Lighting design lorca's blood wedding by Eleni Patroni

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ – ΠΟΛΥΜΕΣΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΦΠ50 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

2 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΦΟΙΤΗΤH: ΠΑΤΡΩΝΗ ΕΛΕΝΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗΤΡΩΟΥ: 112102 ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΑΘΗ2 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ: 6/1/16

Ματωμένος Γάμος ή Ματωμένα Στέφανα, όπως είναι επίσης γνωστό στα ελληνικά είναι ο τίτλος θεατρικού έργου του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ο Λόρκα εμπνεύστηκε από ένα άρθρο εφημερίδας που ανέφερε ένα έγκλημα στην ανδαλουσιανή πόλη Níjar. Μετά την επιστροφή του από την Αμερική, ο Λόρκα γράφει τον "Ματωμένο Γάμο" που πρωτοανέβηκε το 1933 σε θέατρο της Μαδρίτης. Θέμα του το αιμοσταγές "δράμα τιμής" του κλασικού ισπανικού θεάτρου. Ο ισπανικός κάμπος γίνεται φοβερή αρένα του έρωτα και του θανάτου, οι άντρες πεθαίνουν πριν μαραθούν και οι γυναίκες απομένουν θλιβερές λαβωμένες εκπρόσωποι του στείρου καθολικισμού και της σκληρής συντήρησης που χαρακτήριζε την προπολεμική Ισπανία. Εμβόλιμες οι ποιητικές φιγούρες του Φεγγαριού με τη μορφή νεαρού ξυλοκόπου και της Ζητιάνας μεταφυσικής ενσάρκωσης της Κακίας. Το έργο είναι μέρος της τριλογίας "Ματωμένος Γάμος", "Γέρμα", και "Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα" και η αποθέωση του ποιητικού ρεαλισμού που τόσο πιστά υπηρετεί ο Λόρκα. Υπόθεση του έργου Η Μάνα, πικραμένη από το θάνατο του συζύγου και του μεγαλύτερου γιου της από το χέρι των Felix, δίνει την ευχή της στο μικρότερο γιο της για να παντρευτεί μια κοπέλα που ζει κοντά στην πόλη και δηλώνει την επιθυμία της να δει εγγόνια. Μια γειτόνισσα συζητάει με τη Μάνα και της αποκαλύπτει πως η Νύφη ήταν παλιά αρραβωνιασμένη με το Λεονάρντο, συγγενή των Felix που σκότωσαν την οικογένειά της. Ο Λεονάρντο είναι τώρα παντρεμένος με την ξαδέρφη της Νύφης και μένει μαζί με τη γυναίκα του και την πεθερά του. Όταν γυρίζει σπίτι από τη δουλειά, τις ακούει να νανουρίζουν το μικρό γιο του. Όταν ένα μικρό κορίτσι καταφτάνει και τους λέει τα νέα για τις προετοιμασίες του γάμου του Γαμπρού με τη Νύφη, ο Λεονάρντο όλο οργή ορμάει έξω από το σπίτι. Η Μάνα επισκέπτεται το σπίτι της Νύφης, όπου συζητά μαζί της και με τον Πατέρα της. Η Υπηρέτρια μένει κάποια στιγμή μόνη με τη Νύφη, την πειράζει για τα δώρα του Γαμπρού, ενώ της αποκαλύπτει ότι ο Λεονάρντο έρχεται τα βράδια κάτω από το παράθυρό της. Εκείνο το βράδυ, τη συναντά και της εκμυστηρεύεται τον πόθο του και το λόγο που δεν την παντρεύτηκε παλιότερα. Η Νύφη επιχειρεί να τον κάνει να σωπάσει, αλλά δεν αρνείται ότι ακόμα έχει αισθήματα γι' αυτόν. Η υπηρέτρια διώχνει το Λεονάρντο, ενώ καταφτάνουν οι καλεσμένοι για το γάμο. Όλοι κατευθύνονται προς την εκκλησία, ενώ η Νύφη ικετεύει το Γαμπρό να την προστατέψει. Μετά το γάμο, όλος ο κόσμος γυρίζει στο σπίτι της Νύφης για το γαμήλιο γλέντι. Εκεί, αναζητούν τη Νύφη και το Λεονάρντο, αλλά ανακαλύπτουν ότι το έσκασαν με το άλογο. Ο Γαμπρός εξοργισμένος βγαίνει να κυνηγήσει και να σκοτώσει το Λεονάρντο, ενώ η Μάνα διατάζει όλους τους καλεσμένους να χωριστούν σε ομάδες και να ψάξουν το ζευγάρι. Στο δάσος, όπου βρίσκονται ο Λεονάρντο και η Νύφη, εμφανίζονται τρεις Ξυλοκόποι που συζητούν τα γεγονότα, λέγοντας ότι το ζευγάρι θα ανακαλυφθεί μόλις βγει το φεγγάρι και φωτίσει το δάσος. Το Φεγγάρι εμφανίζεται σαν χαρακτήρας και σε ένα μονόλογο πενθεί την μοναξιά του και δηλώνει την επιθυμία του να χυθεί αίμα, προκειμένου να τιμωρήσει τους ανθρώπους που το άφησαν έξω από τα σπίτια τους. Ρίχνει το φως του στο δάσος, ενώ συνοδεύεται από μια ζητιάνα, που είναι ο Θάνατος προσωποποιημένος και μαζί συμφωνούν το θάνατο των ζηλιάρηδων ανδρών. Ο Γαμπρός μαζί με μια κοπέλα ψάχνουν στο σκοτεινό δάσος. Τους εμφανίζεται ο Θάνατος, σαν γριά ζητιάνα και τους λέει ότι θα τους οδηγήσει στο Λεονάρντο. Λίγο πιο μακριά, ο Λεονάρντο και η Νύφη αγκαλιάζονται και σκέφτονται το μέλλον τους, ρομαντικοί αλλά με ένα ασίγαστο και σκοτεινό πάθος

ο ένας για τον άλλο. Ακούγονται βήματα: πλησιάζει ο Γαμπρός με το Θάνατο, ο Λεονάρντο φεύγει από τη σκηνή και δυο κραυγές ακούγονται μες στο σκοτάδι. Πίσω στην πόλη, οι γυναίκες έχουν μαζευτεί κοντά στην εκκλησία και συζητούν για τα γεγονότα. Η γριά ζητιάνα εμφανίζεται με την ανθρώπινη μορφή της και δηλώνει ότι θάνατος απλώθηκε στο δάσος. Θυμωμένη και πικραμένη η Μάνα βλέπει τη Νύφη να γυρίζει, με το νυφικό της γεμάτο αίματα από τους δυο άνδρες που αλληλοσκοτώθηκαν στο δάσος. Η Μάνα την ανακηρύσσει πόρνη και πάει να τη σκοτώσει, αλλά τελικά απομακρύνεται και προσεύχεται. Η αυλαία πέφτει, όσο η Νύφη και η Μάνα απαγγέλλουν την τραγωδία του Ματωμένου Γάμου.1 Κύριοι χαρακτήρες 

  

La madre: Μητέρα του Γαμπρού, έχασε τον άνδρα της και το μεγαλύτερο γιο της, που δολοφονήθηκαν από τους Φελίξ. Ο γάμος του γιου της συμβολίζει γι' αυτή την απέραντη μοναξιά μέσα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού της. El Novio: Ο Γαμπρός, νεαρός κι ευκατάστατος, με την οικονομική άνεση να πετύχει έναν καλό γάμο. La Novia: Η Νύφη, νέα κοπέλα από καλή οικογένεια, που ζει με τον πατέρα της παράμερα από το υπόλοιπο χωριό. Léonardo: Ο Λεονάρντο είναι ο μόνος χαρακτήρας "με όνομα". Είναι παντρεμένος κι έχει ένα μικρό γιο με την ξαδέρφη της Νύφης. Είναι της οικογένειας των Φελίξ και παλιά ήταν αρραβωνιαστικός της Νύφης, αλλά δεν την παντρεύτηκε ελλείψει χρημάτων. La Luna: To Φεγγάρι La Muerte: Ο Θάνατος, με τη μορφή μιας ζητιάνας Η δούλα που μεγάλωσε τη νύφη. Συμβολίζει τη χαρά

«Ματωμένος Γάμος», <https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%84%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%93 %CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%82> [26 Δεκεμβρίου 2015]

Επιλογή σκηνής Η σκηνή που επιλέγεται έχει μορφή θεάτρου προσκηνίου, δηλαδή της εξελιγμένης διαμόρφωσης της σκηνής μπαρόκ, µε τεχνολογικά σύγχρονη υποδομή και εξοπλισμό. Προορισμένη για να εξυπηρετεί τη θεατρική ψευδαίσθηση, µία σκηνή µε προσκήνιο, βρίσκεται σε μετωπική αντιπαράθεση µε τους θεατές. Η σκηνή έχει βάθος 5 μέτρα και η προσκηνή (χώρος μπροστά από την αυλαία) περίπου 3 μέτρα. Το άνοιγμα της αυλαίας είναι 7,5 μέτρα και το ύψος της περίπου 4,5. Σκηνικό Στο σύνολο του έργου, οι χώροι στους οποίους διαδραματίζονται οι πράξεις είναι: το σπίτι του Γαμπρού, το σπίτι του Λεονάρδο, το σπίτι της Νύφης, το δάσος (εκεί εξελίσσονται οι δύο σκηνές που επιλέχτηκαν), ο δημόσιος χώρος στον οποίο κλείνει το δράμα. Για να μπορέσουν να φιλοξενηθούν όλοι αυτοί οι χώροι επί σκηνής, υπάρχει ένα σχετικά απλό, σταθερό σκηνικό που λειτουργεί σαν φόντο και την εντύπωση των επί μέρους χώρων θα δώσουν διάφορα κινητά αντικείμενα και ελαφριά έπιπλα που θα μεταφέρονται πάνω στη σκηνή ή ο σκηνικός φωτισμός. Το σταθερό τμήμα του σκηνικού αποτελείται από έναν τοίχο που καταλαμβάνει σχεδόν όλο το μήκος της σκηνής, σε ανοιχτό γκρι χρώμα, με μία πόρτα- καμάρα και διαβαθμισμένο ύψος. Στο βάθος της σκηνής βρίσκεται ένα φόντο από ημιδιάφανη μαύρη γάζα, που επιτρέπει στο χρωματιστό φως των προβολέων με φίλτρα να την διαπεράσει και να αποδώσει ακόμα πιο έντονα την αίσθηση των σκηνών. Στόχοι στο θεατρικό φωτισμό2 Στην προσπάθεια οργάνωσης του θεατρικού φωτισμού τίθενται κάποιοι άξονες, που δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα συνοδεύοντας αρμονικά τον θεατρικό λόγο και το σκηνικό. 



    

Επαρκής φωτισμός: Ο φωτισμός πρέπει να είναι επαρκής και οι εναλλαγές ανάμεσα στις σκηνές – εκτός αν το ζητούμενο είναι το απότομο ξάφνιασμα του θεατή- να γίνονται με σταδιακό τρόπο, ώστε ο θεατής να προσαρμόζεται σε αυτές. Γλυπτικότητα: Το φως ενισχύει την αίσθηση του βάθους και της χωρικότητας της σκηνής. Κατάλληλες επιλογές φωτισμού μπορούν να ενισχύσουν ή να ισοπεδώσουν την προοπτική της σκηνής. Επιλεκτικότητα: Ο φωτισμός μπορεί να τονίσει συγκεκριμένες περιοχές της σκηνής, τονίζοντάς τες και κατευθύνοντας εκεί το βλέμμα του θεατή. Ατμόσφαιρα: Με την βοήθεια του φωτισμού μπορούν να δοθεί η εντύπωση μιας συγκεκριμένης εποχής του χρόνου ή ώρας της ημέρας. Ροϊκότητα: Στο θέατρο ο φωτισμός μεταβάλλεται συνεχώς, χωρίς να είναι κάτι στατικό. Με αλλαγές στο φωτισμό ο θεατής μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά. Ύφος: Το ιδιαίτερο στυλ που θέλει ο σκηνοθέτης να δώσει στην παράσταση. Αλληλεπίδραση όλων των παραπάνω.

Σύμφωνα με Ι. Ποταμιάνος, Τέχνη και φως, Ραφήνα: Αντιύλη, 2013, σ.109

Επιλογή σκηνών Τα αποσπάσματα που επιλέχτηκαν ανήκουν στην Τρίτη πράξη του έργου. Ο Λεονάρδο και η Νύφη, μετά το γάμο το έχουν σκάσει στο δάσος και ο Γαμπρός μαζί με τους καλεσμένους έχουν ξεκινήσει να τους αναζητούν. Το πρώτο απόσπασμα που επιλέχτηκε, τοποθετείται νύχτα στο δάσος και ξεκινά με τρείς ξυλοκόπους να συζητάνε τα πρόσφατα γεγονότα και συνεχίζεται με την αποχώρησή τους από την σκηνή και τον μονόλογο του Φεγγαριού, που λειτουργεί σαν προοικονομία των όσων θα συμβούν. Το δεύτερο απόσπασμα είναι το ακριβώς επόμενο, με το Φεγγάρι να αποσύρεται και την γριά Ζητιάνα – Θάνατο να ανακοινώνει ότι κάποιος θα σκοτωθεί μέσα στη νύχτα. Στη συνέχεια εμφανίζεται πάλι το Φεγγάρι στη σκηνή και υπόσχεται ότι θα κάνει το έργο των διωκτών ευκολότερο. 1ο Απόσπασμα3 Πρόσωπα: Τρείς ξυλοκόποι, Φεγγάρι Γ’ ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Βγήκε και το φεγγάρι! Γρήγορα να προφτάσομε! (Από αριστερά ξεχύνεται μια λάμψη)4 Α’ ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Αχ, βγαίνεις φεγγάρι Φεγγάρι με τα τεράστια φύλλα Β’ ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Φεγγάρι με το αίμα σου γεμάτο γιασεμιά. Α’ ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Φεγγάρι ερημίτη, φεγγάρι με τα φύλλα τα χλωρά. Β’ ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Φεγγάρι, ασήμωσε το πρόσωπο της νύφης. Γ’ ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ Φεγγάρι άπονο, άσε νυχτώματα στις φυλλωσιές για να τρυπώσει η αγάπη. (Βγαίνουν οι Ξυλοκόποι. Από τη μεριά της λάμψης, αριστερά, εμφανίζεται το Φεγγάρι. Είναι ένας νέος ξυλοκόπος με όψη κάτασπρη. Τη σκηνή πλημμυρίζει γαλάζια ανταύγεια) ΦΕΓΓΑΡΙ Είμαι κύκνος καμπυλωτός σε ποταμό, μάτι σε θεόρατο καμπαναριό και ψεύτικο χάραμα στις φυλλωσιές. Εμένα δεν μου ξεφεύγει κανείς! Ποιος κρύβεται; Ποιανού το αναφιλητό 3 4

F. García Lorca, Ματωμένος γάμος, Αθήνα: Ηριδανός, 2006, σ.90 Τα κείμενα στις παρενθέσεις είναι σημειώσεις του μεταφραστή.

ακούγεται στο χέρσο κάμπο; Ένα μαχαίρι έχω κρεμάσει στον αέρα, μια φοβέρα από μολύβι, που λαχταράει να γίνει ματωμένος πόνος. Αφήστε με να μπω! Παγώνω στους τοίχους και στα παράθυρα! Ποιος θα μου ανοίξει μια σκεπή, ένα στήθος, να μπω να ζεσταθώ; Κρυώνω! Οι στάχτες μου, βαριά μέταλλα κοιμισμένα, ψάχνουν να βρουν την κόψη της φωτιάς σε στράτες και βουνά. Όμως εμένα με κουβαλάει στις μαρμαρένιες πλάτες του το χιόνι, όμως εγώ βουλιάζω στις χαλκοπράσινες παγωμένες αγκαλιές των βάλτων. Απόψε τα μάγουλά μου θα βαφτούν με κόκκινο αίμα και τ’ άγρια βούρλα θα τσακίσουν κάτω απ’ τα πλατιά πέλματα του ανέμου. Να μη βρεθεί γι’ αυτούς ούτε σκιά ούτε και φυλλωσιά για να κρυφτούνε! Αχ, ένα στήθος θέλω, να μπω να ζεσταθώ! Μια καρδιά φέρτε μου, μια καρδιά! Ζεστή καρδιά, να πλημμυρίσει μ’ αίμα τα κρύα βουνά που έχω για στήθη. Αφήστε με να μπω, αφήστε με! (Στα κλαδιά) Ίσκιους δεν θέλω πουθενά! Οι αχτίδες μου να εισβάλουμε παντού και μέσα στους κατασκότεινους κορμούς να ξεχυθεί ο ψίθυρος του φεγγοβολητού μου για να βαφτούν απόψε τα μάγουλά μου μ’ αίμα γλυκό και τ’ άγρια βούρλα να τσακίσουν κάτω από τα πλατιά πέλματα του ανέμου. Ποιος κρύβεται; Βγείτε έξω! Εμένα δεν μου ξεφεύγει κανένας! Τ’ άλογο θα το λούσω με φως, με διαμαντένιο πυρετό!

Φωτισμός Αυτή η σκηνή τοποθετείται νύχτα στο δάσος. Αρχικά τρεις ξυλοκόποι βρίσκονται στο κέντρο της σκηνής και συζητούν τα γεγονότα της φυγής της Νύφης με τον Λεονάρδο και στην συνέχεια φεύγουν από την σκηνή αφήνοντας το φεγγάρι με την μορφή ενός χλωμού, ασπροντυμένου άντρα να εμφανιστεί. Για να επιτευχθεί η εντύπωση της νύχτας χρησιμοποιούνται μία σειρά από προβολείς κυρτού πρίσματος με μπλε φίλτρο ή προβολείς έγχρωμου led [L1] , που φωτίζουν την κουρτίνα από μαύρη ημιδιαφανή γάζα με μπλε χρώμα δημιουργώντας ένα φόντο. Η έντασή τους είναι σχετικά χαμηλή, αφού στόχος αυτών των φώτων δεν είναι να παρέχουν επαρκή φωτισμό στη σκηνή, αλλά να δώσουν στον θεατή την αίσθηση της νύχτας. Οι προβολείς είναι τοποθετημένοι σε σειρά στο πίσω μέρος της σκηνής και στραμμένοι ώστε να φωτίζουν την μαύρη κουρτίνα. Ένας προβολέας προφίλ [L2], με τα μαχαίρια του κατάλληλα προσαρμοσμένα ώστε να δημιουργεί ένα μικρό φωτεινό κύκλο, τοποθετημένος στο μπροστινό μέρος της σκηνής, πίσω από την μπούκα, φωτίζει με μεγάλη ένταση προς την μαύρη κουρτίνα του φόντου. Δημιουργεί ένα φωτεινό κύκλο που αντιπροσωπεύει το Φεγγάρι. Τα πρόσωπα των τριών ξυλοκόπων δέχονται σχετικά ομοιόμορφο φωτισμό, χωρίς κάποιο εφέ ή παραμόρφωση, καθώς ανήκουν στον ανθρώπινο κόσμο και δεν υπάρχει λόγος να τους δοθεί κάποια μεταφυσική εντύπωση. Έτσι φωτίζονται από δύο προβολείς με μέτρια ένταση, τοποθετημένους στα άκρα της σκηνής που στοχεύουν προς το κέντρο της [L3 & L4]. Για τους δύο ξυλοκόπους που βρίσκονται προς το αριστερό τμήμα της σκηνής5 ο προβολέας στο δεξί τμήμα λειτουργεί ως το key light, ενώ ο προβολέας στο αριστερό τμήμα της σκηνής ως το fill light, που κάνει πιο ομοιόμορφο τον φωτισμό των προσώπων τους και μειώνει τις σκιές που δημιουργούνται στις εσοχές του προσώπου, στα μάτια και κάτω από το πηγούνι. Για τον ξυλοκόπο που βρίσκεται προς το δεξί τμήμα της σκηνής τα πράγματα λειτουργούν αντίθετα, για να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα. Το μπλε φως του φόντου είναι αρκετό για να αποκολλήσει τον τοίχο και τους ηθοποιούς από το φόντο και να δώσει ακόμα πιο έντονη αίσθηση του τρισδιάστατου στη σκηνή

Σαν αριστερό τμήμα της σκηνής θεωρείται το αριστερό του ηθοποιού καθώς είναι στραμμένος στο κοινό. Ι. Ποταμιάνος, ο.π., σ.108

Κάτοψη και τομή της σκηνής με τους ξυλοκόπους. Με κόκκινο χρώμα συμβολίζονται τα φώτα με έντονη ένταση, με πορτοκαλί με μέτρια ένταση και με κίτρινο αυτά που έχουν χαμηλή ένταση.

Στη συνέχεια οι προβολείς που φωτίζουν τους ξυλοκόπους σβήνουν και ανάβουν δύο προβολείς, τοποθετημένοι στα δύο μπροστινά άκρα της σκηνής στραμμένοι προς το πίσω αριστερά τμήμα, που πίσω από το χαμηλό τμήμα του τοίχου του σκηνικού φαίνεται ο ηθοποιός που υποδύεται το φεγγάρι. Ο ηθοποιός είναι ντυμένος στα λευκά και έχει λευκό μακιγιάζ στο πρόσωπο του για να ενισχύσει την μη ανθρώπινη υπόστασή του. Οι προβολείς αυτοί φωτίζουν τον ηθοποιό από μπροστά και πάνω, με σχετικά μεγάλη ένταση [L5 & L6], δημιουργώντας μια παντελή απουσία σκιών στο πρόσωπο του6. Ο φωτισμός ενισχύει την απόκοσμη εικόνα του χαρακτήρα. Ταυτόχρονα στη σκηνή συνεχίζουν να είναι αναμμένη η σειρά από προβολείς κυρτού πρίσματος με μπλε φίλτρο ή προβολείς έγχρωμου led με μπλε φωτισμό [L1], που δημιουργούν το φόντο και ο προβολέας προφίλ [L2] που δημιουργεί τον φωτεινό κύκλο του φεγγαριού πάνω από το κεφάλι του ηθοποιού.

Ι. Ποταμιάνος, ο.π., σ.128

Κάτοψη και τομή της σκηνής με το Φεγγάρι. Με κόκκινο χρώμα συμβολίζονται τα φώτα με έντονη ένταση, με πορτοκαλί με μέτρια ένταση και με κίτρινο αυτά που έχουν χαμηλή ένταση.

2ο Απόσπασμα7 Πρόσωπα: Ζητιάνα,Φεγγάρι (Το Φεγγάρι χάνεται ανάμεσα στους κορμούς των δέντρων και η σκηνή βυθίζεται πάλι στο μισοσκόταδο. Μπαίνει μια γριά Ζητιάνα σκεπασμένη ολόκληρη με ελαφρά ρούχα βαθυπράσινα. Είναι ξυπόλυτη και το πρόσωπό της μόλις διακρίνεται πίσω από τις πτυχές των ρούχων της) ΖΗΤΙΑΝΑ Το φεγγάρι κρύβεται και αυτοί πλησιάζουν. Πιο πέρα δεν θα πάνε. Η βουή του ποταμού και τα κρυφομιλήματα των δέντρων θα σκεπάσουν τα ξεφωνητά τους, τα πληγωμένα ουρλιαχτά τους. Εδώ θα έρθουν, εδώ θα γίνουν όλα κι εδώ θα πεθάνουν. Σε λίγη ώρα. Αχ, είμαι τόσο κουρασμένη! Έτοιμες οι κάσες και μπροστά στο νυφικό κρεβάτι απλωμένα τα κάτασπρα λινά σεντόνια που περιμένουν τα σφαγμένα βαριά κορμιά. Στα μουλωχτά θα γίνουν όλα, ούτε σπουργίτι δεν θα ξυπνήσει και η αύρα θα μαζέψει στις δίπλες της φούστας της τα βογκητά τους και θα τα πάρει μαζί της μακριά, πέρα από τις μαύρες κορφές των δέντρων, για να τα θάψει βαθιά στη μαλακή σιωπή των βούρκων. (Ανυπόμονα) Αχ, φεγγάρι! Φεγγάρι! (Βγαίνει το Φεγγάρι. Τη σκηνή πλημμυρίζει ξανά γαλάζια ανταύγεια) ΦΕΓΓΑΡΙ Έρχονται! Άλλοι από τη λαγκαδιά κι άλλοι απ’ το ποτάμι. Πάω! Θα φωτίσω κάθε πέτρα. Τι άλλο θέλεις; ΖΗΤΙΑΝΑ Τίποτα. ΦΕΓΓΑΡΙ Έρχεται άνεμος, κοφτερός σαν λάμα δίκοπη! ΖΗΤΙΑΝΑ Φώτισε το γιλέκο του, άνοιξε τα κουμπιά, να βρούνε το σωστό δρόμο οι λεπίδες! 7

F. García Lorca, ο.π., σ.92

ΦΕΓΓΑΡΙ Θέλω ν’ αργήσουν να πεθάνουν. Θέλω το αίμα τους σιγά σιγά να μου δροσίσει τα δάχτυλα με τ’ απαλό του σφύριγμα. Κοίτα, ξυπνάνε οι σταχτογκρίζες κοιλάδες μου και λαχταράνε να αναβλύσει ζεστό το αίμα απ’ την πηγή του! ΖΗΤΙΑΝΑ Μην τους αφήσουμε να φτάσουνε πέρα απ’ το ποτάμι! Σσσσς! ΦΕΓΓΑΡΙ Να τοι! Έρχονται! (Βγαίνει το Φεγγάρι. Πάλι σκοτεινιάζει η σκηνή) Στη συνέχεια της προηγούμενης σκηνής το Φεγγάρι εξαφανίζεται και στην καμάρα του τοίχου εμφανίζεται η γριά ζητιάνα – θάνατος. Σε αυτή την σκηνή εμφανίζεται με την μορφή του Θανάτου, που περιγράφει τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν. Στα μισά της σκηνής το Φεγγάρι εμφανίζεται και υπόσχεται την βοήθεια του στο Θάνατο ώστε να αποκαλύψει τους δύο ερωτευμένους φυγάδες. Η γριά ζητιάνα εμφανίζεται με την απόκοσμη μορφή του Θανάτου. Η όλη σκηνή θέλει να τονίσει το μη ανθρώπινο στοιχείο και αυτού του χαρακτήρα, σε αντίθεση με την τελευταία σκηνή του έργου που η ζητιάνα εμφανίζεται με το ανθρώπινο πρόσωπο της στο χωριό και εξιστορεί τα γεγονότα της προηγούμενης νύχτας.8 Ο Θάνατος πρέπει να εμπνέει δέος στους θεατές και να φαίνεται ένα πλάσμα από άλλο κόσμο με υπερφυσική διάσταση. Η σειρά από προβολείς κυρτού πρίσματος με φίλτρο ή προβολείς έγχρωμου led [L1], τώρα φωτίζουν την ημιδιάφανη μαύρη κουρτίνα με πράσινο χρώμα, σε χαμηλή ένταση, αφού στόχος είναι να δοθεί ένας απαλός χρωματισμός στο φόντο. (το πράσινο στο έργο του Λόρκα αντιπροσωπεύει το θάνατο, όπως πράσινο είναι και το ένδυμα της γριάς ζητιάνας).

F. García Lorca, ο.π., σ.107

Ο από πίσω φωτισμός που αποκολλά την ηθοποιό από το φόντο, δίνει στη μορφή μια σκοτεινή παρουσία, εξαλείφοντας τις υφές των ρούχων της, κάνοντας την να μοιάζει με σκιά.9 Για να ενισχυθεί η έννοια του απόκοσμου, η ηθοποιός φωτίζεται από κάτω με δύο προβολείς, με μεγάλη ένταση [L7 & L8], ακουμπισμένους στο πάτωμα της σκηνής. Αυτός ο φωτισμός ανατρέπει την ισορροπία της εικόνας της ηθοποιού, κάνοντας το πρόσωπο να φαίνεται επίπεδο και σκιάζοντας τα μάτια πάνω από τα μάγουλα. Η έκφραση γίνεται περίεργη και αφύσικη, σχεδόν τρομακτική για τον θεατή.10 Ταυτόχρονα ένας προβολέας από το μπροστινό τμήμα της σκηνής [L9] φωτίζει την καμάρα και το σύνολο της εικόνας της ηθοποιού, με φώς μεγάλης έντασης.

Ι. Ποταμιάνος, Αντίληψη μορφή και φως, Ραφήνα: Αντιύλη, 2015, σ.176 Ι. Ποταμιάνος, ο.π., σ.129

Κάτοψη και τομή της σκηνής με το Θάνατο. Με κόκκινο χρώμα συμβολίζονται τα φώτα με έντονη ένταση, με πορτοκαλί με μέτρια ένταση και με κίτρινο αυτά που έχουν χαμηλή ένταση.

Όταν στη σκηνή συνυπάρχουν το Φεγγάρι με τον Θάνατο, γίνεται ένας συνδυασμός των επί μέρους φωτισμών τους, που αναδεικνύουν τις ιδιαίτερες ποιότητες κάθε χαρακτήρα. Η σειρά από προβολείς κυρτού πρίσματος με φίλτρο ή προβολείς έγχρωμου led [L1], τώρα φωτίζουν την ημιδιάφανη μαύρη κουρτίνα με μία απόχρωση ενδιάμεση ανάμεσα στο μπλε της νύχτα και στο πράσινο του θανάτου, σε χαμηλή ένταση. Ο προβολέας προφίλ [L2] με τα μαχαίρια του κατάλληλα προσαρμοσμένα σε κύκλο, φωτίζει με μεγάλη ένταση από το μπροστινό μέρος της σκηνής προς την μαύρη κουρτίνα του φόντου, για να δημιουργήσει τον φωτεινό κύκλο του φεγγαριού. Ταυτόχρονα όλα τα φώτα που φώτιζαν στις δύο επί μέρους σκηνές τους δύο διαφορετικούς χαρακτήρες είναι αναμμένα, (δύο προβολείς από ψηλά και μπροστά για το Φεγγάρι [L5 & L6], ένας προβολέας από ψηλά και μπροστά για τον Θάνατο [L9] και οι δύο προβολείς που φωτίζουν από κάτω το Θάνατο [L7 & L8]), σε χαμηλότερη ένταση από τις σκηνές που φώτιζαν ένα πρόσωπο μόνο, για να μην δημιουργηθεί υπερφωτισμός στη σκηνή, που θα δυσκόλευε και τους ηθοποιούς και το κοινό.

Αφίσα

Η αφίσα αποδίδει την αίσθηση της παράστασης με την καταπίεση που υφίστανται οι γυναίκες της προπολεμικής Ισπανίας, που δεν μπορούν να διεκδικήσουν τον έρωτα και την αυτοδιάθεση τους και τον πρόωρο θάνατο των ανδρών που είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν για τα συναισθήματά τους και την τιμή τους. Το κόκκινο φεγγάρι και τα λευκά σχήματα, λειτουργούν σαν προοικονομία του άδικου θανάτου των δύο ανδρών και την αγωνία της νύφης να αποδείξει την αγνότητα της. Στην αφίσα, όπως και στο έργο κυρίαρχο ρόλο παίζει το φεγγάρι, που αποκαλύπτει τους εραστές, ρίχνοντας το φως του και δεν τους αφήνει να ξεφύγουν από την μοίρα τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Casati, R., Η ανακάλυψη της σκιάς, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2004. García Lorca Federico, Ματωμένος γάμος, μτφρ. Ερρίκος Μπελιές, Ηριδανός, Αθήνα 2006. Ευθυμιάτος Διονύσιος, Ακουστική & κτηριακές εφαρμογές, Παπασωτηρίου, Αθήνα 2007. Μπάρκας Νίκος, Σημειώσεις από της παραδόσεις του μαθήματος «Αρχιτεκτονική Ακουστική», Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης - Πολυτεχνική Σχολή –Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Ξάνθη 2009. 5. Ποταμιάνος Ιάκωβος, Αντίληψη, μορφή και φως, Αντιύλη, Ραφήνα 2015. 6. ---, Τέχνη και φως, Αντιύλη, Ραφήνα 2013. 1. 2. 3. 4.