18
PANORAMA LUBELSKA
Stan techniczny infrastruktury przeciwpowodziowej w dolinach rzeki Wis³y Wzrastaj¹ca w ostatnich latach czêstotliwoœæ wystêpowania powodzi, ich du¿y zasiêg i skutki gospodarcze wskazuj¹ i uzasadniaj¹ koniecznoœæ podejmowania coraz kosztowniejszych dzia³añ maj¹cych na celu zmniejszenie wystêpuj¹cych zagro¿eñ powodziowych i ograniczenie szkód materialnych i niematerialnych. Do dzia³añ tych nale¿y miêdzy innymi budowa nowych i modernizacja istniej¹cych obwa³owañ przeciwpowodziowych i budowli wa³owych. Jest to najczêœciej stosowany œrodek ochrony przeciwpowodziowej miast, wsi oraz przestrzeni rolniczej, po³o¿onych w chronionych dolinach rzecznych, maj¹cy na celu bezpieczne przeprowadzenie przep³ywu wezbrañ powodziowych. Na terenie województwa Lubelskiego znajduje siê 199,301 km obwa³owañ, w tym w dolinach rzeki Wis³y wybudowano wa³y o d³ugoœci 142,221 km. Istniej¹ca infrastruktura przeciwpowodziowa jest w z³ym stanie technicznym. Zosta³a wykonana w latach 20 – 30-tych ubieg³ego stulecia i nie odpowiada warunkom technicznym jakim powinny odpowiadaæ budowle hydrotechniczne zgodnie z Rozporz¹dzeniem Ministra Œrodowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. (Dz. U. Nr 86 poz. 579). Korpusy tych wa³ów posiadaj¹ niew³aœciwe zagêszczenie i uszczelnienie, za ma³y przekrój poprzeczny i s³abe pod³o¿e, na którym s¹ posadowione. Z³y stan techniczny infrastruktury przeciwpowodziowej potwierdzi³y katastrofalne powodzie w 1997, 1998 i 2001 r. oraz czterokrotne wezbrania powodziowe wód wielkich w roku bie¿¹cym. Podczas powodzi w 2001 r. w województwie Lubelskim zniszczeniu uleg³y: - obwa³owanie rzeki Wis³y w dolinie Opolskiej w Piotrawinie – Kamieniu, poprzez przerwanie linii ochronnej w 30 lipca 2001 r. które spowodowa³o powstanie wyrwy w pod³o¿u i korpusie wa³ów na d³ugoœci 60 m i szerokoœci 90 m i g³êbokoœci wyboju w pod³o¿u ok. 8 m.
- w Majdanach zosta³ przerwany wa³ letni rzeki Wis³y w dolinie Opolskiej na d³ug. 73 m w dniu 30 lipca 2001 r. w wyniku przelania siê wody przez to obwa³owanie, które by³o ni¿sze ok. 1,0 m od zimowego. Ca³kowitemu uszkodzeniu uleg³ jedynie korpus obwa³owania. W wyniku katastrofalnych wezbrañ powodziowych w maju i czerwcu br. powsta³y wyrwy w obwa³owaniach rzeki Wis³y w miejscowoœciach Zastów Polanowski gm. Wilków, Popów i Kopiec gm. Annopol i Janowiec gm. Janowiec. Fot 2 Przerwany wa³ w m. Majdany w 2001 r. (ok³adka) W dolinie Opolskiej w miejscowoœci Zastów Polanowski przerwanie wa³u przeciwpowodziowego mia³o miejsce w dniu 21 maja br. Wezbranie powodziowe spowodowa³o powstanie wyboju o g³êbokoœci od 1,0 do 2,0 m i wymiarach 100 x 50 m w pod³o¿u korpusu wa³u i na zawalu oraz zniszczenie korpusu wa³u na d³ug. 430 m. Zatopiony zosta³ teren gminy Wilków na powierzchni ok. 9500 ha oraz zalanych zosta³o ok. 1600 budynków mieszkalnych i gospodarczych. W wyniku przerwania tego wa³u zosta³y zalane pompownie: Wilków I, Wilków II i Dobre, co spowodowa³o ich ca³kowite unieruchomienie. Urz¹dzeñ tych nie mo¿na by³o wykorzystaæ do szybszego i skutecznego odwodnienia zalanych terenów. Fot 3 Zalana gm. Wilków podczas powodzi w maju 2010 r. – widok z góry (ok³adka)
Fot 4 Wyrwa w obwa³owaniu w m. Zastów Pol. gm. Wilków.
Fot1 Kamieñ – nurt w wyrwie przerwanego wa³u w 2001 r.
W dolinie Œwieciechowskiej w m. Popów zniszczenie wa³u nast¹pi³o 19 maja br. na odcinku 90 m, g³êbokoœæ rozmycia pod³o¿a wynios³a od 8,0 do 10,0 m. Po przerwaniu tego wa³u zosta³a zalana i unieruchomiona pompownia w Popowie. W dolinie Œwieciechowskiej w miejscowoœci Kopiec awaria mia³a miejsce w dniu 7 czerwca br. Wa³ zosta³ zniszczony na d³ugoœci 160 m, g³êbokoœæ rozmycia pod³o¿a wynios³a od 2,0 do 3,0 m. W dolinie Janowieckiej w m. Janowiec awaria wa³u nast¹pi³a 7 czerwca br. Zniszczeniu uleg³ wa³ na odcinku 100 m. G³êbokoœæ rozmycia pod³o¿a wynios³a od 8,0 do 10,0 m. Po przerwaniu tego wa³u zosta³a zalana i unieruchomiona pompownia w Janowcu.
PREZENTACJE
Fot 5 Wyrwa i wa³ opaskowy w m. Popów gm. Annopol
Fot 6 Wyrwa w wale i wa³ opaskowy /Kopiec gm. Annopol. Fot 7 Wyrwa w wale w m. Janowiec gm. Janowiec. (ok³adka Fot 8 Wa³ opaskowy w m. Janowiec gm. Janowiec. (ok³adka) Dla zabezpieczenia w/w dolin przed kolejnymi wezbraniami powodziowymi na okres odbudowy ww. wa³ów wykonano wa³y opaskowe w nastêpuj¹cych miejscowoœciach: - Janowiec w km 2+700 wa³u rzeki Wis³y o d³ugoœci 200 m z terminem zakoñczenia 09.08.2010 r. - Zastów Polanowski w km 350 – 351 rzeki Wis³y na d³ugoœci 500 m z terminem zakoñczenia 05.082010 r. - Kopiec w km 0+640 wa³u rzeki Wis³y o d³ugoœci 200 m z terminem zakoñczenia 06.08.2010 r. - Popów w km 309+500 rzeki Wis³y o d³ugoœci 200 m z terminem zakoñczenia 06.08.2010 r. Po opracowaniu dokumentacji projektowej przez „GEOTEKO” – Projekty i Konsultacje Geotechniczne w Warszawie do dnia 31.07.2010 r., przyst¹piono (po przeprowadzeniu postêpowañ przetargowych) do odbudowy ww. zniszczonych wa³ów w nastêpuj¹cych miejscowoœciach: - Zastów Polanowski; odbudowano wa³ na d³ugoœci 460m, z dostosowaniem jego wymiarów do projektu docelowej rozbudowy tego obwa³owania z uszczelnieniem
jego korpusu bentomat¹ oraz wzmocnieniem jego pod³o¿a œciank¹ metalow¹ i przes³ona cementowo–bentonitow¹ o g³êbokoœci 6 m i na d³ugoœci 460 m. - Popów; w trakcie odbudowy jest wa³ z terminem zakoñczenia 15.11.2010 r. o d³ugoœci 105 m z uszczelnieniem korpusu wa³u bentomat¹ i wzmocnieniem pod³o¿a œciank¹ stalow¹ G- 62 o g³êbokoœci 12 m na d³ugoœci 105 m. - Kopiec; w trakcie odbudowy jest wa³ z terminem zakoñczenia 15.11.2010 r. o d³ugoœci 185 m z uszczelnieniem korpusu obwa³owania bentomat¹ i wzmocnieniem pod³o¿a œciank¹ stalow¹ G–62 o d³ugoœci 185 m i g³êbokoœci 8,0 m. - Janowiec; w trakcie odbudowy jest wa³ z terminem zakoñczenia 15.11.2010 r. o d³ugoœci 120,0 m z uszczelnieniem korpusu obwa³owania bentomat¹ i wzmocnieniem pod³o¿a œciank¹ szczeln¹ G–62 o d³ugoœci 120,0 m i g³êbokoœci 12,0 m. Z uwagi na z³y stan techniczny obwa³owañ, które s¹ za niskie od 1,0 do 1,5 m, które nie spe³niaj¹ warunków bezpieczeñstwa w zakresie statecznoœci i filtracji przez korpusy wa³owe i pod³o¿e, na których s¹ one posadowione. Od 1998 r. przyst¹piono do ich modernizacji (rozbudowy), w celu niedopuszczenia do powstania ogromnych strat podczas kolejnych wezbrañ powodziowych w dolinach chronionych. G³ówn¹ przyczyn¹ podwy¿szenia istniej¹cych wa³ów chroni¹cych doliny rzeki Wis³y jest sukcesywne ograniczanie przep³ywu wód wielkich w korycie rzeki Wis³y w miêdzywalu. Od wielu lat koryto to jest zamulane rumowiskiem prowadzonym przez wodê, sukcesywnie jest zarastanie przez drzewa i krzewy oraz s¹ niszczone budowle regulacyjne rzeki Wis³y, które zabezpiecza³y miêdzy innymi pod³o¿a obwa³owañ przed utrat¹ ich statecznoœci. Wymienione uwarunkowania na terenie województwa lubelskiego powoduj¹ sztuczne popiêtrzenie wody do 1,5 m podczas wezbrañ powodziowych. Stanowi to g³ówn¹ przyczynê rozbudowy wa³ów i wzmacniania ich pod³o¿y. Do 31 XII 2009 r. zmodernizowano (rozbudowano) wa³y przeciwpowodziowe na d³ug. 57,469 km, co stanowi 42,9 % (142,221 km). W latach 2009–2013 zaplanowano w ramach 17 zadañ inwestycyjnych modernizacjê (rozbudowê) wa³ów przeciwpowodziowych na d³ug. 32,020 km za 97 827 000 z³ w ramach nastêpuj¹cych programów: - „Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013” – zaplanowano w ramach 15 zadañ modernizacjê (rozbudowê) wa³ów na d³ug. 28,200 km za 84 810 000 z³. - „Program ochrony przed powodzi¹ w dorzeczu Górnej Wis³y” – zaplanowano w ramach 2 zadañ modernizacjê (rozbudowê) wa³ów na d³ug. 3,82 km za 13 017 000 z³. Po zrealizowaniu zadañ w ramach w/w Programów do modernizacji (rozbudowy) w dolinach rzeki Wis³y pozostanie 44,457 km wa³ów, co stanowi 33,2 % (133,946 km). Nale¿y podkreœliæ, ¿e czynione s¹ starania o przyœpieszenie modernizacji (rozbudowy) i budowy nowych obwa³owañ w województwie lubelskim zgodnie z opracowan¹ „Koncepcj¹ programowo przestrzenn¹ ochrony przeciwpowodziowej województwa lubelskiego” w celu poprawy bezpieczeñstwa chronionych dolin rzeki Wis³y o powierzchni 23 550 ha i 410 980 budynków mieszkalnych i gospodarczych.
Wojewódzki Zarz¹d Melioracji i Urz¹dzeñ Wodnych w Lublinie Jednostka samorz¹du terytorialnego 20 - 027 Lublin ul. Kar³owicza 4 tel. (81) 531 - 03 - 00 fax. (81) 531 - 03 - 01 e-mail: sekretariat@wzmiuw.lublin.pl
19