AFVALINZAMELING Nieuwe regels rond afvalinzameling: wat is de impact op de bouw?

Op 1 juli 2024 treden in Vlaanderen nieuwe regels rond gescheiden inzameling van bedrijfsafval in werking. Wat is de impact hiervan op onze bouwbedrijven?

Eind 2023 keurde de Vlaamse Regering VLAREMA 9 goed, de laatste versie van het Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen. Voor de aannemers is dit een heel belangrijke regelgeving. VLAREMA 9 bevat immers alle regels en voorschriften in verband met het sorteren en ophalen van bedrijfsafval.

De VLAREMA-regels vertrekken vanuit het idee dat de verschillende soorten afval die ontstaan tijdens het bouw- en sloopproces gescheiden moeten ingezameld worden. Dit is namelijk de beste manier om de grondstoffen nadien te kunnen recycleren.

Een zuivere afvalstroom bestaat uit één type afvalstof, vb. puin, gescheiden aan de bron. Materialen die hergebruikt zullen worden, moeten waar mogelijk apart blijven van afval. Het is immers veel moeilijker om deze materialen later uit het afval te sorteren.

Welke afvalstoffen moet je verplicht sorteren?

VLAREMA 9 somt in artikel 4.3.2 een lijst van bedrijfsafvalstoffen op die je als aannemer apart moet houden voor ophaling of inzameling (zie ook onderstaande afbeelding). Deze af- valstoffen moeten gescheiden worden aan de bron. Je zal dus op de werf verschillende containers, big bags of bakken moeten voorzien waarin je deze materialen verzamelt.

De afvalinzamelaars zijn bovendien onder VLAREMA 9 verplicht om de ‘afvalstoffenproducenten’ individueel en aantoonbaar te informeren over de afvalstoffen die gesorteerd en selectief ingezameld moeten worden.

Wat hoort zeker niet bij het bouw- en sloopafval?

Volgende afvalstoffen moeten steeds gescheiden van het bouw- en sloopafval gehouden worden. Uiteraard zijn dit maar enkele voorbeelden en is dit geen volledige lijst.

● Verpakkingen van bouwmaterialen;

● Resten van siliconen;

● Verfblikken, verfborstels, verfresten … ;

● Groenafval (vb van groendaken)

● Losse elementen die voorafgaand aan de eigenlijke sloop moeten verwijderd worden zoals meubels, tapijten …

● Selectief in te zamelen afvalstromen die geen deel uitmaken van de constructie (bv. pmd, etensresten, enz.)

Restafval dat geen deel uitmaakt van de constructie (bv. vuile zakdoeken, vervuilde verpakkingen, enz.).

Nu reeds verplicht te sorteren

Glasafval Inert puin, bestaande uit betonpuin, metselwerkpuin of mengpuin

Asbestcementhoudende afvalstoffen en asbestverdachte materialen

Houtafval

Metaalafval

Recycleerbare harde kunststoffen

Sorteren verplicht vanaf 1 juli 2024

Niet-teerhoudend asfaltpuin

Funderingsmaterialen die niet conform de bepalingen van het eenheidsreglement gerecycleerde granulaten kunnen verwerkt worden

Verontreinigde fracties bouwen sloopafval die achteraf niet kunnen uitgesorteerd worden bij een verwerker, waarna zij voldoen aan de acceptatiecriteria van de vergunde verwerker

Cellenbeton

Gipskartonplaten en gipsblokken

Sorteren verplicht vanaf 1 januari 2027

Glaswol

Rotswol

Bitumineus dakbedekkingsmateriaal of afdichtingsmateriaal

Opgelet met gevaarlijk afval

Gevaarlijke afvalstoffen vormen een bijzondere categorie binnen de VLAREMA 9-regels. Gevaarlijke afvalstoffen moet je namelijk zo veel mogelijk trachten te weren uit de materiaalkringloop. Ze moeten daarom steeds afzonderlijk ingezameld worden en mogen nooit bij het gemengd afval! De afvalinzamelaars mogen onder VLAREMA 9 je afval zelfs niet meenemen wanneer er gevaarlijk afval tussen het gemengd afval zit!

Voor volgende afvalstoffen geldt een ‘nultolerantie met weigeringsplicht’ wanneer deze niet gescheiden ingezameld worden aan de bron:

● Klein gevaarlijk afval zoals resten van siliconen, verfblikken en -borstels, verf- en lijmresten, afbijtmiddelen, afvalolie …

● Gevaarlijke afvalstoffen, zoals batterijen

● Asbestcementhoudende afvalstoffen

● AEEA (afgedankte elektrische en elektronische apparatuur).

Wat met gemengd bouw-en sloopafval?

Wanneer het niet mogelijk is om alle afvalfracties van elkaar te scheiden, bestaat er wel nog steeds de mogelijkheid om het afval aan te bieden als gemengd bouw- en sloopafval. Hiervoor gelden wel enkele regels. Zo moet het gaan om:

● droge, niet-gevaarlijke afvalfracties die niet gescheiden vrijkomen

● fracties bouw- en sloopafval die niet gescheiden moeten ingezameld worden volgens (artikel 4.3.2)

● VLAREMA 9 voorziet ook enkele uitzonderingen op de algemene regels. Deze uitzonderingen zijn enkel mogelijk wanneer het gaat om droge, niet gevaarlijke afvalfracties van een actieve werf én wanneer aan een van volgende voorwaarden voldaan is:

• De aaneengesloten beschikbare ruimte voor het plaatsen en beladen van inzamelrecipiënten is maximaal 40 m²

• De totale hoeveelheid gemengd bouw- en sloopafval is kleiner dan

BOUW- EN SLOOPAFVAL:

Bouw- en sloopafval bestaat uit (definitie VLAREMA):

• afvalstoffen die geproduceerd worden door bouwwerkzaamheden en afkomstig zijn van de aangewende bouwmaterialen exclusief hun verpakkingen;

• of afvalstoffen die geproduceerd worden door sloop-, renovatie- en ontmantelingswerkzaamheden nadat alle losse elementen die geen deel uitmaken van de constructie, verwijderd zijn.

Wat is geen bouw- en sloopafval?

Verpakkingen van bouwmaterialen;

• Resten van siliconen;

• Verfblikken, verfborstels, verfresten … ;

• Groenafval (vb van groendaken)

• Losse elementen die voorafgaand aan de eigenlijke sloop moeten verwijderd worden zoals meubels, tapijten …

• Selectief in te zamelen afvalstromen die geen deel uitmaken van de constructie (bv. pmd, etensresten, enz.)

• Restafval dat geen deel uitmaakt van de constructie (bv. vuile zakdoeken, vervuilde verpakkingen, enz.) Verpakkingen van bouwmaterialen.

• ...

Waaruit bestaat bouw- en sloopafval?

Verschillende materialen kunnen de stempel van bouw- en sloopafval krijgen. Steenachtig materiaal is de grootste groep en omvat metselwerkpuin, betonpuin, mengpuin en asfaltpuin. Dit noemen we ook ‘de puinfractie’. 90% van alle bouw- en sloopafval is steenachtig.

Niet-steenachtig materiaal is de tweede groep. Dit is een heel diverse groep van materialen zoals bijvoorbeeld hout, metaal, vlakglas, kunststofminerale isolatie, gipsblokken en gipskartonplaten, dakbitumen en cellenbeton.

Daarnaast zijn er ook gevaarlijke afvalstoffen zoals bijvoorbeeld asbest, teerhoudende dakbitumen,… die de OVAM uit de materiaalkringloop wil houden.

40 m³

• Wanneer de veiligheidscoördinator oordeelt dat de respectievelijke fracties onmogelijk gescheiden kunnen worden omwille van veiligheid, stabiliteit of technische uitvoeringsbeperkingen of gevaar voor de werknemers.

Sowieso moet dit gemengd bouw- en sloopafval nadien uitgesorteerd worden door een afvalinzamelaar.

Visuele controle bij ophalen, tweede controle bij afvalinzamelaar

De afvalinzamelaars moeten bij het ophalen een visuele inspectie uitvoeren van de container voor gemengd bouw- en sloopafval. Ze moeten hierbij controleren of de container geenafvalstoffen bevat die gescheiden moeten worden aangeboden.

Wanneer bij die visuele controle afvalstoffen worden opgemerkt waarvoor een nultolerantie geldt (asbestafval, klein gevaarlijk afval, elektronische apparatuur of gevaarlijke stoffen), dan moet de container geweigerd worden en zal de afvalinzamelaar de aannemer vragen om het niet toegelaten afval uit de container

‘Apart in te zamelen afvalstromen volgens Vlarema 9 te verwijderen. Ook zal deze inbreuk genoteerd worden in het non-conformiteitenregister.

Bevat de container fracties waarvoor geen nultolerantie geldt, zoals inboedelafval of verpakkingsafval, dan zal hiervoor wel een non-conformiteit opgesteld worden, maar kan de afvalinzamelaar er zelf voor kiezen of hij de container al dan niet aanvaardt. Indien de afvalinzamelaar de container aanvaardt, is hij verplicht om die nadien uit te sorteren.

Wanneer de afvalinzamelaar een container gemengd bouw- en sloopafval aanvaardt, moet de inhoud ervan op de site van de vergunde verwerker uitgekipt worden en een tweede keer visueel geïnspecteerd worden. Wanneer bij deze tweede controle non-conformiteiten worden vastgesteld, dan zullen die eveneens worden genoteerd in het non-conformiteitenregister. Aan de hand van dit register kunnen handhavers gerichte controles uitvoeren bij bedrijven die niet goed sorteren. Bij herhaalde overtredingen kan dit aankleding geven tot boetes of milieu-inbreuken.

Bron: OVAM

ENKELE TIPS VOOR GESCHEIDEN INZAMELING AAN DE BRON:

• Denk na over andere verzamelrecipiënten dan de afvalcontainer van 10 m2. Je kan ook afval gescheiden houden in kleinere recipiënten, zoals bijvoorbeeld bigbags of oude metselkuipen. Contacteer je inzamelaar om gecombineerde vrachten te organiseren. Zo kan je bijvoorbeeld afspreken om bovenop een container puin bigbags te leggen met rotswol-afval.

• Overschotten van bouwmaterialen kunnen eventueel op een andere werf gebruikt worden.

• Sommige materialenproducenten nemen snijresten terug om opnieuw te gebruiken in de productie van nieuwe bouwmaterialen. Bouwhandelaren voorzien vaak specifieke inzamelrecipiënten (bv bigbags) om de snijresten in te zamelen.

• Er zijn verschillende systemen om bepaalde materialen terug te nemen, denk aan Cleansite voor plastic verpakkingsmateriaal en Gobag voor uitgebroken schrijnwerk.

• Hergebruik! AFVALINZAMELING