A1/A2
AN. XXXIII - Fasc. 1
Commentárius nubeculátus latíne scriptus
1 AN. XXXIII • Fasc. 1 Septémber-Octóber 2015 • Imprimé à Taxe Réduite
Macrocóllum
Pons
Mar móreu s
6
Investigátio
Ede modo sano!
11
Lucii fórmulae
Túbera socolátea
12
Vita Romána
Garum www.elimagazines.com
Dies 16 m. Octóbris,
que Dies ubí tus brá
dies mundánus alimentórum.
cele
Eo die tractátur magnum discrímen: fames in orbe terrárum. Mundánum Prográmma Cibi (WFP - World Food Programme) cibum affert in regiónes ubi deest. Cibus autem deésse solet sive propter bellum, sive propter magnas procéllas, sive propter paupertátem. Fere 900 miliónes hóminum fame labórant, cum hoc Prográmma tantum 90 miliónes álere valeat. In orbe terrárum, paene décima pars hóminum famem pátitur.
Ludi
Quo modo iuváre póssumus hómines qui esúriunt? Quid cógitas? [ cibum non dissipáre [ cólere plantas genétice mutátas [ cibos collígere [ ____________________________ [ iuváre consociatiónes humanitárias ____________________________
Solutiónes sunt página 14.
Lóquere de hac re cum condiscípulis tuis.
www.elimagazines.com
info@elimagazines.com
Salvéte omnes,
'
Summarium
Scholae in orbe terrárum Quid cupis?
Macrocóllum Pons Marmóreus
Lucii fórmulae Túbera socolátea Vita Romána Garum Simus Románi! Ludi... quo plura sciámus Quo ludo ludémus?
Lingua Latína hodiérna ‘Facebook’ Latíne
Gaius Salvete amici! Mihi nomen est Grammatica. Hoc mense discétis: '
Investigátio Ede modo sano!
11 12 14 16
'
10
Cinematéum Quattuor phantástici
'
3 4 6 8
Gaius vocor, et linguam Latínam studióse colo. Amatísne linguam Latínam, vos etiam? Una tum Adulescéntem legámus. In hoc fascículo sunt miri nuntii et multa iucúnda. Paráti? Légite, et delectámini!
• vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent. • indicatívum praeséntem. • tempus imperféctum.
• modum imperatívum. • adiectíva.
PHOTOGRAPHÉMATA: QUOD AD DUPLICATIÓNIS IURA PÉRTINET ÉDITOR PROFITÉTUR SE ESSE PROMPTUM ILLÁRUM IMÁGINUM, QUARUM FONTES REPERÍRE NON LÍCUIT, IURA REPÉNDERE. Contra legem est paginas huius fasciculi sine licentia photomultiplicare.
Probátio Esne vorax?
2
duo
Libéllus Európae commúnis A1 / A2
F OR PHANTÁ U T T S UA
CI TI
Q
Cinematéum
Quattuor iúvenes advéniunt in alium mundum, ubi mutántur et accípiunt vires supranaturáles. Quibus víribus freti mundum serváre possunt. Doctor enim Doom, eis bene notus, factus est vir inféstus.
Actóres et persónae Miles Teller est Reed Richards, Kate Mara est Sue Storm, Michael B. Jordan est Johnny Storm ac dénique Jamie Bell est Ben Grimm. Hostis eórum, Dr. Doom, est Toby Kebbel.
Res una mutáre
Ludi Consócia phantásticos cum propriis víribus.
1 [ Sue Storm 2 [ Reed Richards 3 [ Johny Storm 4 [ Ben Grimm
A fit ignis B fit fortíssimus C fit invisíbilis D fit elásticus
Et tu? Quae sunt vires tuae? [ phantásia [ humánitas
[ studium cooperándi [ __________________
Solutiónes sunt página 14.
tres
3
indicatívus praesens, adiectíva.
Supranaturálibus víribus pollére, hoc non est fácile! Vita horum quattuor iúvenum valde mutáta est, atque huic novae rei debent assuefíeri. Non iam sunt ut alii iúvenes. Una serváre debent omnes hómines. Spectáculi apparátor, Josh Trank, dicit hoc: «Heros etiam est homo, homo qui mutátur, sicut nos.» Et actor Miles Teller: «Inter actóres, sicut inter quattuor phantásticos, nemo dicit ‘ego’, omnes dícimus ‘nos’. Nam una sumus, una laborámus et una fácimus bonam pellículam.»
Scholae in orbe terrárum Salvéte amíci, nomen meum es t Carolína;
Bonnae vivo in Germánia. Linguam Latínam disco,
d i Qu
quam linguam mult um
amo. Una cum magís t ra et condiscípulis, hoc mense de cibis
? s i p cu A
lóquimur.
Quos cibos máxime amas? 1 _______________________________________________________________ 2 _______________________________________________________________ 3 _______________________________________________________________
B
Amícum ad cenam invítas: quid paras? 1 _______________________________________________________________ 2 _______________________________________________________________ 3 _______________________________________________________________
C
Quid signíficat «panem et circénses»? A Romános panem édere in circo. B pópulum cibo et spectáculis gubernári. C gladiatóres pane carére.
Solutiónes sunt página 14.
4
quattuor
vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent; tempus praesens.
caseus
3 caro
6
7 aráncium
11 ovum
4 malum
8
pirum
fragum
9
piscis
cérasa
12
13
pullus gallináceus
5
cóchlear et fuscínula
10 panis
caróta
© Shutterstock
2
14 hyalus et stípula
© Shutterstock
1
quinque
5
Investigátio
© Shutterstock
Ecce sex régulas de sano edéndi modo. Órdina eas ut tibi vidétur.
e d E
modo sano! 6
sex
vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent; modus imperatívus.
[ Cottídie quinquies cómede: habére opórtet ientáculum, frústulum hora 11, prandium, meréndam, cenam. Ede paulum, sed saepe!
[ Ad prandium et cenam, sume poma et hólera. [ Ede piscem, carnem et ova semel in septimána. Esne vegetárius? Tum cómede legúmina, ut fabas et cícera, aut tofu aut quinoa.
[ Bibe multum aquae! Amásne potiónes saccharátas? Vita eas quantum fieri potest.
[ Dulcia et fricta? Quam raríssime! [ Disce cóquere! Práepara ipse cibos tuos: sic scis quid edas et res elígere potes!
Verum an falsum? 1 Ede quinquies in die: hoc
tibi prodest. 2 Neque ova, neque carnem ede. 3 Noli potiónes saccharátas saepe bíbere. 4 Ede saepe dulcia et fricta. 5 Disce cóquere: hoc est útile! 6 Nimis multi cibi proiciúntur.
Noli cibos dissipáre! Socíetas Aliméntis Agriculturáeque Curándis (FAO) monet nos quotánnis proícere unum miliárdum tonnárum cibórum! Tanta copia ali possunt 900 miliónes hóminum qui cibo carent, et etiam plures. Cum cibum próicis, pecúniam próicis (680 miliárda dollariórum) et Terram polluis. Ricárdus Valentini, qui praemio Nobeliáno Pacis honorátus est, monet hoc: nostro edéndi modo gígnitur fere tertia pars gazórum natúrae nocéntium.
V F [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [
Solutiónes sunt página 14.
septem
7
Macrocóllum
Pons Marmóreus
Pons Marmóreus (hodie ‘Ponte Pietra’), Verónae situs, est pons Románus primi sáeculi ante Christum natum. Exstrúctus est loco véteris pontis lignei. Solus est, qui ibi servátus sit: antíquitus enim septem erant pontes.
8
octo
Románi septem pontes exstruxérunt supra flumen Áthesin, quod in urbe Veróna, in Itália sita, fluit. Pontes erant símplicis structúrae, vere Románae. Saeculórum vero decúrsu, flumen urbem
saepe inundávit atque aquae etiam pontes delevérunt. Pons Marmóreus, saepe reféctus, non iam est ut primum fuit. Ut in imágine vidére póssumus, arcus sunt divérsae magnitúdinis, ut aqua fácile fluat.
novem
9
PROBÁTIO
E s n e vorax? Omnes sumus páululum voráces… Et tu? Tempta hanc probatiónem!
2 3 4 5 6
Cum domi manes et televisórium spectas, sumis… a [ crústulum b [ poma c [ theam herbáriam
Quid non potes recusáre? a [ pulchram placéntam b [ placéntam Neapolitánam c [ nihil!
Quando praecípue ésuris? a [ hora prandii b [ postmeridiáno témpore c [ mane
Poma et hólera edis… a [ raro b [ saepe c [ cottídie
In placénta tua Neapolitána multum est… a [ casei b [ embámmatis lycopersicórum c [ hólerum
vocábula et locutiónes, quae ad cibum pértinent; tempus praesens.
1
Cum sitis, potíssimum bibis… a [ potiónem saccharátam b [ ius pomórum c [ aquam
Si plerúmque respondísti A: voracíssimus es! Amas res graves et quae sapórem habent. Sit ita; noli tamen poma et hólera neglégere: nam prosunt valetúdini! Si plerúmque respondísti B: non es valde vorax. Etsi amas dulcia et placéntam Neapolitánam, ea non saepe cómedis. Valetúdinem primum curas! Si plerúmque respondísti C: omníno non es vorax. Amas res símplices et naturáles, quae valetúdini prosunt. Semper curas ne nimium edas.
10
decem
© Shutterstock
Profilo
Lucii fórmulae © Shutterstock
Túbera a e t á l o c so Salvéte amíci! Nomen meum est Lucius, et libénter cóquere soleo! Omni mense áliquam fórmulam vobis propóno… fácilem et sápidam! Ecce hodie túbera socolátea.
1
Pro 20 tubéribus • 150 gramma socolátae nigrae • 100 gramma socolátae lácteae • 150 gramma crami
Ornátio Socolátam dísseca.
• Cocoa amára • sáccharum
2 Cónfice glóbulos; eos ílline cocoa et sáccharo. Infúnde cramum in cáccabo et fac búlliat. Adde socolátam disséctam.
3
4 5
Ecce túbera sunt paráta! Ea dare potes amícis tuis
Exspécta dum frigéscat, tum cáccabum pone in frigidário.
úndecim
11
Vita Romána Románi multos cibos condíre solébant garo, quod ius multum sapóris habébat!
Garum
Garum erat embámma conféctum píscibus et sale: dimídia pars píscium, dimídia pars salis manébat in parvo vase… tres menses! Sapor erat válidus! Cum garum parátum erat, liquórem cribro extrahébant. Pars sólida, quae supérerat, servis dabátur tamquam cibus. ‘Garum flos floris’ erat res delicáta et sumptuósa: ínerat sanguis thunni! Plinius narrat congium constáre quingéntis sestértiis! Románi garum etiam adhibébant loco salis, qui erat magni pretii. Multos cibos garo condiébant: fungos, túbera, ova, glires, phoenicópteros… Garum nonnúmquam dulcius reddébant melle, nonnúmquam fortius faciébant acéto.
12
duódecim
Ludi Verum an falsum? Divína! V
1 Garum, cum herbis aromáticis,
2 3 4
5
6
F
[ [
erat condiméntum venatiónis. Etiam erat medicámen. Garum oríginem habet Graecam. Garum fabricabátur usque ad sextum décimum sáeculum. Adhuc hodie sunt embámmata eiúsdem géneris. Soli dívites garum adhibébant.
[ [ [ [ [ [ [ [ [ [
Séneca Séneca garum non amábat. Comple eius senténtiam. ILL
D SOC
RUM GARUM,
PRE
OSAM MALO
PISC
M S
UM
NIEM, NON
CRED
S URERE S
PR
CORDIA?
LSA TABE
Solutiónes sunt página 14.
trédecim
13
Legistíne Adulescéntem? Tum lude nobíscum!
Qu
Ingens panis Hamburgénsis
B
dému
C
A
R
O
D
U
L
C
I
A
C
A
P
L
A
C
E
N
T
A
R
A
R
A
N
C
I
U
M
L
O
V
U
M
T
P
A
N
I
S
L
E
G
U
M
E
N
O
N
M
I
C
I
B
U
S
F
A
B
A
N
C
A
R
O
T
A
N
E
S
P
O
M
A
C
A
S
E
U
S
O
T
C
E
R
A
S
U
M
A
C
Cibi totíus diéi. Lege et comple crucivérbium 1
5
2 4
s?
lu
© Shutterstock
Est tria metra longus et cóntinet 30 chiliográmma láridi, 25 chiliográmma cepárum, 25 chiliográmma lactúcae, 25 chiliográmma cucúmerum, 20 chiliográmma cásei. Hoc factum est in urbe… Lege 13 cibórum nómina in crucivérbio et ínveni!
__ __ __ __ __ __ __ , __ __ __ __ __ __ __ __ __
do
A
o lu
1 2 3 4
Verum an falsum?
Piper, sal, herbae sunt condiménta. Garum sapórem faciébat dulcem. Condiménta etiam pértinent ad cibos servándos. Omnes Románi garum amábant.
V F
[ [ [ [
[ [ [ [
3
1 Cibus meridiánus. 2 Cibus vespertínus. 3 Cibus matutínus.
4 Cibus postmeridiáni témporis. 5 Frústulum ante cibum
meridiánum dícitur…
Solutiónes sunt hic infra.
Solutiónes P. 2: respónsum líberum. P. 3: 1 C, 2 D, 3 A, 4 B. P. 4-5: B. P. 6-7: 1 verum, 2 falsum, 3 verum, 4 falsum, 5 verum, 6 verum. P. 12-13: Verum an falsum: 1. verum, 2. verum, 3. verum, 4. verum (in Província), 5. verum (ut Nuoc-mâm in Asia), 6. falsum; Séneca: Illud sociórum garum, pretiósam malórum píscium sániem, non credis úrere salsa tabe praecórdia? P. 14: A) caro, dulcia, placénta, aráncium, ovum, panis, legúmen, cibus, faba, caróta, poma, caseus, cérasum: Carlton Minnesota; B) 1 prandium, 2 cena, 3 ientáculum, 4 merénda, 5. matutínum; C) 1 verum, 2 falsum, 3 verum, 4 falsum.
14
quattuórdecim
Disce iucúnde!
English
us
d ra
g
sec
s
du
ra sg
mu
pri
s áli
us únd
us
tér tius
grad
quar tus gradus
gradus
ti
ini
Français
Lingua latina gr
us rim
gr
s
li initiá
s adu
us
s grad
primu
secúndus gradus
tértius grad us quar
tus g
radu
s
us
ad
HECCRBQ ZPSR
p
Italiano
gr
us
ad
s mu pri
lis
s
du
gra
us
rad
sg ndu
secú
gradus
quar tus gradus
quintus gradus
tér
itiá
in
tér tius
tius
gra
dus
Español
Deutsch
tér
tius
q
gradus initiális
primus gradus secúndu
s gradus
tér t
ius
grad
us
qu
ar t
us
pr
im us
gr
ad
us
se
s
du
n cú
gr
s
u ad
us
d gra
s
radu
us g uar t
Periódica linguística ELI www.elimagazines.com
gra
du
s
Bons baisers de o k ’
© Shutterstock
Lingua Latína hodiérna
o b e c ‘Fa
Etiam ordinátrum tuum Latíne loqui pote st: loco ‘Homepage’ scribe ‘Página doméstic a’, loco ‘Chat’ pone ‘Collóquium’, loco ‘Mail’ ‘Epístolae’, loco ‘Link’ ‘Nexus’. Interréte multum iuva t linguae Latínae diffusiónem. Etiam exstat Vicipáedia Latín a! Et ‘Twitter’, sive ‘Pipiátio’, fit Latíne! Sic amp lius trecénta milia hóminum légere solent Papae Francísci pipiatiónes sive brevilóquia Latín a.
Et tu? Visne etiam Latíne pipiáre? Tum scribe nuntium tuum… 140 signis!
Aduléscens n. 7 - 2015 - Poste Italiane S.P.A. - Sped. in abb. post. - D.L. 353/2003 (Conv. in L. 27/02/2004 n. 46) Art. 1, comma 1, DCB Ancona
‘Facebook’, sive ‘Liber faciérum’, etiam vocátur Prosopobíblion. Permúlti hómines hoc modo inter se communicáre solent… etiam Latíne!
Tassa Riscossa/Taxe Perçue
Latíne