Electra Magazine Issue 25

Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 5 – ΧΕ Ι ΜΩ Ν ΑΣ 2 0 1 9 -2 0

●

I SSU E 2 5 – WI N T E R 2 0 1 9 -2 0

W E L C O M E

14

Αγαπητοί επισκέπτες, Ζούμε σε μια μοναδική χώρα, που από την αρχαιότητα και σε όλη την ιστορική της διαδρομή έχει ταυτιστεί με τα γράμματα και τις τέχνες. Ξεχωριστή θέση στον ελληνικό πολιτισμό κατέχει από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα η μουσική. Από την μούσα Ευτέρπη και τον Απόλλωνα, μέχρι τη «θεά» της όπερας, Μαρία Κάλλας. Από τα επιβλητικά αρχαία ωδεία μέχρι τη μοναδικής αισθητικής Εθνική Λυρική Σκηνή στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, νέο τοπόσημο των Αθηνών. Από τη λύρα, τον αυλό και τη σάλπιγγα μέχρι τις ορχήστρες και τα μουσικά σύνολα, τις χορωδίες και τα σύγχρονα μουσικά δρώμενα. Σε όλη αυτή την πορεία, η μουσική παραμένει στη χώρα μας στενά συνδεδεμένη με την καθημερινότητα. Συνοδεύει τον άνθρωπο στις δραστηριότητές του. «Θεραπεύει» την ψυχή και τον νου. Εμπνέει. Απελευθερώνει. Όλα αυτά μας διδάσκουν ότι ο ελληνικός πολιτισμός, πάνω απ’ όλα, σημαίνει μύηση στην καλαισθησία. Ελεύθερη έκφραση. Δημιουργία με ισορροπία και μέτρο. Καλλιέργεια του πνεύματος και εξαγνισμό της ψυχής. Αυτή είναι η πηγή της έμπνευσης για το μήνυμα που επιδιώκουμε να περάσουμε και εμείς με τη σειρά μας στον Όμιλο ELECTRA. Με το επίπεδο των υπηρεσιών, το υψηλών προδιαγραφών προϊόν, το οποίο αναπροσαρμόζουμε διαρκώς στις σύγχρονες ανάγκες, αλλά και με την καλαισθησία των χώρων μας, στόχο έχουμε να προσφέρουμε ακόμα και στους πιο απαιτητικούς επισκέπτες απόλυτη ικανοποίηση, πληρότητα, εσωτερική ισορροπία. Το καταφέρνουμε χρόνια τώρα, σταθερά. Και σας ευχαριστούμε γι’ αυτό, γιατί μπορούμε και πετυχαίνουμε χάρη στην εμπιστοσύνη που μας δείχνετε. Αυτή είναι η πιο σημαντική επιβράβευση και το πιο βασικό μας κίνητρο. Γι’ αυτό και συνεχίζουμε σταθερά, με επιμονή στις αρχές και στις αξίες της φιλοξενίας, όπως εμείς την ορίσαμε και όπως την καθιερώσαμε στα ξενοδοχεία του ομίλου μας. Πιστεύουμε απόλυτα στην άρρηκτη σχέση του πολιτισμού και του τουρισμού. Ειδικά η χώρα μας, με το ασύλληπτο βάθος του πολιτιστικού της προϊόντος, δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι εποχικός προορισμός. Αυτό το πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης πιστεύουμε και προωθούμε. Την αυθεντική Ελλάδα, δώδεκα μήνες τον χρόνο, που έχει πάντα κάτι να αποκαλύψει, κάτι πολιτιστικό να προσφέρει. Εξερευνήστε αυτό το κάτι. Βρείτε το, αγαπήστε το. Ανακαλύψτε την Ελλάδα της καλαισθησίας, της έκφρασης, του μέτρου και της δημιουργίας. Για την ποιότητα της ταξιδιωτικής σας εμπειρίας φροντίζουμε εμείς. Γιάννης Α. Ρέτσος CEO Ομίλου Electra Hotels and Resorts

Dear Guests, Greece is a special country that's been at the forefront of the arts and letters since antiquity and throughout its historical journey. Αnd since ancient times, music has held its own special place in Greek culture: from the muse Euterpe and Apollo, the god of music, all the way to the modern-day goddess of opera, Maria Callas; from its venerated ancient theaters and odeons to the state-of-the-art national opera house at the Stavros Niarchos Foundation Cultural Center, Athens’ latest landmark; from ancient instruments like the lyre, the tibia and the salpinx to contemporary orchestras, ensembles, choirs and modern musical acts. Throughout all of this, music has been an integral part of daily life. It keeps us company in all of our activities; it soothes our minds and heals our souls.

It is inspiring and liberating.

What this intrinsic relationship with the arts has taught us is that culture is, above all else, a matter of good taste. It is freedom of expression, the creative drive in balance and moderation and the cultivation of the spirit and purification of the soul.

These are the fundamental principles behind the message we at the Electra Group want to convey to our guests. By offering high-quality services, a product that is constantly being adapted to changing needs, and with the elegance of our facilities, we aspire to give even our most demanding guests a sense of satisfaction, wholeness and balance. We like to think that this is something we have been consistently accomplishing for several years. And we have you, our guests, to thank for that, because we could not have accomplished it without your trust.

This trust is our greatest reward and our main motivation. It is what drives our commitment to the principles and values of hospitality, as we have defined and implemented them at our group’s hotels.

We are also firm believers in the intrinsic relationship between culture and tourism. Given the incredible richness of its cultural product, Greece in particular is not and should not be regarded as a seasonal destination. This is the tourism growth model that we believe in and are promoting: authentic Greece, 12 months a year, which, apart from all its other attractions, always has something exciting going on in the cultural sphere.

We want you to look for that something new, to enjoy it and embrace it, discovering those Greek qualities of sophistication, moderation and creativity. As for the quality of your travel experience, you can leave that to us.

Yiannis A. Retsos CEO of Electra Hotels and Resorts

choose your perfect cut!

contents

34

52

18 ..... ICONS Τρία εμβληματικά έργα διαφορετικών περιόδων της ελληνικής τέχνης, από την πρωτοκυκλαδική έως τη νεότερη, με θέμα τη μουσική.

Three masterful creations from different periods of Greek art that have music as their central theme.

44 ..... ART AND THE CITY H Mατούλα Κουστένη γράφει για το ολοκαίνουργιο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή και τη γειτονιά του, το ολοζώντανο Παγκράτι.

Matoula Kousteni writes about the new Basil and Elise Goulandris Foundation museum and its vibrant neighborhood, Pangrati.

24 ..... AGENDA Επιλογές από το πολιτιστικό καλεντάρι της σεζόν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Selected shows, exhibitions and other cultural events in Athens and Thessaloniki.

ΕXPERIENCE 34 ..... REL OVE ATHENS H Δέσποινα Τριβόλη μάς προσκαλεί σε μια συναρπαστική βόλτα στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας.

Despina Trivoli takes us on a captivating walk around the historical center of Athens.

SOCIAL MEDIA

• • • • • •

facebook.com/electrahotels twitter.com/electrahotels pinterest.com/electrahotels/ instagram.com/electrahotelsresorts/ youtube.com/user/ElectraHotels linkedin.com/in/electrahotelsandresorts

52 ..... REL OVE THE SSAL ONIKI H Γεωργία Δώδου προτείνει τα αγαπημένα της μέρη στην πόλη.

Georgia Dodou tells us about her favorite spots in the city.

CREATIVITY 58 ..... Α MAGIC CITY Η Γιώτα Συκκά συνοψίζει τα διεθνή κατορθώματα των δύο κορυφαίων Ελλήνων συνθετών, του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη.

Iota Sykka looks at the international endeavors of two towering Greek composers, Manos Hadjidakis and Mikis Theodorakis.

44

66 ..... GREEK NATIONAL OPERA O Νίκος Δοντάς επιχειρεί μια αναδρομή στην ιστορία του οργανισμού που έκανε την όπερα δημοφιλή στην Ελλάδα, με αφορμή τα 80 χρόνια του.

Nikos Dontas narrates the story of the 80-year-old organization that made opera popular in Greece.

76 ..... ΤΗΕ LADIE S OF REBETIKO H Tίνα Μανδηλαρά γράφει για τις γυναίκες που τραγουδούσαν τα ελληνικά μπλουζ με τη φλόγα της ψυχής.

Tina Mandilara writes about the women who sang the Greek blues with passion and a strength of soul.

82 ..... MUSICIANS WITHOUT B ORDERS

H Τασούλα Επτακοίλη μάς συστήνει τέσσερις ανερχόμενους καλλιτέχνες που υπηρετούν τα πιο απαιτητικά μουσικά είδη.

Tassoula Eptakili introduces us to four promising Greek artists who are making their mark in the most demanding of music genres.

ΤΕΥΧΟΣ

25

ISSUE

82

92

88 ..... THE SOUNDTRACK OF THE CITY

O Παναγιώτης Μένεγος επιλέγει πρόσωπα και σκηνές που δίνουν ρυθμό στην Αθήνα.

Panagiotis Menegos highlights musicians and music venues adding rhythm to the Greek capital.

92 ..... WINTER MEL ODY Φωτογράφιση μόδας από τον Κώστα Κουτάγιαρ.

A fashion editorial by Costas Coutayar.

TASTE 112 ..... TERROIR TALKS Ο Γιάννης Καρακάσης, Master of Wine, συναντά τον οινοποιό Απόστολο Θυμιόπουλο, έναν «μάγο» της ποικιλίας Ξινόμαυρο.

Yiannis Karakasis, MW, chats with Apostolos Thymiopoulos, winemaker extraordinaire and "magician" of the Xinomavro variety.

116 ..... GREEK TREATS H Καρολίνα Δωρίτη παρουσιάζει τέσσερα εκλεκτά ελληνικά αλλαντικά.

Carolina Doriti celebrates four fine Greek charcuterie products.

120 ..... ΤΗΕ MEMORY OF TASTE H Μαρία Χαψούλα θυμάται ένα κοκκινιστό των παιδικών της χρόνων.

Maria Chapsoula savors the recollection of an amazing dish from her childhood.

122 ..... ELE CTRA CUISINE Nέες δημιουργίες των σεφ των Electra Hotels.

The new creations of the chefs of Electra Hotels.

ACCOMMODATION 128 ..... WONDER WOMEN Kαμαριέρες, αυτές οι αφανείς ηρωίδες της σωστής λειτουργίας κάθε πολυτελούς ξενοδοχείου.

Housekeepers, the unseen heroes behind the smooth operation of every luxury hotel.

Electra Hotels & Resorts S.A., 44 Voulis, Athens, 10557, Tel. (+30) 210.337.0088

EDITOR-IN-CHIEF:

Exerevnitis – Explorer S.A., Ethnarchou Makariou & 2 Falireos, Athens, 18547, Greece

COMMERCIAL DIRECTOR:

OWNER:

PUBLISHED BY:

124

Giorgos Tsiros tsiros@kathimerini.gr Vassiliki Albani emporiko@kathimerini.gr Tel. (+30) 210.480.8227 ADVERTISING DIRECTOR:

Sophia Tsepa stsepa@kathimerini.gr Tel. (+30) 210.480.8506

1 3 4 ..... ELE CTRA REWARDS Ανακαλύψτε τα προνόμια του προγράμματος επιβράβευσης των Electra Hotels & Resorts.

Discover the benefits of the Electra Hotels & Resorts loyalty program.

1 38 ..... ART SPACE Ο γκαλερίστας Γιάννης Καλλιγάς μάς υποδέχεται στο Electra Art Space by Skoufa Gallery.

Gallerist Yannis Kalligas welcomes us to the Electra Art Space by Skoufa Gallery .

1 40 ..... THE ELE CTRA FAMILY Η Γιάννα Παναγοπούλου, assistant restaurant manager στο Electra Metropolis, μιλάει για τη δική της Αθήνα.

See Athens through the eyes of Gianna Panagopoulou, Assistant Restaurant Manager at Electra Metropolis.

1 42 ..... HOSPITALITY Τα ξενοδοχεία Εlectra με μια ματιά.

The Electra properties at a glance.

1 52 ..... ELE CTRA LIKE S

ELECTRA MAGAZINE IS A BIANNUAL MAGAZINE DISTRIBUTED FREE OF CHARGE. ELECTRA HOTELS AND RESORTS DOES NOT NECESSARILY SHARE THE OPINIONS EXPRESSED IN THE MAGAZINE. IT IS ILLEGAL TO REPRODUCE ANY PART OF THIS PUBLICATION WITHOUT THE WRITTEN PERMISSION OF THE PUBLISHERS.

ΣΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ: Η Μαρία Κάλλας στον ρόλο της Κυρίας με τις Καμέλιες (1955). Παραχώρηση από τον Ελληνικό Σύλλογο Μαρία Κάλλας (mariacallasgreeksociety. com)

Maria Callas in the role of the Lady with the Camellias (1955). Photo courtesy of Maria Callas Greek Society (mariacallasgreeksociety.com)

ΟΝ ΤΗΕ COVER:

ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΑΘΗΝΑ Το εξαιρετικό μάρμαρο της Πάρου και ένας καλλιτέχνης που έζησε ανάμεσα στο 2800 και το 2300 π.Χ. μας χάρισαν το θαυμάσιο ειδώλιο του αυλητή που παίζει δίαυλο. Αποτελεί ένα από τα αρχαιότατα γλυπτά με τρισδιάστατη ανάπτυξη στον χώρο και αντανακλά τη σημασία της μουσικής ήδη από την Πρωτοκυκλαδική περίοδο.

I C O N

© M I N I S T R Y O F C U LT U R E A N D S P O R T S , P R E F E C T U R E O F AT T I K I / N AT I O N A L A R C H A E O L O G I C A L M U S E U M

S

18

The exquisite marble of the island of Paros and an anonymous artist who lived sometime between 2800 and 2300 BC have bequeathed us this outstanding figure of a flutist playing the double flute. It constitutes one of the oldest artworks to have been conceived and executed as a three-dimensional form in space, and reflects the importance that music already had as far back as the Early Cycladic Period.

NATIONAL ARCHAEOLOGICAL MUSEUM, ATHENS

*the first mechanical watch case made of bulk metallic glass

apply to the new panerai pam.guard program to benefit up to 8 years of international limited warranty register your timepiece on panerai.com

GOFAS Jewelry THESSALONIKI | 9, Aristotelous Sqr. | T. +30 231 0279 703

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΑΘΗΝΑ Η δύναμη της μουσικής έγινε μύθος από τους αρχαίους Έλληνες. Σύμφωνα με αυτόν, ο Ορφέας ήταν τόσο σπουδαίος μουσικός, που μάγευε με τη λύρα του ακόμα και ζώα. Σε αυτό το γλυπτό αναπαρίσταται να παίζει λύρα καθιστός, ανάμεσα σε άγρια και ήμερα ζώα.

I C O N

© M I N I S T R Y O F C U LT U R E A N D S P O R T S , P R E F E C T U R E O F AT T I K I / B Y Z A N T I N E A N D C H R I S T I A N M U S E U M

S

20 The power of music was endowed with mythical dimensions by the ancient Greeks. According to them, Orpheus was such a great musician that he could even charm the animal world with his lyre. In this sculpture, he is represented playing the lyre while seated among domesticated and wild animals.

BYZANTINE AND CHRISTIAN MUSEUM, ATHENS

KOLONAKI 15 Skoufa str.

10673 Kolonaki, Athens +30 210 3635600

KIFISIA 11 Kolokotroni str.

14562 Kifisia, Athens +30 210 8016641

FOUR SEASONS ASTIR PALACE HOTEL 40 Apollonos str.

16671 Vouliagmeni, Athens +30 2109671638

LU I SAWO R L D.C O M

MYKONOS Nammos Village Psarou +30 2289 022015

BOTTEGA VENETA 14 Kolokotroni str.

14562 Kifisia, Athens +30 210 8085182

ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ – ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ, ΑΘΗΝΑ Η πανέμορφη Ανδριάνα έζησε στην Αθήνα του 19ου αιώνα και είχε θυελλώδη ερωτική ζωή. Ένας πασάς όμως, που υπήρξε εραστής της, την τιμώρησε για την απιστία της παραμορφώνοντας το πρόσωπό της. «Η ωραία Ανδριάνα στο παγκάκι της τραγουδάει με μαντολίνο το μεράκι της». Με αυτόν τον στίχο περιγράφει την περιπέτειά της ένα νεότερο τραγούδι, με έμπνευση από το έργο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1930).

I C O N

N AT I O N A L- G A L L E R Y A L E X A N D R O S S O U T S O S M U S E U M , P H O T O : S TAV R O S P S I R O U K I S

S

22

A 19th-century Athenian woman of legendary beauty, Adriana had a tempestuous love life. An angry Pasha, who'd been one of her lovers, decided to punish her for her infidelity by scarring her face. In the words of a more recent popular song, “Sitting on a bench in desolation, / The beautiful Adriana in her mandolin finds consolation.” These were verses inspired by the 1930s work by the popular folk painter Theophilos Chatzimichael.

NATIONAL PICTURE GALLERY – ALEXANDROS SOUTSOS MUSEUM, ATHENS

Επιλεγμένες εκθέσεις, παραστάσεις και άλλα πολιτιστικά γεγονότα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

AΘΗΝΑ

24

ATHENS

Βυζαντινή τέχνη

Byzantine art

ΜΟΝΙΜΗ ΕΚΘΕΣΗ

PERMANENT EXHIBIT

Εξήντα οκτώ φορητές εικόνες της μεταβυζαντινής περιόδου, από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα, προστέθηκαν στη μόνιμη συλλογή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Τα περισσότερα από τα εξαιρετικής ποιότητας έργα που εκτίθενται είναι φιλοτεχνημένα σε επτανησιακά ή κρητικά εργαστήρια του 15ου, του 16ου και του 17ου αιώνα. Ορισμένα από αυτά φέρουν υπογραφή, με το «Πάθος του Χριστού», πρώιμη δημιουργία του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, να κατέχει ιδιαίτερη θέση ανάμεσά τους. «Πίστη και Τέχνη. Επιλεγμένες εικόνες από τη Συλλογή Αιμιλίου Βελιμέζη», Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη: 2ας Μεραρχίας 36 και Ακτής Μουτσοπούλου, Πειραιάς, laskaridisfoundation.org

The collection of the Aikaterini Laskaridis Foundation was recently enriched with 68 icons dating from the post-Byzantine period, from the 15th to the 19th centuries.

Most of these splendid pieces, which are now on display to the public, are the work of Ionian or Cretan workshops that were active from the 15th to the 17th centuries.

Some are even signed, with The Passion of Christ, an early El Greco, holding pride of place.

“Faith and Art: Selected Icons from the Emilios Velimezis Collection,” Aikaterini Laskaridis Foundation Historical Library, 36 Defteras Merarchias & Akti Moutsopoulou, Piraeus, laskaridisfoundation.org

ART CALENDAR Our selection of the exhibitions, performances and other cultural events on in Athens and Thessaloniki. Βy Xenia Georgiadou

E M M A N U E L T Z A N E S , S A I N T N I C H O L A S , 1 6 8 3 , © L A S K A R I D I S F O U N D AT I O N

Της Ξένιας Γεωργιάδου

© ANNE BICHSEL

Ατμόσφαιρα παραμυθιού

Fairytale atmosphere

20-23 ΚΑΙ 25-30/12/2019

DECEMBER 20-23 & 25-30, 2019

Tα διάσημα Μπαλέτα Μπεζάρ της Λωζάνης (Béjart Ballet Lausanne) επισκέπτονται για ακόμη μία φορά την Αθήνα, για να παρουσιάσουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε χορογραφία Μορίς Μπεζάρ, τον «Μαγικό Αυλό», τη φημισμένη όπερα του Μότσαρτ και ένα από τα πιο δημοφιλή έργα στο ρεπερτόριο του σχήματος. Εναλλάσσοντας τις ονειρικές στιγμές με κωμικά στιγμιότυπα, ο Μορίς Μπεζάρ αντιπαραβάλλει την παιδική αθωότητα με έναν ενήλικο κόσμο αυστηρά ιεραρχημένο και άκαμπτο. «Μaurice Béjart: Μαγικός Αυλός», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: Βασιλίσσης Σοφίας και Κόκκαλη, megaron.gr (Μετρό: Μέγαρο Μουσικής)

The world-renowned Béjart Ballet Lausanne returns to Athens with the Greek debut of Maurice Béjart’s "The Magic Flute," based on the famous Mozart opera, and one of the most popular pieces in the ensemble’s repertory. Alternating between dream sequences and humorous vignettes, Béjart sought to juxtapose the innocence of childhood with the structured rigidity of the adult world. “Μaurice Béjart: The Magic Flute,” Megaron–Athens Concert Hall, Vasilissis Sofias & Kokkali, megaron.gr (Metro: Megaro Moussikis)

Ταξιδεύοντας στην Κίνα

©BEIJING FINE ART ACADEMY

ΕΩΣ 12/01/2020

Το έργο του μεγάλου Κινέζου ζωγράφου Τσι Μπαϊσί θα συστήσει στο ελληνικό κοινό η έκθεση που διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ακαδημία Καλών Τεχνών του Πεκίνου. Γεννημένος σε φτωχή αγροτική οικογένεια, ο Μπαϊσί παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής μελετώντας ένα εγχειρίδιο της εποχής της δυναστείας των Qin. Στα σαράντα του, αφοσιώνεται πλήρως στην τέχνη και ταξιδεύει σε ολόκληρη την Κίνα, αποτυπώνοντας τα ονειρικά τοπία της.

«Qi Baishi: Η μυστηριώδης Ανατολή», Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη: Βασιλίσσης Σοφίας 9 και Μέρλιν 1, thf.gr (Μετρό: Σύνταγμα)

Ποιητικά έργα

© Y I A N N I S P S YC H O P E D I S

ΕΩΣ 12/01/2020

Με τον χρωστήρα του αποτυπώνει σκηνές και έννοιες από έργα μεγάλων Ελλήνων και ξένων ποιητών. Η σχέση του Γιάννη Ψυχοπαίδη με τον έμμετρο λόγο ανατρέχει στα νεανικά του χρόνια και επιδρά καταλυτικά στην τέχνη του. «Προσπαθώ να μεταφέρω το αίσθημα αυτού που διαβάζω», σημειώνει ο ίδιος. Στην έκθεση που φιλοξενείται στο αίθριο του 4ου ορόφου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος αναπτύσσεται μια εικαστική συνομιλία με την «Οδύσσεια» του Ομήρου, τον Παρμενίδη, τον Μπάιρον, αλλά και τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τον Σεφέρη, τον Εμπειρίκο και άλλους. «Γιάννης Ψυχοπαίδης: Ποιητικά – Η ζωγραφική συναντά την ποίηση», Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Λεωφόρος Συγγρού 364, Καλλιθέα, snfcc. org

Trip to China TO JANUARY 12, 2020

This exhibition, organized in cooperation with Beijing’s Central Academy of Fine Arts, aspires to acquaint the Greek public with the work of the great Qi Baishi (18631957), a self-taught Chinese artist from a poor family who became fascinated by art by studying the work of Qin dynasty painters. At the age of 40, he decided to dedicate his life to art and went on to travel across the length and breadth of China in order to study and record its dreamlike landscapes.

“Qi Baishi: The Mysterious East,” B & M Theocharakis Foundation of the Fine Arts & Music, 9 Vasilissis Sofias & Merlin, thf.gr (Metro: Syntagma)

Poetic art TO JANUARY 12, 2020

Jannis Psychopedis became interested in poetry at a young age, and this interest went on to influence his work as a visual artist, with many pieces centered on scenes or notions introduced by great Greek and foreign poets. “I try to convey the emotion I read,” he said. This exhibition, in the atrium of the National Library of Greece, presents a visual dialogue with Homer’s "Odyssey" and the work of Parmenides, Byron, Cavafy, Karyotakis, Seferis, Embirkos and others.

“Jannis Psychopedis: Poetical Works – Painting Meets Poetry,” National Library of Greece, Stavros Niarchos Foundation Cultural Center, 364 Syngrou, Kallithea, snfcc.org

25

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΕΧΝΗΣ Μοντέρνα τραγωδία

Modern tragedy

19, 23, 26, 31/01 ΚΑΙ 02/02/2020

JANUARY 19, 23, 26, 31 & FEBRUARY 02, 2020

O «Βότσεκ» του Άλμπαν Μπεργκ, ένα από τα έξοχα δείγματα του μουσικού μοντερνισμού, βασίζεται στον «Βόιτσεκ», το ημιτελές θεατρικό του Γκέοργκ Μπίχνερ, και αφηγείται τη μίζερη ζωή ενός στρατιώτη σε ένα χωριό. Όταν εκείνος αντιλαμβάνεται ότι η γυναίκα του τον απατά, τη σκοτώνει και στη συνέχεια πνίγεται σε μια λίμνη. Στην Ελλάδα θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή σε νέα παραγωγή, σκηνοθετημένη από τον κορυφαίο Γάλλο σκηνοθέτη Ολιβιέ Πι. Στον ρόλο του δυστυχισμένου κεντρικού ήρωα ο Έλληνας βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος. «Βότσεκ», Εθνική Λυρική Σκηνή – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Λεωφόρος Συγγρού 364, Καλλιθέα, snfcc.org, nationalopera.gr

Alban Berg’s "Wozzeck" is regarded as one of the masterpieces of musical modernism, an opera based on the unfinished play "Woyzeck" by Georg Büchner about the miserable life of a soldier in a provincial German town who drowns in a lake after killing his cheating wife. The opera is being presented in Greece for the first time by the Greek National Opera in a new production created by acclaimed French director Olivier Py, with Greek baritone Tassis Christoyannis in the starring role.

“Wozzeck,” Greek National Opera, Stavros Niarchos Foundation Cultural Center, 364 Syngrou, Kallithea, snfcc.org, nationalopera.gr

Σπουδές στη ζωγραφική

Studies in painting

ΕΩΣ 31/01/2020

TO JANUARY 31, 2020

Περισσότερα από 200 σχέδια και μελέτες από όλη τη διαδρομή του διακεκριμένου ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά (1892-1957) φωτίζουν τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε την τέχνη του, αλλά και λιγότερο γνωστές πτυχές της δημιουργικής του πορείας, όπως η σκηνογραφία, η εικονογράφηση και η διακόσμηση χώρων. Τα έργα, τα οποία προέρχονται από εννέα ιδιωτικές συλλογές, είναι φιλοτεχνημένα με μολύβι, μελάνι και χρωματιστά μολύβια. Υπάρχουν ακόμα ακουαρέλες και τέμπερες σε χαρτί, καθώς και μερικές ελαιογραφίες σε χαρτί ή καμβά. «Σπύρος Παπαλουκάς. Σχέδια και μελέτες από ιδιωτικές συλλογές», Μέγαρο Εϋνάρδου: Αγίου Κωνσταντίνου 20 και Μενάνδρου, Ομόνοια, miet.gr (Μετρό: Ομόνοια)

A career-spanning selection of more than 200 drawings and studies by Spyros Papaloukas (1892-1957) sheds light on how the respected Greek painter approached his art and on lesser-known aspects of his career as well, including his work in stage and interior design and illustration. The works, which are on loan from nine private collections, are mostly made with pencil, ink and colored pencils, but they also include several watercolors and temperas on paper, as well as a few oils on paper or canvas.

“Spyros Papaloukas: Drawings and Studies from Private Collections,” Eynard Mansion, 20 Aghiou Konstantinou & Menandrou, Omonia, miet.gr (Metro: Omonia)

Πρωτοπόρος της μοντέρνας τέχνης

26

ART CALENDAR

Modernist pioneer

ΑΠΟ 12/12/2019 ΕΩΣ 01/03/2020

FROM DECEMBER 12, 2019 TO MARCH 01,

To 1926, o Κεφαλονίτης Κριστιάν Ζερβός ιδρύει στο Σεν-Ζερμέ-ντε-Πρε, στο Παρίσι, το Cahiers d’Art, έναν πρωτοποριακό εκδοτικό οίκο και γκαλερί. Τα πρώτα βήματα της εκλεκτικής έκδοσης τέχνης που επιμελούνταν συνέπεσαν με την έλευση στα καλλιτεχνικά πράγματα του Μπαουχάους, του Κλέε, του Καντίνσκι, του Λε Κορμπιζιέ, ενώ αργότερα τις σελίδες της κόσμησαν έργα των Πικάσο, Ματίς, Ερνστ, Κάλντερ, Τζακομέτι. Η έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη επιχειρεί να αποκαταστήσει τη φήμη ενός από τους μεγάλους «αδικημένους» της μοντέρνας τέχνης. Μέσα από 60 έργα από την προσωπική συλλογή του Ζερβός υπογραμμίζεται η συμβολή του στη διαμόρφωση της μοντέρνας τέχνης και η ανάδειξη της προκλασικής αρχαιολογίας ως αστείρευτης πηγής έμπνευσης για τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση.

«Christian Zervos & Cahiers d’Art. H Αρχαϊκή Στροφή», Πειραιώς 138: Πειραιώς 38 και Ανδρονίκου, benaki.gr (Μετρό: Κεραμεικός)

Kefalonian art connoisseur Christian Zervos founded Cahiers d’Art, a pioneering publishing house and gallery, in 1926 in the Parisian district of Saint-Germain-desPres. The early editions of the eclectic artistic and literary journal that he edited coincided with the advent of the Bauhaus movement and the rise of creative spirits such as Klee, Kandinsky and Le Corbusier; it later went on to feature other greats such as Picasso, Monet, Ernst, Calder and Giacometti. The exhibition at the Benaki Museum highlights the work of an unjustly overlooked figure on the modern art scene. A selection of 60 pieces from Zervos’ private collection underscores both his contribution to shaping modern art and the role of pre-classical archaeology as an enduring source of artistic inspiration.

“Christian Zervos & Cahiers d’Art: The Archaic Turn,” Benaki Museum–Pireos 138, 138 Pireos & Andronikou, benaki.gr (Metro: Kerameikos)

2020

THEY BELONG TOGETHER. Οι κάρτες Diners Club συναντούν το Bonus!

Με τις κάρτες Diners Club ανήκετε σε ένα µοναδικό club διεθνούς κύρους και αποκλειστικών προνοµίων! Τώρα, οι κάρτες συµµετέχουν στο Πρόγραµµα Bonus µε διπλάσια αναλογία συλλογής πόντων (2XBonus πόντοι), για να κερδίζετε καθηµερινά και να ζείτε ξεχωριστές εµπειρίες! Παράλληλα, εξακολουθείτε να απολαµβάνετε τα προνόµια του Diners Club, όπως πρόσβαση σε exclusive lounges σε επιλεγµένα αεροδρόµια, ταξιδιωτικούς οδηγούς, ταξιδιωτική ασφάλιση καθώς και µοναδικές γαστρονοµικές εµπειρίες. Μάθετε περισσότερα στο www.alpha.gr/cards

Η ελληνικής καταγωγής Λίντα Μπένγκλις είναι μία από τις ενδιαφέρουσες φυσιογνωμίες της αμερικανικής μεταπολεμικής εικαστικής σκηνής. Ξεκίνησε στη δεκαετία του ’60 και δούλεψε σε μια πληθώρα υλικών –κερί μελισσών, λάτεξ, αφρός πολυουρεθάνης, γύψος, γυαλί, χρυσός και χαρτί– επαναπροσδιορίζοντας το λεξιλόγιο της γλυπτικής. Η πρώτη της μονογραφική έκθεση στην Ελλάδα, την οποία επιμελείται ο συγγραφέας και ιστορικός τέχνης δρ Ντέιβιντ Άνφαμ, περιλαμβάνει περισσότερα από 30 έργα, καλύπτοντας ένα διάστημα 50 χρόνων, από το 1969 έως σήμερα.

«Lynda Benglis: In the Realm of the Senses», Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Μέγαρο Σταθάτου: Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου 1, cycladic.gr, neon.org.gr (Μετρό: Ευαγγελισμός)

Greek-American sculptor Lynda Benglis is arguably one of the most fascinating figures of the American post-war art scene.

Since her emergence in the 1960s, she has redefined the sculptural vernacular, using a plethora of unusual materials – like beeswax, latex and polyurethane foam – along with conventional materials like plaster, glass, gold and paper. Her first solo show in Greece, curated by writer and art historian Dr David Anfam, comprises more than 30 pieces spanning 50 years from 1969 to the present.

“Lynda Benglis: In the Realm of the Senses,” Museum of Cycladic Art – Stathatos Mansion, Vasilissis Sofias & Irodotou, cycladic.gr, neon.org.gr (Metro: Evangelismos)

Περισσότερα από 140 ενδύματα από τη μόνιμη συλλογή του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος παρουσιάζονται σε μια έκθεση που ερευνά την εξέλιξη της μόδας στον ελλαδικό χώρο τα τελευταία 100 χρόνια, εστιάζοντας στις αναφορές που έχουν οι δημιουργίες από στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού – λαϊκού και αστικού. Τουαλέτες με πτυχώσεις, μαντίλια με γεωμετρικά μοτίβα, φούστες με απλικαρισμένα παραδοσιακά κεντήματα: oι επιρροές, άλλοτε ευδιάκριτες και άλλοτε έμμεσες, μαρτυρούν πως ο ελληνικός πολιτισμός αποτέλεσε μια ανεξάντλητη δεξαμενή έμπνευσης από το 1920 έως τις μέρες μας. «Ελληνική Μόδα: 100 χρόνια έμπνευσης και δημιουργίας», Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»: Πειραιώς 254, Ταύρος, fhw.gr/cosmos

Greek fashion and tradition TO JANUARY 31, 2020

More than 140 items of clothing from the Peloponnesian Folklore Foundation’s collection are on display in an exhibition that explores the evolution of fashion in Greece over the last century, focusing on references to elements of Greek culture, both rural and urban. Draped evening gowns, scarves with geometric motifs and embroidered skirts with designs reminiscent of traditional costumes illustrate – implicitly or explicitly – how history and tradition have served as enduring sources of inspiration for clothing design since the 1920s.

“Greek Fashion: 100 Inspirational and Creative Years,” Hellenic Cosmos Cultural Center, 254 Pireos, Tavros, fhw.gr/ cosmos

D O N AT E D B Y I O A N N A P A P A N T O N I O U

ΕΩΣ 31/01/2020

© B E N A K I M U S E U M / T H E YA N N I S PA P PA S S T U D I O

Μόδα και ελληνική παράδοση

TO MAY 31, 2020

During WWII, celebrated Greek sculptor Yannis Pappas remained committed to his art after returning from the front and throughout the German occupation, seeing it as a means of maintaining hope and intellectual clarity. His busts and his scenes from occupied Athens – in plaster, oil or charcoal – testify to the dire conditions at the time and the struggle for survival. The exhibition is part of the Benaki Museum’s contribution to the series of events “October 12, 1944: Free Athens.”

“Yannis Pappas: The German Occupation,” Benaki Museum – Yannis Pappas Studio, 38 Anakreontos, Zografou, benaki.gr, freeathens44.org

Υ A N N I S PA P PA S , A C R O P O L I S , AT H E N S 1 9 4 3 ,

Ο σπουδαίος Έλληνας γλύπτης Γιάννης Παππάς, επιστρέφοντας από το μέτωπο και καθ’ όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, παραμένει προσηλωμένος στην τέχνη του, αναζητώντας σε αυτήν ελπίδα και πνευματική ενάργεια. Πρόσωπα και όψεις της κατοχικής Αθήνας, με γύψο, λάδι ή κάρβουνο, μαρτυρούν το βαρύ κλίμα της περιόδου και τον αγώνα του ελληνικού λαού για επιβίωση. Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συμμετοχής του Μουσείου Μπενάκη στη διοργάνωση «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη». «Γιάννης Παππάς: Κατοχή», Μουσείο Μπενάκη – Εργαστήριο Γιάννη Παππά: Ανακρέοντος 38, Ζωγράφου, benaki.gr, freeathens44.org

Remnants of war

F LOO R L E N GT H D R E S S, LO N DO N 2 0 0 5 ,

ΕΩΣ 31/05/2020

P H OTO : TO D D W H I T E P H OTOG R A P H Y

TO MARCH 15, 2020 T H O M A S D A N E G A L L E R Y A N D PA C E G A L L E R Y.

Experimental art

ΕΩΣ 15/03/2020

© LY N D A B E N G L I S . C O U R T E S Y T H E A R T I S T,

Πειραματική τέχνη

Tα ίχνη του πολέμου

28

ART CALENDAR

S O P H I A KO K O S A L A K I P L E AT E D W H I T E S I L K

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΕΧΝΗΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

THESSALONIKI

Με το βλέμμα στο παρελθόν

Looking at the past

ΕΩΣ 16/02/2020

TO FEBRUARY 16, 2020

Ζωγραφικά έργα, γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο και ταπισερί μάς κάνουν να ανατρέξουμε σε γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος, να επαναπροσδιορίσουμε αξίες και προτεραιότητες και να κρατήσουμε κριτική απόσταση από όσα έχουν προηγηθεί και διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τη σύγχρονη πραγματικότητα. Με την πολυσήμαντη έννοια «στάση» να αποτελεί θεματικό πυρήνα της 7ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, η 11μελής επιμελητική ομάδα συγκεντρώνει έργα από 55 καλλιτέχνες, τα οποία μιλούν, μεταξύ άλλων, για την ενσωμάτωση στοιχείων της παράδοσης στη σύγχρονη εικαστική έκφραση, τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, την ταραχή και την αμηχανία που μας προκαλεί η απόλυτη ησυχία.

7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης – «Στάση», thessalonikibiennale.gr

Paintings, sculptures, installations, videos and tapestries take viewers back to the not-so-distant past so that we may reevaluate principles and priorities and maintain a critical distance from those events that shaped the present. Under the theme “Taking a Stance,” the curators of the 7th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art have selected works by 55 artists that address issues such as the incorporation of traditional elements in contemporary art, man’s relationship to nature, social and political rights, conflict and our unease in the face of absolute calm.

7th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art – "Taking a Stance," thessalonikibiennale.gr

Πολιτικό σχόλιο 05, 08, 11 ΚΑΙ 13/12/2019

Η δράση της «Νυχτερίδας», της δημοφιλέστατης οπερέτας του Γιόχαν Στράους του νεότερου, μεταφέρεται από την αυτοκρατορική Βιέννη του 19ου αιώνα στην Ελλάδα, παραμονή του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου. Η ιστορία, σύμφωνα με τη σκηνοθεσία του διευθυντή της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Αλέξανδρου Ευκλείδη, ξεκινά από μια καμπάνα του Αστέρα Βουλιαγμένης και συνεχίζεται στο πάρτι του Σοβιετικού πρέσβη Ορλόφσκι. «Το πρόσωπο του πρίγκιπα Ορλόφσκι έχει πολιτικές προεκτάσεις, αλλά καθίσταται διακοσμητικό αν δεν το εντάξεις σε ένα νέο πλαίσιο», σημειώνει για την τολμηρή του παρέμβαση. «Η Νυχτερίδα», Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης: 25ης Μαρτίου και Παραλία, tch.gr

Περιήγηση στην πόλη ΕΩΣ 02/02/2020

30

ART CALENDAR

Σπουδαίοι δημιουργοί, όπως ο Σπύρος Βασιλείου, ο Λουκάς Βενετούλιας, ο Κώστας Μαλέας, ο Αλέκος Φασιανός, άντλησαν έμπνευση από δρόμους, μνημεία και συνοικίες της Θεσσαλονίκης. Με αφορμή τα 80 χρόνια από την ενεργό δράση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, συγκεντρώνονται σε μια ενδιαφέρουσα έκθεση περισσότερα από 130 έργα, τα οποία περιλαμβάνουν όψεις της πόλης από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας.

«H Θεσσαλονίκη στους ζωγράφους», Πινακοθήκη Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών: Νικολάου Γερμανού 1, ems.gr

Political commentary DECEMBER 05, 08, 11 & 13, 2019

Johann Strauss II’s wildly popular operetta "Die Fledermaus" is relocated from imperial Vienna to 20th-century Greece on the eve of the military coup of April 21, 1967. Greek National Opera Alternative Stage Director Alexandros Efklidis starts the action in a cabana at the posh Asteras Beach resort on Athens’ southern coast and then moves it to a party at the residence of Soviet Ambassador Orlovsky. “The character of Prince Orlovsky has political connotations, but becomes purely decorative unless it is incorporated into a new framework,” Efklidis says of his bold adaptation.

“Die Fledermaus,” Thessaloniki Concert Hall, 25th Martiou & Paralia, tch.gr

City views TO FEBRUARY 02, 2020

Thessaloniki’s streets, monuments and neighborhoods have inspired myriad artists, including greats such as Spyros Vassiliou, Loukas Venetoulias, Konstantinos Maleas and Alekos Fassianos. Marking its 80th anniversary, the Society for Macedonian Studies presents a fascinating exhibition of more than 130 works depicting different views of the city, from the mid-19th century to the present.

“Thessaloniki by Painters,” Society for Macedonian Studies Gallery, 1 Nikolaou Germanou, ems.gr

© S T E FA N O S © S T E FA N O S

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΕΧΝΗΣ

ΕΩΣ 31/08/2020

Ακολουθώντας τους θαλάσσιους δρόμους στους οποίους έπλευσαν οι Κυκλαδίτες για να ιδρύσουν αποικίες στο Βόρειο Αιγαίο, ανακαλύπτουμε την ανάγκη που υπαγόρευσε το μακρύ αυτό ταξίδι πριν από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. και διαπιστώνουμε τα κοινά χαρακτηριστικά των μητροπόλεων και των αποικιών τους. Η νέα περιοδική έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, οργανωμένη σε δύο ενότητες, προσφέρει μέσα από 478 αντικείμενα πληροφορίες για τις αποικίες που ίδρυσε η Άνδρος στην ανατολική Χαλκιδική και στον Στρυμονικό κόλπο και η Πάρος στη Θάσο. «Από τον Νότο στον Βορρά: Αποικίες των Κυκλάδων στο Βόρειο Αιγαίο», Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Μανόλη Ανδρόνικου 6, amth.gr

Πολύτιμα δώρα ΕΩΣ 26/01/2020

Το Τελλόγλειο Ίδρυμα, με αφορμή την επέτειο των 20 χρόνων λειτουργίας του, τιμά σε μια μεγάλη έκθεση τους δωρητές του. Την τελευταία πενταετία, η μόνιμη συλλογή έχει ανανεωθεί με περισσότερα από 160 έργα (ζωγραφικά, γλυπτά, χαρακτικά, κατασκευές και ποικίλα αντικείμενα), τα οποία καλλιτέχνες και οι οικογένειές τους, συλλέκτες και πολιτιστικοί οργανισμοί δώρισαν στο μουσείο. «Δώρα Φιλίας Ι», Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ: Αγίου Δημητρίου 159Α, Θεσσαλονίκη, teloglion.gr

21.5

@ M O M U S - M U S E U M O F M O D E R N A R T- C O S TA K I S C O L L E C T I O N

Liubov Popova is hailed as one of the most unique voices of the Russian avant-garde art scene. In her brief lifetime – she died when she was 35 years old – she made a name for herself in all the avant-garde movements. A painter, theoretician, teacher, designer and stage designer, Popova always sought to explore and connect with everything that was “new” in art. She traveled widely and experimented with a broad range of materials and techniques, leaving behind a valuable legacy to the generations to come. The wonderfully staged exhibition at the MOMus Museum of Modern Art/Costakis Collection presents all of the milestones of her formidable career through paintings, graphic designs, magazine covers, studies, textile prints and scale models.

“Liubov Popova: Form. Color. Space,” MOMus Museum of Modern Art – Costakis Collection, 21 Kolokotroni, Lazariston Monastery, Stavroupoli, momus.gr

1 9 2 0 - 2 1 , C O L O U R E D P E N C I L O N PA P E R , 3 5 . 5

Η Λιουμπόβ Ποπόβα υπήρξε από τις πιο ξεχωριστές φωνές της ρωσικής αβανγκάρντ. Στη σύντομη ζωή της –πέθανε σε ηλικία 35 ετών– κατόρθωσε να έχει σημαντική εκπροσώπηση σε όλα τα κινήματα της Ρωσικής Πρωτοπορίας. Ζωγράφος, θεωρητικός, δασκάλα, σχεδιάστρια και σκηνογράφος, η Ποπόβα επιζητούσε με κάθε τρόπο να συναντηθεί με το «νέο» στην τέχνη. Ταξίδεψε, πειραματίστηκε με υλικά και τεχνικές, αφήνοντας μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές. Στην υποδειγματικά στημένη έκθεση, παραγωγή του MΟΜus – Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη, παρακολουθούμε μέσα από σημαντικά έργα (ζωγραφικά, γραφιστικά, εικονογραφήσεις εξωφύλλων, σπουδές, σχέδια υφασμάτων και μακέτες) όλους τους σταθμούς της δημιουργικής της πορείας. «Λιουμπόβ Ποπόβα: Φόρμα – Χρώμα – Χώρος», MOMus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη: Κολοκοτρώνη 21, Μονή Λαζαριστών, Σταυρούπολη, momus.gr

© H E L L E N I C M I N I S T R Y O F C U LT U R E & S P O R T S

TO MARCH 01, 2020

L I U B O V P O P O VA , S PA C E F O R C E C O N S T R U C T I O N ,

Art of the worker

ΕΩΣ 01/03/2020

A N D C H I M E R A , A R T E M I S I O, T H A S O S, M I D - 7 T H C. B C

Εργάτρια της τέχνης

Συγγενικοί δεσμοί

32

ART CALENDAR

C YC L A D I C P L AT E D E P I C T I N G B E L L E R O P H O N

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΕΧΝΗΣ

Bonds TO AUGUST 31, 2020

Tracing the sea routes that the Cycladic people took in order to establish colonies in the northern Aegean, we discover both the needs that compelled them to embark on challenging sea voyages before the middle of the 7th century BC and the common characteristics of their cities and colonies. The latest temporary exhibition of the Archaeological Museum of Thessaloniki is arranged in two sections and presents 478 objects that cast light on the colonies founded by Andros in eastern Halkidiki and the Strymonian Gulf, and by Paros on Thasos.

“From the South to the North: Colonies of the Cyclades in the Northern Aegean,” Archaeological Museum of Thessaloniki, 6 Manoli Andronikou, amth.gr

Valuable gifts TO JANUARY 26, 2020

The Teloglion Foundation is celebrating its 20th anniversary by paying homage to its donors. In the past five years alone, its collection has grown by more than 160 paintings, sculptures, engravings, installations and other items donated by artists, artists’ families, collectors and cultural organizations.

“Gifts of Friendship I,” Teloglion Foundation of the Arts, Aristotle University of Thessaloniki, 159A Aghiou Dimitriou, teloglion.gr

E

FOR EXPERIENCE

âž³

33

© MILAN GORAN

34

Mια ολοκληρωμένη αθηναϊκή εμπειρία γύρω από το Ιστορικό Κέντρο: ιστορία και σύγχρονη ζωή, μνημεία και έντονος παλμός, εικόνες και γεύσεις. Από τη Δέσποινα Τριβόλη

RELOVE

ATHENS

In the historic center, a complete Athenian experience awaits you, combining monuments, magical moments, flavorful delicacies and special shopping spots.

By Despina Trivoli

35

από τσολιαδάκια και αγαλματίδια αρχαίων Ελλήνων θεών, μια καλή λύση με σύγχρονα ελληνικά αντικείμενα design είναι το Forget me Not (Αδριανού 100). Όσο είστε στη γειτονιά, αξίζει να περπατήσετε στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, είτε για να ανεβείτε στον Ιερό Βράχο είτε για να επισκεφτείτε το Μουσείο Ακρόπολης. Η Αίθουσα του Παρθενώνα και η οπτική της επαφή με το ίδιο το μνημείο-θαύμα του αρχαίου κόσμου θα σας προκαλέσουν δέος, ενώ αξίζει να περάσετε και από το καφέ του μουσείου στον τελευταίο όροφο, για τα ελληνικά του εδέσματα και τη συγκλονιστική θέα. Η γειτονιά δίπλα στο μουσείο είναι το Κουκάκι, μια κλασική αθηναϊκή συνοικία, που έχει γίνει εξαιρετικά δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, ειδικά στους νέους χίπστερ και μοδάτους ταξιδιώτες. Όταν πεινάσετε, μπορείτε να φτιάξετε ένα sur mesure σάντουιτς σε ένα από τα πιο ποιοτικά και καλτ σαντουιτσάδικα της πόλης, το Guarantee (Βεΐκου 41). Εάν θέλετε ένα κανονικό γεύμα, δοκιμάστε το Μάνη-Μάνη (Φαλήρου 10), εστιατόριο που στεγάζεται σε ένα παλιό νεοκλασικό και ειδικεύεται στην τοπική κουζίνα της Μάνης και της ευρύτερης Πελοποννήσου. Καλοφτιαγμένα κοκτέιλ έχει το Κinonό (Φαλήρου 48), ενώ τα βράδια πολύ δημοφιλές είναι και το Βel Ray (Φαλήρου 88), ένα μπαρ που στεγάζεται σε ένα παλιό πλυντήριο αυτοκινήτων.

Μ ΟΥ Σ Ε Ι Ο Α Κ Ρ Ο Π Ο Λ Η Σ / T H E A C R O P O L I S M U S E U M

36

ΠΛΑΚΑ / PLAKA

➸

D I M I T R I S V L A I KO S , T H A L I A G A L A N O P O U L O U

Ε

ρωτεύτηκα επίσημα την Αθήνα στα 26 μου, μετά από οκτώ χρόνια σπουδών στο εξωτερικό και αφού χρειάστηκε να ξαναγνωριστούμε από την αρχή. Αγάπησα όλα αυτά που την έκαναν ξεχωριστή στα μάτια μου: τις στοές της, το περίφημο αττικό φως, τις νεραντζιές της, το χάος της, τα μωσαϊκά πατώματα και τους μαρμάρινους νεροχύτες των παλιών διαμερισμάτων της. Χαίρομαι που τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι επισκέπτες την ανακαλύπτουν και την αγαπούν. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, η Αθήνα είναι ένας ιδανικός προορισμός για κάποιον που δεν έχει πολύ χρόνο. Παρά το γεγονός ότι είναι μια πόλη πέντε εκατομμυρίων κατοίκων, έχει μόνο ένα συμπαγές και υπέροχο κέντρο, στο οποίο βρίσκονται τα περισσότερα αξιοθέατα, οπότε μπορείτε να τη γυρίσετε σχετικά εύκολα και, αν είστε τυχεροί, να την αγαπήσετε όπως κι εγώ. Βγαίνοντας από το Εlectra Μetropolis, μπορείτε να περπατήσετε κατευθείαν προς την Πλάκα. Υπάρχει λόγος που αυτή η περιοχή, στη σκιά της Ακρόπολης, είναι τόσο δημοφιλής στους επισκέπτες, καθώς θυμίζει την καλύτερη εκδοχή μιας παλιάς και εξιδανικευμένης Αθήνας: χαμηλά σπιτάκια με κήπο και νεοκλασικά συνυπάρχουν με τουριστικά εστιατόρια, καφέ και καταστήματα με σουβενίρ. Εάν ψάχνετε κάτι διαφορετικό

© MILAN GORAN, GET T Y IMAGES/IDEAL IMAGE,

ΑΘΗΝΑ

ATHENS

I

officially fell in love with Athens when I was 26 years old, as I reacquainted myself with it after spending eight years abroad as a student. I found so many things that made it special in my eyes: the shopping arcades that tunnel through huge buildings, the wonderful Attic light, the blossoming bitter orange trees, and the old apartments with their terrazzo floors and marble sinks. I'm very pleased that so many visitors are starting to really explore this city and fall in love with it, too.

Strange as it may seem, Athens is a perfect destination for someone who hasn’t got a lot of time on their hands. Even though it’s a city of five million, it has a marvelously compact center that hosts most of its major sites and that’s relatively easy to get around.

Stepping out of the Electra Metropolis, you’re just a short stroll from the district of Plaka. There’s a good reason why this neighborhood, at the foot of the Acropolis, is so popular with tourists, and that’s because it resembles an idealized Athens, the city as it once was, with pretty townhouses, stately neoclassical mansions and colorful courtyards, but now they’re rubbing shoulders with cafés, restaurants, boutiques, souvenir shops and tourist haunts. If you’re on the hunt for a memento

and looking for something other than Evzone dolls or small statues of the Greek gods, Forget Me Not (100 Adrianou) is a great option, as it sells modern souvenirs from Greek designers. Plaka is also on the way to pedestrianized Dionysiou Areopagitou Street and the entrance to the Acropolis and the Acropolis Museum. A visit to the museum’s Parthenon Gallery, with the ancient citadel almost within reach on the other side of the floor-to-ceiling glass walls, is an awe-inspiring experience, while a coffee or snack break at the terrace café will afford you an equally stunning open-air view of the site.

Immediately to the museum’s south-west is Koukaki, a typical Athenian neighborhood that has become particularly popular in recent years with both locals in the know and informed travelers. If you didn’t eat at the museum, the classic sandwich shop Guarantee (41 Veikou) has all sorts of cheeses, cold cuts and condiments to help you create your own treat.

For a proper meal, Mani Mani (10 Falirou), located in a neoclassical townhouse, specializes in dishes from the Peloponnese, and the Mani region in particular. For an aperitif or a drink, Κinonό (48 Falirou) makes well-executed cocktails and Bel Ray (88 Falirou) is a popular bar housed in a former car wash.

➸

FO R G E T M E N OT

K ΟΥ Κ Α Κ Ι / KO U K A K I

ΜΑΝΗ-ΜΑΝΗ / ΜΑΝΙ-ΜΑΝΙ

37

GUARANTEE

B E L R AY

Πέρα από το Κουκάκι και την Πλάκα, η καρδιά της παλιάς Αθήνας χτυπάει στη γοητευτική οδό Αιόλου. Ο δρόμος τέμνει μία μία τις μικρογειτονιές του κέντρου, από την Πλάκα και το Μοναστηράκι έως το Ιστορικό Τρίγωνο και την Ομόνοια, και συνδέει με έναν μοναδικό τρόπο ίχνη σχεδόν από κάθε ιστορική περίοδο της πόλης. Η οδός Αιόλου ξεκινά από την Πλάκα, δίπλα στον Πύργο των Ανέμων ή αλλιώς Ναό του Αιόλου. Πρόκειται για ένα οκταγωνικό μαρμάρινο μνημείο που κατασκεύασε ο αστρονόμος Ανδρόνικος τον 1ο αιώνα π.Χ., το οποίο λειτουργούσε συνδυάζοντας ένα υδραυλικό και ένα ηλιακό ρολόι με έναν πρωτότυπο ανεμοδείκτη. Σε καθεμία από τις πλευρές

του μνημείου υπάρχει ένα μαρμάρινο ανάγλυφο κάποιου ανέμου, γι’ αυτό και ο δρόμος πήρε το όνομά του από τον «θεό των ανέμων». Προχωρώντας προς το Μοναστηράκι, αφήστε για λίγο πίσω σας την αρχαία Ελλάδα και γνωρίστε το Βυζάντιο. Στη μέση της πεζοδρομημένης Ερμού, του εμπορικότερου δρόμου του κέντρου, ξεπροβάλλει, ανάμεσα στις αθηναϊκές νεραντζιές, η Παναγία Καπνικαρέα, ένας ναός του 11ου αιώνα μ.Χ., που έχει χτιστεί πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ελληνικού ναού. Ακόμα κι αν δεν σας ενδιαφέρουν οι εκκλησίες, αξίζει να μπείτε έστω και για λίγο, καθώς εδώ οι χριστιανικές εικόνες συνυπάρχουν με ρωμαϊκά κιονόκρανα.

➸

ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ / AGHIA IRINI CHURCH

ΥΦ Α Σ Μ ΑΤΑ Δ Ι Κ Ο Σ Τ Η Ν Κ Α Λ Α Μ Ι Ω Τ ΟΥ / A FA B R I C S T O R E O N K A L A M I O T O U

Π Λ ΑΤ Ε Ι Α Α Γ Ι Α Σ Ε Ι Ρ Η Ν Η Σ / AGHIA IRINI SQUARE

ΠΛΑΚΑ / PLAKA

Along with Koukaki and Plaka, Aiolou Street is also an

38

important part of the city center experience, as it traverses most of the small districts that make up the downtown area proper; it runs from Plaka past Monastiraki and on to Omonia, through what is known as the “historic triangle.” This thoroughfare offers glimpses into different chapters in the city’s history. Aiolou starts at its namesake, the Temple of Aeolos, also known as the Temple of the Winds. This is an octagonal marble monument built by Andronicus in the 1st century BC which featured both a water clock and sundials, as well as a weathervane. Each of its eight sides is adorned

with a figure representing a different wind, distinguished by the direction from which it blew. Leaving Plaka and ancient Greece behind, the street next reaches the district of Monastiraki, with landmarks that embody the Byzantine period. Indeed, right in the middle of pedestrianized Ermou Street just a block off Aiolou (and peeking through a cluster of bitter orange trees) is Panaghia Kapnikarea, a lovely 11th-century church built on the ruins of an ancient Greek temple. Even if you’re not very interested in churches, this one is worth a brief visit for its blend of Christian icons and Roman capitals.

ATHENS

➸

© M I L A N G O R A N , D I M I T R I S V L A I KO S

ΑΘΗΝΑ

ΑΘΗΝΑ

Λίγο πιο κάτω βρίσκεται η πανέμορφη πλατεία Αγίας Ειρήνης, που έχει γίνει της μόδας τα τελευταία δέκα χρόνια και είναι γεμάτη με μπαρ και καφέ. Στη μέση της πλατείας θα δείτε το τελευταίο από τα πολλά «λουλουδάδικα», Το Φιόρι του Παύλου, ενώ ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα από τα παλιότερα σουβλατζίδικα της Αθήνας, του Κώστα. Το μαγαζί, που λειτουργεί στο ίδιο σημείο από το 1946, είναι ένας μακρόστενος διάδρομος με μια ψησταριά στο βάθος. Δοκιμάστε χοιρινά σουβλάκια μέσα σε καλοψημένη πίτα, διάσημα για την πλούσια καυτερή κόκκινη σάλτσα. Προχωρώντας στην Αιόλου, θα συναντήσετε το χάλκινο άγαλμα του Κερδώου

και Φιλόξενου Ερμή, από τον σύγχρονο Έλληνα καλλιτέχνη Αλέκο Φασιανό, που υπενθυμίζει τον εμπορικό χαρακτήρα της περιοχής, η οποία ήταν γνωστή για τα υφάσματα και τα είδη σπιτιού. Οι παράδρομοι της Αιόλου φιλοξενούν πολλά τέτοια μαγαζιά, που δεν συναντάμε συχνά πλέον στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις. Δρόμοι ολόκληροι με επιχειρήσεις τρίτης και συχνά τέταρτης γενιάς, που πουλάνε από πόμολα μέχρι κορδέλες και υφάσματα. Τέτοιο είναι το κατάστημα Πριμηκύριος (Αιόλου 56), με τις πάντα καλαίσθητες βιτρίνες, που πουλάει αποκλειστικά κασμιρένια υφάσματα για αντρικά κοστούμια.

➸

Κ Ω Σ ΤΑ Σ / KO S TA S

Τ Ο Φ Ι Ο Ρ Ι Τ ΟΥ Π ΑΥΛ ΟΥ / F I O R I T O U P AV L O U

Continuing along Aiolou towards Omonia will

40

bring you to Aghia Irini Square, a spot that has gained enormous popularity in the past decade and is now full of bars, cafés and eateries. Fiori tou Pavlou, in the middle of the square, is one of the city center’s last surviving flower shops, while Kosta’s, across the way, is one of Athens’ oldest souvlaki shops. Here since 1946, this eatery is little more than a narrow corridor with a grill at the end, but it makes delicious souvlaki served in a pita and topped with its famous hot sauce.

The bronze sculpture of a male figure further along Aiolou is by acclaimed Greek artist Alekos Fassianos and depicts

Hermes, god of trade. The work serves as a reminder of the commercial character of this area, which is known for its textile shops and houseware stores. There are myriad fascinating businesses tucked away on and around Aiolou, many of which are specialist shops of the sort that have vanished from other major European cities today. Selling everything from doorknobs to ribbons, these establishments tend to be run by the children or grandchildren of their original owners. One of the best known among these is Primikyrios (56 Aiolou), which specializes in cashmere fabrics for men’s suits – you’ll spot it by its ever- elegant display window.

ATHENS

➸

© S O F I A PA PA S T R AT I , M I L A N G O R A N

Κ Ε ΡΔ Ω Ο Σ Κ Α Ι Φ Ι Λ Ο Ξ Ε Ν Ο Σ Ε Ρ Μ Η Σ , Α Ι Ο Λ ΟΥ / T H E G A I N F U L A N D H O S P I TA B L E H E R M E S , A I O L O U

ΑΘΗΝΑ

Λίγο πιο κάτω, κάντε μια στάση στον Κρίνο (Αιόλου 87). Το πρώτο φαρμακείο που άνοιξε στη «μοντέρνα» Αθήνα μετατράπηκε το 1923 σε παραδοσιακό ζαχαροπλαστείο, με σπεσιαλιτέ τους λουκουμάδες. Εάν θέλετε να δείτε πώς έμοιαζε κάποτε ένα αστικό αθηναϊκό καφενείο, ίσως αυτή να είναι η μοναδική σας ευκαιρία, καθώς ο Κρίνος μοιάζει να έχει μπει σε χρονοκάψουλα. Μπορείτε να ολοκληρώσετε τη βόλτα σας με μια στάση στη Βαρβάκειο Αγορά, την κεντρική αγορά ψαριών και κρεατικών της πόλης. Μην ξεχάσετε να κάνετε μια σύντομη στάση για ένα ούζο ή για ένα τσίπουρο (θα έρθει συνοδεία ενός μικρού μεζέ) στον Καραγιάννη, ένα μικροσκοπικό

μεζεδοπωλείο, χωμένο σε μια μικρή στοά της αγοράς. Θα το βρείτε ρωτώντας τους μαγαζάτορες. Όταν κάνω αυτή τη βόλτα, επιστρέφω πάντα εδώ, με τον ίδιο τρόπο. Τρώω τον μεζέ, πίνω το τσίπουρο στα γρήγορα, αφήνω πίσω μου τους πάγκους, τις μυρωδιές και τις φωνές των πωλητών και ξαναβγαίνω ελαφρώς ζαλισμένη, από την πίσω έξοδο, στην οδό Αιόλου. Περπατώντας προς τα πίσω, θυμάμαι τον τελευταίο και σημαντικότερο λόγο που αγαπώ όχι μόνο αυτόν τον δρόμο, αλλά και αυτή την πόλη: αν κοιτάξεις ψηλά, βλέπεις την Ακρόπολη.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΠΝΙΚΑΡΕΑ / PA N A G H I A K A P N I K A R E A C H U R C H

Β Α Ρ Β Α Κ Ε Ι Ο Σ Α Γ Ο ΡΑ / VA R VA K E I O S M A R K E T

If you need a sugar boost at this point, Krinos (87

42

Aiolou) is a traditional pastry shop which opened in 1923 on the site of the capital’s first “modern” pharmacy; it specializes in loukoumades, or dough fritters. A stop here is also a chance to see what a typical Athenian kafenio (coffee house) used to look like, as Krinos hasn’t changed much over the years.

At the end of Aiolou is the Varvakeios Market, Athens’ central emporium for meat and fish. Perfect for a quick ouzo or tsipouro with a small meze, Karagiannis is a tiny space

tucked away in an arcade inside the market. Ask the stallholders to point the way. When I’m out and about in downtown Athens, I almost always end up here for a quick bite and a fortifying drink before I leave the stalls, smells and shouts of the vendors behind me and step back out onto Aiolou from the back entrance – slightly dizzy from it all. As I head back towards Monastiraki, I'm invariably struck by why I love this street, and this city, so much: as I look up, right there at the end of the road is the Acropolis.

ATHENS

© E L E N I C H AT Z I VA S I L I , M I L A N G O R A N

ΚΡΙΝΟΣ / KRINOS

IN & AROUND Το μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στέγη μιας εκ των σημαντικότερων ιδιωτικών συλλογών σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, είναι η ιδανική αφετηρία για να γνωρίσουμε τη συναρπαστική συνοικία του Παγκρατίου.

© C H R I STO FO R O S DO U LG E R I S

Από τη Ματούλα Κουστένη

A visit to the museum of the Basil and Elise Goulandris Foundation, home to one of the world's most significant private modern art collections, is also a great excuse to explore the bustling neighborhood of Pangrati.

By Matoula Kousteni

44

THE CITY’S NEWEST MUSEUM

© P E R I K L E S M E R A KO S

ΑΘΗΝΑ

Γ

ια να φτάσουμε στο πολυπόθητο ραντεβού μας με τη θρυλική συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στην οδό Ερατοσθένους στο Παγκράτι, έπρεπε να περάσουν τριάντα και πλέον χρόνια γεμάτα εμπλοκές, αδιέξοδες διαπραγματεύσεις, ανατροπές και καθυστερήσεις. Όμως, σήμερα η συγκίνηση όσων επισκέπτονται το ολοκαίνουργιο μουσείο μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης είναι τόσο ισχυρή, που τα περασμένα γίνονται και ξεχασμένα: Πικάσο, Βαν Γκογκ, Μονέ, Ντεγκά, Σεζάν, Πόλοκ και Γκογκέν είναι μερικές από τις υπογραφές των 180 έργων που εκτίθενται, από τα περίπου 600 που αριθμεί στο σύνολό της η συλλογή. Ο φιλότεχνος κροίσος της ναυτιλίας Βασίλης Γουλανδρής και η σύζυγός του Ελίζα, αν και περιβάλλονταν ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 από διακεκριμένους ιστορικούς και επαγγελματίες της τέχνης, επέλεγαν τα έργα τους με μοναδικό γνώμονα τις προσωπικές προτιμήσεις τους και τους δικούς τους αισθητικούς κώδικες. Από το 1956 και επί σχεδόν πενήντα χρόνια έχτιζαν τη συλλογή με φροντίδα, υπομονή και πραγματική

αφοσίωση, με απώτερη βλέψη, κάποια μέρα, να εκτεθεί στο μουσείο που είχαν κατά νου. Μέχρι τότε, όμως, ζούσαν με τα έργα τους. «Τα είχαν στα σπίτια τους, τα ευχαριστήθηκαν», ανέφερε η υπεύθυνη της συλλογής, Μαρία Κουτσομάλλη, κατά την παρουσίαση του μουσείου. «Η τέχνη, παρούσα σε όλες τις πτυχές της ζωής του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους. Γι’ αυτό και επιθυμούσαν να υπάρχουν στο μουσείο ακόμα και τα έπιπλά τους ως εκθέματα, ως απόδειξη του πόσο ταυτισμένοι υπήρξαν με την τέχνη και πόσο αφοσιωμένοι στη δημιουργία του μουσείου». Πράγματι, ο επισκέπτης θα δει στον πρώτο όροφο του μουσείου μια αίθουσα με γαλλικά έπιπλα υπογεγραμμένα από τους διασημότερους ébénistes, καθώς και αντικείμενα τέχνης χρονολογούμενα τον 18ο αιώνα, προτού ανεβεί στον δεύτερο, για να θαυμάσει τα αριστουργήματα των Μπέικον, Τζακομέτι, Μιρό, Κλε, Μοντιλιάνι, Λιχτενστάιν, Καντίνσκι, Ροντέν, Κίφερ και Ντε Κίρικο. Χάρη στον Βασίλη και στην Ελίζα Γουλανδρή, οι Αθηναίοι και οι επισκέπτες της πόλης μπορούν σήμερα να δουν από κοντά τη

© G I A N N I S G O U L AT I S

© VA N G E L I S Z AV O S

A 46

fter 30 long years and many bumps in the road, the legendary art collection of the Basil and Elise Goulandris Foundation has finally found a home in a new museum (which recently held its grand opening) on Eratosthenous Street in the central Athens neighborhood of Pangrati. To be fair, the frustration of the wait is nothing compared to the thrill of seeing it all displayed before you: Picasso, Van Gogh, Monet, Degas, Cézanne, Pollock and Gauguin are just some of the stellar artists who created the 180 pieces on exhibit, and the show itself includes just a selection of the foundation’s 600-strong collection of artworks. Working with an entourage of distinguished art historian and critics since the 1950s, art-lover and shipping tycoon Basil Goulandris (1913-1994) and his wife Elise (1917-2000) nonetheless always chose work that appealed to their own preferences and aesthetics. For a 50-year period,

ATHENS

they painstakingly and with true dedication amassed a collection that they always intended to share with the Greek public at some future moment in a museum they would build. Until such time as they could accomplish that, however, they liked to keep their art around them. “They had it in their homes, and they enjoyed it,” said Maria Koutsomallis, Head of Collections at the Basil and Elise Goulandris Foundation, at the museum’s opening in early October. “Art was present in every facet of Basil and Elise Goulandris’ life; it was an intrinsic part of their day-to-day routine. This is why they wanted the museum to show pieces of their own furniture as well, as evidence of their connection to art.” It’s for this reason that the museum’s first floor includes a room of French furniture designed by some of that country's most famous ébénistes, or cabinetmakers, as well as various objets d’arts from the 18th century.

It’s the artwork proper, however, that holds center stage. The

«Θεία Μορφή» του Ελ Γκρέκο, έργο που αποκτήθηκε το 1956 και υπήρξε ο θεμέλιος λίθος της συλλογής, τη «Νεκρή φύση με γκρέιπφρουτ» του Πολ Γκογκέν –που ο Βασίλης Γουλανδρής αγόρασε σε μια επεισοδιακή δημοπρασία το 1957 στην τιμή-ρεκόρ των 104 εκατ. γαλλικών φράγκων–, την «Ακρίδα» του Χοάν Μιρό, το σημαντικότερο σουρεαλιστικό τοπίο του ζωγράφου, ή το πορτρέτο με τη διφορούμενη γοητεία «Νέος με ανθοδέσμη» του Πάμπλο Πικάσο, το πρώτο έργο του κορυφαίου ζωγράφου που κατάφεραν να αποκτήσουν το 1973, και τόσα άλλα... Η ελληνική τέχνη δεν θα μπορούσε να απουσιάζει, τουναντίον, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, τηρώντας την επιθυμία των συλλεκτών, εμπλουτίζει διαρκώς τη συλλογή με έργα σημαντικών δημιουργών και παρέχει υποτροφίες σπουδών σε νέους καλλιτέχνες. Στον τρίτο και στον τέταρτο όροφο συναντά κανείς τους κορυφαίους Έλληνες εικαστικούς, από ΧατζηκυριάκοΓκίκα, Παρθένη, Τσαρούχη, Μόραλη και Τέτση μέχρι Τσόκλη, Σόρογκα, Βασιλείου, Φασιανό και βεβαίως τον Μπουζιάνη, που αγαπούσε πολύ ο Βασίλης Γουλανδρής. Ιδιαίτερα συγκινητικό

το πορτρέτο του ζεύγους από τον Γιώργο Ρόρρη – μία από τις εικόνες που «μένουν» στους επισκέπτες, όπως άλλωστε και ένα άλλο πορτρέτο, της Ελίζας Γουλανδρή, από τον Μαρκ Σαγκάλ, στην κεντρική είσοδο.

μια βολτα στη γειτονια Η στρατηγική θέση του μουσείου το καθιστά ιδανική αφετηρία για βόλτες στην πόλη. Από το Παναθηναϊκό Στάδιο, που βρίσκεται σχεδόν δίπλα, μπορείτε είτε να διασχίσετε τη λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου προς τον ναό του Ολυμπίου Διός, το Άλσος Ζαππείου και τον Εθνικό Κήπο είτε να κινηθείτε νοτιοανατολικά προς τη γειτονιά του Μετς, τη «Μονμάρτρη της Αθήνας», αλλά και το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, μια εκπληκτική υπαίθρια γλυπτοθήκη, ή βορειοδυτικά προς τον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου, το Ωδείο Αθηνών και το... εργοτάξιο της Εθνικής Πινακοθήκης, που βρίσκεται σε φάση θεαματικής επέκτασης. Μια πιο αστική εμπειρία είναι η εξερεύνηση της ιστορικής συνοικίας του Παγκρατίου, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εκτοξευτεί σε

➸

© VA N G E L I S Z AV O S

© C H R I STO FO R O S DO U LG E R I S

new museum is an exciting addition to Athens’ art scene, a place for locals and visitors to enjoy masterpieces such as El Greco’s “The Veil of St. Veronica,” a piece they purchased in 1956 and which was the springboard for the entire collection; Paul Gauguin’s “Still Life with Grapefruit,” acquired by Basil Goulandris at an eventful auction in 1957 for a then-record price of 104 million FF; Joan Miro’s “Grasshopper,” one of the painter’s most important surrealist landscapes; and Pablo Picasso’s “Boy With a Bouquet of Flowers,” an early pieces by the celebrated artist, acquired by the Greek couple in 1973.

There are also masterpieces by the likes of Bacon, Giacometti, Miro, Klee, Modigliani, Lichtenstein, Kandinsky, Rodin, Kiefer and De Chirico. In the main entrance area, there’s a Chagall portrait of Elise Goulandris, while upstairs there’s a particularly engaging portrayal of both Elise and Basil Goulandris, executed by the Greek artist Giorgos Rorris. The collection

naturally includes works by other leading Greek artists as well – two floors are filled with works by everyone from Hadjikyriakos-Ghika, Parthenis, Tsarouchis, Moralis and Tetsis to Tsoclis, Sorongas, Vassileiou, Fassianos and Bouzianis, a particular favorite of Basil Goulandris – and it’s constantly being enriched with new acquisitions from established and up-and-coming local talent. In addition, the B&E Goulandris Foundation operates a scholarship program for young artists.

α walk around the neighborhood The museum is wonderfully situated for those who enjoy discovering places on foot. From the Panathenaic Stadium, a stone’s throw away, you can quickly reach the Temple of Olympian Zeus or take a stroll around the National Garden.

Alternatively, you can dive into Mets, the neighborhood

47 ➸

ΑΘΗΝΑ δημοφιλία, ελέω Airbnb και δεκάδων νέων μαγαζιών που έχουν πλαισιώσει κλασικά σημεία αναφοράς της, όπως το Άλσος Παγκρατίου και οι πάμπολλες πλατείες (Βαρνάβα, Μεσολογγίου, Πλαστήρα κ.ά.), καθεμία με τη δική της ατμόσφαιρα. Η περιοχή ήταν πάντα συνδεδεμένη με τον καλλιτεχνικό κόσμο της Αθήνας. Εκεί έζησαν είτε σύχναζαν μεγάλες μορφές, όπως ο ποιητής Κώστας Βάρναλης, ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις και ο νομπελίστας Γιώργος Σεφέρης, το τελευταίο σπίτι του οποίου –μια νησιωτική (!) μονοκατοικία με μπλε παραθυρόφυλλα στο 20 της οδού Άγρας– απέχει λίγα βήματα από το νέο μουσείο. Eκεί επίσης λειτουργούν δύο ιστορικοί κινηματογράφοι, το υπέροχα ρετρό σινέ Παλάς (Υμηττού 109), που πρωτοάνοιξε το 1925, και το θερινό σινέ Όασις (Πρατίνου 7) που λειτουργεί αδιαλείπτως

από το 1962, καθώς και πολλά προσεγμένα και όμορφα βιβλιοπωλεία, με ιδιοκτήτες που αγαπούν και μοιράζονται γενναιόδωρα τις γνώσεις τους για το βιβλίο: Οι Πλειάδες, με τον μικρό κήπο στο βάθος (Σπύρου Μερκούρη 62), το Λεξικοπωλείο (Στασινού 13), με ψαγμένες ξενόγλωσσες παιδικές εκδόσεις και τεράστια ποικιλία λεξικών, και το Books & Beans (Φορμίωνος 2), με το φιλόξενο αναγνωστήριο-καφέ και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες προτάσεις για δώρα. Κατά τα άλλα, το Παγκράτι προσφέρεται για να χαθείς ανάμεσα στο πολύχρωμο πλήθος παλιών και νέων Αθηναίων, περαστικών από άλλες συνοικίες που έρχονται για το φαγητό και τη διασκέδαση, τουριστών, να καταλάβεις γιατί είναι τόσο cool περιοχή και, αν βρεθείς στα μέρη που αναφέρουμε, να δοκιμάσεις άφοβα.

➸

Α ΄ Ν Ε Κ Ρ Ο ΤΑ Φ Ε Ι Ο / F I R S T C E M E T E R Y O F AT H E N S

© P E R I K L E S M E R A KO S

Π Λ ΑΤ Ε Ι Α Β Α Ρ Ν Α Β Α / VA R N AVA S Q U A R E

Π Α Ν Α Θ Η Ν Α Ϊ ΚΟ Σ ΤΑ Δ Ι Ο / PA N AT H E N A I C S TA D I U M

ΜΕΤΣ / METS

48

behind the stadium, known as “Athens’ Montmartre,” and seek out the First Athens Cemetery, renowned for its sculptures and monumental tombs. In the opposite direction, there’s the garden of the Byzantine Museum and the Athens Conservatory, while the National Gallery up the road is in the middle of a spectacular renovation. If it’s the urban scene you want to explore, why not wander around Pangrati, which has seen its popularity soar in the last couple of years, thanks to the proliferation of Airbnb establishments and the not-unrelated explosion of new cafés, bars and restaurants centered around classic spots, such as Pangrati Park or the area’s many squares (Varnava, Missolonghiou, and Plastira spring to mind), each contributing its own unique vibe to the area’s overall atmosphere. Pangrati has always been an “artistic” neighborhood, home to great figures such as poet Costas Varnalis, composer Manos Hadjidakis and Nobel laureate Odysseas Elytis, whose house is an island-style

residence with blue shutters on 20 Agras Street, just a short walk from the new museum. The district also hosts two historic cinemas, the deliciously retro Pallas (109 Ymittou), which first opened in 1925 and screens movies on its rooftop terrace in the summer, and Oasis (7 Pratinou), an open-air theater that has been operating since 1962. Book shops abound, boasting owners who are always happy to share their love of books and their knowledge. There’s Pleiades (62 Spyrou Mercouri), with its small garden at the back; Lexikopoleio (13 Stasinou) where you can browse a selection of books in English and other languages, as well as a large collection of dictionaries; and Books & Beans (2 Formionos), with a welcoming reading area/café and very interesting gift items. If you’re not in the mood for any of that, just join the colorful crowd of tourists, locals and Athenian passersby from other neighborhoods dropping in for a drink or a meal, to find out why this area has become so hip and to try out some of our recommendations.

ATHENS

➸

ATHENS

Socialize with elegance!

Fusion cuisine Sushi, cocktails and more...

City Link - ATHENS: 3 Voukourestiou str. , Ï„: +30 210 3220714, www.pasajiathens.gr Mykonos: Ornos Beach, t: +30 22890 23216, www.pasajimykonos.gr

#pasajiathens

#pasajimykonos

ΑΘΗΝΑ

ATHENS

8+1 στασεις

8+1 stops

ΟHH BOY Αρχελάου 32, τηλ. 211-1838340 Για καφέ, πρωινό και σνακ με επιλεγμένες πρώτες ύλες, προτάσεις για vegan. Η ίδια ομάδα επιμελείται το καλαίσθητο καφέ-εστιατόριο του Μουσείου Γουλανδρή, σε συνεργασία με τον σεφ Ανδρέα Λαγό. Αξίζει να το επισκεφτείτε. ΜΑΡΑΜΠΟΥ Αρχελάου 17, τηλ. 210-7247037 Παγκρατιώτικο τζελάτο με ελληνικό γάλα και ιταλική τεχνική. Λίγες αλλά ευφάνταστες γεύσεις. Ένα χειροκρότημα και για τα ανάλαφρα σορμπέ τους.

CUPOLA Ευφορίωνος 13, τηλ. 211-4117444 Ιταλική τρατορία με ναπολιτάνικες πίτσες από ξυλόφουρνο, φρέσκα ζυμαρικά, ελληνοϊταλική λίστα κρασιού και κοκτέιλ. ΒΑΣΙΛΑΙΝΑΣ Βρασίδα 13, τηλ. 210-7210501 Δημιουργική κουζίνα με πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας, σε ένα εστιατόριο που κλείνει φέτος τα εκατό. ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ Πλατεία Μεσολογγίου 2-4, τηλ. 210-3300733 Τουρκική κουζίνα με σπεσιαλιτέ τα ψητά στα κάρβουνα. Μη φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε κεμπάπ και ντονέρ, όπως και το κιουνεφέ.

BABA GANOUSH Εμπεδοκλέους 25-27, τηλ. 212-1050351 Φαλάφελ σε πίτα ή στο πιάτο, σούπες, χειροποίητες αραβικές πίτες και λεμονάδες σπιτικές με θέα την πλατεία Βαρνάβα. ΜON CHOU Ευτυχίδου 24, τηλ. 211-1139807 Μια στάση για προφιτερόλ, με φρέσκα σου που γεμίζουν μπροστά σας. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΠΑΚΑΛΙΚΟ Πρόκλου 31, τηλ. 210-7560055 Εκλεκτά προϊόντα από όλη την Ελλάδα, μεγάλη ποικιλία σε τυροκομικά από την Κρήτη και παξιμάδια.

ΟHH BOY 32 Archelaou, Tel. (+30) 211.183.8340 Coffee, breakfast and snacks, including vegan options, all made with superior-quality ingredients. The same team runs the Goulandris Museum café-restaurant, in cooperation with chef Andreas Lagos. A stop here is worth it!

MARABOO 17 Archelaou, Tel. (+30) 210.724.7037 Exceptional gelato made with Greek milk and Italian know-how in a handful of great flavors. Applause for its wonderfully light sorbets.

CUPOLA 13 Eforionos, Tel. (+30) 211.411.7444 Italian trattoria with Neapolitan pizzas baked in a wood-burning oven, fresh pasta, a Greek-Italian wine list and cocktails.

VASSILENAS 13 Vrasida, Tel. (+30) 210.721.0501 Creative cuisine and top-shelf ingredients in a restaurant that turns a century old this year.

MIKRA ASIA 2-4 Missolonghiou, Tel. (+30) 210.330.0733 Turkish cuisine, with a focus on charcoal-grilled meats.

Musts include the kebab, the doner and the kunefe.

BABA GANOUSH 25-27 Embedokleous, Tel. (+30) 212.105.0351 Falafel (in a wrap or on a plate), soups, handmade Arabic pita and homemade lemonade, all just off Varnava Square. ΜON CHOU 24 Eftichidou, Tel. (+30) 211.113.9807 Yummy profiterole, made with fresh choux that are filled on the spot.

PARADOSIAKO BAKALIKO 31 Proklou, Tel. (+30) 210.756.0055 Literally, “Traditional Grocery Store,” with selected products from all over Greece, including a wide range of Cretan cheeses and double-baked rusks.

© A N G E LO S G I OTO P O U LO S

Μ Α ΡΑ Μ Π ΟΥ / M A R A B O O

© A N G E LO S G I OTO P O U LO S

Β Α Σ Ι Λ Α Ι Ν Α Σ / VA S S I L E N A S

50 CUPOLA O H H B OY

SEAFOOD SIGNATURE DISHES

NIKOLAOU PLASTIRA 3 & CHILIS KALAMARIA, THESSALONIKI, GREECE Τ. +30 2310 932 542 MAVRITHALASSA WWW.MAVRITHALASSA.GR

Η Γεωργία Δώδου μάς ξεναγεί στα αγαπημένα της μέρη στην πόλη. Πρώτη στάση: Παραλιακή

Η θάλασσα αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας της πόλης. Εκατοντάδες βαπόρια και βάρκες αγκυροβολούσαν κάποτε στην παραλιακή της, για να φορτώσουν και να ξεφορτώσουν εμπορεύματα, αλλά και επιβάτες που μετακινούνταν από το ένα σημείο της πόλης στο άλλο διά θαλάσσης. Στις μέρες μας, ο παραλιακός πεζόδρομος –και συγκεκριμένα το νέο του τμήμα, γνωστό ως «Νέα Παραλία»– είναι περισσότερο δημοφιλής για περπάτημα ή τζόκινγκ. Μια βόλτα εδώ την ώρα που δύει ο ήλιος μπορεί πραγματικά να σου φτιάξει τη διάθεση. Η πιο απολαυστική διαδρομή είναι αυτή που ξεκινάει από τους όμορφους θεματικούς κήπους της Νέας Παραλίας, περνάει από την Πλατεία Αριστοτέλους και καταλήγει στην Προβλήτα Α΄ του λιμανιού, όπου φιλοξενούνται τρία μουσεία: το Μουσείο Κινηματογράφου, το Μουσείο Φωτογραφίας και το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Η θέα της πόλης και του Θερμαϊκού από εδώ είναι ιδιαίτερα μαγευτική.

THESSALONIKI THROUGH A LOCAL’S EYES tegral part of Thessaloniki’s identity. Its waterfront was once the scene of intense activity, with hundreds of vessels mooring to load and unload cargo, and locals commuting from one part of the city to another by boat. Nowadays, the promenade, and in particular its newest section known as the “Nea Paralia” (New Waterfront), is more popular with walkers and joggers.

A walk along this section during sunset is certain to boost your mood. The best way to experience the waterfront is to start at the beautiful landscaped gardens and walk along past central Aristotelous Square until you come to the port. It’s still a busy working harbor, but the docks are also home to a number of museums – the Cinema Museum, the Museum of Photography and the Thessaloniki Center of Contemporary Art. This recently established cultural area is a good place for strolling around and for enjoying superb views of the city and the sea.

52

Georgia Dodou takes us to her favorite spots in the city. ➸

© P E R I K L E S M E R A KO S

A wonderful waterfront The sea has always been an in-

53

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Έτοιμοι για καφέ; Μου αρέσει να απολαμβάνω μία κούπα καλό καφέ καθ’ οδόν για το γραφείο μου στο Sani Resort, και το Ergon Agora (αγορά τροφίμων, εστιατόριο και καφέ) είναι η πρώτη μου επιλογή. Αν δεν βιάζομαι, μου αρέσει να κάθομαι για μία δόση καφεΐνης στο TOMS Flagship Thessaloniki. Έχει ωραία ατμόσφαιρα και ενδιαφέροντες θαμώνες, και θα το σύστηνα και για brunch. Όταν πάλι προτιμώ να προετοιμάσω η ίδια τον καφέ μου στο σπίτι, πετάγομαι στο Valenio της Ικτίνου, για εκλεκτούς κόκκους.

Πόλη για καλοφαγάδες Από στέκια για φαγητό, η Θεσσαλονίκη έχει αμέτρητα και δεν θα ξέρετε ποιο να πρωτοδιαλέξετε. Με τις παραδοσιακές της ταβέρνες και τα ιστορικά της εστιατόρια, καμία άλλη πόλη δεν μπορεί να τη συναγωνιστεί σε ποικιλία, είτε ψάχνετε για κάτι γρήγορο και στο πόδι είτε για κάτι γκουρμέ. Υπάρχουν στέκια σε κάθε τετράγωνο και λίγα θα σας

απογοητεύσουν. Για φρέσκο, ντόπιο ψάρι σάς προτείνω να επισκεφτείτε ένα από τα πολλά εστιατόρια στην παραλιακή συνοικία Αρετσού του Δήμου Καλαμαριάς. Το αγαπημένο μου εστιατόριο για ψάρι στην Καλαμαριά, την πόλη αυτή μέσα στην πόλη, είναι η εξαιρετική και βραβευμένη Μαύρη Θάλασσα. Αν είστε στο κέντρο, επισκεφτείτε το Clochard, ένα από τα καλύτερα εστιατόρια για εκλεπτυσμένη τοπική κουζίνα. Το Όμικρον, η Μούργα, το Salonica, ο Νέος Γαλέριος και το Ουζερί Λόλα είναι επίσης ποιοτικά. Το Extravaganza, το Mαιτρ & Mαργαρίτα και το Mahalo σερβίρουν σύγχρονη ελληνική κουζίνα και προσελκύουν ένα πιο νεανικό κοινό. Άλλα αγαπημένα μου είναι το B στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού –ποιοτική κουζίνα σε ένα διεθνές περιβάλλον– και η Διαγώνιος, όπου μπορείτε να δοκιμάσετε το περίφημο σαλονικιώτικο «σουτζουκάκι». Εξίσου αγαπημένα και τα Duck Private Cheffing και Οψοποιών Μαγγανείαι, για υψηλή γαστρονομία.

M A H A LO

Μ ΑΥ Ρ Η Θ Α Λ Α Σ Σ Α / M AV R I Τ Η A L A S S A

ΕRGON AGORA

TO M S

VA L E N I O

as I listen to music on the morning drive to my office at Sani Resort, so for a quick dose of caffeine on the fly, the market hall (and restaurant and café) Ergon Agora is my go-to place.

If I’m not in a hurry, I like to sit and enjoy a cup at the café of TOMS Flagship Thessaloniki. I enjoy its ambience and the crowd it attracts, and I can also recommend it for brunch.

If I’m preparing my own coffee at home, I go to the recently opened Valenio on Iktinou Street for quality coffee beans.

54

Gastronomy galore When it comes to food venues, the choice is bewildering. With its traditional tavernas and historic restaurants, Thessaloniki has no rival in Greece for gastronomic variety, whether you’re looking for fast food or a memorable gourmet experience. There are places to eat on every block, and few of them will disappoint you. For those wishing to sample

THESSALONIKI

the local fish, I recommend a visit to one of the many seafood restaurants in the Aretsou district, a trip which will also give you the chance to discover Kalamaria, a city within the city.

My favorite fish restaurant there is the excellent and awardwinning Mavri Thalassa. If you’re downtown, you should check out Clochard (one of the best restaurants in the city for elegant local cuisine with an added touch), while Omikron, Mourga, Salonica, Neos Galerios and Lola are all good, too. Extravaganza, Maitre and Margarita and Mahalo are more hipster-focused, with international-meets-Greek menus.

Other top favorites of mine are B at the Museum of Byzantine Culture – a class act in an international environment – and Diagonios, where you can taste Thessaloniki’s famous soutzoukaki – a spicy mince-based kebab-style dish with millions of fans. Last but not least, Duck Private Cheffing and Opsopoion Manganeiai are where to go for upscale gastronomy.

A L E X A N D R O S AV R A M I D I S

Ready for a cup of coffee? I love a good cup of coffee

© N I CO L A S E CO N O M O U, P E R I K L E S M E R A KO S ,

E X T R AVA G A N Z A

Φαγώσιμα σουβενίρ Αν θέλετε να ψωνίσετε τοπικές νοστιμιές, δοκιμάστε την παραδοσιακή ανοιχτή αγορά τροφίμων Καπάνι ή κάποιο από τα πολλά ντελικατέσεν που έχουν ανοίξει τα τελευταία χρόνια (το δικό μου αγαπημένο είναι Το Παντοπωλείο της Θεσσαλονίκης). Είναι όλα τους πλήρως εφοδιασμένα με τα απαραίτητα της μεσογειακής διατροφής. Όσο για το Καπάνι, μπορεί να είναι κάπως παλιομοδίτικο, δεν παύει όμως να αποτελεί μια πραγματική γιορτή για τις αισθήσεις –γεύσεις, ήχοι, εικόνες–, ενώ προσφέρει και συναρπαστικές γαστρονομικές εμπειρίες σε έναν χώρο με πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Αφού θα βρίσκεστε εκεί, επισκεφτείτε το Modigliani και το Στου Μήτσου, για αυθεντική τοπική κουζίνα. Για γλυκά και αρτοσκευάσματα θα πάτε στο Blé. Για τσουρέκι στον Τερκενλή. Για μπουγάτσα στον Γιάννη, που για μένα είναι το καλύτερο μπουγατσοπωλείο στην πόλη. Για γλυκά δοκιμάστε

και τη Sugarela. Τέλος, μη φύγετε από την πόλη χωρίς τα εδέσματα (όπως κουραμπιέδες) της εταιρείας Petit Grecs –θα τα βρείτε σε επιλεγμένα ντελικατέσεν– και ένα ή περισσότερα μπουκάλια από τον ελληνικό αμπελώνα. Τα δικά μου αγαπημένα είναι τα κρασιά των κτημάτων Κυρ-Γιάννη, Γεροβασιλείου, Άλφα, Καρανίκα, Κώστα Λαζαρίδη, Βιβλία Χώρα και Παυλίδη.

Μπαινοβγαίνοντας στα μαγαζιά Για προχωρημένα σουβενίρ, επισκεφτείτε το hellofrom στην Προξένου Κορομηλά. Για μοναδικά κοσμήματα, το κατάστημα της Κατερίνας Ιωαννίδη. Είδη για το σπίτι που ξεχωρίζουν θα βρείτε στο 2nd Floor, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν πάντα οι διεθνείς συλλογές ένδυσης της μπουτίκ Grigio. Το Stemma και το Attica, τέλος, είναι οι καλύτερες πηγές για εκλεκτά αρώματα. ➸

ΤΟ Π Α Ν ΤΟ Π Ω Λ Ε Ι Ο Τ Η Σ Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ / PA N T O P O L E I O O F T H E S SA LO N I K I

H E L LO F R O M

K AT E R I N A I O A N N I D I S

Μ Π ΟΥ ΓΑΤ Σ Α Γ Ι Α Ν Ν Η Σ / B O U G AT S A Y I A N N I S

ΤΕΡΚΕΝΛΗΣ / TERKENLIS

GRIGIO

Σ Τ ΟΥ Μ Η Τ Σ ΟΥ / S T O U M I T S O U Α Γ Ο ΡΑ Κ Α Π Α Ν Ι / K A PA N I M A R K E T

Edible souvenirs If you’re interested in picking up some of the local delicacies, try the traditional open-air Kapani Market or one of the many delicatessens which have opened up in recent years (my favorite is the Pantopoleio of Thessaloniki); they’re all well stocked with the essentials of the famous Mediterranean diet. As for the market, Kapani may be a little past its heyday, but it still constitutes a real festival for the senses – there are flavors, sounds and images – and offers exciting gastronomic experiences in a location full of historical interest. While there, check out Modigliani and Stou Mitsou for authentic local cuisine. For confectionery and pastries, go to Blé; for tsoureki, a kind of brioche bread, try Terkenlis. The bougatsa, or custard pastry, at Bougatsa Yiannis is, for me, the best in town. For desserts and sweets, check out Sugarela. Don’t leave town without some Greek

treats (such as kourabiedes, shortbread almond cookies dusted with powdered sugar) from the brand “Petit Grecs” – you can find them in select delicatessen shops – or a bottle or more of northern Greek wines, which are top in the world in my view. My personal favorites are from the vineyards of Kyr Yianni, Gerovasileiou, Alpha Estate, Karanikas, Costa Lazaridi, Vivlia Chora and Ktima Pavlidis.

Shopping sprees For super avant-garde souvenirs, go to the hellofrom store on Proxenou Koromila. For exceptional jewelry, visit Katerina Ioannidis. You’ll find cool homeware at 2nd Floor, while the international clothing collections at the boutique Grigio are always interesting. Stemma and attica are great sources for exceptional perfumes. ➸

55

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

THESSALONIKI

Κλείνοντας την ημέρα με ένα ποτό Στην οδό Βογατσι-

Beloved watering holes On Vogatsikou Street, you’ll

κού θα βρείτε το Vogatsikou 3, ένα από τα καλύτερα μπαρ στην Ελλάδα, βραβευμένο μάλιστα για τις fine-drinking εμπειρίες που προσφέρει. Η οδός Βεροίας φιλοξενεί και αυτή κάποια καλά μπαρ, πλάι σε δημοφιλή εστιατόρια και γκαλερί. Για να μπείτε στο Three Pieces, ένα «speakeasy» με μόνο δεκαπέντε καθίσματα, πρέπει να περάσετε μέσα από το ομώνυμο street food στέκι και να μπείτε στον τηλεφωνικό θάλαμο που θα βρείτε στο βάθος του μαγαζιού. Εκεί κρύβεται η πόρτα του μπαρ. Δύο λεπτά περπάτημα από εδώ, στην οδό Εδέσσης, βρίσκεται το Ύψιλον, μια διασταύρωση καφέ, μπαρ και χώρου τέχνης που αξίζει να επισκεφτείτε.

find Vogatsikou 3, one of the best bars in Greece; it’s won awards for the fine-drinking experience it offers. Verias Street also hosts some excellent bars, alongside trendy little restaurants and galleries. To secure a place at Three Pieces, a “speakeasy” bar with only 15 seats, you have to book online and enter through the doorway concealed in a photo booth at the back of an eatery. It’s an experience, indeed. A two-minute walk from here on Edessis Street will take you to Ypsilon, where a café, bar and art space meet in a must-see space.

V O G AT S I KO U 3 THREE PIECES

56

διευθυνσεις

info

Ergon Agora Παύλου Μελά 42, τηλ. 2310-288008 TOMS Flagship Thessaloniki Τσιμισκή 22, τηλ. 2310-234222 Valenio Ικτίνου 6, τηλ. 2311-291518 Mαύρη Θάλασσα Νικολάου Πλαστήρα 3, τηλ. 2310-932542 Clochard Προξένου Κορομηλά 4, τηλ. 2310-239805 Όμικρον Οπλοποιού 3, τηλ. 2310-532774 Μούργα Χριστοπούλου 12, τηλ. 2310-268826 Salonica Μεγάλου Αλεξάνδρου 2, τηλ. 2310-897197 Νέος Γαλέριος Απελλού 3, τηλ. 2310-256778 Ουζερί Λόλα Αγαπηνού 10, τηλ. 2310-276201 Extravaganza Επισκόπου Αμβροσίου 8, τηλ. 2310-529791 Mαιτρ & Mαργαρίτα Βεροίας 2, τηλ. 2314-007586 Mahalo Βεροίας 3-5, τηλ. 2310-547108 B 3ης Σεπτεμβρίου 2, τηλ. 2310-869695 Διαγώνιος Στρατηγού Καλλάρη 13, τηλ. 2310-260958 Duck Private Cheffing Χάλκης 3, τηλ. 2315-519333 Οψοποιών Μαγγανείαι Αιμιλίου Ριάδη 5, τηλ. 2310-889699 Το Παντοπωλείο της Θεσσαλονίκης Κομνηνών 12, τηλ. 2310-244684 Modigliani Κυδωνιάτου 12 και Βλάλη, τηλ. 2310-225925 Στου Μήτσου Βλάλη 11, τηλ. 2315-515504 Blé Αγίας Σοφίας 19, τηλ. 2310-231200 Τερκενλής Τσιμισκή 30 και Αριστοτέλους 4, τηλ. 2310-271148 Μπουγάτσα Γιάννης Μητροπόλεως 106, τηλ. 2310-257375 Sugarela Νικηφόρου Φωκά 12, τηλ. 2310-308979 hellofrom Προξένου Κορομηλά 45, τηλ. 2310-248742 Katerina Ioannidis Μητροπολίτου Ιωσήφ 5, τηλ. 2310-256970 2nd Floor Προξένου Κορομηλά 50, τηλ. 2310-266931 Grigio Προξένου Κορομηλά 51, τηλ. 2310-233898 Stemma Χρυσοστόμου Σμύρνης 7, τηλ. 2310-243147 attica Τσιμισκή 48-50, τηλ. 2311-819000 Vogatsikou 3 Βογατσικού 3, τηλ. 2310-222895 Three Pieces Βεροίας 4, τηλ. 2311-221463 Ypsilon Εδέσσης 5, τηλ. 2310-530480

Ergon Agora 42 Pavlou Mela, Tel. (+30) 2310.288.008 TOMS Flagship Thessaloniki 22 Tsimiski, Tel. (+30) 2310.234.222 Valenio 6 Iktinou, Tel. (+30) 2311.291.518 Mavri Thalassa 3 Nikolaou Plastira, Tel. (+30) 2310.932.542 Clochard 4 Proxenou Koromila, Tel. (+30) 2310.239.805 Omikron 3 Oplopiou, Tel. (+30) 2310.532.774 Mourga 12 Christopoulou, Tel. (+30) 2310.268.826 Salonica 2 Megalou Alexandrou, Tel. (+30) 2310.897.197 Neos Galerios 3 Apellou, Tel. (+30) 2310.256.778 Lola 10 Agapinou, Tel. (+30) 2310.276.201 Extravaganza 8 Episkopou Amvrosiou, Tel. (+30) 2310.529.791 Maitr & Margarita 2 Verias, Tel. (+30) 2314.007.586 Mahalo 3-5 Verias, Tel. (+30) 2310.547.108 B 2 3rd Septemvriou, Tel. (+30) 2310.869.695 Diagonios 13 Stratigou Kallari, Tel. (+30) 2310.260.958 Duck Private Cheffing 3 Chalkis, Tel. (+30) 2315.519.333 Opsopoion Manganeiai 5 Emiliou Riadi, Tel. (+30) 2310.889.699 Pantopoleio of Thessaloniki 12 Komninon, Tel. (+30) 2310.244.684 Modigliani 12 Kidoniatou & Vlali, Tel. (+30) 2310.225.925 Stou Mitsou 11 Vlali, Tel. (+30) 2315.515.504 Blé 19 Aghias Sofia, Tel. (+30) 2310.231.200 Terkenlis 30 Tsimiski & 4 Aristotelous, Tel. (+30) 2310.271.148 Bougatsa Yiannis 106 Mitropoleos, Tel. (+30) 2310.257.375 Sugarela 12 Nikiforou Foka, Tel. (+30) 2310.308.979 hellofrom 45 Proxenou Koromila, Tel. (+30) 2310.248.742 Katerina Ioannidis 5 Mitropolitou Iosif, Tel. (+30) 2310.256.970 2nd Floor 50 Proxenou Koromila, Tel. (+30) 2310.266.931 Grigio 51 Proxenou Koromila, Tel. (+30) 2310.233.898 Stemma 7 Chrisostomou Smirnis, Tel. (+30) 2310.243.147 attica 48-50 Tsimiski, Tel. (+30) 2311.819.000 Vogatsikou 3 3 Vogatsikou, Tel. (+30) 2310.222.895 Three Pieces 4 Verias, Tel. (+30) 2311.221.463 Ypsilon 5 Edessis, Tel. (+30) 2310.530.480

© N I C O L A S E C O N O M O U , P E R I K L E S M E R A KO S

Υ Ψ Ι ΛΟ Ν / Υ P S I LO N

C FOR CREATIVITY

âž³

57

A MAG Ε

κείνο το ανοιξιάτικο βράδυ του 1960 στο Φεστιβάλ των Καννών, κανείς δεν περίμενε ότι η τυπική δεξίωση για την προβολή της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή» θα εξελισσόταν σ’ ένα ξέφρενο ελληνικό γλέντι. Δεκάδες καλεσμένοι χόρευαν έως το ξημέρωμα γύρω από την πρωταγωνίστρια του Ζυλ Ντασέν, Μελίνα Μερκούρη, με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και το μπουζούκι του Γιώργου Ζαμπέτα. Τον επόμενο χρόνο, ο Χατζιδάκις θα κέρδιζε το Όσκαρ Kαλύτερου Πρωτότυπου Tραγουδιού για «Τα παιδιά του Πειραιά». Η Νάνα Μούσχουρη το τραγουδούσε ήδη σε όλη την Ευρώπη, ενώ διάσημοι τζαζίστες, όπως ο Ντιουκ Έλινγκτον και ο Ντίζι Γκιλέσπι, και ντίβες, όπως η Λένα Χορν και η Έρθα Κιτ, θα έκαναν την αγγλόφωνη εκδοχή του –«Never on Sunday»– μία από τις πιο πολυδιασκευασμένες μελωδίες του 20ού αιώνα. Πάνω απ’ όλα, όμως, η ταινία έμελλε να κάνει μόδα την ίδια την Ελλάδα ως ένα περήφανο ορμητήριο μεσογειακής εγκαρδιότητας και αισιοδοξίας.

Σε ένα ηλιόλουστο ακρογιάλι αυτού του ορμητηρίου, ο Άντονι Κουίν και ο Άλαν Μπέιτς χόρευαν το 1964 στον ρυθμό της μουσικής ενός άλλου Έλληνα συνθέτη, του Μίκη Θεοδωράκη, για την επίσης βραβευμένη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Αλέξης Ζορμπάς». Από την Κόνι Φράνσις και τη Δαλιδά έως τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Πράγας και τον Μορίς Μπεζάρ, δεκάδες διασκεύασαν και αυτή τη μελωδία ως ανάλαφρο σκοπό, ορχηστρικό έργο ή μπαλέτο. Η ελληνική μουσική είχε γίνει διάσημη στην πιο αυθεντική μορφή της, εκείνη που ποτιζόταν ζωογόνα από τη λαϊκή παράδοση. Ωστόσο, πολύ λιγότεροι από εκείνους που κάποτε σιγοτραγούδησαν «Τα παιδιά του Πειραιά» ή χόρεψαν με το συρτάκι του «Αλέξη Ζορμπά» γνωρίζουν ότι ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης έκαναν και πλήθος διεθνών συνεργασιών, οι οποίες βασίζονταν πολύ λιγότερο στην ελληνική παράδοση.

! Ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη του ελληνικού τραγουδιού κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. H Γιώτα Συκκά γράφει για τη διεθνή διάσταση του έργου τους.

58

Σκίτσο του Μίνου Αργυράκη από το πρόγραμμα της μουσικής παράστασης «Μαγική Πόλις» του 1963, μιας ιστορικής συνεργασίας των δύο συνθετών.

–––––––

IC CITY N ––––––– Sketch by Minos Argyrakis from the program for the 1963 musical "Magic City," a historical collaboration of the two composers.

o one could have imagined that the formal reception to mark the screening of the movie "Never on Sunday" at the Cannes Film Festival in 1960 would turn into a joyous Greek party. And yet, on that warm spring evening, that’s exactly what happened, as dozens of festival guests danced until dawn around Jules Dassin’s leading lady, Melina Mercouri, to the music of Manos Hadjidakis, accompanied by George Zampetas on the bouzouki. The following year, Hadjidakis went on to win the Academy Award for Best Original Song for the film's rousing theme tune “Ta Pedia tou Pirea.”

Nana Mouskouri was already singing it all over Europe, while acclaimed jazz musicians Duke Ellington and Dizzy Gillespie and celebrated female singers such as Lena Horne and Eartha Kitt would help make the English version, “Never on Sunday,” one of the most frequently-covered songs of the 20th century. Above all, though, the movie served to make Greece itself fashionable, cementing the country’s reputation as the proud homeland of Mediterranean bonhomie and optimism.

A few years later, in 1964, on a sun-drenched beach in that same charmed nation, Anthony Quinn and Alan Bates danced to the music of another Greek composer, Mikis Theodorakis, in a stand-out scene from another award-winning film, "Zorba the Greek," directed by Michael Cacoyannis. From Connie Francis and Dalida to the Prague Philharmonic Orchestra and Maurice Béjart, countless artists and ensembles reinterpreted the composition as everything from a playful ditty to an orchestral work and ballet. Greek music had become famous in its most authentic form, sustained by the life-giving force of folk tradition. However, even among those who have hummed the tune of “Never on Sunday” or danced syrtaki to the tune of “Zorba the Greek”, very few are aware that Hadjidakis and Theodorakis worked on numerous international scores that drew far less on Greek tradition.

!

Manos Hadjidakis and Mikis Theodorakis, both composers of towering

stature, played a pivotal role in the shaping and evolution of Greek music and songwriting during the second half of the 20th century. Giota Sykka explores the international dimension of their oeuvres.

59

/GET T Y IMAGES/IDEAL IMAGE

© H E N R Y G R O S K I N S K Y/ T H E L I F E P I C T U R E C O L L E C T I O N

60

O Χατζιδάκις παίζει στο πιάνο, ενώ ο Ντασέν και η Μερκούρη χορεύουν, την εποχή της προετοιμασίας της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή».

––––––– Hadjidakis plays the piano, while Jules Dassin, Melina Mercouri and an unidentified third party dance during the preproduction period for the film "Never on Sunday."

61

MIKIS AND MANOS

ΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΑΝΟΣ

1

1. Ο Θεοδωράκης με τον Ζαν Πολ Σαρτρ στο Παρίσι.

2. Με την Εντίθ Πιάφ κατά τη διάρκεια ηχογράφησης.

1. Theodorakis and Jean-Paul Sartre in Paris.

2. With Édith Piaf during a recording session.

Ήδη το 1956 ο Θεοδωράκης είχε συνεργαστεί για πρώ-

62

τη φορά με τον Μάικλ Πάουελ στην ταινία «Η απαγωγή του στρατηγού Kράιπε». Πόσο απρόσμενο για τον αφοσιωμένο αγωνιστή της Αριστεράς να γνωρίσει, τότε, έξω από την τουαλέτα των στούντιο τον Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος περίμενε τη σύζυγό του, Μέριλιν Μονρόε, σε ένα διάλειμμα των γυρισμάτων της ταινίας «Ο πρίγκιπας και η χορεύτρια», που είχαν αρχίσει σε διπλανό πλατό. Έπιασαν κουβέντα για τα πολιτικά και έφτασαν να γευματίσουν μαζί. Η Μέριλιν, θυμόταν ο Θεοδωράκης, «πολύ ευγενική και πολύ χαριτωμένη, έμοιαζε σαν Ρωσίδα χωριατοπούλα μ’ ένα τσεμπέρι στο κεφάλι». Όμως, ήταν μέσα από μια άλλη ταινία του Πάουελ, τη «Νύχτα γάμου» (1959), που o Μίκης, όπως τον αποκαλούν οι περισσότεροι Έλληνες, είδε για πρώτη φορά ένα τραγούδι του, το «The honeymoon song», να γίνεται επιτυχία σε Ευρώπη και Αμερική. Τέτοια επιτυχία, ώστε το 1963 να το ηχογραφήσουν μεταξύ άλλων και οι Beatles για το BBC. Λίγα χρόνια αργότερα, στο Παρίσι, ο Έλληνας συνθέτης θα διηύθυνε την Εντίθ Πιαφ να διεκτραγωδεί τον απελπισμένο έρωτα που ξεδιπλώνεται στους «Εραστές του Τερουέλ» (1962). Ενώ, πάλι σε δική του μουσική, στη «Φαίδρα» του Ντασέν, η Μερκούρη θα τραγουδούσε για τον ερωτοχτυπημένο Άντονι Πέρκινς «Σε πότισα ροδόσταμο» (λέγοντάς του μελαγχολικά: « Όπως όλα τα ελληνικά τραγούδια, μιλάει για έρωτα και θάνατο»). Η δικτατορία των συνταγματαρχών δεν εμπόδισε τη μουσική του Θεοδωράκη να διαδοθεί – τουλάχιστον εκτός Ελλάδας. Αν και ζούσε εξόριστος στη Ζάτουνα, στην Πελοπόννησο, κατάφερε κάτω από τη μύτη των δεσμοφυλάκων του να συνεννοηθεί με τον Κώστα Γαβρά για τη μουσική του «Ζ», που το 1969 βραβεύτηκε στις Κάννες. Και όταν φυγαδεύτηκε εν τέλει στο Παρίσι, πάλι εκείνος έγραψε τη μουσική για την «Κατάσταση πολιορκίας». Εδώ δανείστηκε στοιχεία από τη λατινοαμερικανική παράδοση (που άλλωστε ποτίζει και το «Canto General», το ορατόριό του σε ποίηση Πάμπλο Νερούδα, που συνάρπασε το κοινό σε όλο τον κόσμο). Στο «Serpico», πάλι, του Σίντνεϊ Λιούμετ (που ο Θεοδωράκης συνέθεσε στη διάρκεια πτήσεων μεταξύ των σταθμών μιας περιοδείας του) συνέδεσε τη μουσική του ακόμη και με το βορειοαμερικανικό φανκ. Η μεσογειακή ταυτότητα των τραγουδιών του Μίκη ποτέ δεν περιόρισε την οικουμενικότητά τους. Γι’ αυτό, άλλωστε, τα τραγούδησαν σε διαφορετικές γλώσσες και με διαφορετικό ύφος η Αμερικανίδα Τζόαν Μπαέζ, η Ουαλή Σίρλεϊ Μπάσεϊ, ο Πορτορικανός Χοσέ Φελιτσιάνο, η Καταλανή Μαρία ντελ Μαρ Μπονέ, ο Ιταλός Αλ Μπάνο, σουηδικές χορωδίες και γερμανικές ορχήστρες.

(Επάνω) To εξώφυλλο του ορατορίου «Canto General». (Κάτω) Το εξώφυλλο του σάουντρακ της ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη «Αλέξης Ζορμπάς».

––––––– (Top picture) LP cover of Theodorakis' oratorio "Canto General." (Lower picture) LP cover of the soundtrack of "Zorba the Greek."

Already by 1956, Theodorakis was working on his first collaboration with Michael Powell, writing the music for the Powell and Pressburger film "Ill Met by Moonlight," also known as "Night Ambush." It was at this time that this dedicated leftwing activist had a chance encounter with Arthur Miller, outside the studio restroom. Miller was waiting for his wife, Marilyn Monroe, during a break in shooting for "The Prince and the Showgirl," which had begun in an adjacent set.

Theodorakis later described Marilyn as “very polite and very cute; she looked like a Russian peasant girl in a headscarf.”

But it was thanks to another film by Powell, "Honeymoon" (1959), that Mikis (as he is affectionately known among Greeks) first saw one of his numbers, the film’s title song, become a hit in Europe and the USA. It was such a hit, in fact, that the Beatles covered it during a live BBC radio program in 1963. A few years later in Paris, under the direction of Theodorakis, Édith Piaf would sing about the tragic tale of love that unfolds in "Les Amants de Teruel" (1962), while in the same year, in Dassin’s film"Phaedra," Mercouri would sing the composer’s “I Gave You Rose Water” to the love-struck Anthony Perkins (telling him, mournfully, that: “like all Greek songs, [it’s] about love and death”).

The Greek military junta was unable to prevent the spread of Theodorakis’ music, at least outside of Greece. Despite living under house arrest at Zatouna in the Peloponnese, Theodorakis still managed to communicate his approval to CostaGavras for his works to be used as the soundtrack for Z (1969).

The film received a number of awards, including an Oscar for Best Foreign Language Film, the Jury Prize at Cannes, and a BAFTA for Best Film Music. When Theodorakis was finally allowed to go into exile in Paris, he started work on the music for "State of Siege" (1972). For this soundtrack, Theodorakis drew on elements of Latin American music, and he'd later use the same melodies in “Canto General,” an oratorio based on poems by Pablo Neruda, which thrilled audiences all over the world. Theodorakis also composed the original score for Sidney Lumet’s "Serpico" (1973), which he wrote during flights between concert tour venues and which features several haunting jazz-infused pieces.

The Mediterranean DNA of Mikis’ compositions has never limited their universal appeal. This is most clearly illustrated by the fact that they have been performed in different languages and in varying styles by artists as diverse as America’s Joan Baez, Wales’ Shirley Bassey, Puerto Rico’s José Feliciano, Majorca’s Maria del Mar Bonet and Italy’s Al Bano, not to mention Swedish choirs and German orchestras.

© MIKIS THEODORAKIS ARCHIVE

2

© S L I M A A R O N S / H U LT O N A R C H I V E / G E T T Y I M A G E S / I D E A L I M A G E

3

3. Ο Θεοδωράκης με τον θρύλο του μπουζουκιού Γιώργο Ζαμπέτα, στην Πλάκα. 4. Ο Πάμπλο Νερούδα με τη γυναίκα του Ματίλντε Ουρούτια συναντούν τον Θεοδωράκη στο Παρίσι, για μια πρόβα του «Canto General».

5. Tο 1995, ο Θεοδωράκης ξανασυναντά μετά από χρόνια τον Άντονι Κουίν στο Μόναχο.

––––––– 3. Theodorakis with bouzouki legend Giorgos Zampetas in Plaka. 4. Pablo Neruda and his wife Matilde Urrutia meet Theodorakis in Paris for a rehearsal of "Canto General."

5. Theodorakis and Anthony Quinn meet again in Munich in 1995, years after their collaboration.

4

5

63

MIKHΣ ΚΑΙ ΜΑΝΟΣ τραγούδια του Χατζιδάκι (μέχρι και βραβείο μουσικής κάντρι είχε πάρει το «All alone am I» με την Μπρέντα Λι). Όμως ο ίδιος τόνιζε ότι οι λατινοαμερικανικές και άλλες παραλλαγές, ιδίως του «Never on Sunday», εκπροσωπούσαν ένα τυποποιημένο φολκλόρ που δεν ενέκρινε. Ήταν, άλλωστε, ο πρώτος βραβευθείς με Όσκαρ που δεν πήγε να παραλάβει το βραβείο του («Never happened before», ήταν τότε ο κατάπληκτος τίτλος μιας αμερικανικής εφημερίδας, λογοπαίγνιο με τον τίτλο της ταινίας). Υπήρξαν όμως και πλήθος σημαντικών τραγουδιστών, από τον Αμερικανό Νατ Κινγκ Κόουλ, την Ιταλίδα Φραντσέσκα Μπρέσκι και τη Γερμανίδα Λάλε Άντερσεν έως την Ισραηλινή Όφρα Χάζα και την Πορτογαλίδα Αμάλια Ροντρίγκεζ, που απέδωσαν πολύ γοητευτικά τις συνθέσεις του σε άλλες γλώσσες. Ανάμεσά τους και η Μαρί Μπελ, την οποία ο Χατζιδάκις είχε πρωτοθαυμάσει στα δεκατρία του χρόνια να τραγουδά ένα γλυκόπικρο ταγκό στην οθόνη ενός συνοικιακού κινηματογράφου της Αθήνας. Τότε δεν φανταζόταν ότι κάποτε θα έγραφε ο ίδιος μουσική για τη Γαλλίδα πρωταγωνίστρια. Και όταν αυτό έγινε το 1961, για τη θεατρική παράσταση «Κλέφτρα του Λονδίνου», είχε την ευκαιρία να της εξομολογηθεί τον εφηβικό του έρωτα και να χορέψει μαζί της το ίδιο εκείνο ταγκό στο σπίτι της, στη λεωφόρο Σανζ Ελιζέ. Πολλές διεθνείς εκδοχές τραγουδιών του Χατζιδάκι ηχογραφήθηκαν ερήμην του, όταν εκείνος ήταν αφοσιωμένος σε πιο δημιουργικά σχέδια, από τα πολλά που του πρότειναν χάρη στο Όσκαρ: Το 1962 συνέθεσε το σάουντρακ του «America America» του Ελία Καζάν, προτάσσοντας το σαντούρι αντί για το μπουζούκι, ώστε να μη θυμίζει «Τα παιδιά του Πειραιά», αφού πίστευε ότι, μαζί με τον τουρισμό, η ταινία του Ντασέν είχε συμβάλει στη «βιομηχανοποίηση της γραφικότητας». Ζώντας πλέον στις ΗΠΑ, έγραψε τη μουσική για ένα «ποιητικό γουέστερν», τα «Βρόμικα παλικάρια», με πρωταγωνιστή

1. Ο Χατζιδάκις με το Όσκαρ που κέρδισε το 1961 για το τραγούδι του στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή».

2. Στο στούντιο με τον Κουίνσι Τζόουνς, παραγωγό του ορχηστρικού έργου «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» (Νέα Υόρκη, 1965).

3. Πρόβα για το σάουντρακ του «Ποτέ την Κυριακή». 4. O Χατζιδάκις στη Νέα Υόρκη, όπου έζησε έξι χρόνια.

τον Τέρενς Σταμπ. Και όταν δεν ηχογραφούσε με τη Συμφωνική του Λος Άντζελες, φωτογραφιζόταν με τους Bee Gees και δειπνούσε με τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν. Το ορχηστρικό «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» (1965), καθώς και το «Reflections» (1970), το οποίο ηχογράφησαν οι New York Rock & Roll Ensemble, που συνδύαζαν θαυμάσια το ροκ με το μπαρόκ, ήταν προϊόντα εκείνης της πολύ εύφορης περιόδου, που ξεχείλιζε από σχέδια. Ανάμεσά τους και η μεταφορά της μουσικοθεατρικής παράστασης «Οδός Ονείρων» στον κινηματογράφο, με αγγλόφωνους στίχους του Τζον Λένον. Ο Χατζιδάκις επέστρεψε στην Αθήνα λίγο πριν από την πτώση της δικτατορίας, ο Θεοδωράκης αμέσως μετά. Όμως, σημαντικοί ξένοι καλλιτέχνες συνέχισαν να διψούν για τη μουσική τους, η οποία ανανεωνόταν με σύγχρονες επιρροές. Τότε ο Χατζιδάκις συνέθεσε το σάουντρακ του σουρεαλιστικού «Sweet movie» (1974) του Ντούσαν Μακαβέγιεφ. Δύο τραγούδια του γοήτευσαν και τον Πιερ Πάολο Παζολίνι, που έγραψε γι’ αυτά στίχους στα ιταλικά. Το 1977, ο συνθέτης συντρόφευσε με τη μουσική του το συναρπαστικό ταξίδι του Ζακ-Ιβ Κουστό «Σε αναζήτηση της χαμένης Ατλαντίδας». Μέχρι και ο Φεντερίκο Φελίνι τού πρότεινε να συνεργαστούν, μετά τον θάνατο του Νίνο Ρότα, όμως εκείνος του αντιπρότεινε τον Νικόλα Πιοβάνι.

Οι δεκαετίες περνούν, οι μόδες αλλάζουν, αλλά λυρικοί ερμηνευτές όπως η Άντζελα Γκεοργκίου και διάσημα ποπ και ροκ συγκροτήματα, όπως οι Pink Martini και οι Walkabouts, ανακαλύπτουν με τη σειρά τους και διασκευάζουν τραγούδια των κορυφαίων Ελλήνων συνθετών. Μέχρι και στη γλώσσα των Ζουλού ηχογράφησαν οι Αφρικανές Στέλα Κουμάνο και Φέιθ Κουγιάτε το «All alone am I», ενώ το σκληροπυρηνικό αμερικανικό συγκρότημα Black Moon τραγούδησε Χατζιδάκι και σε ραπ. Γιατί όχι; Δεν πάνε πολλά χρόνια που ο Θεοδωράκης τραγούδησε πλάι στον Γερμανό Ράινερ Κίρχμαν ένα έργο του σαν το πιο ηλεκτρισμένο ροκ!

© MANOS HADJIDAKIS ARCHIVE

Αντίστοιχη προσαρμοστικότητα είχαν πάντα και τα

1

2

64

Τα εξώφυλλα των δίσκων του Μάνου Χατζιδάκι «Reflections», «Ποτέ την Κυριακή» και «Το χαμόγελο της Τζοκόντας».

LP covers for the works of Manos Hadjidakis: "Reflections," "Never on Sunday" and "Gioconda's Smile."

MIKIS AND MANOS 1. Hadjidakis holding the Oscar he won in 1961 for his song in the film “Never on Sunday." 2. During a recording session with Quincy Jones, producer of "Gioconda's Smile." (New York, 1965). 3. Rehearsal for the soundtrack of "Never on Sunday." 4.

Hadjidakis in New York, where he lived for six years.

3

Like the music of Theodorakis, Hadjidakis’ music has also shown itself to be highly adaptable. Indeed, his “All Alone Am I,” popularized by Brenda Lee, even received a country music award. However, the composer himself didn’t approve of many other versions of his songs – particularly of “Never on Sunday” – dismissing them as "repackaged folklore." It should also be noted that he didn't turn up at the 1961 Oscar ceremony to accept his award. (“Never Happened Before,” exclaimed the headline of one US newspaper, in a playful nod to the title of the winning film).

Many acclaimed singers, including America’s Nat King Cole, Germany’s Lale Andersen, Israel’s Ofra Haza and Portugal’s Amalia Rodrigues, have performed his compositions most admirably in other languages. Among them was also Marie Bell, whom Hadjidakis first saw singing a bittersweet song on the screen of a local cinema in Athens when he was just thirteen. He couldn't have imagined back then that one day he'd be writing music for the famed French actress. When this finally happened in 1961 when they worked together on the play "La Voleuse De Londres," Hadjidakis had the opportunity to confess his adolescent love and dance to that same tune with her at her home on the Avenue des Champs-Élysées.

In the wake of his success at the Oscars, many international adaptations of Hadjidakis' works were recorded without his involvement, while he himself focused on more creative projects. In 1962, he wrote the soundtrack for Elia Kazan’s "America America," which featured the santouri rather than the bouzouki. Hadjidakis didn’t want it to sound too much like "Ta Pedia tou Pirea," believing that Dassin’s film had contributed not only to the "industrialization" of Greece’s tourism but also to a "commodification of its quaintness."

By this time Hadjidakis was living in the USA. Here he wrote the music for the “poetic" western "Blue," starring Terence Stamp. When he wasn't recording with the Los Angeles

4

Symphony Orchestra, he was being photographed with the Bee Gees or dining with Leonard Bernstein. The orchestral “Gioconda’s Smile” (1965), as well as “Reflections” (1970) - which was performed by the New York Rock & Roll Ensemble and which has been described as classical baroque rock – were both products of that fertile period of new ideas and ambitious projects.

Among the latter was a film version of the musical “Street of Dreams,” with English lyrics by John Lennon.

Hadjidakis returned to Athens in 1972, just before the collapse of the junta, while Theodorakis returned immediately after the event. Although their international exile was over, the music of these two Greek artists - now infused with contemporary influences – remained popular and much-admired among respected foreign artists. In 1974, Hadjidakis composed the soundtrack for the avant-garde "Sweet Movie," directed

by Du an Makavejev. Two of the songs from the film captivated Pier Paolo Pasolini, who wrote lyrics for them in Italian. In 1977, the composer’s music framed the exciting journey of Jacques Cousteau in "Calypso’s Search for Atlantis." After the death of his close friend Nino Rota, Hadjidakis received a collaboration proposal from Federico Fellini, but he declined, instead recommending Nicola Piovani.

Decades passed and fashions changed, but opera divas such as Angela Gheorghiu, along with acclaimed musical groups and rock bands, including Pink Martini and The Walkabouts, continued to rediscover and perform the songs of Greece’s two most outstanding composers. “All Alone Am I” has even been recorded in Zulu by the South African singers Stella Khumano and Faith Kouyate, while the hardcore American hip hop group Black Moon has even rapped Hadjidakis’ songs. And why not? It wasn't long ago that Theodorakis was singing one of his pieces alongside German composer Rainer Kirchmann in a version that can only be described as electric rock!

65

Ο

Α ΧΡΟ Τ Ν

ΝΙ Α 2019

Ο ΓΔ

The Greek National Opera

S

HT

Y YE A R 66

EIG

1 93 9

Ογδόντα χρόνια, 500 τίτλοι, 3.000 παραστάσεις και φιλόδοξα σχέδια για ένα μέλλον ακόμα πιο λαμπρό: αυτή είναι η Εθνική Λυρική Σκηνή.

Eighty years, 500 productions, 3,000 performances and ambitious plans for an even brighter future: this is the story of the Greek National Opera.

Tου Νίκου Α. Δοντά

By Nikos A. Dontas

Καθώς υψώνεται η αυλαία, έχει κανείς την εντύπωση ότι αντικρίζει έναν πίνακα. Το σκηνικό της Βίκυς Μόρτιμερ έχει χωρίσει τη μεγάλη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος στα δύο. Δύο δράσεις παράλληλα. Αριστερά, το υποβλητικό, ψυχρό φως του φεγγαριού λούζει ένα γοτθικό νεκροταφείο στη Σκοτία. Δεξιά, το φωταέριο αναδεικνύει τα θερμά χρώματα στο βικτωριανό λουτρό του πύργου των Λαμμερμούρ. Στο κέντρο του δεσπόζει μια μπρούντζινη μπανιέρα. Είναι ο μόνος χώρος στον οποίο η άτυχη Λουτσία μπορεί να απομονωθεί από ένα περιβάλλον γεμάτο άνδρες που την καταπιέζουν. Μπαίνει τρέχοντας στο λουτρό και ανοίγει το νερό. Η μπανιέρα αρχίζει να γεμίζει. Η κοπέλα γδύνεται και μπαίνει μέσα. Με ένα μαχαίρι βάζει τέλος στη ζωή της. Η μπανιέρα υπερχειλίζει και το νερό αρχίζει να ρέει στο πάτωμα της σκηνής.

It’s March 2018, at the Stavros Niarchos Hall. As the curtain rises for the final act, one hesitates, not sure where to look first. From the very start of the performance, the set design by Vicki Mortimer has divided the main stage in two, so that two narratives can unfold in parallel. Now, on the left, the evocative, cold light of the moon suffuses a gothic graveyard in Scotland. On the right, the light from a gaslit lamp intensifies the warm colors of the Victorian-era bathroom in Lammermoor Castle. In the center of the room stands a huge copper bathtub. It is the only place where the ill-fated Lucia can isolate herself from an environment full of men who oppress her.

She runs into the bathroom and turns on the taps. The bathtub slowly fills. Lucia undresses and gets in. With a blade, she then takes her own life. The bathtub overflows and the water begins to cover the floor.

!

© U N I T E D P H O T O J O U R N A L I S T S /A R C H I V E C O L L E C T I O N S G N O

«Νόρμα» του Βιντσέντζο Μπελίνι στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (1960), με τη Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο.

––––––– Vincenzo Bellini's production of "Norma," at the Ancient Theater of Epidaurus, 1960, with Maria Callas as Norma.

67

H Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο νέο «σπίτι» της Λυρικής, σχεδιασμένο από τον Ρέντσο Πιάνο.

The Stavros Niarchos Hall at the new home of the Greek National Opera, designed by Renzo Piano.

© VA N G E L I S Z AV O S

68

69

1

2

4

1. «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ» (2019) 2. «Τραβιάτα» (1981-82) 3. «Τόσκα» (1941-42) 4. «Συλφίδες» (1990-91) 5. «Ηλέκτρα» (2017-18) 6. «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» (2019) 7. «Οθέλλος» (1964-65)

© A N D R E A S S I M O P O U LO S, M A N O L I S M E GA LO KO N O M O S

5

1. "Lucia di Lammermoor" (2019) 2. "La Traviata" (1981-82) 3. "Tosca" (1941-42) 4. "Les Sylphides" (1990-91) 5. "Electra" (2017-18) 6. "Lady Macbeth of Mtsensk" (2019) 7. "Otello" (1964-65) 7

6

70

U N I T E D P H O T O J O U R N A L I S T S /A R C H I V E C O L L E C T I O N S G N O

3

Α

S όπου όλοι μιλούν για τη Μαρία Κάλλας και έχουν άποψη γι’ αυτήν, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν για τις παραστάσεις όπερας που ανέβηκαν για ελληνόφωνα ακροατήρια τους τρεις τελευταίους αιώνες. Και όμως, αυτά συνέβαιναν πολύ πριν γεννηθεί το ρεμπέτικο, πριν ακόμα και από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Στην Κέρκυρα υπήρχε οργανωμένη θεατρική και μελοδραματική ζωή ήδη μετά το 1733, οπότε η Λέσχη των Βενετών αξιωματούχων μετατράπηκε σε λυρικό θέατρο, το περίφημο Σαν Τζάκομο, που στέκει μέχρι σήμερα. Η Αθήνα, πρωτεύουσα από το 1834, υποδέχθηκε το μελόδραμα ως σύμβολο ευρωπαϊκού αστικού κοσμοπολιτισμού. Το 1840, το θέατρο Αθηνών ή θέατρο Μπούκουρα εγκαινιάστηκε με τη «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ» και πρωταγωνίστρια τη διάσημη τότε Ρίτα Μπάσο, η οποία σκανδάλισε τον στρατηγό Μακρυγιάννη, που αντιμετώπιζε με δυσπιστία ό,τι ερχόταν από τη Δύση. Δεν ήταν ο μόνος, κι έτσι η Αθήνα και η Ελλάδα άργησαν να αποκτήσουν κρατικό

Απίστευτο μοιάζει το ότι η Εθνική Λυρική Σκηνή μπορεί πλέον και μόνη να παραγάγει ανάλογου επιπέδου θεάματα, όπως μόλις πριν από λίγους μήνες τη «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς.

R

Ευνοϊκή συγκυρία Περίεργα ηχούν όλα αυτά σε μια χώρα

Y YEA

μοιάζει, επίσης, το ότι η Εθνική Λυρική Σκηνή μπορεί πλέον και μόνη να παραγάγει ανάλογου επιπέδου θεάματα, όπως μόλις πριν από λίγους μήνες τη «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Υπό το άοκνο βλέμμα της ενδυματολόγου Μιλένας Κανονέρο, που έχει τιμηθεί για τα κοστούμια της με τέσσερα Όσκαρ, και της Πέτρα Ράινχαρτ, περισσότερα από 50 άτομα εργάστηκαν επί πέντε μήνες για να ετοιμαστούν 2.000 ενδυματολογικά κομμάτια για τις περίπου 400 διαφορετικές εμφανίσεις των πρωταγωνιστών και των χορωδών αυτής της παραγωγής. Για μια παράσταση όπου η ορχήστρα, υπό τον αρχιμουσικό Βασίλη Χριστόπουλο, απέδειξε για ακόμα μία φορά ότι είναι ικανή να ανταποκριθεί σε μία από τις απαιτητικότερες παρτιτούρες του ρεπερτορίου. Της οποίας η απόδοση συγκλόνισε όσους είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν κάποια από τις παραστάσεις. Το χειροκρότημα ήταν και αυτή τη φορά καταιγιστικό.

HT

2.000 κομμάτια, 400 εμφανίσεις Εξίσου απίστευτο

EIG

19 3 9

Ένα τραγικό γεγονός έχει αποδοθεί ρεαλιστικά και ταυτόχρονα με απίστευτα ποιητική ματιά. Με τρόπο που από κάθε άποψη θα ήταν αδιανόητος στην Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) πριν από μόλις λίγα χρόνια. Όσο αδιανόητο θα έμοιαζε και το ότι η Λυρική θα γινόταν συμπαραγωγός με ένα μεγάλο ιστορικό θέατρο όπως η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου για μια εντυπωσιακή παραγωγή, όπως αυτή της διάσημης Κέιτι Μίτσελ για την όπερα «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ» του Γκαετάνο Ντονιτσέττι, που παρουσιάστηκε πρόσφατα σε Λονδίνο και Αθήνα. Ότι δηλαδή θα βλέπαμε στην Αθήνα παραγωγές που άλλοτε μπορούσαμε να παρακολουθήσουμε μόνο σε βίντεο ή στο εξωτερικό και για τις οποίες μιλούσαμε με θαυμασμό σε φίλους, επιστρέφοντας από κάποιο ταξίδι. Το χειροκρότημα μετά την αυλαία ήταν δίκαια καταιγιστικό.

THE GREEK NATIONAL OPERA

20 19

Ο ΓΔ

Α ΧΡΟ ΝΤ

ΝΙ

ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Ο

It is astonishing that the GNO can now – on its own – create productions of similarly high quality, as it did just a few months ago with “Lady Macbeth of Mtsensk” by Dmitri Shostakovich.

A tragic event has been depicted realistically and, at the same time, incredibly poetically, in a way that would have been inconceivable at the Greek National Opera (GNO) only a few years earlier. It would have been unthinkable, too, to see the GNO in a co-production with one of the world’s greatest companies, the Royal Opera House, particularly in a production as impressive as this one, Donizetti’s tragic opera “Lucia di Lammermoor” as interpreted by the celebrated Katie Mitchell, which recently graced the stage in Athens following its premiere in London. In other words, it’s now possible to see productions in Athens that, not long ago, we would have seen only abroad, enthusing about them to friends after returning from some trip.

In March 2018, the applause when the final curtain fell here in the Greek capital was rightly thunderous.

2,000 costume pieces, 400 appearances It is perhaps equally astonishing that the GNO can now – on its own – create productions of similarly high quality, as it did just a few months ago with “Lady Macbeth of Mtsensk” by Dmitri Shostakovich. Under the tireless gaze of costume designer Milena Canonero, who has won four Academy Awards for Best Costume Design, and her collaborator Petra Reinhardt, more than 50 individuals worked for five months to prepare the 2,000 costume pieces for the roughly 400 different appearances of the protagonists and chorus members in this production. The orchestra, under the direction of conductor Vassilis Christopoulos, demonstrated once again that it is more than up to the task posed by one of the most demanding scores.

Indeed, those fortunate enough to have seen the production were astonished by the orchestra’s faultless performance.

Once again, the applause was deafening.

Favorable conjuncture

All this talk of the surge in standards for Greek opera production may sound a little odd in a country where everyone is familiar with and has opinions about Maria Callas, but few know that opera performances have been presented for Greek-speaking audiences for the past three centuries. The fact is that opera came to Greece long before rebetiko was born, and even before the inception of the modern Greek state. Works of drama and opera were already being regularly performed on Corfu from as early as 1733, when the Loggia of the Venetian nobles was converted into an opera house, the celebrated San Giacomo, which still stands today. Athens, the country’s capital since 1834, welcomed opera as a symbol of European cosmopolitanism. In 1840, the Theater of Athens – or Boukoura Theater – opened with a production of “Lucia di Lammermoor,” with the acclaimed Rita Basso in the leading role. But the opera offended General Makriyannis, who distrusted anything from the West, and he was not alone; as a result of such bias,

71

Α 20 19

Ο ΓΔ

ΝΙ

ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Ο

Α ΧΡΟ ΝΤ

S

HT

Y YEA

R

Η συνεργασία του οργανισμού με τα λαμπρότερα ονόματα συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με την ουσιώδη διαφορά ότι, χάρη στις νέες συνθήκες, η ΕΛΣ μπορεί πλέον να προσφέρει στο κοινό θεάματα υψηλής ποιότητας και σε κλειστό χώρο.

μελοδραματικό θίασο, αλλά και κτίριο για να τον στεγάσουν. Ελληνικός ιδιωτικός θίασος όπερας ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1888 και από το 1900 το μετέπειτα γνωστό ως Γ΄ Ελληνικό Μελόδραμα, με τις τακτικές του παραστάσεις, έγινε εξαιρετικά δημοφιλές στην Αθήνα, αλλά και στις μεγάλες πόλεις του μείζονος ελληνισμού. Η ώρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ήρθε το 1939, χάρη στην αποφασιστικότητα του Κωστή Μπαστιά, δημοσιογράφου και λογοτέχνη, που εκείνη την εποχή ήταν επίσης γενικός διευθυντής του (τότε) Βασιλικού Θεάτρου, όπως επίσης διευθυντής Γραμμάτων και Τεχνών, κάτι αντίστοιχο ενός σημερινού υπουργού Πολιτισμού. Το κραταιό μεταξικό καθεστώς μιλούσε τότε για την ανάγκη ενός «τρίτου ελληνικού πολιτισμού», υπέρτερου των προηγούμενων δύο, δηλαδή εκείνου της αρχαιότητας και αυτού της βυζαντινής εποχής. Σε αυτό το πλαίσιο κρίθηκε επιθυμητή η στήριξη της σοβαρής μουσικής, σε αντιδιαστολή προς την εξ ανατολών προερχόμενη λαϊκή μουσική, που διωκόταν. Κατά τη διάρκεια περιοδείας του θιάσου του Βασιλικού Θεάτρου στο εξωτερικό, ο Μπαστιάς άδραξε την ευκαιρία: μετασκεύασε και επεξέτεινε την έδρα του θιάσου, το ιστορικό, νεοκλασικό κτίριο του Βαυαρού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου, έτσι ώστε αυτό να μπορεί να υπηρετήσει και τις ανάγκες ενός θιάσου όπερας με ορχήστρα, μπαλέτο και μονωδούς. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια κριτικής επιτροπής, στην οποία μετείχαν διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες, επέλεξε τους μουσικούς, τους τραγουδιστές και τους χορευτές που αποτέλεσαν τον πρώτο θίασο της Λυρικής Σκηνής του Βασιλικού Θεάτρου. Η αυλαία υψώθηκε στις 5 Μαρτίου 1940. Για την περίσταση επελέγη μια οπερέτα, η «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους του νεότερου, ενώ λίγους μήνες αργότερα ακολούθησε η πρώτη όπερα, η «Μαντάμα Μπατερφλάι» του Τζάκομο Πουτσίνι – όχι συμπτωματικά, ένα γερμανικό και ένα ιταλικό έργο. Ο Μπαστιάς ήταν επίσης εκείνος που προσέφερε στην άγνωστη τότε δεκαοκτάχρονη Μαριάννα Καλογεροπούλου –μετέπειτα διάσημη Μαρία Κάλλας– το πρώτο της συμβόλαιο. Πριν ξεκινήσει τη διεθνή σταδιοδρομία της, η νεαρή τραγουδίστρια ερμήνευσε στη Λυρική Σκηνή ρόλους από αρκετά έργα, ανάμεσα στα οποία η «Τόσκα» του Πουτσίνι, ο «Φιντέλιο» του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, αλλά και ο «Πρωτομάστορας» του Καλομοίρη. Ενθυμούμενη με ευγνωμοσύνη την κίνηση αυτή του Μπαστιά, η Κάλλας επέστρεψε στην Εθνική Λυρική Σκηνή διάσημη, διεθνής ντίβα πλέον, για δύο παραγωγές στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, που λόγω της καλλιτεχνικής τους αξίας έχουν περάσει στην ιστορία: τη «Νόρμα» του Βιντσέντζο Μπελίνι το 1960 και τη «Μήδεια» του Λουίτζι Κερουμπίνι το 1961.

72

Χρόνια δύσκολα και χρόνια ακμής Στο μεταξύ, η Εθνική Λυρική Σκηνή, που το 1944 αυτονομήθηκε από το Εθνικό Θέατρο, ακολούθησε τη δική της πορεία, εμπλουτίζοντας διαρκώς το ρεπερτόριό της με νέα έργα. Πρόβλημα παρέμενε η στέγη, καθώς μέχρι πρόσφατα ο οργανισμός έπαιζε σε ακατάλληλες αίθουσες: τόσο το παλαιότερο όσο και το νεότερο θέατρο Ολύμπια, που εγκαινιάστηκε το 1958, είχαν ανεπαρκή χώρο για

την ορχήστρα, περιορισμένη σκηνή και ελάχιστους χώρους για τους καλλιτέχνες. Παρ’ όλα αυτά, και παρά τα πάγια οικονομικά προβλήματα του οργανισμού, που οδήγησαν το 1953 σε αναστολή της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας επί σχεδόν έναν χρόνο, η Εθνική Λυρική Σκηνή προσέφερε στο κοινό ευρύτατη γκάμα από έργα του ιταλικού, του γερμανικού, του γαλλικού, του σλαβικού και του ελληνικού ρεπερτορίου, ενώ παράλληλα παρουσίαζε οπερέτες, αλλά και βραδιές μπαλέτου. Στο Ηρώδειο, όπου έδινε παραστάσεις το καλοκαίρι και πριν από την ίδρυση του Φεστιβάλ Αθηνών (1955) και όπου οι δυνατότητες ήταν μεγαλύτερες, παρουσίαζε θεάματα με τα μεγαλύτερα ονόματα της όπερας. Όπως το καλοκαίρι του 1957 έναν «Φιντέλιο», με πρωταγωνίστρια τη Μάρτα Μεντλ, το 1965 έναν «Οθέλλο» του Βέρντι, με θρυλικούς πρωταγωνιστές τον Τζον Βίκερς (που υπήρξε ο Οθέλλος του Κάραγιαν) και τον Τίτο Γκόμπι (σταθερό συμπρωταγωνιστή της Κάλλας) ως Ιάγο, ή, ακόμα, το 1971 την όπερα «Ορφέας και Ευρυδίκη» του Γκλουκ, με σκηνικά και κοστούμια του διάσημου ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο. Η πρόσφατη οικονομική κρίση δυσκόλεψε, αλλά δεν λύγισε τη Λυρική. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, ο οργανισμός εξακολούθησε να προσφέρει θεάματα υψηλού επιπέδου, με κορυφαίους συντελεστές. Συνέχισε επίσης να προσφέρει γνώση: τα έντυπα προγράμματα που συνοδεύουν τις παραστάσεις δεν είναι μονάχα αισθητικά φροντισμένα, αλλά διαθέτουν σαφώς και εκπαιδευτική διάσταση, καθώς μέχρι σήμερα εξακολουθούν να προσφέρουν στο κοινό πρωτότυπα δοκίμια από εξειδικευμένους επιστήμονες σε εκλαϊκευμένη γλώσσα.

Με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον Η συνεργασία του οργανισμού με τα λαμπρότερα ονόματα συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με την ουσιώδη διαφορά ότι, χάρη στις νέες συνθήκες, η ΕΛΣ μπορεί πλέον να προσφέρει στο κοινό θεάματα υψηλής ποιότητας και σε κλειστό χώρο. Η Ανίτα Ρατσβελισβίλι, κορυφαία μεσόφωνος της εποχής μας, ερμήνευσε πρόσφατα την «Κάρμεν» και επανέρχεται φέτος ως Σαρλότ στον «Βέρθερο» του Μασνέ, ενώ η Λιζέτ Οροπέσα, το πιο hot διεθνώς όνομα της τελευταίας χρονιάς, ερμήνευσε πριν από λίγους μήνες τη Βιολέτα στην «Τραβιάτα» του Βέρντι. Οι δύο αίθουσες της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η εθνικής σημασίας δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, της οποίας το πιο πρόσφατο μέρος των 20 εκατ. ευρώ δόθηκε μόλις πριν από λίγους μήνες, επιτρέπουν επιτέλους στον οργανισμό να λειτουργήσει ανεμπόδιστα και πολυδιάστατα, όπως πραγματικά του αξίζει. Υπό την καθοδήγηση του διεθνώς καταξιωμένου συνθέτη Γιώργου Κουμεντάκη, καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ από το 2017, ο οργανισμός έκανε τεράστιο άλμα, εντάσσοντας σταθερά στο δραματολόγιό του έργα του 20ού αιώνα, δίχως να παρακάμψει τους δημοφιλείς τίτλους, και ταυτόχρονα έθεσε σε σταθερή βάση τη συνεργασία του με τα μεγαλύτερα θέατρα του εξωτερικού. Η Εναλλακτική Σκηνή του, παράλληλα, αποτελεί βήμα για τις πιο σύγχρονες μορφές μουσικού θεάτρου. Έτσι, με μια αξιοζήλευτη πορεία οκτώ δεκαετιών, η Εθνική Λυρική Σκηνή δικαιολογημένα ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία.

EIG

19 3 9

THE GREEK NATIONAL OPERA

Athens and Greece were late in acquiring a state-run opera company and a venue to house it. The first private Greek opera company was established in 1888; in 1900, it became known as the 3rd Hellenic Melodrama. Putting on performances on a regular basis, the company became extremely popular not only in Athens but in major cities of the world with a strong Greek presence.

It was in 1939 that the Greek National Opera was formally established, thanks in no small part to the determination of Costis Bastias, a journalist and author who was General Director of the (then) Royal Theater, as well as Director of Letters and Fine Arts, the equivalent of the Minister of Culture today.

At the time, the totalitarian Metaxas regime was pushing the need for a “third Hellenic civilization” that would be superior to the previous two, i.e., to that of the ancient and Byzantine periods. Against this background, it was considered desirable to promote “serious” music as opposed to popular music with influences from Asia Minor, which was suppressed.

During a tour of the Royal Theater company abroad, Bastias seized his opportunity. He refurbished and extended the company’s home, the historic neoclassical building on Aghiou Constantinou Street, designed by the Bavarian architect Ernst Ziller, so that it could meet the needs of an opera company with an orchestra, ballet ensemble and soloists. With the help of a selection panel made up of distinguished Greek and foreign artists, he chose the musicians, singers and dancers for the first opera company of the Royal Theater. The curtain went up on March 5th, 1940. The Johann Strauss II operetta “Die Fledermaus” had been chosen for the occasion, followed a few months later by the first opera, Puccini’s “Madama Butterfly.” The choice of one German and one Italian work was, of course, no coincidence.

It was also Bastias who offered an unknown 18-year-old by the name of Maria Anna Kalogeropoulou – who would later become famous as Maria Callas – her first contract. Before embarking on her international career, the young singer performed in a number of productions at the National Opera, including Puccini’s “Tosca” and Beethoven’s “Fidelio,” as well as “O Protomastoras” (“The Master Builder”) by Manolis Kalomiris. Later, remembering with gratitude the opportunity she had been given by Bastias, Callas, now famous internationally, returned to the Greek National Opera for two productions at the Ancient Theater of Epidaurus which have gone down in history for their artistic excellence: Vincenzo Bellini’s “Norma” in 1960 and Luigi Cherubini’s “Medea” in 1961.

Bad times, good times For its part, the Greek National Opera became independent from the National Theater in 1944, and pursued its own destiny, constantly enriching its repertoire with new works. One problem it still had, however, was its home, since the halls in which it performed were quite simply unsuitable. Both the old and the new Olympia Theater (the latter inaugurated in 1958) had insufficient space for the

orchestra, a cramped stage and very few facilities for the performers. Despite this, and in spite of the permanent financial problems it faced (which in 1953 had led to the suspension of performances for almost a year), the Greek National Opera still managed to offer audiences a wide range of works from the Italian, German, French, Slavic and Greek repertories, while at the same time presenting operettas and even ballet evenings.

At the Odeon of Herodes Atticus, where it staged summer productions even before the founding of the Athens Festival in 1955, and where the possibilities were far greater, it put on productions with some of the biggest names in opera. Among these were “Fidelio” with Martha Mödl in 1957; Verdi’s “Otello” with the legendary Jon Vickers (Herbert von Karajan’s Otello) in the lead role and Tito Gobbi (who frequently performed with Callas) as Iago in 1965; and Gluck’s “Orfeo ed Euridice,” with sets and costumes by famed artist Giorgio de Chirico, in 1971.

The recent economic crisis created difficulties for the Greek National Opera, but did not break it. Despite adverse conditions, the company has continued to present productions of the highest artistic merit with leading performers. It has also continued to inform and educate the public: the printed programs for the performances are not only aesthetically pleasing, they also contain original essays by experts in various disciplines, written in layman’s terms.

Eyes fixed on the future The GNO’s collaboration with opera’s biggest names continues today, the only difference being that – due to its improved circumstances – it can now present performances of the highest standards indoors as well, at its own venue. Anita Rachvelishvili, perhaps the finest mezzosoprano of our time, recently performed Bizet’s “Carmen” and is returning this year as Charlotte in Massenet’s “Werther,” while one of the world’s most sought-after sopranos, Lisette Oropesa, performed the role of Violetta in Verdi’s “La Traviata” just a few months ago. The GNO’s two performance halls at the Stavros Niarchos Foundation Cultural Center and the vital €20 million donation from the Stavros Niarchos Foundation, which was announced just a few months ago, have finally enabled the company to function unimpeded and with the scope that it rightly deserves. Under the guidance of the internationally acclaimed composer Giorgos Koumendakis, Artistic Director of the GNO since 2017, the Greek National Opera has made enormous progress by steadily expanding its repertoire with 20th-century works without overlooking older popular titles.At the same time it is consolidating its collaborative relationships with leading theaters abroad. Meanwhile, the GNO’s Alternative Stage provides an outstanding venue for innovative new forms of musical theater.

With a proud past spanning eight decades, and a brilliant current situation that includes world-class facilities, the Greek National Opera is looking to the future with justifiable optimism.

The GNO’s collaboration with opera’s biggest names continues today, the only difference being that – due to its improved circumstances – it can now present performances of the highest standards indoors as well, at its own venue.

73

H Mαρία Κάλλας στην Αθήνα, το 1966.

Maria Callas in Athens, in 1966.

Α ΧΡΟ ΝΤ

Α 20 19

S

HT

Y YEA

74

EIG

19 3 9

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΛΛΑΣ

THE GREEK ROOTS OF MARIA CALLAS

«Κι αυτή, πάνω απ’ όλα, είναι η μοναδική, η αναντικατάστατη αξία της Μαρίας Κάλλας: ότι έδωσε στην όπερα την πνευματικότητα και τον διονυσιασμό που της έλειπαν», έγραφε ο Μάριος Πλωρίτης στην εφημερίδα «Ελευθερία» στις 9 Αυγούστου 1961, μετά την παράσταση της «Μήδειας» του Κερουμπίνι από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Η Ελλάδα υποδεχόταν τη Μαρία Κάλλας στο απόγειο της σταδιοδρομίας της ως απόλυτη ντίβα, σε μια παράσταση σκηνοθετημένη από τον Αλέξη Μινωτή, με σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη. Είχε προηγηθεί, το καλοκαίρι του 1960, η «Νόρμα» του Μπελίνι στον ίδιο χώρο, με τους ίδιους συντελεστές και με μια διανομή στην οποία συμμετείχε νεότατη η Κική Μορφωνιού. Ήταν η εποχή που η Κάλλας είχε περιορίσει τις εμφανίσεις της μονάχα στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, στο Μιλάνο, στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά τη μεσολάβηση του Κωστή Μπαστιά, ιδρυτή της ΕΛΣ, ο οποίος βρισκόταν τότε και πάλι στο πηδάλιό της. Η ντίβα τον θυμόταν πάντοτε με ευγνωμοσύνη, επειδή ήταν εκείνος που της είχε προσφέρει το πρώτο της συμβόλαιο στα 18 της χρόνια, βοηθώντας τη να σταθεί στα πόδια της. Τότε, η νεαρή Κάλλας τραγούδησε στην κατοχική Αθήνα κυρίως μεγάλους δραματικούς ρόλους, όπως η Τόσκα, η Λεονόρα στον «Φιντέλιο» του Μπετόβεν, η Μάρτα στον «Κάμπο» του Ντ’ Αλμπέρ και η Σμαράγδα στον «Πρωτομάστορα» του Μανώλη Καλομοίρη. Λιγότερο γνωστό είναι ότι πρωταγωνίστησε επίσης σε οπερέτες, όπως «Ο ζητιάνος φοιτητής» του Μιλλαίκερ και ο «Βοκκάκιος» του Ζουππέ. Η ποικιλία αυτή του ρεπερτορίου τής έδωσε την ευκαιρία να δοκιμαστεί στο θέατρο τόσο φωνητικά όσο και σκηνικά. Η ίδια αναγνώριζε τη σημασία αυτής της περιόδου και δεν παρέλειπε να αναφέρεται στα πρώτα της βήματα στην Αθήνα. Όχι μόνο για συναισθηματικούς λόγους, αλλά και επειδή της έδωσαν στέρεες βάσεις, πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η μεγάλη της σταδιοδρομία.

“And this, above all else, is Maria Callas’ unique, irreplaceable asset: that she has endowed opera with the spiritual and Dionysian qualities it lacked,” the noted critic Marios Ploritis wrote in Greece’s Eleftheria newspaper on August 9, 1961, following the Greek National Opera's production of Cherubini’s "Medea" at the Ancient Theater of Epidaurus. Greece had welcomed Callas at the height of her career, in a show directed by Alexis Minotis and with sets and costumes designed by Yannis Tsarouchis – both outstanding in their respective fields.

The previous year, the same team had produced Bellini’s "Norma" for Epidaurus, featuring a young Kiki Morfoniou.

By the early 1960s, Callas was limiting her appearances to the world’s great opera stages in Milan, New York, Paris and London. Her return to Greece had been engineered by Costis Bastias, the founder of the Greek National Opera (GNO) and its director at the time. Callas owed him a debt of gratitude; he'd been the first to offer her a contract back when she was a budding 18-year-old performer, opening the door for her.

In those early years of the GNO, Callas gave frequent performances in the Nazi-occupied Greek capital, mainly taking on important dramatic roles such as that of Leonore in Beethoven’s "Fidelio," Marta in D’Albert’s 'Tiefland," Tosca in the Puccini opera of the same name, and Smaragda in "The Master Builder" by Greek composer Manolis Kalomiris. It's a lesser-known fact that she also starred in operettas such as "Der Bettelstudent" by Millöcker and "Boccaccio" by Suppe.

The range of this repertoire gave her the opportunity to test and develop her vocal skills and her stage presence. She herself recognized the importance of this period and often spoke about her formative years as an artist in Athens. This wasn't just the result of an emotional attachment, it was an acknowledgment that these early years had given her a solid foundation on which to build her stellar career.

© GET T Y IMAGES/IDEAL IMAGE

Ο ΓΔ

THE GREEK NATIONAL OPERA

ΝΙ

Ο

ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

R

Oι σύγχρονες ρεμπέτισσες έχουν γνήσιες λαϊκές φωνές, τσαγανό και την πεποίθηση πως, αν χρειάζεται κάτι αυτή η εκδοχή της λαϊκής μουσικής, είναι πάθος και δύναμη ψυχής.

ΟΙ ΡΕ ΜΠΕ ΤΙ Σ ΣΕ Σ ΤΡΑ ΓΟΥΔΟΥ Ν Α ΚΟ ΜΑ

Της Τίνας Μανδηλαρά Εικονογράφηση: Κρίνα Βροντή, kvdesign.eu

76

«Σαν τον αετό είχα φτερά και πέταγα πολύ ψηλά, μα ένα χέρι λατρεμένο, ένα χέρι λατρευτό μού τα κόβει τα φτερά μου, για να μην ψηλά πετώ», γράφει με τον δικό της τρόπο η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, μία από τις πιο γνωστές στιχουργούς στην ιστορία του ρεμπέτικου, δίνοντας έτσι φωνή στις γυναίκες της βιοπάλης από τις φτωχές συνοικίες. Περήφανες όπως ο αετός, στερημένες όμως τα βασικά σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία και προερχόμενες οι περισσότερες από τη Μικρά Ασία, οι λεγόμενες «ρεμπέτισσες» πάσχιζαν να βρουν τη δική τους θέση, εκφράζοντας, για πρώτη φορά, δημόσια τον πόνο και τον πόθο τους μέσα από τη μουσική. Ειδικά τη δεκαετία του ’30, οπότε και άρχισαν να δίνουν δυναμικά το στίγμα τους στο ρεμπέτικο εμβληματικές γυναίκες, όπως η Ρόζα Εσκενάζυ ή η Ρίτα Αμπατζή, ήταν ίσως πρωτόγνωρο για μια γυναίκα να μπορεί να εκφράζεται με στίχους όπως «ούζο πίνω και μεθάω κι όλα τα ποτήρια σπάω». Προφανώς ο φεμινισμός και η χειραφέτηση στην Ελλάδα βρίσκουν εδώ το πρώτο τους αποτύπωμα και την πρώτη συνειδητή έκφραση της θηλυκής αυτονομίας. Όχι τυχαία, οι σπουδαίες ρεμπέτισσες επανέρχονται σήμερα στην πρώτη γραμμή, δίνοντας έμπνευση για σενάρια και βιβλία ή αποτελώντας πρωταγωνιστικές φιγούρες θεατρικών μονολόγων και παραστάσεων. Μετά την επιτυχία που είχε στο θέατρο η παράσταση για τη ζωή της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, μιας στιχουργού που έζησε, όπως οι περισσότερες στον δικό τους χώρο, παραδομένη στις καταχρήσεις και στη χαρτοπαιξία, αλλά με ποιητική έμπνευση και επιμονή στη διεκδίκηση ενός

“Like an eagle I had wings and flew so high, but a beloved, cherished hand cut those wings, cut them so I can’t fly,” wrote one of the best-known lyricists in the history of rebetiko music, Eftychia Papagiannopoulou. In her own inimitable way, she gave a voice to working-class women through a music genre that emerged in the poorest neighborhoods of Greek urban centers, many dominated by Asia Minor refugees, at the start of the 20th century. Proud, like the eagle, but deprived of the basics in a male-dominated society, "rebetisses" (female rebetiko artists) such as Papagiannopoulou struggled to find their place, openly expressing, for the first time, their suffering and longing through music. This was particularly true in the 1930s, when iconic female artists such as Roza Eskenazi and Rita Abatzi began to make a notable impact on the rebetiko scene – outside of which it would have been unthinkable for a woman to express herself with liness such as “I drink ouzo until I’m drunk and smash all the glasses.” Clearly, Greece was witnessing its first wave of feminism and women’s liberation, the first conscious expression of female independence.

Not unsurprisingly perhaps, the great rebetisses are today returning to the forefront of Greece's cultural consciousness, inspiring screenplays and books or serving as protagonists in theatrical monologues and performances. One recent play focused on Papagiannopoulou's life, celebrating the artist who, like many others at the time, lived in a world of substance abuse and gambling, but who was also driven by poetic

Today’s rebetiko singers have authentic folk voices, great courage and the conviction that if this genre of popular music needs anything, it's real passion and a strength of soul.

By Tina Mandilara Illustrations: Κrina Vrontis, kvdesign.eu

THE LADIES STILL SING THE GREEK BLUES ➛

77

ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ

Οι σκληρές συνθήκες της ζωής είχαν διαμορφώσει μια προσωπικότητα γεμάτη κυνικό χιούμορ και ανεξάντλητη πηγή ιστοριών, κάνοντας τη Σωτηρία Μπέλλου συνώνυμη της αρχετυπικής φιγούρας της αιώνιας ρεμπέτισσας.

καλύτερου βίου, μεταφέρεται πλέον και στον κινηματογράφο, ενώ ακολουθούν ταινίες και για άλλες εμβληματικές μορφές του ρεμπέτικου. Η Σωτηρία Μπέλλου είναι επίσης η τραγουδίστρια που με τον μυθιστορηματικό της βίο –εξαρτημένη ομοίως από τα χαρτιά και το αλκοόλ, και με παρελθόν στις φυλακές– έχει ήδη εμπνεύσει μια σειρά από θεατρικά έργα. Οι σκληρές συνθήκες της ζωής είχαν διαμορφώσει μια προσωπικότητα γεμάτη κυνικό χιούμορ και ανεξάντλητη πηγή ιστοριών, κάνοντας τη Σωτηρία Μπέλλου συνώνυμη της αρχετυπικής φιγούρας της αιώνιας ρεμπέτισσας. Πολύ κοντά στην Μπέλλου ως ηχόχρωμα φωνής και με ανάλογο εκτόπισμα είναι η σημερινή περίπτωση της Φωτεινής Βελεσιώτου. H Βελεσιώτου το 1983 άρχισε να τραγουδά τα βράδια στη λαϊκή ταβέρνα Χνάρια στη Θεσσαλονίκη και το πρωί να διδάσκει σε σχολείο. Το καλοκαίρι τη χαρήκαμε σε μια μοναδική βραδιά στο Ηρώδειο και τον χειμώνα, έχοντας αφήσει πλέον πίσω την καριέρα στη Θεσσαλονίκη, τη βρίσκουμε να τραγουδάει στην όμορφη ταβέρνα της Αθήνας Κληματαριά. Στο μεσοδιάστημα η Βελεσιώτου δεν ξεχνά να παρηγορεί με τη μαγική της φωνή τους κατατρεγμένους, όπως τις έγκλειστες της φυλακής, τις οποίες επισκέπτεται συχνά τραγουδώντας στίχους όπως «Η αγάπη έφυγε νωρίς κι αυτή η φωνή της λογικής πως με σκοτώνει/Γιατί το δάκρυ της καρδιάς μέσα σε μια ψυχρή ματιά παγώνει/ Έχω έναν κόμπο στον λαιμό, γιατί όσα ήθελα να πω δεν είπα/Τώρα για ποιον θα τραγουδώ, δεν έχω κάποιον να του πω μια καληνύχτα». Κανείς, όμως, δεν μπορεί να μιλήσει για τις ρεμπέτισσες παραλείποντας να αποτίσει φόρο τιμής στη γυναίκα που ένωσε τις διαφορετικές γενιές του κλασικού ρεμπέτικου με το σύγχρονο, λειτουργώντας ακόμα ως ενωτικός κρίκος: την ασύγκριτη Μαριώ. Είχε την τύχη να πρωτοτραγουδήσει απαγορευμένους, ακόμα τότε, στίχους δίπλα στον Μάρκο Βαμβακάρη σε ηλικία 13 χρόνων, κατόπιν να δοξαστεί από πολιτικούς και διάσημους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και τελικά να τιμηθεί με διεθνείς διακρίσεις. Αποτελώντας, όπως λένε στη γλώσσα του ρεμπέτικου, μια γνήσια «μόρτισσα», η Μαριώ προσέδωσε και προσδίδει άλλο βάρος στην αναβίωση του ρεμπέτικου στο εξωτερικό και στη χώρα μας. Με έναν αντίστοιχο τρόπο,

78

τραγουδώντας για τους κατοίκους της Νέας Υόρκης, η Λένα Κιτσοπούλου έκανε και πάλι να ακουστούν, όπως και η Μαριώ, τα αθάνατα αυτά τραγούδια στο εξωτερικό. Το ρεμπέτικο μπορεί, άλλωστε, με την αλήθεια του να ακούγεται με την ίδια ποιοτική ένταση σε νεοϋορκέζικα μπαρ, αλλά και σε ταβέρνες και καφενεία, όπως στο κέντρο αυτό με την εμβληματική ονομασία «Άγγελος» στα Εξάρχεια, όπου η Κιτσοπούλου, σκηνοθέτις, συγγραφέας και γνήσια ρεμπέτισσα, όσον αφορά το στιλ και το ανυπότακτο ταμπεραμέντο, περνάει τα βράδια της τραγουδώντας ή μάλλον ερμηνεύοντας τα ρεμπέτικα που αγαπά. Άλλωστε ξέρει ότι δεν πρόκειται για τραγούδια που είχαν σκοπό να πουλήσουν ως εφήμερες επιτυχίες, αλλά να εκφράσουν τον πόνο, να αντέξουν στον χρόνο και να γίνουν κομμάτι της άγραφης κληρονομιάς μας. Γι’ αυτό και η UNESCΟ αποφάσισε να συμπεριλάβει το ρεμπέτικο στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας, αναγνωρίζοντας την ξεχωριστή θέση που κατέχει στη λαϊκή ελληνική παράδοση. Ωστόσο, για πολλά χρόνια το ρεμπέτικο –και δη οι ρεμπέτισσες– δεν ήταν αποδεκτό σε κανέναν τομέα πολιτιστικής έκφρασης, αποτελώντας, ίσως, μια μορφή περιθωρίου και εκφράζοντας την παρανομία και τη σκοτεινή πλευρά της πόλης. Έπρεπε να μεσολαβήσουν κορυφαίες προσωπικότητες, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, για να εντοπιστεί στο ξεχωριστό αυτό είδος μουσικής μια αυθεντική δυνατότητα έκφρασης της λαϊκής ψυχής και να γίνει δεκτό από όλο το φάσμα της κοινωνίας. Με την περίφημη διάλεξή του για το ρεμπέτικο το 1949, ο Χατζιδάκις επέτρεψε στο απαγορευμένο έως τότε είδος να εισχωρήσει στα ευρέα στρώματα, λέγοντας ότι το ρεμπέτικο, «αφού παίζει με πολύ πηγαίο χιούμορ, σε ορισμένα διαλείμματα, γύρω από δραματικές περιπτώσεις, μπαίνει με μεγαλύτερο άγχος μες στα βασικά και μεγάλα του θέματα: του έρωτα και της φυγής. Ένας ανικανοποίητος έρωτας που ξεκινά από την πιο κυνική στάση και φτάνει με μια πρωτόγονη ένταση μέχρι τα πλατιά χριστιανικά όρια της αγάπης και μια φυγή που επιβάλλεται νοσηρά –θα έλεγα– από αδυναμία, μια που οι συνθήκες παραμένουν το ίδιο σκληρές σαν μέταλλο στον άνθρωπο που κινάει για ν’ αγαπήσει μ’ όλη του τη δύναμη κι όσο μπορεί περισσότερο».

REBETIKO

inspiration and the desire for a better life. Following the play's success, her life story is now being made into a movie, and there are currently plans for films about other female legends of rebetiko. Sotiria Bellou, arguably the most famous rebetissa, whose eventful life was also marred by gambling and alcohol, as well as time in prison, has already inspired several theatrical works. Even before she entered prison, the harsh circumstances of her life had already given her a cynical sense of humor and an inexhaustible trove of stories, and it's Bellou's public image that's synonymous today with the "true" rebetissa.

Very close to Bellou in terms of timbre and depth of voice is the present-day performer Fotini Velesiotou, who was a schoolteacher for much of her musical career. In 1983, Velesiotou began singing in the evening at the traditional taverna Chnaria in Thessaloniki after teaching at school in the morning. This summer, we had the pleasure of hearing her on a memorable evening at the Odeon of Herodes Atticus; this winter, she can be found at the enchanting Klimataria taverna in Athens.

Throughout her career, Velesiotou has used her amazing voice to give comfort to society’s outcasts, including the female prisoners she frequently visits, with lyrics such as “Love left early, and how the voice of reason kills me / Because a chilly glance freezes the tears in my heart / There’s a lump in my throat, there was so much I wanted to say but kept inside / And now who would I sing for, there’s no one to bid goodnight.”

But one cannot speak about rebetisses without paying tribute to a woman who served as a vital link connecting the different

generations of classic and contemporary rebetiko: the incomparable Mario Konstantinidou, widely known simply as Mario.

At the age of 13, Mario had the good fortune to perform songs (some of which were still forbidden at the time) alongside the “patriarch” of rebetiko, Markos Vamvakaris. She went on to be lauded by politicians and celebrities in Greece and abroad, receiving several international honors. Justifying her reputation as a genuine "mortissa" (in the language of rebetiko, a strong independent woman), Mario added and continues to lend particular substance to the revival of rebetiko not only at home but overseas as well. In similar fashion, the actress, playwright, stage director and rebetissa Lena Kitsopoulou has taken these timeless songs beyond their original borders, singing them in New York as well as in Athens. After all, with its simplicity and directness, rebetiko can be appreciated anywhere – in a New York bar or in the tavernas and coffee shops around Greece, such as the establishment Aggelos in the Athens neighborhood of Exarchia, where Kitsopoulou performs, or rather interprets, the rebetiko songs she loves. And it is for love that she sings them; she's well aware that these songs weren't written to make money as ephemeral hits, but to express suffering, to stand the test of time, and to become an integral part of Greece’s rich cultural heritage.

And this is precisely what has happened. In 2017, UNESCO inscribed rebetiko on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, acknowledging the special place it holds in the Greek folk tradition. However, one shouldn't forget that for many years rebetiko and rebetisses

The harsh circumstances of her life had already given her a cynical sense of humor and an inexhaustible trove of stories, and it's Bellou's public image that's synonymous today with the "true" rebetissa.

79

ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ

REBETIKO

Οne should not forget that for many years rebetiko and rebetisses in particular were not considered acceptable, being perceived as belonging to the margins of society and illustrative of the dark, even criminal side of the city.

Λέξεις που θα εξέφραζαν με ακρίβεια όσα υποδηλώνει με τις διαφορετικές ερμηνείες της η Χριστίνα Μαξουρή, η οποία έδωσε με τη διαμαντένια φωνή της έναν πιο ντελικάτο τόνο στα ρεμπέτικα, τραγουδώντας τα σε ετερόκλητους χώρους, όπως στον Σταυρό του Νότου, όπου εμφανίζεται τακτικά, ή ακόμα και μέσα στην αγγλικανική εκκλησία του Αγίου Παύλου. Αντίστοιχης έντασης είναι και η εμφάνισή της στον νέο χώρο του Μουσείου του Ιδρύματος Ελίζας και Βασίλη Γουλανδρή, που μόλις άνοιξε στο κέντρο της Αθήνας, στο Παγκράτι. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η δουλειά της Ιφιγένειας Ιωάννου, που έχει ξεχωρίσει για τη βαθιά γνώση του ρεμπέτικου, το οποίο έχει διδαχθεί και στις σπουδές της. Θα τη δει κανείς να κάνει περάσματα από την ταβέρνα Κληματαριά ή στη μουσική σκηνή Χαμάμ, συνήθως μαζί με έναν βαθύ γνώστη του ρεμπέτικου, αλλά μεταφερμένου στις μέρες μας στην πιο έντεχνη εκδοχή του, τον Δημήτρη Μυστακίδη. Κάθε εποχή έχει το ρεμπέτικο που της ταιριάζει, και οι σύγχρονες ρεμπέτισσες μπορεί να μην είναι καταραμένες όπως παλιά, αλλά έχουν γνήσιες λαϊκές φωνές, τσαγανό και την πεποίθηση πως, αν χρειάζεται κάτι αυτή η εκδοχή της λαϊκής μουσικής, είναι ουσιαστικό πάθος ή δύναμη ψυχής.

80

Για πολλά χρόνια το ρεμπέτικο –και δη οι ρεμπέτισσες– δεν ήταν αποδεκτό σε κανέναν τομέα πολιτιστικής έκφρασης, αποτελώντας, ίσως, μια μορφή περιθωρίου και εκφράζοντας την παρανομία και τη σκοτεινή πλευρά της πόλης.

in particular were not considered acceptable, being seen as belonging to the margins of society and expressive of the dark, even criminal side of city life. It wasn't until the intervention of eminent personalities such as Manos Hadjidakis that the genre was accepted by society at large. In a now-famous 1949 lecture, Hadjidakis opened up the still- forbidden music genre to the broader strata of Greek society, telling his audience that rebetiko, "having played with spontaneous humor, at times in dramatic circumstances, is now delving with greater anxiety into its basic and salient themes: love and flight. An unrequited love which starts from the most cynical stance and with primitive intensity reaches the broad Christian boundaries of love; and a flight imposed morbidly – I would say – by weakness, since the conditions remain just as hard, like metal, for individuals who strive to love with all their strength and as much as they can.”

These words no doubt accurately express what lies at the heart of the renditions of Christina Maxouri, whose golden voice lends a more delicate tone to rebetiko songs, as she performs at venues as diverse as the Stavros tou Notou club, where she regularly appears, and St. Paul’s Anglican Church in Athens. Equally memorable are her performances at the new venue of the Basil & Elise Goulandris Foundation, which recently opened its doors in the capital. On a similar wavelength is the work of Ifigeneia Ioannou, who is notable for her in-depth knowledge of rebetiko acquired through extensive study. She appears now and then at the Klimataria taverna and on the Hamam music stage, often with Dimitris Mystakidis, an artist who, while well versed in traditional rebetiko, is an exponent of its more contemporary forms. Every period has the style of rebetiko that suits it, and while today’s rebetisses may not be cursed, as in the past, they do have authentic folk voices, great courage and the conviction that if this genre of popular music needs anything, it's real passion and a strength of soul.

Tέσσερις νέοι Έλληνες που κερδίζουν τη διεθνή αναγνώριση στα πιο απαιτητικά μουσικά είδη.

Μ ΟΥ Σ Ι ΚΟ Ι Χ Ω Ρ Ι Σ Σ Υ Ν Ο ΡΑ

Της Τασούλας Επτακοίλη

82

MUSICIANS WITHOUT BORDERS

Four young Greeks garner international recognition in the most demanding of music genres.

By Tassoula Eptakili

Νεφέλη Μούσουρα Πιανίστρια Γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά, ζει και εργάζεται στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας, την πόλη του Μότσαρτ, που είναι ο αγαπημένος της συνθέτης, «γιατί η μουσική του ελαφραίνει την ψυχή». Εκεί ολοκλήρωσε τις σπουδές της και έκτοτε έχει συμπράξει με σπουδαίους μαέστρους και ορχήστρες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό – Γερμανία, Αυστρία, ΗΠΑ, Ιταλία, Ρωσία κ.α. Για τη Νεφέλη ο χρόνος μοιράζεται σε «περιόδους απομόνωσης, μελέτης και περισυλλογής, από τη μια, και εξωστρέφειας από την άλλη. Αυτή η εναλλαγή με κρατάει σε ισορροπία και σε εγρήγορση», όπως λέει. Τι την κινητοποιεί; «Μετά το τέλος μιας μικρής συναυλίας που έκανα σε ένα νοσοκομείο της Γαλλίας, με πλησίασε ένας ηλικιωμένος. «Σύντομα θα πεθάνω, κορίτσι μου», μου είπε. «Αλλά, ακούγοντάς σε να παίζεις, αισθάνθηκα ότι θα ζήσω για πάντα». Αυτό προσπαθώ να θυμάμαι κάθε φορά που πρέπει να πάρω μια απόφαση: πόσο βαθιά επηρεάζει η μουσική τους ανθρώπους. Αλλά και για μένα είναι οδός αυτογνωσίας. Καθημερινά μόνη μου μπροστά σε ένα πιάνο, έρχομαι αντιμέτωπη με όλους τους φόβους μου». ΙNFO: Προσωπικό ρεσιτάλ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στις 27/11. Aκολουθούν συναυλίες στην Ιταλία και στην Αυστρία.

MUSICIANS WITHOUT BORDERS

Nefeli Mousoura © KO S T I S S O H O R I T I S

Pianist Piraeus-born Nefeli Mousoura lives and works in Salzburg, Austria, the city of Mozart, her favorite composer “because his music lightens the soul.” Since completing her studies in the Austrian city, she has collaborated with great conductors and orchestras both in Greece and abroad, including in Germany, Austria, the US, Italy and Russia. Nefeli splits her time between “periods of isolation, study and reflection on the one hand and extroversion on the other. This alternation keeps me in balance and alert.” What motivates her? “An elderly man approached me after the end of a short concert I gave in a hospital in France. “I'm going to die soon, my girl,” he said to me. “But listening to you play, I felt as though I were going to live forever.” This is what I try to remember every time I have to make a decision – namely, how deeply music affects people. But for me, too, it's a road to self-knowledge. Alone, every day, before the piano, I come face to face with all of my fears.” ΙNFO: Solo recital on the Alternative Stage of the Greek National Opera on November 27. Concerts in Italy and Austria to follow.

83

Δημήτρης Σκύλλας Συνθέτης και πιανίστας Ξεκίνησε σπουδές πιάνου σε ηλικία πέντε ετών, στον Βόλο, τη γενέθλια πόλη του. Μέχρι τα είκοσί του ήθελε να γίνει πιανίστας κονσέρτων. Όμως, άλλαξε ρότα, «γιατί συνειδητοποίησα ότι δεν έχω την καρδιά του πιανίστα». Τι εννοεί; «Ο πιανίστας κοιτάζει το πιάνο και νιώθει ότι αυτό είναι η ζωή του. Εγώ το βλέπω ως μέσο για να εξωτερικεύσω αυτά που έχω μέσα μου, δεν είναι για μένα το άλφα και το ωμέγα. Είμαι πιο κοντά ίσως στην ψυχοσύνθεση ενός συγγραφέα ή ενός ζωγράφου, την ίδια πρόθεση έχουμε, την ίδια αλήθεια σκάβουμε. Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν αυτό που κάνω είναι μουσική ή θα έπρεπε να το ονομάζω διαφορετικά· ηχητική ποίηση, για παράδειγμα», εξηγεί ο 32χρονος Δημήτρης Σκύλλας, ο πρώτος Έλληνας στον οποίο η Συμφωνική Ορχήστρα του BBC έκανε ανάθεση δημιουργίας έργου. Το «Kyrie Eleison», που «γεννήθηκε» έπειτα από αυτή την πρόταση, πατάει γερά πάνω στην παράδοση –και την ελληνική, και άλλων χωρών– και έχει έντονο το στοιχείο της αφήγησης. «Αν δεν ήμουν συνθέτης, θα ήθελα να είμαι συγγραφέας», λέει ο ίδιος. «Μήπως είμαι συγγραφέας με νότες, τελικά;»

Μ ΟΥ Σ Ι ΚΟ Ι Χ Ω Ρ Ι Σ Σ Υ Ν Ο ΡΑ

INFO: Το «Kyrie Eleison» θα παρουσιαστεί στο Barbican του Λονδίνου στις 29 Ιανουαρίου 2020 και στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στην Αθήνα, στις 19 Μαρτίου.

Dimitrios Skyllas

84

Dimitrios Skyllas began piano studies at the age of five in Volos, his place of birth. Up to the age of 20, he wanted to become a concert pianist.

However, he ended up changing course “because I realized I didn’t have the heart of a pianist.” And what, exactly, does he mean by that? “A pianist looks at the piano and feels that that is his whole life. I see it as a means of externalizing what I have inside me; it’s not the be-all and end-all, in my mind. My psychological makeup is perhaps closer to that of a writer or a painter, as we share the same intentions; we dig for the same truth. Sometimes I wonder if what I do is music, or if I should give it a different name – ‘aural poetry,’ for example,” explains the 32-yearold, the first Greek to be commissioned by the BBC Symphony Orchestra to create a work. "Kyrie Eleison," the fruit of this commssion, is grounded firmly in tradition – Greek tradition, and that of other countries – and the element of narration stands out in it as well. “If I weren’t a composer, I'd like to be a writer,” Skyllas says. “At the end of the day, am I perhaps a writer who uses notes?” ΙNFO: "Kyrie Eleison" will have its world premiere at the Barbican in London on January 29, 2020, and its Greek premiere at the Onassis Stegi in Athens on March 19, 2020.

© KO S T I S S O H O R I T I S

Composer and pianist

Πέτρος Κλαμπάνης Συνθέτης και μπασίστας «Η μουσική για μένα είναι ο πιο ενδιαφέρων και ειλικρινής τρόπος να εκφράζομαι», λέει. Ίσως γι’ αυτό εγκατέλειψε το Πολυτεχνείο της Αθήνας, για να σπουδάσει κοντραμπάσο στο Κονσερβατόριο του Άμστερνταμ. Το 2008, ο Ζακυνθινός μπασίστας και συνθέτης ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην τζαζ ενορχήστρωση και στον αυτοσχεδιασμό στο Aaron Copland School of Music της Νέας Υόρκης και έκτοτε η πορεία του είναι διαρκώς ανοδική. Μέσα από τα άλμπουμ του και τις συναυλίες του (από τη Βραζιλία μέχρι το Ισραήλ και από την Ιαπωνία μέχρι τη Βόρεια Αμερική) έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση ως «ένας αξιοθαύμαστος δεξιοτέχνης μουσικός και δημιουργός» (Jazz Times) και «καλλιτέχνης που πάντα μιλάει από καρδιάς» (DownBeat). «Η ζωή “στον δρόμο" μπορεί να είναι πολύ κουραστική, αλλά με τα χρόνια αποκτά κανείς αυτοματισμούς που την κάνουν πιο αποδοτική. Η μουσική θέλει θυσίες, άλλωστε», λέει. Τι του δίνει δύναμη; «Τα όνειρα που πραγματοποιούνται και αντικαθίστανται από καινούργια. Το να βρίσκω μέσα από την προσωπική μου αναζήτηση κάτι όμορφο, να το καλλιεργώ, να το δουλεύω και μετά να το μοιράζομαι και να βλέπω πώς αυτό μπορεί να “μιλήσει” στους συνανθρώπους μου...»

INFO: Tο άλμπουμ «Ιrrationalities» μόλις κυκλοφόρησε από το γνωστό γερμανικό jazz label Enja. Έχουν προγραμματιστεί live εμφανίσεις του στην Ευρώπη και στην Αμερική – όπως στο Winter Jazzfest της Νέας Υόρκης (9-18/1/2020).

MUSICIANS WITHOUT BORDERS

Petros Klampanis Composer and bassist “Music, to me, is the most interesting and sincere way of expressing myself,” says Petros Klampanis. Perhaps that is why he dropped out of the National Technical University of Athens, deciding instead to study double bass at the Amsterdam Conservatory. In 2008, the Zakynthian bassist and composer completed his studies in jazz arrangement and improvisation at the Aaron Copland School of Music in New York, and he has found himself on an upward trajectory ever since. Through his albums and concerts (in countries including Brazil, Israel, Japan and the US), he has gained international recognition as “a formidable player and composer” (Jazz Times) and “a musician who has always spoken from the heart” (DownBeat). The musician himself states: “Life on the road can be very tiring, but over the years one becomes more ‘automated,’ which makes it more acceptable. Besides, music requires sacrifices.” And what gives him strength? “Dreams that are realized and are then replaced by new ones. Finding something beautiful through my own personal quests, cultivating it, working on it and then sharing it and seeing how this can ‘speak’ to my fellow human beings...” ΙNFO: His album "Ιrrationalities" has just been released on Enja, the well-known jazz label based in Germany. His upcoming performance schedule includes appearances in Europe and the US, including at the Winter Jazzfest in New York (January 9-18, 2020).

85

Αλέξανδρος Πουρλουκάκης Αρχιμουσικός Πρότυπό του είναι ο Λέοναρντ Μπερνστάιν. Οι συνθέτες του ύστερου ρομαντισμού, από τον Μπραμς μέχρι τον Μάλερ, είναι οι αγαπημένοι του. Η μουσική για εκείνον είναι «συγκίνηση, ενσυναίσθηση και ο βαθύτερος τρόπος επικοινωνίας». Και το ότι, εκτός από μέλος, είναι και βοηθός μαέστρου της Μεικτής Χορωδίας Θεσσαλονίκης δεν το θεωρεί τελευταίο σκαλοπάτι στη διαδικασία της μαθητείας του, «γιατί απλούστατα στη μουσική δεν σταματάς ποτέ να μαθαίνεις, να εξελίσσεσαι – αυτό, τουλάχιστον, είναι το ζητούμενο». Ο Αλέξανδρος, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πτολεμαΐδα, είναι μόλις 22 ετών, πτυχιούχος πιάνου και τελειόφοιτος του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στον τομέα διεύθυνσης ορχήστρας. Διευθύνει τακτικά τη Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία του πανεπιστημίου του και έχει ήδη πραγματοποιήσει εμφανίσεις σε σημαντικά φεστιβάλ, σε Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Τουρκία, αφήνοντας εξαιρετικές εντυπώσεις. «Το βλέμμα μου είναι πάντα στραμμένο στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ολοένα και περισσότεροι νέοι μουσικοί από τη χώρα μας που διαπρέπουν στην Ευρώπη. Σε όποια Ακαδημία της Γερμανίας κι αν πας, θα βρεις έναν Έλληνα. Είμαστε υπολογίσιμη δύναμη πια». ΙNFO: Συναυλία εορταστικής μουσικής και Christmas Jazz, με την Ορχήστρα Πνευστών – Τζαζ Ορχήστρα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στις 19 Δεκεμβρίου. «Νυχτερίδα» του Στράους, με τη Χορωδία Θεσσαλονίκης, στις 5, 8, 11, 13/12, επίσης στο ΜΜΘ.

Μ ΟΥ Σ Ι ΚΟ Ι Χ Ω Ρ Ι Σ Σ Υ Ν Ο ΡΑ

MUSICIANS WITHOUT BORDERS

Alexandros Pourloukakis

86

Leonard Bernstein is, for him, the archetypal conductor. The composers of the late Romantic era, from Brahms to Mahler, are his favorites. In his mind, music is “emotion, empathy and the deepest means of communication.” In addition to being a member of the Mixed Choir of Thessaloniki, Alexandros Pourloukakis is also its assistant director; however, he doesn’t view this post as the final step in his apprenticeship “because, simply, in music you never stop learning, evolving – or, at least, this is what is sought.” Pourloukakis, who was born and raised in Ptolemaida, is just 22 years old, a piano graduate who at present is in his senior year of study at the University of Macedonia, in the Music Direction section of the Department of Music Science and Art. He regularly directs his university’s Symphony Orchestra and Choir and has already made appearances at important festivals in Germany, Austria, Italy and Turkey, leaving highly favorable impressions everywhere he goes. “My gaze is always turned outward. In recent years, an ever-increasing number of young musicians from our country have been flourishing elsewhere in Europe. No matter which academy in Germany you go to, you’ll find a Greek. We’re a force to be reckoned with now.” ΙNFO: Festive Music and Christmas Jazz Concert with the Wind Orchestra and the Jazz Orchestra of the University of Macedonia, at Thessaloniki Concert Hall on December 19. "Die Fledermaus," by Johann Strauss II, with the Mixed Choir of Thessaloniki, on Dec 5, 8, 11 and 13, at the same venue.

© DIMITRIS MICHALAKIS

Conductor

New winbank

It organizes your finances.

You reach your goals.

SAVING GOAL

Travel ENTER With the new winbank you have total control over your finances, because for the first time they are organized correctly: - Your transactions are automatically categorized.

- You can control your expenses, by setting amounts that you don’t want to surpass.

- You can set saving goals and keep track of their progress.

Login to winbank.gr or download the winbank mobile app.

New winbank.

Simple and organized.

SOUND CITY

THE

Λίγοι από τους επισκέπτες της πρωτεύουσας γνωρίζουν ότι διαθέτει μια συναρπαστική μουσική σκηνή, τόσο δισκογραφικά όσο και συναυλιακά, εμπλουτίζοντας τη μεγάλη ελληνική παράδοση της τραγουδοποιίας με φρέσκους ήχους, beats και ρίμες. Του Παναγιώτη Μένεγου*

OF THE

Few visitors to the city know that Athens has a fascinating music scene, in terms of both discography and live performances, which is continually enriching the great Greek songwriting tradition with fresh rhythms and rhymes.

Δεν έχουμε απαντήσει ακόμη. Και πιθανότατα δεν θα τα καταφέ-

We have yet to find the answer, and it’s likely we never will. Is

ρουμε ποτέ. Η Αθήνα είναι μια Ανατολή που πασχίζει να γίνει Δύση ή μια Δύση που περνάει καλύτερα όταν θυμάται την Ανατολή; Αυτή η αντίφαση, δομικό στοιχείο της αθηναϊκής ταυτότητας, συναντιέται παντού και πάντα. Φυσικά και, όταν η Αθήνα παίζει μουσική, την ακούει ή τη χορεύει. Με τους ανατολίτικους ρυθμούς εγγεγραμμένους στο μουσικό μας DNA, έπρεπε να φτάσουμε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 για να γίνουν συστηματικά συναυλίες ξένων ονομάτων στην Αθήνα και να αναπτυχθεί «αγγλόφωνη», «εναλλακτική», «ηλεκτρική» σκηνή.

Athens a part of the East that’s striving to become Western, or a city of the West that has a better time when reminiscing about the East?

This contradiction, a fundamental building block of the Athenian identity, is always there, wherever you look. And when Athens plays music, you hear it and dance to it as well.

Στα ’90s συνέβη η έκρηξη του ελληνόφωνου ροκ, με θρυλικά συ-

88

γκροτήματα όπως οι Τρύπες και τα Ξύλινα Σπαθιά (ή σε πιο ηλεκτρονικό ύφος οι Στέρεο Νόβα), που δημιούργησε μέχρι και το ελληνικό αντίστοιχο του «ροκ σταρ». Τέτοιοι ήταν, τουλάχιστον από πλευράς απήχησης, οι Γιάννης Αγγελάκας και Παύλος Παυλίδης, που συνεχίζουν ακόμη να συγκινούν, έχοντας περάσει σε ωριμότερα μουσικά μονοπάτια. Εκείνη τη δεκαετία ήρθε στο προσκήνιο και ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο δικός μας «Morrissey από την Καλλιθέα», ποιητής της καθημερινότητας, που εξακολουθεί να παραμένει φρέσκος, βάζοντας στα στόματα (και στο μυαλό) των Αθηναίων μερικούς από τους πιο όμορφους στίχους που έχουν τραγουδήσει ποτέ.

With the rhythms of the East written into our musical DNA, it took until the early ‘80s for Athens to start hosting regular gigs by international artists, and to develop an “English-speaking,” “alternative,” “electric” scene. The explosion of Greek rock came in the ‘90s, with legendary bands like Tripes and Ksilina Spathia (or the more electronic Stereo Nova), which led to the emergence of the Greek equivalent of “rock stars.” Among them, in terms of their popularity at least, were Giannis Aggelakas and Pavlos Pavlidis, who continue to be influential, having since moved onto somewhat more sedate musical paths. The ‘90s was also when Foivos Delivorias, our own “Morrissey from Kallithea,” came on the scene; a poet of everyday life who remains sharp to this day, putting into the mouths (and minds) of Athenians some of the best lyrics they have ever sang.

➛

© S H U T T E R STOC K

By Panagiotis Menegos*

DTRACK 89

© KO S TA N D I A M A N T H O U

TO ΣΑΟΥΝΤΡΑΚ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

LARRY GUS ΡΟΜΑΝΤΣΟ / ROMANTSO

S I X D.O.G. S.

Την πενταετία 2004-08 σχηματίστηκαν άπειρα συγκροτήματα, τα οποία, σε συνδυασμό με την άνοδο των free press και την ύπαρξη νέων συναυλιακών χώρων, δημιούργησαν αυτό που λέμε «σκηνή». Ώσπου η τεχνολογική επανάσταση άλλαξε παγκοσμίως τα δεδομέ-

Το πιο ασφαλές μέρος αν θέλει κανείς να έρθει σε επαφή με τον πα-

να της μουσικής βιομηχανίας. Όπως σε όλο τον κόσμο, έτσι και στην Ελλάδα πήρε τα μουσικά ηνία η «γενιά του MySpace» (το θυμάστε, άραγε, ή το έχετε διαγράψει μαζί με το προφίλ σας;). Την πενταετία 2004-08 σχηματίστηκαν άπειρα συγκροτήματα, τα οποία, σε συνδυασμό με την άνοδο των free press και την ύπαρξη χώρων όπως το Μικρό Μουσικό Θέατρο (Βείκου 33), δημιούργησαν αυτό που λέμε «σκηνή». Μια σκηνή που γρήγορα απέκτησε success story. Η Monika ήταν τότε ένα 20something κορίτσι, που προσπαθούσε να τελειώσει το Μαθηματικό. Πολύ γρήγορα ξέφυγε από το underground και, μία δεκαετία μετά, έχει ήδη κυκλοφορήσει τρία άλμπουμ (το τελευταίο μάλιστα ηχογραφήθηκε με φημισμένους μουσικούς στις ΗΠΑ), έχει γράψει μουσική για θέατρο, έχει γεμίσει τα κλασικά λαϊβάδικα της Αθήνας, όπως το Gagarin 205 (Λιοσίων 205) και το Fuzz Club (Πειραιώς 209), ενώ πριν από λίγα χρόνια γνώρισε την απόλυτη αποθέωση από ένα κατάμεστο Ηρώδειο. Αναζητά πια την ισορροπία, έχοντας στο μεταξύ κάνει και οικογένεια.

ραπάνω μικρόκοσμο είναι το μικρό στενό της Πρωτογένους, στου Ψυρρή. Ανάμεσα σε μαγαζιά με vintage ρούχα και έπιπλα και πιτσαρίες που οδηγούν σε υπόγεια club, υπάρχει το δισκάδικο Syd Records (Πρωτογένους 13). Εκεί θα βρείτε βινύλια, CD, εισιτήρια και poster συναυλιών ή απλώς κάποιον να σας ξεναγήσει στην εναλλακτική Αθήνα. Για περισσότερες πληροφορίες, στη διπλανή πόρτα είναι το μπαρ Barrett (Πρωτογένους 11): εκεί θα συναντήσετε πολλά μέλη των προαναφερθέντων γκρουπ να εκτελούν χρέη DJ κι ακόμα περισσότερα να πίνουν J&Ts στη μεγάλη του μπάρα. Άλλα σημεία συνάντησης-σταθμοί ανεφοδιασμού, η Cantina Social (Λεωκορίου 8) και το καινούργιο Rudu (Ηρακλειδών 70), πολύ κοντά στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων (κλασικός χώρος για συναυλίες και φεστιβάλ). Στον πολυχώρο του six d.o.g.s., στην οδό Αβραμιώτου 6-8, δεν υπάρχει περίπτωση να περάσει εβδομάδα χωρίς live ονομάτων που σχηματίστηκαν κυριολεκτικά το προηγούμενο βράδυ. Το ίδιο και στο Ρομάντσο (Αναξαγόρα 4), κάτω από την πλατεία Ομονοίας, ή στην Death Disco ( Ωγύγου 16) στου Ψυρρή. Από την τελευταία «σοδειά» κρατήστε τρία ονόματα: The Steams, Bonnie Nettles, Hex.

«Η καριέρα στο εξωτερικό», ο μεγάλος και λίγο απροσδιόριστος στόχος αυτής της γενιάς. Ας δούμε ποιοι τα κατάφεραν: Ο ένας είναι ο Larry Gus, ο sui generis τύπος από τη Βέροια που μόλις κυκλοφόρησε άλλο ένα άλμπουμ στη σπουδαία νεοϋορκέζικη DFA records (σπίτι, μεταξύ άλλων, και των LCD Soundsystem) – όσοι τον έχουν δει live δεν μπορούν να βγάλουν από το μυαλό τους έναν μοναδικό συνδυασμό stand-up comedy και πανκ ενέργειας σε electronica περιτύλιγμα (αναμένεται και η συνεργασία του με τον σεναριογράφο του Γιώργου Λάνθιμου, Ευθύμη Φιλίππου, τόσο δισκογραφικά όσο και με παράσταση το 2020 στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση). Ο άλλος είναι ο Sillyboy με τους Ghost Relatives, τα κομμάτια του οποίου αγαπιούνται από τα εναλλακτικά ραδιόφωνα, όπως ο En Lefko 87.7, βγάζοντας ένα νωχελικό ’70s vibe, και κυκλοφορούν επίσης σε ετικέτα του εξωτερικού (στη βρετανική Claremont 56).

Η παλέτα όμως της σκηνής διευρύνεται όσο περνούν τα χρόνια. Οι

90

Bazooka παίζουν ένα φρενήρες εφηβικό πανκ, που έχει για κρυμμένο άσο τον ελληνικό στίχο. Οι Baby Guru ήταν ένα σχήμα που, αντλώντας έμπνευση από την ψυχεδέλεια και τα kraut γερμανικά συγκροτήματα, κυκλοφόρησε τέσσερις καταπληκτικούς δίσκους, ενώ τώρα βρίσκεται σε αδράνεια. Ο ηγέτης τους όμως, Prins Obi, έφτιαξε κατόπιν τους Dream Warriors – το ντεμπούτο άλμπουμ τους είναι ένα από τα πιο ωραία πράγματα με ελληνική υπογραφή για το 2019. Στο πεδίο της κομψής ηλεκτρονικής ποπ, με πυκνή παρουσία στις ραδιοφωνικές λίστες, είναι η εξίσου παραγωγική Σtella. Πιο ηλεκτρονικοί, φλερτάροντας και με την dance, είναι οι Lip Forensics, ενώ τα πετάλια του garage κρατούν πατημένα οι Noise Figures – δεν χρειάζονται τίποτα παραπάνω από δύο άτομα, κιθάρα, ντραμς και φωνή.

Η Αθήνα φυσικά και έχει αλλάξει πρόσωπο τις τελευταίες δεκαετίες. Έχει εξελιχθεί σε μια πολυπολιτισμική, πολύχρωμη κοινωνία, ενσωματώνοντας μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς. Και βέβαια, όπως κάθε μητρόπολη αυτή τη στιγμή στον κόσμο, κινείται στους ρυθμούς του hip hop και των παρακλαδιών του. Οι ATH Kids είναι μια κολεκτίβα από τις πιο παραμελημένες γειτονιές της Αθήνας, που έχει παρουσιάσει ό,τι πιο αιχμηρό έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στην πόλη, αναδεικνύοντας τον Kareem Kalokoh performer με αδιανόητο star potential. Πηγαίνοντας από τους νεοφώτιστους στους βετεράνους –πάντα εντός των ορίων της μαύρης μουσικής–, αν πετύχετε στην Αθήνα συναυλία των Blend Mishkin and the Roots Revolution, απλώς δεν τη χάνετε. Είναι η καλύτερη ευκαιρία να «εισπράξετε» λίγη Καραϊβική ενώ είστε στα Βαλκάνια.

Ζούμε σε μια εποχή όπου και στη μουσική η λέξη-κλειδί είναι «glocal». Η Αθήνα ζει μόνιμα τα υπαρξιακά της, αλλάζει συνεχώς πρόσωπα, ανακαλύπτει νέους ήχους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κοιμάται αργά (αν κοιμάται ποτέ) και δυναμώνει συνεχώς την ένταση. Μέχρι να της κάνουν παρατήρηση... * Ο Παναγιώτης Μένεγος είναι δημοσιογράφος, συνιδρυτής του site Popaganda.gr και ραδιοφωνικός παραγωγός. Παρουσιάζει με τον Σταύρο Διοσκουρίδη την εκπομπή «Λατέρνατιβ», κάθε πρωί στον En Lefko 87.7.

© T H A L I A GA L A N O P O U LO U

THE SOUNDTRACK OF THE CITY

SY D R ECO R D S

P R I N S O B I A N D T H E D R E A M WA R R I O R S

The period between 2004 and 2008 saw the formation of countless bands which, in combination with the rise of free newspapers filled with music articles and reviews as well as the appearance of new venues, created a new kind of scene.

And then came the technological revolution that changed the game in the music industry globally. Just as it happened the world over, in Greece, too, the musical reins were picked up by the “MySpace Generation” (do you remember it, I wonder, or did you erase it along with your profile?). The period between 2004 and 2008 saw the formation of countless bands which, in combination with the rise of free newspapers filled with music articles and reviews, as well as the appearance of venues such as Mikro Mousiko Theatro [Small Music Theater, 33 Veikou], created a new kind of scene, which quickly produced a success story.

At the time, Monika was a 20-something girl studying for a degree in mathematics. It wasn’t long before she broke out of the underground and today, a decade later, she has released three albums (the latest, in fact, recorded with famous musicians in the US), written music for the theater, and filled leading live music venues of Athens, such as Gagarin 205 (205 Liosion) and Fuzz Club (209 Pireos). A few years ago, she experienced the ultimate apotheosis, performing in a packed Odeon of Herodes Atticus. She now seeks balance, having, in the meantime, created a family of her own.

“An international career” is the beguiling and slightly vague goal

rensics, while the two-member band Noise Figures holds the pedals

of garage rock firmly pressed down – working with nothing more than a guitar, drums and vocals.

The best place to access this microcosm in Athens is the narrow lane of Protogenous Street in Psyrri. Among vintage clothes, furniture shops and pizzerias leading down into underground clubs is the Syd record store (13 Protogenous)– the place to find vinyl records, CDs, concert tickets and posters, or simply someone to be your guide to alternative Athens. For more information, head to the bar Barrett next door, ( 11 Protogenous) where you’ll meet several members of the aforementioned bands performing sets or, more commonly, drinking G&Ts. Other meeting points/ supply stations are the Cantina Social (8 Leokoriou) and the brand new Rudu (70 Irakleidon), very close to Technopolis (a classic concert and festival venue). At the six d.o.g.s. (6-8 Avramiotou) multi-purpose space, a week doesn’t go by without a gig by a band formed almost literally the night before. The same goes for Romantso (4 Anaxagora), below Omonoia Square, or the Death Disco (16 Ogigou) in Psyrri. From the latest crop, note three names: The Steams, Bonnie Nettles, and Hex.

of the new generation. Let’s take a look at those who made it. One of them is Larry Gus, the multitalented musician from Veroia, who just released another album with the major New York label DFA Records (whose artists include LCD Soundsystem). Those who see him perform live never forget his unique blend of stand-up comedy and punk energy, wrapped up in a distinct electronica vibe. (His upcoming collaboration with Efthimis Philippou, Yorgos Lanthimos’ scriptwriter, in the form of both a record and a performance at the Onassis Stegi in 2020, is much awaited.) Another is Sillyboy’s Ghost Relatives, whose songs, which exude a laid-back 70s vibe, are firm favorites with alternative radio stations such as En Lefko 87.7, and have also been released by the British label Claremont 56.

Athens has changed over the last few decades. It has evolved

The scene is growing richer all the time. Bazooka plays frenetic

We live in a time when the keyword in music is "glocal." Athens is always going through its identity crisis, always changing its face and discovering new sounds. The only certainty is that it goes to bed late, and is constantly turning the volume up. Until someone complains…

teenage punk, with their Greek lyrics serving as the proverbial ace up their sleeve. Baby Guru were a band that, inspired by psychedelia and German krautrock sounds, released four excellent albums before falling inactive. Their leader, however, Prins Obi, went on to form the Dream Warriors, whose debut album was one of the best things to come out of the Greek music scene in 2019. In the field of elegant electronic pop, garnering frequent radio airplay, is the equally prolific Σtella. More electronically-minded, and often flirting with dance beats, is Lip Fo-

into a multicultural society, boasting second-and third-generation immigrants. And, naturally, like every metropolis in the world right now, it moves to the beats of hip hop and its spin-offs. The ATH Kids collective, from the city’s most neglected neighborhoods, is the sharpest thing Athens has seen in recent years, revealing Kareem Kalokoh as a performer with incredible star potential. Moving on from the newbies to the veterans, but remaining within the setting of the black music scene, here's a recommendation: if you ever get the chance to see Blend Mishkin and the Roots Revolution live in Athens, do not miss it for anything. It is the closest you’ll ever get to experiencing the Caribbean in the Balkans.

* Panagiotis Menegos, the co-founder of Popaganda. gr, is a journalist and a radio producer/presenter, appearing with Stavros Dioskouridis on the daily morning show Laternative on En Lefko 87.7.

91

WINTER MELODY PHOTOGRAPHED BY COSTAS COUTAYAR FASHION EDITOR: ANNA ZINCHENKO

MAKE-UP & HAIR: SOPHIA KOSSADA (@BEEHIVE_ARTISTS) MODELS: LINDSEY (D-MODELS), LEON (ACE) FASHION EDITOR’S ASSISTANTS: NATALIA DMITRIEVA, IRO TSOURTOU

92

LINDSEY

LEON

Mπλούζα από μετάξι και μάλλινο σορτς / Silk blouse and wool shorts, Saint Laurent (LUISA WORLD). Καπέλο / Hat, Maison Michel Paris (LUISA WORLD). Κολιέ, σκουλαρίκια και δαχτυλίδια από χρυσό 18K με πολύτιμες πέτρες / 18K gold necklace, earrings and rings with precious stones, Marco Bicego (MARCO BICEGO BOUTIQUE). Δερμάτινα μποτάκια / Leather ankle boots, Salvatore Ferragamo (SALVATORE FERRAGAMO BOUTIQUE).

Kάλτσες από προσωπική συλλογή / Socks, model’s own.

Πουκάμισο από βαμβάκι και μάλλινη πλεκτή ζακέτα / Cotton shirt and knitted wool cardigan, John Varvatos (ATTICA). Κοτλέ παντελόνι / Corduroy trousers, Gant (NOTOS). Δερμάτινες μπότες / Leather boots, Cesare Paciotti (KALOGIROU).

93

94

LEON

LINDSEY

LINDSEY

Μάλλινη μπλούζα / Wool polo shirt, Burberry (ATTICA).

Mάλλινο παντελόνι / Wool trousers, Paul Smith (ATTICA). Ρολόι με καντράν από χρυσό 18K και δερμάτινο λουράκι / Watch with 18K yellow gold dial and leather strap, Zenith (GOFAS JEWELRY).

Κάπα από μαλλί και μεταξωτή μπλούζα / Wool cape and silk blouse, Ermanno Scervino (LINEA PIU). Σκουλαρίκια και μενταγιόν από χρυσό με πολύτιμες πέτρες / Gold earrings and pendant with precious stones, Lalaounis (LALAOUNIS).

Mπλούζα από μετάξι / Silk blouse, Blumarine (LINEA PIU).

➻

95

96

LINDSEY

LINDSEY

LEON

Φόρεμα από κρεπ / Crêpe dress, Saint Laurent (LUISA WORLD). Δερμάτινα παπούτσια / Leather loafers, Celine (LUISA WORLD).

Kάλτσες από προσωπική συλλογή / Socks, model’s own.

Mάλλινο πουλόβερ, δερμάτινη φούστα και μάλλινο καρό παλτό / Wool sweater, leather skirt and wool plaid coat, AllSaints (ATTICA). Κολιέ από λευκόχρυσο, με λευκά και μαύρα μπριγιάν / White gold necklace with black and white brilliant-cut diamonds, Venetia Vildiridis (VENETIA VILDIRIDIS BOUTIQUE). Δαχτυλίδι από λευκόχρυσο με μπριγιάν / White gold ring with brilliant-cut diamonds, Messika (GOFAS JEWELRY). Πλατφόρμες από δέρμα και ύφασμα / Leather and fabric platform shoes, TommyXZendaya by Tommy Hilfiger (ATTICA).

Μάλλινο μπουφάν, ζιβάγκο και παντελόνι / Wool jacket, turtleneck and trousers, Hugo Boss (ATTICA).

97

LINDSEY

LEON

Mάλλινο καρό παλτό / Wool plaid coat, Dsquared2 (ATTICA). Μάλλινο παντελόνι / Wool trousers, Burberry (ATTICA). Γυαλιά ηλίου / Sunglasses, Linda Farrow (PANAIDIS EYEWEAR BOUTIQUE).

Δερμάτινο μπουφάν και πουλόβερ / Leather jacket and wool sweater, John Varvatos (ATTICA). Παντελόνι / Trousers, AllSaints (ATTICA).

➻

98

99

LINDSEY

100

Σακάκι από βελούδο, μεταξωτή μπλούζα, τζιν παντελόνι, καπέλο και δερμάτινα μποτάκια / Velvet jacket, silk blouse, denim trousers, hat and leather boots, Zadig & Voltaire (ATTICA).

101

102

LINDSEY Μπλούζα και φούστα από βαμβάκι και δαντέλα / Cotton and lace blouse and skirt, Isabel Marant Etoile (ATTICA). Σκουλαρίκια από κίτρινο χρυσό 18K, με λευκό οβάλ σχέδιο με λουλούδια, και βραχιόλια από κίτρινο χρυσό 18K με μπριγιάν / 18K yellow gold earrings with oval multi-flower design and 18K yellow gold bracelets with brilliant-cut diamonds, Venetia Vildiridis (VENETIA VILDIRIDIS BOUTIQUE).

LEON

LINDSEY

Mάλλινο πουλόβερ / Wool turtleneck sweater, Hugo Boss (ATTICA). Βαμβακερό παντελόνι με πιέτες / Pleated cotton trousers, Dante (FORGET ME NOT ATHENS).

Πουλόβερ από μαλλί και βισκόζη και κοτλέ παντελόνι / Wool and viscose sweater and corduroy trousers, M Missoni (ATTICA). Κολιέ από λευκόχρυσο, με μπριγιάν και πολύτιμες πέτρες / White gold necklace with brilliant-cut diamonds and precious stones, Gofas (GOFAS JEWELRY).

Mules από δέρμα και ύφασμα / Leather and fabric mules, Gianvito Rossi (KALOGIROU).

103

LEON

104

LINDSEY

LEON

Μάλλινο κοστούμι, γιλέκο και μεταξωτή μπλούζα / Wool suit, vest and silk blouse, Polo Ralph Lauren (ATTICA). Γυαλιά οράσεως / Eyeglasses, Prada (PANAIDIS EYEWEAR BOUTIQUE). Δερμάτινα παπούτσια / Leather loafers, Tommy Hilfiger (ATTICA).

Μάλλινο κοστούμι και ζιβάγκο / Wool suit and turtleneck, Cortigiani (DIAMANTIS). Δερμάτινα παπούτσια / Leather shoes, Fratelli Rossetti (KALOGIROU).

Mάλλινο παλτό και πουλόβερ / Wool coat and sweater, Lacoste (NOTOS). Εμπριμέ βαμβακερό πουκάμισο / Cotton print shirt, Esprit (NOTOS). Παντελόνι / Chinos, Gant (NOTOS). Γυαλιά ηλίου / Sunglasses, Oliver Peoples (PANAIDIS EYEWEAR BOUTIQUE).

➻

105

LINDSEY

106

Μάλλινο πουλόβερ / Wool sweater, AllSaints (ATTICA).

Kοτλέ παντελόνι / Corduroy trousers, Rag & Bone (ATTICA). Βραχιόλι από χρυσό 18K με πολύτιμες πέτρες, δαχτυλίδι από χρυσό / 18K gold bracelet with precious stones and gold ring, Marco Bicego (MARCO BICEGO BOUTIQUE). Δερμάτινα μποτάκια / Leather ankle boots, Salvatore Ferragamo (SALVATORE FERRAGAMO BOUTIQUE).

107

LINDSEY

108

Φόρεμα από παγέτες / Sequin dress, Blumarine (LINEA PIU). Κολιέ και δαχτυλίδι από λευκόχρυσο 18K, με μπριγιάν και πολύτιμες πέτρες / 18Κ white gold necklace and ring with brilliant-cut diamonds and precious stones, Poniros (PONIROS JEWELRY).

Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία το Odeon Studios (Μεσογείων 253, Ν. Ψυχικό, τηλ. 210-6727954-5) / With gratitude to Odeon Studios (253 Mesogeion, Neo Psychiko, Tel. (+30) 210.672.7954-5) for their hospitality.

ERMANNO SCERVINO

advertorial

Spring 2020 Fashion Show

Ermanno Scervino’s Spring 2020 show was an ode to “Italianness.” A proud declaration of craftsmanship and creative skills by two people who have always strongly believed in the “made in Italy” label and will celebrate the 20th anniversary of their work next year.

Sartorial contrasts create a modern, feminine wardrobe. A new take on college style with personal exuberance. Patterns decorate brightly colored dresses, blouses, tops, trousers and skirts, paired with sweaters made of cashmere or weightless argyle-patterned chenille. For the night, organza and pleated lace enhance sensuality by playing with transparency. This ode to Italianness becomes a celebration of feminine beauty.

Το σόου του Ermanno Scervino για την Άνοιξη 2020 ήταν μια ωδή στην «Ιταλικότητα». Μια περήφανη διακήρυξη της τέχνης και των δημιουργικών δεξιοτήτων δύο ανθρώπων που πάντα πίστευαν στη made in Italy ετικέτα και οι οποίοι ετοιμάζονται να γιορτάσουν την 20 επέτειο της δουλειάς τους το 2020. Οι ενδυματολογικές αντιθέσεις δημιουργούν μια σύγχρονη, θηλυκή γκαρνταρόμπα. Στη νέα άποψη του κολλεγιακού στυλ κυριαρχεί μια προσωπική ζωντάνια. Σχέδια διακοσμούν φορέματα, μπλούζες, τοπ, παντελόνια και φούστες σε έντονα χρώματα τα οποία συνδυάζονται με πουλόβερ από κασμίρ και ανάλαφρα σενίλ σε μοτίβα ρόμβου. Για το βράδυ, οργάντζα και πλισέ δαντέλα αυξάνουν τον αισθησιασμό παίζοντας με τη διαφάνεια. Αυτή η ωδή στην Ιταλικότητα αποτελεί εν τέλει μια γιορτή της γυναικείας ομορφιάς.

LINEA PIU BΟUTIQUE 6 Sekeri, Αthens 24 N. Kalogera, Chora, Mykonos

Σέκερη 6, Αθήνα Ν. Καλογερά 24, Χώρα, Μύκονος

lineapiu.gr

HERITAGE The name “Vildiridis” has been synonymous with jewelry for 113 years. As with all trades, competition in the field of jewelry has increased. But we welcome this reality as it pushes us to get better with every passing generation! And when the solid foundation is there, together with a wellrespected name, then we are already a step ahead! Inheriting a business already set up and thriving is a comparative advantage; maintaining and expanding it is the challenge that motivates us everyday. And this principal motivation for us stems from our love for jewelry and our determination to safeguard the reputation and continue the progress of the firm we have inherited. Our main aim is to continually improve and to offer our clients contemporary and classic jewelry of exquisite quality at competitive prices.

Our aspirations and our targets are sky high! Our greatgrandfather Apostolos Vildiridis opened his first shop in the Greek city of Thessaloniki 113 years ago… and, we, the fourth generation, are now faced with the challenge of following in his footsteps, maintaining and upgrading the quality of our products and services. Our parents, Apostolos and Aphrodite Vildiridis, have been steadily guiding our first professional steps; Apostolos with 40 years of experience in jewelry and Aphrodite with her creativity, original ideas and fashion-trend insights which have added a distinctive touch to the image of the firm. The two of them are still standing by our side, always emphasizing the importance of what has kept them in the lead in the industry: honesty, integrity and the quality of our gemstones and creations.

VENETIA & STELLA VILDIRIDIS

STORE ADDRESSES

ATHENS

THESSALONIKI

ANCIENT GREEK SANDALS, 1 Kolokotroni & Stadiou, Tel. (+30) 210.323.0938

ATTICA DEPARTMENT STORES, 48-50 Tsimiski, Tel. (+30) 2311.819.000

ATTICA THE DEPARTMENT STORE, 9 Panepistimiou, Tel. (+30) 211.180.2600

DIAMANTIS, 43 Tsimiski. Tel. (+30) 2310.288.409

BRUNELLO CUCINELLI 2, Valaoriou, Tel. (+30) 210.721.1303

ESCADA, 60 Tsimiski, Tel. (+30) 2310.220.800

CALLISTA CRAFTS, 11 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.364.7989

GOFAS, 9 Aristotelous Square, Tel. (+30) 2310-279.703

CARTIER, 7 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.331.3600

HUGO BOSS, 7 Mitropolitou Iosif, Tel. (+30) 2310.232.425

CHOPARD, 2 Stadiou, Tel. (+30) 210.325.0555

INTERVISTA, 71 Tsimiski, Tel. (+30) 2310.230.906

DIOR, 18-20 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.361.3014

KALOGIROU, 75 Mitropoleos, Tel. (+30) 2310.376.403

FORGET ME NOT, 100 Adrianou, Tel. (+30) 210.325.3740 FRANCK MULLER, 21 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.362.8003

KATERINA IOANNIDIS JEWELRY, 5 Mitropolitou Iosif, Tel. (+30) 2310.256.970

GOFAS, 3 Stadiou, Tel (+30) 210.331.7540

MARELLA, 60 Tsimiski, Tel. (+30) 2310.220.800

HERMES, 4 Stadiou & 1 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.323.3715

MARINA RINALDI, 1 Aghias Sofias, Tel. (+30) 2130.237.575

KALOGIROU, 4 Stadiou, Tel. (+30) 211.108.8119

MAX MARA, 54 Mitropoleos, Tel. (+30) 2310.284.123

KASSIS, 18 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.364.1000

MEDITERRANEAN COSMOS, 11th Thessaloniki-Moudania National Highway, Tel. (+30) 2310.489.571

KESSARIS, 7 Panepistimiou, Tel. (+30) 210.371.1010 ORA KESSARIS 8Α Voukourestiou, Tel. (+30) 210.371.1020 LALAOUNIS, 6 Panepistimiou & Voukourestiou, Tel. (+30) 210.361.1371 LINEA PIU, 6 Sekeri, Tel. (+30) 210.360.6125 LOUIS VUITTON, 19 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.361.3938 LUISA WORLD, 15 Skoufa, Tel. (+30) 210.363.5600 MARCO BICEGO, 20 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.363.6900 MAX MARA, 2 Kanari, Tel. (+30) 210.360.7300 NIKOS KOULIS, 15 Filikis Eterias, Tel. (+30) 210.723.3783 NOTA LINGERIE, 17 Akadimias & Voukourestiou, Tel. (+30) 210.360.6163 NOTOS GALLERIES, Stadiou & Aiolou Tel. (+30) 210.324.5811 OMEGA, 2 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.322.7682 PANAIDIS, 11 Voukourestiou, Tel: (+30) 210.364.7436 55 Ermou & 2 Kapnikareas, Tel. (+30) 210.325.4873 PANDORA ART GALLERY, 70 Andrianou, Tel. (+30) 210.331. 4437 PATSEAS, 5 Stadiou, Tel. (+30) 210.323.0722 2 Kapnikareas, Tel. (+30) 210.325.4873 PENTHEROUDAKIS, 19 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.361.3187 PONIROS, 36 Ermou, Tel. (+30) 210.323.3066 PRADA, 17 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.338.8386 ROLEX, 5 Valaoritou, Tel. (+30) 210.362.1138 & 3 Stadiou, Tel. (+30) 210.322.6115 SALVATORE FERRAGAMO 4 Stadiou, Tel. (+30) 210.335.6437 TODS, 13 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.335.6425

112

VILDIRIDIS, 8 Panepistimiou & 11 Voukourestiou, Tel. (+30) 210.363.5145 YANNI GALLERY, 44 Voulis, Tel. (+30) 210.322.9207

DSQUARED2, 9 Mitropolitou Iosif, Tel. (+30) 210.628.3275

NOTOS GALLERIES, Hirsch Arcade, 24 Tsimiski & 31 Μitropoleos, Tel. (+30) 2310.366.600 ONE SALONICA OUTLET, 10 Kotta Roulia, Tel. (+30) 2310.545.489

T FOR TASTE

âž³

114

TERROIR Του Γιάννη Καρακάση MW

Ο οινοποιός που έδωσε σύγχρονο χαρακτήρα στο Ξινόμαυρο, τη σπουδαία αυτή ελληνική ερυθρή ποικιλία, μας υποδέχεται στον βορειοελλαδίτικο αμπελώνα του.

με τον aποστολο θυμιοπουλο

with apostolos thymiopoulos

The winemaker who "reformed" the character of the Xinomavro variety, making it more sophisticated, welcomes us to his vineyards in northern Greece.

By Yiannis Karakasis, MW

W

e first met in 2014 during a research project I was conducting in Naoussa, in northern Greece. It was evident from the outset that Apostolos Thymiopoulos – friendly, forthcoming and confident – is a remarkable man and winemaker. As we navigated the tight turns of Fytia, the region’s highest vine-growing area, on one rainy day, our SUV skidded off the road. Without turning a hair, Apostolos regained control with amazing skill. I'm sure that had I made a video of the incident, it would have gone viral.

Success came quite early to Thymiopoulos, thanks to a wonderful wine that added a new dimension to the Xinomavro grape and to the region. Gi kai Ouranos (Earth and Sky) from old Xinomavro vines complemented the variety’s typical severity with fruit and made the appellation more enjoyable and approachable. Then came Naoussa Alta, a Xinomavro from the high-altitude vineyards of Fytia, wonderful when served chilled in the summer, and the most recent Aftorizo, a special edition that also comes from very old vines, with characteristics that can easily be likened to silk.

Today, Apostolos is regarded as one of the key reformers of Greek wine, bringing new ideas, a fresh point of view and a vision for the future. With the Midas touch and almost guaranteed success in whatever he chooses to invest, but with the maturity that comes with experience as well, he is, without a doubt, one of the new standard-bearers for Greek wine.

TALK

© KO N S TA N T I N O S T S A K A L I D I S

Σ

υναντηθήκαμε πρώτη φορά στη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας που έκανα για τη Νάουσα το 2014. Φιλικός, επικοινωνιακός και με αυτοπεποίθηση, έδειξε αμέσως ότι διαθέτει κάτι το ξεχωριστό, πρώτα ως άνθρωπος και μετά ως οινοποιός. Σε μια αρκετά βροχερή μέρα, στις στροφές της Φυτιάς, το ψηλότερο αμπελοτόπι της περιοχής, το τζιπάκι μας βγήκε εκτός δρόμου. Εκεί, με απαράμιλλη ψυχραιμία, ο Απόστολος το επανέφερε στη σωστή κατεύθυνση και με έκανε να τρίβω τα μάτια μου για τις ικανότητές του. Αν τότε είχα τραβήξει βίντεο το στιγμιότυπο, σίγουρα θα είχε γίνει viral. Η επιτυχία του ήρθε σχετικά γρήγορα, με ένα υπέροχο κρασί, που έδωσε άλλη διάσταση στο Ξινόμαυρο και στη Νάουσα. Το «Γη και Ουρανός» από παλιούς αμπελώνες Ξινόμαυρου είναι η ετικέτα που συμπλήρωσε με φρούτο την αυστηρότητα που έχει τυπικά η ποικιλία και έκανε τη Νάουσα πιο απολαυστική και πιο άμεση. Στη συνέχεια ήρθε η Naoussa Alta, από ορεινά αμπέλια της Φυτιάς, ένα Ξινόμαυρο για να πίνεται δροσερό το καλοκαίρι. Πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε το «Αυτόριζο», μια ειδική εμφιάλωση, επίσης από πολύ παλιά αμπέλια και με χαρακτήρα που εύκολα παρομοιάζει κανείς με μετάξι. Ο Απόστολος Θυμιόπουλος θεωρείται πλέον από τους βασικούς αναμορφωτές του ελληνικού κρασιού, με νέες ιδέες, φρέσκια άποψη και όραμα. Με το άγγιγμα του Μίδα και σίγουρη επιτυχία όπου κι αν επενδύσει, αλλά και με την ωριμότητα που του χαρίζει ο χρόνος, αποτελεί έναν από τους νέους σημαιοφόρους της οινικής Ελλάδας.

115

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Το terroir στο νότιο κομμάτι της Νάουσας, στον Τρίλοφο και στη Φυτιά, όπου έχει τη βάση του ο Θυμιόπουλος, είναι πολύ διαφορετικό από το βόρειο. Τα εδάφη είναι πιο ελαφριά και με μεγάλη ποικιλομορφία πετρωμάτων, όπως κόκκινος σχιστόλιθος, μπλε γρανίτης και ασβεστόλιθος. Το αποτέλεσμα είναι κρασιά με φινέτσα, έντονο αρωματικό στοιχείο, που συμπληρώνει τη φυτικότητα της ποικιλίας με τόνους λουλουδιών, όπως το τριαντάφυλλο. Το στόμα είναι σφιχτό, αλλά όχι σκληρό, με τις τανίνες να υποστηρίζονται από ζουμερό κόκκινο φρούτο. Κεράσι, τριαντάφυλλο και γήινες νότες μαζί με βελούδινες, σχεδόν γυαλισμένες, τανίνες είναι η υπογραφή των κρασιών του.

σε πρωτο προσωπο Γεννήθηκα στα αμπέλια. Αυτό μπορεί να λένε όλοι, αλλά

116

Η αγαπημένη μου ελληνική ποικιλία είναι το Ξινόμαυρο.

Aπό τις διεθνείς, το Pinot Noir. Η Νάουσα προσφέρει μια νέα παλέτα στον καταναλωτή, ένα άλλο παιχνίδι, κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν μοιάζει με τίποτε άλλο που έχει δοκιμάσει. Δίνει μια γεύση από Barolo, αλλά τη συμπληρώνει με ελληνική ψυχή.

αυτή είναι η πραγματικότητα. Οι δικοί μου καλλιεργούσαν τη γη, αλλά δεν παρήγαν κρασί. Πού να φανταζόμουν, ξεκινώντας από μία ετικέτα, ότι το κρασί θα με αγκάλιαζε ολοκληρωτικά; Σπούδασα οινολογία και ήθελα από την αρχή να παράγω αποκλειστικά εμφιαλωμένο κρασί. Αυτή η επιθυμία ήταν κάτι παραπάνω από μια πρακτική απόφαση.

Οι αδυναμίες μου είναι οι Βουργουνδίες, και ειδικά τα κρα-

Οι αμπελώνες μου βρίσκονται σε Νάουσα, Ραψάνη και Σα-

Το ελληνικό κρασί. Εντυπωσιάζομαι με τις εικόνες που συ-

ντορίνη και η συνολική παραγωγή είναι 500.000 φιάλες, ενώ πριν από πέντε χρόνια ήταν 140.000. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσω ένα terroir, το καθένα είναι μοναδικό και γι’ αυτό κάνω κρασί εκεί. Η Νάουσα είναι ο τόπος μου, είμαι ευτυχισμένος στον Τρίλοφο και στη Φυτιά. Η Ραψάνη έχει τις πεζούλες, που της δίνουν μια μαγεία. Εκεί, από 110 στρέμματα βγάζω μόλις 40.000 φιάλες μόνο για μία ετικέτα, στην οποία συμμετέχουν ως επί το πλείστον παλιοί αμπελώνες. Προφανώς και δεν επένδυσα εκεί για να αυξήσω το εισόδημά μου, αλλά για την πρόκληση να δώσω κάτι διαφορετικό, να δώσω τη δική μου ερμηνεία σε αυτόν τον υπέροχο τόπο. Η Σαντορίνη, από την άλλη, είναι μια περίπλοκη υπόθεση, ένα έργο που θέλει χρόνο και υπομονή, αλλά θα βγει κάτι όμορφο.

ναντώ στην Κρήτη. Το νησί είναι ένα μεγάλο οινοπέδιο και θα ήθελα πολύ να οινοποιήσω τοπικές ποικιλίες. Κάθε χρόνο επισκέπτομαι την έκθεση κρασιού της και προσπαθώ να δοκιμάσω τα πάντα. Ακούω, βλέπω και αφουγκράζομαι. Γενικά, όμως, το ελληνικό κρασί χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά, ενδεχομένως και προς άλλες κατευθύνσεις. Πρώτα να ανέβει στη συνείδησή μας και μετά να αποφασίσουμε τι και πώς πρέπει να γίνει. Βλέπω αρκετές κινήσεις μιμητισμού μεταξύ των οινοποιείων και, ενώ οι επενδύσεις που έχουν γίνει είναι σημαντικές, το αποτέλεσμα είναι κατώτερο των προσδοκιών. Θα πρέπει να βρούμε πρώτα τι φταίει, να το δεχτούμε και να το διορθώσουμε. Είναι δύσκολη η αυτοκριτική, αλλά, αν δεν την κάνουμε, φοβάμαι ότι δεν θα προχωρήσουμε.

σιά του Roumier. Από ελληνικά κρασιά, την τελευταία περίοδο δοκιμάζω και παλαιωμένα λευκά, αλλά και κόκκινα, διάφορες ποικιλίες. Είναι συναρπαστικό να δοκιμάζεις παλιές χρονιές, γιατί στην παλαίωση χάνεται ο μοντερνισμός, βγαίνει το terroir και παρουσιάζεται η γυμνή αλήθεια.

© A N G E LO S G I OTO P O U LO S

το δικο του τerroir

Η Νάουσα προσφέρει μια νέα παλέτα στον καταναλωτή, ένα άλλο παιχνίδι, κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν μοιάζει με τίποτε άλλο που έχει δοκιμάσει.

GASTRONOMY

His own terroir The terroir of southern Naoussa, of Trilofo and Fytia, where Apostolos is based, is very different to that of the north. The soil is lighter and with a greater variety of rock, like red schist, blue granite and limestone. This results in wines with finesse and intense aromas that complement the variety’s herbaceousness with flower notes like rose. The mouthfeel is firm but not coarse, with the tannins getting help from the juicy red fruit. Cherry, rose and earth notes, together with smooth, almost polished tannins are his wines’ signature.

In his own words I was born among the vines. Everyone says this, but it’s quite true in my case. My folks worked the land but did not produce wine. How was I to imagine that one single label would result in me being so completely consumed by wine?

I studied oenology and, from the start, wanted to produce only bottled wine. This desire was more than just a practical consideration.

My vineyards are in Naoussa, Rapsani and Santorini, and

I have a soft spot for Burgundy wines, and especially those

now yield 500,000 bottles, up from 140,000 five years ago. It’s hard to single out a particular terroir; each is unique, which is why I make wine there. Naoussa is my home; Trilofo and Fytia are where I’m happiest. Rapsani has those terraces that give it a certain magic. I have 11 hectares there that yield just 40,000 bottles for a single label, made mainly from old vines.

Obviously, I did not invest there in order to increase my income, but for the challenge of doing something different, of adding my own interpretation to that wonderful location.

Santorini, on the other hand, is more complicated, an endeavor that takes time and patience but will be ultimately rewarding.

of Roumier. From Greek wines, I have recently been tasting aged whites, as well as reds, both of various varieties. It’s fascinating to taste older years because any sense of innovation is lost in the ageing process, which exposes the terroir and the naked truth.

My favorite Greek variety is Xinomavro. Among the

© KO N S TA N T I N O S T S A K A L I D I S

internationals, it’s Pinot Noir. The Naoussa appellation presents a new palette to consumers; it’s an entirely new game, something different, unlike anything they've tried before. It delivers something of a Barolo flavor, but enriched with Greek soul.

Greek wine. I’m impressed with what I’m seeing from Crete. The entire island is suitable for grape cultivation and I would love to vinify native varieties. I visit its annual wine show every year and try to taste everything. I listen, I watch, I pay attention. Overall, though, Greek wine still needs a lot of work, possibly even a new direction altogether. We need to give it more credit first, and then we can decide what needs to be done and how. I see quite a lot of imitation between wineries and, even though significant investments have been made, the results often fall short of expectations. We need to figure out what’s wrong, accept it and then fix it. That process of self-criticism is tough, but I’m afraid that we’ll never advance unless we engage in it.

The Naoussa appellation presents a new palette to consumers, an entirely new game unlike anything they've tried before. Ο Γιάννης Καρακάσης MW είναι ένας από τους 390 Masters of Wine στον κόσμο. Συμβουλεύει, γράφει και εκπαιδεύει για το κρασί. Είναι ο ιδρυτής του αγγλόφωνου μπλογκ karakasis.mw, ενώ έχει γράψει δύο βιβλία για το ελληνικό κρασί («The Vineyards & Wines of Greece» και «Τα φυσικά κρασιά στην Ελλάδα»).

Yiannis Karakasis, one of 390 Masters of Wine in the world, advises, writes and educates the public about wine. He is the founder of the English-language blog karakasis.mw, and author of two books on Greek wines: "The Vineyards and Wines of Greece" (in English) and "The Natural Wines of Greece" (in Greek).

117

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΝΟΣΤΙΜΙΕΣ Τέσσερα εκλεκτά παραδοσιακά αλλαντικά που αξίζει να δοκιμάσετε. Από την Καρολίνα Δωρίτη / Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αντωνιάδης

Α

πό την ανάγκη συντήρησης της πρώτης ύλης σε μια εποχή χωρίς ηλεκτρισμό δημιουργήθηκαν τα αλλαντικά. Στη Μεσόγειο και σε κάποιες περιοχές της Ασίας υπάρχουν πηγές που αποδεικνύουν την παρασκευή και την κατανάλωση παστών και καπνιστών κρεάτων τουλάχιστον από το 3000 π.Χ. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αναπτύξει τεχνικές για τη λουκανικοποιία, γνώση που μετέδωσαν στους Ρωμαίους, και εκείνοι με τη σειρά τους τη διέδωσαν στην κεντρική και στη βόρεια Ευρώπη. Αναφορές στην παρασκευή και στο ψήσιμο των λουκάνικων συναντάμε σε πολλά αρχαία κείμενα, όπως στην «Ιλιάδα» και στην «Οδύσσεια» του Ομήρου, καθώς και στους «Δειπνοσοφιστές» του Αθήναιου. Ψιλοκομμένο κρέας ή και εντόσθια, μπαχαρικά, βότανα, λίπος και υλικά όπως πράσο, κουκουνάρι, πλιγούρι, ακόμα και αίμα, διατηρούνταν μέσα σε έντερα ή στομάχια ζώων. Έφτιαχναν σαλάμια που στέγνωναν στον αέρα, για να συντηρήσουν το χοιρομέρι έφτιαχναν το «ακροκώλιον το τακερόν», κάτι ανάλογο με το σημερινό προσούτο, ή πάστωναν το χοιρινό κρέας συντηρώντας το στη γλίνα του ή σε λάδι, ένα έδεσμα-πρόγονος αυτού που σήμερα γνωρίζουμε ως «σύγλινο». Κατά τα βυζαντινά χρόνια, τα αλλαντικά ήταν κυρίως προνόμιο των ανώτερων τάξεων και από τα χριστιανικά χρόνια μετατράπηκαν σε πολυτέλεια την οποία διέθεταν σπάνια, καθώς η θρησκεία υπαγόρευε νηστείες, ενώ και η προσθήκη αίματος στα λουκάνικα απαγορεύτηκε ως παγανιστική πράξη. Κατά την Ενετοκρατία, η αλλαντοποιία επανήλθε στον ελλαδικό χώρο και εξελίχθηκε ιδιαίτερα στα νησιά του Ιονίου, στις Κυκλάδες, στην Κρήτη και στη Μακεδονία. Σήμερα, τόσο τα έθιμα όσο και η επιμονή και το μεράκι των παραγωγών όλης της χώρας διατηρούν ζωντανή μια πολύχρονη παράδοση. Από τη λούζα, το απάκι και τα λουκάνικα μέχρι τον καβουρμά και τα σουτζούκια που θα συναντήσετε στις προθήκες των παντοπωλείων όλης της χώρας ή στα πλατό των εστιατορίων, ξεχωρίσαμε τέσσερα πολύ ιδιαίτερα.

T

he need to preserve meat before the advent of refrigeration led to the development of charcuterie, with sources suggesting that the people of the Mediterranean and some parts of Asia were salting and smoking meat as far back as 3000 BC. The ancient Greeks developed sausage-making techniques that they passed down to the Romans who, in turn, imparted that know-how to the peoples of central and northern Europe. Indeed, references to sausage production and roasting are found in numerous ancient texts, including Homer’s epics and Athenaeus’ “Deipnosophistae.” Finely chopped meat (and perhaps offal) were packed into animal intestines or stomach linings along with spices, herbs and ingredients such as leeks, pine nuts, bulgur wheat or even blood. The ancient Greeks made air-dried salami and akrokolion, a ham similar to prosciutto, and they also preserved pork in either lard or olive oil to make what we know today as syglino.

Preserved meats became a delicacy for the privileged classes in the early Byzantine years and a rare luxury in later Christian times, as the Church dictated frequent fasts and banned the use of blood in food preparation, branding it a pagan custom. Meat preservation made a strong comeback during Venetian rule, however, and underwent a creative evolution, especially on the Ionian and Cycladic islands, on Crete and in Macedonia. Today, the tradition is thriving, thanks to the good work of producers all over the country. From special meat products such as louza, apaki, kavourmas and soutzouki to the humble sausage, you’ll find a wide range of preserved meat options at delis, supermarkets and eateries all across the country. Below, we’ve chosen four of the best to whet your appetite.

Four select Greek charcuterie products worth tasting.

By Carolina Doriti / Photos: Alexandros Αntoniadis

118

GREEK TREATS

119 119

!

ΝΟΣΤΙΜΙΕΣ

1

2

3

4

συγλινο λακωνιας

νουμπουλο κερκυρασ

απακι, το κρητικο

λουζα, η κυκλαδιτικη

Από τα πιο παραδοσιακά αλλαντικά μας, γνωστό και ως «παστό», το συναντάμε σε παραλλαγές σε όλη τη χώρα, από τις Κυκλάδες έως την Κρήτη. Φτιάχνεται κατά κόρον στην Πελοπόννησο και λέγεται μάλιστα πως η Αρκαδία και η Λακωνία διεκδικούν τη φήμη για το καλύτερο. Φημισμένο είναι αυτό της Μάνης, όπου κομμάτια από φρέσκο χοιρινό κρέας, μετρίως λιπαρά, τα ψαχνά, κόβονται σε λωρίδες και «ψήνονται» στο αλάτι για τρεις έως πέντε ημέρες. Στη συνέχεια τα καπνίζουν περίπου ένα εικοσιτετράωρο, βάζοντας τα κομμάτια πάνω σε θράκα όπου σιγοκαίγονται κλαδιά ελιάς ή σκίνου και φασκόμηλο. Βράζονται με πορτοκάλι (χυμό και φλούδες), κρασί, λάδι, μπαχάρι, πιπέρι, γαρίφαλο, δάφνη και δεντρολίβανο. Αφού βράσουν, στραγγίζονται σχολαστικά και, όταν κρυώσουν, αποθηκεύονται σε πήλινα ή γυάλινα δοχεία, όπου συντηρούνται σε λάδι ή σε λίπος. Σε άλλα μέρη της Πελοποννήσου, πρώτα αφήνουν το κρέας να σιτέψει σε αλάτι, μυρωδικά, σκόρδο, κρεμμύδι και πιπεριές. Μετά το βράζουν σε λίπος με λίγο νερό, μέχρι να εξατμιστούν τα υγρά του, και τέλος το καπνίζουν με φασκόμηλο. Σερβίρεται σε θερμοκρασία δωματίου με ελιές και σφέλα (λευκό τυρί της Πελοποννήσου που μοιάζει με φέτα) ή ζεστό, περασμένο από το τηγάνι. Στη Μάνη συχνά σερβίρεται με φέτες πορτοκαλιού. Μαγειρεύεται με όσπρια, μπαίνει σε σαλάτες και σάντουιτς, αλλά και στην τοπική στραπατσάδα, τον καγιανά. Συνδυάζεται ωραία με τα orange και φυσικά κρασιά, με λευκά βαρελάτα και φυσικά με τσίπουρο.

Οι Κερκυραίοι κληρονόμησαν την τέχνη της αλλαντοποιίας από τους Ενετούς και το νούμπουλο βρίσκεται στην κορυφή των προτιμήσεών τους, αν όχι και στο DNA τους. «Φουμικάδο» σημαίνει «καπνιστό» και παραδοσιακά το παρασκεύαζαν στα σπίτια ή στα κρεοπωλεία μετά τα χοιροσφάγια για να το σερβίρουν τα Χριστούγεννα, ως έδεσμα της γιορτής. Τη δεκαετία του 1980 ξεκινά η πιο μαζική παρασκευή του από την Κερκυραϊκή Αλλαντοποιία και στη συνέχεια από άλλους παραγωγούς του νησιού. Η διαδικασία έχει ως εξής: Το χοιρινό κόντρα φιλέτο αρχικά παστώνεται σε χοντρό αλάτι. Ίσως μετά μαρινάρεται σε κόκκινο κρασί, μετά πασπαλίζεται με ρίγανη και πιπέρι και περνιέται σε χοιρινό έντερο ποτισμένο σε κρασί, ποικιλίας Πετροκόριθο. Καπνίζεται ελαφρά, σιγοκαίγοντας φλισκούνι, δάφνη, ρίγανη, μυρτιά, άγριο σκίνο και φασκόμηλο, και ωριμάζει φυσικά σε δροσερό μέρος για περίπου έναν μήνα. Η γεύση του είναι λεπτή και η υφή του ελαφρά μαστιχωτή και βουτυράτη. Κόβεται σε λεπτές φέτες και σερβίρεται με ελιές, κρεμμύδι και ψωμί σε πιο ρουστίκ εκδοχή ή με ημίσκληρα και μαλακά τυριά, κουμκουάτ και συκομαΐδα (πάστα από ξερά σύκα). Ιδανικοί συνοδοί το κόκκινο κρασί, το τσίπουρο, αλλά και η μπίρα.

Το παραδοσιακό απάκι παρασκευάζεται από άπαχο ψαρονέφρι, πλέον όμως γίνεται και από κοτόπουλο. Αρχικά πασπαλίζεται με αλατοπίπερο, βότανα και μπαχαρικά (ρίγανη, θυμάρι, θρούμπι, φασκόμηλο, δάφνη, δεντρολίβανο, δυόσμο και κύμινο) και έπειτα μπαίνει σε ξίδι από κρασί, όπου παραμένει για μία έως τρεις ημέρες. Μετά, το κρεμούν σε ειδικούς χώρους και το αργοκαπνίζουν με κλαδιά συνήθως ελιάς, κέδρου ή οξιάς και αρωματικά βότανα της περιοχής. Σερβίρεται κρύο, λεπτοκομμένο, ή πιο συχνά το περνάνε λίγο από το τηγάνι ή το κάνουν ομελέτα. Η γεύση του είναι απολαυστικά αρωματική, αλμυρή και καπνιστή. Το καλό απάκι παραμένει μαλακό ή και ζουμερό ακόμα και μετά το κάπνισμα. Ταιριάζει απόλυτα με όσπρια, νοστιμεύει σάλτσες για ζυμαρικά, αυγά και σαλάτες και συνοδεύει τέλεια την τσικουδιά. Μια γκουρμέ παραλλαγή που δοκιμάσαμε πρόσφατα είναι το απάκι από φιλέτο κουνελιού, αρωματισμένο με ντόπιο δίκταμο.

Η λούζα παρασκευάζεται σε πολλά νησιά των Κυκλάδων, σε διάφορες παραλλαγές. Πρόκειται για παράδοση άμεσα συνδεδεμένη με τα χοιροσφάγια, την ετήσια συνήθεια να σφάζουν τον οικόσιτο χοίρο και να αξιοποιούν κάθε κομμάτι του. Με ένα τέτοιο σπιτικό γουρουνάκι, σε διάφορες παρασκευές, μια οικογένεια μπορεί να περνούσε μήνες. Η λούζα προκύπτει από κόντρα φιλέτο χοίρου, το οποίο «ψήνουν» πρώτα στο αλάτι, έπειτα το ξεπλένουν καλά και είτε το βουτάνε σε κόκκινο κρασί είτε απευθείας το πασπαλίζουν με μπαχαρικά, όπως πιπέρι, μπαχάρι, γαρίφαλο, θρούμπι, μαραθόσπορο, κανέλα, ανάλογα με το νησί. Στη συνέχεια το περνούν μέσα σε ένα έντερο και το κρεμούν να ωριμάσει και να στεγνώσει στον αέρα, κατά προτίμηση στον βοριά, όπως υποστηρίζουν οι Τηνιακοί, που θεωρούνται ειδικοί. Χαρακτηριστικό της λούζας από την Τήνο είναι το άρωμα κόκκινου κρασιού στο οποίο εμβαπτίζεται, ενώ από τα μπαχαρικά ξεχωρίζουν ο μαραθόσπορος και το γαρίφαλο. Η γεύση της έχει ένταση και βάθος, είναι αλμυρή και ελάχιστα λιπαρή. Αποτελεί τον τέλειο μεζέ για την τοπική ρακή, η οποία είναι επίσης αρωματισμένη με μάραθο. Οι ντόπιοι χοντροκόβουν τη λούζα και την απολαμβάνουν σκέτη ή με σκορδάτο σαλάμι, αγκινάρα συντηρημένη στο λάδι και εκλεκτά τυριά του νησιού. Συνδυάζεται υπέροχα με φρούτα, όπως πεπόνι και σύκα, και με λευκά και κόκκινα αρωματικά κρασιά.

1

2

120

TREATS

1

3

2

4

laconian syglino

corfiot noumboulo

cretan apaki

cycladic louza

Also known as pasto, the Greek adjective meaning “cured,” syglino is one of Greece’s most widespread traditional cured meats and can be found in different variations in many parts of the country. Nevertheless, it is most prominent in the Peloponnese, where the regions of Arcadia and Laconia are still fighting over who makes it best. The most famous syglino in Greece comes from the Mani area, where mediumfatty chunks of pork are cut into thick strips and cured in salt for three to five days. They are then smoked for around 24 hours over a bed of embers from olive or pistacia branches, along with sage. The meat is subsequently boiled in a mixture of orange juice and orange peels, wine, olive oil, allspice, pepper, clove, bay leaf and rosemary. Following this, it’s strained carefully and, once the meat is cold, placed in a clay or glass container and covered in olive oil or lard. In other parts of the Peloponnese, they start the process by ageing the meat in salt, herbs, garlic, onion and peppers, then boil it in fat with a little water until its juices evaporate, after which they smoke it with sage. It is served either at room temperature with olives and sfela, a white Peloponnesian cheese that resembles feta, or straight from the pan after a light fry.

In Mani, it’s often served with slices of orange peel. It’s used in bean casseroles, salads and sandwiches, as well as in the local scrambled-egg dish known as kagianas. It goes very well with orange wines and natural wines, and with tsipouro.

The people of Corfu, who were taught the art of meat preservation by the Venetians, have a longstanding affinity for noumboulo.

As its full name “noumboulo fumicado” suggests, there is a smoking process involved in the production of this preserved meat.

Traditionally made by households and butcher shops after the annual pig slaughter and brought out at Christmas as a special treat, noumboulo started being massproduced on the island in 1980 by a company named the Corfu Sausage Industry, with others following suit shortly after. Pork tenderloin is initially packed in coarse rock salt and then marinated in wine or in a rub of oregano and pepper, before being packed in a tube of pork intestine that has been treated with wine of the Petrokoritho variety. The meat is lightly smoked using a blend of pennyroyal, bay, oregano, myrtle and sage, before being aged naturally in a cool spot for about a month. It has a delicate flavor, with a slightly chewy and buttery texture. It is served in thin slices and is usually accompanied by olives, onion and rustic bread, or with semihard and soft cheeses, kumquat and dried fig paste. It goes great with red wine, tsipouro (a strong spirit) and beer.

Apaki is traditionally made with lean pork filet, although chicken has also been used in recent years.

The meat is rubbed with salt, pepper and herbs and spices (oregano, thyme, summer savory, sage, bay, rosemary, mint and cumin) and then soaked in wine vinegar for between one to three days. After this, it’s hung up and slow-smoked in a special room using a fire fed with olive branches, local herbs and cedar or beechwood. Apaki is served either cold or finely sliced and heated in a frying pan, and you’ll find it in omelets as well.

It’s delightfully fragrant, salty and smoky. Good-quality apaki is soft and juicy even after being smoked.

It goes well with beans, enlivens sauces for pasta, eggs and salads, and is the perfect match for tsikoudia, Crete’s traditional strong spirit. A gourmet variation we tasted recently was made with rabbit and flavored with local dittany.

Louza was traditionally produced in the Cyclades following the annual slaughter of the family pig.

Every single part of that valuable animal was treated in such a way that a family could rely on its meat for several months. Louza is made from the tenderloin, which is cured in salt, rinsed well and then dipped in wine and/or treated to a rub of spices like pepper, allspice, clove, summer savory, fennel seed and cinnamon, depending on the island. It’s then wrapped in a piece of intestine and hung out to age and dry in the wind – preferably a northerly wind, according to the people of Tinos, who are considered experts. On Tinos, the louza tends to have a rich red-wine aroma – it’s soaked in the stuff – while the spices that stand out are fennel seed and clove. Its flavors are strong and deep, and it’s salty and only slightly oily. It’s the perfect meze to accompany the local raki, which is also flavored with fennel.

The locals like to cut the louza into thickish slices and enjoy it on its own or along with artichoke preserved in olive oil, a few slices of garlicky salami and a selection of the local cheeses for which Tinos is so well known. Louza also pairs beautifully with fruits like melon and figs, as well as with aromatic white and red wines.

3 4

121

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

H MNHMH TH EY H ––––

Της Μαρίας Χαψούλα

Τ

122

Ένα κοκκινιστό με πατάτες τηγανητές γίνεται αφορμή για να αναβιώσουν καλά κρυμμένες μνήμες και συναισθήματα από το μεγάλο ταξίδι της γεύσης.

τώρα έχω τον γιο μου. Το τζάκι είναι αναμμένο και στο τραπέζι είναι σερβιρισμένα ντολμαδάκια με πλούσιο αυγολέμονο, χορτόπιτα με φέτα και σπιτικό τραγανό χωριάτικο φύλλο και φυσικά το κοκκινιστό. Δίπλα μας κάθεται άλλη παρέα. Η πρώτη μπουκιά με τις τραγανές τηγανητές πατάτες, που έχουν απορροφήσει όλη τη νοστιμιά της σάλτσας, με πάει πολλά χρόνια πίσω. Η μνήμη της γεύσης μπορεί να βυθίζεται στον χρόνο, δεν ξεφτίζει όμως. Παραμένει αυτούσια και χρωματίζεται από τα συναισθήματα, τα πρόσωπα και τις ιστορίες που τη συνοδεύουν στο ταξίδι της εξέλιξης. Έτσι και το ταπεινό κοκκινιστό με τις πατάτες, ένα χειμωνιάτικο μεσημέρι στον Παρνασσό.

i l l u st r at i o n : t h a n o s k a ko l i r i s

α πόδια μου βυθίζονται στο χιόνι μέχρι το γόνατο. Ο αδελφός μου είναι ήδη δίπλα μου, με πιάνει απ’ το χέρι και, πριν το καταλάβω, μια τεράστια μπάλα χιονιού καλύπτει το πρόσωπό μου και αρχίζω να στριγκλίζω. Προσπαθώ να ανταποδώσω, αλλά δυσκολεύομαι. Ένα βήμα εκείνος, τρία εγώ για να τον φτάσω. Και το παιχνίδι ξεκινά στις πλαγιές του Παρνασσού. Στο μεταξύ καταφθάνει και η υπόλοιπη παρέα. Τρέξιμο, χιονοπόλεμος, φωνές, γέλια, αξέχαστες αναμνήσεις. Κάποια στιγμή ακούω τη φωνή του μπαμπά να μας καλεί να γυρίσουμε. Ήρθε η ώρα για φαγητό. Αναμνηστική φωτογραφία, πειράγματα και γρήγορα στο αυτοκίνητο, να προλάβουμε καλό τραπέζι στην ταβέρνα του Μπάμπη. Κατεβαίνοντας απ’ το χιονοδρομικό κέντρο, ομίχλη σκεπάζει τις κορυφές των βουνών. Στη διαδρομή, αέρας και χιονόνερο αναμετριούνται, κάνοντας την κατάβαση πιο δύσκολη σε ένα τοπίο άγριο και επιβλητικό. Απόκρημνες πλαγιές, επικίνδυνες στροφές, έλατα καλυμμένα με το λευκό βελούδινο πέπλο. Φτάνουμε στο Λιβάδι, αρκετά χρόνια πριν μεταμορφωθεί σε κέντρο χειμερινού τουρισμού, με σαλέ, resorts με spa και μαγαζιά. Παράγκες βοσκών, τσοπανόσκυλα και χωράφια υπήρχαν εδώ, γι’ αυτό και η περιοχή λέγεται και Καλύβια. Άντε και μια δυο σκόρπιες ταβέρνες στην άκρη του δρόμου για τους σκιέρ που δεν θέλουν να μπλέξουν στην Αράχωβα. Δεν ξέρω αν ο Μπάμπης είναι η καλύτερη επιλογή, στη δική μου όμως συνείδηση αυτό είναι αυτονόητο, αφού το εγκρίνει ο μπαμπάς. Είναι νωρίς για φαγητό κι έτσι η σάλα δεν είναι γεμάτη. Οι μεγάλοι σε ένα τραπέζι και τα παιδιά στο διπλανό, «αυτό που είναι μπροστά στο τζάκι», παρακαλώ τον υπεύθυνο. Όσο για το φαγητό; Σπιτικές πίτες, ζεστές σούπες, ψητά της ώρας και της σούβλας που λιώνουν στο στόμα και θαυμάσια μαγειρευτά, μελωμένα και περιποιημένα. Όλα καλομαγειρεμένα με τα λιγοστά ντόπια προϊόντα της περιοχής. Το αγαπημένο μου πιάτο εδώ είναι το αρνί κοκκινιστό και κανελάτο με φρεσκοκομμένες πατάτες τηγανητές, βουτηγμένες στη σάλτσα του. Ένα αριστούργημα υψηλής γαστρονομίας μέσα στην απλότητά του. Γυρίζω το βλέμμα μου μέσα στην αίθουσα και δίπλα μου

GASTRONOMY

THE MEMORY OF TASTE ––––

By Maria Chapsoula

I

t's a memory that's still as clear as ever: I sink into the snow, all the way up to my knees. My brother is at my side in an instant; he grabs my arm. Before I know it, he’s rubbing a huge snowball into my face and I start to shriek. I do my best to get back at him, but it’s tough. Every one of his steps is three of mine.

It’s playtime on the slopes of Mt Parnassus. The rest of our friends arrive. Snow angels, snowball wars, shrieks and laughter – such fun, unforgettable. At some point, I hear οur dad's voice calling us back. It’s time for lunch. A group photo, a bit of teasing, and then it’s quickly back to the car to make it to Babis’ taverna before all the good tables are taken.

Fog starts to cover the mountaintops as we drive down from the ski resort. Strong wind and sleet conspire to make our descent even harder in this wild and awe-inspiring landscape, one of dizzying heights, hairpin bends and fir trees covered in white veils.

We reach Livadi – this was many years before it became the high-end winter destination it is today, with chalets, spa resorts and boutiques. This area used to be nothing more than fields dotted with sheep shacks, which is why the locals called it Kalyvia, meaning "cabins." There were also a few tavernas here and there on the side of the road, mainly serving skiers who didn't want to get caught up in the crowds at Arachova.

Looking back, I don’t know if Babis’ was the best choice, but in my mind there was no other option, because this was the one that Dad had chosen. It was early when we arrived and the dining room wasn't full. The grownups sat at one table and the kids at another nearby. “Over by the fireplace, please,” I begged the man who seated us. And the food? Homemade pies, steaming soups, grilled and spit-roasted meats that melted in your mouth and wonderful oven-baked dishes and casseroles, all hearty and well-cooked. My favorite that day was the lamb in a tomato sauce seasoned with cinnamon, served with fried potatoes to sop up the sauce: a masterpiece of haute cuisine in its simplicity.

As I look around the same room today, it is my son who sits beside me. The fireplace is lit and the table is laden with stuffed vine leaves in a rich egg-lemon sauce, a fragrant pie with wild greens and feta enveloped in crunchy homemade pastry and, of course, my lamb. A different group sits at the table with us. My first forkful of potatoes that have soaked up all the goodness of the sauce takes me back a few decades.

The memory of taste may go way back in time, but when it storms back it is always immediate and colored by the emotions, the people and the stories that accompanied it on its journey from the past to the present. And so it is with this humble braised lamb in a red sauce with potatoes that is once again my lunch on a winter's day on Parnassus.

Meat in a rich tomato sauce served with french fries stirs hidden memories and feelings on a journey full of flavors.

123

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Λίγο πριν χειμωνιάσει, οι σεφ των εστιατορίων αρχίζουν να σχεδιάζουν το επόμενο μενού. Ερευνούν προϊόντα από Έλληνες και ξένους διακεκριμένους παραγωγούς, ψάχνουν για ποιοτικά υλικά και καρπούς του φθινοπώρου και του χειμώνα. Στις κουζίνες τους φτάνουν μήλα, κυδώνια, χορταρικά, χοιρινό και μοσχάρι εξαιρετικής εκτροφής, πουλερικά, θαλασσινά της εποχής, πλούσια σε λιπαρά τυροκομικά και ζυμαρικά από οικοτεχνίες. Οι μάγειρες συμβουλεύονται τα μαγειρικά τους τετράδια και προβάρουν τις πληθωρικές τους σάλτσες. Αναπαράγουν συνταγές με δημοφιλείς γευστικούς συνδυασμούς, που πάντα αρέσουν στους διεθνείς επισκέπτες τους, αλλά τολμούν και απροσδόκητα ταιριάσματα για το κοινό που φτάνει στην Αθήνα, ώστε να επιβεβαιωθεί η γαστρονομική της φήμη. Με την Ακρόπολη σε πρώτο πλάνο και το κρασί πάντα στο επίκεντρο, ανεβείτε στα roof gardens των Electra Hotels της Αθήνας, για ένα αξέχαστο γεύμα που τα έχει όλα.

Εντυπωσιακές δημιουργίες που πρωταγωνιστούν στα χειμωνιάτικα μενού των roof garden εστιατορίων Electra. Της Νένας Δημητρίου / Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αντωνιάδης

Show-stopping selections from the winter menus of the roof garden restaurants at the Electra Hotels.

By Nena Dimitriou / Photos: Alexandros Αntoniadis

TOP DINING

124

Long before winter sets in, the restaurant chefs begin designing their next menu. They research the products offered by distinguished Greek and foreign producers, looking for quality ingredients. They consider the fruits of fall and winter. Soon, apples, quinces and autumnnal greens will begin making their way into kitchens, alongside seasonal seafood, rich cheeses, pasta produced by cottage industries, and meat from animals reared in ways that augment its flavor. The chefs consult their culinary notebooks and carefully adjust their voluptuous sauces. They reproduce those recipes with popular flavor combinations that are always a hit with their international guests, but they experiment with unexpected pairings, too, reaffirming the city’s reputation for gastronomic innovation. Make your way up to the roof gardens of the Electra Hotels in Athens – with the Acropolis in the background and with great wine always centerstage for an unforgettable meal that has it all.

GASTRONOMY

125 Φιλέτο Black Angus με μανιτάρια king oyster, τρούφα και σάλτσα θυμαριού στον ανακαινισμένο όγδοο όροφο του Electra Palace Athens, που μεταξύ άλλων προσφέρει εκπληκτική θέα στην Ακρόπολη.

Black Angus filet with king oyster mushrooms, truffle slices and thyme sauce, at the restaurant on the renovated eighth floor of the Electra Palace Athens, which gazes out at the Acropolis at almost eye level.

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

126

Μους γιαουρτιού με μαστίχα, τραγανό τσουρέκι, μαρμελάδα τριαντάφυλλο και λίτσι, ένα διεθνές επιδόρπιο με ελληνική ψυχή στο μενού του Electra Palace Athens.

Yogurt mousse with mastic, crispy tsoureki (a brioche-type bread), rose jam and lychee, an international dessert with a Greek soul, on the menu at the Electra Palace Athens.

Τρυφερό χοιρινό Κρήτης, πουρές και κροκέτα κολοκύθας, ραβιόλι μήλου γεμιστό με γιαούρτι και κερκυραϊκό μείγμα μπαχαρικών σπετσερικό, ποπ κορν από φαγόπυρο και σάλτσα κόκκινου κρασιού στο Roof Garden του Εlectra Metropolis Athens.

Tender Cretan pork, pumpkin mash and pumpkin croquettes, apple ravioli stuffed with yogurt and the Corfiot blend of spices known as spetseriko, buckwheat popcorn and a red wine sauce, at the Roof Garden of the Εlectra Metropolis Athens.

127

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Σφυρίδα με χόρτα τσιγαριαστά, σάλτσα αυγολέμονο και λάδι άνηθου στο μεσογειακό μενού του XFloor, στο Electra Hotel Athens.

128

Προσούτο Ευρυτανίας, κρέμα μασκαρπόνε με αποξηραμένα φρούτα και coulis mango, ένα πιάτο που ενώνει τις χώρες της Μεσογείου, στο μενού του XFloor στο Electra Hotel Athens.

GASTRONOMY

White grouper with sautéed greens, avgolemono (egg-lemon sauce) and dill oil, from the Mediterranean menu of XFloor at the Electra Hotel Athens.

Evrytanian prosciutto, mascarpone cream with dried fruit and mango coulis, a dish that links the countries of the Mediterranean, from the menu of XFloor at the Electra Hotel Athens.

A

FOR ACCOMMODATION

âž³

Από αριστερά προς δεξιά: Μαρία Παπαστεργίου, Όλγα Ταξίδου, Ειρήνη Ιζμάν, Χριστίνα Γιαννείου, Αναστασία Ραμπίδου.

–––––––

Συναντήσαμε πέντε καμαριέρες από το προσωπικό των Electra Hotels and Resorts και συνειδητοποιήσαμε ότι το να φροντίζεις τους επισκέπτες και τα δωμάτιά τους απαιτεί υπερδυνάμεις.

130 _____________

WONDER

Της Νένας Δημητρίου Φωτογραφίες: Δημήτρης Βλάικος

––––––– From left to right Maria Papastergiou, Olga Taxidou and Irini Izman, Christina Gianneiou, Anastasia Rambidou.

We spoke with five Electra Hotels and Resorts housekeepers and learned that taking care of guests and keeping their rooms shipshape is no mean feat.

WOMEN

_____________

By Nena Dimitriou Photos: Dimitris Vlaikos

131

HOUSEKEEPING

«Το πιο σημαντικό είναι ο επόμενος ένοικος που θα συναντήσεις να σε δει χαμογελαστή και ξένοιαστη.»

Α

132

νοίγεις την πόρτα του δωματίου και αμέσως νιώθεις όμορφα. Επικρατεί μια τάξη και ηρεμία που σε ξεκουράζει. Το πρώτο πράγμα που θα προσέξεις είναι το κρεβάτι: το πολυτελές κεφαλάρι, τα αφράτα μαξιλάρια, το τέλεια στρωμένο πάπλωμα. Θες να «βουτήξεις». Πριν από αυτό όμως, θα ρίξεις απαραιτήτως μια ματιά απ’ το παράθυρο. Άραγε «βλέπει» Ακρόπολη; Στη συνέχεια θα μπεις στο μπάνιο – και εκεί κρίνεται ένα πολυτελές ξενοδοχείο. Λάμπει. Καταλαβαίνεις αμέσως ότι κάποιος το φρόντισε πριν από λίγο, αλλά έφυγε χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος, εκτός από το φρέσκο άρωμα της καθαριότητας. «Την καθαριότητα την αισθάνεσαι. Η πρώτη εντύπωση πρέπει να χαρίσει μια αίσθηση αρμονίας στον επισκέπτη, ότι το δωμάτιο είναι δουλεμένο, καθαρό, φροντισμένο. Να γίνουν όλα στην εντέλεια, χωρίς να καταλάβει κανείς πως εργάστηκες εκεί μέσα», εξηγεί η Μαρία Παπαστεργίου, καμαριέρα στο Electra Metropolis. Το κάνει να ακούγεται φυσικό, λες και το να τακτοποιείς περί τα είκοσι δωμάτια σε καθημερινή βάση, με την ίδια σχολαστικότητα και σε ελάχιστο χρόνο, είναι εύκολη υπόθεση. Η «ιεροτελεστία» που επαναλαμβάνεται από δωμάτιο σε δωμάτιο περιλαμβάνει πολλά περισσότερα από τον σωστό αερισμό, την αλλαγή των κλινοσκεπασμάτων και την απολύμανση. Τα απαραίτητα εργαλεία δεν εξαντλούνται στον εξοπλισμό και στα

αναλώσιμα. Χρειάζονται εκπαίδευση, οργάνωση, παρατηρητικότητα. Οι καμαριέρες με τον καιρό αναπτύσσουν αυτοματισμούς, βρίσκουν τον τρόπο να τα καταφέρνουν. «Επικοινωνούν» με τον χώρο, ξέρουν αμέσως τι χρειάζεται. Όσες είναι εκ χαρακτήρος τακτικές έχουν κερδίσει μια πρώτη μάχη με τον χρόνο. Η ρουτίνα της δουλειάς έχει πολλές ιδιαιτερότητες, όπως το να τακτοποιούν τα προσωπικά αντικείμενα των πελατών, αλλά χωρίς να παρεμβαίνουν στην ιδιωτικότητά τους. Η διακριτικότητα είναι κορυφαίο προσόν, όπως και η πειθαρχία. Δεν μετακινούν αντικείμενα άσκοπα, οι κινήσεις είναι μετρημένες. «Είναι στρεσογόνο να συναντάς ένα αρκετά ακατάστατο δωμάτιο, ο ένοικος να έχει καθυστερήσει την αναχώρησή του και να υπάρχει προγραμματισμένη άφιξη στα επόμενα 20 λεπτά. Συμβαίνει πολύ συχνά, ωστόσο το οργανόγραμμα του προσωπικού είναι έτσι δομημένο ώστε να μας στέλνουν “ενισχύσεις”. Μπορεί, εν τω μεταξύ, να προκύψει κάποια βλάβη. Δεν πρέπει να αποσυντονιστείς. Το πιο σημαντικό είναι ο επόμενος ένοικος που θα συναντήσεις να σε δει χαμογελαστή και ξένοιαστη», συμβουλεύει τις νεότερες η Χριστίνα Γιαννείου, που ασκεί ήδη οκτώ χρόνια το επάγγελμα. Στο πρόσωπο όλων τους φαίνεται η επιθυμία να σε φροντίσουν. Ακούν τις ανάγκες και βρίσκουν τρόπο να τις καλύψουν. Στα ρεπό τους καθαρίζουν το δικό τους σπίτι, με την ίδια φροντίδα και σχολαστικότητα. Είναι ηρωίδες, χωρίς αμφιβολία.

HOUSEKEEPING

“The most important thing is for the next guest to see you smiling and relaxed.”

J

ust stepping into the room makes you feel good, relaxed by the orderly calm that embraces you. The bed is invariably the first thing you notice: the comfortable headboard, the fluffy pillows and the perfectly positioned duvet that invites you to dive right in. Before that, though, you check the view: can you see the Acropolis? The next necessary inspection is of the bathroom – this where a luxury hotel really shows its worth. It sparkles. It’s clear that someone was here, cleaning it, just moments ago, leaving no trace except for a fresh scent.

“Cleanliness is something you sense instantly. The first impression a guest gets has to be one of harmony, that the room has been worked on, is clean and tidy. Every detail has to be perfect, but appear effortlessly so,” says Maria Papastergiou, a housekeeper at Electra Metropolis. She says it so naturally, as though cleaning 20 rooms or so every day, conscientiously and in a very small space of time, is a breeze. The “ritual” that is repeated in every room comprises a lot more than airing it out properly, changing the linen and cleaning it. It takes a lot more than just equipment and supplies. It takes training, an organized mind and a keen eye. After several years on the job, experienced housekeepers develop their

own system that helps them get the job done properly and fast. They can read a room with one glance, knowing exactly what’s needed. Needless to say, those who are tidy by nature have a distinct advantage.

The job isn't just routine, either; it has all sorts of particularities, such as tidying up guests’ personal belongings without invading their privacy. Discretion is key, as is discipline.

Objects are not moved without good reason, as everything has a purpose. “What is stressful is coming across a messy room, where a guest is late in departing and you’re expecting another guest in 20 minutes. It happens a lot, so the staff schedule is arranged in such a way so that there’s always backup where it’s needed. Encountering an unexpected problem is another challenge. You can’t let anything throw you. The most important thing is for the next guest to see you smiling and relaxed,” Christina Gianneiou, who has been doing this job for eight years, advises her younger colleagues.

Most importantly, housekeepers care. They heed guests’ needs and find a way to meet them. On their days off, they clean their own homes with the same amount of care and diligence. They are, without doubt, heroes.

133

134

Γίνετε μέλος του προγράμματος επιβράβευσης των Electra Hotels & Resorts, κερδίστε πόντους για κάθε ευρώ που ξοδεύετε και απολαύστε μοναδικά προνόμια και προσφορές.

–––––––––––––––

Become a member of the Electra Hotels & Resorts Rewards program to enjoy unique privileges and offers by gaining points with every euro you spend.

–––––––––––––––

By Alexandra Mandrakou

Tης Αλεξάνδρας Μανδράκου

ELECTRA

REWARDS Μ

έσα στον επόμενο μήνα έχετε στην ατζέντα σας δύο σημαντικά επαγγελματικά ταξίδια: ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη. Σας αρέσει να σας «καλομαθαίνουν». Θέλετε, κάθε φορά που βρίσκεστε μακριά από το σπίτι σας, να απολαμβάνετε τη σύγχρονη ελληνική φιλοξενία στην καλύτερη εκδοχή της. Να σας προσφέρονται εξειδικευμένες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, να επωφελείστε εκπτώσεων και προνομίων, να ζείτε κάθε λεπτό της διαμονής σας ως μοναδική εμπειρία. Στον όμιλο Electra Hotels & Resorts, οι πιστοί πελάτεςμέλη του προγράμματος επιβράβευσης Electra Rewards είναι όλοι τους ξεχωριστοί. Και, όταν κάνουν απευθείας την κράτησή τους, μέσω της ιστοσελίδας electrahotels.gr ή της εφαρμογής Electra Hotels & Resorts, όχι μόνο επιβραβεύονται, αλλά έχουν και τη δυνατότητα να επιλέξουν οι ίδιοι τον τρόπο: Συγκεντρώσατε πόντους στο Electra Palace ή στο Electra Hotel, όπου μένετε όταν βρίσκεστε στην Αθήνα για επαγγελματικό ταξίδι; Μπορείτε να τους αξιοποιήσετε κάνοντας τις οικογενειακές διακοπές σας στο Εlectra Palace της Ρόδου. Θέλετε να χαλαρώσετε από τους εντατικούς ρυθμούς μιας δύσκολης ημέρας; Απολαμβάνετε μια signature θεραπεία στο The Aegeo Spa του Electra Metropolis με αιθέρια έλαια και βότανα της ελληνικής γης σε ειδική τιμή μόνο για μέλη και «αποθηκεύετε» πόντους, τους οποίους θα εξαργυρώσετε αργότερα με άλλη υπηρεσία της επιλογής σας. Ονειρεύεστε ένα δείπνο για δύο με θέα στον Θερμαϊκό και στο δάσος του Σέιχ Σου στο πιο ρομαντικό εστιατόριο της Θεσσαλονίκης; Κλείνετε τραπέζι στο Orizontes Roof Garden του Electra Palace και συγκεντρώνετε, για άλλη μία φορά, πόντους, που γίνονται ασυναγώνιστα προνόμια. Όποια υπηρεσία και αν διαλέξετε, σε όποιο δωμάτιο των ξενοδοχείων του ομίλου Electra και αν μένετε, κερδίζετε πάντα.

Y

ou have two important business trips planned for next month: one in Athens and the other in Thessaloniki. You like being pampered. Each time you’re away from home, you want to be able to enjoy the very best in hospitality. You want to be offered highquality services, to benefit from discounts and privileges and to enjoy every moment of your stay.

What you should do then, is sign up as a member of the Electra Rewards Club. You can do this by downloading the Electra Hotels & Resorts app or by signing up online at electrahotels.gr. All loyal customers of the Electra Hotels & Resorts Group are valued so, when they book online or through the app, not only are they rewarded but they can also choose how.

If you have earned points during a business trip at the Electra Palace or the Electra Hotel in Athens, you can use them to go on a family holiday in Rhodes. If you'd like to relax after a difficult day, why not enjoy a signature therapy with ethereal oils and Greek herbs at the Electra Metropolis’ Aegeo Spa at a special, members-only price and get points which you can use later for a service of your choice? Ever dreamt of dining at Thessaloniki’s most romantic restaurant with its amazing views over the Thermaic Gulf? Book a table at the Orizontes Roof Garden of the Electra Palace and earn points for more unrivaled privileges. No matter what service you choose or wherever you stay within the Electra Group, you’re always a winner.

➻

135

Ε

κτός του συστήματος επιβράβευσης μέσω πόντων, τα μέλη του Electra Rewards επωφελούνται πολλαπλά: ταχύτερο Wi-Fi, δυνατότητα γρήγορου check-in, ποτό καλωσορίσματος και άλλα ειδικά προνόμια τους περιμένουν σε κάθε ξενοδοχείο του ομίλου. Για να γίνετε μέλος, αρκεί να κατεβάσετε στο κινητό σας τηλέφωνο δωρεάν την εφαρμογή Electra Hotels & Resorts ή να εγγραφείτε στο mini website (αναζητήστε το σχετικό banner πάνω δεξιά στην ιστοσελίδα electrahotels.gr). Αποθηκεύοντας την ψηφιακή κάρτα μέλους στο Wallet της ηλεκτρονικής σας συσκευής, μπορείτε να κάνετε ηλεκτρονικά την κράτησή σας, να διαχειρίζεστε τον λογαριασμό σας, να ενημερώνεστε για τους πόντους που έχετε συγκεντρώσει και να «κλείνετε» ξενοδοχειακές υπηρεσίες, όπου και αν βρίσκεστε. Η εφαρμογή προσφέρει επίσης δυνατότητα γρήγορου check-in, παραγγελίας στο δωμάτιο, αναφοράς βλαβών, ενημέρωσης για τις προσφορές της ημέρας στα ξενοδοχεία του ομίλου, chat με μέλος του προσωπικού και μικρά μυστικά για τους προορισμούς. Οι κάρτες Classic (νέα μέλη), Silver (πάνω από 50.000 πόντους) και Gold (πάνω από 120.000 πόντους) του Electra Rewards είναι προσωπικές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συγκέντρωση και την εξαργύρωση πόντων κατά τη διαμονή των μελών σε οποιοδήποτε από τα ξενοδοχεία Electra Hotels & Resorts σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη ή Ρόδο, καθώς και σε ένα δίκτυο επιλεγμένων συνεργατών, που συνεχώς διευρύνεται.

BENEFITS OF THE CLUB

Classic

Silver

Gold

Upon Enrollment

50,000 Points

120,000 Points

Best rate guaranteed for direct bookings

✔

✔

✔

Best available room in booked category*

✔

✔

✔

✔

✔

Room category upgrade* VIP check-in

✔

Early check-in (from 10:00)*

✔

✔

✔

✔

Premium

Premium

10% +

20% +

✔

✔

✔

–10%

–15%

–20%

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

Late check-out (until 15:00)* Wi-Fi

Fast

Bonus points Welcome drinks F&B outlets discounts Spa discounts Upgrade status gift Discounts and special benefits for partners

A

136

part from the rewards system, members can benefit in a number of other ways: quick check-in, a complimentary welcome drink, faster Wi-Fi and other special privileges at any one of the group’s hotels.

You can manage your account, monitor your points tally and book hotel services wherever you are by saving the digital member's card on your electronic device.

Via the Electra Hotels & Resorts app, you can access quick check-in, order room service, report problems, get updates on daily offers at the group’s hotels, talk to staff members and discover the local secrets that different destinations hold.

There are three categories of membership: Classic (new members), Silver (more than 50,000 points) and Gold (more than 120,000 points). The membership cards are personal and can be used to collect and redeem points during stays at any Electra Hotel in Athens, Thessaloniki or Rhodes. Points can also be redeemed at any of the establishments in the continuously expanding partnership network.

✔

* Subject to availability

Κατεβάστε την εφαρμογή μας δωρεάν Download our free mobile application

Electra Hotels & Resorts Kεντρικά γραφεία Βουλής 44, 105 57, Αθήνα, Ελλάδα T: 210-3370016 E: loyalty@electrahotels.gr

Electra Hotels & Resorts Head Offices 44 Voulis, 10557, Athens, Greece T: (+30) 210.337.0016 E: loyalty@electrahotels.gr

Κ Ε ΡΑ Μ Ι Κ Α , Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Χ Α Δ ΟΥΛ Η Σ

J OY, M A R WA N C H A M A A

Α Ρ Χ Ι Π Ε Λ Α Γ Ο Σ , Μ Α Ι Ρ Η Σ ΧΟ Ι Ν Α

ectra Art Space by Skoufa Gallery

Electra Art Space by Skoufa Gallery

H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΗΜΕΡΑ Η κομψή αίθουσα τέχνης στο ισόγειο του Electra Metropolis Athens ανοίγει ένα «παράθυρο» στη σύγχρονη εικαστική σκηνή της Ελλάδας. Της Μαρίας Κωβαίου Πόση τέχνη χωράει σε 55 τ.μ.; Εντυπωσιακοί πίνακες, γλυ-

138

πτά από ρητίνη, πήλινα χρηστικά ή μη, design σειρές κοσμημάτων, γυναικεία αξεσουάρ, μικρά και μεγαλύτερα χρωματιστά αντικείμενα με καθαρές γραμμές. Κάτι περισσότερο από ένα ιδιαίτερο art shop της πόλης, το Electra Art Space της Gallery Skoufa είναι ένας χώρος που συμπυκνώνει την πορεία μιας γκαλερί 38 ετών στη σύγχρονη τέχνη. Το Art Space καλωσορίζει τον επισκέπτη με το φυσικό φως και τα έντονα χρώματα που το ντύνουν. Πρόκειται για μια πύλη επικοινωνίας των σύγχρονων δημιουργών της χώρας με τον έξω κόσμο, τους διεθνείς επισκέπτες και ενοίκους του ξενοδοχείου, αλλά και τους Αθηναίους που περνούν καθημερινά από τη γωνία Μητροπόλεως και Βουλής. «Είναι σημαντικό το ότι η διεύθυνση του ξενοδοχείου αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον χώρο που βρίσκεται στην πρόσοψη του Electra Metropolis για να προβάλει την ελληνική κουλτούρα», παραδέχεται ο διευθυντής της Gallery Skoufa, Γιάννης Καλλιγάς. Περισσότεροι από τριάντα εικαστικοί, γλύπτες και κεραμίστες, όπως και designers από τη διεθνή και την ελληνική σκηνή, αποτελούν το ζωντανό portfolio της Gallery Skoufa,

το οποίο συνεχώς ανανεώνεται. Εκτός από τις περιοδικές εκθέσεις, που θα ξεκινήσουν στις 5 Δεκεμβρίου με πρώτη την ατομική έκθεση του γλύπτη Στάθη Αλεξόπουλου, στη μόνιμη συλλογή βρίσκει κανείς έργα του διεθνούς φήμης καλλιτέχνη της neo-pop art, Patrick Rubinstein, τα φιλμ νουάρ σκίτσα με κάρβουνο του Σέρβου Petar Mirkovic και τους πίνακες του ανερχόμενου καλλιτέχνη Δημήτρη Ντόκου. Ακόμη, πίνακες και κεραμικά του Γιώργου Χαδούλη, τα χρωματιστά ποδήλατα του Ανδρέα Ψαράκου, τις εμβληματικές ελιές του Άγγελου Παναγιωτίδη και πολλά άλλα καλλιτεχνήματα. Φρέσκια πνοή στη συλλογή φέρνουν τα κοσμήματα της Nefelia Boutique από πλέξιγκλας, τα κοσμήματα με ύφασμα της Αλεξάνδρας Τσουκαλά και οι τσάντες της Δέσποινας Λιανού, όλα ιδιαίτερα αθηναϊκά σουβενίρ που δεν θα βρείτε πουθενά αλλού συγκεντρωμένα.

info Electra Art Space Μητροπόλεως 15 και Βουλής, τηλ. 211-1133007, ανοιχτά: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 11:0015:00, Τρίτη & Πέμπτη 11:00-20:00, Παρασκευή 11:00-18:00.

L O V E , PAT R I C K R U B I N S T E I N

ΑΤ Ι ΤΛ Ο , Π ΑΥΛ Ο Σ Σ Α Μ Ι Ο Σ D O G , Σ ΤΆ Θ Η Σ Α Λ Ε Ξ Ό Π ΟΥΛ Ο Σ

Electra Art Space by Skoufa Gallery

Electra Art Space by Skoufa Galler

GREEK ART TODAY The Electra Art Space by Skoufa Gallery, in the Electra Metropolis Athens, showcases the work of contemporary Greek artists.

By Maria Coveou How many artworks can you fit in 55 square meters? Paintings, sculptures, ceramic objects (both practical and decorative items), designer jewelry collections, women’s accessories and other colorful items can all be found here. Decidedly more than just another urban art shop, the Electra Art Space of the Skoufa Gallery is a venue that benefits enormously from the trajectory of a gallery with a 38-year presence on the contemporary art scene.

The Art Space welcomes visitors with plenty of natural light and bright colors. It is a gateway for communication between contemporary Greek artists and other creatives and the outside world, and between international visitors who are guests at the hotel and local Athenians who walk past the corner of Mitropoleos and Voulis Street every day. “It's significant that the hotel management decided to use this space on the side of the Electra Metropolis Hotel in order to showcase Greek culture,” says Yiannis Kalligas, director of the Skoufa Gallery.

More than 30 visual artists, sculptors, ceramicists and designers from the local and international scenes are contributing to what will be a continuously renewed collection, one that can

be thought of as a “living portfolio.” In addition to the temporary exhibitions that kick off on December 5 with the solo show of sculptor Stathis Alexopoulos, visitors are also invited to view the permanent collection, which includes works by Patrick Rubinstein – an internationally renowned neo-pop artist from France – film noir charcoal sketches by Serb artist Petar Mirkovic, and paintings by Dimitris Ntokos, an up-and-coming Greek artist. There are also George Hadoulis’ paintings and ceramics, colorful bicycle sculptures by Andreas Psarakos, Angelos Panayiotidis’ iconic olive trees and many other artworks.

The plexiglass jewelry by Nefelia Boutique, Alexandra Tsoukala’s fabric jewelry and the bags created by Despina Lianou are special Athenian souvenirs that you won’t find under the same roof anywhere else; here, they're the perfect complement to an invigoratingly fresh collection.

info Electra Art Space 15 Mitropoleos & Voulis, Tel. (+30) 211.113.3007, Open: Mon-Wed-Sat 11:00-15:00, Tue and Thu 11:00-20:00, and Fri 11:00-18:00

139

Η

Ο

Ι

Κ

Ο

Γ

Ε

Ν

Ε

Ι

Α

Γεννήθηκα στη Νότια Αφρική. Έμεινα εκεί μέχρι τα έντεκα, ώσπου επιστρέψαμε στην Ελλάδα, στην Αρκαδία. Ήρθα στην Αθήνα όταν πέρασα στα ΤΕΙ Τουριστικών Επιχειρήσεων. Οπότε η πορεία μου μέχρι τα δεκαοκτώ ήταν: Γιοχάνεσμπουργκ, Τρίπολη, Αθήνα. Έκτοτε μένω εδώ και μπορώ να πω ότι αυτή την πόλη την αγαπάω σφόδρα. Πάντα με συνέπαιρνε η Αθήνα, γιατί έχει συνεχείς εναλλαγές. Άλλη η Αθήνα πριν από το μετρό, άλλη η Αθήνα της κρίσης, άλλη τώρα που φεύγει η κρίση. Η αγαπημένη μου περίοδος ήταν πριν από το μετρό (2000). Τη νοσταλγώ εκείνη τη φάση. Είχα περπατήσει σχεδόν όλη την πόλη και ειδικά το κέντρο, Ακαδημίας, Σταδίου, Πανεπιστημίου, πλατεία Ομονοίας. Τώρα όμως η Αθήνα έχει άλλα καλά. Πλέον έχουν ανοίξει εστιατόρια και εμπορικά μαγαζιά παντού – το κέντρο σφύζει από ζωή. Η αγαπημένη μου γειτονιά είναι το Μετς. Μου αρέσουν η αρχιτεκτονική, το πράσινο και η ησυχία του. Μπορώ να χαθώ για ώρες περπατώντας στη Μάρκου Μουσούρου. Αγαπάω, επίσης, τα Πετράλωνα και το Κουκάκι, το οποίο από τη μία είναι urban και trendy, από την άλλη έχει έναν παλιομοδίτικο αέρα. Όσο για την πιο «αθηναϊκή» γωνιά της Αθήνας, που συμπυκνώνει τη φυσιογνωμία της, είναι νομίζω η Πλάκα. Παρόλο που είναι πολυδιαφημισμένη, η Πλάκα έχει μια ατμόσφαιρα που δεν την αλλάζω με τίποτα. Το καταφύγιό μου στην πόλη είναι το Μπρίκι, ένα γνωστό μπαρ στην πλατεία Μαβίλη, στο οποίο δουλεύει μια φίλη μου,

Τ

Ω

Ν

E

L

E

C

T

R

A

και πηγαίνω τα απογεύματα, όταν δεν έχει κόσμο, για να πιω μπίρα ή κρασάκι. Ένα άλλο μαγαζί που ανακάλυψα τα τελευταία χρόνια, κοντά στο ξενοδοχείο, είναι το Heteroclito (Πετράκη 30). Είναι ένα wine bar στο οποίο πηγαίνουμε με τους φίλους μου, γιατί έχει πλούσια κάβα με ιδιαίτερα ξένα, αλλά κυρίως ελληνικά κρασιά. Παρότι δεν είμαι πολύ του κοκτέιλ, πότε πότε πηγαίνω στο Noel (Κολοκοτρώνη 59B) και στο The Clumsies (Πραξιτέλους 30) – θεωρώ ότι και τα δύο φτιάχνουν πολύ καλά κοκτέιλ. Για παραδοσιακή ελληνική κουζίνα προτιμώ το Φίλεμα (Ρόμβης 16) και το Τριαντάφυλλο της Νοστιμιάς ή απλώς Τριαντάφυλλος, όπως συνηθίζουμε να το λέμε (Λέκκα 22). Έχει ψαρικά, χόρτα και είναι ωραίο στέκι για τσιπουράκι. Από έθνικ μαγαζιά μού αρέσει το The Indian Kitchen (Απόλλωνος 6) , που σερβίρει καθαρά ινδική κουζίνα, και ένα που έχει ανοίξει τον τελευταίο χρόνο με thai fusion πιάτα, το Mr. Pug (Νίκης 33). Όταν θέλω να απολαύσω ωραία θέα στην πόλη, πηγαίνω στο City Zen (Μητροπόλεως 80), που είναι αρκετά χαλαρό, ή στο The Zillers (Μητροπόλεως 54), που είναι λίγο πιο επίσημο. Βόλτες εκτός κέντρου κάνω αρκετές. Συνήθως ξεκινάω από το Καλαμάκι, το παίρνω παραλιακά προς Φάληρο, περνάω τον Φλοίσβο, όπου έχει και μια οργανωμένη μαρίνα με εστιατόρια και καταστήματα, για να καταλήξω στο πάρκο Σταύρος Νιάρχος. Είναι μια όμορφη διαδρομή με τα πόδια στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, που διαρκεί λιγότερο από μία ώρα.

«H Aθήνα έχει συνεχείς εναλλαγές» Γιάννα Παναγοπούλου | Gianna Panagopoulou Assistant restaurant manager / Electra Metropolis Athens

140

I was born in South Africa. I lived there until the age of 11, when my family returned to Greece and we settled in Arcadia. I moved to Athens when I enrolled in the tourism studies school of the Technological Educational Institute of Athens.

So, by the age of 18, it had been: Johannesburg, Tripoli and Athens. Ever since, though, I've lived in Athens and I love it.

I’ve always found Athens fascinating because it's always changing. Athens was a different city before it acquired the metro, different during the crisis and is different again now. My favorite time was around 2000, before the metro. I walked everywhere, and especially in the city center, around Academias, Stadiou, Panepistimiou and Omonia Square. That said, Athens has everything today. There are new restaurants and shops everywhere and the center is so full of life.

My favorite neighborhood is Mets. I like its architecture, greenery and tranquility. I can spend hours walking around it, and I particularly love Markou Mousourou Street. I also adore the districts of Petralona and Koukaki; they're urban and trendy but also have something traditional about them.

As for the most “Athenian” area of Athens, the neighborhood that is most representative, I think, is Plaka. Even though it's so over-advertised, I wouldn’t swap it for anything else.

My city haven is Briki, a well-known café-bar on Mavili

Square. A friend works there and I like to go in the early evening when it’s not too busy for a glass of beer or wine. Another place that I discovered quite recently and that's near the hotel is Heteroclito (30 Petraki). It’s a wine bar I like to visit with friends because it has an extensive list of special wines, mainly Greek but with some foreign labels, too. Although I’m not really into cocktails, I do like Noel (59B Kolokotroni) and The Clumsies (30 Praxitelous) – I think they both make very good cocktails.

For traditional Greek cuisine, I prefer Filema (16 Romvis) and To Triantafyllo tis Nostimias (22 Lekka), although we just call it Triantafyllo. I usually get fish and wild greens, and it’s a nice place for the proper tsipouro experience. My favorite ethnic restaurant is The Indian Kitchen (6 Apollonos), while for fusion, I'm fond of a place that opened recently, Mr Pug (33 Nikis). When I want a nice view, I go to City Zen (80 Mitropoleos), which is pretty laid back, or to The Zillers (54 Mitropoleos), which is a little bit more formal.

I like getting away from the center. I often head to Kalamaki and take the coastal road to Faliro, passing by Flisvos Marina with its restaurants and shops before ending up at the Stavros Niarchos Foundation Cultural Center. It’s a lovely walk along the Athens Riviera that takes less than an hour.

T

R

H

E

E

L

E

C

T

A

F

A

M

I

L

Y

© T H A L I A GA L A N O P O U LO U

“Athens is always changing”

141

ELECTRA

METROPOLIS

Athens

Σ

ε απόσταση μόλις 230 μέτρων από την πλατεία Συντάγματος, στο κέντρο της Αθήνας, το Electra Metropolis Athens υπόσχεται εμπειρίες διακριτικής πολυτέλειας, εμποτισμένες με retro chic αισθητική και άρωμα ’60s. Οι κλασικές αξίες, που εμπλουτίζονται με μοντέρνες πινελιές, κυριαρχούν στους χώρους του ξενοδοχείου. Όλους τους ορόφους διατρέχει η εντυπωσιακή εικαστική εγκατάσταση που δημιούργησε στο αίθριο ο Αλέκος Φασιανός, το Roof Garden προσφέρει θέα 360 μοιρών στην πόλη, ενώ τα 216 πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια και σουίτες του ξενοδοχείου υπηρετούν με τον πλέον σύγχρονο τρόπο την ελληνική φιλοξενία. Οι παροχές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν: αυτόνομο κλιματισμό, 40" Smart LED τηλεοράσεις, δωρεάν Wi-Fi, απευθείας τηλεφωνικές γραμμές στο δωμάτιο και στο μπάνιο, ξύλινα πατώματα, προϊόντα περιποίησης Κορρές και μεγεθυντικό καθρέφτη στο μπάνιο. Επιπλέον, οι σουίτες έχουν λευκά μαρμάρινα μπάνια, ξύλινο πάτωμα, καφετιέρα και 48" Smart LED τηλεόραση, ενώ μερικές προσφέρουν μαγευτική θέα στην Ακρόπολη. Στον 10ο όροφο, το Metropolis Roof Garden προσφέρει πρωινό με πληθώρα ελληνικών γευστικών επιλογών, καθώς επίσης μεσημεριανό ή δείπνο βασισμένο στη σύγχρονη fusion ελληνική κουζίνα. Στο «M» bar σάς περιμένουν δροσιστικά κοκτέιλ και ασιατικό finger food, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες θα απολαύσετε τον αττικό ήλιο στην εξωτερική πισίνα με την προνομιακή θέα στην Ακρόπολη και στον Λυκαβηττό. Στο κέντρο ευεξίας θα επιλέξετε την υπηρεσία spa της επιλογής σας, θα χαλαρώσετε στο jacuzzi και στην εσωτερική πισίνα, και θα αποδράσετε από τους εντατικούς ρυθμούς της καθημερινότητας στη σάουνα και στο χαμάμ.

To Εlectra Metropolis Athens αποτελεί ιδανική επιλογή για τη διεξαγωγή οποιασδήποτε κοινωνικής ή επαγγελματικής εκδήλωσης. Οι 5 χώροι συνεδρίων και εκδηλώσεων του ξενοδοχείου είναι πλήρως εξοπλισμένοι, διαθέτουν κλιματισμό και φυσικό φωτισμό και μπορούν να φιλοξενήσουν έως και 320 άτομα.

με μια ματια • 216 δωμάτια (132 Classic & Art, 42 Superior, 7 Executive και 16 Deluxe δωμάτια, 8 σουίτες και 11 Αcropolis σουίτες) • 2 εστιατόρια (Μetropolis Roof Garden, The Library) • 2 μπαρ (M Bar, Atrium) • 5 χώροι συνεδρίων και εκδηλώσεων (Magnolia, Thyme, Rosemary, Lavender, Jasmine) χωρητικότητας 204 ατόμων σε σχολική διάταξη και 320 ατόμων σε θεατρική διάταξη • Fitness and Wellness Center (spa, γυμναστήριο, εσωτερική πισίνα, Jacuzzi, χαμάμ, σάουνα), εξωτερική πισίνα, δωρεάν Wi-Fi

info

Electra Metropolis Athens Μητροπόλεως 15, τηλ. 214-1006200 Για κρατήσεις: 210-3370100

L

ocated just 230 meters from Syntagma Square in the heart of Athens, the Electra Metropolis Athens promises an experience of discreet luxury infused with a retro-chic aesthetic and a 1960s feel. The interior design embraces classical values and enriches them with modern brushstrokes; the focal point of the lobby is the installation that runs all the way up the atrium, created exclusively for the hotel by artist Alekos Fassianos. The roof garden, meanwhile, offers a 360-degree view of the city, while the 216 fully equipped rooms and suites offer a modern take on traditional Greek hospitality.

The special features include independent air conditioning, 40" Smart LED TVs, free Wi-Fi, telephones in the bedrooms and bathrooms, wood floors, Korres personal care products and a magnifying mirror in the bathrooms. Τhe suites come with white marble bathrooms, wood floors, coffee machines and 48" Smart LED TVs; some also boast magnificient Acropolis views.

On the 10th floor, the Metropolis Roof Garden serves a plethora of Greek selections for breakfast, as well as lunch and dinner based on modern fusion Greek cuisine. The M Bar specializes in restorative cocktails and Asian finger food, while in the summer months you can bask in the Attic sun beside the outdoor pool while looking out at the Acropolis and Lycabettus Hill. At the wellness center, you can choose from a menu of different spa treatments, relax in the Jacuzzi or the indoor pool, or escape the harried pace of day-to-day life in the sauna or the hamam steam bath.

The Εlectra Metropolis Athens is a perfect choice for any social or professional function, as our five conference and events halls are fully equipped with air conditioning, have plenty of natural light, and can accommodate up to 320 people in total.

at a glance • 216 rooms (132 classic and art, 42 superior, 7 executive and 16 deluxe rooms, 8 suites and 11 Acropolis suites) • 2 restaurants (Μetropolis Roof Garden, The Library) • 2 bars (M Bar, Atrium) • 5 conference and events halls (Magnolia, Thyme, Rosemary, Lavender and Jasmine) with a capacity of 204 in a classroom arrangement and 320 in a theater arrangement • Fitness and wellness center (spa, gym, indoor pool, Jacuzzi, hammam steam bath and sauna), outdoor pool, free Wi-Fi

info

Electra Metropolis Athens 15 Mitropoleos, Tel. (+30) 214.100.6200, Reservations: (+30) 210.337.0100

143

ELECTRA

PALACE

Athens Η

μεγαλοπρέπεια και ο αέρας μιας άλλης εποχής συναντούν τη φιλοξενία πέντε αστέρων στην ιστορική καρδιά της Αθήνας, στην Πλάκα. Η κλασική αρχιτεκτονική και διακόσμηση του Electra Palace Athens εναρμονίζονται με την αριστοκρατικότητα της συνοικίας, ενώ η καλαισθησία και η πολυτέλεια συνδυάζονται με την προνομιακή θέα στην Ακρόπολη. Από τα μαρμάρινα μπάνια και τα αφράτα παπλώματα μέχρι τα χειροποίητα χαλιά και τα κλασικά έπιπλα, όλα ενισχύουν τον εκλεπτυσμένο χαρακτήρα και τη διαχρονική φινέτσα του ξενοδοχείου. Οι παροχές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν: δορυφορικές τηλεοράσεις, ηλεκτρονικά χρηματοκιβώτια, Wi-Fi σύνδεση και πλήρως εξοπλισμένα μπάνια με στεγνωτήρα μαλλιών, μπουρνούζια, παντόφλες, μεγεθυντικό καθρέφτη. Διατίθενται επίσης αντιαλλεργικά δωμάτια, στα οποία εφαρμόζεται η διαδικασία PURE εξασφαλίζοντας ένα ιδανικό περιβάλλον για τη διαμονή σας. Στον 5ο όροφο, το βραβευμένο roof garden εστιατόριο με την ελληνική δημιουργική κουζίνα του και τη θέα στην Ακρόπολη αποτελεί κορυφαία εμπειρία, ενώ στους αναπαυτικούς δερμάτινους καναπέδες του Duck Tail, μπαρ εμπνευσμένου από τις παραδοσιακές βρετανικές λέσχες, θα απολαύσετε το αναψυκτικό ή το ποτό σας πριν από την επόμενη επαγγελματική σας συνάντηση ή την επόμενη εξόρμησή σας στην πόλη. Το κέντρο ευεξίας, με τις πλήρεις υπηρεσίες spa, το jacuzzi και τη σάουνα, προσφέρει στιγμές περιποίησης και αναζωογόνησης. Τους καλοκαιρινούς μήνες, η εξωτερική πισίνα αποτελεί όαση δροσιάς στο κέντρο της Αθήνας και σε συνδυασμό με το poolbar είναι το σημείο όπου θα χαλαρώσετε και θα δροσιστείτε. Για τις επιχειρηματικές σας συναντήσεις, τη διοργάνωση ενός επιτυχημένου συνεδρίου, τη δεξίωση ή οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση, οι τέσσερις χώροι εκδηλώσεων είναι πλήρως εξοπλισμένοι, διαθέτουν κλιματισμό και φυσικό φωτισμό και μπορούν να φιλοξενήσουν έως και 540 άτομα.

με μια ματια • 155 δωμάτια (103 Standard & 32 Superior δωμάτια, 9 Junior σουίτες, 10 σουίτες, 1 προεδρική σουίτα) • 1 εστιατόριο (Electra Roof Garden Restaurant) • 2 μπαρ (Duck Tail Bar, Pool Bar) • 4 χώροι συνεδρίων και εκδηλώσεων (Αλκυόνη, Ηλέκτρα, Λευκοθέα, Ballroom) συνολικής χωρητικότητας 291 ατόμων σε σχολική διάταξη και 540 ατόμων σε θεατρική διάταξη • Spa and Wellness Center, εξωτερική πισίνα, Fitness Center (γυμναστήριο, εσωτερική πισίνα, Jacuzzi, σάουνα), free Wi-Fi, υπόγειο πάρκινγκ

info

144

Electra Palace Athens Nαυάρχου Νικοδήμου 18-20, τηλ. 210-3370000 Για κρατήσεις: 210-3370100

A

n air of grandeur from a bygone era meets five-star hospitality at the Electra Palace Athens in Athens’ historic district of Plaka, where classic architecture and design are in harmony with the aristocratic flair of the district, and the luxurious elegance of the interior spaces is complemented by privileged views of the Acropolis.

At the Electra Palace Athens, every last detail is made to count: from the marble bathrooms and fluffy duvets to the handmade rugs and classic furnishings, everything is designed to highlight the hotel’s sophisticated character. Among many of its special features are satellite TVs, electronic safes, full Wi-Fi coverage and fully equipped bathrooms with hairdryers, bathrobes, slippers and a magnifying mirror. The hotel also offers hypoallergenic rooms (maintained using the PURE method) to ensure a perfect stay. On the fifth floor, the awardwinning roof garden restaurant is an incredible experience, offering creative Greek cuisine and a magical Acropolis view, while on the comfortable sofas of the Duck Tail Bar – inspired by the concept of a British gentlemen’s club – you can enjoy a refreshment or drink while planning your next business meeting or city outing.

The wellness center offers full spa services, including a Jacuzzi and sauna for those special moments of pampering and rejuvenation, while in the summer months the outdoor pool is an oasis in the city center and, in combination with the pool bar, the best spot to chill out and cool off.

Ideal for business meetings, a successful business conference, a formal reception or the dinner party of your dreams, the hotel has four conference and events halls (fully equipped with air conditioning and plenty of natural light) that can accommodate up to 540 people in total for any type of event.

at a glance • 155 rooms (103 standard and 32 superior, 9 junior suites, 10 suites, 1 presidential suite) • 1 restaurant (The Electra Roof Garden Restaurant) • 2 bars (Duck Tail Bar, pool bar) • 4 conference and events halls (Alkioni, Electra, Lefkothea and the Ballroom) with a total capacity of 290 in a classroom arrangement and 540 in a theater arrangement • Spa and wellness center, outdoor pool, fitness center (gym, indoor pool, Jacuzzi and sauna), free Wi-Fi, underground parking

info

Electra Palace Athens 18-20 Navarhou Nikodimou, Tel. (+30) 210.337.0000 Reservations: (+30) 210.337.0100

© P E R I K L E S M E R A KO S

ELECTRA

HOTEL

Athens Ε

ίτε βρίσκεστε στην Αθήνα για επαγγελματικούς λόγους είτε για διακοπές, το Electra Hotel Athens, στην εμπορική καρδιά της πόλης, στον πεζόδρομο της Ερμού, είναι ιδανικό. Τα άνετα δωμάτια και οι πλούσιες παροχές θα σας χαρίσουν μια αξέχαστη εμπειρία διαμονής, ενώ η προνομιακή θέση του θα σας επιτρέψει να απολαύσετε τα αξιοθέατα και τη ζωή στο κέντρο της Αθήνας, αξιοποιώντας στο έπακρο τον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο σας. Τα 106 πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια και οι τρεις ανακαινισμένες σουίτες του ξενοδοχείου έχουν κομψή διακόσμηση σε απαλές αποχρώσεις και μπαλκόνια με θέα την πλατεία Συντάγματος και τον πεζόδρομο της Ερμού. Οι παροχές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν: πλήρως εξοπλισμένα μαρμάρινα μπάνια με μπουρνούζια, σεσουάρ μαλλιών, παντόφλες, παράθυρα με διπλά τζάμια, ξύλινα πατώματα, χρηματοκιβώτιο στο δωμάτιο, δωρεάν Wi-Fi. Στο ολοκαίνουργιο roof garden café-restaurant Χfloor του ξενοδοχείου θα απολαύσετε το πρωινό σας ή κάποιο από τα γεύματα της ημέρας, με θέα την Ακρόπολη και τον Λυκαβητό. Στο Terra Café-Wine Bar-Restaurant θα κάνετε ένα διάλειμμα από τη βόλτα ή το επαγγελματικό σας πρόγραμμα, για να πιείτε τον καφέ σας και να δοκιμάσετε επιλεγμένα κρασιά του ελληνικού αμπελώνα, τα οποία θα συνοδεύσετε με μεσογειακά πιάτα και σνακ. Για να αποβάλετε το στρες της ημέρας ή απλώς να χαλαρώσετε, μπορείτε, κατόπιν συνεννόησης, να απολαύσετε μια συνεδρία μασάζ στο δωμάτιό σας από έμπειρους επαγγελματίες θεραπευτές. Ο χώρος εκδηλώσεων Electra, χωρητικότητας 60 ατόμων, είναι πλήρως εξοπλισμένος, διαθέτει κλιματισμό και φυσικό φωτισμό και μπορεί να φιλοξενήσει επαγγελματικές συναντήσεις, εκπαιδευτικά σεμινάρια και άλλες εκδηλώσεις.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ • • • •

109 δωμάτια (106 Standard, 3 σουίτες) 1 Roof Garden Café-Restaurant (Χfloor) 1 Café-Wine Bar-Restaurant (Terra) 1 χώρος εκδηλώσεων (Εlectra, χωρητικότητας 40 ατόμων σε σχολική διάταξη και 60 ατόμων σε θεατρική διάταξη) • Δωρεάν Wi-Fi, πάρκινγκ (στο Electra Palace)

W

hether you’re in Athens on business or vacation, the Electra Hotel Athens is ideally located right in the center of the shopping district, on the pedestrianized strip of Ermou Street. Its comfortable rooms and high-quality services guarantee an unforgettable stay, while its privileged location allows you to enjoy the sights and attractions of the city center, making the most of your time.

Our 106 fully equipped rooms and three suites have elegant décor in soft color tones as well as balconies overlooking Syntagma Square and the pedestrianized section of Ermou Street. Special features include: fully equipped marble bathrooms with hairdryers; bathrobes and slippers; soundproof windows; wooden floors; room safes and free Wi-Fi. At the new roof garden café-restaurant Χfloor, you can enjoy breakfast or other meals with a view of the Acropolis and Lycabettus Hill; later, you can take a break from sightseeing or business at the café-wine bar-restaurant Terra with a cup of coffee or a glass of wine from selected Greek vineyards, along with Mediterranean dishes and snacks. If you need to get rid of some of the day’s stress, you can arrange for an inroom massage treatment by experienced professionals. The 60-person events hall is fully equipped, has air conditioning and natural light, and is perfect for hosting business meetings, professional conferences or other events.

AT A GLANCE • • • •

109 rooms (106 standard, 3 suites) 1 roof garden café-restaurant (Χfloor) 1 café-wine bar-restaurant (Terra) 1 events hall (The Εlectra, with a capacity of 40 in a classroom arrangement and 60 in a theater arrangement) • Free Wi-Fi, parking (at the Electra Palace)

info

Electra Hotel Athens 5 Ermou, Tel. (+30) 210.337.8000 Reservations: (+30) 210.337.0100

info

Electra Hotel Athens Ερμού 5, τηλ. 210-3378000 Για κρατήσεις: 210-3370100

147

ELECTRA

PALACE

Thessaloniki Τ

nextricably associated with Aristotelous Square, one of Greece’s most iconic urban spaces, the Electra Palace Thessaloniki is without doubt a jewel in the city’s crown.

The imposing structure, with a façade inspired by Byzantine architecture and a neoclassical interior, the view over the Thermaic Gulf and the impressive services and amenities it offers all make it a truly special option whether you're visiting the city for business or pleasure. The Olympion Cinema, flagship of the Thessaloniki International Film Festival, is located right across the square, while you're also just a short distance from the main shopping street, the Thessaloniki International Exhibition Center and most of the city’s major monuments, museums and sights.

The wood paneling, marble and wood parquet floor, plush carpets, luxuriant fabrics, Cabriole and Chesterfield sofas and other ornate furnishings are all in harmony with the space’s grand atmosphere. The individual rooms are extremely comfortable, fully sound-proofed and come equipped with features such as room safes and a direct phone line from both the bedside and the bathroom, as well as bathrobes and slippers.

The hotel has an indoor and an outdoor swimming pool, a gym, a spa and the Orizontes Roof Garden Bar & Restaurant on the top floor, where you can enjoy breakfast, a light lunch or a fine dinner. All of the superior and executive rooms, as well as the suites, look out onto Aristotelous Square and the sea. The hotel has five conference and events halls equipped with state-of-the art technology to ensure a successful business or social event.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

• 138 rooms (130 classic, premium, superior and executive rooms, 4 junior suites, 2 superior suites and 2 executive suites) • 1 restaurant (Orizontes Roof Garden Bar and Restaurant) • 1 bar (Εxcelsior) • 5 conference and events halls (Makedonia I and II, Byzantio I and II, Olympiada) with a capacity of 165 in a classroom arrangement and 445 in a theater arrangement • Εlectra Fitness Center (spa, gym, Jacuzzi, indoor pool and Turkish-style sauna), outdoor pool, free Wi-Fi

• 138 δωμάτια (130 Classic, Premium, Superior & Executive δωμάτια, 4 Junior σουίτες, 2 Superior σουίτες και 2 Executive σουίτες) • 1 εστιατόριο (Orizontes Roof Garden Bar & Restaurant) • 1 μπαρ (Εxcelsior Bar) • 5 χώροι συνεδρίων και εκδηλώσεων (Μακεδονία Ι, Μακεδονία ΙΙ, Βυζάντιο Ι, Βυζάντιο ΙΙ, Ολυμπιάδα) συνολικής χωρητικότητας 165 ατόμων σε σχολική διάταξη και 445 ατόμων σε θεατρική διάταξη • Εlectra Fitness Center (spa, γυμναστήριο, jacuzzi, εσωτερική πισίνα, σάουνα τουρκικού στυλ), εξωτερική πισίνα, δωρεάν Wi-Fi

info

148

I

αυτισμένο με την πλατεία Αριστοτέλους, μία από τις πιο εμβληματικές της Ελλάδας, το Electra Palace Thessaloniki αποτελεί κόσμημα της πόλης. Η επιβλητική αρχιτεκτονική του με την εμπνευσμένη από το Βυζάντιο πρόσοψη και το νεοκλασικό εσωτερικό, η θέα του στον Θερμαϊκό και οι εντυπωσιακές παροχές του το καθιστούν εξαιρετική επιλογή διαμονής, είτε επισκέπτεστε την πόλη για επαγγελματικούς λόγους είτε για αναψυχή: το σινεμά Ολύμπιον, όπου πραγματοποιείται το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ξενοδοχείο, ενώ ελάχιστα απέχουν η αγορά του κέντρου, το Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης και τα περισσότερα σημαντικά μνημεία, μουσεία και αξιοθέατα. Οι ξύλινες επενδύσεις, τα μαρμάρινα παρκέ και τα ξύλινα πατώματα, τα μαλακά χαλιά, τα πολυτελή υφάσματα, οι Cabriole και Chesterfield καναπέδες, καθώς και τα περίτεχνα έπιπλα εναρμονίζονται ιδανικά με τη μεγαλοπρέπεια του χώρου. Την εμπειρία διαμονής ολοκληρώνουν τα άνετα και πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια (με παροχές όπως πλήρη ηχομόνωση, χρηματοκιβώτιο, μπουρνούζια, παντόφλες, σεσουάρ, απευθείας τηλεφωνική γραμμή στο δωμάτιο και στο μπάνιο), η εσωτερική και εξωτερική πισίνα, το γυμναστήριο, το spa και το εστιατόριο Orizontes Roof Garden, όπου θα απολαύσετε το πρωινό, ένα ελαφρύ γεύμα ή το δείπνο σας. Όλα τα Superior και Executive δωμάτια, όπως επίσης και οι σουίτες, έχουν θέα στην πλατεία Αριστοτέλους και στη θάλασσα. Το ξενοδοχείο διαθέτει πέντε χώρους συνεδρίων και εκδηλώσεων εξοπλισμένους με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, που εξασφαλίζουν την άρτια και επιτυχημένη διοργάνωση οποιασδήποτε επαγγελματικής ή κοινωνικής εκδήλωσης.

Electra Palace Thessaloniki Πλατεία Αριστοτέλους 9, τηλ. 2310-294040 Για κρατήσεις: 2310-294011

AT A GLANCE

info

Electra Palace Thessaloniki 9 Aristotelous Square, Tel. (+30) 2310.294.040 Reservations: (+30) 2310.294.011

ELECTRA

PALACE

Rhodes Κ

υριολεκτικά πάνω στο κύμα, σε απόσταση μόλις 10 λεπτών με το αυτοκίνητο από τη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, με δική του παραλία και μια ατέλειωτη λίστα δραστηριοτήτων και παροχών, το Electra Palace Rhodes δεν είναι απλώς ένα ξενοδοχείο, αλλά προορισμός. Θα ξεκινήσετε την ημέρα με ένα χορταστικό πρωινό στο Electra’s Restaurant, θα κάνετε μαθήματα κατάδυσης ή γιόγκα στην παραλία, θα επιλέξετε το βιβλίο της αρεσκείας σας στην αίθουσα ανάγνωσης του resort και θα χαλαρώσετε στην κομψή εξέδρα ηλιοθεραπείας. Θα γευτείτε γαστρονομικές προτάσεις από διαφορετικές εθνικές κουζίνες, θα απολαύσετε διαμονή υψηλού επιπέδου στα καλαίσθητα δωμάτια και στις οικογενειακές σουίτες, θα αφεθείτε στα έμπειρα χέρια των ειδικών του spa ολιστικών θεραπειών, ενώ τα παιδιά σας θα απασχολούνται δημιουργικά στον άρτια στελεχωμένο βρεφονηπιακό σταθμό και στον παιδότοπο. Και όταν πια σουρουπώσει, θα πιείτε το κοκτέιλ σας στο Lounge Bar με θέα τη μεγάλη πισίνα και τον κήπο, ή στο Waves Beach Bar αγνατεύοντας το υπέροχο ηλιοβασίλεμα, και θα ακολουθήσετε τον/την αγαπημένο/η σας σε έναν ρομαντικό περίπατο στην ακροθαλασσιά. Κάπως έτσι κυλούν οι μέρες και οι νύχτες στο Electra Palace Rhodes: ξεκούραστα, αλλά και διασκεδαστικά, χαλαρωτικά και συναρπαστικά μαζί. Οι παροχές των δωματίων, τα οποία έχουν θέα στους καταπράσινους κήπους, στην πισίνα ή στη θάλασσα, μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: πλήρως εξοπλισμένα μπάνια, απαλά μπουρνούζια και κλινοσκεπάσματα, διπλά τζάμια, χρηματοκιβώτιο, αυτόνομα ρυθμιζόμενο κλιματισμό και DVD players.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ • 309 δωμάτια (Classic & Superior, Sea Front Superior Guest Rooms, Junior, Family, Superior Family & Deluxe Sea Front σουίτες) • 4 εστιατόρια (Electra’s Restaurant, Al Convento, A la Chinoise, Orientalista) • 1 ζαχαροπλαστείο (Sugar Cube) • 5 μπαρ (Philoxenia Lobby Bar, Sea Cret Bar, Lounge Bar, H2O Pool Bar, Waves Beach Bar) • Fitness and Wellness Center (spa, εσωτερική πισίνα, γυμναστήριο, ανοιχτά γήπεδα για διαφορετικά σπορ, εξωτερικό Jacuzzi), εξωτερική πισίνα, καθημερινές μουσικές βραδιές, θεματικές μαγειρικές εκδηλώσεις, υπηρεσίες φύλαξης και δημιουργικής απασχόλησης παιδιών (από 4 μηνών έως 11 ετών), δωρεάν Wi-Fi, πάρκινγκ

L

ocated right on the shoreline and at a distance of just 10 minutes by car from the medieval center of Rhodes, Electra Palace Rhodes, which boasts a private beach and a comprehensive list of activities and amenities, is more than a hotel; it's a destination.

Start your day with a hearty breakfast at the Electra’s Restaurant, followed by a diving or yoga session at the beach, before curling up with a good book in the resort’s reading room or relaxing on the elegant sun deck. You can enjoy culinary creations inspired by ethnic cuisines from different parts of the world, high-caliber hospitality in our stylish rooms and family suites, and plenty of pampering at the hands of our experts at the holistic therapies spa, while the kids engage in creative play at the crèche or the playground, under the watchful eye of trained professionals. Nightfall will find you sipping a cocktail at the Lounge Bar, looking out onto the big swimming pool and the garden, at the Waves Beach Bar, enjoying the perfect sunset, or simply taking a stroll by the sea with your loved ones. This is the perfect day at the Electra Palace Rhodes: relaxed and entertaining, laid back and yet exciting.

Special features in the rooms – all of which either overlook the beautiful garden, the pool or the sea – include fully equipped bathrooms, soft bathrobes and bedding, soundproof windows, safes, independent air conditioning and DVD players.

AT A GLANCE • 309 rooms (classic and superior, seafront superior guest rooms, junior, family, superior family and deluxe seafront suites) • 4 restaurants (Electra’s Restaurant, Al Convento, A la Chinoise and Orientalista) • 1 pâtisserie (Sugar Cube) • 5 bars (Philoxenia Lobby Bar, Sea Cret Bar, Lounge Bar, H2O Pool Bar and Waves Beach Bar) • Fitness and wellness center (spa, outdoor pool, gym, open courts for a variety of sports, outdoor Jacuzzi and indoor pool), live music every evening, themed cooking events, babysitting and creative play services (for children aged from 4 months to 11 years), free Wi-Fi, parking

info

Electra Palace Rhodes Trianda Beach, Tel. (+30) 22410.925.21 Reservations: (+30) 22410.925.21

info

Electra Palace Rhodes Τριάντα, τηλ. 22410-92521 Για κρατήσεις: 22410-92521

151

E L E C T R A L I K E S

Α

A T H E N S

Το ιστορικό «σαλόνι» του Athénée προσφέρει μια αίσθηση κοσμοπολιτισμού στην καρδιά της πόλης. Διεθνής κουζίνα, υπέροχα κοκτέιλ, εκλεκτό clientele και πολλή φροντίδα στις λεπτομέρειες το κάνουν να ξεχωρίζει.

The historic “lounge” of Athénée is a cosmopolitan haven in the heart of the city.

International cuisine, wonderful cocktails, a sophisticated clientele and attention to detail make it stand out.

Α

Θ

Η

Ν

athénée

athénée

9 VOUKOURESTIOU, SYNTAGMA, TEL. (+30) 210.325.1430

ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ 9, ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΤΗΛ. 210-3251430

spitjack

spitjack

Spitjack is renowned for its wonderfully roasted porchetta and other rotisserie delicacies. Come here for good food and wine in a funky, stylish setting just a stone’s throw from the Electra Metropolis.

Το Spitjack έγινε γνωστό για την υπέροχα ψημένη πορκέτα και άλλα εδέσματα στη ροτισερί. Καλό φαγητό και κρασί σε ένα funky περιβάλλον με στιλ, δυο βήματα από το Electra Metropolis.

10 SKOUFOU, TEL. (+30) 210.3316.003

ΣΚΟΥΦΟΥ 10, ΤΗΛ. 210-3316003

the clumsies

clumsies

For yet another year, The Clumsies has made the World’s 50 Best Bars list compiled by William Reed Business Media; indeed, it sits at number 6. Athens is proud to have such a bar, and we're delighted that we can enjoy the inspired cocktails from their creative team.

Για άλλη μία χρονιά το Clumsies βρίσκεται στη λίστα με τα 50 καλύτερα μπαρ του κόσμου, και μάλιστα στη θέση Νο 6. Η Αθήνα είναι περήφανη που έχει ένα τέτοιο μπαρ κι εμείς χαρούμενοι που μπορούμε να πίνουμε τα εμπνευσμένα κοκτέιλ της δημιουργικής ομάδας του.

30 PRAXITELOUS, TEL. (+30) 210.323.2682

ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 30, ΤΗΛ. 210-3232682

THESSALONIKI

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

maitr & margarita

The new menu at quirky Maitr & Margarita in Ano Ladadika is something else! The pork ragu with pumpkin cream, handmade pasta made with buffalo milk and ladotyri cheese from Zakynthos is just one of the dishes we heartily recommend.

mαιτρ & mαργαρiτα

Το νέο μενού στο γουστόζικο μπιστρό Μαιτρ & Μαργαρίτα στα Άνω Λαδάδικα είναι το κάτι άλλο. Χοιρινό ραγού με κρέμα κολοκύθας, χειροποίητο μακαρονάκι από βουβαλίσιο γάλα και ζακυνθινό λαδοτύρι είναι μόνο ένα από τα πιάτα που προτείνουμε.

2 VERIAS, TEL. (+30) 2314.007.586

clochard

ΒΕΡΟΙΑΣ 2, ΤΗΛ. 2314-007586

Classic as they come, Clochard has been a landmark of the city’s gastronomic scene for four decades now. An elegant environment, good food and a comprehensive wine list make it truly special.

clochard

Από τα κλασικότερα των κλασικών, το Clochard αποτελεί ορόσημο στη γαστρονομία της πόλης εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Φροντισμένο περιβάλλον, καλό φαγητό και πληρέστατη λίστα κρασιών.

4 PROXENOU KOROMILA, TEL. (+30) 2310.239.805

ΠΡΟΞΕΝΟΥ ΚΟΡΟΜΗΛΑ 4, ΤΗΛ. 2310-239805

Ρ

Ο

∆

Ο

R H O D E S paraga

Σ

About 30 minutes away from the town is Paraga, a taverna unlike any other, and the ultimate slow-food destination. With homemade bread, great olive oil and dishes cooked in the wood-fired oven, it's one of the island’s musts.

παραγκα

Σε περίπου 30 λεπτά από την πόλη βρίσκεται η Παράγκα, μια ξεχωριστή περίπτωση ταβέρνας, ορισμός του slow food. Ζυμωτό ψωμί, καλό ελαιόλαδο, μαγειρική στον ξυλόφουρνο. Από τα must του νησιού.

APOLLONA, TEL. (+30) 22460.912.47

ΑΠΟΛΛΩΝΑ, ΤΗΛ. 22460-91247

152 i l l u st r at i o n s : p h i l i p p o s av r a m i d e s