Bouwunie ruwbouw en afwerking 2014-2015

Een gevel aankleden met zo’n sierpleister? Specialistenwerk! De ondergrond moet namelijk perfect voorbereid en afgewerkt worden. Dit kan met onze Willco producten! Wij bieden de juiste isolatiesystemen, grondlagen, speciale voorstrijken, vier types sierpleister, decoratieve ornamenten, profielen, verven, saneerpleisters enzovoort. Willco Products heeft het meest uitgebreide productengamma voor sierpleisters en gevelisolatiesystemen.

Onze medewerkers adviseren u vakkundig over al onze producten.

Neem vrijblijvend contact op via onze website: www.willcoproducts.be.

Willco Products - Kwalestraat 72 - 9320 Nieuwerkerken - BelgiĂŤ - Tel 053/77 13 72 www.willcoproducts.be - info@willcoproducts.be

WEGWIJZER 2014 - 2015

Met sierpleister - ook gekend als crepi - stopt u elke nieuwbouw- of renovatiegevel in een stijlvol jasje. Een goed idee, want de buitenmuren zijn het visitekaartje van een pand. Toch als u kiest voor producten van Willco Products: de oudste speler op de markt. Onze veertig jaar ervaring vertaalt zich in sierpleisters van topkwaliteit.

B O U W U N I E - R uwbouw en A f wer k in g 2 0 14 - 2 0 15

Willco Products, uw partner in decoratieve sierpleisters en gevelisolatiesystemen.

ruwbouw en afwerking

Dakdichtingssystemen & Isolaties

Innovatieve

concepten - plat dak - hellend dak

PRO@WORK, ALLES VOOR DE VAKMAN EN VAKVROUW. 3 VESTIGINGEN EN TELKENS MEER DAN 30 JAAR ERVARING ! >> ALLE GEREEDSCHAPPEN EN VERBRUIKSGOEDEREN VOOR : · RUWBOUW EN RENOVATIE · DAKWERKEN · BINNENAFWERKING · BUITEN- EN BINNENSCHRIJNWERK · INTERIEURAFWERKING · INSTALLATIES VAN CHAUFFAGE, SANITAIR EN ELECTRO >> PROFESSIONELE SERVICE EN ADVIES VIA : · EIGEN HERSTELDIENST · EIGEN TRANSPORTSERVICE, OOK OP DE WERF · PROJECTBEGELEIDING BIJ O.A. TOEGANGSCONTROLE www.proatwork.be

- groendak

Kempisch AsphaltBedrijf NV - Hannekenshoek 34 - 2200 Herentals Tel: 014/21.33.56 - Fax: 014/22.56.30 - info@kab.be

www.kab.be

©

adtension

SUPERCONDITIES ISOLATIE Dak, spouw, vloer en binnenafwerkingen VANCANNEYT

Spoelewielenlaan 8 _ 8860 LENDELEDE _ Tel. 051/31.13.96 _ Fax 051/31.28.36 _ info@vancanneyt.be

DE STALEN GREEP

Bedevaartstraat 53 _ 8700 TIELT _ Tel. 051/42.69.61 _ Fax 051/40.31.10 _ info@destalengreep.be

DE NIEUWE GOUDEN SPADE

Zwaanhofweg 3 _ 8900 IEPER _ Tel. 057/20.46.18 _ Fax 057/20.98.15 _ info@denieuwegoudenspade.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

PYROBEL

VISION LINE

Pyrobel Vision Line, brandwerend gelaagd glas voor een ononderbroken en onbelemmerd zicht.

Pyrobel Vision Line biedt extra creatieve opties en architecturale oplossingen.

AGC Glass Europe - Seneffe plant - Tel. : +32(0)64 51 05 36 - Fax : +32(0)64 55 80 80 - pyrobel@eu.agc.com AGC is overal ter wereld vertegenwoordigd. Voor andere adressen raadpleeg www.yourglass.com

INHOUDSTAFEL Voorwoord................................................................................................................. 17 Deel 1. DIENSTVERLENING BOUWUNIE........................................................................... 19 Hoofdstuk 1. Bouwunie................................................................................................ 19 1.1 Bouwunie, het kenniscentrum voor de Vlaamse bouw-kmo’s............................................ 19 1.2 Bouwunie – fundament voor de bouw-kmo.................................................................. 23 Hoofdstuk 2. Diensten voor de zelfstandige ondernemer..................................................... 28 2.1. Zenito, Sociaal Verzekeringsfonds............................................................................. 28 2.2. Zenito Aanvullend Pensioen.................................................................................... 29 2.3. Sociale secretariaten............................................................................................. 29 2.4. ADMB-Kinderbijslagfonds....................................................................................... 29 2.5. Externe Dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo).............................29 2.6. Medicontrol......................................................................................................... 30 Hoofdstuk 3. Startersbegeleiding................................................................................... 30 Deel 2. DE ELEKTRONISCHE AANWEZIGHEIDSREGISTRATIE................................................. 32 Deel 3. DE STARTER..................................................................................................... 42 Hoofdstuk 1. Wie kan een zelfstandige beroepsactiviteit beginnen ?...................................... 42 Hoofdstuk 2. Het beroep van aannemer – vestigingsvoorwaarden......................................... 42 2.1. Beheerskennis...................................................................................................... 42 2.2. Kennis van beroepsbekwaamheid............................................................................. 44 2.3. Administratieve kennis specifiek voor de bouwsector.................................................... 45 2.4. Inschrijving Kruispuntbank Ondernemingen (KBO)...................................................... 46 Hoofdstuk 3. De reglementering hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en aangifte van werken.. 46 3.1. Hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht voor sociale en/of fiscale schulden........ 46 3.2. Aangifte van werken.............................................................................................. 51 3.3. Andere verplichte meldingen................................................................................... 52 3.4. Overige reglementeringen........................................................................................53 Hoofdstuk 4. De registratie als aannemer: afgeschaft per 1.09.2012........................................53 Hoofdstuk 5. Erkenning als aannemer van openbare werken................................................ 55 Deel 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?...................................................................... 55 Hoofdstuk 1. Kiezen tussen handelszaak en vennootschap................................................... 55 1.1 Handelszaak.......................................................................................................... 55 1.2 Vennootschap........................................................................................................ 55

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

3

puBlireportage

Fantastische mogelijkheden de Festool wereld met nieuwe perspectieven Elektrisch gereedschap van Festool staat voor de

renoveren en saneren te kunnen aanbieden. Hartelijk

uitdaging om voor elk probleem een perfecte oplossing

welkom in de nieuwe, grote wereld van Festool!

te vinden. Natuurlijk is hiervoor de techniciteit van elk afzonderlijk stuk gereedschap belangrijk. Of het nu

Zo is er onze nieuwe familie van saneringsfrezen:

gaat om de optimale overbrenging van het drijfwerk of

Renofix. Het afschuren van beton, steen, stuc, lijm,

het gebruik van hoogwaardige materialen, we trachten

verf en andere oude lagen is vaak een moeizame klus.

consequent het beste uit elke aandrijving te halen.

Intensieve handarbeid of de gebruikelijke machines, zoals

Minstens even belangrijk zijn de mensen voor wie elk

boorhamers, beitels en haakse slijpers, volstaan hierbij niet.

apart toestel wordt gebouwd. Wat ons drijft, zijn de

Daarom is er nu de Festool RENOFIX, waarmee u al deze

eisen die u aan het gereedschap stelt, uw behoefte aan

uitdagingen gemakkelijk aankunt. Bij gevels en wanden,

maximale functionaliteit en uw wens te beschikken over

vloeren en plafonds slijpen de RENOFIX diamantslijpers en

gereedschap waarmee u lang en zonder veel inspanning

renovatiefrezen oude lagen van uiteenlopend materiaal

kunt werken. Daarom ontwikkelen wij gereedschap dat

snel en grondig af. Nog altijd wordt veel sanerings- en

licht maar solide is, dat goed in de hand ligt en waarvan

renovatiewerk ineffectief en met hoge kosten uitgevoerd.

u de bedieningselementen intuïtief bereikt. Kortom,

Pleisterwerk, lijm, verf en andere deklagen worden

gereedschap waarbij u direct en op een plezierige manier

bijvoorbeeld omslachtig met behulp van boorhamers

aan de slag kunt.

of haakse slijpers verwijderd. Daarbij biedt Festool nu

Festool heeft zijn productgamma uitgebreid met enkele

voor ieder probleem bij het afschuren de passende

nieuwe toepassingsgebieden. Naast de Automotive,

oplossing. Met de RENOFIX serie van renovatiefrezen,

de Houtbewerkings- en de Schildersbedrijven zijn er nu

diamantslijpers en bijpassende stofzuigers staat Festool bij

ook speciale Festool oplossingen voor de houtbouw, het

elke toepassing voor effectieve, stofarme en eenvoudige

renoveren en saneren.

materiaalverwijdering.

Heel wat zaken worden hierdoor eenvoudiger. U krijgt

accessoireprogramma en de toerentalregeling kunt u

alles wat u nodig heeft – van het grove tot het fijne werk

de RG 80-E optimaal voor verschillende toepassingen

– uit één hand. In de unieke Festool-kwaliteit. Festool

gebruiken. Zo bestrijkt u met maar één machine bijna

staat voor gereedschap dat in nauwe samenwerking

uw gehele werklocatie. De diamantslijper RG 130 E

met u wordt ontwikkeld en exact op uw behoeften

is de afname-kampioen op grotere vlakken. Het voor

wordt afgestemd. Wij hebben al 85 jaar hetzelfde

diamantgereedschap optimale toerental maakt een

ambitieuze doel dat wij consequent nastreven: De beste

snelle afname van beton, vloeren en deklagen op

gereedschappen ter wereld bouwen. Daarom verheugen

harde ondergronden mogelijk. Het segment dat zonder

wij ons erop om nu ook Festool gereedschap voor het

gebruik van gereedschap kan worden neergeklapt

Dankzij

het

uitgebreide

maakt het mogelijk om nabij randen te werken. Dankzij

36 maanden verzekerd tegen diefstal – ook op de

de gepatenteerde afzuigspiraal worden uitstekende

bouwplaats

afzuigresultaten gegarandeerd. De renovatiefrees RG

Hoe vervelend ook, maar soms toch realiteit: diefstal. In de

150E is dankzij de 150 mm gereedschapdiameter en een

auto, op de bouwplaats of in de werkplaats - waardevolle

breed accessoireprogramma uw perfecte partner voor

machines kunnen snel verdwijnen. Terwijl het grootste

grote oppervlakken.

deel van de verzekeringen alleen diefstal in de werkplaats omvat, dekt de diefstalverzekering bij Festool alle gevallen

Verbonden aan elk Festool gereedschap: de SERVICE all-

af: in de werkplaats, de auto of op de werf. Maar wat

inclusive.

te doen wanneer een machine is gestolen? Eerst moet

Bij al ons gereedschap ontvangt u een GRATIS „all-

de diefstal worden aangegeven bij de politie. Vervolgens

inclusive” pakket vol aantrekkelijke service-voordelen.

bezorgt u een kopij van het proces-verbaal aan de dealer,

Met

een

die al het overige met Festool afwikkelt. Tegen een eigen

„allesomvattend ‘zonder zorgen’-pakket“ voor elektrisch

risico van slechts 100 euro ontvangt de Festool klant een

gereedschap. Hiermee hoeft de klant zich na registratie

nieuwe machine van dezelfde serie.

SERVICE

all-inclusive

biedt

Festool

van de machine 36 maanden lang geen zorgen meer te maken over reparatiekosten en slijtdelen. Het

36 maanden kostenbeschermingsgarantie

pakket biedt, naast een verzekering tegen diefstal, een

In de harde alledaagse praktijk van de werkman kan

niet tevreden, geld terug garantie en een 10-jarige

ook het beste elektrisch gereedschap een keer uitvallen.

beschikbaarheidsgarantie op reserveonderdelen.

Meestal gebeurt dit uitgerekend op een moment waarop

Waarvan profiteert de klant precies en wat moet er in

de machine voor het verdere werk onmisbaar is. Een

geval van schade in de praktijk worden gedaan?

snelle reparatie is dan vereist. Binnen de eerste drie jaar

Festool heeft met zijn servicepakket de meetlat nog

na aankoop zijn reparaties bij Festool gegarandeerd

verder omhoog geschroefd. Als geen andere fabrikant

gratis. Zelfs slijtdelen, zoals koolborstels, manchetten,

in de branche biedt Festool een allesomvattend ‘zonder

kogellagers, accupacks en oplaadapparaten vallen onder

zorgen’-pakket, waarmee de vakman optimaal en veilig

deze garantie. Hiervoor volstaat het om de defecte

tegen de alledaagse praktijk is opgewassen. Het pakket

machine voor reparatie bij de vakhandel aan te bieden.

bestaat uit diverse service-voorzieningen, waar de klant

Deze reparatieservice staat Festool klanten ook na de 36

direct na registratie van de machine een beroep op

maanden durende garantietijd ter beschikking.

kan doen. En mocht een machine vanwege een defect gerepareerd moeten worden, dan biedt Festool een even

10 jaar reserveonderdelen garantie

snelle als ongecompliceerde oplossing die de vakman

Festool staat bekend dat zijn zeer hoogwaardige en

lange en hinderlijke uitvaltijden bespaart.

robuuste producten gemaakt zijn voor langdurig gebruik.

Om de functionaliteit voor vele jaren te verzekeren,

Niet tevreden, geld terug

garandeert

Voor aankoop is het vaak moeilijk te beslissen welke

gedurende tien jaar na beëindiging van de productie

machine de optimale oplossing biedt voor de individuele

voorradig is. Mocht het reserveonderdeel niet op

toepassingen binnen het ambachtelijk bedrijf. Nog

voorraad zijn, dan garandeert Festool ter vervanging een

moeilijker is het wanneer men de concrete sterke kanten

gratis nieuwe machine. Met deze voorzieningen van het

van een machine niet kent en niet zelf kan uitproberen.

unieke, allesomvattende ‘zonder zorgen’-pakket SERVICE

Om deze beslissing gemakkelijker te maken, biedt Festool

all-inclusive hoeft de Festool klant zich geen zorgen

in het kader van SERVICE all-inclusive de mogelijkheid

meer te maken en kan hij dus optimaal en veilig met zijn

elke machine 15 dagen lang te testen. Voldoet de

dagelijkse werk beginnen.

het

premiummerk

dat

machine niet aan de eisen van de gebruiker, dan kan hij hem binnen deze 15 dagen aan zijn dealer teruggeven.

Tooltechnic Systems (Belgium) nv | Agent Festool | Kolonel Bourgstraat, 101 | B-1030 Brussel T: +32 (0)2 702.32.38 | Fax: +32 (0)2 726.98.81 | info-be@tts-festool.com

elk

onderdeel

Hoofdstuk 2. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming?............................. 56 2.1. De Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid............................................ 56 2.2. De Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid-Starter................................. 57 2.3. De Naamloze vennootschap..................................................................................... 57 2.4. De Vennootschap onder firma.................................................................................. 58 2.5. De Gewone commanditaire vennootschap................................................................... 58 2.6. De Commanditaire vennootschap op aandelen............................................................ 59 2.7. De Coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid................... 59 Deel 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN.................................................................... 60 Hoofdstuk 1. Gemeenschappelijke verplichtingen voor natuurlijke personen en voor vennootschappen...... 60 1.1 Openen van een zichtrekening.................................................................................. 60 1.2 Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket................................................................ 60 1.3 Btw-formaliteiten................................................................................................... 62 1.4 Verplichtingen i.v.m. het sociaal statuut van zelfstandigen............................................ 64 Hoofdstuk 2. Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen............................................ 69 Deel 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE....................................................................... 70 Hoofdstuk 1. Grondverzet............................................................................................. 70 Hoofdstuk 2. Wat is “bijna-energieneutraal” bouwen?........................................................ 76 Hoofdstuk 3. Premies rationeel energiegebruik................................................................. 80 Hoofdstuk 4. Vermijd boete voor te late EPB-aangifte......................................................... 83 Hoofdstuk 5. Energierenovatieprogramma 2020................................................................ 86 Deel 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL........................................................................ 89 Hoofdstuk 1. Verplichtingen van de werkgever.................................................................. 90 1.1 Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling en inschrijving bij de RSZ................................. 90 1.2 Verzekering tegen arbeidsongevallen......................................................................... 91 1.3 Aansluiten bij een kinderbijslagfonds......................................................................... 91 1.4 Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie.............................................................. 91 1.5 Aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk.................... 91 1.6 Bureau der directe belastingen................................................................................. 92 Hoofdstuk 2. Verplichtingen ten aanzien van de werknemers............................................... 92 2.1. Onthaal van de werknemers..................................................................................... 92 2.2. De arbeidsovereenkomst......................................................................................... 93 2.3. Het arbeidsreglement............................................................................................ 95 2.4. Het personeelsregister........................................................................................... 96 2.5. De individuele rekening.......................................................................................... 97 2.6. Gezondheidstoezicht............................................................................................. 99

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

7

SuperFinish 23 Plus Te verkrijgen in diverse uitvoeringen: Airless, AirCoat en Tempspray.

Uitvoering op wagen of staander, zowel met aanzuigbuis als met bovenbeker.

Krachtige en veelzijdige membraanpomp, zeer aantrekkelijk geprijsd: meer voor minder!

www.wsb-w

wagner.eu

Extra 2 jaar garantie bij registratie online!

36th International trade fair for building machines

6 SEPTEMBER | KORTRIJK XPO | WWW.MATEXPO.COM

www.modulo.be - 501144

2

d e r a prep

N O I T I T ED

BEOR OUR NEX F

CES N A M OR PERF E ANDS V I R LUX L E B A N F E R O B T EX ANGE F THE O T BIG R N G POI N I T E E EST M G R A L

Hoofdstuk 3. Periodieke verplichtingen......................................................................... 100 3.1. Bij iedere uitbetaling van loon............................................................................... 100 3.2. Iedere maand..................................................................................................... 100 3.3. Ieder kwartaal.................................................................................................... 101 3.4. Ieder jaar........................................................................................................... 104 Hoofdstuk 4. Verplichtingen bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst........................ 104 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst................................................................. 104 4.2. Elektronische aangifte van uitdiensttreding.............................................................. 117 4.3. Overhandiging van documenten door de werkgever..................................................... 117 Hoofdstuk 5. Grensarbeid............................................................................................. 118 Deel 8. SOCIALE WETGEVING Hoofdstuk 1. Arbeidsvoorwaarden in het bouwbedrijf (PC124).............................................. 119 1.1 Indeling in beroepscategorieën................................................................................ 119 1.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid................................................................ 120 1.3. Loonbetaling...................................................................................................... 120 1.4. Vaststelling van de lonen...................................................................................... 121 1.5. Jongerenbarema................................................................................................. 121 1.6. Lager leidinggevend personeel............................................................................... 122 1.7. Gereedschap....................................................................................................... 122 1.8. Tegemoetkoming van de werkgever in kost en huisvesting........................................... 123 1.9. Loonbijslagen voor bijzondere werken..................................................................... 123 Hoofdstuk 2. Arbeidsvoorwaarden in de sector stoffering en houtbewerking (PC126)............. 123 2.1. Takenclassificatie................................................................................................. 123 2.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid................................................................ 124 2.3. Beloning van jonge arbeiders................................................................................ 124 Hoofdstuk 3. Tegemoetkoming in de verplaatsingskosten.................................................. 125 3.1. Arbeiders uit de sector van het bouwbedrijf (PC124)................................................... 125 3.2. Arbeiders uit de sector stoffering en houtbewerking (PC126)....................................... 128 3.3. Bedienden......................................................................................................... 128 Hoofdstuk 4. Tijdelijke werkloosheid............................................................................. 129 4.1. Technische stoornis............................................................................................. 129 4.2. Slecht weer........................................................................................................ 130 4.3. Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken............................................... 132 4.4. Administratieve procedure voor de bouwbedrijven..................................................... 134 4.5. Administratieve procedure voor de niet-bouwbedrijven.............................................. 135 4.6. Kosten ten laste van de onderneming in geval van tijdelijke werkloosheid...................... 135 Hoofdstuk 5. Uitzendarbeid......................................................................................... 142

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

11

Zonneboilersystemen voor sanitair warm water en verwarmingsondersteuning De Pro-Clean van TiSUN is het gelaagdheidsbuffervat Zonneboilersystemen voor sanitair warm bij uitstek. water en verwarmingsondersteuning In een goed gedimensioneerde installatie zijn besparingen vanTiSUN 70% istot 85% op het sanitair De Pro-Clean van het gelaagdheidsbuffervat warm water in combinatie met 20% tot 35% op uw bij uitstek. verwarmingskosten haalbaar met de Pro-Clean. In In een goed gedimensioneerde installatie zijn ideale omstandigheden zijn nog hogere resultaten besparingen van 70% tot 85% op het sanitair bereikbaar. warm water in combinatie met 20% tot 35% op uw Zelfs in periodes met minder zon of in de koudere verwarmingskosten haalbaar met de Pro-Clean. In seizoenen zal het gebruik van de Pro-Clean een veel ideale omstandigheden zijn nog hogere resultaten hogere zonne-opbrengst teweegbrengen dan een bereikbaar. normaal systeem. De zonne-energie wordt direct Zelfs in periodes met minder zon of in de koudere gestockeerd daar waar de afname zal gebeuren: seizoenen zal het gebruik van de Pro-Clean een veel bovenaan. hogere zonne-opbrengst teweegbrengen dan een normaal systeem. De zonne-energie wordt direct gestockeerd daar waar de afname zal gebeuren: bovenaan.

air air

hoogefficiĂŤnte tegenstroomwarmtewisselaar hoogefficiĂŤnte Systeem D tegenstroomwarmtewisselaar Systeem D

W

in Belgium Made inMade Belgium

by Sanutal

by Sanutal

NIEU

Sax-EPB2014.indd 1

W

NIEU

300 - 400 - 500 www.sanutal.be 300 - 400 - 500 www.sanutal.be

2/09/2014 8:34:11

Deel 9. VORMING EN OPLEIDING.................................................................................. 145 Hoofdstuk 1. Syntra-Vlaanderen................................................................................... 145 Hoofdstuk 2. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB)........... 146 Hoofdstuk 3. Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv).................. 147 Hoofdstuk 4. EDUTEC – technologische opleidingen voor de bouw....................................... 149 Hoofdstuk 5. Het Opleidingscentrum Hout...................................................................... 149 Deel 10. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN......................................... 151 Hoofdstuk 1. Aannemingscontracten.............................................................................. 151 1.1 Definitie.............................................................................................................. 151 1.2 Soorten aannemingscontracten............................................................................... 151 1.3 Overeenkomst met consumenten of met handelaars.................................................... 153 1.4 Algemene voorwaarden......................................................................................... 153 1.5 Verplichtingen van de aannemer............................................................................. 155 1.6 Verplichtingen van de bouwheer.............................................................................. 156 1.7 Einde van de aannemingsovereenkomst.................................................................... 159 1.8 Wet Breyne......................................................................................................... 160 Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheden................................................................................. 160 Hoofdstuk 3. Buitengerechtelijke geschillenbeslechting – de Verzoeningscommissie Bouw....... 161 Deel 11. DIVERSE INFORMATIE.................................................................................... 164 Hoofdstuk 1. Veiligheid en hygiëne............................................................................... 164 1.1. NAVB-Constructiv................................................................................................ 164 1.2. Verplichte werkmeldingen in het kader van veiligheid................................................. 165 1.3. De vuurvergunning.............................................................................................. 168 1.4. Van ARAB naar Codex........................................................................................... 169 1.5. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen - veiligheidscoördinatie.......................................... 173 1.6. Persoonlijke beschermingsmiddelen........................................................................ 174 Hoofdstuk 2. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB)........... 175 Hoofdstuk 3. Het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW)......................................... 176 Hoofdstuk 4. Het Technisch Centrum der Houtnijverheid................................................... 177 Hoofdstuk 5. Belgian Woodforum.................................................................................. 178 Hoofdstuk 6. FSC........................................................................................................ 178 Hoofdstuk 7. CeDuBo: Centrum Duurzaam Bouwen........................................................... 180 Hoofdstuk 8. Kamp C: Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen.............................................. 181

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

13

Hoofdstuk 9. Milieu................................................................................................... 182 9.1. Milieu................................................................................................................ 182 9.2. Het schildersafvalproject...................................................................................... 183 Hoofdstuk 10. Kwaliteits- en veiligheidszorg................................................................... 184 10.1. Kwaliteitszorg en ISO-certificering........................................................................ 184 10.2. VCA-BeSaCC...................................................................................................... 185 Hoofdstuk 11. Steunmaatregelen.................................................................................. 187 Hoofdstuk 12. Werken in het buitenland........................................................................ 188 Bijlage NUTTIGE ADRESSEN........................................................................................ 189

Sortimo Station Centrum Schaarbeeklei 491 1800 Vilvoorde

Sortimo Station West Gentseweg 749 8793 Sint-Eloois-Vijve

Sortimo Station Oost Industrieweg 49/7 3980 Tessenderlo

ALLROUND SERVICE: U VRAAGT HET, WIJ PLAATSEN HET!

ELEKTRICITEIT EN ANDERE NUTSVOORZIENING

VOERTUIGINRICHTING, DAKDRAGERS EN GLASRASTELEN

SIGNALISATIE EN VERLICHTING

GRATIS TEL. 0800 857 59 // fax 0800 857 60 // info@sortimo.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

15

ThyssenKrupp Liften Ascenseurs Uw partner voor al uw projecten nieuwe installaties, modernisering, onderhoud en herstelling van liften, roltrappen en automatische deuren.

Contact:

Metrologielaan 10 – 1130 Brussel Tel: 02/247 35 11 – Fax : 02/247 35 00 www.thyssenkruppliften.be

ThyssenKrupp Liften Ascenseurs Developing the future.

2/12/14 16:12 arch: François Martens

1_2 lig C5-21-4000-1403.indd 1

WONING, WEES INTELLIGENT Waarom vandaag nog kiezen voor gewone, klassieke elektrische installaties?

Een domoticainstallatie van Domintell doet meer en is zoveel beter. Ze beheert

Het assortiment schermen en knoppen van Domintell brengt een vleugje

de verwarming, de verlichting, de klimaatregeling, de rolluiken, de hifi, het openen van de deuren, het sproeien van de tuin, enz. De bediening gebeurt via touchscreens, programmeerbare knoppen, IR-bediening of vanaf draagbare

design en moderniteit in het interieur. De domotica van Domintell, al 25 jaar een basisbegrip op dat gebied, is eenvoudig te gebruiken en aanpasbaar.

Vele electriciens werden al door Domintell opgeleid, ze staan garant voor

toestellen zoals tablets of smartphones (iOS, Android).

een onberispelijke installatie. Een opleiding van twee dagen is voldoende.

Geïnteresseerd?

domintell_elma_NL.indd 1

Elke dag bespaart u energie dankzij de verwarming en verlichting per zone, per modus, de eco-functie, met de toets ‘all off’, de open venster-functie, het zichtbaar maken van het verbruik, enz.

Uw comfort verhoogt dankzij de vele functies zoals lichtsferen, simulatie van zonsopgang, ingebouwde videofonie, de geprogrammeerde opening en sluiting van de luiken, enz.

+32 (0) 67 88 82 50

domintell_elma_NL.indd 2 2140003103_ADV_5322.indd 1

info@domintell.com

17/01/14 16:36

Word vandaag nog Domintell installateur en profiteer volop van de groei in deze nieuwe markt.

Volgende data van de gratische opleiding:

Contact voor inschrijving:

12 februari en 2 april in Nijvel

info@domintell.com

www.domintell.com

17/01/14 15:45 16:36 2/12/14

VOORWOORD De bouw is één van de belangrijkste economische sectoren in België, maar ook een zeer zwaar – om niet te zeggen - overgereglementeerde sector. Het is als bouwonderneming niet meer mogelijk nog het bos door de bomen te zien wanneer men niet kan terugvallen op hulpmiddelen. Voor Bouwunie is informeren en adviseren van haar leden één van haar kerntaken. Enerzijds algemene informatie die van toepassing is in elk bouwbedrijf en anderzijds zeer specifieke sectorinformatie.

Met deze wegwijzer - inmiddels de 14e editie - voor de aannemer ruwbouw-afwerking proberen wij zowel aan de reeds lang actieve ondernemer als aan de starter alle noodzakelijke en nuttige informatie en wetgeving in een gebundelde vorm aan te bieden.

Naast de noodzakelijke wet- en regelgevingen wordt ook een overzicht gegeven van de sectorspecifieke dienstverlening die voor deze sector bestaat. Achteraan vindt u ook een adressenbijlage.

Uiteraard kan elk Bouwunie-lid ook bij onze adviesdienst terecht met al zijn vragen en problemen.

Onze adviseurs helpen u graag verder!

Wij hopen dat deze Wegwijzer voor u een nuttig naslagwerk wordt dat u bij uw dagelijks terugkerende juridische, sociaalrechtelijke, fiscale en bedrijfseconomische problemen kan helpen.

Hilde Masschelein gedelegeerd bestuurder Bouwunie

Cover: Bouwunie Wegwijzer voor de aannemer ruwbouw en afwerking 14e editie. Opgesteld door de Bouwunie-studiedienst Eindredactie: Luc Proesmans Verantwoordelijke uitgever: Hilde Masschelein Deze gids is louter ter informatieve titel opgesteld. De uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens.

Deze gids is bijgewerkt tot 1 augustus 2014.

Uitgave van Bouwunie, Unie van het KMO-Bouwbedrijf, Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 www.bouwunie.be - info@bouwunie.be Prijs: Bouwunie-leden: gratis - niet-leden: 15 euro Voor schade, van welke aard dan ook, ontstaan door het niet, niet tijdig of onjuist plaatsen van advertenties, aanvaarden wij geen enkele aansprakelijkheid.

Advertentie-acquisitie en grafische vormgeving:

Bedrijvenlaan 1, 2800 Mechelen tel. 015 55 88 88 info@elma.be - www.elma.be

BRENGT UW INTERIEUR BRENGT TOT LEVEN UW INTERIEUR Hoevestraat 35 T +32 (0)56 24 90 10 TOT LEVEN 8500 Kortrijk F +32 (0)56 25 99 48 info@devostegelbedrijf.be Hoevestraat 35 8500 Kortrijk Elke weekdag info@devostegelbedrijf.be 10u. tot 12 u. - 14 u. tot 18 u.

w w w.devostegelbedrijf.be T +32 (0)56 24 90 10 F +32 (0)56 25 99 48 Zaterdag w 10wu.w.devostegelbedrijf.be tot 12 u. - 14 u. tot 17 u.

Elke weekdag 10u. tot 12 u. - 14 u. tot 18 u.

Zaterdag 10 u. tot 12 u. - 14 u. tot 17 u.

ERVARING

RESPECT VOOR DEADLINES

Al 25 jaar een betrouwbare naam in tegels

Flexibel en binnen de afgesproken termijn

in tegels Voor kleine en grote werven

termijn Werfleiders de klok rond voor u beschikbaar

ERVARING Al 25 jaar een betrouwbare PROFESSIONEEL ADVIESnaam PROFESSIONEEL ADVIES Voor grote werven RUIMkleine EN en DIVERS AANBOD

RESPECT VOOR DEADLINES Flexibel binnen de afgesproken VLOTTEenCOMMUNICATIE VLOTTE COMMUNICATIE Werfl eiders de klok rond voor u UITSTEKENDE PRIJS-KWALITEIT

Op 1500 m2 binnen- en buitenshowroom

beschikbaar Dankzij partnerships met vaste leveranciers

Op 1500 m2 binnen- en buitenshowroom

Dankzij partnerships met vaste leveranciers

RUIM EN DIVERS AANBOD

UITSTEKENDE PRIJS-KWALITEIT

21030529_AdvertentieDevos_180x130_V3.indd 1

4/06/13 16:36

2140003121_ADV_5322.indd 1 1 21030529_AdvertentieDevos_180x130_V3.indd

8/12/14 4/06/1308:23 16:36

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Deel 1. Dienstverlening en belangenbehartiging Bouwunie Hoofdstuk 1. BOUWUNIE 1.1. Bouwunie, het kenniscentrum voor de Vlaamse bouwkmo’s Bouwunie verenigt de zelfstandigen en kmo’s uit de diverse deelsectoren uit de bouw in één sterke unie. Bouwunie komt op voor hun belangen. Ze verstrekt gespecialiseerd advies, doet aan lobbying, legt eigen accenten, verkondigt eigen standpunten en biedt een platform waar collega’s bouw-kmo’s elkaar kunnen ontmoeten.

De mensen die het te bewandelen pad voor Bouwunie uittekenen, zijn aannemers, bedrijfsleiders die hun eigen centen in hun onderneming gestoken hebben, die daarmee risico’s lopen en iets willen creëren. Bouwunie werkt hecht samen met Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers.

Momenteel telt Bouwunie ruim 8.000 leden. Ze richt zich tot zelfstandige ondernemers, gespecialiseerde kmo’s en kmo’s die totaaloplossingen aanreiken.

Een specifiek doelpubliek, specifieke accenten en specifieke standpunten. Dit komt ook duidelijk tot uiting in alle overlegorganen (paritair comité bouw, sectorfondsen voor bestaanszekerheid, veiligheid en opleiding, Serv-commissies, ...) waarin Bouwunie trouwens de erkende spreekbuis van de zelfstandigen en de kmo’s uit de bouw is.

De groei van Bouwunie is te danken aan de flexibiliteit, snelheid, bereikbaarheid en democratische ingesteldheid. De werking van Bouwunie wordt gestuurd door drie bestuursorganen. Het directiecomité stuurt de dagelijkse werking van Bouwunie aan. Het is samengesteld uit vertegenwoordigers van de diverse bouwberoepen en de verschillende Vlaamse provincies. Ook de leden van de raad van bestuur en de algemene vergadering worden voorgedragen hetzij door hun regionale afdeling, hetzij door hun beroepsverbond. Deze besturen kunnen zo op een democratische en evenwichtige manier (zowel geografisch als sectoraal) werk maken van de verdediging van alle bouw-kmo’s en van de promotie van de verschillende bouwberoepen.

Om alles op rolletjes te doen lopen, heeft Bouwunie uitgebouwde secretariaten. De hoofdzetel is in Vilvoorde met een bijhuis in Brugge. Daarnaast zijn ook in Hasselt, Gent, Antwerpen en Kortrijk regionale antennes gevestigd. Dankzij de integratie met Unizo vullen de regionale Unizo-kantoren deze regionale antennes aan.

Verticaal is Bouwunie opgedeeld in sectoren. Deze beroepsverbonden staan in voor de belangenverdediging en de promotie van elk beroep en organiseren op regelmatige basis info-avonden, bedrijfsbezoeken, praktische demonstraties en beursbezoeken.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

19

Tieblokkenlaan 8 2300 Turnhout Tel. 014/390 113 info@noatrainings.be www.noatrainings.be

DV.O201681

opleidingen en trainingen ter preventie van arbeidsongevallen

heftruck – hoogwerker – verreiker – autolaadkraan - rolbrug – aanslaan van lasten – torenkraan - mobiele kraan – snelopbouwkraan – (mini)graafmachine – (mini)wiellader - werken op hoogte (module 1, 2 en 3) - BA4 – BA5 – erkende EHBO opleiding + nascholing – heffen & tillen - kleine blusmiddelen – VCA 7 erkende nascholingsmodules voor de vakbekwaamheid van vrachtwagenchauffeurs – ADR & IMDG Mentor – Train de Trainer Leiding geven vanuit het veiligheidsperspectief Leiding geven aan een multi-cultureel team Veiligheidsbewustmaking opleidingen in-company en in eigen trainingscentrum in Turnhout

2140003189_ADV_5322.indd 1

2/12/14 15:45

Door ons advies trekken we veel zaken recht Kijk op www.gedimat.be voor onze verkooppunten 2140003136_ADV_5322.indd 1

BOUWMATERIALEN MÉT ADVIES

2/12/14 15:45

DEEL 1. DIENSTVERLENING

- BOUWUNIE Algemene & Ruwbouwaannemers (algemene en ruwbouwaannemers, sleutel-op-dedeurbedrijven, vloer- en tegelzetters) Belangrijkste thema’s: energieprestatieregelgeving, stimuli voor renovatie, decreet ruimtelijke ordening en decreet grond- en pandenbeleid.

Contact: Nadia Schepens, tel. 02 588 42 05, e-mail nadia.schepens@bouwunie.be..

- BOUWUNIE Schrijnwerkers & Interieurbouwers Belangrijkste thema’s: duurzaam bouwen, CE-label voor buitenschrijnwerk, FSC-gelabeld hout, promotie van hout, houtskeletbouw.

Contact: Piet De Langhe, tel. 050 47 46 66, e-mail piet.delanghe@bouwunie.be.

- BOUWUNIE Installateurs (centrale verwarming, sanitair, klimatisatie en hernieuwbare energie) Belangrijkste thema’s: Cerga, onderhoud en controle stookolietanks, besluit over het onderhoud en nazicht van stookinstallaties, roetafvalproblematiek, legionella, CO-preventie, integratie van duurzame technieken, definitieve gasaansluitingen, opleidingen, onderwijs, erkenning installateurs Hernieuwbare Energie,….

Contact: Dirk Van De Wynckel, tel. 050 47 46 60, e-mail dirk.vandewynckel@bouwunie.be.

- BOUWUNIE Schilders-decorateurs Belangrijkste thema’s: het schildersonderwijs (actie S.O.S. Schilder op School), inspiratieavonden rond interieur, prijscalculatie, publicatie “De creatieve schilder”.

Contact: Piet De Langhe, tel. 050 47 46 66, e-mail piet.delanghe@bouwunie.be.

- UVV, Unie van Vlaamse Vloerenbedrijven Belangrijkste thema’s: realisatie van de nieuwe technische voorlichtingsnota (TV241) binnen WTCB als leidraad voor de goede plaatsing van soepele vloeren, praktijkgerichte opleidingsmogelijkheden voor werknemers, opstellen van specifieke algemene verkoopsvoorwaarden, info over actuele beroepsitems zoals lastenboeken, kostprijsberekening, afvalverwerking,…

Contact: Piet De Langhe, tel. 050 47 46 66, e-mail piet.delanghe@bouwunie.be.

- BOUWUNIE Infrastructuurwerken wegenbouwers, aannemers burgerlijke bouwkunde en waterwerken, aannemers uit de kabel- en leidingsector, grondwerkers en aanverwante technieken) Contact: Vincent Decruyenaere, tel. 050 47 46 62, e-mail vincent.decruyenaere@bouwunie.be.

- BOUWUNIE Stukadoors en afbouwbedrijven Belangrijkste thema’s: verpakkingsafval, verharde gips, te lage prijzen, tekort aan stukadoors op de arbeidsmarkt, afwerkingsgraden.

Naast deze beroepsverbonden heeft Bouwunie actieve werkingen voor diverse beroepssectoren zoals voor dakwerken, chape- en vloerbedrijven, buitengevelisolatiesystemen, keukenbouwers, industriebouw en isolatiebedrijven.

Wanneer de leden naar één van onze secretariaten bellen of mailen met een vraag, is het onze bedoeling hen zo snel en efficiënt mogelijk te helpen. Een eerste stap daarvoor is dat ze – in de mate van

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

21

C e pE rtifi Te fC cat ie ,f Ve chn (C s C ilig olo C, e E, A o h g TG en llec eid isc nz. ), , h s t i nd iev ad on ad vi iv e de es vie rz idu s, , oe el e ke n.

-

CTIB-TCHN

Technisch Centrum der Houtnijverheid contact: tel. 02 558 15 50 - info@ctib-tchn.be - www.ctib-tchn.be 1_2 lig C5-21-4000-1212.indd 1

2/12/14 16:11

OPLEIDINGSCENTRUM HOUT CENTRE DE FORMATION BOIS

Arbeidsmarktwerking

Hulp bij invullen van vacatures Opleiding van werkzoekenden Sectorale IBO Diversiteit in de onderneming Opvolging outplacement

Opleidingen werknemers Opleidingsplannen Externe opleidingen On-the-job opleidingen Betaald Educatief Verlof

Onderwijs - Arbeidsmarkt Bijscholing voor leerkrachten Stages en werkplekleren Leren en werken Publicaties en handboeken Promotie houtsector

Competentiebeleid

Beroepscompetentieprofielen Onthaal van medewerkers Opleiding van peters/meters Ondersteuning competentiebeleid

OpleidingsCentrum Hout Centre de Formation Bois AllĂŠe Hof Bruxelles Tel. +32 Fax +32 i n f o @ w w w .

1_2 lig C5-21-4000-1333.indd 1

ter Vleest B-1070 (0)2 558 (0)2 558 o c h - c f o c h - c f

dreef 3 Brussel 15 51 15 89 b . b e b . b e

2/12/14 16:12

DEEL 1. DIENSTVERLENING

het mogelijke – onmiddellijk bij de juiste persoon terechtkomen.

Op de website www.bouwunie.be vindt u steeds een actueel overzicht van alle medewerkers met hun telefoonnummer en e-mailadres.

Bouwunie is ISO-gecertificeerd Bouwunie heeft in 2010 na een externe audit het ISO-certificaat behaald (NBN-en-ISO 9001:2008), ondertussen verlengd na succesvolle tussentijdse audits. Hiermee bewijst Bouwunie dat kwaliteit centraal staat in haar ledenwerving, syndicale belangenbehartiging, studiewerk en adviesverlening, en bij de organisatie van activiteiten en opleidingen. Alle processen die hiermee samenhangen zijn in kaart gebracht en daar waar nodig verbeterd.

Met het ISO certificaat en de bijhorende procedures heeft Bouwunie zich laten erkennen door de Vlaamse overheid als dienstverlener voor de pijlers Advies en Opleiding. Wie een opleiding van Bouwunie volgt of een gepersonaliseerd advies inwint, kan dus tot de helft van de prijs betalen met de KMO-portefeuille.

1.2. Bouwunie – fundament voor de bouw-kmo Leden kunnen elke dag gebruikmaken van de uitgebreide Bouwunie-dienstverlening.

Snel en deskundig advies Vragen over contracten, werken in onderaanneming, btw, personeel, energiezuinige technieken, opleiding, premies, …? Laten nalezen van eigen algemene voorwaarden? Vragen i.v.m. outplacement.

Personeel op zaterdag laten werken? In zee gaan met buitenlandse onderaannemers?

De Bouwunie Adviesdienst biedt snel een duidelijk antwoord. Bel 02 588 11 00 of mail info@bouwunie.be.

Info op maat van de onderneming Leden ontvangen 9x per jaar Bouwnieuws, het meest complete vakblad voor de bouwsector. En dat samen met Z.O.-magazine, hét zakenblad van Vlaanderen en Brussel. Tussentijds krijgen de leden 2x per maand de digitale nieuwsbrief Bouwflash zodat ze helemaal mee blijven. Met het lidnummer krijgen ze online exclusief toegang tot nog veel meer info, nieuws, activiteiten,… op www.bouwunie. be en www.unizo.be.

Een zak vol tools op maat van het bouwbedrijf Bouwunie ontwikkelde een gans pakket aan handige tools die de bouwondernemer kunnen helpen en die exclusief worden aangeboden via het afgesloten ledengedeelte van de website.

Het gaat om: - controle van onderaannemers op sociale en fiscale schulden - modelbrieven en contracten - berekeningstool verplaatsingskosten en mobiliteitsvergoeding in de bouwsector - overzicht van de aan te rekenen lonen - risicoanalyses - veiligheidsinstructiekaarten

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

23

Hydraulische ontharder

PROBLEMEN? Uw leidingen roesten, Uw boiler is verstopt door kalk, Uw water is besmet door bacteriën of niet meer drinkbaar.

Voor een aangepaste waterbehandeling (huishoudelijk of industriëel): Guldager N.V. Halleweg 385 - 1500 Halle Tel. 02/5690973 - www.guldager.com

Brandwerende systemen op maat T H E

S T E E L

M E M B E R

O F

J O R I S

voor alle toepassingen in de industrie en utiliteitsbouw

F U T U R E I D E

G R O U P

BIO Benelux nv, gevestigd in Brugge, is reeds meer dan 30 jaar actief op de markt van de brandwerende isoleersystemen. Wij beschikken over hooggespecialiseerd personeel met VCA*-certificaat. BIO Benelux richt zich als installatiebedrijf naar zowel de industrie als naar de utiliteitsbouw.

Onze activiteiten:

s talen dak - & g e v elb ek led in g bardages & couvertures en acier

• Brandwerende afdichtingen van kabel- en buisdoorvoeringen, alsook rondom brandkleppen; • Brandwerende omkastingen met Promatect-platen; • Brandwerende deuren, manchetten, roosters, kleppen; • Brandwerend beschermen van kabelbanen en kabelladders.

Enkele van onze tevreden klanten: AZ St. Jan Brugge | Luchthaven Brussel Nationaal | Gerechtshof Antwerpen | Complex Ledeganck Gent | Arcelor Mittal | AZ Damiaan Oostende | AZ Groeninge | Artevelde Gent, etc.

Hille 174, 8750 Zweve ze le, B e lgië T +32(0)51 61 07 77 - F +32(0)51 61 07 79 w w w.joriside.be

Meer info?

Contacteer ons via 050 42 60 15 of info@biobenelux.be BIO Benelux nv | Pathoekeweg 9 B04 | B-8000 Brugge +32 50 42 60 15 | info@biobenelux.be | www.biobenelux.be

DEEL 1. DIENSTVERLENING

In de webshop kunnen bouwbedrijven terecht voor de aankoop van attestenboeken voor reiniging en verbranding, btw-attesten, attesten voor meerwerken, keuringsrapporten, calculatienormen en richtprijzen, … en nog veel meer.

Gebruiksklare modelbrieven en –contracten Verlies geen tijd met het opstellen van aannemingscontracten, arbeidsovereenkomsten,… Bouwunie biedt de leden 275 gebruiksklare modelbrieven en –contracten aan die voldoen aan de wettelijke normen. Personaliseren en klaar!

Onze adviseurs lezen door de leden gemaakte contracten of arbeidsovereenkomsten graag na.

Diensten die echt iets opleveren - Bouwunie Dienst Erkenningen: De overheid is een belangrijke bouwheer. Jaarlijks worden miljarden euro’s geïnvesteerd in infrastructuur, nieuwbouw of vernieuwbouw. Als bouwbedrijf werken voor de overheid biedt dus kansen, maar daarvoor heb je meestal een erkenning nodig.

Bouwunie - Dienst Erkenningen: tel. 02 588 11 00 – e-mail: info@bouwunie.be.

- Borgstellingskas Waarborgen zelf financieren vergt een grote investering. Precies om de bouwkmo’s meer financiële slagkracht te geven werd de Borgstellingskas Bouwunie opgericht. Wij zijn een door de overheid officieel erkende borgstellingskas die de borgen voor de goede uitvoering van werken in orde brengt. Op deze manier beschikt de aannemer over een groter werkkapitaal en vermijdt hij dure kredieten bij de bank Borgstellingskas Bouwunie: Alain Vanhaverbeke, tel. 050 47 47 20, fax 050 47 47 26, pv.bouwunie@admb.be.

- Patronale Vereveningsdienst voor het gewaarborgd loon (PV Bouwunie) Een door ziekte of ongeval arbeidsongeschikte arbeider die minstens 1 maand ononderbroken in dienst is, heeft recht op gewaarborgd loon. PV Bouwunie, een onafhankelijke dienst binnen Bouwunie en ADMB Dienstengroep, betaalt dit door het bouwbedrijf (<20 werknemers) betaalde gewaarborgd loon integraal terug. Deze dienstverlening, die ook de controle op de arbeidsongeschiktheid kan omvatten, is gratis maar hiervoor moet het bouwbedrijf zich wel aansluiten bij de patronale vereveningsdienst.

Patronale Vereveningsdienst Bouwunie: Alain Vanhaverbeke, tel. 050 47 47 20, fax 050 47 47 26, borgstellingskas.bouwunie@admb.be.

- Grondwijzer Bij Grondwijzer, een initiatief van Bouwunie, SGS Nederland en NAV, kunnen bedrijven, vooral kmo’s, terecht voor alle wettelijke verplichtingen waaraan ze dienen te voldoen wanneer ze grond wensen uit te graven en/of te vervoeren.

Grondwijzer vzw, Polderdijkweg 16 – Haven 407, 2030 Antwerpen, tel. 03 545 87 58, fax 03 545 87 39, grondwijzer@grondwijzer.be - http://www.grondwijzer.be.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

25

n.v.

SMEETS En ZOnEn Opgericht in 1883

VERVOER - IMPORT - EXPORT

Autolakken, bouwverven, behang, wand- en vloerbekleding

OCCASIEMATERIALEN

Merksemsebaan 300, 2110 Wijnegem T: 03/324.78.50 - F: 03/326.11.45 info@longerstaey.be

OCCASIEVRACHTWAGENS

Ambachtsweg 2, 9820 Merelbeke T: 09/252.49.99 - F: 09/252.49.69 longerstaey.gent@skynet.be

Tel.: 011/61.12.23 Fax: 011/61.12.65 info@smz.be

Hellebeemden 6, 3500 Hasselt T: 011/87.25.85 - F: 011/87.16.58 longerstaey.hasselt@skynet.be

www.smz.be

Hertenstraat 56, unit 7, 2300 Turnhout T: 014/65.79.70 - F: 014/63.18.76 longerstaey.turnhout@skynet.be

Indien U iets te koop hebt, bel ons!

1_4 st C5-21-4000-1333.indd 1

1_4 st 16:21 C5-21-4000-1362.indd 1 2/12/14

Mosselbank 39 I 9120 Vrasene

NIEUW! gevelbekleding

UW BOUWSPECIALIST IN RIOLERING EN AFVOER, ISOLATIE, DAKBEDEKKING UW PARTNER VOOR AL UW MAATWERK IN KOPER EN ZINK

www.thoen.be

thoen61*98.indd 1

2/12/14 16:23

Het meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van droge stoffen.

Een korte samenvatting • Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind tot 16/32 mm • Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60 • Het verwerken van andere droge stoffen zoals zand vanaf 0/8, daktuinsubstraat, lava en kleikorrels • Op maat uitgevoerde speciale projecten • Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuigblaaswagens De dienstverlening van Fihuma bvba strekt verder dan alleen het zuigen en blazen van droge stoffen.

Verder kan u bij ons ook terecht voor: • Verwijderen en plaatsen van isolatie • Tegelen van wandelpaden en hoekzones op daken • Kubelen van grind 30/60 mm • Groendaken • Opvullen tanks met grind of zand - Fihuma bvba, Turnhoutsebaan 129-131,B-2970 Schilde T: 03/314 29 03 - F: 03 315 19 03 - info@fihuma.be - www.fihuma.be - Coolkens B.V., Takkebijsters 13c, NL-4817 BL Breda Nederland GSM: 06 13 010 178 - F: 00 32 3 315 19 03 info@coolkens.nl - www.coolkens.nl

5/04/12 09:37

DEEL 1. DIENSTVERLENING

- Bouwunie Energieconsulenten Om de bouwbedrijven waar nodig steun te geven in het adviseren van de klanten rond energie en duurzaam bouwen, heeft Bouwunie twee energieconsulenten in dienst: Mieke Bonnarens en Luc Dedeyne. Dit project wordt gesteund door de Vlaamse overheid.

Zij ontwikkelen ook allerhande folders en pocketuitgaven rond o.a. energiepremies en energievriendelijke bouwen en renoveren die de klanten kunnen overtuigen om daadwerkelijk te investeren in energiezuinigheid.

Speciaal voor zelfstandigen en kmo-bouwbedrijven die actief zijn in de markt van energiezuinig (ver)bouwen, ontwikkelde Bouwunie het label “EnergieBewuste Aaannemer” (EBA). Met dit label kunnen aannemers aan de klanten bewijzen dat ze opgeleid zijn om hen bij te staan met raad én daad op vlak van energiebesparing. Meer info over het label vindt u op www.bouwunie.be.

- Vind uw aannemer Steeds meer mensen gebruiken internet om een geschikte aannemer te vinden voor hun werken.

Veel klanten vergelijken verschillende bedrijven online vooraleer ze contact opnemen. Bouwunieleden kunnen gratis opgenomen worden in de online-database www.vinduwaannemer.be waar potentiële klanten en collega-ondernemers de bouwonderneming kunnen zoeken en vinden die bij hun noden past.

Toegang tot een ruim ondernemersnetwerk Tijdens de vele Bouwunie-activiteiten ontmoeten de leden collega-ondernemers en experts allerhande. Leden zijn ook welkom op de Unizo-evenementen. Steeds een goede gelegenheid om contact te leggen met nieuwe klanten!

Samen sterk met UNIZO Aannemers zijn in de eerste plaats ondernemers. Door de samenwerking van Bouwunie en Unizo genieten de leden van de diensten van beide organisaties. Dit geeft extra voordelen. Een sterk netwerk, doeltreffend lobbywerk, toegang tot een uitgebreid kennisnet,… Samen staan we sterk in de bouw.

Bovenstaande is slechts een beknopt overzicht van de doelstellingen, werking en activiteiten van Bouwunie. Voor verdere info, contacteer ons:

BOUWUNIE, Unie van het KMO-bouwbedrijf Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 info@bouwunie.be - www.bouwunie.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

27

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Hoofdstuk 2. Diensten voor de zelfstandige ondernemer Naast de algemene belangenbehartiging ten aanzien van de overheid en de andere sociale partners, is de dienstverlening aan de zelfstandige ondernemers en kmo van prioritair belang. Daartoe wordt er samengewerkt met de belangrijkste dienstverlenende organisaties voor zelfstandige ondernemers in Vlaanderen. Deze diensten adviseren en begeleiden de zelfstandige ondernemers en KMO op het vlak van het sociaal statuut, personeelsadministratie en -beleid, marketing, fiscaliteit, financieel beheer, verzekeringen, milieuwetgeving, enz.

2.1. ZENITO, Sociaal Verzekeringsfonds Sociale zekerheid is voor ondernemers heel belangrijk. Want ondernemers nemen risico’s die anderen niet nemen. Het komt erop aan de risico’s te beheersen en uw zaak en gezin te beschermen bij ziekte of ongeval. Hoe? Zenito zoekt het samen met u uit.

Om te kunnen genieten van sociale zekerheid: pensioen, kinderbijslag, vergoeding bij arbeidsongeschiktheid enz. is iedere zelfstandige wettelijk verplicht aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Zenito verzorgt snel, correct en efficiënt uw sociaal statuut. Maar bij Zenito bent u er ook zeker van dat u in moeilijke situaties de beste oplossing krijgt. Dat doet Zenito met grote betrokkenheid.

Door de samenwerking met Startersservice (zie hoofdstuk 3) biedt Zenito ook voor de volledige opstartproblematiek de perfecte oplossing (o.a. via het ondernemingsloket Zenito).

Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 230 e-mail: sociaalverzekeringsfonds@zenito.be www.zenito.be 2.2. Zenito Aanvullend Pensioen Het wettelijk sociaal vangnet voor zelfstandigen is beperkt. Via Zenito Aanvullend Pensioen kunt u een degelijke sociale bescherming op maat opbouwen.

Via het Sociaal VAP geniet u van een 15% hogere fiscale aftrekbaarheid t.o.v. een gewoon VAP. En naast een rust- en/of overlevingspensioen, zijn er in een Sociaal VAP ook aanvullende waarborgen voorzien. Met andere woorden: via een Sociaal VAP bouwt u uw sociale bescherming verder uit, dit naast het wettelijk statuut.

Zenito Aanvullend pensioen cvba Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 411, fax 02 238 04 79 e-mail: aanvullendpensioen@zenito.be 2.3. Sociale secretariaten De aansluiting bij een sociaal secretariaat is niet verplicht, maar ten zeerste aan te raden. Een erkend

28

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 1. DIENSTVERLENING

sociaal secretariaat verzorgt immers een aantal wettelijke verplichtingen van de werkgever tegenover bv. de RSZ, belastingen, kinderbijslagfondsen, verzekeringsmaatschappijen. Daarnaast verzorgt een sociaal secretariaat uiteraard ook de loonadministratie: loonberekeningen, aflevering van loonstroken, individuele rekeningen, Ook de nieuwe ontwikkelingen in e-government worden door het sociaal secretariaat op de voet gevolgd: bv. Dimona (elektronische mededeling in- en uitdiensttreding), aangifte sociaal risico (ziekte, arbeidsongevallen, werkloosheid).

Verder is ook een service op maat vanzelfsprekend: bijstand op het vlak van documenten, tijdsregistratiesystemen, bestellingen maaltijdcheques, HRM-bijstand, simulatie ontslagberekening, simulatie bruto-nettoloon, personeelsrecrutering en –selectie, enz.

Bouwunie werkt o.a. samen met de volgende sociale secretariaten: 2.3.1. ADMB Sociaal Bureau ADMB Sociaal Bureau is actief in de provincies Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen en Brabant. Om een persoonlijke dienstverlening te waarborgen, werkt men gedecentraliseerd vanuit 40 kantoren verspreid over heel België. hoofdzetel: Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 44 79 www.admb.be – e-mail: info@admb.be 2.3.2. SOFIM SOFIM is actief in de provincie Limburg: Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 30, fax 011 23 21 04 www.sofim.be – e-mail: info@sofim.be 2.4. ADMB-kinderbijslagfonds Het ADMB-Kinderbijslagfonds verzorgt de uitbetaling van geboorte- en adoptiepremies en kinderbijslagen aan de werknemers van de aangesloten werkgevers.

Voor de kinderen van de aangesloten werkgevers zelf, wordt de kinderbijslag betaald door het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen waarbij de werkgever aangesloten is (bv. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds).

ADMB-Kinderbijslagfonds Sint- Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 42 09 2.5. Externe Dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo) De welzijnswet van 4 augustus 1996 verplicht elke werkgever een interne dienst voor preventie en bescherming op werk met één of meerdere preventieadviseurs op te richten. Een geïntegreerde, globale benadering van de preventie en multidisciplinariteit moet hierbij voorop staan, waarbij maatregelen genomen moeten worden op het vlak van arbeidsveiligheid, bescherming van de gezondheid van de werknemers, ergonomie, stressbestrijding, arbeidshygiëne, verfraaiing van de werkplaatsen, de invloed van het leefmilieu op de arbeidsomstandigheden, en psychosociale risico’s op het werk.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

29

DEEL 1. DIENSTVERLENING

Voor heel wat bedrijven is het echter onmogelijk dit opgelegde takenpakket zelf in te vullen en is het noodzakelijk een beroep te doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk.

De afdeling â&#x20AC;&#x153;medisch toezichtâ&#x20AC;? van Provikmo staat in voor de verplichte medische onderzoeken van de werknemers, aangiftes van beroepsziekten, gezondheidsadviezen, verplichte inentingen,...

Externe dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo) Dirk Martensstraat 26 /1, 8200 St.-Andries-Brugge tel. 050 47 47 59, fax 050 47 47 58 www.provikmo.be 2.6. Medicontrol Deze dienst organiseert voor haar leden-werkgevers de controle op de afwezigheid van werknemers wegens ziekte. Bij misbruik wordt de werkgever ingelicht over de te nemen maatregelen.

Medicontrol St.-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 47 24, fax 050 47 47 26 e-mail: controle@medicontrol.be

Hoofdstuk 3. STARTERSBEGELEIDING Bouwunie ontwikkelde voor de starters in de bouwsector een specifiek op de sector afgestemde starterswerking. Dit begeleidings- en opleidingsproject werd door Bouwunie en UNIZO Startersservice ontwikkeld om startende ondernemers in de bouw een grotere kans op slagen te bieden. De Bouwunie-Startersbegeleiding biedt de starters in de bouwsector de geschikte informatie en aangepast advies aan. Dit gebeurt in samenwerking met UNIZO Startersservice, marktleider in het begeleiden van kandidaat-starters.

U kan in de regionale UNIZO-kantoren terecht om uw startersproject te bespreken met een startersverantwoordelijke (zie de adressenbijlage). U kan bij hen terecht voor: Individueel startersadvies Heeft u concrete plannen? De UNIZO Startersadviseur helpt u met individueel advies. Samen met de adviseur bekijkt u de problemen, de opportuniteiten en de belangrijkste praktische zaken. Zo start u uw eigen zaak met de grootste kans op succes!

Startersactiviteiten en opleidingen Dit startersadvies wordt aangevuld met een hele reeks informatieactiviteiten. Wil u een eerste kennismaking met de opstart van een zaak, volg dan een gratis infosessie. Elke dag kan u wel ergens in Vlaanderen terecht voor een infosessie. Tijdens starterscursussen krijgt u een doorgedreven starters-

30

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 1. DIENSTVERLENING

opleiding. Op een vijftal avonden leert u van specialisten en ervaringsdeskundigen alles wat u moet weten voordat u start.

Jaarlijks in de periode april-mei kan u ook met al uw startersvragen terecht op de Vlaamse Startersweek (check www.unizo.be/vlaamsestartersweek voor de juiste datum).

Inschrijvingen bij het ondernemingsloket Als u dit concreet wenst, kan u ook een beroep op ons doen voor het in orde brengen van alle formaliteiten verbonden aan de opstart van een eigen zaak (via het Zenito-ondernemingsloket). Zo bent u er meteen zeker van dat u met alles in orde bent.

Online begeleiding Een schat aan informatie over het starten vindt u op www.unizo.be/uwzaakstarten. U vindt er alles over startvoorwaarden en –formaliteiten, over ondernemingsvormen, financiering, bedrijfsbeheer, sociaal statuut enz. Via een aantal meest gestelde vragen en een efficiënt zoeksysteem vindt u in een handomdraai de informatie die u zoekt.

Een handige tool is de online begeleiding die u door middel van checklists overal doorheen loodst en u helpt bij het uitwerken van uw idee!

De financiële haalbaarheid van uw idee toetst u met de hulp van de UNIZO Startsimulator: gratis software voor het opstellen van uw financieel plan, te downloaden via http://www.unizo.be/startsimulator.

Registreer u ook gratis op de UNIZO Startersservice Nieuwsbrief, mét alle nieuwtjes over het ‘starterslandschap’.

Publicaties Naast de vele informatie en handige tools op www.unizo.be/uwzaakstarten is er ook de uitgebreide brochure ‘Starten met een eigen zaak’. Deze brochure werpt een licht op het onderscheid m.b.t. het sociaal statuut en de verplichtingen voor hoofd- en bijberoep. Gratis te verkrijgen in het UNIZOregio-secretariaat.

Startersservice Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39, fax 02 230 93 54 service@unizo.be - www.unizo.be/uwzaakstarten www.bouwunie.be: specifieke informatie voor de bouwstarter De Starterssite van Bouwunie biedt specifieke informatie op maat van de starter in de bouwsector.

Naast de algemene startersvoorwaarden, vindt u specifieke uitleg rond de erkenning als aannemer.

Daarnaast worden de beroepsuitoefeningsvoorwaarden van talrijke bouwberoepen nader toegelicht.

Bouwunie Startersbegeleiding Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 info@bouwunie.be, www.bouwunie.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

31

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Deel 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge Hoofdstuk 1. De elektronische aanwezigheidsregistratie Hoewel Bouwunie gehoopt had op een tijdelijk uitstel, is op 1 april 2014 de elektronische aanwezigheidsregistratie in werking getreden. De aanwezigheid moet geregistreerd worden op werven van 800.000 euro (excl. btw) of meer. Gelukkig start men de eerste 6 maanden met een testfase. Niet enkel uw eigen werknemers, maar ook de werknemers van uw onderaannemers, alsook de zelfstandigen zullen zich moeten registreren.

Omdat de bouwsector een fraudegevoelige sector is, heeft de regering beslist dat men de fraude en sociale dumping het best zou kunnen detecteren via een elektronische aanwezigheidsregistratie.

Bouwunie heeft hierover lang haar twijfels geuit en gelooft nog steeds niet dat dit het ideale en meest werkbare fraudebestrijdingsmiddel is.

Worden de gepresteerde uren hiermee ook geregistreerd?

Neen. Het is enkel een aanwezigheidsregistratie en geen urenregistratie (men moet met andere woorden geen IN en OUT registreren, enkel een IN).

Vanaf wanneer moet men starten met de elektronische aanwezigheidsregistratie?

Vanaf 1 april 2014.

Op welke werven geldt de elektronische aanwezigheidsregistratie?

Enkel op werven van 800.000 euro (excl. btw) of meer, die vanaf 1/04/2014 opgestart worden.

Wat met reeds lopende werven?

Ook op werven die gestart zijn vanaf 1/01/2014 en die minstens tot 1/10/2014 zullen duren, zal men de elektronische aanwezigheidsregistratie moeten toepassen, voor zover het werven zijn van 800.000 euro (excl. btw) of meer.

Hoe wordt de drempel van 800.000 euro bepaald?

Dit is het totale bedrag dat de hoofdaannemer zal factureren aan de opdrachtgever/bouwheer. Of het totaalbedrag dat de verschillende hoofdaannemers (in dit geval zijn zij nevenaannemer van elkaar) aan de opdrachtgever/bouwheer zullen factureren.

Wat met werken in regie?

Als u als hoofdaannemer, geheel of gedeeltelijk, werkt in regie, zal u een schatting moeten maken van uw werken, om na te gaan of de 800.000-grens bereikt zal worden of niet.

Hoe kent de eerste aannemer die de melding doet, het totale bedrag van alle overeenkomsten die met de bouwheer afgesloten zijn?

Hij kan deze informatie bij de bouwheer verkrijgen.

32

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Kan men als hoofd- of nevenaannemer, die verplicht is de werfmelding te doen, nagaan of een betrokken werf de 800.000 euro-grens bereikt heeft of niet?

Ja, zowel de bouwheer als de aannemer die verplicht de werfmelding moet doen (als hoofdaannemer of nevenaannemer), kan via de webtoepassing “werfmelding 30bis”, nagaan of het een werf betreft waarbij de 800.000 euro (excl. btw) al dan niet bereikt en/of overschreden wordt. Om privacy redenen is het natuurlijk niet mogelijk om het individueel bedrag van elke tussenkomende hoofd- of nevenaannemer op de werf te bekijken of te consulteren.

Worden de aannemers en onderaannemers door de RSZ op de hoogte gebracht dat het drempelbedrag bereikt is?

Ongeachte het bij de opstart van de werf is tijdens de looptijd van een werf, het feit dat het gaat over een werf van 800.000 euro (excl. btw) of meer moet door de hoofdaannemer gemeld worden aan de andere aannemers.

De RSZ zal tevens naar alle aannemers en onderaannemers, die gemeld werden – in het kader van de werfmelding – op een werf van 800.000 euro of meer, een bericht sturen om hen erop te wijzen dat de elektronische aanwezigheidsregistratie van toepassing is op die werf. Daarenboven zal de RSZ een affiche voorzien (met QR-code) die uitgehangen kan worden op de werf, waaruit moet blijken dat het een werf is die onderworpen is aan de verplichte elektronische aanwezigheidsregistratie.

Hoe gaat de RSZ weten wie betrokken is op dergelijke werven?

Werven van 800.000 euro (excl. btw) of meer zijn allemaal, zonder uitzonderingen, werven die gemeld moeten worden in het kader van de verplichte werfmelding 30bis (alle werven van 30.000 euro (excl. btw) of meer moeten in dit kader gemeld worden, alsook alle werven waar ook onderaannemers zullen werken, op uitzondering van zeer kleine werven met slechts 1 onderaannemer).

Wie moet zijn aanwezigheid registreren en wanneer precies?

Volgende personen moeten zich registreren op de betrokken werf: - alle personen die werken in onroerende staat verrichten, dit zijn o.a.: - alle eigen arbeiders - de werknemers van de onder-(onder-…-onder-)aannemers - de uitzendkrachten ter info: het uitzendkantoor is een onderaannemer (moet dus gemeld worden). Het is de gebruiker van de uitzendkracht die de elektronische aanwezigheidsregistratie moet doen/voorzien (niet de werkgever van de uitzendkracht, zijnde het interimkantoor) - de zelfstandigen - werkende vennoten - al dan niet bezoldigde leerlingen-stagiairs, leercontracten - werfleiders - monteurs van torenkranen, - de plaatsers van bureaucontainers, - chauffeurs betonmixers die beton rechtstreeks storten/pompen in bekisting (tip: factuur beton met btw verlegd) - operatoren van betonpompen - bedieners van machines die werken in onroerende staat verrichten

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

33

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

- de bouwdirectie belast met het ontwerp: iedere natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorgt draagt voor het ontwerp van het bouwwerk (bv. architect, ontwerper); - de bouwdirectie belast met de uitvoering: iedere natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorgt draagt voor de uitvoering van het bouwwerk (bv. de hoofdaannemer); - de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering: iedere natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorgt draagt voor het toezicht op de uitvoering van het bouwwerk (bv. de architect); - de veiligheidscoördinator-ontwerp; - de veiligheidscoördinator-verwezenlijking.

De aanwezigheid dient geregistreerd te zijn uiterlijk voorafgaand aan het betreden van de werf.

Wie moet zijn aanwezigheid dan niet melden?

Onderstaande personen moeten hun aanwezigheid niet registreren alvorens ze de werf betreden: - de bouwheer / opdrachtgever / klant, - de architect (voor zover hij niet onder de noemer van de bouwdirectie valt zoals hierboven opgesomd), - de medewerkers van studiebureaus (stabiliteit, speciale technieken,…)

- personen die instaan voor het bepalen/vaststellen van het EPB-peil - de directie, verkoper, kwaliteitsverantwoordelijke (van een van de aanwezige bouwbedrijven op de werf), voor zover zij geen werken in onroerende staat verrichten, - personen die niet behoren tot het personeelsbestand van aannemersbedrijven actief op de werf zoals een verzekeringsmakelaar, een expert, een commercieel verantwoordelijke,…

- de technicus die de werf bezoekt in het vooruitzicht een offerte op te maken / af te geven - leveranciers, - chauffeurs die geen werken in onroerende staat verrichten (enkel leveren, laden en lossen), - chauffeurs van betonmixers (voor zover zij enkel leveren – tip: factuur beton met 21%) - werknemers van een leverancier die, onder waarborg, schade komen herstellen, waarbij er enkel een leveringscontract is (geen levering met plaatsing!) en voor zover dit na de voorlopige oplevering wordt uitgevoerd - administratief personeel, ook al zijn zij veel of continu aanwezig op de werf Wie is verantwoordelijk voor de elektronische aanwezigheidsregistratie?

In principe de hoofdaannemer voor de ganse werf. Hij kan echter contractueel bepalen dat de onderaannemer zelf instaat voor de elektronische aanwezigheidsregistratie, maar hierdoor wordt hij niet ontslagen van zijn verantwoordelijkheid.

De werkgever is verantwoordelijk voor de registratie van zijn eigen werknemers. De zelfstandigen zijn in principe verantwoordelijk voor hun eigen registratie.

Moet ik contractueel, met mijn onderaannemers of werknemers iets bepalen?

Het is aangewezen dat u in uw contracten met uw onderaannemer een bepaling opneemt betreffende de elektronische aanwezigheidsregistratie. Bouwunie heeft dergelijke bepaling opgenomen in haar modelcontracten van aanneming en onderaanneming.

34

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Het is voor werkgevers ook aangewezen om in het arbeidsreglement in de lijst / opsomming van inbreuken die kunnen leiden tot een sanctie of tot ontslag wegens dringende reden, opgenomen wordt dat de werknemers die zich niet houden aan de verplichting zich te registreren op werven, daar waar van toepassing of waar opgelegd door de werkgever, een sanctie opgelegd kunnen worden of, bij herhaalde ingebrekestelling, ontslagen kunnen worden wegens dringende reden.

Voorbeeld van formulering: - een (geldelijke) sanctie of schorsing kan opgelegd worden aan de werknemer die zich niet houdt aan de verplichting zich te registreren op werven, daar waar wettelijk van toepassing of waar opgelegd door de werkgever - is een grond voor ontslag wegens dringende reden: de werknemer die zich, bij herhaalde ingebrekestelling, niet houdt aan de verplichting zich te registreren op werven, daar waar wettelijk van toepassing of waar opgelegd door de werkgever.

Zijn er sancties aan verbonden?

Ja, er kunnen zware boetes opgelegd worden zowel aan de hoofdaannemer als aan elke onderaannemer, zelfstandige, alsook aan de werknemers.

Voor de bouwdirectie, de aannemer, de werkgever, … gelden sancties van niveau 3. Dit wil zeggen: - een strafrechtelijke geldboete: 600 – 6.000 euro of - een administratieve geldboete: 300 – 3.000 euro.

In extreme gevallen (de niet-registratie heeft tot een arbeidsongeval van of gezondheidsschade voor een werknemer geleid), kan de sanctie zelfs van niveau 4 zijn. Dit wil zeggen: - een gevangenisstraf 6 maand tot 3 jaar en/of - een strafrechtelijke geldboete: 3.600 – 36.000 euro of - een administratieve geldboete: 1.800 – 18.000 euro.

Weet dat ook uw werknemer een boete kan opgelegd worden, wanneer hij zichzelf niet zou registreren, terwijl u hem dit hebt opgelegd (bv. via smartphone of badgesysteem). Voor hen, zoals voor zelfstandigen, die zichzelf niet zouden registreren, geldt de sanctie van niveau 1. Dit wil zeggen: een administratieve geldboete: 60 – 600 euro.

Oorspronkelijk zouden de boetes kunnen worden opgelegd vanaf 1 oktober 2014.

De RSZ en de inspectiediensten zijn uiteindelijk dan toch gedeeltelijk ingegaan op de vraag van Bouwunie om de boetes in het kader van de elektronische aanwezigheidsregistratie uit te stellen: tot en met 31 december 2014 worden geen boetes opgelegd.

Op welke wijze moet de elektronische aanwezigheidsregistratie gebeuren?

De RSZ heeft verschillende mogelijkheden voorzien: - een onlinedienst (pc-toepassing): - vanop uw bureau /kantoor /….

- via beveiligd portaal (hiervoor hebt u een beveiligde toegangscode nodig, aan te vragen bij de RSZ – tip: zie te volgen procedure: www.socialezekerheid.be => Werken met contractanten => registreren) - voorafgaandelijke registratie mogelijk (tot maximaal 30 dagen)

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

35

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

- melding van aanwezigheid voor meerdere dagen mogelijk - een mobiele onlinedienst (via smartphone): - op de werf zelf - gebruik makend van QR-code (soort barcode) - beveiligde applicatie - een “Gateway” (laptop met kaartlezer voor e-ID): - vanop de werf - gebruik makend van de elektronische identiteitskaart - mogelijkheid om buitenlanders te registreren via Limosa-nummer - een webservice (geautomatiseerde registratie, vertrekkend vanuit een eigen toepassing): - kan op de werf of vanop uw kantoor / bureau/…

- maakt gebruik van uw track and trace-systeem of uw planningssysteem of – in voorkomend geval – uw eigen reeds bestaand badgesysteem - vereist programmatorische aanpassingen via uw leverancier van uw eigen toepassing - uw leverancier kan best contact opnemen met de RSZ voor de praktische uitwerking.

Welke gegevens moeten er geregistreerd worden?

- de gegevens van de natuurlijke persoon (u, uw werknemer, de zelfstandige, de buitenlander,…)

- afhankelijk van de persoon die zich registreert, via rijksregisternummer, bis-nummer of Limosa-nummer - zou in de meeste gevallen automatisch moeten opgenomen kunnen worden (afhankelijk van het registratiesysteem) of via aanklikken / selecteren - de gegevens van de onderneming, werkgever of zelfstandige - veelal via ondernemingsnummer - ook van toepassing op buitenlanders - plaats van de werken - hiervoor dient men gebruik te maken van het werfmeldingsnummer - zou in principe automatisch kunnen (of via aanklikken / selecteren) - voor kaderovereenkomsten: zie verder - de datum van registratie - zal automatisch gebeuren - de gegevens van de persoon die de registratie doet - zal in principe – gezien het steeds via beveiligde weg gaat – automatisch moeten gebeuren.

De wetgeving voorziet nog andere gegevens, maar deze zullen – op basis van bovenstaande gegevens – automatisch uit de bij de RSZ gekende/bestaande databanken en informatiestromen gehaald worden.

Hoe kan ik weten of de registraties correct verlopen zijn?

De RSZ zal elke correcte registratie bevestigen met een bevestigingsbericht.

U kan ook steeds via de beveiligde portaalsite van de RSZ (onlinedienst – pc-toepassing) consulteren wie effectief geregistreerd is van uw bedrijf of in uw keten.

36

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Wat als ik me vergist heb of als er wijzigingen zijn?

In principe moeten de geregistreerde gegevens per dag correct zijn.

Doet men voorafgaandelijke registraties (bv. via pc vanop uw kantoor), dan kunnen verbeteringen steeds doorgegeven worden tot het einde van de dag waarop de registratie betrekking heeft. De oorspronkelijke meegedeelde gegevens blijven zichtbaar (zij worden m.a.w. niet gewist).

Verbeteringen, aanpassingen of zelfs annulaties bij voorafgaandelijke aanwezigheidsregistraties kunnen o.a. het gevolg zijn van: - vergissingen - het wegvallen van een werknemer (wegens ziekte, ongewettigde afwezigheid, plots ontslag,…)

- wijzigingen in de planning - ….

En als een van mijn werknemers meerdere werven per dag doet?

In principe moet de werknemer dan op elke werf van 800.000 euro (excl. btw) of meer geregistreerd worden.

Meerdere “(kleine) werven” bij uitvoering van een kaderovereenkomsten/raamcontract In het algemeen moet een raamcontract gemeld worden in het kader van de werfmelding 30bis (omdat het bedrag vaak de 30.000 euro overschrijdt). Bij de melding van dergelijke overeenkomst ontvangt men dus één werfnummer. In principe geldt dit voor het bedrag over een jaar. Alle tussenkomsten, in het kader van het raamcontract, tijdens dit jaar, moeten niet opnieuw gemeld worden.

Aangezien er in een kaderovereenkomst vaak geen uniek adres kan opgegeven worden (veelal gaat het over verschillende plaatsen in een regio / gebied), moeten de plaatsen zo beschreven worden dat de werken identificeerbaar zijn (bijvoorbeeld: provincie Antwerpen, Infragebied Sint-Niklaas, alle bankkantoren van een bepaalde bank in West-Vlaanderen,…).

In dergelijk geval zal de aanwezigheidsregistratie, bij alle werken uitgevoerd in het kader van een raamcontract, gekoppeld worden aan het werfnummer van de gemelde kaderovereenkomst (en dus niet aan elke precieze plaats van uitvoering van de werken).

Hoe en wie kan de geregistreerde aanwezigen op een werf controleren?

Via de desktop-toepassing kunnen verschillende personen de geregistreerden op een welbepaalde werf nagaan: - de opdrachtgever: kan iedereen zien die geregistreerd is op de werf - de bouwdirecties en de veiligheidscoördinatoren: kunnen iedereen zien die geregistreerd is op de werf - de hoofdaannemer (= aannemer die de werfmelding heeft gedaan): kan iedereen zien die in zijn aannemersketen is geregistreerd op de werf - de onderaannemer / zelfstandige: kan iedereen zien die geregistreerd is op een werf waarop hijzelf werkzaam is (en geregistreerd) - de werkgever: kan steeds zijn eigen werknemers zien die geregistreerd zijn - de werknemer: kan enkel zijn eigen registratie zien.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

37

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Wat zien deze mensen: in principe enkel nummers (Limosa, rijksregisternummer, … en indien voorhanden de namen).

Het spreekt voor zich dat ook de inspectiediensten de geregistreerde aanwezigen kunnen controleren en consulteren. Het gaat hier over alle sociale inspectiediensten.

Kan ik een lijst van geregistreerde aanwezigen op een van mijn werven ook afprinten?

Ja dit is mogelijk. Dit kan zowel in Excel als in PDF afgeprint worden.

Vanaf wanneer mag / moet men stoppen met de elektronische aanwezigheidsregistratie op een werf?

In normale omstandigheden is dit vanaf het moment van de voorlopige oplevering of wanneer de contractuele relatie een einde neemt.

Let op: Wanneer men op een werf de elektronische aanwezigheidsregistratie toepast, omdat men initieel van mening was (op moment van de werfmelding) dat het een werf zou zijn waarbij de drempel van 800.000 euro zou bereikt of overschreden worden, maar achteraf blijkt dat dit toch niet het geval zal zijn, dient men de elektronische aanwezigheidsregistratie verder toe te passen tot op het moment van de beëindiging van de werken (voorlopige oplevering).

Indien zou blijken dat dit wegens een materiële vergissing was (bv. in de werfmelding schrijft men vermoedelijk bedrag van 850.000 euro i.p.v. 85.000 euro), dan dient men contact op te nemen met de RSZ. Moet ik in het kader van bepaalde overheidsopdrachten nu nog steeds verplicht een aanwezigheidslijst bijhouden?

In het kader van bepaalde overheidsopdrachten bestaat momenteel de verplichting om een aanwezigheidslijst van de werknemers bij te houden.

Een aantal bijzondere gegevens worden gevraagd en zo kan de aanbestedende overheid nagaan of de lonen correct betaald worden.

Deze lijst valt onder de exclusieve wetgevende bevoegdheid van de aanbestedende overheden.

Momenteel zijn er gesprekken aan de gang om na te gaan of het mogelijk is om deze lijst te vervangen door de raadpleging van de aanwezigheidsregistratie.

Wat te doen bij technische problemen?

Indien u niet in staat bent de elektronische aanwezigheidsregistratie te verrichten ten gevolge van technische problemen, zal u – wanneer u boetes wenst te vermijden – gebruik moeten maken van de zogenaamde “noodprocedure”.

Deze noodprocedure is o.a. van toepassing wanneer u problemen hebt met uw eigen registratiesys­ teem, met de internetverbinding, met de toepassing Checkin@work,…

De noodprocedure is beschreven in een nota van de RSZ, te vinden op de website van de RSZ: https:// www.socialsecurity.be/site_nl/employer/applics/checkinatwork/documents/pdf/procedure_N.pdf of via een link op de Bouwunie-website.

38

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

In de loop van 2014 organiseerde Bouwunie een aantal infosessies over de elektronische aanwezigheidsregistratie. U kan de presentaties downloaden via www.bouwunie.be => Mediatheek => presentaties => “aanwezigheidsregistratie op werven”.

Verdere informatie vindt u op de website van de sociale zekerheid: www.socialezekerheid.be => “onderneming” => “werken met contractanten” => “checkinatwork” (zie meer bepaald de tekst “veelgestelde vragen”).

Hoofdstuk 2. ConstruBadge De ConstruBadge, zijnde de visuele identificatiebadge voor alle bouwvakarbeiders, werd in de loop van de maand september 2014 aan al de in België tewerkgestelde arbeiders afgeleverd. Ook de buitenlandse werknemers die naar België gedetacheerd worden, moeten een ConstruBadge ontvangen.

De bouwbedrijven hebben begin september vanwege FBZ Constructiv een schrijven ontvangen waarin de aflevering van de badges aangekondigd wordt. Het principe is dat alle bouwvakarbeiders en buitenlandse gedetacheerde arbeiders de badge vanaf 1 oktober 2014 duidelijk – visueel – zullen moeten dragen.

Waarom deze badge?

De ConstruBadge, waarop de naam van zowel de werkgever als de werknemer zal staan, alsook de foto van de werknemer, heeft tot doel te pogen sociale dumping tegen te gaan. Dit zou gebeuren via de “sociale controle” onderling op de werf.

De ConstruBadge zal in principe slechts voor 1 jaar geldig zijn (per kalenderjaar). Maar de eerste badge zal geldig zijn tot eind 2015, zodat de eerste ConstruBadge al niet vervangen moet worden tegen begin volgend jaar.

Moet deze badge zichtbaar gedragen worden door mijn arbeiders?

Hoewel er geen enkele wettelijke verplichting is, is het aangewezen uw arbeiders aan te sporen om deze badge zichtbaar te dragen. U kan best voorzien in aangepaste badgedragers, zodat er veilig gewerkt kan worden.

Daarenboven is het tevens aangewezen dat u – al dan niet contractueel – uw onderaannemers aanspoort of zelfs verplicht om zijn eigen werknemers en de werknemers van zijn onderaannemers de ConstruBadge visueel te laten dragen.

Enkel visuele controle dan?

In eerste instantie wel. De badge is echter uitgerust met technologie die ook zal kunnen gebruikt worden in het kader van de elektronische aanwezigheidsregistratie, toegangscontrole, besturing van machines, …

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

39

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Men zal in de toekomst ook in staat zijn er andere (sectorale) informatie op te zetten, zoals bijvoorbeeld de gevolgde opleidingen,…

Pas in een veel later stadium, zou de ConstruBadge een middel kunnen zijn ter vervanging van de C3.2A-kaart. Maar voorlopig zijn we nog niet zo ver.

Enkel bouwvakarbeiders en gedetacheerde arbeiders. En de andere aanwezigen op de werf?

Hetgeen nu gebeurt is de eerste fase. In deze fase wordt de badge enkel aan de bouwvakarbeiders, in dienst van een Belgische werkgever, bezorgd, alsook aan de buitenlandse gedetacheerde bouwvakarbeiders.

In een volgende fase zal men de badge opleggen aan arbeiders/werknemers van andere sectoren.

Tot slot – vermoedelijk een laatste fase – zal er de nodige wettelijke verplichting moeten komen om ook aflevering en het zichtbaar dragen van de ConstruBadge te kunnen opleggen aan zelfstandigen (zowel binnenlandse als buitenlandse zelfstandigen).

Moet u iets doen?

In principe niet. Al uw werknemers krijgen rechtstreeks vanuit FBZ-Constructiv hun ConstruBadge.

Deze wordt trouwens automatisch aangemaakt, zelfs als u een nieuwe werknemer in dienst neemt.

Dit komt omdat er gebruik gemaakt wordt van de verschillende authentieke gegevens voorhanden in de databanken van de sociale zekerheid (o.a. dmfa, dimona, Limosa,…) en het rijksregister.

Het kan echter wel gebeuren dat uzelf de badge ontvangt in plaats van uw arbeider. Dit zou zich kunnen voordoen, wanneer uw arbeider geen officieel adres had op het moment van het aanmaken van de badge.

Als werkgever moet ik toch wel iets doen!

Correct. Er wordt aangeraden dat u zich als werkgever zou registreren op de webtoepassing. Dit dient absoluut te gebeuren binnen de 14 dagen na ontvangst van de informatiebrief. In deze brief zal u het webadres en de code, waarmee u dient in te loggen, terugvinden.

Let op: indien u dit niet doet binnen de vooropgestelde 14 dagen, zal u een nieuwe code moeten aanvragen (de code in de informatiebrief vervalt namelijk na 14 dagen).

Waarom is het zich registreren op de webtoepassing nuttig?

U kan dan een overzicht consulteren van de uitgegeven badges voor uw eigen arbeiders. Via de webtoepassing kan u tevens de vervanging aanvragen van verloren of beschadigde ConstruBadges.

Voor het geval men niet over een foto zou beschikken van uw arbeider (omdat hij bijvoorbeeld niet in het rijksregister opgenomen is), kan u een foto van hem opladen, die gebruikt kan worden voor zijn badge.

Tot slot kan u er ook de status volgen van de ConstruBadges in aanmaak voor uw werknemers.

En voor de buitenlanders?

40

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 2. De elektronische aanwezigheids-registratie

Het FBZ bezorgt de ConstruBadges ook aan de buitenlandse arbeiders die naar België gedetacheerd worden. Zij doet dit op basis van de Limosagegevens.

Weet echter dat de badge slechts zal afgeleverd worden, nadat de buitenlandse werkgever – via de webtoepassing – een adres heeft opgegeven in België, waarnaar de badges van zijn gedetacheerde werknemers gestuurd mogen worden; en hij van elk van zijn gedetacheerde werknemers een foto zal opgeladen hebben; de badges betaald heeft (20 euro per badge).

Moet ik dat ook betalen?

Ja, maar de 20 euro per badge zit vervat in de sectorale forfaitaire bijdrage die geïnd wordt via de RSZ. Meer informatie?

Er zijn ook specifieke brochures voorhanden voor u en uw arbeiders. U kan deze terugvinden op: - onze website: www.bouwunie.be => Thema Personeel en Arbeidsmarkt => ConstruBadge - de website van de sector: http://www.construbadge.be/ConstruBadge_NL.html

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

41

DEEL 3. DE STARTER

Deel 3. DE STARTER Hoofdstuk 1. Wie kan een zelfstandige beroepsactiviteit beginnen? (bron: Startersbrochure UNIZO-Zenito 2014) Aan welke voorwaarden moet men voldoen om een onderneming te starten?

Handelingsbekwaamheid Om te kunnen starten met een eigen zaak moet u meerderjarig zijn. Dit bent u in principe vanaf de 18e verjaardag. Daarnaast moet u uw burgerrechten bezitten.

Nationaliteit In principe moet u Belg zijn, of onderdaan van een land van de Europese Unie, Noorwegen, Ijsland of Liechtenstein, of moet u kunnen genieten van één van de uitzonderingen die de wet voorziet. Indien dit niet het geval is, dan moet u in het bezit zijn van een geldige beroepskaart. Om deze te verkrijgen, moet u o.a. het economisch nut van uw activiteit aantonen.

Buitenlandse zelfstandigen, werknemers en stagiairs moeten hun activiteiten in België op voorhand aan de overheid melden. Deze verplichting geldt sinds 1 april 2007. Meer info: www.limosa.be.

Hoofdstuk 2. Het beroep van aannemer - vestigingsvoorwaarden De vestigingswetgeving voor de bouwsector Wanneer men zich wil vestigen als zelfstandig ondernemer moet men rekening houden met bepaalde vestigingsvoorwaarden. De vestigingswet stelt immers voor de meeste zelfstandige beroepen voorwaarden in verband met de kennis van bedrijfsbeheer en/of beroepsbekwaamheid.

Voor de bouwsector trad sedert 1 september 2007 een nieuwe vestigingswet in werking. Ook bestaande bouwondernemingen kunnen met de nieuwe vestigingswet in aanraking komen, bv. wanneer zij hun bestaande activiteiten wensen uit te breiden.

2.1. Beheerskennis Het koninklijk besluit van 21 oktober 1998 dat de beheerskennis regelt, is nog steeds van toepassing.

Het KB van 2007 verandert hier dus niets aan. Hierna volgt een samenvatting van de reglementering aangaande de beheerskennis.

42

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 3. DE STARTER

Wie moet de kennis van bedrijfsbeheer bewijzen ?

In een éénmanszaak ofwel - het ondernemingshoofd - de echtgeno(o)t(e) - de 6 maanden samenwonende partner - de natuurlijke persoon die het dagelijks beheer/ bestuur daadwerkelijk gaat uitoefenen: - bediendecontract onbepaalde duur vereist - zelfstandig helper In een vennootschap - door de natuurlijke persoon die het dagelijks bestuur in de vennootschap daadwerkelijk zal uitoefenen.

In de meeste gevallen is dat de zaakvoerder (in een bvba) of de gedelegeerd bestuurder (in een nv).

Hoe aan de kennisvereisten voldoen ?

Uw kennis van bedrijfsbeheer bewijst u ofwel aan de hand van bepaalde diploma’s of akten, ofwel door praktijkervaring.

- Als u bijvoorbeeld in het secundair onderwijs een getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer hebt behaald, of als u een diploma van het hoger onderwijs bezit, bewijst u de basiskennis van het bedrijfsbeheer.

- Beschikt u niet over de nodige akten/getuigschriften, dan kan u een basiskennis bedrijfsbeheer ook bewijzen door praktijkervaring (van 3 of 5 jaar binnen de 15 jaar die de aanvraag voorafgaat).

- Kan u niet de juiste diploma’s voorleggen en kan u evenmin praktijkervaring bewijzen, dan is een mogelijk alternatief dat u een examen aflegt bij de Centrale Examencommissie. Als u slaagt, krijgt u een getuigschrift.

Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie Algemene Directie voor het KMO-beleid, Dienst Ondernemingsloketten Centrale Examencommissie WTC III – 18e verdieping Simon Bolivarlaan 30 1000 Brussel Dhr. De Cooman: tel. 02 277 71 48 – fax 02 277 98 79 Mevr. Van De Ghoor: tel. 02 277 72 21 e-mail: cec@economie.fgov.be In het kader van de Zesde Staatshervorming zal vanaf 1 januari 2015 de centrale examencommissie door de gewesten worden georganiseerd.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

43

DEEL 3. DE STARTER

Wanneer is geen bewijs van de basiskennis bedrijfsbeheer nodig?

Er moet geen bewijs van de basiskennis bedrijfsbeheer geleverd worden door: - de overlevende echtgeno(o)t(e); - de minstens 6 maanden samenwonende partner van de overledene; - de overlevende wettelijke samenwonende; - de vennootschap die via haar zaakvoerder of orgaan zelf voldeed en wanneer diens overlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende, of overlevende partner die sinds minstens zes maanden samenwoont, zelf zaakvoerder of orgaan is; - de kinderen van het in orde zijnde ondernemingshoofd gedurende 3 jaar volgend op het overlijden (of indien ze minderjarig zijn vanaf hun 18de verjaardag); - de overnemers gedurende 1 jaar volgend op de overdracht; - de personen die voor 10.02.1998 waren ingeschreven in het handelsregister of ambachtsregister.

Wanneer de persoon die de basiskennis van het bedrijfsbeheer en/of de beroepsbekwaamheid bewijst, de onderneming verlaat, heeft de onderneming zes maanden de tijd om de toestand te regulariseren.

Tip! Ga bij het Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be) langs om te weten of uw diploma, getuigschrift, ervaring - of van een derde aangestelde-, volstaat om de basiskennis bedrijfsbeheer aan te tonen van één of meer gekozen clusters.

2.2. Kennis van beroepsbekwaamheid Met de beroepsbekwaamheid toon je aan dat je over voldoende beroepskennis beschikt. Zo kan je een minimale garantie bieden aan de consument die jouw hulp inroept. Sedert 1 september 2007 bestaan de oude koninklijke besluiten, die de gereglementeerde bouwberoepen afzonderlijk regelden, niet meer. Voor de volgende 9 clusters (groeperingen) van gereglementeerde beroepen is sedert 1 september 2007 een bewijs van beroepsbekwaamheid vereist: 1) ruwbouwactiviteiten 2) stukadoor-, cementeer- en dekvloeractiviteiten 3) tegel-, marmer- en natuursteenactiviteiten 4) dakwerken- en de waterdichtingsactiviteiten 5) Schrijnwerkers- en de glazenmakersactiviteiten (ongeacht het materiaal, dus ook schrijnwerk in metaal of kunststof). Ook het leggen van parket is gereglementeerd.

6) Eindafwerkingsactiviteiten (schilders – behanger) 7) Installatieactiviteiten voor klimaatregeling, gas en sanitair 8) Elektrotechnische activiteiten. (voor alle informatie over het uitoefenen van elektrotechnische beroepen, verwijst Bouwunie u naar Nelectra, beroepsorganisatie voor de elektrobranche, Stationslei 78 bus 1/1 - 1800 Vilvoorde, tel: 02 550 17 11) 9) Algemene aannemer Nieuw is dat enkele voor 1 september 2007 gereglementeerde activiteiten een uitgebreider toepassingsgebied kregen.

44

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 3. DE STARTER

Het beroep van algemene aannemer werd gereglementeerd Tot voor 1 september 2007 was het beroep van algemene aannemer niet gereglementeerd. Gevolg daarvan is dat een algemene aannemer, die verschillende bouwberoepen coördineert, geen enkele kennis van de bouwsector moest aantonen. Nochtans moeten diverse aannemers die voor hem werken, zoals een ruwbouwaannemer, een schrijnwerker, een schilder enz., dat wél doen. En nochtans zijn de verantwoordelijkheden die hij op zich neemt – inbegrepen deze van zijn eigen onderaannemers – zwaarder. De logica was dus ver zoek en daarom werd het noodzakelijk geacht om het beroep van algemene aannemer te reglementeren.

Tip! Ga bij het Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be) langs om te weten of uw diploma, getuigschrift, ervaring - of van een derde aangestelde-, volstaat om de beroepsbekwaamheid aan te tonen van één of meer gekozen clusters.

2.3. Administratieve kennis specifiek voor de bouwsector Vanaf 1 september 2007 moet je als starter in de bouwsector een bijkomende administratieve kennis, toegespitst op de bouwsector, bewijzen. Deze kennis is gemeenschappelijk voor alle gereglementeerde bouwberoepen en komt bovenop de kennis van het bedrijfsbeheer die van toepassing is op elke zelfstandige onderneming.

Administratieve kennis bouwsector a) de registratie en de erkenning als aannemer; b) de rechten en plichten van de onderaannemer; c) de voornaamste bepalingen inzake gunning en uitvoering van overheidsopdrachten; d) de tienjarige aansprakelijkheid; e) de noodzakelijke verzekeringen; f) het aannemingscontract en de rechten en plichten van de aannemer en de bouwheer; g) de wijze waarop een bouwaanvraag wordt ingediend, de samenstelling van het dossier en de te volgen procedures; h) uitvoeringsplannen en bestekken; i) procedure van opvolging en controle van de werken en de oplevering; j) de veiligheidsreglementeringen, met inbegrip van het Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming, de Codex Welzijn, veiligheidscoördinatie en werken op grote hoogte; k) principes van kwaliteitsbeleid en certificatie; l) incalculeren van de algemene bouwonkosten en het werfrisico; m) nacalculatie; n) planningstechnieken; o) algemene theorie van het lezen van plannen; p) milieureglementering in verband met bodem en afval; q) basiskennis van de reglementering van de milieuvergunningen; r) werfmelding Bestel onze brochure “Een nieuwe vestigingswet voor de bouwsector”. via info@bouwunie. be of raadpleeg de Bouwunie Starterssite via www.bouwunie.be/starters.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

45

DEEL 3. DE STARTER

2.4. Inschrijving Kruispuntbank Ondernemingen (KBO) Sedert 1 juli 2003 moeten starters zich laten inschrijven in de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO).

De KBO vervangt het vroegere handelsregister. Deze inschrijving gebeurt door een ondernemingsloket, dat bevoegd is om een aantal administratieve formaliteiten voor de starter te verrichten. Meer info: Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be).

De belangrijkste taken van het Ondernemingsloket zijn: - de starter inschrijven in de KBO; - nagaan of de starter voldoet aan de vestigingsvereisten en vereisten inzake beroepsbekwaamheid (zie onder “Vestigingsvoorwaarden”); - het controleren van bepaalde voorafgaande vergunningen; - adviesverlening.

Voor de inschrijving in de KBO alsook voor alle wijzigingen aan een inschrijving gelden vaste tarieven. Deze tarieven zijn hetzelfde voor elk ondernemingsloket. Eens de inschrijving in de KBO genomen, wordt aan de onderneming een uniek nummer toegekend: het ondernemingsnummer.

U vindt meer informatie over het Zenito Ondernemingsloket terug via www.zenito.be. U vindt er tevens een adressenlijst voor het ondernemingsloket in uw buurt.

Hoofdstuk 3. De reglementering hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en aangifte van werken (voorheen ‘werfmelding’) Hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en de werfmelding zijn belangrijke begrippen. Niet alleen voor aannemers maar voor alle zelfstandigen die opdrachtgever zijn van werken, zowel in rechtstreekse aanneming als in onderaanneming. Dit zijn quasi alle werken die betrekking hebben op gebouwen: nieuwbouw, renovatie van gebouwen, inrichtingswerken, verbouwingswerken… Hiermee worden ook bedoeld: het kuisen van gebouwen door kuisfirma’s, grondwerken, bestratingswerken, aanleggen van tuinen en parken, aanleggen van opritten en parkings, enz.

De regeling hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht is niet van toepassing ingeval de opdrachtgever-natuurlijke persoon de werken voor louter privédoeleinden laat uitvoeren.

3.1. Hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht voor sociale en/of fiscale schulden Voor de hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht van de medecontractant wordt gekeken naar het al dan niet hebben van schulden.

46

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 3. DE STARTER

3.1.1. Hoofdelijke aansprakelijkheid (beoordelingstijdstip: bij afsluiting van het contract) Het principe Iedere medecontractant - dit is de opdrachtgever der werken, de hoofdaannemer, maar ook iedere onderaannemer die op zijn beurt een onder-onderaannemer aanstelt- die werken laat uitvoeren door een (onder-)aannemer die sociale en/of fiscale schulden heeft op het ogenblik van het afsluiten van de overeenkomst, is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de sociale en/of fiscale schulden van die aannemer. Let op: de hoofdelijke aansprakelijkheid geldt ook ten aanzien van de schulden van alle vennoten van de tijdelijke handelsvereniging (THV).

De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale schulden bedraagt 100% van de totale prijs, excl. btw, van de werken die werden toevertrouwd aan de onderaannemer met sociale schulden.

De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de fiscale schulden bedraagt 35%.

De hoofdelijke aansprakelijkheid geldt voor de schulden van de medecontractant uit het verleden en deze ontstaan tijdens de uitvoering van de overeenkomst.

Ketenaansprakelijkheid In eerste instantie zal de rechtstreekse contractant van de aannemer met sociale en/of fiscale schulden aangesproken worden. Betaalt deze na 30 dagen de gevorderde bedragen niet, dan zal men een stapje hoger in de keten kunnen gaan. Zo zal men chronologisch verder naar boven in de keten kunnen gaan, totdat men bij de hoofdaannemer terecht komt.

De ketenaansprakelijkheid geldt ten aanzien van elke aannemer of onderaannemer in de aannemingsketen.

Alle opdrachtgevers -dus niet enkel de particulier, natuurlijke persoon- maar ook alle beroepsmatige opdrachtgevers, zullen de dans ontsnappen.

Belangrijk De hoofdelijke aansprakelijkheid vervalt volledig wanneer u correct de inhoudings- en doorstortings-verplichting nakomt bij alle betalingen.

Wat als RSZ en fiscus â&#x20AC;&#x201C; beiden â&#x20AC;&#x201C; u hoofdelijk aansprakelijk stellen?

- Is de RSZ de 1ste schuldeiser in de tijd (en komt de fiscus nadien): max. 100% hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden + 0% hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale schulden.

- Is de fiscus de 1ste schuldeiser in de tijd (en komt de RSZ nadien): max. 35% hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale schulden + max. 65% hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden.

3.1.2. Inhoudings- en doorstortingsplicht (beoordelingstijdstip: bij elke uitbetaling van de factuur) 3.1.2.1 Het sociale luik Het principe De opdrachtgever moet bij de betaling aan de (onder-)aannemer 35% van het door hem verschuldigde bedrag, excl. btw inhouden en storten aan de RSZ, indien deze (onder-)aannemer sociale schulden heeft. Let wel: het bedrag van de inhouding mag niet hoger zijn dan de openstaande schuld.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

47

DEEL 3. DE STARTER

De inhouding wordt beperkt tot het bedrag van de schuld met een maximum inhouding van 35% en minder inhouden kan in bepaalde gevallen dus ook.

Hoe ziet deze inhoudingsplicht er uit?

- Ingeval de factuur minder bedraagt dan 7.143 euro en er zijn sociale schulden, moet de opdrachtgever de (onder)aannemer niet voorafgaand verwittigen. De (onder)aannemer kan een attest* voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 35% van de factuur en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

- Ingeval de factuur meer bedraagt dan 7.143 euro en er zijn sociale schulden, moet de opdrachtgever zijn (onder)aannemer een attest vragen. De (onder)aannemer kan op verschillende manieren reageren: - ofwel geeft hij geen attest*; - ofwel geeft hij wel een attest* binnen de 30 dagen, waarop een bepaalde schuld vermeld staat.

Al naargelang het geval moet de maximuminhouding van 35% gebeuren, of moet een lagere inhouding gebeuren. We leggen dit hierna uit aan de hand van een voorbeeld. (* Het attest i.v.m. de sociale schulden blijft 20 dagen geldig.)

Voorbeelden in te houden bedrag voor de RSZ Factuur verschuldigd van 5.000 euro en (onder)aannemer heeft sociale schulden - Opdrachtgever houdt 35% in: 1.750 euro en stort dit door aan de RSZ - (Onder)aannemer moet niet voorafgaand verwittigd worden - (Onder)aannemer KAN attest voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 1.750 euro en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

Factuur verschuldigd van 10.000 euro en (onder)aannemer heeft sociale schulden - Opdrachtgever MOET attest vragen aan de (onder)aannemer - (Onder)aannemer geeft attest niet binnen de 30 dagen: inhouding van 35%: 3.500 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is meer dan 3.500 euro: inhouding van 3.500 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is bv. 2.800 euro: inhouding beperken tot 2.800 euro - (Onder)aannemer deelt mee dat mag worden ingehouden: 3.500 euro inhouden.

3.1.2.B. Het fiscale luik Het principe Iedere medecontractant moet bij de betaling aan de (onder-)aannemer 15% van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief btw inhouden en storten aan de fiscus, indien deze onderaannemer fiscale schulden heeft. Centraal bij de inhoudingsplicht staat het principe dat het bedrag van de inhouding niet hoger mag zijn dan de openstaande schuld. De inhouding wordt beperkt tot het bedrag van de schuld met een maximum inhouding van 15% en minder inhouden kan in bepaalde gevallen dus ook.

Hoe ziet deze inhoudingsplicht er uit?

- Ingeval de factuur minder bedraagt dan 7.143 euro en er zijn fiscale schulden, moet de opdrachtgever de (onder)aannemer niet voorafgaand verwittigen. Hij doet een inhouding en doorstorting

48

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 3. DE STARTER

van 15%. De (onder)aannemer kan een attest* voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 15% van de factuur en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

- Ingeval de factuur meer bedraagt dan 7.143 euro en er zijn fiscale schulden, moet de opdrachtgever zijn (onder)aannemer een attest vragen. De (onder)aannemer kan op verschillende manieren reageren: - ofwel geeft hij geen attest*; - ofwel geeft hij wel een attest* binnen de 30 dagen, waarop een bepaalde schuld vermeld staat.

Al naargelang het geval moet de maximuminhouding van 15% gebeuren, of moet een lagere inhouding gebeuren. We leggen dit hierna uit aan de hand van een voorbeeld. (* Het attest i.v.m. de fiscale schulden blijft 20 dagen geldig.)

Voorbeelden in te houden bedrag voor de fiscus Factuur verschuldigd van 5.000 euro en (onder)aannemer heeft fiscale schulden - Opdrachtgever houdt 15% in: 750 euro en stort dit door aan de fiscus - (Onder)aannemer moet niet voorafgaand verwittigd worden.

- (Onder)aannemer KAN attest voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 1.750 euro en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

Factuur verschuldigd van 15.000 euro en (onder)aannemer heeft fiscale schulden - Opdrachtgever MOET attest vragen aan de (onder)aannemer - (Onder)aannemer geeft attest niet binnen de 30 dagen: inhouding van 15%: 2.250 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is 1.000 euro: inhouding van 1.000 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is 5.000 euro: inhouding beperken tot 2.250 euro (nl.

15% maximum) - (Onder)aannemer deelt mee dat mag worden ingehouden: 2.250 euro inhouden.

Waar de sociale en/fiscale schulden van uw medecontractant opzoeken en controleren?

Bouwunie-leden kunnen op de website van Bouwunie nagaan of een (onder-)aannemer sociale en/ of fiscale schulden heeft: www.bouwunie.be (tools Bouwunie: “Zoek een bedrijf” of “Controleer uw onderaannemers”).

Opgelet: mogelijke impact op liquiditeiten Professionele opdrachtgevers zijn dus – net als hoofdaannemers in de bouwsector – hoofdelijk aansprakelijk en moeten inhouden zodra er sociale schulden zijn. Concreet betekent dit dat de hoofdaannemer met sociale schulden geen volledige uitbetaling van de factuur krijgt. Onderaannemers dienen hiermee rekening te houden omdat deze inhoudingen bij de hoofdaannemer mogelijk een impact kunnen hebben bij hun eigen uitbetaling.

Opgelet met buitenlandse aannemers!

De wetgever heeft elk onderscheid willen wegwerken in de behandeling van Belgische of buitenlandse aannemers. Hierdoor geldt ten aanzien van de buitenlandse aannemer eenzelfde hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht als voor een Belgische aannemer. De buitenlandse aannemers zijn evenwel niet consulteerbaar op een website.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

49

DEEL 3. DE STARTER

Om na te gaan of de buitenlandse aannemer geen sociale schulden heeft, dient u na te gaan of er voor elke persoon aanwezig op de werf een geldig detacheringsdocument aanwezig is (A1). Voor de zelfstandige onderaannemer wordt de A1 gecontroleerd ‘per kop’, dus voor elke zelfstandige apart.

Is de buitenlandse onderaannemer een werkgever, dan controleert u de A1 ‘per kop’, dus voor iedere werknemer, alsook een bewijs van aansluiting – in hoofde van de buitenlandse werkgever- dat er geen schulden bij de PDOK zijn (dit is het zegelstelsel in België).

U maakt best kopieën van deze documenten, die u dan bewaart.

Omdat er voor de fiscus geen gelijkaardige documenten bestaan, zal het dus van belang zijn, om na te gaan of de buitenlandse aannemer geen fiscale schulden heeft in België. Hiervoor zal u hem een attest moeten vragen waaruit blijkt dat hij (geen) fiscale schulden heeft in België. De buitenlandse onderaannemer vraagt dit aan bij het Ontvangkantoor Directe belastingen Brussel Buitenland.

Inhoudingen– Praktische gegevens RSZ Hoeveel?

Wanneer?

Hoe?

Adres: Rek. nr.

maximum 35% op het bedrag van de factuur (excl. btw) Gelijktijdig met de betaling van (het saldo) van de factuur aan de medecontractant Via een onlinetoepassing op www.socialezekerheid.be of via de ledentool op www.bouwunie.be. Bij de consultatie van de inhoudingsplicht kan u doorklikken en de gevraagde gegevens ingeven. Vervolgens zal een bedrag en een gestructureerde mededeling voorgesteld worden waarmee u de betaling aan de RSZ dient uit te voeren.

RSZ–sectie 30 bis, Victor Hortaplein 11, 1060 Brussel IBAN: BE76 6790 0001 9295 - BIC: PCHQBEBB

Fiscus Hoeveel?

Wanneer?

maximum 15% op het bedrag van de factuur (excl. btw) Gelijktijdig met de betaling van (het saldo) van de factuur aan de medecontractant Hoe? Via een onlinetoepassing op www.myminfin.be(E-services) of via de ledentool op www.bouwunie.be. Betaling door middel van een storting op het onderstaande rekeningnummer.

Adres: Ontvangkantoor Brussel 3 – Bijzondere ontvangsten, Kruidtuinlaan 50 bus 3110, 1000 Brussel Rek. nr.

IBAN: BE33 6792 0023 2046 - BIC: PCHQBEBB Andere verplichting De opdrachtgever of de aannemer moet de storting doen onder vermelding van het ondernemingsnummer van de betrokken (onder-) aannemer, het bedrag en datum van de factuur, alsmede de naam van de betrokken (onder-)aannemer. Tegelijk verstuurt u een afschrift van de factuur waarop de inhoudingsplicht betrekking heeft, naar AinvArec, Voorstraat 43, 3500 Hasselt.

50

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 3. DE STARTER

3.2. Aangifte van werken (werfmelding) Sedert 1 juni 2009 moeten alle werken in onroerende staat en daarmee gelijkgestelde werken, gemeld worden bij de RSZ. Er wordt hierbij expliciet verwezen naar de btw-wetgeving.

Omdat het onmogelijk is alle werkzaamheden die onder het nieuwe toepassingsgebied vallen op te sommen, kunnen we als tip meegeven dat voortaan alle diensten gemeld moeten worden die ook in aanmerking komen om, in voorkomend geval, gefactureerd te worden met de verlegging van de heffing (btw verlegd). Let op: bij particulieren en bepaalde klanten geldt de regel van de medecontractant niet (omdat zij niet btw-plichtig zijn), maar dit neemt niet weg dat deze werken toch gemeld moeten worden.

Het is van belang te weten dat de werken voorafgaand aan de start ervan gemeld moeten worden.

Sedert 1 januari 2014 zijn er 2 belangrijke wijzigingen doorgevoerd aan de werfmeldingen: - de eerste wijziging betreft de vereenvoudiging en vernieuwing van de onlinedienst “Aangifte van werken”: sedert 1 januari 2014 bevat de portaalsite www.socialezekerheid.be de nieuwe onlinedienst “Aangifte van werken”. Die vervangt de dienst “Unieke werfmelding” en heeft een bredere functie. De aangifte van werken is verplicht voor alle werken in de sectoren van de bouw, metaalbewerking, houtbewerking, elektriciteit, schoonmaak en tuinbouw. De aangifte moet gedaan worden door de aannemer die zijn orders rechtstreeks van de opdrachtgever ontvangen heeft (en dus niet door een onderaannemer); - de tweede wijziging betreft een nieuwe vrijstelling voor zeer kleine opdrachten (lager dan 5.000 euro).

Na jaren hiervoor te hebben gelobbyd, heeft Bouwunie eindelijk een bijkomende vrijstelling in de wacht kunnen slepen voor de zeer kleine opdrachten, waarbij men toch beroep doet op een onderaannemer.

Zo is sedert 1 januari 2014 de aangifte van werken (werfmelding) niet meer verplicht ingeval : - het totaal bedrag van uw werk is lager dan 30.000 euro (excl. btw) én u doet geen beroep op een onderaannemer (dus u hebt rechtstreeks een contract met de eindklant/bouwheer). Deze vrijstelling bestond reeds, maar het bedrag van 25.000 euro werd opgetrokken tot 30.000 euro; - het totaal bedrag van uw werk is lager dan 5.000 euro (excl. btw) en u doet slechts beroep op één enkele onderaannemer. Ook hier hebt u dus een contract met de eindklant/bouwheer.

Wie moet de werken melden?

Elke (hoofd-)aannemer die een opdracht krijgt van een opdrachtgever (dus een klant). Ongeacht deze opdrachtgever een beroepspersoon of een particulier is. Ongeacht het werken zijn die de opdrachtgever beroepsmatig of voor uitsluitend particuliere doeleinden zal bestemmen.

In verband met de rol van de bouwpromotor in de melding van werken in onroerende staat stelt de wet van 8 december 2013 (BS van 20 december 2013) het volgende : Wordt met de aannemer die de werken moet melden gelijkgesteld: - iedere aannemer die zijn eigen opdrachtgever (bouwheer) is, dat wil zeggen die de bedoelde werken (werken in onroerende staat) zelf uitvoert of laat uitvoeren voor eigen rekening om daarna dat onroerend goed geheel of gedeeltelijk te vervreemden; - iedere aannemer die de bedoelde werken (werken in onroerende staat) voor eigen rekening uitvoert.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

51

DEEL 3. DE STARTER

Wat als ik als onderaannemer een eigen onderaannemer aanstel?

In dergelijke geval dient u de gegevens van uw eigen onderaannemer aan uw (hoofd-)aannemer te bezorgen, zodat hij de aanvulling kan doen van de aangifte van werken (werfmelding).

Hoe melden?

De werken moeten gemeld worden aan de RSZ, via de website www.socialezekerheid.be. U klikt op “Werken met Contractanten” en vervolgens Online diensten “2. Aangifte van werken”.

De aangifte van werken kan enkel nog op elektronische wijze. Er zijn 2 soorten elektronische meldingen: - enerzijds de klassieke melding, waarbij de aangever zich niet moet laten registreren : “Aangifte van werken (niet beveiligd)”. Met de onbeveiligde modus kunnen enkel basishandelingen uitgevoerd worden: creatie en toevoeging van onderaannemers / contract.

- anderzijds diegene waarbij de aangever eerst moet inloggen en een paswoord moet ingeven: “Aangifte van werken (beveiligd)”. Dan komt men in een beveiligde toepassing / omgeving. De beveiligde modus biedt toegang tot alle functionaliteiten: creatie, aanvulling, wijziging en raadpleging van een aangifte.

Wat als de werken of er een onderaannemer niet gemeld worden?

In dergelijk geval kan men een sanctie oplopen gelijk aan 5% van het bedrag van de niet gemelde werken (excl. btw).

3.3. Andere verplichte meldingen De hierboven toegelichte RSZ - aangifte van werken (30 bis) is slechts één van de verplichte werkmeldingen. Daarnaast zijn er ook: - de melding inzake veiligheid en hygiëne (aan het NAVB): voor werken waarvan de uitvoeringstermijn 30 werkdagen of meer bedraagt. De melding is ook verplicht voor bijzondere, ongezonde en/ of hinderlijke werken, ook als de uitvoeringstermijn minder dan 30 werkdagen bedraagt, tenzij het om kleine onderhouds- of herstelwerken gaat. Het NAVB ontvangt deze gegevens automatisch op elektronische wijze via de toepassing “Aangifte van werken” op de portaalsite www.socialezekerheid.be; - de melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: - voor werken die langer dan 30 werkdagen duren en waar meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn; - voor werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - specifieke gevaarlijke werken (bv. valgevaar van 5 m, uitgravingen van 1,2 m of dieper,…) die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen, moeten eveneens gemeld worden; - de melding van asbestverwijderingswerken. Deze is verplicht voor: - alle werkzaamheden van asbestverwijdering of verwijdering van asbesthoudende materialen; - de werken van vervanging, onderhoud of van beperkte herstelling van buizen en leidingen waarvan de isolatie asbest bevat en die verricht worden met zg. “couveusezakken” (het gaat dan om ongebonden asbest); - de melding van werken in een hyperbare omgeving: voor werken waarin de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk;

52

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 3. DE STARTER

- de melding van zandstraalwerken: voor werkzaamheden van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij siliciumoxide bevatten.

Over deze meldingen in het kader van veiligheid: zie ook hoofdstuk 1 in deel 11 van deze Wegwijzer.

3.4. Overige reglementeringen Er zijn natuurlijk ook nog andere wetgevingen waarvoor u aandacht moet hebben. Zo werden onlangs verschillende maatregelen genomen om diverse vormen van sociale en fiscale fraude tegen te gaan.

Onder andere: - de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de lonen (u kan opdraaien om de lonen te betalen van werknemers van andere werkgevers van de aannemersketen waarin u zit); - aanpak van schijnzelfstandigheid (zo moet u vermijden dat u beschouwd wordt als werkgever van personen met wie u samenwerkt); - de elektronische aanwezigheidsregistratie op werven > 800.000 euro (excl. btw): zie deel 2 van deze Wegwijzer.

- aanpassing van de wet op de verboden terbeschikkingstelling van personeel (met o.a. een lijst van verboden en toegestane instructies).

Meer info en aan deze wetgevingen aangepaste modelcontracten van onderaanneming vindt u via de website www.bouwunie.be onder het thema “Samenwerken”.

Hoofdstuk 4. De registratie als aannemer: afgeschaft per 1 september 2012 Ten gevolge van het KB van 3 augustus 2012 (Belgisch Staatsblad 10.08.2012) werd met ingang van 1 september 2012 de registratie als aannemer afgeschaft. De registratie als aannemer houdt definitief op te bestaan.

Hoofdstuk 5. Erkenning als aannemer van openbare werken In principe is een erkenning vereist voor alle werken aanbesteed door publiekrechtelijke personen en door rechtspersonen waarop de wet betreffende de overheidsopdrachten van toepassing is.

De wet van 20 maart 1991 betreffende de erkenning van aannemers is eveneens van toepassing op de opdrachten voor aanneming van werken (ongeacht wie de opdrachtgever is), wanneer deze werken voor minstens 25% worden gesubsidieerd, of in gelijk welke andere vorm voor minstens 25% rechtstreeks worden gefinancierd door de hierboven aangehaalde publiekrechtelijke personen en rechtspersonen, die alhoewel ze zelf geen opdrachtgever zijn, deze werken op voormelde wijze subsidiëren of financieren. Dit betekent dat zelfs bepaalde particuliere werken (bv. werken aan geklasseerde gebouwen) onder deze reglementering kunnen vallen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

53

DEEL 3. DE STARTER

Alle werken die onder de wet ressorteren, kunnen slechts gegund worden aan een voldoende erkend aannemer of wanneer deze aannemer bewijzen heeft geleverd gelijkwaardig te zijn in het voldoen van de overeenkomstige erkenningsvereisten.

De erkenning of gelijkwaardigheidsbewijs is echter slechts vereist voor de werken die volgende bedragen overschrijden: - 75.000 euro voor de werken der hoofdcategorieën - 50.000 euro voor de werken der ondercategorieën.

Een onderneming kan gelijktijdig in één of meerdere klassen en categorieën en/of ondercategorieën erkend worden.

Er bestaat naast de definitieve erkenning, voor ondernemingen die minder dan vijf jaar gevestigd zijn, de mogelijkheid een voorlopige erkenning te bekomen die 20 maanden geldig is en tweemaal kan verlengd worden.

De erkende onderneming kan onder bepaalde voorwaarden een aanvraag indienen tot verhoging van de erkenning tot een hogere klasse en/of tot uitbreiding tot andere categorieën of ondercategorieën.

Voor verdere inlichtingen, het in orde brengen van de aanvraagbundel en het nodige advies kan men zich wenden tot Bouwunie, Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00 - fax 02 253 07 45.

54

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Deel 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP? (bron: Startersbrochure UNIZO-Zenito 2014)

Hoofdstuk 1. Kiezen tussen handelszaak en vennootschap 1.1 Handelszaak In het dagelijkse taalgebruik staat de term “handelszaak” of eenmanszaak voor een onderneming die, in tegenstelling tot de vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijkheid bezit. Er is dus ook geen duidelijke splitsing tussen het privé-vermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak.

Voordelen - Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden.

- Omdat alle winst van de eenmanszaak wordt belast in functie van de natuurlijke persoon-ondernemer, komt het batig saldo na belastingen bij die ondernemer zelf terecht. U beslist zelf hoeveel u hiervan investeert in de zaak.

- Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen.

Nadelen - Geen specifieke juridische structuur. U bent zelf onbeperkt aansprakelijk en staat met uw volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming.

- Opvolging en overname uitwerken is moeilijker. Het uitwerken van een preventieve opvolgingsregeling heeft de meeste kans op slagen als uw onderneming een vennootschapsvorm heeft aangenomen. In dat geval kan u immers werken met aandelen, en kan de zeggenschap over de onderneming gescheiden worden van de economische eigendom. Dit is onmogelijk in een eenmanszaak die niet zomaar valt op te splitsen.

- Inkomstenbelastingen: alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak.

1.2. Vennootschap ‘Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.

In de gevallen bepaald in het wetboek, kan zij worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon die goederen bestemt tot één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten.

In de gevallen bepaald in het wetboek kan de vennootschapsakte bepalen dat de vennootschap niet is opgericht met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.’ (definitie volgens het Wetboek van Vennootschappen).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

55

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Voordelen - Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap heeft eigen rechten en plichten.

- Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid.

- Fiscaliteit: Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting.

Voor kmo’s bestaat hier een zgn. ‘verlaagd opklimmend’ tarief. Het fiscaal voordeel van een vennootschap ligt echter niet zozeer in de lagere tarieven, maar in de mogelijkheid te streven naar een optimale inkomstenmix. De inkomsten van vennootschap en individu kunnen zodanig worden georganiseerd dat in totaal zo weinig mogelijk belastingen worden betaald, en jarenlang een zo stabiel mogelijk inkomen wordt genoten.

- Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak staan duidelijk op papier.

- De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren.

Nadelen - Formele besluitvorming en procedures.

- Meer juridische en administratieve verplichtingen, dus meer kosten. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak.

- Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen.

Hoofdstuk 2. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming?

Als u kiest voor een vennootschap, moet u ook nog opteren voor een bepaalde vennootschapsvorm.

We zetten de belangrijkste vennootschapsvormen op een rij en bespreken hun voor- en nadelen.

2.1. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ((E)BVBA) Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de BVBA en de naamloze vennootschap (NV). Een hele serie wetswijzigingen heeft het onderscheid tussen NV en BVBA steeds meer doen vervagen. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft ligt in het “besloten” karakter van de BVBA. Dit wil zeggen dat de overdracht van aandelen (verkoop, schenking, vererving,...) aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het vereiste minimumkapitaal lager in de BVBA dan in de NV (18.550 EUR, in plaats van 61.500 EUR).

Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een BVBA oprichten.

Alle bepalingen die gelden voor een gewone BVBA blijven in principe gelden voor een eenpersoonsBVBA. Het te volstorten minimumkapitaal ligt wel hoger bij de EBVBA. Algemeen is dit bij een BVBA 1/5 van het kapitaal in geld, met een minimum van 6.200 EUR. Bij een EBVBA is een minimumkapitaal van 12.400 EUR te volstorten.

Voordelen - Een EBVBA kan opgericht worden door 1 vennoot (BVBA vanaf 2 vennoten).

- Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

56

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

- De aandelen zijn altijd op naam en slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.

Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van (E)BVBA. - Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder dan bij een eenmanszaak.

2.2. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Starter (Starters-BVBA) De Starters-BVBA heeft alle kenmerken van de klassieke (E)BVBA, behalve dat er geen minimumkapitaal is. Het is dus mogelijk om een Starters-BVBA op te richten met slechts één euro kapitaal. Alleen natuurlijke personen kunnen een Starters-BVBA oprichten!

Voordelen - De Starters-BVBA kan worden opgericht met slecht één euro kapitaal.

- De Starters-BVBA is een waardig alternatief voor de eenmanszaak.

Nadelen - Zolang de Starters-BVBA bestaat moet ieder jaar 25% van de winst gereserveerd worden.

- Het is moeilijk om een Starters-BVBA op te richten en toch te kunnen genieten van het verlaagd tarief in de vennootschapsbelasting als men dividenden wil uitkeren.

- Voor de Starters-BVBA gelden dezelfde formaliteiten als voor de klassieke (E)BVBA: notariële akte, publicatie in Staatsblad, enz…

2.3. De naamloze vennootschap (NV) Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de NV had uitgedacht als ondernemingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de NV-vorm ook aangenomen worden door kleine en middelgrote (familiale) bedrijven. De NV blijft wel op de eerste plaats een kapitaalsvennootschap, m.a.w. een vennootschap die ‘anoniem’ kapitaal zal aantrekken.

Hou er echter rekening mee dat de wetgever besliste anonieme effecten aan toonder af te schaffen.

Vanaf 1 januari 2008 mogen geen nieuwe effecten met een anoniem karakter meer uitgegeven worden. Enkel gematerialiseerde effecten of aandelen op naam zijn nog mogelijk. Al wie nu nog effecten aan toonder in een kluis bewaart, moest die uiterlijk 31 december 2013 omzetten in effecten op naam of op een effectenrekening laten zetten.

Belangrijkste verschilpunten met de BVBA zijn de strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie en het hogere minimumkapitaal (61.500 EUR). In naamloze vennootschappen zijn de aandelen doorgaans vrij overdraagbaar. Nochtans kan de overdracht van aandelen in de statuten beperkt worden.

Voordelen - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

- Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar.

- Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

57

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV. - Minder goede waarborgen voor het behoud van het familiale karakter.

- Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen.

- Hoog startkapitaal vereist.

2.4. De vennootschap onder firma (V.O.F.) De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap. Dit betekent dat in principe: - De vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot.

- De vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot.

- Alle beslissingen met éénparigheid genomen worden.

Voordelen - Er is geen minimumkapitaal vereist.

- De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid.

- De oprichting van een V.O.F. kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en u hoeft geen notaris in te schakelen.

- De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.

- Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken.

Nadelen - Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de V.O.F. - Het faillissement van de V.O.F. brengt onvermijdelijk het faillissement van de vennoten met zich mee.

2.5. De gewone commanditaire vennootschap (Comm.V) De gewone commanditaire vennootschap of Comm.V verschilt van de V.O.F. in die zin dat er naast de ‘beherende vennoten’ ook ‘stille vennoten’ of geldschieters bestaan. De stille vennoten hebben, in tegenstelling tot de onbeperkt aansprakelijke beherende vennoten, een beperkte aansprakelijkheid.

Voordelen - De voordelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten enkel aansprakelijk kunnen gesteld worden voor hun inbreng van kapitaal dat recht geeft op deelname in de winst. Hun aandeel in het eventueel verlies blijft eveneens beperkt tot het kapitaal dat zij zelf hebben ingebracht.

Nadelen - De nadelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten zich niet openlijk kunnen inlaten met het beheer van de vennootschap. Indien zij dit wel doen, worden zij onbeperkt aansprakelijk.

- De Comm.V mag geen winst uitkeren zolang er overgedragen verlies is.

58

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

2.6. De commanditaire vennootschap op aandelen (Comm. VA) De commanditaire vennootschap op aandelen heeft eveneens “stille” vennoten en “beherende” vennoten. Het grote verschil met de gewone commanditaire vennootschap is dat de aandelen gedematerialiseerde effecten kunnen zijn, net zoals in een NV. Deze vennootschapsvorm combineert de voordelen van een personenvennootschap (stabiel bestuur) met deze van een kapitaalsvennootschap.

Voordelen - De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

- De aandelen zijn vrij overdraagbaar.

Nadelen - De beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van de vennootschap.

- De Comm. VA moet opgericht worden bij notariële akte.

- De Comm. VA moet voldoen aan alle boekhoudkundige verplichtingen van de dubbele boekhouding inzake publicatie, enz.

- Er is een hoog startkapitaal vereist (61.500 EUR).

2.7. De coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (CVBA - CVOA) Men maakt een onderscheid tussen de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA).

Voordelen - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in de CVBA. - De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden.

Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van een CV (met beperkte aansprakelijkheid = een CVBA).

- Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

59

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Deel 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN Eenmaal de gepaste keuze gemaakt is betreffende de juridische vorm van de onderneming, moeten een aantal administratieve verplichtingen vervuld worden. Het gaat in de eerste plaats om enkele algemene verplichtingen die zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen gelden.

Daarnaast zijn er enkele bijkomende formaliteiten voor de vennootschappen.

Hoofdstuk 1. Gemeenschappelijke verplichtingen voor natuurlijke personen en voor vennootschappen (bron: Startersbrochure UNIZO-Zenito 2014) 1.1. Openen van een zichtrekening Elke zelfstandig handelaar is verplicht een zichtrekening te hebben bij een in België gevestigde bank.

1.2. Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket 1.2.1. Voorafgaande vergunning Indien u een beroepskaart nodig hebt, moet u deze aanvragen bij een erkend ondernemingsloket zoals Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be). Als u nog niet in België verblijft, moet u een beroepskaart aanvragen bij de Belgische ambassade van het land waar u verblijft. De beroepskaart wordt voor maximaal 5 jaar toegekend door de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie.

1.2.2. Aanvraag commerciële of niet-commerciële hoedanigheid U bent verplicht uw onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen.

Om uw inschrijving in orde te brengen, heeft het ondernemingsloket de volgende gegevens nodig: - uw bankrekeningnummer; - uw activiteiten als ondernemer; - uw handelsbenaming; - voor een vennootschap: de statuten en bewijs van neerlegging bij de griffie van de rechtbank van koophandel.

Indien u start als met een commerciële onderneming moet u bij het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee u uw kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst.

U onvangt dan van het ondernemingsloket uw uniek ondernemingsnummer. Dit nummer bestaat uit 10 cijfers.

Per vestiging ontvangt u eveneens een vestigingseenheidsnummer.

De inschrijving als commerciële onderneming kost 82,50 euro.

Wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden?

Vermeld uw ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratieve en rechterlijke) overheden.

60

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Is uw onderneming een handels- of ambachtsonderneming, dan bent u ook verplicht uw ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Ambulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoertuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn.

Hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden?

Onderneming natuurlijke persoon: BTW BE0123.456.789 Handelsvennootschappen – rechtspersonen: BTW BE0123.456.789 – RPR (bv. Gent) Niet-btw belastingplichtige ondernemingen: 0123.456.789 Sanctie Elke inbreuk op deze wetgeving is strafbaar, maar heeft ook burgerrechtelijke gevolgen. Zo is een geding onontvankelijk voor een Rechtbank van Koophandel als de eiser/handelaar niet is ingeschreven in de kruispuntbank van ondernemingen.

1.2.3. Activeren btw-hoedanigheid Nadat uw onderneming een commerciële of niet-commerciële hoedanigheid gekregen heeft, moet ze in de meeste gevallen eveneens een btw-hoedanigheid aanvragen. Ook voor deze formaliteit kan u terecht bij Zenito Ondernemingsloket. Op dat moment moet u het btw-stelsel aangeven waarvoor u opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel,…

1.2.4. Andere vergunningen Voor verschillende beroepen gelden bijkomende verplichtingen. Afhankelijk van de activiteit en van de specifieke kenmerken van de onderneming zijn extra vergunningen nodig, bv. de milieuvergunning.

Ter herinnering wordt hier vermeld dat de registratie voor aannemers sedert 1 september 2012 definitief afgeschaft werd.

1.2.5. Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds Als zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet u zich ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die u moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Uw aansluiting kan u in één beweging regelen bij uw bezoek aan het ondernemingsloket.

Zie verder onder 1.4.

1.2.6. Aansluiting bij een ziekenfonds Om in orde te zijn met uw ziekteverzekering, is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Als u reeds aangesloten bent, meldt u een wijziging van uw statuut.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

61

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Verdere info Zenito Ondernemingsloket is het ondernemingsloket opgericht door UNIZO, Zenito Sociaal Verzekeringsfonds, Sociaal Bureau ADMB en SOFIM Limburg.

Ook Bouwunie werkt samen met het ondernemingsloket Zenito. Zie voor het dichtsbijzijnde kantoor www.zenito.be.

1.3. Btw-formaliteiten 1.3.1. Btw-tarieven 21%-tarief Het normale btw-tarief voor goederen en diensten bedraagt 21%. In afwijking hiervan gelden er verlaagde tarieven voor goederen en diensten expliciet opgenomen in de bijlage bij het KB nr 20.

Hieruit volgt dat alle niet expliciet opgenomen goederen en diensten in deze bijlage het normale tarief van 21% dienen te torsen.

Let op: door het 21%-tarief als normaal tarief wettelijk te verankeren, zijn de verlaagde tarieven te beschouwen als afwijkingen hierop en dient de btw-plichtige die zich beroept op de toepassing van een verlaagd tarief te kunnen aantonen dat alle elementen voorhanden zijn om het verlaagd btwtarief toe te passen. Er ontstaat dus een omkering van de bewijslast in het voordeel van de fiscus.

12%-tarief Indien bepaalde voorwaarden vervuld zijn, zowel bij de afnemer van de dienst als bij de verstrekker ervan, kan het verlaagd tarief van 12% van toepassing zijn. Het betreft hier vooral werken die betrekking hebben op sociale woningen en sociale woningbouw en die uitgevoerd worden voor bijzondere klanten (bv. gewestelijke huisvestingsmaatschappijen, OCMWâ&#x20AC;&#x2122;s, provincies,â&#x20AC;Ś). Dit tarief is niet van toepassing wanneer de klant van de btw-belastingplichtige een particulier is.

6%-tarief De wetgever heeft een hele waslijst voorwaarden vooropgesteld om bepaalde werken te mogen factureren aan 6% btw. Het soort werken beogen vooral de renovatie-, verbouwings-, instandhoudings- en structurele onderhoudswerken aan woningen ouder dan 5 of 15 jaar. De btw-verlaging voor woningen ouder dan 5 jaar, maar die nog geen 15 jaar zijn, was eerst een tijdelijke regeling tot 30.06.2011, maar werd inmiddels definitief gemaakt. Voor woningen ouder dan 15 jaar is de toepassing van het verlaagd tarief van 6% permanent.

Het is sinds 2007 mogelijk om in bepaalde steden een oude woning volledig te laten afbreken om er op dezelfde plaats een nieuwe te bouwen, en dit met 6% btw (zowel voor de afbraakwerken als voor het optrekken en de volledige afwerking van de nieuwe woning). Dit verlaagd tarief is onderworpen aan verschillende voorwaarden.

62

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

1.3.2. De maandelijkse teruggave van btw Sedert 1 april 2009 is het mogelijk om over te stappen van kwartaalaangiftes naar maandaangiftes.

Om te kunnen genieten van de maandelijkse teruggave van btw moet men in het systeem van maandelijkse btw-aangiftes zitten. Onderstaand vindt u de procedure terug die u hierbij moet helpen.

Hoe overstappen van systeem van kwartaalaangiftes naar systeem van maandaangiftes?

Hiervoor moet u een gemotiveerd verzoek per aangetekend schrijven indienen bij uw btw-controlekantoor. Volgens art. 18, § 3 van het KB nr. 1 van 29.12.1992 kan men in principe pas ten vroegste overstappen van aangiftesysteem vanaf 1 januari van het jaar volgend op de aanvraag (dus voor aanvragen gedaan in 2013 – uiterlijk op 30 november – zal dit dus ten vroegste vanaf 1 januari 2014 kunnen ingaan).

Indien uw verzoek wordt ingewilligd, wordt u dus maandaangever voor uw btw en zal u in aanmerking kunnen komen voor de maandelijkse teruggave van uw btw-tegoed.

Wanneer kan u genieten van de maandelijkse teruggave?

Als eerste voorwaarde is vereist dat het btw-tegoed na het indienen van de maandaangifte, ten minste 245 euro bereikt.

De tweede voorwaarde stelt dat men voor het verstreken kalenderjaar (dus momenteel 2013) een overschot in zijn voordeel had van 12.000 euro btw.

De derde voorwaarde zegt dat minstens 30% van de omzet van het verstreken kalenderjaar leveringen en diensten verrichten moeten zijn die: - onderworpen zijn aan de verleggingsregel bedoeld in artikel 20 van het KB nummer 1 (i.e. de meest voorkomende regel van de medecontractant in de bouwsector); - onderworpen zijn aan het verlaagde btw-tarief van 6% voor: - de renovatie van woningen ouder dan 5 of 15 jaar; - de afbraak en heropbouw van woningen; - de bouw en/of levering van sociale woningen; - de bouw en/of levering van privé-wonigen voor gehandicapten en instellingen voor gehandicapten.

Opmerking: weet dat de 30% omzet ook nog samengesteld mag worden met andere leveringen en diensten, maar deze worden hier niet opgesomd, aangezien zij van ondergeschikt belang zijn voor de bouwsector.

Tot slot geldt als vierde voorwaarde dat alle btw-aangiftes van het lopende jaar tijdig ingediend moeten zijn.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

63

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Hoe de maandelijkse teruggave aanvragen?

Stap 1 Alvorens men kan genieten van de maandelijkse teruggaven van zijn btw-tegoeden, dient men een vergunning aan te vragen bij het btw-controlekantoor waaronder men ressorteert.

Deze vergunning moet schriftelijk aangevraagd worden en alle elementen bevatten die aantonen dat men voldoet aan de gestelde voorwaarden (zie vorige subtitel). Weet dat u dit slechts eenmalig moet doen. De vergunning blijft gelden tot zij ingetrokken wordt door de btw-administratie.

Ook startende ondernemingen of ondernemingen die nog geen jaar actief zijn, kunnen dergelijke vergunning aanvragen, maar zij dienen hun vergunningsaanvraag te richten aan de centrale btwdiensten te Brussel. Bij hun aanvraag dienen zij bewijskrachtige stukken toe te voegen die aantonen dat op basis van de vooruitzichten de gestelde voorwaarden voldaan zullen zijn.

Dergelijke vergunning wordt in principe binnen de maand, vanaf datum van ontvangst van een volledige aanvraag, toegekend door de hoofdcontroleur van de btw.

Stap 2 Daarnaast moet men het vakje “Aanvraag tot terugbetaling” aankruisen in zijn btw-aangifte. Doet men dit niet, dan zal het saldo niet terugbetaald worden, maar overgedragen naar de volgende aangifteperiode, zijnde de volgende maand.

Let op: indien men niet meer voldoet aan de gestelde voorwaarden (zie vorige subtitel) of indien men verkeerde informatie heeft verstrekt om een vergunning te bekomen, dan mag men de maandelijkse teruggave niet meer vragen via zijn aangifte, zo niet riskeert men een boete.

Stap 3 Vanaf 1 april 2009 is de vroegere procedure van “volmacht aan uw financiële instelling” grondig gewijzigd.

Voortaan moet u uw rekeningnummer in SEPA-formaat (BIC + IBAN) rechtstreeks overmaken aan de btw-administratie. Als u dit nog niet gedaan hebt of u wenst uw rekeningnummer te wijzigen, kan u uw (nieuw) SEPA rekeningnummer d.m.v. het nieuwe formulier 604B (Aangifte tot wijziging van een identificatie) meedelen aan de btw-administratie.

Nieuwe btw-plichtigen zullen voortaan hun SEPA-rekeningnummer moeten vermelden op het formulier 604A Aanvraag tot identificatie voor btw-doeleinden bij aanvang van een activiteit).

Wanneer krijgt u uw btw-tegoed?

Indien u alle formaliteiten gerespecteerd hebt én indien u aan alle voorwaarden voldoet, zal het btwtegoed u uiterlijk de 2de maand volgend op het tijdvak waarop de maandaangifte betrekking heeft terugbetaald worden.

1.4. Verplichtingen i.v.m. het sociaal statuut van zelfstandigen 1.4.1. Vennootschappen Hoewel het sociaal statuut enkel voor de “natuurlijke personen” georganiseerd wordt, moeten ook de vennootschappen die onder de vennootschapsbelasting vallen zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

64

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

De vennootschappen betalen een jaarlijkse bijdrage. In 2014 is dit 347,50 euro. Vennootschappen met een balanstotaal van het in 2012 afgesloten boekjaar van meer dan 646.787,86 euro, betalen evenwel een bijdrage van 868 euro.

Voor starters is er een uitzonderingsmaatregel. Als alle zaakvoerders en een meerderheid van de werkende vennoten gedurende de laatste 10 jaar niet meer dan 3 jaar zelfstandig geweest zijn, en als het om een personenvennootschap met een commerciële activiteit gaat, krijgt de vennootschap gedurende de eerste 3 jaar een vrijstelling van betaling. Opgelet: de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is ook voor deze vennootschappen verplicht.

Mandatarissen en vennoten Alle mandatarissen binnen een vennootschap moeten aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

Voor alle werkende vennoten die geen band van ondergeschiktheid hebben, geldt dezelfde regel. Er wordt wel een uitzondering gemaakt voor onbezoldigde mandatarissen die pensioengerechtigd zijn of die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en voor stille vennoten die enkel kapitaal inbrengen.

1.4.2. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Al wie een zelfstandig beroep uitoefent, hetzij als hoofdberoep, hetzij als bijberoep, moet uiterlijk op de eerste dag van zijn beroepsactiviteit aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Een sociaal verzekeringsfonds is een vrije en private instelling die de sociale bijdragen die de zelfstandigen moeten betalen, int en zorgt voor de uitkeringen die daaruit voortvloeien. De keuze van het sociaal verzekeringsfonds is vrij. Een van deze fondsen is het met Bouwunie samenwerkende Zenito Sociaal Verzekeringsfonds, Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 411 – www.zenito.be.

U kan alles online regelen via de aansluitingsmodule op www.zenito.be. Uw aanvraag van een ondernemlingsnummer en mogelijke andere formaliteiten kan u in één beweging meenemen.

Veranderen van sociaal verzekeringsfonds mag nadat u vier jaar aangesloten bent geweest bij dezelfde instelling.

De verzekerde is verplicht om aan zijn sociaal verzekeringsfonds binnen 15 dagen mededeling te doen van elke wijziging in verband met de inlichtingen die voorkomen op de verklaring van aansluiting.

1.4.3. Betaling van sociale bijdragen De zelfstandigen en helpers dienen per kwartaal een sociale bijdrage te betalen. De bijdrage is gebaseerd op het nettobedrijfsinkomen dat u drie jaar vroeger had (het refertejaar). Het nettobedrijfsinkomen is het bruto-inkomen, verminderd met de bedrijfsuitgaven en -lasten en eventueel met de bedrijfsverliezen, zoals vastgesteld door de fiscus.

Voor 2014 worden de bijdragen dus berekend op het inkomen van 2011. Dat inkomen wordt geherwaardeerd (een aanpassing aan de huidige index). Op basis van dit eindbedrag berekent het sociaal verzekeringsfonds uw sociale bijdrage. Dit gebeurt volgens vaste percentages.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

65

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Aan de wettelijke bijdragen moet nog een bedrag toegevoegd worden voor de beheerskosten van het sociaal verzekeringsfonds. Het fonds bepaalt dit percentage, mits akkoord van de minister. Deze beheerskosten worden berekend op de sociale bijdragen.

Eind mei 2013 heeft de ministerraad zich principieel akkoord verklaard met een hervorming van de sociale bijdragen voor zelfstandigen vanaf 2015. Deze hervorming betekent dat zelfstandigen sociale bijdragen verschuldigd zullen zijn op basis van het inkomen van het jaar zelf in plaats van op basis van het inkomen van 3 jaar voordien.

Bijdrageregeling voor een zelfstandige in hoofdberoep (toestand 2014) inkomensschijven (geherwaardeerd)

bijdrage

minder dan 12.870,43 euro

735,83 euro

12.870,43 tot 55.576,94 euro

22%

55.576,94 tot 81.902,81 euro

14,16%

De wetgever gaat ervan uit dat elke zelfstandige hoofdberoeper een inkomen heeft van minstens 12.870,43 euro. Ook al ligt het werkelijk verdiende inkomen onder deze grens, dan worden de bijdragen toch op dat inkomen berekend (dit is de minimumbijdrage).

Bijdrageregeling voor een zelfstandige in bijberoep Voor zelfstandigen in bijberoep gelden dezelfde percentages als voor zelfstandigen in hoofdberoep, maar dan vanaf een inkomen van 1.423,89 euro. Op een lager inkomen betalen zij geen bijdragen.

Een bijberoeper kan maar genieten van de rechten van het sociaal statuut als zelfstandige vanaf een bijdrage berekend op een inkomen van 12.870,43 euro.

Bij de wettelijke bijdragen moet een bedrag toegevoegd worden voor de beheerskosten van het sociaal verzekeringsfonds.

Bijdrageregeling voor beginnende zelfstandigen Voor beginnende zelfstandigen in hoofdberoep is de gewone bijdrageberekening niet mogelijk omdat er nog geen referte-inkomen (= inkomen van het derde voorafgaande jaar) kan worden vastgesteld. Daarom betalen zij voorlopige bijdragen voor de eerste drie volledige jaren en een eventueel eerste onvolledig jaar:

66

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Minimum bijdragen voor starters (2014) (incl. adm. kosten) hoofdberoep

voorlopige bijdrage per kwartaal

bijdragepercentage

tot einde 1e volledige kalenderjaar

685,66 euro

20,5%

2e kalenderjaar

702,39 euro

21%

3e kalenderjaar

719,12 euro

21,5%

bijberoep

voorlopige bijdrage per kwartaal

bijdragepercentage

tot einde 1e volledige kalenderjaar

75,86 euro

20,5%

2e kalenderjaar

77,70 euro

21%

3e kalenderjaar

79,55 euro

21,5%

De voorlopige bijdragen voor elk van die drie jaren worden achteraf op basis van de effectieve bedrijfsinkomsten in het betrokken jaar geregulariseerd. Er volgen dus drie regularisaties, telkens in het derde jaar nadien. Het verschil tussen de voorlopige en definitieve bijdragen wordt gevorderd of terugbetaald.

De beginnende zelfstandige kan ook vrijwillig een hogere voorlopige bijdrage betalen dan de forfaitaire. Deze wordt door het sociaal verzekeringsfonds berekend op het bedrijfsinkomen dat de starter vermoedt te zullen genieten. Deze laatste keuze is veruit het meest interessant: - u zal vanaf het derde tot het einde van het zesde jaar van de activiteit niet af te rekenen krijgen met zware bijkomende rekeningen bovenop uw rekeningen van het jaar zelf; - u betaalt hogere sociale bijdragen tijdens de eerste jaren. Bijgevolg nemen de aftrekbare beroepskosten toe waardoor u minder belastingen moet betalen; - uw inkomen van de eerste 3 jaren daalt omdat u hogere sociale bijdragen betaalt. Dat betekent dat u in het vierde, vijfde en zesde jaar van de activiteit ook minder sociale bijdragen betaalt.

U start best in het begin van een kwartaal. Om het even wanneer u start, moet u immers de volledige bijdrage van dat kwartaal betalen.

Verplichtingen inzake de betaling De sociale bijdragen zijn verschuldigd per kwartaal en worden geĂŻnd door het sociaal verzekeringsfonds waarbij de zelfstandige aangesloten is. In de loop van de eerste maand van elk kwartaal stuurt het sociaal verzekeringsfonds een vervaldagbericht.

De betaling dient uiterlijk de laatste dag van het kwartaal op de rekening van het sociaal verzekeringsfonds te komen, of op die van haar advocaat of deurwaarder.

Bij laattijdige of gebrekkige betaling (zelfs ĂŠĂŠn dag) wordt de bijdrage verhoogd met 3% per kwartaal achterstal.

Zijn hoofdelijk verplicht tot betaling: - de zelfstandige voor de bijdrage van zijn helper; - de rechtspersoon voor de bijdragen van haar vennoten en mandatarissen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

67

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Bij gebrek aan betaling kunnen de sociale verzekeringsfondsen de bijdragen innen middels een gerechtelijke invordering. Alvorens hiertoe over te gaan, moeten zij een herinnering sturen, bij aangetekend schrijven of door tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder. De kosten hiervan worden ten laste gelegd van de zelfstandige.

Vrijstelling van de bijdragen De zelfstandige in hoofdberoep die zich in staat van behoefte bevindt of in een toestand die deze staat benadert, kan volledige of gedeeltelijke vrijstelling aanvragen via zijn sociale verzekeringskas.

Hetzelfde geldt voor de personen die hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de betalingen en voor de erfgenamen van de overleden zelfstandige.

Verandering van sociaal verzekeringsfonds De zelfstandige kan veranderen van sociaal verzekeringsfonds. Een verandering gaat altijd in per 1 januari. Hierbij moet aan de volgende voorwaarden voldaan zijn: - de betrokkene moet minstens 4 jaar bij hetzelfde fonds aangesloten gebleven zijn; - de zelfstandige mag geen bijdragen meer verschuldigd zijn aan zijn â&#x20AC;&#x153;oudeâ&#x20AC;? kas; - er moet een opzegtermijn van zes maanden gerespecteerd worden.

Verplichtingen i.v.m. de staking of stopzetting van de zelfstandige activiteit De zelfstandige dient de staking of stopzetting van zijn beroepsbezigheid mede te delen aan zijn sociaal verzekeringsfonds binnen de 15 dagen en hieromtrent een officieel bewijsstuk (bv. doorhaling van inschrijving in de KBO, of kopie van schrapping van het btw-nummer) in te dienen.

De zelfstandige die zijn activiteit stopzet of onderbreekt kan zijn recht op uitkeringen vrijwaren: - ingeval van ziekte of invaliditeit: door een aanvraag tot gelijkstelling (geen bijdrageplicht); - ingeval van gewone stopzetting: door de voortgezette verzekering (de pensioenbijdrage blijft verschuldigd, met de mogelijkheid om ook de bijdrage voor de ziekteverzekering te betalen).

1.4.4. Aansluiting bij een ziekenfonds Op het ogenblik dat de beginnende zelfstandige zich aansluit bij een sociaal verzekeringsfonds, moet hij zich ook aansluiten bij een ziekenfonds naar keuze ofwel bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, Troonstraat 30A, 1000 Brussel, tel. 02 229 35 00, fax 02 229 35 58 Indien men reeds aangesloten is bij een ziekenfonds, moet de verandering van statuut gemeld worden.

68

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Hoofdstuk 2. Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen Wanneer u start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen.

Een vennootschap wordt meestal opgericht via een notariële akte. Er moeten dus statuten opgemaakt worden, die u neerlegt bij de notaris. Die zorgt voor publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als u een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet u bovendien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notaris. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat u onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden.

Voor een V.O.F., een gewone commanditaire vennootschap en een coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid volstaat een onderhandse akte. Er is dan ook geen financieel plan en bankattest vereist. U moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten. Zenito Ondernemingsloket kan deze formaliteiten van u overnemen.

De wet verplicht de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken, bv. de oprichtingsakte, verandering van zetel, benoeming bestuurders,… Niet-notariële wijzigingen kunnen door Zenito in orde gebracht worden.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

69

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Deel 6. Specifieke beroepsinformatie Hoofdstuk 1. Grondverzet Sinds 1 april 2004 is in Vlaanderen de wettelijke regeling grondverzet van kracht. Met ingang van 1Â juni 2008 werd deze regeling aangepast met een betere afstemming op de praktijk. De regeling wordt beschreven in hoofdstuk XIII van het Vlarebo quater.

1.1. Wanneer van toepassing: algemene regel

70

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

De wettelijke regeling en bijhorende procedures dienen te worden gevolgd in het geval van volgende uitgravingen: – uitgraving op verdachte grond, ongeacht het volume van uitgraving; – uitgraving op onverdachte grond met een volume van meer dan 250 m³.

Onder verdachte grond verstaat men: – risicogronden (gronden waarop Vlarebo-activiteiten plaatvinden of hebben plaatsgevonden); – gronden opgenomen in het grondeninformatieregister (voor zover in een bodemonderzoek in het vaste deel van de aarde van die grond concentraties werden aangetroffen die hoger liggen dan de richtwaarden voor de bodemkwaliteit voor het vaste deel van de aarde); – openbare weg, oude wegbedding, wegberm; – gronden waarvoor aanwijzingen bestaan dat de concentraties van stoffen in het vaste deel van de bodem hoger liggen dan de richtwaarden en die aangewezen werden door de minister.

De procedures dienen niet te worden gevolgd voor zover de uitgraving op onverdachte grond minder dan 250 m³ bedraagt. Belangrijk aandachtspunt hierbij is dat het gaat om het volume van de totale uitgraving en niet enkel om het volume van afvoer.

Verder is deze regelgeving enkel van toepassing op uitgegraven bodem, en niet op primaire oppervlaktedelfstoffen (zoals zand uit groeves), noch op afvalstoffen (zoals slib, puin, baggerspecie,...).

Hiervoor gelden namelijk andere reglementeringen (respectievelijk Vlareop en Vlarea).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

71

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

1.2. Wanneer van toepassing: uitzonderingen In volgende, bijzondere gevallen mag van de algemene regel worden afgeweken, en dient de procedure niet te worden gevolgd: – uitgraving op verdachte grond met een volume van minder dan 250m³ voor zover deze bodem wordt toegepast binnen de kadastrale werkzone volgens een code van goede praktijk; – gebruik van uitgegraven bodem afkomstig uit een bodemsaneringsproject voor zover deze wordt gebruikt volgens de voorwaarden van het conformiteitsattest; – gebruik van uitgegraven bodem binnen een zone voor gebruik ter plaatse voor zover deze wordt gebruikt volgens een code van goede praktijk (zie verder).

Kadastrale werkzone Een kadastrale werkzone is een zone binnen het project die bestaat uit een geheel van gronden met soortgelijke kenmerken. Het betreft kenmerken die een betekenisvol effect op het milieu hebben of een betekenisvol risico voor de volksgezondheid inhouden.

Een kadastrale werkzone wordt afgebakend volgens de code van goede praktijk voor het afbakenen van een kadastrale werkzone.

De afbakening gebeurt door een erkende bodemsaneringsdeskundige voor uitgravingen waarvoor opmaak van een technisch verslag geldt. Voor een uitgraving waarvoor geen technisch verslag nodig is, mag dit gebeuren daar de initiatiefnemer grondwerken.

Code van goede praktijk voor gebruik binnen de kadastrale werkzone Richtlijnen voor gebruik: – geen bijkomende grondwaterverontreiniging veroorzaken – geen bijkomend risico veroorzaken – selectief uitgraven en hergebruiken (respecteren gelaagdheid) Gebruik van uitgegraven bodem binnen een zone voor gebruik ter plaatse voor zover deze wordt gebruikt volgens een code van goede praktijk In het geval van volgende projecten geldt onder bepaalde voorwaarden een vrijstelling van onderzoeksplicht. Er dient dan geen technisch verslag, grondverzettoelating en bodembeheerrapport te worden bekomen.

1. aanleg en herstel van nutsleidingen, pijpleidingen en rioleringen; 2. herstel van oevers en dijkprofielen (optrekken van afgeschoven grond).

Het hergebruik dient wel te voldoen aan bepaalde voorwaarden: vnl. terugplaatsen in dezelfde gelaagdheid en een horizontale verplaatsing van max. 250 m.

Wanneer er echter grondoverschotten moeten afgevoerd worden, is de opmaak van een technisch verslag wél verplicht.

72

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

1.3. Te volgen procedure Het volgende schema toont u de algemene administratieve procedure van de grondverzetregeling.

Hieronder worden de verschillende stappen toegelicht.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

73

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Opmaak technisch verslag Een technisch verslag is een document waarin de resultaten van een bodemonderzoek worden verwerkt. Het technisch verslag wordt opgesteld onder leiding van een erkende bodemsaneringsdeskundige en wordt opgemaakt volgens een standaardprocedure.

Een technisch verslag bepaalt de milieuhygiënische kwaliteit van de bodem en legt vast wat de hergebruiksmogelijkheden (zie verder) zijn. Ook kunnen eventuele bijkomende voorwaarden worden bepaald.

De verplichting voor de opmaak van een technisch verslag ligt bij de initiatiefnemer grondwerken (de bouwheer). Deze verplichting kan overgenomen worden door een tussentijdse opslagplaats of een centrum voor grondreiniging of een vergunde inrichting (bv. betoncentrale, keramische nijverheid), mits toestemming van de initiatiefnemer grondwerken.

In onderstaand overzicht vindt u de hergebruiksmogelijkheden: Gebruik buiten de kadastrale werkzone (stenen< 5% en < 50mm, bodemvreemde mat.<1%)

driedelige code XYZ

Voorwaarde

Gebruiksmogelijkheid

X

X </= WVG

Vrij gebruik

2

WVG < X </= BSN III

gebruik als bodem mits studie ontvangende grond

X > BSN III

WVG < X </= 80%BSN I/II

gebruik als bodem in bestemmingstype I t/m V mits studie ontvangende grond

3

80%BSN I/II < X </= 80%BSN III

gebruik als bodem in bestemmingstype III t/m V mits studie ontvangende grond

4

80%BSN III < X </= 80%BSN IV

gebruik als bodem in bestemmingstype IV t/m V mits studie ontvangende grond

5

80%BSN IV < X </= 80%BSN V

gebruik als bodem in bestemmingstype V mits studie ontvangende grond

7

Geen gebruik mogelijk

Y

Z

9

Gebruik binnen de kadastrale werkzone (bodemvreemde mat., andere dan stenen en steenachtige mat. <1%) Voorwaarde

Gebruiksmogelijkheid

X </= 80%BSNi

Vrij gebruik als bodem

X > 80%BSNi

gebruik als bodem mits toepassing code van goede praktijk op voorwaarde

1

- geen bijkomende verontreiniging van het grondwater veroorzaken

2 of 9

- geen bijkomend risico door blootstelling (DAEB-toetsing) ‘Uitgegraven bodem die voldoet aan de voorwaarden voor gebruik als bodem binnen de KWZ, kan als bouwkundig bodemgebruik of in een vormvast product gebruikt worden binnen de KWZ zonder bijkomend onderzoek’ Gebruik als bouwkundig bodemgebruik of in vormvast product (bodemvreemde mat., andere dan stenen en steenachtige mat. <1%) Voorwaarde

Gebruiksmogelijkheid

X </= WVG

Vrij gebruik

WVG < X < bijlage VI

gebruik mits uitloogproef

X > bijlage VI

1

Y </= bijlage VII

gebruik binnen bouwkundige of vormvast toepassing

Y > bijlage VII

aanvullend onderzoek (kolomtest)

Geen gebruik mogelijk

1 of 9 9

Als X zware metalen < streefwaarden: geen uitloogonderzoek nodig X = gemeten concentratie WVG = waarde vrij gebruik BSNi = Bodemsaneringsnorm betreffend bestemmingstype Y = gemeten concentratie uitloogproef

74

1

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Conformverklaring technisch verslag Eens het technisch verslag is opgemaakt, moet het technisch verslag conform verklaard worden door een erkende bodembeheerorganisatie. Grondwijzer vzw is zo’n erkende bodembeheerorganisatie, die opgericht is door Bouwunie, NAV en SGS. De aanvraag van de conformverklaring van het technisch verslag bij Grondwijzer vzw kan gebeuren door de bouwheer, de erkende bodemsaneringsdeskundige, de architect of de aannemer. Aangesloten aannemers kunnen dankzij Bouwunie rekenen op een voordelig tarief bij Grondwijzer vzw.

Een technisch verslag wordt nagekeken op volledigheid, correctheid en uitvoerbaarheid. Als het technisch verslag aan de eisen voldoet, wordt een conform verklaring afgeleverd. Een conform verklaring vermeldt de belangrijkste gegevens, conclusies, beperkingen en voorwaarden m.b.t. het gebruik van de uit te graven bodem.

Grondverzettoelating Een grondverzettoelating dient vóór het uitvoeren van de grondwerken door de aannemer te worden aangevraagd bij een erkende bodembeheerorganisatie.

Hiervoor dient de aannemer het beoogde gebruik, geraamd volume en de voorziene periode van grondverzet door te geven. Op basis hiervan worden een grondverzettoelating en transportdocumenten afgeleverd.

Een grondverzettoelating bevestigt het beoogde gebruik en staat de verplaatsing / toepassing van uitgegraven bodem toe.

Zowel voor afvoer naar een andere locatie als voor hergebruik binnen de werf dient een grondverzettoelating aangevraagd te worden.

Aangesloten aannemers kunnen dankzij Bouwunie rekenen op een voordelig tarief bij Grondwijzer vzw.

Bodembeheerrapport Na het afronden van de grondwerken dient door de aannemer een bodembeheerrapport aan te vragen bij een erkende bodembeheerorganisatie. Hiervoor dient de aannemer het effectief verzette volume en periode van grondverzet door te geven. Op basis hiervan wordt het bodembeheerrapport afgeleverd.

Het bodembeheerrapport attesteert de levering van uitgegraven bodem op de plaats van het beoogd gebruik en bevestigt dat voldaan is aan de voorwaarden opgenomen in het conform verklaarde technisch verslag en de grondverzettoelating. Het vermeldt tevens het definitieve volume en de effectieve periode van het grondverzet.

Dit bodembeheerrapport is een zeer belangrijk document. Het attesteert een correct gebruik van uitgegraven bodem en biedt rechtszekerheid aan zowel bouwheer, aannemer als afnemer van de grond.

De aannemer dient een kopie van het bodembeheerrapport te bezorgen aan de initiatiefnemer grondverzet en aan de afnemer van de grond.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

75

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Meer weten?

Voor meer informatie in verband met de regeling grondverzet kan u steeds contact opnemen met: Grondwijzer vzw, Polderdijkweg 16 - haven 407, 2030 Antwerpen Tel.: 03 545 87 58 - Fax: 03 545 87 39 - grondwijzer@grondwijzer.be - www.grondwijzer.be

Hoofdstuk 2. Wat is “bijna-energieneutraal” bouwen?

Vanaf 2021 moeten nieuwe woningen en appartementen bijna-energieneutraal of ‘BEN’ zijn. Eind 2013 keurde de Vlaamse Regering definitief het besluit goed dat de definitie van een BEN-woning vastlegt. We zetten alle eisen even op een rijtje.

2.1. Wanneer van toepassing?

Voldoet uw residentieel project vandaag al (d.w.z. met bouwaanvraag van 2013 of 2014) aan onderstaande eisen, dan mag je dit met recht en rede ‘bijna-energieneutraal’ noemen. Het eisenpakket geldt per eengezinswoning of per appartement. Weet echter dat de Vlaamse Regering elke twee jaar het eisenpakket moet evalueren. De volgende evaluatie is gepland in 2015. Als naar aanleiding van die evaluatie het eisenpakket wordt aangepast, wordt de definitie van een BEN-gebouw mee verfijnd.

Maar de grote lijnen liggen vandaag dus vast.

2.2. Eisenpakket van een ‘BEN-woning’ en ‘BEN-appartement’ De verschillende eisen op een rijtje: 1. Om te beginnen heeft een BEN-wooneenheid een E-peil dat lager is dan of gelijk is aan E30. Dit

76

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

betekent dat ze nog 30 E-peilpunten beter moeten doen dan voor woonprojecten waarvoor de bouwaanvraag dit jaar wordt ingediend.

2. Een BEN-woning heeft een K-peil dat lager is dan of gelijk is aan K40. Een BEN-appartement is dan weer gelegen in een gebouw waarvan het K-peil lager is dan of gelijk is aan K40. Op dat vlak wijzigt er dus niks t.o.v. projecten anno 2014.

3. Bovendien moeten de verschillende constructiedelen (muren, vloeren, dak, ramenâ&#x20AC;Ś.) van een BEN-wooneenheid voldoen aan specifieke isolatie-eisen, de zogenaamde Umax-eisen. De voornaamste hiervan vindt u verder in de tabel. Concreet betekent dit dat vensters en vloeren beter zullen moeten presteren dan vandaag.

4. De netto-energiebehoefte voor verwarming van de BEN-wooneenheid is gelijk aan of kleiner dan 70 kWh/m². Op dit vlak verandert er in principe niets. De berekeningsmethode hiervoor is echter recent (onder meer onder impuls van Bouwunie) heel lichtjes aangepast, waardoor deze eis voor meer wooneenheden haalbaar wordt.

5. In de BEN-wooneenheid is het risico op oververhitting beperkt. In BEN-wooneenheden waarvoor de vergunning werd aangevraagd voor 1.01.2014, is de oververhittingsindicator van elke energiesector Ioverh,sec i kleiner dan de maximaal toegelaten waarde van 17500 Kh. In BEN-wooneenheden waarvan de vergunning aangevraagd wordt vanaf 1.01.2014, bedraagt de oververhittingsindicator per EPW-eenheid Ioverh, EPR niet meer dan 6500 Kh. Op dit vlak is de berekeningsmethodiek echter recent drastisch aangepast. Van een schijnbaar zware verstrenging van 17500 Kh naar 6500 Kh is in praktijk dus geen sprake, aangezien je beide rekenresultaten niet langer kan vergelijken.

6. Op vlak van ventilatievoorzieningen moeten BEN-wooneenheden aan dezelfde eisen voldoen als vandaag.

7. BEN-wooneenheden moeten net als woningen en appartementen vandaag voldoen aan de eisen in verband met het minimumaandeel hernieuwbare energie. Deze eisen vindt u terug in de tabel.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

77

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

2.3. Vergelijking EPB-eisen 2012-2014-2021

VERGELIJKING EPB-EISEN 2012 - 2014 - 2021 2012-2013

2014

2021

eenheid

Wettelijke maximumeisen E-peil

E70

E60

E30

K-peil

K40

K40

K40

Daken en plafonds

Umax=0,27

Umax=0,24

Umax=0,24

W/m²K

Buitenmuren

Umax=0,32

Umax=0,24

Umax=0,24

W/m²K

Vloeren

Umax=0,35

Umax=0,30

Umax=0,24

W/m²K

Ramen (profiel+glas)

Umax=2,2

Umax=1,8

Umax=1,5

W/m²K

Beglazing

Ug,max=1,3

Ug,max=1,1

Ug,max=1,1

W/m²K

Deuren en poorten

Umax=2,2

Umax=2,0

Umax=2,0

W/m²K

Minimum aandeel hernieuwbare energie

niet verplicht

verplicht

verplicht

Indicatieve isolatiediktes voor enkele isolatiematerialen* vloeren

spouwmuur

hellend dak

PUR

4

6

8

cm

XPS

5

7

10

cm

EPS

5

7

10

cm

PUR

7

9

9

cm

XPS

9

12

12

cm

MW

9

12

12

cm

PUR

8

9

9

cm

MW

10

12

12

cm

* Bron: VEA. Opgelet: dit zijn indicatieve waarden - specifieke producten kunnen andere isolatiediktes opleveren.

78

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Nog vragen?

Wil u weten aan welke BEN-eisen kantoorgebouwen moeten voldoen? Of heeft u vragen over de tussentijdse verstrengingen op het pad naar 2021? Of heeft u hierbij nog andere vragen? Neem dan contact op met de Bouwunie-energieconsulenten: Luc.Dedeyne@bouwunie.be, tel. 0473 55 15 68 Mieke.Bonnarens@bouwunie.be, tel. 09 235 49 52.

BEN je mee?

Bereidt u zich nu al voor op 2021 én promoot u bijna-energieneutraal bouwen nu al bij uw klanten? Engageer u dan op www.energiesparen.be/BEN/voorlopers en zet ook uw bedrijf in de kijker met het ‘Ik BEN mee’-logo van de Vlaamse overheid.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

79

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 3. Energiepremies en BEN-leningen Betaalbaarheid wordt stilaan één van de grootste uitdagingen op vlak van bouwen en wonen. Kostenoptimaal bouwen is daarbij al een eerste belangrijke stap. Ook het E-peil optimaliseren door een gedetailleerde en uitgekiende berekening kan u al op weg helpen om de prijs te drukken. Deze twee mogelijkheden komen verderop in dit magazine aan bod. Maar daar bovenop zijn er ook nog diverse steunmaatregelen voor wie nu al (ver)bouwt volgens de eisen en normen van morgen. We zetten de verschillende financiële steunvoordelen hieronder op een rijtje.

3.1. (Energie)premies bij renovatie Een overzicht van de premies van de netbeheerders bij renovatie, met de bijhorende voorwaarden, vindt u in de tabel 1 hierna.

Premies netbeheerders bestaande woningen 2014 (*) technische voorwaarde

bedrag

maximum

muurisolatiepremie (al dan niet gecombineerd) isolatie in spouw

λ max = 0,065 W/mK

6 €/m²

n.v.t.

buitengevelisolatie

Rmin = 2,0 m²K/W

15 €/m²

n.v.t.

premie vervangen beglazing (al dan niet met vervangen ramen) vervangen enkel glas

Ug ≤ 1,1 W/m²K

geen Uw, max - eis

12 €/m²

n.v.t.

vervangen enkel glas of Ug ≤ 0,8 W/m²K dubbel glas

geen Uw, max - eis

15 €/m²

n.v.t.

premie voor schrijnwerk bij volledig vervangen schrijnwerk én muurisolatie vervangen enkel glas

Ug ≤ 1,1 W/m²K

Uw ≤ 1,7 W/m²K

48 €/m²

1.680 €

vervangen enkel glas of Ug ≤ 0,8 W/m²K dubbel glas

Uw ≤ 1,7 W/m²K

60 €/m²

2.100 €

6 €/m²

n.v.t.

7 €/m²

n.v.t.

8 €/m²

n.v.t.

6 €/m²

n.v.t.

dakisolatie geplaatst door aannemer R ≥ 3,5 m²K/W (voor d-h-z halve premie) R ≥ 4 m²K/W R ≥ 4,5 m²K/W vloerisolatie R ≥ 1,2 m²K/W hernieuwbare energie elektrische warmtepomp

afh. van type

270 € x ((0,87 x COP) - 2,5) x Pn

1.700 €

gaswarmtepomp

afh. van type

270 € x ((0,87 x COP) - 1) x P

1.700 €

zonneboiler

afh. van type

550 €/m² app.-opp.

2750 € of 50% factuur

We zetten de voornaamste nieuwigheden voor 2014 nog even op een rijtje voor u: - wie tegelijk investeert in nieuwe ramen en muurisolatie (buitengevelisolatie of spouwisolatie), kan voor zijn ramen genieten van de extra hoge combipremie;

80

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

- de premies voor hernieuwbare energie zijn vanaf 2014 ook van toepassing voor recentere woningen, met name alle woningen met bouwaanvraag vóór 1 januari 2014; - de plafonds voor de isolatiepremies zijn weggevallen; - bij werken aan een appartementsgebouw hoeft u – bv. bij dakisolatie - maar één premieformulier meer in te vullen van de netbeheerders, de syndicus doet de rest.

Daarnaast is er uiteraard nog steeds de belastingvermindering van 30% van de investering (incl. btw) voor dakisolatie. Bedoeling is om deze bij de zesde staatshervorming over te hevelen van het federale naar het Vlaamse niveau, maar tot het zover is, blijft deze in haar huidige vorm behouden.

Vergeet ook niet de renovatiepremie (www.wonenvlaanderen.be), die afhankelijk van het inkomen van uw klant 20 of 30% van de investering kan bedragen.

Daarnaast bieden een aantal banken ook voordelige leningen aan voor wie investeert in energierenovatie. Onder meer bij de banken die BEN-leningen aanbieden (zie verder) kunnen uw klanten hiervoor terecht.

3.2. Energiepremies bij nieuwbouw Om te beginnen zijn er de premies van de netbeheerders. Hoe groot deze premie is, hangt af van het jaar van de bouwaanvraag én van het behaalde E-peil (zie tabel 2 hierna).

Premies netbeheerders nieuwbouwwoningen 2014 voorwaarde

premie woningen

premie appartementen

bouwaanvraag vanaf 1/1/2014 t.e.m. 31/12/2014 E ≤ 40

1800 € + 50 €/punt lager dan E40

800 € + 30 €/punt lager dan E40

bouwaanvraag vanaf 1/1/2012 t.e.m. 31/12/2013 E40 < E ≤ 50

1400 € + 40 €/punt lager dan E50

600 € + 20 €/punt lager dan E40

E ≤ 40

1800 € + 50 €/punt lager dan E40

800 € + 30 €/punt lager dan E40

E40 < E ≤ 60

1000 € + 40 €/punt lager dan E40 + 300 € voor zonneboiler

400 € + 20 €/punt lager dan E40 + 300 € voor zonneboiler

E ≤ 40

1800 € + 50 €/punt lager dan E40 + 300 € voor zonneboiler

800 € + 30 €/punt lager dan E40 + 300 € voor zonneboiler

bouwaanvraag vanaf 1/1/2010 t.e.m. 31/12/2011

(*) d.w.z. woningen aangesloten op het net voor 1 januari 2006, enkel voor zonneboilers en warmtepompen gelden deze premies ook voor woningen aangesloten op het net of met bouwaanvraag voor 1/1/2014 Daarnaast is er de korting op de onroerende voorheffing. Ook daar zijn het jaar van de bouwaanvraag en het E-peil de bepalende factoren (zie tabel 3 hierna).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

81

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Korting onroerende voorheffing woningen Bouwaanvraag

Korting

Hoelang

voor 2013

20% vanaf E60

10 jaar

40% vanaf E40 in 2013 of 2014

50% vanaf E50

5 jaar

100% vanaf E30 na 2014

50% vanaf E40

5 jaar

3.3. BEN-leningen Enkele banken bieden BEN-leningen aan. Daarbij bieden ze klanten die een ver doorgedreven energiezuinige woning bouwen gunstige voorwaarden aan. Ze mikken daarbij op een hogere marktwaarde van de woning en op een lagere energiefactuur voor de bewoners. Zo niet, kan uw klant toch niet van het voordelig tarief genieten, ook al lagen zijn ambities bij de start van de werken hoger.

Momenteel zijn er twee aanbieders van BEN-leningen (dd. 22/5/2014). Opgelet: bij beide aanbieders is het nodig dat uw bouwproject effectief het benodigde E-peil behaalt.

Belfius Het Belfius Woonkrediet ‘Energiezuinig bouwen’ is speciaal ontwikkeld voor bouwprojecten (of aankopen onder het regime ‘verkoop met toepassing van btw’) met een E-peil gelijk aan of lager dan 30. Uw klant geniet hierbij van een korting van 0,25% op de rentevoet gedurende de volledige looptijd van zijn krediet. Dit geldt echter enkel voor het bouwproject op zich, en niet voor de financiering van bouwgrond. Praktisch gezien is het nodig dat uw klant om te beginnen zijn “startverklaring” (die in het kader van de EPB-regelgeving sowieso opgemaakt wordt voor de start van de werken) bezorgt aan de bank. Eén jaar na de totaalopname van zijn krediet moet uw klant dan het EPB-certificaat bezorgen, dat bewijst dat zijn woning effectief een E-peil van 30 of minder haalt. Is dit niet het geval, dan wordt de korting niet langer toegekend.

Naast de korting op de rente houdt Belfius bij het bepalen van de terugbetalingscapaciteit rekening met de toekomstige energiebesparingen en de te ontvangen premies.

Triodos Bank Bij Triodos Bank geldt dat hoe lager het E-peil is, hoe voordeliger de rente kan zijn. Naargelang een woning een E-peil haalt tussen 50 en 60, tussen 30 en 50 of lager dan 30 zal uw klant meer korting krijgen op zijn rente. Op het moment dat uw klant zijn kredietaanvraag indient, is het E-peil echter nog niet officieel bevestigd. Daarom past Triodos eerst de minimumkorting toe. Eens het energieprestatiepeil effectief is vastgesteld, geniet uw klant van de definitieve overeenkomstige korting.

Bovendien houdt ook Triodos Bank bij het vaststellen van de terugbetalingscapaciteit rekening met de geschatte energiebesparing.

Overzicht Op www.energiesparen.be vindt u ook een overzicht van de premies waarvoor uw klant in aanmerking komt. Duid de postcode aan en de geplande werken en uw klant krijgt een overzicht van alle energiesubsidies in zijn gemeente, met links naar de juiste aanvraagdocumenten.

82

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 4. Vermijd boete voor te late EPB-aangifte Op 28 maart verscheen er een wijzigingsdecreet in het Staatsblad, dat een aantal wijzigingen aanbrengt aan de EPB-regelgeving. Dat heeft onder meer gevolgen voor promotoren-bouwheren, en voor projecten die al een tijdje aanslepen en waarbij de EPB-aangifte op zich laat wachten… Deze 2 wijzigingen hebben niet alleen directe gevolgen voor u als bouwbedrijf, ze zijn bovendien nu al van kracht, met name vanaf 28 maart 2014. We gaan er hieronder dieper op in. Daarnaast is er ook een wijzigingsbesluit in de maak, dat definitief goedgekeurd is op 4 april, maar waarvoor het nog even wachten is op de publicatie.

Daarvan brengen we al een korte vooruitblik.

4.1. Wanneer moet de EPB-aangifte ingediend zijn?

Wat verandert er?

Tot voor kort moest de EPB-aangifte gebeuren binnen de 6 maand na ingebruikname. Die termijn is nu aangepast. De nieuwe regeling is niet alleen van toepassing op nieuwe vergunningen, maar op álle EPB-aangiften die nog moeten worden ingediend.

De uiterste indiendatum voor de EPB-aangifte is sinds 28 maart 2014: - zes maanden na de eerste van de volgende twee data: - datum van ingebruikname; - datum van het beëindigen van de vergunnings- of meldingsplichtige werken - en in elk geval uiterlijk vijf jaar na het verlenen van de stedenbouwkundige vergunning of na het neerleggen van de melding.

Een voorbeeld Dat betekent dat op 1 mei 2014 bijvoorbeeld, alle EPB-aangiften moesten zijn ingediend van gebouwen/EPB-eenheden: - die in gebruik zijn genomen voor 1.11.2013 (ook als de vergunnings- of meldingsplichtige werken niet beëindigd zijn en ongeacht de aanvraagdatum van de vergunning); -waarvan de vergunnings- of meldingsplichtige werken zijn beëindigd voor 1.11.2013 (ook als het gebouw niet in gebruik is genomen en ongeacht de aanvraagdatum van de vergunning); -die vergund werden voor 1 mei 2009.

Boete Samen met de uiterste indiendatum is ook de basisboete voor het niet (tijdig) indienen van de EPBaangifte verhoogd. Die bedraagt nu 1000 euro (i.p.v. 250 euro), vermeerderd met 1 euro/m³ nieuw gecreëerd volume.

Van toepassing op uw project?

Heeft u zelf een bouwproject waarvoor de EPB-aangifte nog niet is ingediend, hoewel dat door de nieuwe regeling plots al had moeten gebeuren? Werk in dit geval de zaken die te maken hebben met energieprestatie en binnenklimaat (dus ook de ventilatie, verwarming...) zo snel mogelijk af en dien de EPB-aangifte in. Zo vermijdt u een boete. Voor VEA een boete heft, zal ze namelijk eerst een aanmaningsbrief sturen aan de aangifteplichtige. Vanaf dat moment heeft u 6 weken tijd om de EPBaangifte in te dienen. Neemt u nu de nodige maatregelen, dan kan u dus nog een boete vermijden.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

83

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE 4.2. Wie moet de EPB-aangifte doen bij algemene aanneming en projectontwikkeling?

Even ter herinnering Normaal gezien is de houder van de stedenbouwkundige vergunning de aangifteplichtige. Als een gebouw dat nog gebouwd moet worden of in aanbouw is, verkocht wordt, dan wordt de nieuwe eigenaar of de nieuwe houder van de stedenbouwkundige vergunning de aangifteplichtige.

Hierop bestaat echter een uitzondering, met name in geval van bouwpromotie.

Bij verkoop door een promotor-bouwheer aan een natuurlijke persoon van een gebouwde, te bouwen, te verbouwen of in aanbouw zijnde woning of appartement, blijft de promotor-bouwheer de aangifteplichtige. Wil een promotor-bouwheer de aangifteplicht toch overdragen naar de nieuwe eigenaar, dan moet er aan drie cumulatieve voorwaarden voldaan zijn: - de koopakte vermeldt dat de EPB-aangifteplicht aan de nieuwe eigenaar wordt overgedragen; - bij de koopakte wordt een tussentijds verslag gevoegd dat opgemaakt wordt door de verslaggever van de promotor-bouwheer en ondertekend door de promotor-bouwheer, de verslaggever en de koper. Dit verslag bevat een opsomming van alle uitgevoerde maatregelen en nog uit te voeren maatregelen om de EPB-eisen te behalen, en vermeldt wie met de uitvoering belast is en hiervoor verantwoordelijk is - de promotor-bouwheer bezorgt de koper op het einde van het werk de nodige gegevens (lastenboek, facturen,...) zodat de verslaggever de EPB-aangifte kan opstellen.

Deze regeling sloeg tot voor kort echter niet noodzakelijk op een algemene aannemingsovereenkomst waarbij de grond niet in de verkoop begrepen is. Uit de praktijk bleek dat bepaalde promotorbouwheren deze bepaling dan ook omzeilden door de verkoop van de grond afzonderlijk te houden van het bouwcontract. Zo zorgden ze er voor dat de nieuwe eigenaar toch de aangifteplichtige werd (en dus eventuele boetes moest betalen als niet aan de EPB-eisen voldaan was).

Wat verandert er?

Deze regeling voor promotoren-bouwheren is nu uitgebreid naar iedereen die projecten bouwt waarop de woningbouwwet of de zogenaamde ‘wet Breyne’ van toepassing is. Is de wet Breyne van toepassing, dan blijft de promotor-bouwheer of algemeen aannemer dus de aangifteplichtige. Ook hier geldt echter nog steeds dat de aangifteplicht kan overgedragen worden naar de nieuwe eigenaar.

Net als voorheen moet hiervoor aan de drie cumulatieve voorwaarden voldaan zijn die hierboven vermeld staan.

Verder is de term ‘verkoop’ in het wijzigingsdecreet vervangen door de term ‘vervreemden’. Onder ‘vervreemden’ valt niet enkel de verkoop, maar ook andere manieren van overdracht van eigendom zoals ruil, schenking… Daarnaast wordt de overdracht van de stedenbouwkundige vergunning toegevoegd.

En verder…

- zijn de boetes herzien voor het niet (tijdig) indienen van de EPB-aangifte, voor het niet voldoen aan de eisen, voor fouten van EPB-verslaggevers… Daarnaast zijn er nu ook boetes vastgelegd voor wie niet voldoet aan de nieuwe eisen vanaf 2015; - is verduidelijkt hoe de continue meting van debieten bij warmteterugwinapparaten bij ventilatiesysteem D precies moet gebeuren.

84

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE Vragen?

Wil u meer weten over wat deze wijzigingen voor uw project betekenen? Of wat er de volgende jaren te verwachten valt op vlak van EPB-regelgeving voor uw vakdomein?

Contacteer dan de Bouwunie-energieconsulenten Luc.Dedeyne@bouwunie.be (tel. 0473 55 15 68) of Mieke.Bonnarens@bouwunie.be (tel. 09 235 49 52).

EPB-wijzigingen in 2015 Vanaf 2015 komen er opnieuw een aantal EPB-eisen bij, en zijn er enkele wijzigingen. We zetten ze even op een rijtje.

- Ook bij renovaties zal er een E-peileis gelden. Het E-peil van gerenoveerde woningen zal maximaal E90 mogen bedragen.

- Nog bij renovaties zullen de installaties (verwarming, sanitair warm waterâ&#x20AC;Ś) aan specifieke minimumeisen moeten voldoen op vlak van rendement.

- Ook gebouwen waarin verwarmd of gekoeld wordt voor andere doeleinden dan omwille van de mensen die er in wonen, werken, verblijvenâ&#x20AC;Ś zullen EPB-plichtig worden. Het is echter de bedoeling om de niet voor bewoning bestemde gebouwen in de landbouwsector ook in de toekomst buiten het toepassingsgebied van de eisen te houden.

- EPB-verslaggevers zullen een erkenning moeten hebben, willen ze hun beroep verder kunnen uitoefenen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

85

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 5. Kostenoptimaal bouwen en EPB-aandachtspunten 5.1. Wat is kostenoptimaal bouwen?

EPB-eisen worden strenger en bijkomende nieuwe verplichtingen om hernieuwbare energie te produceren, maken dat wie bouwt vaak dieper in de beugel moet tasten.

Het is daarom belangrijk om de juiste keuze te maken. Hoeveel moet ik isoleren en welke technieken worden gebruikt om aan de eisen te voldoen maar bovenal hoeveel gaat dit kosten? En loont deze investering? Kostenoptimaal bouwen biedt de oplossing op al die vragen.

Wie investeert in energiebesparende maatregelen, wil weten wat loont en wat niet meer loont. Dit betekent dat een afweging wordt gemaakt tussen de kosten en de baten.

Het begint al met de bouwkosten. Hoeveel moet ik betalen om het gebouw te kunnen realiseren?

Vaak spreekt men hier van de initiële bouwkosten. Gelukkig kan de bouwheer vaak ook genieten van premies en andere financiële voordelen. Dat zijn baten die ook in kaart worden gebracht.

Bij het gebruik van de woning zijn er andere kosten die een rol spelen. Hoe groot is het energieverbruik? We spreken hier van de energiekost om te verwarmen en warm water te produceren. De technische installatie voor ruimteverwarming, ventilatie en sanitair warm water moeten ook een regelmatige onderhoudsbeurt krijgen. Dit is de onderhoudskost. En na verloop van tijd zijn de technische uitrustingen toe aan vervanging. Dit is de vervangingskost. Een Europese methode bepaalt dat voor een gebruiksduur van 30 jaar de kosten in kaart worden gebracht. Het gebouw is daarna nog niet versleten. Het heeft nog een restwaarde. De residuwaarde wordt berekend voor een gebouw na 30 jaar gebruik en rekening houdende dat de levensduur van de woning 90 jaar bedraagt.

Alle kosten en baten samen vormen de basis om de totale actuele kost te bepalen. Wie kostenoptimaal wil bouwen, gaat voor de keuze van de laagste totale actuele kost.

De uitdaging zit erin om die juiste combinatie te vinden van isolatie, luchtdichtheid, ventilatie, verwarming en zonbeheersing. Tools helpen daarbij om honderdduizenden combinaties met elkaar te vergelijken.

Blijft alleen nog de vraag hoe groot het prijskaartje is, voor de kostenoptimale situatie. Of anders gesteld, kan die ideale combinatie gemaakt worden met het beschikbare bouwbudget?

Wie beschikt over voldoende bouwbudget, moet minstens gaan voor de kostenoptimale combinatie. Die beste oplossing gaat zelfs dikwijls voorbij de EPB-eisen die vandaag gelden. Beter doen is dan ook een must. Kiezen voor de juiste combinatie aan maatregelen maakt soms dat de BEN-woning (E30) niet duurder is dan wie de verkeerde combinatie maakt voor een E60-woning. Alles draait om de kosten en de baten!

5.2. Aandachtspunten EPB EPB legt verschillende eisen op. E- peil, K- peil, netto energiebehoefte voor ruimteverwarming, Umax waarden, ventilatie- eisen, oververhittingsindicator,…

In de rekenmethodiek zijn veel parameters die aan de basis liggen of al dan niet voldaan wordt aan het opgelegde EPB- eisenpakket. EPB laat echter toe om met waarden bij ontstentenis te werken.

Dit zijn vooraf vastgelegde waarden die worden ingevuld, wanneer men bv. geen metingen heeft gedaan. Dit zijn echter heel erg negatieve default waarden die het meestal moeilijk maken om een goed eindresultaat te halen. Wie gebruik maakt van meer precieze gegevens (bekomen via bv.

86

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

metingen) en zo gedetailleerd mogelijk gaat rapporteren, wordt beloond met beter resultaten.

Bouwen kost niet méér. Het moet niet anders uitgevoerd worden. De epb-verslaggever moet wel meer aandacht besteden aan het zo exact mogelijk rapporteren.

Hierna vindt u een overzicht van belangrijke maatregelen met de bedoeling een lager E-peil te halen, zonder dat de bouwkosten toenemen: 5.2.1. Meten van luchtdichtheid Er bestaat geen verplichting om de luchtdichtheid van een gebouw te meten. EPB laat toe om een gemeten resultaat in rekening te brengen. Zonder meting wordt een waarde van ontstentenis in rekening gebracht. Deze waarde is zo negatief voor het E- peil van het gebouw dat degene die meet, in principe altijd een beter resultaat moet halen. Met het gemeten resultaat kan het E- peil gemakkelijk 8 E-peil punten dalen. Om een E30 woning te bouwen, zal een meting van de luchtdichtheid noodzakelijk zijn.

De meting is betaalbaar; kost ongeveer 350 euro en betaalt zichzelf terug door de hogere E-peil premie van de netbeheerder. Nog belangrijker is dat tijdens de test ook de kieren en spleten kunnen opgezocht worden en waar nodig ook bijgewerkt. Dit komt de energiefactuur van het gebouw ten goede.

5.2.2. Sanitaire warm waterleidingen EPB houdt rekening met de lengte van de leidingen die sanitair warm water brengen naar het aanrecht, de douche en het bad. Hoe korter deze leidingen zijn, hoe beter. Dit betekent dat het tracé dat het leidingnet volgt, belangrijk is. De plaats waar in de woning sanitair warm water wordt geproduceerd, kan best zo centraal mogelijk zijn en bij voorkeur tussen de verschillende tappunten gelegen.

Dit is niet altijd mogelijk, maar het verdient wel de nodige aandacht!

De tijd dat de cv-ketel met een boiler in een hoekje in de garage opgesteld staat, ver verwijderd van keuken en badkamer zou tot het verleden moeten behoren.

Ook voor de lengte van de sanitair warm waterleidingen bestaan waarden bij ontstentenis. Deze zijn zeer negatief. Het loont dus de moeite om de reële lengte van de leidingen te kennen. Want vaak daalt daardoor het E-peil met 6 punten.

Het rapporteren van de lengte kost niet meer voor de uitvoering op de werf, maar loont in de E-peil berekening.

5.2.3. Temperatuurregime verwarming EPB houdt rekening met het temperatuurregime waarvoor de installatie is gedimensioneerd. Als de ontwerp-vertrektemperatuur van de verwarmingsinstallatie niet kan gestaafd worden, rekent de software met de waarde bij ontstentenis, die afhankelijk is van het type afgiftesysteem. Voor een gebouw uitsluitend voorzien van oppervlakteverwarming in de vloer, het plafond of in de wanden, is dat 55°C en in alle andere gevallen is dit 90°C. Deze hoge vertrektemperaturen zijn zeer nadelig voor het E-peil. In combinatie met een warmtepomp lucht/ water, met aanvoertemperatuur van 35°C, kan dit een verschil maken van 15 E-peil punten in het eindresultaat.

Een bewijs van de dimensionering van de installatie voor een bepaald temperatuurregime is dus een must.

De berekening van de warmteverliezen en de dimensionering van het warmteafgiftesysteem van een bepaald temperatuurregime brengen geen extra studiekosten met zich mee. Een goede verwarmingsinstallatie moet altijd precies zijn berekend.

De voorgestelde maatregelen maken bouwen niet duurder. Ze helpen wel om de theoretische EPB- resultaten te verbeteren, en de energiefactuur van de bouwheer vaart er wel bij. Dit is nog maar een begin, wordt vervolgd…

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

87

DEEL 6. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Aandachtspunten EPB 1.Bouwkundige scheidingsconstructies die het beschermd volume omsluiten

Bouwknopen

Rapporteren van beter presterende bouwknopen verlagen het K-peil.

Atlassen en tools van producten helpen om Psi waarde te bepalen voor bouwknopen Toe te passen op funderingsaanzet, dakrand

U-waarde van muren, daken en vloeren

Gebruik maken van lambda waarde van een isolatieproduct voor een bepaald merk en type product Voor vloeren U-waarden bepalen rekening houdende met de perimeter.

Dit verlaagt de U-waarde en verbetert het resultaat

Transparante scheidingscons tr ucties zoals vensters en beglaasde deuren

Gedetailleerde input van de beschaduwing met precieze overstekhoeken en horizonhoek om te helpen voldoen aan NEB-rv Gebruik van buitenzonnewering met specifiek product met keuze van merk en type Inrekenen van opengaande ramen om het risico op oververhitting te verbeteren Gedetailleerde input van oppervlakte van raamprofielen en beglaasde oppervlakte of berekende U-waarde van raamconstructeur U-waarde van raamroosters gedetailleerd inrekenen

2.Ruimteverwarming met centrale verwarming

3.Ventilatie

Warmteopwekkingssysteem

Rendement van een toestel op basis van merk en type

Warmteopslag足 systeem en warmteverdeelsystemen

Buffervaten binnen het beschermd volume

Vraagsturing

Reductiefactor voor vraagsturing inrekenen

Hulpenergie

Detailberekening van elektrisch verbruik voor de ventilatoren van het ventilatiesysteem

Voorverwarming systeem D

bij

Ontwerptemperatuur voor verwarmingsregime, vertrek en retourtemperatuur met dimensionering van warmte-afgifte systeem

Leidingen voor distributie van warmte binnen het beschermd volume

Balans bij totaal toevoer- en afvoerdebiet Continue meting (regeling) van de toevoer- en afvoerdebieten Volledige bijpas over de warmtewisselaar Thermisch rendement van het WTW apparaat voor een bepaald merk en type

Voorkoeling van de ventilatielucht

Gedetailleerd invoeren van bodem/lucht warmtewisselaar

4.Sanitair warm water

Tappunten

Gedetailleerd lengte bepalen van leiding naar de tappunten : aanrecht, bad of douche

5.Hernieuwbare energie

Thermisch zonneenergiesysteem en fotovolta誰sch systeem

Gedetailleerd invoeren van bodem/water warmtewisselaar

Vermijden van circulatieleiding Gedetailleerde input van de beschaduwing met precieze overstekhoeken en horizonhoek om te helpen voldoen aan NEB-rv

Verdere informatie: Luc Dedeyne, energieconsulent Bouwunie (e-mail luc.dedeyne@bouwunie.be tel. 0473 55 15 68)

88

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Deel 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL Personeel in dienst nemen impliceert opnieuw een aantal administratieve verplichtingen. Hieronder volgt een toelichting bij de belangrijkste ervan.

Personeel in dienst nemen, schept evenwel nog andere problemen. Zo moet de kostprijs van het personeel precies berekend worden. Deze kostprijs omvat de volgende elementen: - het te betalen loon (wedde) - de sociale lasten - bijkomende verzekeringen, sociale premies en voordelen - bijkomende algemene onkosten.

Deze kostensom moet worden vergeleken met de méérwinst (winst op de omzetgroei) die gerealiseerd kan worden door personeel aan te trekken.

Werken met personeel vraagt ook een aanpassing van de werkgever: werkorganisatie, werkuitvoering, taakinhouden, controle enz. Een striktere werkplanning en -timing zijn noodzakelijk. De verplichtingen inzake collectieve arbeidsovereenkomsten en het arbeidsreglement moeten worden nageleefd.

Aansluiting bij een erkend sociaal secretariaat De aansluiting bij een sociaal secretariaat is niet verplicht, maar ten zeerste aan te raden. Een werkgever die aansluit bij een erkend sociaal secretariaat, wordt immers ontlast van tal van administratieve verplichtingen die hem worden opgelegd. Zo zal het sociaal secretariaat o.a. instaan voor het in orde brengen van onderstaande verplichte aansluitingen.

Dankzij bepaalde steunmaatregelen is de aansluiting bij een sociaal secretariaat onder zekere voorwaarden gratis voor de werkgever. Het sociaal secretariaat kan bijstand verlenen bij het opstellen van een arbeidsreglement, de maandelijkse loonafrekening en -administratie en de jaarlijkse individuele rekening,... Tenslotte kan de werkgever te allen tijde bij zijn sociaal secretariaat terecht voor advies.

Met de ondertekening van een toetredingsverklaring geeft u het sociaal secretariaat formeel de opdracht om in uw naam en voor uw rekening alle administratieve opdrachten tegenover de overheidsinstellingen (RSZ, belastingadministratie, sociale inspectie,...) te vervullen.

Voor meer informatie kan men terecht bij: * provincies Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen en Brabant: ADMB Sociaal Bureau, hoofdzetel: St-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11 – www.admb.be. * provincie Limburg: SOFIM, Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 31 00 – www.sofim.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

89

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 1. Verplichtingen van de werkgever 1.1. Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling en inschrijving bij de RSZ De onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, afgekort Dimona, is een elektronisch bericht waarin de werkgever iedere aanwerving en iedere uitdiensttreding van een werknemer meldt aan de RSZ. De elektronische dimensie geeft het bericht een direct en ogenblikkelijk karakter.

De Dimona-gegevens komen terecht in een beveiligde databank: het personeelsbestand. Het personeelsbestand bevat alle relaties tussen werkgevers en werknemers.

Via de beveiligde toepassing (met gebruikersnaam en wachtwoord, toegekend door de RSZ) kunt u het personeelsbestand van uw onderneming consulteren.

Het personeelsbestand is een beveiligde databank die toelaat dat de werkgever het resultaat van de door hem ingevoerde en de door het RSZ aanvaarde Dimona-aangiften kan raadplegen.

In het personeelsbestand kunt u ook uw werknemers beheren en Dimona-aangiften uitvoeren voor een of meer werknemers (Multi-Dimona).

Dimona vormt de hoeksteen in het beheer van de Belgische sociale zekerheid. De overheid gebruikt de Dimona-gegevens onder meer om werknemers snel te identificeren, op ondubbelzinnige en uniforme wijze de band vast te stellen tussen een werknemer en werkgever, en om aan werknemers sociale voordelen toe te kennen.

Het is belangrijk om uw Dimona-aangiften juist en tijdig uit te voeren. Doet u dat niet, dan kunnen er problemen ontstaan bij de toekenning van sociale rechten aan werknemers. Laattijdige of onjuiste aangiften kunnen er bijvoorbeeld toe leiden dat arbeiders hun vakantiegeld te laat krijgen, of kinderbijslag of kraamgeld te laat wordt uitbetaald.

Als u zelf geen aangiften wilt doen of niet zelf het personeelsbestand wilt beheren, dan kunt u die taken uitbesteden aan een “mandataris” (in de regel een erkend sociaal secretariaat).

Wanneer u voor het eerst een werknemer in dienst wil nemen, moet u zich eerst als werkgever bij de RSZ identificeren. Pas daarna kunt u uw werknemers aangeven met Dimona.

De identificatie als werkgever bij de RSZ is een elektronische procedure. Met de online toepassing “WIDE” stuurt u alle vereiste informatie over uw onderneming naar de RSZ. Direct na afloop van de identificatieprocedure krijgt u uw RSZ-nummer: u bent nu als werkgever geregistreerd bij de RSZ en u kunt uw eerste aangifte via Dimona uitvoeren.

In de bouwsector bestaan de volgende RSZ-kengetallen: - 024: maritieme- en rivierwerken, grondwerken, wegenwerken, metsel- en betonwerken, baggerwerken, asfalterings- en bitumenwerken; - 054: dakbedekkingswerken en opvoegen van gevels; - 044: bevloerings-, plafonnerings- en bepleisteringswerken; - 026: andere werken (timmer- en schrijnwerken, schilderwerken, behangen, glaswerken, installaties cv en sanitair,...).

90

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Verdere info over Dimona: https://www.socialsecurity.be/site_nl/employer/applics/dimona_new/ index.htm?type=all

1.2. Verzekering tegen arbeidsongevallen Ongeacht de duur van de arbeidsprestaties van de werknemer is iedere werkgever ertoe verplicht een verzekering tegen arbeidsongevallen (de zg. ‘wetsverzekering’) af te sluiten bij een erkende verzekeringsmaatschappij. De werkgever moet deze verzekering afsluiten vooraleer de werknemer begint te werken. De verzekeringsmaatschappij dekt de schade die voortvloeit uit een arbeidsongeval of uit een ongeval op de weg naar en van het werk.

Ook voor jobstudenten moet de werkgever een arbeidsongevallenverzekering afsluiten.

1.3. Aansluiten bij een kinderbijslagfonds Bij de indienstneming van de eerste werknemer, moet de werkgever aansluiten bij een kinderbijslagfonds naar keuze. Indien hij binnen deze termijn geen keuze gemaakt heeft, dan moet hij aansluiten bij het Federaal Agentschap voor de Kinderbijslag (Famifed), Trierstraat 70, 1000 Brussel, tel. 02 237 21 11.

De werknemers moeten de geboortepremie en kinderbijslagen aanvragen bij het fonds waarbij de werkgever aangesloten is.

Voor meer informatie: ADMB-Kinderbijslagfonds, St.-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 42 00 1.4. Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie Deze kas betaalt elk jaar het vakantiegeld aan de arbeiders. De werkgever moet aansluiten bij de kas voor jaarlijkse vakantie die bevoegd is voor de bedrijfssector. Indien er enkel bedienden tewerkgesteld worden, moet de werkgever zelf het vakantiegeld betalen, en is er geen aansluiting vereist.

In de bouwsector dienen de werkgevers aan te sluiten bij het Vakantiefonds-Bouw, Poincarélaan 78, 1070 Brussel, tel. 02 529 80 11 - fax 02 529 80 12.

1.5. Aansluiten bij een Externe Dienst voor preventie en bescherming op het werk De welzijnswet van 4 augustus 1996 verplicht elke werkgever een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk met één of meerdere preventieadviseurs op te richten. De uitvoeringsbesluiten van deze wet beklemtonen vooral een geïntegreerde, globale benadering van de preventie en multidisciplinariteit. De aandacht gaat dus niet alleen naar het uitschakelen van onveilige en ongezonde situaties, maar vooral naar het zich “wel” bevinden op het werk door maatregelen op het vlak van: - arbeidsveiligheid; - bescherming van de gezondheid van de werknemers op het werk; - psychosociale belasting veroorzaakt door het werk (stress), waaronder inzonderheid geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk; - ergonomie; - arbeidshygiëne;

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

91

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

- verfraaiing van de arbeidsplaatsen; - maatregelen inzake leefmilieu wat betreft hun invloed op de bovenstaande punten.

Voor heel wat bedrijven is het echter bijna onmogelijk dit opgelegde takenpakket zelf in te vullen en is het noodzakelijk een beroep te doen op een “externe dienst voor preventie en bescherming op het werk”.

Voor meer informatie: PROVIKMO, Dirk Martensstraat 26 bus 1, 8200 Brugge, tel. 050 47 47 47 – fax 050 47 47 58 1.6. Bureau der directe belastingen De werkgever moet op het belastbaar loon van zijn werknemer bedrijfsvoorheffing afhouden. Deze bedrijfsvoorheffing wordt berekend op basis van het belastbaar loon en de gezinslasten. De werkgever moet bij de Administratie der Directe Belastingen inlichtingen inwinnen bij welk bureau de ingehouden bedrijfsvoorheffing moet gestort worden.

Hoofdstuk 2. Verplichtingen ten aanzien van de werknemers Ten laatste op het ogenblik van de indiensttreding van de werknemer moet de werkgever, naast de onmiddellijke aangifte (Dimona), een aantal formaliteiten vervullen.

2.1. Onthaal van de werknemers Op 10 mei 2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad het koninklijk besluit van 25 april 2007 betreffende het onthaal en de begeleiding van werknemers met betrekking tot de bescherming van het welzijn bij de uitvoering van hun werk.

Dit besluit houdt een aantal verplichtingen in: - De werkgever moet de gepaste maatregelen nemen voor de organisatie van het onthaal van elke werknemer. Ofwel kan hijzelf hiervoor instaan, ofwel moet hij iemand van de hiërarchische lijn (bv. ploegbaas, meestergast) hiertoe aanduiden. Het onthaal van nieuwe werknemers maakt deel uit van het door de werkgever te voeren welzijnsbeleid en wordt mee opgevolgd door de interne preventiedienst.

- Het lid van de hiërarchische lijn dat door de werkgever werd aangeduid om dit onthaal te organiseren of de werkgever zelf, ondertekent een document onder hun eigen naam waaruit blijkt dat de nodige inlichtingen en instructies werden verstrekt met betrekking tot het welzijn op het werk. Tevens moet nagegaan worden of de nieuwe werknemer(s) de inlichtingen goed begrepen hebben. Het ondertekende document moet bijgehouden worden door de interne preventiedienst.

Voor een dergelijk modeldocument kan u zich wenden tot de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk waarbij de onderneming aangesloten is.

- De nieuwe werknemer(s) moet(en) tevens begeleid worden door een ervaren werknemer (“peter” of “meter”), die hiertoe wordt aangeduid door de werkgever of een lid van de hiërarchische lijn.

92

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Deze verplichting m.b.t. het onthaal is ook van toepassing wanneer een werkgever als inlener (gebruiker) beroep doet op uitzendkrachten.

Wanneer een aannemer een bouwvakarbeider aanwerft, hopen ze allebei op een succesvolle samenwerking. Een goed onthaal is daarbij de eerste stap. Om alle betrokken partijen wegwijs te maken in het onthaal, hebben NAVB en FVB Constructiv samen een onthaalmap ontwikkeld onder het motto “Met succes aan de slag in de bouw”.

Deze onthaalmap is van toepassing op elk type nieuwkomer in de bouwsector en kan dienen als basis voor of als aanvulling op het onthaalbeleid in de onderneming. De map bevat een eigen deel voor elk van de drie betrokken partijen: de werkgever, de arbeider en de sociale overlegorganen. Het onthaaltraject bij het begin van elk deel vormt de leidraad door het onthaal. De checklist in elk van de drie delen is de ultieme toetssteen voor elke partij. Het laatste deel van de onthaalmap is het “onthaalkader”, met extra details, verduidelijkingen en wettelijke verwijzingen.

Op volgende website kan elk van de 4 delen geraadpleegd en gedownload worden: http://www.constructiv.be/nl/Projecten/Onthaal.aspx 2.2. De arbeidsovereenkomst 2.2.1. Een verplichte schriftelijke arbeidsovereenkomst In sommige gevallen is men verplicht een schriftelijke arbeidsovereenkomst op te stellen. Dit is het geval voor: - een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd: In dit geval hebben de partijen op voorhand bepaald hoelang de arbeidsovereenkomst zal duren. De arbeidsovereenkomst eindigt automatisch wanneer deze op voorhand afgesproken tijdsduur verstreken is. Er is dus geen opzegging vereist.

Indien werkgever en werknemer opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor een bepaalde tijd sluiten, dan wordt verondersteld dat die overeenkomst voor een onbepaalde tijd werd gesloten.

Nochtans zijn opeenvolgende overeenkomsten van bepaalde tijd toegelaten in de volgende gevallen: - indien zich tussen twee overeenkomsten een onderbreking bevindt die aan de werknemer is toe te schrijven; - indien de opeenvolging van die overeenkomsten is gerechtvaardigd wegens de aard van het werk of wegens andere wettige redenen; - werkgever en werknemer kunnen ten hoogste vier opeenvolgende overeenkomsten van een bepaalde tijd van ten minste 3 maanden afsluiten. De totale duur van deze opeenvolgende overeenkomsten mag echter niet meer bedragen dan 2 jaar. In dit geval is er geen goedkeuring nodig van de Inspectie van de sociale wetten; - mits het Toezicht op de sociale wetten (de vroegere “Inspectie van de sociale wetten”) vooraf zijn goedkeuring verleent, kunnen werkgever en werknemer opeenvolgende overeenkomsten met elk een bepaalde tijd van ten minste 6 maanden afsluiten; de totale duur van die opeenvolgende overeenkomsten mag echter niet meer bedragen dan drie jaar.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

93

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Deze twee laatste mogelijkheden zijn niet toepasselijk op overeenkomsten die voor een duidelijk omschreven werk werden gesloten.

- een arbeidsovereenkomst voor een duidelijk omschreven werk: Hier wordt de omvang van het werk op voorhand afgesproken en niet de precieze duurtijd. De overeenkomst eindigt automatisch wanneer het afgesproken werk uitgevoerd is.

- een arbeidsovereenkomst voor vervanging: Deze arbeidsovereenkomst kan worden gesloten ter vervanging van een werknemer wiens arbeidsovereenkomst geschorst is. Enkel bij schorsing wegens economische oorzaken, slecht weer, staking en lock-out is er geen vervangingsovereenkomst mogelijk. De duur van een vervangingsovereenkomst mag niet langer zijn dan twee jaar. Men kan in deze overeenkomst afwijken van de normale regels i.v.m. de opzegging: er kan in deze arbeidsovereenkomst gestipuleerd worden dat er een korte of zelfs geen opzeggingstermijn geldt wanneer de vervangen werknemer terugkeert.

- een arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid: Deeltijdse arbeid is de arbeid die regelmatig en vrijwillig gedurende een kortere periode dan de normale arbeid wordt verricht. In deze arbeidsovereenkomst moet de overeengekomen deeltijdse arbeidsregeling en het werkrooster opgenomen worden.

- een arbeidsovereenkomst voor tewerkstelling van studenten: Deze arbeidsovereenkomst moet in drie exemplaren opgesteld worden (waarvan één exemplaar bestemd voor de sociale inspectie; deze verplichting valt weg indien alle Dimona-gegevens elektronisch werden overgemaakt). Er moeten een aantal verplichte vermeldingen in opgenomen worden. Indien dit niet gerespecteerd wordt, kan de student de arbeidsovereenkomst beëindigen zonder opzegging of vergoeding.

De werkgever moet zijn exemplaar van deze arbeidsovereenkomst gedurende 5 jaar bewaren.

2.2.2. Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd hoeft niet schriftelijk afgesloten te worden. Nochtans is dit wel aan te raden om eventuele bewijsproblemen te vermijden.

Ingevolge de Wet Eenheidsstatuut van 26 december 2013 werd het proefbeding afgeschaft.

Een geschreven arbeidsovereenkomst laat ook toe dat de werknemer zich uitdrukkelijk akkoord verklaart met het overeengekomen loon, de wijze van betaling en dat hij het arbeidsreglement ontvangen heeft.

De geschreven arbeidsovereenkomst kan ook de bepalingen in verband met de schriftelijke informatie bevatten die aan de werkgevers die minder dan 20 werknemers tewerkstellen zijn opgelegd (cao nr. 22 betreffende het onthaal van de nieuwe werknemers). Deze informatie betreft: - het bedrag van het loon - de omschrijving van de door de werknemer te verrichten arbeid - een opsomming van de maatregelen inzake veiligheid en gezondheid in de onderneming - specifieke maatregelen voor de werknemers die aan beroepsrisico’s zijn blootgesteld.

94

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

2.3. Het arbeidsreglement Zowat elke werkgever die in de privé-sector werknemers tewerkstelt, moet een arbeidsreglement hebben.

Die verplichting geldt o.a. niet voor familie-ondernemingen en voor werkgevers die enkel dienstboden tewerkstellen.

Het arbeidsreglement bevat een aantal concrete bepalingen over de loon- en arbeidsvoorwaarden die in de onderneming van toepassing zijn; bv. begin en einde van de gewone arbeidsdag, tijdstip en duur van de rustpauzes, de opzeggingstermijnen, de dringende redenen, de formaliteiten te vervullen bij ziekte, de datum van de jaarlijkse collectieve vakantie, de tekst van de cao nr. 25 betreffende de gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers, maatregelen tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

De procedure voor het opstellen en het wijzigen van het arbeidsreglement verschilt naargelang er al dan niet een ondernemingsraad is in de onderneming. Hieronder wordt verder ingegaan op deze procedure in het geval er geen ondernemingsraad is.

Het initiatief tot opstelling en wijziging van het arbeidsreglement gaat uit van de werkgever indien er geen ondernemingsraad is. Het ontwerp van arbeidsreglement dient door aanplakking ter kennis gebracht te worden van de werknemers. Gedurende 15 dagen te rekenen vanaf de dag van aanplakking moet de werkgever een register ter beschikking houden van de werknemers, waarin zij hun bemerkingen, individueel of via de vakbondsafvaardiging, kunnen noteren. De werknemers kunnen eventueel ook binnen deze termijn deze opmerkingen schriftelijk overmaken aan de bevoegde arbeidsinspectie. Na het verstrijken van de termijn van 15 dagen moet de werkgever het register met de bemerkingen opsturen naar de arbeidsinspectie. Wanneer er geen bemerkingen gemaakt werden, treedt het nieuwe reglement of de wijziging van het bestaande reglement de 15e dag na die van de aanplakking in werking. Zijn er wel opmerkingen, dan deelt de arbeidsinspectie deze binnen een termijn van vier dagen mee aan de werkgever. Door aanplakking maakt de werkgever de opmerkingen bekend aan de werknemers. De arbeidsinspecteur tracht binnen een termijn van dertig dagen de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Slaagt hij hierin, dan wordt het reglement of de wijziging van kracht de achtste dag na de verzoening. Slaagt de verzoening niet, dan kan de vakbondsafvaardiging binnen 15 dagen het geschil aanhangig maken bij het bevoegde paritair comité.

Tijdens de eerstvolgende vergadering doet het paritair comité een laatste verzoeningspoging. Is er geen verzoening mogelijk, dan beslist het paritair comité. Voor een geldige beslissing is een meerderheid nodig van tenminste 75% zowel van de werkgevers- als van de werknemersvertegenwoordiging.

Binnen de acht dagen na de inwerkingtreding van het reglement en de wijzigingen eraan, moet een afschrift van het arbeidsreglement bezorgd worden aan de Dienst Toezicht op de sociale wetten (van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg), verantwoordelijk voor de plaats waar de onderneming gevestigd is.

Een bericht met opgave van de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd, moet worden aangeplakt op een zichtbare en toegankelijke plaats. Iedere werknemer moet, op elk ogenblik en zonder tussenpersoon, inzage kunnen nemen van het definitieve reglement en de wijzigingen eraan, in een gemakkelijk toegankelijke plaats.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

95

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

De werkgever moet aan iedere werknemer een afschrift van het arbeidsreglement ter hand stellen. Op iedere plaats waar werknemers tewerkgesteld worden, moet een afschrift van het arbeidsreglement bijgehouden worden (dus ook op de werf! Best is een exemplaar in de (bestel)wagen te laten liggen).

Belangrijk om hier aan te stippen is dat elk jaar, vóór 15 december het arbeidsreglement dient aangepast te worden m.b.t.: - de periodes van sluiting van het bedrijf wegens de jaarlijkse vakantie in het volgende kalenderjaar; - de dagen inhaalrust die collectief worden genomen ter vervanging van een wettelijke feestdag die valt op een zaterdag of een zondag, behalve indien de feestdag genomen wordt op de daaropvolgende eerste werkdag; - de dagen inhaalrust die collectief worden genomen ter compensatie van de werktijdvermindering.

Bouwunie-leden kunnen het model-arbeidsreglement bekomen bij het secretariaat (info@bouwunie.be) of downloaden van de website (www.bouwunie.be => thema “personeel en arbeidsmarkt”).

2.4. Het personeelsregister De veralgemening van de Dimona (de elektronische onmiddellijke aangifte van tewerkstelling aan de RSZ) tot alle werknemers (arbeiders, bedienden, studenten, erkende leerlingen) heeft een aantal vereenvoudigingen van de sociale documenten tot gevolg gehad: - het algemeen personeelsregister moet niet langer aangevuld worden. Elke nieuwe inschrijving in dit register wordt immers vervangen door een elektronische onmiddellijke aangifte van tewerkstelling. Omdat via de Dimona-aangifte enkel de toestand wordt geregistreerd vanaf de eerste elektronische aangifte, moet het oude register wel nog worden bewaard; - Indien het personeel op meerdere vaste plaatsen tegelijk aan het werk wordt gezet, moet ook nog een “speciaal personeelsregister” bijgehouden worden. Door de Dimona-aangifte wordt dit register een stuk eenvoudiger. Enkel de volgende gegevens moeten erin vermeld worden: de identificatie van de werkgever, het adres van de plaats van het werk, de identificatie van de werknemer, de aanvangsen einddatum van de tewerkstelling op die plaats. Bovendien is het voldoende dat dit vereenvoudigd register consulteerbaar is vanop de plaats van tewerkstelling. U hoeft het register dus niet meer fysiek op die plaats bij te houden, maar kan het ook onder elektronische vorm opslaan. Zelfs op de hoofdzetel van de onderneming, zolang het maar consulteerbaar is vanop de plaats van tewerkstelling.

- het bijhouden van het individueel document: indien het personeel op wisselende plaatsen wordt tewerkgesteld, moest u in bepaalde gevallen een individueel document afleveren. Ook deze verplichting werd afgeschaft ingevolge de veralgemeende Dimona-aangifte.

- het doorsturen van een kopie van de arbeidsovereenkomst van de student: het is niet langer nodig een kopie van de arbeidsovereenkomst over te maken aan het Toezicht op de sociale wetten.

Vergewis u er evenwel van dat u de plaats hebt opgegeven waar de student zal worden tewerkgesteld (indien deze verschillend is van de hoofdzetel), en dat u de einddatum van zijn tewerkstelling, eveneens via Dimona heeft meegedeeld Noot: in de bouwsector (waar de werknemers op meerdere wisselende plaatsen tewerkgesteld worden) moet dus enkel nog het oude algemeen personeelsregister worden bijgehouden. Het individueel document is afgeschaft.

96

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

2.5. De individuele rekening Voor elke werknemer moet een individuele rekening worden bijgehouden en bewaard. Het is een staat waarop een aantal gegevens worden vermeld met het oog op de toekenning en berekening van de aan de werknemer, de fiscus en de aan de RSZ verschuldigde bedragen.

Voor elk kalenderjaar of RSZ-jaar is een nieuwe individuele rekening vereist.

Op de individuele rekening moeten een aantal gegevens vermeld worden: - betreffende de werkgever: o.a. identificatiegegevens van de werkgever, inschrijvingsnummer bij de RSZ, vakantiekas en kinderbijslagfonds, naam van de arbeidsongevallenverzekeraar, nummer van het bevoegde paritair comit茅 (bouwarbeiders: PC 124; arbeiders houtbewerking en stoffering: PC 126, elektriciens: PC149.01, bedienden: PC 218) en (eventueel) naam van het sociaal secretariaat en het aansluitingsnummer.

- betreffende de werknemer: o.a. identificatiegegevens, aantal personen die fiscaal ten laste zijn, rijksregisternummer, nummer van inschrijving in het personeelsregister, de aard van de arbeidsovereenkomst (arbeider, bediende), de hoofdzakelijk uitgeoefende functie, datum van indienst- en uitdiensttreding.

- betreffende het loon en de inhoudingen op het loon: Alle gegevens moeten per uitbetalingsperiode (wekelijks, maandelijks) genoteerd worden die het mogelijk maken de bedragen te bepalen die de werkgever aan de werknemer en aan de fiscus en RSZ moet betalen alsmede deze bedragen zelf. Het gaat om o.a. de volgende gegevens: het aantal werkelijke arbeidsdagen, het aantal hiermee gelijkgestelde dagen, het basisloon, het aantal gewerkte uren, het bedrag van de voordelen in natura, alle elementen om de andere loonbestanddelen (zoals vakantiegeld, opzeggingsvergoeding) te berekenen. Tenslotte moet op basis van deze gegevens vermeld worden: het bedrag waarop RSZ-bijdragen berekend worden, de werknemersbijdrage voor de RSZ, het bedrag van de bedrijfsvoorheffing, het nettoloon.

Vanaf 1 juli 2014 bent u verplicht maandelijks een schriftelijk detail aan uw arbeiders m.b.t. hun betaalde mobiliteitsvergoedingen te overhandigen, samen met de loonfiche. Het detail moet minstens volgende elementen bevatten: - het aantal werkelijk afgelegde kilometers per dag (op de wijze zoals in uw onderneming afgesproken werd hoe de werkelijke afstand bepaald ging worden); - het toegekende bedrag van de mobiliteitsvergoeding per dag.

Per kwartaal moeten enkele gegevens samengeteld worden: het aantal werkelijke arbeidsdagen, het aantal hiermee gelijkgestelde dagen, het totaal van de bedragen waarop RSZ-bijdragen berekend worden, de totale werknemersbijdrage voor de RSZ. Ook jaarlijks moeten een aantal totalen gemaakt worden: het bedrag waarop RSZ-bijdragen werd ingehouden, de werknemersbijdrage voor de RSZ, het belastbaar bedrag, de bedrijfsvoorheffing.

Alle gegevens betreffende de werkgever en de werknemer moeten worden genoteerd v贸贸r de ingebruik-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

97

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

name. Alle andere gegevens die per uitbetalingsperiode moeten opgenomen worden, moeten ingeschreven worden ten laatste op het ogenblik waarop het loon eisbaar is of op de gewone betaaldag.

De kwartaaltotalen moeten gemaakt worden uiterlijk op de laatste dag waarop de RSZ-aangifte moet ingediend worden. De jaartotalen moeten gemaakt worden uiterlijk op de laatste dag waarop de RSZaangifte voor het vierde kwartaal moet ingediend worden.

Op de individuele rekening hoeven een aantal gegevens niet ingevuld te worden wanneer deze voorkomen op bepaalde andere documenten die samen met de individuele rekening bijgehouden en bewaard worden. Zo mogen alle gegevens die normaal per uitbetalingsperiode moeten opgenomen worden, weggelaten worden indien zij voorkomen in de loonafrekening van de werknemer.

Alle individuele rekeningen moeten bijgehouden worden op ĂŠĂŠn plaats: in principe is dit het adres waaronder de werkgever bij de RSZ is aangesloten. Mits voorafgaandelijke aangetekende melding aan de bevoegde inspecteur van de sociale wetten mogen de individuele rekeningen ook bijgehouden worden in zijn woonplaats, maatschappelijke zetel of bij het sociaal secretariaat.

De individuele rekening en de bijbehorende documenten moeten gedurende een periode van vijf jaar bewaard worden, te rekenen vanaf de jaarlijkse afsluiting van de rekening.

98

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

2.6. Gezondheidstoezicht Het gezondheidstoezicht op de werknemers heeft tot doel de gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico’s te voorkomen. Dit gebeurt door het stellen van preventieve handelingen door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.

Werknemers die in dienst worden genomen om tewerkgesteld te worden in onderstaande functies, zijn onderworpen aan een voorafgaande gezondheidsbeoordeling: - de veiligheidsfuncties: d.w.z. elke werkpost waar gebruik wordt gemaakt van arbeidsmiddelen, waar motorvoertuigen, kranen, rolbruggen, hijstoestellen, of machines die gevaarlijke installaties of toestellen in werking zetten, bestuurd worden, voor zover het gebruik van die arbeidsmiddelen, het besturen van die werktuigen en installaties, de veiligheid en gezondheid van andere werknemers van de onderneming of van ondernemingen van buitenaf, in gevaar kan brengen (bv. heftruckchauffeur, bedienaar hijstoestel,…); - de functies met verhoogde waakzaamheid d.w.z. een functie die bestaat uit een permanent toezicht op de werking van een installatie waarbij een gebrek aan waakzaamheid de veiligheid en de gezondheid van andere werknemers in gevaar zou kunnen brengen; - de activiteiten met welbepaald risico’s: hetzij blootstelling aan een fysisch (bv. lawaai, trillingen,…), een biologisch (bv. infectieziekten) of een chemisch agens (bv. bijtende of giftige stoffen); hetzij een belasting van ergonomische aard (manueel hanteren van lasten, werken met beeldschermen), hetzij een belasting verbonden aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempogebonden werk en die een fysieke maar ook een mentale belasting met zich meebrengen.

Werknemers jonger dan 18 jaar moeten vóór hun eerste tewerkstelling een voorafgaande gezondheidsbeoordeling ondergaan, ongeacht de functie die ze zullen uitoefenen.

Daarnaast is er ook nog: - de periodieke gezondheidsbeoordeling voor de werknemers die een hoger opgesomde functie uitoefenen (in de regel éénmaal per jaar); - het onderzoek bij werkhervatting na ongeval of ziekte: na afwezigheid van minstens vier weken, omwille van om het even welke ziekte of ongeval, dienen de werknemers die een hoger opgesomde functie uitoefenen, onderzocht te worden, uiterlijk binnen de 8 werkdagen na de werkhervatting; - de spontane raadpleging: elke werknemer, al dan niet onderworpen aan het gezondheidstoezicht, heeft het recht de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer te raadplegen voor gezondheidsklachten die hij wijt aan het feit dat er onvoldoende preventiemaatregelen zijn genomen; Denk er aan dat er ook een medisch onderzoek (vnl. oogtest) nodig is voor een werknemer die een rijgeschiktheidsattest wil bekomen, nodig voor het verkrijgen of verlengen van een rijbewijs C, C1, D, D1 of bezoldigd personenvervoer (bv. bestuurder van voertuig met collega-werknemers naar de werf in opdracht van de werkgever).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

99

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 3. Periodieke verplichtingen 3.1. Bij iedere uitbetaling van loon a. Loon uitbetalen op het tijdstip vermeld in het arbeidsreglement en uiterlijk de vierde werkdag na de arbeidsperiode waarvoor betaald wordt b. Op de individuele rekening en op de kopie ervan de nodige gegevens inschrijven c. Een loonafrekening aan de werknemer overhandigen waarop de samenstelling van het loon is vermeld, alsmede de RSZ-afhoudingen, de afgehouden bedrijfsvoorheffing, eventuele andere afhoudingen en het nettoloon.

3.2. Iedere maand a. De bedrijfsvoorheffing doorstorten: In de regel moet de bedrijfsvoorheffing per maand betaald worden. Dit dient te gebeuren vóór de 15e volgend op de maand waarin het loon werd uitbetaald. Binnen dezelfde termijn moet de aangifte van de belastbare lonen en de ingehouden bedrijfsvoorheffing gebeuren naar de belastingdiensten. b. De bijdragen voor de sociale zekerheid (werkgevers- en werknemersaandeel) overmaken aan de RSZ. Indien het totale bedrag aan bijdragen voor het voorlaatste kwartaal (KW-2) meer dan 4.000 euro bedraagt, moet de werkgever maandelijkse voorschotten betalen. Onder “bijdragen” wordt verstaan de sociale zekerheidsbijdragen, bijdragen voor bestaanszekerheid en alle andere bijdragen waarvan de inning wettelijk aan de RSZ is toevertrouwd.

Onderstaande modaliteiten zijn van toepassing: - het voorschot volgens onderstaande percentages wordt berekend op het bedrag van de RSZ-bijdragen van het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande kalenderjaar; 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

1e provisie

30% - 05/02

30% - 05/05

30% - 05/08

30% - 05/11

2e provisie

30% - 05/03

30% - 05/06

30% - 05/09

35% - 05/12

3e provisie

25% - 05/04

25% - 05/07

25% - 05/10

15% - 05/01

saldo

15% - 30/04

15% - 31/07

15% - 31/10

20% - 31/01

100

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

- het moet uiterlijk de 5de dag van de 2de, 3de en 4de maand die op het kwartaal volgt aan de RSZ betaald worden (zie tabel); - indien de werkgever geen bijdragen verschuldigd was voor het overeenstemmende kwartaal van het vorig kalenderjaar (KW-4) en/of voor het voorlaatste kwartaal (KW-2), moet een forfaitair voorschot betaald worden gelijk aan 450 euro per maand vanaf de 3e werknemer die hij tewerkstelt op het einde van de voorlaatste maand vooafagaand aan de maand waarin hij het voorschot moet betalen.

Let op!

Voor de bouwsector geldt een specifieke voorschottenregeling: - in het geval de werkgever-bouw geen bijdrage verschuldigd was voor het overeenstemmende kwartaal van het vorige kalenderjaar (KW-4) en/of voor het voorlaatste kwartaal (KW-2), moet hij vanaf de 2e maand volgend op de maand waarin hij 3 arbeiders tewerkstelt, een forfaitair voorschot betalen van 700 euro per arbeider (vanaf de 3e arbeider). De normale betalingsdata zijn van toepassing (uiterlijk de 5e van iedere maand); - de bouwwerkgever die ertoe gehouden is procentuele voorschotten te storten, moet bovenop deze procentuele voorschotten op dezelfde data (zie hoger), een maandelijks forfaitair voorschot van 700 euro per bijkomende arbeider (vanaf de 3e arbeider) betalen. Dit is echter enkel van toepassing indien er een toename is met tenminste 3 arbeiders in een betrokken kwartaal in vergelijking met het aantal arbeiders van het kwartaal KW-4. De telling van het aantal arbeiders in het KW-4 gebeurt steeds op de laatste dag van het kwartaal; - voor de bedienden moet de bouwwerkgever de algemene regel volgen.

c. vanaf het 3e kwartaal 2004: maandelijkse voorschotten op de forfaitaire bijdrage aan het FBZBouw betalen aan de RSZ, indien de werkgever in het voorgaande kwartaal meer dan 2 arbeiders tewerkstelde.

De forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw bedraagt vanaf het 3e kwartaal 2014 649 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 024), 638 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 044 of 054) of 558 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 026). Deze forfaitaire bijdrage vervangt een gedeelte van de procentuele bijdrage op de loonmassa die betaald moet worden aan het FBZ-Bouw.

3.3. Ieder kwartaal a. De bijdragen voor de sociale zekerheid (werkgevers- en werknemersaandeel) overmaken aan de RSZ. Indien minder dan 4.000 euro bijdragen voor het voorgaande kwartaal verschuldigd zijn: tegen de laatste dag van de maand volgend op het verlopen kwartaal b. vanaf het 3e kwartaal 2004: de forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw betalen aan de RSZ, indien de werkgever in het voorgaande kwartaal minder dan 3 arbeiders tewerkstelde.

De forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw bedraagt vanaf het 3e kwartaal 2014 649 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 024), 638 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 044 of 054) of 558 euro/kwartaal per arbeider (voor de onder-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

101

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

nemingen met RSZ-kengetal 026). Deze forfaitaire bijdrage vervangt een gedeelte van de procentuele bijdrage op de loonmassa die betaald moet worden aan het FBZ-Bouw. c. De bedrijfsvoorheffing doorstorten: zoals hoger vermeld moet de bedrijfsvoorheffing in principe per maand betaald worden. Van deze algemeen geldende regel mag afgeweken worden voor de kleine en nieuwe werkgevers; de bedrijfsvoorheffing mag dan per trimester betaald worden indien tegelijk aan volgende twee voorwaarden is voldaan: - de werkgever was reeds een volledig kalenderjaar bedrijfsvoorheffing verschuldigd; - voor het vorig kalenderjaar was hij minder dan 37.640 euro (bedrag in 2014) bedrijfsvoorheffing verschuldigd.

Dit is ook het geval voor de nieuwe werkgevers die voor het eerst bedrijfsvoorheffing moeten voldoen: zij mogen gedurende het eerste kalenderjaar per kwartaal aangifte en betaling doen, ongeacht het bedrag van de bedrijfsvoorheffing die zij tijdens dit eerste jaar verschuldigd zijn.

De bedrijfsvoorheffing dient dan aangegeven en betaald te worden v贸贸r de 15e van de maand volgend op het verlopen trimester. Met betrekking tot het laatste trimester dient v贸贸r de 15e december een voorschot betaald te worden dat gelijk is aan 66% van de bedrijfsvoorheffing die verschuldigd was voor het tweede trimester. Dit voorschot moet verrekend worden bij de eerstvolgende aangifte (januari van het volgend kalenderjaar). De nieuwe werkgevers die pas vanaf het derde kwartaal bedrijfsvoorheffing verschuldigd zijn, moeten geen voorschot betalen.

De nieuwe werkgevers die gedurende het eerste kalenderjaar van de tewerkstelling of gedurende een gedeelte daarvan, minder dan 37.640 euro (bedrag in 2014) bedrijfsvoorheffing verschuldigd was, mag gedurende het daarop volgend kalenderjaar het trimestrieel systeem verder toepassen. d. De bijdrage betalen aan het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. e. De multifunctionele aangifte Dmfa Met ingang van 1 januari 2003 werd de inhoud en de structuur van de RSZ-aangifte grondig hervormd: de papieren kwartaalaangifte werd afgeschaft en alle gegevens moeten elektronisch overgemaakt worden. De aangifte is ook multifunctioneel (Dmfa): niet alleen de RSZ, maar ook de andere instellingen van de sociale zekerheid krijgen via de Kruispuntbank deze gegevens in hun bezit.

De Dmfa beperkt zich niet tot een berekening van de socialezekerheidsbedragen die de werkgever verschuldigd is; de gegevens worden ook gebruikt door de instellingen die instaan voor de betaling van sociale uitkeringen aan de werknemers (werkloosheid, pensioen, ziekte- en invaliditeit, kinderbijslag, arbeidsongevallen en beroepsziekte, jaarlijkse vakantie voor de arbeiders,...).

In Dmfa voert u de volgende gegevens in: - loon- en prestatiegegevens per werknemer; - bijdragen voor het geheel van de onderneming.

Loon- en prestatiegegevens per werknemer In Dmfa voert u per werknemer de loon- en prestatiegegevens in. Afhankelijk van de gegevens die u invoert, hebt u recht op een aantal verminderingen en moet u ook bijdragen betalen.

102

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Twee belangrijke begrippen bij het invoeren van loon- en prestatiegegevens zijn: hoedanigheid en tewerkstelling.

De hoedanigheid van de werknemers hangt af van het werknemerstype (bv. arbeider, bediende, leerling-arbeider) en de werkgeverscategorie. Voor de hoedanigheid vult u de volgende gegevens in Dmfa in: - verminderingen op het niveau van hoedanigheid - bijdragen.

Meestal heeft een werknemer slechts één hoedanigheid. Maar als hij tijdens het kwartaal van hoedanigheid is veranderd, dan moet u een aangifte invullen voor elke hoedanigheid.

Voorbeeld: een werknemer begon als leerling-arbeider en werd tijdens een kwartaal arbeider. In dit geval doet u een aangifte voor de hoedanigheid als leerling-arbeider en een aangifte voor de hoedanigheid als arbeider.

De tewerkstelling hangt af van de arbedisomstandigheden van de werknemer (bv. voltijds, deeltijds, nummer paritair comité). Voor de tewerkstelling vult u in Dmfa de volgende gegevens in: - eigenschappen van de tewerkstelling - prestaties - bezoldigingen - verminderingen op het niveau van tewerkstelling Meestal heeft een werknemer slechts één tewerkstelling. Maar als de werknemer tijdens het kwartaal van arbeidsomstandigheden is veranderd, heeft hij meerdere tewerkstellingen en moet u een aangifte invullen voor iedere tewerkstelling.

Voorbeeld: Een werknemer begon deeltijds en ging voltijds werken tijdens dit kwartaal. In dit geval doet u een aangifte voor de deeltijdse tewerkstelling en een aangifte voor de voltijdse tewerkstelling.

Bijdragen voor het geheel van de onderneming - De volgende bijdragen geeft u aan voor het geheel van de onderneming en niet per werknemer: - bijdrage op buitenwettelijke pensioenen - bijdrage op winstparticipaties - bijdrage op dubbel vakantiegeld van bedienden. Deze bijdrage is het totaal van alle bijdragen per bediende.

De Dmfa moet per kwartaal ingevuld worden en kan uitsluitend elektronisch verstuurd worden (via een internettoepassing of via een systeem van file transfer (zoals gebruikt door de sociale secretariaten).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

103

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

3.4. Ieder jaar a. Vóór 31 januari, aan het Bestuur der Belastingen opgave 325.10 bezorgen met de betaalde lonen en de ingehouden bedrijfsvoorheffing b. Vóór eind februari aan de werknemer(s) een afschrift bezorgen van zijn (hun) individuele rekening. c. Uiterlijk binnen twee maanden na de laatste loonuitbetaling van het kalenderjaar een bijdragebon Z.I.V. afleveren. Dit gebeurt via elektronische gegevensuitwisseling tussen de RSZ en het ziekenfonds. d. Aan de werknemer een afschrift van de loonfiche 281.10 (voor de belastingaangifte) overhandigen. e. De verzekeringsmaatschappijen tegen arbeidsongevallen vragen op geregelde tijdstippen (meestal jaarlijks) de gegevens op m.b.t. het tewerkgesteld personeel. Aan de hand hiervan wordt de verzekeringspremie berekend. In het kader van de administratieve vereenvoudiging halen de verzekeringsmaatschappijen de loon- en arbeidsgegevens zelf elektronisch op via de Kruispuntbank.

Hoofdstuk 4. Verplichtingen bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst De arbeidsovereenkomst kan op verschillende manieren beëindigd worden: - in wederzijds akkoord tussen werkgever en werknemer zonder naleving van de wettelijke opzegtermijnen en zonder betaling van een schadevergoeding; - door opzegging van één der beide partijen; - door verbreking van de arbeidsovereenkomst om dringende redenen (zonder opzegging of schadeloosstelling) - onregelmatige beëindiging van de arbeidsovereenkomst zonder opzegging, en zonder dringende reden, maar mits betaling van een schadeloosstelling (een verbrekingsvergoeding).

104

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

4.1.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor arbeiders In het kader van de eenmaking van het statuut arbeiders-bedienden is op 1 januari 2014 een grote hervorming gebeurd. Ofschoon de statuten ‘arbeiders’ en ‘bedienden’ voorlopig nog blijven bestaan, zijn er een aantal grondige wijzigingen, waaronder de opzegtermijnen. Hieronder volgt een beknopt overzicht.

Nieuwe vaste opzeggingstermijnen voor de werknemers (met uitzondering van o.a. PC124 en PC126) In tabel 1 vindt u de opzegtermijnen van de werknemers van wie de opzeg ten vroegste vanaf 1 januari 2014 betekend wordt.

Voor de arbeiders en bedienden die reeds in dienst zijn van vóór 1 januari 2014 is een overgangsmaatregel voorzien (het zg. “kliksysteem”). Bij dit “kliksysteem” wordt de opzegtermijn in 2 delen berekend: - enerzijds de opzegtermijn voor de anciënniteit opgebouwd t.e.m. 31 december 2013 (in principe berekend volgens de vroegere regels). Voor de bedienden is hierop een uitzondering: voor een bediende die meer verdiende dan 32.254 euro bruto (in 2013) op 31.12.2013, wordt de opzeg (voor de periode van indiensttreding tot 31.12.2013) vastgesteld op één maand per begonnen jaar anciënniteit, met een minimum van 3 maanden. Normalerwijze moest voor deze bedienden de formule Claeys gebruikt worden omdat hun opzegtermijn tot en met 2013 moest rekening houden met hun jaarloon, leeftijd en anciënniteit. Dit werd dus afgeschaft door artikel 68 van de wet van 26 december 2013; - anderzijds de nieuwe opzegtermijn voor de anciënniteit opgebouwd vanaf 1 januari 2014 (volgens tabel 1); - de totale opzegtermijn is dan de som van beide.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

105

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Opzegtermijnen volgens het algemeen stelsel (van toepassing op ieder arbeidscontract gesloten vanaf 1.01.2014): de eerste 5 jaar: geleidelijke opbouw vanaf het 5e jaar: a rato van 3 weken per begonnen jaar anciënniteit na 20 jaar anciënniteit: vertraagde opbouw (1 week per begonnen jaar) Anciënniteit

Opzegtermijn door werkgever

Opzegtermijn door werknemer

minder dan 3 maanden

2 weken

1 week

3 – 6 maanden

4 weken

2 weken

6 – 9 maanden

6 weken

3 weken

9 – 12 maanden

7 weken

3 weken

12 - 15 maanden

8 weken

4 weken

15 - 18 maanden

9 weken

4 weken

18 - 21 maanden

10 weken

5 weken

21 – 24 maanden

11 weken

5 weken

2 – 3 jaar

12 weken

6 weken

3 – 4 jaar

13 weken

6 weken

4 – 5 jaar

15 weken

7 weken

5 – 6 jaar

18 weken

9 weken

6 – 7 jaar

21 weken

10 weken

7 – 8 jaar

24 weken

12 weken

8 – 9 jaar

27 weken

13 weken

9 -10 jaar

30 weken

13 weken

10 – 11 jaar

33 weken

13 weken

11 – 12 jaar

36 weken

13 weken

12 – 13 jaar

39 weken

13 weken

13 – 14 jaar

42 weken

13 weken

14 – 15 jaar

45 weken

13 weken

15 – 16 jaar

48 weken

13 weken

16 – 17 jaar

51 weken

13 weken

17 – 18 jaar

54 weken

13 weken

18 – 19 jaar

57 weken

13 weken

19 – 20 jaar

60 weken

13 weken

20 – 21 jaar

62 weken

13 weken

vanaf 21 jaar

+ 1 week per begonnen jaar

13 weken

Voorbeeld: Een bediende is in dienst gekomen op 1 oktober 2009 en wordt ontslagen in mei 2014. Het jaarloon bedroeg meer dan 32.254 euro op 31.12.2013. De opzeg wordt als volgt berekend: - voor de berekening van de opzeg voor 31.12.2013: aangezien het jaarloon > 32.254 euro (in 2013) wordt de opzeg vastgesteld op een maand per begonnen jaar anciënniteit, met een minimum van 3 maanden. Aangezien hij in dienst is gekomen op 1.10.2009, heeft hij een anciënniteit op 31.12.2013 van 4 jaar en 3 maanden en bijgevolg zal de opzegtermijn 5 maanden bedragen.

- voor de anciënniteit opgebouwd na 1.01.2014, geldt dat de opzeg 4 weken bedraagt bij een an-

106

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

ciënniteit tussen 3 en 6 maanden.

- de totale opzegtermijn zal dus bedragen: 5 maanden + 4 weken Nieuwe opzegtermijnen voor de arbeiders PC124 en PC126 Er bestaat een afwijkend stelsel (tabel 2) tot en met 31 december 2017 voor o.a. het PC126 (stoffering en houtbewerking) en een deel van het PC124 (bouwsector).

Er is daarnaast een specifieke uitzondering voorzien die niet beperkt is in de tijd (en dus ook geldt na 1 januari 2018) voor werknemers die cumulatief aan drie voorwaarden voldoen: - ze vallen onder het toepassingsgebied van een KB dat een lagere opzeggingstermijn voorziet dan deze bepaald in de NAR-cao nr. 75; - ze hebben geen vaste plaats van tewerkstelling; - ze voeren gewoonlijk op tijdelijke en mobiele werkplaatsen volgende activiteit uit: graafwerken, grondwerken, funderings- en verstevigingswerken, waterbouwkundige werken, wegenwerken, landbouwwerken, plaatsing van nutsleidingen, bouwwerken, montage en demontage van, inzonderheid, geprefabriceerde elementen, liggers en kolommen, inrichtings- of uitrustingswerken, verbouwingswerken, vernieuwbouw, herstellingswerken, ontmantelingswerken, sloopwerken, instandhoudingswerken, onderhouds-, schilder- en reinigingswerken, saneringswerken, afwerkingswerkzaamheden behorend bij één of meer werken hierboven vermeld.

Voor de bouwarbeiders (PC124) die aan bovenstaande cumulatieve voorwaarden voldoen geldt dus het afwijkend stelsel (zie tabel 2) ook nà 1 januari 2018.

Opzegtermijnen volgens het afwijkend stelsel: Anciënniteit

Opzegtermijn door werkgever

Opzegtermijn door werknemer

Minder dan 3 maanden

2 weken

1 week

3 – 6 maanden

4 weken

2 weken

6 maanden of meer tot 5 jaar

5 weken

2 weken

5 – 10 jaar

6 weken

3 weken

10 – 15 jaar

8 weken

4 weken

15 – 20 jaar

12 weken

6 weken

20 jaar en meer

16 weken

8 weken

In het kader van het afwijkend stelsel wordt géén kliksysteem gehanteerd dat rekening houdt met de anciënniteit verworven vóór 2014.

Voorbeeld: Een bouwvakker werd aangeworven in maart 2001 en wordt ontslagen door de werkgever in september 2014. Zijn anciënniteit ligt onder de 15 jaar en de opzegtermijn bedraagt dus 8 weken.

Niet voor alle arbeiders van het PC126 gelden de lagere termijnen van de overgangsregeling zonder meer. De afwijkende opzegtermijnen zijn slechts van toepassing op de arbeiders voor wie een KB be-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

107

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

stond (het KB van 8.01.2013 in het PC126) dat, bij opzegging door de werkgever, een opzegtermijn bepaalde die lager was dan hoger vermelde afwijkende opzegtermijn. Deze vergelijking dient telkens per individuele arbeider te worden gemaakt zodat niet noodzakelijk alle arbeiders van het PC126 onder de afwijkende opzegtermijnen vallen. Het bepalen van de opzegtermijn in de overgangsperiode valt dus uiteen in 2 stappen: Stap 1: een vergelijking van de opzegtermijnen van de overgangsregeling en van het sectorale KB van 8.01.2013.

Stap 2: de toepasselijke opzegtermijn bepalen conform de regels van het toepasselijke regime.

Voor verdere informatie m.b.t. de concrete duur van de opzegtermijnen in het PC126 kan u Bouwunie contacteren (luc.proesmans@bouwunie.be).

Betekening van de opzegging De kennisgeving van de opzegging moet gebeuren bij aangetekende brief of bij deurwaardersexploot. Een aangetekend verstuurde opzeg heeft uitwerking de derde werkdag nadat hij ter post werd aangetekend. De bij deurwaardersexploot betekende opzeg gaat in de dag na de aangifte van het deurwaardersexploot.

De opzegging moet in alle gevallen steeds aanvangen op een maandag. De betekening bij aangetekende brief moet dus uiterlijk de woensdag voordien gebeuren (indien er geen (vervangende) feestdag was tussen deze woensdag en maandag).

Verbreking van een overeenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk Deze arbeidsovereenkomst neemt automatisch een einde op de einddatum resp. wanneer de arbeid is voltooid. Een opzeggingstermijn of –vergoeding is bijgevolg niet verschuldigd.

De partij die de overeenkomst toch zou beëindigen vóór het overeengekomen tijdstip en zonder dringende reden, moet aan de tegenpartij een vergoeding betalen die overeenkomt met het loon dat verschuldigd is tot het bereiken van deze einddatum. De vergoeding bedraagt maximaal het dubbel van de vergoeding die betaald zou moeten worden indien de overeenkomst voor onbepaalde tijd zou gesloten zijn.

De arbeidsovereenkomst kan eveneens beëindigd worden in onderling overleg of door onmiddellijke verbreking, of om een dringende reden.

Elke partij kan de arbeidsovereenkomst beëindigen vóór het verstrijken van de termijn en zonder dringende reden tijdens de eerste helft van de overeenkomen duurtijd maar zonder dat die helft meer dan zes maanden kan overschrijden, mits naleving van de opzeggingstermijn die in acht had moeten worden genomen wanneer de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur gesloten was. De arbeidsovereenkomst moet effectief een einde nemen uiterlijk op het einde van de eerste helft van de duurtijd, met een maximum van zes maanden.

Indien de partijen overeenkomstig de wettelijke bepalingen terzake opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur hebben gesloten, kan de mogelijkheid tot beëindiging tijdens de eerste halft van de overeengekomen duurtijd enkel worden toegepast op de eerste arbeidsovereenkomst die de partijen hebben gesloten.

Indien de arbeidsovereenkomst is gesloten voor een bepaalde duur van minder dan drie maanden,

108

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

dan kan de werkgever bij arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval die meer dan 7 dagen duurt, de overeenkomst zonder vergoeding beëindigen, voor zover de eerste helft van de huidige arbeidsovereenkomst is verstreken.

Indien de arbeidsovereenkomst gesloten is voor een bepaalde tijd van ten minste drie maanden en de arbeidsongeschiktheid van de werknemer wegens ziekte of ongeval zes maanden overschrijdt terwijl het vastgestelde einde van arbeidsovereenkomst nog niet verstreken is, dan kan de werkgever te allen tijde de arbeidsovereenkomst beëindigen mits betaling van een vergoeding, zijnde het loon voor de resterende termijn met een maximum van drie maanden en onder aftrek van hetgeen betaald werd sedert het begin van de arbeidsongeschiktheid.

Verbreking van een overeenkomst voor onbepaalde tijd Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan moet de partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder inachtneming van de opzeggingstermijn, een vergoeding betalen aan de andere partij. Deze vergoeding is gelijk aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterend gedeelte van die termijn.

De opzeggingsvergoeding omvat niet alleen het lopend loon, maar ook de voordelen verworven krachtens de arbeidsovereenkomst.

Opzeggingstermijn en inhaalrust Bij opzegging uitgaande van de werkgever wordt de opzeggingstermijn geschorst gedurende de duur van de inhaalrust die voor het einde van de arbeidsovereenkomst werd toegekend.

Afwezigheid tijdens de opzeggingstermijn Vanaf 1 januari 2014 hebben alle werknemers (arbeiders en bedienden) recht op een verlof om een nieuwe betrekking te zoeken. De duur van dit verlof bedraagt: - maximum één dag per week gedurende de laatste 26 weken van de opzegging. De afwezigheid kan één of twee keer per week worden uitgeoefend, zonder dat in totaal de duur van één dag wordt overschreden; - één halve dag per week in de loop van de periode vóór de laatste 26 weken van de opzegging.

Willekeurig ontslag en ontslagmotivering (bron: ADMB-Juridische dienst) U kent wellicht het begrip “willekeurig ontslag” waardoor een arbeider met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur een vergoeding gelijk aan 6 maanden loon kan opvorderen wanneer u als werkgever niet aantoont dat zijn ontslag niets te maken heeft met zijn gedrag, geschiktheid of de werking van de onderneming.

Deze regeling, die voorzien is in artikel 63 van de Arbeidsovereenkomstenwet wordt door het eenheidsstatuut discriminatoir bevonden omdat ze enkel van toepassing is op arbeiders. De Wet op het eenheidsstatuut van 26 december 2013 bepaalde dan ook dat het bewuste artikel 63 van de Arbeidsovereenkomstenwet ophoudt te bestaan wanneer er een collectieve arbeidsovereenkomst in de Nationale Arbeidsraad afgesloten wordt die betrekking heeft op de motivering van het ontslag.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

109

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Op 12 februari 2014 werd de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 betreffende de motivering van het ontslag afgesloten binnen de Nationale Arbeidsraad (NAR). Deze cao trad in werking op 1 april 2014 voor de ontslagen gegeven of betekend vanaf die datum. Tot en met 31 maart 2014 bleef het willekeurig ontslag voor arbeiders dus nog bestaan.

Voor wie?

Deze NAR-cao voorziet enerzijds in een recht voor elke werknemer (arbeiders en bedienden) om de redenen van zijn ontslag te kennen en anderzijds in een schadevergoeding in het geval van een kennelijk onredelijk ontslag. Alle werknemers tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst kunnen er zich op beroepen.

Op de volgende werknemers die ontslagen worden, is de NAR-cao niet van toepassing: - tijdens de eerste 6 maanden van de tewerkstelling waarbij voorafgaande en aaneensluitende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur of voor uitzendarbeid voor een identieke functie bij dezelfde werkgever meetellen voor de berekening van de 6 maanden; - tijdens een arbeidsovereenkomst voor uitzend- of studentenarbeid; - met het oog op het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (afgekort SWT) of het wettelijk pensioen; - wegens de definitieve stopzetting van de activiteit, de sluiting van de onderneming of in het kader van collectief ontslag; - wanneer een bijzondere ontslagprocedure voorzien is bij wet of bij collectieve arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld in de gevallen van ontslagbescherming; - wanneer er sprake is van een meervoudig ontslag bij herstructurering dat op sectoraal niveau gedefinieerd wordt.

Werknemers die om een dringende reden ontslagen worden, kunnen enkel genieten van de schadevergoeding indien het ontslag “kennelijk onredelijk” is. Zij kunnen de redenen die aan de basis van hun ontslag niet opvragen vermits de te volgen procedure in het kader van een dringende reden reeds voorziet dat de werkgever de motieven van het ontslag moet meedelen.

Het recht om de ontslagreden te kennen Elke werknemer heeft vanaf 1 april 2014 het recht om de redenen van zijn ontslag te kennen. Wanneer de werkgever deze redenen niet schriftelijk uit eigen beweging meedeelt, kan de werknemer ze binnen een termijn van 2 maanden nadat de arbeidsovereenkomst beëindigd werd opvragen bij aangetekende brief. In het geval van opzegging richt de werknemer zijn verzoek binnen een termijn van 6 maanden na de betekening van de opzeg, zonder 2 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst te overschrijden.

Binnen 2 maanden na ontvangst van de aangetekende brief moet de werkgever bij aangetekende brief de concrete redenen van het ontslag meedelen aan de werknemer.

Weigert de werkgever het ontslag te motiveren of doet hij dit niet volgens de voorgeschreven regels, dat moet hij aan de werknemer een boete betalen die overeenstemt met het loon van 2 weken.

Recht op een schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag De werknemer die aangeworven is met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur heeft recht op een schadevergoeding van minimaal 3 weken loon en maximaal 17 weken loon wanneer het ontslag als kennelijk onredelijk beoordeeld wordt. Het kennelijk onredelijk ontslag is het ontslag dat gebaseerd is op redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de

110

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst en waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever.

Deze schadevergoeding is enkel cumuleerbaar met de opzeggingsvergoeding, de niet-concurrentievergoeding, de uitwinningsvergoeding en de aanvullende vergoeding die bovenop de sociale uitkeringen wordt betaald. Een cumul is niet mogelijk met andere vergoedingen verschuldigd naar aanleiding van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst.

De bewijslast van het al dan niet kennelijk onredelijk karakter van het ontslag ligt soms bij de werkgever en soms bij de werknemer, nl.: - bij de partij die iets aanvoert in het geval de werkgever de redenen van het ontslag heeft meegedeeld; - bij de werkgever indien hij de redenen van het ontslag niet meegedeeld heeft aan de werknemer; - bij de werknemer wanneer hij niet verzocht heeft om de redenen die aan de basis van het ontslag liggen te kennen.

Geen motivering van het ontslag dat kennelijk onredelijk geacht wordt?

De burgerlijke boete van 2 weken loon, verschuldigd door de werkgever indien hij de redenen van het ontslag niet kenbaar maakt aan de werknemer, is cumuleerbaar met de vergoeding voor een kennelijk onredelijk ontslag.

De totale vergoeding kan zo 5 tot 19 weken bedragen.

BELANGRIJK! De uitzonderingssectoren blijven ook hier de uitzondering…

Concreet geldt voor de sectoren waar er op het vlak van de opzegtermijnen uitzonderingen van toepassing zijn, de oude regeling van het willekeurig ontslag nog: - tijdelijk, tot en met 31 december 2015, voor de arbeiders uit de sectoren waarvoor de uitzonderingstermijnen tijdelijk gelden. Vanaf 1 januari 2016 vallen deze sectoren onder de algemene regeling van ontslagmotivering en kennelijk onredelijk ontslag; - definitief, voor de sectoren waarvoor structureel de uitzonderingstermijnen gelden, dit zijn de werknemers van PC124 (arbeiders bouwsector) en PC126 (arbeiders stoffering en houtbewerking) die tewerkgesteld worden op mobiele werven.

Dit houdt in dat een arbeider uit één van deze sectoren, die voor onbepaalde tijd aangeworven is en die ontslagen wordt om redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst, een vergoeding van 6 maanden loon kan vorderen van zijn werkgever. Het is aan de werkgever om te bewijzen dat het ontslag niet willekeurig is.

De vergoeding voor willekeurig ontslag is niet cumuleerbaar met de volgende beschermingsvergoedingen: - voor een zwangere werkneemster, - voor (kandidaat-)personeelsafgevaardigden van ondernemingsraad en comité voor preventie en bescherming op het werk, - voor betaald educatief verlof.

Deze regeling van het willekeurig ontslag maakt voortaan deel uit van de NAR-cao nr. 109, aangezien het vroegere artikel 63 van de wet betreffende de arbeidsovereenkomsten werd opgeheven.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

111

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Tegenopzegging De werknemer die door zijn werkgever opgezegd is en een andere dienstbetrekking gevonden heeft, kan aan de arbeidsovereenkomst een einde maken vóór de opzeggingstermijn van de werkgever verstreken is: dit is de zg. tegenopzegging.

Sedert 1 januari 2014 wordt het recht aan elke werknemer toegekend, ongeacht zijn statuut (bediende, arbeider).

De duur van de tegenopzegging wordt bepaald op basis van de anciënniteit van de werknemer: Anciënniteit van de werknemer

Duur van de tegenopzegging

Minder dan 3 maanden

1 week

Van 3 tot minder dan 6 maanden

2 weken

Van 6 tot minder dan 12 maanden

3 weken

12 maanden of meer

4 weken

aanvang

Volgende maandag (*)

(*) aanvang op de eerste maandag die volgt op de dag waarop de opzeggingsbrief wordt geacht te zijn ontvangen.

4.1.2. Crisispremie voor ontslagen arbeiders werd ontslaguitkering sedert 1 januari 2012 Van 1 januari 2010 tot en met 31 december 2011 had een ontslagen arbeider recht op een crisispremie wanneer zijn arbeidsovereenkomst werd opgezegd of verbroken door de werkgever. Deze crisispremie bedroeg 1.666 euro waarvan in principe 555 euro werd betaald door de werkgever.

Sedert 1 januari 2012 is deze crisispremie vervangen door een ontslaguitkering die volledig ten laste valt van de RVA, zodat de werkgever hierin zelf geen eigen bijdrage verschuldigd is.

Wie heeft recht op de ontslaguitkering?

De werknemer van wie de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd door ontslag gegeven door de werkgever, met of zonder het respecteren van een opzeggingstermijn, en ter kennis gebracht vanaf 1 januari 2012.

De ontslaguitkering is niet verschuldigd wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd door de werkgever: - om dringende reden; - tijdens de proefperiode; - met het oog op pensionering of brugpensionering; - voordat de arbeider een anciënniteit van 6 maanden in de onderneming verworven heeft.

De ontslaguitkering is ook niet verschuldigd wanneer de werkgever recht heeft op een terugbetaling van een deel van de inschakelingsvergoeding door de RVA. In dit geval heeft de arbeider immers reeds een vergoeding gekregen die groter is dan de opzegvergoeding waarop hij recht zou hebben conform de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978.

De ontslaguitkering kan naar aanleiding van een ontslag bij dezelfde werkgever slechts één keer per kalenderjaar aan de werknemer worden betaald. Dit is bedoeld om misbruiken bij opeenvolgende contracten te voorkomen.

112

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Bedrag van de ontslaguitkering Het bedrag van de ontslaguitkering verschilt naar gelang de arbeidsovereenkomst van de betrokken arbeider is aangevangen voor of na 1 januari 2012.

Voor de arbeider van wie de arbeidsovereenkomst is aangevangen na 1 januari 2012, bedraagt de ontslaguitkering 1.250 euro.

Voor arbeiders die reeds verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst voor 1 januari 2012, bedraagt de ontslaguitkering: - 1.250 euro als zijn anciënniteit in de onderneming minder dan 5 jaar bedraagt; - 2.500 euro als zijn anciënniteit in de onderneming ten minste 5 jaar maar minder dan 10 jaar bedraagt; - 3.750 euro als zijn anciënniteit in de onderneming ten minste 10 jaar bedraagt.

Wanneer het gaat om een deeltijdse arbeider, wordt het bedrag van de ontslaguitkering verminderd in verhouding tot de arbeidsprestaties voorzien in de arbeidsovereenkomst.

Uitbetaling van de ontslaguitkering De RVA is belast met de betaling van de ontslaguitkering, via de uitbetalingsinstellingen. De ontslaguitkering wordt beschouwd als een werkloosheidsuitkering tenzij de Koning hiervan afwijkt. De nadere regels en modaliteiten voor de toekenning van de ontslaguitkering moeten nog bepaald worden.

Net zoals de crisispremie is deze uitkering niet onderworpen aan RSZ-bijdragen, en is eveneens vrijgesteld van belastingen.

Geleidelijk verdwijnen van de ontslaguitkering De ontslaguitkering voor ontslagen arbeiders zal geleidelijk worden afgeschaft, naarmate zij in aanmerking komen voor de ontslagcompensatievergoeding ten laste van de RVA. De ontslagcompensatievergoeding moet nl. de gevolgen verzachten van het nieuwe stelsel van opzegging voor arbeiders waarvoor de duur van de opzegtermijn (of het bedrag van de overeenstemmende verbrekingsvergoeding) overeenkomstig de wetgeving minstens gedeeltelijk bepaald moet worden op basis van de anciënniteit die als arbeider werd verworven in de periode vóór 1 januari 2014.

De vergoeding moet het verschil compenseren tussen, enerzijds, de opzegtermijn (of de overeenstemmende verbrekingsvergoeding) die de werkgever in acht moet nemen en, anderzijds, de gunstigere opzegtermijn (of de overeenstemmende verbrekingsvergoeding) die de werkgever zou toegekend moeten hebben indien de totale anciënniteit van de werknemer na 31 december 2013 werd verworven.

De ontslagvergoeding zal bijgevolg niet meer worden toegekend: - aan de arbeiders met een overeenkomst waarvan de begindatum vanaf 1.01.2014 is gelegen; - aan de arbeiders met een overeenkomst waarvan de begindatum gelegen is vóór 1.01.2014 maar die na 31.12.2013 worden ontslagen, voor zover zij aan een van de volgende voorwaarden voldoen: - minstens 20 jaar anciënniteit hebben op 1.01.2014; - minstens 15 jaar anciënniteit hebben op 1.01.2015; - minstens 10 jaar anciënniteit hebben op 1.01.2016; - minstens 10 jaar anciënniteit hebben op 1.01.2017.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

113

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

De werknemers die vanaf 1.01.2014 tijdelijk of definitief onder een afwijkend stelsel inzake opzegtermijnen vallen (zoals o.a. het PC126 (stoffering en houtbewerking) en het PC124 (bouwsector)) evenals de werknemers die vanaf 1.01.2014 worden ontslagen in het kader van een collectief ontslag waarvoor de oude opzegtermijnen onder bepaalde voorwaarden van toepassing blijven, zullen evenwel hun recht op de ontslaguitkering behouden.

4.1.3. Outplacement De wet betreffende het eenheidsstatuut van 26.12.2013 heeft een algemeen stelsel van outplacement ingevoerd vanaf 1 januari 2014; De bepalingen inzake outplacement van ontslagen werknemers van 45 jaar en ouder die al golden voor 1.01.2014 blijven behouden maar krijgen voortaan een bijzonder of suppletief karakter.

4.1.3.1. Algemene outplacementregeling De algemene outplacementregeling is van toepassing voor alle werknemers die door hun werkgever ontslagen worden (behalve om dringende redenen of in het kader van een herstructurering) vanaf 1.01.2014 en die recht hebben op een opzegtermijn van minstens 30 weken of op een ontslagvergoeding die overeenstemt hetzij met de duur van een opzegtermijn van minstens 30 weken, hetzij met het resterende gedeelte van die opzegtermijn van minstens 30 weken.

Ontslag met prestatie van een opzeg van minstens 30 weken Wanneer de werknemer wordt ontslagen met de prestatie van een opzeg van minstens 30 weken, dan heeft hij recht op: - een outplacementbegeleiding van 60 uur. De tijd die wordt besteed aan deze outplacementbegeleiding wordt aangerekend op de tijd van het sollicitatieverlof; - een opzegtermijn van minstens 30 weken.

Ontslag met een vergoeding van minstens 30 weken Wanneer de werknemer wordt ontslagen met een verbrekingsvergoeding van minstens 30 weken (of met een vergoeding die overeenstemt met het resterende gedeelte van die termijn) , dan heeft hij recht op: - een outplacementbegeleiding van 60 uur ter waarde van 1/12 van het jaarloon van het kalenderjaar dat het ontslag voorafgaat, met een minimumwaarde van 1800 euro en een maximumwaarde van 5500 euro. Indien de werknemer deeltijds tewerkgesteld wordt, wordt dit minimum en maximum herleid aan de hand van de tewerkstellingsbreuk. Deze outplacementbegeleiding wordt gewaardeerd op 4 weken loon; - een opzegvergoeding die overeenstemt hetzij met de duur van een opzegtermijn van minstens 30 weken, hetzij met het resterende gedeelte van die termijn, waarop 4 weken worden aangerekend voor de waarde van de outplacementbegeleiding.

Overgangsbepaling Tot 31 december 2015 heeft de werknemer die is ontslagen met een ontslagvergoeding het recht om het outplacement dat de werkgever hem aanbiedt te weigeren. Hij zal in dit geval aanspraak maken op zijn volledige compenserende opzegvergoeding (dus niet verminderd met 4 weken). Als hij daarentegen het outplacementaanbod van zijn werkgever aanvaardt, dan zal de ontslagvergoeding met 4 weken loon worden verminderd.

114

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Vanaf 2016 zal de opzegvergoeding sowieso met 4 weken loon worden verminderd, ongeacht of de werknemer het outplacement aanvaardt of niet. De werknemer zal m.a.w. niet meer de mogelijkheid hebben om het outplacementaanbod dat hem wordt gedaan, te weigeren.

4.1.3.2. Bijzondere outplacementregeling Aangezien de opzegtermijn in de bouwsector ingevolge de afwijkende regeling steeds beneden de 30 weken ligt, zal hogervermelde algemene regeling niet van toepassing kunnen zijn, en zal dus steeds onderstaande bijzondere regeling in acht moeten genomen worden.

Principe Indien de werkgever een werknemer ontslaat die minstens 45 jaar is op het ogenblik van de betekening van het ontslag, en een ononderbroken anciënniteit van minstens een jaar heeft in de onderneming, moet de werkgever, op eigen initiatief, en binnen een termijn van vijftien dagen nadat de arbeidsovereenkomst een einde heeft genomen, de werknemer schriftelijk een geldig outplacementaanbod voorleggen.

Er moet geen outplacementaanbod gebeuren: - in geval van ontslag om dringende reden; - in geval van brugpensioen als de bruggepensioneerde niet beschikbaar moet blijven op de arbeidsmarkt; - van zodra de gerechtigde de leeftijd voor het rustpensioen heeft bereikt.

Merk op dat o.a. in de volgende gevallen geen sprake zal zijn van outplacement (omdat de werknemer niet werd ontslagen): - de beëindiging van de arbeidsovereenkomst in onderling overleg - de beëindiging van de arbeidsovereenkomst ingevolge medische overmacht.

Sectorale outplacementbegeleiding In een aantal sectoren wordt de kost van outplacement ten laste genomen door de sector (sociaal fonds). In geval het gaat om een bediende die ressorteert onder het ANPCB (PC218; o.a. de bedienden in de sectoren bouw, en houtbewerking en stoffering) werd een sectorale outplacementbegeleiding georganiseerd. Hier worden de kosten ten laste genomen door het sectoraal vormingsfonds CEVORA. Meer info op www.cevora.be (rubriek “ontslagen bediende”).

Sedert 1 december 2007 bestaat ook een collectieve outplacementbegeleiding in het paritair comité 124 (bouwarbeiders). Deze outplacementbegeleiding werd bovendien uitgebreid naar de arbeiders van 40 jaar en ouder die behoren tot de categorieën I en IA (ongeschoolden), en naar de arbeiders jonger dan 45 jaar in het kader van een herstructurering, bij bedrijven erkend in moeilijkheden of bij sluiting of faling van de onderneming. Een anciënniteit van minstens één jaar in de onderneming blijft een voorwaarde voor de ontslagen arbeider.

Voor de ontslagen tot en met 31.03.2012 werden de outplacementkosten gedragen door FVB Constructiv. In het kader van het sectoraal akkoord 2011-2012 in de bouwnijverheid moet de werkgever voor de ontslagen vanaf 1.04.2012 zelf 50% van de outplacementkosten dragen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

115

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Werkwijze voor de Bouwunie-leden 1 De bouwwerkgever neemt contact op met Bouwunie (Luc Proesmans, tel. 02 588 11 00, e-mail: luc.proesmans@bouwunie.be).

2 Bouwunie bezorgt u het modelformulier om een geldig outplacementaanbod te doen aan de ontslagen bouwvakarbeider. De ontslagen bouwvakarbeider dient aangetekend een aanbod te ontvangen binnen de 15 dagen nadat de arbeidsovereenkomst beëindigd werd.

3 De ontslagen bouwvakarbeider heeft één maand de tijd om het aanbod van de werkgever te tekenen voor akkoord en terug te bezorgen aan de werkgever.

4 Het bouwbedrijf stuurt het ondertekend aanbod door naar Bouwunie (luc.proesmans@bouwunie.be of fax 02 253 07 45) of rechtstreeks naar de FVB-regio.

5 Een korte tijd later ontvangt het bouwbedrijf een brief en een bestelbon van FVB Constructiv.

De brief bevat de gegevens van het door FVB Constructiv aangeduide outplacementkantoor. De bouwonderneming dient dus zelf geen outplacementkantoor aan te stellen!

6 Het bouwbedrijf stuurt de bestelbon verder aangevuld en ondertekend door naar het outplacementkantoor.

7 Het outplacementkantoor start de outplacementbegeleiding op.

Hoe gaat de financiering in zijn werk?

1. Het outplacementkantoor factureert de volledige outplacementbegeleiding volgens het bouwtarief aan het bouwbedrijf. Dit gebeurt op 2 momenten tijdens de outplacementbegeleiding: Bij de start van de 1ste fase: facturatie van: - het intake-gesprek: 150,00 euro excl. btw en/of - de 1e fase: 950,00 euro excl. btw Indien de arbeider gestart is met de 1e fase factureert het outplacementkantoor het intake-gesprek en de 1e fase. Indien dit niet het geval is, factureert het outplacementkantoor enkel het intake-gesprek.

Bij de start van de 3de fase: facturatie van: - de 2e fase: 400,00 euro excl. btw en/of - de 3e fase: 200,00 euro excl. btw Indien de arbeider gestart is met de 3de fase factureert het outplacementkantoor de 2e en de 3e fase. Zoniet factureert het outplacementkantoor enkel de 2e fase.

2. Het bouwbedrijf betaalt de volledige factuur aan het outplacementkantoor.

3. Het bouwbedrijf stuurt een kopie van de betaalde factuur naar FVB Constructiv, t.a.v de dienst administratie, Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel – fax 02 210 03 55 – e-mail: fvb.adm@constructiv.be.

Het bouwbedrijf vermeldt het rekeningnummer waarop moet gestort worden.

4. FVB Constructiv vraagt het betalingsbewijs van het bouwbedrijf op bij het outplacementkantoor.

116

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

5. Van de gefactureerde fasen betaalt FVB Constructiv 50% exclusief btw terug op het opgegeven rekeningnummer van het bouwbedrijf.

4.2. Elektronische aangifte van uitdiensttreding Net zoals bij de indiensttreding, moet de werkgever uiterlijk de eerste werkdag na de uitdiensttreding van de arbeider, dit melden aan de RSZ, op elektronische wijze (vocale server op tel. 02 511 51 51 of via internet: http://www.socialsecurity.be).

4.3. Overhandiging van documenten door de werkgever Bij het einde van de arbeidsovereenkomst moet de werkgever aan de ex-werknemer de volgende documenten overhandigen: Getuigschrift van tewerkstelling Dit is een attest waarin enkel de begin- en einddatum van de arbeidsovereenkomst en de aard van het verrichte werk wordt vermeld. Er mag geen enkele andere vermelding worden aangebracht, behalve op uitdrukkelijk verzoek van de werknemer. Het moet aan de werknemer overhandigd worden op het ogenblik dat de arbeidsovereenkomst een einde neemt, wat ook de reden is van het einde van de arbeidsverhoudingen.

De loonafrekening Het loon dat nog verschuldigd is op het einde van de arbeidsovereenkomst, moet betaald worden uiterlijk op de eerste normale betaaldag die volgt op de datum waarop de dienstbetrekking eindigt.

Deze afrekening heeft niet alleen betrekking op het normale loon, maar ook de eventuele premies, het vakantiegeld bij uitdiensttreding voor een bediende, de verbrekingsvergoeding e.d.

De individuele rekening Dit document moet de werknemer overhandigd worden binnen twee maanden na het einde van het kwartaal waarin de arbeidsovereenkomst beëindigd werd.

Vakantie-attest (voor bedienden) Aan de hand van dit attest kan de bediende zijn prestaties van het vorige en van het lopende jaar bewijzen, zodat zijn toekomstige werkgever zijn recht op vakantiedagen en vakantiegeld kan bepalen.

Per vakantiedienstjaar moet dergelijk attest opgemaakt worden.

Werkloosheidsattest Uiterlijk op de laatste werkdag moet de werkgever een werkloosheidsattest (C4) overhandigen aan de werknemer wiens arbeidsovereenkomst is beëindigd. Ongeacht de reden van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst (ontslag met of zonder dringende reden, ontslagname, ...) moet dit attest altijd worden afgeleverd.

Fiscale fiches Deze fiches vermelden de verschillende inkomstenbestanddelen van de belastingplichtige voor het afgelopen jaar. Aan de werknemer van wie de arbeidsovereenkomst werd beëindigd, moet een afschrift van deze fiches worden overhandigd ten laatste op 1 maart van het jaar volgend op het jaar waarop de inkomsten betrekking hebben.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

117

DEEL 7. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 5. Grensarbeid Sedert begin 2012 geen fiscaal statuut meer voor nieuwkomers Het fiscaal grensarbeidersstatuut voor Fransen die in België werkzaam zijn, laat toe dat belastingheffing op het loon in het woonland gebeurt, in tegenstelling tot de algemene regel waarbij het werkland bevoegd is.

Voor alle duidelijkheid, Franse grensarbeiders, die op 31 december 2011 het fiscaal grensarbeidersstatuut genoten, kunnen het blijven behouden, dit nog tot in 2033, voor zover ze beantwoorden aan volgende voorwaarden: 1° hun duurzaam tehuis in de Franse grensstreek hebben en behouden; 2° hun werkzaamheden in loondienst uitoefenen binnen de Belgische grensstreek; 3° niet meer dan 30 dagen per jaar buiten de grenszone werkzaam zijn.

Nieuwe grensarbeiders, met name Fransen die nu in dienst komen van een Belgisch bedrijf, kunnen niet langer meer het statuut bekomen, en worden bijgevolg voor hun inkomen in België belast.

Voor verdere informatie betreffende de toepassing van de regelgeving, contacteer Brigitte Vandeleene, Euresadviseur UNIZO Zuid-West-Vlaanderen Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk Tel. 056 26 44 44 – e-mail : brigitte.vandeleene@unizo.be

118

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Deel 8. SOCIALE WETGEVING Hoofdstuk 1. Arbeidsvoorwaarden in het bouwbedrijf (PC 124) 1.1. Indeling in beroepscategorieën De cao “arbeidsvoorwaarden” van 21 juni 2007, gesloten ter uitvoering van het sectoraal akkoord 2007-2008 in de bouwsector, bracht o.a. wijzigingen aan in de loonclassificatie. Sedert 1 juli 2007 zijn er 6 categorieën van arbeiders. De specifieke categorieën “eerste ongeschoolde” en “eerste geoefende” verdwenen en werden opgenomen in de vroegere 4 basiscategorieën, onder resp. IA en IIA. Onderstaand vindt u een overzicht van de verschillende categorieën (die nu terug te vinden zijn in de cao van 12 juni 2014 betreffende de arbeiderscategorieën): Categorie I (vroeger “ongeschoolde”) Tot de categorie I behoren: - de arbeiders die instaan voor de uitvoering van zeer eenvoudige werken, zoals de opruiming van de bouwplaats, het reinigen van de gebouwen en van de keet, alsmede de uitvoering van werken waarvoor geen enkele specialisatie vereist is, zoals voor het verplaatsen van materieel en materialen; - de arbeiders die hun beroepsloopbaan beginnen en die geen bouwdiploma na voltijds onderwijs hebben behaald, alsook diegenen die een opleiding gevolgd hebben met vrucht in het kader van het Industrieel leerlingenwezen en de Alternerende bouwopleiding. Voor deze arbeiders evalueert de werkgever uiterlijk na 9 maand de graad van beroepsbekwaamheid en verhoogt, in geval van gunstige evaluatie, het loon tot minimaal dat van categorie IA. Categorie IA (vroeger “eerste ongeschoolde”) Tot de categorie IA behoren - de arbeiders van cat. I die naar het oordeel van de werkgever blijk geven van een meer dan gemiddelde bekwaamheid; - de arbeiders die hun beroepsloopbaan beginnen en die een bouwdiploma na voltijds onderwijs hebben behaald. Na 6 maand bedraagt hun loon minimaal dat van categorie II. Binnen een periode van maximum 24 maanden vanaf de aanwerving, gaan zij over naar cat. IIA (zelfde werkgever).

Naar het oordeel van de werkgever kan de periode van 24 maanden verminderd worden.

Categorie II (vroeger “geoefende”) Tot de categorie II behoren de arbeiders die niet volledig vertrouwd zijn met één van de beroepen die opgesomd worden onder de categorieën III en IV. Behoren verder tot deze categorie: de arbeiders die bij de uitvoering van hun gewoon werk enige vaardigheid aan de dag leggen.

In de cao worden een aantal taken opgesomd die door de arbeiders van categorie II worden uitgeoefend.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

119

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Categorie IIA (vroeger “eerste geoefende”) Tot de categorie IIA behoren de arbeiders bedoeld in categorie II die naar het oordeel van de werkgever blijk geven van een meer dan gemiddelde bekwaamheid.

O.a. de chauffeurs van bedrijfsvoertuigen met een laadvermogen van minder dan 18 ton worden beschouwd als arbeiders van de categorie IIA. Categorie III (vroeger “geschoolde arbeiders van de eerste graad”) Tot de categorie III behoren de arbeiders die hun vak grondig kennen, welke kennis slechts verworven wordt dank zij een ernstige leertijd in de werkplaats, op de bouwplaats of in een vakschool, en dit vak sedert ten minste drie jaar met een normale vaardigheid en een normaal rendement uitoefenen.

Dit driejarig tijdvak kan naar het oordeel van de werkgever worden verminderd: - voor de arbeiders die in het bezit zijn van een einddiploma, uitgereikt door een vakschool; - voor de afbrekers en verwijderaars van asbest of van asbesthoudende materialen.

In de cao betreffende de arbeidsvoorwaarden worden o.m. een aantal taken en beroepen opgesomd van arbeiders cat. III (o.a. schilders, stukadoors, parketleggers, schrijnwerkers, bekisters, loodgieters-zinkbewerkers, monteerders van thermische isolatie, monteerders van verluchtingsinstallaties,...).

Categorie IV (vroeger “geschoolde arbeiders van de tweede graad”) Tot de categorie IV behoren de arbeiders van wie de beroepsbekwaamheid kennelijk hoger ligt dan die van de arbeiders van categorie III. Hun aantal ten opzichte van het totaal der arbeiders kan variëren naar gelang van de beschouwde beroepen.

In de cao betreffende de arbeidsvoorwaarden worden een aantal taken en beroepen opgesomd van geschoolde arbeiders van de 2e graad (voor schilders, stukadoors, parketleggers, schrijnwerkers, bekisters, installateurs cv, sanitair, lood- en zinkwerken).

1.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid Alleen de werkgever oordeelt over de graad van beroepsbekwaamheid van ieder bij hem in dienst zijnde arbeider. De werkgever bepaalt ook het hiermede overeenstemmende loon op grond van de schaal der regelingslonen.

1.3. Loonbetaling De bij cao bepaalde minimumlonen worden per kwartaal aangepast aan de evolutie van het indexcijfer van de consumptieprijzen.

De werkgever is in orde met zijn verplichtingen, zodra hij de bij cao bepaalde minimumlonen betaalt; de toekenning van hogere lonen wordt alleen door de werkgever beoordeeld.

Wanneer een arbeider van een vorige werkgever een hoger loon verkregen heeft dan de bij cao bepaalde minima, bestaat er voor de nieuwe werkgever geen verplichting hem hetzelfde loon uit te betalen.

120

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

De uitbetaling van het loon aan de arbeiders geschiedt normaal voor het einde van de arbeidsdag tijdens dewelke het loon overeenkomstig het arbeidsreglement wordt betaald.

In geval van afdanking van een arbeider moet het hem verschuldigde loon vereffend worden op het einde van de opzeggingstermijn of uiterlijk binnen vier dagen na het einde van deze termijn.

1.4. Vaststelling van de lonen De lonen worden bepaald naar gelang van - de beroepsbekwaamheid van de arbeiders; - de anciënniteit en de gevolgde opleiding, voor de jonge arbeiders (zie verder).

Wanneer de werkgever de arbeider opdraagt zich van de werk- of bouwplaats naar een andere dergelijke plaats te begeven, moet de werkgever de reiskosten voor zijn rekening nemen. De bijkomende tijd voor deze verplaatsingen worden vergoed als werkelijke arbeidstijd.

1.5. Jongerenbarema Gelet op de opleidingsperiode van toepassing op jonge arbeiders en het vergemakkelijken van de integratie van jongeren op de arbeidsmarkt wordt het minimumloon van de arbeiders, onderworpen aan de deeltijdse leerplicht, als volgt vastgelegd (cao 14 mei 2009): Leeftijd

euro/uur (geldig voor het 3e kw. 2014)

15 jaar

7,225

15 jaar 6 m

7,894

16 jaar

8,563

16 jaar 6 m

9,900

17 jaar

11,238

17 jaar 6 m

12,576

18 jaar

13,379

De Bouwunie-leden vinden de actuele lonen op het afgeschermd ledengedeelte (www.bouwunie.be/bouwincijfers, rubriek “indexen, cijfers en bouwdata”).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

121

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

1.6. Lager leidinggevend personeel 1.6.1. Meestergasten De arbeider die blijk geeft van zijn vakbekwaamheid en de functie van meestergast uitoefent, heeft recht op een uurloon dat ten minste 20% hoger ligt dan het loon van de arbeider van cat. IV. Deze vakbekwaamheid wordt beoordeeld in het licht van de kwaliteiten die normaliter van een als “meestergast” aangeduide arbeider mogen verwacht worden, meer bepaald: - technische en praktische kennis nodig voor het organiseren, het leiden en coördineren van het werk van verschillende arbeidersploegen; - rekening houdend met de vanwege zijn chef ontvangen richtlijnen in staat zijn om persoonlijk de daaruit voortvloeiende uitvoeringsmoeilijkheden op te lossen; - de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de goede uitvoering van de werken die door het onder zijn gezag gestelde personeel worden verricht.

1.6.2. Ploegbazen Onder ploegbaas wordt verstaan de arbeider die geholpen wordt door verschillende arbeiders en die toezicht houdt op de uit te voeren werken waarbij hij handenarbeid pleegt te verrichten.

De ploegbaas heeft recht op een uurloon dat ten minste 10% hoger ligt dan datgene wat overeenkomt met zijn eigen beroepsbekwaamheid.

Wanneer het een ploegbaas betreft die aan het hoofd staat van een ploeg bestaande uit arbeiders met verschillende beroepsbekwaamheden dan mag het aan deze ploegbaas verschuldigde loon niet lager liggen dan het regelingsloon van de arbeider met de hoogste beroepsbekwaamheid, verhoogd met 10%.

1.7. Gereedschap Een vergoeding wegens slijtage aan gereedschap per uur werkelijke arbeid dient uitgekeerd te worden aan bepaalde beroepencategorieën die in het bezit zijn van het in goede staat verkerende gereedschap, vermeld in de specifieke lijst.

Deze vergoedingen bedragen: - 0,030 euro per uur werkelijke arbeid voor de marmerbewerkers, steenhouwers, witsteenzagers, loodgieters-zinkbewerkers, schrijnwerkers, timmerlieden, timmerlieden-bekisters en trapmakers; - 0,0232 euro per uur werkelijke arbeid voor de metselaars, bevloerders en stukadoors.

De betaling van deze vergoeding wordt afhankelijk gesteld van het bezitten van alle in de desbetreffende lijst opgenomen werktuigen. De gereedschappen moeten bovendien in goede staat zijn.

Het gebeurlijk ontbreken van bepaalde werktuigen die niet noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van een werk op een bepaalde dag, mag geen reden betekenen om de vergoeding niet te betalen.

De vergoedingen moeten tweemaal per jaar (15 april en 15 oktober) worden uitgekeerd.

122

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

1.8. Tegemoetkoming van de werkgever in kost en huisvesting Wanneer de arbeider werkzaam is op een werkplaats die zover van zijn woonplaats verwijderd is, dat hij onmogelijk dagelijks naar huis kan terugkeren, moet de werkgever hem naar behoren kost en huisvesting verstrekken.

De werkgever kan zich evenwel van deze verplichting kwijten door uitkering van een vergoeding voor kost en huisvesting per werkdag.

Deze vergoeding wordt aangepast aan de evolutie van het indexcijfer de consumptieprijzen en bedraagt in het 3e kwartaal 2014 voor kost: 26,11 euro en voor huisvesting 12,47 euro.

1.9. Loonbijslagen voor bijzondere werken In de cao betreffende de arbeidsvoorwaarden worden een aantal bijzondere werken opgesomd waarvoor loonbijslagen moeten worden betaald; het gaat o.a. om de volgende werken: - werken waarbij de arbeiders gevoelens van onzekerheid, vrees, onrust, kunnen ondervinden, niettegenstaande de vereiste veiligheidsmaatregelen getroffen zijn.

Voorbeeld: bouwen van fabrieksschoorstenen (40%), werken met een continu glijbekisting op minder dan 25 m hoogte (10%), werken aan dakgoten in de ruimte op meer dan 15 m hoog (10%)...; - ongezonde, hinderlijke of lastige werken.

Voorbeelden: werken in samengeperste lucht, werken in ingebruik zijnde tunnels...;

Hoofdstuk 2. Arbeidsvoorwaarden in de sector stoffering en houtbewerking (PC 126) 2.1. Takenclassificatie Onderstaande takenclassificatie is een algemene en tevens een minimumbasis voor de betrokken ondernemingen.

De arbeiders uit de sector van de stoffering en houtbewerking worden in de volgende categorieĂŤn ingedeeld: Categorie V: alle taken van algemene aard welke geen aanpassingsperiode vereisen.

Categorie IV: alle taken welke een aanpassingsperiode vereisen.

Deze aanpassingsperiode mag hoogstens 2 maand bedragen; zij kan onderbroken of ononderbroken zijn. Gedurende de aanpassingsperiode moet minstens het minimumloon van categorie V worden betaald.

Categorie III: alle taken waarvoor bedrevenheid, handigheid en opleiding is vereist. De opleidingsperiode mag hoogstens 6 maanden bedragen; zij kan onderbroken of ononderbroken zijn. Gedurende de opleidingsperiode moet minstens het minimumuurloon van categorie IV worden betaald.

Categorie II: alle taken waarvoor een bepaalde vakkennis (specialisatie) naast bedrevenheid tot een onafhankelijke uitvoering zijn vereist.

Voor het vervullen van de gestelde voorwaarden om de taak behoorlijk uit te voeren geldt een peri-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

123

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

ode van hoogstens 3 maanden gedurende dewelke het minimumuurloon van categorie III minstens moet worden betaald. Deze periode kan onderbroken of ononderbroken zijn.

Categorie I: de taken welke vanwege de werkman een volledige vakkennis en een zelfstandige uitvoering vereisen.

2.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid Het diploma is reeds een bepaalde aanduiding van bekwaamheid van de persoon die het diploma heeft verworven, alsmede voor de categorie waarin hij normaal zal thuishoren.

Het is echter bij de uitvoering van de opgelegde taak, dat wordt vastgesteld of betrokkene de hem opgelegde taak aankan.

Dit geldt eveneens voor personen die over geen diploma beschikken. In ieder geval moet het loon van de categorie waartoe de uitgevoerde taak behoort, worden betaald in de voorwaarden zoals voorzien in de categorie en takenomschrijving hiervoren bepaald.

2.3. Beloning van jonge arbeiders a. Aan jonge arbeiders die met goed gevolg het hoger onderwijs of het hoger secundair technisch onderwijs of het hoger beroepsonderwijs (inclusief de leergangen voor sociale promotie) hebben doorlopen, in een richting aansluitend bij de functie waarin ze worden aangeworven, wordt minstens op de leeftijd van 21 jaar het loon voor de categorie II gewaarborgd.

De jonge arbeiders die de leeftijd van 21 jaar niet hebben bereikt, ontvangen het onderstaand percentage van het loon van de categorie II:

18 jaar 84 %

19 jaar 93 %

20 jaar 97 %

21 jaar 100 %

b. Aan de jonge arbeiders die met goed gevolg ten minste het lager technisch of beroepsonderwijs hebben doorlopen, in een richting bij de functie waarin ze worden aangeworven, wordt minstens op de leeftijd van 21 jaar het loon van de categorie III gewaarborgd.

De jonge arbeiders die de leeftijd van 21 jaar niet hebben bereikt, ontvangen het onderstaand percentage van het loon van de categorie III:

18 jaar 84 %

19 jaar 93 %

20 jaar 97 %

21 jaar 100 % c. De jongeren onder industrieel leercontract ontvangen een maandloon (percentage van het gemiddeld minimum maandinkomen) Heeft de jongere met goed gevolg zijn opleiding onder industrieel leercontract doorlopen, dan wordt hem ten minste het loon van de categorie gewaarborgd overeenstemmend met het percentage van hogervernoemde leeftijdsklasse, en met de functie voorzien in de takenclassificatie.

124

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

d. De arbeiders tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst voor studenten, die voltijds onderwijs volgen, ontvangen het loon van de categorie V volgens deze percentages:

16 jaar 61 %

17 jaar 70 %

18 jaar 78 %

19 jaar 86 %

20 jaar 90 %

21 jaar 100 % e. Aan de jongeren die tewerkgesteld zijn in het kader van het deeltijds onderwijs wordt het loon van categorie V gewaarborgd volgens onderstaande percentages:

16 jaar 68 %

17 jaar 77 %

18 jaar 86 %

19 jaar 95 %

20 jaar 100 %

21 jaar 100 % Heeft de jongere met goed gevolg zijn opleiding in het deeltijds onderwijs doorlopen, dan wordt hem ten minste het loon van de categorie gewaarborgd overeenstemmend met het percentage van hogervernoemde leeftijdsklasse en met de functie voorzien in de takenclassificatie. f. Aan de jongeren die geen opleiding hebben doorlopen in een richting aansluitend bij de functie waarin ze worden aangeworven, en die niet tewerkgesteld zijn onder het industrieel leerlingenwezen noch het deeltijds onderwijs volgen, wordt het percentage van het loon zoals bepaald onder e. toegekend voor de functie voorzien in de takenclassificatie. g. De loonsverhoging wordt steeds toegepast bij het begin van het kwartaal waarin de werknemer de vereiste leeftijd bereikt.

Hoofdstuk 3. Tegemoetkoming in de verplaatsingskosten 3.1. Arbeiders uit de sector van het bouwbedrijf (PC 124) Wat zijn verplaatsingsvergoedingen?

Deze vergoeding wordt aan de arbeiders betaald, wanneer zij – buiten hun arbeidsuren – op eigen kracht naar een opstapplaats, de zetel of een werf komen. Uw arbeiders kunnen deze verplaatsing doen met ofwel de trein, de auto, de fiets, de bromfiets, de bus, de tram… Het is hierbij van geen belang of het gebruikte vervoermiddel eigendom is van de arbeider of van iemand anders.

Een uitzondering hierop is de auto of camionette die u als werkgever ter beschikking stelt. In dat geval komt de werknemer niet op eigen kracht en moet u dus geen verplaatsingsvergoeding betalen.

Sedert 1 juli 2014 zal een arbeider die deze verplaatsing doet met de fiets, geen verplaatsingsvergoeding meer krijgen, maar wel een fietsvergoeding (0,22 euro per km).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

125

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Wat zijn mobiliteitsvergoedingen?

De mobiliteitsvergoeding is een vergoeding, die u moet betalen aan uw werknemers voor hun totale verplaatsing tussen de woonplaats en de effectieve plaats van tewerkstelling, voor zover deze verplaatsingen gedaan werden buiten hun arbeidsuren.

De basisvergoeding is afhankelijk van de totale dagelijkse werkelijke afstand.

Het basisbedrag van de mobiliteitsvergoeding varieert van 0,0516 euro tot 0,0723 euro per werkelijke kilometer (opmerking: het gaat hier dus wel degelijk om de reĂŤle afgelegde afstand). Er bestaat al geruime tijd geen vaste mobiliteitsvergoeding meer, zoals vroeger van 0,0372 euro (of 1,5 frank) per kilometer, voor arbeiders die met een ander vervoermiddel dan de trein komen werken.

Aangezien u een mobiliteitsvergoeding moet betalen voor een totale dagelijkse werkelijk afgelegde afstand, betaalt u dus zowel voor de verplaatsing heen als terug.

Sedert 1 juli 2014 zal een arbeider die deze verplaatsing doet met de fiets, geen verplaatsingsvergoeding meer krijgen, maar wel een fietsvergoeding (0,22 euro per km).

Hoe zit het dan met de chauffeur?

Wanneer een arbeider een of meer andere collegaâ&#x20AC;&#x2122;s ophaalt en/of terugbrengt met een voertuig van u als werkgever, wordt deze arbeider beschouwd als een chauffeur. Voor zover wel te verstaan dat u als werkgever hem dit opgedragen hebt. Zijn mobiliteitsvergoeding bedraagt voor elke wettelijke afgelegde kilometer (als chauffeur) 0,1316 euro. Het oude principe dat de chauffeur het dubbele kreeg van de niet-chauffeur, is reeds meerdere jaren afgeschaft.

Indien de reistijd per rit meer dan 2 uur bedraagt, moet u twee chauffeurs voorzien.

Let wel: deze verhoogde mobiliteitsvergoeding is niet van toepassing wanneer u een bedrijfsvoertuig (bv. een camionette) ter beschikking stelt van een arbeider en deze laatste geen andere arbeiders vervoert.

Bestuurders van dergelijke camionetten ontvangen de gewone (niet verhoogde) mobiliteitsvergoeding.

Krijgt de chauffeur de verhoogde mobiliteitsvergoeding voor de gehele rit?

Krijgt de chauffeur de verhoogde mobiliteitsvergoeding voor de gehele rit?

Ja. Wanneer een arbeider in opdracht van zijn werkgever personeel naar de plaats van tewerkstelling vervoert en/of terug, met een voertuig van zijn werkgever, wordt hij beschouwd als chauffeur en ontvangt hij de hogere mobiliteitsvergoeding van 0,1316 euro per km. Hij ontvangt deze hogere mobiliteitsvergoeding voor de volledige rit, dus ook voor het traject dat hij alleen rijdt. Dit zal zich o.a. voordoen wanneer de chauffeur met het voertuig van zijn werkgever naar huis mag rijden.

Wanneer betaal ik niets?

Wanneer uw arbeiders zich verplaatsen tijdens hun arbeidstijd, betaalt u hen het gewone loon en dus geen verplaatsings- en mobiliteitsvergoedingen. Indien uw arbeiders deze verplaatsing met hun eigen voertuig moeten doen, kan men eventueel een onkostenvergoeding betalen, een zogenaamde kost eigen aan de werkgever.

Totale dagelijkse werkelijke afstand van minder dan 10 km Vroeger was het zo dat wanneer de totale dagelijkse werkelijke afstand minder dan 10 km bedroeg, men noch een verplaatsingsvergoeding, noch een mobiliteitsvergoeding moest betalen. In de loop der jaren kwamen hierop alsmaar meer uitzonderingen. Na de recentste wijzigingen (1 juli 2014), komt deze regel volledig te vervallen.

126

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Hierop bestaat echter één uitzondering: Wanneer u een voertuig ter beschikking stelt van uw arbeider en de totale dagelijkse afstand die hij met dit voertuig buiten zijn arbeidstijd aflegt, minder dan 10 km bedraagt, zal u hem geen mobiliteitsvergoeding moeten betalen (ook geen verplaatsingsvergoeding, aangezien u een voertuig ter beschikking stelt). In deze situatie mag de arbeider niet beschouwd worden als chauffeur (hij is wel bestuurder, maar vervoert geen collega’s).

Pas op: als de totale dagelijkse afstand, ongeacht met welke voertuigen men de verschillende deelafstanden aflegt, 10 km of meer bedraagt, is men verplicht elke deelafstand te vergoeden met mobiliteit, ook al zou de deelafstand kleiner dan 10 km bedragen (zie verder).

Ook voor zeer korte afstanden (minder dan 10 km heen en terug), dient men de verplaatsingsvergoeding te betalen.

Onderstaand geven we een aantal situaties mee om dit te verduidelijken: - Situatie 1 Arbeiders die met de trein komen, krijgen ook de verplaatsingsvergoeding vanaf de eerste km. Op de mobiliteitsvergoeding hebben ze pas recht vanaf 10 km.

- Situatie 2 Wanneer een arbeider met zijn eigen voertuig van thuis naar de opstapplaats of rechtstreeks naar de werf rijdt en terug, bent u steeds verplicht de verplaatsingsvergoeding te betalen vanaf de eerste km. Op mobiliteitsvergoedingen zal de arbeider pas recht hebben vanaf een totale afstand van 10 km heen en terug, ongeacht het gebruikte vervoermiddel (met uitzondering van de fiets).

Hoe wordt de afstand bepaald?

Verplaatst uw arbeider zich met de trein, dan is het zeer eenvoudig. Op zijn abonnement of treinkaart staat de afstand vermeld. Indien dit niet het geval is, kan men de afstand terugvinden via de website van de NMBS (via de module “zoek biljetten en abonnementen” onder “vervoersbewijzen” op www.belgianrail.be). De tussenkomst in de vervoerskosten is dan terug te vinden in het zg. “barema A” (voor de arbeiders-bouw) waar u kan aflezen welke vergoeding overeenstemt met dit aantal kilometers.

Begeeft uw arbeider zich met een ander vervoermiddel dan de trein (dus: tram, bus, auto, fiets, bromfiets, …) naar de opstapplaats, de zetel of de werf, dan wordt de berekeningswijze van de werkelijk afgelegde afstand, in overleg op ondernemingsniveau vastgelegd. U kan bv. afspreken dat er gekeken zal worden naar de kilometerstanden van het voertuig of naar de gegevens van de tachograaf,…. U hoeft voortaan geen andere berekeningen meer te maken. In het “barema B” moet u dan enkel nog aflezen hoe hoog de vergoedingen zijn die overeenstemmen met het totaal aantal afgelegde kilometers (buiten de werkuren) voor de betrokken dag.

Bepaalt u niets of ontstaat er een betwisting over de wijze hoe de werkelijke afstand dient bepaald te worden, dan kan u steeds gebruik maken van de routeplanner Mappy, beschikbaar op het internet (www.mappy.be).

Let op: voor de verplaatsingen met de fiets geldt eveneens dat de afstand in overleg op ondernemingsniveau wordt vastgelegd. Het totaal aantal gefietste km’s wordt echter niet opgezocht in Barema B, om de vergoeding te bepalen, maar vermenigvuldigd met 0,22 euro per km.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

127

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Wat zijn die barema’s A en B? Dit zijn tabellen waaruit u op een eenvoudige wijze de te betalen vergoeding kan lezen. Het barema A gebruikt u om de vergoedingen te bepalen voor die afstanden of delen van afstanden waarbij uw arbeider gebruikt maakt van de trein. Het barema B gebruikt u wanneer uw arbeider een ander vervoermiddel dan de trein gebruikt.

De vergoedingen die men uit die tabellen afleest, werden berekend om zowel de afstand heen als terug te vergoeden.

De barema’s A en B zijn terug te vinden op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” => rubriek “Mobiliteit & verplaatsing”).

3.2. Arbeiders uit de sector stoffering en houtbewerking (PC 126) De arbeiders die gebruik maken van het openbaar vervoer (trein of bus) hebben recht op een terugbetaling van de gedragen kosten ten belope van 80% van de prijs van de treinkaart. De arbeiders die gebruik maken van het openbaar vervoer niet georganiseerd door de NMBS (het stedelijk en voorstedelijk openbaar vervoer) hebben recht op de volgende tussenkomst indien de afstand meer dan 5 km bedraagt vanaf de vertrekhalte: - indien de prijs van het vervoer in verhouding staat tot de afstand, is de tegemoetkoming van de werkgever gelijk aan de werkgeverstussenkomst voor de treinkaart; - wanneer de prijs een eenheidsprijs is ongeacht de afstand, dan wordt de werkgeversbijdrage forfaitair vastgesteld en bedraagt zij 80% van de werkelijk betaalde prijs, zonder evenwel het bedrag te overtreffen van de werkgeverstussenkomst voor de treinkaart.

Wanneer de arbeiders zich met een eigen vervoermiddel verplaatsen en de reëel afgelegde afstand tussen woon- en werkplaats 5 km overschrijdt, bedraagt het barema 70% van de prijs van de treinkaart op weekbasis. De dagelijkse tussenkomst is gelijk aan één vijfde van de tussenkomst op weekbasis.

De werknemer die een schriftelijke verklaring aan de werkgever aflegt waarbij hij bevestigt gedurende minstens 6 maanden per jaar de fiets te gebruiken voor het woon-werkverkeer, heeft recht op een fietsvergoeding van 0,15 euro per km reële afstand (zowel heen als terug) tussen de woon- en de werkplaats. De fietsvergoeding kan niet worden gecumuleerd met andere werkgeverstussenkomsten in het woon-werkverkeer.

De tabellen 1 en 2 zijn terug te vinden op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” => rubriek “Mobiliteit & verplaatsing”).

3.3. Bedienden De in de sector van het bouwbedrijf en de sector houtbewerking en stoffering tewerkgestelde bedienden ressorteren onder het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor de bedienden (PC 218).

De tegemoetkoming van de werkgever in de verplaatsingskosten van de bedienden hangt af van het gebruikte vervoermiddel, de afgelegde afstand en de brutobezoldiging van de bediende.

De actuele bedragen vindt u op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” => rubriek “Mobiliteit & verplaatsing”).

128

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 4. Tijdelijke werkloosheid De uitvoering van de arbeidsovereenkomst kan om allerlei redenen, opgesomd in de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, geschorst worden.

In enkele gevallen geeft de schorsing aanleiding tot werkloosheid: - voor arbeiders en bedienden: - overmacht; - staking of lock-out, mits uitdrukkelijke beslissing van het beheerscomité van de RVA. - voor arbeiders: - technische stoornis; - slecht weer; - gebrek aan werk wegens economische oorzaken (onder bepaalde voorwaarden is dit ook voor bedienden mogelijk).

Deze vormen van tijdelijke werkloosheid worden vergoed door de RVA voor zover de voorschriften opgelegd door de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en de formaliteiten voorzien in de werkloosheidsreglementering in acht genomen worden.

4.1. Technische stoornis Tijdens de eerste zeven kalenderdagen van de schorsing behoudt de arbeider zijn normaal loon. Na deze zeven kalenderdagen treedt tijdelijke werkloosheid in op voorwaarde dat de werkgever de technische stoornis op elektronische wijze (via www.socialsecurity.be) meldt aan de RVA overeenkomstig de volgende procedure: 1° In een eerste melding, uiterlijk de dag na de technische stoornis, dienen volgende gegevens gemeld: - de datum en de aard van de technische stoornis; - de datum van het begin van de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

2° In een tweede melding, uiterlijk de zesde dag na de technische stoornis, dient de naam, voornaam en het adres van de arbeiders van wie de arbeidsovereenkomst in haar uitvoering is geschorst, medegedeeld te worden.

De werkgever die de mededeling aan de RVA niet of te laat verricht, is gehouden aan de arbeider zijn normaal loon te betalen tijdens een periode van zes dagen, die aanvangt de eerste dag van de werkloosheid.

Opdat er technische stoornis zou zijn, is vereist: - het bestaan van tijdelijke overmacht - te wijten aan een stoornis die technisch is d.w.z. verband houdt met in de onderneming aangewende technieken en - die het gevolg is van een gebeurtenis die tot de normale exploitatierisico’s in de onderneming behoort en - zich binnen het bedrijf heeft voorgedaan.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

129

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Bij weigering moet de werkgever het loon betalen voor de volledige duur van de schorsing van de arbeidsovereenkomst.

Opmerkingen 1. De tijdelijke werkloosheid wegens technische stoornis kan maar ingeroepen worden indien de arbeider geen dagen inhaalrust meer over heeft.

2. De werkgever kan de arbeider gelasten met een vervangingswerk dat overeenstemt met zijn beroepskwalificatie en geschiktheid. De arbeider heeft het recht te weigeren. In dit geval kan hij evenwel geen aanspraak maken op gewaarborgd loon noch op werkloosheidsuitkeringen voor de dagen waarop hij vervangingswerk heeft geweigerd.

4.2. Slecht weer Krachtens artikel 50 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, wordt de uitvoering van de overeenkomst geschorst wegens het slechte weer, voor zover het werk erdoor onmogelijk wordt en op voorwaarde dat de arbeider werd verwittigd dat hij zich niet moet aanbieden op het werk.

Maakt het weer het werk opnieuw mogelijk, dan moet de arbeider verwittigd worden dat het werk wordt hervat.

Eerste voorwaarde is dat het werk volkomen onmogelijk wordt gemaakt door het slechte weer. Verbeteren de weersomstandigheden derwijze dat het werk terug mogelijk wordt, dan wordt de schorsing opgeheven.

Tweede voorwaarde is dat de arbeider vooraf verwittigd wordt dat hij zich niet op het werk moet aanbieden.

Hieruit volgt dat wanneer de arbeider niet verwittigd werd en na op het werk te zijn aangekomen, wegens slecht weer het werk niet kan beginnen, recht heeft op het gewaarborgd dagloon overeenkomstig artikel 27 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.

Dit is eveneens het geval wanneer hij het werk waaraan hij bezig is, niet kan voortzetten wegens slecht weer.

Voor de bouwondernemingen met het RSZ-kengetal 24 (ruwbouwwerken) of 54 (dakbedekkingen en voegwerken) geldt evenwel een specifieke regeling. Wanneer de arbeider die, op het ogenblik dat hij zich op het werk aanbiedt, geschikt is om te werken en tengevolge van slecht weer het werk niet kan voortzetten, is het normaal loon voor de niet gepresteerde arbeidsuren voor de helft verschuldigd, indien het complement ervan door het Fonds voor bestaanszekerheid uitgekeerd wordt. Dit complement zijn de weerverletzegels, die jaarlijks in mei worden uitbetaald.

Derde voorwaarde is dat de arbeider verwittigd wordt wanneer hij zich terug op het werk moet aanbieden.

Verwittigingsplicht De wet beperkt zich tot het stellen van de verwittigingsplicht. De vorm waarin de verwittiging van

130

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

de arbeider moet geschieden, wordt overgelaten aan het oordeel van de werkgever die, in geval van geschil, zal moeten bewijzen dat hij aan zijn verplichting heeft voldaan. Dit bewijs kan met alle wettelijke middelen worden geleverd.

Meldingsprocedure Tijdens de schorsing van de arbeidsovereenkomst ingevolge slecht weer kan de arbeider aanspraak maken op werkloosheidsuitkering, op voorwaarde dat de werkgever door middel van een mededeling aan de RVA aantoont dat de weersomstandigheden, gezien de aard van het slechte weer, de uitvoering van het werk onmogelijk maken.

De eerste dag van de effectieve schorsing moet meegedeeld worden aan het RVA-kantoor van de plaats waar de onderneming is gevestigd. Dit moet in principe elektronisch gebeuren, via de portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialezekerheid.be, rubriek ‘onderneming’ => ‘sociale risico’s’ => ‘Tijdelijke werkloosheid’). De mededeling moet maandelijks gebeuren en vindt plaats op de eerste effectieve werkloosheidsdag of op de dag van gewoonlijke activiteit die daarop volgt. De mededeling aan de RVA mag ook gebeuren op de normale activiteitsdag die voorafgaat aan de eerste dag effectieve schorsing, indien de werkgever zeker weet dat er werkloosheid omwille van slecht weer zal zijn.

Indien tijdens de kalendermaand reeds een mededeling voor de betreffende arbeider werd gedaan voor een schorsing van de overeenkomst wegens economische redenen, moet er geen mededeling voor de schorsing wegens slecht weer gedaan worden In de mededeling aan de RVA moet het volgende vermeld worden: - naam, adres en ondernemingsnummer van de werkgever; - naam, voornaam en INSZ-nummer van de werkloos gestelde arbeider(s); - de eerste dag van effectieve werkloosheid wegens slecht weer in de betrokken maand; - het volledig adres van de plaats waar de werkloos gestelde arbeider die dag normaal zou gewerkt hebben; - de aard van het slechte weer op dat ogenblik (regen, sneeuw, vorst, hitte,…); - de aard van het op dat ogenblik in uitvoering zijnde werk; - de reden waarom de uitvoering van het werk onmogelijk is, gezien de aard van het slechte weer en van het werk dat moet uitgevoerd worden.

Sedert 1 oktober 2012 moeten alle ondernemingen (dus niet alleen de bouwbedrijven (PC124)) de eerste dag tijdelijke werkloosheid in de maand meedelen aan de RVA. Opmerkingen 1. Als de schorsing van de arbeidsovereenkomst wegens slecht weer één maand overschrijdt, heeft de arbeider het recht om de overeenkomst te beëindigen zonder opzegging.

2. Een arbeider die op het einde van een periode van slecht weer geen gevolg geeft aan de oproep van de werkgever om het werk te hervatten, is ongewettigd afwezig.

3. Werkloosheid wegens slecht weer kan maar ingevoerd worden na uitputting van de volledige dagen inhaalrust waarop de arbeider recht heeft ingevolge het presteren van overuren of wegens arbeid op zon- of feestdagen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

131

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

4.3. Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken Bij gebrek aan werk wegens economische oorzaken mag de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor arbeiders geheel worden geschorst gedurende een periode van maximum vier weken mits er een kennisgeving wordt gedaan van de voorziene regeling van tijdelijke werkloosheid. Deze kennisgeving moet gebeuren: - ofwel door aanplakking van een bericht, wanneer alle arbeiders van de onderneming of van een bouwplaats collectief werkloos worden gesteld, - ofwel door overhandiging aan de arbeider van een geschrift, wanneer slechts een gedeelte van de arbeiders van de onderneming of van een bepaalde bouwplaats werkloos worden gesteld.

Deze kennisgeving moet melding maken van de identiteit van de werkloos gestelde arbeiders (naam, voornaam en INSZ-nr), het aantal werkloosheidsdagen per week, de data van de werkloosheidsdagen, de begin- en einddatum van de regeling).

Het geschrift wordt per post verstuurd aan de arbeider, die wegens gerechtvaardigde afwezigheid geen kennis kon nemen van het bericht of het geschrift niet in ontvangst kon nemen.

De kennisgeving moet ten laatste vier werkdagen op voorhand gebeuren, opdat de schorsing de vijfde dag kan beginnen lopen. Binnen dezelfde termijn moet de werkgever de RVA een mededeling sturen, in principe elektronisch (via www.socialezekerheid.be, rubriek ‘onderneming’ => ‘sociale risico’s’ => ‘tijdelijke werkloosheid’.

De werkgever moet de RVA voor elke werknemer de eerste effectieve werkloosheidsdag van elke maand meedelen en dit in principe elektronisch (via http://www.socialezekerheid.be, rubriek ‘onderneming’ => ‘Sociale risico’s’ => ‘Tijdelijke werkloosheid’. Hij is hiervan vrijgesteld indien voor de betrokken werknemer voor die maand reeds de eerste dag tijdelijke werkloosheid slecht weer werd meegedeeld.

Sedert 23 maart 2014 is de termijn voor het versturen van de mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag bij tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen versoepeld. De maandelijkse mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag kan voortaan verricht worden: - de eerste dag van de werkelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst, of - ten laatste de werkdag die daarop volgt, of - indien de werkgever met zekerheid weet dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst werkelijk geschorst zal worden, ten vroegste op de vijfde werkdag die voorafgaat aan de eerste dag van de werkelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst.

Onder werkdagen worden alle dagen van de week verstaan, met uitzondering van het weekend, de feestdagen, de vervangende feestdagen en de brugdagen. Er wordt dus geen rekening gehouden met het concrete werkrooster van de betrokken werknemers.

De mededeling moet de volgende vermeldingen bevatten: - - - -

de naam, het adres en het ondernemingsnummer van de werkgever de identiteit van de werkloze werknemer (naam, voornaam, INSZ-nummer) de eerste effectieve werkloosheidsdag het volledig adres van de werf waar de werknemer die dag normaal zou werken of het adres van de laatste werf (indien de werknemer niet aan een werf kan toegewezen worden).

132

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

De mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag moet altijd gelegen zijn na de datum van de voorafgaandelijke kennisgeving aan de RVA! Is dit niet het geval, dan zal de mededeling geweigerd worden. Voor sectoren waarvoor er een afwijking op de indieningstermijn geldt (zoals in het PC124), moet er dus op toegezien worden dat de voorafgaandelijke kennisgeving altijd verricht wordt v贸贸r de mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag.

Voorbeeld: In het PC 124 (bouwsector) kan de voorafgaandelijke kennisgeving bij volledige schorsing ten laatste 4 werkdagen op voorhand verstuurd worden opdat de schorsing de vijfde dag kan ingaan (de zondag wordt niet beschouwd als een werkdag, de zaterdag wel, de dag van de kennisgeving is in de termijn begrepen).

Bv. bij kennisgeving op donderdag 24 april kan de schorsing ingaan op de volgende dinsdag 29 april. De mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag kan dus ook maar ten vroegste op donderdag 24 april verstuurd worden, en niet op dinsdag 22 april.

Indien de werkgever ten onrechte een mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag verstuurd heeft, dan moet hij deze annuleren uiterlijk de werkdag die volgt op de dag die aangegeven werd als eerste werkloosheidsdag.

Voorbeeld: De periode economische werkloosheid van 4 weken waarvan kennis is gegeven op donderdag 24 april, loopt van 29 april tot en met 26 mei 2014. De werkgever verstuurt op maandag 5 mei 2014 een mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag op maandag 12 mei 2014.

Door een plotse opdracht kan het personeel verder tewerkgesteld worden. De mededeling moet ten laatste op dinsdag 13 mei 2014 geannuleerd worden.

Sedert 1 oktober 2012 moeten alle ondernemingen (dus niet alleen de bouwbedrijven (PC124)) de eerste dag tijdelijke werkloosheid in de maand meedelen aan de RVA.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

133

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

4.4. Administratieve procedure voor de bouwbedrijven - Tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer volgt in dezelfde maand op de tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken of omgekeerd: er is geen nieuwe mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag nodig indien de arbeider in dezelfde maand reeds werkloos gesteld was wegens slecht weer of om economische redenen; - na een periode van economische werkloosheid moet gedurende een volledige arbeidsweek, opnieuw een regeling van volledige arbeid ingevoerd worden, vooraleer opnieuw een periode van economische werkloosheid kan ingevoerd worden. “Slecht weer” wordt niet gelijkgesteld met de bedoelde volledige arbeidsweek; - verplichte afgifte van het formulier C 3.2: de maandelijkse controlekaart C 3.2A-Bouw (wordt door het FBZ-Bouw aan de werkgever overgemaakt die het op zijn beurt aan de arbeiders overhandigt) en een bewijs van tijdelijke werkloosheid C 3.2-Werkgever (wordt door de werkgever op het einde van de maand ingevuld en wordt samen met de controlekaart C 3.2A-Bouw door de arbeider ingediend bij zijn uitbetalingsinstelling); - de werkgevers in de bouwsector worden vrijgesteld van het bijhouden van het validatieboek (zie verder); - regeling gewaarborgd dagloon: de arbeider die zich naar de bouwplaats begeeft en daar vaststelt dat hij het werk niet kan aanvatten wegens slecht weer, heeft recht op de mobiliteitsvergoeding.

De betaling van de mobiliteitsvergoeding wordt in deze situatie niet beschouwd als een beletsel voor de toekenning van de werkloosheidsvergoeding.

De maandelijkse genummerde controlekaart C3.2A-Bouw wordt uitgegeven door het Fonds voor Bestaanszekerheid-Bouw (FBZ-Bouw) aan alle bouwwerkgevers. Op deze kaart worden de gegevens van werkgever en werknemer en de betreffende maand afgedrukt. Het FBZ-Bouw stelt deze gegevens ter beschikking van de RVA. Voor de aanvang van elke maand moet de werkgever deze kaarten aan zijn arbeiders overhandigen. Bij indienstneming van een nieuwe arbeider die niet tot de bouwsector behoort, moet de werkgever een niet-nominatieve genummerde kaart voor de maand van indiensttreding overhandigen en zelf de gegevens van werkgever en werknemer invullen. In geval van indienstname van een arbeider die reeds over een controlekaart beschikt, moet de werkgever enkel zijn eigen gegevens invullen. In beide gevallen moet het nummer van de kaart meegedeeld worden aan de RSZ (via de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling).

De arbeider moet de C3.2A-Bouw-kaart steeds bij zich houden. De kaart moet dagelijks ingevuld worden op de werkplaats vóór de effectieve aanvang van het werk ongeacht of hij door zijn werkgever tijdelijk werkloos werd gesteld of niet (de dagelijkse invulling werd verplicht sedert 1 juli 2009, KB 31.05.2009). De werknemer is juridisch verantwoordelijk voor het invullen van de maandelijkse controlekaart. Als een inbreuk wordt vastgesteld, kan een PV worden opgesteld tegen de arbeider, naast de mogelijkheid om steeds een verwittiging te geven door de inspectie.

Bij verlies of diefstal van de controlekaart moet de werkgever een andere kaart afgeven die geldt als duplicaat. Deze kaart kan enkel leiden tot betaling van uitkeringen nadat de RVA-directeur hiertoe toestemming heeft gegeven. Vooraleer de werkgever deze duplicaat-controlekaart afgeeft aan zijn arbeider, moet hij, bij aangetekend schrijven of per fax, aan het RVA-bureau van de plaats waar de

134

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

onderneming gevestigd is, de identiteitsgegevens van de arbeider en de maand waarop de kaart betrekking heeft, meedelen.

4.5. Administratieve procedure voor de niet-bouwbedrijven In de niet-bouwbedrijven bestaat het gewone (niet-gesplitste) C3.2-Werkgever formulier.

Bijkomend moet de werkgever de C3.2-Werkgever formulieren, afgeleverd in geval van tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer of wegens gebrek aan werk om economische redenen inschrijven in een validatieboek dat hij bijhoudt.

Ten laatste op de dag van de aflevering van het werkloosheidsbewijs C3.2-Werkgever moeten een aantal gegevens in het validatieboek genoteerd worden.

Het validatieboek moet voorzien zijn van een schutblad waarop de benaming en het adres van de onderneming vermeld zijn. Het dient samengesteld te zijn uit ingebonden bladen waarvan de bladzijden doorlopend genummerd zijn. De eerste en de laatste bladzijde moeten gewaarmerkt worden door het gewestelijk RVA-bureau dat bevoegd is voor de plaats waar het boek wordt bijgehouden.

Indien er verschillende uitbatingen van eenzelfde onderneming zijn, moet op elke uitbatingszetel een validatieboek bijgehouden worden.

In het validatieboek moeten niet ingeschreven worden de C3.2-formulieren afgeleverd als inlichtingenblad en in geval van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, technische stoornis, staking of lock-out.

Sedert begin 2004 kunnen de werkgevers ook gebruik maken van een elektronisch validatieboek.

Deze tool is te vinden op de portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialsecurity.be). Voor algemene informatie mbt. het papieren en het elektronisch validatieboek kan u terecht op de website van de RVA (www.rva.be, rubriek “tijdelijke werkloosheid”).

4.6. Kosten ten laste van de onderneming in geval van tijdelijke werkloosheid Op 11 oktober 2012 werd een nieuwe cao m.b.t. de tijdelijke werkloosheid ondertekend in het paritair comité voor het bouwbedrijf (PC 124).

Deze cao voert enerzijds een definitieve regeling in voor de verplichte betaling van de wettelijke 2 euro supplementaire vergoeding. Anderzijds wijzigt deze collectieve overeenkomst de terugvorderingsregels inzake de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding door het FBZ-Bouw.

Onderstaand worden de krachtlijnen toegelicht van de nieuwe sectorale regels.

4.6.1. Algemeen - In deze nieuwe, definitieve regelgeving zijn 2 grote luiken te onderscheiden. Enerzijds de betaling van een supplementaire wettelijke vergoeding van 2 euro en anderzijds de terugvorderingsregels inzake de aanvullende sectorale vergoeding, alsook inzake de supplementaire wettelijke vergoeding.

- Deze definitieve maatregel vervangt de “overgangsregeling” die we kenden tot 30 september 2012.

- De wettelijke supplementaire vergoeding van 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid is enkel van toepassing voor tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer, wegens economische redenen of we-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

135

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

gens technische stoornis. Dus niet voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht of sluiting wegens jaarlijkse vakantie,…

- De nieuwe terugvorderingsregels wijzigen op een vrij fundamentele wijze.

4.6.2. Betaling van de wettelijke supplementaire vergoeding Er wordt een onderscheid gemaakt tussen arbeiders met legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) enerzijds en arbeiders met een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) of geen legitimatiekaart anderzijds.

- Arbeiders die in het bezit zijn van een LKRH Voor de eerste 60 dagen beoogde tijdelijke werkloosheid, in een periode lopende vanaf 1 oktober (te beginnen bij 2012) t.e.m. 30 september van het daaropvolgende jaar, zit de nieuwe supplementaire vergoeding van 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid vervat in de bestaande aanvullende vergoeding (deze is sowieso al hoger dan 2 euro en wordt bijgevolg niet verhoogd).

Deze vergoeding wordt uitbetaald door het FBZ-Bouw, via de uitbetalingsinstellingen. Hier zijn, in hoofde van de arbeider, geen wijzigingen opgetreden in vergelijking met de oude regeling, noch in vergelijking met de overgangsregeling.

- Arbeiders in het bezit van een LKNRH of zonder legitimatiekaart De uitbetalingsinstellingen zullen voor de eerste 60 dagen bedoelde tijdelijke werkloosheid de wettelijke vergoeding uitbetalen aan de arbeider.

Dit is wél een wijziging in vergelijking met de oude regeling, alsook in vergelijking met de overgangsregeling.

Na de eerste 60 dagen (in een periode lopende vanaf 1 oktober t.e.m. 30 september van het daaropvolgende jaar) tijdelijke werkloosheid slecht weer of economische redenen, overhandigt de uitbetalingsinstelling (die een teller bijhoudt per arbeider) aan de arbeider een document. Dit document dient de arbeider aan zijn werkgever (aan u dus) te geven. Op dit document zal staan vanaf wanneer u als werkgever de 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid moet betalen aan uw arbeider.

Op het einde van elke maand waarin u dergelijke supplementaire vergoeding van 2 euro hebt betaald, zal u dit moeten opnemen in de loonafrekening (hierop worden geen RSZ-bijdragen berekend) en tevens vermelden op de loonbrief van de betrokken arbeiders.

Indien de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw moet u geen supplementaire vergoeding van 2 euro betalen aan uw arbeider (deze zit dan geïntegreerd in de door het FBZ-Bouw betaalde aanvullende vergoedingen).

4.6.3. Terugvorderingen Hier treden belangrijke wijzingen in voor de werkgever. We dienen 2 soorten terugvorderingen van elkaar te onderscheiden: - enerzijds de terugvordering van de sectorale aanvullende vergoedingen;

136

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

- anderzijds de terugvordering van de wettelijke vergoeding van 2 euro.

Ter herinnering: daarnaast bestaat sedert 2005 voor de ondernemingen die meer dan 110 dagen economische werkloosheid (in het 5-dagenstelsel) kennen, een bijzondere bijdrage aan de RSZ per extra-dag economische werkloosheid. Zie verder onder 3. Hieronder.

4.6.3.1. Terugvordering van de sectorale aanvullende vergoeding Via de uitbetalingsinstellingen wordt aan de bouwvakarbeiders (die in het bezit zijn van een LKRH) die tijdelijk werkloos gesteld worden wegens slecht weer of om economische redenen gedurende 60 dagen (in een periode gaande van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar) een sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding betaald. Het bedrag van deze vergoeding is afhankelijk van de loonclassificatie van de arbeider en varieert van 6,34 euro per dag tijdelijke werkloosheid, voor de laagste looncategorie, tot 10,85 euro per dag tijdelijke werkloosheid voor de hoogste looncategorie. Deze vergoedingen gelden in de zogenaamde 6-dagenweek, conform de werkloosheidsreglementering: Bedrag aanvullende vergoeding categorie

Bedrag per dag (in het 6-dagenstelsel)

Cat. I (vroeger “ongeschoolde”)

6,34 euro

Cat. IA

6,66 euro

Cat. II (vroeger “geoefende”)

7,63 euro

Cat. IIA

8,02 euro

Cat. III (vroeger “geschoolde 1e graad”)

10,08 euro

Cat. IV (vroeger “geschoolde 2e graad”)

10,85 euro

Deze vergoeding wordt vanaf een bepaald moment teruggevorderd van de werkgever. In tegenstelling tot de vroegere regeling, alsook de overgangsregeling, wordt sedert 1 oktober 2012 een onderscheid gemaakt tussen de twee soorten tijdelijke werkloosheid (enerzijds slecht weer en anderzijds economische redenen).

Voor arbeiders die een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) bezitten Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet.

Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

137

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer zal het FBZ de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding vanaf de 25ste dag tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer, t.e.m. maximaal de 60ste dag, bij u terugvorderen. Er worden geen toeslagen gevorderd in deze situatie.

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding vanaf de 25ste dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, t.e.m. maximaal de 60ste dag, bij u terugvorderen. Weet dat er een toeslag wordt geĂŤist van 15 euro per dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, vanaf de 36ste t.e.m. de 44ste dag. Deze toeslag bedraagt 30 euro per dag vanaf de 45ste dag t.e.m. de 60ste dag. Deze toeslagen werden gevoelig verhoogd in vergelijking met de vroegere regelingen.

Voor arbeiders die een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) bezitten of geen legitimatiekaart Arbeiders die een LKNRH bezitten of geen legitimatiekaart hebben, ontvangen geen sectorale aanvullende vergoeding. Er wordt bijgevolg geen sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding teruggevorderd bij u als werkgever in dergelijke situatie.

Weet dat wanneer de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw er geen terugvordering zal zijn van de op dat moment toegekende en uitbetaalde sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding.

4.6.3.2. Terugvordering van de wettelijke supplementaire vergoeding De wettelijke supplementaire vergoeding van 2 euro per dag beoogde tijdelijke werkloosheid, die betaald wordt voor de eerste 60 dagen tijdelijke werkloosheid, zal in bepaalde gevallen teruggevorderd worden van u als werkgever. Hier is het onderscheid tussen arbeiders met een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) enerzijds en arbeiders met een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) heeft of zonder legitimatiekaart anderzijds, weer wel relevant.

- Voor arbeiders die een LKRH bezitten Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet.

Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels.

138

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer zal het FBZ de wettelijke supplementaire vergoeding voor de eerste 24 dagen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer bij u terugvorderen. Door de terugvorderingsregels van de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding, dienen er geen bijkomende terugvorderingen te gebeuren voor de wettelijke supplementaire vergoeding vanaf de 25ste dag (zie boven).

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ de wettelijke supplementaire vergoeding voor de eerste 24 dagen tijdelijke werkloosheid om economische redenen bij u terugvorderen. Door de terugvorderingsregels van de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding, dienen er geen bijkomende terugvorderingen te gebeuren voor de wettelijke supplementaire vergoeding vanaf de 25ste dag (zie boven).

- Voor arbeiders die een LKNRH bezitten of geen legitimatiekaart Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet.

Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels.

Indien u uw arbeiders hetzij meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer, hetzij meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op de tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ alle wettelijke supplementaire vergoedingen (t.e.m. de 60ste dag) voor zowel de dagen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer als om economische redenen bij u terugvorderen (ook al werd slechts 1 van de 2 drempels overschreden).

Daarnaast zal er een toeslag geĂŤist worden van 15 euro per dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, vanaf de 36ste t.e.m. de 44ste dag. Deze toeslag bedraagt 30 euro per dag vanaf de 45ste dag t.e.m. de 60ste dag.

Weet dat wanneer de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw er geen terugvordering zal zijn van de op dat moment toegekende en uitbetaalde wettelijke supplementaire werkloosheidsvergoeding.

4.6.3.3. Bijzondere bijdrage aan de RSZ in geval meer dan 110 dagen economische werkloosheid Wanneer een arbeider meer dan 110 dagen (in de 5-dagenweek) tijdelijk werkloos is om economische redenen, zal de werkgever de werkloosheidsuitkeringen na de 110e dag moeten terugbetalen. Het precieze bedrag dat terugbetaald moet worden, wordt omgezet in een forfaitair bedrag dat betaald moet worden aan de RSZ. Deze bijdrage werd een eerste keer berekend en geĂŻnd in de loop van het jaar 2005, op basis van de gegevens die betrekking hadden op het jaar 2004. De RSZ werd belast met

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

139

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

de berekening en de invordering van deze forfaitaire bedragen (art. 286 tot 288 van de programmawet van 9 juli 2004, BS 15 juli 2004 en KB 17.09.2005, BS 30.09.2005).

Het bedrag van de bijdrage wordt vastgesteld volgens de volgende formule: (A â&#x20AC;&#x201C; 110) x 46,31 euro waarbij A = het totaal aantal dagen tijdelijke werkloosheid ingevolge gebrek aan werk om economische redenen die door de werkgever voor elke arbeider en leerling die hij heeft tewerkgesteld in de loop van het voorgaande kalenderjaar werd aangegeven.

Sedert 2005 wordt deze bijdrage geĂŻnd samen met de RSZ-bijdragen voor het derde kwartaal.

Voorbeelden In onderstaande voorbeelden wordt verondersteld dat het gaat om een arbeider van categorie III die een aanvullende vergoeding van 10,08 euro ontvangt per dag (in het 6-dagenstelsel). Hij is in het bezit van een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH).

15 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 15 dagen economische werkloosheid De werkgever moet niets terugbetalen omdat noch de drempel van 24 dagen (voor weerverlet) noch de drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid overschreden werd.

30 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 20 dagen economische werkloosheid Er moet niets terugbetaald worden voor economische werkloosheid, aangezien de drempel van 24 dagen niet werd overschreden.

De drempel van 24 dagen voor weerverlet werd wĂŠl overschreden. Terugbetaling voor weerverlet: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de 6 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 6 dagen x 10,08 euro = 60,48 euro - Totaal: 40 + 60,48 = 100,48 euro 15 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 40 dagen economische werkloosheid Er moet niets terugbetaald worden voor weerverlet, aangezien de drempel van 24 dagen niet werd overschreden.

De drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid werd overschreden met 16 dagen.

Terugbetaling voor economische werkloosheid: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de volgende 16 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 16 dagen x 10,08 euro = 161,28 euro; - De economische werkloosheid duurt bovendien langer dan 35 dagen; bijgevolg moet nog 15 euro x 5 dagen (dag 36 t/m dag 40) terugbetaald worden.

- Totaal: 40 + 161,28 + 75 = 276,28 euro.

140

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

25 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 50 dagen economische werkloosheid De drempel voor weerverlet werd met één dag overschreden; Bijgevolg moet terugbetaald worden: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de dag boven de drempel van 24 dagen: 10,08 euro - totaal voor weerverlet: 40 + 10,08 = 50,08 euro.

De drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid werd overschreden met 26 dagen.

Terugbetaling voor economische werkloosheid: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de volgende 26 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 26 dagen x 10,08 euro = 262,08 euro; - de economische werkloosheid duurt bovendien langer dan 35 dagen; bijgevolg moet nog 15 euro x 9 dagen (dag 36 t/m dag 44) + 30 euro x 6 dagen (dag 45 t/m dag 50) terugbetaald worden, of 315 euro; - totaal voor economische werkloosheid: 40 + 262,08 + 315 = 617,08 euro Totaalbedrag dat moet terugbetaald worden: 50,08 + 617,08 = 667,16 euro.

4.6.3.4. Terugvordering door FBZ-Bouw van het prorata bedrag rustdagen bij overmatig gebruik van economische werkloosheid Op 12 september 2013 werd in het Paritair Comité van de bouwnijverheid een nieuwe cao betreffende de arbeidsduurvermindering afgesloten. Deze cao bepaalt in zijn hoofdstuk 4 (Strijd tegen de sociale fraude) dat, in geval van overmatig gebruik van economische werkloosheid, de dagvergoeding van de rustdagen pro rata wordt berekend. Men spreekt van overmatig gebruik als de arbeider tijdens de voorgaande 4 kwartalen minstens 75 dagen economisch werkloos werd gesteld.

Er wordt eveneens bepaald dat het pro rata bedrag wordt teruggevorderd bij de werkgever(s) bij wie de arbeider was tewerkgesteld in de voorgaande 4 kwartalen. Indien hij was tewerkgesteld bij meer dan één werkgever, werd voor elk van de werkgevers berekend wat hun aandeel was in de economische werkloosheid.

Deze nieuwe bepalingen werden voor de eerste maal toegepast bij de uitgifte van de formulieren Rustdagen 2013. Ondertussen heeft het FBZ-Bouw de berekening van de terugvorderingen kunnen uitvoeren. Op 2 juni 2014 heeft het FBZ-Bouw de brieven tot terugvordering verstuurd aan de betrokken werkgevers .

Het betreft in totaal 1.263 werkgevers, die 2.742 werknemers tewerkstelden waarvoor overmatig gebruik van economische werkloosheid werd vastgesteld. Het totale bedrag aan terugvorderingen is 1.711.750,33 euro. Het teruggevorderde bedrag komt ten goede aan de vermindering van het verlies binnen het FBZ-Bouw.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

141

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 5. Uitzendarbeid Sinds 1 januari 2002 is het, in bepaalde gevallen, opnieuw toegelaten om in de bouwsector met uitzendarbeiders te werken. Aan de hand van enkele vragen en antwoorden worden de bijzonderheden over uitzendarbeid in de bouwsector opgesomd.

1. In welke gevallen kan u een uitzendarbeider in de bouw inschakelen?

De cao van 24 juni 2005 is momenteel van toepassing en bepaalt in welke gevallen men in de bouwsector op uitzendarbeiders beroep mag doen. Deze cao bepaalt dat u slechts in twee gevallen op uitzendarbeid beroep kan doen: - Bij vervanging van een werkonbekwame vaste arbeider. Dit is in geval van o.a. ziekte, ongeval, zwangerschap, arbeidsongeval, beroepsziekte,â&#x20AC;Ś De vervanging moet gebeuren binnen de 12 maanden na aanvang van de werkonbekwaamheid.

- Bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume.

2. Aan welke voorwaarden moet het bouwbedrijf beantwoorden?

Om gebruik te kunnen maken van uitzendarbeiders-bouw moet het bouwbedrijf aan een aantal voorwaarden voldoen: - ressorteren onder het paritair comitĂŠ voor de bouw (PC 124); - geen schulden hebben bij de RSZ (cfr. attest artikel 30bis); - aantonen dat de voorwaarden betreffende de toegang tot het beroep zijn vervuld (vestigingsreglementering, KB 29.01.2007).

3. Aan welke voorwaarden moet de uitzendkracht beantwoorden?

De uitzendkracht moet in elk geval: - in het bezit zijn van een attest waaruit blijkt dat hij/zij een veiligheidsopleiding bouw heeft genoten (in principe 16u.). Dit attest wordt afgeleverd door het NAVB. Ook door het NAVB conform verklaarde attesten komen hiervoor in aanmerking; - in het bezit zijn van een kaart C 3.2 A-Bouw, afgeleverd door het uitzendkantoor.

4. Aan welke voorwaarden moet het uitzendkantoor-bouw beantwoorden?

Een uitzendkantoor-bouw mag enkel in de bouwsector uitzendkrachten ter beschikking stellen. Het moet daarvoor een aparte juridische structuur hebben. Het moet erkend zijn in de regio (Vlaanderen) waarin het actief is. Het heeft ook dezelfde verplichtingen als de andere werkgevers in de bouw (lonen, uurregelingen, bijdragen RSZ en Fonds voor Bestaanszekerheid Bouw).

5. Voor welke activiteiten kan u een uitzendarbeider-bouw inschakelen?

U kan een uitzendarbeider-bouw slechts gebruiken in de normale functies van de normale activiteit van de bouwonderneming en volgens de bepalingen van het arbeidsreglement, met inbegrip van de daarin vermelde uurregelingen.

De normale activiteit wordt onder andere bepaald door de statuten van de onderneming en de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Voor de gereglementeerde beroepen is het zo dat u het desbetreffende vestigingsattest moet bezitten alvorens u hiervoor een uitzendarbeider kan inschakelen. Als u bv. enkel een vestigingsattest voor ruwbouw hebt, mag u geen uitzendarbeider als schilder laten werken.

142

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

6. Voor hoelang kan u een uitzendarbeider-bouw gebruiken?

Bij vervanging van een werkonbekwame arbeidskracht mag u de uitzendarbeider in dienst houden tot de werkonbekwame arbeidskracht terug is (onbeperkt in de tijd).

Bij tijdelijke vermeerdering van werk kan dezelfde uitzendarbeider maximum 6 maanden in dienst gehouden worden. Bovendien geldt voor de ondernemingen die meer dan 10 arbeiders tewerkstellen op het ogenblik van de aanvraag voor uitzendkrachten, een maximum aantal toegelaten dagprestaties per jaar. Dit maximum bedraagt (op basis van het vorige kalenderjaar) 10% van de totale werkbare mandagen. De formule voor het bepalen van de werkbare mandagen = (aantal arbeiders x aantal maanden ingeschreven) / 12 x 219.

Voorbeeld: Gemiddeld 15 arbeiders â&#x20AC;&#x201C; gemiddeld 11 maanden ingeschreven: ((15 x 11)/12) x 219 = 3011 10% x 3011 = 301 mandagen uitzendarbeid 7. Wanneer is uitzendarbeid-bouw uitgesloten?

- Bij tijdelijke werkloosheid in dezelfde entiteit is uitzendarbeid niet toegelaten. Als u bv. een ruwbouwafdeling en een schrijnwerkerij hebt en er is tijdelijke werkloosheid in de ruwbouwafdeling dan mag u in deze afdeling geen uitzendarbeiders inschakelen. In de schrijnwerkerij (waar geen tijdelijke werkloosheid is) is uitzendarbeid wel toegelaten.

- U mag een arbeider die u minder dan 12 maanden voordien zelf ontslagen hebt niet terug in dienst nemen als uitzendarbeider.

- Tenslotte zijn ook contracten van 1 dag uitgesloten.

8. Welke mogelijke meldingen moet een aannemer doen?

Telkens u een uitzendarbeider inschakelt moet u hiervan melding maken aan de RSZ. Een uitzendkantoor wordt in het kader van de aansprakelijkheidsregeling immers beschouwd als een onderaannemer.

Het uitzendkantoor moet dus als onderaannemer gemeld worden. Als u als onderaannemer werkt met een uitzendkracht moet ook de naam van het uitzendkantoor gemeld worden aan de hoofdaannemer.

Bij vervanging van een werkonbekwame vaste arbeider moet dit, wanneer een syndicale delegatie aanwezig is in het bedrijf, dit melden aan de syndicale delegatie.

Aan het uitzendkantoor moet vooraf meegedeeld worden voor welke functie u een uitzendkracht nodig hebt. U moet hen in dat kader een omschrijving van de beroepskwalificatie en de kenmerken van de werkpost (in het kader van de veiligheid: werkpostfiche) meedelen.

9. Wanneer moet u toelating vragen?

Indien u bij tijdelijke vermeerdering van werk uitzendarbeiders wil inschakelen ĂŠn u hebt een syndicale delegatie in de onderneming moet u hiervoor toelating vragen aan deze syndicale delegatie.

Als u in ditzelfde geval geen syndicale delegatie in uw onderneming hebt, dan moet het uitzendkantoor aan het Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten (met kopie aan de FVB-regio) melden dat er beroep wordt gedaan op uitzendkracht(en).

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

143

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

10. Wat bij tijdelijke werkloosheid?

Bij tijdelijke werkloosheid omwille van slecht weer volgt de uitzendarbeider de andere arbeiders in het bedrijf. Elke maand moet de eerste dag van de tijdelijke werkloosheid gemeld worden aan de RVA.

Bij tijdelijke werkloosheid omwille van economische redenen moet eveneens elke maand de eerste dag van de tijdelijke werkloosheid gemeld worden aan de RVA. Dit kan in principe alleen in geval van vervanging van een werkonbekwame arbeider. In bepaalde gevallen is dit ook mogelijk bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume. Hiervoor moet evenwel toestemming gevraagd worden aan de RVA.

144

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Deel 9. VORMING EN OPLEIDING In dit deel worden de belangrijkste instanties belicht die een rol spelen in de opleiding van de kandidaat-zelfstandigen, werkgevers en werknemers.

Hoofdstuk 1. Syntra-Vlaanderen Ingevolge de hervormingen binnen de Vlaamse Gemeenschap werd het VIZO in 2 organisaties opgesplitst: het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming – Syntra Vlaanderen, en het Vlaams Agentschap Ondernemen (VLAO).

Syntra Vlaanderen ondersteunt, adviseert, bewaakt en inspireert het kwalitatief, creatief en innovatief ondernemerschap in Vlaanderen. De professionaliteit van de Syntra-campussen garandeert hierbij de effectiviteit van de opleidingen, vorming en begeleiding.

De vorming gebeurt op vier verschillende niveaus: - de leertijd: de leerjongeren (16 jaar) leren vanuit de praktijk het vak bij een patroon; daarnaast volgen zij één dag per week cursus in een van de Syntra-campussen. De leerovereenkomst kan worden afgesloten vanaf de leeftijd van 15 jaar door bemiddeling van een leersecretaris. De leerjongeren zijn geen echte werknemers. Zij hebben recht op een maandelijkse leervergoeding vanwege hun patroon, alsook op vakantiegeld. De kinderbijslag blijft behouden.

- de ondernemersopleiding bereidt de kandidaat (18 jaar) voor op het zelfstandig uitoefenen van een beroep en duurt normaal twee jaar. De opleiding omvat in hoofdzaak twee pakketten: een deel beroepskennis en een deel bedrijfseconomische vorming. De ondernemersopleiding levert een officieel diploma van “opleiding tot ondernemingshoofd” af dat voor de uitoefening van de gereglementeerde beroepen beantwoordt aan de eisen van de vestigingswet.

- voortgezette vorming is een verzamelterm voor vormingsactiviteiten gericht op de gevestigde KMO’er en zijn naaste medewerkers. Tot de mogelijkheden behoren bijscholing, vervolmaking en zelfs omscholing. Het betreft hier meestal seminaries en studieavonden over bedrijfseconomische of beroepstechnische thema’s.

- jongeren vanaf 18 jaar, die hun leerplicht vervuld hebben, kunnen ook een stageovereenkomst afsluiten. Gedurende een periode van minimum 6 maanden en maximum 3 jaar krijgt de stagiair bij een patroon-opleider een praktijkopleiding volgens een vooraf bepaald programma. Daarnaast volgt de stagiair ook een ondernemersopleiding. De cursist-stagiair heeft het statuut van leerling, maar ontvangt bij een voltijdse stageovereenkomst een maandelijkse vergoeding van de patroon-opleider, in functie van het cursusjaar en de vooropleiding. De stageovereenkomst moet afgesloten worden door bemiddeling van de leersecretaris.

Voor meer info: Syntra-Vlaanderen, Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02 227 63 93 - fax 02 217 46 12 - www.syntra.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

145

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 2. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) De bouwopleidingen van de VDAB De trainingen en opleidingen van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) kennen steeds meer succes. Het aantal opgeleide werknemers en werkzoekenden neemt jaarlijks toe. Vooral de bouwopleidingen zitten, dankzij de goede samenwerking met de sector in de lift.

Door jaarlijks meer dan duizend werkzoekenden op te leiden tot beginnende vaklui zorgt de VDAB voor een belangrijke instroom in de sector. De opleidingen zijn modulair, praktijkgericht, competentiegericht en worden gegeven door gespecialiseerde vakinstructeurs die stuk voor stuk de nodige bedrijfservaring hebben. Werkzoekenden kunnen opleiding volgen voor een twintigtal bouwberoepen in de ruwbouw, afwerking, wegenbouw.

De opleidingen worden jaarlijks geëvalueerd en aangepast aan de beroepsvereisten.

Tijdens de opleiding kunnen de werkzoekenden stages volgen. Verschillende systemen zoals voltooiingstage of een aansluitende Individuele Beroepsopleiding (IBO) zorgen ervoor dat de cursisten naadloos in de werksfeer opgenomen kunnen worden.

Sinds jaren organiseert de VDAB werknemersopleidingen, in samenwerking met het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv). Deze opleidingen geven werknemers de kans om zich bij te scholen.

De sectorale bouw-cao voorziet heel wat mogelijkheden om personeel op te leiden of te vervolmaken. De VDAB heeft een overeenkomst met FVB Constructiv om samen de doelstellingen van die cao te realiseren. Op deze manier wil de VDAB de pas afgestudeerden aanzetten om voor een loopbaan in de bouw te kiezen, en de bouwvakkers stimuleren om hun vakkennis op peil te houden.

VDAB is een structurele erkende opleidingspartner van FVB Constructiv. Het FVB komt tussen in zowel de opleidingskost van de VDAB als de loonkost van de arbeiders in opleiding. Voor de werkgever is het opleiden van zijn personeel dus bijna gratis en de werknemer heeft geen loonverlies.

De opleidingen zijn ofwel op maat tijdens de weekdag; het bedrijf spreekt met het FVB en het VDABopleidingscentrum af wat de inhoud van de opleiding dient te zijn en wanneer de opleiding doorgaat; ofwel kan er ingeschreven worden op kant en klaar geprogrammeerde opleidingen met een vaste inhoud en op een vastgelegde datum.

Voor werknemers die op zaterdag of ‘s avonds een opleiding willen volgen, zijn er eveneens tal van mogelijkheden.

Voor meer inlichtingen en ook voor andere diensten van de VDAB zoals vacatures, loopbaanbegeleiding, kan je steeds terecht op de VDAB-website www.vdab.be of op de gratis infolijn 070 345 000.

Bouwopleidingen voor werknemers kan je raadplegen op de website http://bouwopleidingen.vdab. be of bij de plaatselijke FVB-kantoren.

Meer informatie: VDAB (centrale diensten), Keizerslaan 11, 1000 Brussel, tel. 02 506 15 11 – fax 02 506 15 90 internet: www.vdab.be en http://bouwopleidingen.vdab.be - e-mail: info@vdab.be

146

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 3. Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB-Constructiv)

3.1. Opdracht Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv) is opgericht in 1965 als een fonds voor bestaanszekerheid met als opdracht de opleiding van de huidige en toekomstige arbeiders in de bouw te bevorderen en te ondersteunen en de kwaliteit en het resultaat van hun opleiding te waarborgen. Alles bij elkaar gaat het om meer dan 30 beroepen, want naast woningbouw (ruwbouw en voltooiing) omvat de sector ook industriebouw, burgerlijke bouwkunde en wegenwerken.

Het FVB werkt samen met opleidingspartners zoals het bouwonderwijs, de VDAB, de technologische centra van de sector en andere. Er is hierbij nauw overleg met de gehele bouwsector (werkgevers en werknemers), zowel op nationaal, gewestelijk als op lokaal niveau.

De werking wordt door de sector zelf gefinancierd via een bijdrage op de lonen.

3.2. Werking Concreet is de werking van het FVB gebaseerd op 4 pijlers: onderzoek, coördinatie, informatie en financiering.

Onderzoek Nagaan welke de kwalificatietekorten zijn van de bouwondernemingen en hoe die via opleiding het best kunnen verholpen worden.

Coördinatie In samenwerking met de opleidingspartners ervoor zorgen dat er goede en voldoende opleidingen worden aangeboden, op het juiste ogenblik en op de juiste plaats.

Informatie Aannemers, jongeren, werknemers en werkzoekenden informeren over het aanbod aan opleidingen en hen motiveren om er op in te gaan. Het persoonlijk contact met de FVB-adviseurs is hierin zeer belangrijk.

Financiering Het FVB neemt de eigenlijke opleidingskost en de loonkost van de cursist zoveel mogelijk over van de individuele onderneming. De opdrachten hiervoor krijgt het vanuit het paritair comité voor het bouwbedrijf (via de cao-onderhandelingen).

3.3. Bouwopleidingen Er moet vermeld worden dat FVB Constructiv zelf geen opleidingen geeft. Haar taak bestaat erin een coördinerende en sturende rol te spelen ten aanzien van opleidingsverstrekkers. Dit doet het Fonds

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

147

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

onder meer via samenwerkingsakkoorden, zogenaamde convenants, die afgesloten worden met het onderwijs, de VDAB en derden (externe opleidingscentra).

Basisopleidingen Dit zijn opleidingen voor wie nog geen vakkennis heeft. Er zijn 3 verschillende formules: - voltijds dagonderwijs Dit zijn bouwopleidingen voor schoolgaande jongeren in het BSO, BuSO en TSO die hoofdzakelijk op school worden gegeven. Er wordt wel gezorgd voor voldoende stages op de bouwplaats om de jongeren al vroeg kennis te laten maken met de praktijk.

- alternerende opleidingen Deze opleidingen voor jongeren van 16 tot 25 jaar gaan hoofdzakelijk door in de onderneming. De inhoud ervan wordt bepaald op maat van het bedrijf. De jongere krijgt verder nog aanvullende scholing in een extern opleidingscentrum. De opleidingsduur bedraagt meestal 18 of 24 maanden.

- versnelde beroepsopleiding Werkzoekenden kunnen zich laten omscholen voor een job in de bouw in een opleidingscentrum (VDAB of andere). Na hun opleiding kunnen ze rekenen op een premie, tenminste wanneer ze nadien een job in de bouw aannemen en die gedurende een aantal maanden behouden. De opleidingsduur voor de meeste beroepen schommelt rond 6 maanden.

Bijscholing en vervolmaking De bijscholingen voor werknemers gebeuren steeds in nauw overleg met de onderneming. Maatwerk is hier de regel.

Bijscholingen zijn mogelijk zowel tijdens de week als op zaterdag of â&#x20AC;&#x2DC;s avonds, meestal in een opleidingscentrum in de regio. Wanneer er geen passend aanbod is, kan de opleiding ook in de onderneming zelf georganiseerd worden.

Sedert enkele jaren is het opnieuw mogelijk om ook winteropleidingen (tussen 1 december en 31 maart) te organiseren: de bouwarbeiders worden tijdelijk werkloos gesteld omwille van slecht weer en kunnen dan op vraag van de werkgever een opleiding volgen.

Meer informatie over deze opleidings- en bijscholingsmogelijkheden kan u verkrijgen bij Bouwunie of bij FVB Constructiv.

FVB Constructiv geeft ook ondersteuning voor opleidingen die op de werkvloer georganiseerd worden. Door deze bedrijfsinterne opleidingen te structureren in een opleidingsplan, in samenspraak met het FVB, voorziet het FVB dezelfde tussenkomst in de loonkost van de arbeider.

Meer informatie: FVB-Constructiv, Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 33 - fax 02 210 03 99 www.constructiv.be â&#x20AC;&#x201C; e-mail: fvb@constructiv.be.

148

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 4: EDUTEC - Technologische opleidingen voor de bouw In het bouwproces worden voortdurend nieuwe materialen, technieken en innoverende technologieën geïntroduceerd. Om te kunnen beantwoorden aan de evoluerende markt en een goede concurrentiepositie te kunnen handhaven, zijn aannemers verplicht de nieuwe technieken toe te passen en zijn werknemers verplicht zich die eigen te maken om hun positie op de arbeidsmarkt veilig te stellen.

Bestaande opleidingsstructuren of instellingen zijn niet steeds in staat om opleidingen te ontwikkelen en aan te bieden in verband met elke innoverende techniek. Vaak betreft het immers zeer gespecialiseerde technologieën die slechts door een beperkt aantal ondernemers wordt toegepast in specifieke omstandigheden.

De sociale partners uit de bouwsector (waaronder Bouwunie) hebben daarom de vzw EDUTEC opgericht, met als doel: - het ontwikkelen van een complementair aanbod van technologische opleidingen, waarvan de noodzaak gedetecteerd wordt op lokaal vlak of door toedoen van organisaties zoals de beroepsverenigingen, het WTCB of het OCW; - het organiseren en uitvoeren van deze nieuw ontwikkelde opleidingen; - het uitvoeren van een systematische kwaliteitscontrole op de aldus georganiseerde opleidingen.

Ook voor scholen (leerlingen en leerkrachten) worden i.s.m. het FVB mogelijkheden inzake opleiding aangeboden.

Doordat Edutec door het FVB structureel is erkend, kunnen voor de werknemers met een arbeidscontract bouw (PC 124) via het FVB volgende tussenkomsten worden verleend: - terugbetaling van de uurloonkosten - premies bij avond- en zaterdagopleidingen - tussenkomsten in de opleidingskosten Vele opleidingen zijn op die manier bijna gratis.

Meer informatie Edutec, Koningsstraat 132 bus 2, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 24 - fax 02 210 03 60 www.edutec.be – e-mail: info@edutec.be

Hoofdstuk 5: Het Opleidingscentrum Hout

Voor de bedrijven uit de sector van de houtbewerking en stoffering werd er ook een sectoraal vormingscentrum opgericht, nl. het Opleidingscentrum Hout (OCH, website: www.och-cfb.be). Het OCH wordt gefinancierd d.m.v. een werkgeversbijdrage op de lonen.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

149

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Het OCH biedt de sector een aantal diensten aan: - bijstand bij opleiding (externe opleidingen en on-the-job); - ondersteunende acties bij aanwervingen; - sectoraal outplacement; - samenwerking met VDAB voor opleidingen van zowel werknemers als werkzoekenden; - samenwerking met het onderwijs (voltijds houtonderwijs, deeltijds onderwijs en hoger hout­ onderwijs); - studiewerk omtrent opleidingsbehoeften.

Door de toenemende technologische evoluties en door de constante vernieuwing van de materialen evolueren de functies binnen de sector van de houtbewerking en stoffering (PC 126). Hiertoe werd een studie gemaakt van de opleidingsbehoeften. Werknemers uit de houtsector kunnen dan ook specifieke opleidingen en bijscholingen volgen (machinebediener, CNC, houtkeurder, instructeur,...).

Naargelang de opleiding kan deze buiten of in het bedrijf georganiseerd worden. Door samenwerking met Europese, federale of regionale programmaâ&#x20AC;&#x2122;s en door middel van het stelsel van educatief verlof wordt de kost voor de bedrijven tot een minimum beperkt.

Het OCH organiseert eveneens navorming voor leerkrachten van de houtafdeling in samenwerking met de onderwijsinstanties en met specialisten van de houtcentra en uit de nijverheid.

Werkzoekenden kunnen in de bedrijfsvakscholen hout een beroepsgerichte opleiding volgen voor de houtverwerkende bedrijven. Het opleidingsprogramma wordt samengesteld in samenwerking met het bedrijf van tewerkstelling.

150

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Deel 10. Aannemingscontracten en aansprakelijkheden Vooraf: In deze bijdrage wordt geen aandacht besteed aan aannemingscontracten die gegund werden overeenkomstig de wet op de overheidsopdrachten.

Hoofdstuk 1: Aannemingscontracten 1.1. Definitie Een aannemingscontract is een overeenkomst tussen een aannemer en een opdrachtgever (bouwheer) waarbij de aannemer zich verbindt om voor de opdrachtgever-bouwheer een materieel werk uit te voeren tegen een bepaalde prijs, zonder dat er tussen aannemer en opdrachtgever-bouwheer een band van ondergeschiktheid bestaat.

Een aannemingsovereenkomst kan schriftelijk of mondeling tot stand komen. Het is duidelijk dat bij mondelinge overeenkomsten er gemakkelijk bewijsproblemen zullen rijzen en dat er bij de betaling van de prijs discussies kunnen ontstaan over de hoogte van het te betalen bedrag. Het is dan ook aan te raden in principe een schriftelijke aannemingsovereenkomst af te sluiten, in zoveel originelen als er partijen zijn met een onderscheiden belang en elk origineel moet het aantal van de gemaakte originelen bevatten.

Een architect kan in principe geen overeenkomst afsluiten met een aannemer voor zijn cliënt, tenzij hij hiervoor uitdrukkelijk door zijn cliënt werd gemandateerd. Van belang is ook dat een aannemer die uitgebreide voorstudies onderneemt, bestekken opstelt en een prijsraming maakt, hiervoor van de opdrachtgever geen vergoeding kan bekomen wanneer achteraf geen aannemingsovereenkomst werd afgesloten, tenzij dit uitdrukkelijk op voorhand zou zijn overeengekomen hetgeen echter niet gangbaar is. Wanneer de aannemer een offerte opstelt en overmaakt aan een potentiële klant is hij hier in principe gedurende een bepaalde periode door gebonden. Het is dan ook aan te raden duidelijk op de offerte te vermelden hoe lang deze geldig blijft.

1.2. Soorten aannemingscontracten 1.2.1 Aannemingscontract tegen vaste prijs Dit is een aannemingscontract waarbij de aannemer er zich toe verbindt om een bepaald, duidelijk omschreven werk uit te voeren tegen een vooraf vastgestelde en onveranderlijke prijs. Het is wel mogelijk contractueel te bepalen dat deze prijs steeds kan worden aangepast in verhouding tot de evolutie van de lonen en de prijzen van materialen.

Wanneer bij een dergelijk contract de aannemer zich vergist heeft in zijn prijsbepaling, moet hij hiervan zelf de gevolgen dragen. Enkel wanneer hij zich kan beroepen op onvoorziene hinder, kan hij een aanpassing van de prijs bekomen. Van onvoorziene hinder is sprake wanneer er een kostprijsverhoging is die veroorzaakt wordt door niet voorzienbare omstandigheden in hoofde van de aannemer

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

151

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

en die de moeilijkheidsgraad of de aard van het werk zodanig vergroten dat de aard van het werk erdoor gewijzigd wordt.

Er wordt wel een onderscheid gemaakt tussen een absoluut forfait en een relatief forfait.

Bij een absoluut forfait staan de prijs en het werk vast. Er kan enkel van afgeweken worden met toestemming van beide partijen en dit dient schriftelijk te worden vastgelegd. Bij een relatief forfait wordt een overeenkomst afgesloten voor een globale prijs voor de volledige aanneming, maar met de mogelijkheid van een afrekening van werken in meer of in min volgens afgesproken eenheidsprijzen, wanneer de bouwheer wijzigingen doorvoert. De bouwheer heeft in dit geval de mogelijkheid eenzijdig wijzigingen door te voeren. De aannemer kan zich bij dit soort contracten ook het recht voorbehouden om bij bepaalde moeilijkheden bij de uitvoering een extra vergoeding te vragen.

Voorbeeld: Er wordt een bepaalde diepte van fundering voorzien. Wanneer bij uitvoering van de werken blijkt dat deze diepte niet volstaat, zal de extra funderingsdiepte die vereist is worden verrekend volgens bepaalde eenheidsprijzen.

1.2.2 Aannemingscontract met prijslijsten In deze contracten worden eenheidsprijzen vastgelegd, maar wordt de uiteindelijke hoeveelheid nog niet bepaald. Bij de aanvang van de overeenkomst is de uiteindelijke prijs van de aanneming dan ook nog niet gekend. Er is wel een vaste prijs voor de verschillende posten, die eventueel nog enkel kunnen worden aangepast, als dit zo werd overeengekomen, aan de indexaanpassing voor lonen en materialen. Op het einde van de overeenkomst wordt overgegaan tot opmeting en opstelling van de definitieve aannemingsprijs.

1.2.3 Aannemingscontract in regie Bij deze contracten is het duidelijk welk werk dient te worden uitgevoerd, maar staat de prijs niet vast. De prijs wordt op het einde van de uitvoering van het werk bepaald op basis van de geleverde materialen en de gepresteerde uren. Het is van belang, om latere bewijsproblemen te voorkomen, dat de bouwheer regelmatig bons of een werfdagboek aftekent waarin vermeld wordt hoeveel uren reeds werd gepresteerd en welke hoeveelheid aan materialen reeds werd afgeleverd. Voor de aanrekening van de gepresteerde uren wordt veelal gebruik gemaakt van eenheidsprijzen die worden gepubliceerd door beroepsverenigingen.

1.2.4 Gemengde aannemingsovereenkomst Daarnaast bestaat ook nog de mogelijkheid een overeenkomst af te sluiten die de hierboven omschreven verschillende types mengt, dit is dan een zogenaamde gemengde aannemingsovereenkomst.

152

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

1.3. Overeenkomst met consumenten of met handelaars Voor overeenkomsten afgesloten met consumenten is de wet op de handelspraktijken van toepassing die een aantal punten op een dwingende wijze regelt. Zo voorziet de wet op de handelspraktijken een aantal onrechtmatige bedingen, dit zijn clausules die niet mogen voorkomen in overeenkomsten met consumenten.

Voor consumenten is eveneens voorzien dat contracten afgesloten buiten de onderneming van de verkoper verplicht schriftelijk dienen te worden afgesloten en dat een bedenktermijn van 7 werkdagen vanaf de dag die volgt op de ondertekening van het contract moet worden voorzien. Deze bepaling is van toepassing op aannemingsovereenkomsten gesloten ten huize van de consument, tenzij de consument het bezoek van de verkoper voorafgaandelijk en uitdrukkelijk heeft gevraagd.

Om bewijsproblemen te voorkomen wordt dit dan ook best in het contract opgenomen. De 7-daagse bedenktermijn is ook van toepassing op aannemingsovereenkomsten afgesloten op salons, beurzen en tentoonstellingen op voorwaarde dat de betaling niet contant gebeurt en de prijs hoger is dan 200 euro.

Voor contracten waarop de 7-daagse bedenktermijn van toepassing is, moet verplicht de volgende clausule in het contract worden opgenomen, in vet gedrukte letters en in een kader los van de tekst op de voorzijde van de eerste bladzijde. â&#x20AC;&#x153;Binnen 7 werkdagen, te rekenen van de dag die volgt op die van de ondertekening van dit contract, heeft de consument het recht om zonder kosten van zijn aankoop af te zien, op voorwaarde dat hij de verkoper hiervan bij een ter post aangetekende brief op de hoogte brengt. Elk beding waarbij de consument aan dit recht zou verzaken, is nietig. Wat betreft het in acht nemen van de termijn, is het voldoende dat de kennisgeving verstuurd wordt voor het verstrijken van deze termijn.â&#x20AC;?

Onder werkdagen verstaat men alle kalenderdagen met uitsluiting van de zondagen en wettelijke feestdagen. Als een termijn uitgedrukt in werkdagen op een zaterdag afloopt, wordt hij verlengd tot de eerstvolgende werkdag.

Voor contracten afgesloten met handelaars gelden deze bepalingen m.b.t. de onrechtmatige bedingen en de 7-daagse bedenktermijn niet.

1.4. Algemene voorwaarden Algemene voorwaarden zijn voorwaarden die van toepassing zijn op alle contracten die door de aannemer worden afgesloten en die meestal aan de achterzijde van documenten worden gedrukt.

Het is echter aangewezen elementen die van wezenlijk belang zijn voor de overeenkomst of eigen zijn aan de specifieke opdracht in de overeenkomst zelf te zetten, eerder dan in de algemene voorwaarden.

Hoe uitgebreider het eigenlijke contract, hoe beperkter de algemene voorwaarden kunnen zijn. Wanneer men bv. wenst dat de prijs aangepast wordt aan de prijsschommelingen van lonen en materialen, dient men dit bij voorkeur in het contract zelf te bepalen. Men kan dit in de algemene voorwaarden zetten, maar vermoedelijk zal deze prijsherziening niet toegepast worden in alle contracten.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

153

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Het is ook nuttig in de offerte de klant uitdrukkelijk te wijzen op een aantal zaken die nuttig zijn om efficiënt te werken, zoals: - De lokalen waar de plaatsing van de vloerbekleding moet gebeuren, moeten vooraf ontruimd zijn.

Wanneer de aannemer dit zelf moet doen, zal deze prestatie worden aangerekend.

- Tenzij uitdrukkelijk anders bedongen, moet de oude vloerbekleding zijn weggenomen door de klant. Wanneer de aannemer dit zelf moet doen, zal deze prestatie worden aangerekend.

Wanneer voor de uitvoering van de werken bepaalde plannen expliciet goedgekeurd moeten worden door de klant, doet men er goed aan deze regeling te voorzien in de overeenkomst. Een mogelijke clausule kan zijn : “De door ons opgestelde plannen maken deel uit van de overeenkomst en worden door de klant ondertekend. Wanneer de klant nalaat deze plannen te ondertekenen en binnen de 8 dagen na het overmaken van de plannen geen aangetekende schriftelijke bemerkingen overmaakt, worden de plannen geacht aanvaard te zijn.”

Deze clausule kan daarnaast ook nog uitdrukkelijk op de plannen worden gezet.

De prijs die men in de offerte of in de overeenkomst vermeldt, dient naar de consumenten toe steeds de verschuldigde btw te vermelden.

Wanneer de oorspronkelijke overeenkomst wordt aangevuld of gewijzigd gebeurt dit, om latere betwistingen te vermijden, bij voorkeur schriftelijk en wordt dit door beide partijen ondertekend.

Opdat de algemene voorwaarden zouden tegenstelbaar zijn aan de contracterende partij moet deze van de algemene voorwaarden hebben kennisgenomen en moet hij deze hebben aanvaard. Dit betekent dat op de bestelbon, de offerte of het contract dat door de klant wordt ondertekend uitdrukkelijk en zeer duidelijk moet worden verwezen naar de algemene voorwaarden die op de achterzijde worden vermeld. Er moet worden vermeld dat deze integraal deel uitmaken van de overeenkomst en dat de klant ervan kennis heeft genomen en deze heeft aanvaard. Het is aangewezen deze clausule duidelijk leesbaar te zetten boven de plaats waar de klant zijn handtekening plaatst.

Mogelijke clausule : De klant verklaart kennis te hebben genomen van de algemene voorwaarden die op de achterzijde zijn afgedrukt en die integraal deel uitmaken van de overeenkomst en verklaart deze zonder enig voorbehoud te aanvaarden.

Algemene voorwaarden die vermeld worden op de documenten die uitgaan van de aannemer dienen dezelfde te zijn, zowel op bv. de bestelbon, als op de offerte als op de factuur. Bovendien moeten de algemene voorwaarden op alle exemplaren worden gedrukt. Wanneer de algemene voorwaarden enkel voorkomen op documenten die uitgaan van de aannemer, zoals facturen, orderbevestiging, briefwisseling,...zonder dat de klant deze voorafgaand uitdrukkelijk heeft aanvaard zoals hierboven omschreven, zullen zij niet van toepassing zijn.

154

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

De algemene voorwaarden ontslaan tenslotte de aannemer niet van de verplichting om correct advies te verlenen en dit desgevallend op papier te zetten zodat men later kan aantonen de klant op mogelijke problemen te hebben gewezen. Wanneer de aannemer weet dat de uitvoering van een werk zoals dit door de klant wordt gevraagd onmogelijk is, dient hij de uitvoering ervan te weigeren.

1.5. Verplichtingen van de aannemer 1.5.1 Uitvoeren van de overeenkomst De aannemer moet de aannemingsovereenkomst uitvoeren volgens de bepalingen van het contract, de plannen, de bestekken, de wet en de regelen der bouwkunst. Wanneer het plan of het lastenboek grove fouten bevat die een vakbekwaam aannemer moet opmerken bevat, dient de aannemer dit te signaleren aan de bouwheer en mag hij dit niet blindelings uitvoeren. De aannemer moet zelfs weigeren de werken uit te voeren wanneer hij op voorhand weet dat het uitgevoerde werk van slechte kwaliteit zal zijn en zijn 10-jarige aansprakelijkheid in het gedrang zan brengen, of wanneer het voor hem duidelijk is dat het werk onuitvoerbaar is.

De aannemingsovereenkomst kan als resultaatsverbintenis of als middelenverbintenis worden gekwalificeerd, afhankelijk van de inhoud van de overeenkomst. Wanneer de aannemingsovereenkomst een middelenverbintenis inhoudt betekent dit dat het volstaat dat de aannemer zijn opdracht uitvoert volgens de regels van de kunst. Bij een resultaatsverbintenis engageert de aannemer zich tot het bereiken van een bepaald resultaat. Gebeurt dit niet, dan moet de aannemer, tenzij hij overmacht kan bewijzen, het gebrek verhelpen.

Bv. waterdichtingswerken om ervoor te zorgen dat er zich geen waterinsijpeling zou voordoen.

1.5.2 Uitvoeren binnen de afgesproken termijn Wanneer er contractueel geen termijn werd afgesproken moet de aannemer het werk uitvoeren binnen een redelijke duur volgens de aard en de omvang van het werk en de omstandigheden waarin het werk moet worden uitgevoerd.

Werd er contractueel wel een termijn bepaald, dan dient de aannemer zich daaraan te houden. Het is van het grootste belang de uitvoeringstermijn in nuttige werkdagen te bepalen en voor alle duidelijkheid te bepalen wat hier niet onder valt. Nuttige werkdagen, zijn de feitelijke werkdagen in de bouwsector met uitsluiting van zaterdag en zondag, vakantiedagen, dagen waarop omwille van weersomstandigheden niet kan gewerkt worden,...

Het is altijd aan te raden in de overeenkomst zelf te bepalen wat niet als werkdag wordt beschouwd, zoals : - zaterdagen, zondagen en wettelijke feestdagen - dagen waarop de activiteit van de onderneming wordt stopgezet wegens de wettelijke vakantie en de inhaalrust - dagen waarop ongunstige weersomstandigheden (regen, vorst of blijvende sneeuw) het werk gedurende tenminste 4 uur onmogelijk maken

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

155

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

- dagen waarop het werk wordt stopgezet wegens overmacht zoals staking, lock-out, ongevallen, e.a.

- dagen waarop de uitvoering van de overeenkomst op bevel of door toedoen van de opdrachtgever wordt onderbroken - de dagen uit de periode die begint op de datum van voltooiing van de werken zoals vermeld in de aanvraag tot voorlopige oplevering en die eindigt op het ogenblik dat het PV wordt opgemaakt van de voorlopige oplevering of weigering van de werkzaamheden Wanneer de aannemer zich niet houdt aan de contractueel overeengekomen uitvoeringstermijn, moet de bouwheer hem in gebreke stellen bij middel van een aangetekende brief. Wanneer de aannemer hier niet op reageert, kan de bouwheer de rechtbank vragen om de aannemingsovereenkomst te verbreken en hem de toestemming te verlenen de overeenkomst door een andere aannemer te laten beĂŤindigen op kosten van de eerste aannemer. Er kan ook een schadevergoeding worden afgesproken per dag vertraging bij de uitvoering.

1.5.3 Opleveringsplicht Wanneer het overeengekomen werk werd uitgevoerd, moet de aannemer dit overdragen aan de bouwheer, die de gelegenheid moet krijgen na te gaan of het werk conform de plannen en de bestekken werd uitgevoerd.

1.6. Verplichtingen van de bouwheer 1.6.1 Uitvoering van het werk mogelijk maken De bouwheer moet ervoor zorgen dat de aannemer kan starten met de werkzaamheden. Dit betekent bv. dat wanneer voor bepaalde bouwwerken een bouwvergunning vereist is, de bouwheer ervoor moet zorgen dat deze er is.

Opgelet: Wanneer bouwwerken zonder een bouwvergunning worden uitgevoerd, zijn zowel de bouwheer als de aannemer (als eventueel de architect) strafbaar!

1.6.2 Betalen De belangrijkste verplichting van de bouwheer bestaat in de verplichting om de aannemer te betalen. De bouwheer moet de aannemer betalen op de overeengekomen tijdstippen. Wanneer in de aannemingsovereenkomst niets werd bepaald, moet de prijs pas betaald worden nadat de werken zijn beĂŤindigd.

Wanneer de bouwheer wijzigingen aanbrengt aan de oorspronkelijke overeenkomst en bv. werken afbestelt, zal hij hiervoor een vergoeding verschuldigd zijn voor de gederfde winst door de aannemer op de nog uit te voeren werken. Er is wettelijk niet bepaald hoeveel deze schadevergoeding bedraagt.

Dit kan bijgevolg in de overeenkomst zelf worden geregeld om latere discussies te vermijden. Wanneer de bouwheer van oordeel is dat de werken niet volledig of slecht zijn uitgevoerd, mag de bouwheer weigeren de volledig overeengekomen aannemingsprijs te betalen. Hij mag echter enkel dit

156

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

gedeelte achterhouden dat overeenstemt met de waarde van de niet of de slecht uitgevoerde werken.

Tegelijkertijd zal hij ook de aannemer aanmanen om de werken af te werken.

De aannemer zal de bouwheer voorafgaand een factuur versturen. De factuur stelt vast dat bepaalde goederen en/of diensten werden geleverd en verklaart of bevestigt dat de klant een geldsom verschuldigd is.

Wanneer de bouwheer een factuur ontvangt moet hij deze aanvaarden. Deze aanvaarding kan uitdrukkelijk of stilzwijgend zijn. Ook in deze materie wordt een onderscheid gemaakt tussen een consument of een handelaar. Wanneer een handelaar een factuur ontvangt waarop hij niet reageert, betekent dit dat hij de factuur stilzwijgend aanvaardt. Dit betekent dat hij de inhoud van de factuur aanvaardt en dat hij hier later niet meer op kan terugkomen. Wanneer een handelaar bijgevolg niet akkoord kan gaan met een factuur die hem werd toegestuurd, dient hij deze onmiddellijk te protesteren en dit bij aangetekend schrijven, zodat hij er een bewijs van in handen heeft.

Het is in ieder geval nuttig om een factuur in de volgende gevallen te protesteren : - als de factuur en/of de levering laattijdig is of er een verkeerde datum op de factuur voorkomt - als men niet akkoord kan gaan met (bepaalde) factuurvoorwaarden - er geen conforme levering of uitvoering van de werken is - de prijs op de factuur niet overeenstemt met de afgesproken prijs - de factuur niet op naam van de juiste (rechts)persoon werd opgesteld - de factuur te vroeg werd opgesteld.

Wanneer de aannemer wil aantonen dat een consument de factuur heeft aanvaard, is de bewijsvoering zwaarder. Zo zal er ook gekeken worden naar de begeleidende omstandigheden om na te gaan of de factuur werd aanvaard.

Van belang in dit alles is natuurlijk ook na te gaan wat de overeenkomst en de algemene voorwaarden bepalen over de aanvaarding van de factuur. Zo kunnen deze bepalen dat een factuur binnen de 8 dagen dient geprotesteerd te worden. Wanneer deze bepaling door de klant werd aanvaard, dient deze zich daaraan te houden.

Wanneer de klant de factuur heeft aanvaard, kan hij daar achteraf niet meer op terugkomen. Wanneer de klant bijgevolg de factuur heeft aanvaard, kan hij achteraf niet weigeren deze te betalen omdat het werk niet goed zou zijn uitgevoerd, tenzij het om fouten zou gaan die niet onmiddellijk aan het licht konden komen.

Wat bij niet-betaling?

Over welke verweermiddelen beschikt de aannemer wanneer de klant niet onmiddellijk betaalt?

Wanneer de klant niet betaalt omdat hij niet over het nodige geld beschikt, doet de aannemer er goed aan duidelijk op papier vast te leggen dat de klant niet betwist dat hij de geldsom verschuldigd is. Dit wordt een schuldbekentenis genoemd en heeft als voordeel dat de klant later niet meer kan betwisten dat hij de som verschuldigd is. Er kan eventueel zelfs afgesproken worden dat aan de klant

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

157

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

betalingstermijnen worden toegestaan. De aannemer moet er dan wel voor zorgen dat in de overeenkomst wordt bepaald dat wanneer de klant zich niet aan het afbetalingsplan houdt, het volledige bedrag onmiddellijk volledig opeisbaar wordt.

Wanneer de aannemer nog werken moet uitvoeren bij een bouwheer, die een tussentijdse factuur niet betaalt, kan de aannemer de werken schorsen. De aannemer kan dit enkel doen wanneer hij zelf zijn deel van de overeenkomst correct heeft uitgevoerd, dit betekent dat de werken die hij heeft uitgevoerd geen gebreken vertonen. Bovendien moet de aannemer de bouwheer voorafgaand verwittigen dat hij de werken zal schorsen wanneer hij tegen een bepaalde termijn niet betaald werd. Deze verwittiging dient bij aangetekend schrijven te gebeuren, zodat men hiervan een bewijs in handen heeft.

Kan de aannemer bepaalde goederen die hij al heeft geleverd nog terughalen wanneer hij niet betaald werd? In principe gebeurt de eigendomsoverdracht van de goederen bij het afsluiten van de overeenkomst, dit betekent dat de goederen die de aannemer op de bouwplaats van de klant heeft geleverd, eigendom van de klant zijn. Men kan in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden een clausule van eigendomsvoorbehoud inlassen die bepaalt dat de goederen pas eigendom van de klant worden wanneer de goederen volledig betaald werden. Deze clausule telt echter niet voor goederen die onroerend door bestemming zijn geworden, dit wil zeggen voor goederen die reeds werden vastgehecht aan het gebouw of die in het gebouw werden verwerkt.

De aannemer die niet betaald wordt zal zich uiteindelijk tot de rechtbank moeten wenden om een vonnis te bekomen waarbij de klant veroordeeld wordt om de factuur te betalen. In theorie heeft de aannemer 30 jaar de tijd om te proberen de betaling van de aannemingsprijs te bekomen.

1.6.3 Opleveringen De oplevering is het moment waarop de bouwheer de werken die werden uitgevoerd door de aannemer aanvaardt, dit betekent dat hij zich akkoord verklaart met de manier waarop de werken werden uitgevoerd. De aanvaarding van de werken door de bouwheer kan stilzwijgend (bv. de bouwheer neemt de werken in gebruik of betaalt het saldo van de aannemingsprijs zonder enig voorbehoud) of uitdrukkelijk (bv. door het opstellen van een PV) gebeuren. Er worden twee soorten opleveringen onderscheiden, de voorlopige en de definitieve.

De voorlopige oplevering is het moment waarop de bouwheer de werken die zijn beĂŤindigd, in ontvangst neemt. Bouwheer, aannemer en architect gaan ter plaatse na of alle werken conform de plannen en de bestekken werden uitgevoerd, welke termijn hiervoor nodig was en er wordt een PV opgemaakt waarin alle opmerkingen worden genoteerd. Men gaat er meestal van uit dat gebreken die zichtbaar waren tijdens de voorlopige oplevering en waarvan niets wordt genoteerd in het PV, door de bouwheer werden aanvaard. Dit betekent dat hij daar later niet op kan terugkomen. Het is natuurlijk nog duidelijker wanneer in het PV uitdrukkelijk wordt vermeld dat bepaalde zichtbare gebreken geen probleem vormen voor de bouwheer. Er wordt ook vaak contractueel bepaald dat de 10-jarige aansprakelijkheid begint te lopen vanaf de voorlopige oplevering. Vanaf de voorlopige oplevering

158

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

gaat het risico (dit is het dragen van de gevolgen wanneer het gebouw vergaat of schade lijdt door overmacht, zoals brand, een natuurramp of diefstal met inbraak) over van de aannemer op de bouwheer. Vanaf de voorlopige oplevering begint een waarborgtermijn te lopen tot aan de definitieve oplevering waarin de bouwheer opmerkingen kan maken omtrent gebreken die verborgen waren op het ogenblik van de voorlopige oplevering.

De definitieve oplevering houdt de goedkeuring van de werken in en grijpt een bepaalde periode na de voorlopige oplevering plaats. Vanaf de definitieve oplevering blijft de aannemer nog aansprakelijk voor gebreken die het geheel of gedeeltelijk tenietgaan van het gebouw tot gevolg kunnen hebben en voor verborgen gebreken. Partijen kunnen de termijn waarbinnen de aannemer aansprakelijk blijft voor lichte verborgen gebreken contractueel vastleggen en doen dit dan ook bij voorkeur (bv. 1 jaar). Het is ook mogelijk dat er slechts één oplevering plaatsvindt, dit zal dan onmiddellijk de definitieve oplevering zijn. Dit is zeker het geval voor kleinere werken. Bovendien is het mogelijk, zoals hierboven gezegd, dat de oplevering stilzwijgend gebeurt doordat de bouwheer bv. de uitgevoerde werken in gebruik heeft genomen, zonder hier enige opmerking over te maken.

1.7. Einde van de aannemingsovereenkomst Naast de algemene manieren waarop een overeenkomst beëindigd wordt , zoals het uitvoeren van de overeenkomst, beëindiging door wederzijdse toestemming, een ontbinding van de overeenkomst door de rechtbank, zijn er in het burgerlijk wetboek twee specifieke manieren opgenomen waarop een aannemingsovereenkomst ook kan beëindigen, dit is de eenzijdige opzegging door de bouwheer en het overlijden van de aannemer.

1.7.1 Eenzijdige opzegging door de bouwheer De mogelijkheid is wettelijk voorzien dat de bouwheer een aanneming tegen vaste prijs eenzijdig beëindigt op voorwaarde dat hij de aannemer een schadevergoeding betaalt. Deze schadevergoeding moet de aannemer vergoeden voor zijn uitgaven, zijn arbeid en al wat hij bij de aanneming had kunnen winnen.

Het is mogelijk dat in het aannemingscontract van deze wettelijke bepaling wordt afgeweken, door te bepalen dat de bouwheer niet de mogelijkheid heeft de overeenkomst eenzijdig op te zeggen of door de hoogte van de te betalen schadevergoeding reeds op voorhand contractueel vast te leggen.

1.7.2 Overlijden van de aannemer Het overlijden van de aannemer maakt van rechtswege een einde aan de aannemingsovereenkomst.

De bouwheer moet na het overlijden aan de erfgenamen de waarde betalen van het gedane werk en van de in gereedheid gebrachte bouwstoffen en dit naar evenredigheid van de bij de overeenkomst bedongen prijs, voor zover de werken en de bouwstoffen hem van nut kunnen zijn.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

159

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

1.8. Wet Breyne Wanneer men een overeenkomst afsluit tot eigendomsovergang van een te bouwen of in aanbouw zijnd huis of appartement of een overeenkomst waarbij de verbintenis wordt aangegaan om een huis of een appartement te bouwen, te doen bouwen of te verschaffen is de wet Breyne van toepassing wanneer het huis of het appartement tot huisvesting of tot huisvesting en beroepsdoeleinden is bestemd en de koper of de opdrachtgever verplicht is voor de voltooiing van het gebouw één of meer stortingen te doen.

De wet is ook van toepassing op een overeenkomst tot eigendomsovergang waarbij de verbintenis wordt aangegaan een huis of appartement, bestemd voor huisvesting of voor beroepsdoeleinden en huisvesting te verbouwen of uit te breiden wanneer de totale prijs van de verbouwings- of uitbreidingswerken ten minste 80% van de verkoopprijs van het onroerend goed, waarvan de eigendom wordt overgedragen, bedraagt en hoger is dan 18.600 euro en de waarbij de koper of de opdrachtgever volgens de overeenkomst verplicht is voor de voltooiing van deze werken één of meer stortingen te doen.

Overeenkomsten afgesloten volgens de wet Breyne dienen schriftelijk te worden opgesteld en verplicht een aantal bepalingen bevatten.

Bouwunie heeft samen met Test-Aankoop een modelcontract algemene aannemingsovereenkomst voor de bouw van een woning opgesteld. Dit modelcontract kunnen de leden downloaden via de ledentoepassing op www.bouwunie.be.

Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheden Wanneer een aannemer een overeenkomst afsluit en een werk aanneemt, wordt van hem verwacht dat hij dit werk volgens de bouwvergunning en de bijgevoegde plannen, volgens het contract en de aanwijzingen van de bouwheer en de architect en volgens de regels van de kunst uitvoert.

Bovendien stelt de rechtspraak dat de aannemer de werken niet zomaar mag uitvoeren, maar dat hij verplicht is de bouwheer eventuele fouten of mankementen te signaleren. Wanneer de aannemer meent dat de bouwheer hem vraagt iets uit te voeren dat volgens hem indruist tegen de regels van het goed vakmanschap, dient hij hiervan de bouwheer te verwittigen en uitdrukkelijk voorbehoud te maken. Ook voor gebrekkig materiaal kan de aannemer aansprakelijk worden gesteld. Wanneer de architect materialen heeft voorgeschreven die gebreken vertonen, daar waar de technische beroepskennis van de aannemer hem in staat stelt deze vergissing in het lastenboek vast te stellen, dan handelt de aannemer foutief indien hij deze gebrekkige materialen toch zou verwerken. De aannemer heeft dus een adviesplicht naar zijn opdrachtgever toe. Wanneer de aannemer een specialist is, is zijn adviesplicht nog groter. Zorg ervoor dat u van de verwittigingen een bewijs in handen heeft, zodat u bij latere betwistingen kan aantonen dat u de bouwheer van de risico’s heeft verwittigd.

Wanneer de werken die de aannemer zou moeten uitvoeren echter de stevigheid van het gebouw in het gedrang zouden brengen, moet de aannemer weigeren deze uit te voeren.

160

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Wanneer de aannemer zijn werk heeft uitgevoerd, moet de bouwheer het werk onderzoeken en nagaan of er geen gebreken zijn, alvorens hij het werk aanvaardt. Wanneer de bouwheer van oordeel is dat het werk niet goed werd uitgevoerd en dat het gebreken vertoont, moet hij deze voor de aanvaarding protesteren. Dit geldt enkel voor de zichtbare gebreken. Opdat een gebrek als zichtbaar zou kunnen beschouwd worden, moet zelfs een leek het, zonder bijstand van een deskundige, kunnen zien. Zichtbare gebreken die echter de stabiliteit van het gebouw in het gedrang kunnen brengen, en bijgevolg de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer met zich meebrengen, zijn niet gedekt door de aanvaarding.

Hoever reikt de aansprakelijkheid van de aannemer voor verborgen gebreken, dit zijn gebreken die de bouwheer op het ogenblik van de aanvaarding niet kon opmerken? Voor verborgen gebreken die de stevigheid van het bouwwerk aantasten, geldt de tienjarige aansprakelijkheid. Voor de zogenaamde “lichte verborgen gebreken”, dit zijn gebreken die de stevigheid van het gebouw niet in het gedrang brengen, geldt dat de aannemer niet langer dan 10 jaar na de oplevering kan aansprakelijk gesteld worden.

Bouwunie heeft over de aansprakelijkheid van de aannemer een informatieve brochure uitgebracht, getiteld “Aansprakelijkheden in de bouwsector: 10 jaar met zorgen op uw dak?” Bouwunie-leden kunnen deze brochure bestellen via tel. 02 588 11 00 of info@bouwunie.be.

Hoofdstuk 3.

Buitengerechtelijke geschillenbeslechting – de Verzoeningscommissie Bouw Op 7 februari 2001 hebben Bouwunie, de Confederatie Bouw, Test-Aankoop en de Federatie van Architecten van België officieel de verzoeningscommissie bouw boven de doopvont gehouden. Nadien is ook NAV, de Vlaamse Architectenorganisatie, toegetreden.

Waarom een Verzoeningscommissie Bouw?

Conflicten in de bouw doen zich dagelijks voor. Bouwheren die niet tevreden zijn over het geleverde werk door de aannemer of de architect. Aannemers die vruchteloos op hun geld wachten. Bijna altijd handelt het over technische geschillen, discussies over de conceptie of de kwaliteit van het uitgevoerde werk. Wanneer de partijen dan een beroep doen op de rechtbank in de hoop op een snelle en efficiënte manier hun geschil te kunnen beëindigen, komen ze maar al te vaak bedrogen uit. Alvorens zich over de grond van de zaak te kunnen uitspreken, moeten de rechters immers bijna altijd een deskundige aanstellen die het probleem ter plaatse komt bekijken. De klachten over de werking van het gerecht nemen voor bouwgeschillen dan ook schrikwekkende vormen aan. Termijnen van 5 à 10 jaar procederen, gerechtskosten die het veelvoudige zijn van de inzet van het geschil, deskundigen die jarenlang talmen of helemaal niet deskundig zijn,…

Wat is de Verzoeningscommissie Bouw?

Zoals de naam het zelf zegt probeert de verzoeningscommissie de partijen te verzoenen, doch niet zonder stok achter de deur. De verzoeningscommissie hoort de klachten en wanneer ze dit technisch

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

161

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

nodig vindt, doet ze een beroep op één van haar deskundigen. Deze komt ter plaatse en probeert een voorstel te formuleren waarin alle partijen zich kunnen terugvinden. Centraal staat dus zijn verzoeningsrol. Lukt dit echter niet, dan schrijft de deskundige-bemiddelaar zijn vaststellingen en besluiten neer in een verslag dat partijen achteraf in principe niet meer kunnen betwisten. Dergelijk verslag wordt een “derde-bindend-advies” genoemd.

Een procedure voor de verzoeningscommissie is bijgevolg geen verloren tijd en biedt een belangrijke meerwaarde voor partijen : het technisch bindend advies van de experten-bemiddelaars. Wanneer partijen niet tot een verzoening komen en zich alsnog tot de rechter wenden, zal deze in principe geen nieuwe expert moeten aanstellen, maar zich onmiddellijk kunnen buigen over de juridische kant van de zaak.

Wie kan er een beroep op doen en waarom er een beroep op doen?

De verzoeningscommissie wil geschillen oplossen die zich voordoen tussen een particuliere bouwheer, zijn architect en de aannemers die de bouw hebben uitgevoerd. De verzoeningscommissie garandeert de partijen een snelle en efficiënte behandeling van hun geschil. Partijen die een beroep doen op de verzoeningscommissie kunnen zich niet verschuilen achter allerhande procedureslagen om het geschil nodeloos lang te rekken. Bovendien kan de verzoeningscommissie een beroep doen op gespecialiseerde deskundigen-bemiddelaars, elk in hun domein, die hun medewerking hebben toegezegd. De verzoeningscommissie richt zich dan ook tot bouwheren, aannemers en architecten die zo goed mogelijk willen samenwerken om tot een kwaliteitsvol bouwproduct te komen. Wanneer er zich tijdens het bouwproces toch een probleem zou voordoen waar ze niet op eigen houtje uitgeraken, biedt de verzoeningscommissie een snelle oplossing. Wanneer een bouwheer in zee gaat met een architect en een aannemer die bereid zijn eventuele geschillen aanhangig te maken voor de verzoeningscommissie, kan de bouwheer er van op aan dat aannemer en architect al het mogelijke zullen doen om een hoge kwaliteit aan te bieden. De aannemers en architecten van hun kant weten dat de bouwheer geen technische problemen zullen “uitvinden” om het betalen van de factuur op de lange baan te schuiven. Zelfs wanneer de deskundige-bemiddelaar er niet in slaagt partijen te verzoenen, hebben ze nog een belangrijke tijdswinst geboekt. De aanstelling van een gerechtelijke deskundige voor de rechtbank kan immers meestal worden vermeden.

Hoe maak ik er gebruik van?

Bouwheer, aannemer(s) en architect moeten voorafgaandelijk schriftelijk hun akkoord hebben gegeven dat een geschil eerst aanhangig wordt gemaakt voor de verzoeningscommissie. Dit kan op 2 manier gebeuren : - Wanneer het contract wordt afgesloten met de architect en/of de aannemer wordt hierin al expliciet opgenomen dat wanneer een geschil zich zou voordoen, partijen akkoord zijn dat dit geschil eerst wordt voorgelegd aan de verzoeningscommissie.

- Wanneer dergelijke clausule niet werd opgenomen in het contract, kunnen partijen nog altijd beslissen wanneer een geschil ontstaat dit eerst voor te leggen aan de verzoeningscommissie.

De bevoegdheidsclausule die moet worden opgenomen in uw aannemingscontracten is te downloaden via de website www.bouwverzoening.be.

162

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Opgelet! Wanneer u als algemene aannemer deze bevoegdheidsclausule opneemt in uw contract met de bouwheer, moet u ervoor zorgen dat in uw contracten met uw onderaannemers deze clausule eveneens werd opgenomen. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat u als algemene aannemer uw conflicten met de bouwheer oplost via de verzoeningscommissie en daarna nog naar de gewone rechtbank moet voor uw geschil met uw onderaannemer.

Verloop van de procedure Wanneer er zich een geschil voordoet, kan elk van de partijen telefonisch of schriftelijk contact opnemen met het secretariaat van de Commissie. Deze partij krijgt dan een type-klachtenformulier met vragenlijst opgestuurd dat hij ingevuld terugstuurt samen met het dossier. Het secretariaat neemt dan onmiddellijk contact op met de andere betrokken partijen, die uitgenodigd worden hun dossier over te maken.

Op een inleidingszitting wordt overgegaan tot de aanstelling van een deskundige als er een technisch onderzoek nodig is. Wanneer een partij niet verschijnt, wordt hij geacht in te stemmen met hetzij het voorstel tot verzoening hetzij met de beslissing tot aanstelling van een expert-bemiddelaar. Wanneer een partij niet verschijnt op de door de expert-bemiddelaar belegde vergaderingen, word hij geacht in te stemmen met de vaststellingen die deze expert tijdens deze vergaderingen doet. Het voordeel van de procedure bestaat erin dat de partijen hun geschil persoonlijk, zonder bijstand van een advocaat, kunnen behartigen. Het gaat immers meestal om een zuivere technische aangelegenheid waarbij de competentie bij de mensen van het vak zelf ligt.

Meer informatie Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel, tel. 02 504 97 86 â&#x20AC;&#x201C; fax 02 504 97 84

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

163

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE Hoofdstuk 1. Veiligheid en welzijn 1.1. NAVB-Constructiv

Het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB Constructiv, het Preventie-instituut van de bouw) werd door de sociale partners uit de bouwsector in 1965 opgericht.

Sinds al die jaren staat NAVB Constructiv de werkgevers en werknemers van het bouwbedrijf met allerlei adviezen en raadgevingen bij.

NAVB Constructiv onderhoudt een rechtstreeks en permanent contact met de bouwplaatsen door middel van zijn plaatselijke adviseurs. De tussenkomst van deze adviseurs is niet repressief. Indien nodig wordt een beroep gedaan op de bevoegde officiële diensten.

De werking van NAVB Constructiv houdt o.m. het volgende in: - preventie: in dit kader moet minstens 15 dagen voor het begin van de werken de opening van een bouwplaats aan NAVB Constructiv medegedeeld worden (zie verder); - organisatie van doelgroepgerichte veiligheidscampagnes: begin 2006 kondigde NAVB Constructiv aan een nieuwe richting in te slaan door doelgroepgerichte campagnes te organiseren. Alle acties zullen een jaar lang toegespitst worden op één welbepaalde beroepsgroep. Het doel van deze aanpak bestaat erin het aantal arbeidsongevallen en beroepsziekten bij de doelgroep in kwestie drastisch terug te dringen. Om de nieuwe doelgroepgerichte aanpak een zo groot mogelijke kans op slagen te bieden, werd een overlegplatform opgericht: alle organisaties die begaan zijn met de veiligheid en het welzijn van de bouwvakkers bundelen hun krachten. De ondertekenaars van dit samenwerkingshandvest stappen als één blok naar de gekozen doelgroep, met acties die elkaar aanvullen en versterken en gecoördineerd worden door NAVB Constructiv, om zo een optimaal rendement te bekomen. Naast de organisaties van werkgevers en werknemers uit de bouwsector, maken o.a. deel uit van dit platform: de beroepsverenigingen van veiligheidscoördinatoren en van architecten, Prebes, arbeidsongevallenverzekeraars, externe diensten voor preventie en bescherming op het werk, de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg,… Na de dakwerkers in 2006-2007 en de wegenwerkers in 2007-2008, werd in 2008-2009 de afwerkingssector als doelgroep geselecteerd. In 2010-2011 werd de campagne voor het eerst gefocust op een gezondsheidshema: de risico’s van kwartsstof. Van september 2012 tot midden 2014 liep de campagne “Levering van bouwmaterialen”; zie verder http://navb.constructiv.be/nl/Campagnes_en_acties.aspx.

- bouwplaatsbezoeken: deze worden uitgevoerd door de adviseurs. Hun taak bestaat erin toe te zien op de uitvoering van de wettelijk verplichte veiligheidsvoorzieningen en desgevallend adviezen te verlenen.

164

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- informatie: NAVB Constructiv publiceert driemaandelijks dossiers en samen met de andere fondsen Constructiv e-news, en daarnaast nog een aantal folders, brochures, beroepsmonografieën, affiches,...

- uitvoeren van studies: de steeds verder evoluerende werkmethoden in de bouw brengen nieuwe risico’s met zich mee, die onderzoek en studie vergen.

Meer informatie: NAVB Constructiv, Koningsstraat 132 bus 4, 1000 Brussel, tel. 02 552 05 00, fax 02 552 05 05. www.constructiv.be – e-mail: navb@constructiv.be 1.2. Verplichte werkmeldingen in het kader van veiligheid Voor de verplichte voorafgaande melding van de werken aan de RSZ (artikel 30bis): zie deel 3 hoofdstuk 3 – “hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en aangifte van werken”.

Deze RSZ-werfmelding (30 bis) is slechts één van de verplichte werkmeldingen. Daarnaast zijn er, in het kader van de veiligheid, ook de volgende meldingen: - de melding inzake veiligheid en hygiëne (aan NAVB Constructiv): sedert 4 november 2011 ontvangt NAVB Constructiv deze gegevens automatisch op elektronische wijze via de toepassing “Aangifte van werken” op de RSZ-portaalsite www.socialsecurity.be; - de melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: - voor werken die langer dan 30 werkdagen duren en waar meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn; - voor werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - specifieke gevaarlijke werken (bv. valgevaar van 5 m, uitgravingen van 1,2 m of dieper,…) die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen, moeten eveneens gemeld worden; - de melding van asbestverwijderingswerken. Deze is verplicht voor: - alle werkzaamheden van asbestverwijdering of verwijdering van asbesthoudende materialen; - de werken van vervanging, onderhoud of van beperkte herstelling van buizen en leidingen waarvan de isolatie asbest bevat en die verricht worden met zg. “couveusezakken” (het gaat dan om ongebonden asbest); - de melding van werken in een hyperbare omgeving: voor werken waarin de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk; - de melding van zandstraalwerken: voor werkzaamheden van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij siliciumoxide bevatten.

Hieronder overlopen we de verschillende gevallen waarin een werkmelding vereist is. Wanneer u bijgevolg de werkmelding elektronisch verricht, is het versturen van de diverse papieren aangiftes naar de verschillende administraties niet langer vereist.

Melding aan NAVB inzake veiligheid en hygiëne De cao van 13 oktober 2011 heeft de verplichte melding aan het NAVB gewijzigd.

Sedert 4 november 2011 moet de melding aan NAVB Constructiv verplicht elektronisch gebeuren via de toepassing “Aangifte van werken” op de RSZ-portaalsite. De melding moet nog altijd ingediend worden voor de aanvang van de werken, maar niet meer 15 dagen op voorhand. De gegevens inzake

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

165

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

de bouwplaats, de aannemer(s) en de opdrachtgever zullen het NAVB automatisch elektronisch bereiken op de dag van de melding.

Melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen Wie moet melden?

Aannemer die als eerste de activiteiten op de bouwplaats uitoefent.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

- Werken waarvan de vermoedelijke duur van de werkzaamheden langer is dan 30 werkdagen en waar op één of meer ogenblikken meer dan 20 werknemers tegelijk aan het werk zijn; - Werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - Volgende gevaarlijke werken die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen: - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan gevaren van bedelving, wegzinken of vallen, waarbij die gevaren bijzonder vergroot worden door de aard van de werkzaamheden of van de toegepaste procédés of door de omgeving van de arbeidsplaats of de werken. Als bijzonder vergrote gevaren wordt beschouwd: - valgevaar van 5 meter of meer, - graven of werken aan putten van meer dan 1,2 meter diepte, - werken in de nabijheid van drijfzand of slib, - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan chemische of biologische agentia die een bijzonder risico voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers inhouden; - elk werk met ioniserende stralingen; - werkzaamheden in de nabijheid van elektrische hoogspanningslijnen of –kabels of van leidingen onder een inwendige druk van 15 bar of meer; - bijzondere, ongezonde en/of hinderlijke werken, tenzij kleine onderhouds- of herstelwerken; - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan een risico op verdrinking; - ondergrondse werken en tunnelwerken; - werkzaamheden met duikuitrusting; - werkzaamheden onder overdruk; - werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt; - werkzaamheden in verband met de montage of demontage van zware geprefabriceerde elementen.

Wanneer melden?

Uiterlijk 15 dagen voor de werken worden aangevangen, tenzij het niet haalbaar is. De melding dient ten laatste de dag voor het begin van de werken te gebeuren.

166

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Melding van asbestverwijderingswerken Wie moet melden?

Aannemer die de werken uitvoert.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

Werken waarbij werknemers tijdens hun werk (kunnen) worden blootgesteld aan stof afkomstig van asbest of asbesthoudende materialen.

Wanneer melden?

14 dagen voor de aanvang van de werken en telkens wanneer zich ten opzichte van de oorspronkelijke melding belangrijke veranderingen in het gebruik van asbest voordoen.

Formaliteiten bij asbestverwijderingswerken, bv. de verwijdering van leidingen vervaardigd in asbestcement of van asbestleien

Voor de verwijdering van leidingen vervaardigd in asbestcement of van asbestleien bij dakrenovatie zijn er geen bijzondere certificaten of erkenningen vereist voor de aannemer. Asbestcement is immers asbest in gebonden toestand. De verwijdering van dergelijk asbesthoudend materiaal kan gebeuren via de “methode van de eenvoudige handelingen”.

Het is dus niet nodig een erkenning te hebben van de FOD Waso voor de verwijdering van gebonden asbest zoals voor losgebonden asbest. Asbest in gebonden toestand mag verwijderd worden door een gewoon bouwbedrijf, maar de werknemers die deze asbesthoudende materialen verwijderen, moeten een opleiding gevolgd hebben met jaarlijkse herhaling. Daarnaast moet ook aan de andere voorwaarden voldaan worden. Het aantal asbestvezels mag een bepaalde concentratie niet overschrijden, er moet een melding gebeuren aan Toezicht Welzijn op het Werk, het asbestmateriaal mag enkel met manueel gereedschap verwijderd worden (geen slijpen of boren om stof te vermijden), het afval in speciale zakken afvoeren met een label “asbesthoudend materiaal”, de juiste P.B.M.’s gebruiken (o.a. wegwerpoverall, stofmasker P3,…), de Externe dienst moet de betrokken werknemers opvolgen,…. Voor het volgen van de nodige opleiding door uw arbeiders dient u de lokale FVB-regio te contacteren.

Melding van werken in een hyperbare omgeving Wie moet melden?

Aannemer die de werken uitvoert.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

Werken waarbij de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan ten minste 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk (bv. duikwerkzaamheden, werken in persluchtcaissons).

Wanneer melden?

14 dagen voor de geplande aanvang van de werken.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

167

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Melding van zandstraalwerken Wie moet melden?

Aannemer die de werken uitvoert.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

Werken van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij silicium bevatten.

Wanneer melden?

10 dagen voor de aanvang van de werken.

In het kader van de reglementering inzake de veiligheidscoördinatie moet een kopie van de voorafgaande kennisgeving zichtbaar op de bouwplaats op een voor het personeel gemakkelijk toegankelijke plaats worden aangeplakt, ten minste 10 kalenderdagen voor de aanvang van de werken.

In geval van onvoorziene of dringende werken, of in het geval de periode tussen de ontvangst van de opdracht en de datum van de effectieve aanvang van de werken niet toelaat de kennisgeving binnen de gestelde termijnen te verrichten, wordt de voorafgaande kennisgeving vervangen door een mededeling aan de lokale dienst Toezicht op het Welzijn op het Werk, gedaan ten laatste de dag zelf van het begin van de werken via een geschikt middel (fax, e-mail,…).

Ook in dit geval dient een kopie van de mededeling op de bouwplaats te worden aangeplakt, ten laatste de dag van het begin van de werken.

1.3. De vuurvergunning De vuurvergunning wordt opgesteld ter voorkoming van brand- en explosiegevaar bij het werken met naakte vlam zoals laswerken, zuurstofsnijbranden, slijp- en snijwerken.

In de vuurvergunning worden voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van brand opgelegd. Deze maatregelen dienen genomen te worden door de bouwheer of het bedrijf waar de werken uitgevoerd worden en door de uitvoerende aannemer of de uitvoerders van de werken.

Het is de bouwheer die de vuurvergunning oplegt aan de aannemers, onderaannemers en aan zijn eigen onderhoudsploegen wanneer deze werken uitvoeren met naakte vlam. De bouwheer heeft deze verplichting aangegaan tegenover zijn brandverzekeraar. Indien hij deze verplichting niet naleeft, dient hij bij brandschade tengevolge van de werken zelf een gedeelte van de schade te dragen.

Modelformulieren van een vuurvergunning zijn verkrijgbaar bij o.a. ANPI Brand- en Diefstalpreventie, tel. 010 47 52 11; www.anpi.be.

168

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

1.4. Van ARAB naar Codex Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) werd goedgekeurd in de jaren 19461947. Op dat moment had dit reglement tot doel alle reglementaire en algemene bepalingen betreffende de gezondheid en de veiligheid van de werknemers, die over een groot aantal besluiten verspreid waren, in één enkele tekst bijeen te brengen en te coördineren. In de loop van zijn 50-jarig bestaan is het ARAB onder invloed van allerhande factoren herhaaldelijk ingrijpend gewijzigd. Onder deze factoren kunnen o.m. vernoemd worden: de evolutie van de Europese wetgeving, de technologische evolutie, de staatshervorming en een groeiende aandacht voor psychosociale aspecten bij de arbeid.

De nieuwe reglementering heeft een duidelijke structuur gebaseerd op een hiërarchie: wet, codex en indicatieve richtlijnen. Vroeger zag de hiërarchie er anders uit. Toen bestond de filosofie eruit om alles tot in detail in de reglementaire teksten te gieten. De reglementering zelf was opgebouwd in twee niveaus: de wet van 10 juni 1952 en haar uitvoeringsbesluiten, het ARAB. Probleem was echter dat niet alle voorkomende gevallen kunnen voorzien worden en dat deze structuur niet toelaat om kort op de bal te spelen. De reglementering holt achter de evoluties aan. Daarom werd bij de herstructurering gekozen voor 3 niveaus.

Het eerste niveau vormt de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Daarin worden de grote principes van preventie vastgelegd en de organen bepaald die deze preventie in de praktijk op de werkvloer brengen (preventiediensten, comité).

Daarna worden die principes omgezet in uitvoeringsbesluiten (het tweede niveau) die in grote lijnen de verschillende risicodomeinen behandelen (werkplaats, materieel, gevaarlijke stoffen, beschermingsmiddelen, enz.). Hierin worden meer concrete doelstellingen vastgelegd. Dit is de Codex over het welzijn op het werk. De doelstellingen gelden voor elke situatie zodat iedereen zich eraan moet houden. Afwijkingen zijn niet nodig.

Het is de taak van elke werkgever om de doelstellingen, geformuleerd in de Codex, te halen. De manier waarop ligt niet vast. Om dit te ondersteunen, worden er hulpmiddelen uitgewerkt: indicatieve richtlijnen (het derde niveau). De werkgevers worden niet verplicht deze te volgen maar diegenen die het wel doen, worden geacht de doelstellingen bepaald in de Codex, te hebben gehaald.

De herstructurering betekent niet louter dat het ARAB wordt herschreven in de Codex en dat de oude wet (van 10 juni 1952) werd vervangen door een nieuwe (van 4 augustus 1996). Een aantal bepalingen die nu in het ARAB staan, kunnen in de toekomst net zo goed naar de wet of eventueel naar een indicatieve richtlijn worden overgeheveld.

Toepassingsgebied De wet is in het algemeen van toepassing op werkgevers en werknemers. Naast de klassieke opvatting van het begrip werknemer (een persoon met een arbeidsovereenkomst) worden ook de volgende categorieën van personen als werknemers beschouwd:

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

169

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- personen die anders dan krachtens een arbeidsovereenkomst arbeid verrichten, onder het gezag van een andere persoon (bv. tewerkgestelde werklozen); - personen die een beroepsopleiding volgen waarin een praktijkervaring voorzien is onder de vorm van arbeid; - personen die verbonden zijn door een leerovereenkomst middenstand of in het kader van het industrieel leerlingwezen hun opleiding ontvangen; - stagiairs; - leerlingen en studenten die een studierichting volgen waarvan het opleidingsprogramma voorziet in een vorm van arbeid in de onderwijsinstelling.

In tegenstelling tot de vroegere wet van 10 juni 1952 omvat het toepassingsgebied dus ook leerlingen en studenten, alsook de familieondernemingen.

De wet van 4.08.1996 beoogt eveneens de zelfstandigen maar dan enkel in de mate dat er interferentie bestaat met werknemers, bv. op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, dus wanneer de zelfstandige voor of samen met een andere onderneming werkt.

Algemene preventiebeginselen De werkgever dient een welzijnsbeleid te voeren. Bij het uitwerken van dit beleid moet hij een aantal beginselen volgen, de preventieprincipes: - risico’s voorkomen; - de evaluatie van risico’s die niet kunnen worden voorkomen; - de bestrijding van risico’s aan de bron; - de vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet of minder gevaarlijk is; - voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming; - de aanpassing van het werk aan de mens, met name wat betreft de inrichting van de werkposten, en de keuze van werkuitrusting en de werk- en productiemethoden, met name om monotone arbeid en tempogebonden arbeid draaglijker te maken en de gevolgen daarvan voor de gezondheid te beperken; - zoveel mogelijk de risico’s inperken, rekening houdend met de ontwikkeling van de techniek; - de risico’s op een ernstig letsel inperken door het nemen van materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel; - de planning van de preventie en de uitvoering van het beleid m.b.t. het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk met het oog op een systeembenadering waarin o.a. volgende elementen worden geïntegreerd: techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en omgevingsfactoren op het werk; - de werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de daaraan verbonden overblijvende risico’s en de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken bij zijn indiensttreding en telkens wanneer dit in verband met de bescherming van het welzijn noodzakelijk is; - het verschaffen van passende instructies aan de werknemers en het vaststellen van begeleidingsmaatregelen voor een redelijke garantie op de naleving van deze instructies; - het voorzien in of het zich vergewissen van het bestaan van de gepaste veiligheids– en gezond-

170

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

heidssignalering op het werk, wanneer risico’s niet kunnen worden voorkomen of niet voldoende kunnen worden beperkt door de collectieve technische beschermingsmiddelen of door maatregelen, methoden of handelswijzen in de sfeer van de werkorganisatie.

De werkgever is verantwoordelijk voor de structurele planmatige aanpak van preventie, overeenkomstig de hogervermelde preventiebeginselen, door middel van een dynamisch risicobeheersingssysteem.

Elke werkgever dient te beschikken over een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk.

Aan het hoofd van deze dienst staat een interne preventieadviseur. In ondernemingen met minder dan 20 werknemers mag de werkgever zelf de functie van preventieadviseur vervullen. De interne dienst heeft o.m. als opdracht de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bij te staan in de uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie van het beleid bepaald door het dynamisch risicobeheersingssysteem.

In de hout- en bouwbedrijven tussen 20 en 50 werknemers of in bedrijven met minder dan 20 werknemers waar de werkgever niet zelf de functie van preventieadviseur vervult, moet de preventieadviseur “voldoende kennis” hebben van de wetgeving inzake welzijn. In de hout- en bouwbedrijven met 50 tot 200 werknemers moet een interne preventieadviseur niveau I of II aangesteld worden; in de bedrijven met meer dan 200 werknemers moet de preventieadviseur van niveau I zijn.

Indien de interne dienst niet al zijn opdrachten kan uitvoeren of indien hij de nodige deskundigheid niet of onvoldoende in huis heeft, moet aanvullend een beroep gedaan worden op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (zoals bv. Provikmo). In deze externe dienst zijn verschillende disciplines vertegenwoordigd, bv. arbeidsgeneesheren, ergonomen, veiligheidsingenieurs, enz.

In overleg met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk moet de werkgever een globaal preventieplan opstellen voor een termijn van vijf jaar waarin de te ontwikkelen en toe te passen preventieactiviteiten worden geprogrammeerd, rekening houdend met de grootte van de onderneming en de aard van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de onderneming. Dit globaal preventieplan omvat meer bepaald het volgende: - de resultaten van de identificatie van de gevaren en het vaststellen, nader bepalen en evalueren van de risico’s; - de vast te stellen preventiemaatregelen; - de te bereiken prioritaire doelstellingen; - de activiteiten die moeten worden verricht en de opdrachten die moeten worden uitgevoerd om deze doelstellingen te bereiken; - de organisatorische, materiële en financiële middelen die moeten worden aangewend; - de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen; - de wijze waarop het globaal preventieplan wordt aangepast aan gewijzigde omstandigheden; - de criteria voor de evaluatie van het welzijnsbeleid.

De werkgever moet in overleg met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk, ook een jaarlijks actieplan opstellen ter bevordering van het welzijn op het

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

171

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

werk, tijdens het volgende dienstjaar. Dit jaarlijks actieplan is gesteund op het globaal preventieplan en bepaalt: - de prioritaire doelstellingen in het kader van het preventiebeleid van het volgend dienstjaar; - de middelen en methoden om deze doelstellingen te bereiken; - de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen; - de aanpassingen die moeten aangebracht worden aan het globaal preventieplan ingevolge: - gewijzigde omstandigheden; - de ongevallen en incidenten die zich in de onderneming hebben voorgedaan; - het jaarverslag van de interne dienst van het voorbije burgerlijk jaar; - de adviezen van het comité voor preventie en bescherming op het werk tijdens het voorbije burgerlijk jaar.

De werkgever moet aan de leden van de hiërarchische lijn en aan de werknemers alle informatie geven in verband met de risico’s en de preventiemaatregelen (dit is een risicoanalyse) die van toepassing zijn op het niveau van de organisatie in zijn geheel, op het niveau van elke groep van werkposten of functies en op de individuele werkpost of functie die zij nodig hebben voor de uitoefening van hun taak of die zij nodig hebben voor de bescherming van hun veiligheid en gezondheid en deze van de andere werknemers. De werkgever moet hen eveneens de nodige informatie geven betreffende de noodprocedures en inzonderheid met betrekking tot de maatregelen die genomen moeten worden in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar, en met betrekking tot de eerste hulp, de brandbestrijding en de evacuatie van de werknemers.

De werkgever zorgt ervoor dat iedere werknemer een voldoende en aangepaste vorming i.v.m. het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk ontvangt die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie. Deze vorming wordt meer bepaald gegeven: - bij de indienstneming; - bij een overplaatsing of verandering van functie; - bij de invoering van een nieuw arbeidsmiddel of verandering van arbeidsmiddel; - bij de invoering van een nieuwe technologie.

Deze vorming wordt aangepast aan de ontwikkeling van de risico’s en aan het ontstaan van nieuwe risico’s en wordt indien nodig, op gezette tijden herhaald.

172

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

1.5. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen - veiligheidscoördinatie De welzijnswet van 4 augustus 1996 legt, in hoofdstuk 5, de wettelijke grondslag voor de uitvoering van de Europese richtlijn “Tijdelijke en mobiele bouwplaatsen” van 24 juni 1992.

Het uitvoeringsbesluit van 25 januari 2001 (Staatsblad 7 februari 2001) werd van kracht op 1 mei 2001. Inmiddels werd dit KB gewijzigd door het besluit van 19 december 2001 (BS 30.01.2002) dat de opleidingseisen van de coördinatoren vastlegt. Het KB van 19 januari 2005 (B.S. 27.01.2005) heeft de reglementering opnieuw gewijzigd door een onderscheid te maken al naargelang de bouwwerken een oppervlakte hebben van meer of minder dan 500 m². Dit nieuwe besluit werd van kracht op de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad, dus vanaf 27 januari 2005. Op 12 april 2006 verscheen in het Staatsblad opnieuw een wijziging: het KB van 22 maart 2006 wil vooral de verplichtingen van de mede-eigenaars in het geval van gebouwen in gedwongen mede-eigendom (bv. appartementen) i.v.m. het postinterventiedossier verduidelijken.

De krachtlijnen van de reglementering inzake de veiligheidscoördinatie kunnen als volgt samengevat worden: - De coördinator-ontwerp moet worden aangesteld tijdens de studiefase van het ontwerp van het bouwwerk. Hij wordt er onder meer mee belast de veiligheidsinstrumenten op te stellen (veiligheids- en gezondheidsplan, coördinatiedagboek en postinterventiedossier).

- De coördinator-verwezenlijking moet worden aangesteld voor de aanvang van de verwezenlijking van het bouwwerk, dus voor het verrichten van de eerste materiële activiteit op de bouwplaats.

- Indien het gaat om bouwwerken met een oppervlakte van 500 m² of meer, is het altijd de opdrachtgever (bouwheer) (dus ook de particuliere bouwheer) die verantwoordelijk is voor de aanstelling van de veiligheidscoördinator-ontwerp en –verwezenlijking.

- Indien het gaat om bouwwerken met een oppervlakte van minder dan 500 m², is het altijd een bouwdirectie die de veiligheidscoördinator moet aanstellen. Wanneer de tussenkomst van een architect wettelijk vereist is, moet in de fase-ontwerp, de bouwdirectie belast met het ontwerp (bv. architect, architect-ingenieur, interieurontwerper) de veiligheidscoördinator aanstellen. In de fase verwezenlijking moet de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering van de werken (dus eveneens de architect), de veiligheidscoördinator aanstellen. Wanneer de tussenkomst van een architect niet wettelijk vereist is, valt de aanstellingsverplichting op de bouwdirectie belast met de uitvoering (dit is een aannemer die een contractuele band heeft met de opdrachtgever en dus “hoofdaannemer” is. Een onderaannemer heeft geen contractuele band met de opdrachtgever en is dus géén bouwdirectie; de onderaannemer moet dus de coördinator niet aanstellen!).

- Het opstarten van een tijdelijke of mobiele bouwplaats moet aan de lokale Dienst van het Toezicht op het Welzijn op het Werk gemeld worden. De collectieve arbeidsovereenkomst van 13 oktober 2011 verplicht ook de bouwplaats in de meeste gevallen ook (elektronisch) te melden aan NAVB Constructiv.

- De zelfstandigen en de werkgevers die zelf activiteiten op de bouwplaats verrichten, moeten eveneens de regelgeving inzake het welzijn op het werk naleven.

- De coördinatoren dienen aan een aantal vereisten te voldoen, qua profiel en aanvullende vorming. Op de bouwplaatsen met een oppervlakte van 500 m² of meer waar werken met een verhoogd risico worden uitgevoerd of een grotere omvang hebben, moet de veiligheidscoördinator

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

173

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- -

- - -

ook gecertificeerd zijn (volgens de norm NBN EN ISO 17024). De certificatieprocedure moet opgestart worden voor 31 december 2008. Hiervoor zijn echter nog geen uitvoeringsbesluiten getroffen.

Op de bouwwerken < 500 m² kan de aannemer onder vereenvoudigde voorwaarden de coördinatie zelf uitvoeren.

De persoon die de functie van coördinator als zelfstandige wenst uit te oefenen, is verplicht een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid af te sluiten, Zo de coördinator als werknemer optreedt, komt deze verplichting zijn werkgever toe.

Op grote bouwplaatsen (groter dan 5.000 mandagen (of 2.500.000 euro) en 3 aannemers tegelijkertijd) dient een coördinatiestructuur te worden opgericht.

Onafgezien van het aantal aannemers dat zal betrokken worden bij de uitvoering van de werken is elk van hen ertoe gehouden de welzijnsreglementering toe te passen.

De kostprijs van de veiligheidsvoorzieningen dient expliciet in de offerte te worden vermeld.

1.6. Persoonlijke beschermingsmiddelen Volgens de algemene preventiebeginselen moet de werkgever eventuele risico’s opsporen en de nodige maatregelen treffen om te verhelpen. Daarbij moet hij wel een hiërarchie respecteren: enkel wanneer de risico’s niet uitgeschakeld kunnen worden aan de bron, of niet voldoende beperkt kunnen worden door maatregelen op het vlak van arbeidsorganisatie of door collectieve beschermingsmiddelen, moeten persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) gebruikt worden.

Enkele voorbeelden van PBM zijn: gehoorbescherming, veiligheidsbrillen, ademhalingsbescherming, veiligheidsschoenen,...

Alvorens een PBM te kiezen moet de werkgever een schriftelijke beoordeling opmaken met een risico-analyse van de werkzaamheden, een omschrijving van de kenmerken van de PBM en een evaluatie van de kenmerken van de PBM die beschikbaar zijn. Voor het opstellen van die schriftelijke beoordeling dient het advies van de preventie-adviseur en van de arbeidsgeneesheer te worden gevraagd.

De werkgever moet de PBM gratis ter beschikking stellen en moet instaan voor onderhoud, herstelling en vervanging ervan.

Bij de aankoop van PBM moet een strikte procedure worden gevolgd; de bestelbon moet o.a. vermelden dat de PBM moet voldoen aan het CE-merk en aan eventuele bijkomende voorwaarden wat betreft preventie.

Daarnaast zijn er nog de verplichting tot raadpleging, informatie en instructie van de werknemers.

174

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 2.

Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB)

Werking van het WTCB Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf - kortweg WTCB genoemd - is een onderzoekscentrum dat, op aanvraag van de bouwsector, in 1960 opgericht werd. Het Centrum staat ten dienst van de bouwprofessionelen, momenteel 70.000 bouwondernemingen, waarvan de overgrote meerderheid KMO’s.

Het WTCB heeft de volgende drie hoofdopdrachten: - het verrichten van wetenschappelijk en technisch onderzoek ten behoeve van zijn leden - het verlenen van technische voorlichting, bijstand en advies aan zijn leden - het bijdragen tot de algemene innovatie en ontwikkeling in de bouwsector, met name door middel van contractonderzoek op aanvraag van de industrie en de overheid.

Wat het collectief onderzoek betreft, berust de originaliteit ervan, enerzijds in het feit dat deze gestuurd wordt vanuit de sector zelf via 15 Technische comités (waarvan er 11 vakgebonden zijn en 4 horizontale materies bestrijken) waarin meer dan 450 aannemers en deskundigen actief zijn, en anderzijds in zijn multidisciplinair karakter, hetgeen te danken is aan de geïntegreerde werking van de verschillende afdelingen en diensten binnen het onderzoek en aan hun actieve samenwerking met industrie en universiteiten.

De informatieoverdracht gebeurt op technisch vlak, op het vlak van de kwaliteit, op het vlak van de planning, alsook van de toegepaste informatica, dit via de 25 à 30.000 jaarlijkse individuele contacten, via databanken, publicaties, cursussen/voordrachten en andere vormingsactiviteiten.

Meer informatie kantoren Lozenberg 7, 1932 St.-Stevens-Woluwe, tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12 technisch advies, communicatie, kwaliteit, toegepaste bouwinformatica, planningtechnieken, ontwikkeling en innovatie www.wtcb.be of www.bbri.be - e-mail: info@bbri.be vragen ivm. WTCB-publicaties: e-mail: publ@bbri.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

175

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

proefstation Avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette, tel. 02 655 77 11 - fax 02 653 07 29 onderzoek, laboratoria, vorming, documentatie, bibliotheek Dienst Bijdragen Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel, tel. 02 545 56 91 - fax 02 511 10 10 De aan het WTCB te betalen bijdrage wordt bepaald in functie van de loonmassa in het bedrijf. Zelfstandigen moeten jaarlijks een minimumbijdrage betalen.

Demonstratie- en informatiecentrum Marktplein 7 bus 1 3550 Heusden-Zolder tel. 011 22 50 65 - fax 02 725 32 12

Hoofdstuk 3. Het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW) Het OCW helpt de bedrijven en de overheid oplossingen te vinden voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van een efficiĂŤnte en degelijke wegeninfrastructuur onder optimale economische randvoorwaarden, alsmede voor de veiligheids-, mobiliteits- en milieuproblemen die het moderne wegtransport stelt.

De sleutelwoorden waarrond de kernactiviteiten van het Centrum zijn opgebouwd, zijn: - onderzoek, ontwikkeling en toepassing op het gebied van wegontwerp, wegenbouw, wegenonderhoud, verkeersveiligheid, mobiliteit en milieuvriendelijke wegenbouw, ten behoeve van wegenbouwbedrijven en wegbeherende overheden; - dienstbetoon aan de wegenbouwbedrijven, de bevoegde nationale, gewestelijke en plaatselijke overheden, producenten van materialen en materieel, keurings-, certificatie- en normalisatieinstellingen, het onderwijs in alle vormen en op alle niveaus, adviesbureaus en ontwerpers, en keurings- en beproevingslaboratoria.

Activiteiten - toegepast onderzoek verrichten; - standaardproeven, tegenproeven en expertises verrichten, alsook specifieke studies en proeven voor nieuwe producten, nieuwe aanleg- of onderhoudstechnieken en nieuw materieel; voor verscheidene van die proeven heeft het OCW een Belac-accreditatie en een erkenning van de FOD Economie, KMO, middenstand en energie; - alle nuttige informatie, met name de onderzoeksresultaten, verspreiden via handleidingen en praktijkgidsen, meetmethoden, researchverslagen, de OCW-Mededelingen, voordrachten, studiedagen, deelname aan tentoonstellingen, open dagen, enz.; - technische, organisatorische en documentaire bijstand verlenen en software ontwikkelen; - opleidingen geven en technologie overdragen; - meewerken aan het vastleggen van regels, voorschriften en normen op nationaal en inter­ nationaal niveau, en aan certificatie (inzonderheid van kwaliteitszorgsystemen); - helpen bij het opzetten van kwaliteitszorgsystemen in de wegenbouw.

176

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

OCW Maatschappelijke zetel: Woluwedal 42, 1200 Brussel, tel. 02 775 82 20 - fax 02 772 33 74 Laboratoria: - Fokkersdreef 21, 1933 Sterrebeek, tel. 02 766 03 00 - fax 02 767 17 80 - Av. Lavoisier 14, 1300 Wavre, tel. 010 23 65 00 â&#x20AC;&#x201C; fax 010 23 65 05 internet: http://www.brrc.be

Hoofdstuk 4. Het Technisch Centrum der Houtnijverheid

Het TCHN heeft als opdracht: technische en wetenschappelijke steun verlenen op alle belangrijke gebieden van de hout- en meubelsector.

De huidige activiteiten van het TCHN behelzen hoofdzakelijk drie hoofdthemaâ&#x20AC;&#x2122;s: - dienstverlening aan de industrie (technologisch advies en veiligheid), - productcertificatie, - individueel of collectief onderzoek.

Een van de belangrijkste activiteiten van het TCHN is advies geven aan de industrie. Daarvoor moet het TCHN deskundigheid verwerven en behouden op gebieden waar de industrie kennis nodig heeft die ze niet altijd volledig bezit.

Deze technische activiteiten houden onder andere in: - gericht antwoord geven op gestelde problemen, - proeven en advies voor de ontwikkeling van nieuwe producten of toepassingen, - normaliseringactiviteiten (oa de inhoud van de normen doorgeven aan de Belgische industrie), - de industrie op de hoogte houden van de huidige kennis.

Sinds enkele jaren al kent de productcertificatie een belangrijke uitbreiding.

Het TCHN certificeert alle producten op basis van hout en van de meubelsector: - kwaliteit: bouwproducten (ATG), - veiligheid: bouwproducten (CE-markering), meubels, speeltuigen, enz.

- milieu: PEFC, - reglementair: houten verpakkingen voor de internationale handel (ISPM15).

Alle bedrijven van de houtverwerkende sector kunnen een beroep doen op de veiligheidsdeskundigen met vragen over de wettelijke voorschriften van machines, de uitbouw van een veiligheidsbeleid, diverse preventieplannen, geluidsoverlast, noodplannen, enz.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

177

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Onderzoek was een van de eerste opdrachten van het TCHN en blijft een van zijn belangrijkste activiteiten.

Meer informatie TCHN, Hof ter Vleestdreef 3, 1070 Brussel, tel. 02 558 15 50, fax 02 558 15 89 e-mail: info@ctib-tchn.be internet: www.ctib-tchn.be

Hoofdstuk 5. Belgian Woodforum

Het Belgian Woodforum werd gesticht door de Belgische houtsector met als specifieke missie het promoten van hout en de producten op basis van hout. Hierbij onderlijnt het de talrijke redenen die de keuze voor hout rechtvaardigen en stelt het de informatie nodig voor zijn correcte toepassingen ter beschikking.

Meer info Het Arsenaal, Gebouw Q, Vrijwilligerslaan 2, 1040 Etterbeek Tel. 02 219 28 32 – fax 02 523 39 62 www.hout.be – www.woodforum.be

Hoofdstuk 6. FSC

Wat is FSC? De Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke, niet-gouvernementele organisatie die streeft naar verantwoord bosbeheer wereldwijd.

Verantwoord bosbeheer houdt rekening met het milieu, heeft een sociale dimensie en is economisch haalbaar.

FSC werd in 1993 opgericht door boseigenaren, de houtsector, sociale bewegingen en milieuorganisaties. Fair Timber is de vertegenwoordiger van FSC in België.

De FSC-bedrijvengroep De leden van de FSC-bedrijvengroep doen méér dan alleen maar FSC-hout aan te bieden. Zij ondersteunen actief maatregelen en initiatieven die tot doel hebben het bosbeheer op wereldschaal te

178

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

verbeteren. Daardoor worden ze door Fair Timber graag extra in de kijker gezet.

De leden verbinden er zich toe een beleid te voeren, gebaseerd op hun FSC-Actieplan, waardoor het aandeel ‘illegaal hout/papier’ afneemt en het aandeel gecertificeerde producten dat zij voorschrijven of verhandelen regelmatig toeneemt. Het Actieplan is aangepast aan de eigenheid van het bedrijf of organisatie en wordt gedefinieerd én opgevolgd in samenspraak met de verantwoordelijke van de FSC-bedrijvengroep voordat het engagement ondertekend wordt.

De leden van de FSC-bedrijvengroep zijn de economische locomotieven van de FSC-trein. Zij bieden de zekerheid dat zij een aanzienlijk aandeel FSC-producten in hun assortiment hebben, maar zich bovendien actief engageren om dat aanbod te vergroten.

De bedrijvengroep vormt een actief netwerk waarbij vanuit Fair Timber individuele en globale ondersteuning wordt verleend tot het realiseren van volgende doelstellingen: – de bekendheid van het FSC-label vergroten – de vraag naar FSC-producten verhogen – de kloof tussen vraag en aanbod verkleinen – economische belangen verdedigen (vzw Fair Timber) – de kennis van nieuwe houtsoorten vergroten.

Dit gebeurt door: – individuele ondersteuning van de leden (inhoudelijk/publicitair) – promotiemateriaal (low budget) – interactieve database website – begeleiding personeel – perscampagnes (gebruik campagnemateriaal) Lid worden kan alleen mits – een jaarlijkse engagementsverklaring en actieplan met meetbare objectieven – een jaarlijkse bijdrage.

Meer info: FSC België, St.-Michielslaan 47, 1040 Brussel, tel. 02 400 00 40 e-mail: info@fsc.be - website: www.fsc.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

179

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 7. CeDuBo: Centrum Duurzaam Bouwen

De vzw Centrum Duurzaam Bouwen (kortweg CeDuBo) is een informatie- en coördinatiecentrum gelegen in de voormalige badzaal op de mijnsite te Heusden-Zolder. Vanuit deze unieke locatie wenst CeDuBo het duurzaam bouwen op grote schaal te promoten en in praktijk te brengen. Hiervoor organiseert het centrum diverse activiteiten voor een zo groot mogelijk publiek. Een volledig overzicht per doelgroep vindt u in het menu op de website www.cedubo.be.

Op de benedenverdieping bevindt zich de permanente producttentoonstelling. Hierin worden in een 20-tal stappen alle fasen van het bouwproces overlopen. Thema’s zoals o.a. ruwbouw, isolatie, waterbeheer,… worden behandeld. Aan de hand van praktische aandachtspunten, maquettes op ware grootte en productinformatie van fabrikanten kunnen de bezoekers zich in een vrij technisch kader informeren over duurzaam bouwen. In deze clusters wordt ook steevast aandacht besteed aan toepassingen voor de renovatie van woningen U kan vragen stellen aan de balie en brochures meenemen uit de brochurekast duurzaam bouwen.

Ook kan u informatie meekrijgen van producten op aanvraag.

Centrum Duurzaam Bouwen wil duurzaam bouwen en het maatschappelijk debat hierover stimuleren. Dit kan enkel door samen te werken met alle belanghebbenden uit de bouwsector; architecten, ontwerpers, uitvoerders, fabrikanten, … en hen te overtuigen zich hiervoor te engageren. Ook de overheid met haar omvangrijk patrimonium heeft hier een voorbeeldfunctie en kan bovendien het proces versnellen door tal van stimuli, fiscale en andere.

Centrum Duurzaam Bouwen bereikt deze professionele belanghebbenden op verschillende manieren: - studiedagen - opleidingen voor uitvoerders - partnerships voor partner-exposanten CeDuBo organiseert verschillende workshops en studiedagen op maat van de professional. Wil u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen en begrijpen wat deze voor uw organisatie betekenen? Wilt u leren van uw vakgenoten? Wilt u zich verder ontwikkelen als professional? Neem deel aan een van de evenementen van CeDuBo: meer info vindt u op www.cedubo.be.

Meer informatie Centrum Duurzaam Bouwen vzw Ind.terrein De Schacht nr 1112 Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder, tel. 011 79 97 51 - fax 011 57 12 87 e-mail info@centrumduurzaambouwen.be of info@cedubo.be http://www.centrumduurzaambouwen.be

180

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 8. Kamp C: Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen

Eind april 2003 opende het Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen zijn deuren, een initiatief van de provincie Antwerpen met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Talrijke particuliere (ver)bouwers en professionelen vonden ondertussen de weg naar het centrum.

Vier doelstellingen Kamp C is een provinciaal domein van 10 ha groot dat een voortrekkersrol speelt op het gebied van duurzame ontwikkeling in het algemeen met specifieke aandacht voor het thema duurzaam bouwen en wonen. Het domein is onderverdeeld in een infozone en bedrijvenzone. Een deel van het domein van Kamp C beslaat bovendien een natuurgebied met een educatief wandelpad over duurzaam bosbeheer.

Infozone De infozone heeft als toegangspoort het algemene infocentrum. Hier kun je je aanmelden en word je doorverwezen naar het Infoloket en de bibliotheek voor meer informatie of kun je vanaf hier ook Expo C bezoeken. Doorheen de Expo bezoek je automatisch de authentieke Canadese blokhut en de Kempische Schuur. Vooraan het domein staat de ervaringswoning Casana.

Bedrijvenzone Organisaties en ondernemingen kunnen bij Kamp C seminaries en vergaderingen houden in het duurzaam bedrijvencentrum De Basis. Daarnaast biedt De Basis ook kantoorruimte en bouwgronden voor ondernemingen in de sector duurzaam bouwen en wonen.

Natuurzone De westelijke kant van Kamp C is natuurzone. Hier kan je het Mierenpad volgen waarbij je meer te weten komt over duurzaam bosbeheer.

Meer informatie Kamp C â&#x20AC;&#x201C; Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen van de provincie Antwerpen Britselaan 20, 2260 Westerlo, tel. 014 27 96 50 â&#x20AC;&#x201C; fax 014 27 96 69 e-mail: info@kampc.provant.be www.kampc.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

181

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 9. Milieu Hieronder vindt u een algemene inleiding. Voor een gedetailleerd overzicht van de verschillende wetgevingen verwijzen we u door naar de volgende websites: http://www.vlaanderen.be en http:// www.lne.be (thema’s => Vlarem en de milieuvergunning).

9.1. Milieu De Vlaamse milieureglementering Vlarem (bestaande uit Vlarem I en Vlarem IIbis) integreert de vroeger bestaande vergunningen (o.a. exploitatievergunning, lozingsvergunning, vergunning voor vernietiging van giftig afval, vergunning voor de verwijdering van afvalstoffen ...) in één enkele milieuvergunning.

Het Vlarem voert ook de koppeling van de milieu- en bouwvergunning in. Wanneer een bouwvergunning wordt afgeleverd voor een inrichting waarvoor tevens een milieuvergunning of melding vereist is, dan wordt de bouwvergunning geschorst zolang de milieuvergunning niet definitief is verleend of de melding niet is gebeurd en omgekeerd. Wanneer de milieuvergunning wordt geweigerd, dan vervalt de bouwvergunning automatisch en omgekeerd.

Alle “inrichtingen” (fabrieken, werkplaatsen, opslagplaatsen, machines, installaties, toestellen en handelingen) die hinderlijk zouden kunnen zijn voor het milieu of voor de mens zijn opgenomen in een lijst die in bijlage bij het Vlarem I is gevoegd, de zogenaamde indelingslijst. Het Vlarem I deelt al deze inrichtingen op in drie klassen. Inrichtingen van klasse 1 en 2 zijn vergunningsplichtig; inrichtingen van klasse 3 hebben een meldingsplicht. De meeste ondernemingen oefenen meer dan één hinderlijke activiteit uit. In dat geval is het steeds de procedure van de hoogste klasse die geldt.

Telkens men een onderneming die als hinderlijk wordt beschouwd wil exploiteren of veranderen, heeft men een meldingsplicht of moet men een milieuvergunning aanvragen. Met “exploiteren” bedoelt men: in werking stellen, in stand houden, het gebruiken van een inrichting, het lozen van afvalwater,...

Niet alleen uw onderneming valt onder de Vlarem-reglementering. Ook een bouwplaats kan op vlak van milieuwetgeving milieuvergunnings- of meldingsplichtig zijn.

182

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Vlaamse omgevingsvergunning Op 19 april 2013 heeft de Vlaamse regering een ontwerpdecreet goedgekeurd voor het indienen van de omgevingsvergunning. Die moet op termijn de stedenbouwkundige vergunning en milieuvergunning combineren.

De huidige vergunningverlening voor bouwwerken en verkavelingen zoals bepaald in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, en voor de exploitatie van ingedeelde inrichtingen in toepassing van het Milieuvergunningsdecreet wordt gebundeld in het Omgevingsvergunningsdecreet. Dit decreet integreert in de nieuwe vergunningsprocedure ook de behandeling van het milieueffectenrapport en van het omgevingsveiligheidsrapport. Bedrijven die een vergunningsplichtig project willen realiseren, zullen voortaan slechts één vergunningsaanvraag moeten indienen, gevolgd door slechts één openbaar onderzoek en één adviesronde, waarna de overheid één beslissing neemt, in principe geldig voor onbepaalde tijd. Een en ander moet leiden tot een efficiëntere vergunningsverlening met een maximale synergie van de te doorlopen stappen. Dat moet voor alle betrokkenen tijdwinst en een beter eindresultaat opleveren.

Op 25 april 2014 werd het decreet betreffende de omgevingsvergunning (dossier Vlaams Parlement) bekrachtigd en afgekondigd.

Op 6 juni 2014 verleende de Vlaamse regering haar principiële goedkeuring aan het na technisch nazicht aangepaste ontwerpbesluit tot uitvoering van het decreet van 25.04.2014 betreffende de omgevingsvergunning. Het ontwerp wordt nu voor advies aan de strategische adviesraden voorgelegd.

9.2. Het schildersafvalproject Schildersafval wordt beschouwd als gevaarlijk afval. Steeds minder schilders kunnen terecht op het containerpark en de gemeentelijk ophaaldienst wil het schildersafval ook niet meer meenemen. Het afval bij de klant laten is niet goed voor het imago van het bedrijf. Steeds meer schilders doen dan ook een beroep op een gespecialiseerde firma maar dit is natuurlijk een extra kost. Bouwunie heeft met het project “Borstel uw afval buiten” een systeem uitgewerkt waarmee de professionele schilders hun afval kunnen laten ophalen op een wettelijk correcte manier en dit aan een democratische prijs.

Ze werkt hiervoor samen met Van Gansewinkel.

Steeds strengere milieuwetgeving De milieuwetgeving wordt steeds strenger. Naast de problematiek van het gevaarlijk afval dient u een afvalstoffenregister bij te houden en jaarlijks een melding te doen van de geproduceerde afvalstoffen. Het project “Borstel uw afval buiten” is gemaakt op maat van de schilder-decorateur en houdt dan ook rekening met alle formaliteiten. De afvalophaler bezorgt u het formulier voor de jaarlijkse meldingsplicht en de facturen kan u bijhouden in het afvalstoffenregister.

Borstel uw afval buiten Bij de opstart van het project werd er nauwkeurig over gewaakt dat het voldeed aan de behoeften van de schilder-decorateur. Het verzamelen van het afval mag niet teveel ruimte in beslag nemen en het systeem moet ook toegankelijk zijn voor kleine bedrijven.

Hoe intekenen op het project?

U kan hiervoor contact opnemen met de klantendienst bij Van Gansewinkel via tel. 070/223 400 of e-mail sales.west@vangansewinkel.com.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

183

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 10. Kwaliteits- en veiligheidszorg 10.1. Kwaliteitszorg en ISO-certificering De snelle ontwikkeling en evolutie van nieuwe technieken en producten voor de bouw, werkmethoden en informatietechnieken wijzigen ingrijpend de bestaande gewoonten en de knowhow van de onderneming. Geconfronteerd met deze voortdurende uitdaging en met de steeds hogere eisen van de klanten is het aan de ondernemer om de organisatie van zijn diensten en van het uitgevoerde werk systematisch te verbeteren, teneinde de kwaliteit ervan blijvend te kunnen waarborgen.

De kwaliteitszorg wordt formeel vastgelegd in een kwaliteitssysteem, waarin de structuur, de verantwoordelijkheden en de procedures voor het uitvoeren van de kwaliteitszorg omschreven worden.

Het kwaliteitssysteem is opgebouwd uit gecontroleerde processen. Deze processen beschrijven de overdracht van informatie bij welbepaalde punten, om verder verwerkt te worden in instructies of beslissingen door de bedrijfsleiding. De documenten die deze informatie bevatten, worden beschreven in het systeem en verklaren zodoende welke informatie overgedragen wordt en wie erbij betrokken is op beleids- of toezichthoudend niveau.

De norm ISO-9001 (uitgave 2000) die sedert december 2003 definitief de versie van 1994 vervangt, legt de criteria vast waaraan gecertificeerde bedrijven moeten voldoen. Deze criteria worden aangevuld met de aanbevelingen uit de norm ISO-9004, die de verbetering van een kwaliteitsmanagementssysteem nastreven. Deze criteria steunen op de 8 principes van kwaliteitsbeheer, bepaald in de ISO-normen. Deze 8 principes zijn: klantgerichtheid, leadership, personeelsbetrokkenheid, procesbenadering, systeembenadering, voortdurende verbetering, beslissing op basis van feiten en een goede band met de leveranciers.

De “Belgian Construction Quality Society” (BCQS) werd enkele jaren geleden medeopgericht door het WTCB voor de vorming en de begeleiding van bouwbedrijven die een kwaliteitssysteem wensen in te voeren. Ook werden een aantal publicaties op het vlak van kwaliteitszorg uitgegeven.

Syntaxis

9000 9001 - 9002 - …: kwaliteit 14001 - …: milieu

Bijvoorbeeld - Bij biologische, fysico-chemische en thermische grondreiniging alsook tussentijdse opslag van gronden en levering gereinigde gronden is een ISO 9001 kwaliteitscertificaat vereist.

- Voor de activiteit van smeltlassen van metalen is een ISO 38 34 noodzakelijk.

Voor de volledige lijst van de publicaties en bestellingen kan men terecht bij de Dienst publicaties van het WTCB, Poincarélaan 79, 1060 Brussel, tel. 02 511 33 14 - fax 02 511 09 00 – publ@bbri.be Voor meer informatie omtrent de opleidingen en mogelijke dienstverlening door BCQS kan men terecht op tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12. - www.wtcb.be en www.bcqs.be

184

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

10.2. VCA - BeSaCC Wat is VCA? VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatieinstelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de eisen opgenomen in de VCA-checklist. VCA is gestart in Nederland. Sinds 1 september 1999 is ook een Belgische VCA-structuur operationeel binnen de koepel BeSaCC-VCA met het Uitvoerend Comité van Deskundigen (UCvD) als centraal orgaan.

Wat is BeSaCC? BeSaCC (Belgian Safety Criteria for Contractors) is een attesteringssysteem ontwikkeld door een aantal bedrijfssectoren, voor de attestering van ondernemingen die voldoen aan de criteria voor veilige onderaanneming. Bij BeSaCC gaat het om een attestering waarbij een groep van deskundigen (cel van deskundigen-CvD) aan de hand van een door de aanvrager opgesteld dossier nagaat of voldaan is aan de BeSaCC-criteria.

BeSaCC-attest of VCA-certificaat?

Elke onderneming waarvan de werknemers in een andere onderneming werken moeten uitvoeren, heeft baat bij het behalen van een attest of een certificaat. De keuze tussen een VCA-certificaat en een BeSaCC-attest hangt af van verschillende factoren zoals de eisen gesteld door de opdrachtgever, de aard van de risico’s of de eigen mogelijkheden van het bedrijf.

De vzw BeSaCC-VCA streeft naar een zo groot mogelijke complementariteit tussen beide systemen zonder afbreuk te doen aan de eigenheid van BeSaCC of VCA. De gehanteerde criteria zijn sterk gelijklopend en een overlegplatform ziet erop toe dat de criteria bij elkaar aansluiten. Het verschil ligt vooral in het proces waarbij VCA een doorlichting door een certificatie-instelling vereist. VCA is daarom eerder bedoeld voor bedrijven waarvan de werkzaamheden bij opdrachtgevers een verhoogd risico inhouden. BeSaCC is vooral bestemd voor werkzaamheden met minder belangrijke risico’s. Het BeSaCC-attest kan ook gezien worden als een eerste stap naar certificatie. Het onderscheid tussen belangrijke en minder belangrijke risico’s is niet duidelijk te maken en een afbakening naar sectoren al helemaal niet. De opdrachtgevers houden daarom bij het opleggen van eisen best rekening met de eigenheid van de contractors en laten eventueel de keuze voor BeSaCC of VCA aan de contractor zelf.

Hoe behaal ik een BeSaCC-attest?

Om een attest te bekomen, moet men voldoen aan de BeSaCC-criteria. De aanvrager moet hiervan het bewijs leveren aan de hand van een dossier met de nodige bewijsstukken. Na een positieve evaluatie door de Cel van deskundigen, wordt een BeSaCC-attest afgeleverd geldig voor een periode van drie jaar voor de activiteiten zoals ze omschreven worden in de aanvraag. Voor het bekomen van een BeSaCCattest wordt een forfaitair bedrag aangerekend dat afhangt van het aantal werknemers van het bedrijf.

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

185

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoe behaal ik een VCA-certificaat?

VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatie-instelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de beoordelingscriteria voor certificatie van VCA. Binnen VCA worden nu drie certificatieniveaus (sedert de versie 2008/5) onderscheiden.

- VCA*: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, zonder inschakeling van onderaannemers.

- VCA**: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, alsmede op de VGM-structuur (o.a. VGM-beleid, VGM-organisatie en verbetermanagement).

- VCA petrochemie: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, op de VGM-structuur (o.a. VGMbeleid, VGM-organisatie en verbetermanagement), alsmede op specifieke aanvullende eisen voor de petrochemie.

Waar VCA* primair bedoeld is voor onderaannemers en VCA** voor hoofdaannemers heeft ook VCA petrochemie een specifieke doelgroep. VCA petrochemie is bedoeld voor bedrijven of organisatorische onderdelen daarvan die werkzaamheden verrichten aan (petro-)chemische installaties. Het is dus absoluut niet zo dat elke hoofdaannemer werkzaam in de (petro-) chemie het VCA petrochemie certificaat moet hebben. Het gaat vooral om die bedrijven die én met onderaanneming werken én grotere complexe projecten onder handen nemen aan de (petro-)chemische installaties. Voor opdrachtgevers die aan hun aannemers het VCA petrochemie certificaat willen gaan vragen, is een specifieke richtlijn opgesteld met randvoorwaarden voor het opleggen van het certificaat en voldoende tijd voor de aannemers om een aantal nieuwe elementen van de VCA petrochemie te ontwikkelen en te introduceren.

Het criterium voor certificatie is verschillend volgens het certificatieniveau. Zoals in de vorige versie (2004/4) bevat de checklist van VCA “mustvragen” (*/**/petrochemie) en “aanvullende vragen” (c). Een vraag wordt enkel positief beoordeeld, indien aan alle minimumeisen en de doelstelling, behorende bij die vraag, is voldaan.

VCA* bevat nog enkel mustvragen. VCA** en VCA petrochemie bevatten eisen verdeeld over mustvragen en aanvullende vragen. De vragen zijn identiek, alleen zijn er een groter aantal van die vragen verplicht voor VCA petrochemie. VCA** telt dan weer meer aanvullende vragen. Zowel voor VCA** als voor VCA petrochemie moet minimaal voldaan zijn aan de helft van die aanvullende vragen. Inhoudelijk is er dus een sterke overlap van vragen van VCA*, VCA** naar VCA petrochemie. Daarmee kunnen alle VCA** bedrijven de ontwikkelingen in de petrochemie volgen, maar zonder een verplichting tot het petrochemie certificaat. De onderstaande tabel maakt een en ander duidelijk.

186

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Niveau

Vragen

Inhoud

Certificatienorm

VCA*

24 VCA* mustvragen

Eisen op de werkvloer

Alle VCA* mustvragen

VCA**

24 VCA* mustvragen 9 VCA** mustvragen 14 aanvullende vragen Totaal = 47 vragen

Eisen op de werkvloer + organisatie-eisen

Alle VCA** mustvragen Min. 6 van de 14 aanvullende vragen Totaal = 39 vragen

VCA petrochemie

24 VCA* mustvragen 9 VCA**mustvragen 10 VCA petrochemie mustvragen (1) 4 aanvullende vragen Totaal = 47 vragen

Eisen op de werkvloer + organisatie-eisen + specifieke eisen petrochemie

Alle VCA petrochemie mustvragen Min. 2 van de 4 aanvullende vragen Totaal = 45 vragen

(1) 10 aanvullende vragen van de VCA** worden mustvragen voor de VCA petrochemie Meer info: www.besacc-vca.be

Hoofdstuk 11. Steunmaatregelen De overheid geeft op verschillende vlakken steun aan ondernemers. Deze steun is gebaseerd op Europese, nationale, regionale of provinciale initiatieven en gebeurt in de vorm van financiĂŤle tegemoetkomingen en fiscale voordelen.

De soort en hoogte van de investeringssteun is afhankelijk van het doel van de investering, de plaats van investering en de grootte van uw onderneming.

Kortweg kunnen de belangrijkste overheidsstimulansen in volgende categorieĂŤn worden ingedeeld: 1. steun bij investeringen; 2. steun bij aanwervingen; 3. steun bij opleiding en advies; 4. steun voor onderzoek en ontwikkeling; 5. steun bij internationale expansie.

Op de website van de Vlaamse overheid vindt u uitgebreide informatie over de kmo-portefeuille, de ecologiepremie-plus en andere steunmaatregelen (www.vlaanderen.be/ondernemen).

Voor gedetailleerde informatie over de andere Vlaamse, en over federale, steunmaatregelen, gaat u best te rade bij het Agentschap Ondernemen van uw provincie (zie verder).

De overheden van het Waals gewest en van het Brussels Hoofdstedelijk gewest hebben een eigen systeem van steunmaatregelen uitgewerkt. Op hun website vindt u de adressen van de betrokken instanties waar u meer specifieke informatie kan aanvragen (adres: http://www.wallonie.be en http:// www.brussel.irisnet.be).

Voor uw specifiek project raden wij u aan het gratis advies van het Agentschap Ondernemen (een vestiging per Vlaamse provincie, zie de adressen op www.agentschapondernemen.be) in te winnen.

Zij adviseren en begeleiden u ook bij het doorlopen van de procedure.

Voor de financiering van uw project loont het zeker de moeite te informeren naar de interessante leningen van het Participatiefonds. Krachtens de bijzondere wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming is het (federale) Participatiefonds in vereffening sinds 1 juli 2014. De af-

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

187

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

sluiting van de vereffening is voorzien voor 30 juni 2022. Sedert 1 juli 2014 zijn de Gewesten bevoegd voor de toekenning van nieuwe kredieten. U kan zich wenden tot het Participatiefonds Vlaanderen (http://www.participatiefonds.be of tel. 02 229 53 10).

Hoofdstuk 12. Werken in het buitenland Wanneer een Belgisch bedrijf in een andere lidstaat van de Europese Unie - of daarbuiten - op reglementaire wijze werkzaamheden wil uitvoeren (bouwwerken, montage-, constructie- of installatiewerkzaamheden, herstellingen, ...), wordt het meestal geconfronteerd met een hele reeks buitengewoon complexe formaliteiten. Deze formaliteiten verschillen van land tot land en van activiteit tot activiteit.

De ervaring leert dat een groot aantal van de ondernemingen die internationaal actief zijn de na te leven voorschriften in de praktijk naast zich neerleggen, uit onwetendheid of omdat de toepassing ervan een te grote administratieve of financiĂŤle last betekent. Men moet er zich echter rekenschap van geven dat een dergelijke manier van handelen ernstige risicoâ&#x20AC;&#x2122;s inhoudt.

Nochtans is werken over de grenzen heen zeker het overwegen waard. De Belgische bedrijven staan in het buitenland goed aangeschreven omwille van de kwaliteit van het geleverde werk. Een goede voorbereiding is hierbij wel onontbeerlijk.

Hiervoor kan u beroep doen op een aantal gespecialiseerde instellingen. We sommen de belangrijkste voor u op: - UNIZO-Internationaal: Deze exportdienst van UNIZO informeert en begeleidt zowel beginnende exporteurs en importeurs als bedrijven die hun internationale activiteiten verder willen ontplooien.

- Flanders Investment and Trade: deze dienst van de Vlaamse overheid, die provinciaal uitgebouwd is, staat bedrijven bij in het goed uitvoeren van hun exportplannen en beschikt over een studiedienst die op de hoogte is van buitenlandse wet- en regelgeving.

- uw bankinstelling: de meeste banken kunnen u informatie geven over, alsook helpen bij het uitvoeren van werken in het buitenland.

- de Belgische ambassades in het buitenland kunnen u zeker van dienst zijn op het vlak van de buitenlandse wetgeving en gewoonten.

De belangrijkste adressen vindt u in de adressenlijst terug. De adressen van de Belgische vertegenwoordigingen in het buitenland vindt u terug op de website: http://diplomatie.belgium.be.

Bouwunie heeft een brochure opgesteld voor werken in Frankrijk en een voor werken in Nederland.

Deze bevat een inventaris van de belangrijkste zaken waarmee u rekening dient te houden wanneer u een contract in Frankrijk of Nederland wenst uit te voeren.

Voor verdere info kan u contact opnemen met Anja Larik, economisch adviseur Bouwunie, tel. 02 588 42 01, fax 02 253 07 45, e-mail anja.larik@bouwunie.be.

188

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Adressenbijlage

Bijlage: Nuttige adressen BOUWUNIE Nationaal secretariaat Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 - fax 02 253 07 45 www.bouwunie.be - info@bouwunie.be Bouwunie West-Vlaanderen contact: Vincent Decruyenaere 1. St-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 46 62 of 0496 270 735 - fax 050 47 46 69 2. Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk tel. 056 26 44 73 of 0496 270 735 - fax 056 26 44 40 Vincent.Decruyenaere@bouwunie.be Bouwunie Oost-Vlaanderen contact: Hildegard Moreels Lange Kruisstraat 7, 9000 Gent tel. 09 235 49 51 of 0474 44 60 44 - fax 09 235 49 60 Hildegard.Moreels@bouwunie.be Bouwunie Limburg contact: Davy Maesen en Severine Ulenaers Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt tel. 011 26 30 10 of 011 26 31 05- fax 011 23 35 08 davy.maesen@bouwunie.be - severine.ulenaers@bouwunie.be Bouwunie Antwerpen contact: Jo Kusseneers Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 of 0475 79 03 50 - fax 02 253 07 45 Jo.Kusseneers@bouwunie.be Bouwunie Vlaams-Brabant contact: Jo Kusseneers Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 of 0475 79 03 50 - fax 02 253 07 45 Jo.Kusseneers@bouwunie.be Bouwunie – Borgstellingskas en Patronale Vereveningsdienst (terugbetaling gewaarborgd loon) Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 47 20 – fax 050 47 47 26 contact: Alain Vanhaverbeke – borgstellingskas.bouwunie@admb.be en pv.bouwunie@admb.be WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

189

Adressenbijlage

UNIZO Nationaal secretariaat • Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 0800 20 750 – fax 02 230 93 54 www.unizo.be – e-mail: ondernemerslijn@unizo.be Regionale UNIZO/BOUWUNIE-kantoren UNIZO Antwerpen-Mechelen • Oudeleeuwenrui 25, 2000 Antwerpen, tel. 03 213 92 50 • Meirgorenstraat 6, 2300 Turnhout, tel. 014 42 42 44 • Diestseweg 63, 2440 Geel, tel. 014 58 00 88 • de Merodedreef 100, 2260 Westerlo, tel. 014 54 41 52 www.unizo.be/antwerpen UNIZO-Vlaams-Brabant • Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 511 • Diestsevest 52-54, 3000 Leuven, tel. 016 28 44 41 www.unizo.be/vlaamsbrabant UNIZO-Limburg • Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 18 www.unizo.be/limburg UNIZO-Oost-Vlaanderen: • Lange Kruisstraat 7, 9000 Gent, tel 09 235 49 54 • Hendrik Heymanplein 1B, 9100 Sint-Niklaas, tel. 03 760 14 30 • Hoogveld 22, 9200 Dendermonde, tel. 052 21 21 16 • Dirk Martensstraat 67, 9300 Aalst, tel. 053 21 57 78 • Einestraat 26, 9700 Oudenaarde, tel. 055 23 29 29 • Stationsstraat 17, 9900 Eeklo, tel. 09 377 18 08 www.unizo.be/oostvlaanderen UNIZO-Vlaanderen • ‘t Zand 20, 8000 Brugge, tel. 050 33 13 13 • Wapenplein 10, 8400 Oostende, tel. 059 55 19 19 • Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk, tel. 056 26 44 44 • Gasthuisstraat 1, 8600 Diksmuide, tel. 051 50 04 01 • Duinkerkestraat 17, 8630 Veurne, tel. 058 29 69 40 • Tramstraat 10, 8700 Tielt, tel. 051 40 24 31 • Arme Klarenstraat 55, 8800 Roeselare, tel. 051 26 76 69 • Maarschalk Fochlaan 28, 8900 Ieper, tel. 057 22 86 86 • Burg. Bertenplein 11, 8970 Poperinge, tel. 057 33 35 79 www.unizo.be/westvlaanderen

190

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Adressenbijlage

ADMB Hoofdzetel: St-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 41 10 www.admb.be Agentschap Ondernemen Koning Albert II-laan 35 b12, 1030 Brussel, tel. 0800 20 555 e-mail: info@agentschapondernemen.be - www.agentschapondernemen.be Brand- en Diefstalpreventie (ANPI) Parc scientifique Fleming, Rue Granbonpré 1, 1348 Louvain-la-Neuve-Sud, tel. 010 47 52 11 - fax 010 47 52 70 www.anpi.be – e-mail: info@anpi.be Bureau voor Normalisatie (NBN) Jozef II-straat 40/6, 1000 Brussel, tel. 02 738 01 11 - fax 02 733 42 64 www.nbn.be CERGA Rodestraat 125, 1630 Linkebeek, tel. 02 383 02 00 - fax 02 380 87 04 www.cerga.be – e-mail: kvbg@kvbg.be Commissie voor de erkenning van aannemers FOD Economie, North Gate II, 5e verdieping, Koning Albert II-laan 16, 1000 Brussel, tel. 02 277 66.06 – fax 02 277 54 45 economie.fgov.be – erkenning.aannemers@economie.fgov.be Externe Dienst voor Preventie en Bescherming KMO’s (Provikmo) Hoofdzetel: Dirk Martensstraat 26 bus 1, 8200 St.-Andries-Brugge, tel. 050 47 47 47 - fax 050 47 47 58.

De regionale kantoren van Provikmo vindt u op www.provikmo.be Federaal Agentschap voor de kinderbijslag (FAMIFED) (voorheen Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers RKW) Trierstraat 70, 1000 Brussel, tel. 02 237 21 11 – fax 02 237 24 70 - www.rkw.be Federale Overheidsdiensten FOD Economie, KMO, Middenstand en energie Contactcenter: tel. 0800 120 33 – fax 0800 120 57 - info.eco@economie.fgov.be www.economie.fgov.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

191

Adressenbijlage

FOD Financiën www.fiscus.fgov.be www.minfin.fgov.be Contactcenter FOD Financiën: tel. 0257 257 57 (8-17 uur) Administratie van fiscale zaken: North Galaxy, Koning Albert II-laan 33 bus 22, 1030 Brussel e-mail: info.afzaaf@minfin.fed.be Administratie van de Ondernemings- en inkomensfiscaliteit (vestiging van de inkomstenbelastingen en van de BTW) North Galaxy, Koning Albert II-laan 33 bus 25, 1030 Brussel Directe belastingen – personenbelasting: infolijn 0257 257 57 FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg www.werk.belgie.be Ernest Blérotstraat 1, 1070 Brussel Informatie: tel. 02 233 43 93, fax 02 233 42 57 e-mail: informatie@werk.belgie.be 1. Toezicht op de Sociale Wetten Provincie Antwerpen 2000 ANTWERPEN, Italiëlei 124 bus 56, tel. 03 213 78 10 - fax 03 213 78 37 – tsw.antwerpen@werk.belgie.be 2800 MECHELEN, Louizastraat 1, tel. 015 45 09 80 - fax 015 45 09 99 – tsw.mechelen@werk.belgie.be 2300 TURNHOUT, Warandestraat 49, tel. 014 44 50 10 - fax 014 44 50 20 – tsw.turnhout@werk.belgie.be Provincie Brabant 1070 BRUSSEL, Ernest Blérotstraat 1, tel. 02 235 54 01 - fax 02 235 54 04 – tsw.brussel@werk.belgie.be 3001 LEUVEN, Philipssite 3A bus 8, tel. 016 31 88 00 - fax 016 31 88 10 – tsw.leuven@werk.belgie.be 1800 VILVOORDE, d’Aubreméstraat 16, tel. 02 257 87 30 - fax 02 252 44 95 – tsw.vilvoorde1@werk. belgie.be en tsw.vilvoorde2@werk.belgie.be Provincie Limburg 3500 HASSELT, Voorstraat 43, tel. 011 35 08 80 - fax 011 35 08 98 – tsw.limburg@werk.belgie.be Contactcenter Oost- en West-Vlaanderen: tel. 078 15 03 98 – tsw.owvl@werk.belgie.be Provincie Oost-Vlaanderen 9300 AALST, Dr. André Sierensstraat 16 bus 4, tel. 053 75 13 33 - fax 053 75 13 44 – tsw.aalst@werk.belgie.be 9000 GENT, Savaanstraat 11/002, tel. 09 265 41 11 - fax 09 265 41 10 – tsw.gent@werk.belgie.be 9100 ST.-NIKLAAS, Kazernestraat 16 blok C, tel. 03 760 01 90 - fax 03 760 01 99 – tsw.sint-niklaas@werk.belgie.be

192

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Adressenbijlage

Provincie West-Vlaanderen 8200 BRUGGE, Koning Albert I-Laan 1/5 bus 4, tel. 050 44 20 30 - fax 050 44 20 39 – tsw.brugge@werk.belgie.be 8500 KORTRIJK, Ijzerkaai 26-27, tel. 056 26 05 41 - fax 056 25 78 91 – tsw.kortrijk@werk.belgie.be 8800 ROESELARE, Kleine Bassinstraat 16, tel. 051 26 54 30 - fax 051 24 66 16 – tsw.roeselare@werk.belgie.be 2. Toezicht op het Welzijn op het Werk Antwerpen: Italiëlei 124 bus 77, 2000 Antwerpen, tel. 03 232 79 05 – fax 03 226 02 53 tww.antwerpen@werk.belgie.be Brussel: E. Blérotstraat 1, 1070 Brussel, tel. 02 233 45 46 – fax 02 233 45 23 tww.brussel@werk.belgie.be Henegouwen: Rue du Chapitre 1, 7000 Mons, tel. 065 35 39 19 – fax 065 31 39 92 cbe.hainaut@emploi.belgique.be Limburg en Vlaams-Brabant: Koning Albertstraat 16B, 3290 Diest, tel. 013 35 90 50 – fax 013 35 90 89 tww.limburg.vlaams-brabant@werk.belgie.be Luik: Bd. de la Sauvenière 73, 4000 Liège, tel. 04 250 95 11 – fax 04 250 95 29 cbe.liege@emploi.belgique.be Namen, Luxemburg en Waals-Brabant: Chaussée de Liège 622, 5100 Jambes, tel. 081 30 46 30 – fax 081 30 86 30 cbe.namur@emploi.belgique.be Oost-Vlaanderen: Ketelvest 26/202, 9000 Gent, tel. 09 265 78 60 – fax 09 265 78 61 tww.oost-vlaanderen@werk.belgie.be West-Vlaanderen: Koning Albert I-Laan 1/5 bus 5, 8200 Brugge, tel. 050 44 20 20 – fax 050 44 20 29 tww.west-vlaanderen@werk.belgie.be Flanders Investment and Trade Koning Albert II-laan 37, 1030 Brussel, tel. 02 504 87 11 – fax 02 504 88 99 www.flanderstrade.be - e-mail: info@fitagency.be Fonds voor Arbeidsongevallen Troonstraat 100, 1050 Brussel, tel. 02 506 84 11, fax 02 506 84 15 www.faofat.fgov.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

193

Adressenbijlage

Fonds voor Bestaanszekerheid van de Werklieden uit het Bouwbedrijf (FBZ Constructiv) Koningsstraat 132 bus 1, 1000 Brussel, tel. 02 209 65 65 – fax 02 209 65 00 – fbz@constructiv.be www.constructiv.be Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB-Constructiv) Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 33 - fax 02 210 03 99 – fvb@constructiv.be www.constructiv.be FVB-regio’s: Antwerpen T. Van Rijswijckplaats 8, bus 4, 2000 Antwerpen, tel. 03 224 78 10 fax 03 224 78 19 – e-mail: fvb.ant@constructiv.be Limburg Prins Bisschopssingel 34A, 3500 Hasselt, tel. 011 30 12 40 fax 011 22 63 19 – e-mail: fvb.lim@constructiv.be Oost-Vlaanderen Tramstraat 59, 9052 Zwijnaarde, tel. 09 338 55 10 fax 09 338 55 19 – e-mail: fvb.ovl@constructiv.be Vlaams-Brabant Dreefstraat 8, 3001 Leuven-Heverlee, tel. 016 27 04 00 fax 016 27 04 09 – e-mail: fvb.vlb@constructiv.be Brussel Koningsstraat 45, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 93 fax 02 210 03 37 – e-mail: fvb.bru@constructiv.be West-Vlaanderen Kortrijksestraat 389B, 8500 Kortrijk, tel. 056 24 55 40 fax 056 24 55 45 – e-mail: fvb.wvl@constructiv.be Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Troonstraat 30A, 1000 Brussel info-ambtenaar: tel. 0800 11 292 www.hziv.be – info@caami-hziv.fgov.be Instituut voor Brandveiligheid (ISIB) Ottergemsesteenweg-Zuid 711, 9000 Gent, tel. 09 240 10 80 - fax 09 240 10 85 www.isibfire.be

194

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Adressenbijlage

Instituut voor Preventie, Bescherming en Welzijn op het Werk (PREVENT) Kol. Begaultlaan 1A / 51, 3012 Leuven, tel. 016 910 910 www.prevent.be - prevent@prevent.be Jobkanaal Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 0800 62 800 www.unizo.be/hrmcoach - jobkanaal@unizo.be Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) Willebroekkaai 38, 1000 Brussel, tel. 02 741 83 11 - fax 02 741 83 00 www.ksz.fgov.be Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB-Constructiv) Koningsstraat 132 bus 4, 1000 Brussel, tel. 02 552 05 00 - fax 02 552 05 05 - navb@constructiv.be www.constructiv.be Ondernemingsloket Zenito hoofdzetel: Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 230 – fax 02 401 41 67 www.zenito.be – info@zenito.be Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) Stationsstraat 110, 2800 Mechelen, tel. 015 284 284 - fax 015 20 32 75 www.ovam.be - info@ovam.be Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW) Woluwedal 42, 1200 Brussel, tel. 02 775 82 20 – fax 02 772 33 74 www.brrc.be – e-mail: brrc@brrc.be Passiefhuis Platform Gitschotellei 138, 2600 Berchem, tel. 03 235 02 81 www.passiefhuisplatform.be PDOK-Zegelstelsel Lombardstraat 34, 1000 Brussel, tel. 02 545 57 75 - fax 02 545 59 03 Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) Keizerslaan 7, 1000 Brussel, tel. 02 515 14 11 – fax 02 514 11 06 www.rva.be Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) Victor Hortaplein 11, 1060 Brussel, tel. 02 509 31 11, fax 02 509 30 19 www.rsz.fgov.be – www.socialsecurity.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

195

Adressenbijlage

Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) Tervurenlaan 211, 1150 Brussel, tel. 02 739 71 11, fax 02 739 72 91 www.riziv.be Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) J. Jacobsplein 6, 1000 Brussel, tel. 02 546 42 11, fax 02 511 21 53 www.rsvz.be Sofim Dienstengroep Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 30 www.sofim.be – info@sofim.be Startersservice Startersservice is een initiatief van UNIZO (Unie voor Zelfstandige Ondernemers) en in samenwerking met Zenito en ADMB. Startersservice begeleidt startende ondernemers bij de opstart van hun zaak. Hieronder vindt u de adressen en telefoonnummers van de plaatselijke UNIZO-kantoren en de namen van de startersverantwoordelijken.

Nationaal secretariaat: Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39 website www.unizo.be/uwzaakstarten - e-mail: startersservice@unizo.be

Antwerpen 2000 ANTWERPEN, Jelle Volckaerts, Oudeleeuwenrui 25, tel. 03 213 92 50 - fax 03 233 70 89 2440 GEEL, Ilse Van de Craen, Diestseweg 63, tel. 014 58 00 88 - fax 014 58 38 29 2300 TURNHOUT, Inge Leenaers, Meirgorenstraat 6, tel. 014 42 42 44 - f ax 014 41 54 08 2260 WESTERLO, Christel Hofkens, de Merodedreef 100, tel. 014 54 41 52 - fax 014 54 69 61 Vlaams-Brabant 1000 BRUSSEL, Lieve Vanden Bosch, Willebroekkaai 37, tel. 02 21 22 514 - fax 02 230 93 54 3000 LEUVEN, Koen Lauriks, Diestsevest 52, tel. 016 28 44 40 - fax 016 28 44 49 Limburg 3500 HASSELT, Michel Neesen, Maastrichtersteenweg 254 b3, tel. 011 26 30 96 - fax 011 23 21 04 Oost-Vlaanderen 9300 AALST, Brigitte Heyvaert, Dirk Martensstraat 67, tel. 053 78 11 50 - fax 053 78 80 71 9200 DENDERMONDE, Frans Hermans, Hoogveld 22, tel. 03 760 14 49 – fax 052 20 03 40 9900 EEKLO, Sylvie Welter en Els Martens, Stationsstraat 17, tel. 09 376 76 92 - fax 09 377 82 93 9000 GENT, Ilse Feryn, Lange Kruisstraat 7, tel. 09 235 49 54 - fax 09 234 21 73 9700 OUDENAARDE , Frans Vanommeslaeghe, Einestraat 26, tel. 055 23 29 29 - fax 055 23 29 28 9100 ST-NIKLAAS, Frans Hermans, Hendrik Heymanplein 1B, tel. 03 760 14 34 - fax 03 780 98 07

196

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Adressenbijlage

West-Vlaanderen 8000 BRUGGE, Nathalie Puystjens, ‘t Zand 20, tel. 050 33 13 13 - fax 050 33 26 87 8600 DIKSMUIDE, Rik Vitse en Stéphanie Parrein, Gasthuisstraat 1, tel. 051 50 04 01 – fax 051 50 55 87 8900 IEPER, Natalie Vercoutter, Maarschalk Fochlaan 28, tel. 057 22 86 86 – fax 057 21 76 01 8500 KORTRIJK, Nancy Van Belle, Lekkerbeetstraat 2, tel. 056 26 44 44 - fax 056 26 44 40 8400 OOSTENDE, Natalie Vercoutter, Wapenplein 10, tel. 059 55 19 19 - fax 059 55 19 10 8970 POPERINGE, Natalie Vercoutter, Burgemeester Bertenplein 11, el. 057 33 35 79 – fax 057 33 89 15 8800 ROESELARE, Franky Deblauwe, Arme Klarenstraat 55, tel. 051 26 76 69 - fax 051 26 76 65 8700 TIELT, Danny Vervaeke, Tramstraat 10, tel. 051 40 24 31 - fax 051 40 42 47 8630 VEURNE, Natalie Vercoutter, Duinkerkestraat 17, tel. 058 29 69 40 – fax 058 31 48 81

Syntra-Vlaanderen (Vlaams Agentschap voor Ondernemingsvorming) Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02 227 63 93, fax 02 217 46 12 www.syntravlaanderen.be – info@syntravlaanderen.be www.syntra.be Campussen: Syntra Antwerpen en Vlaams-Brabant: www.syntra-ab.be Syntra Brussel: www.syntrabrussel.be Syntra Limburg: www.syntra-limburg.be Syntra Midden-Vlaanderen: www.syntra-mvl.be Syntra West: www.syntrawest.be en www.sbmopleidingen.be UNIZO Internationaal Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortijk, tel. 056 26 44 88, fax 056 26 44 89 unizo.internationaal@unizo.be www.unizo.be/internationaal UNIZO Ondernemershorizon OndernemersHorizon is de dienstverlening van UNIZO voor ondernemers die geconfronteerd worden met één of meerdere knipperlichten in hun bedrijf en daardoor in moeilijkheden dreigen te geraken (of reeds moeilijkheden kennen). www.unizo.be/ondernemershorizon - tel. 0800 20 750 – ondernemerslijn@unizo.be Vakantiefonds-Bouwbedrijven Poincarélaan 78, 1070 Brussel, tel. 02 529 80 11 – fax 02 529 80 12 info@vakantiefondsbouw.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

197

Adressenbijlage

Vast Secretariaat voor het Preventiebeleid (Veiligheid en Preventie) Waterloolaan 76, 1000 Brussel www.ibz.be – www.vigilis.be – www.besafe.be Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel, tel. 02 504 97 86 – fax 02 504 97 84 www.bouwverzoening.be – info@bouwverzoening.be Vlaamse Infolijn voor alle wegwijsinfo over de Vlaamse overheid tel. 1700 (gratis nr., elke dag 9 – 19 uur) – fax 02 553 55 36 www.vlaamseinfolijn.be – www.1700.be - info@vlaanderen.be of http://www.vlaanderen.be/nl/contact Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) Boeretang 200, 2400 Mol, tel. 014 33 55 11 - fax 014 33 55 99 www.vito.be Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) Keizerslaan 11, 1000 Brussel, tel. 0800 30 700 (werkdagen 8-19 uur) www.vdab.be – info@vdab.be Vlaamse Milieuadministratie (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) Graaf de Ferrarisgebouw, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel, tel. 02 553 80 11 - fax 02 553 80 05 – info@lne.be www.lne.be www.milieuinfo.be: portaalsite beleidsdomein leefmilieu, natuur en energie Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) Alf. Van de Maelestraat 96, 9320 Erembodegem, tel. 053 72 62 10 - fax 053 77 71 68 - www.vmm. be Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen (VIBE vzw) Grotesteenweg 91, 2600 Berchem, tel. 03 218 10 60 – fax 03 218 10 69 http://www.vibe.be – info@vibe.be Vlaanderen Bouwt vzw (Vlabo) Puttebergmolen, Pater Damiaanstraat 5, 3130 Betekom, tel. 016 44 19 40 – fax 016 44 19 41 www.vlaanderenbouwt.be

198

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

Adressenbijlage

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor de Bouwnijverheid (WTCB) - kantoren: Lozenberg 7, 1932 St.-Stevens-Woluwe, tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12 - proefstation: Avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette, tel. 02 655 77 11 - fax 02 653 07 29 - maatschappelijke zetel: Lombardstraat 42, 1000 Brussel, tel. 02 502 66 90 – fax 02 502 81 80 - demonstratie- en informatiecentrum, Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder, tel. 011 22 50 65 – fax 02 725 32 12 - algemene vragen: info@bbri.be - vragen i.v.m. publicaties: publ@bbri.be www.wtcb.be

WEGWIJZER VOOR DE RUWBOUW EN AFWERKING

199

Dakdichtingssystemen & Isolaties

Innovatieve

concepten - plat dak - hellend dak

PRO@WORK, ALLES VOOR DE VAKMAN EN VAKVROUW. 3 VESTIGINGEN EN TELKENS MEER DAN 30 JAAR ERVARING ! >> ALLE GEREEDSCHAPPEN EN VERBRUIKSGOEDEREN VOOR : · RUWBOUW EN RENOVATIE · DAKWERKEN · BINNENAFWERKING · BUITEN- EN BINNENSCHRIJNWERK · INTERIEURAFWERKING · INSTALLATIES VAN CHAUFFAGE, SANITAIR EN ELECTRO >> PROFESSIONELE SERVICE EN ADVIES VIA : · EIGEN HERSTELDIENST · EIGEN TRANSPORTSERVICE, OOK OP DE WERF · PROJECTBEGELEIDING BIJ O.A. TOEGANGSCONTROLE www.proatwork.be

- groendak

Kempisch AsphaltBedrijf NV - Hannekenshoek 34 - 2200 Herentals Tel: 014/21.33.56 - Fax: 014/22.56.30 - info@kab.be

www.kab.be

©

adtension

SUPERCONDITIES ISOLATIE Dak, spouw, vloer en binnenafwerkingen VANCANNEYT

Spoelewielenlaan 8 _ 8860 LENDELEDE _ Tel. 051/31.13.96 _ Fax 051/31.28.36 _ info@vancanneyt.be

DE STALEN GREEP

Bedevaartstraat 53 _ 8700 TIELT _ Tel. 051/42.69.61 _ Fax 051/40.31.10 _ info@destalengreep.be

DE NIEUWE GOUDEN SPADE

Zwaanhofweg 3 _ 8900 IEPER _ Tel. 057/20.46.18 _ Fax 057/20.98.15 _ info@denieuwegoudenspade.be

Een gevel aankleden met zoâ&#x20AC;&#x2122;n sierpleister? Specialistenwerk! De ondergrond moet namelijk perfect voorbereid en afgewerkt worden. Dit kan met onze Willco producten! Wij bieden de juiste isolatiesystemen, grondlagen, speciale voorstrijken, vier types sierpleister, decoratieve ornamenten, profielen, verven, saneerpleisters enzovoort. Willco Products heeft het meest uitgebreide productengamma voor sierpleisters en gevelisolatiesystemen.

Onze medewerkers adviseren u vakkundig over al onze producten.

Neem vrijblijvend contact op via onze website: www.willcoproducts.be.

Willco Products - Kwalestraat 72 - 9320 Nieuwerkerken - BelgiĂŤ - Tel 053/77 13 72 www.willcoproducts.be - info@willcoproducts.be

WEGWIJZER 2014 - 2015

Met sierpleister - ook gekend als crepi - stopt u elke nieuwbouw- of renovatiegevel in een stijlvol jasje. Een goed idee, want de buitenmuren zijn het visitekaartje van een pand. Toch als u kiest voor producten van Willco Products: de oudste speler op de markt. Onze veertig jaar ervaring vertaalt zich in sierpleisters van topkwaliteit.

B O U W U N I E - R uwbouw en A f wer k in g 2 0 14 - 2 0 15

Willco Products, uw partner in decoratieve sierpleisters en gevelisolatiesystemen.

ruwbouw en afwerking