Σαββατο 11 4 2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • M. Σάββατο 11 Απριλίου 2015 • Αρ. φ. 1246 • 2 €

ΑΡΘΡΑ ∆. Σμυρναίος: Φοβήθηκαν μήπως χαλαρώσει η θηλειά

Η αντίδραση του Βερολίνου στις κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης σελ. 8

...

Μ. Ρένεσης: Τι έφερε η επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα

Ενεργειακή συνεργασία και χαλάρωση εμπάργκο ήταν τα διακυβεύματα σελ. 9

...

Ο. Αθανασίου: Η ΕΡΤ σύντομα στους δέκτες μας Το μεγαλύτερο αγκάθι ο αποκλεισμός των συμβασιούχων σελ. 13

∆ΙΕΘΝΗ Ν. Υόρκη: Από την καταστολή στην απο-αστυνόμευση Σε ιδιότυπη “λευκή απεργία” το NYPD που απέσυρε τις αστυνομικές δυνάμεις από τους δρόμους σελ. 22

...

Ην. Βασίλειο: Αντίστροφη μέτρηση για τις εκλογές

Οι εκλογές θα είναι σημαντικές για όλη την Ευρώπη, εφόσον οι Συντηρητικοί έχουν υποσχεθεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με την Ε.Ε. σελ. 23

Μάρω ∆ούκα: Να ανυψωθεί ο αναγνώστης από δέκτη σε πομπό

Μιλώντας για την Ομάδα Λογοτεχνίας της 6ης ∆ημοτικής Κοινότητας

ΣΚΟΥΡΙΕΣ ΧΑΛΚΙ∆ΙΚΗΣ

Σελ. 26

Για έναν αέρα ζωής Της Κατερίνας Ιγγλέζη

ην Κυριακή 5 Απριλίου διαπιστώθηκε ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο, πέρα από το κίνημα ενάντια στο χρυσό, αφορά άμεσα την κυβέρνηση της Αριστεράς. Αυτό που φάνηκε ξεκάθαρα όταν οι υπάλληλοι της εταιρείας σε ανοιχτή συνεργασία με τα ΜΑΤ επιτέθηκαν σε αγωνιστές και αγωνίστριες της Χαλκιδικής που παλεύουν εδώ και χρόνια για την ζωή και τον τόπου τους, είναι πως μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πήρε στα χέρια του τη διακυβέρνηση της χώρας από τις 25 Ιανουαρίου, αλλά η εξουσία βρίσκεται ακόμα στα χέρια άλΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ATTAC σελ. 14, 15

ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ σελ. 16, 17

Τα κατά συνθήκην ψεύδη για το χρέος

Έξι ψέματα για το ελληνικό χρέος αποκαλύπτουν γάλλοι οικονομολόγοι σε συνεργασία με την οργάνωση ATTAC

Προς ψήφιση την Πέμπτη το νομοσχέδιο Ρεπορτάζ της Αφροδίτης Μπαμπάση. Ανάλυση του Νίκου Κουλούρη. Κείμενο της Αφροδίτης Κουκουτσάκη

ΝΑ ΑΠΟΚΡΟΥΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΚΒΙΑΣΜΟΥΣ, ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΑΓΙ∆ΕΣ

Σε επιφυλακή για την ανάσταση

Παραδοσιακά, για τις αριστερές και τους αριστερούς, το «καλή ανάσταση», ως ευχή, είχε και άλλους ακόμη συμβολισμούς, πέραν αυτών των χριστιανών, οι οποίοι συνδέονταν με το όραμα της απελευθέρωσης, της ανατροπής, της αρχής μιας νέας εποχής και άλλα πολλά. Φέτος, εν μέσω μια σκληρής διαπραγμάτευσης με εταίρους, που έχουν πλήρως μεταλλαχθεί σε ιδιοτελείς δυνάστες, οι οποίοι βάζουν όρους που οδηγούν σε συνέχιση των χρόνων των παθών, η ευχή έχει, σχεδόν, μονοσήμαντο περιεχόμενο: καλή απαλλαγή. Όμως, ταυτόχρονα με την ελπίδα να βγει η ευχή αληθινή, ας είμαστε και προσεκτικοί. Ας είμαστε, δηλαδή, σ’ επιφυλακή για την ανάσταση, έτοιμοι και αποφασιστικοί να αποκρούσουμε τους εκβιασμούς και ταυτόχρονα ευέ-

Νίκος Μανιός: Να πείσουμε ότι είμαστε διαφορετικοί

Μιχάλης Ψημίτης: Τι σημαίνει να είσαι σήμερα αριστερός;

λικτοι για να αποφεύγουμε τις παγίδες. Οι αντίπαλοί μας που ηγεμονεύουν στους ευρωπαϊκούς και άλλους διεθνείς θεσμούς, ελπίζουν στη δική μας ήττα ή υποχώρηση, για να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής τους. Η ηττημένη αντιπολίτευση στο εσωτερικό, επίσης, έχει χάσει όλα τα στοιχήματα και την ελπίδα να καταρρεύσει η κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά. Η Μ. Πέμπτη, προέβλεπαν, –εύχονταν δηλαδή– ότι θα είναι η ημέρα που θα προκληθεί το λεγόμενο «ατύχημα», δηλαδή η χρεοκοπία της χώρας λόγω ασφυξίας. Μήπως η Ν∆ στον προεκλογικό της καζαμία, εν είδει σποτ, δεν προέβλεπε αυτή να είναι εβδομάδα των παθών για τους Έλληνες αντί ανάστασης; Καλή ανάσταση, λοιπόν, για εχθρούς και φίλους.

σελ 6, 7

σελ 10, 11

ΑΝΑΛΥΣΗ

Πρώτη φορά Αριστερά: μπροστά στις μεγάλες τομές

Γράφει ο Αντώνης Λιάκος Σελ. 30, 31

Η χιλιοεπωμένη αυτή ευχή αποκτά διαφορετικό νόημα, ανάλογα με το ποιος παίρνει θέση στον οβελό, τη σούβλα. Η ανατρεπτική εκδοχή που βάζει τον αμνό στη θέση του ψήστη, έχει το καλό ότι μόνο συμβολική σημασία μπορεί να αποκτήσει, καθώς οι αμνοί, ακόμα και αγανακτισμένοι, έχουν το προσόν να παραμένουν φυτοφάγοι. Ουφ! Καλή χώνεψη...

ΘΕΜΑΤΑ

Για έναν αέρα ζωής ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

λων. Πρόκειται, δηλαδή, για την πιο ξεκάθαρη έκφανση εκτροπής, όπου η αστυνομία συνεχίζει να λειτουργεί ως υπάλληλος της Eldorado Gold, επιτίθεται στο κίνημα και έμμεσα στην κυβέρνηση, δεδομένου ότι η τελευταία έχει δώσει σαφείς εντολές για τη στάση της αστυνομίας σε διαδηλώσεις, ενώ παράλληλα έχει προχωρήσει στη διενέργεια ελέγχων της νομιμότητας των εργασιών της εταιρείας.

Φωνή βοώντος

Να υπενθυμίσουμε πως το κίνημα ενάντια στην εξόρυξη χρυσού είχε αναγγείλει την πορεία στις Σκουριές μέρες πριν. Για την καλύτερη και ασφαλέστερη διεξαγωγή της κινητοποίησης είχαν γίνει πολλές προσπάθειες από διάφορα μέλη του κινήματος, αλλά και από μένα που με την ιδιότητα μου ως βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ είχα απευθυνθεί πολλάκις στην αστυνομία για τη διασφάλιση της πραγματοποίησης της πορείας στον προγραμματισμένο χώρο των Σκουριών. Επανειλημμένες φορές, δηλαδή, ήρθα σε επαφή με τους υπεύθυνους του επιχειρησιακού σχεδιασμού της ΕΛΑΣ, για να διασφαλιστεί η ομαλότητα και η ασφάλεια των διαδηλωτών, καθώς και το δικαίωμά τους στην πρόσβαση στο βουνό. ∆υστυχώς φωνή βοώντος εν τη ερήμω... Η ΕΛ.ΑΣ δεν έπραξε ούτε τα αυτονόητα, δηλαδή να σταματήσει την αντισυγκέντρωση των υπαλλήλων της Ελληνικός Χρυσός και να επιτρέψει τη διεξαγωγή της πορείας των επιτροπών αγώνα. Υπάρχουν τεράστιες ευθύνες από τους υπεύθυνους της επιχείρησης. Αυτό που βίωσαν οι κάτοικοι της Χαλκιδικής για ακόμη μια φορά στο πετσί τους εκείνη τη μέρα στο βουνό ήταν η αγαστή συνεργασία της Ελ Ντοράντο με την ελληνική αστυνομία. Πώς θα μπορούσε άραγε να μην υπάρχει αυτή η σχέση όταν τα τελευταία τρία χρόνια, με τις ευλογίες της προηγούμενης κυβέρνησης, η Ελληνικός Χρυσός είναι ο μεγάλος χορηγός της ΕΛ.ΑΣ στη Χαλκιδική. Η εταιρεία προσφέρει στην αστυνομία τα σέρβις των αυτοκινήτων, όπως και τα καύσιμα αυτών. Τη στιγμή που υπάρχει ιδιωτική εταιρεία φύλαξης στις εγκαταστάσεις τους, το ελληνικό κράτος απασχολεί δεκάδες άνδρες της αστυνομίας να περιπολούν στις Σκουριές ζημιώνοντας προφανώς τους έλληνες φορολογούμενους.

Τι πρέπει να κάνουμε

Η υπόθεση των Σκουριών υπήρξε από την προηγούμενη κυβέρνηση ένα από τα σημαντικότερα πεδία εφαρμογής των μνημονιακών πολιτικών και ειδικότερα του δόγματος ‘’επενδύσεις με κάθε κόστος’’. Στη Χαλκιδική εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται ένα περιβαλλοντικό και κοινωνικό πείραμα που συμπυκνώνεται στην φράση: “Όταν οι τοπικές κοινωνίες δεν υπακούν, εφαρμόζουμε την πιο βίαια καταστολή”. Μια προσπάθεια, δηλαδή, να καμφθεί η όποια αντίσταση και η εταιρεία ανενόχλητη να καταστρέφει έναν πραγματικό παράδεισο, το αρχέγονο δάσος των Σκουριών, να μολύνει τους υδροφόρους ορίζοντες και ταυτόχρονα να ρημάζει τις παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής. Σε αντίθεση με την προηγούμενη κυβέρνηση, για τον ΣΥΡΙΖΑ το κίνημα των Σκουριών υπήρξε σημαία στον αντιμνημονιακό αγώνα του και η αμέριστη υποστήριξη του σε αυτό ήταν ένας από τους λόγους που τον οδήγησαν στην εκλογική του νίκη. Εξάλλου, ο ΣΥΡΙΖΑ των κινημάτων και της οικολογίας δεν θα μπορούσε να είχε διαφορετική στάση, δεδομένου ότι η ριζοσπαστική αριστερά έχει λόγο ύπαρξης μόνο μέσα από τα κινήματα και τις κοινωνικές διεκδικήσεις. Στην νέα κατάσταση αυτή που έχει διαμορφωθεί στην Χαλκιδική, με τις προσδοκίες του κινήματος ενάντια στο χρυσό να αυξάνονται σχετικά με την παύση των εργασιών της εταιρείας, τις μεθοδεύσεις της εταιρείας, η οποία λειτουργώντας ως “κράτος εν κράτει” προσπαθεί να κατασκευάσει στην κυριολεξία έναν εμφύλιο πόλεμο, αλλά και την αστυνομία, η οποία συνεχίζει να λειτουργεί αυτόνομα η στάση της κυβέρνησης πρέπει να είναι ξεκάθαρη και άμεση. Πρέπει, δηλαδή, τηρώντας τις προεκλογικές τις δεσμεύσεις και τις αποφάσεις των συνεδρίων του κόμματος, να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές αποφάσεις που θα σταματήσουν οριστικά την καταστροφή του περιβάλλοντος, θα απαλλάξουν την περιοχή από τον παράγοντα της διχόνοιας και θα δώσουν στην πολύπαθη Χαλκιδική ξανά, μέσω της εφαρμογής ενός προγράμματος οικολογικής κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης, έναν αέρα ζωής.

* Η Κατερίνα Ιγγλέζη είναι βουλευτής Χαλκιδικής με τον ΣΥΡΙΖΑ.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Λιάνα Καννέλη: Όποιος δεν ντρέπεται, παρεκτρέπεται Του Θωμά Τσαλαπάτη

ην Λιάνα Κανέλλη δεν την άντεξα ποτέ. Ίσως να ήταν αυτός ο συνδυασμός παρωχημένου δογματισμού και know-how της τηλεοπτικής πιάτσας, ή ίσως o φανατικός κοινότοπος εθνικισμός της αγκαλιά με τη ορθοδοξία, πασπαλισμένος με μια δόση από new age, μέντιουμ και λοιπά πολύχρωμα, μια απροσδόκητη σοδειά θερισμένη με στομωμένα δρεπάνια και ομογενοποιημένη από αμφίβολα σφυριά. Σίγουρα βασικό ρόλο παίζει ο όλος ρητορικός τραμπουκισμός της, η μαγκιά της απόλυτης αλήθειας εκφρασμένη ως τηλεοπτική πόζα, το μόνιμο κυνήγι της φωτογενούς ατάκας και το άγχος της πρωτοτυπίας, οι λεκτικές αγκωνιές προς οποιονδήποτε συνομιλητή, η λογική του (τηλεοπτικά) ισχυρού που θα επικρατήσει άνευ όρων, οι θεατρινισμοί και οι ατελείωτες κατασκευασμένες εκρήξεις του θυμικού. Μια από αυτές τις περιπτώσεις που η επιφάνεια επικρατεί σε τόσο μεγάλο βαθμό απέναντι στο περιεχόμενο, που ακόμα και αν σου τύχει να συμφωνείς, εκνευρίζεσαι με τον εαυτό σου και καταλήγεις να τον παρηγορείς προσπαθώντας να τον πείσεις πως παράκουσες. Το ίδιο το παράλογο του συμβάντος πώς μια τέτοια περσόνα ανήκει στο ΚΚΕ, που ακόμα και αν νιώθεις πως σε χωρίζει χάσμα, επιμέρους στοιχεία μπορεί να μη σου είναι ξένα (στοιχεία της ιστορίας, της ηθικής, των επιμέρους ανθρώπων που ταυτίστηκαν με αυτό σε τόσα επίπεδα). Και τώρα βλέπεις την παρουσία αυτή που μεθά από τις κουβέντες της, που συνδέει τα ασύνδετα σε έναν διακεκομμένο ειρμό, που επιβάλει την κυριαρχία του αποκλειστικά μέσω της έντασης, που ακόμη και όταν μιλά για την εργασία, για κατακτήσεις και δικαιώματα, η ακοή και η αντίληψή σου νιώθουν δαρμένες από ΚΝΑΤ.

Η στιγμή που δεν αντέχεις άλλο

∆εν είμαι, όμως, σίγουρος πώς προκύπτει η στιγμή που δεν αντέχεις άλλο. Πώς περνάς από την προσωπική μόνιμη δυσαρέσκεια, από το μονόδρομο βρισίδι μπροστά στις τηλεοπτικές οθόνες, από την ήρεμη απαξίωση της κοινότοπης αναμενόμενης επανάληψης, στο σημείο που εξεγείρεται ολόκληρος ο εαυτός σου απέναντι σε κάτι που ακούς, απέναντι σε έναν άνθρωπο που έχεις εξαντληθεί να παρακολουθείς. Ο κατάλογος τέτοιων ανθρώπων είναι άλλωστε για όλους μας μεγάλος. Ακόμα και αν η αρίθμηση αλλάζει ανάμεσα στις περιόδους, πάντα κάποιος θα βρεθεί να κάνει ένα άλμα και να κόψει δρόμο προς τις κορυφές της. Και η κυρία Κανέλλη τη βδομάδα αυτή έκανε το μεγάλο άλμα προς τα μπρος. Είναι η απόλυτη έκθεση αυτή που σε κάνει να μεθάς από τον εαυτό σου και να απολαμβάνεις την κάθε σου φράση χωρίς καλά-καλά να καταλαβαίνεις τι είπες. Ο συχνός συνδυασμός ασχετοσύνης και εξωστρέφειας που σε κάνει να μιλάς με βεβαιότητα επί παντός επιστητού. Χωρίς μέτρο, χωρίς αντίληψη, με τον ίδιο φασόν φανατισμό. Μιλώντας λοιπόν για τον ∆ημήτρη Χριστούλα (τον συνταξιούχο, ο οποίος δημοσίως έδωσε τέρμα στη ζωή του στην πλατεία Συντάγματος διαμαρτυρόμενος για την κρίση και την κατάσταση στη χώρα) η κυρία Κανέλλη δήλωσε εξοργισμένη που παρουσιάστηκε ως ήρωας «ο άνθρωπος που δεν άντεξε». «Είναι δυνατόν να γίνεται κάτι τέτοιο σε αυτόν τον τόπο των Ζορμπάδων, σε αυτό τον τόπο όπου οι άνθρωποι ουδέποτε θυσίασαν τη ζωή τους παρά μονάχα για υπέρτερο καλό», συνέχισε, «τάδε έφη Κολοκοτρώνης; Είναι δυνατόν να επενδύεις αξιοπρέπεια στην αυτοκτονία;» Αυτά και άλλα πολλά ειπώθηκαν σε πρωινή

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

εκπομπή από την ελληνίδα κομουνίστρια Λιάνα Κανέλλη. Θα μπορούσε κανείς να πει πολλά, να αντιπαρατεθεί σε επίπεδο επιχειρημάτων, να αναφέρει το παράδειγμα του Κώστα Γεωργάκη, τις εικόνες της φλεγόμενης διαμαρτυρίας από το Βιετνάμ μέχρι τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 68, τα βιβλία του Καμύ και άλλα. Αλλά το να μπαίνεις σε διάλογο με την Λιάνα Κανέλλη είναι προσβολή για τον ίδιο τον διάλογο.

Όταν δεν εντρέπεσαι, παρεκτρέπεσαι

Παραθέτουμε απλώς ένα απόσπασμα από την ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας που έγραψε η κόρη του ∆ημήτρη Χριστούλα, Έμμυ (ολόκληρη η επιστολή στο σάιτ της εφημερίδας): «Έτσι γίνεται όταν δεν εντρέπεσαι. Εκτρέπεσαι. Παρεκτρέπεσαι… ∆εν θα παραθέσω τις λερές λέξεις, με τις οποίες έντυσε τον κανιβαλισμό της, καθώς δεν μπορούν να βρίσκονται ούτε καν στην ίδια αράδα με το όνομα ενός ανθρώπου που υπήρξε στρατευμένος στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Θα αναγκαστώ όμως να πω ότι ο Χριστούλας δεν ήταν ο κακόμοιρος ανθρωπάκος που δεν άντεξε και έφυγε εν κρυπτώ στην αδιέξοδη απελπισία κάποιου ιδιωτικού χώρου, όπως η κ. Κανέλλη θέλησε να τον παρουσιάσει. Οι χιλιάδες των συμπολιτών μας, οι χιλιάδες πολίτες από την Ευρώπη, διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης κατάλαβαν το αυτονόητο. Το αυτονόητο που δεν μπόρεσε να καταλάβει η Λιάνα Κανέλλη, αφού η πολιτική της εμπάθεια, η μικροπολιτική της μιζέρια, η παντελής έλλειψη πολιτικής κουλτούρας, αλλά και η πλήρης άγνοιά της ιστορίας των κινημάτων, την εμποδίζουν. Οι πολίτες κατάλαβαν και τον ύψιστο συμβολισμό μιας πράξης ανοικτής, δημόσιας, ενώπιον του ∆ήμου και του ελληνικού κοινοβουλίου, αλλά και το περιεχόμενο του ιδιόχειρου σημειώματος, στο οποίο χρησιμοποιεί απαγορευμένες λέξεις για τον πολιτικό καθωσπρεπισμό μιας κυρίας που έχει τόση σχέση με τον κομμουνισμό, όση είχε και με τα υπόλοιπα κόμματα, στα οποία ως πολιτικός χαμαιλέων προσέτρεχε για να την εντάξουν στις γραμμές τους. Η Λιάνα Κανέλλη δεν κατάλαβε για αυτόν ακριβώς το λόγο….»

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Συμπλεγματική οπτική

Του Χ. ΠΙΚΡΙ∆Α

Το κύριο άρθρο των «Νέων» τη Μ. Πέμπτη με τον υπαινικτικό τίτλο «Αλέξης Ορλώφ» αποτελεί ένα πρώτης τάξεως υλικό, για να κατανοήσει κανείς τι σημαίνει πλεγματική προσέγγιση σημαντικών συμβάντων της τρέχουσας πολιτικής. Αντιπαρέρχομαι την προκρούστια συνόψιση και αλλοίωση του ιστορικού 1770 για να «κολλάει», προφανώς, με το στόχο της εφημερίδας, που ήθελε να πει ότι το ταξίδι του πρωθυπουργού στη Μόσχα ήταν αποτυχία –«υδρογονάνθρακες ο θησαυρός» κραυγάζει δίπλα ο τίτλος –αν όχι ότι και ο Αλέξης Τσίπρας μας πάει σε σφαγιασμό όπως τότε ο Αλέξης Ορλώφ! Είναι όμως δυνατόν μια εφημερίδα, του κεντρώου χώρου, υποτίθεται, με κεραίες έστω και λίγο πιο πέρα από τη μύτη μας, να εμφανίζεται με τόσο φτωχή και συμπλεγματική οπτική; Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ, με βάση και τη δική του πολιτική θα σημειώσει ότι «μια επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στη Μόσχα είναι σημαντικό γεγονός για τις διμερείς σχέσεις» και ότι «όσα ειπώθηκαν στην κοινή συνέντευξη Τύπου θέτουν σε ρεαλιστική βάση όλα τα κρίσιμα θέματα». Στην «Καθημερινή» το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό. «Το ταξίδι του κ. Τσίπρα στη Μόσχα ήταν σημαντικό και έπρεπε να γίνει». σημειώνει παραπέμποντας, μάλιστα, στην πολυδιάστατη πολιτική του Κων/νου Καραμανλή. «Η Ελλάδα ορθώς ακολουθεί μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική… Πρέπει να στηρίζεται, όμως, σε επαγγελματικό ρεαλισμό και να μην παρασύρεται από αφελείς ενθουσιασμούς». παρατηρεί. Σε άλλη στήλη, μάλιστα, (Κ. Ιορδανίδης) επικρίνει τα διεθνή έγκριτα ΜΜΕ για τα σχόλια τους σχετικά με το ταξίδι επισημαίνοντας, επικριτικά, ότι «το ευρωπαϊκό –και όχι μόνον– σύστημα κατέλαβε δέος και ανησυχία, ωσάν η Ελλάς να επρόκειτο να προσχωρήσει στο Σύμφωνο Βαρσοβίας, αν και διελύθη το 1989». Αντίθετα, αντιστρόφως ανάλογα απ’ ό,τι το ζεύγος «»ΝΕΑ»-ΠΑΣΟΚ», διά του εκπροσώπου της κ. Καραγκούνη η Ν∆ έσπευσε να σημειώσει κατακρίνοντας τον πρωθυπουργό για τα λεγόμενά του ότι «τα εθνικά συμφέροντα της χώρας δεν μπορούν να μπουν στο εσωτερικό παιχνίδι των εντυπώσεων». Πού είδε, άραγε, η Ν∆ το «εσωτερικό παιχνίδι»; Μήπως ισχύει εδώ το όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται; Μ’ αυτή την πλεγματική πολιτική, είναι φανερό ότι αποκόπτεται όλο και περισσότερο από την σκεπτόμενη βάση της.

Ποιοι φοβούνται το ναυάγιο; Ε

χουμε φθάσει πιο κοντά στην επίτευξη μιας συμφωνίας, εν όψει της συνεδρίασης του Γιούρογκρουπ στη Ρίγα της Λετονίας, μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών; Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη αλλά αν είναι υποχρεωτική, τότε ναι: έχουμε φθάσει πιο κοντά. Αυτή την απάντηση έδωσε στη Μόσχα τη Μ. Πέμπτη το βράδυ και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας απαντώντας σε σχετική ερώτηση. «Επιδιώκουμε μια συμφωνία, που θα είναι αμοιβαία επωφελής, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ευρωζώνη στο σύνολό της. Αν αυτή η συμφωνία δεν επέλθει, τότε ζημία δεν θα έχει μόνο η Ελλάδα. Μεγαλύτερη ζημία θα έχει η ευρωζώνη, το ευρωπαϊκό κοινό όραμα», τόνισε και πρόσθεσε αμέσως μετά: «Γι’ αυτό το λόγο είμαι αισιόδοξος, παρά τις δυσκολίες, είμαι αισιόδοξος ότι στο τέλος της ημέρας όλες οι δυνάμεις θα έρθουν σ’ έναν έντιμο συμβιβασμό, θα πρυτανέψει ο ρεαλισμός». Το είπε επίσης, με μεγάλη μάλιστα σαφήνεια, και ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης σε συνέντευξή του στο Blooberg επίσης τη Μ. Πέμπτη: «Οι διαπραγματεύσεις προχωρούν αρκετά καλά», σημείωσε και πρόσθεσε με νόημα: «Είναι προς το συμφέρον όλων μας να επιτύχουμε μια συμφωνία έως τις 24 Απριλίου, και είμαι σίγουρος ότι θα το κάνουμε». Και όταν ρωτήθηκε εάν η κυβέρνηση είναι έτοιμη να κάνει συμβιβασμούς, προκειμένου να επιτύχει μια συμφωνία με τους εταίρους της, πληρώνοντας το πολιτικό κόστος, απάντησε ως εξής: «∆εν θα είμαστε κατάλληλοι για το σκοπό, εάν δεν ήμασταν έτοιμοι να πληρώσουμε πολιτικό κόστος για να σταθεροποιήσουμε την Ελλάδα και να την οδηγήσουμε στην ανάπτυξη».

Σεβασμός και προς τις δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ...

Η κ. Κρ. Λαγκάρντ, με τη σειρά της, σε ερώτηση του CNBC, αφού πρώτα είπε ότι το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν καταστροφικό για τον ελληνικό λαό, απάντησε ως εξής: «Οποτεδήποτε και οπουδήποτε, στην

Αθήνα και στις Βρυξέλλες, στην Ουάσινγκτον θα βοηθήσουμε τις αρχές να καταλήξουν σε μέτρα που θα αποδώσουν τους στόχους του προγράμματος, ενώ θα σέβονται κάποιες από τις δεσμεύσεις που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια του πολιτικού κύκλου (δηλαδή στην προεκλογική εκστρατεία). «Στόχος είναι η αποκατάσταση της οικονομικής ανάκαμψης, της οικονομικής σταθερότητας και ανεξαρτησίας, και στο τέλος της ημέρας να διασφαλιστεί πως η Ελλάδα έχει απόλυτη κυριαρχία στο οικονομικό της μέλλον», πρόσθεσε. Να θυμίσουμε ότι στο Γιούρογκρουπ της 24ης Απριλίου όπως προβλέπει η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου θα πρέπει να υπάρξει μια κατ’ αρχήν κατάληξη. Αλλά ότι ενισχύεται η πιθανότητα να υπάρξει συμφωνία συνάγεται και από μια σειρά στοιχεία και ειδήσεις ή, αν θέλετε, από ένα κλίμα που διαμορφώνεται σιγά – σιγά. Και είναι ένα κλίμα που υποχρεώνει και τους δανειστές να πάρουν τις αποφάσεις τους για κάτι που αφορά την τύχη ολόκληρης της ευρωζώνης.

Εναλλακτικά σενάρια

Ο πρώτος και καθοριστικός λόγος που ενισχύει αυτό το συμπέρασμα, είναι ότι η ενορχηστρωμένη προσπάθεια να ηττηθεί πολιτικά η νέα ελληνική κυβέρνηση, με κορμό την Αριστερά, ναυάγησε. Αυτό επιδιώχθηκε από διεθνή και ελληνικά κέντρα είτε με διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και δημιουργία σχήματος «συνεργάσιμου» με τους δανειστές, είτε με υποχώρηση σε βασικά φυσιογνωμικά στοιχεία της πολιτικής του και επομένως απομόνωσή του από την λαϊκή του στήριξη. Επρόκειτο, ιδίως η πρώτη εκδοχή τους, για ένα χοντροκομμένο σχέδιο. ∆ιάφορα κέντρα και παράγοντες εμφανίζονταν σφόδρα ενοχλημένα γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεν κυβερνά και δεν διαπραγματεύεται όπως το σχήμα Ν∆-ΠΑΣΟΚ! Καλούσαν, δηλαδή, την κυβέρνηση να αγνοήσει τα αποτελέσματα των εκλογών και να προχωρήσει κατά τα συνήθη, να εφαρμόσει μνημονιακή πολιτική. Η σπουδαιότερη πηγή αποθάρρυνσης όσων φιλοτεχνούσαν αυτά τα σχέδια,

πέρα από την ενότητα των γραμμών του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η ενισχυόμενη στήριξη των πολιτών προς την κυβέρνηση. Ένα από τα τελευταία διαθέσιμα γκάλοπ, της Metron Analysis, στα «Παραπολιτικά», στο ερώτημα αν γίνονταν εκλογές την επόμενη Κυριακή, εμφανίζει τον ΣΥΡΙΖΑ να λαμβάνει το 45,6% των ψήφων, τη Ν∆ το 20,9%, το Ποτάμι το 7,5%, την Χρυσή Αυγή το 5,5%, το ΚΚΕ το 5%, το ΠΑΣΟΚ το 4,3%, και τους ΑΝΕΛ το 3,8%.

“

Πρόοδος στα τεχνικά κλιμάκια

Ο δεύτερος λόγος είναι η πρόοδος που επιτεύχθηκε τις τελευταίες μέρες στις διαπραγματεύσεις τόσο στο Euroworking Group όσο και στις συζητήσεις των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα. Οι ελληνικές προτάσεις (η λεγόμενη λίστα Βαρουφάκη) υπήρξαν η βάση της συζήτησης στο Euroworking Group της Μ. Τετάρτης και Μ. Πέμπτης. Όπως ο ίδιος ο υπουργός Οικονομι-

Η αποφασιστικότητα που εμφανίζει η κυβέρνηση και η απόλυτη άρνησή της να αποδεχθεί τις προτάσεις που επαναφέρουν το ενταφιασμένο υφεσιακό μνημόνιο ως δήθεν απαραίτητη πρωτοβουλία γιατί καταστρέφεται η οικονομία έχει να κάνει με την πεποίθηση για το τι είναι σωστό για την οικονομία.

Π. Κ.

κών τις χαρακτήρισε αυτές τις προτάσεις δεν είναι παρά μια «φωτογραφία» σε μια χρονική στιγμή των μεταρρυθμιστικών προτάσεων της ελληνικής κυβέρνησης προς την Ομάδα Βρυξελλών στο πλαίσιο μιας εξελισσόμενης διαπραγμάτευσης» που σημαίνει ότι θα επακολουθήσουν κι άλλες. Πρόσθεσε, μάλιστα, σε συνέντευξή του στην «Ναυτεμπορική», ότι «το πραγματικό ερώτημα αφορά τι προτείνει η άλλη πλευρά. Η διαπραγμάτευση θα έρθει πιο κοντά στην κατάληξή της, όταν υπάρξει απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα». Πράγματι, υπήρχαν πληροφορίες ότι οι εκπρόσωποι των δανειστών απορρίπτουν προτάσεις, αλλά αποφεύγουν να πουν τι ακριβώς ζητούν, ενισχύοντας την εντύπωση ότι ροκανίζουν το χρόνο, για να φθάσουμε υπό τη μέγιστη πίεση κοντά στο Γιούρογκρουπ της 24ης Απριλίου. Πρόκειται για ένα μέρος του στόχου της «σχεδιασμένης ασφυξίας» ώστε να υποχωρήσει πολιτικά και ιδεολογικά η κυβέρνηση της Αριστεράς. Η αποφασιστικότητα που εμφανίζει η κυβέρνηση και η απόλυτη άρνησή της να αποδεχθεί τις προτάσεις που επαναφέρουν το ενταφιασμένο υφεσιακό μνημόνιο ως δήθεν απαραίτητη πρωτοβουλία γιατί καταστρέφεται η οικονομία έχει να κάνει με την πεποίθηση για το τι είναι σωστό για την οικονομία. «Η κυβέρνηση αγωνιά, όπως και οι πολίτες, για την ασφυξία που προκαλεί στις αγορές η πολιτική των δανειστών και γι’ αυτό πασχίζει να λήξουν οι διαπραγματεύσεις το συντομότερο δυνατόν» τόνισε στην ίδια συνέντευξη ο υπουργός. «Παράλληλα, όμως, δεν πρόκειται να καταδικάσουμε τη χώρα, όπως έκαναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, στη μακροπρόθεσμη ασφυξία αποδεχόμενοι σήμερα όρους και μέτρα που την εγγυώνται». Αυτό είναι και το κρίσιμο αυτή τη στιγμή. Όσοι, ιδίως από το εσωτερικό της χώρας, κινδυνολογούν και πιέζουν να κλείσει η κυβέρνηση γρήγορα τη συμφωνία γιατί καταστρεφόμαστε ας πιέσουν τους δανειστές να υποχωρήσουν. Αλλά δεν το κάνουν αυτό διότι στην πραγματικότητα ταυτίζονται μαζί τους. Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Σημειώσεις για ένα αφήγημα διαπλοκής Του Νίκου Τσαγκρή

λέξη διαπλοκή έγινε εξαιρετικά οικεία στη δεκαετία του ’90 και ήταν αυτή η «οικειότητα» που εξαφάνισε την αυθεντική ετυμολογική σημειολογία της (πλέκω – διαπλέκω: πλέκω κάτι με κάτι άλλο, συνυφαίνω, συνύφανση), υποτάσσοντάς την στη μεταφορική σημασία που εκ των διεφθαρμένων πολιτικών μας πραγμάτων έλαβε : ∆ιαπλοκή είναι ένα αόρατο πλέγμα πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων που στοχεύει στο αμοιβαίο παράνομο όφελος των διαπλεκομένων μερών. Κατά διαβολική σύμπτωση, ο όρος «διαπλεκόμενα συμφέροντα» αποδίδεται (από τον… εθνικό μας λεξικογράφο, κ. Μπαμπινιώτη) στον γηραιότερο, σήμερα, Έλληνα πολιτικό, του οποίου η φήμη σκιάζεται από ένα βαρύ πέπλο αρχαίας διαπλοκής: «Τη δεκαετία του ‘80 πλάστηκε από τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη και καθιερώθηκε βαθμηδόν ο όρος διαπλεκόμενα συμφέροντα ή απλώς διαπλεκόμενα. Με αυτόν δηλώνονται τα αθέμιτα αλληλεξαρτώμενα συμφέροντα, που αναπτύσσονται παρασκηνιακά μεταξύ πολιτικών και επιχειρηματιών οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο χώρο τής ενημέρωσης (ως εκδότες εφημερίδων ή ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών) ώστε να εξυπηρετούνται αμοιβαία οι πολιτικές και επιχειρηματικές τους σκοπιμότητες (προβολή και προπαγάνδα από την πλευρά των πολιτικών και οικονομικά οφέλη από την πλευρά των επιχειρηματιών)». Έτσι ακριβώς, κύριε… γλωσσολόγε μας. Και επειδή τα λες καλά, σου συγχωρώ το γεγονός ότι χρημάτισες, έστω για λίγο, υπουργός της πιο διαπλεκόμενης κυβέρνησης στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της κυβέρνησης Λουκά Παπαδήμου.

«Παλατιανοί» και «νταβατζήδες»

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Το αφήγημα των διαπλεκομένων συμφερόντων της χώρας μας χωρίζεται σε δύο μεγάλα κεφάλαια. Το πρώτο αφορά την ιστορική περίοδο που προηγήθηκε της δικτατορίας και περιγράφει την «παλατιανή», ας την πούμε, διαπλοκή, (ανάκτορα – πολιτική ηγεσία – Τύπος). Αν ήμουν εκδότης, θα ανέθετα… αναδρομικά τη συγγραφή αυτού του πρώτου κεφαλαίου στον Στρατή Τσίρκα υπό τη δημοσιογραφική κάλυψη των Τάκη Λαμπρία και Μαρίας Ρεζάν. Το δεύτερο κεφάλαιο του αφηγήματος αφορά την περίοδο της μεταπολίτευσης και περιγράφει την διαπλοκή, ας την πούμε, των «νταβατζήδων» (κυβερνητικοί παράγοντες – επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο τής ενημέρωσης ως εκδότες εφημερίδων ή ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών). Είναι η διαπλοκή που φύτρωσε στον

κυβερνοχώρο του Ανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ, ευδοκίμησε στον «θατσερικό» βιότοπο του Κώστα Μητσοτάκη, εκσυγχρονίστηκε (!) υπό την αιγίδα του Κ. Σημίτη και στην εξέλιξή της δημιούργησε το τερατώδες σύστημα διαπλεκόμενων πολιτικοοικονομικών συμφερόντων που βιώνουμε εδώ και μια πενταετία. Το «μνημονιακό», ας το πούμε, σύστημα, που διαπλέκεται και με το διευθυντήριο των Βρυξελλών και το οποίο ο ελληνικός λαός, μέσω της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που εξέλεξε, επιχειρεί εδώ και τώρα να ανατρέψει. Αν ήμουν εκδότης, θα ανέθετα τη συγγραφή αυτού του δεύτερου κεφαλαίου στον… εαυτό μου· δεδομένου ότι στην τριακονταετή θητεία μου ως διευθυντικό στέλεχος σε ορισμένα από τα πλέον διαπλεκόμενα ΜΜΕ (ΒΗΜΑ – ΝΕΑ, Καθημερινή, ΕΘΝΟΣ, κλπ.), υπήρξα – ακούσιος μεν, αυτήκοος και αυτόπτης δε, – μάρτυρας δεκάδων σημείων και τεράτων αυτής της… μεταμοντέρνας διαπλοκής.

Στη φάκα της νομιμότητας

Το θέμα, ωστόσο, δεν είναι να… γράψουμε, αλλά να ξεγράψουμε τη διαπλοκή, κάτι που στους επαΐοντες φαντάζει ακατόρθωτο, σχεδόν ουτοπικό. Και δικαίως, αφού η διαπλοκή (ιδιαίτερα στην εκδοχή της συνύφανσης πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων που υποστηρίζονται από ιδιόκτητα ΜΜΕ), από την περίοδο το ’90 και εντεύθεν, αποτελεί πολιτειακό, σχεδόν, καθεστώς: μια ύπουλα εγκατεστημένη, σχεδόν θεσμοθετημένη, τάξη πραγμάτων. Που ηγεμονεύει πολιτικά και νέμεται οικονομικά τον τόπο με τον τρόπο της μαφίας… Το 1989, επί κυβερνήσεως Τζαννετάκη, με τη συμμετοχή και, δυστυχώς, τη συνέργεια του Συνασπισμού της Αριστεράς (ΚΚΕ – ΕΑΡ) συνετάχθη και, άρον – άρον, ψηφίστηκε, ο νόμος που παρέδωσε την ιδιωτική τηλεόραση στους διαπλεκόμενους ήδη εκδότες των εφημερίδων: τότε «μερικοί, ελάχιστοι (οι καθηγητές Κοσμάς Ψυχοπαίδης και Νίκος Πετραλιάς, η δικηγόρος Λίλα Χαμπίπη και οι δημοσιογράφοι Φανή Πετραλιά, Λένα ∆ουκίδου, Νίκος Τσαγκρής, Γιώργος Βότσης, Κώστας Παπαϊωάννου), με ιερή αφέλεια προσπαθήσαμε να αποτρέψουμε τη διακομματική συμφωνία. Εις μάτην. Οι άδειες δόθηκαν ως “προσωρινές”. Προσωρινές για… πάντα, με τους ιδιοκτήτες τους εσαεί “προσωρινούς” και μόνιμα διαπλεκόμενους με κυβερνήσεις και συμφέροντα»*. Σήμερα, εικοσιέξι χρόνια μετά, η Αριστερά, ως κυβέρνηση πια, έχει την ευκαιρία να ξεπλύνει εκείνη τη μικρή ντροπή του ’89, προκηρύσσοντας από μηδενική βάση τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συχνότητες. Και κάτι παραπάνω: να γράψει τις τελευταίες σελίδες του δεύτερου και τελευταίου, ελπίζουμε, κεφαλαίου του αφηγήματος της διαπλοκής, με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να στριμώχνει οριστικά το τέρας στην φάκα της νομιμότητας. Κι εκείνο να σφαδάζει στον επίλογο, ξερνώντας σαμαροβενιζελικά δηλητήρια και γκεμπελικές προβοκάτσιες από τα τζάμπα κανάλια του και τα γιαλατζί πρωτοσέλιδά του. * Από άρθρο της Φανής Πετραλιά στην ΑΥΓΗ (5/9/2013) με τίτλο «Τα θερινά τμήματα της διαπλοκής»

Κοπτοραπτική

Από την “παλατιανή” διαπλοκή στο τερατώδες μνημονιακό σύστημα διαπλεκομένων πολιτικοοικονομικών συμφερόντων που βιώνουμε σήμερα.

Παλιά του τέχνη κόσκινο

ια να μην υπολειφθεί σε αντρειοσύνη της Ν∆, το Ποτάμι, διά του δευτέρου τη τάξει στην ηγεσία του κ. Σκόκου, απέρριψε κι αυτό την ιδέα της κυβέρνησης συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Και μάλιστα μετά βδελυγμίας. Το έκανε, όμως, με κριτική τού ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης από τα… αριστερά. Τέχνη που δεν ξεχνιέται, όταν μαθαίνεται πολύ καλά στη σχολή δογματισμού ενός ΚΚΕ της παρακμής. Μόνο που το παράκανε ο αθεόφοβος! Με ένα κείμενο αντάξιο των πιο δογματικών λιβελογράφων άλλων εποχών, καταγγέλλει τους συριζαίους για «ξεφτισμένη αριστεροσύνη». Μια ιδιότητα απ’ την οποία ο ίδιος φρόντισε έγκαιρα να απαλλαγεί, ώστε να είναι έτοιμος για νέες ηγετικές φιλοδοξίες πλέοντας σύμφωνα με το ρεύμα του νέου Ποταμιού που διάλεξε για να επιπλεύσει. Πίσω από το χυδαία υβριστικό του ύφος, δύσκολα μπορεί να καλυφθεί μια συμπλεγματική τοποθέτηση για όσους επέλεξαν, ακόμη και στα δύσκολα χρόνια, να μείνουν σ’ αυτή την «ξεφτισμένη αριστερά». Και να την αναδείξουν σε πλειοψηφικό ρεύμα. Σ’ αυτούς ο κ. Σκόκος αποδίδει ως κίνητρο τη «λιγούρα για την εξουσία» –κρίνοντας ίσως από τον εαυτό του. Αλλά αυτή, όπως θα έπρεπε να είχε μάθει, είναι η χειρότερη μέθοδος για ανάλυση της πραγματικότητας.

Νέα πολιτική καμπάνια ΣΥΡΙΖΑ

ε το τετράπτυχο «Συμμετέχουμε, Ελέγχουμε, Στηρίζουμε, ∆ιεκδικούμε» ξεκινά η μεγάλη πολιτική καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ. Στόχος της η συμμετοχή όλων των πολιτών στην υπόθεση της δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας. Στο κείμενο κάλεσμα αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Ο δρόμος για την πολυπόθητη αλλαγή της ιστορίας σε αυτή τη χώρα, σε αυτή την Ευρωπαϊκή Ένωση, παραμένει μακρύς και δύσβατος. Σε αυτή την πορεία, όμως, ως κοινωνία, δεν μπορούμε, δεν θέλουμε και δεν σκοπεύουμε να μείνουμε αμέτοχοι θεατές». Υλικό έχει ήδη βγει και τις επόμενες μέρες θα διατεθεί στις οργανώσεις.

“Σιδηρούν παραπέτασμα” για πάντα;

αναφορά του Βλαντίμιρ Πούτιν σε έναν ενιαίο χώρο «από τη Λισαβόνα ως το Βλαδιβοστόκ» προκάλεσε ρίγη σε κάποιους θεωρητικούς του αιώνιου «σιδηρού παραπετάσματος», που οφείλει να χωρίζει την υπόλοιπη Ευρώπη από τη Ρωσία. Οι θεωρητικοί αυτοί πλασάρουν τα προϊόντα της σκοτεινής

Εκδήλωση της «Κίνησης των 53+»

Την Παρασκευή 17 Απριλίου , ώρα 7.30μμ, στο Αμφιθέατρο του 9,84 (Γκάζι), η «Κίνηση των 53+» διοργανώνει δημόσια εκδήλωση με θέμα: Ο ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση, το κράτος. Σχέδιο κοινωνικού μετασχηματισμού σε συνθήκες πολιτικών εκβιασμών και οικονομικής ομηρείας. Θα μιλήσουν: Κώστας Αθανασίου, Χρίστος Μαντάς, Χριστόφορος Παπαδόπουλος, Ελένη Σταματάκη, Ευκλείδης Τσακαλώτος.

σκέψης τους ανεξάρτητα από την ιστορική εξέλιξη των πραγμάτων: και με καθεστώς ψυχρού πολέμου, και σε συνθήκες «τέλους της ιστορίας», και με σοβιετικό καθεστώς στη Ρωσία, και με καθεστώς παλινόρθωσης του καπιταλισμού. Οι ιδέες τους (ο θεός να τις κάνει…) είναι ιδέες για όλες τις εποχές. Θα πρέπει, ωστόσο, να θυμίσουμε στους νεότερους, ότι η ιδέα μιας Ευρώπης «από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια» δεν ακούστηκε στα μέσα 20ού αιώνα από κανένα παθιασμένο ρωσόφιλο ή κρυπτοκομμουνιστή. Υποστηρίχθηκε από τον στρατηγό Κάρολο Ντεγκόλ. Για τους συγχρόνους μας νεοφιλελεύθερους δεν αποκλείεται κι αυτός να ήταν ένας εξτρεμιστής της αριστεράς. Εδώ ο –γέρος– Καραμανλής κατηγορείται για σοσιαλμανία, ακόμα και μέσα στο ίδιο του το κόμμα.

Υπάρχουν “νόμιμοι” και “λαθραίοι” πρόσφυγες;

∆

εν έχουν ακούσει ότι στη Συρία, εδώ και χρόνια, μαίνεται εμφύλιος πόλεμος; ∆εν έχουν μάθει ότι το Ισλαμικό Κράτος περνάει διά πυρός και σιδήρου τους πληθυσμούς των περιοχών που πέφτουν στην κατοχή του; ∆εν τους έχουν πει ότι οι άνθρωποι που προσπαθούν να σώσουν τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών τους δεν είναι μετανάστες –και μάλιστα «λαθρό»; ∆εν μπορεί, κάπου θα έχει πέσει στην αντίληψή τους κάτι απ’ όλα αυτά. Ωστόσο, οι εμβριθείς παρουσιαστές δελτίων στα τηλεοπτικά κανάλια μας κατά κανόνα αυτές τις μέρες επιμένουν να συνοδεύουν τα βίντεο με τους σωριασμένους στην Κω από τη Συρία πρόσφυγες πολέμου, με τον χαρακτηρισμό «λαθρομετανάστες». Για να μπορούν πιο εύκολα να δικαιολογούν την κινδυνολογία τους για την απειλή που αντιπροσωπεύει για την Ελλάδα ο μεγάλος αριθμός τους. Ούτε λέξη για την ευθύνη που οφείλει να νιώθει ολόκληρη η ΕΕ γι’ αυτό τον κόσμο. Ούτε λέξη για την πλημμύρα προσφύγων από τη Συρία που δέχονται όλες οι γειτονικές χώρες (μόνο στην Τουρκία υπολογίζονται περί τα 2,5 εκατομμύρια ψυχές).

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Μόσχα δεν είναι Μόσκοβο ούτε κι ο Πούτιν σατανάς Γιατί ενόχλησε τόσο η επίσκεψη Τσίπρα στη Ρωσία

επίσημη επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στη Μόσχα, αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα που έγιναν γνωστά δημόσια, προκάλεσε απίστευτα αναντίστοιχες αρνητικές αντιδράσεις πιο πολύ στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τόσο που στους συνωμοσιολογικούς κύκλους να ευδοκιμεί το ερώτημα μήπως οι φόβοι που προβάλλονται ιδίως από την πλευρά ευρωπαϊκών κυβερνήσεων δεν είναι αυτοί που ομολογούνται και ότι σχετίζονται με αφανείς συμφωνίες που θα αργήσουν να γίνουν ευρύτερα γνωστές… Χωρίς να ενδώσει κανείς σ’ αυτή τη μυθοπλαστική τάση, υπάρχει πράγματι το ερώτημα γιατί αυτή η επίσκεψη προκάλεσε, ήδη από την προαναγγελία της, τόσο ηχηρές αντιδράσεις όχι μόνο από τα πάσης φύσεως συστημικά ευρωπαϊκά μίντια, αλλά και από ευρωπαίους αξιωματούχους, έστω κι αν είναι από αυτούς που δεν φημίζονται για τη σοβαρότητα της γνώμης τους, όπως ο κ. Σούλτς ή ο πρωθυπουργός της Εσθονίας. Ιδίως αν τη συγκρίνει κάποιος με το σχόλιο εκπροσώπου του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, που δεν βρήκε τίποτε περίεργο στη συζήτηση για την αναζήτηση οικονομικής στήριξης εκ μέρους μιας χώρας της ΕΕ από τη Ρωσία.

Τα πραγματικά μεγέθη

Ας δούμε, όμως, τι προκύπτει από τις δημόσιες δηλώσεις για τα αποτελέσματα αυτής της επίσκεψης: • Μια υπόσχεση για εξέταση του αιτήματος για χαμηλότερη τιμή του ρωσικού αερίου και για διαγραφή του προστίμου λόγω χαμηλότερης κατανάλωσης. • Μια συμφωνία για συμμετοχή της Ελλάδας στο σχέδιο για νέο αγωγό αερίου μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, βαλκανικών χωρών, με κατεύθυνση την κεντρική Ευρώπη, που παρακάμπτει το «εμπόδιο» της Ουκρανίας. • Εκδήλωση ενδιαφέροντος από την πλευρά της Ρωσίας για συμμετοχή σε επενδύσεις ανάπτυξης λιμένων, σιδηροδρομικών μεταφορών και αερίου. • Αναζήτηση λύσεων για την επαναφορά στα πρότερα επίπεδα των ελληνικών εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, που έχουν πληγεί από το ευρωπαϊκό εμπάργκο κατά της Ρωσίας και τα εξ αυτού αντίμετρα, χωρίς να θεωρηθεί ότι γίνεται «εξαίρεση» για την Ελλάδα. ∆εν είναι λίγα, αλλά δεν είναι και τόσα που να δικαιολογούν τέτοια αναταραχή. Έχουν, ωστόσο, πολύ μεγαλύτερο συμβολικό χαρακτήρα, ο οποίος ενισχύθηκε από τις δηλώσεις που συνόδεψαν τις συμφωνίες.

∆εν είναι λίγοι αυτοί που θα προτιμούσαν τη γνωστή και πεπατημένη οδό των μειωμένων απαιτήσεων και της μειωμένης ευθύνης στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Όχι επειδή κάθε μετακίνηση από αυτή αντιπροσωπεύει άμεσους κινδύνους, αλλά γιατί αφήνει ανοιχτές κάποιες δυνατότητες, που δεν επιτρέπεται να έχουν οι “μικρές” χώρες.

Πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική Στις «προειδοποιήσεις» που συνόδεψαν τον Αλ. Τσίπρα κατά την αναχώρησή του για τη Μόσχα, η ελληνική πλευρά είχε ήδη απαντήσει τονίζοντας ότι η Ελλάδα γνωρίζει τι πρέπει να κάνει εντός του πλαισίου της ΕΕ για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεών της. Ο δε έλληνας πρωθυπουργός, κατά την παραμονή του στη Μόσχα, δήλωσε ότι η Ελλάδα «ασκεί ανεξάρτητη και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική ως κυρίαρχη χώρα», ενώ τόνισε ότι «μπορεί να κάνει χρήση της γεωστρατηγικής θέσης της προς όφελος των ελλήνων πολιτών στο πλαίσιο των δεσμεύσεών της από τη συμμετοχή της σε διεθνείς οργανισμούς», διεκδικώντας μ’ αυτό τον τρόπο όχι κάποιο προνόμιο, αλλά την ισότιμη αντιμετώπιση με τη στάση άλλων ευρωπαϊκών χωρών έναντι της Ρωσίας αλλά και γενικά τρίτων χωρών, Ίσως, όμως, και αυτή η διεκδίκησης απλής ισοτιμίας ενοχλεί κάποιους. Στο ίδιο κλίμα, απαντώντας σε ερώτηση σχετική με την παροχή οικονομικής βοήθειας από τη Ρωσία προς τη χώρας μας, ο Αλ. Τσίπρας είπε ότι «η Ελλάδα δεν είναι επαίτης για να ζητάει σε άλλες χώρες τη λύση μιας κρίσης που είναι ευρωπαϊκή. Στο ευρωπαϊκό πρόβλημα θα βρεθεί ευρωπαϊκή λύση διαφορετικά θα έχουμε πρόβλημα όλοι». Ο ρώσος πρόεδρος, ωστόσο, επιβεβαιώνοντας ότι δεν υπήρξε τέτοιο αίτημα, επισήμανε ότι «στο πλαίσιο των έργων που συζητήθηκαν, μπορεί να προκύψουν δανειοδοτήσεις για κάποια από αυτά» και ότι «αν ένα έργο αποφέρει κέρδη στην Ελλάδα, από αυτά τα κέρδη μπορούν να καλυφθούν και κάποιες αποπληρωμές» (χρεών). Ορισμένοι αναλυτές, πρόσθεταν ότι πίσω από μια τέτοια δήλωση μπορεί να βρίσκεται και μια σκέψη για προκαταβολή προσδοκώμενων κερδών, εν είδει έμμεσης βοήθειας. Βλέποντας από αυτό το πρίσμα την επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα και τα ορατά αποτελέσματά της, ίσως μπορεί να εξηγηθεί η, έτσι κι αλλιώς, υπερβολική αντίδραση που συνάντησε. ∆εν είναι λίγοι αυτοί που θα προτιμούσαν τη γνωστή και πεπατημένη οδό των μειωμένων απαιτήσεων και της μειωμένης ευθύνης στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Όχι επειδή κάθε μετακίνηση από αυτή αντι-

Του Πάνου

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

προσωπεύει άμεσους κινδύνους, αλλά γιατί αφήνει ανοιχτές κάποιες δυνατότητες, που δεν επιτρέπεται να έχουν οι «μικρές» χώρες. Αν αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί κανόνας για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έναντι της στάσης της Αθήνας, δεν είναι βέβαιο ότι απηχεί και τις διαθέσεις της Ουάσιγκτον, η οποία δεν φαίνεται να ανησυχεί στον ίδιο βαθμό από τη δημιουργία μιας ακόμη διόδου προσέγγισης προς τη Μόσχα, από μια χώρα μάλιστα όπως η Ελλάδα, που δεν είναι σε θέση να διεκδικήσει ρόλο περιφερειακής δύναμης.

Οι αντιδράσεις εντός των τειχών

Ας υποθέσουμε ότι αυτά θα μπορούσαν να συνιστούν μια απόπειρα ερμηνείας για τη στάση των εκτός συνόρων. Με ποιο τρόπο, όμως, θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε τις αρνητικές και συμπλεγματικές αντιδράσεις από τους εντός των τειχών; Οι τελευταίοι, αφού πανηγύρισαν γιατί δεν υπάρχει δάνειο από τη Μόσχα, κάτι που είχε διαψευστεί και από τις δύο πρωτεύουσες ότι υφίσταται καν σαν αίτημα, σπεύδουν να διαγράψουν ως παντελώς ασήμαντες τις συμφωνίες που επιτεύχθηκαν και να πλειοδοτήσουν σε κινδυνολογία και επίδειξη «νομιμοφροσύνης». ∆εν μπορούν να εννοήσουν κατά οποιοδήποτε άλλο τρόπο την ύπαρξή τους στην ελληνική πολιτική σκηνή, παρά μόνο σαν εκφραστές μιας δέσμευσης που περιέχει αποκλειστικά υποχρεώσεις απέναντι σε τρίτους και σχεδόν κανένα δικαίωμα αναγνωρισμένο και απαιτητό έναντι πάντων. ∆εν είναι οι κίνδυνοι από μια τυχοδιωκτική εξωτερική πολιτική που τους τρομάζουν. Είναι ο φόβος μήπως ακυρωθεί η χρησιμότητά τους ως πιστών εκτελεστών μιας άγραφης εντολής, καθώς αποδεικνύεται στην πράξη ότι η διεκδίκηση ισοτιμίας δεν αποτελεί προθάλαμο για τη συντέλεια του κόσμου. Ίσως αποτελεί χρήσιμο φόβητρο για όσους δεν θέλουν να χάσουν το προνόμιο της αντιπροσώπευσης αλλότριων συμφερόντων. Όμως αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν αφορά τους πολλούς αλλά τους ελάχιστους. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια παιδιών

∆

όθηκε στη δημοσιότητα και σε διαβούλευση το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για την ιθαγένεια σε παιδιά μεταναστών. Στο νέο νομοσχέδιο κύριο ρόλο παίζει η εγγραφή στην Α’ δημοτικού σε συνδυασμό με την πενταετή συνεχή διαμονή ενός εκ των γονέων. Το σχέδιο νόμου περιέχει διατάξεις που αφορούν την κτήση της ιθαγένειας από τα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν εδώ, είτε πήγαν ή πάνε σχολείο και διατάξεις βελτίωσης του μεταναστευτικού κώδικα της προηγούμενης κυβέρνησης. Ειδικά για την ιθαγένεια προβλέπονται οι εξής τρόποι κτήσης: • Για τα παιδιά που έχουν απολυτήριο ελληνικού λυκείου και είναι απόφοιτοι ΤΕΙ ή ΑΕΙ • Για τα παιδιά που έχουν πάει 9 χρόνια σε ελληνικό σχολείο – την υποχρεωτική δηλαδή εκπαίδευση που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα – ή έχουν πάει γυμνάσιο και λύκειο. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η προηγούμενη ρύθμιση του νόμου Ραγκούση προέβλεπε 6 χρόνια σχολείο και στην πραγματικότητα η ρύθμιση υπαγορεύεται από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η καινοτομία του νομοσχεδίου Όπως σημειώνουν κύκλοι του υπουργείου, η καινοτομία του σχεδίου νόμου έγκειται στην πρώτη παράγραφο, η οποία σημειώνει: «Τέκνο αλλοδαπών που γεννιέται στην Ελλάδα θεμελιώνει δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας υπό τις εξής προϋποθέσεις: α) της εγγραφής του στην Α’ τάξη ελληνικού σχολείου της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και της συνέχισης παρακολούθησης αυτού κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης – αίτησης της παραγράφου 4.β) της προηγούμενης συνεχούς νόμιμης διαμονής του ενός εκ των γονέων του επί πέντε τουλάχιστον έτη πριν από τη γέννησή του. Αν το τέκνο γεννήθηκε πριν τη συμπλήρωση της ως άνω πενταετούς διαμονής, το δικαίωμα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας θεμελιώνεται με την συμπλήρωση δεκαετούς συνεχούς νόμιμης διαμονής του γονέα. γ) της νόμιμης διαμονής των γονέων του και της κατοχής από ένα τουλάχιστον εξ αυτών ενός εκ των κατωτέρω [πρβλ. ακολούθως] τίτλων διαμονής κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης – αίτησης» Η διάταξη αυτή, στην πραγματικότητα, συμφιλιώνει την πολιτική βού-

Ξεκίνησε η συζήτηση για το νομοσχέδιο εκδημοκρατισμού δημόσιας διοίκησης

ε κλίμα έντασης και με την αποχώρηση της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, ξεκίνησε την Πέμπτη η συζήτηση στη ∆ιαρκή Επιτροπή ∆ημόσιας ∆ιοίκησης, ∆ημόσιας Τάξης και ∆ικαιοσύνης της Βουλής, για το νομοσχέδιο του Υπουργείου ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης για τη επιστροφή στο δημόσιο των απολυμένων και υπαλλήλων σε διαθεσιμότητα. Σε κλίμα απόλυτης σύμπνοιας, Ν∆ και ΠΑΣΟΚ κατηγορώντας τον κ. Κατρούγκαλο ζήτησαν να μην εισηγηθεί ο αρμόδιος υπουργός το νομοσχέδιο. Η πρόταση δεν έγινε δεκτή από την κυβέρνηση κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να αποχωρήσει το ΠΑΣΟΚ και η συζήτηση να συνεχιστεί με τα υπόλοιπα κόμματα. Η κυβέρνηση παρείχε πλήρη κάλυψη στον Υπουργό ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης, με τον Νίκο Βούτση να προχωρά σε κατηγορίες για σύμπνοια και συμπαιγνία της Ν∆ με τα μίντια προκειμένου να μεταφέρονται σε δελτία των 8 σκηνές αχρείαστης έντασης από το ελληνικό κοινοβούλιο.

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Περίπου 15.000 προσλήψεις, θα πραγματοποιηθούν εντός του 2015 στους τομείς της υγείας, της παιδείας, της αυτοδιοίκησης και των ελεγκτικών μηχανισμών. Στις προσλήψεις θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι περίπου 3.900 επαναπροσλήψεις των απολυμένων, λόγω μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, το νομοσχέδιο

Βούληση του Υπουργείου είναι τα παιδιά να αποκτούν ιθαγένεια – όσο είναι παιδιά – διότι στην παιδική ηλικία που διαμορφώνεται κοινωνική συνείδηση και επομένως εθνική ταυτότητα

ληση και προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης να πάρουν επιτέλους ιθαγένεια τα παιδιά που γεννιούνται εδώ όσο γίνεται πιο γρήγορα, - και κυρίως όσο είναι παιδιά - με την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας στο οποίο πιθανότατα θα ξανατεθεί το ερώτημα αν είναι συνταγματικός ο νόμος με νέα αίτηση ακύρωσης. Βούληση του Υπουργείου είναι τα παιδιά να αποκτούν ιθαγένεια – όσο είναι παιδιά – διότι στην παιδική ηλικία που διαμορφώνεται κοινωνική συνείδηση και επομένως εθνική ταυτότητα. Τα παιδιά αυτά άλλωστε πάνε στο σχολείο με τα υπόλοιπα παιδιά κάνουν παρέα μαζί τους, συχνά δεν ξέρουν άλλη γλώσσα, δεν ξέρουν και δεν θέλουν την πατρίδα των γονιών τους κλπ. Αναμένεται ότι το νομοσχέδιο θα εισαχθεί στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής στις αρχές Μαϊου και θα ψηφιστεί μέχρι το τέλος του μήνα, με την κυβέρνηση να υλοποιεί έτσι, μία σημαντική προεκλογική της δέσμευση. Σ.Β.

εισάγει μέτρα εκδημοκρατισμού και εξορθολογισμού της διοίκησης και, ειδικότερα μέτρα που αφορούν στις σχέσεις κράτους και κοινωνίας, όπως η επαναρύθμιση, σύμφωνα με το Σύνταγμα, του θεσμού της επίταξης προσωπικών υπηρεσιών, ούτως ώστε να μην χρησιμοποιείται ως απεργοσπαστικός μηχανισμός. Επιδιώκεται επίσης ο εξορθολογισμός του πειθαρχικού δικαίου ενώ καθιερώνονται ή επεκτείνονται δικαιώματα των πολιτών στις καθημερινές συναλλαγές τους με την διοίκηση και εισάγονται μέτρα επιτάχυνσης των διαδικασιών και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας, ιδίως με θεσμούς και διαδικασίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Επίσης με τις προβλέψεις του νομοσχεδίου παύει να υφίσταται στο εσωτερικό της δημόσιας διοίκησης ο δυισμός μεταξύ των μονίμων υπαλλήλων και των υπαλλήλων με σχέση αορίστου δικαίου αορίστου χρόνου που παραβίαζε συστηματικά τις σχετικές επιταγές του άρθρου 103 του Συντάγματος για σταθερές και μόνιμες θέσεις εργασίας στο δημόσιο για όσους καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Το μέτρο αυτό δεν έχει κανένα μισθολογικό κόστος, αντίθετα συντελεί, όπως αναφέρεται, στον εξορθολογισμό της διοίκησης, διευκολύνοντας τον θεσμό της κινητικότητας. Στο νομοσχέδιο έχει περιληφθεί κεφάλαιο «αποκατάσταση αδικιών-επαναφορά προσωπικού-κινητικότητα» με το οποίο επανασυστήνονται υπηρεσίες και κλάδοι που είχαν καταργηθεί, χωρίς να έχει προηγηθεί διαδικασία αξιολόγησης, και το προσωπικό που τους στελέχωνε. Καθιερώνει επίσης μια διαδικασία κινητικότητας, ούτως ώστε να καλύπτονται οι άμεσες ανάγκες του δημοσίου, τόσο από το προσωπικό αυτό, όσο και από αδιόριστους επιτυχόντες του ΑΣΕΠ. Περιλαμβάνονται επίσης ρυθμίσεις αρμοδιότητας του υπουργείου Εσωτερικών και ∆ιοικητικής Ανασυγκρότησης, ιδίως επί θεμάτων του Εθνικού Κέντρου ∆ημόσιας ∆ιοίκησης και του Εθνικού Τυπογραφείου. Στην Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου αναφέρεται ότι για την επαναφορά προσωπικού στην υπηρεσία, το εκτιμώμενο κόστος θα ανέλθει στο ποσό των 72.000.000 περίπου ετησίως, σύμφωνα με το επισπεύδον υπουργείο.•

“

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Να έχουμε την αίσθηση, και να διαχέεται στην κοινωνία, ότι η μάχη είναι σκληρή. Ότι είμαστε μια κυβέρνηση που αντιμάχεται εξουσίες προς τα μέσα και προς τα έξω, τον σημερινό καπιταλισμό, ανεξάρτητα αν αυτό είναι διακηρυγμένο.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Πώς κρίνεις τις μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις με τους δανειστές; Πρώτον, πετύχαμε να αναδείξουμε τον πολιτικό και διεθνή χαρακτήρα του προβλήματος του ελληνικού χρέους αποδεικνύοντας ότι είναι αποτέλεσμα της ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής. ∆εύτερον, πετύχαμε μια πρώτη αποδεκτή από τον λαό συμβιβαστική συμφωνία που μας δίνει τον χρόνο να εφαρμόσουμε την κυβερνητική μας πολιτική. Τρίτον, οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι συνεχίζοντας τις διαπραγματεύσεις με όλο και πιο «εξειδικευμένες» προτάσεις δίνουμε την δυνατότητα στους εταίρους μας να μας έχουν με «το πιστόλι στο κρόταφο», δηλαδή με την στρόφιγγα της ρευστότητας κλειστή. Είναι φανερό σε όλους πια ότι αυτό γίνεται γιατί απέναντι τους έχουν μια κυβέρνηση της Αριστεράς, η οποία θέλουν να αποτύχει. Επομένως, αν συνεχίσουμε να παίζουμε το χαρτί των επιμέρους μεταρρυθμίσεων, ένα πάνω-ένα κάτω σαν λογιστές, στο τέλος θα χάσουμε. Σε καμιά περίπτωση, οι όποιες τακτικές υποχωρήσεις δεν πρέπει να μας φέρουν σε αμυντικό έδαφος και να φανούμε στο λαό ότι έχουμε υπαναχωρήσει από το πολιτικό μας πρόγραμμα. Η στρατηγική των διαπραγματεύσεων πρέπει να βασίζεται στην πολιτική εκτίμηση ότι τώρα είναι μια στιγμή που οι εταίροι δεν μπορούν να ‘ρθουν σε ρήξη μαζί μας, σε αυτό το διεθνές πλαίσιο που ισορροπεί η ΕΕ. Υπό αυτό το πρίσμα η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης μας είναι στην σωστή κατεύθυνση και θα συνεπικουρεί την προσπάθεια διαπραγμάτευσης μας. Πέραν των διαπραγματεύσεων στο εξωτερικό επίπεδο, πως εκτιμάς την διακυβέρνηση στο εσωτερικό; Είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση δεν ανέλαβε μόνο αυτό που ονομάζουμε «καμμένη γη», αλλά και μια διαλυμένη και εχθρική δημόσια διοίκηση. Αυτό ήταν αναμενόμενο και κληθήκαμε να το αντιμετωπίσουμε από τις πρώτες ημέρες. Όμως φανήκαμε απροετοίμαστοι και έτσι έσκασαν και σκάνε διάφορες «βόμβες» στα χέρια μας. Κορυφαίο παράδειγμα η εντολή δέσμευσης των χρημάτων της επιχείρησης του ΝΕΩΡΙΟΥ (ακριβής τίτλος) 20 ημέρες μετά τις εκλογές (και όχι πριν) για χρέη βεβαιωμένα από το 2009 προς το ΙΚΑ. Αποδείχθηκε ότι δεν είχαμε την δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε την απόφαση μιας υπηρεσίας του ΙΚΑ με κίνδυνο να κλείσει το ΝΕΩΡΙΟ με «ευθύνη» της κυβέρνησης. Το κάνει δε αυτό μια ∆ιευθύντρια υπηρεσίας και εμείς δεν μπορούμε να το ελέγξουμε ή να το ανακαλέσουμε. Τι να πω; Αυτό το γεγονός δεν σήμανε τον απαραίτητο συναγερμό στην κυβέρνηση. Τα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Να πείσουμε ότι είμαστε διαφορετικοί Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΚΥΚΛΑ∆ΩΝ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ, ΝΙΚΟ ΜΑΝΙΟ

παραδείγματα είναι αρκετά. Έχουμε μια αστυνομία ασκημένη στην καταστολή και στη δίωξη του πολιτικού εγκλήματος. Και ούτε αυτό μπορέσαμε να ελέγξουμε. Είναι και οι υποτιθέμενοι επαναστάτες που ήταν εν υπνώσει και ξυπνήσανε λόγω ΣΥΡΙΖΑ και προσπαθούν με την «επαναστατική» τους πρακτική να ενώσουν τα κομμάτια τους.

πει στον κόσμο με συνέντευξη τύπου τι γίνεται. Ο υπουργός Γεωργίας, π.χ. μας έλεγε ότι 2,5 δισ. εκκρεμούν ως πρόστιμα από την ΕΕ. Η υπουργός Αναπληρώτρια Εργασίας μας διεκτραγωδούσε διάφορες μπόμπες που σκάνε γύρωγύρω σε ιδρύματα που έχουν εγκαταλειφθεί για καιρό στα χρέη τους. Ποιος τα ξέρει όλα αυτά;

Θέλεις να πεις ότι η κυβέρνηση προχωρά στα κορυφαία, τη διαπραγμάτευση, τον προσανατολισμό αλλά πάσχει στα «δεύτερα» τα «τρίτα», τα καθημερινά; Ναι, είναι η καθημερινότητα που σκοντάφτουμε. Κανένας Υπουργός που παρέλαβε δεν κάλεσε την επομένη όλα τα διευθυντικά στελέχη, όλους τους εργαζόμενους για να τους μιλήσει για το έργο και τους στόχους της νέας κυβέρνησης, αλλά και να τους καλέσει να εργαστούν μαζί. Να τους ρωτήσει τι παράπονα και τι προτάσεις έχουν, τι γινόταν πριν και τι νομίζουν ότι πρέπει ν’ αλλάξει, καθιστώντας συνυπεύθυνους στην λειτουργία του Υπουργείου; Να πει στα στελέχη που είχαν ορισθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση ότι το «αφεντικό άλλαξε»! Κανένα χαρτί, καμία εγκύκλιος με πολιτικές επιπτώσεις δεν θα βγαίνει χωρίς έγκριση.

Πώς θα παίξει τον ρόλο του το κόμμα σ’ όλη αυτή την υπόθεση, λοιπόν; Χρειάζεται τάχιστα ανασυγκρότηση και επιστράτευσή του. ∆εν είναι μόνο ότι δεν συνεδριάζει τακτικά η Κεντρική Επιτροπή. Προχθές στην Κοινοβουλευτική Ομάδα ο νέος Γραμματέας ο σ. Τάσος Κορωνάκης ζήτησε οι βουλευτές να βοηθήσουν το κόμμα. Σύμφωνοι, όμως το Κόμμα θα βοηθήσει το Κόμμα; Η ηγεσία του κόμματος δεν πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία; ∆εν υπάρχουν άλλα στελέχη για να αξιοποιηθούν; Να γίνουν ομάδες της Κεντρικής Επιτροπής, να συνεδριάζουν, όπως και τα όργανα παντού. Η στήριξη, ωστόσο, είναι ευρύτατη από τον κόσμο. Το προβλέψαμε αυτό πολλοί, από πολύ καιρό, ότι θα συμβεί. ∆ιότι η κοινωνία καίγεται, έχει προβλήματα, και ελπίζει στο ΣΥΡΙΖΑ. Έρχεται ο κόσμος και μας λέει δεν σας ψήφισα, ντρέπομαι, αλλά προσέξτε, κάντε κουράγιο, μη υποχωρήσετε. Και αν σας ρίξουν τότε θα σας ψηφίσουμε μαζικά, με πιο μεγάλο φανατισμό. Η κοινωνία είναι μπροστά, βλέπει τον κίνδυνο και προσδοκά από το κόμμα να γίνει η πρωτοπορία στον αγώνα της Ανατροπής.

Υπάρχει η αίσθηση ότι η προετοιμασία σε προγραμματικές θέσεις δεν ήταν επαρκής. Ή ότι, αντίθετα, οι υπουργοί τώρα παρακάμπτουν το έργο των τμημάτων και επιχειρούν να φτιάξουν δικό τους… Από τα τμήματα που έχω γνώση, όπως π.χ. αυτό της Υγείας, είχαν γίνει ατέλειωτες συζητήσεις. Ακόμη και για το πώς θα είναι η Υγεία στο σοσιαλισμό. Από την άλλη ακούγονταν και απόψεις που ζητούσαν να επεξεργαστούμε θέσεις για την άμεση αντιμετώπιση της κρίσης στον τομέα της Υγείας. ∆υστυχώς σε αυτή την περίπτωση διατυπωνόταν η μομφή του κυβερνητισμού. Όσο για την εργασία των τμημάτων όλα είχαν ως προϋπόθεση ότι η διαπραγμάτευση θα εξασφαλίσει χρόνο υλοποίησης. Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης είναι φυσικό να μην μπορούμε να το υλοποιήσουμε όλο τον πρώτο χρόνο. Είναι τετραετίας τουλάχιστον. Αλλά, εν τω μεταξύ πρέπει να βγαίνεις στην κοινωνία και να δίνεις πνοή. Για παράδειγμα, γιατί έπρεπε να αργήσει τόσο πολύ η κατάργηση των 5 ευρώ στα νοσοκομεία; Θα πρέπει από σήμερα, επομένως, αν μας οδηγήσουν στο δίλημμα «υποταγμένοι ή με το κεφάλι ψηλά», κάθε μέρα να γίνεται κάτι που να πείθει ότι είμαστε μια άλλη κυβέρνηση. Να έχουμε την αίσθηση, και να διαχέεται στην κοινωνία, ότι η μάχη είναι σκληρή. Ότι είμαστε μια κυβέρνηση που αντιμάχεται εξουσίες προς τα μέσα και προς τα έξω, τον σημερινό καπιταλισμό, ανεξάρτητα αν αυτό είναι διακηρυγμένο. Επομένως, και τώρα έχουμε περιθώρια να ανασυγκροτηθούμε. Να χτυπήσουμε το τρίγωνο της διαπλοκής, όπως λέγαμε, μέσα ενημέρωσης, τράπεζες, πολιτικό χρήμα-διαφθορά. Γιατί καθυστερούμε; Ας πάμε άμεσα να τα ελέγξουμε. Έχετε άδειες, εκπληρώνετε τις υποχρεώσεις σας προς το κράτος και τους εργαζόμενους; Ο χρόνος είναι μετρημένος και ίσως εδώ υπάρχει διαφορά αντίληψης. Η σύγκρουση είναι δεδομένη γι’ αυτό κάθε

Συζητάμε με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκο Μανιό για την πορεία των διαπραγματεύσεων, την αργοπορία της κυβέρνησης στην εφαρμογή προγραμματικών εξαγγελιών αλλά και τις πρωτοβουλίες που εξαγγέλθηκαν στον τομέα της Υγείας μέρα πρέπει να κάνεις κάτι θετικό να λύνεις καθημερινά προβλήματα. Από τις 20 Φλεβάρη έπρεπε να έχουν γίνει 5-6 ου-

σιαστικά και ταυτόχρονα θεαματικά πράγματα. Να μάθει ο λαός τι παραλάβαμε. Όχι αορίστως. κάθε Υπουργός να

Ο τομέας της υγείας είναι διαλυμένος

Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στο υπουργείο Υγείας και οι ανακοινώσεις του υποδηλώνουν το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τον τομέα. Ποια η δική σου εκτίμηση; Κατ’ αρχάς είναι πολύ θετικό ότι η πρώτη επίσκεψη του πρωθυπουργού είναι στο υπουργείο Υγείας. ∆είχνει την προτεραιότητα που αποδίδεται. Είναι ένας πολύπαθος τομέας, διαλυμένος και εγκαταλειμμένος στα χέρια των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Τα αποτελέσματα της μνημονιακής πολιτικής ήταν ολέθρια. Είτε για τον Ευαγγελισμό μιλήσουμε είτε για το μικρό νοσοκομείο της Νάξου θα συναντήσουμε παρόμοια προβλήματα. Από τον Ευαγγελισμό βγαίνουνε ασθενείς χωρίς διάγνωση. Είτε ελλείψει υλικών, είτε ελλείψει προσωπικού. Η απεύθυνση στις υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα είναι αναπόφευκτη. Στη Νάξο είναι τόσες οι ελλείψεις προσωπικού που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν τα απλά περιστατικά των κατοίκων. Με την έλευση του καλοκαιριού και των πολυάριθμων τουριστών τα προβλήματα θα πολλαπλασιαστούν. Οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού θέλουν να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους καταστάσεις, να ανατρέψουν την πορεία διάλυσης κατά βάση στο πλαίσιο των επεξεργασιών του κόμματος για την υγεία. Είναι πάρα πολύ σημαντική η εξαγγελία διορισμού 4.500 ανθρώπων στο σύστημα το οποίο έχει πλήρως αποδεκατιστεί. Είναι εφικτή η υλοποίηση των εξαγγελιών; Πρώτη και καθοριστικής σημασίας προϋπόθεση για την εφαρμογή του προγράμματος μας είναι η θετική εξέλιξη στο μέτωπο των διαπραγματέυσεων. Το δεύτερο είναι, ανεξαρτήτως του πόσο χρόνο κερδίζουμε, ν’ αποδείξουμε ότι μπορούμε να κυβερνήσουμε με

πυγμή και ορθότητα. Η Υγεία ειδικά, είναι ένας πολύ ευαίσθητος χώρος, όπου η διαπλοκή και η διαφθορά έχουν συναναστραφεί με το ∆ημόσιο Σύστημα Υγείας. Χρειαζόμαστε λοιπόν άμεσες παρεμβάσεις και μέτρα θεσμικού και όχι μόνο, χαρακτήρα. Τα μέτρα αυτά θα έχουν στόχο μεταξύ των άλλων να καταστήσουν την κοινωνία και τους εργαζόμενους στην Υγεία «κοινωνούς» των μεγάλων προβλήματων και συμμάχους στην προσπάθεια μας για την αναβάθμιση του δημόσιου χαρακτήρα της Υγείας.

•

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Φοβήθηκαν μήπως χαλαρώσει η θηλιά Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

ε βάση τη λογική του Μάρτιν Σουλτς, η Ελλάδα προφανώς δεν έχει κανένα δικαίωμα να διατηρεί διπλωματικές σχέσεις με καμιά χώρα εκτός ΕΕ. Αυτό θα το κάνουν οι «σοφοί» των Βρυξελλών για λογαριασμό μας και εμείς απλά θα λαμβάνουμε το λογαριασμό. Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου για μια ακόμα φορά αποφάσισε να ντυθεί «αυστηρός δάσκαλος» και να απευθύνει νουθεσίες προς την ελληνική κυβέρνηση επικαλούμενος την ενότητα της Ευρώπης την ώρα, που ο Έλληνες πρωθυπουργός προσγειωνόταν στη Μόσχα. Η Bild δεν ήθελε και πολύ για να του προσφέρει απλόχερα πεδίο να εκφράσει απειλές εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης. ∆εν ήταν έκπληξη αυτή η στάση. Ο ματαιόδοξος σοσιαλδημοκράτης, που ονειρευόταν να έχει μια κυβέρνηση με συμμετοχή του Ποταμιού για να μαθαίνει από πρώτο χέρι τις κινήσεις της Αθήνας ή ακόμα καλύτερα και να τις επηρεάζει, έχει προ πολλού και χωρίς προσχήματα εγκαταλείψει κάθε θεσμικό ρόλο ως Πρόεδρος του γερμανικού κοινοβουλίου και λειτουργεί ως πλασιέ γερμανικών συμφερόντων ανά την Ευρώπη. Τα ίδια αυτά συμφέροντα που υπηρετούν ακούραστα άλλοτε κυβερνώντες όπως ο Γκέρχαρντ Σρέντερ και ο Γιόσκα Φίσερ που έθεσαν την πολιτική τους τεχνογνωσία στην υπηρεσία μεγάλων ενεργειακών σχεδίων. Γι αυτό και η στάση του κ.Σουλτς είναι αποκαλυπτική για τις γενικότερες ανησυχίες της γερμανικής κυβέρνησης από τη στιγμή, που είχε ανακοινωθεί η πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα να συνομιλήσει απευθείας με τον Βλάντιμιρ Πούτιν.

Συντονίστηκαν και οι εφημερίδες

Στο ίδιο μήκος κύματος φυσικά βρέθηκαν και όλα τα συστημικά μέσα ενημέρωσης στη Γερμανία, που αρχικά ειρωνεύτηκαν την «ελληνορωσική κωμωδία», όπως η «ντι Βελτ» μιλώντας για την άσχημη κατάσταση της ρωσικής και της ελληνικής οικονομίας και στην συνέχεια θυμήθηκαν την ευρωπαϊκή συνοχή κινδυνολογώντας για τις επιπτώσεις που θα είχε μια πιθανή ρωγμή στο εμπάργκο της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Και όλα αυτά τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν πάει στη Μόσχα για να διαπραγματευτεί κάποιο νέο δάνειο και είχε διαβεβαιώσει ότι οποιαδήποτε συμφωνία της με τη ρωσική πλευρά δεν θα ξέφευγε από το ευ-

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

“

Παραποιώντας συστηματικά την αλήθεια πολιτικοί και δημοσιογράφοι στο Βερολίνο προσπάθησαν να παρουσιάσουν την επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα ως “απειλή” για την ευρωπαϊκή συνοχή.

ρωπαϊκό πλαίσιο. Αφού λοιπόν οι Γερμανοί θεωρούν ότι η ρωσική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και δε μπορεί να αποτελέσει ασφαλές λιμάνι για την βασανιζόμενη από τις πολιτικές τους Ελλάδα προς τι τόσο άγχος; Οι λόγοι είναι πολλοί. Η αγωνία γερμανικών πολιτικών και μέσων ενημέρωσης για τις συνέπειες της επίσκεψης Τσίπρα στη Μόσχα αποδεικνύει ότι το σχέδιο του Βερολίνου από την αρχή προέβλεπε το στραγγαλισμό της Αθήνας και οποιαδήποτε κίνηση έστω και απλού πολιτικού συμβολισμού θα μπορούσε να «χαλαρώσει τη θηλιά» στο λαιμό της κυβέρνησης Τσίπρα αποτιμάται από το γερμανικό επιτελείο ως «απειλή» που ζητά νέα τιμωρία. Η αναστάτωση στα ιερατεία του γερμανικού νεοφιλελευθερισμού ήταν τόσο μεγάλη που ακόμα και έγκυρα και σοβαρά φύλλα έπεσαν σε γκάφες πρώτου μεγέθους: «Ευρωπαίοι πολιτικοί προειδοποιούν τον Τσίπρα για τις συνέπειες» έγραφε βαρύγδουπα η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε». Ποιοί ήταν οι «Ευρωπαίοι πολιτικοί»; Ο Γερμανός Ελμαρ Μπροκ (Χριστιανοδημοκράτης) ο Γερμανός Ούντο Μπούλμαν (Σοσιαλδημοκράτης) ο προαναφερθείς Μάρτιν Σουλτς και κά-

ποιοι ανώνυμοι κύκλοι της Κομισιόν. Η εφημερίδα που μοιάζει συχνά να τυπώνεται με ...φορμόλη του συντηρητισμού ανέβασε σε ένα άπιαστο ως τώρα επίπεδο την δημοσιογραφική ρήση ότι ο τίτλος ενός κειμένου δεν χρειάζεται πάντα να έχει σχέση με το ίδιο το κείμενο. Η απλά σε γλώσσα λανθάνουσα αποκάλυψε ότι στα γραφεία της το ευρωπαϊκό ταυτίζεται με το γερμανικό.

Το Βερολίνο βγήκε απ΄ τα νερά του

Την ίδια ώρα το «Σπίγκελ» παρέδιδε στην Αθήνα μαθήματα διπλωματίας και θυμόταν ότι η Κίνα στην οποία η κυρία Μέρκελ ταξιδεύει κάθε εξάμηνο συνοδεία επιχειρηματιών έχει έναν σκληρό «καπιταλισμό τούρμπο» και ο Βλάντιμιρ Πούτιν που κάθε τόσο τα πίνει σε κάποια επέτειο με τον πρώην καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ κυνηγάει την αντιπολίτευση. Προφανώς κατά το περιοδικό θα πρέπει όλες οι άλλες χώρες της Ευρώπης να περιμένουν πότε οι Γερμανοί θα διδάξουν δημοκρατία στους Ρώσους και ανθρώπινο καπιταλισμό στους Κινέζους για να τους επιτραπεί να διατηρούν διμερείς σχέσεις μαζί τους. ∆εν είναι φυσικά ούτε δημοκρατικές ευαισθησίες ούτε ουμανιστικές αξίες

που έβγαλαν το Βερολίνο από τα νερά του. Είναι ο φόβος ότι αν μια «μικρή χώρα» της ΕΕ ξεμυτίσει έστω και λίγο από την κοινή γραμμή, που αποφάσισε να υιοθετήσει το Βερολίνο, βάζοντας μπροστά τις Βρυξέλλες τότε μπορεί να αναθαρρήσουν και άλλες χώρες. Η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Πολωνία, η Σλοβακία ακόμα και η Ιταλία δεν έχουν κρύψει την ενόχλησή τους για τις συνέπειες της μονόπλευρης πολιτικής του εμπάργκο, που βλάπτει και τις δικές τους οικονομίες και αθωώνει πολιτικά εξτρεμιστικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Στην Τσεχία ο πρόεδρος της χώρας δήλωσε ότι θα ταξιδέψει στη Μόσχα για τον εορτασμό της επετείου από τα 70 χρόνια λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και δυσαρέστησε την κυβέρνησή του. Το μέτωπο που με τόσο κόπο έχτισε η κυρία Μέρκελ με στόχο να διατηρήσει ως αποκλειστικό της προνόμιο το δικαίωμα να συνομιλεί με τη Μόσχα εμφανίζει ρωγμές. Οπως ακριβώς το Βερολίνο φοβάται ότι στο επίπεδο της οικονομίας οποιαδήποτε απόκλιση από την πολιτική της κοντόφθαλμης «δημοσιονομικής προσαρμογής» θα μπορούσε να βρει και άλλους μιμητές έτσι και στο γεωπολιτικό επίπεδο τρέμει στην ιδέα αμφισβήτησης των προτεραιοτήτων που έχει ανακηρύξει σε ευρωπαϊκές. Και φυσικά η γερμανική πλευρά έχει ανησυχήσει και από τα σχέδια της Αθήνας για συμμετοχή στη δημιουργία ενός «Νότιου αγωγού», που θα μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας και Ελλάδας στην Κεντρική Ευρώπη. Ενός αγωγού που θα είναι ανταγωνιστικός στο γερμανικό Nord Stream και για τον οποίο το Βερολίνο ονειρευόταν να αποκτήσει μονοπωλιακό χαρακτήρα από το 2019, όταν και θα κλείσουν εντελώς οι στρόφιγγες των αγωγών που περνούν μέσα από την Ουκρανία. Ισως αυτή η ανησυχία να ήταν που βάρυνε περισσότερο και οδήγησε ηθικολογικές κραυγές εναντίον της Ελλάδας. Υπό αυτή την έννοια η επίσκεψη Τσίπρα ήταν μια κίνηση υψηλού πολιτικού ρίσκου, αλλά και επίδειξη πολιτικής αυτοτέλειας επειδή ακριβώς αγνόησε τις γερμανικές απειλές και έστειλε ένα σαφές μήνυμα ότι η οικονομική κρίση δε μπορεί να χρησιμοποιείται από τους «ισχυρούς» της Ευρώπης ως εργαλείο για να καταργήσουν παντελώς της εθνική κυριαρχία και πολύ περισσότερο την αξιοπρέπεια των υπολοίπων κρατών μελών της Ευρώπης. Αυτή την Ευρώπη, οι Έλληνες που σέβονται τον εαυτό τους δε μπορούν να την εγκρίνουν. •

Τι έφερε η επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα

“

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι δε μπορεί να υπάρξει εξαίρεση στο εμπάργκο, βρίσκεται όμως υπό επεξεργασία φόρμουλα για προώθηση ελληνικών προϊόντων μέσω ρωσοελληνικών μεικτών επιχειρήσεων. Η διαδικασία αυτή δεν θα θεωρείται ως εξαγωγή γιατί η διακίνηση θα γίνεται από ρώσικες εταιρίες, στις οποίες θα συμμετέχουν και Έλληνες παραγωγοί.

Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μετά το πέρας της συνάντησής τους στις 8 Απρίλη δήλωσαν ότι συζήτησαν για την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ Αθήνας και Μόσχας, για την ουκρανική κρίση και τις κυρώσεις. Σύμφωνα με το Ρώσο πρόεδρο έγινε ανταλλαγή απόψεων για τις προοπτικές των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε. Σύμφωνα με το πρακτορείο «Interfax» εξετάστηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος σε διάφορους τομείς της οικονομίας, όπως η υλοποίηση μεγάλων πρότζεκτ στην ενέργεια.

Ενεργειακή συνεργασία

Ο Αλ. Τσίπρας εκδήλωσε την επιθυμία της Ελλάδας να εξετάσει επενδυτικές πρωτοβουλίες, όπως ο λεγόμενος αγωγός Turkish Stream, ένα σχέδιο που μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση των σχέσεων της Ελλάδας με την Τουρκία. Ο Βλ. Πούτιν τόνισε ότι ενδεχόμενη συμμετοχή της χώρας μας στο συγκεκριμένο σχέδιο θα αναβαθμίσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, η οποία θα μετατραπεί σε μεγάλη χώρα διαμετακόμισης για όλη τη νότια και ενδεχομένως και την κεντρική Ευρώπη. Ο Ρώσος πρόεδρος συμπλήρωσε ότι η Ελλάδα θα αποκομίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση και δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, θα προκύψουν έσοδα σε όλα τα επίπεδα του φορολογικού συστήματος της χώρας. Η συνολική ωφέλεια δεν μπορεί να υπολογιστεί γιατί το σχέδιο είναι ακόμη στην αρχή και δεν έχουν υπογραφεί συγκεκριμένες συμφωνίες. Η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο να προκαταβάλλει άμεσα τα μελλοντικά κέρδη από τον αγωγό για να χρηματοδοτηθεί το έργο και η Ελλάδα να αρχίσει να ξεπληρώνει από το 2019, οπότε αναμένεται να λειτουργήσει ο αγωγός. Η υλοποίηση αυτής της πρότασης αποτελεί έμμεση χρηματοδότηση που εξασφαλίζει από τη Ρωσία η Ελλάδα. Η άμεση προκαταβολή των μελλοντικών κερδών θα εξο-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

φληθεί από την Ελλάδα με συμψηφισμό από τα κέρδη που της αναλογούν μετά τη λειτουργία του αγωγού. Ο αγωγός αυτός θα αντιστοιχεί στους κανονισμούς της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για βοήθεια αυτή καθ’ αυτή, αλλά για συνεργασία προς αμοιβαίο όφελος, με στόχο την υλοποίηση κάποιων έργων στους τομείς των μεταφορών και των υποδομών. Η Μόσχα σκοπεύει να επανεξετάσει, σύμφωνα με τη ρώσικη οικονομική εφημερίδα «Kommersant», την τιμή του φυσικού αερίου αφού αυτή εξαρτάται από την πορεία της τιμής του πετρελαίου, η οποία μειώθηκε δραστικά τους τελευταίους μήνες. Η τιμή του ρώσικου φυσικού αερίου για τη ∆ΕΠΑ μειώθηκε κατά 15% το Φλεβάρη του 2014 με αναδρομική ισχύ από 1 Ιουλίου 2013 (από 460$ σε 395 $/ 1000 κυβικά μέτρα). Σύμφωνα με ρώσικες πηγές η τιμή μπορεί να είναι λίγο παραπάνω από 300$/ 1000 κυβικά μέτρα. Με βάση τη ρήτρα «take or pay» η Ελλάδα καλείται να καταβάλλει στη Γκάζπρομ πρόστιμο περίπου 100 εκατ. ευρώ, επειδή λόγω της ύφεσης παρέλαβε μικρότερες ποσότητες από τα 2 δις. κυβικά που προβλέπουν οι συμφωνίες. Η ελληνική κυβέρνηση ζητάει να υπάρξει σημαντική απομείωση της ποινής, κάτι που εξετάζει η ρώσικη πλευρά. Το 2013 η Γκάζπρομ είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στην ιδιωτικοποίηση της ∆ΕΠΑ. Μετά από συζητήσεις μερικών μηνών η ρώσικη εταιρεία δήλωσε ότι δεν θα συμμετέχει στο διαγωνισμό γιατί η ελληνική πλευρά δεν ήταν σε θέση να εγγυηθεί ότι μετά την εξαγορά η Γκάζπρομ δεν θα βρισκόταν αντιμέτωπη με το 3ο ενεργειακό πακέτο της Ε.Ε. που διαχώριζε τον παραγωγό από τον κομιστή φυσικού αερίου.

Χαλάρωση εμπάργκο

Οι αντιπροσωπείες της Ελλάδας και της Ρωσίας που συμμετείχαν στη συνάντηση της Μόσχας εξέτασαν τη διεύρυνση των σχέσεων στον πρωτογενή τομέα. Συ-

ζήτησαν για τις επιπτώσεις του ρώσικου απαντητικού εμπάργκο στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα και τα είδη αλιείας της χώρας μας. Ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι κατανοεί τη στάση της Μόσχας, αλλά θεωρεί ότι οι κυρώσεις είναι αδιέξοδες και δε λύνουν προβλήματα. Επίσης υπογράμμισε, ότι αυτός ο οικονομικός πόλεμος οδηγεί σε ψυχροπολεμικές σχέσεις μεταξύ ∆ύσης και Ρωσίας και ότι η Ελλάδα προσπαθεί να αποκαταστήσει το διάλογο με τη Ρωσία σε όλα τα επίπεδα της ΕΕ. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι δε μπορεί να υπάρξει εξαίρεση στο εμπάργκο, βρίσκεται όμως υπό επεξεργασία φόρμουλα για προώθηση ελληνικών προϊόντων μέσω ρωσοελληνικών μεικτών επιχειρήσεων. Η διαδικασία αυτή δεν θα θεωρείται ως εξαγωγή γιατί η διακίνηση θα γίνεται από ρώσικες εταιρίες, στις οποίες θα συμμετέχουν και Έλληνες παραγωγοί. Τα προϊόντα θα φτάνουν στη Ρωσία, ως πρώτη ύλη προς επεξεργασία και όχι ως τελικά προϊόντα. Η φόρμουλα αυτή εκφράζει την πολιτική βούληση της Μόσχας για έμμεση χαλάρωση του εμπάργκο για τα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας. Επίσης η ρωσική πλευρά εξέφρασε την επιθυμία της για συμμετοχή σε επενδύσεις στην Ελλάδα και την ανίχνευση και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Ρώσικες εταιρείες, όπως ο «Ρωσικός Σιδηρόδρομος» επιθυμούν τη συμμετοχή τους σε διάφορα πρότζεκτ, όπως ο διαγωνισμοί για τα μειοψηφικά πακέτα του ΟΛΘ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Ο Ρώσος πρόεδρος θέλοντας να καθησυχάσει τη ∆ύση τόνισε ότι η Ελλάδα δεν απευθύνθηκε στη Ρωσία για οικονομική βοήθεια και ότι η χώρα του δε θα χρησιμοποιήσει τις διμερείς συμφωνίες με χώρες-μέλη , ως δούρειο ίππο ασκώντας πίεση στην ΕΕ. Ο Αλ. Τσίπρας τόνισε ότι «η Ελλάδα δεν είναι επαίτης να γυρνάει στις χώρες ζητώντας την επίλυση του χρηματοδοτικού της προβλήματος, για μια οικονομική κρίση, η οποία δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, είναι ευρωπαϊκή». Μιχάλης Ρένεσης

Ο Κοτζιάς στη Βουδαπέστη

υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς πήγε στη Μόσχα από τη Βουδαπέστη, όπου συμμετείχε στη συνάντηση των υπουργών εξωτερικών της Ελλάδας, της Τουρκίας, της ΠΓ∆Μ, της Σερβίας και της Ουγγαρίας. Οι πέντε υπουργοί εξέφρασαν την επιθυμία των χωρών τους να συμμετέχουν στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου “Turkish Stream”, που ουσιαστικά έρχεται για να αντικαταστήσει τον “South Stream”.Στο τέλος της συνάντησης υπογράφτηκε κοινό ανακοινωθέν, στο οποίο εκφράζεται η δέσμευσή τους για συνέχιση των συναντήσεων και τη δημιουργία ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα εξετάσουν το δίκτυο των αγωγών, θέματα χρηματοδότησης, τις τιμές και τις πηγές του φυσικού αερίου. Η Γκάζπρομ δήλωσε, ότι έκλεισε πλέον το θέμα της κατασκευής του South Stream και σκοπεύει να σταματήσει την τροφοδοσία μέσω Ουκρανίας, μετά το 2019. Οι χώρες που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τον ουκρανικό αγωγό θα πρέπει από το 2020 και μετά να το αγοράζουν από το hub στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει νέα ενεργειακή στρατηγική, με σκοπό να μπλοκάρει την υπογραφή διακρατικών σχέσεων χωρών-μελών με τη Ρωσία, με πρόσχημα την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Στα μέσα Φλεβάρη, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Βουδαπέστη, ο Ρώσος πρόεδρος άφησε να εννοηθεί, ότι η ρωσική πλευρά εξετάζει τη συμμετοχή της στην κατασκευή του αγωγού μέχρι τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μέχρι τότε η Ρωσία επέμενε, ότι είναι διατεθειμένη να συμμετέχει στην κατασκευή μέχρι το hub στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και από εκεί οι χώρες που επιθυμούν να προμηθεύονται αέριο από αυτό το σημείο θα πρέπει να μεριμνήσουν για την κατασκευή των αγωγών. Ο Ρώσος πρόεδρος ανέφερε επίσης, ότι αν δεν παρεμβληθούν εμπόδια, η Ρωσία είναι σύμφωνη να χρησιμοποιηθούν για το νέο αγωγό παλιές διακρατικές συμφωνίες με τη Σερβία, την Ουγγαρία και την Αυστρία που είχαν υπογραφεί για το South Stream. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτωρ Ούρμπαν ανέφερε ότι η Ρωσία θα υποστηρίξει επενδυτικά τη συνέχιση του αγωγού μέσω Ελλάδας, ΠΓ∆Μ, Σερβίας και Ουγγαρίας, αρκεί οι χώρες αυτές προηγουμένως να εξασφαλίσουν τη συγκατάθεση της ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο South Stream ακυρώθηκε από τη Ρωσία λόγω των εμποδίων που έθετε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και της άρνησης της Βουλγαρίας να περάσει ο αγωγός από το έδαφός της. Μ.Ρ.

∆ιαβάστε επίσης την ανάλυση του Μ. Κοβάνη στη σελίδα 21.

“

Το σύστημα διακυβέρνησης του καπιταλισμού τείνει σήμερα να αποσυνδεθεί παντελώς από την ιστορική αναγκαιότητα για μια οργανωμένη διαχείριση του κοινωνικού κόστους. Αυτό σημαίνει ότι η πολιτική μεταχείριση των κοινωνικών ομάδων θα γίνεται αποκλειστικά από τους “αντικειμενικούς” κανόνες της αγοράς.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τι σημαίνει

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟ,

H διαφορά μεταξύ αριστερής κυβέρνησης και διακυβέρνησης, σε ένα περιβάλλον που τα πρότυπα πολιτικής αναπαράστασης έχουν γίνει πιο πορώδη «Το ζήτημα που τίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ είναι αν θα καταφέρει να πορευτεί σε μια μορφή διακυβέρνησης που δεν θα περιορίζεται απλώς σε φιλολαϊκά μέτρα αλλά θα θέτει σταδιακά τα θεμέλια του προοδευτικού κοινωνικού μετασχηματισμού και συγχρόνως θα αντιστέκεται στις σειρήνες μιας σταδιακής πολιτικής αποξένωσης του κομματικού ή του κυβερνητικού μηχανισμού από τα κοινωνικά συμφέροντα» επισημαίνει ο κοινωνιολόγος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στη συνέντευξή του στην «Εποχή». Ενώ παράλληλα, υπογραμμίζει ότι «το σύστημα των κομμάτων θωρακίζεται συστηματικά απέναντι στις προσπάθειες των λαϊκών στρωμάτων να συνδεθούν μαζί τους. Εξέλιξη, που, εκτός των άλλων, τείνει να καταστήσει το πολιτικό σύστημα φανατικό εχθρό των κινημάτων, καθόσον τα κινήματα σε αυτή την οπτική προσλαμβάνονται σαν ανορθολογικοί δρώντες που πρέπει να πάψουν να υπάρχουν». Tη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Ποια είναι η εκτίμησή σου για την κυβερνητική θητεία το πρώτο δίμηνο; Αυτή η διεύρυνση της στήριξης της κυβέρνησης πού οφείλεται; Θα διαρκέσει; Αυτή η διεύρυνση της λαϊκής στήριξης του κυβερνητικού έργου που αναφέρεις είναι η πιο εντυπωσιακή όψη της μέχρι τώρα κυβερνητικής θητείας. Το γεγονός ότι πάνω από το 60% των Ελλήνων πολιτών εγκρίνουν τις κινήσεις της κυβέρνησης τόσο απέναντι στους πιστωτές όσο και αναφορικά με το συντελούμενο νομοθετικό έργο δείχνει μια ευρεία κοινωνική στήριξη της κυβερνητικής προσπάθειας για την πολιτική αναστροφή της μνημονιακής πορείας της χώρας. Φυσικά, τα δημοσκοπικά δεδομένα από μόνα τους δεν είναι σε θέση να αποτυπώσουν κάποιες άλλες ποιότητες στη σχέση κυβέρνησης και λαού. Για παράδειγμα, ενώ έχουν τη σημασία τους για την αποτίμηση της στάσης της κυβέρνησης απέναντι στο παγκόσμιο χρηματιστικό κεφάλαιο, στους δανειστές και στους πολιτικούς εκπροσώπους τους, εντούτοις δεν μας λένε ακόμη πολλά πράγματα για το «εσωτερικό κοινωνικό μέτωπο». ∆ηλαδή, για το τι θα συμβεί όταν η κυβέρνηση θα αρχίζει να επεμβαίνει (όπως ελπίζω) συστηματικά με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στο «ταξικό υπόστρωμα» των κοινωνικών συγκρούσεων. Εκεί θα κριθεί περισσότερο η βιωσιμότητα και η διάρκεια της λαϊκής στήριξης. Στο αν η κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας κατορθώσει ή όχι να χτίσει ισχυρές συμμαχίες με λαϊκά κοινωνικά στρώματα σε βάρος των κυρίαρχων ταξικών μερίδων του κεφαλαίου που δραστηριοποιούνται κυρίως εντός της χώρας. Με άλλα λόγια, συμμαχίες που δεν θα εντάσσονται τόσο στην εθνικο-πατριωτική αφήγηση μιας λαϊκής κυριαρχίας που αντιστέκεται συνολικά στο σχέδιο αποικιοποίησης της χώρας μέσω του χρέους, αλλά θα συγκροτούν μια εσωτερική ταξική μεροληπτικότητα ικανή (στο μέτρο του δυνατού) να ταυτοποιήσει τις κοινωνικές ομάδες που αντιτίθενται σε ένα βαθύτερο προοδευτικό κοινωνικό μετασχηματισμό της χώρας και να συγκρου-

στεί τόσο μαζί τους όσο και με το πολιτικό προσωπικό που τις υπηρετεί.

Το ειδικό βάρος της δεξιάς και της αριστερής ψήφου Ένα φαινόμενο το οποίο θα έπρεπε να μελετηθεί βαθύτερα –πέραν της κατάρρευσης των πυλώνων του πολιτικού δικομματικού συστήματος– είναι ότι οι πολίτες από δεξιά ψήφισαν απευθείας αριστερά. Ποια στοιχεία των παραδοσιακών εντάξεων κλονίστηκαν, ποιες βεβαιότητες, ποιοι, ακόμη και συναισθηματικοί και ψυχολογικοί, μηχανισμοί ατόνησαν και γιατί; Ιστορικά, κάθε φορά που σε συνθήκες κρίσης ο καπιταλισμός αναδιοργανώνεται συγχρόνως επιζητά να αφομοιώσει σε αυτή την αναδιοργάνωση και τους αντιπάλους του. Ο δικομματισμός δεν είναι πια απαραίτητος για μια νεοφιλελεύθερη πολιτική διαχείριση. Ανήκει σε ένα σύστημα πολιτικής εκπροσώπησης των κοινωνικών συμφερόντων που αποδυναμώνεται και μπαίνει σταδιακά σε λανθάνουσα κατάσταση. Εφεξής περιλαμβάνει υπολειμματικά μεγέθη, «παρωχημένα» μικροσυμφέροντα που επιζούν παρασιτώντας στο κορμί της νέας κυρίαρχης πολιτικής διαδικασίας. Με άλλα λόγια, μεταβάλλεται ο τρόπος οργάνωσης της πολιτικής δραστηριότητας και συναρθρώνεται γύρω από την κεντρική συστημική επιταγή μιας αποτελεσματικής τεχνοκρατικής διαχείρισης των δυσκολιών διακυβέρνησης στο νεοφιλελευθερισμό. Υπό την έννοια αυτή, το ειδικό βάρος της δεξιάς και της αριστερής ψήφου (άρα και της μετατόπισης από τα δεξιά στα αριστερά) πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά και επιφυλακτικά. Είναι ασφαλώς ενθαρρυντικό, γιατί συνιστά μια γνωστική, συναισθηματική και ψυχολογική υπέρβαση, να ψηφίζει ο δεξιός αριστερό κόμμα. Αλλά, ταυτόχρονα, η ταυτότητα του δεξιού (και του αριστερού) δεν συνεπάγεται απαραίτητα τα αμιγή γνωστικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά που αναφέρονται σε εποχές ριζοσπαστικοποίησης της σύγκρουσης αριστεράς/δεξιάς ή προόδου/συντήρησης, όπως στάθηκαν ο Εμ-

φύλιος, τα Ιουλιανά, η δικτατορία και η πρώτη Μεταπολίτευση. Το σύστημα των κομμάτων δεν είναι πλέον σε θέση να διαχειρίζεται τις σχέσεις πολιτικής εκπροσώπησης των κοινωνικών συμφερόντων, αφού οι συνθήκες κοινωνικού κερματισμού, επισφάλειας και φτωχοποίησης έχουν εξαπλωθεί σε σχεδόν ολόκληρο το εργασιακό φάσμα της παραγωγής και της κυκλοφορίας και έτσι ανατράπηκαν κεντρικές διεργασίες ταξικής συγκρότησης των συμφερόντων. Όχι ότι δεν υπάρχουν τώρα ταξικά συμφέροντα, αλλά η συγκρότησή τους (άρα και η χειραγώγησή τους) δεν υπακούει πια σε μαζικά και δομικά χαρακτηριστικά μιας μηχανικής αντιστοίχισης των κοινωνικών τάξεων σε κεντρικές οικονομικές παραμέτρους και λειτουργίες. Έτσι, έννοιες όπως μοντέλο συσσώρευσης, αξιοποίηση κεφαλαίου, διεύθυνση της παραγωγής και τρόποι εκμετάλλευσης της εργασίας ξαναμπαίνουν στο στόχαστρο της ανάλυσης και απαιτούν καινούργιες εννοιολογήσεις. Πού θα κατατάσσαμε, για παράδειγμα, σύμφωνα με το ορθόδοξο μαρξιστικό σχήμα την υπερεκμετάλλευση που ασκούν πολλοί εργαζόμενοι πάνω στον εαυτό τους όταν τον χρησιμοποιούν σαν επενδύσιμο κεφάλαιο με όλα τα συμπαρομαρτούντα ρίσκα μιας «επένδυσης» που αφορά κυριολεκτικά τον ίδιο τον εαυτό στις πιο υποκειμενικές και μύχιες όψεις του; Σε ποιες κοινωνικές ομάδες θα εντάσσαμε από κοινωνιολογική άποψη εκμεταλλευόμενους που συμπεριφέρονται σαν επιχειρηματίες του εαυτού τους υιοθετώντας στην αγορά εργασίας στρατηγικές της μικρής ατομικής επιχείρησης; Επομένως, οι τελευταίες εκλογές ανέδειξαν όντως τον κλονισμό των δεδομένων των παραδοσιακών εντάξεων, ωστόσο αυτός ο κλονισμός είχε αρχίσει να συντελείται νωρίτερα. Σήμερα τα πρότυπα πολιτικής αναπαράστασης του κόσμου έχουν γίνει πιο πορώδη και αυτό οφείλεται σε υβριδικές πολιτισμικές κατασκευές της μετανεωτερικότητας που επιτρέπουν πιο εύκολα μη τραυματικά και μη μόνιμα περάσματα από ταυτότητα σε ταυτότητα. Αυτό βέβαια μας θέτει το προκλητικό στοίχημα να αναπροσδιορί-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

να είσαι σήμερα αριστερός; Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

ΜΙΧΑΛΗ ΨΗΜΙΤΗ

σουμε εκ νέου τι σημαίνει να είσαι σήμερα αριστερός.

Τελικά, ποια νομίζεις ότι είναι τα κρίσιμα προβλήματα της πολιτικής συγκυρίας στην Ελλάδα; Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συμπληγάδες της σημερινής πραγματικότητας για την κυβέρνηση; Το ζήτημα είναι πολύπλοκο. Η κυβέρνηση οφείλει να κάνει ταυτόχρονα τρία πράγματα. Να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση, να αντέξει και να ξεπεράσει τη δημοσιονομική ασφυξία και να θέσει τις βάσεις ενός προοδευτικού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας. Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι εύκολο, πολλώ δε μάλλον αν τα δεις συνδυαστικά. Όμως, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, υποστηρίζω ότι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι δεν προέρχονται από τις εξωτερικές προκλήσεις που καλείται ο ΣΥΡΙΖΑ να διαχειριστεί, αλλά από το εσωτερικό του κόμματος. Όχι, ασφαλώς, με την έννοια της αντιπαράθεσης μεταξύ διαφορετικών κομματικών συνιστωσών και πολιτικο-ιδεολογικών ρευμάτων, ίσα ίσα αυτός ο πλουραλισμός είναι το πιο εποικοδομητικό δεδομένο στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά με την έννοια μιας πιθανότητας να «προσχωρήσει» ουσιαστικά και θεσμικά ο ΣΥΡΙΖΑ σε διεργασίες ενός ριζικού αναπροσδιορισμού των σχέσεων πολιτικής εκπροσώπησης που ήδη έχουν τεθεί σε ισχύ και στη χώρα μας. Θέλω να εξηγήσω τι εννοώ όταν μιλάω για «ριζικό αναπροσδιορισμό». Αναφέρομαι σε θεμελιώδεις μεταβολές που υφίσταται το σύστημα εκπροσώπησης. Οι οικονομικές και επιχειρηματικές ελίτ αναζητούν μια νέα σχέση της πολιτικής με την κοινωνία. Το σύγχρονο κομματικό σύστημα δεν θέλει πλέον να μεσολαβεί τις κοινωνικές αντιθέσεις, γιατί αυτή η μεσολάβηση προϋποθέτει αναγκαστικά έναν ελάχιστο έστω βαθμό κοινωνικής δικαιοσύνης επί τη βάσει μιας βασικής συναίνεσης και ενός στοιχειώδους κοινωνικού συμβιβασμού μεταξύ συγκρουόμενων κοινωνικών ομάδων και στρωμάτων. Όμως, το σύστημα διακυβέρνησης του καπιταλισμού τείνει σήμερα να αποσυνδεθεί παντελώς από την ιστορική αναγκαιότητα για μια οργανωμένη διαχείριση του κοινωνικού κόστους. Αυτό σημαίνει ότι η πολιτική μεταχείριση των κοινωνικών ομάδων θα γίνεται αποκλειστικά από τους «αντικειμενικούς» κανόνες της αγοράς. Το κομματικό σύστημα, επομένως, θέλει να διαχειρίζεται σε πολιτικό επίπεδο απευθείας την κυριαρχία δεδομένων ταξικών συμφερόντων, υποκαθιστώντας εν μέρει παραδοσιακές λειτουργίες του κράτους και καταστρέφοντας ακόμη και τη σχετική πολιτική αυτονομία του. Έτσι, το σύστημα των κομμάτων απομονώνεται όλο και περισσότερο από την κοινωνία. Θωρακίζεται συστηματικά απέναντι στις προσπάθειες των λαϊκών στρωμάτων της κοινωνίας να συνδεθούν με τα κόμματα, να ξαναβρούν γέφυρες επικοινωνίας. Απορρίπτει μετά βδελυγμίας οποιονδήποτε λαϊκισμό, δεξιό ή αριστερό, ως τρόπο συνάρθρωσης της πολιτικής με την κοινωνία. Αυτή η θωράκιση εξυπηρετεί τόσο μια γενική μεταδημοκρατική εισβολή της οικονομικής ισχύος στις πολιτικές διαδικασίες όσο και την ανάγκη δημιουργίας ενός κλίματος γενικής ατιμωρησίας έναντι φαινομένων εκτεταμένης διαφθοράς. Αυτή η εξέλιξη, εκτός των άλλων, τείνει να καταστήσει το πολιτικό σύστημα φανατικό εχθρό των κινημάτων, καθόσον τα κινήματα σε αυτή την οπτική προσλαμβάνονται όχι απλώς ως νόμιμοι

“

Ο ΣΥΡΙΖΑ, τη στιγμή που αναζητά το βηματισμό του μέσα από τις συμπληγάδες της ανθρωπιστικής κρίσης, καλείται συγχρόνως να διακρίνει κατά πόσο οι πολιτικές του καταστρέφουν ή ανανεώνουν τις υπάρχουσες μορφές εξουσίας. Κατά πόσο ο ίδιος λειτουργεί ως μηχανισμός αποδόμησης ή ανανέωσης των ελίτ.

αντίπαλοι στο παιχνίδι της δημοκρατίας, αλλά σαν ανορθολογικοί δρώντες που πρέπει να πάψουν να υπάρχουν (τουλάχιστον στην πιο ριζοσπαστική εκδοχή τους), επειδή καταρρακώνουν την κοινωνική εικόνα μιας νεοφιλελεύθερης ευταξίας που νομιμοποιεί την ακραία ανισότητα και τη βαθιά εκμετάλλευση στη βάση μιας «αντικειμενικής και αδιαμφισβήτητης» πραγματικότητας όπως υποτίθεται ότι είναι η αγορά και οι κανόνες της. Έτσι, όλα πρέπει να μπουν στον αυτόματο πιλότο της λειτουργίας της αγοράς. Αν αυτή είναι η κυρίαρχη τάση της πολιτικής πραγματικότητας, τότε το ζήτημα που τίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ είναι αν θα καταφέρει να πορευτεί σε μια μορφή διακυβέρνησης που δεν θα περιορίζεται απλώς σε φιλολαϊκά μέτρα αλλά θα θέτει σταδιακά τα θεμέλια του προοδευτικού κοινωνικού μετασχηματισμού. Και συγχρόνως θα αντιστέκεται στις σειρήνες μιας σταδιακής πολιτικής αποξένωσης του κομματικού ή του κυβερνητικού μηχανισμού από τα κοινωνικά συμφέροντα. ∆εν είναι τυχαίο ότι, σε εσωτερικό και εξωτερικό, η ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ έχει γίνει το βασικό ερώτημα. Το τι πολιτικό φαινόμενο συνιστά, πώς επηρεάζεται από τις εσωτερικές ισορροπίες του, με ποιους άλλους πολιτικούς χώρους μπορεί να επικοινωνεί και ποια είναι τα περιθώρια μιας ελαστικής προσαρμογής και ωρίμανσής του, όλα αυτά είναι ανοιχτά ερωτήματα κρίσιμα για τη μορφή της αριστερής διακυβέρνησης που απασχολούν τόσο τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και τους αντιπάλους του. Φυσικά, η αποκρυπτογράφηση του ΣΥΡΙΖΑ και η προσπάθεια να προβλεφτεί η εξέλιξή του έχει γίνει κρίσιμη παράμετρος για τους αντιπάλους του, όχι μόνο για ευνόητους λόγους κατανόησης των συνθηκών της αντιπαράθεσης, αλλά και επειδή η κατανόηση του άλλου καταλήγει συνήθως σε απόπειρα ετεροπροσδιορισμού του. Η προτροπή «απαλλαγείτε

από την αριστερές σας συνιστώσες και εμείς θα σας στηρίξουμε από κεντροδεξιά και κεντροαριστερά» δεν είναι ανέκδοτο. Είναι η λογική συνέπεια ενός τρόπου κυριαρχίας που παγιώνεται στην πεποίθηση ότι η ad hoc συλλογή αναδιατασσόμενων ψηφίδων και θραυσμάτων από ευρύτερους πολιτικούς σχηματισμούς είναι η μοναδική λύση για να αποκτήσει συνέχεια και διάρκεια η πολιτική διακυβέρνηση του νεοφιλελευθερισμού. Από την άλλη, βέβαια, και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι άμοιρος ευθυνών σε αυτό το παιχνίδι πολιτικής κινητικότητας. Η προσπάθεια διεμβολισμού της κεντροδεξιάς μέσω της εκλογής Προέδρου της ∆ημοκρατίας και της κεντροαριστεράς μέσω των προεκλογικών «μετεγγραφών» πολιτικών προσωπικοτήτων του χώρου δείχνουν ότι οι κίνδυνοι της πολιτικής αποξένωσης είναι υπαρκτοί και μάλιστα από τα μέσα.

Όλα φαίνονται εφικτά Χρησιμοποιείς στις αναλύσεις σου το διαχωρισμό μεταξύ αριστερής κυβέρνησης και αριστερής διακυβέρνησης, διότι όπως λες δεν είναι πάντα αυτονόητη η ταύτιση. Ας το δούμε λίγο περισσότερο αυτό. Όπως είπα και προηγουμένως, το σύστημα όταν μπορεί προτιμά να αφομοιώνει παρά να καταστρέφει. Στο πλαίσιο αυτό δεν θα ενοχλούσε μια αριστερή κυβέρνηση που δεν θα ήταν αριστερή διακυβέρνηση του τόπου. Που δεν θα πείραζε δηλαδή τους υπάρχοντες μηχανισμούς διανομής του πλούτου, της κοινωνικής ισχύος και της πολιτικής εξουσίας. Αντιθέτως, στα πιο αισιόδοξα όνειρα των οικονομικών ελίτ ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αποδειχθεί παράγοντας ανανέωσης και ενδυνάμωσης αυτών των μηχανισμών. Ο Παρέτο, μιλώντας για τη συγκρότηση της νέας προοδευτικής και σοσιαλιστικής ελίτ στην εποχή του, υπο-

στήριζε πως τα ηγετικά στελέχη των εργατικών συνδικάτων λειτουργώντας σε μαχητικές δομές συλλογικής δράσης αποκτούσαν εκεί ιδιότητες που έτειναν να εκλείψουν από την παλαιά και παρακμάζουσα ελίτ. Αποκτούσαν ρεαλισμό, συναισθηματική και ψυχική δύναμη, αποτελεσματικότητα και ευστοχία. Έτσι, στις οργανωτικές δομές του συνδικαλισμού οι άριστοι επιλέγονταν βάσει των ικανοτήτων τους σε συνθήκες μάχης. Υπό την έννοια αυτή η διαδικασία συγκρότησης της νέας ελίτ είναι μια διαδικασία επιλογής των αρίστων που γίνονται ηγέτες και εγγυώνται την επιτυχία στη βάση ενός κοινού και κατανοητού σκοπού. ∆εν είναι τυχαίο ασφαλώς ότι οι δυνάμεις της συντήρησης του status quo μέσα και έξω από τη χώρα, μαζί με τις επιθέσεις που εξαπολύουν στην κυβέρνηση, δεν παραλείπουν να την επαινούν κάθε φορά που θεωρούν πως παίρνει μέτρα που η παλαιά συντηρητική πολιτική τάξη πραγμάτων δεν μπορούσε να πάρει εξαιτίας ιστορικών αγκυλώσεων και παραδοσιακών δεσμεύσεων που είχε αναλάβει. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με άλλα λόγια, τη στιγμή που αναζητά το βηματισμό του μέσα από τις συμπληγάδες της ανθρωπιστικής κρίσης, της δημοσιονομικής ασφυξίας και της συντηρητικής αντεπίθεσης, καλείται συγχρόνως να σταθμίζει τα δεδομένα με τρόπο ώστε να διακρίνει κάθε φορά κατά πόσο οι πολιτικές του καταστρέφουν ή ανανεώνουν τις υπάρχουσες μορφές εξουσίας. Τελικά, κατά πόσο ο ίδιος λειτουργεί ως μηχανισμός αποδόμησης ή ανανέωσης των ελίτ. Για τη συμβολική νεότητα που αναλύεις σε ένα άρθρο σου. Παρατηρείς ότι απο-ηθικοποιείται η νεοφιλελεύθερη αφήγηση περί χρέους και αυτό απενοχοποιεί τα θύματα, μετατοπίζει την εστία της αφήγησης κτλ. Αυτό φτάνει ως την απόρριψη προηγούμενων πολιτικών επιλογών. Πώς σχολιάζεις τις συνέπειες του φαινομένου; Αν ορίσουμε την ιδεολογία της κρίσης ως μια βασική μορφή πειθάρχησης των ανθρώπων που είναι εντελώς εχθρική προς την κοινωνία και στηρίζεται στη μονόδρομη σκέψη ενός φονταμενταλιστικού νεοφιλελευθερισμού (το θατσερικό ρητό: «η κοινωνία δεν υπάρχει»), τότε η συμβολική νεότητα μπορεί να νοηθεί ως μια βιοπολιτική κατάσταση μαζικής υπέρβασης της ιδεολογίας της κρίσης. Η συμβολική νεότητα αναφέρεται σε μια πολιτισμική κατάσταση ζωής στην οποία οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από τη βιολογική ηλικία, αναστέλλουν υποχρεώσεις, χρονοδιαγράμματα και κανόνες της ενήλικης ζωής. Αυτό το φαινόμενο παρατηρήθηκε τόσο στις τελευταίες εκλογές όσο και μετά. Η ανατροπή της ιδεολογίας της κρίσης προϋποθέτει μια υποκειμενική (άρα και πολιτική) δυνατότητα αναπροσδιορισμού, μεταβολής και αντιστροφής των επιλογών μας. Είναι κάτι που απομυθοποιεί τη δύναμη του τετελεσμένου, που το καταργεί στην ατομική και συλλογική συνείδηση. Η πολιτισμική δυναμική αυτής της μεταστροφής είναι τεράστια. Ουσιαστικά, επηρεάζει όλα τα πεδία των σχέσεων κυριαρχίας. Όταν απλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι νομιμοποιούνται πλήρως να αντιστρέφουν βασικές επιλογές και να αναπροσδιορίζουν τις συμπεριφορές τους με βάση πολιτισμικές και όχι βιολογικές παραμέτρους, τότε ένα τεράστιο δυναμικό κοινωνικής ενέργειας απελευθερώνεται. Όλα φαίνονται εφικτά. Ακόμη και να απορριφθούν συστηματικά καλλιεργημένες συλλογικές ενοχές. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Αυτή η Επιτροπή δεν έχει να φοβηθεί τίποτα»

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Τον Ιούνιο αναμένονται τα πρώτα ευρήματα της Επιτροπής Αλήθειας ∆ημοσίου Χρέους Συνέντευξη Τύπου της Επιτροπής Αλήθειας ∆ημοσίου Χρέους πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη Τρίτη στο Εντευκτήριο της Βουλής, με ομιλητές την πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, Ζωή Κωνσταντοπούλου, την ευρωβουλευτή Σοφία Σακοράφα, υπεύθυνη για τις σχέσεις της Επιτροπής με το Ευρωκοινοβούλιο και τα Κοινοβούλια ξένων χωρών και τον δρ Ερίκ Τουσέν, επιστημονικό συντονιστή της Επιτροπής.

Πρόεδρος της Βουλής, στην έναρξη της ομιλίας της μίλησε για τις αρμοδιότητες της Επιτροπής: «Η Επιτροπή συστήθηκε προκειμένου να ασχοληθεί με τη διερεύνηση των γενεσιουργών αιτιών και των αιτίων δημιουργίας και διόγκωσης του δημοσίου χρέους, να πραγματοποιήσει λογιστικό έλεγχο του χρέους και να ερευνήσει ποιο κομμάτι του χρέους είναι παράνομο, μη νόμιμο, απεχθές και επονείδιστο, προκειμένου να συγκροτήσει με συστηματικό τρόπο τα επιχειρήματα απονομιμοποίησης και διαγραφής του». Έκανε επίσης λόγο για μια διαδικασία πρωτόγνωρη για τα δεδομένα του Κοινοβουλίου. «Για πρώτη φορά στα χρονικά υπήρξε επιτροπή του Κοινοβουλίου που στην εναρκτήρια συνεδρίαση της μπορούσαν να προσέλθουν οι πάντες». Η

Τι περιλαμβάνει η «ατζέντα Σκουρλέτη»

ίδια τόνισε την αφιλοκερδή προσφορά των μελών της Επιτροπής: «Οι διεθνείς προσκεκλημένοι και τα μέλη τα εθνικά ας τα πούμε έτσι- της Επιτροπής συμμετέχουν αφιλοκερδώς. ∆εν έχει λάβει κανείς, ούτε έχει ζητήσει την παραμικρή αμοιβή». Η Σοφία Σακοράφα από την πλευρά της, έκανε λόγο για τρεις μέρες εργασίας της Επιτροπής εξαιρετικά παραγωγικές. «Όσο πιο παραγωγικές είναι οι εργασίες της Επιτροπής, τόσο θα εντείνεται η προσπάθεια απαξίωσης της από αυτούς που φοβούνται την αλήθεια. Όσο πιο μαζική είναι η απήχηση της, τόσο θα αναπολούν τους ελέγχους που γίνονταν από κλειστές και περιχαρακωμένες επιτροπές με δεδομένα και ακίνδυνα συμ-

Η πρώτη κρίσιμη συνάντηση κυβέρνησης, εργαζομένων και εργοδοτών για την επαναφορά του κατώτατου μισθού και των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων

Του Νάσου Χατζητσάκου

Στην πορεία υλοποίησης των προεκλογικών δεσμεύσεων, τρία εικοσιτετράωρα μετά το Πάσχα, για την κυβέρνηση ξεκινά ένας ακόμη «Γολγοθάς». Από την Τετάρτη, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας προχωρά σε διαβουλεύσεις με τους επικεφαλής των κοινωνικών εταίρων (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ και ΣΕΤΕ) με στόχο να επέλθει η επιζητούμενη «ανάσταση» βασικών εργασιακών και μισθολογικών δικαιωμάτων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. την επιστολή που έστειλε την περασμένη Τρίτη ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πάνος Σκουρλέτης προς τις ηγεσίες της ΓΣΕΕ, του ΣΕΒ, της ΓΣΕΒΕΕ (επαγγελματό – βιοτέχνες), της ΕΣΕΕ (έμποροι) και του ΣΕΤΕ (ξενοδόχοι) αναφέρεται ότι σκοπός των διαβουλεύσεων, που θα ξεκινήσουν το πρωί της Τετάρτης 15 Απριλίου, είναι η συζήτηση επί των σχεδιαζόμενων νομοθετικών παρεμβάσεων για τα θέματα του κατώτατου μισθού και των συλλογικών διαπραγματεύσεων. «Ο διάλογος δεν θα εξαντληθεί με την τριμερή αυτή συνάντηση, δεδομένου ότι οι οργανώσεις θα έχουν τη δυνατότητα να εκφέρουν γνώμη και στο πλαίσιο της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής στην οποία θα σταλεί σύντομα το νομοσχέδιο για γνωμοδότηση», επισημαίνεται στην επιστολή του υπουργού. Αναλυτικότερα, τα θέματα προς νομοθέτηση τα οποία

περάσματα». Αναφέρθηκε, επίσης, στην ανάγκη να πληροφορηθεί ο ελληνικός λαός, πώς δημιουργήθηκε το σημερινό χρέος: «Οι πολίτες πληρώνουν αυτή τη στιγμή ένα χρέος, το οποίο δεν δημιούργησαν οι ίδιοι. Θα πρέπει να ελεγχθούν οι μέθοδοι και οι τρόποι που φτάσαμε σε αυτό το σημείο». Ο Ερίκ Τουσέν επισήμανε ότι «πρόκειται να αναλύσουμε με πολύ αυστηρό τρόπο τα ποσά που απαιτούνται σήμερα από την Ελλάδα. Μέσα από μια αυστηρή εξέταση, θα υποβάλλουμε μια έκθεση στο ελληνικό κοινοβούλιο, που θα επιτρέψει να εντοπίσουμε τα τμήματα του δημοσίου ελληνικού χρέους, που μπορούν να θεωρηθούν ειδεχθή, επαχθή, απεχθή, επονείδιστα και μη βιώσιμα,

περιλαμβάνονται στην «ατζέντα Σκουρλέτη» έχουν ως εξής: 1. Επαναφέρεται σταδιακά, σε δύο φάσεις, ο κατώτατος μισθός στα επίπεδα του Φεβρουαρίου του 2012, οπότε καταργήθηκε η τότε ισχύουσα ΕΓΣΣΕ με τη μείωση κατά 22% (32% για τους νέους μέχρι 25 ετών). Στο πρώτο στάδιο (1/10/15) θα αρθούν οι μισθολογικές διακρίσεις με βάση την ηλικία και θα αυξηθούν οι κατώτατες αμοιβές κατά 10,91% (650 ευρώ μικτά ο μηνιαίος μισθός για τους υπαλλήλους και 29,05, μικτά, το ημερομίσθιο για τους εργατοτεχνίτες). Στο δεύτερο στάδιο (1/7/16) ο γενικός κατώτατος μισθός θα οριστεί στα 751 ευρώ μικτά και το κατώτατο ημερομίσθιο στα 33,57 ευρώ. Επισημαίνεται ότι, εάν Ν∆ και ΠΑΣΟΚ είχαν διατηρηθεί στην κυβέρνηση, οι κατώτατοι μισθοί θα μπορούσαν να πάρουν αύξηση μόνο όταν η ανεργία θα μειωνόταν κάτω από το 10% (με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό της τον Ιανουάριο κυμαινόταν στο 26%). Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα θα έβλεπαν τις αποδοχές τους να αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω μόνο όταν οι άνεργοι θα μειώνονται κατά 700.000 άτομα (από τα 1,2 εκατ. άτομα στους 500.000). 2. Το μέσον διαμόρφωσης του γενικού κατώτατου μισθού θα είναι στο εξής η εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας, η οποία και θα έχει καθολική εφαρμογή. 3. Θα καταργηθεί η αναστολή των αυξήσεων των επιδομάτων πολυετίας και των ωριμάνσεων. 4. Θα εισαχθεί η υποχρέωση των διαπραγματευόμενων μερών για κωδικοποίηση των όρων προηγούμενων όρων συλλογικών συμβάσεων και διαιτητικών αποφάσεων στο περιεχόμενο των νέων συλλογικών ρυθμίσεων, προκειμένου να διατηρηθούν σε ισχύ. 5. Θα εισαχθεί νέο είδος συλλογικής διαπραγμάτευσης σε επίπεδο ομίλων επιχειρήσεων. 6. Θα καθιερωθεί η υποχρέωση των εργοδοτικών οργανώσεων για διαπραγμάτευση. 7. Θα ενισχυθεί η δυνατότητα διαπραγμάτευσης σε κλαδικό επίπεδο σε περίπτωση απουσίας κλαδικής εργοδοτικής οργάνωσης μέσα από μεμονωμένους εργοδότες (μέχρι 10) που απασχολούν την πλειοψηφία των εργαζομένων του κλάδου με εναλλακτική δυνατότητα τη συμμετοχή της υπερκείμενης εργοδοτικής οργάνωσης στις διαπραγματεύσεις. 8. Θα επανέλθει η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης για τους εργαζόμενους σε περίπτωση συρροής των

γνωρίζοντας ότι ένα παράνομο χρέος είναι εναντίον του δημοσίου συμφέροντος και προς όφελος μιας μειονότητας προνομιακής». ∆ιευκρίνισε, όμως, ότι ο λογιστικός έλεγχος του ελληνικού χρέους δεν μπορεί να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με εκείνα του ελέγχου στον Ισημερινό, στην επιτροπή του οποίου συμμετείχε και ο ίδιος. Ο Σεφάς Λουμίνα, πρώην ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για το εξωτερικό χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα και ερευνητής καθηγητής ∆ημοσίου ∆ικαίου στη Νότιο Αφρική, συμμετείχε στις εργασίες της Επιτροπής. Σε δήλωση του στην «Εποχή», τόνισε ότι το ζήτημα του εξωτερικού χρέους δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Είναι πρόβλημα που αφορά όλο τον κόσμο. Σε πολλές χώρες όπου παλεύουν να πληρώσουν το χρέος τους, μέρος του προβλήματος έχει υπάρξει η έλλειψη διαφάνειας, στον τρόπο με τον οποίο το χρέος συσσωρεύτηκε και διαχειρίστηκε από την κυβέρνηση. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η κυβέρνηση μιας χώρας ενεργεί εκ μέρους του λαού και αυτός πρέπει να γνωρίζει κάτω από ποιες συνθήκες δανείστηκαν χρήματα στο όνομά του». Αλέξανδρος Μαυρογένης

συλλογικών συμβάσεων. 9. Θα αρθεί η αναστολή της δυνατότητας επέκτασης των κλαδικών και ομοιεπαγγελματικών συμβάσεων, όταν υπογράφονται από εργοδοτικές οργανώσεις που τα μέλη τους απασχολούν την πλειοψηφία των εργαζόμενων στον κλάδο. 10. Θα επανέλθει η πλήρης μετενέργεια των κανονιστικών όρων των συλλογικών συμβάσεων 6 μήνες μετά από τη λήξη τους, με δυνατότητα παράτασής της σε περίπτωση προσφυγής στον ΟΜΕ∆. 11. Θα ενισχυθεί ο ρόλος του ΟΜΕ∆. 12. Θα δημιουργηθεί ενιαίο σώμα μεσολαβητών/διαιτητών. 13. Θα δημιουργηθεί σώμα οικονομικών εμπειρογνωμόνων. 14. Θα συνεκτιμηθεί η εν γένει οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων και της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων στην κρινόμενη συλλογική διαφορά στο στάδιο της μεσολάβησης και της διαιτησίας. 15. Θα εκλέγεται ο πρόεδρος του ΟΜΕ∆ και θα επιλέγονται οι μεσολαβητές και οι διαιτητές με αυξημένη πλειοψηφία (2/3) των μελών του 9μελούς διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού. 16. Θα εισαχθεί τεκμήριο εγκυρότητας των στοιχείων που επικαλείται η πλευρά των εργαζομένων στο στάδιο της μεσολάβησης και της διαιτησίας, στην περίπτωση που η εργοδοτική πλευρά δεν προσκομίσει τα αναγκαία οικονομικά στοιχεία. 17. Θα ενισχυθεί ο θεσμός της μεσολάβησης που αποτελεί το βασικό στάδιο επίλυσης των συλλογικών διαφορών. 18. Θα διατηρείται η μονομερής προσφυγή σε τριμελούς σύνθεσης διαιτησία όταν το ένα μέρος αρνείται την μεσολάβηση. 19. Θα διατηρείται η αρμοδιότητα της διαιτησίας επί του συνόλου της κρινόμενης συλλογικής διαφοράς. 20. Θα καταργηθεί ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας και δικαστικού ελέγχου της διαιτητικής απόφασης με το δικαστικό έλεγχο να παραμένει σε πρώτο βαθμό μόνο ως προς τη νομιμότητα της διαιτητικής διαδικασίας.

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

ΘΕΜΑΤΑ

“

Το δεύτερο και μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως για να επιταχυνθούν και να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες προκρίθηκε το παλιό ιεραρχικό μοντέλο διοίκησης παραμερίζοντας τις απόψεις που είχαν εκφράσει οι εργαζόμενοι της ελεύθερης ΕΡΤ για εισαγωγή μορφών αυτοδιαχείρισης έτσι όπως διαμορφώθηκαν στους είκοσι δύο μήνες του αγώνα τους.

Η ΕΡΤ σύντομα στους δέκτες μας Τ

ον Μάιο αναμένεται να αρχίσει να επανέρχεται σταδιακά στις οθόνες η νέα ΕΡΤ. Η συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή της Βουλής θα ολοκληρωθεί την ερχόμενη εβδομάδα με την ακρόαση φορέων και μετά θα εισαχθεί στην Ολομέλεια. Από κει και πέρα θα ξεκινήσει ένας νέος αγώνας δρόμου ώστε το αργότερο μέχρι το τέλος του χρόνου να λειτουργεί ένας δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας που να μπορεί να «μετράει» στο χώρο των εγχώριων ΜΜΕ. Σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του νέου νόμου, το νέο ∆Σ της ΕΡΤ σε τρεις μήνες από τη συγκρότησή του θα πρέπει να συντάξει τον προϋπολογισμό της εταιρείας, το επιχειρησιακό της σχέδιο και να προβεί στον έλεγχο όλων των συμβάσεων της ΝΕΡΙΤ. Επίσης ως τις 30 Οκτωβρίου θα πρέπει να καταθέσει φάκελο στην ΕΕΤΤ για την αδειοδότηση των κεραιών του δικτύου της. Χρόνος που μάλλον θα αποδειχθεί λίγος και ενέχει τον κίνδυνο να γίνουν βιαστικές κινήσεις αλλά όπως έγινε φανερό πλέον περιθώρια για άλλες καθυστερήσεις δεν υπάρχουν. Καθώς η κυβέρνηση άνοιξε όλα τα θέματα που αφορούν τα ΜΜΕ η λειτουργία της ΕΡΤ είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη.

Τα «αγκάθια»

Μέχρι να φτάσει στην Επιτροπή, στο αρχικό σχέδιο έγιναν αλλαγές που σε

Προσφορές

Στη μνήμη Κώστα Τσαλαπάτη, η Ζαχαρούλα Νταλέ πρόσφερε 100 ευρώ για ενίσχυση της «Εποχής».

ένα βαθμό ικανοποίησαν μερικά αλλά όχι όλα τα αιτήματα των εργαζομένων της ERT open όπως η αλλαγή της αρχικής πρόβλεψης για επιχειρησιακή σύμβαση με τη Συλλογική Σύμβαση και η ρητή αναφορά πως οι θέσεις εργασίας είναι θέσεις αποκλειστικής απασχόλησης. Το μεγαλύτερο «αγκάθι» που παραμένει είναι πως σ’ αυτούς που θα επανέλθουν σε πρώτη φάση δεν συμπεριλαμβάνονται οι συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου παρά το γεγονός ότι επί της ουσίας κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες της ΕΡΤ. Από τη συζήτηση όμως προέκυψε η δέσμευση πως το ∆.Σ. στο πρώτο κιόλας τρίμηνο, αφού διαμορφώσει το οργανόγραμμα και τις οργανικές θέσεις, θα προκηρύξει διαγωνισμό με επιπλέον μοριοδότηση γι’ αυτούς. Είναι μια δέσμευση που πρέπει οπωσδήποτε να τηρηθεί. Το δεύτερο και μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως για να επιταχυνθούν και να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες προκρίθηκε το παλιό ιεραρχικό μοντέλο διοίκησης παραμερίζοντας τις απόψεις που είχαν εκφράσει οι εργαζόμενοι της ελεύθερης ΕΡΤ για εισαγωγή μορφών αυτοδιαχείρισης έτσι όπως διαμορφώθηκαν στους είκοσι δύο μήνες του αγώνα τους. Στην ουσία, η νέα ΕΡΤ καθοδηγείται από τον διευθύνοντα σύμβουλο -που θα πρέπει να «διαβουλεύεται» με τους εκπροσώπους των εργαζομένων- και ελέγχεται από τον υπουργό Επικρατείας που θα επιλέξει το διοικητικό συμβούλιο. Εστω και αν δεν δεχθούμε πως θα γίνουν οι καλύτερες δυνατές επιλογές προσώπων, το μοντέλο διοίκησης σε βάθος χρόνου δεν πρέπει και δεν μπορεί να βασίζεται στις καλές προθέσεις των προσώπων αλλά σε θεσμικές δικλείδες ασφαλείας πέρα από τη «συμφωνία

αρχών» μεταξύ της ΕΡΤ και του Ελληνικού ∆ημοσίου «για την εδραίωση της ανεξαρτησίας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης» που αναφέρει η αιτιολογική έκθεση. Βέβαια, κάποιες τέτοιες ρυθμίσεις έχουν προβλεφθεί: ο έλεγχος της ΕΡΤ ανατίθεται στο ΕΣΡ, ως προς τις υποχρεώσεις της στη δημόσια υπηρεσία και την τήρηση των κανόνων δικαίου της ΕΕ, ενώ θα πρέπει να κατατίθεται στην Επιτροπή Θεσμών και ∆ιαφάνειας, στο πρώτο τρίμηνο κάθε έτους, έκθεση για τη διαφάνεια στη χρήση του ανταποδοτικού τέλους. Αλλά τίποτε δεν εμποδίζει, θα έλεγε κανείς μάλιστα πως επιβάλλεται, όταν η ΕΡΤ αρχίσει να λειτουργεί κανονικά με το σύνολο του προσωπικού της να περάσουμε από το ιεραρχικό μοντέλο όπου όλοι οι γενικοί διευθυντές και διευθυντές ορίζονται από τον διευθύνοντα σύμβουλο σε μορφές ουσιαστικής συμμετοχής των εργαζομένων στην επιλογή τους. Το τρίτο μεγάλο ζήτημα είναι ασφαλώς το ζήτημα του περιεχομένου. Οι αναφορές που υπάρχουν στην αιτιολογική έκθεση είναι ασφαλώς σε θετική κατεύθυνση. Η ΕΡΤ πρέπει να αποτελεί έναν άλλο παράδειγμα σε σχέση με τους ιδιωτικούς σταθμούς: να υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία, την ισότητα, κ.λπ. – κι αυτό χωρίς κερδοσκοπία και μένοντας πάντα απέναντι (όχι οπωσδήποτε εναντίον!) στην εξουσία.

Οι ευθύνες των εργαζομένων

Είναι αυτονόητο πως για την επίτευξη αυτού του στόχου το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στους ίδιους τους εργαζόμενους. Και εδώ είναι σίγουρο πως η αγωνιστική παρακαταθήκη των σχεδόν δύο χρόνων λειτουργίας της ERT open, της ΕΤ 3 και των τοπικών ΕΡΑ θα είναι κα-

θοριστική. Πολύ περισσότερο που έχουν σημειωθεί παρατράγουδα όπως αυτό με την πρόσφατη πρωτοβουλία της ΠΟΣΠΕΡΤ που στα πλαίσια της παντιέρας που σήκωσε κατά του νομοσχεδίου με άξονα -κατά τη γνώμη μαςτην αφαίρεση του αποκλειστικού της δικαιώματος να εκπροσωπεί όλους τους εργαζόμενους στο ∆Σ έριξε γέφυρες και με όσους πυροβολούσε -και δικαίως- έως τώρα. Αντί άλλου σχολίου παραθέτουμε μέρος της ανακοίνωσης των εκπροσώπων των δημοσιογράφων της ΕΡΤ: «η ηγεσία της ΠΟΣΠΕΡΤ, το Σάββατο 4 Απριλίου, κατάφερε να κάνει πράξη αυτό που ΚΑΝΕΝΑ Σωματείο, ΚΑΜΙΑ Ένωση και ΚΑΜΙΑ Ομοσπονδία δεν διανοήθηκε στη διάρκεια των 22 μηνών του αγώνα για την επαναλειτουργία της ΕΡΤ: Να «αναγνωρίσει» και να καταστήσει ομοτράπεζους και ισότιμους συνομιλητές εκείνους που δούλεψαν με ζήλο για να επιβάλουν το ΜΑΥΡΟ… Όπως συζητήθηκε στην καινοφανή «σύναξη των συνδικαλιστών», μέλημά τους είναι πλέον η καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της επαναλειτουργίας της ΕΡΤ, προφανώς μέχρι να καταφέρουν να διαμορφώσουν εκείνες τις συνθήκες που θα επιτρέψει στο πιο απεχθές κομμάτι του συνδικαλισμού να επιβιώσει ακόμα και ως ζόμπι εις βάρος της ΕΡΤ και των εργαζομένων της… Θα δουλέψουμε όλοι μαζί για να αποδείξουμε στην κοινωνία αλλά και σε όσους από αυτούς έχασαν την πίστη τους νωρίς, ότι η ανεξάρτητη, ακηδεμόνευτη, πολυσυλλεκτική ΕΡΤ είναι εφικτή. Σε ένα τέτοιο εγχείρημα δεν μπορούν να έχουν κανένα ρόλο, φύση και θέση, οι πρωτεργάτες της διάσπασης και της επιβολής του μαύρου και οι εργατοπατέρες». Ορέστης Φ. Αθανασίου

Τα κατά συνθή δημόσιο χρέος

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

C Α Τ Τ Α ς η ρευνα τ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Μια ομάδα γάλλων οικονομολόγων που συνεργάζονται με την Attac, παίρνοντας αφορμή από τα μεθοδικά ψέματα που διαχέουν παντού τα συστημικά μίντια, δημοσίευσε ένα εκλαϊκευτικό κείμενο αναίρεσης των επίσημων ισχυρισμών για το πρόβλημα του ελληνικού δημόσιου χρέους. Μια εργασία πολύ χρήσιμη για όσους αντιπαλεύουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο την πολιτική της λιτότητας και της διάλυσης των κοινωνικών δικαιωμάτων. Στο σημερινό φύλλο της «Εποχής» δημοσιεύουμε το πρώτο μέρος του κειμένου. Την ερχόμενη Κυριακή θα ακολουθήσει το δεύτερο και τελευταίο μέρος.

1ο ψέμα Η διαγραφή του ελληνικού χρέους θα κοστίσει πολύ στους ευρωπαίους πολίτες Τι έχουν πει επίσημα χείλη: «∆εν μπορούμε να μεταφέρουμε το βάρος του ελληνικού χρέους από τους έλληνες στους γάλλους φορολογούμενους» (Μισέλ Σαπέν, υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας). Την ίδια στιγμή, η «Φιγκαρό» έγραφε ότι το χρέος αυτό «κοστίζει 735 ευρώ σε κάθε Γάλλο», ενώ το κανάλι TF1 εκτιμούσε το «κόστος» σε 636 ευρώ ανά κάτοικο.

Γιατί αυτό είναι λάθος

“

Η Γαλλία έχει αναλάβει 40 δισ. ευρώ από το σύνολο του ελληνικού χρέους. Ένα μικρό μέρος αυτού του ποσού έχει καταβληθεί στο πλαίσιο διμερούς δανείου. Το υπόλοιπο (περίπου 30 δισ. ευρώ) έχει τη μορφή εγγύησης στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Αλληλεγγύης (FESF), το οποίο δανείστηκε από τις χρηματοπιστωτικές αγορές για να χορηγήσει δάνειο στην Ελλάδα. Και για τις δύο περιπτώσεις τα δάνεια αυτά έχουν ήδη συνυπολογιστεί στο γαλλικό δημόσιο χρέος (ύψους 2 τρισ. περί-

Η ΕΚΤ θα μπορούσε να λύσει εύκολα το πρόβλημα του ελληνικού χρέους. Θα μπορούσε να διαγράψει άμεσα τα 28 δισ. του χρέους που διακρατεί. Σε κάθε περίπτωση, μια κεντρική τράπεζα δεν διατρέχει οποιοδήποτε χρηματοπιστωτικό κίνδυνο, αφού αναχρηματοδοτείται από μόνη της δημιουργώντας χρήμα.

που) και γι’ αυτό η διαγραφή τους δεν θα αυξήσει το χρέος της Γαλλίας. Η Γαλλία δεν θα καταβάλει αυτά τα ποσά σε περίπτωση διαγραφής του ελληνικού χρέους, γιατί στην πραγματικότητα οι περισσότερες χώρες δεν εξοφλούν ποτέ το χρέος τους. Όταν μια οφειλή γίνεται ληξιπρόθεσμη, τα κράτη την εξοφλούν με νέο δανεισμό. Είναι αυτό που λέγεται ρολάρισμα του χρέους. Αυτό που θα έχαναν οι γάλλοι φορολογούμενοι, είναι οι τόκοι που θα έπαυε να πληρώνει το ελληνικό κράτος, που αντιπροσωπεύουν 15 ευρώ το χρόνο για κάθε Γάλλο. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να λύσει εύκολα το πρόβλημα του ελληνικού χρέους. Θα μπορούσε να διαγράψει άμεσα τα 28 δισ. του χρέους που διακρατεί. Θα μπορούσε ακόμα να αγοράσει από τους δημόσιους θεσμούς (κράτη, FESF) τους ελληνικούς τίτλους που διακρατεί και να τους διαγράψει επίσης. Ή να τους μετατρέψει σε διηνεκή ομόλογα με σταθερό και χαμηλό επιτόκιο χωρίς εξόφληση κεφαλαίου, όπως ζητάει η ελληνική πλευρά. Σε κάθε περίπτωση, μια κεντρική τράπεζα δεν διατρέχει οποιοδήποτε χρηματοπιστωτικό κίνδυνο, αφού αναχρηματοδοτείται από μόνη της δημιουργώντας χρήμα.

2ο ψέμα Όποιος χρωστάει, πρέπει να πληρώνει Τι έχουν πει επίσημα χείλη: «Η Ελλάδα οφείλει να πληρώσει τα χρέη της (Μισέλ Σαπέν). «Ένα χρέος είναι ένα χρέος. Η εξόφλησή του είναι ηθική υποχρέωση για ένα κράτος δικαίου» (Μαρίν Λεπέν).

Γιατί αυτό είναι λάθος

Εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, τα κράτη δεν εξοφλούν τα χρέη τους: τα αναχρηματοδοτούν με νέα δάνεια, όταν φτάνει η στιγμή να τα εξοφλήσουν. Στον κρατικό προϋπολογισμό εμφανίζονται οι τόκοι των δανείων, ποτέ η εξόφληση του αρχικού κεφαλαίου. Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για τα άτομα, το κράτος είναι αθάνατο και μπορεί να δανείζεται αέναα για να εξοφλεί τα χρέη του. Όταν, όμως, οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν θέλουν να δανείσουν ένα κράτος ή απαιτούν επιτόκια εξωφρενικά και το κράτος δεν έχει δικαίωμα δημιουργίας χρήματος μέσω της κεντρικής τράπεζάς του, τα πράγματα αλλάζουν. Γι’ αυτό, το 2011 που οι τράπεζες τρόμαξαν από τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε

η Ελλάδα, η ΕΚΤ και τα ευρωπαϊκά κράτη δάνεισαν το ελληνικό κράτος. Η ιστορική εμπειρία μας διδάσκει ότι ένα υπερχρεωμένο κράτος (όπως η Γερμανία το 1953, η Πολωνία το 1991, το Ιράκ το 2003, ο Ισημερινός το 2008, η Ισλανδία το 2011, Η Ιρλανδία το 2013…) δεν έχει άλλο τρόπο να ξεφύγει από τα αδιέξοδα παρά τη διαγραφή ή / και την αναδιάρθρωσή του, αν θέλει να κάνει μια νέα αρχή. Είναι γνωστό σε όλους –και στο ∆ΝΤ και στην ΕΚΤ– ότι το χρέος της Ελλάδας είναι αδύνατο να εξυπηρετηθεί. Η αναδιαπραγμάτευσή του είναι αναγκαία: χρειάζεται μερική διαγραφή, μείωση των επιτοκίων και των χρεολυσίων. Κι αυτό θα μπορούσε να συζητηθεί σε μια ευρωπαϊκή διάσκεψη για το χρέος.

3ο ψέμα Η Ελλάδα έχει υπερβολικές δαπάνες και πρέπει να πληρώσει

Τι έχουν πει επίσημα χείλη: «Η Ελλάδα έχει υπερβολικές δαπάνες κεντρικής διοίκησης (7% του ΑΕΠ) σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές χώρες (3% του ΑΕΠ)», και «δυσκολεύεται να εισπράξει φόρους και να ελέγξει τις δαπάνες» (Κλοντιά Σενίκ, οικονομολόγος)

Γιατί αυτό είναι λάθος

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα αντιπροσώπευαν το 7% των απασχολούμενων το 2001 και το 8% το 2011, ενώ στη Γερμανία το ποσοστό αυτό ήταν 11% και στη Γαλλία 23% (μαζί με την κοινωνική ασφάλιση). Οι δημόσιες δαπάνες στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν ποσοστό 42% του ΑΕΠ (το 2011) έναντι 45% για τη Γερμανία και 52% για τη Γαλλία. Γιατί, λοιπόν, πριν ακόμα από την κρίση και την ύφεση, το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν ήδη 103% του ΑΕΠ (2007); Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι το εκρηκτικό μέγεθος δεν προκύπτει από κακή διαχείριση. Οι δημόσιες δαπάνες έμειναν σταθερές συνολικά ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 1990 ως το 2007. Το χρέος διογκώθηκε εξαιτίας των πολύ υψηλών επιτοκίων. Επιπλέον, όμως, η πολιτική της τρόικας μείωσε το ελληνικό ΑΕΠ κατά 25% (2010), γεγονός που προκάλεσε μια αύξηση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ κατά 33 ποσοστιαίες μονάδες. Τα επιτόκια που απαιτούσαν οι δανειστές μεταξύ 1990 και 2000 ήταν εξω-

φρενικά: κατά μέσο όρο 7,5%, τη στιγμή που ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ήταν 2,5%. Αυτό προκάλεσε μια χιονοστιβάδα: το ελληνικό κράτος χρεώθηκε για να μπορέσει να πληρώσει τους υπέρογκους τόκους. Αν το επιτόκιο είχε περιοριστεί στο 3%, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα ήταν 64% του ΑΕΠ το 2007 αντί για 103%. Για να μπορέσει να εκπληρώσει τα κριτήρια του Μάαστριχτ για το έλλειμμα (3%), η Ελλάδα αύξησε υπερβολικά τους φόρους από 28% σε 42% του ΑΕΠ στη δεκαετία 1990. Όταν, όμως, η χώρα μπήκε στη ζώνη του ευρώ, οι έλληνες πλούσιοι έκαναν πάρτι. Οι φόροι εισοδήματος και κληρονομιάς μειώθηκαν δύο φορές και ψηφίστηκαν τρεις νόμοι για ρύθμιση οφειλών των φοροφυγάδων. Οι δημόσιες δαπάνες έπεσαν στο 38% του ΑΕΠ. Αν είχαν διατηρήσει το επίπεδο του 2000, το χρέος θα ήταν το 86% του ΑΕΠ το 2007, αντί για 103%. Με «λογικά» επιτόκια και μια απλή συγκράτηση των δημόσιων δαπανών, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα μπορούσε να είναι το μισό το 2007. Με άλλα λόγια, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το 50% του χρέους αυτού το 2007 ήταν αθέμιτο: ήταν απόρροια της απομύζησης εκ μέρους των εγχώριων ή αλλοδαπών πιστωτών και της μείωσης των φόρων στα κέρδη των πιο πλούσιων. Όσο για την έκρηξη του χρέους από το 2007 και μετά, οφείλεται ολοκληρωτικά στην ύφεση που επέβαλαν τα μέτρα της τρόικας. Κι αυτή η έκρηξη ήταν ακόμα πιο αθέμιτη.

4ο ψέμα Βοηθήσαμε τους Έλληνες και πρέπει να μας ευχαριστούν γι’ αυτό Τι έχουν πει επίσημα χείλη: «Η Ελλάδα οφείλει να σταματήσει να είναι ένα βαρέλι δίχως πάτο» (Βόλφγκανγκ Σόιμπλε)

Γιατί αυτό είναι λάθος

Από το 2010 έως το 2013 η Ελλάδα δέχτηκε 207 δισ. ως δάνειο από τα ευρωπαϊκά κράτη και τους θεσμούς, το οποίο συνοδεύτηκε με σχέδιο μεταρρυθμίσεων. Αυτό ονομάζουν «βοήθεια προς την Ελλάδα». Μια μελέτη της Attac Αυστρίας αποκάλυψε τον προορισμό 23 δόσεων της χρηματοδότησης από το 2010 ως το 2013. Το 77% των δανείων χρησιμοποιήθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των ιδιωτικών τραπεζών στην Ελλάδα (58

κην ψεύδη για το ελληνικό ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

“

Είναι γνωστό σε όλους –και στο ∆ΝΤ και στην ΕΚΤ– ότι το χρέος της Ελλάδας είναι αδύνατο να εξυπηρετηθεί. Η αναδιαπραγμάτευσή του είναι αναγκαία: χρειάζεται μερική διαγραφή, μείωση των επιτοκίων και των χρεολυσίων. Κι αυτό θα μπορούσε να συζητηθεί σε μια ευρωπαϊκή διάσκεψη για το χρέος.

δισ.) ή για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών της χώρας (101 δισ.), που στην ουσία ήταν τράπεζες ευρωπαϊκές και αμερικανικές. Από τα 5 δανεικά ευρώ μόνο το 1 πήγε στα ελληνικά κρατικά ταμεία. Το περιοδικό «Εναλλακτικά Οικονομικά» (Φεβρ. 2015) συμπληρώνει αυτή την ανάλυση: από το 2010 έως το τέλος του 2014 52,8 δισ. χρησιμοποιήθηκαν για να πληρωθούν οι τόκοι στους πιστωτές. Μόνο 14,7 δισ. χρηματοδότησαν τις δημόσιες δαπάνες της Ελλάδας. Συνεπώς, τα 207 δισ. «βοήθησαν» πολύ τις τράπεζες και τους πιστωτές, αλλά ελάχιστα τον ελληνικό λαό. Αντίθετα, εκείνος υποχρεώθηκε να υποστεί τη λιτότητα για να μπορέσει να πάρει τα δάνεια. Μ’ αυτό τον τρόπο το ελληνικό κράτος έχει χρεωθεί για τα επόμενα 40 χρόνια, ως το 2054. Τα 314 δισ. του χρέους βρίσκονται σήμερα στα χέρια: του FESF που αντικαταστάθηκε από το MES (142 δισ.), άλλων ευρωπαϊκών κρατών (53 δισ.), του ∆ΝΤ (23 δισ.), ιδιωτών (39 δισ.), της ΕΚΤ (27 δισ.) και άλλων (31 δισ.). Ο MES (Μηχανισμός Ευρωπαϊκής Σταθερότητας) διαχειρίζεται από το 2012 τα δάνεια των κρατών της ΕΕ. Καμία στιγμή το ελληνικό κράτος δεν είχε τη δυνατότητα να διαχειριστεί τα χρέη του. Πέρα από τα μέτρα που τους επέβαλε η τρόικα, οι Έλληνες πληρώνουν και για δάνεια που ποτέ δεν πήραν στα χέρια τους.

5ο ψέμα Η Ελλάδα οφείλει να εφαρμόσει τα μέτρα για τα οποία δεσμεύτηκε

Τι έχουν πει επίσημα χείλη: «Η Ελλάδα οφείλει να συνεχίσει στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων που δεσμεύτηκε να πραγματοποιήσει, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών. ∆εν

υπάρχει εναλλακτική λύση» (Βόλφγκανγκ Σόιμπλε). «Οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν, πρέπει να εκπληρωθούν» (Φρ. Ολάντ).

Γιατί είναι λάθος

Η λιτότητα που επιβλήθηκε, δεν έχει άλλο στόχο από την εξασφάλιση των ποσών που χρειάζονται για την ικανοποίηση των πιστωτών. Ωστόσο, η αποτυχία της είναι κραυγαλέα. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Όχι όμως αυτές που της επέβαλε η τρόικα. Αντίθετα με τη βραχυπρόθεσμη λογική των χρηματοπιστωτικών αγορών, ο ελληνικός λαός μπορεί να ξαναπάρει το μέλλον στα χέρια του με τριών ειδών μεταρρυθμίσεις: • Χρειάζεται ένα σχέδιο ανάκτησης της απασχόλησης και οικονομικής ανάπτυξης με ανασχεδιασμό του παραγωγικού συστήματος με οικολογική προοπτική. Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς της τρόικας, σε ένα τέτοιο σχέδιο 1 ευρώ δημόσιων δαπανών θα έχει πολλαπλάσια αποτελέσματα στην ιδιωτική επένδυση και την οικονομική δραστηριότητα που σήμερα είναι απόλυτα συμπιεσμένες. Αυτό μπορεί να υποβοηθηθεί με την ίδρυση μιας δημόσιας αναπτυξιακής τράπεζας και με επενδύσεις στο πεδίο της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, με την ανάπτυξη συμπληρωματικών νομισμάτων και την προώθηση συνεταιριστικών τραπεζών. • Χρειάζεται να δοθεί προτεραιότητα στην κοινωνική και οικονομική συνοχή σε αντιπαράθεση με την ανταγωνιστικότητα και την ελαστικότητα. Η τρόικα επέβαλε τη γενικευμένη μείωση των εισοδημάτων και τον περιορισμό των στοιχειωδών κοινωνικών δικαιωμάτων, γεγονός που μείωσε την οικονομική δραστηριότητα, χωρίς όμως να μειώσει το χρέος. Το κράτος χρειάζεται να βρει ξανά τον ρυθμιστικό ρόλο του για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Το μοίρασμα της εργασίας θα επιτρέψει τη δημιουργία νέων θέσεων και θα ενισχύσει τη ζήτηση. Η ανεργία θα μπορούσε να μειωθεί γρήγορα. Οι μεταρρυθμίσεις

αυτές πραγματοποιούνται με μια διαφορετική κατανομή του πλούτου. • Η ανασύνθεση της δημοκρατίας και η μεταρρύθμιση του κράτους με σκοπό την εξυπηρέτηση των πολιτών και την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης είναι απαραίτητη. Η κυριαρχία του κράτους περνάει μέσα από την προοδευτική φορολογία, την καταπολέμηση της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Οι μεταρρυθμίσεις αυτού του είδους θα ξαναδώσουν τη δυνατότητα στον προϋπολογισμό να χρηματοδοτήσει ένα σχέδιο κατά της ανισότητας και της φτώχειας. Τα προνόμια που διατηρεί η ελληνική ολιγαρχία χρειάζεται να καταργηθούν.

6ο ψέμα Η λιτότητα είναι σκληρή, αλλά στο τέλος αποδίδει

Τι έχουν πει επίσημα χείλη: «Η λιτότητα αποδίδει. Η Ελλάδα απογειώνεται ξανά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των Βρυξελλών, η ανάπτυξη θα φτάσει φέτος στην Ελλάδα το 2,5% και του χρόνου το 3,6%. Η Αθήνα να αναδειχθεί σε πρωταθλητή της ανάπτυξης στην ευρωζώνη! Η αναργία υποχωρεί από 28% σε 26%. Με λίγα λόγια η απεχθής τρόικα έκανε καλή δουλειά» (Αλέξις ντε Ταρλέ, οικονομικός αναλυτής)

Γιατί αυτό είναι λάθος

∆εν θα ήταν ηλίθιοι οι Έλληνες, αν ήθελαν να βάλουν τέλος σε μια τόσο καλή και αποδοτική πολιτική; Το 2014 το ΑΕΠ στην Ελλάδα ήταν κατά 25,8% μικρότερο σε σύγκριση με το 2007. Οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 67%. Έγινε, πραγματικά, πολύ καλή δουλειά! Η γενική ανεργία στο 26%, των νέων στο 60%. Το 46% του πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Όσο για τις προβλέψεις των Βρυξελλών, το φθινόπωρο του 2011 ανήγγειλαν και τότε

ότι η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει το 2013... Όλοι οι έγκυροι οικονομολόγοι αναγνωρίζουν ότι οι πολιτικές λιτότητας που επέβαλαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, ήταν καταστροφικές για την Ελλάδα και το σύνολο της ευρωζώνης. Οι ηγέτιδες τάξεις και η ευρωπαϊκή τεχνοκρατία θέλησαν να χρησιμοποιήσουν την κρίση για να πραγματοποιήσουν το παλιό τους όνειρο: να μειώσουν τις δημόσιες και κοινωνικές δαπάνες. Υπό τις διαταγές της τρόικας και την απειλή των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου αναγκάστηκαν να εφαρμοστούν σχέδια δραστικής μείωσης των «δημόσιων ελλειμμάτων, που οδηγήσουν στην ύφεση. Από το 2009 ως το 2014 η μείωση των δαπανών ήταν 11% του ΑΕΠ για την Ιταλία, 12,5% για την Ισπανία και την Πορτογαλία, 28% για την Ελλάδα. Το ελλείμματα μειώθηκαν, αλλά με τερατώδες κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Κι όμως το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται! Για την ευρωζώνη έχει περάσει από το 65% σε 94% του ΑΕΠ από το 2008 ως το 2014. Η λιτότητα αυτή θα έχει θετικά αποτελέσματα, έριξε την ήπειρο πιο βαθιά στην κρίση. Μειώνοντας τους φόρους των υψηλών εισοδημάτων και των εταιριών, τα κράτη άνοιξαν ένα χάσμα ελλειμμάτων, κατόπιν δανείστηκαν από τους πλούσιους για να το καλύψουν. Έτσι, όχι μόνο ελάφρυναν τους φόρους που είχαν υποχρέωση να καταβάλουν, αλλά αύξησαν και τα κέρδη τους από το δανεισμό των κεφαλαίων που τους περίσσευαν! Η κατάργηση της λιτότητας αφορά όλες τις χώρες της Ευρώπης, γιατί μόνο έτσι μπορεί να ανακοπεί η ύφεση που προκαλεί παντού. Αν χρειάζεται κάπου να εφαρμοστεί είναι στο 1% των πιο πλούσιων που ωφελήθηκαν από το σύστημα της υπερχρέωσης.

“

Ο MES (Μηχανισμός Ευρωπαϊκής Σταθερότητας) διαχειρίζεται από το 2012 τα δάνεια των κρατών της ΕΕ. Καμία στιγμή το ελληνικό κράτος δεν είχε τη δυνατότητα να διαχειριστεί τα χρέη του. Πέρα από τα μέτρα που τους επέβαλε η τρόικα, οι Έλληνες πληρώνουν και για δάνεια που ποτέ δεν πήραν στα χέρια τους.

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η γέννηση της έννοιας της επικινδυνότητας και οι λειτουργίες της στο ποινικό πεδίο Της Αφροδίτης Κουκουτσάκη

επιστημονική κατοχύρωση της έννοιας της επικινδυνότητας κατά τον 19ο αιώνα είναι αποτέλεσμα της συνάντησης της ψυχιατρικής με τη νεοσύσταση τότε επιστήμη της εγκληματολογίας, η μήτρα της οποίας ήταν η Ιταλική Θετική Σχολή. Μέχρι τότε και υπό την επίδραση της προγενέστερης Κλασικής Σχολής του δικαίου, γέννημα του νομικού διαφωτισμού, η οποία αποτέλεσε τη μεγάλη τομή στις τιμωρητικές πρακτικές, ο «εγκληματίας» οριζόταν από μια στενά νομική άποψη: δηλαδή, με εξαίρεση τους διανοητικά άρρωστους και τα παιδιά και στον βαθμό που δεν υπήρχε κάποια κατάφωρη απόδειξη για το αντίθετο, θεωρείτο ότι διέθετε τις ικανότητες της βούλησης, της ευθύνης και της λογικής, άρα ήταν ποινικά υπεύθυνος για τις πράξεις του (Cohen, 1988: 3, Against Criminology, New Brunswick: Translation Books) Στη συνέχεια και με την εμφάνιση της θετικιστικής σχολής, το ενδιαφέρον μετατίθεται από την πράξη και την ακριβοδίκαιη τιμωρία της με βάση τη βαρύτητά της, στον δράστη και τη σωφρονιστική του μεταχείριση. Με απλά λόγια, όχι τι έκανε αλλά ποιος είναι και τι ενδεχομένως θα γίνει με βάση το τρίπτυχο, που υποδεικνύει και τη σχέση της εγκληματολογίας με την ιατρική επιστήμη, διάγνωσηθεραπεία-πρόγνωση.

Η αναδρομική κατασκευή της ταυτότητας

Η υπόθεση, λοιπόν, είναι ότι οι παραβάτες των κανόνων αντιπροσωπεύουν ένα ιδιαίτερο σύνολο σχέσεων αιτίου-αποτελέσματος. Ως εκ τούτου, το εγκληματολογικό εγχείρημα βασίζεται σε δύο θέσεις, αυτήν της εξατομίκευσης, η οποία προσδιορίζει το άτομο ως κατάλληλο αντικείμενο και μονάδα ανάλυσης και αυτήν της διαφοροποίησης, η οποία υποστηρίζει την υπόθεση περί της ύπαρξης μιας ποιοτικής και τεκμηριωμένης διαφοράς μεταξύ του εγκληματία και του νομοταγούς (Garland, 1985: 112 και επ., “The criminal and his science. A critical account of the formation of criminology at the end of the nineteenth century”, στο The British Journal of Criminology, vol.25, 2). Η έννοια, κατά συνέπεια, της ελεύθερης βούλησης αντικαθίσταται από την έννοια της αιτιότητας και η έννοια της ποινικής ευθύνης από αυτήν της επικινδυνότητας. Η ανάπτυξη και το κύρος της ψυχιατρικής συνέβαλαν καθοριστικά στην εμφάνιση και την εξέλιξη του εγκληματολογικού εγχειρήματος, καθώς η εγκληματολογία στηρίχθηκε στα δεδομένα και το κύρος της ψυχιατρικής προκειμένου να τεκμηριώσει επιστημονικά τις υποθέσεις της περί ιδιαίτερης εγκληματικής προσωπικότητας και τις προτάσεις της για την «αναμορφωτική παρέμβαση στον εγκληματία» (βλ. «θεραπεία»). Στρατηγική, η οποία αναπαράγει και συντηρεί στο χρόνο τις υποθέσεις της εξατομίκευσης και της διαφοροποίησης, όπως υποδεικνύει και η αντοχή την οποία έχει επιδείξει στο χρόνο το ατομοκεντρικό μοντέλο της «μεταχείρισης του εγκληματία» ως νομιμοποιητικός λόγος της ηγεμονικής θέσης του θεσμού της φυλακής ανάμεσα στις τιμωρητικές πρακτικές, παρά τις κατάφωρες αποδείξεις για τον δομικά αποκοινωνικοποιητικό χαρακτήρα της. Ένας όρος, ο οποίος μετεγγράφει το λόγο περί

επικινδυνότητας στο χώρο της ποινικής δικαιοσύνης είναι ο όρος αναδρομική κατασκευή της ταυτότητας. Ο όρος αναφέρεται στην επιλεκτική συλλογή και την αναδρομική ερμηνεία στοιχείων της ζωής και της συνολικής προσωπικότητας του ατόμου, έτσι ώστε να ενταχθεί στις κατηγορίες που παράγει ο επιστημονικός λόγος για την εγκληματικότητα και την επικινδυνότητα. Και μέσα από τη θεσμική κατοχύρωση και διαχείριση αυτών των ταξινομήσεων να επιβεβαιωθεί εκ των υστέρων.

Ο λόγος περί επικινδυνότητας

Ο λόγος περί «ποιοτικής και τεκμηριωμένης διαφοράς», στον οποίο κυοφορήθηκε και αναπτύχθηκε η έννοια της επικινδυνότητας, ήταν ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες στο εύφλεκτο περιβάλλον του 19ου αιώνα, όπου ο φόβος του εγκλήματος άρχισε να ταυτίζεται με τον φόβο των μαζών, γιατί προϋποθέτει την ηθική μειονεξία κάποιων ατόμων –ιστορικά προερχόμενων απ’ τα φτωχότερα στρώματα- τα οποία λόγω αυτής της ηθικής μειονεξίας δεν μπορούν να προσαρμοστούν στους κανόνες που διασφαλίζουν τη ορθή λειτουργία της κοινωνίας. Εάν, δηλαδή, ο φιλελευθερισμός της κλασικής σχολής, ως πολιτικής θεωρίας, δεν είχε λογικά επιχειρήματα εναντίον της ισότητας και της δημοκρατίας – καθαγιασμένες έννοιες από την αστική τάξη η οποία βρισκόταν σε διαδικασία νομιμοποίησης και παγίωσης της εξουσίας της, η επιστημονική τεκμηρίωση της διάκρισης σε ηθικά ανώτερα και ηθικά κατώτερα άτομα έρχεται σαν ρεαλιστική απάντηση στην ερμηνεία και την εκλογίκευση του κοινωνικών ανισοτήτων και της κοινωνικής εκμετάλλευσης (Melossi D., 2002: 47, Stato, Controllo Sociale, Devianza, Milano: Bruno Mondatori) Με διαφορετικούς όρους, η διάκριση αυτή και η λειτουργία της είναι εκρηκτικά παρούσα και σήμερα, καθώς ο σύγχρονος λόγος περί επικινδυνότητας εκτείνεται για να συμπεριλάβει ομάδες πλέον και όχι μόνον άτομα, στις οποίες, λόγω κοινωνικών, φυλετικών, πολιτικών κ.α. χαρακτηριστικών αποδίδεται ο ρόλος του εσωτερικού εχθρού. Αυτήν την αναδιατύπωση της έννοιας της επικινδυνότητας θα μπορούσαμε να την συνδέσουμε με την ανάδυση ενός νέου παραδείγματος κοινωνικού ελέγχου, του παραδείγματος της ασφάλειας. Και ένας όρος κλειδί για να συνδέσουμε το παράδειγμα της ασφάλειας με τα ευρύτερα συμφραζόμενα και να το κατανοήσουμε είναι ο όρος διαχείριση του κινδύνου. ∆ιαχείριση του κινδύνου σημαίνει ότι δεν αποτελεί παραδοξότητα ακόμα και η λειτουργία του νόμου ενάντια στον νόμο, εάν το πρόταγμα είναι η ανάγκη προστασίας του πληθυσμού από τον θεωρούμενο ως μιαρό, ως επικίνδυνο ο οποίος, ως τέτοιος, παύει να είναι υποκείμενο δικαίου και φορέας δικαιωμάτων

* Το κείμενο βασίζεται στην εισήγηση της Α. Κουκουτσάκη στην ημερίδα «Η Κοινωνική κατασκευή της επικινδυνότητας και οι δομές «υψίστης ασφαλείας»», που διοργάνωσε η Πρωτοβουλία για ένα πολύμορφο κίνημα για την ψυχική υγεία, στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο Εμπρός, στις 4/4/2015.

Η ΕΠΟΧΗ 11 Α

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

εκίνησε η συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής για το νομοσχεδίου του υπουργείου ∆ικαιοσύνης, με τα κόμματα της συμπολίτευσης να το υπερψηφίζουν επί της αρχής, τη Ν∆ και το ΠΑΣΟΚ να καταψηφίζουν και το Ποτάμι, τη Χρυσή Αυγή και το ΚΚΕ να επιφυλάσσονται. Αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία στην επιτροπή την Τρίτη και να εισαχθεί για συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής την ερχόμενη Πέμπτη. Παράλληλα, την απεργία πείνας συνέχιζαν (τουλάχιστον μέχρι την Πέμπτη το απόγευμα) οχτώ φυλακισμένοι, μέλη του ∆ικτύου Αγωνιστών Κρατουμένων (∆.Α.Κ.). Εν τω μεταξύ, 28 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν δύο τροπολογίες, για την κατάργηση του κουκουλονόμου και την κατάργηση της υποχρεωτικής λήψης DNA. Τροπολογία κατατέθηκε και από πλευράς του υπουργείου, η οποία αφορά την αποφυλάκιση συγγενών προσώπων. Οι τροπολογίες αναμένεται να συζητηθούν αναλυτικότερα στην ολομέλεια της Βουλής, επί των οποίων θα τοποθετηθεί και ο υπουργός. Προς ώρας έχει παρουσιάσει νομοθετικές βελτιώσεις, σύμφωνα με τις οποίες θα εκτίουν ποινή εγκλεισμού όχι μόνο οι ανήλικοι δράστες με ποινή ισοβίων, αλλά και όσοι διαπράττουν το αδίκημα του βιασμού, ενώ προστίθεται η υποχρέωση έκτισης του 1/6 της ποι-

Προς η απ

νής ώστε να αποφ νοι κρατούμενοι π απεξάρτησης εντό Κατά την ανάγνω καν να τοποθετηθο στο σύνολο τους δ το υπό συζήτηση ν Η πρόεδρος της σαγγελέων, Βασιλι νισε ότι οι ρυθμίσ επιβάλλονται λόγω πληρώνοντας πως του είδους η νομο εξαιρεθούν της απ με βαριά εγκλήμα ριορισμό στον εγκ Από την Ένωση πρόεδρός της Κω λησε για θετικές δ ανήλικους και την τύπου Γ, που όμως λειτουργία πτερύγ άλλες φυλακές. Εξ

Η επιστροφή σ

και ο έλεγχος του πλ Του Νίκου Κουλούρη

ε το σχέδιο νόμου «Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ’ τύπου και άλλες διατάξεις», το οποίο τελεί υπό επεξεργασία από την αρμόδια διαρκή επιτροπή της Βουλής το υπουργείο ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων επιχειρεί έξι βασικές παρεμβάσεις ποινικοσωφρονιστικού χαρακτήρα. Οι παρεμβάσεις αυτές υπαγορεύονται υπό την πίεση των τραγικών συνθηκών λειτουργίας των φυλακών και των διαδοχικών καταδικών της χώρας από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου για υποβολή των κρατουμένων σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και τιμωρία. Σε γενικές γραμμές είναι οι εξής:

1. Η κατάργηση των Καταστημάτων Κράτησης τύπου Γ΄ ή των φυλακών “υψίστης ασφαλείας”

Η εισαγωγή αυτών των καταστημάτων σήμανε τον ακρωτηριασμό της σωφρονιστικής νομοθεσίας, με την αποκοπή βασικών στοιχείων του επανεντακτικού προσανατολισμού της και επέφερε σοβαρό πλήγμα σε θεμελιώδεις αρχές του ποινικού και του σωφρονιστικού δικαίου, ιδίως της ισότητας και της αναλογικότητας. Κεντρικό επιχείρημα υπέρ της κατάργησης είναι η επάρκεια του θεσμικού πλαισίου που είχε διαμορφωθεί πριν προβλεφθεί το ειδικό καθεστώς κράτησης στα καταστήματα τύπου Γ. Το επιχείρημα μπορεί να τεκμηριωθεί με την ανάκληση στη μνήμη του καθεστώτος κράτησης των υποδίκων για τις υποθέσεις της 17Ν και του ΕΛΑ, τη περίοδο 2002-2003: οι ειδικές, περιοριστικές συνθήκες κράτησής τους επιβλήθηκαν με ενεργοποίηση ρυθμίσεων του και τότε ισχύοντος Σωφρονιστικού Κώδικα. Αντιρρήσεις διατυπώνονται με το σκεπτικό ότι χωρίς τις φυλακές υψίστης ασφαλείας θα είναι εφικτός ο ανεξέλεγκτος συγχρωτισμός κρατουμένων ικανών να οργανώνουν έκνομες δραστηριότητες εντός και εκτός φυλακών. Το «αποτύπωμα» ή το προηγούμενο του ειδικού καθεστώτος κράτησης που προαναφέρθηκε τις αποδυναμώνει.

2. Η ελαχιστο κού σωφρονισ δραστών, με δ κλεισμού σε π σης πολύ σοβ πράξεων.

Πρόκειται για ευ προσαρμογής της βασικές αρχές που ανηλίκων. Οι επιφ αφορούν, από τη μ φισβητούμενη επά νοιακών δομών για οδηγούνται πλέον και, από την άλλη μετάλλευση της ε ανηλίκων από κυκ τους χρησιμοποιο δράση τους. Και α ται πρωτίστως με σμών παιδικής πρ των ανηλίκων στο κλήματος, που θέτ νων οι οποίοι εκ κους, όχι των ίδιω

3. Η απόλυση υπό όρο με κα θέσεων, που ανάλογα με τη ευκολύνουν μ και απολύτως φόρηση των κ τησης.

Το επιχείρημα αυτή την επιλογή βληματικές συνθή στήματα κράτησης ουργούν αβίωτες επιβεβαιώνεται απ γανισμών και εθ άποψη προβάλλει

ΤΟ ΘΕΜΑ

Απριλίου 2015

ς ψήφιση την Πέμπτη ποσυμφόρηση των φυλακών

φυλακιστούν όσοι εξαρτημέπαρακολούθησαν πρόγραμμα ός της φυλακής. ωση του νομοσχεδίου κλήθηούν φορείς, οι οποίοι σχεδόν δήλωσαν ικανοποιημένοι με νομοσχέδιο Συγκεκριμένα: ς Ένωσης ∆ικαστών και Ειική Θάνου-Χριστοφίλου, τόσεις απόλυσης κρατουμένων ω του υπερπληθυσμού, συμπρέπει να σταματήσει αυτού οθέτηση. Πρότεινε ακόμα να ποσυμφόρησης κρατούμενοι ατα. Συμφώνησε με τον πεκλεισμό των ανηλίκων. η Εισαγγελέων Ελλάδος, ο ωνσταντίνος Τζαβέλλας, μίδιατάξεις όσον αφορά τους ν κατάργηση των φυλακών ς πρέπει να συνδυαστεί με τη γων υψίστης ασφαλείας στις ξέφρασε επιφυλάξεις για τις

διατάξεις του κατ΄οίκον περιορισμού, της πρόωρης αποφυλάκισης ασθενών κρατουμένων και της μείωσης κατά ένα έτος των ισοβίων. Από τον Συνήγορο του Πολίτη ο Βασίλης Καρύδης είπε πως το νομοσχέδιο κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Ο Γεώργιος Μόσχος, Βοηθός Συνήγορος του Παιδιού, τόνισε την ανάγκη αναβάθμισης των Μονάδων Μέριμνας Ανηλίκων, ενώ δήλωσε αντίθετος με τη ρύθμιση που ποινικοποιεί τον εκφοβισμό (bullying), ο οποίος πρέπει να αντιμετωπίζεται με παιδαγωγικό τρόπο. Για τις διατάξεις που αφορούν στη βελτίωση των όρων απεξάρτησης μέσα στη φυλακή, τοποθετήθηκαν το ΚΕΘΕΑ, ο ΟΚΑΝΑ και το 18άνω. Οι παραπάνω φορείς υποστήριξαν τις διατάξεις, ενώ τοποθετήθηκαν σε επιμέρους ζητήματα που αφορούν τον ορισμό της θεραπείας-απεξάρτησης. Η Ελληνική Ένωση για τα ∆ικαιώματα του Ανθρώπου τάχθηκε υπερ του νομοσχεδίου, ζητώντας να ισχύσει ο διαχωρισμός των κρατουμένων και να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις βα-

σικών αγαθών μέσα στις φυλακές. Ο Πρόεδρος της Επανόδου, Γιώργος Νικολόπουλος, εξέφρασε την ιδιαίτερη ικανοποίηση του για το παρόν νομοσχέδιο, τονίζοντας της ανάγκη πρόσληψης επιστημονικού προσωπικού στις φυλακές, όπως εγκληματολόγων. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε ο Γεώργιος Μομφεράτος από τον σύλλογο θυμάτων τρομοκρατίας “Ως Εδώ”, δηλώνοντας ότι υπό τον μανδύα του εξανθρωπισμού αποφυλακίζονται κρατούμενοι και ανατρέπονται δικαστικές αποφάσεις. Τόνισε ότι «οι ωφελούμενοι από το περιεχόμενο του νομοσχεδίου έχουν όνομα: Σάββας Ξηρός». Εκπρόσωπος της Πρωτοβουλίας για τα ∆ικαιώματα των Κρατουμένων είπε ότι συμφωνεί με την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ, «αίτημα και των κρατουμένων που βρίσκονται ακόμα σε απεργία πείνας», ενώ ζήτησε να μην υπάρχει καμία διάκριση, με βάση το αδίκημα, στην αποφυλάκιση αναπήρων με 67% και πάνω, καθώς και την αποφυλάκιση των μητέρων που κρατούνται μαζί με τα παιδιά τους. Η

∆ιευθύντρια, Μαρίνα Μπούκη, των Φυλακών Ανηλίκων Αυλώνα τάχθηκε υπέρ των ρυθμίσεων που αφορούν στη μη φυλάκιση των ανήλικων δραστών, όπως και η Εύα Κογιαννάκη, προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων. Από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους ο Πρόεδρος της ΟΕΣΥΕ, Σπύρος Καρακίτσος, μίλησε για απόλυτη αναγκαιότητα του νομοσχεδίου ώστε να αντιμετωπιστεί το σοβαρό πρόβλημα του υπερπληθυσμού, αλλά και της κράτησης αναπήρων κρατουμένων, οι οποίοι όπως είπε τους λένε ότι δεν θέλουν να βγουν φορώντας ένα ξύλινο παλτό. Μίλησε ακόμα για την ανάγκη αναβάθμισης των αγροτικών φυλακών. Η συζήτηση συνεχίζεται την ερχόμενη Τρίτη, ενώ την Πέμπτη αναμένεται να συζητηθεί στην Ολομέλεια.

στη σωφρονιστική «κανονικότητα»

ληθυσμού των φυλακών

οποίηση του ποινισμού των ανήλικων διατήρηση του εγπεριπτώσεις τέλεβαρών αξιόποινων

υπρόσδεκτο βήμα περαιτέρω ελληνικής νομοθεσίας στις υ διέπουν διεθνώς το δίκαιο φυλάξεις που διατυπώνονται μια πλευρά, τη βασίμως αμάρκεια των υπαρχουσών προα τους ανηλίκους που δεν θα ν σε καταστήματα κράτησης η πλευρά, την υποθετική εκεπιεικούς μεταχείρισης των κλώματα παρανομίας, που θα ούν για την εγκληματική αυτό το θέμα, όμως, σχετίζετην ανάπτυξη δομών και θεροστασίας και όχι με το ρόλο ο πεδίο του οργανωμένου εγτει ζήτημα καταστολής εκείκμεταλλεύονται τους ανηλίων των ανηλίκων.

η των κρατουμένων αθορισμό προϋποκλιμακώνονται ην ποινή και τη διμε σκοπό την ταχεία ς αναγκαία αποσυμκαταστημάτων κρά-

που υποστηρίζει πειστικά είναι οι δικαιοκρατικά προήκες συνωστισμού στα κατας της χώρας, οι οποίες δημισυνθήκες εγκλεισμού και πό τις εκθέσεις διεθνών ορθνικών αρχών. Η αντίθετη ι τη θέση ότι πρόκειται για

μαζική και ισοπεδωτική απελευθέρωση εγκληματιών, που αλλοιώνει τις αποφάσεις της δικαιοσύνης. Η άποψη αυτή όμως δεν συνεκτιμά ότι η απόλυση υπό όρο αποτελεί στάδιο έκτισης και όχι άφεσης της ποινής.

4. Η ειδική απόλυση υπό όρους για κρατουμένους που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ασθενείς, υπερήλικες και άτομα με αναπηρίες) με αντικειμενικούς όρους και με διαβαθμίσεις ανάλογα με την επιβληθείσα ποινή.

Το αντίστοιχο σκεπτικό αφορά επίσης τις δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές, που για τους κρατουμένους αυτούς γίνονται ακόμη πιο επώδυνες και πραγματικά ή δυνητικά βλαπτικές για την υγεία τους λόγω της αδυναμίας των αρμόδιων υπηρεσιών να τους εξασφαλίσουν κατάλληλες συνθήκες κράτησης και επαρκή ιατρική περίθαλψη. Οι αντιρρήσεις εν προκειμένω εστιάζονται στο πλήγμα που δέχεται η «αντεγκληματική προστασία» της κοινωνίας και στο «φωτογραφικό» χαρακτήρα της ρύθμισης. Σ’ αυτές αντιτάσσεται ο αναμφισβήτητος, εξ αντικειμένου, ανθρωπιστικός προσανατολισμός του (πάγιου) μέτρου που, λόγω της ιδιαιτερότητας των περιπτώσεων που καλύπτει, καθιστά δευτερεύουσας σημασίας τις ανταποδοτικές και εγκληματοπροληπτικές εκτιμήσεις καθώς και στο ότι η εισαγωγή εξαιρέσεων θα το καθιστούσε φωτογραφικό, όχι η γενική εφαρμογή του.

5. Ο περιορισμός και η οριοθέτηση της παρατεταμένης κράτησης των αλλοδαπών υπό απέλαση, οι οποίοι “φιλοξενούνται” στις φυλακές μετά την έκτιση της ποινής τους.

Η νομοθετική πρωτοβουλία εν προκειμένω βρίσκει έρεισμα στο δυσμενές νομικό καθεστώς

«μεταφυλάκισης» στο οποίο υπάγονται οι κρατούμενοι αυτοί, οι οποίοι δεν υπόκεινται πλέον στις ρυθμίσεις του σωφρονιστικού κώδικα. Περαιτέρω, προβάλλονται λόγοι σχετικοί με την ομαλή λειτουργία των φυλακών, με την αποσυμφόρησή τους από μεγάλο αριθμό κρατουμένων και με την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων των αλλοδαπών. Η εύλογη αυτή ρύθμιση απαντά σε ένα από τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φυλακές τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια και δεν προκάλεσε αντίλογο.

6. Η διευκόλυνση της απεξάρτησης των κρατουμένων αντί της φυλάκισής τους χωρίς υποστήριξη του ενδιαφέροντός τους για θεραπεία και η προώθηση της εφαρμογής «αδρανών» διατάξεων του νόμου περί εξαρτησιογόνων ουσιών (Ν. 4139/13) για κρατούμενους που επιθυμούν να υπαχθούν σε αναγνωρισμένα θεραπευτικά προγράμματα, ή παρακολουθούν ή έχουν ολοκληρώσει τέτοια προγράμματα.

Αφροδίτη Μπαμπάση

Η ρύθμιση αυτή, όπως και η προηγούμενη, έτυχε θετικής υποδοχής και συζητείται σε κλίμα συναίνεσης, με διάθεση διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής της σε κάθε είδους προγράμματα, υπό το πρίσμα ενός «θεραπευτικού πλουραλισμού». Συνοψίζοντας, το πρόσημο της υπό εξέλιξη νομοθετικής πρωτοβουλίας για την αποσυμφόρηση των φυλακών είναι θετικό. Το νομοσχέδιο μπορεί να αποτιμηθεί ως ένα πρώτο, έστω βιαστικό βήμα επιστροφής του σωφρονιστικού συστήματος σε συνθήκες κανονικότητας, μετά από μια πορεία προς την αποθηκευτική αδιαφορία για το σύνολο των κρατουμένων και την εκδικητική εξουδετέρωση για πολλούς από αυτούς. ∆ιατηρεί στοιχεία των επανειλημμένων αποσπασματικών παρεμβάσεων του παρελθόντος που επιχειρούνταν με ρυθμίσεις περιορισμένης ισχύος, αλλά τα συνδυάζει με μέτρα διαρκούς εφαρμογής που είναι μεν αναγκαία αλλά όχι ικανά για να οδηγήσουν στην αποκλιμάκωση της ποινικής καταστολής. Μπορεί, λοιπόν, να κριθεί ως μια παρακαταθήκη για μελλοντικές, δομικές παρεμβάσεις, όπως εξ άλλου δεσμεύονται οι εισηγητές του.

Ο Ν. Κουλούρης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής ∆ιοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης του ∆ημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ένα πακέτο αλληλεγγύης που μεγαλώνει διαφορετικά…

αθρόα προσέλευση συμπολιτών μας στην τελευταία δράση του δικτύου «Αλληλεγγύη για όλους – χωρίς μεσάζοντες» στα Τρίκαλα, με τις μεγάλες ποσότητες προϊόντων που διακινήθηκαν, έδειξε για άλλη μια φορά ότι σε συνθήκες βαθιάς κρίσης, η αλληλεγγύη είναι παράμετρος για επιβίωση – ειδικά των οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα, που έχουν αποδεδειγμένα πληγεί περισσότερο από τα μνημονιακά μέτρα. Παράλληλα, μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης έχει οικοδομηθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, με την παρέμβαση του δικτύου. Η συμμετοχή των συμπολιτών μας, πέρα από το οικονομικό όφελος έχει επιπλέον και κοινωνικές προεκτάσεις. Όλοι όσοι συμμετέχουν, συμβάλλουν μ’ αυτή τους την ενέργεια στην προσφορά αγάπης και αλληλεγγύης, έξω από διαδικασίες φιλανθρωπίας και πελατειακών σχέσεων.

“

Με τη συνεισφορά και τη βοήθεια κάθε μορφής από όλους, που πιστεύουν στις αξίες της αλληλεγγύης και αξιοπρέπειας, συνεχίζουμε με στόχο τον γρήγορο τερματισμό της ζοφερής κατάστασης που βιώνει η κοινωνία, αλληλέγγυοι με αισιοδοξία και ελπίδα.

Οι προσφορές προϊόντων από τους παραγωγούς προς το δίκτυο (ανάλογες των διαθέσιμων ποσοτήτων), προωθούνται για την ενίσχυση οικονομικά αδύναμων συμπολιτών μας. Για άλλη μια φορά, τα προϊόντα (λάδι, αλεύρι, όσπρια, ρύζι κ.ά.) συσκευάσθηκαν σε πακέτα από τα μέλη του δικτύου και διατέθηκαν σε συνεργασία με τους δασκάλους της πόλης, με διακριτικότητα, σε οικογένειες παιδιών που έχουν ανάγκη. Η καμπάνια του δικτύου για προτίμηση της μεσογειακής διατροφής με ελληνικά αγροτικά προϊόντα, με σκοπό την ενίσχυση των ελλήνων παραγωγών και της εθνικής οικονομίας μέσω της πρωτογενούς παραγωγής, θα συνεχιστεί. Η αύξηση της ζήτησης ποιοτικών ελληνικών προϊόντων από καλλιέργειες με πιστοποίηση, παράλληλα με τη λήψη μέτρων για την εξάλειψη του απαράδεκτου φαινομένου των «ελληνοποιήσεων», ιδιαίτερα σε κτηνοτροφικά προϊόντα (κρέατα, τυροκομικά), οδηγεί σε μείωση των εισαγωγών, μεγαλύτερες καλλιέργειες, άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας στον πρωτογενή τομέα, τόνωση της αγροτικής οικονομίας και στήριξη της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο. Η μεταστροφή του κλίματος στην αγροτική οικονομία σε συνδυασμό με τις ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες της χώρας, μπορεί να εξασφαλίσει «καθαρή τροφή» στη χώρα από βιολογικές καλλιέργειες, απαλλαγμένες από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς και ίσως αυτό είναι το ουσιαστικότερο πακέτο αλληλεγγύης για όλους μας. Με τη συνεισφορά και τη βοήθεια κάθε μορφής από όλους, που πιστεύουν στις αξίες της αλληλεγγύης και αξιοπρέπειας, συνεχίζουμε με στόχο τον γρήγορο τερματισμό της ζοφερής κατάστασης που βιώνει η κοινωνία, αλληλέγγυοι με αισιοδοξία και ελπίδα. Νικολέτα Σαλιάχη, μέλος δικτύου «αλληλεγγύη για όλους» στα Τρίκαλα

Ωράριο παραγγελιών: 8.30-20.30 Καρόρη 5, 10551, Αθήνα, Μοναστηράκι

Τηλ. 210.3222201

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

ΖΑΪΜΙ – ΜΠΡΑΪΜΙ: 27 - 28

Ένα ντέρμπι που διέκοψαν οι αγελάδες

α δύο κοντινά χωριά του νομού Καρδίτσας έγραψαν ιστορία για τις μεταξύ τους ποδοσφαιρικές μάχες. Αλλά, η συγκεκριμένη που αναφέρεται κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, και η οποία – ας μου συγχωρήσουν οι αναγνώστες πιθανή ανακρίβεια – διαδραματίστηκε στο «γήπεδο» που αποτελούσε έδρα του Ζαϊμίου, έχει καταγραφεί στην ιστορία του Καρδιτσιώτικου ποδοσφαίρου ως μοναδική και για τη χρονική διάρκεια και για το πρωτοφανές σκορ, που θυμίζει σήμερα χάντμπωλ. Κυρίως, όμως, για τον τρόπο που έληξε το ιστορικό αυτό ντέρμπυ. Το «γήπεδο» δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα λιβάδι που ταυτόχρονα ήταν και πέρασμα αγελάδων, που αργά το απόγευμα έπαιρναν το δρόμο της επιστροφής στους στάβλους τους, δηλαδή δίπλα ή κάτω από τα σπίτια του χωριού. Έτσι, οι ποδοσφαιριστές- και ταυτόχρονα μεγαλοπαράγοντες, αλλά και φροντιστές της ομάδας, με το μάτι υπολόγιζαν τις διαστάσεις του λιβαδιού και τοποθετούσαν τις εστίες (από ξύλα που έκοβαν οι ίδιοι). Ορισμένοι, μάλιστα, με μια τσάπα χάραζαν τις γραμμές του γηπέδου, μόνο που αυτές πολύ γρήγορα χάνονταν και αυτό γινόταν συχνά αιτία καυγά. Αν μάλιστα είχε προηγηθεί βροχή, τότε ο αγωνιστικός χώρος ήταν τραγικός. Από φανέλες ας μην έχουμε απαιτήσεις. Όποιος είχε δεύτερη την έδινε στον άλλον που δεν είχε, ακόμα κι αν αυτός ο άλλος ήταν παίκτης της αντίπαλης ομάδας. ∆εν χρειάζονταν τις φανέλες για να ξεχωρίζουν οι ομάδες. Όλοι γνωριζόντουσαν. Σε εκείνο, λοιπόν, το ντέρμπυ των δύο χωριών, απ΄ ότι μου λένε μάλιστα και με πολλούς θεατές, το σκορ είχε ξεφύγει από την αρχή του ματς, καθώς οι ομάδες έπαιζαν μόνο επίθεση και έβαζαν εύκολα γκολ, και άμυνες απλά δεν υπήρχαν… Ενώ είχαν συμπληρωθεί πάνω από δύο ώρες αγώνα, με πολλές διακοπές και καθυστερήσεις, και οι φιλοξενούμενοι του Μπραϊμίου προηγούνταν με 28 – 27, μπουκάρισαν στο λιβάδι οι αγελάδες αδιαφορώντας για το γεγονός ότι το ντέρμπυ βρισκόταν στο πιο κρίσιμο σημείο. Ώσπου να τελειώσει η προέλαση που μετέτρεψε τον αγωνιστικό χώρο σε τέλμα, είχε ήδη σουρουπώσει και ο αγώνας διακόπηκε για να μην ξαναρχίσει ποτέ. Οι Μπραϊμιώτες θεώρησαν εαυτούς νικητές και έφυγαν προς το χωριό τους με αλαλαγμούς. Οι Ζαϊμιώτες τα’ βαλαν με την τύχη τους και τα γελάδια τους, πάντως δεν καταγράφηκαν βιαιότητες. Κάποιοι φίλοι από την Καρδίτσα μου ξαναθύμισαν αυτή την πραγματική ιστορία, που μου την είχαν διηγηθεί πριν από χρόνια. Και σκέφτηκα ότι αξίζει να την ανακαλέσουμε στην μνήμη μας, εξ αφορμής των όσων απίθανων συμβαίνουν αυτό τον καιρό στο βαρέως άρρωστο ελληνικο ποδόσφαιρο. Όπου αποκακλύπτεται η δράση εγκληματικής οργάνωσης και μια απύθμενη διαφθορά, που παράγεται και αναπαράγεται από βρώμικα κυκλώματα μεγαλοπαραγόντων. Όλοι αυτοί δεν το αγαπούν το άθλημα. ∆εν τους ενδιαφέρει. Παιχνίδια παίζουν και μηχανές στήνουν. Εκείνοι οι γραφικοί ποδοσφαιριστές στο λιβάδι του Ζαϊμίου αγαπούσαν το ποδόσφαιρο αλλά και τους συμπαίκτες και «αντιπάλους» τους.

“

Άγγελος Μανταδάκης

Οι Μπραϊμιώτες θεώρησαν εαυτούς νικητές και έφυγαν προς το χωριό τους με αλαλαγμούς. Οι Ζαϊμιώτες τα’ βαλαν με την τύχη τους και τα γελάδια τους, πάντως δεν καταγράφηκαν βιαιότητες.

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ Ηνωμένο Βασίλειο: Αντίστροφη μέτρηση για τις εκλογές

Αξίζει να θυμόμαστε ότι οι Συντηρητικοί έχουν υποσχεθεί την διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με την ΕΕ, εάν βρίσκονται στην επόμενη κυβέρνηση. σελ. 23

Από την καταστολή στην απο-αστυνόμευση

“Μην τρέχεις στο δρόμο” λέει μία απ’ τις πρώτες συμβουλές που δίνουν οι νεοϋορκέζοι στους επισκέπτες, “η αστυνομία μπορεί να σε πυροβολήσει”. σελ. 22

Όταν οι ιθαγενείς παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους OCCUPY ΑΜΑΖΟΝΙΑ

Του Μαρκ Μπράιτμαν

δώ και ένα μήνα, 14 πετρελαιοπηγές της αργεντίνικης εταιρείας Pluspetrol βρίσκονται υπό κατάληψη από τους ιθαγενείς της περιοχής Λορέτο του λεκανοπεδίου του Περού, που διαπερνά την περιοχή του Αμαζονίου. Την ίδια ώρα, γίνονται συνεχείς διαπραγματεύσεις μεταξύ της εταιρείας και του συνδέσμου ιθαγενών Φεσονάσο. Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που ο σύνδεσμος Φεσονάσο καταλαμβάνει τις εγκαταστάσεις της Pluspetrol. Αντίθετα, οι αυτόχθονες προβαίνουν συχνά σε τέτοιες ενέργειες, οι οποίες παρά τις ομοιότητες με τα Occupy κινήματα σε Ευρώπη και Αμερική δεν συνδέονται άμεσα με αυτά. Οι ιθαγενείς, λόγω της απουσίας κρατικής προστασίας, πάντα υπερασπίζονταν τους εαυτούς τους. Για παράδειγμα, τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, οι κάτοικοι Κααπόρ από το Μάρανχαο της Βραζιλίας, δημοσίευσαν φωτογραφίες από παράνομους υλοτόμους τους οποίους είχαν αιχμαλωτίσει. Πήραν την κατάσταση στα χέρια τους, αφού το κράτος δεν ήταν εκεί να υπερασπιστεί την περιοχή τους. Ηγέτες της δράσης αυτής ήταν οι Καγιάπο από την Παρά στα νότια της Βραζιλίας. Εκείνοι αντιτάχθηκαν στην εξόρυξη χρυσού και τις παράνομες υλοτομήσεις στο έδαφός τους, που γίνονταν υπό την ανοχή και επ’ ωφελεία της ανώτερης ηγεσίας. Έτσι, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η περιβαλλοντική καταστροφή οδήγησε τους Καγιάπο να στηρίξουν μια νέα γενιά ηγετών, οι οποίοι εκδίωξαν τους ανθρακωρύχους και τους παράνομους υλοτόμους από την περιοχή τους. Έκτοτε, το όνομα των Καγιάπο έγινε συνώνυμο με τον περιβαλλοντισμό των αυτοχθόνων πληθυσμών.

Η ιστορία μιας εκμετάλλευσης

Η σχετική επιτυχία αυτής της άμεσης δράσης κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έρχεται σε αντίθεση με τις συχνά αιματηρές συγκρούσεις των προηγουμένων ετών, από τις οποίες οι μη επαρκώς οπλισμένοι Ινδιάνοι έβγαιναν πάντα ηττημένοι. Αυτόχθονες πληθυσμοί του Αμαζονίου υπήρξαν θύματα των μεταλλευτικών και άλλου είδους δραστηριοτήτων για πολλά χρόνια. Η απληστία για το χρυσό των πρώτων αποίκων οδήγησε στην υπερεκμετάλλευση της περιοχής. Η βίαιη και εκτεταμένη εκμετάλλευση των καοτσουκόδεντρων (rubber boom), η οποία σταμάτησε τον περασμένο αιώνα, επηρεάζει ακόμα το πώς βλέπουν οι ιθαγενείς το εμπόριο και τους ξένους. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, οι γουναροκυνηγοί δεν δίσταζαν να πυροβολήσουν εν ψυχρώ τους ιθαγενείς.

Ιθαγενείς διαδηλώνουν ενάντια στη δημιουργία του φράγματος Μπέλο Μόντε εμποδίζοντας τις εργασίες κατασκευής. Όπως μου περιέγραψε ένας καλό φίλος και πληροφοριοδότης μου για τις δραστηριότητες στην περιοχή, όταν ήταν παιδί γουναροκυνηγοί σκότωσαν την οικογένειά του, αναγκάζοντάς τον να εγκαταλείψει τη Βραζιλία και να πάει να ζήσει με μια άλλη φυλή στα σύνορα της Γαλλικής Γουινέα και του Σουρινάμ. Αντίστοιχα, στη Γουινέα, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας βρέχεται από τους ποταμούς Νέγρο, Ορινόκο και Αμαζόνα, οι εξορύξεις χρυσού, διαμαντιών και άλλων ορυκτών προκάλεσαν κοινωνικές συγκρούσεις. Οι μικρές κοινότητες της περιοχής έχουν αναπτύξει στενούς δεσμούς και η επιβίωσή τους εξαρτάται κατά πολύ από τα τοπικά οικοσυστήματα. Ωστόσο, ο τρόπος ζωής που έχουν επιλέξει τις κάνει ευάλωτες, καθώς πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της περιβαλλοντικής καταστροφής και της μόλυνσης των ποταμών και των λιμνών, που προκαλεί η εξορυκτική δραστηριότητα. Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν ταυτόχρονα κοινωνικές και υγειονομικές συνέπειες, όπως η πορνεία, ο αλκοολισμός, η ουσιοεξάρτηση και η προσβολή από ασθένειες, όπως το Έιτζ. Οι εξορυκτικές και πετρελαϊκές εταιρείες έχουν, κατά γενική ομολογία, αποκτήσει κακή φήμη για τις δραστηριότητές τους στην περιοχή του Αμαζονίου, ωστόσο εξίσου αρνητικές συνέπειες μπορεί να επιφέρουν και τα έργα που γίνονται στο όνομα της «βιωσιμότητας», όπως τα υδροηλεκτρικά φράγματα που κατασκευάστηκαν σε όλη τη Βραζιλία. Το Μπέλο Μόντε, για παράδειγμα, το τέταρτο σε μέγεθος φράγμα στον κόσμο, χτίζεται κατά μήκος του νοτίου παραποτάμου του Αμαζονίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα

“

την εισροή δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων, διαρρηγνύοντας περαιτέρω τις σχέσεις των τοπικών κοινωνιών. Η επίπτωση στο οικοσύστημα ολόκληρου του υδρολογικού λεκανοπεδίου θα είναι μνημειώδης. Οι διαδηλώσεις ενάντια στη δημιουργία του φράγματος απέτυχαν, καθώς η κυβέρνηση της Βραζιλίας είναι επικεντρωμένη σε αυτό το έργο ανάπτυξης, όπως το κατονομάζει, υπό τη ρητορική της «πράσινης οικονομίας». Άλλωστε, οι ιθαγενείς αποτελούν ένα μικρό κομμάτι του εκλογικού σώματος και η φωνή τους ελάχιστα επικρατεί στην εθνική πολιτική σκηνή.

Οι εταιρείες στο στόχαστρο

Οι διαμαρτυρίες ενάντια στις διεθνείς ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να γίνουν πιο αποτελεσματικές, καθώς η δημόσια εικόνα των διευθυντών των συγκεκριμένων εταιρειών είναι κακή, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τα κέρδη τους. Η επί είκοσι χρόνια νομική διαμάχη ανάμεσα στους αυτόχθονες πληθυσμούς του Ισημερινού και τον ενεργειακό κολοσσό Σεβρόν, οδήγησε στη διάκριση του τελευταίου με το βραβείο Ντροπιαστικής Εταιρικής Συμπεριφοράς, από τους διαδηλωτές στη συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, νωρίτερα αυτό το έτος. Ωστόσο, τέτοιου είδους δράσεις ελάχιστα επηρεάζουν. Αντίθετα, όποτε συνασπίστηκαν οι ιθαγενείς με τις προοδευτικές και κοινωνικά προσανατολισμένες ΜΚΟ και τους ακτιβιστές, ανάμεσά τους και οι πανεπιστημιακοί, τότε οι οποιεσδήποτε ενέργειες στέφθηκαν από επιτυχία. Οι ιθαγενείς του Αμαζονίου, με την

Οι ιθαγενείς έχουν κάνει τεράστιες προσπάθειες να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στους ίδιους και τους υπολοίπους που ζουν στον καπιταλιστικό κόσμο. Εναπόκειται πια στους απέναντι “συνομιλητές” να κάνουν κι αυτοί την αντίστοιχη προσπάθεια.

πάροδο των αιώνων, προσαρμόστηκαν στο πώς πρέπει να οργανώνονται και να συνδιαλέγονται χρησιμοποιώντας τη «γλώσσα της εξουσίας». Αποτελούν πλέον ένα βασικό κομμάτι του παγκοσμίου κινήματος των ιθαγενών πληθυσμών, το οποίο έχει δεσμούς με ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ακτιβιστών, εξειδικευμένων στο διεθνές δίκαιο, στην παραγωγή ντοκιμαντέρ ή ακόμα και στην ανθρωπολογία, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να τους συνδράμουν. Σε μικρότερη κλίμακα, τοπικές κοινότητες εμπλέκονται συχνά με διάφορα έργα, τα οποία προτείνονται από ξένους, συμπεριλαμβανομένων και συνεργασιών που προτείνονται από εξορυκτικές βιομηχανίες. Ωστόσο, πολύ σύντομα μετανιώνουν γι’ αυτές τις «συνεργασίες». Οι ιθαγενείς αντιλαμβάνονται πως η επιθυμία τους για δίκαιες συναλλαγές δεν είναι συμβατή με τις βλέψεις των συνομιλητών τους, είτε αυτοί είναι υλοτόμοι, ανθρακωρύχοι, είτε άνθρωποι που θέλουν να μελετήσουν την παραδοσιακή τέχνη και μουσική τους ή επιθυμούν να αποκτήσουν οικολογική γνώση της περιοχής. Επομένως, θα λέγαμε, οι συγκρούσεις που προκύπτουν μερικές φορές ανάμεσα στους αυτόχθονες πληθυσμούς και τους ξένους, οι οποίοι επιθυμούν την εξόρυξη φυσικών πόρων, δεν είναι συγκρούσεις υλικών συμφερόντων, δομημένες στην ανισορροπία των εξουσιών, αλλά κυρίως αντιπαράθεση διαφορετικών κοσμοθεωριών, όπως συνηθίζουν να τις αποκαλούν οι Αφρο-Κολομβιανοί. Οι ιθαγενείς έχουν κάνει τεράστιες προσπάθειες να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στους ίδιους και τους υπολοίπους που ζουν στον καπιταλιστικό κόσμο. Εναπόκειται πια στους απέναντι «συνομιλητές», συμπεριλαμβανομένων και των μετά-αποικιακών κρατών και διακρατικών οργανώσεων, να κάνουν κι αυτοί την αντίστοιχη προσπάθεια.

*Ο Μαρκ Μπράιτμαν είναι λέκτορας Ανθρωπολογίας στο UCL. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο theconversation.com.

Μετάφραση: Θέα Μανούρα

∆ΙΕΘΝΗ

Μετά τη Λωζάνη τι; Οι σχοινοβασίες της πυρηνικής διπλωματίας

«Σ

ήμερα είναι μια μεγάλη μέρα», έγραψε στο τουίτερ ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζόν Κέρυ στις 2 Απριλίου, την ημέρα δηλαδή που υπογράφηκε στη Λωζάνη, μετά από μαραθώνιες συνομιλίες, η συμφωνία- πλαίσιο μεταξύ του Ιράν από τη μία και των ΗΠΑ, Γερμανίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Βρετανίας, Ρωσίας, Κίνας-των μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων δηλαδή- από την άλλη, με περιεχόμενο τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Εκτός των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των 8 χωρών, παρούσα ήταν και η εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φεντερίκα Μοντερίνι, σηματοδοτώντας έτσι την επιθυμία των ηγετικών κύκλων της ΕΕ να μετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των παγκόσμιων γεωπολιτικών ισορροπιών, αναβαθμίζοντας το ρόλο του ευρωπαϊκού πόλου σε κάτι περισσότερο φιλόδοξο από σιωπηλό εταίρο της αμερικανικής πολιτικής. Κάτω από αυτό το πρίσμα, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η δήλωση του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, πως η Γαλλία θα μεριμνήσει για μία πραγματικά αξιόπιστη συμφωνία, ώστε να αποτραπεί κάθε πιθανότητα να αποκτήσει το Ιράν πυρηνικό οπλοστάσιο.

Τα σημεία συμφωνίας

Τα σημεία στα οποία συμφώνησαν οι δύο πλευρές περιλαμβάνουν τη δυνατότητα του Ιράν να συνεχίσει τις διαδικασίες εμπλουτισμού ουρανίου μόνο στις εγκαταστάσεις της Νατάνζ και να θέσει εκτός λειτουργίας τις εγκαταστάσεις στη Φορντό, ενώ για τα επόμενα 15 χρόνια θα εμπλουτίζεται μόνο το 3,6% του ουρανίου που διαθέτει η χώρα. Επιπλέον, για την επόμενη δεκαετία, το Ιράν μπορεί να κατέχει μόνο 300 kg από το ήδη υπάρχον χαμηλού εμπλουτισμού ουράνιο που σήμερα διαθέτει. Όσες συσκευές φυγοκέντρησης δεν χρησιμοποιούνται πλέον, θα τεθούν υπό την επιτήρηση της ∆ιεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας και θα μπορούν να χρησιμεύσουν μόνο ως πηγή ανταλλακτικών για αυτές που παραμένουν σε λειτουργία. Αν οι όροι αυτοί τηρηθούν πιστά, τότε το Ιράν μπορεί να προσβλέπει σε άρση των κυρώσεων από την πλευρά της ∆ύσης, ενώ σε αντίθετη περίπτωση οι κυρώσεις θα τεθούν και πάλι σε

ισχύ. Ωστόσο, δεν πρόκειται για μία αυτόματη διαδικασία «απελευθέρωσης» της κυβέρνησης Ροχανί από τον πολύχρονο πολιτικό στραγγαλισμό, εφόσον δεν τίθενται καν στη συζήτηση οι υπάρχουσες κυρώσεις λόγω των κατηγοριών για τρομοκρατία, παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και χρήση βαλιστικών πυραύλων, κυρώσεις που πιθανότατα θα παραμείνουν και μετά την τελική συμφωνία που επιδιώκεται να υπογραφεί μέχρι τις 30 Ιουνίου.

Το στοίχημα του Ομπάμα

Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει επομένως μπροστά του διάστημα τριών περίπου μηνών για να πείσει τους ψηφοφόρους της χώρας του για την επιτυχία, αλλά και το σωστό των χειρισμών του. Και μπορεί ο ίδιος να δηλώνει πως επετεύχθη μία ιστορική πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, αποφασιστική για την ασφάλεια στον πλανήτη, δε μπορεί να αγνοήσει όμως το γεγονός ότι η στάση της κυβέρνησης του απέναντι σε μια χώρα απολύτως δαιμονοποιημένη για την ευρεία πλειοψηφία των αμερικανών, θα μπορούσε να είναι ένα από τα κομβικά σημεία που θα κρίνουν το νικητή των επόμενων εκλογών το 2016. Η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων των ∆ημοκρατικών (50%) βλέπει θετικά τη συμφωνία πλαίσιο, έναντι 10% που την απορρίπτουν, ενώ η κατ αρχήν θετική κατάληξη των διαπραγματεύσεων φαίνεται να αποτελεί θρυαλλίδα για τους Ρεπουμπλικανούς

αφού 31% των ψηφοφόρων του δηλώνουν θετικοί. Ο αμερικανός πρόεδρος πρέπει όμως να αποσπάσει τη συναίνεση του Κογκρέσου, το οποίο βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών και για το λόγο αυτό επιδιώκει την ευρύτερη δυνατή υποστήριξη. Με δεδομένη την πάγια στάση της πλειοψηφίας του κοινωνικού σώματος υπέρ της σκληρής γραμμής απέναντι στο Ιράν, ο Λευκός Οίκος σπεύδει να κατευνάσει τυχόν ανησυχίες, τονίζοντας πως η άρση των κυρώσεων θα γίνεται σταδιακά, αρχίζοντας μετά τις 30 Ιουνίουαν υπογραφεί η τελική συμφωνία- και μόνο μετά από συχνούς ενδελεχείς ελέγχους ως προς την τήρηση των όρων της.

Οι όροι του Ροχανί

Σε αυτή την προσπάθειά του δεν βοηθάει βέβαια η στάση του ιρανού προέδρου: ο Χασάν Ροχανί δήλωσε την Πέμπτη σε δημόσια ομιλία του, η οποία μεταδόθηκε τηλεοπτικά, πως από την πλευρά της κυβέρνησής του, η συμφωνία θα ισχύσει μόνο αν αρθούν όλες οι κυρώσεις εναντίον της χώρας του. Και όχι μόνο! Επιβεβαιώνοντας την επιλογή πολιτικής συμμαχίας με τους σιίτες Χούτι της Υεμένης, ο Ροχανί θεωρεί προαπαιτούμενο για την αποδοχή των συμφωνηθέντων, το τέλος των αεροπορικών επιδρομών της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της χωρών του Κόλπου κατά των σιιτικών θέσεων, επιδρομές που συνεχίζονται με δριμύτητα

“

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Ποια θα είναι η σημασίας της θα εξαρτηθεί από πολλούς απρόβλεπτους παράγοντες και τις συνεχείς αλλαγές δυναμικής σε μία περιοχή του κόσμου που μοιάζει όλο και περισσότερο με κινούμενη άμμο. Στο μεταξύ, πολλά θα κριθούν από τις ουσιαστικές επιθυμίες,τις επιλογές και τις κινήσεις των αμερικανών αξιωματούχων. τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ενώ στήριξε την επιτακτική ανάγκη λύσης του προβλήματος της Υεμένης μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων μεταξύ όλων των αντιμαχόμενων πλευρών, νομιμοποιώντας έτσι και τους σιίτες πολιτοφύλακες ως ισότιμους συνομιλητές. Την ίδια στιγμή, δηλητηριώδη βέλη εξακοντίζονται και από την πλευρά παραδοσιακών συμμάχων της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή: ενισχυμένος μετά την άνετη επικράτησή του στις πρόσφατες εκλογές, ο Μπένζαμιν Νετανιάχου υπενθυμίζει σε πολύ υψηλούς τόνους (προς τέρψη της ισραηλινής δεξιάς που αποτελεί το προνομιακό του ακροατήριο) όσα δήλωνε ήδη από τον Φεβρουάριο, όταν γίνονταν οι διερευνητικές επαφές για τη συνάντηση της Λωζάνης: ότι θα κάνει ότι είναι δυνατόν για να μην υπάρξει καμία συμφωνία με τους «ισλαμιστές τρομοκράτες». Θέση από την οποία δεν φαίνεται να τον μετακινεί ούτε η κατευναστική δήλωση του αμερικανού προέδρου, πως οι ΗΠΑ δε θα συναινούσαν ποτέ σε καμμία ενέργεια η οποία θα έθετε σε κίνδυνο το Ισραήλ. Είναι φανερό ότι η εντεινόμενη κρίση στις σχέσεις Ομπάμα -Νετανιάχου προσθέτει ένα ακόμη παραμορφωτικό κάτοπτρο στην ήδη θολή εικόνα των ισορροπιών της Μέσης Ανατολής.

Ένα πρώτο βήμα

Μπορούμε, λοιπόν, να αναφερόμαστε στη συμφωνία της Λωζάνης ως καθοριστικής για την αλλαγή των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και των πυρηνικών του αντιπάλων; Παρακινδυνευμένο να προεξοφληθεί κάτι τέτοιο, οπωσδήποτε όμως είναι ένα βήμα το οποίο δέκα χρόνια πριν, όταν ξεκινούσαν οι πρώτες δειλές διαπραγματευτικές προσεγγίσεις, φαινόταν μη ρεαλιστικό. Ποια θα είναι η σημασίας της θα εξαρτηθεί από πολλούς απρόβλεπτους παράγοντες και τις συνεχείς αλλαγές δυναμικής σε μία περιοχή του κόσμου που μοιάζει όλο και περισσότερο με κινούμενη άμμο. Στο μεταξύ, πολλά θα κριθούν από τις ουσιαστικές επιθυμίες,τις επιλογές και τις κινήσεις των αμερικανών αξιωματούχων. Γιατί τελικά είναι αδύνατο να υπηρετείς με επιτυχία δύο διαφορετικούς ρόλους - και του παγκόσμιου χωροφύλακα και του σοφού ειρηνοποιού. Πλέον,οι καιροί δεν ευνοούν τις μεταμφιέσεις... Όλγα Αθανίτη

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Η αποτυχία της στρατηγικής με τη «θηλιά στο λαιμό» ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΟΥΤΙΝ - ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΟ ΚΡΕΜΛΙΝΟ

πάνια επίσκεψη ηγέτη της ΕΕ στο Κρεμλίνο έχει προκαλέσει τόση αγωνία στις Βρυξέλλες όσο αυτή του Αλέξη Τσίπρα την Τρίτη, και τέτοιες αντιδράσεις στα μίντια. Ακόμα και οι πιο σοβαρές εφημερίδες επεσήμαναν την «παγίδα» που θα συνιστούσε μια συμμαχία της Ελλάδας με τη Μόσχα. Γιατί μια Ελλάδα φιλικά προσκείμενη στη Μόσχα «θα μπορούσε να παραλύσει την ικανότητα του ΝΑΤΟ να αντιδράσει στην επιθετικότητά της», υποστήριξε ο Ζ. Μπρεζίνσκι, 89 χρόνων σήμερα, πολλές δεκαετίες σύμβουλος, για ζητήματα στρατηγικής του Λευκού Οίκου, ενώ ο βαυαρός Μάρκους Σέντερ, υπουργός Οικονομικών, ζήτησε από την Ελλάδα «να ξεκαθαρίσει σε ποιο στρατόπεδο ανήκει». Ακόμα, αναφέρουμε ανάμεσα στις πολλές δηλώσεις, και την αντίδραση του προέδρου του ευρωκοινοβουλίου, σοσιαλδημοκράτη Μάρτιν Σουλτς, που χαρακτήρισε «απαράδεκτη», μια προσέγγιση μεταξύ Αθήνας και Μόσχας. Τη στιγμή μάλιστα που έγκαιρα ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είχε ξεκαθαρίσει προς τον πολωνό πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και την υπεύθυνη των εξωτερικών υποθέσεων στην Κομισιόν Φεντερίκα Μογκενίνι ότι «δεν είμαστε σύμφωνοι με ποινές κατά της Ρωσίας, αλλά υπέρ μιας αρχιτεκτονικής για την ασφάλεια, που θα περιλαμβάνει και τη Ρωσία». Οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων στο ταξίδι του κ. Τσίπρα στη Μόσχα «δείχνουν, κυρίως, τις αυταπάτες τις οποίες έτρεφαν μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου στην Ελλάδα οι ευρωπαίοι ηγέτες», αναφέρει στη «Λα Τριμπιούν» ο Ρομαρί Γκοντέ.

Οι στόχοι του Γιούρογκρουπ

Πέντε εβδομάδες μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μετά από αρκετές προσπάθειες στις 20 Φεβρουαρίου στο Γιούρογκρουπ, αποκαλύπτεται πλήρως ο πολιτικός στόχος των Ευρωπαίων για την αντιμετώπιση της νεοεκλεγμένης ελληνικής κυβέρνησης. Με αυτή τη συμφωνία δεν επεδίωκαν με καλή πίστη να καταλήξουν σε μια συμφωνίαλύση, αλλά να χρησιμοποιήσουν σαν μέσο πίεσης κατά της Ελλάδας, απορρίπτοντας με περιφρόνηση τις λίστες με τις μεταρρυθμίσεις που παρουσίαζε η Αθήνα (αυτό έγινε και στο τελευταίο Γιουρογουόρκινγκ Γκρούπ. Οι Βρυξέλλες προσδοκούσαν ότι με τη χρονοτριβή θα χειροτερεύσει η οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας. Θα διαμορφωνόταν ένα τέτοιο περιβάλλον, που θα τους επέτρεπε να επιβάλουν τους όρους τους χωρίς αντίσταση της ελληνικής κυβέρνησης και του Αλέξη Τσίπρα. Την εβδομάδα που πέρασε οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» αποκάλυψαν, σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός «αξιωματούχου» της ευρωζώνης, ένα μέρος του παιχνιδιού των Βρυξελλών, καλώντας τον Αλέξη Τσίπρα να «γίνει πρωθυπουργός και να πάψει πια να είναι ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ». Η πηγή της εφημερίδας αποκαλύπτει ότι: πρόκειται για ένα σχέδιο εξαναγκασμού του Αλέξη Τσίπρα να διαχωρίσει τη θέση του από την «αριστερή πτέρυγα του κόμματός του» για να συμμαχήσει με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, που είναι πολύ αποδε-

“

έτσι κλείνει το δρόμο για ένα ενδεχόμενο συμβιβασμό… Ακόμα εκφράζουν το φόβο ότι ο Τσίπρας θα μπορούσε να είναι ο «δούρειος ίππος» της Ρωσίας μέσα στην ΕΕ κι έτσι να μπλοκάρει τις ομόφωνες πολιτικές πρωτοβουλίες κατά της Μόσχας. Τέλος, με τη λογική αυτή οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι να αναλάβουν το κόστος μιας πολιτικής που επιμένουν να επιβάλουν με τις μεταρρυθμίσεις: στην αγορά εργασίας και στο ασφαλιστικό. Αυτό που επιχειρεί να πετύχει με το ταξίδι του στη Μόσχα, είναι να μετατρέψει την αδυναμία του, δηλαδή την απομόνωσή του και την άσχημη οικονομική κατάσταση της χώρας του, σε δύναμη.

Η οργή των Ευρωπαίων δείχνει κυρίως το αίσθημα αποτυχίας της στρατηγικής τους: με τη “θηλιά στο λαιμό”. Με το ταξίδι του στη Μόσχα ο Αλέξης Τσίπρας στέλνει ένα μήνυμα προς τους συμμάχους να αποφασίσουν για τη λίστα των μεταρρυθμίσεων που έχει στείλει η κυβέρνηση στο Γιούρογκρουπ. κτό στο Μπερλάιμοντ, όπου διαμένουν οι υπάλληλοι της Κομισιόν στις Βρυξέλλες. Με μια τέτοια συμμαχία ήταν βέβαιο ότι θα μπορούσαν να περάσουν οι μεταρρυθμίσεις που επιθυμούν οι Ευρωπαίοι. Μεταρρυθμίσεις στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και τα μέτρα για την αγορά εργασίας και τις συντάξεις. Με λίγα λόγια, η ΕΕ επιχειρεί να αναπαραγάγει το πραξικόπημα του Νοεμβρίου του 2011, όταν ο Γ. Παπανδρέου «αποβιβάστηκε», όπως ήταν η επιθυμία των τροϊκανών, για να αναλάβει μια «τεχνική» κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήμο…

Η αυταπάτη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να γίνει ΠΑΣΟΚ

Η αυταπάτη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι «έχουν διαβάσει λάθος την κατάσταση στην Ελλάδα. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν διατρέχει τον κίνδυνο να δει μια αριστερή αντιπολίτευση έξω από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή έχει σταματήσει να υπάρχει από το 2009. Πρόκειται για την αριστερά που συνέβαλε στη δημιουργία του ενιαίου κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, ικανού να παρουσιαστεί στον ελληνικό λαό σαν μια εναλλακτική κυβέρνηση. Αυτή γνωρίζει ότι μπορεί να κάνει παραχωρήσεις, αλλά βλέπει με κακό μάτι ότι μπορεί να φθάσει μέχρι τη ρήξη», αναφέρει ο γάλλος δημοσιογράφος. Και επομένως να σχηματίσει μια κυβέρνηση όχι βέβαια με το ΠΑΣΟΚ που έχει τόσο δυσφημιστεί, αλλά με το υποκατάστατο του το Ποτάμι. Μια τέτοια ενέργεια όμως θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία του ΣΥΡΙΖΑ.

Απίθανο μπλοκάρισμα

Η ανικανότητα των Ευρωπαίων να συνειδητοποιήσουν αυτή την κατάσταση στην Ελλάδα τους οδηγεί να επιβάλουν ένα απίθανο μπλοκάρισμα, που

συνιστά μια καθαρή απειλή. Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν έτσι όλο και περισσότερο να καλλιεργήσουν την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, κάνοντας δυνατό «ένα ατύχημα στη διαδρομή αυτή». Το περίφημο grexit του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Στη Φιλανδία, που γίνονται εκλογές σήμερα, οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις έκαναν προεκλογικά επίδειξη αποφασιστικότητας έναντι της Ελλάδας. Η ευρωζώνη σφίγγει τον κλοιό όλο και περισσότερο κατά της Αθήνας. Ο μύθος ότι η Κομισιόν είναι πιο ευέλικτη με την Ελλάδα, ανήκει στο παρελθόν. Η Γαλλία και η Ιταλία λάμπουν δια της απόλυτης σιγής και απέχουν ή μάλλον δεν παίρνουν καμία πρωτοβουλία.

Η Μόσχα ιδανικό μέσο πίεσης

Τι θα μπορούσε συνεπώς να κάνει μέσα σ’ αυτή την κατάσταση ο Αλέξης Τσίπρας; Θα έπρεπε κι αυτός να βρει τα εργαλεία πίεσης να προετοιμαστεί για την ενδεχόμενη «ρήξη». Μπροστά στον κίνδυνο της στάσης πληρωμών που προοδευτικά σπρώχνουν τη χώρα οι Ευρωπαίοι. Προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και η απαίτηση της Ελλάδας για τις γερμανικές κατοχικές επανορθώσεις. Καθώς και η εξεταστική επιτροπή που θα ερευνήσει τις αιτίες για το πώς φθάσαμε στο μνημόνιο το 2010. Τίποτα, όμως, χωρίς αμφιβολία δεν είναι πιο αποτελεσματικό από το γεωπολιτικό όπλο, υπογραμμίζει ο Ρομαρί Γκοντέν Αυτό το όπλο δίνει μια αποτελεσματική πολιτική απάντηση στις πολιτικές πιέσεις. Η προσέγγιση με τη Ρωσία είναι πράγματι ένα ιδανικό μέσο για να πιέσει η Ελλάδα τους εταίρους της. Γι’ αυτό ο Βλαντίμιρ Πούτιν θεωρείται ο πιο μισητός από κύκλους της ΕΕ. Οι ίδιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι «ο Αλέξης Τσίπρας παίζει με τη φωτιά», γιατί

Μια προσέγγιση και όχι συμμαχία

Συνεπώς, έχουν συμφέρον όλοι από μια συνεννόηση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Τόσο μάλλον που αυτή η προσέγγιση παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα. Πρώτον, φαίνεται πως θα περιλαμβάνει μια μεγάλη οικονομική βοήθεια, με την άρση του εμπάργκο των αγροτικών προϊόντων και τις επενδύσεις. ∆εύτερον, η ανίχνευση για μια βοήθεια σε περίπτωση που η ρήξη καταστεί αναπόφευκτη, είτε στην περίπτωση που η Ελλάδα θα έχει μια ανάγκη να αποπληρώσει το ∆ΝΤ και την ΕΚΤ. Η πολιτική τού Αλέξη Τσίπρα είναι πολύ ισορροπημένη. Από τη μια, επιχειρεί ακόμα μια έντιμη συμβιβαστική λύση στους κόλπους της ευρωζώνης, οι συζητήσεις δεν έχουν διακοπεί. Από την άλλη, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί επίσης να προσεγγίσει τις ΗΠΑ και γι’ αυτό η Αθήνα φροντίζει να αποπληρώνει το ∆ΝΤ. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν αμφισβητεί σε καμία περίπτωση την τοποθέτηση της χώρας του στη «∆ύση».

Η οργή των Ευρωπαίων εξηγείται από την αποτυχία της στρατηγικής τους

Η οργή των Ευρωπαίων δείχνει κυρίως το αίσθημα αποτυχίας της στρατηγικής τους: με τη «θηλιά στο λαιμό». Με το ταξίδι του στη Μόσχα ο Αλέξης Τσίπρας στέλνει ένα μήνυμα προς τους συμμάχους να αποφασίσουν για τη λίστα των μεταρρυθμίσεων που έχει στείλει η κυβέρνηση στο Γιούρογκρουπ. Τους θέτει επίσης το ερώτημα αν θα επιμείνουν στην ιδεολογική τους θέση και θα διακινδυνεύσουν μια μεγάλη γεωπολιτική κρίση με φόντο αυτή της Ουκρανίας. Οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι η δύναμή τους έναντι της μικρής Ελλάδας είναι ακαταμάχητη. Όμως φαίνονται πολύ στατικοί μπροστά στην πράγματι καλή στρατηγική του Αλέξη Τσίπρα. «Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας για ένα διάστημα υποτιμήθηκε από τον ξένο Τύπο, απέδειξε όμως, ότι με τη στρατηγική του μπορεί να παίξει σε πρώτο πλάνο. Είναι ένας από τους λίγους ευρωπαίους ηγέτες που σήκωσε το κεφάλι του και να αντιμετωπίσει την Άνγκελα Μέρκελ καταλήγει ο γάλλος αναλυτής. Μ. Κοβάνης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Από την καταστολή στην απο-αστυνόμευση

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΤΑΙ» www.smhric.org

Ενάντια στο εργοστάσιο

Ένας νεκρός, περισσό τεροι από 100 τραυματίες και 50 διαδηλωτές που

συνελήφθηκαν και αγνοούνται, ήταν το αποτέλεσμα της επίθεσης που εξαπέλυσε την Κυριακή η μογγολική αστυνομία εναντίον χιλιάδων ανθρώπων, που διαμαρτύρονταν για να μη γίνει ένα χημικό εργοστάσιο στην αυτόνομη Έσω Μογγολία. Το εργοστάσιο θα μολύνει τεράστιες γεωργικές εκτάσεις με τοξικά απόβλητα και τους τελευταίους μήνες έχει δημιουργηθεί στην περιοχή ένα μεγάλο κίνημα αντίστασης που έχει συγκρουστεί άγρια με τις δυνάμεις καταστολής και παρακρατικούς κύκλους.

www.grupodeestudoscomunica.blogspot.com

Απεργία στα Mc Donald’s

Με στόχο να ακουστεί η  φωνή τους ενάντια στην άγρια εκμετάλλευση των Mc

Donald’s, εργαζόμενοι της εταιρείας σε περισσότερες από 200 πόλεις 35 χωρών ετοιμάζονται να κατέβουν την Τετάρτη σε μια παγκόσμια απεργία. Να σημειωθεί ότι, παρόλο που η εταιρεία έχει χαρακτηρίσει την απεργία ως ένα γεγονός ασήμαντο που προσπαθεί μόνο να προσελκύσει την προσοχή των ΜΜΕ, οι κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των πωλήσεων της κατά 4%. www.maya.com.bd

Αλληλεγγύη απέναντι στην πατριαρχία

∆εκάδες χιλιάδες γυ ναίκες έχουν χρησιμοποιήσει σε λίγες μόλις εβδο-

μάδες την τηλεφωνική πλατφόρμα Maya στο Μπαγκλαντές, στην οποία μπορούν ελεύθερα να στέλνουν ερωτήματα με το κινητό τους και να παίρνουν άμεσες απαντήσεις. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από διάφορες φεμινιστικές οργανώσεις με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών, σε μια χώρα που η πατριαρχία δημιουργεί ποικίλους αποκλεισμούς, 600.000 γυναίκες πεθαίνουν κάθε χρόνο από επιπλοκές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, ενώ το 66% των κοριτσιών παντρεύονται πριν τα 18 χρόνια. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

τους Μπράουν και Γκάρνερ, ο Ισμαήλ Αμπντουλά Μπρίνσλεϊ, πυροβόλησε και σκότωσε δύο αστυνομικούς στο ΜπεντΣτάι. Ο ντε Μπλάζιο βρέθηκε ευθέως κατηγορούμενος από το σύνολο του αστυνομικού σώματος, καθώς πριν το περιστατικό είχε καταγγείλει δημοσίως τις αθωωτικές αποφάσεις του δικαστηρίου του Μιζούρι, ενώ τους τελευταίους μήνες οι συγκρούσεις του με τον Μπράτον είχαν πολλαπλασιασθεί. Το NYPD, υπό την πίεση των αστυνομικών σωματείων και λόμπι πέρασε σε μια ιδιότυπη «λευκή απεργία», σχεδόν αποσύροντας τις αστυνομικές δυνάμεις από τους δρόμους. Για κακή τους τύχη, το αποτέλεσμα ήταν η ραγδαία μείωση της εγκληματικότητας και η αποσυμφόρηση των εντάσεων.

«Μην τρέχεις στο δρόμο» λέει μία απ’ τις πρώτες συμβουλές που δίνουν οι νεοϋορκέζοι στους επισκέπτες, «η αστυνομία μπορεί να σε πυροβολήσει». Ως φράση, αποτελεί ιδανικό δείγμα της εξουσίας που έχει αποκτήσει τις τελευταίες δεκαετίες το NYPD, η αστυνομική αρχή της «Γκόθαμ Σίτι», εκχωρημένη από παρελθοντικούς δημάρχους στην αρμοδιότητα των οποίων ανήκει ο διορισμός του αστυνομικού διοικητή. Τα τανκς του Εντ Κοχ ενάντια στους άστεγους ακολούθησε το πρότυπο αστυνομικό κράτος του Τζουλιάνι. Από εκεί, ο δισεκατομμυριούχος Μάικλ Μπλούμπεργκ που τον διαδέχθηκε, ανέλαβε να «γυαλίσει» την αστυνομοκρατούμενη μητρόπολη της ανατολικής ακτής, με τα συμφέροντα των μεσιτικών επιχειρήσεων να υποβαθμίζουν τη ζωή των κατώτερων στρωμάτων και τις καταγγελίες για την αστυνομική αυθαιρεσία να σκουπίζονται προκλητικά κάτω απ’ το χαλάκι.

νέος δημοκρατικός δήμαρχος Μπιλ ντε Μπλάζιο, όμως, φάνηκε να σπάει το σερί και εκλέχθηκε με ριζικά διαφορετική ατζέντα. Οι θέσεις του ενάντια στην οικονομική ανισότητα και τη διάλυση της πρόνοιας, επέτρεψαν στα συντηρητικά ΜΜΕ να τον πολεμήσουν ως «κομμουνιστή». Οι προεκλογικές του δεσμεύσεις για τον περιορισμό της ασυδοσίας του real estate και τη φιλελευθεροποίηση της καθημερινής ζωής (όπως π.χ., με τη μερική άρση της απαγόρευσης κατανάλωσης αλκοόλ σε δημόσιο χώρο), έκαναν έναν αντιδήμαρχο του Μπλούμπεργκ να δηλώσει «αν θέλετε τη Νέα Υόρκη του ’60 και του ’70, αυτός είναι ο άνθρωπός σας». Ακόμα και στο ζήτημα της αστυνομικής αυθαιρεσίας, ο ντε Μπλάζιο είχε υποσχεθεί ριζικές τομές με σαφή αναφορά στον περιορισμό της πρακτικής stop-and-frisk, των αστυνομικών ελέγχων που εφάρμοσαν οι προκάτοχοί του. Μία συγκεκριμένη υπόσχεση, όμως, διαψεύστηκε απ’ τις πρώτες ημέρες, όταν ο νέος δήμαρχος επανέφερε στη θέση του τον πρώην αστυνομικό διοικητή του Τζουλιάνι, Μπιλ Μπράτον. Ο Μπράτον επέβαλε χωρίς καθυστερήσεις το αγαπημένο του δόγμα της broken window policy, ένα μοντέλο αστυνόμευσης που διαμόρφωσε το καθεστώς Τζουλιάνι, σύμφωνα με το οποίο η παραβατικότητα πρέπει να χτυπιέται στις κατώτερες εκφάνσεις της προκειμένου να περιοριστεί το οργανωμένο έγκλημα.

Οι ζωές των μαύρων έχουν σημασία

Τα αποτελέσματα αυτής της εφαρμογής στην εποχή του ντε Μπλάζιο, κυμαίνονται από τη λάιτ παραφρένεια των προστίμων σε τουρίστες που δεν αποβιβάζονταν στους τερματικούς του μετρό, προκειμένου να δουν τους εγκαταλελειμμένους σταθμούς (τυπικά αξιοθέατα της Νέας Υόρκης), μέχρι πιο σκοτεινές πτυχές, όπως το στραγγαλισμό του Έρικ Γκάρνερ και το βασανισμό μιας μεσήλι-

Disarm NYPD

«Χτίστε κοινότητες, αφοπλίστε το φόβο» κης μαύρης γυναίκας στο Μπράουνσβιλ, η οποία έχοντας μόλις βγει από το μπάνιο, σύρθηκε χωρίς ρούχα έξω από το διαμέρισμα της, προτού αποδειχθεί ότι δεν έχει καμία σχέση με την υπόθεση που ερευνούσαν οι εισβολείς αστυνομικοί. Οι δολοφονίες των εφήβων Μάικλ Μπράουν και Αντόνιο Μάρτιν στο Μιζούρι, αλλά και του Γκάρνερ στη Νέα Υόρκη, ξεσήκωσαν μαζικές διαδηλώσεις στις ΗΠΑ. Η Τάιμς Σκουέρ, αλλά και άλλες περιοχές, γέμισαν για εβδομάδες από ανθρώπους που φώναζαν ότι «οι ζωές των μαύρων έχουν σημασία». Η αθώωση των αστυνομικών, η ακραία κατασταλτική δράση απέναντι στους διαδηλωτές του Φέργκιουσον και το γενικό κλίμα ατιμωρησίας για τις δολοφονίες μαύρων από ένστολους πυροδότησαν ένα εκρηκτικό κλίμα στις ΗΠΑ. Στις 20 ∆εκεμβρίου, σε αντίποινα για

“

Το NYPD, υπό την πίεση των αστυνομικών σωματείων και λόμπι, πέρασε σε μια ιδιότυπη “λευκή απεργία” σχεδόν αποσύροντας τις αστυνομικές δυνάμεις από τους δρόμους. Το αποτέλεσμα ήταν η ραγδαία μείωση της εγκληματικότητας και η αποσυμφόρηση των εντάσεων.

Η εμπειρία αυτής της περιόδου «απελευθέρωσης» της Νέας Υόρκης, φαίνεται να παίζει κομβικό ρόλο στη συγκρότηση του Disarm NYPD, μιας νέας πρωτοβουλίας κατοίκων που αποσκοπεί στον αφοπλισμό της αστυνομίας και τη δημιουργία περιοχών απαλλαγμένων από την παρουσία της, όπου η ευθύνη για την επίλυση διαφωνιών θα περνάει σε σώματα διαμεσολαβητών από κατοίκους. Το εύρος στο οποίο αποσκοπεί η πρωτοβουλία αποκαλύφθηκε ευθύς αμέσως απ’ την απόφαση να συνεργαστούν με την προϋπάρχουσα πρωτοβουλία CopWatch, που έχει αναλάβει τη συστηματική παρακολούθηση και καταγραφή των αυθαιρεσιών του NYPD. Παρότι σχετικά ολιγομελές, το CopWatch είναι καλά οργανωμένο, περιλαμβάνοντας μέχρι και εκπαίδευση για τους εθελοντές CopWatchers, τη γνώση και εμπειρία των οποίων θέλει να αξιοποιήσει το νεοσύστατο Disarm. Πέρα από το Copwatch, η πορεία του Disarm θα κινηθεί παράλληλα και με μία αρκετά δυναμική πρωτοβουλία για την απο-αστυνόμευση στην πόλη, το Take Back the Bronx με δράση στο ομώνυμο διαμέρισμα. Το Μπρονξ, έντονα πολυεθνικό, αποκεντρωμένο και με μεγάλη συγκέντρωση των κατώτερων στρωμάτων, έχει αποτελέσει παράδεισο για τη φυλετική και ταξική αστυνομική αυθαιρεσία. Η πρωτοβουλία συστάθηκε το 2011 ως απότοκο του τοπικού Occupy, με τους υποστηρικτές του να πολλαπλασιάζονται σταθερά και έχοντας πια αποκτήσει δικό του κοινωνικό κέντρο. Το TBtB έχει ένα επιτυχημένο παρελθόν σ’ αυτό που έχει θέσει ως στόχο το Disarm: η συνήθης πρακτική των ακτιβιστών του ήταν να καταλαμβάνουν γειτονιές με ισχυρή αστυνομική παρουσία, αναρτώντας επιγραφές ενάντια στην αστυνομία και παροτρύνοντας τους κατοίκους να βγουν στον «απελευθερωμένο» δρόμο όπου αξιοποιούσαν τη μικροφωνική για να δημοσιοποιήσουν τις εμπειρίες τους από το NYPD. Η εμπειρία των κινημάτων απο-αστυνόμευσης ενδέχεται να φέρει νέες αντιλήψεις για την ασφάλεια και τις κοινότητες, που δεν θα αφορούν μόνο την περιοχή δραστηριοποίησής τους. Άλλωστε, όπως είδαμε περίτρανα τον τελευταίο καιρό στα καθ’ ημάς, οι κοινωνικές συνέπειες της καταστολής δεν είναι επίδικο μόνο για τους κατοίκους των ΗΠΑ. •

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Αντίστροφη μέτρηση για τις εκλογές ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

ιγότερο από ένας μήνας απομένει μέχρι τις εθνικές εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίες φαίνεται να είναι από τις πλέον δύσκολες και απρόβλεπτες των τελευταίων χρόνων. Έπειτα από πέντε χρόνια συγκυβέρνησης Συντηρητικών και Φιλελεύθερων ∆ημοκρατών, η οποία συνοδεύτηκε από μέτρα λιτότητας, αύξηση πανεπιστημιακών διδάκτρων, αλλά και αύξηση της ξενοφοβίας και του (δεξιού) ευρωσκεπτικισμού, η χώρα καλείται να επιλέξει την επόμενη ηγεσίας της. Εδώ, απαιτείται μια μικρή παρατήρηση: το εκλογικό σύστημα της χώρας όντας απολύτως πλειοψηφικό δυσκολεύει τόσο τις τυχόν εκτιμήσεις όσο και την σωστή αποτύπωση της βούλησης του εκλογικού σώματος. Αρκεί πιθανώς να αναφέρουμε ότι στην προηγούμενη Βουλή των Κοινοτήτων οι Φιλελεύθεροι ∆ημοκράτες κατείχαν το 9% των εδρών την στιγμή που είχαν λάβει το 21% της ψήφου. Παρομοίως, σε αυτές τις εκλογές ο ακρο-δεξιός, ευρωσκεπτικιστής Φαράνζ φαίνεται πως θα καταλάβει μονοψήφιο αριθμό εδρών (σε σύνολο 650), παρόλο που σε όλες τις δημοσκοπήσεις τα ποσοστά του κυμαίνονται στο 15% και αναμένεται το κόμμα του να είναι δεύτερο σε αρκετές περιφέρειες, το οποίο όμως δεν του εξασφαλίζει αντιπροσώπους.

Χαμένοι οι Φιλελεύθεροι ∆ημοκράτες

Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών φαίνεται πως θα είναι οι Φιλελεύθεροι ∆ημοκράτες. Το 2010 μεγάλο κομμάτι της νεολαίας με κεντρο-αριστερό προσανατολισμό ψήφισε το κόμμα κυρίως λόγω της υπόσχεσής τους να καταργήσουν τα δίδακτρα στο πανεπιστήμιο. Αντί αυτού ο κυβερνητι-

“

Η Βουλή των Κοινοτήτων περιμένει τους νέους «ενοίκους». κός συνασπισμός στον οποίο συμμετείχαν τριπλασίασε τα δίδακτρα και δυσκόλεψε την πρόσβαση των νέων σε μια σειρά επιδομάτων, πολιτικές που απομάκρυναν από τους Φιλελεύθερους σημαντικό κομμάτι του ακροατηρίου τους. Οι Πράσινοι, οι οποίοι είναι από τα αριστερότερα «πράσινα» κόμματα στην Ευρώπη, φαίνεται να ωφελούνται από αυτή την εξέλιξη, σε μια χώρα όπου η κοινή γνώμη δείχνει να βρίσκεται στα αριστερά του πολιτικού συστήματος σε μια σειρά από θέματα (πχ εθνικοποίηση των σιδηροδρόμων). Για άλλη μια φορά, το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα και η ρητορική της «χαμένης ψήφου», ειδικά εκ μέρους των Εργατικών, μπορεί να δυσκολέψει σημαντικά τους Πράσινους, οι οποίοι πάντως έχουν αρχίσει να εδραιώνονται σε ένα πολιτικό σύστημα που σταδιακά μεταβαίνει από τον δικομματισμό στον

πολυκομματισμό.

Οι Εργατικοί και ο παράγοντας... Σκωτία Σε κάθε περίπτωση παραμένει ασαφές ποιο θα είναι το πρώτο κόμμα. Τις τελευταίες εβδομάδες οι Εργατικοί επιχειρούν να διαφοροποιηθούν από τους Συντηρητικούς εξαγγέλλοντας μέτρα για την πάταξη της μεγάλης φοροδιαφυγής. H αιτία αυτής της αλλαγής ρητορικής βρίσκεται…στο Βορρά. Το Εθνικιστικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP), αφού ηγήθηκε της καμπάνιας υπέρ της ανεξαρτησίας, και παρόλο που ηττήθηκε με διαφορά 10 μονάδων, είναι σε τροχιά να γίνει το μακράν μεγαλύτερο κόμμα της Σκωτίας εξαφανίζοντας ουσιαστικά τους Εργατικούς. Σε μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες πολιτικές κα-

Περίληψη σύστασης σωματείου

∆υνάμει της υπ’ αριθ. 123/2015 διαταγής του Ειρηνοδικείου Αθηνών (τμήμα εκουσίας δικαιοδοσίας) αναγνωρίσθηκε η ίδρυση του μη κερδοσκοπικού σωματείου με την επωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (EEMΕKE), για τη διεθνή εκπροσώπηση του οποίου η επωνυμία είναι στην Αγγλική γλώσσα GREEK SOCIETY FOR THE STUDY OF CRIME AND SOCIAL CONTROL που εδρεύει στην Αθήνα και ταυτόχρονα εγκρίθηκε το από 30.01.2015 καταστατικό του σωματείου αποτελούμενο από 29 άρθρα και σκοπούς τους αναφερόμενους στο άρθρο 2 αυτού, ήτοι : 1. Σκοπός της Εταιρείας είναι η προαγωγή της εκπαίδευσης, μάθησης, της διδασκαλίας, της έρευνας και διάδοσης της γνώσης και της θεωρίας στον τομέα των Εγκληματολογικών Επιστημών και ειδικότερα στα πεδία της Εγκληματολογίας, Σωφρονιστικής, Θυματολογίας, Αστυνομικής, Εγκληματολογικής Ψυχολογίας και συναφών με αυτές πεδία Αντεγκληματικής Πολιτικής και ειδικότερα του ∆ίκαιου Ανηλίκων, Σωφρονιστικού ∆ικαίου, Αστυνομικού ∆ικαίου, και επιμέρους εξειδικευμένα πεδία του Ποινικού και του ∆ημοσίου ∆ικαίου. 2. Η Εταιρεία θα προάγει ειδικότερα τις σύγχρονες θεωρητικές και ερευνητικές κατευθύνσεις στα παραπάνω πεδία, οι οποίες συναρτώνται με όλο το φάσμα των Κοινωνικών Επιστήμων και την Πολιτική Οικονομία του Εγκληματικού και Ποινικού Φαινομένου. Αναλυτικότερα η Εταιρεία έχει ως στόχους: α) Την ανάπτυξη και διάδοση των Εγκληματολογικών Επιστημών ως Κοινωνικών Επιστημών, ειδικά στις επιστημολογικές κατευθύνσεις της Κριτικής Εγκληματολογίας, της Κοινωνικής και Αποκαταστικής ∆ικαιοσύνης και την προαγωγή της υπόθεσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. β) Την μελέτη και έρευνα σχετικά με τη θεωρία των Εγκληματολογικών Επιστημών και με τα προβλήματα που άπτονται του εγκληματικού φαινομένου και της αντεγκληματικής πολιτικής στην Ελλάδα και διεθνώς. γ) Την επεξεργασία και ανάπτυξη θεωρητικών προτύπων και μέτρων αντιμετώπισης του εγκλήματος και λειτουργίας του ποινικοκατασταλτικού συστήματος. δ) Την ανάπτυξη επιστημονικών συνεργασιών με άλλους επιστημονικούς κλάδους, με επιστημονικούς φορείς του ίδιου ή άλλων κλάδων, όπως και με εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με διεθνείς, ευρωπαϊκές και εθνικές Αρχές, τη διασύνδεση με την κοινότητα, την τοπική κοινωνία, τα κοινωνικά κινήματα, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου που έχουν συναφείς σκοπούς ή αναπτύσσουν πολιτικές στα πεδία ενδιαφέροντος της Εταιρείας. ε) Την επεξεργασία προτάσεων και προτύπων πολιτικής, όπως και μεθόδων διδασκαλίας και εκπαίδευσης φοιτητών ΑΕΙ και επαγγελματιών σε θέματα σχετικά με τις Εγκληματολογικές Επιστήμες. στ) Την ανάπτυξη παρεμβάσεων που έχουν στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του πληθυσμού και την αλλαγή των δημόσιων πολιτικών. Επίσης διατάχθηκαν οι σχετικές νόμιμες δημοσιεύσεις και η εγγραφή του σωματείου στο δημόσιο βιβλίο σωματείων του ∆ικαστηρίου Η πληρεξουσία δικηγόρος Γεωργία Μπογδάνου

Οι εκλογές θα είναι σημαντικές όχι μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά πιθανώς για όλη την Ευρώπη. Αξίζει να θυμόμαστε ότι οι Συντηρητικοί έχουν υποσχεθεί την διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με την ΕΕ, εάν βρίσκονται στην επόμενη κυβέρνηση. ραμπόλες, οι Εργατικοί είχαν ταχθεί με πάθος ενάντια στην ανεξαρτησία, εκτός των άλλων γιατί τα τελευταία 30 χρόνια η Σκωτία είναι από τις βασικές εκλογικές τους βάσεις. Καθώς όμως αποφάσισαν να αναπτύξουν μια συντηρητική ρητορική ενάντια στην ανεξαρτησία, φαίνεται ότι χάνουν μεγάλο κομμάτι του ακροατηρίου τους που μετακινείται προς το SNP- το οποίο τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορικής αντιμάχεται σκληρά τη λιτότητα. Παρόλο που το τελικό αποτέλεσμα δεν έχει ακόμα κριθεί, η τάση της Σκωτίας να αναπτύξει είναι σχετικώς διακριτό πολιτικό σύστημα είναι ενδιαφέρουσα, ειδικά σε σχέση με το ερώτημα της ανεξαρτησίας. Παρά τους σχετικά χαμηλούς τόνους και την ομοιογένεια του πολιτικού συστήματος, αυτές οι εκλογές θα είναι σημαντικές όχι μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά πιθανώς για όλη την Ευρώπη. Αξίζει να θυμόμαστε ότι οι Συντηρητικοί έχουν υποσχεθεί την διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με την ΕΕ, εάν βρίσκονται στην επόμενη κυβέρνηση. Καθώς η ΕΕ βρίσκεται σε ασταθή ισορροπία τουλάχιστον από το 2008, η πιθανότητα του ντόμινο δεν μπορεί να αποκλείεται, και το Ηνωμένο Βασίλειο-παραδόξως- ίσως να είναι ο αδύναμος κρίκος. Ντίνα Τζουβάλα

Περίληψη τροποποίησης καταστατικού

∆υνάμει της υπ’ αριθ. 125/2015 διαταγής του Ειρηνοδικείου Αθηνών (τμήμα εκουσίας δικαιοδοσίας) εγκρίθηκαν οι τροποποιήσεις στο καταστατικό του σωματείου με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝ∆ΙΑ ΤΑΕΚΒΟΝΤΟ (ΕΛ.Ο.Τ.)». Οι διατάξεις του καταστατικού που τροποποιήθηκαν αφορούν την εναρμόνιση - προσαρμογή και συμπλήρωση άρθρων 6 παρ. 9, 17, 30, 33 του καταστατικού ΕΛ.Ο.Τ. προς τον αθλητικό νόμο 2725/1999 και επίσης τις τροποποιήσεις των άρθρων 3 παρ. 2, 4, 5, 6, 8, 9 και 10, 4 και 33 του Καταστατικού της ΕΛ.Ο.Τ. όπως αυτά αποτυπώνονται στο 11.10.2014 κωδικοποιημένο καταστατικό. Η πληρεξουσία δικηγόρος Γεωργία Μπογδάνου

ΜΝΗΜΗ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015 Ο Χρήστος Ρεκλείτης με παρέα πιστών Κυπρίων φίλων του στην Πάφο το 2011. ∆ιακρίνονται δίπλα του οι Αρετή Ζανέτου, Χρήστος Ζάνος και Ευάνθης Αριστείδου. ΟΙ παραπάνω, επειδή τον έκρυψαν και τον βοήθησαν, κυνηγημένο και παράνομο στη δικτατορία, ταλαιπωρήθηκαν από το καθεστώς.

∆ημοσιεύουμε σήμερα την ομιλία της Μαρίας Καλλέργη, που ήταν συγκατηγορούμενη και δικάστηκε στο στρατοδικείο της χούντας με τον Χρήστο Ρεκλείτη. Σε προηγούμενο φύλλο μας αναφερθήκαμε στην εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Χρήστο που οργάνωσε η ΕΜΙΑΝ. Να αναφέρουμε ακόμα και τους ομιλητές στην εκδήλωση Πέτρο Μοσχούτη, μέλος του Συλλόγου Κουρνιωτών Εγρηγοριανών Χίου και του φωτογράφου Θύμιου Τσίκνη που είχε παρακολουθήσει με το φακό του τους αγώνες της νεολαίας τη δεκαετία του 1950-1960, που ο δαίμων της φωτοσύνθεσης τους παρέλειψε.

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡ. ΡΕΚΛΕΙΤΗ

Ο Χρήστος μάς κράτησε καλά Της Μαρίας Καλλέργη

προστά στη μνήμη του Χρήστου και μπροστά σ’ όλους εσάς τους φίλους του, ομολογώ πως νοιώθω πολύ λίγη να ανταποκριθώ σε μια τέτοια αποστολή. Αφού δεν κάνω για τέτοια εγώ. Τι να πω για την παλικαριά του, για το «θάρρος» του και για τον τσαμπουκά του κόντρα στη χούντα και μπροστά στους βασανιστές του. Τι να πω για τη μπέσα του, την αγάπη του και την τρυφεράδα του απέναντι στους φίλους και συντρόφους. Μου είναι δύσκολο να εκφράσω με λόγια, συναισθήματα που στέκουν μέσα μου ένα κουβάρι αγκαθερό, όπου σε κάθε σκέψη, σε κάθε θύμηση, σε κάθε απόπειρα να αρθρώσω μια λέξη, με τρυπάνε, με ματώνουν και με πονάνε. Σε κάθε απόπειρα να αρθρώσω μια λέξη, κάτι αρχίζει μέσα μου και τρέμει σαν το δάκρυ πριν πέσει από το μάτι. Και είναι αυτό το τρέμουλο κι αυτό το μάτωμα, η αιτία που δέχτηκα να πω λίγα στη μνήμη του.

πάνω στα τανκς της χούντας! Ξαφνικά μεγαλώσαμε απότομα και όλοι ψάχναμε τα κομμάτια μας… Στο παράνομο σπίτι που μέναμε, μόλις ερχόταν, η πρώτη του κίνηση, μ’ ένα σουγιαδάκι που κουβαλούσε πάντα μαζί του, ήταν ν’ ανοίξει μια τρύπα στο παντζούρι για να βλέπουμε αν το σπίτι παρακολουθείται και να ελέγχουμε το δρόμο. (Απαρέγκλιτη τήρηση των συνωμοτικών κανόνων, έλεγε). Σ’ αυτό το σπίτι καταστρώναμε όλες τις εκδηλώσεις μας, σφραγίδες, προκηρύξεις, πανό, φωτεινά σήματα και συνθήματα– 114, ΚΚΕ, «Κάτω η χούντα»– σε όλη την Αθήνα. Μέχρι και ένα σκύλο είχαμε πιάσει στο Πόρτο Γερμενό, για να τον ντύσουμε Παπαδόπουλο, αλλά στο τέλος δεν τα καταφέραμε. Βέβαια, ο Χρήστος έβλεπε κι άλλες οργανώσεις· και τις δουλειές που έκανε με μας τις έκανε και με άλλους, όμως γι’ αυτές άλλοι μπορούν να πουν. Ύστερά χωρίσαμε, εγώ πιάστηκα και σε τέσσερις μήνες πιάστηκε και ο Χρήστος…

Στα χρόνια της χούντας

Στον ∆ιόνυσο του μαρτυρίου

Η κορυφαία και πρώτη, θα έλεγα, δράση του Χρήστου που πρέπει να αναφερθεί και να καταγραφεί στις μνήμες μας, πέρα από όλες τις άλλες, προδικτατορικά και μεταδικτατορικά, είναι η δράση του κατά την περίοδο της δικτατορίας. Και για να καταγραφεί αυτή η δράση του για τον ένα χρόνο παρά εννιά μέρες, που έμεινε στην παρανομία και έδρασε, θα χρειαστεί ένα ολόκληρο βιβλίο. Ο Χρήστος ήταν άνθρωπος του αγώνα. Πάντα ήταν μπροστά. Τον γνώρισα σε κείνη την άνοιξη των αγώνων του εργατικού λαϊκού κινήματος. Σε εκείνα τα όμορφα, τα ανεπανάληπτα χρόνια που ζήσαμε μαζί μέσα από τους Λαμπράκηδες· και είναι για όλους μας, πιστεύω, μια παρακαταθήκη πολύτιμη. Θεωρώ τον εαυτό μου ευνοημένο που η ζωή το έφερε έτσι να ζήσω τη νιότη μου σ’ αυτήν τη μεθυστική εποχή. Τον θυμάμαι στα Ιουλιανά (βόλευε και το μπόι του) ήταν ο πόλος που συγκέντρωνε τα πιο μαχητικά τμήματα στις καθημερινές συγκρούσεις με την αστυνομία. (Τα καρακόλια, όπως λέγαμε τότε) Κι ύστερα, εκεί που, παραπληροφορημένοι, αποπροσανατολισμένοι και παραπλανημένοι φωνάζαμε δεν είναι εδώ Μαδρίτη και συζητάγαμε γιατί δεν μπορεί να γίνει δικτατορία, κατά τις δύο που βγήκαμε έξω από τη συνεδρίαση, πέσαμε

Και εδώ αρχίζει ένα άλλο κεφάλαιο… Το βασανιστήριο είναι μια μορφή εγκλήματος. Το πόσο έγκλημα είναι, μπορεί να το περιγράψει κάποιος που έχει βασανιστεί. Στις ατέλειωτες συζητήσεις που κάναμε, έλεγε πως είναι έγκλημα στο διηνεκές, γιατί ο βασανισμένος όσο ζει και θυμάται ξαναζεί το βασανιστήριο. Αλλά αυτός δεν ήθελε να ξεχάσει. Να σημειωθεί πως, κάθε φορά που πιάναμε κουβέντα για τα παλιά και άρχιζε να ιστορεί, άλλαζε μορφή το πρόσωπό του, γινόταν σκληρό σαν μαντέμι. Ζούσε, ξανά, την κάθε στιγμή όταν μιλούσε για τον ∆ιόνυσο. Όσο κι αν προσπαθούσαμε στην παρέα ν’ αλλάξουμε κουβέντα ήταν αδύνατο να ξεφύγει από το θέμα. Και επειδή τύχαινε να έχουμε κοινούς γνωστούς και κοινά γνωστά μέρη που επέτρεπαν να σχολιάζουμε την παράνοια και το μίσος του Ιωαννίδη, ή το μουστάκι του βασανιστή Παραδιά, ή το μεγάλο και το μικρό κελί πάνω στο πειθαρχείο του τάγματος, ο Χρήστος εκεί, σαν το «δολοφόνο» που γυρνά ξανά στον τόπο του εγκλήματος.

Να καίγεσαι σαν δάδα…

Ο Χρήστος ήταν παιδί της Οκτωβριανής. Κι όπως, η επανάσταση αυτή, πυρπόλησε εκατομμύρια εργάτες του χεριού και του πνεύματος, έτσι πυρπόλησε και

καλιγώσανε και πέθανε από τα βασανιστήρια. Του Άρη, που όλοι μαζί, «φίλοι» κι εχθροί κρέμασαν το κεφάλι του στο φανοστάτη των Τρικάλων, να αιωρείται, στους αιώνες, σαν κομματική τύψη. Μέσα σ’ αυτή την ξεχωριστή παρέα κι αυτός, θα μείνει ο ήρωας του ∆ιονύσου, που απλά ήταν επιλογή της χούντας να μην πεθάνει. Με όση φωνή του απόμεινε από τον πόνο, από τα βασανιστήρια και από τις λιποθυμιές, κατέληγε σ’ ένα πελώριο και ατέλειωτο «όχι» σε ό,τι του ζητούσαν οι βασανιστές. Μάταια κάθε φορά ήλπιζαν πως, όταν συνέλθει από την λιποθυμία, θα τους πει ό,τι ήθελαν… Έμεινε για μήνες δεμένος στον ∆ιόνυσο σαν τον Προμηθέα στο βράχο του, και ο βασανιστής Παραδιάς σαν το κοράκι που έτρωγε το συκώτι του και όλοι οι βασανιστές και τα αφεντικά τους, οι χουντικοί, που ήλπιζαν να τον «σπάσουν», έσπασαν αυτοί τα μούτρα τους.

Η απόφαση του στρατοδικείου με την οποία καταδικάζεται ο Χρ. Ρεκλείτης μαζί με συντρόφους του. το Χρήστο. Γεμάτος με τη σκέψη αυτής της επανάστασης για κοινωνική δικαιοσύνη, όπως τόσοι άλλοι πριν απ’ αυτόν, δέχτηκε κι αυτός να καεί σαν δαδί του ονείρου μας. Κι αν ο σταλινισμός και τόσα άλλα θάμπωσαν τη λάμψη της, κι αν γκρεμίζονται τα αγάλματα του Λένιν, το εργατικό κίνημα θα ξαναβρεί το δρόμο του. Γι’ αυτό είμαστε σίγουροι πως, στο μέλλον, σε κάθε πορεία και σε κάθε οδόφραγμα κατά της αδικίας, κατά του πολέμου και κατά των αιτιών που γενούν τον πόλεμο, το μπόι τού Χρήστου θα είναι μπροστά. Ήταν εκπρόσωπος μιας βασανισμένης γενιάς. Της γενιάς των Λαμπράκηδων που ήταν συνεχιστής της προδομένης ΕΠΟΝ. Ήταν αγωνιστής κομμουνιστής, που με τη στάση του νίκησε, τους βασανιστές. Τους φώναξε κατάμουτρα πως όσο θα αναπνέει δεν θα περάσουν τα άνομα σχέδιά τους. Όσο κι αν όλ’ αυτά σακάτεψαν την υγεία του και τον ταλαιπώρησαν στην υπόλοιπη ζωή του, αν ξανάρχιζε είμαστε σίγουροι, πως το ίδιο θα έκανε. Ακολούθησε πιστά τα ματωμένα βήματα του υποπλοίαρχου Τατάκη, ήρωα της Μακρονήσου. Του Χρήστου Μαλτέζου, γραμματέα της Κομμουνιστικής Νεολαίας, που τον

Το μπόι του Χρήστου

«Τις ιδέες τις κουβαλούν οι άνθρωποι και κάθε φορά παίρνουν το μπόι εκείνου που τις κουβαλάει», έλεγε ο Καζαντζάκης. Ο Χρήστος μας, με το μπόι του, τις ιδέες μας τις κράτησε καλά! Έφτασε στα άκρα! Ο Χρήστος δεν χωρούσε στο κοστούμι τού καθωσπρεπισμού και του εκσυγχρονισμού στο παρόν κι όποτε του δίνονταν η ευκαιρία έβγαζε τον εαυτό του ατόφιο. Πηγαίνοντας π.χ. Σαββατοκύριακο στο χωριό μας ή στο χωριό του μια χαλαρή βόλτα, ξεσπούσε στα τραγούδια μας και παρέσερνε όλη την τετράδα, παρέα, να τραγουδάμε το «στ’ άρματα, στ’ άρματα» ή «επέσατε θύματα…» σ’ ένα κρεσέντο μνήμης, συνέχειας, ή τρομερής έλλειψης και φτώχειας για το σήμερα (στιγμές ανεπανάληπτες). Ο Χρήστος υπηρετώντας εθελοντικά την ιδεολογία μας την κομμουνιστική, αψήφησε το να πεθάνει όπως τόσοι και τόσοι σύντροφοί μας σ’ ένα κελί, ή σ’ ένα οδόφραγμα, ή σε μια οποιαδήποτε μάχη. Θα του ταίριαζε ένας τέτοιος θάνατος! ∆υστυχώς, πέθανε αλλιώς και δυστυχώς πολύ πρόωρα, αφήνοντάς μας για κληρονομιά τη δόξα του να την καμαρώνουμε και γεμάτοι νοσταλγική μελαγχολία να οργανώνουμε στη μνήμη του μνημόσυνα.

Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της ΕΜΙΑΝ. Την ευχαριστούμε.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Μικρά σχόλια για βιβλία που διάβασα

ΤΟ ΚΙΒ∆ΗΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ

Ένα παιχνίδι που ποτέ δεν τελειώνει

Αντρέ Ζιντ “Οι κιβδηλοποιοί & Ημερολόγιο των Κιβδηλοποιών” (μτφ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πόλις, 2014)

ι Κιβδηλοποιοί είναι ένα βιβλίο που η πρώτη του έκδοση, το 1925, θα τάραζε τα νερά στην παγκόσμια λογοτεχνία, φέρνοντας μια σειρά από ανατροπές στην ίδια την έννοια του μυθιστορήματος, τις συμβάσεις και τους «κανόνες» του, όπως το γνώριζε η αρχή του 20ού αιώνα. Όσον αφορά την πλοκή των Κιβδηλοποιών, όλα αρχίζουν όταν ο νεαρός Μπερνάρ ανακαλύπτει πως δεν είναι γιος του πατέρα που νομίζει, δεν είναι «φυσιολογικός γιος», όπως λέει («το να μην ξέρεις ποιος είναι ο πατέρας σου σε απαλλάσσει απ’ το φόβο μήπως του μοιάσεις»). Αποφασίζει, λοιπόν, να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία, αγανακτισμένος και αδέκαρος (τις τελευταίες του δύο δεκάρες τις δίνει στον ζητιάνο «Ελεημοσύνη; Αλαζονεία; ∆εν έχει και μεγάλη σημασία. Τώρα νιώθει ευτυχισμένος, σαν βασιλιάς. ∆εν έχει πια τί-

ποτα… κι όλος ο κόσμος του ανήκει»). Από εκεί και ύστερα αρχίζει να εκτυλίσσεται μια ιστορία –ή πολλές ιστορίες, για την ακρίβεια– με πολλούς κεντρικούς ή λιγότερο κεντρικούς χαρακτήρες γύρω από τον συγγραφέα Εντουάρ (που γράφει και ο ίδιος ένα μυθιστόρημα με τίτλο Κιβδηλοποιοί) οικοδομείται ένας δεύτερος άξονας, ενώ βέβαια υπάρχει και η ιστορία της διακίνησης των κίβδηλων νομισμάτων.

Ένα πολυφωνικό μυθιστόρημα

Οι Κιβδηλοποιοί είναι ένα πολυφωνικό μυθιστόρημα, όπου ακόμα και οι «δευτερεύοντες», από τους περίπου τριάντα χαρακτήρες του, συμβάλλουν κρίσιμα με τη φωνή και την οπτική τους, έστω κι αν οι γυναικείες φωνές μοιάζουν κατά κανόνα να περνούν σε δεύτερη μοίρα. «Πλάθω σύννεφα επί ώρες», λέει στα Ημερολόγια των Κιβδηλοποιών ο Ζιντ, και στους Κιβδηλοποιούς αφηγείται πολλές ιστορίες, σε ένα πολλαπλό παιχνίδι αντανακλάσεων για το οποίο χρησιμοποιεί, επίσης, πολλαπλές αφηγηματικές τεχνικές (από ημερολόγια και επιστολές μέχρι μυθιστόρημα μέσα στο μυθιστόρημα, από μονολόγους μέχρι τη φωνή ενός αφηγητή, που κάποτε μιλάει απ’ ευθείας στον αναγνώστη) για να θίξει μια πληθώρα από θέματα –τις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, τον έρωτα, τη θρησκεία («όσο περισσότερο μια ψυχή βυθίζεται στα θρησκευτικά της καθήκοντα, τόσο χάνει την αίσθηση, τη γεύση, την ανάγκη, την αγάπη για την πραγματικότητα»), την τέχνη («με όλα μπορεί να κάνει κάποιος λογοτεχνία»), το δράμα του γάμου και τον εφιάλτη της οικογένειας, το χάσμα και τη σύγκρουση ανάμεσα στις γενιές, την ομοφυλοφιλία. Οι επιλογές μπορεί να φτάσουν να γίνουν δύσκολες, ενίοτε τραγικές. Έτσι κι αλλιώς, όμως, «τα ωραιότερα έργα των ανθρώπων είναι πεισματικά οδυνηρά. Τι θα ήταν η ιστορία της ευτυχίας; Μόνο ό,τι την προετοιμάζει κι ό,τι την κατα-

Ο μοναχός ο άνθρωπος…

στρέφει ιστορίζεται», όπως μας λέει στον Ανηθικολόγο ο Ζιντ (μτφ. Αιμίλιος Χουρμούζιος, εκδ. Αίολος, 1984).

Νέοι δρόμοι για το μυθιστόρημα

Και όλα αυτά κινούνται διαρκώς στην κλίμακα ανάμεσα στο κίβδηλο και το αληθινό, που δεν αφορά, προφανώς, μόνο τα νομίσματα: οι άνθρωποι παριστάνουν ή νομίζουν ότι είναι κάτι που δεν είναι, τα συναισθήματα παρεξηγούνται, το μυθιστόρημα μπλέκεται με την πραγματικότητα. Το αληθινό είναι πάντα ασαφές, γίνεται ασαφές, θολό, πολλές φορές ανατρέπεται, αποκαλύπτεται πως είναι κίβδηλο, πλαστό, νόθο, και μέσα στην πλαστότητα αναζητείται μια νέα αλήθεια, μια καινούργια αυθεντικότητα. Ο συγγραφέας γνωρίζει από πριν με τι έρχεται να αναμετρηθεί, το μέγεθος του εγχειρήματος: «είναι ασφαλώς τρέλα να συγκεντρώσω σ’ ένα μόνο μυθιστόρημα όλα όσα μου αποκαλύπτει και μου διδάσκει η ζωή», λέει στα Ημερολόγια. Αντιμέτωπος με αυτή την πρόκληση, ο Ζιντ παίρνει το ρίσκο να κάνει κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο, και μπαίνει σε μια διαδικασία την οποία παρακολουθούμε σε πολλές διαστάσεις, στα Ημερολόγια των Κιβδηλοποιών. Τελικά, ακόμα κι αν υπάρχουν στιγμές που το μυθιστόρημα δείχνει κάποιες ρυτίδες, δεν υπάρχει αμφιβολία πως παραμένει πάντα ένα βιβλίο από αυτά που χάραξαν τους νέους δρόμους του μυθιστορήματος στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Ο Αντρέ Ζιντ, «ο πιο μοντέρνος από τους κλασικούς», όπως είναι ο τίτλος ενός άρθρου στο Le Magazine Litt raire που διαβάζουμε στον παρόντα τόμο, γεννήθηκε το 1869 και πέθανε το 1951, ενώ πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1947. Μεγάλος στιλίστας, πραγματικός μάστορας της γλώσσας, ο οποίος, χωρίς ίσως να γράψει «το αριστούργημα», έγραψε βιβλία που σημάδεψαν την ιστορία της λογοτεχνίας, από τους Κιβδηλοποιούς

“

Ο Ζιντ παίρνει το ρίσκο να κάνει κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο, και μπαίνει σε μια διαδικασία την οποία παρακολουθούμε σε πολλές διαστάσεις.

μέχρι τον αξέχαστο ηδονιστή Ανηθικολόγο. Η εξαιρετικά προσεγμένη παρούσα έκδοση ξεχωρίζει από πολλές πλευρές, μεταξύ των οποίων και ο πλούτος του υλικού που περιλαμβάνει: πέραν των Κιβδηλοποιών και των Ημερολογίων (που περιέχουν επιστολές και αρχικά σχεδιάσματα του έργου), περιλαμβάνει την εισαγωγή της Αλεξάνδρας Σαμουήλ, καθώς και ένα επίμετρο με κριτικά άρθρα και χρονολόγιο, φωτίζοντας έτσι με τον καλύτερο και πληρέστερο τρόπο το συγκεκριμένο έργο του Ζιντ. Κώστας Αθανασίου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ο ψηλοτάβανο μπακάλικο ήταν ορθάνοιχτο από τη μια μεριά. Τα τρία κεπέγκια που κάλυπταν την πλευρά του δρόμου έκλειναν αργά το βράδυ κι ασφάλιζαν το μαγαζί. Το ένα, μάλιστα, κάποια στιγμή φράκαρε κι από τότε έμεινε μόνιμα κλειστό. Πόρτες δεν υπήρχαν κι έτσι το χειμωνιάτικο αγιάζι παρέμενε μόνιμα εγκατεστημένο στο χώρο. Ένα μικρό μαγκάλι έδινε μια ψευδαίσθηση ζεστασιάς πίσω από τον πάγκο, όπου καθόμουν κουλουριασμένος διαβάζοντας τις περιπέτειες του «Μικρού Κάου-μπόι». ∆εν μου άρεσε καθόλου όταν με άφηναν στο μπακάλικο αλλά που να τα προλάβει όλα η μάνα, κυρίως όταν ο πατέρας έλειπε σε ταξίδι για τον απαραίτητο εβδομαδιαίο ανεφοδιασμό. Το νησί δεν είχε ποτέ αυτάρκεια προϊόντων κι έτσι οι μπακάληδες, μι-

σθώνοντας κάποιο τρίκυκλο ή φορτηγό, περνούσαν απέναντι στην Καβάλα για τα ψώνια τους. Τα παλιά μπακάλικα σερβίριζαν και ποτά στον πάγκο, ούζο ή ρετσίνα, συνήθως ξεροσφύρι και σπανιότερα με λίγο κασεράκι ή αλλαντικό για μεζέ. Οι θαμώνες ήταν σταθεροί, συνδύαζαν ποτό με λίγα ψώνια και δεν ήθελαν να εκτίθενται στα κουτσομπολιά του καφενείου. Σχεδόν κάθε βράδυ έκανε στάση στο μαγαζί ο κυρ-Νίκος. Γύριζε από την τράτα, με το σκούρο μπερεδάκι στο κεφάλι κι ένα καλάθι γεμάτο διαλεχτά ψάρια από τα οποία η μάνα διάλεγε, συνήθως, σουπόψαρα: χριστόψαρα, σκορπίνες, δράκαινες και μπακαλιάρους. Ο κυρ-Νίκος, με το θλιμμένο χαμόγελο και το πρόσωπο σκαμμένο από τις κακοτοπιές, έπινε τα ποτηράκια του, έλεγε ιστο-

ρίες της θάλασσας και, σα να μην ήθελε να γυρίσει στο σπίτι, περίμενε να κλείσει το μπακάλικο για να πάρει, σκυφτός, το δρόμο της επιστροφής. Ο αγαπημένος μου, όμως, πελάτης ήταν ο μπάρμπα-Μήτσος. Μικρόσωμος, καλοκάγαθος, με μάγκικο τραγιασκάκι και λεπτό περιποιημένο μουστάκι, περνούσε από το μαγαζί πολλές φορές τη μέρα βρίσκοντας αφορμές να εξοκείλει από τον προορισμό του για να πιει, όρθιος στον πάγκο, ένα γρήγορο ουζάκι. Όταν είχε όρεξη, άρχιζε τις διηγήσεις για το παρελθόν: μνήμες από το στρατό, για το ξύλο που είχε φάει απ’ τους ταγματασφαλίτες, για τα μέρη που είχε πάει σαν τεχνίτης κτίστης, ειδικός στην κατασκευή φούρνων. «Μέχρι την Κομοτηνή έφτασε η χάρη μου», έλεγε. Έπινε πάντα ζυγό αριθμό ποτηριών κι όταν τον κερνούσα κάνα ποτηράκι, αυτός μετά συμπλήρωνε για να μη σταματήσει σε μονό αριθμό. Κι η πρόποσή του ήταν πάντα πρωτότυπη: «∆όξα τη Παναγιά που είναι και γυναίκα». Όταν ερχόταν κι άλλοι πελάτες, του γέμιζα το μπουκαλάκι του ούζο, το έβαζε στον κόρφο του κι έφευγε για τη μοναξιά του σπιτιού. Ήταν Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ. Πλησίαζε η ώρα του επιταφίου κι ο κό-

σμος περνούσε για την εκκλησία, κρατώντας, οι περισσότεροι, τα παραδοσιακά τυλιχτά κεριά που μοσχομύριζαν γνήσια κερήθρα. Είχαμε ξεμείνει στο μπακάλικο μαζί με το Μιμαριό. Πρόσωπο ηλιοκαμένο και χαραγμένο από την αλμύρα της θάλασσας, μουστακάκι σαν τον Κλαρκ Γκέιμπλ και πολλή μοναξιά. Ατέλειωτες ιστορίες από τα ψαροκάικα, για τα καμπαρέ στην οδό Ειρήνης που του πήρανε όλα τα λεφτά ακόμα και το ρολόι, για το ακορντεόν που είχε αγοράσει για να κάνει καντάδες, για την κοπέλα που αγαπούσε και δεν τόλμησε ποτέ να της το πει. Έπινε βιαστικά τη δεύτερη Μαλαματίνα του γιατί καταλάβαινε ότι το μαγαζί έπρεπε να κλείσει. «Το Πάσχα δεν είναι γι’ ανθρώπους μοναχούς», είπε. «Κάποιοι περιμένουν να περάσει ο επιτάφιος κρυμμένοι στη γωνιά του καφενείου. Εγώ θα πάω να κρυφτώ στο σπίτι μου». Ήπιε την τελευταία του γουλιά, ευχήθηκε «Καλή ανάσταση» κι απομακρύνθηκε σιγοτραγουδώντας: «Ο μοναχός ο άνθρωπος / όταν γλεντούν οι άλλοι γίνεται μόνος δυο φορές / και σκύβει το κεφάλι» Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΟΜΑ∆Α ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 6ΗΣ ∆ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

∆ιαβάζοντας και παρουσιάζοντας αγαπημένους συγγραφείς Πώς προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία μιας τέτοιας ομάδας λογοτεχνίας; Φοβάστε ότι σημαντικοί συγγραφείς θα ξεχαστούν, μαζί και η εποχή που εκπροσωπούν; Πρόθεσή μου, αρχικά, ήταν να μην «εμπλακούμε» με το υστερόβουλο «δούναι και λαβείν» που ορίζει και περιορίζει τις προτιμήσεις και τις επιλογές μας στην ανάγνωση, όταν πρόκειται για συγγραφείς που ζουν και κινούνται ανάμεσά μας. Με στενοχωρούσε επίσης και το ότι σημαντικοί συγγραφείς, χθεσινοί μόλις, είναι σχεδόν άγνωστοι ή λησμονημένοι σήμερα. Μ’ αυτές τις σκέψεις, ήρθα σε επικοινωνία, χάρη στην παραμυθού και ταξιδεύτρια Μαρουλίνα Πλακάκη, με τη θαυμαστή Κίνηση Κατοίκων της 6ης Κοινότητας. Η πρότασή μου δεν ήταν άλλη από την αναζήτηση της δυνατότητας να «ανυψωθεί» συνειδητά ο αναγνώστης, μέσα από τη δική του προσπάθεια και δοκιμασία, από παθητικός δέκτης ενός βιβλίου σε δυναμικό πομπό σκέψεων, συγκινήσεων, γνώσεων, αξιών. Τώρα που το σκέπτομαι, όμως, με αφορμή το ερώτημά σας, το θέμα δεν είναι αν λησμονηθεί ένας σημαντικός συγγραφέας και μαζί μ’ αυτόν και η εποχή που εκπροσωπεί. Ο συγγραφέας, έτσι κι αλλιώς, σημαντικός θα παραμείνει. Το θέμα είναι εμείς, οι απόγονοι-επίγονοι, τι κάνουμε, πού πατάμε, πώς προχωράμε, πώς διεκδικούμε το μέλλον, αν αγνοούμε το «εγγύς» παρελθόν, αν δεν είμαστε σε θέση, ως αναγνώστες της λογοτεχνίας και της ζωής, να παραλάβουμε τη σκυτάλη και να την πάμε παραπέρα… Πώς επιλέγονται αυτοί οι συγγραφείς; Είναι μόνον Έλληνες; Ναι, αρχικά, μόνον Έλληνες. Όχι βέβαια από καμιά διάθεση εσωστρέφειας, αλλά γιατί από τους δικούς μας κυρίως συγγραφείς θα οπλιστούμε με τα εφόδια εκείνα που απαιτούνται για να συνομιλήσουμε επί της ουσίας και με τους ξένους… Μ’ εκνευρίζει αφάνταστα η ξενομανία-επαρχιωτισμός που, λίγο έως πολύ, μας έχει όλους διαποτίσει. Τι με νοιάζει εμένα, λέω τώρα, το δέος για τον τάδε «σημαιοφόρο» Ευρωπαίο ή Αμερικανό, αν δεν έχεις διαβάσει το «Πλήθος» του Φραγκιά; Ως ξεκίνημα, λοιπόν, εκτός από τον εμβληματικό Αντρέα Φραγκιά, πρότεινα άλλους πέντε από τους «δικούς μου» Έλληνες συγγραφείς, περισσότερο ως δείγμα παρά ως κανόνα. Τον Πέτρο Αμπατζόγλου, εισηγητή του ρεαλιστικού «παραλόγου», που αποτυπώνει εύστοχα με σαρκαστική, παραληρηματική διάθεση την εποχή του. Τον Αριστοτέλη Νικολαΐδη, έναν από τους «απαιτητικότερους» συγγραφείς-διανοητές της γενιάς του. Τον Νίκο Κάσδαγλη, τον εκ νέου εισηγητή του λαϊκού, κοινωνικού ρεαλισμού, που μας «κληροδότησε» τους «Κεκαρμένους», βιβλίο-αναφορά, και ένα από τα δραστικότερα κείμενα για τη Μακρόνησο. Την ευθύβολη λατρεμένη Μέλπω Αξιώτη, τέλος, και την παραμελημένη Γαλάτεια Σαράντη, μια από τις πιο στοχαστικές φωνές του εσωτερικού μονολόγου… Εύχομαι να ακολουθήσουν, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τις προτάσεις τώρα και τη διάθεση της Ομάδας, ο Χατζής, ο Χάκκας, ο Ιωάννου, η Μιλλιέξ, η Έλλη Αλεξίου, η Καίη Τσιτσέλη, η Λιλή Ζωγράφου… Ο τίτλος ∆ιαβάζοντας και Παρουσιάζοντας βρίσκεται στον αντίποδα της κλειστής λέσχης ανάγνωσης. Θα βλέπατε να δημιουργούνται τέτοιες ομάδες και σε άλλες γειτονιές της Αθήνας; Αυτός κυρίως είναι ο στόχος. Εκτός από αυτό, όμως, η εκδήλωση για τον Φραγκιά, για παράδειγμα, θα μπορούσε να επαναληφθεί και σε όποια άλλη γειτονιά, συμβάλλοντας στη συνεργασία και στην επικοινωνία των Αθηναίων δημοτών μεταξύ τους. Για όλα αυτά, βέβαια, απαιτείται αφοσίωση, μεθοδικότητα, οργάνωση και φυσικά άμεση συμμετοχή των κατοίκων. Εδώ οφείλω να τονίσω ότι η Κίνηση Κατοίκων της 6ης Κοινότητας όχι μόνο αγκάλιασε εξαρχής και με συγκινητική προθυμία την «ιδέα» μου, ενώ θα μπορούσε να με «στείλει» ευγενικά από εκεί που ήρθα, εφόσον είχε και έχει τόσα άλλα επείγοντα να την απασχολούν, αλλά και για την εκδήλωση - παρουσίαση του Φραγκιά, πέρα από μια δύο συζητήσεις που είχα από κοινού με τη Μαίρη Μαυρή, τον Χρήστο Ρουμπάνη και την Ηλέκτρα Στροβιλίδου, δεν κούνησα ούτε το μικρό μου δαχτυλάκι. Υπεύθυνοι για όλα, και με επιτυχία, ήταν οι ίδιοι, υποστηριζόμενοι, εννοείται, από την Κίνηση. Πώς, λοιπόν, να μην τους θαυμάζω; Και πώς να μη λυπάμαι κι εγώ μαζί με τη Μαρία Τοπαλιάν, τη Μαίρη Αδαμοπούλου, τη Μαρουλίνα, τη Μαίρη, για τον απρόσμενο χαμό της αλησμόνητης, και για μένα, ευγενικής και αποφασισμένης Ελένης Ζώη; Τελευταία φορά, πριν από λίγο καιρό, είχαμε σταυροφιληθεί στο Σύνταγμα. Τελειώνοντας, επειδή τίποτα δεν είναι αυτονόητο, θα ήθελα να ευχαριστήσω και δημόσια τον Θανάση Μήνα για τη συμπαράστασή του και τις εκδόσεις Κέδρος για τα βιβλία που πρόσφεραν στην Κίνηση.

“

ΜΑΡΩ ∆ΟΥΚΑ: Να ανυψωθεί ο αναγνώστης από δέκτης σε πομπό

ην Παρασκευή 3 Απριλίου, η ομάδα λογοτεχνίας της Κίνησης 6ης ∆ημοτικής Κοινότητας, στο πλαίσιο της δραστηριότητας «∆ιαβάζοντας και παρουσιάζοντας αγαπημένους συγγραφείς», ξεκίνησε τον πρώτο κύκλο εκδηλώσεων/παρουσιάσεων στον κινηματογράφο Αλκυονίς, με τη θερμή ανταπόκριση του κόσμου. Η αρχή έγινε με έναν από τους σπουδαιότερους μεταπολεμικούς συγγραφείς, τον Αντρέα Φραγκιά (1921-2002), ενώ η εκδήλωση έκλεισε με την προβολή της ταινίας «Καγκελόπορτα», του ∆ημήτρη Μακρή, που βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του συγγραφέα. Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην Ελένη Ζώη, μια από τις πιο σημαντικές παρουσίες της Κίνησης, που απρόοπτα και πρόωρα έφυγε από τη ζωή την προηγούμενη μέρα. Η Κίνηση της 6ης ∆ημοτικής Κοινότητας δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2008 από κατοίκους που πρόθεση είχαν να εμποδίσουν την κοπή των δέντρων στο πάρκο Κύπρου και Πατησίων. Όπως μας λέει όμως η Μαρουλίνα Πλακάκη «βαθύτερη αιτία ήταν να κάνουμε καλύτερη την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά μας. Θέλαμε να ζούμε ειρηνικά και να απαντάμε στα φαινόμενα μισαλλοδοξίας και ρατσισμού που είχαν παρουσιαστεί στη ζωή μας με αλληλεγγύη και πολιτισμό. Από τότε, αντιμετωπίζουμε δυναμικά τα προβλήματα της γειτονιάς μας και καταγράφουμε τα θετικά της περιοχής μας. Η Κίνηση, σε αυτά τα 7 χρόνια, έχει αναπτύξει πολυποίκιλες δραστηριότητες που αφορούν, μεταξύ άλλων, την καθαριότητα, την επικινδυνότητα των κτιρίων αλλά και την παρα-

Παροράματα

βατικότητα, την εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά, συνεργάζεται με τα σχολεία της γειτονιάς και το ΚΕΘΕΑ, συμμετέχει στο Αντιφασιστικό ∆ίκτυο και, τελευταία, με άλλες ομάδες στο Πεδίον του Άρεως». Γι’ αυτήν την Κίνηση και τις δραστηριότητές της, και ως μέλος του ∆ημοτικού Συμβουλίου του ∆ήμου της Αθήνας, ενδιαφέρθηκε πολύ η Μάρω ∆ούκα, όπως μας είπε η Μαίρη Μαυρή, η οποία ήταν συνυποψήφια της για το ∆Σ. «Μετά από κάποιες συνεδριάσεις, προέκυψε η ιδέα της Ομάδας Λογοτεχνίας η οποία χωρίζεται σε μικρότερες ομάδες που η καθεμία μελετά έναν συγγραφέα που δεν είναι εν ζωή πια, το έργο και την εποχή του. Ο Αντρέας Φραγκιάς είναι ο πρώτος που παρουσιάσαμε, ενώ παρευρέθηκαν η γυναίκα και η κόρη του. Σ’ αυτή την ομάδα, δούλεψαν η Ηλέκτρα Στροβιλίδου, ο Χρήστος Ρουμπάνης κι εγώ, εστιάζοντας σε δύο βιβλία, στα Λοιμός και Καγκελόπορτα». Για ένα διάστημα, όσο είχε χρόνο, συμμετείχε και η καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας Έρη Σταυροπούλου, ενώ η δουλειά μοιράστηκε σε τρία μέρη: βιογραφικά στοιχεία, χαρακτήρες, σύγκριση της εποχής του Φραγκιά με τη σημερινή. «Είναι θαυμάσιο να διαβάζεις έναν συγγραφέα, να τον γνωρίζεις καλά, και μετά να ξαναδιαβάζεις τα βιβλία του με άλλη ματιά» συνεχίζει η Μαίρη. «Όταν καλείσαι να το πεις και σε άλλους, τα διαβάζεις πιο προσεκτικά, πιο ευαίσθητα, αυτό κάνει την ανάγνωση πιο ερευνητική». Σοφία Ξυγκάκη

H στήλη «Από την πλευρά του θεατή» απολογείται για τρία λάθη στα κείμενα των δυο προηγούμενων Κυριακών και ευχαριστεί τους φίλους που τα επέδειξαν: 1. Το έργο «θυμάμαι» στο ΕΚΣΤΑΝ υπογράφει η άξια Ελένη Παπαχριστοπούλου και όχι Παπαχριστοφιλοπούλου. 2. Η Εριφύλη Σαββίδου τραγουδά πολύ όμορφα στην παράσταση «Θάματα και νάματα», αλλά το σχόλιο που συνόδευε το όνομά της μέσα σε παρένθεση («πλούσια και μελωδική η φωνή της στο τραγούδι») αφορούσε την Μαριέττα ∆ελώτη. 3. Ο Στ. Λιβαθηνός σκηνοθέτησε τη «Νοσταλγό» και όχι τη «Φόνισσα», που την είχε σκηνοθετήσει ο Χατζάκης (μην παρεξηγηθεί ο διευθυντής του Εθνικού και είναι δύσκολες μέρες αυτές που διάγει).

Το θέμα δεν είναι αν λησμονηθεί ένας σημαντικός συγγραφέας, αλλά εμείς, οι απόγονοι-επίγονοι, τι κάνουμε, πού πατάμε, πώς προχωράμε, πώς διεκδικούμε το μέλλον, αν δεν είμαστε σε θέση, ως αναγνώστες της λογοτεχνίας και της ζωής, να παραλάβουμε τη σκυτάλη.

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Γιατί η προσωπικότητα του Ναπολέοντα Σουκατζίδη ασκεί τόση γοητεία σε μια θεατρική ομάδα; «Ανακαλύψαμε» τον αγωνιστή της Αντίστασης εκ νέου μέσα από τη μυθιστορηματική βιογραφία του, που συνέθεσε ο Σπύρος Τζόκας στο βιβλίο του «Ο κύκλος των «μάταιων» πράξεων». Η

ομάδα Πείρα(γ)μα τον ζωντανεύει με ένα θεατρικό μονόλογο στηριγμένο στο βιβλίο. Εμείς καλούμαστε να απαντήσουμε σε ένα ερώτημα «Πόσο γρήγορα ξεχνάμε τα ονόματα που σηματοδοτούν τους δρόμους της πόλης»; Και κυρίως γιατί; Ο Γιάννης Καρούνης ως Ναπολέων Σουκατζίδης.

Ζωντανοί και νεκροί δεν σβήσαμε

ανάλυση απαιτώ, είναι να βάλει τις βάσεις επιτέλους για μια πιο «υγιή» κοινωνία. Απαλλαγμένη από το ρατσισμό, το φασισμό και τη βία σε κάθε μορφή της. Να πάψουν τα «μπαλώματα». Επειδή ως ηθοποιός λειτουργώ με τη φαντασία και με εικόνες στο μυαλό, η εικόνα που έχω για το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι ένα πάπλωμα γκρι, γεμάτο με λευκά ουδέτερα πρόσωπα, μικρών πλασμάτων, ανυπόφορα όμοιων. Φαινομενικά «μαλακό» αυτό το πάπλωμα αλλά στην ουσία του εσκεμμένα «σκληρό». Αν, λοιπόν, δεν είναι βούληση και πρωταρχική έγνοια της αριστερής κυβέρνησης, να αλλάξει αυτήν την «εικόνα» για να σώσει την επόμενη γενιά από εμάς κι έτσι να βάλει τις βάσεις για το «υγιές», τότε θα είμαι βαθιά απογοητευμένη και το «πάπλωμα» θα αποκτήσει απλώς μερικά ακόμα «μπαλώματα».

Η ομάδα “Πείρα(γ)μα” επανέρχεται στην προσωπικότητα του Ναπολέοντα Σουκατζίδη

Τη συνέντευξη πήρε η Μαρώ Τριανταφύλλου Eπανέρχεστε μετά από λίγους μήνες στο έργο του Σπύρου Τζόκα «Ο κύκλος των «μάταιων» πράξεων», για να παρουσιάσετε αυτή τη φορά ένα μονόλογο με ήρωα τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη που μιλά για κείνο το τελευταίο βράδυ. Τι είναι αυτό που σας έλκει στην προσωπικότητα του αγωνιστή αυτού; Αγγελική Κασόλα: Ο άνθρωπος που μέσα στη μεγαλύτερη βαρβαρότητα διατηρεί ανόθευτη μέσα του απέραντη τρυφερότητα απέναντι στη ζωή, τους ανθρώπους και την τραγικότητα της ύπαρξης. Ο άνθρωπος που παίρνει την ευθύνη του εαυτού του, διαρκώς συνομιλεί με τη συνείδησή του και κάνει πράξη όσα αυτή του αποκαλύπτει, δεν ουρλιάζει, δεν παραπονιέται, δεν είναι ενεργούμενο, δεν είναι θύμα, δεν είναι θεατής και κριτής. «Μπορείς να μείνει άπραγος μπροστά στον κοινωνικό αφανισμό»; ρωτάει τον εαυτό του μέσα σε μία εποχή οικονομικής κρίσης που ανθρώπινες ζωές χάνονται από την πείνα, τις αρρώστιες, τη φτώχεια... «Όχι» απαντάει με σαφήνεια και το όχι το μετατρέπει σε έργο. Οργανώνεται κι οργανώνει.

“

Η παγκοσμιοποίηση στηρίχτηκε ιδεολογικά στη βίαιη αποκοπή των νέων γενεών από την ιστορία και δη την πρόσφατη. Μπορεί το θέατρο να έχει μια παιδαγωγική διάσταση, να γίνει δρόμος συναντήσεων με την ιστορία; Α.Κ.: Ξέρουμε ότι η ιστορία, όπως αποτυπώνεται στα σχολικά εγχειρίδια δεν είναι ουδέτερη αλλά

Μέσα από τη ζωή και το θάνατο του Ναπολέοντα Σουκατζίδη περνάει όλη η σύγχρονη τραγική κι ένδοξη ιστορία του τόπου μας και των ανθρώπων του. Καλούμαστε να θυμηθούμε ότι σε αυτό εδώ το σταυροδρόμι του κόσμου, πολλές φορές χρειάστηκαν οι άνθρωποι να παλέψουν και τα κατάφεραν.

ΘΕΑΤΡΟ

προϊόν ιδεολογικό. Το ότι έστω και έτσι το σχολείο έχει καταφέρει να δημιουργήσει σχέση μίσους προς τη γνώση και την πνευματικότητα γενικώς αλλά και ως προς την Ιστορία ειδικώς δεν είναι επίσης τυχαίο. Το θέατρο όπως και όλες οι τέχνες μπορούν να βοηθούν ώστε η διαδικασία της μάθησης να γίνεται δημιουργική, συμμετοχική, συνεργατική. Γιάννης Καρούνης: Το θέατρο, τα χρόνια που πέρασαν, περιορίστηκε περισσότερο στη θέαση και στη διασκέδαση των μαθητών στο πλαίσιο μιας σχολικής εκδρομής. Και εδώ, όπως και σε άλλες δραστηριότητες της σχολικής κοινότητας, αναπτύσσεται η εμπορευματική σχέση μεταξύ σχολείου και παραγωγών παιδικού θεάτρου. Μόνο κατ’ επίφαση θα μπορούσε να δει κανείς αυτές τις παραστάσεις ως παραστάσεις παιδαγωγικού χαρακτήρα. Ας μην είμαστε άδικοι όμως. Μπορεί τα παραπάνω να είναι ο κανόνας, αλλά μέσα στα σχολεία υπάρχουν άξιοι εκπαιδευτικοί που προσπαθούν να δημιουργήσουν μια άλλη αντίληψη, που ανεβάζουν σπουδαίες παραστάσεις μέσα στα σχολεία. Που είναι παιδαγωγοί. Για εμάς ως ομάδα, το θέατρο οφείλει να επιστρέψει εξ ολοκλήρου μέσα στη θεατρική κοινότητα. Οι ίδιοι οι μαθητές να δημιουργούν παραστάσεις. Από ποια οπτική γωνία αναδεικνύετε την προσωπικότητα και το περιβάλλον του Ναπολέοντα Σουκατζίδη; Α.Κ.: Θελήσαμε να τον δούμε ανθρώπινα, σχεδόν αντι-ηρωικά... Γιατί μορφές αγωνιστών όπως του Σουκατζίδη, αλλά και πόσων άλλων γνωστών αλλά και αφανών άγνωστων που αγωνίστηκαν με εντιμότητα κι έδωσαν τη ζωή τους στο συλλογικό αγώνα, τείνουν ῾῾να σου προκαλούν δέος. Λες, εγώ θα μπορούσα, θα άντεχα, πόσο μεγάλοι είναι αυτοί, πόσο μικρό το μπόι το δικό μας; Τους θαυμάζεις, αλλά ως κάποιους που είναι σε ένα βάθρο κι έτσι εσύ δεν θα μπορέσεις να τους μοιάσεις, να τους φτάσεις. Άρα κάθεσαι στα αυγά σου. Ο στόχος μας δεν ήταν να φτιαχτεί κάποιος ανδριάντας, κάποια υπερ-ανθρώπινη ηρωική μορφή. Αλλά να μπορέσουμε πρώτοι εμείς και ύστερα οι θεατές μας, να τον αφουγκραστούμε και να τον καταλάβουμε βήμα βήμα. Για να μπορέσουμε να βρούμε το Σουκατζίδη που κάθε άνθρωπος μπορεί να φέρει μέσα του σε κάθε στιγμή που ορθώνει το ανάστημα του. Τι περιμένει από αυτή την κυβέρνηση ένας καλλιτέχνης με στράτευση στον προοδευτικό χώρο; Ε.Μ.: Από μια αριστερή κυβέρνηση, αυτό που προσδοκώ, ελπίζω, οραματίζομαι και σε τελική

Κύριε Καρούνη, ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε στην προσέγγιση του Σουκατζίδη; Γ.Κ.: Η βασική δυσκολία για να προσεγγίσει κανείς ένα κείμενο και να το μοιραστεί με τον κόσμο είναι να αποκαλύψει το «από κάτω» στο κείμενο, τα συναισθήματα που περικλείει, τις ανάγκες και τις απαιτήσεις που έχει και που καλείσαι ως ηθοποιός να τις αποκαλύψεις μέσα από τον εαυτό σου, την εμπειρία σου, το βίωμα σου, τη θέση που έχεις διαμορφώσει για τον άνθρωπο, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ισότητα σε τούτο τον κόσμο. Η διαδικασία είναι δύσκολη κι επίπονη πολλές φορές. Αλλά δεν είσαι μόνος σε αυτό το ταξίδι. Έχεις την αμέριστη συμπαράσταση του σκηνοθέτη κι εμψυχωτή σου, τον οποίο τον εμπιστεύεσαι κι αφήνεσαι στην παρατήρηση του, στη ματιά του, στην εμπειρία του, στην αισθητική του. Κυρία Μελά, και η Χαρά; Ε.Μ.: Μπροστά στο «μπόι» όλων των γυναικών σαν τη Χαρά, τις μάνες, τις αδερφές, τις αρραβωνιαστικιές, τις συντρόφισσες, αρχικά στέκω έκθαμβη. Στη συνέχεια, ως ηθοποιός προσπαθώ να μπω σ’ αυτήν την ψυχολογία, να πιαστώ από κάπου. Από κάποιο βίωμα, από κάποια ανάμνηση, από κάποια παρατήρηση του κόσμου γύρω μου, από κάποιο άκουσμα, από κάποια αφήγηση. Κι όμως υπάρχουν στιγμές που νοιώθω ότι όλες οι τεχνικές του θεάτρου μού είναι άχρηστες μπροστά στο μέγεθος κάποιων προσώπων σαν της Χαράς. Τότε το μόνο που έχω να κάνω είναι να κλείσω τα μάτια και να αφουγκραστώ. Κάπου στο κύτταρό μου άλλωστε υπάρχει η Χαρά. Σε τι στοχεύει η παράστασή σας; Μέσα από τη ζωή, την ιστορία και το θάνατο του Ναπολέοντα Σουκατζίδη περνάει και όλη η σύγχρονη τραγική κι ένδοξη ιστορία του τόπου μας και των ανθρώπων του. Και καλούμαστε να θυμηθούμε ότι σε αυτό εδώ το σταυροδρόμι του κόσμου, πολλές φορές χρειάστηκαν οι άνθρωποι να παλέψουν με παγκόσμιες δυνάμεις και τα κατάφεραν, πολλές φορές χρειάστηκε να αποδείξουν την ανθρωπιά και τη γενναιότητα τους, πολλές φορές να χύσουν το αίμα τους για ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη και ανέλαβαν το μερτικό της ευθύνης που τους αναλογούσε από την ιστορία και την εποχή τους. Να θυμηθούμε, επίσης, ότι πολλά και τα τέρατα που γέννησε και γεννάει ο τόπος μας μέσα από τη στρεβλή και καθοδηγούμενη «παιδεία», πολλοί οι εφιάλτες και οι συκοφάντες, οι δούλοι και τα ανθρωπάρια. Ότι πολλές φορές οι φασίστες, οι ρατσιστές, οι αντιδραστικοί και οι πατριδοκάπηλοι έσφαξαν, δίωξαν, και κατασυκοφάντησαν έναν ολόκληρο αγωνιζόμενο έντιμο κόσμο, κι όμως δεν τα κατάφεραν. Γιατί συνέχισαν να υπάρχουν παράλληλα και με πείσμα τα έπη των καθημερινών και των πνευματικών ανθρώπων που πάλεψαν και συνεχίζουν να παλεύουν για την ομορφιά. Κι εμείς ως ομάδα θέλουμε να πούμε ότι ζωντανοί και νεκροί δεν σβήσαμε. Είμαστε όλοι εδώ, χέρι, χέρι. Και η ασχήμια δεν θα νικήσει.

28 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

«Ο βιολιστής στη στέγη»

«Ο

βιολιστής στη στέγη» ήταν το πρώτο μιούζικαλ στην ιστορία του Μπροντγουέι που ξεπέρασε τις 3000 συνεχείς παραστάσεις. Τη μουσική έχει συνθέσει ο Jerry Bock, τους στίχους ο Sheldon Harnick και το κείμενο ο Joseph Stein, βασισμένο σε ιστορίες του συγγραφέα Sholem Aleichem (1859-1916). Το μιούζικαλ απέσπασε 9 βραβεία Τόνι από 10 υποψηφιότητες, μεταξύ των οποίων της σκηνοθεσίας και της χορογραφίας του σπουδαίου Jerome Robbins. Το 1971 ο Βιολιστής έγινε ταινία και κέρδισε οκτώ υποψηφιότητες Όσκαρ, με πρωταγωνιστή τον Chaim Topol, αντί για τον Zero Mostel που το είχε κάνει επιτυχία στο Μπροντγουέι. Πρόκειται για την ιστορία του φιλόσοφου - γαλατά Τεβιέ με τις πέντε κόρες. Τον καμβά του μιούζικαλ,

πλέκουν η λαχτάρα για τη ζωή, η αγάπη για την οικογένεια και τους συγχωριανούς, ο ξεριζωμός και η μετανάστευση, η πίστη στις παραδόσεις και η αναπόφευκτη σύγκρουση ανάμεσα στην παράδοση και την αλλαγή, με μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια των τελευταίων 50 χρόνων: «If I Were a Rich Man», «Sunrise, Sunset», «Tradition», «Matchmaker» αλλά και αξεπέραστες χορογραφίες που έχουν αφήσει εποχή, όπως ο απολαυστικός «Χορός των μπουκαλιών». Στον κεντρικό ρόλο του Τεβιέ ο Γρηγόρης Βαλτινός, ο οποίος μ’ αυτή την αφορμή, επιστρέφει σ’ έναν από τους πιο αγαπητούς ρόλους της πλούσιας διαδρομής του, καθώς τον ερμήνευσε για πρώτη φορά το 1997. Στην παράσταση εκτός από τον σκηνοθέτη Rob Ruggiero, τη χορογραφία του Jerome Robbins αναπαράγει ο

Parker Esse, τη μουσική διδασκαλία και διεύθυνση της 20μελούς ζωντανής ορχήστρας έχει αναλάβει ο Αλέξιος Πρίφτης και τα σκηνικά και τα κοστούμια ο Γιώργος Πάτσας. Απόδοση κειμένου: Πάνος Αμαραντίδης. Απόδοση στίχων: Γεράσιμος Ευαγγελάτος. Μαζί με τον Γρηγόρη Βαλτινό, η Ρένια Λουϊζίδου, ο Μέμος Μπεγνής, ο Μιχάλης Μαρίνος, η Ιωάννα Τριανταφυλλίδου, η Μαριάννα Πολυχρονίδη, ο Ιβάν Σβιτάιλο και 30 ακόμη ηθοποιοί και χορευτές. Από 17 Απριλίου κάθε Τετάρτη και Κυριακή, στις 7.30μ.μ., Πέμπτη και Παρασκευή, στις 8.30μ.μ., Σάββατο, στις 5 και τις 9μ.μ., στο Θέατρο Badminton. Τιμές εισιτηρίων: 45, 35, 25, 15, σπουδαστικό 10 ευρώ.

«Βορεινό παράθυρο» Βέρα Βασιλείου - Πέτσα Εκδόσεις Μετρονόμος ΟΙ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ ΤΗΣ «ΕΠΟΧΗΣ»

συλλογή τραγουδιών «Βορεινό παράθυρο» της Βέρας Βασιλείου είναι η επιτομή του λεγόμενου «έντεχνου», ένας όρος που έχει δεινοπαθήσει αρκετά τα τελευταία χρόνια στην προσπάθεια περιγραφής του αμιγώς ελληνικού τραγουδιού. Με το «Βορεινό παράθυρο» για την ακρίβεια προσδιορίζεται η σχέση όλων μας με ένα «έντεχνο» εμφανώς αναβαθμισμένο, λαϊκό και λυρικό μαζί και βαθιά ποιητικό. Ούτως ή άλλως η νέα τάση, ελέω κρίσης και καταρράκωσης της δισκογραφίας, θέλει τα CD να κυκλοφορούν ένθετα σε κάποια βιβλία, πόσω μάλλον όταν ο εκάστοτε στιχουργός τυχαίνει να είναι και αληθινός ποιητής, σαν τη Βέρα Βασιλείου. Πολλοί και σημαντικοί οι δημιουργοί που έδωσαν πνοή ακουστική στην εργασία της ποιήτριας. Ωστόσο, το CD ανοίγει με ένα τραγούδι σε μουσική Λίνου Κόκοτου και ερμηνεία Πάνου Μπούσαλη. Μεγάλη τιμή, τόσο για την Βέρα Βασιλείου και τον εκδότη Θανάση Συλιβό, όσο και για τον ερμηνευτή Πάνο Μπούσαλη, που το «Βορεινό παράθυρο» σηματοδοτεί την επιστροφή του συνθέτη Λίνου Κόκοτου στην ελληνική δισκογραφία. Στο «Βορεινό παράθυρο» ο Κόκοτος υπογράφει τη μουσική σε πέντε τραγούδια, ενδεικτικά όλα του λυρισμού του, που διατηρείται αναλλοίωτος εδώ και τόσες δεκαετίες: Η εναρκτήρια «Αναχώρηση» με τον Μπούσαλη είναι μία λαϊκότροπη μπαλάντα με την ενορχήστρωση του Μανώλη Ανδρουλιδάκη να προσεγγίζει την εγγύς Ανατολή. Ακούστε το προσεχτικά και θα συνειδητοποιήσετε πόσο επιτυχημένα μελοποίησε ο βετερά-

νος συνθέτης τον ποιητικό λόγο της Βασιλείου - η πρόταση «Αγαπώ τις θάλασσες χωρίς λιμάνι» δίνει την εκκίνηση για μια μουσική που παραπέμπει σε αφήγηση χωρίς την τραγουδιστική σύμβαση «κουπλέ-ρεφρέν». Στο δεύτερο κομμάτι, την «Κραυγή», με ερμηνευτή επίσης τον Πάνο Μπούσαλη, έχουμε μία πιο ρυθμική μπαλάντα με το προσόν των ραδιοφωνικών ακροάσεων. Αυτή τη φορά, η ενορχήστρωση του Ανδρουλιδάκη έδωσε στο κομμάτι έναν ήχο που κλείνει το μάτι στους γάλλους μινιμαλιστές δημιουργούς -όσο κι αν ακουστεί «κάπως» αυτό τώρα, έτσι θα ενορχήστρωνε και ο Rene Aubry μία σύνθεση του Βασίλη Τσιτσάνη! Στον «Καθρέφτη» του Κόκοτου, που τραγούδησε, αλλά και ενορχήστρωσε ο Πάνος Μπούσαλης, η κρητική παράδοση συναντά τον ζεϊμπέκικο ρυθμό: «Ποιο ναυάγιο της ψυχής σου εκεί μέσα κρύβεται» λένε οι στίχοι και η μελοποίηση του Κόκοτου ακούγεται σαν απόηχος χορικού αρχαίας τραγωδίας. Στον «Μισεμό», πάλι με την ερμηνεία του Μπούσαλη και την ενορχήστρωση του Ανδρουλιδάκη, φανερώνεται η επαφή του Κόκοτου με το σημερινό «έντεχνο» τραγούδι -είναι μία λαϊκότροπη μπαλάντα που θα μπορούσε να ανήκει στους Χαΐνηδες ή στον Σωκράτη Μάλαμα. Η «ξενιτιά - μαντίλι λερωμένο απ’ της πατρίδας το λυγμό», όπως λέει η ποιήτρια, παρουσιάζεται σαν ένα ανθρώπινο άλγος βουβό ή αθόρυβο και αργόσυρτο. Προς το τέλος, μάλιστα, μετατρέπεται σε ένα απόλυτα δημοτικοφανές τραγούδι με το κλαρίνο να κεντάει κανονικά. Όσο για την «Αλμύρα από νοτιά»,

το έκτο και τελευταίο τραγούδι του Λίνου Κόκοτου που κλείνει το CD, ο συνθέτης μας ταξιδεύει στη χρυσή εποχή του Νέου Κύματος που, αντί να ξεχνάμε κι εμείς και οι νεότεροι, όλο και περισσότερο την αναπολούμε με νοσταλγία. Ένα από τα ομορφότερα τραγούδια του Βορεινού παράθυρου, κατά τη γνώμη μου, με τη ζεστή και υγρή φωνή της Λιζέτας Καλημέρη. Άλλη μεγάλη στιγμή του CD είναι σαφώς το ομότιτλο τραγούδι της ποιητικής συλλογής της Βασιλείου, μία μελαγχολική μπαλάντα με έγχορδα, μαντολίνο και φυσαρμόνικα για την τεράστια φωνή της Νένας Βενετσάνου. Επίσης, ένα κομμάτι με το χάρισμα των ραδιοφωνικών μεταδόσεων, που σηματοδότησε την καλλιτεχνική επανένωση του Τερζή με τη Βενετσάνου, τριάντα τόσα χρόνια μετά τη συνεργασία τους στα «Κορίτσια της Κυριακής» και στο σάουντρακ της ταινίας «Ο ψύλλος» του ∆ημήτρη Σπύρου. Στο επόμενο κομμάτι σε μουσική Μιχάλη Τερζή, «Για μια γυναίκα θάλασσα» λέγεται, ο Παντελής Θαλασσινός αποδίδει μία λαϊκότροπη μπαλάντα με σαντούρι, έγχορδα, αλλά και σαββοπουλικά -κατά την άποψη μου- κιθαριστικά

ακόρντα. Υπέροχο! Στη «Γλώσσα των πουλιών», πάλι με την ερμηνεία του Θαλασσινού, έχουμε το πιο καθαρόαιμο λαϊκό τραγούδι του CD. Ένα ζεϊμπέκικο απ’ αυτά τα ζεϊμπέκικα που φτιάχνονται για να χορεύονται και όχι απλά για να ακούγονται. Το ακούς και σκέφτεσαι πόσο ανάγκη έχει σήμερα ο συγκεκριμένος ελληνικός ρυθμός από συνθέτες και στιχουργούς με μιαν ευρύτερη παιδεία και με ποιητικές καταβολές. Από ένα κομμάτι υπογράφουν συνθετικά και οι νεότεροι δημιουργοί της παρέας, ο συνθέτης και πιανίστας Νεοκλής Νεοφυτίδης και ο τραγουδοποιός - ερμηνευτής Πάνος Μπούσαλης. Στο τραγούδι «Μόνο» που έγραψε, τραγούδησε και ενορχήστρωσε ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, η όμορφη μελωδία με βάση το πιάνο οδηγεί σε ένα ρεφρέν που εκτινάσσεται κανονικά, αγκαλιάζοντας το στίχο της Βασιλείου: «Τώρα γνωρίζω, η γνήσια έλξη δεν έχει επιλογή». Τέλος, το «Ακούω το βλέμμα σου» που έγραψε και τραγούδησε ο Μπούσαλης σε ενορχήστρωση του Νεοφυτίδη, είναι ακόμη μία όμορφη μπαλάντα με την πλέον χατζιδακική αισθητική στο σύνολο του δίσκου. Συνοπτικά, το «Βορεινό παράθυρο» είναι ένας κύκλος τραγουδιών προορισμένων να μας αποκαλυφθούν και να μας αποκαλύψουν. Θεωρώ σχεδόν ιερό το χώρο απ’ τον οποίο προκύπτουν τραγούδια με ποιητικές ιδέες σε μουσικό και στιχουργικό επίπεδο. Τα τραγούδια της Βέρας Βασιλείου, του Λίνου Κόκοτου, του Μιχάλη Τερζή, του Νεοκλή Νεοφυτίδη και του Πάνου Μπούσαλη, οι φωνές επίσης της Νένας Βενετσάνου, του Παντελή Θαλασσινού, του Μπούσαλη και του Νεοφυτίδη, είναι στην ουσία το κάλεσμα σε ένα χορό όπου οι υποτιθέμενες ρυθμικές κινήσεις του ισοδυναμούν εδώ με εσωτερικές δονήσεις όλο συναίσθημα και συγκίνηση. Κάθε φορά που νιώθουμε την ανάγκη να τραγουδήσουμε ή να έρθουμε σε επαφή, όπως θα σχολίαζε και ο Μάνος Χατζιδάκις, με έναν Μύθο Κοινό. Αντώνης Μποσκοΐτης

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

34ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Η πρώτη εβδομάδα

«Συμπεριφορά» Του Στράτου Κερσανίδη

υμπληρώθηκε ήδη η πρώτη εβδομάδα στο 34ο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης, το οποίο ξεκίνησε στις 4 Απριλίου και θα ολοκληρωθεί την ερχόμενη Κυριακή 19 Απριλίου. Το πλούσιο πρόγραμμα περιλαμβάνει πάνω από 200 ταινίες στα 24 τμήματά του, τα 4 από τα οποία είναι διαγωνιστικά. Εκτός από το ∆ιεθνές ∆ιαγωνιστικό και το Εθνικό ∆ιαγωνιστικό, κριτικές επιτροπές θα απονείμουν βραβεία για τα τμήματα: Ανθρώπινα ∆ικαιώματα και Ντοκιμαντέρ. Για μια ακόμη χρονιά δεν υπάρχει ελληνική συμμετοχή στο διεθνές διαγωνι-

στικό πρόγραμμα παρόλα αυτά υπάρχει ελληνική συμμετοχή. ∆ύο από τις καλύτερες περσινές ελληνικές ταινίες προβάλλονται σε παράλληλα τμήματα του φεστιβάλ. Πρόκειται για τις ταινίες «Για πάντα», της Μαργαρίτας Μαντά και «Έκρηξη» (A blast) του Σύλλα Τζουμέρκα. Επιπλέον, ο Τζουμέρκας είναι μέλος της τριμελούς κριτικής επιτροπής, η οποία θα απονείμει το βραβείο στην καλύτερη πρεμιέρα, το οποίο δίνεται προς τιμήν του τούρκου σκηνοθέτη Σειφί Τεομάν και φέρει το όνομά του. Μια σημαντική εκδήλωση είναι οι Συναντήσεις στη Γέφυρα. Σε αυτήν συναντιούνται, ανταλλάσουν ιδέες και διερευνούν τρόπους συνεργασίας και συμπαραγωγών επαγγελματίες του κινηματο-

ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΣΙΝΕΜΑ

γράφου από την Τουρκία και το εξωτερικό. Η ταινία «Συμπεριφορά» (Conducta), σε σκηνοθεσία Ερνέστο Νταράνας, ήταν η ταινία έναρξης του φετινού Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης. Στην ταινία, η οποία ήταν η επίσημη πρόταση της Κούβας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, παρακολουθούμε τη σχέση ενός μαθητή ο οποίος αντιμετωπίζει προβλήματα με την καθηγήτριά του η οποία τον φροντίζει. Ο 11χρονος Τσάλα ζει με τη μητέρα του, Σόνια, η οποία είναι ναρκομανής. Ενώ ο μικρός κάνει διάφορες δουλειές για να κερδίσει χρήματα, η Καρμέλα, μια δασκάλα του, αναλαμβάνει να τον βοηθήσει να βρει το δρόμο του. Η «Συμπεριφορά» αφού βραβεύτηκε στα Φεστιβάλ της Αβάνας και της Μάλαγα και αφού ταξίδεψε σε διάφορα φεστιβάλ όπως στου Βανκούβερ, του Τορόντο, του Μαϊάμι και του Όσλο, έφτασε και στην Κωνσταντινούπολη. Τη Χρυσή Τουλίπα στο εθνικό τμήμα θα διεκδικήσουν 9 ταινίες, ενώ 3 θα προβληθούν εκτός συναγωνισμού. Επίσης 7 ταινίες θα προβληθούν στο εκτός συναγωνισμού τμήμα Νέος Τουρκικός Κινηματογράφος και 13 ντοκιμαντέρ θα διεκδικήσουν το βραβείο στο αντίστοιχο τμήμα. Πρόεδρος στην κριτική επιτροπή του τουρκικού εθνικού τμήματος είναι ο γνωστός σκηνοθέτης Ζεκί Ντεμίρκουμ-

Ο Ιησούς ως κινηματογραφικός ήρωας

∆

εν είναι λίγες οι ταινίες οι οποίες έχουν ως θέμα τα Πάθη του Χριστού, οι περισσότερες από τις οποίες προβάλλονται τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας κυρίως στην τηλεόραση. Παλαιότερα και οι κινηματογράφοι πρόβαλλαν ταινίες ανάλογης θεματολογίας κάτι που πλέον δεν συμβαίνει. Η πλέον γνωστή εκδοχή είναι εκείνη του Φράνκο Τζεφιρέλι, «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ», ένα πολύωρο φιλμ το οποίο προβάλλεται και με τη μορφή μίνι σειράς. Η ταινία του Τζεφιρέλι μπορεί να είναι ένα κινηματογραφικό θαύμα, αφού ο σκηνοθέτης επιτυγχάνει υψηλής αισθητικής αποτελέσματα, εξαιρετικές ερμηνείες, άψογη αναπαράσταση χώρου και χρόνου. Ταυτόχρονα ο Τζεφιρέλι, ως πιστός καθολικός, σκηνοθετεί μία πολιτικώς ορθή εκδοχή (δεν τον κατακρίνω γι’ αυτό) η οποία έχει γίνει αποδεκτή από Ορθόδοξους, Καθολικούς, ∆ιαμαρτυρόμενους κ.λπ. Αν, όμως, κάτι έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι να δούμε τις ταινίες εκείνες οι οποίες τολμούν να δουν το θείο δράμα με μια διαφορετική οπτική, να ενσωματώσουν νέες οπτικές, να αμφισβητήσουν, να πειραματιστούν καλλιτεχνικά. Το 1961 ο Νίκολας Ρέι, στην ταινία «Ο βασιλεύς των βασιλέων» επιχειρεί μια εντελώς μαρξιστική προσέγγιση. Στο 168 λεπτών αριστούργημα του αμερικανού σκηνοθέτη εισάγονται έννοιες όπως ιμπεριαλισμός, επανάσταση, αντίσταση, ελευθερία. Ο Ιησούς, παρουσιάζεται ως ένας εν δυνάμει ηγέτης της επανάστασης και ο Ιούδας ως εβραίος αντιστασιακός. Το 1988, ο Μάρτιν Σκορσέζε με τον «Τελευ-

«Ο βασιλεύς των βασιλέων»

ταίο πειρασμό», που είναι βασισμένος στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, αγγίζει μια υπαρξιακή διάσταση της προσωπικότητας του Ιησού. Πιστός καθολικός αλλά και μεγάλος καλλιτέχνης ο Σκορσέζε βλέπει, όπως κι ο Καζαντζάκης, την ανθρώπινη πλευρά της φύσης του Χριστού. Οι μεγάλες αντιδράσεις των «πιστών» δεν επέτρεψαν ποτέ την προβολή της ταινίας στην Ελλάδα, στον εμπορικό τουλάχιστον κύκλωμα. Προβλήματα προβολής είχε στη χώρα μας και η αριστουργηματική ροκ όπερα «Ιησούς Χριστός, Υπέρλαμπρο Άστρο», που σκηνοθέτησε ο Νόρμαν Τζουίσον το 1973. Τη μουσική έχει γράψει ο Αντριου Λόιντ Βέμπερ και το λιμπρέτο ο Τιμ Ράις. Υπάρχει βέβαια και η μεγάλη ταινία «Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο», το αριστούργημα που γύρισε ο Πιέρ Παόλο Παζολίνι, το 1964. Λιτός, ποιητικός, στιλίστας, ο ιταλός σκηνοθέτης, σκιαγραφεί τα πάθη του Χριστού ακολουθώντας πιστά το ευαγγέλιο του Ματθαίου, αναδεικνύοντας, μέσα από τη σκηνοθετική του προσέγγιση και τα πάθη του ανθρώπου. Μια ματιά που ενσωματώνει με σαφήνεια το κοινωνικό στοιχείο. Το 2004, ο Μελ Γκίμπσον σκηνοθετεί «Τα πάθη του Χριστού», όπου κινηματογραφεί τις τελευταίες ώρες του θεανθρώπου δίνοντας έμφαση στο σωματικό μαρτύριο με τρόπο ωμό και ρεαλιστικό. Θα κλείσω με την αιρετική κωμωδία των Μόντι Πάιθον, «Ένας προφήτης μα τι προφήτης» ή «Η ζωή του Μπράιαν», που σκηνοθέτησε ο Τέρι Τζόουνς το 1969. Φλεγματικό βρετανικό χιούμορ, ξεκαρδιστικές ατάκες, σουρεαλιστική αφήγηση σε μια ταινία που έγινε σημείο αναφοράς για την εποχή της σε συνδυασμό με το ανατρεπτικό κλίμα της εποχής εκείνης. Καλή ανάσταση!

Στρα. Κερ.

πουζ. Στο ∆ιεθνές ∆ιαγωνιστικό τμήμα, τη Χρυσή Τουλίπα θα διεκδικήσουν οι εξής 13 ταινίες: «Πραγματικότητα» (R alit ) του Κουεντίν Ντουπιέ (Γαλλία-Βέλγιο), «Γιατί δεν μπορώ να είμαι ο Ταρκόφσκι» (Neden Tarkovski Olam yorum) του Μουράτ Ντουζγκιούνογλου (Τουρκία), «Πόθος» (Yearning) του Μπεν Χόπκινς (Αγγλία), «Η χρυσή εποχή» (Huang jin shi dai) του Αν Χούι (Κίνα-Χονκ Κονγκ), «Άγρια ζωή» (Vie Sauvage) του Σεντρίκ Καν (Βέλγιο-Γαλλία), «Μνήμες της πέτρας» (B ran nen li ser kevir ) του Σουακάτ Αμίν Κογκί (Γερμανία-Ιράκ), «Ίτσι μπίτσι» (Itsi Bitsi) του Όλε Κρίστιαν Μάντσεν (∆ανία), «Αστέρι» (Zvezda) της Άννα Μελικιάμ (Ρωσία), «Μαύρες ψυχές» (Anime Nere) του Φραντσέσκο Μούντσι (Ιταλία-Γαλλία), «Το τραγούδι του φοίνικα» (Phoenix) του Κρίστιαν Πέτσολντ (Γερμανία), «Άκου, Φίλιπ» (Listen Up Philip) του Άλεξ Ρος Πέρι (ΗΠΑ), «Μακριά από το εξαγριωμένο πλήθος» (Far From The Madding Crowd) του Τόμας Βίντεμπεργκ (ΗΠΑ-Αγγλία), «Η ζωή σε γυάλα» (Vonarstr ti) του Μπάλντβιν Ζοφόνιασον (Ισλανδία-Φιλανδία-ΣουηδίαΤσεχία). strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Η εξαφάνιση της Έλενορ Ρίγκμπι: Εκείνη» (The Disappearance of Eleanor Rigby: Her) του Νεντ Μπένσον: Ο Κόνορ και η Έλενορ ήταν κάποτε ένα ευτυχισμένο ζευγάρι. Τώρα, δυο ξένοι πλέον, προσπαθούν να καταλάβουν τι συνέβη μεταξύ τους. Πρόκειται για δύο ταινίες (εδώ η πρώτη) «Εκείνη» και «Εκείνος», που στις Κάνες προβλήθηκε ένα μοντάζ και των δύο με τον τίτλο «Εκείνοι».

«Μπαμπαντούκ: Οι σελίδες του τρόμου» (The Babadook) της Τζένιφερ Κεντ: Η Αμέλια έχει χάσει το σύζυγό της εδώ και 6 χρόνια και τα έχει χαμένα. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει με τον 6χρονο γιο της, Σάμιουελ, εντείνονται όταν ο μικρός αρχίζει να βλέπει στον ύπνο του ένα τέρας. Ένα μυστηριώδες βιβλίο με τίτλο «Ο Μπαμπαλούκ» εμφανίζεται, ο Σάμιουελ επιμένει πως βλέπει το τέρας και η Αμέλια αντιλαμβάνεται μια απόκοσμη οντότητα μέσα στο σπίτι.

«Νυχτερινή καταδίωξη» (Run All Night) του Ζομ Κολέ Σερά: Ο Τζίμι Κόνλο, πρώην εκτελεστής, βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Έχει στη διάθεσή του μόνο μία νύχτα για να έρθει αντιμέτωπος με το πρώην αφεντικό του προκειμένου να προστατεύσει το γιο του.

«Το πείραμα του Λάζαρου» (The Lazarus Effect) του Ντέιβιντ Γκεμπλ: Ο Φρανκ και η μνηστή του Ζωή, επικεφαλής μιας ομάδας ερευνητών, επιτυγχάνουν να επαναφέρουν στη ζωή ένα νεκρό σκύλο. Ο πρύτανης του πανεπιστημίου, όταν το μαθαίνει, τους απαγορεύει να παρουσιάσουν την ανακάλυψή τους και δίνει εντολή να κατασχεθούν τα υλικά τους. Αυτό δεν αρέσει στην ομάδα που αποφασίζει να προχωρήσει εφαρμόζοντας το πείραμα σε άνθρωπο.

«Υπόσχεση» (The Color of Time): Η ταινία είναι βασισμένη σε μια ποιητική συλλογή του Τζ. Κ. Γουίλιαμς και έχει σκηνοθετηθεί από 11 σκηνοθέτες. Μας μεταφέρει σε ένα ταξίδι μέσα από αρκετές δεκαετίες της αμερικανικής ζωής από την παιδική ηλικία του ποιητή και την εφηβεία στο Ντιτρόιτ τη δεκαετία του 1940 και του ’50 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980. ∆ύσκολο εγχείρημα που επιβεβαιώνει την παροιμία «όπου λαλούν πολλοί κοκόροι, αργεί να ξημερώσει».

«Winx Club: Το μυστήριο του ωκεανού» (Winx Club: Il mistero degli abissi): του Ιγκίνιο Στράφι: Νεράιδες, κακές μάγισσες κι άλλα παραμυθένια πλάσματα σε μια όμορφη και με οικολογικά μηνύματα ταινία κινουμένων σχεδίων.

Σημ.: Εκτός από την πρώτη ταινία, οι υπόλοιπες προβάλλονται από την Κυριακή του Πάσχα.

Σινεφίλ

Πρώτη φορά Αριστερά: μπροστά στις μεγάλες τομές

“

Η Ελλάδα πρέπει να κρατηθεί, αλλά όχι να σέρνεται. Πρέπει να κρατηθεί εμπνέοντας. Η κυβέρνηση πρέπει να συγκροτήσει ένα πρόγραμμα που να εμπνεύσει και στο εσωτερικό, γιατί η συμφωνία τού κόσμου δεν είναι άπαξ δεδομένη, αλλά ένα πρόγραμμα που θα βρίσκει απήχηση και στο εξωτερικό.

ΘΕΩΡΙΑ

Του Αντώνη Λιάκου

κατάσταση είναι πολύ δύσκολη και δεν χρειάζεται εξωραϊσμούς. Προπαντός ιδεολογικά αναισθητικά. Η Ελλάδα μετά από τέσσερα χρόνια κρίσης εξέλεξε μια αριστερή κυβέρνηση με εντολή να επιχειρήσει μια τομή στην πολιτική που εφαρμόστηκε έως τώρα. Υπάρχει όμως ένα απαγορευτικό πλαίσιο που δεν της το επιτρέπει. Η κυβέρνηση δεν έχει τον έλεγχο της νομισματικής ρευστότητας και είναι συνεχώς υπό την απειλή ασφυξίας, όχι μόνο για να εφαρμόσει τους μακροπρόθεσμους στόχους της, αλλά και τους βραχυπρόθεσμους. Οι αντιρρήσεις στις συναντήσεις κορυφής και στο Γιούρογκρουπ που ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν προβάλλει τεχνικά άρτιες και κοστολογημένες μεταρρυθμίσεις μεταθέτουν το ζήτημα στο επίπεδο μιας τεχνοκρατικής συζήτησης, που υπεκφεύγει και παρακάμπτει το πολιτικό ζήτημα που είναι: «τι είδους μεταρρυθμίσεις;». Ο στόχος είναι σαφής: η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να εγκαταλείψει το πρόγραμμα της, ώστε να ευτελιστεί η πολιτική της, ή να πιεστεί μέσα από την πιστωτική ασφυξία ώστε να πέσει. Σε κάθε περίπτωση, να μην αποτελέσει προηγούμενο στην Ευρώπη.

Το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων

Επομένως το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων ή καλύτερα της παραγωγής δημόσιων πολιτικών είναι κομβικό. Ας επιχειρήσουμε να δούμε τα πράγματα από μια ευρυγώνια ιστορική προοπτική. Το κοινωνικό ευρωπαϊκό μοντέλο που οι περισσότεροι από μας, μεγαλύτερων ηλικιών, γνωρίσαμε, βρισκόταν σε ισχύ όσο εξυπηρετούσε την οικονομική ανάπτυξη. Μπήκε όμως σε μια μακρά κρίση τις τελευταίες δύο δεκαετίες του περασμένου αιώνα. Αυτή η κρίση είχε τρεις αιτίες. Η πρώτη αφορούσε την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Ψηφιακή τεχνολογία, απεριόριστη διαδικτυακή επικοινωνία, αυτοματισμός, άλλαξαν την παραγωγική δομή των κοινωνιών. Εξαφάνισαν δουλειές, δημιούργησαν καινούργιες, αλλά πολύ λιγότερες αναλογικά. Η παλιά βιομηχανία πάνω στην οποία βασίστηκε το κλασικό προλεταριάτο και ο συνδικαλισμός εξαφανίστηκε, ή μετα-

φέρθηκε στον Τρίτο κόσμο, και το σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο εργασιακών σχέσεων αντικαταστάθηκε από την επισφάλεια και τις ευέλικτες μορφές εργασίας. Η δεύτερη αλλαγή είχε να κάνει με την παγκοσμιοποίηση, κυρίως την παγκοσμιοποίηση των αγορών και την απεριόριστη κίνηση των κεφαλαίων. Ο ανταγωνισμός από χώρες με χαμηλότερο παραγωγικό κόστος οδηγεί στην ασιατικοποίηση των συνθηκών εργασίας, και κυρίως του ευρωπαϊκού Νότου. Τέλος, η τρίτη μεταβολή σχετίζεται με τη συσσώρευση ζητημάτων που αφορούν την επιβίωση των πληθυσμών. Ο υπερπληθυσμός του πλανήτη (7 δισ.) ζει πάνω από τα όρια των δυνατοτήτων του, μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα τον διασχίζουν από το Νότο προς το Βορρά, ο πληθυσμός της Ευρώπης γηράσκει και οι ηλικιακές πυραμίδες που εξασφάλιζαν τη λειτουργία του κοινωνικού κράτους ανατρέπονται, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να πληρωθούν συντάξεις, ιατρική περίθαλψη κλπ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο των ιστορικών αλλαγών, όπως συμβαίνει άλλωστε και σε όλες τις μεγάλες ιστορικές αλλαγές, οι παλιοί συσχετισμοί δυνάμεων ανάμεσα σε χώρες και κοινωνικές τάξεις ανατρέπονται και ανοίγει ένας άγριος αγώνας για την ιδιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πόρων και στρατηγικών θέσεων. Η νεοφιλελεύθερη επέλαση επιδιώκει μια αναδιανομή του εισοδήματος από τους πολλούς στους λίγους και συνοδεύτηκε από την αύξηση των ανισοτήτων μέσα στις χώρες και ανάμεσα στις χώρες, από την εκποίηση των κοινών, δηλ. της δημόσιας υλικής και άυλης περιουσίας, από την εμπορευματοποίηση των αγαθών (υγείας, παιδείας, πολιτισμού). Στις μεγάλες κρίσεις αλλάζουν επίσης οι συσχετισμοί χωρών και δυνάμεων. Τρία στοιχεία να συγκρατήσουμε: Κατάρρευση του ψυχροπολεμικού διπολισμού, άνοδος των χωρών BRICS, ανάδειξη της Γερμανίας στη μόνη πλεονασματική χώρα του δυτικού κόσμου με μια πολιτική κρατικά καθοδηγούμενου νεοφιλελευθερισμού. Επομένως αυξάνει το χάσμα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σταματούν οι πολιτικές εμβάθυνσης και ολοκλήρωσης, παγιώνονται οι διαφορές σε τρεις ζώνες. Ευρωπαϊκός Βορράς, Ευρωπαϊκός Νότος, Κεντρο- Ανατολική Ευρώπη (πρώην σοσιαλιστικές χώρες).

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Η κρίση του 2010 δεν ήταν μια σκόπιμη επινόηση για να αναγκαστεί η ελληνική κοινωνία να αποδεχτεί αυτές τις αλλαγές. (Αν θέλουμε να δούμε κατάματα τα πράγματα, θα πρέπει να αφήσουμε στην άκρη συνωμοσιολογικές εξηγήσεις). Επιβλήθηκαν, σε όσες χώρες επιβλήθηκαν, μέσω των κρίσεων, ως θεραπεία για να αντιμετωπιστούν οι κρίσεις. Οι κρίσεις ήταν η τιμωρία της μη προσαρμογής. Αλλά οι κρίσεις αυτές, στη μια χώρα μετά την άλλη, είναι ταυτόχρονα και αποτέλεσμα της προσαρμογής. Πρόκειται για νέου τύπου κρίσεις, σε νέο περιβάλλον, και χωρίς αντιστοιχία με προηγούμενες. Πρόκειται για καθεστώτα κρίσης. Η κρίση, τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπισή της, οι συνεχείς προσαρμογές σε ένα μοντέλο αγοράς στο οποίο κάθε συλλογικότητα, η ίδια η πολιτική ως συλλογική διαβούλευση οφείλει να υποκύψει, όλα αυτά συνιστούν μια νέα συνθήκη.

Η απόδραση του «πειραματόζωου»

Οι τελευταίες εκλογές στην Ελλάδα υπήρξαν η αντίδραση στη συνθήκη αυτή. Για μια σειρά λόγους, ιστορικούς αλλά και συγκυριακούς, η Ελλάδα έδειξε ενισχυμένο πνεύμα αντίστασης και έφερε μια κυβέρνηση Αριστεράς στην εξουσία. Παρομοιάστηκε με πειραματόζωο που πήδηξε έξω από το εργαστήρι. Το ζήτημα είναι έως πού μπορεί να πάει σέρνοντας στα πόδια του τη σιδερένια μπάλα του χρέους. Αλλά το χρέος είναι πρωτίστως πολιτικό. Όπως το λουρί στους σκύλους. Μπορεί να είναι χαλαρό (δηλ. μικρά επιτόκια και επιμήκυνση), σχεδόν ανεπαίσθητο για τα υπάκουα σκυλάκια, μπορεί να είναι σφιχτό, για τους ζόρικους σκύλους, ή και ασφυκτικό, ώστε να αναγκάζεται το κακότροπο ζώο, επί ποινή ασφυξίας, να υπακούει. Τι μπορεί να κάνουμε; Η έξοδος έχει εξηγηθεί πειστικά ότι δεν συμφέρει και βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Γιατί και στην περίπτωση αυτή το χρέος θα παραμείνει. Άλλωστε, τα ανεξάρτητα νομίσματα για να μην κατρακυλήσουν, χρειάζονται πρόσδεση σε ισχυρότερα. Η δραχμή ήταν προσδεμένη στις ευρωπαϊκές νομισματικές συμφωνίες και ρυθμίσεις πολύ πριν το ευρώ. Έτσι θα είναι προσδεμένη και σε υποτιθέμενη έξοδο. Ας θυμηθούμε επίσης πώς ροκάνιζε τους μισθούς και τα μεροκάματα ο πληθωρισμός: τα εισοδήματα έμεναν φαινομενικά σταθερά ενώ οι τιμές σκαρφάλωναν και οι μισθοί έχαναν την αξία τους. Στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή υπάρχουν εχθρικές κυβερνήσεις, αλλά και αναδυόμενες δυνάμεις αλλαγής, γιατί η κρίση δεν πλήττει μόνο εμάς. Η Ελλάδα πρέπει να κρατηθεί, ώστε με το παράδειγμά της να βοηθήσει στην ανάδυσή τους. Γι’ αυτό είναι λάθος το ελληνικό πρόβλημα να τίθεται με όρους «Γερμανοί εναντίον Ελλήνων», «όπως στην κατοχή έτσι και τώρα, τότε το Τρίτο ράιχ, τώρα το Τέταρτο», ή ότι «την Ελλάδα την επιβουλεύονται οι ξένοι από τον καιρό της ανεξαρτησίας». Θα είναι ολέθριο το ζήτημα των επανορθώσεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου να το χειρίζονται αναρμόδιοι και αδαείς (Υπ. Εθνικής Αμυνας) και σε μια κατεύθυνση δημιουργίας μετώπου όπου συγχέονται το τότε με το τώρα. Η Ελλάδα, επομένως, πρέπει να κρατηθεί, αλλά όχι να σέρνεται. Πρέπει να κρατηθεί εμπνέοντας. Η κυβέρνηση πρέ-

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 11 Απριλίου 2015

Κυβέρνηση και κόμμα

πει να συγκροτήσει ένα πρόγραμμα που να εμπνεύσει και στο εσωτερικό, γιατί η συμφωνία τού κόσμου δεν είναι άπαξ δεδομένη, αλλά ένα πρόγραμμα που θα βρίσκει απήχηση και στο εξωτερικό.

Αντίθετα στο ρεύμα

Ποια τα χαρακτηριστικά ενός προγράμματος που θέλει να πάει αντίθετα με το ρεύμα δεκαετιών; ∆εν είναι κάτι απλό, κάτι που φτιάχνεται μια κι έξω. Από μια επιτροπή σοφών, ή από ένα συνέδριο. Το πρόγραμμα των μνημονίων, η φιλοσοφία του αλλά και οι τεχνικές του λεπτομέρειες φτιάχνονταν εδώ και δύο δεκαετίες, σε πανεπιστήμια, ινστιτούτα, think tanks, κλπ. ∆ημιουργήθηκε στη διάρκεια δεκαετιών για να αντιμετωπισθεί η οικονομική ύφεση που εμφανίστηκε στη δεκαετία του 70. Το πρόβλημα τότε είχε περιγραφεί ως συνδυασμός πληθωρισμού, που δεν μπορούσε να παίξει πλέον αναπτυξιακό ρόλο, και στασιμότητας, η οποία δημιουργούσε ανεργία (στασιμοπληθωρισμός), και οδήγησε στην αναθεώρηση των παλιών οικονομικών εργαλείων κευνσιανής έμπνευσης. Η αναθεώρηση αυτή σήμαινε μεγάλες μετατοπίσεις ιδεολογικές και πολιτικές, γιατί αφορούσε την ανάγκη συνολικής αναδόμησης της οικονομίας και κατ’ επέκταση της ίδια της κοινωνίας, και του ρόλου του κράτους. Στην αρχή οι ιδέες αυτές εμφανίστηκαν ως ρηξικέλευθες, και με τη σταδιακή υιοθέτησή τους πότε από συντηρητικές κυβερνήσεις και πότε από κεντροαριστερές, έγιναν ορθοδοξία με αξιώσεις αυτονόητου τρόπου σκέψης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκαν οι «δομικές μεταρρυθμίσεις», άλλαξε η ορολογία της πολιτικής και της οικονομικής επιστήμης, δημιουργήθηκε ένα νέο εννοιολογικό σύμπαν. Το ερώτημα είναι γιατί αυτά τα εργαλεία δεν λειτούργησαν; Αν παρατηρήσουμε την ευρωπαϊκή οικονομική συγκυρία σήμερα, βλέπουμε ότι επί μια δεκαετία, ο μέσος ευρωπαϊκός όρος ανάπτυξης κυμάνθηκε χαμηλότερα από εκείνη την περίοδο της δεκαετίας του 70. Η διαφορά είναι ότι τότε υπήρχε συνδυασμός πληθωρισμού και στασιμότητας, τώρα αποπληθωρισμού και στασιμότητας, με αποτέλεσμα μια ενδημική αλλά διογκωμένη μετά το 2008 ανεργία σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Βρισκόμαστε δηλαδή σε μια διαμετρικώς αντίθετη κατάσταση κρίσης από εκείνη της δεκαετίας του ’70. Τότε στασιμο-πληθωρισμός, τώρα στασιμοαποπληθωρισμός. Γιατί τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν τότε εναντίον του στασιμο-πληθωρισμού, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται στην εποχή του στασιμο-αποπληθωρισμού;

Οι μεταρρυθμίσεις που χρειαζόμαστε Ο σκοπός των καινούργιων μεταρρυθμίσεων πρέπει να αντιμετωπίσει στον πυρήνα της αυτή τη νέα συνθήκη. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που αφορούν την νέα παραγωγική θέση της Ευρώπης στον κόσμο, την επανάσταση στα παραγωγικά μέσα, τις αλλαγές στην τεχνοεπιστήμη. Ζούμε σε μια διαφορετική εποχή από την προηγούμενη βιομηχανική εποχή. Χρειάζεται να κατανοήσουμε τις δυνατότητες αναδιάταξης που περικλείει σε πλήθος πεδίων. Επίσης πρέπει να λογαριάσουμε τη μεταβαλλόμενη σύνθεση των πληθυσμών και της ηλικιακής πυραμίδας σε σχέση με τις κοινωνικές ασφαλίσεις, τα μεταναστευτικά ρεύματα που αλλάζουν την πολιτισμική σύνθεση των κοινωνιών μας και τα μείζονα περιβαλλοντικά προβλήματα, τον χαρακτήρα της εκπαίδευσης ως μιας διαρκούς και δια βίου διαδικασίας. Σε όλα αυτά τα πεδία η επικρατούσα ευρωπαϊκή πολιτική, αποδεικνύεται εντελώς ανεπαρκής. Ένα καινούργιο τύπο μεταρρυθμίσεων χρειάζεται να επεξεργαστεί και να προβάλει προς την υπόλοιπη Ευρώπη η νέα κυβέρνηση. Όχι αμυντικά, «αποκρούουμε τις αλλαγές που θέλετε», αλλά επιθετικά, «οι αλλαγές που μας προτείνετε είναι πίσω από τις ανάγκες της πραγματικότητας». Εδώ χρειάζεται πραγματικές διεθνείς επιτροπές, ουσιαστική διεθνή βοήθεια ειδικών επιστημόνων, αντί των θεαματικών επιτροπών επαχθούς χρέους με αμφίβολα αποτελέσματα. Προς τις μεταρρυθμίσεις αυτές πρέπει να στραφεί η κοινωνία και η κυβέρνηση, μέσα από μια ανανεωμένη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες προγραμματική συμφωνία. Τώρα που έχει πλεόνασμα εμπιστοσύνης, όχι αύριο. Η «βίαιη ωρίμανση» τώρα θα συμβεί, που το δάχτυλο είναι «επί των τύπων των ήλων». Πράγμα που σημαίνει αλλαγή νοοτροπίας, ταυτότητας. Η Αριστερά του 21ου αιώνα θα διαφέρει από την Αριστερά του 2Οου αιώνα, όπως εκείνη διέφερε από την αριστερά του 19ου αιώνα. Επομένως, η Αριστερά του 21ου αιώνα δεν μπορεί να είναι ούτε σοσιαλδημοκρατική, ούτε κομμουνιστική. Και τα δύο σχέδια απέτυχαν. Το ένα προσαρμόστηκε, το άλλο κατέληξε σε δυστοπίες. Θα πρέπει να μάθουμε επομένως από τις αποτυχίες των προηγούμενων εγχειρημάτων και από την πρακτική της αντιμετώπισης των προβλημάτων. Να μάθουμε να αποφεύγουμε τον μανιχαϊσμό και τις απλουστεύσεις. Να μάθουμε λ.χ. ότι αντιστροφή της λιτότητας δεν σημαίνει εναγκαλισμός με τον καταναλωτισμό, και ότι χρειάζεται επανεκπαίδευση όλων μας σ΄

κρίση είναι μια μηχανή που καταβροχθίζει και καταστρέφει κόμματα. Έφαγε το ΠΑΣΟΚ, έφαγε το ΛΑΟΣ, έφαγε τη ∆ΗΜΑΡ, πετσόκοψε τη Ν∆. Θα γλιτώσει ο Σύριζα; Αυτό το ερώτημα δεν είναι ρητορικό και δεν απαντιέται εύκολα. Λειτουργεί ως προειδοποίηση. Και ερχόμαστε στο επίμαχο: Ποιο ρόλο μπορεί να έχει το κόμμα ως προς την κυβέρνηση; Υπάρχει μεγάλη κριτική για τον τρόπο με τον οποίο το Πασόκ κομματικοποίησε τον κρατικό μηχανισμό. ∆εν χρειάζεται να επιμείνουμε. Ούτε αν η λογική του πράσινοι και μπλε, επανέρχεται ενίοτε ως μνημονιακοί/αντιμνημονιακοί. To κόμμα δεν πρέπει να λειτουργεί σαν τον Καθαρό Λόγο του Καντ απέναντι στην Κυβέρνηση η οποία κάνει συμβιβασμούς, εγκαλώντας την για παραβίαση αρχών, υποχωρήσεις κλπ. ∆εν είναι διεκδικητική μηχανή, αλλά ένας χώρος διαύγασης των προβλημάτων, σύνδεσης με την κοινωνία και ανίχνευσης αυτού που μπορεί να λυθεί σε διαφορετικά επίπεδα. Ο Λένιν άνοιξε τον 20ο αιώνα με το Τι να κάνουμε; μέσα από το οποίο εισήγαγε τον ∆ημοκρατικό Συγκεντρωτισμό. Το μοντέλο αυτό υιοθετήθηκε και από τα άλλα κόμματα και ακόμη έγινε το οργανωτικό μοντέλο του βιομηχανικού 20ου αιώνα. Αυτή ήταν η επιτυχία του. Τώρα χρειάζεται ένα καινούργιο μοντέλο, καινούργια οργανωτικά πρότυπα. Όπως οι οργανισμοί αναπτύσσονται μέσα από την ανταλλαγή ύλης με το περιβάλλον τους, με τον ίδιο τρόπο το κόμμα πρέπει να εξασφαλίσει την ανταλλαγή ύλης με την κοινωνία, ως προϋπόθεση ανάπτυξης. Η νέα ψηφιακή εποχή έχει εισάγει πολύτιμα εργαλεία: στη θέση της καθετοπoιημένης οργάνωσης, να σκεφτούμε την πρακτική του πληθωπορισμού (crowd sourcing). Όχι ένα δένδρο όπου οι χυμοί (πληροφορίες-εντολές) ξεκινούν από τον κορμό και φτάνουν στα κλαδιά, αλλά ένα ρίζωμα, όπως τα καλάμια και η αγριάδα. ∆ίκτυα δηλαδή που απορροφούν χυμούς από πολλές δεξαμενές και με πολλά στόματα και επικοινωνούν μεταξύ τους. Όχι κάτι δικό μου, κάτι δικό σου, και ένα τρίτο τζάμπα (δημόσιο), αλλά κάτι δικό μου και δικό σου, και άλλων, που ο καθένας συμμετέχει με τη δουλειά του. Επομένως το επίπεδο βιώματος, συμμετοχής και διαλόγου οφείλει να χτιστεί από τα κάτω προς τα πάνω και σε αυτή τη διαδικασία ο ρόλος του κόμματος γίνεται διαμεσολαβητικός ανάμεσα στην κυβέρνηση και στο σύνολο της κοινωνίας. Πρέπει να ξεπεράσουμε το στάδιο του καθρέφτη όπου λέμε πόσο καλοί, ωραίοι και ανώτερης ηθικής είμαστε ως αριστεροί. Το καινούργιο παράδειγμα κοινωνίας που θέλουμε είναι ακόμη αδιευκρίνιστο. Συμφωνούμε στις αξίες τής ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης, αλλά οι τρόποι για να προκύψει είναι εν πολλοίς πειραματικοί, υβριδικοί, επομένως κόμμα και κινήματα έχουν μεγάλο ρόλο, δίπλα στην κυβέρνηση. Οι δυσκολίες της παρούσας κατάστασης απαιτούν εμπιστοσύνη στην ηγεσία, και η ίδια πρέπει συνεχώς να την κερδίζει θέτοντας αποφασιστικά προτεραιότητες. Οι μεγάλες θεσμικές τομές και οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν τη συγκρότηση ενός ισχυρού μπλοκ εξουσίας που θα καταφέρει να διασώσει τη χώρα και την κοινωνία με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

“

Η Αριστερά του 21ου αιώνα πρέπει να χαράξει σαφή όρια και να εμπεδώνει το αίσθημα δημοκρατίας και ασφάλειας χωρίς αμφισημίες ούτε προς το αστυνομικό κράτος, ούτε προς το μπάχαλο. Να μάθουμε ότι πρέπει να περάσουμε από τη στιγμή της αρνητικής κριτικής στη στιγμή της θετικής δημιουργίας, να εξερευνήσουμε πώς οι καλές ιδέες θα γίνουν καλές πρακτικές και θα αποκτήσουν αποτελεσματικότητα και συναίνεση.

αυτό. Θεωρητική και πρακτική. Να μάθουμε λ.χ. ότι το ζήτημα των κοινωνικών ασφαλίσεων, πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο αναγνώρισης της γήρανσης του πληθυσμού και της ορθολογικής οργάνωσης του συστήματος χωρίς προνόμια, ή παραχωρήσεις στις πιο δυναμικές ομάδες. Να μάθουμε λ.χ. να αντιμετωπίζουμε το ζήτημα της πολιτικής βίας. Η πολιτική βία παράγεται, και θα συνεχίσει να παράγεται στον 21ο αιώνα από πολλές πλευρές. Παράγεται από τους ρατσιστές και τον αναγεννώμενο φασισμό, αλλά και από τους οπαδούς του ένοπλου αγώνα, όπως επίσης και από τον ισλαμικό τζιχαντισμό. Η Αριστερά του 21ου αιώνα πρέπει να χαράξει σαφή όρια και να εμπεδώνει το αίσθημα δημοκρατίας και ασφάλειας χωρίς αμφισημίες ούτε προς το αστυνομικό κράτος, ούτε προς το μπάχαλο. Να μάθουμε ότι πρέπει να περάσουμε από τη στιγμή της αρνητικής κριτικής στη στιγμή της θετικής δημιουργίας, να εξερευνήσουμε πώς οι καλές ιδέες θα γίνουν καλές πρακτικές και θα αποκτήσουν αποτελεσματικότητα και συναίνεση. Προφανώς τώρα, και προς την Ευρώπη, θα πρέπει να προβληθούν οι μεταρρυθμίσεις του ενδιάμεσου πεδίου ανάμεσα σε εκείνες που θέλουν οι δανειστές και σε εκείνες εναντίον της θέλησης των δανειστών, του ενδιάμεσου πεδίου ανάμεσα στο εν ενεργεία υπόδειγμα και στο αναδυόμενο. Και δεν είναι λίγες αυτές. Απαιτείται γι΄ αυτό να συγκροτηθεί ένας νέος αριστερός μεταρρυθμισμός, ο οποίος, στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στους θεσμούς, θα βάλει τη σφραγίδα του αποφασιστικά. Οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι επινοήσεις της στιγμής. Έχουν να κάνουν με τις μακροπρόθεσμες μεταβολές της κοινωνίας. Αν δεν συνειδητοποιηθεί αυτό, είναι προσωρινά μπαλώματα.

* Το κείμενο που δημοσιεύουμε, αποτελεί μεγάλο μέρος της ομιλίας του ιστορικού Αντώνη Λιάκου σε εκδήλωση με τίτλο «Κόμμα, κυβέρνηση, κίνημα: Η αριστερά στον 21ο αιώνα», που έγινε στις 6 Απριλίου, με πρωτοβουλία της νομαρχιακής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Α΄ Αθήνας.

“ «ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» ΣΤΟ Ρ/Σ «ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ»

Σε αυτό το πρόγραμμα το ποιος αποτελεί το υποβοηθούμενο μέρος παραμένει με ερωτηματικό. Ίσως είμαστε εμείς το κοινό, που χρειαζόμαστε να μάθουμε να ακούμε το διαφορετικό χωρίς να το φέρνουμε στα δικά μας πλαίσια “κανονικότητας”.

Να ακούσουµε τη φωνή τους…

Οι μετανάστες παύουν να είναι το αντικείμενο κάποιας συζήτησης, που τους κατασκευάζει ως δημόσιο πρόβλημα, και γίνονται οι ίδιοι παραγωγοί της

«Σ «Ζούμε στην Ελλάδα πάνω από 40 χρόνια και παρόλα αυτά ακόμα συζητάμε και δεν θεωρούμε αυτονόητο το να έχουμε βήμα δημόσιου λόγου. Ευτυχώς με αυτό το πρόγραμμα μας δίνεται αυτή η δυνατότητα. Νιώθουμε ότι αποκτάμε φωνή και, πιστεύω, θα βοηθήσει την ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία», αναφέρει στην «Εποχή» ο Μαχμούντ Αμπντελρασούλ, από τη μεταναστευτική οργάνωση Almasar, που πήρε μέρος στη σειρά εκπομπών «Πολίτες του κόσμου», στο ρ/σ «Στο Κόκκινο». Πρόκειται για πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης, για την παραγωγή ραδιοφωνικών εκπομπών από τους ίδιους τους μετανάστες. Πρώτη φορά στα ερτζιανά, αλλά και γενικά στα ελληνικά ΜΜΕ, από τις 3 Μαρτίου και μέχρι τον Ιούνιο, κάθε μέρα στις 7μ.μ., θα ακούσουμε μετανάστες της Ελλάδας να θίγουν ζητήματα που τους αφορούν άμεσα, καθώς και άλλες διαφορετικές θεματικές.

τόχος του προγράμματος είναι να δοθεί βήμα λόγου στους ανθρώπους από τις μεταναστευτικές κοινότητες που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα για να μπορέσουν να θέσουν τα δικά τους ζητήματα, καθώς δεν τους δίνεται πρόσβαση στα ΜΜΕ. Επίσης, υπάρχει και ένα δεύτερο σκέλος ενταξιακό, όπου γίνονται εκπαιδεύσεις σε ραδιοφωνικά ζητήματα και συμμετέχουν 20 άτομα ελληνικής καταγωγής και 24 από τρίτες χώρες» εξηγεί η Φανή Βασιλοπούλου από τη ΜΚΟ Praksis, αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια. Το πλεονέκτημα αυτού του προγράμματος και η διαφορά του με υπόλοιπες δράσεις που αφορούν στη μεταναστευτική κοινότητα είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι ίδιοι οι μετανάστες. Παύουν να είναι το αντικείμενο κάποιας συζήτησης που τους κατασκευάζει ως δημόσιο πρόβλημα, ακόμα και υπό τη μορφή υποστήριξής τους, και γίνονται παραγωγοί της όποιας συζήτησης, χωρίς τρίτοι διαμεσολαβητές να μιλούν εξ ονόματός τους. «Αν δεν είσαι ο ίδιος μετανάστης δεν μπορείς να μιλήσεις ουσιαστικά για αυτήν την εμπειρία, γιατί δεν την έχεις, μιλάς επιφανειακά. Είναι πολύ καλό που μέσω αυτών των εκπομπών μπορούμε να μιλήσουμε για τον εαυτό μας. Είναι και ένας τρόπος για να μη νιώθουμε ξεχασμένοι και να μας θυμίζει κάτι τις πατρίδες από όπου προερχόμαστε» επισημαίνει στην «Εποχή» η Αντερέμι Αντεκούνμπι - Σεριφάτ, από την οργάνωση Generation 2.0 red, συμμετέχουσα και στις εκπαιδεύσεις.

Να μιλά η ίδια η κοινωνία

Γεννάται η ελπίδα πως είναι ένα βήμα που θα αλλάξει την κυρίαρχη κατεύθυνση στον τρόπο παρουσίασης των μεταναστών από τα ΜΜΕ. «∆εν μπορεί το μεταναστευτικό σε ένα ενημερωτικό πρόγραμμα να αποτελεί άλλοθι για τα ΜΜΕ. ∆ηλαδή έχω και αυτό, ένα μικρό απεριτίφ σε ένα πρόγραμμα, για να λέμε απλά ότι ασχολούμαστε και με τους μετανάστες, ή με τους ομοφυλόφιλους, τους οροθετικούς και γενικά

με τις λεγόμενες μειοψηφίες. Αν δεις τους κατοίκους στη χώρα σου ως μειοψηφία, έχεις πολιτικό πρόβλημα. Ακόμα και ο χώρος που εκφράζει αυτός ο ρ/σ θεωρώ ότι βλέπει το ζήτημα ακόμα πολύ στενά. Εγώ έχω την άποψη ότι η κοινωνία πρέπει να υπάρχει μέσα στο πρόγραμμα και να μιλά η ίδια, ο μεταλλεργάτης, ο μετανάστης, ο οροθετικός» υπογραμμίζει ο δημοσιογράφος Κώστας Αρβανίτης, διευθυντής του Κόκκινου. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να προωθηθεί η πραγματική ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, αφού θα δοθεί η δυνατότητα να ακούσουμε τη γνώμη ανθρώπων από τρίτες χώρες για ζητήματα πέραν της μετανάστευσης. Ίσως τότε σταματήσουμε να τους αντιμετωπίζουμε με βάση μόνο μία ιδιότητά τους, αυτή του μετανάστη, σαν να πρόκειται για την ταυτότητά τους. «Οι μετανάστες μέχρι τώρα καλούνται να μιλήσουν μόνο για ζητήματα μετανάστευσης. Έχουμε, όμως, άποψη όπως όλοι οι πολίτες και για άλλα θέματα της χώρας, όπως παραδείγματος χάρη για την υγεία, για την οποία μίλησα εγώ σε μία από τις εκπομπές, καθότι είμαι γιατρός» εξηγεί ο Μαχμούντ Αμπντελρασούλ. «Το κοινό δείχνει ενδιαφέρον γιατί συμμετέχει, παίρνει τηλέφωνα και θέτει ερωτήματα, ανοίγοντας και αυτοί με τη σειρά τους θέματα προς συζήτηση» περιγράφει η Ντίνα Μπατζιά, υπεύθυνη δημοσιογράφος για τις εκπομπές.

Ο πλούτος κάθε χώρας

Σε αυτό το πρόγραμμα το ποιος αποτελεί

το υποβοηθούμενο μέρος παραμένει με ερωτηματικό. Ίσως είμαστε εμείς το κοινό, που χρειαζόμαστε να μάθουμε να ακούμε το διαφορετικό χωρίς να το φέρνουμε στα δικά μας πλαίσια «κανονικότητας». Σίγουρα, πάντως δέκτης της βοήθειας αυτού του προγράμματος είναι το ίδιο το Κόκκινο, σύμφωνα με τον Κώστα Αρβανίτη. «Το ραδιόφωνό μας βγαίνει πολύ κερδισμένο από αυτή την ιστορία, μας έχουν δώσει μεγάλη ζωντάνια και νομίζω ότι παράγεται ένα προϊόν που έχει αξία. Στα καινούργια προγράμματα του Σεπτέμβρη θα δείτε πώς θα αξιοποιηθεί αυτό που μάθαμε. Γιατί καλό είναι για αυτούς τους ανθρώπους που μπήκαν στο πρόγραμμα και πήραν πράγματα, αλλά και εμείς πήραμε βλέποντας λάθη». Με τέτοιου είδους προγράμματα είναι δυνατόν να ενδυναμωθούν οι άμυνες της κοινωνίας απέναντι στο ρατσισμό. Ακούγοντας τη φωνή ανθρώπων από τη μεταναστευτική κοινότητα και τη γνώμη τους κατανοούμε πως δεν πρόκειται για μια αδύναμη, αβοήθητη ομάδα, τροφοδοτώντας κατάλοιπα μεσσιανισμού που φέρουμε μέσα μας, αλλά ότι και εμείς επωφελούμαστε. «∆εν είμαστε βάρος για τη χώρα, γιατί φέραμε τον πλούτο μας από τις δικές μας χώρες. Ο κάθε άνθρωπος έχει κάτι μοναδικό να προσφέρει και αυτό είναι γεγονός θετικό για την οικονομία και τον πολιτισμό. Είμαστε όλοι μαζί» υπενθυμίζει η Αντερέμι Αντεκούνμπι - Σεριφάτ. Τζέλα Αλιπράντη