Κυριακή 01-02-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Καλημέρα κυβέρνηση

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 2015 • Αρ. φ. 1236 • 2 €

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ∆. Σμυρναίος: Σοκαρισμένο και εχθρικό το Βερολίνο

Σκληρή στάση και έμμεσες απειλές από τη Μέρκελ σελ. 5

...

Όσα έγιναν την ιστορική εβδομάδα που πέρασε. Από την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ, στη συνεργασία με τους ΑΝΕΛ και από τις κόκκινες γραμμές στο σχηματισμό της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στη χώρα.

Κ. Ελευθερίου: ∆ύο ξένοι στον ίδιο χώρο

Το “υπόλοιπον ΠΑΣΟΚ” αντιμέτωπο με τις προκλήσεις της μεταηγεμονικής φάσης του σελ. 18

...

Θ. Τσαλαπάτης: Σβήνοντας με κόκκινο μελάνι

Οι εκλογές και η αλλαγή των ΜΜΕ μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ σελ. 23

Το κόμμα και τα μάτια μας Κείμενο των Χρήστου Λάσκου, Αλέξη Μπένου και Νίκου Σαμανίδη

∆ΙΕΘΝΗ Ν. Φερρέρας: Θρίλερ με συμμετοχή μυστικών υπηρεσιών

σελ. 8

Ρεπορτάζ στις σελίδες 6, 7

Η ΝΕΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΤΙΣ ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΗΣ

∆ιαπραγµάτευση µε πραγµατικά πυρά «Η κυβέρνηση επιμένει στις προεκλογικές θέσεις της, κι αυτό με τρομάζει», δήλωσε ο βουλευτής της Ν∆ κ. Χατζηδάκης, ακραιφνής νεοφιλελεύθερος και μνημονιακός. Η δήλωση έγινε τη στιγμή που ολοκληρωνόταν η διπλή αναγνωριστική επίσκεψη Σουλτς και Ντάιζελμπλουμ στην Αθήνα, με την οποία ξεκίνησε και επίσημα η διαπραγματευτική διαδικασία μετά την εγκατάσταση της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Πρόκειται για μια τοποθέτηση δηλωτική της αλλαγής κλίματος που έχει συντελεστεί. Από τις συναντήσεις Σουλτς και Ντάιζελμπλουμ με τον πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς το συμπέρασμα που αβίαστα βγαίνει, είναι ότι και οι ίδιοι, όπως και ο βουλευτής της Ν∆, μάλλον περίμεναν ότι όσα ειπώθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά, ήταν για εσωτερική κατανάλωση. Και οι αλλεπάλληλες «προειδοποιήσεις» τύπου Σόιμπλε θα οδηγούσαν αναπόφευκτα σε μια μετεκλογική αναδίπλωση της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Τώρα αρχίζει να φαίνεται πόσο βάσιμος ήταν ο ισχυρισμός ότι δεν είχε γίνει ποτέ επί ΠΑΣΟΚ και Ν∆ πραγματική διαπραγμάτευση, γιατί δεν υπήρχε εναλλακτικό σχέδιο από την πλευρά της Αθήνας. Αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν είναι τίποτα φοβερό: είναι η έναρξη της διαπραγμάτευσης με πραγματικά «πυρά», όπου υπάρχουν δύο πλευρές και όχι μια, όπου αντιπαραβάλλονται δύο διαφορετικά σχέδια και δεν κυριαρχεί ένα. Και οι δύο πλευρές ξέρουν ότι η διαδικασία αυτή δεν θα είναι ένας περίπατος. Το σημαντικό είναι, πάντως, ότι έχει, για πρώτη φορά, αρχίσει. Και το βέβαιο είναι ότι θα συνεχιστεί. Γιατί και από τις δύο πλευρές έχει δηλωθεί ότι επιδιώκεται νέα συμφωνία στο πλαίσιο της ΕΕ, μιας ένωσης ισότιμων και αλληλέγγυων κυρίαρχων κρατών με πολλά κοινά συμφέροντα.

Η πρόεδρος της Αργεντινής Χριστίνα Κίρχνερ στο επίκεντρο μιας υπόθεσης που απειλεί τη συνταγματική τάξη σελ. 16, 17

...

Μ. Ρένεσης: Ευρωπαϊκές αποφάσεις με ελληνικό χρώμα

Εποικοδομητική η στάση της ελληνικής διπλωματίας στο θέμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας σελ. 15

...

Ε. Πετρίδου: Ποιος ωφελείται από την επίσκεψη Ομπάμα στην Ινδία; Η παγκόσμια ζημιά από την επέκταση της Ατομικής Ενέργειας και την υποβάθμιση της κλιματικής αλλαγής σελ. 13

ΘΕΩΡΙΑ Π. Ρυλμόν: Αλληλέγγυα οικονομία, υπόβαθρο μιας οικονομικής δημοκρατίας Σχεδιασμός και θεσμικό πλαίσιο, καθώς η Ελλάδα εγκαινιάζει την ανατροπή στην Ευρώπη σελ. 30, 31

ΜΝΗΜΗ Πέθανε η Μαρία Πίνιου Καλλή

Αφιέρωσε τη ζωή της στην καταπολέμηση των βασανιστηρίων σελ. 22

ΚΟΙΝΩΝΙΑ Π. Λυμπερόπουλος: Ξενόγλωσση εκπαίδευση… κίτρινου χρώματος

∆ίωξη κατά Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών σελ. 21

Σελ. 3, 9

Γ. Καπόπουλος: Κρίνεται η δυνατότητα εξόδου από την κρίση

Είδε την ήττα ως νίκη!

Μ. Καραμεσίνη: Οι μεγάλες προκλήσεις για ανοικοδόμηση της αγοράς εργασίας

σελ 10, 11

σελ 12

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

4 σελίδες: Όλες οι ταινίες της εβδομάδας - Το 65ο φεστιβάλ Βερολίνου Αφιέρωμα στις ταινίες εκδίκησης Σελ. 24, 25, 28, 29

Ρεπορτάζ και ανάλυση για όσα οδήγησαν τη Νέα ∆ημοκρατία στη συντριβή και τις τελευταίες εξελίξεις που ίσως φέρουν αλλαγή ηγεσίας Σελ. 5, 19

Οι δικές μας προγραμματικές δηλώσεις!

ούμε ημέρες ανεπανάληπτες. Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης μας γεμίζει διπλή χαρά. Όχι μόνο γιατί ευτυχήσαμε να ζήσουμε ένα ιστορικό γεγονός, που αποτελούσε στόχο και όραμα δεκαετιών, αλλά και γιατί η ικανοποίηση με την οποία μας γέμισε η έλευση της ελπίδας, αποτελούσε όλες αυτές τις μέρες το έκδηλο κοινό αίσθημα. Σπάνια θα μπορούσες να συναντήσεις άνθρωπο που να μην έχει χαρεί για την επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα κι αν δεν τον είχε ψηφίσει. Για την «Εποχή» το αίσθημα της χαράς συμπληρώνεται κι από το αίσθημα δικαίωσης. Η εφημερίδα μας, συχνά κόντρα στο ρεύμα, έδωσε τον καλύτερο εαυτό της στη μάχη για την κυοφορία, τη γέννηση, την ανάπτυξη και τη νίκη

του ΣΥΡΙΖΑ. Στήριξε την ιδέα της ενότητας, της ανασύνθεσης και της επανίδρυσης της Αριστερά στη χώρα μας με όλες τις δυνάμεις της. Ακόμα και οι κριτικές παρεμβάσεις της σ’ αυτή τη διαδρομή δεν ξεχνούσαν ποιος είναι ο κοινός μας στόχος. Κι αν θυμόμαστε τις δύσκολες καμπές την ώρα της γενικευμένης χαράς, είναι για να μην τις ξανασυναντήσουμε μπροστά μας απροετοίμαστοι. Άλλωστε, ο αγώνας στον καινούργιο για όλους μας στίβο μόλις άρχισε. Θα είμαστε και πάλι μαζί. Με όλους τους παλιούς και νέους συμμαχητές σε γνωστές από παλιά και νέες προκλήσεις. Η δουλειά μας τώρα γίνεται ακόμα πιο σύνθετη. Έχουμε μια κυβέρνηση που τη νιώθουμε δικιά μας. Με ανθρώπους που τους γνωρίσαμε σε πολύχρονους κοινούς αγώνες. Που τους αγαπάμε και τους νοιαζόμαστε. Που περιμένουμε πολλά από αυτούς κι ας ξέρουμε πόσο δύσκολο είναι να τα πετύχουν. Που τους έχουμε δίπλα μας, αλλά χρειάζεται και να τους βοηθάμε κρίνοντάς τους συχνά από κάποια απόσταση: εκείνη που χρειάζεται για να δεις τη μεγάλη εικόνα πιο καθαρά. Η δουλειά μας τώρα γίνεται ακόμα πιο απαιτητική. Γιατί και οι αναγνώστες τής «Εποχής» θα έχουν περισσότερες απαιτήσεις. Θα δώσουμε κι εμείς τη δική μας μάχη. Με κριτική ματιά. Σε ανοιχτή γραμμή με τα κινήματα, την κοινή μας μήτρα. Με τις σελίδες μας ανοιχτές σε νέες ιδέες, σε θετικές συμβολές και σε κριτικές παρεμβάσεις. Έχουμε χρέος να κρατήσουμε ανοιχτούς τους δίαυλους που συνδέουν την κοινωνία, την κοινωνική και πολιτική δράση με μια κυβέρνηση που φιλοδοξεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των λαϊκών τάξεων. •

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Ιστορική καμπή στη χώρα

“Σπούδασον ίνα παραστήσης σε αυτόν δόκιμον εις τον Λαόν, εργάτην ανεπαίσχυντον, ορθοτομούντα τον λόγον της αληθείας”

(Απόστολος Παύλος, προς Τιμόθεον Β‘)

ην παραπάνω φράση του Απόστολου Παύλου, που σημαίνει «Φρόντισε να παρουσιάσεις τον εαυτό σου δόκιμο στο Λαό, εργάτη αντρόπιαστο, που ορθοτομεί το λόγο της αλήθειας», μου την έστειλε σύντροφος, βάζοντας στη θέση της λέξης «Θεόν», τη λέξη «Λαόν», ως ευχή, προτροπή και εν τέλει ως καθήκον, στις νέες υποχρεώσεις, ως βουλευτή, που μου ανέθεσε ο λαός της Ηλείας, ψηφίζοντας ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα έχουμε μια ιστορική καμπή στη χώρα. Για πρώτη φορά αναλαμβάνει την ευθύνη της διακυβέρνησης η Αριστερά, δια μέσου του ΣΥΡΙΖΑ. Τα πρώτα μηνύματα από τις δηλώσεις τής κυβέρνησης είναι εξαιρετικά θετικά και έτσι φαίνεται πως τα εισέπραξε η κοινωνία. Όλα όσα προεκλογικά είχε εξαγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ επαναλήφθηκαν έχοντας πρακτική πια σημασία. Είναι σαφής η μεροληψία της κυβέρνησης υπέρ των αδύναμων της κοινωνίας, μέτρα που ταυτόχρονα αλλάζουν το βραχυκυκλωμένο μπουζί, προκειμένου να δώσει ένα ισχυρό σπινθήρα για την εκκίνηση του κινητήρα της οικονομίας. Τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης, αν τα δει κάποιος από δογματική σκοπιά, δεν είναι ούτε ανατρεπτικά ούτε σοσιαλιστικά. Λειτουργούν όμως προς την αλλαγή συσχετισμών υπέρ των δυνάμεων της εργασίας, δημιουργώντας ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις για την επέκταση και το βάθεμα των αλλαγών προς μια κατεύθυνση μετασχηματισμού. Όταν, για παράδειγμα, ψηφιστεί το νομικό πλαίσιο της επαναλειτουργίας επιχειρήσεων από τους εργαζόμενους που έχουν αναλάβει την εγκαταλειμμένη από τον αδηφάγο κεφαλαιούχο επιχείρησή του, τότε ανοίγει ένα παράθυρο προς βαθύτερες αλλαγές.

Βομβαρδισμένη με ναπάλμ χώρα

Μέχρι τώρα, οι εναλλασσόμενες κυβερνήσεις του σάπιου πολιτικού συστήματος έλεγαν για να ξεφύγουν από τις προεκλογικές τους υποσχέσεις, πως παραλάμβαναν «καμένη γη». Τι να πει σήμερα η νέα κυβέρνηση; Παρέλαβε γη που έχει χτυπηθεί με βόμβες ναπάλμ, σαν αυτές που έριχνε ο αμερικάνικος στρατός στο Βιετνάμ και για δεκαετίες δεν φύτρωνε τίποτα. Και όμως δεν ειπώθηκε αυτό, ούτε ως απλή αποτύπωση της πραγματικότητας. Τα πράγματα είναι προφανώς εξαιρετικά δύσκολα. Θα αντιμετωπίσουμε σφοδρές αντιδράσεις από εγχώρια και διεθνή συμφέροντα. Αν οι αντίπαλοί μας διαθέτουν όπλα τεράστιας ισχύος, τι μπορούμε να αντιπαρατάξουμε εμείς; Μόνο τη λαϊκή στήριξη και συμπόρευση. Όσοι και όσες δούλεψαν από μας μέσα στα κινήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, γνωρίζουν τη τεράστια δύναμη των κινημάτων. Θυμάμαι ότι στη Γένοβα, στη μεγάλη κινητοποίηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ εναντίον της συνόδου των G 8, ο Μπερλουσκόνι είχε πει ότι αυτοί είχαν απέναντί τους μια νέα δύναμη, που πρέπει να την πάρουν σοβαρά υπόψη τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ επομένως χρειάζεται κινήματα, στη γειτονιά, στην επιχείρηση, στο σύνολο της κοινωνίας. Κινήματα στήριξης , διεκδίκησης και κριτικής. Είναι η μόνη δυνατή φωνή που υποχρεωτικά θα ακούει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Στις εκλογές του 2012 όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πάρει ένα ποσοστό μεταξύ 10%-12%. Έτσι έγινε η επιλογή ορισμένα στελέχη να κατέβουν στον τόπο καταγωγής, όπου προφανώς είχαν δεσμούς, για να ενισχύσουν τα τοπικά ψηφοδέλτια. Έτσι κατέβηκα στην Ηλεία, 12 ημέρες όλες κι όλες, γινόμενος πρόσχαρα αποδεκτός από την νομαρχιακή οργάνωση. Τώρα πια, στις φετινές εκλογές, η κάθοδος μου στην Ηλεία ήταν υποχρεωτική. ∆εν ήρθε κάποιος «Αθηναίος» να πάρει την έδρα, όπως ακούστηκε σε κουτσομπολιά σε καφενεία από μη μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε φυσικά ως καθοδηγητής σταλμένος από την ΚΕ.

Συνεχώς διδάσκομαι

Ούτε το 2012, ούτε τώρα μετάνιωσα για την επιστροφή μου με τον κόσμο της Ηλείας. Έλεγα ότι «έγινα πιο πλούσιος» και με κοίταγαν περίεργα. Τους εξηγούσα βέβαια, προς άρση παρεξηγήσεων, πως έγινα πλούσιος σε ιδέες, σε γνώσεις, σε αισθήματα. Ο υποψήφιος και ο βουλευτής ενός νομού της περιφέρειας έχει δύσκολο έργο. ∆εν είναι όπως στις αχανείς περιφέρειες όπου κάνει κεντρική πολιτική. Εδώ πρέπει να έρχεσαι σε συνεχή άμεση επαφή με τον κόσμο, να μπορείς να ακούς και να μιλάς για τα προβλήματα της αγροτιάς, της κτηνοτροφίας, του τουρισμού, των επαγγελματιών. Με τα παιδιά που τα κόβουν από το σχολείο για να βοηθήσουν στο χωράφι ή στα κοπάδια και συνεχώς να διδάσκεσαι... Τώρα, με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, οι περισσότεροι βρισκόμαστε ακόμα σε προγενέστερη εποχή, και πρέπει να συμβαδίσουμε με τις προκλήσεις των καιρών και τη θερμή υποδοχή της κοινωνίας. Να ανοιχτούμε στους νέους, στον κόσμο του μεροκάματου, στους ανθρώπους της δράσης, στους ενεργούς πολίτες. Με άλλα λόγια, οι οργανώσεις μας να γίνουν πολιτικά υποκείμενα, το κόμμα στο χώρο τους. Παλαιότερα, όταν οι οργανώσεις είχαν ιδιαίτερα προβλήματα, με προσωπικές συγκρούσεις, παραγοντισμούς, τοπικισμούς τα κεντρικά όργανα του κόμματος έστελναν στελέχη για μέρες, βοηθώντας να αλλάξει η κατάσταση. Σήμερα, ενδεχομένως, να μη χρειάζεται αυτό. Όσον αφορά εμένα τα μηνύματα που λαμβάνω και τα θερμά λόγια που μου λένε μου δημιουργούν αμηχανία και με τρομάζουν για το πόσο θα μπορέσω να ανταποκριθώ στην εικόνα που έχουν σχηματίσει. Για να ανταποκριθούμε όμως θέλουμε να συμβαδίσουμε μαζί με τον κόσμο της εργασίας. Το δικό μας κόσμο… Μάκης Μπαλαούρας

Η κάθοδος στην Ηλεία

Ας μου επιτρέψουν οι αναγνώστες την κατάθεση προσωπικής εμπειρίας από τις εκλογές. Είχα κατέβει πολλές φορές σε εκλογές στην Αθήνα, ακόμα και στο ∆ήμο της. Τότε που τα ποσοστά μας στην καλύτερη έπιαναν μόλις το όριο. Με την Ηλεία η πιο στενή πολιτική σχέση μου άρχισε το 1989, όταν κατέβηκα ως υποψήφιος με το ΚΚΕ Εσωτερικού – Α.Α. Ο σύντροφός μου, ληξίαρχος των Λεχαινών, Άγγελος μου έδωσε μια φωτογραφία από την κεντρική προεκλογική ομιλία στον Πύργο. Εγώ να μιλώ με πάθος και απέναντί μου μόνο ο Άγγελος και ο γιατρός σύντροφος Γιάννης. Υπήρχαν, όπως έγραψε ο Άγγελος με το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο Α. Μπακιός, καμιά δεκαπενταριά ακροατές που καθόταν στη διπλανή καφετέρια!

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Του Χρήστου Πικριδά

Πλήγματα, εκ των έσω, στον «θεσμό» Τρόικα

Τα πρώτα πλήγματα, εκ των έσω, στην τρόικα είναι γεγονός, προς απογοήτευση όσων διαλαλούσαν ότι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ, που συνοψιζόταν στη φράση «δεν αναγνωρίζουμε ως συζητήτρια καμιά τρόικα», είναι μαξιμαλισμός. Απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή ∆ημ. Παπαδημούλη ο αρμόδιος επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί, ασκώντας εμμέσως κριτική στη δομή και τη λειτουργία της τρόικας, είπε ότι «η δημοκρατική λογοδοσία της στρατηγικής επίλυσης κρίσεων είναι πράγματι θεμελιώδους σημασίας». Ο ∆ημ. Παπαδημούλης συγκεκριμένα έθετε το θέμα της λειτουργίας της τρόικας και των προτεραιοτήτων της νέας Κομισιόν, αναφορικά με την αντικατάσταση του μοντέλου της τρόικας στις χώρες με Πρόγραμμα Μακροοικονομικής Προσαρμογής, ζητώντας να τον ενημερώσει σχετικά με το «χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει για την ‘αντικατάσταση’ της τρόικας», καθώς επίσης, «ποιους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα περιλαμβάνει». Ο κ. Μοσκοβισί απάντησε ότι «η Επιτροπή θα εξετάσει τον ρόλο της αποκαλούμενης τρόικας, μεταξύ άλλων και το ενδεχόμενο αντικατάστασής της, με την πάροδο του χρόνου, με μια δομή που θα διαθέτει μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση και λογοδοσία, θα βασίζεται στα ευρωπαϊκά όργανα και θα υπόκειται σε μεγαλύτερο κοινοβουλευτικό έλεγχο σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο». Πρόσθεσε πως ότι «δεδομένου ότι η αλλαγή της υπάρχουσας δομής συνεπάγεται την εξέταση σύνθετων θεσμικών, νομικών και δημοσιονομικών θεμάτων, οι προτάσεις θα πρέπει να συζητηθούν και να συμφωνηθούν από τα κράτη-μέλη». Έχει ενδιαφέρον επίσης η δέσμευση του Επιτρόπου ότι στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών του κ. Γιούνκερ πρέπει να επανεξισορροπηθεί ο τρόπος που παρέχεται «υπό όρους στήριξη», εφόσον προκύψει στο μέλλον αυτή η ανάγκη. «Αυτή η επανεξισορρόπηση θα περιλαμβάνει την εκπόνηση εκτιμήσεων του κοινωνικού αντικτύπου ως αναπόσπαστο μέρος κάθε μελλοντικής υπό όρους στήριξης προγράμματος σταθερότητας για τις χώρες της ζώνης του ευρώ». Να σημειώσουμε ότι κατά τη συνάντηση του ο κ. Σουλτς στην Αθήνα την Πέμπτη, στο ίδιο μήκος κύματος, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο, εξέφρασε τη διάθεση των εταίρων να μην απαιτήσουν το αίτημα της επιμήκυνσης να συνοδευθεί με επιστροφή της τρόικας. ΥΓ: Το ίσως ειρωνικό αστείο του κ. Ντάιζελμπλουμ προς τον Γ. Βαρουφάκη, «You just killed troika» («Μόλις σκότωσες την τρόικα») μπορεί να αποδειχθεί βιαστικό. Αν μη τι άλλο, αποκάλυψε ότι το διευθυντήριο στο οποίο συμμετέχει διαφωνεί ως προς το μέλλον της τρόικας.

Αισιόδοξες μέρες ανατροπών

Η ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΑΡΧΙΣΕ, ΟΙ ∆ΑΝΕΙΣΤΕΣ ΑΚΟΥΝ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ

ούμε μέρες ανατροπών και για να το επιβεβαιώσει κανείς, δεν έχει παρά να δει ένα μόνο δελτίο ειδήσεων, οποιουδήποτε καναλιού, ή να διαβάσει τους τίτλους των εφημερίδων ένα πρωινό. Απόψεις, ατμόσφαιρα, κλίμα, πρόσωπα, όλα είναι διαφορετικά, πιο ευχάριστα αισιόδοξα.

Η δέσμευση δεν ήταν σχήμα λόγου

Αυτή την εικόνα εισπράττεις για τη νέα κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά συζητώντας είτε στη δουλειά, είτε στο καφενείο, είτε στην οικογενειακή ή φιλική συναναστροφή, παντού. ∆εν αναφέρομαι μόνο στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο εύρος συμπολιτών μας, που έσπασε το φράγμα του φόβου μετά τις εκλογές και τώρα ισότιμα συμμετέχει στην παρακολούθηση των καθημερινών εξελίξεων με αισιοδοξία και ελπίδα ότι, επιτέλους, κάτι καλύτερο μπορεί να κερδηθεί για τη χώρα. Η επιρροή, η συναίνεση προς την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ διευρύνεται, η ευθύνη της πολλαπλασιάζεται. Πάνω απ’ όλα οι έλληνες πολίτες από την Τρίτη, ήδη, πρόσεξαν ότι κάποιος, επιτέλους διαπραγματεύεται. ∆ιότι όντως η διαπραγμάτευση έχει αρχίσει και είναι και αληθινή και σκληρή. Ότι η Ελλάδα είναι στο κέντρο της προσοχής διεθνώς με θετικό τρόπο. Ότι πολύ σημαντικές χώρες δηλώνουν ότι θεωρούν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θετική εξέλιξη και αξιωματούχοι της ΕΕ συζητούν μαζί με τους νέους επίσημους Έλληνες ισότιμα. Και πάνω απ’ όλα ξαφνιάζονται ευχάριστα που οι νέοι υπουργοί και αναπληρωτές τους, ο ένας μετά τον άλλο, εξαγγέλ-

λουν τα πρώτα μέτρα επιβεβαιώνοντας ότι το προεκλογικό σύνθημα «δεσμευόμαστε» δεν ήταν σχήμα λόγου. Είναι η ξεχωριστή συνεισφορά της κυβέρνησης σε αξιακό επίπεδο. Εκείνο, όμως, που πρώτα απ’ όλα επαληθεύεται από την πρώτη κιόλας εβδομάδα, είναι η προεκλογική μας πεποίθηση ότι τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα ακολουθήσει μια εντελώς νέα κατάσταση! Αυτό συνέβη και υπερβαίνει τους φραγμούς που έθεταν οι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά. Οι θέσεις του συναντούν θετικό κλίμα, είναι αποφασιστική συμβολή στην προσπάθεια επίλυσης του ευρωπαϊκού προβλήματος της ανεργίας, του αποπληθωρισμού και της ύφεσης. Αυτό καθιστά την ΕΕ πρόβλημα για όλο τον κόσμο της εύθραυστης μικρής του ανάπτυξης.

Μηνύματα με κόμμα

Πλήθος οι δηλώσεις που πιστοποιούν τη θέση αυτή με πιο σημαντική και πεντακάθαρη αυτή των ΗΠΑ, όπως προκύπτει από το συγχαρητήριο τηλεφώνημα Ομπάμα προς τον Αλέξη Τσίπρα. Πέρα από τον πολύ φιλικό και προσωπικό τόνο, όπως ενημέρωσε μετά ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου κ. Έρικ Σουλτς, ο κ. Ομπάμα έδωσε έμφαση στο οικονομικό πεδίο και εξέπεμψε ένα μήνυμα στήριξης. Τόνισε δε ότι οι ΗΠΑ προσβλέπουν στη συνεργασία με τον νέο πρωθυπουργό και τη νέα κυβέρνηση, σημειώνοντας ότι ο ελληνικός λαός έχει κάνει πολλά δύσκολα, αλλά σημαντικά βήματα, για να θέσει τα θεμέλια της οικονομικής ανάπτυξης. Πρόσθεσε δε ότι «οι ΗΠΑ συνεχίζουν να συζητούν τρό-

πους με τους οποίους η Ευρώπη θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη ζήτηση και στη δημιουργία θέσεων εργασίας». Ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, μαζί με τις θερμές ευχές του για καλή δουλειά, πρόσθεσε ότι «μια ολόκληρη ήπειρος παρακολουθεί τις ελληνικές εξελίξεις συμμετέχοντας με μεγάλη συγκίνηση». Ο δε ιταλός υπουργός Οικονομικών κ. Παντοάν μιλώντας στις Βρυξέλλες δήλωσε ότι είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος και ότι πιστεύει ότι θα βρεθεί λύση με την Ελλάδα. Όσον αφορά τη χώρα του, δήλωσε ότι «εργάζεται για να υπάρξει από κοινού αποδεκτή λύση για το ελληνικό χρέος, διότι είναι προς το συμφέρον όλων». Ο αυστριακός καγκελάριος κ. Φάιμαν σε συνέντευξή του ανέφερε επίσης ότι σε πολλά σημεία συμφωνεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. «Συμμεριζόμαστε τον προβληματισμό κατά πόσο με περικοπές και λιτότητα μπορεί να επιστρέψει η ανάπτυξη», σημείωσε. Όσο για το δημόσιο τομέα, τόνισε ότι «οι ιδιωτικοποιήσεις όσων συνιστούν κρατική περιουσία είναι ο λάθος δρόμος».

Ραντεβού με Ολάντ

Εν τω μεταξύ, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ήδη έχει κλείσει ραντεβού με τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, που θα πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Κύπρο, όπου θα συναντηθεί με τον κ. Αναστασιάδη, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης από τη ∆ευτέρα αρχίζει σειρά συναντήσεων με ομολόγους του, όπως ο κ. Όζμπρον της Μ. Βρετανίας, ο κ. Σαπέν της Γαλλίας και ο κ. Παντοάν της Ιτα-

λίας. Η διαπραγμάτευση έχει ήδη αρχίσει και οι απόψεις για το ελληνικό ζήτημα ποικίλλουν.

Σε αντίθετη κατεύθυνση η Μέρκελ

Σε εντελώς διαφορετική και άκρως αμυντική κατεύθυνση κινείται η Γερμανία. Η κ. Μέρκελ έστειλε ασφαλώς ένα πολύ ευγενικό ευχετήριο τηλεγράφημα, όμως παράλληλα δεν παρέλειψε να προειδοποιήσει ότι θεωρεί τουλάχιστον αξιοπερίεργη τη συζήτηση για κούρεμα του ελληνικού χρέους, για το οποίο δεν βλέπει καμία αναγκαιότητα, ενώ σε σχέση με το πρόγραμμα τόνισε ότι «την ευθύνη για το τι θα γίνει από εδώ και πέρα την έχει η ελληνική κυβέρνηση». Ο κ. Σόιμπλε, ακόμα πιο σκληρός, επέμεινε στην τήρηση των κανόνων, την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία, έθεσε ως βάση για περαιτέρω αλληλεγγύη την οποία, όπως είπε, όλοι στην Ευρώπη χρειάζονται. «Σε αυτό δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει μαζί μας και επιπλέον θα είναι και δύσκολο να μας εκβιάσει». Υ.Γ: Είναι να απορεί κανείς, ύστερα από την έκδηλη απόκλιση των γερμανικών θέσεων από αυτές άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, με την επιμονή του Spiegel. Στη χθεσινή έντυπη έκδοσή του έχει εξώφυλλο τον Αλέξη Τσίπρα, βλοσηρό βεβαίως, με τίτλο «Αλέξης Τσίπρας, ο εφιάλτης της Ευρώπης: ο οδηγός που κινείται στο αντίθετο ρεύμα». Να το πει αυτό στον Ομπάμα, τον Ολάντ, τον Ρέντσι. Προς το παρόν... Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Χαμόγελα στο σχήμα της αξιοπρέπειας… Του Νίκου Τσαγκρή

υγκίνηση. Συγκίνηση μέχρι δακρύων. ∆εν σας κρύβω ότι, παραβιάζοντας την… ανορθόδοξη συνείδησή μου, άναψα κερί· στη μνήμη των συντρόφων που έφυγαν στα πέτρινα χρόνια της Αριστεράς. Και των άλλων που έφυγαν νωρίς, στα τελευταία, τα βελούδινα. Και δεν αξιώθηκαν να ζήσουν τη στιγμή:«Ευτυχία, σχεδόν δεν μπορεί να το πιστέψει κανείς ... Υπήρχε μια ηττοπάθεια στο χώρο της Αριστεράς, σαν να μείναμε από θεωρητικά εργαλεία· κι ήρθε η γενιά του Αλέξη, που μόνο την ευχαριστούμε... Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η κατάθεση στην Καισαριανή.... Παρατηρώντας τον Τσίπρα πως μιλάει και πως κινείται, όλη η στάση του δηλώνει ότι κάτι καινούριο έρχεται...» Είναι η αντίδραση του Γιώργου Κιμούλη (Τρίτη 27/1, στο «Κόκκινο») και την παραθέτω ως αντιπροσωπευτική των αντιδράσεων της πλειονότητας των αριστερών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, ενταγμένων ή ανένταχτων. Προσωπικά, άλλωστε, εκφράζομαι κι από μιαν ακόμα αντίδραση του γνωστού ηθοποιού: «Πιστεύω ότι δεν θα υπάρξει η παραμικρή συμπεριφορά ρεβανσισμού...Εγώ φοβάμαι όλους αυτούς που δεν άντεξαν και τώρα είναι στην απέναντι πλευρά, εννοώ πρώην αριστερούς που πέρασαν στο στρατόπεδο του φιλελευθερισμού....» Συγκίνηση και χαμόγελο: το ελληνικό χαμόγελο, που θυσιάστηκε από τους πολιτικούς της υποτέλειας και της εθνικής ταπείνωσης προς χάριν των «δανειστών», επέστρεψε στα πρόσωπα των Αθηναίων – ελπίζω όλων των Ελλήνων – από την πρώτη ημέρα της αλλαγής. Και παρέμεινε, παίρνοντας το σχήμα της αξιοπρέπειας, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των συμβολικών κινήσεων του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, αλλά και μετά τις πρώτες κυβερνητικές «δράσεις», όπως το διάβημα κατά της «κοινής ανακοίνωσης για την Ουκρανία» χωρίς την ελληνική συναίνεση…

Μονόδρομος η επιλογή των ΑΝΕΛ

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Κατά τα λοιπά, όπως τα είπαμε. Τούτες οι κάλπες αποδείχτηκαν διαφορετικές από τις κάλπες όλων των εκλογών – όλων των εποχών. Και αυτό οφείλεται στην «ειρηνική – μέσω εκλογών – «κατάληψη» της κυβερνητικής εξουσίας (και εξ αυτής του αστικού κράτους) από ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς», όπως οι γνωστοί φιλοπαίγμονες σύντροφοί εξακολουθούν να περιγράφουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και μετά την ορκωμοσία της. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν είναι (παρά… τρίχα δεν προέκυψε) αυ-

τοδύναμη και χρειάστηκε τη στήριξη των ΑΝΕΛ. Παρεμπιπτόντως, κανένα πρόβλημα. Από τη στιγμή που η αυτοδυναμία ήρθε… λειψή, η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ ήταν μονόδρομος: «επειδή με ρωτάτε, καλύτερα με ΑΝΕΛ παρά με Ποτάμι», ήταν η απάντησή μου σε εκατοντάδες διαδικτυακούς φίλους που ξαφνιάστηκαν με την επιλογή Τσίπρα και ζητούσαν τη γνώμη μου. «Οι ΑΝΕΛ πηγάζουν από τις λαϊκές πλατείες των αγανακτισμένων – το Ποτάμι, από τα βρωμερά κανάλια της διαπλοκής», ήταν η συνοπτική εξήγησή μου. Συμφώνησαν όλοι. Πώς να το κάνουμε, η λαϊκή εντολή είναι αντιμνημονιακή – αντισυστημική. Και το μόνο αντιμνημονιακό σχήμα με κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στη νέα Βουλή είναι οι ΑΝΕΛ. Λοιπόν, που λέτε, παρά την ελαφρώς ελλιπή αυτοδυναμία της, η κυβέρνηση Τσίπρα, όπως είχαμε προβλέψει, προκάλεσε πολυποίκιλους κλονισμούς στο ευρωπαϊκό συστημικό… γίγνεσθαι.

Το βιβλίο των «κλονισμών»

Ο σχεδόν… συντριπτικός, να πούμε, κλονισμός του Μάρτιν Σουλτς: ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας πραγματιστής και χαρισματικός πολιτικός… Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από χρόνια απόλυτης λιτότητας, ζούμε μια νέα φάση… Πολλοί κατανοούν πλέον, ότι η δημοσιονομική πειθαρχία χωρίς επενδύσεις και διαρθρωτικές αλλαγές, δεν μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη… Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, από κοινού, πρέπει να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους. Σημαντικός είναι και ο «κλονισμός» του Γερμανού αντικαγκελαρίουΖίγκμαρ Γκάμπριελ: η κυβέρνηση Τσίπρα μπορεί να κάνει τώρα τη μεγάλη διαφορά… Και της διεύθυνσης του Bloomberg: Η θέση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ότι πρέπει να συγκληθεί μία «ευρωπαϊκή διάσκεψη χρέους» για τη μείωση των εξουθενωτικών βαρών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και άλλες χώρες που έχουν πληγεί πολύ από την κρίση είναι λογική… Και τουΓιενς Μπάστιαν, οικονομικού συμβούλου και πρώην μέλους της ελληνικής Task Force της Κομισιόν: Το παράδειγμα της Ελλάδας ίσως γίνει προπομπός εξελίξεων για την Ισπανία, την Πορτογαλία ή την Ιταλία. Και τουΒόλφγκανγκ Μουντσάου των Financial Times: η ριζοσπαστική αριστερά αποτελεί την καλύτερη επιλογή οικονομικής πολιτικής για την περιφέρεια της Ευρωζώνης… Και, και, και… Θα έπρεπε – και μπορεί να γίνει – να γραφτεί ένα βιβλίο για τις αντιδράσεις, τις επιπτώσεις και τους πολιτικοκοινωνικούς και κοσμοθεωρητικούς κλονισμούς που προκαλεί και θα συνεχίσει να προκαλεί η ειρηνική, μέσω εκλογών, άνοδος του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην κυβερνητική εξουσία της χώρας μας. Είπαμε, τούτες οι εκλογές μπορούν να αποδειχτούν, αποδεικνύονται ήδη, ιστορικές: χάρις στη γενναιότητα και την ευθύνη των απλών Ελλήνων που ξεπέρασαν τον φόβο, στο δρόμο προς τις κάλπες.

Κοπτοραπτική

Γιατί, “αν ο κόσμος πληγώνει τη συνείδηση, μπορούμε είτε να αλλάξουμε τον κόσμο είτε να προσαρμόσουμε τη συνείδηση στους ρυθμούς του”!

Μια σημαντική απώλεια

ερίπου δέκα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφεραν να επανεκλεγούν. Η στήλη θα ήθελε να σταλεί στην περίπτωση της Ειρήνης Αγαθοπούλου, βουλεύτριας του Κιλκίς που έχασε τη θέση της από τον Θόδωρο Παραστατίδη. Η Ειρήνη ήταν το νεότερο μέλος του προηγούμενου Κοινοβουλίου και είχε καταφέρει να ανταποκριθεί στις μεγάλες απαιτήσεις με επάρκεια και αξιοπρέπεια. ∆εν είναι τόσο η μη επανεκλογή που μας πληγώνει και μας θυμώνει, όσο ο τρόπος με τον οποίο ο συγκεκριμένος υποψήφιος επιβλήθηκε στο Κιλκίς και κατάφερε να κερδίσει την εκλογή του. Καθόλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας έφταναν στην Επιτροπή ∆εοντολογίας αρκετές καταγγελίες για τον τρόπο που ο κ. Παραστατίδης έκανε την καμπάνια του. Σε κάθε περίπτωση η απώλεια της Ειρήνης είναι σημαντική. Η στήλη ελπίζει η πρώην βουλεύτρια να επιστρέψει γρήγορα στην ενεργό δράση.

Όσοι έβαλαν πλάτη στα δύσκολα

ο κλίμα στη Κουμουνδούρου την Κυριακή ήταν κάτι παραπάνω από πανηγυρικό. Πολλοί είχαν βάλει τα κλάματα

Εκδηλώσεις

από συγκίνηση ενώ οι αγκαλιές και τα φιλιά μεταξύ των στελεχών «έδιναν και έπαιρναν». Κάποιοι όμως ένιωθαν διπλά δικαιωμένοι. Ήταν αυτοί που είχαν βάλει πλάτη στα δύσκολα, ειδικά σε μια περίοδο που το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ έμοιαζε να ναυαγεί κάτω από τις εσωτερικές συγκρούσεις. Τότε, συγκεκριμένοι άνθρωποι, ανέλαβαν πρωτοβουλίες και έγινε η περίφημη «επανεκκίνηση» τα αποτελέσματα της οποίας είναι σήμερα εμφανή σε όλους.

Πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ στη Νέα Φιλαδέλφεια

ετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές και την εκλογή του Άρη Βασιλόπουλου στη δημαρχία της Νέας Φιλαδέλφειας, ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε πολλές φορές στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης για το περίφημο ζήτημα του γηπέδου. Πορείες, συγκεντρώσεις, φραστικές και σωματικές επιθέσεις κατά των μελών του ∆ημοτικού Συμβουλίου είχαν γίνει, πλέον, καθεστώς στο ∆ήμο, που ορισμένοι φίλοι της ΑΕΚ νομίζουν ότι είναι τσιφλίκι τους. Οι πολίτες της Νέας Φιλαδέλφειας όμως έδωσαν, εκ νέου, την απάντησή τους στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πρώτος, με διαφορά μάλιστα, αποσπώντας το 39.36%. Το λες και αποστομωτική απάντηση.

** Παρουσίαση του βιβλίου «Στέφανος Στεφάνου, ένας απ‘ τους πολλούς της ελληνικής αριστεράς« διοργανώνει το βιβλιοπωλείο «Περγαμηνή», σήμερα Κυριακή, στις 7μ.μ., στο Μουσείο Τέχνης Μεταξιού του Γ. Τσακίρη στο Σουφλί. Την παρουσίαση θα κάνει ο Ηλίας Νικολακόπουλος, η Μαρία Πασσιά και ο Στέφανος Στεφάνου. ** Ο ΣΦΕΑ (Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών) καλεί στην κοπή της πρωτοχρονιάτικής πίτας του, σήμερα, Κυριακή, στις 10.30π.μ., στην αίθουσα του πολιτιστικού κέντρου εργαζομένων ΟΤΕ (Γ Σεπτεμβρίου 110, Βικτώρια) ** Εκδρομή σε μία τέως λιμναία περιοχή, στη ∆ύστο, διοργανώνει ο Όμιλος Φίλων Βουνού και Θάλλασας την 1η Φεβρουαρίου με ξεναγό τον Γιάννη Σχίζα. Η πορεία θα έχει τετράωρη διάρκεια σε ομαλό έδαφος και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν στοιχειώδη εξοπλισμό (παπούτσια, σακίδιο, νερό). ∆ηλώσεις συμμετοχής στην Έλλη Τερζόγλου (6981101821. Η επίσκεψη, ξενάγηση και πορεία είναι αφιερωμένη στην Ελένη Κοβάνη και στο αντισυμβατικό και ποιοτικό έργο που έδωσε για τις αποξηράνσεις λιμνών, για το αγροτικό τοπίο, για την περιβαλλοντική προστασία της ιδιαίτερης πατρίδας της. ** Παρουσίαση του μυθιστορήματος του Κώστα Σβόλη «Μαζί τους« διοργανώνουν «Οι εκδόσεις των συναδέλφων», την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου, στις 8μ.μ., στο Αυτόνομο Στέκι (Ζ. Πηγής 95-97 και Ισαύρων)

(Ν)τροπολογιών συνέχεια

υνήθισε ο Α. Σαμαράς να πολιτεύεται με τροπολογίες και εντολές και δύσκολα θα φύγει το χούι. Την Πέμπτη ανακοίνωσε στην Εκτελεστική Γραμματεία της Ν∆ ότι η νέα γραμματέας της Κ.Ο. θα είναι η Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου. Ύστερα από λίγες ώρες ανακάλυψαν ότι αυτή η απόφαση αντιβαίνει του κανονισμού λειτουργίας, που προβλέπει ότι ο γραμματέας πρέπει να είναι βουλευτής τουλάχιστον 6 χρόνια και η υποψήφια είναι μόλις 2,5 χρόνια. Όμως, ο Α. Σαμαράς δεν μάσησε. Θα αλλάξει τον κανονισμό στην πρώτη κιόλας συνεδρίαση της Κ.Ο., χωρίς να προηγηθεί συζήτηση και απαιτώντας από τους βουλευτές να απαντήσουν με «ναι» ή «όχι». Είπαμε, η αντιδημοκρατική συμπεριφορά δύσκολα ξεμαθαίνεται.

Ανεμοστρόβιλος λαϊκισμού

ντονη ήταν η αντίδραση του Ποταμιού για την εξαγγελία του υπουργείου Υγείας ότι καταργείται το πεντάευρω εισιτήριο για τα εξωτερικά ιατρεία και του ενός ευρώ ανά συνταγή. «Επίδειξη λαϊκισμού» χαρακτήρισε την κίνηση αφού το μεν πρώτο «σπανίως εισπραττόταν», το δε δεύτερο «σημαίνει άγνοια των σχετικών μεγεθών, αλλά και του κινδύνου να μείνει ο κόσμος χωρίς φάρμακα». Μα αυτό δεν είναι ποτάμι, ανεμοστρόβιλος είναι που ανακατεύει ιδεολογίες, θέσεις και προτάσεις.

Για μια καρέκλα

αι τώρα τι θα απογίνει η καρέκλα του πρώην υπουργού Περιβάλλοντος, Γιάννη Μανιάτη, που είχε παραγγείλει 15 μέρες πριν τις εκλογές, όντας σίγουρος ότι θα κάτσει σε αυτή και μετά τις εκλογές; Να θυμίσουμε ότι η τροχήλατη καρέκλα κόστισε στο κράτος μόλις 1.500 ευρώ και τη βλέπουμε να βγαίνει και αυτή σε πλειστηριασμό, προκειμένου να ασκήσουμε το λιτό βίο που μας ζήτησε ο υπουργός Οικονομικών -pop star Γιάννης Βαρουφάκης.

∆εύτερη φορά κυβέρνηση

Θανάσης Αποστολόπουλος (Βάγιας) γεννηθείς στις 19 Φεβρουαρίου του 1923, ήρθε συγκινημένος στα γραφεία της «Εποχής» και μας είπε: «Σε όλη μου τη ζωή ψηφίζω και δύο φορές πήραμε την κυβέρνηση. Μία το 1944 με την ΠΕΕΑ και τώρα με τον ΣΥΡΙΖΑ». Mαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο κ. Σαμαράς βλάπτει την υγεία της Ν∆ σοβαρά

Το χειρότερο είναι ότι βλάπτει πιο πολύ τη δική μας

βασική κριτική που ασκήθηκε – και εκ των έσω– στην εκλογική τακτική της Ν∆, ήταν, πρώτον, ότι στηρίχθηκε σχεδόν αποκλειστικά στο φόβο και την κινδυνολογία και, δεύτερον, ότι, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, εμφάνιζε τους εκπροσώπους της, κάθε φορά που μιλούσαν, τοποθετημένους από την πλευρά των δανειστών. Αν κρίνουμε από την προχθεσινή τοποθέτηση του κ. Σαμαρά στη γραμματεία του κόμματος, το σύνολο της κριτικής αυτής πετάχτηκε από την ηγεσία της ηττημένης εκλογικά Ν∆ στο καλάθι των αχρήστων. Για να εξασφαλίσει αυτή την απόρριψη, ο κ. Σαμαράς πρόβαλε δύο εξίσου προβληματικούς και αυθαίρετους ισχυρισμούς: πρώτον, ότι το κόμμα του δεν ηττήθηκε στις εκλογές (στήριξε, μάλιστα, τον ισχυρισμό αυτό και σε… αριθμούς), δεύτερον, ότι η νέα κυβέρνηση αποτελεί μια παρένθεση ως την ανάληψη και πάλι των ηνίων από τη Ν∆. Οι ισχυρισμοί του αυτοί εκ πρώτης όψεως απευθύνονται προς το εσωκομματικό ακροατήριο, και γι’ αυτό δεν θα έπρεπε, κατά μία εκδοχή, να τους δοθεί ιδιαίτερη σημασία. Ακόμα κι αν ισχύει όμως αυτό, η μετεκλογική αυτή γραμμή συνδέει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης με την προεκλογική τακτική του εξασφαλίζοντας την αδιατάρακτη συνέχιση της συνταγής της αποτυχίας: αν δεν υπάρχει ήττα, δεν χρειάζεται επανεξέταση της γραμμής· αν η γραμμή ήταν σωστή, θα αποτελέσει τη βάση και της νέας, ενδεχομένως, εκλογικής καταμέτρησης.

Το αλάθητο του κ. Σαμαρά

Είναι πολύ πιθανό ο κ. Σαμαράς να μη μπορέσει να εφαρμόσει αυτή τη φοβερή πολιτική σύλληψη. Ήδη οι φωνές αμφισβήτησής του ακούγονται όλο και καθαρότερα. Για όσο καιρό, όμως, αποτελεί την επίσημη γραμμή με την οποία πολιτεύεται η Ν∆, οι επιπτώσεις της στη διαπραγματευτική θέση της χώρας μπορεί να είναι κατά πολύ σοβαρότερες από τις επιπτώσεις στην εσωκομματική διαπάλη της Συγγρού και στην ικανότητά της να ανακάμψει. Οι λόγοι είναι προφανείς. Ο κ. Σαμαράς, μη αποδεχόμενος οποιαδήποτε κριτική στην αποτυχημένη γραμμή που ακολούθησε, διατηρεί τη Ν∆ από την πλευρά των δανειστών και της επιβάλλει και μετεκλογικά την τακτική του φόβου και της κινδυνολογίας. Μια ματιά στα φιλικά προς τη Ν∆ μίντια μπορεί να πείσει και τον πιο δύσπιστο. Η παραμικρή «ταραχή» στον ψυχισμό των «αγορών» μεγεθύνεται στις διαστάσεις ενός ποθητού πανικού. Τα ΑΤΜ εξακολουθούν να παίζουν στους τίτλους των κινδυνολόγων. Οι δε, πραγματικές ή φανταστικές, απειλές των δανειστών ανυψώνονται στο βάθρο των δέκα εντολών, που όποιος τις παραβεί

“

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

τον περιμένει η κόλαση. Στην τελική σούμα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζεται και μετεκλογικά να μην έχει άλλο σχέδιο για τη χώρα από το μνημονιακό σχέδιο της λιτότητας, της ύφεσης, της παραγωγικής αποσύνθεσης και της κοινωνικής ισοπέδωσης.

Ο κ. Σαμαράς στο ρόλο του Σαμψών

Λίγο θα μας ενδιέφερε αν οι επιπτώσεις αυτής της αποδεδειγμένα αποτυχημένης γραμμής περιορίζονταν στην τύχη της Ν∆. ∆υστυχώς, λειτουργούν σαν συνηγορία υπέρ της πολιτικής λιτότητας και της διαιώνισης της κρίσης χρέους, που μαστίζει την ΕΕ. ∆ηλαδή, σε μια στιγμή που ήδη διεξάγεται μάχη ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα στο εσωτερικό της ΕΕ (με παρέμβαση και από την πέραν του Ατλαντικού δύναμη), ένα ισχυρό πολιτικό κόμμα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τοποθετείται από την πλευρά εκείνων που έχουν καταφανώς διαφορετικά από την Ελλάδα και τις χώρες του Νότου συμφέροντα. Αν αυτή η στάση ως προεκλογική πολιτική έβλαψε εκλογικά τη Ν∆, μετεκλογικά προξενεί γενικότερη βλάβη. Αν αυτή τη επιλογή προεκλογικά συνιστούσε μια πολιτική ελέγξιμη με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα, η υποστήριξή της και μετά από αυτό, σαν να μην έχει συμβεί τίποτε, συνιστά απαράδεκτη πολιτικά στάση,

που μπορεί να περιγραφεί με τη γνωστή βιβλική ρήση «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων», και με τον κ. Σαμαρά στο ρόλο του Σαμψών.

Αδιέξοδη επιλογή

Πρόκειται για μια επιλογή αδιέξοδη, καταστροφική και αυτοκαταστροφική. Ακόμα κι αν υποθέταμε ότι η νέα κυβέρνηση αποτύγχανε πλήρως (πράγμα που μοιάζουν να εύχονται όλες οι δεξιές και ακροδεξιές μοιρολογίστρες), κι ότι ξανακαθόταν στον κυβερνητικό θώκο η Ν∆, το «έπαθλό» της θα ήταν μια οικονομία εξουθενωμένη, μια κοινωνία καταβεβλημένη, ένας λαός ταπεινωμένος. Μ’ αυτά τα υλικά, που η ίδια θα είχε παρασκευάσει, θα έπρεπε να δουλέψει μια τέτοια ρεβανσιστική κυβέρνηση. Υλικά πολύ δυσμενέστερα από αυτά που είχε ετοιμάσει η μνημονιακή πενταετία 2010-2014. Η ακύρωση ενός τέτοιου απεχθούς ενδεχόμενου είναι ένας ακόμα σοβαρότατος λόγος να πετύχει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ εξασφαλίζοντας –με την πολιτική της– τη στήριξη της μεγαλύτερης δυνατής πλειοψηφίας των λαϊκών τάξεων. Χ. Γεωργούλας

Ο κ. Σαμαράς, μη αποδεχόμενος οποιαδήποτε κριτική στην αποτυχημένη γραμμή που ακολούθησε, διατηρεί τη Ν∆ από την πλευρά των δανειστών και της επιβάλλει και μετεκλογικά την τακτική του φόβου και της κινδυνολογίας.

Καλημέρα κυβέρνηση

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Όσα έγιναν την ιστορική βδομάδα που πέρασε

ουμουνδούρου και Κλαυθμώνος ήταν, το βράδυ της Κυριακής, κατακλυσμένες από εκατοντάδες χαρούμενα και συγκινημένα πρόσωπα. Η ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων έφερε χαρές και πανηγύρια τόσο στο επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στον κόσμο που μαζεύτηκε από νωρίς στο κεντρικό προεκλογικό περίπτερο του κόμματος. Τα στελέχη του κυβερνώντος πλέον κόμματος που βρέθηκαν στην Κουμουνδούρου αγκαλιάζονταν συγκινημένα και αλληλοσυγχαίρονταν για τη μεγάλη επιτυχία. Ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε μια τεράστια και ιστορικής σημασίας νίκη, που πιθανόν να αλλάξει τον ρου της ιστορίας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικά, άλλωστε, είναι όσα έλεγαν στελέχη και φίλοι του κόμματος. «Οι αγώνες μας δικαιώθηκαν», «είναι απίστευτο αυτό που καταφέραμε», «μέχρι πριν τρία χρόνια δεν μας υπολόγιζε κανείς και τώρα είμαστε κυβέρνηση» ήταν λίγα μόνο από όσα ακούστηκαν το βράδυ της Κυριακής. Η κυβέρνηση της Αριστεράς αποτελεί πλέον γεγονός. Η συνταγή της επιτυχίας δεν ήταν απλή υπόθεση. Εδώ και μια δεκαετία περίπου ο ΣΥΡΙΖΑ σταθερά βρέθηκε μέσα στους κοινωνικούς αγώνες, οργάνωσε αρκετές φορές τις αντιστάσεις, «διάλεξε πλευρά», όπως χαρακτηριστικά λένε πολλά στελέχη του. Ξεπέρασε τον εαυτό του, τις αδυναμίες του, διαχειρίστηκε τις αντιφάσεις του με τρόπο εποικοδομητικό και προωθητικό. Η 25η Ιανουαρίου αποτελεί ιστορική τομή. Η 26η όμως αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Η δουλειά που έχει να γίνει είναι τεράστια, οι απαιτήσεις που δημιουργούνται μεγάλες και η υλοποίηση των υποσχέσεων απαιτεί πιθανόν μεγάλες συγκρούσεις. Άλλωστε, πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν ο Αλέξης Τσίπρας και άλλα στελέχη του κόμματος, επαναλάμβαναν ότι η κυβέρνηση της Αριστεράς «δεν θα είναι ένας υγιεινός περίπατος στο δάσος».

Γιατί και πώς με ΑΝΕΛ

Η αλήθεια είναι ότι η μη εκπλήρωση του στόχου της αυτοδυναμίας έφερε σε δύσκολη θέση το κόμμα της ριζοσπαστι-

κής Αριστεράς. Άλλωστε, είχε ήδη εντοπιστεί ότι το μεγάλο πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η έλλειψη πιθανών αξιόπιστων πολιτικών συμμάχων και για αυτό το λόγο και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμιζε, προεκλογικά, την ανα-

γκαιότητα της αυτοδυναμίας προκειμένου, ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει «λυμένα τα χέρια», όπως χαρακτηριστικά δήλωνε. Το αποτέλεσμα όμως των εκλογών δημιούργησε καταστάσεις, οι οποίες χρειάζονταν άμεσο και αποτελεσματικό χειρισμό. Ο

Η κυβέρνηση και οι “κόκκινες γραμμές”

Πάνος Καμμένος και άλλα στελέχη των ΑΝΕΛ (βλ. Χαϊκάλης) τονίζουν τις τελευταίες μέρες ότι ισχύουν οι λεγόμενες «κόκκινες γραμμές» που έχουν θέσει στον ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να επιτευχθεί η συμφωνία των δύο κομμάτων, οι οποίες αφορούν κυρίως τα «εθνικά ζητήματα», το μεταναστευτικό και τις σχέσεις κράτους – εκκλησίας. Αυτός είναι και ένας επιπλέον λόγος που οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης αναμένονται με μεγάλη αγωνία, καθώς σε αυτές θα διαφανεί κατά πόσον υπάρχει προγραμματική συμφωνία των δύο κομμάτων η οποία και θα ανακοινωθεί. Οι κόκκινες γραμμές των ΑΝΕΛ δημιουργούν ανησυχία σε αρκετούς εντός του ΣΥΡΙΖΑ καθώς δημιουργούν δυσκολίες στην υλοποίηση σημαντικών πτυχών του προγράμματος του κόμματος σε σημαντικούς τομείς που είναι ικανοί να αποτυπώσουν την αριστερή ταυτότητα της κυβέρνησης. Στον ΣΥΡΙΖΑ πάντως, υπενθυμίζουν ότι διαθέτουν 149 έδρες, την ώρα που οι ΑΝΕΛ αριθμούν μόλις 13 βουλευτές, και υπογραμμίζουν ότι πέραν της απαραίτητης καλής συνεργασίας που ευελπιστούν να υπάρχει, δεν είναι πρόθυμοι να λειτουργήσουν υπό το καθεστώς πιθανών εκβιασμών. Η επιλογή, άλλωστε, του Αλέξη Τσίπρα να τοποθετήσει σε αρκετές θέσεις του υπουργικού συμβουλίου υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη, δείχνει ότι πρόθεση του νέου πρωθυπουργού είναι να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις οι οποίες ανέδειξαν τον ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας. Άλλωστε, ούτε ένας ούτε δύο, αλλά είκοσι δύο είναι τα κομματικά στελέχη του νέου Υπουργικού Συμβουλίου. Πρόσωπα όπως οι Γιάννης ∆ραγασάκης, Νίκος Βούτσης, Γιώργος Σταθάκης, Παναγιώτης Λαφαζάνης, Πάνος Σκουρλέτης, Αριστείδης Μπαλτάς, Νάντια Βαλαβάνη, Νίκος Χουντής, Θοδωρής ∆ρίτσας, Ευκλείδης Τσκαλώτος και Θεανώ Φωτίου αποτέλεσαν το προηγούμενο διάστημα τα «πρώτα βιολιά» του ΣΥΡΙΖΑ και πολλοί από αυτούς είχαν την ευθύνη κατάρτισης

ΣΥΡΙΖΑ είχε μπροστά του τέσσερα ενδεχόμενα. Το πρώτο ήταν να απευθυνθεί στο ΚΚΕ. Η στάση του Περισσού όμως ήταν προδιαγεγραμμένη και το μόνο που θα πετύχαινε μια τέτοια κίνηση θα ήταν η πιθανή δημιουργία δυσκολιών στο

των αντίστοιχων προγραμμάτων ή του συντονισμού των ΕΕΚΕ στην προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Επιπλέον, η επιλογή συγκεκριμένων προσώπων στο Υπουργικό Συμβούλιο είναι επίσης ενδεικτική των προθέσεων της νέας κυβέρνησης. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο ορισμός της Τασίας Χριστοδουλοπούλου στο νεοσύστατο υπουργείο Μετανάστευσης. Η νέα υπουργός είναι γνωστή για τις απόψεις της στο μεταναστευτικό ζήτημα, όπως και στο θέμα της ιθαγένειας για τα παιδιά δεύτερης γενιάς στο οποίο άλλωστε δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις πρώτες της δηλώσεις. Όμως και επιλογές που δεν ανήκουν στον στενό κομματικό πυρήνα δείχνουν ότι πρόθεση της νέας κυβέρνησης είναι να προχωρήσει σε ριζικές τομές ακόμα και σε θέματα που θεωρούνται δύσκολα στη σημερινή ελληνική κοινωνία. Ο Γιάννης Πανούσης αναλαμβάνει το ∆ημόσιας Τάξης – Προστασίας του Πολίτη. Γνωστός για τις θέσεις του για την αστυνόμευση αλλά και τις φυλακές τύπου Γ των οποίων ήδη έχει προαναγγείλει την κατάργηση. Τα ίδια ισχύουν και για τον πανεπιστημιακό Νίκο Παρασκευόπουλο, που τοποθετήθηκε στο κρίσιμο υπουργείο ∆ικαιοσύνης, ο οποίος είχε την ευθύνη προγραμμάτων επανένταξης αποφυλακισμένων επί μια δεκαετία ενώ υπήρξε σύμβουλος για θέματα ποινικού και σωφρονιστικού δικαίου επί υπουργίας Γ. Κουβελάκη.

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Η αλήθεια είναι ότι η μη εκπλήρωση του στόχου της αυτοδυναμίας έφερε σε δύσκολη θέση το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Άλλωστε, είχε ήδη εντοπιστεί ότι το μεγάλο πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η έλλειψη πιθανών αξιόπιστων πολιτικών συμμάχων και για αυτό το λόγο και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμιζε, προεκλογικά, την αναγκαιότητα της αυτοδυναμίας προκειμένου, ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει “λυμένα τα χέρια”, όπως χαρακτηριστικά δήλωνε. εσωτερικό του ΚΚΕ. Θα χανόταν όμως πολύτιμος χρόνος, ίσως ικανός να δημιουργήσει αναστάτωση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Το δεύτερο ήταν να προσεγγίσει το Ποτάμι. Το κόμμα όμως του Σταύρου Θεοδωράκη, παρά το προοδευτικό του κέλυφος, πήρε όλο το προηγούμενο διάστημα τις πιο νεοφιλελεύθερες θέσεις στα οικονομικά ζητήματα. Όπως σημείωναν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ: «πώς θα πη-

∆ύσκολα υπερασπίσιμες επιλογές

το Υπουργικό Συμβούλιο υπάρχουν όμως και επιλογές που δημιουργούν προβληματισμό, όπως για παράδειγμα πρόσωπο που «κόπηκε» από το ψηφοδέλτιο του 2012 καθώς οι θέσεις του προκάλεσαν αρκετές φορές τριβές εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Ή υπουργός ο οποίος αναλαμβάνει καθοριστικό υπουργείο ενώ την ίδια ώρα βρίσκεται σε σφοδρή αντιπαράθεση με τις αριστερές παρατάξεις στον κλάδο του, λόγω χειρισμών σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τους εργαζόμενους. Υπάρχει, επίσης, περίπτωση υπουργοποίησης ατόμου που παραλίγο να βρεθεί στο ψηφοδέλτιο άλλου κόμματος στις τελευταίες εκλογές ενώ έχει, στο πρόσφατο παρελθόν, δημοσιοποιήσει την αντίθεσή του με βασικές θέσεις του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Τέλος, ερωτηματικά προκάλεσε και η συμμετοχή, σε κομβικό ρόλο της κυβέρνησης, ανθρώπου που το βιογραφικό του «κοσμεί» συμμετοχή σε υποθέσεις συμβάσεων με τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε τη σφοδρή του αντίθεση.

γαίναμε να διαπραγματευτούμε με τους δανειστές, έχοντας εταίρο στην κυβέρνηση κόμμα που συμφωνεί με τις θέσεις τους;». Επιπλέον, ανασταλτικό ρόλο έπαιξε και η εκτίμηση αρκετών στην Κουμουνδούρου ότι με το Ποτάμι στη συγκυβέρνηση η μάχη κατά της διαπλοκής στα ΜΜΕ, που έχει εξαγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ, θα είχε επιπλέον δυσκολίες. Η τρίτη επιλογή ήταν να δοκιμάσει ο ΣΥΡΙΖΑ να σχηματίσει κυβέρνηση με 149 βουλευτές και να ζητήσει την ανοχή ορισμένων κομμάτων της ελάσσονος αντιπολίτευσης. Μια τέτοια όμως προοπτική θα δημιουργούσε προβλήματα κυβερνητικής σταθερότητας, γεγονός που θα δυ-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

σχέραινε την ούτως ή άλλως δύσκολη υπόθεση της διαπραγμάτευσης, που αυτή τη στιγμή αποτελεί νούμερο ένα προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης. Με αυτά τα δεδομένα η μόνη εφικτή επιλογή ήταν η συνεννόηση με τους ΑΝΕΛ. Ένα κόμμα που στο ζήτημα Μνημόνιο κράτησε εξαρχής καθαρή στάση και αρκετές φορές συγκρούστηκε σφοδρά με την προηγούμενη κυβέρνηση. Από την άλλη, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ διαφοροποιούνται σε μια σειρά ζητήματα τόσο στο οικονομικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο. Επιπλέον, όπως σημειώνουν ακόμα και σήμερα βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ «με τους ΑΝΕΛ μας χωρίζει ένας ολόκληρος αξιακός κόσμος». Στην πραγματικότητα, για τον ΣΥΡΙΖΑ το κόμμα του κ. Καμμένου αποτέλεσε το «αναγκαίο κακό», προκειμένου να μπορέσει να σχηματιστεί κυβέρνηση και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο νέων εκλογών, επιλογή που ίσως να αποδεικνυόταν αποσταθεροποιητική για τη χώρα. Ο τρόπος, βέβαια, με τον οποίο πάρθηκαν οι αποφάσεις δημιούργησαν σκιές στην Κουμουνδούρου, καθώς τα περισσότερα στελέχη του κόμματος, ακόμα και μέλη της ΠΓ έμαθαν τα νέα κυριολεκτικά από τους τηλεοπτικούς τους δέκτες. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πορεύθηκε στις εκλογές χωρίς Εκλογική Επιτροπή, κάτι που έγινε για πρώτη φορά από τη σύσταση του κόμματος. Ακόμα πιο ενδεικτικό της αδρανοποίησης των οργάνων του κόμματος είναι και το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα δεν έχει συνεδριάσει ούτε η Πολιτική Γραμματεία ούτε η νέα Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος, προκειμένου να συζητήσουν τη νέα κατάσταση και να οργανώσουν την πολιτική τους παρέμβαση μέσα στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται.

Αδάμος Ζαχαριάδης

Πλησιάζει η εκλογή του Προέδρου της ∆ημοκρατίας

ημερομηνία εκλογής του Προέδρου της ∆ημοκρατίας πλησιάζει και για αυτό το συγκεκριμένο ζήτημα απασχολεί ολοένα και περισσότερο όχι μόνο τα δημοσιογραφικά γραφεία, αλλά και το επιτελείο του κυβερνώντος κόμματος. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει οριστική απόφαση, παρά το γεγονός ότι, πράγματι, το όνομα του κ. Αβραμόπουλου είναι ψηλά στη λίστα του επιτελείου της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο κυβερνητικό εκπρόσωπος, Γαβριήλ Σακελλαρίδης, δήλωνε την Πέμπτη ότι δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία για οποιοδήποτε πρόσωπο. Ο Αλέξης Τσίπρας εξετάζει με προσοχή όλα τα ενδεχόμενα και μετρά τα υπέρ και τα κατά του κάθε υποψηφίου. Ένας υποψήφιος από την κεντροδεξιά συγκεντρώνει ορισμένα πλεονεκτήματα, που κάνουν το Μαξίμου να καλοβλέπει το ενδεχόμενο. Πρώτον, ισχυροποιεί το μήνυμα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει προθέσεις ρεβανσισμού ούτε απέναντι στη Ν∆, ούτε απέναντι σε πολιτικά πρόσωπα με τα οποία βρέθηκε σε αντιπαράθεση το προηγούμενο διάστημα. Στο Μαξίμου θεωρούν ότι πιθανή πρόταση για εκλογή του αντιπροέδρου της Ν∆ για το ύπατο αξίωμα της χώρας στέλνει ενωτικό μήνυμα στην ελληνική κοινωνία, αλλά και στο διεθνές στερέωμα και κυρίως στους εταίρους. Επιπλέον, πιθανή εκλογή του κ. Αβραμόπουλου στην προεδρία θα αφήσει κενή τη θέση του Επιτρόπου της ΕΕ, μια θέση που ενδιαφέρει την κυβέρνηση, καθώς θεωρεί ότι μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Ήδη, μάλιστα γράφτηκαν και τα πρώτα ονόματα που πιθανόν να προορίζονται για τη θέση αυτή. Τέλος, η πρόταση για Αβραμόπουλο είναι πιθανόν να δημιουργήσει προβλήματα και στο εσωτερικό του κύριου αντιπάλου. Μέχρι προχθές, ο Αντώνης Σαμαράς εμφανιζόταν απρόθυμος να στηρίξει μια τέτοια υποψηφιότητα, θέλοντας να καταστήσει σαφές ότι τα περιθώρια συναίνεσης στον ΣΥΡΙΖΑ είναι μηδενικά. Εντούτοις, και κάτω από την πίεση μεγάλου μέρους της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας, ο Πρόεδρος της Ν∆, φαίνεται να κάνει δεύτερες σκέψεις και να διαμηνύει ότι προτίθεται να στηρίξει την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τον ∆ημήτρη Αβραμόπουλο. Η διαφαινόμενη αλλαγή στάσης του κ. Σαμαρά πάντως, είναι πιθανόν να διαφοροποιήσει και τα μέχρι σήμερα δεδομένα. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει απορρίψει ακόμα την ιδέα να προτείνει κάποιον από τον χώρο της κεντροαριστεράς για την προεδρία αν και η αλήθεια είναι ότι, με τα σημερινά δεδομένα, τα ονόματα που είχε στο μυαλό του δεν συγκεντρώνουν πολλές πιθανότητες, για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Έτσι, γίνεται σκέψη και για μη πολιτικό πρόσωπο που όμως θα είναι κάποιος με κύρος και εμβέλεια τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό (π.χ Γαβράς). Επιθυμία του νέου πρωθυπουργού είναι ο άνθρωπος που θα προταθεί για το ύπατο αξίωμα της χώρας να είναι μια προσωπικότητα η οποία θα μπορέσει να αναβαθμίσει το κύρος του θεσμού το οποίο η αλήθεια είναι ότι έχει πληγεί τα τελευταία χρόνια. Για αυτό και δεν πρέπει να αποκλειστεί η τελική πρόταση να είναι κάποιος που το όνομά του δεν έχει ακουστεί ακόμα και ο πρωθυπουργός με τους συνεργάτες του καταφέρνουν να το κρατήσουν μυστικό, μέχρι και την τελευταία στιγμή.

Α.Ζ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Το κόμμα και τα μάτια μας Σκέψεις για τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση της Αριστεράς

ούμε μέρες ιστορικές. Ολόκληρος ο ελληνικός λαός κι εμείς, οι άνθρωποι της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ακόμη περισσότερο. Η προοπτική, για την οποία τόσο δουλέψαμε, άνοιξε. Η ανατροπή έχει όλες τις δυνατότητες να ολοκληρωθεί. Οι πρώτες κινήσεις της κυβέρνησής μας υλοποιούν βήμα - βήμα το πρόγραμμα, για το οποίο τόσο έχουμε μοχθήσει και στο οποίο τόσο έχουμε πιστέψει. Η χαρά, λοιπόν, είναι δίκαιη και οι προγνώσεις για το μέλλον ακόμη καλύτερες. Η ευόδωση δε των προγνώσεων εξαρτάται καθοριστικά από μία πρωταρχική προϋπόθεση, την οποία πολύ έχουμε σκεφτεί και αναδείξει τα προηγούμενα χρόνια, με τρόπο πυκνό κι εμφατικό. Και αυτή η προϋπόθεση δεν είναι άλλη από την απόρριψη της ανάθεσης. Ξέρουμε πολύ καλά πως χωρίς την εμπλοκή μεγάλου αριθμού ανθρώπων στην προσπάθεια, οι προοπτικές αδυνατίζουν κατά πολύ.

Η ανάγκη ενός ισχυρού κόμματος

Η μάχη ενάντια στην ανάθεση έχει έναν πρώτο αναβαθμό στην ισχυροποίηση του κόμματος, στην αναβάθμιση των λειτουργιών του, στην ενίσχυση του παιδευτικού και προγραμματικού του ρόλου. Κάνουν λάθος όσοι ισχυρίζονται –και υπάρχουν τέτοιοι- πως από τη στιγμή που παίρνεις τη διακυβέρνηση, το επίπεδο του κόμματος, ανεξαρτήτως προθέσεων, δεν μπορεί παρά να αδυνατίζει. Και κάνουν λάθος γιατί παραβλέπουν το ουσιώδες: πως εδώ έχουμε να κάνουμε με αριστερή κυβέρνηση και, συνεπώς, οι πρακτικές που αντιστοιχούν στην αστική παράταξη θα αποδειχτεί πως έχουν πολύ κοντά ποδάρια. Μάχη, λοιπόν, ενάντια στην ανάθεση σημαίνει πρώτα απ’ όλα ισχυρό, που πάει να πει, δημοκρατικό κόμμα. Το οποίο θα υπάρξει σοβαρό σχέδιο να μην κρατικοποιηθεί, αλλά, αντίθετα, να αποτελεί το αντίβαρο απέναντι σε οποιαδήποτε ροπή προς κρατικοποίηση όχι μόνο των κομματικών, αλλά και ευρύτερα των συλλογικών λειτουργιών σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού. Τα τελευταία εγχειρήματα αριστερής διακυβέρνησης στην Ευρώπη, μετά από

την κρίση της δεκαετίας του ’70, σε Βρετανία, Γαλλία -και Ιταλία, με τις ιδιοτυπίες της- προσέκρουσαν σε μεγάλο βαθμό, εκτός των άλλων, στο γεγονός πως χαρακτηρίστηκαν από έντονα στοιχεία κρατισμού και κυβερνητισμού. Απέτυχαν παταγωδώς και στο μέτρο που δεν μπόρεσαν, ή εμφανίστηκαν εντελώς ανυποψίαστα, να ελέγξουν αυτό, που αν με πολύ συνειδητό και σχεδιασμένο τρόπο δεν καταπολεμηθεί, εμφανίζεται πάντοτε: ο σιδηρούς νόμος της ολιγαρχίας, ως το απώτατο όριο μιας λογικής της ανάθεσης.

Τα ιστορικά παραδείγματα

Ο κυβερνητισμός είναι αυθόρμητη και ακατανίκητη εξέλιξη, αν δεν φροντίζει το πολιτικό υποκείμενο οργανωμένα να τον αποτρέψει. Αν ο συλλογικός διανοούμενος δεν θέτει το ιδεολογικό πλαίσιο, την ευρεία προγραμματική ατζέντα, αν δεν επεξεργάζεται τη μεγάλη εικόνα, ο κυβερνητισμός δεν αποφεύγεται. ∆εν είναι θέμα προθέσεων, πρόκειται για αντικειμενική ροπή των πραγμάτων. Γι’ αυτό, λοιπόν, το κόμμα και τα μάτια μας. Κανένα εργαλείο δεν μπορεί να το υποκαταστήσει ούτε στο ελάχιστο. Και θα έρθουν πολλές στιγμές που αυτό θα γίνει πασιφανές. Το θέμα είναι να μην περιμένουμε αυτές τις στιγμές, αλλά να είμαστε έτοιμοι, σε εγρήγορση και διαρκώς δρώντες για την αναβάθμισή του, που σημαίνει, ξαναλέμε, πριν από όλα την ενίσχυση της δημοκρατικής του λειτουργίας. Κι επειδή το τελευταίο διάστημα, με όλη την καταπληκτική δουλειά που κάναμε προκειμένου να φτάσουμε στη μεγάλη νίκη της 25ης Ιανουαρίου, υπήρξαν σκιές σε ό,τι αφορά την κομματική λειτουργία, θα πρέπει γρήγορα να κινηθούμε στην αντίθετη κατεύθυνση. Η κομματική ζωή να ενισχυθεί, τα όργανα να λειτουργήσουν, οι οργανώσεις μελών να συζητήσουν, να δράσουν, να σχεδιάσουν: όχι υποστηρικτικά, πρωτοβουλιακά. Γιατί, όπως ήδη τονίστηκε, η κυβέρνηση δεν θα έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα χωρίς τη συμμετοχή, την ολόψυχη εμπλοκή μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Και αυτό δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο με το κόμμα στο πρώτο πλάνο.

Ας θυμηθούμε μερικά γενικότερα στοιχεία: Είναι το Γερμανικό Σ∆ Κόμμα που έδωσε για πρώτη φορά στην ιστορία το υπόδειγμα που επρόκειτο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να ακολουθήσει το σύνολο των εργατικών πολιτικών οργανισμών. Τακτικά Συνέδρια με προγραμματικές αρμοδιότητες, εκλογή όλων των οργάνων από το σύνολο των μελών, μεγάλος αριθμός μελών διαιρεμένων σε τοπικές οργανώσεις, κυρίως, όμως, ένα σύνολο παράλληλων οργανισμών –αλληλοβοήθειας, συνεταιριστικής δράσης, μόρφωσης και αντι-μόρφωσης, εκδοτικών λειτουργιών- που συνέτεινε στην παρουσία μιας οργάνωσης με προδιαγραφές πραγματικής «αντι- κοινωνίας». Το κομμουνιστικό κόμμα νέου τύπου δεν θα αποστεί από αυτό το υπόδειγμα παρά σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο: στο βαθμό δέσμευσης των μελών του. Για το Λένιν, ένα εργατικό κόμμα, που επιδιώκει να προωθήσει το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, δεν μπορεί να αποτελείται παρά από μέλη ενεργητικά, που συμμετέχουν σε πολλά πεδία της κομματικής δουλειάς και, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, μπορούν να αναλάβουν ρόλους σε όλα τα επίπεδα της λειτουργίας. Ο κίνδυνος που επιχείρησε να αντιμετωπίσει ο Λένιν, κυρίως, ήταν τα φαινόμενα γραφειοκρατίας που είχαν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται στη γερμανική και διεθνή Σ∆. Η δημοκρατία, η άρνηση της γραφειοκρατίας, προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των μελών στη διεύθυνση της οργάνωσης. Ένα κόμμα που αποτελείται από μια πολυπληθή μάζα μελών παθητικών, που δε θα συμμετάσχουν ποτέ στη διεύθυνσή του, ωθεί στην διασφάλιση του μονοπωλίου αυτής της διεύθυνσης από μια μικρή μειοψηφία. Προφανώς, το κατοπινό σταλινικό κόμμα δεν έχει σχέση με αυτήν την προβληματική.

Όσα μάθαμε στο αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα

Με το γύρισμα του αιώνα, ξεκίνησε μια καινούργια συζήτηση που αφορά το κομματικό -οργανωτικό ζήτημα. Το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα, μαζί με τα ποικίλα κοινωνικά κινήματα της εποχής και

τις πολιτικές εκφάνσεις πολλαπλών ταυτοτήτων αντίστασης και μετασχηματισμού, έφερε στο επίκεντρο εκ νέου και ζητήματα οργανωτικής συγκρότησης. Και υπήρξαν κάποια πρώτα συμπεράσματα. Όπως ότι η ουσία της σωστής και αποτελεσματικής λειτουργίας βρίσκεται στην καθολική κινητοποίηση των κομματικών μελών, ενώ το καίριο επίπεδο όπου κρίνεται η κομματική δραστηριότητα είναι οι πρωτοβάθμιες πολιτικές κινήσεις και όχι τα ανώτερα όργανα του κόμματος. Ή ότι η ανάκληση, η εναλλαγή, η έμπρακτη αποδόμηση της διάκρισης μελών και «στελεχών», η ελεύθερη ύπαρξη ρευμάτων, η μη υπονόμευση των θέσεων της οργάνωσης μετά τη λήψη των αποφάσεων είναι sine qua non προϋποθέσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τις αδυναμίες και τις υστερήσεις του, βάσισε τις κομματικές του πρακτικές σε αυτά τα στοιχεία. Όχι όσο θα έπρεπε πάντα ούτε σε επίπεδο συνέπειας, που υπήρξε θαυμαστό. Ισχυριζόμαστε, παρ’ όλα αυτά, πως το έκανε καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο φορέα σε διεθνές επίπεδο και αυτό δεν ήταν άμοιρο της επιτυχίας του. *** Υπήρξαν πολλές φορές στην ιστορία που η επικράτηση ενός αριστερού κόμματος υπονομεύθηκε από τα μέσα. Φορές, δηλαδή, που δεν μπόρεσε να προστατευθεί από την ίδια του την επιτυχία. Στην πραγματικότητα, αυτό αποτελεί το σταθερό μοτίβο. Ακόμη και εξαιρετικά αποτελεσματικά κόμματα, όπως οι μπολσεβίκοι, των οποίων η Κεντρική Επιτροπή δεν σταμάτησε να συνεδριάζει ακόμη και στις πιο ακραίες συνθήκες των μηνών που προηγήθηκαν της Επανάστασης, βρέθηκαν μετέωρα, ως προς τη λειτουργία τους, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Σήμερα ξέρουμε. Άρα, έχουμε όλες τις δυνατότητες να το αποφύγουμε. Γι’ αυτό, το κόμμα και τα μάτια μας. Αυτό το κόμμα, που δεν μας έλαχε, αλλά το χτίσαμε όλοι μαζί με πολύ μόχθο και πολλή αγάπη. Χρήστος Λάσκος, Αλέξης Μπένος, Νίκος Σαμανίδης

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πρώτη γνωριμία που άνοιξε όλα τα θέματα ∆ΗΛΩΣΕΙΣ Γ. ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ ΚΑΙ Γ. ΝΤΑΙΖΕΛΜΠΛΟΥΜ

Ο διάλογος μεταξύ του προέδρου του Γιούργογκρουπ, Γ. Ντάιζελμπλουμ και του υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη σηματοδότησε την επίσημη έναρξη της διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο μερών. Οι αποστάσεις είναι μεγάλες, όμως κοινή υπήρξε η βούληση για μια κοινά αποδεκτή λύση. Αναδημοσιεύουμε τις δηλώσεις μετά τη συνάντησή τους, την περασμένη Παρασκευή. Σε άλλο τόνο, σχολιάζει τις τοποθετήσεις με δήλωσή του ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.

Γ. ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Ξεκινήσαμε μια πρώτη διαδικασία γνωριμίας μεταξύ μας, η οποία είμαι σίγουρος ότι θα αποτελέσει τη βάση για μια εποικοδομητική και αποτελεσματική συνεργασία, ακριβώς έτσι όπως απαιτεί το συμφέρον της Ελλάδας, το συμφέρον της ευρωζώνης και το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συζήτησή μας έγινε σε εξαιρετικό κλίμα. Συζητήσαμε μια σειρά από ζητήματα όσον αφορά τις διαδικασίες της Ευρωζώνης, με ιδιαίτερη έμφαση στο μεγάλο ζήτημα που αφορά τη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης που θα οδηγήσει σε μια νέα συμφωνία εντός της Ευρωζώνης, για μια Ελλάδα η οποία μπορεί να αναπνέει μέσα σε μια Ευρώπη που αναπτύσσεται και που αποτελεί τον κοινό τόπο, κοινής ευημερίας για τους ευρωπαϊκούς λαούς. Από την δική μου μεριά, αναφέρθηκα εκτενώς στον κ. Ντάισελμπλουμ στις προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης στον τομέα της οικονομικής πολιτικής και συγκεκριμένα στην αποφασιστικότητα με την οποία σκοπεύουμε να προχωρήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ελαχιστοποίηση της οικονομικής αφαίμαξης που τόσο βάναυσα πλήττει εδώ και πολλές δεκαετίες, ακόμη και πριν από την δημιουργία της Ευρωζώνης, τη χώρα αυτή. Τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να είναι βαθιές, που πρέπει να γίνουν χωρίς φόβο και πάθος και οι οποίες θα αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητα αυτής της χώρας. Αναφέρθηκα ακόμα στην εγγύηση που η κυβέρνησή μας προτίθεται να προσφέρει κατ’ αρχάς στον ελληνικό λαό και σε δεύτερη φάση στους εταίρους μας για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, με ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα στο διηνεκές. Συζητήσαμε μια σειρά από θέματα που αφορούν τον τρόπο με τον οποίο Ελλάδα και Ευρωζώνη θα πορευτούν τους επόμενους μήνες. Και τέλος, του κατέστησα γνωστό ότι το κράτος έχει συνέχεια, αλλά αυτό που δεν θα δεχτούμε να έχει συνέχεια είναι η αυτοτροφοδοτούμενη κρίση αποπληθωρισμού και μη βιώσιμου χρέους. Γ. ΝΤΑΙΖΕΛΜΠΛΟΥΜ: Σήμερα είχα πολύ εποικοδομητικές συναντήσεις με τα μέλη της νέας κυβέρνησης. Εκτός από τον Υπουργό κ. Βαρουφάκη, μίλησα και με τον Πρωθυπουργό κ. Τσίπρα, τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. ∆ραγασάκη, τον Υπουργό κ. Σταθάκη και τον αναπληρωτή Υπουργό κ. Τσακαλώτο. Με

Ο Λευκός Οίκος παρεμβαίνει υπέρ της Ελλάδας

Σε ερώτηση που υποβλήθηκε για το ποια είναι η αντίδραση του Λευκού Οίκου στην δήλωση της νέας κυβέρνησης (Τσίπρα) ότι δεν θα συνεργαστεί με το ∆ΝΤ και τους Ευρωπαίους δανειστές (Σ.Σ.: εννοεί την τρόικα) για την επιμήκυνση της αποπληρωμής. Ο εκπρόσωπος κ. Ερνεστ απάντησε ως εξής: «∆εν έχω συγκεκριμένη αντίδραση στην ανακοίνωση αυτή. Σε γενικές γραμμές μπορώ να πω ότι, ο Πρόεδρος τηλεφώνησε στον Πρωθυπουργό Τσίπρα νωρίτερα την εβδομάδα, γιατί όπως ξέρετε, οι ΗΠΑ εδώ και πολλά χρόνια τώρα, εργάζονται στενά με την ΕΕ και τους Ελληνες, για να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε την οικονομική και δημοσιονομική αστάθεια που έχουμε δει στην Ευρώπη. Και αυτή- η αστάθεια- έχει επιπλοκές και επιπτώσεις τόσο στην αμερικανική οικονομία όσο και στην παγκόσμια οικονομία ασφαλώς. Επομένως θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στενά με την ΕΕ και αυτό σημαίνει συνεργασία με την νέα ελληνική κυβέρνηση για να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε αυτές τις διαφορές και να επανέλθει η Ελλάδα, η Ευρώπη και η παγκόσμια οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης και ευημερίας, διότι τελικά αυτό θα είναι προς το καλύτερο συμφέρον της αμερικανικής οικονομίας». την Ελλάδα να πλησιάζει στη λήξη του προγράμματος είχαμε σημαντικό λόγο να γνωριστούμε μεταξύ μας και να ξεκινήσουμε τη συνεργασία μας το συντομότερο δυνατό. Ο σκοπός της συνάντησής μου είναι διττός. Να ακούσω τις προθέσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης και να εξηγήσω τις απαιτήσεις των συμφωνιών μας. Ως μέλη της Ευρωζώνης έχουμε αμοιβαίο συμφέρον. Την περαιτέρω ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας εντός της Ευρωζώνης. Ήταν θετικό το ότι άκουσα σήμερα πως αυτό αποτελεί και φιλοδοξία της νέας κυβέρνησης. Και τα δυο μέρη θέλουμε η Ελλάδα να ανακτήσει την οικονομική ανεξαρτησία της το συντομότερο δυνατό, να ενισχυθεί η δημοσιονομική βιωσιμότητα και εξωτερική ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας και να διασφαλιστεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα της. Το Eurogroup δήλωσε το 2012, όπως ξέρετε, ότι αναλαμβάνει τη δέσμευση να παρέχει επαρκή στήριξη στην Ελλάδα καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος και πέραν αυτής έως ότου η Ελλάδα ανακτήσει πρόσβαση στις αγορές, υπό τον όρο βεβαίως και εφόσον η Ελλάδα συμμορφώνεται πλήρως με τις απαιτήσεις και τους στόχους. Είναι υπέρτατης ση-

μασίας η παραμονή της Ελλάδας εντός πορείας ανάκαμψης. Αυτό βεβαίως προϋποθέτει μια δέσμευση για την διαδικασία μεταρρυθμίσεων και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Τα μονομερή βήματα και η αγνόηση προηγούμενων συμφωνιών δεν αποτελούν ένα δρόμο προόδου. Τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας δεν εξαφανίστηκαν ούτε άλλαξαν εν μια νυκτί με αυτές τις εκλογές. Συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις για το μέλλον, προκειμένου να υλοποιηθεί η βιώσιμη ανάπτυξη, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και βεβαίως εμπιστοσύνη για την ελληνική οικονομία και να δημιουργηθούν νέες προοπτικές για τη νεολαία, για τους νέους. Συνειδητοποιώ ότι ο ελληνικός λαός τα τελευταία χρόνια χρειάστηκε να αντέξει ή να υποστεί σκληρά μέτρα. Ωστόσο, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος ως προς την επαναφορά της Ελλάδας εντός τροχιάς. Είναι σημαντικό να μην πάει χαμένη αυτή η πρόοδος. Η νέα κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να βρει λύσεις και να είναι αποδοτικές και για τις δυο πλευρές. Για την Ελλάδα και το λαό της, αλλά και για την Ευρωζώνη. Και είμαστε ιδιαιτέρως ευγνώμονες γι’ αυτό. ΕΡΩΤΗΣΗ: Καλησπέρα. Θα ήθελα να

ρωτήσω εάν εσείς αποδέχεστε την τρόικα ως ελεγκτικό μηχανισμό προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση δεδομένου ότι υπάρχει παράταση μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου. Γ. ΝΤΑΙΖΕΛΜΠΛΟΥΜ: Φυσικά μιλήσαμε σήμερα για την παρούσα κατάσταση. Βρισκόμαστε εντός ενός προγράμματος το οποίο πήρε παράταση. Μία από τις πρώτες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι για τη συνέχιση του προγράμματος ή την ολοκλήρωση του προγράμματος. ∆εν υπήρξαν συμπεράσματα ή τελικές αποφάσεις. Συζητήσαμε για πιθανές λύσεις και τις επόμενες εβδομάδες θα μιλήσουμε για το ζήτημα αυτό περαιτέρω για να δούμε πώς θα συνεχίσουμε. Όπως είπα και στο τέλος της δήλωσής μου, εναπόκειται κατ’ αρχάς στην ελληνική κυβέρνηση να λάβει μια απόφαση για το θέμα αυτό, να εκφράσει τη θέση της και εμείς ως εταίροι της Ευρωζώνης θα συζητήσουμε περαιτέρω για να καταλήξουμε σε μια κοινή απόφαση. Θα αξιοποιήσουμε το χρόνο που έχουμε για να συζητήσουμε περαιτέρω. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια τελική απόφαση. Γ. ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Η κυβέρνηση αυτή εκλέχτηκε στη βάση μιας αναλυτικής αμφισβήτησης της ίδιας της λογικής του εφαρμοζόμενου προγράμματος. Ένα πρόγραμμα το οποίο δεν μας επιτρέπει όχι μόνο ως κοινωνική οικονομία να ανασυγκροτήσουμε την οικονομία μας, αλλά ούτε και να αποπληρώσουμε τα χρέη μας στους εταίρους μας. Αυτή ήταν η πλατφόρμα πάνω στην οποία πετύχαμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού. Η πρώτη μας πράξη ως κυβέρνησης δεν θα είναι η απόρριψη της λογικής της αμφισβήτησης αυτού του προγράμματος μέσα από μια αίτηση για επέκτασή του. Η δική μας πρόθεση είναι με απόλυτη διάθεση συνεργασίας να πείσουμε τους εταίρους μας- είτε οι εταίροι μας αυτοί βρίσκονται στη Φιλανδία, είτε στην Πορτογαλία, είτε στη Γερμανία- ότι το κοινό μας συμφέρον στην Ευρώπη, στην Ευρωζώνη, εξυπηρετείται μέγιστα και βέλτιστα από μια νέα συμφωνία. ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα ήθελα να ρωτήσω τον κ. Ντάισελμπλουμ αν τελικά δώσει μια παράταση η Ευρωζώνη στην Ελλάδα πόση θα είναι αυτή η παράταση; Γ. ΝΤΑΙΖΕΛΜΠΛΟΥΜ: Το πρόγραμμα έχει ήδη παραταθεί, λήγει η παράταση αυτή τέλη Φεβρουαρίου και θα αποφασίσουμε προηγουμένως τι θα συμβεί στη συνέχεια. Αυτή είναι η θέση που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή. Αυτά συζητήσαμε. Όπως είπαμε δεν καταλήξαμε σε συγκεκριμένες αποφάσεις ακόμη. Ως προς τη σκέψη για μια διάσκεψη για την αναδιάρθρωση του χρέους, πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι μια τέτοια διάσκεψη ήδη υπάρχει, λέγεται Eurogroup. Γ. ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Η κυβέρνησή μας θα πορευτεί με γνώμονα την καλύτερη δυνατή συνεννόηση με τους θεσμοθετημένους, νόμιμους θεσμούς της Ευρωζώνης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με το ∆ιεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αλλά με μια τριμερή επιτροπή που στόχο έχει την εφαρμογή ενός προγράμματος του οποίου εμείς θεωρούμε ότι τη λογική είναι αντιευρωπαϊκή, με αυτή που σύμφωνα και με το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σαθρά δομημένη επιτροπή, δεν έχουμε στόχο να συνεργαστούμε. Ευχαριστώ πολύ. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Το υπό συζήτηση θέμα τους επόμενους μήνες στην Ευρώπη θα είναι με ποιο τρόπο, που να μη δημιουργεί μείζονα εσωτερική πολιτική πρόκληση στην ηγεσία της Γερμανίας, θα αποκλίνει στην πράξη η ευρωζώνη από τη λιτότητα. Είτε με παράκαμψη του Συμφώνου Σταθερότητας είτε με ελαστική ερμηνεία της, είτε με οποιονδήποτε τρόπο.

Κρίνεται η δυνατότητα εξόδου από την κρίση ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΑΛΥΤΗ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟ

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Το πρώτο συμπέρασμα από την υποδοχή της νέας κυβέρνησης της Ελλάδας, διεθνώς, ποιο είναι; Μέχρι το θέμα που προέκυψε με την Ουκρανία, που αποτελεί εξαίρεση, η υποδοχή από τα μίντια ήταν πανηγυρικά θετική, ενώ από τις ηγεσίες των ξένων κρατών ήταν από θετική έως προσεκτικά επιφυλακτική. ∆εν καταγράφηκε πουθενά αρνητική υποδοχή ούτε αναπαραγωγή των προεκλογικών κινδυνολογιών. Θεωρώ ότι και η στάση της Γερμανίας ήταν θετικής αναμονής, θεσμική του τύπου «περιμένουμε τις προγραμματικές δηλώσεις να δούμε προς τα πού θα πάει». Γνωρίζοντας δε τη συναίνεση που υπάρχει στην Γερμανία για την εξωτερική και ευρωπαϊκή πολιτική, είναι δύσκολο να φαντασθούμε τον κ. Σουλτς, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και σημαίνον στέλεχος του SPD της Γερμανίας, να αποφασίσει να κάνει αυτό το ταξίδι στην Αθήνα εν αγνοία ή ακόμη περισσότερο ενάντια στη θέληση της Καγκελαρίου.

Πώς θα αποκλίνει η ευρωζώνη από τη λιτότητα

Προφανώς. Πού οφείλεται αυτή η υποδοχή; Είμαστε δέκα μόλις μέρες μετά τις εξαγγελίες Ντράγκι που θέτουν μια μεγάλη πρόκληση. Οι πάντες λένε ότι αυτό το τύπωμα χρήματος, η ποσοτική ρευστότητα από μόνη της, δεν είναι το μαγικό ραβδί που θα λύσει την κρίση της ευρωζώνης. Χρειάζεται επειγόντως εγκατάλειψη της λιτότητας. Το υπό συζήτηση θέμα τους επόμενους μήνες στην Ευρώπη θα είναι με ποιο τρόπο, που να μη δημιουργεί μείζονα εσωτερική πολιτική πρόκληση στην ηγεσία της Γερμανίας, θα αποκλίνει στην πράξη η ευρωζώνη από τη λιτότητα. Είτε με παράκαμψη του Συμφώνου Σταθερότητας είτε με ελαστική ερμηνεία της, είτε με οποιονδήποτε τρόπο. Αυτό που λένε, και δεν το λένε παράγοντες της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, αλλά των αγορών και στελέχη του χρηματοπιστωτικού

τομέα είναι ότι εάν δεν χαλαρώσει τη λιτότητα, εάν τα κράτη και η Ευρώπη δεν επενδύσουν σε μεγάλα έργα υποδομής, δεν ακολουθήσουν, δηλαδή, κλασική κεϋνσιανή συνταγή αναθέρμανσης της οικονομίας, η Ευρώπη δεν θα γλυτώσει την εμπλοκή της στο σπιράλ αποπληθωρισμού. Είμαστε στο πιο κρίσιμο σημείο που κρίνει όχι μόνο τη δυνατότητα εξόδου από την κρίση και την αποφυγή ύφεσης μακράς διάρκειας τύπου Ιαπωνίας, το περίφημο σπιράλ αποπληθωρισμού με όλα τα συνεπακόλουθα όπως κοινωνική ανάφλεξη και πολιτική αποσταθεροποίηση. Είμαστε στο πιο κρίσιμο σημείο από τότε που δημιουργήθηκε η Ευρωζώνη. Σ’ αυτό το σημείο έρχεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και θέτει το ζήτημα. Έρχεται με προτάσεις εγκατάλειψης των πολιτικών λιτότητας, που σήμερα δεν είναι μια παραφωνία, είναι μια ελληνική συμβολή στην ευρύτερη διαπίστωση ότι δεν πάει άλλο η Ευρώπη όχι μόνο οικονομικά αλλά και ως σύνολο δημοκρατικά συντεταγμένων κοινωνιών σε καθεστώς λιτότητας.

Συνιστώσα της πανευρωπαϊκής πίεσης

Η διαφορά είναι ότι τώρα τίθεται από μια κυβέρνηση. Αλλάζουν οι όροι. Βεβαίως. Επίσης, να σημειώσω ότι όλα τα παγκόσμια κέντρα ισχύος δηλαδή ∆ΝΤ, ΗΠΑ, ΟΟΣΑ, η Παγκόσμια Τράπεζα, αν διαβάσουμε προσεκτικά, λένε ότι η ευρωζώνη, με ευθύνη της Γερμανίας, έχει γίνει ένας παράγοντας αστάθειας, ένας ταραξίας στην εύθραυστη ισορροπία της παγκόσμιας οικονομίας που προσπαθεί να διατηρήσει μια ανεμική ανάπτυξη στη σκιά μεγάλων γεωπολιτικών κινδύνων, όπως είναι η σύγκρουση για την Ουκρανία ή ο ισλαμικός τζιχαντισμός στη Μέση Ανατολή. Έρχεται, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ όχι σαν εξαίρεση ή φαινόμενο του ευρωπαϊκού νότου, αλλά ως μια ακόμη συνιστώσα της πανευρωπαϊκής πίεσης για στροφή στην Ευρωζώνη. Εδώ εντάσσονται, και οι πολύ θερμές ευχές του Ομπάμα. Σίγουρα. Θα μπορούσε ο Ομπάμα να

έχει περιοριστεί σε ένα τηλεγράφημα. Οι προσωπικές συνομιλίες δεν είναι τυχαίες, επιλέγονται για συγκεκριμένους γεωπολιτικούς και πολιτικούς λόγους. Ο προσωπικός φιλικός τόνος που επέλεξε με όλα αυτά τα χαριτωμένα περί γκριζαρίσματος μαλλιών δεν είναι δωρεάν από τον ηγέτη της ισχυρότερης δύναμης στον κόσμο.

Απευθυνόμενοι στο εσωτερικό ακροατήριο

Παρατηρήθηκε μια μετατόπιση Ολάντ και Ρέντσι υπέρ της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Είναι προαναγγελία μιας μετατόπισης τμήματος των σοσιαλδημοκρατών ή έχει σχέση με το ότι είναι δυο μεγάλες χώρες με σοβαρά προβλήματα; Είναι όλα μαζί. Καταρχάς, ο Ολάντ έχει την τελευταία ευκαιρία πολιτικής επιβίωσης, αυτού και του ΣΚ. Η αποφασιστική στάση του και η εθνική ενότητα που δημιούργησε μετά την επίθεση των τζιχαντιστών - τρομοκρατών στο Παρίσι εκτόξευσε τη δημοτικότητά του στα ύψη. Αν θέλει να την κρατήσει πρέπει να πείσει τους Γάλλους ότι η λύση δεν είναι η ακροδεξιά και η απόρριψη της Ευρώπης που προτείνει η Λεπέν, αλλά μια άλλη Ευρώπη. Οπότε, η έλευση του ΣΥΡΙΖΑ

ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ

στην εξουσία, του δίνει ένα έναυσμα, μέσω της καλής θέλησης και της θετικής αναμονής, απέναντι στη νέα ελληνική κυβέρνηση, να αρχίσει να αλλάζει το στίγμα, τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο. ∆εν είναι τυχαίο τα όσα λένε ο υπουργός Οικονομικών κ. Σαπέν, ο επίτροπος Μοσκοβισί που είπε το περίφημο «τήρηση των συμφωνηθέντων, σεβασμός στην ψήφο του ελληνικού λαού»! Ο Γκάμπριελ, ο αντιπρόεδρος του SPD της Γερμανίας, ωστόσο, ήταν αρκετά αυστηρός. Απευθύνεται κι αυτός στο εσωτερικό ακροατήριο, σε μια γερμανική κοινή γνώμη που δημιουργεί πρόβλημα και στους δυο συνεταίρους, άρα και στον Γκάμπριελ. Τι συμβαίνει; Υπάρχει μία πορεία ολέθριας σχέσης ανάμεσα στους ευρωσκεπτικιστές της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία», που κυριαρχούν κυρίως στην πρώην ∆υτική Γερμανία και της λαϊκιστικής ακροδεξιάς που είναι στα όρια του νεοναζισμού, η οποία είναι η έκφραση του κοινωνικού αποκλεισμού μεγάλου μέρους κυρίως της νεολαίας στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Είχαμε ξεχάσει ότι σ’ αυτή την περιοχή μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ζει σε συνθήκες παρόμοιες, αν όχι χειρότερες, με αυτές στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Αυτό, λοιπόν, το εκρηκτικό

Η συνεργασία ΑΝΕΛ – ΣΥΡΙΖΑ συνάντησε κάποια κριτική από θεσμικούς παράγοντες, αλλά και από την Αριστερά, αν διαβάζει κανείς τον Τύπο της. Πριν δυο – τρεις μήνες ο Αλέξης Τσίπρας σε μια συνέντευξή του μίλησε για πολιτισμικές και όχι μόνο διαφορές που χωρίζουν ΑΝΕΛ – ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν μια οριοθέτηση και προειδοποίηση. Νομίζω, να το πω απλά και χωρίς περιστροφές, πρόκειται για μια ρεαλιστική πολιτική κατεπείγουσας ανάγκης. Ποια ήταν η κατεπείγουσα ανάγκη του ΣΥΡΙΖΑ το βράδυ των εκλογών; Να δείξει σταθερότητα, δυνατότητα άμεσου σχηματισμού κυβέρνησης την επόμενη μέρα και να μην εμπλακεί σε έναν κύκλο δεύτερης, τρίτης εντολής και ατέρμονων διαπραγματεύσεων που θα έδιναν την εικόνα, προς τα έξω και προς τα μέσα, μιας μετεκλογικής κρίσης. Σύμφωνοι, γι’ αυτό δεν υπήρξαν και διαφωνίες στον ΣΥΡΙΖΑ. Στο εξωτερικό πώς θα κριθεί; Θα κριθεί στην πράξη. Στη διαπραγμάτευση με τους εταίρους δεν ανακύπτουν προβλήματα στον ΣΥΡΙΖΑ λόγω ΑΝΕΛ. Σε θέματα όπως σχέσεις θρησκείας – κράτους, μειονοτήτων, μεταναστών, αντισημιτισμού, ομοφυλόφιλων, αξιακά δηλαδή και πολιτισμικά, πιστεύω ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έχει την προσοχή του σε πεδίο συναγερμού.

Ρεαλιστική πολιτική κατεπείγουσας ανάγκης

Σοκαρισμένο και εχθρικό το Βερολίνο ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Σκληρή στάση και έμμεσες απειλές η πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης Μέρκελ στην εμφατική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

ικανοποίηση, που προκάλεσε σε πάρα πολλούς ανθρώπους, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και εκτός αυτής, η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ μάλλον ενίσχυσε τον -έτσι κι αλλιώς- σοβαρό εκνευρισμό, που διακατέχει το Βερολίνο από την προοπτική να αναγκαστεί να διαπραγματευτεί με μια αριστερή κυβέρνηση του Νότου, που θα μπορούσε μάλιστα να αποτελεί και τον προάγγελο και για κάποιες επόμενες κυβερνήσεις.

Σκληρή γραμμή

Η καθυστέρηση με την οποία η Ανγκέλα Μέρκελ έστειλε το τυπικό της συγχαρητήριο τηλεγράφημα στον έλληνα πρωθυπουργό, αλλά και οι προειδοποιήσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι είναι «χάσιμο χρόνου» να ξεκινήσει μια συζήτηση για τη μείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι τουλάχιστον σε πρώτη φάση η κυβέρνηση της Γερμανίας θα πορευθεί πάνω σε μια σκληρή γραμμή, γνωρίζοντας ότι οποιαδήποτε ένδειξη υποχωρητικότητας θα μπορούσε να εκληφθεί ως «αδυναμία» και να ανοίξει την όρεξη και σε άλλους, να εκφραστούν δημόσια κατά της δημοσιονομικής πολιτικής της λιτότητας. Απαρατήρητο δεν πέρασε και το γεγονός ότι αυτή τη φορά στις ομοβροντίες κατά της Ελλάδας συμμετείχαν με μεγάλο πάθος και οι σοσιαλδημοκράτες, δείχνοντας ότι ο μεγάλος συνασπισμός είναι αποφασισμένος να κινηθεί σε «εθνική γραμμή». Αυτό έχει μια σημασία, από την άποψη ότι άλλα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης έχουν δείξει να αντιμετωπίζουν με συμπάθεια αν όχι και με ελπίδα το ελληνικό πείραμα, προκειμένου να μπορέσει να ενισχυθεί ένα πανευρωπαϊκό μέτωπο κατά της μονόπλευρης λιτότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Γαλλίας, όπου η αριστερή πτέρυγα του κόμματος μίλησε με ενθουσιασμό για τη νίκη της Αριστεράς στην Ελλάδα. Λίγο πιο διαλλακτικός θεωρείται ότι εμφανίστηκε στην Αθήνα ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, σε ρόλο «καλού Γερμανού», όπως γράφτηκε χαρακτηριστικά, αλλά και προφανώς «ναρκαλιευτή» για λογαριασμό της κυρίας Μέρκελ. Αλλά λόγω θέσης ο κύριος Σουλτς δεν θα έχει και πολλά να πει στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων για τα καυτά οικονομικά ζητήματα.

“

Το κατά πόσον θα δείξει η Γερμανία διάθεση υπαναχωρήσεων, θα εξαρτηθεί από το αν η ελληνική κυβέρνηση θα μπορέσει να αποκτήσει κάποιους συμμάχους μέσα στην ΕΕ, αλλά και να «προσφέρει» στο Βερολίνο κάποια μέτρα, που θα ακούγονται ευχάριστα και στα αυτιά της γερμανικής κοινής γνώμης.

Πανομοιότυπη αποτύπωση

Στο Βερολίνο κατέγραψαν επίσης τη θετική υποδοχή, που είχε το εκλογικό αποτέλεσμα της Ελλάδας και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού και ίσως αυτός να ήταν ένας πρόσθετος λόγος ενόχλησης. ∆εν είναι καθόλου τυ-

Ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται όχι σαν εξαίρεση ή φαινόμενο του ευρωπαϊκού νότου, αλλά ως μια ακόμη συνιστώσα της πανευρωπαϊκής πίεσης για στροφή στην Ευρωζώνη. μείγμα είναι υποχρεωμένοι να το χειριστούν και κυρίως να αποκρούσουν τη λαϊκιστική προπαγάνδα ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι πεταμένα λεφτά σε διεφθαρμένους και δύστροπους εταίρους.

Το συμβάν Ουκρανία

Το σχέδιο για την Ουκρανία της ΕΕ, ως συμβάν δοκιμασίας των σχέσεων Ελληνικής κυβέρνησης και ΕΕ, δεν ήταν ό, τι καλύτερο. Εδώ μπαίνουν πολλά ζητήματα. Το πρώτο, είναι επί της διαδικασίας. ∆ηλαδή, δεν ξέρουμε τι ακριβώς έχει γίνει. Οι κύκλοι του γραφείου του πρωθυπουργού είπαν ότι αγνοηθήκαμε, ότι

βγήκε ένα κείμενο χωρίς να ερωτηθεί η Ελλάδα. Αυτό μου προκαλεί εντύπωση γιατί η κοινοτική γραφειοκρατία είναι ιδιαίτερα προσεκτική. Υπάρχει το αντικειμενικό πρόβλημα ότι δηλαδή αναζητήθηκε η έγκριση των 28 μελών της ΕΕ τη στιγμή που υπήρχε ένα κενό εξουσίας στην Ελλάδα, που παρέδιδε η προηγούμενη και αναλάμβανε η επόμενη κυβέρνηση. Τώρα, αν εξαιτίας αυτού η ελληνική κυβέρνηση ήθελε να επισημάνει «θα είμαστε πολύ αυστηροί, δεν μπορείτε να μας παρακάμπτετε σε τίποτε», είναι ένα θέμα. Το δεύτερο είναι ότι αυτή η στάση επί της διαδικασίας, δυστυχώς, παρερμηνεύτηκε. Της δόθηκαν διαστάσεις ότι πρόκειται για διαφωνία ουσίας. Ότι η χώρα μας, στην ουσία, συμμαχεί με τον

χαίος ο σχεδόν «πανομοιότυπος» τρόπος που παρουσιάστηκε ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης από το γερμανικό Τύπο, όπου ξαφνικά ακόμα και οι πιο σκληροί συντηρητικοί αρθρογράφοι αναλώθηκαν εκτεταμένα στην «παρουσίαση» των ΑΝ.ΕΛ ως ενός ακροδεξιού κόμματος. Το σημείο αυτό, η συνεργασία δηλαδή με τους Ανεξάρτητους Ελληνες, κυριάρχησε στις σελίδες του γερμανικού Τύπου και έδωσε μάλιστα την ευκαιρία και για εσωπολιτικές αντιπαραθέσεις με χτυπήματα και ειρωνικά σχόλια κατά του κόμματος της Αριστεράς (die Linke). Μεγάλη έκταση δόθηκε και στην «διαφοροποίηση» της ελληνικής πλευράς στο θέμα όξυνσης των κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία. Εδώ κάποιοι επανέλαβαν εμμέσως τη γνωστή τους θεωρία, ότι μια χώρα με τόσα χρέη δε μπορεί να διεκδικεί την πολυτέλεια αυτόνομης εξωτερικής πολιτικής. Επιβεβαιώνονται έτσι αυτοί, που έλεγαν ότι το Βερολίνο είναι έτοιμο να συνομιλήσει με την Αθήνα, θεωρώντας ότι βρίσκεται σε θέση ισχύος και έχοντας πάντα κατά νου ότι τις συνομιλίες αυτές θα παρακολουθούν και άλλες χώρες του Νότου. Το κατά πόσον θα δείξει διάθεση υπαναχωρήσεων, θα εξαρτηθεί από το αν η ελληνική κυβέρνηση θα μπορέσει να αποκτήσει κάποιους συμμάχους μέσα στην ΕΕ, αλλά και να «προσφέρει» στο Βερολίνο κάποια μέτρα, που θα ακούγονται ευχάριστα και στα αυτιά της γερμανικής κοινής γνώμης. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η αναφορά και του Μάρτιν Σουλτς στην ανάγκη να φορολογηθούν επιτέλους και οι «υπέρ-πλούσιοι» Έλληνες. Αν προχωρήσει άμεσα και αποτελεσματικά η πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς στην Ελλάδα, τότε και η γερμανική πλευρά θα έχει ένα επιχείρημα απέναντι στους ψηφοφόρους της για να δείξει μια πιο θετική διάθεση απέναντι στην Ελλάδα, είναι η κυρίαρχη άποψη στις τάξεις των αναλυτών, τουλάχιστον εκείνων που δεν είναι εκ προοιμίου αρνητικοί απέναντι στην κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση, όπως λέει και μια γερμανική παροιμία το φαγητό ακόμα και αν σου σερβίρεται καυτό, καταναλώνεται χλιαρό. Όσο κακό κάνουν οι βεβιασμένες κινήσεις, άλλο τόσο κακά είναι και τα πρόωρα και βιαστικά συμπεράσματα. Όλοι περιμένουν να δουν τις αντιδράσεις μετά και τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και τις πρώτες συναντήσεις του Αλέξη Τσίπρα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πάρτι υποδοχής με σαμπάνιες δεν θα είναι σίγουρα. Αλλά κανείς δεν υπολόγιζε με κάτι τέτοιο.

Πούτιν. Αυτό είναι λίγο τραβηγμένο από τα μαλλιά. Είναι πολύ λεπτό το θέμα της Ουκρανίας με την εξής έννοια: όλοι οι σημαντικοί μας εταίροι, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία δεν είχαν καμιά διάθεση να επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία και στην κυριολεξία σύρθηκαν. Πώς σύρθηκαν; Μετά από αφόρητες πιέσεις των ΗΠΑ και μετά από μια στάση του Πούτιν, για να λέμε την αλήθεια, που δεν διευκόλυνε καμιά ευρωπαϊκή χώρα να παίξει διαμεσολαβητικό ρόλο. Ο Πούτιν τι λέει στην ουσία: «Εσείς οι Ευρωπαίοι δεν ελέγχετε την κατάσταση, δεν επηρεάζετε το Κίεβο. Το επηρεάζουν οι Αμερικανοί, άρα είναι δικό μου θέμα και των Αμερικανών. Καθίστε στη γωνία». Αυτό διαμηνύει. Τώρα, με δεδομένη τη θετική στάση των ΗΠΑ θα ήταν παράδοξο, επί της ουσίας, να εμφανισθεί η Ελλάδα να στηρίζει τον Πούτιν. Και ακόμη παραπάνω που σήμερα, νομίζω, είχαμε και κάποιες διαμαρτυρίες από ρωσικής πλευράς για όσα λέχθηκαν από τη νέα ελληνική κυβέρνηση για τις ιδιωτικοποιήσεις! Οι ρωσικοί όμιλοι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να πάρουν μέρος σ’ αυτές. Και θα ήταν παράδοξο την ίδια μέρα που η Ελλάδα χρεώνεται, ως μη όφειλε, μια άκριτη στήριξη του Πούτιν ως παρερμηνεία μιας θέσης επί της κοινοτικής δια-

δικασίας να βάλλεται και από τη Ρωσία για τον κίνδυνο εγκατάλειψης της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων γιατί οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι, πχ, ή άλλες ρωσικές εταιρίες ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος ... ∆ιαμαρτυρήθηκαν, όπως γράφτηκε με κάποια ασάφεια, για την παράκαμψη και η Γαλλία με την Ιταλία. Ναι, θα μπορούσε να είναι και έτσι. ∆εν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ο πολωνός Ντόναλντ Τουσκ. Η Πολωνία, ως γνωστόν, πρωτοστατεί στο ουκρανικό, είναι σε απευθείας επαφή με τις ΗΠΑ και δημιουργεί προβλήματα ακόμη και στο Βερολίνο. Άρα, καπνός χωρίς φωτιά δεν υπάρχει. Μπερδεύονται, επιπλέον, τα πράγματα – και εδώ ήταν κίτρινος ο ξένος Τύπος σήμερα – τα περί συμπάθειας των ΑΝΕΛ, προνομιακής, προς τη Ρωσία και της συμπάθειας που αποδίδεται στον Πούτιν σε ακροδεξιά κινήματα στην Ευρώπη, από τη Γαλλία μέχρι την Ουγγαρία. Πραγματικά, όλο αυτό είναι μια εικονική πραγματικότητα.

•

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Οι μεγάλες προκλήσεις για την ανοικοδόμηση της αγοράς εργασίας ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ

“Αγκάθια” η ανεργία, η ανεπάρκεια μισθών και το αποδιαρθρωμένο σύστημα συλλογικών συμβάσεων

Tη συνέντευξη πήρε ο Νάσος Χατζητσάκος

Η ανεργία, η ανεπάρκεια των μισθών και το αποδιαρθρωμένο σύστημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελούν τρεις από τις πιο μεγάλες προκλήσεις τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση, σύμφωνα με την καθηγήτρια και πρόεδρο του τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Μαρία Καραμεσίνη.Η καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας και της Κοινωνικής Πολιτικής αναφέρεται στο πρόγραμμα δημιουργίας 300.000 νέων θέσεων απασχόλησης του ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας ότι, σε συνδυασμό με μέτρα για την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης και επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, θα εισφέρει στην ουσιαστική αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Ποια κρίνετε ως τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλούνται οι αρμόδιοι υπουργοί να αντιμετωπίσουν στην αγορά εργασίας; Οι δύο μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η μαζική ανεργία, κυρίως η μακροχρόνια που αποτελεί μείζονα απειλή για την κοινωνική συνοχή, και η ανεπάρκεια των μισθών, στο κάτω άκρο της μισθολογικής κλίμακας, να καλύψουν τις βασικές βιοτικές ανάγκες των μισθωτών. Ιδιαίτερα οι νέοι αδυνατούν να επιβιώσουν χωρίς τη στήριξη της οικογένειάς τους, το εργασιακό τους παρόν είναι εντελώς επισφαλές και το επαγγελματικό τους μέλλον αβέβαιο. Απόλυτα συνυφασμένη με τις δύο παραπάνω προκλήσεις είναι και η διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων και σχέσεων, που αποτελεί την τρίτη πρόκληση. Το σύστημα συλλογικών διαπραγματεύσεων έχει πλήρως αποδιαρθρωθεί, η προστασία των εργαζομένων από τις απολύσεις έχει συρρικνωθεί δραματικά, τα συνδικάτα αγωνίζονται να επιβιώσουν, ενώ οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα υφίστανται καθημερινά την καταστρατήγηση των δικαιωμάτων τους στην πράξη.

Ισορροπημένη πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας

Στη χώρα μας περισσότεροι από τους 6 στους 10 από το σύνολο των 1,3 εκατ. ανέργων, είναι ηλικίας 30 έως 54 ετών. Πώς μπορεί η νέα κυβέρνηση να δώσει λύση στους νέους αλλά και στους πολίτες των «παραγωγικών ηλικιών»; Όντως, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η πρωτοφανής κρίση στην Ελλάδα οδήγησε όχι μόνο στην εκτόξευση της νεανικής ανεργίας αλλά και σε εξάπλωση της μαζικής ανεργίας στις κεντρικές παραγωγικές ηλικίες και στους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους. Οι άνεργοι νέοι έως 29 ετών αποτελούν σήμερα το 30% του συνόλου των ανέργων, οι ηλικίας 30-44 ετών το 43% και οι ηλικίας 45 - 64 ετών το 27%. Ση-

μειωτέον ότι ο κύριος όγκος της μετανάστευσης συγκεντρώνεται στις ηλικίες 2540 έτη. Κατά συνέπεια, η πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας θα πρέπει να είναι ισορροπημένη απέναντι στις διάφορες κατηγορίες ανέργων, όπου όχι μόνο η ηλικία αλλά και το εκπαιδευτικό επίπεδο και η διάρκεια της ανεργίας παίζουν σημαντικό ρόλο ως προς την ανισότητα ευκαιριών εργασιακής και επαγγελματικής ένταξης και επανένταξης. Το πρόγραμμα των 300.000 θέσεων απασχόλησης του ΣΥΡΙΖΑ καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα το συνολικό αλλά και τα ειδικά προβλήματα. Όμως, κακά τα ψέματα, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα διατηρήσιμης αντιμετώπισης της ανεργίας χωρίς την επάνοδο της χώρας σε τροχιά ανάπτυξης, που προϋποθέτει όχι μόνο το τέλος της λιτότητας και την ισχυρή ώθηση που θα δώσει το πρόγραμμα των 300.000 θέσεων, αλλά και επενδύσεις μεγάλης κλίμακας και μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Θεωρείτε ότι απαιτείται επανασχεδιασμός της κατανομής των πόρων της νέας προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ); Οι δεσμεύσεις πόρων του νέου ΕΣΠΑ από την προηγούμενη κυβέρνηση είναι σημαντικές. Όμως, οι πιστώσεις που απομένουν αφήνουν μεγάλα περιθώρια στη νέα κυβέρνηση για τον αναγκαίο αναπροσανατολισμό ή/και επανασχεδιασμό των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, που μέχρι σήμερα όχι μόνο ήταν αναποτελεσματικές αλλά πολλές από αυτές είχαν παρενέργειες στην αγορά εργασίας ή/και κατασπατάλησαν δημόσιους πόρους. Επίσης, με αναθεώρηση του ΕΣΠΑ υπάρχει δυνατότητα ανακατανομής των πόρων προς όφελος των πολιτικών καταπολέμησης της ανεργίας. Κακώς, όμως, εξαντλείται η συζήτηση στους πόρους του ΕΣΠΑ, διότι υπάρχουν περιθώρια εξεύρεσης επιπλέον πόρων για την καταπολέμηση της ανεργίας από άλλες πηγές. Για τις πηγές αυτές έχει ήδη αρθρογραφήσει η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας που είναι αρμόδια για την κα-

ταπολέμηση της ανεργίας. Εκτιμάτε ότι οι δομές του ΟΑΕ∆ και ο τρόπος λειτουργίας του είναι σε επίπεδο ικανοποιητικό; Ο ΟΑΕ∆ υπήρξε μέχρι σήμερα ο βασικός φορέας σχεδιασμού και υλοποίησης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Η αναποτελεσματικότητά του μέχρι σήμερα δεν έπεσε από τον ουρανό. Οφείλεται τόσο στα γενικότερα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης που προκάλεσαν για τα δικά τους συμφέροντα οι κυβερνήσεις του δικομματισμού (πελατειακό κράτος, γραφειοκρατία, έλλειψη σχεδιασμού και ορθολογικής κατανομής προσωπικού, μεγάλες καθυστερήσεις και προβλήματα στη μηχανοργάνωση κ.λπ.), όσο και στο «τι» και «ποιους» εξυπηρετούσαν στην πράξη οι πολιτικές που ανέπτυσσε, δεδομένου ότι πολλές φορές εκτρέπονταν από τους διακηρυγμένους στόχους τους. Στους παραπάνω λόγους προστέθηκε τα προηγούμενα χρόνια η εκτόξευση της ανεργίας, που δεν μπορούν εξ ορισμού να αναχαιτίσουν

“

Η πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας θα πρέπει να είναι ισορροπημένη απέναντι στις διάφορες κατηγορίες ανέργων, όπου όχι μόνο η ηλικία αλλά και το εκπαιδευτικό επίπεδο και η διάρκεια της ανεργίας παίζουν σημαντικό ρόλο.

από μόνες τους οι ενεργητικές πολιτικές αγοράς εργασίας ακόμα και εάν έχουν σχεδιαστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τα βασικά προβλήματα του οργανισμού, όπως και όλης της κρατικής μηχανής, καταπολεμούνται σε βάθος χρόνου με βαθιές μεταρρυθμίσεις. Προϋπόθεση, όμως, μιας τέτοιας μεταρρύθμισης στην περίπτωση του ΟΑΕ∆ είναι να προσδιορίσει ποιες είναι οι ανάγκες των ανέργων, ποια είδη ανεργίας μπορεί και θέλει να αντιμετωπίσει με το είδος και φάσμα των εργαλείων και πόρων που διαχειρίζεται και πώς αυτές οι πολιτικές-εργαλεία εντάσσονται στο γενικότερο οπλοστάσιο καταπολέμησης της ανεργίας, που περιλαμβάνει σε προεξάρχουσα θέση τη μακροοικονομική και αναπτυξιακή πολιτική της χώρας.

Ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν σε κρατικούς φορείς, όπως το ΣΕΠΕ, για να αντιμετωπιστεί η αδήλωτη εργασία; Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθούν για να μπει τέλος στην «εργασιακή ζούγκλα». Όμως οι βαθύτεροι λόγοι διόγκωσης της μαύρης εργασίας – όπως και της παραοικονομίας γενικότερα – δεν είναι μόνο η πλήρης ανατροπή του συσχετισμού δύναμης εις βάρος της μισθωτής εργασίας την περίοδο των μνημονίων. Ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας και πριν την κρίση αντιμετώπιζαν προβλήματα επιβίωσης στον ανταγωνισμό, ενώ οι ΜΜΕ και οι αυτοαπασχολούμενοι στην Ελλάδα καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια των μνημονίων από τις πολιτικές σκληρής λιτότητας, που μείωσαν τη ζήτηση, αύξησαν υπέρμετρα τη φορολογία και διόγκωσαν την υπερχρέωση. Χρειάζεται πάντοτε να κοιτάμε τις συγκυριακές και δομικές αιτίες των προβλημάτων ώστε να μπορούμε να δίνουμε αποτελεσματικές λύσεις και να καταλαβαίνουμε μέχρι που μπορεί να φτάσει η εμβέλεια των ελεγκτικών μηχανισμών.

Χωρίς χρονοτριβή η κατάργηση της μνημονικής νομοθεσίας

Θεωρείτε ότι μπορεί η ελάχιστη αμοιβή στον ιδιωτικό τομέα να επανέλθει άμεσα στο επίπεδο των 751 ευρώ; Η προσωπική μου άποψη είναι ότι θα πρέπει να καταργηθεί χωρίς χρονοτριβή η μνημονιακή νομοθεσία με την οποία μειώθηκε ο κατώτατος μισθός, εισήχθη ειδικός κατώτατος μισθός για τους νέους και καταργήθηκε η διαπραγμάτευση των κατώτατων ορίων μισθών από τους κοινωνικούς συνομιλητές. Ο τεχνικός και νομικός τρόπος που θα γίνει η επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ θα πρέπει να συνυπολογίσει αφενός την ύψιστη πολιτική και συμβολική σημασία της άμεσης επαναφοράς του κατώτατου μισθού για τις λαϊκές τάξεις, αφετέρου τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας – ιδίως για τις ΜΜΕ – και πιθανές παρενέργειες στην απασχόληση και τη μαύρη εργασία σε ορισμένους τομείς και κλάδους. Προσωπικά θεωρώ προσφορότερη την προσέγγιση να δοθεί χρόνος 2-3 μηνών στη ΓΣΕΕ και τις εργοδοτικές οργανώσεις να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο εντός του 2015 θα γίνει η επαναφορά, καθιστώντας τους παράλληλα σαφές ότι, σε περίπτωση μη συμφωνίας, η κυβέρνηση θα νομοθετήσει. Κατά τα άλλα, και ανεξαρτήτως του παραπάνω χειρισμού, θεωρώ ότι η πολιτική της νέας κυβέρνησης για τη στήριξη των ΜΜΕ επιχειρήσεων θα πρέπει να εκδιπλωθεί άμεσα. Οι αντοχές αυτών που επιβίωσαν της κρίσης είναι περιορισμένες. •

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Ο γύρος τού

∆ΙΕΘΝΗ Ρωσία Ευρωπαϊκές αποφάσεις με ελληνικό χρώμα

Αργεντινή: Θρίλερ με συμμετοχή μυστικών υπηρεσιών

ΚΟΣΜΟΥ Ομπάμα στην Ινδία: Ποιος ωφελείται; Eποικοδομητική στάση της ελληνικής διπλωματίας στο θέμα των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. σελ. 15

Η υπόθεση είναι μια προσωπική και οικογενειακή τραγωδία, και συγχρόνως μια απειλή στη συνταγματική τάξη και μια επικοινωνιακή φάρσα.. σελ. 16, 17

Ένα κύμα από ενστάσεις ή ερωτηματικά, διαφορετικά για κάθε οπτική και θεώρηση, δημιούργησε η τριήμερη επίσκεψη του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην Ινδία, στις 25 Ιανουαρίου. Κορυφαίος προσκεκλημένος την Ημέρα ∆ημοκρατίας, ο αμερικανός πρόεδρος ταξίδεψε με τεράστια ατζέντα που περιελάμβανε δεδηλωμένους όσο και άδηλους στόχους: Ξέπλυμα μαύρου χρήματος, πνευματικά δικαιώματα -δηλαδή πατέντες φαρμακευτικών εναντίον ινδικών γενοσήμων-, απελευθέρωση του καθεστώτος ηλεκτρονικών πωλήσεων στην Ινδία και της βίζας προσωρινής εργασίας στις ΗΠΑ.

ια το αμερικανικό εταιρικό κατεστημένο, ο Ναρέντα Μόντι και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που αναμένεται να εφαρμόσει («Εποχή», 28.12.2014), προσφέρουν ευκαιρίες για οικονομική άλωση της τρίτης οικονομίας της Ασίας. Παράλληλα, η γειτνίαση με την Κίνα και το Πακιστάν και η μικρή απόσταση από τη Βόρεια Κορέα, αποτελεί πεδίο γεωπολιτικών ζητημάτων, περιλαμβανομένης της διεθνούς τρομοκρατίας -με την αμερικανική έννοια. Εκ των υστέρων, το θέμα που απασχολεί, κυρίως αρνητικά, τα διεθνή ΜΜΕ, αφορά στη Συμφωνία 123, η οποία ανάγεται στον νεώτερο Μπους και τον προηγούμενο ινδό πρόεδρο Μανμοχάν Σινγκ και έχει πολυκύμαντο «βίο». Το πλαίσιο της Συμφωνίας για τα Πολιτικά Πυρηνικά του 2005 προέβλεπε το διαχωρισμό αστικής και στρατιωτικής χρήσης της ατομικής τεχνολογίας, τον έλεγχο των αστικών πυρηνικών από την ΙΑΕΑ (∆ιεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας) και την υπαγωγή της Ινδίας στην Ομάδα Προμηθευτών Πυρηνικής Ενέργειας. Σε αντάλλαγμα, οι ΗΠΑ δεσμεύονταν για πλήρη συνεργασία στη διαχείριση και ανάπτυξη του συγκεκριμένου τομέα. Παρά την απόσυρση της υποστήριξης από τα αριστερά κόμματα, τις ενστάσεις από τις γειτονικές χώρες και τις καθυστερήσεις λόγω της διεθνούς νομοθεσίας, που απαγορεύει τις εμπορικές συναλλαγές στην πυρηνική ενέργεια με κράτη που δεν μετέχουν στη Συνθήκη Μη ∆ιάδοσης Πυρηνικών Όπλων, η συμφωνία υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2008. Ουδέποτε λειτούργησε, εξαιτίας της ινδικής νομοθεσίας η οποία καθιστά τις εταιρείες κατασκευής και προμήθειας εξοπλισμού, υπεύθυνες σε περίπτωση ατυχήματος.

«Χαλάρωση» της ινδικής νομοθεσίας

Εκ πρώτης όψεως, δείχνει να μην έχει επιτευχθεί το σύνολο των οικονομικών και στρατηγικών στόχων παρά τη

δεκαετή ανανέωση του πλαισίου αμυντικής συνεργασίας. Ωστόσο, η ενεργοποίηση και επισφράγιση αυτής της συμφωνίας ικανοποιεί άδηλες αμερικανικές φιλοδοξίες για άμεση παρουσία και έμμεσο έλεγχο. Η διαχείριση των πυρηνικών της Ινδίας εξυπηρετεί τις ΗΠΑ, όσο επιτρέπουν βεβαίως οι συμφωνίες που υπέγραψαν Μόντι και Πούτιν τον ∆εκέμβριο για στρατιωτικούς εξοπλισμούς και πυρηνικά. Μειώνεται σημαντικά η όποια αβεβαιότητα για τη χρήση των πυρηνικών της και ανοίγουν δίαυλοι κέρδους σε πολυεθνικές εταιρείες κατασκευών, τεχνογνωσίας και παροχής εξοπλισμού (General Electric, Westinghouse), ενώ ταυτόχρονα ινδικοί επιχειρηματικοί κολοσσοί αναμένουν οφέλη από τη «βοήθεια». Ουδείς διευκρίνισε αν η συνεργασία έγινε εφικτή λόγω «χαλάρωσης» της ινδικής νομοθεσίας και μόνο ομάδες ακτιβιστών έχουν αναλάβει να αγωνίζονται εναντίον της εγκατάστασης επιπλέον αμερικανικών πολυεθνικών στις κοινότη-

“

τές τους. Στον απόηχο του εντυπωσιασμού στην Ινδία και κατευνασμού των ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ, η διπλή παγκόσμια ζημία αφορά τόσο στην επέκταση της ατομικής ενέργειας όσο και στην υποβάθμιση του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής. Ο Ομπάμα αόριστα μόνο αναφέρθηκε σε παροχή βοήθειας για ανανεώσιμες πηγές, ακριβώς επειδή για τις ΗΠΑ, όπως και για μεγάλο αριθμό κρατών, «καθαρή» είναι και η πυρηνική ενέργεια.

Αντι-κινεζικός άξονας;

Στην Κίνα, δημοσιεύματα «προειδοποιούσαν» την Ινδία να μην πέσει σε παγίδα «μηδενικού αποτελέσματος», ούτε να επιτρέψει στις ΗΠΑ να την χρησιμοποιήσουν σαν «αντι-κινεζικό άξονα στην Ασία» -αμφότερες ισχυρές πιθανότητες που μένει να αποδειχθούν. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Ομπάμα, ο αρχηγός του στρατού στρατηγός Ραχίλ Σαρίφ, επισκέφθηκε

Πυρηνικών συνέχεια

Στον απόηχο του εντυπωσιασμού στην Ινδία και κατευνασμού των ρεπουμπλικάνων στις ΗΠΑ, η διπλή παγκόσμια ζημία αφορά τόσο στην επέκταση της ατομικής ενέργειας όσο και στην υποβάθμιση του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής. τον κινέζο υπουργό Εξωτερικών και πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους και απέσπασε διαβεβαίωση ότι το Πακιστάν αποτελεί «αναντικατάστατο φίλο παντός καιρού». Οι εντάσεις και οι νεκροί στα σύνορα Πακιστάν - Ινδίας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα μετά την εκλογή Μόντι. Λεπτομέρεια με αδιευκρίνιστο «βαθύτερο νόημα»: Αμέσως μετά την αναχώρηση Ομπάμα, απολύθηκε ο υπουργός Εξωτερικών και στη θέση του τοποθετήθηκε ο πρέσβης στις ΗΠΑ, ο οποίος έχει υπηρετήσει στην Κίνα και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη Συμφωνία 123. Η πραγματικότητα ξεπερνά τις προβλέψεις για αντιλαϊκές πολιτικές Μόντι και η Ινδία παρουσιάζεται είτε σαν αστάθμητος παράγοντας ή σαν το «πιόνι» που έλειπε από τις ΗΠΑ στην περιοχή. Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής κοινότητα έχει λόγους να ανησυχεί για την επιβίωσή της λόγω της ανάπτυξης ατομικής τεχνολογίας οπουδήποτε, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι οποίες στρέφονται μόνο εναντίον των χωρών που αδυνατούν να ελέγξουν. Ελισάβετ Πετρίδου

∆ύο ακόμα θέματα που αφορούν στα πυρηνικά, για πολεμική ή ειρηνική χρήση, «έτρεξαν» σχεδόν παράλληλα με τη συνάντηση Μόντι - Ομπάμα. Στις 21 Ιανουαρίου, η Ρυθμιστική Αρχή Πυρηνικών της Ιαπωνίας, ενέκρινε το σχέδιο της διαχειρίστριας των αντιδραστήρων της Φουκουσίμα TEPCO, η οποία έχει αναλάβει -τύποις τουλάχιστον- τον καθαρισμό της περιοχής. Το σχέδιο προβλέπει τη διοχέτευση των μολυσμένων υπόγειων υδάτων στον Ειρηνικό μετά τη μείωση του καισίου-137, όπως ισχυρίστηκε η εταιρεία. Η μόνη που πείστηκε ήταν η ιαπωνική Αρχή αφού επιστήμονες επισημαίνουν ότι θεωρείται πολύ πιθανή η ύπαρξη πλουτωνίου και άλλων τοξικών στοιχείων στα απόβλητα. Η εταιρεία φέρεται να διαβεβαίωσε πως δεν θα προχωρήσει στην παροχέτευση αν δεν έχει τη συγκατάθεση των τοπικών κοινοτήτων, παράλληλα όμως αναφέρονται μαρτυρίες για χρηματισμό, εκβιασμό ή εκφοβισμό εκείνων που πρέπει να συμφωνήσουν ή να σιωπήσουν. Το άλλο ζήτημα αφορά στη συμφωνία Nunn-Lugar του 1991, Ρωσίας - ΗΠΑ για καταστροφή ή απενεργοποίηση του πυρηνικού οπλοστασίου της πρώην ΕΣΣ∆ με αμερικανική βοήθεια που έληξε το 2012. Αν και δεν ανανεώθηκε στην αρχική μορφή της από τη Ρωσία, συνεχίστηκε η αποθήκευση σε ρωσικό έδαφος και η φύλαξη αποθεμάτων σχάσιμου εμπλουτισμένου πλουτωνίου και ουρανίου, με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον «Guardian», «τον ∆εκέμβριο, το Κογκρέσο διέκοψε τη χρηματοδότηση του αρχικού προγράμματος, εν μέρει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αν και τα αδιάθετα κεφάλαια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Λίγες μέρες αργότερα, η «Boston Globe» ανέφερε ότι ρώσοι αξιωματούχοι ενημέρωσαν ότι διακόπτουν σχεδόν το σύνολο της συνεργασίας». ∆ημοσίευμα της «Washington Post», σχολιάζει ότι η Ρωσία «κοντόφθαλμα» υπονομεύει τον ίδιο της τον εαυτό εκτιθέμενη σε πιθανές τρομοκρατικές επιθέσεις και κλοπή του επικίνδυνου εξοπλισμού. Από την άλλη, οι περικοπές του Κογκρέσου καταργούν ένα πρόγραμμα που έχει χρησιμοποιηθεί για την καταστροφή πυρηνικών και χημικών όπλων και σε άλλες χώρες (Λιβύη, Συρία). Σε κάθε περίπτωση, αυτοί που πραγματικά κινδυνεύουν από «ειρηνικά» ή πολεμικά πυρηνικά, είναι οι απλοί άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο. Και είναι γνωστό ότι οι πυρηνικές καταστροφές δεν γνωρίζουν σύνορα.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Αρχή αλλαγής…

εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός στην Ευρώπη και όχι μόνο. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα ατέλειωτα δημοσιεύματα που είχαν αρχίσει κατά την προεκλογική περίοδο και έφθασαν στο αποκορύφωμα το βράδυ της Κυριακής και τη ∆ευτέρα με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Η νίκη αυτή της αριστεράς στην Ελλάδα θεωρείται από τις αριστερές δυνάμεις, τις δυνάμεις της οικολογίας αλλά και ορισμένες από την παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία σαν μια καλή ευκαιρία, για «να αρχίσει η αλλαγή και την απεμπλοκή» από τον νεοφιλελευθερισμό που έχει οδηγήσει και στην ύφεση με δραματικές συνέπειες, όπως δείχνουν οι δείκτες ανεργίας στην Ελλάδα, Ισπανία και Γαλλία. Η εκτίμηση αυτή ενισχύεται από τις γρήγορες εξελίξεις που σημειώνονται στη χώρα μας με την πρωθυπουργοποίηση του Αλέξη Τσίπρα και την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης που, όπως γράφτηκε, «ανέδειξε μια νέα γενιά πολιτικών στην κυβέρνηση», η οποία αναλαμβάνει δύσκολο έργο έχοντας «πολύ στενά περιθώρια να κινηθεί», γιατί το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την κρίση, έχουν ξεχάσει να ακούνε διαφορετικές απόψεις να διαπραγματεύονται ισότιμα.

Μια συνεργασία που προκάλεσε αντιδράσεις

Η κυβέρνηση Τσίπρα αυτό ακριβώς το καθήκον αναλαμβάνει. Εκ των πραγμάτων, η ταχύτητα με την οποία σχηματίστηκε και η συνεργασία που επιτεύχθηκε, αυτό το στόχο ήρθε να εξυπηρετήσει. Ωστόσο, η συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και μέσα στην Ευρωπαϊκή Αριστερά, όπως έδειξαν οι συζητήσεις που οργανώθηκαν στις 26 και 27 του μήνα από το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) στο Βερολίνο με θέμα: «Οι εκλογές στην Ελλάδα οι σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με τους εθνικιστές ΑΝΕΛ». Παρατηρητές εξέφρασαν την απορία τους, ενώ άλλοι την χαρακτήρισαν «σαν μια παρά φύση συνεργασία» και «περίεργη». Πώς θα μπορέσει να λειτουργήσει όταν υπάρχουν τόσο διαφορετικές απόψεις στο ζήτημα των μεταναστών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Αρκετοί όμως, οι περισσότεροι εξέφρασαν την ικανοποίησή τους, γιατί τα πρώτα δείγματα γραφής μετέδωσαν ένα μήνυμα ετοιμότητας και αποφασιστικότητας. Εδώ όμως θα μεταφέρουμε εκτενή αποσπάσματα από την εφημερίδα «La Tribune» που αναφέρεται στη συνεργασία αυτή.

“

Μ. Κ.

Η Ευρώπη οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη της το ελληνικό μήνυμα της υπευθυνότητας. Εάν αυτό αγνοηθεί, θα χαθεί κάθε ίχνος δημοκρατικής νομιμοποίησης.

Συνεχίζονται οι διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό

Οι πρώτες αντιδράσεις για την κυβέρνηση

Η «LA TRIBUNE» ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Η απόφαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να συνεργαστεί με τους ΑΝΕΛ εντάσσεται στη λογική της σταθερής διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες (…) Εκφράζονται οι φόβοι ότι ο Τσίπρας θα είναι «όμηρος» ενός μικρού κόμματος της δεξιάς. Αυτές οι κρίσεις «είναι βιαστικές και πρόσκαιρες, χρήσιμες για εντυπωσιακούς πρωτοσέλιδους τίτλους». Πρώτα απ’ όλα, φαίνεται ότι δεν τέθηκαν όροι από την πλευρά των ΑΝΕΛ. Τουλάχιστον δεν είναι γνωστοί τέτοιοι όροι για τη συνεργασία των δύο κομμάτων. Σύμφωνα με την «Καθημερινή», προς το παρόν οι ΑΝΕΛ δέχτηκαν να στηρίξουν την οικονομική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και οι μόνοι όροι που έθεσαν είναι να μην αναγνωριστεί η FYROM με το όνομα Μακεδονία και να μην προχωρήσουν στο διαχωρισμό ΕκκλησίαςΚράτους. Στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι ο αδύνατος δεν μπορεί να επηρεάσει τον ισχυρό. Συνεπώς το ερώτημα που τίθεται είναι πώς οι ΑΝΕΛ θα μπορέσουν να επηρεάσουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο συσχετισμός δυνάμεων είναι συντριπτικά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ με τις 149 έδρες που διαθέτει έναντι 13 εδρών των ΑΝΕΛ. Η λαϊκή εντολή είναι καθαρή υπέρ του με δέκα ποσοστιαίες μονάδες παραπάνω σε σύγκριση με το 2012. Για να επιδράσουν οι ΑΝΕΛ στον ΣΥΡΙΖΑ, θα έπρεπε να διαθέτουν ισχυρή δύναμη. Η σημερινή δεν τους το επιτρέπει. Ακόμα και η απειλή αποχώρησης από την κυβέρνηση δεν θα έχει καμία τύχη. Το ίδιο θα έχει μια παρόμοια πορεία με αυτή της ∆ΗΜΑΡ και του ΛΑΟΣ.

στα κοινά προγραμματικά στοιχεία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλ. Τσίπρας προχώρησε στην απόφασή του θέτοντας σαν πρώτη προτεραιότητα να προχωρήσει σε ρήξη με την πολιτική λιτότητας. Για την πολιτική αυτή του έδωσε ο ελληνικός λαός σαφή εντολή, καταδικάζοντας με την ψήφο του τα κόμματα των μνημονίων.

Επιλογή σταθερότητας

Αναγκαία συμμαχία

Αυτή η προτεραιότητα έγινε σαφέστατη από τον Αλέξη Τσίπρα το βράδυ της Κυριακής μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. «Θα πρέπει να τελειώσουμε με τη λιτότητα να ανοικοδομήσουμε τη χώρα» τόνισε. Η άσκηση μιας τέτοιας πολιτικής περνάει μέσα από σκληρές διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Η πολιτική βούληση του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφής σ’ αυτό το σημείο: δεν έχει καμία σχέση με τη στρατηγική του Φρ. Ολάντ και του Ματέο Ρέντζι, που επιχείρησαν να εξευμενίσουν το Βερολίνο προχωρώντας στις «μεταρρυθμίσεις», καταστρέφοντας τις εργασιακές σχέσεις, με την ελπίδα έτσι να πετύχουν την ανάκαμψη. Μια πολιτική που είχε ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα, απέτυχε πλήρως. (Τώρα, μετά τα αποτελέσματα, και οι δύο ηγέτες της Ιταλίας και της Γαλλίας επείγονται να συναντήσουν τον έλληνα πρωθυπουργό, εκτός αν αλλάξουν γνώμη μόλις αντιμετωπίσουν την Άνγκελα Μέρκελ στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ).

Στην πραγματικότητα, για να γίνει κατανοητή αυτή η επιλογή θα πρέπει να δούμε ποια είναι η σύνθεση της βουλής και η κατάσταση στη χώρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία σε έδρες. Το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς θα έπρεπε να βρει συνεπώς συμμάχους, προκειμένου να κυβερνήσει σε συνεργασία με μια άλλη πολιτική δύναμη. Θα έπρεπε σε γενικές γραμμές να επιλέξει ανάμεσα στους ΑΝΕΛ και το κεντρογενές Ποτάμι (όπως ήταν η επιθυμία του κ. Σουλτς, την οποία εξέφρασε δημοσίως χωρίς κανένα δισταγμό και αιδώ). Αυτά τα δύο κόμματα δεν έχουν παρά ελάχι-

Υπήρχαν δυνατότητες για μια ενδεχόμενη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ με το Ποτάμι που επιθυμούσαν οι Βρυξέλλες; Ο ηγέτης του Στ. Θεοδωράκης φαίνεται πως έθεσε σαν όρο απαράβατο για τη συμμαχία, να γίνουν γνωστά από την αρχή όλα τα διαπραγματευτικά χαρτιά της χώρας. ∆ηλαδή, «ο Τσίπρας θα έπρεπε να δεχθεί να τρέξει το μαραθώνιο των διαπραγματεύσεων με ένα βαρίδι δεμένο στα πόδια ή να παίξει πόκερ φανερώνοντας τα χαρτιά του.

Αδύνατη η συμμαχία με το Ποτάμι

Να προχωρήσει μια διαπραγμάτευση που θα απογοήτευε τους έλληνες ψηφοφόρους. Κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να το επιτρέψει ο Αλ. Τσίπρας στον εαυτό του. σημειώνει η «La Tribune».

Οι ΑΝΕΛ η μόνη επιλογή

Έμεναν, συνεπώς, μόνο οι ΑΝΕΛ. Ένα κόμμα που πράγματι παρουσιάζει πολλές ελλείψεις και διαφορετικές πολιτικές απόψεις με τη ριζοσπαστική Αριστερά. Παρ’ όλα αυτά ο Αλ. Τσίπρας και ο Πάνος Καμμένος έχουν την πολιτική βούληση να τελειώνουν με την τρόικα και το βάρος τού χρέους. Σε αυτό το σημείο η συμφωνία είναι πλήρης. Η συμμαχία αυτή έστειλε ένα μήνυμα αποφασιστικότητας στην Ευρώπη: δεν θα υπάρξει συμβιβασμός στα βασικά ζητήματα που θέτει η Ελλάδα. Η πραγματικότητα, τελικά, θα είναι ενδεχομένως διαφορετική, αλλά δεν υπάρχει λόγος σήμερα να αποκαλύψει κανείς τα χαρτιά του. Ο Αλέξης Τσίπρας ακολουθεί μια στρατηγική που σ’ αυτές τις συνθήκες συνεργασία με τους ΑΝΕΛ του επιτρέπει να ακολουθήσει.

Νέα πολιτικά στοιχεία στην Ευρώπη

Στην πραγματικότητα, αυτή η συμμαχία εκφράζει τις νέες δυνατότητες που διαμορφώνονται εκφράζει στην Ευρώπη. Πέρα από την αντιπαράθεση της αριστεράς με την παραδοσιακή δεξιά. Οι σκληρές συνθήκες των πολιτικών της λιτότητας, που θίγουν ευρύτατα κοινωνικά στρώματα του μεσαίου χώρου, οδηγούν ορισμένες πολιτικές δυνάμεις να διαμορφώνουν τις πολιτικές τους θέσεις και να κάνουν τις επιλογές τους με βάση τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν: της λιτότητας και της αποκατάστασης του σεβασμού των δημοκρατικών θεσμών, που είναι ένα στοιχείο κλειδί. Σ’ αυτό το πλαίσιο δεν μπορεί κανείς να φαντασθεί ότι θα χωρούσαν ακραίες και νεοναζιστικές δυνάμεις, όπως η Χρυσή Αυγή καταλήγει η γαλλική εφημερίδα. Μ. Κοβάνης

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

www.heforshe.org

Ενάντια στην πατριαρχία

Περισσότεροι από  200.000 άνθρωποι έχουν υπογράψει στη διαδικτυακή

εκστρατεία για την ισότητα των φύλων στην Κιργιζία, σε μια χώρα όπου οι γυναίκες εδώ και χρόνια βιώνουν ποικίλους αποκλεισμούς λόγω της κυρίαρχης κουλτούρας της πατριαρχίας. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από την ομάδα «Devochki», που αποτελείται από κορίτσια μέχρι 18 ετών, και τα οποία μέσα σε ένα περιβάλλον ιδιαίτερα εχθρικό προσπαθούν με διάφορες δράσεις για το δικαίωμα στην ποικιλομορφία και την αυτοδιάθεση.

www.esla.facebook.com/events/386 042938221883

Η νεολαία νίκησε

Χιλιάδες νέοι  συγκεντρώθηκαν τη ∆ευτέρα στη Λίμα για να

γιορτάσουν την κατάργηση του νόμου «Pulpin», μια ιστορική νίκη της περουβιανής νεολαίας που για ενάμιση μήνα βρίσκονταν συνεχώς στους δρόμους. Έτσι, κάτω από την τεράστια κοινωνική πίεση, το κογκρέσο αναγκάστηκε να ψηφίσει ενάντια στο νόμο που επέφερε πολλές δυσμενείς αλλαγές στο καθεστώς εργασίας για τους εργαζόμενους έως 24 χρονών και με τον οποίο η κυβέρνηση του Ογιάντα Ουμάλα προσπαθούσε να δημιουργήσει ένα ευέλικτο περιβάλλον υπερεκμετάλλευσης των νέων εργαζομένων.

www.notav.info

Λευτεριά στους ακτιβιστές

Οργή έχει προκαλέσει η απόφαση του δικαστηρίου του Τορίνο να καταδικάσει με συνολικές ποινές 140 χρόνων τους 47 ακτιβιστές του «notav», που κατηγορούνταν για επίθεση κατά της αστυνομίας σε διαδήλωση που έγινε το καλοκαίρι του 2011. Η απόφαση είναι μια ακόμα προσπάθεια του ιταλικού κράτους να δυσφημήσει το κίνημα, που δίνει μεγάλες μάχες ενάντια στη λεηλασία του περιβάλλοντος και των ανθρώπων από την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής που θα συνδέει το Τορίνο με την Λιόν.



givisisdim@yahoo.gr

∆ΙΕΘΝΗ

Ευρωπαϊκές αποφάσεις με ελληνικό χρώμα

Eποικοδομητική στάση της ελληνικής διπλωματίας στο θέμα των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας Το θέμα της παράτασης και της διεύρυνσης των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας συζήτησαν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ κατά τη σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη. Οι κυρώσεις αυτές είχαν επιβληθεί τον προηγούμενο Μάρτη, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και η διάρκειά τους ήταν για ένα χρόνο. Επομένως, θα έληγαν τον ερχόμενο Μάρτη. Το προσχέδιο που είδε το φως της δημοσιότητας την περασμένη Τρίτη μιλούσε για παράταση και για προσθήκη νέων φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων από τη Ρωσία στη «μαύρη λίστα», με πρόσχημα την όξυνση των συγκρούσεων στα ανατολικά της Ουκρανίας και ιδιαίτερα το βομβαρδισμό της Μαριούπολης, το προηγούμενο Σάββατο.

στάση της ελληνικής διπλωματίας ήταν εποικοδομητική και θετική στη συζήτηση, κάτι που παραδέχτηκε και η ύπατη εκπρόσωπος για εξωτερικά θέματα της Ε.Ε., Φεντερίκα Μογκερίνι. Η θέση ότι η Ελλάδα εργάζεται για την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ουκρανία και συγχρόνως για την αποφυγή ρήξης μεταξύ της Ε.Ε. και Ρωσίας συμβάλλει σε μια πιο λογική στάση της Ε.Ε. στην επίλυση της ουκρανικής κρίσης. Εντέλει η σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. συμφώνησε για το τελικό κείμενο μετά από τις ελληνικές προτάσεις. Απαλείφθηκε η επιβολή νέων κυρώσεων εναντίον της Μόσχας και οι προσπάθειες να αποφασιστεί ότι η Ρωσία φέρει άμεση ευθύνη για την κατάσταση στην Ουκρανία. Αφαιρέθηκε η

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Ο έλληνας ΥπΕξ, Νίκος Κοτζιάς, στη σύνοδο της περασμένης Πέμπτης. αναφορά στην αντιμετώπιση της ρώσικης προπαγάνδας από την Ε.Ε., όχι μόνο στην ουκρανική κρίση, αλλά και στo πλαίσιo της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης. Ήταν πολύ χαρακτηριστική η δήλωση του Νίκου Κοτζιά ότι «ο στόχος για μια τσακισμένη Ρωσία θα σημαίνει πολύ πόνο για την Ευρώπη». Οι γνώμες διίστανται μεταξύ των χωρών - μελών της ΕΕ και το αποτέλεσμα της συνόδου ήταν προϊόν συμβιβασμού. Φανατικοί υποστηριχτές των νέων κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας είναι η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής που υποστηρίζουν πάντα οποιοδήποτε μέτρο στρέφεται εναντίον της Μόσχας. Ο αναπληρωτής καγκελάριος της Γερμανίας, Ζ. Γκαμπριέλ, σε συνέντευξή του στο κανάλι ZDF, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν είναι σίγουρη ότι τώρα είναι απαραίτητο να υπάρξουν νέες κυρώσεις και θα ήταν προτιμότερο να γίνει εκτίμηση της κατάστασης από

Ένταση και διαβουλεύσεις

ην Πέμπτη 29 Γενάρη, πραγματοποιήθηκε στο Κίεβο συνάντηση της τριμερούς ομάδας επαφής για την επίλυση της ουκρανικής κρίσης με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο πρέσβης της Ρωσίας στο Κίεβο Μιχαήλ Ζουράμποφ, η εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ Χάιντι Ταλιαβίνι και ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Λεονίντ Κούτσμα. Όλες οι πλευρές υπογράμμισαν ότι πρέπει να τηρηθεί η συμφωνία του Μινσκ (20 Σεπτέμβρη 2014) για την ειρηνική διευθέτηση της κρίσης στις περιοχές του Ντονμπάς, την κατάπαυση του πυρός και τον έλεγχο των συνόρων υπό την εποπτεία του ΟΑΣΕ. Επίσης, έγινε αναφορά για απελευθέρωση των αιχμαλώτων και για την ανάγκη παροχής βοήθειας στις περιοχές που επλήγησαν από τις πολεμικές συγκρούσεις. Εν τω μεταξύ, ο ουκρανός πρόεδρος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο πολωνικό κανάλι TVN24, ανέφερε ότι « η Ουκρανία δημιούργησε νέο στρατό που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τους τρομοκράτες, αλλά δεν μπορεί με τις ένοπλες δυνάμεις της να φέρει σε πέρας αυτή τη σύγκρουση. Η Ρωσία έχει ένα εκατομμύριο στρατιώτες, διαθέτει το μεγαλύτερο και δυνατότερο στρατό στον κόσμο». Η δήλωση αυτή έρχεται ως απάντηση σε δηλώσεις που ακούγονται όλο και συχνότερα τον τελευταίο καιρό στο Κίεβο για γενικευμένο πόλεμο με τη Ρωσία. Οι αυτονομιστές πήραν στις αρχές της βδομάδας τον έλεγχο του αεροδρομίου του Ντονιέτσκ που αποτελούσε στρατηγικό σημείο και για τις δύο πλευρές. Επίσης τμήματα του ουκρανικού στρατού βρίσκονται σε κλοιό από τους αυτονομιστές στην περιοχή Ντεμπάλτσεβο. Σύμφωνα με στοι-

την αρχή προσθέτοντας ότι αν κάποιος δεν θέλει την αναζωπύρωση των συγκρούσεων είναι η Μόσχα. Επίσης, δήλωσε ότι ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες πρέπει να θεωρείται η Ρωσία ευρωπαϊκό κράτος, αλλιώς θα οδηγηθούμε σε νέο ψυχρό πόλεμο για 30 χρόνια. Επίσης, χώρες, όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Σλοβακία και η Τσεχία διατυπώνουν έντονες επιφυλάξεις για τη συνέχιση των κυρώσεων. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε ότι οι κυρώσεις εκ μέρους των ΗΠΑ και της Ε.Ε. έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της χώρας του, η οποία θα συνεχίσει τις προσπάθειες συνεννόησης με τη Ρωσία για το φυσικό αέριο κατά την επίσκεψη του Βλ. Πούτιν στη Βουδαπέστη στις 17 Φλεβάρη. Μιχάλης Ρένεσης

χεία της στρατιωτικής διοίκησης των αυτονομιστών, στις μάχες που δόθηκαν στο Ντεμπάλτσεβο έχασαν τη ζωή τους 117 ουκρανοί στρατιώτες και τραυματίστηκαν άλλοι 67. Πηγές του ουκρανικού στρατού ανέφεραν ότι οι αυτονομιστές είχαν πάνω από 100 νεκρούς. Η επιστράτευση που διέταξε το Κίεβο δεν βρίσκει ανταπόκριση. Για να την αποφύγουν μεταναστεύουν ολόκληρα χωριά. Στην περιοχή των Καρπαθίων, για παράδειγμα, εμφανίστηκε μόνο το 6%. Την Τρίτη 27 Γενάρη, το κοινοβούλιο του Κιέβου χαρακτήρισε τη Ρωσία «χώρα εισβολέα» και τις δύο Λαϊκές ∆ημοκρατίες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ «τρομοκρατικές οργανώσεις», χαρακτηρισμό που αρνήθηκε να υιοθετήσει ο ΟΑΣΕ, απορρίπτοντας ανάλογη πρόταση που κατέθεσε η εκπρόσωπος της Ουκρανίας Ιρίνα Γεράσενκο. Επίσης, το ∆ημοτικό Συμβούλιο της Μαριούπολης απέρριψε ομόφωνα τους δύο χαρακτηρισμούς του ουκρανικού κοινοβουλίου. Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι ζήτησε να μεταβεί στη Μόσχα στις αρχές Φλεβάρη για συνομιλίες με το ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πολύ σημαντική αυτή την επίσκεψη. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αμερικανός υπουργός έχει να επισκεφθεί τη Μόσχα από το Μάη του 2013. Μ.Ρ.

Ο ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο δήλωσε ότι η χώρα του δημιούργησε νέο στρατό.

∆ΙΕΘΝΗ

Θρίλερ με συμ μυστικών υπη

ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρο

Του Νορμπέρτο Φερρέρας*

Μεγάλη επιτυχία η διαδήλωση στη Πλάζα Ντε Σολ ΙΣΠΑΝΙΑ

ε ένα τεράστιο πανό να γράφει «τικ τακ, τικ τακ, στις 31 Ιανουαρίου αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τον Ραχόι», χιλιάδες άνθρωποι γέμισαν χτες Σάββατο την Πλάζα Ντε Σολ, την πλατεία που ιστορικά υπήρξε το σύμβολο της πολιτικής αλλαγής στην Ισπανία. Ήταν μια διαδήλωση για το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, για την ανάκτηση της πολιτικής, για την χαρά των πολλών. Στο κάλεσμα του Ποδέμος προηγήθηκε μια μεγάλη εκστρατεία, με δεκάδες λεωφορεία να φτάνουν στην ισπανική πρωτεύουσα από διάφορες πόλεις (Βαλένθια, Μπιλμπάο, Σεβίλλη, Βαγιαδολίδ, και άλλες), και με τους διαδηλωτές να ενώνουν τις φωνές τους ενάντια σε ένα σύστημα που καθημερινά οδηγεί μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας στο περιθώριο. Σύμφωνα με τον Πάμπλο Ιγκλέσιας η «Πορεία για την Αλλαγή» ανοίγει έναν νέο πολιτικό κύκλο στην Ισπανία, και το 2015 θα είναι η χρονιά που οι άνθρωποι θα ανακτήσουν την δημοκρατία, η οποία έχει απαχθεί από μια διεφθαρμένη μειοψηφία. Μιλώντας στην «Εποχή» η ευρωβουλευτής του Ποδέμος Τάνια Γκονζάλες, είπε ότι «οι λόγοι που απελευθερώνουν τους ανθρώπους από την παραίτηση είναι η ανεργία, οι χιλιάδες εξώσεις, η ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών και οι άγριες κοινωνικές περικοπές, που καθιστούν απαραίτητη την προώθηση της δημοκρατικής αλλαγής και την υπεράσπιση των αναγκών της συντριπτικής πλειοψηφίας». Και συνέχισε λέγοντας ότι «δεν θέλουμε να ζητήσουμε τίποτα από την κυβέρνηση, δεν είναι μια απλή διαμαρτυρία, αλλά μια κινητοποίηση για να πούμε ότι αναλαμβάνουμε μια μεγάλη κοινωνική δέσμευση, και ότι έρχεται η κυβέρνηση του λαού». Οι προετοιμασίες για την κινητοποίηση ξεκίνησαν στα μέσα του ∆εκέμβρη, και τις τελευταίες μέρες, ειδικά μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η κινητικότητα αυξήθηκε κατακόρυφα, αφού όλοι ήθελαν να βρίσκονται εκεί. Είναι προφανές, ότι το νέο συναρπαστικό πολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται στην Νότια Ευρώπη εμπνέει όλο και περισσότερους, ενώ η προοπτική μιας πραγματικά νέας εναλλακτικής λύσης που μπορεί να αλλάξει το πολιτικό τοπίο της Ισπανίας στις εκλογές του Νοέμβρη γεννά τον ενθουσιασμό. Με τον παραδοσιακό δικομματισμό να καταρρέει, και με το κοινωνικό συμβόλαιο των προηγούμενων χρόνων να έχει σπάσει προ πολλού από τις πολιτικές της λιτότητας και του αυταρχισμού, το Ποδέμος δείχνει ότι μπορεί να γίνει ο καταλύτης των εξελίξεων. Γιατί παρά τα προβλήματα που υπάρχουν (ασάφειες, μετατοπίσεις, αμφισημίες, κλπ), είναι προφανές ότι στην συνείδηση των πολλών εκπροσωπεί το νέο και το άφθαρτο. Και όπως είπε η Τάνια Γκονζάλες, «νόμιζαν ότι θα μας έθαβαν, αλλά δεν υπολόγισαν ότι είμαστε ο σπόρος».

“

∆ημήτρης Γκιβίσης

Οι προετοιμασίες για την κινητοποίηση ξεκίνησαν στα μέσα του ∆εκέμβρη, και τις τελευταίες μέρες, ειδικά μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η κινητικότητα αυξήθηκε κατακόρυφα, αφού όλοι ήθελαν να βρίσκονται εκεί.

τις 18 Ιανουαρίου βρέθηκε νεκρός στην Αργεντινή ο ειδικός εισαγγελέας που είχε επιφορτιστεί με την έρευνα της υπόθεσης γνωστής με το ακρωνύμιο AMIA που αφορούσε την επίθεση εναντίον της Αργεντινο-Ισραηλινής Ένωσης στην οποία σκοτώθηκαν 85 άτομα το 1994. Ο εισαγγελέας Αντόνιο Νίσμαν είχε διοριστεί το 2004, από τον πρόεδρο Νέστωρ Κίρχνερ, ο οποίος του υπέδειξε να συνεργαστεί με τον αξιωματούχο των μυστικών υπηρεσιών, Αντόνιο Στιούζο. Ο αξιωματούχος αυτός θα έπρεπε να είναι ο σύνδεσμος με τις μυστικές υπηρεσίες άλλων κρατών. Η ομοσπονδιακή εισαγγελία ελάμβανε και λαμβάνει τη μεγαλύτερη χρηματοδοτηση από όλες τις δικαστικές υπηρεσίες της Αργεντινής. Μέχρι πριν δύο χρόνια αυτή η υπηρεσία ήταν παντοδύναμη, αν και από το 2006 ο σημαντικότερος δημοσιογράφος της αντιπολίτευσης αμφισβητούσε τη δράση της.

Η εμπλοκή της Κίρχνερ

Το 2011 αποκαλύφθηκε, στο τμήμα των wikileaks που αφορούσε στην Αργεντινή, ότι ο Νίσμαν επισκέφθηκε την Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών για να δικαιολογήσει τις ενέργειές του. Από την άλλη, καθίστατο όλο και πιο προφανές ότι ο Στιούζο συμφωνούσε το σχέδιο που θα έπρεπε να ακολουθήσει η έρευνα με την CIA και τη Mοσάντ. Το Ιράν θα έπρεπε να είναι ο ένοχος του εγκλήματος. Έπρεπε να εγκαταλειφθεί η υπόθεση ότι η Συρία βρισκόταν πίσω από την επίθεση, ως αποτέλεσμα της επιρροής του Κάρλος Μενέμ, πρώην προέδρου της Αργεντινής. Επίσης δεν έπρεπε να εξεταστεί η πιθανότητα πίσω από την επίθεση να βρίσκονται ντόπιοι φασίστες. Η σχέση με τον συνεργάτη από τις μυστικές υπηρεσίες αντιστράφηκε και ως απο-

τέλεσμα αυτών των αποκαλύψεων η Χρ νάντεζ Κίρχνερ, η οποία είχε τότε επανε εδρος, αποφάσισε να προχωρήσει η έρ άλλη κατεύθυνση. Αυτή την άποψη, την οποία υποστ προηγούμενος δικαστής της υπόθεση απαλλαγεί των καθηκόντων του και θα απόκρυψη στοιχείων, συμμεριζόταν η DAIA (Αντιπροσωπεία των Ισραηλιτικ σεων της Αργεντινής). Οι οικογένειες τ προσέτρεξαν στην πρόεδρο της Αργεν ζητήσουν να συμπεριλάβει το πόρισ

Οι ιταλικές επιρροές Του Μικέλε Πρόσπερο

επιτυχία του Αλέξη Τσίπρα έχει ένα ίχνος ιταλικού κομμουνισμού. Όχι μόνο επειδή στην πλατεία της Αθήνας γιορτάζουν με τις νότες της «Bandiera rossa» και του «Bella ciao». ∆ηλαδή με μελωδίες που εδώ και καιρό τις έχει απωθήσει η ιταλική πολιτική, ενώ το ∆Κ στην πλατεία παίζει μόνο τον εθνικό ύμνο! Αλλά γιατί ο Τσίπρας γνωρίζει (ή μάλλον, όπως λέει ο ίδιος σε ένα βιβλίο- συνέντευξη, «Η αριστερά μου» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Bordeaux) θαυμάζει και βλέπει με σεβασμό την ιστορία του ΙΚΚ, από τον Τολιάτι ως τον Μπερλινγκουέρ. Αυτή η ιστορία που διακόπηκε, αλλά και οι μαζικές κινητοποιήσεις των επόμενων χρόνων που είχαν ως συμβολικό σημείο αναφοράς τους τη Γένοβα, ενέπνευσαν τη διαπαιδαγώγησή του στα όπλα της πολιτικής.

σφορά. Ο Τσίπρας αναφέρεται στον ελληνικό, ευρωπαϊκό, αλλά και ιταλικό εικοστό αιώνα σαν να είναι ένα πράγμα που έχει υποστεί μεταβολισμό, αναφέρεται σε ελπίδες καινοτομίας που ζουν υπόγεια. ∆εν θα είναι εύκολο γι’ αυτόν να κυβερνήσει μια εξαντλημένη χώρα με την πρότασή του για ένα «νέο ευρωπαϊκό New Deal», να αντισταθεί στους εκβιασμούς των ευρωπαϊκών οικονομικών δυνάμεων (και όχι μόνο) και να αντέξει το ανώμαλο κύμα της συναίνεσης, όταν μια νίκη γιορτάζεται πάνω στα κοινωνικά ερείπια της κρίσης που ακόμα καπνίζουν. Όμως στην Ελλάδα ωρίμασε η πρώτη απάντηση της αριστεράς στη μεγάλη συρρίκνωση του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού που επιβάλλει τη μαζική φτωχοποίηση και επιχαίρει με την καθημερινή δυστυχία, θεωρώντας την ως μια απόδειξη της ύπαρξης ενός θεού που ονομάζεται λιτότητα.

∆εν θα είναι απλή υπόθεση

Η ελληνική περίπτωση

Ανάμεσα στις ιδεολογικές του αναφορές βρίσκονται ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Γκράμσι. Μόνο όποιος αντλεί τις αναφορές του από τις κατηγορίες του μεγάλου εικοστού αιώνα είναι σε θέση να προχωρήσει πιο πέρα, για να προσλάβει το νέο, για να εμπλουτίσει το λεξιλόγιο και τις τεχνικές του, για να διευρύνει τα κοινωνικά του αντικείμενα, για να τελειοποιήσει την οργανωτική του εφευρετικότητα και για να προετοιμάσει την επικοινωνιακή του προ-

Υπήρξε πολύ ασθενική η προγραμματική στροφή που ακολούθησε την άνοδο του Ολάντ στο μέγαρο των Ηλυσίων, ώστε να του επιτρέψει να αντισταθεί στις λαϊκιστικές ωθήσεις που χρησιμοποιούν τις πιο οπισθοδρομικές τάσεις ως απάντηση στην κοινωνική επείγουσα ανάγκη. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες τα μεταρρυθμιστικά κόμματα, τα οποία θεωρούμε ότι δεν ήταν αμέτοχα στην κρίση, και τα οποία σε κάθε περίπτωση υπήρξαν οι σκηνοθέτες μιας

απά δεί στη στα νετ σοσ οΤ προ συμ στε Σ μοκ πλή νάμ του ψη σία τος να τικ της λιτ λει σμα την προ Σαλ Σ ναρ που και μάχ εκτ δημ πολ τητ προ

μμετοχή ηρεσιών

Φεβρουαρίου 2015

“

Η υπόθεση είναι μια προσωπική και οικογενειακή τραγωδία, και συγχρόνως μια απειλή στη συνταγματική τάξη και μια επικοινωνιακή φάρσα. Πρόκειται για δολοφονία ή αυτοκτονία; Η δεύτερη υπόθεση φαίνεται πιο ευλογοφανής. Μήπως κάποιος τον πίεσε ή μήπως φοβήθηκε για την προσωπική του αποτυχία; βέρνησης της Χριστίνα Κίρχνερ επειδή τον ∆εκέμβριο του 2014 διόρισε τον κουμπάρο της ως διοικητή της Γενικής Γραμματείας των Υπηρεσιών Πληροφοριών. Το πρώτο μέτρο που έλαβε ήταν να απολύσει τον Στιούζο (μέλος της Γραμματείας από τον 1972).

Οι μυστικές υπηρεσίες

η Χριστίνα Φερεπανεκλεγεί πρόη έρευνα σε μία

ποστήριζε και ο θεσης, που έχει αι θα δικαστεί για αν η ΑΜΙΑ και η λιτικών Οργανώειες των θυμάτων ργεντινής για να πόρισμα και τις

∆ΙΕΘΝΗ

άλλες εκδοχές. Για τον λόγο αυτό συνεχίζουν να την υποστηρίζουν. Για να προχωρήσει μια στάσιμη υπόθεση η Χριστίνα Κίρχνερ έδωσε εντολή στον υπουργό εξωτερικών να συμφωνήσει με το Ιράν ώστε να δικαστούν οι κατηγορούμενοι Ιρανοί στη χώρα τους καθώς η νομοθεσία της Αργεντινής δεν δέχεται την ερήμην δίκη. Ο Νίσμαν όπως και η ΑΜΙΑ και η DAIA απέρριψαν αυτή τη λύση. Η συμφωνία δεν υπογράφτηκε ποτέ, αλλά ο Νίσμαν δεν είχε πια σχέση με την κυβέρνηση. Αυτή η εξέλιξη όπως και άλλες έδειξαν ότι οι μυστικές υπηρεσίες συνωμότησαν εναντίον της κυ-

Μετά από ένα μήνα ο Νίσμαν, προσωπικός φίλος και ουσιαστικά υφιστάμενος του Στιούζο, κατέθεσε μια καταγγελία κατά της Χριστίνας Κίρχνερ, του Έκτορ Τίμερμαν (υπουργού εξωτερικών και εβραίου το θρήσκευμα) και άλλων περονιστών. Η καταγγελία κατατέθηκε, κατά τη διάρκεια των διακοπών των δικαστηρίων, χωρίς γραπτές αποδείξεις, χωρίς αναφορές στη νομολογία ή τη δικονομία. Αναφέρονταν απλώς ηχογραφήσεις συνομιλιών ενός προσώπου το οποίο δεν είχε σχέση με την κυβέρνηση της Αργεντινής και υποτίθεται ότι είχε σχέσεις με την κυβέρνηση του Ιράν, οι οποίες έγιναν χωρίς την άδεια του δικαστή που χειριζόταν την υπόθεση. Η καταγγελία δεν έγινε δεκτή. Για να καταθέσει την καταγγελία ο Νίσμαν διέκοψε τις διακοπές που έκανε μαζί με μία από τις κόρες του. Εγκατέλειψε το κορίτσι στη Μαδρίτη να περιμένει τη μητέρα της, την πρώην σύζυγό του τη Σάντρα Αρόγιο Σαλγκάντο (ομοσπονδιακή δικαστή η οποία χειρίζεται εμβληματικές υποθέσεις όπως η παράνομη παρακολούθηση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από δημοσιογράφους και η υπόθεση της υιοθεσίας παιδιών στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας από την ιδιοκτήτη της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Κλαρίν). Μετά την καταγγελία η αντιπολίτευση τον κάλεσε να καταθέσει στο Κογκρέσο σε μια συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών. Οι βουλευτές που πρόσκεινται στην πρόεδρο αρχικά απείλησαν να μη

συμμετάσχουν, αλλά τελικά ζήτησαν να διεξαχθεί δημόσια η συζήτηση. Στο σημείο αυτό η καταγγελία κατέρρευσε. Οι πιο αυστηροί κριτικοί ισχυρίζονται ότι η καταγγελία είναι προϊόν των μυστικών υπηρεσιών. Ακόμη και η Ιντερπόλ επιβεβαίωσε τη θέση της κυβέρνησης της Αργεντινής. Το Σάββατο ο Νίσμαν κλείστηκε στο διαμέρισμά του και την Κυριακή σταμάτησε να απαντά στο τηλέφωνο και δεν συνάντησε τους φρουρούς του. Μόλις ανακοινώθηκε ο θάνατός του δύο βουλευτές της αντιπολίτευσης δήλωσαν ότι παρέμενε σταθερός στην επιθυμία του να καταθέσει στο κοινοβούλιο. Αυτή την εβδομάδα ένας από αυτούς αναίρεσε τη δήλωσή του και κατέθεσε ότι ήταν απογοητευμένος επειδή ένας αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών τον πρόδωσε. Μήπως αυτός ήταν ο Στιούζο;

Αναπάντητα ερωτήματα

Η υπόθεση είναι μια προσωπική και οικογενειακή τραγωδία, και συγχρόνως μια απειλή στη συνταγματική τάξη και μια επικοινωνιακή φάρσα. Πρόκειται για δολοφονία ή αυτοκτονία; Η δεύτερη υπόθεση φαίνεται πιο ευλογοφανής. Μήπως κάποιος τον πίεσε ή μήπως φοβήθηκε για την προσωπική του αποτυχία; Αυτό που μπορούμε να δηλώσουμε εμφατικά είναι ότι οι ερμηνείες και οι πράξεις της αντιπολίτευσης και των κέντρων εξουσίας μπορούν να θεωρηθούν ως προσπάθεια ενός «ήπιου πραξικοπήματος» μέσω της απαξίωσης της προέδρου, του υπουργού εξωτερικών λόγω και της προσπάθειάς της Κίρχνερ να διαλύσει τη Γραμματεία των Υπηρεσιών Ασφαλείας.

*Ο Νορμπέρτο Φερρέρας είναι καθηγητής ιστορίας στο ομοσπονδιακό πανεπιστήμιο Φλουμινένσε της Βραζιλίας.

ές της ελληνικής επιτυχίας απάντησης εντελώς ενταγμένης στα παραδείγματα του φιλελευθερισμού, εξαφανίστηκαν ή βρίσκονται σε τραγική κατάσταση. Μοιάζουν θύματα εκείνης της «γενετικά τροποποιημένης νεοφιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας», όπως την αποκαλεί ο Τσίπρας, η οποία, στα ίχνη του Μπλερ, προετοίμασε τα προηγούμενα χρόνια τη συμφορά των ιδεών της κυβερνώσας αριστεράς. Στην Ιταλία, το 2013, η «νεοσοσιαλδημοκρατική» συμμαχία του ∆Κ και της Sel πλήρωσε τους χειρισμούς των ισχυρών δυνάμεων (που όμως κάνουν τη δουλειά τους: να εξαλείψουν κάθε ίχνος ανάκαμψης μιας πολιτικής αυτονομίας της εργασίας, με κόστος την κρίση του συστήματος) και τις σοβαρές αβεβαιότητές της στο να προταθεί ως ένας αξιόπιστος και μαχητικός εκπρόσωπος εκείνου του τμήματος της κοινωνίας που αψηφά τις επιταγές της λιτότητας, του αποκλεισμού, της επισφάλειας. Γι’ αυτό η κρίση είχε ένα αποτέλεσμα συγκρατημένης σταθεροποίησης, με την καταστροφική εισβολή ετερογενών προσώπων στην αντιπολιτική (Γκρίλο, Σαλβίνι, Μπερλουσκόνι, Ρέντσι). Στην Ελλάδα η πολιτική διαλεκτική δε ναρκώθηκε, στο όνομα μιας σταθερότητας που συνιστούσε την αναστολή της ψήφου, και συνεπώς παρήγε μια θυελλώδη διαμάχη των εντός (του συστήματος) και των εκτός (της κοινωνίας των πολιτών). Αυτό δημιούργησε μια ριζοσπαστικοποίηση της πολιτικής και κοινωνικής συγκρουσιακότητας, που έμεινε όμως ολόκληρη στέρεα προσκολλημένη στο εσωτερικό του άξονα

δεξιά- αριστερά. Αυτή η ισχυρή αλλά εποικοδομητική πόλωση εμποδίστηκε στην Ιταλία από μια μεταφυσική της εθνικής ευθύνης σε κατάσταση ανάγκης η οποία, στην περίοδο μετά τον Μπερλουσκόνι, μας χάρισε τις υπέροχες μορφές του Γκρίλο και του Ρέντσι. Η καλύτερη Ιταλία στην πολιτική ανήκει στην ιστορία, το παρόν είναι μόνο παρακμή. Αυτή την ιστορία, που αντιστέκεται στην παρακμή και στη λησμονιά, ο Τσίπρας φαίνεται να τη βλέπει με σεβασμό. «Θυμάμαι — παρόλο που ήμουν μικρός — το ΙΚΚ του Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, έχω μια πολύ ζωηρή ανάμνηση της ημέρας του θανάτου του. Και δεν μπορώ παρά να μην κρατήσω στη μνήμη μου την εικόνα του γραμματέα του ελληνικού ευρωκομμουνιστικού κόμματος, του Λεωνίδα Κύρκου, ο οποίος, την παραμονή των ευρωεκλογών του 1984, έπαιξε φυσαρμόνικα, από την εξέδρα, στο τέλος της ομιλίας του, ακριβώς για να τιμήσει τη μνήμη του συντρόφου Μπερλινγκουέρ. Ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση που είχε κάνει το κόμμα στην Αθήνα, στην πλατεία Συντάγματος».

Οι διαφορές με τον Ρέντσι

Ένα ζωντανό ίχνος του ιταλικού κομμουνισμού αναδύεται στην πορεία που συνοδεύει τον Τσίπρα στο θρίαμβο, χάρη στην ικανότητα συνδυασμού της ριζοσπαστικότητας (κριτική του καταστροφικού μεταμοντέρνου καπιταλισμού και ορισμός των πολλαπλών «κοινωνικών δυνάμεων»,

έχοντας όμως συνειδητοποιήσει ότι «χωρίς εργάτες δεν θα μπορούμε πλέον να μιλάμε για σοσιαλισμό») και της πρότασης διακυβέρνησης (στη «μετωπική σύγκρουση» με τις δυνάμεις του κεφαλαίου, πρέπει πάντα να προστίθεται η «συνεχής εναλλαγή συγκρούσεων και συμβιβασμών»). Εδώ έγκειται η τεράστια απόσταση σε σχέση με το ∆Κ του Ρέντσι το οποίο, με την ανοίκεια συναλλαγή μεταξύ αντεργατικών μεταρρυθμίσεων και ευελιξίας των λογαριασμών, «κόβει κάθε σχέση με τις ρίζες της αριστεράς και με τον ιδεολογικό της πλούτο». Με την πρόσκλησή του για την οργάνωση «μιας ριζοσπαστικής αντιπολίτευσης στον Ρέντσι», ο Τσίπρας παρουσιάζει την αριστερά σαν «μια δύναμη της συνείδησης» που έχει μέλλον μόνο αν μαζί με

την αμφισβήτηση του παρόντος ανακτήσει τα μεγάλα πολιτικά ιδανικά του παρελθόντος. Οι παραδόσεις είναι όμως νεκρές ψυχές αν οι κληρονόμοι τους, δηλαδή αυτοί παρακολούθησαν στην Ιταλία το ίδιο μυθιστόρημα της πολιτικής διαμόρφωσης που διάβασε επιτυχώς ο Τσίπρας, υπογράφουν την παράδοσή τους σε μια αντιπολιτική αλά φιορεντίνα, που χρησιμοποιεί το κουτσομπολιό και την πιο ανενδοίαστη συμφωνία για να καλύψει τις ορέξεις που έχουν οι μαγικές κλίκες εξουσίες.

*Ο Μικέλε Πρόσπερο είναι καθηγητής Φιλοσοφίας του ∆ικαίου στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης και αρθρογράφος.

Μετάφραση Τόνια Τσίτσοβιτς

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Η φιλοδοξία του Κινήματος ∆ημοκρατών Σοσιαλιστών να έχει ρόλο ανταγωνιστικού παίχτη για έναν ολοένα συρρικνούμενο πολιτικό χώρο, δείχνει ότι υπάρχουν δύο εαυτοί του ΠΑΣΟΚ που προσπαθούν να εκφράσουν προνομιακά την ίδια πολιτική και ιδεολογική αφήγηση.

∆ύο ξένοι στον ίδιο χώρο ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΚΙ∆ΗΣΟ

Το “υπόλοιπον ΠΑΣΟΚ” αντιμέτωπο με τις προκλήσεις της μετα-ηγεμονικής φάσης του Του Κώστα Ελευθερίου

να από τα πλέον δηλωτικά αποτελέσματα των εκλογών της περασμένης Κυριακής ήταν προφανώς η εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ στο πιο χαμηλό ποσοστό της ιστορίας του (4,68%). Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν ήταν ούτε παράδοξη ούτε μη αναμενόμενη· στην πραγματικότητα ήδη από τις εκλογές του 2012 το άλλοτε κραταιό Κίνημα βιώνει μια κρίση πολιτικής ταυτότητας και ως εκ τούτου εκπροσώπησης, η οποία στην ουσία της φανερώνει και σημαντικές μεταλλαγές τόσο στην εν γένει φυσιογνωμία του κεντροαριστερού χώρου όσο και στις πολιτικές στοιχίσεις που αυτός παράγει. Στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ, βέβαια, η συμπύκνωση όλων αυτών των ερωτημάτων εκβάλλει σε μία μετα-ηγεμονική συνθήκη· δηλαδή, στο πώς το ηγεμονικό κόμμα της Μεταπολίτευσης επιχειρεί να διαχειριστεί την παρακμή και να επινοήσει εκ νέου τον εαυτό του στο νέο πολιτικό περιβάλλον. Η φιλοδοξία του Κινήματος ∆ημοκρατών Σοσιαλιστών να έχει ρόλο ανταγωνιστικού παίχτη για έναν ολοένα συρρικνούμενο πολιτικό χώρο, δείχνει ότι υπάρχουν δύο εαυτοί του ΠΑΣΟΚ που προσπαθούν να εκφράσουν προνομιακά την ίδια πολιτική και ιδεολογική αφήγηση. Υπ’ αυτήν την έννοια, οι διαφοροποιήσεις ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στο ΚΙ∆ΗΣΟ δεν εντοπίζονται στην ουσία της αφήγησης που κατασκεύασαν στη σύντομη προεκλογική περίοδο, αλλά στις επιμέρους εμφάσεις που έδινε το κάθε κόμμα σε στοιχεία αυτής της αφήγησης. Όπως θα υποστηρίξουμε, παρότι μπορούν να εντοπιστούν σαφείς ιδεολογικές διαφοροποιήσεις, το επίδικο της αντιπαράθεσης ήταν η διεκδίκηση της κομματικής παράδοσης – ακόμη και στο επίδικο της συνθηματολογίας – και φυσικά η προσωπική αντιδικία ανάμεσα στους δύο ηγέτες, που ενίοτε θυμίζει καυγά μέσα σε ερείπια.

∆ύο πρόσωπα του ΠΑΣΟΚ

Η αντιπαράθεση ανάμεσα στους δύο ηγέτες προηγήθηκε της σύντομης προεκλογικής περιόδου, ωστόσο η ανακοί-

νωση της ίδρυσης του νέου κόμματος από τον Γ. Παπανδρέου στις 3 Ιανουαρίου – το «θλιβερό συμβάν» κατά τον Ευ. Βενιζέλο - σχεδόν κατέστησε μονοθεματική την προεκλογική εκστρατεία των δύο σχηματισμών. Αυτή περιελάμβανε εκατέρωθεν ευθείες βολές και εν τοις πράγμασι επέβαλε την αναπροσαρμογή της τακτικής του ΠΑΣΟΚ – το οποίο ως εκείνη τη στιγμή επιζητούσε την «τρίτη εντολή» - προς την κατεύθυνση της αντίκρουσης των επιχειρημάτων του Γ. Παπανδρέου. Παρότι, κρίνοντας εκ των υστέρων, το εγχείρημα του Παπανδρέου δεν ανέπτυξε τη δυναμική που ο ίδιος πιθανόν ανέμενε, στη συνάφεια της προεκλογικής αναμέτρησης το ΠΑΣΟΚ υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει μια απειλή για τη συνοχή της εκλογικής του βάσης, η οποία κινητοποιούσε τα ίδια πολιτικά εργαλεία με αυτό. Αυτός ο διχασμός ανάμεσα στα δύο πρόσωπα του ΠΑΣΟΚ απέκτησε εν τέλει υπαρξιακά χαρακτηριστικά, έχοντας πια σαν σημείο αναφοράς, έναν πολιτικό μικρόκοσμο παρά ένα μεγάλο ηγεμονικό κόμμα. Στο πλαίσιο αυτό, το ιδιότυπο μπρα ντε φερ Βενιζέλου και Παπανδρέου έχει μία κοινή βάση, η οποία, επιγραμματικά, αναλύθηκε στους εξής τέσσερις άξονες: Πρώτον, παρατηρείται η πρόταξη στον λόγο των δύο ηγετών της έξωθεν επιβολής της μνημονιακής διευθέτησης. Η διαφοροποίηση ανάμεσα στους δύο εντοπίζεται στο τάιμινγκ που ο καθένας υποστηρίζει ότι ήταν καταλυτική αυτή η επιβολή – 2010 για τον Παπανδρέου, 2012 ο Βενιζέλος. ∆εύτερον, αμφότεροι προώθησαν μια λογική «εκ των ένδον» υπονόμευσης, που δεν επέτρεψε στον καθένα να ολοκληρώσει το έργο του – ειδικά για τον Παπανδρέου το επιχείρημα της ανατροπής του από τον Ευ. Βενιζέλο αναδείχθηκε σε κεντρικό σημείο ρήξης και διαφοροποίησης. Τρίτον, προβαίνουν στην υπεράσπιση των πολιτικών που προώθησαν – ανάλογα με την περίοδο που ο καθένας είχε την (συν)ευθύνη της διακυβέρνησης. Τέλος, και οι δύο καταφεύγουν σε παλαιές τακτικές, με το μεν ΠΑΣΟΚ να προβάλλει το παραδοσιακό διαχειριστικό του «πλεονέκτημα» - βλ. π.χ. το διαφημιστικό με το αεροπλάνο ή το σύνθημα της «χρήσιμης

ψήφου» - ενώ το ΚΙ∆ΗΣΟ επαναφέρει στοιχεία από τις παλαιότερες εγκλήσεις του ΓΑΠ - συμμετοχική δημοκρατία, πράσινη ανάπτυξη, «επανάσταση του αυτονόητου κ.ο.κ . Ως προς τις ιστορικές τους αναφορές, ο Βενιζέλος έδινε έμφαση στο σχήμα της «δημοκρατικής παράταξης» με ευθείες αναφορές στον Ελ. Βενιζέλο, ενώ ο Γ. Παπανδρέου προσέφευγε σε μια επιλεκτική ενεργοποίηση της συλλογικής μνήμης για το «παλαιό ΠΑΣΟΚ».

∆ιεμοιράσαντο τα λίγα ιμάτια

Στη συνάφεια αυτή, τα κατάλοιπα της κοινωνικής βάσης του παλαιού ΠΑΣΟΚ – εάν αφαιρέσουμε τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ το 2012 που στράφηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, τη Ν∆ και το Ποτάμι - που εξακολουθούν να παρελκύονται από τις κερματισμένες πολιτικές εκφράσεις του κεντροαριστερού χώρου, διαμοιράστηκαν μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΚΙ∆ΗΣΟ. Είναι σαφές ότι ο Παπανδρέου θεωρούσε ότι η ορμητική είσοδός του στην προεκλογική κονίστρα και η προσφυγή στην κομματική παράδοση, θα δημιουργούσε το μομέντουμ που χρειαζόταν για να προσεγγίσει το 3% και να προσελκύσει αμφιταλαντευόμενους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Η δημοσκοπική καθήλωση κάτω από το 2,5% εξάντλησε την όποια δυναμική είχε αναπτυχθεί και ταυτόχρονα ζημίωσε φανερά και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ αφού, αφενός, το σύνολο σχεδόν της εκλογικής επιρροής του ΚΙ∆ΗΣΟ προήλθε από το ΠΑΣΟΚ – και δευτερευόντως από τη ∆ΗΜΑΡ – και αφετέρου ακύρωσε το κίνητρο της υπερψήφισης του ΠΑΣΟΚ ως μετεκλογικού ρυθμιστή – εφόσον καταλάμβανε την τρίτη θέση – διώχνοντας αρκετούς ψηφοφόρους προς την Ν∆ (κυρίως) και τον ΣΥΡΙΖΑ. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, είναι λάθος να αθροίζεται η επιρροή των δύο σχηματισμών ως δυνητική επιρροή ενός ενιαίου ΠΑΣΟΚ, αφού δεν είναι αυτονόητο ότι η «αντιβενιζελική» ψήφος που βρήκε στέγη στο ΚΙ∆ΗΣΟ, θα επέστρεφε στο ΠΑΣΟΚ. Σε κάθε περίπτωση, η εκλογική απομείωση και η φανερή κρίση του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου δείχνει ότι

πλέον η ελληνική εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας αδυνατεί πλέον να παράξει πολιτική για την αντιμετώπιση της κρίσης. Η παράταση της παραμονής του κόμματος στην εξουσία για δυόμιση χρόνια, παρόλο που ένα από βασικά συμπεράσματα των εκλογών του 2012 ήταν η απόρριψη του ΠΑΣΟΚ ως πολιτικού φορέα που μπορεί να δώσει λύσεις, στην πραγματικότητα έφθειρε ακόμη περισσότερο την ήδη απαξιωμένη πολιτική του εικόνα, το απέκοψε από πολλούς εναπομείναντες ψηφοφόρους του και δεν επέτρεψε την απαραίτητη αυτοκριτική, η οποία ήταν απούσα απ’ όλες τις βασικές συλλογικές διαδικασίες – βλέπε Συνέδριο 2013. Το ΠΑΣΟΚ δεν προσπάθησε να αναζητήσει τους λόγους της πολιτικής του κατάρρευσης, αντίθετα την αντιμετώπισε σαν μια φυσική καταστροφή και κρατήθηκε από τη «σανίδα» του «κυβερνητισμού», της λογικής, δηλαδή, ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει πάντοτε να ασκεί εξουσία ασχέτως πολιτικού περιεχομένου. Έτσι, η μερική διατήρηση των μηχανισμών του στην τοπική αυτοδιοίκηση και τους μαζικούς χώρους ναι μεν έδειξε ότι το «όλον ΠΑΣΟΚ» εξακολουθεί να επιβιώνει, από την άλλη αυτό το γεγονός δεν το τροφοδότησε με κοινωνική υποστήριξη, γιατί επρόκειτο για μηχανισμούς εξαρτημένους από το κράτος και την κρατική πολιτική. Εν κατακλείδει, η παρουσία και επιβίωση του ΠΑΣΟΚ στη μετα-ηγεμονική συνθήκη θα καθοριστεί από τρείς παράγοντες: πρώτον, από τοτο κατά πόσο το μοντέλο διαχείρισης και πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ θα επιτύχει στο επόμενο διάστημα· δεύτερον, από το εάν το ίδιο ΠΑΣΟΚ θα συνειδητοποιήσει τους πραγματικούς λόγους της πολιτικής του κατάρρευσης – και όχι τους φαντασιακούς που επικαλούνται συχνάπυκνά τα στελέχη του – και θα κατορθώσει αυτούς να τους «ζυμώσει» καταρχάς με τη στελεχιακή του βάση· και, τέλος, από το βαθμό ανανέωσης της ηγετικής του ελίτ, της οποία η σύνθεση έχει φανερά ταυτιστεί με μία λογική ανακύκλωσης των ίδιων προσώπων. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

“

Παρά τις προσπάθειες στρουθοκαμηλισμού του Α. Σαμαρά και την επιμονή του στο σενάριο αριστερής παρένθεσης, οι εσωκομματικές αναταράξεις δεν έχουν τέλος. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι εκείνοι που έθεσαν ανοιχτά ζήτημα ηγεσίας, την ίδια ώρα που ο Κώστας Καραμανλής έχει ξεκινήσει προσωπικές συναντήσεις με όλα τα στελέχη της παράταξης.

Στις φουρτούνες βλέπει ξαστεριά ΝΕΑ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ο Α. Σαμαράς διαβάζει την ήττα ως νίκη, ενώ κλείνει τα αυτιά του σε όσους ζητούν συνέδριο και αλλαγή ηγεσία

ην τακτική του «δεν βλέπω, δεν ακούω, δεν μιλάω (γι’ αυτό)» έχει επιλέξει ο Α. Σαμαράς όσον αφορά την εκλογική ήττα του κόμματός του, αλλά και την εσωκομματική κρίση που ξέσπασε κατόπιν. Η άρνησή του να επιδείξει –αν μη τι άλλο- πολιτικό πολιτισμό κατά την παράδοση της πρωθυπουργίας και η κριτική που δέχτηκε από τα στελέχη του, αλλά και τον φιλικό προς τη Νέα ∆ημοκρατία τύπο, δεν αποτέλεσε ευκαιρία αναστοχασμού και αλλαγής στάσης, το αντίθετο μάλιστα.

Ελπίζοντας στην αριστερή παρένθεση

Ο Α. Σαμαράς επιμένει ότι «η Ν∆ και άντεξε και έμεινε όρθια», χωρίς να προβαίνει σε καμία αυτοκριτική όσον αφορά την προεκλογική του εκστρατεία ή τη θητεία του τα προηγούμενα χρόνια. Στην πρώτη του μετεκλογική ομιλία στη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Γραμματείας, ο πρόεδρος της Ν∆ ανακοίνωσε ότι «η παράταξη κατάφερε να μείνει ουσιαστικά αλώβητη», μένοντας στην ανάγνωση των αριθμητικών αποτελεσμάτων, παραβλέποντας την ιστορική διαδρομή της δεξιάς παράταξης. Μάλιστα, κάνει λόγο για οριακή αύξηση των δυνάμεών της, προσθέτοντας ότι «αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έγιναν λάθη και ότι δεν θα μπορούσαμε να πάμε καλύτερα». Βέβαια, τα μόνα «λάθη» που ανέφερε ο Α. Σαμαράς είναι ότι «δεν υπήρχαν δικοί μας εκλογικοί αντιπρόσωποι σε πολλά τμήματα» και ότι «δεν υπήρχε επικοινωνία εκ μέρους μας με τα περιφερειακά ΜΜΕ». Ακόμα, για τον πρόεδρο της Ν∆ η στρατηγική του φόβου κρίνεται ως επιτυχής, γι’ αυτό και επέλεξε να τη συνεχίσει: «Το βράδυ των εκλογών, δήλωσα ότι εύχομαι οι προβλέψεις μου να διαψευστούν. Ήταν υποχρέωσή μου ως υπεύθυνου Πρωθυπουργού να προειδοποιήσω. Από δω και μπρός θα φανεί, αν εκείνο που προειδοποίησα πως θα συμβεί, αν κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι “κατασκευασμένος φόβος” ή προειδοποίηση για την αλήθεια που έρχεται. Πάντως, οι πρώτες ενδείξεις επιβεβαιώνουν απολύτως την αλήθεια των όσων έλεγα και για την Οικονομική Πολιτική, και για την Παιδεία και για την Ασφάλεια. ∆υστυχώς!».

Εσωκομματικές φουρτούνες

Παρά τις προσπάθειες στρουθοκαμη-

λισμού του Α. Σαμαρά και την επιμονή του στο σενάριο αριστερής παρένθεσης [«Οι εξελίξεις που πλησιάζουν θα μας δικαιώσουν σύντομα. ∆εν έχουμε την πολυτέλεια ούτε για χαλάρωση ούτε για εσωστρέφεια», «Μπορεί οι αντίπαλοί μας να κέρδισαν προς στιγμήν με ψέματα, αλλά τα ψέματά τους σύντομα θα φανούν. Και χρειάζεται όρθια και δυνατή Ν∆ για να αποκαταστήσει τις ζημιές στη χώρα», «Πολύ σύντομα αυτή η Παράταξη, που πάντα έβγαλε τη χώρα από τα δύσκολα, θα κληθεί και πάλι να παίξει τον ιστορικό της ρόλο»], οι εσωκομματικές αναταράξεις δεν έχουν τέλος. Άλλωστε, δεν είναι λίγοι εκείνοι που έθεσαν ανοιχτά ζήτημα ηγεσίας, την ίδια ώρα που ο Κώστας Καραμανλής έχει ξεκινήσει προσωπικές συναντήσεις με όλα τα στελέχη της παράταξης. Ο Ευρ. Στυλιανίδης [Αθήνα 9,84, 29/1] δήλωσε πως «η Ν∆ θα πρέπει να δρομολογήσει τις εσωτερικές της διαδικασίες ώστε να διορθωθούν τα λάθη» προσθέτοντας ότι «η παράταξη είναι πάνω από τα πρόσωπα». Ο Γ. Βλάχος [Alpha 9,89, 29/1] «είπε πως οι ευθύνες έχουν όνομα και επίθετο», τονίζοντας ότι «η πολιτική χαράχθηκε από μια συγκεκριμένη ομάδα, αυτοί πρέπει να δώσουν εξηγήσεις». Ο Ευ. Αντώναρος με διαδοχικές αναρτήσεις στο τουίτερ [26/1] έγραψε «οι πρόεδροι της Ν∆, ύστερα από κάθε ήττα έθεταν τον εαυτό τους στη διάθεση των οργάνων του κόμματος. Η μεγαλοσύνη στην ήττα είναι η σπουδαία διαφορά που κάνει κάποιον μεγάλο ηγέτη». Ο Κ. Μητσοτάκης, με τη σειρά του, δήλωσε [Skai, 29/1]«∆εν είναι δυνατόν να χάνουμε το κέντρο προς ένα ριζοσπαστικό κόμμα. Οφείλουμε να πάρουμε πίσω αυτόν τον χώρο». Όμως, η στροφή προς το κέντρο προκάλεσε μία ακόμα αναγούλα στον Τ. Μπαλτάκο [Βήμαfm, 30/1]: «∆εν μπορεί η Ν∆ να έχει δεξιά της κόμματα με τα οποία δεν μπορεί να επικοινωνήσει. Αν η Ν∆ θέλει να σταθεί στο κέντρο θα καταδικαστεί μονίμως να είναι στη Β πολιτική εθνική... Πιο κέντρο πεθαίνεις».

Ετοιμάζεται διάδοχος

Μέχρι στιγμής, λίγοι είναι εκείνοι που δηλώνουν τη στήριξή τους στον νυν πρόεδρο της Ν∆, με πρώτο τον Φ. Κρανιδιώτη, ο οποίος δήλωσε [Alpha 9,89, 29/1] «∆εν μπαίνει ζήτημα αλλαγής ηγεσίας. Η Ντόρα βγήκε τρίτη, δεν μπορεί να αμφισβητήσει τον Σαμαρά». Γι’ αυτό μάλλον ο Α. Σαμαράς προετοιμάζει την περίπτωση αλλαγής ηγεσίας, προτείνον-

τας ως διάδοχό του τον Μ. Βορίδη, ο οποίος ήταν ο μόνος που κάλεσε στο Μέγαρο Μαξίμου, ύστερα από την ανακοίνωση των exit polls, το βράδυ των εκλογών. Φυσικά, δεν είναι περιορισμένη η ονοματολογία για τον επόμενο πρόεδρο της Ν∆, όμως όσο ο Κ. Καραμανλής μένει σιωπηλός, τόσο ευφησυχάζεται ο Α. Σαμαράς ότι δεν τρίζει η θέση του.

Συνιστά ψυχραιμία

Πάντως, ουκ ολίγα στελέχη έσπευσαν τις τελευταίες μέρες στο γραφείο του Κ. Καραμανλή προκειμένου να συζητήσουν

Οι άνθρωποι του προέδρου

Ο Α. Σαμαράς, στην προσπάθειά του να τηρήσει τον στενό πολιτικό του κύκλο συγκρότησε άτυπο πολιτικό συμβούλιο, στο οποίο θα συμμετέχουν ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Ευάγγελος Μεϊμαράκης, η γραμματέας της Κ.Ο., Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, ο προτεινόμενος αντιπρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης, ο γραμματέας της Ν∆, Αντρέας Παπαμιμίκος και ορισμένα στελέχη, που απέφυγε να κατονομάσει. Ταυτόχρονα ανασυγκροτεί την Ομάδα στρατηγικού σχεδιασμού, πρωταρχική δουλειά της οποίας είναι «να παρακολουθεί τα πάντα, να αντιδρά στα πάντα και να παρεμβαίνει με τις θέσεις του κόμματος στα πάντα». Με αυτές τις κινήσεις, ο Α. Σαμαράς ελπίζει ότι θα μπορέσει να ελέγξει τους εσωτερικούς κραδασμούς και να αποφύγει οποιαδήποτε κίνηση θα θέσει υπό αμφισβήτηση τη θέση του.

το μέλλον της παράταξης [Κ. Χατζηδάκης, Ν. ∆ένδιας, Ευρ. Στυλιανίδης, Α. Τζιτζικώστας]. Την Παρασκευή το πρωί, συναντήθηκε και με την Ντ. Μπακογιάννη, η οποία διέψευσε ότι συζήτησαν οποιοδήποτε εσωκομματικό θέμα, προσθέτοντας ότι δεν συζήτησαν το θέμα του προέδρου της ∆ημοκρατίας, και δη της ενδεχόμενης πρότασης υποψηφιότητας προς τον πρώην πρωθυπουργό. Όπως και να έχει, ο Κ. Καραμανλής διαμηνύει –προς το παρόν- ψυχραιμία και ενότητα. Αλλά μάταια, αφού οι δη-

λώσεις εναντίον του Α. Σαμαρά είναι καταιγιστικές. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γ. Παπαθανασίου έγραψε στο facebook [29/1] «η ηγεσία έχει χρέος να ξεκινήσει μια ανοιχτή συζήτηση για την πορεία της παράταξης από εδώ και στο εξής», ενώ ο Σ. Χατζηγάκης με ανακοίνωσή του [28/1] ζητά «να μην καταστεί η Ν∆ απολειφάδι τύπου ΠΟΛΑΝ και σαν την “Ένωση Κέντρου” του Ζίγδη» καλώντας την «ηγεσία να αποχωρήσει “εδώ και τώρα”».

Ζητούν συνέδριο

Ενώπιον του κινδύνου να διχαστεί η Ν∆ στην πρώτη ψηφοφορία της Βουλής, στην εκλογή του Προέδρου της ∆ημοκρατίας, ο Α. Σαμαράς τηλεφώνησε στον ∆. Αβραμόπουλο, ο οποίος σύμφωνα με δημοσιεύματα είναι ανάμεσα στις σκέψεις για υποψήφιος πρόεδρος, και του ανακοίνωσε ότι η Ν∆ θα υπερψηφίσει την πρόταση, αποσύροντας την υποψηφιότητα του Στ. ∆ήμα. Αυτή η κίνηση, όμως, δεν φαίνεται να μπορεί να ηρεμήσει τα φουρτουνιασμένα νερά. Ήδη ο Ευ. Μεϊμαράκης μετέφερε στον Α. Σαμαρά το αίτημα κορυφαίων στελεχών της παράταξης για διεξαγωγή συνεδρίου, ενώ τοπικές οργανώσεις της Ν∆ εκφράζουν την ίδια επιθυμία με επιστολές προς το κόμμα. Ακόμα, οι περιφερειάρχες Κ. Μπακογιάννης (Στερεά Ελλάδα), Κ. Αγοραστός (Θεσσαλία), Α. Τζιτζικώστας (Κ. Μακεδονία) και Χριστιάνα Καλογήρου (Β. Αιγαίο) διαμήνυσαν ότι θα αναλάβουν πρωτοβουλίες με φόντο την επόμενη μέρα στη Ν∆. Όμως, ο Α. Σαμαράς αρνείται την ικανοποίηση αυτού, καθώς επιμένει ότι είναι λίγος ο χρόνος που θα αντέξει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και η εσωστρέφεια –δηλαδή η πραγματοποίηση εσωκομματικών διεργασιών- δεν θα βοηθήσει. Στον αντίποδα βρίσκεται η ΟΝΝΕ∆, με τον πρόεδρό της Σάκη Ιωαννίδη να χαρακτηρίζει «καθαρή ήττα» το εκλογικό αποτέλεσμα και να δηλώνει ότι τις επόμενες μέρες θα συγκληθούν τα όργανα της ΟΝΝΕ∆, ζητώντας από τη Ν∆ να κάνει το ίδιο. Ιωάννα ∆ρόσου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ο άγγελος έχει πάρει στις άγιες φτερούγες τον Σαμαρά, τον έκρυψε στο θεοσκότεινο σπήλαιο της Συγγρού, τον μαρμάρωσε. Κανένα πρόβλημα, ο άνθρωπος ήτανε των σπηλαίων και σε σπήλαιο γύρισε.

Κύριε Πρόεδρα, τι λες; Σκαρώνουμε μια τελετούλα έτσι στα γρήγορα;

Ίδωμεν 26

Ιανουαρίου 2015, βράδυ. Η μέρα ήταν πράγματι ηλιόλουστη. Άκουσα να το λέει πρώτος ο Πάνος Σκουρλέτης και μετά και ο Αλέξης Τσίπ’ρας στους δημοσιογράφους, ο δεύτερος έχοντας στα δεξιά του τον Πάνο Καμμένο, που εγώ τον έβλεπα αριστερά καθώς τους παρακολουθούσα στην τηλεόραση. Οι δυο πολιτικοί αρχηγοί συναντήθηκαν στην Κουμουνδούρου μέσα σε μια χαρούμενη οικειότητα, που εκ πρώτης όψεως προβλημάτιζε. Αναρωτιόμουν πότε πρόλαβαν αυτοί οι δυο «ακραίοι» πολιτικοί να συγχρωτιστούν τόσο πολύ, ώστε ο μεν δεξιούλης να πάει επίσκεψη στο νικητή των χτεσινών εκλογών αγραβάτωτος, ο δε ζερζεβούλης να χαίρεται που πιθανότατα βρήκε το σύγχρονο Γαρουφαλλιά να του αναθέσει το στράτευμα. Εν πάση περιπτώσει ήταν ξεκάθαρο πως ακόμα κι ο Παντοδύναμος, παρά την εντός της ημέρας αναμενόμενη αποκαθήλωση πασών των εικόνων -ή γι’ αυτό ακριβώς- πήγαινε κόντρα στον Σαμαρά και απολάμβανε τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.

Όπως οι κουτσαβάκηδες

Μετά βγήκε στο δρόμο ο βέβαιος αρχιστράτηγος και, πριν κατέβει το κράσπεδο, έφερε στο στόμα το δείκτη του δεξιού του χεριού και τον έπαιξε, καθώς έκαναν οι κουτσαβάκηδες απευθυνόμενοι σε χαζοχαρούμενες γκόμενες. Μερικές δεκάδες νέων παιδιών με τα μαρκούτσια στα χέρια μαζεύτηκαν γύρω του κι ο δεύτερος νικητής της χτεσινής μέρας τούς ανακοίνωσε ότι «η χώρα έχει κυβέρνηση. Οι ΑΝ.ΕΛ. δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στον πρωθυπουργό, κύριο Αλέξη Τσίπρα». Ήταν ο πρώτος Έλληνας που άκουγα να προφέρει με τόση με-

Νέο ∆.Σ. στην ΕΜΙΑΝ

λίρρυτη ευπρέπεια το όνομα Τσίπουρας και πάλι ο πρώτος που τον ανηγόρευε σε πρωθυπουργό. Πριν αποσώσει το λόγο του, έπεσε μια μικρούλα βροχή ερωτήσεων του τύπου: «Οι ΑΝ.ΕΛ., κύριε Πρόεδρε, θα πάρουν χαρτοφυλάκια;» και τα όμοια κι εκείνος, ως σεμνός και ορκισμένος πιστός στρατιώτης, τους εκμυστηρεύτηκε ότι οι σχετικές ανακοινώσεις είναι προνόμιο του κυρίου Πρωθυπουργού. Αμέσως μετά μάλλον, παρά πριν, είδα τον «κύριο Πρωθυπουργό» να βγαίνει απ’ το σπίτι του σ’ ένα μπανάλ δρόμο, με άσφαλτο γεμάτο μπαλώματα, και συνειδητοποίησα πως ναι, είχαν δίκιο η Μισέλ και ο Άδωνις να προφητεύουν τη συντέλεια σύμπαντος του Καλού Κόσμου, του Περιούσιου. Αυτή η χρονική ανακολουθία πιθανόν να οφείλεται στην τηλεοπτική επανάληψη του συνταρακτικού γεγονότος, δεν αποκλείω όμως και να τα ’χω μπερδέψει, η αλήθεια είναι πως δεν είμαι κατ’ ελάχιστον βέβαιος ότι έχω σώας τας φρένας μου σήμερα, αφού ακούω φωνές («ο πρωθυπουργός κύριος Τσίπρας δέχεται βροχή συγχαρητηρίων απ’ το εξωτερικό») και βλέπω οράματα (Λιμπερασιόν: «Αλέξης Τσίπρας, το νέο πρόσωπο στην Ευρώπη»).

Προφανώς δεν μιλάς σοβαρά!

Το μεσημέρι, νωρίς, διαρρέει πως ο Τσίπ’ρας θα επισκεφτεί τον Μακαριότατο να του αναγγείλει πως δεν θα τον χρειαστεί στην ορκωμοσία του και το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι, αφού δεν θα τον χρειαστεί, τι χρειάζεται να του πει ότι δεν πρόκειται να τον χρειαστεί; Εν πάση περιπτώσει αυτό γίνεται κι αμέσως μετά ένας πασίχαρος Μεϊμαράκης αποκαλύπτει στον σύνοφρυ Ανώ-

τις 14 Ιανουαρίου 2015, πραγματοποιήθηκε η εκλογοαπολογιστική - καταστατική Γενική Συνέλευση των μελών της Εταιρείας Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ), στην οποία αποφασίστηκαν αλλαγές στο καταστατικό της (παράταση της λειτουργίας της μέχρι το 2025, διεύρυνση του σκοπού της, ώστε να εμπλέκεται σε θέματα ιστορίας της ελληνικής νεολαίας όλου του 20ού αιώνα, σημαντική ανανέωση των μελών). Το νέο ∆ιοικητικό Συμβούλιο της ΕΜΙΑΝ που προέκυψε από τις αρχαιρεσίες έχεις ως εξής: Πρόεδρος: Θανάσης Καλαφάτης, Αναπληρωτής Πρόεδρος: Βασίλης Καρδάσης, Γενικός Γραμματέας: Ζήσιμος Συνοδινός, ∆ιαχειριστής: Κωστής Γιούργος, Ειδικός Γραμματέας: Κώστας Κατσάπης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας: Νίκος Κιάος. Μέλη: Γιάνης Γιανουλόπουλος, Ολύμπιος ∆αφέρμος, Γιάννης Καούνης, Μπάμπης Κοβάνης, Στάθης Κουτρουβίδης, Βασίλης Κωστόπουλος, Αλέξης Λάιος, Αθηνά Νικολάου, Ηλίας Νικολόπουλος, ∆έσποινα Παπαδημητρίου, Μάκης Παπούλιας, Αργυρώ Ρεκλείτη, Σεραφείμ Σεφεριάδης, Στέφανος Στεφάνου και Γιώργος Χατζόπουλος.

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

τατο Άρχοντα ποιος κέρδισε τις εκλογές κι εκείνος ακούγεται να απορεί «Τι λες, ρε παιδάκι μου; Προφανώς δεν μιλάς σοβαρά!» Και μετά γίνεται το παράλλο και τρισχειρότερο: ο Τσίπ’ρας, πρώτα καταθέτει στεφάνι στο Ηρώο των εκτελεσμένων απ’ τους Γερμανούς κομμουνιστών στην Καισαριανή (Άγκελα, βλέπεις, ακούς;) κι έπειτα εισβάλλει στο Προεδρικό Μέγαρο, κάθεται ακάλεστος δίπλα στον Πρόεδρο και, επιβεβαιώνοντας τον Βαγγέλα, ισχυρίζεται ότι, ναι, έχει κερδίσει τις εκλογές και εξασφαλίσει την υποστήριξη του Καμμένου. «Και επομένως, κύριε Πρόεδρα, τι λες; Σκαρώνουμε μια τελετούλα έτσι στα γρήγορα και δίχως τα συνηθισμένα πρωτόκολλα, δίχως παπαδαριό κι εξαπτέρυγα, να εδώ μπροστά στον Σκουρλέτη και τον Παππά (που δεν είναι παππάς ούτε και διάκονος), χωρίς γραβάτες και παπιγιόν, να χαμογελάσει το χείλι του Έλληνα;» «Και δεν το κάνουμε; Από το σύνταγμα δεν μπορώ να κάνω και τίποτε άλλο», παραδέχεται με τα χέρια ψηλά ο Ανώτατος.

Τρίζουν τα κόκκαλα κοτζαμπάσηδων

Εξέρχονται, λοιπόν, στην αίθουσα ∆ιαπιστευτηρίων, κι εκεί ο Τσίπ’ρας ορκίζεται πως «θα φυλάει το σύνταγμα και τους νόμους και θα εργάζεται για το καλό του λαού» και γίνεται και επίσημα πια Τσίπρας και κύριος και Πρωθυπουργός και τρίζουν τα κόκκαλα γενεών κοτζαμπάσηδων. Οι δε Παπανδρέου, Καραμανλήδες και Μητσοτάκηδες εγείρονται εκ των τάφων έτοιμοι να ρουφήξουν το αίμα του, αλλά πέφτουν πάνω τους απαστράπτοντα φλας και τους γυρίζουν πίσω στην κόλαση ή στον παράδεισο, τοποθετήστε τους όπου γουστάρετε. Ύστερα κατευθύνεται στο Μαξίμου, όπου δεν υπάρχει κανείς να τον υποδεχτεί, πολλώ μάλλον να παραδώσει. Σκουρλέτης, Παππάς και τζοχανταραίοι ψάχνουν το μέγαρο. «Κάπου δω θά ’ναι, βρείτε τον. Τον θέλω ολοζώντανο, χωρίς πρησμένα μάτια και σπασμένα ζυγωματικά, τέρμα πια τα φαινόμενα Ρωμανός», εντέλλεται ο Πορθητής. Και ψάχνουν τα γραφεία, τα υπνοδωμάτια, τους καμπι-

Προσφορές

Στη μνήμη του συντρόφου ∆ημήτρη Μπούρα, ο Βασίλης Σκλιάς πρόσφερε 100 ευρώ για ενίσχυση της «Εποχής».

νέδες και τις ντουλάπες οι ακόλουθοι μάταια! Ο άγγελος έχει πάρει στις άγιες φτερούγες τον Σαμαρά, τον έκρυψε στο θεοσκότεινο σπήλαιο της Συγγρού, τον μαρμάρωσε. Κανένα πρόβλημα, ο άνθρωπος ήτανε των σπηλαίων και σε σπήλαιο γύρισε. Και πράγμα περίεργο, κανένας δεν παρατήρησε πως κι εκεί χρησιμοποιούν χαρτί υγείας και πλένονται με σαμπουάν.

Πρώτη είδηση

Η πρώτη είδηση σ’ όλα τα ΜΜΕ του πλανήτη είναι η πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα, που οι μισοί άνθρωποι φοβούνται και οι άλλοι μισοί ελπίζουν. Πρώτο πλάνο ο Τσίπρας να ορκίζεται ενώπιον του Σκουρλέτη και του Παππά που υποκαθιστούν το λαό. Η δεύτερη, είναι η φυσική ευγένεια και ο πολιτικός πολιτισμός του εξαφανισμένου κυρίου Σαμαρά. Η τρίτη, είναι το τηλεφώνημα του Προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς: «Θα κάνω ό,τι περνάει απ’ το χέρι μου να βοηθήσω να βρεθεί αμοιβαία αποδεκτή βιώσιμη λύση». Όπα! Και «αμοιβαία αποδεκτή» και «βιώσιμη», Μάρτιν; ∆εν είναι τέτοια η υφιστάμενη; Καλώς να ορίσεις, λοιπόν, και γρήγορα, γιατί την άλλη έρχεται ο Ντάισελμπλουμ, Πρόεδρος του Eurogroup. Κι είναι και ο Φρανσουά που συγχαίρει και αδημονεί, λέει, να δει τον Αλέξη να επισκέπτεται το Παρίσι πριν πάει οπουδήποτε αλλού. Αλλά πολύ φοβάμαι πως έχει ατυχήσει, γιατί ο δικός μας θα πρωτοβγεί ως πρωθυπουργός για να επισκεφτεί την αδελφή χώρα της Κύπρου. Ελπίζω να μη θίγεται αν τον επισκεφτεί αμέσως μετά, έτσι κι αλλιώς πάντα δεύτερος έρχεται και του είναι αρκετό (αλλά, Πρωθυπουργέ μου, καλά θα κάνεις να προσέχεις από δω και πέρα λίγο τα λόγια σου, εκείνο το «Ολανδρέου» δεν ήταν κομψό ούτε σοφό!). Ο Πούτιν συγχαίρει πολύ φιλικά και η Αμερική του Ομπάμα προσδοκά στενή συνεργασία (να βοηθάει ο Θεός!). Υπάρχουν ακόμη ένα σωρό οικονομικοί παράγοντες που ανοίγουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη συζήτηση για το χρέος. Θα σταθώ μόνο στον Κρούγκμαν, που καταγγέλλει την ΕΕ ότι κατέστρεψε την Ελλάδα και φοβάται ότι «αν μη τι άλλο, το πρόβλημα με τα σχέδια του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να είναι ότι δεν είναι αρκετά ριζοσπαστικά»!... Ίδωμεν!

∆ημήτρης Τσιαγκλής

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Ξενόγλωσση εκπαίδευση… κίτρινου χρώματος Τη ∆ευτέρα 2 Φεβρουαρίου, η επιτροπή του αρ. 15 ν. 1264/82 καλείται, μετά από δύο αναβολές, να εκδικάζει δύο προσφυγές που κατατέθηκαν την ίδια μέρα (7.10.2014), με απόσταση λίγων λεπτών, με διαδοχικούς αριθμούς κατάθεσης και με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο κατά της πρωτοβάθμιας Συνδικαλιστικής Οργάνωσης «Σύλλογος Εργαζομένων στην Ιδιωτική Εκπαίδευση Νομού Αττικής Βύρων», μέλος του Εργατικού Κέντρου Αθήνας. Τη μία υπογράφει η πανίσχυρη εργοδοτική ένωση «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Κέντρων Ξένων Γλωσσών» Europalso και την άλλη, ο άλλος της «εαυτός», το «Σωματείο Εργαζομένων στα Κέντρα Ξένων Γλωσσών Νομού Αττικής».

ι εργοδότες απαιτούν με τη συνδρομή δικαστικών να αναγνωριστεί το «κίτρινο» σωματείο ως το πλέον αντιπροσωπευτικό και αρμόδιο για την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών της Αττικής και την οριστική αναστολή των διαπραγματεύσεων υπογραφής ικανοποιητικής για τους εργαζόμενους ΣΣΕ που είχε ξεκίνησε ο «Βύρωνας» με διεκδίκηση μισθού 1.1015,36 ευρώ, ωρομίσθιο 13,36 ευρώ και επαναφορά όλων των εργατικών δικαιωμάτων. Αμέσως μόλις η εργοδοσία κλήθηκε σε διαπραγματεύσεις για υπογραφή ικανοποιητικής για τους εργαζόμενους ΣΣΕ (17.10.2014), το «σωματείο» κατ’ εντολή εργοδότη έσπευσε να κάνει «αρχαιρεσίες» (Σάββατο 25.10.2014) εμφανίζοντας 252 ψηφίσαντες, λιγότερους από όσους είχαν ψηφίσει στον «Βύρωνα» (261 μέλη: 12.2013), και μετά από λιγότερο από 48 ώρες (∆ευτέρα 27.10.2014) οι δύο «συνεταίροι» κατέθεσαν τις προσφυγές τους, που φαίνεται ότι είχαν ετοιμάσει προγενέστερα των αρχαιρεσιών τους (ο νόμος δίνει 10 μέρες περιθώριο προσφυγής από τη στιγμή της κοινοποίησης της έναρξης των διαπραγματεύσεων). Αφεντικά και συγγενείς εργοδοτών-«εργαζόμενοι» θέλουν τους εκπαιδευτικούς να εργάζονται με το εξευτελιστικό μεικτό ημερομίσθιο των 3,52 ευρώ και με μηνιαίες αποδοχές έως 60% κάτω από τον υποτιμημένο βασικό μισθό της μνημονιακής ΕΓΣΣΕ των 586 ευρώ και μείωση έως 90% έναντι της ∆ιαιτητικής Απόφασης (5.2011) για τους καθηγητές όλης της χώρας. Ιδιωτικά συμφωνητικά απαξίωσης της εργασίας που το Europalso και οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις, αφού βάφτιζαν ως ΣΣΕ, έκαναν δεκτά.

Με κυβερνητικές πλάτες

Μολονότι οι προσφυγές υπογράφονται από δύο διαφορετικούς δικηγόρους ο «Βύρωνας»

καταγγέλλει ότι προέρχονται από την ίδια πηγή. Είναι αποκαλυπτικό το ομόφωνο ψήφισμα της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδας (ΟΙΕΛΕ) στο 34ο Συνέδριο της (1. 2010), με το οποίο «καταδικάζει το εργοδοτικό σωματείο Σύλλογος Εργαζομένων στα Κέντρα Ξένων Γλωσσών Αττικής που ιδρύθηκε με εμπνευστές και αρχιτέκτονες ιδιοκτήτες αλλά και γνωστούς δικηγόρους, οι οποίοι, με όπλα την εξαπάτηση ή την εκμετάλλευση της εργασιακής ανασφάλειας των εκπαιδευτικών τους, μεθόδευσαν την υπονόμευση της γνήσιας συνδικαλιστικής εκπροσώπησης των εκπαιδευτικών». Επίσης, τονίζει ότι «η Ομοσπονδία μας έχει ήδη καταγγείλει την αήθη συμμετοχή του αντιπροέδρου του ∆ικηγορικού Συλλόγου ΑΘήνας, ∆. Βερβεσού, στη σχεδίαση και την εκτέλεση του δόλιου εγχειρήματος για την υπέρβαση των εργασιακών συμφερόντων των εκπαιδευτικών». Ομάδα βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ έχουν καταθέσει τρεις σχετικές ερωτήσεις (12.9.12, 10.12.13 & 26.9.14) με «τα έργα και ημέρες» του εργοδοτικού σωματείου, ενώ ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μιχάλης Κριτσωτάκης, σε παλιότερη επίκαιρη ερώτηση (1.8.2011) είχε αναφέρει προς τον τότε υφυπουργό Εργασίας Ιωάννη Κουτσούκο: «Θέλω να δώσετε ιδιαίτερη σημασία στο ιστορικό σωματείο «Βύρωνας» για τους εργαζόμενους στις ξένες γλώσσες και να δείτε ό,τι λέει και ό,τι καταγγέλλει, μέχρι και ονόματα μεγαλοδικηγόρων που μάλιστα πρόσκεινται στο χώρο σας και καταγγέλλονται ως εργολαβικά αναλαμβάνοντας τέτοιες υποθέσεις». Σχετική επίκαιρη ερώτηση έχει υποβάλει (5.11.2011) και ο βουλευτής του ΚΚΕ Νίκος Καραθανασόπουλος, ωστόσο οι απερχόμενες κυβερνήσεις και οι δικαστικές αρχές νομιμοποιούσαν τις ενέργειες του «κίτρινου» εργοδοτικού σωματείου.

«Χρυσή» σελίδα στη Μαύρη Βίβλο

Σε ψήφισμα αλληλεγγύης του ο Σύλλογος Εργαζομένων στα Φροντιστήρια Καθηγητών (ΣΕΦΚ), 7.1.2014, αναφέρει ότι συνδικάτα και εργαζόμενοι στις αρχαιρεσίες του εν λόγω «σω-

ματείου» «διαπίστωσαν, για μια ακόμα φορά, την άμεση εξάρτηση του «σωματείου» αυτού από τους εργοδότες, αλλά και την καταστρατήγηση των συνδικαλιστικών ελευθεριών και των δημοκρατικών δικαιωμάτων των εργαζομένων», ενώ ταυτοχρόνως καταγγέλλεται «η πρόεδρος του απερχόμενου ∆.Σ., Άρτεμις Κυπριώτου, ότι δεν επέτρεψε να ψηφίσει μέλος του «σωματείου», αν και η ίδια διώ-

κεται για άσκηση παράνομης βίας εναντίον του στις «εκλογές» του 2009». Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η Μαύρη Βίβλος της μνημονιακής εκπαιδευτικής πολιτικής («Αυγή», 11.1.2015), στη σελίδα 80, αναγράφει ρητά ότι «οι ιδιοκτήτες των φροντιστηρίων ξένων γλωσσών ακολούθησαν το σύνθημα της επίθεσης στις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών που έδωσε

από την πρώτη στιγμή η συγκυβέρνηση χρησιμοποιώντας μεθόδους που παραπέμπουν σε μαύρες σελίδες του παρελθόντος της χώρας. Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Κέντρων Ξένων Γλωσσών - Europalso εργάστηκε για τη σύσταση ψευδοσωματείου με την επωνυμία «Σωματείο Εργαζομένων στα Κέντρα Ξένων Γλωσσών Νομού Αττικής», με ιδρυτικά μέλη συγγενικά πρόσωπα των εργοδοτών, η λειτουργία του οποίου διέπεται από αδιαφανείς πρακτικές «μπράβου» και με το «σωματείο» αυτό σύναψε νέα «συλλογική» σύμβαση εργασίας, με όρους εργασιακού Μεσαίωνα και αποδοχές της τάξης των 250 ευρώ το μήνα για εργασία πλήρους διδακτικού ωραρίου». Μήπως ήρθε επιτέλους ο καιρός να μπει οριστικός φραγμός από το εργατικό κίνημα στις «μαύρες» ή καλύτερα «κίτρινες» συνδικαλιστικές πρακτικές στη χώρα μας; Πέτρος Λυμπερόπουλος petroslibero@gmail.com

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Το Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας της Ελλάδος καλεί τους μετόχους της Τράπεζας, σύμφωνα με το Καταστατικό της και το Νόμο, σε Τακτική Γενική Συνέλευση, την Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2015, στις 12:00 το μεσημέρι, στο Κεντρικό Κατάστημα της Τράπεζας, στην Αθήνα, Ελευθερίου Βενιζέλου 21, 2ο όροφο, αίθουσα Γενικών Συνελεύσεων. Τα θέματα της Ημερήσιας ∆ιάταξης είναι τα εξής: 1. Ανάγνωση της ετήσιας Έκθεσης του ∆ιοικητή, που υποβάλλεται με εντολή του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας για τον Ισολογισμό και τις λοιπές Οικονομικές Καταστάσεις, καθώς και τα πεπραγμένα του έτους 2014. 2. Ανάγνωση της Έκθεσης των Ελεγκτών για τον Ισολογισμό και τις λοιπές Οικονομικές Καταστάσεις της χρήσης 2014. 3. Έγκριση της ετήσιας Έκθεσης του ∆ιοικητή, του Ισολογισμού και των λοιπών Οικονομικών Καταστάσεων χρήσης 2014 μετά της Έκθεσης των Ελεγκτών. 4. Έγκριση της διάθεσης των καθαρών κερδών, σύμφωνα με το άρθρο 71 του Καταστατικού, που ανέρχονται στο συνολικό ποσό των ευρώ 654.549.203.-, ως εξής: -Μικτό μέρισμα προς πληρωμή: 0,6720 ευρώ ανά μετοχή σε 19.864.886 μετοχές ευρώ 13.349.203.-Υπόλοιπο περιερχόμενο στο Ελληνικό ∆ημόσιο ευρώ 641.200.000.5. Ανακοίνωση διορισμού μελών της ∆ιοίκησης. 6. Καθορισμός αποζημίωσης και οδοιπορικών εξόδων των μελών του Γενικού Συμβουλίου. 7. Καθορισμός αμοιβής των Ελεγκτών για τη χρήση 2015. 8. Απαλλαγή από κάθε προσωπική ευθύνη των μελών του Γενικού Συμβουλίου και των Ελεγκτών για τα πεπραγμένα και τη ∆ιαχείριση του έτους 2014. 9. Εκλογή Συμβούλων. 10. Εκλογή Ελεγκτών για τη χρήση 2015. 11. Λοιπές Ανακοινώσεις. Στη Συνέλευση έχει δικαίωμα να λάβει μέρος και να ψηφίσει είτε αυτοπροσώπως, είτε μέσω αντιπροσώπου, τηρουμένων των περιορισμών των άρθρων 8, 13 και 14 του Καταστατικού, ο κύριος τουλάχιστον εβδομήντα πέντε (75) μετοχών, που είναι εγγεγραμμένος στα αρχεία του Συστήματος Άυλων Τίτλων (Σ.Α.Τ.) που διαχειρίζεται η εταιρεία «Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων Α.Ε.» (ΕΛ.Κ.Α.Τ.) της «Ελληνικά Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. Συμμετοχών» (Ε.Χ.Α.Ε.), στο οποίο τηρούνται οι κινητές αξίες της Τράπεζας, κατά την έναρξη της πέμπτης ημέρας πριν από την ημέρα συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης, εν προκειμένω του Σαββάτου 21 Φεβρουαρίου 2015 (ημερομηνία καταγραφής), χωρίς να απαιτείται δέσμευση των μετοχών του. Ανά εβδομήντα πέντε (75) μετοχές παρέχουν στον κύριο αυτών το δικαίωμα μιας (1) ψήφου. Μέτοχοι, που έχουν λιγότερες από εβδομήντα πέντε (75) μετοχές, μπορούν να διορίσουν κοινό αντιπρόσωπο μέτοχο, ο οποίος μπορεί να παραστεί στη Συνέλευση, εφόσον συγκεντρώνει την αντιπροσωπεία τουλάχιστον εβδομήντα πέντε (75) μετοχών (άρθρα 13 και 16 του Καταστατικού, σε συνδυασμό με τη 2/29.2.2000 απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας περί αναπροσαρμογής –από είκοσι πέντε (25) σε εβδομήντα πέντε (75)- του ελάχιστου αριθμού μετοχών που απαιτείται για την παροχή δικαιώματος συμμετοχής και ψήφου στη Γενική Συνέλευση, μετά την επελθούσα -κατ’ άρθρο 9 του Καταστατικού- διάσπαση της μετοχής της Τράπεζας, σύμφωνα με την 1/17.1.2000 απόφαση του Γενικού Συμβουλίου, που εγκρίθηκε με την 8/4.2.2000 Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου – ΦΕΚ Α΄ 17/7.2.2000). Τα δικαιώματα διοικήσεως, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος παραστάσεως και ψήφου στη Γενική Συνέλευση αναστέλλονται για τους μετόχους που εμπίπτουν στην παρ. 5 του άρθρου 8 του Καταστατικού (όπως προστέθηκε με την από 24.4.2012 απόφαση της 79ης Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας που κυρώθηκε με το άρθρο 165 παρ.7 περ.β’ του ν. 4099/2012 [ΦΕΚ Α΄ 250/20.12.2012]), ήτοι πρόσωπα επί των οποίων η Τράπεζα ασκεί εποπτεία σύμφωνα με το άρθρο 55Α του Καταστατικού ή με διάταξη νόμου, επιχειρήσεις συνδεδεμένες με αυτά, μέλη των διοικητικών συμβουλίων ή διαχειριστές τέτοιων προσώπων, σύζυγοι και συγγενείς αυτών έως δευτέρου βαθμού. Επίσης, ουδείς μέτοχος, εκτός του ∆ημοσίου και όσων εμπίπτουν στο άρθρο 2 του ν. 2292/1953, δύναται να ασκήσει στη Γενική Συνέλευση δικαίωμα ψήφου για αριθμό ψήφων υπερβαίνοντα το αντιστοιχούν σε δύο εκατοστά του μετοχικού κεφαλαίου ποσοστό (τελευταίο εδάφιο του άρθρου 13 του Καταστατικού, όπως προστέθηκε με την από 24.4.2012 απόφαση της 79ης Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας, που κυρώθηκε με το άρθρο 165 παρ.7 περ. γ’ του ν. 4099/2012 [ΦΕΚ Α΄ 250/20.12.2012]). Οι μέτοχοι που έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος στη Συνέλευση καλούνται να προσέλθουν στην Υπηρεσία Μετοχών του Τμήματος Γραμματείας της Τράπεζας της Ελλάδος για να παραλάβουν τα δελτία εισόδου τους μέχρι και την Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2015. Η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας γίνεται με απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση της Τράπεζας με τα αρχεία του ως άνω Συστήματος Άυλων Τίτλων. Ο διορισμός και η ανάκληση αντιπροσώπου του μετόχου γίνονται εγγράφως. Οι μέτοχοι που επιθυμούν να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση μέσω αντιπροσώπου ή να ανακαλέσουν τον εν λόγω διορισμό οφείλουν να καταθέσουν στην Υπηρεσία Μετοχών του Τμήματος Γραμματείας της Τράπεζας της Ελλάδος τουλάχιστον τρεις (3) ημέρες πριν από την ορισθείσα ημερομηνία συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης, ήτοι το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015 (δεδομένου ότι η ∆ευτέρα 23 Φεβρουαρίου 2015 - Καθαρά ∆ευτέρα, καθώς και το Σάββατο 21 και η Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 2015 δεν είναι εργάσιμες ημέρες), συμπληρωμένο και δεόντως υπογεγραμμένο το σχετικό έντυπο αντιπροσώπευσης, το οποίο είναι διαθέσιμο και στον ιστοχώρο της Τράπεζας www.bankofgreece.gr στην ενότητα «Ενημέρωση Μετόχων». Ο μέτοχος μπορεί να διορίσει αντιπρόσωπο για μία και μόνη Γενική Συνέλευση ή για όσες Συνελεύσεις λάβουν χώρα εντός ορισμένου χρόνου. Όσοι από τους μετόχους είναι νομικά πρόσωπα πρέπει μέσα στην ίδια προθεσμία να καταθέσουν σύμφωνα με το νόμο και τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα. Σε περίπτωση που τα ως άνω έγγραφα έχουν ήδη κατατεθεί σε άλλη Υπηρεσιακή Μονάδα της Τράπεζας, αρκεί να γίνει σχετική αναφορά στο έντυπο αντιπροσώπευσης. Κάθε μέτοχος μπορεί να διορίζει μέχρι τρεις (3) αντιπροσώπους. Νομικά πρόσωπα μετέχουν στη Γενική Συνέλευση ορίζοντας ως εκπροσώπους τους μέχρι τρία (3) φυσικά πρόσωπα. Η ίδια ως άνω διαδικασία ακολουθείται και στην περίπτωση που μέτοχος χορηγεί σε τράπεζα εξουσιοδότηση για την άσκηση δικαιωμάτων ψήφου βάσει σχετικών οδηγιών του. Αντιπρόσωπος που ενεργεί για περισσότερους μετόχους μπορεί να ψηφίζει διαφορετικά για κάθε μέτοχο. Το πλήρες κείμενο της Πρόσκλησης, καθώς και οι πληροφορίες του άρθρου 27 παρ. 3 του κ.ν. 2190/1920 διατίθενται σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστοχώρο της Τράπεζας της Ελλάδος www.bankofgreece.gr στην ενότητα «Ενημέρωση Μετόχων». Τα κείμενα των εν λόγω πληροφοριών και στοιχείων διατίθενται και σε έγχαρτη μορφή από την Υπηρεσία Μετοχών του Τμήματος Γραμματείας της Τράπεζας της Ελλάδος, Ε. Βενιζέλου 21, Αθήνα (τηλ. 210-320 2064 και 210-320 3288, fax 210-322 6371). Αθήνα, 19 Ιανουαρίου 2015 Με εντολή του ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ

Βιογραφικό

MΝΗΜΗ

ΠΕΘΑΝΕ Η ΜΑΡΙΑ ΠΙΝΙΟΥ ΚΑΛΛΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Αφιέρωσε τη ζωή της στην καταπολέμηση των βασανιστηρίων

εννήθηκε στη Θάσο το 1943 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γιατρός με ειδικότητα δερματολόγου. Στο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ήταν Γενική Γραμματέας του συλλόγου φοιτητών της ιατρικής σχολής «Ιπποκράτης» (1964-1966). Υπήρξε στέλεχος της νεολαίας Λαμπράκη, υπεύθυνη για θέματα γυναικών (1964-1966). Η χούντα την συνέλαβε και την εξόρισε στη Γυάρο. Υπήρξε μέλος του ∆Σ του ελληνικού τμήματος της ∆ιεθνούς Αμνηστίας (19821988), ενώ το 1989 ίδρυσε το Ιατρικό Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων στην Αθήνα. Πρωταγωνίστησε στην ίδρυση του ∆ικτύου Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής, με έδρα στην Αθήνα, του οποίου διετέλεσε Γενική Γραμματέας. Υπήρξε – από το 1998 έως το 2003 – η πρώτη εκλεγμένη Πρόεδρος του ∆ιεθνούς Συμβουλίου Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, με συμβουλευτικό καθεστώς στα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έζησε την απόπειρα πραξικοπήματος στις Φιλιππίνες, ενώ βρίσκονταν εκεί για συνέδριο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και βγήκε στον δρόμο για να στείλει ανταπόκριση στα ελληνικά ΜΜΕ. Επισκέφθηκε τον Μαντέλα στη φυλακή και κέρδισε τον σεβασμό και τη φιλία του. ∆εν δίστασε να πιάσει από τον γιακά και να υψώσει τη φωνή της στον Αραφάτ, φίλο της, όταν φυλάκισε μέλος της διεθνούς οργάνωσης ενάντια στα βασανιστήρια, της οποίας ήταν πρόεδρος. Ήταν υποψήφια το Νόμπελ Ειρήνης καθώς και δυο φορές για την Επιτροπή της ∆ιεθνούς Σύμβασης για την Κατάργηση των Βασανιστηρίων, των Ηνωμένων Εθνών. Το 1993 ήταν υποψήφια και για το βραβείο Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων της Γαλλικής ∆ημοκρατίας. Παράλληλα με τον αγώνα της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εξάλειψη των βασανιστηρίων, συμμετείχε από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 σε όλες τις προσπάθειες του οικολογικού κινήματος στην Ελλάδα. Συμμετείχε στις πρώτες οικολογικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα, στην Εναλλακτική Κίνηση Οικολόγων Αθήνας, στις προσπάθειες πανελλαδικής συνεργασίας των οικολογικών κινήσεων στη δεκαετία του ’80. Ιδρυτικό μέλος των Οικολόγων Εναλλακτικών στα τέλη της δεκαετίας του ’80. ∆ραστήρια και υποψήφια με τους Οικολόγους Πράσινους μέχρι τον Μάρτιο 2014. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη, υποψήφια στις Ευρωεκλογές 2014 και συμπρόεδρος μαζί με τον Νίκο Χρυσόγελο των ΠΡΑΣΙΝΩΝ – Αλληλεγγύη. Ακόμα υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ∆ικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, ενώ συμμετείχε στην Επιτροπή Αντιρρησιών Συνείδησης. Ήταν μητέρα δύο παιδιών, του Γιώργου και της Ίριδας Καλλή. Η «Εποχή» εκφράζει τα συλλυπητήριά της στην οικογένεια και τους συντρόφους της.

έθανε την περασμένη ∆ευτέρα, σε ηλικία 71 ετών, η Μαρία Πίνιου Καλλή, η δερματολόγος που αφιέρωσε τη ζωή της στον αγώνα κατά των βασανιστηρίων. Όποτε υπήρχε καταγγελία για βασανισμό κάποιου ανθρώπου, η Μαρία Πίνιου Καλλή γνώριζε ότι θα της τηλεφωνούσαμε για να τη συμβουλευτούμε και έτσι υποδεχόταν κάθε μας κλήση έτοιμη για μια ακόμα συζήτηση ενάντια στα βασανιστήρια. «Για την πρόληψη των βασανιστηρίων οφείλουμε να μην επιτρέπουμε την ατιμωρησία των ενόχων», επαναλάμβανε συνεχώς, σπεύδοντας να εξετάσει κάθε καταγγελία βασανισμού ή κακομεταχείρισης. Τον αγώνα της ενάντια στα βασανιστήρια τον έδωσε όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Το 1989, ίδρυσε το Ιατρικό Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, ενώ πέτυχε να εκδώσει ψήφισμα ο ΟΗΕ, το οποίο αναγνώριζε τα βασανιστήρια ως καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μάλιστα, με την απόφαση αυτή ταξίδεψε ανά τον κόσμο και απέσπασε την υπογραφή πενήντα πρωθυπουργών για την ποινικοποίηση κάθε είδους βασανιστηρίων. Το 1993, ως μέλος του προεδρείου του ∆ιεθνούς Συμβουλίου Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, ήταν υποψήφια για το Νόμπελ Ειρήνης. Την ίδια χρονιά, εν μέσω πολέμων στα Βαλκάνια, προσκάλεσε γιατρούς από τις αντιμαχό-

μενες χώρες στην Ελλάδα και οργάνωσαν το Βαλκανικό ∆ίκτυο ενάντια στα βασανιστήρια και τον πόλεμο. Σε διεθνή συνάντηση που οργάνωσε στην Αθήνα δημιουργήθηκε το ∆ίκτυο Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής, με έδρα στην Αθήνα, του οποίου διετέλεσε Γενική Γραμματέας.Από το 1998 έως το 2003 υπήρξε η πρώτη εκλεγείσα Πρόεδρος του ∆ιεθνούς Συμβουλίου Κέντρων Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, με συμβουλευτικό καθεστώς στα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά τη δράση της για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά τον κόσμο συνελήφθη πέντε φορές –τελευταία όταν προσπάθησε να εξετάσει θύματα από τη σφαγή στη Τζενίν της Παλαιστίνης και θεωρήθηκε ανεπιθύμητο πρόσωπο από το Ισραήλ. Το 2009 έκλεισε το Κέντρο αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στον τομέα αυτό. Η Μ. Πίνιου Καλλή προσπαθούσε μόνη της κρατώντας ανοιχτό το ιατρείο της στα θύματα βασανιστηρίων για ιατρική γνωμάτευση και πηγαίνοντας μάρτυρας στην περίπτωση που η καταγγελία έφτανε στις δικαστικές αίθουσες. Άλλωστε, η ίδια είχε δηλώσει ουκ ολίγες φορές ότι κάθε καταγγελία πρέπει να διερευνάται [«∆εν αποτελεί καθημερινή πρακτική στα αστυνομικά τμήματα, αποτελεί όμως παράβαση καθήκοντος υψηλότατου βαθμού και πρέπει να χτυ-

“Στη Γυάρο φοβήθηκα, ερωτεύτηκα, σκέφτηκα”

Μαρία Πίνιου Καλλή συνελήφθη στις 21 Μαΐου 1967, λίγο πριν προλάβει να φυγαδευτεί στη Γένοβα, όπου την περίμενε η αδερφή της. Ήταν μία από τις 340 κρατούμενες, που φυλακίστηκαν προκειμένου να υπογράψουν δήλωση. Η μαρτυρία της από τη μεταγωγή της στη Γυάρο συγκλονίζει: «Θυμάμαι, Μας πήγαν πρώτα στη Σύρο για να μας μεταφέρουν αργότερα με ένα σαπιοκάραβο στη Γυάρο. Εκεί ήταν συγκεντρωμένο πλήθος κόσμου, ανάμεσα τους και ο πατέρας μου, κρατώντας στα χέρια του ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα. Όλοι φώναζαν «πού τους πάτε, αφήστε τους

πηθεί εν τη γενέσει. Οι αστυνομικοί είναι όργανα της τάξης και είναι αυτοί που πρώτα από όλους πρέπει να σέβονται τους νόμους. Το υπουργείο οφείλει να ερευνά κάθε καταγγελία και όχι να την καλύπτει», Εποχή, 14 Οκτωβρίου 2012]. Ο Βασίλης Παπαστεργίου είχε καλέσει την Μ. Πίνιου ως μάρτυρα σε μία δίκη που αφορούσε βασανιστήρια κατά προσφύγων από λιμενικούς. Όπως ο ίδιος περιγράφει, κατά τη διάρκεια της κατάθεσής της, ο συνήγορος υπεράσπισης την προκάλεσε λέγοντας με ύφος: «Αν αυτά που λέτε ευσταθούν, τότε οι κατηγορούμενοι, αυτά τα τέρατα, αξίζουν τη θανατική καταδίκη…». Η Μ. Πίνιου Καλλή τον διέκοψε λέγοντας περίπου τα εξής: «Για μένα αυτοί οι άνθρωποι, αν και βασανιστές, δεν είναι τέρατα. Η προσωπική μου εμπειρία με έκανε να κατανοήσω ότι ακόμα και καθημερινοί, κοντινοί μας άνθρωποι μπορούν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και λειτουργώντας σε ένα ορισμένο εξουσιαστικό πλαίσιο να λειτουργήσουν σαν βασανιστές και να κάνουν απεχθείς πράξεις. Όμως παραμένουν άνθρωποι, δεν είναι τέρατα. Και η θανατική καταδίκη είναι απαράδεκτη για τον πολιτισμό μας σε κάθε περίπτωση, κύριε συνήγορε.» Τον Απρίλιο του 2013, η Μ. Πίνιου Καλλή μέσα από το πρόγραμμα «Προμηθέας», εκπαίδευσε νέους γιατρούς στην ταυτοποίηση και αποκατάσταση θυμάτων βασανιστηρίων.

ανθρώπους». Εγώ εκείνη τη στιγμή και για πρώτη φορά συνειδητοποίησα ότι με πάνε στη φυλακή. Πρόσεξε! Όχι εξορία. Φυλακή! Έχει διαφορά. Η φυλακή είναι πολύ χειρότερη. Στη σκέψη αυτή, πέφτω κάτω. Ουρλιάζω. Κλαίω. Με την άκρη του ματιού μου βλέπω τον πατέρα μου πιασμένο από μια κολόνα να καταρρέει. Ξάφνου, αλλάζω ρότα, σηκώνομαι όρθια κι αρχίζω να τραγουδάω σε τζαζ, εύθυμο ρυθμό και χτυπώντας παλαμάκια «ένας τη λύκος καπετάνιος απ’ τη Σύρα». Τότε, ο πατέρας μου ορθώνει το ανάστημα του και φωνάζει «κοιτάξτε, όλοι! Αυτή είναι η κόρη μου, η λεβέντισσα»». Και τελικά κατάφερε να παραμείνει όρθια όσο καιρό βρέθηκε κρατούμενη εκεί: «Στη Γυάρο φοβήθηκα, ερωτεύτηκα, πόνεσα, σκέφτηκα, αποφάσισα. Τώρα πια ξέρω και ανατρέπω. Σε άλλους μπορεί να λειτούργησε αρνητικά. Σε μένα όχι. Την προσωπική μου τραγωδία τη μετέτρεψα σε τύχη και κάθε κακή εμπειρία σε ερωτική. Στη φυλακή συνάντησα τον Λάμπρο Βαζαίο, πρώην συμφοιτητή μου στην Ιατρική, στρατιωτικό γιατρό και επικεφαλής του νοσοκομείου. Εκείνος με έκανε γιατρό της φυλακής και μαζί συμμαχήσαμε για να διώχνουμε από τη Γυάρο τους αρρώστους και τους ηλικιωμένους».

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Σβήνοντας με κόκκινο μελάνι Οι εκλογές και η αλλαγή των ΜΜΕ Του Θωμά Τσαλαπάτη

∆

εν είμαι σίγουρος με ποιες εικόνες, με ποιες καταγραφές ή έστω ποιες ενδείξεις μπορεί να ειπωθεί πως μια εποχή αλλάζει. Η όποια αλλαγή θα σχηματίσει σταδιακά το πρόσωπό της, με ψηφίδες διαφορετικού μεγέθους, βαλμένες με διαφορετικό ρυθμό και ταχύτητα παρουσιάζοντας μια όψη έτοιμη να κριθεί απ τους καθρέφτες. Και είναι νωρίς, παρά τις συμβολικές κινήσεις μεγάλης σημασίας των πρώτων ημερών, παρά τις εξαγγελίες που υπόσχονται ένα πιο ανθρώπινο πρόσωπο, για να μιλήσουμε με βεβαιότητα για μια σίγουρη αλλαγή. Αν κάτι, όμως, φάνηκε ήδη από τα πρώτα λεπτά των εκλογών αυτό είναι η – άλλοτε διακριτική και άλλοτε ατσούμπαλη- αλλαγή στάσης πολλών μέσων ενημέρωσης και πολλών δημοσιογράφων προς τον ΣΥΡΙΖΑ και τη νέα κυβέρνηση. Ένας ήπιος εναγκαλισμός -μη φανταστείτε κάτι παθιασμένο, σαν να προσπαθεί να σε στραγγαλίσει ένα ζιβάγκο.

Γλείψιμο χωρίς προηγούμενο

Η πιο χαρακτηριστική αλλαγή φάνηκε στα όργανα του ∆ΟΛ αφού το «Βήμα» ήδη από το Σάββατο πριν τις εκλογές είχε βαφτεί κόκκινο κάνοντας λόγο για «Το σχέδιο για την επόμενη μέρα» και περιγράφοντας ως «ιστορικών διαστάσεων» την «πολιτική ανατροπή από ενδεχόμενη πρωτιά Τσίπρα». Είχε προηγηθεί, άλλωστε, πρωτοσέλιδο της 11ης Ιανουαρίου με τίτλο «Η ευκαιρία της Αριστεράς». Στο editorial μάλιστα ο Σταύρος Ψυχάρης εξηγεί γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ συμφέρει τη χώρα. Επόμενη εφημερίδα που βάφτηκε στα χρώματα των μπολσεβίκων ήταν τα ΝΕΑ της ∆ευτέρας με τίτλο: «Η Ελλάδα άλλαξε σελίδα». Και εδώ συναντούμε την «ιστορική διαστάσεων νίκη» που μάλιστα δημιουργεί «μια σημαντική

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές δεν είναι απλώς ένα σημείο καμπής προς αυτή την κατεύθυνση, είναι η ίδια η απόδειξη πως οι καιροί έχουν αλλάξει και πως το μιντιακό κατεστημένο δεν βρίσκεται πια σε θέση να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις και ευνοουμένους.

ευκαιρία για την αριστερά». Σε παρόμοιο τέμπο κυμαίνονται και τα περισσότερα άρθρα της εφημερίδας . Πιο διακριτική η στάση της «Καθημερινής», η οποία ενώ στο κύριο άρθρο της την μέρα των εκλογών μας προέτρεπε να «σκεφθούμε ψύχραιμα πριν ρίξουμε την ψήφο μας, γιατί ούτε η Ελλάδα ούτε και η Ευρώπη βρίσκονται σε κανονικές συνθήκες», την επόμενη μέρα μας διαβεβαίωνε πως «Ευχή όλων είναι να μπορέσει η νέα κυβέρνηση να φέρει σε πέρας τη σκληρή διαπραγμάτευση με τους εταίρους και δανειστές». Στο τηλεοπτικό πεδίο τα πράγματα υπήρξαν πιο κραυγαλέα και πιο εξώστρεφα και καταγράφονται κάπως, όπως επέλεξε να τα περιγράψει ο Γιώργος Παπαχρήστος στα μετεκλογικά ΝΕΑ «προσπαθώ να μπω και εγώ στο κλίμα της εποχής- τέτοιο γλείψιμο χθες στα κανάλια στους συριζαίους δεν έχει προ-

ηγούμενο!». Νομίζω πως όποιος παρακολούθησε την εκλογική βραδιά και τις συζητήσεις της έχει διαμορφώσει άποψη και δεν χρειάζονται περισσότερες καταγραφές. Ας αναφέρουμε κατ’ εξαίρεση τις ευχές του (πολυαγαπημένου) Γιώργου Τράγκα και τις διαβεβαιώσεις του πως στην κυβέρνηση είναι όλοι φίλοι του καθώς και μερικά σχόλια τύπου: «Εύστοχη η τοποθέτηση του Πανούση στο υπουργείο. Σώφρων άνθρωπος, σοβαρός, από τους σοβαρότερους που έχει συμπεριλάβει ο κ. Τσίπρας στην Κυβέρνηση». Και επίσης : «Τα συγχαρητήριά μου στον καθηγητή, τον κ. Κατρούγκαλο. Φλογερός καθηγητής». Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε επίσης και μια σειρά από αφιερώματα στα δελτία ειδήσεων ή σε κουτσομπολίστικες εκπομπές σε σχέση με τη ζωή του Πρωθυπουργού και των υπουργών, των συζύγων και των ενδια-

φερόντων τους, των σταθμών στη ζωή τους κτλ. Των βιογραφισμών αυτών που προσπαθούν να εντάξουν σε ένα αισθητικό συνεχές ανθρώπους από έναν χώρο τελείως ξένο σε αυτή την κουλτούρα -αν όχι εχθρικό σε πολλές περιπτώσεις.

Οι καιροί έχουν αλλάξει

Όλες αυτές οι αλλαγές που ήδη έχουν αρχίσει να διακρίνονται και πολύ περισσότερο αυτές που θα ακολουθήσουν, δεν έχουν να κάνουν στην πραγματικότητα μόνο με το φόβο που ορισμένοι δημοσιογράφοι ή δημοσιογραφικοί οργανισμοί μπορεί να αισθάνονται από τον ΣΥΡΙΖΑ ή από τις διακηρύξεις του για το πώς θα διαχειριστεί τις τηλεοπτικές συχνότητες και το γενικότερο τοπίο των ΜΜΕ. Ούτε επίσης μόνο με τις παραδοσιακές απότομες αλλαγές στη γραμμή ομίλων και εφημερίδων όταν η εξουσία αλλάζει χέρια. Έχει να κάνει επίσης με την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα κυρίαρχα αυτά μέσα. Μια έλλειψη η οποία καταγράφεται εδώ και καιρό και στην πραγματικότητα μεταφράζεται ως έλλειψη επιρροής. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές δεν είναι απλώς ένα σημείο καμπής προς αυτή την κατεύθυνση, είναι η ίδια η απόδειξη πως οι καιροί έχουν αλλάξει και πως το μιντιακό κατεστημένο δεν βρίσκεται πια σε θέση να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις και ευνοουμένους. Με λίγα λόγια, η κίνηση αυτή των κυρίαρχων ΜΜΕ, καταφέρνει να δράσει ενάντια στις ίδιες της προθέσεις της, αφού έρχεται να διαβεβαιώσει πως οι συνθήκες είναι ώριμες για να υπάρξει εκδημοκρατισμός και διαφάνεια στον χώρο του δημοσίου λόγου. Όση κόκκινη μελάνη και αν σπαταληθεί η γραφή τους θα παραμένει ανορθόγραφη και οι ευθύνες τους για την κατάσταση των τελευταίων ετών δεδομένες. http://tsalapatis.blogspot.gr/

Το δικαίωμά μας στη χαρά ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ετά τα εκλογικά αποτελέσματα της περασμένης Κυριακής, αυτό που παραμένει κυρίαρχο σε πολύ κόσμο είναι μια διάχυτη χαρά. Αυτή η χαρά πηγάζει από απλά πράγματα, όπως η συντριβή του ακροδεξιού τσαμπουκά του Σαμαρά και του συρφετού του, αλλά και από έναν τεράστιο συμβολισμό: ένα αριστερό κόμμα παίρνει, για πρώτη φορά, τις τύχες της χώρας στα χέρια του. Κι αυτός ο συμβολισμός φαίνεται να ευοδώνεται με κάποιες απλές, πρακτικές κινήσεις της πρώτης μέρας: η πολιτική ορκωμοσία της κυβέρνησης, η επίσκεψη στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, η πρώτη διαφοροποίηση στο θέμα του εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Ρωσία. Ας διατηρήσουμε, λοιπόν, το δικαίωμά μας στη χαρά και στην ελπίδα της αριστεράς, κι

όσο κρατήσει… Κάποια αξιοσημείωτα στιγμιότυπα και μερικές πρώτες σκέψεις, μετά τη μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ: l Οι συριζικές(!) δηλώσεις της Γιάννας Αγγελοπούλου που επιβεβαιώνουν το ιστορικό σύνθημα «Νόμος είναι το δίκιο του ΑΡΜΑΝΙ»! l Η απογοητευτική ξινίλα κι ο δογματικός κατήφορος του Κ.Κ.Ε. Ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ουσιαστικό, αριστερό αντίβαρο σε μια συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε ακραίο σεχταρισμό, μικροψυχία και εχθρότητα. Οι λυσσαλέες επιθέσεις εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζουν αμείωτες και μετά τις εκλογές, γελοιοποιώντας το Κ.Κ.Ε. στα μάτια του κόσμου. Σημαδιακό παράδειγμα ακραίου μονολιθισμού, η στοχευμένη μη εκλογή του Σπύρου Χαλβατζή στην Β’ Αθήνας.

l Το βράδυ της Κυριακής, ο κόσμος που μαζεύτηκε στην πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη άκουγε στα ηχεία και τραγουδούσε αντάρτικα. ∆είχνοντας αντίστοιχες προθέσεις, ο Κώστας Λαπαβίτσας τραγούδησε με αγωνιστικό παλμό τον ύμνο του Ε.Α.Μ. έξω από το εκλογικό κέντρο της Νάουσας! l Το εντυπωσιακό 55% που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ιερισσό της Χαλκιδικής. Η υποστήριξη στο κίνημα κατά της εξόρυξης χρυσού ήταν σημαντική κι ο κόσμος το εκτίμησε και ανταπέδωσε ανάλογα με την ψήφο του. l Πώς να νιώθει άραγε ο Αλέκος Αλαβάνος, τώρα που ο πιτσιρικάς τον οποίο έχρισε πρώτα υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων, παρακάμπτοντας τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη, και μετά αρχηγό στον ΣΥΡΙΖΑ, έγινε πρωθυπουργός; Πώς να νιώθει, άραγε, ο Αλέξης Τσίπρας, τώρα που είναι στις δόξες του, απέναντι στον πολιτικά περιθωριοποιημένο μέντορά του; l Θα θεσπιστεί, επιτέλους, η απλή αναλογική ως δίκαιο και μόνιμο εκλογικό σύστημα; l Τι θα γίνει με τους μεγαλόσχημους καναλάρχες και τα υπερχρεωμένα, χωρίς άδειες, κανάλια τους; Θα συνεχίσουμε να τους προσκυνάμε, τώρα που έγιναν

όλοι φίλο-ΣΥΡΙΖΑ, ή θα μπει το μαχαίρι στο κόκαλο; l Γι’ άλλη μια φορά, η αριστερά δείχνει τη μακρινή απόστασή της από τον πολιτισμό. Το Υπουργείο Πολιτισμού συγχωνεύεται και παύει να είναι αυτοτελές. l Χαρήκαμε πολύ για την εκλογή της αγαπημένης μας Ελένης Σταματάκη και του φίλου Μάκη Μπαλαούρα, αλλά και την υπουργοποίηση του, παλιού μας γραμματέα στο Ρήγα Φεραίο, Νίκου Βούτση κι ας έχει στρατοπεδεύσει στην ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Όσο για τον Σταύρο Κοντονή, καλά θα κάνει να επιλέξει συμβούλους από την Αυτόνομη Θύρα 10 του Ηρακλή Θεσσαλονίκης. l Το όραμα για σοσιαλισμό με δημοκρατία, ελευθερία και αυτοδιαχείριση, ο κομμουνιστικός ορίζοντας κι η αντίθεση στον σταλινισμό αλλά και στη νεοσυντηρητική σοσιαλδημοκρατία, ήταν βασικά στοιχεία της ιδεολογικής κατεύθυνσης της παλιάς ΑΚΟΑ. Ας μην τα ξεχνάμε μέσα στην ιδεολογική ρευστότητα και την πολιτική προσαρμογή που προϋποθέτει η άσκηση της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ… Ο δικηγόρος του διαβόλου

“

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Πάντα φανταζόμουν ότι οι γυναίκες πρωταγωνίστριες στο “Born in flames” θα συλλαμβάνονταν, θα φυλακίζονταν και θα υπήρχε ένα άλλο κύμα γυναικών που θα έπαιρνε τις θέσεις τους, γιατί ο αγώνας πρέπει να συνεχίζεται, γιατί δεν έχει αλλάξει το ζητούμενο.

Εάν η ανθρωπότητα δεν πίστευε, σε κάποιο βαθύ, σκοτεινό και αρχέγονο επίπεδο, ότι το να είμαστε “κακοί” άνθρωποι μας κάνει άξιους φρικτής τιμωρίας, θα σκάγαμε στα γέλια στο άκουσμα της ιδέας της κόλασης

Αιώνια τιμωρία και «ταινίες εκδίκησης» Του Ντέιβιντ Μακαρέι*

Έγραψα κάποτε, στο πλαίσιο ενός μαθήματος φιλοσοφίας, ένα δοκίμιο για τη δυνατή σαγήνη που ασκούν οι «ταινίες εκδίκησης». Ξεκινώντας από την υπόθεση ότι η προτίμηση του κοινού για αυτές τις ταινίες εδράζεται στην ίδια εγγενή ικανότητα που ωθεί το ανθρώπινο είδος να θέλει να πιστεύει στην κόλαση, επιχείρησα να συνδέσω τη θεολογία με την ψυχολογία.

ιδέα της κόλασης είναι παράλληλα συναρπαστική και αποκαλυπτική. Συναρπαστική, με την έννοια ότι είναι τόσο καταφανώς ακραία, και αποκαλυπτική, με την έννοια ότι αντιπροσωπεύει την πυρηνική πεποίθηση ότι οι άνθρωποι που έχουν υπάρξει «κακοί» όχι μόνο αξίζει να τιμωρηθούν, αλλά να τιμωρηθούν με τον πιο τρομακτικό και δραματικό τρόπο, βασανιζόμενοι στη φωτιά. Μάλιστα, όχι για εκατό ή χίλια χρόνια, αλλά για την αιωνιότητα. Σκεφτείτε, αν δεν πιστεύαμε ότι το να είμαστε «καλοί» έχει πραγματικό νόημα, η ιδέα της κόλασης δεν θα είχε ποτέ ριζώσει. Εάν η ανθρωπότητα δεν πίστευε, σε κάποιο βαθύ, σκοτεινό και αρχέγονο επίπεδο, ότι το να είμαστε «κακοί» άνθρωποι μας κάνει άξιους φρικτής τιμωρίας, θα σκάγαμε στα γέλια στο άκουσμα της ιδέας της κόλασης. Αλλά δεν γελάσαμε, την ενσωματώσαμε. Στην πραγματικότητα, η ιδέα της αιώνιας καταδίκης για τις αμαρτίες μας όχι μόνο εισακούστηκε, αλλά μας φόβισε βαθιά. Παρότι, οι περισσότεροι από τους πολίτες του δυτικού κόσμου δεν πιστεύουν πια την εκδοχή της κόλασης με τη φωτιά και το θειάφι, η πλειοψηφία ακόμα επιχαίρει βλέποντας πραγματικά «κακούς ανθρώπους» να τιμωρούνται. Κάποιοι αναφέρονται σε αυτήν την τιμωρία απλώς ως «δικαιοσύνη», άλλοι είναι διατεθειμένοι να κάνουν ένα βήμα παραπέρα χρησιμοποιώντας τον πιο βαρύ όρο, «αντίποινα». Προσωπικά, προτιμώ να την ονομάζω αυτό που είναι: «εκδίκηση». Από εκεί αντλεί και η συνεχιζόμενη δημοφιλικότητα των ται-

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

νιών εκδίκησης. Ακολουθεί η περίληψη τεσσάρων εξαιρετικών ταινιών παρατιθέμενες χωρίς ιδιαίτερη σειρά. Όσο για το δοκίμιο στο μάθημα της φιλοσοφίας, πήρα βαθμό C+. Aς το αποδώσουμε στη «δικαιοσύνη».

γος και πατέρας στον πιο θανάσιμο εκδικητή που έχει γνωρίσει η Νέα Υόρκη. Αφού λαμβάνει αναπάντεχα ένα όπλο ως δώρο, περιφέρεται πυροβολώντας όποιο ανύποπτο αρπακτικό τολμήσει να τον πλησιάσει.

«Nevada Smith» (1966). Ο Στιβ Μακ Κουίν παίζει τον νεαρό Μαξ Σαντ, έναν κατά το ήμισυ Ινδιάνο, του οποίου η μητέρα και ο πατέρας δολοφονούνται από τρεις σαδιστές περιπλανώμενους. Όχι απλώς δολοφονήθηκαν, αλλά κατακρεουργήθηκαν και ακρωτηριάστηκαν. Αφού έγδαραν ζωντανή τη μητέρα του, ένας από αυτούς τους ψυχοπαθείς, ο Τομ Φιτς (τον οποίο ενσάρκωνε ο Καρλ Μάλντεν) στη συνέχεια περιφέρει μια θήκη για καπνό φτιαγμένη από το δέρμα του στήθους της γυναίκας. Αυτή η φρικτή σκηνή, είναι η εναρκτήρια της ταινίας. Ωστόσο, γνωρίζοντας ότι πρόκειται για μια εξαιρετικά ευχάριστη ταινία εκδίκησης, μπορούμε να χαλαρώσουμε στο κάθισμά μας, ήρεμοι, γνωρίζοντας ότι η δράση θα εξελιχθεί όπως ακριβώς ελπίζουμε, ότι αυτοί οι φοβεροί άνθρωποι θα βρουν αυτό που τους αξίζει. Αν και ο 36χρονος Στιβ Μακ Κουΐν είναι σαφώς μεγάλος για το ρόλο, είναι εξαιρετικός, όπως και ο Μπράιαν Κιθ, που παίζει τον μέντορά του.

«The brave one» («Εκτός εαυτού», 2007). Ακόμα μια ταινία με πρωταγωνιστή ένας απρόθυμο ήρωα, αυτή τη φορά γυναίκα, την υπέροχη Τζόντι Φόστερ, που ενσαρκώνει μια στοχαστική, χαμηλών τόνων διανοούμενη ραδιοφωνική παραγωγό. Ταινία πιστή στη συνταγή της εκδίκησης, αφού η πρωταγωνίστρια και ο σύντροφός της γίνονται θύματα επίθεσης από τους «κακούς», -που αλλού;- στο Σέντραλ Παρκ. Αυτή ξυλοκοπείται άγρια και ο σύντροφός της δολοφονείται. Φοβισμένη, δεν βγαίνει από το διαμέρισμά της για αρκετές εβδομάδες, μέχρι που αποφασίζει να βγει έξω και να αγοράσει ένα όπλο χωρίς άδεια, για να προστατεύσει τον εαυτό της. Αυτή η αγορά της αλλάζει τη ζωή, αφού μεταμορφώνεται σε μια εκδικητική φονική μηχανή. Ο πάντα εξαιρετικός Τέρενς Χάουαρντ ενσαρκώνει ένα νεοϋορκέζο αστυνομικό του τμήματος ανθρωποκτονιών.

«Death wish» («Ο εκτελεστής της νύχτας», 1974). Ίσως να πρόκειται για το χρυσό παράδειγμα ταινίας εκδίκησης όλων των εποχών. Τα έχει όλα: Τη Νέα Υόρκη στα δύσκολα χρόνια της υψηλής εγκληματικότητας, αηδιαστικά τέρατα που περιφέρονται στους δρόμους επιτιθέμενα σε αθώους ανθρώπους και έναν ήπιο αλλά αρρενωπό άνθρωπο της διπλανής πόρτας που απρόθυμα αναδεικνύεται σε ήρωα. Ο Τσαρλς Μπρόνσον ποιος θα ήταν καλύτερος;- ενσαρκώνει έναν φιλήσυχο αρχιτέκτονα (μαθαίνουμε ότι ήταν αντιρρησίας συνείδησης κατά τη διάρκεια του πολέμου), του οποίου η σύζυγος και η κόρη γίνονται θύματα βίαιου ξυλοδαρμού και βιασμού. Η σύζυγος πεθαίνει λόγω του ξυλοδαρμού και η κόρη έχοντας περιέλθει σε μια αξιολύπητη κατάσταση, εισάγεται σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Όσο για τον Μπρόνσον, δεν έχει άλλη επιλογή παρά να μεταμορφωθεί από τρυφερός σύζυ-

«John Wick» (2014). Πρόκειται για τη μόνη ταινία από όλες τις προηγούμενες που εμπλέκει ένα επαγγελματία ως τον ηρωικό εκδικητή, και τι επαγγελματία! Ο Κιάνου Ριβς ενσαρκώνει τον Τζον Γουΐκ, έναν πρώην μυστικό πράκτορα της υψηλότερης και πιο ολοκληρωμένης τάξης, του πιο θανατηφόρου τμήματος και τον τελευταίο άνθρωπο στον κόσμο που θα ήθελε ο καθένας μας ποτέ να εξοργίσει. Μια μονάδα που μπορεί να τα βάλει με ολόκληρη ομάδα, ο Γουΐκ είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως επικίνδυνος και αποφασισμένος. Το απόβρασμα με το οποίο τα έχει βάλει δεν έχει επιλογή παρά να παραμείνει εντελώς τρομοκρατημένος μέχρι που ξεκάνει όλα τα μέλη της ομάδας του. Ο Ριβς στα καλύτερά του.

* Ο Ντ. Μακαρέι είναι σεναριογράφος, συγγραφέας και συνδικαλιστής. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο «Counterpounch», στις 28 Γενάρη 2015.

H Λίζι Μπόρντεν γύρισε δύο από τις πιο σημαντικές ταινίες της δεκαετίας του ’80. Η πρώτη της ταινία, «Born in flames», βγήκε στις αίθουσες το 1983 και εκτυλίσσεται σε ένα κοντινό μέλλον, μετά από μια δημοκρατική σοσιαλιστική επανάσταση στις ΗΠΑ. Η ταινία παρακολουθεί μια ομάδα ριζοσπαστικών γυναικών, κυρίως ομοφυλόφιλες και έγχρωμες, που διαπιστώνουν ότι η νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση δεν έχει επαρκώς απευθυνθεί στα ζητήματα πατριαρχίας και ρατσισμού και αποφασίζουν να οργανώσουν ένα «στρατό γυναικών» για να αγωνιστούν για μια επανάσταση μέσα στην επανάσταση. Η επόμενη ταινία της, «Working girls» (1986), είναι μια ρεαλιστική ματιά στη ζωή γυναικών που εργάζονται σε ένα πορνείο του Μανχάταν. Παραμένει ακόμα και σήμερα μια από τις πλέον ρεαλιστικές, μη αισθησιακές κινηματογραφημένες απεικονίσεις της εργασίας του σεξ. Τριάντα χρόνια μετά, οι ταινίες της είναι χρήσιμες για ακτιβιστές παραμένοντας τολμηρές και οραματικές όσο και την ημέρα που κυκλοφόρησαν. Πρόσφατα ένα φεμινιστικό ακαδημαϊκό περιοδικό αφιέρωσε ένα ολόκληρο τεύχος για την ταινία «Born in flames», ενώ ακτιβιστές στο Allied Media Conference του Ντιτρόιτ αφιέρωσαν ένα ολόκληρο εργαστήριο για να συζητήσουν την ταινία. Η Μπόρντεν δεν αποφεύγει να χαρακτηριστεί φεμινίστρια, αλλά, όπως και οι γυναίκες στις ταινίες της, νιώθει άβολα με αυτό που χαρακτηρίζεται ως λευκός φεμινισμός της μεσαίας τάξης. Οι χαρακτήρες του «Born in flames» αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους περισσότερο στον επαναστατικό φεμινισμό με ταξική και φυλετική συνείδηση, που εμπνέεται από την οργάνωση Combahee River Collective παρά από το Ms Magazine [www.msmagazine.com]. Η Λίζι Μπόρντεν ζει στο Λος Άντζελες και σχεδιάζει τα επόμενα έργα της. Ακολουθούν αποσπάσματα από μια συζήτηση μαζί της.

Τη συνέντευξη πήρε ο Τζόρνταν Φλάχερτι*

γινα κινηματογραφίστρια μάλλον τυχαία. Πήγα στη Νέα Υόρκη θέλοντας να γίνω ζωγράφος, αυτή ήταν η μεγάλη μου φιλοδοξία. Αγαπούσα την τέχνη και η Νέα Υόρκη ήταν η πόλη την οποία επισκεπτόμουν κάνοντας ότο στοπ, όταν σπούδαζα Ιστορία της Τέχνης στο κολέγιο Γουέλσλι, δυτικά της Βοστόνης. Συμπτωματικά βρέθηκα στον κόσμο της τέχνης, όταν μια καθηγήτριά μου με σύστησε για να

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Εργαζόμενες του σεξ και φεμινισμός

Μια συζήτηση με την κινηματογραφίστρια, Λίζι Μπόρντεν έφτιαχνα αντίγραφα για ό,τι ήθελα να κρατήσω. Στη συνέχεια έγραφα κάποιο σενάριο, έβγαινα ξανά έξω, τράβαγα και έτσι δημιούργησα κάποιο είδος ιστορίας. Αν υπήρχε κάποια διαδήλωση, τοποθετούσα τους ηθοποιούς μας μέσα σε αυτή και τράβαγα. Ή έστηνα μια διαδήλωση και έβαζα μέσα πραγματικούς ανθρώπους.

Ένα λιοντάρι ή πεντακόσια ποντίκια;

γράψω στο περιοδικό «Art Forum» και έτσι γνώρισα πολύ κόσμο. Σύχναζα στο Max’s Kansas City με όλους τους σπουδαίους καλλιτέχνες της εποχής: Ρίτσαρντ Σέρα, Ρόμπερτ Σμίθσον κ.ά. Έγραφα για καλλιτέχνιδες όπως η Ιβόν Ρέινερ, η Τζοάν Τζόνας και η Σιμόν Φόρτι. Ριζοσπαστικοποιόμουν από το φεμινιστικό κίνημα, αλλά δεν έβλεπα έγχρωμες γυναίκες να συμμετέχουν. Επίσης, ριζοσπαστικοποιόμουν από τη σεξουαλικότητά μου και την αποστροφή μου για την πατριαρχία. Έτσι για μένα, η ταινία «Born in flames» αποτελούσε την έκφραση αυτής που ήμουν εκείνη την περίοδο. Ήμουν κάποια που εξεγειρόταν ενάντια στο μικρό κορίτσι που ήμουν στα μάτια όλων των καλλιτεχνών που συναναστρεφόμουν, τους τιτάνες της τέχνης, και ζούσα σε ένα κόσμο όπου ο φεμινισμός, με τον οποίο ερχόμουν σε επαφή, ήταν μια εκδοχή με την οποία δεν μπορούσα να σχετιστώ. Τι είχα κοινό με την Γκλόρια Στάινεμ; Τίποτα.

Ταινία σαν εξερεύνηση

Η ταινία που σίγουρα με επηρέασε για να γυρίσω το «Born in flames» ήταν το «Battle of Algiers». Αφηγούταν την ιδέα ότι η επανάσταση δεν τελειώνει ποτέ,

συνεχίζεται διαρκώς. Ήθελα να εξερευνήσω αυτό το φάσμα: αγωνίζεσαι με λόγια, αγωνίζεσαι με τη δημοσιογραφία και τελικά αγωνίζεσαι με την ένοπλη αντίσταση. Πάντα φανταζόμουν ότι οι γυναίκες πρωταγωνίστριες στο «Born in flames» θα συλλαμβάνονταν, θα φυλακίζονταν και, όπως στο «Battle of Algiers», θα υπήρχε ένα άλλο κύμα γυναικών που θα έπαιρνε τις θέσεις τους, γιατί ο αγώνας πρέπει να συνεχίζεται, γιατί δεν έχει αλλάξει το ζητούμενο. ∆εν έχει αλλάξει για τις γυναίκες και δεν έχει αλλάξει για τις μειονότητες. Αυτό εξερευνούσα και η ταινία απλώς έτυχε να είναι το μέσο. ∆εν είχα ιδιαίτερη ανησυχία να είναι προσεγμένη. Στην πραγματικότητα, όσο πιο τραχιά έμοιαζε, τόσο το καλύτερο. Ήθελα να απευθύνεται στη βάση. Πήγαινα σε γκέι μπαρ, γύριζα στο δρόμο, έβρισκα γυναίκες και τις ρωτούσα αν ήθελαν να συμμετέχουν στην ταινία. Την δημιουργήσαμε μαζί. Αυτοσχεδιάζαμε και στη συνέχεια έπαιρνα ό,τι είχαμε γυρίσει και δημιουργούσα σκηνές που εντάσσονταν σε ένα σενάριο. Αυτή η διαδικασία κράτησε πέντε χρόνια. Γύρισα το «Born in flames» αντίστροφα. Κοιτούσα ό,τι γύριζα, προσπαθούσα να μην το πειράξω, το μόνταρα κρατώντας ό,τι χρειαζόμουν και μετά

Πολλές από τις γυναίκες στην ταινία δεν ήταν ηθοποιοί. Κάποιες επελέγησαν τυχαία στο δρόμο και έμειναν στην ταινία και άλλες έφυγαν. Ορισμένες υποδύονταν μια εκδοχή του εαυτού τους, όπως η Αντέλ. Οι περισσότερες γυναίκες που το έκαναν αυτό, έγραφαν το δικό τους υλικό. Η Αντέλ έγραψε ποίηση και μουσική για την ταινία. Η γυναίκα που πεθαίνει ήταν κάποια που βρήκα στο YMCA να παίζει μπάσκετ. ∆εν είχε πρόθεση να γίνει ηθοποιός, ήταν πολύ άτσαλη, αλλά μου άρεσε η όψη της. Κάποιοι από τους άνδρες που παίζουν στην ταινία ήταν ηθοποιοί. Ο Ρον Βάουτερ από το Wooster Group και ο Έρικ Μποκοσιάν. Ένας από τους θησαυρούς που είχα ήταν η Φλο Κένεντι. ∆εν θυμάμαι πώς ακριβώς βρήκα την Φλο, γιατί ήταν δικηγόρος του Ms Magazine. Αλλά ανήκε στη ριζοσπαστική πλευρά, ήταν πολύ τολμηρή. Είπε κάτι πολύ όμορφο στην ταινία: «Τι προτιμάς να δεις να μπαίνει από την πόρτα, ένα λιοντάρι ή πεντακόσια ποντίκια;» Πεντακόσια ποντίκια μπορούν να κάνουν πολύ μεγάλη ζημιά και αυτό ήθελα με κάποιο τρόπο να δείξω με την ταινία. Πάντοτε υποστηρίζω ότι υπάρχουν δύο τρόποι να γυρίσεις μια ταινία: με αφετηρία ένα ερέθισμα ή με αφετηρία ένα συμπέρασμα. Το «Working girls» ήταν συμπερασματική, διότι υπήρχε ένα σενάριο και από αυτό εκκινούσαμε, ενώ το «Born in flames» ήταν συνεπαγωγικό γιατί δημιουργήθηκε από σπόρους που φυτεύαμε καθώς τραβάγαμε.

«Working girls»

Η ιδέα για το «Working girls» γεννήθηκε καθώς μόνταρα υλικό από γυναίκες εν ώρα εργασίας για το «Born in flames», σκηνές με γυναίκες να κάνουν πράγματα με τα χέρια τους, συμπεριλαμβανομένης μιας σκηνής όπου μια γυναίκα βάζει ένα προφυλακτικό στο πέος ενός άνδρα. Πολλές από τις γυναίκες που γνώρισα στα γυρίσματα του «Born in flames» ήταν πόρνες. Ήμουν σε ένα περιβάλλον όπου η πορνεία μου προκαλούσε ενδιαφέρον και η ιδέα της απομυθοποίησης του σεξ δημιούργησε το «Working girls». Σκέφτηκα ότι κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά την πορνεία στη μεσαία τάξη, όλοι έχουν προκαταλήψεις. Ό,τι είχα δει στον κινηματογράφο ήταν είτε παθητικές γυναίκες που έκαναν στοματικό σεξ για πέντε ή δέκα δολάρια είτε πόρνες για την υψηλή τάξη. Και οι δύο εκδοχές αντιμετωπίζονταν με ρομαντισμό και στις ταινίες και στην πραγματικότητα. ∆εν είχα ποτέ δει την πλήξη ενός πορνείου, την απεικόνιση της ίδιας της δουλειάς και του γεγονότος ότι η πορνεία είναι μια δουλειά σαν όλες τις άλλες. Αν αποφασίζεις ότι θέλεις να ξοδεύεις οκτώ ώρες

“

Αν αποφασίζεις ότι θέλεις να ξοδεύεις οκτώ ώρες και να δίνεις το κορμί σου, διότι δεν θέλεις να ξοδεύεις σαράντα ώρες και να δίνεις το μυαλό σου, είναι δική σου επιλογή.

και να δίνεις το κορμί σου, διότι δεν θέλεις να ξοδεύεις σαράντα ώρες και να δίνεις το μυαλό σου, είναι δική σου επιλογή. Το «Working girls» είναι περισσότερο μια ταινία για τη δουλειά παρά για το σεξ.

Απομυθοποίηση τώρα

Ορισμένοι πήγαν να δουν την ταινία νομίζοντας ότι μιλάει για σεξ. Αυτή η προσδοκία στην πραγματικότητα με εκτροχίασε ως κινηματογραφίστρια, διότι πολλοί με κατέγραψαν ως δημιουργό ερωτικών ταινιών και τέτοια σενάρια μου προσφέρονταν. Όμως επρόκειτο για τη λιγότερο ερωτική ταινία που θα μπορούσε να δει κανείς. Ήταν σαν ο θεατής να ήταν μια μύγα στον τοίχο και να παρακολουθούσε την εμπειρία των γυναικών με τους άνδρες πελάτες τους. Αντίθετα από την τυπική οπτική από την οποία παρουσιάζεται συνήθως ένα πορνείο σε μια ταινία, την αντρική, που βλέπει μια παράταξη κοριτσιών και σκέφτεται «ποιο ζαχαρωτό να διαλέξω σήμερα από το κουτί;». Έχεις την ευκαιρία να δεις τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες ανταποκρίνονται στους άνδρες, σε αυτούς που δείχνουν σεβασμό και σε αυτούς που δεν δείχνουν. Επίσης, καμία από τις γυναίκες δεν έχει τέλειο σώμα και αυτό δείχνεται επίσης. Αυτό που απολαμβάνω είναι οι ταινίες που απομυθοποιούν πράγματα που έχουν παρανοηθεί. Οι τάξεις με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα όπως και οι γυναίκες στα άκρα. ∆εν πήγα σε σχολή κινηματογράφου. Νομίζω αν είχα πάει, το «Born in flames» δεν θα είχε γυριστεί, διότι οι δάσκαλοι θα μου είχαν πει ότι οι ταινίες δεν γυρίζονται με αυτόν τον τρόπο. ∆εν αρχίζεις μια ταινία χωρίς σενάριο, μόνο με μια ιδέα. Αυτή η ταινία, όμως, ξεκίνησε έτσι, με μια υπόθεση. Στα χέρια μου εξελίχθηκε σε μολότοφ γιατί πραγματικά ήθελα να ανατινάξω κάτι.

* Ο Τ. Φλάχερτι είναι κινηματογραφιστής και δημοσιογράφος, με έδρα τη Νέα Ορλεάνη. Μπορείτε να δείτε δουλειά του στο: jordanflaherty.org. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο «Counterpunch» στις 28 Γενάρη 2015.

26 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Ο ∆. Σγούρος σε έργα Μπετόβεν, Σοπέν και Λιστ

∆ημήτρης Σγούρος, ο οποίος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πλέον καταξιωμένους πιανίστες της σύγχρονης εποχής, σε ένα σπάνιο ρεσιτάλ με μερικά από τα πιο φημισμένα έργα της πιανιστικής φιλολογίας του 19ου αιώνα. Ο διεθνής έλληνας πιανίστας με την απαράμιλλη δεξιοτεχνία θα χαρίσει μοναδικές στιγμές μουσικής απόλαυσης στο κοινό, ερμηνεύοντας διάσημες σελίδες από την εργογραφία για πιάνο: στο πρώτο μέρος, τις «Παραλλαγές Eroica» του Μπετόβεν, που αποτελούν ένα ιδιαίτερο έργο του

πιανιστικού ρεπερτορίου, την Μπαλάντα αρ. 4 του Σοπέν, ένα από τα πιο απαιτητικά έργα για πιάνο το οποίο αποτελεί το αποκορύφωμα της τέχνης του κορυφαίου ρομαντικού πιανίστα και συνθέτη. Ολόκληρο το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στον Φραντς Λιστ (1811-1886), ο οποίος, το 1840, συνέθεσε τη συλλογή «Venezia e Napoli» [Βενετία και Νάπολη], στην οποία θέλησε να αποτυπώσει μουσικά τις εντυπώσεις του από τα ταξίδια του στη Γενεύη και την Ιταλία. Τα δύο τελευταία έργα της βραδιάς είναι εμπνευσμένα από δύο όπερες που αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό του 19ου αιώνα, τον «Ριγκολέτο» του Βέρντι και τον «Φάουστ» του Γκουνό. Πρόκειται για πιανιστικές παραφράσεις (Paraphrases de concert) του Λιστ που διατηρούν το δραματικό και μελωδικό περιεχόμενο της εκάστοτε σκηνής. Την Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 11, 20, 28, 40 ευρώ. Ειδικές τιμές: 6,50 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ) και 8,50 ευρώ (65+, πολύτεκνοι).

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

παρουσίαση της όπερας «Αφροδίτη και Άδωνις» είναι ένα «μπαρόκ πάρτι» για τις ημέρες του καρναβαλιού και μια φρέσκια ανάγνωση ενός μουσικού θεάτρου που μετρά πάνω από τρεις αιώνες ζωής. Η όπερα «Αφροδίτη και Άδωνις» σε τρεις πράξεις και πρόλογο του άγγλου συνθέτη Τζον Μπλόου, πρωτοπαρουσιάστηκε στην αγγλική βασιλική αυλή περί το 1683. Στην αναβίωση του έργου από τον ταλαντούχο έλληνα σκηνοθέτη και σκηνογράφο Ανδρέα Λινό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα κύρια στοιχεία της κλασικής μάσκας. Το έργο ανήκει στο είδος όπερα-«μάσκα» της αγγλικής αυλής και με αυτό τελειώνει μια μακρά παράδοση ανάλογων θεαμάτων που γεννήθηκαν στην αυλή του Ερρίκου Η΄ (αρχές 16ου αιώνα). Το λιμπρέτο αποτελεί ελεύθερη απόδοση του ελληνικού μύθου, όπως αυτός έγινε γνωστός στην Ευρώπη μέσα από τις «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου και πιθανόν να γράφτηκε από την Αν Κίνγκσμιλ, κυρία επί των τιμών της Μαρίας Βεατρίκης της Μόντενας, ∆ούκισσας της Υόρκης. Η υπόθεση διαδραματίζεται σε ένα ξέφωτο, σε δάσος της Αρκαδίας. Το έργο παρουσιάζει βουκολικούς έρωτες και δίνει μεγάλο βάρος στους γυναικείους χαρακτήρες. Ο σολίστ της βιόλας ντα γκάμπα Ανδρέας Λινός, ο οποίος υπογράφει τη σκηνοθεσία και τα σκηνικά της παράστασης, σπούδασε αρχικά βιολί στο Ωδείο Αθηνών και στη συνέχεια βιόλα ντα γκάμπα με τη Νιμά Μπεν Νταβίντ στο Εθνικό Ωδείο της Βουλόνης-Μπιλανκούρ (πρώτο βραβείο, 2006) και έχει ειδικευτεί στην παλαιά μουσική. Το 2012, παρουσίασε την όπερα «Αφροδίτη και Άδωνις» με μεγάλη επιτυχία στο Μουσικό Χωριό, στον Άγιο Λαυρέντη του Πηλίου, ενώ τον Φεβρουάριο του 2014 στην Όπερα της Ντιζόν έκανε τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία και τα κοστούμια για το έργο «La Pellegrina» με το σύνολο «Les travers es baroques». Τη μουσική διεύθυνση της Καμεράτας έχει αναλάβει ένας επίσης ταλαντούχος νέος μουσικός, ο τσεμπαλίστας και μαέστρος Μάρκελλος Χρυσικόπουλος. Να θυμίσουμε ότι το 2011, ανέβασε, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών, την όπερα του Μοντεβέρντι «Η στέψη της Ποππαίας». Επίσης, για τους φίλους του ραδιόφωνου παρουσιάζει

«Αφροδίτη και Άδωνις» του Τζον Μπλόου

Σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Λινού, την Καμεράτα διευθύνει ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος και επιμελείται την εκπομπή «Παλίμψηστο» στο Τρίτο Πρόγραμμα. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους ερμηνεύουν η σοπράνο Μαρία Παλάσκα (Αφροδίτη) και ο βαρύτονος Σταύρος Νικολάου (Άδωνις). Συμμετέχουν επίσης οι υψίφωνοι ∆έσποινα Παναγιώτου, ∆ήμητρα Κωτίδου, ο τενόρος Κωνσταντίνος Ζαμπούνης, ο βαθύφωνος Μιχάλης Ψύρρας, καθώς και οι χορεύτριες ∆ήμητρα Αντωνάκη, Ιώ Στούρη και Μαρία Κωνσταντάκη, που θα ενσαρκώσουν τις Τρεις Χάριτες. Η επιλογή των μονωδών έγινε ύστερα από ακροάσεις που διοργανώθηκαν από κοινού με την Καμεράτα. Μαζί τους η Παιδική και Νεανική Χορωδία Rosarte με τη διδασκαλία και διεύθυνση της χορωδίας της Ρόζη Μαστροσάββα. Τους τραγουδιστές και τους χορωδούς πλαισιώνει η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής σε όργανα εποχής. Η βραδιά όπερας έχει γεύση καρναβαλιού αλλά και… σοκολάτας, καθώς το κοινό καλείται να λάβει το ίδιο μέρος, χορεύοντας στους ρυθμούς

ενός… bal baroque masqu με την ορχήστρα επί σκηνής! Όσοι, λοιπόν, αγοράσουν εισιτήριο μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή για το (δωρεάν) μάθημα μπαρόκ χορού που διοργανώνεται δύο ώρες πριν από την έναρξη της παράστασης υπό την καθοδήγηση του χορογράφου Μπρουνό Μπεν και να χορέψουν επί σκηνής –όπως και στο μπαρόκ «πάρτι» μετά την παράσταση– τα βήματα που διδάχτηκαν, μαζί με τους συντελεστές της παράστασης. Ευπρόσδεκτοι και οι μεταμφιεσμένοι θεατές! Επίσης, πριν από την έναρξη της παράστασης τους θεατές περιμένει μια ακόμη έκπληξη: το έντυπο πρόγραμμά, που θα πωλείται τοποθετημένο μέσα σε ένα κομψό κουτί, περιέχει μια γλυκιά σοκολατένια έκπληξη δια χειρός Στέλιου Παρλιάρου. Το Σάββατο 7 και την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου, στις 9μ.μ., στην αίθουσα Banquet του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 19 και 30 ευρώ. Ειδικές τιμές: 7 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 12 ευρώ (πολύτεκνοι, 65+).

∆ημήτρης Ζερβουδάκης, «Ζωής παιχνίδια»

Θεσσαλονικιός τραγουδοποιός ∆ημήτρης Ζερβουδάκης, ένας από τους σπουδαιότερους τραγουδοποιούς της ελληνικής μουσικής, έρχεται στην Αθήνα για δύο ακόμη συναντήσεις με το αγαπημένο του κοινό. Στις αποσκευές του κουβαλάει τις μουσικές και τα στιχάκια του και την αγάπη του για αυτό που κάνει. Τη γεμάτη με τραγούδια που έγιναν επιτυχίες προσωπική του πορεία, την χαρακτηρίζει η συνέπεια και η σεμνότητα. Με τη δύναμη μιας σταθερής παρέας και κατά τον προσφιλή του τρόπο που εκείνος γνωρίζει, θα ζωντανέψουν οι μελωδίες, τα λόγια, τα ποιήματα και η «επικοινωνία» με τραγούδια που αγαπήθηκαν μες στα χρόνια. Στις αποσκευές του και μία ευχάριστη έκπληξη, η νέα δισκογραφική πρόταση του, με γενικό τίτλο «Ζωής παιχνίδια». Μια ανεξάρτητη παραγωγή από τις εκδόσεις «Κύμα». Αριθμημένα συλλεκτικά τα αντίτυπα και της δεύτερης έκδοσης της νέας δουλειάς του τραγουδοποιού, θα τα βρείτε την ημέρα της συναυλίας, μιας και δεν διατίθενται στο εμπόριο. Τα Σάββατα 7 και 14 Φεβρουαρίου, στις 10.30μ.μ., στο «Ρυθμός Stage» (Μαρίνου Αντύπα 38, Ηλιούπολη). Είσοδος στο μπαρ: 12 ευρώ με μπύρα ή κρασί, ποτό στο τραπέζι: 20 ευρώ.

ΟΙ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ ΤΗΣ «ΕΠΟΧΗΣ»

Γιώργος Καγιαλίκος

Τον συνθέτη Γιώργο Καγιαλίκο μας πρότεινε πριν από μερικά χρόνια ο Νίκος Κυπουργός, όταν επιμελήθηκε την παραγωγή του πρώτου CD του. Ένας εξαιρετικός νέος μελωδός με κλασική παιδεία και με εμφανείς τις επιρροές του από το λόγιο - έντεχνο τραγούδι των Μ. Χατζιδάκι, Μ. Θεοδωράκη, Ν. Κυπουργού κ.ά. Στη «Φυγή», το δεύτερο άλμπουμ του, ευτύχησε να συνεργαστεί με έναν επίσης νέο στιχουργό, τον ∆ημήτρη Αναγνωστόπουλο, που οι ποιητικοί στίχοι του οφείλουν πολλά στον Νίκο Γκάτσο και μεταφέρουν μνήμες, αρώματα και συναισθήματα. Η ίδια ποιητική διάθεση του συνθέτη - μελοποιού ενισχύεται τόσο από τους στίχους της Χριστίνας Κουκέλη, όσο και με τις μελοποιήσεις του στον Νικηφόρο Βρεττάκο και στον Κορσικανό Γκιακούμου Τιερ. Κυρίως, όμως, ο Καγιαλίκος ευτύχησε να ακούσει το υλικό του ερμηνευμένο από μία συγκλονιστική Μαρία Φαραντούρη στη «Λήθη των μαρμάρων» και στη «Ναυσικά», καθώς και από τον ∆ώρο ∆ημοσθένους, τον Γιάννη Λεκόπουλο από τη Θεσσαλονίκη και τη Λίλιαν Τσατσαρώνη. Μαζί του, ευτυχήσαμε κι εμείς να έχουμε σήμερα στα χέρια μας ένα δίσκο που είναι η επιτομή του γνήσιου έντεχνου τραγουδιού και προφυλάσσει σαφώς το ακριβό γούστο του εκάστοτε ακροατή.

«Φυγή» Μετρονόμος

Λιάνα Μαλανδρενιώτη

1080

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Όταν γελάνε οι άδαρτοι Σωτήρης ∆ημητρίου «Κοντά στην κοιλιά» Εκδόσεις Πατάκη ∆εκέμβριος 2014

ελικά, η πρόταση που κάναμε τον Σεπτέμβριο του 2012, με αφορμή το τρίτο “αφήγημα” του Σωτήρη ∆ημητρίου, «Η σιωπή του ξερόχορτου», πως πρόκειται για μία άτυπη αφηγηματική τριλογία, στην οποία και δίναμε τον τίτλο, «Ύμνος στην αμεριμνησία», αποδεικνύεται λανθασμένη. Τέλη ∆εκεμβρίου 2014, κυκλοφόρησε τέταρτο “αφήγημα”. Η έκδοση είχε ανακοινωθεί για τις 28 Νοεμβρίου, αλλά ο συγγραφέας, παρά τη δυσανασχέτηση του εκδότη, που αντιμετώπιζε μεγαλύτερη της, έτσι κι αλλιώς, μεγάλης ζήτησης των βιβλίων του ∆ημητρίου, λόγω και των αναγγελτικών δημοσιευμάτων, την καθυστέρησε κατά ένα μήνα, ώστε να συμπληρωθεί ακεραία η δεκαετία από την κυκλοφορία του πρώτου “αφηγήματος”, του θρυλικού, σήμερα πλέον, μετά και την κινηματογραφική του μεταφορά, «Τα οπωροφόρα της Αθήνας». Με αφορμή το πρόσφατο, τέταρτο “αφήγημα”, μάλλον θα πρέπει να τροποποιήσουμε και τον γενικό τίτλο της τετραλογίας. Αλλά ας μην προβαίνουμε σε βεβιασμένες κρίσεις, τρωκτικές του κριτικού κύρους μας, δεδομένου ότι η συγγραφική φαντασία δείχνει να αναπτερούται, οπότε μπορεί να ακολουθήσει και έτερο “αφήγημα”. Αν δεν προκύψει, λόγω και της ενθουσιώδους υποδοχής από τον Τύπο –μέχρι πρωτοσέλιδη καταχώρηση μετά φωτογραφίας του συγγραφέα, κι αυτό παραμονές εκλογών– σειρά “αφηγημάτων” σε ετήσια βάση. Άλλωστε, το 2015 είναι κομβικό για τον ∆ημητρίου, καθόσον έτος αφυπηρέτησης από το ∆ημόσιο, αλλά και όπως φαίνεται, εκκίνησης μίας ωριμότερης συγγραφικής διαδρομής. Τώρα, που το διήγημα ως εκλεκτό λογοτεχνικό είδος καταπατήθηκε από ποιητικώς ανοργασμικούς μεσήλικες και πριάπειους πρωτοεμφανιζόμενους, εκείνος το εγκαταλείπει, στρεφόμενος στο “μετα-ρεαλιστικό αφήγημα”. Ο χαρακτηρισμός είναι του Αριστοτέλη Σαΐνη, που πρώτος διείδε, ότι, με αυτά τα “αφηγήματα”, ο συγγραφικός “ορίζοντας ανοίγει προς απαιτητικότερες συνθέσεις”. Η αλλαγή επί το σοβαρότερο του συγγραφικού προφίλ διαφαίνεται και στη λακωνικότητα –μόλις οκτώ λεκτικές μονάδες– του βιογραφικού στο “αυτάκι” του βιβλίου. Αυτή τη φορά, ορφανού φωτογραφίας, προς απελπισμό των αναγνωστριών, που έχουν συνηθίσει τη γνωστή φωτογραφία με το ασκαρδαμυκτί κοίταγμα του συγγραφέα τους. το πρώτο “αφήγημα”, εκείνο του 2005, που ήταν και το μόνο φέρον ειδολογικό χαρακτηρισμό, ο αφηγητής του ∆ημητρίου, ένα μοναδικό σε εκλάμψεις θυμοσοφίας alter ego, περιπλανάται ανά τας οδούς και τας ρύμας των Αθηνών, από Τζιτζιφιές μέχρι τη “μικρή βουλή του Ζαππείου”, όπου σκανταλιάρηδες γέροντες επιδίδονται σε πονηρά πειράγματα. Στο δεύτερο, τρία χρόνια αργότερα, «Σαν το λίγο το νερό», υπερίπταται μεταθανατίως της χώρας, από την πρωτεύουσα μέχρι την παραμεθόρια γενέτειρα, όπου απελεύθερες γερόντισσες σούρνουν αναδρομικά τα εξ αμάξης στους αντάρτες, “βρωμασκέρι”, το χειρότερο όλων. Στο τρίτο, με την πάροδο και πάλι τριών ετών, ο αφηγητής φαντασιώνει τη μεταμόρφωση της Ελλάδας σε μία ουτοπική χώρα, την οποία οι “σύνεθνοί” του, λόγω της κακής τους φύσης, απολλύουν, ως ο Αδάμ και η Εύα τον Παράδεισο. Τέλος, στο πρόσφατο, τέταρτο αφήγημα, μετά την πάροδο μίας ακόμη τριετίας περισυλλογής των ελληνικών πραγμάτων, ο

συγγραφέας ανεβάζει τον πήχη των προσδοκιών. Σε σύντομο δημοσίευμα παρουσίασης του αφηγήματος, το χαρακτηρίζει “κοινωνική σάτιρα”, προσθέτοντας πως πρόκειται για “τη σάτιρα του γράφοντος ως πολίτη”. Αυτή η έμφαση στην ιδιότητα του πολίτη, όπου φαίνεται να λανθάνει το ενεργός πολίτης, αφήνει το περιθώριο ανομολόγητος στόχος να είναι το ξεκούνημα των “συνελλήνων” του από την παθητικότητα, στην οποία δείχνουν να έχουν βυθιστεί. Σε αυτό, ο αφηγητής του “υπερίσταται της πολιτείας”, ξεδιακρίνοντας το σύνθημα “βασανίζομαι”. Οι ιστορικοί της “τέχνης του τοίχου”, ιταλιστί γκράφιτι, τοποθετούν την πρώτη εμφάνισή του τον

λος, από τους επιφανείς της επόμενης πεζογραφικής γενιάς, με το βιβλίο του, «Φακός στο στόμα». Ακριβέστερα, ο ∆ημητρίου αναφέρεται “στις κωμικές πλευρές της λεγόμενης κρίσης”. Ως προς το αμφισβητήσιμο της κρίσης, που δηλώνει κάπως προκλητικά αυτό το “λεγόμενη”, ο συγγραφέας το επεξηγεί σε συνέντευξή του με την αποστομωτική “φρασούλα”, “κλαίμε άδαρτοι, δεν περνάμε αυτά που έζησαν οι παλαιότεροι”. Εκ πρώτης όψεως, εμπαίζει τα πρόσωπα και παρωδεί τις καταστάσεις. Εμβαθύνοντας, όμως, μάλλον επιδιώκει τη διδαχή δια παραβολών και αλληγοριών. Με σημείο εκκίνησης, τη βαρυγγώμια του “βασανίζομαι”, επιλέγει

Απρίλιο του 2010. Εκείνος στοχάζεται τον ταυτοχρονισμό του συνθήματος με το διάγγελμα Γεωργίου Παπανδρέου, που ανακοίνωνε την προσφυγή της χώρας στο μηχανισμό στήριξης. Κάτι σαν τη μηχανική υποστήριξη της αναπνοής βαρέος νοσούντος, με την ελπίδα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης, αναλογίζεται, ενώ σκέφτεται με συγκίνηση εκείνον τον ανώνυμο αλλά μεγάλο “καλλιτέχνη του δρόμου”, που πρώτος το έγραψε καλλιγραφικά κάπου στο κέντρο της Αθήνας και στη συνέχεια, με τρόπο που παραμένει άλυτο μυστήριο, πολλαπλασιάστηκε απανταχού της χώρας. Πράγματι, ήταν μια μονολεκτική έκφραση πόνου, που κάλυπτε όλο το φάσμα από το ατομικό στο συλλογικό. Τόσο καίρια, που αναστάτωσε τα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης, που ενέπνευσε συνθέτες και συγγραφείς, όλοι τους ευαίσθητοι καταγραφείς της καθημερινότητας. Μεταξύ αυτών, τον Αντώνη Τσιπιανίτη, που συνέγραψε ομότιτλο θεατρικό. Με κορύφωση, το “μετα-ρεαλιστικό αφήγημα” του ∆ημητρίου, του πλέον προβεβλημένου συγγραφέα της περιώνυμης “γενιάς του ιδιωτικού οράματος”. Το σύνθημα “βασανίζομαι”, από “τοποδείκτης” της πόλης των Αθηνών, κατέληξε σήμα κατατεθέν της τρέχουσας αντιπαραγωγικής περιόδου. Ο ∆ημητρίου διείδε πως θα καταγραφεί στις δέλτους της Ιστορίας ως το πρώτο “κίνημα” της νωθρής όσο και χαλαρής κοινωνίας, που έφερε η οικονομική κρίση. Γι’ αυτό και ο αφηγητής του εντρυφεί “στις κωμικές πλευρές” αυτής της κοινωνίας, βρίσκοντας σε αυτές την πρόκληση για το σκώμμα του. Τις τραγικές, ως οι αυτόχειρες, τις παρακάμπτει με μία “φρασούλα” της μορφής, “οι πιο αδύναμοι, οι πιο αθώοι έπεφταν από τις ταράτσες”. Όσο για το πλήθος των επιζώντων έρποντας, ως οι στεγαζόμενοι σε πιλοτές και εισόδους ακατοίκητων, ο “περιπατητής της Αθήνας” δεν το μνημονεύει, καθώς το κάλυψε πρώτος ο Χρήστος Χρυσόπου-

ως δρομοδείκτες για το ξεδίπλωμα της αφήγησής του κάποια πρώτα συνθήματα, που πήραν κατά καιρούς μορφή “κινήματος”. Παρακάμπτει το “δεν πληρώνω” και τη χορεία των “αγανακτισμένων”, δεδομένου ότι μυθοπλαστικώς απομυζήθηκε από τον νεότερό του και πλέον πολιτικοποιημένο Θανάση Χειμωνά, στο μυθιστόρημά του, «Ζούμε τις τελευταίες μας μέρες». Αντ’ αυτού, περισυλλέγει το “λάθος” και το “εγώ φταίω”, για να στραφεί με το μεν πρώτο, προς τους “βόρειους εταίρους”, ή, κατά τον δικό του νεολογισμό, ετυμολογούμενο από τη λέξη ερπετό αγγλιστί και ελληνιστί, τις “σερπετές χώρες”, με το δε δεύτερο στα καθ’ ημάς. Όπου άπαντες εξομολογούνται τις αμαρτίες τους, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και καλλιτέχνες, με τον ίδιο τον συγγραφέα να κλείνει το χορό των μετανοημένων του “μαζί τα φάγαμε”. Στη συνέντευξή του, σχολιάζει ότι πρόκειται για “σκληρή κριτική” των άλλων και “αυτομαστίγωση” δική του. Αν αυτή ήταν η συγγραφική πρόθεση, τότε η σάτιρα θα χαρακτηριζόταν αβαθής, με κάποιες παράπλευρες ιστορίες, μάλλον παρατραβηγμένες. Ωστόσο, κατά μία άλλη ερμηνεία, σε αυτές τις αφελείς εκμυστηρεύσεις, λανθάνει –μπορεί και ασύνειδα– η ειρωνική υπόμνηση, ότι οι εξομολογούμενες αμαρτίες είναι εκείνες, για τις οποίες όχι μόνο δεν θα υπάρξει ψόγος, αλλά θα προκαλέσουν ακόμη και τον θαυμασμό, δεδομένου ότι, σήμερα πλέον, μετά την παγίωσή τους, εκλαμβάνονται ως μαγκιά. Υπέρ αυτής της άποψης, μας ωθούν και τα υποκοριστικά, που επιστρατεύει καθ’ υπερβολήν ο συγγραφέας για να αναφερθεί στους “συνέλληνές” του, την ώρα που υποτίθεται, πως τους τραβάει το αυτί. ε αυτό το “αφήγημα” του ∆ημητρίου, λιγότερες είναι οι λεκτικές νεοπλασίες, με περισσότερες τις νεκρεγερσίες λέξεων από παλαιότερες εποχές και δια-

φορετικά συμφραζόμενα. Ο συγγραφέας δεν αμφιβάλλουμε πως γνωρίζει τα συμφραζόμενα από τα οποία αναδύθηκαν οι λέξεις. Μένει, όμως, ζητούμενο, κατά πόσο κατορθώνει να τα υποβάλλει μέσω της αφήγησης. Αυτά καθίστανται προφανή, όταν πρόκειται για λέξεις, όπως “πολιτοφυλακή” ή “αγκιτάτορας”. Αλλά εκείνο το “κομμουνιστοκαπιταλιστές” δείχνει προς περισσότερες της μιας κατεύθυνσης. Σίγουρα, πάντως, το “Σουλτάν-μερεμέτ”, το βάζει για να “γελάσει το χειλάκι” όσων δεν έτυχε ποτέ να το γευτούν. Και σε αυτό το “αφήγημα”, πληθαίνουν ατάκες και στιχομυθίες σε φωνολογική μεταγραφή, με κέρδος το σφρίγος της προφορικότητας. Στήριγμα βασικό της σατιρικής γραφής του ∆ημητρίου η χρήση της υπερβολής, μέχρι υπερβολής. Όπως στην απόδοση της κουβέντας με τον ταξίτζη, που δεν χρειαζόταν να είναι ρυπαρός ο ίδιος και βρώμικο το ταξί του, για να γίνει πιστευτή. Σε βασικό στοιχείο της δομής αναδεικνύονται τα τετράστιχα, που αποτελούν χαρίεν πολυσυλλεκτικό ανθολόγημα. Το πρώτο, το παιδικό για τη γιορτή της μητέρας, το ακολουθεί τετράστιχο από το εμβατήριο προς τιμή του Ναυάρχου Κουντουριώτη, «Ο ναύτης του Αιγαίου», και μετά έρχονται στίχοι από μαντινάδες, παιδικά τραγουδάκια και λαχνίσματα, μηνιάτικα παροιμιακά, μέχρι και ολίγος Νότης Σφακιανάκης. Με αυτά τα τετράστιχα, ενταγμένα σε μία αφήγηση συνεχούς ροής, φτιάχνονται τα διαχωριστικά για τις επιμέρους αφηγηματικές ενότητες. Ένα αποκριάτικο, ελευθεριάζον δίστιχο, που μνημονεύει μεν την κοιλιά, αλλά δείχνει τα κοντά στην κοιλιά και τα υπό κάτω αυτής ευρισκόμενα (“χτυπάει η μια κοιλιά την άλλη,/ γίνεται χαρά μεγάλη”), ανοίγει το ερωτικό μέρος. Κάτι σαν σήμα για το πέρασμα από τη σάτιρα στο προσφιλές θέμα του, την ουτοπία της αμεριμνησίας. Αυτή τη φορά, σε διαφορετική μορφή, πλέον συγκεκριμένη από εκείνη του προηγούμενου αφηγήματος. Ως απαύγασμα απόψεων ευζωίας, απόλυτα σταθερών στη διάρκεια της τριακονταετούς συγγραφικής παρουσίας του, που συμπληρώνεται εφέτος. Ακριβέστερα, την ενσωματώνει στο αφήγημα, υπό τη σκέπη της σάτιρας, με την επινόηση μιας βεντάλιας δήθεν πολιτικών κομμάτων, όχι παραβολικών ή αλληγορικών, αλλά ουτοπικών. Αφού πολιτικολογεί ανάλαφρα, κάτι σαν το μεταξύ τυρού και αχλαδίου, περί των “ασυμπόνετων αριστερών”, του πλήθους των διαπρεπών λόγω “φυρότητας” και των “ονειριστών”, παρακάμπτοντας τους ουρανιστές, φτάνει στο “κόμμα του αρχικού εφησυχασμού” ή κόμμα “κοντά στην κοιλιά”. Αν και ακριβέστερο θα ήταν το “μέσα στην κοιλιά”, αφού αναφέρεται στην απόλυτη ευδαιμονία του εμβρύου στο αμνιακό υγρό. Έτσι, όμως, θα έχανε τον στόχο του, που είναι η μετεξέλιξη του εν λόγω κόμματος σε “κόμμα της αφόδευσης” και εν τέλει, “της κωλοτρυπίδας”. Παρεμπιπτόντως, αυτές τις σελίδες, απολαυστικές στην ελλειπτική τους κρυπτικότητα, τις οφείλουμε στην άγνοια εκ μέρους του συγγραφέα των επιστημονικών ισχυρισμών, που αποφαίνονται πως το έμβρυο υποφέρει εντός του στενόχωρου αμνιακού υμένα. Πόσω μάλλον, κατά “τα άτακτα γλυκοπιεστά αγγίγματα στο σώμα της εγκύου”, που φαντασιώνει ο συγγραφέας. Ο αφηγητής περνάει, φροϋδική αδεία, από “το άλογο και το χάος” του αμνιακού υγρού, που παρουσιάζεται ως ο κατ’ εξοχήν χώρος ευδαιμονίας, στη θάλασσα, ως ιδεώδη τόπο ερωτικών πράξεων, με πρώτη την αφόδευση. Μεγάλη η ποικιλία των υπονοούμενων ερωτικών συνευρέσεων: κατά μόνας, με ζωντανό, γιατί όχι και με

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

65ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Υψηλές κινηματογραφικές προσδοκίες Μ Την επόμενη Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου και για ένα δεκαήμερο το επίκεντρο του παγκόσμιου κινηματογράφου μεταφέρεται στο παραδοσιακά παγωμένο Βερολίνο και στην Μπερλινάλε, μια από τις τρεις κορυφαίες κινηματογραφικές διοργανώσεις στον κόσμο, μαζί με αυτή των Κανών και της Βενετίας, σηματοδοτώντας παράλληλα το πρώτο ημερολογιακά κινηματογραφικό ραντεβού της νέας χρονιάς με περισσότερες από 200 ταινίες στα διάφορα τμήματά της (∆ιαγωνιστικό, Πάνοραμα, Φόρουμ κ.λπ).

ε τον επιτυχημένο καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Ντίτερ Κόσλικ να ανανεώνει μετά από δεκατρία χρόνια εκ νέου τη θητεία του για ακόμη πέντε χρόνια, το φιλόξενο Φεστιβάλ εμφανίζεται πιο ισχυρό από ποτέ και καταφέρνει φέτος να συγκεντρώσει ένα από τα πλέον υποσχόμενα διαγωνιστικά τμήματα που είδαμε τα τελευταία χρόνια. ∆υστυχώς, όμως, για το ελληνικό σινεμά, η φετινή χρονιά σημαδεύεται από την παντελή απουσία συμμετοχής σε κάποιο έστω από τα τμήματα του Φεστιβάλ, σπάζοντας ένα σερί ετών με έντονη ελληνική παρουσία με αποκορύφωμα την περσινή παρουσία του Γιάννη Οικονομίδη στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα με το Μικρό Ψάρι. ∆εκαεννέα συνολικά ταινίες θα διαγωνιστούν για τη Χρυσή Άρκτο και τα υπόλοιπα βραβεία του Φεστιβάλ που θα απονείμει η κριτική επιτροπή με πρόεδρο τον αμερικανό Ντάρεν Αρονόφσκι. Από τα ενθαρρυντικά του φετινού προγράμματος, η εξαιρετική γεωπολιτική ισορροπία των επιλογών, με την αμερικανική παρουσία να περιορίζεται στην πολυαναμενόμενη ταινία του δεξιοτέχνη Τέρενς Μάλικ «Knight of cups» και στο «Queen of the desert» του Βέρνερ Χέρτζοκ, την Ευρώπη να κυριαρχεί σε συμμετοχές, αλλά και τη Λατινική Αμερική και Ασία να έχουν αρκούντως δυνατή εκπροσώπηση. Bέβαια, όπως συνηθίζεται, τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα κυριαρχούν σε μεγάλο μέρος των ταινιών, ενώ πολλές από αυτές αποτελούν συγκλονιστικά γυναικεία πορτρέτα, όπως για παράδειγμα η ταινία έναρξης του Φεστιβάλ «Nobody wants the night» της Ιζαμπέλ Κοϊξέ με πρωταγωνίστρια την Ζιλιέτ Μπινός.

Σημαντικές συμμετοχές

Η γερμανική συμμετοχή είναι όπως κάθε χρονιά ισχυρή με τον βετεράνο Αντρέας Ντρέσεν να καταθέτει στο «As we were dreaming» μια πικρή ματιά στα πρώτα χρόνια της ενοποιημένης Γερμανίας, μέσα από την ιστορία μιας παρέας Ανατολικογερμανών και τον Σεμπαστιάν Σκίπερ στο νεανικό «Victoria» να μας ξεναγεί σε μια καθοριστική βραδιά που θα αλλάξει για πάντα τις ζωές των πρωταγωνιστών της ταινίας. Αναμφισβήτητα, όμως, το γερμανικό ενδιαφέρον

Ο επιτυχημένος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Βερολίνου, Ντίτερ Κόσλικ παρουσίασε το πρόγραμμα του σπουδαίου πολιτιστικού δεκαήμερου. επικεντρώνεται κυρίως στο εκτός συναγωνισμού «Elser», τη νέα ταινία του Όλιβερ Χιρσμπίγκελ, δημιουργού της εξαιρετικής Πτώσης, που εξιστορεί εδώ την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας με εκρηκτικό μηχανισμό του Χίτλερ το 1939 από τον Γκέοργκ Έσλερ, έναν απλό μαραγκό που μαρτύρησε κατόπιν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εκτελέστηκε λίγο πριν το τέλος του πολέμου. ∆υνατή αναμένεται και η παρουσία του ιδιαίτερα αγαπητού στο Βερολίνο ρουμανικού σινεμά με τον Ράντου Τζούντε να υπογράφει στο «Aferim!» μια φιλόδοξη, δυνατή, ταινία εποχής με αναφορές στο σήμερα και με θέμα το εμπόριο σκλάβων Ρομά τον 19ο αιώνα, ένα ιστορικά τεκμηριωμένο ζήτημα που όμως παραμένει λίγο ως πολύ άγνωστο στο ευρύ κοινό. Ανάμεσα στα φαβορί για το μεγάλο βραβείο του φεστιβάλ συγκαταλέγεται η νέα ταινία του Χιλιανού Πάμπλο Λαρέν που μας χάρισε το καταπληκτικό «No», αν και τίποτε δεν είναι γνωστό ακόμη για το «El Club», τη νέα ταινία του που παραμένει επτασφράγιστο μυστικό. Από τη Χιλή έρχεται και ο θρύλος του πολιτικού ντοκιμαντέρ Πατρίσιο Γκουζμάν («Η Μάχη της Χιλής») με το «El Boton de Nacar», ένα ξεχωριστό ποιητικό ντοκιμαντέρ που συνεχίζει στα χνάρια της προηγούμενης ταινίας του «Νοσταλγία για το φως», το στοχασμό του πάνω στο χρόνο και την ιστορία. Ξεχωριστή

Όταν γελάνε οι άδαρτοι

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

πεθαμένο, όπως η δολοφονημένη “φοβιστική γυναίκα” στο παλαιότερο διήγημα του ∆ημητρίου, με τον τρυφερό τίτλο, «Κι εγώ φοβάμαι αγάπη μου». Η ουτοπία απογειώνεται με μία παρωδιακή ουρά: από άκρη σ’ άκρη, η χώρα μεταμορφώνεται σε “κόφι ρεπουμπλίκ”. Το φαινόμενο της εξάπλωσης των χώρων εστίασης προς αναπλήρωση των κενών καταστημάτων πάσης φύσεως δεν έχει ακόμη καταγραφεί στατιστικώς, ούτε αναλυθεί από κοινωνιολογικής και ψυχολογικής πλευράς, από αυτήν την άποψη, η μυθοπλαστική εκδοχή “του αφηγήματος”, πρωθύστερη, αποκτά προφητική διάσταση. Η εγκαθίδρυση της ουτοπίας περιγράφεται εκτενέστερα στους δυο σταθερούς πόλους του αφηγηματικού κόσμου του ∆ημητρίου, Αθήνα-Ηγουμενίτσα, ακριβέστερα την προνομιούχο συνοικία του, τη Νέα Ελβετία Ηγουμενίτσης. Η παρωδία, που στήνεται, δεν έχει ούτε ιερό ούτε όσιο. Μη φειδόμενη ούτε αυτής της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Στο τέλος, και αυτή η ουτοπική νησίδα θα καταστραφεί. Σαν θεϊκά εξουσιοδοτημένος ο αφηγητής, προφητεύει τη συντέλεια του κόσμου. Βαθιά στοχαστικός, κλείνει το αφήγημα, προσομοιάζοντας τις χιλιετίες με τα “αναβοσβησίματα κωλοφωτιάς”. Μ. Θεοδοσοπούλου

μνεία αξίζει και στην πρώτη ταινία από την Γουατεμάλα που καταφέρνει να φτάσει στο Βερολίνο, το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Χάιρο Μπουσταμάντε με τίτλο «Ixcanul» και πρωταγωνίστρια ένα εξαθλιωμένο δεκαεφτάχρονο κορίτσι που ονειρεύεται να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

Στις ταινίες που θα ακουστούν ηχηρά φέτος συμπεριλαμβάνεται το «Vergine giurata» σκηνοθετικό ντεμπούτο της Λάουρα Μπισπούρι από την Ιταλία, γύρω από τις αληθινές ιστορίες γυναικών στην Αλβανία που, προκειμένου να μην υποταχτούν στα συντηρητικά πρότυπα και να μην παντρευτούν, περ-

νούσαν ολόκληρη τη ζωή τους παρθένες μεταμφιεσμένες σε άνδρες. Το θέμα έγινε ευρύτερα γνωστό πριν από μερικά χρόνια, μέσα από το φωτογραφικό φακό της Τζιλ Πίτερς που κατέγραψε με συγκλονιστικό τρόπο τις γυναίκες αυτές στα ορεινά χωριά της χώρας. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και το «Eisenstein in Guanajuato», η νέα ταινία του βρετανού εικονοκλάστη Πίτερ Γκριναγουέι («Ο μάγειρας», «Ο κλέφτης η γυναίκα του και ο εραστής της») μια μυθοπλαστική κατάδυση στα θυελλώδη παρασκήνια των θρυλικών γυρισμάτων της ανολοκλήρωτης ταινίας του Σεργκέι Αϊζενστάιν «Que viva Mexico!» Στο Βερολίνο επιστρέφει και ο μεγάλος Ιρανός δημιουργός Τζαφάρ Παναχί με το γυρισμένο σε καθεστώς παρανομίας «Taxi», που διαδραματίζεται ολόκληρο μέσα σε ένα ταξί το οποίο ο σκηνοθέτης μετέτρεψε σε ένα μικρό παράνομο κινηματογραφικό στούντιο. Ο Παναχί δεν θα παρίσταται στην πρεμιέρα της ταινίες φυσικά, καθώς εκτίει ποινή απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα ενώ του έχει απαγορευτεί να γυρίζει ταινίες. Τιμώμενο πρόσωπο του φετινού φεστιβάλ είναι ο μεγάλος Βιμ Βέντερς, ο οποίος δεν θα δει απλά μια μικρή αναδρομή στο έργο του, αλλά θα παρουσιάσει εκτός συναγωνισμού τη νέα γυρισμένη σε 3D ταινία του «Every thing will be fine», ενώ τα αφιερώματα συμπληρώνουν η εντυπωσιακή ρετροσπεκτίβα στην τεχνολογία Technicolor που μας χάρισε για δεκαετίες μερικές από τις ομορφότερες έγχρωμές ταινίες στην ιστορία του σινεμά. Λευτέρης Αδαμίδης

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

«Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ»

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Παλεύοντας με το χρόνο

Του Στράτου Κερσανίδη

χρόνος είναι ανίκητος, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί και να νικηθεί! Γιατί όταν η επιστήμη σου δίνει μόνο δύο χρόνια ζωής κι εσύ καταφέρνεις να είσαι ζωντανός μετά από 52 χρόνια, τότε μάλλον έχεις καταφέρει να νικήσεις το χρόνο. Ίσως γι’ αυτό να αποτελεί και το αγαπημένο του θέμα, αφού αυτό το οποίο τον ταλανίζει σε ολόκληρη την επιστημονική του ζωή ως αστροφυσικού, είναι ο προσδιορισμός της αρχής και του τέλους του σύμπαντος αλλά και αυτού που συντελείται ενδιαμέσως. «Όσο άσχημη κι αν φαίνεται η ζωή, όπου υπάρχει ζωή υπάρχει ελπίδα»,

υποστηρίζει ο Στίβεν Χόκινγκ, ο κορυφαίος αυτός επιστήμονας ο οποίος δεν σταμάτησε να εξερευνά τις μαύρες τρύπες, την κβαντική βαρύτητα, τη θεωρητική κοσμολογία και διάφορα τέτοια ακαταλαβίστικα, τουλάχιστον για τον υποφαινόμενο. Γεννημένος στην Οξφόρδη, στις 8 Ιανουαρίου 1942, ο Χόκινγκ σπούδασε εκεί και στη συνέχεια πήγε στο Κέμπριτζ για μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοσμολογία. Και ενώ οι σπουδές του προχωρούσαν με επιτυχία, το 1963, όταν ήταν 21 ετών τον χτύπησε η αρρώστια. Οι γιατροί διέγνωσαν νόσο του κινητικού νευρώνα, συμπτώματα της οποίας ήταν η σταδιακή απώλεια ικανότητας για κίνηση και ομι-

λία, ενώ του έδωσαν δύο χρόνια ζωής. Λίγο πριν από τη διάγνωση της αρρώστιας, συναντάμε τον Στίβεν Χόκινγκ στο Κέμπριτζ, ως έναν νεαρό φοιτητή γεμάτο ζωή, όνειρα και φιλοδοξίες. Η ταινία του Τζέιμς Μαρς «Η θεωρία των πάντων» (The theory of everything) ακολουθεί τη ζωή του κορυφαίου αυτού επιστήμονα, που δικαίως το όνομά του μπαίνει δίπλα σε εκείνο του Άλμπερτ Αϊνστάιν, την εποχή που γνωρίζει και ερωτεύεται τη συμφοιτήτριά του, Τζέιν Γουάιντ. Μια προικισμένη γυναίκα, η οποία όταν μαθαίνει για την ασθένειά του, αποφασίζει να τον παντρευτεί και να ζήσει μαζί του. Η ταινία του Μαρς επικεντρώνεται κυρίως στη σχέση του Χόκινγκ με τη γυναίκα του, μια σχέση αληθινής αγάπης αλλά συνάμα και περίπλοκη εξαιτίας της κατάστασής του. Η ταινία βασίζεται σε υλικό από το βιβλίο της «Ταξιδεύοντας στο άπειρο: Η ζωή μου με τον Στίβεν Χόκινγκ». Ο παραγωγός και σεναριογράφος Άντονι ΜακΚάρτεν διάβασε το βιβλίο της Τζέιν Χόκινγκ και ενθουσιάστηκε με την «υπέροχη ιστορία αγάπης ανάμεσα σε δύο πολύ έντονα και ευφυή μυαλά που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τόσο τους φυσικούς περιορισμούς της ασθένειας όσο και τη δόξα που ήρθε στη ζωή τους. Με την πάροδο των δεκαετιών η αγάπη τους εξελίχτηκε και πήρε μια ανορθόδοξη τροπή προκειμένου να επιβιώσει. Πρόκειται για μια ιστορία αγάπης χωρίς προηγούμενο». Ο Τζέιμς Μαρς, βραβευμένος με

Ήταν κάποτε μια πόλη που είχε ποτάμια… «ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ»

Κώστας, ένας άνδρας ο οποίος εργάζεται οδηγός στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο «ηλεκτροδηγός», όπως λέει ο ίδιος- βλέπει κάθε μέρα μια γυναίκα, η οποία επιβιβάζεται στο Θησείο και κατεβαίνει στον Πειραιά. Η γυναίκα, η Άννα, εργάζεται ως πωλήτρια ακτοπλοϊκών εισιτηρίων και δεν γνωρίζει τον Κώστα. Εκείνος την ακολουθεί και προσπαθεί να της μιλήσει. Εκείνη στην αρχή τρομάζει, μετά θυμώνει και τέλος τον ακούει. Κι όταν ο Κώστας χάνεται, η Άννα αρχίζει να τον αναζητά. Μινιμαλισμός και καθαρή ματιά επάνω στην αποξένωση, τη μοναξιά και την προσωπική ερημιά του ανθρώπου. Ο Κώστας και η Άννα είναι δυο άνθρωποι μόνοι που ζουν στην πρωτεύουσα. Η πολύβουη πρωτεύουσα μετατρέπεται από την Μαντά σε έρημη πόλη, αφού κάπως έτσι τη βιώνουν οι δύο πρωταγωνιστές της. Θαρρείς και μόνον αυτοί οι δύο ζουν στην πόλη, αλλά παρόλα αυτά παραμένουν άγνωστοι μεταξύ τους. Ακόμη κι αν ακολουθούν καθημερινά την ίδια διαδρομή, οι ματιές τους δεν διασταυρώνονται ποτέ. Μόνο όταν ο ένας αποφασίσει να προσεγγίσει την άλλη, τότε η οθόνη θα πλημμυρίσει βλέμματα και αμηχανία. Η ταινία της Μαργαρίτας Μαντά «Για πάντα» λέει πολλά, μιλώντας ελάχιστα.

Όσκαρ για το ντοκιμαντέρ «Σε τεντωμένο σχοινί» (Man on wire) το 2009, που αναφερόταν στην επίπονη, ριψοκίνδυνη και παράνομη προσπάθεια του Γάλλου σχοινοβάτη Φιλίπ Πετίτ να περπατήσει το 1974 σ’ ένα σύρμα το οποίο συνέδεε τους ∆ίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης, επιλέγει τον Χόκινγκ για τη νέα του ταινία. Αυτή τη φορά δεν κάνει ντοκιμαντέρ αλλά μια βιογραφική ταινία μυθοπλασίας, που έχει ως πρωταγωνιστή τον κορυφαίο φυσικό. Με έναν εκπληκτικό Έντι Ρέντμεϊν (Χρυσή Σφαίρα) στον πρωταγωνιστικό ρόλο, η ταινία προσεγγίζει τη ζωή του Χόκινγκ με λεπτότητα και την βλέπει από την αισιόδοξη πλευρά, αναδεικνύοντας έτσι εκτός από την ευφυΐα, το χιούμορ και την αγάπη του για τη ζωή. Τα συναρπαστικά μυστικά του σύμπαντος που ταλανίζουν το μυαλό του αλλά και η δύναμη της ανθρώπινης θέλησης και της αγάπης -φορείς των οποίων είναι η Τζέιν και ο Στίβεν- γίνονται το υλικό για μια ταινία που δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ανθρώπινη πλευρά. Καλογυρισμένη, με άκρως ενδιαφέρουσες θέσεις πλάνων, χωρίς ακκισμούς, εντυπωσιασμούς και μελοδραματισμούς, ο Μαρς δίνει μια ταινία συνεπή, μεστή και πλούσια σε νοήματα και συναισθήματα.

strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Ο κινηματογράφος είναι εικόνα και αυτό το δρόμο ακολουθεί η σκηνοθέτιδα για να εισχωρήσει στα «εντός» των ηρώων της, αλλά και για να ξεδιπλώσει τα δικά μας «εντός». Γιατί μιλά ακριβώς σε μας για μας, για τη μοναξιά αλλά και για τις χαμένες ευκαιρίες, για τη θλίψη της καθημερινότητας αλλά και για τους φόβους μας να βρεθούμε με τους άλλους. Πολύ έξυπνο είναι το εύρημα της σκηνοθέτιδας με τα αρχαία ποτάμια της Αθήνας, που οδηγούν στη θάλασσα και σκεπάστηκαν για να γίνουν δρόμοι. Και μπορεί να πηγαίνουμε πιο γρήγορα αλλά έτσι «χάθηκαν τα λόγια των ανθρώπων», όπως λέει. Τα ποτάμια, ο Ηριδανός, ο Κηφισός και η θάλασσα, ο Πειραιάς. Κι από πάνω οι άνθρωποι που ταξιδεύουν γρήγορα με τα αυτοκίνητα ή με τον ηλεκτρικό, αλλά δεν προλαβαίνουν να ακούσουν ο ένας τον άλλον. «Ήταν κάποτε μια πόλη που είχε ποτάμια…» και η Μαντά μας παροτρύνει τρυφερά να τα ακολουθήσουμε χωρίς βιασύνη γιατί η πορεία προς τη θάλασσα είναι γεμάτη ιστορίες, λόγια κι ανθρώπους. Ένα κινηματογραφικό κομψοτέχνημα βαθιά ανθρώπινο, σπαρακτικό και αισιόδοξο. ∆εν μπορεί, κάπου θα συναντηθούμε, αρκεί να το θέλουμε. Στρα. Κερ.

«Η φυλή» (Pleya) του Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκι: Ένας κωφάλαλος νεαρός φτάνει σε ένα ίδρυμα κωφαλάλων. Εκεί θα έρθει σε επαφή με έναν κόσμο παρακμής και θα αναγκαστεί, σχεδόν, να γίνει μέλος μια συμμορίας αγοριών και κοριτσιών που κύριες ασχολίες τους είναι η κλεψιά, το λαθρεμπόριο και η πορνεία. Όταν ο νεαρός θα ερωτευτεί μια από τις εκπορνευόμενες κοπέλες του ιδρύματος, θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Μια πολύ σκληρή, σχεδόν κυνική ταινία, η οποία μιλά ανοιχτά για την παρακμή μιας χώρας, εν προκειμένω της Ουκρανίας. Με κινηματογράφηση σχεδόν ντοκιμαντερίστικη, χωρίς καθόλου λόγια και μουσική, παρά μόνον με φυσικούς ήχους, ο Σλαμποσπίτσκι δεν αφήνει περιθώρια για ωραιοποιήσεις ούτε για θετικούς ήρωες.

«Ο άνθρωπος από τη Μασσαλία» (La French) του Σεντρίκ Χιμένεζ: Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, η Μασσαλία διεκδικούσε τον τίτλο της παγκόσμιας πρωτεύουσας στη διακίνηση ναρκωτικών. Ο Πιερ Μισέλ, ένας δικαστικός, εξαπολύει ένα μανιώδες εξαετές ανθρωποκυνηγητό προκειμένου να καταφέρει να ξεσκεπάσει τη δράση του «French Connection», μιας καλά καλυμμένης συμμορίας διακινητών, με επικεφαλής το διαβόητο Τόνι Ζάμπα. Αστυνομική περιπέτεια βασισμένη σε αληθινή ιστορία.

«Η γυναίκα με τα μαύρα 2: Άγγελος θανάτου» (The woman in black 2: Angel of death) του Τομ Χάρπερ: Το δεύτερο μέρος της μεταφυσικής αυτής ταινίας τρόμου, μας μεταφέρει στην Αγγλία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια ομάδα μαθητών με τους δασκάλους τους εγκαταλείπουν το Λονδίνο. Όμως μια κακόβουλη δύναμη τους ακολουθεί.

«Ο κύριος Μόρντεκαϊ» (Mortdecai) του Ντέιβιντ Κόεπ: O ανέμελος αλλά δαιμόνιος Τσαρλς Μορτντεκάι ένας έμπορος τέχνης καταδιώκεται από Ρώσους, Βρετανούς κατάσκοπους, έναν διεθνή τρομοκράτη αλλά και την γυναίκα του. Αποστολή του να ανακτήσει ένα κλεμμένο πίνακα που φημολογείται ότι περιέχει μυστικά για το χαμένο χρυσό των Ναζί. Θα τον βοηθήσουν αυτή τη φορά η ωραία εμφάνιση και η γοητεία του; Κωμωδία με τον Τζόνι Ντεπ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

 «Barbie, η σούπερ πριγκίπισσα» (Barbie, in princess pawer) του Ζέκε Νόρτον. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

Αλληλέγγυα οικονομία, υπόβαθρο ΚΑΘΩΣ Η ΕΛΛΑ∆Α ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Του Πέτρου Λινάρδου Ρυλμόν

Το ζήτημα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας έχει ενταχθεί τα τελευταία χρόνια στην κοινωνική πρακτική, τον πολιτικό λόγο και τη δημόσια συζήτηση, από πολλές απόψεις:

Η αλληλέγγυα οικονομία δεν προσφέρει απλώς μια παράλληλη δημοκρατικά οργανωμένη οικονομία απέναντι στην καπιταλιστική. Αποτελεί το πρότυπο για την εμπλοκή της κοινωνίας στον καθορισμό των κοινωνικών και παραγωγικών αναγκών, στην κάλυψη αυτών των αναγκών, και επομένως στη θεσμική αναγέννηση της χώρας.

Α.

Ένα αυθόρμητο κύμα αλληλέγγυων δομών ήλθε να απαντήσει στη ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Παράλληλα με αυτές τις εθελοντικές δραστηριότητες, ξεκίνησαν πρωτοβουλίες συνεταιριστικές νέων κυρίως ανθρώπων, με σκοπό το βιοπορισμό. Και τα δύο αυτά είδη κινηματικών διαδικασιών, που σύμφωνα με όλους τους διεθνείς ορισμούς ανήκουν στο χώρο της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, εγκαινίασαν πρακτικές που συνδέουν τη συλλογική δράση με την κάλυψη κοινωνικών αναγκών και την άμεση δημοκρατική λειτουργία των δομών, που εμφανίζουν δηλαδή τα χαρακτηριστικά μιας άλλης οικονομίας. Οι άνθρωποι των κινημάτων και της Αριστεράς, αυτοί που παρακολουθούν εδώ και καιρό τα παγκόσμια και ευρωπαϊκά φόρα, συνειδητοποίησαν ότι αυτή η νέα κοινωνική εφευρετικότητα αποτελεί στην Ελλάδα την εκδήλωση ενός διεθνούς κινήματος αλληλέγγυας οικονομίας, το οποίο αναπτύχθηκε στη Λατινική Αμερική αλλά και στην Ευρώπη παράλληλα με την επέκταση του νεο-φιλελευθερισμού και στη συνέχεια το ξέσπασμα της κρίσης. Ενός κινήματος που παντού συνδυάζει έναν φανερό κοινωνικό ριζοσπαστισμό, ο οποίος όμως επιτυγχάνει μια θεσμική αναγνώριση. Έχουμε να κάνουμε με μια νέα μορφή κινηματικής οργάνωσης, που συγκροτείται απέναντι στον καπιταλισμό, για να του αντισταθεί και όταν είναι δυνατό να αποσπάσει πόρους, δικαιώματα, περιοχές δραστηριοτήτων. Πολύ γρήγορα οι δυνατότητες ανάπτυξης δομών αλληλέγγυας οικονομίας, αλλά και η αξιοποίηση της κινηματικής δυναμικής τους, συνδέθηκε αναγκαστικά στην Ελλάδα με το ζήτημα της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Η κρίση και η διαχείρισή της στην Ελλάδα, δεν οδήγησαν μόνο σε δραματική επιδείνωση κοινωνικών προβλημάτων, καθώς κατέρρευσε η παραγωγική δομή της χώρας και οδηγήθηκε σε αποσύνθεση ο κορμός της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας, για να αντικατασταθεί από εξυπηρετήσεις ολιγαρχών και ελάχιστων προβληματικών ξένων επενδυτών. Η προοπτική της ανάπτυξης μιας άλλης οικονομίας, που είναι το αποτέλεσμα της δραστηριοποίησης της κοινωνίας, για να καλυφθούν ανάγκες, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να εγκαθιδρυθούν συλλογικές κοινωνικές και παραγωγικές πρακτικές, είναι μέρος του σχεδίου της ανασυγκρότησης: στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία καταλαμβάνει πρωτεύουσα θέση σχετικά με τη δραστική μείωση της ανεργίας. Από το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ έγινε επίσης κατανοητή και η ανάγκη θεσμικών καινοτομιών για την υποστήριξη της αλληλέγγυας οικονομίας. Η δημιουργία της «Αλληλεγγύης για όλους», με πόρους από τις εθελοντικές καταβολές των βουλευτών, ξεκίνησε ως μια δομή ενίσχυσης αλληλέγγυων δομών σε όλη την Ελλάδα και επέτρεψε να μπουν οι βάσεις του πρώτου γραφείου υποστήριξης συνεταιριστικών εγχειρημάτων. ∆ιαμορφώθηκαν, έτσι, τα

Β.

Γ.

∆.

“

Ο σχεδιασμός δημοσίων επενδύσεων και υποστήριξης πρωτοβουλιών της αλληλέγγυας οικονομίας αποτελεί προϋπόθεση για την ταχύτερη δυνατή αύξηση της απασχόλησης και αξιοποίησης παραγωγικών δυνατοτήτων.

πρώτα στελέχη που γνωρίζουν το χώρο της αλληλέγγυας οικονομίας και μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα της αναγκαίας συγκρότησης των νέων θεσμών, των θεσμών που θα στηρίξουν τη δυναμική της αλληλέγγυας οικονομίας, και θα τη συνδέσουν με τη γενικότερη δυναμική της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Η πρωτοτυπία της ελληνικής περίπτωσης βρίσκεται ακριβώς στο ότι η ανασυγκρότηση του κοινωνικού και του παραγωγικού ιστού πρέπει να περάσει μέσα από την κινηματική αξιοποίηση και την επέκταση της άλλης οικονομίας, αλλά και μέσα από την ευρεία δραστηριοποίηση της κοινωνίας με δημοκρατικές διαδικασίες στη βάση: η μάχη της ανακύκλωσης που διεξάγεται ήδη σε όλη τη χώρα, περνάει στην Αττική από την ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών μέσω των ∆ήμων, και σε πολλά μέρη της Ελλάδας από επιτυχημένα συνεταιριστικά εγχειρήματα. Η αλληλέγγυα οικονομία δεν προσφέρει απλώς μια παράλληλη δημοκρατικά οργανωμένη οικονομία απέναντι στην καπιταλιστική, δεν αποτελεί τον «τρίτο

Ε.

τομέα» που καλύπτει τις ελλείψεις της αγοράς και του κράτους. Αποτελεί και θα αποτελέσει αναγκαστικά στις σημερινές συνθήκες το πρότυπο για την εμπλοκή της κοινωνίας στον καθορισμό των κοινωνικών και παραγωγικών αναγκών, στην κάλυψη αυτών των αναγκών, και επομένως στη θεσμική αναγέννηση της χώρας.

Στόχοι και εργαλεία Πώς μπορεί να εμπλακεί η αλληλέγγυα οικονομία, με ποιούς στόχους και με ποιά εργαλεία, στην υλοποίηση μιας στρατηγικής ανασυγκρότησης; Στον τομέα της υγείας, το κίνημα των κοινωνικών ιατρείων, έχει ήδη συνδεθεί με τον πολιτικό στόχο της δωρεάν περίθαλψης για όλους, αλλά συγχρόνως έχει θέσει ζητήματα αποφασιστικής επέκτασης της πρωτοβάθμιας φροντίδας, αλλά και κοινωνικού ελέγχου και διαφάνειας στο σύστημα υγείας συνολικά. Οι εθελοντικές πρωτοβουλίες για τη σίτιση και τη στέγαση αποτέλεσαν την αφετηρία της διαμόρφωσης του

προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, και θα συμβάλουν άμεσα στην ενίσχυση και ανανέωση των προνοιακών πολιτικών, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα «ενάρετων κύκλων της ανασυγκρότησης» όπου μπορεί να ενταχθεί η ανάπτυξη της αλληλέγγυας οικονομίας: * Στον τουρισμό: στην αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών μπορεί να συμβάλει η κινητοποίηση κοινωνικών πρωτοβουλιών για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων στο πλαίσιο μιας στρατηγικής για ποιοτικό λαϊκό πολιτιστικό και περιβαλλοντικό τουρισμό. Σε συνδυασμό με δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές και υπηρεσίες, και υποστήριξη ιδιωτικών επενδύσεων και δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν αυτή τη στρατηγική. * Στην αγροτική παραγωγή και παραγωγή τροφίμων: η υποστήριξη της δημιουργίας μιας νέας γενιάς συνεταιριστικών αγροτικών δραστηριοτήτων (με αξιοποίηση διαθέσιμης γης), ή και μεταποίησης τροφίμων (με αξιοποίηση αργούντος παραγωγικού εξοπλισμού), μπορεί να στοχεύσει, τόσο στην αύξηση της παραγωγής με στόχους την κάλυψη αναγκών και την αύξηση της απασχόλησης, όσο και στην αναβάθμιση των προϊόντων με στόχους την υποκατάσταση εισαγωγών και την αύξηση των εξαγωγών. Και εδώ απαιτείται η δημιουργία δομών υποστήριξης και η επίτευξη ισορροπίας στη σχέση με την ιδιωτική παραγωγική και επιχειρηματική δραστηριότητα. * Στην παραγωγή λογισμικού: υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού και των ερευνητικών δραστηριοτήτων για τη δημιουργία συνεταιριστικών σχημάτων που θα παράγουν και θα αξιοποιήσουν καινοτομίες με τις οποίες θα καλυφθεί εγχώρια ζήτηση και θα ενισχυθούν εξαγωγικές δραστηριότητες. Η ενίσχυση αυτής της δυνατότητας πρέπει να πάρει μορφές που αφορούν, τόσο την καθαρά επιχειρηματική δράση, όσο και την ανεξάρτητη έρευνα μέσω της δημιουργίας χώρων και δικτυώσεων, και εν μέρει

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Φεβρουαρίου 2015

μιας οικονομικής δημοκρατίας προσφοράς οικονομικών ενισχύσεων, που ευνοούν την ομότιμη παραγωγή και γενικότερα την ανεξάρτητη συλλογική παραγωγή καινοτομιών. * Στις κατασκευές: στο χώρο αυτό οι κοινωνικές πρωτοβουλίες μπορούν να αναπτυχθούν σχετικά με τις ενεργειακές και αντισεισμικές αναβαθμίσεις κτιρίων, αλλά και σχετικά με την ανοικοδόμηση εγκαταλειμένων κατοικιών και κτιρίων γενικώς, τα οποία μπορούν να χρησιμεύσουν ως κατοικίες χαμηλού κόστους, ή ως χώροι υποδοχής τουριστικών λ.χ. δραστηριοτήτων. * Στην ανακύκλωση, το περιβάλλον και την ενέργεια: στους τομείς αυτούς είναι δυνατό να υποστηριχθούν συνεταιριστικές δραστηριότητες, από τη στιγμή που έχουν διαμορφωθεί αντίστοιχοι σχεδιασμοί. * Στις μεταφορές: ενώ στα πλαίσιο μιας στρατηγικής για τη μείωση των εκπομπών CO2 μπορεί να αναπτυχθεί ο σιδηρόδρομος και η ακτοπλοΐα, η ακτοπλοΐα μπορεί κυρίως να περιλάβει λαϊκές συνεταιριστικές πρωτοβουλίες, για τις οποίες υπάρχουν ήδη θετικά παραδείγματα. * Στη μεταποίηση: ο κανόνας σχετικά με τις μεταποιητικές δραστηριότητες είναι ότι μετά μια μακρά περίοδο μείωσης του παραγωγικού δυναμικού έχουν συρρικνωθεί λόγω των πολιτικών λιτότητας και μπορεί να διαχωριστούν σε αυτές που έχουν κλείσει, αυτές που επιβιώνουν παρά τη συρρίκνωση, λόγω της κατάρρευσης των εργατικών αμοιβών και στις λίγες που διατηρούν ένα δυναμισμό στην εξωτερική κυρίως αγορά. Και εδώ είναι αναγκαίος ο συνδυασμός υποστήριξης υπαρκτών δραστηριοτήτων, υποστήριξης συνεταιριστικών πρωτοβουλιών (κυρίως με την αξιοποίηση μονάδων που έχουν κλείσει ή πτωχεύσει -με αλλαγή νομοθεσίας) υπό προϋποθέσεις που αφορούν τις προοπτικές τους, αλλά και εξασφάλισης της εσωστρέφειας για δραστηριότητες αναγκαίες που δεν είναι διεθνώς ανταγωνιστικές. * Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης: έντυπα ή ηλεκτρονικά, σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. * Σε παντοπωλεία προσφοράς προϊόντων λαϊκής κατανάλωσης σε χαμηλές τιμές που μπορούν να αποτελέσουν μετεξέλιξη του κινήματος «χωρίς μεσάζοντες».

“

Ο βαθμός στον οποίο θα ενταχθεί η αλληλέγγυα οικονομία στο σχήμα δημοκρατικού σχεδιασμού, εξαρτάται από την κοινωνική διαθεσιμότητα ανάληψης των αντίστοιχων πρωτοβουλιών, που είναι με τη σειρά της ένας καθοριστικός παράγοντας για την προώθηση του δημοκρατικού σχεδιασμού.

Σχεδιασμός και θεσμικό πλαίσιο

ανασυγκρότηση είναι εξ ορισμού σχεδιασμός. Στις προγραμματικές θέσεις του νέου κυβερνώντος κόμματος περιλαμβάνεται η ανάγκη του περιφερειακού σχεδιασμού της ανασυγκρότησης με την παραγωγική, την κοινωνική και περιβαλλοντική της διάσταση. Αυτό σημαίνει ότι θα συνδυαστεί η ανάδειξη των αναγκών, με την καταγραφή των δυνατοτήτων και την κατάλληλη κατανομή των διαθέσιμων πόρων για την πραγματοποίηση επιλογών, που θα είναι ταυτοχρόνως θεμελιωμένες επιστημονικά και αποδεκτές από τις αντίστοιχες κοινωνίες. Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι αναγκαία η εμπλοκή όλων των διαθέσιμων πανεπιστημιακών και ερευνητικών θεσμών, η δημιουργία αντιπροσωπευτικών οργάνων όπου εκφράζονται και αποφασίζουν οι τοπικές κοινωνίες, η συγκρότηση δομών υλοποίησης του σχεδιασμού μέσω της υποστήριξης της ιδιωτικής ή κοινωνικής επιχειρηματικότητας, της ενίσχυσης των αλληλέγγυων πρωτοβουλιών και της παρακολούθησης των δημοσίων έργων και επενδύσεων. Ο βαθμός στον οποίο θα ενταχθεί η αλληλέγγυα οικονομία σε αυτό το σχήμα δημοκρατικού σχεδιασμού, εξαρτάται από την κοινωνική διαθεσιμότητα ανάληψης των αντίστοιχων πρωτοβουλιών, που είναι με τη σειρά της ένας καθοριστικός παράγοντας για την προώθηση του δημοκρατικού σχεδιασμού. Από τη στιγμή που δεν υπάρχουν οι πόροι οι οποίοι θα έδιναν μια ισχυρή ώθηση στην οικονομία, που ο κορμός της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας έχει αποδιαρθρωθεί, ενώ το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον δεν υπόσχεται αναπτυξιακές επιδόσεις, η ιδιωτική επιχειρηματικότητα δεν πρόκειται να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη της αξιοποίησης παραγωγικών δυνατοτήτων. Ο σχεδιασμός δημοσίων επενδύσεων και υποστήριξης πρωτοβουλιών της αλληλέγγυας οικονομίας αποτελεί προϋπόθεση για την ταχύτερη δυνατή αύξηση της απασχόλησης και αξιοποίησης παραγωγικών δυνατοτήτων. Αλλά η επέκταση της κοινωνικής διαθεσιμότητας για ανάληψη πρωτοβουλιών της αλληλέγγυας οικονομίας, είναι συνάρτηση της οικοδόμησης ενός νέου θεσμικού πλαισίου που να έχει τη δυνατότητα να δεχθεί, να κατευθύνει, αλλά και να γεννήσει αυτή τη διαθεσιμότητα. Χρειάζεται για αυτό να γίνουν οι παρακάτω επιλογές: * Να εξασφαλιστεί ότι ένα μέρος των πόρων που προορίζονται για την ενίσχυση της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας κατευθύνονται σε πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της αλληλέγγυας οικονομίας και αντιμετωπίζονται ισότιμα ή ως προτεραιότητα ανάλογα με τις περιοχές ή τους κλάδους δραστηριότητας. * Να τροποποιηθεί το νομικό πλαίσιο με αιχμές τη δυνατότητα αξιοποίησης από συλλογικές πρωτοβουλίες του υπάρχοντος παραγωγικού εξοπλισμού, του εξοπλισμού σε κτίρια ή της καλλιεργήσιμης γης, όπως και τη δυνατότητα να αναλάβουν οι εργαζόμενοι τις επιχειρήσεις που έχουν σταματήσει να λειτουργούν ή έχουν κλείσει. * Να ξεκινήσει συναινετικά σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών η επιλογή δραστηριοτήτων που μπορεί να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση, μεταξύ των τομέων όπως αυτοί που αναφέρθηκαν

προηγουμένως. * Να οικοδομηθούν δομές στήριξης των συλλογικών πρωτοβουλιών από την άποψη του νομικού και αδειοδοτικού καθεστώτος, του οικονομικού σχεδιασμού και των φοροτεχνικών υπηρεσιών. * Να ανατεθεί σε ένα πανεπιστήμιο να δημιουργήσει ένα ινστιτούτο αλληλέγγυας οικονομίας, το οποίο θα καταγράφει τις εξελίξεις και θα μελετάει τις ανάγκες και τις δυνατότητες για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της αλληλέγγυας οικονομίας. Η ελληνική κοινωνία έχει βρεθεί στο πλαίσιο της παγκόσμιας κρίσης του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού στη θέση μιας μικρής χώρας όπου εκδηλώθηκαν με την οξύτερη μορφή τους οι επιπτώσεις, κοινωνικές, οικονομικές, αλλά και περιβαλλοντικές, αυτής κρίσης. Βρίσκεται, όμως, τώρα και στη θέση μιας κοινωνίας που εγκαινιάζει στην Ευρώπη, την ανατροπή των νεο-φιλελεύθερων πολιτικών και την υιοθέτηση μιας στρατηγικής ριζικής κοινωνικής, παραγωγικής και περιβαλλοντικής ανασυγκρότησης. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η αλληλέγγυα οικονομία είναι δυνατή, είναι αναγκαία και αποτελεί το υπόβαθρο για την οικοδόμηση μιας οικονομικής δημοκρατίας, όπου το μέλλον αποφασίζεται, σχεδιάζεται και οικοδομείται με βάση συλλογικές, δημοκρατικές διαδικασίες. •

“

Ανοίγοντας την πόρτα [του θαλάμου αερίων] ήταν τόσοι πολλοί ανεβασμένοι σε αυτή, που έπεφταν μαζί 30, 40, 50 άτομα. Οι τοίχοι και οι πόρτες ήταν ματωμένες από τα χέρια που προσπαθούσαν να βρουν έξοδο να αναπνεύσουν... Το πιο συγκλονιστικό ήταν ότι συνήθως στην κορυφή των στοιβαγμένων πτωμάτων ήταν μωρά παιδιά που τα πετάγανε οι μανάδες επάνω, μήπως μπορέσουν να αναπνεύσουν.

«Στο Άουσβιτς όλα τα τραίνα έφταναν νύχτα...» «Μας έδεναν ανά εξάδες, όπως δένει ο γεωργός τα βόδια, και οργώναμε τα χωράφια. Στη μέση στεκόταν ο Γερμανός με το βούρδουλα... Αλοίμονο σ’ εκείνον που θα κοντοστεκόταν...» «Φτιάχναμε δρόμους, καταφύγια, γεφύρια... Μας έδερναν με το παραμικρό, τις περισσότερες φορές τρώγαμε ξύλο πριν προλάβουμε να καταλάβουμε το γιατί... Κάθε μέρα πέθαιναν κατά δεκάδες οι κρατούμενοι. Εμείς οι ίδιοι τους μεταφέραμε στα κρεματόρια για να καούν...» «Τους φορτώναμε σε ένα καρότσι και τους ρίχναμε στο βόθρο...»1 «Κι ήσαν υποχρεωμένες τούτες οι κινούμενες σκιές, με την απειλή του τουφεκιού, να κατεβαίνουν ως τη μικρή χαράδρα, να στέκονται πάνω στο σανίδι κι από εκεί να κάμνουν τη φυσική τους ανάγκη. Κι η χαράδρα ήταν τώρα βαθύς οχετός, όπου είχαν ταφεί πολλοί «τεκμηκότες« Εβραίοι, όπου μ‘ ένα παραπάτημα πέφτανε τούτα τα ανθρώπινα κουρέλια. Οι μεγάλοι σφαγείς της ιστορίας ποτέ δεν είχαν επινοήσει έναν τέτοιου είδους τάφο για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Τούτο φαίνεται πως ήταν προνόμιο του δικού μας «πολιτισμένου« αιώνα».2

ε ένα «κλείσιμο του ματιού» από αυτά που εξάπτουν τη φαντασία όσων πιστεύουν ότι το Σύμπαν αρέσκεται να συνομωτεί, η Ιστορία τα έφερε έτσι ώστε η συμπλήρωση, την περασμένη Τρίτη, εβδομήντα χρόνων από την απελευθέρωση του διαβόητου ναζιστικού στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό στις 27 Ιανουαρίου 1945, να συμπέσει με την ορκωμοσία ως πρωθυπουργού της χώρας του προέδρου του κόμματος της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, μετά την απόφαση του ελληνικού λαού να εμπιστευτεί, για πρώτη φορά από καταβολής, το πηδάλιο σε μια κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά. Αλλά αν εδώ πρόκειται για καθαρή σύμπτωση, δεν είναι, αντιθέτως, διόλου συμπτωματικό που η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε στις 2 Νοεμβρίου 2005 να ανακηρύξει τη μέρα της απελευθέρωσης του Άουσβιτς από τον σοβιετικό στρατό Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, και να διακηρύξει την ανεπιφύλακτη καταδίκη κάθε εκδήλωσης θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, παρακίνησης προς κακοποίηση ή άσκησης βίας κατά προσώπων ή κοινοτήτων λόγω εθνικής καταγωγής ή θρησκευτικών πεποιθήσεων.

Ο φυλετισμός ως ιδρυτική διακήρυξη του ναζισμού

Σ’ όσους βιαστούν, και όχι αδικαιολό-

γητα, να μιλήσουν για υποκρισία, η απάντηση είναι πως, μολαταύτα, η διακήρυξη αυτή δεν έχει μόνο οιονεί δεσμευτικό χαρακτήρα, αλλά και ένα ιδιαίτερο αξιακό βάρος, που την τοποθετεί ρητά και ηθελημένα στον αντίποδα του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας, θεμελιωδών συστατικών στοιχείων της ναζιστικής ιδεολογίας και ιδεοληπτικό περιτύλιγμα της φρικοδέστερης γενοκτονίας που διαπράχτηκε ποτέ στην Ιστορία. Ο φυλετισμός υπήρξε θεμελιώδης αρχή της ιδρυτικής διακήρυξης του ναζιστικού κόμματος, απόσταγμα της πεποίθησης ότι οι μη Άρειοι λαοί απειλούσαν την «καθαρότητα του γερμανικού αίματος»: οι ιμπεριαλιστικές βλέψεις του μεσοπολεμικού γερμανικού καπιταλισμού διατυπωμένες με όρους απαξίωσης και απο-ανθρωποποίησης των λαών που είχε θέσει στο στόχαστρο των κατακτητικών σχεδιασμών του. Με το βλέμμα στραμμένο αρχικά εντός της χώρας, κάθε παρέκκληση από το ναζιστικό ιδεότυπο και ανθρωπότυπο τέθηκε υπό διωγμό: φυλετικές μειονότητες, Εβραίοι, τσιγγάνοι, άτομα με αναπηρία, ομοφυλόφιλοι, κι επίσης αντιφρονούντες, κομμουνιστές, δημοκράτες... Και, μετά τον «εσωτερικό καθαρμό», η αυτονόητη συνέχεια – με το βλέμμα στραμμένο τώρα εκτός συνόρων: οι Σλάβοι, οι σύμμεικτοι λαοί, οι νοθευμένες ράτσες, οι «Άλλοι», κάθε φορά οριζόμενοι ως τέτοιοι με κριτήριο τις ανάγκες και τις ιεραρχήσεις του τευτονικού επε-

κτατισμού. Το τραγικό εβραϊκό «Ολοκαύτωμα», με τα περίπου έξι εκατομμύρια θύματα κάθε φύλου και ηλικίας, από την άνοδο του ναζιστικού κόμματος στην εξουσία μέχρι την κατάρρευσή του, η συστηματική εξόντωση των Εβραίων στη Γερμανία και στις κατακτημένες χώρες, όντας η πιο εκκωφαντική ίσως εκδήλωση του ναζιστικού φυλετικού μίσους, καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση σε μια εικόνα κατά πολύ μεγαλύτερη, που μόνο αν τη συλλάβουμε στην ολότητά της μπορούμε να κατανοήσουμε τα πραγματικά κίνητρα της ναζιστικής εθνοφυλετικής κάθαρσης.

Τα στρατόπεδα της φρίκης

Μπούχενβαλντ, Νταχάου, Ζάξενχάουσεν, Μπέργκεν Μπέλσεν, Κάρλσμπαντ, Κέλμνο, Μπέλζεκ, Φλόσενμπεργκ, Γκρος Ρόζεν, Κάουφερινγκ, Ράβενμπρυκ, Νόιγκαμε, Μίτελμπάου, Σομπιμπόρ, Τρεμπλίνκα, Μαϊντάνεκ, Αρμπάιτσντορφ, Μπράϊτενάου... Στη ζοφερή λιτανεία των εκατοντάδων ναζιστικών στρατοπέδων εξόντωσης στη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη, το Άουσβιτς ξεχωρίζει για το μέγεθος των αριθμών και της φρίκης: ουσιαστικά ένα συγκρότημα στρατοπέδων, το μεγαλύτερο της ναζιστικής επικράτειας, αποτελούμενο από τρία κύρια και 39 δευτερεύοντα στρατόπεδα, συνολικής έκτασης 40 τετραγωνικών χιλιομέτρων, όπου υπολογίζεται ότι στοιβάχτηκαν 1.500.000 άνθρωποι – Πολωνοί, Σοβιετικοί αιχμάλωτοι, πολιτικοί κρατούμενοι και όμηροι από όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, Σλάβοι, Εβραίοι, ανάμεσά τους σχεδόν 60.000 Έλληνες Εβραίοι, Τσιγγάνοι, μάρτυρες του Ιεχωβά, γυναίκες, άντρες, παιδιά, γέροντες. Ελάχιστοι επέζησαν. Φτάνουν το ένα εκατομμύριο όσοι εξοντώθηκαν επιλεγμένα αμέσως μετά την άφιξή τους – «Νύχτα έφταναν όλα τα τραίνα στο Άουσβιτς»... Πάνω από 200.000 άνθρωποι πέθαναν από αρρώστιες, ασιτία, άγρια κακοποίηση, θανατηφόρες ενέσεις, θύματα ιατρικών πειραμάτων, εγχειρήσεων χωρίς αναισθητικό, πειραματόζωα αντο-

χής στο ψύχος, δηλητηριασμένοι στους θαλάμους αερίων, τα διαβόητα «μπάνια», όπου από τις ντουζιέρες δεν έρεε νερό αλλά το δηλητηριώδες αέριο Zyclon Β. «Μου έλεγαν», διηγείται ένας επιζήσας, «ότι ανοίγοντας την πόρτα [του θαλάμου αερίων] ήταν τόσοι πολλοί ανεβασμένοι σε αυτή, που έπεφταν μαζί 30, 40, 50 άτομα. Οι τοίχοι και οι πόρτες ήταν ματωμένες από τα χέρια που προσπαθούσαν να βρουν έξοδο να αναπνεύσουν... Το πιο συγκλονιστικό ήταν ότι συνήθως στην κορυφή των στοιβαγμένων πτωμάτων ήταν μωρά παιδιά που τα πετάγανε οι μανάδες επάνω, μήπως μπορέσουν να αναπνεύσουν...». Και μετά, τα κρεματόρια, τα αποτεφρωτήρια των νεκρών. «Τα κρεματόρια του Άουσβιτς βρίσκονταν όλα στο γειτονικό Μπιρκενάου ... Πέντε μεγάλα εργοστάσια, πέντε μεγάλες καμινάδες, που ξερνούσαν αλύπητα καπνό μαύρο την ημέρα και τη νύχτα φώτιζαν κατακόκκινο όλο το χώρο ... Μέσα σε λίγα λεπτά δεν υπήρχε τίποτε ... Κόκκαλα μόνο, καμιά νεκροκεφαλή, κανένα κόκαλο από τα χέρια που δεν καίγονται εύκολα. Ότι απέμενε το θρυμμάτιζαν για να εξαφανίσουν τα πειστήρια ... Τη στάχτη την βάζαν σε ένα καρότσι. Πίσω από τα κρεματόρια υπήρχε μία λίμνη ... Ένας κατάδικος ακολουθούμενος από έναν σκοπό έπρεπε να αδειάσει το περιεχόμενο στη λίμνη. Μετά θα καθάριζαν τους φούρνους. Όλα τα καθάριζαν...» Η ψύχωση της καθαρότητας, που αποκύημά της υπήρξε ένα ιδεολόγημα για εσωτερική χρήση προκειμένου να σπρωχτεί ο «λαός των Αρείων» στην κατεύθυνση μιας «κοσμογονικής αποστολής», και παροξύνθηκε νομοτελειακά σε ένα παραλήρημα κάθαρσης στο διηνεκές του χρόνου και του χώρου, με μοιραία κορύφωση την αυτοκαταστροφή.

Κωστής Γιούργος

Σημειώσεις: 1. Από μαρτυρίες κρατουμένων σε ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης (Κούλα Ξηραδάκη, Κατοχικά, εκδ. Κουκκίδα, Αθήνα, 1012 2. Από το πεντάτομο έργο του ποιητή Γ. Θ. Βαφόπουλου Σελίδες Αυτοβιογραφίας.