Heat + NL 07- 2024

Natuurlijke warmte,

stijlvol geleverd door Amber

Onze nieuwste Lucht/water-warmtepomp ‘Amber’ is een esthetisch vormgegeven monoblock dat op geen enkel uitbouw of terras misstaat. Of het nu gaat om een nieuwbouwproject of een slimme renovatie, Amber maximaliseert comfort, zonder dat er kostbare binnenruimte verloren gaat.

• Monoblock warmtepomp met alleen buitendeel (+ regelmodule binnen)

• Gemakkelijk te installeren

• Verkrijgbaar in drie vermogens (6,5kW, 9,5kW en 12kW)

• Milieuvriendelijk koudemiddel (R290)/ geen F-gas certificering benodigd

• All-electric (ready): verwarmen, koelen en sanitair warm water

• Hoge aanvoertemperatuur tot wel 70°C mogelijk

• Combineerbaar met hoogwaardige voorraadvaten (staand, liggend en hangend)

• Fluisterstille werking

Maak kennis met onze sector!

Voorzitter

Techlink Linking Techniques

Op vrijdag 31 mei werden vier installatiebedrijven gehuldigd op alweer een geslaagde Techlink Awards Night (kijk voor een verslag op pagina’s 6-10) in de Grande Abbaye de la Ramée in Jodoigne. Techlink bracht hulde aan haar leden die het voortouw genomen hebben en duurzaam ondernemen in hun DNA verweven hebben. Of u nu een installateur, groothandel of fabrikant/importeur bent, als lid van Techlink, maakt iedereen deel uit van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties!

En dat is niet alles want op 25 juni lanceerden we ook de nieuwe Techlink website (zie pagina 12) die zorgt voor intuïtieve navigatie, geavanceerd zoeken, evenementenkalender, fotogalerijen, enz. dit zijn slechts enkele van de functies die zorgen voor een gebruiksvriendelijke, gepersonaliseerde ervaring. En u als lid profiteert mee! Voortaan informeert Techlink u nog toegankelijker en uitgebreider over actuele thema’s en interessante projecten op de exclusieve ledenruimte. Heeft u de website nog niet gezien? Bezoek dan www.techlink.be.

Maar de tweede jaarhelft heeft nog meer in petto. Op 18 oktober organiseren we de zevende editie van Install Day in de Brussels Gate. We trekken opnieuw alle registers open om (jonge) professionals te enthousiasmeren en een positievere kijk te geven op onze sector die volop inzet op innovatie en duurzaamheid. Benieuwd wat Install Day te bieden heeft voor u? Lees dan de bijlage in dit nummer en/of kom langs op de dag zelf. De fabrikanten zullen in grote getallen present zijn met hun nieuwe producten en diensten.

Alexander Dewulf

32 ● Forfaitaire kostenvergoedingen

In België zijn er tal van voordelen die, omwille van hun gunstige (para) fiscale behandeling, aantrekkelijk zijn, zowel voor de werkgever als voor de werknemer. Een van de meest voorkomende “voordelen” is echter geen loon maar wel een forfaitaire vergoeding van kosten eigen aan de werkgever.

3 ● Edito: Maak kennis met onze sector!

6 ● Techlink Awards Night

12 ● Actualiteit: Nieuwe Techlink website werd gelanceerd!

14 ● Event: 15e Energiecongres

18 ● Wetgeving: Hervorming investeringsaftrek vanaf 2025

20 ● Actualiteit: Stappenplan digitaliseren

25 ● Column: Het fundament voor een Beter Morgen

28 ● Event: Verslag van Install Skills

32 ● Wetgeving: Forfaitaire kostenvergoedingen

Embuild

Kunstlaan 20, 1000 Brussel embuild.be

Verantwoordelijke Uitgever

Dirk De Wolf dirk.dewolf@techlink.be

Techlink vzw

Excelsiorlaan 91, 1930 Zaventem T. +32 2 720 40 80 info@techlink.be • www.techlink.be

36 ● Thermi-Var

Om in de toekomst warmtepompen en warmwaterboilers flexibel aan te sturen heeft de sector nood aan meer inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van deze installaties. Thermi-Var verhoogt de kennis rond flexibel aansturen van elektrisch aangedreven thermische installaties voor verwarmen, sanitair warm water en koeling.

Thermi-Var

36 ● Inleiding

38 ● Verbruik warmtepomp onder de loep

42 ● Geavanceerde testfaciliteiten in thermotechnisch labo

48 ● Variabele regelstrategieën

54 ● Wetenschappelijke publicatie: Welk collectief verwarmings- en koelingssysteem past het best bij mijn gebouw?

60 ● Dossier: Slimme regeling en warmtepompen

64 ● Dossier: Uw centrale verwarming verduurzamen: hoe aanpakken? (Deel 4)

64 ● Propaan

Wordt propaan (of een ander natuurlijk koelmiddel) de nieuwe referentie voor warmtepompen? De nieuwe F-gassenverordening laat fabrikanten alvast weinig keuze. Zij hebben voor hun klanten volgende opties uitgewerkt: een buitenopstelling, een beperkte koelmiddelinhoud of extra veiligheidsvoorzieningen.

Managing Director

Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Publiciteit

Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@techlink.be

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

68 ● Vraag en antwoord: Propaan geeft soms betere prestaties

70 ● World Refrigeration Day

72 ● Standpunt van de politieke partijen: deel 1

76 ● Wetgeving: Minimumprogramma voor het onderhoud van HVAC-systemen in Brussel

78 ● Wetgeving: Reinigen van een schoorsteen(systeem)

82 ● Kort

84 ● De medewerker: Teamleader Legal Department Geert Verschraegen

86 ● Productnews

Proofreading

Sofie Lapière sofie.lapiere@techlink.be

Vertaling

André Verkaeren, Metaphrasis bvba

Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@embuild.be

Drukwerk Graphius

Vier installatiebedrijven werden gehuldigd

Sanitechniek, Eco-Technix, Enersol en Chauffage Sol Fraisé zijn op vrijdag 31 mei 2024 in de Grande Abbaye de la Ramée in Jodoigne uitgeroepen tot de winnaars van de derde editie van de Techlink Awards. Hiermee wil Techlink focussen op haar leden die duurzaamheid reeds in hun DNA verweven hebben en hun innovatieve projecten in het kader van de energietransitie.

Voor het derde jaar op rij richtte Techlink de schijnwerpers op projecten van haar leden die van de energietransitie een prioriteit maken.

ERIC PIERS , CEO van Techlink, heette in naam van het hele Techlink team, iedereen van harte welkom.

‘De energietransitie is niet alleen

een cruciale uitdaging voor onze samenleving als geheel, het is ook een enorme kans. Het is een reis naar een wereld waarin hernieuwbare energie, energie­efficiëntie en duurzaamheid de pijlers van onze samenleving worden. Onze 2024 winnende leden hebben allemaal uitzonderlijke projecten gepresenteerd. Het werk van al deze ondernemers, elk op hun eigen ni­

veau, belichaamt de principes van innovatie, doorzettingsvermogen en verantwoordelijkheid voor het milieu. Ze laten zien dat de energietransitie niet alleen mogelijk is, maar dat deze al gaande is, dankzij gedurfde en visionaire initiatieven’, aldus Eric.

De invulling van de avond verschilde van de voorgaande edities. Dit jaar was er immers geen academisch programma met een keynote speech voorzien. De focus werd gelegd op de (uitreiking van) de Awards op een ludieke manier.

Prijsuitreiking

Net als bij de twee vorige edities kon Techlink rekenen op de steun van experts op het gebied van energietransi­

Proficiat aan onze winnaars!

“Deze Awards zijn een eerbetoon aan onze sector en met name aan de inspanningen van ons Ecosysteem van de multifunctionele installaties in het kader van de energietransitie.”

ERIC PIERS

tie die bereid waren deel uit te maken van de jury: Jan Desmet, onderzoeksdirecteur van het EELab / Lemcko aan de UGent (juryvoorzitter), Bart Bleys Quality, Safety, Environment, Risk & Compliance Manager bij Buildwise, Paul Jacobs, Technology Coordinator bij Volta, en Michel Croes, Senior Consultant voor onderzoeksprojecten over energietransitie en koolstofarme oplossingen. Zij beoordeelden de verschillende dossiers die werden ingediend in drie categorieën:

1. OPTIMALISATIE VAN DE ENERGIEEFFICIËNTIE (RENOVATIE)

Op welke manier en met welke technieken heb ik het energieverbruik van een bestaand gebouw tijdens een renovatie drastisch gereduceerd?

2. INNOVATIEVE TECHNISCHE INSTALLATIE (NIEUWBOUW)

Op welke manier heb ik een voor

Met dank aan onze sponsors

een nieuwbouwproject de meest energiezuinige of klimaatneutrale oplossing geadviseerd en geïnstalleerd?

3. SUSTAINABLE MANAGEMENT Hoe heb ik duurzaamheid ook toegepast op mijn eigen bedrijfsvoering ?

‘De dossiers zijn een toon­ en voorbeeld van innovatie en doorzettingsvermogen. Door de (kli) maatschappelijke uitdagingen aan te gaan, dragen deze bedrijven niet alleen bij aan een meer duurzame toekomst, maar nemen ze ook het voortouw voor andere bedrijven. Deze opmerkelijk prestaties verdienen terecht in de schijnwerpers te worden geplaatst. Het was dan ook een moeilijke keuze voor onze vakjury aangezien de kwaliteit van de ingezonden dossiers’, zegt Eric Piers.

Duurzame renovatie

WINNAAR: ECO-TECHNIX

Aquathermie is hot! Eco­Technix uit Rotselaar viel dit jaar opnieuw in de prijzen. Ditmaal niet met een kasteel, maar met een gesloten aquathermie systeem in een logistiek training center. Dit werd uitgevoerd samen onder leiding van ingenieursbureau EXTRAQT. Warmte wordt op een duurzame manier onttrokken uit de omringende vijver van het gebouw.

Michaël Paternoster en Michel Férir (Eco-Technix) en Arnaud Depoorter (EXTRAQT) kregen de Award uit handen van Niko Demeester (CEO van Embuild).

Zaakvoerder MICHEL FÉRIR : ‘Aquathermie is als “warmtepompbron” nog te weinig gekend en gebruikt. Als het al bekend is, dan is dat voornamelijk onder de vorm van grote open systemen voor bv. grote projecten als stadsverwarming, etc maar nog te weinig onder de vorm van gesloten systemen. Er is nochtans een groot potentieel, er zijn veel “grote” gebouwen met water in de buurt, typisch met een warmtevraag in de range 40­200kW. Dat is de ideale doelgroep voor onze gesloten aquathermie systemen. Bij vermogens vanaf 40kW wordt aquathermie ook prijs­technisch interessanter t.o.v. een geothermische bron en bij toenemend vermogen wordt het enkel interessanter.’

Duurzame nieuwbouw

WINNAAR: SANITECHNIEK

Het award winnende project "Riverside" is een appartementencomplex in Lier dat gebruik maakt van hernieuwbare energiebronnen zoals warmtepompen met geïntegreerde boilers, fotovoltaïsche panelen op het dak, laadinfra voor EV's en regenwaterrecuperatie. Het oorspronkelijke ontwerp was voorzien van condenserende gaswandketels. Sanitechniek heeft de klant kunnen overtuigen om over te schakelen naar een groenere energievoorziening. ‘We hebben dus een bijzondere bijdrage geleverd aan het nieuwe ontwerp van dit project. Een warmtepomp is immers een energiezuinige en milieuvriendelijke oplossing voor verwarming, koeling en warm water.’, zegt CEO TOM CLAES .

Thomas Diepvens, Kurt Goovaerts en Tom Claes (Sanitechniek) namen de Award in ontvangst uit handen van Alexander Dewulf (Voorzitter van Techlink).

Sustainable Management

WINNAAR: ENERSOL

Al bijna 20 jaar is het aspect hernieuwbare energie in het DNA van Enersol verweven. Maar dat is niet alles. Vanaf dag één heeft het bedrijf zich ingezet voor duurzaam beheer op elk niveau: op het vlak van zijn infrastructuur (passiefgebouw, volledig geëlektrificeerde vloot en het Remobhub­project dat energieproductie en ­opslag integreert voor groenere mobiliteit); maar ook op het vlak van participatief personeelsbeheer, in het bijzonder door zijn kapitaal open te stellen voor zijn werknemers via het Part­ENER­project.

Hoofdsponsor Cebeo (vertegenwoordigt door Patrick Delbaere) reikte de Award uit aan Hervé Hortelan, Pieter Demandt en Jean-François Bragard (Enersol).

PIETER DEMANDT, bestuurder en financieel directeur van ENERSOL, licht het beleid van het bedrijf toe. ‘De beslissing van Enersol om haar bestuur en aandeelhouderschap meer participatief en collaboratief te maken, is een antwoord op de huidige uitdagingen waarmee bedrijven geconfronteerd worden: een schaarse arbeidsmarkt; een toegenomen mobiliteit van de werknemers; een nieuwe generatie werknemers die niet gewoon “een job nodig hebben”, maar die zin willen geven aan hun werk, willen weten waarom ze het doen; werknemers die een evenwicht tussen werk en privéleven nodig hebben en die vaak een zwakker gevoel van verbondenheid en loyaliteit aan hun bedrijf hebben dan vroeger.’

Ereprijs

Er werd ook een ereprijs, de Green Hero Award uitgereikt aan lidbedrijf Chauffage Sol Fraisé. Hun voorgestelde techniek trok de aandacht van de jury, voornamelijk in het licht van de renovatie uitdagingen. Heeft u ooit gehoord van de techniek waarbij een vloer wordt gefreesd om een verwarmingssysteem te installeren? MICHAEL GILIS , oprichter van Chauffage sol fraisé, diende een dossier in en kreeg uiteindelijk de ereprijs hiervoor. In het ingediende dossier legt Michael de techniek en de voordelen uit van gefreesde vloerverwarming bij de eco­verantwoorde renovatie van een gebouw in Brussel. ‘Deze Award eert ons, een techniek die toekomst heeft en helpt CO2 te verminderen in nieuwbouw en/of renovatie. Dit was echt teamwerk! Ook een dankjewel aan onze klanten, coach, installateurs, algemene aannemers, onze dames (knipoogt) … iedereen die ons steunt en vertrouwen in ons heeft‘, zegt Michael.

Juryvoorzitter Jan Desmet (UGent) overhandigde de Green Hero Award aan Michaël Gilis (Chauffage Sol Fraisé).

Magische (dans)avond

Het thema van dit jaar was magie: aan verrassingen ontbrak het zeker niet en wie houdt er daar nu niet van? Nog even deze avond terug beleven? Het kan. Wij vatten deze avond samen in enkele foto’s en nog meer foto’s zijn te raadplegen op de website van techlinkawardsnight.be.

Zijn we klaar om onze toekomst samen van energie te voorzien?

De Techlink Awards Night bracht installateurs, groothandels en fabrikanten samen en bovendien inspireerde de bekroonde duurzame projecten en het magisch kader hen tot netwerken. Met meer dan 100 jaar ervaring heeft Cebeo een rijke traditie in de distributie van elektrotechnisch materiaal aan professionele installateurs en bedrijven. Ook Sonepar, waarvan Cebeo een dochteronderneming is, is wereldwijd marktleider. Cebeo maakt deel uit van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties en was al van in het prille begin een vaste partner voor sponsoring.

De taak van de installateur is de voorbije jaren exponentieel gegroeid. Technieken worden complexer, administratieve verplichtingen breiden uit en verwachtingen worden hoger. ‘We zien het belang van de combinatie van technieken toenemen. Dat betekent dat de installateur elektriciteit vandaag met heel veel verschillende dingen geconfronteerd wordt. Veelal gaat het daarbij om verlichting, software, hernieuwbare energie en HVAC. Het groeiend belang van multitechnieken zorgt ervoor dat we ons moeten richten op de integratie van de verschillende technieken. Bij Cebeo kunnen professionals terecht voor die totaaloplossing én hebben we voor iedere techniek specialisten in huis om hen te ondersteunen. Bovendien zetten

we volop in op warmtepompen, die hernieuwbare energie gebruiken en de CO2­uitstoot en energiekosten verminderen, aangezien ze efficiënter zijn dan traditionele systemen. Vanaf 2026 zullen warmtepompen de installaties met fossiele brandstoffen vervangen bij nieuwbouwrealisaties en renovaties’, zegt PATRICK DELBAERE, Sales Director Noord & National Key Accounts bij Cebeo.

Bij Cebeo brengen ze die warmtepompen en zonnepanelen, maar ook thuisbatterijen, omvormers, laadpalen, ventilatiesystemen en energiemanagementsystemen onder in het assortiment Green & Smart, dat dit jaar te ontdekken viel op hun beurs Cebeo Technologie. ‘Al onze oplossingen die op één of andere manier met

duurzaam energiebeheer te maken hebben, waren daar verenigd. Ons “Green & Smart”­verhaal sloeg enorm aan bij de bezoekende installateurs en zal ook op Install Day verder worden uitgewerkt.’

De snelheid van de energietransitie neemt toe en in een Ecosysteem dienen we met elkaar samen te werken elkaar ondersteunen. Fabrikanten, maar ook groothandels als Cebeo zetten in op het ondersteunen en bijscholen van installateurs. ‘Het is onze missie als groothandel om installateurs hier zo goed mogelijk in te begeleiden, daarom bieden wij met Cebeo Campus (gratis) opleidingen aan. Ook on the field blijft Cebeo voor de nodige ondersteuning zorgen. Onze specialisten ondersteunen installateurs graag bij de uitwerking van projecten, bv. met studies en advies.’

Duurzaamheid en groei kunnen hand in hand gaan daar is het nieuwe distributiecentrum in Blandain een mooi voorbeeld van. ‘Oplossingsgericht betekent ook servicegericht zijn om de logistieke flow te optimaliseren zodat we onze klanten nog beter van dienst kunnen zijn.’

Tot slot; ‘Ik kan enkele benadrukken dat het leuk was om op zo’n avond vele klanten, relaties, … ondernemers bij elkaar te kunnen spreken om ervaringen te delen of zelfs elkaar te versterken. Wat mij betreft: tot de volgende editie’, besluit Patrick.

ACT TO PREVENT

UITGEBREID GAMMA VOOR HET BRANDWEREND AFDICHTEN VAN:

“BRANDENDE” VRAGEN?

BEZOEK ONS OP INSTALL DAY , HALL B, STAND 73

1.

VOEGEN

Éénzijdig of tweezijdig brandwerend afdichten van horizontale of verticale voegaansluitingen.

RAMEN & DEUREN

Voor de installatie van brandvertragende raamen deurkozijnen.

2. 3.

DOORVOEREN

Brandwerend afdichten van elektriciteit en sanitaire leidingen door wanden of vloeren.

Voor een selectie mogelijkheden van brandwerende doorvoeren

SCAN MIJ!

Nieuwe

Techlink website werd gelanceerd!

Het harde werken is beloond: Onze nieuwe website werd op 25 juni gelanceerd! Om onze dienstverlening te verbeteren waren we bezig met het vernieuwen van onze website om nog een betere gebruikservaring te bieden aan onze leden. U vindt er uitgebreide informatie over onze diensten, maar ook nuttige bronnen om u te ondersteunen in uw professionele leven.

De oude website sloot niet meer aan bij de doelen en groei die Techlink de afgelopen jaren heeft doorgemaakt. Tijd voor een frisse blik: helder, to­the­point en gericht op de verschillende doelgroepen van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties. Bovendien is de website nu eenvoudig aan te passen en uit te breiden.

‘Dankzij deze site kunnen we nog

gemakkelijker uitleggen aan leden, niet­leden, partners, … wat we doen, hoe we dat doen en wat onze meerwaarde is’, zegt CAROLE METZMACKER , Marketing & Communication Manager. ‘We hebben onze federatie georganiseerd rond 5 cruciale expertisegebieden (Techniek & Innovatie, Juridische onderwerpen, Sociaal­Juridisch, Circulaire economie en Onderwijs) die van essentieel belang zijn voor onze leden. Verder zetten we ons actief in om onze leden te voor­

https://techlink.be/nl

zien van vakinformatie, advies, kwalitatieve tools en opleidingen, zodat zij effectief de uitdagingen kunnen aangaan waar zij mee geconfronteerd worden.’

Voel u vrij om onze website te verkennen, ons uw feedback te geven en dit nieuws te delen met uw collega's, vrienden en contacten. We hopen dat u onze nieuwe website nuttig en prettig in het gebruik vindt. Onze Account Managers staan tot uw dienst: Dirk Baetens (Account Manager Vlaanderen – Brussel voor installateurs) en Bruno Van der Stappen (Member Affairs Manager voor Fabrikanten/ invoerders ­ Distributeurs – Onderhoudsbedrijven).

GREEN VENTILATION

Bezoek ons tijdens Install Day!

We inspire at www.duco.eu

Van het 15de Energiecongres tot … (2050?)

De energietransitie laat ons niet koud. Waar staan we vandaag al en waar gaan we morgen naartoe? Climate-fit dankzij bouwinnovatie, dat is het doel. Op het 15de Energiecongres –dat plaatsvond op 30 mei in het Lamot Congresen Erfgoedcentrum te Mechelen –verwelkomden Techlink, Embuild Vlaanderen en Flux50 – met de steun van VLAIO en Topics Vlaanderen – deelnemers die de uitdagingen én kansen van energie in de bouw- en installatiesector wilden ontdekken. We lichten enkele zaken uit.

Verwelkoming en intro

Sinds januari van dit jaar bereidde Caroline Deiteren zich voor om Marc Dillen op te volgen als directeur­generaal van Embuild Vlaanderen. Na vijf maanden constructief samen sporen was op 3 juni het moment gekomen om de fakkel over te nemen.

Op het energiecongres kwam ze al prominent in beeld door de deelnemers welkom te heten. Haar boodschap was: ‘We zijn op de goede weg naar een klimaatneutrale bouw in 2050. BEN (Bijna Energieneutrale) woningen zijn de norm geworden. De renovatiebeweging van bestaande gebouwen is aan de gang. De eerste stappen richting emissieloos bouwen worden gezet. Maar er zijn nog grote uitdagingen, zowel op organisatorisch, technologisch, financieel als juridisch vlak. We moeten de koppeling maken met elektrificatie in de mobiliteit, we moeten renovaties en duurzaam energiegebruik opschalen naar wijkniveau en grote appartementsgebouwen. Dit haalbaar maken,

Administrateurgeneraal Samir Louenchi van het VEKA geeft een boeiende uiteenzetting.

zal heel wat innovatie – en de brede toepassing ervan daarvan – vragen. Laten we daar samen aan werken en de vooruitgang bespreken op het 16de energiecongres, volgend jaar. Hoeveel congressen nog te gaan, 26 of minder? Nog meer jaren te gaan maar met een veel grotere uitdaging zowel organisatorisch, technologisch, financieel als innovatief.’

We onthouden vooral de brede blik op uitdaging verdichting in gebouwde omgeving, collectieve beslissingsprocessen bij renovatieprojecten en de toekomst van de digitalisering in de energiestromen.

Vlaams beleidskader voor een duurzamer gebouwenbestand

Administrateur­generaal Samir Louenchi van het VEKA, gaf duiding bij het Vlaams beleidskader voor een duurzamer gebouwenbestand. De strijd tegen klimaatverandering en emissies is er één voor de diepgaande renovatie van gebouwen. Terecht stond hij uitgebreid stil bij de Vlaamse langetermijnrenovatiestrategie voor gebouwen 2050.

Caroline Deiteren, nieuwe directeurgeneraal Embuild Vlaanderen, opende het 15de energiecongres.

We nemen geleidelijk afscheid van fossiele brandstoffen voor de verwarming van gebouwen.

We luisterden naar zijn prioriteiten voor gebouwen (o.a. aanpassingen EPC en EPB i.k.v. de herziene EPBD­richtlijn) en voor bedrijven (o.a. uitrollen van de nieuwe versterkte wetgeving).

Vanuit Techlink luisterden we heel aandachtig bij de beleidsinstrumenten die er zijn voor het verduurzamen van verwarming. Zie slide.

Tot slot ging hij ook in op de uitdagingen richting 2030. Milieuvriendelijke energievormen voor verwarming en transport worden nog steeds economisch ontmoedigd ten opzichte van de fossiele vormen. Er is een taksshift

nodig (verhouding elektriciteit/fossiel) om een sterke groei van warmtepompen te realiseren. Daarnaast dient zowel de overheid als alle stakeholders het draagvlak bij de bevolking voor energie­ en klimaattransitie te verhogen.

Micro-beurs

Daarnaast konden de deelnemers ook de micro­beurs bezoeken, waar verschillende organisaties hun innovatieve producten, processen en projecten voorstellen. Van bedrijven tot Europese projecten, deze beurs kende een grote verscheidenheid met als groene draad innovatie in de energie. Hier kwamen we meer te weten over:

● Subsidies gebruik groene energie

● VR toepassing bij opleiding in de bouw

● Opleidingen van de toekomst

● www.maakjemeterslim.be

● Optimalisering van de energietransitie

● Smart EV charging

● AI

●

Namiddag

In de namiddag vonden er verschillende workshops plaats rond drie thema’s:

1

De uitdaging van verdichting in gebouwde omgeving

Enerzijds moet het bestaande gebouwenpark in stedelijke omgeving energetisch gerenoveerd worden, anderzijds worden nieuwe gebouwen ingepast in het bestaand stedelijk weefsel. Hoe maken we deze gebouwen en stadsinfrastructuur tot aangename en leefbare woonplekken zowel in winter­ als zomeromstandigheden? En op welke manier organiseren we dit kostenoptimaal door implementatie van innovatieve collectieve systemen?

2

Collectieve beslissingsprocessen en Bedrijfsmodellen in Integrale Renovatie

Welke dynamieken spelen er in een beslissingsproces waar meerdere personen en organisaties al

We maakten kennis met de “Augmented en Virtual Reality” -hardware en -software die ze binnen EDIH-EBE beschikbaar stellen voor o.a. opleidingsdoeleinden en productontwikkeling.

dan niet gedwongen rond de tafel zitten en samen beslissingen te nemen. Welke rol is hier voorbestemd voor de (lokale) overheid en hoe kunnen we deze laten samen sporen en uitmonden in een volwaardig en markt gedreven bedrijfsmodel voor de bouwsector? Welke bedrijfsmodellen tekenen zich schoorvoetend af in deze enorme markt voor de bouwsector. Wie neemt de begeleiding hiervan op en hoe raakt dit ook gefinancierd?

3Digitalisering tijdens het bouwproces en in de energiestromen

Hoe kunnen we naast de nieuwbouw ook de renovatie van het bestaand gebouwenpark accuraat digitaliseren en de energiestromen monitoren en aansturen. De implementatie van EMS (Energie Management Systemen) zijn een must om de hernieuwbare energie optimaal in te zetten en onze net­infrastructuur toekomst bestendig te houden. Financiële sturingsmechanismen zoals capaciteitstarifering en toepassen van dynamische tarieven zijn nu al een feit en zullen aan belang winnen.

Tot slot

De energietransitie is volop aan de gang. Fijn om te zien dat er veel stakeholders aanwezig waren die de handen in elkaar durven slaan voor een energie neutrale toekomst. Voldoende handjes, kennis en nieuwe regelgeving gaan ervoor zorgen dat we een klimaatrobuuste toekomst tegemoet gaan. Hoe dat zal verlopen? Dat zullen de volgende Energiecongressen uitwijzen!

Ons technisch kenniscentrum Volta had ook een stand waarbij Geert Verhoeven (Volta) in gesprek was met Jeroen Van der Veken (Buildwise).

Dirk De Wolf, Kris Van Dingenen en Vincent Vancaeyzeele vertegenwoordigden Techlink op het Energiecongres.

Steven Lecompte (UGent) sprak over het potentieel van hoge temperatuur industriële warmtepompen.

Plenair slot met moderator Goedele Wachters, Wim Boydens (Boydens engineering part of sweco), Vincent Vancaeyzeele (Techlink), Caroline Deiteren (Embuild Vlaanderen) en Frederik Loeckx (Flux50).

Viessmann Energy Management

Alles met elkaar verbonden in één systeem

Ontdek het 18 oktober

op Install Day , stand 100-101

Grondige hervorming investeringsaftrek vanaf 2025

Indien u als eenmanszaak, vrije beroeper of vennootschap investeert in nieuwe (im)materiële vaste activa, die worden gebruikt voor uw bedrijfsactiviteit in België, dan kunt u aanspraak maken op de investeringsaftrek. Dat betekent concreet dat, naast de reguliere afschrijvingen, ook genoten kan worden van een extracomptabele aftrek, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Vanaf 2025 krijgt de investeringsaftrek echter een nieuw jasje, waarbij de focus ligt op "groene investeringen" en een vereenvoudiging van de regels. Deze nieuwe regeling zal van toepassing zijn op vaste activa die worden verkregen of tot stand gebracht vanaf 1 januari 2025. Graag lichten wij hieronder kort de nieuwigheden toe.

De basisaftrek voor kleine ondernemingen

Ten eerste wordt een basisaftrek ingevoerd die vergelijkbaar is met de bestaande “gewone investeringsaftrek”. Deze basisaftrek is alleen beschikbaar voor natuurlijke personen en kleine ondernemingen

en vereist geen uitgebreide formaliteiten of aanvraagprocedures. Het belangrijk ste verschil met de “gewone investeringsaftrek” is dat het aftrekpercentage stijgt van 8% naar 10%.

Activa die schadelijk zijn voor het milieu of het klimaat komen niet in aanmerking, tenzij er geen economisch vergelijkbaar koolstofemissievrij alternatief beschikbaar is. Een lijst met uitgesloten investeringen zal nog worden gepubliceerd.

Voor digitale investeringen in betaling­ en facturatiesystemen, klantenbeheer, e­commerce en cyberveiligheid wordt de basisaftrek verdubbeld tot 20%. De technische vereisten om in aanmerking te komen zullen ook nog worden gepubliceerd.

De verhoogde thematische aftrek

Ten tweede wordt een verhoogde thematische aftrek ingevoerd om specifieke investeringen te stimuleren. Deze aftrek bedraagt voor natuurlijke personen en kleine ondernemingen 40% en voor grote vennootschappen 30%. Bedoeld zijn hier:

● Investeringen in efficiënt energieverbruik en hernieuwbare energie.

● Investeringen in emissievrije vervoersmiddelen.

● Andere milieuvriendelijke investeringen.

● Ondersteunende digitale investeringen verwant met de voorgaande categorieën (bv. software die het energieverbruik regelt).

Welke specifieke investeringen in aanmerking komen, wordt per thema gepubliceerd en om de drie jaar geactualiseerd. Daarnaast heeft de wetgever enkele bijkomende beperkingen opgelegd, namelijk:

● Ondernemingen in moeilijkheden zijn uitgesloten.

● Enkel van toepassing op vaste activa waarvoor geen regionale steun wordt gevraagd (uitzonderingen op deze regel worden nog bepaald).

● Niet van toepassing als de investering onredelijke schade voor het leefmilieu met zich meebrengt.

De technologie-aftrek

Tot slot is er de technologie­aftrek, die vergelijkbaar is met de huidige “verhoogde investeringsaftrek” voor octrooien en milieuvriendelijke investeringen in onderzoek en ontwikkeling (O&O). Ook hier is het milieuvriendelijk aspect belangrijk. Investeringen in vaste activa voor O&O van nieuwe producten en technologieën moeten milieuvriendelijk zijn of gericht op het verminderen van negatieve milieueffecten van bestaande producten en technologieën. De aftrek wordt geweigerd als een investering onredelijke schade aan het milieu veroorzaakt.

De hoogte van de aftrek hangt af van het feit of de aftrek eenmalig, dan wel gespreid zal plaatsvinden. De aftrek bedraagt respectievelijk 13,5% en 20,5%. Bij een gespreide aftrek, zal de aftrek gebeuren parallel aan de afschrijvingsperiode.

AUTEURS:

Frank Vancamp, Partner bij KPMG Tax, Legal & Accountancy

Tom Ieven, Supervisor bij KPMG Tax, Legal & Accountancy

Arno De Haen, Adviser bij KPMG Tax, Legal & Accountancy

GESNOERD VERMOGEN –MET SLECHTS ÉÉN 18V-ACCU

Met slechts één krachtige ProCORE18V-accu ontketenen BITURBO-machines een vermogen dat vergelijkbaar is met 2000 W met snoer.

Bosch Professional

Digitaliseren? Oké! Maar wat en vooral, hoe?

Er zijn tal van artikelen geschreven over het belang en de meerwaarde van digitalisatie, waarom het belangrijk is dat uw bedrijf innoveert en de nieuwe technische mogelijkheden omarmt, over procesoptimalisatie en de dreiging om achter te blijven als u dit niet doet. Mocht u deze nog niet gelezen hebben, aarzel dan niet om Techlink te contacteren; wij bezorgen u graag 101 artikelen over deze thema's. Echter, er zijn weinig artikelen die uitleggen hoe u aan dit proces begint. Daarom willen we nu een artikel wijden aan dit onderwerp.

Het 5-stappenplan!

Stap 1: WAT IS UW DRIJFVEER?

Wat is uw motivatie? Dit is de belangrijkste vraag! Begin niet aan het transitietraject zonder te weten waarom u wilt digitaliseren of uw processen wilt verbeteren. Zonder een duidelijke drijfveer, vaart u als een schip zonder kapitein en zult u nooit uw gewenste bestemming bereiken. Stel uzelf vragen als: “Waarom wil ik veranderen?”, “Wat wil ik bereiken?”, “Wat zijn mijn korte­ en langetermijndoelen?” en “Wanneer is het traject geslaagd?” Zoek hier ook antwoorden op.

Antwoorden gebaseerd op externe factoren, zoals “omdat iedereen het doet” of “omdat het opgelegd wordt in een project” zijn zelden de juiste en zullen vaak leiden tot frustraties. Deze argumenten zullen ook uw collega’s niet overtuigen om mee te gaan in het transitietraject.

Stap 2: INVENTARISEER

Breng in kaart hoe uw bedrijf werkt en met welke middelen. Documen­

teer uw huidige processen, wie welke taken uitvoert, welke kennis alle collega’s hebben, welke tools en software er gebruikt worden, enz. Bevraag ook uw stakeholders over wat zij aanleveren aan of ontvangen van uw bedrijf, en hoe ze uw bedrijf zien als partner.

Deze inventarisatie geeft u niet alleen veel inzichten in wat beter kan binnen uw bedrijf, maar brengt ook de positieve zaken aan het licht. Neem deze stap serieus, want een goed overzicht is cruciaal.

Stap 3: IMPLEMENTATIEPLAN OF ROADMAP

Nu u uw drijfveer kent, weet wat u wilt bereiken en inzicht hebt in hoe uw bedrijf functioneert, kunt u beginnen met het opstellen van een implementatieplan of roadmap. Begin met een ruw plan en voeg geleidelijk meer details toe. Bedenk eerst wat u op lange termijn wilt bereiken en houd dit doel voor ogen bij het maken van uw plan. Heeft u meerdere doelen? Maak dan eerst per doel een plan, om deze uiteindelijk samen te voegen.

Electrifying solutions that make a sustainable future possible

Bij Rexel staan we voorop met krachtige oplossingen voor een duurzame toekomst, gedreven door innovatie en milieubewustzijn.

Onze grensverleggende oplossingen leiden naar een tijd waar hernieuwbare energie niet alleen een keuze is, maar een absolute noodzaak.

Waarom blijven hangen in het verleden als je de toekomst kunt omarmen? Laten we samen het pad naar duurzaamheid versterken.

Dit voorkomt dat u resources dubbel inplant.

Noteer bij elke stap die nodig is om uw doel te bereiken wanneer u deze gaat uitvoeren, hoe lang het zal duren, wie binnen uw bedrijf erbij betrokken is, wie de leiding heeft en welke investeringen nodig zijn. Voorzie ook een budget.

Bespreek dit plan uitvoerig met de directie en de betrokken collega’s. De uitvoering van het implementatieplan betreft hen en zij moeten het plan volledig steunen. Een tip is om in het plan ook quick­wins of kortetermijnsuccessen op te nemen. Als u of uw collega’s meerwaarde zien van de aanpassingen, blijven ze gemotiveerd om aan de volgende stap te werken.

Stap 4: INNOVATIE IS EEN CONTINU PROCES

Wees kritisch bij het uitvoeren van het implementatieplan. Houd steeds het einddoel voor ogen en bespreek de re­

sultaten met de betrokken collega’s. U zult merken dat wat theoretisch is uitgewerkt, in de praktijk niet altijd soepel verloopt. Stuur bij waar nodig door de voorgaande drie stappen opnieuw te doorlopen: wat was de drijfveer, wat heb ik nodig om het doel te bereiken en welke stappen dien ik hiervoor te nemen.

Ook wanneer een doel is bereikt, is het werk nog niet gedaan. Digitalisatie en innovatie zijn continu processen. Er komen steeds nieuwe technologieën op de markt en het is belangrijk deze te volgen en te evalueren of ze geïmplementeerd moeten worden in uw processen.

Stap 5: WEES NIEUWSGIERIG EN LAAT U INSPIREREN EN BEGELEIDEN

Dit is geen aparte stap, maar wel belangrijk. Er is al veel expertise in de markt en wat u wilt bereiken is waarschijnlijk al door andere bedrijven verwezenlijkt. Ga op ontdekking, zoek informatie op, organiseer brain­

stormsessies, woon evenementen bij en contacteer bedrijven die gespecialiseerd zijn in het begeleiden van innovatietrajecten.

2 gratis tips!

Tip 1: BELUISTER DE PODCAST ‘BIMUP’

Techlink staat mee aan de wieg van de podcast ‘BIMUP’ waarin samen met Buildwise veel onderwerpen rond BIM en digitalisatie worden besproken. De podcast is te beluisteren via Spotify en Apple Podcast.

Tip 2: CONTACTEER TECHLINK!

Techlink participeert in verschillende innovatieve projecten rond diverse use­cases zoals circulariteit, smart buildings, BIM­maturiteit, XR­toepassingen, normen en richtlijnen. Hierdoor heeft Techlink een breed netwerk waaruit het kan putten om u te adviseren op het vlak van digitalisatie en innovatie. Contacteer Project Manager Digitalisation JORIS VAN BOSSCHE via consult@techlink.be.

EVOHOME SYSTEM BUILDER

www.caleffi.com

Lucht en vuil veroorzaken regelmatig problemen in verwarmingsinstallaties. Vooral bij warmtepompsystemen leiden ze tot een lager rendement, storingen en vroegtijdige slijtage. De CALEFFI HED® en Caleffi XF verhogen de waterkwaliteit van de installatie door deze 100% lucht- en vuilvrij te houden, al direct vanaf de eerste doorgang. Samen zorgen ze voor een langere levensduur en lagere onderhoudskosten. CALEFFI GUARANTEED.

CALEFFI HED® EN CALEFFI XF DE IDEALE COMBINATIE SUPPORTING ENERGYTRANSITION

IDEAAL VOOR WARMTEPOMPEN

Install Skills: Het fundament voor een Beter Morgen

In de hedendaagse wereld, waarin technologische vooruitgang en duurzaamheid steeds belangrijker worden, is het essentieel dat we investeren in de vaardigheden van de volgende generatie. Install Skills speelt hierin een cruciale rol door jongeren op te leiden tot vakbekwame installateurs in de sector van sanitair en verwarming. Dit initiatief, gedragen door Embuild en Techlink, biedt een uniek platform waar onderwijs en industrie naadloos samensmelten om jonge talenten klaar te stomen voor de arbeidsmarkt.

De kracht van samenwerking

De synergie tussen scholen en bedrijven is het kloppend hart van Install Skills. Door praktijkgerichte ondersteuning aan te bieden, worden studenten niet alleen theoretisch onderlegd, maar ook praktisch vaardig. Dit gebeurt via diverse tussentijdse bezoeken van de juryleden die komen helpen door te adviseren, maar ook de leerkrachten worden niet vergeten, voor hun worden Train-The -Trainer momenten ingericht om hun technisch kennis aan te scherpen. Deze programma's bieden leerlingen de kans om onder professionele begeleiding te werken aan echte installaties, variërend van eenvoudige sanitair installaties tot complexe verwarmingssystemen met warmtepompen. Maar het gaat niet enkel over het technisch aspect, de jongeren leren ook in teamverband werken, ze leren plannen en overleggen, competenties die ook op de werkvloer nodig zijn.

Inspirerende Evenementen

Eén van de hoogtepunten van het jaar was de Install

Skills Inspiration Day. Dit evenement bracht leerlingen, leerkrachten en bedrijven samen voor een dag vol inspiratie en leren. Met meer dan 180 leerlingen en 22 bedrijven die live demonstraties en workshops verzorgen, is het een unieke gelegenheid voor jongeren om de nieuwste technieken te ontdekken en te ervaren wat een carrière in de installatiesector kan bieden. De positieve reacties en de overweldigende interesse van de leerlingen onderstrepen het succes van deze dag.

Hands-on Leren

Het curriculum van Install Skills is ontworpen om studenten praktische ervaring te geven. De opdrachten zijn modulair opgebouwd en variëren in complexiteit, zodat zowel beginners als gevorderden aan hun trekken komen. Van het installeren van een basisboiler en sanitaire voorzieningen tot geavanceerde systemen met vloerverwarming en regenwaterrecuperatie, de opdrachten zijn divers en uitdagend. Deze praktijkgerichte aanpak zorgt ervoor dat studenten zelfverzekerd en bekwaam de arbeidsmarkt betreden.

Waardevolle netwerkmogelijkheden

Naast technische vaardigheden biedt Install Skills ook tal van mogelijkheden voor netwerken en professionele groei. Evenementen zoals netwerkavonden voor leerkrachten en bedrijfsbezoeken geven zowel studenten als docenten de kans om hun kennis te verbreden en waardevolle contacten te leggen binnen de industrie. Het jaarlijkse slotevenement, waar leerlingen en scholen worden beloond voor hun inzet, is een viering van talent en toewijding en onderstreept het belang van erkenning en waardering in het leerproces.

De toekomst van de installatiesector

Met de voortdurende ontwikkelingen in duurzame energie en slimme technologieën, evolueert de installatiesector razendsnel. Install Skills speelt hierop in door studenten niet alleen op te leiden in traditionele vaardigheden, maar ook door hen te laten kennismaken met de nieuwste innovaties op het gebied van energie-efficiëntie en slimme woningtechnologie. Dit stelt de volgende generatie installateurs in staat om bij te dragen aan een duurzamere toekomst en een positieve impact te hebben op de maatschappij.

Partnerschappen: De ruggengraat van Install Skills

Het succes van Install Skills is niet alleen te danken aan het enthousiasme en de inzet van de leerlingen en scholen, maar ook aan de onmisbare steun van onze partners en sponsors. Deze bedrijven spelen een cruciale rol door materialen en middelen ter beschikking te stellen, en door hun expertise te delen. Dankzij hen kunnen we een omgeving creëren waarin leerlingen de best mogelijke opleiding en ervaring krijgen. Een mooi voorbeeld van hoe deze samenwerking vorm krijgt, is de rol van peter-groothandelaren. Deze bedrijven voorzien de scholen van een groot deel van de benodigde materialen, wat een directe impact heeft op de kwaliteit van de opleiding. Door deze steun kunnen scholen zich volledig richten op het onderwijzen van de juiste technieken zonder zich zorgen te hoeven maken over de beschikbaarheid van materialen.

Steun van het Excellentiefonds van de Vlaamse Gemeenschap

Ook willen we nadrukkelijk het Excellentiefonds van de Vlaamse Gemeenschap bedanken. Zonder hun steun en financiële bijdrage zou dit project niet mogelijk zijn geweest. Het fonds speelt een essentiële rol in het mogelijk maken van initiatieven zoals Install Skills, waardoor we de middelen hebben om de beste faciliteiten en materialen te bieden aan onze leerlingen. Deze steun onderstreept het belang dat

“Meer jongeren zouden de weg moeten vinden naar het technisch onderwijs, en in het

bijzonder naar de

opleiding tot

installateur.

Via Install Skills promoten we het beroep want het is een uitdagende job met toekomst én werkzekerheid.”

de Vlaamse gemeenschap hecht aan kwalitatief hoogstaand onderwijs en de ontwikkeling van vakbekwame professionals.

Conclusie

Install Skills is meer dan een opleidingsprogramma; het is een beweging die de toekomst vormgeeft. Door jongeren te voorzien van de nodige vaardigheden, kennis en netwerkmogelijkheden, legt Install Skills het fundament voor een sterke, bekwame en gemotiveerde jongeren. In een wereld waar technologische en duurzame oplossingen steeds belangrijker worden, is het van vitaal belang dat we blijven investeren in de ontwikkeling van onze jonge talenten. Install Skills doet precies dat, en zorgt ervoor dat de installateurs van morgen klaar zijn om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan.

Auteur: Wilfried De Greef, Education & Skills manager bij Techlink

www.installskills.be

Concentrische ventilatie voor systeem D

Het OpsiVent systeem is een kwalitatieve oplossing, ideaal voor de aansluiting van systeem D ventilatietoepassingen. Dankzij de rubberdichting, is OpsiVent bruikbaar voor toepassingen met luchtdichtheidsklasse D (volgens EN 12237).

De concentrische galva elementen (buis in buis systeem) zijn makkelijk monteerbaar en laten toe tijdsbesparend te werken. Zowel de aanvoer van verse lucht als de afvoer van verbruikte lucht verlopen via 1 binnen- en 1 buitenbuis. Er is minder slijpwerk ter plaatse nodig, en bovendien wordt ruimte gewonnen in de technische koker van het gebouw. De besparing in werkuren kan op deze manier maar liefst 20% bedragen tov een klassiek systeem.

> DUBBELWANDIGE AANSLUITSTUKKEN

> LUCHTDICHTE APPLICATIE

> TIJDSBESPAREND

> RUIMTEBESPAREND

> MONTAGEVRIENDELIJK

CONTACTEER ONS VOOR MEER INFORMATIE

PRONOX NV - Industrieterrein “De Prijkels” Venecoweg 22, B-9810 Nazareth (België)

+32 (0)9 381 09 40 - info@opsinox.com

WWW.OPSINOX.COM

ALLES VOOR DE INSTALLATEUR ONDER ÉÉN DAK

KOM ONZE

NIEUWIGHEDEN ONTDEKKEN OP STAND 180 OP DE INSTALL DAY

Meerlagenbuis & persfittingen

Valsir WTW 170 & 250 m³

Haverlo Assebroek, VTI Roeselare en Scheppersinstituut Wetteren winnen

Install Skills Plumbing & Heating

Op vrijdagavond 14 juni vond de prijsuitreiking van "Install Skills Plumbing & Heating" (of verkort Install Skills) plaats in het MaZ te Brugge. De vakjury, die eind mei bij elke school langs ging voor een uitgebreide jurering, heeft drie scholen als laureaat uitgeroepen. Doelstelling van de wedstrijd is een synergie te creëren tussen het technisch onderwijs en het (installatie)veld. Dit is een initiatief van Embuild WestVlaanderen en Techlink. Let the good work continue... Dank aan de sponsors én believers!

Install Skills is een scholenproject voor scholen uit Oost­ en West­Vlaanderen dat de aandacht wil vestigen op het mooie beroep van installateur. De sector schreeuwt immers naar gemotiveerde installateurs. Via het project – dat geselecteerd werd door het Excellentiefonds van het Departement Onderwijs en Vorming

– helpen we leerlingen om de nodige vaardigheden en kennis op te doen.

Eindjurering

In het begin van het schooljaar kregen de scholen het plan van de installatie die ze in hun school moesten opbouwen. Zo kan de theorie omgezet worden in de praktijk. Een groot deel van de

nodige materialen werden ter beschikking gesteld door hun peter­groothandelaar of andere sponsors.

Voor de leerlingen die de BSO­ of DUAAL­richting volgen, was er een “full­opdracht” met sanitair en verwarming. Dit jaar werd de energietransitie ook bij Install Skills door­

gevoerd met de intrede van een warmtepomp en warmtepompboiler in de installatie.

Voor de leerlingen van de BUSO­richting was er een “light­opdracht” met een volledige sanitaire installatie.

Eenmaal de installaties zijn afgewerkt, worden deze uitvoerig uitvoerig getest en gecontroleerd door de vakjury (installateurs van Embuild/ Techlink). Daarnaast wordt ook de parate vakkennis en technische vaardigheden van de leerlingen aan de hand van een aantal kleine praktische proeven gecheckt tijdens de eindjurering die liep van 21 tot 30 mei.

Redacteur Dirk De Wolf en Wilfried De Greef, Education & Skills manager bij Techlink, kwamen op 28 mei langs bij enkele scholen tijdens zo’n eindjurering om zo een blik te werpen op de leerlingen die zich inzetten voor Install Skills. Een ideale gelegenheid om de reacties te zien en te horen van de leerlingen en hun leerkrachten.

‘In West­Vlaanderen is de wedstrijd al goed gekend. Dit schooljaar was het – eindelijk – mogelijk om het project verder uit te breiden naar Oost­Vlaanderen. Stimulans hiervoor was het Excellentiefonds dat door vice minister president Ben Weyts in het leven werd geroepen. De hele samenleving heeft baat bij een positievere benadering van de arbeidsmarktgerichte opleidingen en de opleidingen met een dubbele finaliteit. Technische en beroepsgerichte opleidingen zijn een belangrijke springplank voor een grote groep jongeren en leveren een onmisbare bijdrage tot de economie. Toch ervaren veel leerlingen en leerkrachten deze waardering niet’, zegt Wilfried.

Een klein werkstuk met PE-buizen en koppelstukken aan elkaar lassen, het lijkt simpel? Het was één van de praktische proeven tijdens de eindjurering, onder het oog van Dirk Snick, lid van het inrichtend comité.

De koper-proef bleek duidelijk de moeilijkste te zijn tijdens de eindjurering. Heel wat teams hebben hier gezweet. Maar, proficiat aan iedereen!

De PPR-proef: de moeilijkheid zat hier in het afleveren van een werkstuk met de juiste afmetingen en goede haaksheid.

Voorzitters van Techlink West- en Oost-Vlaanderen: Vera Desauw, Nadine Roels en Jan Pieters namen het woord. Ze hopen dat zulke initiatieven bijdragen om de instroom in onze attractieve sector te vergroten.

Slotevent

Install Skills is een initiatief van Embuild West­Vlaanderen en Techlink West­ en Oost Vlaanderen i.s.m.

De Watergroep, RTC Oost­Vlaanderen en RTC West­Vlaanderen, met de steun van het Excellentiefonds van de Vlaamse overheid.

Op 14 juni werden tijdens het slotevent in Brugge de resultaten bekend gemaakt. De vakjury heeft drie scholen als laureaat uitgeroepen. Hieronder volgt een overzicht.

KLASSEMENT BSO+DUAAL

OOST-VLAANDEREN:

● laureaat: Scheppersinstituut Wetteren – kreeg een waardebon van € 450

● 2e plaats: Broederschool Stekene

– kreeg een waardebon van € 400

● VTI Aalst, HTISA Gent, Tectura Gent en Bernardustechnicum

Oudenaarde kregen elk een waardebon van € 350

KLASSEMENT BSO+DUAAL WEST-VLAANDEREN:

● laureaat: VTI Roeselare – kreeg een waardebon van € 450

● 2e plaats: Guldensporencollege Kortrijk – kreeg een waardebon van € 400

● VTI Ieper, CLW Kortrijk, VTI

Oostende, VTI Waregem en VTI Zeebrugge kregen elk een waardebon van € 350.

KLASSEMENT BUSO:

● laureaat: Haverlo Assebroek –kreeg een waardebon van € 450

● 2e plaats: VIBSO Waregem – kreeg een waardebon van € 400

Alle deelnemende scholen kregen een waardebon overhandigd, waarmee zij nieuwe materialen voor hun afdeling sanitair­cv kunnen aankopen bij de steunende groothandelaars.

Trouwe steun vanuit de sector Het project wordt enerzijds gedragen door de structurele partners Embuild West­Vlaanderen, Techlink, De Watergroep en RTC West­Vlaanderen.

Anderzijds denken wij vooral aan de peter­groothandelaars, die via het peterschap over één of twee scholen bijkomende materialen voor de installatie gratis ter beschikking stellen. De firma’s Desco, Facq, Lembreghts, Omni­Term, Sanicomfort, STG, Van Marcke en Van Oirschot zijn hiervoor onze trouwe partners.

Alle scholen die de full­opdracht ge­

maakt hebben, kregen een warmtepomp aangeleverd. Deze toestellen werden geschonken door diverse fabrikanten: ATAG Verwarming, Buderus, Daikin, Itho Daalderop, Mitsubishi Electric Europe, Panasonic, R­Aqua, Remeha, Vaillant, Viessmann en Weishaupt.

Om leerlingen kennis te laten maken met nieuwe materialen, zorgden volgende bedrijven voor materiaalpakketten en financiële steun: Aalberts hydronic flow control, Airwatec, Aliaxis Belgium, Begetube, Belgian Sanitary Company, Caleffi International, Duravit BeLux, Fernox, Geberit, Grohe Belux, Hansgrohe, Henco Industries, Henrad, Jaga, Schell Belgium, Testo, Viega Belgium, Watts Benelux en Wilo.

Daarnaast kunnen de inrichters rekenen op de financiële ondersteuning door Carnoy, Embuild Oost­Vlaanderen, Euro­Index, Paepens en Rothenberger Benelux. MEER INFO? www.installskills.be

ONTDEK ONS UITGEBREID MASTER3PLUS ASSORTIMENT OP PIPELIFE.BE

+200 HULPSTUKKEN

ENKEL OF DUBBEL GEMOFT OM NOG GEMAKKELIJKER EN SNELLER TE WERKEN DE DICHTINGSRING

GARANDEERT EEN

BETROUWBARE VERBINDING EN VERGEMAKKELIJKT DE INSTALLATIE

WITTE BINNENLAAG VOOR EENVOUDIGE INSPECTIE EN ONDERHOUD

GEMOFTE OF GLADDE BUIS, AAN U DE KEUZE

Werken met forfaitaire kostenvergoedingen

Het aanbieden van een aantrekkelijk loonpakket is één van de belangrijkste elementen om getalenteerde werknemers aan te trekken en te behouden. In een Belgische context zijn er tal van voordelen die, omwille van hun gunstige (para) fiscale behandeling, bijzonder aantrekkelijk zijn, zowel voor de werkgever als voor de werknemer. Een van de meest voorkomende “voordelen” uit een loonpakket is echter geen loon maar wel een forfaitaire vergoeding van kosten eigen aan de werkgever.

Keer op keer wijzen enquêtes uit dat het overgrote merendeel van de werkgevers deze forfaitaire kostenvergoedingen toekent. Deze vergoedingen zijn, indien voldaan is aan de voorwaarden, namelijk vrijgesteld van sociale zekerheidsbijdragen en belastingen. Het gaat enerzijds om een eenvoudige manier om kosten eigen aan de werkgever ten laste te nemen en anderzijds kunnen deze vergoedingen “bruto voor netto” toegekend worden aan de werknemer.

Kosten eigen aan de werkgever

Kosten eigen aan de werkgever, zijn kosten die ten laste van de werkgever zijn. Indien een werknemer dergelijke kosten maakt, kwalificeert een terugbetaling hiervan niet als loon, met als gevolg dat er geen belastingen, noch sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd zijn.

Deze zogenaamde kosten eigen aan de werkgever kunnen vergoed worden op twee manieren:

1

Enerzijds is er de zogenaamde terugbetaling op reële basis. Dit betekent dat de werknemer facturen, bonnetjes, enz. binnenbrengt (bv. vermelding op een onkostennota), waarna de werkgever deze kosten vergoedt aan de werknemer.

2

Anderzijds kunnen bepaalde kosten eigen aan de werkgever ook op forfaitaire wijze vergoed worden. Voorbeelden van dergelijke forfaitaire kostenvergoedingen zijn de thuiswerkvergoedingen en de zogenaamde baan­ en maaltijdkosten.

Forfaitaire kostenvergoedingen

De terugbetaling van kosten eigen aan de werkgever op reële basis, resulteert zelden in discussie. De terugbetaling op forfaitaire basis echter vaak wel. Indien in het kader van een controle blijkt dat de praktijk inzake forfaitaire kostenvergoedingen niet confom de geldende regels is, zal er een herkwalificatie in loon plaatsvinden, met alle financiële gevolgen van dien.

Alhoewel de wetgeving omtrent kosten eigen aan de werkgever al jaar en dag dezelfde is, hebben de RSZ en de fiscale administratie hun standpunten over de toepasselijke voorwaarden al vaak gewijzigd. Dit was vaak een bron van frustratie en rechtsonzekerheid over wat de correcte regels nu precies zijn. De laatste jaren hebben de RSZ en de fiscale administratie hun praktijk echter sterk op elkaar afgestemd. Een van de beste voorbeelden hiervan is de fiscale “telewerkcirculaire” van 26 februari 2021, waarvan de RSZ in haar Instructies heeft bevestigd deze te zullen volgen in geval van discussie.

Voorwaarden in verband met forfaitaire kostenvergoedingen In de praktijk moet rekening gehouden worden met twee types “voorwaarden”.

ALGEMENE VOORWAARDEN Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op forfaitaire kostenvergoedingen in het algemeen.

1De forfaitaire kostenvergoedingen mogen geen verdoken loon zijn. Dit

betekent dat kostenvergoedingen geen louter “optimalisatie­instrument” mogen zijn en wel degelijk kosten moeten dekken die de betrokken werknemers maken in het kader van de uitoefening van hun functie. Een deel van het loon omzetten in forfaitaire kostenvergoedingen kan dus al zeker niet.

2

De forfaitaire kostenvergoedingen zijn functie­gebonden en niet persoonsgebonden. Werknemers die hetzelfde werk doen (lees: eenzelfde functie hebben), moeten dus eenzelfde forfaitaire kostenvergoeding ontvangen onder dezelfde voorwaarden en modaliteiten.

3

De werkgever mag de kosten die gedekt worden door een forfait niet nogmaals vergoeden. Werknemers die bv. een internetvergoeding ontvangen, mogen dus niet nog eens hun internetfactuur terugbetaald krijgen via onkostennota.

BIJZONDERE VOORWAARDEN

Naast de algemene voorwaarden, zijn er ook “specifieke” voorwaarden. Hieronder wordt een beknopt overzicht aangeboden van de forfaitaire kostenvergoedingen waarvoor de fiscale administratie en de RSZ expliciet in voorwaarden hebben voorzien, bv. in de Instructies van de RSZ of in circulaires van de fiscale administratie of meer algemeen door de praktijk van de Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken.

Thuisbureau – max. € 154,74 per maand

Een werkgever kan een forfaitaire kostenvergoeding toekennen voor thuisbureau indien de werknemers minstens gemiddeld 1 dag per week van thuis uit werken. Deze vergoeding dekt de private ruimte van de werknemer die als thuisbureau wordt gebruikt, de onroerende voorheffing, onderhoud, elektriciteit, water, ver­

warming, enz. Deze vergoeding dekt echter het bureaumeubilair zelf niet.

Internet – max. € 20 per maand

Indien werknemers wezenlijk en op regelmatige basis (1dag/week, meerdere keren een paar uur/week, één week elke maand, ...) van thuis uit werken en hiervoor hun private internetverbinding gebruiken, kan er een internetvergoeding toegekend worden.

PC – max. € 20 per maand

Indien een werknemer een private PC/ laptop wezenlijk en op regel matige basis (1dag/week, meerdere keren een paar uur/week, één week elke maand, ...) voor professionele doeleinden gebruikt, kan er een PC­vergoeding toegekend worden.

Deze forfait mag echter niet toegekend worden indien de werkgever een laptop/PC ter beschikking gesteld krijgt door de werkgever.

Eigen randapparatuur –max. 2x € 5 per maand

Werknemers die hun private PCscherm en printer/scanner professioneel gebruiken, kunnen een vergoeding van telkens € 5 per maand ontvangen voor het professioneel gebruik hiervan.

Er mag echter geen laptop/PC ter beschikking gesteld worden door de werkgever.

Parking – max. € 15 per maand

Deze forfait dekt de professionele parkeerkosten van maximaal € 10 per parkeerbeurt. Parkeerkosten van hoger dan € 10 per parkeerbeurt, mogen dus wel nog op reële basis vergoed worden, bovenop het forfait.

Garage – max. € 50 per maand

Werknemers die (bv. op basis van de car policy) verplicht zijn om hun bedrijfswagen te stallen in een afgesloten garage, kunnen hiervoor een “garagevergoeding” ontvangen.

Car wash – max. € 15 per maand

Werknemers met een representatieve functie (lees: de werknemers zijn vaak op de baan met een bedrukte bedrijfswagen, gaan vaak bij cliënten langs), kunnen een maandelijkse car wash vergoeding ontvangen.

Representatiekosten

De representatiekosten dekken de kosten gemaakt met het oog op het leggen en onderhouden van public relations/zakenrelaties (dranken, bloemen, deelname aan evenementen in aanwezigheid van zakenrelaties), kleine relatiegeschenken, enz. De restaurantkosten worden niet inbegrepen in de representatiekosten.

Momenteel wordt, voor de hoogste functiecategorieën, een maximaal bedrag van +/­ € 125 aanvaard. De RSZ aanvaardt deze forfait in de regel niet.

Baankosten (maaltijd en baanvergoeding)

Deze vergoedingen mogen enkel toegekend kunnen worden indien, voor de dag in kwestie, aan de voorwaarden voldaan is. Een aandachtspunt hier is dat de RSZ en de fiscale administratie andere bedragen en toepassingsvoorwaarden hanteren.

Baanvergoeding – fiscaal Indien een werknemer een binnenlandse dienstverplaatsing maakt van minstens zes uur en er naar aanleiding van de verplaatsing geen ander voordeel of vergoeding ter compensatie van een maaltijdkost wordt toegekend, kan de werkgever maximaal € 20,80 toekennen per dag waarin een dergelijke binnenlandse dienstverplaatsing wordt gemaakt.

Indien de aard van de functie zelf impliceert dat men regelmatig extern prestaties levert (klassiek voorbeeld: handelsvertegenwoordigers die slechts zelden op kantoor zijn), bestaat de mogelijkheid om een maandelijkse forfaitaire kostenvergoeding toe te kennen (beperkt tot 16 keer het bedrag van de forfaitaire onkostenvergoeding), zonder voorwaarden wat betreft de duurtijd.

Baanvergoeding – Parafiscaal Indien een werknemer verplicht is zich tijdens de werkdag te verplaatsen (minimum 4 uur opeenvolgend) en geen gebruik kan maken van sanitaire en andere faciliteiten die voorhanden zijn in een onderneming, een bijkantoor of op de meeste werven, dan kan een vergoeding van maximaal € 10 per dag toegekend worden waarin een dergelijke verplaatsing wordt gemaakt.

Maaltijdvergoeding – fiscaal Zoals hierboven al werd aangegeven, bestaat er geen door de fiscale administratie “gevalideerde” maaltijdvergoeding (de bovenstaande baanvergoeding wordt geacht deze te dekken).

Maaltijdvergoeding – Parafiscaal Indien een werknemer verplicht is

zich tijdens de werkdag te verplaatsen (minimum 4 uur opeenvolgend) en niet anders kan dan een maaltijdhuis buitenshuis te gebruiken, kan een bedrag van € 7 per dag toegekend worden (indien er een maaltijdcheque wordt toegekend voor die dag, moet de patronale bijdrage in mindering gebracht moet worden van deze forfait).

Fiscale rulings

Wat bovengenoemde forfaitaire kostenvergoedingen betreft (met uitzondering van de baanvergoeding) kan een werkgever zich vertrouwelijk tot de Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken (“rulingdienst”) richten om een ruling te bekomen. Indien er een ruling is, is de fiscale administratie in geval van een controle gebonden door de ruling. In de mate dat de aan de rulingdienst voorgelegde situatie overeenstemt met de realiteit, kan de fiscale administratie dus de forfaitaire kostenvergoedingen niet herkwalificeren in loon. De RSZ is niet gebonden door een fiscale ruling, maar hecht hier wel – zeker de laatste jaren meer en meer ­ belang aan. Bovendien kan ook de RSZ een ruling niet zomaar aan de kant schuiven.

Een ruling versterkt dus de positie van de werkgever zowel op fiscaal als op sociaal zekerheidsrechtelijk vlak.

AUTEUR:

Jan Lein, Compensation & Benefits Lawyer bij Claeys & Engels

lucht/water warmtepompen

nieuw ! de Aquarea M-serie T-Cap

Panasonic’s revolutionaire Aquarea Monobloc M-serie met een vertrektemperatuur tot 75°, tilt prestaties, connectiviteit en duurzaamheid naar een hoger niveau.

met natuurlijk koudemiddel

R290-propaan

Hiermee draagt het systeem bij aan een milieuvriendelijke oplossing voor verwarming, koeling en warm water.

uitzonderlijke prestaties, zelfs bij lage temperaturen

Zelfs bij -20°C verwarmt Aquarea de woning effectief en betrouwbaar zonder elektrische weerstand te gebruiken.

gebruikscomfort

Het systeem beschikt over een nauwkeurige temperatuurregeling dankzij de betrouwbare modulerende Panasonic-VCC compressor.

De buitenunit werkt autonoom met een eenvoudige afstandsbediening binnenshuis. Voor meer functionaliteit zijn de geavanceerde Control Box, Bi-bloc of All-inOne systeem beschikbaar.

Aquarea kan in de zomer ook actief koelen en het hele jaar door warm water brengen.

eenvoudige installatie

De volledig hydraulische installatie met waterleidingen tussen de buitenunit en de binnenruimte zorgt voor een eenvoudige en flexibele installatie zonder extra veiligheidsmaatregelen m.b.t. koudemiddelgassen of brandstofgasleidingen.

verkrijgbaar bij desco www.desco.be

badkamers verwarming technieken

bezoek

Potentieel en toepasbaarheid van variabel gestuurde thermische installaties

Vanwege het veranderende energielandschap zal het elektrisch verbruik in gebouwen in de toekomst flexibeler aangestuurd moeten worden: de elektrische energie uit duurzame bronnen kan opgeslagen worden in batterijen, maar thermische verbruikers kunnen ook flexibel aangestuurd worden in functie van de beschikbaarheid van elektrische energie. Elektrisch aangedreven thermische systemen, zoals een warmtepomp, kunnen hiervoor ingezet worden. Dit kan met een flexibele sturing, die niet enkel stuurt op basis van comfort, maar ook afhankelijk van beschikbare elektrische energie (eigenverbruik, flexibele tarieven, capaciteitstarief, …). Hoewel eerdere studies reeds uitgebreid onderzoek deden naar de regeling van deze toestellen i.f.v. fluctuaties in het net, zijn er echter nog verschillende bedenkingen over hoe dit er in de praktijk “bij de mensen thuis” kan uitzien en over hoe groot het thermisch “bufferende vermogen” dan werkelijk is.

Situering

Thomas More, Buildwise en Volta werken samen in het Tetra­onderzoeksproject rond de energetische flexibiliteit van verwarmingssystemen.

Het algemeen doel daarbij is het verminderen van de nood aan piekcapaciteit op het elektrisch net en het vergroten van de toepasbaarheid van hernieuwbare energie door de thermische installatie slimmer te laten inspelen op het aanbod. Het is daarbij wel belangrijk dat de slim aangestuurde systemen niet te veel moeten inboeten op de energie­efficiëntie en het comfort in gebouwen gegarandeerd blijft.

Om in de toekomst elektrisch aangestuurde thermische installaties, zoals warmtepompen en warmwaterboilers, flexibel aan te sturen, heeft de sector nood aan meer inzicht in de moge­

lijkheden en beperkingen van deze installaties, rekening houdend met randvoorwaarden als comfort­ en systeemeisen en gebouwtypologie.

Project

Het project werd gestart met een overzicht van de stand der techniek en mogelijkheden op het vlak van slim aanstuurbare thermische toestellen.

Om echter ook zoveel mogelijk de praktische aspecten te testen werden deze technieken ook toegepast in verschillende demo cases, deze kan u terugvinden op www.thermi-var.be/demo-cases.html. Het optimalisatietraject van één van de cases, de vrijstaande woning in Kampenhout, wordt op blz. 38 in detail besproken. Deze case illustreert ook mooi dat het verbeteren van de flexibiliteit, hier het verhogen van het eigenverbruik, niet ten koste mag

gaan van het belang van de goede werking (hoge COP) van de warmtepomp, aangezien dit zwaar doorweegt in het elektriciteitsverbruik en ­kost.

Om de demoresultaten te kunnen veralgemenen steunen we ook op testen uitgevoerd in het labo van Thomas More Kempen te Geel. Hier kan de impact van verschillende regelalgoritmes en communicatieprotocols rechtstreeks getest worden op verschillende warmtepompen. Dit wordt op blz. 42 ook meer gedetailleerd.

In opdracht van het Expertisecentrum Energie werd onderzoek uitgevoerd naar het potentieel van variabele regelstrategieën op een thermische installatie in een bestaande woning in Hasselt. Dit valt uitgebreid te lezen in een thesis die op blz. 48 werd samengevat.

In een laatste projectfase worden deze testresultaten gebundeld en veralgemeend dankzij dynamische gebouwen installatiesimulaties.

Doel

‘Het uiteindelijke doel van Thermi­Var is de kennis over het onderwerp te verhogen bij de doelgroep door een brede communicatie en het ter beschikking stellen van didactisch materiaal en het gebruik ervan in workshops, vormingen en netwerkmomenten waar onze doelgroep kan samenkomen. We willen jullie hierbij ook graag uitnodigen op de afsluitende studiedag in februari 2025, gelieve de websites van www.thermi-var.be en www.smartheating.be hiervoor in het oog te houden’, zegt JEROEN VAN DER VEKEN , expert gebouwinstallaties bij Buildwise.

WAGO LOAD MANAGEMENT

Het laden van je voertuig kan hoge energiekosten met zich meebrengen. Dankzij de dynamische load management applicatie van WAGO kan je piekmomenten met hoog stroomverbuik vermijden. Een meting aan de elektrische hoofdaansluiting geeft je de informatie over het beschikbare vermogen en de applicatie kan dit vervolgens gelijkmatig verdelen over de verschillende laadpunten waar minimum en maximum laadstromen ingesteld kunnen worden.

Je kan ook nog een stuk verder gaan in je energiebeheer. Zo kan je alle verbuikers en producenten, zoals batterijen en zonnepanelen, mee in kaart brengen. Daardoor kan je bijvoorbeeld laden op het moment dat je overproductie hebt en ook op die manier de kosten drukken.

Alle data worden op een nette en overzichtelijke manier gevisualiseerd in de app. De toepassing zelf laat zich op een zeer eenvoudige manier configureren via een web interface. Uniek hierbij is dat WAGO merkonafhankelijk is op gebied van laadpalen en energiemeters. Alle belangrijke fabrikanten zijn geïntegreerd en kunnen via een breed scala aan communicatieprotocollen zoals OCPP en Modbus geïmplementeerd worden.

Duurzaamheid is topprioriteit voor WAGO

Door te investeren in elektrische voertuigen en laadinfrastructuur kan je je steentje bijdragen aan het verminderen van de ecologische voetafdruk.

Een bijzonder kenmerk is dat een cloudverbinding, hoewel mogelijk, niet essentieel is. Licenties zijn eenmalige kosten en de technische flexibiliteit en technologische interoperabiliteit van de applicatie ondersteunen een eenvoudige, kosteneffectieve en duurzame integratie in de bestaande laadinfrastructuur.

Onze oplossing voor load management is meer dan alleen puur laadstationbeheer. Met de technologie van WAGO kan de integratie van e-mobiliteit en ladingsbeheer worden geïmplementeerd als een alomvattend, toekomstbestendig energiebeheersysteem. Hierdoor wordt op flexibele wijze de opwekking, opslag en consumptie van hernieuwbare energie in evenwicht gebracht met voorzieningszekerheid.

Meer weten over WAGO LOAD MANAGEMENT?

Of bezoek ons op stand 80 tijdens Install Day.

Verbruik warmtepomp onder de loep

Warmtepompen zijn een essentiële bouwsteen voor het verwezenlijken van de energietransitie. Om die reden is het technisch kenniscentrum Volta dan ook betrokken in meerdere projecten waar warmtepompen een centrale rol in spelen. Enerzijds het project Thermi-Var, waar het potentieel tot thermische buffering onderzocht wordt, anderzijds het project STEEV waar gefocust wordt op het aansturen van elektrische verwarming. In beide projecten dient de woning van één van de VOLTA-medewerkers als use case om technologieën en regelalgoritmes te testen in reële omstandigheden. Omdat alle gegevens vanaf de installatie van de warmtepomp reeds gelogd werden, kan de impact van parameterinstellingen en technische veranderingen dus gemakkelijk vergeleken worden met de originele situatie. Het gaat hier om een vrij goed geïsoleerde woning van 2013 uitgerust met vloerverwarming.

Werking

Van bij de installatie van de warmtepomp werd deze reeds slim aangestuurd. De warmtepomp wordt geactiveerd wanneer er een bepaalde hoeveelheid energie geïnjecteerd wordt in het net, en blijft dan actief tot wanneer de zon ondergaat. Zo wordt gedurende de ganse dag energie gebufferd in de vloer van de woning. Wanneer het buiten zeer koud is (winter en tussenseizoenen), en de temperatuur onder de comforttemperatuur zakt, wordt de warmtepomp gedurende een uur aangeschakeld om een minimumcomfort te garanderen.

Doordat de warmtepomp enkel overdag werkt tijdens de zonuren wordt de geproduceerde zonnestroom optimaal verbruikt (verhoging zelfconsumptie). Bovendien presteert een lucht­waterwarmtepomp doorgaans overdag beter dan ’s nachts, omdat het overdag warmer is, en er dan gemakkelijker energie kan onttrokken worden aan de buitenlucht. Op die manier wordt de afname van elektriciteit van het net tot een minimum beperkt. Hierbij moeten we wel vermelden dat de

warmtepomp in de praktijk vrij groot is gedimensioneerd en er dankzij de vloerverwarming genoeg thermische buffering is zodat ook in putje winter de warmtepomp gedurende een aantal uren zonder comfortverlies kan uitgeschakeld worden.

Tabel 1: WEERGAVE VAN DE INSTELLINGEN VAN DE STOOKLIJN ZOALS ZE DOOR DE INSTALLATEUR GEÏMPLEMENTEERD WERDEN.

T buiten (°C) T water (°C) -10 33 -5 33 0 32 8 29 16 25

Aanpassen van de stooklijn zonder sturing aan te passen

In het kader van het project Thermi­Var, werd beslist om te bestuderen welke impact de instellingen van de stooklijn hebben op het verbruik van de warmtepomp, zonder aan de aansturing van de warmtepomp door het energiemanagementsysteem (EMS)

Grafiek 1:

iets te veranderen. Deze tests gelden dus voor alle warmtepompen (L/W en W/W), ook diegene zonder aanstuurmogelijkheden.

Dankzij de instellingen van de stooklijn weet de warmtepomp welke afgiftetemperatuur bij een bepaalde buitentemperatuur nodig is om de woning voldoende te kunnen verwarmen. Hoe kouder het buiten is, hoe meer warmteverlies er is, en hoe hoger de afgiftetemperatuur bijgevolg moet zijn.

In de tabel 1 ziet u de instellingen van de stooklijn zoals ze door de installateur geïmplementeerd werden. U kan hier zien dat de warmtepomp bij een buitentemperatuur van 8°C zorgt dat er water van 29°C door de vloer loopt. Als het buiten ­5°C is, verliest de woning meer warmte, en moet de afgiftetemperatuur dus hoger liggen, in dit geval 33°C.

Dikwijls wordt de stooklijn hoger ingesteld dan eigenlijk nodig is, omdat de installateur in eerste instantie het thermisch comfort voor de bewoners wil garanderen, maar dit gaat ten koste van de efficiëntie. Het is algemeen geweten dat een warmtepomp slechter presteert (een lagere COP= coëfficiënt of performance heeft) bij hogere afgiftetemperaturen. De vraag is dan natuurlijk hoe groot de impact op de COP en het verbruik werkelijk is.

Testen tijdens koude periode

Om te weten hoe laag de stooklijn echt ingesteld kan worden, wordt deze test

best bij een stabiel buitenklimaat uitgevoerd, en gedurende deze periode het thermisch comfort binnen getest. Dit kan bijvoorbeeld een week rond of onder het vriespunt zijn (langdurige echt koude vorstperiode) om ook de afgiftetemperatuur bij bv. ­5°C te bepalen.

In januari 2024 was er zo een week met vriestemperaturen (buitentemperatuur = gele lijn in grafiek 1) zowel overdag als ’s nachts, en werd besloten om een test te doen door de afgiftetemperatuur van 33°C naar 25°C te verlagen.

Zoals u kan zien in grafiek 1 bleef de binnentemperatuur (groene lijn) op het gewenste comfortniveau. Anderzijds moest de warmtepomp wel 20 à 22 uren per dag draaien om de woning op comforttemperatuur te houden, wat de speelruimte voor een flexibele regeling beperkt. De warmtepomp had wel een hoger vermogen kunnen opwekken, maar de lage afgiftetemperatuur beperkt het afgiftevermogen.

Instellingen stooklijn voor sturing

Aangezien we de draaitijd toch vooral

willen bundelen op momenten wanneer de zon schijnt of stroom goedkoop is, en de afgiftetemperatuur de beperkende factor is in dit geval, hebben we de stooklijn terug 1 graad hoger ingesteld.

In tabel 2 ziet u aan de linkerkant de originele instellingen, aan de rechterkant de nieuwe verlaagde instellingen. Merk hierbij op dat bij een buitentemperatuur van ­5°C de afgiftetemperatuur 7°C lager (van 33 naar 26) ingesteld werd, en bij 0°C zelfs 8°C lager (van 32 naar 24°C).

Impact van aangepaste stooklijn

Om de echte impact van de aanpassingen te tonen, plotten we hieronder het profiel van twee (vries)dagen vergelijkbaar qua buitentemperatuur en binnentemperatuur, 1 vóór en 1 na de aanpassingen van de stooklijn. Grafiek 2 toont het opgenomen elektrisch vermogen van de warmtepomp. De bovenste toont het verbruik met de originele instellingen, de onderste met de verlaagde stooklijn.

Bij de originele stooklijn zien we dat wanneer de warmtepomp

Tabel 2: NIEUWE STOOKLIJN INGESTELD NA PROEFPERIODE IN DE WINTER

TESTEN TIJDENS KOUDE PERIODE

2: TOONT HET OPGENOMEN ELEKTRISCH VERMOGEN VAN DE WARMTEPOMP.

draait, het nominaal opgenomen vermogen van de compressor 2,7 kW bedraagt. Op een gegeven ogenblik zien we een toename van 2 kW, waardoor het vermogen stijgt naar 4,7 kW. Op dat ogenblik werd de back­upweerstand ingeschakeld omdat de afgiftetemperatuur van 33°C niet snel genoeg benaderd werd met enkel de compressor. Deze piek kan leiden tot een hoger capaciteitstarief. Een bijkomend nadeel is dat de back­upweerstand maar een COP van 1 heeft, waardoor de totale efficiëntie van de warmtepomp zakt. De totaal verbruikte elektrische energie die dag was 33,59 kWh.

Bij de geoptimaliseerde stooklijn bedraagt het opgenomen elektrisch vermogen van de compressor slechts 1.7 kW, 1kW minder dus ten opzichte van de originele stooklijn. Dit komt omdat er een minder groot temperatuurverschil is tussen de werkelijke en gewenste (26°C ipv 33°C bij originele instelling) afgiftetemperatuur, waardoor de compressor op een lager

toerental kan draaien met een hogere COP als gevolg. Een bijkomend voordeel is dat de back­upweerstand niet meer ingeschakeld moet worden. Met de geoptimaliseerde stooklijn was het verbruik voor de ganse dag slechts 22kWh tegenover 33 kWh op de vergelijkbare dag met de originele stooklijn, ofwel een vermindering in verbruik van 11kWh (op een vriesdag).

Voor mensen met PV­panelen is er nog een bijkomend voordeel. Het verlaagde opgenomen vermogen van de warmtepomp betekent dat een groter percentage van het verbruik van de warmtepomp door de PV­panelen gedekt wordt, en ze dus minder stroom uit het net moeten afnemen en meer zelfvoorzienend zijn. Stel dat er op een bepaald moment 2kW aan groene stroom opgewekt wordt, dan zal met de originele stooklijn nog 700W uit het net gehaald worden door de warmtepomp, waar er bij de geoptimaliseerde stooklijn nog 300W over is voor het huisverbruik.

Conclusie

Het correct instellen van de stooklijn heeft een grote impact op zowel het verbruik als het opgenomen vermogen van de warmtepomp. De impact hiervan valt niet te onderschatten, en kan in sommige gevallen meer opbrengen dan de warmtepomp slim aan te sturen (natuurlijk doen we idealiter beide).

Overtuig uw klant om in een koude periode samen de stooklijn test te doen door goed met hem te communiceren wat het belang ervan is, zo kan u de vertrouwensband met uw klant ook versterken door aan te tonen dat u zijn belangen behartigt.

AUTEUR:

Bart Vannoppen – Volta

Grafiek

ECOGEO PROPAAN

WARMTEPOMPEN

2-10 KW EN 4-16 KW

R290A propaan

Slim sturen met E-control

NIEUW

Hazenstraat 22, 8531 Harelbeke +32 51 31 74 70 | info@eplucon.be | eplucon.be

Bezoek ons op Install Day Stand 159 - Hall D 18/10/24

R290A propaan

Thermotechnisch labo test de verschillende warmtepompsystemen en slimme sturingen

In de wereld van duurzame verwarmingsinstallaties spelen warmtepompen een cruciale rol. Binnen het Expertisecentrum Energie van Thomas More verkennen we voortdurend innovatieve oplossingen en bekijken we de mogelijkheden om warmtepompsystemen in te zetten binnen gebouwen met verschillende temperatuurregimes. Een belangrijk onderdeel binnen het expertisecentrum is het labo, uitgerust met een thermische testbank en geavanceerde testopstellingen, waarmee verschillende warmtepompsystemen en slimme sturingen uitgebreid getest worden. Zo werden de (deellast)rendementen van verschillende warmtepompen in kaart gebracht door de warmtepompen via een slimme sturing in deellast te laten draaien.

Geavanceerde Testfaciliteiten

Het laboratorium beschikt over een thermische testbank gekoppeld aan twee waterreservoirs. Deze testbank kan verbonden worden met een water­water warmtepomp, waarbij één reservoir als bron fungeert en het an­

dere als afgifte. Per kring kunnen de debieten en vermogens nauwkeurig bepaald worden. In het kader van het project Thermi­Var werd de opstelling recent uitgebreid met zowel een lucht­water split als een lucht­water monobloc warmtepomp. Deze warmtepompen worden via de thermische testbank gekoppeld aan de waterreservoirs om het opgewekte vermogen af te geven. Door het gebruik van flexibele koppelingen is het mogelijk om snel verschillende types of merken warmtepompen te testen.

Slimme Sturingen

Het labo is ook uitgerust met twee elektrokasten waarin een digitale meter en een slimme sturing zijn geintegreerd. Naast het aansluiten van de digitale meter via de P1­poort, is er ook een mogelijkheid om via een P1­protocol simulator een injectieprofiel aan te leggen. Op deze manier kan

een slimme sturing van een warmtepomp of boiler getest worden waarbij de prestaties van de warmtepomp in detail gemeten kunnen worden, zowel elektrisch als thermisch. De controle­algoritmes kunnen op verschillende manieren worden toegepast: op basis van een klokprogramma, injectie of dynamische tarieven. Door deze flexibiliteit kunnen we observeren hoe de warmtepomp reageert op verschillende regelstrategieën, en daarbij de meest efficiënte en kostenbesparende opties vaststellen.

Interfaces en Regelstrategieën

Een belangrijk doel van het project Thermi­Var is het testen van verschillende interfaces die de warmtepomp kunnen aansturen. Er wordt onderzocht welke interfaces mogelijk zijn, zoals kloksturing, Smart Grid Ready, Modbus (TCP/IP of RTU)

Het laboratorium beschikt over een thermische testbank gekoppeld aan twee waterreservoirs.

Logatherm WLW176i AR: De extreem stille lucht-water warmtepomp.

Met de nieuwe extreem stille lucht-water monobloc warmtepomp van Buderus kiest u voor een geavanceerde verwarmingsoplossing en een bewuste stap naar een groenere en duurzamere toekomst.

De nieuwe buitenunit past dankzij zijn compacte formaat en stille werking onder elk raam. Dankzij de geoptimaliseerde SILENT Plus technologie (S+) is er geen geluidsoverlast en kan de warmtepomp zelfs op de kleinste percelen geïnstalleerd worden. De binnenunit van de Logatherm WLW176i T180 met geïntegreerde warmwaterboiler is met een installatieoppervlakte van slechts 0,4m² uiterst ruimtebesparend en past zelfs in de kleinste installatieruimtes. Het natuurlijke koelmiddel R290 (propaan) zorgt voor een grotere klimaatbescherming.

www.buderus.be

classificatie

Het labo is ook uitgerust met twee elektrokasten waarin een digitale meter en een slimme sturing zijn geïntegreerd.

HET PRINCIPESCHEMA

periode dat de meeste zonnepaneelinstallaties (indien hoofdzakelijk zuid georiënteerd) de hoogste energieopbrengst hebben en dus de warmtepomp van hernieuwbare (gratis) energie kunnen voorzien. Uiteraard kan dit moment ook slimmer bepaald worden door toepassing van een slimme sturing die de weersvoorspellingen en de specifieke PV­oriëntatie in acht kan nemen waardoor dit moment bijvoorbeeld verplaatst naar 11u tot 15u.

De prestaties van de warmtepomp bij het slim sturen worden ook uitgebreid geanalyseerd. Hierbij wordt gekeken naar verschillende aspecten zoals schakeltijden, reactietijden en de efficiëntie bij deellast.

Integratie van virtueel huis en fysieke warmtepomp

Binnen het project Thermi­Var werken we aan een labo­opstelling waarbij een virtuele woning wordt gekoppeld aan een warmtepomp. Een RC­model (weerstand­capaciteit model) wordt ingezet om de warmteoverdracht en ­demping in een woning te simuleren.

en API. Elk van deze interfaces heeft zijn eigen voor­ en nadelen.

Een uitgebreidere beschrijving van de meest gebruikte interfaces alsook de uitdagingen in de praktijk, kan u terugvinden op www.thermi-var.be/publicaties.html.

Het aansturen van een warmtepomp kan via verschillende interfaces. Hierbij worden parameters aangepast waardoor de warmtepomp aangestuurd gaat worden. Zo kan voor CV­sturing bijvoorbeeld het setpunt van de aanvoertemperatuur aangepast worden, de stooklijn verhoogd of verlaagd worden of de frequentie van de compressor veranderd worden waardoor de warmtepomp meer of minder gaat verwarmen of koelen. Als we hierbij een buffervat of de woning zelf als thermische buffer gaan gebruiken,

kan de afgiftetemperatuur verhoogd worden op momenten dat er een overschot is aan energie of wanneer er goedkope energie (in geval van dynamische tarief) beschikbaar is.

Voor sanitair warm water hebben we de mogelijkheid om, bij overschot van energie, het water in het boilervat tot een hogere temperatuur te gaan verwarmen.

In het geval van een lucht/water­warmtepomp is de eenvoudigste manier om maximaal gebruik te maken van de energie in de buitenlucht het toepassen van een kloksturing. Hierbij wordt de warmtepomp aangezet op de warmste momenten (gemiddeld genomen doorheen de dag) bijvoorbeeld van 13u tot 16u. Daarnaast als bijkomende voordeel, is dit ook de

Door de combinatie van dit model en de warmtepomp kunnen we gedetailleerde analyses uitvoeren zonder fysieke wijzigingen aan een echte woning aan te moeten brengen. Door het variëren van parameters zoals isolatiegraad, type afgiftesysteem (vloerverwarming, ventilo­convectoren of radiatoren) en de grootte van de woning, kunnen we simuleren hoe de warmtepomp reageert in deze verschillende scenario’s. Dit biedt waardevolle inzichten voor het optimaliseren van warmtepompsystemen en de slimme sturing ervan.

AUTEURS: Sara Hooyberghs (Onderzoeker) en Tom Vercammen (Project leider), verbonden aan het Expertisecentrum Energie van Thomas More.

Loxone

Solarmind

Qbus

Midea Arctic

DAY stand 135 klaar voor de toekomst met deze verwarmingsoplossing

Alles in 1 systeem

Verwarmen, koelen en sanitair warm water

Bij de stilste op de markt

Energielabel A+++

Maximaal comfort met minimaal verbruik

Arctic Box

Warmtepomp met externe aansluiting voor sanitair warm water

Arctic Tower

Warmtepomp met geïntegreerde sanitaire warmwatertank

NIEUW

Een koel huis, terwijl je sanitair water GRATIS verwarmd wordt?

Dat is CirQ HP multisplit

Arctic Monobloc 100% hydraulische Monobloc-warmtepomp

Arctic HT R290

Lucht-water Monobloc-warmtepomp tot 75°C watertemperatuur

Altijd de juiste temperatuur met een Midea warmtepomp

NIEUW

“Connected Home stuurt de verwarming in real time aan in functie van de bezetting. Zo verbruik je tot wel 30% minder energie.”

— Wendy Baeyens, Key Account Manager

Siemens Connected Home, dé toekomst van slimme, duurzame woningen

Hoe haal je het maximale uit je woning? Met slimme technologie stel je verwarming, verlichting en andere toestellen in op maat van jouw levensstijl. Maak kennis met Siemens Connected Home: dé futureproof en intuïtieve smart home-oplossing. Onze Key Account Manager Wendy Baeyens vertelt er alles over.

Wat is Connected Home?

Wendy: “Connected Home is een draadloze smart homeoplossing van Siemens, voornamelijk gericht op residentiële woningen of kleine commerciële gebouwen. Het is een state-of-the-art systeem om o.a. verwarming en verlichting slim en automatisch aan te sturen, met als doel het comfort, de veiligheid én de energie-efficiëntie in woningen te verhogen.”

Waarom is Connected Home relevant?

Wendy: “Smart home-oplossingen zijn enorm populair. Siemens is al jaren een toonaangevende speler in de HVAC-sector; nu brengen we die expertise ook naar de residentiële sector met een hoogkwalitatief systeem dat meegroeit met de behoeften van de gebruikers.”

“Mensen investeren steeds meer in duurzame, energieefficiënte woningen. Met Connected Home spelen we in op die evolutie. Door de verwarming in real time aan te sturen in functie van de bezetting, kan je tot 30% energie besparen. Goed voor het milieu én de portemonnee.“

Hoe werkt Connected Home?

Wendy: “Het hart van Connected Home is de hub. Daaraan kan je tot 40 apparaten koppelen. Denk aan een thermostaat, bedraad of draadloos, en draadloze radiatorknoppen. Daarmee kan je in elke kamer de temperatuur afzonderlijk en naar wens regelen én sanitair warm water aansturen.”

www.siemens.be/connectedhome

“Verder integreert Connected Home een reeks smart devices die het comfort en de veiligheid via eenvoudige automatisering vergroten. We spreken hier over draadloze raam- en deurcontacten – die de warmtevraag onderbreekt als een raam of deur opengaat –, smart plugs en draadloze bewegingsmelders en intelligente waterleksensoren.“

“De waterlekdetector detecteert lekken, verwittigt de gebruikers onmiddellijk of bedient de afsluitkraan via een smartplug om waterschade te vermijden.”

Hoe onderscheidt Connected Home zich?

Wendy: “Allereerst is het een futureproof oplossing, gebaseerd op het Zigbee 3.0-protocol. Met de smart plugs en relais kan je eenvoudig nieuwe netwerkrepeaters toevoegen aan het mesh-netwerk.”

Hoe kan je Connected Home bestellen?

Wendy: “Installateurs kunnen terecht bij hun lokale groothandel. Van september tot en met december 2024 bieden we bovendien voor een uitzonderlijk gunstige prijs een startpakket aan met ketelsturing, draadloze thermostaat en 5 radiatorknoppen (3+2 gratis).

Het ideale moment om Connected Home te testen en het gemak zelf te ervaren.”

“Daarnaast is de Connected Home-app bijzonder gebruiksvriendelijk. Je kan vlot ruimtes en apparaten toevoegen, weersvoorspellingen raadplegen of de app-omgeving zelfs personaliseren met eigen foto’s. Verder kan je allerlei data monitoren, zoals historieken, signaalsterkte, batterijstatus, % kraanopening en meldingen. Eenmaal geconfigureerd is het systeem ook offline bruikbaar.”

“Connected Home is een betaalbare smart homeoplossing van hoge kwaliteit. Door de draadloze installatie hoef je niet te investeren in extra hydraulische aanpassingen en kan je makkelijk uitbreiden naar nieuwe apparaten en functionaliteiten.”

Welke voordelen biedt Connected Home voor installateurs?

Wendy: “Connected Home is snel en vlot te installeren en in gebruik te nemen. Je kan er meteen mee aan de slag. Via de Connected Home-app of op onze site kan je handige videotutorials en veelgestelde vragen raadplegen.”

“Connected Home biedt installateurs de hoge betrouwbaarheid en kwaliteit die ze van Siemens gewend zijn, in een intuïtief en gebruiksvriendelijk jasje.”

Promopackage Connected Home

1 hub

1 draadloze thermostaat

1 ontvanger

3 + 2 gratis draadloze radiator-actuatoren

Aan de slag met Connected Home?

Bestel het pakket bij je lokale groothandel.

Meer info?

Bezoek onze website www.siemens.be/connectedhome of contacteer ons op bp.sales.be@siemens.com

Variabele regelstrategieën toegepast op een thermische installatie in een bestaande woning

In opdracht van het Expertisecentrum Energie gevestigd in Geel werd onderzoek uitgevoerd naar het potentieel van variabele regelstrategieën op een thermische installatie in een bestaande woning in Hasselt. Dit valt uitgebreid te lezen in de thesis van Warre Leynen in het kader van Thermi-Var. De focus lag op het ontwerpen van nieuwe regelstrategieën op de prestaties van de warmtepomp en het comfort in de ruimtes wanneer er aan energie opslag wordt gedaan om het aandeel eigenverbruik te verhogen.

De huidige woning

Deze paragraaf concretiseert de installatie van de huidige woning. Eerst toont figuur 1 een beknopt overzicht van de installatie. Vervolgens worden de verschillende onderdelen van de installatie toegelicht.

ONDERDELEN IN DE INSTALLATIE

Voor de warmteopwekking wordt er gebruik gemaakt van een monobloc lucht­water warmtepomp. De warmtepomp voorziet zowel het sanitair warmwater als verwarming voor het gebouw en koeling voor het gebouw. De installatie is ook voorzien om het

zwembadwater te verwarmen. Het sanitair warm water wordt opgewarmd via een boiler van 300 L. Voor de centrale verwarming (en koeling) wordt een parallelle buffer geplaatst van 1000 L. De regeling van de warmtepomp zorgt voor de regeling van het sanitair water via een voorrangsregeling. Wat de regeling van de centrale verwarming betreft, bepaalt de warmtepomp de aanvoertemperatuur via een weerafhankelijke regeling met ruimtecompensatie en wordt ook de secundaire pomp via deze regeling aangestuurd. De regeling van de verschillende ventilo­convectoren en de zone regeling van de vloerveerwarming gebeurd via Niko home control. Er is verder geen communicatie tussen het domotica systeem en de warmtepomp. Wat de warmteafgifte betreft worden er verschillende systemen gebruikt.

Er zijn verschillende installatiemogelijkheden voor vloerverwarming zoals:

● Nat systeem;

● Droog systeem;

● Infrezen.

In de betreffende woning wordt het nat systeem gebruikt waarbij de leidingen op de isolatie in de chape zitten. Het is een traag systeem dat gebruik maakt van de thermische massa van de vloeropbouw.

Een convector is een afgiftesysteem dat bestaat uit een warmtewisselaar gemaakt van lamellen. Om convectiewarmte te produceren, wordt de convector verwarmd door warm water in de lamellen te laten stromen. Vervolgens treedt er een luchtcirculatie in werking, ook wel convectie genoemd. De warme lucht stijgt en koelt weer af waardoor deze daalt en opnieuw door

de convector gaat.

Een ventilo-convector is een afgiftesysteem dat bestaat uit een warmtewisselaar die uitgerust is met lamellen en ventilatoren. Hierbij wordt de lucht onderaan aangezogen door ventilatoren. Deze lucht is op kamertemperatuur. De aangezogen lucht bereikt de warmtewisselaar die gevoed wordt door warm water. Deze warmtewisselaar neemt de koude lucht op en geeft deze af aan het warme water. Omdat in dit afgiftesysteem ventilatoren worden gebruikt, wordt dit gedwongen convectie genoemd.

Resultaat huidige woning

Wanneer we de oorspronkelijke regelstrategie gaan bekijken, verkregen we de volgende resultaten weergegeven in tabel 1.

Bij de huidige regelstrategie, is er nog geen optimalisatie tussen de regeling van de afgifte en de opwekking. Hierdoor is de warmteafgifte onzeker omdat er geen koppeling is tussen het draaien van de warmtepomp en de werking van de afgifte­elementen. In de resultaten wordt dit duidelijk in de lage COP, wanneer de warmtepomp aanstaat en er onvoldoende warmteafgifte is, zal de aanvoertemperatuur sneller stijgen dan noodzakelijk en het relatief hoge aantal start/stops. Wanneer de warmtepomp haar aanvoertemperatuur heeft bereikt, schakelt deze uit, ongeacht de ruimtetemperatuur in de verschillende zones. Wanneer de regeling verbeterd wordt, aansturing van de secundaire circulatiepomp via het domotica systeem, zonder rekening te houden met actieve vraagsturing, zien we dat de COP meer dan 10% stijgt en dat het comfort

januari - april

een stuk hoger ligt 87,1% i.p.v. 74,8%.

Overzicht regelstrategieën

Op basis van de simulaties op de installatie met de huidige regeling, zien we dat er verbeteringen mogelijk zijn in de regelstrategie ongeacht de integratie van een slimme sturing die rekening houdt met de elektriciteitsproductie of ­prijzen. Deze vaststelling kwam ook terug bij een andere case die gemonitord werd in het kader van het Thermi­Var project. Daarom worden verschillende regelstrategieen gesimuleerd. De belangrijkste regelstrategieën zijn de toepassing van een kloksturing op het sanitair warm water, deze invloed zie je terug in de verschillen tussen strategie 2 en 3. De kloksturing is ook mogelijk op de verwarming. Dit kan door ‘s nachts de

stooklijn te verlagen (strategie 5, of de stooklijn overdag (op momenten dat de kans op injectie groot is) te verhogen.

Bij een derde regelstrategie zal de stooklijn of boilertemperatuur niet verhoogd worden op basis van een tijdsklok, maar op basis van de effectief gemeten injectievermogen. Dit zit omvat in regelingen 7.1­7.3. omdat de PV­installatie niet mee geïntegreerd kan worden in het gebruikte simulatie pakket, is het moeilijk om hieruit conclusies te trekken.

Hierna volgt een overzicht gegeven van de nieuwe regelstrategieën die worden toegepast op de installatie. Onderstaande regelstrategieën werden geselecteerd om het comfort in de woning te verbeteren. Het is de bedoeling

om via deze regelstrategieën een beter inzicht te krijgen op het verbruik van de warmtepomp en wat dit teweegbrengt voor het comfort in de woning.

● Regeling 2: Regeling met legionellapreventie

● Regeling 3: Regeling met een kloksturing op het boilervat

● Regeling 4: Regeling met kloksturing op het boilervat met verkleining van het buffervolume

● Regeling 5: Regeling met kloksturing op het boilervat en stooklijnverschuiving op het buffervat

● Regeling 6: Regeling met kloksturing op het boiler­ en buffervat

● Regeling 7: Regeling rekening houdend met de opbrengst van PV­panelen

• 7.1: Opstart bij meer dan 2 kW PV­opbrengsten

Figuur 1 TOONT BEKNOPT DE BELANGRIJKSTE ONDERDELEN VAN DE INSTALLATIE.

Tabel 1 RESULTAAT VAN DE OORSPRONKELIJKE REGELSTRATEGIE

Tabel 2 RESULTATEN VAN DE REGELING MET BUFFERVAT VERKLEINING VAN JANUARI TOT

januari - april

Regeling 4

Tabel 2 RESULTATEN VAN

januari - april

Regeling 1 (oorspronkelijk)

Regeling 2

Regeling 3

• 7.2: Opstart bij meer dan 1 kW

PV­opbrengsten

• 7.3: Opstart bij meer dan 0.5 kW

PV­opbrengsten

Wat is het effect van het buffervolume op de prestaties en comfort?

Het verschil tussen regelstrategie 3 en 4 geeft een antwoord op deze vraag. In de installatie is een buffervat van 950 L aanwezig, wat een groot volume is voor een gezinswoning. Wat zou een verkleining van het buffervat teweeg brengen op de prestaties van de warmtepomp en het comfort in de woning?

In Hysopt werd het buffervat verkleind naar een volume van 500 L. Het model ziet er identiek uit aan de vorige regelingen enkel het buffervolume wordt gewijzigd in de instelparameters van het buffervat in Hysopt. Zie tabel 2.

Een kleiner buffervat zorgt voor een iets lager verbruik (in de gesimuleerde periode ±85 kWh minder). Het eigenverbruik daalt iets sterker 90 kWh. Uit deze simulatie blijkt dat de grootte van het buffervat dus zeker wel een invloed heeft op de stuurbaarheid van de installatie.

De stijging van het aantal start/stops tijdens deze simulatie is duidelijk zichtbaar en kan een negatieve invloed hebben op de levensduur van de warmtepomp. Ten slotte blijft het aantal draaiuren ongeveer gelijk aan het aantal uren bij de vorige regelingen. Het comfort daalt wel gering omdat er minder warm water kan gebufferd worden wanneer het buffervat niet wordt opgewarmd door de warmtepomp.

Wat is het effect van een kloksturing op prestaties en comfort?

Om een antwoord te vinden op deze vraag moeten we strategie 2 en 5 vergelijken. We zien dat door het toepassen van de stooklijnverlaging ‘s nachts een aanzienlijke besparing mogelijk is volgens de simulaties. Belangrijk hierbij op te merken dat de hoofdverwarming gebeurd via ventilo­convectoren. Bij een traag systeem zoals vloerverwarming, zou de besparing waarschijnlijk minder groot zijn. Een ander bijkomend voordeel van de kloksturing is het vermindering in aantal startstops, terwijl het comfort nagenoeg gelijk blijft. Bij toepassing van een kloksturing zal 2.595 kWh van de 2.763 kWh (totaal verbruik) afkomstig zijn van het net. Zonder kloksturing zal dit aandeel gelijkaardig zijn (93%).

GRATIS CH120 thermostaat bij elke registratie

van een GC5300iW en/of GC7700iW

Scan de QR-code en registreer je ketel(s)

€ 296

Nieuw in het Portal?

Maak je account aan en start met registreren

„ Gloednieuwe thermostaat

„ Compatibel met alle Bosch condensatieketels

„ Besturingssysteem EMS 1 & 2

„ Kleurendisplay

„ Hybrid ready

*Actie geldig van 01.09.2024 t.e.m. 15.12.2024

bij elke registratie van een Condens 5300i of Condens 7700i.

Geschatte levertermijn: 4 weken na registratie

Wanneer er relatief meer PV opgewekt wordt of de warmtevraag kleiner wordt, kan dit verschil groter worden.

Besluit

De simulaties in deze case bevestigen wat we ook in een andere case in de praktijk zien gebeuren, namelijk dat de invloed van de optimalisatie van een weersafhankelijke regeling groter is dan de besparingen die mogelijk zijn door de integratie van een regeling die rekening houd met PV­opbrengsten. Uit deze simulaties blijkt dat een verlaging van de stooklijn op momenten dat er geen zon is, qua energieverbruik beter zijn dan regelingen waarbij de aanvoertemperatuur verhoogt wordt op momenten dat er veel zon beschikbaar is. Dit is logisch, maar wat wel belangrijk is om mee te nemen is dat het comfort nagenoeg gelijk blijft (verschil tussen situatie 5 en 6). Het verschil qua gebruik van PV­energie tussen kloksturingen en sturing op basis van werkelijke injectie is in deze simulaties wel duidelijk. Aanpassingen aan de instellingen van de kloksturing en de gesimuleerde periode kunnen deze nog wel beïnvloeden.

Wanneer we regeling twee tot en met zes met elkaar gaan vergelijken zien we over het algemeen weinig verandering in het elektriciteitsverbruik, het aantal start/stops, het aantal draaiuren en het comfort in de woning. Enkel bij regeling 4 en 5, waar we het buffervat verkleinen en de stooklijn ’s nachts verlagen, zien we een lichte daling van het elektriciteitsverbruik maar ook het comfort neemt hier gering af wat negatief ondervonden wordt door de eigenaar. Een ander nadelig punt van de vierde regeling is de stijging van het aantal start/stops. Het is mogelijk om met een buffervat van 500 liter te werken, maar uit de resultaten van de simulaties blijkt dit negatief te zijn voor de levensduur van de warmtepomp. Het enige grote verschil tussen de eerste zes regelstrategieën is dat het comfort bij de zesde regelstrategie vanaf 7.00 s’ morgens tot 24.00u ’s nachts mooi rond de 22°C blijft. Dit is bij de voorgaande regelstrategieën niet het geval want bij deze gaat de temperatuur doorheen de dag voortdurend schommelen tussen de 22°C en 17°C.

Wanneer we de zevende regelstrategie gaan vergelijken met de rest, zien

we dat het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp ook hier ongeveer gelijk blijft aan de vorige regelstrategieën. Wat opvalt, is dat het elektrische verbruik aanzienlijk daalt wanneer we de PV­opbrengsten die tijdens de werking van de warmtepomp worden gegenereerd, aftrekken van het elektrische verbruik van de warmtepomp. Door de warmtepomp te linken aan de PV­opbrengsten kan er bespaart worden op de energiefactuur. Wat nog opvalt bij deze regelstrategie is de afname van het aantal start/stops. Deze afname komt tot stand doordat er extra energie kan gebufferd worden in het buffervat. Door deze extra energie, gewonnen uit de PV­opbrengsten, op te slaan in het buffervat gaat het comfort in de woning licht toenemen.

BRON:

Thesis: “Het potentieel van variabele regelstrategieën op een thermische installatie toegepast in een bestaande woning” van Warre Leynen www.thermi-var.be/publicaties.html

OPROEP TOT

HET INDIENEN VAN

EEN PROJECT

Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Heat+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie?

Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

Alles verenigd in één behuizing

Lucht/waterwarmtepompen Aeroblock® WAB 8 en WAB 11

~ Fluisterstil - 35 dB(A) op 2m

~ Low sound scroll compressor

~ Natuurlijk koelmiddel R290

~ Vertrektemperatuur tot 70°C

~ Voor nieuwbouw en renovatie

~ Flexibele installatie

~ Eenvoudige bediening

~ Tijdloos design

Dat is betrouwbaarheid.

Aeroblock®

R290

Welk collectief verwarmingsen koelingssysteem past het best bij mijn gebouw?

Bij Techlink streven we ernaar de technologische kennis te bevorderen en baanbrekende ontwikkelingen binnen de sector te delen. Dit artikel belicht een nieuwe selectiemethode, de holistische KPI-score, om de meest geschikte collectieve verwarming- en koelingssystemen voor appartementsgebouwen te selecteren, ontwikkeld door onderzoeksgroep EMIB van Universiteit Antwerpen. Deze methode helpt u bij het objectief rangschikken van potentiële systemen voor een specifiek gebouw, waarbij ook persoonlijke voorkeuren op gebied van kosten en thermisch comfort in acht worden genomen. Lees dit artikel verder om te ontdekken hoe de holistische KPI-score een verschil kan maken bij het verwarmen en koelen van appartementsgebouwen en wat het potentieel is voor toekomstig beleid.

Nood aan collectieve verwarmings- en koelingssystemen in gebouwen

‘Een duurzame energietransitie vraagt om een verandering in de verwarming en koeling van gebouwen. Collectieve verwarmings­ en koelingssystemen (hierna: collectieve installaties) zullen hierin een grote rol spelen. De verschillende wooneenheden worden gekoppeld met een gezamenlijke productie of bron verbonden door middel van grote distributieleidingen. Doordat meerdere woningen in dezelfde installatie geïntegreerd worden, zijn ontwerp­ en regeloptimalisaties mogelijk, wat leidt tot betere prestaties en een kortere terugverdientijd. Bekende voorbeelden zijn warmtenetten in steden en woonwijken, maar ook in appartementsgebouwen kan dit leiden tot een grote efficiëntieverhoging.

Er zijn veel systemen beschikbaar,

meestal onderscheiden door het aantal distributieleidingen en het type afleverset (de verbinding tussen distributie en elke eindgebruiker). Voorbeelden zijn de combilussen met één aanvoer­ en één retourleiding, ook wel één circuit genoemd, en de traditionele 4­pijpsystemen, met twee circuits. Afleversets kunnen onder andere bestaan uit platenwarmtewisselaars, decentrale opslagvaten of boosterwarmtepompen. Daarnaast zijn er de change­over systemen, een opkomende variant die het mogelijk maakt om verschillende temperaturen te distribueren naar de woningen. De vele keuzemogelijkheden maken het lastig om het beste systeem voor uw project te selecteren. Daarom stellen wij het gebruik van een holistische KPI­score voor om u te begeleiden bij de ontwerpfase van collectieve installaties’, zegt Stef Jacobs, doctoraatsonderzoeker aan de Universiteit van Antwerpen met een beurs van Fonds Wetenschappelijk Onderzoek [1S08622N].

Wat zijn change-over systemen?

Zoals gezegd kan een collectief systeem bestaan uit meerdere aanvoerleidingen. Typisch wordt een aanvoeren retourleiding ontworpen om een bepaalde aanvoer­ en retourtemperatuur te behalen, zo zijn er circuits voor ruimteverwarming en voor ­koeling, en dat kan op hoge en/of lage temperatuur. In het geval van meer dan drie distributieleidingen is er meestal één circuit voor sanitair warm water (SWW): de circulatieleiding genoemd.

‘Een change­over systeem werkt zoals een traditionele collectieve installa­

tie, maar kan ook koelen met hetzelfde systeem voor ruimteverwarming, zoals vloerverwarming. Die switch in aanvoertemperatuur kan op twee manieren gebeuren, namelijk centraal of decentraal. Bij een decentrale change­over zijn er minimaal twee circuits, één voor ruimteverwarming en één voor ruimtekoeling. Het afgiftesysteem is dan gekoppeld aan deze twee aanvoerleidingen d.m.v. een zes­wegkraan en kan lokaal schakelen tussen de twee temperatuurregimes. Bij de centrale change­over is de vloerverwarming gekoppeld aan één circuit, waarvan de aanvoertemperatuur wordt ingesteld op basis van de noden in de gekoppelde woningen. Zo kan deze op het ene moment bijvoorbeeld 35°C zijn om woningen te voorzien van ruimteverwarming, en een ander moment 16°C voor vloerkoeling waar nodig. Zulke opstellingen hebben natuurlijk een temperatuursensor nodig voor de debietregeling door het afgiftesysteem en voor een dauwpuntregeling om ongewenste condensatie te vermijden’, vertelt Stef Jacobs.

Deze collectieve installaties zijn zeer interessant in nieuwbouw appartementen, waar de koelvraag een groot deel van de jaarlijkse thermische energievraag omvat. Drie voorbeelden van centrale change­over systemen zijn terug te vinden op figuur 1 en de werking van concepten A en B zijn reeds toegelicht in voorgaande edities (boosterwarmtepomp: september 2022; decentrale opslag met koeling: november 2023). Concept C, het 4­pijpssysteem, is een centrale change­over omdat het CV­circuit kan schakelen tussen verwarming en koeling. De recirculatieleiding blijft ten allen tijde SWW distribueren.

Waarom is het moeilijk om het beste systeem te selecteren?

Het vergelijken van verschillende collectieve installaties is lastig door vele factoren zoals gebouwkenmerken, bewonersprofielen, weersomstandig­

Figuur 1: Schematische voorstelling van 3 change-oversystemen, (A) combilus met decentrale SWW-opslag, (B) combilus met decentrale boosterwarmtepompen en (C) een 4-pijpssysteem met circulatieleiding voor SWW.

heden en de regelstrategie. Hierdoor is het vaak niet duidelijk welk systeem voor een specifiek gebouw moet worden gekozen, en al zeker niet voor nieuwere systemen. Als ontwerper moet u met al deze factoren rekening houden. Vaak wordt de keuze gebaseerd op ervaring of voorkeur, wat niet altijd tot het meest geschikte systeem voor het project leidt.

Hoe kan die selectieprocedure verbeterd worden?

‘Een vergelijkende analyse voor verschillende randvoorwaarden geeft inzicht in het optimale toepassingsgebied van de verschillende systemen, wat kan leiden tot aanbevelingen. Bij het genereren van deze aanbevelingen is het essentieel om rekening te houden met de voorkeuren van (toekomstige)

bewoners voor conflicterende prestatie­indicatoren, zoals bijvoorbeeld de eisen aan thermisch comfort en de investerings­ en operationele kosten (CAPEX en OPEX) hieraan gelinkt. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen comfort en totale kosten voor een goed systeemontwerp’, stelt Stef Jacobs.

‘Hiervoor hebben we een nieuw evaluatiekader met drie stappen ontwikkeld. De eerste stap is het definiëren van randvoorwaarden en te vergelijken systemen. Daarna worden prestatie­indicatoren bekomen door middel van simulaties. Tot slot worden deze verschillende prestatie­indicatoren vertaald naar één holistische KPI­score, rekening houdend met voorkeuren voor conflicterende objectieven!’, vertelt Stef Jacobs.

Figuur 2: Workflow van evauatiekader om aanbevelingen te generen voor collectieve installaties bij verschillende randvoorwaarden.

‘De KPI­score is een relatieve score. Dit betekent dat de gegenereerde score afhankelijk is van de beschouwde collectieve installaties, maar de onderlinge ranking zal wel altijd dezelfde blijven als meerdere systemen worden toegevoegd. Alle prestatie­indicatoren worden eerst genormaliseerd ten opzichte van de desbetreffende mediaan en daarna als een gewogen som bij elkaar geteld. Die gewogen som is gebaseerd op de f_costs, wat de voorkeur voor conflicterende objectieven voorstelt’, merkt Stef Jacobs op. Figuur 2 stelt de methode schematisch voor.

Voorbeeldcase met resultaten

Deze methode wordt verduidelijkt aan de hand van een voorbeeldcase. We gaan een evaluatie maken voor de drie centrale change­over systemen van figuur 1. De variatie in het aantal appartementen gaat van 8 tot 50 wooneenheden. Daarnaast worden er vier bewonersprofielen vergeleken die de bevolking in Vlaanderen vertegenwoordigen:

I Gepensioneerde koppels (21% van de Vlaamse bevolking):

Zijn vaker thuis met een grotere ruimteverwarmingsvraag, maar het warmwaterbehoefte is meestal iets lager.

II

Werkende 2-persoonsgezinnen (ca. 25% van Vlaanderen):

De vraag naar SWW en ruimteverwarming en ­koeling is meestal geconcentreerd in de ochtend en avond, afhankelijk van hun levensstijl en werkschema's. Elke woning heeft een standaarddouche.

III

Werkende 4-persoonsgezinnen met schoolgaande kinderen (41% gecombineerd met type IV): vergelijkbaar met type II, maar met twee schoolgaande kinderen, wat zorgt voor een hoger en meer variabel thermisch vraagprofiel.

IV

Luxe 4-persoonsgezinnen met schoolgaande kinderen (41% gecombineerd met type III): Gelijkend op profiel III, maar met hogere energiebehoeften. Vooral de vraag naar SWW is groter door aanwezigheid van een bad, regendouche en vier tappunten.

De f_costs wordt gevarieerd van 0 (voorkeur gaat naar hoog thermisch comfort ongeacht de totale prijs) tot 1 (voorkeur ligt bij goedkoopste oplossing, ten koste van lager comfortniveau). Figuur 3 geeft zo een overzicht van het aangewezen installatiecon­

cept in functie van voorkeur (comfort vs totale kost), bewonersprofielen (xas) en gebouwgrootte (y­as).

Kijken we enkel naar thermisch comfort ongeacht de totale kosten (CAPEX en OPEX) dan moeten we de resultaten linksboven beschouwen (f_costs = 0). Hier zien we dat voor de 4 bewonersprofielen (I tot IV) en voor alle gebouwgroottes (8 tot 50) concept C de voorkeur geniet. We kunnen dus stellen dat als thermisch comfort de bovenhand heeft 4­pijpsoplossingen te verkiezen zijn. Omgekeerd zien we ook dat als enkel naar totale kosten gekeken wordt, een combilus met boosterwarmtepompen te verkiezen is (rechtsonder).

Verder zien we dat het 4­pijpsysteem (concept C) consistent als de aanbevolen keuze naar voren komt in alle onderzochte scenario’s, als het belang van comfort groter is dan dat van kosten (tot en met f_costs < 0.57). Dit stemt overeen met de verwachtingen, aangezien concept C uitstekende comfortprestaties levert. Het SWW­discomfort is minimaal door de circulatieleiding, en zowel het geleverde comfort voor verwarming als koeling is steeds gelijk aan of licht beter dan de prestaties van de andere twee vergeleken concepten.

OMKASTINGEN VOOR WARMTEPOMPEN EN AIRCONDITIONING

ESTHETISCHE EN DESIGNOPLOSSING

GEGARANDEERDE BESCHERMING : de buitenunit berchermen tegen regen, hagel, UV-stralen, gebladerte en schokken SNELLE INSTALLATIE

DUURZAME EN KWALITATIEVE AFWERKING

6 AANPASBARE modellen volgens de configuratie en personaliseerbaar in alle RAL-kleuren

BUBBLES

ROO KKANALEN RENOVEREN IN COLLECTIEVE WONINGEN?

Vermenigvuldig de voordelen met 3CE P Multi+, het referentiekanaal voor gesloten condensatieketels.

3CE P MULTI+

- Veilige installatie met concentrisch en een luchtdicht rookkanaal

- Optimalisatie van ruimte in de technische koker

- Geen uitgang nodig in de gevel

Heb je deskundig advies nodig over de renovatie van een collectief rookkanaal? Doe beroep op onze DIAGNO-PRO dienst

ONTMOET ONS OP INSTALL DAY HAL D STAND 164

Vanaf f_costs gelijk aan 0.6 begint concept B als een interessante alternatieve keuze naar voren te komen, aanvankelijk voor luxe gezinstypes en later ook voor andere gezinstypes. Wanneer kostenreductie de hoogste prioriteit heeft boven thermisch comfort, wordt concept B aanbevolen voor alle onderzochte gebouwgroottes en bewonersprofielen. Het discomfort voor SWW van concept B is echter altijd relatief hoog in vergelijking met andere systemen, maar nog steeds acceptabel. Dit zou verbeterd kunnen worden met een grotere boosterwarmtepomp of opslagvat.

De overgang van het 4­pijpsysteem naar de combilus met boosterwarmtepompen als de preferente keuze gebeurt niet abrupt met een stijging van f_costs. In plaats daarvan is er een tussenfase waar het optimale concept afhangt van het bezettingsprofiel en de gebouwgrootte. Zo wordt concept A (combilus met decentrale opslagvaten) vooropgesteld voor f_costs behoort tot [0.79, 0.97] voor kleine appartementsgebouwen met een gecentreerd SWW verbruik. Dit komt omdat de 2­sensorregeling (zie november 2023 editie) hier voordelig is om de operationele kosten te verlagen.

Wat kan deze methode betekenen voor de toekomst?

Deze methode kan een handige tool zijn voor studiebureaus, aangezien er nog steeds simulaties nodig zijn. Maar dit kan ook gebruikt worden door beleidsmakers. Door de relatieve score en de focus op verschillende gebouwen en types van bewoners, kunnen er gerichtere keuzes gemaakt worden door beleidsmakers. Zo kunnen zij voor serviceflats, meestal bewoond door gepensioneerde koppels die een vast levenspatroon hebben, de combilus met decentrale boosterwarmtepompen aanbevelen, terwijl de appartementsgebouwen met voornamelijk werkende, jonge gezinnen er voordeel

Figuur 3: Aanbevelingen voor verschillende gebouwgroottes en bewonersprofielen. Concept A is een combilus met decentrale SWW opslag en 2-sensorregeling, concept B is een combilus met boosterwarmtepompen en concept C is het 4-pijnsysteem met change-over CV-circuit.

bij hebben om voor een combilus met decentrale opslag te kiezen.

Hiervoor is natuurlijk nog meer onderzoek nodig en moet de KPI score uitgebreid worden met een duurzaamheid­KPI, zoals CO2­uitstoot. Ook moeten de testen uitgevoerd worden voor vele andere systemen en bewonersprofielen en moet er een vertaalslag komen naar renovatieprojecten. Het meenemen van ruimtelijke eisen kan de optimale keuze beïnvloeden, waarbij het 4­pijpssysteem waarschijnlijk minder vaak wordt gekozen vanwege de grotere benodigde ruimte dan een combilus.

MEER INFO OVER KPI-SCORE?

Contact: Stef.Jacobs@uantwerpen.be; Ivan.Verhaert@uantwerpen.be Wetenschappelijke publicatie van dit onderzoek: Jacobs S, Van Minnebruggen S, Matbouli H, Ghane S, Hellinckx P, Verhaert I. Evaluating collective heating and cooling concepts by incorporating occupants' preferences for conflicting performance indicators. Energy and Buildings. 2024; 314(issue):114264. https://doi.org/10.1016/j. enbuild.2024.114264

Call voor toekomstig

TETRA-project: Centrale change-over systemen

Gelet op de vele vragen die we hierover reeds kregen, alsook opmerkingen over praktische implicaties, willen we onze onderzoeksresultaten graag vertalen naar gebruiksvriendelijkere tools opdat de voorgestelde innovatieve concepten succesvol geïmplementeerd kunnen worden. We gaan in januari 2025 een TETRA-project indienen waarin we dieper ingaan op change-over systemen voor collectieve installaties. Geïnteresseerde bedrijven die specifieke vragen hebben die men onderzocht wil zien of producten kennen of hebben die hierin oplossingen bieden, mogen ons zeker een mailtje sturen.

MEER INFO VOOR PROJECTVOORSTEL?

Contact: Stef.Jacobs@uantwerpen.be; Ivan.Verhaert@uantwerpen.be; Bert. Verhasselt@uantwerpen.be

DETECTOR VOOR BUITEN

theLuxa S360 voor gelijktijdige detectie op twee gevels

✓ Detectiebereik van 360°, Ø 32 m, met onderkruipbeveiliging

✓ Hoek- en/of plafondmontage mogelijk

✓ Vooraf ingesteld voor onmiddellijke inbedrijfstelling

✓ Instelbare helderheidsdrempel en uitschakelvertraging

✓ Detectiekop kan worden gedraaid en gekanteld

✓ Teach-in, puls en testfuncties

✓ Compatibel met 60 mm inbouwdoos

DETECTOR VOOR BINNEN

theMura voor wandmontage

✓ Bewegings- of aanwezigheidsmelder

✓ Aantrekkelijk, plat design

✓ Groot detectiebereik :

14 x 17 m voor een installatiehoogte van 0,8 tot 1,2 m

16 × 10 m voor een installatiehoogte van 2,2 m

✓ Flexibele uitbreiding dankzij master/slave-schakeling

✓ Geïntegreerde drukknop (deactiveerbaar)

✓ Compatibel met afdekplaat Niko Original, Intense en Pure.

Slimme regeling en warmtepompen

Warmtepompen beschikken over heel wat troeven die de uitfasering van fossiele brandstoffen en de bijhorende elektrificatie van het energielandschap zullen ondersteunen. Zo hebben ze niet alleen een hoog rendement, maar bieden ze ook heel wat opportuniteiten in de interactie met zonnepanelen en andere elektrische verbruikers in een gebouw. De opvolging en optimalisatie van de werking via een slimme regeling zijn cruciaal om het potentieel van warmtepompen volledig te benutten.

Warmtepompen koppelen

aan data: een noodzaak en een opportuniteit

Doordat warmtepompen hun warmte uit de omgeving halen, kunnen ze met relatief weinig energie toch veel warmte afleveren. De Coëfficiënt Of Performance (COP) ligt voor een elektrische warmtepomp doorgaans tussen 2,5 en 6. Een warmtepomp is echter vrij complex en de behaalde prestatiecoëfficiënten zijn sterk afhankelijk van de installatie en de reële werkingsomstandigheden.

De meeste warmtepompen gebruiken elektriciteit als energiebron. De elektriciteitsproductie verduurzaamt dankzij meer hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon, maar die kennen een variabel opwekkingsprofiel. Met de verwachte massale introductie van nieuwe elektrische verbruikers zoals warmtepompen en elektrische voertuigen, zal de afstemming van vraag op aanbod nog complexer en uitdagender worden.

Het wordt hierdoor belangrijker om het principe van de energetische flexibiliteit van het gebouw, de installatie en de toestellen toe te passen. Dat kan met huishoudelijke apparaten (bv. wasmachines, droogkasten …) en laadpalen voor elektrische voertuigen (uitstel van laden, gemoduleerd laden …), maar ook via de sturing van technische installaties zoals warmtepompen.

De productie van sanitair warm water met een warmtepomp kan bijvoorbeeld uitgesteld worden om de traditionele ochtendpiek in het elektriciteitsver­

bruik te ontlasten. Voor verwarming kan men de energievraag verschuiven door de warmtepomp vooral overdag te gebruiken, wanneer er productie is van de zonnepanelen, en ʼs nachts zoveel mogelijk uit te schakelen.

Meten is weten: opvolging van de werking van de warmtepomp

Om de levensduur en efficiëntie van de warmtepomp te garanderen, moet ze correct aangestuurd en goed opgevolgd worden. Zeker wanneer de warmtepomp een (fossiele) opwekker vervangt, is er een groter risico op onverwachte problemen. De andere elementen van de verwarmingsinstallatie (zoals het distributie­ en afgiftesysteem) zijn immers vaak niet optimaal afgestemd op de eigenheden van de warmtepomp. Hogere afgiftetemperaturen leiden bijvoorbeeld tot een afname van de prestatiecoëfficiënt. De warmtepomp kan ook vaker dan verwacht in­ en uitschakelen (‘pendelen’), wat niet alleen

Krijg jij van je klanten ook steeds vaker vragen over slimme gebouwen en geconnecteerde technologieën?

Buildwise heeft een nieuwe informatiecampagne gelanceerd met alles wat je over dit onderwerp moet weten: van intelligente en energiebesparende installaties tot nieuwe businessmodellen waarmee je je klanten extra diensten kan aanbieden en nieuwe inkomsten kan genereren. Maar ook predictief onderhoud, het bouwen van performante en duurzame smart buildings en nog veel meer komen aan bod.

BENIEUWD? Neem dan snel een kijkje op https://buildwise.direct/ slimme-gebouwen-campagne.

nefast is voor de efficiëntie, maar ook voor de levensduur. Pendelgedrag kan ook voorkomen in nieuwe installaties en kan lang onder de radar blijven. Het kan echter vrij snel gedetec­

Blackbird

Warmtepomp

Propaan

Eenvoudige installatie

Fluisterstil

De slimste warmtepompen

Dé Weheat warmtepomp leverancier van België.

Bezoek onze stand op installday! (stand 193)

De Minilift S voor grijs water maakt alles mogelijk:

Verschillende pompcapaciteiten

Bestand tegen heet water en pekelwater (waterverzachters)

5 toevoeren en selecteerbare persaansluitingen

Variabel instelbaar pompvolume

De nieuwe kleine opvoerinstallatie

teerd worden dankzij de opvolging en analyse van het elektrisch verbruik van de warmtepomp.

Door bovendien het afgegeven vermogen van de warmtepomp te monitoren, kunnen ook de reële prestatiecoëfficiënten in kaart gebracht worden. De evolutie in de tijd kan geanalyseerd worden en de behaalde prestatie kan afgetoetst worden aan wat in het ontwerp vooropgesteld was of wat gelijkaardige installaties halen. Ook deze opvolging laat toe om tijdig onverwachte problemen te signaleren en in te grijpen, bijvoorbeeld door de aanvoertemperatuur of het temperatuurverschil in de afgiftekring bij te stellen.

Van meten naar sturen: optimale interactie met het elektrisch systeem

Doordat warmtepompen kunnen aan­ of uitschakelen of moduleren wanneer dat het meest opportuun is, kunnen ze zorgen voor een verschuiving van het energiegebruik (load shifting). Een permanente opvolging van de elektriciteitsproductie en de belangrijkste verbruikers is daarvoor cruciaal. Dit kan via een intelligente verwerkingseenheid, ook wel energiemanagementsysteem of EMS genoemd, die op basis van meetgegevens en randvoorwaarden de optimale situatie definieert (zie afbeelding 1).

In een volgende stap moet het EMS de belangrijkste toestellen, zoals de warmtepomp, kunnen aansturen. Hiervoor is het belangrijk dat de warmtepomp de taal of het protocol van het EMS begrijpt. Die taal kan een busprotocol zijn, zoals ModBus. Een relatief recent en eenvoudiger alternatief is het Smart Grid Ready- of SG Ready-protocol dat door steeds meer warmtepomptypes en ­fabrikanten ondersteund wordt.

Er moet rekening gehouden worden met het feit dat een sturing door een EMS meestal enkel kijkt naar de optimalisatie van het elektrisch verbruik

Een energiemanagementsysteem (EMS) volgt de belangrijkste elektrische toestellen in een woning op en stuurt ze aan om het elektrisch verbruik te optimaliseren.

in het gebouw. Het is dus belangrijk de impact op de werking van de warmtepomp (comfort, rendement, levensduur) nauwlettend op te volgen om problemen tijdig te detecteren en de sturing indien nodig bij te stellen.

Communicatie en samenwerking tussen expertises

Het optimaal laten functioneren van een warmtepomp en het flexibel inzetten van toestellen zijn vaak twee verschillende werelden. De HVAC­installateur weet het best wat cruciaal is voor de warmtepomp en de hydraulische werking van het verwarmingssysteem, terwijl het EMS het totale elektrische verbruik in het gebouw bekijkt en dat probeert te optimaliseren in functie van de randvoorwaarden (tarieven, productie van de zonnepanelen …).

Om deze twee werelden te verzoenen, is communicatie en samenwerking tussen de verschillende expertises noodzakelijk. Het begint bij het selecteren van compatibele toestellen en het maken van duidelijke afspraken over de werking en de sturing van de warmtepompen. Een goede opvolging en analyse zorgen vervolgens voor een optimale werking en efficiënt onderhoud, wat dan weer de klanttevredenheid ten goede komt.

Besluit

Zowel warmtepompen als energiemanagementsystemen spelen een rol in het toekomstige energielandschap. Meer nog: beide concepten hebben elkaar nodig om optimaal te kunnen functioneren. Hoewel de markt snel evolueert en er al heel wat mogelijkheden zijn, blijft het nog vaak een uitdaging om in de praktijk de ideale interactie te bekomen. Communicatie en samenwerking zijn daarbij cruciaal, bij voorkeur zo vroeg mogelijk in het bouwproces. Een nauwe opvolging en een slimme sturing van warmtepompen zal immers toelaten om de toekomstige uitdagingen aan te gaan en nieuwe marktopportuniteiten te creëren.

Dit artikel werd opgesteld in het kader van de VLAIO-projecten ‘COOCK STEEV’ (Slimme Technologie voor Energie-Efficiënte Verwarming) en ‘TETRA Thermi-var’ (Potentieel en toepasbaarheid van variabel gestuurde thermische installaties). Meer informatie over het onderwerp en beide projecten is beschikbaar op de website www.smartheating.be.

BRON: Buildwise Magazine juliaugustus 2023: Slimme regeling en warmtepompen: een match met heel wat potentieel (blz. 18-19), van P. D’Herdt en J. Van der Veken.

MIÑO COUPLING

MINO serie zijn handbediende metalen gaskogelkranen. Ze zijn ontworpen om manipulatie en demontage van componenten te voorkomen.

• Europese messing CW617N

• Stevige handgreep met blokkeersysteem

• Eenvoudige installatie mogelijk.

• CE-markering. Voldoet aan norm EN-331:2015

Topprestaties, lage kosten

EC-motortechnologie met 6 verschillende instelmogelijkheden

Uw centrale verwarming verduurzamen: hoe aanpakken? (Deel 4)

Voor een verduurzaming van de gebouwverwarming zet het Vlaams Energie- en Klimaatplan in op warmtenetten en warmtepompen. Dat vergt een andere aanpak voor het ontwerp en de inregeling van cv-installaties. Vandaar dat Techlink hieraan aandacht wil besteden en Eddy Janssen aan het woord laat in een reeks van artikelen, de focus van dit vierde artikel ligt op “propaan als koelmiddel”.

Warmtepompen transformeren omgevingswarmte naar een hoger temperatuurniveau zodat die gratis energie voor ons bruikbaar wordt. Hiervoor is slechts weinig elektriciteit nodig, en die kan CO2­arm geproduceerd worden. Alleen maar voordelen, zo lijkt. Er is één knelpunt dat warmtepompen delen met compressiekoelmachines: de kans op lekkend koelmiddel. De milieu­impact daarvan dwong deze sector meermaals tot ingrijpende aanpassingen, en dat is nu ook weer aan de gang.

Natuurlijke koelmiddelen: terug van weggeweest

Na het protocol van Montreal in 1987 voerde men de ozonvriendelijke HFK’s in. Deze kwamen al heel snel in het vizier door hun hoog aardopwarmend vermogen, want sinds de oprichting van het IPCC in 1988 stond de klimaatverandering op de politieke agenda.

Daarnaast behoren bepaalde HFK’s tot de PFAS­familie (poly­ en perfluoralkyl­stoffen) die in de atmosfeer oxideren ter vorming van PFCA­zuren zoals TFA (trifluorazijnzuur). Dat zijn stoffen die uiterst langzaam afbreken en zich opstapelen in natuurlijke wateren. Hierdoor veroorzaken ze een onomkeerbare verontreiniging die niet door drinkwaterbehandeling kan

Grafiek 1 Het nieuwe Europese afbouwschema voor F-gassen. Nieuwe afschaling F-gasquota tonnen co2-eq. t.o.v. 2015 (in %)

oud nieuw

GWP = stofeigenschap

CO2-equivalent = GWP x massa koelmiddel

Koelmiddel GWP CO2-equivalent voor bijvoorbeeld 2,5 kg koelmiddel

R410a (F-gas) 2088 5220 kg of 5,2 ton

R32 (F-gas) 675 1688 kg of 1,69 ton

R290 (propaan) 3 7,5 kg

worden verwijderd. HFO’s (hydrofluorolefines) worden soms naar voor geschoven als alternatief voor de HFK’s omwille van hun lage bijdrage tot het broeikaseffect. Echter, bij lekkage ontbinden sommige van deze stoffen zich in de atmosfeer tot “forever

chemicals” waarvan is aangetoond of vermoed wordt dat zij tot PFAS worden afgebroken, met bekende negatieve gevolgen voor de gezondheid en het milieu. Daarom willen steeds meer landen een verbod op een aantal van deze koelmiddelen.

©RCC Koude- en luchtbehandeling

Wereldwijd werden deze problemen aangepakt met verschillende herzieningen van het protocol van Montreal. In Europa had de eerste F­gassenverordening van 2014 tot doel om de uitstoot van deze gassen te verminderen door quota op te leggen. Tegelijk streefde men naar een betere lekdichtheid door verplichte lekcontroles waarvan de frequentie stijgt met het CO2­equivalent van het koelmiddel: massa x GWP.

De nieuwe F­gassenverordening van 2024 is veel strenger en de uitfasering loopt verder in de tijd, tot een verbod vanaf 2050.

Daarnaast komen er ook verboden op toestellen, afhankelijk van het type en het vermogen, en ook afhankelijk van de GWP van het koelmiddel. Zo mogen voor nieuwe airco’s en warmtepompen met een vermogen <50 kW, vanaf 2027 geen koelmiddelen met een GWP boven 150 meer worden toegepast. De uitfasering van hoog­GWP­koelmiddelen zal grote gevolgen hebben voor de beschikbaarheid en de prijs, zeker nu ook de medische toepassingen opgenomen zijn in het quotum. Nu nog opteren voor een installatie met de F­gassen is risicovol omdat dure navullingen nodig kunnen zijn.

Hiermee wil de F­gassenverorde­

ning milieuvriendelijke alternatieven stimuleren, namelijk de natuurlijk koelmiddelen zoals propaan. Dat zijn geen F­gassen en hebben een zeer laag aardopwarmend vermogen, waardoor ze niet onder de F­gassenverordening vallen. Ondanks de beheersbare gevaren door de brandbaarheid zullen de vele voordelen steeds meer doorwegen.

Veiligheid voorop

Propaan is een kleur­ en geurloos gas met een veel grotere brandbaarheid dan bijvoorbeeld R32. Bovendien is het zwaarder dan lucht waardoor er bij lekkage een explosief mengsel kan gevormd worden in ondergrondse kanalen of kelders. Daarom moet de installateur een aantal veiligheidsvoorschriften in acht nemen, in te delen in opslag, montage, onderhoud en ontmanteling. Er is geen erkenningsplicht bij plaatsing of bij werken aan de koelkring, maar scholing is onontbeerlijk. De klant heeft de keuze uit een drietal opties: een buitenopstelling, een beperkte koelmiddelinhoud of extra veiligheidsvoorzieningen.

BUITENOPSTELLING ONDER DE VORM VAN EEN MONOBLOC

Bij een monobloc lucht/water warmtepomp is de volledige koelmiddelinhoud buiten opgesteld. Het principe

wordt al lang toegepast voor diverse koelmiddelen, maar kent nu een opgang omwille van de brandveiligheid. Daarbij is er geen beperking aangaande de koelmiddelinhoud, en bijgevolg ook geen vermogensbeperking. In tegenstelling tot een split­uitvoering is deze warmtepomp af­fabriek getest en hermetisch gesloten, wat de kans op lekken vermindert. De installateur moet geen koeltechnische handelingen uitvoeren, maar moet wel geïnformeerd zijn over de gevaren van propaan en de veiligheidsvoorschriften zoals beschreven in de montagehandleiding. Deze zijn in te delen in maatregelen voor binnen en voor buiten. Zo moet de buitenopstelling voldoende ver verwijderd zijn van verluchtingsopeningen zoals ramen of kelderverluchtingen. In de veiligheidszone mogen er geen ontstekingsbronnen aanwezig zijn. Om te voorkomen dat propaan bij een lekkende condensor via de wateraansluiting in het gebouw zou terecht komen, zijn deze warmtepompen doorgaans voorzien van een efficiënte ontgasser. Deze voert het merendeel van het gelekte koelmiddel af naar de buitenlucht, nog voor het in de binneninstallatie kan terechtkomen. In lijn hiermee mogen in het gebouw geen automatische ontluchters geplaatst worden, enkel manuele. Een dubbele scheidingwand in de condensor is ook een optie, maar deze extra warmteoverdracht vergt een hogere condensatietemperatuur, wat de COP vermindert.

Een monobloc warmtepomp kent verschillende uitvoeringen. Een standalone monobloc heeft randapparatuur aan boord zoals elektrische bijverwarming, een expansievat en een pomp. Dit bespaart binnenruimte en montagetijd. Anderzijds zijn er argumenten om deze onderdelen binnenshuis op te stellen, zoals de vrije componentkeuze. Dat is bijvoorbeeld belangrijk voor het expansievat, met name de kwaliteit, de dimensionering (vb. in geval van een extra

grote waterinhoud bij toepassing van een buffervat) en de vakkundige opstelling i.v.m. corrosiepreventie. Binnenshuis zijn deze componenten ook beter beschermd tegen weersinvloeden en het maakt de omvangrijke buitenunit een beetje compacter…

Tussen de monobloc en de binnen­installatie zijn afstanden tot 30 m mogelijk, maar toch zijn de verbindingen buitenshuis bij voorkeur kort en thermisch goed geïsoleerd. In de eerste plaats is dat om het warmteverlies te beperken, maar ook omwille van het risico op bevriezing. Hoewel de warmtepomp zelf goed beschermd is, zijn er risico’s op schade bij langdurige stilstand, bijvoorbeeld door een defecte pomp of omdat de bewoners afwezig zijn en een stroomonderbreking niet tijdig opmerken. Isolatie van de leiding en van de condensor is enkel in staat om bevriezing uit te stellen, maar uiteindelijk zal het stilstaande water de buitentemperatuur aannemen. Lange leidingen kan men beschermen door ze voldoende diep in te graven. Ter bescherming van de condensor in de monobloc en de wateraansluitingen buitenshuis wordt door sommige fabrikanten voorgeschreven om een vorstbeveiligingsklep te monteren in beide aansluitingen. Bij een watertemperatuur onder 3 °C laat deze klep water wegdruppelen tot de installatie drukloos is. Het is de vraag of een drukloze installatie veilig is tegen bevriezing. Het is niet wenselijk dat de hele binneninstallatie leeg loopt, want vullen is tijdrovend en corrosie­bevorderend, zeker bij een grote waterinhoud zoals bij een buffervat.

Wanneer de warmtepomp naast CV ook moet voorzien in warm water, is er nood aan een voorraadvat, een keuzekraan en toebehoren zoals een inlaatcombinatie. Als alternatief voor aparte componenten stellen vele fabrikanten binnen­units ter beschikking. Men spreekt dan over een

hydraulische split. Dit bespaart montagetijd en is vaak compacter.

De monobloc is doorgaans omvangrijker dan de buiten­unit van een split­systeem. Vaak hebben monobloc warmtepompen een grotere ventilator die aan een lager toerental draait, waardoor de geluidsdruk op de erfgrens beperkt is. Voor de dimensionering hanteert men in Vlaanderen het nuttig afgegeven vermogen bij een buitentemperatuur rond ­8 °C. Een te kleine warmtepomp voldoet niet bij strenge vorst, en een te grote warmtepomp zal vaker pendelen, afhankelijk van de modulatiegrens. Verschillende toestellen vergelijken op het vlak van de SCOP en het vermogen, dient te gebeuren met cijfers uit dezelfde klimaatzone en bij dezelfde watertemperatuur.

BINNENOPSTELLING MET VEILIGE

KOELMIDDELINHOUD

Bij een propaaninhoud beneden 150 g is een binnenopstelling mogelijk zonder extra veiligheidsmaatregelen. Echter met zo weinig koelmiddel is het vermogen beperkt omdat de volledige oppervlakte van de verdamper en de condensor bevochtigd moet zijn voor een goede warmteoverdracht. Voorlopig ligt die vermogensgrens rond 6 kW. Op laboschaal zijn al grotere vermogens behaald, wat perspectieven biedt voor o.a. de renovatiemarkt, maar het blijft afwachten of dat in commerciële toestellen combineerbaar is met een hoge SCOP.

Deze kleine propaaninhoud is moeilijk realiseerbaar bij split aico’s en daarom zijn de toepassingen momenteel toegespitst op compacte machines zoals warmtepompboilers, boosterwarmtepompen en kleine glycol/water warmtepompen die toegepast worden bij grondgebonden bronnen en PVT­oplossingen. Hierbij staat PV voor PhotoVoltaic en T voor Thermisch. Deze hebben een gevinde lucht/glycol warmtewisselaar die verborgen zit achter een PV­paneel.

Vorstbeveiligingsklep

Door de grote oppervlakte werkt deze warmtewisselaar met de wind en is geen ventilator nodig. Dat levert een hogere SCOP en een onderhoudsarme, geruisloze werking buitenshuis.

GROTERE INHOUD AAN KOELMIDDEL

De nieuwe F­gassenverordening legt vanaf 2035 een verbod op voor F­gassen in split airco’s. Daar is 150 g koelmiddel erg krap, maar afhankelijk van de oppervlakte van de opstellingsplaats en de hoogte waarop de binnen­unit opgesteld is, mag de inhoud aan propaan groter zijn. De toegestane propaaninhoud is gebaseerd op het feit dat propaan zwaarder is dan lucht. Zo is een opstelling tegen het plafond gunstiger omdat propaan zich bij lekkage mengt met een groter volume lucht, wat de kans vermindert dat de Lower Flamable limit (LFL) overschreden wordt. Er zijn anno 2024 minstens drie merken die zo een propaan­airco aanbieden, en verwacht wordt dat steeds meer fabrikanten zullen overschakelen.

Ook voor brine­warmtepompen bestaan propaan­oplossingen met een grotere koelmiddelinhoud. Dat is mogelijk door een aangepaste constructie zoals compartimentering en een ATEX­ventilator die naar buiten afblaast voor het starten van de compressor, of wanneer een sensor lekkage detecteert.

AUTEUR: ing. Eddy Janssen, voormalig docent en voorzitter van de vakgroep energie van de Universiteit Antwerpen

Er zit toekomst in propaan

De Belgische overheid heeft de ambitie om tegen 2030 de broeikasgasuitstoot met 55% te verminderen en het land tegen 2050 klimaatneutraal te maken. Dit dwingt huishoudens om na te denken over hun verwarmingsmethoden met het oog op betaalbaarheid en duurzaamheid. Propaangas, eventueel gecombineerd met hernieuwbare energie, is een sleuteloplossing binnen de energietransitie die haalbaar en betaalbaar is.

Het potentieel van propaan in België

De geleidelijke uitfasering van stookolieketels is een van de doelstellingen in het klimaatplan. Sinds 1 januari 2022 is het in Vlaanderen verboden om stookolieketels te installeren of te vervangen bij nieuwbouw of ingrijpende renovaties, evenals in bestaande woningen die aangesloten kunnen worden op het aardgasnetwerk. Bijna 1,5 miljoen gezinnen verwarmen hun woning nog steeds op stookolie in België. Zij moeten dus op zoek naar meer milieuvriendelijke verwarmingstechnieken.

Klaar voor de toekomst

Bij een nieuwbouwwoning is het een absolute must om gebruik te maken van hernieuwbare energie. Hier wordt doorgaans dan ook gekozen voor de installatie van een warmtepomp die gratis energie uit de omgeving haalt. In combinatie met een verwarmingssysteem op lage temperatuur, zonnepanelen en een goede isolatie is dit een voor de hand liggende keuze. Maar dit is niet het geval bij renovaties, waar dit niet allemaal afgevinkt kan worden.

Een overstap van stookolie op propaan zorgt in deze woningen voor een positieve impact op het E-peil, een verduurzaming van het energieverbruik en gemiddeld 20% minder CO2-uitstoot*. Win-win dus!

Gemakkelijke installatie van propaansystemen

De plaatsing van een gascondensatieketel op propaangas is erg vergelijkend op die van een ketel op aardgas. Er bestaan kant- en klare toesteltypes, speciaal gebouwd om te werken op propaangas. Heeft de fabrikant van jouw voorkeur geen toestel specifiek voor propaangas in zijn gamma? Geen nood, want elk type en merk condensatieketel kan perfect op propaangas werken, mits een kleine ombouw die ter plaatse door de fabrikant kan worden uitgevoerd.

Samenwerken met Primagaz

Primagaz gaat langetermijnrelaties aan met haar partners en streeft daarbij steeds naar een win-winsituatie met een duidelijk voordeel voor de partners, die een beloning ontvangen voor het aanbrengen van nieuwe klanten. Wij bieden ondersteuning en advies, en verbinden partners met Primagaz-klanten die op zoek zijn naar betrouwbare installateurs. Door samen te werken bieden ze onze klanten de meest geschikte oplossing en gaan we samen voor een duurzamere toekomst!

*bron: studie CE delft,

Propaan geeft soms betere prestaties

Naast de lage kostprijs, de beschikbaarheid en de milieuvoordelen wordt beweerd dat propaan ook gunstige thermodynamische eigenschappen heeft voor gebruik als koelmiddel in warmtepompen. Is dat correct en kan dat in cijfers worden uitgedrukt?

Eddy Janssen, voormalig docent en voorzitter van de vakgroep energie van de Universiteit Antwerpen, geeft een antwoord op deze stelling.

Algemeen is de COP beter naarmate de temperaturen van de warmtebron en van de toepassing dichter bij elkaar liggen, met vloerverwarming als voorkeur afgiftesysteem. Anderzijds moeten de warmtewisselingen in de warmtepomp gebeuren bij een zo constant mogelijke temperatuur, zo blijkt uit de theorie van de thermodynamica. Warmtewisseling zonder temperatuursverandering is enkel mogelijk bij faseverandering zoals verdamping en condensatie, en dat verklaart voor een deel de hoge COP bij compressiewarmtepompen.

Om het gezamenlijk effect van de vele stofeigenschappen op de prestaties te bestuderen, werd een simulatie uitgevoerd met de software EES, en dit voor de koelmiddelen R410a, R32 en propaan (R290). Voor al deze koelmiddelen werd uitgegaan van dezelfde omstandigheden: een onderkoeling van 5 °C, een oververhitting van 0,5 °C, een condensatietemperatuur van 40 °C (goed voor een watertemperatuur van 35 °C), een verdampingstemperatuur van 2 °C (realistisch bij een buitentemperatuur van 7 °C) en een gelijk isentropisch rendement voor de compressoren. Dit is het resultaat.

De simulatieresultaten

Door de veel lagere persdruk bij propaan worden de onderdelen minder

Eindcompressietemperatuur (°C)

Condensatietemperatuur: 40°C

belast, wat resulteert in een langere levensduur. Na de compressie is de temperatuur veel hoger dan condensatietemperatuur, maar bij propaan is dat verschil tot 40 °C kleiner dan bij bijvoorbeeld R410a. De relatief lage eindcompressietemperatuur vertaalt zich niet alleen in minder slijtage maar ook in een hogere COP. Anderzijds moet opgemerkt worden dat de beperking van de propaaninhoud tot 150 gram soms leidt tot een verminderde COP, zo blijkt uit de specificaties van toestellen.

Over het hele temperatuurbereik is de COP ongeveer 0,1 hoger dan bij R32, wat een energiebesparing oplevert van 2 %. Tegenover R410a is de theoretische winst zelfs 4 %. In de praktijk worden deze winsten overtroffen omdat warmtepompfabrikanten hun innovaties vandaag toespitsen op propaan, met veel aandacht voor de SCOP omwille van de transparantie via het energie­label. Bij een aanvoertemperatuur van 35 °C worden er in ons klimaat SCOP­waardes behaald tot 6! Dat is o.a. te danken aan de verfijnde regeling en een grotere verdamperoppervlakte waardoor kan gewerkt worden met een lagere verdampingstemperatuur. Tegelijk is er hard gewerkt aan een stille werking.

De hogere kritische temperatuur van propaan houdt in dat de tweefasige toestand (condensatie) mogelijk is bij

Verdamptemperatuur (°C)

een veel hogere temperatuur, zodat een watertemperatuur geleverd kan worden tot 75 °C. De COP is dan bedroevend laag, dus zonder de gebouwschil te isoleren is dit geen oplossing voor bestaande woningen met radiatoren. Voor de bereiding van sanitair warm water is de hogere temperatuur wel een troef, want een lage COP is altijd beter dan elektrische weerstanden met een COP=1.

Temperature Matters

Op 26 juni stonden we wereldwijd stil bij het belang van koeling, airconditioning en warmtepompen tijdens de internationale Dag van de Koeling! We vestigden de aandacht op de belangrijke rol die de koelsector en zijn technologie in het moderne leven en de maatschappij spelen.

De “Internationale Dag van de Koeling” is een initiatief van Steve Gill, een bekend kopstuk uit de internationale HVAC­wereld. Ook Techlink steunt dit omdat we de achterliggende gedachte delen: het is belangrijk dat de koelsector meer zichtbaarheid voor het grote publiek krijgt.

Als hij over deze dag spreekt, gaat Gill uit van HVAC­toepassingen in brede zin. In een artikel op de Australische website ClimateControlNews (CCN)

stelt hij dat bij koeling vooral wordt gedacht aan voedselbewaring, terwijl koelsystemen – in de vorm van airconditioning – ook op grote schaal worden ingezet voor een comfortabel binnenmilieu in woningen en andere gebouwen. En ook warmtepompen maken volgens hem gebruik van koeltechniek, om warmte uit een bron te onttrekken en naar een andere locatie over brengen.

‘Koeling, airconditioning en warmtepomptechniek hebben een achtergrond die honderden jaren terug in de geschiedenis gaat’, stelt Gill. ‘Het gaat om toepassingen die een antwoord bieden op de menselijke vraag naar comfort, voedselveiligheid en industriële thermische processen. Zonder koeltechniek zou het moderne leven onmogelijk zijn. Het is daarom frustrerend dat de mensen die in deze sector werken niet de erkenning krijgen die ze verdienen.’

Temperature Matters

2024 is een extra speciale editie: we vieren de tweehonderdste verjaardag van natuurkundige Lord Kelvin, de pionier in de thermodynamica die

bekendstaat om de absolute temperatuurschaal.

De campagne van dit jaar verkent de diepgaande betekenis van temperatuurregulering in de samenleving en de cruciale rol die onze industrie speelt bij het in stand houden ervan. Door de fundamentele wetten van de thermodynamica te onderzoeken, benadrukt men de blijvende relevantie in een tijdperk dat wordt gekenmerkt door een toenemende vraag naar energie en klimaatverandering.

Het werk van Lord Kelvin heeft het pad geëffend voor warmtepomptechnologieën, die centraal staan in strategieën om koolstofarm te verwarmen, en toont de rol van de sector in wereldwijde inspanningen voor een koolstofneutrale toekomst.

https://worldrefrigerationday.org/

Dit PROcenter is ook beschikbaar via onze app en e-commerce.

Want tijd is geld

Op ons e-commerce platform of via onze app kan je 24u/24 en 7d/7 je artikelen bestellen. Bestel je voor 19u? Dan ligt je bestelling de volgende ochtend vanaf de opening klaar in het Collect&Go afhaalpunt in je PROcenter. Zo zijn er 47 in het hele land, dus er is er zeker eentje in de buurt van jouw werf. Heb je geen tijd om langs te komen? Dan leveren we de bestelling gratis op je werf. Dat kan de hele dag, ook op zaterdag. Een product superdringend nodig? Onze externe spoedkoerierdienst Facq CHRONO brengt je bestelling binnen de 90 minuten langs. Meer info op facq.be

Wij zijn aanwezig op Install Day! Bezoek ons in Hal B stand 9 0-97

Voorbeeldige openbare gebouwen en hernieuwbare energie in aanbestedingen

Dit verkiezingsjaar is een belangrijk moment om onze ideeën te verdedigen en politici te vragen naar hun ambities voor onze installatiesector. We stellen dezelfde vraag aan de verschillende politieke partijen: wat is hun visie op groene gebouwen en openbare aanbestedingen?

In haar memorandum heeft Techlink prioriteiten voor onze sector gedefinieerd, gestructureerd rond drie assen: Decarboniseren ­ Decentraliseren ­ Digitaliseren.

Onze sector wil de uitdaging van de energietransitie aangaan, maar kan dat niet alleen. Regeringen moeten hun rol spelen in deze ambitie, niet door middel van onsamenhangende kortetermijnmaatregelen, maar door middel van een gedurfd en ambitieus energiebeleid voor de lange termijn.

We vragen regeringen om “het goede voorbeeld te geven”, te beginnen met de renovatie van hun eigen gebouwen en het opleggen van de verplichting om duurzame technologieën te gebruiken bij openbare aanbestedingen en infrastructuurwerken.

Vraag:

Hoe wil uw partij de voorbeeldfunctie van de overheid versterken op het gebied van verduurzaming van haar eigen patrimonium en het integreren van verplichtingen voor hernieuwbare energie in de openbare aanbestedingen?

De overheid speelt een voorbeeldrol wat de verduurzaming van overheidsgebouwen betreft en overheidsopdrachten moeten zo duurzaam mogelijk zijn. Wij willen dat de overheid het voortouw neemt door tegen 2030 de helft van de overheidsgebouwen klimaat­ en energieneutraal te maken en tegen 2040 allemaal, met aandacht voor circulariteit en duurzame materialen. Dat is mogelijk als we publieke financiering inzetten en samenwerken met de private sector. In Brussel kregen lokale overheden de voorbije legislatuur al ruim 16 miljoen euro steun voor de (energie)renovatie van gemeentelijke gebouwen zoals zwembaden, scholen, etc. Dit programma – ‘Renoclick’ dat deel uitmaakt van ‘Renolution’ – willen we verderzetten.

CD&V erkent de belangrijke voorbeeldfunctie van overheden in de energie­ en klimaattransitie. We leggen de lat hoger voor onszelf als overheid, zowel wat betreft de te be­

halen doelstellingen als bij de implementatie van concrete maatregelen. In de volgende legislatuur inventariseren we de investeringslasten voor lokale besturen om de klimaat­ en energiedoelstellingen te realiseren, en passen we de ondersteuning vanuit Vlaanderen daarop aan. We stellen een praktijkdatabank samen met kwalitatief hoogstaande voorbeeldprojecten op lokaal niveau. Lokale besturen ondersteunen we bij het contracteren van energiediensten, zoals het afsluiten van energieprestatiecontracten. We stimuleren lokale besturen om financieel te participeren in hernieuwbare energieprojecten en nemen ‘circulaire’ voorwaarden op in openbare aanbestedingen. We benutten de mogelijkheden van energiedelen met ons overheidspatrimonium. Tegelijk waken we erover dat hogere overheden lokale besturen niet overladen met administratieve lasten.

De overheid moet zelf goede voorbeeld geven door de overheidsinvesteringen te verhogen naar 4% van het BBP. Dat gaat dan over publieke infrastructuur en digitale connectiviteit (5G en glasvezel) maar ook evenzeer over energiezuinige overheidsgebouwen tegen 2040 met aandacht voor duurzame materialen. Nauwere ssamenwerkingen kunnen innovatie stimuleren en ervoor zorgen dat de overheidsmiddelen efficiënter besteed worden. Transparantie en efficiëntie zijn cruciaal, evenals meer duur­

FASTEC STARTERSKIT

Maak kennis met het TECO FASTEC-assortiment! Met de veelzijdige koppelstukken en de praktische Extender biedt de FASTEC-starterskit een snelle en efficiënte oplossing voor installaties in moeilijk bereikbare ruimtes. Verpakt in een handige koffer, zijn deze koppelstukken onmisbaar voor elke professional.

zaamheidseisen in aanbestedingen. Hiervoor is een hervorming van het Europees aanbestedingsrecht noodzakelijk, rekening houdend met een toenemend belang van het milieu­ en energierecht.

Gezien de timing gaan we vriendelijke bedanken voor deze mogelijkheid. Uiteraard willen dat de overheid haar voorbeeldfunctie naar behoren opneemt, maar hoe dat er concreet moet uitzien is op dit moment onderwerp van de onderhandelingen. Het lijkt ons dan ook niet het meest constructieve om daar op dit moment allerlei uitspraken over te doen.

Vooruit vindt dat de overheid voorop moet lopen in de strijd tegen klimaatverandering en de verduurzaming van haar eigen patrimonium. Concreet moeten er de komende jaren massaal energiebesparende investeringen in overheidsgebouwen plaatsvinden. Energy Service Companies (ESCO's) kunnen deze energetische ingrepen (isolatie, elektrificatie, hernieuwbare energie...) uitvoeren. De ingrepen kunnen worden gefinancierd vanuit een publiek­privaat fonds en de projectkosten kunnen geleidelijk worden terugbetaald met de uitgespaarde energiekosten. Op die manier wordt de begroting niet onnodig bezwaard. Vooruit vindt in het algemeen dat duurzaamheid cruciaal is bij openbare aanbestedingen.

Om de voorbeeldfunctie van overheidsinstanties bij het vergroenen van gebouwen te versterken, is het

essentieel om overheidsinstanties te positioneren als leiders in de energietransitie. Dit begint met het opzetten van een energieboekhoudsysteem en een energieregister om het verbruik te monitoren en te optimaliseren. Regelmatige energieaudits moeten ook worden gebruikt om de energieprestaties van gebouwen te beoordelen en een renovatieprogramma op te stellen, terwijl de gebruikers bewust worden gemaakt. Openbare verlichting moet ook worden geoptimaliseerd met behulp van energie­efficiënte technologieën. Voorbeeldige investeringen in hernieuwbare energie moeten een prioriteit zijn.

Er moet een ambitieuze planning komen voor de opvolging van het verbruik en de renovatie van gebouwen om tegen 2040 koolstofneutraliteit te bereiken voor openbare gebouwen. Daarbij komt de verplichting om hernieuwbare energie te integreren in gebouwen, die wij ondersteunen en die voor Brussel en Wallonië respectievelijk moet worden opgenomen in het decreet en de ordonnantie over het klimaat en in PACE en Cobrace. Openbare aanbestedingen, zowel op gewestelijk als lokaal niveau, zullen worden toegekend met dit in gedachten en zullen duurzaamheidsclausules bevatten, zoals het gebruik van natuurlijke producten van biologische oorsprong en materialen die duurzaam en zo lokaal mogelijk worden geproduceerd.

LES ENGAGES willen de isolatie van openbare gebouwen versnellen en, waar nodig, administraties verplich­

ten om meer koolstofvrije energie te produceren dan ze verbruiken. De nieuwe Waalse regering van Azur zal bijvoorbeeld een programma opstellen om deze doelstelling tegen 2040 te bereiken en de steunmechanismen vereenvoudigen om ze doeltreffender te maken. We willen ook in de mate van het mogelijke milieuclausules opnemen in openbare aanbestedingen (afval, hergebruik van grijs water, koolstofvrije energie, ...) en in de gehanteerde criteria meer rekening houden met de kwaliteit van de materialen (bio, hergebruik, recyclage, oorsprong, ...). In Wallonië en FWB hebben de nieuwe directeurs MR­Engagés zich ertoe verbonden om op dit vlak naar een hogere versnelling te schakelen. Ook op federaal niveau zal hier aandacht aan besteed worden.

We willen de impact van renovatiestrategieën vergroten. Het renovatietempo vlakt af, terwijl we het tempo moeten verdrievoudigen om onze doelstellingen te halen. Voor openbare gebouwen moeten we de strategie van optimalisatie van de ruimte voortzetten om overcapaciteit te voorkomen. Het voorbeeld van een publiek­private samenwerking bij de “Scholen van Morgen”, waar veel scholen snel werden gerenoveerd, zou navolging moeten krijgen. Op dezelfde manier zullen we de renovatiestrategieën voor openbare gebouwen voortzetten en uitbreiden. We geloven dat het faciliteren van procedures belanghebbenden ook zal helpen om het proces te versnellen. In plaats van overheden te dwingen om hernieuwbare energie te integreren, denken we dat het een goed idee zou zijn om concessies open te stellen voor hernieuwbare productie in daarvoor in aanmerking komende openbare ruimten (spoorwegen, wegen, openbare gebouwen, enz.).

Inruilactie

Koop tussen 1 september en 31 december 2024 een Eurolyzer S1, lever uw oude rookgasanalyser in, ongeacht het merk, en krijg tot € 250 retour!

De Eurolyzer S1 set wordt geleverd inclusief accessoires, draagkoffer, OmniumKWS kalibratiecertificaat en 7 jaar garantie* .

Met OmniumKWS heeft uw toestel 7 jaar garantie tegen een vaste prijs die u om de 2 jaar betaalt voor onderhoud, reparatie en kalibratie.* De opstartkalibratie is GRATIS.

* Voorwaarden: www.euro-index.be/omniumkws

Inruilactie

Minimumprogramma voor het onderhoud van HVAC-systemen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Op 16 april 2024 gaf

Leefmilieu Brussel een presentatie over het minimaal onderhoudsprogramma voor verwarmings- en airconditioningsystemen dat op 21 maart 2014 werd goedgekeurd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, ook de vernieuwde reglementering over verwarmingsinstallaties type 2 (ministerieel besluit van 2023) kwam aan bod. In deze besluiten worden een hele reeks handelingen voor onderhoud en controle beschreven.

De wettelijke basis

Deze reglementering is enerzijds gebaseerd op de Europese EPB­richtlijn en anderzijds op de Belgische reglementering (federaal en regionaal) rond technische installaties. Het eerste voorziet in een “regelmatig onderhoud en inspectie van toegankelijke onderdelen van verwarmings­, ventilatie­ en klimaatregelingssystemen door gekwalificeerd personeel”, terwijl de tweede een onderscheid maakt tussen kleine en grote installaties, weliswaar met een gemeenschappelijke basis. Het toepassingsgebied van de EPB­reglementen op technische installaties omvat verwarmingsinstallaties (gas­ en stookolieketels,

De betrokken apparatuur

OVERGENOMEN VAN 2014

Type installaties

KOELINSTALLATIES (>12 KW)

VENTILATIESYSTEMEN MET KOELBATTERIJ

GECOMBINEERDE VENTILATIESYSTEMEN

AFGIFTESYSTEMEN

UITRUSTINGEN WATERCIRCUITS

REGELSYSTEEM

OPSLAG WARMTE/ KOUDE

VERWARMINGSKETELS

Voorbeeld

IJswaterproductie, omkeerbare WP, koeltoren, luchtkoeler, … Luchtbehandelingsgroepen, luchtkanalen,…

Multispilt, ventiloconvectoren, plafond-, wandkoeling, …

Pompen, kleppen, expansiesystemen

wellicht binnenkort ook ketels op vaste brandstof, en niet­omkeerbare warmtepompen met een verwarmingsvermogen van meer dan 12 kW), gasgestookte warmwatertoestellen, airconditioningsinstallaties met een koelvermogen van meer dan 12 kW en luchtbehandelingskasten. Het minimumprogramma voor onderhoud werd gepubliceerd in twee ministeriele besluiten:

● MB klimaatregelsystemen, gepubliceerd 21/03/2014

● MB uitbreiding verwarmingssystemen Type 2, gepubliceerd 10/04/2023 (besluit van 21/03/2014 werd hiermee ingetrokken) Vol­

TOEGEVOEGD IN 2023

Voorbeeld

Niet omkeerbare warmtepompen (alleen voor warmte)

Elektrische, “warme” warmtewisselaars

Radiatoren, convectoren

(gemotoriseerde) thermostatische kleppen

Meters

Buffervaten

- Aanvoer vloeibare brandstof - Verbrandingskamers en -lichaam

- Condensatieneutralisatie systeem

- Thermische isolatie

- Aanvoerkanaal voor verbrandingslucht en ventilatieopeningen

- Afvoerkanaal voor verbrandingsproducten

- SWW boilers

- Warmtewisselaars

ledige titel: “Ministerieel besluit tot bepaling van het minimale onderhoudsprogramma van de verwarmingssystemen van type 2, klimaatregelings­ en ventilatiesystemen”. Van toepassing: vanaf 1/1/2025!

Waarom dit besluit ?

Dit besluit kwam er op vraag van de sector. Vele HVAC­installaties worden uiteraard correct onderhouden, maar dat geldt niet voor alle installaties. Er moest dus een wettelijke basis komen om de situatie te verbeteren door minimumeisen op te leggen. Zo kwam men tot het minimumprogramma voor onderhoud. Het regelt voorna­

Handelingen

Type installaties

KOELINSTALLATIES EN WP (>12 KW)

GECOMBINEERDE

VENTILATIESYSTEMEN

AFGIFTESYSTEMEN

UITRUSTINGEN

WATERCIRCUITS

REGELSYSTEEM

OPSLAG WARMTE/KOUDE

VERWARMINGSKETELS

Voorbeeld

Niet omkeerbare warmte pompen (alleen voor warmte)

Elektrische, “warme” warmtewisselaars

Radiatoren, convectoren

(gemotoriseerde) thermostatische kleppen

Meters

Buffervaten

Aanvoer vloeibare brandstof

Branders

Verbrandingskamers en verbrandingslichaam

Condensatieneutralisatie systeem

Thermische isolatie

Aanvoerkanaal voor verbrandingslucht en ventilatieopeningen

Afvoerkanaal voor verbrandingsproducten

SWW boilers

Warmtewisselaars

melijk preventief en correctief onderhoud. De sector was vragende partij omdat de bestaande regelgeving op verschillende manieren kon geïnterpreteerd worden. Met dit besluit wordt zowel de betrokken apparatuur als de handelingen veel duidelijker gesteld, wat zowel voor de vakman/ technicus als de eindklant een voordeel is.

Wie is verantwoordelijk?

De eigenaar, vergunninghouder of aangever moet het programma toepassen en het logboek bijhouden. Hij moet een beroep doen op een EPB­onderhoudscoördinator. Dit is een persoon die een erkende opleiding gevolgd heeft over het minimumprogramma voor onderhoud en het logboek. Deze coördinator moet controleren dat het programma wordt toegepast en de onderhoudsverslagen aan het logboek worden toegevoegd.

Handelingen

(nieuw of verduidelijkingen)

Geen nieuwe handelingen, maar controles die ook tijdens de verwarmingsperiode moeten worden uitgevoerd.

ontstoffen, aansluitingen controleren,...

Controle van de staat en van de werking + reiniging indien nodig; controle van de ontluchters; controle van de kleppen voor de regeling

Controle werking, lekken,..

Controle werking, controle gegevensregistratie

Controle van de staat, controle waterkwaliteit

Controle opslagtank (staat, dichtheid, stabiliteit,…); controle kathodische bescherming, aarding (indien metaal); controle transportleidingen (dichtheid, regelaars, flexibels,..); reiniging filters, ontluchters,…

Reiniging van de onderdelen die brandstof en lucht transporteren; stofverwijdering van atmosferische branders; controleer de status van de luchtfilter indien aanwezig; bewegende onderdelen smeren (smeerinrichtingen, lagers, lagers vullen); controle van het ontstekingssysteem (conditiecontrole, demontage, reiniging van de elektrode,..); besturing van vlambewakingsapparatuur (ionisatie, optische cel); bedieningselementen op de schakelkast (status, aansluitingen,...); aansturing van veiligheidsvoorzieningen (oververhittingsdetectie, watertekortdetectie, veiligheidsdrukschakelaar, lekdetectie, terugstroomdetectie); regel het warmtedebiet op maximale en minimale snelheid; uitvoeren van verbrandingsmetingen

Controle van de onderdelen (staat van de vuurvaste bekleding, dichtheid van het verbrandingslichaam, dichtingen, condensaatafvoer, …); reiniging van de verschillende onderdelen (sifon, wisseloppervlakten, verbrandingskamer,…)

pH controleren; werking van de opvoerpomp (indien aanwezig)

Staat controleren

Netheid controleren en indien nodig reinigen. Indien aanwezig: ventilatoren controleren en de sturing van de brander.

Netheid controleren en indien nodig reinigen Voor gemeenschappelijke afvoerkanalen : aanwezigheid van een inspectieverslag controleren Indien aanwezig, de verbrandingsgas afzuiger (extractor) controleren.

Controle van de kwaliteit van het suppletiewater (volgens voorschriften); temperatuurmetingen uitvoeren (opslagen, vertrek en retour van de lus); staat controleren (corrosie, lekken, thermische isolatie,…); visuele inspectie (indien mogelijk); enkele onderdelen controleren (kathodische bescherming, veiligheidsklep, opofferingsanode, …)

Visuele inspectie (kalk, corrosie, lekken…); regeling controleren en temperatuurmetingen uitvoeren.

Agenten van Leefmilieu Brussel zullen steekproeven uitvoeren om te zien of de reglementen worden nageleefd. Om dat alles gemakkelijker te maken, zullen er ook digitale tools ter beschikking zijn.

ToDo voor onderhoudsbedrijven

● Controleer of elke actie (bv. meting van verse luchtdebieten) is opgenomen in het CMMS! Onderhoudsbeheer wordt ook wel CMMS genoemd, wat staat voor Computerized Maintenance Management System.

● Controleer of er naar het minimumprogramma wordt verwezen in lastenboeken.

● Opleidingen "EPB­onderhoudscoördinator" volgen:

● Inschrijven op een wachtlijst

● Geplande update van cursusinhoud

VRAGEN?

Neem dan contact op met Wilfried De Greef, Account Manager Febetec via consult@techlink.be

NUTTIGE LINKS:

• https://leefmilieu.brussels/pro/ tools-en-data/websites-en-tools/ nuttige-tools-en-documentenvoor-professionals-van-deregelgeving-epb-verwarming-enklimaatregeling

• https://leefmilieu.brussels/ burgers/wetgeving/wetteksten/ gecoordineerde-wetgeving-vande-regelgeving-epb-verwarmingen-klimaatregeling

• https://leefmilieu.brussels/ pro/diensten-en-aanvragen/ erkenningen-en-registraties/ opleidingen-voor-erkendeprofessionals-van-deregelgeving-epb-verwarming-enklimaatregeling

Reinigen van een schoorsteen(systeem)

De regels betreffende de reiniging van een schoorsteen of schoorsteensysteem kunnen wel eens verschillen afhankelijk van het type verbrandingstoestel, en zijn principe van warmteafgifte (directe of indirecte warmteoverdracht). De eisen op het vlak van de controle op de reinheid, en indien nodig de reiniging of het vegen, van een schoorsteen(systeem) worden gespecifieerd in de verschillende regionale wetgevingen, nl. tijdens de periodieke controle of het periodiek onderhoud van de verwarmingsinstallatie. Deze handeling levert u sowieso alleen maar voordelen op qua veiligheid, en correcte werking van de installatie. Ook schoorsteenvegers maken deel uit van Techlink!

Wat verstaat men onder het reinigen van een schoorsteen(systeem)?

Wanneer u vloeibare (o.a. gasolie) of vaste brandstof (o.a. hout, pellets of steenkool), en in beperkte mate gasvormige brandstof, verbrandt in een verbrandingstoestel, kunnen er zich bij een onvolledige (niet­optimale) verbranding zettingen van roet (of teer) in de schoorsteen achterblijven, die tenslotte vuur kunnen vatten.’

Door de schoorsteen te reinigen of te vegen, worden ze verwijderd en wordt het risico op schoorsteenbrand quasi vermeden. De schoorsteen kan worden gereinigd/geveegd:

● van binnenuit (onderaan de schoorsteen) met een speciale metalen of nylonborstel die op een stok is bevestigd;

● van buitenaf (bovenaan de schoorsteen, via het dak) met een borstel, bevestigd aan een kabel waaraan een gewicht hangt.

Door de borstel op en neer te bewegen, worden de afzettingen losgemaakt van de binnenwand van de schoorsteen of het afvoerkanaal. De schoorsteenveger verwijdert het afval en stofzuigt de onderkant van het afvoerkanaal. Hij maakt ook van de gelegenheid gebruik om te controleren of het kanaal niet verstopt is door een vogelnest of losgekomen bakstenen.

Roet dat door de werkzaamheden van de schoorsteenveger of erkend vakman (technicus) uit het verbrandingstoestel en de bijbehorende schoorsteen wordt verwijderd, wordt beschouwd als een gevaarlijk bedrijfsafvalstof. Dit mag

niet bij de woning achtergelaten worden, maar moet meegenomen worden om via een erkend en milieuverantwoord verwijderingstraject te worden afgevoerd en verwerkt. De verwijdering van dit afval maakt dus deel uit van de diensten waarvoor de gebruiker hem betaalt.

Wat zijn de wettelijke verplichtingen om een schoorsteen(systeem) te (laten) reinigen?

Afhankelijk van het type verbrandingstoestel, en zijn principe van warmteafgifte (directe of indirecte warmteoverdracht) zijn er verschillen.

ADecentraal (lokaal, individueel) verbrandingstoestel

Hieronder verstaan we een verbrandingstoestel dat zijn warmte afgeeft door directe overdracht, teneinde een bepaald niveau van warmtecomfort voor personen te bereiken en te handhaven binnen de gesloten ruimte (o.a. leefruimte, veranda, bureel) waarin het toestel zich bevindt.

Voorbeelden zijn:

● kachel, werkend op gasolie, aardgas, propaan, hout of pellets (die niet aangesloten is op een centrale verwarmingsinstallatie);

● open of inbouwhaard;

● convector op gas.

Voor dit soort verbrandingstoestellen is de reiniging van de schoorsteen niet verplicht.

Tenzij in het Brussel Hoofdstedelijk Gewest waar men de schoorsteen van een individuele verwarmingssysteem werkend op vaste brandstof, 1 keer per

jaar moet (laten) reinigen/vegen. Echter, een regelmatige reiniging is nuttig: het voorkomt schoorsteenbrand en defecten, het optimaliseert de verbranding en vermindert de stookkosten, en het zorgt ook voor minder milieuverontreiniging.

Verwarmt u altijd met hout? Dan is het veiliger om 2 keer per jaar de schoorsteen te (laten) reinigen/vegen.

BCentraal verbrandingstoestel

Hieronder verstaan we een verbrandingstoestel dat zijn warmte afgeeft door indirecte overdracht. De door het verbrandingstoestel gegenereerde warmte wordt afgegeven aan een fluïdum (bv. water, als warmtegeleidend medium) om via een gemeenschappelijk netwerk van leidingen verdeeld te worden over meerdere ruimten of gebouwen (centrale verwarmingsinstallatie), of wordt aangewend om warm water te produceren.

We dienen hierbij een onderscheid te maken tussen en al dan niet ruimteafgesloten verbrandingstoestel.

● Een niet­ruimteafgesloten verbrandingstoestel of een verbrandingstoestel met open verbrandingskring (type B), ontneemt zijn verbrandingslucht uit de ruimte waarin deze zich bevindt (opstellingsruimte – stooklokaal);

● Een ruimteafgesloten verbrandingstoestel of een verbrandingstoestel met gesloten verbrandingskring (type C), is luchtdicht ten opzichte van de ruimte waarin deze zich bevindt (opstellingsruimte – stooklokaal) en ontneemt zijn verbrandingslucht recht­

Bij SOVAC hebt u nog meer troeven in handen!

Vanaf nu vindt u alle wisselstukken voor gaswandketels van de bekende merken bij uw vertrouwde leverancier: SOVAC. Geen onnodige verplaatsingen meer, u vindt voortaan alles op hetzelfde adres. SOVAC, het ruimste aanbod onderdelen en gereedschap voor installateurs en depanneurs verwarming.

V. Marchandstraat 17, 3090 Overijse

Tel.: 02/672 20 62 | Fax: 02/673 93 92

E-mail: info@sovac.be | www.sovac.be

streeks van buiten het gebouw. De kanalen voor de aanvoer van de verbrandingslucht, de afvoer van de verbrandingsproducten en het eindstuk vormen bij voorkeur een als één geheel gekeurd systeem met het verbrandingstoestel.

De controle en reiniging van een schoorsteen(systeem) van een centraal verbrandingstoestel kan uitgevoerd worden door:

● een erkende technicus (BHG: EPB-verwarmingsketeltechnicus; WG: technicien agréé), die daarna ook het periodiek onderhoud of de periodieke controle van het centraal verbrandingstoestel voltooid; ● of door een schoorsteenveger. Een schoorsteenveger mag alleen de schoorsteen reinigen/vegen. Dat moet gebeuren vóór het periodiek onderhoud of de periodieke controle van het centraal verbrandingstoestel. De gebruiker ontvangt van de schoorsteenveger een reinigingsattest, dat hij moet voorleggen aan de erkende technicus die het periodiek onderhoud of de periodieke controle van het centraal verbrandingstoestel (de cv­ketel) doet. Ook al is het technisch mogelijk, een gebruiker mag binnen de verplichtingen van de wetgeving, zijn schoorsteen(systeem) van zijn centraal verbrandingstoestel niet zelf reinigen. In geval van brand moet hij bijvoorbeeld aan zijn verzekeringsmaatschappij of aan de eigenaar kunnen bewijzen dat de schoorsteen werd gereinigd of geveegd door een bevoegd professional.

Na zijn interventie zal deze een attest en een factuur bezorgen. Ze vermelden de datum waarop de schoorsteen of het schoorsteensysteem werd gereinigd of geveegd, en de eventuele vastgestelde beschadigingen. Dit attest moet gedurende de wettelijke termijnen van een periodiek onderhoud of een periodieke controle bewaart worden.

Na de schoorsteenreiniging krijgt u een reinigingsattest. Daarop staan onder andere:

● de uitvoerder;

● de beschrijving van het verbrandingstoestel;

● de verschillende onderdelen van de reiniging;

● de maatregelen om eventuele tekortkomingen weg te werken.

De werking van de schoorsteen of het schoorsteensysteem en het type verbrandingstoestel bepalen de verplichting tot een regelmatige reiniging.

1Schoorsteen, werkend in ‘natuurlijke’ onderdruk (natuurlijke trek), waarop een niet-ruimteafgesloten verbrandingstoestel (type B) is aangesloten

Voor dergelijke opstellingen is de reiniging van de schoorsteen ten stelligste aan te raden. De veilige werking van de schoorsteen is hierbij volledig afhankelijk van enerzijds de correcte dimensionering van het afvoerkanaal en anderzijds zijn reinheid bij werking, zodat de benodigde ‘natuurlijke’ onderdruk (trek), die het kanaal te allen tijde moet genereren voor de optimale afvoer van verbrandingsproducten, gegarandeerd kan worden.

In het Vlaams Gewest bent u als gebruiker verplicht om, tijdens het periodiek onderhoud de schoorsteen te laten reinigen, als er op de schoorsteen een centraal verbrandingstoestel is aangesloten, werkend op:

* vaste brandstof: hout, pellets, steenkool (het vermogen heeft geen belang)

* gasvormige of vloeibare brandstof met een nominaal vermogen vanaf 20 kilowatt (kW). Het nominaal vermogen staat op de identificatieplaat van uw verbrandingstoestel. Voor een centraal verbrandingstoestel met een nominaal vermogen van minder dan 20 kW is een periodiek onderhoud niet verplicht. Het wordt wel aangeraden.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bent u als gebruiker verplicht om, tijdens de periodieke EPB­controle de schoorsteen te laten controleren op reinheid en indien nodig te laten reinigen, als er op de schoorsteen een verwarmingsketel of waterverwar­

mingstoestel is aangesloten, werkend op gasvormige of vloeibare brandstof.

2

Schoorsteen, werkend in overdruk, waarop een niet-ruimteafgesloten verbrandingstoestel (type B) is aangesloten

Voor dergelijke opstellingen is de controle van de schoorsteen ten stelligste aan te raden, maar de reiniging van de schoorsteen niet verplicht. De veilige werking van de schoorsteen is hierbij volledig afhankelijk van enerzijds de correcte dimensionering van het afvoerkanaal en anderzijds zijn reinheid bij werking, zodat de gegenereerde overdruk door het verbrandingstoestel in combinatie met de verbrandingsproducten, kan afgevoerd worden.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bent u als gebruiker verplicht om, tijdens de periodieke EPB­controle de schoorsteen te laten controleren op reinheid en indien nodig te laten reinigen, als er op de schoorsteen een verwarmingsketel of waterverwarmingstoestel is aangesloten, werkend op gasvormige of vloeibare brandstof.

3

Schoorsteensysteem, werkend in overdruk, waarop een ruimteafgesloten verbrandingstoestel (type C) is aangesloten.

Bij een verbrandingstoestel type C (o.a. verwarmingsketels met gedwongen afvoer van verbrandingsproducten, zoals de meeste condensatieketels) is voor dergelijke opstellingen de controle van het schoorsteensysteem ten stelligste aan te raden, maar de reiniging van de schoorsteen niet verplicht.

Al spreekt het voor zich dat als er sprake is van sterke verontreiniging (roetaanslag), dat dit wel moet gebeuren.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bent u als gebruiker verplicht om, tijdens de periodieke EPB­controle de schoorsteen te laten controleren op reinheid en indien nodig te laten reinigen, als er op de schoorsteen een verwarmingsketel of waterverwarmingstoestel is aangesloten, werkend op gasvormige of vloeibare brandstof.

- Nieuwe norm ISO 19650 over de BiM-processen

Word een BiMmer Expert

Met dank aan de digitale expert Joris Van Bossche van Techlink.

3

- Debat: Hoe communicatie tussen BiMmers verbeteren?

- Bam! Test uw kennis met het BiM-examen.

Cebeo Technologie 2024

De energietransitie is volop aan de gang en heeft voor een versnelling gezorgd voor de elektrotechnische en HVAC-markt. Er zijn heel wat nieuwe producten en oplossingen beschikbaar, die installateurs en andere bouwprofessionals konden ontdekken tijden de beurs Cebeo Technologie 2024, die van 14 tot 16 mei plaatsvond in Brussels Expo. Cebeo maakt deel uit van ons Ecosysteem van multifunctionele installaties dus kwam Techlink graag ook een kijkje nemen. Smart Lighting is de toekomst. Er was een grote Green & Smart Village om de installateur te ondersteunen in de energietransitie met tal van presentaties, demo’s en producten over de energiecomponenten die kunnen leiden tot de laagste energiefactuur van uw eindklant.

25 jaar Rexel Belgium

Van links naar rechts: Geert Montaufraix (zaakvoerder van Be Smart Energy & CQUR) en zijn vrouw, Dirk De Wolf, Sofie Lapière, Vera Desauw (zaakvoerder van Desauw NV) en Bruno Vander Stappen. Op het feestje kwamen we ook nog Techlink-leden Fanny Corbeels en Freddy Berings tegen.

Als onderdeel van de Franse beursgenoteerde groep viert Rexel Belgium – professionele groothandel in elektrisch materiaal en oplossingen voor de residentiële, industriële & tertiaire markt – in 2024 zijn 25-jarig bestaan. Op vrijdag 7 juni 2024 werd dit plechtig gevierd met hun klanten, partners en medewerkers in de Brussels Gate te Groot-Bijgaarden. Ook verschillende Techlink-leden uit ons Ecosysteem van multifunctionele installaties waren hierop aanwezig.

Van links naar rechts: Dirk De Wolf, Inge De Ridder en Eric Piers waren aanwezig.

fischer Installatiesystemen.

Solide oplossingen om leidingen efficient en veilig te bevestigen.

De technische eisen aan de gebouwentechniek en daarmee ook aan bevestigingen worden steeds hoger. Installatiesystemen van fischer staan voor veilige en efficiënte montage- en bevestigingselementen voor veelzijdige toepassingen in de gebouwentechniek.

De bevestigingsoplossingen van gegalvaniseerd, thermisch verzinkt en roestvast staal zijn geschikt voor lichte, normale en zware leidinginstallaties. Het assortiment bestaat uit montagerailsystemen, pijpklemmen, fixpoints, glij-elementen, ventilatiebevestigingen,

BEZOEK ONS OP

STAND 34

bevestigingen aan staalbouwelementen en een uitgebreide hoeveelheid montageaccessoires. Geschiktheidsbewijzen van VdS, FM en UL evenals een brandbeveiligings- en geluidsisolatietest zorgen voor extra zekerheid.

Inst. techniek

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

GEERT VERSCHRAEGEN

→ Geboren op 23 september 1968

→ Sterrenbeeld: Weegschaal

→ Functie: Teamleader Legal Department

→ In dienst sinds 1 oktober 2023

→ Favoriete serie: Masters of the Air

→ Favoriete zanger: Zucchero

TEAMLEADER LEGAL DEPARTMENT

GEERT VERSCHRAEGEN

“Geluk zit in de kleine dingen!”

Geert brengt uitgebreide ervaring en expertise op het gebied van juridische zaken aan boord van Techlink. Hij was immers meer dan 25 jaar actief bij Agoria en weet als geen ander wat het is om te onderhandelen met sociale partners.’

‘Ik studeerde rechten (met specialisatie economisch & financieel recht) aan de Universiteit van Gent, maar het is bij mijn eerste werkgever dat ik eerder toevallig in aanraking kwam met sociaal recht, toen ik er een juriste verving. Deze praktijkervaring heb ik bij Agoria verder uitgebreid via diverse functies. Het direct contact met de leden, het scheppen van een vertrouwensband en het zoeken naar een pragmatische en in sociaal overleg gedragen oplossing, zijn zaken die mij persoonlijk veel voldoening geven.’

Na meer dan 25 jaar dienst bij de werkgeversfederatie van de technologie, maakte Geert de overstap naar Equans, waar hij een paar jaar ondernemingservaring opgedaan heeft als o.a. verantwoordelijke sociale relaties. ‘Ik heb er veel besprekingen gehad met vakbonden in het kader van een complex veranderingsproces. Het was een boeiende periode, maar op een gegeven moment vroeg ik me af: blijf ik dit verder doen, of keer ik terug naar mijn roots, zijnde een beroepsfederatie. Mijn pad kruiste dat van Techlink CEO Eric Piers, en ik vond het bijzonder fijn om mijn expertise opnieuw te kunnen inzetten voor een werkgeversorganisatie.’

Royal Enfield

De laatste jaren, heeft Geert in motorrijden een deugddoende ontspanning ontdekt. ‘Ik toer heel graag rond op mijn Royal Enfield. In de coronaperiode heb ik hiermee de ideale mix gevonden tussen mijn passie over de historiek van de Tweede Wereldoorlog en de vrijheid van motorrijden. Mijn Classic bullet is een replica van de motor fietsen die tijdens W.O.II te beschikking gesteld werden van Britse soldaten aan het front.’

Als Geert gaat motorrijden, ervaart hij een echt “zen” gevoel. ‘Cruisen langs landweggetjes, genieten van vergezichten op het platteland…voor mij is dat puur genie­

ten. Onthaasten in de puurste vorm. Elke motorrit is een nieuw avontuur, een ontdekkingstocht waarbij we vaak ook leuke plaatsen ontdekken en fijne mensen ontmoeten. Het gevoel van vrijheid is echt uniek.’

“Boys and their toys” wordt wel eens gezegd. Alsof girls geen motor­fan zouden kunnen zijn... ‘Mijn echtgenote is op eigen initiatief ook beginnen motorrijden. Dus heel wat vrije momenten gaan hier naartoe.’

Gezinsman

Geert is al 30 jaar getrouwd met Nancy. Samen hebben ze twee kinderen: Edward (27 jaar) en Pauline (25 jaar). Het meeste plezier haalt Geert uit de kleine dingen, zoals met het gezin erop uittrekken. Eén keer per jaar proberen ze naar de Ardennen te gaan. ‘Sinds onze dochter hoofdzakelijk in Taiwan woont, is het niet meer zo evident om XXL­gezinsweekendjes vast te leggen’, zegt Geert, ‘maar wat zeldzaam is, wordt nog meer gekoesterd.’

Passie voor muziek

Muziek is voor Geert zijn lust en zijn leven. Het luisteren naar zijn favoriete liedjes zorgt al voor de productie van gelukshormonen. Zijn muziekkeuze is heel gevarieerd, en Geert apprecieert zowel klassieke stukken als hedendaagse muziek. Al is zelf musiceren, natuurlijk nog nét iets meer, zeker als je het met gelijkgestemden kan doen. Dat ervaart Geert wekelijks tijdens de koorrepetities. Hier kan hij als tenor alle registers opentrekken. Zijn hoge borst stem komt heel mooi uit in het klassieke repertoire van het gemengd Aalters koor.

‘Als kind zong ik vaak in het kinderkoor van de parochie, en “automatisch” groeide ik door naar het jeugd­ en klassiek koor. Mijn stem vrij & ongelimiteerd gebruiken, ook dat geeft een heerlijk ontspannen gevoel’, zegt Geert met een schittering in zijn ogen.

‘Als ik al die mooie momenten opsla in mijn geheugen, dan heb ik een prachtig album vol kleine gelukjes. Meer heb ik niet nodig om voluit te genieten van het leven’, besluit Geert.

De eerste Facq Discovery Days een groot succes

Op 6, 7 en 13 mei organiseerde Facq drie vakdagen in Antwerpen, Brussel en Gent om de laatste innovaties op het vlak van sanitair, HVAC en installatie voor te stellen. Het evenement, aan boord van de boot Blue Rhapsody, bracht meer dan 1.200 klanten samen. Installateurs, projectontwikkelaars, architecten en studiebureaus ontdekten er de innovaties van de 40 aanwezige merken, waaronder Grohe, Samsung, Vigour en Bosch. Op de twee verdiepingen van de Blue Rhapsody presenteerden ongeveer 40 standen het aanbod van Facq. De HVAC­sector was goed vertegenwoordigd. Zo waren er de monobloc lucht­waterwarmtepompen van Samsung voorzien van R290 koelmiddel voor residentiële projecten. Dit type warmtepomp wordt exclusief door Facq verdeeld, net als de verdeelsystemen, de installatie­ en de regelapparatuur. Daarnaast was er een ruime keuze aan sanitair, waaronder porselein, kranen, douchewanden en meubels van marktleiders als Hansgrohe, Grohe en Delabie. Meer technische producten deden het ook goed, met stands van pompen, leidingen, technische kranen en waterbehandelingssystemen van merken als BWT en Wilo. www.facq.be/nl

STG blikt terug op succesvolle eerste editie van EXPO24

De eerste editie van EXPO24, een uniek evenement voor de sanitair­ en HVAC­branche georganiseerd door STG werd een groot succes. Meer dan 540 professionele klanten lieten zich, op vier verschillende data en locaties in Vlaanderen, inspireren door de infosessies gegeven door STG­medewerkers en onafhankelijke experten. Deze sessies gaven duiding over de laatste trends en ontwikkelingen binnen de sector. Eén van de hoogtepunten was de keynote van Aragorn Meulendijks. In een interactieve sessie gaf hij zijn blik op de toekomst mee. Een toekomst waarin artificiële intelligentie een steeds grotere rol zal spelen. Doorheen de dag hadden professionele klanten ook de mogelijk­

heid om de laatste nieuwigheden te ontdekken bij de aanwezige leveranciers en te netwerken. Geavanceerde e­commercefunctionaliteiten, klantenondersteuning, de voortdurende vernieuwing van het productassortiment én de focus op artificiële intelligentie (AI) zijn cruciaal voor de toekomst van STG. ‘We kijken positief naar de evolutie en de opportuniteiten die AI biedt. Bij STG zien we de integratie van AI in onze diensten als middel om de service naar klanten te verbeteren, de interne processen te versnellen en om potentiële klanten beter te bereiken’, blikt Christoph Makelberge, Commercieel directeur STG, vooruit. www.stg-group.be/nl/expo24

DUCO toont talrijke ventilatieoplossingen voor renovatie en nieuwbouw

Op vrijdag 18 oktober 2024 ontvangen Embuild en Techlink de installatiesector in Brussels Gate (ex­Brussels Kart Expo) tijdens Install Day. Ook DUCO heet je van harte welkom op standen 187 & 194 met haar bestaande en nieuwste ventilatietechnieken voor de nieuwbouw­ en renovatiemarkt. Hieronder een voorproefje van wat te zien zal zijn op de DUCO­stand tijdens de beurs:

1) Energiebesparing dankzij intelligente vraagsturing 2) Duco RoofFan, drukgestuurde dakventilator voor appartementen

Er hangt nieuws in de lucht… Veel kunnen we hier nog niet over zeggen, maar we “teasen” graag met de aankondiging van een nieuw product tijdens Install Day. En tip van de sluier kunnen we alvast oplichten. Het product zal beslist hoge toppen scheren! Ontdek het als eerste en bezoek onze stand om meer te weten te komen! www.duco.eu/be_nl

Maak kennis met Weheat

Weheat is een innovatieve speler, gevestigd in de hightech Brainport­regio, die geavanceerde warmtepompen ontwikkelt om het energievraagstuk aan te pakken. Slimme engineers creëren voor elke situatie het perfecte verwarmingsplan. In 2022 lanceerde Weheat de

ALTIJD MEE, PRO EN PRIVÉ

Je bent je eigen baas en je werkt elke dag hard voor je klanten. Je verwacht terecht ook het beste van je partners. Bij Federale Verzekering zetten we ons al meer dan 100 jaar in voor ondernemers zoals jij. We beschermen kostbare en onmisbare machines, maar ook je aansprakelijkheid. Een aanvullend pensioen? Daar hebben we de oplossingen voor. En natuurlijk ben je niet enkel ondernemer. We beschermen dan ook je gezinswoning en je familie... en we zorgen voor het spaarpotje voor je oogappel!

Federale Verzekering. Altijd mee, pro en privé. Meer info op federale.be

Raadpleeg altijd de algemene voorwaarden alsook de financiële en technische infofiches voor je intekent op een product leven. Federale Verzekering – V.U: Tom De Troch – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel  - www.federale.be - Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen - Vereniging van Onderlinge LevensverzekeringenCoöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV - RPR Brussel BTW BE 0407.963.786/BE 0408.183.324/ BE 0403.257.506.

Blackbird P80, een horizontale warmtepomp met uniek design, perfect voor platte daken. Begin 2024 volgde de Sparrow P60, een verticale variant met een stijlvol design. Afgelopen maand is hier de Flint P40 aan toegevoegd. Alle warmtepompen zijn propaanmonoblock, waarbij installateurs centraal staan in het ontwerp. De intuïtieve 4G­portal en app maken onderhoud efficienter en bieden maximale energiebesparing voor de consument. In België worden Weheat­producten exclusief verdeeld door GeoTherma. Als invoerder zorgt GeoTherma voor een vlotte levering en ondersteuning. Interesse? Bezoek de stand van GeoTherma (stand 193) op Installday en ontdek onder andere de Blackbird en Sparrow. Voor Weheat­producten in België is GeoTherma uw aanspreekpunt! www.geotherma.be/catalogus/weheat-blackbird/

Testo lanceert jaarlijkse herfstactie

Nu het najaar alweer voor de deur staat lanceert Testo, de specialist in innovatieve meetoplossingen, zijn traditionele herfstactie met scherpe prijzen op verschillende populaire producten. De actie loopt van september tot eind december met promoprijzen op rookgasanalysers, thermische camera’s met schimmeldetectie en Smart Probe­verschildrukmeter. www.testo.com/nl-BE

Honeywell Home DT4 van Resideo wint internationale award

De Honeywell Home DT4 Ruimtethermostaat van Resideo, leverancier van oplossingen voor energiemanagement, wooncomfort en ­beveiliging, is door een

internationale jury van de Red Dot Award bekroond voor de uitstekende kwaliteit en het productontwerp. De Red Dot Design Award bestaat al bijna 70 jaar. Jaarlijks beoordeelt en erkent een jury de beste ontwerpen van dat moment. Dit jaar sleepte de DT4 de prestigieuze Product Design Award 2024 in de wacht. www.resideo.com/nl/nl/oplossingen/comfort/DT4/

De nieuwe hoogrendement luchtafscheider

voor warmtepompsystemen

CALEFFI introduceert met trots de CALEFFI HED®, een innovatieve hoogrendement luchtafscheider ontworpen voor warmtepompsystemen. Gemaakt van zorgvuldig geselecteerd kunststof, biedt de CALEFFI HED® een betrouwbare oplossing voor zowel verwarmings­ als koelsystemen, met installatiegemak op horizontale, verticale en zelfs haakse leidingen zonder verlies van functionele en hydraulische eigenschappen. Verkrijgbaar in versies van 1” en 1 1/4”, is de CALEFFI HED® ideaal voor systemen met warmtepompen tot een nominaal vermogen van 16 kW. Het ontwerp maakt hem geschikt voor verschillende configuraties, wat bijdraagt aan de veelzijdigheid en efficiëntie van het product. De CALEFFI HED® wordt aanbevolen voor installatie op de toevoerleiding van de warmtepomp, waar het de lucht effectief onderschept tijdens zowel de vulfase als de normale werking. www.caleffi.com/nl-be/hoogrendementluchtafscheider-5516-551606

Wilo leidt Europa in klimaatbescherming

De Financial Times en het statistiekportaal Statista verklaart de Wilo Groep tot “Europe’s Climate Leader 2024”. Voor deze onderscheiding beoordeelden zij honderden Europese bedrijven op hun vooruitgang in CO2­reductie. ‘We zijn erg blij dat Wilo op deze belangrijke lijst staat. Het bewijst dat we goed bezig zijn en een Europese leider zijn in klimaatbescherming’, zegt Oliver Hermes, President & CEO van de Wilo Group. Koolstofemissies verminderen is een belangrijk doel van Wilo’s groepsbrede duurzaamheidsstrategie. Met Creating, Caring, Connecting ontwikkelt Wilo duurzame technologieën, neemt het maatschappelijke verantwoordelijkheid en gaat het wereldwijd sterke partnerschappen aan. ‘Duurzaamheid is de drijvende

kracht achter de Wilo Groep. Daarom geven we onze duurzaamheidsstrategie de hoogste prioriteit. Alle andere functionele bedrijfsstrategieën zijn daaraan ondergeschikt ­ zonder uitzondering’, legt Hermes uit. Ambitieus doel: klimaatneutrale productie in 2025! www.wilo.be

Geberit Bastia: betaalbaar porselein

Kwalitatief sanitair porselein dat vriendelijk is voor je portemonnee? De reeks Bastia biedt de kwaliteit die we van Geberit gewend zijn aan betaalbare prijzen.

KeraTect®­glazuur: onderhoudsvriendelijk

Met het speciaal ontwikkelde KeraTect®­glazuur zijn de keramische oppervlakken uitzonderlijk glad en vuilafstotend, wat het schoonmaken vergemakkelijkt.

Rimfree hangwc: stijlvol en hygiënisch

De Bastia Hangwc is verkrijgbaar in een Rimfree­variant, zonder spoelrand. Mooi en bovendien nóg makkelijker schoon te maken.

Naast de hangwc’s is Bastia een complete serie met lavabo’s, handenwasser, urinoir en staande wc’s. Bastia wordt exclusief door Desco verdeeld. www.desco.be

Bosch neemt residentiële en licht commerciële HVAC-activiteiten over van Johnson Controls en Hitachi Bosch, de leverancier van technologie en diensten, zet zijn groeikoers voort met een strategische overname.

Voor de bedrijfssector Energy and Building Technology is de Bosch Groep van plan de wereldwijde HVAC­oplossingen voor residentiële en licht commerciële gebouwen van Johnson Controls over te nemen. Als onderdeel van deze transactie is Bosch ook van plan 100 procent van de Johnson Controls­Hitachi Air Conditioning (JCH) joint venture over te nemen, inclusief het belang van Hitachi van 40 procent. De aandeelhouders en de Raad van commissarissen van Bosch hebben de transactie goedgekeurd. Bindende overeenkomsten over de overnames werden vandaag door de betrokken partijen ondertekend. De overname is onderworpen aan de goedkeuringen van de antitrustautoriteiten. De aankoopprijs voor de overgenomen bedrijven is 8 miljard dollar (7.4 miljard euro). De overname zal naar verwachting in ongeveer 12 maanden worden afgesloten.

www.bosch.be

Paul Kenny nieuwe directeur EHPA

Paul Kenny zal vanaf september 2024 aan het hoofd komen van EHPA, de Europese sectorvereniging voor warmtepompen. Hij volgt daarmee Tomas Nowak op. Paul Kenny is een vooraanstaand expert op het gebied van warmtepompen en energie, met ervaring in zijn thuisland Ierland en op Europees vlak. Zo leidde hij een adviesbureau voor de overstap op schone energie, en richtte hij een renovatiebedrijf op, met warmtepompen als kernactiviteit. Recent werkte hij als adviseur voor de Ierse minister voor klimaat en energie. In deze functie ondersteunde hij de energietransitie van de Ierse bouwsector, onder meer door op grote schaal over te schakelen op warmtepompen. Volgens EHPA­voorzitter Patrick Crombez is Paul Kenny de ideale kandidaat om de EHPA verder te leiden, dankzij de combinatie van ervaring op beleidsniveau en als bedrijfsleider. www.ehpa.org

Bij STG sta IK centraal!

Scan de QR-code en ontdek alle voordelen

Ook genieten van exclusieve voordelen?

Alles van sanitair, HVAC en hernieuwbare energie, vind je bij STG. Waar je ook bent, we zijn altijd dichtbij. Kom langs in een van de 43 ProShops of 24/7 op stg-pro.be. Service staat bij ons op 1. Maar onze échte prioriteit, dat ben jij! In de STG ProClub, sta jij centraal en geniet je van heel wat exclusieve voordelen. Meer dan 2600 installateurs, zijn al lid. En jij? Scan de QR-code en ontdek alle voordelen of neem een kijkje op stg-group.be

Een hybride warmtepomp,

dat is de slimste in huis!

Wist je dat...

je een hybride warmtepomp kan aansluiten op je bestaande gasketel en zo tot 65% kan besparen op gas?

35% minder CO2uitstoot, het hele jaar door.

Past in bijna elke soort woning.

Altijd een warm huis, het hele jaar door.

Kom er alles over te weten op gas.be of bekijk de getuigenis van Patrick hier