#5 informatiemagazine uitgegeven door
Liesbeth Van Uytvanghe
Diabetes THEMA
24 uur als diabeteseducator
“Maatwerk voor elke patiënt”
Vizier Verpleegkunde
Een hernieuwde rol voor zorgkundigen?
Decreet leersteun
Nieuw decreet voor kinderen met beperking
netwerk verpleegkunde | P926214 | nummer 5 | oktober 2021 | verschijnt 9 x per jaar
“De werkvloer is de beste leerschool”
Het Jan Yperman Ziekenhuis is de moderne en warme werkplek voor meer dan 1.300 medewerkers, 130 artsen en 100 vrijwilligers. Innovatief en hoogtechnologisch, en tegelijk een omgeving op mensenmaat: collega’s zijn er geen nummer voor elkaar.
Zorg voor je toekomst, ga bij ons aan de slag!
Een machtige job in de zorgsector? Dan zit je goed bij ons.
Bekijk al onze jobs op jobs.yperman.net Jan Yperman Ziekenhuis
|
Briekestraat 12 - 8900 Ieper Volg ons op
|
info@yperman.net
VOORWOORD
Colofon Uitgever Ellen De Wandeler NVKVV Vergotesquare 43 1030 Brussel Eindredactie Stephanie Demasure Anastasia Verleysen Aan dit nummer werkten mee Marleen Corremans, Kathy De Gussemé, Marleen De Pover, Jan Lannoy, Julien Libbrecht, Liesbeth Moortgat, Evelien Roels, Laureline Vansteenkiste Met dank aan AZ Zeno en woonzorgcentrum Ons Zomerheem Fotografie NVKVV, Sébastien Van de Walle, Foto Kurt, Pexels.com Oplage 8.200 Disclaimer Dit drukwerk is 100% isopropanolvrij, gedrukt met vegetale inkten op duurzaam papier.
Elma Multimedia T. 015 55 88 88 www.elma.be Mediastrategie Steven Hellemans - Directeur s.hellemans@elma.be Marketing & promotie Sven Destercke - Sales Manager s.destercke@elma.be Concept en vormgeving Kim Speleman - Art Director k.speleman@elma.be
2021 #3
Dat deed deugd! Beste verpleegkundige,
Wanneer dit magazine in je bus valt, zit de Week van de Verpleegkundigen er net op. En wat hebben we genoten. Van het blijde weerzien, van het ongedwongen samenzijn en van de boeiende sprekers die keer op keer onze interesse wisten te wekken. Voor jullie, maar ook voor ons was het een bijzondere editie waar we nog lang van zullen nagenieten. Bedankt om zo talrijk aanwezig te zijn. Ook bedankt aan onze sponsors voor hun trouwe steun na enkele moeilijke coronajaren. Intussen zijn we hier weer, met al de vijfde editie van Netwerk Verpleegkunde onder de arm. Ditmaal is het thema diabeteszorg, om je alvast optimaal voor te bereiden op het Diabetessymposium dat er zit aan te komen in november. De werkgroep Diabetesverpleegkundigen van het NVKVV stak veel moeite in een topprogramma en werkte actief mee aan dit nummer. Zo lees je in deze editie een interview met endocrinologe Chantal Mathieu en met podoloog Paul Borgion. We krijgen ook inkijk in hoe je moet communiceren met personen met een chronische aandoening en twee diabeteseducatoren vertellen over het verloop van hun werkdag. Tegelijkertijd getuigt een persoon met diabetes over hoe het is om dagelijks met de ziekte geconfronteerd te worden. En dat is niet alles, want we hebben het ook over de zware kosten van chemotherapie ten opzichte van palliatieve zorg. Samen met de voorzitter van BEFEZO, Paul Cappelier, praten we ook over het nieuwe rapport voor zorgkundigen. Weer boeiend leesvoer, dus. Ideaal voor een druilerige herfstdag, met een heerlijke tas thee en je favoriete koekjes bij de hand.
Veel leesplezier,
Ellen De Wandeler Ellen De Wandeler Algemeen coördinator NVKVV
netwerk verpleegkunde
3
INHOUD #5
8 6 Zorg in beeld 11 Evidence in de praktijk 12 Up-to-date 15 Spotlight student 17 Netwerk aan het woord
Vizier Collectief
Chemotherapie vs. palliatieve zorg
14
Best practices
18 Thema – Diabetes 18 In gesprek met endocrinologe Chantal Mathieu 21 24 uur als diabeteseducator en als diabetespatiënt 24 Het belang van goede schoenen 27 Ethiek: stappenplan persoon met diabetes
Technologie en innovaties binnen de GGZ
Thema - Diabetes
Communiceren met mensen met een chronische aandoening
28
Oproep
Heb jij nieuws? Las je net een boeiende studie die je wil delen met andere verpleegkundigen? Of mis je zelf nog iets in het magazine? Laat het ons zeker weten. Je suggesties zijn welkom en worden warm onthaald op journalist@nvkvv.be.
4
netwerk verpleegkunde
www.yeswecare.be
34 30 Thema – doe de test 31 Juridische vragen en antwoorden 33 Column 39 #Trotsoponzezorg
Vizier Verpleegkunde
Een hernieuwde rol voor zorgkundigen?
40
Focus: Thuiszorg
41 Jouw vrije dag 42 Balans lichaam en geest 43 Focus: Gehandicaptenzorg Decreet leersteun vervangt M-decreet
Patiëntenparticipatie bij het Wit-Gele Kruis
44 Portfolio 45 Afdeling in de kijker 46 Recept
Als lid van NVKVV heb je gratis toegang tot onze unieke Kennisbank. Je vindt ze op www.yeswecare.be.
2021 #5
netwerk verpleegkunde
5
HEADER- DOE DE TEST THEMA
Test zelf je kennis over diabetes VRAAG 1
VRAAG 3
Waarom loopt de behandeling van een persoon met diabetes vaak minder goed ondanks de aanwezigheid van zorgverleners die de zorgvrager willen steunen?
Hoe herken je een goede schoen? £ a. Wanneer hij plooibaar is aan de tenen. £ b. Wanneer hij vast aan de voeten zit. £ c. Wanneer hij achteraan gesloten is. £ d. Alle bovenstaande antwoorden zijn correct.
£ a. De zorgvrager begrijpt niet hoe de medicatie
werkt.
£ b. Er is geen open, eerlijke communicatie tussen
VRAAG 4
£ c. De zorgvrager volgt de aanbevelingen van
Waarin verschilt een podologische zool van een steunzool?
£ a. Voor beide heb je altijd een voorschrift nodig.
de zorgvrager en zorgverlener. de zorgverleners niet strikt op.
£ d. Er is onvoldoende tijd om de zorgvrager
£ b. Podologische zolen worden gemaakt op basis van
een nieuwe levensstijl aan te leren.
biomechanische metingen.
£ c. Podologische zolen worden gemaakt door een
VRAAG 2 Wat zijn de belangrijkste stappen om een goede vertrouwensrelatie op te bouwen met de zorgvrager?
orthopedisch technieker.
£ d. Steunzolen zijn meer op maat gemaakt van
podologische zolen.
£ a. Doorverwijzen, informatie geven £ b. Praktische kennis bijleren £ c. Luisteren, troosten, ondersteunen £ d. Taken overnemen
30
netwerk verpleegkunde
www.yeswecare.be
JURIDISCHE VRAGEN EN ANTWOORDEN
Vraag en antwoord
H
eb je nood aan een juridisch antwoord op maat? Dit is gratis voor leden van NVKVV. Je stelt je vraag eenvoudigweg via juridischadvies@nvkvv.be en de juridische adviesgroep NVKVV gaat voor jou op zoek naar het antwoord.
Mag een leerling een negatieve eindevaluatie aanvechten? “Tijdens een stage thuisverpleging voert een leerling HBO5 een blaassonde uit bij een door haar niet gekende patiënt, op aandringen van die laatste. De leerling licht de gediplomeerde verpleegkundige (mentor) niet vooraf in. Bij de sondage ontstaat een bloeding waarop de gediplomeerde de techniek overneemt. Dit voorval samen met eerdere bemerkingen leidt tot een negatieve quotatie van de stage. De leerling wil dit aanvechten. Kan dit?” ANTWOORD: Een leerling kan niet gebuisd worden voor één fout. Om een oordeel te vellen over een negatieve evaluatie worden steeds beide partijen gehoord. Niet één stagedienst of stagebegeleider beslist over het slagen in de studies. De eindevaluatie gebeurt door de klassenraad. Indien de leerling meent een onterechte negatieve evaluatie gekregen te hebben, moet ze een schrijven sturen aan de klassenraad met haar argumenten. Belangrijke kanttekening wat de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de fout betreft: de leerling/student moet werken als zorgvuldige leerling/student. De gediplomeerde verpleegkundige moet niet aanwezig zijn bij het uitvoeren van elke handeling tijdens de stage. Dit is dus geen fout van de stagementor. Van een zorgvuldige leerling mag verwacht worden dat hij/zij een techniek niet uitvoert zonder toelating of inlichten van de stagementor of vermelding in het zorgplan. Een leerling handelt niet op eigen initiatief maar doet enkel wat opgedragen of minstens afgesproken is met de gediplomeerde stagementor. 2021 #5
Mag een staand order gebruikt worden voor een ecgafname? “In een psychiatrisch ziekenhuis worden ecg's afgenomen door de verpleegkundigen en geïnterpreteerd door een arts. Het ziekenhuis wil dit digitaliseren maar de artsen hebben geen elektronische handtekening. Is een handtekening noodzakelijk en kan gewerkt worden met een staand order?” ANTWOORD: Uitvoeren van een ecg is een verpleegkundige handeling B2: “gebruik van apparaten voor observatie en behandeling van de verschillende functiestelsels”. Voor afname door verpleegkundigen is een medisch voorschrift vereist, inclusief de handtekening van de arts, op papier of elektronisch. Het voorschrift kan opgemaakt worden onder vorm van een staand order, maar de arts moet aangeven bij welke patiënten het staand order toegepast wordt (individualisering), de verpleegkundige noteert dit in het dossier. Belangrijk hierbij is dat de prestatie (nomenclatuur) voor het ecg zowel de afname als de interpretatie van de arts omvat, dus de afname kan niet afzonderlijk aangerekend worden.
netwerk verpleegkunde
31
Mercatum.be Voor verpleegkundigen en vroedvrouwen Meer dan 30.000 medische artikelen op voorraad Gebruiksvriendelijke webshop met deskundige klantenservice Bestel 24/7, snel geleverd Maak uw account aan als professional en ontdek de permanent scherpe groothandelsprijzen
Mercatum Medical Groothandel in medische hulpmiddelen Grote Markt 42 - 9600 Ronse 055/21 35 84 info@mercatum.be 2210000113_3_ADV_8959.indd 1
29/07/21 11:40
Jij zorgt voor je patiënten wij zorgen voor jou. Het beheren van je praktijk wordt kinderspel,
Heb jij het OLV-DNA?
je verpleegdossier bijhouden vanzelfsprekend, de uren administratie verleden tijd.
JPL Solutions Empowering care providers
Al meer dan 16 jaar expertise +32 3 385 89 40 info@jpl-solutions.be
2210000095_5_ADV_8959.indd 1
Ontdek of je het OLV-DNA in je hebt! We zijn in ons ziekenhuis steeds op zoek naar enthousiaste talenten binnen de zorg en hebben heel wat boeiende vacatures!
Benieuwd? Bekijk dan zeker onze website www.olvz.be of scan de QR-code
16/07/21 08:58 2210000121_3_ADV_8959.indd 1
Scan me
9/03/21 09:49
COLUMN
Meeleven of meelijden Liesbeth Moortgat zegt de verpleegkunde vaarwel en vat in het onderwijs een nieuwe uitdaging aan. Ze neemt afscheid van haar grote liefde met deze column. We wensen Liesbeth veel succes in haar nieuwe job.
H
et is een tijdje geleden, maar die dag zal me altijd bijblijven. “Hoe was je dag”, vroeg mijn echtgenoot toen ik deze avond thuiskwam. “Druk blijkbaar, ik zie het aan je overdreven druk gedoe.” “Ja druk”, antwoordde ik. “Goed dat het weekend is.” En ik schrobde ijverig verder. Spontaan kwam een quote uit Topdokters die ik eerder via Twitter de wereld instuurde in mijn gedachten: “Je mag meeleven, niet meelijden met je patiënten.” Ja het was druk, maar niet anders dan anders. Iedere dag stel ik patiënten gerust, bied ik een luisterend oor en stuur ik therapieën bij. Iedere dag vertelt iemand mij een verhaal dat mij raakt. Maar vandaag was toch net even anders. Vanaf het moment dat ik een dringende mail binnen kreeg van Tom dat het echt niet goed met hem gaat, stonden mijn voelhorens op scherp. Toen hij dan plots verscheen op een dringende consultatie bij de IBD-arts bleek mijn hier-zit-iets-niet-pluisgevoel te kloppen. Tom is ziek, erg ziek, en een opname is onvermijdelijk. Tom is een jonge man, een student met een blokperiode en examenperiode voor de boeg. Hij lijdt al enkele jaren aan colitis ulcerosa. Toen de ziekte in remissie was besloot Tom zijn medicatie te stoppen. Alles ging behoorlijk. Tot nu. Het gaat niet goed met Tom en hoge dosissen cortisone brengen geen soelaas. Zijn ontstekingswaarden blijven stijgen. Ik ga dagelijks bij hem langs. Vanochtend werd ik door de verpleegkundigen van de verblijfsafdeling opgebeld, Tom wou me dringend zien. Ik ga zo snel mogelijk langs en tref een bleke, klamme en nerveuze jongeman aan. Hij heeft de hele nacht gepiekerd. Hij is bang voor de toekomst, bang voor wat komen kan. Het taboewoord stoma valt. Ik kan het niet wegwimpelen, ik kan het niet minimaliseren. Eerlijkheid voorop om een vertrouwensband met je patiënten op te bouwen. Een totale colectomie met stoma is een therapie-optie die niet zo heel veraf meer is. Hij weet het, maar het effectief horen, doet hem in een onbedaarlijke huilbui uitbarsten. Ik laat hem huilen, neem hem vast en hij begint nog harder te huilen. Wat volgt is een prachtig gesprek over het niet afhankelijk willen zijn van zijn ziekte, over gemiste kansen en het verlies van hechte vriendschap. Het raakt mij echt, het raakt mij diep. We zijn beiden dankbaar voor dit moment. Is dit meeleven of is dit meelijden? Ik weet het niet en ik wil het eigenlijk niet weten. Ik weet enkel dat dit de start is van een hechte zorgrelatie, een relatie in vertrouwen en het begin van een lange weg. Fingers crossed dat de cortisone alsnog zijn werk doet en het maandag beter gaat met Tom, en zo niet weet ik dat wij in echtheid en vertrouwen met elkaar om kunnen gaan, wat de toekomst ook voor Tom in petto heeft. Poetsen helpt mij om mijn gedachten te ordenen, los te laten en vooruit te kijken. En nee mijn huis blinkt niet van boven tot onder, want anders zou ik iedere dag heel ‘drukke’ dagen hebben. ///
2021 #5
netwerk verpleegkunde
33
YESWECARE
Het NVKVV geeft om haar verpleegkundigen en wil hen goed en correct informeren. Daarom vind je op yeswecare.be alle artikels uit Netwerk Verpleegkunde terug.
38
netwerk verpleegkunde
www.yeswecare.be
#TROTSOPONZEZORG
#Trotsoponzezorg content.by.lore
witgelekruiswestvlaanderen
228 vinden dit leuk
g! second year of nursin Totally ready for my
83 vinden dit leuk
kunde
rpleeg #nursing #nurse #ve
Wist je dat onze thuisverpleegkundige n soms ook hun ronde met een elektrische scooter of fiets doen? Zo kan je onze collega's Marianne en Mieke soms spotten in de regio Knokke met de of .
LL
hool UC
Hogesc
#thuisverpleging #thuiszorg #witgelekru is #verpleging #verpleegkunde
eva.vs tlndt
t en in he llega’s – n -en co e – die ook te n e d -stu und lle UCLL ten Verpleegk tra in n ut aan a en inatiece Shout-o aan onze stud en! c c a v e en houd ed er bijzond zomer vakanti raaiende hielp de ee d tijdens eden m gelukt. t lende st verschil llie was het nie ju Zonder uk
en dit le
32 vind
#trots
Wil jij jouw zorgfoto ook in Netwerk Verpleegkunde zien? Tag NVKVV op Instagram of Facebook en gebruik de hashtag #Trotsoponzezorg.
32 vin den dit leuk Moois te bero ep ♡ #nurse # #nurse verpleegku n life #n ursing dige #zorg # life #v erplee zorgvoorlic ht #nu gkund rsing e
Antwoorden: 1-B, 2-C, 3-D, 4-B 2021 #5
netwerk verpleegkunde
39
SHIFTPROOF RECEPT
Enchilada’s
met kalkoenblokjes Na een drukke shift gezond koken, zonder uren in de weer te zijn met potten en pannen. Sandra Bekkari toont hoe je in een mum van tijd jezelf en je gezin kan verrassen met een heerlijk gerechtje. Ideaal voor je lunchpauze of om klaar te maken tussen de verschillende shiften. INGREDIËNTENN
250 g kalkoenfilet, in blokjes ½ el tex-mexkruiden 2 tl komijn 1 rode ui, fijngehakt 1 teen knoflook, fijngehakt 1 rode paprika, in reepjes ½ chilipeper 400 g tomatenblokjes 100 g mais 2 volkoren (spelt)wraps 50 g gratinkaas of gemalen cheddar
Voor erbij: koriander, een flinke portie gemengde sla en komkommer.
BEREIDING 1 Verwarm de oven voor op 200° C. 2 Bak de kalkoenblokjes aan in een pan met olijfolie. Kruid met tex-mexkruiden en komijn. Voeg de ui, knoflook, paprika en chilipeper toe en bak een 3-tal minuten mee. 3 Voeg de tomatenblokjes en de mais toe en laat 5 minuten afgedekt sudderen. Kruid met peper en een snuifje zout. 4 Verdeel een deel van de saus in het midden van de wraps, rol ze op en leg ze in een ovenschaal. Verdeel de rest van de saus erover en werk af met de gratinkaas. Zet nog 10 minuten in de oven. 5 Werk af met koriander. 6 Serveer met de salade en stukjes komkommer, op smaak gebracht met olijfolie, peper en een snuifje fleur de sel. Tip: serveer er eventueel wat zure room bij. Smakelijk!
Uit: Fast Food 2, 80 snelle recepten door voedingsdeskundige Sandra Bekkari
46
netwerk verpleegkunde
www.yeswecare.be
THE FUTURE IN PRIVACY & HYGIENE SOLUTIONS
Hygiëne binnen handbereik Silentia vouwschermen:
VRIJBLIJVENDE PROEFOPSTELLING ? Tel 0475 89 15 98 • dcg.baert@elandir.be
Silentia wordt verdeeld in de BeLux door Elandir-Care bv Vissersstraat 24, B-8420 De Haan, België • Tel +32 59 25 16 42 Mob: +32 475 89 15 98 • Fax +32 59 27 96 70 www.silentia.be | info@silentia.be | dcg.baert@elandir.be
zijn biologisch clean van nature zijn snel en eenvoudig te reinigen en te desinfecteren zijn ergonomisch en als enige met één hand te bedienen behouden de visuele controle over de werkomgeving bieden volop daglicht voor heldere frisse kamers zijn in een handomdraai verwijderd en verplaatst bieden flexibele oplossingen voor iedere situatie zijn economisch en kostenbesparend zorgen voor minder ziekenhuisinfecties
www.silentia.be
WAAROM
*
OPNIEUW PRIKKEN Mogelijkheid om bloed toe te voegen op dezelfde teststrip**
***
ZONDER
zich opnieuw te prikken.
U heeft altijd een 2de kans **binnen de 60 seconden
Voor meer informatie, bezoek www.ascensiadiabetescare.be Contour®Next One meter en Contour®Next teststrips : Bloedglucose Monitoringsysteem (BGM) voor mensen met diabetes. Gebruik: lees vóór gebruik de instructies in de gebruiksaanwijzing aandachtig door. Verdeler : Ascensia Diabetes Care Belgium NV Datum voorbereiding: februari 2020 - LMR-ADC-BE-2020013-L-NL
* Bestemd voor bloedglucosecontrole *** Mogelijkheid om extra bloed toe te voegen