Economist Issue 82 by Vassilios Loukanidis

¡ £Â½ÕÌÔ

Å¹Í Ã¹ÁÅÆ¸È¿ÁÆÍ ³ÂÏ ÅÆÍ Ã¶É ÆÍ

¨ Ð¨²~ ¼}Ð¶²¸Ð¨~º y¶ »´µ¹»Ð» ¨ » ¨¼~¹|¹y´ »´µ ¨¸² Ð¨ ¹´¨ ´ {Ð»Ðº² ¨Å ¨ÑË ¨Ê ¨ ²¼ ¼Ð¨ ¼ »Ð¶ » k

FEJUPSJBM

Μία νέα δεκαετία υψηλού IQ

ÓÈÖ ÃÄÊÀÄÓ¼ÄÖ ÏÎØ ÏºÑÀÒÀÍ ÃÈÀÁ ÒÀÌÄ ÃÄÊ ÃÄÖ ÁÈÁË¼À ÀËË ÊÀÈ ÓÀÈÍ¼ÄÖ ÓÇ ÃÄÊÀÄÓ¼À ÏÎØ ÓÐÑÀ ÉÄÊÈÍ ÔÀ ÃÈÀÏÈÒÓÐÒÎØÌÄ ¼ÒÕÖ ÎÈ ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÎÈ ÊÀÈ ÍÀ ÁÈÐÒÎØÌÄ ÀØÓ½ ÏÎØ Ê ÏÎÓÄ ÀÏÎÊÀËÎ¿ÒÀÌÄ ÄÏÈÒÓÇÌÎÍÈÊ» ÅÀÍÓÀÒ¼À ÍÀ ÒØÆÊË¼ÍÄÈ ÌÄ ÓÎÍ Ê½ÒÌÎ ÓÎØ ÏÑÀÆÌÀÓÈÊÎ¿ ÓÇÖ ÊÀÔÇÌÄÑÈÍ»Ö ÌÀÖ ÙÕ»Ö ÀÈ ÀØÓ½ ÆÈÀÓ¼ Ç ÓÄ×ÍÎËÎÆÈÊ» ¦ÄØÅØÜÀ§ ÃÈÄÈÒÃ¿ÄÈ ÌÄ ÓÀ×Ä¼Ö ÑØÔÌÎ¿Ö ÒÄ Ê ÔÄ ÌÀÖ ÃÑÀÒÓÇÑÈ½ÓÇÓÀ ÊØÑÈÎËÄÊÓÈÊ ¢×È Ì½ÍÎ ÓÀ ÓÇËºÅÕÍÀ Æ¼ÍÎÍÓÀÈ ÄÉØÏÍ½ÓÄÑÀ ÀËË ÊÀÈ ÓÀ ØÅ ÒÌÀÓÀ ÓÀ ÏÀÑ ÔØÑÀ ÓÀ ÆØÀËÈ ÎÑ ÒÄÕÖ ÓÀ ÒØÒÓ»ÌÀÓÀ ¿ÃÑÄØÒÇÖ ÊÀÈ ÑÃÄØÒÇÖ ÓÀ Ã¼ÊÓØÀ ÇËÄÊÓÑÈÒÌÎ¿¨ ÀÊ½ÌÀ ÊÀÈ ÎÈ ÊØÁÄÑÍ»ÒÄÈÖ ÌÀÖ Ä ÓÇ ÑÀÆÃÀ¼À ÃÈ ÃÎÒÇ ÓÎØ ÃÈÀÃÈÊÓ¿ÎØ ÎÈ ÊÎÈÍÕÍ¼ÄÖ ÎÈ Ä ÏÈ×ÄÈÑ»ÒÄÈÖ ÎÈ Ï½ËÄÈÖ ÊÀÈ ÒÓÇÍ ÎØÒ¼À ÎË½ÊËÇÑÎÖ Î ÏËÀÍ» ÓÇÖ º×ÎØÍ ÄÉÄËÈ×ÔÄ¼ ÒÄ ºÍÀ ÏÄÑ¼ÏËÎÊÎ ÀËËÇËºÍÃÄÓÎ Ò¿ÒÓÇ ÌÀ ÌºÒÀ ÒÓÎ ÎÏÎ¼Î ÏÀÑ ÆÎÍÓÀÈ ÊØÊËÎÅÎÑÎ¿Í ÊÀÈ ÀÏÎÔÇÊÄ¿ ÎÍÓÀÈ ÌØÑÈ ÃÄÖ ÌØÑÈ ÃÕÍ ÃÄÃÎÌºÍÀ ÀÈ ÀØÓ ÌÄ ÓÇ ÒÄÈÑ ÓÎØÖ ÃÇÌÈÎØÑÆÎ¿Í ÊÀÈ ÀÏÎÊÀË¿ÏÓÎØÍ ÏËÇÑÎÅÎÑ¼ÄÖ Ò×ÄÃ½Í ÆÈÀ ÓÀ Ï ÍÓÀ ÆÈÀ ÓÎÍ ÊÀÈÑ½ ÓÇÍ Ê¼ÍÇÒÇ ÓÕÍ ÄÌÏÎÑÄØÌ ÓÕÍ ÓÈÖ ÒÊºÂÄÈÖ ÄÍ½Ö ÌºËÎØÖ ÓÕÍ TPDJBM NFEJB ÓÈÖ ÏÑÎÓÈÌ»ÒÄÈÖ Ä Í½Ö ÊÀÓÀÍÀËÕÓ» ÓÇÍ ÈÒÓÎÑ¼À ÄÍ½Ö ºÑÆÎØ Óº×ÍÇÖ ÓÇÍ ÏÎÑÄ¼À ÓÇÖ ÃÈÄÔÍÎ¿Ö ×ÑÇÌÀÓÎÏÈÒÓÕÓÈÊ»Ö ÀÆÎÑ Ö ÊÎÊ ¼À ÏÀÑÀÆÕÆÈÊ» ÄÏÈ×Ä¼ÑÇÒÇ Ä¼ÓÄ ÒÓÎ ×ÐÑÎ ÓÇÖ ÌÄÓÀÏÎ¼ ÇÒÇÖ Ä¼ÓÄ ÒÓÎ ×ÐÑÎ ÓÕÍ ØÏÇÑÄÒÈÐÍ ÃÇËÐÍÄÈ ÏËºÎÍ ºÓÎÈÌÇ ÍÀ ÄÊÌÄÓÀËËÄØÓÄ¼ ÀØÓ½Í ÓÎÍ ÊØÊÄÐÍÀ ÓÕÍ ÏËÇÑÎÅÎÑÈÐÍ ÊÀÈ ØÏ½Ò×ÄÓÀÈ ºÉØÏÍÀ ÒØÒÓ»ÌÀÓÀ ÏÎØ ÔÀ ÁÄËÓÈÐÒÎØÍ ÓÇÍ ÊÀÔÇ ÌÄÑÈÍ½ÓÇÓ ÌÀÖ ÔÀ ÁÎÇÔ»ÒÎØÍ ÓÈÖ ÄÏÈ×ÄÈÑ»ÒÄÈÖ ÊÀÈ ÊØÁÄÑ Í»ÒÄÈÖ ÍÀ Æ¼ÍÎØÍ ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÎ ÀÏÎÓÄËÄÒÌÀÓÈÊºÖ ÔÀ ÊÀÓÀÒÓ» ÒÎØÍ ÓÀ Ã¼ÊÓØÀ ÓÕÍ Ï½ËÄÕÍ ÏÈÎ ÀÏÎÃÎÓÈÊ ÊÀÈ ÔÀ ÒÐÒÎØÍ ÊÀÈ ÓÎÍ ÏËÀÍ»ÓÇ ÀÏ½ ÓÈÖ ÊÀÓÀÒÓÑÄÏÓÈÊºÖ ÒØÍºÏÄÈÄÖ ÓÇÖ ÊËÈÌÀÓÈ Ê»Ö ÀËËÀÆ»Ö ÀÈ ½ËÀ ÀØÓ ¦ÄÉÎÈÊÎÍÎÌÐÍÓÀÖ ÒÇÌÀÍÓÈÊÎ¿Ö Ï½ ÑÎØÖ§ Ç ÀÆÀÏÇÌºÍÇ ÅÑ ÒÇ ÓÕÍ ÓÄËÄØÓÀ¼ÕÍ ÊÀÈ Ò¼ÆÎØÑÀ ÓÕÍ ÄÏ½ÌÄÍÕÍ ÌÇÍÐÍ¨ ÓÎ ÓÄËÄØÓÀ¼Î ÓÄ¿×ÎÖ ÌÀÖ ÆÈÀ ÓÎ ÒØÍÄÏÐÖ ÄÏÈËºÉÀÌÄ ÍÀ ÀÅÈÄÑÕÔÎ¿ÌÄ ÒÓÎÍ Ê½ÒÌÎ ÏÎØ ÒØÍÎ ÃÄ¿ÄÈ ÓÇ ÍºÀ ÃÄÊÀÄÓ¼À ÄÑÈÆÑ ÅÎØÌÄ ÓÈÖ ÍºÄÖ Ï½ËÄÈÖ ÏÎØ ×Ó¼ÙÎÍÓÀÈ ÄÉÎËÎÊË»ÑÎØ Ï ÍÕ ÒÄ ÏËÀÓÅ½ÑÌÄÖ ÏÑÀÆÌÀÓÈÊºÖ ÊÀÈ ÂÇÅÈÀÊºÖ ÊÀÔÐÖ ÊÀÈ ÓÈÖ ÓÄ×ÍÎËÎÆÈÊºÖ Ë¿ÒÄÈÖ ÏÎØ ÃÈÄÑÄØÍÐÍÓÀÈ ÆÈÀ ÓÈÖ ØÅÈÒÓ ÌÄÍÄÖ Ø ÏÎÃÎÌºÖ ÅØÒÈÊºÖ ÊÀÈ ÃÈÎÈÊÇÓÈÊºÖ ÓÕÍ Ï½ËÄÕÍ ÀËË ÊÀÈ ÓÕÍ ÊÑÀÓÐÍ ÌÀÖ ÉÄÓ ÙÎØÌÄ ÓÀ ÍºÀ ÄÏÈ×ÄÈÑÇ ÌÀÓÈÊ ÌÎÍÓºËÀ ÏÎØ ÀÍÀÃ¿ÎÍÓÀÈ ÒÄ ºÍÀÍ ØËÎ Ê½ÒÌÎ ÍÀË¿ÎØÌÄ ÓÇ ÍºÀ Ì½ÃÀ ÂÇÅÈÀÊ»Ö ÊÀÓÀÆÑÀÅ»Ö Ê ÔÄ ÏÓØ×»Ö ÓÇÖ ÙÕ»Ö ÌÀÖ ÍÐ ÄÉÇÆÎ¿ÌÄ ÓÎØÖ Á ÒÈÌÎØÖ Å½ÁÎØÖ ÆÈÀ ÓÎØÖ ÊÈÍÃ¿ÍÎØÖ ÏÎØ ÎÈ ÏÀÑÀÏ ÍÕ Ä ÉÄË¼ÉÄÈÖ ÄÆÊØÌÎÍÎ¿Í Ë½ÆÕ ÓÇÖ ÁÑÄÅÈÊ»Ö ÓÎØÖ ÇËÈÊ¼ÀÖ ÀÈ ÅØÒÈÊ ÓÎÏÎÔÄÓÎ¿ÌÄ ÊÀÈ ÓÇÍ ËË ÃÀ ÒÓÎ × Ñ ÓÇ ÓÕÍ ÄÉÄË¼ÉÄÕÍ ÏÀÑÎØÒÈ ÙÎÍÓÀÖ ÎÑÈÒÌºÍÄÖ ÀÏ½ ÓÈÖ ÏÑÎÒÏ ÔÄÈÄÖ ÏÎØ ÊÀÓÀÁ ËËÄÈ ÆÈÀ ÍÀ Æ¼ÍÄÈ Ê ÏÕÖ Ä ÉØÏÍ½ÓÄÑÇ ÀËºÖ ÒÀÖ ÆÈÎÑÓºÖ

Δεκέμβριος 2010 - Τεύχος 82 Η έκδοση διανέμεται δωρεάν μαζί με την εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 3

ÄÑÈÄ×½ÌÄÍÀ

Ο πραγματικός και ο ψηφιακός κόσμος συγκλίνουν, δημιουργώντας μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και πολλές νέες ευκαιρίες, υποστηρίζει ο Ludwig Siegele. Είναι, όμως, αυτό που θέλει ο κόσμος;

9-38

The Economist

It's a smart world A special report on smart systems (6/11/10)

Η αναστροφή

6-7

Tο «όραμα» των έξυπνων συστημάτων είναι ο παγκόσμιος ιστός των αντικειμένων, η υπόσχεση πως καθετί το συνδέσιμο θα συνδέεται εν δυνάμει σε ένα ενιαίο και μεγάλο υπερδιαδίκτυο. Μία τέτοια εξέλιξη θα ανοίξει ένα νέο σύμπαν δυνατοτήτων, αλλά θα δοκιμάσει και την ευφυΐα της ανθρωπότητας που θα την παράγει... ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ METROPOLIS ΕΚΔΟΤΙΚΗ A.E. Κύπρου 12Α Τ.Κ. 183 46 - Μοσχάτο τηλ. 210.48.16.710 210.48.23.977 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Κώστας Τσαούσης

È× ËÇÖ ÀÍÀÆÈÕÓ ÊÇÖ

Μικρά θαύματα νανοτεχνολογίας!

PROJECT MANAGER Βίκτωρας Δήμας

ÓºÑÆÈÎÖ ÎÆÎÔÄÓ¼ÃÇÖ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Αλεξάνδρα Σαρμά Θάνος Τριανταφύλλου

Δικτυωμένη πόλη

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Χρήστος Τσαπακίδης Ντίνος Ρητινιώτης Βαλασία Χαροντάκη Γαλάτεια Δημητρίου Αρχοντή Κόρκα ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Πηνελόπη Καταγή ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Εμμανουέλα Χειρακάκη ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ Δημήτρης Στεργίου ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Shutterstock ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» Α.Ε.

H πρωτογενής ελληνική παραγωγή της έκδοσης -κείμενα, έρευνες, αφιερώματα- είναι διαθέσιμη στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.enthesis.net

Τα επιτεύγματα της νανοτεχνολογίας αναμένεται να φέρουν την επανάσταση στην καθημερινή μας ζωή άμεσα μέσω της παραγωγής έξυπνων υλικών και προϊόντων, όπως οι ενεργειακές τσάντες, οι «ταπετσαρίες φωτός», οι τηλεοράσεις σε ρολό, τα υφάσματα που διαβάζουν βιομετρικά δεδομένα και τα νανοϋλικά της αναγεννητικής ιατρικής.

41-42

Το προηγμένο πειραματικό μητροπολιτικό ασύρματο δίκτυο πλέγματος του Ηρακλείου εντάσσεται στα πλέον προηγμένα συστήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αποτελώντας πρότυπο παράδειγμα καλής πρακτικής στην αξιοποίηση τεχνολογιών του διαδικτύου του μέλλοντος σε εφαρμογές έξυπνων πόλεων. ÒÊÎÉØË ÊÇÖ ÀÒ ¿ÑÇÖ Ï ¥ÑÀÆÀÍ¼ÓÇÖ ÊÀÈ ÕÍ ÓÄÅÀÍ¼ÃÇÖ

Το προβάδισμα του Βορρά

Τα Τρίκαλα ανέλαβαν την τεχνολογική πρόκληση και με επίκεντρο τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών κατόρθωσαν να θεωρούνται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά μία από τις πιο έξυπνες ψηφιακά πόλεις στον κόσμο. ÄÐÑÆÈÎÖ ÎÑÆÎÆºÓÀÖ

Εξυπνες ενέργειες για έξυπνη ενέργεια

44-45

Το έξυπνο δίκτυο ενέργειας θα αξιοποιεί τις αποκεντρωμένες ΑΠΕ, και με τη χρήση προηγμένων συστημάτων ελέγχου και επικοινωνίας θα διανέμει την ηλεκτρική ενέργεια με έναν πιο οικονομικό και αποδοτικό τρόπο, με χαμηλότερη ένταση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και πάντα σε συνάρτηση με τις ανάγκες των καταναλωτών. ÇÌ»ÓÑÇÖ ÌÏÑÀ»Ì

Ψηφιακή τάξη: όνειρο θερινής νυκτός; ¼ÌÎÖ ÄÑÁÄÑ¼ÃÇÖ

ÑÐÓÇ ÆÑÀÌÌ»

William Gibson είναι ο «νονός» του κυβερνοχώρου, ένας «προφήτης» της επιστημονικής φαντασίας, που διείδε και περιέγραψε όχι μόνο τον αναδυόμενο παγκόσμιο χώρο πληροφορίας, αλλά και μια δυστοπική κοινωνιογραφία, που θα τον συνόδευε. Αν και προφανώς οι μυθοπλασίες του δεν επαληθεύτηκαν αυτούσιες, εξακολουθούν να διατηρούν μια πλάγια, εφαπτομενική, σύνδεση με την πραγματικότητα, την «πραγματική» πραγματικότητα και την εικονική, όπως έχει έκτοτε εξελιχθεί, ώστε να παραμένουν κλασικές. Είναι ενδιαφέρον και ενδεικτικό της ισχύος της τεχνολογικής έκρηξης πως τα μυθιστορήματα του Gibson εξελίσσονται το ένα μετά το άλλο σε ένα όλο και πιο άμεσο μέλλον: είναι σαν η φαντασία του να μην προφταίνει την πραγματικότητα της τεχνολογικής και τεχνοκοινωνικής εξέλιξης. Πλέον μοιάζει να παρακολουθεί σαν διεισδυτικός παρατηρητής την τεχνολογία, καθώς συμβαίνει δίπλα του, σαν να ήταν μια ακόμα αφήγηση επιστημονικής φαντασίας. Το Spook Country, ένα μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 2007, εξελίσσεται το 2006. Εκεί κάνει την εμφάνισή της η «επαυξημένη πραγματικότητα», όχι πλέον ως οραματική τεχνολογία του μέλλοντος, αλλά ως πραγματωμένη ήδη τεχνολογία που παρεισφρέει και έχει ρόλο στην εξέλιξη της τεχνο-κοινωνικοκατασκοπικής πλοκής του μυθιστορήματος. Ενας από τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος, ένας καλλιτέχνης της επαυξημένης πραγματικότητας, παρατηρεί σε κάποιο σημείο πως το «διαδίκτυο αναστρέφεται» (the “Internet is everting”), πως μεταφέρεται από το εσωτερικό των δικτύων και στον εξωτερικό κόσμο, με τον οποίο διαπλέκεται και συνδέεται πια σε ένα μεταπραγματικό όλον. Αυτή είναι μια παρατήρηση, που δεν αφορά στη μυθοπλασία και μόνο, αλλά στην ταυτότητα πολλών από τις πιο ενδιαφέρουσες, αλλά και αμφιλεγόμενες, κατευθύνσεις της εξέλιξης του διαδικτύου σήμερα…

Τι είναι τα έξυπνα συστήματα;

Τα έξυπνα συστήματα είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει πολλά διακριτά μεταξύ τους στοιχεία και τεχνολογίες, αλλά τελικά μπορεί να αναχθεί στο αναποδογύρισμα της διαδικτύωσης που περιγράψαμε, με νέα ή βελτιωμένα εργαλεία: το γεωεντοπισμό, τη βελτιωμένη τεχνολογία αισθητήρων, την αναγνώριση αντικειμένων, τα άλματα στη διαχείριση τεράστιων όγκων δεδομένων άμεσα αντληθέντων από τον πραγματικό κόσμο, τα έξυπνα υλικά κτλ. Οπως κάθε τέτοιος όρος που προστίθεται στο λεξιλόγιο του συρμού της τεχνολογίας, είναι αρκετά ευέλικτος, ώστε να βοηθά τις ανάγκες της εμπορικής προώθησης των επιμέρους συστατικών του. Το μάρ-

Η αναστροφή

¥ÎØ È× ËÇ ÀÍÀÆÈÕÓ ÊÇ

κετινγκ των συρμών πρέπει να παρελαύνει με σημαίες τάσεων (Web 2.0, κοινωνικό λογισμικό, e-readers) άσχετα αν στην πραγματικότητα αυτές δεν περιγράφουν παρά αφαιρέσεις από μία γενικότερη τεχνολογική εξέλιξη, συχνά ανομοιογενείς ως προς τα συστατικά τους μέρη. Μεταξύ των στοιχείων που σηματοδοτεί, λοιπόν, ο όρος είναι: -Η επισήμανση της πραγματικότητας, συνήθως μέσω μιας οθόνης ενός υπολογιστικού συστήματος που την αναγνωρίζει και την υπομνηματίζει επεξηγηματικά ή λειτουργεί ως οδηγός και ευρετήριό της, αυτό που ονομάζεται «επαυξημένη πραγματικότητα» (augmented reality) και διατίθεται σε «προσωπική κλίμακα» συνήθως μέσα από συσκευές κινητών (iPhone, Android κτλ.)… Αλλά και στην τηλεόραση βέβαια: η πρώτη πραγματικά μαζική εφαρμογή ήταν η, συχνά «ζωντανή», επεξεργασία στιγμιότυπων από αθλητικές συναντήσεις (πχ. απόσταση από το τέρμα, γραμμή οφσάιντ, ταχύτητα σουτ, χρωματισμός μπάλας κτλ.)… -Η διασύνδεση ευαίσθητων και αυτόνομων ενεργειακά και επικοινωνιακά αισθητήρων και μηχανισμών ενεργοποίησης, μετα-

ξύ τους και με κεντρικούς υπολογιστές, προκειμένου να βελτιστοποιήσουν τη διαχείριση δικτύων (πχ. ηλεκτρισμού, ύδρευσης), να επιβλέψουν μία περιοχή ή ένα κτίσμα (πχ. συστήματα ασφαλείας, ελέγχου στατικότητας) ή να μεταφέρουν πληροφορία κάθε είδους. «Αισθητήρες» με τη γενικευμένη έννοια μπορεί να είναι οι κάμερες, ή ακόμα και άνθρωποι που καταχωρούν πληροφορία ή κείμενα… -Η δημιουργία και η διαχείριση μεγάλων αυτοματοποιημένων ροών πληροφορίας από διάφορες πηγές στο πλαίσιο κάποιας κατασκευαστικής διαδικασίας… -Ο μικροέλεγχος μαζικών (πχ. βιομηχανικών) διαδικασιών και η λεπτομερής μέτρηση παραμέτρων κατασκευής… -Και τελικά, η πορεία προς τη δημιουργία ενός «διαδικτύου των πραγμάτων» (internet of things) που θα περιλαμβάνει την ασύρματη διασύνδεση καθημερινών και βιομηχανικών αντικειμένων, αισθητήρων και ενεργοποιητών σε ένα ενιαίο παγκόσμιο δίκτυο, σε ένα τεράστιο υπερσύνολο του παγκόσμιου ιστού της πληροφορίας. Οταν συμβεί και στο βαθμό που συμβεί αυτό, θα μετασχηματίσει πολλές όψεις της καθημερινότητας του ανεπτυγμένου κόσμου. Ο τελικός στόχος είναι να

Jiabao, είχε τοποθετήσει την ανάπτυξή του ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων τεχνολογικής ανάπτυξης (με το σύνθημα «Διαδίκτυο + Διαδίκτυο των Πραγμάτων = Σοφία του Κόσμου»). Το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει και αυτό εδώ και καιρό ξεκινήσει τη χρηματοδότηση της σχετικής έρευνας. Το διαδίκτυο των πραγμάτων θα είναι ο χώρος των ιδεών προς τον οποίο θα συνεχιστεί η αλματώδης ανάπτυξη του διαδικτύου.

αποτελέσει τη διεπαφή μεταξύ εικονικής και απτής πραγματικότητας, μεταξύ του τεχνητού και του πραγματικού κόσμου.

Η υπόσχεση και η πραγματικότητα των έξυπνων δικτύων

Πώς θα βελτιώσουν τη ζωή μας τα έξυπνα συστήματα; Πέρα από τα τεχνοφιλικά gadgets στα iPhone και την κοινωνική δικτύωση, ήδη υπάρχουν συγκεκριμένες εφαρμογές, που χρησιμοποιούνται για την εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, ή για τον έλεγχο και τη βελτιστοποίηση κατασκευαστικών διαδικασιών. Σήμερα κάποιου είδους χρήση των έξυπνων συστημάτων έχει ενσωματωθεί ή ενσωματώνεται σε όλο και περισσότερες υποδομές και δημόσια δίκτυα, ειδικά σε όσα σχεδιάζονται ή δημιουργούνται τώρα. Οι έξυπνες υποδομές υποτίθεται πως θα αποτελέσουν ένα από τα κλειδιά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, περιορίζοντας πχ. τη «σπατάλη» ενέργειας στα ενεργειακά δίκτυα με τη διαχείριση της κατανάλωσης σε επίπεδο δικτύου και τη μικροδιαχείριση της οικιακής ή της βιομηχανικής χρήσης, αλλά και βοηθώντας τη σωστή ενσωμάτωση της ασυνεχούς παροχής των νέων ήπιων μορφών ενέργειας στο γενικό δίκτυο. Ο δρόμος για την ολοκλήρωση αυτής της υπόσχεσης βέβαια και της πραγμάτωσης των ωφελειών που θα προκύψουν δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Οπως υποστηρίζει ο Matthias Kaiserswerth, διευθυντής έρευνας της IBM, στο ιστολόγιό του σχετικά με τα έξυπνα δίκτυα υποδομών: «σε ό,τι αφορά στη διεύρυνση κλίμακας, την αξιοπιστία και την κατανάλωση ενέργειας στους ασύρματους αισθητήρες και ενεργοποιητές, τα προβλήματα παραμένουν ανεπίλυτα ακόμα»… Είναι προφανές πως κρίσιμο ρόλο για τη σημερινή έξαρση της συζήτησης περί έξυπνων συστημάτων και ιδίως δικτύων διαδραμάτισαν τα 3,7 δισ. που κατευθύνθηκαν σε αυτά από το πακέτο αναθέρμανσης της αμερικανικής οικονομίας του προέδρου Obama, στα οποία προστέθηκαν στην πορεία περίπου άλλα 4,7 δισ. από ιδιωτικές και κρατικές πηγές. Τέτοιου είδους κίνητρα και επιδοτήσεις, ανάλογα με εκείνα που ισχύουν σε πολλές χώρες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα είναι απαραίτητα, για να δώσουν την ώθηση ώστε να τελειοποιηθούν πολλές αδυναμίες και προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο που «έμπειροι επενδυτές», όπως ο Vinod Khosla, επιφυλάσσονται να δραστηριοποιηθούν στο χώρο, επειδή μία σειρά κρίσιμα ζητήματα (πχ. το θέμα της αποθήκευσης της ενέργειας για τα δίκτυα ηλεκτρισμού) παραμένουν ακόμα ανεπίλυτα, και γενικότερα η τεχνολογία δεν είναι ακόμα ώριμη.

Το διαδίκτυο των πάντων

Αλλά το «όραμα» των έξυπνων συστημάτων είναι ο παγκόσμιος ιστός των αντικειμένων, η υπόσχεση της διασύνδεσης κάθε είδους δικτύων: ετικετών ταυτοποίησης (RDIF), αισθητήρων και ενεργοποιητών, μαζί με το σημε-

Προς τη γενικευμένη επιτήρηση;

ρινό παγκόσμιο ιστό της πληροφορίας, βασισμένα πάνω σε κοινά και δημόσια πρωτόκολλα και πρότυπα. Θα διασυνδέονται, έτσι, μεταξύ τους αυτοκίνητα, μετεωρολογικοί σταθμοί και ηλεκτρικές συσκευές, αποθήκες με τρόφιμα και βάρκες -καθετί το συνδέσιμο θα συνδέεται εν δυνάμει σε ένα ενιαίο και μεγάλο υπερδιαδίκτυο. Τα πάντα θα ενσωματώνονται σε ένα δίκτυο τρισ. αντικειμένων το οποίο θα καλύπτει και θα διασυνδέει μεταξύ τους ανθρώπους με μηχανήματα και μηχανήματα με μηχανήματα. Μία τέτοια εξέλιξη θα άνοιγε ένα νέο σύμπαν δυνατοτήτων, με πολυπλοκότητα εφάμιλλη του καθημερινού. Αυτό δεν αποτελεί απλά κάποιον τεχνολογικό οραματισμό: ήδη η ΕΕ έχει εκπονήσει ένα πρόγραμμα δράσης για το διαδίκτυο των πραγμάτων από πέρυσι, ενώ πέρυσι και η Κίνα διά στόματος του πρωθυπουργού της Wen

Οι συνέπειες όλης αυτής της έκρηξης της πληροφορικής καινοτομίας σε ό,τι αφορά στο ιδιωτικό απόρρητο και τη διασφάλιση βασικών ατομικών ελευθεριών είναι δραματικές. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία ουσιαστικά θα καταστήσουν υπό επιτήρηση κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη τη διατήρηση κάθε έννοιας ιδιωτικού απορρήτου. Είναι προφανές πως για να παραμείνουν συμβατές με μια δημοκρατική διακυβέρνηση οι έξυπνες εξελίξεις, μία σειρά από πρότυπα και τεχνολογικοί περιορισμοί θα πρέπει να αναπτυχθούν παράλληλα με τον «κορμό» της τεχνολογίας, μαζί με ρυθμίσεις, κανόνες χρήσης και ελεγκτικούς μηχανισμούς. Σε χώρες όπου τα βασικά δικαιώματα έκφρασης και κίνησης είναι ήδη υπό αμφισβήτηση (και με τη συνεχιζόμενη δυτική τρομο-υστερία, αυτό περιλαμβάνει περισσότερες χώρες από όσες θα νιώθαμε άνετα να παραδεχτούμε), οι εξελίξεις αυτές ήδη θα αποτελέσουν μέσο περαιτέρω περιορισμού των ελευθεριών, τουλάχιστον μέχρι να δημιουργηθούν οι «αντιτεχνολογίες» υπεράσπισης του απορρήτου. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο όμως και με τη μία ή την άλλη μορφή, τα έξυπνα συστήματα είναι σίγουρο πως θα έχουν σαφείς επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Θα αποτελέσουν ένα νέο εργαλείο περιορισμού της ενεργειακής κατανάλωσης και αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας -ή απλά ένα άλλοθι για τη συνέχιση της σπατάλης πόρων και κλιματικής αποσταθεροποίησης…; Θα εμπλουτίσουν το χώρο της ψυχαγωγίας και της μάθησης αλλάζοντας με τη διαμεσολάβησή τους τη σχέση μας με το περιβάλλον -ή θα αποτελέσουν την πλατφόρμα πολλών ακόμα ανούσιων gadgets; Θα βελτιστοποιήσουν διαδικασίες ελέγχου και κατασκευής -ή θα αποτελέσουν έναν ακόμα κίνδυνο για την ιδιωτικότητά μας, προκαλώντας μια συζήτηση για τους τρόπους και τους μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου, εκείνους που θα αποτρέψουν τη χρήση τους ως εργαλεία τεχνο-ολοκληρωτισμού; Σε κάθε περίπτωση βέβαια, όπως κάθε τεχνολογία, είναι η χρήση της που θα ορίσει την κοινωνική ουσία της και μάλλον αποκλείεται να το κάνει μονοσήμαντα. Τα έξυπνα συστήματα θα δοκιμάσουν έτσι, όπως κάθε σημαίνουσα τεχνολογική εξέλιξη, την ευφυΐα της ανθρωπότητας που θα τα παράγει... J

Αφιέρωμα

Å¹Í Ã¹ÁÅÆ¸È¿ÁÆÍ ³ÂÏ ÅÆÍ Ã¶É ÆÍ

¨ Ð¨²~ ¼}Ð¶²¸Ð¨~º y¶ »´µ¹»Ð» ¨ » ¨¼~¹|¹y´ »´µ ¨¸² Ð¨ ¹´¨ ´ {Ð»Ðº² ¨Å ¨ÑË ¨Ê ¨ ²¼ ¼Ð¨ ¼ »Ð¶ » k

ÄÑÈÄ×½ÌÄÍÀ ÍÀÖ ÕÊÄÀÍ½Ö ÀÏ½ ÀÈÒÔÇÓ»ÑÄÖ ¥À Ï ÍÓÀ ÔÀ Æ¼ÍÎØÍ ÀÈÒÔÇÓ»ÑÄÖ ÊÀÈ ÎÈ ÍÔÑÕÏÎÈ ¼ÒÕÖ ÀÏÎÓÄËºÒÎØÍ ÓÎØÖ ÊÀË¿ÓÄÑÎØÖ ½ËÕÍ ÄË ÔÄ ÒÓÀÆ½ÍÀ ÌÄÓÑ ÄÈ ¢È ÄÏÈ×ÄÈÑ»ÒÄÈÖ Ê ÍÎØÍ ÓÇÍ ºÉØÏÍÇ Ê¼ÍÇÒÇ ÌÄ ÓÎØÖ ÍºÎØÖ ÌÄÓÑÇÓºÖ ÊÀÈ ÓÀ Ã¼ÊÓØÀ ÄË ÙÕ» ÒÄ Ì¼À ÏËÀÓÅ½ÑÌÀ ÈÀ ÍÀ Æ¼ÍÎØÍ ÎÈ Ï½ËÄÈÖ ÏÑÀÆÌÀÓÈÊ ºÉØÏÍÄÖ ÓÀ Ï ÍÓÀ ÏÑºÏÄÈ ÍÀ Ä¼ÍÀÈ ÒØÍÃÄÃÄÌºÍÀ ÄË ÄÏÀØÉÇÌºÍÇ ÏÑÀÆÌÀÓÈÊ½ÓÇÓÀ ÓÇÖ ÀÆÎÑ Ö ¥À ºÉØÏÍÀ ÒØÒÓ»ÌÀÓÀ ÔÀ ÀÍÀÒÓÀÓÐÒÎØÍ ÏÎËËºÖ ÁÈÎÌÇ×ÀÍ¼ÄÖ ÊÀÈ ¼ÒÕÖ ÎË½ÊËÇÑÇ ÓÇÍ ÎÈÊÎÍÎÌ¼À ÄË ¥À ÊÎÈÓ ÒÌÀÓÀ ÓÇÖ ÓÄ×ÍÎËÎÆ¼ÀÖ ØÏÎËÎÆÈÒÓÐÍ ÎÈÎÖ ÔÀ ÄÏÕÅÄËÇÔÄ¼ ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÎ ÄË ÈÒÔÇÓ»ÑÄÖ ÊÀÈ ÄØÀÈÒÔÇÒ¼ÄÖ ÍÀÖ ÄÉØÏÍ½ÓÄÑÎÖ Ê½ÒÌÎÖ ÀÍÓÈÌÄÓÕÏ¼ÙÄÈ ÏÎËË ÄÌÏ½ÃÈÀ ÄË ¥Î ÃÈÊ½ ÌÀÖ ÈÃÈÕÓÈÊ½ NBUSJY ÀÑÀÊÎËÎØÔÐÍÓÀÖ ÓÇ ÙÕ» ÌÀÖ ÒÓÎ ÃÈÀÃ¼ÊÓØÎ ÄË ¢È ÏÀËÈÎ¼ ÊÀÈ ÎÈ ÍºÎÈ Å½ÁÎÈ ¢È ÀÍÇÒØ×¼ÄÖ ÆÈÀ ÓÀ ºÉØÏÍÀ ÒØÒÓ»ÌÀÓÀ Ä¼ÍÀÈ ÃÈÊÀÈÎËÎÆÇÌºÍÄÖ ÊÀÈ ÏÑºÏÄÈ ÍÀ ÀÍÓÈÌÄÓÕÏÈÒÓÎ¿Í ÄË 4QFDJBM SFQPSU 4NBSU TZTUFNT

ØÆÆÑÀÅºÀÖ Î -VEXJH 4JFHFMF

Ενας έξυπνος κόσμος

που ζείτε, η εταιρεία για την οποία εργάζει θα γινόταν αν υπήρχαν δύο κόσμοι, στε, το σχολικό σύστημα, το νοσοκομείο της ο πραγματικός και η ψηφιακή του απόλης- θα βρίσκεται εκεί, με έντονα χρώμαντανάκλαση; Ο πραγματικός διαπερνάται ατα, αφηρημένο αλλά αναγνωρίσιμο, κινούπό αισθητήρες, που «πιάνουν» τα πάντα, αμενο ανεπαίσθητα σε χιλιάδες μέρη». πό κίνηση μέχρι μυρωδιές. Ο ψηφιακός -ένα Ακόμα και δύο δεκαετίες μετά, αυτό το οικοδόμημα κατασκευασμένο από λογισμιόραμα εξακολουθεί να μοιάζει με επιστημοκό- λαμβάνει όλες αυτές τις πληροφορίες νική φαντασία. Αυτό, όμως, το ειδικό αφιέκαι αυτομάτως ενεργεί σχετικά. Αν ανοίγει ρωμα υποστηρίζει ότι ο κ. Gelernter ήταν ιμια πόρτα στον πραγματικό κόσμο, ανοίδιαίτερα διορατικός: η ανθρωπότητα πράγγει και η αντίστοιχη εικονική. Αν η θερμοματι χτίζει όλο και περισσότερους «κατοπτρικρασία στο δωμάτιο με την ανοικτή πόρτα κούς κόσμους» ή έξυπέσει κάτω από οπνα συστήματα, όπως ρισμένους βαθμούς, ¢ ÏÑÀÆÌÀÓÈÊ½Ö ÊÀÈ Î αποκαλούνται συχνά. ο ψηφιακός κόσμος ÂÇÅÈÀÊ½Ö Ê½ÒÌÎÖ ÒØÆÊË¼ÍÎØÍ Ο πραγματικός και ο ανεβάζει αυτόματα ÃÇÌÈÎØÑÆÐÍÓÀÖ ÌÄÆÀË¿ÓÄÑÇ ψηφιακός κόσμος συτη θέρμανση. Αυτό ήταν το ÀÏÎÓÄËÄÒÌÀÓÈÊ½ÓÇÓÀ ÊÀÈ ÏÎËËºÖ γκλίνουν, χάρη στη διάδοση των συνδεόραμα του David ÍºÄÖ ÄØÊÀÈÑ¼ÄÖ δεμένων αισθητήρων Gelernter, καθηγητή και καμερών, στα παΕπιστήμης Υπολογινταχού παρόντα ασύρματα δίκτυα, τα πρόστών στο Πανεπιστήμιο του Yale, όπως το τυπα επικοινωνίας και τις δραστηριότητες παρουσίασε στο βιβλίο του “Mirror Worlds” των ίδιων των ανθρώπων. στις αρχές της δεκαετίας του 1990. «Θα Αυτή η σύγκλιση ίσως δεν είναι άμεκοιτάτε μέσα στην οθόνη ενός υπολογιστή σαδιακριτή, γιατί συμβαίνει σε πολλά μέκαι θα βλέπετε την πραγματικότητα», προέρη ταυτόχρονα και συχνά δεν γίνεται αντι- > βλεψε. «Eνα μέρος του κόσμου σας -η πόλη

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

ση ηλεκτρική ενέργεια καταναλώνεται σε > ληπτή για αυτό που είναι. Είναι περισσότεπραγματικό χρόνο. ρο προηγμένη σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα. Για παράδειγμα, ένα λογισμικό που ανέπτυξε η Siemens, ένας όμιλος τεχνολογίΤα apps στη ζωή μας ας, διατηρεί εικονικά αντίγραφα εργοστασίΑυτό, όμως, που πραγματικά επιταχύνει τη ων, ώστε να τα παρακολουθεί και να τα εσύγκλιση του φυσικού και του ψηφιακού παναρρυθμίζει. κόσμου είναι το smartphone και τα “apps” Αυτό, όμως, τώρα έχει εξαπλωθεί πατου (μικρές εφαρμογές που μπορεί κανείς ντού και έχει αναπτύξει μια εντελώς δική να «κατεβάσει» και να χρησιμοποιήσει σε του γλώσσα. Ο Glen αυτές τις συσκευές). Allmendinger της Τα smartphones εί Í ÓÎ ÇËÄÊÓÑÈÊ½ Ã¼ÊÓØÎ Harbor Research, ναι γεμάτα αισθητήσυμβουλευτικής ερες, οι οποίοι μετράνε ÒÓÇÍ ÌÄÑÈÊ» »ÓÀÍ ÊÀÓ ταιρείας, το ονομάτα πάντα, από την τοÏÈÎ ÀÏÎÓÄËÄÒÌÀÓÈÊ½ ζει «εικονικοποίηποθεσία του χρήστη ÔÀ ÆË¼ÓÕÍÄ ÄÊÏÎÌÏºÖ ÀÄÑ¼ÕÍ ση του πραγματιέως το φως στο πεÔÄÑÌÎÊÇÏ¼ÎØ ¼ÒÄÖ ÌÄ ÓÈÖ κού κόσμου». Ερευριβάλλον. Ενα μεγάνητές στο Εργαστήλο μέρος από αυτές ÀÍÓ¼ÒÓÎÈ×ÄÖ ÏÄÑ¼ÏÎØ ÄÊÀÓ ριο Μέσων του ΜΙΤ, τις πληροφορίες αναÀØÓÎÊÈÍ»ÓÕÍ οι οποίοι συνδέουν τροφοδοτείται στο δίπραγματικά αντικείκτυο. Τα “apps”, από μενα με τα αντίγραφά τους στο Second Life, τη μεριά τους, είναι μικροσκοπικές εκδοχές έναν εικονικό κόσμο, αναφέρονται στο αέξυπνων συστημάτων που επιτρέπουν στους ποτέλεσμα ως «διασταυρούμενη πραγματιχρήστες να κάνουν διάφορα πράγματα, ακότητα» (“cross reality”). Οι υπηρεσίες της πό το να παρακολουθούν τους φίλους τους Google, Earth και Street View, είναι τα πρώμέχρι να ελέγχουν συσκευές στο σπίτι τους. τα, αν και στατικά, αντίγραφα ολόκληρου Τα smartphones είναι επίσης το σημείο του κόσμου· αισθητήρες που τοποθετούνται όπου το εικονικό και το πραγματικό συνασε αγελάδες επιτρέπουν την παρακολούθηντώνται και συγκλίνουν πιο άμεσα, δημιση κάθε κίνησής τους, από τη γέννηση έως ουργώντας κάτι με μια ακόμη εξεζητημέτο σφαγείο. Εξυπνοι μετρητές ισχύος πληνη ονομασία: «επαυξημένη πραγματικότηροφορούν τις επιχειρήσεις ηλεκτρισμού πότα». Κατεβάστε μια εφαρμογή που λέγεται

“Layar”, ανοίξτε τη βιντεοκάμερα του τηλεφώνου, στοχεύστε την σε ένα δρόμο και το λογισμικό θα καλύψει την εικόνα στην οθόνη με κάθε είδους ψηφιακή πληροφορία, όπως τα ονόματα των επιχειρήσεων που βρίσκονται στο δρόμο αυτό ή αν υπάρχει εκεί κάποιο σπίτι προς πώληση. Αυτές και άλλες υπηρεσίες είναι βέβαιο πως θα ενοποιηθούν σε αυτό που ο Jan Rabaey -επιστήμονας υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Berkeley- ονομάζει μεγαλειωδώς «κοινωνικά συστήματα τεχνολογίας της πληροφορίας» (“societal information-technology systems”), ή SIS. Είναι σίγουρο ότι η τεχνολογική πρόοδος θα παράσχει τα απαραίτητα συστατικά. Ο νόμος του Moore, βάσει του οποίου η επεξεργαστική ισχύς ενός και μόνο τσιπ υπολογιστή διπλασιάζεται περίπου κάθε 18 μήνες, ισχύει και για τους αισθητήρες. Η μεγαλύτερη υπολογιστική ισχύς των επεξεργαστών και η καλύτερη συνδεσιμότητα επιτρέπουν επίσης την κατασκευή υπολογιστικών συστημάτων ικανών να αποθηκεύσουν και να επεξεργαστούν τις τεράστιες ποσότητες δεδομένων που παράγουν αυτοί οι αισθητήρες και άλλες συσκευές. Υπάρχουν ανά τον κόσμο εταιρείες που δημιουργούν δίκτυα κέντρων δεδομένων γεμάτα με χιλιάδες εξυπηρετητές, γνωστά ως «υπολογιστικά νέφη» (“computing clouds”). Αυτά τα δίκτυα δεν αποθηκεύουν απλώς δεδομένα αλλά και

Ο σωστός δρόμος Συνολικά έσοδα από συσκευές συνδεδεμένες με το internet παγκοσμίως, δισ. δολάρια

Βιομηχανία Μεταφορές

Ενέργεια Καταναλωτές/ επαγγελματίες

Κτίρια Αλλο 12

Π Ρ Ο Β Λ Ε Ψ H

10 8 6 4 2

2009

Πηγή: Harbor Research

τα διατρέχουν, πχ. για να επιτρέψουν σε ένα έξυπνο σύστημα να αντιδράσει άμεσα σε αλλαγές του περιβάλλοντός του.

Το επόμενο κύμα

Οι εταιρείες πληροφορικής (ΙΤ) έχουν αναγνωρίσει τα έξυπνα συστήματα ως την επόμενη μεγάλη τάση της αγοράς. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα πιο φιλόδοξα σχέδια έχουν γίνει από τους «γίγαντες» της βιομηχανίας αυτής, ιδιαίτερα την ΙΒΜ, στην οποία ο Sam Palmisano, το αφεντικό της εταιρείας, έχει θέσει τα έξυπνα συστήματα ως προτεραιότητα. Πριν από περίπου δύο χρόνια, η εταιρεία ξεκίνησε μια εκστρατεία με τον τίτλο «Εξυπνότερος Πλανήτης» (“Smarter Planet”), η οποία διέδιδε την ψηφιακή τεχνολογία που θα καταστήσει την ενέργεια, τις μεταφορές, τις πόλεις και πολλούς ακόμη τομείς της ζωής μας, ευφυέστερους. Αλλες εταιρείες ακολούθησαν το παράδειγμά της, η κάθε μία με μια διαφορετική προσέγγιση που αντικατόπτριζε τα δυνατά της σημεία. Η Cisco, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής δικτυακού εξοπλισμού παγκοσμίως, διακηρύσσει τις «Εξυπνες+Συνδεδεμένες Κοινότητες» (“Smart+Connected Communities”).

των» (“internet of things”), ακόμα μία ονομασία που έχει δοθεί σε αυτά τα συστήματα, είναι κεντρικής σημασίας για την «Ψηφιακή Ατζέντα» της ΕΕ. Οι κύριοι διεκδικητές για την αγορά αυτή είναι χώρες με ισχυρή παρουσία στις κατασκευές, κυρίως η Γερμανία και η Κίνα. Το τρένο της εξέλιξης, όμως, δεν ταξιδεύει μόνο προς όφελος των εταιρειών τεχνολογίας και των φιλόδοξων πολιτικών. Η επιτυχία του οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει πραγματική ανάγκη για τέτοια συστήματα. Σε πολλές χώρες, οι φυσικές υποδομές είναι παλιές, τα έξοδα για το σύστημα υγείας έχουν ανέβει στα ύψη και υπάρχει έλλειψη χρημάτων. Η ευφυέστερη χρήση των υπαρχόντων πόρων μπορεί να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τα χρήματα των φορολογουμένων. Η εξ αποστάσεως παρακοΗ Hewlett-Packard, No 1 στον κλάδο του λούθηση των ασθενών μπορεί να είναι φτηhardware, σκοπεύει να πουλήσει την ιδέα ενότερη και ασφαλέστερη από την παραμονός «Κεντρικού Νευρικού Συστήματος για νή τους στο νοσοκομείο. Μια γέφυρα εξοτη Γη». Η Siemens και η ανταγωνίστριά της, πλισμένη με τους κατάλληλους αισθητήρες General Electric, οι οποίες έχουν μεγαλύτεμπορεί να ενημερώσει τους μηχανικούς πόρη σχέση με το φυσικό κόσμο, σκοπεύουν τε χρειάζεται επισκευή. να δημιουργήσουν πολλά έξυπνα συστήΗ Κίνα είναι ένα καλό παράδειγμα. Αματα, στα οποία μπορούν να εφαρμόσουν στικοποιείται κατά μία κλίμακα που δεν έχει τη βαθιά γνώση που διαθέτουν για ορισμέπροηγούμενο στην ιστορία. Μέχρι το 2025, νους κλάδους, όπως η υγεία και η βιομηχαακόμα 350 εκατ. Κινία. Υπάρχει επίσης ¢È ÄÓÀÈÑÄ¼ÄÖ ÏËÇÑÎÅÎÑÈÊ»Ö ν έ ζ ο ι - π ερ ι σ σ ό τ ε ένα ολοένα και αυξανόμενο κύμα έº×ÎØÍ ÀÍÀÆÍÕÑ¼ÒÄÈ ÓÀ ºÉØÏÍÀ ροι από τον τρέχοπληθυσμό των Ηξυπνων startup εÒØÒÓ»ÌÀÓÀ ÕÖ ÓÇÍ ÄÏ½ÌÄÍÇ ντα νωμένων Πολιτειώνταιρειών, που προÌÄÆ ËÇ Ó ÒÇ ÓÇÖ ÀÆÎÑ Ö θα έχουν μετακομίσει σφέρουν τα πάντα, στις πόλεις, σύμφωνα από υπηρεσίες για με μία μελέτη της συμβουλευτικής εταιρείας τον εντοπισμό της τοποθεσίας μιας συσκευMcKinsey. Χωρίς τις απαραίτητες υποδομές ής έως πλατφόρμες για δεδομένα που λαμπου θα ενισχύονται από την ψηφιακή τεχνοβάνονται από αισθητήρες. λογία, θα είναι πολύ δύσκολο αυτός ο νέος Οι κυβερνήσεις ακολουθούν επίσης κατά αστικοποιημένος πληθυσμός να έχει τα απαπόδας. Πολλές χώρες έχουν ξοδέψει μεγάραίτητα τρόφιμα, μεταφορικά μέσα, ηλεκτριλα τμήματα των πακέτων στήριξης της οικοκό ρεύμα και νερό. νομίας σε προγράμματα έξυπνων υποδομών, Ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός όκαι μερικές έχουν καταστήσει τα έξυπνα συτι τα έξυπνα συστήματα ίσως είναι η τελευστήματα προτεραιότητα της βιομηχανικής ταία ελπίδα της ανθρωπότητας να επιλύσει τα > πολιτικής τους. Το «διαδίκτυο των πραγμά-

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

> πιεστικά περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, και ιδιαίτερα την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας. Σήμερα, τα ηλεκτρικά δίκτυα, τα συστήματα μεταφορών και τα συστήματα διανομής νερού αποτελούν στην ουσία δίκτυα από «χαζούς σωλήνες». Αν το ηλεκτρικό δίκτυο μόνο στην Αμερική ήταν πιο αποτελεσματικό έστω και κατά 5%, θα γλίτωνε εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ίσες με τις αντίστοιχες περίπου 53 εκατ. αυτοκινήτων, σύμφωνα με υπολογισμούς της ΙΒΜ. Το 2007, η κυκλοφοριακή συμφόρηση στους δρόμους της χώρας τής κόστισε περίπου 4,2 δισ. εργατοώρες και 10,6 δισ. λίτρα χαμένης βενζίνης, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μεταφορών του Τέξας. Οι εταιρείες ύδρευσης ανά τον κόσμο χάνουν από 25% έως 50% επεξεργασμένου νερού εξαιτίας διαρροών, σύμφωνα με την Lux Research, εταιρεία ερευνών αγοράς.

Το αντίτιμο

Εχοντας τόσα να κερδίσουμε, τι έχουμε να χάσουμε; Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό μας είναι η ιδιωτικότητά μας και ο κίνδυνος κατάχρησης από μια κακόβουλη κυβέρνηση. Πράγματι, η πανταχού παρούσα οθόνη τηλεόρασης που παρακολουθούσε τα πάντα στο «1984» του George Orwell, μοιάζει παιχνιδάκι σε σύγκριση με ορισμένα έξυπνα συστήματα. Ο ήρωας του βιβλίου, Winston Smith, τώρα θα δυσκολευόταν πολύ περισσότερο να βρει μια γωνιά στο δωμάτιό του, για να κρυφτεί από το Μεγάλο Αδελφό. Δεύτερον, οι επικριτές φοβούνται ότι τα έξυπνα συστήματα μπορούν τελικά να εκδικηθούν τους δημιουργούς τους, όπως έγινε στο “The Matrix”, την ταινία του 1999, στην οποία άνθρωποι ήταν συνδεδεμένοι με μηχανές που προσομοίωναν την πραγματικότητα, για να ελέγχουν τους ανθρώπους και να συλλέξουν τη θερμότητα και την ηλεκτρική δραστηριότητα των σωμάτων τους. Ευτυχώς, ένα τέτοιο σενάριο είναι πιθανόν να περιοριστεί στο πλαίσιο της επιστημονικής φαντασίας. Τα έξυπνα συστήματα μπορούν, όμως, να είναι ευάλωτα σε δυσλειτουργίες ή σε επιθέσεις από χάκερ. Τρίτον, ορισμένοι άνθρωποι φοβούνται ότι όσοι έχουν πρόσβαση στα έξυπνα συστήματα, θα έχουν απείρως καλύτερη πληροφόρηση από όσους δεν έχουν, χαρίζοντάς τους ένα άδικο προβάδισμα. Ο κ. Gelernter επεσήμανε αυτόν τον κίνδυνο στο βιβλίο του, “Mirror Worlds”. Υπάρχουν και αρκετές άλλες ανησυχίες οι οποίες αν δεν αντιμετωπιστούν, ίσως προκαλέσουν μια νεολουδιτική αντίδραση. Ο κόσμος έχει ήδη βιώσει ένα ακραίο παράδειγμα: ο Unabomber, ένας δυσαρεστημένος Αμερικανός που, μεταξύ άλλων, έστελνε βόμβες μέσω ταχυδρομείου σε επιστήμονες υπολογιστών. Δύο χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου “Mirror Worlds”, έστειλε μία στον κ. Gelernter, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά -αν και, ευτυχώς, επέζησε. F

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

ι Γερμανοί είναι γνωστοί για τον τρόπο με τον οποίο ξεχωρίζουν προσεκτικά τα απορρίμματά τους. Ορισμένοι μάλιστα έχουν και ειδικά δοχεία για τα διαφορετικά είδη μεταλλικών αντικειμένων. Ισως, όμως, χρειαστούν σύντομα ακόμα έναν κάδο: για τις ηλεκτρονικές ετικέτες, επίσης γνωστές ως ετικέτες ταυτοποίησης ραδιοσυχνοτήτων (radio-frequency identification - RFID). Αν αυτές οι ετικέτες δεν κρατηθούν ξεχωριστά από τα άλλα απορρίμματα, θα είναι πολύ δύσκολο να ανακυκλωθούν, σύμφωνα με την περυσινή ανακοίνωση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Γερμανίας. Ο αριθμός των ετικετών που πετιέται κάθε χρόνο μπορεί να αυξηθεί από 86 εκατ. σε 23 δισ. έως το 2020, σύμφωνα με την υπηρεσία. Οι ετικέτες ταυτοποίησης ραδιοσυχνοτήτων, που έχουν χρησιμοποιηθεί, για να ταυτοποιήσουν τα πάντα, από βοοειδή έως ταφόπλακες, δεν θα είναι ο μοναδικός τύπος αισθητήρα που θα κατακλύσει τον πλανήτη. Ολα και όλοι -μηχανές, συσκευές, καθημερινά πράγματα και, ιδιαίτερα, καθημερινοί άνθρωποι- μπορούν να γίνουν αισθητήρες, συλλέγοντας και μεταδίδοντας πληροφορίες για τον πραγματικό κόσμο. Η ιδέα του «διαδικτύου των πραγμάτων» χρονολογείται στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν ερευνητές στο Κέντρο Ερευνών του Palo Alto (PARC) στην Silicon Valley οραματίστηκαν ένα μέλλον στο οποίο ο ειτα πάντα, από τον εντοπισμό του σπανιόκονικός και ο πραγματικός κόσμος θα ήταν τερου χημικού έως το πιο εξωτικό βακτήσυνδεδεμένοι μεταξύ τους. Τα επόμενα χρόριο. Η Optiqua, μια εταιρεία στη Σιγκαπούνια, ένα μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής ερρη, έχει ανακαλύψει ένα τσιπ το οποίο μεγασίας επικεντρώθηκε στην υλοποίηση αυτράει την ταχύτητα με την οποία το φως διτού του ονείρου με τις ετικέτες ταυτοποίηαπερνά ένα δείγμα νερού, για να εντοπίσει σης ραδιοσυχνοτήτων, οι οποίες είναι αξιόμολυσματικά στοιχεία. Ενας βιοαισθητήρας πιστες, φτηνές και δεν απαιτούν παροχή ρεύπου κατασκευάστηκε στο Εθνικό Εργαστήματος. Οταν εκτίθενται σε ένα ραδιοφωνιριο Lawrence Livermore στο Berkeley της κό σήμα, χρησιμοποιούν την ενέργεια αυΚαλιφόρνια, μπορεί τή, για να στείλουν να αναγνωρίσει πεπίσω τις πληροφο¢ËÀ ÊÀÈ ½ËÎÈ ÌÏÎÑÎ¿Í ρίπου 2.000 ιούς και ρίες που περιέχουν 900 βακτήρια. και συνήθως πρόÍÀ Æ¼ÍÎØÍ ÀÈÒÔÇÓ»ÑÄÖ Οι ερευνητές θα κειται για ένα μεγάÒØËËºÆÎÍÓÀÖ ÊÀÈ ÌÄÓÀÃ¼ÃÎÍÓÀÖ λύσουν επίσης δύο λο αριθμό, ο οποίος ÏËÇÑÎÅÎÑ¼ÄÖ ÆÈÀ ÓÎÍ μεγάλα προβλήμαχαρακτηρίζει ένα αÏÑÀÆÌÀÓÈÊ½ Ê½ÒÌÎ τα που έχουν καθυντικείμενο. στερήσει την ανάπτυΑυτές που προξη των αισθητήρων. Το ένα είναι το ρεύμα. Θα σελκύουν τώρα το ενδιαφέρον του διαδιήταν πολύ δύσκολο να υπάρχουν καλώδια ή κτύου είναι οι «ενεργές» ετικέτες (που έακόμα και να πρέπει να αλλάξει κανείς μπαχουν τη δική τους παροχή ενέργειας) και αταρίες. Τώρα, όμως, οι αισθητήρες έχουν αρκόμα περισσότερο, οι ασύρματοι αισθητήχίσει να τροφοδοτούνται από ενέργεια την ορες. Οπως συμβαίνει με καθετί ηλεκτρονιποία βρίσκουν στο περιβάλλον τους, για πακό, αυτοί τώρα γίνονται όλο και μικρότεροι ράδειγμα, από το φως ή την κίνηση. Παρομοίκαι όλο και πιο ευέλικτοι. «Πες μου τι χρειάως, ορισμένοι αισθητήρες κάνουν ήδη πιο αζεσαι και μπορούμε να το φτιάξουμε», ισχυποτελεσματική χρήση μίας ακόμα σπάνιας πηρίζεται ο Reinhold Achatz, επικεφαλής εγής: του ραδιοφωνικού φάσματος. Εξυπνοι ταιρικής έρευνας στην Siemens. Οι εταιρείμετρητές ισχύος δημιουργούν «δίκτυα πλέγες startup παράγουν επίσης συσκευές για

Ενας ωκεανός από αισθητήρες

ματος» (“mesh networks”), για να μεταφέρουν τις μετρήσεις τους. Οι μηχανικοί που εργάζονται σε αισθητήρες πιστεύουν ότι αυτοί θα καταλήξουν εντέλει σε αισθητήρες έξυπνης σκόνης (smart dust) -αισθητήρες σε μέγεθος σωματιδίων σκόνης που μπορούν να πεταχτούν, πχ. σε ένα πεδίο μάχης, για να κατασκοπεύσουν τις κινήσεις του εχθρού. Τέτοιες συσκευές ανήκουν ακόμα στο μακρινό μέλλον, αλλά στην Hewlett-Packard (HP) στην Silicon Valley, είναι διαθέσιμη μια γεύση -ή μάλλον, μια αίσθηση- του τι θα επακολουθήσει. Για να δείξει το νέο επιταχυνσιόμετρο της εταιρείας, μια συσκευή σε μέγεθος πακέτου τσιγάρων που μετράει την επιτάχυνση ενός αντικειμένου, ο Peter Hartwell, ένας ερευνητής, το βάζει πάνω στο στήθος του και ένα γράφημα με τους χτύπους της καρδιάς του εμφανίζεται στην οθόνη πίσω του. «Αυτός ο αισθητήρας», εξηγεί με υπερηφάνεια, «είναι χίλιες φορές πιο ευαίσθητος από εκείνον που βρίσκεται στο smartphone σας». Ο κ. Hartwell και οι συνάδελφοί του ελπίζουν πως κάποια ημέρα ένα δίκτυο ενός τρισ. αισθητήρων θα καλύψει τον κόσμο και θα μεταφέρει δεδομένα σε οποιονδήποτε τα χρειάζεται, από κατασκευαστές αυτοκινήτων έως την τοπική αυτοδιοίκηση. Προς το

Πολλά να πουν Tweets ανά ημέρα, εκατ. 100 80 60 40 20 0 Ιαν. Ιούλ. Ιαν. Ιούλ. Ιαν. Ιούλ. Ιαν. Ιούλ. Ιαν. Ιούλ.

2006

Πηγή: Twitter

σουν στους κατασκευαστές τους πληθώρα δεδομένων.

Δύναμη στο λαό

παρόν, η εταιρεία έχει συνεργαστεί με μία εταιρεία πετρελαίου, την Royal Dutch Shell. Η εταιρεία υπολογιστών σχεδιάζει να γεμίσει μία περιοχή ενδιαφέροντος με χιλιάδες ασύρματους αισθητήρες. Είναι σχεδιασμένοι να λαμβάνουν την ηχώ από τις σεισμικές δονήσεις που δημιουργούν τα συστήματα που ονομάζονται “thumper trucks” χτυπώντας το έδαφος. Τα δεδομένα που συλλέγονται κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να εντοπίσουν με ακρίβεια θύλακες πετρελαίου και αερίου. Εντούτοις, οι ετικέτες ταυτοποίησης ραδιοσυχνοτήτων (RFID), οι ασύρματοι αισθητήρες, ακόμη και οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές (μέχρι στιγμής, ο πιο ευρέως χρησιμοποιημένος αισθητήρας λόγω της δημοτικότητας των κινητών τηλεφώνων), αποτελούν μόλις ένα μέρος της ιστορίας. Πολλά αντικείμενα δεν χρειάζονται πια ηλεκτρονική ετικέτα, ούτε καν γραμμωτό κώδι-

κα. Παραδείγματος χάρη, η Goggles, μία υπηρεσία που προσφέρεται από την Google, μπορεί να αναγνωρίσει πράγματα, όπως εξώφυλλα βιβλίων, ορόσημα και πίνακες. Οι χρήστες μπορούν απλώς να τραβήξουν μια φωτογραφία και να την στείλουν στους υπολογιστές της Google, οι οποίοι θα στείλουν πίσω αποτελέσματα αναζήτησης για το αντικείμενο. Πολλές από τις αμέτρητες μηχανές και συσκευές που κατακλύζουν το φυσικό μας περιβάλλον διαθέτουν ήδη ένα μέρος ψηφιακής τεχνολογίας που γεννά δεδομένα. Ολο και περισσότεροι συνδέονται, έτσι ώστε να μπορούν να επικοινωνήσουν τις πληροφορίες που περιέχουν στον έξω κόσμο. Τα παραδείγματα καλύπτουν από μηχανές του καφέ και ψυγεία έως μηχανές αεροσκαφών και σαρωτές σωμάτων στα νοσοκομεία. Ολα αυτά μπορούν τώρα να «πάρουν τηλέφωνο στο σπίτι», τρόπον τινά, και να δώ-

Παρόλα αυτά, ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι έχει αποδειχθεί πως είναι εξαιρετικοί αισθητήρες. Πολλοί προσφέρουν πληροφορίες χωρίς επιπλέον προσπάθεια, απλώς έχοντας μαζί το κινητό τους τηλέφωνο. Η εταιρεία TomTom, κατασκευάστρια συσκευών πλοήγησης, χρησιμοποιεί δεδομένα σύνδεσης από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, για να ενημερώνει τις οδηγίες κατεύθυνσης εάν υπάρχουν καθυστερήσεις. Αλλοι συνδέουν επιπλέον αισθητήρες σε έξυπνα τηλέφωνα. Τέτοιες συσκευές καθώς και τα έξυπνα τηλέφωνα μετατρέπουν σταδιακά τους ανθρώπους σε αισθητηριακά όργανα του διαδικτύου, ισχυρίζονται ο John Battelle, διευθυντής του Federated Media, ενός διαδικτυακού διαφημιστικού γραφείου, και ο Tim O’Reilly, επικεφαλής του εκδοτικού οίκου O’Reilly Media. «Οι κάμερές μας, τα μικρόφωνά μας, γίνονται τα μάτια και τα αυτιά του διαδικτύου», γράφουν σε μια επιστημονική δημοσίευση με τίτλο “Web Squared”. Ακόμα πιο εντυπωσιακό από αυτό το “crowdsensing”, όπως έχει γίνει γνωστό, είναι το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να εμπλακούν ενεργά στη συγκέντρωση και το «ανέβασμα» πληροφοριών. Το καλύτερο παράδειγμα είναι το Twitter, η υπηρεσία micro-blogging όπου 160 εκατ. χρήστες στέλνουν περίπου 100 εκατ. tweet την ημέρα. Οταν δουν, ακούσουν ή διαβάσουν κάτι, το γράφουν στον υπολογιστή τους ή το έξυπνο τηλέφωνό τους, 140 χαρακτήρες τη φορά. «Το Twitter είναι για τις ειδήσεις ό,τι ήταν το καναρίνι για τους ανθρακωρύχους», έγραψε ο Jeff Jarvis, γνώστης των νέων μέσων, όταν η υπηρεσία αυτή κυκλοφόρησε πριν από τα παραδοσιακά μέσα τα νέα για το σεισμό στην επαρχία Σετσουάν της Κίνας το Μάιο του 2008. Υπάρχουν, όμως, πολλά ακόμη παραδείγματα. Στην ιστοσελίδα OpenStreetMap, η οποία είναι στα πρότυπα της Wikipedia, >

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

> περίπου 250.000 εθελοντές καταγράφουν τις περιπλανήσεις τους, χρησιμοποιώντας τις λειτουργίες χωροθέτησης που διαθέτουν τα έξυπνά τους τηλέφωνα. Η SeeClickFix, μια εταιρεία startup, σχεδίασε μία εφαρμογή για έξυπνα τηλέφωνα που επιτρέπει στους χρήστες να αναφέρουν καταστάσεις, όπως σπασμένα φανάρια ή σκουπίδια που πρέπει να μαζευτούν.

Πολύ καλό για να κρατήσει

Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία, για να καταλάβουμε ότι όλοι αυτοί οι αισθητήρες θα δημιουργήσουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων. «Δεν υπάρχει αρκετή χωρητικότητα σε όλο τον κόσμο, για να αποθηκευτούν όλα τα δεδομένα, αν κάθε νοικοκυριό είχε μετρητή έξυπνων συσκευών», παραδέχεται ο Jim Goodnight, αφεντικό της SAS, μίας από τις πρωτοπόρες εταιρείες αναλυτικού λογισμικού, δηλαδή προγραμμάτων που διατρέχουν και ξεδιαλέγουν δεδομένα. «Στην πραγματικότητα, το πιο δύσκολο ερώτημα είναι να αποφασίσουμε τι θα πετάξουμε». Η ποσότητα των δεδομένων που θα δημιουργηθούν είναι άγνωστη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της IDC, μιας εταιρείας ερευνών αγοράς, ο αριθμός αυτός δεν πρέπει να ληφθεί τοις μετρητοίς, γιατί υποστηρίζεται από την EMC, κατασκευάστρια συστημάτων αποθήκευσης. Παρόλα αυτά, υποστηρίζουν ότι το «ψηφιακό σύμπαν» -η ποσότητα ψηφιακής πληροφορίας που θα δημιουργηθεί και θα αναπαραχθεί σε ένα χρόνο- θα αυξηθεί στα zettabytes, ή 35 τρισ. gigabytes -αρκετά για να γεμίσουν μια στοίβα DVD που θα υψώνεται έως τα μισά της διαδρομής για τον πλανήτη Αρη. Ακόμα και αυτό ίσως είναι μια μετριοπαθής εκτίμηση, αν οι αισθητήρες και άλλες συσκευές που δημιουργούν δεδομένα διαδοθούν, όπως προβλέπεται ότι θα γίνει. Ευτυχώς τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε αυτό τον κατακλυσμό δεδομένων

ναι ψευδής ή ποια θα είναι η ζήτηση για αεγίνονται όλο και καλύτερα. Αν δώσετε έροπορικές πτήσεις σε ημέρες εθνικών εορνα μαρκαδόρο και έναν πίνακα στον Bijan τών. Τώρα τέτοια προγράμματα μπορούν εDavari, ερευνητή στην IBM, θα σας σχεδιάπίσης να ερμηνεύσουν «μη δομημένα» δεδοσει μια εικόνα του μέλλοντος της υπολογιμένα, κυρίως σε μορφή ελεύθερου κειμένου. στικής, όπως την βλέπουν εκείνος και ο ερΣτις αρχές του έτους, η SAS εισήγαγε στην αγοδότης του. Στην αριστερή μεριά θα υπάργορά ένα προϊόν ικανό να αναλύσει την «αχουν μικρά τετραγωνάκια, που θα αντιπροτμόσφαιρα» των συζητήσεων στα κοινωνικά σωπεύουν κάθε είδους αισθητήρα. Τα δεδομέσα, συμπεριλαμβανομένων του Facebook μένα που αυτοί παράγουν εισάγονται σε αυκαι του Twitter. τό που ονομάζει «μηχανή ρυθμαπόδοσης» Το λογισμικό αυτό μπορεί επίσης να βρει (“throughput engine”), ένα παραλληλόγραμεκείνους που κάνουν τα πιο σημαντικά σχόμο στα δεξιά. Αυτή η μηχανή είναι ένα σύνολια για συγκεκριμένες εταιρείες στο Twitter λο εξειδικευμένων τσιπ, το καθένα εκ των οκαι στους οποίους μπορούν έπειτα να σταποίων είναι φτιαγμένο ειδικά, για να αναλύλούν ειδικά μηνύματα μάρκετινγκ. Πράγμαει δεδομένα από ένα συγκεκριμένο τύπο αιτι, το ίδιο το Twitter είναι ένα είδος συλλογισθητήρα. «Ενα σύστημα που δεν μπορεί να κού φίλτρου που διαρκώς ξεδιαλέγει το περιχειριστεί αυτές τις εισροές δεδομένων ξεχωεχόμενο που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο. Παριστά, θα υπερφορτωθεί πολύ γρήγορα», αρομοίως, οι χρήστες του Facebook, επισημαίναφέρει ο κ. Davari. νοντας φίλους στις φωτογραφίες που ανεH IBM έχει παρουσιάσει ένα προϊβάζουν, επιτρέπουν στην υπηρεσία να αναόν βασισμένο στην αποκαλούμενη “stream γνωρίσει αυτούς τους ανθρώπους σε άλλες computing” (επεξεργασία σε ροή δεδομένων). φωτογραφίες. «Ο υπολογιστής ‘μαθαίνει’ τι Το προϊόν αυτό μπορεί να λάβει χιλιάδες «ροείναι το νόημα», γράές δεδομένων» και φουν οι κ. Battelle να τις αναλύσει σχε¢È ÄÏÈÒÓ»ÌÎÍÄÖ ÏÈÒÓÄ¿ÎØÍ ½ÓÈ και O’Reilly. δόν αυτόματα. Η μοÎÈ ÀÈÒÔÇÓ»ÑÄÖ ÔÀ ÄÉÄËÈ×ÔÎ¿Í Κύριος, όμως, νάδα φροντίδας στόχος των έξυπνων βρεφών στο ΠανεπιÒÄ ÌÎÑÅ» ºÉØÏÍÇÖ συστημάτων είναι να στήμιο του Οντάριο ÒÊ½ÍÇÖ ÌÄÆºÔÎØÖ ÃÇËÀÃ» «κλείσουν τον κύδοκιμάζει ένα τέτοιο ÒÕÌÀÓÈÃ¼ÕÍ ÒÊ½ÍÇÖ κλο», σύμφωνα με σύστημα, για να παμια έκθεση για το διρακολουθεί τα μωαδίκτυο των πραγμάτων που δημοσιεύτηρά που έχουν γεννηθεί πρόωρα. Λαμβάνει κε το Μάρτιο από το Παγκόσμιο Ινστιτούτο ροές βιοϊατρικών δεδομένων, όπως οι καρMcKinsey. Αυτό σημαίνει τη χρήση των γνώδιακοί σφυγμοί και η αναπνοή και ειδοποισεων που απορρέουν από αυτά τα δεδομένα εί τους γιατρούς αν η κατάσταση ενός μωρού για τη βελτιστοποίηση και τον αυτοματισμό χειροτερέψει. κάθε είδους διαδικασιών. Ο αριθμός των πιΤο λογισμικό ανάλυσης βελτιώνεται επίθανών εφαρμογών είναι τεράστιος, από τις σης. Χρησιμοποιείται εδώ και καιρό, για να εκατασκευές έως την αποφυγή δυστυχημάπεξεργαστεί δεδομένα που είναι «δομημέτων. Παρόλα αυτά, το πλέον υποσχόμενο πενα» ή οργανωμένα σε μία βάση δεδομένων, δίο εφαρμογής μέχρι στιγμής φαίνεται πως και αναπτύσσει μοντέλα, για να προβλέψει, είναι οι φυσικές υποδομές. F πχ., αν μια συναλλαγή με πιστωτική κάρτα εί-

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

ι δρόμοι του Λονδίνου μπορούν να είναι γίνουν λαβυρινθώδεις, αλλά κάτω από το έδαφος, τα πράγματα είναι ακόμα πιο περίπλοκα. Σωλήνες νερού διατρέχουν όλη την πόλη προς όλες τις κατευθύνσεις. Σε ορισμένες περιοχές υπήρχαν ανταγωνιστικές εταιρείες ύδρευσης η κάθε μία εκ των οποίων έφτιαχνε το δικό της σύστημα. Ούτε η Thames Water, η εταιρεία που καλύπτει σήμερα την παροχή νερού στην πρωτεύουσα της Βρετανίας, δεν γνωρίζει ακριβώς μέχρι πού φτάνει το δίκτυο των σωληνώσεων. Επιπλέον, το δίκτυο αυτό παλιώνει. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, περίπου οι μισοί από τα 16.000 χλμ. σωληνώσεων νερού κάτω από τους δρόμους του Λονδίνου ήταν πάνω από 100 ετών και συχνά παρουσίαζαν προβλήματα. Δεν βοήθησε το γεγονός ότι η Thames Water, που ιδιωτικοποιήθηκε το 1989, δεν κατάφερε να κάνει αρκετές επενδύσεις. Εως τα μέσα της δεκαετίας του 2000, το Λονδίνο είχε ένα από τα συστήματα ύδρευσης με τις μεγαλύτερες διαρροές στον οικονομικά ανεπτυγμένο κόσμο. Κάθε ημέρα, περίπου 900 εκατ. λίτρα επεξεργασμένου νερού χάνονταν και 240 διαρροές χρειάστηκαν επιδιόρθωση. Παρόλα αυτά, τα τελευταία πέντε χρόνια, η Thames Water έχει αντικαταστήσει 2.092 χλμ. βικτωριανής εποχής σωλήνες από χυτοσίδηρο, που είναι πολύ πιθανόν να σπάσουν, με πλαστικούς μειώνοντας τις διαρροές κατά 670 εκατ. λίτρα την ημέρα. Οταν η εταιρεία τοποθετήσει νέους σωλήνες, μάλιστα, θα εγκαταστήσει επίσης επιπλέον ασύρματους αισθητήρες, αποκτώντας καλύτερη εικόνα για το δίκτυό της. «Τώρα θα μπορούμε να δούμε πού έχει σπάσει κάποιος κεντρικός σωλήνας πριν μας καλέσει κάποιος πελάτης μας», σχολιάζει ο Bob Collington, επικεφαλής διαχείρισης ενεργητικού της εταιρείας. Η Thames Water δεν πρέπει μόνο να ξέρει τι συμβαίνει στο δίκτυό της αλλά και να είναι ικανή να δράσει γρήγορα με τις πληροφορίες που λαμβάνει. Το ίδιο ισχύει για όσους παρόχους διαχειρίζονται υποδομές ανά τον κόσμο. Είτε πρόκειται για νερό, για ρεύμα, για μεταφορές ή κτίρια, όλοι προσπαθούν να μετατρέψουν τις παραδοσιακές υποδομές τους σε κάτι που να μοιάζει περισσότερο με ένα κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτό τους καθιστά πρωτοπόρους της σύγκλισης του φυσικού με τον ψηφιακό κόσμο. Η τοποθέτηση αισθητήρων και ενεργοποιητών (συσκευές που ελέγχουν ένα μηχανισμό) σε φυσικές υποδομές δεν είναι κάτι καινούργιο. Αυτά τα συστήματα, γνωστά ως «επιβλέπων έλεγχος και ανάκτηση δεδομένων», υπάρχουν εδώ και δεκαετίες. Πολλά, όμως, χρειάζονται ακόμη ανθρώπινη πα-

Κάθε σταγόνα μετράει προβαίνει σε απαραίτητες ενέργειες εξ απορέμβαση: πρέπει να υπάρχουν εργάτες που στάσεως και να αυτοματοποιήσει πολλές αθα «κατεβάζουν» τα δεδομένα που έχουν πό τις διαδικασίες της. Αν το έργο αυτό εί«διαβάσει» οι αισθητήρες ή που θα επιδιορναι επιτυχές, το σύθώνουν τα προβλήστημα όχι μόνο θα αματα. Ακόμα και αν ¢È Ï ÑÎ×ÎÈ ÏÀÆÊÎÒÌ¼ÕÖ ντιμετωπίζει αυτόμαοι αισθητήρες και οι ÏÑÎÒÏÀÔÎ¿Í ÍÀ ÌÄÓÀÓÑºÂÎØÍ τα τις διαρροές, αλενεργοποιητές συνÓÈÖ ÏÀÑÀÃÎÒÈÀÊºÖ ØÏÎÃÎÌºÖ λά και θα φτιάχνει δέονται, οι διαφοτο πρόγραμμα για τα ρετικοί τύποι αυÓÎØÖ ÒÄ Ê ÓÈ ÏÎØ ÍÀ ÌÎÈ ÙÄÈ συνεργεία επιδιόρτών συχνά τροφοÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÎ ÌÄ ºÍÀ ÊÄÍÓÑÈÊ½ θωσης και θα στέλδοτούν ασύμβατα ÍÄØÑÈÊ½ Ò¿ÒÓÇÌÀ νει γραπτά μηνύματα συστήματα, έτσι δεν στο κινητό των πελαμπορούν εύκολα να τών που ανέφεραν το πρόβλημα. Οι υπάλλησυνδυαστούν με μια αυτοματοποιημένη διλοι στα κέντρα επιχειρήσεων, εξηγεί ο Jerry αδικασία. White, επικεφαλής επιχειρησιακού ελέγχου Το κέντρο επιχειρήσεων της εταιρείας της εταιρείας, θα ξοδεύουν λιγότερο χρόνο, Thames Water στο Reading, στα δυτικά του για να παρακολουθούν το δίκτυο και περισΛονδίνου, είναι ένα καλό μέρος, για να δει σότερο για να κάνουν πιο αποτελεσματικές κανείς τόσο το παρελθόν, όσο και το παρόν τις διαδικασίες της εταιρείας. -και σύντομα, το μέλλον. Μια μεγάλη βιντεΕνα μεγάλο μέρος αυτής της δουλειάς οθόνη δείχνει την αναμενόμενη βροχόπτωθα είναι η ανάλυση των δεδομένων που ση για τις επόμενες ώρες, ενώ εργάτες πασυλλέγονται από όλα τα συστήματα και ο ρακολουθούν τα επίπεδα νερού των αποσυσχετισμός τους με άλλες πληροφορίες. θηκών νερού από τις δικές τους οθόνες. Αν, Δεν είναι κάθε απροσδόκητη αύξηση στη όμως, χαλάσει μια αντλία, θα πρέπει και πάροή νερού αποτέλεσμα διαρροής, εξηγεί ο λι να κάνουν μια κίνηση: δεν μπορούν να εκ. White. Για παράδειγμα, η χρήση του νελέγχονται εξ αποστάσεως όλες οι βαλβίδες. ρού πάντα αυξάνεται τις νυχτερινές ώρες Η εταιρεία Thames Water θα επενδύσει κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού και των περίπου 118 εκατ. ευρώ, ώστε να μπορεί να

Σε ζήτηση Καθημερινή εθνική κατανάλωση νερού ανά άτομο 2000, λίτρα

200

400

600

800

Καναδάς ΗΠΑ Νότια Κορέα Ιαπωνία Βραζιλία Γερμανία Ινδία Βρετανία Κίνα Πηγή: WRI; The Economist

δρόμοι, όπου συχνά δεν χρησιμοποιείται τίποτα περισσότερο από κάμερες για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας. Ακόμα και τα κτίρια γίνονται πιο αυτοματοποιημένα, με συνεχείς ελέγχους στα ενεργειακά μέσα που χρησιμοποιούν.

Τα σύνορα των δικτύων

ημιχρόνων στους ποδοσφαιρικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Στο εγγύς μέλλον, η εταιρεία Thames Water μπορεί να είναι ακόμα και σε θέση να στέλνει συνεργεία πριν ακόμα υπάρξει βλάβη σε κάποιον αγωγό. Στις αρχές του 2010, η εταιρεία άρχισε να χρησιμοποιεί μια webbased υπηρεσία που παρέχει η ισραηλινή εταιρεία, TaKaDu, η οποία χρησιμεύει ως τα «μάτια και τα αυτιά» του δικτύου, σύμφωνα με τον Amir Peleg, ιδρυτή και διευθυντή της. Η εταιρεία αναλύει τα υπάρχοντα και online δεδομένα, για να δημιουργήσει μια βάση για σύγκριση, δίνοντας στους αλγόριθμους τη δυνατότητα να εντοπίσουν ό,τι μπορεί να πάει στραβά. Παρόμοια πρόοδος συντελείται σε όλο τον κόσμο. Το πεδίο δράσης για την πρόληψη ρύπανσης είναι τεράστιο, τόσο στη βιομηχανία νερού όσο και αλλού. Οι εταιρείες ηλεκτρικού ρεύματος προπορεύονται, αν μη τι άλλο, γιατί μπορούν να χρησιμοποιήσουν το ίδιο το δίκτυο, για να συλλέξουν δεδομένα και να ελέγξουν διακόπτες. Τα συστήματα μεταφοράς έχουν μείνει πίσω, ιδίως οι

Παρόλα αυτά, για να μπορέσουν οι υποδομές να γίνουν πραγματικά έξυπνες, δεν αρκεί να χρησιμοποιηθεί η τελευταία λέξη της τεχνολογίας στον πυρήνα ενός δικτύου. Τα σύνορα -η διεπαφή με τους χρήστες και τις συσκευές- πρέπει επίσης να είναι έξυπνα. Αυτή είναι και η ιδέα πίσω από την έξυπνη μέτρηση, που έχει κάνει μεγάλη πρόοδο στη βιομηχανία ηλεκτρικού ρεύματος. Σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Accenture υπάρχουν περίπου 90 έργα έξυπνου δικτύου ανά τον κόσμο σήμερα. Εως το τέλος του έτους, περισσότερα από 76 εκατ. έξυπνων μετρητών θα έχουν εγκατασταθεί ανά τον κόσμο. Αυτός ο αριθμός θα τριπλασιαστεί σχεδόν μέχρι το 2015, φτάνοντας τα 212 εκατ., εκτιμά η εταιρεία ερευνών ABI Research. Οι έξυπνοι μετρητές και άλλος εξοπλισμός που είναι απαραίτητος, για να κάνει τα δίκτυα πιο έξυπνα, δεν είναι φτηνοί. Η Morgan Stanley, τράπεζα επενδύσεων, προβλέπει ότι μόνο η παγκόσμια αγορά έξυπνων δικτύων θα φτάσει από τα 20 εκατ. δολάρια πέρυσι στα 100 εκατ. δολάρια το 2030. Εντούτοις, και τα οφέλη αναμένεται να είναι τεράστια: εξοικονόμηση ρεύματος, μειωμένες επενδύσεις στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αν θέλει κανείς να δει την τεχνολογία εν δράσει, πρέπει να πάει στο Boulder του Κολοράντο, γενέτειρα αυτού που θεωρείται το πρώτο πλήρως ανεπτυγμένο «έξυπνο δίκτυο» στον κόσμο. Η τοπική εταιρεία, Xcel Energy, δεν τσιγκουνεύτηκε τα έξοδα. Χρησιμοποίησε εξοπλισμό που αυτόματα αναφέρει διακοπές ρεύματος. Εγκατέστησε περισσότερους από 20.000 έξυπνους μετρητές, τους συνέδε-

σε μέσω ενός δικτύου οπτικών ινών, ξεκίνησε μια ιστοσελίδα, για να παρακολουθεί τη χρήση του ρεύματος και άρχισε να προσφέρει προγράμματα τιμολόγησης που ευνοούν τη χρήση ρεύματος εκτός ωρών αιχμής. Εχει ακόμα προμηθεύσει ορισμένα νοικοκυριά με εξοπλισμό που μπορεί να «πει» στα κλιματιστικά να κλείσουν μόνα τους, όταν η ζήτηση για ρεύμα είναι υψηλή, μηχανισμός που ονομάζεται «απάντηση στη ζήτηση». Τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι ασαφή. Το σύστημα έχει σίγουρα βοηθήσει την Xcel να διαχειριστεί πιο αποτελεσματικά το δίκτυό της. Η εταιρεία τώρα ξέρει τι συμβαίνει στο δίκτυό της και οι διακοπές ρεύματος έχουν γίνει πιο σπάνιες. Τα προβλήματα μπορούν να εντοπιστούν με ακρίβεια και να διορθωθούν πολύ γρηγορότερα. Οι πελάτες, όμως, δεν χρησιμοποιούν λιγότερο ρεύμα από ό,τι έκαναν πριν. Μολαταύτα, είναι νωρίς ακόμα. Ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να δείχνουν τι μπορεί να γίνει με το σύστημα απάντησης στη ζήτηση. Η EnerNOC, ενεργειακός μεσάζοντας στην Αμερική, πχ. πληρώνει άλλες εταιρείες, για να κλείνουν τον εξοπλισμό που δεν είναι απαραίτητος σε ώρες μεγάλης ζήτησης, μειώνοντας έτσι την επιβάρυνση του δικτύου. Εως τα μέσα του χρόνου περίπου 3.300 πελάτες από μονάδες χαλυβουργίας έως σούπερ-μάρκετ, έχουν κάνει αίτηση για την υπηρεσία αυτή. Η συνδυασμένη κατανάλωση, που μπορεί να γίνει διαθέσιμη σε άλλους χρήστες, αν χρειαστεί, είναι 4.800MW, ξεπερνώντας την παραγωγή της μεγαλύτερης πυρηνικής μονάδας της Αμερικής. Εντούτοις, το απόλυτο σημείο που πρέπει να πετύχουν τα έξυπνα δίκτυα είναι η δυναμική τιμολόγηση, με τις χρεώσεις του ρεύματος να κυμαίνονται ανάλογα με τη ζήτηση. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση του ρεύματος κατά 10%-15% τις ώρες αιχμής, εκτιμά ο Ahmad Faruqui της συμβουλευτικής εταιρείας Brattle Group -περίπου το διπλάσιο της μείωσης που μπορεί να επιτευχθεί μόνο δίνοντας στους πελάτες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τη χρήση που κάνουν. Ο αριθμός αυτός θα μπορούσε εύκολα να διπλασιαστεί ξανά, προσθέτει με ένα συνδυασμό δυναμικής τιμολόγησης και απάντησης στη ζήτηση. Ο κύριος στόχος των έξυπνων μετρητών ρεύματος είναι να μειώσουν το φόρτο σε ώρες αιχμής και κατ’ αυτόν τον τρόπο να δώσουν τη δυνατότητα στους παρόχους να διατηρήσουν σε χαμηλό επίπεδο τη μέγιστη εγκατεστημένη ισχύ. Στη βιομηχανία νερού, οι διαδικασίες είναι λίγο διαφορετικές, εξηγεί ο Stefan Helmcke, ειδικός σε θέματα ύδατος της εταιρείας McKinsey. Το νερό μπορεί να αποθηκευτεί εύκολα και οι καταναλωτές δεν μπορούν να ελέγξουν τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο το χρησιμοποιούν (πχ. δεν μπορούν να αποφύγουν να πάνε τουαλέτα, δραστηριότητα η οποία χρησιμοποιεί περισσότερο νερό από οποιαδήποτε άλλη σε ένα νοικοκυριό), έτσι είναι πιο δύ- >

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

> σκολο να υποστηρίξει κανείς τη διάδοση έξυπνων μετρητών νερού. Μολαταύτα, εξαπλώνονται γρήγορα. Η Βοστώνη έχει υπάρξει εδώ και καιρό το φωτεινό παράδειγμα. Ηδη από το 2004 η Επιτροπή Υδατος και Αποχετεύσεων της πόλης έχει παράσχει σε όλους τους πελάτες της εξοπλισμό ασύρματων έξυπνων μετρητών. Σύντομα, όμως, θα την ξεπεράσει η Νέα Υόρκη, που σχεδιάζει να εγκαταστήσει περισσότερες από 800.000 συσκευές, φτάνοντας σε κόστος περίπου τα 250 εκατ. ευρώ. Ακόμα και η Thames Water, της οποίας οι περισσότεροι πελάτες δεν έχουν κανένα είδους μετρητή, σχεδιάζει τώρα να εγκαταστήσει μερικούς έξυπνους μετρητές.

Ακολουθώντας τις εξελίξεις

Στον τομέα των μεταφορών, το αντίστοιχο ενός έξυπνου μετρητή είναι μια μονάδα τοποθετημένη σε ένα όχημα. Παλιότερα ήταν μια απλή συσκευή, που λειτουργούσε ως ετικέτα αναγνώρισης ραδιοσυχνοτήτων, όταν περνούσε από ένα μηχάνημα ανάγνωσης σε διόδια, αλλά τώρα γίνεται εξυπνότερη. Το σύχρόνο, σχεδιάζει να δοκιμάσει ένα σύστημα στημα διοδίων της Γερμανίας, που διασφαλίβασισμένο στη χρήση δορυφόρου που δεν ζει ότι οι οδηγοί φορτηγών πληρώνουν, για απαιτεί συστήματα ανάγνωσης και μπορεί να να χρησιμοποιούν τους συνωστισμένους αυχρεώνει σύμφωνα με την κίνηση που παρουτοκινητοδρόμους της χώρας, βασίζεται σε σιάζει ο δρόμος τη στιγμή εκείνη. συσκευές που κατά κάποιον τρόπο είναι εξίΑκόμα ένα από τα συστήματα διαχείσου προχωρημένες με ένα έξυπνο τηλέφωρισης υποδομών του νησιού έχει αποτελένο. Μεταξύ άλλων, παρακολουθούν τη θέση σει πρότυπο για τον κόσμο: αυτό που χρητους με τη βοήθεια του GPS (παγκόσμιο σύσιμοποιεί για το νερό. Στο κέντρο πληροφοστημα προσδιορισμού γεωγραφικής θέσης ριών που βρίσκεται στο νότιο άκρο του νηβασισμένο στη χρήση δορυφόρου). σιού, δίπλα στο φράγμα Marina Barrage, οι Παρόμοια συστήματα διοδίων χρησιμοεπισκέπτες μπορούν στην κυριολεξία να δοποιούνται όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα σε κιμάσουν από ένα μπουκάλι “NEWater” με μεγάλες πόλεις με κυκλοφοριακό πρόβληνερό που προέρχεται από υγρά απόβλητα, μα, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου το οποίο έπειτα από και της Στοκχόλμης. Η Σιγκαπούρη, ό¥Î ÀÏ½ËØÓÎ ÒÇÌÄ¼Î ÏÎØ ÏÑºÏÄÈ εκτεταμένη επεξερέχει γίνει ξανά μως, έρχεται πρώÍÀ ÏÄÓ¿×ÎØÍ ÓÀ ºÉØÏÍÀ Ã¼ÊÓØÀ γασία πόσιμο. Το μεγαλύτετη. Η πόλη-κράτος ÄÍºÑÆÄÈÀÖ Ä¼ÍÀÈ Ç ÃØÍÀÌÈÊ» ρο, όμως, μέρος του όχι μόνο χρεώνει τους οδηγούς, όταν ÓÈÌÎË½ÆÇÒÇ ÌÄ ÓÈÖ ×ÑÄÐÒÄÈÖ επεξεργασμένου νεχρησιμοποιούν τους ÓÎØ ÑÄ¿ÌÀÓÎÖ ÍÀ ÊØÌÀ¼ÍÎÍÓÀÈ ρού ανατροφοδοτείται μέσω ενός ξεχωδρόμους με τη μεÀÍ ËÎÆÀ ÌÄ ÓÇ Ù»ÓÇÒÇ ριστού συστήματος γαλύτερη συμφόδιανομής στα εργορηση (η χρήση ενός στάσια και τις μονάδες ηλεκτρικού της Σιαυτοκινητοδρόμου μπορεί να φτάσει έως γκαπούρης και υπόκειται ξανά σε επεξερκαι τα τρία ευρώ), αλλά και προσαρμόζει γασία. τα φανάρια, ώστε να ακολουθούν τη ροή Αυτός ο κλειστός βρόγχος είναι μέρος των οχημάτων, χρησιμοποιεί δεδομένα που του συστήματος παροχής νερού όπου «κάσυλλέγουν ταξί, για να μετρήσει τη μέση θε σταγόνα μετράει», σύμφωνα με τον Yap ταχύτητα και βρίσκεται σε διαδικασία ανάKheng Guan, διευθυντή του Συμβουλίου Επτυξης ενός συστήματος καθοδήγησης παρταιρειών Κοινής Ωφελείας (Public Utilities καρίσματος, σημειώνοντας ότι τα αυτοκίνηBoard - PUB) του νησιού. Το φράγμα Marina τα που ψάχνουν κάπου να παρκάρουν συBarrage είναι ακόμα ένα στοιχείο. Εγκαινινιστούν σημαντικό παράγοντα δημιουργίας άστηκε το 2008 και λειτουργεί ως φράγκυκλοφοριακής συμφόρησης. μα, για να συγκρατεί εκτός το θαλάσσιο νεΗ Σιγκαπούρη μπορεί, επίσης, να γίνει η ρό. Ετσι, το λιμάνι της περιοχής αυτής, που πρώτη πόλη που εισάγει τη χρήση δυναμιείναι η πλέον πυκνοκατοικημένη, λειτουργεί κής τιμολόγησης σε πραγματικό χρόνο στους πλέον ως δεξαμενή. Οταν ανοίξουν άλλες δρόμους της. Το 2006 η Αρχή Χερσαίων Μεδύο δεξαμενές του χρόνου, περισσότερα από ταφορών δοκίμασε ένα σύστημα πρόβλεψης τα δύο τρίτα της επικράτειας της Σιγκαπούκυκλοφοριακού που δημιούργησε η ΙΒΜ, ώρης θα χρησιμοποιούνται, για να αποθηκεύστε να δημιουργήσει τα διόδια. Τον επόμενο

ουν βρόχινο νερό. Οι μονάδες αφαλάτωσης της πόλης-κράτους βρίσκονται επίσης μεταξύ των πλέον αποτελεσματικών παγκοσμίως. Ολα αυτά σημαίνουν ότι το νησί -μικρότερο από το Λουξεμβούργο, με περίπου πέντε εκατ. κατοίκους καθώς και μια οικονομία που φτάνει εκείνη του Χονγκ Κονγκ- μπορεί να καλύψει μόνο του πάνω από το 60% των αναγκών του σε νερό. Θέλει, όμως, να τα πάει ακόμα καλύτερα: σε 50 χρόνια από τώρα, ελπίζει να είναι απολύτως αυτάρκες. Οι αισθητήρες δεν κατέχουν ιδιαίτερα μεγάλο ρόλο στη διαχείριση ύδατος της Σιγκαπούρης, γιατί οι υποδομές είναι πολύ καινούργιες. Κατά μέσο όρο, υπάρχει μόνο μία διαρροή την ημέρα. To PUB τοποθετεί αισθητήρες μόνο σε μερικά βασικά σημεία, πχ. εκεί όπου το νερό βγαίνει από τις δεξαμενές. Σε περίπτωση που το σύστημα εντοπίσει μια επικίνδυνη μόλυνση, αυτό το μέρος του δικτύου κλείνει αμέσως. Αν μια ισχυρή βροχόπτωση στην κεντρική Σιγκαπούρη απειλήσει την πόλη με πλημμύρες κατά τη διάρκεια της παλίρροιας, επτά τεράστιες αντλίες δίπλα στο φράγμα αρχίζουν να στέλνουν νερό πίσω στη θάλασσα, κατά 40 κυβ.μ. το δευτερόλεπτο η καθεμία. Μέχρι στιγμής, η Σιγκαπούρη δεν έχει έξυπνους μετρητές νερού, αλλά αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει άμεση ανάγκη για κάτι τέτοιο. Οι περισσότεροι κάτοικοι της Σιγκαπούρης ζουν σε πολυώροφες πολυκατοικίες, γεγονός που κάνει εύκολη τη χρήση απλών μετρητών. Αν, όμως, το PUB θέλει να επιτύχει το στόχο του και να μειώσει την καθημερινή χρήση νερού ανά άτομο, από 155 λίτρα το 2008 σε 147 έως λίτρα έως το 2020 (περίπου το ίδιο με την Ινδία και ένα τέταρτο του ποσού στην Αμερική), η Σιγκαπούρη θα πρέπει να γίνει ακόμα πιο έξυπνη -και να αποτελέσει για άλλη μία φορά το παράδειγμα προς μίμηση. F

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

τη Σιγκαπούρη, οι συζητήσεις για τη διαχείριση των υδάτων γρήγορα γίνονται πολιτικές. Η πόλη-κράτος δεν θέλει πλέον να εξαρτάται από τη Μαλαισία για το νερό της, όταν η τρέχουσα συμφωνία παροχής νερού ανάμεσα στις δύο χώρες λήγει το 2061. Ο βόρειος γείτονας της Σιγκαπούρης, με τον οποίο ήταν ενωμένη έως την πικρόχολη διαίρεση του 1965, έχει απειλήσει να αυξήσει τις τιμές ή ακόμα και να κόψει την προμήθεια. Εντούτοις, η πολιτική δεν είναι ο μοναδικός λόγος για το προηγμένο σύστημα ύδρευσης της Σιγκαπούρης. Το κέντρο πληροφοριών στο φράγμα Marina έχει φωτογραφίες από πλημμύρες και ξηρασίες. «Εχουμε είτε πολύ νερό ή πολύ λίγο», εξηγεί ο Yap Kheng Guan, διευθυντής του PUB της Σιγκαπούρης. Ακόμα και σήμερα, παρά το εξεζητημένο σύστημα τάφρων και τούνελ, οι πλημμύρες μπορεί να χτυπήσουν ξαφνικά. Τον Ιούλιο ολόκληρα τετράγωνα της κύριας εμπορικής περιοχής βρέθηκαν κάτω από το νερό ύστερα από δυνατές βροχοπτώσεις. Το πρόβλημα της έλλειψης και της υπερβολής είναι εξίσου προφανές και στους δρόμους της πόλης-κράτους. Οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης, που συγκαταλέγονται μεταξύ των πλουσιότερων στον κόσμο, θέλουν να οδηγούν, αλλά ο χώρος για τους δρόμους έχει περιοριστεί σημαντικά. Οταν, στις αρχές του 1970, το κέντρο της πόλης υπέστη μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση, η κυβέρνηση εισήγαγε το πρώτο χειροκίνητο σύστημα τιμολόγησης αστικών δρόμων παγκοσμίως. Το 1998 έγινε το πρώτο που αυτοματοποιήθηκε. «Η Σιγκαπούρη αποδεικνύει ότι η αναγκαιότητα είναι η μητέρα της επινόησης», τονίζει ο Teo Lay Lim, διευθυντής του τοπικού ρας, είναι σπάνιοι στις αστικές περιοχές, γεπαραρτήματος της συμβουλευτικής εταιρείγονός που τις κάνει ιδανικές, για να αρχίας Accenture. σει η διαδικασία εξοικονόμησης, σχολιάζει ο Τώρα η πόλη θέλει να γίνει ένα «ζωνταMark Spelman, επικεφαλής του τμήματος πανό εργαστήριο» για έξυπνες αστικές τεχνογκόσμιας στρατηγικής της Accenture. λογίες όλων των ειδών -όχι μόνο για συΤα έργα των έξυπνων πόλεων πολλαπλαστήματα νερού και μεταφορών αλλά και για σιάζονται ανά τον κόσμο. Ορισμένα από αυ«πράσινα» κτίρια, καθαρή ενέργεια και διατά δεν είναι τόσο καινούργια, όσο υπονοούν χείριση της πόλης. Τόσο τοπικές όσο και ξέοι τίτλοι τους, αλλά σε νες εταιρείες στους κάθε περίπτωση, είναι τομείς αυτούς θα ¥À ºÑÆÀ ÓÕÍ ºÉØÏÍÕÍ δύσκολο να προσδιμπορέσουν να αναÏ½ËÄÕÍ ÏÎËËÀÏËÀÒÈ ÙÎÍÓÀÈ οριστεί τι είναι αυτό πτύξουν και να δείπου συνιστά μια έξυξουν τα προϊόντα ÀÍ ÓÎÍ Ê½ÒÌÎ πνη πόλη. Ολα, όμως, τους στο νησί πριν τα έργα έχουν ένα κοινό σημείο: στόχος τους τα πουλήσουν αλλού, εξηγεί ο Goh Chee είναι να ενσωματώσουν τις τελευταίες προKiong, επικεφαλής του τομέα καθαρής ενέρσπάθειες για εισαγωγή έξυπνων χαρακτηριγειας στο Συμβούλιο Οικονομικής Ανάπτυστικών σε μια ποικιλία τομέων και να χρησιξης της Σιγκαπούρης. μοποιήσουν αυτό το «σύστημα συστημάτων», Υπάρχει μεγάλη ζήτηση, για να γίνουν οι όπως το ονομάζει η ΙΒΜ, για να διαχειριστούν πόλεις εξυπνότερες, όχι μόνο στην Κίνα και καλύτερα το αστικό περιβάλλον. σε άλλες ταχύτατα αστικοποιημένες χώρες, Η πιο γνωστή έξυπνη πόλη είναι το αλλά και σε όλο το δυτικό κόσμο. Πόροι, όMasdar, μια ολοκαίνουργια κατασκευή στο πως νερό, χώρος, ενέργεια και καθαρός αέ-

Η ζωή σε μία πλατφόρμα

Αμπού Ντάμπι που πρόσφατα υποδέχτηκε τους πρώτους κατοίκους της και σύντομα θα αποτελέσει την πόλη 40.000 ανθρώπων. Εχει χτιστεί εξολοκλήρου σε μια υπερυψωμένη πλατφόρμα, γεγονός που καθιστά τη συντήρηση και την εγκατάσταση νέου εξοπλισμού πολύ ευκολότερη. Κάτω από την πλατφόρμα βρίσκεται η έξυπνη υποδομή, συμπεριλαμβανομένων σωλήνων νερού με αισθητήρες και ένα δίκτυο οπτικών ινών. Πάνω στην πλατφόρμα, θα μπορεί κανείς να δει ένα φάσμα «πράσινης» τεχνολογίας: ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, μικρά οχήματα που θα περιφέρονται στους δρόμους (δεν θα επιτρέπονται αυτοκίνητα) και συστήματα που θα συλλέγουν πάχνη αλλά και βροχόνερο. Εντούτοις, οι ειδικοί βλέπουν το Masdar κυρίως ως ένα έργο για ακίνητα: άψυχος εξοπλισμός που ψάχνει για ένα σκοπό. Υποστηρίζουν ότι αυτό που έχει πραγματικά σημασία για την ευφυΐα μίας πόλης είναι το λογισμικό που τρέχει και το δί-

κτυο που συνδέει τα μέρη της. «Είναι η κοινή υποδομή για όλα τα έξυπνα συστήματα», συμπληρώνει ο Wim Elfrink, επικεφαλής της πρωτοβουλίας "Smart+Connected Communities" της εταιρείας Cisco, κατασκευάστριας δικτυακού εξοπλισμού.

Βρίσκοντας την άκρη

Η Cisco προσπαθεί να αποδείξει την άποψή της στην πόλη Songdo κοντά στη Σεούλ, όπου η πόλη παρέχει όλες τις ψηφιακές υδραυλικές εγκαταστάσεις. Σε ιδιαίτερα προνομιακή θέση, η Songdo είναι ίσως το πιο φιλόδοξο έργο έξυπνης πόλης μέχρι στιγμής. Αναμένεται να κοστίσει 35 εκατ. δολάρια και θα φιλοξενήσει 65.000 ανθρώπους. Οπως το Masdar, θα επιδεικνύει με υπερηφάνεια την τελευταία λέξη της «πράσινης» τεχνολογίας. Αυτό, όμως, για το οποίο θέλει να γίνει πραγματικά διάσημη, είναι το γεγονός ότι όλη η πόλη είναι καλωδιωμένη. Οι κάτοικοι του «Πρώτου Κόσμου», του πρώτου ολοκληρωμένου συγκροτήματος κατοικιών, ήδη απολαμβάνουν τα οφέλη αυτής της ολοκληρωτικής συνδεσιμότητας. Εξυπνα τηλέφωνα ξεκλειδώνουν πόρτες. Τα κλιματιστικά, τα παντζούρια και τα συστήματα ασφαλείας ελέγχονται από οθόνες σε όλο το διαμέρισμα που μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για πρόσβαση σε κάθε είδους διαδικτυακή υπηρεσία. Χρησιμοποιώντας ορισμένα πλήκτρα, οι χρήστες είναι σε θέση να ξεκινήσουν μια τηλεδιάσκεψη με ένα γιατρό, να εξυπηρετηθούν από την τοπική αυτοδιοίκηση ή να ανακαλύψουν πως μπορούν να δουλέψουν με καλύτερο τρόπο. Αυτό που η Cisco θεωρεί ως τη σημαντικότερη εφαρμογή για τη λειτουργία μιας έ-

χνολογία για τη σύνδεση πραγμάτων (όπως ξυπνης πόλης παρουσιάστηκε στην Παγκόεκτυπωτές και υπολογιστές) και μια βάση σμια Εκθεση της Σαγκάης φέτος. Στο αίθριο για τα προϊόντα που παράγουν άλλοι (όπως των εγκαταστάσεων της έκθεσης, η εταιρεία διαδικτυακοί περιηγητές και προγράμμαέχτισε ένα διοικητικό κέντρο, για να παρακοτα αναπαραγωγής πολυμέσων). Οταν ήταν λουθεί τη φανταστική έξυπνη πόλη. Μια γιστην Microsoft στις αρχές της δεκαετίας του γάντια βιντεοοθόνη έδειχνε τα πάντα, από 2000, ο κ. Lewis επέχάρτες για την κυβλεπε επίσης την εκ κλοφορία και την ε ØÓ½ ÏÎØ º×ÄÈ ÏÑÀÆÌÀÓÈÊ νέου εισαγωγή στην νεργειακή χρήση έως πληροφορίες για ÒÇÌÀÒ¼À ÆÈÀ ÓÇÍ ÄØÅØÜÀ Ì¼ÀÖ αγορά μιας στρατηγιπου ονομαζόταν τον καιρό και φωÏ½ËÇÖ Ä¼ÍÀÈ ÓÎ ËÎÆÈÒÌÈÊ½ κής .Net -ένα πρώιμο πατογραφίες από κάÏÎØ ÓÑº×ÄÈ ÊÀÈ ÓÎ Ã¼ÊÓØÎ ÏÎØ ράδειγμα αυτού που μερες ασφαλείας. Οι ÒØÍÃºÄÈ ÓÀ ÌºÑÇ ÓÇÖ οι κομπιουτεράδες οεπισκέπτες μπορούνομάζουν «αρχιτεκτοσαν να δουν πώς οι νική βασισμένη στην διαχειριστές της πόπαροχή υπηρεσιών». Η ιδέα πίσω από αυλης θα αντιδράσουν στην περίπτωση ενός ατό ήταν να δημιουργηθούν προγράμματα τυχήματος σε μια γέφυρα στο κέντρο της πόως συνδυασμός ηλεκτρονικών υπηρεσιών λης: οι κάμερες παίρνουν κοντινά πλάνα, με κατά προσέγγιση αντιστοίχιση, οι οποίφεύγει αμέσως ασθενοφόρο, η κίνηση στέλες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αλλού. νεται σε άλλες γέφυρες -όλα αυτόματα, εΑφότου ο κ. Lewis έφυγε από την ντός δευτερολέπτων. Microsoft το 2005, προσπάθησε να εισάΜολαταύτα, η πιο έξυπνη πόλη του κόγει στην κατασκευαστική βιομηχανία την σμου ίσως εμφανιστεί σύντομα σε ένα αέννοια των επαναχρησιμοποιούμενων συπροσδόκητο σημείο: κοντά στο Πόρτο της στατικών, καθώς οι συνθήκες έδειχναν ώΠορτογαλίας. Η PlanIT Valley, σχεδιασμέριμες για κάτι τέτοιο. Συχνά τα σχέδια χρηνη για έναν ενδεχόμενο πληθυσμό 150.000 σιμοποιούνται μόνο μία φορά ακόμα, τα πεανθρώπων, είναι μια φιλόδοξη απόπειρα ρισσότερα κτίρια δεν είναι ενεργειακά απονα «συνδυαστεί η τεχνολογία με την αστιδοτικά, η βιομηχανία δημιουργεί πολλά ακή ανάπτυξη», όπως εξήγησε ο Steve Lewis, πόβλητα και πολλά υλικά απλώς πετιούσυνιδρυτής της Living PlanIT, της εταιρείας νται στα σκουπίδια. Ολα αυτά συνιστούν startup πίσω από το έργο, ο οποίος παλαιόπερίπου το 30% του κόστους μιας κατατερα εργαζόταν στην Microsoft. σκευής, σύμφωνα με μια μελέτη περίπτωσης Η εμπειρία που απέκτησε δουλεύοντας που πραγματοποίησε το Harvard Business στο γίγαντα του λογισμικού απεδείχθη εSchool για την Living PlanIT. ξαιρετική προετοιμασία για τη δουλειά αυΑντί, όμως, να πουλά προϊόντα σε κατή. Η ίδια η Microsoft αποτελεί παράδειγμα τασκευαστικές εταιρείες, ο κ. Lewis κατέ- > εταιρείας πλατφόρμας, παρέχοντας την τε-

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

> ληξε να εφαρμόζει τις ιδέες του σε μια ολόκληρη πόλη. Ακόμα και πριν μπουν τα πρώτα θεμέλια, η PlanIT Valley είχε ήδη χτιστεί -σε ένα πρόγραμμα προσομοίωσης που δίνει επίσης τη δυνατότητα για λεπτομερή σχεδιασμό της κατασκευής. Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, που θα κοστίσει περίπου δέκα δισ. δολάρια, θα διαθέτει προκατασκευασμένα μέρη. Για παράδειγμα, τα θεμέλιά της θα είναι από τσιμεντότουβλα που θα διαθέτουν προεγκατεστημένο όλο τον εξοπλισμό για τις έξυπνες υποδομές. Εντέλει, ολόκληρη την πόλη και τα κτίρια της θα την διαχειρίζεται ένα «αστικό πρόγραμμα λειτουργίας» που ενσωματώνει όλα τα μέρη και τα συνδυάζει σε διάφορα είδη υπηρεσιών, όπως διαχείριση κυκλοφοριακού και καλύτερη χρήση της ενέργειας. Η Living PlanIT έχει μια σαφή ιδέα για το ποιος θα ζήσει και θα εργαστεί στην πόλη της: οι υπάλληλοι των εταιρειών που συνιστούν το «οικοσύστημά» της, μια άλλη έννοια που είναι δανεική από τη βιομηχανία λογισμικού. Αυτή η εταιρεία startup έχει συγκεντρώσει έναν αριθμό εταίρων, μεταξύ αυτών την Cisco, την Accenture και την McLaren Electronic Systems, αδελφή εταιρεία της ίδιας επωνυμίας Φόρμουλα Ενα, η οποία θα παράσχει την τεχνολογία αισθητήρων. Η γενική ιδέα είναι πως αυτές οι εταιρείες θα λειτουργήσουν ερευνητικές εγκαταστάσεις στην PlanIT Valley, θα βελτιώσουν από κοινού την ιδέα αυτή, θα αναπτύξουν εφαρμογές και θα χτίσουν παρόμοια έργα αλλού στον κόσμο. Τέτοια μεγαλεπήβολα σχέδια είναι εφικτά μόνο όταν χτίζεις μια πόλη από το μηδέν. Επιχειρηματίες, όμως, όπως ο κ. Lewis και οι σχεδιαστές παρόμοιων έργων, έχουν άλλα πλεονεκτήματα. Η Πορτογαλία χαρακτήρισε το έργο της PlanIT Valley ως «πιθανής εθνικής σημασίας», κάτι που -μεταξύ άλλων- σημαίνει φτηνή γη και γενναιόδωρες φοροαπαλλαγές. Η Songdo εγκαινιάστηκε από την κυβέρνηση της Νοτίου Κορέας. Οι νέες πόλεις είναι ελεύθερες από τους περιορισμούς τού να αντιμετωπίσουν έναν ήδη υπάρχοντα πληθυσμό, τις παλιές υποδομές και την καθεστηκυία γραφειοκρατία.

Το παρελθόν μαζί με το παρόν

Η μετατροπή μιας ήδη υπάρχουσας πόλης σε έξυπνη πόλη είναι ένα εντελώς διαφορετικό πρόβλημα, όπως απεδείχθη από το Αμστερνταμ, τη μεγαλύτερη πόλη της Ολλανδίας. Η Amsterdam Innovation Motor (AIM), μια κοινοπραξία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό, δεν έχει στόχο να βρει ένα μεγαλύτερο σχέδιο, αλλά να εντοπίσει ενδιαφέροντα έξυπνα έργα, να συνεργαστεί με τοπικές εταιρείες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη και να βρουν τρόπους να κάνουν αυτά τα έργα να αξίζουν για όλους. Μέχρι στιγμής, η AIM έχει ξεκινήσει αρκετά έργα, από την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε νοικοκυριά έως τη σύνδεση κα-

στοποιεί τη συλλογή δεδομένων και να υποραβιών με το ηλεκτρικό δίκτυο έτσι ώστε να στηρίζει κάθε είδους εφαρμογή, υποστηρίζει μην χρειάζεται να χρησιμοποιούν γεννήτριες ο κ. Ratti. Αυτό θα του έδινε επίσης τη δυναντίζελ, όταν είναι αγκυροβολημένα στο λιμάτότητα να πραγματοποιήσει το τελικό του όνι της πόλης. Η πιο φιλόδοξη προσπάθεια μέραμα: τη μετατροπή της πόλης σε ένα «σύχρι στιγμής ονομάζεται “Climate Street” και στημα ελέγχου» που κάνει χρήση δεδομέέχει στόχο να μειώσει την ενεργειακή χρήση νων από διάφορες πηγές, από κινητά τηλέενός ολόκληρου εμπορικού δρόμου. φωνα έως έξυπνους μετρητές και αισθητήΣτις περισσότερες πόλεις, τουλάχιστον ρες σε κτίρια. Θα μπορούσε να γίνει εξόρυστη Δύση, θα προτιμήσουν μια τέτοια σταδιαξη αυτών των δεδοκή προσέγγιση, προ Ï½ËÇ .BTEBS ÒÓÎ μένων για τη βελτίωβλέπει ο Carlo Ratti, ση των δημόσιων μεαρχιτέκτονας και μη ÌÏÎØ Ó ÌÏÈ º×ÄÈ ×ÓÈÒÓÄ¼ ταφορών και της δηχανικός, επικεφαÄÉÎËÎÊË»ÑÎØ ÒÄ ÌÈÀ μόσιας ασφάλειας. λής του SENSEable ÏËÀÓÅ½ÑÌÀ Ê ÓÕ ÀÏ½ ÓÇÍ Μέχρι στιγμής, City Lab του Τεχνοο κ. Ratti και οι συλογικού Ινστιτούτου ÏËÀÓÅ½ÑÌÀ ÁÑ¼ÒÊÄÓÀÈ Ç νεργάτες του έχουν της Μασαχουσέτης ºÉØÏÍÇ ØÏÎÃÎÌ» ÄÍÐ ÀÏ½ κυρίως χρησιμοποι(MIT). Ο ίδιος και οι Ï ÍÕ ºÍÀ ÄØÑ¿ Å ÒÌÀ ήσει δεδομένα ασυνάδελφοί του έπό κινητά τηλέφωχουν βρει μερικά δι¦ÏÑ ÒÈÍÇÖ§ ÓÄ×ÍÎËÎÆ¼ÀÖ να για τα έργα τους. κά τους έργα για έΣτο “WikiCity”, που ξυπνες πόλεις. Στο έεφαρμόστηκε στη Ρώμη, αυτά τα δεδομένα να, που ονομάζεται “TrashTrack”, ζήτησαν αεπέτρεψαν στους ανθρώπους να δουν οπτιπό εθελοντές να κολλήσουν μικρές συσκευκοποιήσεις τού πώς μετακινούνται στην ιές ηλεκτρονικού εντοπισμού σε εκατοντάταλική πρωτεύουσα. Παρόλα αυτά, απεδείδες κομματάκια σκουπιδιών, για να δουν πού χθη ότι ο νέος δήμαρχος που εκλέχτηκε το θα κατέληγαν, ώστε να βελτιωθεί η διαχεί2008 δεν ενδιαφερόταν το ίδιο για τα έρριση σκουπιδιών. Πρόσφατα παρουσίασαν γα του κ. Ratti, όσο ο περιβαλλοντολόγος την “Copenhagen Wheel”, μία ρόδα ποδηλάπροκάτοχός του, έτσι η ομάδα έφυγε για τη του, της οποίας το κόκκινο αλουμινένιο κέΣιγκαπούρη. ντρο δεν δίνει απλώς ώθηση, αλλά μετρά και Δεν είναι μόνο οι κυβερνήσεις και οι πότις περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως ρύπανση λεις που θα κάνουν τον κόσμο έξυπνο. Οι ικαι επίπεδα θορύβου. διωτικές εταιρείες θα διαδραματίσουν επίΕντούτοις, πολλά τέτοια έργα ίσως χρεισης το ρόλο τους, ιδιαίτερα οι startup. F αστούν μια κοινή πλατφόρμα που να βελτι-

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

ς την ονομάσουμε «δημοκρατικοποίηση των αισθητήρων». Η Pachube, μια εταιρεία startup με βάση το Λονδίνο, προσφέρει μια υπηρεσία που επιτρέπει σε οποιονδήποτε να δημιουργήσει δεδομένα αισθητήρων διαθέσιμα σε οποιονδήποτε άλλον, έτσι ώστε αυτοί να δημιουργήσουν έξυπνες υπηρεσίες. Ενας από αυτούς χρησιμοποιεί τους υπολογιστές της Pachube, για να ελέγχει τον ανεμιστήρα στο γραφείο του, με τη βοήθεια θερμοκρασιακών ενδείξεων που παρέχονται από το θερμόμετρο στο γραφείο του. Τέτοια πειράματα είναι δωρεάν, αλλά εκείνοι που αναπτύσσουν περισσότερο σοβαρές εφαρμογές και δεν θέλουν αυτές να είναι διαθέσιμες σε κανέναν άλλον, πρέπει να πληρώσουν. Ο Usman Haque, διευθυντής της Pachube, ελπίζει ότι όλο και περισσότερες εταιρείες θα κάνουν κάτι παρόμοιο, καθώς η χρήση των αισθητήρων θα πολλαπλασιάζεται. Το επιχειρηματικό μοντέλο της Pachube συνιστά μία από τις πιο ενδιαφέρουσες απόπειρες να υπάρξουν κέρδη από τη σύγκλιση του φυσικού και του ψηφιακού κόσμου, αλλά υπάρχουν πολλές ακόμη εταιρείες που προσπαθούν να κερδίσουν χρήματα από τα έξυπνα συστήματα. Πολλές θα αποτύχουν, αλλά εκείνες που θα επιτύχουν, θα αναστατώσουν περισσότερες από μία βιομηχανίες και ίσως και την οικονομία ως σύνολο. Αυτό, όμως, που είναι πιο συναρπαστικό με τα έξυπνα συστήματα είναι η πληθώρα νέων υπηρεσιών και επιχειρηματικών μοντέλων που θα γίνουν εφικτά. «Το διαδίκτυο των πραγμάτων θα επιτρέψει να υπάρξει μια έκρηξη ποικιλότητας επιχειρηματικών μοντέλων», ισχυρίζεται ο Roger Roberts, κύριος μέτοχος στη συμβουλευτική εταιρεία και ένας από τους συντάκτες μιας πρόσφατης μελέτης σχετικά με αυτόν τον τομέα. Η βιομηχανία χημικών, για παράδειγμα, έσθητήρες στα αυτιά βοοειδών, επιτρέποντας χει ήδη εγκαταστήσει χιλιάδες αισθητήρες και στους αγρότες να καταγράφουν την υγεία ενεργοποιητές, για να αυξήσει την αποδοτικότους, να παρακολουθούν τις κινήσεις τους τητά της. Αλλες εταιρείες μόλις αρχίζουν. Στη και να μαθαίνουν πολλά περισσότερα για τα βιομηχανία χάρτου, σύμφωνα με μελέτη της ζώα τους, που ίσως δεν είχαν συνειδητοποιMcKinsey, μία εταιρεία πέτυχε μια αύξηση της ήσει καν ότι ήθελαν να ξέρουν. Κατά μέσο ότάξης του 5% στην παραγωγή της, προσαρρο, κάθε αγελάδα δημόζοντας αυτόματα μιουργεί περίπου 200 το σχήμα και την έ¢È ÄÓÀÈÑÄ¼ÄÖ ºÉØÏÍÕÍ πληροφονταση της φωτιάς ÒØÒÓÇÌ ÓÕÍ ÏÎØ ÔÀ ÄÏÈÓ¿×ÎØÍ megabytes ριών το χρόνο. που θερμαίνει το υÔÀ ÀÍÀÒÓÀÓÐÒÎØÍ ÏÎËËºÖ Χάρη σε λεπτοδροξείδιο του ασβεμ ερ ε ί ς ψ η φ ι α κ ο ύ ς στίου για την επικάÁÈÎÌÇ×ÀÍ¼ÄÖ ÊÀÈ ¼ÒÕÖ ÓÇÍ χάρτες, η συντήρηλυψη του χαρτιού. Η ÎÈÊÎÍÎÌ¼À ÕÖ Ò¿ÍÎËÎ ση υποδομών, όπως FoodLogiQ, μια εταιδρόμοι και εξοπλιρεία startup, επιτρέσμός, θα γίνει επίσης πολύ πιο αποδοτική. Η πει στους προμηθευτές τροφίμων να τοποθεAsfinag, μια αυστριακή εταιρεία, χρησιμοτούν ετικέτες και να παρακολουθούν τα προποίησε αεροπλάνα εξοπλισμένα με ειδικές ϊόντα τους σε όλη την αλυσίδα προμηθειών κάμερες, για να χαρτογραφήσει τους αυ-και τους καταναλωτές να μπορούν να ελέγτοκινητοδρόμους της χώρας. Οι υπάλληλοί ξουν από πού προέρχονται αυτά. Η Sparked, της μπορούν τώρα να πετάξουν πάνω από ακόμα μία startup εταιρεία, εμφυτεύει αι-

Η επαυξημένη πραγματικότητα της αγοράς

τους δρόμους ψηφιακά και να δουν ακόμα και τι βρίσκεται υπογείως. Η Επιτροπή Οργανισμών Κοινής Ωφελείας του Σαν Φρανσίσκο γνωρίζει τις ακριβείς συντεταγμένες κάθε αντλίας υγρών αποβλήτων, το ιστορικό συντήρησής της και τις πιθανότητες που έχει να παρουσιάσει βλάβη. «Οι εταιρείες τώρα μπορούν να στέλνουν συνεργεία συντήρησης πριν καν ο εξοπλισμός υποστεί κάποια βλάβη», τονίζει ο Steve Mills, επικεφαλής λογισμικού της IBM. «Το πιο βραχυπρόθεσμο σημαντικό όφελος αυτών των συστημάτων θα είναι ότι ο παλιός εξοπλισμός θα λειτουργεί καλύτερα». Επιπλέον, τα έξυπνα συστήματα καθιστούν εφικτές νέες μορφές outsourcing (ανάθεση εργασιών σε εξωτερικούς συνεργάτες), ορισμένες από αυτές σε απροσδόκητα μέρη του κόσμου. Η εταιρεία Pacific Control ίσως δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό, αλλά με έδρα στο Ντουμπάι, ισχυρίζεται (και μάλλον

δικαίως) ότι είναι «ο παγκόσμιος ηγέτης στις λύσεις αυτοματισμού». Το παγκόσμιο κέντρο ελέγχου της παρακολουθεί εξ αποστάσεως κτίρια, αεροδρόμια και ξενοδοχεία, δίνοντας έμφαση σε πληροφορίες, όπως η χρήση της ενέργειας, η ασφάλεια και ο εξοπλισμός. Προς το παρόν, οι περισσότεροι πελάτες της εταιρείας είναι στο Ντουμπάι, αλλά σίγουρα θα βρει αρκετούς και σε άλλες χώρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τη στιγμή που οι συσκευές συνδεθούν και η χρήση τους μπορεί να μετρηθεί, δεν υπάρχει πλέον ανάγκη κάποιος να τις αγοράσει. Ηδη ορισμένοι κατασκευαστές ακριβού και πολύπλοκου εξοπλισμού δεν πωλούν πλέον τα προϊόντα τους, αλλά τα χρεώνουν για τη χρήση τους. Για παράδειγμα, η Rolls-Royce, η οποία κατασκευάζει ακριβές μηχανές αεροσκαφών, τις νοικιάζει στις αερογραμμές για το χρόνο που αυτές χρησιμοποιούνται. Οι κατασκευαστές εξοπλισμού εξέτασης αίματος έχουν αρχίσει να χρεώνουν μόνο αν η συσκευή δημιουργεί πράγματι δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Η εταιρεία Joy Mining Machinery, κατασκευάστρια εξοπλισμού εξόρυξης, χρεώνει για υποστήριξη με τον τόνο. Ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν τις μετρήσεις με πρωτοποριακούς τρόπους. Η Zipcar και άλλες εταιρείες car-sharing (συνεπιβατισμού), πχ. τοποθετούν ασύρματες συσκευές με αισθητήρες στα οχήματά τους, έτσι ώστε οι πελάτες τους να μπορούν να τα μισθώνουν με την ώρα. Επιπλέον, ασφαλιστικές εταιρείες, ανάμεσά τους η Progressive στην Αμερική και η Coverbox στη Βρετανία, ζητούν από τους πελάτες να εγκαταστήσουν εξοπλισμό στα αυτοκίνητά τους, έτσι ώστε να

γωγικότητά τους με αυτήν άλλων. «Πολλές εμπορούν να μετρήσουν για πόσο χρονικό διταιρείες θα ανακαλύψουν ξαφνικά ότι το κυάστημα, πόσο γρήγορα, ακόμα και μέχρι πού ριότερο αντικείμενό τους είναι τα δεδομέέχει φτάσει αυτό το αμάξι. Τα ασφάλιστρα να», αναφέρει ο Paul Saffo, ειδικός στις προμπορούν τότε να βασιστούν στην προσωπική βλέψεις τεχνολογικών εξελίξεων στην Silicon συμπεριφορά κάθε οδηγού αντί σε παραμέValley, ο οποίος έγραψε ένα σημαντικό δοτρους, όπως η ηλικία και το φύλο. κίμιο για τις επιπτώσεις των πανταχού παρόΟ Michael Chui, συντάκτης της έκθεσης ντων αισθητήρων ήδη από το 1997. της McKinsey για το διαδίκτυο των πραγμάΗ Hewlett-Packard είναι ιδανική υποτων, εξηγεί πως παρόμοιες εφαρμογές θα βοψήφια για την κατάσταση που περιγράφει ο ηθήσουν τις εταιρείες να έχουν «μια πολύ πιο Saffo -αν πραγματοποιηθούν τα σχέδιά της δυναμική αλληλεπίδραση με τους πελάτες». να εγκαταστήσει εκαΣτην Ιαπωνία τα μητομμύρια αισθητήρες χανήματα αυτόμα¢ÒÎ ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÀ ÃÄÃÎÌºÍÀ ανά τον κόσμο. Αυτό της πώλησης μποÒØËËºÆÎØÍ ÎÈ ÄÓÀÈÑÄ¼ÄÖ θα γίνει γιατί η εταιρούν να αναγνωρίσουν την ηλικία και ÆÈÀ ÓÇÍ ÄÏÈ×Ä¼ÑÇÒ» ÓÎØÖ Ó½ÒÎ ρεία ελπίζει να αυξήτη ζήτηση για τον το φύλο ενός πελάτη ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÎ Ä¼ÍÀÈ ÈÊÀÍºÖ σει ηλεκτρομηχανολογικαι να αλλάξουν το ÍÀ ÏÑÎÒÅºÑÎØÍ ÍºÎØÖ κό της εξοπλισμό, αλμήνυμα που εμφανίλά ταυτόχρονα θέλει ζεται αυτόματα. Ó¿ÏÎØÖ ØÏÇÑÄÒÈÐÍ να προσφέρει υπηρεΟσο περισσότεσίες βασισμένες σε δίρα δεδομένα συλλέκτυα αισθητήρων. Παραδείγματος χάρη, μεριγουν οι εταιρείες για την επιχείρησή τους, τόκές χιλιάδες αισθητήρες θα καθιστούσαν εφισο περισσότερο είναι ικανές να προσφέρουν κτή μια αποτίμηση της κατάστασης της υγείνέους τύπους υπηρεσιών. Αποτιμώντας συνεας της γέφυρας Golden Gate του Σαν Φρανχώς την απόδοση των μηχανών αεροσκαφών σίσκο, προσθέτει ο Stanley Williams, επικεφατης ανά τον κόσμο, η Rolls Royce είναι σε θέλής ανάπτυξης των αισθητήρων της ΗΡ. «Εση να προβλέψει πότε είναι πιθανόν μια μηντέλει», προβλέπει, «τα πάντα θα γίνουν μια χανή να παρουσιάσει βλάβη, έτσι ώστε οι πευπηρεσία». λάτες της να μπορούν να προγραμματίσουν Η Apple, αν και υπερηφανεύεται για το αλλαγές μηχανής. Η εταιρεία Heidelberger μοδάτο εξοπλισμό της, έχει ήδη αρχίσει να μεDruckmaschinen, της οποίας τα εκτυπωτικά ταμορφώνεται σε εταιρεία υπηρεσιών και δεμηχανήματα έχουν πάνω από 1.000 αισθητήδομένων χάρη στην επιτυχία του iPhone. Ορες, έχει αρχίσει να προσφέρει υπηρεσίες βαταν η κατασκευάστρια υπολογιστών εισήγαγε σισμένες στα δεδομένα που συλλέγει, συμπεστην αγορά τη συσκευή, τον Ιούνιο του 2007, ριλαμβανομένης μιας ιστοσελίδας που επιτρέδεν περίμενε ότι τα apps, οι ψηφιακές εφαρ- > πει στους πελάτες να συγκρίνουν την παρα-

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

να που έχει συλλέξει τα τελευταία χρόνια α> μογές που «τρέχουν» στα έξυπνα τηλέφωνα, πό τις εφαρμογές (apps) που χρησιμοποιούν θα γίνουν τόσο σημαντικά. Το “App Store”, ότις υπηρεσίες της, η εταιρεία μπορεί να προπου οι χρήστες μπορούν να κατεβάσουν αυβλέψει την πυκνότητα του πληθυσμού σε συτά τα είδη λογισμικού, ξεκίνησε ένα χρόνο μεγκεκριμένες αστικές περιοχές -οπουδήποτε, τά την πώληση του πρώτου iPhone. Το App οποιαδήποτε ημέρα και ώρα. «Αυτό θα μας Store, όμως, τώρα πουλάει περισσότερες από προσφέρει μεγάλη διορατικότητα ως προς 250.000 εφαρμογές που «κατεβαίνουν» πάτην ανθρώπινη συμπεριφορά», διατείνεται ο νω από 6,5 εκατ. φορές. Με τη νέα πλατφόρBrady Forrest, πρόεδρος του συνεδρίου. μα διαφήμισης σε κινητή, που ονομάζεται iAd, Ακόμα μια επιτυχία του συνεδρίου ήη Apple έχει αρχίσει να εμφανίζει κέρδη από ταν μια υπηρεσία ονόματι Wikitude. Με την όλα τα δεδομένα που συλλέγει. εφαρμογή για έξυπνα τηλέφωνα “World Ορισμένες εταιρείες θα απασχολούνται Browser”, ελέγχει τη θέση της συσκευής κααποκλειστικά στην εξόρυξη “data exhaust”, θώς και την κατεύθυνση προς την οποία είτα bits και τα bytes που παράγουν άλλες ναι στραμμένη η κάμερα, και έπειτα επικαλύδραστηριότητες. Ενα παράδειγμα είναι το πτει εικονικά αυτοκόλλητα χαρτάκια που έPowerMeter της Google, το οποίο όχι μόνο εχουν αφήσει άλλοι χρήστες σχετικά με πληπιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν διαδιροφορίες, όπως τοπικά αξιοθέατα. Μέχρι κτυακά τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος που στιγμής, η Wikitude και παρόμοιες υπηρεσίκάνουν, αλλά δίνει και στην Google πρόσβαες χρησιμοποιούνται, κυρίως, ως ταξιδιωτιση σε πολλά δεδομένα που μπορεί να ανακοί οδηγοί. Θεωρητικά, όμως, οι χρήστες θα λύσει και, επιπλέον, να πουλήσει για διαφημπορούσαν συλλογικά να κάνουν υποσημειμίσεις. ώσεις για ολόκληρο το φυσικό κόσμο -ακόΟι συμβατικές υπηρεσίες μπορούν επίμα και για άλλους ανθρώπους. Η εταιρεία σης να μετρηθούν. Αυτές που παρέχονται αstartup ΤΑΤ ήδη πειραματίζεται με αυτό που πό κυβερνήσεις ίσως δεν είναι οι πρώτες ονομάζει “Augmented ID”, το οποίο χρησιπου μας έρχονται στο μυαλό, αλλά μια μεμοποιεί αναγνώριση προσώπου, για να εμλέτη του ολλανδικού υπουργείου Οικονομιφανίσει πληροφορίες σχετικά με ένα πρόκών διερωτάται γιατί δεν μπορούν να χρησισωπο που εμφανίζεμοποιηθούν αισθητήρες για τη φορο ÎÈÊÎÍÎÌÈÊ» ÀÉ¼À º×ÎÍÓÀÖ ται στην οθόνη ενός τηλεφώνου. λόγηση καταστάσεÌÄÓÀÓÎÏÈÒÓÄ¼ ÀÏ½ ÓÀ ÀÆÀÔ ÒÓÈÖ έξυπνου Είναι δύσκολο να ων, όπως η ρύπανØÏÇÑÄÒ¼ÄÖ ÓÐÑÀ ÔÀ ÌÄÓÀÊÈÍÄ¼ÓÀÈ πει κανείς τι επιπτώση. Αυτό ίσως δεν προκαλέσει αμφι½ËÎ ÊÀÈ ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÎ ÒÄ σεις θα έχουν όλα αυστις επιχειρήσεις σβητήσεις, αλλά ένα ÃÄÃÎÌºÍÀ ÊÀÈ ÓÎØÖ ÀËÆ½ÑÈÔÌÎØÖ τά και την οικονομία. λογισμικό ανάλυσης ÏÎØ ×ÑÇÒÈÌÎÏÎÈÎ¿ÍÓÀÈ Τρεις, όμως, τάσεις ξεμπορεί να χρησιμοχωρίζουν. Πρώτον, αποιηθεί και με πιο ÆÈÀ ÓÇÍ ÀÍ ËØÒ» ÓÎØÖ πό τη στιγμή που τα έχειριστικούς τρόξυπνα συστήματα παρέχουν καλύτερες πληπους, ρυθμίζοντας τις χρεώσεις για τα κοινά ροφορίες, θα πρέπει να οδηγούν σε βελτιωαγαθά, ώστε οι πολίτες να αναγκαστούν να μένη τιμολόγηση και κατανομή πόρων. Δεύφερθούν με συγκεκριμένους τρόπους. τερον, η σύγκλιση του εικονικού με το πραγΕνα μεγάλο μέρος της καινοτομίας στο ματικό θα επιταχύνει τη μετατόπιση από φυσιπεδίο αυτό ίσως δεν έρθει από εταιρείες που κά αγαθά σε υπηρεσίες, κάτι που συμβαίνει εδραστηριοποιούνται χρόνια, αλλά από νέδώ και αρκετό καιρό. Αυτό σημαίνει επίσης όες εισόδους, και αυτό μπορεί να συμβεί ατι όλο και περισσότερα πράγματα θα μισθώκόμα πιο γρήγορα με πλατφόρμες, όπως η νονται αντί να αγοράζονται. Τρίτον, η οικονοPachube. Κατά κάποιον τρόπο είναι μια διαμική αξία, έχοντας μετατοπιστεί από τα αγαθά σταύρωση μεταξύ YouTube και Windows. Αυστις υπηρεσίες, τώρα θα μετακινείται όλο και τό που καθιστά την ιστοσελίδα διαμοιραπερισσότερο σε δεδομένα και τους αλγόριθσμού βίντεο τόσο δημοφιλή είναι ο τρόπος μους που χρησιμοποιούνται για την ανάλυμε τον οποίο μετατρέπει όλα τα βίντεο στην σή τους. Στην πραγματικότητα, τα δεδομένα ίδια μορφή. Η Pachube κάνει το ίδιο για τα και η γνώση που αντλείται από αυτά ίσως γίδεδομένα που λαμβάνει από αισθητήρες. Ονουν από μόνα τους ένας παράγοντας παραπως το λειτουργικό σύστημα της Microsoft γωγής, ακριβώς όπως η γη, η εργασία και το για τις εφαρμογές, παρέχει βασικά χαρακτηκεφάλαιο. Αυτό θα κάνει τις εταιρείες και τις ριστικά για έξυπνες υπηρεσίες, όπως ειδοκυβερνήσεις όλο και πιο προστατευτικές απέποιήσεις, αποθήκευση δεδομένων και εργαναντι στα δεδομένα τους. λεία οπτικοποίησης. Εν ολίγοις, ίσως πλησιάζουμε προς έναν Αυτή την άνοιξη, στο συνέδριο τεχνο«Αβαρή Κόσμο», όπως ήταν ο τίτλος ενός λογίας Where 2.0, που πραγματοποιήθηκε βιβλίο της Diane Coyle, από το 1997, που μιστην Silicon Valley, το «αστέρι» των συναλούσε για ένα μέλλον στο οποίο τα bytes είντήσεων ήταν η εταιρεία Skyhook Wireless, ναι το μόνο νόμισμα και τα πράγματα που μια εταιρεία που προσφέρει πληροφορίδιαμορφώνουν τη ζωή μας δεν έχουν στην ες γεωγραφικής θέσης ως υπηρεσία. Προκυριολεξία βάρος. Προς το παρόν, όμως, η σφάτως ξεκίνησε μια νέα υπηρεσία με τίτλο βαρύτητα δεν έχει ακυρωθεί ακόμη. F “SpotRank”. Αντλώντας από όλα τα δεδομέ-

ντίθετα στις προσδοκίες, η βιομηχανία που θα βιώσει τη μικρότερη αλλαγή θα είναι η τεχνολογία πληροφοριών. Για τις περισσότερες εταιρείες πληροφορικής τα έξυπνα συστήματα απλά σημαίνουν περισσότερη δουλειά και αυτό θα προκαλέσει ένα νέο κύμα τεχνολογικών επενδύσεων, όπως προβλέπει ο Andrew Bartels της Forrester Research. Ως το 2017, υποστηρίζει, οι έξυπνες τεχνολογίες υπολογιστών θα αντιπροσωπεύουν περίπου τη μισή δαπάνη για εξοπλισμό υπολογιστών και λογισμικού στην Αμερική. Είναι ξεκάθαρο ότι κάποια τμήματα της βιομηχανίας υπολογιστών θα επωφεληθούν περισσότερο από άλλα. Η Harbor Research εκτιμά ότι μόνο οι συσκευές με δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο θα αποφέρουν περισσότερα από δέκα δισ. δολάρια παγκοσμίως το 2014, σε σύγκριση με 4,3 δισ. δολάρια το 2009. Και οι ασύρματοι αισθητήρες αυξάνονται ραγδαία. Πέρυσι πουλήθηκαν μόλις δέκα εκατ. “radio chips” για τέτοιους αισθητήρες, σύμφωνα με την ABI Research. Αν οι υπολογισμοί τους είναι σωστοί, αυτό το σύνολο θα φτάσει τα 645 εκατ. ως το 2015. Μιας και όλα τα δεδομένα που συλλέγονται από αισθητήρες θα πρέπει να φυλάσσονται κάπου, η αποθήκευση αποτελεί επίσης φλέγον ζήτημα. Αυτό εξηγεί τον πρόσφατο πλειοδοτικό πόλεμο ανάμεσα στην Dell και την HP για την 3Par, μια εταιρεία αποθήκευσης δεδομένων. Η HP κέρδισε, προσφέροντας 2,35 δισ. δολάρια για μία εταιρεία που απασχολεί μόλις 650 εργαζομένους και έχει ετήσια έσοδα 194 εκατ. δολάρια. Προβλέψεις από την IDC, μια ακόμη εταιρεία έρευνας αγοράς, ρίχνουν φως στους λόγους για τους οποίους η HP προτίθεται να πληρώσει τόσα πολλά. Η IDC περιμένει φέτος την αύξηση κατά τουλάχιστον 50% της χωρητικότητας που μεταφέρεται. Οι πωλητές προγραμμάτων επεξεργασίας δεδομένων είναι επίσης πιθανό να έχουν μια καλή χρονιά. Τα τελευταία χρόνια η IBM έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στην αγορά επιχειρήσεων που κατασκευάζουν λογισμικό ανάλυσης επιχειρησιακών δεδομένων (business analytics software). Το Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, έδωσε 1,7 δισ. δολάρια για την Netezza, που πουλάει αποθήκες δεδομένων (data warehouses) -ειδικευμένα δηλαδή συστήματα υπολογιστών που επεξεργάζονται με μεγάλη ταχύτητα τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Είναι το μεγαλύτερο στοίχημα που έβαλε η IBM σε οποιοδήποτε τομέα, σχολιάζει ο Ambuj Goyal, διεθνής διευθύνων σύμβουλος ανάπτυξης και κατασκευών. Αν αποδώσει ικανοποιητικά, η IBM θα λάβει πλούσια ανταμοιβή. Η διεθνής αγορά προγραμμάτων αναλύσεων,

Τα κοιτάσματα της τεχνολογίας υπολογιστών Στο άγνωστο

Δαπάνη κυβέρνησης και επιχειρήσεων ΗΠΑ για εξοπλισμό υπολογιστών και λογισμικό, δισ. δολάρια Υπάρχουσα τεχνολογία

Εφαρμογές διαδικασίας Smart-computing Τεχνολογία πλατφόρμας Επιχειρησιακές λύσεις Smart-computing Smart-computing 800 Π Ρ Ο Β Λ Ε Ψ Η 600 400 200

2008* 09*

Πηγή: Forrester Research *Εκτίμηση

για παράδειγμα, θα αναπτυχθεί από 25,5 δισ. δολάρια φέτος σε 34 δισ. δολάρια το 2014, σύμφωνα με την IDC. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτό το τεχνολογικό κλίμα θα παραγάγει επίσης νέους πρωταθλητές λογισμικού. Η SAP ενηλικιώθηκε, όταν οι κεντρικές μονάδες υπολογιστών εκθρονίστηκαν από μικρότερα συστήματα υπολογιστών που επέτρεπαν στις εταιρείες να εκσυγχρονίσουν ακόμη περισσότερες από τις επιχειρησιακές λειτουργίες τους. Παρομοίως, οι ειδικοί προβλέπουν ότι νέα προγράμματα θα είναι αναγκαία για τη διαχείριση των σχέσεων των εταιρειών με το φυσικό κόσμο. Ηδη υπάρχει πληθώρα

startup που προσφέρονται να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Μια ακόμη νέα αγορά είναι οι πλατφόρμες για την ενσωμάτωση ροών δεδομένων από όλων των ειδών τους αισθητήρες. Στα παραδείγματα περιλαμβάνεται η Pachube, μία startup, και τα Palantiri Systems, που περιγράφονται καλύτερα ως ένα Facebook για αισθητήρες. Η υπηρεσία επιτρέπει στις συσκευές να έχουν τη δική τους «σελίδα» στα εταιρικά κοινωνικά δίκτυα, έτσι ώστε τα readings τους να παρουσιάζονται με τη μορφή ροής ειδήσεων (newsfeed) και οι χρήστες να μπορούν να κάνουν ερωτήσεις για αυτά. Οι συσκευές γίνονται λοιπόν με αυτό τον τρόπο μέρος της συζήτησης, τονίζει ο John Canosa, αφεντικό της Palantiri. Ως συνήθως, περισσότερα χρήματα θα βγουν από τις υπηρεσίες τεχνολογίας υπολογιστών, ιδιαίτερα από την κατασκευή έξυπνων συστημάτων σε πόλεις. Από μόνη της η Κίνα θα χρειαστεί να προσθέτει το αντίστοιχο μιας Νέας Υόρκης κάθε χρόνο, για να στεγάσει τον αριθμό των ανθρώπων που αναμένεται να μεταναστεύσουν σε αστικές περιοχές ως το 2025, σύμφωνα με την McKinsey. Μεγάλες εταιρείες πληροφορικής γυρίζουν όλη τη χώρα, προκειμένου να απολαύσουν ένα κομμάτι αυτής της τεράστιας πίτας. Ηδη η Cisco βοηθά στην κατασκευή ενός κινεζικού αντιγράφου του Songdo, ενός σχεδίου έξυπνης πόλης στη Νότια Κορέα. Η IBM από τη μεριά της ελπίζει να βοηθήσει στην ανάπτυξη ενός ολόκληρου δικτύου έξυπνων πόλεων και έχει αρχίσει τη συνεργασία με αρκετές από αυτές. F

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

εν υπάρχουν πολλά αξιοθέατα στην πόλη Bakersfield, βόρεια του Λος Αντζελες, αλλά πρόσφατα γεγονότα την έχουν τοποθετήσει στον παγκόσμιο χάρτη της βιομηχανίας ηλεκτρικής ενέργειας. Οπως και σε πολλές άλλες κοινότητες της Καλιφόρνια, η εταιρεία Pacific Gas & Electric (PG&E), η τοπική πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας, έχει εγκαταστήσει έξυπνους μετρητές στα περισσότερα νοικοκυριά. Αμέσως μετά, οι πελάτες άρχισαν να διαμαρτύρονται για την κατακόρυφη αύξηση των λογαριασμών ρεύματος. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτοί τριπλασιάστηκαν. Αναμενόμενο ήταν να ξεσπάσει πολιτική καταιγίδα. Οι πολιτικοί της περιοχής και οι ομάδες καταναλωτών ασχολήθηκαν αμέσως με το ζήτημα. Οι δικηγόροι ξεκίνησαν διαδικασίες για συλλογική μήνυση κατά της διοίκησης. Η PG&E παραδέχτηκε ότι ορισμένοι από τους μετρητές είχαν τεχνικά προβλήματα, αλλά οι αυξημένοι λογαριασμοί σίγουρα οφείλονταν σε ένα συνδυασμό ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών, αυξημένων χρεώσεων και αλλαγών στη δομή των συντελεστών. Ενας ανεξάρτητος ελεγκτής διαπίστωσε πως οι έξυπνοι μετρητές δεν είχαν κανένα πρόβλημα και οι ρυθμιστικές Αρχές της Καλιφόρνια δεν εμπόδισαν την PG&E να εγκαταστήσει περισσότερους. Σε άλλες περιοχές, όμως, ρυθμιστικές Αρχές και πάροχοι, τρομαγμένοι από το περιστατικό, έχουν γίνει πολύ πιο προσεκτικοί στο πώς χρησιμοποιούν την τεχνολογία. «Είναι πιθανόν αυτό που συνέβη στο Bakersfield να καθυστερήσει την εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών -όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και παγκοσμίως», υποστηρίζει ο Ahmad Faruqui της συμβουλευτικής εταιρείας Brattle Group. Το παράδειγμα του Bakersfield δείχνει, επίσης, ότι ένας εξυπνότερος κόσμος θα συναντήσει αντίσταση. Οι λόγοι για αυτό είναι εν μέρει τεχνικοί και εν μέρει θεσμικοί.

Αισθητήρες και ευαισθησίες...

στις λιανικές πωλήσεις, αλλά τα μηχανήματα ανάγνωσης, το λογισμικό και άλλα στοιχεία εξοπλισμού που είναι απαραίτητα, ώστε αυτές να είναι χρήσιμες, δεν είναι ακόμα αρκετά φτηνά προκειμένου οι ετικέτες να υιοθετηθούν παγκοσμίως. Μια μεγάλη λίστα Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός όΗ τεχνολογία είναι ένα καλό σημείο να αρτι πρέπει να προσδιοριστούν τα πρότυπα χίσει κανείς. Οι αισθητήρες γίνονται ακόμα για τα εργαλεία, όπως οι έξυπνοι μετρητές. φτηνότεροι, αλλά για πολλές εφαρμογές εΑν αυτά τεθούν πολύ νωρίς, μπορεί να δηξακολουθούν να είναι πολύ ακριβοί. Για παμιουργηθούν εμπόδια για την καινοτομία, ράδειγμα, η ΗΡ τονίζει ότι οι υπερευαίσθητοι αλλά αν δεν υπάρμετρητές επιτάχυνχουν, οι εταιρείες δεν σης κατασκευάζο ÍÀÖ ÄÉØÏÍ½ÓÄÑÎÖ Ê½ÒÌÎÖ θα προχωρήσουν σε νται στα ίδια εργοÔÀ ÒØÍÀÍÓ»ÒÄÈ ÀÍÓ¼ÒÓÀÒÇ επενδύσεις, φοβούστάσια με τα μελάÓ½ÒÎ ÆÈÀ ÓÄ×ÍÈÊÎ¿Ö ½ÒÎ μενες ότι ποντάρουν νια εκτυπωτών. Οι στη λάθος τεχνολοαισθητήρες, όμως, ÊÀÈ ÆÈÀ ÔÄÒÌÈÊÎ¿Ö Ë½ÆÎØÖ γία. Τα πρότυπα μποτης εταιρείας είναι ρούν επίσης να γίακόμα πολύ ακριβοί νουν ένα όπλο βιομηχανικής πολιτικής, ιγια να χρησιμοποιηθούν σε κάτι άλλο πέρα διαίτερα σε χώρες που βλέπουν την καθααπό ακριβές εφαρμογές, όπως η έρευνα περή τεχνολογία ως μοχλό ανάπτυξης. Οταν τρελαίου. Οι ετικέτες αναγνώρισης ραδιοσυη State Grid Corporation της Κίνας, που καχνοτήτων είναι ένα παρόμοιο παράδειγμα. Υτέχει το μεγαλύτερο μέρος του δικτύου ηλεποτίθεται ότι θα έφερναν την επανάσταση

κτρικού ρεύματος της χώρας, ανακοίνωσε τα σχέδιά της για έξυπνα δίκτυα τον Ιούνιο, δημοσίευσε, επίσης, τα πρότυπα που προτίθεται να εφαρμόσει. Μερικοί θεώρησαν ότι αυτό έγινε, για να προστατευτούν οι κινεζικές εταιρείες. Το σύστημα διευθυνσιοδότησης στο διαδίκτυο είναι επίσης πηγή ανησυχίας. Ενας υπολογιστής ή οποιαδήποτε άλλη συσκευή, για να είναι μέρος του διαδικτύου, χρειάζεται ένα μοναδικό στοιχείο ταυτότητας -επί του παρόντος, ένα μεγάλο αριθμό που ονομάζεται διεύθυνση πρωτοκόλλου internet (IP). Εξαιτίας της ταχείας ανάπτυξης του δικτύου τα τελευταία χρόνια, αυτοί οι αριθμοί μπορούν να φτάνουν έως και τα μισά του επόμενου έτους. Αν η βιομηχανία πληροφορικής εξακολουθήσει να καθυστερεί τη μετάβαση στο IPv6 -ένα νέο σύστημα διευθυνσιοδότησης που χρησιμοποιεί πολύ περισσότερους αριθμούς- η ανάπτυξη του διαδικτύου των πραγμάτων θα παρεμποδιστεί. Θα υπάρξει, επίσης, πρόβλημα χώρου στους αιθέρες. Μερικοί ασύρματοι αισθη-

τήρες και συσκευές δεν θα κάνουν μεγάλη διαφορά, αλλά καθώς ο αριθμός τους αυξάνεται, θα χρειάζονται όλο και μεγαλύτερο μερίδιο του διαθέσιμου ραδιοφάσματος. Ο αριθμός των ασύρματων συνδρομών έχει φτάσει τώρα τα πέντε δισ. παγκοσμίως, νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν, αν μη τι άλλο γιατί τόσες πολλές κάρτες SIM βρίσκονται τώρα σε μηχανές που επικοινωνούν με άλλες μηχανές. Επειτα, υπάρχουν και ζητήματα ασφαλείας, ιδιαίτερα μετά το χτύπημα του ιού Stuxnet το Σεπτέμβριο. Το κακόβουλο λογισμικό κατάφερε γρήγορα να παραβιάσει υπολογιστές που ελέγχουν βιομηχανικές διαδικασίες ανά τον κόσμο, αποδεικνύοντας πόσο ευάλωτα είναι τα συστήματα ελέγχου σε τέτοιες επιθέσεις. Ακόμα, όμως, και πριν χτυπήσει ο Stuxnet, οι σύμβουλοι ασφάλειας είχαν δείξει πως μεγάλος αριθμός έξυπνων μετρητών ρεύματος μπορούσαν να παραβιαστούν και να κλείσουν.

Παιχνίδια εγωισμού και εξουσίας

Ολα αυτά, όμως, τα τεχνολογικά ζητήματα ωχριούν μπροστά στα θεσμικά εμπόδια. Προκειμένου μια πόλη να προσφέρει έξυπνες υπηρεσίες και να γλιτώσει χρήματα, οι διάφορες υπηρεσίες της πρέπει να συνεργαστούν στενά, να μοιραστούν δεδομένα και να χρησιμοποιήσουν μια κοινή υποδομή πληροφορικής. Το Λονδίνο, για παράδειγμα, έχει διαφορετικά συστήματα πληρωμών για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, την ενοικίαση ποδηλάτων και τα διόδια στους δρόμους. Αυτός ο κατακερματισμός είναι ακριβός και δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την εύρεση νέων προσφορών (πχ. μείωση της χρέωσης για αυξημένη κίνηση σε ό-

γκαπούρη θα είναι πιθανόν η πρώτη πόλη σους νοικιάζουν συχνά ποδήλατο). Είναι, που θα συνδυάσει τα διάφορα έξυπνα συόμως, δύσκολο να καταφέρει κάποιος να στήματά της σε ένα και μοναδικό. κάνει όλη αυτή τη γραφειοκρατία μιας πόΣε γενικές γραμμές, οι χώρες της Ασίλης να συνεργαστεί, παραδέχεται ο Mark ας φαίνεται πως έχουν πλεονέκτημα στη δηCleverley της IBM, ο οποίος βοηθά κυβερμιουργία έξυπνων συστημάτων, γιατί οι κυνήσεις και πόλεις να αναπτύξουν σχέδια για βερνήσεις τους είναι συχνά λιγότερο δημοέξυπνα συστήματα. κρατικές και οι διοικήσεις τους περισσότεΤο πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι οι υπηρο ιεραρχικές. Η State Grid Corporation της ρεσίες συχνά προστατεύουν τα δεδομένα Κίνας προτίθεται να αναπτύξει πλήρως το έτους με ζήλο, εμπλεκόμενες σε αυτά που οι ξυπνο δίκτυό της έως το 2020. Η κυβέρνηειδικοί ονομάζουν «παιχνίδια εξουσίας και ση της χώρας έχει ήεγωισμού». Οι αξιδη κάνει την εφαρμοωματούχοι δεν έ ÑÐÓÇ ÏÑÎÛÏ½ÔÄÒÇ γή του IPv6 σημαντιχουν, επίσης, συχνά ÆÈÀ ÍÀ Æ¼ÍÄÈ ÌÈÀ ºÉØÏÍÇ κό μέρος του πενταεμια κοινή γλώσσα ή κοινώς αποδεκτά ÏÎËÈÓÄ¼À Ä¼ÍÀÈ Ç ¿ÏÀÑÉÇ τούς της σχεδίου, για χτίσει το «Διαδίκριτήρια για αυτό Ì¼ÀÖ ÊÎÈÍ»Ö ØÏÎÃÎÌ»Ö να κτυο Επόμενης Γενιάς που θεωρούν έξυÏËÇÑÎÅÎÑÈÊ»Ö ÈÊÀÍ»Ö της Κίνας». Εκανε επίπνη πόλη -είναι και ÍÀ ÏÑÎÒÅºÑÄÈ ÍºÄÖ ØÏÇÑÄÒ¼ÄÖ δειξη των προσπαθειαυτό πολύ σημαντιών της στους Ολυμπικό για τις πολλές εακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008, όπου ταιρείες που συμμετέχουν συνήθως σε έό,τι ήταν συνδεδεμένο -κάμερες, ταξί, συνα τέτοιο έργο. «Είναι δύσκολο να τεκμηριστήματα ασφαλείας-, χρησιμοποιούσε το σύώσεις αυτό που προτείνεις, αν οι άνθρωποι στημα IPv6. δεν καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον», ισχυΩς προς τη Δύση, θα χρειαστεί να υρίζεται ο Simon Giles, επικεφαλής στρατηγιπάρξει κάποια κρίση, για να φτάσουμε εκεί. κής για έξυπνες τεχνολογίες στη συμβουλευΟταν η εταιρεία ύδρευσης Thames Water το τική Accenture. 2006, απέτυχε στους στόχους που είχε θέΤα πράγματα είναι πιο εύκολα στη Σισει η ρυθμιστική Αρχή για τη μείωση των γκαπούρη. Τα υπουργεία και οι οργανιδιαρροών και τελικά πουλήθηκε, η νέα διοίσμοί ανταγωνίζονται για τη φήμη και τους κηση προχώρησε σε μια διαφορετική οργάόρους, αλλά επίσης συνεργάζονται στενωση των πραγμάτων. Σήμερα στο κέντρο νά, για να εφαρμόσουν σχέδια, όπως το “A επιχειρήσεων της εταιρείας στο Reading, οι Lively and Liveable Singapore: Strategies εργάτες που παρακολουθούν το δίκτυο και for Sustainable Growth” (Μια ζωντανή και αυτοί που λαμβάνουν τηλεφωνήματα από βιώσιμη Σιγκαπούρη: στρατηγικές για μια τους πελάτες και προγραμματίζουν τα συβιώσιμη ανάπτυξη), ουσιαστικά ένα χάρτη νεργεία συντήρησης, βρίσκονται όλοι στον της πόλης-κράτους, ώστε αυτή να γίνει έξυίδιο εργασιακό χώρο, έτσι ώστε να επικοι- > πνη. Αυτό βοηθά να εξηγήσουμε γιατί η Σι-

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

> νωνούν ευκολότερα και να ξεπερνούν τα όρια των διαφορετικών τμημάτων. Παρομοίως, όταν ο Bill Ritter έγινε κυβερνήτης του Κολοράντο το 2007, έθεσε ως προτεραιότητα την ενοποίηση του χαοτικού συστήματος πληροφορικής της πολιτείας και όρισε ένα γενικό πολιτειακό υπεύθυνο για θέματα πληροφορικής, ο οποίος ήταν και μέλος του συμβουλίου του. Από τότε το Κολοράντο έχει κάνει μεγάλη πρόοδο, εκπληρώντας την πρώτη προϋπόθεση, για να γίνει μια έξυπνη πολιτεία: μία κοινή υποδομή πληροφορικής ικανή να προσφέρει νέες υπηρεσίες. Το Αμστερνταμ, πρωτεύουσα μιας ιδιαίτερα πλουραλιστικής χώρας, χρειάστηκε να ακολουθήσει μια διαφορετική προσέγγιση. Αντί να βασιστεί στη δημοτική διοίκηση για να γίνει έξυπνη πόλη, δημιούργησε το Amsterdam Innovation Motor (AIM), μια κοινοπραξία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, υπεύθυνου για την εύρεση έργων και τη μεσολάβηση μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. «Ουσιαστικά, η κύρια δουλειά μας είναι να λειτουργούμε ως μεταφραστές και να εξασφαλίζουμε ότι το έργο αυτό αξίζει το χρόνο και τον κόπο μας», εξηγεί ο Ger Baron, υπεύθυνος έργου στο ΑΙΜ. Αν αυτά τα τρία παραδείγματα μπορούν να αποτελέσουν οδηγό για το μέλλον, τα έξυπνα συστήματα μπορούν πραγματικά να αλλάξουν τον τρόπο που οι τοπικές κυβερνήσεις, συγκεκριμένα, οργανώνονται. Αντί για μια σειρά υπηρεσιακών αποθηκών, τώρα μπορούν να μοιάζουν με υπολογιστικές πλατφόρμες. Οι περισσότερες υπηρεσίες, από τα συστήματα πληρωμών έως τις πληροφορίες για το κυκλοφοριακό, θα παρέχονται από μία μόνο πηγή και θα χρησιμοποιούνται από όλες τις υπηρεσίες -ή από ιδιωτικές εταιρείες που θέλουν να προσφέρουν τις δικές τους αστικές εφαρμογές. Ορισμένες πόλεις, όπως το Λονδίνο, το Σαν Φρανσίσκο και η Ουάσινγκτον, έχουν ήδη ανοίξει τα χρηματοκιβώτια δεδομένων τους. Η ΙΒΜ, μεταξύ άλλων εταιρειών, έχει ήδη δημιουργήσει μια web-based εφαρμογή που ονομάζεται City Forward η οποία συλλέγει δεδομένα από 50 πόλεις. Αλλες πόλεις, όμως, δεν είναι τόσο γενναιόδωρες με τα δεδομένα τους και αυτό είναι το τρίτο εμπόδιο. Αν είναι πιο ανοικτές, θα βοηθήσουν την καινοτομία, όχι μόνο ως προς την ίδια την πληροφορία που παρέχεται, αλλά και ως προς τον τρόπο που αυτή διαχειρίζεται. Εταιρείες, όμως, με πολλά δεδομένα δεν είναι πρόθυμες να τα μοιραστούν, αναφέρει ο Glen Allmendinger, πρόεδρος της Harbor Research. Την ίδια στιγμή, ο κ. Allmendinger προβλέπει ότι μερικές εταιρείες θα αναγκαστούν να παραχωρήσουν τον έλεγχο των δεδομένων τους. Τα νοσοκομεία, παραδείγματος χάρη, δύσκολα θα αντέξουν δεκάδες πίνακες, για να παρακολουθούν τις δραστηριότητες διαφορετικών τύπων εξοπλισμού: όλα θέλουν μια ενοποιημένη εικόνα. Μερικές έξυπνες startup και εταιρείες πληροφορικής

νησυχίες του για την πρωτοβουλία Smarter Planet (Εξυπνότερος Πλανήτης) της ΙΒΜ. «Οι ΗΠΑ προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το δίκτυο τεχνολογίας πληροφοριών τους για πράγματα τόσο μικρά, όσο τον έλεγχο ενός και μόνο υπολογιστή ή μίας γεννήτριας, ή για τόσο μεγάλα, όπως τον έλεγχο μιας ολόκληρης βιομηχανίας ή την οικονομία μίας χώρας», λέγεται ότι είπε. «Πρέπει να είμαστε έξυπνοι και να αναπτύξουμε στρατηγικές αναδυόμενων βιομηχανιών, αλλά πρέπει επίσης να είμαστε σε εγρήγορση και να μην βρεθούμε υπό τον έλεγχο κανενός».

Δύσκολα ερωτήματα

Οι ανησυχίες της Κίνας για την πρωτοβουλία Smarter Planet της ΙΒΜ (μεταφράζεται ως «Σοφή Γη» στα μανδαρίνικα) δείχνουν το τέταρτο εμπόδιο: την κυβερνητική ρύθμιση -ή την έλλειψή της. Πρώτη στη λίστα, η νομοθεσία για την ιδιωτικότητα. Οι νέοι νόμοι θα πολλαπλασιαστούν ως απάντηση σε έναν ολοένα και ευφυέστερο κόσμο. Η κυβέρνηση της Γερμανίας σχεδιάζει να ενισχύσει τους κανονισμούς της, προκειμένου να αντιμετωπίσει το Street View της Google, μια διαδικτυακή υπηρεσία που επιτρέπει στους χρήστες να βλέπουν φωτογραφίες από τους δρόμους της πόλης. Μεταξύ άλλων, είναι πολύ πιθανόν ένα νέο νομοσχέδιο να δώσει ισχύ νόμου σε αυτό που έχει ήδη συμφωνήσει να κάνει η Google υπό την πίεση που ασκούν οι αξιωματούχοι της προστασίας δεδομένων: να δώσουν στους ανθρώπους την επιλογή να αλλοιώσουν την εικόνα του σπιτιού τους στο Street View. Περίπου 250.000 άνθρωποι έχουν επιλέξει να το κάνουν. Η ρύθμιση των έξυπνων δικτύων είναι πιο σκοτεινή περιοχή. Ορισμένες χώρες πιέζουν τους παρόχους να μειώσουν τη ζήτηση της ενέργειας, αλλά οι ξεπερασμένοι κανονισμοί τούς ενθαρρύνουν να πουλάνε περισσότερο, ισχυρίζεται ο κ. Giles της Accenture. Σε άλλες περιπτώσεις, η κακή απορρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας καθυστερεί τα πράγματα. Από τη στιγμή που το δίκτυο τώρα ανήκει σε περισσότερους από έναν, είθα βρουν τρόπους να παρακάμψουν τα μοναι συχνά δύσκολο να γνωρίζουμε ποιος θα νοπώλια των δεδομένων. Κανείς δεν μπορεί υποστεί το ρίσκο και ποιος θα επωφεληθεί να σταματήσει τους καταναλωτές από το να από τα κέρδη. δίνουν δεδομένα για τη χρήση ρεύματος σε Θα πρέπει επίσης να απαντηθεί μια σειμη παρόχους. Ορισμένοι ιδιωτικοί μετρητές, ρά νέων νομικών ερωτημάτων. Ποιος είσυνδεδεμένοι με έναν αισθητήρα που είναι ναι υπεύθυνος κατά το νόμο αν ένα αυγαντζωμένος πάνω τόνομο σύστημα, ό¢È ÍºÎÈ Í½ÌÎÈ στην κύρια παροπως ο αυτόματος πιχή ρεύματος, μπολότος που κανονίζει ÔÀ ÏÎËËÀÏËÀÒÈÀÒÓÎ¿Í ρούν τώρα να στέλτην κίνηση των αυτοÕÖ ÀÏ ÍÓÇÒÇ ÒÄ ºÍÀÍ ÎËÎºÍÀ νουν τα δεδομένα κινήτων σε έναν αυÊÀÈ ÄØÅØºÒÓÄÑÎ Ê½ÒÌÎ που συλλέγονται σε τοκινητόδρομο, προweb-based υπηρεκαλέσει ένα δυστύσίες που παρακολουθούν την ενέργεια, όχημα; Τι θα συμβεί αν μια εταιρεία καταφέπως η PowerMeter της Google και η Hohm ρει να ελέγξει τα δεδομένα από ορισμένους της Microsoft. τύπους αισθητήρα ή να ελέγξει τις πληροΤα δεδομένα συνιστούν επίσης πρόβληφορίες ως προς το πού βρίσκονται οι αιμα και για τις κυβερνήσεις. Ο Li Yizhong, υσθητήρες και ποιοι από αυτούς είναι ενερπουργός Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Πληγοί; Μπορεί η ιδιωτική παρακολούθηση να ροφορικής της Κίνας, έχει εκφράσει τις απεριοριστεί, όταν κάμερες και άλλοι αισθη-

λέσχες αυτοκινητιστών, επειδή περιόριζε την ελευθερία των οδηγών.

Ελκυστική πρόοδος

αγοραστεί πρόσφατα νέες και ακριβές συτήρες βρίσκονται παντού; «Η επανάσταση σκευές. Οι καταναλωτές, επίσης, δεν θέλουν των αισθητήρων θα αμφισβητήσει ό,τι ξένα νιώθουν ότι «ξεζουμίζονται» οικονομικά, ραμε σε ένα μεγάλο και ποικίλο φάσμα πειδιαίτερα στην Αμερική, γεγονός που κάνει δίων επιστήμης», γράφει ο Kevin Werbach, δύσκολη την εισαγωγή της δυναμικής τιμοτου Wharton School του Πανεπιστημίου της λόγησης. Ακόμα και απλά προγράμματα συΠενσυλβάνια, σε ένα δοκίμιο με τίτλο «Αιντελεστών, στα οποία η τιμή του ηλεκτρικού σθητήρες και Ευαισθησίες». εξαρτάται από την ώρα της ημέρας, εγκαταΤέλος, οι καταναλωτές ίσως δεν ακολείφθηκαν ως ιδέα ύστερα από διαμαρτυρίλουθήσουν. Τα προβλήματα της PG&E στο ες των πελατών. Bakersfield δεν είναι το μοναδικό παράΑυτή η αντίσταση δεν περιορίζεται στους δειγμα. Στο Boulder του Κολοράντο, βιτρίέξυπνους μετρητές. Η σταδιακή εισαγωγή να των έξυπνων δικτύων, οι πελάτες της Xcel του συστήματος διοEnergy, του τοπικού δίων στη Στοκχόλμη παρόχου, εκνευρί ¼ÍÀÈ ÏÄÑ¼ÄÑÆÎ ÏÐÖ ÎÈ ήταν μάλλον η εξαίζονται όλο και περισσότερο γιατί θα ÊÀÓÀÍÀËÕÓºÖ ÀÆÀÏÎ¿Í ÓÀ ρεση παρά ο κανόπρέπει να πληρώºÉØÏÍÀ ÓÇËºÅÕÍÀ ÀËË νας. Σε πολλές χώρες, πολιτικοί δεν προσουν το μεγαλύτερο ÀÍÓÈÌÄÓÕÏ¼ÙÎØÍ ÌÄ ÃØÒÏÈÒÓ¼À οι σπαθούν καν. Η Γερμέρος του κόστους ÓÎØÖ ÌÄÓÑÇÓºÖ ÏÀÑ½ÓÈ ÃÄÍ Ä¼ÍÀÈ μανία, για παράδειγτου έργου αυτού. μα, χρεώνει τα φορΣτην Ολλανδία, η ÊÀÈ Ó½ÒÎ ÃÈÀÅÎÑÄÓÈÊ τηγά για χρήση των κυβέρνηση απέσυαυτοκινητοδρόμων, ρε την υποστήριξή αλλά μόνο μια κυβέρνηση με αυτοκτονικές της από την υποχρεωτική εφαρμογή των έτάσεις θα επιχειρούσε να επεκτείνει τη χρήση ξυπνων μετρητών λόγω προβληματισμών όαυτού του συστήματος στα αυτοκίνητα, σε τι τα δεδομένα που συλλέγονται θα μπορούμια χώρα όπου ακόμα και η χρήση της ζώνης σαν να χρησιμοποιηθούν, για να διαπιστωασφαλείας προκάλεσε αντιδράσεις από τις θεί αν μερικά ακίνητα είναι άδεια ή αν έχουν

Είναι πράγματι περίεργο, λοιπόν, που σε όλους αρέσουν τα κινητά τηλέφωνα, τα οποία δεν είναι πολύ διαφορετικά από τους έξυπνους μετρητές ή τις μονάδες που τοποθετούνται σε αυτοκίνητα. Συγκεκριμένα, τα έξυπνα τηλέφωνα και οι εφαρμογές τους σε γενικές γραμμές παρακολουθούν στενά αυτά που κάνουν οι χρήστες. Ακόμα και έτσι, περίπου 270 εκατ. αυτών των συσκευών πωλήθηκαν πέρυσι, 55% περισσότερες από το 2009, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών IDC. Η διαφορά είναι ότι η Apple και άλλοι κατασκευαστές έξυπνων τηλεφώνων αναζητούν αυτό που θέλουν οι καταναλωτές -κάτι που, κατά παράδοση, δεν είναι το δυνατό σημείο πχ. των κυβερνητικών υπηρεσιών και των παρόχων. Για παράδειγμα, χρειάστηκε να υπάρξει κύμα διαμαρτυριών, προκειμένου η PG&E να ανοίξει ένα τηλεφωνικό κέντρο μόνο για ερωτήσεις σχετικά με τους έξυπνους μετρητές. Εντούτοις, η επικοινωνία με τους πελάτες θα πρέπει να είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνουν οι εταιρείες, όταν προσπαθούν να εισάγουν έξυπνους μετρητές, τονίζει ο κ. Giles. Ακόμα ένα μάθημα είναι πως οι πάροχοι ενέργειας, υπηρεσιών ύδρευσης, υποδομών κοκ. δεν θα πρέπει να προσπαθούν να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα, συμπληρώνει ο κ. Giles, που πραγματοποίησε πρόσφατα έρευνα σε έργα έξυπνων δικτύων παγκοσμίως, ώστε να μελετήσει πώς να επιταχύνει την εισαγωγή τους. Ορισμένες εταιρείες έφεραν ταυτόχρονα έξυπνους μετρητές και προγράμματα τιμολόγησης, επιβαρύνοντας έτσι τους καταναλωτές και μπερδεύοντάς τους ως προς τις αιτίες πίσω από τους υψηλότερους λογαριασμούς. Για να αποφύγει τέτοια προβλήματα, το Αμστερνταμ δοκιμάζει τη «συν-δημιουργία», όπως δήλωσε ο κ. Baron από το ΑΙΜ. «Δεν βάζουμε απλώς έξυπνους μετρητές και μετά ζητάμε από τους καταναλωτές να τους πληρώσουν», αναφέρει. Αντιθέτως, 500 νοικοκυριά στην περιοχή Geuzenveld κλήθηκαν να κάνουν προτάσεις για το πώς να εξοικονομήσουν ενέργεια και να παρακολουθήσουν την κατανάλωση. Εντούτοις, οι πάροχοι ίσως πρέπει να καταφύγουν στην κοινωνική μηχανική, για να κάνουν τους πελάτες να εμπλακούν περισσότερο. Η Opower, startup εταιρεία, τους επιτρέπει όχι μόνο να δουν τα ποσά της δικής τους κατανάλωσης, αλλά και εκείνα των γειτόνων τους (ανώνυμα, για να προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα) και τους προσφέρει συμβουλές για την εξοικονόμηση ενέργειας. Η πίεση από τα άλλα μέλη της ομάδας, ισχυρίζεται η εταιρεία, πείθει τους ανθρώπους να κλείνουν τους διακόπτες συχνότερα. Αν δοθεί αρκετός χρόνος, όλα αυτά τα εμπόδια στη δημιουργία έξυπνων συστημάτων είναι πιθανόν να ξεπεραστούν. Πόσο έξυπνος, όμως, θέλει να γίνει τελικά ο κόσμος; F

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

ι κατοπτρικοί κόσμοι είναι μία μόνο από τις μεγάλες ιδέες του David Gelernter. Μία ακόμη είναι τα lifestreams (ροές ζωής), τα οποία αποτελούν στην ουσία τεράστια ηλεκτρονικά ημερολόγια. Κάθε έγγραφο που δημιουργείται και κάθε έγγραφο που μας στέλνουν οι άλλοι αποθηκεύεται στο lifestream μας, έγραψε στα μισά της δεκαετίας του 1990 μαζί με τον Eric Freeman, που έκανε μια διδακτορική διατριβή πάνω στο θέμα. Η καταχώρηση των ηλεκτρονικών εγγράφων σε χρονολογική σειρά, υποστήριξαν, θα διευκόλυνε τους ανθρώπους να διαχειρίζονται την ψηφιακή παραγωγή και τις εμπειρίες τους. Τα lifestreams δεν έχουν ακόμη αντικαταστήσει το desktop στους προσωπικούς υπολογιστές, όπως ήλπιζε ο κ. Gelernter. Πράγματι, ένα λογισμικό μίας startup, που αποσκοπούσε στην εφαρμογή της ιδέας, απέτυχε το 2004. Αλλά σήμερα κάτι παρόμοιο μπορεί να βρεθεί παντού στο διαδίκτυο σε πολλές διαφορετικές μορφές. Τα μπλογκ είναι ουσιαστικά ηλεκτρονικά ημερολόγια. Τα προσωπικά newsfeeds (ροή ειδήσεων) είναι το πιο σημαντικό τμήμα του Facebook και άλλων κοινωνικών δικτύων. Ενας χείμαρρος σύντομων μηνυμάτων κειμένου εμφανίζεται στο Twitter. Κάποιοι προχωρούν ακόμη πιο μακριά τις προσδοκίες του κ. Gelernter. Ορισμένοι ψηφιοποιούν ολόκληρο το γραφείο τους, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών, λογαριασμών και αλληλογραφίας. Αλλοι καταγράφουν ολόκληρη τη ζωή τους. Ο Gordon Bell, ένας ερευνητής στην Microsoft, βάζει ό,τι έχει συγκεντρώσει, γράψει, φωτογραφίσει και παρουσιάσει στον «τοπικό κυβερνοχώρο» του (local cyberspace). Και άλλοι καταχωρούν κάθε άποψη της ζωής τους με κάμερες που φοριούνται. Η τελευταία μόδα είναι το “lifetracking” (παρακολούθηση ζωής). Οσοι το ασκούν, κρατούν με επιμέλεια ψηφιακό αρχείο όσων κάνουν: πόσο καφέ πίνουν, πόση δουλειά κάνουν κάθε ημέρα, τι βιβλία διαβάζουν, κοκ. Πολλά από αυτά γίνονται με το χέρι, εισάγοντας τα δεδομένα σε έναν υπολογιστή ή, αυξανόμενα, σε ένα έξυπνο τηλέφωνο. Αλλά χρησιμοποιούνται επίσης και αισθητήρες, κυρίως για να παρακολουθούν οι χρήστες τις ζωτικές λειτουργίες τους, για παράδειγμα πόσο καλά κοιμούνται ή πόσο γρήγορα τρέχουν. Οι πρώτοι «αυτοπαρακολουθητές» ήταν κυρίως Übergeeks που γοητεύονταν από τους αριθμούς. Αλλά οι πιο πρόσφατα προσηλυτισμένοι απλώς θέλουν να μάθουν περισσότερα για τους εαυτούς τους, αναφέρει ο Gary Wolf, ένας συγγραφέας τεχνολογικών θεμάτων και συνιδρυτής ενός μπλογκ που λέγεται «Εαυτός σε ποσότητες»

Το δικό μας ιδιωτικό matrix (The Quantified Self). Θέλουν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία, για να τους βοηθήσει να προσδιορίσουν τους παράγοντες που προκαλούν κατάθλιψη, που τους εμποδίζουν να κοιμηθούν ή επηρεάζουν τις νοητικές επιδόσεις τους. Ενας selftracker έμαθε, για παράδειγμα, ότι το να τρώει πολύ βούτυρο τον βοηθούσε να λύνει ασκήσεις αριθμητικής γρηγορότερα. Αναδύεται ήδη μία αγορά για συσκευές αυτοπαρακολούθησης. Η Fitbit και η Greengoose, δύο εταιρείες startup πωλούν ασύρματα επιταχυνσιόμετρα που έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τη σωματική δραστηριότητα του χρήστη. Η Zeo, μια ακόμη startup, έχει αναπτύξει ένα ξυπνητήρι που συνδυάζεται με ένα εξάρτημα για το κεφάλι που μετρά τη δραστηριότητα του εγκεφάλου

τη νύχτα και δημιουργεί ένα διάγραμμα του ύπνου του χρήστη στο διαδίκτυο. Καθώς οι άνθρωποι δημιουργούν περισσότερα δεδομένα «αυτοπαρακολούθησης», οι εταιρείες θα αρχίσουν να τα επεξεργάζονται και να προσφέρουν υπηρεσίες που βασίζονται στο αποτέλεσμα. Η Xobni, για παράδειγμα, αναλύει inbox χρηστών (το όνομα της Xobni γραμμένο ανάποδα), για να τους βοηθήσει στη διαχείριση των email και των επαφών τους. Τις οργανώνει ανάλογα με την ένταση της ηλεκτρονικής σχέσης τους και όχι αλφαβητικά. Οι χρήστες καμιά φορά ξαφνιάζονται από τα αποτελέσματα, παραδέχεται ο Jeff Bonforte, αφεντικό της εταιρείας: «Αισθάνονται ότι είναι ανησυχητικό, όταν βάζουμε άλλους ανθρώπους πάνω από τη φιλενάδα ή τη σύζυγό τους». F

ο 1995 ο Ted Kaczynski έγραφε στο μανιφέστο του: «Δεν είναι δυνατόν να γίνει ένας συμβιβασμός ανάμεσα στην τεχνολογία και την ελευθερία, τουλάχιστον ένας με διάρκεια, γιατί η τεχνολογία είναι χωρίς αμφιβολία, η πιο ισχυρή κοινωνική δύναμη και πάντα καταπατάει την ελευθερία μέσω επαναλαμβανόμενων συμβιβασμών». Το μανιφέστο είχε δημοσιευτεί στους New York Times και την Washington Post με την ελπίδα ότι θα μπει ένα τέλος στην τρομοκρατική του εκστρατεία ή ότι κάποιος μπορεί να αναγνωρίσει το ύφος γραφής του και να τον αποκαλύψει. Οι μέθοδοι του κ. Kaczynski είναι αποτρόπαιες. Οι βόμβες που απέστειλε μέσω ταχυδρομείου σε επιστήμονες υπολογιστών σκότωσαν τρεις ανθρώπους και τραυμάτισαν άλλους 23 σε μία περίοδο περίπου 20 ετών. Συνελήφθη το 1996 και αυτήν τη στιγμή εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης. Η ανησυχία του, όμως, ότι η τεχνολογία με αργά, αλλά σταθερά βήματα, θα υποβαθμίσει την ανθρώπινη ελευθερία, έχει εκφραστεί και από αρκετούς στοχαστές του κυρίαρχου ρεύματος σκέψης. Οπως έχει υποστηρίξει αυτό το ειδικό αφιέρωμα, τα έξυπνα συστήματα θα βελτιώσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα και μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση πολλών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Παρόλα αυτά, αν τα συστήματα αυτά καταπατήσουν σημαντικά τις ελευθερίες των ανθρώπων, πολλοί θα αποσύρουν την υποστήριξή τους. Οι διαμαρτυρίες κατά των έξυπνων μετρητών στο Bakersfield και αλλού ίσως είναι μόνο η αρχή. Τα έξυπνα συστήματα αναζωπυρώνουν παλιούς φόβους. Μεταξύ των πρώτων, βρίσκεται η απώλεια της ιδιωτικότητας και η κυβερνητική παρακολούθηση. Οι χρήστες Λονδίνο, όπου ο George Orwell έγραψε το του διαδικτύου έχουν μόλις πρόσφατα αρβιβλίο του «1984». χίσει να συνειδητοποιούν ότι καθετί που κάνουν στο διαδίκτυο αφήνει ένα ψηφιακό ίχνος. Με τα έξυπνα συστήματα, το ίδιο Ελπίδες και φόβοι πράγμα θα γίνεται όλο και περισσότερο για Μολαταύτα, ο κ. Palmisano θα έκανε μάλτον πραγματικό κόσμο. Το Street View της λον τη λάθος δουλειά αν δεν έλεγε στη συGoogle είναι μόνο η αρχή. νέχεια της ομιλίας ότι αυτές οι ανησυχίες Ακόμα και οι υποστηρικτές ενός εξυπνόθα πρέπει να επανεξεταστούν και δεν τόνιτερου πλανήτη το παραδέχονται. «Ορισμένοι ζε τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη των πολίτες έχουν εκέξυπνων συστημά¢È ÍºÄÖ ÓÄ×ÍÎËÎÆÈÊºÖ φράσει τη δυσφορία των. Αλλοι τονίζουν τους για το ότι δεν τα λιγότερο προφαÄÉÄË¼ÉÄÈÖ ÃÇÌÈÎØÑÆÎ¿Í ζουν σε μια πιο ανή πλεονεκτήματα. ÊÑ¼ÒÈÌÀ ÄÑÕÓ»ÌÀÓÀ ÓÀ ÎÏÎ¼À σφαλή κοινωνία αλ«Ολη αυτή η τεχνοÔÀ ÏÑºÏÄÈ ÍÀ ÀÏÀÍÓÇÔÎ¿Í λά σε μια ‘κοινωνία λογία ουσιαστικά ενπαρακολούθησης’», δυναμώνει την ανδήλωσε ο Sam Palmisano, διευθυντής της θρώπινη πλευρά των πόλεων», προσθέτει ο ΙΒΜ, σε μια ομιλία στις αρχές του χρόνου. Carlo Ratti, διευθυντής του SENSEable City Παρέθεσε ένα απόσπασμα ενός άρθρου εLab του Πανεπιστημίου ΜΙΤ. Οι άνθρωποι φημερίδας που έλεγε ότι τώρα υπάρχουν 32 που είναι πάντα συνδεδεμένοι, υποστηρίζει, κάμερες κλειστού κυκλώματος σε απόσταση μπορούν να δουλέψουν όπου θέλουν. Και ο 200 μέτρων περίπου από το διαμέρισμα στο κ. Haque, αφεντικό της Pachube, ισχυρίζεται

Οι παλιοί και οι νέοι φόβοι ότι οι «αισθητήρες ενδυναμώνουν τους ανθρώπους, γιατί η μέτρηση του περιβάλλοντος τούς επιτρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις σε πραγματικό χρόνο». Από την άλλη μεριά, τα έξυπνα συστήματα είναι επίσης αδιαμφισβήτητα χρήσιμα ως εργαλεία ελέγχου. Η Σιγκαπούρη έχει κάνει εντυπωσιακή δουλειά, κάνοντας τις φυσικές της υποδομές πιο έξυπνες, αλλά το δίκτυο καμερών ασφαλείας μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την επιβολή κανόνων που είναι πιο σημαντικοί από την απαγόρευση μασήματος τσίχλας. Παρομοίως, τα κέντρα επιχειρήσεων και οι πίνακες ελέγχου για την τοπική αυτοδιοίκηση στην Κίνα, που κατασκεύασε η Cisco, η IBM και άλλοι, εγείρουν το ερώτημα αν ο μόνος τους στόχος ήταν να κάνουν τις πόλεις εξυπνότερες. Αλλοι έντονοι φόβοι που ξυπνούν από τα έξυπνα συστήματα είναι ότι οι μηχανές μπορεί να πέσουν θύματα υποκλοπής, να ξεφύγουν από τον έλεγχο και να κυριεύσουν τον κόσμο, όπως έγινε στην ταινία “The Matrix”. Ο- >

ÅÈºÑÕÌÀ DPOPNJTU

διαδίκτυο, μητέρα όλων των έξυπνων συ> πως έδειξαν ο ιός Stuxnet και το “flash crash” στημάτων, σύντομα θα καταπνίξει τη δημιτου Μαΐου στην Wall Street, τα δύο πρώτα είουργικότητα και το βαθύ στοχασμό. ναι ήδη πραγματικές πιθανότητες, ακόμα και Μια περαιτέρω ανησυχία είναι ότι η έξυαν το τρίτο μοιάζει λίγο μακρινό -παρόλο που πνη τεχνολογία τελικά θα οδηγήσει σε μεγαγνωστοί επιστήμονες υπολογιστών, ερευνηλύτερη ανισότητα -και όχι μόνο επειδή θα δητές τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτιστές συμιουργήσει ένα είδος «ιερατείου της πληροναντήθηκαν πριν από περίπου δύο χρόνια φορίας», όπως το χαρακτήρισε ο κ. Gelernter. στην Καλιφόρνια, για να συζητήσουν για αυΟ Paul Saffo, ειδικός στις τεχνολογικές προτόν τον κίνδυνο. βλέψεις στην Silicon Valley, αναμένει ότι οι Υπάρχει επίσης και ένας αδιόρατος κίνπανταχού παρόντες αισθητήρες θα δώσουν δυνος: το γεγονός ότι οι άνθρωποι θα κατεράστια ώθηση στην παραγωγικότητα -εις ταλήξουν να εξαρτώνται υπερβολικά από βάρος των υπαλλήλων που μέχρι τώρα έτα έξυπνα συστήματα. Επειδή οι άνθρωκαναν την ίδια δουλειά. «Είναι ποι δεν μπορούν να πολύ πιθανόν να δούμε την αχειριστούν τις τερά¥À ºÉØÏÍÀ ÒØÒÓ»ÌÀÓÀ πώλεια πολλών θέσεων εργαστιες ποσότητες δεδομένων που παράÔÀ Ê ÍÎØÍ ÓÎÍ Ê½ÒÌÎ ÏÈÎ σίας», δηλώνει. Είτε οι υπολογιστές γονται από τις μηχαÃÈÀÅÀÍ» Ì½ÍÎ ÀÍ Ä¼ÍÀÈ πράγματι αρχίσουν να κανές, οι ίδιες οι μηχαÃÈÀÅÀÍ» ÊÀÈ ÓÀ ¼ÃÈÀ ταργούν περισσότερες δουνές θα λαμβάνουν λειές από ό,τι δημιουργούν, ολοένα και συχνόθα φανεί στο μέλλον. Τα έξυπνα, όμως, συτερα τις αποφάσεις μόνες τους, προειδοστήματα σίγουρα αποτελούν μια εννοιαποιεί ο Frank Schirrmacher, δημοσιογράκή αλλαγή. Μέχρι στιγμής, η τεχνολογία της φος στη γερμανική καθημερινή εφημερίδα πληροφορικής χρησιμοποιείται, για να αυFrankfurter Allgemeine Zeitung στο πρότοματοποιήσει και να βελτιστοποιήσει διασφατο βιβλίο του με τίτλο “Payback”. Παροδικασίες εντός εταιρειών και άλλων οργαμοίως, ο Nicholas Carr, Αμερικανός σχολιανισμών, καθώς και τις συναλλαγές μεταστής για την ψηφιακή επανάσταση, στο βιξύ τους. Τώρα, θα χρησιμοποιείται όλο και βλίο του “The Shallows”, ισχυρίζεται ότι το

περισσότερο, για να αυτοματοποιεί και να βελτιστοποιεί την αλληλεπίδραση εντός του φυσικού περιβάλλοντος. Ορισμένα από τα ερωτήματα που εγείρονται θα είναι δύσκολο να απαντηθούν. Για παράδειγμα, ίσως δεν έχει νόημα να υπάρξουν νόμοι που θα δίνουν στα άτομα το δικαίωμα να αποφασίζουν αν τα δεδομένα τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν από έξυπνα συστήματα, αν οι κάμερες και άλλοι αισθητήρες βρίσκονται ήδη παντού. Η ενσωμάτωση αποζευκτών, για να μην ξεπεράσει ο αυτοματισμός τα όρια, θα μπορούσε τελικά να καταρρίπτει τον ίδιο τον σκοπό των έξυπνων συστημάτων και να καταπνίξει την όποια καινοτομία. Παρόλα αυτά, η τεχνολογική πρόοδος δεν είναι μια δύναμη της φύσης η οποία δεν χωράει καθοδήγηση. «Μπορούμε και θα πρέπει να ασκήσουμε έλεγχο -μέσω της δημοκρατικής συναίνεσης», υποστηρίζει ο κ. Gelernter. Για να επιτευχθεί, όμως, συναίνεση, πρέπει να υπάρχει διαφάνεια. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι τα έξυπνα συστήματα θα γίνουν μαύρα κουτιά, κλειστά ακόμα και για τους πολίτες που μπορούν να τα καταλάβουν. Τα έξυπνα συστήματα θα κάνουν τον κόσμο πιο διαφανή, μόνο αν είναι διαφανή και τα ίδια. F

ÓÎ ÄÏ½ÌÄÍÎ ÓÄ¿×ÎÖ ÃÈÀÁ ÒÓÄ ÆÈÀ ÓÇÍ ¥ÎØÑÊ¼À 38

Í5IFTJT

δώ και αρκετό καιρό, η νανοτεχνολογία και οι δυνατότητές της έχουν συναρπάσει τόσο την επιστημονική κοινότητα, όσο και τον υπόλοιπο κόσμο σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εξέλιξη της επιστημονικής έρευνας και της τεχνολογίας έδειξε ότι η σύνθεση και ο έλεγχος των υλικών σε διαστάσεις νανομέτρων αναδεικνύουν νέες ιδιότητες και χαρακτηριστικά των υλικών και των συστημάτων. Μέσω της νανοτεχνολογίας μπορούν να κατασκευαστούν υλικά από τις δομικές τους μονάδες, όπως άτομα και μόρια (προσέγγιση bottom-up), τα οποία θα έχουν τις επιθυμητές και αυστηρά καθορισμένες ιδιότητες και λειτουργικότητα. Ο σκοπός της νανοτεχνολογίας δεν είναι να κατασκευάσει κακόβουλα νανορομπότ, όπως θέλουν κάποιοι να πιστεύουν, αλλά να οδηγήσει στην πλήρη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η φύση. Οι επιστήμονες μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη γνώση, για να αυξήσουν το επίπεδο ζωής στις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και για να ελαχιστοποιήσουν την έντονη επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον. Το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (LTFN) είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο για τα επιτεύγματά του σε μια πληθώρα επιστημονικών θεμάτων που αφορούν κυρίως στη νανοτεχνολογία, τα οργανικά ηλεκτρονικά, την τεχνολογία λεπτών υμενίων, και τη νανοϊατρική. Τα επιτεύγματα αυτά αναμένεται να βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινή μας ζωή τα επόμενα χρόνια μέσω της παραγωγής έξυπνων υλικών και προϊόντων. Ακολουθούν μερικά από τα επιτεύγματα της νανοτεχνολογίας, τα οποία θα φέρουν επανάσταση στην καθημερινή μας ζωή στους εξής τομείς: Πρώτον, στην παραγωγή ενέργειας παντού. Η ανάπτυξη οργανικών ημιαγωγικών υλικών, τα οποία απορροφούν το φως και το μετατρέπουν σε ηλεκτρικό ρεύμα, επέτρεψε την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών στοιχείων σε μεγάλες διαστάσεις, αλλά το κυριότερο έδωσε τη δυνατότητα να κατασκευαστούν οργανικά φωτοβολταϊκά σε εύκαμπτα πλαστικά υποστρώματα. Αυτό δίνει απεριόριστες δυνατότητες στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αφού τα οργανικά φωτοβολταϊκά θα μπορούν να προσαρμοστούν σε κάθε επιφάνεια που μπορεί να φανταστεί κανείς (πχ. τοίχοι, σκεπές, αυτοκίνητα, τέντες, ομπρέλες), με αποτέλεσμα να μπορούμε να είμαστε ενεργειακά αυτόνομοι παντού. Αν ¢ Ê ÓºÑÆÈÎÖ ÎÆÎÔÄÓ¼ÃÇÖ Ä¼ÍÀÈ ÊÀÔÇÆÇÓ»Ö ÊÀÈ ÃÈÄØÔØÍÓ»Ö ÓÎØ ÑÆÀÒÓÇÑ¼ÎØ ÀÍÎÓÄ×ÍÎËÎÆ¼ÀÖ ÒÓÎ ÑÈÒÓÎÓºËÄÈÎ ÀÍÄÏÈÒÓ»ÌÈÎ ÄÒÒÀËÎÍ¼ÊÇÖ

Μικρά θαύματα νανοτεχνολογίας! ¥ÎØ ÓºÑÆÈÎØ ÎÆÎÔÄÓ¼ÃÇ

και η απόδοση των εύκαμπτων οργανικών φωτοβολταϊκών είναι ακόμα μικρή σε σχέση με τα συμβατικά φωτοβολταϊκά (που βασίζονται στην τεχνολογία του πυριτίου), παρόλα αυτά η απόδοση συνεχώς αυξάνεται, ενώ ήδη τα πρώτα προϊόντα για εφαρμογές που δεν απαιτούν σημαντικά ηλεκτρικά φορτία (πχ. φόρτιση κινητών τηλεφώνων) έχουν ήδη βγει στην αγορά (ενεργειακές τσάντες). Δεύτερον, στην άμεση πληροφόρηση και την ψυχαγωγία. Ενας άλλος τομέας στον οποίο βρίσκουν εφαρμογή τα οργανικά ημιαγωγικά υλικά είναι η παραγωγή φωτός, το οποίο μπορεί να είναι είτε λευκό φως για φωτισμό, είτε φως για τη δημιουργία κινούμενης εικόνας. Αυτά θα φέρουν επανάσταση στα συστήματα φωτισμού, αφού θα παραχθούν εύκαμπτα πλαστικά φύλλα διαστάσεων από μερικά τετραγωνικά εκατοστά έως και μέτρα, τα οποία με μία μικρή παροχή ρεύματος θα εκπέμπουν λευκό φως. Αυτές οι «ταπετσαρίες φωτός» θα μπορούν να κολλάνε στο ταβάνι και τους τοίχους, αντικαθιστώντας τα ενεργοβόρα συμβατικά φωτιστικά σώματα, κάνοντας πιο άνετη και ήρεμη τη διαβίωσή μας λόγω της ομοιομορφίας του φωτός. Επίσης, η παραγωγή συστημάτων εικόνας σε εύκαμπτα πλαστικά φύλλα θα δώσει τη δυνατότητα να κατασκευαστούν τηλεοράσεις («ταπετσαρίες εικόνας») που θα μπορούν να τυλίγονται σαν ρολά και θα μπορούν να προσαρμοστούν σε κάθε επιφάνεια. Τρίτον, στην παραγωγή έξυπνων υφασμάτων Τα έξυπνα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα είναι τα λειτουργικά υφάσματα και ενδύματα, τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να εκτελούν πολλαπλές λειτουργικότητες και να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους. Για παράδειγμα, θα μπορούν να καταγράψουν μια σειρά βιομετρικών (πίεση, καρδιακό παλμό, θερμοκρασία σώματος, κτλ.) και περιβαλλοντικών δεδομένων (θερμοκρασία, πίεση ατμόσφαιρας, κτλ.) και να τα μεταβιβάσουν ασύρματα ή να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια για τη φόρτιση φορητών ηλεκτρονικών συσκευών (ενεργειακά αυτόνομα ρούχα). Επίσης, σημαντική θα είναι και η επίδραση των έξυπνων υφασμάτων γενικότερα στην κλωστοϋφαντουργία και τη μόδα. Τέταρτον, στα έξυπνα βιοσυμβατά νανοϋλικά. Η κατανόηση της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού σε μοριακό επίπεδο και η δυνατότητα παρέμβασης σε πρώιμο στάδιο μιας νόσου (πχ. οστεοαρθρίτιδα) για καθυστέρηση ή ακόμη και αναστολή εξέλιξής της αποτελούν σημαντικές προκλήσεις της νανοϊατρικής. Η νανοτεχνολογία προσφέρει τη βάση για την παραγωγή βιοσυμβατών εμφυτευμάτων από έξυπνα νανοϋλικά που επάγουν την τοπική αναγέννηση των κατεστραμμένων ιστών σε ποικίλες κλινικές εφαρμογές στον τομέα της αναγεννητικής ιατρικής (πχ. για αγγειακά μοσχεύματα βιοπροσθετικών βαλβίδων και μυοκαρδιακού ιστού). Παράλληλα, αιμοσυμβατές νανοεπικαλύψεις για stents και συσκευές σύγκλεισης της μεσοκολπικής και της μεσοκοιλιακής επικοινωνίας θα προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια στην επεμβατική καρδιολογία. J

Δικτυωμένη πόλη

¥ÕÍ ÒÊÎÉØË ÊÇ ÀÒ ¿ÑÇ Ï ¥ÑÀÆÀÍ¼ÓÇ ÊÀÈ ÕÍ ÓÄÅÀÍ¼ÃÇ

ιατρέχουμε το μεταίχμιο μίας νέας εποχής για τις υποδομές δικτύων και ηλεκτρονικών υπηρεσιών, το επονομαζόμενο «διαδίκτυο του μέλλοντος», το οποίο αποτελεί ένα ευρωπαϊκό όραμα για την κοινωνία της πληροφορίας. Το «διαδίκτυο του μέλλοντος» δίνει έμφαση στην παροχή απανταχού ασύρματης πρόσβασης που να προσφέρει εξαιρετικά υψηλή ταχύτητα επικοινωνίας, ανεξάρτητα από τη θέση και κίνηση του χρήστη, στη διασύνδεση δισ. ή και τρισ. ψηφιακών συσκευών σε έξυπνες διεπαφές και σε αλληλεπιδραστικά αντικείμενα, που θα περιστοιχίζουν τους ανθρώπους και θα έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν και να αντιδρούν εξειδικευμένα και εξατομικευμένα με τρόπο αόρατο, διακριτικό και αποτελεσματικό. Αυτό το πολλά υποσχόμενο όραμα ανοίγει νέους ορίζοντες για ένα ευρύ φάσμα νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και θα συνεισφέρει προς μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των κυρίαρχων οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων της Ευρώπης τα προσεχή χρόνια. Στο δυναμικό περιβάλλον των ταχύτατων τεχνολογικών εξελίξεων και οικονομικών αλλαγών οι περιφέρειες και οι πόλεις της Ευρώπης βρίσκονται αντιμέτωπες με την πρόκληση του άμεσου και βέλτιστου συνδυασμού της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών τους με τη βιώσιμη και «πράσινη» περιφερειακή και αστική ανάπτυξη. Οχημα προς την κατεύθυν-

ση αυτή είναι η αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών για την ψηφιοποίηση των τοπικών οικονομιών, την ανάπτυξη έξυπνων υποδομών, την έξυπνη διαβίωση των πολιτών, την έξυπνη ηλεκτρονική διακυβέρνηση, το έξυπνο περιβάλλον και την «πράσινη» ανάπτυξη. Μία περιφέρεια ή μία πόλη, έχοντας αναπτύξει έξυπνες υποδομές τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής, και αξιοποιώντας τις με το ανθρώπινο κεφάλαιό της, μπορούν στη συνέχεια να παρέχουν προηγμένες υπηρεσίες που ωθούν την οικονομική ανάπτυξη, βελτιώνουν την ποιότητα διαβίωσης των πολιτών τους και ενθαρρύνουν τη χρηστή διαχείριση των φυσικών πόρων με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Η πορεία προς τη μετατροπή των περιφερειών και των πόλεων σε έξυπνα περιβάλλοντα διαβίωσης προϋποθέτει συγκεκριμένα βήματα. Πρώτο βήμα είναι η επένδυση σε σύγχρονες υποδομές και προηγμένα δίκτυα τηλεπικοινωνιών, και διασυνδεδεμένων «οικοσυστημάτων» αισθητήρων. Στη συνέχεια, απαιτείται η ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων για αποδοτική διαχείριση και διαλειτουργία του ενσύρματου δικτύου κορμού με τα ετερογενή ασύρματα δίκτυα πρόσβασης και τα δίκτυα αισθητήρων και έξυπνων αντικειμένων. Επόμενο βήμα είναι η ανάπτυξη εφαρμογών με την ενσωμάτωση διαδραστικού πολυμεσικού περιεχομένου και στοιχείων τεχνητής νοη-

μοσύνης στο φυσικό περιβάλλον της περιφέρειας ή της πόλης, διαθέσιμων και προσβάσιμων από τους πολίτες. Τέλος, απαιτείται η παροχή ψηφιακών υπηρεσιών για ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών/χρηστών μέσω συστημάτων και εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο την επίλυση προβλημάτων με συμμετοχικές καινοτόμες δράσεις ομάδων ενεργών πολιτών.

Διαδίκτυο του μέλλοντος

Τα ασύρματα δίκτυα πλέγματος ανήκουν στον πυρήνα των δικτυακών τεχνολογιών του «διαδικτύου του μέλλοντος» και έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν καθολική και αξιόπιστη επικοινωνία με χαμηλό κόστος σε αστικές και ημιαστικές περιοχές, τόσο για την ευρυζωνική πρόσβαση κινητών συσκευών των χρηστών, όσο και για τη διασύνδεση έξυπνων αντικειμένων και αισθητήρων. Τα ασύρματα δίκτυα πλέγματος αποτελούνται από ομότιμους κόμβους πλέγματος (mesh modes), που συνδέονται μεταξύ τους μέσω ασύρματων ζεύξεων τεχνολογίας WiFi. Οι κόμβοι πλέγματος διαθέτουν πολλαπλές ασύρματες διεπαφές που επιτρέπουν τη διασύνδεση ενός κόμβου με πολλούς άλλους. Κάποιοι από τους κόμβους διαθέτουν ασύρματες διεπαφές για διασύνδεση τερματικών συσκευών (όπως φορητούς υπολογιστές ή υπολογιστές χειρός-PDAs), έξυπνων αντικειμένων και αισθητήρων, ενώ κάποιοι άλλοι διαθέτουν >

¢ Ê ÒÊÎÉØË ÊÇÖ Ä¼ÍÀÈ ÄÈÃÈÊ½Ö ÓÄ×ÍÈÊ½Ö ÄÏÈÒÓ»ÌÎÍÀÖ ÓÎØ ÍÒÓÈÓÎ¿ÓÎØ ËÇÑÎÅÎÑÈÊ»Ö ÓÎØ ÃÑ¿ÌÀÓÎÖ ¥Ä×ÍÎËÎÆ¼ÀÖ ÊÀÈ ÑÄØÍÀÖ ¥ ¢ Ê ÀÒ ¿ÑÇÖ Ä¼ÍÀÈ ÄÏ¼Ê ÊÀÔÇÆÇÓ»Ö ÓÎØ ¥Ì»ÌÀÓÎÖ ËÇÑÎÅÎÑÈÊ»Ö ÓÎØ ¢ÈÊÎÍÎÌÈÊÎ¿ ÀÍÄÏÈÒÓÇÌ¼ÎØ ÔÇÍÐÍ ÊÀÈ ÒØÍÄÑÆ ÙÄÓÀÈ ÄÑÄØÍÇÓÈÊ ÌÄ ÓÎ ¥ ¢ Ê Ï ¥ÑÀÆÀÍ¼ÓÇÖ Ä¼ÍÀÈ ÄÏÈÊÄÅÀË»Ö ÓÎØ ÑÆÀ ÒÓÇÑ¼ÎØ ¥ÇËÄÏÈÊÎÈÍÕÍÈÐÍ ÊÀÈ ÈÊÓ¿ÕÍ ÓÎØ ¥ ÊÀÈ ÊÀÔÇÆÇÓ»Ö ÓÎØ ¥Ì»ÌÀÓÎÖ ÏÈÒÓ»ÌÇÖ ªÏÎËÎÆÈÒÓÐÍ ÓÎØ ÀÍÄÏÈÒÓÇÌ¼ÎØ Ñ»ÓÇÖ ¢ Ê ÕÍ ÓÄÅÀÍ¼ÃÇÖ Ä¼ÍÀÈ ÃÈÄØÔØÍÓ»Ö ÓÎØ ¥ ÊÀÈ ÊÀÔÇÆÇÓ»Ö ÓÎØ ¥Ì»ÌÀÓÎÖ ÏÈÒÓ»ÌÇÖ ªÏÎËÎÆÈÒÓÐÍ ÓÎØ ÀÍÄÏÈÒÓÇÌ¼ÎØ Ñ»ÓÇÖ

Í5IFTJT

> συνδέσεις με το διαδίκτυο. Θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί ένα ασύρματο δίκτυο πλέγματος, όπως το διαδίκτυο, ως ένα πολύπλοκο δίκτυο πολλαπλών μονοπατιών και πολλαπλών συνδέσεων, με τη διαφορά ότι οι συνδέσεις ανάμεσα στους κόμβους είναι ασύρματες.

Εφαρμογές στην πόλη

Οι υποδομές ασύρματων δικτύων πλέγματος καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών αστικού και ημιαστικού ενδιαφέροντος. Μπορούν να παρέχουν ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο τόσο σε τελικούς χρήστες, όσο και σε έξυπνα αντικείμενα και αισθητήρες, αξιοποιώντας αθροιστικά τις διασυνδέσεις ενός αριθμού κόμβων του με το ενσύρματο δίκτυο. Αποτελούν ιδανική υποδομή για διασύνδεση ποικιλίας αντικειμένων και αισθητήρων, όπως φανάρια, κάμερες, συστήματα αυτοματισμού δημόσιων κτιρίων, συστήματα αυτοματισμού διαχείρισης ύδρευσης, ηλεκτρικής ενέργειας κά., δημιουργώντας έξυπνα οικοσυστήματα που εξοικονομούν και βελτιώνουν τη διαχείριση της κυκλοφορίας, των ενεργειακών και υδάτινων πόρων των δημόσιων κτιρίων. Τα ασύρματα δίκτυα πλέγματος, επίσης, αποτελούν ευέλικτη πλατφόρμα για μεταφορά πληροφοριών και δεδομένων απαραίτητων για τον έλεγχο υπηρεσιών μεταφοράς (λεωφορεία, τραμ, τρένα, κά.), επιτυγχάνοντας μείωση της συμφόρησης στους δρόμους, έλεγχο των ρύπων και αύξηση της απόδοσης και ασφάλειας των μέσων μεταφοράς. Η κατανεμημένη αρχιτεκτονική και λειτουργία τους βοηθάει τα ασύρματα δίκτυα πλέγματος να είναι ανθεκτικά τόσο σε εξωγενή προβλήματα, όσο και σε κακόβουλες επιθέσεις. Ετσι, σε περιπτώσεις φυσικής καταστροφής ή έκτακτων αναγκών, όταν συχνά παρατηρούνται προβλήματα επικοινωνίας με τα κλασικά δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, τα ασύρματα δίκτυα πλέγματος αποτελούν ιδανική εναλλακτική λύση, καθώς, αφενός δεν πρόκειται να τεθούν εξολοκλήρου εκτός λειτουργίας, και αφετέρου έχουν τη δυνατότητα αυτόματα και κατανεμημένα να επανέλθουν στο βέλτιστο, για τα δεδομένα της κατάστασης, επίπεδο λειτουργίας τους. Επιπλέον, ένα τεχνολογικά εξελιγμένο δίκτυο κορμού για ασύρματη ευρυζωνική πρόσβαση που συνδέει ασύρματα σημεία πρόσβασης τελικών χρηστών δημιουργεί συνθήκες καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, καθώς επιτρέπει σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή και σε ιδιώτες να συνενωθούν, δημιουργώντας εν είδει «συνεταιρισμού» ένα ιδιότυπο ευρύτερο ασύρματο δίκτυο από πολλαπλούς παρόχους και από χρήστες που μπορούν να κάνουν περιαγωγή μεταξύ ενός μεγάλου αριθμού παρόχων (μικρών ή μεγάλων). Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάπτυξη ασύρματων δικτύων πλέγματος για την αποδοτική ασύρματη ευρυζωνική δια-

σύνδεση σημείων ενδιαφέροντος της τοπικής αυτοδιοίκησης και των στελεχών της.

Το παράδειγμα της Κρήτης

Αναγνωρίζοντας σε πρώιμα στάδια την ευρωπαϊκή στρατηγική για δημιουργία έξυπνων περιφερειών και πόλεων και συμμετέχοντας ενεργά και στενά στις τεχνολογικές εξελίξεις για το «διαδίκτυο του μέλλοντος», το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) έχει αναπτύξει ένα προηγμένο έξυπνο πειραματικό μητροπολιτικό ασύρματο δίκτυο πλέγματος που καλύπτει μια περιοχή περίπου 60 τετ.χλμ. πάνω από την πόλη του Ηρακλείου. Το ασύρματο μητροπολιτικό δίκτυο πλέγματος του Ηρακλείου αποτελείται από σταθερούς κόμβους με πολλαπλές ραδιοεπαφές, σε δυναμική τοπολογία, που προσαρμόζεται έξυπνα στις απαιτήσεις των παρεχόμενων υπηρεσιών, εξασφαλίζοντας την αυτόματη εύρεση εναλλακτικών μονοπατιών με πολλαπλά ασύρματα άλματα, μεταξύ των κόμβων του δικτύου. Η υποδομή αυτή, χρησιμοποιώντας προηγμένες διαδικασίες διαχείρισης και δρομολόγησης, συναθροίζει τη διαθέσιμη χωρητικότητα πολλαπλών γραμμών ADSL και οπτικών ινών, δημιουργώντας μία δεξαμενή χωρητικότητας, στην οποία έχουν από κοινού ασύρματη πρόσβαση τόσο σταθεροί, όσο και κινητοί χρήστες. Ετσι, καταρρίπτεται το φράγμα της μίας γραμμής πρόσβασης, οι ταχύτητες πρόσβασης των ασύρματων χρηστών μπορούν να ξεπεράσουν εκείνες της ενσύρματης πρόσβασης ADSL, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνουν αποδοτική χρήση τόσο του ασύρματου φάσματος, όσο και των ενσύρματων γραμμών πρόσβασης. Ως πειραματική πλατφόρμα ευρωπαϊκής κλίμακας, το μητροπολιτικό δίκτυο χρησιμοποιείται ερευνητικά στην αξιολόγηση ασύρματων δικτύων πλέγματος για παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών σε σταθερούς/κινητούς

χρήστες, με χαμηλό κόστος εγκατάστασης, λειτουργίας και διαχείρισης, αξιοποιώντας τη συνολική χωρητικότητα των ενσύρματων γραμμών πρόσβασης. Επιπλέον, στο μητροπολιτικό δίκτυο εφαρμόζονται και αξιολογούνται προηγμένοι μηχανισμοί διαχείρισης, δρομολόγησης και υποστήριξης ποιότητας υπηρεσίας, για εφαρμογές πραγματικού χρόνου, όπως voice-over-IP (VoIP) και βίντεο σε σταθερούς και κινητούς χρήστες. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα αξιοποίησης αυτής της έξυπνης τηλεπικοινωνιακής υποδομής σε αστικό περιβάλλον είναι η διασύνδεσή της με ειδικούς μετρητές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που έχουν αναπτυχθεί σε περιοχές της πόλης του Ηρακλείου. Ετσι, το ασύρματο μητροπολιτικό δίκτυο χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα συλλογής μετρήσεων ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Καινοτόμα στοιχεία του συστήματος αυτού είναι η δυνατότητα παρακολούθησης της διακύμανσης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας σε πραγματικό χρόνο, καθώς και η δυνατότητα συλλογής μετρήσεων έως τη συχνότητα των 6 GHz, που είναι πέραν των δυνατοτήτων των σημερινών εμπορικών συσκευών και συστημάτων μέτρησης που έχουν αναπτυχθεί σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Το σύστημα επιτρέπει την πληρέστερη παρακολούθηση και ενημέρωση για το επίπεδο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας σε ευρύ φάσμα ραδιοσυχνοτήτων, στο οποίο λειτουργούν οι σημερινές συσκευές και συστήματα ασύρματης επικοινωνίας. Ο συνδυασμός προηγμένης ασύρματης δικτυακής τεχνολογίας με μετρητικές διατάξεις προηγμένων δυνατοτήτων αναδεικνύει το σύστημα αυτό ως ένα από τα πλέον προηγμένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ως ένα παράδειγμα καλής πρακτικής στην αξιοποίηση τεχνολογιών του διαδικτύου του μέλλοντος σε εφαρμογές έξυπνων πόλεων. J

οιτάζοντας όχι στο πολύ μακρινό παρελθόν, εύκολα διαπιστώνει κανείς την κυριαρχία των νέων τεχνολογιών που θέτουν νέα δεδομένα στον τρόπο λήψης αποφάσεων, στην επικοινωνία, στις μεταφορές και τελικά στον τρόπο που ζούμε και λειτουργούμε καθημερινά. Εξειδικευμένα υπολογιστικά συστήματα, κινητά νέας γενιάς, καθώς και νέες συσκευές επικοινωνίας δημιουργούν μια νέα φιλοσοφία πραγμάτων στην οποία υπηρεσίες, συσκευές και επικοινωνία είναι έννοιες αλληλένδετες η μία με την άλλη. Παρόλο που η έλλειψη υποδομών και ο ψηφιακός αναλφαβητισμός καθυστέρησαν σημαντικά στη χώρα μας τις εξελίξεις στο χώρο των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), τα Τρίκαλα ανέλαβαν την πρόκληση και σε λιγότερο από δέκα χρόνια λόγω της εκτεταμένης χρήσης τεχνολογιών με επίκεντρο τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών κατόρθωσαν να θεωρούνται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά μία από τις πιο έξυπνες ψηφιακά πόλεις στον κόσμο. Ηταν η πρώτη πόλη που παρείχε δωρεάν internet μέσω ασύρματου δικτύου στους πολίτες της, όχι για να ανταγωνιστεί τις υπάρχουσες εταιρείες, αλλά με κύριο στόχο την ευρεία χρήση του και απώτερο σκοπό τη σταδιακή εξοικείωσή τους σε εφαρμογές που συνεχώς αναπτύσσονταν. Τηλεπρόνοια, Δημοσθένης, e-dialogos, Δημοτικός Ηλεκτρονικός Χάρτης GIS, Εξυπνες Μεταφορές, είναι κάποια από τα έργα που λειτουργούν με επιτυχία, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε μια δυνατή ευρυζωνική υποδομή με δίκτυο οπτικών ινών, χτίζοντας σταδιακά πάνω στις βάσεις αυτές νέες ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Οι πολίτες, αν και αρχικά επιφυλακτικοί, άρχισαν να χρησιμοποιούν τα νέα αυτά εργαλεία όλο και περισσότερο, συνειδητοποιώντας ότι διευκόλυναν την καθημερινότητά τους. Εχοντας αποκτήσει τόσο τις γνώσεις, όσο και την κατάλληλη υποδομή να υποστηρίξει όλα τα παραπάνω, η πόλη των Τρικάλων ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε ένα νέο επίπεδο. Εστιάζοντας συνεχώς στην αναβάθμιση των υπηρεσιών και στην ενημέρωση των πολιτών, τα Τρίκαλα, όντας μια σχετικά μικρή πόλη, μπόρεσαν να ξεπεράσουν θέματα γραφειοκρατίας, κατάφεραν να εστιάσουν το ενδιαφέρον πάνω τους και έθεσαν τις βάσεις για περαιτέρω εξέλιξη. H εισαγωγή των νέων τεχνολογιών σε τοπικό επίπεδο βελτίωσε την επικοινωνία και την ποιότητα των υπηρεσιών του δημόσιου ¢ Ê ÄÐÑÆÈÎÖ ÎÑÆÎÆºÓÀÖ Ä¼ÍÀÈ ÇËÄÊÓÑ ÌÇ×À ÍÈÊ½Ö ÊÀÈ ÌÇ×ÀÍÈÊ½Ö ÇËÄÊÓÑ ØÏÎËÎÆÈÒÓÐÍ ÓÎØ ÓÎÌºÀ ÑÄØÍÀÖ ÊÀÈ Í ÏÓØÉÇÖ ÓÇÖ ÄÓÀÈÑÄ¼ÀÖ & 5SJLBMB

Το προβάδισμα του Βορρά ¥ÎØ ÄÕÑÆ¼ÎØ ÎÑÆÎÆºÓÀ

τομέα, δίνοντας κίνητρα στους πολίτες μέσα από τη συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τα δρώμενα της πόλης και ενίσχυσε έννοιες, όπως η ηλεκτρονική δημοκρατία και η διαφάνεια. Είναι αλήθεια ότι οι εφαρμογές που αναπτυχθηκαν στα Τρίκαλα έχουν ανοίξει μια νέα αγορά εργασίας, παρέχοντας κίνητρο στους νέους να παραμείνουν στην πόλη, γεγονός -ιδιαίτερα σημαντικό σε καιρούς οικονομικής κρίσης-, και θεωρούμε ότι οι καλές πρακτικές που αναπτύξαμε τα τελευταία επτά έτη δίνουν το έναυσμα για την εφαρμογή παρόμοιων έξυπνων συστημάτων και σε άλλες ελληνικές πόλεις. Και όταν η καθημερινότητα γίνεται ακόμα πιο λειτουργική, εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις και φέρνοντας το παγκόσμιο σε μικρό τοπικό επίπεδο, τότε είναι σίγουρο ότι

κάθε πόλη έχει τη δυνατότητα να αναβαθμιστεί και συνεπώς να αναβαθμίσει και το επίπεδο ζωής των πολιτών της. Οι υποδομές θα αναβαθμιστούν και τα τεχνικά προβλήματα είναι σίγουρο ότι θα επιλυθούν. Είναι αναγκαίο όμως να πειστούν οι πολίτες ότι σε όλα τα παραπάνω υπάρχει όντως κάτι έξυπνο, έτσι ώστε να το υιοθετήσουν, συνειδητοποιώντας ότι στόχος όλων αυτών είναι η εξυπηρέτηση τους και όχι ο ξερός τεχνολογικός εξοπλισμός. Παρόλο όμως που όλο και πιο πολλοί πολίτες χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες, τα κενά που πρέπει να καλυφθούν είναι ακόμα μεγάλα, για να φτάσουμε σε ένα ιδεατό επίπεδο. Η αρχική ώθηση έχει δοθεί, όμως στον τομέα της τεχνολογίας και των νέων εργαστηρίων υπάρχει χώρος για περαιτέρω έρευνα. J

Í5IFTJT

Εξυπνες ενέργειες για έξυπνη ενέργεια

¥ÎØ ÇÌ»ÓÑÇ ÌÏÑÀ»Ì

επόμενη δεκαετία είναι εξαιρετικά κρίσιμη για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης, καθώς αναμένονται δραματικές αλλαγές. Με δεδομένο ότι το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα (μονάδες και δίκτυα) είναι πεπαλαιωμένο, εκτιμάται ότι οι συνολικές ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη θα αγγίξουν το ένα τρισ. ευρώ έως το 2020. Αντίστοιχα στην Ελλάδα, οι επενδύσεις στην ενέργεια εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 22 δισ. ευρώ. Η Επιτροπή προβλέπει ότι στον τομέα της παραγωγής περισσότερο από τα δύο τρίτα της νέας εγκατεστημένης ισχύος, θα αφορά σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Απαιτούνται συνεπώς νέες ενεργειακές υποδομές, αφού τα ανεπαρκή δίκτυα θα είναι στο εγγύς μέλλον ίσως το πιο βασικό εμπόδιο στη μαζική διείσδυση των ΑΠΕ. Ο αγώνας για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών απαιτεί τη δημιουργία των απαραίτητων -«φιλικών προς το κλίμα»- υποδομών: ένα ολοκληρωμένο σύστημα έξυπνων δικτύων και αγωγών μεταφοράς θερμότητας. Η ευκαιρία που παρουσιάζεται σήμερα είναι μοναδική τόσο για τις ανεπτυγμένες, όσο και για τις αναπτυσσό ¢ Ê ÇÌ»ÓÑÇÖ ÌÏÑÀ»Ì Ä¼ÍÀÈ ÒØÍÓÎÍÈÒÓ»Ö ÄÊ ÒÓÑÀÓÄÈÐÍ ÒÓÎ ÄËËÇÍÈÊ½ ÆÑÀÅÄ¼Î ÓÇÖ (SFFOQFBDF

μενες χώρες. Από τη μία, οι ανεπτυγμένες χώρες σε Βόρεια Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία έχουν πεπαλαιωμένα δίκτυα 40 ή και 50 ετών που χρήζουν ανακαίνισης, από την άλλη οι αναπτυσσόμενες χώρες -ειδικότερα, η Κίνα και η Ινδία- αναπτύσσουν τα δικά τους δίκτυα για πρώτη φορά. Η μετάβαση αυτή, ωστόσο, θα πρέπει να ξεκινήσει σήμερα κιόλας, ώστε να επιτευχθεί σταδιακά σε εύλογο χρονικό διάστημα. Στις 7 Νοεμβρίου του 2009, τα αιολικά πάρκα της Ισπανίας παρήγαγαν περισσότερο από το μισό φορτίο αιχμής καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Το μερίδιο της αιολικής ενέργειας στο μείγμα έφτασε πολλές φορές το 53% και ήταν σταθερά πάνω από το 50% από τις 3.00 πμ. έως τις 8.30 πμ. 11,546MW αιολικής ενέργειας σηματοδότησαν ένα νέο ρεκόρ για τη χώρα. Τέτοια παραδείγματα θα συμβαίνουν όλο και πιο συχνά σε πολλές χώρες ανά την υφήλιο, ειδικά σε χώρες-ηγέτες στον τομέα αυτό, όπως η Δανία, η Γερμανία και η Ισπανία. Αυτό καταδεικνύει ότι υπάρχει πολύ περισσότερος «χώρος» στο δίκτυο και δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να καθυστερήσει η ανάπτυξη των ΑΠΕ. Αντίθετα, είναι καιρός να ξεκινήσουν οι διαδικασίες αναβάθμισης των δικτύων σε ένα πιο ευέλικτο σύστημα διαχείρισης ενέργειας, ώστε να μπορούν να υποστηριχθούν ακόμα περισσότε-

ρες ΑΠΕ. Αυτό συνεπάγεται μία στροφή από το υπάρχον άκαμπτο και μονοδιάστατο ενεργειακό μοντέλο σε ένα πιο έξυπνο, αποκεντρωμένο και διασυνδεδεμένο μοντέλο παραγωγής και διανομής της ενέργειας.

Η χρησιμότητα των δικτύων

Το δίκτυο είναι κάτι που συνήθως παραβλέπεται, όταν κάποιος αναφέρεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και το ενεργειακό μείγμα. Ο ανεπτυγμένος κόσμος μπορεί να έχει εκτεταμένα ηλεκτρικά δίκτυα, που διανέμουν την ενέργεια σχεδόν στο 100% του πληθυσμού. Δεν συμβαίνει κάτι παρόμοιο όμως και στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου πολλές φτωχές και αγροτικές περιοχές, είτε δεν ηλεκτροδοτούνται καθόλου, είτε ηλεκτροδοτούνται μέσω αναξιόπιστων δικτύων, αλλά και τοπικών «βρόμικων» πηγών ενέργειας, όπως είναι λχ. το πετρέλαιο. Δυστυχώς, στην Ελλάδα βιώνουμε μια παρόμοια κατάσταση, αφού τα μη διασυνδεδεμένα νησιά του Αιγαίου, η Ρόδος, η Λέσβος και η Κρήτη, βασίζονται στην καύση πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εκτός από το προφανές περιβαλλοντικό κόστος, αυτή η πρακτική είναι ασύμφορη για την οικονομία της χώρας που εξαρτάται από δαπανηρές εισαγωγές πετρελαίου. Μόνο για το 2008, η ΔΕΗ δαπάνησε περισσότερα από ένα δισ. ευρώ για την α-

μός μικρών γεννητριών (πχ. ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά) συνδέονται και ελέγχονται κεντρικά με σκοπό τη διανομή ενέργειας σε όλους τους καταναλωτές. Για αυτά τα ενεργειακά μεγέθη, οι εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας είναι προτιμότερες και με χαμηλότερο κόστος λειτουργίας. Υπάρχει σημαντικό περιθώριο κέρδους από τη μετάβαση από πετρέλαιο σε ΑΠΕ σε τέτοιου είδους συστήματα. Η Greenpeace ήδη από το 2005 είχε καταθέσει μία σχετική πρόταση στο υπουργείο Ανάπτυξης για τη Λέσβο. Η αξιοποίηση των διαφορετικών ανανεώσιμων πηγών (αιολική και ηλιακή ενέργεια, γεωθερμία και βιομάζα) σε συνδυασμό με ένα σύστημα αποθήκευσης ενέργειας με αντλησιοταμιευτήρες θα μπορούσαν να καλύψουν σχεδόν ολόκληρες τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού. Σήμερα, η πρόταση αυτή εξετάζεται σοβαρά, με σημαντικές πιθανότητες υλοποίησης.

Διαχείριση της ζήτησης

γορά πετρελαίου, ενώ κάθε χρόνο σημαντικότατο ποσοστό των εσόδων δαπανάται για την αγορά εισαγόμενων καυσίμων. Δυστυχώς, τα δίκτυα που διανέμουν το ηλεκτρικό ρεύμα στα σπίτια και στα γραφεία μας σχεδιάστηκαν για μεγάλες, κεντρικές μονάδες που παράγουν σταθερά μεγάλες ποσότητες ενέργειας -όπως οι λιγνιτικοί ή οι πυρηνικοί σταθμοί- και που είναι γνωστές ως «μονάδες βάσεις». Μέχρι σήμερα, οι ΑΠΕ έπρεπε να «χωρέσουν» σε αυτό το σύστημα ως ένα πολύ μικρό μερίδιο του ενεργειακού μείγματος και να προσαρμοστούν στη συγκεκριμένη φιλοσοφία της αρχιτεκτονικής του δικτύου. Η μέγιστη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα απαιτεί τη στροφή σε ένα διαφορετικής αρχιτεκτονικής δίκτυο που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ΑΠΕ. Οι επικριτές της άποψης αυτής ισχυρίζονται ότι οι ΑΠΕ δεν πρόκειται ποτέ να παράγουν αρκετή ενέργεια, ώστε να καλύψουν όλες τις ενεργειακές ανάγκες, πολλώ μάλλον τη μελλοντική προβλεπόμενη αύξηση της ζήτησης. Αυτό συμβαίνει -σύμφωνα με τους ίδιους- γιατί οι φυσικές πηγές, όπως ο ήλιος και ο άνεμος, αδυνατούν να παράγουν ενέργεια 24 ώρες επί επτά ημέρες. Η πραγματικότητα είναι ότι σήμερα ο ήλιος, ο άνεμος, η γεωθερμία, η βιομάζα και τα νερά (μικρά υδροηλεκτρικά) και αργότερα η κυματική ενέργεια και οι αποδοτικές γεννήτριες αερίου αρκούν, για να παράγουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Εξυπνες τεχνολογίες μπορούν να διαχειρίζονται τις καταναλωτικές τάσεις, να παρέχουν με ευελιξία ενέργεια, ακολουθώντας τις αυ-

ξομειώσεις της ζήτησης κατά τη διάρκεια της ημέρας, να αξιοποιούν καλύτερα τις διαθέσιμες επιλογές αποθήκευσης, αλλά και να μετατρέπουν ομάδες καταναλωτών σε «εικονικές» μπαταρίες.

Εξυπνα δίκτυα

Το έξυπνο δίκτυο (smart grid) είναι ένα ηλεκτρικό δίκτυο που αξιοποιεί τις αποκεντρωμένες ΑΠΕ, και με τη χρήση προηγμένων συστημάτων ελέγχου και επικοινωνίας διανέμει την ηλεκτρική ενέργεια με έναν πιο οικονομικό και αποδοτικό τρόπο, με χαμηλότερη ένταση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και πάντα σε συνάρτηση με τις ανάγκες των καταναλωτών. Συνήθως μικρότερες εφαρμογές παραγωγής ενέργειας ενσωματώνονται και διαχειρίζονται από το δίκτυο, προκειμένου να εξισορροπηθούν τα φορτία του συνόλου των χρηστών στο σύστημα. Προηγμένα συστήματα ελέγχου και διαχείρισης για το ηλεκτρικό δίκτυο το κάνουν να λειτουργεί πιο αποδοτικά. Αυτό ισχύει τόσο για ένα μεγάλο και πολύπλοκο σύστημα, όπως αυτό της Δανίας, όσο και για πιο μικρά συστήματα, όπως πχ. σε ένα χωριό στα νησιά του Ειρηνικού. Η μαζική αξιοποίηση των ΑΠΕ, μέσω ενός συστήματος έξυπνων δικτύων, κάνει εφικτή τη σταδιακή απόσυρση παλιών συμβατικών θερμοηλεκτρικών μονάδων παραγωγής.

Από τα μεγάλα στα μικρά

Τα υβριδικά συστήματα -και σε ένα μικρότερο βαθμό τα μικροδίκτυα- είναι συστήματα για απομονωμένες περιοχές, όπως νησιά και αγροτικές κοινότητες, όπου ένας αριθ-

Η αδιάλειπτη παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτή. Το μόνο που χρειάζεται είναι σωστές πολιτικές και επενδυτικό ενδιαφέρον, προκειμένου να γίνουν τα πρώτα βήματα. Η διαχείριση της ζήτησης ενέργειας είναι ένας σημαντικός παράγοντας μιας επιτυχημένης εφαρμογής. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει έλεγχο της ζήτησης, αντί της παραγωγής ενέργειας, όπως γίνεται συνήθως. Εξετάζοντας τα αληθινά σενάρια, όπως για παράδειγμα στην Ισπανία, όπου τεράστιες ποσότητες ενέργειας από ηλιοθερμικά και αιολικά έχουν συνδεθεί στο σύστημα, τότε γίνεται αντιληπτό ότι μεγάλες, δυσκίνητες μονάδες σταθερής παραγωγής ενέργειας από άνθρακα και πυρηνικά, απλά δεν είναι συμβατές με τη λογική των ΑΠΕ. Η ανικανότητα ευελιξίας των μονάδων βάσης είναι ο λόγος που κατά το παρελθόν, σε ημέρες με δυνατούς ανέμους στην Ισπανία, ο διαχειριστής του συστήματος υποχρεώθηκε να διακόψει την παροχή αιολικής ενέργειας στο δίκτυο, αντί δηλαδή να μειώσει την παραγόμενη ενέργεια από τους πυρηνικούς και ανθρακικούς σταθμούς.

Υπερδίκτυα

Τα έξυπνα δίκτυα και τα υπερδίκτυα δεν αποτελούν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μία εξέλιξη των σημερινών δικτύων. Για την ακρίβεια, ήδη βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης και εγκατάστασης διαφορετικά είδη συστημάτων υψηλής τάσης κατάλληλα για μεταφορά φορτίων σε μεγάλες αποστάσεις. Με τα υπερδίκτυα, μπορούμε να συνδέσουμε περιοχές με μεγάλη ζήτηση, όπως η Κεντρική Ευρώπη, με περιοχές με μεγάλο δυναμικό σε ανανεώσιμη ενέργεια, όπως η Νότια Ευρώπη και η Βόρεια Αφρική, και να προσφέρουμε μία πιο βιώσιμη παραγωγή ενέργειας και κέρδη για όλους τους λαούς του πλανήτη. J

Í¥IFTJT

Δεσμοί & Σύνδεσμοι Οι έξυπνοι επιχειρηματίες των πόλεων Πρέπει να γίνουμε εξυπνότεροι αναφορικά με τις έξυπνες πόλεις, καθώς νέες ευκαιρίες απαιτούν νέα επιχειρηματικά μοντέλα, διαπιστώνει η έκθεση της Forrester Research (“Getting clever about smart cities”). Οι δημογραφικές πιέσεις και η αστικοποίηση από τη μία πλευρά, και η οικονομική κρίση του δημόσιου τομέα από την άλλη, θα ωθούν ολοένα και περισσότερο τους πολιτικούς και δημόσιους αξιωματούχους στην αναζήτηση πληροφοριακών τεχνολογικών λύσεων, προκειμένου να παρέχουν στους κατοίκους των πόλεων δημόσιες υπηρεσίες, όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, η ασφάλεια, οι μεταφορές, η ηλεκτροδότηση και η ύδρευση. Η έκθεση αναλύει τις σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες που θα διανοιχτούν στα επόμενα χρόνια εξαιτίας του παραπάνω γεγονότος, υπογραμμίζοντας την ανάγκη της στενής συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς και σημαντικής αναπροσαρμογής των επιχειρηματικών μοντέλων που θα απαιτηθεί. [www.forrester.com]

Ενεργειακά «φίδια»

Ανασφάλειες...

Σήμερα σε ερήμους, σε κήπους, σε ταράτσες, αύριο μήπως και ως στέγες αυτοκινητοδρόμων; Το περιοδικό Wired παρουσιάζει την πρόταση του Σουηδού αρχιτέκτονα και αστικού «στρατηγιστή» Mans Tham για την κάλυψη μέρους του αυτοκινητοδρόμου Ι-10 στο Λος Αντζελες με μία σειρά από φωτοβολταϊκά πάνελ περίπου εννιά τετ. χλμ. (“Serpentine Swedish setup turns freeways into power plants”). Θυμίζοντας στην όψη ένα γιγαντιαίο φίδι, το στέγαστρο με τα φωτοβολταϊκά θα μπορούσε να προσφέρει ενέργεια 115MW, να προστατεύει τα αυτοκίνητα από τα καιρικά φαινόμενα, ενώ οι λιμνούλες άλγης, που θα σχηματίζονται στην άκρη του δρόμου, θα μπορούν να λειτουργούν ως μία τεράστια δεξαμενή άνθρακα. «Αυτό δεν αποτελεί τη λύση, αλλά ένα βήμα προς εξυπνότερες πόλεις», δηλώνει σχετικά ο κ. Tham. [www.wired.com]

Ερωτηματικά γύρω από την ασφάλεια των έξυπνων δικτύων εγείρει το περιοδικό technology review που εκδίδει το ΜΙΤ. Το άρθρο του “Hacking the smart grid”, δίχως να αμφισβητεί τα γενικώς αποδεκτά οφέλη τους, προειδοποιεί ότι αν η εγκατάσταση της τεχνολογίας έξυπνων δικτύων γίνει εσπευσμένα, θα μπορούσε να καταστήσει σημαντικές κρατικές υποδομές και νοικοκυριά ευάλωτα σε πιθανούς χάκερ. Συγκεκριμένα, επισημαίνει ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία δεν συνοδεύεται ακόμα από τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας, ενώ παραμένουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό άγνωστα πολλά προβλήματα που πιθανόν να προκύψουν από την ευρεία εγκατάστασή τους σε ολόκληρη την πελατειακή βάση εταιρειών, ενώ θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο σε «επιθέσεις» διάφορων ειδών. [www.technologyreview.com]

Ξεγυμνώνοντας την τέχνη

Σύννεφα εμπιστοσύνης

Ακολουθώντας τη γενική τάση, και η τέχνη αποφασίζει να γίνει εξυπνότερη ή τουλάχιστον οι χώροι που την φιλοξενούν. Οι επισκέπτες του Μουσείου Stedelijk στο Αμστερνταμ θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν τα smartphones τους κατά την περιήγησή τους μέσα στους χώρους των εκθέσεων, προκειμένου να βλέπουν μέσα από τις οθόνες των τηλεφώνων τους, κατά τα άλλα αόρατες, εικόνες επαυξημένης πραγματικότητας, όπως πχ. ψηφιακά αγάλματα και συνεντεύξεις με τους καλλιτέχνες. Φανταστείτε κάτι σαν το νέο audio guide του 21ου αιώνα… Παρόμοιες εφαρμογές ήδη παρέχονται στο Museum of Modern Art της Νέας Υόρκης και το Los Angeles County Museum of Art, με τα ευρωπαϊκά μουσεία να τα ακολουθούν. [www.nytimes.com]

Το αξιόπιστο cloud computing ξεκινάει τώρα, ισχυρίζεται, όμως, το TClouds (ή αλλιώς Trustworthy Clouds) project. Το εγχείρημα αποτελεί ερευνητικό έργο ενός κονσόρτιουμ επιχειρήσεων, ερευνητικών ινστιτούτων και πανεπιστημίων από επτά χώρες της ΕΕ και έχει ως στόχο να αναπτύξει προχωρημένες υποδομές cloud computing, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν πληροφοριακές και αποθηκευτικές δυνατότητες που επιτυγχάνουν ένα νέο βαθμό ασφάλειας, ιδιωτικότητας και ανθεκτικότητας, ενώ είναι παράλληλα οικονομικές, απλές και με δυνατότητα ευρέων εφαρμογών. Το εγχείρημα, που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, θα ολοκληρωθεί το 2013 και το πρωτότυπο της υποδομής του θα δοκιμαστεί πρώτα στους τομείς της ενέργειας και της υγειονομικής περίθαλψης. [www.tclouds-project.eu]

Πράσινες & Υπεύθυνες ÄË¼ÃÄÖ ÆÈÀ ÓÇÍ ÏÑ ÒÈÍÇ ÄÏÈ×ÄÈÑÇÌÀÓÈÊ½ÓÇÓÀ ÊÀÈ ÓÇÍ ÊÎÈÍÕÍÈÊ» ÄØÔ¿ÍÇ Φιλόδοξα ενεργειακά σχέδια Την έμπρακτη στήριξή της στην «πράσινη» επιχειρηματικότητα κατέδειξε η Τράπεζα Πειραιώς, χρηματοδοτώντας την κατασκευή του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού σταθμού της χώρας, ισχύος 10 μεγαβάτ (MW). Το έργο υπολογίζεται ότι θα οδηγήσει στην παραγωγή αρκετής ηλεκτρικής ενέργειας, για να ηλεκτροδοτήσει μία πόλη με πληθυσμό 10.800 κατοίκων ή ισοδύναμα 3.730 νοικοκυριά (ποσότητα ενέργειας που εναλλακτικά θα απαιτούσε την κατανάλωση 24.450 βαρελιών πετρελαίου ετησίως) και θα αποτρέψει την έκλυση στην ατμόσφαιρα περίπου 18.600 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Σε περιβαλλοντικούς όρους, η επένδυση είναι ισοδύναμη με τα οφέλη που μας παρέχουν 20.000 στρέμματα δάσους ή τα οφέλη που θα αποκομίζαμε αν θέταμε εκτός κυκλοφορίας 6.000 αυτοκίνητα μεσαίου κυβισμού. Ο προϋπολογισμός του έργου κατασκευής ανέρχεται σε 27 εκατ. ευρώ, ενώ φορέας της επένδυσης είναι η εταιρεία Selected Volt ΑΕ. Η χρηματοδότηση βασίστηκε σε δομή project finance και υλοποιήθηκε από την εξειδικευμένη ομάδα της διεύθυνσης Μεγάλων Επιχειρήσεων και Σύνθετων Χρηματοδοτήσεων του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς.

Στηρίζοντας τους νέους Ο θεσμός υποτροφιών της COSMOTE στήριξε για ένατη χρονιά τα όνειρα 36 νέων της ελληνικής περιφέρειας, με την απονομή σε πρωτοετείς φοιτητές ΑΕΙ υποτροφιών και τιμητικών διακρίσεων, συνολικού ύψους 189.000 ευρώ. Οι φετινοί υπότροφοι βραβεύτηκαν με το ποσό των 15.000 ευρώ ο καθένας. Τους υπότροφους περιμένουν τη φετινή χρονιά από ένα laptop με σύνδεση Internet on the GΟ και δωρεάν χρήση για έναν ολόκληρο χρόνο, καθώς και καρτοσυμβόλαιο COSMOTE με δωρεάν πάγιο για ένα χρόνο μαζί με κινητό τηλέφωνο. Είκοσι έξι τιμητικές διακρίσεις, επιπλέον, αξίας 1.500 ευρώ η καθεμία, απονεμήθηκαν σε υποψηφίους που ξεχώρισαν για τις σχολικές και εξωσχολικές τους επιδόσεις. Από την έναρξη του προγράμματος το 2002 μέχρι και σήμερα, η εταιρεία έχει απονείμει 81 υποτροφίες και 178 τιμητικές διακρίσεις, η αξία των οποίων υπερβαίνει το ένα εκατ. ευρώ, έχοντας ήδη καλύψει την ελληνική περιφέρεια κατά μιάμιση φορά. Ο θεσμός υποτροφιών εντάσσεται στο πρόγραμμα Εταιρικής Υπευθυνότητας της COSMOTE και στοχεύει στο να συμβάλει σε ένα καλύτερο μέλλον για τους νέους, ενισχύοντας ουσιαστικά την ελληνική περιφέρεια.

Η Βρετανία εντός στόχου Σύμφωνα με την National Grid -εταιρεία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου-, η Βρετανία σημειώνει πρόοδο με τα σχέδια για την ανανεώσιμη ενέργεια, και αναμένεται να επιτύχει τελικά το στόχο που έχει θέσει για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα το 2020, και που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ότι δεν θα μπορούσε να καλύψει. Το δυναμικό παραγωγής από τον αέρα, τα θαλάσσια κύματα και άλλες «πράσινες» πηγές που πρόκειται να κατασκευαστεί, θα ανέλθει στα 32.000MW και είναι περισσότερο από αρκετό, για να καλύψει το στόχο του 15% της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.

Επενδύοντας στην εταιρική υπευθυνότητα Τον 8ο απολογισμό εταιρικής υπευθυνότητας που αφορά στην περίοδο Απριλίου 2009-Μαρτίου 2010 εξέδωσε η εταιρεία Vodafone. Η επιχείρηση υπογραμμίζει μέσα από τις σελίδες της έκθεσης πως παραμένει προσηλωμένη στις αρχές της εταιρικής υπευθυνότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης, παρά την οικονομική συγκυρία. Η διευθύντρια εταιρικών σχέσεων της Vodafone, Αγγελική Παπαντωνίου, δήλωσε σχετικά: «Στην Vodafone συνεχίζουμε να επενδύουμε στα προγράμματα εταιρικής υπευθυνότητας της εταιρείας και να βελτιώνουμε κάθε χρόνο την επίδοσή μας. Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι που ο φετινός απολογισμός κατατάσσεται στο επίπεδο εφαρμογής Α+ των δεικτών της Global Reporting Initiative», συμπλήρωσε. Στην περίοδο που καλύπτει ο απολογισμός, ξεχωρίζουν η προσήλωση της εταιρείας σε επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο τηλεπικοινωνιακό της δίκτυο, καθώς επίσης και η παρουσίαση νέων προϊόντων και υπηρεσιών που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, μειώνοντας το κόστος που δαπανούν, για να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες με σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον. Παράλληλα, γίνεται αναφορά και στην υπηρεσία φωνητικής πλοήγησης που διαθέτει πλέον η ιστοσελίδα της επιχείρησης και η οποία παρέχει σε όλους τους πελάτες ισότιμη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της.

Ταξίδι στον κόσμο της γνώσης Συνεχίζοντας μία πορεία δέκα χρόνων, η WIND ενίσχυσε και φέτος με τεχνολογικό εξοπλισμό τα σχολεία της επικράτειας. Μέσα από την πρωτοβουλία «Ταξίδι στον Κόσμο της Γνώσης» η εταιρεία δημιούργησε 12 ψηφιακές τάξεις σε 12 σχολεία του νομού Ηρακλείου, προσφέροντας στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς τους την καινοτόμο τεχνολογία του ψηφιακού διαδραστικού πίνακα (CLASUS® 9000B), ο οποίος συνοδεύεται από ειδικό projector κοντινής προβολής και Netbook. Με τη δυναμική των ευρυζωνικών υπηρεσιών και τεχνολογιών τα σχολεία μετατρέπονται σε σύγχρονες εστίες μόρφωσης, αμβλύνοντας με αυτόν τον τρόπο το ψηφιακό χάσμα, αλλά και τις ανισότητες μεταξύ περιφέρειας και αστικών κέντρων. Το μάθημα που επιτυγχάνεται με τον ψηφιακό διαδραστικό πίνακα ενεργοποιεί όλη την τάξη, βοηθά και ενθαρρύνει τους μαθητές, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη διδακτική πράξη. Η δωρεά εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής κοινωνικής ευθύνης «Στην Πράξη» της WIND, για την ενίσχυση της εκπαίδευσης σε απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές της χώρας. Από το 2001 μέχρι σήμερα η εταιρεία έχει εφοδιάσει με τεχνολογικό εξοπλισμό συνολικά 344 σχολεία σε 14 νομούς της χώρας.

Η Εθνική Τράπεζα γίνεται «αιμοδότης» Η Εθνική Τράπεζα υπέγραψε χορηγική σύμβαση με το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ευαγγελισμός», σύμφωνα με την οποία θα καταβάλει ποσό έως 30 εκατ. ευρώ για την ανέγερση της νέας πτέρυγας χειρουργείων και μονάδας εντατικής θεραπείας. Επαινώντας την πρωτοβουλία αυτή, η διοίκηση του νοσοκομείου εξέδωσε σχετική ανακοίνωση: «Το ΓΝΑ ‘Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ’ είναι ευγνώμων για τη δωρεά αυτή που αποτελεί επένδυση στην υγεία και την οικονομία και έρχεται να στηρίξει τις προσπάθειες όλων για ένα αποτελεσματικότερο Εθνικό Σύστημα Υγείας».

Και αναδυόμενοι και υπεύθυνοι Μία έρευνα της συμβουλευτικής εταιρείας Edelman κατέδειξε ότι οι καταναλωτές σε αναδυόμενες αγορές, όπως η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία και το Μεξικό, δείχνουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα από ό,τι οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι καταναλωτές. Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα “2010 Edelman Goodpurpose” αποκάλυψε ότι 8 στους 10 Βραζιλιάνους ή Μεξικανούς καταναλωτές θα επέλεγαν προϊόντα εταιρειών που υποστηρίζουν ευγενείς σκοπούς. Η αναλογία αυτή πέφτει στο 5 προς 10 στις πλούσιες χώρες. Η Edelman αποδίδει την ταχεία ανάδυση των «πολιτών-καταναλωτών» στις ανερχόμενες οικονομίες στο ραγδαίο ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλονται οι τελευταίες, καθώς και στις διενέξεις που έχουν ξεσπάσει σε αυτές για ζητήματα, όπως η διαχείριση των φυσικών πόρων και η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Το νέο κτίριο, το οποίο θα έχει επιφάνεια 12.700 τετ.μ., θα περιλαμβάνει τρεις αίθουσες στεφανιογραφιών και ηλεκτροφυσιολογίας, 20 κλίνες μονάδας εντατικής θεραπείας για καρδιοχειρουργικά, νευροχειρουργικά και θωρακοχειρουργικά περιστατικά, καθώς επίσης και νέα σύγχρονη κεντρική αποστείρωση. Με το έργο αυτό, θα αυξηθούν οι χειρουργικές αίθουσες του νοσοκομείου -από 13 που είναι σήμερα- σε 22, γεγονός που θα συμβάλει στην κατάργηση του χρόνου αναμονής για οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση.

Ωθηση στις ΑΠΕ Σε μία προσπάθεια ανάπτυξης έργων για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα, η ΔΕΗ ΑΕ και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας με τη γαλλική EDF Energies Nouvelles. Η συγκεκριμένη συμφωνία αφορά κυρίως στην αξιοποίηση της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας των δύο ομίλων στον τομέα των ΑΠΕ με σκοπό την ανάπτυξη μεγάλων, πολύπλοκων και τεχνολογικά προηγμένων ενεργειακών έργων στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, οι δύο όμιλοι μελετούν την από κοινού πραγματοποίηση ενός αριθμού έργων, με προτεραιότητα σε έργα αιολικής ενέργειας από την EDF Energies Nouvelles στη Φλώρινα -ισχύος τουλάχιστον 200ΜW-, καθώς επίσης και ένα υβριδικό έργο στην Κρήτη που θα συνδυάζει ένα αιολικό πάρκο ισχύος 90MW και έναν υδροηλεκτρικό σταθμό με αντλιοστάσιο. Ακόμη, η μέχρι στιγμής συνεργασία των δύο ομίλων περιλαμβάνει την από κοινού λειτουργία αιολικού πάρκου ισχύος 38ΜW στη Βοιωτία.

ËËÇ ÏÎÂÇ

Ψηφιακή τάξη: όνειρο θερινής νυκτός;

αλήθεια είναι ότι σε οποιαδήποτε δουλειά μετά τα πρώτα πέντε με έξι χρόνια έναν κορεσμό τον νιώθεις. Πόσα καινούργια πράγματα να μάθεις πια; Οσο περίπλοκη και αν είναι η καθημερινή ρουτίνα στον εργασιακό χώρο, από ένα σημείο και μετά νιώθεις σαν τερματικό που εκτελεί κάθε ημέρα τον ίδιο αλγόριθμο. Ειδικά μετά και την «εισβολή» των ηλεκτρονικών υπολογιστών που έφεραν τα πάνω-κάτω, δεν απομένουν και πολλά που μπορούν να αλλάξουν στον καθημερινό τρόπο ζωής και εργασίας. Αναγωγικά μιλώντας, το ίδιο συνέβη πάνω-κάτω και σε εμένα. Αγαπώ τη δουλειά μου ως εκπαιδευτικού και προσπαθώ να μην είμαι διεκπεραιωτικός, έτσι ώστε τόσο τα παιδιά, όσο και εγώ να απολαμβάνουμε το μάθημα. Ωστόσο, υπάρχουν πράγματα που όντως θεωρώ τετριμμένα και παρωχημένα και θα ήθελα πολύ να αλλάξουν. Αυτόν το μαυροπίνακα με την κιμωλία πχ. δεν τον συμπαθώ καθόλου και όσο για τα παλιά κασετόφωνα και τους πολιτικούς χάρτες που ακόμα αναφέρουν τη Γιουγκοσλαβία, προτιμώ απλά να μην κάνω κανένα σχόλιο. Είναι δυνατόν να μιλάμε συνεχώς για το διαδίκτυο, να το χρησιμοποιούμε επί 24ωρης βάσης από τους υπολογιστές ή τα έξυπνα κινητά μας και να μην το έχουμε εντάξει επί του πρακτέου στη σχολική διαδικασία; Πόσα πιλοτικά προγράμματα πρέπει να ξεκινήσουν ακόμα, μέχρι να συνειδητοποιήσουμε το αυτονόητο; Εκτός των άλλων, τα σημερινά δεκάχρονα γνωρίζουν αρκετά καλά πώς να αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο, να χρησιμοποιούν φόρουμ και να τριγυρνάνε με ασφάλεια στον παγκόσμιο ιστό. Το μόνο ζήτημα που εγείρεται είναι ο εκ νέου προγραμματισμός των σχεδίων όλων των μαθημάτων (κάποιος πρέπει να κάνει την αρχή). Προφανώς, στην αρχή θα είναι λίγο ζόρικα (για τον εκπαιδευτικό πάντα) τα πράγματα, μιας και θα χρειαστεί «μετεκπαίδευση», με την πάροδο του χρόνου όμως και τη συνεχή εξάσκηση το μάθημα θα είναι πλήρως εναρμονισμένο με ό,τι αφορά στο τώρα και το σήμερα -κατά συνέπεια, και πιο ελκυστικό για τα παιδιά. Θα ήθελα πχ. να μπαίνω στην τάξη το πρωί και το πρώτο πράγμα που να κάνω να

είναι να συνδέομαι μέσω του κατάλληλου λογισμικού στην εκπαιδευτική πλατφόρμα του σχολείου και να τσεκάρω για νέα μηνύματα και ανακοινώσεις που αφορούν στο προσωπικό. Στη συνέχεια, να βάζω κλασική μουσική από το YouΤube που θα ακούγεται από τα ηχεία της τάξης και περιμένοντας τα παιδιά, να ετοιμάζω την πρωινή εργασία (σπαζοκεφαλιές, ασκήσεις δημιουργικού ύφους, κτλ.) που θα προβάλλεται στο διαδραστικό λευκοπίνακα. Επειτα, θα ήθελα τα παιδιά να μην κουβαλάνε τσάντες με ένα σωρό βαριά βιβλία και τετράδια, αλλά μόνο το προσωπικό λάπτοπ τους και ένα εξωσχολικό βιβλίο (βλέπε Χάρι Πότερ) που διαβάζουν. Να κάθονται στα θρανία τους και να συνδέονται μέσω του ασύρματου δικτύου του σχολείου στο εικονικό δωμάτιο της τάξης όπου υπάρχουν κατηγοριοποιημένες πληροφορίες και ψηφιακό υλικό για όλα τα μαθήματα, καθώς και φόρουμ και ψηφοφορίες, για να μην μένουν παθητικοί δέκτες, αλλά να συνεισφέρουν ενεργά και θετικά στη σχολική διαδικασία (το Fronter κάνει θαύματα), για να ελέγξουν αν έχουν νέα μηνύματα από συμμαθητές και δασκάλους και να ενημερωθούν για το πρόγραμμα της ημέρας. Μετά το πέρας της πρωινής εργασίας θα ήθελα να συνδέομαι σε μία από τις πολλές εκπαιδευτικές διαδικτυακές πύλες και να επιλέγω ένα από τα εκπαιδευτικά βίντεο ως εισαγωγική δραστηριότητα για το καινούργιο μάθημα στα Μαθηματικά. Να παίρνουμε μέρος ως τάξη σε διάφορα online κουίζ και να σηκώνω όλα τα παιδιά στο λευκοπίνακα, για να παίξουν εκπαιδευτικά παιχνίδια, ζωγραφί-

ζοντας, λύνοντας γρίφους και επιλέγοντας τη σωστή απάντηση στην τεράστια οθόνη αφής. Κατόπιν μέσω του έξυπνου λογισμικού, που συνδέει τον υπολογιστή μου με το διαδραστικό λευκοπίνακα, να συνεχίζω το μάθημα με μορφή διαδραστικών διαφανειών, επιλέγοντας και πάλι γραφικά, φωτογραφίες, βίντεο και ήχους που διευκολύνουν την κατανόηση του νέου αντικειμένου. Αφού θα ολοκλήρωνα την παράδοση, θα ήθελα να μοίραζα τα τετράδια των Μαθηματικών -που μένουν πάντα στο σχολείο και δεν χρειάζεται να τα κουβαλάνε καθημερινά-, για να εξασκηθούν είτε ατομικά είτε ως ομάδα των ίδιων επιδόσεων. Μετά το διάλειμμα θα ήθελα για το μάθημα της Γεωγραφίας να χρησιμοποιώ το Google Earth σε ό,τι αφορά στα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής που μελετάμε και το Google Maps με ενεργοποιημένο το Bird’s View αντί του πολιτικού χάρτη. Κατόπιν, να χρησιμοποιούν τα λάπτοπ τους, για να φτιάξουν αφίσες με το Gloster ή εικονογραφημένες ιστορίες με το Storybird και να τις ανεβάζουν στο εικονικό δωμάτιο της τάξης, για να τις ελέγξω, αλλά και να τις δείξουν και στους γονείς τους αργότερα στο σπίτι. Τέλος, αντί για ένα κάρο φωτοτυπίες για καθήκοντα, να ανεβάζω τις ασκήσεις στο διαδίκτυο (δικαιολογίες του τύπου «ξέχασα να τα φέρω» ή «ο σκύλος μάσησε το τετράδιο» πάνε πια), για να τις ολοκληρώσουν online και να δούνε αμέσως τις επιδόσεις τους. Τι κρίμα που ακόμα δεν μπορώ να τα έχω όλα αυτά… ή μήπως εδώ που είμαι τα έχω; :-) ¼ÌÎÖ ÄÑÁÄÑ¼ÃÇÖ