Viewer 5585

Driemaandelijks tijdschrift jan-feb-mrt 2017 / P920530

2017

Wegwijzer installateurs cv, ventilatie en sanitair

WEGWIJZER INSTALLATEUR

www.begetube.com

OPLOSSINGEN VOOR ELK VLOERVERWARMINGSPROJECT.

l onze v lo

t

garan

verwarmin

r 30 jaaie

er

a op

b u iz e n gs

BEREKENING EN STUDIE VAN UW PROJECT CONTACTEER ONS VOOR HET BEGELEIDEN VAN UW GROTE EN KLEINE VLOERVERWARMINGSPROJECTEN. studie@begetube.com - 32 3 870 71 40

BEGETUBE N.V. Kontichsesteenweg 53 - 55 B-2630 Aartselaar t + 32 3 870 71 40 f + 32 3 877 55 75 info@begetube.com

member of

INHOUDSTAFEL Voorwoord ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 15 Deel 1. DIENSTVERLENING BOUWUNIE ���������������������������������������������������������������������������� 20 Hoofdstuk 1. Bouwunie ������������������������������������������������������������������������������������������������� 20 1.1. Bouwunie, het kenniscentrum voor de Vlaamse bouw-kmo’s �������������������������������������������� 20 1.2. Bouwunie – fundament voor de bouw-kmo ������������������������������������������������������������������ 25 Hoofdstuk 2. Bouwunie Technieken stelt zich voor............................................................... 32 Hoofdstuk 3. Diensten voor de zelfstandige ondernemer....................................................... 36 3.1. Zenito, Sociaal Verzekeringsfonds............................................................................... 36 3.2. Zenito Aanvullend Pensioen...................................................................................... 36 3.3. Sociaal secretariaat................................................................................................. 37 3.4. ADMB-Kinderbijslagfonds......................................................................................... 37 3.5. Externe Dienst voor preventie en bescherming voor de KMO (Provikmo)............................. 37 3.6. Medicontrol........................................................................................................... 38 Hoofdstuk 4. Startersbegeleiding..................................................................................... 38 Deel 2. ELEKTRONISCHE AANWEZIGHEIDSREGISTRATIE EN CONSTRUBADGE............................42 Hoofdstuk 1. De elektronische aanwezigheidsregistratie - checkinatwork �������������������������������� 42 Hoofdstuk 2. ConstruBadge �������������������������������������������������������������������������������������������� 49 Deel 3. DE STARTER.......................................................................................................54 Hoofdstuk 1. Wie kan een zelfstandige beroepsactiviteit beginnen?........................................ 54 Hoofdstuk 2. Het beroep van aannemer – vestigingsvoorwaarden........................................... 54 2.1. Beheerskennis ������������������������������������������������������������������������������������������������������� 54 2.2. Kennis van beroepsbekwaamheid ������������������������������������������������������������������������������ 56 2.3. Administratieve kennis specifiek voor de bouwsector ����������������������������������������������������� 57 2.4. Inschrijving Kruispuntbank Ondernemingen (KBO) ������������������������������������������������������� 58 Hoofdstuk 3. De reglementering hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en aangifte van werken ���� 58 3.1. Hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht voor sociale en/of fiscale schulden ��������� 58 3.2. Aangifte van werken ����������������������������������������������������������������������������������������������� 63 3.3. Andere verplichte meldingen ������������������������������������������������������������������������������������ 65 3.4. Overige reglementeringen ��������������������������������������������������������������������������������������� 65 Hoofdstuk 4. Erkenning als aannemer van openbare werken ������������������������������������������������� 66

WEGWIJZER INSTALLATEURS

3

Warmte uit de natuur Het Weishaupt-gamma bevat ook warmtepompen. Deze maken gebruik van gratis warmte uit de lucht, de aarde en het grondwater. Van de muisstille lucht/water-warmtepomp tot de uiterst efficiĂŤnte water/water-warmtepomp biedt Weishaupt u een compleet gamma warmtepompen in een vermogenbereik van 5 tot 180 kW voor energiebesparende verwarming en koeling, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Weishaupt staat voor topkwaliteit, betrouwbaarheid en lange levensduur.

Weishaupt n.v., Paepsemlaan, 7 - 1070 Brussel.

TĂŠl: 02/343.09.00, fax: 02/343.95.14, info@weishaupt.be.

Dat is betrouwbaarheid

www.weishaupt.be

pUBlireportaGe

Geoptimaliseerd thermisch comfort dankzij Grond-water warmtepomp Energie-efficiëntie was een duidelijke bekommernis voor de eigenaar van deze ‘BEN’-woning. Jordy Konings, de jonge keukenbouwer uit Essen nam de gebroeders Wyters onder de arm om de vertaalslag te maken naar een verwarmingsinstallatie waarbij het langetermijn rendement het centrale uitgangspunt is.

Bijkomend: het bufferen van ‘gratis’ warmte in de winter en passieve koeling in de zomer maken het plaatje af. Via de grondboring levert onze ‘koudebron’, de aarde ons in de zomer koelte. Dankzij het vloerverwarmingscircuit kunnen we door eenvoudige circulatie warmte afvoeren en teruggeven aan de aarde en zo is de cirkel rond.”, licht Wyters verder toe.

Onderscheidend hydraulisch systeem “Alles start bij het in kaart brengen van de behoeften op vlak van verwarming, ventilatie, koeling en warm water opdat we de meest geschikte oplossing kunnen voorstellen. Gezien de milieubewuste instelling van de familie Konings werd er geopteerd voor een grondwater warmtepomp, in combinatie met vloerverwarming en een warmwaterboiler.”, legt Wyters uit.

“Ook voor dit project deden we beroep op de expertise van ons vast aanspreekpunt bij verwarmingsfabrikant Weishaupt. Samen met hem, bieden we steeds een antwoord in de vorm van een aangepast hydraulisch schema op maat van de noden van de klant, want daar maak je het verschil! De keuze van de juiste warmtepomp met bijhorende boring(en) is uitermate belangrijk voor het bereiken van optimale energie-efficiëntie op jaarbasis. Weishaupt denkt hierin consequent mee met als uitgangspunt: de energiefactuur minimaliseren om de investering maximaal te laten renderen.

Wist je bijvoorbeeld dat bij elke graad Celsius die je kan verlagen in het verwarmingssysteem het elektriciteitsverbruik van je warmtepomp 2,5% daalt?

“De laatste 10 jaar is de verwarmingswereld erg sterk aan het veranderen. Als installateur evolueren wij mee, en dan is het fijn dat je kan rekenen op gepassioneerde mensen die de nieuwe technieken beheersen!”

Wyters over de techniekers en de ondersteunende binnendienst van Weishaupt.

Een duurzame samenwerking “Zowel bij de broer als bij de vader van de Essenaar, alsook bij heel wat andere klanten, blikken we terug op heel wat succesvolle realisaties. En dat is keer op keer toe te schrijven aan de duurzame manier waarop wij met Weishaupt kunnen samenwerken: betrokkenheid, compromisloze productkwaliteit, levensduur, betrouwbaarheid en service zijn voor ons beiden kernbegrippen. Dit zorgt ervoor dat mensen ons vertrouwen en dat wij ondertussen meer dan 1700 vaste klanten in de regio hebben. Een gevestigde waarde kan je enkel worden door je te omringen met de juiste partners”, concludeert Wyters enthousiast.

Weishaupt | Boulevard Paepsemlaan 7 | 1070 Anderlecht | T: 02/343.09.00 | F: 02/343.95.14 | info@weishaupt.be | www.weishaupt.be

Deel 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP? ����������������������������������������������������������������������� 68 Hoofdstuk 1. Kiezen tussen handelszaak en vennootschap..................................................... 68 1.1 Handelszaak............................................................................................................ 68 1.2 Vennootschap.......................................................................................................... 68 Hoofdstuk 2. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming?............................... 69 2.1. De Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ��������������������������������������������� 69 2.2. De Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid-Starter ���������������������������������� 70 2.3. De Naamloze vennootschap �������������������������������������������������������������������������������������� 70 2.4. De Vennootschap onder firma ����������������������������������������������������������������������������������� 71 2.5. De Gewone commanditaire vennootschap �������������������������������������������������������������������� 71 2.6. De Commanditaire vennootschap op aandelen ������������������������������������������������������������� 72 2.7. De Coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid �������������������� 72 Deel 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN...................................................................... 74 Hoofdstuk 1. Gemeenschappelijke verplichtingen voor natuurlijke personen en voor vennootschappen..........74 1.1. Openen van een zichtrekening ���������������������������������������������������������������������������������� 74 1.2. Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket ���������������������������������������������������������������� 74 1.3. Btw-tarieven ��������������������������������������������������������������������������������������������������������� 76 1.4. Verplichtingen i.v.m. het sociaal statuut van zelfstandigen �������������������������������������������� 77 Hoofdstuk 2. Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen.............................................. 81 Deel 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE.........................................................................84 Hoofdstuk 1. Vlaams besluit betreffende het onderhoud en nazicht van centrale stooktoestellen.....84 Hoofdstuk 2. Wat u moet weten inzake stookolietanks en het btw-tarief...................................86 Hoofdstuk 3. Roetafval: vraag en antwoord........................................................................88 Hoofdstuk 4: MazoutExpert-label: iets voor uw bedrijf?.........................................................89 Hoofdstuk 5. CERGA – professionele gasinstallateur.............................................................90 Hoofdstuk 6. Technisch reglement voor binneninstallaties van drinkwater................................93 Hoofdstuk 7. Het legionellabesluit....................................................................................94 Hoofdstuk 8. Energiepremies voor installaties.....................................................................95 Hoofdstuk 9. Installatie-eisen bij woningrenovatie..............................................................98 Hoofdstuk 10. Hernieuwbare energie altijd verplicht bij nieuwbouw?..................................... 102 Hoofdstuk 11. Rescert-certificatie in vraag en antwoord...................................................... 104 Hoofdstuk 12. CO-preventie: tips voor installateurs............................................................ 107 Hoofdstuk 13. Nieuwe STS: systeem voor basisventilatie in residentiële toepassingen............... 109 Hoofdstuk 14: Nieuwe strenge eisen voor ventilatie, luchtvochtigheid en verlichting in alle werkplaatsen.............................................................................................................. 117 Hoofdstuk 15. De hobbelige weg naar hoogcalorisch gas..................................................... 120 Deel 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL........................................................................ 124 Hoofdstuk 1. Verplichtingen van de werkgever...................................................................125 1.1. Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling en inschrijving bij de RSZ ��������������������������������125 1.2. Verzekering tegen arbeidsongevallen ������������������������������������������������������������������������126

6

WEGWIJZER INSTALLATEURS

1.3. Aansluiten bij een kinderbijslagfonds ������������������������������������������������������������������������126 1.4. Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie �������������������������������������������������������������126 1.5. Aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk �������������������126 1.6. Bureau der directe belastingen ��������������������������������������������������������������������������������127 Hoofdstuk 2. Verplichtingen ten aanzien van de werknemers................................................127 2.1. Onthaal van de werknemers �������������������������������������������������������������������������������������127 2.2. De arbeidsovereenkomst �����������������������������������������������������������������������������������������128 2.3. Het arbeidsreglement ��������������������������������������������������������������������������������������������130 2.4. Het personeelsregister �������������������������������������������������������������������������������������������131 2.5. De individuele rekening ������������������������������������������������������������������������������������������132 2.6. Gezondheidstoezicht ���������������������������������������������������������������������������������������������133 Hoofdstuk 3. Periodieke verplichtingen............................................................................135 3.1. Bij iedere uitbetaling van loon ���������������������������������������������������������������������������������135 3.2. Iedere maand �������������������������������������������������������������������������������������������������������135 3.3. Ieder kwartaal ������������������������������������������������������������������������������������������������������136 3.4. Ieder jaar �������������������������������������������������������������������������������������������������������������138 Hoofdstuk 4. Verplichtingen bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst...........................139 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst �������������������������������������������������������������������139 4.2. Elektronische aangifte van uitdiensttreding ���������������������������������������������������������������149 4.3. Overhandiging van documenten door de werkgever ������������������������������������������������������149 Deel 8. SOCIALE WETGEVING......................................................................................... 152 Hoofdstuk 1. Arbeidsvoorwaarden in het bouwbedrijf (PC124)...............................................152 1.1 Indeling in beroepscategorieën ���������������������������������������������������������������������������������152 1.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid ������������������������������������������������������������������153 1.3. Loonbetaling ��������������������������������������������������������������������������������������������������������153 1.4. Vaststelling van de lonen ����������������������������������������������������������������������������������������154 1.5. Jongerenbarema ���������������������������������������������������������������������������������������������������154 1.6. Lager leidinggevend personeel ���������������������������������������������������������������������������������155 1.7. Gereedschap ���������������������������������������������������������������������������������������������������������155 1.8. Tegemoetkoming van de werkgever in kost en huisvesting ���������������������������������������������156 1.9. Loonbijslagen voor bijzondere werken �����������������������������������������������������������������������156 Hoofdstuk 2. Tegemoetkoming in de verplaatsingskosten.....................................................157 2.1. Arbeiders uit de sector van het bouwbedrijf (PC124) �����������������������������������������������������157 2.2. Bedienden �����������������������������������������������������������������������������������������������������������159 Hoofdstuk 3. Tijdelijke werkloosheid................................................................................160 3.1. Technische stoornis �����������������������������������������������������������������������������������������������160 3.2. Slecht weer ����������������������������������������������������������������������������������������������������������161 3.3. Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken �������������������������������������������������163

WEGWIJZER INSTALLATEURS

7

2-in-1

De Dynamic Valve™ combineert een drukgecompenseerde thermostatische radiatorafsluiter en een automatische debietbegrenzer in één product.

Danfoss Dynamic Valve™

De eenvoudige oplossing voor waterzijdig inregelen Of u nu verwarmingssystemen ontwerpt, installeert of inregelt, het realiseren van een efficiënt systeem is altijd een lastige opgave.

Bij deellast raakt het systeem door drukschommelingen vaak in onbalans, wat leidt tot geluids-, comfortklachten en energieverspilling.

De toepassing van de Dynamic Valve™, thermostatische radiatorafsluiter met geïntegreerde automatische debietbegrenzer, zorgt voor een eenvoudig in te regelen installatie. Er zijn geen andere inregelcomponenten nodig.

De Dynamic Valve™ regelt de juiste volumestroom door elke radiator in het systeem – 24 uur per dag, 365 dagen per jaar.

Scan de QR-code om te zien hoe het precies werkt

nl.dynamic.danfoss.be

PuBLirePortage

10 nieuwe uitvoeringen van de danfoss Dynamic ValVe tM Conform de trend op de markt en de succesvolle introductie van de Dynamic Valve TM 2 jaar geleden, introduceren wij nu meer modellen en afmetingen.

Twee jaar geleden introduceerden we de Dynamic Valve TM, een radiatorafsluiter met ingebouwde drukverschilregelaar. Sindsdien is de belangstelling voor, en het gebruik van oplossingen voor waterzijdig inregelen aanzienlijk toegenomen.

Meer installatiebedrijven en adviseurs informeren opdrachtgevers actief over de voordelen van waterzijdig inregelen op korte en lange termijn.

Veel gebouweigenaren hebben hierdoor hun appartementsgebouwen, scholen of andere gebouwen waterzijdig laten inregelen. Voorheen werd waterzijdig inregelen vooral toegepast om klachten over geluid te verhelpen. Nu wordt het veel vaker ingezet als energiebesparende maatregel. Een klachtenvrije installatie en een reductie van tenminste 12% op de stookkosten, is een duidelijke win-win situatie voor zowel de eigenaars van gebouwen als voor de bewoners.

Het succes van de Dynamic Valve TM is de reden dat Danfoss het productprogramma verder heeft uitgebreid.

In de afmetingen DN 10 en DN 15 worden de bestaande rechte en haakse modellen nu verder aangevuld met 3 nieuwe modellen: horizontaal haaks, dubbel haaks links en dubbel haaks rechts. Deze modellen maken het assortiment compleet. Wij bieden installateurs en ontwerpers nu meer flexibiliteit omdat zij nu kunnen kiezen voor de gewenste installatiemethode

en voldoende ruimte voor het installeren. Daarnaast hebben wij ook de afmeting DN 20 toegevoegd in rechte en haakse uitvoeringen. Dit biedt een praktische oplossing voor oudere radiatoren met ž� aansluitmaat.

Het complete Dynamic Valve TM verkrijgbaar via de groothandel.

assortiment

is

Feiten over de Danfoss Dynamic Valve TM - Danfoss Dynamic Valve TM is een innovatieve, 2-in-1 thermostatische radiatorafsluiter met ingebouwde drukverschilregelaar, speciaal ontworpen voor 2-pijps verwarmingssystemen - Met de Dynamic Valve TM kunt u verwarmingssystemen met een pomp opvoerhoogte tot 60kPa eenvoudig waterzijdig inregelen - Rechte en haakse modellen zijn verkrijgbaar in DN 10, 15 en 20 - Horizontaal haaks, dubbel haaks links en dubbel haaks rechts zijn verkrijgbaar in DN 10 en 15 - Het product is beschikbaar in DIN en NF maten - Min. vereiste drukverschil is: 10 kPa; max. drukverschil is: 60 kPa - Debiet: 25-135 l/h zonder regelelement; handmatige voorinstelling met 1-7+N instelschaal - Aansluiting regelelement: RA aansluiting voor bijna alle Danfoss regelelementen - Ook beschikbaar: speciale dP toolTM voor drukverschilmeting en eenvoudig inregelen en een demontage tool om het binnenwerk en de drukverschilregelaar te vervangen

Danfoss N.V./S.A. | A. Gossetlaan 28 | 1702 Groot Bijgaarden | T: 02/525.07.11 | info@danfoss.be | professionelen.danfoss.be

3.4. Administratieve procedure voor de bouwbedrijven �������������������������������������������������������164 3.5. Administratieve procedure voor de niet-bouwbedrijven ������������������������������������������������166 3.6. Kosten ten laste van de onderneming in geval van tijdelijke werkloosheid ������������������������167 Hoofdstuk 4. Uitzendarbeid............................................................................................173 Deel 9. VORMING EN OPLEIDING.................................................................................... 178 Hoofdstuk 1. Syntra-Vlaanderen......................................................................................178 Hoofdstuk 2. Het Vlaams stelsel alternerend leren en werken................................................179 Hoofdstuk 3. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB)..............182 Hoofdstuk 4. Constructiv...............................................................................................183 Deel 10. AANNEMINGSCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN.......................................... 188 Hoofdstuk 1. Aannemingscontracten................................................................................188 1.1. Definitie ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������188 1.2. Soorten aannemingscontracten �������������������������������������������������������������������������������188 1.3. Overeenkomst met consumenten of met handelaars �����������������������������������������������������190 1.4. Algemene voorwaarden ������������������������������������������������������������������������������������������190 1.5. Verplichtingen van de aannemer ������������������������������������������������������������������������������192 1.6. Verplichtingen van de bouwheer �������������������������������������������������������������������������������193 1.7. Einde van de aannemingsovereenkomst ���������������������������������������������������������������������196 1.8. Wet Breyne ����������������������������������������������������������������������������������������������������������197 Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheden....................................................................................197 Hoofdstuk 3. Buitengerechtelijke geschillenbeslechting – de Verzoeningscommissie Bouw.........198 Deel 11. DIVERSE INFORMATIE...................................................................................... 202 Hoofdstuk 1. Veiligheid en hygiëne................................................................................. 202 1.1. Constructiv ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 202 1.2. Verplichte werkmeldingen in het kader van veiligheid �������������������������������������������������� 203 1.3. De vuurvergunning ����������������������������������������������������������������������������������������������� 206 1.4. Van ARAB naar Codex ���������������������������������������������������������������������������������������������207 1.5. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen - veiligheidscoördinatie �������������������������������������������211 1.6. Persoonlijke beschermingsmiddelen �������������������������������������������������������������������������212 Hoofdstuk 2. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB).............213 Hoofdstuk 3. CeDuBo: Centrum Duurzaam Bouwen..............................................................214 Hoofdstuk 4. Kamp C: Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen.................................................215 Hoofdstuk 5. Milieu......................................................................................................216

10

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Hoofdstuk 6. Kwaliteits- en veiligheidszorg.......................................................................219 6.1. Kwaliteitszorg en ISO-certificering ����������������������������������������������������������������������������219 6.2. VCA-BeSaCC �������������������������������������������������������������������������������������������������������� 220 Hoofdstuk 7. Steunmaatregelen..................................................................................... 222 Hoofdstuk 8. Werken in het buitenland............................................................................ 223 Bijlage: NUTTIGE ADRESSEN......................................................................................... 226

CTC Benelux - Vlamingstraat 4 - 85 info@ctcbenelux.com - www.ctc

Made in Sweden

CTC Benelux Vlamingstraat 4 - 8560 Wevelgem info@ctcbenelux.com - www.ctcbenelux.com

WEGWIJZER INSTALLATEURS

11

DE NIEUWE THISION® MINI. Klaar voor iets bijzonder.

Compact design en flexibele aansluittoebehoren : de nieuwe gaswandketel Thision Mini is ideaal voor renovaties. Zijn roestvrijstalen warmtewisselaar garandeert een maximale warmte en warm water comfort. Door zijn intelligente regeling kan elk kind dit bedienen.

De digitale display is eenvoudig te verwijderen • Kan gebruikt worden als afstandsbediening • Geen bijkomende kamerthermostaat nodig

Bent u klaar voor iets bijzonder ?

ELCO Belgium nv Industrielaan, 61 BE-1070 Anderlecht. www.elco.net

I

II 3312054 THISION MINI COMBI 25

XL A++ A+ A B C D E F G

A B C D E F G

A

A

22 49 dB 2015

kW

811/2013

PUbLIrePOrTaGe

THISION® S PLUS DUUrzaam beSPareN meT De wereLDkamPIOeN OP HeT vLak vaN effIcIëNTIe Duurzaam lage energiekosten en maximaal comfort: de THISION® S PLUS is beslist de wereldkampioen in efficiëntie.

Met de THISION® S PLUS condenserende gaswandketel maakt ELCO het gebruik van fossiele brandstoffen voor warmwaterbereiding en verwarming efficiënter als nooit tevoren. In overeenstemming met de ErP-richtlijn (Ecodesign-en Energielabel-Richtlijn) kreeg de THISION® S PLUS het niveau A+ toebedeeld. Het bewijs van de hoge efficiëntie van de ketel.

De THISION S PLUS combineert een elegante en plaatsbesparende vormgeving met een geruisloze werking.

De technisch uitstekende warmtewisselaar van roestvrij staal zorgt voor permanente condensatie en garandeert zo een lange levensduur en duurzaam comfort. Dankzij de geïntegreerde regeling van de nieuwe generatie, kunnen ook complexe verwarmingsinstallaties in combinatie met zonnewarmte en buffervat praktisch worden aangestuurd. ®

De THISION® S PLUS is vooral geschikt voor renovatieprojecten, want ook al zijn de hydraulische omstandigheden niet gekend, de condenserende gaswandketel is universeel inzetbaar dankzij zijn geringe hydraulische weerstand.

Daarenboven is dankzij het geringe drukverlies de doorstroming van grote hoeveelheden water mogelijk.

Met andere woorden: hierdoor ook de ideale keuze voor nieuwbouwprojecten en complexe installaties.

De THISION® S PLUS Combi biedt met zijn geïntegreerde laadboiler dan weer een bijzonder hoog en constant tapwatercomfort, zonder risico op verkalking.

DE ABSOLUTE NUMMER EEN IN EFFICIËNTIE De THISION® S PLUS overtuigt met zijn A+-label conform ErP. De robuuste warmtewisselaar van roestvrij staal biedt dankzij permanente condensatie ook bij volledige belasting een hoge efficiëntie en lange levensduur.

MINIMAAL GELUID Met een geluidsniveau van maximaal 39 dB(A) bij volledige belasting is de THISION® S PLUS 13 stiller dan een computer en daardoor de meest geruisloze ketel op de markt.

LAGE NOX-EMISSIE De uitstoot van NOx-gassen is schadelijk voor onze gezondheid (ademhalingsproblemen) en voor het milieu (klimaatopwarming, smog). Met nauwelijks 14 mg/kWh voldoet de THISION® S PLUS vandaag reeds al aan de toekomstige wettelijke drempelwaarden.

UITERMATE FLEXIBEL 6 varianten met een vermogen van 13 tot 54 kW en twee Combi-modellen met een vermogen van 24 kW en 34 kW, geschikt voor alle soorten gas. Met de allernieuwste regeling kunnen complexe installaties eenvoudig en vlot worden aangestuurd. Diverse boileroplossingen en een ruim gamma aan toebehoren vervolledigen het aanbod.

TERTIAIRE KETELS HEATMASTER® TC - WATERMASTER COMPACT CONDENS ONTDEK ZE OP WWW.ACV.COM

ACV breidt gamma van tertiaire ketels uit!

Naast de condenserende vloerketels HeatMaster® TC en Compact Condens, stelt ACV nu ook de WaterMaster voor: een condenserende performante warmwaterbereider voor tertiaire toepassingen, EN 89 gecertifieerd en eveneens uitgerust met het ACVMax® besturingssysteem.

A A

XXL

RADIATOREN IN COMBINATIE MET VLOERVERWARMING EN VENTILATIE VOOR EEN BINNENKLIMAATREGELING OP MAAT

WWW.VASCO.EU

adv bouwuni.indd 3

2/11/16 10:51

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

VOORWOORD De bouw is één van de belangrijkste economische sectoren in België, maar ook een zeer zwaar – om niet te zeggen - overgereglementeerde sector en dit geldt zeker voor het installateursbedrijf. Het is als installateur niet meer mogelijk nog het bos door de bomen te zien wanneer men niet kan terugvallen op hulpmiddelen. Voor Bouwunie is informeren en adviseren van haar leden één van haar kerntaken. Enerzijds algemene informatie die van toepassing is in elk bouwbedrijf en anderzijds zeer specifieke sectorinformatie.

Binnen de bouwsector vormen de installateurs centrale verwarming en sanitair één van de belangrijkste voltooiingstakken, waar Bouwunie bovendien een eigen werking voor heeft uitgebouwd, Bouwunie Technieken. Met deze wegwijzer - inmiddels de 15e editie - voor de installateur centrale verwarming en sanitair proberen wij zowel aan de reeds lang actieve ondernemer als aan de starter alle noodzakelijke en nuttige informatie en wetgeving in een gebundelde vorm aan te bieden.

Naast de noodzakelijke wet- en regelgevingen wordt ook een overzicht gegeven van de sectorspecifieke dienstverlening die voor deze branche bestaat. Achteraan vindt u ook een adressenbijlage.

Uiteraard kan elk Bouwunie-lid ook op onze studiedienst terecht met al zijn vragen en problemen.

Onze adviseurs helpen u graag verder.

Wij hopen dat deze Wegwijzer voor u een nuttig naslagwerk wordt dat u bij uw dagelijks terugkerende juridische, sociaalrechtelijke, fiscale en bedrijfseconomische problemen kan helpen.

Hilde Masschelein gedelegeerd bestuurder Bouwunie

Wegwijzer voor de aannemer installateur – 15e editie.

Opgesteld door de Bouwunie-studiedienst Eindredactie: Luc Proesmans Verantwoordelijke uitgever: Hilde Masschelein Deze gids is louter ter informatieve titel opgesteld. De uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens.

Deze gids is bijgewerkt tot 1 september 2016.

Advertentie-acquisitie en grafische vormgeving:

Uitgave van Bouwunie, Unie van het KMO-Bouwbedrijf, Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 http://www.bouwunie.be - e-mail: info@bouwunie.be

Elma Multimedia Generaal de Wittelaan 17A 2800 Mechelen tel. 015 55 88 88 info@elma.be - www.elma.be

Prijs: Bouwunie-leden: gratis - niet-leden: 15 euro Voor schade, van welke aard dan ook, ontstaan door het niet, niet tijdig of onjuist plaatsen van advertenties, aanvaarden wij geen enkele aansprakelijkheid.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

15

PuBlirePortAge

FACQ, de groothAndel tot de dienst vAn de instAllAteurs De kwaliteit van de producten van FACQ

De FACQ Sanicenters hebben flexibele openingsuren

Dankzij de duurzame relatie die FACQ onderhoudt

om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de noden

met zijn partners, biedt het bedrijf een naadloze

van professionals. Dankzij de self-scanning verloopt een

dienstverlening aan (ISO 9001). “We hebben altijd veel

bezoek snel en efficiënt. “De professionele installateurs

belang gehecht aan kwaliteit en hebben al sinds 1997

zijn voor ons de basis. We proberen hun noden goed te

een ISO 9001-certificaat. Qua bedrijfscultuur zijn we nog

kennen en bieden hen een snelle service aan. Bovendien

steeds het familiebedrijf van bij de start.” stelt Damien

leveren we hen een optimale technische ondersteuning

Vanden Dael, CEO van FACQ. Via de 37 sanicenters

voor al hun projecten: ze kunnen niet alleen terecht bij de

van het merk kunnen professionals de producten van

adviseurs-verkopers in onze Sanicenters en showrooms,

FACQ gemakkelijk bestellen en rekenen op een snelle en

maar kunnen ook rekenen op de expertise van teams

doeltreffende service.

die we speciaal voor grote bedrijven hebben opgericht.

Als modern bedrijf investeren we voortdurend in nieuwe

Nabijheid en groot aantal referenties in voorraad,

technologieën. Onze e-commerce site bestaat sinds 2001

de troeven van een Sanicenter

en is daar een heel goed voorbeeld van.” zegt Damien

Een FACQ Sanicenter is zo’n 1.800 à 2.000 m² groot

Vanden Dael.

en heeft meer dan 6.500 referenties in voorraad. FACQ zoekt steeds meer de nabijheid met zijn klanten op.

Via de e-commerce oplossing van FACQ kan het materiaal

Daarom wil het bedrijf ervoor zorgen dat elk van zijn

7 dagen op 7, en 24 uur op 24 worden besteld. De

klanten binnen de 30 minuten van bij hem thuis een

levering gebeurt in eender welk filiaal van de Belgische

Sanicenter kan bezoeken.

groep, op de werf of aan huis.

Voor meer informatie www.facq.be/nl

1

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Deel 1. Dienstverlening en belangenbehartiging Bouwunie Hoofdstuk 1. BOUWUNIE 1.1. Bouwunie, het kenniscentrum voor de Vlaamse bouw-kmo’s Bouwunie verenigt de zelfstandigen en kmo’s uit de diverse deelsectoren uit de bouw in één sterke unie. Bouwunie komt op voor hun belangen. Ze verstrekt gespecialiseerd advies, doet aan lobbying, legt eigen accenten, verkondigt eigen standpunten en biedt een platform waar collega’s bouw-kmo’s elkaar kunnen ontmoeten.

De mensen die het te bewandelen pad voor Bouwunie uittekenen, zijn aannemers, bedrijfsleiders die hun eigen centen in hun onderneming gestoken hebben, die daarmee risico’s lopen en iets willen creëren. Bouwunie werkt hecht samen met Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers.

Momenteel telt Bouwunie ruim 8.000 leden. Ze richt zich tot zelfstandige ondernemers, gespecialiseerde kmo’s en kmo’s die totaaloplossingen aanreiken.

Een specifiek doelpubliek, specifieke accenten en specifieke standpunten. Dit komt ook duidelijk tot uiting in alle overlegorganen (paritair comité bouw, sectorfondsen voor bestaanszekerheid, veiligheid en opleiding, WTCB, Serv-commissies,...) waarin Bouwunie de erkende spreekbuis van de zelfstandigen en de kmo’s uit de bouw is.

De groei van Bouwunie is te danken aan de flexibiliteit, snelheid, bereikbaarheid en democratische ingesteldheid. De werking van Bouwunie wordt gestuurd door drie bestuursorganen. Het directiecomité stuurt de dagelijkse werking van Bouwunie aan. Het is samengesteld uit vertegenwoordigers van de diverse bouwberoepen en de verschillende Vlaamse provincies. Ook de leden van de raad van bestuur en de algemene vergadering worden voorgedragen hetzij door hun regionale afdeling, hetzij door hun beroepsverbond. Deze besturen kunnen zo op een democratische en evenwichtige manier (zowel geografisch als sectoraal) werk maken van de verdediging van alle bouw-kmo’s en van de promotie van de verschillende bouwberoepen.

Om alles op rolletjes te doen lopen, heeft Bouwunie uitgebouwde secretariaten. De hoofdzetel is in Vilvoorde met een bijhuis in Brugge. Daarnaast zijn ook in Hasselt, Gent, Antwerpen en Kortrijk regionale antennes gevestigd. Dankzij de integratie met Unizo vullen de regionale Unizo-kantoren deze regionale antennes aan.

20

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Sectorale werking De beroepsverbonden en -werkingen staan in voor de belangenverdediging en de promotie van elk beroep en organiseren op regelmatige basis info-avonden, bedrijfsbezoeken, praktische demonstraties en beursbezoeken. ✓ Bouwunie Algemene en ruwbouwaannemers (algemene en ruwbouwaannemers; aannemers casco: zijnde aannemers actief in aan de ruwbouw aanverwante activiteiten zoals dak(timmer)werken, isolatiewerken, funderingen en rioleringen, vloerbedrijven, maar ook in gespecialiseerde activiteiten zoals kernboringen, het plaatsen van gevelpanelen, waterdichtingen enz.; houtskeletbouwers, staalbouwers en aannemers van bijgebouwen, veranda’s).

Contact: Nadia Schepens, tel. 02 588 42 05, e-mail nadia.schepens@bouwunie.be.

✓ Bouwunie Schrijnwerkers & Interieurbouwers Verantwoordelijke: Hilde Masschelein, tel. 02 588 11 00, e-mail hilde.masschelein@bouwunie.be. ✓ Bouwunie Installateurs verwarming en sanitair (centrale verwarming, sanitair, klimatisatie, ventilatie en hernieuwbare energie) Contact: Bart Verstraete, tel. 050 47 46 60, e-mail bart.verstraete@bouwunie.be. ✓ Bouwunie Schilders-decorateurs Verantwoordelijke: Bart Verstraete, tel. 050 47 46 60, e-mail bart.verstraete@bouwunie.be. ✓ UVV, Unie van Vlaamse Vloerenbedrijven Verantwoordelijke: Bart Verstraete, tel. 050 47 46 60, e-mail bart.verstraete@bouwunie.be. ✓ Bouwunie Infrastructuurwerken (wegenbouwers, aannemers burgerlijke bouwkunde en waterwerken (1), aannemers uit de kabel- en leidingsector, grondwerkers (2) en aanverwante technieken (3)) Contact: Vincent Decruyenaere, tel. 050 47 46 62, e-mail vincent.decruyenaere@bouwunie.be. ✓ Bouwunie Stukadoors & Afbouwbedrijven Verantwoordelijke: Jean-Pierre Waeytens, tel. 02 588 11 00, e-mail jean-pierre.waeytens@bouwunie.be.

Naast deze beroepsverbonden heeft Bouwunie actieve werkingen voor diverse beroepssectoren zoals voor dakwerken, chape- en vloerbedrijven, buitengevel-isolatiesystemen, keukenbouwers, industriebouw, isolatie- en luchtdichtheidsbedrijven en hernieuwbare energie. ✓ Bouwunie-stuurgroep Isolatie en luchtdichtheid Contact: Mieke Bonnarens, tel. 09 235 49 52, e-mail mieke.bonnarens@bouwunie.be.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

21

Full service voor onderweg

Hebt u speciale wensen voor uw voertuig? Group Cé verwent elke dag auto’s en bedrijfsvoertuigen.

Wij leveren het betere maatwerk en realiseren heel specifieke projecten: van autoinrichting tot multi-trailers, van superieure opbergsystemen tot de totaalreiniging van uw voertuig. Kortom, wij verlenen de meest uiteenlopende autozorg. Met deskundig advies en met een brede smile. ‘Your wish is our command’.

Group Cé

FULL SERVICE VOOR ONDERWEG

volg ons op www.facebook.com/groupce ONTDEK AL ONZE FULL SERVICE OP WWW.GOUPCÉ.BE. multi-trailer autoinrichting autopoetser motorsteun tanos

Diestersteenweg 273 . 3510 Hasselt-Kermt . info@grce.be

publireportaGe

Group Cé want alleen het beste is Goed GenoeG voor uw voertuiG Group Cé is een autospeciaalzaak van de volgende generatie met de focus op een onberispelijke dienstverlening. De onderneming uit Hasselt-Kermt is gespecialiseerd in materialen en producten voor bedrijfswageninrichting, trailers en transporters, reinigingsproducten en Systainers van het topmerk Tanos. Group Cé levert maatwerk en full service.

“Wij maken altijd gebruik van de beste merken en hoogwaardige materialen zodat de kwaliteit van ons werk gewaarborgd blijft”, vertelt zaakvoerder Peter Cupers. Het aanbod is opgedeeld in aantal afdelingen die samen een mooi totaalpakket vormen voor zowel professionele als particuliere klanten.

Multi-Trailer Onder de noemer Multi-Trailer maakt Group Cé ‘de aanhangwagen naar uw zin’. Het gamma omvat gestroomlijnde polyester trailers en professionele autoen multitransporters van de bekendste merken, onder meer Rebel, Excalibur, Mustang… “Een mooi voorbeeld zijn de Brian James Trailers die al meer dan twintig jaar het volste vertrouwen genieten”, aldus Peter.

“Wij bouwen trailers helemaal naar de wensen van de klanten. Zo hebben we een mobiel hondenkapsalon gebouwd. Andere voorbeelden? Een gesloten trailer met een compleet opleidingscentrum voor vakmensen, een mobiele koffiebar...”

Autoinrichting Totaalinrichting voor bedrijfswagens is de tweede poot waar Group Cé op steunt. “Wij hebben een modulair systeem dat bestaat uit losse componenten die naar wens worden samengevoegd tot één totaalinrichting.

Daarnaast zijn er de Group Cé ladesystemen die horizontaal in de wagen worden geplaatst waardoor het laadvolume in de wagen optimaal kan worden benut”.

Bij Autoinrichting kun je ook terecht voor dakdragers, speciale vloer- of wandbekleding, navigatie, track & trace...

De Autopoetser Totaalreiniging van voertuigen is de derde afdeling die Peter ons voorstelt. “De Autopoetser bestaat al meer dan 25 jaar en heeft een breed gamma reinigingsproducten onder meer Meguiar’s, Autoglym, VooDoo Ride, Carpro en Chemical Guys - maar telkens mét het nodige advies”.

TANOS De Systainers van TANOS maken het aanbod compleet.

“Wij zijn één van de partners van TANOS Duitsland en zijn rechtstreeks verdeler van de Systainer® opslagboxen. Die staan wereldwijd bekend omwille van hun robuustheid, eenvoudige bediening en maximale flexibiliteit. In Hasselt-Kermt hebben we een ‘shop in de shop’ voor wie alles graag van dichtbij wil bekijken en uitproberen,” besluit Peter.

Group Cé | Diestersteenweg | 3510 Hasselt | T: 011/31.66.31 | F: 011/59.15.59 | www.grce.be

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Uw contactpersonen in de regio’s: • Patio v/de Bouw - Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 46 62 Bouwkantoor Kortrijk, Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk, tel. 056 26 44 73 e-mail vincent.decruyenaere@bouwunie.be.

• Bouwunie Oost-Vlaanderen: Hildegard Moreels Nadine Crappéstraat 1/002, 9000 Gent, tel. 09 235 49 51, e-mail hildegard.moreels@bouwunie.be.

• Bouwunie Antwerpen en Bouwunie Vlaams-Brabant: Jo Kusseneers Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 42 06, e-mail jo.kusseneers@bouwunie.be.

• Bouwunie Limburg: Davy Maesen en Vera Jans Maastrichtersteenweg 254/3, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 10, e-mail davy.maesen@bouwunie.be en vera.jans@bouwunie.be.

Wanneer de leden naar één van onze secretariaten bellen of mailen met een vraag, is het onze bedoeling hen zo snel en efficiënt mogelijk te helpen. Een eerste stap daarvoor is dat ze – in de mate van het mogelijke – onmiddellijk bij de juiste persoon terechtkomen.

Op de website www.bouwunie.be vindt u steeds een actueel overzicht van alle medewerkers met hun telefoonnummer en e-mailadres.

Bouwunie is ISO-gecertificeerd

Bouwunie heeft in 2010 na een externe audit het ISO-certificaat behaald (NBN-en-ISO 9001:2008), ondertussen verlengd na succesvolle tussentijdse audits. Hiermee bewijst Bouwunie dat kwaliteit centraal staat in haar ledenwerving, syndicale belangenbehartiging, studiewerk en adviesverlening, en bij de organisatie van activiteiten en opleidingen. Alle processen die hiermee samenhangen zijn in kaart gebracht en daar waar nodig verbeterd.

Met het ISO certificaat en de bijhorende procedures heeft Bouwunie zich laten erkennen door de Vlaamse overheid als dienstverlener voor de pijlers Advies en Opleiding. Wie een opleiding van Bouwunie volgt, kan deze betalen via de KMO-portefeuille.

24

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

1.2. Bouwunie – fundament voor de bouw-kmo Leden kunnen elke dag gebruikmaken van de uitgebreide Bouwunie-dienstverlening.

Snel en deskundig advies Vragen over contracten, werken in onderaanneming, btw, personeel, energiezuinige technieken, opleiding, premies,…? Laten nalezen van eigen algemene voorwaarden? Vragen i.v.m. outplacement? Personeel op zaterdag laten werken? In zee gaan met buitenlandse onderaannemers?

De Bouwunie Adviesdienst biedt snel een duidelijk antwoord. Bel 02 588 11 00 of mail info@bouwunie.be.

Info op maat van de onderneming Leden ontvangen 8x per jaar Bouwnieuws, het meest informatieve vakblad voor de bouwsector. En dat samen met Z.O.-magazine, hét zakenblad van Vlaanderen en Brussel. Tussentijds krijgen de leden wekelijks de digitale nieuwsbrief Bouwflash zodat ze helemaal mee blijven. Met het lidnummer krijgen ze online exclusief toegang tot nog veel meer info, nieuws, activiteiten,… op www.bouwunie.be en www.unizo.be.

Een zak vol tools op maat van het bouwbedrijf Bouwunie ontwikkelde een gans pakket aan handige tools die de bouwondernemer kunnen helpen en die exclusief worden aangeboden via het afgesloten ledengedeelte van de website.

Het gaat om: • controle van onderaannemers op sociale en fiscale schulden • modelbrieven en contracten • berekeningstool verplaatsingskosten en mobiliteitsvergoeding in de bouwsector • overzicht van de aan te rekenen lonen • risicoanalyses • veiligheidsinstructiekaarten In de webshop kunnen bouwbedrijven terecht voor de aankoop van attestenboeken voor reiniging en verbranding, btw-attesten, attesten voor meerwerken, keuringsrapporten, calculatienormen,… en nog veel meer.

Gebruiksklare modelbrieven en -contracten Verlies geen tijd met het opstellen van aannemingscontracten, arbeidsovereenkomsten,… Bouwunie biedt de leden 275 gebruiksklare modelbrieven en –contracten aan die voldoen aan de wettelijke normen. Personaliseren en klaar!

Onze adviseurs lezen door de leden gemaakte contracten of arbeidsovereenkomsten graag na.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

25

AQUABLADE

®

Experience the power of water

Ooooh!

EEN REVOLUTIE IN SPOELTECHNOLOGIE

AquaBlade®, de nieuwe, gepatenteerde spoeltechnologie van Ideal Standard scoort hoog op 3 belangrijke punten: prestatievermogen, hygiëne en design.

Aan de basis van AquaBlade® ligt de innovatieve Microslot-technologie, met strategisch hoog gepositioneerde kanalen die een waterval creëren vanaf de toiletopening, en 2 sterke stralen die het spoelen meer kracht geven. Deze uiterst efficiënte techniek is daarenboven ook stiller, voorkomt opspattend water én werkt zelfs bij een zuinige spoeling van 4.5L. verkrijgbaar in de collecties CONNECT, CONNECT AIR, DEA, TESI en TONIC II – wand WC en staande WC

ONGEËVENAARDE HYGIËNE Bij traditionele toiletten met gesloten rand blijft ongeveer 20% van de pot ongespoeld.

De Aquablade®technologie zorgt ervoor dat 100% van het oppervlak onder de gleuf schoongespoeld wordt.

UITZONDERLIJKE SPOELEFFICIËNTIE Doordat er geen overhangende rand is, begint het water al helemaal boven aan de pot te spoelen, om heel het oppervlak eronder integraal schoon te spoelen.

PUBlIrePOrtaGe

Ideal Standard Ideal Standard is leverancier voor de totale badkamer: van kraanwerk en porselein tot baden en douchebakken. Deze kunnen afgewerkt worden met onze glazen douchepanelen.

Onze kranen zijn steeds voorzien van de nieuwste technologieën en innovaties.

Dit om een gemakkelijke installatie en maximale waterbesparing te bieden.

Ideal Standard International, met hoofdkantoor in Brussel, is een onafhankelijke privévennootschap, actief in Europa, het Midden-Oosten en Afrika.

Als je meer dan 100 jaar badkamers ontwerpt, dan weet je hoe die er moet uitzien in zijn geheel - gaande van het ontwerp van de perfecte kraan tot het optimaal benutten van de ganse ruimte. Het is dan ook evident dat we de beste materialen en vakmanschap gebruiken bij het produceren van onze eigen producten om steeds te blijven voldoen aan de hoogste kwaliteitsnormen.

Nieuw voor Ideal Standard zijn de prachtige douchebakken in Ideal Solid® : Ultra Flat S. Mineraalcomposiet is een combinatie van gegoten mineraalmarmer en hars. Ideal Standard werkt de douchebakken Ultra Flat S af met een gekleurde gelcoating, 1 mm dik, met reliëf. Deze coating is erg sterk – hij wordt ook voor zeilboten gebruikt – en maakt de steenstructuur nog duurzamer. Het afdekrooster bestaat in inox of in dezelfde kleur van de douchebak.

Beschikbaar in 5 trendy kleuren.

Een afwijkende afmeting of een speciale uitsnijding nodig? Ultra Flat S kan professioneel ingekort worden of besteld worden op de gewenste maat.

Ken jij dé nieuwe revolutie al op gebied van spoeltechnologie? Aquablade® scoort hoog op 3 belangrijke punten: prestatievermogen, hygiëne én design. Aan de basis van Aquablade® ligt de innovatieve Microslot-technologie, met strategisch hoog gepositioneerde kanalen die een waterval creëren vanaf de bovenkant van de WC, en twee sterke stralen die het spoelen meer kracht geven. Deze uiterst efficiënte techniek is daarenboven ook stiller en voorkomt opspattend water. Een perfecte spoeling is gegarandeerd zelfs vanaf 4,5 l.

Aquablade® is bovendien beschikbaar in 5 collecties, zowel in hang-WC als staande modellen.

Met onze ruime keuze aan producten, zowel voor residentïele doeleinden als voor projecten, in combinatie met onze jarenlange vakkennis, is Ideal Standerd uw partner!

Productinformatie, technische fiches en lastenboekomschrijvingen zijn beschikbaar op onze website.

Wens je op de hoogte te blijven van al onze producten?

Contacteer ons, surf naar onze website of schrijf je daar snel in op IdealNews, onze digitale nieuwsbrief.

Ideal Standard Produktions GmbH | Ikaroslaan 18 | 1930 Zaventem T: 02 325 66 00 | www.idealstandard.be | issalesblgium@idealstandard.com

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Diensten die echt iets opleveren - Dienst Erkenningen: De overheid is een belangrijke bouwheer. Jaarlijks worden miljarden euro’s geïnvesteerd in infrastructuur, nieuwbouw of vernieuwbouw. Als bouwbedrijf werken voor de overheid biedt dus kansen, maar daarvoor heb je meestal een erkenning nodig.

Bouwunie - Dienst Erkenningen: tel. 02 588 11 00 – e-mail: info@bouwunie.be.

- Bouwunie, uw erkende opleidingspartner Uw bedrijf wenst opleidingen te organiseren? Bij Bouwunie krijgt u een overzicht van mogelijkheden die antwoord bieden op uw opleidingsnood. Door onze samenwerkingsakkoorden met heel wat opleidingscentra, heeft u de keuze uit een ruim aanbod. We kijken uw opleidingsvragen in detail na, zodat u ook geen enkele vorm van financiering hoeft te missen (weekdagopleiding, winteropleiding, bedrijfsinterne opleiding, zaterdagopleiding, …).

De erkenning van Bouwunie als opleidingspartner bij Constructiv zorgt ervoor dat u geniet van een bijkomende financiering in uw opleidingskost. 2x winst voor het bedrijf dus.

- Borgstellingskas Waarborgen zelf financieren vergt een grote investering. Precies om de bouwkmo’s meer financiële slagkracht te geven werd de Borgstellingskas Bouwunie opgericht. Wij zijn een door de overheid officieel erkende borgstellingskas die de borgen voor de goede uitvoering van werken in orde brengt. Op deze manier beschikt de aannemer over een groter werkkapitaal en vermijdt hij dure kredieten bij de bank Borgstellingskas Bouwunie: Alain Vanhaverbeke, tel. 050 47 47 20, fax 050 47 47 26, borgstellingskas. bouwunie@admb.be.

- Patronale Vereveningsdienst voor het gewaarborgd loon Een door ziekte of ongeval arbeidsongeschikte arbeider die minstens 1 maand ononderbroken in dienst is, heeft recht op gewaarborgd loon. PV Bouwunie, een onafhankelijke dienst binnen Bouwunie en ADMB Dienstengroep, betaalt dit door het bouwbedrijf (<20 werknemers) betaalde gewaarborgd loon terug (à 94,81%). Deze dienstverlening, die ook de controle op de arbeidsongeschiktheid kan omvatten, is gratis maar hiervoor moet het bouwbedrijf zich wel aansluiten bij de patronale vereveningsdienst.

Patronale Vereveningsdienst Bouwunie: Alain Vanhaverbeke, tel. 050 47 47 20, fax 050 47 47 26, pv.bouwunie@admb.be.

- Grondwijzer Bij Grondwijzer, een initiatief van Bouwunie, SGS Nederland en NAV, kunnen bedrijven, vooral kmo’s, terecht voor alle wettelijke verplichtingen waaraan ze dienen te voldoen wanneer ze grond wensen uit te graven en/of te vervoeren.

Grondwijzer vzw, Polderdijkweg 16 – Haven 407, 2030 Antwerpen, tel. 03 545 87 58, fax 03 545 87 39, grondwijzer@grondwijzer.be - http://www.grondwijzer.be.

28

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

- Bouwunie Energieconsulenten

Speciaal voor zelfstandigen en kmo-bouwbedrijven die actief zijn in de markt van energiezuinig (ver)bouwen, ontwikkelde Bouwunie het label “EnergieBewuste Aannemer” (EBA). Met dit label kunnen aannemers aan de klanten bewijzen dat ze opgeleid zijn om hen bij te staan met raad én daad op vlak van energiebesparing. Meer info over het label vindt u op www.bouwunie.be.

- Vinduwaannemer.be Steeds meer mensen gebruiken internet om een geschikte aannemer te vinden voor hun werken. Veel klanten vergelijken verschillende bedrijven online vooraleer ze contact opnemen. Bouwunie-leden kunnen gratis opgenomen worden in de online-database www.vinduwaannemer.be waar potentiële klanten en collega-ondernemers de bouwonderneming kunnen zoeken en vinden die bij hun noden past.

Toegang tot een ruim ondernemersnetwerk Tijdens de vele Bouwunie-activiteiten ontmoeten de leden collega-ondernemers en experts allerhande. Leden zijn ook welkom op de Unizo-evenementen. Steeds een goede gelegenheid om contact te leggen met nieuwe klanten!

Samen sterk met UNIZO Aannemers zijn in de eerste plaats ondernemers. Door de samenwerking van Bouwunie en Unizo genieten de leden van de diensten van beide organisaties. Dit geeft extra voordelen. Een sterk netwerk, doeltreffend lobbywerk, toegang tot een uitgebreid kennisnet,… Samen staan we sterk in de bouw.

Bovenstaande is slechts een beknopt overzicht van de doelstellingen, werking en activiteiten van Bouwunie. Voor verdere info, contacteer ons:

Bouwunie Maria-Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde Tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 e-mail info@bouwunie.be - www.bouwunie.be Facebook: https://www.facebook.com/Bouwunie Twitter: https://twitter.com/Bouwunie linkedIn: www.linkedin.be/groups - Bouwunie

WEGWIJZER INSTALLATEURS

29

Bij Statamat kan je terecht voor advies, studie, verkoop, installatie en onderhoud van een uitgebreid gamma producten in brandbeveiliging: Brandblussers, brandhaspels, blusdekens, rookdetectoren, branddetectie, CO- en gasdetectie, rook– en warmteafvoer, automatische blussystemen, noodverlichting, fotoluminescerende en andere pictogrammen, brandwerende afdichtingen, brandmoffen, brandkleppen, brandwerende panelen en nog veel meer.

Wij leveren zowel aan groothandel als aan installateur, industrie, KMO, zelfstandigen en particulieren. Wij zijn ook gespecialiseerd in controle, onderhoud en herstelling op alle merken en types.

Wij staan steeds klaar om U te helpen in uw zoektocht naar oplossingen in brandbeveiliging. Wij stellen onze kennis en ervaring graag ter beschikking.

Bel ons.

Product in de kijker: ons gamma brandwerende producten

• • • • • • • • • • • •

ZIPP brandklep voor luchtkanaal (CE) nieuw!

Brandwerende panelen Tecbor (CE) nieuw!

Brandmoffen CE (opbouw) Brandwikkels CE (inbouw) Brandmanchet voor metalen buis (CE) Brandmanchet voor luchtkanaal (CE) Brandwerende HPE kit (CE) nieuw!

Brandwerende acryl kit (mastiek) (CE) Brandwerende mortel HS (CE) Brandkussens serie X (CE) Brandwerende gecoate steenwolplaat (CE) Brandwerende coating voor steenwol (CE)

Bezoek onze website: www.statamat.be

Statamat NV Finlandstraat 5A, 9940 Evergem Telefoon: +32 (0)9 255 53 33 Fax: +32 (0)9 255 53 39 E-mail: info@statamat.be

PUblirePortaGe

CorreCt brandwerend afdiChten voor hvaC, sanitair en elektriCiteit Het correct brandwerend afdichten van doorvoeringen van kabels, buizen, ventilatiekanalen en dergelijke blijkt nog steeds niet vanzelfsprekend voor vele installateurs.

De overgang naar nieuwe Europese normen en CEmarkeringen maakte het er niet makkelijker op. Daarom geeft Statamat graag ondersteuning aan de installateur om de juiste keuzes te maken. Nu na deze woelige overgangsperiode het stof langzaam gaat liggen, steken er toch enkele interessante ontwikkelingen in producten, en het toepassen ervan, de kop op. Statamat doet er natuurlijk alles aan om deze op te volgen en aan te bieden.

Zo worden bij doorvoeringen van buizen de brandmoffen steeds compacter, en kunnen dezelfde opzwellende producten ook gemakkelijk in de wand aangebracht worden, mits correcte afwerking. De opzwellende strips zijn zelfs op rol verkrijgbaar en, mits correct aanbrengen van de nodige wikkelingen, voor verschillende diameters bruikbaar. Voor kleinere diameters kan men dan weer snel en efficiĂŤnt werken met brandwerende grafietkit.

Statamat kiest steeds voor breed toepasbare en breed gecertificeerde producten, en werkt hiervoor samen met diverse fabrikanten.

Ook op het gebied van brandkleppen scoort Statamat hoog met de ZIPP brandklep. Deze klep heeft een EIS120

keuring zowel voor horizontaal als verticaal gebruik, en kan geactiveerd worden door een veersysteem met smeltlood en/of een elektromagneet aangestuurd door een branddetectiesysteem. Zo kunnen de uiteinden van ventilatiebuizen in bijvoorbeeld sanitaire ruimtes zeer gemakkelijk afgesloten worden om de brandweerstand te garanderen. Snel en gemakkelijk te installeren!

Verder bieden we de HVAC-installateur diverse types ronde en rechthoekige brandkleppen met servomotor en smeltlood, met activatie door thermokoppel of brandmeldcentrale. Deze worden gebruikt in kanalen voor airconditioning en ventilatie, voor diameters tot 630mm en rechthoekige afmetingen van 200mm tot 1500mm. Variaties van deze kleppen kunnen ook gebruikt worden bij brandventilatiesystemen, waar ze normaal gesloten zijn, en openen om afvoer van rook en brandgassen mogelijk te maken.

De lijst van technieken die meehelpen aan het garanderen van de brandveiligheid in een gebouw is lang, en Statamat wil hierin een belangrijke rol spelen door het leveren en toepassen van kwaliteitsvolle oplossingen, gaande van brandblussers en brandhaspels, over brandwerende afdichtingen, tot systemen voor noodverlichting, branddetectie, en actieve en passieve rook-en warmteafvoer.

Statamat NV | Finlandstraat 5A | 9940 Evergem | T: 09/255.53.33 | F: 09/255.53.39 | www.statamat.be

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Hoofdstuk 2. Bouwunie Technieken stelt zich voor Bouwunie Technieken is de sectororganisatie voor zelfstandige ondernemers en kmo’s in de sector verwarming, sanitair, klimatisatie, ventilatie en luchtbehandeling en hernieuwbare energietechnieken.

Bouwunie Technieken is met meer dan 1800 leden de grootste beroepsorganisatie voor installateurs in Vlaanderen. Als lid van deze organisatie kan u als installatiebedrijf rekenen op een sterk team dat steeds de vinger aan de pols houdt in de sectordossiers en zijn dienstverlening steeds afstemt op de noden van vandaag.

Bouwunie Technieken wordt vertegenwoordigd door deze collega’s installateurs: Jean-Pierre Geerts (co-voorzitter, Brecht), Rudy Van Verre (co-voorzitter, Buggenhout), Bart Verstraete (secretaris, Brugge), Alain Blieck (Boom), Peter Deckers (Kinrooi), Robert Daisomont (Aartselaar), Wim Daisomont (Aartselaar), Ivan Decloedt (Eernegem), Geert De Decker (Boom), Hans Delannoye (Waarloos), Kurt Goetgebuer (Eke), Danny Hendrickx (Ternat), Eric Maertens (Torhout), Filip Maes (Roeselare), Louis Mertens (Brecht), Eric Motmans (Hasselt), Cornelius Nonneman (Meerdonk), André Pillaert (Brugge), Gunter Smet (Borsbeek), Gilbert Ticquet (Wuustwezel), Nico Van Erckel (Aarschot), Luc Verelst (Edegem), Eddy Willems (Bassevelde), Guido Wuytens (Houthalen), Jan Vandenbulcke (Deerlijk) en Greet Diericx (secretariaat, Brugge).

Co-voorzitter Bouwunie Technieken, Jean-Pierre Geerts (Plumco BVBA te Kruibeke)

Co-voorzitter Bouwunie Technieken, Rudy Van Verre (Gezel II te Buggenhout)

U kan bij het secretariaat van Bouwunie Technieken terecht voor alle sectorgerichte vragen, de nodige wettelijke attesten en rapporten en ander nuttige hulpmiddelen die u kunnen helpen om uw administratieve lasten zo werkbaar mogelijk te houden. Het secretariaat laat zich in haar werking bijstaan door twee energieconsulenten van Bouwunie.

Belangenverdediging voor u en uw collega’s Installateurs worden vandaag opgezadeld met heel wat bijkomende erkenningsverplichtingen en bijhorende administratieve rompslomp. De sector is onderhevig aan snel opeenvolgende veranderingen en tal van bijscholingen. Dat legt een zware druk op de schouders van de installateurs. Bouwunie Tech-

32

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

nieken helpt u het bos door de bomen te zien en verdedigt uw belangen bij verschillende instanties en organisaties. Wij houden vinger aan de pols. Zo bent u steeds mee.

De bestuurders van Bouwunie Technieken komen tweemaandelijks samen om de knelpunten, acties en standpunten in het beroep te bespreken. De stem van de installateur kleur geven is hun opdracht door mee te werken aan verschillende informatie- en sensibiliseringscampagnes op het vlak van beeldvorming van hun beroep, CO-preventie, energiebewuste technieken, prijszettingen, enz. Hun advies en professionele knowhow is essentieel voor de werking van Bouwunie Technieken.

Welke dossiers volgt Bouwunie Technieken nauwgezet op?

- de sectorgerichte dossiers omtrent Cerga, Mazoutexpert, enz…

- de dossiers rond CO-preventie; - de dossiers rond RESCERT, de verplichte certificering voor het erkennen van technici hernieuwbare energie.

- de onderwijsproblematiek in de sectorvorming koeling, verwarming, sanitair, ventilatie en hernieuwbare energie - de reglementering rond drinkwaterinstallaties en legionellawetgeving; - energielabels voor verwarmingsinstallaties, warmtepompen, zonnecollectoren e.d.

- Ecodesign 2015 - verplicht aandeel hernieuwbare energie bij nieuwbouwwoningen 2014 - minimale eisen voor het vernieuwen van installaties in bestaande gebouwen, vanaf 2015 - de problematiek omtrent de liberalisering van de energieleveranciers, de driehoek “installateur, netbeheerder en leverancier”; - de praktische uitwerking van de energieprestatieregelgeving; - de praktische invulling van de kwaliteitsbewaking voor ventilatiesystemen; - de dossiers rond rationeel watergebruik; - het project Instal 2020 Een directe lijn voor al uw vragen en opmerkingen Elk Bouwunie-lid kan met zijn vraag terecht bij een gespecialiseerd team van adviseurs op het algemeen nummer 02 588 11 00. Voor sectorspecifieke vragen kan u terecht op het secretariaat van Bouwunie Technieken.

Bouwunie Technieken – Secretariaat Bart Verstraete T 050 47 46 60 - e-mail: bart.verstraete@bouwunie.be Informatieverstrekking, concreet en zonder omwegen Het informeren van onze leden is onze belangrijkste opdracht. Gezien het steeds veranderende ondernemersklimaat op het vlak van richtlijnen, administratieve verplichtingen en wetgevingen ziet Bouwunie Technieken, samen met de adviseurs en regiocoördinatoren, het als één van zijn belangrijkste taken om gedegen en bruikbare informatie te verstrekken. We geven u graag een overzicht mee van de informatiebronnen waar u als installateur terecht kan:

WEGWIJZER INSTALLATEURS

33

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

- Bouwnieuws: hét ledenblad bij uitstek om op de hoogte te blijven van alle syndicale dossiers; de cijfers en indexen die uw bedrijf aangaan; de uitgebreide thema-artikels; de aankondigingen van infoavonden, seminaries en netwerkmomenten, enz. Het ledenblad valt 8 keer per jaar in de brievenbus.

Een keer per jaar verschijnt er een special van Bouwnieuws over de installatiesector.

- Bouwflash: de digitale nieuwsbrief van Bouwunie is de meest directe vorm van Bouwunie’s informatieverstrekking. Het ondernemerslandschap verandert immers dagelijks waardoor Bouwunie zich verplicht voelt om u, via uw mailbox, constant op de hoogte te brengen van de meest belangrijke zaken; - Brandend actueel: De digitale nieuwsbrief van Bouwunie-Technieken, met een antwoord op alle sectorvragen voor de installateur, aankondigingen van sectorgerichte infosessies, bestelformulieren, sectorgerichte dossierbesprekingen, de rubriek ‘vraag van de maand’ en partnernieuws. Inschrijven kan via mail greet.diericx@bouwunie.be.

- Brochures en handleidingen, gericht op de installateur verwarming, sanitair, klimatisatie, ventilatie en luchtbehandeling en hernieuwbare energietechnieken. Zo heeft Bouwunie Technieken een brochure ter beschikking over het Vlaamse besluit omtrent het onderhoud en nazicht van centrale stooktoestellen. Deze brochure werd opgesteld in samenwerking met de Vlaamse Overheid, Informazout, KVBG en Testo. Te verkrijgen op het secretariaat van Bouwunie Technieken.

- Sectorgerichte infoavonden: Afhankelijk van de actualiteit speelt Bouwunie Technieken in op de vraag om infosessies te organiseren waar zowel technische als syndicale thema’s worden behandeld.

Afgelopen jaar werden volgende infoavonden en opleidingen georganiseerd rond de volgende onderwerpen: geothermie, warmteverliesberekening, de correcte installatie van een ventilatiesysteem en aandachtspunten en juiste keuzes voor rookgasafvoer.

-Groepsformum Bouwunie Technieken. Dit is een gesloten forum enkel bedoeld voor leden van Bouwunie Technieken. Leden kunnen hier terecht met hun vraag of mening en nieuwigheden in hun sector.

Wil u graag deel uit maken van het Groepsforum? Simpel, u meldt zich aan met uw facebookprofiel en u vraagt om lid te worden. Meer info? https://www.facebook.com/groups/bouwunietechnieken/

34

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Nog vragen? Stel je gerust je vraag.

Secretariaat Bouwunie Technieken

Bart Verstraete Sint-Clarastraat 48 – 8000 Brugge Tel. 050 47 46 60 E-mail bart.verstraete@bouwunie.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Greet Diericx Sint-Clarastraat 48 – 8000 Brugge Tel. 050 47 46 68 E-mail greet.diericx@bouwunie.be

35

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Hoofdstuk 3. Diensten voor de zelfstandige ondernemer Naast de algemene belangenbehartiging ten aanzien van de overheid en de andere sociale partners, is de dienstverlening aan de zelfstandige ondernemers en kmo van prioritair belang. Daartoe wordt er samengewerkt met de belangrijkste dienstverlenende organisaties voor zelfstandige ondernemers in Vlaanderen. Deze diensten adviseren en begeleiden de zelfstandige ondernemers en KMO op het vlak van het sociaal statuut, personeelsadministratie en -beleid, marketing, fiscaliteit, financieel beheer, verzekeringen, milieuwetgeving, enz.

3.1. ZENITO, Sociaal Verzekeringsfonds Sociale zekerheid is voor ondernemers heel belangrijk. Want ondernemers nemen risico’s die anderen niet nemen. Het komt erop aan de risico’s te beheersen en uw zaak en gezin te beschermen bij ziekte of ongeval. Hoe? Zenito zoekt het samen met u uit.

Om te kunnen genieten van sociale zekerheid: pensioen, kinderbijslag, vergoeding bij arbeidsongeschiktheid enz. is iedere zelfstandige wettelijk verplicht aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Zenito verzorgt snel, correct en efficiënt uw sociaal statuut. Maar bij Zenito bent u er ook zeker van dat u in moeilijke situaties de beste oplossing krijgt. Dat doet Zenito met grote betrokkenheid.

Door de samenwerking met Startersservice (zie hoofdstuk 4) biedt Zenito ook voor de volledige opstartproblematiek de perfecte oplossing (o.a. via het ondernemingsloket Zenito).

Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 230 e-mail: sociaalverzekeringsfonds@zenito.be www.zenito.be 3.2. Zenito Aanvullend Pensioen Het wettelijk sociaal vangnet voor zelfstandigen is beperkt. Via Zenito Aanvullend Pensioen kunt u een degelijke sociale bescherming op maat opbouwen.

Via het Sociaal VAP geniet u van een 15% hogere fiscale aftrekbaarheid t.o.v. een gewoon VAP. En naast een rust- en/of overlevingspensioen, zijn er in een Sociaal VAP ook aanvullende waarborgen voorzien. Met andere woorden: via een Sociaal VAP bouwt u uw sociale bescherming verder uit, dit naast het wettelijk statuut.

Zenito Aanvullend pensioen cvba Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 411, fax 02 238 04 79, e-mail: aanvullendpensioen@zenito.be

36

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

3.3. Sociaal secretariaat De aansluiting bij een sociaal secretariaat is niet verplicht, maar ten zeerste aan te raden. Een erkend sociaal secretariaat verzorgt immers een aantal wettelijke verplichtingen van de werkgever tegenover bv. de RSZ, belastingen, kinderbijslagfondsen, verzekeringsmaatschappijen. Daarnaast verzorgt een sociaal secretariaat uiteraard ook de loonadministratie: loonberekeningen, aflevering van loonstroken, individuele rekeningen, Ook de nieuwe ontwikkelingen in e-government worden door het sociaal secretariaat op de voet gevolgd: bv. Dimona (elektronische mededeling in- en uitdiensttreding), aangifte sociaal risico (ziekte, arbeidsongevallen, werkloosheid).

Verder is ook een service op maat vanzelfsprekend: bijstand op het vlak van documenten, tijdsregistratiesystemen, bestellingen maaltijdcheques, HRM-bijstand, simulatie ontslagberekening, simulatie bruto-nettoloon, personeelsrecrutering en –selectie, enz.

Bouwunie werkt samen met het volgende sociaal secretariaat: ADMB Sociaal Bureau hoofdzetel: Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 44 79 www.admb.be – e-mail: info@admb.be

3.4. ADMB-kinderbijslagfonds Het ADMB-Kinderbijslagfonds verzorgt de uitbetaling van geboorte- en adoptiepremies en kinderbijslagen aan de werknemers van de aangesloten werkgevers.

Voor de kinderen van de aangesloten werkgevers zelf, wordt de kinderbijslag betaald door het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen waarbij de werkgever aangesloten is (bv. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds).

ADMB-Kinderbijslagfonds Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11, fax 050 47 42 09 www.admb.be/nl/kinderbijslagfonds 3.5. Externe Dienst voor preventie en bescherming voor de kmo (Provikmo) De welzijnswet van 4 augustus 1996 verplicht elke werkgever een interne dienst voor preventie en bescherming op werk met één of meerdere preventieadviseurs op te richten. Een geïntegreerde, globale benadering van de preventie en multidisciplinariteit moet hierbij voorop staan, waarbij maatregelen genomen moeten worden op het vlak van arbeidsveiligheid, bescherming van de gezondheid van de werknemers, ergonomie, stressbestrijding, arbeidshygiëne, verfraaiing van de werkplaatsen, de invloed van het leefmilieu op de arbeidsomstandigheden, en psychosociale risico’s op het werk.

Voor heel wat bedrijven is het echter onmogelijk dit opgelegde takenpakket zelf in te vullen en is het noodzakelijk een beroep te doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk.

De afdeling “medisch toezicht” van Provikmo staat in voor de verplichte medische onderzoeken van de werknemers, aangiftes van beroepsziekten, gezondheidsadviezen, verplichte inentingen,...

WEGWIJZER INSTALLATEURS

37

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Externe dienst voor preventie en bescherming voor de kmo (Provikmo) Dirk Martensstraat 26 /1, 8200 St.-Andries-Brugge tel. 050 47 47 59, fax 050 47 47 58 www.provikmo.be 3.6. Medicontrol Deze dienst organiseert voor haar leden-werkgevers de controle op de afwezigheid van werknemers wegens ziekte. Bij misbruik wordt de werkgever ingelicht over de te nemen maatregelen.

Medicontrol St.-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 47 24, fax 050 47 47 26 e-mail: controle@medicontrol.be

Hoofdstuk 4. STARTERSBEGELEIDING Bouwunie ontwikkelde voor de starters in de bouwsector een specifiek op de sector afgestemde starterswerking. Dit begeleidings- en opleidingsproject werd door Bouwunie en UNIZO Startersservice ontwikkeld om startende ondernemers in de bouw een grotere kans op slagen te bieden. De Bouwunie-Startersbegeleiding biedt de starters in de bouwsector de geschikte informatie en aangepast advies aan. Dit gebeurt in samenwerking met UNIZO Startersservice, marktleider in het begeleiden van kandidaat-starters.

U kan in de regionale UNIZO-kantoren terecht voor:

Individueel startersadvies Heeft u concrete plannen? De UNIZO Startersadviseur helpt u met individueel advies. Samen met de adviseur bekijkt u de problemen, de opportuniteiten en de belangrijkste praktische zaken. Zo start u uw eigen zaak met de grootste kans op succes!

Startersactiviteiten en opleidingen Dit startersadvies wordt aangevuld met een hele reeks informatieactiviteiten. Wil u een eerste kennismaking met de opstart van een zaak, volg dan een gratis infosessie. Elke dag kan u wel ergens in Vlaanderen terecht voor een infosessie. Tijdens starterscursussen krijgt u een doorgedreven startersopleiding. Op een vijftal avonden leert u van specialisten en ervaringsdeskundigen alles wat u moet weten voordat u start.

Inschrijvingen bij het ondernemingsloket Als u dit concreet wenst, kan u ook een beroep op ons doen voor het in orde brengen van alle formaliteiten verbonden aan de opstart van een eigen zaak (via het Zenito-ondernemingsloket). Zo bent u er meteen zeker van dat u met alles in orde bent.

38

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 1. Dienstverlening en belangenbehartiging

Online begeleiding Een schat aan informatie over het starten vindt u op www.unizo.be/starters. U vindt er alles over startvoorwaarden en –formaliteiten, over ondernemingsvormen, financiering, bedrijfsbeheer, sociaal statuut enz. Via een aantal meest gestelde vragen en een efficiënt zoeksysteem vindt u in een handomdraai de informatie die u zoekt.

Een handige tool is de online begeleiding die u door middel van checklists overal doorheen loodst en u helpt bij het uitwerken van uw idee!

De financiële haalbaarheid van uw idee toetst u met de hulp van de UNIZO Startsimulator: gratis software voor het opstellen van uw financieel plan, te downloaden via http://www.unizo.be/startsimulator.

Registreer u ook gratis op de UNIZO Startersservice Nieuwsbrief, mét alle nieuwtjes over het ‘starterslandschap’.

Publicaties Naast de vele informatie en handige tools op www.unizo.be/starters is er ook de uitgebreide brochure ‘Starten met een eigen zaak’. Deze brochure werpt een licht op het onderscheid m.b.t. het sociaal statuut en de verplichtingen voor hoofd- en bijberoep. Gratis te verkrijgen in het UNIZOregio-secretariaat.

Startersservice Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39, fax 02 230 93 54 service@unizo.be - www.unizo.be/starters www.bouwunie.be/ikstartindebouw: specifieke informatie voor de bouwstarter De Starterssite van Bouwunie biedt specifieke informatie op maat van de starter in de bouwsector.

De starter vindt er een handig stappenplan dat hem helpt om een gezond bouwbedrijf uit te bouwen.

Naast het stappenplan, vindt u er ook diverse nuttige adressen.

Bouwunie Startersbegeleiding Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00, fax 02 253 07 45 info@bouwunie.be, www.bouwunie.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

39

2

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Deel 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge Hoofdstuk 1. De elektronische aanwezigheidsregistratie - checkinatwork Sedert 1 april 2014 moest de aanwezigheid geregistreerd worden op werven van 800.000 euro (excl. btw) of meer. Dit bedrag werd verlaagd naar 500.000 euro sedert 1 maart 2016. Niet enkel uw eigen werknemers, maar ook de werknemers van uw onderaannemers, alsook de zelfstandigen moeten zich registreren.

Omdat de bouwsector een fraudegevoelige sector is, heeft de regering beslist dat men de fraude en sociale dumping het best zou kunnen detecteren via een elektronische aanwezigheidsregistratie.

Bouwunie heeft hierover lang haar twijfels geuit en gelooft nog steeds niet dat dit het ideale en meest werkbare fraudebestrijdingsmiddel is.

Op welke werven geldt de elektronische aanwezigheidsregistratie?

Op werven van 500.000 euro (excl. btw) of meer, die vanaf 1 maart 2016 opgestart worden.

Hoe wordt de drempel van 500.000 euro bepaald?

Dit is het totale bedrag dat de hoofdaannemer zal factureren aan de opdrachtgever/bouwheer. Of het totaalbedrag dat de verschillende hoofdaannemers (in dit geval zijn zij nevenaannemer van elkaar) aan de opdrachtgever/bouwheer zullen factureren.

Wat met werken in regie?

Als u als hoofdaannemer, geheel of gedeeltelijk, werkt in regie, zal u een schatting moeten maken van uw werken, om na te gaan of de 500.000-grens bereikt zal worden of niet.

Hoe kent de eerste aannemer die de melding doet, het totale bedrag van alle overeenkomsten die met de bouwheer afgesloten zijn?

Hij kan deze informatie bij de bouwheer verkrijgen.

Kan men als hoofd- of nevenaannemer, die verplicht is de werfmelding te doen, nagaan of een betrokken werf de 500.000 euro-grens bereikt heeft of niet?

Ja, zowel de bouwheer als de aannemer die verplicht de werfmelding moet doen (als hoofdaannemer of nevenaannemer), kan via de webtoepassing “werfmelding 30bis” (“aangifte van werken”), nagaan of het een werf betreft waarbij de 500.000 euro (excl. btw) al dan niet bereikt en/of overschreden wordt. Om privacy redenen is het natuurlijk niet mogelijk om het individueel bedrag van elke tussenkomende hoofd- of nevenaannemer op de werf te bekijken of te consulteren.

Worden de gepresteerde uren hiermee ook geregistreerd?

Neen. Het is enkel een aanwezigheidsregistratie en geen urenregistratie (men moet met andere woorden geen IN en OUT registreren, enkel een IN).

42

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Worden de aannemers en onderaannemers door de RSZ op de hoogte gebracht dat het drempelbedrag bereikt is?

Ongeacht het bij de opstart of tijdens de looptijd van een werf betreft, het feit dat het gaat over een werf van 500.000 euro (excl. btw) of meer, moet door de hoofdaannemer gemeld worden aan de andere aannemers.

De RSZ zal tevens naar alle aannemers en onderaannemers, die gemeld werden – in het kader van de werfmelding – op een werf van 500.000 euro of meer, een bericht sturen om hen erop te wijzen dat de elektronische aanwezigheidsregistratie van toepassing is op die werf. Daarenboven zal de RSZ een affiche voorzien (met QR-code) die uitgehangen kan worden op de werf, waaruit moet blijken dat het een werf is die onderworpen is aan de verplichte elektronische aanwezigheidsregistratie.

Hoe gaat de RSZ weten wie betrokken is op dergelijke werven?

Werven van 500.000 euro (excl. btw) of meer zijn allemaal, zonder uitzonderingen, werven die gemeld moeten worden in het kader van de verplichte werfmelding 30bis (alle werven van 30.000 euro (excl. btw) of meer moeten in dit kader gemeld worden, alsook alle werven waar ook onderaannemers zullen werken, op uitzondering van zeer kleine werven met slechts 1 onderaannemer).

Wie moet zijn aanwezigheid registreren en wanneer precies?

Volgende personen moeten zich registreren op de betrokken werf: - alle personen die werken in onroerende staat verrichten, dit zijn o.a.: - alle eigen arbeiders - de werknemers van de onder-(onder-…-onder-)aannemers - de uitzendkrachten - ter info: het uitzendkantoor is een onderaannemer (moet dus gemeld worden). Het is de gebruiker van de uitzendkracht die de elektronische aanwezigheidsregistratie moet doen/voorzien (niet de werkgever van de uitzendkracht, zijnde het interimkantoor) - de zelfstandigen - werkende vennoten - al dan niet bezoldigde leerlingen-stagiairs, leercontracten - werfleiders - monteurs van torenkranen, - de plaatsers van bureaucontainers, - chauffeurs betonmixers die beton rechtstreeks storten/pompen in bekisting (tip: factuur beton met btw verlegd) - operatoren van betonpompen - bedieners van machines die werken in onroerende staat verrichten - de bouwdirectie belast met het ontwerp: iedere natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorgt draagt voor het ontwerp van het bouwwerk (bv. architect, ontwerper); - de bouwdirectie belast met de uitvoering: iedere natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorgt draagt voor de uitvoering van het bouwwerk (bv. de hoofdaannemer); - de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering: iedere natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorgt draagt voor het toezicht op de uitvoering van het bouwwerk (bv. de architect);

WEGWIJZER INSTALLATEURS

43

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

- de veiligheidscoördinator-ontwerp; - de veiligheidscoördinator-verwezenlijking.

De aanwezigheid dient geregistreerd te zijn uiterlijk voorafgaand aan het betreden van de werf.

Wie moet zijn aanwezigheid dan niet melden?

Onderstaande personen moeten hun aanwezigheid niet registreren alvorens ze de werf betreden: - de bouwheer / opdrachtgever / klant, - de architect (voor zover hij niet onder de noemer van de bouwdirectie valt zoals hierboven opgesomd), - de medewerkers van studiebureaus (stabiliteit, speciale technieken,…)

- personen die instaan voor het bepalen/vaststellen van het EPB-peil - de directie, verkoper, kwaliteitsverantwoordelijke (van een van de aanwezige bouwbedrijven op de werf), voor zover zij geen werken in onroerende staat verrichten, - personen die niet behoren tot het personeelsbestand van aannemersbedrijven actief op de werf zoals een verzekeringsmakelaar, een expert, een commercieel verantwoordelijke,…

- de technicus die de werf bezoekt in het vooruitzicht een offerte op te maken / af te geven - leveranciers, - chauffeurs die geen werken in onroerende staat verrichten (enkel leveren, laden en lossen), - chauffeurs van betonmixers (voor zover zij enkel leveren – tip: factuur beton met 21%) - werknemers van een leverancier die, onder waarborg, schade komen herstellen, waarbij er enkel een leveringscontract is (geen levering met plaatsing!) en voor zover dit na de voorlopige oplevering wordt uitgevoerd - administratief personeel, ook al zijn zij veel of continu aanwezig op de werf Wie is verantwoordelijk voor de elektronische aanwezigheidsregistratie?

In principe de hoofdaannemer voor de ganse werf. Hij kan echter contractueel bepalen dat de onderaannemer zelf instaat voor de elektronische aanwezigheidsregistratie, maar hierdoor wordt hij niet ontslagen van zijn verantwoordelijkheid.

De werkgever is verantwoordelijk voor de registratie van zijn eigen werknemers. De zelfstandigen zijn in principe verantwoordelijk voor hun eigen registratie.

Moet ik contractueel, met mijn onderaannemers of werknemers iets bepalen?

Het is aangewezen dat u in uw contracten met uw onderaannemer een bepaling opneemt betreffende de elektronische aanwezigheidsregistratie. Bouwunie heeft dergelijke bepaling opgenomen in haar modelcontracten van aanneming en onderaanneming.

Het is voor werkgevers ook aangewezen om in het arbeidsreglement in de lijst / opsomming van inbreuken die kunnen leiden tot een sanctie of tot ontslag wegens dringende reden, opgenomen wordt dat de werknemers die zich niet houden aan de verplichting zich te registreren op werven, daar waar van toepassing of waar opgelegd door de werkgever, een sanctie opgelegd kunnen worden of, bij herhaalde ingebrekestelling, ontslagen kunnen worden wegens dringende reden.

44

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Voorbeeld van formulering: - een (geldelijke) sanctie of schorsing kan opgelegd worden aan de werknemer die zich niet houdt aan de verplichting zich te registreren op werven, daar waar wettelijk van toepassing of waar opgelegd door de werkgever - is een grond voor ontslag wegens dringende reden: de werknemer die zich, bij herhaalde ingebrekestelling, niet houdt aan de verplichting zich te registreren op werven, daar waar wettelijk van toepassing of waar opgelegd door de werkgever.

Zijn er sancties aan verbonden?

Ja, er kunnen zware boetes opgelegd worden zowel aan de hoofdaannemer als aan elke onderaannemer, zelfstandige, alsook aan de werknemers.

Voor de bouwdirectie, de aannemer, de werkgever, … gelden sancties van niveau 3. Dit wil zeggen: - een strafrechtelijke geldboete: 800 – 8.000 euro of - een administratieve geldboete: 400 – 4.000 euro.

In extreme gevallen (de niet-registratie heeft tot een arbeidsongeval van of gezondheidsschade voor een werknemer geleid), kan de sanctie zelfs van niveau 4 zijn. Dit wil zeggen: - een gevangenisstraf 6 maand tot 3 jaar en/of - een strafrechtelijke geldboete: 4.800 – 48.000 euro of - een administratieve geldboete: 2.400 – 24.000 euro.

Weet dat ook uw werknemer een boete kan opgelegd worden, wanneer hij zichzelf niet zou registreren, terwijl u hem dit hebt opgelegd (bv. via smartphone of badgesysteem). Voor hen, zoals voor zelfstandigen, die zichzelf niet zouden registreren, geldt de sanctie van niveau 1. Dit wil zeggen: - een administratieve geldboete: 80 – 800 euro.

Op welke wijze moet de elektronische aanwezigheidsregistratie gebeuren?

De RSZ heeft verschillende mogelijkheden voorzien: - een onlinedienst (pc-toepassing): - vanop uw bureau /kantoor /….

- via beveiligd portaal (hiervoor hebt u een beveiligde toegangscode nodig, aan te vragen bij de RSZ – tip: zie te volgen procedure: www.socialezekerheid.be => Werken met contractanten => registreren) - voorafgaandelijke registratie mogelijk (tot maximaal 36 dagen vooraf) - melding van aanwezigheid voor meerdere dagen mogelijk - een mobiele onlinedienst (via smartphone): - op de werf zelf - gebruik makend van QR-code - beveiligde applicatie - een “Gateway” (laptop met kaartlezer voor e-ID): - vanop de werf - gebruik makend van de elektronische identiteitskaart - mogelijkheid om buitenlanders te registreren via Limosa-nummer

WEGWIJZER INSTALLATEURS

45

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

- een webservice (geautomatiseerde registratie, vertrekkend vanuit een eigen toepassing): - kan op de werf of vanop uw kantoor / bureau/…

- maakt gebruik van uw track and trace-systeem of uw planningssysteem of – in voorkomend geval – uw eigen reeds bestaand badgesysteem - vereist programmatorische aanpassingen via uw leverancier van uw eigen toepassing - uw leverancier kan best contact opnemen met de RSZ voor de praktische uitwerking.

Welke gegevens moeten er geregistreerd worden?

- de gegevens van de natuurlijke persoon (u, uw werknemer, de zelfstandige, de buitenlander,…)

- afhankelijk van de persoon die zich registreert, via rijksregisternummer, bis-nummer of Limosa-nummer - zou in de meeste gevallen automatisch moeten opgenomen kunnen worden (afhankelijk van het registratiesysteem) of via aanklikken / selecteren - de gegevens van de onderneming, werkgever of zelfstandige - veelal via ondernemingsnummer - ook van toepassing op buitenlanders - plaats van de werken - hiervoor dient men gebruik te maken van het werfmeldingsnummer - zou in principe automatisch kunnen (of via aanklikken / selecteren) - voor kaderovereenkomsten: zie verder - de datum van registratie - zal automatisch gebeuren - de gegevens van de persoon die de registratie doet - zal in principe – gezien het steeds via beveiligde weg gaat – automatisch moeten gebeuren.

De wetgeving voorziet nog andere gegevens, maar deze zullen – op basis van bovenstaande gegevens – automatisch uit de bij de RSZ gekende/bestaande databanken en informatiestromen gehaald worden.

Hoe kan ik weten of de registraties correct verlopen zijn?

De RSZ zal elke correcte registratie bevestigen met een bevestigingsbericht.

U kan ook steeds via de beveiligde portaalsite van de RSZ (onlinedienst – pc-toepassing) consulteren wie effectief geregistreerd is van uw bedrijf of in uw keten.

Wat als ik me vergist heb of als er wijzigingen zijn?

In principe moeten de geregistreerde gegevens per dag correct zijn.

Doet men voorafgaandelijke registraties (bv. via pc vanop uw kantoor), dan kunnen verbeteringen steeds doorgegeven worden tot het einde van de dag waarop de registratie betrekking heeft. De oorspronkelijke meegedeelde gegevens blijven zichtbaar (zij worden m.a.w. niet gewist).

46

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Verbeteringen, aanpassingen of zelfs annulaties bij voorafgaandelijke aanwezigheidsregistraties kunnen o.a. het gevolg zijn van: - vergissingen - het wegvallen van een werknemer (wegens ziekte, ongewettigde afwezigheid, plots ontslag,…)

- wijzigingen in de planning - ….

En als een van mijn werknemers meerdere werven per dag doet?

In principe moet de werknemer dan op elke werf van 500.000 euro (excl. btw) of meer geregistreerd worden.

Meerdere “(kleine) werven” bij uitvoering van een kaderovereenkomsten/raamcontract In het algemeen moet een raamcontract gemeld worden in het kader van de werfmelding 30bis (omdat het bedrag vaak de 30.000 euro overschrijdt). Bij de melding van dergelijke overeenkomst ontvangt men dus één werfnummer. In principe geldt dit voor het bedrag over een jaar. Alle tussenkomsten, in het kader van het raamcontract, tijdens dit jaar, moeten niet opnieuw gemeld worden.

Aangezien er in een kaderovereenkomst vaak geen uniek adres kan opgegeven worden (veelal gaat het over verschillende plaatsen in een regio / gebied), moeten de plaatsen zo beschreven worden dat de werken identificeerbaar zijn (bijvoorbeeld: provincie Antwerpen, Infragebied Sint-Niklaas, alle bankkantoren van een bepaalde bank in West-Vlaanderen,…).

In dergelijk geval zal de aanwezigheidsregistratie, bij alle werken uitgevoerd in het kader van een raamcontract, gekoppeld worden aan het werfnummer van de gemelde kaderovereenkomst (en dus niet aan elke precieze plaats van uitvoering van de werken).

Hoe en wie kan de geregistreerde aanwezigen op een werf controleren?

Via de desktop-toepassing kunnen verschillende personen de geregistreerden op een welbepaalde werf nagaan: - de opdrachtgever: kan iedereen zien die geregistreerd is op de werf - de bouwdirecties en de veiligheidscoördinatoren: kunnen iedereen zien die geregistreerd is op de werf - de hoofdaannemer (= aannemer die de werfmelding heeft gedaan): kan iedereen zien die in zijn aannemersketen is geregistreerd op de werf - de onderaannemer / zelfstandige: kan iedereen zien die geregistreerd is op een werf waarop hijzelf werkzaam is (en geregistreerd) - de werkgever: kan steeds zijn eigen werknemers zien die geregistreerd zijn - de werknemer: kan enkel zijn eigen registratie zien.

Wat zien deze mensen: in principe enkel nummers (Limosa, rijksregisternummer, … en indien voorhanden de namen).

Het spreekt voor zich dat ook de inspectiediensten de geregistreerde aanwezigen kunnen controleren en consulteren. Het gaat hier over alle sociale inspectiediensten.

Kan ik een lijst van geregistreerde aanwezigen op een van mijn werven ook afprinten?

Ja dit is mogelijk. Dit kan zowel in Excel als in PDF afgeprint worden.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

47

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Vanaf wanneer mag / moet men stoppen met de elektronische aanwezigheidsregistratie op een werf?

In normale omstandigheden is dit vanaf het moment van de voorlopige oplevering of wanneer de contractuele relatie een einde neemt.

Let op: Wanneer men op een werf de elektronische aanwezigheidsregistratie toepast, omdat men initieel van mening was (op moment van de werfmelding) dat het een werf zou zijn waarbij de drempel van 500.000 euro zou bereikt of overschreden worden, maar achteraf blijkt dat dit toch niet het geval zal zijn, dient men de elektronische aanwezigheidsregistratie verder toe te passen tot op het moment van de beëindiging van de werken (voorlopige oplevering).

Indien zou blijken dat dit wegens een materiële vergissing was (bv. in de werfmelding schrijft men vermoedelijk bedrag van 550.000 euro i.p.v. 55.000 euro), dan dient men contact op te nemen met de RSZ. Moet ik in het kader van bepaalde overheidsopdrachten nu nog steeds verplicht een aanwezigheidslijst bijhouden?

In het kader van bepaalde overheidsopdrachten bestaat momenteel de verplichting om een aanwezigheidslijst van de werknemers bij te houden.

Een aantal bijzondere gegevens worden gevraagd en zo kan de aanbestedende overheid nagaan of de lonen correct betaald worden.

Deze lijst valt onder de exclusieve wetgevende bevoegdheid van de aanbestedende overheden.

Momenteel zijn er gesprekken aan de gang om na te gaan of het mogelijk is om deze lijst te vervangen door de raadpleging van de aanwezigheidsregistratie.

Wat te doen bij technische problemen?

Indien u niet in staat bent de elektronische aanwezigheidsregistratie te verrichten ten gevolge van technische problemen, zal u – wanneer u boetes wenst te vermijden – gebruik moeten maken van de zogenaamde “noodprocedure”.

Deze noodprocedure is o.a. van toepassing wanneer u problemen hebt met uw eigen registratiesysteem, met de internetverbinding, met de toepassing Checkin@work,…

De noodprocedure is beschreven in een nota van de RSZ, te vinden op de website van de RSZ: https:// www.socialsecurity.be/site_nl/employer/applics/checkinatwork/documents/pdf/procedure_N.pdf of via een link op de Bouwunie-website.

De rubriek “veel gestelde vragen” wijzigt regelmatig. Consulteer steeds online de meest recente versie op de website van de sociale zekerheid: www.socialezekerheid.be => “onderneming” => “werken met contractanten” => “checkinatwork” (rubriek “algemene info” => “werken in onroerende staat” => “veelgestelde vragen”).

48

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Hoofdstuk 2. ConstruBadge De ConstruBadge, zijnde de visuele identificatiebadge voor alle bouwvakarbeiders, werd voor de eerste maal in de loop van september 2014 aan al de in België tewerkgestelde arbeiders afgeleverd.

Ook de buitenlandse werknemers die naar België gedetacheerd worden, hebben een ConstruBadge ontvangen.

Het principe is dat alle bouwvakarbeiders en buitenlandse gedetacheerde arbeiders de badge vanaf 1 oktober 2014 duidelijk – visueel – moesten dragen.

Waarom deze badge?

De ConstruBadge, waarop de naam van zowel de werkgever als de werknemer zal staan, alsook de foto van de werknemer, heeft tot doel te pogen sociale dumping tegen te gaan. Dit zou gebeuren via de “sociale controle” onderling op de werf.

De ConstruBadge is in principe slechts voor 1 jaar geldig (per kalenderjaar).

Tegen eind 2016 zal Constructiv de ConstruBadges in omloop brengen die geldig zijn in 2017.

De lay-out van de ConstruBadge zal worden aangepast zodat men makkelijk kan zien dat het om een ConstruBadge 2017 gaat.

Moet deze badge zichtbaar gedragen worden door mijn arbeiders?

Hoewel er geen enkele wettelijke verplichting is, is het aangewezen uw arbeiders aan te sporen om deze badge zichtbaar te dragen. U kan best voorzien in aangepaste badgedragers, zodat er veilig gewerkt kan worden.

Daarenboven is het tevens aangewezen dat u – al dan niet contractueel – uw onderaannemers aanspoort of zelfs verplicht om zijn eigen werknemers en de werknemers van zijn onderaannemers de ConstruBadge visueel te laten dragen.

Enkel visuele controle dan?

In eerste instantie wel. De badge is echter uitgerust met technologie die ook zal kunnen gebruikt worden in het kader van de elektronische aanwezigheidsregistratie, toegangscontrole, besturing van machines, …

Men zal in de toekomst ook in staat zijn er andere (sectorale) informatie op te zetten, zoals bijvoorbeeld de gevolgde opleidingen,…

Pas in een veel later stadium, zou de ConstruBadge een middel kunnen zijn ter vervanging van de C3.2A-kaart. Maar voorlopig zijn we nog niet zo ver.

Voor Belgische bouwvakarbeiders, Belgische uitzendarbeiders en arbeiders van buitenlandse werkgevers. En de andere aanwezigen op de werf?

In de eerste fase (2014) werd de badge enkel aan de bouwvakarbeiders, in dienst van een Belgische werkgever, bezorgd, alsook aan de buitenlandse gedetacheerde bouwvakarbeiders.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

49

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Voor de uitgifte van de ConstruBadge 2017, worden de badges verzonden eind 2016 (+/- 150.000).

Daarnaast worden in 2017 ook nog verzendingen gedaan (+/- 5.000 per maand voor Belgische arbeiders en uitzendarbeiders en +/- 700 per maand voor arbeiders van buitenlandse werkgevers).

In een toekomstige fase is het de bedoeling de badge op te leggen aan arbeiders/werknemers van andere sectoren. Tot slot – vermoedelijk een laatste fase – zal er de nodige wettelijke verplichting moeten komen om ook aflevering en het zichtbaar dragen van de ConstruBadge te kunnen opleggen aan zelfstandigen (zowel binnenlandse als buitenlandse zelfstandigen).

Moet u iets doen?

In principe niet. Al uw werknemers krijgen rechtstreeks vanuit Constructiv hun ConstruBadge. Deze wordt trouwens automatisch aangemaakt, zelfs als u een nieuwe werknemer in dienst neemt. Dit komt omdat er gebruik gemaakt wordt van de verschillende authentieke gegevens die voorhanden zijn in de databanken van de sociale zekerheid (o.a. dmfa, dimona, Limosa,…) en het rijksregister.

Het kan echter wel gebeuren dat uzelf de badge ontvangt in plaats van uw arbeider. Dit zou zich kunnen voordoen, wanneer uw arbeider geen officieel adres had op het moment van het aanmaken van de badge.

Als werkgever moet ik toch wel iets doen!

Correct. Er wordt aangeraden dat u zich als werkgever registreert op de webtoepassing www.construbadge.be. (rubriek “ik wil mij registreren”).

Waarom is het zich registreren op de webtoepassing nuttig?

U kan dan een overzicht consulteren van de uitgegeven badges voor uw eigen arbeiders. Via de webtoepassing kan u tevens de vervanging aanvragen van verloren of beschadigde ConstruBadges.

De foto die op de badge staat, ontvangt Constructiv via digitale weg van het rijksregister. Indien deze instantie geen foto kan aanleveren, zal er automatisch een informatieve e-mail verzonden worden naar de werkgever met de mededeling dat er een badge te wachten staat in de ConstruBadge web-applicatie en dat hiervoor nog manueel een foto voor moet opgeladen worden en dat de werkgever deze daarna enkel nog moet bevestigen. Hierop zal de badge dan automatisch opgemaakt en verzonden worden.

Echter, indien de werkgever zich nog niet zou geregistreerd hebben op de ConstruBadge web-applicatie zal hij hiervan niet op de hoogte kunnen gebracht worden en blijft de badge “in wacht staan”. Het is dus belangrijk dat elke bouwwerkgever zich registreert op de web-applicatie van ConstruBadge.

Tot slot kan u er ook de status volgen van de ConstruBadges in aanmaak voor uw werknemers.

En voor de buitenlanders?

Constructiv bezorgt de ConstruBadges ook aan de arbeiders van buitenlandse werkgevers. Zij doet dit op basis van de Limosagegevens.

50

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 2. Elektronische aanwezigheidsregistratie en Construbadge

Weet echter dat de badge slechts zal afgeleverd worden, nadat - de buitenlandse werkgever – via de webtoepassing – een adres heeft opgegeven in België, waarnaar de badges van zijn gedetacheerde werknemers gestuurd mogen worden; - en hij van elk van zijn gedetacheerde werknemers een foto zal opgeladen hebben; - de badges betaald heeft (20 euro per badge).

Moet een Belgische werkgever deze badge ook betalen?

Ja, maar de 20 euro per badge zit vervat in de sectorale forfaitaire bijdrage die geïnd wordt via de RSZ. Meer informatie?

Er zijn ook specifieke brochures voorhanden voor u en uw arbeiders. U kan deze terugvinden op: - onze website: www.bouwunie.be => Thema Personeel en Arbeidsmarkt => ConstruBadge - de website van de sector: http://www.construbadge.be/hulp_nl_base.html

WEGWIJZER INSTALLATEURS

51

3

DEEL 3. DE STARTER

Deel 3. DE STARTER Hoofdstuk 1. Wie kan een zelfstandige beroepsactiviteit beginnen? (bron: Startersbrochure Zenito Sociaal Verzekeringsfonds - UNIZO 2016) Aan welke voorwaarden moet men voldoen om een onderneming te starten?

Handelingsbekwaamheid Om te kunnen starten met een eigen zaak moet u meerderjarig zijn. Dit bent u in principe vanaf de 18e verjaardag. Daarnaast moet u uw burgerrechten bezitten.

Nationaliteit In principe moet u Belg zijn, of onderdaan van een land van de Europese Unie, Noorwegen, Ijsland of Liechtenstein, of moet u kunnen genieten van één van de uitzonderingen die de wet voorziet. Indien dit niet het geval is, dan moet u in het bezit zijn van een geldige beroepskaart. Om deze te verkrijgen, moet u o.a. het economisch nut van uw activiteit aantonen.

Buitenlandse zelfstandigen, werknemers en stagiairs moeten hun activiteiten in België op voorhand aan de overheid melden. Deze verplichting geldt sinds 1 april 2007. Meer info: www.limosa.be.

Hoofdstuk 2. Het beroep van aannemer - vestigingsvoorwaarden De vestigingswetgeving voor de bouwsector Wanneer men zich wil vestigen als zelfstandig ondernemer moet men rekening houden met bepaalde vestigingsvoorwaarden. De vestigingswet stelt immers voor de meeste zelfstandige beroepen voorwaarden in verband met de kennis van bedrijfsbeheer en/of beroepsbekwaamheid.

Voor de bouwsector trad sedert 1 september 2007 een nieuwe vestigingswet in werking. Ook bestaande bouwondernemingen kunnen met de nieuwe vestigingswet in aanraking komen, bv. wanneer zij hun bestaande activiteiten wensen uit te breiden.

2.1. Beheerskennis Het koninklijk besluit van 21 oktober 1998 dat de beheerskennis regelt, is nog steeds van toepassing.

Het KB van 2007 verandert hier dus niets aan. Hierna volgt een samenvatting van de reglementering aangaande de beheerskennis.

54

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 3. DE STARTER

Wie moet de kennis van bedrijfsbeheer bewijzen?

In een éénmanszaak Ofwel het ondernemingshoofd ofwel een aangestelde die het dagelijks beheer van de zaak daadwerkelijk uitoefent. Dit kan zijn: - de echtgeno(o)t(e), de wettelijk samenwonende partner of partner met wie men minstens 6 maanden samenwoont; - een familielid tot en met de 3e graad; - een bediende met een arbeidscontract van onbepaalde duur.

In een vennootschap - Enkel de dagelijks bestuurder kan dit bewijs van bedrijfsbeheer leveren. In de meeste gevallen is dat de zaakvoerder (in een bvba) of de gedelegeerd bestuurder (in een nv).

Hoe aan de kennisvereisten voldoen?

Uw kennis van bedrijfsbeheer bewijst u ofwel aan de hand van bepaalde diploma’s of akten, ofwel door praktijkervaring.

- Als u bijvoorbeeld in het secundair onderwijs een getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer hebt behaald, of als u een diploma van het hoger onderwijs bezit, bewijst u de basiskennis van het bedrijfsbeheer.

- Beschikt u niet over de nodige akten/getuigschriften, dan kan u een basiskennis bedrijfsbeheer ook bewijzen door praktijkervaring (van 3 of 5 jaar binnen de 15 jaar die de aanvraag voorafgaat).

- Kan u niet de juiste diploma’s voorleggen en kan u evenmin praktijkervaring bewijzen, dan is een mogelijk alternatief dat u een examen aflegt bij de Centrale Examencommissie. Als u slaagt, krijgt u een getuigschrift.

Sedert 1 januari 2015 worden de examens voor de Centrale Examencommissie georganiseerd door het Vlaamse Gewest.

Verdere info: Agentschap Ondernemen – Centrale Examencommissie Tel. 0800 20 555 http://www.vlaanderenonderneemt.be/de-centrale-examencommissie

WEGWIJZER INSTALLATEURS

55

DEEL 3. DE STARTER

Wanneer is geen bewijs van de basiskennis bedrijfsbeheer nodig?

Er moet geen bewijs van de basiskennis bedrijfsbeheer geleverd worden door: - de overlevende echtgeno(o)t(e); - de minstens 6 maanden samenwonende partner van de overledene; - de overlevende wettelijke samenwonende; - de vennootschap die via haar zaakvoerder of orgaan zelf voldeed en wanneer diens overlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende, of overlevende partner die sinds minstens zes maanden samenwoont, zelf zaakvoerder of orgaan is; - de kinderen van het in orde zijnde ondernemingshoofd gedurende 3 jaar volgend op het overlijden (of indien ze minderjarig zijn vanaf hun 18de verjaardag); - de overnemers gedurende 1 jaar volgend op de overdracht; - de personen die voor 10.02.1998 waren ingeschreven in het handelsregister of ambachtsregister.

Wanneer de persoon die de basiskennis van het bedrijfsbeheer en/of de beroepsbekwaamheid bewijst, de onderneming verlaat, heeft de onderneming zes maanden de tijd om de toestand te regulariseren.

Tip! Ga bij het Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be) langs om te weten of uw diploma, getuigschrift, ervaring - of van een derde aangestelde-, volstaat om de basiskennis bedrijfsbeheer aan te tonen van één of meer gekozen clusters.

2.2. Kennis van beroepsbekwaamheid Met de beroepsbekwaamheid toon je aan dat je over voldoende beroepskennis beschikt. Zo kan je een minimale garantie bieden aan de consument die jouw hulp inroept. Sedert 1 september 2007 bestaan de oude koninklijke besluiten, die de gereglementeerde bouwberoepen afzonderlijk regelden, niet meer. Voor de volgende 9 clusters (groeperingen) van gereglementeerde beroepen is sedert 1 september 2007 een bewijs van beroepsbekwaamheid vereist: 1) ruwbouwactiviteiten 2) stukadoor-, cementeer- en dekvloeractiviteiten 3) tegel-, marmer- en natuursteenactiviteiten 4) dakwerken- en de waterdichtingsactiviteiten 5) Schrijnwerkers- en de glazenmakersactiviteiten (ongeacht het materiaal, dus ook schrijnwerk in metaal of kunststof). Ook het leggen van parket is gereglementeerd.

6) Eindafwerkingsactiviteiten (schilders – behanger) 7) Installatieactiviteiten voor klimaatregeling, gas en sanitair 8) Elektrotechnische activiteiten. (voor alle informatie over het uitoefenen van elektrotechnische beroepen, verwijst Bouwunie u naar Nelectra, beroepsorganisatie voor de elektrobranche, Stationslei 78 bus 1/1 - 1800 Vilvoorde, tel: 02 550 17 11) 9) Algemene aannemer Nieuw is dat enkele voor 1 september 2007 gereglementeerde activiteiten een uitgebreider toepassingsgebied kregen.

56

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 3. DE STARTER

Het beroep van algemene aannemer werd gereglementeerd Tot voor 1 september 2007 was het beroep van algemene aannemer niet gereglementeerd. Gevolg daarvan is dat een algemene aannemer, die verschillende bouwberoepen coördineert, geen enkele kennis van de bouwsector moest aantonen. Nochtans moeten diverse aannemers die voor hem werken, zoals een ruwbouwaannemer, een schrijnwerker, een schilder enz., dat wél doen. En nochtans zijn de verantwoordelijkheden die hij op zich neemt – inbegrepen deze van zijn eigen onderaannemers – zwaarder. De logica was dus ver zoek en daarom werd het noodzakelijk geacht om het beroep van algemene aannemer te reglementeren.

Tip! Ga bij het Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be) langs om te weten of uw diploma, getuigschrift, ervaring - of van een derde aangestelde-, volstaat om de beroepsbekwaamheid aan te tonen van één of meer gekozen clusters.

2.3. Administratieve kennis specifiek voor de bouwsector Vanaf 1 september 2007 moet u als starter in de bouwsector een bijkomende administratieve kennis, toegespitst op de bouwsector, bewijzen. Deze kennis is gemeenschappelijk voor alle gereglementeerde bouwberoepen en komt bovenop de kennis van het bedrijfsbeheer die van toepassing is op elke zelfstandige onderneming.

Administratieve kennis bouwsector a) de registratie en de erkenning als aannemer; b) de rechten en plichten van de onderaannemer; c) de voornaamste bepalingen inzake gunning en uitvoering van overheidsopdrachten; d) de tienjarige aansprakelijkheid; e) de noodzakelijke verzekeringen; f) het aannemingscontract en de rechten en plichten van de aannemer en de bouwheer; g) de wijze waarop een bouwaanvraag wordt ingediend, de samenstelling van het dossier en de te volgen procedures; h) uitvoeringsplannen en bestekken; i) procedure van opvolging en controle van de werken en de oplevering; j) de veiligheidsreglementeringen, met inbegrip van het Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming, de Codex Welzijn, veiligheidscoördinatie en werken op grote hoogte; k) principes van kwaliteitsbeleid en certificatie; l) incalculeren van de algemene bouwonkosten en het werfrisico; m) nacalculatie; n) planningstechnieken; o) algemene theorie van het lezen van plannen; p) milieureglementering in verband met bodem en afval; q) basiskennis van de reglementering van de milieuvergunningen; r) werfmelding Bestel onze brochure “Een nieuwe vestigingswet voor de bouwsector”. via info@bouwunie.be of raadpleeg de Bouwunie Starterssite via www.bouwunie.be/starters.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

57

DEEL 3. DE STARTER

2.4. Inschrijving Kruispuntbank Ondernemingen (KBO) Sedert 1 juli 2003 moeten starters zich laten inschrijven in de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO).

De KBO vervangt het vroegere handelsregister. Deze inschrijving gebeurt door een ondernemingsloket, dat bevoegd is om een aantal administratieve formaliteiten voor de starter te verrichten. Meer info: Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be).

De belangrijkste taken van het Ondernemingsloket zijn: - de starter inschrijven in de KBO; - nagaan of de starter voldoet aan de vestigingsvereisten en vereisten inzake beroepsbekwaamheid (zie onder “Vestigingsvoorwaarden”); - het controleren van bepaalde voorafgaande vergunningen; - adviesverlening.

Voor de inschrijving in de KBO alsook voor alle wijzigingen aan een inschrijving gelden vaste tarieven. Deze tarieven zijn hetzelfde voor elk ondernemingsloket. Eens de inschrijving in de KBO genomen, wordt aan de onderneming een uniek nummer toegekend: het ondernemingsnummer.

U vindt meer informatie over het Zenito Ondernemingsloket terug via www.zenito.be. U vindt er tevens een adressenlijst voor het ondernemingsloket in uw buurt.

Hoofdstuk 3. De reglementering hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en aangifte van werken (voorheen ‘werfmelding’) Hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en de werfmelding zijn belangrijke begrippen. Niet alleen voor aannemers maar voor alle zelfstandigen die opdrachtgever zijn van werken, zowel in rechtstreekse aanneming als in onderaanneming. Dit zijn quasi alle werken die betrekking hebben op gebouwen: nieuwbouw, renovatie van gebouwen, inrichtingswerken, verbouwingswerken… Hiermee worden ook bedoeld: het kuisen van gebouwen door kuisfirma’s, grondwerken, bestratingswerken, aanleggen van tuinen en parken, aanleggen van opritten en parkings, enz.

De regeling hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht is niet van toepassing ingeval de opdrachtgever-natuurlijke persoon de werken voor louter privédoeleinden laat uitvoeren.

3.1. Hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht voor sociale en/of fiscale schulden Voor de hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht van de medecontractant wordt gekeken naar het al dan niet hebben van schulden.

58

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 3. DE STARTER

3.1.1. Hoofdelijke aansprakelijkheid (beoordelingstijdstip: bij afsluiting van het contract) Het principe Iedere medecontractant - dit is de opdrachtgever der werken, de hoofdaannemer, maar ook iedere onderaannemer die op zijn beurt een onder-onderaannemer aanstelt- die werken laat uitvoeren door een (onder-)aannemer die sociale en/of fiscale schulden heeft op het ogenblik van het afsluiten van de overeenkomst, is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de sociale en/of fiscale schulden van die aannemer. Let op: de hoofdelijke aansprakelijkheid geldt ook ten aanzien van de schulden van alle vennoten van de tijdelijke handelsvereniging (THV).

De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale schulden bedraagt 100% van de totale prijs, excl. btw, van de werken die werden toevertrouwd aan de onderaannemer met sociale schulden.

De hoofdelijke aansprakelijkheid voor de fiscale schulden bedraagt 35%.

De hoofdelijke aansprakelijkheid geldt voor de schulden van de medecontractant uit het verleden en deze ontstaan tijdens de uitvoering van de overeenkomst.

Ketenaansprakelijkheid: ook opdrachtgevers geviseerd In de programmawet van 10 augustus 2015 werd een oude eis van Bouwunie in wetgeving omgezet.

De opdrachtgevers zijn vanaf 28 augustus 2015 niet alleen hoofdelijk aansprakelijk voor de sociale en fiscale schulden van de aannemer waarmee ze rechtstreeks in zee gaan (hun medecontractant), maar ook voor die van de volledige keten van onderaannemers.

Voorheen stopte de ketenaansprakelijkheid bij de zogenaamde hoofdaannemer. Daar komt nu verandering in.

Let wel op: de particuliere opdrachtgever wordt noch geviseerd door de hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden, noch door de ketenaansprakelijkheid.

In het kader van de ketenaansprakelijkheid â&#x20AC;&#x201C; of de subsidiaire hoofdelijke aansprakelijkheid, zoals deze officieel noemt â&#x20AC;&#x201C; zal in eerste instantie de rechtstreekse contractant van de aannemer met sociale en/of fiscale schulden aangesproken worden. Betaalt deze na 30 dagen de gevorderde bedragen niet, dan zal men een stapje hoger in de keten kunnen gaan. Zo zal men chronologisch verder naar boven in de keten kunnen gaan. Vroeger was dit totdat men bij de hoofdaannemer terecht kwam; vanaf 28 augustus 2015 zal dit tot bij de (professionele) opdrachtgever zijn.

De ketenaansprakelijkheid geldt ten aanzien van de opdrachtgever en elke aannemer of onderaannemer in de aannemingsketen. Enkel de particuliere opdrachtgevers (natuurlijke personen), zullen de dans ontspringen.

Belangrijk De hoofdelijke aansprakelijkheid vervalt volledig wanneer u correct de inhoudings- en doorstortings-verplichting nakomt bij alle betalingen.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

59

DEEL 3. DE STARTER

Wat als RSZ en fiscus â&#x20AC;&#x201C; beiden â&#x20AC;&#x201C; u hoofdelijk aansprakelijk stellen?

- Is de RSZ de 1ste schuldeiser in de tijd (en komt de fiscus nadien): max. 100% hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden + 0% hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale schulden.

- Is de fiscus de 1ste schuldeiser in de tijd (en komt de RSZ nadien): max. 35% hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale schulden + max. 65% hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden.

3.1.2. Inhoudings- en doorstortingsplicht (beoordelingstijdstip: bij elke uitbetaling van de factuur) 3.1.2.1 Het sociale luik Het principe De opdrachtgever moet bij de betaling aan de (onder-)aannemer 35% van het door hem verschuldigde bedrag, excl. btw inhouden en storten aan de RSZ, indien deze (onder-)aannemer sociale schulden heeft. Let wel: het bedrag van de inhouding mag niet hoger zijn dan de openstaande schuld.

De inhouding wordt beperkt tot het bedrag van de schuld met een maximum inhouding van 35% en minder inhouden kan in bepaalde gevallen dus ook.

Hoe ziet deze inhoudingsplicht er uit?

- Ingeval de factuur minder bedraagt dan 7.143 euro en er zijn sociale schulden, moet de opdrachtgever de (onder)aannemer niet voorafgaand verwittigen. De (onder)aannemer kan een attest* voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 35% van de factuur en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

- Ingeval de factuur meer bedraagt dan 7.143 euro en er zijn sociale schulden, moet de opdrachtgever zijn (onder)aannemer een attest vragen. De (onder)aannemer kan op verschillende manieren reageren: - ofwel geeft hij geen attest*; - ofwel geeft hij wel een attest* binnen de 30 dagen, waarop een bepaalde schuld vermeld staat.

Al naargelang het geval moet de maximuminhouding van 35% gebeuren, of moet een lagere inhouding gebeuren. We leggen dit hierna uit aan de hand van een voorbeeld. (* Het attest i.v.m. de sociale schulden blijft 20 dagen geldig.)

Voorbeelden in te houden bedrag voor de RSZ Factuur verschuldigd van 5.000 euro en (onder)aannemer heeft sociale schulden - Opdrachtgever houdt 35% in: 1.750 euro en stort dit door aan de RSZ - (Onder)aannemer moet niet voorafgaand verwittigd worden - (Onder)aannemer KAN attest voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 1.750 euro en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

Factuur verschuldigd van 10.000 euro en (onder)aannemer heeft sociale schulden - Opdrachtgever MOET attest vragen aan de (onder)aannemer - (Onder)aannemer geeft attest niet binnen de 30 dagen: inhouding van 35%: 3.500 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is meer dan 3.500 euro: inhouding van 3.500 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is bv. 2.800 euro: inhouding beperken tot 2.800 euro - (Onder)aannemer deelt mee dat mag worden ingehouden: 3.500 euro inhouden.

60

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 3. DE STARTER

3.1.2.B. Het fiscale luik Het principe Iedere medecontractant moet bij de betaling aan de (onder-)aannemer 15% van het door hem verschuldigde bedrag, exclusief btw inhouden en storten aan de fiscus, indien deze onderaannemer fiscale schulden heeft. Centraal bij de inhoudingsplicht staat het principe dat het bedrag van de inhouding niet hoger mag zijn dan de openstaande schuld. De inhouding wordt beperkt tot het bedrag van de schuld met een maximum inhouding van 15% en minder inhouden kan in bepaalde gevallen dus ook.

Hoe ziet deze inhoudingsplicht er uit?

- Ingeval de factuur minder bedraagt dan 7.143 euro en er zijn fiscale schulden, moet de opdrachtgever de (onder)aannemer niet voorafgaand verwittigen. Hij doet een inhouding en doorstorting van 15%. De (onder)aannemer kan een attest* voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 15% van de factuur en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

- Ingeval de factuur meer bedraagt dan 7.143 euro en er zijn fiscale schulden, moet de opdrachtgever zijn (onder)aannemer een attest vragen. De (onder)aannemer kan op verschillende manieren reageren: - ofwel geeft hij geen attest*; - ofwel geeft hij wel een attest* binnen de 30 dagen, waarop een bepaalde schuld vermeld staat.

Al naargelang het geval moet de maximuminhouding van 15% gebeuren, of moet een lagere inhouding gebeuren. We leggen dit hierna uit aan de hand van een voorbeeld. (* Het attest i.v.m. de fiscale schulden blijft 20 dagen geldig.)

Voorbeelden in te houden bedrag voor de fiscus Factuur verschuldigd van 5.000 euro en (onder)aannemer heeft fiscale schulden - Opdrachtgever houdt 15% in: 750 euro en stort dit door aan de fiscus - (Onder)aannemer moet niet voorafgaand verwittigd worden.

- (Onder)aannemer KAN attest voorleggen waaruit blijkt dat zijn schuld kleiner is dan 1.750 euro en vragen de inhouding te beperken tot het bedrag van de schuld.

Factuur verschuldigd van 15.000 euro en (onder)aannemer heeft fiscale schulden - Opdrachtgever MOET attest vragen aan de (onder)aannemer - (Onder)aannemer geeft attest niet binnen de 30 dagen: inhouding van 15%: 2.250 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is 1.000 euro: inhouding van 1.000 euro - (Onder)aannemer geeft attest en schuld is 5.000 euro: inhouding beperken tot 2.250 euro (nl.

15% maximum) - (Onder)aannemer deelt mee dat mag worden ingehouden: 2.250 euro inhouden.

Waar de sociale en/fiscale schulden van uw medecontractant opzoeken en controleren?

Bouwunie-leden kunnen op de website van Bouwunie nagaan of een (onder-)aannemer sociale en/ of fiscale schulden heeft: www.bouwunie.be (tools Bouwunie: “Zoek een bedrijf” of “Controleer uw onderaannemers”).

WEGWIJZER INSTALLATEURS

61

DEEL 3. DE STARTER

Opgelet: mogelijke impact op liquiditeiten Professionele opdrachtgevers zijn dus – net als hoofdaannemers in de bouwsector – hoofdelijk aansprakelijk en moeten inhouden zodra er sociale schulden zijn. Concreet betekent dit dat de hoofdaannemer met sociale schulden geen volledige uitbetaling van de factuur krijgt. Onderaannemers dienen hiermee rekening te houden omdat deze inhoudingen bij de hoofdaannemer mogelijk een impact kunnen hebben bij hun eigen uitbetaling.

Opgelet met buitenlandse aannemers!

De wetgever heeft elk onderscheid willen wegwerken in de behandeling van Belgische of buitenlandse aannemers. Hierdoor geldt ten aanzien van de buitenlandse aannemer eenzelfde hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht als voor een Belgische aannemer. De buitenlandse aannemers zijn evenwel niet consulteerbaar op een website.

Om na te gaan of de buitenlandse aannemer geen sociale schulden heeft, dient u na te gaan of er voor elke persoon aanwezig op de werf een geldig detacheringsdocument aanwezig is (A1). Voor de zelfstandige onderaannemer wordt de A1 gecontroleerd ‘per kop’, dus voor elke zelfstandige apart.

Is de buitenlandse onderaannemer een werkgever, dan controleert u de A1 ‘per kop’, dus voor iedere werknemer, alsook een bewijs van aansluiting – in hoofde van de buitenlandse werkgever- dat er geen schulden bij de PDOK zijn (dit is het zegelstelsel in België).

U maakt best kopieën van deze documenten, die u dan bewaart.

Omdat er voor de fiscus geen gelijkaardige documenten bestaan, zal het dus van belang zijn, om na te gaan of de buitenlandse aannemer geen fiscale schulden heeft in België. Hiervoor zal u hem een attest moeten vragen waaruit blijkt dat hij (geen) fiscale schulden heeft in België. De buitenlandse onderaannemer vraagt dit aan bij het Ontvangkantoor Directe belastingen Brussel Buitenland.

62

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 3. DE STARTER

Inhoudingen– Praktische gegevens RSZ Hoeveel?

Wanneer?

Hoe?

Adres: Rek. nr.

maximum 35% op het bedrag van de factuur (excl. btw) Gelijktijdig met de betaling van (het saldo) van de factuur aan de medecontractant Via een onlinetoepassing op www.socialezekerheid.be of via de ledentool op www.bouwunie.be. Bij de consultatie van de inhoudingsplicht kan u doorklikken en de gevraagde gegevens ingeven. Vervolgens zal een bedrag en een gestructureerde mededeling voorgesteld worden waarmee u de betaling aan de RSZ dient uit te voeren.

RSZ–sectie 30 bis, Victor Hortaplein 11, 1060 Brussel IBAN: BE76 6790 0001 9295 - BIC: PCHQBEBB

Fiscus Hoeveel?

Wanneer?

maximum 15% op het bedrag van de factuur (excl. btw) Gelijktijdig met de betaling van (het saldo) van de factuur aan de medecontractant Hoe? Via een onlinetoepassing op www.myminfin.be(E-services) of via de ledentool op www.bouwunie.be. Betaling door middel van een storting op het onderstaande rekeningnummer.

Adres: Ontvangkantoor Brussel 3 – Bijzondere ontvangsten, Kruidtuinlaan 50 bus 3110, 1000 Brussel Rek. nr.

IBAN: BE33 6792 0023 2046 - BIC: PCHQBEBB Andere verplichting De opdrachtgever of de aannemer moet de storting doen onder vermelding van het ondernemingsnummer van de betrokken (onder-) aannemer, het bedrag en datum van de factuur, alsmede de naam van de betrokken (onder-)aannemer. Tegelijk verstuurt u een afschrift van de factuur waarop de inhoudingsplicht betrekking heeft, naar AinvArec, Voorstraat 43, 3500 Hasselt.

3.2. Aangifte van werken (werfmelding) Sedert 1 juni 2009 moeten alle werken in onroerende staat en daarmee gelijkgestelde werken, gemeld worden bij de RSZ. Er wordt hierbij expliciet verwezen naar de btw-wetgeving.

Omdat het onmogelijk is alle werkzaamheden die onder het nieuwe toepassingsgebied vallen op te sommen, kunnen we als tip meegeven dat voortaan alle diensten gemeld moeten worden die ook in aanmerking komen om, in voorkomend geval, gefactureerd te worden met de verlegging van de heffing (btw verlegd). Let op: bij particulieren en bepaalde klanten geldt de regel van de medecontractant niet (omdat zij niet btw-plichtig zijn), maar dit neemt niet weg dat deze werken toch gemeld moeten worden.

Het is van belang te weten dat de werken voorafgaand aan de start ervan gemeld moeten worden.

Sedert 1 januari 2014 zijn er 2 belangrijke wijzigingen doorgevoerd aan de werfmeldingen:

WEGWIJZER INSTALLATEURS

63

DEEL 3. DE STARTER

- de eerste wijziging betreft de vereenvoudiging en vernieuwing van de onlinedienst “Aangifte van werken”: sedert 1 januari 2014 bevat de portaalsite www.socialezekerheid.be de nieuwe onlinedienst “Aangifte van werken”. Die vervangt de dienst “Unieke werfmelding” en heeft een bredere functie. De aangifte van werken is verplicht voor alle werken in de sectoren van de bouw, metaalbewerking, houtbewerking, elektriciteit, schoonmaak en tuinbouw. De aangifte moet gedaan worden door de aannemer die zijn orders rechtstreeks van de opdrachtgever ontvangen heeft (en dus niet door een onderaannemer); - de tweede wijziging betreft een nieuwe vrijstelling voor zeer kleine opdrachten (lager dan 5.000 euro).

Na jaren hiervoor te hebben gelobbyd, heeft Bouwunie eindelijk een bijkomende vrijstelling in de wacht kunnen slepen voor de zeer kleine opdrachten, waarbij men toch beroep doet op een onderaannemer.

Zo is sedert 1 januari 2014 de aangifte van werken (werfmelding) niet meer verplicht ingeval: - het totaal bedrag van uw werk is lager dan 30.000 euro (excl. btw) én u doet geen beroep op een onderaannemer (dus u hebt rechtstreeks een contract met de eindklant/bouwheer). Deze vrijstelling bestond reeds, maar het bedrag van 25.000 euro werd opgetrokken tot 30.000 euro; - het totaal bedrag van uw werk is lager dan 5.000 euro (excl. btw) en u doet slechts beroep op één enkele onderaannemer. Ook hier hebt u dus een contract met de eindklant/bouwheer.

Wie moet de werken melden?

Elke (hoofd-)aannemer die een opdracht krijgt van een opdrachtgever (dus een klant). Ongeacht deze opdrachtgever een beroepspersoon of een particulier is. Ongeacht het werken zijn die de opdrachtgever beroepsmatig of voor uitsluitend particuliere doeleinden zal bestemmen.

In verband met de rol van de bouwpromotor in de melding van werken in onroerende staat stelt de wet van 8 december 2013 (BS van 20 december 2013) het volgende: Wordt met de aannemer die de werken moet melden gelijkgesteld: - iedere aannemer die zijn eigen opdrachtgever (bouwheer) is, dat wil zeggen die de bedoelde werken (werken in onroerende staat) zelf uitvoert of laat uitvoeren voor eigen rekening om daarna dat onroerend goed geheel of gedeeltelijk te vervreemden; - iedere aannemer die de bedoelde werken (werken in onroerende staat) voor eigen rekening uitvoert.

Wat als ik als onderaannemer een eigen onderaannemer aanstel?

In dergelijke geval dient u de gegevens van uw eigen onderaannemer aan uw (hoofd-)aannemer te bezorgen, zodat hij de aanvulling kan doen van de aangifte van werken (werfmelding).

Hoe melden?

De werken moeten gemeld worden aan de RSZ, via de website www.socialezekerheid.be. U klikt op “Werken met Contractanten” en vervolgens Online diensten “2. Aangifte van werken”.

De aangifte van werken kan enkel nog op elektronische wijze. Er zijn 2 soorten elektronische meldingen: - enerzijds de klassieke melding, waarbij de aangever zich niet moet laten registreren: “Aangifte van werken (niet beveiligd)”. Met de onbeveiligde modus kunnen enkel basishandelingen uitgevoerd worden: creatie en toevoeging van onderaannemers / contract.

- anderzijds diegene waarbij de aangever eerst moet inloggen en een paswoord moet ingeven:

64

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 3. DE STARTER

“Aangifte van werken (beveiligd)”. Dan komt men in een beveiligde toepassing / omgeving. De beveiligde modus biedt toegang tot alle functionaliteiten: creatie, aanvulling, wijziging en raadpleging van een aangifte.

Wat als de werken of er een onderaannemer niet gemeld worden?

In dergelijk geval kan men een sanctie oplopen gelijk aan 5% van het bedrag van de niet gemelde werken (excl. btw).

3.3. Andere verplichte meldingen De hierboven toegelichte RSZ - aangifte van werken (30 bis) is slechts één van de verplichte werkmeldingen. Daarnaast zijn er ook: - de melding inzake veiligheid en hygiëne (aan Constructiv): voor werken waarvan de uitvoeringstermijn 30 werkdagen of meer bedraagt. De melding is ook verplicht voor bijzondere, ongezonde en/of hinderlijke werken, ook als de uitvoeringstermijn minder dan 30 werkdagen bedraagt, tenzij het om kleine onderhouds- of herstelwerken gaat. Constructiv ontvangt deze gegevens automatisch op elektronische wijze via de toepassing “Aangifte van werken” op de portaalsite www.socialezekerheid.be; - de melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: - voor werken die langer dan 30 werkdagen duren en waar meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn; - voor werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - specifieke gevaarlijke werken (bv. valgevaar van 5 m, uitgravingen van 1,2 m of dieper,…) die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen, moeten eveneens gemeld worden; - de melding van asbestverwijderingswerken. Deze is verplicht voor: - alle werkzaamheden van asbestverwijdering of verwijdering van asbesthoudende materialen; - de werken van vervanging, onderhoud of van beperkte herstelling van buizen en leidingen waarvan de isolatie asbest bevat en die verricht worden met zg. “couveusezakken” (het gaat dan om ongebonden asbest); - de melding van werken in een hyperbare omgeving: voor werken waarin de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk; - de melding van zandstraalwerken: voor werkzaamheden van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij siliciumoxide bevatten.

Over deze meldingen in het kader van veiligheid: zie ook hoofdstuk 1 in deel 11 van deze Wegwijzer.

3.4. Overige reglementeringen Er zijn natuurlijk ook nog andere wetgevingen waarvoor u aandacht moet hebben. Zo werden onlangs verschillende maatregelen genomen om diverse vormen van sociale en fiscale fraude tegen te gaan.

Onder andere: - de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de lonen (u kan opdraaien om de lonen te betalen van werknemers van andere werkgevers van de aannemersketen waarin u zit); - aanpak van schijnzelfstandigheid (zo moet u vermijden dat u beschouwd wordt als werkgever van personen met wie u samenwerkt);

WEGWIJZER INSTALLATEURS

65

DEEL 3. DE STARTER

- de elektronische aanwezigheidsregistratie op werven > 500.000 euro (excl. btw): zie deel 2 van deze Wegwijzer.

- aanpassing van de wet op de verboden terbeschikkingstelling van personeel (met o.a. een lijst van verboden en toegestane instructies).

Meer info en aan deze wetgevingen aangepaste modelcontracten van onderaanneming vindt u via de website www.bouwunie.be onder het thema “Samenwerken”.

Hoofdstuk 4. Erkenning als aannemer van openbare werken In principe is een erkenning vereist voor alle werken aanbesteed door publiekrechtelijke personen en door rechtspersonen waarop de wet betreffende de overheidsopdrachten van toepassing is.

De wet van 20 maart 1991 betreffende de erkenning van aannemers is eveneens van toepassing op de opdrachten voor aanneming van werken (ongeacht wie de opdrachtgever is), wanneer deze werken voor minstens 25% worden gesubsidieerd, of in gelijk welke andere vorm voor minstens 25% rechtstreeks worden gefinancierd door de hierboven aangehaalde publiekrechtelijke personen en rechtspersonen, die alhoewel ze zelf geen opdrachtgever zijn, deze werken op voormelde wijze subsidiëren of financieren. Dit betekent dat zelfs bepaalde particuliere werken (bv. werken aan geklasseerde gebouwen) onder deze reglementering kunnen vallen.

Alle werken die onder de wet ressorteren, kunnen slechts gegund worden aan een voldoende erkend aannemer of wanneer deze aannemer bewijzen heeft geleverd gelijkwaardig te zijn in het voldoen van de overeenkomstige erkenningsvereisten.

De erkenning of gelijkwaardigheidsbewijs is echter slechts vereist voor de werken die volgende bedragen overschrijden: - 75.000 euro voor de werken der hoofdcategorieën - 50.000 euro voor de werken der ondercategorieën.

Een onderneming kan gelijktijdig in één of meerdere klassen en categorieën en/of ondercategorieën erkend worden.

Er bestaat naast de definitieve erkenning, voor ondernemingen die minder dan vijf jaar gevestigd zijn, de mogelijkheid een voorlopige erkenning te bekomen die 20 maanden geldig is en tweemaal kan verlengd worden.

De erkende onderneming kan onder bepaalde voorwaarden een aanvraag indienen tot verhoging van de erkenning tot een hogere klasse en/of tot uitbreiding tot andere categorieën of ondercategorieën.

Voor verdere inlichtingen, het in orde brengen van de aanvraagbundel en het nodige advies kan men zich wenden tot Bouwunie Dienst Erkenningen, Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde, tel. 02 588 11 00 fax 02 253 07 45.

66

WEGWIJZER INSTALLATEURS

4

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Deel 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP? (bron: Startersbrochure Zenito Sociaal Verzekeringsfonds - UNIZO 2016)

Hoofdstuk 1. Kiezen tussen handelszaak en vennootschap 1.1 Handelszaak (natuurlijke persoon) In het dagelijkse taalgebruik staat de term “handelszaak” of eenmanszaak voor een onderneming die, in tegenstelling tot de vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijkheid bezit. Er is dus ook geen duidelijke splitsing tussen het privé-vermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak.

Voordelen - Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden.

- Omdat alle winst van de eenmanszaak wordt belast in functie van de natuurlijke persoon-ondernemer, komt het batig saldo na belastingen bij die ondernemer zelf terecht. U beslist zelf hoeveel u hiervan investeert in de zaak.

- Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen.

Nadelen - Geen specifieke juridische structuur. U bent zelf onbeperkt aansprakelijk en staat met uw volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming.

- Opvolging en overname uitwerken is moeilijker. Het uitwerken van een preventieve opvolgingsregeling heeft de meeste kans op slagen als uw onderneming een vennootschapsvorm heeft aangenomen. In dat geval kan u immers werken met aandelen, en kan de zeggenschap over de onderneming gescheiden worden van de economische eigendom. Dit is onmogelijk in een eenmanszaak die niet zomaar valt op te splitsen.

- Inkomstenbelastingen: alle inkomsten van de onderneming worden belast via de personenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak.

1.2. Vennootschap (rechtspersoon) ‘Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.

In de gevallen bepaald in het wetboek, kan zij worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon die goederen bestemt tot één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten.

In de gevallen bepaald in het wetboek kan de vennootschapsakte bepalen dat de vennootschap niet is opgericht met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.’ (definitie volgens het Wetboek van Vennootschappen).

68

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Voordelen - Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap heeft eigen rechten en plichten.

- Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid.

- Fiscaliteit: Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting.

Voor kmo’s bestaat hier een zgn. ‘verlaagd opklimmend’ tarief. Het fiscaal voordeel van een vennootschap ligt echter niet zozeer in de lagere tarieven, maar in de mogelijkheid te streven naar een optimale inkomstenmix. De inkomsten van vennootschap en individu kunnen zodanig worden georganiseerd dat in totaal zo weinig mogelijk belastingen worden betaald, en jarenlang een zo stabiel mogelijk inkomen wordt genoten.

- Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak staan duidelijk op papier.

- De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren.

Nadelen - Formele besluitvorming en procedures.

- Meer juridische en administratieve verplichtingen, dus meer kosten. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak.

- Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen.

Hoofdstuk 2. Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming?

Als u kiest voor een vennootschap, moet u ook nog opteren voor een bepaalde vennootschapsvorm.

We zetten de belangrijkste vennootschapsvormen op een rij en bespreken hun voor- en nadelen.

2.1. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ((E)BVBA) Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de BVBA en de naamloze vennootschap (NV). Een hele serie wetswijzigingen heeft het onderscheid tussen NV en BVBA steeds meer doen vervagen. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft ligt in het “besloten” karakter van de BVBA. Dit wil zeggen dat de overdracht van aandelen (verkoop, schenking, vererving,...) aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het vereiste minimumkapitaal lager in de BVBA dan in de NV (18.550 EUR, in plaats van 61.500 EUR).

Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een BVBA oprichten.

Alle bepalingen die gelden voor een gewone BVBA blijven in principe gelden voor een eenpersoonsBVBA. Het te volstorten minimumkapitaal ligt wel hoger bij de EBVBA. Algemeen is dit bij een BVBA 1/5 van het kapitaal in geld, met een minimum van 6.200 EUR. Bij een EBVBA is een minimumkapitaal van 12.400 EUR te volstorten.

Voordelen - Een EBVBA kan opgericht worden door 1 vennoot (BVBA vanaf 2 vennoten).

- Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

69

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

- De aandelen zijn altijd op naam en slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.

Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van (E)BVBA. - Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder dan bij een eenmanszaak.

2.2. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Starter (Starters-BVBA) De Starters-BVBA heeft alle kenmerken van de klassieke (E)BVBA, behalve dat er geen minimumkapitaal is. Het is dus mogelijk om een Starters-BVBA op te richten met slechts één euro kapitaal. Alleen natuurlijke personen kunnen een Starters-BVBA oprichten!

Voordelen - De Starters-BVBA kan worden opgericht met slecht één euro kapitaal.

- De Starters-BVBA is een waardig alternatief voor de eenmanszaak.

Nadelen - Zolang de Starters-BVBA bestaat moet ieder jaar 25% van de winst gereserveerd worden.

- Het is moeilijk om een Starters-BVBA op te richten en toch te kunnen genieten van het verlaagd tarief in de vennootschapsbelasting als men dividenden wil uitkeren.

- Voor de Starters-BVBA gelden dezelfde formaliteiten als voor de klassieke (E)BVBA: notariële akte, publicatie in Staatsblad, enz…

2.3. De naamloze vennootschap (NV) Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de NV had uitgedacht als ondernemingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de NV-vorm ook aangenomen worden door kleine en middelgrote (familiale) bedrijven. De NV blijft wel op de eerste plaats een kapitaalsvennootschap, m.a.w. een vennootschap die ‘anoniem’ kapitaal zal aantrekken.

Hou er echter rekening mee dat de wetgever besliste anonieme effecten aan toonder af te schaffen.

Vanaf 1 januari 2008 mogen geen nieuwe effecten met een anoniem karakter meer uitgegeven worden. Enkel gematerialiseerde effecten of aandelen op naam waren nog mogelijk. Al wie nog effecten aan toonder in een kluis bewaarde, moest die uiterlijk 31 december 2013 omzetten in effecten op naam of moest die op een effectenrekening laten zetten.

Belangrijkste verschilpunten met de BVBA zijn de strakkere en meer ingewikkelde bestuursorganisatie en het hogere minimumkapitaal (61.500 EUR). In naamloze vennootschappen zijn de aandelen doorgaans vrij overdraagbaar. Nochtans kan de overdracht van aandelen in de statuten beperkt worden.

Voordelen - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

- Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar.

- Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven.

70

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV. - Minder goede waarborgen voor het behoud van het familiale karakter.

- Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen.

- Hoog startkapitaal vereist.

2.4. De vennootschap onder firma (V.O.F.) De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap. Dit betekent dat in principe: - De vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot.

- De vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot.

- Alle beslissingen met éénparigheid genomen worden.

Voordelen - Er is geen minimumkapitaal vereist.

- De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid.

- De oprichting van een V.O.F. kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en u hoeft geen notaris in te schakelen.

- De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.

- Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken.

Nadelen - Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de V.O.F. - Het faillissement van de V.O.F. brengt onvermijdelijk het faillissement van de vennoten met zich mee.

2.5. De gewone commanditaire vennootschap (Comm.V) De gewone commanditaire vennootschap of Comm.V verschilt van de V.O.F. in die zin dat er naast de ‘beherende vennoten’ ook ‘stille vennoten’ of geldschieters bestaan. De stille vennoten hebben, in tegenstelling tot de onbeperkt aansprakelijke beherende vennoten, een beperkte aansprakelijkheid.

Voordelen - De voordelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten enkel aansprakelijk kunnen gesteld worden voor hun inbreng van kapitaal dat recht geeft op deelname in de winst. Hun aandeel in het eventueel verlies blijft eveneens beperkt tot het kapitaal dat zij zelf hebben ingebracht.

- De oprichting kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formaliteiten en u hoeft geen notaris in te schakelen.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

71

DEEL 4. AL DAN NIET EEN VENNOOTSCHAP?

Nadelen - De nadelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten zich niet openlijk kunnen inlaten met het beheer van de vennootschap. Indien zij dit wel doen, worden zij onbeperkt aansprakelijk.

- De Comm.V mag geen winst uitkeren zolang er overgedragen verlies is.

2.6. De commanditaire vennootschap op aandelen (Comm. VA) De commanditaire vennootschap op aandelen heeft eveneens “stille” vennoten en “beherende” vennoten. Het grote verschil met de gewone commanditaire vennootschap is dat de aandelen gedematerialiseerde effecten kunnen zijn, net zoals in een NV. Deze vennootschapsvorm combineert de voordelen van een personenvennootschap (stabiel bestuur) met deze van een kapitaalsvennootschap.

Voordelen - De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

- De aandelen zijn vrij overdraagbaar.

Nadelen - De beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van de vennootschap.

- De Comm. VA moet opgericht worden bij notariële akte.

- De Comm. VA moet voldoen aan alle boekhoudkundige verplichtingen van de dubbele boekhouding inzake publicatie, enz.

- Er is een hoog startkapitaal vereist (61.500 EUR).

2.7. De coöperatieve vennootschap met beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (CVBA - CVOA) Men maakt een onderscheid tussen de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA).

Voordelen - Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in de CVBA. - De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden.

Nadelen - Notariële akte nodig voor de oprichting van een CV (met beperkte aansprakelijkheid = een CVBA).

- Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder.

72

WEGWIJZER INSTALLATEURS

5

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Deel 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN Eenmaal de gepaste keuze gemaakt is betreffende de juridische vorm van de onderneming, moeten een aantal administratieve verplichtingen vervuld worden. Het gaat in de eerste plaats om enkele algemene verplichtingen die zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen gelden.

Daarnaast zijn er enkele bijkomende formaliteiten voor de vennootschappen.

Hoofdstuk 1. Gemeenschappelijke verplichtingen voor natuurlijke personen en voor vennootschappen (Startersbrochure Zenito Sociaal Verzekeringsfonds - UNIZO 2016) 1.1. Openen van een zichtrekening Elke zelfstandig handelaar is verplicht een zichtrekening te hebben bij een in België gevestigde bank.

1.2. Formaliteiten via Zenito Ondernemingsloket 1.2.1. Voorafgaande vergunning Indien u een beroepskaart nodig hebt, moet u deze aanvragen bij een erkend ondernemingsloket zoals Zenito Ondernemingsloket (www.zenito.be). Als u nog niet in België verblijft, moet u een beroepskaart aanvragen bij de Belgische ambassade van het land waar u verblijft. De beroepskaart wordt voor maximaal 5 jaar toegekend.

1.2.2. Aanvraag commerciële of niet-commerciële hoedanigheid U bent verplicht uw onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet-commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen.

Om uw inschrijving in orde te brengen, heeft het ondernemingsloket de volgende gegevens nodig: - uw bankrekeningnummer; - uw activiteiten als ondernemer; - uw handelsbenaming; - voor een vennootschap: de statuten en bewijs van neerlegging bij de griffie van de rechtbank van koophandel.

Indien u start als met een commerciële onderneming moet u bij het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee u uw kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst.

U onvangt dan van het ondernemingsloket uw uniek ondernemingsnummer. Dit nummer bestaat uit 10 cijfers.

Per vestiging ontvangt u eveneens een vestigingseenheidsnummer.

De inschrijving als commerciële onderneming kost 82,50 euro.

Wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden?

Vermeld uw ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratieve en rechterlijke) overheden.

74

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Is uw onderneming een handels- of ambachtsonderneming, dan bent u ook verplicht uw ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Ambulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoertuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn.

Hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden?

Onderneming natuurlijke persoon: BTW BE0123.456.789 Handelsvennootschappen – rechtspersonen: BTW BE0123.456.789 – RPR (bv. Antwerpen – afdeling Mechelen) Niet-btw belastingplichtige ondernemingen: 0123.456.789 Sanctie Elke inbreuk op deze wetgeving is strafbaar, maar heeft ook burgerrechtelijke gevolgen. Zo is een geding onontvankelijk voor een Rechtbank van Koophandel als de eiser/handelaar niet is ingeschreven in de kruispuntbank van ondernemingen.

1.2.3. Activeren btw-hoedanigheid Nadat uw onderneming een commerciële of niet-commerciële hoedanigheid gekregen heeft, moet ze in de meeste gevallen eveneens een btw-hoedanigheid aanvragen. Ook voor deze formaliteit kan u terecht bij Zenito Ondernemingsloket. Op dat moment moet u het btw-stelsel aangeven waarvoor u opteert: de gewone regeling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel,…

1.2.4. Andere vergunningen Voor verschillende beroepen gelden bijkomende verplichtingen. Afhankelijk van de activiteit en van de specifieke kenmerken van de onderneming zijn extra vergunningen nodig, bv. de milieuvergunning.

Ter herinnering wordt hier vermeld dat de registratie voor aannemers sedert 1 september 2012 definitief afgeschaft werd.

1.2.5. Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds Als zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet u zich ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die u moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. Uw aansluiting kan u in één beweging regelen bij uw bezoek aan het ondernemingsloket.

Zie verder onder 1.4.

1.2.6. Aansluiting bij een ziekenfonds Om in orde te zijn met uw ziekteverzekering, is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Als u reeds aangesloten bent, meldt u een wijziging van uw statuut.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

75

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Verdere info Zenito Ondernemingsloket is het ondernemingsloket opgericht door UNIZO, Zenito Sociaal Verzekeringsfonds, Sociaal Bureau ADMB en SOFIM Limburg.

Ook Bouwunie werkt samen met het ondernemingsloket Zenito. Zie voor het dichtsbijzijnde kantoor www.zenito.be.

1.3. Btw-tarieven 21%-tarief Het normale btw-tarief voor goederen en diensten bedraagt 21%. In afwijking hiervan gelden er verlaagde tarieven voor goederen en diensten expliciet opgenomen in de bijlage bij het KB nr 20.

Hieruit volgt dat alle niet expliciet opgenomen goederen en diensten in deze bijlage het normale tarief van 21% dienen te torsen.

Let op: door het 21%-tarief als normaal tarief wettelijk te verankeren, zijn de verlaagde tarieven te beschouwen als afwijkingen hierop en dient de btw-plichtige die zich beroept op de toepassing van een verlaagd tarief te kunnen aantonen dat alle elementen voorhanden zijn om het verlaagd btwtarief toe te passen. Er ontstaat dus een omkering van de bewijslast in het voordeel van de fiscus.

12%-tarief Indien bepaalde voorwaarden vervuld zijn, zowel bij de afnemer van de dienst als bij de verstrekker ervan, kan het verlaagd tarief van 12% van toepassing zijn. Het betreft hier vooral werken die betrekking hebben op sociale woningen en sociale woningbouw en die uitgevoerd worden voor bijzondere klanten (bv. gewestelijke huisvestingsmaatschappijen, OCMWâ&#x20AC;&#x2122;s, provincies,â&#x20AC;Ś). Dit tarief is niet van toepassing wanneer de klant van de btw-belastingplichtige een particulier is.

6%-tarief De wetgever heeft een hele waslijst voorwaarden vooropgesteld om bepaalde werken te mogen factureren aan 6% btw. Het soort werken beogen vooral de renovatie-, verbouwings-, instandhoudingsen structurele onderhoudswerken aan woningen ouder dan 5 jaar (vanaf 1 januari 2016: ouder dan 10 jaar).

Het is sinds 2007 mogelijk om in bepaalde steden een oude woning volledig te laten afbreken om er op dezelfde plaats een nieuwe te bouwen, en dit met 6% btw (zowel voor de afbraakwerken als voor het optrekken en de volledige afwerking van de nieuwe woning). Dit verlaagd tarief is onderworpen aan verschillende voorwaarden.

76

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

1.4. Verplichtingen i.v.m. het sociaal statuut van zelfstandigen (bron: Startersbrochure Zenito Sociaal Verzekeringsfonds – UNIZO 2016) 1.4.1. Vennootschappen Hoewel het sociaal statuut enkel voor de “natuurlijke personen” georganiseerd wordt, moeten ook de vennootschappen die onder de vennootschapsbelasting vallen zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

De vennootschappen betalen een jaarlijkse bijdrage. In 2016 is dit 347,50 euro. Vennootschappen met een balanstotaal van het in 2014 afgesloten boekjaar van meer dan 655.873,63 euro, betalen evenwel een bijdrage van 868 euro.

Voor starters is er een uitzonderingsmaatregel. Als alle zaakvoerders en een meerderheid van de werkende vennoten gedurende de laatste 10 jaar niet meer dan 3 jaar zelfstandig geweest zijn, en als het om een personenvennootschap met een commerciële activiteit gaat, krijgt de vennootschap gedurende de eerste 3 jaar een vrijstelling van betaling. Opgelet: de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is ook voor deze vennootschappen verplicht.

Mandatarissen en vennoten Binnen een vennootschap zijn doorgaans verschillende spelers actief, die al dan niet als zelfstandige worden beschouwd door de Belgische sociale wetgeving: - de stille vennoot is aandeelhouder en wordt niet als zelfstandige beschouwd; - de werkende vennoot is zelfstandige indien hij niet in ondergeschikt verband werkt. Indien er wel een ondergeschikt verband is, zal de werkende vennoot als werknemer aanzien worden; - de vennootschapsmandataris (zaakvoerder, bestuurder, afgevaardigd bestuurder, vereffenaar, commissaris) wordt steeds vermoed zelfstandige te zijn. Dit vermoeden is slechts weerlegbaar in volgende gevallen: - De mandataris die onbezoldigd is én die gepensioneerd is of de wettelijke pensioenleeftijd heeft bereikt, wordt niet als zelfstandige beschouwd en dient niet aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds; - de mandataris die kan aantonen dat hij in feite en in rechte onbezoldigd is dient evenmin verplicht aan te sluiten. Onbezoldigd “in rechte” betekent dat in de statuten of een verslag van de algemene vergadering ondubbelzinnig en uitdrukkelijk wordt overeengekomen dat er geen bezoldiging wordt toegekend. “In feite” onbezoldigd zijn houdt in dat er geen enkel voordeel is (geen bedrijfswagen, voordelen van alle aard,…).

1.4.2. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds Al wie een zelfstandig beroep uitoefent, hetzij als hoofdberoep, hetzij als bijberoep, moet uiterlijk op de eerste dag van zijn beroepsactiviteit aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Een sociaal verzekeringsfonds is een vrije en private instelling die de sociale bijdragen die de zelfstandigen moeten betalen, int en zorgt voor de uitkeringen die daaruit voortvloeien. De keuze van het sociaal verzekeringsfonds is vrij. Een van deze fondsen is het met Bouwunie samenwerkende Zenito Sociaal Verzekeringsfonds, Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 411 – www.zenito.be.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

77

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

U kan alles online regelen via de aansluitingsmodule op www.zenito.be. Uw aanvraag van een ondernemingsnummer en mogelijke andere formaliteiten kan u in ĂŠĂŠn beweging meenemen.

Veranderen van sociaal verzekeringsfonds mag nadat u vier jaar aangesloten bent geweest bij dezelfde instelling.

De verzekerde is verplicht om aan zijn sociaal verzekeringsfonds binnen 15 dagen mededeling te doen van elke wijziging in verband met de inlichtingen die voorkomen op de verklaring van aansluiting.

1.4.3. Betaling van sociale bijdragen De sociale bijdrage is een percentage van het netto belastbaar beroepsinkomen als zelfstandige zoals verdiend in het bijdragejaar zelf.

Bijdragepercentage Het bijdragepercentage bedraagt voor de overgrote meerderheid van de zelfstandigen 21,5% per jaar, zolang het inkomen lager is dan 56.182,46 euro. Op de inkomstenschijf van 56.182,46 tot 82.795,16 euro is een bijdrage van 14,16% verschuldigd. Op het inkomen boven 82.795,16 euro is geen sociale bijdrage verschuldigd.

In 2017 zal het percentage van 21,50 verminderen naar 21% en vanaf 2018 zal het 20,50% bedragen.

Startende zelfstandigen betalen een lagere sociale bijdrage. Het bijdragepercentage wordt verlaagd tot: - 20,50% tot op het einde van het 1e onvolledige bijdragejaar; - 21% in het 2e volledige bijdragejaar; - 21,50% in het 3e volledige bijdragejaar.

Vanaf een bedrag van 56.182,46 euro zal opnieuw 14,16% aangerekend worden.

Starters (die tot op heden al een lagere bijdrage betaalden) zullen tussen 2016 en 2018 nooit meer dan het in dat jaar van toepassing zijnde maximale bijdragepercentage betalen. Samengevat: - in 2016 betaalt iedereen 21,5% behalve starters in het eerste jaar (20,5%) en starters in het tweede jaar (21%); - in 2017 betaalt iedereen 21%, behalve starters in het eerste jaar (20,5%); - vanaf 2018 zal er geen gunsttarief meer zijn voor starters. Idereen betaalt 20,5%.

De berekeningsbasis voor de sociale bijdrage is het netto belastbaar beroepsinkomen als zelfstandige. Dit is het netto belastbaar inkomen zoals vermeld op het aanslagbiljet in de personenbelasting.

Het netto belastbaar inkomen zijn de bruto inkomsten (incl. bedrijfswagen en andere voordelen van alle aard) verminderd met de beroepskosten (forfaitair of bewezen), de betaalde sociale bijdragen en de betaalde premies van het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen.

78

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Bijdrageberekening De bijdrage wordt berekend op basis van de inkomsten van het jaar zelf. Maar omdat enkel de belastingadministratie bevoegd is om ze vast te stellen, zal het inkomen pas 2 of 3 jaar later gekend zijn. Daarom betaalt u eerst een voorlopige bijdrage, die achteraf herzien wordt op basis van het werkelijke inkomen.

Voor de betaling van de voorlopige sociale bijdrage kiest u als zelfstandige wat het best overeenstemt met uw beroepsinkomsten uit het lopende bijdragejaar: Keuze 1: de wettelijke voorlopige bijdrage, voorgesteld door Zenito Voor starters is dit een forfaitaire bijdrage. Gevestigde zelfstandigen kiezen hiervoor wanneer het inkomen van het lopende bijdragejaar niet uitzonderlijk hoger of lager is in vergelijking met 3 jaar geleden.

De wettelijke voorlopige bijdrage betalen is voor de meeste zelfstandigen de beste en eenvoudigste oplossing, zeker als het inkomen vrij stabiel is. Met deze optie vermijdt u een administratieve rompslomp en moet u nooit verhogingen betalen als u uw bijdrage steeds op tijd betaalt.

Als Zenito het werkelijke inkomen binnenkrijgt en uit de herberekening blijkt dat u te veel betaalde, krijgt u dat bedrag terugbetaald. Als blijkt dat u te weinig betaalde, moet u het verschil bijpassen, zonder verhogingen. De bijbetaling moet gebeurd zijn op het einde van het kwartaal volgend op de herberekening.

Keuze 2: een verminderde voorlopige bijdrage U kiest hiervoor wanneer het beroepsinkomen sterk en uitzonderlijk lager is in vergelijking met de wettelijke voorlopige bijdrage. Let wel, een starter in hoofdberoep kan geen verminderde bijdrage aanvragen. Hij moet altijd een minimumbijdrage betalen om alle sociale rechten te vrijwaren.

Er zijn echter belangrijke nadelen aan deze keuze verbonden: u moet een gemotiveerde aanvraag doen, voor bewijsstukken zorgen en achteraf loopt u het risico dat verhogingen worden aangerekend. Zenito raadt daarom aan om gewoon de wettelijke voorlopige bijdrage te betalen. Ervaart u moeite om de voorgestelde wettelijke voorlopige bijdrage te betalen, vraag dan een verminderde bijdrage aan.

Keuze 3: een verhoogde voorlopige bijdrage U kiest hiervoor wanneer het beroepsinkomen uitzonderlijk veel hoger is in vergelijking met de wettelijke voorlopige bijdrage. Een starter die niet zeker is van de evolutie van zijn inkomsten, beperkt zich best tot de betaling van de wettelijk voorgestelde minimumbijdrage.

Stijgt het inkomen sterk, dan betaalt u beter een verhoogde voorlopige bijdrage. Zo vermijd u grote herberekeningen achteraf, in een jaar waarin het misschien minder goed gaat.

Denk eraan dat een bijdragesupplement n.a.v. een herberekening in ĂŠĂŠn keer betaald moet worden. Het supplement moet bovenop de lopende sociale bijdragen betaald worden. En de betalingstermijn is kort: voor het einde van het kwartaal dat volgt op het kwartaal waarin de herberekening plaatsvond.

Zijn uw inkomsten stabiel, met een kleine stijging, dan heeft u er waarschijnlijk niet zoveel belang bij een geschat inkomen door te geven. Het volstaat dan de voorgestelde wettelijke voorlopige bijdrage te betalen.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

79

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

Verplichtingen inzake de betaling De sociale bijdragen zijn verschuldigd per kwartaal en worden geïnd door het sociaal verzekeringsfonds waarbij de zelfstandige aangesloten is. In de loop van de eerste maand van elk kwartaal stuurt het sociaal verzekeringsfonds een vervaldagbericht.

De betaling dient uiterlijk de laatste dag van het kwartaal op de rekening van het sociaal verzekeringsfonds te komen, of op die van haar advocaat of deurwaarder.

Bij laattijdige of gebrekkige betaling (zelfs één dag) wordt de bijdrage verhoogd met 3% per kwartaal achterstal.

Zijn hoofdelijk verplicht tot betaling: - de zelfstandige voor de bijdrage van zijn helper; - de rechtspersoon voor de bijdragen van haar vennoten en mandatarissen.

Bij gebrek aan betaling kunnen de sociale verzekeringsfondsen de bijdragen innen middels een gerechtelijke invordering. Alvorens hiertoe over te gaan, moeten zij een herinnering sturen, bij aangetekend schrijven of door tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder. De kosten hiervan worden ten laste gelegd van de zelfstandige.

Vrijstelling van de bijdragen De zelfstandige in hoofdberoep die zich in staat van behoefte bevindt of in een toestand die deze staat benadert, kan volledige of gedeeltelijke vrijstelling aanvragen via zijn sociale verzekeringskas.

Hetzelfde geldt voor de personen die hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de betalingen en voor de erfgenamen van de overleden zelfstandige.

Verandering van sociaal verzekeringsfonds De zelfstandige kan veranderen van sociaal verzekeringsfonds. Een verandering gaat altijd in per 1 januari. Hierbij moet aan de volgende voorwaarden voldaan zijn: - de betrokkene moet minstens 4 jaar bij hetzelfde fonds aangesloten gebleven zijn; - de zelfstandige mag geen bijdragen meer verschuldigd zijn aan zijn “oude” kas; - er moet een opzegtermijn van zes maanden gerespecteerd worden.

Verplichtingen i.v.m. de staking of stopzetting van de zelfstandige activiteit De zelfstandige dient de staking of stopzetting van zijn beroepsbezigheid mede te delen aan zijn sociaal verzekeringsfonds binnen de 15 dagen en hieromtrent een officieel bewijsstuk (bv. doorhaling van inschrijving in de KBO, of kopie van schrapping van het btw-nummer) in te dienen.

De zelfstandige die zijn activiteit stopzet of onderbreekt kan zijn recht op uitkeringen vrijwaren: - ingeval van ziekte of invaliditeit: door een aanvraag tot gelijkstelling (geen bijdrageplicht); - ingeval van gewone stopzetting: door de voortgezette verzekering (de pensioenbijdrage blijft verschuldigd, met de mogelijkheid om ook de bijdrage voor de ziekteverzekering te betalen).

80

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 5. ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN

1.4.4. Aansluiting bij een ziekenfonds Op het ogenblik dat de beginnende zelfstandige zich aansluit bij een sociaal verzekeringsfonds, moet hij zich ook aansluiten bij een ziekenfonds naar keuze ofwel bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, Troonstraat 30A, 1000 Brussel (www.hziv.be).

Indien men reeds aangesloten is bij een ziekenfonds, moet de verandering van statuut gemeld worden.

Hoofdstuk 2. Bijzondere verplichtingen voor vennootschappen Wanneer u start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen.

U start met het uitwerken van statuten (uw boekhouder kan u daarbij helpen). Vervolgens moeten de meeste vennootschappen (uitzonderingen zie verder) officieel via een notaris opgericht worden. Die zorgt voor de publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als u een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet u bovendien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notaris. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat u onvoldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden.

Voor een VOF, een gewone commanditaire vennootschap (Comm.V) en een coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (Comm.VA) volstaat een onderhandse akte; dit betekent dat de notaris niet moet tussenkomen bij de opstart. Er is dan ook geen financieel plan en bankattest vereist. U moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten. Zenito Ondernemingsloket kan deze formaliteiten van u overnemen.

De wet verplicht de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken, bv. de oprichtingsakte, wijziging van maatschappelijke van zetel, benoeming bestuurders,… Niet-notariële wijzigingen kunnen door Zenito in orde gebracht worden.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

81

6

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Deel 6. Specifieke beroepsinformatie Hoofdstuk 1. Vlaams besluit betreffende het onderhoud en nazicht van centrale stooktoestellen (Stooktoestellenbesluit 6 december 2006) Op initiatief van de Vlaamse minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, werd op 8 december 2006 “het besluit over het onderhoud en het nazicht van centrale stooktoestellen voor de verwarming van gebouwen en de aanmaak van warm verbruikswater” goedgekeurd dat in werking is getreden op 1 juni 2007. Alle centrale verwarmingsinstallaties op gas, stookolie of vaste brandstoffen (bv. hout, pellets) vallen onder de toepassing van het besluit. Het gaat dus over centrale stookinstallaties met een nominaal vermogen gelijk aan of groter dan 20kW. Installaties met een vermogen kleiner dan 20KW vallen niet onder het besluit. Decentrale toestellen (bv. geiser, doorstromer, kachel, gasfornuis) of elektrische toestellen vallen ook niet onder het besluit.

Drie gouden regels: keuring voor eerste ingebruikname, periodiek onderhoud en periodieke verwarmingsaudit.

1.1 Keuring voor eerste ingebruikname Voordat een nieuwe of gewijzigde ketel (ongeacht het vermogen) in gebruik genomen mag worden, moet de eigenaar deze laten keuren door een erkende technicus afhankelijk van de brandstof waarop de installatie werkt. De ketel wordt uitgebreid onderzocht op een goede en veilige werking en de ketel (de brander) wordt ingeregeld.

Alle stookolieketels die geplaatst werden na 1 juni 2007 moeten gekeurd zijn, terwijl gasketels sinds 1 juni 2010 gekeurd moeten zijn en moet er een keuringsrapport worden afgeleverd.

Wie kan de keuring uitvoeren?

De keuring wordt uitgevoerd door een erkend technicus. De technicus beschikt over een uniek erkenningsnummer. Afhankelijk van het type brandstof wordt er een onderscheid gemaakt tussen: - technicus gasvormige brandstoffen - technicus vloeibare en vaste brandstoffen - technicus verwarmingsaudit Na de keuring wordt er een keuringsrapport opgemaakt dat wordt overgemaakt aan de klant.

Om “erkend” technicus te worden moet de installateur een erkenning bekomen van LNE. Hiervoor moet opleiding gevolgd worden (volledig of verkort) en moet hij slagen in de bijhorende proeven.

1.2 Periodiek onderhoud Iedere gebruiker moet zijn installatie op regelmatige tijdstippen laten controleren en onderhouden.

Dat gebeurt opnieuw door een erkend technicus gasvormige brandstoffen of een technicus vloeibare

84

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

en vaste brandstoffen.

De periode van het onderhoud wordt bepaald door het type brandstof: - gasketel (vanaf 20kW): tweejaarlijks - stookolieketel (vanaf 20kW): jaarlijks - vaste brandstof (alle vermogens): jaarlijks De tijd tussen twee opeenvolgende onderhoudsbeurten mag niet langer zijn dan de hierboven beschreven onderhoudsfrequentie plus drie maanden.

Bij ketels aangesloten als type B maakt het reinigen van het rookgasafvoerkanaal deel uit van het onderhoud indien dit technisch mogelijk is zonder ingrijpende wijzigingen aan het rookgasafvoerkanaal.

Vervolgens verloopt het onderhoud zoals gewoonlijk: reiniging van het aansluitstuk op het gemeenschappelijk afvoerkanaal, reiniging van de ketel en een verbrandingscontrole.

Via de webshop van Bouwunie kan u de nodige rapporten en attesten bestellen: www.bouwunie.be/ webshop.

1.3 Periodieke verwarmingsaudit Op 3 mei 2013 traden enkele nieuwe wijzigingen in werking. Zo werd de verwarmingsaudit als verplicht element met betrekking tot de regelgeving inzake het onderhoud van centrale stooktoestellen toegevoegd via het besluit van de Vlaamse regering van 1 maart 2013 tot wijziging van het VLAREL en tot wijziging van diverse andere besluiten wat betreft erkenningen met betrekking tot het leefmilieu (BS 23 april 2013).

Bij de verwarmingsaudit wordt het jaarrendement van de hele centrale verwarmingsinstallatie bepaald en worden mogelijke energiebesparende maatregelen geadviseerd.

Hieronder volgt een opsomming van de voornaamste wijzigingen: - de verwarmingsaudit voor stooktoestellen met een vermogen van 20 tot 100 kW zal voortaan gebeuren bij het eerste onderhoud nadat het toestel 5 jaar oud geworden is en nadien vijfjaarlijks; - de verwarmingsaudit voor stooktoestellen met een vermogen groter dan 100 kW zal voortaan tweejaarlijks (vloeibare brandstoffen) of vierjaarlijks (gasvormige brandstoffen) gebeuren; - de verwarmingsaudit voor de verwarmingsinstallatie met meerdere ketels op het circuit (cascadeschakeling) ongeacht het vermogen; - ketel op vaste brandstof (hout, pellets): ongeacht het vermogen.

Erkenningen Samenvatting van de nieuwigheden sedert 1 juni 2007: - Deze wetgeving is van toepassing op centrale stookinstallaties, met een nominaal vermogen ge-

WEGWIJZER INSTALLATEURS

85

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

-

-

-

-

lijk aan of groter dan 20 kW, werkend op gasvormige, vloeibare of vaste brandstof. Installaties met een nominaal vermogen kleiner dan 20 kW vallen dus niet onder dit besluit.

De gebruiker/eigenaar moet vóór de eerste ingebruikname van een nieuwe centrale stookinstallatie een keuring laten uitvoeren door een erkend technicus of een geschoold vakman, afhankelijk van de brandstof waarop de installatie werkt. Het toestel mag enkel in gebruik genomen worden als het keuringsrapport dit toestaat.

De gebruiker moet zijn installatie op regelmatige tijdstippen laten controleren en onderhouden.

De uitvoerder (opnieuw een erkend technicus of geschoold vakman) zal na het nazicht en onderhoud een attest afleveren aan de gebruiker/eigenaar.

Installaties ouder dan 15 jaar moeten een eenmalige verwarmingsaudit ondergaan. Dit binnen een termijn van 2 jaar nadat het toestel 15 jaar oud is geworden. Deze audit moet gebeuren door een erkend technicus of een erkend technicus verwarmingsaudit, afhankelijk van het nominale vermogen van de installatie.

De persoon, belast met de uit te voeren taken binnen dit besluit: - voert de keuring uit vóór de eerste ingebruikname van een nieuwe centrale stookinstallatie; - voert het periodiek nazicht en onderhoud uit, alsook de verwarmingsaudit; - geeft de nodige rapporten en attesten aan de gebruiker/eigenaar, en houdt ze tevens ter beschikking van de afdeling LNE (Leefmilieu, Natuur en Energie) van de Vlaamse overheid of toezichthoudende ambtenaar; - voornoemde taken dienen uitgevoerd te worden door een “erkend” technicus. Afhankelijk van het soort installaties (gevoed met gasvormige of vloeibare brandstof) zal hij een erkenning moeten aanvragen bij de afdeling LNE. Hiervoor moet hij onder meer de nodige opleidingen (volledig of verkort) volgen en slagen in de bijhorende proeven.

In navolging van het Vlaams Gewest (besluit van 8.12.2006) en volgens de Europese Richtlijn 2002/91//EG, met het oog op de vermindering van het energieverbruik en de beperking van kooldioxide-emissies, hebben het Waals Gewest (besluit van 29.01.2009) en ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (besluit van 3.06.2010) nu elk hun eigen reglementering gepubliceerd.

Hoofdstuk 2. Wat u moet weten inzake stookolietanks en het btw-tarief Het btw-tarief dat u moet toepassen is afhankelijk van de keuring, of de stookolietank voorzien van een overloopbeveiliging of het gaat om de vervanging van de stookolietank. Onderstaand krijgt u een kort overzicht over welk btw-tarief van toepassing is.

2.1. De keuring van stookolietanks Dit is een handeling die niet kan beschouwd worden als een werk in onroerende staat of een daarmee gelijkgesteld werk. Dit wil dus zeggen dat voor de keuring op zich altijd het 21%-tarief zal moeten toegepast worden. Dit volle tarief is van toepassing op zowel de bovengrondse als de ondergrondse tanks.

86

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Indien u ten gevolge van uw keuring een overloopbeveiliging (fluitsignaal of sonde) of andere aansluitingsstukken moet leveren en plaatsen, kan het verlaagde btw-tarief van 6% wel worden toegepast. Hiervoor is natuurlijk wel vereist dat alle andere voorwaarden voldaan zijn (o.a. ouderdom woning, gebruik woning).

Als u slechts één factuur opmaakt voor zowel de keuring als de levering en plaatsing van de overloopbeveiliging, moet u uw factuurbedragen splitsen om zowel het 21%- als het 6%-tarief te kunnen toepassen. Splitst u de bedragen niet (dus u factureert de keuring en de andere werkzaamheden als één geheel), dan zal u over de volledige factuur 21% btw moeten aanrekenen.

2.2. Het verwijderen of buiten gebruik stellen van een lekkende stookolietank Tot voor kort was het vereist om bij de verwijdering of buitengebruikstelling van een stookolietank een nieuwe stookolietank te leveren en te plaatsen om te kunnen genieten van een verlaagd btwtarief. Dit is nu niet meer het geval.

Sinds 8 april 2014 aanvaardt de btw-administratie dat de verwijdering of de buitengebruikstelling van een stookolietank aan het verlaagde btw-tarief van 6% kan gebeuren, wanneer deze handeling deel uitmaakt van of kadert in het geheel van omvangrijke onroerende werken aan een privéwoning.

Natuurlijk dienen alle andere voorwaarden voldaan te zijn (gebruik, ouderdom, attest,…).

Het is niet vereist dat de aannemer die de stookolietank wegneemt, dezelfde moet zijn als degene die de omvangrijke werken verricht aan de woning. Voortaan is het ook helemaal niet meer nodig dat er een nieuwe stookolietank geplaatst wordt en al evenmin op dezelfde plaats.

Maar opgelet: het louter verwijderen of buiten gebruik stellen van stookolietanks, zonder belangrijke en omvangrijke renovatiewerken aan een privéwoning, blijft zoals voorheen een afbraakwerk en is bijgevolg onderworpen aan het 21%-tarief.

2.3. Opsporen van lekken van een ondergrondse stookolietank Hier geldt dat u 21% btw aanrekent maar er zijn uitzonderingen. Wanneer het opsporen van de lekken tot gevolg heeft dat de ondergrondse tank vervangen wordt én deze vervanging gebeurt door dezelfde aannemer/installateur die de lekken heeft opgespoord, mag wel 6% worden toegepast.

Let op! U kan pas het 6%-tarief toepassen wanneer alle voorwaarden zijn voldaan: u zoekt naar lekken én u vervangt de ondergrondse tank door een nieuwe ondergrondse (die op dezelfde plaats ligt als de oude) én alle andere 6%-voorwaarden zijn voldaan. Pas in dat geval kan u één factuur opmaken voor het opsporen van lekken én de levering en plaatsing van een nieuwe ondergrondse tank.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

87

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 3. Roetafval: vraag en antwoord Rond roetafval hebben heel wat installateurs vragen. Hierbij geven we een antwoord op de meest gestelde vragen.

Waarom is roetafval gevaarlijk?

Roet is een afvalstof die ontstaat ten gevolge van een onvolledige verbranding van vaste, vloeibare en - in beperkte mate - gasvormige brandstoffen. Roet komt voor zowel in de industrie als bij gezinnen.

Huishoudelijke verwarming op mazout is een van de belangrijkste bronnen van roet.

Roet is een gevaarlijke, zelfs kankerverwekkende stof, omwille van de aanwezigheid van een hele reeks Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAKâ&#x20AC;&#x2122;s). Deze PAKâ&#x20AC;&#x2122;s worden verspreid via de lucht, het roet of de opgestapelde assen.

Daarom werd roetafval opgenomen in het Vlaamse Afvalstoffendecreet van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen. Het decreet werd nadien een aantal keren aangepast en gebundeld in het VLAREA (het Vlaams Regelement inzake Afvalvoorkoming). Op 1 juni 2012 is het VLAREA vervangen door het VLAREMA, het Vlaams Reglement voor het duurzaam beheer van materialenkringlopen en afvalstoffen. Het VLAREMA bevat meer gedetailleerde voorschriften over (bijzondere) afvalstoffen, grondstoffen, selectieve inzameling, vervoer, de registerplicht en de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.

Waarom kan u dit afval niet naar het containerpark brengen?

Roetafval is een bedrijfsafvalstof, zelfs indien het afkomstig is van particuliere stookinstallaties. Vandaag worden bedrijfsafvalstoffen niet meer aanvaard op het containerpark.

Mag men het roetafval achterlaten bij de klant? Het is toch de klant die het roetafval produceert?

In het VLAREMA staat opgenomen dat de installateur of schouwveger wordt beschouwd als de producent van de afval voor de werkzaamheden die hij als installateur of schouwveger doet. Dit wil zeggen dat de installateur juridisch verantwoordelijk is voor deze afvalstof: hij moet dus deze afvalstof meenemen of laten ophalen door een erkende inzamelaar van afvalstoffen (IHM). Het roetafval mag zeker niet worden achtergelaten bij de klant.

Concreet betekent dit, als de installateur zelf instaat voor de ophaling, hij het roetafval moet overbrengen naar een verbrandingsoven voor gevaarlijk afval (draaitrommeloven).

Indien u het roetafval wil laten ophalen door een erkende inzamelaar van afvalstoffen, vindt u op de website van OVAM een overzicht van erkende inzamelaars van afvalstoffen. Meer info: www.ovam.be.

Hoe wordt roet verwerkt?

Roet is een zeer moeilijk te behandelen afvalstof door zijn poederige samenstelling en aanwezigheid van zware metalen. Velen vragen zich af of het in de wegenbouw kan worden hergebruikt. Maar omdat het uitlooggedrag van de afvalstof hiervoor te hoog ligt (m.a.w. het percentage zware metalen dat na verloop van tijd in de bodem en het grondwater dringt), mag dit niet. Omdat roet deze vooropgestelde

88

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

aanvaardbaarheidscriteria voor hergebruik niet haalt, mag het niet als secundaire grondstof gebruikt worden. Vroeger werd het roet gewoon gestort en sijpelde het zo door tot in de bodem en het grondwater met alle gevolgen van dien.

Wat met roet bij de vervanging van oude stookolietanks?

Roet wordt opgevangen in big-bags en opgeslagen in speciaal voorziene zoutcellen om uitloging richting bodem te voorkomen. Een drievoudige bescherming 1) een meters dikke kleilaag aangevuld met 2) kunststoffolie van HDPE en een 3) kleimat op basis van bentoniet garandeert dat er geen verontreiniging naar het grondwater kan sijpelen.

Na de uitgraving van de grond wordt er in de bestaande kleilaag een controledrainage gelegd. Deze drainage loopt samen met de folie mee naar boven en is noodzakelijk voor een degelijke opvolging van het nazorgsysteem en de efficiëntie van de folie. Na het aanbrengen van de folie en de klei-bentonietmatten wordt er een lektest uitgevoerd. Na een negatief attest van de lektest wordt het drainagenetwerk in een zandlaag aangelegd. Het afvalwater wordt via de drainagebuizen verzameld en komt in opvangputten terecht en wordt gezuiverd via de waterzuivering. Zo komt er niets in de bodem terecht.

Hoofdstuk 4. MazoutExpert-label, iets voor uw bedrijf?

Het “MazoutExpert”-kwaliteitslabel dat door de mazoutsector wordt toegekend aan verwarmingsfirma’s en -technici die aan specifieke kwaliteitseisen voldoen, bestaat reeds 10 jaar. Dit kwaliteitslabel biedt een extra garantie aan de consument voor zijn verwarmingssysteem.

Technici die het label kregen toegekend, hebben een degelijke scholing gehad.

De kwaliteit van het werk wordt gecontroleerd door een onafhankelijk keuringsorganisme. Sinds 2006 kregen 700 verwarmingsfirma’s, of 1000 technici het label toegekend door de mazoutsector. Ook iets voor u?

Sector steunt de vakman Het MazoutExpert-label is een kwaliteitsstandaard die de professionele vakman erkent, maar hem daarnaast ook promotionele ondersteuning biedt. Zo worden de namen van de MazoutExperts gepromoot door het Service Center van Informazout (078/152 150) en via de vernieuwde Informazout-website, die zo’n 500.000 bezoekers per jaar heeft. Het concept wordt ondersteund met incentive acties die exclusief zijn voorbehouden voor MazoutExperts.

Hoe wordt het kwaliteitslabel toegekend?

Firma’s die het MazoutExpert-label wensen te verkrijgen, dienen te voldoen aan enkele administratieve voorwaarden en hun technici moeten beschikken over de geldige wettelijke erkenning in hun vakgebied. Het label wordt voor 3 jaar toegekend. Naast het vereiste vakmanschap staan energieneutraal advies en een kennis van de pro-mazoutargumenten voorop. De kwaliteit van het werk wordt steekproefsgewijs gecontroleerd door een onafhankelijk organisme om de geloofwaardigheid van het systeem te versterken. Het kwaliteitslabel wordt beheerd door Informazout in overleg met een Toekennings- en een Beroepscomité. In het Beroepscomité zetelt ook een vertegenwoordiger van Bouwunie.

De toekenning en de evaluatie van het gecontroleerde werk is sinds 3 jaar versneld waardoor iedere

WEGWIJZER INSTALLATEURS

89

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

aanvraag en controlerapport nu binnen een korte tijdspanne worden afgehandeld.

Informatie naar de consument De informatie naar de consument werd ook meer verfijnd op de Informazout-website door niet alleen te informeren over het activiteitsgebied (ketel/brander of reservoir) en de specialiteiten van het MazoutExpert-bedrijf met zijn technici, maar ook over het gewest waarvoor deze erkend zijn.

Een consument die een beroep doet op een verwarmingstechnicus wil duidelijk geïnformeerd worden over prijs en objectief geadviseerd worden over het verwarmen met mazout. Hij verwacht ook dat de controle, het onderhoud of de herstelling vakkundig worden uitgevoerd en dat de technicus de evolutie van de technieken en de bijbehorende wetgeving op de voet volgt. De consument verwacht met andere woorden: een MazoutExpert.

Door een beroep te doen op een verwarmingstechnicus met het MazoutExpert-label, kan de consument rekenen op een kwalitatief hoogstaande dienstverlening en genieten van de vakbekwaamheid van een MazoutExpert.

Eén label, twee specialiteiten Het MazoutExpert-label onderscheidt 2 specialiteiten: de MazoutExpert “Ketel/Brander” en de MazoutExpert “Tanks”.

Wilt u ook een plaats krijgen op de referentielijsten en profiteren van alle Mazout(Expert)acties?

Vul dan het inschrijfformulier in op de website: http://www.cedicol.be/nl/mazoutexpertinschrijving. U kan de ingevulde documenten toesturen per post naar Informazout vzw, Dauwstraat 12,1070 Brussel, per e-mail naar mazoutexpert@informazout.be, of per fax op 02 523 97 88.

Hoofdstuk 5. CERGA – professionele gasinstallateur Waar staat het label “Cerga - professionele gasinstallateur” voor?

Cerga is het kwaliteitslabel voor gasinstallateurs. Het staat voor kwaliteit, veiligheid en vakmanschap.

U bewijst er uw klanten mee dat u op de hoogte bent van de laatste reglementeringen en normen.

Het Cerga-label biedt u als installateur een aantal voordelen, maar er zijn ook een aantal verplichtingen aan verbonden die er mee voor zorgen dat het niveau van het label op peil blijft.

Welke zijn de voordelen van het Cerga-label?

Sneller de gasmeter open De opening van de gasmeter gebeurt door de distributienetbeheerder. Als de aardgasinstallateur geen Cerga-installateur is, eist de distributienetbeheerder het conformiteitsattest art. 48 met installatieschema, plus een positief controleverslag afgeleverd door een erkend controleorganisme.

Is de installatie uitgevoerd door een Cerga-installateur, dan zal de distributienetbeheerder het con-

90

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

formiteitsattest art. 48 en het installatieschema opgesteld en afgeleverd door die installateur als voldoende aanvaarden om de gasmeter te openen. Voordelig, zowel voor de installateur als voor de klant: geen tijdverlies, geen controlekosten.

Gratis advies en ondersteuning Als Cerga-installateur kunt u met technische vragen en problemen exclusief terecht bij gas.be op het nummer 078 15 51 25. Dat is een voordeel want niet Cerga-installateurs kunnen dat niet.

Doe-het-zelvers worden aangeraden om een Cerga-installateur onder de arm te nemen.

Kwaliteitslabel is een commerciële troef Het Cerga-label is een keurmerk. Wie het label van “Cerga professionele gasinstallateur” draagt, onderscheidt zich van de niet-Cerga-installateurs. Gas.be ondersteunt de Cerga-installateur door bij het grote publiek de installateur met Cerga-label naar voren te schuiven als de beste garantie op een veilige, energiezuinige en kwalitatieve installatie. Onder meer via de website gas.be en in verschillende publicaties van gas.be, informeert zij haar leden en aardgasnetbeheerders.

Gratis attesten art. 48 voor het openen van een gasmeter Cerga-installateurs kunnen per kalenderjaar 50 gratis conformiteitsattesten art. 48 aanvragen bij gas.be. Niet-Cerga installateurs en doe-het-zelvers moeten attesten art. 48 aankopen bij een erkend controleorganisme.

Permanente technische bijscholing en ondersteuning Dankzij de bijscholing die gas.be jaarlijks voor Cerga-installateurs organiseert, blijft uw kennis op peil.

U kent de nieuwe en aangepaste normen en reglementeringen én blijft op de hoogte van de nieuwste technologieën.

Gratis exclusieve internetservice De Cerga-installateur heeft met www.cerga.be een compleet servicecenter tot zijn beschikking. Een groot gedeelte van de website is exclusief voorbehouden aan de Cerga-installateur en enkel voor hem toegankelijk.

Hij vindt er onder meer: - technische informatie over materialen, toestellen, enz.; - praktische tools om in een handomdraai berekeningen te maken; - de meest gestelde (technische) vragen met een glashelder antwoord erbij; - een overzicht van de normen en reglementeringen; - een overzicht van de opleidingen en alle andere informatie over Cerga; - info over premies, een calculator voor de berekening van de mogelijke besparing bij het vervangen van een oude ketel door een nieuwe gasketel, enz.

Geen nutteloze opleidingen Gas.be vindt het belangrijk dat u enkel opleidingen volgt die voor de uitoefening van uw beroep onmisbaar zijn. Zo zijn de Cerga-opleidingen een perfecte voorbereiding op de opleidingen aangeboden in het kader van de Europese richtlijn 2002/91/EG “Energy Performance of buildings” art. 8 (G1, G2 en G3).

WEGWIJZER INSTALLATEURS

91

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Gratis nieuwsbrief Als Cerga-installateur ontvangt u viermaal per jaar de nieuwsbrief Cerga.news met specifieke informatie voor de professionele gasinstallateur. Zo bent u altijd als eerste op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen.

Cerga: ook voor propaan Het Cerga-label kunt u krijgen voor aardgas maar ook voor propaangas of voor beide samen. KVBG werkt hiervoor nauw samen met FeBuPro, de Federatie Butaan en Propaan.

Hoe word ik Cerga-installateur en welke verplichtingen heb ik om het label te behouden?

De procedure tot het bekomen van het Cerga-label Op voorwaarde dat u beschikt over de toegang tot het beroep van installateur, kunt u Cerga worden in zeven stappen: - De technisch verantwoordelijke (staat in voor het ontwerpen en berekenen van de gasinstallatie) volgt de basisopleiding Cerga in een erkend opleidingscentrum en slaag voor de evaluatie.

De kostprijs van deze opleiding van 52 uur bedraagt ongeveer 575 euro. U kunt wel genieten van een aantal financiële tegemoetkomingen (bv. opleidingscheques, KMO-portefeuille, tegemoetkomingen Constructiv en Volta).

- De gasmonteur (staat in voor de plaatsing van gasleidingen en gastoestellen) volgt de Cerga-opleiding “Gasmonteur” in een erkend opleidingscentrum en slaagt voor de evaluatie of slaagt voor de éénmalige vrijstellingsproef voor deze opleiding. De kostprijs van de Cerga-opleiding “Gasmonteur” van 16 uur bedraagt 200 euro. U kan genieten van aantal financiële tegemoetkomingen (bv. opleidingscheques, KMO-portefeuille, tegemoetkomingen van FVB Constructiv en Volta). De kostprijs van de vrijstellingsproef bedraagt 60 euro.

- Volg additioneel de specifieke opleiding propaangas van 8 uur (incl. evaluatie) indien u het Cergalabel voor propaangas of het label voor aardgas en propaangas wenst te bekomen.

De kostprijs bedraagt 120 euro.

- Stuur uw aanvraag voor het Cerga-label naar Cerga.

- Bezorg Cerga een lijst van door u aangelegde installaties en betaal het inschrijvingsrecht van 315 euro (voor aardgas of propaangas) of 450 euro (voor aardgas en propaangas).

- Een door Cerga erkend controleorganisme controleert enkele van uw werken.

- Blijkt alles in orde, dan ontvangt u uw Cerga-nummer en mag u het Cerga-label dragen.

Jaarlijkse verlenging Om het kwaliteitslabel te behouden, dient u elk jaar te voldoen aan de voorwaarden voor verlenging: - de jaarlijkse bijdrage betalen: deze bijdrage bedraagt 205 euro voor de verlenging van het Cergalabel voor aardgas, waarmee o.a. een steekproefcontrole wordt uitgevoerd; - de jaarlijkse verplichte bijscholing volgen; - een lijst van gerealiseerde installaties opsturen: een erkend controleorganisme zal een steekproefcontrole uitvoeren op deze werken.

Voor alle inlichtingen over Cerga kunt u terecht bij de dienst Cerga van gas.be: tel. 078 15 51 25, fax 078 15 51 31, e-mail: cerga@cerga.be of www.cerga.be

92

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 6. Technisch reglement voor binneninstallaties van drinkwater De drinkwaterbedrijven van Vlaanderen staan reeds meer dan honderd jaar in voor de onberispelijke levering van kwaliteitsvol drinkwater. Om dit te kunnen blijven garanderen heeft Aquaflanders (de koepelvereniging van de Vlaamse waterbedrijven) een technisch reglement voor de binneninstallaties voor drinkwatervoorziening uitgewerkt dat sedert 1 juli 2004 van kracht is. Nieuw is dat de drinkwaterlevering bij nieuwbouw of renovatie pas in dienst zal worden gesteld wanneer de binneninstallatie werd gekeurd en een keuringsattest werd afgeleverd. Deze keuring kan gebeuren door een bevoegd keuringsorganisme of door het drinkwaterbedrijf.

De onmiddellijke aanleiding tot het uitwerken van een nieuw technisch reglement was de nieuwe Europese richtlijn en het nieuwe Vlaamse drinkwaterdecreet van mei 2002. Dit decreet verplicht de drinkwaterbedrijven om de drinkwaterkwaliteit aan de kraan (meestal keukenkraan) te controleren, en bij afwijkingen adviserend op te treden. De Vlaamse drinkwaterbedrijven worden op deze wijze mede verantwoordelijk gemaakt voor de binneninstallatie en zijn van oordeel dat een uniform Technisch Reglement voor heel Vlaanderen noodzakelijk is om de kwaliteit van het geleverde water te kunnen blijven waarborgen en zodoende de klanten en gebruikers optimale bescherming tegen calamiteiten te bieden.

Het reglement beschrijft onder meer de soorten aftakkingen, en geeft instructies inzake ontwerp, dimensionering, aanleg, onderhoud en beveiliging van de binneninstallaties voor drinkwater en tweedecircuitwater (veelal putwater of hemelwater). Tevens worden ook de verschillen in uitvoering van de huisaansluiting en de verschillende reglementen van de Vlaamse waterbedrijven quasi volledig weggewerkt.

Door het toenemend gebruik van hemelwater in de woning, is het risico voor rechtstreekse verbindingen met de drinkwaterleidingen de laatste jaren sterk toegenomen. Bij nieuwbouw is de aanleg van een hemelwaterreservoir trouwens verplicht. Een onoordeelkundige aanleg van deze leidingen houdt grote risicoâ&#x20AC;&#x2122;s in voor de drinkwaterkwaliteit in de eigen woning, maar via de terugstroming naar het distributienet ook voor de andere verbruikers. Het technisch reglement en de bijhorende keuring moeten deze wanverbindingen (bv. tussen een regenwater- en een drinkwaterbinnenhuisinstallatie) voorkomen en de zekerheid geven dat degelijke apparatuur aanwezig is om het terugstromen van water uit de binneninstallaties naar de distributieleidingen op straat te beletten (waterhouders-keerkleppen). Indien een kwaliteitsafwijking aan de kraan vastgesteld wordt waarvan de oorzaak bij de binneninstallatie ligt, moet de drinkwaterleverancier dit melden aan de klant en ook de mogelijk te nemen herstelmaatregelen aangeven. Het technisch reglement en de verplichte keuring is dan ook een preventieve aanpak om de klant te behoeden voor dergelijke, dikwijls dure en moeilijk uit te voeren herstelmaatregelen.

Er werd beslist deze reglementering en keuring vanaf 1 januari 2005 verplicht in te voeren voor alle nieuwe sanitaire installaties, zowel bij nieuwbouw als bij renovatie In afwachting van de definitieve aansluiting (na de keuring) kunnen klanten echter reeds water krijgen via een tijdelijke aansluiting.

De voor nieuwe installaties vanaf 1 juli 2004 verplichte keuring zal uitgevoerd worden op de afgewerkte binneninstallatie. Pas nadat een goedkeuring verkregen wordt, zal de definitieve aansluiting door het waterbedrijf in dienst gesteld worden.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

93

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Meer info en het technisch reglement kan u vinden op de website www.aquaflanders.be en op www.belgaqua.be/publicaties/repertorium of op de website van uw waterbedrijf.

Hoofdstuk 7. Het legionellabesluit Naar aanleiding van een epidemie van de veteranenziekte in het Antwerpse Kapellen (november 1999) met een honderdtal ziektegevallen waarvan vijf met dodelijke afloop, werd de Legionellawetgeving sterk uitgebreid.

De Vlaamse regering keurde op 22 november 2002 het Legionellabesluit goed dat maatregelen oplegt aan uitbaters van publiek toegankelijke plaatsen ter preventie van legionellose.

Sinds 4 mei 2007 is een nieuwe wetgeving voor legionellabestrijding van kracht in Vlaanderen. Beheerders van risico-installaties hadden tijd tot mei 2008 om hun beheersplannen aan te passen.

Klassen van installaties Het Vlaams Besluit dat goedgekeurd werd op 4 mei 2007, wijzigt de bestaande wetgeving op een aantal vlakken. Zo wordt er enkel gesproken over hoogrisico-inrichtingen en matigrisico-inrichtingen. Het verschil situeert zich op het vlak van de technische eigenschappen van de installaties, en op vlak van de gebruikers van de inrichtingen. Hoogrisico-installaties zijn publiek toegankelijke inrichtingen, gericht op behandeling en verzorging van gevoelige personen (mensen met longproblemen, ernstige ziektes, leeftijd van meer dan 65 jaar,...). Matigrisico-installaties zijn eveneens publiek toegankelijke inrichtingen met een collectief warmwatersysteem In beide gevallen gaat het dus om publiek toegankelijke plaatsen, met een of meer aerosolvormende installaties. Onder “publiek toegankelijk” verstaat de wetgever ook scholen, ziekenhuizen, studentenwoningen, tentoonstellingszalen, sportcentra en dergelijke. Bovendien is ook openluchtrecreatie opgenomen, zodat kampeerterreinen onder het Besluit vallen. De ondergrens is bepaald op een besmettingsrisico van 15 personen per dag. Daarbij mag het niet gaan om werknemers, die vallen immers onder de veiligheidsvoorschriften in de arbeidswetgeving.

Tenslotte zijn er nog speciale maatregelen voor koeltorens, tentoonstellingen en HVAC-installaties.

Beheersplannen en staalnames Exploitanten van hoogrisico-inrichtingen en van grote matigrisico-inrichtingen (met een bezetting van meer dan 15 personen) moeten een beheersplan opstellen (uitzondering: matig risico-gebouwen waar minder dan 40 personen per dag aanwezig zijn, dienen geen beheersplan te maken op voorwaarde dat de temperatuur van het warm water steeds 60° bedraagt, de installatie beveiligd is tegen verbrandingsgevaar en jaarlijks de installatie door een vakman wordt gecontroleerd).

Dat beheersplan bevat een technische beschrijving van de installatie, met een risicoanalyse en preventiemaatregelen tegen legionellabesmetting. De risicoanalyse speelt zich af op twee vlakken: de kans op legi-

94

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

onellagroei enerzijds en de aerosolvorming anderzijds. De standaardmaatregel is temperatuurscontrole.

Bovendien moet het plan aangeven waar en met welke frequentie er stalen worden genomen. De stalen moeten volgens een erkende methode genomen worden om ze vervolgens te laten onderzoeken in een erkend laboratorium. De wetgeving legt geen specifieke regels op met betrekking tot de staalname. De expert die de risicoanalyse uitvoert, moet daarover beslissen. Bij Aquadomo waarschuwt men wel voor een overdaad aan staalnames. Dat is nodeloos belastend voor het beheer.

Als er een besmetting ontdekt wordt in de stalen, bepaalt de wetgeving een reeks maatregelen die de exploitant moet nemen in functie van het type inrichting (hoog - matig) en de ernst van de besmetting.

In extreme gevallen moet de afdeling Toezicht Volksgezondheid op de hoogte worden gebracht en dient de installatie buiten gebruik gesteld.

De exploitant is vrijgesteld van staalname als de installatie en de beheersmaatregelen volledig voldoen aan de Best Beschikbare Technieken (BBT). Die technieken bestrijken het geheel van de aanleg en het beheer van een installatie.

Er is een addendum toegevoegd aan de BBT waarbij een aantal belangrijke wijzigingen zijn doorgevoerd.

Meest in het oog springende wijziging is de mogelijkheid om uittapleidingen aan te leggen tot 15 meter met een max. van 3 liter inhoud. Deze leidingen mogen niet geïsoleerd worden.

Meer info kan u vinden op de link: https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/Addendum%20%20BBT%20Legionella.pdf Voor bijkomende info kan de installateur steeds contact opnemen met Luc Mouton, Aquaservices Mouton, Schoolstraat 43, 9950 Waarschoot, tel. 0475 94 31 58 - e-mail luc.mouton@aquaservicesmouton.be.

Hoofdstuk 8. Energiepremies voor installaties Hieronder geven we de premies mee van de netbeheerders in 2017 voor installaties. Nieuw dit jaar is de Rescert-certificatie én de totaalrenovatiebonus. Een overzicht.

Hernieuwbare energiepremies netbeheerders Bij de netbeheerders zijn er premies voor zonneboilers en warmtepompen. Deze premies zijn van toepassing voor woningen aangesloten op het distributienet op uiterlijk 31 december 2013. Voor woningen met bouwaanvraag vanaf 1 januari 2014 moet er namelijk een minimum aandeel hernieuwbare energie zijn (zie verder). Aangezien voor deze woningen een verplichting geldt, voorziet de overheid hier geen tegemoetkomingen.

Hoeveel?

Voor zonneboilers bedraagt de premie 550 euro/m² collectoroppervlakte, met een maximum van 2750 euro of 40% van de factuur. De premiebedragen en technische voorwaarden voor warmtepompen vindt u in de tabel hierbij.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

95

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Warmtepomppremie netbeheerder Type warmtepomp

Premie-bedrag

Product-label (min)

Geothermische

4.000 euro

A++

Lucht-water

1.500 euro

A+

Hybride lucht-water

800 euro

A+

Lucht-lucht

300 euro

A+

Vervangt u een bestaande elektrische weerstandsverwarming volledig door een warmtepompinstallatie? Dan wordt het premiebedrag en het bijhorend maximumbedrag verdubbeld. Voorwaarde is wel dat de woning van uw klant al voor 1 januari 2006 op het elektriciteitsnet moet aangesloten zijn mét uitsluitend nachttarief.

Voor beschermde afnemers zijn de premiebedragen van de netbeheerders en bijhorende maxima iets hoger. Zij kunnen ook genieten van een premie van 1800 euro voor de plaatsing van een condensatieketel in een bestaande woning. Beschermde afnemers zijn mensen die kunnen genieten van sociale maximumprijzen bij de netbeheerders.

NIEUW: Rescert-certificatie Voor werken die uitgevoerd worden na 30 juni 2017 moet u als installateur Rescert-gecertificeerd zijn om uw klant van deze premies te laten genieten, of moet u een beroep doen op een Rescert-gecertificeerde collega of keuringsorganisme. Meer hierover leest u in hoofdstuk 11.

Welke warmtepompen komen in aanmerking?

De warmtepomp mag niet gebruikt worden als actieve koeling, of m.a.w., als airco. Heeft de warmtepomp toch een koelfunctie, dan moet u die als installateur definitief onbruikbaar maken.

Welke zonneboilers komen in aanmerking?

- De zonneboiler zorgt voor sanitair warm water. In combinatie daarmee mag hij eventueel ook gebruikt worden voor de verwarming.

- De inhoud van het boilervat moet minstens 40 l per m² apertuuroppervlakte bedragen bij vlakkeplaatcollectoren en minstens 55 liter per m² apertuuroppervlakte bij buiscollectoren.

- De zonneboiler wordt geplaatst door een aannemer.

- De collectoren hebben een systeemtest (volgens EN12976 of EN/TS 12977) ondergaan, of ze hebben een Solar KeyMark.

- Fabrieksmatig geproduceerde systemen zijn gemarkeerd conform EN 12976-1.

- Een uitbreiding van een bestaand thermisch zonnecollectorsysteem met bijkomende collectoren of een vervanging komt niet in aanmerking.

- Uitsluitend naverwarmen op basis van elektrische weerstandsverwarming wordt niet aanvaard, tenzij er voordien al een elektrische boiler was die instond voor de volledige productie van het sanitair warm water.

96

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Appartementsbewoners die collectief willen investeren in energiebesparende maatregelen kunnen eenvoudigweg via de vereniging van mede-eigenaars of de syndicus gezamenlijk hun premies aanvragen.

Aanvraagformulieren met daarop de volledige technische en administratieve voorwaarden vindt u op www.eandis.be en www.infrax.be.

Totaalrenovatiebonus Helemaal nieuw in 2017 is de totaalrenovatiebonus. Daarmee wil de overheid totaalrenovaties aanmoedigen. Als in een woning of appartement na 1 januari 2017 binnen een periode van vijf jaar minstens drie van de onderstaande zeven energiebesparende investeringen worden uitgevoerd, kan een zogenaamde ‘BENO-pass’ worden geactiveerd. Hiermee kan hij aanspraak maken op totaalrenovatiebonussen bovenop de individuele premies. De bonussen worden in schijven uitbetaald, te beginnen vanaf de derde investering, en berekend volgens onderstaande tabel. Belangrijk op vlak van installaties is dat ook een ventilatiesysteem in aanmerking komt als investering voor de totaalrenovatiebonus, al bestaat hier geen individuele premie voor. Voorwaarde is dat het gaat om een ventilatiesysteem met warmterecuperatie of met vraagsturing.

Totaalrenovatiebonus Na tijdige uitvoering van Derde investering

Bonus per woning 1.250 euro

Bonus per appartement 625 euro

Vierde investering

500 euro extra

250 euro extra

Vijfde investering

1.000 euro extra

500 euro extra

Zesde investering

1.000 euro extra

500 euro extra

Zevende investering

1.000 euro extra

500 euro extra

De laatste stand van zaken?

Op energiesparen.be kan uw klant in de rubriek ‘Subsidies’ snel een overzicht krijgen van de energiepremies waarvoor hij in zijn woonplaats in aanmerking komt. Hier vindt u ook steeds de laatste stand van zaken.

Heeft u zelf nog vragen bij de premies? Neem dan contact op met Mieke Bonnarens, via Mieke.

Bonnarens@bouwunie.be of telefonisch op 09 235 49 52.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

97

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hoofdstuk 9. Installatie-eisen bij woningrenovatie Minimale eisen voor het vernieuwen van installaties Voor werken aan bestaande gebouwen bij EPB-plichtige renovaties met stedenbouwkundige aanvraag of melding vanaf 1 januari 2015, gelden eisen voor de installaties. Die ‘installatie-eisen bij renovatie’ gelden voor nieuw geplaatste, vernieuwde of vervangen installaties. Een overzicht van de voornaamste eisen voor de installateur.

Bron: op basis van een tekst van het Vlaams EnergieAgentschap, Energiesparen.be Wanneer zijn de installatie-eisen bij renovatie van toepassing?

De eisen gelden voor EPB-plichtige renovaties en functiewijzingen met een melding of bouwaanvraag vanaf 1 januari 2015. Kleine uitbreidingen (< 800 m³ en zonder wooneenheden) vallen ook onder die renovaties. De eisen zijn niet van toepassing op nieuwbouw. Voor nieuwbouw geldt immers al een eis op het E-peil, waarin de prestatie van installaties wordt gevalideerd. Ook voor de zogenaamde ‘ingrijpende energetische renovaties’ (zie kadertekstje) zijn de installatie-eisen niet van toepassing.

De eisen zijn bovendien enkel van toepassing op installaties die u vernieuwt, vervangt, uitbreidt, verplaatst of nieuw plaatst. Ze gelden dus niet voor installaties waaraan u geen werken uitvoert. Enkel het tijdelijk demonteren en opnieuw plaatsen van dezelfde installatie op exact dezelfde plaats, beschouwt de overheid niet als vernieuwing.

Een voorbeeld Een bestaande woning wordt verbouwd. De medewerking van een architect is vereist en de stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd vanaf 1 januari 2015.

Situatie 1: Tijdens de werken blijven de technische installaties helemaal zoals ze waren. De installatie-eisen zijn niet van toepassing.

Situatie 2: Tijdens de werken vernieuwt u de verwarmingsinstallatie volledig. De installatie-eisen voor de verwarming zijn van toepassing.

Wat zijn de eisen en voor welke installaties gelden ze?

Er zijn eisen aan de installaties voor verwarming, sanitair warm water, koeling, ventilatie en verlichting (enkel niet-residentiële gebouwen). Daarnaast moet u bij grote installaties energieverbruiksmeters plaatsen.

Hieronder lichten we enkele eisen verder toe. We beperken ons hierbij tot installaties voor verwarming, sanitair warm water en ventilatie.

1. Verwarming a. Ketels op gasvormige en vloeibare brandstof: De installatie moet minstens een installatierendement hebben van 84%, bepaald ten opzichte van de

98

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

bovenste verbrandingswaarde (Hs).

Het installatierendement hangt af van volgende factoren: - het deellastrendement van de ketel bij een belasting van 30%; - de verhouding van de onderste tot de bovenste verbrandingswaarde van de brandstof; - de ketelinlaattemperatuur waarbij het 30%-deellastrendement bepaald is; - de seizoensgemiddelde ketelwatertemperatuur; - ontwerpretourtemperatuur van het warmteafgiftesysteem; - de plaats van de ketel; - de regeling van de brander; - de isolatie van de leidingen; - de regeling van de installatie; - de hydraulische inregeling bij grote installaties.

Soms is het echter technisch niet haalbaar om een niet-condenserende ketel te vervangen door een condenserende. In dat geval kunt u ook aan de eis voldoen met een niet-condenserende ketel. Dat vraagt dan wel een performante niet-condenserende ketel en een extra inspanning op het vlak van de andere factoren (zoals bijvoorbeeld leidingisolatie). b. Elektrische warmtepompen: De installatie heeft, afhankelijk van het type warmtepomp, een minimale seizoensprestatiefactor (SPF) (zie tabel 1).

Tabel 1: elektrische warmtepompen Soort warmtepomp

Minimale SPF

bodem/water

3,3

water/water

3,9

lucht/water

2,8

lucht/lucht

2,9

2. Sanitair warm water (SWW) a. Elektrische boilers en doorstromers: Voor nieuwe elektrische warmwaterproductietoestellen geldt een maximaal toegestaan elektrisch vermogen. Het maximaal vermogen van alle nieuwe elektrische warmwaterproductietoestellen samen wordt bepaald in functie van de oppervlakte van het gebouw (zie grafiek 1).

De grens van 2,5 kW komt overeen met één elektrische boiler die geschikt is voor het leveren van SWW in kleinere woningen. Elektrische boilers blijven dus toegelaten in woningen. Gebouwen met een oppervlakte groter dan 150 m² kunnen een groter vermogen plaatsen.

Als de vraag naar warm water m.a.w. beperkt is, kan u nog steeds een elektrisch toestel plaatsen, bijvoorbeeld in de kitchenette van een kantoorgebouw. Bij een grotere vraag (bijvoorbeeld een rusthuis)

WEGWIJZER INSTALLATEURS

99

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

zal het echter niet meer mogelijk zijn om enkel elektrische toestellen te plaatsen.

Grafiek 1:

b. Circulatieleidingen: Circulatieleidingen moet u isoleren. De minimaal vereiste isolatie hangt af van de ontwerpvertrektemperatuur, de omgeving en de buitendiameter van de leiding (zie tabel 2).

100

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Tabel 2: Minimaal toegelaten warmteweerstand voor leidingen voor verwarming en sanitair warm water RI,min (mK/W) Buitendiameter d (mm) van de ongeïsoleerde leiding 17,2

Ontwerpvertrek-temperatuur ≤ 55 °C Omgeving I 5,92

Ontwerpvertrek-temperatuur > 55 °C

Omgeving II

Omgeving I

Omgeving II

5,21

6,41

5,92

21,3

5,49

4,81

5,95

5,49

26,9

5,08

4,42

5,49

5,08

33,7

4,65

4,05

5,08

4,65

42,4

4,26

3,69

4,65

4,26

48,3

1,03

3,48

4,41

4,03

60,3

3,66

3,15

4,02

3,66

76,1

3,3

2,84

3,64

3,3

88,9

3,08

2,62

3,39

3,08

114,3

2,72

2,31

3

2,72

139,7

2,45

2,08

2,72

2,45

168,3

2,22

1,87

2,47

2,22

219,1

1,92

1,61

2,14

1,92

273

1,68

1,4

1,88

1,68

323,9

1,52

1,26

1,7

1,52

355,6

1,43

1,18

1,61

1,43

≥ 406,4

1,31

1,08

1,48

1,31

4. Energieprestatie van ventilatiesystemen Plaatst u een ventilatiesysteem D, dan moet dat voorzien zijn van een warmteterugwinapparaat. Voor serieproducten bedraagt het warmteterugwinrendement minstens 75%.

Het warmteterugwinrendement hangt af van volgende factoren: - het testrendement van de warmteterugwinning; - de luchtdichtheid van het toestel; - de luchtdichtheid van de kanalen; - de isolatie van de kanalen; - de aërolische inregeling; - de snelheidsregeling van de ventilatoren.

Hoe aantonen dat aan de eisen is voldaan?

Een verslaggever zal de uitgevoerde werken moeten rapporteren. Hij moet aantonen dat een installatie voldoet aan de eisen, en dat aan de hand van stavingstukken. Verklaringen van de eigenaar, aannemer, architect, installateur… zijn geen geldige stavingstukken. Als aannemer of installateur zal u daarom WEGWIJZER INSTALLATEURS

101

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

de nodige facturen en technische documentatie moeten aanleveren aan deze verslaggever. Het is de verslaggever zelf die uiteindelijk verantwoordelijk is voor de correcte rapportering.

Meer weten?

Wil u meer weten over de gedetailleerde eisen voor verlichting, koeling of energieverbruiksmeters? Of hebt u nog andere specifieke vragen over deze nieuwe eisen? Neem dan contact op met de Bouwunieenergieconsulenten Luc Dedeyne (Luc.Dedeyne@bouwunie.be, tel. 0473 55 15 68) of Mieke Bonnarens, (Mieke.Bonnarens@bouwunie.be, 0474 44 03 86).

Vanaf 2015 zijn er ook specifieke eisen voor ‘ingrijpende energetische renovaties’ waarvoor een stedenbouwkundige vergunning of melding nodig is. Concreet gaat het om renovaties waarbij u de technische installaties volledig vervangt én waarbij u minstens 75% van de gebouwschil (na)isoleert. In dit geval zijn de installatie-eisen niet van toepassing. Toch zijn ook hier de prestaties van de installaties erg belangrijk.

Om te beginnen moet een ingrijpende energetische renovatie namelijk een E-peil halen van maximaal E90. De berekening van de globale energieprestatie-eis (E-peil) gebeurt volledig analoog aan de berekening bij nieuwbouw.

Daarnaast moeten alle ruimten in de volledige woning de nodige minimale ventilatievoorzieningen krijgen, net als bij nieuwbouw. Dat betekent dat je dus ook hier een ventilatiesysteem moet voorzien met de nodige toe-, door- en afvoer van lucht, volgens dezelfde principes als bij nieuwbouw. Ook de ruimten waar er geen vensters vervangen worden, zullen dus aangepakt moeten worden.

Tot slot moeten de muren, vloeren, daken en het schrijnwerk voldoende geïsoleerd zijn en dus voldoen aan maximale U-waarden die de EPB-regelgeving oplegt. Die gelden zowel voor nieuwe en vernieuwde constructiedelen als voor constructiedelen die enkel nageïsoleerd worden.

Bij het ter perse gaan van deze publicatie plant de Vlaamse overheid om bij deze ingrijpende energetische renovaties ook de verplichting op te leggen om een minimaal aandeel hernieuwbare energie te voorzien, naar analogie met nieuwbouwwoningen. Dit is bij publicatie (begin januari 2017) nog niet definitief beslist en vastgelegd.

Hoofdstuk 10. Hernieuwbare energie altijd verplicht bij nieuwbouw?

Minimumaandeel hernieuwbare energie en strengere EPB-eisen vanaf 2016, 2017 en 2018 Voor bouwaanvragen vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning in Vlaanderen een minimum hoeveelheid energie halen uit hernieuwbare bronnen. Die verplichting is geïntegreerd in de energieprestatieregelgeving (EPB). Daarnaast moeten nieuwbouwwoningen in de toekomst aan nog strengere EPB-eisen voldoen.

102

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Hernieuwbare energie Om aan de nieuwe EPB-verplichting op vlak van hernieuwbare energie te voldoen, moet u één van de volgende zes maatregelen toepassen in een woning met bouwaanvraag vanaf 1 januari 2014: - een zonneboiler; - een PV-installatie; - een warmtepomp; - een biomassa-installatie; - een aansluiting op een net voor stadsverwarming of –koeling; - een participatie in een hernieuwbaar energieproject binnen uw provincie.

De geplaatste systemen moeten aan kwalitatieve voorwaarden voldoen, bijvoorbeeld op vlak van oriëntatie, rendement… Een overzicht hiervan vindt u in de tabel verder.

Bij het ter perse gaan van dit artikel plant de Vlaamse overheid een verstrenging van het minimum aandeel hernieuwbare energie. Zo zou dit voor bouwaanvragen in 2017 opgetrokken worden naar 15 kWh/m² voor nieuwbouwwoningen. Dit is echter bij publicatie van deze tekst nog niet definitief beslist en vastgelegd. woningen: Eén van deze maatregelen of E-peil -10% of 10 kWh/m² vloeropp.

Maatregel

Kwalitatieve voorwaarde

Kwantitatieve voorwaarde

Zonneboiler

Helling tussen 0° en 70° Oriëntatie: oost-zuid-west

Opp. collectoren min. 0,02 m² per m² bruikbare vloeropp.

PV-installatie

Helling tussen 0° en 70° Oriëntatie: oost-zuid-west

Opbrengst min. 7 kWh of 10 kWh** per m² bruikbare vloeroppervlakte

Biomassa

Rendement* ≥ 85%

toegepast als hoofdverwarming (dekt min. 85% v/d warmtevraag)

Emissieniveaus* CO en fijn stof < grenswaarden fase III Warmtepomp

SPF > 4 (volgens EPB)

toegepast als hoofdverwarming (dekt min. 85% v/d warmtevraag)

Stadsverwarming en -koeling

Min. 45% uit hernieuwbare / energiebronnen

Participatie***

min. 7 kWh/m² bruikbare min 20 euro/m² bruikbare vloeropp. van alle participa- vloeroppervlakte ties samen

•volgens KB van 12/10/2010; ** min. 7 kWh voor bouwaanvragen in 2014 of 2015, min. 10 kWh vanaf 2016, berekend volgens EPB-methodiek; • *** in project voor productie van hernieuwbare energie, vergund na 01/01/2014 binnen provincie of aanpalende gemeente Wil uw klant geen investeringen in hernieuwbare energie, of is het om een andere reden niet mogelijk om dit te voorzien? Dan is er ook een andere mogelijkheid, waarmee hij toch aan de EPB-regelgeving vol-

WEGWIJZER INSTALLATEURS

103

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

doet. Voor woningen die geen minimaal aandeel hernieuwbare energie produceren, wordt het maximale E-peil 10% strenger. Voor woningen met bouwaanvraag in 2017 betekent dit dat ze een maximaal E-peil van E45 mogen halen in plaats van E50. Als het in een woning niet haalbaar is om hernieuwbare energie te produceren, kan de woning toch voldoen als het E-peil voldoet aan die strengere eis. Dat kan door bijvoorbeeld bijkomende isolatie te voorzien, een efficiëntere verwarmingsinstallatie te gebruiken, een ventilatiesysteem met warmteterugwinning en/of vraagsturing te installeren, luchtdichter te bouwen,...

Ook voor kantoren en scholen en voor grotere woongebouwen met meer dan één wooneenheid worden er nieuwe eisen opgelegd.

Op weg naar BEN Woningen waarvan de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning of melding dateert van 2016 of 2017, mogen een maximaal E-peil halen van E50. Daarnaast werden de isolatie-eisen in het verleden ook strenger. De eerstkomende jaren verstrengt de E-peileis echter nog verder. Zo moeten woningen vanaf 2018 een maximaal E-peil hebben van E40. Ook de daaropvolgende jaren moeten woningen en appartementen nóg energiezuiniger worden. Dit betekent in praktijk dat hernieuwbare energie onontbeerlijk wordt in quasi elke nieuwbouwwoning.

Vanaf 2021 moeten nieuwe woningen en appartementen zelfs bijna-energieneutraal of ‘BEN’ zijn. Dit betekent dat woningen vanaf dan een E-peil moeten hebben dat lager ligt of gelijk is aan E30. Verder moet een ‘BEN’-woning of –appartement ook voldoen aan alle EPB-eisen die vandaag van toepassing zijn voor nieuwbouwwoningen. Zo blijft ook de eis inzake het minimum aandeel hernieuwbare energie van toepassing. Adviseer uw klant daarom om vandaag al verder te gaan, en te streven naar een E30woning. Zo is zijn nieuwe woning binnenkort niet verouderd. Een overzicht van al deze eisen en meer info vindt u op www.energiesparen.be/ben.

Aanvraag vergunning of melding

2014 - 2015 2016 - 2017

2018 – 2019 2020

2021

Maximaal E-peil woningen en appartementen

E60

E40

E30

E50

E35

Meer weten?

U kan hierover meer lezen op www.energiesparen.be/epb/groeneenergie. Heeft u nog specifieke vragen, neem dan contact op met de Bouwunie-energieconsulenten: Luc Dedeyne, Luc.Dedeyne@bouwunie.be, tel. 0473 55 15 68 Mieke Bonnarens, Mieke.Bonnarens@bouwunie.be, tel. 0474 44 03 86

Hoofdstuk 11. Rescert-certificatie in vraag en antwoord Welke Rescert-certificaten zijn er nodig voor de premies?

Hiervoor heeft u twee certificaten nodig: een voor ‘zonthermische installaties voor sanitair warm water’, en een voor ‘warmtepompen’. Voor zonneboilers is het strikt gezien niet nodig om het certificaat

104

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

voor zonthermische installaties voor gecombineerde systemen te behalen in het kader van de premies.

En voor warmtepompen is ook het bijkomend certificaat voor ondiepe geothermische systemen niet nodig voor de premies. Dat laatste certificaat is specifiek gericht op boorbedrijven. Opgelet: dat Rescertcertificaat vervangt de opleiding en bijhorende erkenning voor boorbedrijven bij de VMM NIET. Aangezien er geen premies zijn voor PV-installaties en ook niet voor biomassa-installaties, zijn ook die certificaten niet nodig voor de netbeheerders. Wel is het zo dat deze certificaten wel degelijk van pas kunnen komen, wanneer er naar verwezen wordt in een lastenboek bijvoorbeeld. Zo waren er in het verleden al groepsaankopen voor PV-installaties waarvoor enkel installateurs met een Rescert-certificaat konden intekenen.

Is er geen andere manier om mijn klant van de premies te laten genieten?

Plaatst u zelf maar af en toe eens een warmtepomp of zonthermische installatie? Dan kan het nuttig zijn om een beroep te doen op een andere Rescert-gecertificeerde installateur of een andere Rescertgecertificeerde persoon. Die kan uw installatie controleren en indienststellen.

Is het certificaat bedrijfs- of persoonsgebonden?

De certificaten worden aan natuurlijke personen toegekend. Dat kan bijvoorbeeld aan u als zaakvoerder zijn, of uw werfleider, technisch verantwoordelijke... Het is dus geen certificaat voor uw bedrijf.

Wie kan zoâ&#x20AC;&#x2122;n certificaat behalen?

U moet minstens 3 jaar ervaring hebben in een basisberoep (zie tabel hieronder).

Voorwaarden basisberoep Certificaat categorie

Elektrotechnische activiteiten (1)

Dakdekkers- en waterdichtingsactiviteiten (2)

X

X

PV-installaties(3) Zonthermisch, sww(3)

X

Zonth., sww en cv

Installateurfrigorist

Boorder of in de geologie

X

X

Biomassa-installaties WP exl. geothermie(3)

Installateur cv, klimaatregeling, gas en sanitair

X X

X

X

Geothermische WP

X

(1) of elektrotechnisch installateur (2) of aannemer van zinkwerken en metalen dakbedekkingen van gebouwen of aannemer voor het waterdicht maken van bouwwerken (3) voor deze categorieĂŤn van certificaat kan je kiezen tussen 2 of 3 basisberoepen

WEGWIJZER INSTALLATEURS

105

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Wat moet ik doen om zo’n certificaat te behalen?

1. U volgt een opleiding bij een hiervoor erkende opleidingsinstelling, in een van de categorieën waarvoor je een certificaat wenst te behalen. Deze opleidingen duren doorgaans 4 à 5 dagen, of 10 halve dagen, afhankelijk van de opleidingsinstelling. Bent u niet geslaagd in het examen én het herexamen, dan bent u verplicht de opleiding opnieuw te volgen.

2. U slaagt in een examen in een hiervoor erkend examencentrum. In de meeste gevallen is dit de opleidingsinstelling zelf.

3. U vraagt uw certificaat aan bij www.Rescert.be (> Procedure) binnen de 6 maanden nadat u voor het examen geslaagd bent. Dient u uw aanvraag te laat in, dan moet u opnieuw examen doen. Vanaf de aanvraag is het 5 jaar geldig.

Waar kan ik de opleidingen volgen en het examen afleggen?

Dit kan in een van onderstaande centra (laatste update 13 juli 2016). Het laatste overzicht vindt u steeds op http://www.rescert.be/nl/wie-doet-wat/erkende-opleidingsinstellingen.

Opleidings- en examencentra Rescert voor warmtepompen en zonneboilerinstallaties (sww) Zonne-boilers

Warmte-pompen

ja

ja

Bijscholing & Training Consult

nee

ja

Verbeke Engineering

nee

ja

ja

ja

nee

ja

Thomas More Campus Geel

ja

ja

Syntra West

ja

ja

Syntra Midden-Vlaanderen

ja

nee

nee

ja

Van Marcke College

Vives Zuid Viessmann België *

Odisee * opgelet: enkel opleiding, geen examen

Hoeveel kost dat?

Om te beginnen is er de kost van de opleiding zelf. De prijzen hiervoor schommelen tussen de 750 à 1250 euro excl. btw. De kost voor het indienen van een aanvraag tot certificatie bedraagt 250 euro excl.

BTW. Ook als uw aanvraag wordt geweigerd, moet u dit bedrag betalen. Dit bedrag betaalt u per persoon en per certificaat, eenmalig te betalen voor de volledige periode van 5 jaar.

Hoelang is het geldig?

Een certificaat is geldig gedurende 5 jaar.

Geldt het Rescert-certificaat ook in Wallonië of Brussel?

Ja, het geldt in de 3 Gewesten.

106

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Mag ik met het Rescert-certificaat dan alle werken aan de installatie uitvoeren?

NEEN. Het Rescert-certificaat betekent niet dat u niet meer over de nodige toegang tot het beroep moet beschikken voor de activiteit die u uitvoert! Zo mag u als een installateur, die gecertificeerd is voor fotovoltaïsche installaties en die over de toegang tot het beroep beschikt voor dakwerken en dichtingswerken, de elektrische aansluiting van de installatie NIET uitvoeren. Dit moet gedaan worden door een elektrotechnisch installateur. Deze moet niet gecertificeerd zijn voor fotovoltaïsche installaties. Als gecertificeerde installateur neemt u in dat geval de eindverantwoordelijkheid van de volledige installatie op u.

Voor meer info, opleidingskalenders en de aanvraagprocedure kan u terecht op www.rescert.be.

Hoofdstuk 12. CO-preventie: tips voor installateurs Het belang van CO-preventie hoeft geen betoog. Dankzij de media, artikels in kranten en waarschuwingen tijdens het weerbericht, is het belang van een goed preventiebeleid stilaan doorgedrongen tot het brede publiek. Spijtig genoeg gebeuren nog steeds te veel ongevallen waarbij “de stille doder“ slachtoffers maakt.

Zonder al te veel open deuren te willen intrappen, zetten we de hedendaagse mogelijke acties nog eens op een rij.

Tips voor het opsporen van de gevaarlijke situaties: - Neem elke klacht die kan wijzen op CO ernstig op. Al te veel ongevallen zijn voorafgegaan door aanwijzingen waarop niet is gereageerd. Hou rekening met het feit dat de weersomstandigheden heel veel invloed hebben op de druk in het rookgasafvoerkanaal.

- Bij elk onderhoud kan zonder veel moeite nagegaan worden of er terugslag is van het toestel door metingen uit te voeren ter hoogte van de valwindafleider-trekonderbreker. Deze metingen staan beschreven in het stooktoestellenbesluit. Daarbij is het verplicht de vaststellingen in het verbrandingsattest te vermelden. Een lichte terugslag gedurende het opstarten is normaal. Dit is te wijten aan de koude toestand van de schouw en moet verdwijnen na enkele ogenblikken. Bij normale werking mag CO gemeten worden ter hoogte van de trekonderbreker. Een kleine hoeveelheid ppm of mg/kwh afhankelijk van het toestel is toegelaten.

- Blijvend condenseren van traditionele niet-premix toestellen of duidelijke sporen van condens duiden eveneens op CO-gevaar en moeten verder onderzocht worden.

Veelal kan deze terugslag verholpen worden door eenvoudige ingrepen in het rookgasafvoerkanaal: een bocht van 90° vervangen door twee van 45°, een te lang horizontaal stuk isoleren, voldoende diameter voorzien.

- Controleer steeds de luchttoevoer en dit onder de ongunstigste omstandigheden: toestel op volle vermogen, dampkap aan. De publicaties van Cerga (Cerga-news) met onder meer het speciale dossier met checklist kan hierbij een handige hulp zijn.

- Het overbruggen of buiten werking stellen van de TTB of atmosfeercontrole (oxystop) is niet alleen verboden en de vakman onwaardig, maar zeker niet zonder gevaar. Het controleren van de goede werking van de veiligheden behoort tot het normaal onderhoud.

- Het systematisch nazicht van de rookgasafvoeraansluiting bij kolenkachels en gasradiatoren tijdens

WEGWIJZER INSTALLATEURS

107

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

het onderhoud is zeker geen overbodige luxe en kan menig ongeval voorkomen.

- Zelfs bij onderhoud van gesloten toestellen is het raadzaam na te gaan of er geen verbrandingsgassen terug worden aangezogen (recirculatie). Door een controle van het zuurstofgehalte (21%) in de luchttoevoer wordt onmiddellijk nagezien of er verbrande gassen terug worden aangezogen. De controle van de kwaliteit van de verbrandingslucht met de “meergatensonde” of “sikkelsonde” is een eis in het stooktoestellenbesluit.

Tips voor het voorkomen van gevaarlijke situaties: - Wees heel streng, sluit geen compromissen. Werk steeds volgens de geldende norm (o.a. NBN D51003 en NBN B61-002) en laat u niet verleiden tot onveilige situaties. In de praktijk is het niet altijd eenvoudig volgens ‘het boekje’ te werken. Toch is het aan te raden eerder streng te zijn, met de kans dat anderen de norm ruimer interpreteren met alle gevolgen vandien.

- Het gebruik van rookgassleutels in de rookgasafvoeraansluiting van kachels is uitgesloten.

- Met verplaatsbare toestellen moet zeer omzichtig worden omgegaan. Het volume van het lokaal waar deze worden gebruikt en de luchttoevoer moeten zeker worden nagegaan.

- Gebruik steeds aangepaste toestellen. Het installeren van de 5 liter-waterverwarmer zonder schouw is niet meer toegelaten. Ook al is de norm slechts van toepassing voor nieuwe installaties (ook vervanging!) is het raadzaam de bestaande toestanden reeds aan te passen. Het is in het belang van de klant hem te wijzen op de gevaren. Gebruik hierbij de norm als leidraad.

- De gesloten toestellen (Type C) sluiten alle gevaar voor CO in het lokaal uit. Ze zijn dan ook ten zeerste aan te bevelen. Het prijsverschil tussen open en gesloten toestellen is verwaarloosbaar.

Bij nieuwe installaties is een traditioneel rookgasafvoerkanaal dan ook overbodig geworden. Een discrete geveldoorvoer, of beter nog een dakdoorvoer, zorgt zowel voor de afvoer van de verbrande gassen als de aanzuiging van de verse lucht. Bij deze installaties is de verbrandingskamer en rookgasafvoer hermetisch afgesloten van de opstellingsruimte zodat elk gevaar wordt uitgesloten.

- Werk steeds volgens de aanwijzingen van de fabrikant. Elk toestel is ontworpen om op een veilige manier te werken. Gebruik steeds de originele onderdelen zowel bij plaatsing als bij herstellingen.

Dit is de enige waarborg voor een correcte werking. Het maken van eigen creaties van rookgasafvoeren, CLV’s, afzuigsystemen enz. is niet alleen verboden, maar kunnen ondanks alle goede bedoelingen uiterst gevaarlijk zijn.

- Renovaties zijn een uitstekende gelegenheid om bestaande gevaarlijke situaties op te lossen. Aarzel niet om bij verbouwingswerkzaamheden ook het aspect veiligheid aan bod te laten komen. Het kan een uitstekende gelegenheid zijn om B-toestellen te vervangen door toestellen met gedwongen afvoer.

- De vervanging van bestaande toestellen op gemeenschappelijke rookgasafvoerkanalen is dikwijls een lastig karwei waarbij verschillende huurders en eigenaars kunnen betrokken zijn. Technisch zijn er dikwijls meerdere oplossingen dan bij een eerste benadering wordt gedacht. Vraag hierbij raad aan specialisten in rookgasafvoerkanalen. Collectieve afzuiging, gebruik van aangepaste bestaande rookgasafvoerkanalen en individuele luchttoevoer, behoren tot de mogelijke oplossingen die nog te weinig worden toegepast. Beter is eenmaal een drastische ingreep dan telkenmale bij vervanging een halve oplossing en gevaarlijke situaties. Zeker geen toestel vervangen door een toestel met gedwongen afvoer die de volledige schouw in overdruk zet met gevaar voor binnenkomende rookgassen op andere verdiepingen.

108

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

- Sedert 1 september 2015 is het ook verboden om nog B-toestellen te plaatsen in een badkamer, doucheruimte, WC of slaapkamer, ook als het om vervanging gaat. Bestaande situaties mogen blijven mits er voldoende verluchting volgens de normen is. Deze eis is van toepassing op zowel appartementen als andere types woningen.

Hoofdstuk 13. Nieuwe STS: systemen voor basisventilatie in residentiële toepassingen Sedert 1 januari 2016 zijn er voor de bouwheer twee nieuwe verplichtingen voor nieuwe woningen en voor alle renovaties met een stedenbouwkundige vergunning of melding.

De bouwheer is verplicht om vóór de start van de werkzaamheden een ventilatievoorontwerp te laten opmaken en na de uitvoering een prestatieverslag te laten opmaken van het geplaatste ventilatie­ systeem.

Het ventilatievoorontwerp brengt het gekozen systeem en de ruimtelijke impact ervan in kaart. In het prestatieverslag worden de kenmerken en de behaalde prestaties van het ventilatiesysteem getoetst aan de prestatiecriteria van de ‘STS-ventilatie’ (‘STS-P 73-1 - Systemen voor basisventilatie in residentiële toepassingen’).

De bouwheer moet een ‘ventilatieverslaggever’ aanstellen die ervoor zorgt dat een ventilatievoorontwerp en het ventilatieprestatieverslag worden opgemaakt. De EPB-verslaggever neemt de gegevens uit deze verslagen van de ventilatieverslaggever correct op in de EPB-aangifte.

Ventilatievoorontwerp Het ventilatievoorontwerp is een document dat gedetailleerd de ventilatie-installatie beschrijft, zodat de opdrachtgever en alle andere betrokken partijen voor de realisatiefase voldoende zicht krijgen op de gemaakte keuzes en de gevolgen ervan.

Het ventilatievoorontwerp moet worden opgesteld met specifieke aandacht voor het rapporteren van aspecten die voor de opdrachtgever belangrijk zijn. De directe en indirecte impact van de ventilatievoorzieningen moeten in de voorbereidende fase en beslissende fase duidelijk zijn: - directe impact: keuze van ventilatiesysteem en van het type van componenten, aspecten die impact hebben op comfort (bv. akoestiek); - indirecte impact: beschikbare ruimte voor het plaatsen van de technische installaties, voor het plaatsen van ventilatiekanalen,…

Het ventilatievoorontwerp kan bestaan uit een combinatie van informatie op plannen, tekstbeschrijvingen en/of specifieke tekeningen. De volgende niet-exhaustieve lijst geeft een indicatie van elementen die aan bod kunnen komen in het ventilatievoorontwerp: - type van ventilatiesysteem (A, B, C of D); - type en plaats van de voorzieningen m.b.t. luchttoevoer, -doorvoer en –afvoer; - bij natuurlijke ventilatievoorzieningen: aanduiding over relevante geometrische kenmerken, zodat de betrokkenen een indicatie hebben van de visuele impact;

WEGWIJZER INSTALLATEURS

109

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

- bij mechanische ventilatievoorzieningen: informatie over de nodige voorzieningen in termen van luchtkanalen en ruimte voor apparatuur (ventilatoren, warmtewisselaar,…); - indicatie over akoestische aspecten; - locatie van toe- en afvoer in de gebouwschil; - plaats van bediening van de installatie.

Hoe meer informatie opgenomen is in het ventilatievoorontwerp, hoe beter elke bouwpartner zich een beeld kan vormen van de impact van de installatie op het gebouw.

Wie maakt het ventilatievoorontwerp?

Het ventilatievoorontwerp wordt opgemaakt door de verslaggever ventilatie-ontwerp. Omdat het voorontwerp moet opgemaakt zijn vóór de start van de bouwwerken en omdat de installateur dan meestal nog niet gekend is, zal het ventilatievoorontwerp wellicht worden opgemaakt in samenwerking tussen architect en EPB-verslaggever. Hierin speelt de architect een cruciale rol omdat hij als geen ander weet wat wel en niet mogelijk is binnen het gemaakte ontwerp. Techniek en esthetiek moeten hand in hand samen gaan. Het is dus niet aan de installateur om het ventilatievoorontwerp op te maken. Het kan, maar het moet niet. Aan de kwaliteit van het voorgestelde ventilatievoorontwerp zal u als installateur snel weten wat het kennisniveau is van de andere bouwpartners. Figuur 1 tot 4 is een voorbeeld van een goed ventilatievoorontwerp. Per bouwlaag is een boorplan en een legplan opgemaakt.

110

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

WEGWIJZER INSTALLATEURS

111

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

112

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

WEGWIJZER INSTALLATEURS

113

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

114

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Het prestatieverslag In de praktijk stelt men dikwijls vast dat bij het ontwerp van de ventilatie-installatie en ook bij de oplevering geen duidelijk overzicht is van de beoogde en gerealiseerde prestaties. Dit wordt nu verholpen met het prestatieverslag.

Het prestatieverslag is een document dat een duidelijk overzicht geeft van diverse aspecten van het ventilatiesysteem: - het document maakt voor alle betrokkenen duidelijk wat gerealiseerd is; - het document laat toe om af te toetsen of de oorspronkelijk voorziene prestaties effectief gerealiseerd werden, bv. door vergelijking met het lastenboek of met het ventilatievoorontwerp; - het document kan nuttig zijn op lange termijn bij eventuele onderhoudswerkzaamheden.

Voor de installateur is het belangrijkste onderwerp de prestatie van het ventilatiedebiet.

Kwaliteitskader Het kwaliteitskader voor de evaluatie van de prestaties van residentiele ventilatie-installaties is bedoeld als een collectief bewakingssysteem. Voor het evaluatieproces van ventilatiesystemen houdt men rekening met: - het verzekeren van de uitvoering van betrouwbare evaluaties van de prestaties van de ventilatieinstallatie; - het vertrouwen in het evaluatieproces te bevestigen ten aanzien van alle bij het bouwproces betrokken partijen en de overheden die maatregelen nemen ter vrijwaring van de belangen van de consument en de duurzame ontwikkeling.

Het prestatieverslag van de ventilatie-installatie is het resultaat van een betrouwbaar verklaard evaluatieproces.

Voor de efficiĂŤnte werking van het kwaliteitskader kan het verslag geregistreerd en opgeslagen worden in een databank. Deze databank wordt beheerd door de organisator van het kwaliteitskader en wordt, met naleving van de privacyregels, ter beschikking gesteld van de betrokken partijen.

Sinds de koppeling van de nieuwe STS-ventilatie aan de Vlaamse EPB-regelgeving door het ministerieel besluit van 5 november 2015, is een praktische invoering voor bouwaanvragen vanaf 2016 gestart. In eerste instantie gaat het om het rapporteren van het ventilatievoorontwerp en de EPB-relevante ventilatiekarakteristieken zoals de ventilatiedebieten. De uitbreiding van de rapportering naar alle karakteristieken wordt voorzien voor dossiers met een nog te bepalen datum van bouwaanvraag of melding.

Meten van ventilatiedebieten EPB eist minimale ventilatiedebieten. In het ventilatievoorontwerp worden de ontwerpdebieten per lokaal opgelijst. In praktijk moet het werkelijk debiet in elke ruimte afzonderlijk worden gemeten en

WEGWIJZER INSTALLATEURS

115

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

gerapporteerd in het prestatieverslag.

Voor residentiĂŤle toepassingen bestaan er in de eerste plaats drie grote groepen van debiet-meetmethodes: - meting in het rechte gedeelte van een kanaal; - meting met behulp van een verschildrukvoorziening (die een drukverschil genereert); - meting ter hoogte van het luchtventiel.

De gebruikte meetmethode moet een meetafwijking bezitten die niet groter is dan 15% van de gemeten debietswaarde. In het meetrapport van de mechanische debieten wordt voor elk mechanisch ventilatieventiel het resultaat vermeld.

Meten is geen extra taak voor de installateur. Elke installatie kan maar naar behoren functioneren als alle mechanische debieten zijn ingeregeld en gemeten. Meten van debieten is ook het geval bij zelfregelende ventilatiesystemen.

Om op een correcte manier te kunnen meten, moeten het gebouw en het ventilatiesysteem worden voorbereid: - alle buitendeuren en â&#x20AC;&#x201C;vensters zijn aanwezig en gesloten; - binnendeuren zijn in principe gesloten; om praktische redenen is het echter toegelaten deze open te laten staan, op voorwaarde dat dit in het rapport wordt vermeld; - natuurlijke toevoer- en afvoeropeningen, indien aanwezig (systemen B en C) bevinden zich in volledig open positie; - ingeval van bijkomende specifieke componenten (bodem-lucht wtw, enz.) moeten de debieten gemeten worden met inbegrip van deze bijkomende componenten; - de woning is voldoende stofvrij, om vervuiling van het luchtdistributiesysteem te voorkomen; - alle regelorganen (ventilatoren, kleppen,...) bevinden zich in de te meten regelstand, bv. de ontwerpstand; - ingeval van vraaggestuurde ventilatie kan het nodig zijn om bepaalde componenten te fixeren in hun nominale positie volgens de voorschriften van de fabrikant. Het gaat hier over natuurlijke openingen, ventielen of ventilatoren die geregeld worden in functie van CO2, of aanwezigheid van vocht; - filters, indien aanwezig, mogen worden vervangen door nieuwe filters; - alle andere installaties die buitenlucht binnenhalen of binnenlucht naar buiten sturen, moeten worden stopgezet voor de meting (afdichting is niet vereist); het gaat bv. om volgende systemen: - open verbrandingstoestellen (niet luchtdicht) met afvoer naar buiten: ketels, boilers, kachels of andere, - dampkappen die lucht naar buiten stuwen, - droogkasten die lucht naar buiten stuwen; - de meting wordt uitgevoerd op een moment dat bijkomende verbruikers in de unit (vorstbeveiliging, voor- of naverwarming) kunnen worden uitgeschakeld; - extreme weersomstandigheden, bv. sterke wind, kunnen de werking van het systeem beĂŻnvloeden.

Vermijd dus om in deze omstandigheden de debieten te meten, en zeker om de installatie af te stellen.

Wie meet de ventilatiedebieten?

De debieten worden gemeten door de verslaggever mechanische ventilatie (ventilatieverslaggever). Dit kan de installateur zijn die de installatie heeft geplaatst of een andere persoon. Om als verslaggever

116

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

mechanische debieten te mogen optreden, moet men erkend zijn door de organisatie die optreedt voor de bewaking van het kwaliteitskader. In praktijk betekent dit dat men terecht moet bij BCCA om deze erkenning te behalen.

Voor de erkenning als ventilatieverslaggever is er naast de theoretische proef ook een praktisch examen voorzien. Hierbij dient de verslaggever onder meer aan te tonen dat hij over de nodige meetapparatuur beschikt en bekwaam is om op een betrouwbare wijze de mechanische ventilatiedebieten en het opgenomen elektrisch vermogen van de ventilator(en) op te meten.

Het is wenselijk en zelfs sterk aan te bevelen dat de installateur zelf optreedt als verslaggever mechanische ventilatie. U weet als geen ander hoe uw installatie werkt en kan ingeregeld worden. Anders is de kans groot, rekening houdende met enerzijds een meting op een ander tijdstip dan bij afregeling en anderzijds met de enorme prijsdruk op de EPB-verslaggevers en de beperktere praktische kennis van de toestellen, er debieten door anderen worden gemeten die leiden tot EPB-boetes en niet-conformiteiten. Het is aan te raden dat u als installateur zelf instaat voor de afstelling, de definitieve meting van de debieten en zelf overgaat tot het rapporteren van deze debieten. Zo vermijdt u als professional ook achteraf oeverloze discussies, tijdverlies en openstaande facturen omdat de vereiste ventilatiedebieten niet werden gerealiseerd. Het kwaliteitskader biedt u als installateur een controlemiddel, en het biedt u een waarborg tegenover de opdrachtgever en de architect.

TV Ventilatie – TV258 Intussen is de nieuwe Technische Voorlichting verschenen. De technische voorlichting legt de nadruk op het ontwerp, de montage van de installatie, de indienststelling en het gebruik en onderhoud. Bouwunie volgt dit op. Voor vragen kan u een mail sturen naar luc.dedeyne@bouwunie.be.

Luc Dedeyne energieconsulent Bouwunie

Hoofdstuk 14. Nieuwe strenge eisen voor ventilatie, luchtvochtigheid en verlichting in álle werkplaatsen Op 14 april 2016 verscheen een nieuw koninklijk besluit dat strengere eisen vastlegt voor het gros van de arbeidsplaatsen. Dat betekent mogelijk dat uw eigen werkplaats niet meer aan de nieuwste eisen voldoet. En het zorgt er vooral voor dat u extra waakzaam moet zijn als u zelf meewerkt aan de realisatie van een project waar mensen tewerkgesteld worden. Want met dit nieuwe KB zal het ventilatiesysteem en de verlichtingsinstallatie een pak beter moeten presteren dan wat vandaag in EPB vereist is.

Wanneer van toepassing?

Dit nieuwe KB maakt deel uit van de ‘Codex over het welzijn op het werk’. Even ter herinnering: de ‘Welzijnscodex’ vervangt sinds eind 2012 het vroegere ARAB (Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming). Een ‘arbeidsplaats’ in de codex of in het KB wordt heel ruim omschreven, al vallen sommige

WEGWIJZER INSTALLATEURS

117

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

plaatsen buiten het toepassingsgebied. Merk dus op dat het echter zeker niet gelimiteerd is tot nieuwe gebouwen, installaties of werkplaatsen. Dit toepassingsgebied is dus véél breder dan het toepassingsgebied van EPB, en bovendien legt het andere (en vaak strengere) eisen op dan de EPB-regelgeving.

De eisen uit het nieuwe KB zijn nu van toepassing sedert 24 april 2016. Het omvat algemene basiseisen op het vlak van verlichting, luchtvochtigheid en ventilatie. De verantwoordelijkheid voor het behalen van deze eisen legt het KB bij de werkgever. Vooral voor ventilatie hebben de wijzigingen belangrijke gevolgen die een merkbare invloed kunnen hebben op het gebouw. We lichten deze hieronder kort toe.

Ventilatie De werknemers moeten in de werklokalen over voldoende verse lucht beschikken, rekening houdend met de manier van werken en de nodige lichamelijke inspanningen. Hoe hoog de toegelaten CO2-concentratie mag zijn, is afhankelijk van de risicoanalyse van de werkgever. Als werknemers speciaal zware inspanningen doen in een lokaal zal u meer moeten ventileren dan in een bureau. Sowieso moet de CO2-concentratie echter lager zijn dan amper 800 ppm. Kan u echter aantonen dat dit om objectieve en gegronde redenen echt niet mogelijk is, dan mag de CO2-concentratie iets hoger zijn. Maar zelfs dan geldt een absoluut maximum van slechts 1200 ppm!

De ventilatie mag in principe zowel natuurlijk als mechanisch werken. De installatie moet echter aan bepaalde voorwaarden voldoen: - ze moet verse lucht verspreiden, die gelijkmatig wordt verdeeld over de werklokalen; - de werknemers mogen er geen hinder van ondervinden door temperatuurschommelingen, tocht, lawaai of trillingen; - ze moet goed onderhouden worden, zodat er geen vuil of verontreiniging of besmetting mogelijk is, of dat dit vuil zo snel mogelijk wordt verwijderd; - een controlesysteem moet storingen melden; - de installatie moet regelmatig gecontroleerd worden, zodat ze altijd gebruiksklaar is.

Luchtvochtigheid De luchtverversingsinstallatie moet bovendien zo ingesteld zijn dat over een werkdag de gemiddelde relatieve luchtvochtigheid tussen 40% en 60% ligt. Is dit om technische redenen niet mogelijk, dan mag de relatieve luchtvochtigheid tussen 35% en 70% liggen. In dat geval moet u als werkgever echter aantonen dat de lucht geen chemische of biologische agentia bevat die een risico vormen voor de aanwezige personen.

Verlichting Het KB brengt verder een aantal verduidelijkingen op vlak van verlichting. Belangrijkste nieuwigheid is echter dat de voorschriften voor ‘noodverlichting’ worden uitgebreid. Zijn werknemers bij het uitvallen van de kunstverlichting aan een verhoogd risico blootgesteld, bv. doordat ze aan machines werken? Dan moet de ‘noodverlichting’ uiteraard bijdragen aan de nodige veiligheid voor wie mogelijk in een gevaarlijke situatie terecht komt. Maar het moet de werknemers ook toelaten om een gepaste afsluitprocedure uit te voeren, die veilig is voor de bediener van de machines en de andere aanwezigen. En het nieuwe KB bepaalt nu ook dat de sterkte van deze verlichting – er is geen sprake meer van ‘noodverlichting’ - niet minder mag zijn dan 10% van de normaal vereiste verlichtingssterkte voor de betreffende taak.

118

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Wat betekent de CO2-eis in praktijk?

Er zijn 2 opties. Ofwel controleert u de CO2-concentratie en past u het debiet aan zodat u onder 800 ppm blijft. Ofwel voorziet u een ventilatiedebiet waarmee u zeker bent dat de maximale concentratie aan CO2 niet gehaald wordt. Dit debiet bedraagt 20 l/s per persoon.

Enkel CO2-meters voorzien is uiteraard niet genoeg: de meting moet uitwijzen dat de concentratie niet groter is dan het toegelaten maximum, dus de luchtinstallatie moet dit ook effectief kunnen realiseren!

Die 20 liter per seconde per werknemer (72 m/h) komt overeen met een binnenluchtkwaliteit IDA1, en dat is VEEL meer dan wat EPB minimum vereist (IDA3, 22 m/h) en ook meer dan dubbel van wat de Codex voordien vroeg (30 m/h).

Wie bij het dimensioneren van de installatie enkel naar de minimale debieten volgens EPB kijkt, zal dus zeer bedrogen uitkomen.

Een voorbeeld: Een kantoor zonder specifieke ontwerpbezetting van 4 m x 3,5 m heeft volgens EPB slechts 22 m³/h nodig. Als in datzelfde kantoor echter in praktijk drie personen werken, moet u daar 3 x 72 m³/h = 216 m³/h voorzien als u geen CO2-meting doet. Dat is een tienvoud, en dat betekent dat u kanalen nodig hebt met een diameter die minstens 3x zo groot is als origineel. Die hoeveelheid lucht krijgt u uiteraard ook niet uit het originele rooster geperst zonder geluids- en tochtklachten.

Wat betekent de luchtvochtigheidseis in praktijk?

De nieuwe eis m.b.t. de luchtvochtigheid is ook niet te onderschatten. De grenzen van 35% en 70% zijn voor veel toepassingen wel haalbaar, zeker indien men een ventilatiesysteem met vochtrecuperatie kan voorzien. In de winter blijft het risico op te droge lucht echter altijd bestaan. In veel gevallen werd dat tot nu toe door de vingers gezien, maar dat kan sinds het nieuwe KB niet meer. De grenswaarden liggen nu vast, en de enige manier om met zekerheid binnen deze grenswaarden te blijven, is door een luchtbehandelingsinstallatie, al dan niet met bevochtiging, te voorzien.

Wat betekent de verlichtingseis in praktijk?

In praktijk betekent deze nieuwe eis dat de back-upinstallatie met 10% minder verlichtingssterkte aan quasi dezelfde eisen moet voldoen als de standaardverlichtingsinstallatie.

Alarmbel Bij het tot stand komen van dit KB maakte UNIZO heel wat bezwaren bij de gemaakte voorstellen. Toch werden de adviezen van de werkgeversorganisaties hierover jammer genoeg niet gevolgd. Ondervond u zelf in een concreet project problemen om aan deze strengere eisen te voldoen? Geef dan een seintje aan Mieke Bonnarens, via Mieke.Bonnarens@bouwunie.be, of telefonisch op 09 235 49 52. Dan bezorgen we die samen met UNIZO aan de bevoegde minister.

Bronnen: - Koninklijk besluit van 25 maart 2016 tot wijziging van het koninklijk besluit van 10 oktober 2012 tot vaststelling van de algemene basiseisen waaraan arbeidsplaatsen moeten beantwoorden (BS 14

WEGWIJZER INSTALLATEURS

119

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

april 2016); - ‘Nieuw KB eist veel strengere ventilatie-eisen in werkplaatsen dan EPB-regelgeving’, een artikel gepubliceerd op www.meeroverepb.be, door Pol Van Acoleyen - adviseur energieconsulentenproject NAV.

Mieke Bonnarens Energieconsulent Bouwunie

Hoofdstuk 15. De hobbelige weg naar hoogcalorisch gas Een belangrijk deel van ons aardgas wordt momenteel nog geproduceerd in Nederland. In de buurt van Groningen hebben onze Noorderburen een gasveld van ongeveer 900 km² dat zij sinds de jaren ‘60 ontginnen voor hun eigen gasverbruik maar een niet onbelangrijk deel is bestemd voor de Belgische gasmarkt. Sedert enkele jaren stelt men vast dat het gasveld stilaan uitgeput geraakt.

De regio rond Groningen heeft steeds meer af te rekenen met krachtiger wordende aardbevingen omwille van de gaswinning. Daarom besloot de Nederlandse regering in 2014 om de gasproductie geleidelijk aan af te bouwen. Dit zal zijn gevolgen hebben voor de export van het Nederlandse gas enerzijds en anderzijds mogelijke aanpassingen vereisen aan alle huishoudelijke toestellen op de thuismarkt.

Wat is hoogcalorisch / laagcalorisch gas en waar komt het vandaan?

Om natuurlijk gas of aardgas te ontginnen en bij het gemiddelde huisgezin te krijgen, bestaan er gasleidingen en daaraan gekoppelde infrastructuurnetwerken. Gelukkig is aardgas een goed te vervoeren product doordat het verschillende fysieke vormen kan aannemen. Aardgas kan men samendrukken of koelen waardoor het in grote hoeveelheden kan getransporteerd worden. Wanneer aardgas wordt samengedrukt tot 200 bar spreken we van “compressed natural gas” of CNG. Het voordeel hiervan is dat het volume van het aardgas 300 keer kleiner wordt. Zo kan het aardgas gebruikt worden als brandstof voor personenwagens, bestelwagens en lichte vrachtwagens. Aardgas kan ook afgekoeld worden tot -162°C waardoor het een vloeistof wordt. We spreken dan van “liquified natural gas” of LNG. Het aardgas wordt dan 600 keer kleiner in volume en dat is ideaal om het per schip te transporteren over lange afstanden.

Aan het aardgas wordt ook een energetische waarde toegekend. Men spreekt dan van laagcalorisch (L-gas) of hoogcalorisch (H-gas) gas. Door de grotere hoeveelheid stikstof, die aanwezig is in het Nederlandse aardgas, definieert men het als laagcalorisch gas.

Het betreffende Nederlandse aardgas wordt gewonnen uit het Slochteren-veld in Groningen. Het staat ook bekend onder de naam ‘Slochteren-gas’ of ‘L-gas’. Het gas wordt naar België gebracht via aardgasleidingen vanuit Nederland. Het laagcalorisch aardgasnet bestrijkt een gedeelte van de regio’s Antwerpen en Brabant, evenals een gedeelte van Limburg en Henegouwen en een klein stukje van de provincie Luik.

120

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Waarom omschakelen naar hoogcalorisch gas?

Door de geleidelijke uitputting van de Groningse gasreserve en doordat de regio steeds meer af te rekenen heeft met de sterker wordende kracht van aardbevingen, heeft de Nederlandse regering in 2014 besloten om de gasproductie te verminderen en de uitvoer van L-gas volledig af te bouwen. Voor België en Frankrijk gebeurt dat tussen 2024 en 2030. Dit betekent dat België zich moet voorbereiden op een omschakeling van het Nederlandse aardgas (L-gas) naar aardgas uit andere bronnen (hoogcalorisch aardgas of H-gas).

Op vraag van de Belgische overheden heeft Synergrid, de federatie van netbeheerders elektriciteit en gas, een voorstel van indicatieve planning uitgewerkt dat begin juli werd voorgesteld aan de marktspelers. In september 2015 werden al enkele industriële klanten langs het Albertkanaal omgeschakeld. In 2012 en 2016 gebeurde dit reeds bij enkele duizenden residentiële en tertiaire klanten in respectievelijk Leopoldsburg en Houthalen-Helchteren.

De tijd dringt Sowieso moeten de netwerkbeheerders, zoals Infrax, Eandis en Fluxys aanpassingen doen aan hun eigen gasnetwerk. In 2018 zal het gasnetwerk in de regio Antwerpen-Hoboken, enkele gemeenten in Vlaams-Brabant en in enkele gemeenten in de provincie Luik worden omgeschakeld naar H-gas. In 2029 zouden alle klanten die vandaag worden beleverd met L-gas moeten zijn omgeschakeld naar H-gas.

Al sinds enkele tientallen jaren dienen de in België op de markt gebrachte toestellen compatibel te zijn met zowel L- als H-gas. Gevolg daarvan is dat voor de omschakeling van L-gas naar H-gas het overgrote deel van de toestellen geen technische interventie vereist. Enkele specifieke toepassingen en toestellen groter dan 70kW vereisen wel een afregeling op het nieuwe type gas. Aangezien er echter geen register bestaat met de adressen waar deze toestellen staan, zal elke installatie die vandaag met L-gas wordt gevoed, moeten worden bezocht.

In De Standaard konden we lezen dat het om 1,6 miljoen aansluitingen gaat die zullen moeten worden nagekeken. Wie dit zal betalen? En wie de controle en bijstelling van de toestellen zal uitvoeren, is nog erg onduidelijk.

Minister van Energie Marie Christine Marghem (MR) heeft twee studies besteld die onder meer duidelijk moeten maken wie verantwoordelijk is. Er zou een fonds moeten komen maar gezien de meeste aansluitingen in Vlaanderen liggen, is er ook communautair gekibbel.

Bouwunie Technieken had al links en rechts overleg. Het lijkt evident dat voor zo’n massale operatie ook op installatiebedrijven een beroep zal worden gedaan. Maar als we weten dat er in 2018 wordt gestart, gaan wij ervan uit dat de voorbereidingen ten laatste in het najaar van 2017 moeten starten. De tijd dringt met andere woorden!

Veel vragen moeten nog beantwoord worden: wie zal dit betalen, worden er door iemand procedures uitgetekend, wie is eindverantwoordelijke bij een bijstelling van de toestellen, kunnen we deze operatie collectief verzekeren als er iets misloopt?

WEGWIJZER INSTALLATEURS

121

DEEL 6. SPECIFIEKE BEROEPSINFORMATIE

Bouwunie Technieken volgt de zaken nauw op. In het voorjaar van 2017 zal KVBG haar communicatie opstarten naar de installateurs in de regio Antwerpen (Hoboken) en Vlaams-Brabant, gevolgd door een aantal infoavonden.

Meer info?

Kris De Wit - KVBG – e-mail: kris.dewit@argb.be – tel. 02 383 02 00

122

WEGWIJZER INSTALLATEURS

7

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Deel 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL Personeel in dienst nemen impliceert opnieuw een aantal administratieve verplichtingen. Hieronder volgt een toelichting bij de belangrijkste ervan.

Personeel in dienst nemen, schept evenwel nog andere problemen. Zo moet de kostprijs van het personeel precies berekend worden. Deze kostprijs omvat de volgende elementen: - het te betalen loon (wedde) - de sociale lasten - bijkomende verzekeringen, sociale premies en voordelen - bijkomende algemene onkosten.

Deze kostensom moet worden vergeleken met de méérwinst (winst op de omzetgroei) die gerealiseerd kan worden door personeel aan te trekken.

Werken met personeel vraagt ook een aanpassing van de werkgever: werkorganisatie, werkuitvoering, taakinhouden, controle enz. Een striktere werkplanning en -timing zijn noodzakelijk. De verplichtingen inzake collectieve arbeidsovereenkomsten en het arbeidsreglement moeten worden nageleefd.

Aansluiting bij een erkend sociaal secretariaat De aansluiting bij een sociaal secretariaat is niet verplicht, maar ten zeerste aan te raden. Een werkgever die aansluit bij een erkend sociaal secretariaat, wordt immers ontlast van tal van administratieve verplichtingen die hem worden opgelegd. Zo zal het sociaal secretariaat o.a. instaan voor het in orde brengen van onderstaande verplichte aansluitingen.

Dankzij bepaalde steunmaatregelen is de aansluiting bij een sociaal secretariaat onder zekere voorwaarden gratis voor de werkgever. Het sociaal secretariaat kan bijstand verlenen bij het opstellen van een arbeidsreglement, de maandelijkse loonafrekening en -administratie en de jaarlijkse individuele rekening,... Tenslotte kan de werkgever te allen tijde bij zijn sociaal secretariaat terecht voor advies.

Met de ondertekening van een toetredingsverklaring geeft u het sociaal secretariaat formeel de opdracht om in uw naam en voor uw rekening alle administratieve opdrachten tegenover de overheidsinstellingen (RSZ, belastingadministratie, sociale inspectie,...) te vervullen.

Voor meer informatie kan men terecht bij: ADMB Sociaal Bureau, hoofdzetel: St-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11 – www.admb.be.

124

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Hoofdstuk 1. Verplichtingen van de werkgever 1.1. Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling en inschrijving bij de RSZ De onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, afgekort Dimona, is een elektronisch bericht waarin de werkgever iedere aanwerving en iedere uitdiensttreding van een werknemer meldt aan de RSZ. De elektronische dimensie geeft het bericht een direct en ogenblikkelijk karakter.

De Dimona-gegevens komen terecht in een beveiligde databank: het personeelsbestand. Het personeelsbestand bevat alle relaties tussen werkgevers en werknemers.

Via de beveiligde toepassing (met gebruikersnaam en wachtwoord, toegekend door de RSZ) kunt u het personeelsbestand van uw onderneming consulteren.

Het personeelsbestand is een beveiligde databank die toelaat dat de werkgever het resultaat van de door hem ingevoerde en de door het RSZ aanvaarde Dimona-aangiften kan raadplegen.

In het personeelsbestand kunt u ook uw werknemers beheren en Dimona-aangiften uitvoeren voor een of meer werknemers (Multi-Dimona).

Dimona vormt de hoeksteen in het beheer van de Belgische sociale zekerheid. De overheid gebruikt de Dimona-gegevens onder meer om werknemers snel te identificeren, op ondubbelzinnige en uniforme wijze de band vast te stellen tussen een werknemer en werkgever, en om aan werknemers sociale voordelen toe te kennen.

Het is belangrijk om uw Dimona-aangiften juist en tijdig uit te voeren. Doet u dat niet, dan kunnen er problemen ontstaan bij de toekenning van sociale rechten aan werknemers. Laattijdige of onjuiste aangiften kunnen er bijvoorbeeld toe leiden dat arbeiders hun vakantiegeld te laat krijgen, of kinderbijslag of kraamgeld te laat wordt uitbetaald.

Als u zelf geen aangiften wilt doen of niet zelf het personeelsbestand wilt beheren, dan kunt u die taken uitbesteden aan een “mandataris” (in de regel een erkend sociaal secretariaat).

Om een Dimona te kunnen verrichten, is één van de volgende nummers vereist: een definitief of voorlopig RSZ-nummer, of het ondernemingsnummer. Wie geen van deze nummers heeft, moet zich eerst identificeren als werkgever alvorens zijn eerste Dimona te kunnen doen. Deze identificatie verloopt via de toepassing “WIDE”, die bereikbaar is vanuit de Dimona-toepassing.

Het voorlopig RSZ-nummer is een nummer dat de werkgever ontvangt in afwachting van een definitieve identificatie bij de RSZ. Dit voorlopige nummer mag alleen gebruikt worden om andere Dimonaaangiften te doen tot het moment dat de werkgever zijn definitief RSZ-nummer ontvangen heeft.

Op dat moment vervalt het voorlopige nummer en mag het niet meer gebruikt worden. Automatisch worden alle RSZ-nummers in de reeds bestaande Dimona-aangiften aangepast. Pas op dat moment kan de werkgever (of zijn mandataris) de gegevens consulteren in het personeelsbestand.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

125

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

In de bouwsector bestaan de volgende RSZ-kengetallen: - 024: maritieme- en rivierwerken, grondwerken, wegenwerken, metsel- en betonwerken, baggerwerken, asfalterings- en bitumenwerken; - 054: dakbedekkingswerken en opvoegen van gevels; - 044: bevloerings-, plafonnerings- en bepleisteringswerken; - 026: andere werken (timmer- en schrijnwerken, schilderwerken, behangen, glaswerken, installaties cv en sanitair,...).

Verdere info over Dimona: https://www.socialsecurity.be/site_nl/employer/applics/dimona_new/index.htm 1.2. Verzekering tegen arbeidsongevallen Ongeacht de duur van de arbeidsprestaties van de werknemer is iedere werkgever ertoe verplicht een verzekering tegen arbeidsongevallen (de zg. ‘wetsverzekering’) af te sluiten bij een erkende verzekeringsmaatschappij. De werkgever moet deze verzekering afsluiten vooraleer de werknemer begint te werken. De verzekeringsmaatschappij dekt de schade die voortvloeit uit een arbeidsongeval of uit een ongeval op de weg naar en van het werk.

Ook voor jobstudenten moet de werkgever een arbeidsongevallenverzekering afsluiten.

1.3. Aansluiten bij een kinderbijslagfonds Bij de indienstneming van de eerste werknemer, moet de werkgever aansluiten bij een kinderbijslagfonds naar keuze. Indien hij binnen deze termijn geen keuze gemaakt heeft, dan moet hij aansluiten bij het Federaal Agentschap voor de Kinderbijslag (Famifed), Trierstraat 70, 1000 Brussel, tel. 02 237 21 11.

De werknemers moeten de geboortepremie en kinderbijslagen aanvragen bij het fonds waarbij de werkgever aangesloten is.

Voor meer informatie: ADMB-Kinderbijslagfonds, St.-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 42 00 1.4. Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie Deze kas betaalt elk jaar het vakantiegeld aan de arbeiders. De werkgever moet aansluiten bij de kas voor jaarlijkse vakantie die bevoegd is voor de bedrijfssector. Indien er enkel bedienden tewerkgesteld worden, moet de werkgever zelf het vakantiegeld betalen, en is er geen aansluiting vereist.

In de bouwsector dienen de werkgevers aan te sluiten bij het Vakantiefonds-Bouw, Poincarélaan 78, 1070 Brussel, tel. 02 529 80 11 - fax 02 529 80 12.

1.5. Aansluiten bij een Externe Dienst voor preventie en bescherming op het werk De welzijnswet van 4 augustus 1996 verplicht elke werkgever een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk met één of meerdere preventieadviseurs op te richten. De uitvoeringsbesluiten van deze wet beklemtonen vooral een geïntegreerde, globale benadering van de preventie en multidisciplinariteit. De aandacht gaat dus niet alleen naar het uitschakelen van onveilige en ongezonde

126

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

situaties, maar vooral naar het zich “wel” bevinden op het werk door maatregelen op het vlak van: - arbeidsveiligheid; - bescherming van de gezondheid van de werknemers op het werk; - psychosociale belasting veroorzaakt door het werk (stress), waaronder inzonderheid geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk; - ergonomie; - arbeidshygiëne; - verfraaiing van de arbeidsplaatsen; - maatregelen inzake leefmilieu wat betreft hun invloed op de bovenstaande punten.

Voor heel wat bedrijven is het echter bijna onmogelijk dit opgelegde takenpakket zelf in te vullen en is het noodzakelijk een beroep te doen op een “externe dienst voor preventie en bescherming op het werk”.

Voor meer informatie: PROVIKMO, Dirk Martensstraat 26 bus 1, 8200 Brugge, tel. 050 47 47 47 – fax 050 47 47 58 1.6. Bureau der directe belastingen De werkgever moet op het belastbaar loon van zijn werknemer bedrijfsvoorheffing afhouden. Deze bedrijfsvoorheffing wordt berekend op basis van het belastbaar loon en de gezinslasten. De werkgever moet bij de Administratie der Directe Belastingen inlichtingen inwinnen bij welk bureau de ingehouden bedrijfsvoorheffing moet gestort worden.

Hoofdstuk 2. Verplichtingen ten aanzien van de werknemers Ten laatste op het ogenblik van de indiensttreding van de werknemer moet de werkgever, naast de onmiddellijke aangifte (Dimona), een aantal formaliteiten vervullen.

2.1. Onthaal van de werknemers Op 10 mei 2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad het koninklijk besluit van 25 april 2007 betreffende het onthaal en de begeleiding van werknemers met betrekking tot de bescherming van het welzijn bij de uitvoering van hun werk.

Dit besluit houdt een aantal verplichtingen in: - de werkgever moet de gepaste maatregelen nemen voor de organisatie van het onthaal van elke werknemer. Ofwel kan hijzelf hiervoor instaan, ofwel moet hij iemand van de hiërarchische lijn (bv. ploegbaas, meestergast) hiertoe aanduiden. Het onthaal van nieuwe werknemers maakt deel uit van het door de werkgever te voeren welzijnsbeleid en wordt mee opgevolgd door de interne preventiedienst.

- het lid van de hiërarchische lijn (bv. ploegbaas, werfleider, conducteur) dat door de werkgever werd aangeduid om dit onthaal te organiseren of de werkgever zelf, ondertekent een document onder

WEGWIJZER INSTALLATEURS

127

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

hun eigen naam waaruit blijkt dat de nodige inlichtingen en instructies werden verstrekt met betrekking tot het welzijn op het werk. Tevens moet nagegaan worden of de nieuwe werknemer(s) de inlichtingen goed begrepen hebben. Het ondertekende document moet bijgehouden worden door de interne preventiedienst. Voor een dergelijk modeldocument kan u zich wenden tot de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk waarbij de onderneming aangesloten is.

- De nieuwe werknemer(s) moet(en) tevens begeleid worden door een ervaren werknemer (“peter” of “meter”), die hiertoe wordt aangeduid door de werkgever of een lid van de hiërarchische lijn.

Deze verplichting m.b.t. het onthaal is ook van toepassing wanneer een werkgever als inlener (gebruiker) beroep doet op uitzendkrachten.

Wanneer een aannemer een bouwvakarbeider aanwerft, hopen ze allebei op een succesvolle samenwerking. Een goed onthaal is daarbij de eerste stap. Om alle betrokken partijen wegwijs te maken in het onthaal, heeft Constructiv een onthaalmap ontwikkeld onder het motto “Met succes aan de slag in de bouw”.

Deze onthaalmap is van toepassing op elk type nieuwkomer in de bouwsector en kan dienen als basis voor of als aanvulling op het onthaalbeleid in de onderneming. De map bevat een eigen deel voor elk van de drie betrokken partijen: de werkgever, de arbeider en de sociale overlegorganen. Het onthaaltraject bij het begin van elk deel vormt de leidraad door het onthaal. De checklist in elk van de drie delen is de ultieme toetssteen voor elke partij. Het laatste deel van de onthaalmap is het “onthaalkader”, met extra details, verduidelijkingen en wettelijke verwijzingen.

Op volgende website kan elk van de 4 delen geraadpleegd en gedownload worden: http://www.constructiv.be/nl/Projecten/Onthaal.aspx 2.2. De arbeidsovereenkomst 2.2.1. Een verplichte schriftelijke arbeidsovereenkomst In sommige gevallen is men verplicht een schriftelijke arbeidsovereenkomst op te stellen. Dit is het geval voor: - een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd: In dit geval hebben de partijen op voorhand bepaald hoelang de arbeidsovereenkomst zal duren. De arbeidsovereenkomst eindigt automatisch wanneer deze op voorhand afgesproken tijdsduur verstreken is. Er is dus geen opzegging vereist.

Indien werkgever en werknemer opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor een bepaalde tijd sluiten, dan wordt verondersteld dat die overeenkomst voor een onbepaalde tijd werd gesloten.

Nochtans zijn opeenvolgende overeenkomsten van bepaalde tijd toegelaten in de volgende gevallen: - indien zich tussen twee overeenkomsten een onderbreking bevindt die aan de werknemer is toe te schrijven; - indien de opeenvolging van die overeenkomsten is gerechtvaardigd wegens de aard van het werk of wegens andere wettige redenen;

128

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- werkgever en werknemer kunnen ten hoogste vier opeenvolgende overeenkomsten van een bepaalde tijd van ten minste 3 maanden afsluiten. De totale duur van deze opeenvolgende overeenkomsten mag echter niet meer bedragen dan 2 jaar. In dit geval is er geen goedkeuring nodig van de Inspectie van de sociale wetten; - mits het Toezicht op de sociale wetten vooraf zijn goedkeuring verleent, kunnen werkgever en werknemer opeenvolgende overeenkomsten met elk een bepaalde tijd van ten minste 6 maanden afsluiten; de totale duur van die opeenvolgende overeenkomsten mag echter niet meer bedragen dan drie jaar.

Deze twee laatste mogelijkheden zijn niet toepasselijk op overeenkomsten die voor een duidelijk omschreven werk werden gesloten.

- een arbeidsovereenkomst voor een duidelijk omschreven werk: Hier wordt de omvang van het werk op voorhand afgesproken en niet de precieze duurtijd. De overeenkomst eindigt automatisch wanneer het afgesproken werk uitgevoerd is.

- een arbeidsovereenkomst voor vervanging: Deze arbeidsovereenkomst kan worden gesloten ter vervanging van een werknemer wiens arbeidsovereenkomst geschorst is. Enkel bij schorsing wegens economische oorzaken, slecht weer, staking en lock-out is er geen vervangingsovereenkomst mogelijk. De duur van een vervangingsovereenkomst mag niet langer zijn dan twee jaar. Men kan in deze overeenkomst afwijken van de normale regels i.v.m. de opzegging: er kan in deze arbeidsovereenkomst gestipuleerd worden dat er een korte of zelfs geen opzeggingstermijn geldt wanneer de vervangen werknemer terugkeert.

- een arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid: Deeltijdse arbeid is de arbeid die regelmatig en vrijwillig gedurende een kortere periode dan de normale arbeid wordt verricht. In deze arbeidsovereenkomst moet de overeengekomen deeltijdse arbeidsregeling en het werkrooster opgenomen worden.

- een arbeidsovereenkomst voor tewerkstelling van studenten: Deze arbeidsovereenkomst moet in drie exemplaren opgesteld worden (waarvan één exemplaar bestemd voor de sociale inspectie; deze verplichting valt weg indien alle Dimona-gegevens elektronisch werden overgemaakt). Er moeten een aantal verplichte vermeldingen in opgenomen worden. Indien dit niet gerespecteerd wordt, kan de student de arbeidsovereenkomst beëindigen zonder opzegging of vergoeding.

De werkgever moet zijn exemplaar van deze arbeidsovereenkomst gedurende 5 jaar bewaren.

2.2.2. Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd hoeft niet schriftelijk afgesloten te worden. Nochtans is dit wel aan te raden om eventuele bewijsproblemen te vermijden.

Ingevolge de Wet Eenheidsstatuut van 26 december 2013 werd het proefbeding afgeschaft.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

129

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Een geschreven arbeidsovereenkomst laat ook toe dat de werknemer zich uitdrukkelijk akkoord verklaart met het overeengekomen loon, de wijze van betaling en dat hij het arbeidsreglement ontvangen heeft.

De geschreven arbeidsovereenkomst kan ook de bepalingen in verband met de schriftelijke informatie bevatten die aan de werkgevers die minder dan 20 werknemers tewerkstellen zijn opgelegd (cao nr. 22 betreffende het onthaal van de nieuwe werknemers). Deze informatie betreft: - het bedrag van het loon - de omschrijving van de door de werknemer te verrichten arbeid - een opsomming van de maatregelen inzake veiligheid en gezondheid in de onderneming - specifieke maatregelen voor de werknemers die aan beroepsrisico’s zijn blootgesteld.

2.3. Het arbeidsreglement Zowat elke werkgever die in de privé-sector werknemers tewerkstelt, moet een arbeidsreglement hebben. Die verplichting geldt o.a. niet voor familie-ondernemingen en voor werkgevers die enkel dienstboden tewerkstellen.

Het arbeidsreglement bevat een aantal concrete bepalingen over de loon- en arbeidsvoorwaarden die in de onderneming van toepassing zijn; bv. begin en einde van de gewone arbeidsdag, tijdstip en duur van de rustpauzes, de werkroosters, de opzeggingstermijnen, de als dringend beschouwde redenen tot ontslag, de formaliteiten te vervullen bij ziekte, de datum van de jaarlijkse collectieve vakantie, de tekst van de cao nr. 25 betreffende de gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers, maatregelen tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk.

De procedure voor het opstellen en het wijzigen van het arbeidsreglement verschilt naargelang er al dan niet een ondernemingsraad is in de onderneming. Hieronder wordt verder ingegaan op deze procedure in het geval er geen ondernemingsraad is.

Het initiatief tot opstelling en wijziging van het arbeidsreglement gaat uit van de werkgever indien er geen ondernemingsraad is. Het ontwerp van arbeidsreglement dient door aanplakking ter kennis gebracht te worden van de werknemers. Gedurende 15 dagen te rekenen vanaf de dag van aanplakking moet de werkgever een register ter beschikking houden van de werknemers, waarin zij hun bemerkingen, individueel of via de vakbondsafvaardiging, kunnen noteren. De werknemers kunnen eventueel ook binnen deze termijn deze opmerkingen schriftelijk overmaken aan de bevoegde arbeidsinspectie. Na het verstrijken van de termijn van 15 dagen moet de werkgever het register met de bemerkingen opsturen naar de arbeidsinspectie. Wanneer er geen bemerkingen gemaakt werden, treedt het nieuwe reglement of de wijziging van het bestaande reglement de 15e dag na die van de aanplakking in werking. Zijn er wel opmerkingen, dan deelt de arbeidsinspectie deze binnen een termijn van vier dagen mee aan de werkgever. Door aanplakking maakt de werkgever de opmerkingen bekend aan de werknemers. De arbeidsinspecteur tracht binnen een termijn van dertig dagen de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Slaagt hij hierin, dan wordt het reglement of de wijziging van kracht de achtste dag na de verzoening. Slaagt de verzoening niet, dan kan de vakbondsafvaardiging binnen 15 dagen het geschil aanhangig maken bij het bevoegde paritair comité. Tijdens de eerstvolgende vergadering doet het paritair comité een laatste verzoeningspoging. Is er geen verzoening mogelijk, dan beslist het paritair comité. Voor een geldige beslissing is een meerderheid nodig van tenminste 75% zowel van de werkgevers- als van de werknemersvertegenwoordiging.

130

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Binnen de acht dagen na de inwerkingtreding van het reglement en de wijzigingen eraan, moet een afschrift van het arbeidsreglement bezorgd worden aan de Dienst Toezicht op de sociale wetten (van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg), verantwoordelijk voor de plaats waar de onderneming gevestigd is.

Een bericht met opgave van de plaats waar het arbeidsreglement kan worden geraadpleegd, moet worden aangeplakt op een zichtbare en toegankelijke plaats. Iedere werknemer moet, op elk ogenblik en zonder tussenpersoon, inzage kunnen nemen van het definitieve reglement en de wijzigingen eraan, in een gemakkelijk toegankelijke plaats.

De werkgever moet aan iedere werknemer een afschrift van het arbeidsreglement ter hand stellen. Op iedere plaats waar werknemers tewerkgesteld worden, moet een afschrift van het arbeidsreglement bijgehouden worden (dus ook op de werf! Best is een exemplaar in de (bestel)wagen te laten liggen).

Belangrijk om hier aan te stippen is dat elk jaar, vóór 15 december het arbeidsreglement dient aangepast te worden m.b.t.: - de periodes van sluiting van het bedrijf wegens de jaarlijkse vakantie in het volgende kalenderjaar; - de dagen inhaalrust die collectief worden genomen ter vervanging van een wettelijke feestdag die valt op een zaterdag of een zondag, behalve indien de feestdag genomen wordt op de daaropvolgende eerste werkdag; - de dagen inhaalrust die collectief worden genomen ter compensatie van de werktijdvermindering.

Bouwunie-leden kunnen het model-arbeidsreglement bekomen bij het secretariaat (info@bouwunie.be) of downloaden van de website (www.bouwunie.be => thema “personeel en arbeidsmarkt”)..

2.4. Het personeelsregister De veralgemening van de Dimona (de elektronische onmiddellijke aangifte van tewerkstelling aan de RSZ) tot alle werknemers (arbeiders, bedienden, studenten, erkende leerlingen) heeft een aantal vereenvoudigingen van de sociale documenten tot gevolg gehad: - het algemeen personeelsregister moet niet langer aangevuld worden. Elke nieuwe inschrijving in dit register wordt immers vervangen door een elektronische onmiddellijke aangifte van tewerkstelling. Omdat via de Dimona-aangifte enkel de toestand wordt geregistreerd vanaf de eerste elektronische aangifte, moet het oude register wel nog worden bewaard; - Indien het personeel op meerdere vaste plaatsen tegelijk aan het werk wordt gezet, moet ook nog een “speciaal personeelsregister” bijgehouden worden. Door de Dimona-aangifte wordt dit register een stuk eenvoudiger. Enkel de volgende gegevens moeten erin vermeld worden: de identificatie van de werkgever, het adres van de plaats van het werk, de identificatie van de werknemer, de aanvangsen einddatum van de tewerkstelling op die plaats. Bovendien is het voldoende dat dit vereenvoudigd register consulteerbaar is vanop de plaats van tewerkstelling. U hoeft het register dus niet meer fysiek op die plaats bij te houden, maar kan het ook onder elektronische vorm opslaan. Zelfs op de hoofdzetel van de onderneming, zolang het maar consulteerbaar is vanop de plaats van tewerkstelling.

- het bijhouden van het individueel document: indien het personeel op wisselende plaatsen wordt tewerkgesteld, moest u in bepaalde gevallen een individueel document afleveren. Ook deze verplichting werd afgeschaft ingevolge de veralgemeende Dimona-aangifte.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

131

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- het doorsturen van een kopie van de arbeidsovereenkomst van de student: het is niet langer nodig een kopie van de arbeidsovereenkomst over te maken aan het Toezicht op de sociale wetten.

Vergewis u er evenwel van dat u de plaats hebt opgegeven waar de student zal worden tewerkgesteld (indien deze verschillend is van de hoofdzetel), en dat u de einddatum van zijn tewerkstelling, eveneens via Dimona heeft meegedeeld.

Noot: in de bouwsector (waar de werknemers op meerdere wisselende plaatsen tewerkgesteld worden) moet dus enkel nog het oude algemeen personeelsregister worden bijgehouden. Het individueel document is afgeschaft.

2.5. De individuele rekening Voor elke werknemer moet een individuele rekening worden bijgehouden en bewaard. Het is een staat waarop een aantal gegevens worden vermeld met het oog op de toekenning en berekening van de aan de werknemer, de fiscus en de aan de RSZ verschuldigde bedragen.

Voor elk kalenderjaar of RSZ-jaar is een nieuwe individuele rekening vereist.

Op de individuele rekening moeten een aantal gegevens vermeld worden: - betreffende de werkgever: o.a. identificatiegegevens van de werkgever, inschrijvingsnummer bij de RSZ, vakantiekas en kinderbijslagfonds, naam van de arbeidsongevallenverzekeraar, nummer van het bevoegde paritair comitĂŠ (bouwarbeiders: PC124; arbeiders houtbewerking en stoffering: PC126, elektriciens: PC149.01, bedienden: PC200) en (eventueel) naam van het sociaal secretariaat en het aansluitingsnummer.

- betreffende de werknemer: o.a. identificatiegegevens, aantal personen die fiscaal ten laste zijn, rijksregisternummer, nummer van inschrijving in het personeelsregister, de aard van de arbeidsovereenkomst (arbeider, bediende), de hoofdzakelijk uitgeoefende functie, datum van indienst- en uitdiensttreding.

- betreffende het loon en de inhoudingen op het loon: Alle gegevens moeten per uitbetalingsperiode (wekelijks, maandelijks) genoteerd worden die het mogelijk maken de bedragen te bepalen die de werkgever aan de werknemer en aan de fiscus en RSZ moet betalen alsmede deze bedragen zelf. Het gaat om o.a. de volgende gegevens: het aantal werkelijke arbeidsdagen, het aantal hiermee gelijkgestelde dagen, het basisloon, het aantal gewerkte uren, het bedrag van de voordelen in natura, alle elementen om de andere loonbestanddelen (zoals vakantiegeld, opzeggingsvergoeding) te berekenen. Tenslotte moet op basis van deze gegevens vermeld worden: het bedrag waarop RSZ-bijdragen berekend worden, de werknemersbijdrage voor de RSZ, het bedrag van de bedrijfsvoorheffing, het nettoloon.

132

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Sedert 1 juli 2014 bent u verplicht maandelijks een schriftelijk detail aan uw arbeiders m.b.t. hun betaalde mobiliteitsvergoedingen te overhandigen, samen met de loonfiche. Het detail moet minstens volgende elementen bevatten: - het aantal werkelijk afgelegde kilometers per dag (op de wijze zoals in uw onderneming afgesproken werd hoe de werkelijke afstand bepaald ging worden); - het toegekende bedrag van de mobiliteitsvergoeding per dag.

Per kwartaal moeten enkele gegevens samengeteld worden: het aantal werkelijke arbeidsdagen, het aantal hiermee gelijkgestelde dagen, het totaal van de bedragen waarop RSZ-bijdragen berekend worden, de totale werknemersbijdrage voor de RSZ. Ook jaarlijks moeten een aantal totalen gemaakt worden: het bedrag waarop RSZ-bijdragen werd ingehouden, de werknemersbijdrage voor de RSZ, het belastbaar bedrag, de bedrijfsvoorheffing.

Alle gegevens betreffende de werkgever en de werknemer moeten worden genoteerd vóór de ingebruikname. Alle andere gegevens die per uitbetalingsperiode moeten opgenomen worden, moeten ingeschreven worden ten laatste op het ogenblik waarop het loon eisbaar is of op de gewone betaaldag.

De kwartaaltotalen moeten gemaakt worden uiterlijk op de laatste dag waarop de RSZ-aangifte moet ingediend worden. De jaartotalen moeten gemaakt worden uiterlijk op de laatste dag waarop de RSZaangifte voor het vierde kwartaal moet ingediend worden.

Op de individuele rekening hoeven een aantal gegevens niet ingevuld te worden wanneer deze voorkomen op bepaalde andere documenten die samen met de individuele rekening bijgehouden en bewaard worden. Zo mogen alle gegevens die normaal per uitbetalingsperiode moeten opgenomen worden, weggelaten worden indien zij voorkomen in de loonafrekening van de werknemer.

Alle individuele rekeningen moeten bijgehouden worden op één plaats: in principe is dit het adres waaronder de werkgever bij de RSZ is aangesloten. Mits voorafgaandelijke aangetekende melding aan de bevoegde inspecteur van de sociale wetten mogen de individuele rekeningen ook bijgehouden worden in zijn woonplaats, maatschappelijke zetel of bij het sociaal secretariaat.

De individuele rekening en de bijbehorende documenten moeten gedurende een periode van vijf jaar bewaard worden, te rekenen vanaf de jaarlijkse afsluiting van de rekening.

2.6. Gezondheidstoezicht Het gezondheidstoezicht op de werknemers heeft tot doel de gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico’s te voorkomen. Dit gebeurt door het stellen van preventieve handelingen door de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.

Werknemers die in dienst worden genomen om tewerkgesteld te worden in onderstaande functies, zijn onderworpen aan een voorafgaande gezondheidsbeoordeling: - de veiligheidsfuncties: d.w.z. elke werkpost waar gebruik wordt gemaakt van arbeidsmiddelen, waar motorvoertuigen, kranen, rolbruggen, hijstoestellen, of machines die gevaarlijke installaties of toestellen in werking zetten, bestuurd worden, voor zover het gebruik van die arbeidsmid-

WEGWIJZER INSTALLATEURS

133

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

delen, het besturen van die werktuigen en installaties, de veiligheid en gezondheid van andere werknemers van de onderneming of van ondernemingen van buitenaf, in gevaar kan brengen (bv. heftruckchauffeur, bedienaar hijstoestel,…); - de functies met verhoogde waakzaamheid d.w.z. een functie die bestaat uit een permanent toezicht op de werking van een installatie waarbij een gebrek aan waakzaamheid de veiligheid en de gezondheid van andere werknemers in gevaar zou kunnen brengen; - de activiteiten met welbepaald risico’s: hetzij blootstelling aan een fysisch (bv. lawaai, trillingen,…), een biologisch (bv. infectieziekten) of een chemisch agens (bv. bijtende of giftige stoffen); hetzij een belasting van ergonomische aard (manueel hanteren van lasten, werken met beeldschermen), hetzij een belasting verbonden aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempogebonden werk en die een fysieke maar ook een mentale belasting met zich meebrengen.

Werknemers jonger dan 18 jaar moeten vóór hun eerste tewerkstelling een voorafgaande gezondheidsbeoordeling ondergaan, ongeacht de functie die ze zullen uitoefenen.

Daarnaast is er ook nog: - de periodieke gezondheidsbeoordeling voor de werknemers die een hoger opgesomde functie uitoefenen (in de regel éénmaal per jaar); - het onderzoek bij werkhervatting na ongeval of ziekte: na afwezigheid van minstens vier weken, omwille van om het even welke ziekte of ongeval, dienen de werknemers die een hoger opgesomde functie uitoefenen, onderzocht te worden, uiterlijk binnen de 8 werkdagen na de werkhervatting; - de spontane raadpleging: elke werknemer, al dan niet onderworpen aan het gezondheidstoezicht, heeft het recht de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer te raadplegen voor gezondheidsklachten waarvan hij denkt dat ze te wijten zijn aan de uitgeoefende arbeid; - het voortgezet gezondheidstoezicht: het doel ervan is, de werknemers, nadat zij aan chemische, fysische of biologische agentia blootgesteld werden (bv. verwijdering van asbest), van een gezondheidstoezicht te genieten, zowel wanneer zij nog steeds in de onderneming tewerkgesteld zijn als wanneer zij de onderneming verlaten hebben.

Denk er aan dat er ook een medisch onderzoek (vnl. oogtest) nodig is voor een werknemer die een rijgeschiktheidsattest wil bekomen, nodig voor het verkrijgen of verlengen van een rijbewijs C, C1, D, D1 of bezoldigd personenvervoer (bv. bestuurder van voertuig met collega-werknemers naar de werf in opdracht van de werkgever).

Op het ogenblik van de redactie van deze tekst zijn verschillende reglementeringen in het kader van de welzijnswet in herziening: o.a. het gezondheidstoezicht.

134

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Hoofdstuk 3. Periodieke verplichtingen 3.1. Bij iedere uitbetaling van loon a. Loon uitbetalen op het tijdstip vermeld in het arbeidsreglement en uiterlijk de vierde werkdag na de arbeidsperiode waarvoor betaald wordt. Voor de actuele lonen: zie www.bouwunie.be (thema “Bouw in cijfers” => rubriek “indexen, cijfers en bouwdata”). b. Op de individuele rekening en op de kopie ervan de nodige gegevens inschrijven c. Een loonafrekening aan de werknemer overhandigen waarop de samenstelling van het loon is vermeld, alsmede de RSZ-afhoudingen, de afgehouden bedrijfsvoorheffing, eventuele andere afhoudingen en het nettoloon.

3.2. Iedere maand a. De bedrijfsvoorheffing doorstorten: In de regel moet de bedrijfsvoorheffing per maand betaald worden. Dit dient te gebeuren vóór de 15e volgend op de maand waarin het loon werd uitbetaald. Binnen dezelfde termijn moet de aangifte van de belastbare lonen en de ingehouden bedrijfsvoorheffing gebeuren naar de belastingdiensten. b. De bijdragen voor de sociale zekerheid (werkgevers- en werknemersaandeel) overmaken aan de RSZ. Indien het totale bedrag aan bijdragen voor het voorlaatste kwartaal (KW-2) meer dan 4.000 euro bedraagt, moet de werkgever maandelijkse voorschotten betalen. Onder “bijdragen” wordt verstaan de sociale zekerheidsbijdragen, bijdragen voor bestaanszekerheid en alle andere bijdragen waarvan de inning wettelijk aan de RSZ is toevertrouwd.

Onderstaande modaliteiten zijn van toepassing: - het voorschot volgens onderstaande percentages wordt berekend op het bedrag van de RSZ-bijdragen van het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande kalenderjaar; 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

1e provisie

30% - 05/02

30% - 05/05

30% - 05/08

30% - 05/11

2e provisie

30% - 05/03

30% - 05/06

30% - 05/09

35% - 05/12

3e provisie

25% - 05/04

25% - 05/07

25% - 05/10

15% - 05/01

saldo

15% - 30/04

15% - 31/07

15% - 31/10

20% - 31/01

WEGWIJZER INSTALLATEURS

135

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- het moet uiterlijk de 5de dag van de 2de, 3de en 4de maand die op het kwartaal volgt aan de RSZ betaald worden (zie tabel); - indien de werkgever geen bijdragen verschuldigd was voor het overeenstemmende kwartaal van het vorig kalenderjaar (KW-4) en/of voor het voorlaatste kwartaal (KW-2), moet een forfaitair voorschot betaald worden gelijk aan 450 euro per maand vanaf de 3e werknemer die hij tewerkstelt op het einde van de voorlaatste maand voorafgaand aan de maand waarin hij het voorschot moet betalen.

Let op!

Voor de bouwsector geldt een specifieke voorschottenregeling: - in het geval de werkgever-bouw geen bijdrage verschuldigd was voor het overeenstemmende kwartaal van het vorige kalenderjaar (KW-4) en/of voor het voorlaatste kwartaal (KW-2), moet hij een forfaitair voorschot betalen van 700 euro per arbeider (vanaf de 3e arbeider), tewerkgesteld op het einde van de voorlaatste maand voorafgaand aan de maand waarin hij het voorschot moet betalen. De normale betalingsdata zijn van toepassing (uiterlijk de 5e van iedere maand); - de bouwwerkgever die ertoe gehouden is procentuele voorschotten te storten, moet bovenop deze procentuele voorschotten op dezelfde data (zie hoger), een maandelijks forfaitair voorschot van 700 euro per bijkomende arbeider (vanaf de 3e arbeider) betalen. Dit is echter enkel van toepassing indien er een toename is met tenminste 3 arbeiders in het betrokken kwartaal in vergelijking met het aantal arbeiders van het kwartaal KW-4. De telling van het aantal arbeiders in het KW-4 gebeurt steeds op de laatste dag van het kwartaal; - voor de bedienden moet de bouwwerkgever de algemene regel volgen. c. sedert het 3e kwartaal 2004: maandelijkse voorschotten op de forfaitaire bijdrage aan het FBZBouw betalen aan de RSZ, indien de werkgever in het voorgaande kwartaal meer dan 2 arbeiders tewerkstelde.

De forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw bedraagt vanaf het 1e kwartaal 2017 649 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 024), 638 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 044 of 054) of 558 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 026). Deze forfaitaire bijdrage vervangt een gedeelte van de procentuele bijdrage op de loonmassa die betaald moet worden aan Constructiv (= het voormalige FBZ-Bouw).

3.3. Ieder kwartaal a. De bijdragen voor de sociale zekerheid (werkgevers- en werknemersaandeel) overmaken aan de RSZ. Indien minder dan 4.000 euro bijdragen voor het voorgaande kwartaal verschuldigd zijn: tegen de laatste dag van de maand volgend op het verlopen kwartaal b. sedert het 3e kwartaal 2004: de forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw betalen aan de RSZ, indien de werkgever in het voorgaande kwartaal minder dan 3 arbeiders tewerkstelde.

De forfaitaire bijdrage aan het FBZ-Bouw bedraagt vanaf het 1e kwartaal 2017 649 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 024), 638 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 044 of 054) of 558 euro/kwartaal per arbeider (voor de ondernemingen met RSZ-kengetal 026). Deze forfaitaire bijdrage vervangt een gedeelte van de procentuele bijdrage op de loonmassa die betaald moet worden aan Constructiv (= het voormalige FBZ-Bouw).

136

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

c. De bedrijfsvoorheffing doorstorten: zoals hoger vermeld moet de bedrijfsvoorheffing in principe per maand betaald worden. Van deze algemeen geldende regel mag afgeweken worden voor de kleine en nieuwe werkgevers; de bedrijfsvoorheffing mag dan per trimester betaald worden indien tegelijk aan volgende twee voorwaarden is voldaan: - de werkgever was reeds een volledig kalenderjaar bedrijfsvoorheffing verschuldigd; - voor het vorig kalenderjaar was hij minder dan 38.180 euro (bedrag in 2015) bedrijfsvoorheffing verschuldigd.

Dit is ook het geval voor de nieuwe werkgevers die voor het eerst bedrijfsvoorheffing moeten voldoen: zij mogen gedurende het eerste kalenderjaar per kwartaal aangifte en betaling doen, ongeacht het bedrag van de bedrijfsvoorheffing die zij tijdens dit eerste jaar verschuldigd zijn.

De bedrijfsvoorheffing dient dan aangegeven en betaald te worden v贸贸r de 15e van de maand volgend op het verlopen trimester. Met betrekking tot het laatste trimester dient v贸贸r de 15e december een voorschot betaald te worden dat gelijk is aan 66% van de bedrijfsvoorheffing die verschuldigd was voor het tweede trimester. Dit voorschot moet verrekend worden bij de eerstvolgende aangifte (januari van het volgend kalenderjaar). De nieuwe werkgevers die pas vanaf het derde kwartaal bedrijfsvoorheffing verschuldigd zijn, moeten geen voorschot betalen.

De nieuwe werkgevers die gedurende het eerste kalenderjaar van de tewerkstelling of gedurende een gedeelte daarvan, minder dan 38.180 euro (bedrag in 2015) bedrijfsvoorheffing verschuldigd was, mag gedurende het daarop volgend kalenderjaar het trimestrieel systeem verder toepassen. d. De bijdrage betalen aan het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. e. De multifunctionele aangifte Dmfa Met ingang van 1 januari 2003 werd de inhoud en de structuur van de RSZ-aangifte grondig hervormd: de papieren kwartaalaangifte werd afgeschaft en alle gegevens moeten elektronisch overgemaakt worden. De aangifte is ook multifunctioneel (Dmfa): niet alleen de RSZ, maar ook de andere instellingen van de sociale zekerheid krijgen via de Kruispuntbank deze gegevens in hun bezit.

De Dmfa beperkt zich niet tot een berekening van de socialezekerheidsbedragen die de werkgever verschuldigd is; de gegevens worden ook gebruikt door de instellingen die instaan voor de betaling van sociale uitkeringen aan de werknemers (werkloosheid, pensioen, ziekte- en invaliditeit, kinderbijslag, arbeidsongevallen en beroepsziekte, jaarlijkse vakantie voor de arbeiders,...).

In Dmfa voert u de volgende gegevens in: - loon- en prestatiegegevens per werknemer; - bijdragen voor het geheel van de onderneming.

Loon- en prestatiegegevens per werknemer In Dmfa voert u per werknemer de loon- en prestatiegegevens in. Afhankelijk van de gegevens die u invoert, hebt u recht op een aantal verminderingen en moet u ook bijdragen betalen.

Twee belangrijke begrippen bij het invoeren van loon- en prestatiegegevens zijn: hoedanigheid en tewerkstelling.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

137

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

De hoedanigheid van de werknemers hangt af van het werknemerstype (bv. arbeider, bediende, leerling-arbeider) en de werkgeverscategorie. Voor de hoedanigheid vult u de volgende gegevens in Dmfa in: - verminderingen op het niveau van hoedanigheid - bijdragen.

Meestal heeft een werknemer slechts één hoedanigheid. Maar als hij tijdens het kwartaal van hoedanigheid is veranderd, dan moet u een aangifte invullen voor elke hoedanigheid.

Voorbeeld: een werknemer begon als leerling-arbeider en werd tijdens een kwartaal arbeider. In dit geval doet u een aangifte voor de hoedanigheid als leerling-arbeider en een aangifte voor de hoedanigheid als arbeider.

De tewerkstelling hangt af van de arbeidsomstandigheden van de werknemer (bv. voltijds, deeltijds, nummer paritair comité). Voor de tewerkstelling vult u in Dmfa de volgende gegevens in: - eigenschappen van de tewerkstelling - prestaties - bezoldigingen - verminderingen op het niveau van tewerkstelling Meestal heeft een werknemer slechts één tewerkstelling. Maar als de werknemer tijdens het kwartaal van arbeidsomstandigheden is veranderd, heeft hij meerdere tewerkstellingen en moet u een aangifte invullen voor iedere tewerkstelling.

Voorbeeld: Een werknemer begon deeltijds en ging voltijds werken tijdens dit kwartaal. In dit geval doet u een aangifte voor de deeltijdse tewerkstelling en een aangifte voor de voltijdse tewerkstelling.

Bijdragen voor het geheel van de onderneming De volgende bijdragen geeft u aan voor het geheel van de onderneming en niet per werknemer: - bijdrage op buitenwettelijke pensioenen - bijdrage op winstparticipaties - bijdrage op dubbel vakantiegeld van bedienden. Deze bijdrage is het totaal van alle bijdragen per bediende.

De Dmfa moet per kwartaal ingevuld worden en kan uitsluitend elektronisch verstuurd worden (via een internettoepassing of via een systeem van file transfer (zoals gebruikt door de sociale secretariaten).

3.4. Ieder jaar a. Vóór 31 januari, aan het Bestuur der Belastingen opgave 325.10 bezorgen met de betaalde lonen en de ingehouden bedrijfsvoorheffing b. Vóór eind februari aan de werknemer(s) een afschrift bezorgen van zijn (hun) individuele rekening. c. Uiterlijk binnen twee maanden na de laatste loonuitbetaling van het kalenderjaar een bijdragebon Z.I.V. afleveren. Dit gebeurt via elektronische gegevensuitwisseling tussen de RSZ en het ziekenfonds.

138

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

d. Aan de werknemer een afschrift van de loonfiche 281.10 (voor de belastingaangifte) overhandigen. e. De verzekeringsmaatschappijen tegen arbeidsongevallen vragen op geregelde tijdstippen (meestal jaarlijks) de gegevens op m.b.t. het tewerkgesteld personeel. Aan de hand hiervan wordt de verzekeringspremie berekend. In het kader van de administratieve vereenvoudiging halen de verzekeringsmaatschappijen de loon- en arbeidsgegevens zelf elektronisch op via de Kruispuntbank.

Hoofdstuk 4. Verplichtingen bij het beëindigen van de arbeidsovereenkomst 4.1. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst De arbeidsovereenkomst kan op verschillende manieren beëindigd worden: - in wederzijds akkoord tussen werkgever en werknemer zonder naleving van de wettelijke opzegtermijnen en zonder betaling van een schadevergoeding; - door opzegging van één der beide partijen; - door verbreking van de arbeidsovereenkomst om dringende redenen (zonder opzegging of schadeloosstelling) - onregelmatige beëindiging van de arbeidsovereenkomst zonder opzegging, en zonder dringende reden, maar mits betaling van een schadeloosstelling (een verbrekingsvergoeding).

4.1.1. Opzeggingstermijnen vanaf 1 januari 2014 (eenheidsstatuut) In het kader van de eenmaking van het statuut arbeiders-bedienden is op 1 januari 2014 een grote hervorming gebeurd. Ofschoon de statuten ‘arbeiders’ en ‘bedienden’ voorlopig nog blijven bestaan, zijn er een aantal grondige wijzigingen, waaronder de opzegtermijnen. Hieronder volgt een beknopt overzicht.

Nieuwe vaste opzeggingstermijnen voor de werknemers (met een tijdelijke uitzondering van o.a. PC124 en PC126) In tabel 1 vindt u de opzegtermijnen van de werknemers van wie de opzeg ten vroegste vanaf 1 januari 2014 betekend wordt.

Voor de arbeiders en bedienden die reeds in dienst zijn van vóór 1 januari 2014 is een overgangsmaatregel voorzien (het zg. “kliksysteem”). Bij dit “kliksysteem” wordt de opzegtermijn in 2 delen berekend: - enerzijds de opzegtermijn voor de anciënniteit opgebouwd t.e.m. 31 december 2013 (in principe berekend volgens de vroegere regels). Voor de bedienden is hierop een uitzondering: voor een bediende die meer verdiende dan 32.254 euro bruto (in 2013) op 31.12.2013, wordt de opzeg (voor de periode van indiensttreding tot 31.12.2013) vastgesteld op één maand per begonnen jaar anciënniteit, met een minimum van 3 maanden. Normalerwijze moest voor deze bedienden de formule Claeys gebruikt worden omdat hun opzegtermijn tot en met 2013 moest rekening houden met hun jaarloon, leeftijd en anciënniteit. Dit werd dus afgeschaft door artikel 68 van de wet van 26 december 2013;

WEGWIJZER INSTALLATEURS

139

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- anderzijds de nieuwe opzegtermijn voor de anciënniteit opgebouwd vanaf 1 januari 2014 (volgens tabel 1); - de totale opzegtermijn is dan de som van beide.

Tabel 1: Opzegtermijnen volgens het algemeen stelsel (van toepassing op ieder arbeidscontract gesloten vanaf 1.01.2014): - de eerste 5 jaar: geleidelijke opbouw - vanaf het 5e jaar: a rato van 3 weken per begonnen jaar anciënniteit - na 20 jaar anciënniteit: vertraagde opbouw (1 week per begonnen jaar) Anciënniteit

Opzegtermijn door werkgever

Opzegtermijn door werknemer

minder dan 3 maanden

2 weken

1 week

3 – 6 maanden

4 weken

2 weken

6 – 9 maanden

6 weken

3 weken

9 – 12 maanden

7 weken

3 weken

12 - 15 maanden

8 weken

4 weken

15 - 18 maanden

9 weken

4 weken

18 - 21 maanden

10 weken

5 weken

21 – 24 maanden

11 weken

5 weken

2 – 3 jaar

12 weken

6 weken

3 – 4 jaar

13 weken

6 weken

4 – 5 jaar

15 weken

7 weken

5 – 6 jaar

18 weken

9 weken

6 – 7 jaar

21 weken

10 weken

7 – 8 jaar

24 weken

12 weken

8 – 9 jaar

27 weken

13 weken

9 -10 jaar

30 weken

13 weken

10 – 11 jaar

33 weken

13 weken

11 – 12 jaar

36 weken

13 weken

12 – 13 jaar

39 weken

13 weken

13 – 14 jaar

42 weken

13 weken

14 – 15 jaar

45 weken

13 weken

15 – 16 jaar

48 weken

13 weken

16 – 17 jaar

51 weken

13 weken

17 – 18 jaar

54 weken

13 weken

18 – 19 jaar

57 weken

13 weken

19 – 20 jaar

60 weken

13 weken

20 – 21 jaar

62 weken

13 weken

vanaf 21 jaar

+ 1 week per begonnen jaar

13 weken

Voorbeeld: Een bediende is in dienst gekomen op 1 oktober 2009 en wordt ontslagen in mei 2014. Het jaarloon bedroeg meer dan 32.254 euro op 31.12.2013. De opzeg wordt als volgt berekend:

140

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- voor de berekening van de opzeg voor 31.12.2013: aangezien het jaarloon > 32.254 euro (in 2013) wordt de opzeg vastgesteld op een maand per begonnen jaar anciënniteit, met een minimum van 3 maanden. Aangezien hij in dienst is gekomen op 1.10.2009, heeft hij een anciënniteit op 31.12.2013 van 4 jaar en 3 maanden en bijgevolg zal de opzegtermijn 5 maanden bedragen.

- voor de anciënniteit opgebouwd na 1.01.2014, geldt dat de opzeg 4 weken bedraagt bij een anciënniteit tussen 3 en 6 maanden.

- de totale opzegtermijn zal dus bedragen: 5 maanden + 4 weken Nieuwe opzegtermijnen voor de arbeiders PC124 en PC126 Er bestaat een afwijkend stelsel (tabel 2) tot en met 31 december 2017 voor o.a. het PC126 (stoffering en houtbewerking) en het PC124 (bouwsector).

Er was daarnaast een specifieke uitzondering voorzien die ook zou gelden na 1 januari 2018 voor werknemers die cumulatief aan drie voorwaarden voldoen: - ze vallen onder het toepassingsgebied van een KB dat een lagere opzeggingstermijn voorziet dan deze bepaald in de NAR-cao nr. 75; - ze hebben geen vaste plaats van tewerkstelling; - ze voeren gewoonlijk op tijdelijke en mobiele werkplaatsen volgende activiteit uit: graafwerken, grondwerken, funderings- en verstevigingswerken, waterbouwkundige werken, wegenwerken, landbouwwerken, plaatsing van nutsleidingen, bouwwerken, montage en demontage van, inzonderheid, geprefabriceerde elementen, liggers en kolommen, inrichtings- of uitrustingswerken, verbouwingswerken, vernieuwbouw, herstellingswerken, ontmantelingswerken, sloopwerken, instandhoudingswerken, onderhouds-, schilder- en reinigingswerken, saneringswerken, afwerkingswerkzaamheden behorend bij één of meer werken hierboven vermeld.

Ingevolge het arrest van het Grondwettelijk Hof van 17 september 2015 mogen de afwijkende opzeggingstermijnen in de bouwsector (zie tabel 2) slechts toegepast worden tot en met 31 december 2017. Vanaf 1.01.2018 zullen dus de opzegtermijnen volgens het algemene stelsel (zie tabel 1) moeten toegepast worden.

Vanaf 1 januari 2018 genieten alle werknemers de opzeggingsregeling van het eenheidsstatuut en zullen de bouwvakkers, net als alle andere werknemers, recht hebben op een opzeggingstermijn berekend volgens de vroegere opzeggingstermijnen voor de opgebouwde anciënniteit vóór 1 januari 2014 en de nieuwe opzeggingstermijnen voor de anciënniteit die nadien wordt opgebouwd.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

141

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Tabel 2: Opzegtermijnen volgens het afwijkend stelsel (van toepassing tot 31 december 2017): Anciënniteit

Opzegtermijn door werkgever

Opzegtermijn door werknemer

Minder dan 3 maanden

2 weken

1 week

3 – 6 maanden

4 weken

2 weken

6 maanden of meer tot 5 jaar

5 weken

2 weken

5 – 10 jaar

6 weken

3 weken

10 – 15 jaar

8 weken

4 weken

15 – 20 jaar

12 weken

6 weken

20 jaar en meer

16 weken

8 weken

In het kader van het afwijkend stelsel wordt géén kliksysteem gehanteerd dat rekening houdt met de anciënniteit verworven vóór 2014.

Voorbeeld: Een bouwvakker werd aangeworven in maart 2001 en wordt ontslagen door de werkgever in september 2014. Zijn anciënniteit ligt onder de 15 jaar en de opzegtermijn bedraagt dus 8 weken.

Niet voor alle arbeiders van het PC126 gelden de lagere termijnen van de overgangsregeling zonder meer. De afwijkende opzegtermijnen zijn slechts van toepassing op de arbeiders voor wie een KB bestond (het KB van 8.01.2013 in het PC126) dat, bij opzegging door de werkgever, een opzegtermijn bepaalde die lager was dan hoger vermelde afwijkende opzegtermijn. Deze vergelijking dient telkens per individuele arbeider te worden gemaakt zodat niet noodzakelijk alle arbeiders van het PC126 onder de afwijkende opzegtermijnen vallen. Het bepalen van de opzegtermijn in de overgangsperiode valt dus uiteen in 2 stappen: Stap 1: een vergelijking van de opzegtermijnen van de overgangsregeling en van het sectorale KB van 8.01.2013.

Stap 2: de toepasselijke opzegtermijn bepalen conform de regels van het toepasselijke regime.

Voor verdere informatie m.b.t. de concrete duur van de opzegtermijnen in het PC126 kan u Bouwunie contacteren (luc.proesmans@bouwunie.be).

Betekening van de opzegging De kennisgeving van de opzegging moet gebeuren bij aangetekende brief of bij deurwaardersexploot. Een aangetekend verstuurde opzeg heeft uitwerking de derde werkdag nadat hij ter post werd aangetekend. De bij deurwaardersexploot betekende opzeg gaat in de dag na de aangifte van het deurwaardersexploot.

De opzegging moet in alle gevallen steeds aanvangen op een maandag. De betekening bij aangetekende brief moet dus uiterlijk de woensdag voordien gebeuren (indien er geen (vervangende) feestdag was tussen deze woensdag en de maandag).

Verbreking van een overeenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk Deze arbeidsovereenkomst neemt automatisch een einde op de einddatum resp. wanneer de arbeid is

142

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

voltooid. Een opzeggingstermijn of –vergoeding is bijgevolg niet verschuldigd.

De partij die de overeenkomst toch zou beëindigen vóór het overeengekomen tijdstip en zonder dringende reden, moet aan de tegenpartij een vergoeding betalen die overeenkomt met het loon dat verschuldigd is tot het bereiken van deze einddatum. De vergoeding bedraagt maximaal het dubbel van de vergoeding die betaald zou moeten worden indien de overeenkomst voor onbepaalde tijd zou gesloten zijn.

De arbeidsovereenkomst kan eveneens beëindigd worden in onderling overleg of door onmiddellijke verbreking, of om een dringende reden.

Elke partij kan de arbeidsovereenkomst beëindigen vóór het verstrijken van de termijn en zonder dringende reden tijdens de eerste helft van de overeenkomen duurtijd maar zonder dat die helft meer dan zes maanden kan overschrijden, mits naleving van de opzeggingstermijn die in acht had moeten worden genomen wanneer de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur gesloten was. De arbeidsovereenkomst moet effectief een einde nemen uiterlijk op het einde van de eerste helft van de duurtijd, met een maximum van zes maanden.

Indien de partijen overeenkomstig de wettelijke bepalingen terzake opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur hebben gesloten, kan de mogelijkheid tot beëindiging tijdens de eerste halft van de overeengekomen duurtijd enkel worden toegepast op de eerste arbeidsovereenkomst die de partijen hebben gesloten.

Indien de arbeidsovereenkomst is gesloten voor een bepaalde duur van minder dan drie maanden, dan kan de werkgever bij arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval die meer dan 7 dagen duurt, de overeenkomst zonder vergoeding beëindigen, voor zover de eerste helft van de huidige arbeidsovereenkomst is verstreken.

Indien de arbeidsovereenkomst gesloten is voor een bepaalde tijd van ten minste drie maanden en de arbeidsongeschiktheid van de werknemer wegens ziekte of ongeval zes maanden overschrijdt terwijl het vastgestelde einde van arbeidsovereenkomst nog niet verstreken is, dan kan de werkgever te allen tijde de arbeidsovereenkomst beëindigen mits betaling van een vergoeding, zijnde het loon voor de resterende termijn met een maximum van drie maanden en onder aftrek van hetgeen betaald werd sedert het begin van de arbeidsongeschiktheid.

Verbreking van een overeenkomst voor onbepaalde tijd Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan moet de partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder inachtneming van de opzeggingstermijn, een vergoeding betalen aan de andere partij. Deze vergoeding is gelijk aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterend gedeelte van die termijn. De opzeggingsvergoeding omvat niet alleen het lopend loon, maar ook de voordelen verworven krachtens de arbeidsovereenkomst.

Opzeggingstermijn en inhaalrust Bij opzegging uitgaande van de werkgever wordt de opzeggingstermijn geschorst gedurende de duur van de inhaalrust die voor het einde van de arbeidsovereenkomst werd toegekend.

Afwezigheid tijdens de opzeggingstermijn Vanaf 1 januari 2014 hebben alle werknemers (arbeiders en bedienden) recht op een verlof om een nieuwe betrekking te zoeken. De duur van dit verlof bedraagt:

WEGWIJZER INSTALLATEURS

143

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

- maximum één dag per week gedurende de laatste 26 weken van de opzegging. De afwezigheid kan één of twee keer per week worden uitgeoefend, zonder dat in totaal de duur van één dag wordt overschreden; - één halve dag per week in de loop van de periode vóór de laatste 26 weken van de opzegging.

Willekeurig ontslag en ontslagmotivering (bron: ADMB-Juridische dienst) U kent wellicht het begrip “willekeurig ontslag” waardoor een arbeider met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur een vergoeding gelijk aan 6 maanden loon kan opvorderen wanneer u als werkgever niet aantoont dat zijn ontslag niets te maken heeft met zijn gedrag, geschiktheid of de werking van de onderneming.

Deze regeling, die voorzien is in artikel 63 van de Arbeidsovereenkomstenwet wordt door het eenheidsstatuut discriminatoir bevonden omdat ze enkel van toepassing is op arbeiders. De Wet op het eenheidsstatuut van 26 december 2013 bepaalde dan ook dat het bewuste artikel 63 van de Arbeidsovereenkomstenwet ophoudt te bestaan wanneer er een collectieve arbeidsovereenkomst in de Nationale Arbeidsraad afgesloten wordt die betrekking heeft op de motivering van het ontslag.

Op 12 februari 2014 werd de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 betreffende de motivering van het ontslag afgesloten binnen de Nationale Arbeidsraad (NAR). Deze cao trad in werking op 1 april 2014 voor de ontslagen gegeven of betekend vanaf die datum. Tot en met 31 maart 2014 bleef het willekeurig ontslag voor arbeiders dus nog bestaan.

Voor wie?

Deze NAR-cao voorziet enerzijds in een recht voor elke werknemer (arbeiders en bedienden) om de redenen van zijn ontslag te kennen en anderzijds in een schadevergoeding in het geval van een kennelijk onredelijk ontslag. Alle werknemers tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst kunnen er zich op beroepen.

Op de volgende werknemers die ontslagen worden, is de NAR-cao niet van toepassing: - tijdens de eerste 6 maanden van de tewerkstelling waarbij voorafgaande en aaneensluitende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur of voor uitzendarbeid voor een identieke functie bij dezelfde werkgever meetellen voor de berekening van de 6 maanden; - tijdens een arbeidsovereenkomst voor uitzend- of studentenarbeid; - met het oog op het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (afgekort SWT) of het wettelijk pensioen; - wegens de definitieve stopzetting van de activiteit, de sluiting van de onderneming of in het kader van collectief ontslag; - wanneer een bijzondere ontslagprocedure voorzien is bij wet of bij collectieve arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld in de gevallen van ontslagbescherming; - wanneer er sprake is van een meervoudig ontslag bij herstructurering dat op sectoraal niveau gedefinieerd wordt.

Werknemers die om een dringende reden ontslagen worden, kunnen enkel genieten van de schadevergoeding indien het ontslag “kennelijk onredelijk” is. Zij kunnen de redenen die aan de basis van

144

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

hun ontslag niet opvragen vermits de te volgen procedure in het kader van een dringende reden reeds voorziet dat de werkgever de motieven van het ontslag moet meedelen.

Het recht om de ontslagreden te kennen Elke werknemer heeft vanaf 1 april 2014 het recht om de redenen van zijn ontslag te kennen. Wanneer de werkgever deze redenen niet schriftelijk uit eigen beweging meedeelt, kan de werknemer ze binnen een termijn van 2 maanden nadat de arbeidsovereenkomst beëindigd werd opvragen bij aangetekende brief. In het geval van opzegging richt de werknemer zijn verzoek binnen een termijn van 6 maanden na de betekening van de opzeg, zonder 2 maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst te overschrijden.

Binnen 2 maanden na ontvangst van de aangetekende brief moet de werkgever bij aangetekende brief de concrete redenen van het ontslag meedelen aan de werknemer.

Weigert de werkgever het ontslag te motiveren of doet hij dit niet volgens de voorgeschreven regels, dat moet hij aan de werknemer een boete betalen die overeenstemt met het loon van 2 weken.

Recht op een schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag De werknemer die aangeworven is met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur heeft recht op een schadevergoeding van minimaal 3 weken loon en maximaal 17 weken loon wanneer het ontslag als kennelijk onredelijk beoordeeld wordt. Het kennelijk onredelijk ontslag is het ontslag dat gebaseerd is op redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst en waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever.

Deze schadevergoeding is enkel cumuleerbaar met de opzeggingsvergoeding, de niet-concurrentievergoeding, de uitwinningsvergoeding en de aanvullende vergoeding die bovenop de sociale uitkeringen wordt betaald. Een cumul is niet mogelijk met andere vergoedingen verschuldigd naar aanleiding van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst.

De bewijslast van het al dan niet kennelijk onredelijk karakter van het ontslag ligt soms bij de werkgever en soms bij de werknemer, nl.: - bij de partij die iets aanvoert in het geval de werkgever de redenen van het ontslag heeft meegedeeld; - bij de werkgever indien hij de redenen van het ontslag niet meegedeeld heeft aan de werknemer; - bij de werknemer wanneer hij niet verzocht heeft om de redenen die aan de basis van het ontslag liggen te kennen.

Geen motivering van het ontslag dat kennelijk onredelijk geacht wordt?

De burgerlijke boete van 2 weken loon, verschuldigd door de werkgever indien hij de redenen van het ontslag niet kenbaar maakt aan de werknemer, is cumuleerbaar met de vergoeding voor een kennelijk onredelijk ontslag.

De totale vergoeding kan zo 5 tot 19 weken bedragen.

BELANGRIJK! De uitzonderingssectoren blijven ook hier de uitzondering…

WEGWIJZER INSTALLATEURS

145

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Concreet geldt voor de sectoren waar er op het vlak van de opzegtermijnen uitzonderingen van toepassing zijn, de oude regeling van het willekeurig ontslag nog: - tijdelijk, tot en met 31 december 2015, voor de arbeiders uit de sectoren waarvoor de uitzonderingstermijnen tijdelijk gelden. Vanaf 1 januari 2016 vallen deze sectoren onder de algemene regeling van ontslagmotivering en kennelijk onredelijk ontslag; - tijdelijk, tot en met 31 december 2017, voor de sectoren waarvoor initieel structureel de uitzonderingstermijnen golden, dit zijn de werknemers van PC124 (arbeiders bouwsector) en PC126 (arbeiders stoffering en houtbewerking) die tewerkgesteld worden op mobiele werven. Conform het arrest van het Grondwettelijk Hof van 17 september 2015 dat de toepassing van de afwijkende opzegtermijnen voor de bouwarbeiders (PC124) beperkt tot en met 31 december 2017, zal bijgevolg ook bovenstaande uitzondering op de ontslagmotivering slechts blijven bestaan tot en met 31 december 2017.

Dit houdt in dat een arbeider uit één van deze sectoren, die voor onbepaalde tijd aangeworven is en die ontslagen wordt om redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst, een vergoeding van 6 maanden loon kan vorderen van zijn werkgever. Het is aan de werkgever om te bewijzen dat het ontslag niet willekeurig is.

De vergoeding voor willekeurig ontslag is niet cumuleerbaar met de volgende beschermingsvergoedingen: - voor een zwangere werkneemster, - voor (kandidaat-)personeelsafgevaardigden van ondernemingsraad en comité voor preventie en bescherming op het werk, - voor betaald educatief verlof.

Deze regeling van het willekeurig ontslag maakt voortaan deel uit van de NAR-cao nr. 109, aangezien het vroegere artikel 63 van de wet betreffende de arbeidsovereenkomsten werd opgeheven.

Tegenopzegging De werknemer die door zijn werkgever opgezegd is en een andere dienstbetrekking gevonden heeft, kan aan de arbeidsovereenkomst een einde maken vóór de opzeggingstermijn van de werkgever verstreken is: dit is de zg. tegenopzegging.

Sedert 1 januari 2014 wordt het recht aan elke werknemer toegekend, ongeacht zijn statuut (bediende, arbeider).

De duur van de tegenopzegging wordt bepaald op basis van de anciënniteit van de werknemer: Anciënniteit van de werknemer

Duur van de tegenopzegging

Minder dan 3 maanden

1 week

Van 3 tot minder dan 6 maanden

2 weken

Van 6 tot minder dan 12 maanden

3 weken

12 maanden of meer

4 weken

aanvang

Volgende maandag (*)

(*) aanvang op de eerste maandag die volgt op de dag waarop de opzeggingsbrief wordt geacht te zijn ontvangen.

146

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

4.1.2. Outplacement De wet betreffende het eenheidsstatuut van 26.12.2013 heeft een algemeen stelsel van outplacement ingevoerd vanaf 1 januari 2014.

De bepalingen inzake outplacement van ontslagen werknemers van 45 jaar en ouder die al golden voor 1.01.2014 blijven behouden maar krijgen voortaan een bijzonder of suppletief karakter.

4.1.2.1. Algemene outplacementregeling De algemene outplacementregeling is van toepassing voor alle werknemers die door hun werkgever ontslagen worden (behalve om dringende redenen of in het kader van een herstructurering) vanaf 1.01.2014 en die recht hebben op een opzegtermijn van minstens 30 weken of op een ontslagvergoeding die overeenstemt hetzij met de duur van een opzegtermijn van minstens 30 weken, hetzij met het resterende gedeelte van die opzegtermijn van minstens 30 weken.

Ontslag met prestatie van een opzeg van minstens 30 weken Wanneer de werknemer wordt ontslagen met de prestatie van een opzeg van minstens 30 weken, dan heeft hij recht op: - een outplacementbegeleiding van 60 uur. De tijd die wordt besteed aan deze outplacementbegeleiding wordt aangerekend op de tijd van het sollicitatieverlof; - een opzegtermijn van minstens 30 weken.

Ontslag met een vergoeding van minstens 30 weken Wanneer de werknemer wordt ontslagen met een verbrekingsvergoeding van minstens 30 weken (of met een vergoeding die overeenstemt met het resterende gedeelte van die termijn) , dan heeft hij recht op: - een outplacementbegeleiding van 60 uur ter waarde van 1/12 van het jaarloon van het kalenderjaar dat het ontslag voorafgaat, met een minimumwaarde van 1800 euro en een maximumwaarde van 5500 euro.

Indien de werknemer deeltijds tewerkgesteld wordt, wordt dit minimum en maximum herleid aan de hand van de tewerkstellingsbreuk. Deze outplacementbegeleiding wordt gewaardeerd op 4 weken loon; - een opzegvergoeding die overeenstemt hetzij met de duur van een opzegtermijn van minstens 30 weken, hetzij met het resterende gedeelte van die termijn, waarop 4 weken worden aangerekend voor de waarde van de outplacementbegeleiding.

4.1.2.2. Bijzondere outplacementregeling Aangezien de opzegtermijn in de bouwsector ingevolge de afwijkende regeling tot 31 december 2017 steeds beneden de 30 weken ligt, zal hogervermelde algemene regeling niet van toepassing kunnen zijn voor 31 december 2017, en zal dus steeds onderstaande bijzondere regeling in acht moeten genomen worden.

Principe Indien de werkgever een werknemer ontslaat die minstens 45 jaar is op het ogenblik van de betekening van het ontslag, en een ononderbroken anciĂŤnniteit van minstens een jaar heeft in de onderneming, moet de werkgever, op eigen initiatief, en binnen een termijn van vijftien dagen nadat de arbeidsovereenkomst een einde heeft genomen, de werknemer schriftelijk een geldig outplacementaanbod voorleggen.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

147

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

Er moet geen outplacementaanbod gebeuren: - in geval van ontslag om dringende reden; - in geval van brugpensioen als de bruggepensioneerde niet beschikbaar moet blijven op de arbeidsmarkt; - van zodra de gerechtigde de leeftijd voor het rustpensioen heeft bereikt.

Merk op dat o.a. in de volgende gevallen geen sprake zal zijn van outplacement (omdat de werknemer niet werd ontslagen): - de beëindiging van de arbeidsovereenkomst in onderling overleg - de beëindiging van de arbeidsovereenkomst ingevolge medische overmacht.

Sectorale outplacementbegeleiding In een aantal sectoren wordt de kost van outplacement ten laste genomen door de sector (sociaal fonds). In geval het gaat om een bediende die ressorteert onder het ANPCB (PC200; o.a. de bedienden in de sectoren bouw, en houtbewerking en stoffering) werd een sectorale outplacementbegeleiding georganiseerd. Hier worden de kosten ten laste genomen door het sectoraal vormingsfonds CEVORA. Meer info op www.cevora.be (rubriek “ontslagen bediende”).

Sedert 1 december 2007 bestaat ook een collectieve outplacementbegeleiding in het paritair comité 124 (bouwarbeiders). Deze outplacementbegeleiding werd bovendien uitgebreid naar de arbeiders van 40 jaar en ouder die behoren tot de categorieën I en IA (ongeschoolden), en naar de arbeiders jonger dan 45 jaar in het kader van een herstructurering, bij bedrijven erkend in moeilijkheden of bij sluiting of faling van de onderneming. Een anciënniteit van minstens één jaar in de onderneming blijft een voorwaarde voor de ontslagen arbeider.

De bouwwerkgever moet zelf 50% van de outplacementkosten dragen.

Werkwijze voor de Bouwunie-leden 1. De bouwwerkgever neemt contact op met Bouwunie (Luc Proesmans, tel. 02 588 11 00, e-mail: luc.proesmans@bouwunie.be).

2. Bouwunie bezorgt u het modelformulier om een geldig outplacementaanbod te doen aan de ontslagen bouwvakarbeider. De ontslagen bouwvakarbeider dient aangetekend een aanbod te ontvangen binnen de 15 dagen nadat de arbeidsovereenkomst beëindigd werd.

3. De ontslagen bouwvakarbeider heeft één maand de tijd om het aanbod van de werkgever te tekenen voor akkoord en terug te bezorgen aan de werkgever.

4. Het bouwbedrijf stuurt het ondertekend aanbod door naar Bouwunie (luc.proesmans@bouwunie.be of fax 02 253 07 45) of rechtstreeks outplacement@constructiv.be.

5. Een korte tijd later ontvangt het bouwbedrijf een brief en een bestelbon van Constructiv. De brief bevat de gegevens van het door Constructiv aangeduide outplacementkantoor. De bouwonderneming dient dus zelf geen outplacementkantoor aan te stellen!

6. Het bouwbedrijf stuurt de bestelbon verder aangevuld en ondertekend door naar het outplacementkantoor.

7. Het outplacementkantoor start de outplacementbegeleiding op.

148

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 7. TEWERKSTELLEN VAN PERSONEEL

4.2. Elektronische aangifte van uitdiensttreding Net zoals bij de indiensttreding, moet de werkgever uiterlijk de eerste werkdag na de uitdiensttreding van de arbeider, dit melden aan de RSZ via de Dimona-toepassing, op elektronische wijze (https://www. socialsecurity.be/site_nl/employer/applics/dimona_new/index.htm?type=all).

4.3. Overhandiging van documenten door de werkgever Bij het einde van de arbeidsovereenkomst moet de werkgever aan de ex-werknemer de volgende documenten overhandigen: Getuigschrift van tewerkstelling Dit is een attest waarin enkel de begin- en einddatum van de arbeidsovereenkomst en de aard van het verrichte werk wordt vermeld. Er mag geen enkele andere vermelding worden aangebracht, behalve op uitdrukkelijk verzoek van de werknemer. Het moet aan de werknemer overhandigd worden op het ogenblik dat de arbeidsovereenkomst een einde neemt, wat ook de reden is van het einde van de arbeidsverhoudingen.

De loonafrekening Het loon dat nog verschuldigd is op het einde van de arbeidsovereenkomst, moet betaald worden uiterlijk op de eerste normale betaaldag die volgt op de datum waarop de dienstbetrekking eindigt.

Deze afrekening heeft niet alleen betrekking op het normale loon, maar ook de eventuele premies, het vakantiegeld bij uitdiensttreding voor een bediende, de verbrekingsvergoeding e.d.

De individuele rekening Dit document moet de werknemer overhandigd worden binnen twee maanden na het einde van het kwartaal waarin de arbeidsovereenkomst beëindigd werd.

Vakantie-attest (voor bedienden) Aan de hand van dit attest kan de bediende zijn prestaties van het vorige en van het lopende jaar bewijzen, zodat zijn toekomstige werkgever zijn recht op vakantiedagen en vakantiegeld kan bepalen.

Per vakantiedienstjaar moet dergelijk attest opgemaakt worden.

Werkloosheidsattest Uiterlijk op de laatste werkdag moet de werkgever een werkloosheidsattest (C4) overhandigen aan de werknemer wiens arbeidsovereenkomst is beëindigd. Ongeacht de reden van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst (ontslag met of zonder dringende reden, ontslagname, ...) moet dit attest altijd worden afgeleverd.

Fiscale fiches Deze fiches vermelden de verschillende inkomstenbestanddelen van de belastingplichtige voor het afgelopen jaar. Aan de werknemer van wie de arbeidsovereenkomst werd beëindigd, moet een afschrift van deze fiches worden overhandigd ten laatste op 1 maart van het jaar volgend op het jaar waarop de inkomsten betrekking hebben.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

149

8

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Deel 8. SOCIALE WETGEVING Hoofdstuk 1. Arbeidsvoorwaarden in het bouwbedrijf (PC 124) 1.1. Indeling in beroepscategorieën De cao “arbeidsvoorwaarden” van 21 juni 2007, gesloten ter uitvoering van het sectoraal akkoord 2007-2008 in de bouwsector, bracht o.a. wijzigingen aan in de loonclassificatie. Sedert 1 juli 2007 zijn er 6 categorieën van arbeiders. De specifieke categorieën “eerste ongeschoolde” en “eerste geoefende” verdwenen en werden opgenomen in de vroegere 4 basiscategorieën, onder resp. IA en IIA. Onderstaand vindt u een overzicht van de verschillende categorieën (die nu terug te vinden zijn in de cao van 12 juni 2014 betreffende de arbeiderscategorieën): Categorie I (vroeger “ongeschoolde”) Tot de categorie I behoren: - de arbeiders die instaan voor de uitvoering van zeer eenvoudige werken, zoals de opruiming van de bouwplaats, het reinigen van de gebouwen en van de keet, alsmede de uitvoering van werken waarvoor geen enkele specialisatie vereist is, zoals voor het verplaatsen van materieel en materialen; - de arbeiders die hun beroepsloopbaan beginnen en die geen bouwdiploma na voltijds onderwijs hebben behaald, alsook diegenen die een opleiding gevolgd hebben met vrucht in het kader van het Industrieel leerlingenwezen en de Alternerende bouwopleiding. Voor deze arbeiders evalueert de werkgever uiterlijk na 9 maand de graad van beroepsbekwaamheid en verhoogt, in geval van gunstige evaluatie, het loon tot minimaal dat van categorie IA. Categorie IA (vroeger “eerste ongeschoolde”) Tot de categorie IA behoren - de arbeiders van cat. I die naar het oordeel van de werkgever blijk geven van een meer dan gemiddelde bekwaamheid; - de arbeiders die hun beroepsloopbaan beginnen en die een bouwdiploma na voltijds onderwijs hebben behaald. Na 6 maand bedraagt hun loon minimaal dat van categorie II. Binnen een periode van maximum 24 maanden vanaf de aanwerving, gaan zij over naar cat. IIA (zelfde werkgever).

Naar het oordeel van de werkgever kan de periode van 24 maanden verminderd worden.

Categorie II (vroeger “geoefende”) Tot de categorie II behoren de arbeiders die niet volledig vertrouwd zijn met één van de beroepen die opgesomd worden onder de categorieën III en IV. Behoren verder tot deze categorie: de arbeiders die bij de uitvoering van hun gewoon werk enige vaardigheid aan de dag leggen.

In de cao worden een aantal taken opgesomd die door de arbeiders van categorie II worden uitgeoefend.

152

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Categorie IIA (vroeger “eerste geoefende”) Tot de categorie IIA behoren de arbeiders bedoeld in categorie II die naar het oordeel van de werkgever blijk geven van een meer dan gemiddelde bekwaamheid.

O.a. de chauffeurs van bedrijfsvoertuigen met een laadvermogen van minder dan 18 ton worden beschouwd als arbeiders van de categorie IIA. Categorie III (vroeger “geschoolde arbeiders van de eerste graad”) Tot de categorie III behoren de arbeiders die hun vak grondig kennen, welke kennis slechts verworven wordt dank zij een ernstige leertijd in de werkplaats, op de bouwplaats of in een vakschool, en dit vak sedert ten minste drie jaar met een normale vaardigheid en een normaal rendement uitoefenen.

Dit driejarig tijdvak kan naar het oordeel van de werkgever worden verminderd: - voor de arbeiders die in het bezit zijn van een einddiploma, uitgereikt door een vakschool; - voor de afbrekers en verwijderaars van asbest of van asbesthoudende materialen.

In de cao betreffende de arbeiderscategorieën worden o.m. een aantal taken en beroepen opgesomd van arbeiders cat. III (o.a. schilders, stukadoors, parketleggers, schrijnwerkers, bekisters, loodgieters-zinkbewerkers, monteerders van thermische isolatie, monteerders van verluchtingsinstallaties,...).

Categorie IV (vroeger “geschoolde arbeiders van de tweede graad”) Tot de categorie IV behoren de arbeiders van wie de beroepsbekwaamheid kennelijk hoger ligt dan die van de arbeiders van categorie III. Hun aantal ten opzichte van het totaal der arbeiders kan variëren naar gelang van de beschouwde beroepen.

In de cao betreffende de arbeiderscategorieën worden een aantal taken en beroepen opgesomd van geschoolde arbeiders van de 2e graad (voor schilders, stukadoors, parketleggers, schrijnwerkers, bekisters, installateurs cv, sanitair, lood- en zinkwerken).

1.2. Beoordeling van de beroepsbekwaamheid Alleen de werkgever oordeelt over de graad van beroepsbekwaamheid van ieder bij hem in dienst zijnde arbeider. De werkgever bepaalt ook het hiermede overeenstemmende loon op grond van de schaal der regelingslonen.

1.3. Loonbetaling De bij cao bepaalde minimumlonen worden per kwartaal aangepast aan de evolutie van het indexcijfer van de consumptieprijzen.

De werkgever is in orde met zijn verplichtingen, zodra hij de bij cao bepaalde minimumlonen betaalt; de toekenning van hogere lonen wordt alleen door de werkgever beoordeeld.

Wanneer een arbeider van een vorige werkgever een hoger loon verkregen heeft dan de bij cao bepaalde minima, bestaat er voor de nieuwe werkgever geen verplichting hem hetzelfde loon uit te betalen.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

153

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

De uitbetaling van het loon aan de arbeiders geschiedt normaal voor het einde van de arbeidsdag tijdens dewelke het loon overeenkomstig het arbeidsreglement wordt betaald.

In geval van afdanking van een arbeider moet het hem verschuldigde loon vereffend worden op het einde van de opzeggingstermijn of uiterlijk binnen vier dagen na het einde van deze termijn.

1.4. Vaststelling van de lonen De lonen worden bepaald naar gelang van - de beroepsbekwaamheid van de arbeiders; - de anciënniteit en de gevolgde opleiding, voor de jonge arbeiders (zie verder).

Wanneer de werkgever de arbeider opdraagt zich van de werk- of bouwplaats naar een andere dergelijke plaats te begeven, moet de werkgever de reiskosten voor zijn rekening nemen. De bijkomende tijd voor deze verplaatsingen worden vergoed als werkelijke arbeidstijd.

1.5. Jongerenbarema Gelet op de opleidingsperiode van toepassing op jonge arbeiders en het vergemakkelijken van de integratie van jongeren op de arbeidsmarkt wordt het minimumloon van de arbeiders, onderworpen aan de deeltijdse leerplicht, als volgt vastgelegd (cao 14 mei 2009 betreffende de beloning van arbeiders onderworpen aan de deeltijdse leerplicht): Leeftijd

euro/uur (geldig voor het 4e kw. 2016)

15 jaar

7,341

15 jaar 6 m

8,021

16 jaar

8,701

16 jaar 6 m

10,060

17 jaar

11,420

17 jaar 6 m

12,779

18 jaar

13,595

De Bouwunie-leden vinden de actuele lonen op het afgeschermd ledengedeelte (www.bouwunie.be/bouwincijfers => rubriek “Indexen, cijfers en bouwdata”).

154

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

1.6. Lager leidinggevend personeel 1.6.1. Meestergasten De arbeider die blijk geeft van zijn vakbekwaamheid en de functie van meestergast uitoefent, heeft recht op een uurloon dat ten minste 20% hoger ligt dan het loon van de arbeider van cat. IV. Deze vakbekwaamheid wordt beoordeeld in het licht van de kwaliteiten die normaliter van een als “meestergast” aangeduide arbeider mogen verwacht worden, meer bepaald: - technische en praktische kennis nodig voor het organiseren, het leiden en coördineren van het werk van verschillende arbeidersploegen; - rekening houdend met de vanwege zijn chef ontvangen richtlijnen in staat zijn om persoonlijk de daaruit voortvloeiende uitvoeringsmoeilijkheden op te lossen; - de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de goede uitvoering van de werken die door het onder zijn gezag gestelde personeel worden verricht.

1.6.2. Ploegbazen Onder ploegbaas wordt verstaan de arbeider die geholpen wordt door verschillende arbeiders en die toezicht houdt op de uit te voeren werken waarbij hij handenarbeid pleegt te verrichten.

De ploegbaas heeft recht op een uurloon dat ten minste 10% hoger ligt dan datgene wat overeenkomt met zijn eigen beroepsbekwaamheid.

Wanneer het een ploegbaas betreft die aan het hoofd staat van een ploeg bestaande uit arbeiders met verschillende beroepsbekwaamheden dan mag het aan deze ploegbaas verschuldigde loon niet lager liggen dan het regelingsloon van de arbeider met de hoogste beroepsbekwaamheid, verhoogd met 10%.

1.7. Gereedschap Een vergoeding wegens slijtage aan gereedschap per uur werkelijke arbeid dient uitgekeerd te worden aan bepaalde beroepencategorieën die in het bezit zijn van het in goede staat verkerende gereedschap, vermeld in de specifieke lijst.

Deze vergoedingen bedragen: - 0,040 euro per uur werkelijke arbeid voor de marmerbewerkers, steenhouwers, witsteenzagers, loodgieters-zinkbewerkers, schrijnwerkers, timmerlieden, timmerlieden-bekisters en trapmakers; - 0,035 euro per uur werkelijke arbeid voor de metselaars, bevloerders en stukadoors.

De betaling van deze vergoeding wordt afhankelijk gesteld van het bezitten van alle in de desbetreffende lijst opgenomen werktuigen. De gereedschappen moeten bovendien in goede staat zijn.

Het gebeurlijk ontbreken van bepaalde werktuigen die niet noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van een werk op een bepaalde dag, mag geen reden betekenen om de vergoeding niet te betalen.

De vergoedingen moeten tweemaal per jaar (15 april en 15 oktober) worden uitgekeerd.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

155

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

1.8. Tegemoetkoming van de werkgever in kost en huisvesting Wanneer de arbeider werkzaam is op een werkplaats die zover van zijn woonplaats verwijderd is, dat hij onmogelijk dagelijks naar huis kan terugkeren, moet de werkgever hem naar behoren kost en huisvesting verstrekken.

De werkgever kan zich evenwel van deze verplichting kwijten door uitkering van een vergoeding voor kost en huisvesting per werkdag.

Deze vergoeding wordt aangepast aan de evolutie van het indexcijfer de consumptieprijzen en bedraagt in het 4e kwartaal 2016 voor kost: 26,41 euro en voor huisvesting 12,59 euro.

1.9. Loonbijslagen voor bijzondere werken In de cao van 12 juni 2014 betreffende de loontoeslagen worden een aantal bijzondere werken opgesomd waarvoor loonbijslagen moeten worden betaald; het gaat o.a. om de volgende werken: - werken waarbij de arbeiders gevoelens van onzekerheid, vrees, onrust, kunnen ondervinden, niettegenstaande de vereiste veiligheidsmaatregelen getroffen zijn.

Voorbeeld: bouwen van fabrieksschoorstenen (40%), werken met een continu glijbekisting op minder dan 25 m hoogte (10%), werken aan dakgoten in de ruimte op meer dan 15 m hoog (10%)...; - ongezonde, hinderlijke of lastige werken.

Voorbeelden: werken in samengeperste lucht, werken in ingebruik zijnde tunnels...; Deze loonbijslagen zijn enkel verschuldigd voor de effectieve tijd waarin de arbeiders bezig zijn met de betrokken werken.

156

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 2. Tegemoetkoming in de verplaatsingskosten 2.1. Arbeiders uit de sector van het bouwbedrijf (PC 124) Wat zijn verplaatsingsvergoedingen?

Deze vergoeding wordt aan de arbeiders betaald, wanneer zij – buiten hun arbeidsuren – op eigen kracht naar een opstapplaats, de zetel of een werf komen. Uw arbeiders kunnen deze verplaatsing doen met ofwel de trein, de auto, de fiets, de bromfiets, de bus, de tram… Het is hierbij van geen belang of het gebruikte vervoermiddel eigendom is van de arbeider of van iemand anders.

Een uitzondering hierop is de auto of camionette die u als werkgever ter beschikking stelt. In dat geval komt de werknemer niet op eigen kracht en moet u dus geen verplaatsingsvergoeding betalen.

Sedert 1 juli 2014 zal een arbeider die deze verplaatsing doet met de fiets, geen verplaatsingsvergoeding meer krijgen, maar wel een fietsvergoeding (0,22 euro per km). Deze fietsvergoeding omvat de verplaatsings- en de mobiliteitsvergoeding.

Wat zijn mobiliteitsvergoedingen?

De mobiliteitsvergoeding is een vergoeding, die u moet betalen aan uw werknemers voor hun totale verplaatsing tussen de woonplaats en de effectieve plaats van tewerkstelling, voor zover deze verplaatsingen gedaan werden buiten hun arbeidsuren.

De basisvergoeding is afhankelijk van de totale dagelijkse werkelijke afstand.

Het basisbedrag van de mobiliteitsvergoeding varieert van 0,0516 euro tot 0,0723 euro per werkelijke kilometer (opmerking: het gaat hier dus wel degelijk om de reële afgelegde afstand). Er bestaat al geruime tijd geen vaste mobiliteitsvergoeding meer, zoals vroeger van 0,0372 euro (of 1,5 frank) per kilometer, voor arbeiders die met een ander vervoermiddel dan de trein komen werken.

Aangezien u een mobiliteitsvergoeding moet betalen voor een totale dagelijkse werkelijk afgelegde afstand, betaalt u dus zowel voor de verplaatsing heen als terug.

Sedert 1 juli 2014 zal een arbeider die deze verplaatsing doet met de fiets, geen mobiliteitsvergoeding meer krijgen, maar wel een fietsvergoeding (0,22 euro per km). Deze fietsvergoeding omvat de verplaatsings- en de mobiliteitsvergoeding.

Hoe zit het dan met de chauffeur?

Wanneer een arbeider een of meer andere collega’s ophaalt en/of terugbrengt met een voertuig van u als werkgever, wordt deze arbeider beschouwd als een chauffeur. Voor zover wel te verstaan dat u als werkgever hem dit opgedragen hebt. Zijn mobiliteitsvergoeding bedraagt voor elke wettelijke afgelegde kilometer (als chauffeur) 0,1316 euro. Het oude principe dat de chauffeur het dubbele kreeg van de nietchauffeur, is reeds meerdere jaren afgeschaft.

Indien de reistijd per rit meer dan 2 uur bedraagt, moet u twee chauffeurs voorzien.

Let wel: deze verhoogde mobiliteitsvergoeding is niet van toepassing wanneer u een bedrijfsvoertuig (bv. een camionette) ter beschikking stelt van een arbeider en deze laatste geen andere arbeiders vervoert.

Bestuurders van dergelijke camionetten ontvangen de gewone (niet verhoogde) mobiliteitsvergoeding.

Krijgt de chauffeur de verhoogde mobiliteitsvergoeding voor de gehele rit?

Ja. Wanneer een arbeider in opdracht van zijn werkgever personeel naar de plaats van tewerkstelling vervoert en/of terug, met een voertuig van zijn werkgever, wordt hij beschouwd als chauffeur

WEGWIJZER INSTALLATEURS

157

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

en ontvangt hij de hogere mobiliteitsvergoeding van 0,1316 euro per km. Hij ontvangt deze hogere mobiliteitsvergoeding voor de volledige rit, dus ook voor het traject dat hij alleen rijdt. Dit zal zich o.a. voordoen wanneer de chauffeur met het voertuig van zijn werkgever naar huis mag rijden.

Wanneer betaal ik niets?

Wanneer uw arbeiders zich verplaatsen tijdens hun arbeidstijd, betaalt u hen het gewone loon en dus geen verplaatsings- en mobiliteitsvergoedingen. Indien uw arbeiders deze verplaatsing met hun eigen voertuig moeten doen, kan men eventueel een onkostenvergoeding betalen, een zogenaamde kost eigen aan de werkgever.

Totale dagelijkse werkelijke afstand van minder dan 10 km Vroeger was het zo dat wanneer de totale dagelijkse werkelijke afstand minder dan 10 km bedroeg, men noch een verplaatsingsvergoeding, noch een mobiliteitsvergoeding moest betalen. In de loop der jaren kwamen hierop alsmaar meer uitzonderingen. Na de recentste wijzigingen (1 juli 2014), komt deze regel volledig te vervallen.

Hierop bestaat echter één uitzondering: Wanneer u een voertuig ter beschikking stelt van uw arbeider en de totale dagelijkse afstand die hij met dit voertuig buiten zijn arbeidstijd aflegt, minder dan 10 km bedraagt, zal u hem geen mobiliteitsvergoeding moeten betalen (ook geen verplaatsingsvergoeding, aangezien u een voertuig ter beschikking stelt). In deze situatie mag de arbeider niet beschouwd worden als chauffeur (hij is wel bestuurder, maar vervoert geen collega’s).

Pas op: als de totale dagelijkse afstand, ongeacht met welke voertuigen men de verschillende deelafstanden aflegt, 10 km of meer bedraagt, is men verplicht elke deelafstand te vergoeden met mobiliteit, ook al zou de deelafstand kleiner dan 10 km bedragen (zie verder).

Ook voor zeer korte afstanden (minder dan 10 km heen en terug), dient men de verplaatsingsvergoeding te betalen.

Onderstaand geven we een aantal situaties mee om dit te verduidelijken: - Situatie 1 Arbeiders die met de trein komen, krijgen ook de verplaatsingsvergoeding vanaf de eerste km. Op de mobiliteitsvergoeding hebben ze pas recht vanaf 10 km.

- Situatie 2 Wanneer een arbeider met zijn eigen voertuig van thuis naar de opstapplaats of rechtstreeks naar de werf rijdt en terug, bent u steeds verplicht de verplaatsingsvergoeding te betalen vanaf de eerste km. Op mobiliteitsvergoedingen zal de arbeider pas recht hebben vanaf een totale afstand van 10 km heen en terug, ongeacht het gebruikte vervoermiddel (met uitzondering van de fiets).

Hoe wordt de afstand bepaald?

Verplaatst uw arbeider zich met de trein, dan is het zeer eenvoudig. Op zijn abonnement of treinkaart staat de afstand vermeld. Indien dit niet het geval is, kan men de afstand terugvinden via de website van de NMBS (via de module “zoek biljetten en abonnementen” onder “vervoersbewijzen” op www.belgianrail.be).

158

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

De tussenkomst in de vervoerskosten is dan terug te vinden in het zg. “barema A” (voor de arbeiders-bouw) waar u kan aflezen welke vergoeding overeenstemt met dit aantal kilometers.

Begeeft uw arbeider zich met een ander vervoermiddel dan de trein (dus: tram, bus, auto, bromfiets, …) naar de opstapplaats, de zetel of de werf, dan wordt de berekeningswijze van de werkelijk afgelegde afstand, in overleg op ondernemingsniveau vastgelegd. U kan bv. afspreken dat er gekeken zal worden naar de kilometerstanden van het voertuig of naar de gegevens van de tachograaf,…. U hoeft voortaan geen andere berekeningen meer te maken. In het “barema B” moet u dan enkel nog aflezen hoe hoog de vergoedingen zijn die overeenstemmen met het totaal aantal afgelegde kilometers (buiten de werkuren) voor de betrokken dag.

Bepaalt u niets of ontstaat er een betwisting over de wijze hoe de werkelijke afstand dient bepaald te worden, dan kan u steeds gebruik maken van de routeplanner Google Maps, beschikbaar op het internet (https://www.google.be/maps).

Let op: voor de verplaatsingen met de fiets geldt eveneens dat de afstand in overleg op ondernemingsniveau wordt vastgelegd. Het totaal aantal gefietste km’s wordt echter niet opgezocht in Barema B, om de vergoeding te bepalen, maar vermenigvuldigd met 0,22 euro per km.

Wat zijn die barema’s A en B? Dit zijn tabellen waaruit u op een eenvoudige wijze de te betalen vergoeding kan lezen. Het barema A gebruikt u om de vergoedingen te bepalen voor die afstanden of delen van afstanden waarbij uw arbeider gebruikt maakt van de trein. Het barema B gebruikt u wanneer uw arbeider een ander vervoermiddel dan de trein gebruikt.

De vergoedingen die men uit die tabellen afleest, werden berekend om zowel de afstand heen als terug te vergoeden.

De barema’s A en B zijn terug te vinden op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” => rubriek “Mobiliteit & verplaatsing”).

2.2. Bedienden De in de sector van het bouwbedrijf en de sector houtbewerking en stoffering tewerkgestelde bedienden ressorteren onder het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor de bedienden (PC 200).

De tegemoetkoming van de werkgever in de verplaatsingskosten van de bedienden hangt af van het gebruikte vervoermiddel, de afgelegde afstand en de brutobezoldiging van de bediende.

De actuele bedragen vindt u op www.bouwunie.be (thema “Personeel en arbeidsmarkt” => rubriek “Mobiliteit & verplaatsing”).

WEGWIJZER INSTALLATEURS

159

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Hoofdstuk 3. Tijdelijke werkloosheid De uitvoering van de arbeidsovereenkomst kan om allerlei redenen, opgesomd in de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, geschorst worden.

In enkele gevallen geeft de schorsing aanleiding tot werkloosheid: - voor arbeiders en bedienden: - overmacht; - staking of lock-out, mits uitdrukkelijke beslissing van het beheerscomité van de RVA. - voor arbeiders: - technische stoornis; - slecht weer; - gebrek aan werk wegens economische oorzaken (onder bepaalde voorwaarden is dit ook voor bedienden mogelijk).

Deze vormen van tijdelijke werkloosheid worden vergoed door de RVA voor zover de voorschriften opgelegd door de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten en de formaliteiten voorzien in de werkloosheidsreglementering in acht genomen worden.

3.1. Technische stoornis Tijdens de eerste zeven kalenderdagen van de schorsing behoudt de arbeider zijn normaal loon. Na deze zeven kalenderdagen treedt tijdelijke werkloosheid in op voorwaarde dat de werkgever de technische stoornis op elektronische wijze (via www.socialsecurity.be) meldt aan de RVA overeenkomstig de volgende procedure: 1° In een eerste melding, uiterlijk de dag na de technische stoornis, dienen volgende gegevens gemeld: - de datum en de aard van de technische stoornis; - de datum van het begin van de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

2° In een tweede melding, uiterlijk de zesde dag na de technische stoornis, dient de naam, voornaam en het adres van de arbeiders van wie de arbeidsovereenkomst in haar uitvoering is geschorst, medegedeeld te worden De werkgever die de mededeling aan de RVA niet of te laat verricht, is gehouden aan de arbeider zijn normaal loon te betalen tijdens een periode van zes dagen, die aanvangt de eerste dag van de werkloosheid.

Opdat er technische stoornis zou zijn, is vereist: - het bestaan van tijdelijke overmacht - wijten aan een stoornis die technisch is d.w.z. verband houdt met in de onderneming aangewende technieken en - die het gevolg is van een gebeurtenis die tot de normale exploitatierisico’s in de onderneming

160

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

behoort en - zich binnen het bedrijf heeft voorgedaan.

Bij weigering moet de werkgever het loon betalen voor de volledige duur van de schorsing van de arbeidsovereenkomst.

Opmerkingen 1. De tijdelijke werkloosheid wegens technische stoornis kan maar ingeroepen worden indien de arbeider geen dagen inhaalrust meer over heeft.

2. De werkgever kan de arbeider gelasten met een vervangingswerk dat overeenstemt met zijn beroepskwalificatie en geschiktheid. De arbeider heeft het recht te weigeren. In dit geval kan hij evenwel geen aanspraak maken op gewaarborgd loon noch op werkloosheidsuitkeringen voor de dagen waarop hij vervangingswerk heeft geweigerd.

3.2. Slecht weer Krachtens artikel 50 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, wordt de uitvoering van de overeenkomst geschorst wegens het slechte weer, voor zover het werk erdoor onmogelijk wordt en op voorwaarde dat de arbeider werd verwittigd dat hij zich niet moet aanbieden op het werk.

Maakt het weer het werk opnieuw mogelijk, dan moet de arbeider verwittigd worden dat het werk wordt hervat.

Eerste voorwaarde is dat het werk volkomen onmogelijk wordt gemaakt door het slechte weer. Verbeteren de weersomstandigheden derwijze dat het werk terug mogelijk wordt, dan wordt de schorsing opgeheven.

Tweede voorwaarde is dat de arbeider vooraf verwittigd wordt dat hij zich niet op het werk moet aanbieden.

Hieruit volgt dat wanneer de arbeider niet verwittigd werd en na op het werk te zijn aangekomen, wegens slecht weer het werk niet kan beginnen, recht heeft op het gewaarborgd dagloon overeenkomstig artikel 27 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.

Dit is eveneens het geval wanneer hij het werk waaraan hij bezig is, niet kan voortzetten wegens slecht weer.

Voor de bouwondernemingen met het RSZ-kengetal 24 (ruwbouwwerken) of 54 (dakbedekkingen en voegwerken) geldt evenwel een specifieke regeling. Wanneer de arbeider die, op het ogenblik dat hij zich op het werk aanbiedt, geschikt is om te werken en tengevolge van slecht weer het werk niet kan voortzetten, is het normaal loon voor de niet gepresteerde arbeidsuren voor de helft verschuldigd, indien het complement ervan door het Fonds voor bestaanszekerheid uitgekeerd wordt. Dit complement zijn de weerverletzegels, die jaarlijks in mei worden uitbetaald.

Derde voorwaarde is dat de arbeider verwittigd wordt wanneer hij zich terug op het werk moet aanbieden.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

161

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Verwittigingsplicht De wet beperkt zich tot het stellen van de verwittigingsplicht. De vorm waarin de verwittiging van de arbeider moet geschieden, wordt overgelaten aan het oordeel van de werkgever die, in geval van geschil, zal moeten bewijzen dat hij aan zijn verplichting heeft voldaan. Dit bewijs kan met alle wettelijke middelen worden geleverd.

Meldingsprocedure Tijdens de schorsing van de arbeidsovereenkomst ingevolge slecht weer kan de arbeider aanspraak maken op werkloosheidsuitkering, op voorwaarde dat de werkgever door middel van een mededeling aan de RVA aantoont dat de weersomstandigheden, gezien de aard van het slechte weer, de uitvoering van het werk onmogelijk maken.

De eerste dag van de effectieve schorsing moet meegedeeld worden aan het RVA-kantoor van de plaats waar de onderneming is gevestigd. Dit moet in principe elektronisch gebeuren, via de portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialezekerheid.be, rubriek ‘onderneming’ => ‘sociale risico’s’ => ‘Tijdelijke werkloosheid’). De mededeling moet maandelijks gebeuren ten vroegste op de werkdag die voorafgaat aan deze eerste dag of uiterlijk op de werkdag die volgt op deze eerste dag. Indien tijdens de kalendermaand reeds een mededeling voor de betreffende arbeider werd gedaan voor een schorsing van de overeenkomst wegens economische redenen, moet er geen mededeling voor de schorsing wegens slecht weer gedaan worden.

In de elektronische mededeling aan de RVA moet het volgende vermeld worden: - naam, adres en ondernemingsnummer van de werkgever; - naam, voornaam en INSZ-nummer van de werkloos gestelde arbeider(s); - de eerste dag van effectieve werkloosheid wegens slecht weer in de betrokken maand; - het volledig adres van de plaats waar de werkloos gestelde arbeider die dag normaal zou gewerkt hebben; - de aard van het slechte weer op dat ogenblik (regen, sneeuw, vorst, hitte,…); - de aard van het op dat ogenblik in uitvoering zijnde werk; - de reden waarom de uitvoering van het werk onmogelijk is, gezien de aard van het slechte weer en van het werk dat moet uitgevoerd worden.

Sedert 1 oktober 2012 moeten alle ondernemingen (dus niet alleen de bouwbedrijven (PC124)) de eerste dag tijdelijke werkloosheid in de maand meedelen aan de RVA. Opmerkingen 1. Als de schorsing van de arbeidsovereenkomst wegens slecht weer één maand overschrijdt, heeft de arbeider het recht om de overeenkomst te beëindigen zonder opzegging.

2. Een arbeider die op het einde van een periode van slecht weer geen gevolg geeft aan de oproep van de werkgever om het werk te hervatten, is ongewettigd afwezig.

3. Werkloosheid wegens slecht weer kan maar ingevoerd worden na uitputting van de volledige dagen inhaalrust waarop de arbeider recht heeft ingevolge het presteren van overuren of wegens arbeid op zon- of feestdagen.

162

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

3.3. Tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken Bij gebrek aan werk wegens economische oorzaken mag de uitvoering van de arbeidsovereenkomst voor arbeiders geheel worden geschorst gedurende een periode van maximum vier weken mits er een kennisgeving wordt gedaan van de voorziene regeling van tijdelijke werkloosheid. Deze kennisgeving moet gebeuren: - door aanplakking van een bericht, wanneer alle arbeiders van de onderneming of van een bouwplaats collectief werkloos worden gesteld, - ofwel door overhandiging aan de arbeider van een geschrift, wanneer slechts een gedeelte van de arbeiders van de onderneming of van een bepaalde bouwplaats werkloos worden gesteld..

Deze kennisgeving moet melding maken van de identiteit van de werkloos gestelde arbeiders (naam, voornaam en INSZ-nr), het aantal werkloosheidsdagen per week, de data van de werkloosheidsdagen, de begin- en einddatum van de regeling).

Het geschrift wordt per post verstuurd aan de arbeider, die wegens gerechtvaardigde afwezigheid geen kennis kon nemen van het bericht of het geschrift niet in ontvangst kon nemen.

De kennisgeving moet ten laatste vier werkdagen op voorhand gebeuren, opdat de schorsing de vijfde dag kan beginnen lopen. Binnen dezelfde termijn moet de werkgever aan de RVA een mededeling sturen, in principe elektronisch (via www.socialezekerheid.be, rubriek ‘onderneming’ => ‘sociale risico’s’ => ‘tijdelijke werkloosheid’.

De werkgever moet de RVA voor elke werknemer de eerste effectieve werkloosheidsdag van elke maand meedelen en dit in principe elektronisch (via http://www.socialezekerheid.be, rubriek ‘onderneming’ => ‘Sociale risico’s’ => ‘Tijdelijke werkloosheid’. Hij is hiervan vrijgesteld indien voor de betrokken werknemer voor die maand reeds de eerste dag tijdelijke werkloosheid slecht weer werd meegedeeld.

Sedert 23 maart 2014 is de termijn voor het versturen van de mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag bij tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen versoepeld. De maandelijkse mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag kan voortaan verricht worden: - de eerste dag van de werkelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst, of - ten laatste de werkdag die daarop volgt, of - indien de werkgever met zekerheid weet dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst werkelijk geschorst zal worden, ten vroegste op de vijfde werkdag (maar altijd na de datum van voorafgaande kennisgeving aan de RVA) die voorafgaat aan de eerste effectieve werkloosheidsdag.

Onder werkdagen worden alle dagen van de week verstaan, met uitzondering van het weekend, de feestdagen, de vervangende feestdagen en de brugdagen. Er wordt dus geen rekening gehouden met het concrete werkrooster van de betrokken werknemers.

De mededeling moet de volgende vermeldingen bevatten: - de naam, het adres en het ondernemingsnummer van de werkgever - de identiteit van de werkloze werknemer (naam, voornaam, INSZ-nummer) - de eerste effectieve werkloosheidsdag - het volledig adres van de werf waar de werknemer die dag normaal zou werken of het adres van de laatste werf (indien de werknemer niet aan een werf kan toegewezen worden).

WEGWIJZER INSTALLATEURS

163

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

De mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag moet altijd gelegen zijn na de datum van de voorafgaandelijke kennisgeving aan de RVA! Is dit niet het geval, dan zal de mededeling geweigerd worden. Voor sectoren waarvoor er een afwijking op de indieningstermijn geldt (zoals in het PC124), moet er dus op toegezien worden dat de voorafgaandelijke kennisgeving altijd verricht wordt vóór de mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag.

Voorbeeld: In het PC 124 (bouwsector) kan de voorafgaandelijke kennisgeving bij volledige schorsing ten laatste 4 werkdagen op voorhand verstuurd worden opdat de schorsing de vijfde dag kan ingaan (de zondag wordt niet beschouwd als een werkdag, de zaterdag wel, de dag van de kennisgeving is in de termijn begrepen).

Bv. bij kennisgeving op donderdag 24 april kan de schorsing ingaan op de volgende dinsdag 29 april. De mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag kan dus ook maar ten vroegste op donderdag 24 april verstuurd worden, en niet op dinsdag 22 april.

Indien de werkgever ten onrechte een mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag verstuurd heeft, dan moet hij deze annuleren uiterlijk de werkdag die volgt op de dag die aangegeven werd als eerste werkloosheidsdag.

Voorbeeld: De periode economische werkloosheid van 4 weken waarvan kennis is gegeven op donderdag 24 april, loopt van 29 april tot en met 26 mei 2014. De werkgever verstuurt op maandag 5 mei 2014 een mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag op maandag 12 mei 2014.

Door een plotse opdracht kan het personeel verder tewerkgesteld worden. De mededeling moet ten laatste op dinsdag 13 mei 2014 geannuleerd worden.

Sedert 1 oktober 2012 moeten alle ondernemingen (dus niet alleen de bouwbedrijven (PC124)) de eerste dag tijdelijke werkloosheid in de maand meedelen aan de RVA. Sedert 1 oktober 2016 werden de voorwaarden inzake de wachttijd voor economische werkloosheid opnieuw ingevoerd. Om recht te hebben op uitkeringen tijdelijke werkloosheid wegens werkgebrek om economische oorzaken moet de arbeider voldoen aan dezelfde toelaatbaarheidsvoorwaarden als die van toepassing zijn op de volledig werklozen: het gaat om enerzijds de toelatingsvoorwaarden en anderzijds om de vergoedbaarheidsvoorwaarden. Bv. afhankelijk van de leeftijd moet men dus een bepaald aantal gewerkte dagen kunnen bewijzen tijdens een bepaalde referteperiode: bv. iemand jonger dan 36 jaar moet 312 dagen kunnen bewijzen in een periode van 21 maanden voor de uitkeringsaanvraag.

Verdere info i.v.m. deze wachttijd vindt u op http://www.rva.be/nl/documentatie/infoblad/t32 3.4. Administratieve procedure voor de bouwbedrijven - Tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer volgt in dezelfde maand op de tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken of omgekeerd: er is geen nieuwe mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag nodig indien de arbeider in dezelfde maand reeds werkloos gesteld was wegens slecht weer of om economische redenen; - na een periode van economische werkloosheid moet gedurende een volledige arbeidsweek, opnieuw een regeling van volledige arbeid ingevoerd worden, vooraleer opnieuw een periode van economische werkloosheid kan ingevoerd worden. “Slecht weer” wordt niet gelijkgesteld met de bedoelde volledige arbeidsweek;

164

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

- de werkgever moet de maandelijkse nominatieve controlekaart C 3.2A-Bouw (die door Constructiv aan de werkgever wordt verstuurd) overhandigen aan zijn arbeiders voor het begin van elke maand; - Indien de werknemer in de loop van de maand tijdelijk werkloos is geweest, moet de werkgever op het einde van de maand een elektronische aangifte sociaal risico (ASR) doen via www.socialezekerheid.be. Indien, in dezelfde maand meerdere verschillende types van tijdelijke werkloosheid voorkomen (bv. economische redenen, slecht weer, technische stoornis), moet de werkgever één enkele ASR scenario 5 opmaken waarin de verschillende types van tijdelijke werkloosheid zijn opgenomen.

In geval van tijdelijke werkloosheid wegens staking of lock-out is de werkgever er steeds toe gehouden een ASR scenario 2 te verrichten. Het elektronisch ASR scenario 5 vervangt het papieren formulier C3.2-werkgever. U moet de werknemer een kopie bezorgen van deze elektronische aangifte. Na elke aangifte wordt deze kopie voor u aangemaakt; u hoeft het enkel nog af te drukken; - de werkgevers in de bouwsector worden vrijgesteld van het bijhouden van het validatieboek (zie verder); - regeling gewaarborgd dagloon: de arbeider die zich naar de bouwplaats begeeft en daar vaststelt dat hij het werk niet kan aanvatten wegens slecht weer, heeft recht op de mobiliteitsvergoeding.

De betaling van de mobiliteitsvergoeding wordt in deze situatie niet beschouwd als een beletsel voor de toekenning van de werkloosheidsvergoeding.

De maandelijkse genummerde controlekaart C3.2A-Bouw wordt uitgegeven door Constructiv (= het voormalige Fonds voor Bestaanszekerheid-Bouw (FBZ-Bouw)) aan alle bouwwerkgevers. Op deze kaart worden de gegevens van werkgever en werknemer en de betreffende maand afgedrukt. Constructiv stelt deze gegevens ter beschikking van de RVA. Voor de aanvang van elke maand moet de werkgever deze kaarten aan zijn arbeiders overhandigen. Bij indienstneming van een nieuwe arbeider die niet tot de bouwsector behoort, moet de werkgever een niet-nominatieve genummerde kaart voor de maand van indiensttreding overhandigen en zelf de gegevens van werkgever en werknemer invullen. In geval van indienstname van een arbeider die reeds over een controlekaart beschikt, moet de werkgever enkel zijn eigen gegevens invullen. In beide gevallen moet het nummer van de kaart meegedeeld worden aan de RSZ (via de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling).

De arbeider moet de C3.2A-Bouw-kaart steeds bij zich houden. De kaart moet dagelijks ingevuld worden op de werkplaats vóór de effectieve aanvang van het werk ongeacht of hij door zijn werkgever tijdelijk werkloos werd gesteld of niet (de dagelijkse invulling werd verplicht sedert 1 juli 2009, KB 31.05.2009). De werknemer is juridisch verantwoordelijk voor het invullen van de maandelijkse controlekaart. Als een inbreuk wordt vastgesteld, kan een PV worden opgesteld tegen de arbeider, naast de mogelijkheid om steeds een verwittiging te geven door de inspectie.

Bij verlies of diefstal van de controlekaart moet de werkgever een andere kaart afgeven die geldt als duplicaat. Deze kaart kan enkel leiden tot betaling van uitkeringen nadat de RVA-directeur hiertoe toestemming heeft gegeven. Vooraleer de werkgever deze duplicaat-controlekaart afgeeft aan zijn arbeider, moet hij, bij aangetekend schrijven of per fax, aan het RVA-bureau van de plaats waar de onderneming gevestigd is, de identiteitsgegevens van de arbeider en de maand waarop de kaart betrekking heeft, meedelen.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

165

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

3.5. Administratieve procedure voor de niet-bouwbedrijven In de niet-bouwbedrijven bestaat het gewone (niet-gesplitste) C3.2-Werkgever formulier.

Bijkomend moet de werkgever de C3.2-Werkgever formulieren, afgeleverd in geval van tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer of wegens gebrek aan werk om economische redenen inschrijven in een validatieboek dat hij bijhoudt.

Ten laatste op de dag van de aflevering van het werkloosheidsbewijs C3.2-Werkgever moeten een aantal gegevens in het validatieboek genoteerd worden.

Het validatieboek moet voorzien zijn van een schutblad waarop de benaming en het adres van de onderneming vermeld zijn. Het dient samengesteld te zijn uit ingebonden bladen waarvan de bladzijden doorlopend genummerd zijn. De eerste en de laatste bladzijde moeten gewaarmerkt worden door het gewestelijk RVA-bureau dat bevoegd is voor de plaats waar het boek wordt bijgehouden.

Indien er verschillende uitbatingen van eenzelfde onderneming zijn, moet op elke uitbatingszetel een validatieboek bijgehouden worden.

In het validatieboek moeten niet ingeschreven worden de C3.2-formulieren afgeleverd als inlichtingenblad en in geval van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, technische stoornis, staking of lock-out.

Sedert begin 2004 kunnen de werkgevers ook gebruik maken van een elektronisch validatieboek.

Deze tool is te vinden op de portaalsite van de sociale zekerheid (www.socialsecurity.be). Voor algemene informatie mbt. het papieren en het elektronisch validatieboek kan u terecht op de website van de RVA (www.rva.be, rubriek â&#x20AC;&#x153;tijdelijke werkloosheidâ&#x20AC;?).

166

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

3.6. Kosten ten laste van de onderneming in geval van tijdelijke werkloosheid Op 11 oktober 2012 werd een nieuwe cao m.b.t. de tijdelijke werkloosheid ondertekend in het paritair comité voor het bouwbedrijf (PC 124).

Deze cao voert enerzijds een definitieve regeling in voor de verplichte betaling van de wettelijke 2 euro supplementaire vergoeding. Anderzijds wijzigt deze collectieve overeenkomst de terugvorderingsregels inzake de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding door het FBZ-Bouw.

Onderstaand worden de krachtlijnen toegelicht van de nieuwe sectorale regels.

3.6.1. Algemeen - In deze nieuwe, definitieve regelgeving zijn 2 grote luiken te onderscheiden. Enerzijds de betaling van een supplementaire wettelijke vergoeding van 2 euro en anderzijds de terugvorderingsregels inzake de aanvullende sectorale vergoeding, alsook inzake de supplementaire wettelijke vergoeding.

- Deze definitieve maatregel vervangt de “overgangsregeling” die we kenden tot 30 september 2012.

- De wettelijke supplementaire vergoeding van 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid is enkel van toepassing voor tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer, wegens economische redenen of wegens technische stoornis. Dus niet voor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht of sluiting wegens jaarlijkse vakantie,…

- De nieuwe terugvorderingsregels wijzigen op een vrij fundamentele wijze 3.6.2. Betaling van de wettelijke supplementaire vergoeding Er wordt een onderscheid gemaakt tussen arbeiders met legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) enerzijds en arbeiders met een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) of geen legitimatiekaart anderzijds.

- Arbeiders die in het bezit zijn van een LKRH Voor de eerste 60 dagen beoogde tijdelijke werkloosheid, in een periode lopende vanaf 1 oktober (te beginnen bij 2012) t.e.m. 30 september van het daaropvolgende jaar, zit de nieuwe supplementaire vergoeding van 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid vervat in de bestaande aanvullende vergoeding (deze is sowieso al hoger dan 2 euro en wordt bijgevolg niet verhoogd). Deze vergoeding wordt uitbetaald door het FBZ-Bouw, via de uitbetalingsinstellingen. Hier zijn, in hoofde van de arbeider, geen wijzigingen opgetreden in vergelijking met de oude regeling, noch in vergelijking met de overgangsregeling.

- Arbeiders in het bezit van een LKNRH of zonder legitimatiekaart De uitbetalingsinstellingen zullen voor de eerste 60 dagen bedoelde tijdelijke werkloosheid de wettelijke vergoeding uitbetalen aan de arbeider.

Dit is wél een wijziging in vergelijking met de oude regeling, alsook in vergelijking met de overgangsregeling.

Na de eerste 60 dagen (in een periode lopende vanaf 1 oktober t.e.m. 30 september van het daaropvolgende jaar) tijdelijke werkloosheid slecht weer of economische redenen, overhandigt de uitbe-

WEGWIJZER INSTALLATEURS

167

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

talingsinstelling (die een teller bijhoudt per arbeider) aan de arbeider een document. Dit document dient de arbeider aan zijn werkgever (aan u dus) te geven. Op dit document zal staan vanaf wanneer u als werkgever de 2 euro per dag tijdelijke werkloosheid moet betalen aan uw arbeider.

Op het einde van elke maand waarin u dergelijke supplementaire vergoeding van 2 euro hebt betaald, zal u dit moeten opnemen in de loonafrekening (hierop worden geen RSZ-bijdragen berekend) en tevens vermelden op de loonbrief van de betrokken arbeiders.

Indien de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw moet u geen supplementaire vergoeding van 2 euro betalen aan uw arbeider (deze zit dan geïntegreerd in de door het FBZ-Bouw betaalde aanvullende vergoedingen).

3.6.3. Terugvorderingen Hier treden belangrijke wijzingen in voor de werkgever. We dienen 2 soorten terugvorderingen van elkaar te onderscheiden: - enerzijds de terugvordering van de sectorale aanvullende vergoedingen; - anderzijds de terugvordering van de wettelijke vergoeding van 2 euro.

Ter herinnering: daarnaast bestaat sedert 2005 voor de ondernemingen die meer dan 110 dagen economische werkloosheid (in het 5-dagenstelsel) kennen, een bijzondere bijdrage aan de RSZ per extra-dag economische werkloosheid. Zie verder onder 4.6.3.3. Hieronder.

3.6.3.1. Terugvordering van de sectorale aanvullende vergoeding Via de uitbetalingsinstellingen wordt aan de bouwvakarbeiders (die in het bezit zijn van een LKRH) die tijdelijk werkloos gesteld worden wegens slecht weer of om economische redenen gedurende 60 dagen (in een periode gaande van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar) een sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding betaald. Het bedrag van deze vergoeding is afhankelijk van de loonclassificatie van de arbeider en varieert van 6,34 euro per dag tijdelijke werkloosheid, voor de laagste looncategorie, tot 10,85 euro per dag tijdelijke werkloosheid voor de hoogste looncategorie. Deze vergoedingen gelden in de zogenaamde 6-dagenweek, conform de werkloosheidsreglementering: Bedrag aanvullende vergoeding categorie

Bedrag per dag (in het 6-dagenstelsel)

Cat. I (vroeger “ongeschoolde”)

6,34 euro

Cat. IA

6,66 euro

Cat. II (vroeger “geoefende”)

7,63 euro

Cat. IIA

8,02 euro

Cat. III (vroeger “geschoolde 1e graad”)

10,08 euro

Cat. IV (vroeger “geschoolde 2e graad”)

10,85 euro

Deze vergoeding wordt vanaf een bepaald moment teruggevorderd van de werkgever. In tegenstelling tot de vroegere regeling, alsook de overgangsregeling, wordt sedert 1 oktober 2012 een onderscheid gemaakt tussen de twee soorten tijdelijke werkloosheid (enerzijds slecht weer en anderzijds

168

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

economische redenen).

- Voor arbeiders die een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) bezitten Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet.

Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels.

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer zal het FBZ de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding vanaf de 25ste dag tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer, t.e.m. maximaal de 60ste dag, bij u terugvorderen. Er worden geen toeslagen gevorderd in deze situatie.

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding vanaf de 25ste dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, t.e.m. maximaal de 60ste dag, bij u terugvorderen. Weet dat er een toeslag wordt geĂŤist van 15 euro per dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, vanaf de 36ste t.e.m. de 44ste dag. Deze toeslag bedraagt 30 euro per dag vanaf de 45ste dag t.e.m. de 60ste dag. Deze toeslagen werden gevoelig verhoogd in vergelijking met de vroegere regelingen..

- Voor arbeiders die een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) bezitten of geen legitimatiekaart Arbeiders die een LKNRH bezitten of geen legitimatiekaart hebben, ontvangen geen sectorale aanvullende vergoeding. Er wordt bijgevolg geen sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding teruggevorderd bij u als werkgever in dergelijke situatie.

Weet dat wanneer de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw er geen terugvordering zal zijn van de op dat moment toegekende en uitbetaalde sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding.

3.6.3.2. Terugvordering van de wettelijke supplementaire vergoeding De wettelijke supplementaire vergoeding van 2 euro per dag beoogde tijdelijke werkloosheid, die betaald wordt voor de eerste 60 dagen tijdelijke werkloosheid, zal in bepaalde gevallen teruggevorderd worden van u als werkgever. Hier is het onderscheid tussen arbeiders met een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH) enerzijds en arbeiders met een legitimatiekaart niet-rechthebbende (LKNRH) heeft of zonder legitimatiekaart anderzijds, weer wel relevant.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

169

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

- Voor arbeiders die een LKRH bezitten Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet.

Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels.

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer zal het FBZ de wettelijke supplementaire vergoeding voor de eerste 24 dagen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer bij u terugvorderen. Door de terugvorderingsregels van de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding, dienen er geen bijkomende terugvorderingen te gebeuren voor de wettelijke supplementaire vergoeding vanaf de 25ste dag (zie boven).

Indien u uw arbeiders meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ de wettelijke supplementaire vergoeding voor de eerste 24 dagen tijdelijke werkloosheid om economische redenen bij u terugvorderen. Door de terugvorderingsregels van de sectorale aanvullende werkloosheidsvergoeding, dienen er geen bijkomende terugvorderingen te gebeuren voor de wettelijke supplementaire vergoeding vanaf de 25ste dag (zie boven).

- Voor arbeiders die een LKNRH bezitten of geen legitimatiekaart Er wordt door het FBZ slechts teruggevorderd bij overschrijding van 1 of beide van de volgende twee drempels in de periode van 1 oktober tot en met 30 september van het daaropvolgende jaar: - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid om economische redenen; - 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijke werkloosheid ingevolge weerverlet.

Dit wil dus zeggen dat er geen terugvordering zal zijn, wanneer uw arbeiders (per kop) maximum 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden wegens slecht weer en maximaal 24 dagen (in de 6-dagenweek) tijdelijk werkloos gesteld werden om economische redenen (in beide gevallen exclusief de vorstdagen). In dit geval overschrijdt men namelijk geen enkele van de vooropgestelde drempels.

Indien u uw arbeiders hetzij meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst wegens slecht weer, hetzij meer dan 24 dagen (in de 6-dagenweek) op de tijdelijke werkloosheid hebt geplaatst om economische redenen, zal het FBZ alle wettelijke supplementaire vergoedingen (t.e.m. de 60ste dag) voor zowel de dagen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer als om economische redenen bij u terugvorderen (ook al werd slechts 1 van de 2 drempels overschreden).

170

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Daarnaast zal er een toeslag geëist worden van 15 euro per dag tijdelijke werkloosheid om economische redenen, vanaf de 36ste t.e.m. de 44ste dag. Deze toeslag bedraagt 30 euro per dag vanaf de 45ste dag t.e.m. de 60ste dag.

Weet dat wanneer de tijdelijke werkloosheid zich situeert in een door het Fonds voor Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid erkende vorstperiode of periode van blijvende sneeuw er geen terugvordering zal zijn van de op dat moment toegekende en uitbetaalde wettelijke supplementaire werkloosheidsvergoeding.

3.6.3.3. Bijzondere bijdrage aan de RSZ in geval meer dan 110 dagen economische werkloosheid Wanneer een arbeider meer dan 110 dagen (in de 5-dagenweek) tijdelijk werkloos is om economische redenen, zal de werkgever de werkloosheidsuitkeringen na de 110e dag moeten terugbetalen. Het precieze bedrag dat terugbetaald moet worden, wordt omgezet in een forfaitair bedrag dat betaald moet worden aan de RSZ. Deze bijdrage werd een eerste keer berekend en geïnd in de loop van het jaar 2005, op basis van de gegevens die betrekking hadden op het jaar 2004. De RSZ werd belast met de berekening en de invordering van deze forfaitaire bedragen (art. 286 tot 288 van de programmawet van 9 juli 2004, BS 15 juli 2004 en KB 17.09.2005, BS 30.09.2005).

Het bedrag van de bijdrage wordt vastgesteld volgens de volgende formule: (A – 110) x 46,31 euro waarbij A = het totaal aantal dagen tijdelijke werkloosheid ingevolge gebrek aan werk om economische redenen die door de werkgever voor elke arbeider en leerling die hij heeft tewerkgesteld in de loop van het voorgaande kalenderjaar werd aangegeven.

Sedert 2005 wordt deze bijdrage geïnd samen met de RSZ-bijdragen voor het derde kwartaal.

Voorbeelden In onderstaande voorbeelden wordt verondersteld dat het gaat om een arbeider van categorie III die een aanvullende vergoeding van 10,08 euro ontvangt per dag (in het 6-dagenstelsel). Hij is in het bezit van een legitimatiekaart rechthebbende (LKRH).

15 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 15 dagen economische werkloosheid De werkgever moet niets terugbetalen omdat noch de drempel van 24 dagen (voor weerverlet) noch de drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid overschreden werd.

30 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 20 dagen economische werkloosheid Er moet niets terugbetaald worden voor economische werkloosheid, aangezien de drempel van 24 dagen niet werd overschreden.

De drempel van 24 dagen voor weerverlet werd wél overschreden. Terugbetaling voor weerverlet: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de 6 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 6 dagen x 10,08 euro = 60,48 euro

WEGWIJZER INSTALLATEURS

171

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

- Totaal: 40 + 60,48 = 100,48 euro 15 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 40 dagen economische werkloosheid Er moet niets terugbetaald worden voor weerverlet, aangezien de drempel van 24 dagen niet werd overschreden.

De drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid werd overschreden met 16 dagen.

Terugbetaling voor economische werkloosheid: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de volgende 16 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 16 dagen x 10,08 euro = 161,28 euro; - De economische werkloosheid duurt bovendien langer dan 35 dagen; bijgevolg moet nog 15 euro x 5 dagen (dag 36 t/m dag 40) terugbetaald worden.

- Totaal: 40 + 161,28 + 75 = 276,28 euro 25 dagen weerverlet (buiten de door het FBZ erkende vorstperiode) en 50 dagen economische werkloosheid De drempel voor weerverlet werd met één dag overschreden; bijgevolg moet terugbetaald worden: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de dag boven de drempel van 24 dagen: 10,08 euro - totaal voor weerverlet: 40 + 10,08 = 50,08 euro.

De drempel van 24 dagen voor economische werkloosheid werd overschreden met 26 dagen.

Terugbetaling voor economische werkloosheid: - voor de eerste 24 dagen (in 6-dagenstelsel, of 20 dagen in het 5-dagenstelsel) moet de wettelijke vergoeding van 2 euro per dag terugbetaald worden; bijgevolg is dit 20 dagen x 2 euro = 40 euro; - voor de volgende 26 dagen boven de drempel van 24 dagen moet de volledige aanvullende vergoeding terugbetaald worden: 26 dagen x 10,08 euro = 262,08 euro; - de economische werkloosheid duurt bovendien langer dan 35 dagen; bijgevolg moet nog 15 euro x 9 dagen (dag 36 t/m dag 44) + 30 euro x 6 dagen (dag 45 t/m dag 50) terugbetaald worden, of 315 euro; - totaal voor economische werkloosheid: 40 + 262,08 + 315 = 617,08 euro Totaalbedrag dat moet terugbetaald worden: 50,08 + 617,08 = 667,16 euro.

3.6.3.4. Terugvordering door FBZ-Bouw van het prorata bedrag rustdagen bij overmatig gebruik van economische werkloosheid Op 12 september 2013 (gewijzigd door de cao van 19 november 2015) werd in het Paritair Comité van de bouwnijverheid een nieuwe cao betreffende de arbeidsduurvermindering afgesloten. Deze cao bepaalt in zijn hoofdstuk 4 (“Strijd tegen de sociale fraude”) dat, in geval van overmatig gebruik van economische werkloosheid, een forfaitair bedrag van 60 euro per rustdag wordt teruggevorderd bij de werkgever voor de arbeiders die minstens 50 dagen economische werkloosheid hadden in het kalenderjaar waarop de rustdagen betrekkinge hebben.

Men spreekt van overmatig gebruik als de arbeider tijdens de referteperiode (4 kwartalen) minstens 75 dagen economisch werkloos werd gesteld.

172

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Indien hij was tewerkgesteld bij meer dan één werkgever, wordt voor elk van de werkgevers berekend wat hun aandeel was in de economische werkloosheid.

Hoofdstuk 4. Uitzendarbeid Sinds 1 januari 2002 is het, in bepaalde gevallen, opnieuw toegelaten om in de bouwsector met uitzendarbeiders te werken. Aan de hand van enkele vragen en antwoorden worden de bijzonderheden over uitzendarbeid in de bouwsector opgesomd.

1. In welke gevallen kan u een uitzendarbeider in de bouw inschakelen?

De cao van 4 december 2014 is momenteel van toepassing en bepaalt in welke gevallen men in de bouwsector op uitzendarbeiders beroep mag doen. Deze cao bepaalt dat in de volgende gevallen op uitzendarbeid beroep kan gedaan worden: - bij vervanging van een werkonbekwame vaste arbeider. Dit is in geval van o.a. ziekte, ongeval, zwangerschap, arbeidsongeval, beroepsziekte,… De vervanging moet gebeuren binnen de 12 maanden na aanvang van de werkonbekwaamheid; - bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume; - bij invulling van een vacante betrekking met de bedoeling om na afloop van de periode van terbeschikkingstelling de uitzendkracht vast in dienst te laten nemen door diezelfde betrekking (instroom).

2. Aan welke voorwaarden moet het bouwbedrijf beantwoorden?

Om gebruik te kunnen maken van uitzendarbeiders-bouw moet het bouwbedrijf aan een aantal voorwaarden voldoen: - ressorteren onder het paritair comité voor de bouw (PC 124); - niet onderworpen zijn aan de inhoudingsplicht bij de RSZ (cfr. attest artikel 30bis) en bij de fiscus (art. 403 §1 WIB92); - aantonen dat de voorwaarden betreffende de toegang tot het beroep zijn vervuld (vestigingsreglementering, KB 29.01.2007).

3. Aan welke voorwaarden moet de uitzendkracht beantwoorden?

De uitzendkracht moet in elk geval: - in het bezit zijn van een attest waaruit blijkt dat hij/zij een veiligheidsopleiding bouw heeft genoten (in principe 16 u.). Dit attest wordt afgeleverd door Constructiv. Ook door Constructiv conform verklaarde attesten komen hiervoor in aanmerking; - in het bezit zijn van een kaart C 3.2 A-Bouw, afgeleverd door het uitzendkantoor.

4. Aan welke voorwaarden moet het uitzendkantoor-bouw beantwoorden?

Een uitzendkantoor-bouw mag enkel in de bouwsector uitzendkrachten ter beschikking stellen.

Het moet daarvoor een aparte juridische structuur hebben. Het moet erkend zijn in de regio (Vlaanderen) waarin het actief is. Het heeft ook dezelfde verplichtingen als de andere werkgevers in de bouw (lonen, uurregelingen, bijdragen RSZ en Fonds voor Bestaanszekerheid Bouw).

WEGWIJZER INSTALLATEURS

173

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

5. Voor welke activiteiten kan u een uitzendarbeider-bouw inschakelen?

U kan een uitzendarbeider-bouw slechts gebruiken in de normale functies van de normale activiteit van de bouwonderneming en volgens de bepalingen van het arbeidsreglement, met inbegrip van de daarin vermelde uurregelingen.

De normale activiteit wordt onder andere bepaald door de statuten van de onderneming en de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Voor de gereglementeerde beroepen is het zo dat u het desbetreffende vestigingsattest moet bezitten alvorens u hiervoor een uitzendarbeider kan inschakelen. Als u bv. enkel een vestigingsattest voor ruwbouw hebt, mag u geen uitzendarbeider als schilder laten werken.

6. Voor hoelang kan u een uitzendarbeider-bouw gebruiken?

Bij vervanging van een werkonbekwame arbeidskracht mag u de uitzendarbeider in dienst houden tot de werkonbekwame arbeidskracht terug is (onbeperkt in de tijd).

Bij tijdelijke vermeerdering van werk kan dezelfde uitzendarbeider maximum 6 maanden in dienst gehouden worden. Bovendien geldt voor de ondernemingen die meer dan 10 arbeiders tewerkstellen op het ogenblik van de aanvraag voor uitzendkrachten, een maximum aantal toegelaten dagprestaties per jaar. Dit maximum bedraagt (op basis van het vorige kalenderjaar) 10% van de totale werkbare mandagen. De formule voor het bepalen van de werkbare mandagen = (aantal arbeiders x aantal maanden ingeschreven) / 12 x 219.

Voorbeeld: Gemiddeld 15 arbeiders â&#x20AC;&#x201C; gemiddeld 11 maanden ingeschreven: ((15 x 11)/12) x 219 = 3011 10% x 3011 = 301 mandagen uitzendarbeid 7. Wanneer is uitzendarbeid-bouw uitgesloten?

- Bij tijdelijke werkloosheid in dezelfde entiteit is uitzendarbeid niet toegelaten. Als u bv. een ruwbouwafdeling en een schrijnwerkerij hebt en er is tijdelijke werkloosheid in de ruwbouwafdeling dan mag u in deze afdeling geen uitzendarbeiders inschakelen. In de schrijnwerkerij (waar geen tijdelijke werkloosheid is) is uitzendarbeid wel toegelaten.

- U mag een arbeider die u minder dan 12 maanden voordien zelf ontslagen hebt niet terug in dienst nemen als uitzendarbeider.

- Tenslotte zijn ook contracten van 1 dag uitgesloten.

8. Welke mogelijke meldingen moet een aannemer doen?

Telkens u een uitzendarbeider inschakelt moet u hiervan melding maken aan de RSZ. Een uitzendkantoor wordt in het kader van de aansprakelijkheidsregeling immers beschouwd als een onderaannemer. Het uitzendkantoor moet dus als onderaannemer gemeld worden. Als u als onderaannemer werkt met een uitzendkracht moet ook de naam van het uitzendkantoor gemeld worden aan de hoofdaannemer.

Bij vervanging van een werkonbekwame vaste arbeider moet dit, wanneer er een syndicale delegatie aanwezig is in het bedrijf, gemeld worden aan de syndicale delegatie.

174

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 8. SOCIALE WETGEVING

Aan het uitzendkantoor moet vooraf meegedeeld worden voor welke functie u een uitzendkracht nodig hebt. U moet hen in dat kader een omschrijving van de beroepskwalificatie en de kenmerken van de werkpost (in het kader van de veiligheid: werkpostfiche) meedelen.

9. Wanneer moet u toelating vragen?

Indien u bij tijdelijke vermeerdering van werk uitzendarbeiders wil inschakelen ĂŠn u hebt een syndicale delegatie in de onderneming moet u hiervoor toelating vragen aan deze syndicale delegatie.

Als u in ditzelfde geval geen syndicale delegatie in uw onderneming hebt, dan moet het uitzendkantoor aan het Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten (met kopie aan de FVB-regio) melden dat er beroep wordt gedaan op uitzendkracht(en).

10. Wat bij tijdelijke werkloosheid?

Bij tijdelijke werkloosheid omwille van slecht weer volgt de uitzendarbeider de andere arbeiders in het bedrijf. Elke maand moet de eerste dag van de tijdelijke werkloosheid gemeld worden aan de RVA.

Bij tijdelijke werkloosheid omwille van economische redenen moet eveneens elke maand de eerste dag van de tijdelijke werkloosheid gemeld worden aan de RVA. Dit kan in principe alleen in geval van vervanging van een werkonbekwame arbeider. In bepaalde gevallen is dit ook mogelijk bij tijdelijke vermeerdering van het werkvolume. Hiervoor moet evenwel toestemming gevraagd worden aan de RVA.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

175

9

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Deel 9. VORMING EN OPLEIDING In dit deel worden de belangrijkste instanties belicht die een rol spelen in de opleiding van de kandidaat-zelfstandigen, werkgevers en werknemers.

Hoofdstuk 1. Syntra-Vlaanderen Syntra Vlaanderen ondersteunt, adviseert, bewaakt en inspireert het kwalitatief, creatief en innovatief ondernemerschap in Vlaanderen. De professionaliteit van de Syntra-campussen garandeert hierbij de effectiviteit van de opleidingen, vorming en begeleiding.

De vorming gebeurt op vier verschillende niveaus: - de leertijd: de leerjongeren (16 jaar) leren vanuit de praktijk het vak bij een patroon; daarnaast volgen zij één dag per week cursus in een van de Syntra-campussen. De leerovereenkomst kan worden afgesloten vanaf de leeftijd van 15 jaar door bemiddeling van een leersecretaris. De leerjongeren zijn geen echte werknemers. Zij hebben recht op een maandelijkse leervergoeding vanwege hun patroon, alsook op vakantiegeld. De kinderbijslag blijft behouden.

- de ondernemersopleiding bereidt de kandidaat (18 jaar) voor op het zelfstandig uitoefenen van een beroep en duurt normaal twee jaar. De opleiding omvat in hoofdzaak twee pakketten: een deel beroepskennis en een deel bedrijfseconomische vorming. De ondernemersopleiding levert een officieel diploma van “opleiding tot ondernemingshoofd” af dat voor de uitoefening van de gereglementeerde beroepen beantwoordt aan de eisen van de vestigingswet.

- voortgezette vorming is een verzamelterm voor vormingsactiviteiten gericht op de gevestigde KMO’er en zijn naaste medewerkers. Tot de mogelijkheden behoren bijscholing, vervolmaking en zelfs omscholing. Het betreft hier meestal seminaries en studieavonden over bedrijfseconomische of beroepstechnische thema’s.

- jongeren vanaf 18 jaar, die hun leerplicht vervuld hebben, kunnen ook een stageovereenkomst afsluiten. Gedurende een periode van minimum 6 maanden en maximum 3 jaar krijgt de stagiair bij een patroon-opleider een praktijkopleiding volgens een vooraf bepaald programma. Daarnaast volgt de stagiair ook een ondernemersopleiding. De cursist-stagiair heeft het statuut van leerling, maar ontvangt bij een voltijdse stageovereenkomst een maandelijkse vergoeding van de patroon-opleider, in functie van het cursusjaar en de vooropleiding. De stageovereenkomst moet afgesloten worden door bemiddeling van de leersecretaris.

Voor meer info: Syntra-Vlaanderen, Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02 227 63 93 - fax 02 217 46 12 - www.syntra.be

178

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 2. Het Vlaams stelsel alternerend leren en werken (bron: www.admb.be) Sedert 1 september 2016 wil het nieuwe Vlaamse stelsel inzake duaal leren en werken de bestaande leerovereenkomsten en statuten harmoniseren.

Het nieuwe stelsel is van toepassing op elke opleiding van het voltijds secundair onderwijs die door de Vlaamse Regering als duaal wordt aangeduid en elke opleiding in het deeltijds beroepssecundair onderwijs en in de leertijd.

2.1. Twee soorten overeenkomsten Met de intrede van het nieuwe stelsel verdwijnen een aantal bestaande leerovereenkomsten: - de leerovereenkomst en leerverbintenis: dit zijn de middenstandsleerovereenkomsten; - de industriële leerovereenkomst; - de beroepsinlevingsovereenkomst (let wel: BIO’s zonder alternerende opleiding blijven wel bestaan); - de individuele beroepsopleiding (IBO en IBO-DO) in het kader van het Vlaams Deeltijdse Beroeps Secundair Onderwijs (let wel: een IBO via de VDAB zal wel nog mogelijk zijn en ook de instapstage VDAB blijft bestaan).

- de alternerende bouwopleiding (ABO).

Hiervoor komen twee nieuwe types van overeenkomsten in de plaats: - de overeenkomst van alternerende opleiding (OAO): voor opleidingen die op jaarbasis gemiddeld minstens 20 uur per week opleiding op een reële werkplek omvatten, zonder rekening te houden met de wettelijke feest- en vakantiedagen; - de stageovereenkomst alternerende opleiding: - voor opleidingen die door de Vlaamse Regering als duaal aangeduid werden en die op jaarbasis gemiddeld minder dan 20 uur per week opleiding op de werkplek omvatten, zonder rekening te houden met de wettelijke feest- en vakantiedagen; - of voor opleiding die uitsluitend plaatsvinden op een gesimuleerde werkplek. Gesimuleerde werkplekken komen enkel in aanmerking voor zover ze eigen zijn aan de sector of de onderneming en ook door werknemers binnen een sector of onderneming gebruikt dienen te worden.

Leerovereenkomsten die voor 1 september 2016 afgesloten werden, blijven lopen tot hun einddatum.

Met elke leerling moet een afzonderlijke (stage)overeenkomst tot uitvoering van de alternerende opleiding afgesloten worden. Deze overeenkomst moet schriftelijk zijn en uiterlijk ondertekend worden op het tijdstip waarop de leerling zijn alternerende opleiding in de onderneming aanvat. Voor beide types van overeenkomsten heeft de Vlaamse Regering een model opgesteld, waarin een aantal verplichte vermeldingen en bepalingen zullen staan.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

179

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Een aantal documenten maken verplicht deel uit van iedere overeenkomst: - het opleidingsplan, opgesteld door de opleidingsverstrekker in overleg met de onderneming; - de rechten en plichten van de leerling, de onderneming en de opleidingsverstrekker; - de integrale tekst van de artikelen van het decreet met betrekking tot de schorsing en de beëindiging van de overeenkomst van alternerende opleiding; - het arbeidsreglement.

2.2. Looptijd en arbeidsregime De (stage)overeenkomst tot uitvoering van de alternerende opleiding is een overeenkomst van bepaalde duur die schooljaaroverschrijdend kan zijn. De leerling kan, om zijn opleidingsplan uit te voeren, opeenvolgende overeenkomsten met verschillende ondernemingen sluiten. De duur van alle overeenkomsten samen mag niet meer bedragen dan de duur van de alternerende opleiding waarop de overeenkomsten betrekking hebben en dit vanaf het moment dat de alternerende opleiding voor de leerling ingevuld is met een werkplekcomponent.

De overeenkomst en stageovereenkomst alternerende opleiding is een voltijdse overeenkomst en heeft betrekking op het volledige leertraject, zowel de lescomponent als de werkplekcomponent.

De tijd die de leerling moet besteden aan de uitvoering van de (stage)overeenkomst van alternerende opleiding in haar totaliteit, overeenkomstig het uurrooster, mag niet meer bedragen dan de maximale arbeidsduur voorzien door de Arbeidswet of krachtens die wet toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomst of het toepasselijke arbeidsreglement.

De uitvoering van de(stage)overeenkomst van alternerende opleiding wordt geschorst onder dezelfde voorwaarden en in dezelfde gevallen als een arbeidsovereenkomst, met dien verstande dat bij een stageovereenkomst van alternerende opleiding er geen leervergoeding verschuldigd is door de onderneming.

2.3. Opzeggingstermijn Een (stage)overeenkomst kan op verschillende manieren beëindigd worden. Enkel tijdens de eerste 30 dagen geldt een opzeggingstermijn van 7 dagen. Wil de onderneming of de leerling nadien de overeenkomst beëindigen (bij tekortkomingen in de verplichtingen, omstandigheden die het goede verloop van de opleiding ernstig belemmeren of ingeval de leerling wil overschakelen naar een andere opleiding) dan dienen ze hiervoor een bemiddelingsprocedure te volgen onder leiding van de trajectbegeleider. Ook de opleidingsverstrekker (school) zelf kan tot beëindiging van de overeenkomst overgaan.

180

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

2.4. Leervergoeding Het voornaamste verschil tussen beide types overeenkomsten is dat de onderneming bij een overeenkomst van alternerende opleiding een leervergoeding aan de leerling verschuldigd is. Deze leervergoeding bedraagt een percentage van het nationaal gewaarborgd gemiddeld minimum maandinkomen, zoals bepaald voor werknemers van 18 jaar bij cao van de Nationale Arbeidsraad: - 29% tijdens het eerste opleidingsjaar van de alternerende opleiding; - 32% als de leerling het eerste opleidingsjaar van de alternerende opleiding of de tweede graad van het secundair onderwijs met succes heeft beëindidgd; - 34,50% als de leerling een van de volgende jaren, kwalifitcatiefases of opleidingen met succes heeft beëindigd: - het tweede opleidingsjaar van de alternerende opleiding; - het eerste jaar van de derde graad van het secundair onderwijs; - de kwalificatiefase van het buitengewoon secundair onderwijs; - een alternerende opleiding van minstens twee jaar.

2.5. Sociaal statuut Het sociaal statuut van de leerling verschilt naargelang het soort overeenkomst dat gesloten wordt.

Bij een overeenkomst van alternerende opleiding beslaat de opleiding gemiddeld op jaarbasis minstens 20 uur per week en wordt er een leervergoeding betaald. Hierdoor voldoet zo’n overeenkomst aan de definitie van alternerende opleiding van de RSZ-wet.

Tot 31 december van het jaar waarin hij of zij 18 jaar wordt, is een leerling met een overeenkomst van alternerende opleiding enkel onderworpen aan de regeling voor de jaarlijkse vakantie, arbeidsongevallen, beroepsziekten en een aantal bijzondere bijdragen.

Vanaf 1 januari van het jaar waarin hij of zij 19 jaar wordt, zijn alle gewone socialezekerheidsbijdragen verschuldigd. Voor bijzondere bijdragen is dit niet per definitie het geval. Zo valt de leerling, over de sectoren heen, bijvoorbeeld niet onder het toepassingsgebied van de bijdrage verschuldigd voor het Fonds voor Bestaanszekerheid. Iedere werkgever gaat dit best na voor zijn sector.

Een stageovereenkomst alternerende opleiding voldoet echter niet aan de definitie voorzien in de RSZ-wet. Een leerling verbonden door een dergelijke stageovereenkomst is dus niet onderworpen aan de RSZ en bouwt geen sociale rechten op.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

181

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 3. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) De bouwopleidingen van de VDAB De trainingen en opleidingen van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) kennen steeds meer succes. Het aantal opgeleide werknemers en werkzoekenden neemt jaarlijks toe. Vooral de bouwopleidingen zitten, dankzij de goede samenwerking met de sector in de lift.

Door jaarlijks meer dan duizend werkzoekenden op te leiden tot beginnende vaklui zorgt de VDAB voor een belangrijke instroom in de sector. De opleidingen zijn modulair, praktijkgericht, competentiegericht en worden gegeven door gespecialiseerde vakinstructeurs die stuk voor stuk de nodige bedrijfservaring hebben. Werkzoekenden kunnen opleiding volgen voor een twintigtal bouwberoepen in de ruwbouw, afwerking, wegenbouw.

De opleidingen worden jaarlijks geĂŤvalueerd en aangepast aan de beroepsvereisten.

Tijdens de opleiding kunnen de werkzoekenden stages volgen. Verschillende systemen zoals voltooiingstage of een aansluitende Individuele Beroepsopleiding (IBO) zorgen ervoor dat de cursisten naadloos in de werksfeer opgenomen kunnen worden.

Sinds jaren organiseert de VDAB werknemersopleidingen, in samenwerking met Constructiv (voorheen het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB Constructiv)). Deze opleidingen geven werknemers de kans om zich bij te scholen.

De sectorale bouw-cao voorziet heel wat mogelijkheden om personeel op te leiden of te vervolmaken. De VDAB heeft een overeenkomst met Constructiv om samen de doelstellingen van die cao te realiseren. Op deze manier wil de VDAB de pas afgestudeerden aanzetten om voor een loopbaan in de bouw te kiezen, en de bouwvakkers stimuleren om hun vakkennis op peil te houden.

VDAB is een structurele erkende opleidingspartner van Constructiv. Constructiv komt tussen in zowel de opleidingskost van de VDAB als de loonkost van de arbeiders in opleiding. Voor de werkgever is het opleiden van zijn personeel dus bijna gratis en de werknemer heeft geen loonverlies.

De opleidingen zijn ofwel op maat tijdens de weekdag; het bedrijf spreekt met Constructiv en het VDAB-opleidingscentrum af wat de inhoud van de opleiding dient te zijn en wanneer de opleiding doorgaat; ofwel kan er ingeschreven worden op kant en klaar geprogrammeerde opleidingen met een vaste inhoud en op een vastgelegde datum.

Voor werknemers die op zaterdag of â&#x20AC;&#x2DC;s avonds een opleiding willen volgen, zijn er eveneens tal van mogelijkheden.

Voor meer inlichtingen en ook voor andere diensten van de VDAB zoals vacatures, loopbaanbegeleiding, kan je steeds terecht op de VDAB-website www.vdab.be of op de gratis infolijn 070 345 000.

Bouwopleidingen voor werknemers kan je raadplegen op de website http://bouwopleidingen.vdab. be of bij de plaatselijke Constructiv-kantoren Meer informatie: VDAB (centrale diensten), Keizerslaan 11, 1000 Brussel, tel. 02 506 15 11 internet: www.vdab.be en http://bouwopleidingen.vdab.be - e-mail: info@vdab.be

182

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Hoofdstuk 4. Constructiv

Constructiv: een stevig fundament voor de Belgische bouwsector Medio 2010 ging de eerste fase van de samenwerking tussen de verschillende sectorale bouwfondsen van start. In 2015 hebben de sociale partners van de bouwsector om drie redenen beslist om de krachten tussen de sectorale fondsen nog sterker te bundelen: - de efficiëntie van de organisaties verhogen - de structuren vereenvoudigen - de transparantie van de dienstverlening bevorderen Sinds 1 oktober 2016 werden fbz-fse Constructiv, fvb-ffc Constructiv en navb-cnac Constructiv daarom geïntegreerd in één entiteit: Constructiv. Binnen deze eenheidsstructuur worden alle activiteiten en opdrachten van de drie vroegere fondsen overgenomen. De activiteiten worden verder ontwikkeld binnen twee grote pijlers: Building your Benefits en Building on People 4.1. Opdracht Het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (momenteel Constructiv) werd opgericht in 1965 als een fonds voor bestaanszekerheid met als opdracht de opleiding van de huidige en toekomstige arbeiders in de bouw te bevorderen en te ondersteunen en de kwaliteit en het resultaat van hun opleiding te waarborgen. Alles bij elkaar gaat het om meer dan 30 beroepen, want naast woningbouw (ruwbouw en voltooiing) omvat de sector ook industriebouw, burgerlijke bouwkunde en wegenwerken.

Constructiv werkt samen met opleidingspartners zoals het bouwonderwijs, de VDAB, de technologische centra van de sector en andere. Er is hierbij nauw overleg met de gehele bouwsector (werkgevers en werknemers), zowel op nationaal, gewestelijk als op lokaal niveau.

De werking wordt door de sector zelf gefinancierd via een bijdrage op de lonen.

4.2. Werking Concreet is de werking van Constructiv gebaseerd op 4 pijlers: onderzoek, coördinatie, informatie en financiering.

Onderzoek Nagaan welke de kwalificatietekorten zijn van de bouwondernemingen en hoe die via opleiding het best kunnen verholpen worden.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

183

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Coördinatie In samenwerking met de opleidingspartners ervoor zorgen dat er goede en voldoende opleidingen worden aangeboden, op het juiste ogenblik en op de juiste plaats.

Informatie Aannemers, jongeren, werknemers en werkzoekenden informeren over het aanbod aan opleidingen en hen motiveren om er op in te gaan. Het persoonlijk contact met de Constructiv-adviseurs is hierin zeer belangrijk.

Financiering Constructiv neemt de eigenlijke opleidingskost en de loonkost van de cursist zoveel mogelijk over van de individuele onderneming. De opdrachten hiervoor krijgt het vanuit het paritair comité voor het bouwbedrijf (via de cao-onderhandelingen).

4.3. Bouwopleidingen Er moet vermeld worden dat Constructiv zelf geen opleidingen geeft. Haar taak bestaat erin een coördinerende en sturende rol te spelen ten aanzien van opleidingsverstrekkers. Dit doet Constructiv onder meer via samenwerkingsakkoorden, zogenaamde convenants, die afgesloten worden met het onderwijs, de VDAB en derden (externe opleidingscentra).

Basisopleidingen Dit zijn opleidingen voor wie nog geen vakkennis heeft. Er zijn 3 verschillende formules: - voltijds dagonderwijs Dit zijn bouwopleidingen voor schoolgaande jongeren in het BSO, BuSO en TSO die hoofdzakelijk op school worden gegeven. Er wordt wel gezorgd voor voldoende stages op de bouwplaats om de jongeren al vroeg kennis te laten maken met de praktijk.

- alternerende opleidingen Deze opleidingen voor jongeren van 16 tot 25 jaar gaan hoofdzakelijk door in de onderneming. De inhoud ervan wordt bepaald op maat van het bedrijf. De jongere krijgt verder nog aanvullende scholing in een extern opleidingscentrum. De opleidingsduur bedraagt meestal 18 of 24 maanden.

- versnelde beroepsopleiding Werkzoekenden kunnen zich laten omscholen voor een job in de bouw in een opleidingscentrum (VDAB of andere). Na hun opleiding kunnen ze rekenen op een premie, tenminste wanneer ze nadien een job in de bouw aannemen en die gedurende een aantal maanden behouden. De opleidingsduur voor de meeste beroepen schommelt rond 6 maanden.

184

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 9. VORMING EN OPLEIDING

Bijscholing en vervolmaking De bijscholingen voor werknemers gebeuren steeds in nauw overleg met de onderneming. Maatwerk is hier de regel.

Bijscholingen zijn mogelijk zowel tijdens de week als op zaterdag of â&#x20AC;&#x2DC;s avonds, meestal in een opleidingscentrum in de regio. Wanneer er geen passend aanbod is, kan de opleiding ook in de onderneming zelf georganiseerd worden.

Sedert enkele jaren is het opnieuw mogelijk om ook winteropleidingen (tussen 1 december en 31 maart) te organiseren: de bouwarbeiders worden tijdelijk werkloos gesteld omwille van slecht weer en kunnen dan op vraag van de werkgever een opleiding volgen.

Meer informatie over deze opleidings- en bijscholingsmogelijkheden kan u verkrijgen bij Bouwunie of bij Constructiv.

Constructiv geeft ook ondersteuning voor opleidingen die op de werkvloer georganiseerd worden.

Door deze bedrijfsinterne opleidingen te structureren in een opleidingsplan, in samenspraak met Constructiv, voorziet Constructiv dezelfde tussenkomst in de loonkost van de arbeider Meer informatie: Constructiv, Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 33 www.constructiv.be â&#x20AC;&#x201C; e-mail: info@constructiv.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

185

10

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Deel 10. Aannemingscontracten en aansprakelijkheden Vooraf: In deze bijdrage wordt geen aandacht besteed aan aannemingscontracten die gegund werden overeenkomstig de wet op de overheidsopdrachten.

Hoofdstuk 1: Aannemingscontracten 1.1. Definitie Een aannemingscontract is een overeenkomst tussen een aannemer en een opdrachtgever (bouwheer) waarbij de aannemer zich verbindt om voor de opdrachtgever-bouwheer een materieel werk uit te voeren tegen een bepaalde prijs, zonder dat er tussen aannemer en opdrachtgever-bouwheer een band van ondergeschiktheid bestaat.

Een aannemingsovereenkomst kan schriftelijk of mondeling tot stand komen. Het is duidelijk dat bij mondelinge overeenkomsten er gemakkelijk bewijsproblemen zullen rijzen en dat er bij de betaling van de prijs discussies kunnen ontstaan over de hoogte van het te betalen bedrag. Het is dan ook aan te raden in principe een schriftelijke aannemingsovereenkomst af te sluiten, in zoveel originelen als er partijen zijn met een onderscheiden belang en elk origineel moet het aantal van de gemaakte originelen bevatten.

Een architect kan in principe geen overeenkomst afsluiten met een aannemer voor zijn cliënt, tenzij hij hiervoor uitdrukkelijk door zijn cliënt werd gemandateerd. Van belang is ook dat een aannemer die uitgebreide voorstudies onderneemt, bestekken opstelt en een prijsraming maakt, hiervoor van de opdrachtgever geen vergoeding kan bekomen wanneer achteraf geen aannemingsovereenkomst werd afgesloten, tenzij dit uitdrukkelijk op voorhand zou zijn overeengekomen hetgeen echter niet gangbaar is. Wanneer de aannemer een offerte opstelt en overmaakt aan een potentiële klant is hij hier in principe gedurende een bepaalde periode door gebonden. Het is dan ook aan te raden duidelijk op de offerte te vermelden hoe lang deze geldig blijft.

1.2. Soorten aannemingscontracten 1.2.1 Aannemingscontract tegen vaste prijs Dit is een aannemingscontract waarbij de aannemer er zich toe verbindt om een bepaald, duidelijk omschreven werk uit te voeren tegen een vooraf vastgestelde en onveranderlijke prijs. Het is wel mogelijk contractueel te bepalen dat deze prijs steeds kan worden aangepast in verhouding tot de evolutie van de lonen en de prijzen van materialen.

Wanneer bij een dergelijk contract de aannemer zich vergist heeft in zijn prijsbepaling, moet hij hiervan zelf de gevolgen dragen. Enkel wanneer hij zich kan beroepen op onvoorziene hinder, kan hij een aanpassing van de prijs bekomen. Van onvoorziene hinder is sprake wanneer er een kostprijsverhoging is die veroorzaakt wordt door niet voorzienbare omstandigheden in hoofde van de aannemer

188

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

en die de moeilijkheidsgraad of de aard van het werk zodanig vergroten dat de aard van het werk erdoor gewijzigd wordt.

Er wordt wel een onderscheid gemaakt tussen een absoluut forfait en een relatief forfait.

Bij een absoluut forfait staan de prijs en het werk vast. Er kan enkel van afgeweken worden met toestemming van beide partijen en dit dient schriftelijk te worden vastgelegd. Bij een relatief forfait wordt een overeenkomst afgesloten voor een globale prijs voor de volledige aanneming, maar met de mogelijkheid van een afrekening van werken in meer of in min volgens afgesproken eenheidsprijzen, wanneer de bouwheer wijzigingen doorvoert. De bouwheer heeft in dit geval de mogelijkheid eenzijdig wijzigingen door te voeren. De aannemer kan zich bij dit soort contracten ook het recht voorbehouden om bij bepaalde moeilijkheden bij de uitvoering een extra vergoeding te vragen.

Voorbeeld: Er wordt een bepaalde diepte van fundering voorzien. Wanneer bij uitvoering van de werken blijkt dat deze diepte niet volstaat, zal de extra funderingsdiepte die vereist is worden verrekend volgens bepaalde eenheidsprijzen.

1.2.2 Aannemingscontract met prijslijsten In deze contracten worden eenheidsprijzen vastgelegd, maar wordt de uiteindelijke hoeveelheid nog niet bepaald. Bij de aanvang van de overeenkomst is de uiteindelijke prijs van de aanneming dan ook nog niet gekend. Er is wel een vaste prijs voor de verschillende posten, die eventueel nog enkel kunnen worden aangepast, als dit zo werd overeengekomen, aan de indexaanpassing voor lonen en materialen. Op het einde van de overeenkomst wordt overgegaan tot opmeting en opstelling van de definitieve aannemingsprijs.

1.2.3 Aannemingscontract in regie Bij deze contracten is het duidelijk welk werk dient te worden uitgevoerd, maar staat de prijs niet vast. De prijs wordt op het einde van de uitvoering van het werk bepaald op basis van de geleverde materialen en de gepresteerde uren. Het is van belang, om latere bewijsproblemen te voorkomen, dat de bouwheer regelmatig bons of een werfdagboek aftekent waarin vermeld wordt hoeveel uren reeds werd gepresteerd en welke hoeveelheid aan materialen reeds werd afgeleverd. Voor de aanrekening van de gepresteerde uren wordt veelal gebruik gemaakt van eenheidsprijzen die worden gepubliceerd door beroepsverenigingen.

1.2.4 Gemengde aannemingsovereenkomst Daarnaast bestaat ook nog de mogelijkheid een overeenkomst af te sluiten die de hierboven omschreven verschillende types mengt, dit is dan een zogenaamde gemengde aannemingsovereenkomst.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

189

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

1.3. Overeenkomst met consumenten of met handelaars Voor overeenkomsten afgesloten met consumenten is de wet op de handelspraktijken van toepassing die een aantal punten op een dwingende wijze regelt. Zo voorziet de wet op de handelspraktijken een aantal onrechtmatige bedingen, dit zijn clausules die niet mogen voorkomen in overeenkomsten met consumenten.

Voor consumenten is eveneens voorzien dat contracten afgesloten buiten de onderneming van de verkoper verplicht schriftelijk dienen te worden afgesloten en dat een bedenktermijn van 7 werkdagen vanaf de dag die volgt op de ondertekening van het contract moet worden voorzien. Deze bepaling is van toepassing op aannemingsovereenkomsten gesloten ten huize van de consument, tenzij de consument het bezoek van de verkoper voorafgaandelijk en uitdrukkelijk heeft gevraagd.

Om bewijsproblemen te voorkomen wordt dit dan ook best in het contract opgenomen. De 7-daagse bedenktermijn is ook van toepassing op aannemingsovereenkomsten afgesloten op salons, beurzen en tentoonstellingen op voorwaarde dat de betaling niet contant gebeurt en de prijs hoger is dan 200 euro.

Voor contracten waarop de 7-daagse bedenktermijn van toepassing is, moet verplicht de volgende clausule in het contract worden opgenomen, in vet gedrukte letters en in een kader los van de tekst op de voorzijde van de eerste bladzijde. â&#x20AC;&#x153;Binnen 7 werkdagen, te rekenen van de dag die volgt op die van de ondertekening van dit contract, heeft de consument het recht om zonder kosten van zijn aankoop af te zien, op voorwaarde dat hij de verkoper hiervan bij een ter post aangetekende brief op de hoogte brengt. Elk beding waarbij de consument aan dit recht zou verzaken, is nietig. Wat betreft het in acht nemen van de termijn, is het voldoende dat de kennisgeving verstuurd wordt voor het verstrijken van deze termijn.â&#x20AC;?

Onder werkdagen verstaat men alle kalenderdagen met uitsluiting van de zondagen en wettelijke feestdagen. Als een termijn uitgedrukt in werkdagen op een zaterdag afloopt, wordt hij verlengd tot de eerstvolgende werkdag.

Voor contracten afgesloten met handelaars gelden deze bepalingen m.b.t. de onrechtmatige bedingen en de 7-daagse bedenktermijn niet.

1.4. Algemene voorwaarden Algemene voorwaarden zijn voorwaarden die van toepassing zijn op alle contracten die door de aannemer worden afgesloten en die meestal aan de achterzijde van documenten worden gedrukt.

Het is echter aangewezen elementen die van wezenlijk belang zijn voor de overeenkomst of eigen zijn aan de specifieke opdracht in de overeenkomst zelf te zetten, eerder dan in de algemene voorwaarden.

Hoe uitgebreider het eigenlijke contract, hoe beperkter de algemene voorwaarden kunnen zijn. Wanneer men bv. wenst dat de prijs aangepast wordt aan de prijsschommelingen van lonen en materialen, dient men dit bij voorkeur in het contract zelf te bepalen. Men kan dit in de algemene voorwaarden zetten, maar vermoedelijk zal deze prijsherziening niet toegepast worden in alle contracten.

190

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Het is ook nuttig in de offerte de klant uitdrukkelijk te wijzen op een aantal zaken die nuttig zijn om efficiënt te werken, zoals: - De lokalen waar de plaatsing van de vloerbekleding moet gebeuren, moeten vooraf ontruimd zijn.

Wanneer de aannemer dit zelf moet doen, zal deze prestatie worden aangerekend.

- Tenzij uitdrukkelijk anders bedongen, moet de oude vloerbekleding zijn weggenomen door de klant. Wanneer de aannemer dit zelf moet doen, zal deze prestatie worden aangerekend.

Wanneer voor de uitvoering van de werken bepaalde plannen expliciet goedgekeurd moeten worden door de klant, doet men er goed aan deze regeling te voorzien in de overeenkomst. Een mogelijke clausule kan zijn: “De door ons opgestelde plannen maken deel uit van de overeenkomst en worden door de klant ondertekend. Wanneer de klant nalaat deze plannen te ondertekenen en binnen de 8 dagen na het overmaken van de plannen geen aangetekende schriftelijke bemerkingen overmaakt, worden de plannen geacht aanvaard te zijn.”

Deze clausule kan daarnaast ook nog uitdrukkelijk op de plannen worden gezet.

De prijs die men in de offerte of in de overeenkomst vermeldt, dient naar de consumenten toe steeds de verschuldigde btw te vermelden.

Wanneer de oorspronkelijke overeenkomst wordt aangevuld of gewijzigd gebeurt dit, om latere betwistingen te vermijden, bij voorkeur schriftelijk en wordt dit door beide partijen ondertekend.

Opdat de algemene voorwaarden zouden tegenstelbaar zijn aan de contracterende partij moet deze van de algemene voorwaarden hebben kennisgenomen en moet hij deze hebben aanvaard. Dit betekent dat op de bestelbon, de offerte of het contract dat door de klant wordt ondertekend uitdrukkelijk en zeer duidelijk moet worden verwezen naar de algemene voorwaarden die op de achterzijde worden vermeld. Er moet worden vermeld dat deze integraal deel uitmaken van de overeenkomst en dat de klant ervan kennis heeft genomen en deze heeft aanvaard. Het is aangewezen deze clausule duidelijk leesbaar te zetten boven de plaats waar de klant zijn handtekening plaatst.

Mogelijke clausule: De klant verklaart kennis te hebben genomen van de algemene voorwaarden die op de achterzijde zijn afgedrukt en die integraal deel uitmaken van de overeenkomst en verklaart deze zonder enig voorbehoud te aanvaarden.

Algemene voorwaarden die vermeld worden op de documenten die uitgaan van de aannemer dienen dezelfde te zijn, zowel op bv. de bestelbon, als op de offerte als op de factuur. Bovendien moeten de algemene voorwaarden op alle exemplaren worden gedrukt. Wanneer de algemene voorwaarden enkel voorkomen op documenten die uitgaan van de aannemer, zoals facturen, orderbevestiging, briefwisseling,...zonder dat de klant deze voorafgaand uitdrukkelijk heeft aanvaard zoals hierboven omschreven, zullen zij niet van toepassing zijn.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

191

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

De algemene voorwaarden ontslaan tenslotte de aannemer niet van de verplichting om correct advies te verlenen en dit desgevallend op papier te zetten zodat men later kan aantonen de klant op mogelijke problemen te hebben gewezen. Wanneer de aannemer weet dat de uitvoering van een werk zoals dit door de klant wordt gevraagd onmogelijk is, dient hij de uitvoering ervan te weigeren.

1.5. Verplichtingen van de aannemer 1.5.1 Uitvoeren van de overeenkomst De aannemer moet de aannemingsovereenkomst uitvoeren volgens de bepalingen van het contract, de plannen, de bestekken, de wet en de regelen der bouwkunst. Wanneer het plan of het lastenboek grove fouten bevat die een vakbekwaam aannemer moet opmerken bevat, dient de aannemer dit te signaleren aan de bouwheer en mag hij dit niet blindelings uitvoeren. De aannemer moet zelfs weigeren de werken uit te voeren wanneer hij op voorhand weet dat het uitgevoerde werk van slechte kwaliteit zal zijn en zijn 10-jarige aansprakelijkheid in het gedrang zan brengen, of wanneer het voor hem duidelijk is dat het werk onuitvoerbaar is.

De aannemingsovereenkomst kan als resultaatsverbintenis of als middelenverbintenis worden gekwalificeerd, afhankelijk van de inhoud van de overeenkomst. Wanneer de aannemingsovereenkomst een middelenverbintenis inhoudt betekent dit dat het volstaat dat de aannemer zijn opdracht uitvoert volgens de regels van de kunst. Bij een resultaatsverbintenis engageert de aannemer zich tot het bereiken van een bepaald resultaat. Gebeurt dit niet, dan moet de aannemer, tenzij hij overmacht kan bewijzen, het gebrek verhelpen.

Bv. waterdichtingswerken om ervoor te zorgen dat er zich geen waterinsijpeling zou voordoen.

1.5.2 Uitvoeren binnen de afgesproken termijn Wanneer er contractueel geen termijn werd afgesproken moet de aannemer het werk uitvoeren binnen een redelijke duur volgens de aard en de omvang van het werk en de omstandigheden waarin het werk moet worden uitgevoerd.

Werd er contractueel wel een termijn bepaald, dan dient de aannemer zich daaraan te houden. Het is van het grootste belang de uitvoeringstermijn in nuttige werkdagen te bepalen en voor alle duidelijkheid te bepalen wat hier niet onder valt. Nuttige werkdagen, zijn de feitelijke werkdagen in de bouwsector met uitsluiting van zaterdag en zondag, vakantiedagen, dagen waarop omwille van weersomstandigheden niet kan gewerkt worden,...

Het is altijd aan te raden in de overeenkomst zelf te bepalen wat niet als werkdag wordt beschouwd, zoals: - zaterdagen, zondagen en wettelijke feestdagen - dagen waarop de activiteit van de onderneming wordt stopgezet wegens de wettelijke vakantie en de inhaalrust - dagen waarop ongunstige weersomstandigheden (regen, vorst of blijvende sneeuw) het werk gedurende tenminste 4 uur onmogelijk maken

192

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

- dagen waarop het werk wordt stopgezet wegens overmacht zoals staking, lock-out, ongevallen, e.a.

- dagen waarop de uitvoering van de overeenkomst op bevel of door toedoen van de opdrachtgever wordt onderbroken - de dagen uit de periode die begint op de datum van voltooiing van de werken zoals vermeld in de aanvraag tot voorlopige oplevering en die eindigt op het ogenblik dat het PV wordt opgemaakt van de voorlopige oplevering of weigering van de werkzaamheden Wanneer de aannemer zich niet houdt aan de contractueel overeengekomen uitvoeringstermijn, moet de bouwheer hem in gebreke stellen bij middel van een aangetekende brief. Wanneer de aannemer hier niet op reageert, kan de bouwheer de rechtbank vragen om de aannemingsovereenkomst te verbreken en hem de toestemming te verlenen de overeenkomst door een andere aannemer te laten beĂŤindigen op kosten van de eerste aannemer. Er kan ook een schadevergoeding worden afgesproken per dag vertraging bij de uitvoering.

1.5.3 Opleveringsplicht Wanneer het overeengekomen werk werd uitgevoerd, moet de aannemer dit overdragen aan de bouwheer, die de gelegenheid moet krijgen na te gaan of het werk conform de plannen en de bestekken werd uitgevoerd.

1.6. Verplichtingen van de bouwheer 1.6.1 Uitvoering van het werk mogelijk maken De bouwheer moet ervoor zorgen dat de aannemer kan starten met de werkzaamheden. Dit betekent bv. dat wanneer voor bepaalde bouwwerken een bouwvergunning vereist is, de bouwheer ervoor moet zorgen dat deze er is.

Opgelet: Wanneer bouwwerken zonder een bouwvergunning worden uitgevoerd, zijn zowel de bouwheer als de aannemer (als eventueel de architect) strafbaar!

1.6.2 Betalen De belangrijkste verplichting van de bouwheer bestaat in de verplichting om de aannemer te betalen. De bouwheer moet de aannemer betalen op de overeengekomen tijdstippen. Wanneer in de aannemingsovereenkomst niets werd bepaald, moet de prijs pas betaald worden nadat de werken zijn beĂŤindigd.

Wanneer de bouwheer wijzigingen aanbrengt aan de oorspronkelijke overeenkomst en bv. werken afbestelt, zal hij hiervoor een vergoeding verschuldigd zijn voor de gederfde winst door de aannemer op de nog uit te voeren werken. Er is wettelijk niet bepaald hoeveel deze schadevergoeding bedraagt.

Dit kan bijgevolg in de overeenkomst zelf worden geregeld om latere discussies te vermijden. Wanneer de bouwheer van oordeel is dat de werken niet volledig of slecht zijn uitgevoerd, mag de bouwheer weigeren de volledig overeengekomen aannemingsprijs te betalen. Hij mag echter enkel dit

WEGWIJZER INSTALLATEURS

193

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

gedeelte achterhouden dat overeenstemt met de waarde van de niet of de slecht uitgevoerde werken.

Tegelijkertijd zal hij ook de aannemer aanmanen om de werken af te werken.

De aannemer zal de bouwheer voorafgaand een factuur versturen. De factuur stelt vast dat bepaalde goederen en/of diensten werden geleverd en verklaart of bevestigt dat de klant een geldsom verschuldigd is.

Wanneer de bouwheer een factuur ontvangt moet hij deze aanvaarden. Deze aanvaarding kan uitdrukkelijk of stilzwijgend zijn. Ook in deze materie wordt een onderscheid gemaakt tussen een consument of een handelaar. Wanneer een handelaar een factuur ontvangt waarop hij niet reageert, betekent dit dat hij de factuur stilzwijgend aanvaardt. Dit betekent dat hij de inhoud van de factuur aanvaardt en dat hij hier later niet meer op kan terugkomen. Wanneer een handelaar bijgevolg niet akkoord kan gaan met een factuur die hem werd toegestuurd, dient hij deze onmiddellijk te protesteren en dit bij aangetekend schrijven, zodat hij er een bewijs van in handen heeft.

Het is in ieder geval nuttig om een factuur in de volgende gevallen te protesteren: - als de factuur en/of de levering laattijdig is of er een verkeerde datum op de factuur voorkomt - als men niet akkoord kan gaan met (bepaalde) factuurvoorwaarden - er geen conforme levering of uitvoering van de werken is - de prijs op de factuur niet overeenstemt met de afgesproken prijs - de factuur niet op naam van de juiste (rechts)persoon werd opgesteld - de factuur te vroeg werd opgesteld.

Wanneer de aannemer wil aantonen dat een consument de factuur heeft aanvaard, is de bewijsvoering zwaarder. Zo zal er ook gekeken worden naar de begeleidende omstandigheden om na te gaan of de factuur werd aanvaard.

Van belang in dit alles is natuurlijk ook na te gaan wat de overeenkomst en de algemene voorwaarden bepalen over de aanvaarding van de factuur. Zo kunnen deze bepalen dat een factuur binnen de 8 dagen dient geprotesteerd te worden. Wanneer deze bepaling door de klant werd aanvaard, dient deze zich daaraan te houden.

Wanneer de klant de factuur heeft aanvaard, kan hij daar achteraf niet meer op terugkomen. Wanneer de klant bijgevolg de factuur heeft aanvaard, kan hij achteraf niet weigeren deze te betalen omdat het werk niet goed zou zijn uitgevoerd, tenzij het om fouten zou gaan die niet onmiddellijk aan het licht konden komen.

Wat bij niet-betaling?

Over welke verweermiddelen beschikt de aannemer wanneer de klant niet onmiddellijk betaalt?

Wanneer de klant niet betaalt omdat hij niet over het nodige geld beschikt, doet de aannemer er goed aan duidelijk op papier vast te leggen dat de klant niet betwist dat hij de geldsom verschuldigd is. Dit wordt een schuldbekentenis genoemd en heeft als voordeel dat de klant later niet meer kan betwisten dat hij de som verschuldigd is. Er kan eventueel zelfs afgesproken worden dat aan de klant

194

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

betalingstermijnen worden toegestaan. De aannemer moet er dan wel voor zorgen dat in de overeenkomst wordt bepaald dat wanneer de klant zich niet aan het afbetalingsplan houdt, het volledige bedrag onmiddellijk volledig opeisbaar wordt.

Wanneer de aannemer nog werken moet uitvoeren bij een bouwheer, die een tussentijdse factuur niet betaalt, kan de aannemer de werken schorsen. De aannemer kan dit enkel doen wanneer hij zelf zijn deel van de overeenkomst correct heeft uitgevoerd, dit betekent dat de werken die hij heeft uitgevoerd geen gebreken vertonen. Bovendien moet de aannemer de bouwheer voorafgaand verwittigen dat hij de werken zal schorsen wanneer hij tegen een bepaalde termijn niet betaald werd. Deze verwittiging dient bij aangetekend schrijven te gebeuren, zodat men hiervan een bewijs in handen heeft.

Kan de aannemer bepaalde goederen die hij al heeft geleverd nog terughalen wanneer hij niet betaald werd? In principe gebeurt de eigendomsoverdracht van de goederen bij het afsluiten van de overeenkomst, dit betekent dat de goederen die de aannemer op de bouwplaats van de klant heeft geleverd, eigendom van de klant zijn. Men kan in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden een clausule van eigendomsvoorbehoud inlassen die bepaalt dat de goederen pas eigendom van de klant worden wanneer de goederen volledig betaald werden. Deze clausule telt echter niet voor goederen die onroerend door bestemming zijn geworden, dit wil zeggen voor goederen die reeds werden vastgehecht aan het gebouw of die in het gebouw werden verwerkt.

De aannemer die niet betaald wordt zal zich uiteindelijk tot de rechtbank moeten wenden om een vonnis te bekomen waarbij de klant veroordeeld wordt om de factuur te betalen. In theorie heeft de aannemer 30 jaar de tijd om te proberen de betaling van de aannemingsprijs te bekomen.

1.6.3 Opleveringen De oplevering is het moment waarop de bouwheer de werken die werden uitgevoerd door de aannemer aanvaardt, dit betekent dat hij zich akkoord verklaart met de manier waarop de werken werden uitgevoerd. De aanvaarding van de werken door de bouwheer kan stilzwijgend (bv. de bouwheer neemt de werken in gebruik of betaalt het saldo van de aannemingsprijs zonder enig voorbehoud) of uitdrukkelijk (bv. door het opstellen van een PV) gebeuren. Er worden twee soorten opleveringen onderscheiden, de voorlopige en de definitieve.

De voorlopige oplevering is het moment waarop de bouwheer de werken die zijn beĂŤindigd, in ontvangst neemt. Bouwheer, aannemer en architect gaan ter plaatse na of alle werken conform de plannen en de bestekken werden uitgevoerd, welke termijn hiervoor nodig was en er wordt een PV opgemaakt waarin alle opmerkingen worden genoteerd. Men gaat er meestal van uit dat gebreken die zichtbaar waren tijdens de voorlopige oplevering en waarvan niets wordt genoteerd in het PV, door de bouwheer werden aanvaard. Dit betekent dat hij daar later niet op kan terugkomen. Het is natuurlijk nog duidelijker wanneer in het PV uitdrukkelijk wordt vermeld dat bepaalde zichtbare gebreken geen probleem vormen voor de bouwheer. Er wordt ook vaak contractueel bepaald dat de 10-jarige aansprakelijkheid begint te lopen vanaf de voorlopige oplevering. Vanaf de voorlopige oplevering gaat het risico (dit is het dragen van de gevolgen wanneer het gebouw vergaat of schade lijdt door

WEGWIJZER INSTALLATEURS

195

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

overmacht, zoals brand, een natuurramp of diefstal met inbraak) over van de aannemer op de bouwheer. Vanaf de voorlopige oplevering begint een waarborgtermijn te lopen tot aan de definitieve oplevering waarin de bouwheer opmerkingen kan maken omtrent gebreken die verborgen waren op het ogenblik van de voorlopige oplevering.

De definitieve oplevering houdt de goedkeuring van de werken in en grijpt een bepaalde periode na de voorlopige oplevering plaats. Vanaf de definitieve oplevering blijft de aannemer nog aansprakelijk voor gebreken die het geheel of gedeeltelijk tenietgaan van het gebouw tot gevolg kunnen hebben en voor verborgen gebreken. Partijen kunnen de termijn waarbinnen de aannemer aansprakelijk blijft voor lichte verborgen gebreken contractueel vastleggen en doen dit dan ook bij voorkeur (bv. 1 jaar). Het is ook mogelijk dat er slechts één oplevering plaatsvindt, dit zal dan onmiddellijk de definitieve oplevering zijn. Dit is zeker het geval voor kleinere werken. Bovendien is het mogelijk, zoals hierboven gezegd, dat de oplevering stilzwijgend gebeurt doordat de bouwheer bv. de uitgevoerde werken in gebruik heeft genomen, zonder hier enige opmerking over te maken.

1.7. Einde van de aannemingsovereenkomst Naast de algemene manieren waarop een overeenkomst beëindigd wordt, zoals het uitvoeren van de overeenkomst, beëindiging door wederzijdse toestemming, een ontbinding van de overeenkomst door de rechtbank, zijn er in het burgerlijk wetboek twee specifieke manieren opgenomen waarop een aannemingsovereenkomst ook kan beëindigen, dit is de eenzijdige opzegging door de bouwheer en het overlijden van de aannemer.

1.7.1 Eenzijdige opzegging door de bouwheer De mogelijkheid is wettelijk voorzien dat de bouwheer een aanneming tegen vaste prijs eenzijdig beëindigt op voorwaarde dat hij de aannemer een schadevergoeding betaalt. Deze schadevergoeding moet de aannemer vergoeden voor zijn uitgaven, zijn arbeid en al wat hij bij de aanneming had kunnen winnen.

Het is mogelijk dat in het aannemingscontract van deze wettelijke bepaling wordt afgeweken, door te bepalen dat de bouwheer niet de mogelijkheid heeft de overeenkomst eenzijdig op te zeggen of door de hoogte van de te betalen schadevergoeding reeds op voorhand contractueel vast te leggen.

1.7.2 Overlijden van de aannemer Het overlijden van de aannemer maakt van rechtswege een einde aan de aannemingsovereenkomst.

De bouwheer moet na het overlijden aan de erfgenamen de waarde betalen van het gedane werk en van de in gereedheid gebrachte bouwstoffen en dit naar evenredigheid van de bij de overeenkomst bedongen prijs, voor zover de werken en de bouwstoffen hem van nut kunnen zijn.

196

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

1.8. Wet Breyne Wanneer men een overeenkomst afsluit tot eigendomsovergang van een te bouwen of in aanbouw zijnd huis of appartement of een overeenkomst waarbij de verbintenis wordt aangegaan om een huis of een appartement te bouwen, te doen bouwen of te verschaffen is de wet Breyne van toepassing wanneer het huis of het appartement tot huisvesting of tot huisvesting en beroepsdoeleinden is bestemd en de koper of de opdrachtgever verplicht is voor de voltooiing van het gebouw één of meer stortingen te doen.

De wet is ook van toepassing op een overeenkomst tot eigendomsovergang waarbij de verbintenis wordt aangegaan een huis of appartement, bestemd voor huisvesting of voor beroepsdoeleinden en huisvesting te verbouwen of uit te breiden wanneer de totale prijs van de verbouwings- of uitbreidingswerken ten minste 80% van de verkoopprijs van het onroerend goed, waarvan de eigendom wordt overgedragen, bedraagt en hoger is dan 18.600 euro en de waarbij de koper of de opdrachtgever volgens de overeenkomst verplicht is voor de voltooiing van deze werken één of meer stortingen te doen.

Overeenkomsten afgesloten volgens de wet Breyne dienen schriftelijk te worden opgesteld en verplicht een aantal bepalingen bevatten.

Bouwunie heeft samen met Test-Aankoop een modelcontract algemene aannemingsovereenkomst voor de bouw van een woning opgesteld. Dit modelcontract kunnen de leden downloaden via de ledentoepassing op www.bouwunie.be.

Hoofdstuk 2. Aansprakelijkheden Wanneer een aannemer een overeenkomst afsluit en een werk aanneemt, wordt van hem verwacht dat hij dit werk volgens de bouwvergunning en de bijgevoegde plannen, volgens het contract en de aanwijzingen van de bouwheer en de architect en volgens de regels van de kunst uitvoert.

Bovendien stelt de rechtspraak dat de aannemer de werken niet zomaar mag uitvoeren, maar dat hij verplicht is de bouwheer eventuele fouten of mankementen te signaleren. Wanneer de aannemer meent dat de bouwheer hem vraagt iets uit te voeren dat volgens hem indruist tegen de regels van het goed vakmanschap, dient hij hiervan de bouwheer te verwittigen en uitdrukkelijk voorbehoud te maken. Ook voor gebrekkig materiaal kan de aannemer aansprakelijk worden gesteld. Wanneer de architect materialen heeft voorgeschreven die gebreken vertonen, daar waar de technische beroepskennis van de aannemer hem in staat stelt deze vergissing in het lastenboek vast te stellen, dan handelt de aannemer foutief indien hij deze gebrekkige materialen toch zou verwerken. De aannemer heeft dus een adviesplicht naar zijn opdrachtgever toe. Wanneer de aannemer een specialist is, is zijn adviesplicht nog groter. Zorg ervoor dat u van de verwittigingen een bewijs in handen heeft, zodat u bij latere betwistingen kan aantonen dat u de bouwheer van de risico’s heeft verwittigd.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

197

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Wanneer de werken die de aannemer zou moeten uitvoeren echter de stevigheid van het gebouw in het gedrang zouden brengen, moet de aannemer weigeren deze uit te voeren.

Wanneer de aannemer zijn werk heeft uitgevoerd, moet de bouwheer het werk onderzoeken en nagaan of er geen gebreken zijn, alvorens hij het werk aanvaardt. Wanneer de bouwheer van oordeel is dat het werk niet goed werd uitgevoerd en dat het gebreken vertoont, moet hij deze voor de aanvaarding protesteren. Dit geldt enkel voor de zichtbare gebreken. Opdat een gebrek als zichtbaar zou kunnen beschouwd worden, moet zelfs een leek het, zonder bijstand van een deskundige, kunnen zien. Zichtbare gebreken die echter de stabiliteit van het gebouw in het gedrang kunnen brengen, en bijgevolg de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer met zich meebrengen, zijn niet gedekt door de aanvaarding.

Hoever reikt de aansprakelijkheid van de aannemer voor verborgen gebreken, dit zijn gebreken die de bouwheer op het ogenblik van de aanvaarding niet kon opmerken? Voor verborgen gebreken die de stevigheid van het bouwwerk aantasten, geldt de tienjarige aansprakelijkheid. Voor de zogenaamde “lichte verborgen gebreken”, dit zijn gebreken die de stevigheid van het gebouw niet in het gedrang brengen, geldt dat de aannemer niet langer dan 10 jaar na de oplevering kan aansprakelijk gesteld worden.

Bouwunie heeft over de aansprakelijkheid van de aannemer een informatieve brochure uitgebracht, getiteld “Aansprakelijkheden in de bouwsector: 10 jaar met zorgen op uw dak?” Bouwunie-leden kunnen deze brochure bestellen via tel. 02 588 11 00 of info@bouwunie.be.

Hoofdstuk 3.

Buitengerechtelijke geschillenbeslechting – de Verzoeningscommissie Bouw Op 7 februari 2001 hebben Bouwunie, de Confederatie Bouw, Test-Aankoop en de Federatie van Architecten van België officieel de verzoeningscommissie bouw boven de doopvont gehouden. Nadien is ook NAV, de Vlaamse Architectenorganisatie, toegetreden.

Waarom een verzoeningscommissie bouw?

Conflicten in de bouw doen zich dagelijks voor. Bouwheren die niet tevreden zijn over het geleverde werk door de aannemer of de architect. Aannemers die vruchteloos op hun geld wachten. Bijna altijd handelt het over technische geschillen, discussies over de conceptie of de kwaliteit van het uitgevoerde werk. Wanneer de partijen dan een beroep doen op de rechtbank in de hoop op een snelle en efficiënte manier hun geschil te kunnen beëindigen, komen ze maar al te vaak bedrogen uit. Alvorens zich over de grond van de zaak te kunnen uitspreken, moeten de rechters immers bijna altijd een deskundige aanstellen die het probleem ter plaatse komt bekijken. De klachten over de werking van het gerecht nemen voor bouwgeschillen dan ook schrikwekkende vormen aan. Termijnen van 5 à 10 jaar procederen, gerechtskosten die het veelvoudige zijn van de inzet van het geschil, deskundigen die jarenlang talmen of helemaal niet deskundig zijn,…

198

WEGWIJZER INSTALLATEURS

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

Wat is de Verzoeningscommissie Bouw?

Zoals de naam het zelf zegt probeert de verzoeningscommissie de partijen te verzoenen, doch niet zonder stok achter de deur. De verzoeningscommissie hoort de klachten en wanneer ze dit technisch nodig vindt, doet ze een beroep op één van haar deskundigen. Deze komt ter plaatse en probeert een voorstel te formuleren waarin alle partijen zich kunnen terugvinden. Centraal staat dus zijn verzoeningsrol. Lukt dit echter niet, dan schrijft de deskundige-bemiddelaar zijn vaststellingen en besluiten neer in een verslag dat partijen achteraf in principe niet meer kunnen betwisten. Dergelijk verslag wordt een “derde-bindend-advies” genoemd.

Een procedure voor de verzoeningscommissie is bijgevolg geen verloren tijd en biedt een belangrijke meerwaarde voor partijen: het technisch bindend advies van de experten-bemiddelaars. Wanneer partijen niet tot een verzoening komen en zich alsnog tot de rechter wenden, zal deze in principe geen nieuwe expert moeten aanstellen, maar zich onmiddellijk kunnen buigen over de juridische kant van de zaak.

Wie kan er een beroep op doen en waarom er een beroep op doen?

De verzoeningscommissie wil geschillen oplossen die zich voordoen tussen een particuliere bouwheer, zijn architect en de aannemers die de bouw hebben uitgevoerd. De verzoeningscommissie garandeert de partijen een snelle en efficiënte behandeling van hun geschil. Partijen die een beroep doen op de verzoeningscommissie kunnen zich niet verschuilen achter allerhande procedureslagen om het geschil nodeloos lang te rekken. Bovendien kan de verzoeningscommissie een beroep doen op gespecialiseerde deskundigen-bemiddelaars, elk in hun domein, die hun medewerking hebben toegezegd. De verzoeningscommissie richt zich dan ook tot bouwheren, aannemers en architecten die zo goed mogelijk willen samenwerken om tot een kwaliteitsvol bouwproduct te komen. Wanneer er zich tijdens het bouwproces toch een probleem zou voordoen waar ze niet op eigen houtje uitgeraken, biedt de verzoeningscommissie een snelle oplossing. Wanneer een bouwheer in zee gaat met een architect en een aannemer die bereid zijn eventuele geschillen aanhangig te maken voor de verzoeningscommissie, kan de bouwheer er van op aan dat aannemer en architect al het mogelijke zullen doen om een hoge kwaliteit aan te bieden. De aannemers en architecten van hun kant weten dat de bouwheer geen technische problemen zullen “uitvinden” om het betalen van de factuur op de lange baan te schuiven. Zelfs wanneer de deskundige-bemiddelaar er niet in slaagt partijen te verzoenen, hebben ze nog een belangrijke tijdswinst geboekt. De aanstelling van een gerechtelijke deskundige voor de rechtbank kan immers meestal worden vermeden.

Hoe maak ik er gebruik van?

Bouwheer, aannemer(s) en architect moeten voorafgaandelijk schriftelijk hun akkoord hebben gegeven dat een geschil eerst aanhangig wordt gemaakt voor de verzoeningscommissie. Dit kan op 2 manier gebeuren: - Wanneer het contract wordt afgesloten met de architect en/of de aannemer wordt hierin al expliciet opgenomen dat wanneer een geschil zich zou voordoen, partijen akkoord zijn dat dit geschil eerst wordt voorgelegd aan de verzoeningscommissie.

- Wanneer dergelijke clausule niet werd opgenomen in het contract, kunnen partijen nog altijd beslissen wanneer een geschil ontstaat dit eerst voor te leggen aan de verzoeningscommissie.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

199

DEEL 10. AANNEMINGCONTRACTEN EN AANSPRAKELIJKHEDEN

De bevoegdheidsclausule die moet worden opgenomen in uw aannemingscontracten is te downloaden via de website www.bouwverzoening.be.

Opgelet! Wanneer u als algemene aannemer deze bevoegdheidsclausule opneemt in uw contract met de bouwheer, moet u ervoor zorgen dat in uw contracten met uw onderaannemers deze clausule eveneens werd opgenomen. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat u als algemene aannemer uw conflicten met de bouwheer oplost via de verzoeningscommissie en daarna nog naar de gewone rechtbank moet voor uw geschil met uw onderaannemer.

Verloop van de procedure Wanneer er zich een geschil voordoet, kan elk van de partijen telefonisch of schriftelijk contact opnemen met het secretariaat van de Commissie. Deze partij krijgt dan een type-klachtenformulier met vragenlijst opgestuurd dat hij ingevuld terugstuurt samen met het dossier. Het secretariaat neemt dan onmiddellijk contact op met de andere betrokken partijen, die uitgenodigd worden hun dossier over te maken.

Op een inleidingszitting wordt overgegaan tot de aanstelling van een deskundige als er een technisch onderzoek nodig is. Wanneer een partij niet verschijnt, wordt hij geacht in te stemmen met hetzij het voorstel tot verzoening hetzij met de beslissing tot aanstelling van een expert-bemiddelaar. Wanneer een partij niet verschijnt op de door de expert-bemiddelaar belegde vergaderingen, word hij geacht in te stemmen met de vaststellingen die deze expert tijdens deze vergaderingen doet. Het voordeel van de procedure bestaat erin dat de partijen hun geschil persoonlijk, zonder bijstand van een advocaat, kunnen behartigen. Het gaat immers meestal om een zuivere technische aangelegenheid waarbij de competentie bij de mensen van het vak zelf ligt.

Meer informatie Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel, tel. 02 504 97 86 â&#x20AC;&#x201C; fax 02 504 97 84

200

WEGWIJZER INSTALLATEURS

11

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE Hoofdstuk 1. Veiligheid en welzijn 1.1. Constructiv

Het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf (sedert 1 oktober 2016: Constructiv) werd door de sociale partners uit de bouwsector in 1965 opgericht.

Sinds al die jaren staat Constructiv de werkgevers en werknemers van het bouwbedrijf met allerlei adviezen en raadgevingen bij.

Constructiv onderhoudt een rechtstreeks en permanent contact met de bouwplaatsen door middel van zijn plaatselijke adviseurs. De tussenkomst van deze adviseurs is niet repressief. Indien nodig wordt een beroep gedaan op de bevoegde officiële diensten.

De werking van Constructiv houdt o.m. het volgende in: - preventie: in dit kader moet minstens 15 dagen voor het begin van de werken de opening van een bouwplaats aan Constructiv medegedeeld worden (zie verder); - organisatie van doelgroepgerichte veiligheidscampagnes: begin 2006 kondigde Constructiv aan een nieuwe richting in te slaan door doelgroepgerichte campagnes te organiseren. Alle acties zullen een jaar lang toegespitst worden op één welbepaald thema. Om de nieuwe doelgroepgerichte aanpak een zo groot mogelijke kans op slagen te bieden, werd een overlegplatform opgericht: alle organisaties die begaan zijn met de veiligheid en het welzijn van de bouwvakkers bundelen hun krachten. De ondertekenaars van dit samenwerkingshandvest stappen als één blok naar de gekozen doelgroep, met acties die elkaar aanvullen en versterken en gecoördineerd worden door Constructiv, om zo een optimaal rendement te bekomen. Naast de organisaties van werkgevers en werknemers uit de bouwsector, maken o.a. deel uit van dit platform: de beroepsverenigingen van veiligheidscoördinatoren en van architecten, Prebes (preventieadviseurs), arbeidsongevallenverzekeraars, externe diensten voor preventie en bescherming op het werk, de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg,… Vanaf september 2015 tot midden 2017 loopt de campagne “veilig werken op hoogte” met aandacht voor o.a. steigerbouw en dakwerken. Meer informatie over de huidige en vroegere-campagnes vindt u op http://navb.constructiv.be/nl/Campagnes_ en_acties.aspx.

- bouwplaatsbezoeken: deze worden uitgevoerd door de adviseurs. Hun taak bestaat erin toe te zien op de uitvoering van de wettelijk verplichte veiligheidsvoorzieningen en desgevallend adviezen te verlenen.

- informatie: Constructiv publiceert driemaandelijks dossiers en de nieuwsbrief Constructiv e-news, en daarnaast nog een aantal folders, brochures, beroepsmonografieën, affiches,...

202

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- uitvoeren van studies: de steeds verder evoluerende werkmethoden in de bouw brengen nieuwe risico’s met zich mee, die onderzoek en studie vergen.

Meer informatie: Constructiv, Koningsstraat 132 bus 4, 1000 Brussel, tel. 02 209 65 65 www.constructiv.be – e-mail: info@constructiv.be 1.2. Verplichte werkmeldingen in het kader van veiligheid Voor de verplichte voorafgaande melding van de werken aan de RSZ (artikel 30bis): zie deel 3 hoofdstuk 3 – “hoofdelijke aansprakelijkheid, inhoudingsplicht en aangifte van werken”.

Deze RSZ-werfmelding (“aangifte van werken” – art. 30bis) is slechts één van de verplichte werkmeldingen. Daarnaast zijn er, in het kader van de veiligheid, ook de volgende meldingen: - de melding inzake veiligheid en hygiëne (aan Constructiv): Constructiv ontvangt deze gegevens automatisch op elektronische wijze via de toepassing “Aangifte van werken” op de RSZ-portaalsite www.socialsecurity.be; - de melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen: - voor werken die langer dan 30 werkdagen duren en waar meer dan 20 werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn; - voor werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - specifieke gevaarlijke werken (bv. valgevaar van 5 m, uitgravingen van 1,2 m of dieper,…) die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen, moeten eveneens gemeld worden; - de melding van asbestverwijderingswerken. Deze is verplicht voor: - alle werkzaamheden van asbestverwijdering of verwijdering van asbesthoudende materialen; - de werken van vervanging, onderhoud of van beperkte herstelling van buizen en leidingen waarvan de isolatie asbest bevat en die verricht worden met zg. “couveusezakken” (het gaat dan om ongebonden asbest); - de melding van werken in een hyperbare omgeving: voor werken waarin de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk; - de melding van zandstraalwerken: voor werkzaamheden van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij siliciumoxide bevatten.

Hieronder overlopen we de verschillende gevallen waarin een werkmelding vereist is. Wanneer u bijgevolg de werkmelding elektronisch verricht, is het versturen van de diverse papieren aangiftes naar de verschillende administraties niet langer vereist.

Melding aan Constructiv inzake veiligheid en hygiëne De cao van 13 oktober 2011, nadien vervangen door de cao van 4 december 2014, heeft de verplichte melding aan het NAVB gewijzigd. Sedert 4 november 2011 moet de melding aan NAVB Constructiv verplicht elektronisch gebeuren via de toepassing “Aangifte van werken” op de RSZ-portaalsite. De melding moet nog altijd ingediend worden voor de aanvang van de werken, maar niet meer 15 dagen op voorhand. De gegevens inzake de bouwplaats, de aannemer(s) en de opdrachtgever zullen het NAVB automatisch elektronisch bereiken op de dag van de melding.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

203

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Melding van tijdelijke of mobiele bouwplaatsen Wie moet melden?

Aannemer die als eerste de activiteiten op de bouwplaats uitoefent.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

- Werken waarvan de vermoedelijke duur van de werkzaamheden langer is dan 30 werkdagen en waar op één of meer ogenblikken meer dan 20 werknemers tegelijk aan het werk zijn; - Werken waarvan het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen; - Volgende gevaarlijke werken die meer dan 5 werkdagen in beslag nemen: - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan gevaren van bedelving, wegzinken of vallen, waarbij die gevaren bijzonder vergroot worden door de aard van de werkzaamheden of van de toegepaste procédés of door de omgeving van de arbeidsplaats of de werken. Als bijzonder vergrote gevaren wordt beschouwd: - valgevaar van 5 meter of meer, - graven of werken aan putten van meer dan 1,2 meter diepte, - werken in de nabijheid van drijfzand of slib, - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan chemische of biologische agentia die een bijzonder risico voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers inhouden; - elk werk met ioniserende stralingen; - werkzaamheden in de nabijheid van elektrische hoogspanningslijnen of –kabels of van leidingen onder een inwendige druk van 15 bar of meer; - bijzondere, ongezonde en/of hinderlijke werken, tenzij kleine onderhouds- of herstelwerken; - werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan een risico op verdrinking; - ondergrondse werken en tunnelwerken; - werkzaamheden met duikuitrusting; - werkzaamheden onder overdruk; - werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt; - werkzaamheden in verband met de montage of demontage van zware geprefabriceerde elementen.

Wanneer melden?

Uiterlijk 15 dagen voor de werken worden aangevangen, tenzij het niet haalbaar is. De melding dient ten laatste de dag voor het begin van de werken te gebeuren.

204

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Melding van asbestverwijderingswerken Wie moet melden?

Aannemer die de werken uitvoert.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

Werken waarbij werknemers tijdens hun werk (kunnen) worden blootgesteld aan stof afkomstig van asbest of asbesthoudende materialen.

Wanneer melden?

14 dagen voor de aanvang van de werken en telkens wanneer zich ten opzichte van de oorspronkelijke melding belangrijke veranderingen in het gebruik van asbest voordoen.

Formaliteiten bij asbestverwijderingswerken, bv. de verwijdering van leidingen vervaardigd in asbestcement of van asbestleien

Voor de verwijdering van leidingen vervaardigd in asbestcement of van asbestleien bij dakrenovatie zijn er geen bijzondere certificaten of erkenningen vereist voor de aannemer. Asbestcement is immers asbest in gebonden toestand. De verwijdering van dergelijk asbesthoudend materiaal kan gebeuren via de “methode van de eenvoudige handelingen”.

Het is dus niet nodig een erkenning te hebben van de FOD Waso voor de verwijdering van gebonden asbest zoals voor losgebonden asbest. Asbest in gebonden toestand mag verwijderd worden door een gewoon bouwbedrijf, maar de werknemers die deze asbesthoudende materialen verwijderen, moeten een opleiding gevolgd hebben met jaarlijkse herhaling. Daarnaast moet ook aan de andere voorwaarden voldaan worden. Het aantal asbestvezels mag een bepaalde concentratie niet overschrijden, er moet een melding gebeuren aan Toezicht Welzijn op het Werk, het asbestmateriaal mag enkel met manueel gereedschap verwijderd worden (geen slijpen of boren om stof te vermijden), het afval in speciale zakken afvoeren met een label “asbesthoudend materiaal”, de juiste P.B.M.’s gebruiken (o.a. wegwerpoverall, stofmasker P3,…), de Externe dienst moet de betrokken werknemers opvolgen,…. Voor het volgen van de nodige opleiding door uw arbeiders kan u zich wenden tot Bouwunie.

Melding van werken in een hyperbare omgeving Wie moet melden?

Aannemer die de werken uitvoert.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk.

Voor welke werken?

Werken waarbij de werknemers worden onderworpen aan een druk van meer dan ten minste 100 hPa boven de plaatselijke atmosferische druk (bv. duikwerkzaamheden, werken in persluchtcaissons).

Wanneer melden?

14 dagen voor de geplande aanvang van de werken.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

205

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Melding van zandstraalwerken Wie moet melden?

Aannemer die de werken uitvoert.

Aan wie melden?

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg – Alg. Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk Voor welke werken?

Werken van afbijten door stralen en ontzanden waarbij zand of andere korrels gebruikt worden die meer dan 1% vrij silicium bevatten.

Wanneer melden?

10 dagen voor de aanvang van de werken.

In het kader van de reglementering inzake de veiligheidscoördinatie moet een kopie van de voorafgaande kennisgeving zichtbaar op de bouwplaats op een voor het personeel gemakkelijk toegankelijke plaats worden aangeplakt, ten minste 10 kalenderdagen voor de aanvang van de werken.

In geval van onvoorziene of dringende werken, of in het geval de periode tussen de ontvangst van de opdracht en de datum van de effectieve aanvang van de werken niet toelaat de kennisgeving binnen de gestelde termijnen te verrichten, wordt de voorafgaande kennisgeving vervangen door een mededeling aan de lokale dienst Toezicht op het Welzijn op het Werk, gedaan ten laatste de dag zelf van het begin van de werken via een geschikt middel (fax, e-mail,…).

Ook in dit geval dient een kopie van de mededeling op de bouwplaats te worden aangeplakt, ten laatste de dag van het begin van de werken.

1.3. De vuurvergunning De vuurvergunning wordt opgesteld ter voorkoming van brand- en explosiegevaar bij het werken met naakte vlam zoals laswerken, zuurstofsnijbranden, slijp- en snijwerken.

In de vuurvergunning worden voorzorgsmaatregelen ter voorkoming van brand opgelegd. Deze maatregelen dienen genomen te worden door de bouwheer of het bedrijf waar de werken uitgevoerd worden en door de uitvoerende aannemer of de uitvoerders van de werken.

Het is de bouwheer die de vuurvergunning oplegt aan de aannemers, onderaannemers en aan zijn eigen onderhoudsploegen wanneer deze werken uitvoeren met naakte vlam. De bouwheer heeft deze verplichting aangegaan tegenover zijn brandverzekeraar. Indien hij deze verplichting niet naleeft, dient hij bij brandschade tengevolge van de werken zelf een gedeelte van de schade te dragen.

Modelformulieren van een vuurvergunning zijn verkrijgbaar bij o.a. ANPI Brand- en Diefstalpreventie, tel. 010 47 52 11; www.anpi.be.

206

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

1.4. Van ARAB naar Codex Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) werd goedgekeurd in de jaren 19461947. Op dat moment had dit reglement tot doel alle reglementaire en algemene bepalingen betreffende de gezondheid en de veiligheid van de werknemers, die over een groot aantal besluiten verspreid waren, in één enkele tekst bijeen te brengen en te coördineren. In de loop van zijn 50-jarig bestaan is het ARAB onder invloed van allerhande factoren herhaaldelijk ingrijpend gewijzigd. Onder deze factoren kunnen o.m. vernoemd worden: de evolutie van de Europese wetgeving, de technologische evolutie, de staatshervorming en een groeiende aandacht voor psychosociale aspecten bij de arbeid.

De nieuwe reglementering heeft een duidelijke structuur gebaseerd op een hiërarchie: wet, codex en indicatieve richtlijnen. Vroeger zag de hiërarchie er anders uit. Toen bestond de filosofie eruit om alles tot in detail in de reglementaire teksten te gieten. De reglementering zelf was opgebouwd in twee niveaus: de wet van 10 juni 1952 en haar uitvoeringsbesluiten, het ARAB. Probleem was echter dat niet alle voorkomende gevallen kunnen voorzien worden en dat deze structuur niet toelaat om kort op de bal te spelen. De reglementering holt achter de evoluties aan. Daarom werd bij de herstructurering gekozen voor 3 niveaus.

Het eerste niveau vormt de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Daarin worden de grote principes van preventie vastgelegd en de organen bepaald die deze preventie in de praktijk op de werkvloer brengen (preventiediensten, comité).

Daarna worden die principes omgezet in uitvoeringsbesluiten (het tweede niveau) die in grote lijnen de verschillende risicodomeinen behandelen (werkplaats, materieel, gevaarlijke stoffen, beschermingsmiddelen, enz.). Hierin worden meer concrete doelstellingen vastgelegd. Dit is de Codex over het welzijn op het werk. De doelstellingen gelden voor elke situatie zodat iedereen zich eraan moet houden. Afwijkingen zijn niet nodig.

Het is de taak van elke werkgever om de doelstellingen, geformuleerd in de Codex, te halen. De manier waarop ligt niet vast. Om dit te ondersteunen, worden er hulpmiddelen uitgewerkt: indicatieve richtlijnen (het derde niveau). De werkgevers worden niet verplicht deze te volgen maar diegenen die het wel doen, worden geacht de doelstellingen bepaald in de Codex, te hebben gehaald.

De herstructurering betekent niet louter dat het ARAB wordt herschreven in de Codex en dat de oude wet (van 10 juni 1952) werd vervangen door een nieuwe (van 4 augustus 1996). Een aantal bepalingen die nu in het ARAB staan, kunnen in de toekomst net zo goed naar de wet of eventueel naar een indicatieve richtlijn worden overgeheveld.

Toepassingsgebied De wet is in het algemeen van toepassing op werkgevers en werknemers. Naast de klassieke opvatting van het begrip werknemer (een persoon met een arbeidsovereenkomst) worden ook de volgende categorieën van personen als werknemers beschouwd:

WEGWIJZER INSTALLATEURS

207

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- personen die anders dan krachtens een arbeidsovereenkomst arbeid verrichten, onder het gezag van een andere persoon (bv. tewerkgestelde werklozen); - personen die een beroepsopleiding volgen waarin een praktijkervaring voorzien is onder de vorm van arbeid; - personen die verbonden zijn door een leerovereenkomst middenstand of in het kader van het industrieel leerlingwezen hun opleiding ontvangen; - stagiairs; - leerlingen en studenten die een studierichting volgen waarvan het opleidingsprogramma voorziet in een vorm van arbeid in de onderwijsinstelling.

In tegenstelling tot de vroegere wet van 10 juni 1952 omvat het toepassingsgebied dus ook leerlingen en studenten, alsook de familieondernemingen.

De wet van 4.08.1996 beoogt eveneens de zelfstandigen maar dan enkel in de mate dat er interferentie bestaat met werknemers, bv. op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, dus wanneer de zelfstandige voor of samen met een andere onderneming werkt.

Algemene preventiebeginselen De werkgever dient een welzijnsbeleid te voeren. Bij het uitwerken van dit beleid moet hij een aantal beginselen volgen, de preventieprincipes: - risico’s voorkomen; - de evaluatie van risico’s die niet kunnen worden voorkomen; - de bestrijding van risico’s aan de bron; - de vervanging van wat gevaarlijk is door dat wat niet of minder gevaarlijk is; - voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming; - de aanpassing van het werk aan de mens, met name wat betreft de inrichting van de werkposten, en de keuze van werkuitrusting en de werk- en productiemethoden, met name om monotone arbeid en tempogebonden arbeid draaglijker te maken en de gevolgen daarvan voor de gezondheid te beperken; - zoveel mogelijk de risico’s inperken, rekening houdend met de ontwikkeling van de techniek; - de risico’s op een ernstig letsel inperken door het nemen van materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel; - de planning van de preventie en de uitvoering van het beleid m.b.t. het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk met het oog op een systeembenadering waarin o.a. volgende elementen worden geïntegreerd: techniek, organisatie van het werk, arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en omgevingsfactoren op het werk; - de werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de daaraan verbonden overblijvende risico’s en de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken bij zijn indiensttreding en telkens wanneer dit in verband met de bescherming van het welzijn noodzakelijk is; - het verschaffen van passende instructies aan de werknemers en het vaststellen van begeleidingsmaatregelen voor een redelijke garantie op de naleving van deze instructies;

208

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- het voorzien in of het zich vergewissen van het bestaan van de gepaste veiligheids– en gezondheidssignalering op het werk, wanneer risico’s niet kunnen worden voorkomen of niet voldoende kunnen worden beperkt door de collectieve technische beschermingsmiddelen of door maatregelen, methoden of handelswijzen in de sfeer van de werkorganisatie.

De werkgever is verantwoordelijk voor de structurele planmatige aanpak van preventie, overeenkomstig de hogervermelde preventiebeginselen, door middel van een dynamisch risicobeheersingssysteem.

Elke werkgever dient te beschikken over een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Aan het hoofd van deze dienst staat een interne preventieadviseur. In ondernemingen met minder dan 20 werknemers mag de werkgever zelf de functie van preventieadviseur vervullen. De interne dienst heeft o.m. als opdracht de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bij te staan in de uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie van het beleid bepaald door het dynamisch risicobeheersingssysteem.

In de hout- en bouwbedrijven tussen 20 en 50 werknemers of in bedrijven met minder dan 20 werknemers waar de werkgever niet zelf de functie van preventieadviseur vervult, moet de preventieadviseur “voldoende kennis” hebben van de wetgeving inzake welzijn. In de hout- en bouwbedrijven met 50 tot 200 werknemers moet een interne preventieadviseur niveau I of II aangesteld worden; in de bedrijven met meer dan 200 werknemers moet de preventieadviseur van niveau I zijn.

Indien de interne dienst niet al zijn opdrachten kan uitvoeren of indien hij de nodige deskundigheid niet of onvoldoende in huis heeft, moet aanvullend een beroep gedaan worden op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (zoals bv. Provikmo). In deze externe dienst zijn verschillende disciplines vertegenwoordigd, bv. arbeidsgeneesheren, ergonomen, veiligheidsingenieurs, enz.

In overleg met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk moet de werkgever een globaal preventieplan opstellen voor een termijn van vijf jaar waarin de te ontwikkelen en toe te passen preventieactiviteiten worden geprogrammeerd, rekening houdend met de grootte van de onderneming en de aard van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de onderneming. Dit globaal preventieplan omvat meer bepaald het volgende: - de resultaten van de identificatie van de gevaren en het vaststellen, nader bepalen en evalueren van de risico’s; - de vast te stellen preventiemaatregelen; - de te bereiken prioritaire doelstellingen; - de activiteiten die moeten worden verricht en de opdrachten die moeten worden uitgevoerd om deze doelstellingen te bereiken; - de organisatorische, materiële en financiële middelen die moeten worden aangewend; - de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen; - de wijze waarop het globaal preventieplan wordt aangepast aan gewijzigde omstandigheden; - de criteria voor de evaluatie van het welzijnsbeleid.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

209

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

De werkgever moet in overleg met de leden van de hiërarchische lijn en de diensten voor preventie en bescherming op het werk, ook een jaarlijks actieplan opstellen ter bevordering van het welzijn op het werk, tijdens het volgende dienstjaar. Dit jaarlijks actieplan is gesteund op het globaal preventieplan en bepaalt: - de prioritaire doelstellingen in het kader van het preventiebeleid van het volgend dienstjaar; - de middelen en methoden om deze doelstellingen te bereiken; - de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen; - de aanpassingen die moeten aangebracht worden aan het globaal preventieplan ingevolge: - gewijzigde omstandigheden; - de ongevallen en incidenten die zich in de onderneming hebben voorgedaan; - het jaarverslag van de interne dienst van het voorbije burgerlijk jaar; - de adviezen van het comité voor preventie en bescherming op het werk tijdens het voorbije burgerlijk jaar..

De werkgever moet aan de leden van de hiërarchische lijn en aan de werknemers alle informatie geven in verband met de risico’s en de preventiemaatregelen (dit is een risicoanalyse) die van toepassing zijn op het niveau van de organisatie in zijn geheel, op het niveau van elke groep van werkposten of functies en op de individuele werkpost of functie die zij nodig hebben voor de uitoefening van hun taak of die zij nodig hebben voor de bescherming van hun veiligheid en gezondheid en deze van de andere werknemers. De werkgever moet hen eveneens de nodige informatie geven betreffende de noodprocedures en inzonderheid met betrekking tot de maatregelen die genomen moeten worden in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar, en met betrekking tot de eerste hulp, de brandbestrijding en de evacuatie van de werknemers.

De werkgever zorgt ervoor dat iedere werknemer een voldoende en aangepaste vorming i.v.m. het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk ontvangt die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie. Deze vorming wordt meer bepaald gegeven: - bij de indienstneming; - bij een overplaatsing of verandering van functie; - bij de invoering van een nieuw arbeidsmiddel of verandering van arbeidsmiddel; - bij de invoering van een nieuwe technologie.

Deze vorming wordt aangepast aan de ontwikkeling van de risico’s en aan het ontstaan van nieuwe risico’s en wordt indien nodig, op gezette tijden herhaald.

210

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

1.5. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen - veiligheidscoördinatie De welzijnswet van 4 augustus 1996 legt, in hoofdstuk 5, de wettelijke grondslag voor de uitvoering van de Europese richtlijn “Tijdelijke en mobiele bouwplaatsen” van 24 juni 1992.

Het uitvoeringsbesluit van 25 januari 2001 (Staatsblad 7 februari 2001) werd van kracht op 1 mei 2001. Inmiddels werd dit KB gewijzigd door het besluit van 19 december 2001 (BS 30.01.2002) dat de opleidingseisen van de coördinatoren vastlegt. Het KB van 19 januari 2005 (B.S. 27.01.2005) heeft de reglementering opnieuw gewijzigd door een onderscheid te maken al naargelang de bouwwerken een oppervlakte hebben van meer of minder dan 500 m². Dit nieuwe besluit werd van kracht op de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad, dus vanaf 27 januari 2005. Op 12 april 2006 verscheen in het Staatsblad opnieuw een wijziging: het KB van 22 maart 2006 wil vooral de verplichtingen van de mede-eigenaars in het geval van gebouwen in gedwongen mede-eigendom (bv. appartementen) i.v.m. het postinterventiedossier verduidelijken.

De krachtlijnen van de reglementering inzake de veiligheidscoördinatie kunnen als volgt samengevat worden: - De coördinator-ontwerp moet worden aangesteld tijdens de studiefase van het ontwerp van het bouwwerk. Hij wordt er onder meer mee belast de veiligheidsinstrumenten op te stellen (veiligheids- en gezondheidsplan, coördinatiedagboek en postinterventiedossier).

- De coördinator-verwezenlijking moet worden aangesteld voor de aanvang van de verwezenlijking van het bouwwerk, dus voor het verrichten van de eerste materiële activiteit op de bouwplaats.

- Indien het gaat om bouwwerken met een oppervlakte van 500 m² of meer, is het altijd de opdrachtgever (bouwheer) (dus ook de particuliere bouwheer) die verantwoordelijk is voor de aanstelling van de veiligheidscoördinator-ontwerp en –verwezenlijking.

- Indien het gaat om bouwwerken met een oppervlakte van minder dan 500 m², is het altijd een bouwdirectie die de veiligheidscoördinator moet aanstellen. Wanneer de tussenkomst van een architect wettelijk vereist is, moet in de fase-ontwerp, de bouwdirectie belast met het ontwerp (bv. architect, architect-ingenieur, interieurontwerper) de veiligheidscoördinator aanstellen. In de fase verwezenlijking moet de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering van de werken (dus eveneens de architect), de veiligheidscoördinator aanstellen. Wanneer de tussenkomst van een architect niet wettelijk vereist is, valt de aanstellingsverplichting op de bouwdirectie belast met de uitvoering (dit is een aannemer die een contractuele band heeft met de opdrachtgever en dus “hoofdaannemer” is. Een onderaannemer heeft geen contractuele band met de opdrachtgever en is dus géén bouwdirectie; de onderaannemer moet dus de coördinator niet aanstellen!).

- Het opstarten van een tijdelijke of mobiele bouwplaats moet aan de lokale Dienst van het Toezicht op het Welzijn op het Werk gemeld worden. De collectieve arbeidsovereenkomst van 13 oktober 2011 (vervangen door de cao van 4 december 2014) verplicht ook de bouwplaats elektronisch te melden aan NAVB Constructiv.

- De zelfstandigen en de werkgevers die zelf activiteiten op de bouwplaats verrichten, moeten eveneens de regelgeving inzake het welzijn op het werk naleven.

- De coördinatoren dienen aan een aantal vereisten te voldoen, qua profiel en aanvullende vorming.

Op de bouwplaatsen met een oppervlakte van 500 m² of meer waar werken met een verhoogd risico

WEGWIJZER INSTALLATEURS

211

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- -

- - -

worden uitgevoerd of een grotere omvang hebben, moet de veiligheidscoördinator ook gecertificeerd zijn (volgens de norm NBN EN ISO 17024). De certificatieprocedure moest opgestart worden voor 31 december 2008. Hiervoor werden echter geen uitvoeringsbesluiten getroffen.

Op de bouwwerken < 500 m² kan de aannemer onder vereenvoudigde voorwaarden de coördinatie zelf uitvoeren.

De persoon die de functie van coördinator als zelfstandige wenst uit te oefenen, is verplicht een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid af te sluiten, Zo de coördinator als werknemer optreedt, komt deze verplichting zijn werkgever toe.

Op grote bouwplaatsen (groter dan 5.000 mandagen (of 2.500.000 euro) en 3 aannemers tegelijkertijd) dient een coördinatiestructuur te worden opgericht.

Onafgezien van het aantal aannemers dat zal betrokken worden bij de uitvoering van de werken is elk van hen ertoe gehouden de welzijnsreglementering toe te passen.

De kostprijs van de veiligheidsvoorzieningen dient expliciet in de offerte te worden vermeld.

1.6. Persoonlijke beschermingsmiddelen Volgens de algemene preventiebeginselen moet de werkgever eventuele risico’s opsporen en de nodige maatregelen treffen om te verhelpen. Daarbij moet hij wel een hiërarchie respecteren: enkel wanneer de risico’s niet uitgeschakeld kunnen worden aan de bron, of niet voldoende beperkt kunnen worden door maatregelen op het vlak van arbeidsorganisatie of door collectieve beschermingsmiddelen, moeten persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) gebruikt worden.

Enkele voorbeelden van PBM zijn: gehoorbescherming, veiligheidsbrillen, ademhalingsbescherming, veiligheidsschoenen,...

Alvorens een PBM te kiezen moet de werkgever een schriftelijke beoordeling opmaken met een risico-analyse van de werkzaamheden, een omschrijving van de kenmerken van de PBM en een evaluatie van de kenmerken van de PBM die beschikbaar zijn. Voor het opstellen van die schriftelijke beoordeling dient het advies van de preventie-adviseur en van de arbeidsgeneesheer te worden gevraagd.

De werkgever moet de PBM gratis ter beschikking stellen en moet instaan voor onderhoud, herstelling en vervanging ervan.

Bij de aankoop van PBM moet een strikte procedure worden gevolgd; de bestelbon moet o.a. vermelden dat de PBM moet voldoen aan het CE-merk en aan eventuele bijkomende voorwaarden wat betreft preventie.

Daarnaast zijn er nog de verplichting tot raadpleging, informatie en instructie van de werknemers.

212

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 2.

Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB)

Werking van het WTCB Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf - kortweg WTCB genoemd - is een onderzoekscentrum dat, op aanvraag van de bouwsector, in 1960 opgericht werd. Het Centrum staat ten dienst van de bouwprofessionelen, momenteel 70.000 bouwondernemingen, waarvan de overgrote meerderheid KMO’s.

Het WTCB heeft de volgende drie hoofdopdrachten: - het verrichten van wetenschappelijk en technisch onderzoek ten behoeve van zijn leden - het verlenen van technische voorlichting, bijstand en advies aan zijn leden - het bijdragen tot de algemene innovatie en ontwikkeling in de bouwsector, met name door middel van contractonderzoek op aanvraag van de industrie en de overheid.

Wat het collectief onderzoek betreft, berust de originaliteit ervan, enerzijds in het feit dat deze gestuurd wordt vanuit de sector zelf via 15 Technische comités (waarvan er 11 vakgebonden zijn en 4 horizontale materies bestrijken) waarin meer dan 450 aannemers en deskundigen actief zijn, en anderzijds in zijn multidisciplinair karakter, hetgeen te danken is aan de geïntegreerde werking van de verschillende afdelingen en diensten binnen het onderzoek en aan hun actieve samenwerking met industrie en universiteiten.

De informatieoverdracht gebeurt op technisch vlak, op het vlak van de kwaliteit, op het vlak van de planning, alsook van de toegepaste informatica, dit via de 25 à 30.000 jaarlijkse individuele contacten, via databanken, publicaties, cursussen/voordrachten en andere vormingsactiviteiten.

Meer informatie kantoren Lozenberg 7, 1932 St.-Stevens-Woluwe, tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12 technisch advies, communicatie, kwaliteit, toegepaste bouwinformatica, planningtechnieken, ontwikkeling en innovatie www.wtcb.be of www.bbri.be - e-mail: info@bbri.be vragen ivm. WTCB-publicaties: e-mail: publ@bbri.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

213

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

proefstation Avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette, tel. 02 655 77 11 - fax 02 653 07 29 onderzoek, laboratoria, vorming, documentatie, bibliotheek Dienst Bijdragen Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel, tel. 02 545 56 91 - fax 02 511 10 10 De aan het WTCB te betalen bijdrage wordt bepaald in functie van de loonmassa in het bedrijf. Zelfstandigen moeten jaarlijks een minimumbijdrage betalen.

Demonstratie- en informatiecentrum Marktplein 7 bus 1 3550 Heusden-Zolder tel. 011 22 50 65 - fax 02 725 32 12

Hoofdstuk 3. CeDuBo: Centrum Duurzaam Bouwen

De vzw Centrum Duurzaam Bouwen (kortweg CeDuBo) is een informatie- en coördinatiecentrum gelegen in de voormalige badzaal op de mijnsite te Heusden-Zolder. Vanuit deze unieke locatie wenst CeDuBo het duurzaam bouwen op grote schaal te promoten en in praktijk te brengen. Hiervoor organiseert het centrum diverse activiteiten voor een zo groot mogelijk publiek. Een volledig overzicht per doelgroep vindt u in het menu op de website www.cedubo.be.

Op de benedenverdieping bevindt zich de permanente producttentoonstelling. Hierin worden in een 20-tal stappen alle fasen van het bouwproces overlopen. Thema’s zoals o.a. ruwbouw, isolatie, waterbeheer,… worden behandeld. Aan de hand van praktische aandachtspunten, maquettes op ware grootte en productinformatie van fabrikanten kunnen de bezoekers zich in een vrij technisch kader informeren over duurzaam bouwen. In deze clusters wordt ook steevast aandacht besteed aan toepassingen voor de renovatie van woningen U kan vragen stellen aan de balie en brochures meenemen uit de brochurekast duurzaam bouwen.

Ook kan u informatie meekrijgen van producten op aanvraag.

Centrum Duurzaam Bouwen wil duurzaam bouwen en het maatschappelijk debat hierover stimuleren. Dit kan enkel door samen te werken met alle belanghebbenden uit de bouwsector; architecten, ontwerpers, uitvoerders, fabrikanten, … en hen te overtuigen zich hiervoor te engageren. Ook de overheid met haar omvangrijk patrimonium heeft hier een voorbeeldfunctie en kan bovendien het proces versnellen door tal van stimuli, fiscale en andere.

Centrum Duurzaam Bouwen bereikt deze professionele belanghebbenden op verschillende manieren: - studiedagen - opleidingen voor uitvoerders

214

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

- partnerships voor partner-exposanten CeDuBo organiseert verschillende workshops en studiedagen op maat van de professional. Wil u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen en begrijpen wat deze voor uw organisatie betekenen? Wilt u leren van uw vakgenoten? Wilt u zich verder ontwikkelen als professional? Neem deel aan een van de evenementen van CeDuBo: meer info vindt u op www.cedubo.be.

Meer informatie Centrum Duurzaam Bouwen vzw Ind.terrein De Schacht nr 1112 Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder, tel. 011 79 97 51 - fax 011 57 12 87 e-mail info@centrumduurzaambouwen.be of info@cedubo.be http://www.centrumduurzaambouwen.be

Hoofdstuk 4. Kamp C: Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen

Eind april 2003 opende het Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen zijn deuren, een initiatief van de provincie Antwerpen met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Talrijke particuliere (ver)bouwers en professionelen vonden ondertussen de weg naar het centrum.

Vier doelstellingen Kamp C is een provinciaal domein van 10 ha groot dat een voortrekkersrol speelt op het gebied van duurzame ontwikkeling in het algemeen met specifieke aandacht voor het thema duurzaam bouwen en wonen. Het domein is onderverdeeld in een infozone en bedrijvenzone. Een deel van het domein van Kamp C beslaat bovendien een natuurgebied met een educatief wandelpad over duurzaam bosbeheer.

Infozone De infozone heeft als toegangspoort het algemene infocentrum. Hier kun je je aanmelden en word je doorverwezen naar het Infoloket en de bibliotheek voor meer informatie of kun je vanaf hier ook Expo C bezoeken. Doorheen de Expo bezoek je automatisch de authentieke Canadese blokhut en de Kempische Schuur. Vooraan het domein staat de ervaringswoning Casana.

Bedrijvenzone Organisaties en ondernemingen kunnen bij Kamp C seminaries en vergaderingen houden in het duurzaam bedrijvencentrum De Basis. Daarnaast biedt De Basis ook kantoorruimte en bouwgronden voor

WEGWIJZER INSTALLATEURS

215

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

ondernemingen in de sector duurzaam bouwen en wonen.

Natuurzone De westelijke kant van Kamp C is natuurzone. Hier kan je het Mierenpad volgen waarbij je meer te weten komt over duurzaam bosbeheer.

Meer informatie Kamp C – Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen van de provincie Antwerpen Britselaan 20, 2260 Westerlo, tel. 014 27 96 50 – fax 014 27 96 69 e-mail: info@kampc.provant.be www.kampc.be

Hoofdstuk 5. Milieu (bron: www.lne.be) Het reglementeren van inrichtingen die potentieel hinderlijk of risicovol worden geacht voor de mens en het leefmilieu gebeurt in België reeds sinds de 19de eeuw en vormde het begin van onze milieuwetgeving. Onder inrichtingen kunnen worden verstaan: fabrieken, werkplaatsen, opslagplaatsen, machines, installaties, toestellen of handelingen.

Met de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming van de instellingen werd het beheer van het leefmilieu in België een taak voor de gewesten (het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest). De gewesten werden bijgevolg bevoegd om een eigen beleid inzake hinderlijke inrichtingen te voeren. In het Vlaamse Gewest kondigde zich een nieuw beleid aan met het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning.

Dit decreet trad in werking op 1 september 1991 met het eerste uitvoeringsbesluit: het besluit van de Vlaamse Regering van 6 februari 1991 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (afgekort als titel I van het VLAREM). Dit besluit regelt o.a. de verschillende procedures en de bevoegdheidsverdeling daarin. Bijlage I van dit besluit bevat de lijst met inrichtingen en activiteiten die als hinderlijk zijn ingedeeld. Niemand mag een inrichting opgenomen in deze indelingslijst uitbaten zonder over een milieuvergunning of aktename te beschikken.

Het volgende uitvoeringsbesluit, het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (afgekort als titel II van het VLAREM), bundelde o.a. de milieuvoorwaarden onder dewelke een inrichting mag worden geëxploiteerd. Het gebruik van de Beste Beschikbare Technieken (BBT) en het vaststellen van milieukwaliteitsnormen werden de uitgangspunten in de Vlaamse milieuvergunningenreglementering.

In 1996 werden vervolgens bepalingen inzake bedrijfsinterne milieuzorg (milieucoördinator, milieuaudit) vastgesteld ter uitvoering van titel III van het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM). Het voorbije decennium werd het VLAREM vaak gewijzigd, vaak onder invloed van nieuwe Europese milieuregelgeving.

216

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Voor een gedetailleerd overzicht van de verschillende wetgevingen verwijzen we u door naar de website: http://www.lne.be/themas/vergunningen/regelgeving De omgevingsvergunning Met de invoering van de omgevingsvergunning is een grondige hervorming van het vergunningenlandschap voor de ondernemers in Vlaanderen op til. Ondernemers die industriële of ambachtelijke activiteiten willen starten, zullen niet langer alle stappen voor het verkrijgen van een stedenbouwkundige vergunning en een milieuvergunning moeten doorlopen; één procedure tot het verkrijgen van een omgevingsvergunning zal volstaan.

Hierdoor kan niet alleen heel wat tijd en kosten bespaard worden maar kunnen ook tegenstrijdige adviezen en beslissingen vermeden worden.

De invoering van de omgevingsvergunning beperkt zich niet alleen tot het samenvoegen van de stedenbouwkundige en milieuvergunningsprocedure, de procedures werden ook grondig geëvalueerd en waar mogelijk vereenvoudigd en vernieuwd.

Deze oefening resulteert in twee vergunningsprocedures (een gewone vergunningsprocedure en een vereenvoudigde vergunningsprocedure) en één meldingsprocedure.

De time-to-permit voor vergunningsaanvraag die volgens de gewone vergunningsprocedure wordt behandeld, zal tussen 105 en 120 dagen liggen (te rekenen vanaf de beslissing over de ontvankelijkheid).

Latere beperkte wijzigingen zullen via een eenvoudige procedure vergund kunnen worden met een doorlooptijd van maximaal 60 dagen (te rekenen vanaf de beslissing over de ontvankelijkheid). Deze korte procedure geldt onder meer ook voor tijdelijke activiteiten.

Tijdswinst wordt ook beoogd door de integratie van de MER en VR goedkeuringsprocedure in de omgevingsvergunningsprocedure.

De omgevingsvergunning krijgt net als de stedenbouwkundige vergunning een permanent karakter.

Hierdoor verdwijnt het 20-jaarlijks hervergunningssysteem van het Milieuvergunningsdecreet en wordt niet alleen meer rechtszekerheid geboden maar ook een kostenbesparing voor de ondernemer die geen hervergunningsaanvraag meer moet indienen. Voor enkele uitzonderlijke gevallen kan de vergunning voor een beperkte termijn worden verleend. Als tegenpool voor het permanent karakter van de vergunning, wordt de exploitatie aan periodieke en ad hoc evaluaties onderworpen. En kan de vergunning voor zover nodig bijgesteld worden.

Vernieuwend is de mogelijkheid voor de vergunningverlenende overheid om een administratieve lus toe te passen om onregelmatigheden die tijdens de procedure werden begaan, recht te zetten. De aanvrager zal na het openbaar onderzoek ook nog bepaalde wijzigingen aan zijn aanvraag kunnen aanbrengen. Voormelde mogelijkheden die met de nodige omzichtigheid moeten worden aangewend, zullen ook resulteren in tijdswinst en kostenbesparing.

Om tegemoet te komen aan nieuwe noden wordt ook een vergunningsplicht ingevoerd voor mobiele en verplaatsbare inrichtingen of activiteiten.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

217

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Ondernemers worden ook aangespoord om vooraleer een vergunningsaanvraag in te dienen een vooroverleg te vragen bij de bevoegde overheid. Een goed voorbereide aanvraag heeft immers een grotere kans op slagen. Dit kan zowel op formele als informele wijze.

De invoering van de omgevingsvergunning zal gepaard gaan met een doorgedreven digitalisering van de procedures. Wat zowel voor de indieners van vergunningsaanvragen als de behandelende overheden opnieuw alleen maar voordelen zal opleveren.

Meer info: http://www.lne.be/themas/vergunningen/omgevingsvergunning/

218

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoofdstuk 6. Kwaliteits- en veiligheidszorg 6.1. Kwaliteitszorg en ISO-certificering De snelle ontwikkeling en evolutie van nieuwe technieken en producten voor de bouw, werkmethoden en informatietechnieken wijzigen ingrijpend de bestaande gewoonten en de knowhow van de onderneming. Geconfronteerd met deze voortdurende uitdaging en met de steeds hogere eisen van de klanten is het aan de ondernemer om de organisatie van zijn diensten en van het uitgevoerde werk systematisch te verbeteren, teneinde de kwaliteit ervan blijvend te kunnen waarborgen.

De kwaliteitszorg wordt formeel vastgelegd in een kwaliteitssysteem, waarin de structuur, de verantwoordelijkheden en de procedures voor het uitvoeren van de kwaliteitszorg omschreven worden.

Het kwaliteitssysteem is opgebouwd uit gecontroleerde processen. Deze processen beschrijven de overdracht van informatie bij welbepaalde punten, om verder verwerkt te worden in instructies of beslissingen door de bedrijfsleiding. De documenten die deze informatie bevatten, worden beschreven in het systeem en verklaren zodoende welke informatie overgedragen wordt en wie erbij betrokken is op beleids- of toezichthoudend niveau.

De norm ISO-9001 (uitgave 2000) die sedert december 2003 definitief de versie van 1994 vervangt, legt de criteria vast waaraan gecertificeerde bedrijven moeten voldoen. Deze criteria worden aangevuld met de aanbevelingen uit de norm ISO-9004, die de verbetering van een kwaliteitsmanagementssysteem nastreven. Deze criteria steunen op de 8 principes van kwaliteitsbeheer, bepaald in de ISO-normen. Deze 8 principes zijn: klantgerichtheid, leadership, personeelsbetrokkenheid, procesbenadering, systeembenadering, voortdurende verbetering, beslissing op basis van feiten en een goede band met de leveranciers.

De “Belgian Construction Quality Society” (BCQS) werd enkele jaren geleden medeopgericht door het WTCB voor de vorming en de begeleiding van bouwbedrijven die een kwaliteitssysteem wensen in te voeren. Ook werden een aantal publicaties op het vlak van kwaliteitszorg uitgegeven.

Syntaxis 9000 9001 - 9002 - …: kwaliteit 14001 - …: milieu Bijvoorbeeld - Bij biologische, fysico-chemische en thermische grondreiniging alsook tussentijdse opslag van gronden en levering gereinigde gronden is een ISO 9001 kwaliteitscertificaat vereist.

- Voor de activiteit van smeltlassen van metalen is een ISO 38 34 noodzakelijk.

Voor de volledige lijst van de publicaties en bestellingen kan men terecht bij de Dienst publicaties van het WTCB, Poincarélaan 79, 1060 Brussel, tel. 02 511 33 14 - fax 02 511 09 00 – e-mail: publ@bbri.be Voor meer informatie omtrent de opleidingen en mogelijke dienstverlening door BCQS kan men terecht op tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12. www.wtcb.be en www.bcqs.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

219

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

6.2. VCA - BeSaCC Wat is VCA? VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatieinstelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de eisen opgenomen in de VCA-checklist. VCA is gestart in Nederland. Sinds 1 september 1999 is ook een Belgische VCA-structuur operationeel binnen de koepel BeSaCC-VCA met het Uitvoerend Comité van Deskundigen (UCvD) als centraal orgaan.

Wat is BeSaCC? VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatieinstelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de eisen opgenomen in de VCA-checklist. VCA is gestart in Nederland. Sinds 1 september 1999 is ook een Belgische VCA-structuur operationeel binnen de koepel BeSaCC-VCA met het Uitvoerend Comité van Deskundigen (UCvD) als centraal orgaan.

BeSaCC-attest of VCA-certificaat?

Elke onderneming waarvan de werknemers in een andere onderneming werken moeten uitvoeren, heeft baat bij het behalen van een attest of een certificaat. De keuze tussen een VCA-certificaat en een BeSaCC-attest hangt af van verschillende factoren zoals de eisen gesteld door de opdrachtgever, de aard van de risico’s of de eigen mogelijkheden van het bedrijf.

De vzw BeSaCC-VCA streeft naar een zo groot mogelijke complementariteit tussen beide systemen zonder afbreuk te doen aan de eigenheid van BeSaCC of VCA. De gehanteerde criteria zijn sterk gelijklopend en een overlegplatform ziet erop toe dat de criteria bij elkaar aansluiten. Het verschil ligt vooral in het proces waarbij VCA een doorlichting door een certificatie-instelling vereist. VCA is daarom eerder bedoeld voor bedrijven waarvan de werkzaamheden bij opdrachtgevers een verhoogd risico inhouden. BeSaCC is vooral bestemd voor werkzaamheden met minder belangrijke risico’s. Het BeSaCC-attest kan ook gezien worden als een eerste stap naar certificatie. Het onderscheid tussen belangrijke en minder belangrijke risico’s is niet duidelijk te maken en een afbakening naar sectoren al helemaal niet. De opdrachtgevers houden daarom bij het opleggen van eisen best rekening met de eigenheid van de contractors en laten eventueel de keuze voor BeSaCC of VCA aan de contractor zelf.

Hoe behaal ik een BeSaCC-attest?

Om een attest te bekomen, moet men voldoen aan de BeSaCC-criteria. De aanvrager moet hiervan het bewijs leveren aan de hand van een dossier met de nodige bewijsstukken. Na een positieve evaluatie door de Cel van deskundigen, wordt een BeSaCC-attest afgeleverd geldig voor een periode van drie jaar voor de activiteiten zoals ze omschreven worden in de aanvraag. Voor het bekomen van een BeSaCC-attest wordt een forfaitair bedrag aangerekend dat afhangt van het aantal werknemers van het bedrijf.

220

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Hoe behaal ik een VCA-certificaat?

VCA (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers) is een certificatieproces waarbij een certificatie-instelling op basis van een doorlichting van het bedrijf en zijn werklocaties nagaat of de aanvrager voldoet aan de beoordelingscriteria voor certificatie van VCA. Binnen VCA worden nu drie certificatieniveaus (sedert de versie 2008/5) onderscheiden.

- VCA*: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, zonder inschakeling van onderaannemers.

- VCA**: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, alsmede op de VGM-structuur (o.a. VGM-beleid, VGM-organisatie en verbetermanagement).

- VCA petrochemie: gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, op de VGM-structuur (o.a. VGMbeleid, VGM-organisatie en verbetermanagement), alsmede op specifieke aanvullende eisen voor de petrochemie.

Waar VCA* primair bedoeld is voor onderaannemers en VCA** voor hoofdaannemers heeft ook VCA petrochemie een specifieke doelgroep. VCA petrochemie is bedoeld voor bedrijven of organisatorische onderdelen daarvan die werkzaamheden verrichten aan (petro-)chemische installaties. Het is dus absoluut niet zo dat elke hoofdaannemer werkzaam in de (petro-) chemie het VCA petrochemie certificaat moet hebben. Het gaat vooral om die bedrijven die én met onderaanneming werken én grotere complexe projecten onder handen nemen aan de (petro-)chemische installaties. Voor opdrachtgevers die aan hun aannemers het VCA petrochemie certificaat willen gaan vragen, is een specifieke richtlijn opgesteld met randvoorwaarden voor het opleggen van het certificaat en voldoende tijd voor de aannemers om een aantal nieuwe elementen van de VCA petrochemie te ontwikkelen en te introduceren.

Het criterium voor certificatie is verschillend volgens het certificatieniveau. Zoals in de vorige versie (2004/4) bevat de checklist van VCA “mustvragen” (*/**/petrochemie) en “aanvullende vragen” (c). Een vraag wordt enkel positief beoordeeld, indien aan alle minimumeisen en de doelstelling, behorende bij die vraag, is voldaan.

VCA* bevat nog enkel mustvragen. VCA** en VCA petrochemie bevatten eisen verdeeld over mustvragen en aanvullende vragen. De vragen zijn identiek, alleen zijn er een groter aantal van die vragen verplicht voor VCA petrochemie. VCA** telt dan weer meer aanvullende vragen. Zowel voor VCA** als voor VCA petrochemie moet minimaal voldaan zijn aan de helft van die aanvullende vragen. Inhoudelijk is er dus een sterke overlap van vragen van VCA*, VCA** naar VCA petrochemie. Daarmee kunnen alle VCA** bedrijven de ontwikkelingen in de petrochemie volgen, maar zonder een verplichting tot het petrochemie certificaat. De onderstaande tabel maakt een en ander duidelijk.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

221

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

Niveau

Vragen

Inhoud

Certificatienorm

VCA*

24 VCA* mustvragen

Eisen op de werkvloer

Alle VCA* mustvragen

VCA**

24 VCA* mustvragen 9 VCA** mustvragen 14 aanvullende vragen Totaal = 47 vragen

Eisen op de werkvloer + organisatie-eisen

Alle VCA** mustvragen Min. 6 van de 14 aanvullende vragen Totaal = 39 vragen

VCA petrochemie

24 VCA* mustvragen 9 VCA**mustvragen 10 VCA petrochemie mustvragen (1) 4 aanvullende vragen Totaal = 47 vragen

Eisen op de werkvloer + organisatie-eisen + specifieke eisen petrochemie

Alle VCA petrochemie mustvragen Min. 2 van de 4 aanvullende vragen Totaal = 45 vragen

(1) 10 aanvullende vragen van de VCA** worden mustvragen voor de VCA petrochemie

Meer info: www.besacc-vca.be

Hoofdstuk 7. Steunmaatregelen De overheid geeft op verschillende vlakken steun aan ondernemers. Deze steun is gebaseerd op Europese, nationale, regionale of provinciale initiatieven en gebeurt in de vorm van financiĂŤle tegemoetkomingen en fiscale voordelen.

De soort en hoogte van de investeringssteun is afhankelijk van het doel van de investering, de plaats van investering en de grootte van uw onderneming.

Kortweg kunnen de belangrijkste overheidsstimulansen in volgende categorieĂŤn worden ingedeeld: 1. steun bij investeringen; 2. steun bij aanwervingen; 3. steun bij opleiding en advies; 4. steun voor onderzoek en ontwikkeling; 5. steun bij internationale expansie.

Op de website van de Vlaamse overheid vindt u uitgebreide informatie over de kmo-portefeuille, de ecologiepremie-plus en andere steunmaatregelen (www.vlaanderen.be/ondernemen).

Voor gedetailleerde informatie over de andere Vlaamse, en over federale, steunmaatregelen, gaat u best te rade bij het Agentschap Ondernemen van uw provincie (zie verder).

De overheden van het Waals gewest en van het Brussels Hoofdstedelijk gewest hebben een eigen systeem van steunmaatregelen uitgewerkt. Op hun website vindt u de adressen van de betrokken instanties waar u meer specifieke informatie kan aanvragen (adres: http://www.wallonie.be en http://www.brussel.irisnet.be).

Voor uw specifiek project raden wij u aan het gratis advies van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (een vestiging per Vlaamse provincie, zie de adressen op www.vlaio.be) in te winnen.

Zij adviseren en begeleiden u ook bij het doorlopen van de procedure.

Voor de financiering van uw project loont het zeker de moeite te informeren naar de interessante leningen van de Participatiemaatschappij Vlaanderen. Sedert 1 juli 2014 zijn de Gewesten bevoegd

222

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Deel 11. DIVERSE INFORMATIE

voor de toekenning van nieuwe kredieten. U kan zich wenden tot de Participatiemaatsschappij Vlaanderen (http://www.pmvz.eu; e-mail: info@pmv.eu of tel. 02 229 52 30).

Hoofdstuk 8. Werken in het buitenland Wanneer een Belgisch bedrijf in een andere lidstaat van de Europese Unie - of daarbuiten - op reglementaire wijze werkzaamheden wil uitvoeren (bouwwerken, montage-, constructie- of installatiewerkzaamheden, herstellingen,...), wordt het meestal geconfronteerd met een hele reeks buitengewoon complexe formaliteiten. Deze formaliteiten verschillen van land tot land en van activiteit tot activiteit.

De ervaring leert dat een groot aantal van de ondernemingen die internationaal actief zijn de na te leven voorschriften in de praktijk naast zich neerleggen, uit onwetendheid of omdat de toepassing ervan een te grote administratieve of financiĂŤle last betekent. Men moet er zich echter rekenschap van geven dat een dergelijke manier van handelen ernstige risicoâ&#x20AC;&#x2122;s inhoudt.

Nochtans is werken over de grenzen heen zeker het overwegen waard. De Belgische bedrijven staan in het buitenland goed aangeschreven omwille van de kwaliteit van het geleverde werk. Een goede voorbereiding is hierbij wel onontbeerlijk.

Hiervoor kan u beroep doen op een aantal gespecialiseerde instellingen. We sommen de belangrijkste voor u op: - UNIZO-Internationaal: Deze exportdienst van UNIZO informeert en begeleidt zowel beginnende exporteurs en importeurs als bedrijven die hun internationale activiteiten verder willen ontplooien.

- Flanders Investment and Trade: deze dienst van de Vlaamse overheid, die provinciaal uitgebouwd is, staat bedrijven bij in het goed uitvoeren van hun exportplannen en beschikt over een studiedienst die op de hoogte is van buitenlandse wet- en regelgeving.

- uw bankinstelling: de meeste banken kunnen u informatie geven over, alsook helpen bij het uitvoeren van werken in het buitenland.

- de Belgische ambassades in het buitenland kunnen u zeker van dienst zijn op het vlak van de buitenlandse wetgeving en gewoonten.

De belangrijkste adressen vindt u in de adressenlijst terug. De adressen van de Belgische vertegenwoordigingen in het buitenland vindt u terug op de website: http://diplomatie.belgium.be.

Bouwunie heeft een brochure opgesteld voor werken in Frankrijk en een voor werken in Nederland.

Deze bevat een inventaris van de belangrijkste zaken waarmee u rekening dient te houden wanneer u een contract in Frankrijk of Nederland wenst uit te voeren.

Voor verdere info kan u contact opnemen met Anja Larik, economisch adviseur Bouwunie, tel. 02 588 42 01, fax 02 253 07 45, e-mail anja.larik@bouwunie.be.

WEGWIJZER INSTALLATEURS

223

Nuttige adressen

Adressenbijlage

Bijlage: Nuttige adressen BOUWUNIE Nationaal secretariaat Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 - fax 02 253 07 45 www.bouwunie.be - info@bouwunie.be Bouwunie West-Vlaanderen contact: Vincent Decruyenaere 1. St-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 46 62 of 0496 270 735 - fax 050 47 46 69 2. Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk tel. 056 26 44 73 of 0496 270 735 - fax 056 26 44 40 Vincent.Decruyenaere@bouwunie.be Bouwunie Oost-Vlaanderen contact: Hildegard Moreels Nadine Crappéstraat 1/002, 9000 Gent tel. 09 235 49 51 of 0474 44 60 44 - fax 09 235 49 60 Hildegard.Moreels@bouwunie.be Bouwunie Limburg contact: Davy Maesen en Vera Jans Maastrichtersteenweg 254, 3500 Hasselt tel. 011 26 30 10 of 011 26 31 05- fax 011 23 35 08 davy.maesen@bouwunie.be en vera.jans@bouwunie.be Bouwunie Antwerpen contact: Jo Kusseneers Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 of 0475 79 03 50 - fax 02 253 07 45 Jo.Kusseneers@bouwunie.be Bouwunie Vlaams-Brabant contact: Jo Kusseneers Maria Theresialaan 35, 1800 Vilvoorde tel. 02 588 11 00 of 0475 79 03 50 - fax 02 253 07 45 Jo.Kusseneers@bouwunie.be Bouwunie – Borgstellingskas en Patronale Vereveningsdienst (terugbetaling gewaarborgd loon) Sint-Clarastraat 48, 8000 Brugge tel. 050 47 47 20 – fax 050 47 47 26 contact: Alain Vanhaverbeke – borgstellingskas.bouwunie@admb.be of pv.bouwunie@admb.be

226

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Adressenbijlage

UNIZO Nationaal secretariaat Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 0800 20 750 – fax 02 230 93 54 www.unizo.be – e-mail: ondernemerslijn@unizo.be Regionale UNIZO/BOUWUNIE-kantoren UNIZO Antwerpen: www.unizo.be/antwerpen • Oudeleeuwenrui 25, 2000 Antwerpen, tel. 03 213 92 50 • Meirgorenstraat 6, 2300 Turnhout, tel. 014 58 01 88 • Diestseweg 63, 2440 Geel, tel. 014 58 00 88 • de Merodedreef 100, 2260 Westerlo, tel. 014 54 41 52 UNIZO-Vlaams-Brabant en Brussel: www.unizo.be/vlaamsbrabant • Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 511 • Diestsevest 52-54, 3000 Leuven, tel. 016 28 44 41 UNIZO-Limburg: www.unizo.be/limburg • Maastrichtersteenweg 254/3, 3500 Hasselt, tel. 011 26 30 18 UNIZO-Oost-Vlaanderen: www.unizo.be/oostvlaanderen • Nadine Crappéstraat 1/002, 9000 Gent, tel 09 235 49 54 • Nieuwe Steenweg 62, 9140 Elversele, tel. 052 25 92 20 • Dirk Martensstraat 67, 9300 Aalst, tel. 053 21 57 78 • Einestraat 26, 9700 Oudenaarde, tel. 055 23 29 29 • Stationsstraat 17, 9900 Eeklo, tel. 09 377 18 08 UNIZO-West-Vlaanderen: www.unizo.be/westvlaanderen • ‘t Zand 20, 8000 Brugge, tel. 050 33 13 13 • Wapenplein 10, 8400 Oostende, tel. 059 55 19 19 • Lekkerbeetstraat 2, 8500 Kortrijk, tel. 056 26 44 44 • Gasthuisstraat 1, 8600 Diksmuide, tel. 051 50 04 01 • Duinkerkestraat 17, 8630 Veurne, tel. 058 29 69 40 • Tramstraat 10, 8700 Tielt, tel. 051 40 24 31 • Arme Klarenstraat 55, 8800 Roeselare, tel. 051 26 76 69 • Maarschalk Fochlaan 28, 8900 Ieper, tel. 057 22 86 86 • Burg. Bertenplein 11, 8970 Poperinge, tel. 057 33 35 79

WEGWIJZER INSTALLATEURS

227

Adressenbijlage

ADMB Hoofdzetel: St-Clarastraat 48, 8000 Brugge, tel. 050 47 41 11 - fax 050 47 41 10 www.admb.be Agentschap Innoveren en Ondernemen Koning Albert II-laan 35 b12, 1030 Brussel, tel. 0800 20 555 info@vlaio.be - www.vlaio.be Brand- en Diefstalpreventie (ANPI) Parc scientifique Fleming, Rue Granbonpré 1, 1348 Louvain-la-Neuve-Sud, tel. 010 47 52 11 - fax 010 47 52 70 www.anpi.be – info@anpi.be Bureau voor Normalisatie (NBN) Jozef II-straat 40 bus 6, 1000 Brussel, tel. 02 738 01 11 - fax 02 733 42 64 www.nbn.be CERGA Rodestraat 125, 1630 Linkebeek, tel. 02 383 02 00 - fax 02 380 87 04 www.cerga.be – cerga@cerga.be Commissie voor de erkenning van aannemers FOD Economie, North Gate II, 5e verdieping, Koning Albert II-laan 16, 1000 Brussel, tel. 02 277 94 08 – fax 02 277 54 45 economie.fgov.be – erkenning.aannemers@economie.fgov.be Constructiv Koningsstraat 132 bus 1, 1000 Brussel, tel. 02 209 65 65 – fax 02 209 65 00 info@constructiv.be - www.constructiv.be Constructiv-regio’s: Antwerpen T. Van Rijswijckplaats 8, bus 4, 2000 Antwerpen, tel. 03 224 78 10 - fax 03 224 78 19 ant@constructiv.be Limburg Prins Bisschopssingel 34A, 3500 Hasselt, tel. 011 30 12 40 - fax 011 22 63 19 lim@constructiv.be Oost-Vlaanderen Tramstraat 59, 9052 Zwijnaarde, tel. 09 338 55 10 - fax 09 338 55 19 ovl@constructiv.be

228

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Adressenbijlage

Vlaams-Brabant Dreefstraat 8, 3001 Leuven-Heverlee, tel. 016 27 04 00 - fax 016 27 04 09 vlb@constructiv.be Brussel Koningsstraat 132 bus 5, 1000 Brussel, tel. 02 210 03 93 - fax 02 210 03 37 bru@constructiv.be West-Vlaanderen Kortrijksestraat 389B, 8500 Kortrijk, tel. 056 24 55 40 - fax 056 24 55 45 wvl@constructiv.be Externe Dienst voor Preventie en Bescherming voor kmo’s (Provikmo) Hoofdzetel: Dirk Martensstraat 26 bus 1, 8200 St.-Andries-Brugge, tel. 050 47 47 47 - fax 050 47 47 58.

De regionale kantoren van Provikmo vindt u op www.provikmo.be Federaal Agentschap voor beroepsrisico’s FEDRIS (voorheen Fonds voor Arbeidsongevallen en Fonds voor Beroepsziekten) Sterrenkundelaan1, 1210 Brussel tel. 02 226 64 00 www.fedris.be Federaal Agentschap voor de kinderbijslag (FAMIFED) Trierstraat 70, 1000 Brussel, tel. 02 237 21 11 – fax 02 237 24 70 www.famifed.be Federale Overheidsdiensten FOD Economie, KMO, Middenstand en energie Contactcenter: tel. 0800 120 33 – fax 0800 120 57 economie.fgov.be –info.eco@economie.fgov.be FOD Financiën www.fiscus.fgov.be www.minfin.fgov.be Contactcenter FOD Financiën: tel. 0257 257 57 (8-17 uur) Administratie van fiscale zaken: North Galaxy, Koning Albert II-laan 33 bus 22, 1030 Brussel info.afzaaf@minfin.fed.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

229

Adressenbijlage

Administratie van de Ondernemings- en inkomensfiscaliteit (vestiging van de inkomstenbelastingen en van de BTW) North Galaxy, Koning Albert II-laan 33 bus 25, 1030 Brussel Directe belastingen – personenbelasting: infolijn 0257 257 57 FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg www.werk.belgie.be Ernest Blérotstraat 1, 1070 Brussel Informatie: tel. 02 233 43 93, fax 02 233 42 57 informatie@werk.belgie.be 1. Toezicht op de Sociale Wetten Provincie Antwerpen 2000 ANTWERPEN, Italiëlei 124 bus 56, tel. 03 213 78 10 - fax 03 213 78 37 – tsw.antwerpen@werk.belgie.be 2800 MECHELEN, Louizastraat 1, tel. 015 45 09 80 - fax 015 45 09 99 – tsw.mechelen@werk.belgie.be 2300 TURNHOUT, Warandestraat 49, tel. 014 44 50 10 - fax 014 44 50 20 – tsw.turnhout@werk.belgie.be Provincie Brabant 1070 BRUSSEL, Ernest Blérotstraat 1, tel. 02 235 54 01 - fax 02 235 54 04 – tsw.brussel@werk.belgie.be 3001 LEUVEN, Philipssite 3A bus 8, tel. 016 31 88 00 - fax 016 31 88 10 – tsw.leuven@werk.belgie.be 1800 VILVOORDE, d’Aubreméstraat 16, tel. 02 257 87 30 - fax 02 252 44 95 – tsw.vilvoorde1@werk.belgie.be en tsw.vilvoorde2@werk.belgie.be Provincie Limburg 3500 HASSELT, Voorstraat 43, tel. 011 35 08 80 - fax 011 35 08 98 – tsw.limburg@werk.belgie.be Contactcenter Oost- en West-Vlaanderen: tel. 078 15 03 98 – tsw.owvl@werk.belgie.be Provincie Oost-Vlaanderen 9300 AALST, Dr. André Sierensstraat 16 bus 4, tel. 053 75 13 33 - fax 053 75 13 44 – tsw.aalst@werk.belgie.be 9000 GENT, Savaanstraat 11/002, tel. 09 265 41 11 - fax 09 265 41 10 – tsw.gent@werk.belgie.be 9100 ST.-NIKLAAS, Kazernestraat 16 blok C, tel. 03 760 01 90 - fax 03 760 01 99 – tsw.sint-niklaas@werk.belgie.be Provincie West-Vlaanderen 8200 BRUGGE, Koning Albert I-Laan 1/5 bus 4, tel. 050 44 20 30 - fax 050 44 20 39 – tsw.brugge@werk.belgie.be 8500 KORTRIJK, Ijzerkaai 26-27, tel. 056 26 05 41 - fax 056 25 78 91 – tsw.kortrijk@werk.belgie.be 8800 ROESELARE, Kleine Bassinstraat 16, tel. 051 26 54 30 - fax 051 24 66 16 – tsw.roeselare@werk.belgie.be

230

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Adressenbijlage

2. Toezicht op het Welzijn op het Werk Antwerpen: Italiëlei 124 bus 77, 2000 Antwerpen, tel. 03 232 79 05 – fax 03 226 02 53 tww.antwerpen@werk.belgie.be Brussel: E. Blérotstraat 1, 1070 Brussel, tel. 02 233 45 46 – fax 02 233 45 23 tww.brussel@werk.belgie.be Henegouwen: Rue du Chapitre 1, 7000 Mons, tel. 065 35 39 19 – fax 065 31 39 92 cbe.hainaut@emploi.belgique.be Limburg en Vlaams-Brabant: Koning Albertstraat 16B, 3290 Diest, tel. 013 35 90 50 – fax 013 35 90 89 tww.limburg.vlaamsbrabant@werk.belgie.be Luik: Bd. de la Sauvenière 73, 4000 Liège, tel. 04 250 95 11 – fax 04 250 95 2 cbe.liege@emploi.belgique.be Namen, Luxemburg en Waals-Brabant: Chaussée de Liège 622, 5100 Jambes, tel. 081 30 46 30 – fax 081 30 86 30 cbe.namur@emploi.belgique.be Oost-Vlaanderen: Ketelvest 26/202, 9000 Gent, tel. 09 265 78 60 – fax 09 265 78 61 tww.oost-vlaanderen@werk.belgie.be West-Vlaanderen: Koning Albert I-Laan 1/5 bus 5, 8200 Brugge, tel. 050 44 20 20 – fax 050 44 20 29 tww.west-vlaanderen@werk.belgie.be Flanders Investment and Trade Koning Albert II-laan 37, 1030 Brussel, tel. 02 504 87 11 – fax 02 504 88 99 www.flanderstrade.be - info@fitagency.be Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Troonstraat 30A, 1000 Brussel info-ambtenaar: tel. 0800 11 292 www.hziv.be –info@caami-hziv.fgov.be Instituut voor Brandveiligheid (ISIB) Ottergemsesteenweg-Zuid 711, 9000 Gent, tel. 09 240 10 80 - fax 09 240 10 85 www.isibfire.be Instituut voor Preventie, Bescherming en Welzijn op het Werk (PREVENT) Kol. Begaultlaan 1A / 51, 3012 Leuven, tel. 016 910 910 www.prevent.be - prevent@prevent.be

WEGWIJZER INSTALLATEURS

231

Adressenbijlage

Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) Willebroekkaai 38, 1000 Brussel, tel. 02 741 83 11 - fax 02 741 83 00 www.ksz.fgov.be Ondernemingsloket Zenito hoofdzetel: Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 02 21 22 230 – fax 02 401 41 67 www.zenito.be – info@zenito.be Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) Stationsstraat 110, 2800 Mechelen, tel. 015 284 284 - fax 015 20 32 75 www.ovam.be – info@ovam.be Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW) Woluwedal 42, 1200 Brussel, tel. 02 775 82 20 – fax 02 772 33 74 www.brrc.be – brrc@brrc.be Pixii (voorheen Passiefhuis Platform) Gitschotellei 138, 2600 Berchem, tel. 03 235 02 81 http://pixii.be PDOK-Zegelstelsel Lombardstraat 34, 1000 Brussel, tel. 02 545 57 75 - fax 02 545 59 03 Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) Keizerslaan 7, 1000 Brussel, tel. 02 515 14 11 www.rva.be Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) Victor Hortaplein 11, 1060 Brussel, tel. 02 509 31 11 - fax 02 509 30 19 www.rsz.fgov.be – www.socialsecurity.be Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) Tervurenlaan 211, 1150 Brussel, tel. 02 739 71 11 - fax 02 739 72 91 www.riziv.be Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) Willebroekkaai 35, 1000 Brussel, tel. 02 546 42 11 - fax 02 511 21 53 www.rsvz.be Startersservice Startersservice is een initiatief van UNIZO (Unie voor Zelfstandige Ondernemers) en in samenwerking met Zenito en ADMB. Startersservice begeleidt startende ondernemers bij de opstart van hun zaak. Op de website www.unizo.be/uwzaakstarten vindt u onder de tab “contact” de mogelijkheid om elektronisch vragen te stellen en de namen van de regionale startersverantwoordelijken.

232

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Adressenbijlage

Nationaal secretariaat: Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 078 35 39 39 website www.unizo.be/uwzaakstarten - startersservice@unizo.be Syntra-Vlaanderen (Vlaams Agentschap voor Ondernemingsvorming) Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel, tel. 02 227 63 93 - fax 02 217 46 12 www.syntravlaanderen.be – info@syntravlaanderen.be www.syntra.be Campussen: Syntra Antwerpen en Vlaams-Brabant: www.syntra-ab.be Syntra Brussel: www.syntrabrussel.be Syntra Limburg: www.syntra-limburg.be Syntra Midden-Vlaanderen: www.syntra-mvl.be Syntra West: www.syntrawest.be en www.sbmopleidingen.be UNIZO Internationaal Willebroekkaai 37, 1000 Brussel, tel. 056 26 44 88 - fax 056 26 44 89 www.unizo.be/internationaal, unizo.internationaal@unizo.be UNIZO Ondernemershorizon OndernemersHorizon is de dienstverlening van UNIZO voor ondernemers die geconfronteerd worden met één of meerdere knipperlichten in hun bedrijf en daardoor in moeilijkheden dreigen te geraken (of reeds moeilijkheden kennen). www.unizo.be/ondernemershorizon - tel. 0800 20 750 – ondernemerslijn@unizo.be Vakantiefonds-Bouwbedrijven Poincarélaan 78, 1070 Brussel, tel. 02 529 80 11 – fax 02 529 80 12 info@vakantiefondsbouw.be Vast Secretariaat voor het Preventiebeleid (Veiligheid en Preventie) Waterloolaan 76, 1000 Brussel www.ibz.be – www.vigilis.be – www.besafe.be Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte, Hoogstraat 139, 1000 Brussel, tel. 02 504 97 86 – fax 02 504 97 84 www.bouwverzoening.be – info@bouwverzoening.be Vlaamse Infolijn voor alle wegwijsinfo over de Vlaamse overheid tel. 1700 (gratis nr., elke dag 9 – 19 uur) – fax 02 553 55 36 www.vlaamseinfolijn.be – www.1700.be - info@vlaanderen.be of www.vlaanderen.be/nl/contact Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) Boeretang 200, 2400 Mol, tel. 014 33 55 11 - fax 014 33 55 99 www.vito.be WEGWIJZER INSTALLATEURS

233

Adressenbijlage

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) Keizerslaan 11, 1000 Brussel, tel. 0800 30 700 (werkdagen 8-19 uur) www.vdab.be – info@vdab.be Vlaamse Milieuadministratie (Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) Graaf de Ferrarisgebouw, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel, tel. 02 553 80 11 - fax 02 553 80 05 – info@lne.be www.lne.be www.milieuinfo.be: portaalsite beleidsdomein leefmilieu, natuur en energie Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) Dr. De Moorstraat 24-26, 9300 Aalst, tel. 053 72 62 10 - fax 053 71 10 78 www.vmm.be Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen (VIBE vzw) Grotesteenweg 91, 2600 Berchem, tel. 03 218 10 60 – fax 03 218 10 69 www.vibe.be – info@vibe.be Vlaanderen Bouwt vzw (Vlabo) Puttebergmolen, Pater Damiaanstraat 5, 3130 Betekom, tel. 016 44 19 40 – fax 016 44 19 41 www.vlaanderenbouwt.be

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor de Bouwnijverheid (WTCB) - kantoren: Lozenberg 7, 1932 St.-Stevens-Woluwe, tel. 02 716 42 11 - fax 02 725 32 12 - proefstation: Avenue Pierre Holoffe 21, 1342 Limelette, tel. 02 655 77 11 - fax 02 653 07 29 - maatschappelijke zetel: Lombardstraat 42, 1000 Brussel, tel. 02 502 66 90 – fax 02 502 81 80 - demonstratie- en informatiecentrum, Marktplein 7 bus 1, 3550 Heusden-Zolder, tel. 011 22 50 65 – fax 02 725 32 12 - algemene vragen: info@bbri.be - vragen i.v.m. publicaties: publ@bbri.be www.wtcb.be

234

WEGWIJZER INSTALLATEURS

Zonder reclame gebeurt er iets vreselijks: niets!

www.elma.be

ADVERTEERDERINDEX LIST DES ANNONCEURS ACV Belgium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 14 Begetube. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 2 Belgaqua - Belgische Federatie voor de Watersector - Fédération belge du Secteur de l’Eau.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cover 3 CTC benelux.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 11 Danfoss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 8-9 Elco Belgium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 12-13 Facq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 16-17 Flexinox.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cover 3 Group Cé. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 22-23 Ideal Standard Produktions-GmbH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 26-27 K.V.B.G.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cover 2 Remeha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cover 4 Statamat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 30-31 Vasco Group nv. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 14 Weishaupt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 4-5

Uw partner in inox rookkanalen !

flexinox.be

Enkelwandige, dubbelwandige en concentrische rookkanalen Inox flexibels, aluminiumflexibels en gasflexibels Alle aansluitmaterialen & accessoires

[ reducties, rookgasventilatoren, luchtroosters, isolatieplaten en –dekens, schouwvegersmateriaal, ... ]

BEIDE VOORWAARDEN MOETEN VERVULD ZIJN

INTRODUCTIEBON KRIMPTANG GRATIS PROFESSIONELE

T.W.V. €91

VOOR NIEUWE KLANTEN ACTIEF IN DE SECTOR [ MET BTW-NUMMER ]

BIJ AANKOOP VANAF €499 exclusief BTW FLEXINOX NV

DE BRUWAAN 17

B - 9700 OUDENAARDE T +32 [0] 55 30 35 40 info @ flexinox.be www.flexinox.be

F +32 [0] 55 30 35 41

Alles waarmee de architect, installateur en opdrachtgever rekening moet houden.

Om het behoud van de waterkwaliteit in de woning te garanderen en de terugvloei van water - oorzaak van besmettingen - te voorkomen publiceert Belgaqua de uitgave 2015 van het Repertorium van Conform beveiligde toestellen die worden aangesloten op het drink-waternet, keerkleppen en beveiligingen, goedgekeurd door Belgaqua (opgenomen op verzoek van de fabrikanten of invoerders) en de fluida waarvan de categorie werd geattesteerd.

De uitgave 2015 bevat de integrale versie van de reglementaire technische voorschriften betreffende de binneninstallaties, volgens de norm NBN EN-1717.

Gratis

Deze voorschriften zijn wettelijk verplicht in het Vlaams Gewest (waterverkoop reglement)

Dit Repertorium kan gratis bij uw waterbedrijf of bij Belgaqua bekomen worden.

BELGISCHE FEDERATIE VOOR DE WATERSECTOR

UITGAVE 2015 REGLEMENTAIRE TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN

tel. 02/706 40 90 http://www.belgaqua.be e-mail: info@belgaqua.be

Wist je dat?

verwarming en sanitair warm water oplossingen

De meeste grote en openbare gebouwen zoals ziekenhuizen, sportcomplexen, scholen en kantoren reeds jaren verwarmd worden door een remeha verwarmingsketel.

Ook vele gekende musea en winkelcentra in België genieten

Remeha the feeling of warmth

dagelijks van het nodige warmte- en warmwatercomfort.

Op school, op kantoor, na het sporten of tijdens een winkeldagje .... de warmte van remeha voel je overal!

Elke dag opnieuw wil remeha het gevoel van warmte brengen bij u thuis. We doen dit door ons te focussen op zinvolle product innovaties en te anticiperen op huidige en nieuwe ontwikkelingen. Onze ambitie is om ons gamma steeds af te stemmen op uw wensen en behoeften.

Remeha brengt warmte en sanitair warmwatercomfort en maakt daarbij het verschil als het gaat om duurzaamheid en efficiëntie. Dankzij de nieuwste gasen stookolie verwarmingsketels, warmtekrachtkoppeling en hernieuwbare energie in de vorm van zonnesystemen en warmtepompen werken wij mee aan een groenere wereld.

Samen met ons ruim netwerk aan installatiebedrijven en distributiepunten staan we steeds voor u klaar.

Heeft u vragen of bent u op zoek naar een installateur in uw buurt? Neem dan contact met ons op of surf naar remeha.be, wij helpen u graag op weg naar the feeling of warmth.

Wij geven de toon aan, daar waar het om warmte en warm water gaat.

Remeha nv • Koralenhoeve 10 • 2160 Wommelgem • T +32 (0)3 230.71.06 E info@remeha.be

remeha.be