02/2024
info
NaVAP UNEP
#74
WAT ZEGT DE NIEUWE TV BINNENBEPLEISTERINGEN OVER HET DROOGPROCES? QUE NOUS APPREND LA NOUVELLE NIT ‘LES ENDUITS INTÉRIEURS’ SUR LE PROCESSUS DE SÉCHAGE? EMBUILD VEUT QUE LA EMBUILD WIL DAT POLITIEK SOCIALE POLITIQUE S'ATTAQUE AU DUMPING AANPAKT DUMPING SOCIAL Vakblad voor voor aannemers van plafonneer-, cement-, staff- en ornamentwerk, droge bepleistering, dekvloeren, voegwerk en gevelreiniging Uitgave van de Embuild- Afwerking - Kunstlaan 20 - 1000 Brussel - Afgiftekantoor Gent X Pour les plafonneurs-cimentiers, ornemanistes, plaquistes, chapistes, rejointoyeurs, ravaleurs, staffeurs et façadiers. Une édition d' Embuild - Finition - Avenue des Arts 20 - 1000 Bruxelles Afgiftekantoor Gent X
Embuild versterkt alle bedrijven actief in de bouw
Een aannemer die lid is van Embuild - de voormalige Confederatie Bouw - mag op beide oren slapen. Er bestaat geen betere partner voor: • advies • informatie • ondersteuning • belangenbehartiging • netwerking • promotie van jouw bedrijf bij het grote publiek onder meer via buildyourhome.be Word nu lid op embuild.be/nl/lid-worden
INHOUD - SOMMAIRE
6 ● Verkiezingen 2024
Embuild roept de politiek op om werkt te maken van de strijd tegen sociale dumping.
20 ● Elections 2024
Embuild lance un appel aux dirigeants politiques pour combattre le dumping social?
5 ● Edito
Door/Par Nico Vromant
6 ● Verkiezingen 2024
Embuild vraagt dat politiek meer werk maakt van strijd tegen sociale dumping en oneerlijke concurrentie
8 ● Prikbord
10 ● TV binnenbepleisteringen
Wat zegt de nieuwe TV binnenbepleisteringen over het droogproces?
22 ● NIT Les enduits intérieurs
Que nous apprend la nouvelle NIT ‘Les enduits intérieurs’ sur le processus de séchage?
16 ● Buildwise
Na-isolatie van spouwmuren: het risico op infiltraties beheersen
30 ● Buildwise
Postisolation des murs creux : maîtrise des risques d’infiltration
12 ● Prikbord
18 ● Productnieuws
14 ● Veiligheid en
28 ● Epinglé
Gipskartonplaten en gipsblokken moeten vanaf 1 juli apart ingezameld worden in Vlaanderen
gezondheid
Nieuwe tools voor het samenwerken met anderstaligen
BouwForum 2024: politieke kopstukken debatteren over de toekomst van de bouw
Knauf Komfort-Wall: compleet systeem voor esthetische buitenisolatie
ForumConstruction 2024: les dirigeants politiques débattent de l'avenir de la construction
29 ● Les plaques de plâtre et les blocs de plâtre doivent être collectés séparément en Flandre à partir du 1er juillet
Info NAVAP wordt gesponsord door: Info UNEP est sponsorisé par les entreprises suivantes :
Embuild - info NaVAP-UNEP
Kunstlaan 20- Avenue des Arts 20 1000 Brussel- Bruxelles T : +32 (0)2 545 57 10 F +32 (0)2 545 58 59 www.embuild.be
Verantwoordelijke Uitgever Editeur responsable: Filip Coveliers
filip.coveliers@embuild.be
Redactie - Rédaction
Bram Schittecatte Tel.: 02/545 59 47 - Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@embuild.be
Publiciteit - Publicité
Steve Caufriez T : +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@embuild.be
Administratie/Administration:
Lawrence Steen lawrence.steen@embuild.be
Vertaling - Traduction technique Anouk van den Broek anoukvdba@hotmail.com
Vormgeving - Graphisme
Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@embuild.be
Drukwerk - Imprimeur: Graphius
N DE A V G A D ONAL I S S E F PRO UARI R B E F 23
BOUWEN AAN MORGEN
17 › 25.02.2024 20 & 21 GESLOTEN
BATIBOUW.COM
EDITO
Amitié ou affaires?
Emotie versus zakelijkheid Beste collega’s,
Chers collègues,
In dit eerste vakblad van het nieuwe jaar wil ik u vanzelfsprekend het allerbeste toewensen voor het nieuwe jaar, en vooral dan een goede gezondheid, want dat is uiteraard het allerbelangrijkste!
Dans cette première revue spécialisée de la nouvelle année, je tiens bien sûr à vous présenter mes meilleurs vœux pour la nouvelle année, et surtout une bonne santé, car c'est naturellement la chose la plus importante !
Maar ik hoop natuurlijk ook dat het u in Bien sûr, j'espère aussi que vos affaires pros2024 zakelijk voor de wind gaat. Ik hoef péreront en 2024. Inutile de vous dire que niemand te vertellen dat het in onze sector, dans notre secteur, où les marges sont faibles met lage marges en concurrenten die weret où les concurrents pratiquent des prix déNico Vromant ken aan bodemprijzen, niet altijd eenvoudig fiant toute concurrence, il n'est pas toujours Voorzitter Embuild NaVAP is om goede zakencijfers te realiseren. Maar facile de réaliser de bons chiffres d'affaires. Président Embuild UNEP soms schuilen de winsten op plaatsen waar Mais parfois, les bénéfices se cachent là où je het niet vermoedt. Zo had ik onlangs 20 on ne s'y attend pas. Ainsi, j'avais récemment m² gipsplaat met isolatie nodig voor een project. Ik trok besoin de 20 m² de plaques de plâtre avec isolation pour un naar een groothandel voor bouwmaterialen en stelde er projet. En visitant un grossiste en matériaux de construcvast dat men daar meer dan 700 euro vroeg voor die platen. tion, j'ai constaté qu'il demandait plus de 700 euros pour ces Omdat dat me toch wel een erg hoog bedrag leek, ging ik plaques. Comme ce prix me paraissait exorbitant, je me suis diezelfde dag ook naar twee andere groothandels, waar rendu le même jour chez deux autres grossistes, où les mêmes diezelfde platen slechts 300 en 400 euro kostten! Dat tripje plaques ne coûtaient que 300 et 400 euros! En passant par langs drie bouwhandelaren heeft me dus 400 euro winst trois négoces en matériaux de construction, j'ai donc réalisé opgeleverd! un bénéfice de 400 euros! De les die ik er uit getrokken heb, is dat het dus de moeite loont om regelmatig de prijzen van verschillende handelaars te vergelijken. Mensen zijn gewoontedieren, en we hebben allemaal wel een vaste bouwhandel waar we uit gemak gaan, of omdat we een goede band hebben met de handelaar. Maar als aannemer zijn we ook zaakvoerders, en soms moet je de het zakelijke laten primeren op de vriendschapsband met je groothandelaar. Want in een sector waar elke euro twee keer omgedraaid wordt, schelen dergelijke winsten al snel een slok op een borrel.
La leçon que j'en ai tirée est qu'il est donc utile de comparer régulièrement les prix des différents négociants. Les gens ont leurs habitudes et nous avons tous un magasin de matériaux de construction préféré que nous fréquentons par commodité ou parce que nous avons de bonnes relations avec le négociant. Mais en tant qu'entrepreneurs, nous sommes aussi des chefs d'entreprise, et parfois vous devez privilégier l'aspect commercial au détriment de votre relation amicale avec le grossiste. Car dans un secteur où il faut réfléchir à deux fois avant de dépenser le moindre euro, de tels bénéfices font rapidement la différence.
BESTUURSCOMITE NAVAP • COMITE DIRECTEUR UNEP Voorzitter/ Président Past voorzitter/Past-Président Vlaamse ondervoorzitter/Vicé-Président Flamand Secretaris/ Secrétaire Penningmeester/ Trésorier
VROMANT Nico JAMAR Stéphan VERMEULEN Vivianne HENDRIKS Henri DUTRY Maarten
Honorair voorzitter/Président Honoraire Verslaggever/ Rapporteur Verslaggever/ Rapporteur Verslaggever/ Rapporteur
AERTS Jozef DEMUYNCK Jean-Pierre SEGHERS René STORME Jorg VERHAEGEN Danny
VERKIEZINGEN 2024
Embuild vraagt dat politiek meer werk maakt van strijd tegen sociale dumping en oneerlijke concurrentie Zwartwerk, buitenlandse werkkrachten die werken aan dumpingprijzen en zo Belgische aannemers uit de markt concurreren,… het zijn situaties die maar al te bekend zijn in onze sector. Embuild stelde eind 2023 een memorandum op, een eisenbundel die voorgelegd werd aan alle politieke partijen. Daarin krijgt de strijd tegen sociale dumping en oneerlijke concurrentie een prominente plek.
D
e oneerlijke (buitenlandse) concurrentie in de bouw is een oud zeer. Er wordt al lang gezocht naar oplossingen om de sociale dumping in de bouw aan te pakken. Op 8 juli 2015 sloten de federale regering en de sociale partners van de bouwsector het Plan voor een Eerlijke Concurrentie (PEC-plan). Dat plan bevatte 40 maatregelen om de sociale dumping in de sector te beteugelen. Intussen werden al 30 van die maatregelen uitgevoerd, maar helaas hebben de sociale inspectie en de arbeidsauditoraten onvoldoende personeel om na te gaan of ze ook effectief nageleefd worden. Door het personeelsgebrek is het momenteel onmogelijk om deze maatregelen in de praktijk af te dwingen, en dat maakt dat veel maatregelen dode letter blijven.
Eerst bestaande maatregelen afdwingen
Embuild vindt daarom dat de overheid er eerst moet voor zorgen dat de bestaande maatregelen nageleefd worden, alvorens nieuwe of bijkomende maatregelen in te voeren. Dat is niet alleen in het belang van de consument, maar ook van de vele bedrijven die wel het nodige doen om in orde te zijn. Zij delen bovendien niet alleen rechtstreeks in de klappen -door de oneerlijke concurrentie- maar ook onrechtstreeks, door bijvoorbeeld het negatieve beeld dat hierdoor van de sector geschetst wordt.
Integendeel, het contingent aan inspecteurs en arbeidsauditeurs is de laatste jaren steeds blijven dalen. Personen die de diensten verlieten of met pensioen gingen, werden stelselmatig niet vervangen, laat staan dat er bijkomende functies werden gecreëerd.
Controle op de beperking van de onderaannemersketen
Ook de controle op de beperking van de verticale keten bij onderaanneming bij overheidsopdrachten loopt mank. Nochtans kan de keten van onderaanneming op eenvoudige wijze door de inspectiediensten worden gecontroleerd op basis van de aangifte van werken, aangezien ook alle onderaannemers daar worden aangemeld door de hoofdaannemer. Het is belangrijk dat de overheid zelf het goede voorbeeld geeft door meer en strenger toe te zien op de overheidsopdrachten. In het sectoraal akkoord 2021-2022, dat werd afgesloten in PC 124, werd de overheid al opgeroepen om hierop meer controles uit te voeren. Zolang de beperking van de verticale keten bij onderaanneming bij overheidsopdrachten niet grondig gecontroleerd wordt, heeft het volgens Embuild ook weinig zin om deze maatregel uit te breiden naar private opdrachten.
Tekort aan inspecteurs
Uit de cijfers van de inspectiediensten blijkt ook dat de overheid de laatste jaren er niet in geslaagd is om haar controle- en sanctieapparaat te versterken.
6
Meer weten?
www.samenbeterbouwen.be
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
VERKIEZINGEN 2024
Evolutie van het aantal inspecteurs in België sinds 2015
AANTAL VTE Diensten
2015
2016
2017
2018 (1)
2019
2020 (²)
2021 (³)
2022
2023 (Q1)
Toezicht op de Sociale Wetten (TSW)
276,0
275,0
295,0
276,0
264,8
267,9
257,3
238,6
227,9
RIZIV (Dienst Administratieve Controle)
61,6
62,5
74,0
90,0
94,4
96,0
93,1
93,3
92,5
Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) (4)
55,4
54,2
61,2
93,0
94,8
98,2
104,7
102,2
107,5
Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA)
258,2
234,9
203,6
302,0
322,3
200,3
192,7
181,3
179,6
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) (5)
238,7
264,5
292,8
386,0
379,5
388,2
379,2
378,8
433,6
Sociale Inspectie van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid (gefuseerd met RSZ in 2018
274,1
281,6
273,4
Sociale Inlichtingenen Opsporingsdienst (SIOD)
12,5
13,5
13,5
18,0
17,7
18,7
21,0
18,9
23,3
TOTAAL
1.176,5
1.186,2
1.213,5
1.165,0
1.173,5
1.069,3
1.048,0
1.013,1
1.064,4
(2) Voor RVA gaat het sinds 2020 enkel om de VTE betrokken bij de terreinonderzoeken. In 2019 werden ook de VTE administratief personeel opgenomen 3) Bron cijfers 2019 -2023 (Q1) = Trimestriële rapportage (dashboard) (4) Sinds 2018 zijn 24 VTE van de algemene diensten van het RSVZ overgedragen aan de inspectiedienst van het RSVZ; integratie Sociale Inspectie van de FOD SZ (5) 2017: integratie Sociale Inspectie van de FOD SZ en het vroegere Dibiss
DE VOORSTELLEN VAN EMBUILD AAN DE POLITIEK: • De bestaande maatregelen controleren alvorens er nieuwe uit te vaardigen. • Versterken van het controle- en sanctioneringsapparaat: zowel bij alle sociale inspectiediensten als bij de auditoraten. • Een speciale cel ter bestrijding van sociale fraude oprichten, die focust op de bestrijding van ernstige inbreuken. • Vanuit de bouwsector (Constructiv, Vakantiefonds) onze medewerking verlenen om systematisch indicaties van sociale dumping door te geven aan de sociale inspectie door middel van datamining. • Ervoor zorgen dat de sociale inspectie de beperkingen van de onderaanneming bij overheidsopdrachten controleert en de regeling evalueren, zowel wat betreft haalbaarheid als praktisch gezien voordat elke nieuwe beperking wordt ingevoerd. • Het verbod op louter financiële onderaanneming, dat momenteel voor overheidsopdrachten geldt, uitbreiden tot private opdrachten. Deze uitbreiding moet gebeuren tegen dezelfde voorwaarden bij private opdrachten en overheidsopdrachten. • Een databank van loonschulden aanleggen zodat bedrijven kunnen controleren of hun onderaannemers geen openstaande boetes hebben. • De ConstruBadge opnemen in de welzijnswet. Er moet immers een wettelijk kader komen voor het verplicht op een zichtbare plaats dragen van de ConstruBadge, die in 2014 door de sociale partners werd gelanceerd.
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
7
PRIKBORD
BouwForum 2024: politieke kopstukken debatteren over de toekomst van de bouw Op vrijdag 23 februari 2024 houdt Embuild zijn jaarlijkse BouwForum, hét high level informatie- en netwerkevent voor bouwprofessionals. Het BouwForum staat dit jaar helemaal in teken van de verkiezingen. In onze memoranda staan voor alle beleidsniveaus vier doelstellingen centraal: • Meer overheidsinvesteringen • Duurzame en betaalbare woningen • Aantrekkelijke jobs in de bouw • Een toekomstgerichte bouwketen De bouw wil hiermee de positie van België als belangrijke economische speler binnen Europa bevestigen en verstevigen. Tegelijk komen we tegemoet aan de noden van toekomstige generaties op het vlak van leef baarheid en klimaat.
O
p zondag 9 juni 2024 zijn er verkiezingen: Europees, federaal en regionaal. Later dat jaar, op zondag 13 oktober, zijn er ook lokale verkiezingen. Voor bouwfederatie Embuild is 2024 daarom een erg belangrijk jaar. De bouwsector staat immers voor grote uitdagingen en de uitkomst van de verkiezingen kan een grote impact hebben op onze sector. Daarom staat het BouwForum dit jaar helemaal in het teken van de verkiezingen.
Franstalige zijde, zullen er aanwezig zijn en met elkaar in debat gaan over een aantal voor de bouw belangrijke thema’s. De debatten worden gemodereerd door Hanne Decoutere, journaliste en ankervrouw bij VRT NWS.
Verkiezingsmemoranda
Embuild heeft ook memoranda opgesteld voor de Europese, federale en regionale verkiezingen (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) van 2024. Dit zijn eisenbundels die wij aan de politiek voorleggen en waarin beschreven staat wat er volgens ons moet gebeuren om tegemoet te komen aan de noden van de bouwsector.
De partijvoorzitters van alle politieke partijen, zowel langs Vlaamse als
8
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
Je kan deze memoranda consulteren via www.samenbeterbouwen.be BOUWFORUM PRAKTISCH: • Wanneer? Vrijdag 23 februari 2024 van 10u30 tot 12u30 (deuren open om 10u) • Waar? Paleis 10, Brussels Expo • Inschrijven? www.bouwforumconstruction.be Het evenement wordt afgesloten met een gratis lunch en een netwerkgelegenheid voor bouwprofessionals. Deelnemers aan het BouwForum krijgen aansluitend ook gratis toegang tot Batibouw.
Met dank aan onze sponsors
VAKKENNIS
Wat zegt de nieuwe TV binnenbepleisteringen over het droogproces? Gipsbepleisteringen moeten uitdrogen en dat kost tijd. Maar vaak hebben klanten of collega-aannemers geen geduld en word je langs verschillende kanten onder druk gezet om het drogingsproces te versnellen. Daarom zetten we in dit artikel alle voorschriften in verband met het droogproces uit de nieuwe TV 284 op een rijtje. Wat zegt de TV over het droogproces en de verantwoordelijkheden van de verschillende partijen?
D
e meeste voorschriften over het droogproces staan opgesomd in hoofdstuk 6 ‘Uitvoering’ van de TV 284 Binnenbepleisteringen van Buildwise (het vroegere WTCB). In een opsomming van de verantwoordelijkheden van de stukadoor staat onder andere: • het informeren van de opdrachtgever over de maatregelen die na de werken genomen moeten worden om een goede droging van het pleister te waar-
borgen (bv. via de offerte, de algemene voorwaarden en/of stickers) Ook staat vermeld dat het nemen van maatregelen die na de werken noodzakelijk zijn voor een adequate droging van het pleisterwerk (ventilatie, ontvochtiging ...) niet tot de verantwoordelijkheid van de stukadoor behoort, tenzij in het contract iets anders is afgesproken. Een aparte paragraaf, aan het einde van het hoofdstuk, verduidelijkt nogmaals
10
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
dat de aannemer-stukadoor tijdens de werkzaamheden verantwoordelijk is voor de maatregelen ter bevordering van de droging. Na de uitvoering van de pleisterwerken moet de klant daarop toezien (bv. een ontvochtiger of bouwdroger op zijn kosten). De aannemer-stukadoor moet de opdrachtgever informeren, die op zijn beurt de klant op de hoogte brengt over de manier waarop het pas bepleisterde gebouw moet drogen.
VAKKENNIS
Coördinatie met andere bouwberoepen
Ook in de paragraaf die de coördinatie met de andere bouwberoepen beschrijft, komt het droogproces verschillende keren ter sprake. Zo staat in een opsomming dat de pleisterwerken pas kunnen beginnen wanneer onder andere: • het mogelijk is om venster- en buitendeuropeningen te sluiten (gesloten ruwbouw) • na voldoende verharding en droging van de ondergrond. Uiteraard heeft ook het droogproces van de dekvloer een grote invloed op de luchtvochtigheid in het gebouw. Bij het dogen van de dekvloer komt immers een enorme hoeveelheid vocht vrij. Daarom bevat de TV ook hierover verschillende voorschriften (zie tabel).
Wat met ETICS?
Het is aangewezen om de pleisterwerken vóór de plaatsing van een ETICS uit te voeren. Zo kan het bouwvocht via de binnenlucht of door diffusie doorheen de buitenmuur afgevoerd worden zonder risico op schade aan het ETICS. Wanneer de draagmuur niet voldoende waterdicht is (bv. metselwerk), bestaat er een risico op regendoorslag met vochtvlekken in de bepleistering tot gevolg. Water dat vervuild is door bitumen of houten panelen
kan bijvoorbeeld aanleiding geven tot blijvende vlekvorming in de bepleistering. Wanneer de ondergrond veel wateroplosbare zouten bevat, kunnen deze door de regenwaterinfiltraties naar binnen toe migreren en de hechting van het pleister in het gedrang brengen of aanleiding geven tot uitbloeiingen aan het pleisteroppervlak. Een mogelijke oplossing voor de regendoorslag bij waterdoorlatende en sterk blootgestelde gevels bestaat erin om de buitenkant van de draagmuur te beschermen door deze af te dekken met een dekzeil, eventueel met behulp van een stelling. In dat geval zal deze bescherming ook gunstig zijn voor de uitvoering van het ETICS. Het is mogelijk deze fasering om te keren, mits goedkeuring van de ETICS-fabrikant en afhankelijk van het type ondergrond, het binnen- en vooral het buitenklimaat, en de eigenschappen van de ETICS-materialen. Hoewel de muur door het ETICS beschermd wordt, verloopt de droging van de vochtige binnenelementen langzamer.
Tijdens het aanbrengen van het pleister
Tijdens de uitvoering van de pleisterwerken moeten de ruimten in kwestie be-
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
11
schermd zijn tegen vorst, regen en wind. De temperatuur van de omgeving, de ondergrond en de te gebruiken producten – met inbegrip van het aanmaakwater – schommelt tussen 5 °C en 30 °C (tenzij anders aangegeven in de uitvoeringsvoorschriften van het product). Deze temperatuur moet gedurende minstens 10 dagen na het beëindigen van de werken gehandhaafd worden. Als het kwik buiten onder nul daalt, kan het nodig zijn de ruimten tot deze temperaturen te verwarmen. Pleisters die nog vers zijn (alle soorten pleister) of die na droging opnieuw bevochtigd kunnen worden en daaraan gevoelig zijn (bv. gipspleister), mogen niet blootgesteld worden aan temperaturen onder het vriespunt, omdat anders vorstschade kan ontstaan. Bij warm weer (meer dan 30 °C) of bij wind tijdens het bepleisteren moeten de nodige maatregelen genomen worden om het risico op te snelle droging te beperken. Zo moeten tocht en direct zonlicht vermeden worden. Bij warm en droog weer moeten pleisters op cement- en/of kalkbasis bevochtigd worden om oppervlaktekrimp te beperken. De ruimten moeten gedurende ongeveer acht uur na de uitvoering geventileerd worden zonder tocht te veroorzaken.
VAKKENNIS/ PRIKBORD
Van deze voorschriften mag alleen afgeweken worden indien de fabrikant van de bepleistering andere gegevens verstrekt of voorafgaandelijk toestemming verleent.
Maatregelen voor een goede droging
Onderstaande tabel somt een aantal maatregelen op die de stukadoor moet nemen om een correcte verharding en droging van de bepleistering te verzekeren in functie van de aard van het pleister. Intensieve ventilatie en sterke tocht moeten tijdens de verhardingsfase vermeden worden, omdat dit de hydratatie en/of de binding van de aangemaakte pleisters kan beïnvloeden (verbranden). Zodra het pleister uitgehard is (bv. na enkele uren voor gipspleisters), moeten tijdens de drogingsfase verschillende maatregelen genomen worden om ervoor te zorgen dat het pleister zonder schade het verwachte gedrag en de verwachte prestaties kan bereiken. Er moet gezorgd worden voor adequate drogingsomstandigheden van het pleister, zoals: • het hydratatieproces bevorderen en schadelijke uitdroging van cement-
en/of kalkpleisters voorkomen (risico op scheurvorming) • overtollig vocht uit gips- en kleipleisters verwijderen • zorgen voor geschikte, relatief droge omstandigheden voor organische pleisters. In de zomer moet de ventilatie van de ruimten gewaarborgd worden om een toereikende luchtverversingsgraad te behalen. Hiertoe volstaat het doorgaans om de ramen in de verschillende gevels van het gebouw op een kier open te laten staan. Deze maatregel is echter niet altijd voldoende wanneer intensieve ventilatie (voor gipspleisters) noodzakelijk is. In dat geval moeten binnendeuren en ramen wijd open gelaten worden, op voorwaarde dat de weersomstandigheden buiten voldoende droog zijn. In de winter, wanneer het door de lage temperaturen niet mogelijk is om een toereikende droging te verkrijgen, moet men de ruimten ventileren en verwarmen.
Indien er in bepaalde ruimten geen opengaande vensters zijn (bv. in een badkamer of toilet), kan het nodig zijn om ontvochtigers te gebruiken, zodat een deel van de waterdamp uit de lucht onttrokken kan worden (afgeraden en zelfs verboden bij cement- en/of kalkpleisters). Deze ontvochtigers kunnen voorzien zijn van een toestel dat de relatieve luchtvochtigheid controleert (vastgesteld op ongeveer 50 % RV). Ze moeten dan ook gebruikt worden tot het binnenklimaat rond deze vastgestelde waarde gestabiliseerd is. In het geval van gebouwen die uitgerust zijn met een gecontroleerde mechanische ventilatie (kantoorgebouwen, passiefhuizen met een balansventilatiesysteem ...) en die voorzien zijn van overwegend vast schrijnwerk, zijn de ventilatiemogelijkheden vaak beperkt zolang het mechanische-ventilatiesysteem niet operationeel is. De ontwerper dient er dus voor te zorgen dat er een aantal opengaande vensters aanwezig zijn.
Meer weten?
www.buildwise.be
Gipskartonplaten en gipsblokken moeten vanaf 1 juli apart ingezameld worden in Vlaanderen Op 22 december 2023 heeft de Vlaamse regering een aanpassing aan het Vlaams Reglement voor duurzaam beheer van Materialenkringlopen en Afvalstoffen (VLAREMA) goedgekeurd. En dat heeft ook gevolgen voor het afval van gipsproducten.
H
et VLAREMA bevat ook de Vlaamse regels voor bedrijfsafval en beschrijft hoe bedrijven hun afval in de juiste afvalcontainer moeten sorteren en laten ophalen door een erkend inzamelaar. Het uitgangspunt is dat afval moet zo veel mogelijk moet gesorteerd worden aan de bron. Dat levert immers de zuiverste fracties op en zorgt zo voor de meest hoogwaardige recyclage. Vlaamse bedrijven waren reeds verplicht
12
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
om 24 verschillende materialen te sorteren en apart in te zamelen. Door de aanpassing aan het VLAREMA komen daar vanaf 1 juli 2024 vijf nieuwe stromen bij, waaronder dus gipskartonplaten en gipsblokken.
Meer weten?
In Info NaVAP/UNEP 04 van 2017 verscheen een uitgebreide reportage over de recyclage van gispkartonplaten. Je kan die online nog steeds lezen via www.issuu.com/embuild
KNAUF AQUASTUC® Uw gipspleister voor natte ruimtes
Spatwaterbestendig 6x meer waterafstotend
Knauf AquaStuc® gipspleister is een éénlagig basis- en afwerkpleister in één. Ideaal voor wanden in natte woonruimtes die niet of gedeeltelijk worden betegeld. Het is niet nodig om wanden zonder tegels namelijk apart af te werken zoals bij cementpleisters wel het geval is. Deze gipspleister is bijna 6 keer meer waterafstotend dan een standaard gipspleister. Aquastuc biedt dan ook meer zekerheid tegen spatwater en is daarom ideaal voor pleisterwerk in badkamers, keukens, toiletruimtes en garages.
VEILIGHEID EN GEZONDHEID
Nieuwe tools voor het samenwerken met anderstaligen Op onze werven lopen heel wat anderstaligen. Buitenlandse gedetacheerden, maar ook vluchtelingen die hier een toekomst willen opbouwen en kiezen voor een job in de bouw. Communiceren met die mensen loopt niet altijd van een leien dakje. Gelukkig bestaan er verschillende hulpmiddelen om de communicatie te vergemakkelijken.
H
et KB van 7 april 2023 op de verplichte basisveiligheidsopleidingen bevat een luik over het verbeteren van de communicatie op de Belgische bouwwerven, waar door de grote instroom van gedetacheerden steeds meer talen gesproken worden. In dat kader levert ook het sectoraal preventie-instituut Constructiv heel wat inspanningen om de verbale en non-verbale communicatie op het vlak van veiligheidsinstructies en preventiemaatregelen te verhogen. Eerder al werd de ‘Gids voor het Welzijn’ vertaald naar 11 talen die vaak op onze werven gesproken worden, en sinds eind 2023 zijn ook een reeks toolboxfiches online beschikbaar in het Duits, Engels en Oekraïens. De onderwerpen die aan bod komen in deze toolboxfiches zijn onder andere kwartsstof, asbestverwijdering via de procedure ‘eenvoudige handelingen’ en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Al deze documenten kunnen gedownload worden via www.buildingyourlearning.be.
Vertaal-app voor de bouw
De Provincie West-Vlaanderen lanceert in het voorjaar van 2024 nieuwe woordenboeken in de bestaande FACT vertaal-app. FACT staat voor ‘First Aid
FIRST AID COMMUNICATION TOOL Communication Tool’. De app wil het communiceren met anderstaligen op de werkvloer gemakkelijker maken. Bijzonder handig is dat de app niet alleen vertalingen bevat van werkgerelateerde termen. Bij technische woorden is er bovendien ook telkens een korte uitleg voorzien. Beeld- en audiomateriaal verduidelijkt waarover het gaat. Dat maakt de app ook bruikbaar voor analfabeten, of mensen die ons westers (Latijns) schrift niet kunnen lezen. FACT vertaalt Nederlandse termen naar de 11 talen die het meest door vluchtelingen in ons land gesproken worden: Nederlands, Frans, Engels, Spaans,
14
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
Roemeens, Pools, Arabisch, Farsi Dari, Pashto, Somalisch en Oekraïens. De app bevat woordenlijsten voor een reeks sectoren, die opgesteld worden met het sectorfonds van die branche en de lesgevers van de VDAB die opleidingen geven voor dat beroep. Over de samenstelling van die woordenlijsten wordt telkens grondig nagedacht. De mensen achter de app maken er ook een erezaak van om steeds te zorgen voor kwaliteitsvolle vertalingen in alle 11 talen. Omdat sommige van de gebruikte woorden typisch Belgisch zijn, kan het gebeuren dat niet alle talen een eigen woord hebben voor dat voorwerp
VEILIGHEID EN GEZONDHEID
of begrip. In dat geval geeft de FACT-app ook een beschrijving. De FACT-app bevatte al woordenlijsten voor de land- en tuinbouw, metaalindustrie en schoonmaaksector, maar in het voorjaar van 2024 komen daar ook de hout- en bouwsector en de zorg bij. In 2025 worden ook de woordenlijsten voor de transport- en logistieke sector, de elektriciens en de retailsector toegevoegd. Mogelijk worden in de toekomst ook nog andere talen, zoals Turks of Bulgaars toegevoegd, maar daarover bestaat momenteel nog geen uitsluitsel. De app is een initiatief van de Provincie West-Vlaanderen en werd ontwikkeld binnen het Interregproject AB Réfugiés-Emploi in samenwerking met VDAB. Meer weten?
FACT is gratis en downloadbaar via de Google Play store en Apple App Store.
Promo Combo
Giraffe GE 7 en veiligheidsstofzuiger VCE 33 L AC set Bestelnr. 484830
1 x Giraffe GE 7 + schuurkop MH-R 1 x clip-snelspanring SH-FC 32 1 x pak (25 st.) velcro-schuurpapier K 100 1 x excentrische schuurkop MH-X 1 x transporttas
25 x
+
1 x veiligheidsstofzuiger VCE 33 L AC 1 x L-BOXX® 102 1 x reinigingsset 1 x Giraffe-houder VCE-GE Fix 1 x 4 m antistatische zuigslang 5 x vliesfilterzak FS-F VCE L/M
Flex Power Tools Toekomstlaan 4 2200 Herentals info@flex-tools.be 0032 14 220 569
5x
this is proformance
240106_FLEX_Adv_Navap.indd 1
16/01/2024 12:09
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
15
BUILDWISE
Na-isolatie van spouwmuren: het risico op infiltraties beheersen Het kwaliteitskader voor de na-isolatie van spouwmuren, dat steunt op de technische specificaties STS 71-1 en TV 246, bestaat sinds een tiental jaren. De ervaring bevestigt dat de beheersing van het risico op infiltraties door de aannemer bijdraagt aan het succes van een project. Het Technisch Comité ‘Plafonneer-, voegen gevelwerken’ volgt de situatie, in samenwerking met BCCA, op de voet. Een voorafgaandelijke stap voor een performante isolatie
De na-isolatie van spouwmuren moet overwogen worden wanneer er bij de energetische renovatie van de gevel geopteerd wordt voor het behoud van het gevelmetselwerk in plaats van het verwijderen ervan. Hoewel na-isolatie een efficiënte thermische isolatie biedt, volstaat ze op zich over het algemeen niet om hoge thermische prestaties van de gevel te bereiken. In het ideale geval wordt deze isolatie dan aangevuld met een thermische isolatie langs de buitenzijde, zoals een ETICS of een geïsoleerde gevelbekleding (zie Buildwise-artikel 2016/01.07). Deze oplossing beschermt de muur ook tegen slagregen. Wanneer een spouwmuur voorzien wordt van een thermische isolatie langs de buitenzijde, wat vele voordelen biedt op hygrothermisch vlak, is het aangeraden deze muur na te isoleren om luchtstromingen in de spouw te voorkomen, die op hun beurt aanleiding kunnen geven tot warmteverliezen. Er moet steeds voor gezorgd worden dat de spouwmuren niet geventileerd worden. Als de thermische isolatie langs de buitenzijde op hetzelfde moment uitgevoerd wordt als de na-isolatie, hoeft er geen rekening gehouden te worden met de toepassingsvoorwaarden ter bescherming tegen de weersomstandigheden, aangezien de buitenisolatie de onderliggende muur in de uiteindelijke situatie zal beschermen.
terialen hun waterafstotendheid verliezen wanneer de gevel blootgesteld wordt aan een langdurige bevochtiging (blootstelling aan slagregen ...). Dit probleem wordt nu beter beheerst.
Beheersing van het risico op infiltraties
Het binnendringen van regenwater via de gevel is een belangrijk risico. In dit verband moet er bijzondere aandacht besteed worden aan de volgende twee parameters: • de belastingen door slagregen (zie ‘Maximale gevelhoogte’ hierna) • de waterdoorlatendheid van het gevelmetselwerk. Gevelstenen uit korrelbeton, gelijmd metselwerk met open stootvoegen of beschadigde gevels (voegen in slechte staat, gescheurde bakstenen ...) worden als zeer waterdoorlatend beschouwd. Als de voegen gewoon verweerd en niet uitgestoten zijn (dit is vaak te wijten aan een vorstgevoelige stelmortel), moeten de nodige herstellingen en afdichtingen uitgevoerd worden om de regendichtheid aanzienlijk te verbeteren (zie TV 208). Bij een sterk doorlatend buitenspouwblad kan er bij slagregen een grote hoeveelheid water naar de spouw infiltreren. In dat geval mag er niet nageïsoleerd worden, tenzij er specifieke maatregelen genomen worden (zie onderstaande tabel). A Maximale hoogte van aan slagregen blootgestelde gevels voor terreinruwheidscategorie II (zone met lage vegetatie met of zonder alleenstaande obstakels).
Kwaliteitskader: al meer dan tien jaar
Sinds de opstelling van het kwaliteitskader werd de techniek van het na-isoleren al vaak toegepast. In Vlaanderen, waar dit kader gekoppeld is aan de toekenning van subsidies en waar de uitvoeringen geregistreerd worden, vonden er midden 2023 al meer dan 133.000 toepassingen plaats, goed voor meer dan 16 miljoen m² aan na-geïsoleerde gevels. Ondanks dit succesverhaal werden er in een aantal gevallen vochtproblemen vastgesteld. Zo hebben we geconstateerd dat bepaalde isolatiema-
16
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
BUILDWISE
1 Toepasbaarheid van na-isolatie in functie van de gevelhoogte.
De aan het einde van dit artikel beschreven beschermingsmaatregelen kunnen ook overwogen worden.
Maximale gevelhoogte
Hoe hoger de gevel, hoe meer hij blootgesteld wordt aan slagregen. Tenzij de nodige beschermingsmaatregelen voorzien zijn (zie ‘Beschermingsmaatregelen’ hierna), is na-isolatie dus voorbehouden voor gevels met een beperkte hoogte (zie TV 246 en uittreksel in tabel A op de vorige pagina) in functie van: • de terreinruwheidscategorie (bepaald met de tool Category Interactive (CInt) ontwikkeld door Buildwise en gratis beschikbaar op onze website) • de geveloriëntatie: voor gevels met een noordwestelijke tot zuidoostelijke oriëntatie (hoeksector van 180°) kan de hogere (en dus minder strenge) terreinruwheidscategorie toegelaten worden • de windzone: België heeft vier windzones, van de kust tot de Ardennen • het beheersniveau, aangetoond door certificatie, van de risico’s die verbonden zijn aan de techniek.
De blootstelling aan slagregen is over het algemeen constant over de hoogte van de gevel in kwestie. Als de gevel de maximale hoogte overschrijdt, is de na-isolatie van de volledige gevel (dus over zijn volledige hoogte) afgeraden (zie af beelding 1).
Beschermingsmaatregelen
Dakoversteken bijvoorbeeld beschermen de gevel tot een hoogte die overeenkomt met vier keer de lengte van deze elementen (H = 4 L). Zonder deze oversteken wordt de spouwmuur als beschermd tegen slagregen beschouwd wanneer deze bekleed is met een geschikte, versterkte buitenbepleistering (zie de toekomstige TV 289), een ETICS (zie TV’s 257 en 279) of een gevelbekleding (zie tabel B). Af hankelijk van de bescherming kan ook een voldoende performant thermische-isolatieniveau bereikt worden. Y. Grégoire, ir.-arch., animator van het Technisch Comité ‘Plafonneer-, voeg- en gevelwerken’, Buildwise Bron: Buildwise Magazine november-december 2023
B Te nemen beschermingsmaatregelen in functie van de gevelhoogte H (*).
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
17
PRODUCTNIEUWS
Knauf Komfort-Wall: compleet systeem voor esthetische buitenisolatie Knauf ontwikkelde met de Komfort-Wall gevelisolatie een sluitend systeem voor meer energie-efficiëntie en thermisch comfort via de gevel. Vijf concepten, voor performante en esthetische toepassingen in nieuwbouw of renovatie. Zo resulteert Komfort-Wall meteen in 50% minder energieverliezen via de gevel. de puntjes worden geminimaliseerd. Na het uitharden van de wapeningslaag kan het geheel overpleisterd worden met een minerale of siliconeharsgebonden sierpleister. Het systeem beschikt over het certificaat ATG 2738.
Komfort-Wall PROTECT
D
e Komfort-Wall gevelisolatiesystemen van Knauf dragen door hun specifieke opbouw bij tot een hogere energie-efficiëntie, met dank aan de perfecte hechting van het isolatiemateriaal op de gevel, gecombineerd met de afzonderlijke onderdelen. Met keuze uit vijf systemen wordt Komfort-Wall perfect afgestemd op elke vraag: Graphite (geëxpandeerd polystyreen met grafiet), Protect (rotswol), Wood (houtvezels), Color-X (felle kleuren) en Brick (de look van hedendaags metselwerk of betegeling).
Komfort-Wall GRAPHITE Biedt maar liefst 20% betere thermische prestaties dan traditionele systemen. Af hankelijk van de hoogte kan de ontwerper kiezen uit verschillende oplossingen door Knauf brandbarrières te integreren in het gevelsysteem. De hoogwaardige isolatieplaten (ʎ = 0,032 W/mK) zijn speciaal ontworpen om bouwknopen of koudebruggen bij de montage te voorkomen. Dankzij het pen- en groefprincipe en de afgeschuinde randen aan de achterkant van de panelen kunnen warmteverliezen tot in
18
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
Op rotswol gebaseerd, biedt dit systeem een uitstekende thermische isolatie die tot 12% beter is dan traditionele systemen, en tilt het tegelijk de akoestische isolatie naar een hoger niveau. Bovendien voldoet het systeem aan de brandweerstandseisen, zowel voor nieuwbouw- als renovatieprojecten, aangezien de isolatiepanelen op basis van rotswol (ʎ = 0,034 W/mK) volledig onbrandbaar zijn. Het systeem dat beschikt over het certificaat ATG 3064 kan uiteindelijk afgewerkt worden met een minerale pleister.
Komfort-Wall WOOD Het Wood-systeem heeft als kern een isolatiepaneel gemaakt van samengeperste natuurlijke houtvezels die met de gepaste pluggen op de draagconstructie bevestigd worden. Dankzij het slimme pen-en-gat-principe worden koudebruggen op doeltreffende wijze voorkomen. Bovendien is het paneel opgebouwd uit verschillende lagen met diverse dichtheden, wat bijdraagt tot de akoestische isolatie.
PRODUCTNIEUWS
Komfort-Wall COLOR-X Om de levensduur van minerale of siliconeharsgebonden sierpleisters aanzienlijk te verlengen en het visueel aspect jarenlang te vrijwaren, is een geschilderde afwerking een supplementaire optie. Het Komfort-Wall Color-X systeem maakt gebruik van de Total Solar Ref lexion (TSR) technologie, gebaseerd op het weerkaatsen van zonlicht met behulp van een speciale pigmentatietechniek. Zo wordt het risico op oververhitting verhinderd, en dit maakt het mogelijk om levendige en intense kleuren toe te passen op geïsoleerde buitengevels. De Fassadol TSR kleurenkaart biedt een breed scala aan aantrekkelijke kleuren, met tal van nieuwe expressiemogelijkheden voor gevelisolatie.
DE UNIEKE KOMFORT-WALL TROEVEN • Energieverliezen via muren worden gemakkelijk met 50% verminderd. • Beschermt buitenmuren tegen weersinvloeden, terwijl binnen een constante warmte en welbehagen heerst, ook wanneer de verwarming lager staat. • Beschermt tegen de vorming van condenswater op de muren in de winter en het binnendringen van de hitte in de zomer. • Een goed geïsoleerd huis beantwoordt aan de huidige EPB-eisen, is makkelijker te verhuren en heeft een hogere herverkoopwaarde. • Minder energieverbruik, dus doeltreffende milieubescherming.
Komfort-Wall BRICK De esthetiek van eigentijds metselwerk of betegeling gecombineerd met uitstekende energieprestaties. Dit gevelisolatiesysteem bestaat uit geëxpandeerd polystyreen met grafiet waarop een versterkingslaag van lijm-mortel en wapeningsnet wordt aangebracht. Daardoor ontstaat een stevige ondergrond die geschikt is voor het bevestigen van steenstrips of wandtegels. Het systeem met zijn conventionele of hedendaagse uitstraling voldoet aan de gebruikelijke stedebouwkundige voorschriften. Nauwgelet opgebouwd volgens de strikte Knauf richtlijnen en componenten is het systeem conform aan het ATG-certificaat 3226.
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
19
ELECTIONS 2024
Embuild demande que la politique s'engage davantage dans la lutte contre le dumping social et la concurrence déloyale Le travail au noir, les travailleurs étrangers qui acceptent de travailler à des prix dérisoires et qui, de ce fait, supplantent les entrepreneurs belges,... ce sont là des situations bien connues dans notre secteur. Embuild a rédigé un mémorandum à la fin de l'année 2023, un ensemble de desiderata adressé à tous les partis politiques. La lutte contre le dumping social et la concurrence déloyale y occupe une place prépondérante.
L
a concurrence déloyale (étrangère) dans le secteur de la construction est un problème de longue date. Cela fait longtemps que l'on cherche des solutions pour lutter contre le dumping social dans le secteur de la construction. Le 8 juillet 2015, le gouvernement fédéral et les partenaires sociaux du secteur de la construction ont conclu le Plan pour une concurrence loyale (plan PCL), qui comprend 40 mesures visant à limiter le dumping social au sein du secteur.
Entretemps, environ 30 mesures ont été implémentées. Toute-fois, l’inspection sociale et les auditorats du travail ne contrôlent pas ou peu ces mesures et ne disposent pas des effectifs suffisants pour les faire appliquer et respecter dans la pratique, ce qui fait que de nombreuses mesures restent lettre morte.
Appliquer d'abord les mesures existantes
Embuild est donc d’avis que le gouvernement devrait d'abord veiller à ce que les mesures existantes soient respectées avant d'introduire de nouvelles mesures ou des mesures supplémentaires. Cela est dans l'intérêt non seulement du consommateur, mais aussi des nombreuses entreprises qui prennent toutes les dispositions nécessaires pour être en ordre. Elles subissent directement les conséquences de la concurrence déloyale, mais souffrent aussi indirectement par l'image négative que l’absence de ces contrôles donne au secteur.
Au contraire,le nombre d’inspecteurs et d’auditeurs du travail n’a cessé de diminuer ces dernières années. Les personnes quittant les services ou partant à la retraite n’ont systématiquement pas été remplacées, et il n’y a pas eu création de postes supplémentaires.
Contrôle de la limitation de la chaîne de sous-traitance
Le contrôle de la limitation de la chaîne verticale dans la sous-traitance pour les marchés publics est également lacunaire, voire inexistant. Cependant, la chaîne de sous-traitance peut facilement être contrôlée par les services d’inspection sur la base de la déclaration de travaux puisque tous les sous-traitants doivent également y être déclarés par l’entrepreneur principal. Il est important que les pouvoirs publics eux-mêmes donnent le bon exemple en exerçant un contrôle plus important et plus strict des marchés publics. Dans l’accord sectoriel 2021-2022 conclu au sein de la CP 124, il a déjà été demandé aux pouvoirs publics de renforcer les contrôles en la matière. Embuild est d'avis que tant que la limitation de la chaîne verticale de sous-traitance dans les marchés publics ne fait pas l'objet d'un contrôle rigoureux, l'extension de cette mesure aux marchés privés n'a guère de sens.
Pénurie d’inspecteurs
Les chiffres des services d’inspection montrent que les pouvoirs publics n’ont pas réussi à renforcer leur appareil de contrôle et de sanction ces dernières années.
20
En savoir plus:
www.samenbeterbouwen.be
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
ELECTIONS 2024
NOMBRE ETP Services
2015
2016
2017
2018 (1)
2019
2020 (²)
2021 (³)
2022
2023 (Q1)
Contrôle des lois sociales (CLS)
276,0
275,0
295,0
276,0
264,8
267,9
257,3
238,6
227,9
INAMI (Service Contrôle administratif)
61,6
62,5
74,0
90,0
94,4
96,0
93,1
93,3
92,5
L'Institut national d'assurances sociales pour travailleurs indépendants (INASTI) (4)
55,4
54,2
61,2
93,0
94,8
98,2
104,7
102,2
107,5
Office National de l'Emploi (ONEM)
258,2
234,9
203,6
302,0
322,3
200,3
192,7
181,3
179,6
Office national de sécurité sociale (ONSS)(5)
238,7
264,5
292,8
386,0
379,5
388,2
379,2
378,8
433,6
Inspection sociale du Service public fédéral Sécurité sociale (fusionnée avec l'ONSS en 2018)
274,1
281,6
273,4
Service d'Information et de Recherche Sociales (SIRS)
12,5
13,5
13,5
18,0
17,7
18,7
21,0
18,9
23,3
TOTAAL
1.176,5
1.186,2
1.213,5
1.165,0
1.173,5
1.069,3
1.048,0
1.013,1
1.064,4
(1) Source chiffres 2015-2018 = QPE 86_DEBACKER ANSEEUW dd. 04/02/2022 sur les moyens de fonctionnement du SIRS (2) Pour l’ONEM, il s’agit, depuis 2020, uniquement des ETP impliqués dans les enquêtes de terrain. En 2019, les ETP du personnel administratif ont été également pris en compte (3) Source chiffres 2019-2023 (T1) : Rapport trimestriel (tableau de bord) (4) Depuis 2018, 24 ETP des services généraux de l’INASTI ont été transférés au service d’inspection de l’INASTI ; intégration de l’inspection sociale du SPF Sécurité sociale
LES PROPOSITIONS D’EMBUILD À LA POLITIQUE: • Contrôler les mesures existantes avant d’en édicter des nouvelles. • Renforcer l’appareil de contrôle et de sanction : dans toutes les inspections sociales ainsi que dans les auditorats du travail. • Mettre en place une cellule spéciale fraude sociale qui se focalise sur la lutte contre les infractions graves. • Fournir l’aide du secteur de la construction (Constructiv, Caisse Congé) pour transmettre systématiquement les indices de dumping social à l’inspection sociale par le biais du datamining. • S’assurer que l’inspection sociale contrôle les limitations de la sous-traitance dans les marchés publics et prévoir une évaluation du système tant sur la faisabilité que sur le plan pratique avant toute extension aux marchés privés. • Etendre l’interdiction de la sous-traitance purement financière, qui existe actuellement pour les marchés publics, aux marchés privés. Cette extension doit se faire dans les mêmes conditions dans les marchés privés et publics. • Créer une base de données des dettes salariales permettant aux entreprises de vérifier que leur sous-traitant n’a pas d’amendes en souffrance. • Inclure le Construbadge dans la loi sur le bien-être. Un cadre juridique doit, en effet, enfin être créé pour le port obligatoire et bien visible du Construbadge lancé par les partenaires sociaux en 2014.
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
21
CONNAISSANCES PROFESSIONNELLES
Que nous apprend la nouvelle NIT ‘Les enduits intérieurs’ sur le processus de séchage? Les enduits à base de plâtre doivent sécher et cela prend du temps. Mais souvent, les clients ou les collègues entrepreneurs n'ont pas de patience et vous subissez des pressions de toutes parts pour accélérer le processus de séchage. C'est pourquoi, nous dressons dans le présent article la liste de toutes les directives relatives au processus de séchage figurant dans la nouvelle NIT 284. Que dit la NIT sur le processus de séchage et sur les responsabilités des diverses parties impliquées?
L
a plupart des directives concernant le processus de séchage sont répertoriées au chapitre 6 " Mise en œuvre" de la NIT 284 "Les enduits intérieurs" de Buildwise (ancien CSTC). La liste des responsabilités du plafonneur mentionne entre autres :
• information du donneur d’ordre quant aux mesures à prendre après les travaux pour un séchage adéquat de l’enduit (via le devis, les conditions générales et/ou des autocollants, p. ex.). La NIT mentionne également que les me-
sures à prendre après les travaux pour un séchage adéquat de l’enduit (ventilation, déshumidification, etc.) ne sont pas du ressort de l’entrepreneur de plafonnage, sauf disposition contraire dans les spécifications contractuelles. Un paragraphe distinct à la fin du chapitre, précise à nouveau clairement que pendant les travaux, les mesures favorisant le séchage sont à la charge de l’entrepreneur-plafonneur. Après la réalisation des travaux d’enduisage, c’est le client qui doit en assurer la supervision (déshumidificateur à ses frais, p. ex.).
22
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
L’entrepreneur doit informer le donneur d’ordre qui informera, à son tour, le client sur la manière dont le bâtiment nouvellement plafonné doit sécher.
Coordination avec d’autres corps de métier
Dans le paragraphe qui décrit la coordination avec les autres corps de métier, le processus de séchage est également mentionné à plusieurs reprises. Ainsi, une liste précise que les travaux de plafonnage ne peuvent commencer: • que lorsqu’il est possible de fermer les baies de fenêtres et de portes
KNAUF AQUASTUC® Votre enduit de plâtre pour locaux humides
Résiste aux éclaboussures 6x plus résistant à l’humidité
Knauf AquaStuc® enduit de plâtre monocouche, réalise la base et la finition. Idéal pour des pièces d’habitation humides qui ne seront pas du tout ou partiellement carrelées. Il n’est plus nécessaire d’enduire séparément les murs sans carrelages comme c’est le cas avec des enduits à base de ciment. Cet enduit de plâtre est presque 6 fois plus hydrofuge qu’un enduit de plâtre standard. Aquastuc offre dès lors plus de sécurité contre les éclaboussures ce qui le rend compatible à un usage dans les salles de bains, cuisines, toilettes et garages.
CONNAISSANCES PROFESSIONNELLES
extérieures (gros œuvre fermé) • qu’après durcissement et séchage suffisants du support. Bien entendu, le processus de séchage de la chape a également une grande influence sur l'humidité dans le bâtiment. En effet, une énorme quantité d'humidité est libérée lors du séchage de la chape. C'est pourquoi la NIT prévoit aussi plusieurs directives à ce sujet (voir le tableau).
Qu'en est-il de l'ETICS ?
Il est conseillé d’effectuer les travaux d’enduisage avant la pose d’un ETICS. L’humidité de construction peut ainsi s’évacuer via l’air intérieur ou par diffusion à travers le mur extérieur sans risque de dégradation de l’ETICS. Si le mur porteur n’est pas suffisamment étanche à l’eau maçonnerie, p. ex.), il arrive que les eaux de pluie pénètrent et laissent des taches d’humidité à la surface de l’enduit. Les eaux contaminées par du bitume ou des panneaux en bois peuvent, par exemple, laisser des taches permanentes sur l’enduit. Si le support est chargé en sels solubles, ces derniers peuvent migrer vers l’intérieur par infiltration des eaux pluviales et nuire à l’adhérence de l’enduit ou provo-
quer des efflorescences à sa surface. Une solution éventuelle contre la pénétration des eaux pluviales pour les façades perméables et très exposées consiste à protéger la face extérieure du mur porteur en la recouvrant d’une bâche, éventuellement par l’intermédiaire d’un échafaudage. Dans ce cas, cette protection sera également favorable pour la mise en œuvre de l’ETICS.
zéro à l’extérieur, il peut s’avérer nécessaire de chauffer les locaux pour atteindre ces températures. Sous peine de voir apparaître des pathologies dues au gel, les enduits encore frais (tous les types d’enduits) ou risquant d’être réhumidifiés après séchage, lorsqu’ils y sont sensibles (enduits au plâtre, p. ex.), ne peuvent en aucun cas être soumis à des températures négatives.
Il est possible d’inverser ce phasage, sous réserve de l’approbation du fabricant de l’ETICS et en fonction du type de support, du climat intérieur, mais surtout extérieur, et des propriétés des matériaux de l’ETICS. Bien que le mur soit protégé par l’ETICS, le séchage des éléments intérieurs humides se fait plus lentement.
Par temps chaud (plus de 30 °C) ou en présence de vent lors de l’enduisage, on prendra les dispositions nécessaires pour limiter les risques de séchage trop rapide. On évitera ainsi les courants d’air et l’ensoleillement direct.
Conditions lors de l’enduisage
Lors des travaux d’enduisage, les locaux concernés sont protégés du gel, de la pluie et du vent. Les températures ambiantes, du support et des produits à mettre en œuvre – y compris de l’eau de gâchage – varient entre 5 °C et 30 °C (sauf autre mention dans les directives de mise en œuvre du produit), à maintenir au minimum 10 jours après la finition des travaux. Si le mercure descend sous la barre du
24
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
Par temps chaud et sec, les enduits à base de ciment et/ou de chaux seront humidifiés en vue de limiter le retrait superficiel. Les locaux seront ventilés sans pour autant provoquer des courants d’air environ 8 heures après l’exécution. Il ne peut être dérogé à ces prescriptions que si le fabricant d’enduits fournit d’autres données ou moyennant son autorisation. Mesures à prendre pour un bon séchage Le tableau à la page précédente. reprend
Embuild soutient toutes les entreprises de la construction
Un entrepreneur membre d’Embuild - l’ex-Confédération Construction – peut dormir sur ses deux oreilles. Il ne trouvera pas de meilleur partenaire pour : • Être conseillé • Être informé • Être soutenu • Voir ses intérêts défendus • Réseauter • Promouvoir son entreprise auprès du grand public entre autres via buildyourhome.be Devenez membre sur embuild.be/fr/devenir-membre
CONNAISSANCES PROFESSIONNELLES
un certain nombre de précautions que le plafonneur doit prendre pour assurer un durcissement et un séchage corrects de l'enduit en fonction de sa nature. D’une manière générale, il convient d’éviter la ventilation intensive et les courants d’air excessifs durant la phase de durcissement sous peine d’affecter l’hydratation et/ou la prise des enduits gâchés (brûlage). Une fois l’enduit durci (après quelques heures, par exemple, pour les enduits à base de plâtre), diverses mesures sont à prendre durant la phase de séchage afin de permettre à l’enduit d’atteindre le comportement et les performances escomptées sans pathologie. On devra assurer les conditions de séchage adéquates de l’enduit, telles que : • favoriser le processus d’hydratation et éviter une dessiccation dommageable des enduits à base de ciment et/ou de chaux (risque de fissuration) • évacuer l’humidité excédentaire présente dans les enduits à base de plâtre et d’argile • assurer des conditions adéquates rela-
tivement sèches pour les enduits organiques. La ventilation des pièces doit être assurée pendant la période estivale afin d’obtenir un taux de renouvellement d’air adéquat. Pour ce faire, il suffit généralement de laisser entrouvertes les fenêtres des différentes façades du bâtiment. Cette mesure ne suffit pas toujours lorsqu’une ventilation intensive est nécessaire (pour les enduits à base de plâtre). Dans ce cas, les éventuelles portes intérieures et fenêtres doivent être laissées grandes ouvertes, si les conditions climatiques de l’extérieur sont suffisamment sèches.
(déconseillé, voire proscrit pour les enduits à base de ciment et/ou de chaux). Ces déshumidificateurs peuvent être équipés d’un dispositif qui contrôle l’humidité relative (fixée à environ 50 % HR) et doivent être utilisés jusqu’à ce que le climat intérieur se soit stabilisé près de cette valeur. Dans le cas des bâtiments équipés d’une ventilation mécanique contrôlée (immeubles de bureaux, maisons passives avec un système de ventilation d’équilibre, etc.) et de menuiseries essentiellement fixes, les possibilités de ventilation sont souvent limitées tant que le système de ventilation mécanique n’est pas opérationnel. Le concepteur doit donc s’assurer de la présence d’un certain nombre de fenêtres ouvrantes.
En hiver, lorsqu’il n’est pas possible d’obtenir un séchage suffisant en raison des basses températures, la ventilation doit être combinée à un chauffage des pièces. Si certaines pièces ne sont pas équipées de fenêtres ouvrantes (salle de bains ou toilettes, p. ex.), il peut être requis d’utiliser des déshumidificateurs permettant d’extraire une partie de la vapeur d’eau de l’air
26
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
En savoir plus:
www.buildwise.be
EE JOURN ELLE SSIONN E F O R P RIER 23 FÉV
CONSTRUIRE L’AVENIR
17 › 25.02.2024 20 & 21 FERMÉS
BATIBOUW.COM
EPINGLÉ
ForumConstruction 2024: les dirigeants politiques débattent de l'avenir de la construction Le ForumConstruction d’Embuild aura lieu le vendredi 23 février 2024. Il s’agit du plus grand évènement d’information et de réseautage pour les professionnels de la construction. Cette année, ce forum sera principalement placé sous le signe des élections. pour répondre aux besoins du secteur de la construction. Nos memoranda sont axés sur quatre objectifs généraux pour chaque niveau de pouvoir: • Davantage d’investissements publics • Des logements durables et abordables • Des emplois attractifs dans la construction • Une chaîne de la construction tournée vers l'avenir
L
es élections auront lieu le dimanche 9 juin 2024: au niveau européen, fédéral et régional. Plus tard dans l’année, le dimanche 13 octobre, des élections locales seront également organisées. Pour la fédération de la construction Embuild, 2024 est donc une année très importante. En effet, le secteur de la construction est confronté à des défis majeurs et le résultat des élections pourrait avoir un impact important sur notre secteur. C'est pourquoi le ForumConstruction de cette année est entièrement placé sous le signe des élections.
Les dirigeants de tous les partis politiques, tant f lamands que francophones, seront présents et débattront de plusieurs thèmes importants pour le secteur de la construction. Les débats seront animés par Hanne Decoutere, journaliste et présentatrice à VRT NWS.
Memoranda électoraux
Embuild a également rédigé des memoranda pour les élections européennes, fédérales et régionales de 2024 (Flandre, Bruxelles et Wallonie). Il s'agit d'un ensemble de requêtes que nous soumettons aux décideurs politiques et qui décrivent ce qui, à notre avis, doit être fait
28
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
Le secteur de la construction vise ainsi à confirmer et à renforcer la position de la Belgique en tant qu'acteur économique majeur en Europe. Parallèlement, nous répondons aux besoins des générations futures en matière de qualité de vie et de climat. INFOS PRATIQUES FORUMCONSTRUCTION: • Quand? Vendredi 23 février de 10h30 à 12h30 (ouverture des portes : 10h) • Où? Palais 10, Brussels Expo • S’inscrire? L'événement est clôturé par un déjeuner gratuit et un moment de réseautage pour les professionnels de la construction. Les participants au ForumConstruction pourront également accéder gratuitement à Batibouw après l'événement.
EPINGLÉ
Les plaques de plâtre et les blocs de plâtre doivent être collectés séparément en Flandre à partir du 1er juillet Le 22 décembre 2023, le gouvernement flamand a approuvé une modification du règlement flamand sur la gestion durable des cycles de matériaux et des déchets (VLAREMA). Ceci a également des répercussions sur les déchets de produits à base de plâtre.
L
e VLAREMA comporte également les règles flamandes relatives aux déchets industriels et décrit comment les entreprises doivent trier leurs déchets dans le conteneur adéquat et les faire retirer par un collecteur agréé. Le principe de base est que les déchets doivent être triés autant que possible à la source. Cela permet en effet d'obtenir les fractions les plus pures et de garantir ainsi un recyclage de la plus haute qualité.
nues de trier et de collecter séparément 24 matériaux différents. Avec la modification du VLAREMA, cinq nouveaux flux seront ajoutés à partir du 1er juillet 2024, dont les plaques de plâtre et les blocs de plâtre.
En savoir plus?
Dans l'Info NaVAP/UNEP 04 de 2017, un reportage détaillé sur le recyclage des plaques de plâtre a été publié. Vous pouvez toujours le lire en ligne sur www.issuu.com/embuild.
Les entreprises flamandes étaient déjà te-
Offre Combinée
Giraffe GE 7 et aspirateur de sécurité VCE 33 L AC set Référence 484830
1 x Giraffe GE 7 + tête de ponçage MH-R 1 x bage de serrage rapide par clipsage SH-FC 32 1 x paquet (25 pcs.) de papier abrasif velcro grain 100 1 x tête de ponçage excentrique MH-X 1 x sac de transport
25 x
+
1 aspirateur de sécurité VCE 33 LAC 1 L-BOXX® 102 1 kit de nettoyage 1 support pour Giraffe VCE-GE Fix 1 flexible d’aspiration antistatique 4 m 5 sacs aspirateur en non-tissé FS-F VCE catégorie L/M
Flex Power Tools Toekomstlaan 4 2200 Herentals info@flex-tools.be 0032 14 220 569
5x
this is proformance
240106_FLEX_Adv_Navap.indd 2
16/01/2024 12:09
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
29
BUILDWISE
Postisolation des murs creux : maîtrise des risques d’infiltration Voilà déjà une dizaine d’années que le cadre de qualité relatif à la postisolation des murs creux a été mis sur pied. Celui-ci s’appuie sur un bon exemple de complémentarité entre les spécifications techniques STS 71-1 et la NIT 246. L’expérience acquise confirme que la maîtrise des risques d’infiltration contribue à la réussite d’un projet. Le Comité technique ‘Travaux de plafonnage, de jointoyage et de façade’ suit la situation de près, en concertation avec BCCA. Un préalable à une isolation performante
La postisolation des murs creux est à considérer lorsque la stratégie de rénovation énergétique de la façade prévoit le maintien plutôt que l’élimination de la maçonnerie de parement. Bien qu’elle apporte les premiers centimètres d’isolation thermique les plus efficaces, la postisolation ne permet généralement pas, à elle seule, de conférer des performances thermiques élevées à la façade. Idéalement, elle est alors complétée par une isolation thermique extérieure (ITE) telle qu’un ETICS ou un bardage isolé (voir l’article Buildwise 2016/01.07). Par ailleurs, cette solution protégera le mur des pluies battantes. Lorsque la mise en oeuvre d’une ITE, avantageuse sur le plan hygrothermique, est envisagée pour un mur creux, il est conseillé de postisoler ce dernier pour éviter les mouvements d’air dans la coulisse, sources de déperditions thermiques. À tout le moins, le mur creux doit être traité de façon à ne pas être ventilé. Si les travaux sont exécutés simultanément, la postisolation pourra être réalisée sans tenir compte des restrictions d’usage en matière de protection face aux intempéries, puisque l’ITE protégera le mur sous-jacent dans les conditions finales.
Cadre qualité : plus de dix ans déjà
Bon nombre de réalisations ont vu le jour depuis la mise en place du cadre qualité. En Flandres, où ce dernier est lié à l’octroi de primes et où les réalisations sont recensées, on comptait déjà plus de 133.000 réalisations à la moitié de cette année, soit plus de 16 millions de mètres carrés de façades postisolées. Malgré cette success-story, un certain nombre de problèmes d’humidité ont été recensés. Nous avons ainsi constaté une tendance de certains matériaux d’isolation à perdre leur capacité de répulsion de l’eau lorsque la façade est soumise à une humidification prolongée (exposition à des pluis battantes, …). Cette problématique est à présent mieux maîtrisée.
30
Maîtrise des risques d’infiltration
La pénétration de l’eau de pluie à travers la façade constitue un risque majeur. À cet égard, deux paramètres requièrent une attention particulière, à savoir : • la sollicitation aux pluies battantes (voir ‘Hauteur maximale de façade’, ci-après) • la perméabilité à l’eau de la maçonnerie de parement. Les blocs de béton caverneux, les maçonneries collées à joints verticaux ouverts ou les façades dégradées (joints en mauvais état, briques fissurées, …) sont considérés comme très perméables. Si les joints sont simplement détériorés et non expulsés (souvent en raison d’un mortier de pose gélif), on améliorera sensiblement l’étanchéité à la pluie en procédant aux réparations et obturations nécessaires (voir NIT 208). Lorsque la paroi extérieure du mur creux est très perméable et qu’elle est exposée aux pluies battantes, de grandes quantités d’eau sont susceptibles de s’infiltrer dans la coulisse. Dans ce cas, à moins d’adopter des mesures spécifiques (voir tableau ci-dessous), il convient de renoncer à la postisolation. Les mesures de protection décrites en fin d’article peuvent également être envisagées. A Maximale hoogte van aan slagregen blootgestelde gevels voor terreinruwheidscategorie II (zone met lage vegetatie met of zonder alleenstaande obstakels).
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
1 Applicabilité de la postisolation en fonction de la hauteur de la façade.
Hauteur maximale de façade
• la zone de vent concernée : la Belgique en compte quatre, réparties de la zone côtière à la zone ardennaise • la démonstration, via la certification, d’un niveau de gestion plus élevé des risques associés à la technique.
• la zone de vent concernée : la Belgique en compte quatre, réparties de la zone côtière à la zone ardennaise • la démonstration, via la certification, d’un niveau de gestion plus élevé des risques associés à la technique.
L’exposition aux pluies battantes est généralement constante sur la hauteur de façade considérée. Dès lors, si la hauteur maximale est dépassée, c’est bien la façade complète (c’est-àdire sur toute sa hauteur) qu’il est déconseillé de postisoler (voir figure 1).
l’orientation de la façade : pour des façades orientées du nordouest au sud-est (secteur angulaire de 180°), la catégorie de rugosité de terrain supérieure (donc moins sévère) peut être admise
L’exposition aux pluies battantes est généralement constante sur la hauteur de façade considérée. Dès lors, si la hauteur maximale est dépassée, c’est bien la façade complète (c’est-à-dire sur toute sa hauteur) qu’il est déconseillé de postisoler (voir figure 1)..
Mesures de protection
Plus sa hauteur est élevée, plus la façade est sollicitée par des pluies battantes. Par conséquent, à moins que des mesures de protection ad hoc soient prévues (voir ‘Mesures de protection’, ci-après), la postisolation est réservée aux façades dont la hauteur est limitée (voir NIT 246 et tableau A) en fonction de : • la catégorie de rugosité du terrain (déterminée à l’aide de l’outil Category Interactive (CInt) développé par Buildwise et disponible gratuitement sur notre site Internet) • l’orientation de la façade : pour des façades orientées du nordouest au sud-est (secteur angulaire de 180°), la catégorie de rugosité de terrain supérieure (donc moins sévère) peut être admise
La présence de dépassants de toiture, par exemple, protège la façade sur une hauteur correspondant à quatre fois la longueur de ces éléments protecteurs (H = 4 L). En l’absence de dépassants, le mur creux est considéré comme protégé des pluies battantes s’il est revêtu d’un enduit extérieur adapté et renforcé (voir la NIT 289 à paraître), d’un ETICS (voir NIT 257 et 279) ou d’un bardage (voir tableau B). En fonction de la protection, un niveau d’isolation thermique suffisamment performant peut également être atteint. Y. Grégoire, ir.-arch., animateur du Comité technique ‘Travaux de plafonnage, de jointoyage et de façade’, Buildwise Source: Buildwise Magazine november-december 2023
B Mesures de protection à prendre en fonction de la hauteur H de la façade (*).
IN FO NAVAP-U N EP • 02|2024
31
WILLCO Pure KR, een zuivere, ecologische en duurzame pleister gebaseerd op klassieke technologie. un crépi pur, écologique et durable basé sur une technologie classique.
Gevelafwerking voor Willco Isolatiesysteem Finition de la façade pour le Système d’Isolation Willco
De meest milieuvriendelijke keuze
Le choix le plus respectueux de l’environnement
Meest milieuvriendelijke keuze
Le choix le plus respectueux de l’environnement
Rondere, egale marmerkorrel voor een fijne structuur
Grain de marbre plus rond et égal pour une texture fine
Gebaseerd op klassieke technologie (kaliwaterglas) in
Basé sur une technologie classique (verre potassique)
combinatie met moderne toeslagstoffen
combinée à des additifs modernes
Weersbestendig, slagregendicht
Résistant aux intempéries, étanche à la pluie battante
Hoge weerstand tegen vervuiling, langdurig mooi
Grande résistance aux salissures, beau et durable
Puur aan de basis, ademend… dat is WILLCO Pure KR, de meest milieuvriendelijke sierpleister van onze gevelafwerkingen. De pleister is zeer goed bestand tegen weersinvloeden én tegen vervuiling. De gevel ademt, wat resulteert in een sierpleister die langdurig mooi blijft! Meer info op willcoproducts.be.
Pur à la base, respirant… c’est WILLCO Pure KR, le crépi le plus respectueux de l’environnement parmi nos finitions de façade. Le crépi est très résistant aux intempéries et à la pollution. La façade respire, ce qui permet d’obtenir un crépi décoratif qui reste beau pendant longtemps ! Plus d’info sur willcoproducts.be.
Willco Products nv - Kwalestraat 74 - 9320 Nieuwerkerken - 053 77 13 12 - www.willcoproducts.be - info@willcoproducts.be
