‘Mysteryland is een reis door muzikale dimensies’

Mysteryland begon ooit in 1993 als hardcore-event, maar heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een weekendfestival voor een breed publiek van danceliefhebbers. Dit jaar viert Mysteryland zijn 30ste verjaardag en in deze jubileumspecial blikken mede-ID&T-oprichter Irfan van Ewijk, Mysterylands managing director Milan Raven en creative lead Jill van Raan terug op de roemruchte geschiedenis van het dancefestival én staan ze stil bij de toekomst. “De ‘mystery’ van Mysteryland wordt de komende jaren nóg verder uitgediept.”

We waren echt aan het pionieren”, blikt Irfan van Ewijk, oftewel de ‘I’ in ID&T, terug. Van Ewijk stond samen met Duncan Stutterheim en Theo Lelie aan de wieg van ID&T, dat hij in 2014 verliet. “Regenbuien, modderpoelen, organisatorische missers en problemen – we hebben een hoop meegemaakt tijdens de eerste edities van Mysteryland. Als ID&T zijn we door schade en schande wijs geworden.”

Magisch moment

De eerste Mysteryland-editie werd georganiseerd op het Midland Circuit in Lelystad in 1993. “Veel festivals en dancefeesten speelden zich in die jaren nog voornamelijk in de nacht af. Mysteryland heeft op diverse plekken in Nederland plaatsgevonden en het is heel bijzonder om te zien hoe het zich heeft ontwikkeld van een voornamelijk op hardcore gericht event naar het pluriforme, maatschappelijke en sociaal bewogen festival dat het nu is.”

Vanaf dag één heeft Mysteryland als slogan ‘Yesterday is history. Today is a gift. Tomorrow is a Mystery!’ om de sfeer van het festival te illustreren. Dit is ontleend aan een citaat van Eleanor Roosevelt, de vrouw van de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt. Zij zei ooit: “Tomorrow is a mystery. Today is a gift. That is why it is called the present.”

Nieuw hoofdstuk: groene stroom

Dit jaar begint Mysteryland aan een nieuw hoofdstuk. In samenwerking met Gemeente Haarlemmermeer, Recreatieschap Spaarnwoude en ID&T Group gaat het festival over op groene stroom. Ongeveer 80 procent van het stroomverbruik van het festival bestaat uit vaste groene stroom. De overige 20 procent van het stroomverbruik bestaat voor een groot deel uit flexibele, duurzaam opgewekte energie. Mysterylands managing director Milan Raven: “Wij zijn enorm trots dat we samen met de andere betrokkenen deze belangrijke stap voorwaarts kunnen zetten. We hopen hiermee andere organisatoren te inspireren. Deze inspanning sluit goed aan bij onze onder tekening van de Green Deal Circular Festivals dat zich richt op duurzame innovatie en waarin we hebben beloofd ons hard te maken om in de toekomst voor een groot deel circulair en klimaatneutraal te zijn.”

Groen en lokaal

De groene stroom waarmee Mysteryland vanaf dit jaar wordt gevoed, wordt geleverd door lokaal energiebedrijf Tegenstroom dat volledig in eigendom van de Gemeente Haarlemmermeer is. Tegenstroom levert honderd procent lokaal opgewekte zonnestroom die wordt opgewekt door ondernemers in de regio Haarlemmermeer. Een van hen is de naastgelegen ondernemer Jos Koeckhoven, die met zijn land al jaren onderdeel uitmaakt van de camping van Mysteryland. Voor de stroomvoorziening zijn elektriciteitskabels in de grond gegraven. Op de plekken waar veel stroom nodig is, zoals de verschillende hoofdpodia, zijn ondergrondse putten aangelegd. Daarop komen tijdens het festival containers te staan, die werken als een soort grote stopcontacten, gevoed met zonnestroom van de buurman. De camping van Mysteryland zal worden gebruikt als ‘testing ground’ voor nieuwe vormen van duurzame energie. Hiervoor worden samenwerkingen aangegaan met innovatieve start-ups.

Alle betrokken partijen hebben na een traject van zes jaar een eenmalige investering gedaan waarmee een vaste stroomvoorziening op middenspanning (oftewel 10.000 volt) wordt gerealiseerd. Naast deze investeringen is er ook subsidie van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ontvangen. De subsidie uit de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) wordt uitgekeerd aan bedrijven die innovatieve technieken inzetten om CO2-uitstoot te verminderen.

Het neerzetten van een festival is echt een speciale tak van sport, legt Van Ewijk uit. “Je begint met niets en moet in razend tempo een heel dorp uit de grond stampen. Als alles eenmaal staat, de lampen aangaan en het publiek binnen komt stromen, ben je al het harde werk vergeten. Dit blijft een magisch moment, nog steeds na al die jaren.”

Plannen voor de toekomst?

“Of ik in de jaren negentig had kunnen voorspellen dat Mysteryland anno 2023 nog steeds zo toonaangevend en succesvol zou zijn?” Irfan van Ewijk lacht. “Aan langetermijnplanning deden we pas veel later. Als ID&T doken we in die tijd van het ene op het andere event, waarbij we steeds iets beters en spectaculairders wilden neerzetten. Inmiddels gaat ID&T een stuk georganiseerder en weloverwogen te werk.”

Impact

Mysteryland heeft grote impact gehad op het Nederlandse festivallandschap, aldus Van Ewijk. “Natuurlijk, er zijn meerdere festivals die een eigen koers gingen varen, maar wij probeerden ons altijd te onderscheiden. Mysteryland biedt een gevarieerd en veelzijdig programma, waarbij heel veel te ontdekken valt. En dat willen we ook uitstralen. We willen sámen iets neerzetten, met het publiek, met onze partners, met de dj’s, met de locatie. Met die filosofie verkocht je toen geen kaartje extra, maar dat vonden en vinden we heel belangrijk. Zoek de interactie met elkaar op, let een beetje op je medebezoekers en de omgeving, sta open voor andere invloeden. Mysteryland is meer dan alleen de hele nacht stampen. Ik heb het vaak genoeg gezien: mensen komen bijvoorbeeld voor een bepaalde dj, maar zijn vervolgens niet weg te slaan uit de Healing Garden. ‘Making beautiful discoveries by accident’, daar staat Mysteryland volgens mij voor.”

Internationaal

Irfan van Ewijk was daarnaast betrokken bij de internationale expansie van Mysteryland. Zo werden er tussen 2011 en 2014 vier edities in het Zuid-Amerikaanse Chili georganiseerd. In mei 2014 vond Mysteryland USA plaats, op de plek waar in 1969 het legendarische Woodstock Festival geschiedenis schreef.

“De edities in Chili behoren tot mijn per-

Mysteryland wordt georganiseerd door ID&T en is het langstlopende elektronische muziekfestival ter wereld

Mysteryland viert dit jaar haar 30-jarig bestaan

Meer dan 300 artiesten zullen op 22 stages optreden tijdens het weekend

Met de aanleg van een nieuw stroomnetwerk op het festivalterrein gaat Mysteryland dit jaar over op vaste, lokaal opgewekte, groene stroom soonlijke hoogtepunten. We gingen direct van start met campings, lokale overheden en scholen werkten mee en het publiek was erg enthousiast. We begonnen met 9.000 bezoekers en uiteindelijk zijn we uitgekomen op 25.000 mensen. Ik vond het belangrijk om de internationale edities ook een beetje te laten groeien en broeien zoals we ook altijd in Nederland hebben gedaan. Dat betekent dus bijvoorbeeld dat we op zoek gingen naar lokaal talent en lokale partners. Ik denk dat je best mag stellen dat we het festivallandschap mede hebben vormgegeven, zowel nationaal als internationaal.”

Langstlopende dance-event

“We zijn het langstlopende dance-event ter wereld, maar ik heb nog altijd het gevoel dat we niet ons volledige potentieel hebben bereikt”, vertelt Milan Raven, die sinds 2019 managing director van Mysteryland is. “Als je naar Mysteryland gaat, weet je dat je kwaliteit kunt verwachten. We zijn natuurlijk niet het enige dancefestival in Europa dat zo breed programmeert, maar ik durf te stellen dat we onze plek in het festivallandschap - zowel als grondlegger als vernieuwer – dubbel en dwars verdiend hebben.”

Verrassingen

Beleving, een brede programmering en een volstrekt eigen koers, dat zijn volgens Raven de pijlers van Mysteryland. “Bij ons kunnen zowel de fijnproevers als de liefhebbers van de grote shows terecht. We zijn altijd op zoek naar de volgende grote namen en manieren waarop we bezoekers kunnen verrassen. Mysteryland is een festival vol ‘happy accidents’ of zoals Irfan al zei ‘beautiful discoveries by accident’. Van intieme stages in het bos tot het grote gebaar van de eindshow - onze veelzijdigheid maakt Mysteryland uniek.”

Extra spektakel

Na twee jaar stilstaan wegens corona kon er vorig jaar eindelijk weer een Mysteryland worden georganiseerd. “Het was een geweldige editie, die al onze verwachtingen heeft overtroffen”, aldus Raven. “We waren heel blij dat we de ideeën waar we al een paar jaar op zaten te broeden, eindelijk tot leven konden laten komen. Voor de komende jubileumeditie – van vrijdag 25 tot en met zondag 27 augustus - zorgen we natuurlijk voor extra spektakel; ik ga daar niet over uitweiden, dat moet je gewoon zien en

De geschiedenis van Mysteryland in een notendop

1993

De eerste editie van Mysteryland vindt in 1993 plaats op het Midland Circuit in Lelystad. Het driedaagse festival wordt georganiseerd door het bedrijf The Nations Top (TNT), opgericht door Sander Groet en Brian Bout. De eerste editie wordt zeer goed bezocht en ontvangen, maar is financieel geen succes.

1994

In 1994 maakt Irfan van Ewijk, een van oprichters van ID&T, kennis met Sander Groet. TNT is bezig met de voorbereidingen voor de tweede Mysteryland-editie, maar een geschikte locatie is nog niet gevonden. ID&T en TNT besluiten er samen de schouders onder te zetten. Mysteryland vindt dat jaar plaats op de Rotterdamse Maasvlakte. Hoewel de bezoekers het naar hun zin hebben, blijven ID&T en TNT achter met een financiële kater.

1995 & 1996

1995 wordt gebruikt om een goed plan in elkaar te zetten en op zoek te gaan naar een nieuwe locatie. In 1996 wordt de derde Mysteryland-editie georganiseerd op het terrein van Vliegbasis Eindhoven. In plaats van drie dagen gaat het festival nu naar één nacht. Het muzikale accent ligt tijdens deze editie vooral op hardcore.

1997

In 1997 worden er drie edities van Mysteryland georganiseerd. Twee indoor-varianten in Jaarbeurs Utrecht (in februari en maart) en een outdoor-editie in juli op Recreatieterrein Bussloo. Laatstgenoemde editie is een van de modderigste edities ooit; hevige regenbuien veranderen het festivalterrein in een gigantische modderpoel. Boeren uit de omgeving schieten te hulp met balen stro om het terrein toch nog enigszins begaanbaar te maken.

Altijd.

Voor

Als trotse partner en leverancier van duurzame mobiliteitsoplossingen willen we graag onze hartelijke felicitaties aan ID&T overbrengen.

Drie decennia Mysteryland is een mijlpaal die met trots gevierd mag worden. Het is een erkenning van jullie harde werk, doorzettingsvermogen en ongeëvenaarde passie voor muziek en evenementen.

Duurzame relaties creëren een duurzame toekomst. We zijn daarom vereerd om met jullie samen te werken en kijken uit naar een mooie voortzetting. Moge ook de komende 30 jaar gevuld zijn met nog meer muzikale hoogtepunten, grensverleggende innovaties en onvergetelijke ervaringen!

Team Rent4Crew beleven. We hebben niet alleen stappen gezet op het gebied van programmering en decors, maar ook qua randprogrammering. De ‘mystery’ van Mysteryland wordt nog verder uitgediept. Dat vinden we ook een heel belangrijk onderdeel. De dingen waarvoor je niet het kaartje hebt gekocht, maar die je achteraf wel het meeste bijblijven.” Mysteryland beweegt altijd mee met de tijd, benadrukt Raven. “Momenteel slaan we een wat progressievere weg in. Dat past ook echt bij ons. We lopen niet alleen achter de trends aan, maar initiëren deze ook.”

Publiek

Het publiek dat Mysteryland bezoekt is heel divers. Raven: “Op het festivalterrein lopen niet alleen bezoekers van het eerste uur rond, maar ook jonge mensen van 18 en 19 voor wie het allemaal nog een groot avontuur is. Sommige bezoekers komen voor de hardstyle, anderen voor de r&b, trance, techno en noem het maar op. Mensen van meer dan 100 verschillende nationalitei-

1998

In 1998 verandert Mysteryland weer van locatie. Bussloo wordt verruild voor Recreatieterrein Lingebos. Daarnaast wordt er ook dit jaar weer een indoor-editie georganiseerd in Jaarbeurs Utrecht.

1999 & 2000

Ook in 1999 en 2000 vormt recreatieterrein Lingebos het decor van Mysteryland. Inmiddels reizen iedere editie zo’n 35.000 danceliefhebbers af naar het festival. Een van de headliners is DJ Tiësto, die een inmiddels klassieke en legendarische set verzorgt.

2001 ten lopen door elkaar heen; we zijn echt heel trots op ons publiek. Ik beschouw Mysteryland als een reis door muzikale dimensies. Bij ons is het allemaal net wat groter. Je zou ons kunnen zien als een ‘gateway festival’, waar je je smaak kunt ontwikkelen. Dat is wat Mysteryland echt uniek maakt. Keep an open mind!”

Toekomst

Voor de toekomst denkt Milan Raven aan nog meer groene initiatieven (zie kader Nieuw hoofdstuk: groene stroom). “Als festivalbranche zijn we eigenlijk altijd een beetje aan het pionieren. Alle innovaties op het gebied van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid omarmen wij. Onze ambitie is om naar 100% groene stroom te gaan. We hebben hele grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet.”

Verrassing en verwondering

Jill van Raan, creative lead bij Mysteryland, is verantwoordelijk voor het hele creatieve proces voor én tijdens het festival. Wat kunnen we verwachten de komende editie? “Milan zei het al: veel entertainment en randprogramme-

In 2001 slaat Mysteryland de handen ineen met Six Flags Holland. Niet alleen vindt Mysteryland dat jaar plaats vlakbij het pretpark, bezoekers met een combikaart kunnen gratis een bezoekje brengen aan Sixflags.

2002

Het daaropvolgende jaar maakt Mysteryland de transitie naar een dagfestival. De locatie is in 2002 Ruigoord in Amsterdam. De capaciteit is kleiner dan het gebied bij Six Flags; er is ruimte voor ‘slechts’ 20.000 bezoekers.

2003

In 2003 neemt Mysteryland zijn intrede op het Floriade-terrein in Vijfhuizen in de gemeente Haarlemmermeer, waar het tot op de dag van vandaag plaatsvindt. Dat jaar komen er maar liefst 40.000 bezoekers op het festival af.

2004-2007

In 2004 en 2005 trekt Mysteryland ruim 100.000 mensen naar het Floriade-terrein. Dankzij een optreden van rapformatie Opgezwolle staat er voor het eerst ook hiphop op het Mysterylandprogramma. In 2007 strijkt Coolpolitics voor het eerst neer op Mysteryland, een initiatief dat jongeren meer probeert te betrekken bij maatschappelijke thema’s en de politiek.

ring!” aldus een enthousiaste Van Raan. “Dat is ook de feedback die we van onze bezoekers hebben gekregen. We hebben vorig jaar echt aandacht besteed aan de randprogrammering. Bezoekers moeten verrast en verwonderd worden. Dat deden we bijvoorbeeld met een psychedelische kinderboerderij. Dit jaar staat er onder meer een naaktstrand op het programma, met acts die speciaal gemaakte naaktpakken dragen. Bezoekers worden aangemoedigd om daartussen te gaan staan en mee te dansen – ook in een naaktpak, die we in alle soorten, maten en kleuren hebben klaarliggen.”

Samen het leven vieren

Mysteryland mag dan een groot en imposant festival zijn, het is tegelijk ook een intiem festival “Die intimiteit en het feit dat we samen het leven vieren, zijn voor ons heel belangrijk. We zijn er voor zowel de grote massa als voor de liefhebbers van wat minder mainstream genres. Vanuit die gedachte zijn ook de Sofa Sessions ontstaan die we vorig jaar hebben geïntroduceerd. De sfeer is intiem en huiselijk; bezoekers werden echt verrast, want we hadden het ook niet aangekondigd. We vroegen artiesten om eens een andere kant van zichzelf te laten zien. Zo verzorgde Bizzey een hiphopset en gaf de harpist Remy van Kesteren een verrassingsoptreden.”

Jezelf kunnen zijn

Jill van Raan werkt al 14 jaar bij ID&T en heeft de verschillende fases waar het festival doorheen is gegaan aan den lijve meegemaakt. “We keren nu weer terug naar onze roots en stoppen heel veel tijd, energie en geld in de bezoekerservaring.”

De behoefte van het publiek is veranderd in de loop der jaren, merkt Van Raan. “Ze zijn heel kritisch en letten op alles. Zijn de

2008-2012

In 2008 wordt het 15-jarig jubileum gevierd. Op het programma staan meer dan 150 artiesten en diverse kleine kunstenaarscollectieven en theatergezelschappen.

2011

In 2011 maakt ID&T bekend dat het festival uitbreidt met een Mysteryland in Chili. In totaal worden er vier edities in Chili georganiseerd.

2013 & 2014

In 2013 wordt de uitverkochte twintigste editie georganiseerd. In 2014 vindt er een Amerikaanse editie van Mysteryland plaats op het terrein waar in 1969 het legendarische Woodstockfestival geschiedenis schreef. In 2016 wordt er voor het laatst een Amerikaanse Mysteryland georganiseerd.

2015-2019

Mysteryland keert in 2015 terug naar zijn roots en maakt bekend weer een weekendfestival te worden. Voor de camping zijn 5000 kaarten beschikbaar, die binnen anderhalf uur uitverkocht zijn. De bezoekersaantallen blijven groeien. In 2019 trekt Mysteryland ruim 100.000 bezoekers.

2020 & 2021

Wegens de coronapandemie kan Mysteryland in 2020 en 2021 geen doorgang vinden.

2022

Het langstlopende dance-event ter wereld gaat met hernieuwde energie van start en maakt zijn reputatie volledig waar. Het festival maakt zich intussen op voor het dertigjarig jubileum.