Veerkracht en creativiteit van

Decreativiteit van de evenementensector tijdens corona

Nu het festivalseizoen 2020 noodgedwongen is geannuleerd, zijn ondernemers in de live-industrie de afgelopen maanden hard op zoek geweest naar alternatieve manieren om hun event tot in de huiskamer van de fans te brengen. Dit zijn de meest opvallende initiatieven.

DOOR: JEROEN NOORDELOOS & ARNOLD LE FÈBRE

In 2020 stonden er zo’n 1.200 festivals op de agenda. Het beloofde dan ook het drukste jaar ooit te worden voor organisatoren, artiesten én toeleveranciers. Maar nog voordat Paaspop het festivalseizoen kon aftrappen, bleken alle voorbereidingen voor niets geweest. Eind februari werd de eerste coronabesmetting in Nederland vastgesteld en al snel breidde het aantal besmettingen zich explosief uit. Om de verspreiding van het virus in te dammen, besloot de overheid om alle evenementen tot 31 maart voorlopig te verbieden. De rest is geschiedenis: het aantal besmettingen in Nederland bleef zich verder uitbreiden en leidde uiteindelijk tot een verbod op grootschalige evenementen tot 1 september. Vanaf het allereerste moment zat de evenementenindustrie dan ook met de handen in het haar. De VVEM becijferde dat de sector ongeveer de helft van de verwachte omzet zou zien verdampen, een bedrag van zo’n 3,5 miljard euro.

Veerkracht

Al snel toont de live-sector ook zijn veerkracht. Streaming en live-performances van artiesten in kleine kring worden al snel hét middel om podia, evenementen en artiesten naar de bezoekers toe te brengen. Een vroeg voorbeeld komt van de organisatie van DGTL. Het circulaire festival organiseerde begin april een digitale editie van hun fysieke evenement, DIGITAL DGTL. Verspreid over meerdere digitale stages konden bezoekers op 11 en 12 april het online festival bijwonen. Tijdens het evenement werden speciaal opgenomen videosets gestreamd en benaderde de organisator het streamingfestival zoveel mogelijk als fysiek festival. Zo konden bezoekers zelfs hun festivalbestelling thuis ▶

IRIS HOND IN EEN LEEG CONCERTGEBOUW

laten bezorgen vanuit een digitale bar en foodcourt. Inmiddels zijn we al een aantal maanden verder en zijn vele organisatoren en artiesten op de digitale trein gesprongen. Deze zomer kregen ook grootschalige festivals als Defqon.1, Tomorrowland en Rock Werchter een online invulling. Dat bezoekers het concept hebben omarmd, blijkt uit de cijfers die Intents Festival begin juni vrijgaf. De livestream van het digitale Intents Festival trok meer dan 250.000 kijkers, afkomstig uit 147 landen. De organisatie had speciaal voor de livestream een hoofdpodium opgebouwd op het evenemententerrein, waar het festival dat weekend had moeten plaatsvinden. Nu stonden er dertig artiesten op het podium om een virtuele liveset te verzorgen in diverse genres. Naast de stream vanaf het buitenpodium, was er tegelijkertijd een livestream te volgen vanaf een indoor-stage. Organisator Remko Hermans: “Toen Intents Festival op 21 april officieel werd afgelast, is de organisatie meteen gaan kijken om samen met partners de ticketkopers te bedanken voor hun vertrouwen en geduld. Ondanks de nare situatie waar wij met z’n allen in zitten, hebben wij op deze manier iedereen toch twee dagen kunnen laten genieten.” Toch zijn er ook initiatieven die op weerstand stuitten. Zo had de Jaarbeurs Utrecht plannen om een speciale coronaproof theatervoorstelling op de planken

'Ondanks de nare situatie heeft iedereen twee dagen lang kunnen genieten van Intents' Remko Hermans, Intents Festival

te krijgen. In samenwerking met Triple P Entertainment moest op 13 juni een drivein voorstelling van Juf Roos verzorgd worden. Het geluid van de voorstelling zou te volgen zijn via een FM-frequentie in de auto. Hoewel de show is aangekondigd, lijkt deze niet te zijn doorgegaan. Ook in Zwolle werden drive-in evenementen door de gemeente verboden. Daar hadden enkele Zwolse ondernemers plannen voor een drive-in-podium op een parkeerdek. “Evenementen zijn evenementen”, stelde de gemeente. “We hebben waardering voor dit initiatief en het plan is goed doordacht, maar op basis van de geldende noodverordening is het verboden”, stelde een gemeentewoordvoerder. De ondernemers konden dan ook niet rekenen op een vergunning.

Optreden aan huis

Tijdens de coronaperiode omarmden ook artiesten het online optreden. Onder hen OG3NE, dat ruim 7.000 kaarten wist te verkopen voor hun tweede ‘Home Isolation’-concert. Voor een klein bedrag konden fans live aanwezig zijn bij een optreden. De concerten vonden plaats in een veilig ingerichte studio, vanwege de gezondheidsrisico’s voor zangeres Amy die met één long is geboren. “Wat met onze Home Isolation Video’s op 18 maart begon, heeft voor ons een prachtig, tijdelijk ander pad gelanceerd. Door alle overweldigende reacties zijn we destijds liveshows gaan opzetten, met groot succes. We houden van pionieren en wilden er op een bijzondere manier voor onze fans zijn”, zeiden zij nadat het laatste concert in de reeks werd aangekondigd. Ook DI-RECT omarmde livestreaming. Maar waar OG3NE koos voor een studio, verzorgde de Haagse rockband een streamingoptreden vanuit de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Deze show wist zo’n 7.500 bezoekers te trekken. Een show op de Pier van Schevingen trok zelfs 9.500 virtuele bezoekers. “Het was heel bijzonder om weer op het podium te staan als band met de gedachte dat duizenden mensen tegelijkertijd het concert thuis beleefden in hun woonkamer of dakterras”, aldus zanger Marcel Veenendaal. Op 8 augustus gaat de formatie het nog een keer overdoen, maar dan vanuit het Haagse Mauritshuis.

"In het Mauritshuis gaan we iets heel bijzonders doen. We verplaatsen ons letterlijk tijdens het concert door verschillende ruimtes in het museum. Het zal heel bijzonder zijn om tussen de grote meesters Vermeer en Rembrandt onze muziek te spelen. ” Ook bij kleinere artiesten bleef het bloed kruipen waar het niet gaan kan. Het Rotterdamse podium BIRD besloot in april om privéconcerten in binnentuinen te gaan organiseren, onder de noemer ‘BIRD on the Block’. Geselecteerde artiesten verzorgden voor een kleine vergoeding, om de gemaakte onkosten te dekken, een akoestisch concert in de Rotterdamse achtertuinen.

Mooie plaatjes

Naast enorme beperkingen, kwam er vanwege het coronavirus ook ruimte om livestreams te verzorgen vanaf locaties die normaliter gesloten blijven. Neem het voorbeeld van DI-RECT. Maar ook Snelle en Davina Michelle speelden op een bijzondere locatie: tussen de meesterwerken in het Rijksmuseum. Davina Michelle: “Natuurlijk is het raar om op Koningsdag in deze schitterende omgeving te staan zonder publiek, maar we hebben op deze manier iets moois kunnen geven aan heel Nederland.” Ook Het Concertgebouw was het decor voor een serie bijzondere streamingshows. Onder de noemer ‘Empty Concertgebouw Sessions’ speelden onder andere pianisten Anna Fedorova en Iris Hond in april hun muziek met de imposante concertzaal als achtergrond. De streamingshows waren een variant op de videoserie Concertgebouw Sessions waarin musici op allerlei plekken in Het Concertgebouw in één take een muziekstuk ten gehore brengen. Gedurende de coronacrisis heeft Het Concertgebouw fl ink ingezet op een uitgebreide digitale programmering. Op 1 juli heropende Het Concertgebouw voor het eerst de Grote Zaal voor publiek. De broers Lucas en Arthur Jussen verzorgden twee concerten, waarbij maximaal 100 bezoekers aanwezig mogen zijn. Directeur Simon Reinink sprak van ‘het begin van herstel’. “Het eerste openbare concert in de Grote Zaal na maanden van sluiting was een bijzonder moment. Meer dan 300 concerten zijn geannuleerd, ontzettend pijnlijk voor alle betrokkenen. Dit concert voelt als een belangrijke stap in onze weg naar herstel als culturele sector.” Een ander voorbeeld is het Utrechtse podium TivoliVredenburg, dat al sinds het begin van de coronacrisis optredens ▶

DI-RECT GAF EEN STREAMINGCONCERT VANAF DE PIER IN SCHEVENINGEN

In 2020 stonden er zo’n 1.200 festivals op de agenda. Het beloofde dan ook het drukste jaar ooit te worden voor organisatoren, artiesten én toeleveranciers

'We zijn vooral gaan streamen om in contact te blijven met ons publiek' Lieke Timmermans, TivoliVredenburg

streamt. In eerste instantie ging het om eerder opgenomen concerten, maar sinds er weer mondjesmaat bezoekers mogen worden ontvangen, worden de optredens ook live gestreamed. “We streamen via Facebook en gebruiken Twitch voor onze eigen website”, vertelt Lieke Timmermans, manager marketing en communicatie bij TivoliVredenburg. “We zijn het vooral aan gaan bieden om in contact blijven met ons publiek, niet om er direct een verdienmodel aan te hangen. Aanvankelijk putten we uit ons archief, maar toen de versoepelingen werden aangekondigd zijn we begonnen met het live streamen van concerten – mits de artiesten in kwestie hiermee akkoord waren. Wat onze populairste streams waren? Dat wisselt enorm. Tijdens de eerste editie van onze online popquiz keken er meer dan 10.000 mensen en waren er meer dan 1000 teams. Maar het komt ook voor dat er maar zo’n 50 mensen kijken naar een stream.”

Van festivalorganisatie naar glamping-uitbater

Hoewel verschillende culturele instellingen hun deuren gaan openen voor maximaal honderd bezoekers, zullen veel organisatoren voorlopig blijven zoeken naar alternatieven om hun merk, medewerkers en inkomsten overeind te houden. Daarvoor wordt ook naar mogelijkheden buiten de evenementensector gekeken. Nu veel Nederlanders ervoor kiezen om vakantie in eigen land te vieren, zetten organisatoren in op campings. Eén van de eersten die met zulke plannen naar buiten trad is Diederik Walther, eigenaar van BB Producties en Organisatie en producent van Festival Op ’t Eiland. Hij zocht diverse collega’s op uit de evenementenbranche om samen een nieuwe invulling te geven aan de zomer. Het resultaat is Camping de Wereld, een pop-up camping in de bossen van de Overasseltse en Hatertse Vennen bij Nijmegen. “We verwachten dat er deze zomer nog niet veel gereisd gaat worden naar het buitenland en dat veel gezinnen in Nederland een veilige vakantie willen vieren. Er zal daarom een tekort aan kampeergelegenheid met eigen sanitaire voorzieningen zijn in Nederland”, aldus Walther. ID&T heeft dezelfde verwachtingen voor camping ‘Tijdloos’, dat van 10 juli tot 17 augustus wordt georganiseerd op het Ermerstrand in het Drentse Erm. Hier moeten bezoekers volledig tot rust kunnen komen in luxe ingerichte yurts en tipi’s. Creative Director Carina Kornfeind: “In tijden van crisis word je geïnspireerd om ‘out of the box’ te denken. Zo is Tijdloos geboren. Iets totaal anders dan de festivals die wij normaal organiseren.” Ook Kornfeind verwacht dat de campingaccommodaties deze zomer gretig aftrek vinden. “Het aanbod is beperkt, dus we verwachten dat er meer vraag zal zijn dan aanbod.” Festivalorganisator The Good Guyz slaat juist kamp op in Camperduin. Samen met lokale ondernemers lanceren zij het kampeerconcept Laguna Beach Glamping. “Normaal staat onze zomer volledig in het teken van festivalproducties, zoals DGTL, Appelsap Festival en Dance Valley, maar dat is door COVID-19 allemaal weggevallen”, vertelt Guido van den Berk. “Het opzetten van familievakanties is natuurlijk wat anders, maar we kunnen hier onze expertise op het gebied van evenementenproductie heel goed inzetten.” Ceatief conceptbureau De Burgemeesters en festivalproductiebureau Deworrying introduceerden op hun beurt een ‘belevingscamping’ onder de noemer East Nomads (zie pagina 28).

‘Het nieuwe normaal’

Dit jaar zullen evenementenorganisatoren, artiesten en toeleveranciers vooral moeten overleven. Vanaf 1 juli ging de deur iets verder van het slot, maar voor de organisatoren van grootschalige evenementen is dat lang niet genoeg. Wat er na 1 september zal gebeuren, is nog afwachten. Koning WillemAlexander sprak maandag 18 mei zijn waardering uit voor de festivals in Nederland. Hij deed dat tijdens een online meeting met de directeuren van Mojo Concerts, Oerol, De Parade, Wonderfeel en Holland Festival. De koning was het met de festivals eens dat ‘de huidige culturele woestijn’ niet het nieuwe normaal mag worden. Toch heeft de huidige crisis al een ‘nieuw normaal’ gecreëerd waarin diverse organisatoren en hun toeleveranciers de huidige terugval in omzet niet hebben kunnen opvangen. Zij moeten

reorganiseren of hebben de handdoek al in de ring moeten gooien. Of moeten dat wellicht later dit jaar alsnog doen. Dat zal ook afhankelijk zijn van de coronawet waaraan wordt gewerkt. Deze moest vanaf 1 juli als instrument gaan dienen om de tijdelijke noodverordeningen die de afgelopen maanden haastig zijn ingevoerd, juridisch vast te leggen. De originele wetstekst beloofde weinig goeds. Zo bevatte de wet bepalingen dat het verboden is om op straat geen veilige afstand tot anderen te houden, maar ook dat het verboden is om een evenement te organiseren. De Raad van State was van mening dat de regering de wet zonder al te veel moeite telkens kon verlengen. Het kabinet werd daarom teruggestuurd naar de tekentafel. Er waren te veel vraagtekens over de manier waarop de democratische controle van de maatregelen in de wet is geregeld. De Orde van Advocaten en diverse hoogleraren waren zelfs van mening dat het kabinet te veel macht krijgt en diverse grondrechten in het geding kwamen. Een herziene, 'mildere' versie die 13 juli naar de Kamer werd gestuurd, kon eveneens rekenen op kritiek. Als de wet toch van de grond komt, zullen organisatoren moeten kijken naar hun mogelijkheden na 1 september. Want laait het coronavirus weer op, dan zullen de maatregelen ongetwijfeld verlengd worden. En zijn de bepalingen uit de spoedwet inderdaad zo stringent? Pas als daarover meer bekend wordt, zal blijken hoe veerkrachtig de evenementensector echt is. Een ding staat als een paal boven water: de evenementenkalender van 2021 zal lang niet zo uitgebreid zijn als wat de recordzomer van 2020 had moeten worden. ◾

Streaming Optreden tijdens grote festivals en evenementen zit er voor artiesten momenteel niet in. Maar ondanks het slechte vooruitzicht is er in deze onzekere en bizarre tijd ook ruimte voor creativiteit. Artiesten hielden de afgelopen maanden via streamingconcerten contact met hun fans, waardoor het live streamen van muziek in een stroomversnelling lijkt te komen.

Live Redefi ned

Diverse bedrijven zijn aan de slag gegaan met streamingplatformen en -oplossingen, waaronder het Nederlandse bedrijf BRANDMKRS/ CRAFTURE dat met Live Redefi ned een nieuwe manier wil presenteren om livemuziek te presenteren, te maken en te beleven. Directeur Arwind Gajadien: “Op het moment dat de eerste geruchten gingen dat evenementen door het coronavirus in gevaar konden komen, zijn we gelijk aan de slag gegaan. Jaren geleden hebben we met een concert van Rolling Stones in de toenmalige Amsterdam ArenA, de eerste minuut via Instagram en Facebook uitgezonden. Dat was een grote hit, waarna we dat ook mochten doen voor artiesten als Post Malone, Katy Perry en Shakira. Dit was de perfecte manier om fans nog dichter bij hun favoriete artiest te brengen met unieke content. En dat is het basisgegeven voor Live Redefi ned.” Hoewel Gajadien de huidige stroom aan livemuziekstreams ‘cool’ vindt, komen deze volgens hem niet in de buurt van Live Redefi ned. “Het belangrijkste is dat we niet vast zitten aan een platform. Live Redefi ned is echt overal. Van Twitter en Facebook tot WhatsApp, TikTok en zelfs LinkedIn Live. Alle streams zijn speciaal gemaakt voor het beste gebruik op het gekozen platform. Alleen of met vrienden in watch parties. Gedurende het concert is onder in het beeld een productfeed te zien waar een assortiment met merch aangeboden wordt. De consument kan kiezen en afrekenen zonder dat hij of zij iets van het optreden mist.”

arena met het platform Larger Than Live, dat het samen met Vodafone heeft opgetuigd. Met een streamingticket kunnen fans zichzelf toegang verscha en tot de liveshows via de website. Via het platform wordt ingespeeld op de digitale omgeving. Zo kunnen de concerten bekeken worden via een telefoon, tablet of laptop. Daarnaast kunnen tickethouders de show naar een beamer of televisie casten. Via een mobiele telefoon bepaalt de kijker vervolgens zelf de positie van de camerastandpunten en zijn er daarnaast interactiemogelijkheden met de artiest. Begin juli werd het platform gelanceerd met een optreden van Nielson in de Ziggo Dome. De komende maanden staan verder optredens van onder anderen De Jeugd van Tegenwoordig, Frenna, Rolf Sanchez, Maan en De Staat op het programma. “Met de lancering van Larger Than Live investeren Vodafone en Mojo samen in de toekomst van live concertbeleving”, aldus Louise Meijer, Directeur Brand, Communications & Media. “We brengen graag entertainment bij de mensen thuis. Met deze virtuele concertzaal bieden we op een innovatieve manier zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid om te genieten van live muziek, samen vanuit hun huis. Zo hopen we toch dat saamhorigheidsgevoel te kunnen geven.” En dan zijn er nog de ticketers en podia die zelf de optredens streamen. Zo is de Nationale Theater Kassa (NTK) gestart met de kaartverkoop van livestreams van zogenoemde 1,5 meter events met artiesten als VanVelzen, Edsilia Rombley, Ruben Hein, Dominic Seldis en de 3JS. Samen met partners Solid Entertainment en Club Hart werden in juli events georganiseerd in Club Hart te Amsterdam voor een select gezelschap van 100 aanwezigen.