Αποθήκη 9, Τεύχος 9

ΑΠΟΘΗΚΗ ΝΟ.9 Ιστορικό αποτύπωμα της αύρας των ανθρώπων που πέρασαν

150 χρόνια με τα φτερά της Νίκης Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013 - www.emthrace.org/apothiki9

2

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013

Μύθος και απομυθοποίηση

Κ

οιτώντας το απαράμιλλης τέχνης ακέφαλο σώμα της Νίκης της Σαμοθράκης δεν πιστεύω ότι υπάρχει άνθρωπος που δεν προσπαθεί να φανταστεί πως θα ήταν το μυθικό πλέον αυτό πρόσωπο.Σε μια αιρετική όμως για τα δεδομένα της αρχαιολογίας προσέγγιση,ενώ η εύρεση του θα συνέβαλλε στην καλλιτεχνική του αρτιότητα πρέπει να δεχθούμε οτι θα σκότωνε για πάντα μέσα από την απομυθοποίηση της, την υπερβατικότητα που μόνο ο μύθος μπορεί να συντηρήσει.Την υπερβατικότητα που κάποτε δεδομένης της πεπερασμένης αντιληπτκότητας του ανθρώπου δεν χρειάζεται να αποκαθηλώνεται.Αντίστοιχα σε μια κοινωνία πιο ελεύθερη απο ποτέ ο άνθρωπος γνωρίζει στις μέρες μας την απομυθοποίηση της ελευθερίας αντιμετωπίζοντας τις δυο όψεις του νομίσματος. Τους δυο τελευταίους αιώνες ενώ το άτομο άρχισε να απεγκλωβίζεται απο τις ιδεοληψίες την στεγανή ταξικότητα και τον καθωσπρεπισμό του παρελθόντος που το περιόριζαν, δέν δείχνει να έχει το απαραίτητο υπόβαθρο για την ορθολογική διαχείρηση της απεξάρτησης αυτής.Ετσι παράδοξα, σε αναλογία με τις ελευθερίες που κατακτά εντείνεται το άγχος του μη μπορώντας πάντα να τις διαχειρι-

στεί σε όφελος του.Ολα αυτά γιατί ο αλλοτινός δυστυχής άνθρωπος υπομένοντας κάθε λογής καταπιέσεις και θυσίες βρισκόταν να εντάσεται σε μια τάξη πραγμάτων όπου η υπευθυνότητα του ήταν ομολογουμένως περιορισμένη.Αντίθετα ο σύγχρονος άνθρωπος απελευθερωμένος απο κάθε πλαίσιο και γνώμονα που δεν τον έχει επιβάλει ο ίδιος στον εαυτό του λυγίζει κάτω απο το βάρος μιας "εν δυνάμει" απεριόριστης υπευθυνότητας.Μιας υπευθυνότητας που τον θέλει πρώτο,διακεκριμένο, πάντα νικητή έτομη να τον συνθλίψει αν δεν φανεί αντάξιος της. Σε καμιά περίπτωση η προσέγγιση αυτή δεν σημαίνει οτι η απελευθέρωση του ανθρώπου δεν ήταν οτι καλύτερο του συνέβη τους τελευταίους δυο αιώνες, για αυτούς όμως που ήταν πρόθυμοι να εξελιχθούν για να την διαχειριστούν.Εθελοτυφλούμε όταν αγνοούμε οτι οι ελευθερίες που κατακτήθηκαν αν δεν ακολουθούνται απο αντίστοιχη ανθρωπιστική εξέλιξη που τόσο εύκολα παραβλέψαμε χαριν της τεχνολογικής,μπορεί να αποδειχτούν χειρότερα δεσμά.Σε ένα λοιπόν καθαρά φιλοσοφικό επίπεδο έτσι και με το κεφάλι της Νίκης,είμαστε άραγε έτοιμοι να διαχειριστούμε την εύρεση του; Χριστόφορος Αδαμίδης, Φιλόλογος

ΑΠΟΘΗΚΗ Νο 9 Υπεύθυνος έκδοσης: Αδαμίδης Χριστόφορος. Συντακτική Επιτροπή: Γιαννακίδου Αγγέλα, Γκόγκου Γιαννούλα, Σωκράτους Βαλεντίνα, Κουκμάς Γιάννης. Δ/ΝΣΗ: 14ης Μαϊου 63 • ΤΗΛ.: 2551036663 • e-mail:info@emthrace.org • www.emthrace.org

3

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013

«150 χρόνια με τα φτερά της Νίκης»!

Έ

χουν περάσει 150 χρόνια από τότε που ένας Σαμόθραξ εργάτης που συμμετείχε στις ανασκαφές του Charles Champoiseau, στην Παλαιάπολη, φώναξε «Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα!». Η γυναίκα ήταν η μισή Νίκη της Σαμοθράκης! Ένα από τα σημαντικότερα αγάλματα στον κόσμο! Το πιο αναγνωρίσιμο και ίσως το πιο επιβλητικό έκ-

θεμα του Μουσείου του Λούβρου. Μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς που κάνει τη Σαμοθράκη περήφανη μάνα γη. Η Σαμοθράκη τόπος καταγωγής της Νίκης τιμησε φέτος την επέτειο των 150 χρόνων διαδίδοντας το μήνυμα της Νίκης προβάλλοντας την παγκοσμιότητα της τέχνης της Νίκης και τη σημαντική συμβολή της Σαμοθράκης στην παγκόσμια ιστορία.

Έκθεση της εικαστικού Μάρτας Τζοβαρίδη

Συνέντευξη της Μάρτας Τζοβαρίδη στον Χριστόφορο Αδαμίδη

Μ

ε αφορμή τα 150 χρόνια από την εύρεση της Νίκης της Σαμοθράκης ο Δήμος Σαμοθράκης είχε την τιμή να φιλοξενήσει στους χώρους του Πολιτιστικού του Κέντρου την έκθεση μερικών εμπνευσμένων από τη Νίκη έργων της διακεκριμένης εικαστικού Μάρτας Τζοβαρίδη.

H αρχαιοελληνική παράδοση σε όλο το χρονικό της φάσμα δείχνει να αποτελεί μια από τις κυρίαρχες πηγές έμπνευσης σας.Συνέχίζει σήμερα να είναι βασικό καλλιτεχνικό σας ελατήριο ή αντικαταστάθηκε; Η αρχή ενός καινούριου κόσμου, ύστερα από ατέρμονες σιωπές και εγκυμοσύνη στο σκοτάδι , ήρθε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, με τον Όμηρο. Έφερε τον λόγο, όχι μόνο τον φιλολογικό λόγο με την ποιητική του ευγλωττία , αλλά το λόγο με τη βιβλική έννοια, το λόγο του πνεύματος, του νου, της ψυχής, της συνείδησης την ωρίμανση. Χωρίς αυτή δεν παίρνει υπόσταση ο άνθρωπος, δεν υφίσταται ο πολιτισμός.Είναι σημαδιακό ότι ο Όμηρος διηγείται δύο πολέμους και δύο νίκες, των Ελλήνων ο τελικός θρίαμβος και του Οδυσσέα, ,που ξεπερνώντας άπειρες δοκιμασίες και κινδύ-

νους, φτάνει τελικά σπίτι του. Εδώ εμείς που ζούμε σ' ένα κόσμο που πουλάει ψευδαισθήσεις, θα περιμέναμε για τον Οδυσσέα μια χαρούμενη υποδοχή και μια γαλήνια συνέχεια. Οι Έλληνες τότε που ζούσαν μέσα σε μια απογυμνωμένη λιτότητα, με ελάχιστες προσωπικές προσδοκίες και βασικά με το όπλο στο

χέρι , άκουγαν με μια ατάραχη αποδοχή για το λουτρό αίματος που περίμενε τον Οδυσσέα και για την τελική του αποχώρηση μαζί με τον γιο του , για την εξορία και το θάνατο. Η Πηνελόπη θα μείνει μόνη της. Οι Πηνελόπες του αρχαίου κόσμου έμεναν πάντα μόνες. Εντοπίζεται αντιστοιχίες ανάμεσα στην ομηρική οπτική και την σημερινή ζωή των ανθρώπων; Το θέμα του Ομήρου είναι η ίδια η ανθρώπινη μοίρα που θέτει αλύπητα πλαίσια για την πορεία στη γη. Ο Δίας ο ίδιος, δε μπορεί να χαρίζει αμοιβές έστω για άθλους, μήτε να αλλάξει τη μοίρα των θνητών που γράφεται την ώρα της γέννησης τους. Η έμπνευση από την Νίκη πώς προέκυψε; Πολύ νωρίς στη ζωή μου ασχολήθηκα με το σχέδιο και την γλυπτική και απο τις πρώτες μου αυτές απόπειρες εμφανίζονταν στα έργα μου φτερωτές φιγούρες.Αργότερα σε μια δύσκολη καμπή στη ζωή μου στράφηκα Συνέχεια στην σελίδα 7

4 Εν Επι Δια

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013

δράση

Πες αλεύρι…

Το εύρημα από την ανακάλυψή του έως την έκθεσή του να βιωματικό εργαστήρι προσομοίωσης ανασκαφής για παιδιά ηλικίας 8 μέχρι 12 ετών. Mια προσπάθεια γνωριμίας των παιδιών με τον κόσμο της αρχαιολογίας, την ευαισθητοποίηση τους προς τους αρχαιολογικούς χώρους αλλά και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους ως προς την αποκωδικοποίηση ενός ευρήματος/εκθέματος.

Έ

Σ

' αυτόν τον τόπο, όπου μέχρι σήμερα το σιτάρι, το σύμβολο της τροφής αποκαλείται γέννημα, η τροφή και η παρασκευή της, η μαγειρική, το φαγητό συνδέονται άμεσα με τις παραδόσεις και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Αυτό το πιο ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας είναι μια συμπυκνωμένη ιστορία παραδόσεων, το απόθεμα θρησκευτικών και πολιτιστικών αντιλήψεων, η γνώση και η εμπειρία ζυμωμένη με τη μνήμη και τη δυνατότητα των υλικών. Το Σάββατο 7 /9 Το Ε.Μ.Θ. & οι Μύλοι Θράκης στην πλατεία του Φάρου πραγματοποίησαν ανοιχτή δράση, με βάση το έρεισμα αυτό.

Δράσεις: • ΤΡΟΦΗ ΧΟΡΟΥ (σπόρος,σώμα, παιχνίδι) μια συμμετοχική χορευτική περφόρμανς Με έμπνευση το αλεύρι και εργαλείο το σώμα χόρεψαν σε ήχους ζωντανών κρουστών. Χορογραφία: S.A.P. ομάδα περφόρμανς. Χορεύουν: Χ. Βουτσά-Γ. Πανόπουλος. Μουσική: κρούση (Νικ. Τουρμπής). Συμμετέχουν ζευγάρια παιδιών-γονέων της Αλεξανδρούπολης • ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ Η Σούλα Μαλουσίδου και η Χ. Διμηνίδου έπλασαν φύλλα και έφτιαξαν πίτες και λαλαγγίτες.

• ΖΥΜΩΜΑ 15 ειδών ψωμιού Ο Μ. Ζευγουλάς, ερευνητής – γευσιγνώστης με τα παιδιά της πόλης και το τμήμα Μουσειακής Αγωγής του μουσείου ζύμωσαν 15 είδη ψωμιού με μπαχάρια, όσπρια και λαχανικά και το κοινό δοκίμασαν.

Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής για Ενήλικες Εισηγητές: Ά. Βακάλη, Υποψ. Διδάκτωρ Γλωσσολογίας Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας, Θ.Κούγκουλος, Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας - Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Αδριανούπολης Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, Δρ. Νικολάου Πασχάλης, Λέκτορας Ιονίου Πανεπιστημ. Παρουσιάση του μυθιστορήματος του Καθηγ. του Π/μίου Θεσσαλίας Β. Αυδίκου.

Εργαστήρι κόμικς, ένα ταξίδι στους κόσμους της 9ης τέχνης με τον Νίκο Καμπασελέ πραγματοποίησαν οι νέοι της πόλης μας στον πολυχώρο του μουσείου μας.

5

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013 Εθνογραφώντας το Νανούρισμα: Νάνι, nana, dandini, durme… – Μουσική παράσταση ουσική παράσταση στις 3 Ιουλίου 2013, στον Αγιο Εύπλου με τίτλο «Εθνογραφώντας το Νανούρισμα: Νάνι, nana, dandini, durme…» από το δίδυμο pianovoce + (Άννα Παπαγιαννάκη – Διβανή / mezzo soprano, Ειρήνη Γκοβάτσου / piano) σε συνεργασία με την Χαρίκλεια Βουτσά (σκηνοθεσία – κινησιολογία) και το Σύλλογο Κυριών και Δεσποινίδων Αλεξανδρούπολης.

Πολιτιστικό Καφενείο

Ταξιδεύοντας πάνω σ΄ ένα Ηφαίστειο μιλία του κ. Γ. Βουτσά, Αναπληρωτή Καθηγ. Τμήμ. Φυσικής και Διδάσκοντα στα Τμήματα Γεωλογίας και Χημείας του Α.Π.Θ. Στην ομιλία δόθηκε μια ερμηνεία για τη μετάβαση από το Σκοτάδι στο Φως και τη Δημιουργία του Σύμπαντος. Πώς από τη μεγάλη έκρηξη (BIG BANG) προέκυψαν τα στοιχεία, στερεά στρώματα (στρωματόλιθοι), οι πρώτοι οργανισμοί (βακτήρια) και οι Τεκτονικές Πλάκες. Πώς από την Παγγαία προήλθαν οι Ήπειροι και τα Ιμαλάια. Πώς γεννήθηκε η Μεσόγειος και το Αιγαίο από τη σύγκρουση της Ευροασιατικής και της Αφρικανικής Πλάκας. Πώς γεννήθηκε η Σαμοθράκη και η Σαντορίνη.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΚΑΒΑΦΗΣ υνεχίζεται ο κύκλος ομιλιών για τον Κ.Καβάφη, με αφορμή το έτος Καβάφη, για τα 150 χρόνια από τη γέννησή του σε συνεργασία με διδάσκοντες και φοιτητές του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δ.Π.Θ. με την κ. Αρσενίου Ελισάβετ, Επίκ. Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ. τον κ. Μαυρέλο Νίκο, επικ. καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ. και Ομάδα φοιτητών.

M

Ο

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΒΑΤΙΤΣΗ Κύπρου 5•Αλεξανδρούπολη•Τηλ.: 25510-26721 & 23512

Γ

ια τέταρτη συνεχή χρονιά συνεχίζεται ο θεσμός του Πολιτιστικού Καφενείου από το Σωματείο Φίλων του ΕΜΘ

9 Οκτωβρίου 2013 ΠΛΩΤΙΝΟΠΟΛΗ: Το χρονικό της έρευνας Με ομιλητή τον Μ. Κουτσουμανή, αρχαιολόγο της ΙΘ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, υπεύθυνο των ανασκαφών της Πλωτινόπολης

Σ

Εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη

25,26 και 27 Οκτωβρίου 2013 Η ΑΛΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΟΛΗ (Ταταύλα- Μεγάλη του Γένους Σχολή- Μονή Χώρας- Ρούμελη Χισάρ- Αρχαιολογικό Μουσείο- Μουσείο Ψηφιδωτών του Ιερού Παλατιού), με ξεναγό το Θανάση Κούγκουλο. Δηλώσεις συμμετοχής μέχρι 20 Οκτωβρίου 2013 στα τηλ: 25510-36663 & 6974793220 και στη γραμματεία του ΕΜΘ ( 14ης Μαΐου 63)

6

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013

Γνωρίζω τον τόπο μου και την ιστορία του

Μια φιλόδοξη προσπάθεια του Σωματείου Φίλων του Ε.Μ.Θ. Επισκεψη στα Άβδηρα της αρχαίας και νεώτερης Θράκης, πατρίδα Αβδηριτών, του Δημόκριτου και του Πρωταγόρα

Η

ξενάγηση ξεκίνησε από τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας πόλης των Αβδήρων με την εμπεριστατωμένη και άκρως ενδιαφέρουσα καθοδήγηση της υπεύθυνης αρχαιολόγου, κυρίας Κωνσταντίνας Καλλιντζή, προϊσταμένης της ΛΑ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Η κυρία Καλλιντζή μας μύησε, επί τόπου, με τον δικό της επιστημονικό οίστρο και συνάμα εύληπτο τρόπο στον ιδιωτικό και δημόσιο Βίο των αρχαίων Αβδηριτών. Το τοπίο είναι υποβλητικό και ο χώρος έτσι διαμορφωμένος ώστε να βοηθάει και σε μία πιθανή αυτοξενάγηση. Στη συνέχεια περιδιαβήκαμε τα γραφικά δρομάκια της σύγχρονης κωμόπολης των Αβδήρων. Ακολούθησε η ξενάγηση στο σχετικά νεόδμητο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αβδήρων, κατασκευασμένο και εξοπλισμένο με τις αρχές και τις ιδέες της επιστήμης της μουσειολογίας. Ένα μουσείο εξαιρετικά οργανωμένο, που αποπνέει την μακραίωνη ελληνική ιστορία και το σπουδαίο, αθόρυβο, εθνικής σημασίας έργο των αρχαιολόγων μας, προς γνώσιν όλων, απλών πολιτών και υπεύθυνων «αξιολογητών» της πολιτείας. Συνιστούμε σε όλους, ιδιαίτερα στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων να οργανώσουν ξεναγήσεις με το ανθρώπινο δυναμικό τους στον χώρο των Αβδήρων. Μέσα από τις γραμμές αυτές απευθύνουμε τις θερμές ευχαριστίες μας στην αρχαιολόγο, κυρία Κωνσταντίνα Καλλιντζή, στους επιστημονικούς πρωτεργάτες και διοικητικούς συνεργάτες της. Στο πρόσωπό της συγχαίρουμε το αξιέπαινο και επίπονο έργο της αρχαιολογικής σκαπάνης. Διά πένας της κυρίας Καλλιντζή αναφέρουμε: Τα Άβδηρα ιδρύθηκαν στα μέσα του 7ου αιώνα π.χ. από Ίωνες κατοίκους των Κλαζομενών της Μικράς Ασίας. Το 545 π.χ. ο πληθυσμός τους ενισχύθηκε από ένα ισχυρότερο κύμα αποίκων που προερχόταν από την ιωνική Τέω. Η πόλη έγινε γρήγορα

ισχυρή και οικονομικά ακμαία, επειδή διέθετε άφθονες προσόδους από το εμπόριο και τη γεωργική εκμετάλλευση. Στα ρωμαϊκά χρόνια επήλθε οικονομική και οικιστική συρρίκνωση. Η Βυζαντινή πόλη περιορίστηκε στον οχυρωμένο λόφο της αρχαίας ακρόπολης και συνέχισε τη ζωή της με το όνομα Πολύστυλον ως την εποχή της Τουρκοκρατίας. Οι ανασκαφές άρχισαν το 1950 από την Αρχαιολογική Εταιρεία με διευθυντή τον Δημήτρη Λαζαρίδη και συνεχίστηκαν από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Κομοτηνής και Καβάλας. Η ανασκαφική έρευνα στο Πολύστυλον διεξάγεται από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας. Τα ευρήματα για πολλά χρόνια στεγάζονταν στο Μουσεία Καβάλας και Κομοτηνής. Η ανέγερση του Μουσείου Αβδήρων ολοκληρώθηκε το 1993. Το 1997 έγινε η μεταφορά των αντικειμένων και άρχισαν οι εργασίες της επανέκθεσης. Η παρουσίαση των αντικειμένων έγινε σε τρεις θεματικές ενότητες: δημόσιος Βίος, ιδιωτικός Βίος και ταφικά έθιμα. Η έκθεση καλύπτει τη χρονική περίοδο από τον 7ο αιώνα π.χ. ως το 13ο αιώνα μ.χ,. Περισσότερα σε αριθμό είναι τα ευρήματα από τις περιόδους ακμής της πόλης. Το εκθεσιακό πρόγραμμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Αβδήρων υλοποιήθηκε από τη ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κομοτηνής με τη συνεργασία της ΙΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Καβάλας και της 12ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας. Επισκεφθήκαμε επίσης το ανακαινι-

σμένο αρχοντικό του κωνσταντινουπολίτη προύχοντα Παμουκτσόγλου, χώρος πολλαπλών δράσεων, περιουσιακό στοιχείο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, μάρτυρας μιας άλλης εποχής που συνδέεται με την ιστορική μνήμη του τόπου. Η επίσκεψη αυτή ήταν μια ακόμη όμορφη εμπειρία της απόδρασής μας. Το μεσημέρι κατευθυνθήκαμε στον παραλιακό οικισμό “Μυρωδάτο” και γευθήκαμε κυρίως θαλασσινές νοστιμιές. Η κινητικότητα της ημέρας τελείωσε με έναν απολαυστικό απογευματινό καφέ στο γραφικό Πόρτο Λάγος εν μέσω σπάνιων προστατευόμενων Βιοτόπων. Επιστρέψαμε στην πόλη μας πλουσιότεροι σε ενδοσκόπηση, επικοινωνία και πατριδογνωσία. Καλούμε όλους τους φίλους να συμμετάσχουν στις πολιτιστικές εξορμήσεις και εκδηλώσεις του Μουσείου διότι γινόμαστε σοφότεροι στο νου και καλύτεροι ως συνάνθρωποι. Ευχαριστούμε το Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου Φίλων και την ψυχή του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, φίλη Αγγελική Γιαννακίδου με τους αξιέπαινους συνεργάτες της, για την υπέροχη ευκαιρία που μας έδωσαν και συγχαίρουμε τη συμβολή τους στην πολιτιστική ανάδειξη παντού και πάντοτε της Θράκης μας. Τους ευχόμαστε καλή δύναμη για τις επερχόμενες εμπνευσμένες δράσεις. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ για τα εντεκάχρονα του Μουσείου. Φωτεινή Τοζακίδου, Εκπαιδευτικός, Μέλος του Σωματείου Φίλων, του Μουσείου

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013

7

Συνέχεια από την σελίδα 3

Η μορφή από τις Νίκες μου με την πιο άμεση αναφορά στην αρχαιότητα. Το ανάγλυφο έχει μία μαρμάρινη υφή. Κρατάει μέσα της τα σκληροτράχηλα στοιχεία από τα ραχώνια, τον ίλιγγο από τις κορυφές των βουνών. Προς εκεί παλεύει να φτάσει, όλο και πιο ψηλά, στο βασίλειο της μοναξιάς. Μ. Τζοβαρίδη Αυτή η Νίκη, ντελικάτη σαν κόρη, ακούει την ανάσα της θάλασσας, αφουγκράζεται το σφυγμό της γης. Ονειρεύεται έναν κόσμο πέρα από τη βία και την ασχήμια, μια απεραντοσύνη της ηρεμίας. Μ. Τζοβαρίδη ξανά σε αυτή την φιγούρα αναζητώντας την αίσθηση της υπέρβασης που εκφράζει. Στα έργα της έκθεσης τώρα έρχεται να πάρει θέση μία φωτεινή μορφή, η Θεά της Νίκης, η οποία με τα φτερά της συμβολίζει όχι μόνο μια ετοιμότητα και ευκινησία στο πεδίο της μάχης, αλλά την ευκαιρία για το άτομο να αναδείξει εκεί την ικανότητα, το θάρρος, την υπεροχή του και αν είναι γραμμένο να πεθάνει, να κερδίσει το υπέρτατο αγαθό για τους Έλληνες τότε, την αθανασία. Η θεά παρουσιάζεται πολύ νωρίς στην αρχαϊκή τέχνη, σε ανάγλυφα, στη ζωγραφική και για πρώτη φορά τον έκτο αιώνα σαν ελεύθερο γλυπτό. Τα πόδια της είναι μετέωρα, τα διπλά της φτερά διπλώνουν διακοσμητικά προς τα μέσα, κανένας άνεμος δεν τα αγγίζει. Η μορφή κουβαλάει ακόμη την ακινησία της Αιγυπτιακής ερήμου και θα χρειαστεί χρόνος πολύς, υπομονή και μεθοδικότητα εκ μέρους των Ελλήνων να σπάσουν τα δεσμά με την Αιγυπτιακή τέχνη. Αυτή η μεθοδικότητα οδήγησε μέσα στο χρόνο σ' ένα απαράμιλλο τεχνικό και αισθητικό έλεγχο του υλικού. Κάτω από το μαστορικό σκαρπέλο γεννήθηκε ένας μαρμάρινος πληθυσμός. Οι θεοί πήραν μια βαθιά αναπνοή και υψώθηκαν θριαμβευτικά πάνω από το χώρο και το χρόνο και μαζί τους οι Νίκες φτερούγισαν σε όλη την Ελλάδα και πιο πέρα. Ξεχωρίζουν οι τόσες Αττικές Νίκες, με μια δική τους ανάλαφρη χάρη και κομψότητα, δίνουν μια αέρινη κίνηση και πνοή στα βαρυσήμαντα οικοδομήματα της Ακρόπολης.

Περνάνε χρόνια, δεκαετίες, αιώνες και φτάνουμε στην Ελληνιστική περίοδο, στο ύψος του Ελληνικού μπαρόκ. Οι μορφές πλέον εκφράζουν μια ιδιαίτερα τονισμένη δραματική ορμητικότητα. Εδώ παρουσιάζεται μπροστά μας, μ' ένα πολύ διαφορετικό χαρακτήρα από τις προηγούμενες, η Νίκη της Σαμοθράκης. Μεστή και ώριμη, νησιώτισσα δοκιμασμένη, στέκεται ψηλά σε πλώρη καραβιού, σαν σε θύελλα, ακλόνητη. Ακούμε το βρεγμένο ύφασμα του ιματίου της που σφίγγεται απάνω στο υπέροχο σώμα της, να χτυπάει κάτω από το μαστίγωμα του άγριου ανέμου. Είναι μια πανέμορφη ηρωική μορφή. Μάρτα Τζοβαρίδη Γεννήθηκε στο Suffolk της Αγγλίας. Σπούδασε γλυπτική και ζωγραφική στο Ipswich School of Art. Τέσσερα χρόνια σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης. Μαθητείες σε ateliers στο Παρίσι στην κεραμική. Μάθηση της μεταξοτυπίας στο St. Martin's School of Art στο Λονδίνο. Θητεία γλυπτικής στο Museum School of Fıne Art στο Χιούστον, Η.Π.Α. Το 1962 πρωτοέρχεται με ετήσια υποτροφία στην Ελλάδα. Επανέρχεται το 1964 στη χώρα, αποκτά την υπηκοότητα. Με τον γλύπτη σύζυγο της Θάνο Τζοβαρίδη ζουν δημιουργικά στη θέση Πεταλίδι του Γοματίου όσο και στη Θεσσαλονίκη. Είναι ιδρυτικό μέλος του συλλόγου εικαστικών Β.Ελλάδος. Το ζωγραφικό και γλυπτικό έργο της Μ.Τ. εκτείνεται σε ευρύ εικαστικό φάσμα με πολλές εναλλαγές υλικών και ύφους και ιδιαίτερη μνεία της Ελληνικότητας στα θέματα της. Έργα της έχουν παρουσιασθεί για τέσσερις δεκαετίες σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πολύ σημαντικός αριθμός τους, ανήκει σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

8

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 9, Σεπτέμβριος 2013

Προσεχείς δράσεις

Σεπτέμβριος - Νοέμβριος 2013

Από το πωλητήριο του Μουσείου Πρωτότυπα δώρα θρακικής έμπνευσης και δημιουργίας για τους αγαπημένους σας από το πωλητήριο του Μουσείου.

Από το βιβλίο Επισκεπτών

Ένα κόσμημα είναι τούτο το Μουσείο για την ακριτική, ιστορική πόλη της Αλεξανδρούπολης. Θερμά συγχαρητήρια, καλή δύναμη και καλή συνέχεια σε εμπνευστές και οργανωτές του. Φιλίτσα Σοφιανού Λεονταρίδου