‘Auteursrechten zijn een vriendelijke investering’

Twee jaar na oprichting is het Pythagoras Music Fund (PMF) op volle stoom. Nadat eerder al de uitgave- en masterrechten van Nederlandse acts als Golden Earring en Shocking Blue werden overgenomen, bezit het investeringsfonds inmiddels de uitgaverechten van een deel van het repertoire van Frank Sinatra. “We zijn voor de lange termijn catalogi aan het kopen en we zijn voorlopig nog niet klaar”, aldus Michiel Boere, de financiële man achter PMF.

Overnames van de catalogi van labels en muziekuitgeverijen is geen nieuw fenomeen en ook in Nederland gebeurt dit al decennia. Het overnemen van het auteursaandeel van een compositie is echter een recente ontwikkeling. Grote internationale investeringsfondsen legden in de afgelopen jaren astronomische bedragen neer voor muziek van onder anderen Bruce Springsteen, Phil Collins, Sting en Bob Dylan. Hein van der Ree (voormalig CEO van Buma/Stemra) en John Brands (voorheen werkzaam bij onder meer Strengholt en MCA) zagen op nationaal niveau ook kansen liggen, beschrijft componist en producer John Ewbank. “Ik was met Hein en John aan het praten en zij vertelden mij over de beschikbaarheid van het schrijversdeel. Daar had ik nog nooit van gehoord. Ik wist op dat moment nog niet dat het mogelijk was het auteursdeel over te dragen. We dachten: ‘Dat is een enorme markt.’ Streaming maakt alles zeer stabiel, er moeten inmiddels toch financiële instellingen zijn die daarin mee willen? Banken bleken nog steeds met name te willen leveragen, maar aan private equity bleek dit goed uit te leggen. We kregen goede reacties. Het is natuurlijk ook nog eens heel leuk en tastbaar.”

Brug tussen kapitaal en muziekindustrie

Van der Ree, Brands en Ewbank richtten vervolgens samen met advocaat Rob Hendriks en financiële professional Michiel Boere het investeringsfonds Pythagoras Music Fund op. De eerste grote acquisitie was platenfirma Red Bullet en uitgeverij Nanada Music, beiden van Willem van Kooten. Hiermee was Pythagoras Music Fund in één klap in het bezit van zo’n 6.500 mastertapes en het auteursrecht van dertigduizend liedjes, waaronder vaderlandse klassiekers van Golden Earring, Het Goede Doel, Earth & Fire, Shocking Blue, BZN en Hazes junior én senior. Boere laat trots de mastertape van ‘When The Lady Smiles’ zien, die naast zijn bureau ligt. “Een van onze investeerders zei van de week tegen mij: ‘Het is een hele vriendelijke investering.’ Bij Pythagoras slaan we de brug tussen kapitaal en de muziekindustrie. Vanuit kapitaal gedacht, liggen heel veel aandelen onder een vergrootglas. Koop je nog een aandeel Shell? Je kinderen vinden dat misschien niet meer zo leuk. Nu heb je een meer aansprekende en vriendelijke investering. Het is leuk als je in de auto zit en je hoort een nummer voorbijkomen waarin je geïnvesteerd hebt.”

Aandeelhouder van Sinatra

Wanneer een liedje gedraaid wordt waarvan Pythagoras de rechten heeft gekocht, levert dat meteen geld op, legt Boere uit. “De clou is heel eenvoudig: er komen royalties binnen, daar trekken we kosten van af en elke euro die overblijft, wordt uitgekeerd, te vergelijken met huur uit een pand of rente op een spaarrekening” Na de aankoop van de bedrijven van Van Kooten kocht Pythagoras de auteursrechten over van Peter Koelewijn, BZN en Lennaert Nijgh. In maart van dit jaar kondigde het fonds aan de wereldwijde publishingrechten van Barton Music te hebben gekocht. Deze catalogus omvat een aanzienlijk deel van het zogeheten Great American Songbook; liedjes die we kennen van Frank Sinatra, Billie Holiday, Dean Martin, Nat King Cole, Bing Crosby en Michael Bublé. “Iedere investeerder heeft iets met deze muziek, van jong tot oud”, aldus Ewbank.

Ontzag voor het ambacht

Pythagoras is bezig met tal van acquisities, veelal van artiesten en songschrijvers die zich in de herfst van hun leven bevinden. Evergreens hebben volgens Ewbank een grotere waarde voor investeerders dan actuele hits. “Het is minder vluchtig”, beschrijft hij. “Oude nummers hebben een grotere recyclepotentie. Qua inkomsten zitten deze nummers in de long tail van hun inkomsten; de piek is eruit en de ‘staart’ groeit met de markt mee. Maar je merkt dat ook hele jonge kinderen aanslaan op muziek uit de analoge periode.” Daarnaast onderstreept hij hoe het bezitten van een stukje van de rechten van een song extra aantrekkingskracht heeft ten opzichte van de meer traditionele aandelen. “Omdat muziek vrij ongrijpbaar is, is er een bepaald ontzag voor het ambacht. Daarnaast is het voor mensen vaak gekoppeld aan gebeurtenissen uit hun leven. Hoe cool is het dan, wanneer je altijd fan bent geweest van bijvoorbeeld Frank Sinatra, dat je nu kunt zeggen dat je een stukje aandeelhouder bent van een van zijn liedjes?”

Minder gedoe voor de erven

Wat voor songwriters vaak zwaar weegt bij het besluit om hun rechten te verkopen, is dat er na hun overlijden geen gedoe over royalties ontstaat bij hun nabestaanden. Ewbank, die grote hits schreef voor Armin van Buuren, Marco Borsato, Trijntje Oosterhuis en Gordon, begrijpt dat wel. “Iedereen kent wel verhalen van families die in de clinch liggen om een erfenis en dat wil je voorkomen. Daarnaast blijven de werken natuurlijk voor altijd gekoppeld aan de oorspronkelijke auteurs.” Bij catalogusaankopen wordt gekeken naar recente opbrengsten van het repertoire. Via een kennis van Van der Ree zijn bijvoorbeeld de rechten gekocht van ‘I Swear’, in 1994 een nummer 1-hit voor All-4-One. “Daar komt jaarlijks veel geld op binnen”, aldus Boere. “Je kijkt naar de kastroom”, vult Ewbank aan. “Er zit een potentiële surplus aan, afhankelijk wat voor soort nummer het is. Is het geschikt voor een remix, cover of een sync? Wat is de culturele relevantie in een bepaald land?”

Looptijd van copyrights

“We rekenen niet met dit potentiële hergebruik”, vervolgt Ewbank. “We kijken naar wat een liedje nu oplevert en hoe stabiel dit is en zal blijven. Hoe oud is het? Wat is de bron van inkomsten?” Het enige nadeel van te oud werk is dat het op enig moment in het publieke domein vervalt. Ewbank denkt echter dat de looptijd van copyrights steeds langer zal worden. “De erven van Mozart kunnen konden destijds wellicht geen vuist maken, maar grote institutionele investeerders zoals KKR of BlackRock, die nu al behoorlijk in muziek hebben geïnvesteerd, zullen volgens mij niet zo maar tolereren dat de door hen aangekochte catalogi zonder betaling mogen worden geconsumeerd.” Bij de werken die Pythagoras bezit is dat voorlopig nog niet aan de orde, verzekert Boere. “De rechten in de Pythagoras-catalogus zijn nog voor decennia beschermd. Dat ze in het publieke domein vallen, gaan wij waarschijnlijk niet meer meemaken.”