RSD Drops 2021

Begin maart werden ze al aangekondigd: de RSD Drops. Deze formule werd vorig jaar met veel succes geïntroduceerd en krijgt ook dit jaar een vervolg. De eerste drop van dit jaar vond plaats op 12 juni en de volgende staat gepland op 17 juli. Ook dan zijn er verschillende bijzondere releases te vinden bij de onafhankelijke platenzaak.

De RSD Drops werden vorig jaar in het leven geroepen om Record Store Day anders in te vullen tijdens de coronapandemie. Op die manier kon de gebruikelijke drukte bij de platenzaken worden voorkomen, maar was het voor winkeliers toch mogelijk om ondanks alle beperkingen inkomsten te genereren. De eerste drop ligt inmiddels achter ons, maar ook tijdens de tweede drop kan de verzamelaar mooie uitgaven in huis halen. Niet alleen van internationale artiesten, maar ook van lokale artiesten van wie de releases worden uitgebracht onder de noemer ‘Support Local’. Een van die lokale releases is de 7-inch uitgave van Judy Blank & Dylan Earl’s ‘Never Said a Word’, uitgebracht op oranje vinyl. Het nummer werd geschreven tijdens The House of Songs gedurende de Songwriter Summit in 2019 en later werd de track ook uitgevoerd op AmericanaFest. Een andere interessante release neemt de luisteraar mee terug naar 1969. Toen nam pianist Bill Evans, samen met Eddie Gomez en Marty Morell in Amsteram en Hilversum live ‘Behind the Dikes: The 1969 Netherlands Recordings’ op. Deze verzamelaar bevat de enige bekende opname van Duke Ellington’s ‘I Let a Song Go Out of My Heart’ van Evans, plus twee bijzondere tracks die zijn opgenomen met het Metropole Orkest. De verzamelaar van Evans bestaat uit 3LP’s geperst op 180 grams-vinyl en wordt geleverd met een twintig pagina’s tellend boek met interviews, essays en nooit eerder gepubliceerde foto’s.

Spinvis

De Nederlandse ambassadeur van Record Store Day is dit jaar Erik de Jong, beter bekend als Spinvis. “Vinyl is nog altijd onverminderd populair. Ik ben opgegroeid met vinyl en nooit gestopt met het kopen van lp’s”, vertelt De Jong. “Het mooie is dat elke kras je dierbaar wordt. Het is jouw kras en die hoort bij jouw muziek! Streaming kan dat nooit vervangen.” Special voor RSD verscheen er een speciale 7-inch Spinvis-single op geel vinyl met drie nieuwe tracks. De eerste 5.000 bezoekers tijdens de eerste RSD Drop kregen deze single mee naar huis. “De EP heet Sunon – Esperanto voor zon. Het is zomers en als je het vastpakt verbrand je je vingers bijna aan de zon! Dat leek mij een goed zomers cadeau omdat de RSD Drops dit jaar op 12 juni en 17 juli vallen.” Spinvis neemt zijn taak als ambassadeur serieus. Zo is hij nauw betrokken geweest bij de bijzondere Record Store Day-release Utreg Punx. Samen met Bu el, Robbert Bleys en Jeroen Vedder van Plato Utrecht heeft hij een verzamelalbum samengesteld met Utrechtse punkmuziek uit de periode 1978 tot 1982. Als bonus is een EP toegevoegd met vier covers door Spinvis zelf.

Naast de twee bovengenoemde releases kunnen liefhebbers tijdens de tweede drop ook nieuw vinyl van Ennio Morricone, Jamiroquai, Pvris en Herman van Veen in huis halen. De complete releaselijst met alle RSD Drops van 17 juli is te bekijken door de QR-code te scannen. ◾

FOTO: REIN KOOYMAN

Slimme handelaren

Bootlegs, de verzamelnaam voor niet-geautoriseerde liveuitgaven, waren voorheen vooral online verkrijgbaar en via platenbeurzen. De afgelopen jaren is de zogeheten grijze bootleg steeds makkelijker te vinden. Maar zijn deze lp’s en cd’s nu wel of niet illegaal?

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM Een aantal maanden geleden bood een gerenommeerde distributeur lp’s van het label Parachute Recording Company aan. Deze platen bevatten liveoptredens van populaire artiesten als David Bowie, Prince, Bon Jovi, Nirvana, Bruce Springsteen en U2, die waren opgenomen van veelal Amerikaanse radiouitzendingen. Parachute is niet uniek met het aanbieden van dit soort releases. Het Britse label Coda Records grossiert bijvoorbeeld al jaren in deze grijze bootlegs. Wat deze Parachute-releases onderscheidt van de traditionele bootlegs is dat het artwork er officieel uitziet, ze veelal verkocht worden via officiële websites en steeds vaker in fysieke winkels opduiken. Ook Nederland kent met Cult Legends een label dat oude radioopnamen aanbiedt. Albums van dit label zijn verkrijgbaar in zowel de digitale als fysieke entertainmentwinkels. Daarnaast duiken de producten van Cult Legends ook periodiek op in branchevreemde kanalen als Action.

STEMRA

Voor dit artikel is contact gezocht met meerdere spelers, onder wie zowel gerenommeerde bedrijven binnen de Nederlandse muziekbranche als de distributeurs van deze grijze bootlegs. Verrassend genoeg wilde geen van de partijen ‘on the record’ reageren. Onder de distributeurs leeft echter wel de mening dat dit soort platen gewoon verkocht mogen worden en dat het bovendien geen bootlegs zijn. De masters zouden ‘netjes’ zijn gekocht en bovendien is de ‘rechtensituatie’ in deze gevallen ‘nogal onduidelijk’. Ook zou er in een aantal gevallen het mechanisch recht afgedragen worden aan Stemra.

Gold diggers

Wie wel wilde reageren, was de Nederlandse piraterijbestrijder Tim Kuik. Hij steekt zijn mening over de distributeurs van grijze bootlegs niet onder stoelen of banken. Kuik: “Ten eerste zijn de regels over het uitbrengen van muziek duidelijk. Ook voor radio-optredens. Natuurlijk mag je masters verkopen van een radiouitzending. Dat betekent echter niet dat je deze mag verveelvoudigen en verspreiden zonder toestemming van de rechthebbenden. Het verhaal dat er een afdracht aan Stemra wordt gedaan gaat ook niet op. Die organisatie gaat over componisten en

'Volgens mij zou iedere zichzelf respecterende retailer zich hiermee niet moeten inlaten'

Slimme handelaren of gold diggers?

tekstschrijvers, niet over de uitvoerende artiesten. Als zij veel geld aan Stemra betalen, laat dat dus zien dat er veel verkocht wordt. Artiesten zien daar niets van terug, tenzij zij ook de componist en of tekstschrijver zijn. Partijen die dit soort releases uitbrengen, noem ik ‘gold diggers’, in de fi guurlijke zin van het woord. Een betere omschrijving heb ik er niet voor. Dit zijn mensen die een graantje willen meepikken van de populariteit van een artiest of band. Mocht ik het verkeerd hebben, laat dan maar die toestemming zien.”

Niche

Bootlegs vielen altijd in een bijzonder kleine nichemarkt. Verzamelaars en fans joegen tijdens beurzen naar live opnames die veelal onder de toonbank werden verkocht. Anno 2021 staat de grijze variant in het schap bij menig fysieke retailer. Kuik snapt daar niets van. “Volgens mij zou iedere zichzelf respecterende retailer zich hiermee niet moeten inlaten.” Als het verkopen van grijze bootlegs illegaal is, waarom wordt de distributie dan niet aangepakt? Het is helaas niet zo dat BREIN hier makkelijk een stokje voor kan steken, legt Kuik uit. “In de praktijk kunnen wij alleen optreden als dat verzocht wordt door de rechthebbende. Wij willen er voor 100 procent zeker van zijn dat dit soort releases daadwerkelijk uitgebracht zijn zonder toestemming. Dat gebeurt overigens niet heel vaak.” De reden daarvoor laat de piraterijestrijder in het midden. Een voor de hand liggende verklaring kan zijn dat dit voor artiesten en maatschappijen geen prioriteit heeft. Het is maar een nicheproduct, is de gedachte. Deze redenering vond je ook op platenbeurzen waar ‘echte’ bootlegs werden verkocht. Iedereen wist dat dit gebeurde, maar er werd (bijna) niet ingegrepen.

Goede zaken

Het blijft opvallend dat zowel de aanbieders van grijze bootlegs alsook offi ciële platenmaatschappijen niet wilden meewerken aan dit verhaal. Ondertussen blijven CODA Records en Cult Legends goede zaken doen. Tijdens het schrijven van dit verhaal bleek dat bij de Action weer stapels bootlegs in de schappen lagen. Grijze platen met radio-optredens van Bon Jovi, Lenny Kravitz, Muddy Waters, Kiss, AC/DC. Allemaal met offi cieel uitziende cover art en een verkoopprijs van 9,95 euro. En hoewel de geluidskwaliteit niet om over naar huis te schrijven is, zag het schap er de volgende dag al een stuk leger uit. ◾

Little White Wonder

Ineens zijn ze daar in 1970, illegaal uitgebrachte platen met onbekend Dylan-materiaal, een niet eerder uitgebracht Stones-concert, een over zes plaatkanten uitgesmeerd verslag van het festival in Kralingen. De gevestigde muziekindustrie staat op de achterste benen, de pers smult ervan en komt woorden tekort en de muziekliefhebber schaft ze in groten getale aan in boekhandels, smoezelige winkeltjes en op het Waterlooplein. Ondanks dat muziek een vooraanstaande rol inneemt in de sociaaleconomische omslag die vanaf de tweede helft van de jaren zestig in Nederland zijn intrede doet, blijft de opkomst van de zogenaamde witte plaat – waar alles bij elkaar komt – een onbeschreven hoofdstuk. In het eind vorig jaar door uitgeverij Permafrost Publishers uitgegeven boek Little White Wonder ontrafelt muziekjournalist Charles Beterams de wereld achter die witte platen (bootlegs) aan de hand van teruggevonden archiefstukken, uniek beeldmateriaal en gesprekken met makers, distributeurs, bestrijders, kopers en andere directbetrokkenen die vaak voor het eerst hun verhaal doen. Een verhaal van gelouterde hippies en schuchtere studenten die de zaken volledig ondergronds en clandestien aanpakken tot de entrepreneurs die onbedoeld een lacune in de Nederlandse wetgeving blootleggen en – met toestemming van auteursrechtenorganisatie Stemra en zelfs een helpend handje vanuit Hilversum – hun allesbehalve koosjere platen geperst krijgen in Nederland en daarbuiten.

DAGELIJKS OP DE HOOGTE VAN HET LAATSTE NIEUWS?

Bekijk onze homepage en schrijf je gratis in voor de EB-nieuwsbrief.

S P E C I A L

ADVOCATUUR

44 Digitalisering van de rechtspraak 48 Le Poole Bekema 49 Leeway 51 De Vos & Partners 52 Van Iersel Luchtman 54 Visser Schaap & Kreijger 55 Van Kaam Advocaten 57 SOLV