvorm 4+K : 3+1 met 1 doel en 2 minidoeltjes 4:2 in 2 rondo’s met omschakeling Partijvorm 4+K : 3 met 1 groot doel en 3 minidoeltjes Aanvalsvorm 3+K : 3+K met 3 ballen Partijvorm 7+K : 6+K met 2 grote doelen en buitenspellijn Partijvorm 7+K : 5+K+2 met inkomende spelers Partijvorm 8+K : 7+K met spits in een vak
2.3 Spelprincipe: Verdedigen vanuit de zone 42 Spelvorm 2:1 met een middenvak 43 Aanvalsvorm 2:1 +1 met een vak en 2 doeltjes 44 Positiespel 4:2 met middenvak en 2 minidoeltjes -4-
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 4
09-04-21 14:00
45 46 47 48 49 50 51 52
Positiespel 3+2 : 3+2 met 6 minidoeltjes Partijvorm 6:6 in vakken met 4 minidoeltjes Partijvorm 4+K : 4 met 2 verdedigers in de zone Partijvorm 6+K : 6 met aanvallers vanuit de zone Partijvorm 6+K : 6 +2 Partijvorm 7+K : 6 met verdedigers in de zone Partijvorm 6+K : 6+2 met middenvelders in de zone Partijvorm 10+K : 8+K met middenvelders en verdedigers in de zone
2.4 Spelprincipe: Overtal creëren tijdens het verdedigen 56 57 58 60 62 63 64 65 66 67 68
Jagen op een prooi Spelvorm 2:2:2 Duel 1:2 verdedigend overtal Aanvalsvorm 1 : 2+K verdedigend overtal Aanvalsvorm 2:2 Aanvalsvorm 2:2 +2 + kameleon Aanvalsvorm 3:2 naar 4:4 Positiespel in 4 vakken Positiespel met middenvakken Partijvorm 6+K : 6+K Partijvorm 7+K : 7+K met 8 vakken
3. Omschakelen na balverovering 3.1 Spelprincipe: Binnen 12 seconden na balverovering komen tot een kans 72 73 74 75 76 77 78 80 81 82 84 85
Partijvorm 2:2 met keepers Positiespel 4:4 +4 Positiespel 2+2 : 2+2 Aanvalsvorm 4 : 5+K Van 2:1 naar 4:4 Aanvalsvorm 4:4:4 Van 4:3 naar 4:5 Van 4:2 naar 3:4 Van 4:3 naar 4:4 +1 Vanuit een voorzet 5:4 Van 5+1 : 5 naar 5:4 Partijspel 8:5 +2 -5-
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 5
09-04-21 14:00
Inhoud 3.2 Spelprincipe: Bal in de ploeg houden na balverovering 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98
Scrimmage oefening Oefening 4:2 Afwerkvorm 2:1 naar 3:3 Partijvorm 4:4 Van 4:4 naar 1:1 Partijvorm 4:4 met 2 ballen Positiespel 6:6 +3 Partijvorm 5:5 met diagonale doelen Partijvorm 5+K : 5+K met rugbyregel Partijvorm 6:6 met grote en kleine doelen
4. Spelplezier als spelprincipe 100 102 106 108 115 120 128 134
4.1 Spelplezier met Teaching games en deliberate play 4.2 Deliberate play 4.3 Stappenplan voor spelgecentreerde oefenvormen 4.4 Voorbeelden van trainingsvormen 4.5 Rol van de trainer/coach als pedagoog 4.6 Spelplezier en performance-ontwikkeling met het Athletic Skills Model 4.7 Voorbeeldoefeningen 4.8 Samenvattend
135 Bibliografie 136 Over de auteurs
-6-
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 6
09-04-21 14:00
-7-
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 7
09-04-21 14:00
2.3 Spelprincipe: Verdedigen vanuit de zone Zoneverdediging en mandekking zijn de twee meest gehanteerde verdedigingsstrategieën. In sommige gevallen worden beide strategieën in een team toegepast. Bij mandekking zijn de spelers verantwoordelijk voor hun directe tegenstander, bij het verdedigen in de zone werkt het team samen om bepaalde zones en ruimtes op het veld af te schermen. Veel teams wapenen zich tegen een tegenstander door verdedigend ruimte te creëren om in omschakeling toe te slaan. Veel ploegen doen dit de laatste tijd met zoneverdediging. Op het WK 2018 verdedigde het gros van de ploegen vanuit een 1:4:4:2 op lijn, zo ook wereldkampioen Frankrijk. Het verdedigen vanuit de zone wordt al een lange tijd toegepast in het huidige voetbal. Waar vroeger een ouderwetse laatste man en een voorstopper de spits probeerden uit de schakelen is dat nu al een lange tijd vanuit de zone. Twee centrale verdedigers naast elkaar die de spits continu aan elkaar overgeven. Afhankelijk van de situatie en plaats op het veld wordt soms overgegaan van zoneverdedigen naar mandekking. Tegenwoordig passen ploegen ook het zoneverdedigen toe tijZoneverdedigen biedt ook dens standaardsituaties. verschillende kansen en
mogelijkheden als je weer wilt
Beide verdedigingsstrategieën kennen gaan aanvallen voor- en nadelen. Zowel bij mandekking als zoneverdediging valt en staat alles met de juiste uitvoering ervan. Dat wil ook niet zeggen dat de ene verdedigingsstrategie beter is dan de andere. Elke ploeg past de verdedigingsstrategieën anders toe. Als je jezelf verder verdiept in beide strategieën zie je toch ook een hoop verschillen en voordelen die zonedekking met zich meebrengt. Johan Cruijff gaf een mooie uitleg over het afschermen van zones: ‘Moet ik de hele tuin verdedigen ben ik de slechtste, verdedig ik een stukje van de tuin, dus een zone, dan ben ik de beste!’. Het voordeel van de zone afschermen is dat je kansrijke posities van het veld kunt afschermen waardoor de tegenstander niet gevaarlijk wordt. Als je mandekking speelt, volg je de tegenstander en kunnen deze posities vrijkomen. Zonedekking wordt ook gebruikt om verdedigend te bepalen wat er gebeurt op het veld. Door met zoneverdediging te werken laat je vaak ruimtes vrij. Deze ruimtes wil je vrijlaten en dan zijn de aanvallende ploegen dus ‘genoodzaakt’ om daar gebruik van te maken. Zoneverdediging vereist goede discipline en samenwerking. Dat samenwerken is belangrijk want je bent samen verantwoordelijk voor ruimtes. Als er een ruimte toch vrijkomt, dan kan iemand anders die ruimte opvullen en help je elkaar. Als er bij mandekking een tegenstander vrijkomt, ontstaat er een kettingreactie en zal er dus doorgestapt moeten worden waardoor er ergens anders een overtal ontstaat voor de aanvallende partij. Door zoneverdediging toe te passen creëer je juist een overtal als verdedigende partij. Doordat je de tegenstander naar een bepaalde ruimte dwingt, kun je met verschillende spelers in die ruimte druk op de bal zetten. Daarnaast biedt het ook verschillende kansen en mogelijkheden als je weer wilt gaan aanvallen. - 40 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 40
09-04-21 14:00
Een tegenstander volgen tijdens mandekking kost energie en de buitenspeler staat bijvoorbeeld als back te spelen. Speel je vanuit de zone, dan kan de buitenspeler zijn zone afschermen, blijft hij op zijn eigen plek spelen. In de omschakeling heeft deze buitenspeler energie over, staat hij dichter bij het doel van de tegenstander en kan er dus effectiever gecounterd worden. Mandekking en zonedekking hebben beide hun voor- en nadelen. Beide verdedigende principes zijn toepasbaar in jouw visie. Als trainer moet je van tevoren met je team afspraken maken wat en hoe je het toegepast wilt zien worden in het veld. Van beide verdedigende principes is er een gemeenschappelijke deler: de uitvoering ervan. In dit hoofdstuk gaan we langs een aantal trainingsvormen waarmee je ‘verdedigen vanuit de zone’ trainbaar kunt maken. Zo wordt het afschermen van passlijnen getraind, het aan elkaar overgeven van de spits, het afschermen van de hotzone, de samenwerking tussen 2 linies en het spelen vanuit de zone op het middenveld. Maak samen met je team duidelijk afspraken en kijk welk principe het beste bij jouw visie past.
- 41 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 41
09-04-21 14:00
Spelvorm 2:1 met een middenvak
H
Organisatie en inhoud • Op een veld van 20x5 meter wordt het veld opgedeeld in 3 vakken. Vak van de aanvallers is 8x5 meter en het vak van de verdediger is 4x5 meter. • De 2 aanvallers staan in een vak en horen bij elkaar. • De aanvallende spelers proberen de bal naar elkaar te spelen en krijgen bij het goed aannemen een punt. • De speler dat in het middenvak staat, moet de bal veroveren. • De speler die de bal verliest moet in het middelste vak. • Iedere speler houdt zijn eigen punten bij. • Zorg dat je de zone en passlijn afschermt. • De aanvaller mag ook iets naar voren dribbelen. • Optie: je kunt het ook ‘op tijd’ spelen: x-aantal minuten in het midden. Coaching • Houd de passlijn dicht, de speler achter je mag niet aangespeeld worden. • Kijk over je schouder waar de speler achter je is. • Sta op je voorvoeten en beweeg met de bal mee. Methodiek • Makkelijker: veld kleiner; vak kleiner; aanvallers maar 2x raken. • Moeilijker: veld groter; vak groter; aanvallers mogen dribbelen door hun eigen vak.
- 42 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 42
09-04-21 14:00
Aanvalsvorm 2:1 +1 met een vak en 2 doeltjes
H
Organisatie en inhoud • Op een veld van 25x20 meter staat op de achterlijn 2 minidoeltjes. Halverwege het veld is er een strook van 5x20 meter waar een verdediger in staat. • De 2 aanvallers staan in een vak en horen bij elkaar. Een aanvaller start met dribbelen en de verdediger mag drukzetten. • De aanvallende spelers proberen de bal naar elkaar te spelen en kunnen scoren op een van de twee minidoeltjes. • De speler dat in het middenvak staat, moet de doeltjes afschermen. • De speler in het eerste vak probeert de bal te onderscheppen. • De verdedigers kunnen scoren door over de lijn te dribbelen. • De teams om de beurt laten aanvallen en om de beurt laten verdedigen. • Zorg dat je de zone en passlijn afschermt. • Optie: je kunt ook spelen dat de aanvallers voorbij het middelste vak mogen dribbelen of vrijlopen. Coaching • Houd de pass- en schietlijn dicht. Ze mogen niet scoren! • Sta op je voorvoeten en beweeg met de bal mee. • Coach je medespeler hoe druk te zetten (links dicht, boogje vanaf rechts etc.). Methodiek • Makkelijker: veld kleiner; smaller; aanvallers maar 2x raken. • Moeilijker: veld groter; vak breder; aanvallers mogen achter de verdediger in het vak vrijlopen of erin dribbelen.
- 43 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 43
09-04-21 14:00
Positiespel 4:2 met middenvak en 2 minidoeltjes
HH
Organisatie en inhoud • Op een veld van 30x20 meter staat erop beide achterlijnen 1 minidoeltjes. Halverwege het veld is er een strook van 5x20 meter waar twee verdedigers staan. • In de grote vakken staan aanvallers. • De aanvallende spelers proberen de bal naar elkaar te spelen en kunnen scoren door de bal naar hun teamgenoten te spelen in het andere vak. Per pass 1 punt. • De verdedigers kunnen scoren op beide minidoeltjes bij balverovering. • De aanvallers moeten dus direct denken aan het moment van balverlies. • De aanvallers mogen vrij door het vak bewegen. • De teams om de beurt laten aanvallen en verdedigen. • Zorg dat je de zone en passlijn afschermt. • Optie: speel met 3 teams. Coaching • Scherm de passlijn af. • Probeer over je schouder te kijken. • Sta schuin van elkaar om schuine pass af te schermen (gestaffeld). • Sta op je voorvoeten en beweeg met de bal mee. Methodiek • Makkelijker: veld kleiner; veld smaller; aanvallers maar 2x raken; aanvallers x-aantal keer naar elkaar spelen voordat je naar het andere vak mag passen; verdedigers mogen in het vak drukzetten; verdedigers mogen in het vak van de aanvallers om te scoren. • Moeilijker: veld groter; vak breder; aanvallers mogen de bal in 1x terugspelen.
- 44 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 44
09-04-21 14:00
Positiespel 3+2 : 3+2 met 6 minidoeltjes
HH
Organisatie en inhoud • Op een veld van 40x20 meter wordt er 3+2 : 3+2 gespeeld. Op beide achterlijnen staan 3 minidoeltjes. • Het veld is opgedeeld in vakken van 10-5-10-5-10 meter. In de vakken van 5 meter staan 2 verdedigers. • In het middelste vak wordt 3:3 gespeeld. • Het drietal dat balbezit heeft mag de verdedigers van de eigen partij gebruiken om 5:3 te spelen. • De spelers die in het verdedigingsvak staan, moeten de doeltjes afschermen. • De aanvallers moeten proberen te scoren op een van de doeltjes. • Bij onderschepping draaien de rollen om. • Verdedigers moeten dus ook klaar staan om zones af te schermen (bodyguard). • Zorg dat je de zone en passlijn afschermt. • Optie: je kunt ook spelen dat de aanvallers voorbij het middelste vak mogen dribbelen of vrijlopen. Coaching • Sta op je voorvoeten en beweeg met de bal mee. • Coach je medespeler hoe druk te zetten (links dicht, boogje vanaf rechts etc.). • Dwing de bal naar de zijkant om druk te zetten. • Scherm de ruimte af naar de doeltjes. Methodiek • Makkelijker: veld kleiner; veld smaller; extra verdediger. • Moeilijker: veld groter; vak breder; aanvallers mogen achter de verdediger in het vak vrijlopen of erin dribbelen.
- 45 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 45
09-04-21 14:00
Partijvorm 7+K : 6 met verdedigers in de zone
HHH
Organisatie en inhoud • Op een veld van 50x40 meter wordt er 7+K : 6 gespeeld. Op het strafschopgebied staat een zone aangegeven voor de verdedigers. • Blauw probeert in een 4:3 de 2 aanvallers te bereiken. • Blauw kan scoren op het grote doel. • Komt de bal bij de aanvallers van blauw wordt het hele veld gebruikt door beide teams. • Rood probeert in de 4:3 druk op de bal te krijgen. • De verdedigers in de aangegeven zone proberen de passlijn naar de aanvallers af te schermen. • De verdedigers van rood hebben een eigen vak. Samenwerking wordt nog belangrijker. • Rood kan scoren op de minidoeltjes. • Optie: je kunt ook spelen dat de middenvelders voorbij het verdedigersvak mogen dribbelen of vrijlopen. Coaching • Dwing te tegenstander naar de zijkant en zet druk op de bal. • Keeper moet de laatste linie coachen. • Kijken over je schouder om de aanvallers af te schermen vanuit de zone. • Beweeg met elkaar mee en sta schuin zodat de pass niet schuin gegeven kan worden. Methodiek • Makkelijker: veld kleiner; 3:3 in het middelste vak; uitstappen van een verdediger. • Moeilijker: veld groter; 3 spitsen bij de aanvallers; 3 verdedigers in de vakken.
- 50 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 50
09-04-21 14:00
Partijvorm 6+K : 6+2 met middenvelders in de zone
HHH
Organisatie en inhoud • Op een veld van 50x40 meter wordt er 6+K : 6+2 gespeeld. • Blauw kan scoren op 2 minidoeltjes. • Rood kan scoren op het grote doel. • Als de keeper uitneemt start het spel. De aanvallers staan buiten de 16. Na de eerste pass mogen zij gaan drukzetten. • Middenvelders spelen in een zone. Zij proberen de ballijn naar de middenvelders af te schermen. • Na een pass richting de middenvelders mogen de 2 verdedigers van rood instappen. Dan wordt er 2:2 gespeeld. • Na de eerste pass mag de bal niet terug naar de keeper. • Middenvelders moeten de pass naar middenvelders afschermen. • Verovert rood de bal wordt over het hele veld gespeeld. • Optie: backs mogen diepgaan dan mag een middenvelder mee. Wordt dan opgevangen in de zone. • Optie: na de pass op middenvelders over het hele veld spelen. Coaching • Sta gestaffeld en beweeg met de bal mee. Vang eventueel een speler in de zone op. • Coach de aanvallers hoe druk te zetten (links dicht, boogje vanaf rechts etc.). • Blijf dicht bij elkaar. • Dwing de bal een bepaalde kant op en zet druk op de bal. Je kunt ook dwingen om bal diep te laten spelen om daarna in te sluiten. Methodiek • Makkelijker: veld kleiner; veld smaller; een verdediger van blauw minder; aanvallers mogen in de 16 starten met drukzetten. • Moeilijker: veld groter; 3:2 in achterste vak; niet instappende verdedigers; bal mag terug naar de keeper. - 51 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 51
09-04-21 14:00
trainingsvorm 4: Van 1:0 naar 4:4 Spelvorm: TGFU / small sided game Organisatie en inhoud We spelen 1:0 naar 4:4. Van 1 team begint 1 speler tegen de keeper. Op het moment dat de bal uit het spel is (1 schot), komen er 2 van de andere partij in gedribbeld en is het 2:1. Dit gaat net zo lang door tot het 4:4 is. Dus 2:1 wordt 3:2>>4:3>>4:4. Regels: • 1 potje duurt 2 minuten maximaal. Er moet uiterste snel geschoten worden. Wanneer de 2 minuten voorbij zijn, is het team in ondertal de winnaar. De 2 minuten tellen vanaf de 1:0 tot de 4:4. • ls de bal uit het spel is, begint er altijd een nieuwe ploeg. Coaching Coach de taak die de spelers moeten doen. De taak ‘binnen 2 minuten scoren’ brengt een bepaald gedrag met zich mee bij de spelers. Andere taken doen dat ook. Coach op de handelingen die hierbij horen.
- 112 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 112
09-04-21 14:01
trainingsvorm 5: 3:3 Spelvorm: TGFU / Small sided game Organisatie en inhoud Je maakt groepjes van 3 (of andere aantallen wat uitkomt). Elk groepje moet 2x in het midden voor 2 minuten. Je verdedigt 2 doeltjes. Elk doelpunt tegen onthoud je en aan het einde tel je alle tegengoals van alle groepjes en de groep met de minste wint. Als de verdedigers scoren, gaat er een doelpunt van af. Elke keer als de bal uit het spel is, dribbelt er een nieuw groepje meteen in en moeten de verdedigers opnieuw verdedigen. 2 minuten alleen maar verdedigen en omschakelen is best zwaar. In dit spel komen er heel veel herhalingen voor. Vooral verdedigend, maar deze vorm kan andersom gespeeld worden met een aanvallende ploeg die 2 minuten aanvalt. De wedstrijdvorm, maakt het leuk voor spelers en de situaties veranderen continue. De spelers moeten zich daar de hele tijd op aanpassen.
- 113 -
2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 113
09-04-21 14:01
NIEUW! Spelprincipes: methodische stappen (1)
O
De oefenstof-assistent voor iedere voetbaltrainer en jeugdopleiding
In dit boek wordt voor 6 spelprincipes een methodische oefenstof-lijn in meer dan 100 trainingsvormen uitgewerkt. Geschikt voor trainers van prof-, amateur- én jeugdspelers. Ook zal iedere Hoofd Opleiding geholpen zijn met de suggesties die in dit boek van de hand worden gedaan. In dit boek: • 160 pagina’s • Wat zijn spelprincipes? • 4 spelprincipes voor de teamfunctie aanvallen • 2 spelprincipes voor de teamfunctie omschakelen na balverlies
C O S 4 A
Verkrijgbaar via www.voetbaltrainer.nl
EBM_2021_04_Advertentie_MethodischeStappen_1.indd 1 2021_04_Binnenwerk_Methodische_stappen_bij_spelprincipes_boek_2.indd 138
08-04-21 09-04-21 14:34 14:01
_Traine