Lubuskie po drodze. Turystyka sakralna śladami PROW. by eLubuskie24

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna Ĺ&#x203A;ladami PROW

Lubuskie po drodze Wydawca

Tekst, redakcja

Zdjęcia

Opracowanie

Wstęp

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ul. Podgórna 7 65-057 Zielona Góra tel. +48 68 456 52 00 www.lubuskie.pl

Dominika Borówka-Sitnik, Witold Czajka, Andrzej Gogoc, Jolanta Sieradzka-Kasprzak, Anna Willman, Karolina Zych

Archiwum Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego, Damian Danak (archiwum Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli), Paweł Fabijański, Aleksander Lewandowski, Dariusz Wypych

EURO PILOT Sp. z o.o. ul. S. Konarskiego 3 01-355 Warszawa tel./fax. 22 664 37 20, 22 664 50 91 www.europilot.com.pl

Projekt graficzny

Paweł Dobrzyński, Marek Klimek

Korekta tekstów

Małgorzata Kuśnierz

Skład, przygotowanie do druku

Turystyka sakralna śladami PROW

Ewa Chmielewska

isbn 978-83-8009-120-7

środkom z funduszy europejskich udało się ocalić całe kościoły (naprawa więźby i pokrycia dachów), jak również ich cenne elementy (witraże, płaskorzeźby, ołtarze). Jednak oprócz ważnego tematu, jakim jest unijna pomoc mająca na celu odnowę i rozwój, na pierwszym planie naszej wyprawy pozostają piękne świątynie województwa lubuskiego. Niejednokrotnie są to obiekty leżące na Drodze św. Jakuba, uznawanej za najstarszy szlak turystyczny świata, i na Lubuskim Szlaku Organowym. Wycieczkę można połączyć również z odkrywaniem cudów Szlaku Drewnianych Kościołów Regionu Kozła bądź tajemnic Szlaku Kamiennych Zabytków Dawnego Prawa, zwanym też Szlakiem Krzyży Pokutnych. Należy przy tym podkreślić, że w województwie nie brakuje słynnych atrakcji, które każdy pasjonat turystyki sakralnej odwiedzić powinien. To m.in. współczesny pomnik Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata, nawiązujący do figury Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro, oraz Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Świebodzinie, zespół poaugustiański w Żaganiu (Pomnik Historii), utrzymany mimo licznych zmian w dominującym stylu gotyckim, piękne, późnobarokowe sanktuarium maryjne z bazyliką mniejszą w Rokitnie czy kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny i świętego Marcina z XIII-XIV wieku, wchodzący w skład cysterskiego zespołu klasztornego w Paradyżu (obecnie Gościkowo). Do dumnych wizytówek regionu należy także konkatedra pw. św. Jadwigi w Zielonej Górze, łącząca elementy gotyckie, widoczne w elewacji, przyporach i południowym portalu oraz klasycystyczne

Co sprawia, że województwo lubuskie jest naprawdę wyjątkowym miejscem na odkrywanie dawnych obiektów sakralnych? Istnieje wiele powodów – uroda samych obiektów, ich różnorodność płynąca z bogatej kultury i burzliwej przeszłości, ulokowanie pośród innych, nierzadko bardzo cennych zabytków regionu. Poznawanie lubuskich świątyń to niezwykła lekcja historii, a zarazem sposobność do refleksji nad upływającym czasem i sferą mistyczną. Stanisław Noakowski o architekturze napisał, że: „[…] jak każda sztuka, jest najdoskonalszym zwierciadłem, w którym odbijała się epoka tworząca ją, i ze szczątków jej nawet można łatwo odgadnąć stopień materialnej i moralnej kultury tych, którzy ją do życia powołali, choć sami od wieków do snu wiecznego się pokładli” (O stylach w architekturze, 1926). Otóż zwiedzając lubuskie obiekty sakralne, wybieramy się w podróż na wielu płaszczyznach. To podróż śladami dawnych budowniczych i ich wiedzy. To podróż po obowiązujących stylach, zdobnictwie i poczuciu piękna. Na koniec to podróż po dziejach władzy, religii i dawnym porządku społecznym. Podróż ta wydaje się tym ciekawsza, że prowadzi szlakiem wielowyznaniowym. Bowiem na ziemi lubuskiej po dziś dzień wierni kierują kroki do świątyń rzymskokatolickich, prawosławnych, protestanckich czy judeochrześcijańskich. A zatem również jest to lekcja tolerancji… Kluczem doboru przedstawionych w przewodniku obiektów jest udzielone im wsparcie w ramach PROW 2007– 2013, w szczególności w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”. Dzięki przyznanym

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW Wstęp

(wieża z 1832 roku). Niemniej słynny jest także renesansowy kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku, wyjątkowy przykład sztuki protestanckiej, prawdziwa perła architektury drewnianej. Województwo lubuskie wyróżnia ponadto prawdziwe bogactwo zabytków pomilitarnych i świadectw dziedzictwa kulturowego. Warto zatem zboczyć z obranej trasy i zwiedzić tak imponujące obiekty, jak monumentalna Twierdza Kostrzyn, bunkry i podziemne trasy Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego czy średniowieczne fortyfikacje w Strzelcach Krajeńskich. Ciekawostką dla pasjonatów historii wojskowości będzie na pewno Żagań, nazywany pancerną stolicą Polski. Czeka tu na nich Szlak Czterech Pancernych, Muzeum Alianckich Obozów Jenieckich oraz Szlak Wielkiej Ucieczki upamiętniający miejsca związane z ucieczką jeńców alianckich z niemieckiego obozu Stalag Luft III w marcu 1944 roku (wydarzenie zekranizowane w słynnym filmie z gwiazdorską obsadą The Great Escape). Osoby zainteresowane dorobkiem kulturowym na pewno chętnie ruszą Szlakiem Cysterskim, Żagańskim Szlakiem Książęcym lub Szlakiem Śladami Johannesa Keplera

związanym z postacią wielkiego astronoma. Wśród miejsc wyjątkowych warto wspomnieć także Ługi – ośrodek kultury łemkowskiej, jednej z czterech uznanych prawnie mniejszości etnicznych w Polsce. Kolejny niekwestionowany atut województwa stanowi przyroda. Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, a niemal połowę obszaru Lubuskiego pokrywają lasy. Każdy, kto marzy o obcowaniu z nietkniętą przez człowieka naturą, ten z przyjemnością wybierze się do Parku Narodowego Ujście Warty oraz do znajdującej się w jego otulinie RP Ptasiej. To rozległe, cenne ornitologicznie tereny, w dużej części podmokłe. Gniazduje tu lub żeruje blisko 270 gatunków ptaków! Bogatą paletę atrakcji województwa lubuskiego uzupełniają liczne święta i festiwale wywodzące się przeważnie z tradycji regionu. Uczestnictwo w nich daje możliwość bliskiego poznania barwnych obyczajów, które w innych częściach Polski odchodzą niestety w zapomnienie. Niezwykle wiele lubuskich imprez jest organizowanych dla uczczenia potraw i lokalnych przysmaków, m.in. Targi Jadła Regionalnego w Wielisławicach, Święto Sandacza w Lubniewicach, słynne Winobranie w Zielonej Górze czy

Lubuskie Miodobranie w Lubiszynie. Nie brakuje także jarmarków, są to Jarmark Strzelecki, Jarmark św. Michała w Żaganiu czy Jarmark Joannitów w Łagowie. Niewątpliwie zwiedzając Lubuskie szlakiem obiektów sakralnych, będzie okazja do wzięcia udziału w którejś z hucznie obchodzonych tu uroczystości religijnych. Niezwykle ciekawe okażą się na pewno główny odpust ku czci Najświętszej Maryi Panny z Rokitna z Dożynkami diecezjalnymi czy Niedziela Palmowa i Boże Ciało w Kapliczce na Winnicy w Zielonej Górze.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Odnowa i rozwój wsi

Niniejszy przewodnik został przygotowany z myślą o przybliżeniu Państwu obiektów sakralnych w taki sposób, abyście chcieli zbaczać z wytyczonego szlaku. Abyście podziwiali nie tylko strzeliste katedry czy kameralne kościoły zrębowe, lecz także odkrywali pobliskie miejscowości, a w nich pałace, miejskie rynki, winnice i podziemne trasy turystyczne. Każdy opis opatrzyliśmy praktycznymi wskazówkami o nieodległych atrakcjach i ciekawostkach znajdujących się po drodze. Korzystajcie z nich i cieszcie się przygodą w Lubuskiem!

Żelechów, kościół pw. św. Stanisława Województwo Lubuskie z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007– 2013 dysponuje kwotą około 550 mln zł przeznaczoną na rozwój wsi i małych miast. Beneficjentami PROW są: Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze, starostwa powiatowe, gminy i związki gmin, związki wyznaniowe, stowarzyszenia, zakłady komunalne bądź jednostki

Geopark Łuk Mużakowa – widok z wieży

prowadzone przez gminy (np. domy kultury), a nawet przysłowiowy Kowalski. PROW został stworzony z myślą o wsiach i małych miastach do 5000 osób. Jest jednak jeden wyjątek: z dofinansowania na targowiska mogą korzystać miejscowości mające do 50 000 mieszkańców, czyli w naszym regionie wszystkie oprócz Gorzowa Wielkopolskiego i Zielonej Góry.

O pieniądze na scalanie gruntów mogą zabiegać jedynie starostwa powiatowe. Grunty rolników z małych rozdrobnionych działek stały się większe, a do tego wyprostowano ich kształt, modernizowane są drogi dojazdowe do pól uprawnych, a także wykonywane drobne prace melioracyjne. Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze wykorzystuje pieniądze ze wsparcia w ramach działania „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”. Dzięki jego projektom lubuskie rzeki i cieki wodne stają się coraz bezpieczniejsze. Inwestycje te poprawiają bezpieczeństwo powodziowe Lubuszan. Coraz nowocześniej jest dzięki programowi „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”. Dzięki pieniądzom z tego działania powstają bądź modernizowane są sieci wodociągowe, stacje uzdatniania wody, sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków. „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” pozwalają również na dofinansowanie systemów zbiórki, segregacji albo wywozu odpadów komunalnych, wytwarzanie bądź dystrybucję energii ze źródeł odnawialnych oraz na – wspomnianą już – modernizację lub budowę targowisk. Lokalne Grupy Działania dysponują pieniędzmi z osi Leader. W całym województwie jest 10 takich grup. Należą do nich wszystkie lubuskie gminy. Zajmują się prowadzeniem naborów w ramach czterech działań: „Odnowa i rozwój wsi”, „Małe projekty”, „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” oraz „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”. Oprócz tego LGD organizują szkolenia, prowadzą działania promocyjne i pobudzające aktywność lokalną, a także realizują projekty współpracy, czyli zadania służące wspólnym działaniom. Dzięki działaniu „Odnowa i rozwój wsi” zmienia się społeczno-kulturalny obraz lubuskich wsi, zmienia się wygląd zabytkowych wiejskich kościołów. W całym województwie

Lubuskie po drodze z PROW 2007–2013 odrestaurowano kilkadziesiąt obiektów sakralnych. 46 kościołów wpisanych do rejestru zabytków zyskało nową elewację lub dach. Wybudowano, zmodernizowano bądź doposażono 273 świetlice czy domy kultury, wybudowano 532 km sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, oddano do użytku 7 oczyszczalni ścieków, odbudowano i wyremontowano 138,74 km rzek i kanałów. W ramach PROW 2007–2013 powstały 153 obiekty sportowe i place zabaw oraz wyremontowano lub wyposażono 5 muzeów. Zorganizowano 174 imprezy kulturalne, rekreacyjne lub sportowe. Publikacja ta ma na celu przybliżyć Państwu zakres realizowanych projektów renowacji zabytkowych kościołów, perełek architektury województwa lubuskiego. Promuje działania zrealizowane w ramach PROW 2007–2013, zachęca do zwiedzania obiektów sakralnych, zapoznania się z ich historią oraz odkrywania walorów turystycznych miejscowości województwa lubuskiego.

Turystyka sakralna śladami PROW

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem

Gorzów Wielkopolski, katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Dąbroszyn, kościół pw. św. Józefa

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna Ĺ&#x203A;ladami PROW

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Białczu

Kościół pw. św. Józefa w Dąbroszynie

\ Współrzędne GPS: N 52°40’33” E 14°56’27” Białcz, 66-460 Witnica

\ Współrzędne GPS: N 52°37’12” E 14°42’20” ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 2, 66-470 Kostrzyn nad Odrą

3 km

12 km

Park Narodowy Ujście Warty Polder Północny, Witnica 30-kilometrowa ścieżka rowerowo‑piesza; na trasie wiaty turystyczne, wieże widokowe, pływający pomost, czatownia. Adres: Witnica www.pnujsciewarty.gov.pl tel. +48 95 752 40 27

Fort Sarbinowo, Kostrzyn Coś dla miłośników militariów: ceglano ziemny fort wybudowany w latach 1883– 1887, jako element Twierdzy Kostrzyn. Adres: ul. Sportowa, Kostrzyn

24 km Park Dinozaurów, Nowiny Wielkie Wzdłuż długiej na 700 metrów, krętej leśnej ścieżki edukacyjnej, zobaczyć można kilkadziesiąt prehistorycznych gadów naturalnej wielkości. Ustawione zostały one w kolejności, w jakiej zamieszkiwały ziemię. Zwiedzać można go również po zmroku, gdy podświetlone figury dinozaurów robią niesamowite wrażenie. Adres: ul. Kolejowa 1b, Nowiny Wielkie www.park-dinozaurow.pl tel. +48 95 781 41 08

8 km Zoosafari, Świerkocin Około 600 zwierząt z całego świata na ponad 20 hektarach. Zwierzęta poruszają się po swoim terenie, ludzie obserwują je z okien samochodów przemierzających powoli wyznaczoną trasę. Adres: Świerkocin 7a, Witnica www.zoo-safari.com.pl tel. +48 95 751 19 29

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Witnicy, ul. Gorzowska 2, 66-460 Witnica Projekt: Rekonstrukcja pokrycia dachowego kościoła filialnego pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Białczu Kwota wsparcia: 231 284,01 PLN odpust: 3 V

atrakcje w okolicy

Białcz to wieś o „pocztowym rodowodzie”. Jej początki sięgają 1750 roku, kiedy to przy trakcie pocztowym z Berlina do Królewca, w połowie drogi między Kostrzynem a Gorzowem, powstała stacja przesiadkowa. W 1833 roku miała już do dyspozycji 56 koni tutejszych kolonistów i utrzymywała 15 wozów pocztowych obsługiwanych przez 14 woźniców-pocztylionów. Wraz z upowszechnieniem się transportu kolejowego stacja straciła rację bytu, mimo to wokół niej nadal rozwijała się wieś.

Dzisiejszy Białcz liczy około 400 mieszkańców. W jego zabudowie dominuje monumentalny neogotycki kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski. Jego charakterystycznym elementem jest wieża nakryta efektownym szpiczastym dachem. Jest to świątynia typu salowego. Powstała w 1895 roku na miejscu XVIII-wiecznego kościoła szachulcowego otoczonego cmentarzem, którego pozostałości przetrwały do dziś. n

Dąbroszyn, wieś licząca 820 mieszkańców, jako osada istniała już w XII wieku. W kolejnych stuleciach należała do templariuszy, joannitów, a później prywatnych właścicieli. W XIX wieku była popularnym celem wycieczek kostrzyńskich mieszczan. O długiej historii przypomina dziś kilka interesujących zabytków, m.in. barokowa siedziba sławnych nowomarchijskich rodów, z którą wiąże się wiele romantycznych historii. W sąsiedztwie pałacu wznosi się kościół pw. św. Józefa. XIX-wieczny niemiecki

pisarz Theodor Fontane utrzymywał, że jest to stara gotycka budowla odrestaurowana przez Friedricha Schinkla, jednak według współczesnych historyków kościół powstał pod koniec XVII wieku, a w kolejnym stuleciu przebudowano go w modnym wówczas stylu neogotyckim, dodając wieżę. W na pozór skromnym wnętrzu uwagę przyciągają barokowe rzeźby upamiętniające dawnych właścicieli dóbr dąbroszyńskich. Podziemia kryją ich kryptę grobową. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. NMP Matki Kościoła ul. Wyszyńskiego 2 66-470 Kostrzyn nad Odrą Projekt: Renowacja kościoła filialnego w Dąbroszynie Kwota wsparcia: 241 018,03 PLN

odpust: 19 III

powiat Gorzowski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Podjeninie

Kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika w Wawrowie

\ Współrzędne GPS: N 52°39’11” E 15°03’05” 66-460 Podjenin

\ Współrzędne GPS: N 52°44” E 15°17’33 Wawrów 16, 66-400 Gorzów Wielkopolski

6 km

atrakcje w okolicy

5 km

Lubuskie Święto Chleba, Bogdaniec Dwudniowe święto, odbywające się w drugiej połowie sierpnia, z wypiekami w roli głównej. Trzeba spróbować bogdanieckiej specjalności – chleba pieczonego na liściach kapusty. Oprócz chleba rozmaite słodkie przysmaki. Adres: Bogdaniec

Prace Władysława Hasiora, Gorzów Wielkopolski Druga co do wielkości (po zakopiańskiej) galeria dzieł tego oryginalnego twórcy, licząca 31 prac. Adres: ul. Pomorska 73 Gorzów Wielkopolski www.mosart.pl tel. +48 95 733 25 67

6 km

5 km

Muzeum Kultury i Techniki Wiejskiej, Bogdaniec W zabytkowym szachulcowym budynku należącym do dawnego młyna zgromadzono między innymi interesującą kolekcję młynków do kawy. Adres: ul. Leśna 37, Bogdaniec www.muzeumlubuskie.pl tel. +48 95 751 00 07

Jenińskie Olędry, czyli Jeninek, Jeniniec i Podjenin to wsie założone w XVIII wieku, na nieprzyjaznym dla osadnictwa terenie tak zwanych Błot Warciańskich. Do ich ujarzmienia sprowadzono kolonistów znad Noteci. Trudny teren wymusił określony typ zabudowy – domy, rozrzucone pośród podmokłych łąk i pastwisk, budowano na naturalnych lub sztucznie usypanych wzniesieniach. Z czasem wykształciły się trzy odrębne kolonie: Jeninek, Jeniniec i Podjenin. To właśnie w tym ostatnim zbudowano w 1865 roku górujący nad okolicą kościół filialny parafii w Bogdańcu. Wyniosła, murowana z ceramicznej cegły budowla z wysoką wieżą zwieńczoną okazałym strzelistym hełmem, stanowi przykład neogotyku. Została wzniesiona na planie prostokąta z wyodrębnionym prezbiterium i wieżą. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na interesujący układ przestrzenny z emporami oraz neogotyckimi detalami architektonicznymi i rzeźbiarskimi. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Bogdańcu, ul. Mickiewicza 7, 66-450 Bogdaniec Projekt: Remont i konserwacja XIX-wiecznego kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Podjeninie Kwota wsparcia: 186 363,00 PLN

Wawrów to duża wieś położona na Równinie Gorzowskiej, w atrakcyjnej turystycznie gminie Santok. Przed wojną miejscowość należała do najbogatszych w okolicy – zamieszkiwali ją zamożni pełnorolni chłopi. Dziś przypominają o tym okazale zdobione domy. Przyjeżdżając do Wawrowa z dziećmi, koniecznie trzeba wybrać się do Centrum Ogrodniczego – jego właściciel zaprasza do minizoo, a ponadto oferuje wiele innych atrakcji, również dla dorosłych turystów. Jedynym zabytkiem w miejscowości jest kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika. To interesująca XV-wieczna budowla wzniesiona z granitowych ciosów na fundamentach wcześniejszej świątyni z połowy XIII wieku. W XVIII stuleciu dobudowano do niej ryglowy przedsionek, a w pierwszej połowie XX wieku świątynia zyskała trójkondygnacyjną neogotycką wieżę. Przebudowano także wnętrze kościoła i znacznie zmieniono jego wystrój. Dokonywane na przestrzeni dziejów przeróbki zatarły romańskie cechy architektury, mimo to świątynia wciąż prezentuje się interesująco. n

Reggae nad Wartą w gorzowskim amfiteatrze, Gorzów Wielkopolski Lipcowa impreza, doskonale znana miłośnikom reggae, to festiwal o ustalonej od trzech dekad renomie. Adres: ul. Drzymały Gorzów Wielkopolski www.reggaenadwarta.eu

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Józefa Rzemieślnika Wawrów 16, 66-400 Gorzów Wielkopolski Projekt: Wymiana pokrycia dachowego wraz z remontem połaci dachowej, remontem elewacji z wymianą okien w obiekcie zabytkowego kościoła w Wawrowie Kwota wsparcia: 299 080 PLN

odpust: 1 V

powiat Gorzowski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach

Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej w Czetowicach

\ Współrzędne GPS: N 51°56’54” E 15°05’27” Bobrowice, 66-627 Bobrowice

\ Współrzędne GPS: N 52°05’55” E 15°04’13” Czetowice, 66-600 Krosno Odrzańskie

13 km

Bobrowice – dawniej wieś posiadała okresowo przywileje właściwe miastom, a przez pewien czas miała nawet prawa miejskie. Swoimi początkami historia wsi sięga XIII wieku, a w najstarszych źródłach pojawia się w 1413 roku. W XV wieku stał tu zamek należący do książąt głogowskich. Wcześniej jego miejsce prawdopodobnie zajmował gród, przy którym rozwinęło się podgrodzie (część środkowa dzisiejszej wsi). Z czasem na południe od niego wytyczono rynek, będący przykładem nieudanej lokacji na prawie niemieckim. W 1666 roku wieś otrzymała przywilej organizowania dwóch jarmarków w roku. Pod koniec XVII wieku po powodzi, która zniszczyła miejscowość, odbudowano ją na terenie położonym wyżej, na południe od rynku. Powstało tak zwane nowe miasto. Począwszy od 1735 roku rozwijała się północna część osiedla, zwana Przedmieściem Krośnieńskim. Osiedliła się w nim liczna grupa sukienników przybyłych z Saksonii. Pełne prawa miejskie Bobrowice uzyskały w 1809 roku i utrzymały je do 1945 roku. Kościół w Bobrowicach zapewne istniał już w średniowieczu. Rycina z XIX wieku pokazuje późnogotycki jednonawowy obiekt z potężną wieżą i korpusem przebudowanym dla potrzeb świątyni protestanckiej. Kościół ten z powodu znacznego osłabienia konstrukcji murów został rozebrany. Na jego miejscu August Stüller wzniósł w latach 1853–1857 zachowany do dziś, neogotycki gmach. Jest to kościół murowany z cegły, bazylikowy, z eliptyczną absydą od wschodu oraz wysmukłą wieżą i arkadowym krużgankiem od zachodu. n

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa, Dąbie Kościół filialny w stylu gotyckim, pochodzący z XIII wieku. Do dziś zachował swój oryginalny kształt, w tym charakterystyczne dla tego stylu okno szczelinowe. W wieku XVII obniżono jego dach, a w wieku XIX dokonano gruntownych zmian w elewacji, a także dodano lukarny w dachu na wieży. Adres: ul. Szeroka 2, Dąbie

15 km Most żelazny, Krosno Odrzańskie Most kratownicowy, o długości 146 metrów. Oddano go do użytku w 1905 roku i do dziś jest wykorzystywany. Fakt ten czyni z niego najstarszy czynny most drogowy w województwie i prawdziwy zabytek techniki. Adres: ul. Ariańska, Krosno Odrzańskie

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Bobrowice 58, 66-627 Bobrowice Projekt: Remont elewacji i wymiana pokrycia dachu iglicy wieży kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach Kwota wsparcia: 252 499 PLN Projekt: Remont dachu kościoła parafialnego pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach Kwota wsparcia: 247 499 PLN odpust: 14 IX

atrakcje w okolicy

8 km Zespół zamkowy, Krosno Odrzańskie Zamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym. Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

19 km Architektura szachulcowa, Osiecznica Zabytkowe domy murowano-szachulcowe (XIX wiek) oraz szachulcowy kościół (XIX wiek). Adres: Osiecznica

19 km Elektrownia, Dychów Najstarsza w Polsce, szczytowo-pompowa, elektrownia wodna. Wybudowana została w 1933–1936 roku. Adres: Dychów

Czetowice to wieś na Pojezierzu Lubuskim położona wśród stawów hodowlanych i lasów. Niedaleko jest stąd nad malownicze jeziora – Kamienieckie czy Dychowskie. W miejscowości zachował się zabytkowy układ przestrzenny z XIII wieku, tzw. ulicowo-placowy. Wieś, choć niewielka, ma kilka zabytków zasługujących na uwagę. Należy do nich piękny późnogotycki kościół z XV wieku, przebudowany w kolejnym

stuleciu w stylu renesansowym. Budowlę zdobi malownicza wieża z XVII wieku postawiona na planie koła, nakryta zgrabnym hełmem z latarnią zwieńczoną chorągwią wietrzną. Większość wyposażenia świątyni pochodzi z XVI wieku. Szczególną uwagę warto zwrócić na epitafia z frontalnie ujętymi podobiznami zmarłych oraz wykonany z piaskowca boczny ołtarz w formie tryptyku. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, Osiecznica, ul. ks. Emila Wilguckiego 1, 66-600 Osiecznica Projekt: Remont kościoła filialnego w miejscowości Czetowice, gmina Krosno Odrzańskie Kwota wsparcia: 136 924 PLN

powiat Krośnieński

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kosierzu

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie

\ Współrzędne GPS: N 51°56’56” E 15°10’30” Kosierz, 66-627 Bobrowice

\ Współrzędne GPS: N 51°59’11” E 15°16’08” 66-615 Łagów

8 km

atrakcje w okolicy

3 km

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa, Dąbie Kościół filialny w stylu gotyckim, pochodzący z XIII wieku. Do dziś zachował swój oryginalny kształt, w tym charakterystyczne dla tego stylu okno szczelinowe. Wybudowany został z rudy darniowej i kamienia polnego. W wieku XVII obniżono jego dach, a w wieku XIX dokonano gruntownych zmian w elewacji, a także dodano lukarny w dachu na wieży. Adres: ul. Szeroka 2, Dąbie

Zabytki architektury, Leśniów Wielki Wieś z kilkoma ciekawymi zabytkami, do których należą: kościół pw. Wniebowzięcia NMP stanowiący interesujące połączenia gotyku i baroku, wiatrak z XIX wieku typu koźlak, słupy królewskie dawnej poczty. Adres: Leśniów Wielki

14 km Skansen fortyfikacyjny, Czerwieńsk Coś dla miłośników zabytków militarnych – sześć obiektów bojowych i obserwacyjnych z lat 30. XX wieku wbudowanych w wał przeciwpowodziowy. Adres: Czerwieńsk www.fortyfikacje.zgora.pl

16 km Zespół zamkowy, Krosno Odrzańskie Zamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym. Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

PROW 2007–2013 PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Bobrowice 58, 66-627 Bobrowice Projekt: Przebudowa wieży zabytkowego kościoła w Kosierzu Kwota wsparcia: 57 440,16 PLN

odpust: 31 V

Kosierz to niewielka wieś w położonej malowniczo wśród lasów i jezior gminie Dąbie. Powstała w średniowieczu, o czym przypomina zabytkowy kościół z XIII wieku. Są tu także zabytki z późniejszych stuleci: pałac z około 1700 roku, park krajobrazowy oraz zabudowania pofolwarczne. Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP to niewielka urzekająca budowla z kamienia polnego. Uroku dodają jej wspinające się po

murach pnącze oraz zielona oprawa pobliskich drzew. Kościół, zbudowany w XIII wieku w stylu gotyckim, był wielokrotnie przebudowywany, między innymi pod koniec XVII wieku wzbogacił się o drewnianą wieżę nakrytą namiotowym daszkiem, a w XIX wieku przekształcono otwory okienne. Kościół jest filią parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach. n

Gmina Dąbie, w której znajduje się Łagów, leży w zachodniej części województwa lubuskiego, w widłach Odry i Bobru. O jej turystycznej atrakcyjności stanowią lasy, cztery jeziora, trasy piesze i rowerowe, pomniki przyrody oraz ciekawe zabytki architektury. Jeden z nich – kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – można podziwiać w Łagowie. Murowana z cegły świątynia, wzniesiona w 1698 roku w stylu barokowym, wyróżnia się ciekawą bryłą – wznosi się na

planie kwadratu, który na poziomie drugiej kondygnacji przechodzi w ośmiobok. Całość wieńczy kopulasty dach. Wnętrze obiegają z trzech boków drewniane empory z klatkami schodowymi. Spośród dzieł sztuki zdobiących świątynię szczególne zainteresowanie budzi malowidło przedstawiające dzieje ludzkości, które zaczynają się od Adama i Ewy, a kończą na Sądzie Ostatecznym. n

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Leśniów Wielki 82, 66-016 Czerwieńsk Projekt: Remont elewacji kościoła filialnego pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie Kwota wsparcia: 56 248 PLN Projekt: Remont ołtarza w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie Kwota wsparcia: 17 763,76 PLN

powiat Krośnieński

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie

Cmentarz parafialny w Radnicy

\ Współrzędne GPS: N 52°04’06” E 14°54’19” Maszewo 69, 66-614 Maszewo

\ Współrzędne GPS: N 52°04’53” E 15°13’25” Radnica, 66-600 Krosno Odrzańskie

15 km

atrakcje w okolicy

7 km

Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej – Fara Maryjna, Krosno Odrzańskie Kościół wzniesiony w XIII wieku w stylu gotyckim, a w XVIII wieku przebudowany w stylu barokowym. Adres: ul. Kościelna, Krosno Odrzańskie

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela, Grabin Barokowa, szachulcowa świątynia, wybudowana w 1776 roku. Wewnątrz figury świętych i misa chrzcielna z XV wieku. Adres: Grabin

10 km

15 km

Zespół zamkowy, Krosno Odrzańskie Zamek o XIII-wiecznym rodowodzie; jego początki wiążą się z księciem Henrykiem Brodatym. Adres: ul. Szkolna 1, Krosno Odrzańskie

15 km Zabytkowa zabudowa, Bytnica Budynki mieszkalne z XIX wieku oraz kościół z 1308 roku, odbudowany w XVIII wieku, otoczony murami z dwiema barokowymi bramami. Adres: Bytnica

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie Maszewo 69, 66-614 Maszewo Projekt: Remont dachu kościoła parafialnego pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie Kwota wsparcia: 273 775,66 PLN Projekt: Nasz Kościół – nasze dziedzictwo Kwota wsparcia: 14 000 PLN

odpust: 23 IV

Maszewo to wieś licząca 480 mieszkańców, siedziba gminy wiejskiej. Jej atutem jest malownicze położenie nad Jeziorem Granicznym na skraju Puszczy Rzepińskiej, na terenie Krzesińskiego Parku Krajobrazowego. Walory krajobrazowe, lasy, jeziora, czyste powietrze i spokój sprawiają, że jest to okolica atrakcyjna dla turystów pieszych, rowerowych, kajakarzy, a także dla wędkarzy i grzybiarzy. Nad zabudowaniami Maszewa majestatycznie góruje kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, wzniesiony w XV wieku,

a w XIX wieku gruntownie przebudowany. W jego bryle dominuje masywna wieża postawiona na planie prostokąta, nakryta namiotowym dachem. Na uwagę zasługują dwa dzwony z XV wieku. Okna i elementy dekoracyjne są charakterystyczne dla architektury neogotyckiej. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na jednokondygnacyjne drewniane empory z czasów baroku. Do najciekawszych elementów należą eklektyczny konfesjonał, chrzcielnica i ambona. n

Radnica, położona w gminie Krosno Odrzańskie, to wieś o długich i ciekawych dziejach. Część jej historycznych sekretów ujawniły wykopaliska archeologiczne prowadzone na początku lat 90. ubiegłego stulecia. Odkryto wówczas pozostałości osady sezonowej z V wieku. Z XIV wieku pochodzą natomiast pierwsze pisemne wzmianki o wsi położonej na szlaku handlowym z Krosna do Świebodzina i Sulechowa. Czasy największego rozkwitu Radnicy przypadły na okres międzywojenny – funkcjonowały tu wówczas piekarnie, restauracje, tartak i papiernia. Po wojnie osiedliła się tutaj ludność z Polski

centralnej i wschodniej. We wsi wznosi się kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej z XX wieku, a przy nim rozciąga się cmentarz, którego zabytkowa część pochodzi z XIX wieku. Jeszcze kilka lat temu teren był zaniedbany, zarośnięty. Przeprowadzony remont przywrócił miejscu należny mu szacunek. Zabytkowe nagrobki i krzyże oczyszczono i odpowiednio wyeksponowano, teren uporządkowano i ogrodzono. Zabytkowa nekropolia jest teraz ładnie utrzymaną, sprzyjającą zadumie enklawą zieleni. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej, Radnica 21, 66-600 Krosno Odrzańskie Projekt: Renowacja cmentarza parafialnego z XIX wieku w miejscowości Radnica Kwota wsparcia: 135 090 PLN odpust: 26 VIII

powiat Krośnieński

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Katarzyny w Bledzewie

Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi w Murzynowie

\ Współrzędne GPS: N 52°31’04” E 15°24’54” ul. Kościuszki 30, 66-350 Bledzew

\ Współrzędne GPS: N 52°38’34” E 15°26’50” ul. Kościelna, Murzynowo, 66-440 Skwierzyna

12 km

6 km

Piknik Militarny M.A.S.H., Skwierzyna Cykliczny zlot pojazdów militarnych, miłośników fortyfikacji i militariów, któremu towarzyszą rekonstrukcje historyczne, pokazy batalistyczne itp. Adres: Poligon w Skwierzynie www.mash.skwierzyna.pl

Kościół pw. św. Zbawiciela, Skwierzyna Wybudowany w latach 1847–1854 w stylu neoromańskim, początkowo był zborem ewangelickim. Budynek ma formę prostokątnej bryły, z ośmiokątną wieżą dzwonniczą, połączoną z budynkiem za pomocą otwartego przedsionka. Adres: ul. 2 Lutego, Skwierzyna

3 km

6 km

Zabytkowa hydroelektrownia na Obrze, Bledzew Oryginalna, ponad stuletnia budowla przypominająca zamczysko. Adres: Bledzew

7 km Forteczny most obrotowy, Stary Dworek Coś dla miłośników zabytków techniki. Jeden z dziesięciu ruchomych mostów należących do Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Co ciekawe – nadal działa. Adres: Stary Dworek

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Katarzyny w Bledzewie, ul. Kościuszki 30, 66-350 Bledzew Projekt: Przebudowa dachu nad kościołem pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Bledzewie Kwota wsparcia: 150 759 PLN

odpust: 25 XI

atrakcje w okolicy

Położony nad Obrą Bledzew to wieś o dużym potencjale turystycznym. Malownicza okolica obfituje w lasy, jeziora, zabytki, szlaki piesze, rowerowe i wodne. Dlatego turyści chętnie tu zaglądają. Dzieje miejscowości wiążą się z istniejącym tu od pierwszej połowy XIII wieku klasztorem cystersów. W 1458 roku Kazimierz Jagiellończyk nadał wsi prawa miejskie, którymi Bledzew cieszył do 1945 roku. Dziś o jego miejskiej przeszłości przypomina układ przestrzenny z prostokątnym rynkiem w centrum. Najstarszym elementem zabudowy jest kościół – wzmianka o jego powstaniu pochodzi z 1235 roku. Obecna, późnogotycka świątynia powstała w XV wieku, najprawdopodobniej z fundacji cystersów. Jest to budowla jednonawowa, z trójbocznym prezbiterium zamkniętym od

wschodu i wbudowaną w korpus neogotycką wieżą z końca XIX wieku. Na zewnątrz kościół jest oszkarpowany. Zachowały się gotyckie, ostrołukowe, profilowane okna oraz gotycki portal w północnej elewacji. We wnętrzu znajduje się cenne barokowe wyposażenie – ołtarz boczny, ławy kolatorskie, rzeźby oraz obraz w neogotyckim ołtarzu głównym. Spośród pozostałych zabytków Bledzewa warto wymienić pocysterski młyn z XVIII wieku, kilkanaście domów z drugiej połowy XIX wieku i barokową figurę Jana Nepomucena stojącą na rynku. Mniej zabytkową, lecz bardzo sympatyczną i fotogeniczną atrakcją jest pomnik… świni siedzącej na postumencie, znajdujący się przy drodze do Templewa n

Cmentarz żydowski, Skwierzyna Jeden z największych kirkutów w regionie. Większość nagrobków pochodzi z XVIII i XIX wieku. Adres: ul. Okrężna, Skwierzyna

Murzynowo to spora wieś położona na prawym brzegu Warty, na zachodnim krańcu Puszczy Noteckiej. Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z XIII wieku. Murzynowo było wsią królewską w starostwie międzyrzeckim. W roku 1393 Władysław Jagiełło oddał je w zastaw Nałęczom z Nowego Dworu. Pierwszy kościół w Murzynowie ufundował w 1774 roku ostatni starosta międzyrzecki kasztelan krakowski książę Antoni Jabłonowski. Świątynię, która stoi tu dziś, wzniesiono w 1837 roku w stylu neogotyckim, w roku 1883 dobudowano do niej chór i wieże, a po II wojnie światowej powiększono okna, dziś zdobią je współczesne witraże. W Murzynowie na uwagę zasługuje także neoklasycystyczny pałac z początku XIX wieku, mieszczący obecnie szkołę. Przetrwały także XIX-wieczne zabudowania: gorzelnia, spichlerz, dwie oficyny oraz park z dwoma stawami i starodrzewem. W zabudowie wiejskiej można jeszcze zobaczyć przykłady budynków z przełomu XIX i XX wieku. n

24 km Pałac Wiejce, Skwierzyna Majątek ziemski i dwór założony w XVIII wieku przez hrabiów Kwileckich. Współcześnie obiekt mieści wysokiej klasy hotel, oferujący gościom liczne atrakcje, m.in. przejażdżki konne. Adres: Wiejce www.wiejce.pl

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Skwierzynie, ul. Plebańska 1, 66-440 Skwierzyna Projekt: Remont wieży kościelnej w Murzynowie Kwota dofinansowania: 55 174 PLN

powiat Międzyrzecki

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Świniarach

Kościół pw. św. Wojciecha w Trzcielu

\ Współrzędne GPS: N 52°37’58” E 15°35’36” Świniary, 66-441

\ Współrzędne GPS: N 52°22’10,56” E 15°52’51,6” pl. Wolności 21, 66-320 Trzciel

11 km

24 km

Zespół urbanistyczno-krajobrazowy, Skwierzyna W mieście zachował się średniowieczny układ urbanistyczny, zarówno rynku, jak i odchodzących od niego ulic. Jednak znajdująca się tam zabudowa pochodzi głównie z XIX i XX wieku. Wynika to z faktu, że starsze budynki strawił pożar, który nawiedził miasto w 1821 roku. Najstarszy budynek mieszkalny to dom z XVIII wieku, pod adresem Rynek 25. Adres: Skwierzyna

19 km Muzeum Kultury Dawnej, Dobrojewo Prywatna placówka gromadząca ciekawe i zabytkowe przedmioty z okolic. Kolekcja obejmuje eksponaty z dziedziny myślistwa, łowiectwa, kultury materialnej mieszczańskiej i ziemiańskiej, z połowy XIX i XX wieku. Adres: Dobrojewo 4, tel. +48 95 717 38 58

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Skwierzynie, Plebańska 1, 66-440 Skwierzyna Projekt: Remont dachu kościoła filialnego pw. Matki Bożej Królowej Polski w Świniarach Kwota wsparcia: 79 581 PLN

atrakcje w okolicy

Zespół dworski, Łomnica Dwór z połowy XVIII wieku, wybudowany przez rodzinę Garczyńskich. Budynek parterowy, z mieszkalnym poddaszem, zwieńczony dachem łamanym polskim, z naczółkami. Otacza go park, w którym stoi obelisk z 1898 roku poświęcony Edwardowi Garczyńskiemu. W skład zespołu wchodzi również eklektyczne mauzoleum z tego samego roku oraz dwie oficyny. Adres: Łomnica

Świniary to wieś położona w malowniczej dolinie Warty, na skraju Puszczy Noteckiej. Wokół rozciągają się lasy atrakcyjne dla grzybiarzy, amatorów wędrówek i jazdy na rowerach. Brzegi Warty i jej rozlewiska są siedliskami wielu gatunków zwierząt, między innymi stanowią ostoję dla bobrów i ptactwa wodnego. Świniary, których dzieje sięgają XIII wieku, mają układ przestrzenny ukształtowany w XIX wieku. Z tego samego okresu pochodzi neogotycki kościół. Wcześniej w tym miejscu stała szachulcowa świątynia wzniesiona w 1616 roku, która w 1873 roku doszczętnie spłonęła od uderzenia pioruna. Pięć lat później ukończono budowę obecnego kościoła. Jest to świątynia jednonawowa, z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Reprezentuje styl neogotycki. Spacerując po Świniarach, warto obejrzeć świadectwa minionych epok: rozległy podworski park krajobrazowy z pomnikowymi dębami i stawem, założony w XVIII wieku, ponad stuletnią oficynę na terenie dawnego folwarku oraz kilka malowniczych starych domów. n

18 km Trzciel to niewielkie miasteczko nad Obrą, położone malowniczo między jeziorami Młyńskim i Wielkim. Miłośnicy sportów wodnych doskonale je znają, gdyż przebiega przez nie atrakcyjny Lubuski Szlak Wodny. W Trzcielu przetrwało sporo zabytkowych domów z XVIII i XIX wieku, a także synagoga i kirkut. W regionie znane są tutejsze wyroby wikliniarsko-trzciniarskie, a okolice miejscowości to prawdziwe szparagowe zagłębie. W czerwcu podczas Dni Miasta obchodzi się tu barwne Szparagowe Święto, któremu towarzyszą konkursy śpiewacze i inne imprezy. Dzieje parafii w Trzcielu sięgają XIII wieku, ale tutejszy neogotycki kościół o konstrukcji szachulcowej pochodzi z 1824 roku. Na początku XX wieku dobudowano do niego wysoką na 42 metry wieżę z zegarem, nakrytą strzelistym hełmem z metalowym krzyżem w zwieńczeniu. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie. W prezbiterium warto zwrócić uwagę na XVII-wieczny wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego. n

Pocysterski zespół klasztorny, Gościkowo Zespół klasztorny, którego historia sięga 1230 roku, gdy został on ufundowany przez księcia Władysława Odonica. Z najdawniejszych czasów pozostał korpus nawowy ukończony w 1280 roku i pochodzące z XV wieku gotyckie freski. Adres: Gościkowo 3

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Trzcielu plac Wolności 21, 66-320 Trzciel Projekt: Roboty budowlane i konserwatorskie kościoła parafialnego w Trzcielu Kwota wsparcia: 120 234 PLN

odpust: 23 IV

powiat Międzyrzecki

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim

Kościół pw. św. Anny w Broniszowie

\ Współrzędne GPS: N 51°40’44” E 15°38’03” Borów Wielki 56, 67-125 Borów Wielki

\ Współrzędne GPS: N 51°47’12” E 15°29’12” Broniszów, 67-120 Kożuchów

6 km

12 km

Zamek, Kożuchów Budowla powstała na przełomie XIII i XIV wieku. Często zmieniała właścicieli. Była książęcą rezydencją, zbrojownią, siedzibą znamienitych rodów, a także klasztorem zakonu karmelitów. Ci ostatni dokonali w nim największych zmian. Obecnie jest to czteroskrzydłowa budowla z kwadratowym dziedzińcem i wieżą wkomponowaną w jej zachodnia skrzydło. Dziś w kożuchowskim zamku mieści się Centrum Kultury „Zamek”. Adres: ul. Klasztorna 14, Kożuchów

Gotycki kościół, Mirocin Górny Gotycka świątynia powstała w XIV wieku. W XV wieku została przebudowana – dobudowano kaplicę, kruchtę i wieżę, na której znajduje się dzwon z 1479 roku. Warto również zwrócić uwagę na znajdujące się tam polichromie, drewnianą rzeźbę „Ukrzyżowanie” (XIV/XV wiek) oraz płaskorzeźbę „Wielka rodzina św. Anny” (XVI wiek). Adres: Mirocin Górny

10 km

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca, Borów Wielki 56, 67-125 Borów Wielki Projekt: Renowacja i restauracja figury św. Józefa Kwota wsparcia: 25 000 PLN Projekt: Renowacja i restauracja kamiennej chrzcielnicy Kwota wsparcia: 25 000 PLN Projekt: Renowacja i restauracja rzeźby polichromowej św. Jana Nepomucena Kwota wsparcia: 24 530,24 PLN Projekt: Renowacja i restauracja rewersu skrzydeł bocznych ołtarza głównego Kwota wsparcia: 23 281,81 PLN

odpust: 10 VIII

atrakcje w okolicy

Pierwsza wzmianka o Borowie Wielkim pochodzi z końca XIII stulecia – już wtedy wieś należała do największych w okolicy. Najstarszą informację o kościele w tym miejscu zawierają dokumenty z 1376 roku. Kościół w Borowie jest cennym zabytkiem architektury wczesnogotyckiej. Wzniesiono go w XIII wieku z kamienia i rudy darniowej, a w XV wieku dobudowano do niego wieżę na planie kwadratu oraz zakrystię. W XVIII stuleciu kościół wzbogacił się o kruchtę, a w XIX wieku powstało neogotyckie mauzoleum rodzin von Arnhold oraz Unruh. Pod koniec XIX wieku kościół otrzymał neogotycki hełm na wieży. Świątynia w swych długich dziejach przechodziła zmienne koleje losu. W dobie

reformacji trafiła w ręce protestantów, co odbyło się bez konfliktów, ponieważ zachowane zostały katolickie obrzędy, wprowadzono jedynie komunię pod dwiema postaciami. W latach 70. XVI wieku rozgorzały jednak spory na tle wyznaniowym, w których efekcie protestanci zniszczyli bogate gotyckie wnętrze. Ostatecznie kościół wrócił do katolików w 1663 roku. Zwiedzając świątynię, warto zwrócić uwagę na cenne elementy wyposażenia. Wśród nich szczególnie godne uwagą są: XVIII-wieczny ołtarz główny, elementy XV-wiecznego tryptyku, kamienna chrzcielnica, polichromowana figura św. Jana Nepomucena czy figura św. Józefa. n

Broniszów to wieś o długiej, sięgającej średniowiecza historii, znana w okolicy z kilku ciekawych zabytków. Należy do nich późnorenesansowa rezydencja nawiązująca formą do rycerskich dworów obronnych, która ze względu na rozmiary i formę architektoniczną nazywana jest zamkiem. Niegdyś odbywały się tu popularne w całym kraju warsztaty fotograficzne, dziś nowi właściciele doprowadzają obiekt do stanu świetności. W Broniszowie na uwagę zasługuje także szpital wiejski ufundowany w XVIII wieku przez ówczesną właścicielką Katarzynę Skrońską. Tutejsza świątynia, której patronuje św. Anna, powstała w 1600 roku, ale jak wynika ze źródeł historycznych, już w 1376 roku

istniał tu kościół, który uległ zniszczeniu w czasie wojny trzydziestoletniej. Ten, który go zastąpił, jest kamienno-ceglaną budowlą na planie prostokąta, otoczoną kamiennym murem z XV wieku. W 1609 roku kościół przejęli luteranie, lecz w 1654 roku powrócił w ręce katolików. W 1676 roku świątynię zniszczył pożar, na szczęście w latach 1691– 1694 udało się ją odbudować – z tego okresu pochodzi zwieńczenie wieży oraz kruchta od strony południowej. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na rokokowe wyposażenie – drewniany ołtarz główny i dwa boczne, ambonę, chrzcielnicę, chór, organy, a także interesujące rzeźby i obrazy. n

Barokowo-klasycystyczny pałac, Studzieniec Obronny dwór rozbudowany w roku 1786 w dużą, barokową rezydencję. Wokół niego utworzono park, ze stawem powstałym częściowo z dawnej fosy. Kolejna przebudowa, nadająca elementy stylu klasycystycznego, miała miejsce w XIX wieku. Powiększono wówczas park i rozbudowano sąsiadujący z pałacem zespół folwarczny. Adres: Studzieniec

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Anny, Broniszów 29, 67-129 Broniszów Projekt: Wymiana pokrycia dachowego kościoła w Broniszowie Kwota wsparcia: 89 903,16 PLN odpust: 26 VII

powiat Nowosolski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim

Kościół pw. św. Marcina w Gołaszynie

\ Współrzędne GPS: N 51°43’47” E 15°49’36” ul. Maksymiliana Kolbego 1, 67-115 Bytom Odrzański

\ Współrzędne GPS: N 52°41’58” E 15°43’32” Gołaszyn, 67-124 Gołaszyn

9 km

2 km

Historyczny układ urbanistyczny, Nowe Miasteczko W obrębie wytyczonego w XIII wieku rynku i w jego pobliżu na uwagę zasługują m.in. kościół Marii Magdaleny (XIV wiek), ratusz (XVIII–XIX wiek) i zespół zabytkowych kamienic (XVIII–XIX wiek). Adres: Nowe Miasteczko

Kościół pw. św. Marii Magdaleny, Nowe Miasteczko Świątynia, łącząca w sobie elementy gotyku, renesansu i baroku. Adres: pl. 1 maja, Nowe Miasteczko

2 km Zabytkowy układ urbanistyczny, Nowe Miasteczko Zespół urbanistyczno architektoniczny, w którego skład wchodzi renesansowy ratusz z XVII wieku oraz zabytkowe domy, pochodzące z wieków XVIII i XIX. Adres: Nowe Miasteczko

14 km Solanin Film Festiwal, Nowa Sól Ogólnopolski festiwal filmów niezależnych skierowany do młodych i ambitnych twórców. W programie przegląd najlepszych filmów światowego kina oraz konkurs kina niezależnego i offowego. Od 2012 roku festiwal ma charakter międzynarodowy. Adres: ul. marsz. Józefa Piłsudskiego 49 Nowa Sól www.solanin-film.pl

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim Projekt: Remont elewacji i dachów kościoła pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim Kwota wsparcia: 132 559 PLN odpust: 30 IX

atrakcje w okolicy

10 km

Bytom to jedno z tych miast, które urzekają od pierwszego wejrzenia – piękne, zadbane i z tzw. atmosferą. Można tu podziwiać jeden z najpiękniejszych rynków w Polsce. W jego zabudowie wyróżniają się ratusz z wieżą nakrytą imponującym hełmem, a także urokliwe renesansowe kamieniczki. W pobliżu Rynku wznosi się gotycki kościół pw. św. Hieronima. Pierwotna romańska świątynia wzniesiona przy osadzie targowej, która dała początek miastu, miała za patrona św. Stefana. Pod koniec XIV wieku kościół przebudowano w stylu gotyckim, a w kolejnym stuleciu dodano wysoką wieżę. W czasach gdy świątynię przejęła gmina luterańska,

poszerzono prezbiterium, zbudowano zakrystię i dostawiono dwie kaplice szlacheckich rodów von Braun i Schönaich. Podziwiając świątynię z zewnątrz, warto zwrócić uwagę na pięć krzyży pokutnych wmurowanych w naroża wieży. Zwyczaj wykuwania ich w kamieniu przywędrował z zachodu Europy we wczesnym średniowieczu. Zgodnie z tym zwyczajem zabójca mógł uniknąć kary, jeśli pojednał się z bliskimi ofiary, zobowiązał się do zadośćuczynienia materialnego, odbył pielgrzymkę do świętego miejsca i postawił kamienny krzyż, na którym wykuł narzędzie zbrodni. n

Pałac, Drwalewice Dawniej w jego miejscu stał renesansowy dwór obronny, wzniesiony prawdopodobnie w XVI wieku. Stojąca tu obecnie neogotycka rezydencja w stylu angielskim wybudowana została w II połowie XIX wieku. Za pałacem utworzono wówczas ogród w stylu romantycznym, ze stawem. Adres: Drwalewice Gołaszyn to wieś licząca 110 mieszkańców, leżąca w gminie Nowe Miasteczko. Wznosi się tu kościół o długim rodowodzie. Świątynia powstała w drugiej połowie XIII wieku, ale jej wysoką smukłą wieżę nakrytą szpiczastym hełmem dobudowano dopiero pod koniec XIX stulecia. Wzniesiona z kamienia polnego świątynia ma jedną nawę i węższe, zamknięte trójbocznie prezbiterium od wschodu. Od południa przylega do niego kruchta, a od północy zakrystia. Budowlę otacza zabytkowy mur,

prawdopodobnie z XV wieku. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie. W nawie warto zwrócić uwagę na barokową polichromię zdobiącą drewniany strop, z kolei nad prezbiterium rozpina się efektowne sklepienie sieciowe pochodzące z XVI wieku. Wyposażenie wnętrza reprezentuje głównie styl barokowy. W Gołaszynie przetrwały także elementy dawnego zespołu folwarcznego z XVIII–XIX wieku, jak dwa domy mieszkalne, obora, chlewnia i stodoła. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku Projekt: Remont elewacji kościoła w Gołaszynie Kwota wsparcia: 104 648 PLN

powiat Nowosolski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Ługach

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku

\ Współrzędne GPS: N 51°50’00” E 15°36’59” Ługi 34, 67-106 Otyń

\ Współrzędne GPS: N 51°41’27” E 15°43’47” ul. Polna 2, 67-124 Nowe Miasteczko

14 km

9 km

Winnica Julia, Stary Kisielin Najstarsza winnica w regionie, udostępniana do zwiedzania w jeden weekend w miesiącu. Adres: ul. Pionierów Lubuskich 15 Stary Kisielin www.winnicajulia.pl tel. +48 603 382 854

Kościół pw. św. Hieronima, Bytom Odrzański Pierwotny kościół stanął w tym miejscu już w XII wieku i był pod wezwaniem św. Stefana. Romańską świątynię przebudowano w stylu gotyckim pod koniec XIV wieku, a w XV wieku dobudowano do niej wieżę od strony zachodniej. W 1503 roku wezwanie zmieniono na św. Hieronima. Pod koniec XVI wieku kościół przebudowano w stylu późnego gotyku. Adres: ul. Kolbego 1, Bytom Odrzański

9 km Muzeum Etnograficzne, Ochla Skansen, w którym można zobaczyć ostatnią wieżę winiarską na ziemiach polskich. Adres: ul. Muzealna 5, Ochla www.muzeumochla.pl

13 km Solanin Film Festiwal, Nowa Sól Ogólnopolski festiwal filmów niezależnych skierowany do młodych i ambitnych twórców. Adres: ul. marsz. Józefa Piłsudskiego 49 Nowa Sól www.solanin-film.pl

20 km Święto Bzów, Siedlisko Konkursy, spektakle, średniowieczne jarmarki i wiele innych atrakcji. Warto też zobaczyć ruiny magnackiej rezydencji oraz szachulcowy kościół z XVII wieku. Adres: Siedlisko www.karolat.org/swieto-bzow

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Wawrzyńca w Ługach Ługi 34, 67-106 Otyń Projekt: Wymiana pokrycia dachowego na wieży kościoła parafialnego Kwota wparcia: 38 988 PLN odpust: 10 VIII

atrakcje w okolicy

fot. Jan Wojtasik

Ługi to licząca 340 mieszkańców wieś w gminie Otyń, nad rzeczką Śląska Ochla. Zachował się tu owalnicowy układ przestrzenny, a w zabudowie przetrwały domy z połowy XIX i początku XX wieku. Ługi są znanym w okolicy ośrodkiem kultury łemkowskiej. Każdego roku odbywa się tutaj impreza pod nazwą Łemkowska Watra. Tutejszy kościół został wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku z rudy darniowej i kamienia, a około 1411 roku poddano go przebudowie. W XVI wieku przez pewien czas był świątynią luterańską. W latach 30. XX wieku

do zachodniej części nawy dobudowano wieżę z bocznymi przybudówkami i kruchtą. Dzisiejsza świątynia, zarówno budulcem, jak i stylem nawiązuje do swej pierwotnej gotyckiej formy. Warto zwrócić uwagę na tkwiący w szczycie kościoła krzyż pokutny z rudy darniowej. W średniowieczu tego typu kamienne krzyże, zwane krzyżami pojednania, stawiali zabójcy, na ogół w miejscu, w którym dokonali zbrodni. Znacznie rzadziej umieszczano je w pobliżu kościołów lub w ich murach. n

Wbrew mylącej nazwie położone nad Białą Wodą miasto należy do najstarszych w regionie. Najprawdopodobniej założył je w XIII wielu książę Henryk III Głogowski i to właśnie dzięki jego staraniom powołano tu parafię. Sercem Nowego Miasteczka jest starówka, która zachowała zabytkowy średniowieczny układ urbanistyczny z prostokątnym rynkiem i siatką ulic. Średniowieczny rodowód ma także wznoszący się na zachód od Rynku kościół pw. św. Marii Magdaleny – kamienny świadek wielowiekowej historii miasta. Zbudowano go w XIV wieku na miejscu pierwotnej drewnianej świątyni, w stylu gotyckim. W XV wieku świątynię powiększono i dodano wieżę, a podczas przebudowy w kolejnym stuleciu dobudowano nawę boczną, nadając jej oraz wieży formę

renesansową. W latach 1540–1634 kościół pełnił funkcję zboru ewangelickiego. Później zniszczoną w pożarze budowlę przejęli jezuici, którzy odbudowali ją w duchu baroku. Świątynia pozostawała w ich rękach do czasu kasaty zakonu. W XIX wieku do kościoła dobudowano kruchtę. Długie i złożone dzieje kościoła sprawiły, że zabytek przetrwał do naszych czasów w gotycko-renesansowo-barokowej formie. We wnętrzu można podziwiać wyposażenie głównie barokowe, ufundowane przez jezuitów, są jednak także elementy z wcześniejszych epok, m.in. gotyckie rzeźby oraz tryptyk ołtarzowy Mistrza z Gościszowic z XV wieku, przeniesiony tu z kościoła w Gołaszynie. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku ul. Polna 2, 67-124 Nowe Miasteczko Projekt: Konserwacja i restauracja balustrady empory bocznej nawy Kwota wsparcia: 24 999 PLN Projekt: Konserwacja i restauracja rzeźby kamiennej św. Jana Nepomucena Kwota wsparcia: 24 931 PLN odpust: 22 VII

powiat Nowosolski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Jadwigi w Stypułowie

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich

\ Współrzędne GPS: N 51°42’18” E 15°33’6” Stypułów, 67-120 Kożuchów

\ Współrzędne GPS: N 52°27’45” E 14°41’26” Laski Lubuskie, 69-113 Górzyca

7 km

6 km

Zabytkowa zabudowa, Kożuchów Miejski zespół urbanistyczno-krajobrazowy miasta ma swój rodowód w średniowieczu, obejmuje bowiem kamienice zajmujące parcele wytyczone już w XIII wieku. W jego skład wchodzą również Kościół Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny, zamek, ratusz oraz mury obronne otaczające tę część miasta. Zespół zabytkowej zabudowy mieszkalnej obejmuje 270 obiektów z okresu od XVI do XX wieku. Adres: Kożuchów

Muzeum Łąki w Stacji Terenowej Klubu Przyrodników, Owczary Jedyne takie muzeum, czyli wszystko o łąkach i trawach Polski i świata. Przy stacji hoduje się owce rzadkiej rasy wrzosówka, kozy i koniki polskie. Adres: Owczary 17 tel. +48 095 759 12 20

5 km Kościółek, Radów Jeden z najstarszych kościołów województwa lubuskiego, wzniesiony w stylu romańskim. Adres: Radów

8,5 km Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi, Chotków Świątynia z XIII wieku, wielokrotnie Przebudowywana. Wewnątrz cenne wyposażenie. Adres: Chotków

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie plac Matejki 3, 67-120 Kożuchów Projekt: Wymiana pokrycia dachowego w kościele. Kościół filialnym pw. św. Jadwigi w Stypułowie Kwota wsparcia: 136 023 PLN

atrakcje w okolicy

16 km

Stypułów to wieś licząca 950 mieszkańców, położona nad rzeką Brzeźnicą. Jej początki sięgają XIII wieku. Prawdopodobnie w XIV wieku została podzielona na trzy części, z których każda miała innego właściciela – ich tarcze herbowe można zobaczyć w tutejszej świątyni wzniesionej w XIV wieku. Jest to gotycka budowla postawiona na planie wydłużonego prostokąta, zamkniętego od wschodu pięciobocznym prezbiterium. Do jej budowy wykorzystano rudę darniową, czyli skałę zawierającą związki żelaza, odpowiedzialne za brunatny kolor murów. Pierwotnie rudę wykorzystywano do wytopu żelaza, dopiero później znalazła

zastosowanie w budownictwie. Okazała trójkondygnacyjna wieża kościoła powstała w XV stuleciu, a w 1930 roku została wyremontowana i nakryta namiotowym dachem. Wtedy także otoczono murem przykościelny cmentarz. We wnętrzu świątyni warto zwrócić uwagę na renesansowe wyposażenie, m.in. ołtarz i ambonę. Zachowały się także epitafia nagrobne przedstawicieli lokalnych rodów rycerskich – kościół był miejscem ich pochówku. W Stypułowie przetrwał także klasycystyczny pałac z 1800 roku, dawna siedziba Ernsta von Knobelsdorffa. n

Park Narodowy Ujście Warty, Chyrzno Chroniący rozlewiska Warty, podmokłe pastwiska i łąki, park jest jedną z najważniejszych i najpiękniejszych ostoi ptactwa wodnego i błotnego w Polsce. Adres: Chyrzyno www.pnujsciewarty.gov.pl

Położone w gminie Górzyca Laski Lubuskie to wieś o średniowiecznym pochodzeniu, wymieniana w źródłach historycznych w 1317 roku jako posiadłość biskupów lubuskich rezydujących w Górzycy. Historycy sztuki nie są zgodni co do daty powstania świątyni – według ostatnich ustaleń powstała w drugiej połowie XIV wieku, wiele źródeł wskazuje jednak na jej XV-wieczny rodowód. Czterokondygnacyjna wieża została dobudowana w XVIII stuleciu. Późniejsze są również kruchta i zakrystia. Wyposażenie wnętrza jest współczesne, nie zachowały się bowiem elementy zabytkowego wystroju. Na otoczonym kamiennym murem przykościelnym cmentarzyku przetrwały nieliczne zabytkowe nagrobki. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich Laski Lubuskie, 69-113 Górzyca Projekt: Remont kościoła parafialnego w Laskach Lubuskich, gmina Górzyca Kwota wsparcia: 140 277,21 PLN odpust: 8 IX

powiat słubicki

powiat Nowosolski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej

Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Lubiewie

\ Współrzędne GPS: N 52°24’17” E 14°50’36” Lubiechnia Mała

\ Współrzędne GPS: N 52°53’14” E 15°54’10” Lubiewo, 66-530 Drezdenko

10 km

5 km

Muzeum Ziemi Torzymskiej, Ośno Lubuskie Muzeum mieści się w neogotyckim ratuszu. Poświęcone jest historii miasta i regionu. Zbiory pochodzą z prywatnych kolekcji, a także z zabytków będących własnością miasta, jednak wcześniej nie eksponowanych. Kolekcja stale się rozwija, dzięki darowiznom i nowym zakupom dokonywanym przez gminę. Adres: ul. Rynek 1, Ośno Lubuskie www.osno.pl tel. +48 95 757 60 29

Farma danieli i jeleni, Pławin W pierwszy weekend lipca organizowane są tu Dni Daniela. W ramach imprezy odbywają się konferencje, pokazy, zwiedzanie gospodarstwa, kiermasze i wystawy, koncerty i występy zespołów ludowych oraz gry i zabawy. Adres: Pławin 33 www.jelenie-daniele.eu/pl/

17 km Układ urbanistyczny, Drezdenko W skład zabytkowego układu urbanistycznego wchodzą dwa rynki, kościoły Przemienienia Pańskiego, Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej Różańcowej, a także spichlerz szachulcowy oraz zabytkowy młyn znajdujący się nad Notecią. Adres: Drezdenko

26 km Międzynarodowy Festiwal Sztuki Most, Słubice Seanse filmowe, wystawy, warsztaty, spotkania z twórcami i koncerty odbywające się w Słubicach i we Frankfurcie, połączone mostem nad Odrą. Adres: Słubice www.festiwalmost.pl

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rzepinie, pl. Kościelny 4, 69-110 Rzepin Projekt: Remont kapitalny wieży i dachu kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej Kwota wsparcia: 119 372,53 PLN

atrakcje w okolicy

Lubiechnia Mała leży w gminie Rzepin, która – z racji położenia wśród lasów – nazywana jest zieloną stolicą województwa. Oprócz lasów turystycznym atutem gminy są także pobliskie jeziora Pojezierza Łagowskiego oraz interesujące zabytki, m.in. szachulcowo-drewniany kościół w Lubiechni Małej, reprezentujący styl typowy dla wiejskiej architektury sakralnej regionu. Stojący na niewysokim wzniesieniu i otoczony kamiennym murem kościół powstał w 1669 roku na miejscu starszej świątyni. W 1818 roku od strony zachodniej dobudowano do niego drewnianą wieżę na kamiennym cokole, a od południa kruchtę. W świątyni zachowało się wiele elementów pierwotnego XVII-wiecznego wyposażenia, m.in. barokowy ołtarz w typie ludowym ze sceną Ukrzyżowania, ambona oraz empora przy ścianie zachodniej i części ściany południowej. Pozostałości prospektu organowego i ławki kolatorskie pochodzą z XIX wieku. n

Lubiewo to niewielka, licząca 80 mieszkańców wieś leżąca w gminie Drezdenko, w pobliżu jeziora Lubiewo. Okolice sprzyjają miłośnikom spokojnego wypoczynku na łonie natury, a także wędkarzom oraz amatorom pieszych i rowerowych wędrówek. We wsi działa ośrodek wczasowy. Wznosi się tu kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej z XIX wieku należący do parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Drezdenku. Zbudowana w stylu neogotyckim świątynia w Lubiewie była kościołem ewangelickim. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Drezdenku ul. Niepodległości 41, 66-530 Drezdenko Projekt: Remont kościoła filialnego pw. Matki Bożej Szkaplerznej w miejscowości Lubiewo Kwota wparcia: 118 842,55 PLN

Powiat strzelecko-drezdencki

powiat słubicki

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Gliśnie

\ Współrzędne GPS: N 52°51’14” E 15°42’52” ul. Daszyńskiego 4, 66-540 Stare Kurowo

\ Współrzędne GPS: N 52°28’30” E 15°14’37” Glisno, 69-210 Lubniewice

5 km

9 km

Park Miłości dr Michaliny Wisłockiej, Lubniewice Część zabytkowego parku z licznymi rzeźbami związanymi tematycznie z miłością. Jest także ławeczka patronki parku, która właśnie tu, w Lubniewicach została trafiona strzałą Amora. Adres: Lubniewice

10 km

8 km

Imprezy cykliczne, Sulęcin Należą do nich m.in. Międzynarodowy Zjazd Cyklistów (IX), Polsko-Niemieckie Warsztaty Nordic Walking (IX), Dni Sulęcina (V), Polsko-Niemiecki Jarmark Koguci (w Niedzielę Palmową). Adres: Sulęcin

Willa fabrykancka, Trzebicz Powstała w latach 20 XX wieku, unikatowa willa wzniesiona na planie ośmioramiennej gwiazdy. Powstała na zlecenie właściciela miejscowego tartaku. Na schodach zachowały się wspaniałe alegoryczne płaskorzeźby. Adres: Trzebicz

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie ul. Daszyńskiego 4, 66-540 Stare Kurowo Projekt: Poprawa stanu dziedzictwa kulturowego poprzez odnowienie elewacji wraz z wymianą stolarki oraz remont dachu kościoła parafialnego w Starym Kurowie Kwota wsparcia: 379 232 PLN odpust: 29 VI

atrakcje w okolicy

Stare Kurowo to duża wieś będąca siedzibą gminy, położona w urokliwej pradolinie Noteci. Od północy otaczają ją lasy należące do Puszczy Drawskiej. We wsi można odnaleźć atmosferę zacisznego letniska zachęcającego do odpoczynku czy wędrówek biegnącymi tędy szlakami – czerwonym do Strzelec Krajeńskich i Zagórza oraz niebieskim do Trzebicza. Spacerując po Starym Kurowie, warto zwrócić uwagę na szachulcowe domy.

Miłośnicy militariów mogą poszukać w okolicy pozostałości umocnień hitlerowskich z czasów II wojny światowej. Dominujący w zabudowie miejscowości kościół to jednonawowa budowla neogotycka z wieżą zwieńczoną charakterystycznym murowanym hełmem pokrytym blachą cynkową. Przed II wojną służył protestantom. Wystrój świątyni pochodzi z lat 80. XX wieku. n

Wieś Glisno, położona w gminie Lubniewice, przyciąga malowniczym położeniem, bogactwem atrakcji przyrodniczych oraz ciekawymi zabytkami. W okolicy znajdują się trzy piękne jeziora, wokół których biegną ścieżki piesze, rowerowe oraz trasy wycieczkowe. Największe i najlepiej zagospodarowane jest jezioro Lubiąż z licznymi ośrodkami wypoczynkowymi, plażami i wypożyczalniami sprzętu wodnego. Wznoszący się w Gliśnie kościół, pierwotnie ewangelicki, powstał w 1837 roku według projektu cenionego architekta berlińskiego Karla Friedricha Schinkla na miejscu wcześniejszego kościoła szachulcowego. Świątynia,

utrzymana w stylu klasycystycznym, została zbudowana na planie prostokąta. Nakrywa ją dwuspadowy dach z przylegającą od zachodu wysoką czworoboczną wieżą zwieńczoną namiotowym hełmem. Salowe wnętrze świątyni nakrytej drewnianym stropem obiegają empory boczne oraz empora organowa z prospektem organowym. Fundatorem świątyni był Moses Henoch, jeden z kolejnych właścicieli imponującego majątku, o którym przypomina dziś okazały pałac wzniesiony w latach 1790–1793 w stylu rokokowym, otoczony parkiem krajobrazowym. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Królowej Polski w Trzemesznie Lubuskim ul. Poznańska 65 69-213 Trzemeszno Lubuskie Projekt: Odnowienie elewacji zewnętrznej poprzez odtworzenie stolarki okiennej w budynku architektury sakralnej wpisanego do rejestru zabytków (dotyczy kościoła w Gliśnie) Kwota wsparcia: 46 073 PLN

Powiat sulęciński

Powiat strzelecko-drezdenecki

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Jarnatowie

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku

\ Współrzędne GPS: N 52°31’02” E 15°10’04” Jarnatów, 69-210 Lubniewice

\ Współrzędne GPS: N 52°34’13 E 14°48’17” pl. Wolności 1, 66-436 Słońsk

6 km

15 km

Zabytki Lubniewic Warto zobaczyć: gotycki kościół parafialny (XV wiek), pałace: neorenesansowy i neoklasycystyczny, szachulcowy dom przy ul. Jana Pawła II, zabytkowe kamieniczki, zabytkowy park wraz z Parkiem Miłości. Adres: Lubniewice

Przystanek Woodstock, Kostrzyn nad Odrą Barwna impreza będąca czymś znacznie więcej niż festiwalem muzycznym. Warto przekonać się o tym osobiście. Adres: Kostrzyn nad Odrą www.wosp.org.pl/przystanek_woodstock

6 km

4 km

Śledzik Lubniewicki i Przegląd Piwniczny, Lubniewice Doroczne kulinarne święto (w ostatki) z konkursem na najlepszą potrawę ze śledzi oraz najciekawsze i najsmaczniejsze przetwory domowe. Adres: ul Jana Pawła II 51b, Lubniewice

Weekend w Rzeczpospolitej Ptasiej, Słońsk Okolice Słońska, w otulinie Parku Narodowego Ujście Warty, to raj dla ornitologów i fotografów. Rzeczpospolita Ptasia – stowarzyszenie miłośników ptaków odwiedzających Słońsk – oferuje urozmaicony program weekendowych atrakcji w tym niezwykłym miejscu. Adres: Słońsk

6 km Rezerwat Janie, Lubniewice Rezerwat chroniący urokliwe zarastające jeziorko. Prowadzą do niego szlaki piesze i rowerowe, konne, trekkingowe oraz fragment szlaku św. Jakuba. Adres: Lubniewice

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej w Lubniewicach, ul. Osadników Wojskowych 25, 69-210 Lubniewice Projekt: Remont dzwonnicy przy kościele filialnym w Jarnatowie Kwota wsparcia: 29 518,81 PLN

atrakcje w okolicy

Jarnatów to malownicza wieś położona w znanej z walorów krajobrazowych gminie Lubniewice. Krajobraz okolic – miejscami łagodnie pofalowany – jest dziełem lodowca skandynawskiego. Polodowcowy rodowód ma także Jezioro Jarnatowskie – kolejna atrakcja turystyczna. Jeśli dodać do tego klimat o cechach uzdrowiskowych panujący w okolicy, nie trzeba dłużej się zastanawiać, by zaplanować tu wypoczynek. W Jarnatowie przetrwało kilka zabytków, z których najważniejszym jest wznoszący się pośrodku wsi niewielki kościół poewangelicki pw. Matki Boskiej Szkaplerznej, zbudowany

w XVIII wieku w stylu barokowym. Warto zwrócić uwagę na zdobiące jego narożniki boniowanie. Salowe, pełne światła wnętrze pozbawione jest bogatych dekoracji, co charakterystyczne dla świątyń poewangelickich. Zachował się tu barokowy ołtarz, a obiegające ściany empory przetrwały tylko częściowo w postaci prospektu organowego. Do pozostałych zabytków wsi należą pałac wraz z otaczającym go parkiem, a także oryginalny grobowiec rodziny von Waldow, przypominający greckie budowle. n

Słońsk to duża wieś będąca siedzibą gminy położonej w wyjątkowo cennej pod względem przyrodniczym części regionu. Niemal 80 procent jej powierzchni znajduje się na obszarach chronionych, z czego ponad 4 hektary mieszczą się w obrębie Parku Narodowego Ujście Warty. Przez długie stulecia miejscowość była siedzibą joannitów, którzy w pierwszej połowie XV wieku wznieśli tu potężny zamek. Dziś pozostały po nim tylko ruiny, przetrwał natomiast piękny kościół – dawna kaplica zamkowa. Świątynia, postawiona w latach 1475–1508, a przebudowana w latach 1652–1667, reprezentuje architekturę późnogotycką. W 1818 roku nadbudowano wieżę według projektu Karla Friedricha Schinkla,

przez co budowla nabrała wyglądu kojarzącego się z gotykiem południowej Anglii. Kościół ma trzy nawy z poligonalnie zamkniętym chórem i obejściem oraz zakrystią od strony północnej. Zwiedzając wnętrze, warto spojrzeć w górę, by móc podziwiać piękne sklepienie gwiaździste ozdobione późnogotyckimi malowidłami z 1522 roku. Uwagę przyciąga także renesansowy ołtarz główny oraz wykonana z czarnego marmuru ambona. W witrażowych oknach widnieją herby rodowe joannitów poległych w I wojnie światowej. W zabytkowym szachulcowym budynku obok kościoła warto zobaczyć ciekawą Wystawę Regionalnych Pamiątek. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Częstochowskiej, Słońsk, pl. Wolności 1, 66-436 Słońsk Projekt: Remont konserwatorski (renowacja i rekonstrukcja) stolarki okiennej i drzwiowej w kościele parafialnym pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku Kwota wsparcia: 206 892,89 PLN odpust: 26 VIII

Powiat sulęciński

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pałcku

Kościół pw. św. Jadwigi w Rokitnicy

\ Współrzędne GPS: N 52°07’37” E 15°29’35” Pałck, 66-213 Skąpe

\ Współrzędne GPS: N 52°10’54.48” E 15°23’31.82” Rokitnica, 66-213 Skąpe

13 km

atrakcje w okolicy

7 km

Jezioro Niesłysz, Niesulice Mekka miłośników sportów wodnych nad malowniczym, czystym jeziorem, największym na pojezierzu. Adres: Niesulice

10 km

26 km

Kościół pw. św. Jadwigi, Rokitnica (s. 39) Świątynia wybudowana w latach 1832–1833, w konstrukcji szkieletowej, z wypełnieniem ceglanym. Powstała na planie prostokąta z czworoboczną wieżą, która zwieńczona jest baniastym hełmem z wysoką latarnią. Dach dwuspadowy kryty jest dachówką, natomiast wieża blachą cynkową. Strop we wnętrzu kościoła jest prosty i deskowany, przy trzech ścianach znajdują się empory wsparte na drewnianych słupach. Adres: Rokitnica

Zamek Joannitów, Łagów Potężna budowla wzniesiona na wzgórzu, na przesmyku dwóch jezior – Trześniowskiego i Łagowskiego. Jego historia sięga 1350 roku. Obecny budynek pochodzi z XVII wieku i składa się z czterech skrzydeł tworzących renesansowy dziedziniec oraz z wysokiej na 24 metry wieży, wybudowanej w XVI wieku. Na zamku zwiedzić można komnatę komtura, katownię i salę rycerską, można także wspiąć się na wieżę. Adres: ul Kościuszki 3, Łagów www.zamek-lagow.com

16 km Posąg Chrystusa Króla, Świebodzin Mierzący 33 metry, największy na świecie posąg Chrystusa. Adres: ul. Sulechowska, Świebodzin

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Kijach Kije 126a, 66-100 Sulechów Projekt: Wymiana pokrycia dachowego w kościele pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pałcku Kwota wsparcia: 73 083 PLN

Pałck to niewielka wieś położona w otoczeniu czystych jezior i lasów, rezerwatów, szlaków pieszych, rowerowych i wodnych. W centrum wsi wznosi się barokowy kościół pw. Zwiastowania NMP, zbudowany w latach 1732–1735 jako zbór protestancki. Świątynia stanowiła część założenia dworskiego z pałacem, folwarkiem i parkiem, którego pozostałości przetrwały do dziś. Charakterystyczną cechą architektoniczną budowli

jest wydłużona nawa nakryta mansardowym dachem. Od wschodu przylega do niej zakrystia, a od zachodu wieża z dwiema niskimi kaplicami po bokach, kryjącymi wykonane ze śląskiego marmuru sarkofagi dawnych właścicieli tych ziem – fundatorów świątyni. Wejście prowadzące przez kruchtę pod wieżą zdobi efektowny portal. We wnętrzu zachowało się barokowe wyposażenie. n

Obecny kościół wybudowano na niewielkim wzniesieniu w miejscu dawnej świątyni, której historia sięgała początków XIII wieku. Zmienne dzieje regionu sprawiły, że tutejsza parafia znajdowała się raz to w rękach ewangelików, raz katolików. Ustabilizowanie sytuacji przypadło na lata 30. XIX wieku (wejście w życie pruskiej „Umowy regulującej majętność między katolikami i ewangelikami”) i zaowocowało ufundowaniem obecnego kościoła. Prosta bryła, nakryta dachem dwuspadowym, wzniesiona została

w konstrukcji szkieletowej z otynkowanym, białym ceglanym wypełnieniem. Prostokątny plan wzbogaca od wschodu czworoboczna wieża, u której podstawy znajduje się wejście główne. Wnętrze jest jednonawowe, ale uwagę zwiedzających przykują trzy u-kształtne empory, wsparte na drewnianych słupach. W południowo-zachodniej części świątyni znajduje się zakrystia, u wejścia której umieszczono kosz, pochodzący z dawnego ołtarza ambonowego. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymsko ‑Katolicka pw. św. Bartłomieja w Ołoboku, Ołobok, ul. Kościelna 3, 66-213 Skąpe Projekt: Remont wieży zabytkowego kościoła pw. św. Jadwigi w Rokitnicy Kwota dofinansowania: 171 284 PLN

Powiat świebodziński

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Węgrzynicach

Kościół pw. św. Stanisława w Żelechowie

\ Współrzędne GPS: N 52°11’27.39” E 15°20’37.88” Węgrzynice, 66-213 Skąpe

\ Współrzędne GPS: N 52°18’50” E 15°20’51” Żelechów, 66-220 Łagów

3 km

4 km

Gryżyński Park Krajobrazowy Ochrania unikalne walory obszaru obejmującego jeziora, stawy i wały ozów w dolinie rzeki Gryżyński Potok. Adres: Zawisze www.zpkwl.gorzow.pl

Zabytki Łagowa Nazywany lubuską perłą Łagów to pełna uroku wieś, której centrum stanowi dawne podzamcze gotyckiego zamku joannitów. Adres: Łagów www.lagow.pl

4 km

Kanał Ołobok Kiedyś była to zwykła rzeka, o długości zaledwie 29 km, wypływająca z Jeziora Niesłysz i uchodząca do Odry obok Czerwieńska. Przed II wojną światową została włączona do systemu Frontu Umocnionego Łuku Odry-Warty (MRU), tzw. Linii Zapór Niesłysz-Obra. Powstało na niej 15 obiektów hydrotechnicznych – dziewięć jazów, w tym tzw. zamek wodny oraz sześć mostów przesuwnych, po części o funkcjach piętrzących. Do obrony tych obiektów, na zachodnim brzegu wybudowano 19 schronów bojowych. Adres: Ołobok

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia RzymskoKatolicka pw. św. Bartłomieja w Ołoboku, Ołobok, ul. Kościelna 3, 66-213 Skąpe Projekt: Odtworzenie witraży i naprawa konstrukcji ram okien w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Węgrzynicach Kwota wsparcia: 82 908,00 PLN

atrakcje w okolicy

Lubuskie Lato Filmowe, Łagów Najstarszy festiwal filmowy w Polsce, organizowany od 1969 roku. Adres: Łagów www.llf.pl

Neogotycki, ceglany kościół położony jest w samym sercu wioski, której historia sięga XII wieku. Co ciekawe Węgrzynice są typową wsią owalnicową, w której zwarte zabudowania tworzą zamknięty pierścień wokół centralnego placu. Sam kościół powstał w 1885 roku na miejscu starszego. Od północy i zachodu okala go stary cmentarz. Konstrukcja obiektu jest tradycyjna. Wysoką nawę główną okrywa dwuspadowy dach. Od zachodu wznosi się czterokondygnacyjna wieża zwieńczona iglicą z krzyżem na kuli. Warto poświęcić dłuższa chwilę aby podziwiać świeżo odrestaurowane witraże. n

Żelechów, niewielka wieś w pobliżu Łagowa, po raz pierwszy pojawiła się w źródłach historycznych w 1421 roku, kiedy to stała się własnością joannitów. Od 1466 roku właścicielami Żelechowa była rodzina Horn. W XVII wieku osiedliła się tutaj grupa prześladowanych na terenie Rzeczypospolitej arian zwanych braćmi polskimi. Wieś powstała na planie owalnicowym i układ ten jest wciąż czytelny. W północnej części, na niewielkim placu w otoczeniu kilkusetletnich lip stoi niewielki kościół z 1648 roku – jedna z najstarszych budowli szachulcowych w regionie. Powstał jako skromna budowla, do której w późniejszym czasie – prawdopodobnie w XIX wieku – dobudowano zakrystię oraz wiodącą do wnętrza kruchtę. Charakterystycznym elementem jest wznosząca się nad częścią korpusu drewniana wieża nakryta szpiczastym blaszanym hełmem. W Żelechowie przetrwał także renesansowy pałac otoczony zabytkowym parkiem. n

8 km Skansen Maszyn Rolniczych, Jemiołów Nad stawem w centrum wsi znajduje się bardzo ciekawa kolekcja maszyn i narzędzi rolniczych. Wszystkie eksponaty można popodziwiać z bliska. Muzeum jest bezpłatne i otwarte całodobowo. Adres: Jemiołów

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Łagowie, ul. Sulęcińska 11, 66-220 Łagów Lubuski Projekt: Wymiana drewnianej elewacji zewnętrznej wieży i ściany frontowej kościoła filialnego w Żelechowie Kwota wsparcia: 44 218 PLN odpust: 8 V

powiat świebodziński

Powiat świebodziński

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Błogosławionego Jana z Dukli w Jędrzychowicach

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Sławie

\ Współrzędne GPS: N 51°44’40” E 16°16’55” Jędrzychowice

\ Współrzędne GPS: N 51°52’39” E 16°04’11” pl. ks. Kazimierza Tomkiewicza 1, 67-410 Sława

5 km

7 km

Zabytkowy układ urbanistyczny, Szlichtyngowa W mieście zachował się oryginalny układ zabudowy z XVII wieku, z kwadratowym rynkiem i szachownicowo rozchodzącymi się od niego ulicami. Na rynku znajduje się zwarta, kalenicowa zabudowa, pochodząca głównie z XIX wieku i początków XX. Adres: Szlichtyngowa

Jezioro Sławskie, Sława Atrakcyjny akwen o urozmaiconej linii brzegowej, z powodu dużych rozmiarów zwany Śląskim Morzem, jest piękny o każdej porze roku. Oferuje znakomite warunki do wypoczynku oraz zaplecze w postaci 40 ośrodków wypoczynkowych. Adres: ul. Odrodzonego Wojska Polskiego 19, Sława, www.sckiw.slawa.pl

8 km

21 km

Ścieżka przyrodnicza Ujście Baryczy, Wyszanów Ścieżka długości 3 km, zaczynająca i kończąca się w Wyszanowie. Miejscowe bogactwo ryb, spowodowało, że wśród tutejszych łęgów żeruje mnóstwo żywiących się rybami ptaków, takich jak kormoran, czapla siwa, kania czarna czy kania ruda, a także ssaków, takich jak wydry i norki amerykańskie. Adres: Wyszanów www.szlakodry.pl

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Narodzenia NMP i św. Jana Apostoła, Siedlnica 39, 67-406 Siedlnica Projekt: Remont dachu kościoła filialnego pw. Błogosławionego Jana z Dukli w Jędrzychowicach Kwota wsparcia: 186 699,43 PLN

atrakcje w okolicy

Cykliczne imprezy kulturalne, Wschowa Ciekawą ofertę powiatowego miasta tworzą m.in. Boogie-woogie z Centryfugi (VI), Mieszczański Jarmark Produktów Tradycyjnych (VII), Królewski Festiwal Muzyki (IX), Festiwal Podróżników „100droga” (I/II). Adres: Wschowa

Jędrzychowice to licząca 700 mieszkańców wieś w gminie Szlichtyngowa. Warto tu zajrzeć ze względu na dwa ciekawe zabytki. Architekturę sakralną reprezentuje murowany gotycki kościół pw. św. Jana z Dukli, wzniesiony w XIV wieku, a w kolejnych stuleciach wielokrotnie przebudowywany. Jest to świątynia jednonawowa z węższym i niższym prostokątnym prezbiterium, do którego przylega zakrystia. W XVII wieku kościół służył braciom czeskim, a następnie, do 1945 roku, ewangelikom. We wnętrzu zachowało się cenne barokowe wyposażenie, m.in. ambona z XVII wieku i chrzcielnica

oraz bogato dekorowane epitafium hrabiego Andrzeja Potworowskiego z końca XVII wieku. XIX-wieczny ołtarz główny jest utrzymany w stylu klasycystycznym. Zabytkiem architektury świeckiej jest efektowny pałac z XVIII wieku zwany Czerwony Róg, otoczony rozległym parkiem. Został odbudowany przez potomkinię założycieli miasta Szlichtyngowa hrabinę Sigrun von Schlichting-Bukowiec, a dziś mieści hotel. Spacerując po miejscowości, warto także rzucić okiem na budynek dawnego zajazdu pod numerem 76. n

Sława to pełne uroku, zadbane, przyjazne turystom miasteczko nad pięknym jeziorem, idealne dla wszystkich tych, którzy szukają odpoczynku od codziennych obowiązków, pośpiechu i hałasu wielkich miast. Na turystów czekają liczne zabytki, mnóstwo zieleni, tereny rekreacyjne, a także ciekawe imprezy sportowe i artystyczne, m.in. Ogólnopolski Festiwal Bluesowy „Las, Woda & Blues”. Gwiazdy bluesa mają tu swoje miejsce – pierwszą w Polsce Aleję Sław Bluesa. Sława zachowała czytelny układ średniowiecznego miasta, a do architektonicznych pamiątek późniejszych epok należą m.in. barokowy pałac z XVIII wieku, późnoklasycystyczny kościół pw. Miłosierdzia Bożego (dawniej ewangelicki) czy zabytkowa zabudowa wokół

Rynku. Na szczególną uwagę zasługuje późnorenesansowy kościół pw. św. Michała Archanioła wznoszący się na obrzeżach pięknego parku miejskiego. W masywnej, zwartej bryle świątyni wyróżnia się wieża na planie kwadratu, w górnej kondygnacji przechodząca w ośmiobok, zwieńczona ośmioboczną iglicą. Wieżę wzmacniają przypory, sięgające połowy wysokości budowli. Świątynia kryje we wnętrzu prawdziwe skarby, m.in. ambonę z początku XVII wieku uznawaną za arcydzieło sztuki kamieniarskiej, późnogotycką rzeźbę Jezusa Frasobliwego z XVI stulecia, późnobarokowy prospekt organowy z XVIII wieku i ołtarz główny z XVII wieku. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Sławie, pl. ks. Kazimierza Tomkiewicza 1, 67-410 Sława Projekt: Remont dachu i elewacji zabytkowego kościoła pw. św. Michała Archanioła w Sławie Kwota wsparcia: 409 367,86 PLN odpust: 29 IX

Powiat wschowski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Mikołaja w Drzonowie

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kalsku

\ Współrzędne GPS: N 51°56’37.6” E 15°19’23” Drzonów

\ Współrzędne GPS: N 52°07’30” E 15°35’28” pl. Kościelny 4, 66-100 Kalsk

5 km

Kościół Wniebowzięcia NMP, Leśniów Wielki Architektura świątyni stanowi ciekawe połączenie stylu gotyckiego i barokowego. Przy kościele znajduje się barokowa kaplica grobowa. Adres: Leśniów Wielki

Zabytki architektury, Sulechów Na uwagę zasługują m.in. kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (XIV–XVII wiek), zamek z wieżą (XV–XVIII wiek), mury obronne (XIV–XVI wiek), Brama Krośnieńska. Adres: Sulechów

9 km

6 km

Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza, Świdnica Muzeum mieści się w renesansowym dworze wybudowanym w 1602 roku, według projektu włoskiego architekta Alberta Antonio z Urbino, dla rodziny von Kittlitz. Zbiory muzeum dokumentują osadnictwo na terenach nadodrzańskich, od pradziejów po czasy nowożytne. Większość zabytków pochodzi z wykopalisk prowadzonych przez muzeum. Adres: ul. Długa 27, Świdnica www.muzeum-swidnica.org

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Leśniów Wielki 82, 66-016 Czerwieńsk Projekt: Remont dachu kościoła filialnego pw. św. Mikołaja w Drzonowie Kwota wsparcia: 27 725 PLN

atrakcje w okolicy

Pałac, Buków Pałac z 1870 roku z częścią folwarczną, odnowiony pod koniec lat 80. XX wieku. Adres: Buków 1

15 km Posąg Chrystusa Króla, Świebodzin Mierzący 33 metry, największy na świecie posąg Chrystusa. Adres: ul. Sulechowska, Świebodzin

Drzonów to niewielka wieś położona na skraju dużego kompleksu leśnego w pobliżu Zielonej Góry. W jej zabudowie najokazalej i najdostojniej prezentuje się kościół pw. św. Mikołaja wznoszący się na niewielkiej górce, w otoczeniu pałacowego parku. Zbudowany w 1817 roku, jest budowlą w stylu klasycystycznym, murowaną, typu salowego, na rzucie prostokąta z kwadratową wieżą ozdobioną zegarem. Cennym elementem wyposażenia wnętrza są zabytkowe organy jedenastogłosowe. Z tego samego okresu co kościół pochodzi klasycystyczny pałac,

doskonale znany miłośnikom militariów, tu bowiem mieści się oddział zielonogórskiego Lubuskiego Muzeum Wojskowego. To jedna z największych tego typu ekspozycji w Polsce, składająca się z ponad 5000 eksponatów. Placówka jest organizatorem imprezy, która z roku na rok przyciąga do Drzonowa coraz więcej turystów – obfitującej w atrakcje Europejskiej Nocy Muzeów, której towarzyszą rozmaite koncerty, pokazy i rekonstrukcje historyczne. n

Kalsk to duża wieś leżąca w gminie Sulechów, w południowej części Pojezierza Łagowskiego. Przetrwało tu kilka interesujących zabytków, m.in. pałac z ośmioboczną wieżą wzniesiony na przełomie XVII i XVIII wieku, w późniejszych czasach rozbudowany o skrzydło północne i południowe. Obecnie jest siedzibą Wyższej Szkoły Zawodowej Administracji Publicznej w Sulechowie. Ciekawe miejsce stanowi założony w latach 2004–2005 przez studentów tej szkoły ogród dydaktyczny na terenie dawnego folwarku. Rosną tu m.in. róże, krzewy liściaste, pnącza, wrzosy, krzewy iglaste i rośliny wodne.

Dziedzictwo architektury sakralnej reprezentuje pochodzący z początku XVI wieku kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej. Jest to budowla w stylu późnogotyckim, jednonawowa, wzniesiona z kamienia i cegły, pokryta gontem. Drewniana wieża frontowa została dodana w latach 1826–1828. Warto zwrócić uwagę na późnogotyckie portale zamknięte łukiem o wykroju w tzw. ośli grzbiet. Niestety, pierwotne wyposażenie świątyni nie zachowało się – zostało zniszczone po II wojnie światowej. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Podwyższenia Krzyża w Sulechowie, pl. Kościelny 4, 66-100 Sulechów Projekt: Remont dachu kościoła w Kalsku, nr działki 198 Kwota wsparcia: 228 804 PLN

Powiat zielonogórski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klenicy

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie

\ Współrzędne GPS: N 51°59’35” E 15°47’10” ul. Bolesława Chrobrego 66, 66-133 Klenica

\ Współrzędne GPS: N 51°58’03” E 15°26’59” ul. 22 lipca 63, 66-015 Przylep

5 km

6 km

Zabytki architektury, Bojadła Na uwagę zasługują tu kościół szachulcowy z XVIII wieku, klasycystyczna plebania oraz zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku. Adres: Bojadła

Europejskie Ogrody Sztuki, Zielona Góra Całoroczne działania artystyczne, różnych formacji artystycznych obejmujące festiwale, przeglądy, jak i inne imprezy kulturowe, dotyczące wszelkich dziedzin sztuki. Występy zarówno uznanych artystów, jak i debiutantów, zarówno z Polski, jak i z wielu innych krajów Europy. Adres: Stary Rynek 17, Zielona Góra www.4roze.pl

5 km Ślady secesji, Trzebiechów W kompleksie dawnego sanatorium (dziś Dom Opieki Społecznej) przetrwały dzieła belgijskiego mistrza secesji Clementa van der Velde – detale architektoniczne, dekoracje, meble i inne elementy wystroju wnętrz. We wsi na uwagę zasługuje także pałac Henryka von Rauss, mieszczący obecnie szkołę. Adres: Trzebiechów

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klenicy Projekt: Remont poszycia dachu kościoła parafialnego pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klenicy Kwota wsparcia: 234 263 PLN odpust: 31 V

atrakcje w okolicy

19 km

Klenica, wieś licząca 1400 mieszkańców, leży w gminie Bojadła, na prawym brzegu środkowego biegu Odry w Kotlinie Kargowskiej. Przyrodniczą atrakcją okolic są lasy, dobrze znane miłośnikom grzybobrań, wędrówek i bezkrwawych łowów z aparatem fotograficznym. W Klenicy na uwagę zasługuje kilka cennych zabytków, wśród nich klasycystyczny kościół wzniesiony w 1793 roku, a w XIX stuleciu rozbudowany. Jest to świątynia trzynawowa typu halowego, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta, z pięciobocznym prezbiterium od południa i wieżą od

północy. Nawę nakrywa trójspadowy dach, a wieżę – dzwonowaty hełm zwieńczony kulą. Przy otaczającym kościół murze stoi XIX-wieczna figura św. Jana Nepomucena. W Klenicy warto także obejrzeć eklektyczny pałacyk myśliwski należący niegdyś do Radziwiłłów, mieszczący obecnie Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii. Zabytkiem godnym uwagi jest także dwór, zwany domem gościnnym, wchodzący w skład zespołu pałacowo-folwarczno-parkowego, z założenia tego przetrwał także park krajobrazowy. n

Pałac, Przytok Pałac neorenesansowy w Przytoku został wybudowany w latach 1864–1867 w miejscu starej budowli gotyckiej. Na szczególną uwagę zasługują: sala balowa, sień oraz klatka schodowa. Adres: Przytok 91

Przylep to wieś licząca 3000 mieszkańców, położona w gminie Zielona Góra, nad rzeką Łączą. Łagodny klimat i ukształtowanie terenu obfitujące w nasłonecznione pagórki sprawiły, że przeszłość miejscowości związana była z uprawą winorośli. Jeszcze na początku XX wieku istniało tu 12 cieszących się renomą winnic. W Przylepie zachowało się kilka zabytków. Najciekawszym i najokazalszym z nich jest smukła dzwonnica w samym sercu wsi, w pobliżu współczesnego kościoła parafialnego. Ceglana budowla, wzniesiona w XIX wieku, reprezentuje styl neogotycki. Przy ulicy Turystycznej uwagę przyciąga budynek dawnego młyna. We wsi zachowały się także pozostałości folwarku z końca XIX wieku. Dziś Przylep znany jest doskonale miłośnikom podniebnych akrobacji. To właśnie tu ma siedzibę znany w całej Polsce Aeroklub Ziemi Lubuskiej. W pobliżu trawiastego lotniska znajduje się hotelik, a przy nim stadnina oferująca jazdę konną. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie ul. 22 lipca 63, 66-015 Przylep Projekt: Modernizacja elewacji na dzwonnicy kościelnej w Przylepie Kwota dofinansowania: 45 087 zł Projekt: Modernizacja dzwonnicy kościelnej w Przylepie Kwota dofinansowania: 44 215 zł

odpust: 13 VI

Powiat zielonogórski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku

Kościół pw. św. Józefa w Zaborze

\ Współrzędne GPS: N 51°57’43 E 15°37’24 ul. Kisielińska 8, 66-003 Przytok

\ Współrzędne GPS: N 51°57’02” E 15°42’52” ul. Wincentego Witosa 10, 66-003 Zabór

6 km

17 km

Dąb Napoleona, Zabór Dąb szypułkowy zaliczany do największych drzew w Polsce, liczący sobie 650 lat, z ogromną dziuplą, w której mieści się kilkanaście osób. Adres: Zabór

Konkatedra pw. św. Jadwigi, Zielona Góra Pierwszą stojącą w tym miejscu świątynię wybudowano w II połowie XIII wieku. Po pożarze w 1419 roku otrzymała w wyniku odbudowy obecną ceglaną, halową bryłę. Po zawaleniu się w 1776 roku wieży, kościół zwieńczono niskim, rozczłonkowanym dachem. Nową klasycystyczną wieżę, z kopułą i tarasem wybudowano w 1832 roku. Na wyposażenie wnętrza składa się między innymi barokowy chór z malowanymi przedstawieniami świętych, z XVII wieku i renesansowa krata w Kaplicy Oliwnej. Adres: pl. ks. Biskupa Wilhelma Pluty, Zielona Góra

13 km Zabytki i inne atrakcje, Zielona Góra Szczególnie warto przyjechać tu podczas Winobrania, czyli dorocznego święta lubuskiego wina. Koniecznie trzeba zajrzeć do jedynego w Polsce Muzeum Wina, a podczas spacerów po mieście wypatrywać pełnych uroku posążków bachusików. Adres: Zielona Góra

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku ul. Kisielińska 8, 66-003 Przytok Projekt: Wymiana stolarki okiennej w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku Kwota wsparcia: 156 430 PLN odpust: 15 VIII

atrakcje w okolicy

17 km Imprezy cykliczne, Zielona Góra Są to m.in. Winobranie (IX), Lato Muz Wszelakich (VII), Festiwal Piosenki Rosyjskiej (VIII) i odbywające się przez cały rok imprezy z cyklu Europejskie Ogrody Sztuki. Adres: Zielona Góra Przytok to idealne miejsce wypadowe do wycieczek po okolicznych lasach. Miłośnicy dwóch kółek kojarzą miejscowość z corocznym wyścigiem kolarskim Piekło Przytoku. W samej wsi warto zwiedzić klasycystyczny kościół, pierwotnie ewangelicki, a obecnie rzymskokatolicki, wzniesiony w latach 70. XVIII wieku. Jest to budowla z kamienia i cegły o trójbocznym zamknięciu od strony ołtarzowej, nakryta dwuspadowym dachem, nad którym wznosi się niewysoka wieża. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na ołtarz

główny z wizerunkiem Matki Bożej Wniebowziętej. Spacerując po Przytoku, koniecznie trzeba obejrzeć neorenesansowy pałac wybudowany w latach 1864–1867, będący dziś siedzibą Ośrodka Szkolno-Wychowawczego. Zabytek wyróżnia się bogato dekorowaną elewacją, a jego charakterystycznym elementem jest wieża z latarnią. We wnętrzu szczególnie pięknie prezentują się sala balowa, sień oraz klatka schodowa. Na tyłach budowli rozciąga się park. n

Zabór jest siedzibą gminy położonej w południowo-wschodniej części województwa lubuskiego, na dawnym szlaku saskim, w malowniczej pradolinie Odry. Krajobraz tworzą tu łagodne wzniesienia, sosnowe lasy, jeziora i niewielkie stawy, nie brakuje więc ciekawych szlaków pieszych, rowerowych czy konnych. Klimat sprzyja uprawie winnej latorośli, enoturyści znajdą zatem w okolicy kilka winnic, które można zwiedzać. We wsi Zabór na uwagę zasługuje przede wszystkim

kościół pw. św. Józefa zbudowany w latach 1905–1908. Jest to ceglana budowla w stylu neogotyckim, wzniesiona na planie prostokąta, nakryta dwuspadowym dachem, nad którym góruje wieża. We wnętrzu uwagę przyciąga neogotycki ołtarz, a także witraż z wizerunkiem patrona. Kościół to nie jedyny zabytek w Zaborze. Przetrwał tu także barokowy pałac wraz z oficyną, zabudowaniami gospodarczymi i parkiem. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia pw. św. Józefa w Zaborze ul. Wincentego Witosa 10, 66-003 Zabór Projekt: Remont dachu prezbiterium kościoła pw. św. Józefa w Zaborze Kwota wsparcia: 21 646,00 PLN

odpust: 19 III

Powiat zielonogórski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Bukowicy

Kościół pw. św. Jerzego w Gorzupi Dolnej

\ Współrzędne GPS: N 51°38’51.05” E 15°46’08.93” Bukowica, 67-312 Niegosławice

\ Współrzędne GPS: N 51°43’47” E 15°16’55” Gorzupia Dolna

16 km

20 km

Zespół pałacowo-folwarczny, Cieciszów Ulokowany w południowej części wsi zespół pałacowy, od południowego wschodu otoczony jest zabudowaniami gospodarczymi, natomiast od północnego zachodu parkiem krajobrazowym. Obecna rezydencja powstała w połowie XIX wieku. Adres: Cieciszów

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, Bieniów Wczesnogotycki kościół z XIV wieku, o dobrze zachowanych cechach tego stylu. Przy kościele znajduje się ciekawe lapidarium, a w pobliżu barokowa plebania z XVIII wieku. Adres: Bieniów

17 km

1 km

Pałac, Drwalewice Dawniej w tym miejscu stał renesansowy dwór obronny, wzniesiony prawdopodobnie w XVI wieku. Stojąca tu obecnie, neogotycka rezydencja w stylu angielskim wybudowana została w II połowie XIX wieku. Za pałacem utworzono wówczas ogród w stylu romantycznym, ze stawem. Adres: Drwalewice

Hydroelektrownia na Bobrze, Gorzupia Dolna Coś dla miłośników specyficznego piękna architektury przemysłowej. Adres: Gorzupia Dolna

1 km Filmowy most, Gorzupia Dolna Stalowo-drewniany most na Bobrze, który w kultowych Czterech pancernych „zagrał” przeprawę na Bugu. Adres: Gorzupia Dolna

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Bartłomieja Apostoła w Miłakowie, Miłaków 11, 67-124 Nowe Miasteczko Projekt: Remont pokrycia dachowego kościoła w Bukowicy Kwota wsparcia: 74 637 PLN

odpust: 22 VII

atrakcje w okolicy

Bukowica to niewielka, licząca 140 mieszkańców wieś położona wśród lasów na skraju Wzgórz Dalkowskich. Malownicze otoczenie, czyste powietrze, cisza, spokój i piękne widoki – to wystarczające powody, by się tu zatrzymać. Zabytkiem, który warto zwiedzić, jest kościół filialny pw. św. Andrzeja Boboli. Gotycka świątynia, której dzieje sięgają połowy

XII wieku, została przebudowana w XVI, a następnie na początku XX wieku. To budowla jednonawowa, murowana, z prostokątnym prezbiterium i wieżą. Najcenniejszym zabytkiem sztuki sakralnej we wnętrzu jest gotycko-renesansowy tryptyk z pierwszej połowy XVI wieku. n

Gorzupia Dolna to niewielka, położona nad rzeką Bóbr wieś licząca 190 mieszkańców. Amatorów pieszych wędrówek zainteresuje to, że właśnie tu kończy się odcinek zielonego szlaku turystycznego wiodącego z Żagania do Szprotawy. W Gorzupi Dolnej warto obejrzeć kościół wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku, w późniejszych wiekach poddawany przebudowom. W swym obecnym kształcie reprezentuje cechy stylu gotyckiego i renesansowego. Murowana z kamienia

polnego i cegły świątynia składa się z nawy z prostokątnym prezbiterium, do którego od północy przylega zakrystia, od zachodu wieża, a od południa kruchta. Kościół jest opasany średniowiecznym kamiennym murem. Wystrój wnętrza reprezentuje barok, ale zachowało się także wiele zabytków sztuki sakralnej z wcześniejszych epok, m.in. gotycka rzeźba Madonny oraz renesansowe płyty nagrobne. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Dzietrzychowicach Dzietrzychowice 82, 68-111 Miodnica Projekt: Remont dachu kościoła pw. św. Jerzego w miejscowości Gorzupia Dolna Kwota wsparcia: 80 175,69 PLN

powiat żAgański

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Katarzyny w Gościeszowicach

Kościół pw. św. Mikołaja w Jeleninie

\ Współrzędne GPS: N 51°36’41” E 15°39’45” 66-312 Gościeszowice

\ Współrzędne GPS: N 51°40’12” E 15°27’49” Jelenin 1, 68-114 Brzeźnica

12 km

4 km

Zabytki Szprotawy Na szczególną uwagę zasługują: kościół pw. Wniebowzięcia NMP (XV wiek), kościół pw. św. Andrzeja Apostoła (XIII wiek), ratusz miejski z dwiema wieżami, zabytkowe kamieniczki, pozostałości murów miejskich, Brama Żagańska. Adres: Szprotawa

Kościół pw. św. Andrzeja, Jabłonów Świątynia pochodząca z końca XIII wieku lub początku XIV, gdy Zakon Augustianów założył wieś Jabłonów. Jednonawowa budowla, z kamienia i cegły. W XV wieku powiększony o kruchtę, wieżę oraz kaplicę. Zmieniono wówczas również sklepienia, których kościół posiada aż trzy rodzaje – sieciowe, krzyżowe z rozetami i żaglowe. Wyposażenie wnętrza jest późnobarokowe (XVIII wieku). Z oryginalnego zachował się jedynie dzwon z 1448 roku. Adres: ul. Zielona 12, Jabłonów

7 km Zespół dworski z XVIII–XIX wieku, Wiechlice Otoczony parkiem, starannie odrestaurowany obiekt położony na Lubuskim Szlaku Miodu i Wina. Hotel, SPA, park, winnica, piwniczka winna i mnóstwo innych atrakcji dla gości. Adres: Wiechlice 45b www.palacwiechlice.pl

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Bolesnej w Dzikowicach, Dzikowice 78, 67-300 Szprotawa Projekt: Remont pokrycia dachowego kościoła pw. św. Katarzyny w Gościeszowicach Kwota wsparcia: 134 633 PLN

atrakcje w okolicy

4,5 km Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny, Chotków Gotycka świątynia z XIII wieku wzniesiona z kamienia otoczona murem z piętrową bramą.

Źródła historyczne wymieniają Gościeszowice już na początku XIV stulecia. Pojawiająca się w dokumentach nazwa „Gozwinisdorf” oznacza „wieś rodu Goćwinów” i wskazuje na słowiańskie pochodzenie miejscowości. W Gościeszowicach wznosi się kościół pw. św. Katarzyny, otoczony zabytkowym murem z bramą. Wczesnogotycka murowana z kamienia polnego, cegły i rudy darniowej świątynia powstała w drugiej połowie XIII wieku, lecz w kolejnych stuleciach była wielokrotnie przebudowywana, czego świadectwem są m.in. późnogotycka wieża oraz klasycystyczna kaplica grobowa z renesansowymi płytami nagrobnymi wmurowanymi w ścianę. Najcenniejszym elementem

wyposażenia jest datowany na 1505 rok gotycki ołtarz w formie pentaptyku pochodzący z pracowni Mistrza z Gościeszowic. W środkowej części tryptyku przedstawiona jest Madonna z Dzieciątkiem na lewym ręku. Jej przepełniony macierzyńską miłością wizerunek ujmuje niezwykłą delikatnością. Sam ołtarz przeszedł do historii sztuki, rozsławiając przy tym miejscowość, gdyż jako pierwszy został przypisany warsztatowi artysty tworzącego na Dolnym Śląsku. Nieznanego twórcę określa się jako Mistrza Ołtarza z Gościeszowic, mimo iż jego warsztat znajdował się najprawdopodobniej w Żaganiu. n

Jelenin, wieś w północno-wschodniej części gminy Żagań, ma ciekawą, sięgającą XIII stulecia historię. Przypominają o niej pamiątki przeszłości, m.in. pozostałości dwóch założeń pałacowo-parkowych. Najcenniejszym zabytkiem Jelenina jest kościół pw. św. Mikołaja wzniesiony w XIII wieku. Przypuszcza się, że inicjatorką jego budowy była księżniczka śląska Jadwiga, żona Henryka Brodatego, późniejsza święta. Świątynia, pierwotnie jednonawowa, wzniesiona z kamienia polnego i rudy bagiennej, w kolejnych stuleciach wzbogaciła się o wieżę postawioną na planie prostokąta, zakrystię

i kruchtę, a jej konstrukcję wzmocniły masywne przypory. We wnętrzu można zobaczyć dzieła sztuki sakralnej z różnych epok. Najstarszym z nich jest fragment polichromii z XIV wieku w łuku tęczowym przedstawiający św. Jerzego walczącego ze smokiem. Cennym zabytkiem sztuki gotyckiej jest także rzeźbiony w drewnie tryptyk ołtarza głównego przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem i dwunastu Apostołów. Na odwrocie skrzydeł bocznych przetrwały cztery sceny z życia św. Mikołaja, patrona świątyni. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Jeleninie Jelenin 1, 68-114 Brzeźnica Projekt: Remont elewacji kościoła pw. św. Mikołaja w Jeleninie Kwota wsparcia: 116 443,48 PLN odpust: 6 XII

Powiat żagański

powiat żAgański

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w Karczówce

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy

\ Współrzędne GPS: N 51°41’33” E 15°22 21” Karczówka, 68-113 Brzeźnica

\ Współrzędne GPS: N 51°41’41” E 15°18’14” 68-111 Miodnica

6 km

10 km

Zamek, Żagań Pierwsza budowla w tym miejscu powstała pod koniec XIII wieku. Wielokrotnie zmieniała właścicieli i pod koniec XVI wieku znalazła się w rękach Habsburgów. Wtedy została przebudowana w renesansowy dwór. W 1628 roku w jego miejscu wybudowano okazały pałac. Późniejszy właściciel dokonał kolejnej przebudowy pozbawiając go charakteru obronnego. Adres: ul. Szprotawska 4, Żagań

10 km Szlak Czterech Pancernych, Żagań Popularny szlak wiodący śladami równie popularnego po dziś dzień serialu. To właśnie w okolicach Żagania nakręcono 8 z 17 odcinków przygód dzielnych pancernych i psa Szarika. Adres: Żagań

6 km Dwór opata, Jabłonów Barokowa budowla na planie prostokąta, z XVII wieku, rozbudowywana w 1752 roku i w XIX wieku. Nad wejściem znajduje się rokokowy kartusz z herbem opata. Przed fasadą znajduje się kolumna z rzeźbą przedstawiającą pietę, pochodząca z 1694 roku. Adres: Jabłonów

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela Dzietrzychowice 82, 68-111 Miodnica Projekt: Remont pokrycia dachu kościoła pw. Matki Bożej Bolesnej w miejscowości Karczówka Kwota wsparcia: 57 790 PLN

atrakcje w okolicy

Karczówka to nieduża, licząca około 150 mieszkańców wieś na południu gminy Brzeźnica. Od XVII wieku była ona własnością opactwa augustianów z Żagania. Spacerując po Karczówce, warto zwrócić uwagę na zespół zabudowy mieszkalnej z przełomu XIX i XX wieku, a także dwa zabytkowe folwarki. Najważniejszy jest barokowy kościół pw. Matki Bożej Bolesnej, zbudowany w latach

1691–1698 na miejscu starszego. Murowana z cegły i otynkowana świątynia ma jedną nawę, do której od zachodu przylega prezbiterium, a od wschodu kruchta. Ozdobą kościoła jest wieżyczka z barokowym hełmem i latarnią, wbudowana w kalenicę dachu. n

Licząca 600 mieszkańców Miodnica leży przy dawnym trakcie wiodącym z Nowogrodu Bobrzańskiego do Żagania. W centrum wsi wznosi się kościół datowany na drugą połowę XIII wieku. W swej długiej historii był wielokrotnie przebudowywany, zachował jednak do dziś cechy stylu gotyckiego. Jest to budowla jednonawowa z prostokątnym prezbiterium i zakrystią po północnej stronie. Od zachodu do nawy przylega prostokątna wieża, a od północy kruchta. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na jednoprzęsłowe sklepienie krzyżowo-żebrowe w prezbiterium. Wystrój świątyni utrzymany jest w stylu barokowym, choć zachowały się także elementy z wcześniejszych epok, m.in. gotyckie rzeźby. W pobliżu kościoła przetrwały zabudowania założenia dworskiego. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela Dzietrzychowice 82, 68-111 Miodnica Projekt: Remont elewacji kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy Kwota wsparcia: 73 244 PLN

Powiat żagański

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Mikołaja w Mycielinie

Kościół pw. św. Jakuba w Przecławiu

\ Współrzędne GPS: N 51°37’48,85” E 15°41’53,43” Mycielin 84, 67-312 Niegosławice

\ Współrzędne GPS: N 51°36’19” E 15°45’23” Przecław, 67-312 Niegosławice

8 km

atrakcje w okolicy

6 km

Zabytkowy zespół urbanistyczny, Nowe Miasteczko Lokacja miasta miała miejsce w XIII wieku i choć nie zachowała się oryginalna zabudowa, zachował się układ ulic i działek. W mieście zobaczyć można wiele budynków mieszkalnych z XVIII i XIX wieku, a także kościół św. Marii Magdaleny z XIVXVI wieku oraz ratusz z XVIII-XIX wieku. Adres: Nowe Miasteczko

Przemkowski Park Krajobrazowy, Przemków 35 malowniczych stawów, o powierzchni około 100 ha, będących ostoją ptactwa wodnego. Adres: Przemków

9 km Cerkiew pw. Michała Archanioła, Przemków Prawosławna cerkiew z połowy XVIII wieku, będąca pierwotnie kościołem ewangelickim. Wieża wybudowana została pod koniec XIX wieku. Adres: pl. Kościelny 6a, Przemków

33 km Jarmark św. Michała, Żagań Trzydniowy festyn organizowany na początku września, nawiązujący do handlowych tradycji miasta. W programie liczne imprezy artystyczne i rozrywkowe. Adres: Żagań

9 km Zespół pałacowy, Sucha Dolna Zespół pałacowo-folwarczny kilkakrotnie przebudowywany między XVII a XIX wiekiem. Z zewnątrz pałac przebudowano w XVIII wieku, zmieniając barokowy charakter budowli w duchu klasycyzmu. Adres: Sucha Dolna

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Mikołaja w Mycielinie, Niegosławice 52, 67-312 Niegosławice Projekt: Wymiana pokrycia dachowego na kościele pw. św. Mikołaja w Mycielinie Kwota wsparcia: 209 645 PLN odpust: 6 XII

Mycielin, niewielką, liczącą 430 mieszkańców wieś w gminie Niegosławice, warto odwiedzić ze względu na interesujący zabytek sakralny – wczesnogotycki kościół pw. św. Mikołaja. Świątynia powstała w drugiej połowie XIII wieku, a w połowie XVI stulecia przeprowadzono jej rozbudowę, dodając m.in. wieżę. W XVII i XVIII wieku budowla wzbogaciła się o kruchtę i mauzoleum. Kościół w Mycielinie to kamienna jednonawowa budowla z prostokątnym prezbiterium, z przylegającymi do niego zakrystią

od północy i kruchtą od południa. Wnętrze świątyni kryje cenne dzieła sztuki sakralnej, jak rzeźba Madonny z XV wieku, trzy późnogotyckie tryptyki datowane na XVI wiek oraz krucyfiks z tego samego okresu. Zachowały się także renesansowe i barokowe płyty nagrobne. Świątynię otacza mur obwodowy z charakterystyczną wieżą obronną z XVI wieku. W Mycielinie przetrwał także park będący pozostałością założenia pałacowego z XIX wieku. n

Przecław to niewielka, licząca 550 mieszkańców wieś w centralnej części gminy Niegosławice, na północnej rubieży Bagien Przemkowskich. Ma ciekawy układ przestrzenny, przypominający o tym, że w swych długich, sięgających XIII stulecia dziejach wieś dzieliła się na Przecław Górny i Dolny – dwie części łączące się w miejscu, gdzie wznosi się kościół św. Jakuba. Jest to budowla gotycka, jednonawowa, wzniesiona z kamienia polnego na początku XIV wieku, a w późniejszych czasach

wielokrotnie przebudowywana, częściowo otynkowana. Ma charakterystyczną kamienną wieżę zwieńczoną drewnianą izbicą i wysokim czterospadowym dachem. We wnętrzu zachowała się chrzcielnica z końca XVI wieku, a na zewnątrz płyty nagrobne z XVII i XVIII wieku. W pobliżu znajdują się ruiny XVIII-wiecznego kościoła ewangelickiego oraz pastorówki. W miejscowości przetrwały także pozostałości dawnego założenia parkowego. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Anny w Niegosławicach, Niegosławice 52, 67-312 Niegosławice Projekt: Remont dachu i wymiana pokrycia dachowego na kościele w Przecławiu Kwota wsparcia: 47 457 PLN

Powiat żagański

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Siecieborzycach

Kościół pw. św. Mikołaja w Stanowie

\ Współrzędne GPS: N 51°40’10” E 15°33’26” 67-130 Siecieborzyce

\ Współrzędne GPS: N 51°43’18.9” E 15°20’05.3” 68-113 Stanów

9 km

13 km

Dwór, Chotków Renesansowa rezydencja wybudowana w połowie XVI wieku, murowana z kamienia i otoczona murem, z czterema bastejami w narożnikach. W 1709 roku przebudowano ją w stylu barokowym. Dwie z bastei podwyższono nadając im charakter wież. W XIX wieku zasypano fosę i rozebrano fortyfikacje, pozostawiając dwie wieże. Adres: Chotków

Kościół pw. św. Marcina, Wichów Jednonawowa budowla z cegły i kamienia z XIII wieku, przebudowywana w wieku XVI, gdy dobudowano do niej między innymi wieżę. We wnętrzu późnogotycki tryptyk z 1500 roku i zdobiona malowidłami ambona z wieku XVIII. Adres: Wichów

9 km Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej, Karczówka Barokowa murowana świątynia wybudowana w latach 1691–1698. Jednonawowa budowla, o dwuspadowym dachu, zwieńczonym wieżyczką z hełmem i latarnią. Adres: Karczówka

15 km Kościół pw. św. Jerzego, Mirocin Górny Gotycka świątynia powstała w XIV wieku. W XV wieku została przebudowana – dobudowano kaplicę, kruchtę i wieżę, na której znajduje się dzwon z 1479 roku. We wnętrzach znajdują się sklepienia kolebkowe, kolebkowo-krzyżowe i sieciowe. Warto również zwrócić uwagę na znajdujące się tam polichromie, drewnianą rzeźbę „Ukrzyżowanie” (XIV/XV wiek) oraz płaskorzeźbę „Wielka rodzina św. Anny” (XVI wiek). Adres: Mirocin

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Katolicka pw. św. Wawrzyńca, Borów Wielki 56, 67-125 Borów Wielki Projekt: Renowacja dachu wieży kościoła w Siecieborzycach Kwota wsparcia: 144 384 PLN

atrakcje w okolicy

Liczące 1000 mieszkańców Siecieborzyce w północnej części gminy Szprotawa wyróżniają się urokliwym sielskim położeniem pośród równinnych pól uprawnych i lasów. Wieś, założona w XIII wieku przez kolonistów niemieckich, pod koniec średniowiecza składała się z trzech folwarków należących do różnych właścicieli. Na kartach historii zapisała się w szczególny sposób w wieku XVIII za sprawą buntów chłopskich spowodowanych uciskiem pańszczyźnianym. Tutejsza, wzniesiona z kamienia i cegły świątynia jest niemal tak stara jak sama wieś – liczy ponad siedem wieków; wieża jest jednak młodsza – wzniesiono ją na początku XVI stulecia.

W kościele uwagę przyciąga wczesnobarokowy ołtarz z 1588 roku, a do cennych zabytków należą także gotyckie drzwi z okuciami i zamkami oraz zdobione reliefami renesansowe i barokowe płyty nagrobne. Spacerując po Siecieborzycach, warto dotrzeć do pałacu o XVI-wiecznym rodowodzie, wzniesionego jako dwór obronny otoczony fosą. Przebudowy przeprowadzane na przestrzeni stuleci sprawiły, że dziś stanowi ciekawą mozaikę stylów renesansowego i barokowego. W pobliżu zabytku roztacza się rozległy park z drugiej połowy XIX wieku. n

Stanów jest niewielką wsią, liczy bowiem 250 mieszkańców, z których 90 procent stanowią górale czadeccy – grupa etniczna górali polskich zasiedlających dorzecze górnej Kisucy na Słowacji, a wywodząca się z osadników ze Śląska Cieszyńskiego i Żywiecczyzny. W XIX wieku spora część górali czadeckich wyjechała „za chlebem” na rumuńską Bukowinę, a gdy po II wojnie światowej ich rodzinne ziemie znalazły się poza granicami Polski, osiedlali się w miejscach narzucanych przez komunistyczną władzę, między innymi na Dolnym Śląsku i ziemi lubuskiej. Pierwsze wzmianki o kamiennym kościele w Stanowie pochodzą z XIV wieku, kiedy to razem ze wsią przeszedł w ręce zakonu augustianów. W XVIII wieku kościół rozebrano, po czym wzniesiono nowy, w stylu barokowym. We wnętrzu można podziwiać późnobarokowe wyposażenie z połowy XVIII wieku. Z pierwotnego kościoła zachowała się natomiast gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Marii Magdaleny w Brzeźnicy, ul. Zielonogórska 25, 68-113 Brzeźnica Projekt: Remont pokrycia dachowego w kościele pw. św. Mikołaja w Stanowie Kwota wsparcia: 153 361 PLN

Powiat Żagański

Powiat żagański

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Szprotawie

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich

\ Współrzędne GPS: N 51°33’54” E 15°32’14” pl. Kościelny, 67-300 Szprotawa

\ Współrzędne GPS: N 51°38’28” E 14°59’56” ul. Główna, 68-213 Lipinki Łużyckie

18 km

7 km

Jarmark św. Michała, Żagań Trzydniowy festyn organizowany na początku września nawiązujący do handlowych tradycji miasta. Adres: Żagań

Kościół pw. Narodzenia NMP, Grotów Wybudowany w latach 1829–1830, murowany, klasycystyczny kościół, na planie prostokąta. Na placu kościelnym znajduje się jedyna zachowana śląska figura św. Jana Nepomucena, pochodząca z XIX wieku. Adres: Grotów

18 km Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych, Żagań Muzeum powstałe w miejscu ucieczki lotników alianckich. Szczególną atrakcją jest rekonstrukcja historyczna tego zrywu znanego jako wielka ucieczka – The Great Escape. Adres: ul. Lotników Alianckich 6, Żagań www.muzeum.eline2.serwery.pl

14 km Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Drożków Wczesnogotycki kościół wzniesiony w XIII wieku, należący do najstarszych w regionie. Budynek jednonawowy, wykonany z kamienia i nieotynkowany. Na wieży znajduje się wiatrowskaz w kształcie głowy smoka, pochodzący z 1803 roku. Adres: Drożków

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP w Szprotawie, ul. Piastowska 5, 67-300 Szprotawa Projekt: Konserwacja i restauracja zabytkowego ołtarza pw. św. Józefa, wcześniej św. Jana Nepomucena Kwota wsparcia: 25 000 PLN Projekt: Konserwacja i restauracja ołtarza bocznego pw. Jezusa Miłosiernego / Miłosierdzia Bożego Kwota wsparcia: 16 471 PLN Projekt: Konserwacja i restauracja poszczególnych figur wchodzących w skład ołtarza pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy Kwota wsparcia: 25 000 PLN odpust:15 VIII

atrakcje w okolicy

Szprotawa to malownicze, pełne uroku miasto leżące na Równinie Szprotawskiej, nad rzekami Bóbr i Szprotawa. W 1000 roku miało tu miejsce doniosłe wydarzenie – właśnie na przedmieściach dzisiejszej Szprotawy książę Bolesław Chrobry witał cesarza Niemiec Ottona III zmierzającego do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie. W Szprotawie przetrwało wiele zasługujących na uwagę zabytków, m.in. XIII-wieczny kościół pw. św. Andrzeja Apostoła, późnoromański kościół pw. św. Zbawiciela, ratusz z dwiema wieżami, zabytkowa starówka i pozostałości

miejskich obwarowań. W najwyższym punkcie Starego Miasta wznosi się kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, wzmiankowany po raz pierwszy w 1260 roku. Pierwotnie była to drewniano-kamienna budowla romańska, którą w pierwszej połowie XV wieku rozbudowano w stylu gotyckim, dodając dwie nawy i ambit. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na barokowy i rokokowy wystrój. W jednej z kościelnych kaplic znajduje się sarkofag św. Faustyny Męczenniczki Rzymskiej. n

PROW 2007–2013 Liczące 1800 mieszkańców Lipinki Łużyckie leżą w południowej części powiatu żarskiego, na obszarze Wzniesień Żarskich. Wieś ma średniowieczny rodowód – wiadomo, że już pod koniec XIV stulecia była własnością niejakiego Johanna I Schoenaicha, rycerza lennika żarskich Bibersteinów. To właśnie on ufundował istniejący do dziś kościół będący siedzibą parafii. Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego powstał jako budowla gotycka pod koniec XIV wieku. Wieża z kamienia i cegły została dobudowana

w 1518 roku, a w latach 1822– 1823 świątynię poddano gruntownej przebudowie. Jest to budowla jednonawowa z prostokątnym prezbiterium od zachodu i wieżą od wschodu. Spacerując po wsi, warto zwrócić uwagę na pamiątkowy głaz na skrzyżowaniu ulic Głównej i Żarskiej, w miejscu, gdzie przebiega południk 15 długości geograficznej zachodniej. n

Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich ul. Główna, 68-213 Lipinki Łużyckie Projekt: Zabezpieczenie zabytków sakralnych parafii (dotyczy kościoła w Lipinkach Łużyckich) Kwota wsparcia: 196 029 PLN

odpust: 13 VI

Powiat żarski

Powiat żagański

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

11 km

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Mirostowicach Górnych \ Współrzędne GPS: N 51°34’33” E 15°05’52” 68-206 Mirostowice Górne

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Roli \ Współrzędne GPS: N 51°43’58” E 14°53’44” Nowa Rola, 68-300 Lubsko

22 km

Liczne zabytki miasta, Żary Wśród zabytków tych znajdują się między innymi: wczesnogotycki kościółek pw. Świętych Piotra i Pawła, neorenesansowy zamek Dewinów-Bibersteinów, barokowy pałac Promnitzów, gotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, wieża wartownicza, zabudowa rynku miejskiego z ratuszem i zabytkowymi kamieniczkami Adres: Żary

„Manhattan”, Łęknica Największy bazar w Europie, na którym można kupić dosłownie wszystko, w tym wyroby z wikliny, ceramikę i mnóstwo wszelkich pamiątek. Adres: Łęknica

14km Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa Park krajobrazowy na terenie gmin Brody, Tuplice, Trzebiel, Łęknica, Przewóz chroni polską część moreny czołowej ukształtowanej przez lodowiec skandynawski. Adres: ul. Żarska 52, Trzebiel

38 km Mużakowski Park Narodowy, Łęknica Polska brama do wpisanego na Listę UNESCO Parku Mużakowskiego zaliczanego do najwybitniejszych osiągnięć europejskiej architektury ogrodowej XIX wieku. Adres: Punkt Informacji Turystycznej ul. Wybrzeżna 25, Łęknica www.park-muzakowski.pl

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Barbary w Mirostowicach Dolnych, 68-206 Mirostowice Dolne Projekt: Zabezpieczenie zabytków sakralnych parafii (dotyczy kościoła w Mirostowicach Górnych) Kwota wsparcia: 233 814 PLN

atrakcje w okolicy

6km

Mirostowice Górne to wieś o średniowiecznym rodowodzie, położona w gminie Żary. Na uwagę zasługuje tam gotycki kościół z końca XIV wieku, przebudowany w XVIII stuleciu. Jest to budowla jednonawowa, murowana z kamienia polnego i cegły. Wnętrze reprezentuje styl barokowy. Otaczający teren kościoła kamienny mur pochodzi z XVI stulecia. W jego linii ładnie prezentuje się murowana brama-dzwonnica z zamkniętym

półkoliście przejazdem, wzniesiona w 1781 roku. Dzwonnicę nakrywa namiotowy dach z latarnią. Świątynia pw. Matki Bożej Częstochowskiej jest kościołem filialnym parafii pw. św. Barbary w odległych o około 4 kilometry Mirostowicach Dolnych. Warto tam zajrzeć, by zwiedzić wczesnogotycki kościół parafialny wzniesiony w XIII wieku, a przebudowywany w kolejnych stuleciach. n

Nowa Rola to wieś w środkowo ‑zachodniej części powiatu żarskiego. O istnieniu w tym miejscu parafii wspominają źródła z XIV wieku, w roku 1678 roku utworzono tu natomiast osadę targową z ograniczonymi prawami miejskimi. Najstarszym zabytkiem w Nowej Roli jest neoklasycystyczny kościół wzniesiony w 1863 roku na miejscu świątyni szachulcowej z XIV wieku. Murowaną z cegły jednonawową świątynię zbudowano na planie prostokąta z półkoliście zamkniętym prezbiterium od wschodu i pięciokondygnacyjną wieżą po stronie

zachodniej. Nawę nakrywa dwuspadowy dach, prezbiterium – dach stożkowy, a wieżę – hełm w formie ostrosłupa. W bocznych symetrycznych elewacjach umieszczono dwa rzędy okien zamkniętych półokrągłym łukiem. Niedawny remont świątyni przywrócił jej murom pierwotny kolor oraz wygląd elewacji w formie boniowania opracowanego w uzupełnionym tynku. W skład kompleksu kościelnego wchodzi także zabytkowe ogrodzenie i lamus. n

Kościół pw. Chrystusa Króla, Tuplice Gotycki kościół pochodzący z pierwszej połowy XIV wieku, stojący wśród zabytkowej zabudowy z XIX i początków XX wieku. Budowla murowana z kamienia polnego, na planie prostokąta. Późniejsze przebudowy przetrwało tylko jedno gotyckie okno z ostrołukami. Adres: Tuplice

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Chrystusa Króla w Tuplicach, ul. Świerczewskiego 14, 68-219 Tuplice Projekt: Remont elewacji i wymiana dachu wraz ze stolarką w kościele pw. NMP Królowej Polski w Nowej Roli Kwota wsparcia: 256 482 PLN

Powiat żarski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Przewozie

Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich

\ Współrzędne GPS: N 51°28’46” E 14°57’06” ul. Krótka 10, 68-132 Przewóz

\ Współrzędne GPS: N 51°35’36” E 14°45’41” Żarki Wielkie, ul. Zwycięstwa 22, 68-210 Nowe Czaple

23 km

11 km

Zabytkowa zabudowa, Żary Rynek z ratuszem pochodzącym z XIVXVI wieku, przebudowywany w XVIII i XX wieku, posiadający wspaniały renesansowy portal, a także otaczająca go zabudowa z XIX i XX wieku. Warte zobaczenia są także kamienice przy ulicy króla Bolesława Chrobrego, z których najstarsze pochodzą z XVII wieku. Adres: Żary

23 km

2 km

Jarmark Staroci, Żary Targi odbywają się w każdą pierwszą sobotę miesiąca na żarskim deptaku w pobliżu ratusza. Adres: ul. Rynek, Żary

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Przewozie ul. Krótka 10, 68-132 Przewóz Projekt: Odbudowa zadaszenia wieży przy kościele pw. Najświętszej Maryi Panny w Przewozie Kwota wsparcia: 252 361,41 PLN odpust: 8 XII

atrakcje w okolicy

Przewóz to licząca 850 mieszkańców wieś, siedziba gminy, która dzięki walorom przyrodniczo-krajobrazowym ma spory potencjał turystyczny. Czyste powietrze, rozległe lasy, wiele stawów i rzek stwarzają idealne warunki do wypoczynku. Duchowym centrum gminy jest parafia pw. Najświętszej Maryi Panny. Parafialna świątynia stanowi ciekawy zabytek, którego początki sięgają XIII stulecia, lecz jej dzisiejszy kształt to efekt wielu zmian, jakim w ciągu wieków była poddawana. Jest to budowla trzynawowa, zamknięta pięciobocznym prezbiterium,

z masywną wieżą na planie czworoboku. Reprezentuje styl gotycki, jednak budulec, jakiego użyto – kamień polny i cegła spojona wapienną zaprawą – sprawia, że bryła kościoła wydaje się przysadzista i masywna. Świątynia słynie w okolicy z organów o wyjątkowej barwie dźwięków. Elementy wyposażenia pochodzą z różnych epok: ołtarz główny, chrzcielnica i ambona – z baroku, witraże prezbiterium – z początku XX wieku, a pozostałe okna – z początku XXI wieku. n

Skansen, Buczyny Na północ od Żarek Wielkich, przy trasie Trzebiel – Łęknica, w niewielkiej wsi Buczyny, warto odwiedzić skansen budownictwa ludowego Dolnych Łużyc, a także znajdującą się w jej obrębie Karczmę Łużycką. Adres: Buczyny www.skansenluzycki.pl

Żarki Wielkie to wieś licząca 580 mieszkańców, znajdująca się w gminie Trzebiel, położona nad Nysą Łużycką. W odległej przeszłości należała do rycerskiego rodu Hackenbornów – dziś jeszcze można zobaczyć ruiny ich dawnej siedziby. Będąc w Żarkach Wielkich, warto zwiedzić barokowy kościół będący siedzibą parafii pw. Matki Bożej Różańcowej. Kościół wznoszono pod koniec XVII wieku, w latach 1693–1695, pod okiem mistrza murarskiego Fryderyka Pulta i majstra ciesielskiego Dawida Altina. Jest to świątynia typu salowego z trójściennym zamknięciem i wieżą od strony zachodniej, zbudowaną z kamienia polnego. W Żarkach na uwagę zasługuje także kilka najstarszych budynków, między innymi plebania z XVII wieku, dom przy ulicy Kościelnej 6 z 1790 roku oraz drewniany dom z połowy XIX wieku przy ulicy Zwycięstwa 30. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich ul. Zwycięstwa 22, 68-210 Nowe Czaple Projekt: Remont dachu zabytkowego kościoła pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich Kwota wsparcia: 192 228 PLN

odpust: 7 X

Powiat żarski

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

atrakcje w okolicy

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Kwielicach

\ Współrzędne GPS: N 51°35’43” E 16°07’21” Jakubów 34, 67-223 Radwanice

\ Współrzędne GPS: N 51°35’43” E 16°07’24” Kwielice 75, 67-220 Grębocice

0,3 km

23 km

Zespół pałacowy, Jakubów W skład zespołu wchodzą ruiny pałacu i otaczający je park. Pałac wzniesiono w XVI wieku, ale rozpoznawalny dziś kształt, z charakterystycznymi cylindrycznymi basztami, nadano mu w trakcie przebudowy w stylu neogotyckim, w 1850 roku. Został zniszczony w 1945 roku, w trakcie natarcia wojsk radzieckich. Obecnie pozostała po nim jedynie malownicza ruina. Adres: Jakubów

21 km Starówka, Polkowice Jedna z najładniejszych starówek w Polsce, z cennymi zabytkami sakralnymi (kościoły pw. św. Barbary i pw. św. Michała Archanioła), ratuszem i kamienicami, odnowionymi bądź zrekonstruowanymi na podstawie dawnych planów zabudowy. Adres: Polkowice

7 km Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, Radwanice Neoklasycystyczna świątynia z 1878 roku. Adres: ul. Kościelna, Radwanice

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jakuba Apostoła Jakubów 34, 67-223 Radwanice Projekt: Renowacja obrazu Królowej Różańca Świętego z kościoła pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie jako I etap renowacji ołtarza bocznego Kwota wsparcia: 24 999 PLN Projekt: Konserwacja i restauracja ołtarza głównego posoborowego w kościele pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie Kwota wsparcia: 18 093,72 PLN odpust: 28 i 29 VIII

atrakcje w okolicy

Jakubów to niewielka wieś znajdująca się w gminie Radwanice, niedaleko Głogowa. Przebiega przez nią szlak św. Jakuba łączący Dolny Śląsk ze słynnym hiszpańskim Santiago de Compostela. Miejscowość zawdzięcza nazwę patronowi tutejszego kościoła, istniejącego, według parafialnego kronikarza, od 991 roku. Obok kościoła wznosiła się niegdyś obronna wieża, którą na początku XVI stulecia rozebrano do połowy i nakryto drewnianą kopułą. Umieszczono w niej dzwon, który wisi do dziś na zbudowanej w 1877 roku wieży. W 1571 roku kościół przeszedł w ręce ewangelików, do katolików powrócił w 1654 roku. Kamienny mur otaczający zabytek pochodzi z XVI wieku; w jego obrębie zamyka się cmentarz z kaplicą grobową rodów von Stosch i von Kreckwitz. Wnętrze kościoła kryje cenne

dzieła sztuki sakralnej, m.in. rokokowy ołtarz główny z obrazem przedstawiającym patrona, gotyckie rzeźby z początku XVI wieku, renesansową emporę organową oraz neogotycką ambonę. Kościół w Jakubowie jest jednym z sześciu sanktuariów diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Przechowywane są tu relikwie św. Jakuba Apostoła przywiezione z Rzymu. Zwiedziwszy świątynię, w samym centrum wsi można jeszcze obejrzeć pozostałości pałacu, którego początki sięgają XVI wieku. n

Kwielice, wieś należąca do gminy Grębocice, leży u podnóża Wzgórz Dalkowskich. Jej dzieje sięgają prawdopodobnie XII wieku, natomiast pierwsza wzmianka o istniejącym tu kościele pochodzi z 1293 roku. Pierwotnie świątynia była murowaną z kamienia i otynkowaną budowlą jednonawową. Przylegająca do niej kaplica i prostokątne prezbiterium z zakrystią zostały dobudowane w XV i XVI stuleciu. Kościół jest otoczony XVI-wiecznym murem z wbudowaną od wschodu bramą. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na kolebkowo-krzyżowe sklepienie w prezbiterium ozdobione XVIII-wieczną polichromią. Pozostałe części świątyni nakrywa sklepienie kolebkowe. Barokowy wystrój wnętrza pochodzi z XVIII stulecia. Główny ołtarz jest poświęcony patronowi świątyni,

ołtarze boczne – Najświętszej Maryi Pannie oraz św. Annie. Warto także zwrócić uwagę na obraz Ostatnia Wieczerza, który po przeprowadzonej niedawno renowacji odzyskał dawny blask. Ciekawostką jest to, że podczas remontu w 2013 roku w kuli wieńczącej kopułę znaleziono kapsułę czasu z dokumentami z minionych wieków. Uzupełniono ją o współczesne pamiątki, m.in. list mieszkańców do przyszłych odkrywców. W centrum wsi, przy drodze obok mostku stoi figura św. Jana Nepomucena. Święty, który zginął w nurcie Wełtawy, ponieważ odmówił ujawnienia tajemnicy spowiedzi królowej Zofii, żony czeskiego króla Wacława, jest patronem mostów i przepraw. n

PROW 2007–2013 Wnioskodawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Michała Archanioła Kwielice 75, 67-220 Grębocice Projekt: Wykonanie prac renowacyjnych i konserwatorskich przy zabytkowym obrazie Ostatnia Wieczerza z kościoła parafialnego pw. św. Michała Archanioła w Kwielicach Kwota wsparcia: 25 000 PLN odpust: 29 IX

Powiat polkowicki

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół w Dąbroszynie

Kościół w Wawrowie

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Zakres prac realizowanych w kościołach

nr strony

Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Białczu Wymiana pokrycia ceramicznego i cementowego na dachówkę karpiówkę na dachu kościoła oraz na wieży, wymiana zdegradowanych elementów więźby dachowej, a także jej odgrzybienie i impregnacja, wymiana rynien i naprawa instalacji odgromowej

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Świniarach Remont dachu kościoła, roboty wstępne, przygotowawcze, rozbiórkowe, ciesielsko-dekarskie i impregnacyjne, prace konserwatorskie

Kościół pw. św. Wojciecha w Trzcielu Wymiana dachu, rynien i stolarki okiennej w kościele

Kościół pw. św. Józefa w Dąbroszynie Renowacja ścian zewnętrznych nad cokołem oraz istniejących tynków na ścianach, naprawa uszkodzonych fragmentów muru, a także elementów ozdobnych na elewacjach – opaski, fryzy, rozety, szyszki, pilastry

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Podjeninie Remont i konserwacja kościoła oraz roboty remontowo-renowacyjne w kościele

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim Projekt I: Renowacja i restauracja figury św. Józefa w kościele Projekt II: Renowacja i restauracja kamiennej chrzcielnicy w kościele Projekt III: Renowacja i restauracja rzeźby polichromowej św. Jana Nepomucena w kościele Projekt IV: Renowacja i restauracja rewersu skrzydeł bocznych ołtarza głównego w kościele

Kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika w Wawrowie Wymiana dachu, odnowienie elewacji całego kościoła oraz wieży, a także urządzenie terenu wokół świątyni

Kościół pw. św. Anny w Broniszowie Wymiana dachu kościoła

Kościół pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim Roboty blacharsko-dekarskie, wymiana dachów kaplic, pomalowanie elewacji zabytku

Kościół pw. św. Marcina w Gołaszynie Renowacja murów, tynkowanie i malowanie fasad, remont cokołu, odnowienie stolarki drzwiowej i okiennej, umocowanie płyty pamiątkowej w kościele

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Ługach Wymiana dachu na wieży kościoła

Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku Projekt I: Konserwacja i restauracja balustrady empory bocznej nawy Projekt II: Konserwacja i restauracja rzeźby kamiennej św. Jana Nepomucena

Kościół pw. św. Jadwigi w Stypułowie Wymiana dachu kościoła

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich Wymiana pokrycia dachowego oraz rynien i elementów blacharskich, remont i impregnacja więźby dachowej kościoła

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej Remont pokrycia i konstrukcji dachu, odnowienie wieży oraz schodów zabytku

Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Lubiewie Remont dachu, wymiana pokrycia dachowego, czyszczenie elewacji, zainstalowanie instalacji odgromowej w kościele

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie Spoinowanie murów, malowanie stolarki okiennej, wymiana instalacji odgromowej, wykonanie i montaż gzymsów z blachy tytanowo-cynkowej, impregnacja grzybobójcza oraz ognioochronna, krycie dachów dachówką karpiówką, piaskowanie elewacji kościoła

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Gliśnie Odtworzenie zabytkowej stolarki okiennej kościoła

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach Projekt I: Remont elewacji południowej, wschodniej i północnej, renowacja cokołów kamiennych, naprawa gzymsów ceglanych, naprawa murów ceglanych płaskich, elewacji bocznych oraz remont elewacji frontowej i wymiana pokrycia dachu iglicy wieży, obróbki blacharskie, stolarka wieży, a także zabezpieczenie konstrukcji dachowej kościoła Projekt II: Remont dachu w nawie głównej oraz absydzie nad prezbiterium (bez wieży), wymiana instalacji odgromowej, odprowadzenia wód opadowych, usunięcie spękania przybudówki oraz murów na wysokości cokołu kościoła

Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w Czetowicach Wymiana dachu oraz remont elewacji kościoła

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kosierzu Prace rozbiórkowe, odgrzybianie i impregnacja konstrukcji dachowej, wymiana pokrycia wieży oraz wymiana deskowania na elewacji i wieży w kościele murowanym

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie Projekt I: Odnowienie i pomalowanie elewacji kościoła Projekt II: Remont ołtarza

Kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie Projekt I: Renowacja drzwi w kościele Projekt II: Roboty remontowo-konserwatorskie z wymianą dachu nad główną nawą oraz nad prezbiterium, impregnacja istniejącej więźby dachowej, remont tynków zewnętrznych nawy głównej, położenie nowych dachówek i remont tynków na wieży kościoła, wymiana instalacji odgromowej, odprowadzenie wód opadowych w kościele

Cmentarz parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Radnicy Wykonanie ogrodzenia z gotowych elementów stalowych, bramy z furtką oraz ciągu pieszojezdnego z placem z kostki betonowej i ciągu pieszego z grysu bazaltowego na cmentarzu przy kościele

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Bledzewie Odnowienie dachu kościoła

Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi w Murzynowie Wymiana drewnianych elementów konstrukcyjnych hełmu oraz deskowania pokrycia dachowego wieży kościoła

Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Jarnatowie Remont pokrycia dachowego, odnowienie ścian zewnętrznych, zamontowanie instalacji odgromowej w kościele

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku Demontaż stolarki drzwiowej i okiennej, jej konserwacja i rekonstrukcja oraz szklenie

Kościół w Gołaszynie

Kościół w Ługach

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej

Kościół w Pałcku

Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w Karczówce Remont pokrycia dachowego kościoła, elementy obróbek blacharskich, zainstalowanie instalacji odgromowej kościoła

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy Remont cokołu, renowacja murów i wykonanie tynków renowacyjnych, malowanie elewacji, odnowienie gzymsów okapowych przy kruchcie oraz gzymsów drewnianych w kościele

Kościół pw. św. Stanisława w Żelechowie Wymiana deskowania zewnętrznego wieży i ściany frontowej, wymiana gzymsów i okapów, wymiana biologicznie skorodowanych elementów konstrukcyjnych, usztywnienie wieży oraz wymiana stolarki okiennej na wieży, zgodnie z zachowanym wzorem na drewniane krosnowe

Kościół pw. św. Mikołaja w Mycielinie Wzmocnienie konstrukcji dachu i pokrycie dachówką ceramiczną, wyposażenie kościoła w instalację odgromową

Kościół pw. Błogosławionego Jana z Dukli w Jędrzychowicach Roboty ciesielskie i dekarskie w kościele

Kościół pw. św. Jakuba w Przecławiu Wzmocnienie konstrukcji dachu, położenie dachówki, wyposażenie kościoła w instalację odgromową

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Sławie Roboty ciesielskie, dekarskie, wymiana dachu, remont elewacji z wykonaniem tynków i malowaniem kościoła

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Siecieborzycach Wykonanie remontu dachu wieży kościoła

Kościół pw. św. Mikołaja w Drzonowie Wymiana dachu kościoła

Kościół pw. św. Mikołaja w Stanowie Wykonanie remontu pokrycia dachowego, odnowienie nawy, prezbiterium, zakrystii oraz krypty kościoła

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kalsku Wymiana pokrycia połaci dachowej ze wzmocnieniem więźby drewnianej oraz wykonanie instalacji odgromowej w kościele

Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klenicy Remont kościoła, roboty rozbiórkowe i przygotowawcze, przemurowanie kominów, obróbki blacharskie, rynny, rury spustowe, zainstalowanie instalacji odgromowej w kościele

Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pałcku Remont dachu kościoła

Kościół pw. św. Jadwigi w Rokitnicy Rekonstrukcja dwóch ścian wieży kościoła

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Węgrzynicach Odtworzenie zniszczonych witraży i renowacja ram okiennych w kościele

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie Projekt I: Renowacja murowanej elewacji dzwonnicy Projekt II: Wymiana dachu na wieży, renowacja stolarki okiennej i metalowej oraz remont murów dzwonnicy

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku Wymiana stolarki okiennej w kościele

Parafia pw. św. Józefa w Zaborze Remont dachu prezbiterium, roboty rozbiórkowe oraz remontowo-konserwatorskie, nowe roboty pokrywcze w kościele

Kościół pw. Andrzeja Boboli w Bukowicy Impregnacja i wzmocnienie konstrukcji dachu, położenie dachówek, doprowadzenie sieci kanalizacji deszczowej, badanie zagęszczenia gruntu wokół kościele

Kościół pw. św. Jerzego w Gorzupi Dolnej Wymiana dachówek i wzmocnienie konstrukcji dachowej kościoła

Kościół pw. św. Katarzyny w Gościeszowicach Wzmocnienie konstrukcji drewnianej dachu, wykonanie izolacji z folii, przybicie łat i kontrłat oraz pokrycia z dachówki, obróbki blacharskie i roboty wykończeniowe

Kościół pw. św. Mikołaja w Jeleninie Wykonanie remontu elewacji kościoła

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Szprotawie Projekt I: Prace konserwatorsko-restauratorskie, doprowadzenie do pierwotnego stanu ołtarza św. Józefa Projekt II: Prace konserwatorsko-restauratorskie, doprowadzenie do pierwotnego stanu figur z ołtarza Matki Bożej Nieustającej Pomocy Projekt III: Konserwacja i restauracja ołtarza bocznego pw. Jezusa Miłosiernego / Miłosierdzia Bożego

Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich Wykonanie remontu dachu i daszków kościoła

Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Mirostowicach Górnych Wykonanie remontu dzwonnicy i odnowienie dachu kościoła

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Roli Rozbiórka i naprawa konstrukcji dachu, zawieszenie rynien, wykonanie elewacji kościoła i wieży oraz zamontowanie instalacji odgromowej

Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Przewozie Rekonstrukcja wieży w pierwotnej formie, roboty przygotowawcze i rozbiórkowe, roboty murowe, ciesielskie oraz pokrywcze kościoła

Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich Wymiana więźby dachowej z robotami towarzyszącymi oraz rynien i rur spustowych, wykonanie instalacji odgromowej

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie Projekt I: Renowacja obrazu Królowej Różańca Świętego Projekt II: Konserwacja i restauracja ołtarza głównego posoborowego w kościele

Kościół pw. Michała Archanioła w Kwielicach Prace renowacyjno-konserwatorskie malarstwa sztalugowego na płóciennym podłożu przy obrazie Ostatnia Wieczerza

Kościół w Kalsku

Kościół w Stanowie

Kościół w Przecławiu

Turystyka sakralna śladami PROW Radość święta i zadumy. Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

Kaziuki

Radość święta i zadumy

Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

Miejsce: Skansen w Ochli Muzycznie: muzyka ludowa Tradycyjnie: możliwość zakupu już przygotowanych palm wielkanocnych lub według własnego projektu, prezentacje zdobienia pisanek różnymi metodami Dla każdego: stragany z ozdobami świątecznymi oraz wszystkim, co powinno znaleźć się w koszyczku; stragany z rękodziełem oraz z produktami regionalnymi, prezentacja twórczości ludowej Dla dzieci: zdobienie pisanek

Odpust i festyn parafialny vII ku czci św. Henryka Miejsce: Sulęcin Smacznie: prosię z rożna, tradycyjne słodycze, korale z ciasta, ptysiowe misie Muzycznie: występy dzieci i młodzieży oraz zespołów religijnych Tradycyjnie: msza święta

Dla każdego: loteria z nagrodami, stragany z dewocjonaliami Dla dzieci: dmuchane zamki, stoiska z zabawkami, malowanie twarzy, konkursy Niebanalnie: bieg ku czci św. Henryka

Parafialny Festyn Rodzinny u św. Anny Miejsce: Jordanowo Smacznie: potrawy tradycyjnej polskiej kuchni Muzycznie: muzyka ludowa i taneczna; pieśni religijne; występy dzieci i młodzieży

Dla każdego: loteria fantowa, zabawa taneczna, wystawy rękodzieła, stoisko z książkami religijnymi Dla dzieci: gry i konkursy, przejazdy konno i bryczką

Letni Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej Miejsce: Iłowa Muzycznie: muzyka organowa, a także niecodzienne instrumenty: fletnia Pana, róg

VII

VIII

alpejski, cymbały, harmonijki ustne, szklana harfa; wykonawcy polscy oraz światowi www.ilowa.pl

Gorączka przedświąteczna Najważniejsze święta tradycji chrześcijańskiej to czas zadumy oraz refleksji nad życiem Jezusa Chrystusa, lecz także własnym. To również czas radości spędzany w gronie rodziny i najbliższych. Dni te poprzedzają jednak gorączkowe zakupy w atmosferze niecierpliwego wyczekiwania. Każdy bowiem chce, by jego dom pięknie prezentował się podczas świąt Bożego Narodzenia lub Wielkanocy – aby choinki niosły światło i uciechę dzieciom, zaś palmy wielkanocne były ozdobą Niedzieli Palmowej. Aby spełnić marzenia o wyjątkowej oprawie i poczuć niezwykłą atmosferę świąt, wystarczy udać się na jeden z organizowanych jarmarków świątecznych.

Święta parafialne Tym, co łączy daną społeczność, jest niewątpliwie możliwość wspólnego spędzania czasu, zarówno podczas wydarzeń wzniosłych, jak i tych lekkich, mających na celu rozrywkę. Wiele parafii wychodząc więc naprzeciw oczekiwaniom wiernych, organizuje imprezy plenerowe, podczas których zbierane są datki na rzecz kościołów. To okazja do wspólnego wypoczynku oraz chwili zabawy w gronie rodziny, znajomych i sąsiadów. Nic więc dziwnego, że są to wydarzenia przyciągające nie tylko parafian, lecz także turystów.

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Radość święta i zadumy. Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne

Chóry anielskie Muzyka jest jedną z muz, w której najłatwiej można się rozkochać. Potrafi dotrzeć do każdego, niezależnie od wieku, płci lub przekonań. Nie trzeba jej rozumieć, wystarczy dać się porwać. Najwznioślejszym jej rodzajem jest muzyka sakralna, a zaraz za nią orkiestrowa oraz chóralna. To na tych trzech głównych filarach opierają się koncerty odbywające się w kościołach w województwie lubuskim. Piękno dźwięków wydobywających się z instrumentów oraz zharmonizowane głosy ludzkie roznoszące się w idealnej akustyce świątyń są tym, co przyciąga nie tylko wiernych, lecz także turystów

Za odpuszczenie grzechów Pojęcie „odpust” już w czasach średniowiecznych miało drugie znaczenie. W mentalności sprzed wieków istniało przekonanie, że można otrzymać odpuszczenie, jeżeli tylko... zapłaci się za nie. Mogło być wycenione w monetach lub symbolicznym zakupie ikony świętego czy relikwii. Obecnie jest to obrządek o charakterze znacznie bardziej religijnym, pozostała jednak tradycja towarzyszącego jarmarku. Niemal każdy większy kościół parafialny jest organizatorem takiego święta, odbywającego się najczęściej w dzień patrona lub ku czci Matki Boskiej.

VII/VIII

Festiwal Muzyka w Raju

Miejsce: województwo lubuskie Muzycznie: cykl koncertów polskich i zagranicznych wykonawców; muzyka klasyczna

Festiwal Jadwigensis

Miejsce: Krosno Odrzańskie Muzycznie: polscy i międzynarodowi wykonawcy muzyki poważnej, a także artyści

popularni; każdy dzień festiwalu ma inny temat przewodni

Odpust ku czci św. Marcina

Miejsce: sanktuarium w Paradyżu Smacznie: grochówka, marcińskie rogale Muzycznie: koncerty organowe Tradycyjnie: msza święta i procesja, modlitwa różańcowa Dla każdego: przedstawienia teatralne Dla dzieci: gry i zabawy

XII

oraz arie i recytatywy www.muzykawraju.pl

Mistyczne piękno

Szlakiem lubuskich atrakcji

Jarmark Bożonarodzeniowy

Miejsce: deptak w Zielonej Górze Smacznie: tradycyjne potrawy wigilijne: barszcz z uszkami, pierogi z kapustą i grzybami, karp, kapusta z grzybami; wędzone kiełbasy, wypieki świąteczne, grillowane sery, rozgrzewające grzańce Muzycznie: koncerty kolęd i pastorałek w wykonaniu znanych artystów Dla każdego: stoiska ze świątecznymi ozdobami, występy teatralne, pokazy wypieku chlebów Niebanalnie: miejska Wigilia, festiwal grzańca

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Rokitno

– Przytoczna – Lubikowo – Rokitno

Długość trasy: 13 km, z możliwością wydłużenia o 6 km (dojście i przejście drogi krzyżowej)

Rokitno, Sanktuarium

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji Wioskę opuszczamy, idąc na południe zieloną trasą rowerową w kierunku Lubikowa. Tu dołącza szlak pieszy droga św. Jakuba, którą podążamy kierując się znakami szlaku przedstawiającymi muszlę. Zbliżamy się do Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, na którego terenie znajduje się m.in. czwarte pod względem wielkości jezioro Pojezierza Lubuskiego – 4 Jezioro Lubikowskie. Jest to jezioro morenowe, typu zaporowego, powstałe wskutek zatamowania wód polodowcowych. Od strony Lubikowa (wschodnia część jeziora) powstało kilka obiektów wypoczynkowych, pole biwakowe, a także duża piaszczysta plaża z długim pomostem. Na uwagę zasługują także bardzo urozmaicony brzeg południowy oraz znajdująca się w zatoce Wyspa Konwaliowa. Po opuszczeniu wsi i przebyciu około 3,5 km jesteśmy z powrotem przed bazyliką w Rokitnie. Jeśli mamy jeszcze czas i ochotę, możemy wybrać się na wędrówkę na Kalwarię Rokitniańską. Pomiędzy dwoma jeziorami – Lubikowskim i Rokitniańskim, wzdłuż kamienistej drogi o długości 4,5 km znajdują się 32 stacje. n

Pszczewski Park Krajobrazowy

noclegi i gastronomia

Motel Folwark Helena Adres: Dziubielewo 1 (kierunek Ośrodek Wypoczynkowy w Lubikowie) Przytoczna tel. +48 95 749 32 91

Apartamenty - Folwark Amalia Adres: Lubikówko 5, Przytoczna tel. +48 95 741 27 97, +48 601 575 965 www.folwarkamalia.pl

Karczma Lubuska Adres: ul. Główna 48, Przytoczna tel. +48 95 749 35 69 Restauracja Amalia

Lubikówko 5 Adres: Przytoczna tel. +48 95 749 47 32 Pszczewski Park Krajobrazowy

trasa wycieczki

n Sanktuarium Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej w Rokitnie

Wycieczkę rozpoczynamy w 1 Rokitnie (N 52°32’57” E 15°38’31”). Dla jadących drogą ekspresową S3 od Szczecina zjazd Międzyrzecz Północ, a dla jadących od Zielonej Góry lub autostrady A2 zjazd Międzyrzecz Południe, z koniecznością przejechania przez miasto. Osoby dojeżdżające koleją powinny wysiąść na stacji Popowo Skwierzyńskie, a następnie przejść 10 km na wschód żółtą trasą rowerową do Rokitna. Warto jednak ze stacji powędrować najpierw 7,5 km na zachód i odwiedzić 2 Bledzew, a w nim kościół pw. św. Katarzyny z XIV wieku (s. 20). Po zwiedzeniu sanktuarium rokitniańskiego i zobaczeniu w nim słynącego z cudów obrazu Matki Boskiej (XVI w., pędzla mistrza szkoły niderlandzkiej) wychodzimy z wioski na północ drogą asfaltową, żeby za chwilę skrę-

cić zgodnie z żółtymi znakami trasy rowerowej w prawo na drogę polną. Idziemy 3,5 km skrajem lasu do 3 Przytocznej. Przed jeziorem Przytoczno skręcamy w prawo i dochodzimy do kościoła pw. Trójcy Świętej z 1870 roku zbudowanego w stylu neoromańskim. W prezbiterium mieszczą się barokowy ołtarz główny oraz obraz Trójcy Świętej z XIX wieku. W grudniu 2005 roku parafia otrzymała relikwie św. o. Pio, co dało początek kultowi świętego. n Kościół pw. Trójcy Świętej N 52°34’33” E 15°41’05” ul. Jeziorna 8, Przytoczna www.parafiaprzytoczna.pl

VIII

VIII Będąc w Przytocznej, warto obejrzeć również dwór barokowy z drugiej połowy XVIII wieku z parkiem o powierzchni blisko 10 ha.

VIII

imprezy w okolicy:

Coroczne regaty żeglarskie na Jeziorze Lubikowskim (ostatni weekend) Gminne Święto Pomidora, Przytoczna (ostatni weekend) Święto Plonów w Sanktuarium Maryjnym, Rokitno

wycieczka piesza

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Pętla

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Żagań – Dzietrzychowice – Pożarów – Miodnica – Żagań

Żagań, eklektyczny budynek poczty

noclegi i gastronomia

Długość trasy: 27 km

Dom Noclegowy Młynówka Adres: ul. Strumykowa 3, Ochla www.as.zgora.pl tel. +48 68 321 15 86

Pensjonat i Restauracja Bartosz Adres: ul. Żarska 46 68-100 Żagań tel. +48 500 035 766 www.pensjonatbartosz.pl

Restauracja Hotel Willa Park Adres: ul. Piłsudskiego 19c tel. +48 668 175 577, +48 68 478 18 33-34 www.willapark.pl Dzietrzychowice, wieża rycerska

trasa wycieczki

Żagań, położony w południowej części województwa lubuskiego, jest dobrze skomunikowany. Przez miejscowość prowadzą droga krajowa nr 12 oraz drogi wojewódzkie nr 296 i 295. Na południe od Żagania biegnie autostrada A18. Możemy tu dotrzeć koleją, a także autobusem. Trasa naszej wycieczki rozpoczyna się i kończy w 1 Żaganiu. Startujemy z placu Klasztornego przy Domu Turysty (w remoncie) i zespole poklasztornym Augustianów – najciekawszym obiekcie miasta. Należący do zespołu kościół pw. Wniebowzięcia NMP (N 51°36’57” E15°19’07”) został wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku, w miejsce starszej świątyni. Jej charakterystycznym akcentem jest późnogotycki szczyt schodkowy, dekorowany blendami na kilku poziomach z ozdobnym renesansowym krużgankiem z przeszkloną loggią. Na

56-metrowej wieży nakrytej dachem mansardowym zainstalowano w 1778 roku pierwszy w Europie odgromnik. Od północy przylega do kościoła dawny klasztor, który obecny charakter uzyskał po przebudowie po pożarze w 1730 roku. Wtedy to powstał też wspaniały wystrój biblioteki ze sklepieniami ozdobionymi freskami G.W. Neunhertza. W wyposażeniu są dwa globusy z 1640 roku – Ziemi i Gwiazdozbioru. Wnętrze wyróżnia się doskonałą akustyką i jest ewenementem na skalę światową. Należy do tzw. sklepień szeptanych. W latach 1783–1795 w klasztorze funkcjonowało obserwatorium pierwszej na świecie sieci meteorologicznej – Societas Meteorologica Palatina. Dziedziniec od północy i zachodu zamyka późnobarokowy budynek konwiktu nakrytego dachem dwuspadowym. Wewnątrz znajdują się malowidła o tematyce astronomicznej (m.in.

Restauracja Kepler portret Johannesa Keplera, który ostatnie lata życia spędził w Żaganiu). Spichlerz zbudowany w XV wieku stanowi południowe zakończenie dziedzińca klasztornego. Kierując się na południowy wschód ulicami II Armii Wojska Polskiego, Rynek i Warszawską w niecałe 10 minut dojdziemy do Pałacu Lobkowitzów. Z zespołu poklasztornego kierujemy się w prawo na ulicę Jana Pawła II (droga wojewódzka nr 296). Przed nami widać eklektyczny budynek poczty zbudowanej w latach 1883– 1884. Maszerujemy w kierunku wschodnim. Po około 200 m dostrzegamy po lewej stronie klasycystyczną willę fabrykanta Meyera (obecnie budynek UM). Na placu Jana Keplera znajdował się cmentarz gminy ewangelickiej, obecnie ten fakt upamiętnia głaz z medalionem Jana Keplera. Na północ od miejsca, w którym

się znajdujemy, stoi kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (N 51°37’6” E 15°19’24”) zbudowany w stylu neoromańskim w 1902 roku, a także wieża widokowa (70 m), pozostałość po ewangelickim kościele Łaski. Za skrzyżowaniem po lewej stronie przy ulicy Armii Krajowej znajduje się barokowy kościół pw. Świętego Ducha (N 51°37’05” E 15°19’29”), wybudowany w miejscu dawnej kaplicy szpitalnej. Dochodzimy do ronda, skąd kierujemy się na ulicę Kożuchowską, mijając po prawej stronie rozległy kompleks cmentarny, pierwotnie ewangelicki. Część wartościowych płyt nagrobnych tworzy lapidarium w zachodniej części nekropolii. Kaplicę cmentarną zbudowano w 1865 roku. Za chwilę szlak nasz skręca w lewo (za ulicą M. Fornalskiej) w spacerową ścieżkę prowadzącą na szczyt wzniesienia (135 m n.p.m.) zwanego Wzgórzem Szubienicznym. Tam

Adres: Rynek 27/28, Żagań tel. +48 502 299 133 www.kepler.com.pl

Restauracja Cesarski Ogród Adres: ul. X-lecia Polski Ludowej 5, Żagań tel. +48 503 906 625 www.cesarskiogrod.pl

Pizzeria O Sole Mio… Adres ul. Warszawska 14, Żagań tel. +48 68 477 57 00 www.osolemio.pl

wycieczka piesza

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Żagań, Pałac Lobkowitzów

Żagań, kościół pw. Wniebowzięcia NMP

znajduje się wieża ciśnień, tzw. Wieża Bismarcka (1,9 km). Z tego miejsca rozpościera się wspaniały widok na panoramę miasta. Wychodzimy z parku w kierunku wschodnim i poruszamy się drogą polną, orientując się na zabudowania przemysłowo‑magazynowe. Po około 1000 m droga skręca na północ w kierunku 2 wsi Marysin. Wieś została założona pod koniec XIII wieku. Przez pewien czas nosiła nazwę Folwark św. Anny. Przy drewnianym krzyżu (3,9 km) skręcamy w prawo, po chwili mijamy wybudowany w 1800 roku dwór powstały na wzór modnego wówczas landhausu. Nad wejściem znajduje się ciekawy relief przedstawiający siedem antycznych bóstw. Przechodzimy obok stawu rybnego (4,1 km). Kierując się na północ zadrzewioną polną drogą, docieramy do skraju lasu liściastego, gdzie skręcamy w prawo. Na rozwidleniu dróg (5,4 km) skręcamy ostro w kierunku północnym (wchodzimy do lasu). Chętni mogą kontynuować marsz prosto do oddalonego o około 800

m pomnika przyrody – Diabelskiego Kamienia (głaz narzutowy pod względem wielkości zajmuje dziewiąte miejsce w Polsce). Po zmianie kierunku na północny i pokonaniu około 1,4 km docieramy do drogi asfaltowej, skręcamy w prawo i zbliżamy się do 3 Dzietrzychowic. Na głównym skrzyżowaniu w miejscowości skręcamy w lewo i mijamy kościół (8,1 km) pw. św. Jana Chrzciciela (N 51°39’52” E 15°21’19”) wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku. Przy portalu wejściowym na przykościelny cmentarz znajduje się krzyż pokutny. Parafia w Dzietrzychowicach ma filię w Karczówce – kościół pw. Matki Bożej Bolesnej (s. 54). Jeśli czas pozwoli, warto odwiedzić tę XVII-wieczną świątynię odrestaurowaną dzięki funduszom europejskim. Kontynuujemy naszą wędrówkę w kierunku Starego Żagania. Po przejściu 1,6 km skręcamy w prawo w drogę gruntową, a po przekroczeniu mostka nad strumieniem wypływającym z zarastającego stawu zbliżamy

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

wycieczka piesza

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

się do 4 ruiny XIV-wiecznej wieży rycerskiej (10,1 km) zbudowanej z kamienia polnego, cegły i rudy darniowej. Mury o grubości 1,5 m wskazują na jej obronny charakter. Za mostkiem skręcamy na zachód, w kierunku miejscowości Pożarów. Po minięciu ostatnich zabudowań wchodzimy do lasu. Po lewej stronie mijamy gospodarstwo leśne z niewielkim stawem. Dalej przechodzimy obok szkoły w Pożarowie (11,2 km), dochodząc do drogi wojewódzkiej nr 295. Tu skręcamy w prawo, aby po 5 km dotrzeć do 5 kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy (N 51°41’36” E 15°18’04”, s. 55). Wracamy do Żagania. Żółtym szlakiem idziemy w prawo w kierunku rzeki Bóbr. Wybieramy marsz na południe do 6 Starego Żagania, gdzie zatrzymujemy się przy romańskim kościele pw. św. Wincentego (22,3 km; N 51°39’0” E 15°18’59”). Świątynia powstała w XII wieku z kamienia polnego. W ogrodzenie z kamiennego muru wmurowane są cztery krzyże pokutne, dobrze widoczne z drogi. Po minięciu kościoła (80 m) po lewej stronie widzimy niepozorny neoklasycystyczny dwór z końca XIX wieku. Na końcu wsi na łuku drogi odbijamy w prawo do Puszczykowa (23,6 km). Przy krzyżu skręcamy w prawo, a po 200 m w lewo, by obejść ogródki działkowe i dotrzeć do rzeki Bóbr. Tam wkraczamy na „porzucony” szlak żółty i idąc między brzegiem rzeki a ogródkami działkowymi, docieramy do ulicy X-lecia Polski Ludowej. Mijamy po lewej Urząd Skarbowy, a po dojściu do mostu skręcamy w lewo, by po wykonaniu pętli zakończyć naszą wędrówkę w miejscu jej rozpoczęcia (27 km). n

Miodnica, kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

V VII VIII VIII VIII VIII VIII Żagań, zespół klasztorny

IX IX

imprezy w okolicy:

Jarmark Łużycki, Żary Jagodowe Lato, Dzietrzychowice Letnia Akademia Muzyczna, Żagań Dni Borów Dolnośląskich, Wymiarki Święto Dyni, Leszno Górne Święto Grzyba, Bobrowice Ogólnopolski turniej łuczniczy o Złoty Maszkaron, Żagań Kartoflada, Bieniów Jarmark Miodu i Wina, Żary

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Gorzów

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Wielkopolski – Kostrzyn nad Odrą

noclegi i gastronomia

Długość trasy: 47 km Hotel Bastion Adres: ul. Graniczna 1 Kostrzyn nad Odrą tel. +48 95 752 42 46 www.hotel-bastion.pl

Dom Turysty Adres: ul. Piastowska 8 Gorzów Wielkopolski tel. +48 95 752 30 41 www.domturysty.ta.pl

Hotel Leśne Ustronie Adres: ul. Myśliwska 12, Witnica tel. +48 95 751 66 16 Gorzów Wielkopolski, katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Hotel Gorzów

trasa wycieczki

n Zoo Safari w Świerkocinie

Wycieczkę rozpoczynamy w 1 Gorzowie Wielkopolskim (miasto jest dobrze skomunikowane z resztą kraju dzięki drodze ekspresowej S3 oraz bezpośrednim połączeniom kolejowym z Poznaniem, Zieloną Górą, Kostrzynem nad Odrą). Po zwiedzeniu katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (N 52°43’51” E 15°14’22”) ulicą Sikorskiego – droga wojewódzka nr 132, jedziemy w kierunku Kostrzyna. Nasza trasa jest częścią Rowerowego Szlaku Królewskiego. Mijamy rezerwat przyrody Gorzowskie Murawy. Po przejechaniu pod obwodnicą miasta docieramy do 2 kościoła pw. Świętej Trójcy w Wieprzycach. Jest to klasycystyczna świątynia z 1833 roku. 4 km dalej, w 3 Łupowie oglądamy stojący w centrum neobarokowy kościół z początku XIX wieku oraz klasycystyczny dworek. Po kolejnych 4 km docieramy do 4 kościoła w Jeninie, XIV-wiecznej wsi założonej przez

cystersów. Świątynię wybudowano w 1811 roku w stylu klasycystycznym. Dojeżdżamy do 5 Bogdańca, w którego pobliżu, na północ od drogi znajdują się trzy leśne rezerwaty przyrody. Zbaczając kilkaset metrów na północ w głąb wioski, dotrzeć możemy do Muzeum Budownictwa i Techniki Wiejskiej z ciekawą ekspozycją, m.in. wyposażenia domu młynarza. Wyjeżdżając z wioski, mijamy kościół pw. św. Jana Chrzciciela pochodzący z końca XVIII wieku. Po 3,5 km jesteśmy przy skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 131 na Krzeszyce. Skręcając w lewo, jedziemy 1,5 km do 6 Parku Dinozaurów w Nowinach Wielkich oraz trochę dalej do 7 Świerkocina z Zoo Safari. Wracamy na drogę wojewódzką nr 132 i zmierzamy 7 km do Witnicy. Po drodze w 8 Białczu zwiedzamy kościół filialny pw. MB Królowej Polski (s. 10). W centrum 9 Witnicy zwiedzamy neogotycki XIX-wieczny kościół pw. Matki Boskiej

Nieustającej Pomocy z drewnianym stropem oraz Park Drogowskazów na skwerze. Będąc w Witnicy, nie można pominąć Prywatnego Muzeum Chwały Oręża Polskiego, w którym eksponowane są m.in. kolekcje broni i umundurowania z czasów II wojny światowej. Wyjeżdżamy z miasta, żeby po 9 km dotrzeć do Kamienia Małego. To może być punkt wypadowy do Parku Krajobrazowego i Parku Narodowego Ujście Warty, na południe od szosy. Na obszarze 8074 ha parku narodowego zaobserwowano ponad 270 gatunków ptaków, z czego lęgi stwierdzono u więcej niż 170 gatunków. Kilkanaście z nich figuruje w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, np. bączek, ohar, cyraneczka, mewa mała, kulik wielki. Na północ od Kamienia Małego znajduje się wioska 10 Kamień Wielki z XIV-wiecznym kościołem pw. św. Antoniego. Przed Kostrzynem warto zatrzymać się jeszcze w 11 Dąbroszynie, aby

obejrzeć zespół pałacowo-parkowy usytuowany po obu stronach drogi. W parku oprócz XVII-wiecznego barokowego pałacu znajduje się neogotycki kościół pw. św. Józefa (s. 11), pełniący w przeszłości funkcje mauzoleum rodowego z m.in. kryptą zawierającą sarkofag Hansa Adama II von Schöninga – właściciela majątku. Po 6,5 km docieramy do 12 Kostrzyna nad Odrą. Miasto bardzo ucierpiało podczas II wojny światowej. Zniszczeniu uległo ponad 90 procent zabudowy. Obecnie ruiny dawnego Starego Miasta i twierdzy nazywane są kostrzyńskimi Pompejami. Wycieczkę kończymy przy ruinach kościoła Mariackiego w Starym Kostrzynie (N 52°34’46” E 14°38’06”). Do Gorzowa Wielkopolskiego wracamy pociągiem z kostrzyńskiego dwupoziomowego dworca kolejowego. n

Adres: ul. Walczaka 20 Gorzów Wielkopolski tel. +48 95 722 11 33 www.hotelgorzow.pl

Restauracja Kuźnia Adres: ul. Orła Białego 2 Kostrzyn nad Odrą tel. +48 95 752 04 59 www.restauracja-kuznia.pl

Restauracja Don Vittorio Adres: ul. Sikorskiego 21 Gorzów Wielkopolski, tel.+48 95 720 58 24

wycieczka rowerowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Kalsk

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

– Klępsk – Kolesin – Chlastawa

noclegi i gastronomia

Długość trasy: 30,8 km Villa Cztery Pory Roku Adres: Chlastawa 33, Zbąszynek tel. +48 68 384 95 16 www.villaczteryporyroku.pl

Dwór Kolesin Adres: Kolesin 14, Babimost tel. +48 506 199 518 www.dworkolesin.pl

Karczma Cykada Adres: Chlastawa 18a, Zbąszynek tel. +48 515 281 508 www.karczmacykada.pl

Centrum Konferencyjne Brancon Wycieczkę rozpoczynamy w centrum Kalska. Najlepiej dojechać do wsi z Sulechowa. Miasto jest dobrze skomunikowane dzięki przebiegającej trasie S3 a także drodze krajowej nr 32. Z drogi S3 należy zjechać na węźle Sulechów do centrum miasta i kierować się dalej na północ, dawną drogą krajową nr 3. Na miejsce możemy dotrzeć także koleją, wybierając stację w Sulechowie, Łęgowie Sulechowskim lub Babimoście. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Kalsku jest murowano-drewniany, z początku XVI wieku, kryty gontem (s. 45). Przebudowany został w 1826 roku (N 52°07’29” E 15°35’26”). Jedziemy na północny-wschód, do Bukowa, by przez Łęgowo po 10 km dojechać do 2 Klępska. Kościół filialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klępsku (N 52°6’57” E 15°43’04”) wybudowano 1

trasa wycieczki

n Szlak Kościołów Drewnianych Regionu Kozła www.atrakcjelubuskie.pl

na zboczu niewielkiego wzniesienia w latach 1367–1377. Jest jednonawową budowlą z węższym prezbiterium od strony wschodniej i przylegającą od zachodu wieżą o konstrukcji słupowej zwieńczonej iglicą. Wnętrze świątyni wykonane jest w stylu gotycko-renesansowym. Najstarszym elementem wyposażenia jest późnogotycki ołtarz z rzeźbą Madonny z Dziecięciem. Na uwagę zasługują także chrzcielnica, ambona, empory, polichromia stropów tematyką nawiązująca do Starego i Nowego Testamentu. Świątynia otoczona jest otynkowanym ogrodzeniem z kamienia narzutowego. W pobliżu znajduje się niewielki cmentarz, a także kapliczki – neogotycka i współczesna. Po zwiedzeniu kościoła wyruszamy na trasę w kierunku północno-wschodnim. Po około 12,3 km docieramy do miejscowości

3 Janowiec, gdzie zlokalizowana jest Karczma Taberska. Możemy tutaj skosztować smaków kuchni wywodzących się z tego regionu. Jedziemy dalej wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 304 nowo wybudowaną ścieżką rowerową (Janowiec – Babimost) do Kolesina (13,5 km), wsi położonej przy północnym krańcu Jeziora Wojnowskiego Zachodniego. W południowej jej części znajduje się zespół dworsko‑folwarczno‑parkowy z okazałym drzewostanem, w którym króluje lipa. Szacuje się, że jego rodowód sięga pierwszej połowy XVIII wieku. Obecnie znajdują się tutaj obiekty hotelowo-gastronomiczne (Dwór Kolesin, Spichlerz / Loft Kolesin). Kolejnym etapem trasy jest 4 Nowe Kramsko (14,5 km), w latach międzywojennych jeden z głównych ośrodków polskości na terenie

III Rzeszy. We wsi znajduje się późnobarokowy kościół z lat 1759–1769 z wieżą dobudowaną w 1855 roku. Skręcając w prawo na drogę wojewódzką nr 456, dojedziemy do Portu Lotniczego Zielona Góra/Babimost, obsługującego połączenia krajowe z Warszawą i Krakowem. Kontynuujemy naszą podróż, kierując się do 5 Babimostu (19,6 km), miasta położonego nad Gniłą Obrą. W okresie międzywojennym wraz z kilkoma okolicznymi wsiami Babimost tworzył wyspę polskości. Za skrzyżowaniem z drogą wojewódzką nr 303 (rondo) skręcamy w prawo w ulicę Sulechowską, która doprowadzi nas do rynku, gdzie zlokalizowany jest późnoklasycystyczny ratusz. Tutaj stoją także dwie kolumny z figurami upamiętniającymi według legendy babimojskich księży spalonych przez Szwedów. Przy Rynku znajduje się późnobarokowy kościół pw. św. Wawrzyńca.

Adres: ul. 1 Maja 18, Babimost tel. +48 607 676 548 www.brancon.pl

Karczma Taberska Adres: Janowiec 1, Nowe Kramsko tel. +48 68 351 11 30 www.karczmataberska.pl

Spichlerz / Loft Kolesin Adres: Kolesin 14, Babimost tel. +48 506 199 518 www.spichlerzkolesin.pl

wycieczka rowerowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji w kierunku wsi Kręcko, gdzie w dolinie Gniłej Obry zlokalizowany jest rezerwat przyrody Kręcki Łęg chroniący lasy łęgowo-olsowe. Docieramy do 7 Kosieczyna (28,7 km). Możemy tu podziwiać kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza (N 52°13’48” E 15°49’13”), który powstał najprawdopodobniej w 1389 roku (może być najstarszym dotąd rozpoznanym kościołem drewnianym wzniesionym na terenie Polski). Postawiony w całości z drewna, obiekt stanowi rzadki przykład wczesnej architektury drewnianej o unikatowej, zachowanej w oryginalnej formie konstrukcji zrębowej. W pobliżu świątyni są dwa obiekty godne obejrzenia: neogotycki pałac z drugiej połowy XIX wieku oraz starszy – dwór wzniesiony pod koniec XVIII wieku. Wędrówkę kończymy we wsi 8 Chlastawa (30,8 km), położonej przy

trasie prowadzącej z Babimostu do Zbąszynka. Tuż przy drodze, w południowej części wsi zlokalizowany jest malowniczy zespół sakralny o wyjątkowych walorach historycznych i poznawczych. Składają się na niego drewniany kościółek z XVII w., dzwonnica-brama wybudowana w 1690 roku, a także dawny cmentarz. Świątynia może poszczycić się bogatą polichromią pochodzącą z 1637 roku. Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (N 52°14’38” E 15°50’07”) wzniesiono w 1637 roku. W latach 1907–1911 został gruntownie odremontowany i rozbudowany o wieżę. W latach 90. XX wieku odnowiono witraże, wieżę oraz polichromię przedstawiającą sceny Sądu Ostatecznego oraz motywy roślinne. n

atrakcje w okolicy Izba Pamiątek Regionalnych w Babimoście pl. Powstańców Wielkopolskich 9 Babimost tel. +48 68 351 20 69 www.babimost.pl Koło Sokolników przy Zespole Szkół Leśnych Jedno z niewielu miejsc w kraju szkolących sokoły. Rogoziniec 115, Zbąszynek tel. +48 68 384 02 41

Kosieczyn, kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza

Po minięciu Rynku jedziemy ulicą Marszałka Piłsudskiego. Na skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 304 bierzemy kurs na Nowy Tomyśl. W pobliżu Babimostu usytuowane są dwa rezerwaty przyrody – w kierunku północno-zachodnim w dolinie Gniłej Obry rezerwat Laski (leśny), a w kierunku wschodnim Wyspa na Jeziorze Chobienickim (ptasi). Kolejnym etapem na trasie wycieczki są Podmokle Wielkie (23,6 km). Skręcając w lewo, po 1 km dojedziemy do 6 Podmokli Małych, żeby zwiedzić Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych przy Szkole Podstawowej. Znajduje się w nim ponad 200 eksponatów, a w centralnym miejscu stoi czynny piec chlebowy, w którym przy okazji różnych uroczystości można wypiekać chleb. Kontynuując jazdę w kierunku północnym, docieramy do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 302 (26,4 km), wybieramy kierunek na Nowy Tomyśl. Warto jednak zboczyć z trasy

Wyspa na Jeziorze Chobieckim, czapla siwa

III VI

VI IX IX Klępsk, kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny IX

imprezy w okolicy:

Jarmark z Jajem, Kosieczyn Dąbrowieckie Spotkania Folklorystyczne „U Progu Lata”, Dąbrówka Wielkopolska Kozzi Gangsta Festiwal, Kargowa Święto Czekolady, Kargowa Święto Pieczonego Ziemniaka, Smardzewo, Dąbrówka Mała Święto Dyni, Dąbrówka Mała

wycieczka rowerowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Gościkowo

– Międzyrzecz – Rokitno – Skwierzyna – Santok – Gorzów Wielkopolski

noclegi i gastronomia

Długość trasy: 78 km.

Hotel Dom nad Rzeką Adres: ul. Mostowa 3, Skwierzyna tel. +48 95 717 30 00 www.domnadrzeka.com.pl

Hotel i Restauracja Neo Adres: ul. Malczewskiego 2, Międzyrzecz tel. +48 95 741 22 02 www.neo-petrol.pl

Hotel Kęszyca Leśna Adres: Kęszyca Leśna 57, Międzyrzecz tel. +48 95 741 82 01 www.hotelkeszycalesna.pl

Piastowska

Gorzów Wielkopolski, bulwary

trasa wycieczki

n Międzyrzecki Rejon Umocniony

Adres: ul. Młyńska 3, Międzyrzecz tel. +48 95 741 23 65 Wycieczkę rozpoczynamy od zwiedza1 pocysterskiego nia zespołu klasztornego w Gościkowie‑Paradyżu (N 52°20’13” E 15°32’44”). Bardzo dogodny jest dojazd autostradą A2, zjazdem Jordanowo dostajemy się na drogę ekspresową S3, którą dojeżdżamy do węzła Świebodzin Północny. Stąd jedziemy 8 km w kierunku Międzyrzecza. Przed obiektem znajduje się obszerny plac parkingowy na kilkadziesiąt samochodów. Zespół klasztorny jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury sakralnej w Polsce. W jego skład wchodzą klasztor, w którym obecnie mieści się Wyższe Seminarium Duchowne, oraz kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Marcina. Na terenie klasztoru działa kawiarenka, w której serwowany jest smaczny sernik paradyski. Paradyż znajduje się na trasie pieszego Szlaku Cysterskiego na odcinku Obra – Bledzew. Na

tyłach klasztoru płynie rzeka Paklica, na której odbywają się dwuetapowe spływy kajakowe, na trasach Lubrza – Gościkowo oraz Gościkowo – Skoki. Ruszając z parkingu w dalszą podróż, skręcamy w lewo na Międzyrzecz (14 km). Po niespełna 4 km dojeżdżamy do Kaławy, na skrzyżowaniu możemy skręcić w lewo i pojechać do 2 Pniewa (2 km), gdzie mieści się muzeum oraz całoroczna Podziemna Trasa Turystyczna MRU. Teren MRU, ze względu na liczne występowanie nietoperzy, objęty jest ochroną w ramach rezerwatu Nietoperek I i Nietoperek II. Do 3 Międzyrzecza wjeżdżamy ulicą Świerczewskiego. W tym mieście, w kościele przy ulicy Krasińskiego, podniesionym do rangi sanktuarium, znajdują się relikwie Pięciu Braci Męczenników Polski. Na skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 137 skręcamy w lewo

Jumar Adres: ul. Waszkiewicza 69, Międzyrzecz tel. +48 95 741 10 92

Pętla Boryszyńska, Międzyrzecki Rejon Umocniony

Dworek Kaława na Sulęcin. Ulicą Zachodnią dojeżdżamy do sanktuarium Pierwszych Męczenników Polski w Międzyrzeczu (N 52°26’28” E 15°33’51”). Pięciu Braci Męczenników było mieszkańcami pierwszego opactwa benedyktyńskiego ufundowanego przez Bolesława Chrobrego. W nocy z 10 na 11 listopada 1003 roku zostali zamordowani podczas napadu rabunkowego. Rok po męczeńskiej śmierci zakonników papież Jan XVIII polecił zaliczyć ich w poczet męczenników chrześcijaństwa. W Międzyrzeczu możemy również zwiedzić murowany zamek

wzniesiony za czasów Kazimierza Wielkiego wraz z największą w Polsce kolekcją portretów trumiennych w Muzeum Regionalnym. Żeby dostać się do następnej miejscowości na trasie wycieczki, musimy wrócić do centrum miasta i zaraz za Rynkiem, na którym stoi ratusz miejski oraz późnoklasycystyczny kościół pw. św. Wojciecha z pierwszej połowy XIX wieku, skręcić na lewo w ulicę Waszkiewicza. Przejeżdżamy przez Obrę i po 1 km skręcamy w prawo w ulicę Rokitniańską. Przed nami 13 km przyjemnej, częściowo biegnącej przez Pszczewski

Adres: Kaława 68a, Międzyrzecz tel. +48 95 742 24 57, +48 515 233 447

wycieczka samochodowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji atrakcje w okolicy

Muzeum Regionalne ul. Podzamcze 2, Międzyrzecz tel. +48 95 7412567 www.muzeum-miedzyrzecz.pl Międzyrzecki Rejon Umocniony – Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie Pniewo 1, Międzyrzecz tel. +48 95 741 99 99 www.bunkry.nazwa.pl

Pniewo, Międzyrzecki Rejon Umocniony

Międzyrzecz, zamek

Park Krajobrazowy drogi. Przejeżdżamy obok 4 Jeziora Lubikowskiego słynącego z krystalicznie czystej wody. Po lewej stronie drogi – niewielki plac parkingowy i początek Kalwarii Rokitniańskiej. Na horyzoncie widać wieżę sanktuarium. 5 Sanktuarium Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej w Rokitnie (N 52°32’57” E 15°38’31”), wraz z jego głównym przedmiotem religijnej czci – cudownym obrazem Matki Bożej, ma wielowiekową historię. Bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej to kościół barokowy z rokokowym wnętrzem. Został wzniesiony w latach 1740–1762. Wizerunek Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej pochodzi z pierwszej połowy XVI wieku. Został namalowany na drewnie lipowym przez nieznanego artystę. Odsłonięte ucho Maryi jest charakterystycznym znakiem tego wizerunku, stąd też pochodzi

tytuł obrazu. Opuszczamy Rokitno, jadąc na północ. Po 3 km dojeżdżamy do drogi krajowej nr 24. Tu, po prawej stronie przy stacji benzynowej znajduje się restauracja, która dysponuje miejscami noclegowymi (2 km na prawo w stronę Przytoczna). Skręcamy w lewo, wjeżdżając na drogę krajową. Jedziemy w kierunku Skwierzyny. Po około 4 km zjeżdżamy w prawo do Chełmska. Z drogi, po prawej stronie widać wzgórze morenowe – Górę Szubieniczą (107 m n.p.m.). Od tego miejsca droga obniża się w kierunku doliny Warty. Wjeżdżamy do 6 Skwierzyny ulicą Poznańską. Przy ulicy Ratuszowej 1 mieści się późnogotycki kościół pw. św. Mikołaja z końca XV wieku (N 52°35’58” E 15°30’10”). W wyposażeniu świątyni zwraca uwagę XVIII-wieczny obraz Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych. Wyjeżdżamy z miasta drogą nr 159 na 7 Murzynowo, gdzie warto zobaczyć

zabytkową wieżę kościelną (s. 21). Za mostem nad Notecią po lewej stronie znajduje się hotel Dom nad Rzeką. Droga prowadzi skrajem Puszczy Noteckiej. Mijamy wieś 8 Dobrojewo, gdzie działa prywatne Muzeum Kultury Dawnej gromadzące zbiory z dziedziny myślistwa, łowiectwa, materialnej kultury mieszczańskiej i ziemiańskiej z połowy XIX i XX wieku. n Muzeum Kultury Dawnej, Stanisław Kaczorowski Dobrojewo 4 tel. +48 95 717 38 58 Skręcamy w drogę nr 158 na Gorzów Wielkopolski. Po 6 km jesteśmy w Santoku, dużej wsi o bogatej historii, sięgającej VIII wieku. Jej przeszłość można poznać w 9 Muzeum Grodu Santok. n Muzeum Grodu Santok ul. Wodna 4, Santok tel. +48 95 731 61 08

Z mostu po lewej widoczne są przystań rzeczna, bar, wiata dla rowerzystów oraz ścieżki rowerowe. Za mostem skręcamy w lewo na Czechów. Po 600 m jest skrzyżowanie – w lewo do muzeum, grodziska i przeprawy promowej, w prawo do neogotyckiego kościoła z 1858 roku i kamiennej wieży widokowej z 1936 roku. Droga z Santoka prowadzi doliną Warty wzdłuż linii kolejowej. Po minięciu Czechowa wjeżdżamy do Gorzowa ulicą Warszawską. Po 4 km ulicą Sikorskiego dojeżdżamy do 10 katedry gorzowskiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (N 52°43’51” E 15°14’22”). Jest to najstarszy i najcenniejszy zabytek miasta. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1298 roku. Zwiedzanie katedry i 40-metrowej, 7-kondygnacyjnej wieży możliwe jest codziennie od godziny 12.00. n

I VII VIII VIII VIII IX

imprezy w okolicy:

Zimowy Spływ Twardzieli o tytuł Oberstronga, Skwierzyna Festyn u św. Anny, Jordanowo Muzyka w Raju, Gościkowo Piknik Militarny, Skwierzyna Święto Plonów w sanktuarium maryjnym, Rokitno Turniej Rycerski o Miecz Kasztelana Santockiego, Santok

wycieczka samochodowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW

Świebodzin

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

– Sulechów – Sława – Wschowa

noclegi i gastronomia

Długość trasy: 89 km Gościniec Alicja Adres: ul. Wolsztyńska 30 Krężoły k. Sulechowa tel. +48 68 385 58 27

Hotel ODR w Kalsku Adres: Kalsk 91, Sulechów tel. +48 68 385 20 91

Pensjonat Słoneczko Adres: ul. Odrodzonego Wojska Polskiego19, Sława tel. +48 68 356 57 37 www.pensjonatsloneczko.eu

Zamek Królewski

Świebodzin, Figura Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata

Adres: pl. Zamkowy 7, Wschowa tel. +48 65 540 79 07 www.zamekkrolewski.wschowa.net.pl

trasa wycieczki

n Sławskie Centrum Kultury i Wypoczynku w Sławie

Wycieczkę rozpoczynamy w 1 Świebodzinie. Miasto stało się sławne z chwilą wybudowania na jego przedmieściu figury Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata (N 52°14’11” E15°32’48”, www.figurachrystusakrola.pl). Pomnik, wysoki na 36 m, swoim wyglądem nawiązuje do pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro. Figura widoczna jest z kilku kilometrów z drogi krajowej 92 i drogi ekspresowej S3. Bardzo dogodny jest dojazd autostradą A2, zjazdem Jordanowo dostajemy się na drogę ekspresową S3, którą dojeżdżamy do węzła Świebodzin Południowy. Stąd drogą wojewódzką nr 276 jedziemy w kierunku miasta, by po chwili zjechać na duży parking przy figurze Chrystusa. Znajduje się tam Droga Krzyżowa, budowane są dom pielgrzyma i kaplica. Jadąc w kierunku miasta, po 500 m docieramy do sanktuarium Miłosierdzia Bożego

n Sanktuarium Miłosierdzia Bożego (os. Łużyckie 52, 66-200 Świebodzin tel. +48 699 973 439 tel. + 48 683 829 222 www.sanktuariummilosierdziabozego.pl). Jedziemy dalej do centrum, na plac Jana Pawła II. W jego okolicach warto obejrzeć ratusz – zbudowany w XIV wieku (neogotycką formę architektoniczną otrzymał w XIX wieku), w którym znajduje się Muzeum Regionalne, kościół pw. św. Michała, cenny obiekt zabytkowy z końca XV wieku oraz zamek wzniesiony w stylu gotyckim najprawdopodobniej w XIV wieku, obecnie mieści się w nim sanatorium. Świebodzin opuszczamy, kierując się na południe tą samą drogą, którą do niego wjechaliśmy. Mijamy figurę Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata, aby dalej jechać dawną drogą

krajową nr 3, obecnie gminną, na Sulechów (18 km). Po 12,5 km dojeżdżamy do 2 Kalska. Tu znajduje się późnogotycki kościół filialny pw. MB Częstochowskiej (s. 45). W wiosce są także pałac i kaplica nagrobna rodziny von Sydow z XIX wieku. Ruszamy do 3 Sulechowa, gdzie w centrum usytuowany jest kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – najstarsza i najokazalsza świątynia w mieście. W XVIII wieku ołtarz główny wzbogacono o obraz Zdjęcie Chrystusa z krzyża pędzla Bernarda Rode. Oprócz kościoła oglądamy zamek przy alei Wielkopolskiej, ratusz miejski i Bramę Krośnieńską, jedyną zachowaną z czterech istniejących niegdyś bram miejskich. Budowlę, o typowych cechach baroku, wybudowano w 1704 roku i bogato ozdobiono. Z miasta wyjeżdżamy

drogą wojewódzką nr 272, by po 7 km w Radowicach skręcić do oddalonego o 1,5 km 4 Podlegórza. Tu zwiedzamy kościół pw. Krzyża Świętego z lat 1876–1902, wybudowany w stylu neoromańskim, z pięknymi witrażami, oraz cmentarz z rodzinnym grobowcem książąt Reussów. Wracamy na drogę wojewódzką i po 4 km jesteśmy w 5 Trzebiechowie, gdzie oprócz neoklasycystycznej świątyni pw. Wniebowzięcia NMP oraz zespołu pałacowo-parkowego książąt Reussów warto odwiedzić kompleks dawnego sanatorium. Jego wnętrza i wyposażenie zaprojektował Henry Clement van de Velde, jeden z czołowych twórców i teoretyków secesji. Następne na trasie są 6 Klenica z klasycystycznym kościołem pw. Nawiedzenia NMP i 7 Bojadła z kościołem pw. św. Teresy

Pizzeria De Facto Adres: ul. Sportowa 10. Sulechów www.pizzeria.defacto.w.interia.pl

Bar Tadż-Mahal Adres: ul. Armii Krajowej 15, Sulechów tel. +48 68 352 99 39 www.tadzmahal.p

wycieczka samochodowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze

Turystyka sakralna śladami PROW Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji wieżę, szkołę ewangelicką i budynek pastorówki ze względu na prowadzone prace archeologiczne zamknięty jest dla dużych grup zwiedzających. Wejście jest możliwe po wcześniejszym umówieniu (tel. +48 65 540 59 98 lub +48 65 540 86 09, N 51°48’17.41” E 16°19’3.72”). Nad Rynkiem wznosi się neogotycki ratusz miejski. Otaczają go kolorowe rzędy kamienic mieszczańskich o pięknych fasadach i bogatych wnętrzach. W jednej z nich znajduje się Muzeum Ziemi Wschowskiej. Jednym z cenniejszych obiektów zabytkowych w mieście jest zespół klasztorny Bernardynów (obecnie Franciszkanów). Do zespołu należą kościół pw. św. Józefa, klasztor, dziedziniec zewnętrzny (odpustowy) i kaplica Świętego Krzyża. Kolejnym obiektem architektury sakralnej, który należy zwiedzić, jest

kościół farny pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika. Obecną świątynię ceglaną prawdopodobnie zbudowano w XIV stuleciu. Ścianę wschodnią zdobi XVIII-wieczny obraz przedstawiający panoramę Wschowy. Warto zwrócić uwagę m.in. na późnobarokowy ołtarz z pierwszej połowy XVIII stulecia oraz na XVIII-wieczne ołtarze boczne. Naszą wycieczkę zakończymy w 11 Dębowej Łęce, 3 km od Wschowy, jadąc drogą krajową nr 12, gdzie znajduje się cenny zabytkowy kościół gotycki pw. św. Jadwigi z XV wieku. Świątynia jest murowana, o układzie polskim, wybudowana z cegły, z użyciem kamienia w ścianie zachodniej. W drewnianej dzwonnicy z 1793 roku zachował się gotycki dzwon z roku 1460. n

atrakcje w okolicy

Szosa Sulechów – Wolsztyn Przy zielonym szlaku pieszym – sosna Waligóra, sosna pospolita o obwodzie 620 cm, rosnąca w lesie. Pyrnik Dzwonnica wiejska o szkieletowej konstrukcji wypełnionej cegłą, wieńczy ją drewniana latarnia z przeźroczami, całość nakrywa dach namiotowy kryty gontem. Stare Strącze Stół sędziowski. Obok gospodarstwa nr 39 pod wiekową lipą leży duży płaski głaz. Odbywały się przy nim publiczne rozprawy sądowe.

Trzebiechów, zespół pałacowo-parkowy książąt Reussów

Świebodzin, Rynek

z połowy XVIII wieku. Za Konotopem wjeżdżamy na Pojezierze Sławskie. Po przebyciu 13,5 km wzdłuż dużego pięknego 8 Jeziora Sławskiego dojeżdżamy do Sławy. 9 Sława – trzytysięczne miasteczko – to centrum sportów wodnych z licznymi portami jachtowymi i wypożyczalniami sprzętu pływającego. Atrakcją, trwającą około godziny, jest rejs po jeziorze statkiem Lubuszanin II. W Sławie bierze początek Lubuski Szlak Wodny (Sława – Santok, 220 km). W mieście zwiedzamy późnorenesansowy kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z XVII wieku (s. 43). Wybudowany został na polecenie dawnych właścicieli Sławy, Rechenbergów. Znajduje się w nim zabytkowa ambona z początku XVIII wieku, będąca arcydziełem sztuki kamieniarskiej. W rynku obok zabytkowej zabudowy mieszkalnej z końca XVII wieku

stoi 9 kościół filialny pw. Miłosierdzia Bożego – późnoklasycystyczny, zbudowany w latach 1834–1836. W Sławie warto jeszcze zobaczyć zespół pałacowy – zabytek architektury barokowej wybudowany w latach 30. XVIII wieku. Wyjeżdżając z miasta, kierujemy się drogą wojewódzką 278 na 10 Wschowę. 20 kilometrów przejedziemy w niespełna pół godziny. Zwiedzanie miasta królewskiego możemy zacząć od Staromiejskiego Cmentarza Ewangelickiego. Między ulicami Polną, Solną i Spokojną znajduje się unikatowa na skalę europejską nekropolia. Na jej murach i kaplicach umieszczono ponad 170 XVIIi XVIII-wiecznych płyt epitafijnych. Arcyciekawym obiektem Starego Miasta jest dawny kościół ewangelicki pw. Żłóbka Chrystusowego. Zespół obiektów obejmujący kościół,

III

Sława, Jezioro Sławskie

imprezy w okolicy:

Konkurs Wypieków Wielkanocnych, Sława V Jarmark Produktu Lokalnego na pograniczu polsko-niemieckim, Sława V Puchar Polski w Klasie Omega, Jezioro Sławskie VI–IX Mieszczański Jarmark Produktów Tradycyjnych, Wschowa VI/VII Dni Wschowy, Wschowa VIII Święto Indyka, Trzebiechów

wycieczka samochodowa

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji

Lubuskie po drodze Spis treści Powiat zielonogórski Kościół pw. św. Mikołaja w Drzonowie..................................................................... 44 Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Kalsku.............................................. 45 Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Klenicy ........................ 46 Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Przylepie.......................................... 47 Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przytoku.................. 48 Kościół pw. św. Józefa w Zaborze............................................................................... 49 Powiat żagański Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Bukowicy ........................................................ 50 Kościół pw. św. Jerzego w Gorzupi Dolnej ............................................................. 51 Kościół pw. św. Katarzyny w Gościeszowicach....................................................... 52 Kościół pw. św. Mikołaja w Jeleninie......................................................................... 53 Kościół pw. Matki Bożej Bolesnej w Karczówce..................................................... 54 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Miodnicy.................................... 55 Kościół pw. św. Mikołaja w Mycielinie....................................................................... 56 Kościół pw. św. Jakuba w Przecławiu........................................................................ 57 Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Siecieborzycach........................... 58 Kościół pw. św. Mikołaja w Stanowie ....................................................................... 59 Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Szprotawie.............. 60 Powiat żarski Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Lipinkach Łużyckich..................... 61 Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Mirostowicach Górnych............... 62 Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Roli.............. 63 Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Przewozie.............................................. 64 Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Żarkach Wielkich................................... 65 Powiat polkowicki (województwo dolnośląskie) Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Jakubowie................................... 66 Kościół pw. św. Michała Archanioła w Kwielicach ................................................ 67 Zakres prac realizowanych w kościołach...................................................................... 68

Wstęp........................................................................................................................... 3 Drogocenne, strzeliste, przepełnione duchem. Szlakiem zabytków architektury sakralnej PROW – Mapa lubuskich świątyń..................................................................... 8 Powiat gorzowski Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Białczu............................................ 10 Kościół pw. św. Józefa w Dąbroszynie...................................................................... 11 Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Podjeninie............... 12 Kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika w Wawrowie................................................. 13 Powiat krośnieński Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Bobrowicach............................. 14 Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej w Czetowicach ............................................. 15 Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kosierzu........................................................................................................................ 16 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Łagowie...................................... 17 Kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Maszewie.......................... 18 Cmentarz parafialny w Radnicy.................................................................................. 19 Powiat międzyrzecki Kościół pw. św. Katarzyny w Bledzewie.................................................................... 20 Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi w Murzynowie..................................... 21 Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Świniarach..................................... 22 Kościół pw. św. Wojciecha w Trzcielu........................................................................ 23 Powiat nowosolski Kościół pw. św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim..................................................... 24 Kościół pw. św. Anny w Broniszowie......................................................................... 25 Kościół pw. św. Hieronima w Bytomiu Odrzańskim.............................................. 26 Kościół pw. św. Marcina w Gołaszynie...................................................................... 27 Kościół pw. św. Wawrzyńca w Ługach....................................................................... 28 Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Nowym Miasteczku..................................... 29 Kościół pw. św. Jadwigi w Stypułowie...................................................................... 30 Powiat słubicki Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Laskach Lubuskich..................................................................................................... 31 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej........................ 32 Powiat strzelecko-drezdencki Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Lubiewie................................................ 33 Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Starym Kurowie................. 34 Powiat sulęciński Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Gliśnie..................................... 35 Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Jarnatowie.......................................... 36 Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Słońsku........................................... 37 Powiat świebodziński Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Pałcku......................... 38 Kościół pw. św. Jadwigi w Rokitnicy.......................................................................... 39 Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Węgrzynicach ....................... 40 Kościół pw. św. Stanisława w Żelechowie ............................................................... 41 Powiat wschowski Kościół pw. Błogosławionego Jana z Dukli w Jędrzychowicach........................ 42 Kościół pw. św. Michała Archanioła w Sławie ........................................................ 43

Radość święta i zadumy. Tradycyjne odpusty, jarmarki i święta kościelne Kaziuki .............................................................................................................................. 73 Odpust i festyn parafialny ku czci św. Henryka ..................................................... 73 Parafialny Festyn Rodzinny u św. Anny ................................................................... 73 Letni Festiwal Muzyki ................................................................................................... 73 Organowej i Kameralnej............................................................................................... 73 Festiwal Muzyka w Raju ............................................................................................... 74 Festiwal Jadwigensis .................................................................................................... 74 Odpust ku czci św. Marcina ......................................................................................... 74 Jarmark Bożonarodzeniowy ....................................................................................... 74

Mistyczne piękno. Szlakiem lubuskich atrakcji Rokitno – Przytoczna – Lubikowo – Rokitno.......................................................... 76 Pętla Żagań – Dzietrzychowice – Pożarów – Miodnica – Żagań ...................... 78 Gorzów Wielkopolski – Kostrzyn nad Odrą ............................................................ 82 Kalsk – Klępsk – Kolesin – Chlastawa........................................................................ 84 Gościkowo – Międzyrzecz – Rokitno – Skwierzyna – Santok – Gorzów Wielkopolski..................................................................................................................... 88 Świebodzin – Sulechów – Sława – Wschowa ......................................................... 92