Κυριακή 12-10-2014 by epohi

ΘΕΜΑΤΑ

Η γενετική μετάλλαξη του ∆ημοκρατικού Κόμματος ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

είχαν φέρει μέσα στο εργοστάσιο οι σοσιαλιστές Τζάκομο Μπροντολίνι και Τζίνο Τζούνι με το Καταστατικό των εργαζομένων. Ήταν ήδη άξιο απορίας για μένα το γεγονός ότι σε ολόκληρη την ηγετική ομάδα του ∆Κ μόνο ο Νταλέμα και ο Μπερσάνι δήλωσαν ότι δεν συμφωνούν με την κατάργηση του άρθρου 18 και με την ενιαία σύμβαση, την αποκαλούμενη «σύμβαση με αυξημένες προστασίες», που θα εξανάγκαζε κάθε νεοπροσληφθέντα σε τρία χρόνια επισφάλειας πριν προσληφθεί κανονικά (και θέλω να δω αν η επινοητικότητα των ιταλών επιχειρηματιών δεν θα βρει κάποιο τέχνασμα για να εμφανίσει ως «νέο και πρώτο» κάθε είδος σύμβασης), έτσι ώστε να μεταφέρει όλο το εργατικό δυναμικό από τη μια μαθητεία στην άλλη. Γιατί τα σημερινά αγόρια και κορίτσια του ∆Κ αρνούνται μέχρι και να εμπιστευθούν τα δικαιώματα ενός μισθωτού στην κρίση ενός δικαστή, στην περίπτωση της καταγγελίας ενός ευαίσθητου ζητήματος όπως είναι μια σύγκρουση εργασίας, αντί για μια διαιτησία που παραδίδεται στην κυρίαρχη κοινωνική πλευρά; Αν δεν υπερασπίζεται τη σχέση εργασίας ένα κόμμα σαν το ∆Κ, το οποίο επικαλείται τις μεταρρυθμίσεις κάθε μισή ώρα, σε τι χρησιμεύει; Η αλήθεια είναι ότι ίσως το Jobs Act πρέπει να διαβαστεί, όπως συνιστούσε πονηρά Αν δεν χθες η Μελάνια Ματζούκο, ως το ακρώυπερασπίζεται τη του «jump our σχέση εργασίας το νυμο business», ας προχωρήσουμε αμέσως με ∆ημοκρατικό τις δουλειές μας, τώρα Κόμμα, το οποίο που το εμπόδιο ενός δικαιώματος των μιεπικαλείται τις σθωτών βγήκε ευγενικά από τη μέση από μεταρρυθμίσεις το κομμάτι του PCI κάθε μισή ώρα, σε που είχε απομείνει. Ίσως ο Ρέντσι να το τι χρησιμεύει; Ο θεωρήσει ως ευκαιρία Ρέντσι καλά θα για να δηλώσει, όπως παλιότερα ο Βελτρόνι, κάνει να «∆εν υπήρξα ποτέ κομμουνιστής». Και περιφρονεί όμως, ο σκληρός πυλιγότερο τα μέλη ρήνας του PCI, η βάση που συνέρρευσε στους του, που υπήρξαν διαδοχικούς του μετακαι παραμένουν το σχηματισμούς, αποτελούνταν πάντα από πιο δραστήριο κόσμο που δούλευε κάτω από ένα αφενκομμάτι του τικό. Αφού πέρασε εκλογικού στο ∆Κ, όπως και τα ηγετικά του στελέχη, σώματος της είχε δίκαια πιστέψει Ιταλίας. ότι αυτός που έστελνε στο Μέγαρο Κίτζι (στμ. έδρα της κυβέρνησης) θα τον προστάτευε. Όταν άρχισε να αμφιβάλλει, το κόμμα άρχισε να ρευστοποιείται. Σήμερα το βλέπουμε, το περίφημο 40% των ψηφοφόρων για την Ευρώπη είναι ένα εκατομμύριο λιγότεροι απ’ αυτούς που ψήφισαν τον Βελτρόνι το 2008, για να μην πούμε για τον Μπερλιγκουέρ. Ο όλο και μεγαλύτερος αριθμός της αποχής αλλάζει προφανώς τις αναλογίες ανάμεσα στη μια και στην άλλη δύναμη, παραμένει όμως το γεγονός ότι οι ψήφοι που είχαν ουσιαστικά τα μεμονωμένα κόμματα ήταν λίγες, πολύ λιγότερες από αυτό που συνηθιζόταν στην Ιταλία. Ο Ρέντσι καλά θα κάνει να κοιτάξει καταπρόσωπο το κόμμα του οποίου είναι γραμματέας και να περιφρονεί λιγότερο τα μέλη του, που υπήρξαν και παραμένουν το πιο δραστήριο κομμάτι του εκλογικού σώματος της Ιταλίας.

“

Μετάφραση από το «Sbilanciamoci» (7.10.2014)

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Φοβού τους ∆αναούς και ψήφους φέροντας

ταν, ότι δε μπορεί να υπάρχει ταβάνι σε ένα κόμμα που από το 4% πήγε στο 27% και προχωρά πιο πάνω. Μια απλή ανάγνωση των ευρημάτων όλων των εταιρειών έρευνας της κοινής γνώμης, αμέσως θα εμφάνιζε τη ρηχότητα τους. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι το ποσοστό που πήρε το κόμμα στις ευρωεκλογές στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα -με τους οποίους έχουμε μια ιδιαίτερη μεροληπτική θετικά θέση- μόνο το 21% απ’ αυτούς ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ. Οι άνθρωποι που έγιναν άνεργοι πρώτη φορά έδωσαν μόνο το 27,3%, οι συνταξιούχοι το 20,3%. Πιάσαμε το ταβάνι σ’ αυτές τις πληβειακές κατηγορίες που πρωτίστως μας ενδιαφέρουν;

Οι τακτικισμοί μας ακυρώνουν

ετά τις τελευταίες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας -γιατί υπάρχει και μια ακόμα που παρά το γεγονός ότι παραγγέλθηκε από μεγάλη εφημερίδα δεν δημοσιεύτηκε- φαίνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αγγίζει την αυτοδυναμία. Κομβικής σημασίας ήταν η ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, που με μεστό, καθαρό, σαφή και ελπιδοφόρο λόγο παρουσίασε τις συλλογικές θέσεις του κόμματος. Μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου διάφοροι παρατρεχάμενοι, που πολλοί απ’ αυτούς έχουν προσφέρει τις πολύτιμες υπηρεσίες τους σε προηγούμενα καθεστώτα, όπως στο Σημιτικό, είδαν φως στην Κουμουνδούρου και θέλησαν να πουλήσουν την ανεκτίμητη πραμάτεια τους στο αδιαφιλονίκητο κόμμα που θα γινόταν κυβέρνηση. Οι τύποι αυτοί, ενδεδυμένοι με δήθεν επιστημονική τήβεννο και με ανάλογο ύφος μιλούσαν για ταβάνια και οροφές. Ότι, δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ έπιασε ταβάνι από ψήφους που μπορούσε να διεκδικήσει από τα άλλα κόμματα και επομένως πρέπει να κάνει ανοίγματα σε πολιτικούς παράγοντες που προέρχονται, κυρίως, από το ΠΑΣΟΚ. Με άλλα λόγια μια μετατόπιση του λόγου, του προγράμματος, των προτεραιοτήτων και της φυσιογνωμίας του «από τα αριστερίστικα βαρίδια του 4%», προς αυτό που ονομάζεται κεντροαριστερά.

Ποιο ταβάνι;

“

Τότε, γράφτηκαν πολλά άρθρα προς αντίκρουση αυτής της συστημικής και στατικής αντίληψης. Η ίδια, όμως, η πραγματικότητα αποστόμωσε τους συστημικούς φωστήρες και ο ΣΥΡΙΖΑ κρατώντας τα ριζοσπαστικά του χαρακτηριστικά είναι έτοιμος να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Πώς αλλιώς να συνέβαινε άραγε, όταν οι σοβαροφανείς αυτοί τύποι, δεν έβλεπαν την πολιτική με όρους κοινωνίας, αλλά με τακτικισμούς, μη θέλοντας να αντιληφθούν τις ιδεολογικές και πολιτικές διεργασίες που γίνονται στη κοινωνία, στις οποίες συμβάλλει ένα διαφορετικό κόμμα. Απέκρυβαν, ή ακόμα χειρότερα δεν αντιλαμβάνον-

Καταγράφονται ορισμένοι τακτικισμοί, ενδεχομένως ως προανάκρουση περαιτέρω στοχεύσεων, που ξεκινούν από χαμηλότερο επίπεδο, όπως οι εκλογές στις ενώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Σήμερα βέβαια βρισκόμαστε αλλού. Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο προς αντίκρουση της μεγάλης επίθεσης που εξελίσσεται από μέσα και έξω, αλλά και για λόγους, κυρίως, γείωσης με την κοινωνία και τις ανάγκες και τις ελπίδες της, χρειάζεται τη συνέχεια του ριζοσπαστικού λόγου, αποφυγή της (εσκεμμένης πολλές φορές) πολυγλωσσίας και συνεργασίες με φερέγγυα πρόσωπα. Ο απλός κόσμος, που προέρχεται, κυρίως, από το ΠΑΣΟΚ, προσβλέπει στον ΣΥΡΙΖΑ για σαφήνεια και αποφασιστικότητα. «Μη ξεπλύνετε αυτούς που μας έφεραν σ’ αυτό το χάλι, που μας ξεγέλασαν, σκόρπισαν τις ελπίδες μας, που βολεύτηκαν με λαμογιές και λοβιτούρες». Καταγράφονται, όμως, ορισμένοι τακτικισμοί, ενδεχομένως ως προανάκρουση περαιτέρω στοχεύσεων, που ξεκινούν από χαμηλότερο επίπεδο, όπως οι εκλογές στις ενώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπου γίνονται ή εξελίσσονται συνεργασίες των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ με νυν ή τέως δημάρχους και συμβούλους, που υπήρξαν μέχρι πρόσφατα παράγοντες των μηχανισμών, που στήριξαν τις αντικοινωνικές πολιτικές, δηλαδή το μακρύ χέρι του ΠΑΣΟΚ, με επιχείρημα να μη βγει η δεξιά! Παρεμπιπτόντως, βέβαια, η δεξιά κυριάρχησε…

∆εκαδικός πολλαπλασιαστής

Από το χώρο της ∆ΗΜΑΡ, επίσης, ακούγονται χτυπήματα στην πόρτα της Κουμουνδούρου. ∆εν είναι μια απλή περίπτωση. Στο κόμμα αυτό έχουν απομείνει 10 βουλευτές, εξαιρετικά χρήσιμοι για να μη συγκεντρώσει η κυβέρνηση τους 180 βουλευτές για πρόεδρο της ∆ημοκρατίας. Όμως η ∆ΗΜΑΡ, στην πλέον κρίσιμη ιστορικά πολιτική περίοδο, στήριξε και συμμετείχε στη νεοφιλελεύθερη, μνημονιακή και ακροδεξιά κυβέρνηση. Ο ελληνικός λαός την τιμώρησε καίρια εξαφανίζοντας την, όπως και το ΛΑΟΣ (χωρίς κανένα άλλο συνειρμό με τη ∆ΗΜΑΡ). Βεβαίως, μακριά από απολυτότητες, υπάρχουν στελέχη του κόμματος αυτού, που μπορεί να αξιοποιηθούν και στον κρατικό μηχανισμό, κυρίως από τη βάση, που δεν υπήρξαν προκλητικά στην υπόλοιπη αριστερά και δεν ταυτίστηκαν –όπως άλλοι τζιχαντιστές– με την πολιτική της συγκυβέρνησης διαφυλάσσοντας ηθικά στοιχεία της κοινής μας συμπόρευσης. Καμιά κοινωνική ανάγκη δεν την επιβάλλει. Αντίθετα μια κεντρική συνεργασία με τη ∆ΗΜΑΡ, όχι μόνο δεν θα μας πρόσφερε δυνατότητες αλλά θα αφαιρούσε το ηθικό πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ, με συνέπεια την ακύρωση της ριζοσπαστικής φυσιογνωμίας και του οράματος, άρα απώλεια ψήφων. Η ιστορία έχει δείξει (και διεθνώς) ότι συνεργασίες όταν δεν συμβάδιζαν με τις αρχές και τη φυσιογνωμία είχαν δεκαδικό πολλαπλασιαστή… Μάκης Μπαλαούρας

Στο επόμενο φύλλο θα μιλήσουμε για τις οργανώσεις και το οργανωτικό πλαίσιο δράσης του ΣΥΡΙΖΑ, και μετά από την ανάληψη της κυβέρνησης.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ξώπορτη κυβέρνηση! Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟ ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ ΑΠΟ ΑΝΤ. ΣΑΜΑΡΑ – ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΟΞΥΝΣΗΣ ΑΠΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να «γυρίσει» το παιχνίδι –δεν φάνηκε μόνο στη συζήτηση για την ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή αλλά από τις συνολικές εξελίξεις του τελευταίου, κυρίως, διαστήματος. Η επόμενη μέρα ξεκίνησε για τη Ν∆ και φυσικά δεν είναι η… επιστροφή του Ν. Κακλαμάνη στη Συγγρού. Η ψήφος εμπιστοσύνης ακυρώθηκε πολιτικά καθώς δεν δημιούργησε κανένα ορατό ρεύμα επανεκκίνησης της κυβέρνησης, δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει παραπάνω από τα αναμενόμενα «ναι» ώστε να δημιουργηθεί αίσθηση υπεροχής της στην κοινωνία. Τα αναμενόμενα 155 «ναι» πήρε όσο και οι βουλευτές που την στρηρίζουν. Όχι ψήφισαν 131 βουλευτές, 12 ήταν απόντες, ενώ «παρών» ψήφισαν οι Γ. Ψαραινός και Κ.Μάρκου και οι δύο προερχόμενοι από τη ∆ΗΜΑΡ.

διαδικασία, μάλιστα, έφερε στην επιφάνεια, δημόσια, τα οξυμένα εσωτερικά προβλήματα που ταλανίζουν τη Ν∆. Το «αντάρτικο» της Ντ. Μπακογιάννη, που δεν δίστασε να τονίσει [Σκάι] ότι η συζήτηση έπρεπε να γίνει με παρόντα τον πρωθυπουργό «αδειάζοντας» ουσιαστικά την επιλογή Σαμαρά να μιλήσει ο Μ. Βορίδης αντ’ αυτού. Την πρόβλεψη του πρώην εκπροσώπου και πρώην υπουργού της Ν∆, Π. Παναγιωτόπουλου, που τόνισε [Mega] ότι «αν δεν αλλάξει το κλίμα και εκλογές θα γίνουν και θα χαθούν οι εκλογές», εκνευρίζοντας το Μαξίμου. Και, βέβαια, ήταν αισθητή η απουσία των πρωτοκλασάτων με τον Πρ. Παυλόπουλο να σημειώνει με νόημα ότι «ο πρωθυπουργός έκρινε ότι ο κ. Βορίδης ήταν ο καταλληλότερος την περίοδο αυτή για να εκπροσωπήσει την κυβέρνηση». Καμιά «φυγή προς τα εμπρός», λοιπόν, δεν υπήρξε τουλάχιστον στη Βουλή όπου υπήρξε, επί της ουσίας, μια άσκηση προσομοίωσης «για το πώς θα συμπεριφερθεί η Ν∆ αύριο, όταν θα έχουμε κυβέρνηση ΣυΡιζΑ» [Γ. ∆ραγασάκης].

«Εκλογές τώρα»

Ο παραληρηματικός πρωθυπουργός σε ανάλογη στάση! να κάνει «πρόβα πρωθυπουργού», να λειτουργήσει ως «πρωθυπουργός εν αναμονή», κάνοντας αναφορά στο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Όσο για την τοποθέτηση του πρωθυπουργού θεωρούν ότι την είχε ήδη απαξιώσει η αναφορά του Γ. ∆ραγασάκη, την πρώτη κιόλας μέρα της συζήτησης, ότι «ο κ. Σαμαράς θα μιλήσει στο τέλος της διαδικασίας, λίγο πριν την ψηφοφορία, τότε που κανείς δεν μπορεί να του απαντήσει, διότι είναι ο πρωθυπουργός των μονολόγων και δεν αντέχει το διάλογο». Ο Αλ. Τσίπρας ζήτησε άμεσα εκλογές προκειμένου, όπως τόνισε, να μην μείνει η χώρα παγιδευμένη σε μία τετράμηνη προεδρολογία και μία παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, ενώ επεσήμανε ότι η κυβέρνηση θα διαπιστώσει ότι δεν έχει «ούτε με τα κιάλια» την πλειοψηφία των 180 βουλευτών για την προεδρική εκλογή. «Συναίνεση 180 βουλευτών από την παρούσα Βουλή δεν πρόκειται να υπάρξει. Θαρρώ πώς όποιος θέλει να δώσει τέτοια συναίνεση θα έχει το σθένος να δώσει σήμερα ψήφο εμπιστοσύνης […] ∆εν είναι η παραμονή σας τέσσερις ακόμα μήνες προς το συμφέρον της χώρας. Μπορεί να φανταστεί τη χώρα και χωρίς σε εσάς στις κυβερνητικές καρέκλες» τόνισε ο Αλ. Τσίπρας. Ο πρόεδρος του ΣυΡιζΑ κάλεσε την κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε κρίσιμες κινήσεις ή σε κρίσιμες διαπραγμα-

Ονειρεύονται Παπαδήμους

Η εκτίμηση στην Κουμουνδούρου είναι ότι η συζήτηση για την ψήφο εμπιστοσύνης έδωσε την ευκαιρία στον Αλ. Τσίπρα

ην… αναβίωση της κυβέρνησης Παπαδήμου, μέσω της πρότασης για κυβέρνηση ειδικού σκοπού, ορέγονται στελέχη της συγκυβέρνησης -και όχι μόνομε το Μαξίμου να αφήνει «παράθυρο» συνεννόησης – δεν το αποκλείει κατηγορηματικά. Όλα, βέβαια, αυτά τα σενάρια δεν αφορούν τον ΣυΡιζΑ, όπως σε όλους τους τόνους επισημάνθηκε –«∆εν μας αφορούν αυτά τα σενάρια. Εμείς θεωρούμε ότι αυτή τη στιγμή ο τόπος έχει ανάγκη από μια ισχυρή κυβέρνηση που θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα της χώρας και θα μας βγάλει από το μνημόνιο και από την κρίση», δήλωσε ο Π. Σκουρλέτης [Σκάι, 10.10.14].

Προσπάθεια στήριξης

Μια σειρά από στελέχη του ήδη θρυμματισμένου ΠαΣοΚ [∆. Κρεμαστινός, Θ. Μωραΐτης, Ν. Σηφουνάκης], πρωτοκλασάτα στελέχη της Ν∆ [Ντ. Μπακογιάννη, Γ. Βλάχος], ο Σπ. Λυκούδης, ανεξάρτητοι βουλευτές [Ι. Κουράκος, Χρ. Αηδόνης, κ.ά.] επαναφέρουν στο τραπέζι την «πρόταση ευρύτατης συνεργασίας υπό πρωθυπουργό κοινής αποδοχής, ακόμα και με εναλλακτική πρωθυπουργία των αρχηγών των κομμάτων που θα

τεύσεις που δεσμεύουν τη χώρα «χωρίς τη συναίνεση του πρώτου κόμματος. Οποιαδήποτε συμφωνία δεν έχει τη δική μας συναίνεση, δεν θα δεσμεύει τον ΣυΡιζΑ. Σε καμία συμφωνία που θα περιλαμβάνει τη συνέχεια του μνημονιακού καθεστώτος, τη συνέχεια τη λιτότητας, υπό οποιοδήποτε επικοινωνιακό καμουφλάζ, δεν θα βάλουμε την υπογραφή μας», διεμήνυσε.

Τον άδειασε η Λαγκάρντ Αναφορά που προκάλεσε την [προσχεδιασμένη] «έκρηξη» του Ευ. Βενιζέλου σε μια προσπάθεια να πολώσει το κλίμα αλλά και να δώσει «γραμμή» στο Αντ. Σαμαρά που, παραληρηματικά, στην ομιλία του, επανέφερε τη γνωστή λογική ότι ο ΣυΡιζΑ και οι συνιστώσες του «τρομοκρατούν» επενδυτές –«όπως τους φώναξε σήμερα ο κ. Τσίπρας να φύγουν από την Ελλάδα»… Είχε προηγηθεί η τοποθέτηση του Αλ. Τσίπρα στις αναφορές για κυβέρνηση συνεργασίας ειδικού σκοπού «ακόμα και με το δαίμονα ΣυΡιζΑ», για να υποστηρίξει ότι προφανώς εννοούν χωρίς τον κ. Σαμαρά πρωθυπουργό. «Πώς θα διαπραγματευτείτε στο εσωτερικό; Γνωρίζουν ότι είστε πρωθυπουργός ορισμένου χρόνου. Ο χρόνος σας τελειώνει το Φλεβάρη του 2015», πρόσθεσε. Ο Αντ. Σαμαράς παρέθεσε μια σειρά στοιχείων, χωρίς αντίλογο…, σε μια

συμμετάσχουν». Μια προσπάθεια, δηλαδή, επανάληψης, προκειμένου να διατηρηθεί το σύστημα στην εξουσία και να συνεχιστεί η ίδια ακριβώς πολιτική, των γεγονότων που οδήγησαν στην κυβέρνηση Παπαδήμου με τα γνωστά στην κοινωνία αποτελέσματα. Η πρόταση, μάλιστα, του Σπ. Λυκούδη [«συμφωνία των βασικών πολιτικών δυνάμεων της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης […] από την παρούσα Βουλή»], με την οποία συμφώνησε και ο Βασ. Οικονόμου, προβλέπει εκλογές την «άνοιξη του 2016» και κοινή αντιμετώπιση της «διαπραγμάτευσης για το χρέος, εκλογή του Προέδρου της ∆ημοκρατίας, αλλαγές στον εκλογικό νόμο και στο Σύνταγμα». Όλα αυτά αντιμετωπίζονται «ουδέτερα», δεν υπάρχουν «πρόσημα», θετικά ή αριστερά, καμιά δέσμευση! Αρκεί να παραμείνουν στην εξουσία οι ίδιες δυνάμεις που έφεραν τη χώρα ως εδώ.

Αμφισβήτηση Σαμαρά

Η πρόταση, όμως, για κυβέρνηση ειδικού σκοπού ενέχει και μια αμφισβήτηση προς το πρόσωπο του Αντ. Σαμαρά, ιδιαίτερα όταν εκφωνείται από την Ντ. Μπακογιάννη και άλλα στελέχη της Ν∆. Αμφισβήτηση που δεν κλείνει με μια δήλωση της Σ. Βούλτεψη ότι «η παρούσα κυβέρνηση είναι αποτέλεσμα εκλογικής διαδικασίας, είναι απολύτως νόμιμη, έχει τη δεδηλωμένη μέσα στη Βουλή. Υπάρχει πρωθυπουργός, υπάρχει κυβέρνηση». Κι αυτό γιατί στην ίδια δήλωση προσπαθεί να ανοίξει ένα είδος διαλόγου με τον ΣυΡιζΑ διερωτώμενη «ο κ. Τσίπρας τι θα το κάνει το μνημόνιο; Θα το «σκίσει», θα το «ακυρώσει» ή θα το «αντικαταστήσει»; Τι θα το κάνει το χρέος; Θα το «καταργήσει», θα το «αποσύρει»

προσπάθεια να πείσει ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί άλλο μνημόνιο, ούτε πρόγραμμα αναγκαστικού δανεισμού, καθώς «έχουμε το μεγαλύτερο διαρθρωτικό πλεόνασμα στην Ευρώπη». Ωστόσο δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το κρίσιμο θέμα των δηλώσεων της Κρ. Λαγκάρντ που έθεσαν σε πλήρη αμφισβήτηση τη δήλωσή του ότι η Ελλάδα μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της χωρίς νέα βοήθεια από την ευρωζώνη και το ∆ΝΤ – «δεν θα χρειαστούμε άλλο μνημόνιο», επανέλαβε στη Βουλή. Σε μια προσπάθεια, μάλιστα, να καθησυχάσει τις αγορές είχε τονίσει [Bloomberg] ότι η μη εκταμίευση της οικονομικής βοήθειας δεν θα σημάνει «διαζύγιο» με τους πιστωτές της Ελλάδας. Η κ. Λαγκάρντ, βέβαια, είχε επισημάνει ότι «η Ελλάδα θα είναι κατά την άποψή μας σε καλύτερη θέση εάν είχε μια προληπτική υποστήριξη», μιλώντας ευθέως για νέο πρόγραμμα.

Αδιέξοδος «οδικός χάρτης»

Ο Αντ. Σαμαράς δεν αναφέρθηκε καθόλου στον «οδικό χάρτη των επτά σημείων μέχρι το Φεβρουάριο» που παρουσίασε ο Ευ. Βενιζέλος [που εκτιμά ότι θα υπάρξει συμφωνία με την τρόικα, έως το Eurogroup της 18ης ∆εκεμβρίου] και προσπάθησε να διαχωρίσει την ψηφοφορία από την προεδρική εκλογή -«η προεδρική εκλογή θα γίνει σε συνθήκες, όπου οι πολίτες θα αντιλαμβάνονται ότι έχει ξεκινήσει μια νέα εποχή και τότε να δούμε ποιος θα εμποδίσει την εκλογή». Επιτέθηκε σφοδρά στον Αλ. Τσίπρα τον οποίο και αποκάλεσε «μικρό Ναπολέοντα», στο παραλήρημά του είπε ότι «οι συνιστώσες σας μπορούν να κάνουν παρεΐτσα με την τρομοκρατία», ενώ χαρακτήρισε επικίνδυνη την προσφυγή σε πρόωρες κάλπες. Ενδεικτικό, πάντως, της αποτυχίας της συγκυβέρνησης να συσπειρώσουν και να πείσουν είναι το γεγονός πως ήδη στο Μαξίμου συζητείται «σχέδιο Β». ∆ηλαδή, ανασχηματισμός μήπως και διορθωθούν οι αρρυθμίες στο κυβερνητικό σχήμα. Με δεδομένο, όμως, την απροθυμία του ΠαΣοΚ για ανακάτεμα της κυβερνητικής τράπουλας αυτό το σενάριο δεν είναι προς το παρόν υλοποιήσιμο. Θ. Μιχόπουλος

ή θα το «παγώσει»;», χωρίς, βέβαια, να παραλείψει να τονίσει ότι «μας χωρίζει άβυσσος με τον ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα πάνω στα οποία διαφωνούμε». Ο Ν. Βούτσης παρεμβαίνοντας στη συζήτηση [Βήμα FM, 10.10.14] τόνισε ότι «εθνική ενότητα πάνω σε θέση που λέει ότι το χρέος είναι βιώσιμο, όχι μόνο δεν μπορεί να υπάρξει, αλλά δεν μπορεί να τη διανοηθεί κανείς». Και συμπλήρωσε ότι «χθες ο κ. Λαφαζάνης ήταν σαφής. Εθνική ενότητα σε μία βάση που λέει ότι πάμε να αποφύγουμε και να διαγράψουμε το μεγαλύτερο δυνατόν μέρος του χρέους ή όποιο μέρος του χρέους, θα μπορούσαμε να συζητήσουμε, γιατί όχι;». ** Ο Φ. Κουβέλης μιλώντας στη Βουλή τόνισε πως «απαιτούνται ευρείες συμπαρατάξεις για την έξοδο» από την κρίση. «Σε αυτή μας τη θέση παραμένουμε». **«Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες δεν συζητάμε τέτοια πρόταση. ∆εν συμφωνούμε με προτάσεις για «μαϊμού» κυβερνήσεις συνεργασίας. Ζητάμε εκλογές χτες. Εκλογές τώρα», δήλωσε ο Τ. Κουίκ στο Star. ** Μιλώντας στο προαύλιο της Βουλής ο Στ. Θεοδωράκης σημείωσε ότι αν υπάρξουν «συγκεκριμένες λύσεις για συγκεκριμένα προβλήματα, το Σύνταγμα, ο εκλογικός νόμος και το χρέος είναι μια καλή αφορμή για να υπάρξει μια εθνική συνεννόηση». Τόνισε, πάντως, ότι «δεν είναι ρεαλιστικό να μιλάει αυτή τη στιγμή κάποιος για μια κυβέρνηση που συμμετέχει και η Ν∆ και ο ΣυΡιζΑ». Πάλι καλά, γιατί αν υπήρχε κοινή άποψη για το Σύνταγμα, το χρέος και τον εκλογικό νόμο με τη Ν∆… Θ. Μιχ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Σαμαράς και Βενιζέλος χέρι - χέρι ως το τέλος

Υπαρξιακό άγχος, κατάθλιψη, παραλογισμός, απονενοημένα διαβήματα, θεωρίες συνωμοσίας: το θλιβερό κυβερνητικό και παρακυβερνητικό παρασκήνιο

κτός ελέγχου. Αυτός είναι ο πιο χαλαρός τίτλος για τον προσδιορισμό της κατάστασης που επικρατεί στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Στο Μαξίμου, στη Συγγρού, στη Χαριλάου Τρικούπη, στα «καμένα» μυαλά του συγκυβερνητικού διδύμου. Των συμβούλων τους, των άβουλων βουλευτών τους. «Καμένα μυαλά». Θολωμένα, ας τα πούμε εμείς: ο κόσμος με αρνείται, με εγκαταλείπει. Το «σύστημα» με προδίδει, η στήριξή του είναι αμφίβολη, ελλιπής, προσχηματική. Το εξουσιαστικό μου σύμπαν γίνεται ξαφνικά ένα σύμπαν στερημένο από ψευδαισθήσεις και φώτα? χάνω τον όγκο, το σχήμα μου, αποσχηματίζομαι… Παραλογίζονται, και ο παραλογισμός τούς οδηγεί ακόμα και σε αυτοκτονικές απόπειρες. Όπως αυτή του αιτήματος ψήφου εμπιστοσύνης, από τους ίδιους τους (άβουλους) βουλευτές τους!.. Πολλοί απέδωσαν το συγκεκριμένο… απονενοημένο διάβημα στην κάθετη πτώση της αυτοεκτίμησής του Σαμαρά μετά την τριπλή χυλόπιτα που έφαγε από τη Μέρκελ: η πρώτη απ’ ευθείας στα μούτρα, σε εκείνη την ξενέρωτη βίζιτα (23 Σεπτεμβρίου), στο Βερολίνο. Η δεύτερη, μέσω Βρυξελλών. Όταν η καγκελάριος αρνήθηκε στον Γιούνκερ τα 100 δις της… ανάπτυξης των Νοτίων, από το «μαξιλαράκι» των 400 δις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Που δεν είναι «μαξιλαράκι» αλλά το… στρώμα της Μέρκελ. Η τρίτη και φαρμακερή (και για τον ΣΥΡΙΖΑ) μέσω Ντράγκι: χωρίς μνημόνιο, τα ελληνικά ομόλογα βάλτε τα… εκεί που ξέρετε…

Όλα άρχισαν στη ∆ΕΘ

Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΡΩΝΗ

Ωστόσο, είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι για όλα φταίει… ο Τσίπρας! Και η γνώση αυτή δεν βασίζεται στις γνωστές ψυχαναλυτικές μου ικανότητες, αλλά σε ασφαλείς πληροφορίες προερχόμενες από πηγές του ευρέως πρωθυπουργικού περιβάλλοντος, διασταυρωμένες με πληροφορίες προερχόμενες από πηγές του, ευρέως επίσης, αντιπροεδρικού (της κυβερνήσεως) περιβάλλοντος. Όλα άρχισαν από τη δυναμική εμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα στην ∆.Ε.Θ., συγκλίνουν οι πηγές μου. Από την εξαγγελία του κοστολογημένου προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ ιδιαίτερα, και «την απήχηση που είχε στο εκλογικό σώμα»: «από την αρχή, ο Σαμαράς κατάλαβε ότι έχει πρόβλημα, ότι δεν έχει καμιά πιθανότητα να ανταγωνιστεί το κοστολογημένο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ με ένα αντίστοιχο δικό του…». Στο σημείο αυτό θεωρώ απαραίτητο να σας ενημερώσω ότι, σύμφωνα με τις

«πηγές» μου, ο πρωθυπουργός και ο βοηθός του, (σ. σ: ο κύριος «Όταν Εμείς Γυρίζαμε ο Τσίπρας Πήγαινε») γνωρίζουν πολύ καλά αυτό που κι εμείς οι απλοί πολίτες γνωρίζουμε: ότι, εφ’ όρου ζωής, δεν δικαιούνται να έχουν δικό τους πρόγραμμα. Ούτε κοστολογημένο ούτε ακοστολόγητο, παρά εκείνο που έχουν συνυπογράψει με την τρόικα. Εκείνο που εμείς λέμε μνημόνιο και αυτοί… «πρόγραμμα». Ας συνεχίσω όμως την αναμετάδοση των… πηγαίων, (εκ του ευρέως κυβερνητικού περιβάλλοντος) πληροφοριών. Με δικά μου λόγια, λόγω περιορισμένου χώρου: Ο Σαμαράς ένοιωθε ήδη πιεσμένος από τον Τσίπρα. Από τις διεθνείς επαφές του, την ηγετική αναβάθμισή του, τη σταδιακή αποδοχή του από το σύστημα ως «αντιπάλου κυβερνητικού δέους». Ήρθε και η ∆ΕΘ με το κοστολογημένο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και…

Κατάθλιψη και παραφροσύνη

«Ήταν η χαριστική βολή. Άγχος, αϋπνίες, παραλογισμός, σπασμωδικές κινήσεις, τα ξέρεις»: Άντε να πάμε στη Μέρκελ μήπως πάρουμε τίποτα, τίποτα! Άντε να αγκαλιαστούμε με τον Γιούνκερ μήπως το παίξουμε ανάπτυξη, τίποτα! Έβλεπε κι εκείνες τις δημοσκοπήσεις με τα εντεκάρια και πάθαινε: «αν έρθει ο Τσίπρας θα…», θα πάρω τις καταθέσεις μου και θα φύγω, τον… επικοινώνησε ο Άδωνης. Όχι, θα αφήσει τα λεφτά του να τα… φάει ο Βαρεμένος!.. «Σ` αυτό το χρονικό σημείο, στο Μαξίμου εκδηλώνονται συμπτώματα κατάθλιψης», μου διηγείται η διασταυρωμένη (εκ του αντιπροεδρικού, αυτή τη φορά, περιβάλλοντος) «πηγή» μου. «Ο πρόεδρος (σ. σ: ο κύριος «Όταν Εμείς Γυρίζαμε ο Τσίπρας Πήγαινε»), έσπευσε να βοηθήσει τον Σαμαρά», μου εξηγεί: «δική του ήταν η ιδέα για την ψήφο εμπιστοσύνης.» »Εντάξει, και οι δυό είχαν πειστεί ότι δεν βγαίνουν οι 180 και τον έπεισε ότι το μόνο που τους απομένει να κάνουν είναι αυτό το τετριμμένο κοινοβουλευτικό κόλπο. Να κοπάσουν για λίγο οι εκλογολογικές επικοινωνιακές «αυτονομήσεις» των βουλευτών τους. Να κερδίσουν χρόνο. Να φτάσουν στον Μάρτη (σ. σ: στις εκλογές) με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, ηγούμενοι της Νέας ∆ημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, αντίστοιχα»… ∆ιηγούμαι εδώ, βασικά μόνο σημεία της… συλλογής μου από το παρασκήνιο της παραπολιτικής κυβερνητικής και παρακυβερνητικής δραστηριότητας των ημερών. Αφήνω εκτός αρκετά προϊόντα ακραίας παραφροσύνης. Μιά θεωρία συνωμοσίας, ας πούμε, που εξυφάνθηκε γύρω από τη συνάντηση του Γερμανού υπουργού Εργασίας με τους ∆ραγασάκη – Σταθάκη. Που θέλει τον Γιοργκ Άσμουσεν… «διπλό πράκτορα, εντεταλμένο για τον ΣΥΡΙΖΑ»! Το λέω και το υπογράφω. Μ’ αυτούς που μπλέξαμε, έτσι θα πάμε μέχρι τέλους: «για όλα φταίει ο Τσίπρας» «για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ»…

•

H A. Παπαρήγα πρόσθεσε ένα ακόμα ανέκδοτο για τον ΣΥΡΙΖΑ “Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαν την άχνη ζάχαρη του κουραμπιέ. Όταν το τινάζεις, φεύγει”. Αυτή η απόφαση του ΚΚΕ να κάνει αντιπολίτευση μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ πότε πάρθηκε; Τελικά το ραντεβού με την ιστορία, μάλλον θα το χάσει.

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Νέες λέξεις με παλιό περιεχόμενο

πλούτος της νεοελληνικής γλώσσας αυξάνει και πληθύνεται, τόσο με εισαγωγές, όσο και με εγχώρια παραγωγή. Η πιο πρόσφατη σοδειά εκ του εξωτερικού είναι από το ∆ΝΤ της κ. Λαγκάρντ με την «προληπτική στήριξη» της δύστυχης Ελλάδας. Τι θέλει να αποκρύψει; Να μας βοηθήσει, άραγε, ή να μας δεσμεύσει ες αεί; Από την εγχώρια παραγωγή, έχουμε τη συμβολή της «κυβέρνησης ειδικού σκοπού», που κακώς κάποιοι κάνουν το «λάθος» να την υποβαθμίσουν ταυτίζοντάς την με την «κυβέρνηση εθνικής ενότητας». Ο «ειδικός σκοπός» είναι φρέσκο πράμα. Όσο ειδικός κι αν είναι, πάντως, ο σκοπός, μοιάζει αδύνατο να είναι κοινός για τόσο αντιδιαμετρικά αντίθετες πολιτικές στρατηγικές. Για να αποκτήσουμε μια κάπως σαφή εικόνα τέτοιων νεολογισμών υπάρχουν δύο μέθοδοι: ή να περιμένουμε να δούμε την εφαρμογή τους στην πράξη, με τον κίνδυνο να πληρώσουμε

και το μάρμαρο ταυτόχρονα, ή να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας την πείρα από παρόμοιες λεξιπλαστικές επιχειρήσεις: το περιτύλιγμα φαινόταν πάντοτε ενδιαφέρον, απλά το περιεχόμενο ήταν φαρμάκι.

Νικήτα, προχώρα

νεξάρτητα από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου βγαίνει εμφανώς πιο ενισχυμένη από τη σχετική διαδικασία. Στη διάρκειά της, ποιος ξέρει για ποιους ανεξερεύνητους λόγους, επανέκαμψε στην κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.∆ ο κ. Κακλαμάνης. Όσοι είχαν τον ενδόμυχο φόβο για τη διατάραξη της πολιτικής σταθερότητας, μπορούν πια να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια μαζί με το σύνολο των «καλών Ελλήνων», που λέει κι ο κ. Βορίδης. Για αποφυγή παρεξηγήσεων, πάντως, δεν θα ήταν άσχημο τα κόμματα να προβλέψουν μια νέα κατηγορία «επισκεπτών βουλευτών».

Μεγάλη επιτυχία το Φεστιβάλ

κρως επιτυχημένο ήταν το κεντρικό Φεστιβάλ της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα. Στις τέσσερεις μέρες που κράτησε, πέρασαν τις πύλες της Πανεπιστημιούπολης, χιλιάδες επισκεπτών. Μάλιστα, για πρώτη ίσως φορά, οι πολιτικές συζητήσεις είχαν πάρα πολύ κόσμο. Ειδικά αυτήν που αφορούσε τον Σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, με ομιλητές του Τσακαλώτο, ∆ουζίνα, Μπιτσάκη και Νταβανέλλο, ο κόσμος την παρακολούθησε με μεγάλο ενδιαφέρον. Όμως και οι συναυλίες πήγαν πάρα πολύ καλά και ειδικά αυτή του Θ. Παπακωνσταντίνου που προσέλκυσε χιλιάδες νέους και νέες. Ένα μεγάλο μπράβο στα παιδιά, που δούλεψαν με ανιδιοτέλεια, δείχνοντας ένα καλό παράδειγμα αυτοοργάνωσης και αποδεικνύοντας ότι οι νέοι του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να οργανώσουν τις αντιστάσεις των καιρών τους.

Οι βουλευτές έκλεψαν την παράσταση

ολύ επιτυχημένο ήταν και το Φεστιβάλ της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ στη Θεσσαλονίκη. Ο κόσμος ήταν πάρα πολύς και τα περίπτερα των Σκουριών και της ΒΙΟΜΕ ήταν αυτά που προσέλκυσαν τους περισσότερους επισκέπτες. Την παράσταση όμως έκλεψαν δύο βουλευτές του κόμματος, η ∆. Χαραλαμπίδου και Γ. Αμανιτίδης. Οι δυο τους έσυραν τον ποντιακό χορό, τον γνωστό πυρρίχιο. Μάλιστα ήταν τόσο επιτυχημένο το δίδυμο που πολλοί νεολαίοι έψαχναν μαχαίρια να τους δώσουν προκειμένου να βάλουν στο στόμα τους, όπως άλλωστε είναι και το εντελώς παραδοσιακό.

Mega-λες αλλαγές

στήλη μπορεί να μην είναι τηλεοπτική όμως... Έρχονται μεγάλες ανακατατάξεις στο Mega. Στις 27 του μήνα συνεδριάζει το ∆.Σ του καναλιού όπου θα προωθηθεί ο Φώτης Μπόμπολας στη θέση του Προέδρου. Σε «αντάλλαγμα», ο έτερος μέτοχος, Στ. Ψυχάρης θα προσπαθήσει να τοποθετήσει τον Βασίλη Χιώτη στη διεύθυνση ειδήσεων του κεντρικού δελτίου. ∆ιευθυντικό ρόλο όμως θα παίξει και ο Νίκος Στραβελάκης που ήδη ονομάστηκε ∆ιευθυντής Σύνταξης. Όπως γίνεται κατανοητό ο Χρ. Παναγιωτόπουλός θα περιοριστεί σε δεύτερο ρόλο. Παρουσιάστρια παραμένει η Μαρία Σαράφογλου με τα σενάρια περί επιστροφής της Έλλης Στάη στο κανάλι να απομακρύνονται οριστικά. Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αδήλωτες προγραμματικές για ψήφο χωρίς εμπιστοσύνη

Ποια ακριβώς πολιτική κλήθηκαν να υπερψηφίσουν οι βουλευτές της συμπολίτευσης

ώρα που έληξε η κοινοβουλευτική διαδικασία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης, την οποία προκάλεσε η ίδια η κυβέρνηση, ίσως διαθέτουμε περισσότερα στοιχεία, για να δώσουμε μια πληρέστερη απάντηση στο ερώτημα: γιατί μια κυβέρνηση, που η αντιπολίτευση δεν αμφισβητεί τη δεδηλωμένη της, αποφασίζει να θέσει θέμα η ίδια, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης; Έχουν επιχειρηθεί πολλές και διάφορες ερμηνείες. Οι περισσότερες επιχειρούν να απαντήσουν στο ερώτημα αντιλαμβανόμενες την κίνηση Σαμαρά κυρίως ως τέχνασμα, προκειμένου είτε να κόψει την επικίνδυνη γι’ αυτόν εκλογολογία, είτε να αλλάξει την ατζέντα που χρωματιζόταν τελευταία σχεδόν αποκλειστικά από πρωτοβουλίες του ΣΥΡΙΖΑ, είτε για να αγρεύσει λίγες επιπλέον ψήφους από το χώρο των ανεξάρτητων, ώστε να τις εμφανίσει ως ενίσχυση της κοινοβουλευτικής δύναμης… Ο κατάλογος είναι ατελείωτος, αλλά, ακόμα κι αν ισχύσουν όλοι αυτοί οι λόγοι μαζί, δεν φαίνονται πολιτικά αρκετοί για μια τόσο σημαντική κίνηση στη μέση –τυπικά– της θητείας, αλλά, στην πραγματικότητα, λίγους μήνες πριν τη λήξη της. Για να έχουμε πιο ολοκληρωμένη εικόνα, θα πρέπει, ως συνήθως, να κάνουμε ένα βήμα πίσω.

Τροποποίηση γραμμής

Ας θυμηθούμε, λοιπόν, ότι λίγους μήνες πριν, όταν όλοι περίμεναν την ομιλία του κ. Σαμαρά στη ∆ΕΘ, αποφασίστηκε ένας κυβερνητικός ανασχηματισμός, ο οποίος ανέδειξε (όχι τους καλύτερους…) εκπροσώπους της λεγόμενης λαϊκής δεξιάς σε αρκετούς κυβερνητικούς θώκους. Η κίνηση αυτή διαφημίστηκε ως προαναγγελία ελαφρύνσεων, που θα απάλυναν την εικόνα της άτεγκτης μνημονιακής κυβέρνησης και θα προδιέθεταν για μια γενναία κίνηση «εξόδου από το μνημόνιο». Αυτές οι κινήσεις θεωρήθηκαν από το κυβερνητικό επιτελείο ικανές να αναστρέψουν το ήδη αρνητικό κλίμα. Στην πραγματικότητα, όμως, έπεσαν στο κενό, γιατί τις εξελίξεις καθόρισε, τελικά, όχι η αναμενόμενη ομιλία του κ. Σαμαρά στη ∆ΕΘ, που θα επιστέγαζε τη νέα, πιο ανεκτή εικόνα, αλλά η μη αναμενόμενη ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στον ίδιο χώρο, μία βδομάδα αργότερα.

Η ανησυχία των ορθόδοξων

Η μη αναμενόμενη, τουλάχιστον από την κυβέρνηση, θετικότατη απήχηση σε ευρύτατα λαϊκά στρώματα ήρθε να επιταχύνει και να οξύνει τις ισχυρές αντιδράσεις, οι οποίες ήδη είχαν σημειωθεί από τον ίδιο το χώρο του κυβερνητικού στρατοπέδου έναντι της τακτικής που πριν λίγο περιγράψαμε. Οι έντονες αντιρρήσεις είχαν ήδη καταγραφεί και προέρχονταν από διαφορετικές πλευρές: όχι μόνο από τους ακραιφνείς νεοφιλελεύθερους ή τους από πεποίθηση μνημονιακούς, αλλά και από δυσαρεστημένους από την ηγεσία παράγοντες, οι οποίοι έβλεπαν την εκδοχή της «λαϊκής δεξιάς» να γελοιοποιείται στη συγκεκριμένη προσωποποίηση. Η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ στη ∆ΕΘ επιτάχυνε τις εξελίξεις, καθώς πρόσθεσε στα επιχειρήματα των επικριτών τής γραμμής της «χαλάρωσης» ένα ακόμα: αν το παιχνίδι μεταφερόταν στο πεδίο αυτό, τότε, όπως όλα έδειχναν, το πιθα-

“

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Αυτοί οι παλικαρισμοί θα πρέπει να ερμηνευθούν σαν δήλωση πίστης στη μνημονιακή λογική και στην επιχείρηση μετατροπής των μνημονίων σε μόνιμο καθεστώς.

νότερο, αν όχι βέβαιο, ήταν να νικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ που αποδεικνυόταν πιο πειστικός. Η κριτική, λοιπόν, στην απόπειρα αισθητικής περιποίησης της κυβερνητικής πολιτικής εντάθηκε. Οι διακηρύξεις περί του τέλους της τρόικας και της εξόδου από το μνημόνιο επικρίνονταν ως επικίνδυνα λαϊκιστικές και η ανάγκη συνέχισης της ίδιας πολιτικής, έστω και με άλλο προσωπείο, τονιζόταν με όλους τους τρόπους από φίλιες προς την κυβέρνηση δυνάμεις. Οι οποίες, όπως φαίνεται, εκφράζονται στο ίδιο μήκος κύματος με τις πιο συντηρητικές δυνάμεις που ηγεμονεύουν στην ΕΕ και την ευρωζώνη. Αυτές οι τελευταίες, άλλωστε, δεν άφησαν πολλά περιθώρια στον κ. Σαμαρά για ελιγμούς. Τον αντιμετώπισαν τόσο αυστηρά, όσο τον θεωρούν δεδομένο. Την ημέρα που άρχιζε η συζήτηση για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στη Βουλή, από τις στήλες της «Καθημερινής» ο κ. Μπ. Παπαδημητρίου επεσήμαινε: «Ίσως τελικά το πραγματικό πρόβλημα να βρίσκεται στο ίδιο το Μαξίμου. Ίσως να μην είναι ειλικρινώς έτοιμοι να ανταλλάξουν το τέλος της τρόικας, τη λήξη του Μνημονίου και την έξοδο του ∆ΝΤ με ένα νέο πρόγραμμα». Λίγο πιο πάνω στο άρθρο του, ο ίδιος προσδιόριζε την «ανταλλαγή!» αυτή σαν «μια πιο χαλαρή εποπτεία πάντοτε στο πλαίσιο ενός προγράμματος συνεχούς προσαρμογής». Αυτό δεν είπε, άλλωστε, προχθές και η κ. Λαγκάρντ αναφερόμενη σε «προληπτική υποστήριξη» της Ελλάδας;

Επιστροφή στα… πάτρια

Λίγες μέρες πριν, την Κυριακή 5/10, στην ίδια εφημερίδα, ο κ. Σαμαράς με άρθρο του ειδικού σκοπού έσπευδε να δηλώσει, προϊδεάζοντας για την τοπο-

θέτησή του στη Βουλή, ότι δεν πρέπει να εφησυχάζουμε, αν και «μπροστά μας στο εξής έχουμε μόνο καλά νέα». Και για να αντιληφθούμε πόσο καλά είναι τα νέα που έχουμε μπροστά μας, συμπεριέλαβε σ’ αυτά και «τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων», «φτάνει να μη διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα». Για να καταλήξει: «Η Ελλάδα θα προχωρήσει μπροστά. Πίσω δεν υπάρχει! Εμείς δεν θα το επιτρέψουμε»… Αυτοί οι παλικαρισμοί θα πρέπει να ερμηνευθούν σαν δήλωση πίστης στη μνημονιακή λογική και στην επιχείρηση μετατροπής των μνημονίων σε μόνιμο καθεστώς. Όταν λένε «πίσω δεν υπάρχει», τονίζουν αυτό ακριβώς, ότι οι λαϊκές τάξεις δεν πρέπει να κάνουν όνειρα ανάκτησης του χαμένου εδάφους. Αυτό μόνο μπορούν να τους υποσχεθούν: «συνέχιση των μεταρρυθμίσεων» μέχρι θανάτου. Φτάνει να μη διαταραχθεί η δική τους σταθερότητα. Αυτή ήταν μία από τις βασικότερες, αν όχι η βασικότερη επιδίωξη της επιχείρησης «ψήφου εμπιστοσύνης»: να επιβεβαιωθεί και επικυρωθεί η στροφή αυτή, ώστε να δοθεί με αυτή τη γραμμή η μάχη των εκλογών, που όλοι πια βλέπουν ότι δεν θα αργήσουν. Αυτό επιθυμούν εσωτερικά συμφέροντα και εξωτερικές «υποδείξεις». Και η επιθυμία τους είναι για την κυβέρνηση διαταγή. Αν, μάλιστα, επιβεβαιωθεί η εξ εγκύρων πηγών πληροφορία ότι επίκειται μικρός ανασχηματισμός, με αφορμή την αναχώρηση του Αβραμόπουλου για Βρυξέλλες και με θύματα Βούλτεψη, Ντινόπουλο, Γιακουμάτο, τότε η λήξη του ολιγόμηνου αποτυχημένου πειράματος θα έχει επικυρωθεί και με τις από αρχαιοτάτων χρόνων συνήθεις «ανθρωποθυσίες». Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Στο ΠΑΣΟΚ έχουμε αρχηγούς, αρχηγικούς και αρχηγόπουλα»

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ε αυτήν τη φράση επέλεξε να αναφερθεί ο Λεωνίδας Γρηγοράκος, αναπληρωτής υπουργός Υγείας και στενός συνεργάτης του Βαγγέλη Βενιζέλου, αφήνοντας αιχμές για τη στάση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Μόλις είχε τελειώσει η συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ το απόγευμα της Τετάρτης, λίγο πριν την έναρξη της ολομέλειας της Βουλής για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην Κυβέρνηση. Ο υπουργός Υποδομών Μ. Χρυσοχοϊδης παρουσίασε εκεί με καυστική γλώσσα μια πλατφόρμα με «αριστερό» πρόσημο βάλλοντας ευθέως κατά του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και έθεσε ουσιαστικά θέμα ηγεσίας. Οι αναφορές του υπουργού στις καθυστερήσεις των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, αλλά και στη μη δημοκρατική λειτουργία του κόμματος εξόργισαν τον Ευάγγελο Βενιζέλο που απάντησε του προσωπικά: ««Επέλεξες λάθος χρόνο και λάθος μέρος», επισήμανε στον κ. Χρυσοχοΐδη. «Αυτά να τα πεις στο ΠΑΣΟΚ, όταν συνεδριάσουν τα όργανα. Ποιά είναι τα συμφέροντα και ποιοί είναι οι πλούσιοι που δεν φορολογούνται; Και εσείς που είσαστε; Γιατί αναφερόσαστε σε θέματα για τα οποία θα μπορούσατε να έχετε αναλάβει πρωτοβουλίες; ∆εν είσαστε υπουργοί; ∆εν είσαστε βουλευτές;» Το κλίμα είναι χαρακτηριστικό της εικόνας διάλυσης που παρουσιάζει ο μικρότερος κυβερνητικός εταίρος. Χωρίς πολιτικές διαφοροποιήσεις από την Νέα ∆ημοκρατία, με διαλυμένες τις κομματικές οργανώσεις σε όλη την Ελλάδα και

∆ΗΜΑΡ

από την Ελιά; Ο Μόσιαλος έφυγε, ο Λοβέρδος επέστρεψε άρα συμπράττουμε με 2-3 κινήσεις που μετά βίας γεμίζουν ταξί;» Σε σχετική αντιστοιχία ο Ν. Σηφουνάκης στην ομιλία του στην Ολομέλεια της βουλής χαρακτήρισε φορομπηχτική την πολιτική της Κυβέρνησης, αλαλούμ τον ΕΝΦΙΑ, ενώ επεσήμανε πως το ΠΑΣΟΚ έδωσε συγχωροχάρτι στην πενταετία Καραμανλή.

∆ημοκρατική Παράταξη

με εσωκομματικές εντάσεις που φτάνουν έως το επίπεδο της ηγεσίας το ΠΑΣΟΚ πορεύεται προς το συνέδριο της «∆ημοκρατικής Παράταξης» ενός σχήματος που δεν διαθέτει την έγκριση του πρώην πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου. Το χάσμα ανάμεσα στον νυν και τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ διευρύνθηκε ακόμα περισσότερο λόγω του «κοψίματος» Βενιζέλου από τη συνεδρίαση της Σοσιαλιστικής ∆ιεθνούς στις αρχές Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη. Παράλληλα, ο Γ. Παπανδρέου εμφανίζεται θορυβημένος από τις αναφορές Βενιζέλου την Τετάρτη στα «τσογλάνια της Σύμης» που τον έλεγαν Τούρκογλου (αναφορές στην περιπετειώδη διαμάχη του 2007) σε σημείο που να διαδίδεται πως καθίσταται αμφίβολη από μεριάς του, ακόμα και η παροχή ψήφου, εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός έλειπε από τη συνεδρίαση της Κ.Ο.,

όμως θα παρίσταται στη συζήτηση της Ολομέλειας. Στις 24 Οκτωβρίου δε, θα εγκαινιάσει την έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ηράκλειο της Κρήτης, ενώ φουντώνουν ξανά οι φήμες για νέα πολιτική κίνηση. Οι βολές συνεχίστηκαν και από τη συνεδρίαση της Κ.Ο. και από το βήμα της Ολομέλειας της Βουλής. Χαρακτηριστικά, ο Μ. Κασσής δήλωσε στον τηλεοπτικό σταθμό του Αντ1 πως: «αν δεν αλλάξει ο νόμος για τον ΕΝΦΙΑ, δεν ψηφίζω τον προϋπολογισμό», ενώ στην κλειστή συνεδρίαση προέτρεψε τον Ν. Ανδρουλάκη «να παραιτηθεί από γραμματέας. ∆εν υπάρχει κόμμα και αυτός πηγαινοέρχεται στις Βρυξέλλες». Ο Σ. Κεδίκοκλου έθεσε και το μετέωρο θέμα της ∆ημοκρατικής παράταξης: ««∆εν έχω καταλάβει τι ακριβώς πάμε να κάνουμε στο συνέδριο. Θα εκλεγεί ηγέτης; Θα είμαστε συνιστώσα; Σε τι διαφέρουμε

Νωρίτερα, στην αρχή της εβδομάδας ο Ε. Βενιζέλος συναντήθηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας με τις κινήσεις που θα συγκροτήσουν την Ελιά/∆ημοκρατική Παράταξη. Η Εθνική Οργανωτική Επιτροπή του ιδρυτικού συνεδρίου θα είναι ανοιχτή και θα συναποτελείται από περίπου 400 άτομα σε τρεις τομείς προγράμματος (με ρόλο συντονιστή ο Κ. Σκανδαλίδης), κοινωνικών κινημάτων και οργανωτικού. Ταυτόχρονα, θα συγκροτηθεί και μικρότερο σώμα, η Γραμματεία, 30 ατόμων, ενώ ο Ε. Βενιζέλος επεσήμανε πως το σχήμα πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα για τη συγκρότηση ψηφοδελτίων του 2016, αλλά και το…2015. Το σχήμα έχει ανοιχτές προσκλήσεις προς τη ∆ΗΜΑΡ, το Ποτάμι και την κίνηση Λυκούδη. Πάντως ο χρόνος διεξαγωγής του Συνεδρίου της ∆.Π. δεν έχει προσδιοριστεί καθώς η τελευταία απόφαση του …Ιουλίου στο ΠΑΣΟΚ μιλούσε για το φθινόπωρο. Βασίλης Ρόγγας

«Σε ολική επαναφορά» ή πορεία προς την άβυσσο;

λική επαναφορά είναι η σταθερή επωδός που χρησιμοποιούν στελέχη και, ο επανεκλεγείς πρόεδρος της Φώτης Κουβέλης για να περιγράψει τι συμβαίνει ακριβώς στον πολιτικό χώρο της ∆ΗΜΑΡ, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών του 3ου Συνεδρίου. Όμως τα πράγματα δεν φαίνεται να είναι ρόδινα. Η γκρίνια και η δυσαρέσκεια που εκφράστηκε από πολλούς αντιπροσώπους προς την ηγετική ομάδα και τον πρόεδρό της προσωπικά, ήταν ιδιαίτερα έντονα και δεν προοιωνίζουν εύκολη πορεία προς την ανάκαμψη. Η απογοήτευση των αντιπροσώπων εκφράζει και μεγάλο μέρος της κοινωνικής του βάσης. «Έλαβε μια ανάσα, αλλά καθόλου πειστική», για την κοινωνία μας δήλωναν όσοι άσκησαν κριτική στην απόφαση του Συνεδρίου. Επικράτησε ένας μεσοβέζικος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, συμπλήρωναν. Και όλα αυτά ειδικά υπό συνθήκες αφόρητης δημοσκοπικής πίεσης οι οποίες πολύ δύσκολα θα αλλάξουν, παρά τις διακηρυγμένες προθέσεις της ηγεσίας. Το Συνέδριο έκανε ένα κλικ αριστερά αποκλείοντας τη συνεργασία στο πλαίσιο της κεντροαριστεράς και αποφάσισε να αναζητηθεί κυβέρνηση σε προοδευτική κατεύθυνση σε προγραμματική βάση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η διαφωνία που απασχόλησε τους συνέδρους είχε να κάνει περισσότερο από το αν αυτή η συμφωνία θα γινόταν προεκλογικά ή μετεκλογικά. Σε αυτό το πολιτικό σχέδιο, βέβαια, δεν συμφωνούν όλοι. Ήδη τις πρώτες βολές εξαπέλυσε η Μ. Ρεπούση υποστηρίζοντας ότι η απόφαση του συνεδρίου επιδέχεται διαφορετικές ερμηνείες ως προς το ζήτημα αυτό. Στην Μ. Ρεπούση απάντησε άμεσα ο Ν. Τσούκαλης υποστηρίζοντας ότι η απόφαση του Συνεδρίου ως προς το θέμα αυτό είναι σαφής και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Η απόφαση όμως αυτή ενέχει έναν υπαρκτό και ορατό κίνδυνο, να μην μπορέσει η ∆ΗΜΑΡ να υπερβεί το 3% στις επερχόμενες εκλογές, όποτε και αν αυτές γίνουν, οπότε η όποια σκέψη περί ολικής επαναφοράς να μείνει κενό γράμμα.

ρού ∆ικτύου, ο οποίος έλαβε ποσοστό 21,01%. Στο εσωτερικό του ∆ικτύου, μάλιστα, υπήρξαν έντονες διαφωνίες, για το εάν θα έπρεπε να κατέβει με ξεχωριστή υποψηφιότητα, πράγμα το οποίο φάνηκε με την ψηφοφορία που έγινε στο εσωτερικό του. Στη σκέψη της μειοψηφίας του Αριστερού ∆ικτύου υπήρχε ακόμα και η ιδέα περί συλλογικής ηγεσίας που θα σηματοδοτούσε ένα ουσιαστικό άνεμο αλλαγής.

Συνεχείς βολές Τα αγκάθια μετά το Συνέδριο

Η καθολικά διατυπωμένη αρνητική στάση της κοινοβουλευτικής ομάδας απέναντι στον Πρόεδρο του κόμματος δημιουργεί επιπλέον τριβές στην ηγεσία και στον Φ. Κουβέλη, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν και από τις δύο πλευρές για να υπάρξει ομαλοποίηση. Σε αυτό το επίπεδο, υπάρχει και ένα ακόμα ουσιαστικό πρόβλημα που αφορά τη λειτουργία σε επίπεδο συντονισμού και κοινής δράσης της κοινοβουλευτικής ομάδας και της νέας ηγεσίας. Η κοινοβουλευτική ομάδα επεδίωξε με ένα «πραξικοπηματικό τρόπο», όπως χαρακτηρίστηκε να αναδειχτεί σε έναν νέο, αυτόνομο πόλο εξουσίας, αλλά με το να κάνει πίσω λίγες ώρες αργότερα, φάνηκε ότι ούτε το σθένος είχε να αντιπαρατεθεί, ούτε είχε επιλέξει ουσιαστική υποψηφιότητα. Ο πρώην πρόεδρος επανεξελέγη με ποσοστό της τάξης του 68,34%, 20%, περίπου λιγότερο από όσο είχε λάβει στο προηγούμενο συνέδριο. ∆εν μπορεί να είναι κανείς ευχαριστημένος, χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια ανάνηψης του σώματος της ∆ΗΜΑΡ, για να επανέλθει η ∆ΗΜΑΡ στο πολιτικό προσκήνιο, μας επεσήμαναν στελέχη της ηγεσίας. Υπήρξε και ένα μεγάλο ποσοστό περίπου 10% που δεν στήριξε ούτε τον Φ. Κουβέλη, ούτε τον ∆ημήτρη Λουκά υποψήφιο του Αριστε-

Το Αριστερό ∆ίκτυο παρότι φιλοδοξούσε, δεν κατάφερε σε καμία των περιπτώσεων να συγκεντρώσει τον κύριο πόλο των δυσαρεστημένων, με αποτέλεσμα η υποψηφιότητα του ∆ημήτρη Λούκα, να μην καταφέρει να εκφράσει τη δυσαρέσκεια του συνεδρίου, ιδίως μετά τη φυγή της Μεταρρυθμιστικής Τάσης. Αποδείχθηκε ότι «το αποτέλεσμα που έφερε υπήρξε κατώτερο των περιστάσεων και των δυνατοτήτων του», μας είπαν όσοι συντάχθηκαν με την άποψη πώς έπρεπε να στηριχτεί το λευκό στην ψηφοφορία του συνεδρίου και όχι να κατέβει με αυτόνομη υποψηφιότητα. Η ∆ΗΜΑΡ, όπως προέκυψε και από την ανεπιτυχή (παρά την αρχική αποδοχή της πρότασης από τον Ν. Τσούκαλη υπό τον όρο να μην είναι ξανά υποψήφιος ο Φ. Κουβέλης) προσπάθεια εξεύρεσης αντιπαραθετικής προς τον Κουβέλη υποψηφιότητας δεν διαθέτει εκείνα τα στελέχη που μπορούν να ανανεώσουν ένα γερασμένο πολιτικό προσωπικό και να αντιμετωπίσει τη λογική φατριασμού που χαρακτηρίζει τη λειτουργία της. «Υπήρξε ένας κακός τύπος φατριασμού από μέλη της ηγετικής ομάδας, ένα κλίμα παρέας που ενδύονταν με πολιτικά επιχειρήματα και σχέδια», τόνιζαν στελέχη που αντιμετωπίζουν κριτικά τις αποφάσεις του συνεδρίου. Στάθης Κουτρουβίδης

Στριμωγμένη η κυβέρνηση ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Συμπεράσματα από το τριήμερο στη Βουλή

Η «Εποχή» συζητά με πέντε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ για τα συμπεράσματά τους από το τριήμερο της συζήτησης για την ψήφο εμπιστοσύνης. Όλοι θεωρούν ότι Σαμαράς και Βενιζέλος βρίσκονται σε δύσκολη θέση και βασικός τους στόχος ήταν να συσπειρώσουν τις κοινοβουλευτικές τους ομάδες αλλά και να «βολιδοσκοπήσουν» ορισμένους από τους ανεξάρτητους βουλευτές ενόψει της επικείμενης προεδρικής εκλογής. Επιπλέον, προσθέτουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα δώσει συνέχεια στις καταγγελίες για διαπλοκή της κυβέρνησης με συγκεκριμένα συμφέροντα και εντοπίζουν ότι η ταξική μεροληψία της μνημονιακής πολιτικής οδηγεί τα κυβερνητικά κόμματα μακριά ακόμα και από τα παραδοσιακά ακροατήριά της. Τέλος, τονίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να συνεχίσει μέσα και έξω από το κοινοβούλιο να δίνει την μάχη για την ταχύτερη πτώση της κυβέρνησης.

ΝΙΚΟΣ ΒΟΥΤΣΗΣ

Η συζήτηση περί συμφερόντων έχει μέλλον

ΘΟ∆ΩΡΗΣ ∆ΡΙΤΣΑΣ

Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε μάχη προοπτικής

κυβέρνηση προσπάθησε με την πρόταση ψήφου εμπιστοσύνης να επανασυσπειρώσει το κυβερνητικό στρατόπεδο. Όλα δείχνουν ότι το κατάφερε μόνο εν μέρει. Ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε μια μάχη προοπτικής και όχι μια μάχη φθοράς. Αυτή είναι η βασική υποχρέωσή μας για την επόμενη μέρα. Πρέπει να συνεχίσουμε την αναβάθμιση της σχέσης μας με την κοινωνία. Το καινούργιο προπαγανδιστικό ιδεολόγημα της κυβέρνησης είναι ότι βγαίνουμε από το Μνημόνιο και πως οι θυσίες πιάνουν τόπο. Η επόμενη μέρα μπορεί μόνο προϊόν διεκδίκησης και αποκατάστασης μιας συνολικά διαφορετικής πολιτικής. Αυτό που δεν μπόρεσε να δικαιολογήσει η κυβέρνηση είναι την ταξική μεροληψία που διαπνέει όλη την πολιτική της, είτε αυτή επιβάλλεται από την τρόικα είτε παράγεται πρωτογενώς από τις ίδιες τις επιλογές της. Σχετικά με τη συζήτηση που άνοιξε με την τοποθέτηση ∆ραγασάκη την πρώτη μέρα θέλω να πω το εξής: Αριστερά και διαφθορά θα πρέπει να είναι αποκλίνουσες έννοιες. Από αυτή την άποψη δεσμευόμαστε ότι δεν θα κουκουλώσουμε τίποτα. Η διαπλοκή όμως είναι φαινόμενο άκρως πολιτικό που παράγεται από την πολιτική που προανέφερα, της ταξικής μεροληψίας.

α κύρια χαρα κτηριστικά αυτής της

ενδιαφέρουσας συζήτησης, που έγινε σε μια περίοδο κατά την οποία κρίνονται ή θα κριθούν κρίσιμα ζητήματα είναι τέσσερα: Το βασικό είναι ότι έπιασε τόπο το πρόγραμμα της ∆ΕΘ και αποτελεί πλέον τη βάση πάνω στην οποία, αυτονοήτως, τοποθετούνται όλα τα υπόλοιπα κόμματα. ∆ιαμόρφωσε δηλαδή την ατζέντα. Το δεύτερο, είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε να βάλει στο κεντρικό κάδρο της συζήτησης το ζήτημα του χρέους. Πρόκειται για τη βασική προϋπόθεση για τον στρατηγικό αναπροσανατολισμό της χώρας αλλά και το θέμα με βάση το οποίο επιχειρείται να μας βάλουν σε μια επιχείρηση κυβέρνησης «εθνικού σκοπού» προκειμένου δήθεν να διαπραγματευτούμε αυτό το ζήτημα. Είναι σαφές πως οποιαδήποτε διακομματική ενότητα δεν θα μπορούσε παρά να εδράζεται σε μια πολύ καθαρή θέση για μη βιωσιμότητα του χρέους και σε μια προσέγγιση περί διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του και άλλων μεθόδων που θα οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα. Το τρίτο είναι η ανάδειξη του γεγονότος πως κανείς δεν πιστεύει -ειδικά το ΠΑΣΟΚ και ο Βενιζέλος- ότι η κυβέρνηση μπορεί να πιάσει τον στόχο των 180 βουλευτών. Τέλος, έχει αναδειχθεί το ζήτημα της άκρως μεροληπτικής πολιτικής της κυβέρνησης και της διαπλεκόμενης υφής αυτής της πολιτικής. Η συζήτηση περί ονομάτων, τροπολογιών και συμφερόντων που λυμαίνονται τις αποκρατικοποιήσεις, εκ των πραγμάτων αποτέλεσε βασικό επεισόδιο της συζήτησης και είναι

Ρεπορτάζ: Αδάμος Ζαχαριάδης

ΕΥΚΛΕΙ∆ΗΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ

Προετοιμασία σε όλα τα επίπεδα

κοπός της κυβέρνησης ήταν να συσπειρωθεί το μπλοκ της και να πάει όσο πιο πίσω γίνεται οποιαδήποτε φιλολογία για πρόωρες εκλογές. Η παρουσία των βουλευτών της όμως ήταν τόσο ατονική που δείχνει ότι το έργο της δεν είναι εύκολο κάτι που αποδεικνύεται και από τη συνεχιζόμενη εκλογολογία. Η συζήτηση ήταν λίγο παράξενη. Στο άνοιγμά της, ο κ. Βορίδης δεν μας είπε ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης. Αυτό θα γίνει στο κλείσιμο από τον πρωθυπουργό αλλά υποτίθεται ότι επί αυτού θα έπρεπε να γίνει η τριήμερη συζήτηση. Πιστεύω όμως πως είναι λάθος να θεωρούμε ότι είναι τελειωμένοι και ως εκ τούτου εμείς πρέπει να ετοιμαζόμαστε και στο προγραμματικό και στο κοινωνικό και στο κινηματικό επίπεδο.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙ∆ΗΣ

Εμφυλιοπολεμική η ομιλία Βορίδη

κυβέρνηση προσπάθησε να «μαντρώσει» τους βουλευτές και τις τυχόν διαφωνίες και να δείξει ότι υπάρχει αυξητικό ρεύμα στήριξής της που υπερβαίνει τους 154 βουλευτές. Νομίζω ότι η προσπάθεια αυτή έχει ταβάνι κινήσεις τύπου «επιστροφή Κακλαμάνη». Από το ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκαν πραγματικές διαφωνίες. Η εικόνα της Κοινοβουλευτικής του ομάδας είναι πολεμική. Βέβαια όλοι διαφωνούν αλλά στο τέλος ψηφίζουν. Το έχουμε ξαναδεί το έργο. Μένει όμως ένα αρνητικό κλίμα που κανείς δεν ξέρει τι συνέπειες θα έχει μελλοντικά. Η ομιλία του Βορίδη ήταν άκρως απογοητευτική. ∆εν πρόταξε θετικά επιχειρήματα της κυβέρνησης και παράλληλα, υιοθέτησε, στην πιο ακραία της μορφή, την ακροδεξιά ατζέντα του Σαμαρά. Το δε κλείσιμό του με τη φράση «Θα μας ακολουθήσουν οι καλοί Έλληνες» είναι ενδεικτικό της εμφυλιοπολεμικής τους λογικής. Η κυβέρνηση παίζει τα τελευταία της χαρτιά αλλά δεν είμαι της άποψης ότι θα πέσει εύκολα. Πρόκειται για πολιτικούς που ξέρουν πολύ καλά πως παίζεται το παιχνίδι της εξουσίας και άρα η δική μας προσπάθεια πρέπει να ενταθεί, χωρίς να περιορίζεται μόνο στο κοινοβουλευτικό πεδίο. Να στηρίξουμε κοινωνικές αντιστάσεις και κινήματα ούτως ώστε να αυξηθεί η πίεση που μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση.

ΗΡΩ ∆ΙΩΤΗ

Ο ΣΥΡΙΖΑ και θέλει και μπορεί

Το πιο χαρακτηριστικό της διαδικασίας είναι ο φόβος που έχει κυριεύσει τους βουλευτές της κυβέρνησης ότι δεν έχουν πολύ καιρό ζωής. Βλέπουν ότι ακόμα και το δικό τους ακροατήριο έχει αρχίσει να στρέφεται προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Μετά τη ∆ΕΘ είναι καθαρό πως η Αριστερά μπορεί να απαντάει πάνω στα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας, χωρίς βέβαια να χάνει τον στρατηγικό της στόχο. Με το τέλος του τριημέρου, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, η κυβέρνηση δεν βγαίνει κερδισμένη. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να συνεχίσει στην εξωστρέφεια που ήδη τον χαρακτηρίζει, προκειμένου και η κοινωνία να γίνει αρωγός του προγράμματός του. Να πάρουμε πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση και να βρισκόμαστε δίπλα στις ανάγκες του κόσμου.

ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Όποιος πρόλαβε τον… ΟΑΕ∆ είδε

Αυτό το πεδίο ήταν αδύνατο να συμπληρωθεί από την πλειοψηφία των αιτούντων

ην περασμένη Τετάρτη, στις 12 το μεσημέρι, ξεκίνησε η ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων για ένταξη στο πρόγραμμα του ΟΑΕ∆ για την επιχορήγηση επιχειρήσεων, ώστε να δημιουργηθούν 5.000 νέες θέσεις εργασίας. Τρεισήμισι ώρες αργότερα, η πλατφόρμα αιτήσεων έκλεισε, καθώς πληρώθηκαν οι θέσεις από 4.156 επιχειρήσεις. Η είδηση, όμως, δεν είναι το πόσο γρήγορα καλύφθηκαν οι θέσεις, που μας οδηγεί στο δυσοίωνο συμπέρασμα του πόσο δραματικά έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανέργων. Η είδηση είναι ότι τηρήθηκε σειρά προτεραιότητας σε όσους κατάφεραν να κάνουν αίτηση, την ίδια στιγμή που βρίσκονταν 50.000 ενδιαφερόμενοι που προσπαθούσαν να καταθέσουν αίτηση και 500.000 περιηγητές στην ιστοσελίδα, αλλά δεν τα κατάφερναν γιατί το σύστημα υπολειτουργούσε.

Οδύσσεια χωρίς... Ιθάκη

Η εφημερίδα «Εποχή» ήταν ανάμεσα στις επιχειρήσεις που προσπαθούσε να καταθέσει αίτηση, για την πρόσληψη τριών νέων ανέργων δημοσιογράφων. Όταν άνοιξε το σύστημα, υπάρχουν πληροφορίες ότι για κάποιες επιχειρήσεις άνοιξε κρυφά δέκα λεπτά νωρίτερα, προσπαθήσαμε να πάρουμε σειρά. Στις 12.20 μ.μ. τα καταφέραμε. Και ενώ συμ-

πληρώναμε την αίτηση, ένα πεδίο δεν λειτουργούσε, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία. Επί τρεις ώρες πατούσαμε ανανέωση της σελίδας μπας και τα καταφέρουμε. Πήγαμε στον ΟΑΕ∆ που υπαγόμαστε, όπως και εκατοντάδες άλλοι, όπου μας ενημέρωσαν ότι γνωρίζουν το πρόβλημα και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε την προσπάθεια. «Κάποιοι μπόρεσαν να μπουν», μας έλεγαν, «συνεχίστε να ανανεώνετε τη σελίδα». Ζητήσαμε να καταθέσουμε εγγράφως την αίτηση και δήλωσαν αναρμόδιοι να την παραλάβουν. Ταυτόχρονα, τηλεφωνούσαμε στα γραφεία του ΟΑΕ∆ μη καταφέρνοντας να πιάσουμε γραμμή. [Τραγική ειρωνεία: την επόμενη μέρα μας κάλεσαν από τον ΟΑΕ∆ γιατί είδαν τις κλήσεις μας και ήθελαν να μας εξυπηρετήσουν. Τους ενημερώσαμε ότι η εξυπηρέτηση άργησε μία μέρα]. Στις 3.30 μ.μ. ο ΟΑΕ∆ έκλεισε το πρόγραμμα, ενημερώνοντας ότι οι θέσεις πληρώθηκαν. Ακόμα και όσοι σκέφτηκαν να καταθέσουν την αίτηση χωρίς να έχουν συμπληρώσει το επίμαχο πεδίο, δεν διασώθηκαν. Όπως ανακοίνωσε ο ΟΑΕ∆ «οι ανωτέρω αιτήσεις δεν μπορούν να εξεταστούν και δεν θα ληφθούν υπόψη». Λίγες ώρες αργότερα προσπαθούσαμε να καταθέσουμε ηλεκτρονική ένσταση και πάλι ένα πεδίο ήταν αδύνατο να συμ-

Η ανεργία ως κανονικότητα Ε

να από τα κεντρικά επίδικα για το μέλλον της εργασίας στην ελληνική κοινωνία είναι αν η επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων θα παγιωθεί ως κανονική κατάσταση, εάν δηλαδή η ελληνική κοινωνία θα μετατραπεί σε κοινωνία που θα έχει αποδεχθεί τις μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες ως μόνιμη πραγματικότητα.

Τα προγράμματα voucher

Τα προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης 3,3 δισ. ευρώ που εξαγγέλθηκαν κατά την περίοδο 20102013 δεν συνέβαλαν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ούτε στην ανάσχεση της αύξησης της ανεργίας κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Η επιδότηση θέσεων εργασίας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως έχει φανεί μέχρι τώρα με τα προγράμματα Voucher, δεν δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, απλά διευκολύνει τη λειτουργία της επιχείρησης μειώνοντας το κόστος εργασίας για όσο χρονικό διάστημα επιδοτείται. Η επανατοποθέτηση εργαζομένων στην αγορά εργασίας από τα προγράμματα voucher, σύμφωνα με την ομοσπονδία εργαζομένων του ΟΑΕ∆, είναι μόλις 5-10%. Όταν σταματάει η επιδότηση απολύεται και ο εργαζόμενος. Από την άλλη, δεν μπορεί να αποτελέσει αριστερό πολιτικό πρόταγμα που να απευθύνεται στους ανέργους, ένα καλύτερο voucher.

πληρωθεί, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να την υποβάλουμε. Ξανά μανά στα γραφεία του ΟΑΕ∆, που και πάλι μας ενθάρρυναν να συνεχίσουμε την προσπάθεια, ενημερώνοντάς μας ότι είναι αναρμόδιοι να παραλάβουν εγγράφως την ένστασή μας.

Πώς καταπολεμούν την ανεργία...

Την ίδια μέρα, ο πρωθυπουργός στην έκτακτη σύνοδο για την απασχόληση στο Μιλάνο δήλωνε: «Απευθύνομαι σε εσάς ως ο πρωθυπουργός της χώρας με τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. Όμως, με βλέπετε αισιόδοξο, γιατί οι Έλληνες, με πολλές και προσωπικές θυσίες, κατάφεραν και “έστριψαν το καράβι στο δρόμο της Ανάπτυξης”». Στο πλευρό του ήταν και ο διοικητής του ΟΑΕ∆, ο οποίος τόνισε: «Η έγκαιρη πρόσβαση στην κατάρτιση και την αγορά εργασίας, καθώς και η διοικητική υποστήριξη όλων των εμπλεκομένων μερών προς ποιοτικές και παραγωγικές επιλογές, θα συμβάλουν στη δημιουργία στιβαρής ευρωπαϊκής οικονομίας, σε μία κοινωνία δυνατή και συνεκτική». Παρότι η αντιπροσωπεία δήλωσε σε όλους του τόνους ότι κόπτεται για την ανεργία των νέων, μέχρι σήμερα δεν έχει απορροφήσει κονδύλι 9,7 δισ. ευρώ που

Σύμφωνα με τον Γ. Κουζή σε άρθρο του στην Αυγή [1] «H επιδότηση των επιχειρήσεων θα πρέπει να συνδυάζεται με ρήτρα απασχόλησης, η οποία επιπλέον θα παραπέμπει σε σταθερές και όχι επισφαλείς θέσεις εργασίας, ενώ θα πρέπει να ελέγχεται το ενδεχόμενο απολύσεων όταν αυτές προηγούνται της επιδότησης.» Καταλήγει, όσον αφορά το ρόλο του δημοσίου ως εργοδότη, «πως είναι παραγωγικότερο το σενάριο της σταθερής απασχόλησης μικρότερου αριθμού ανέργων στο ∆ημόσιο από εκείνο της ανακύκλωσης της απασχόλησης μεγαλύτερου αριθμού ανέργων εν είδει rotation με διατηρούμενη και ανακυκλούμενη την εργασιακή ανασφάλεια και επισφάλεια στους κόλπους του (...)»

Οι προτεραιότητες

Η πολιτική που θα ρυθμίσει την απορρύθμιση υπέρ του κόσμου της εργασίας πρέπει να έχει ως στόχο να θέσει σε λειτουργία το αχρησιμοποίητο παραγωγικό δυναμικό της χώρας που θα αυξήσει την παραγωγή και την απασχόληση. Θα πρέπει να υπάρξει άμεσα το θεσμικό πλαίσιο για την επαναλειτουργία των παραγωγικών μονάδων που εγκατέλειψε το κεφάλαιο λόγο ελλειμματικής απόδοσης. Οι αυξήσεις των πραγματικών μισθών στον ιδιωτικό τομέα και η ανασύσταση του εργατικού δικαίου, μπορούν να αποτελέσουν το μέσο για να αρχίσει να χρησιμοποιείται το αργούν παραγωγικό δυναμικό, έως ότου συγκεντρωθούν οι προϋποθέσεις για την μεσοπρόθεσμη αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου. Το να κλείσει επιτέλους η δυνατότητα άντλησης απόλυτης υπεραξίας από τους καπιταλιστές είναι μία βασική προϋπόθεση. Οι παρεμβάσεις στις εργασιακές σχέσεις προϋποθέτουν προφανώς την συλλογική κινητοποίηση των εργαζομένων, ώστε να αλλάξουν οι συσχετισμοί

έχει εγκρίνει η ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση της ανεργίας. «Προφανώς επειδή δεν εγκρίνει η Επιτροπή τα προγράμματα που έχει παρουσιάσει η Ελλάδα» σχολίασε γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος. Είναι τεράστιας κλίμακας πολιτικό σκάνδαλο να επιχορηγούνται επιχειρήσεις που είτε έχουν χρονικό προβάδισμα είτε στάθηκαν τυχερές και κατάφεραν να εισέλθουν σε ένα σύστημα που υπολειτουργούσε. Ειδικά όταν το κριτήριο της προτεραιότητας δεν αναφερόταν πουθενά στους όρους του προγράμματος. Μάλιστα, όπως πληροφορούμαστε, δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται αυτό το «φαινόμενο» της δυσλειτουργίας. Σε αντίστοιχο πρόγραμμα που έτρεξε το καλοκαίρι, εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι δεν κατάφεραν να καταθέσουν αίτηση. Το πρόγραμμα θα πρέπει – για λόγους νομιμότητας, αν μη τι άλλονα επανακατατεθεί δίνοντας σε όλους την ίδια δυνατότητα πρόσβασης και θέτοντας κριτήρια προτεραιότητας και για τις επιχειρήσεις, αλλά και για τους ανθρώπους που θα εργαστούν σε αυτές. ∆ιαφορετικά, ο καθένας μπορεί να έχει τις υποψίες του ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της ∆ανιμαρκίας. «Ε»

στους χώρους εργασίας, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να ψηφίζονται νόμοι που θα μένουν ανεφάρμοστοι. Οι πολιτικές απορρύθμισης της εργασίας εφαρμόζονται για να ξεπεραστεί η κρίση υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου, με τη δημιουργία ενός φθηνού, «ευέλικτου» και πειθαρχημένου εργατικού δυναμικού και ενός μεγάλου αριθμού ανέργων που κινείται στο περιθώριο, μεταξύ επισφαλούς εργασίας, “πρακτικής άσκησης” και ΟΑΕ∆. Σε αντίθεση με τις πολιτικές που μεταφέρουν το κόστος της κρίσης στον κόσμο της εργασίας, η εναλλακτική πρόταση της Αριστεράς χρειάζεται να είναι μεροληπτικά με το μέρος των εργαζομένων. Οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ανεργίας, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον δημόσιο τομέα για την κάλυψη των τεράστιων κοινωνικών αναγκών, η χρηματοδότηση της κοινωνικής οικονομίας, η διεύρυνση του επιδόματος ανεργίας σε όλους τους ανέργους, η κοινωνικοποίηση των επιχειρήσεων που εγκαταλείπονται, δεν μπορεί να είναι κοινωνικά «ουδέτερες» παρεμβάσεις, αλλά μεροληπτικά υπέρ των κυριαρχούμενων τάξεων. Τέλος, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι η τεράστια αναδιανομή εξουσίας υπέρ του κεφαλαίου, δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα των νομοθετικών ρυθμίσεων της εποχής των μνημονίων, αλλά κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα των αρνητικών ταξικών συσχετισμών εις βάρος των εργαζομένων που είχαν δημιουργηθεί πολύ νωρίτερα. Μια αριστερή διακυβέρνηση μπορεί να ανοίξει μόνο ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας για να εισέλθουν οι κυριαρχούμενες τάξεις στο προσκήνιο. Κώστας Στογιάννης και Οδυσσέας Αϊβαλής, νέοι επισφαλώς εργαζόμενοι

[1]http://www.avgi.gr/article/1755684/politiki-kata-tis-anergias-kaio-rolos-tou-dimosiou

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ΤΟ ΣΧΕ∆ΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙ∆ΙΑ

Ήδη έχει εκκινήσει η εναλλακτική λύση Η

παρέμβαση της νέας Περιφερειάρχη Αττικής στο πιο καίριο ζήτημα που αντιμετωπίζει η περιοχή, τα σκουπίδια, τάραξε στην κυριολεξία τα λιμνάζοντα νερά και συγκέντρωσε τα διασταυρούμενα πυρά από πολλές πλευρές. Ασφαλώς, θα ήθελαν να ισχύει ακριβώς το αντίθετο: να μπορούν να πουν ότι η Ρένα ∆ούρου αθέτησε τις προεκλογικές δεσμεύσεις της «∆ύναμης Ζωής» και συμβιβάστηκε, «όπως ήταν αναμενόμενο». Η νέα περιφερειακή αρχή, όμως, τους απογοήτευσε κάνοντας το αυτονόητο να βάλει, δηλαδή, εμπρός αμέσως τη δουλειά με βάση τις δεσμεύσεις της: χωρίς καθυστέρηση, να προλάβει τετελεσμένα γεγονότα στο έδαφος των αποφάσεων Γ. Σγουρού και να εκκινήσει η εναλλακτική λύση. Η κυβέρνηση, στην αρχή, κρύφτηκε πίσω από τον κ. Σγουρό και δεν μίλησε, το απέφυγε. Μόνο οι κ. Ντινόπουλος και Μητσοτάκης μιλώντας στη Βουλή, αναφέρθηκαν και στη Ρ. ∆ούρου λέγοντας το σπουδαιοφανές απευθυνόμενοι προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ότι «δίνει δείγματα διακυβέρνησης με την αιρετή περιφερειάρχη Αττικής διακινδυνεύοντας να πλημμυρήσει η Αθήνα με τα σκουπίδια». Τους απάντησαν αμέσως οι βουλευτές του Σταύρος Κοντονής και Όλγα Γεροβασίλη, υπεύθυνη της ΕΚΚΕ Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ. Όσοι γνωρίζουν στοιχειωδώς το πρόβλημα των σκουπιδιών, δεν δυσκολεύονται καθόλου να αναγνωρίσουν στο σχέδιο Σγουρού των τεσσάρων υπέρ-εργοστασίων ανακύκλωσης (Γραμματικό, Κερατέα, Λιόσια, Φυλή) ένα κράμα συμφερόντων, αντι-περιβαλλοντικής αντίληψης, σπατάλης πόρων και οπισθοδρόμησης. Η κατεύθυνση ήταν σαφής: αντιοικονομική, αντι-περιβαλλοντική και φίλο-εργολαβική. Ποιος θα ανεχόταν το 2014 να εκκινούν συγκεντρωτικά έργα, εργοστάσια επεξεργασίας σύμμεικτων σκουπιδιών, δηλαδή σκουπιδιών χωρίς έστω περιορισμένη ανακύκλωση, χωρίς έμφαση στην προ-διαλογή και αξιοποίηση των υλικών; Ως και ο Νόμος για τον Καλλικράτη το απαγορεύει καθώς ήταν υποχρεωμένος να ενσωματώνει οδηγίες της ΕΕ για το ζήτημα αυτό.

χείρισης ως το τέλος του 2014, με δράσεις και στόχους για το 2015. Την έναρξη καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης για την παραγωγή και διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε επίπεδο δήμου, προκειμένου να δημιουργηθεί μια διασυνδεδεμένη βάση δεδομένων για όλους τους ΟΤΑ, τον Ε∆ΣΝΑ και την Περιφέρεια».

Κοίτα ποιοι ανησυχούν...

Ρένα ∆ούρου, πολύ σωστά, απευθύνθηκε στους ∆ήμους και τα δημοτικά συμβούλια, στους θεσμούς, δηλαδή, που όχι μόνο ορίζονται από τον νόμο αλλά και επί της ουσίας μπορούν να οργανώσουν στο πρωτοβάθμιο – δηλαδή το κρίσιμο – πεδίο την εργασία. Μετά, θα ακολουθήσουν τα άλλα στάδια και προφανώς η Περιφέρεια θα παίξει το ρόλο της. ΄ Είναι λογικό τώρα οι αντίπαλοι του σχεδίου –όχι μόνο ο ευθέως εμπλεκόμενος κ. Σγουρός να μιλούν για «έκθεση ιδεών» ή «ραντεβού στα τυφλά» «για απώλεια πόρων», για υιοθέτηση του «φτου και απ’ την αρχή» κ.τ.λ. ∆ιότι είναι αδύνατο να κατανοήσουν το πόσο συγκεκριμένο σχέδιο είναι το να επιχειρείς «δράση με διαφάνεια, με ανοικτές, συμμετοχικές διαδικασίες, με συνεργασία ∆ήμων και Περιφέρειας, με ενέργειες σε επίπεδο δήμου, γειτονιάς, χώρων εργασίας και κατοικίας, με ανάπτυξη τοπικών διαχειριστικών σχεδίων που θα εντάσσονται στον περιφερειακό σχεδιασμό». Να αντιληφθούν «πως στην κλίμακα της ιεράρχησης της διαχείρισης, δηλαδή της πρόληψης, της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης, της άλλου είδους ανάκτησης, της διάθεσης, την απόλυτη προτεραιότητα έχουν τα πρώτα στάδια».

Η γραμμή πλεύσης της περιφέρειας

στημα, που θα εφαρμοστεί σταδιακά, με σταθερά βήματα και συγκεκριμένους στόχους και σαφή χρονικό ορίζοντα, θα βάζει τέλος στα σύμμεικτα και δεν μπορεί να στηρίζεται στη μία και μοναδική εγκατάσταση της Φυλής». «Χρειάζεται η σταδιακή μεταφορά δραστηριοτήτων της ΟΕ∆Α Φυλής ή και των εγκαταστάσεών της, καθώς και το οριστικό κλείσιμό της στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου αυστηρού χρονοδιαγράμματος». ∆εύτερον, «είναι απαραίτητη η ακύρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών που προωθούνταν από την προηγούμενη διοίκηση για τις 4 μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων με Σ∆ΙΤ, με φαραωνικά έργα, εγγυημένες μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων. Πρόκειται για επιζήμιους σχεδιασμούς που θα επιβαρύνουν οικονομικά τους πολίτες (μέσω της αύξησης των δημοτικών τελών) και θα υποβαθμίσουν ακόμη περισσότερο, κοινωνικά και περιβαλλοντικά, την περιοχή του Θριασίου». Τρίτον, «επιβάλλεται άμεσα η ριζική αναθεώρηση του ΠΕΣ∆Α μέσα από δημόσια, ευρεία διαβούλευση με το σύνολο των δήμων της Αττικής, την επιστημονική κοινότητα, τους κοινωνικούς φορείς, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, την ΠΟΕ – ΟΤΑ». «Ένα μοντέλο όπου καθοριστικός θα είναι ο ρόλος των τοπικών σχεδιασμών, σε επίπεδο δήμων». Γι’ αυτό τονίζει και ότι οι δήμοι πρέπει να κάνουν το πρώτο βήμα. Η συνδρομή των δήμων είναι απαραίτητη μέσα από διαδικασίες συμμετοχής που θα περιλαμβάνουν: Την κατάρτιση τοπικών σχεδίων δια-

Είναι προκλητικό να «ανησυχούν» οι ως τώρα υπεύθυνοι μήπως κλονιστεί η ευστάθεια ενός συστήματος, του οποίου δεν υπάρχει πτυχή που να μπορεί κανείς να υπερασπισθεί. Για παράδειγμα, όσοι ολοφύρονται για το κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής, αποκρύπτουν ότι εξαντλείται σε 2-3 χρόνια, ότι συγκεντρώνει το 90%95% των σκουπιδιών της Αττικής, το 40%-45% όλης της χώρας, διότι λειτουργεί ως έσχατη λύση για τα σκουπίδια περιοχών όπως η Ηλεία, η Τρίπολη, η Ερμιονίδα κ.λπ. Στη Φυλή έρχονται επίσης, τα σκουπίδια νόμιμα αλλά και παράνομα, ιδίως απαγορευμένα, μη ανακυκλώσιμα προϊόντα ή λαθραία από ιδιωτικές εταιρίες. Όσον αφορά τους περίφημους διαγωνισμούς –με την μέθοδο των Σ∆ΙΤ– έγκυρα ρεπορτάζ αναφέρουν ότι αντίθετα από τους ισχυρισμούς που γράφονται δεν βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, και ότι πάγωσαν λόγω εκλογών. Ακόμη ότι οι προδιαγραφές των διαγωνισμών περιλαμβάνουν όλες τις μορφές διαχείρισης, άρα και καύσης, ότι προβλέπονται μόνο την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων, ότι το δημόσιο δεσμευόταν να αγοράσει υπηρεσίες για μια ορισμένη –πολύ μεγάλη–ποσότητα απορριμμάτων ετησίως. Αυτή είναι η ιδανική, όπως την παρουσίασαν, κατάσταση που επιδιώκει να ανατρέψει η νέα περιφερειακή αρχή. Αυτό, προφανώς, το γνωρίζουν και το προσπερνούν γρήγορα, παραδεχόμενοι κάποτε και κενά. Εκεί, όμως, που έριξαν το βάρος, είναι η νέα Αρχή γκρεμίζει αλλά δεν έχει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης, ότι βαδίζει στα τυφλά. Μπορεί κι αυτό γρήγορα να διαψευστεί.

Ένα τουίτ δε φέρνει την ανάπτυξη

Με συνεργάτες του δήμους

Ξεκινώντας αυτό το μεγάλο έργο η

Αυτή είναι και η γραμμή πλεύσης που ενυπάρχει στην πρόταση της νέας αρχής. Έχει τρεις προτεραιότητες: Πρώτον, «το νέο, αποκεντρωμένο σύ-

ε άρθρο στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 2 του Οκτώβρη περιέγραφα κάποιους γενικούς άξονες για το ρόλο που μπορεί (και θα όφειλε) να παίξει η τοπική αυτοδιοίκηση στην ανάπτυξη. Οι τρεις διαστάσεις που πρότεινε το άρθρο ήταν οι εξής: α) ο συμμετοχικός σχεδιασμός των δημοσίων έργων, β) στήριξη και προχώρημα πρωτοβουλιών που διερευνούν εναλλακτικά μοντέλα παραγωγής/κατανάλωσης και γ) μετασχηματισμός του μηχανισμού της τοπικής αυτοδιοίκησης έτσι ώστε αφενός να είναι πιο αποτελεσματικός στα καθιερωμένα καθήκοντά του, αφ’ετέρου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις (τόσο αντίστασης όσο και δημιουργίας) με νέες οργανωτικές δομές. Την εβδομάδα που ακολούθησε ακούσαμε από τη νέα Περιφερειάρχη Αθηνών μια δήλωση που προχωράει παραπέρα σ’αυτή την κατεύθυνση, καθώς και μια άλλη που μας πάει πίσω στις απαρχές του φιλελευθερισμού... Η πρώτη αφορά ένα νέο σχεδιασμό της συγκομιδής των απορριμάτων. Με μια πρωτοπόρα επιστολή της στους ∆ημάρχους της Αττικής (στις 4/10), η Περιφερειάρχης ανακοινώνει το τέλος του υπάρχοντος, αδιέξοδου και σκανδαλώδους τρόπου αντιμετώπισης του θέματος των απορριμάτων και καλεί σε ευρεία διαβούλευση “το σύνολο των δήμων της Αττικής, τους κοινωνικούς φορείς, την επιστημονική κοινότητα, την

ΠΟΕ-ΟΤΑ, περιβαλλοντικές οργανώσεις για την επεξεργασία και την εφαρμογή ενός εναλλακτικού σχεδιασμού διαχείρισής τους. Η δεύτερη αφορά στη δήλωσή της σε συνέντευξη στο Βήμα (6/10), όπου αντιπαραβάλει τα μέσα παραγωγής με την πληροφορία: “Τα μέσα παραγωγής είναι μεν σημαντικά αλλά δεν μονοπωλούν πλέον το ενδιαφέρον σε έναν κόσμο που έχει γίνει ψηφιακός και όπου οι ροές πληροφορίας παίζουν κεφαλαιώδη ρόλο Κανείς οφείλει να σημειώσει εδώ ότι η “μετα-βιομηχανική κοινωνία και η “κοινωνία της πληροφορίας(θεωρία της δεκαετίας του 1970) ήταν από τα θεμέλια της ιδεολογικής επέλασης του νεοφιλελευθερισμού...

Αμφισβητείται το μοντέλο

Στην πραγματικότητα, η τεχνολογική επανάσταση των υπολογιστών, της οποίας γινόμαστε μάρτυρες ακόμα σήμερα, αμφισβητεί το παραγωγικό μοντέλο του μοντερνισμού, ταυτόχρονα όμως διαμορφώνει όρους για νέα παραγωγικά μοντέλα (για παράδειγμα τα datacenter ή οι συγκεντρωτικές μονάδες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές προϋποθέτουν ισχυρή βιομηχανία). Αυτό που αλλάζει όμως είναι ότι ταυτόχρονα ανοίγονται οι ευκαιρίες για μια αποκεν-

Παύλος Κλαυδιανός

τρωμένη ανάπτυξη, λόγω του χαμηλού κόστους και της διάδοσης της γνώσης όσον αφορά μέσα παραγωγής που μπορεί να είναι ανταγωνιστικά, χωρίς να είναι φαραωνικά... Ευκαιρίες που η Αττική μπορεί να αξιοποιήσει. Στην Ελλάδα γινόμαστε μάρτυρες ενός πλατιού “κινήματος εναλλακτικών τεχνολογιών και μιας πληθώρας κοινοτήτων που διαμοιράζονται τη γνώση και διερευνούν νέες προοπτικές για την ανάπτυξη, με την ενεργό συμμετοχή πλήθους νέων επιστημόνων και όχι μόνο. Ένα μεγάλο μειονέκτημα όμως της Ελλάδας είναι ότι οι Αρχές (όπως εξάλλου και οι περισσότερες επιχειρήσεις) δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους σε σχέση με την ανάπτυξη γενικότερα και τη στήριξης τέτοιων πρωτοβουλιών ειδικότερα (κάτι που δεν ισχύει στην κοντινή Ιταλία ή τη Γαλλία). Γενικά, η περιφέρεια της Αττικής αποτελεί πεδίο δοκιμής για την Αριστερά στην εξουσία και δικαιολογημένα ένα πλειοψηφικό μέρος των πολιτών έχει εναποθέσει εκεί τις ελπίδες του. Ας ελπίσουμε ότι από τις δυο δηλώσεις της Περιφερειάρχη, θα επικρατήσει η πρώτη, αποκτώντας μεγαλύτερο βάθος και βάρος. Πάρης Χρυσός Καθηγητής Ανώτατο Ινστιτούτο Εμπορίου Παρίσι

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ Το ΙΣΙΣ έξω από το Κομπανί

Οι Φώτης Μπανιλσόι και ο Νίκος Μούδουρος γράφουν και μιλούν στην Εποχή για την εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί με τους τζιχαντιστές στο Κομπανί. σελ. 16, 17

Τέλος εποχής, αμηχανία για το μέλλον ΒΡΑΖΙΛΙΑ

ι εκλογές στη Βραζιλία της περασμένης Κυριακής δείχνουν να επιβεβαιώνουν το αργό και επώδυνο τέλος μιας εποχής, για όλη τη Λατινική Αμερική, και τη δυστοκία, την αμηχανία και την αγωνία για την επόμενη. Το 41% ψήφισε πάλι για πρόεδρο την Ντίλμα Ρουσέφ και το ιστορικό Εργατικό Κόμμα (ΡΤ), όχι πλέον με ελπίδα αλλά με φόβο. Τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα έχουν τη βεβαιότητα ότι οι αντίπαλοι της Ρουσέφ θα είναι πολύ χειρότεροι. Ωστόσο, το ΡΤ έχασε αρκετά. Καταρχάς έχασε σε απόλυτους αριθμούς, 4 εκατομμύρια ψήφους που όμως δεν πήγαν σε κανέναν από τους αντίπαλους αλλά οι περισσότεροι πήγαν σε αποχή, λευκά και άκυρα. Το συμπέρασμα βγαίνει από τα ποσοστά και τις ψήφους του δεύτερου και του τρίτου κόμματος, το PSDB με τον Αέσιο Νέβες και το PSB με τη Μαρίνα Σίλβα. Και τα δύο κόμματα, με σαφώς δεξιές πολιτικές θέσεις, πήραν περίπου τα ίδια ποσοστά και αριθμό ψήφων με τις εκλογές του 2010, δηλαδή 33% ο Νέβες και 22% η Σίλβα. Ωστόσο, η επανεκλογή της Ντίλμα Ρουσέφ είναι δύσκολη, και πολύ περισσότερο διότι πιθανόν η Μαρίνα Σίλβα να υποστηρίξει ανοιχτά τον Αέσιο Νέβες. Επιπλέον, το Εργατικό Κόμμα είχε μια πολύ σημαντική ήττα στη μεγαλύτερη και σπουδαιότερη οικονομικά πολιτεία, το Σάο Πάουλο, που ήταν και το επίκεντρο των μεγάλων διαδηλώσεων του 2013. Ο υποψήφιος του ΡΤ βγήκε τρίτος με μόλις 16%, ενώ πρώτος με μεγάλο ποσοστό βγήκε για 4η θητεία ο δεξιός Άλκμιν, κατηγορούμενος για πολλά σκάνδαλα και δεύτερος ο επίσης δεξιός Π. Σκαφ... πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων!! Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο των αποτελεσμάτων είναι ο διπλασιασμός των ψήφων και του ποσοστού του αριστερού κόμματος PSOL, με υποψήφια τη Λουσιάνα Τζένρο. Το PSOL πήρε ένα αρκετά σημαντικό 1,5% που σημαίνει παραπάνω από ενάμισι εκατομμύριο ψήφους. Και σ’ αυτή την περίπτωση, δεν πρόκειται απλώς για ευκαιριακούς ψηφοφόρους αλλά για βαθύτερα πεισμένους και ενταγμένους σε κοινωνικούς αγώνες. Παρά την απόσταση από τα μεγάλα κόμματα, είναι το τέταρτο κόμμα στις προεδρικές εκλογές.

Καταδίκης της πολιτικής του PT

Κρίνοντας από την προεκλογική περίοδο, η αδύναμη νίκη του ΡΤ είναι μια καταδίκη της πολιτικής πρακτικής του. Η πολιτική της «οικονομικής ανάπτυξης με κοινωνικές παροχές» της Ρουσέφ δεν διαφέρει και πολύ από «την οικονομική ανάπτυξη χωρίς διαφθορά» των αντιπάλων της. Σε ελεύθερη μετάφραση για νοήμονα

όντα, «οικονομική ανάπτυξη» σημαίνει κρατική διευκόλυνση των ακατάσχετων κερδών του κεφαλαίου ενώ «κοινωνικές παροχές» σημαίνει φιλανθρωπίες για τους φτωχούς και χάντρες για τους ιθαγενείς –(Κυριολεκτικά μάλιστα, διότι οι ιθαγενείς έχουν υποστεί αμέτρητες αδικίες από την κυβερνητική πολιτική που δίνει τη γη τους σε κερδοσκόπους). Και η απαλλαγή από τη «διαφθορά», το κύριο σύνθημα της αντιπολίτευσης, δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά απαλλαγή από την ανάγκη κοινωνικών παραχωρήσεων και υπεράσπιση δημόσιων αγαθών. Είναι παραπάνω από βέβαιο ότι μια ενδεχόμενη νίκη του δεξιού κόμματος θα φέρει κατάργηση πολλών κοινωνικών δικαιωμάτων, αλλά και συνέπειες στους γειτονικούς λαούς καθότι η Βραζιλία αποτελεί τοπική «υπερδύναμη». Η φθορά του ΡΤ συμπαρασύρει αρκετές από τις διεκδικήσεις και τις ιδέες των κινημάτων για κοινωνική δικαιοσύνη. Με τη βοήθεια των μονοπωλίων της ενημέρωσης, παραδόθηκαν στη δημόσια χλεύη αξίες και διεκδικήσεις για κοινωνική ισότητα, αντιρατσιστικά, ιθαγενικά και περιβαλλοντικά αιτήματα που θεωρούνται ως «διαφθορά» και «σπατάλες». Γελοιοποιώντας τα ψίχουλα που δίνει στους φτωχούς η κυβέρνηση με το «επίδομα οικογένειας» αποσπάστηκε η προσοχή των εκλογέων από τα τεράστια «επιδόματα» σε τραπεζίτες, βιομηχάνους και εξαγωγείς. Εφαρμόστηκε και στη Βραζιλία, μάλλον επιτυχώς, η γραμμή των μίντια για την αναζήτηση προσώπων «μη πολιτικών» που θα κατευνάζουν τη γενική κατακραυγή κατά των «πολιτικών» αλλά θα εφαρμόζουν πειθαρχικά τη δική τους πολιτική. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα τα δυο-τρία μονοπώλια της ενημέρωσης «φούσκωσαν» την υποψήφια των Ευαγγελιστών Μαρίνα Σίλβα, για να αποσπάσουν ψήφους από την Ρουσέφ και μετά με την ίδια ταχύτητα την «άδειασαν». Το πρόγραμμα της Μαρίνα Σίλβα περιλάμβανε από ιδιωτικοποιήσεις μέχρι τη διάλυση της Μερκοσούρ και των συμμαχιών με τις γειτονικές χώρες της ηπείρου. Τα φούμαρα περί προστασίας του περιβάλλοντος κατέρρεαν

και μόνο από την καταστροφική διαγωγή της Μαρίνας Σίλβα ως υπουργού Περιβάλλοντος σε παλαιότερη κυβέρνηση του ΡΤ αλλά και τις ίδιες τις αντιφάσεις τους. Επιπλέον, η Μαρίνα Σίλβα ήταν απούσα από την νεολαϊίστικη εξέγερση του 2013 γι’ αυτό και δεν την πίστεψαν περισσότεροι απ’ όσους την εμπιστεύτηκαν το 2010.

Η λήξη του «προοδευτισμού» ;

Μόνο οι αριθμοί των εκλογών όμως δεν λένε πολλά, αν δεν πάρουμε υπόψη ότι τον Ιούνιο του 2013 έγινε μια έκρηξη στους δρόμους της Βραζιλίας, τεράστιες διαδηλώσεις παντού, και προπαντός στο Σάο Πάουλο, όπου τώρα το ΡΤ είχε τη μεγαλύτερη ήττα. Τον Ιούνιο του 2013 εκατομμύρια άνθρωποι, με αφορμή τις τιμές των αστικών συγκοινωνιών, διεκδίκησαν συνολικά το δικαίωμα να έχουν λόγο στη διακυβέρνηση, στην πολιτική. Έχει ενδιαφέρον να μελετήσουμε την άποψη του Raul Zibechi, σχολιαστή στην αριστερή εφημερίδα «Μπρέτσα» της Ουρουγουάης και συγγραφέα του βιβλίου Η υπερδύναμη Βραζιλία. Ο συγγραφέας, θεωρεί ότι ο κύκλος των προοδευτικών κινημάτων και κυβερνήσεων - που ο ίδιος ονομάζει «Προοδευτισμό» στη Λατινική Αμερική και τον ορίζει ως «μια περίοδο αντίστασης και αναζήτησης εναλλακτικών στον νεοφιλελευθερισμό από τις κοινωνίες σε κίνηση»- άρχισε το Φεβρουάριο του 1989 με την λαϊκή εξέγερση στο Καράκας και «ίσως να έχει ήδη λήξει τον Ιούνιο του 2013 με τις μαζικές διαδηλώσεις στη Βραζιλία». Ο Zibechi περιγράφει εξαιρετικά τα αποτελέσματα και τα όρια αυτής της περιόδου: «Ο προοδευτισμός βελτίωσε την κατάσταση των φτωχών, αλλά χωρίς να τους ρωτήσει, και παράλληλα τους εμπόδισε να γίνουν συλλογικά υποκείμενα, μέσω των κοινωνικών πολιτικών. Οι καταπιεσμένοι αποτελούν το αντικείμενο πολιτικών στο σχεδιασμό των οποίων οι ίδιοι δεν συμμετέχουν. Υπήρξε εμφανής βελτίωση της κατάστασης των πιο φτωχών, παρότι η βελτίωση δεν πρέπει να αποδίδεται αποκλειστικά στις κυβερνήσεις, αλλά επίσης υπήρξε ένας κύ-

“

Η Βουλγαρία εν έχει πιάσει ακόμα πάτο

Το αποτέλεσμα των εκλογών αναλύει η πανεπιστημιακός Μαρίγια Ιβάντσεβα. σελ. 12, 13

Η πολιτική της “οικονομικής ανάπτυξης με κοινωνικές παροχές“ της Ρουσέφ δεν διαφέρει και πολύ από “την οικονομική ανάπτυξη χωρίς διαφθορά“ των αντιπάλων της. Σε ελεύθερη μετάφραση για νοήμονα όντα, “οικονομική ανάπτυξη“ σημαίνει κρατική διευκόλυνση των ακατάσχετων κερδών του κεφαλαίου ενώ “κοινωνικές παροχές“ σημαίνει φιλανθρωπίες για τους φτωχούς και χάντρες για τους ιθαγενείς κλος ανόδου της τιμής των πρώτων υλών διεθνούς χρηματιστηριακής αξίας, (commodities), που εξάγουν όλες οι χώρες της περιοχής. Η αύξηση των εξαγωγών παρείχε τους πόρους για το λάδωμα των μηχανισμών της κοινωνικής πολιτικής. Η κοινωνική πολιτική μέσω των μηχανισμών της αγοράς έχει δύο όρια. Εξαρτάται από τη διαρκή βελτίωση των μακροοικονομικών δεικτών ώστε να υπάρχουν απαραίτητοι πόροι για να διανεμηθούν και δεν αγγίζει καθόλου τη δομή της ιδιοκτησίας ούτε τα κέρδη. Χωρίς βαθιές μεταρρυθμίσεις, χωρίς την αγροτική και τη φορολογική μεταρρύθμιση καταρχάς, δεν υπάρχουν αλλαγές μακράς διαρκείας στη δομή των κοινωνικών τάξεων. Από την άλλη, όταν οι φτωχοί άρχισαν να καταναλώνουν και να κινούνται έξω από τις γειτονιέςγκέτο τους, βρήκαν μπροστά τους άθλιες συγκοινωνίες, άθλια Υγεία και Παιδεία, δηλαδή μια κοινωνία με βαθύτατη ανισότητα».

Ο δεύτερος γύρος

Στις 25 Οκτωβρίου διεξάγεται ο δεύτερος γύρος των εκλογών που είναι πολύ αμφίρροπος λόγω του μεγάλου ποσοστού του τρίτου κόμματος. Μάλλον πρέπει να συμφωνήσουμε με τον Raul Zibechi ότι τώρα «αρχίζει μια περίοδος μεγάλης αστάθειας όπου οι πρωταγωνιστές θα είναι τα λαϊκά στρώματα», ωστόσο ας διατηρήσουμε προς το παρόν μια αμφιβολία για το προς τα πού θα κατευθυνθεί η νέα μαζική είσοδος επί σκηνής των καταπιεσμένων, διότι δεν είναι ορατή κάποια εναλλακτική, μια πολιτική έκφραση αυτής της κίνησης. Κρίτων Ηλιόπουλος

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Η Βουλγαρία δεν έχει πιάσει ακό ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΥΛΓΑΡΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΜΑΡΙΓΙΑ ΙΒΑΝΤΣΕΒΑ

“

Την περασμένη Κυριακή (5/10) στη Βουλγαρία πραγματοποιήθηκαν εθνικές εκλογές, με οχτώ κόμματα να εξασφαλίζουν την είσοδό τους στη Βουλή. Το GERB, παρότι βγήκε πρώτο, δεν έπιασε την αυτοδυναμία και έτσι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Η Αριστερά δεν κατάφερε να αυξήσει τις δυνάμεις της, παρά τη συνεργασία με τους Πράσινους, κερδίζοντας 0,2%. Το ΚΚ Βουλγαρίας δεν κατέβηκε αυτόνομα, αλλά με το σοσιαλιστικό κόμμα BSP. Συζητάμε με την Μαρίγια Ιβάντσεβα, κοινωνιολόγο του πανεπιστημίου του ∆ουβλίνου για το εκλογικό αποτέλεσμα, τα ενδεχόμενα σενάρια και την Αριστερά. Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Πώς σχολιάζεις το αποτέλεσμα των εκλογών; Τα αποτελέσματα δεν εξέπληξαν κανέναν. Από τον Φεβρουάριο του 2013, οι πολιτικοί αναλυτές και σχολιογράφοι είχαμε προβλέψει ότι η κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ παραιτήθηκε για να επανέλθει δριμύτερη. Τότε, η κυβέρνηση του κεντροδεξιού κόμματος GERB εξαναγκάστηκε σε παραίτηση ύστερα από τις βίαιες διαδηλώσεις ενάντια στην αύξηση του ρεύματος και την αυτοθυσία οχτώ πολιτών. Αυτή, όμως, η κίνηση ήταν που έσωσε την πολιτική καριέρα του Μπορίσοφ, καθώς ούτε αναγκάστηκε να αποσύρει τις μεταρρυθμίσεις που υπαγόρευε το εγχώριο και διεθνές κεφάλαιο, ούτε έμεινε για να νιώσει την καταβαράθρωση της δημοτικότητάς του. Η διάδοχη κυβέρνηση του Πλάμεν Ορεσάρκι (BSP), αντίθετα, πλήρωσε το τίμημα των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, των ιδιωτικοποιήσεων των βιομηχανιών και υπηρεσιών, των περικοπών στις κοινωνικές παροχές. Παρότι ορισμένοι έβλεπαν την κυβέρνηση αυτή ως ιδανική ευκαιρία για το σοσιαλιστικό κόμμα (BSP) να επιστρέψει στις βασικές αρχές της σοσιαλδημοκρατίας, απέτυχε παταγωδώς. Για ένα χρόνο οι δρόμοι της Σόφιας έσφυζαν από διαδηλωτές, ωστόσο δεν ήταν το κίνημα που έριξε την τρικομματική κυβέρνηση Ορεσάρκι, αλλά οι ευρωεκλογές, καθώς το Κίνημα για τα ∆ικαιώματα και τις Ελευθερίες (DPS), που συμμετείχε επίσης στην κυβέρνηση και εκπροσωπεί την τουρκική μειονότητα, πήρε υψηλά ποσοστά, αγγίζοντας το ποσοστό του BSP. Έτσι, η συνοχή της κυβέρνησης κλονίστηκε. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη χρεοκοπία μιας από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Βουλγαρίας, οδήγησαν τη χώρα σε εκλογές. Το BSP δεν μπόρεσε να ανακάμψει, ενώ ο Μπόικο Μπορίσοφ και το GERB ενισχύθηκαν σε όλα τα επίπεδα, όπως αναμενόταν. Η επιστροφή του GERB σηματοδοτεί την απελπισία, την απόγνωση, την παντελή έλλειψη πολιτικής φαντασίας, αποκυήματα του εικοσιπεντάχρονου σκληρού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Σηματοδοτεί ακόμα και μια θλιβερή διαπίστωση, ότι η Βουλγαρία δεν έχει πιάσει ακόμα πάτο. Έρχονται, θα έλεγα, πένθιμες μέρες.

Προς κυβέρνηση μειοψηφίας

Ωστόσο, το GERB, παρά την ανάκαμψή του, δεν κατάφερε να εκλέξει κυβέρνηση. Ποια είναι τα μετεκλογικά σενάρια; Από την αρχή της προεκλογικής καμπάνιας ήταν φανερό ότι το GERB θα κόψει πρώτο το νήμα, αλλά δεν θα έχει αυτοδυναμία. Γι’ αυτό και συζητούσε με διάφορα κόμματα της δεξιάς. Ωστόσο, οι συζητήσεις αυτές έμειναν άκαρπες. Όμως, την επομένη των εκλογών, τα πράγματα περιπλέχτηκαν, καθώς εκλέχτηκαν οκτώ κόμματα, με τα πέντε να κυμαίνονται μεταξύ του 4 και 9%. Η κυβέρνηση που μπορεί να προκύψει, λοιπόν, είναι τουλάχιστον τρικομματική. Μια ενδεχόμενη συνεργασία, που όμως

Η επιστροφή του GERB σηματοδοτεί την απελπισία, την απόγνωση, την παντελή έλλειψη πολιτικής φαντασίας, αποκυήματα του εικοσιπεντάχρονου σκληρού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.

Αποτελέσματα εθνικών εκλογών

Εναλλακτικοί Πολίτες για μια ευρωπαϊκή Βουλγαρία (GERB)...........................32,7%

Σοσιαλιστικό Κόμμα (BSP).....................................................................................15,4%

Κίνημα ∆ικαιωμάτων και Ελευθεριών (DPS) ......................................................14,8%

Μεταρρυθμιστικό Μέτωπο (RB) .............................................................................8,3% Πατριωτικό Μέτωπο (PB) .......................................................................................7,3%

Βουλγαρία χωρίς Λογοκρισία (BBC) .......................................................................5,7% Ακροδεξιό ΑΤΑΚΑ .....................................................................................................4,5% Εναλλακτική πρόταση για τη Βουλγαρική Αναγέννηση (ABV)..............................4,2% δεν φτάνει το 50% των εδρών, είναι ένας κεντροδεξιός συνασπισμός του GERB (32,7%) με το Μεταρρυθμιστικό Μέτωπο (RB, 8,9%), το οποίο αποτελείται από συνασπισμό δεξιών, νεοφιλελεύθερων και αντικομμουνιστικών κομμάτων ή τάσεων. Ωστόσο, στελέχη του RB, όπως και οι περισσότεροι ψηφοφόροι του, έχουν τοποθετηθεί αρνητικά στο πρόσωπο του Μπορίσοφ και γι’ αυτό ζήτησαν από το GERB να βρεθεί άλλο πρόσωπο, κοινής αποδοχής, για τη θέση του πρωθυπουργού. Όμως αν τελικά ευδοκιμήσουν οι συζητήσεις, θα πρέπει να αναζητηθεί, όπως προείπα, και τρίτο κόμμα για να σχηματιστεί κυβέρνηση. Και δεν υπάρχει άλλο από τον ακροδεξιό συνασπισμό Πατριωτικό Μέτωπο (PB), του οποίου ηγείται το Εθνικό Μέτωπο Βουλγαρικής Σωτηρίας (NFSB) και έλαβε 7,3%. Ωστόσο, για να καταφέρει το NFSB να συγκροτήσει το Πατριωτικό Μέτωπο συνασπίστηκε με το υπερδεξιό και ρατσιστικό κόμμα VMRO-DPMNE, που αν βρεθεί σε κυβερνητικό πόστο, η αντίδραση της Ευρώπης θα είναι αναπόφευκτη. Γι’ αυτό και το πιο πιθανό σενάριο είναι να συγκροτήσει το GERB κυβέρνηση μειοψηφίας. Όμως όλο και περισσότερα στελέχη του GERB ψελλίζουν το ενδεχόμενο κυβέρνησης συνεργασίας με το BSP. Αυτό θα ήταν πολιτική αυτο-

κτονία και για τα δύο κόμματα. Το γεγονός, όμως, ότι συζητείται αποδεικνύει την αλαζονεία των δύο κομμάτων. Βέβαια, αυτή η συμμαχία δεν θα ήταν αντιπαραθετική, καθώς και τα δύο κόμματα έχουν υπερασπιστεί νεοφιλελεύθερες και καπιταλιστικές πολιτικές, ενώ εκπροσωπούν την ίδια πολιτική ελίτ. Θα μπορούσαμε επιπλέον να πούμε ότι αυτό το ενδεχόμενο δεν θα ερχόταν σε αντιπαράθεση με τη στάση που κρατείται διεθνώς, καθώς έχουν πια εξαλειφθεί οι διαφορές που διέκριναν τα κόμματα της κεντροδεξιάς με αυτά της σοσιαλδημοκρατίας, όπως συνέβη με την κυβέρνηση της Μέρκελ. Μέσα σε δύο χρόνια είχατε πέντε εκλογικές αναμετρήσεις. Πώς θα περιέγραφες την πολιτική κατάσταση; Αυτό δεν είναι πρωτοφανές για τα δεδομένα της Βουλγαρίας. Από το 1989, μόνο τρεις από τις δεκατέσσερις κυβερνήσεις κατάφεραν να ολοκληρώσουν τη θητεία τους. Είναι τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι αυτές οι τρείς κυβερνήσεις [Ιβάν Κοστόβ (1997-2001), Σιμεών Σαξκομπουργκότσκι (2001-2005) και Σεργκέι Στανίσεβ (2005-2009)] είναι αυτές που έκαναν το μεγαλύτερο κακό στη χώρα. Και οι τρεις εξυπηρέτησαν την οικονομική και πολιτική ελίτ, ακολούθησαν την πολιτική των αχαλίνωτων ιδιωτικοποιήσεων, υπερασπίστηκαν την πο-

λιτική της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, άφησαν το οργανωμένο έγκλημα στο απυρόβλητο και βούτηξαν στη διαφθορά. Με τη ρητορική του «δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τον καπιταλισμό» κατέστρεψαν τη ζωή και την ευημερία του βουλγαρικού λαού. Ο Μπόικο Μπορίσοφ (20092013), που για ένα εξάμηνο δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τη θητεία του, ακολούθησε κατά γράμμα την πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων. ∆υστυχώς, όμως, το ότι πλέον ένα κόμμα δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση αυτοδυναμίας, δεν σημαίνει ότι η ελίτ έχασε την εξουσία από τα χέρια της. Άλλωστε, αυτή είναι η μόνη που επωφελείται από το 2001 μέχρι σήμερα.

Οι αδυναμίες της Αριστεράς

Βλέπουμε ότι στην Ευρώπη οι ιδέες της Αριστεράς κερδίζουν ξανά έδαφος. Τι γίνεται στη Βουλγαρία; Πώς πήγε στις εκλογές η Βουλγαρική Αριστερά; Η Αριστερά, δυστυχώς, δεν κατάφερε να βγει κερδισμένη από την πολιτική και οικονομική κρίση. Όμως προσέξτε: η οικονομική κρίση του 2008 δεν είχε τόσο βαθιά και άμεση επίδραση στη Βουλγαρία, η οποία αντίθετα, βίωσε κάποια μικρή οικονομική άνθηση και σχετική μείωση του δημόσιου χρέους. Όμως, η μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και η αύξηση της ανεργίας δεν κατάφεραν να δώσουν ώθηση στην Αριστερά. Η αδυναμία της Αριστεράς στη Βουλγαρία οφείλεται σε μια σειρά λόγους: την απαξίωση των σοσιαλιστικών/σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, που ηγήθηκαν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και υπηρέτησαν τις ελίτ, την υιοθέτηση ακροδεξιών αντινεοφιλελεύθερων ρητορικών, και την αδυναμία να γίνουν αποδεκτές οι ιδέες της Αριστεράς σ’ ένα ακραία αντικομμουνιστικό περιβάλλον. Κόμματα, όπως το ΚΚ Βουλγαρίας, αντιπαρατέθηκαν στις ιδέες του BSP, χρησιμοποιώντας κρυφονοσταλγική και χωρίς κριτική ρητορική απέναντι στον υπαρκτό σοσιαλισμό, χωρίς να χαράσσει μια εναλλακτική οικονομική και πολιτική γραμμή. Το τέλος της κυριαρχίας του BSP το 2009, δεν έδωσε ώθηση στο ΚΚ Βουλγαρίας που εμφανιζόταν να έχει εξαντλήσει τα επιχειρήματά του. Τότε ιδρύθηκε η Βουλγαρική Αριστερά, η οποία παρότι συμμετέχει στο ΚΕΑ και παρά τις δεκάδες προοδευτικές δηλώσεις της, επέστρεψε στη στάση της ενοχικής αριστεράς. Στις ευρωεκλογές η Βουλγαρική Αριστερά κέρδισε 0,5% και οι Πράσινοι 0,2%. Η συνεργασία τους σε αυτές τις εκλογές όμως δεν απέφερε κάτι θετικό. Αντίθετα, αυτή τη φορά κέρδισαν 0,2% αποδεικνύοντας ότι το κόμμα βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Το ΚΚ Βουλγαρίας κατέβηκε μαζί με το σοσιαλιστικό BSP στις εκλογές. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία; Η κατάρρευση του BSP οδήγησε στην ανάδειξη των αιτημάτων για τα πολιτικά δικαιώματα, τα δικαιώματα των εργαζομένων, το περιβάλλον κ.λπ. Η είσοδος της Βουλγαρίας στην ΕΕ, που οδήγησε πολλούς νέους για σπουδές στο εξωτερικό, έδωσε ώθηση στην Αριστερά στο να πάρει νέες πρωτοβουλίες. Οι φοιτη-

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ό μα πάτο τές, προερχόμενοι κυρίως από κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, άρχισαν να εκφράζουν μια κριτική σκέψη απέναντι στο σοσιαλιστικό παρελθόν και το καπιταλιστικό παρόν. Αυτές οι ιδέες αντιπαρατέθηκαν των θέσεων του BSP, αλλά περιορίστηκαν σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Την ίδια ώρα, το κόμμα του πρώην προέδρου της Βουλγαρίας, Γκιόργκι Παρβάνοφ, Εναλλακτική πρόταση για τη Βουλγαρική Αναγέννηση (ABV), διασπάστηκε και μαζί με το BSP συντόνισε την αντικομμουνιστική επίθεση. Το μέλλον του ABV είναι ακόμα αβέβαιο και εξαρτάται στο κατά πόσο θα καταφέρει να διαφοροποιηθεί από τις ιδέες του Παρβάνοφ και του BSP. Εν τω μεταξύ, το BSP, σε μια έσχατη προσπάθεια να διασωθεί μετονομάστηκε σε BSP-Αριστερό Κόμμα. Έτσι, κόμματα όπως το ΚΚ Βουλγαρίας κλήθηκαν να υποστηρίξουν αυτό τον τίτλο. Το γεγονός ότι το έκαναν δείχνει πόσο απελπισμένοι και αβοήθητοι είναι. Στο πλευρό του BSP στάθηκαν –συμμετέχοντας και στο ψηφοδέλτιο- και αρκετοί διανοούμενοι με βαθιές ρίζες στην παλιά νομενκλατούρα υποστηρίζοντας ότι συντάσσονται με το –φευ- αντινεοφιλελεύθερο και αντικαπιταλιστικό BSP! Αυτή η κίνηση έβαλε τέλος στο διάλογο που είχε ανοίξει στην Αριστερά. Η αριστερά δεν μπόρεσε επίσης να προσεγγίσει κοινωνικά κινήματα, όπως αυτό που αναπτύχθηκε με τις αυξήσεις στο ρεύμα. Αυτές τις μέρες η νέα Αριστερά προσπαθεί να αναδειχθεί. Οπότε θα δοκιμαστεί και πάλι για το αν μπορεί να φύγει από τη σκιά του BSP και να εκφράσει μια διακριτή ηγεμονική φωνή στην πληθώρα των κινημάτων.

Η ακροδεξιά ανθεί

Στην Ευρώπη παρατηρείται αύξηση του νεοφασισμού. Αυτό το φαινόμενο είναι ορατό στη Βουλγαρία; Είναι κάτι περισσότερο από ορατό από το 2005, όταν το εθνικιστικό, αντιρομά/αντιτουρκικό/αντισημιτικό και ομοφοβικό ακροδεξιό κόμμα ΑΤΑΚΑ μπήκε στη βουλή. Έκτοτε το ακροδεξιό μέτωπο διογκώθηκε φέρνοντας στο προσκήνιο το Εθνικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Βουλγραίας (NFSB) το VMRO-DPMNE, και το ανοιχτά νεοναζιστικό κόμμα το Βουλγαρικό Εθνικιστικό Κόμμα. Το τελευταίο δεν κατάφερε να εκλεγεί, όμως δεν μπορούμε να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθεί. Αυτό που είναι εξαιρετικά ανησυχητικό όσον αφορά την ακροδεξιά στη Βουλγαρία είναι ότι ενώ παρουσιάζεται ως εναλλακτική του status quo, ταυτόχρονα έχει ισχυρούς δεσμούς με την πολιτική και οικονομική ελίτ. Η αντιμεταναστευτική, αντιτουρκικη, αντιρομά ρητορική είναι θελκτική στου φτωχούς και άνεργους Βούλγαρους. Η ακροδεξιά αποδείχθηκε επίσης ικανή να διοργανώνει εκστρατείες σε μικρές πόλεις και φτωχογειτονιές οι κάτοικοι των οποίων βιώνουν σε μεγαλύτερη κλίμακα τις συνέπειες των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων που ψήφισαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Και εδώ είναι η πρόκληση για την Αριστερά και τα κινήματα. Να ανακόψουν την ηγεμονία της ακροδεξιάς στις φτωχογειτονιές και να ενώσουν, στο όνομα της αλληλεγγύης, τα ασθενέστερα στρώματα που είναι διασπασμένα. Και τώρα ειδικά που ενδέχεται τα ακροδεξιά κόμματα να παρέχουν ανοχή στην κυβέρνηση του GERB η αποστολή αυτή είναι πρώτη προτεραιότητα.

∆ΙΕΘΝΗ

“

∆ιαγραφή του χρέους και φορολόγηση του πλούτου Η Γερμανία δεν είναι κανένα οικονομικό θαύμα. Ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν πέρυσι 0,4% και τώρα έχουμε γλιστρήσει σε ύφεση. Η γερμανική οικονομία χρειάζεται υψηλότερους μισθούς και περισσότερες δημόσιες επενδύσεις.

Ο ευρωβουλευτής της Die Linke, Φάμπιο Ντε Μάζι, μιλάει στην Εποχή για την κρίση στην ευρωζώνη και τα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας. Παράλληλα, ο οικονομολόγος και μέλος της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του ευρωκοινοβουλίου, αναφέρεται στη διαγραφή του χρέους, ως προϋπόθεση για την ανάκαμψη και για την ανάγκη δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού μετώπου αντίστασης ενάντια στην πολιτική της λιτότητας. Tη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης Οι φωνές που αμφισβητούν την πολιτική της Γερμανίδας καγκελάριου αυξάνονται. Πώς βλέπεις να εξελίσσεται η κατάσταση; Η Μέρκελ δεν έχει πιεστεί ακόμα από την οικονομική ύφεση. Προσπαθεί να «λιμοκτονήσει το θηρίο», όπως είπε κάποτε η Μάργκαρετ Θάτσερ, και βλέπει την κρίση σαν μια ευκαιρία για να αποδυναμώσει τα συνδικάτα και να καταστρέψει το κράτος πρόνοιας. Η Μέρκελ θα κάνει πίσω μόνο αν αντιμετωπίσει μια ισχυρή αντιπολίτευση. Αν η σοσιαλδημοκρατία συνεχίσει να δέχεται την πολιτική της Μέρκελ για λιτότητα στη Γερμανία, και τώρα συμβαίνει και στη Γαλλία, όλοι θα οδηγηθούν στην καταστροφή, όπως έγινε στην Ελλάδα. Ωστόσο, ενώ στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί μια εναλλακτική λύση στη λιτότητα με τον ΣΥΡΙΖΑ, στην Γαλλία αυτή που βρίσκεται σε άνοδο είναι η ακροδεξιά. Πράγματι, μεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Ποιες είναι οι σκέψεις σου για την κρίση στην οποία βυθίζεται η Ευρωζώνη; ∆εν εκπλήσσομαι. ∆εν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει τι συμβαίνει στην Ευρώπη. Τα ιδιωτικά νοικοκυριά προσπαθούν να απαλλαγούν από τα χρέη που τους έχουν επιβληθεί και οι κυβερνήσεις συνεχίζουν τη λιτότητα. Έτσι, αντιμέτωπες με μια μεγάλη έλλειψη ζήτησης, οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η οικονομία να καταρρέει, το δημόσιο χρέος, σε σχέση με το ΑΕΠ, να αυξάνεται συνεχώς, ενώ τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αδυνατούν να ξεπληρώσουν τα δάνεια τους. Χρειαζόμαστε δημόσιες επενδύσεις για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος, και η ΕΚΤ θα μπορούσε να τις χρηματοδοτήσει, αντί να δίνει ρευστότητα στις τράπεζες που δεν δανείζουν την πραγματική οικονομία εξαιτίας των κακών προοπτικών και των τοξικών στοιχείων του ενεργητικού στους ισολογισμούς τους. Επίσης, χρήματα για τις αναγκαίες επενδύσεις μπορούν να βρεθούν και από τη δίκαιη φορολογία στις περιουσίες των πλουσίων, αλλά φυσικά όχι από τις περικοπές των δαπανών. Σήμερα οι ευρωπαίοι εκατομμυριούχοι έχουν 17 τρισεκατομμύρια ευρώ, πολύ περισσότερα από το συνολικό δημόσιο χρέος όλων των 28 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι 11 τρισεκατομμύρια ευρώ. Όμως, και η γερμανική οικονομία έχει πρόβλημα λόγω της χαμηλής ζήτησης. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό; Η Γερμανία δεν είναι κανένα οικονομικό θαύμα. Ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν πέρυσι 0,4% και τώρα έχουμε γλιστρήσει σε ύφεση. Η γερμανική οικονομία χρειάζεται υψηλότερους μισθούς και περισσότερες δημόσιες επενδύσεις. Τα πανεπιστήμια, οι δρόμοι και τα μέσα μαζικής μεταφοράς βρίσκονται σε πολύ άσχημη κατάσταση. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα ωφελήσει την πλειοψηφία των Γερμανών και, ως εκ τούτου, θα έχει την κοινωνική υποστήριξη. Επίσης, θα είναι επικερδές και για την υπόλοιπη Ευρώπη, που θα έχει οφέλη από τις γερμανικές εισαγωγές. Και θα δώσει στις χώρες της νότιας Ευρώπης μια απαραίτητη ανάσα για να αναπτύξουν μια κυρίαρχη βιομηχανική πολιτική, πέρα

από την στέγαση και τον τουρισμό. Όλοι λένε ότι το ζητούμενο είναι να μπει η Ευρώπη σε μια προοπτική ανάκαμψης. Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες είναι δέσμιες του χρέους. Τι μπορεί να γίνει; Ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το χρέος δεν είναι ένα πρόβλημα αυτό καθ΄ αυτό, δεδομένου ότι κάθε ευρώ του χρέους είναι επίσης ο πλούτος κάποιου άλλου. ∆ιαφωνώ με αυτήν την άποψη. Κάνει μια τεράστια διαφορά αν, για παράδειγμα, μια Ελληνίδα νοσοκόμα πρέπει να πληρώσει το χρέος, και κατά συνέπεια μειώσει την ιδιωτική και την οικογενειακή κατανάλωση, ή αν αυτό το κάνει η οικογένεια Ωνάση. Το χρέος γίνεται ένα πρόβλημα αν χρωστάς πάρα πολλά σε ξένους. Η Ελλάδα δεν μπορεί να φορολογήσει τις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες. Η κατάσταση χειροτερεύει και επειδή η ΕΚΤ δεν είναι πρόθυμη να εξυπηρετήσει τα χρέη. Ως εκ τούτου, για τις χώρες, όπως η Ελλάδα, δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση από τη διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους τους, συμπεριλαμβανομένης και της απαλλαγής από το παράνομο χρέος. Ωστόσο, η αναδιάρθρωση του χρέους χρειάζεται διεθνή υποστήριξη και μια διαφορετική κεντρική τράπεζα, ώστε να αποφύγουν την τιμωρία από τις κεφαλαιακές αγορές. Επίσης, το ελληνικό χρέος δεν κατέχεται από τις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες, αλλά από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους. Για αυτό μπορούμε να κερδίσουμε την δημόσια υποστήριξη μόνο εάν συμπληρώνουμε την πρόταση για διαγραφή του χρέους με τη φορολόγηση της ολιγαρχίας. Η GUE/NGL αύξησε σημαντικά τις δυνάμεις της. Πώς βλέπεις να διαμορφώνεται η δυναμική της από εδώ και μετά; Η αριστερά δίνει έναν κοινό αγώνα ενάντια στην πολιτική της λιτότητας σε όλη την Ευρώπη. Αντιλαμβάνομαι την ποικιλομορφία της GUE/NGL, από το ΚΚ Πορτογαλίας και το Ποντέμος, μέχρι τον ΣΥΡΙΖΑ και την Αριστερά των Πρασίνων των βόρειων χωρών. Όμως, αυτή η ποικιλομορφία είναι και η δύναμή μας. Έχουμε διαφορετικές συνθήκες στα κράτη μέλη, και η GUE/NGL μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία ενός ισχυρού πανευρωπαϊκού μετώπου ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Ποια στρατηγική πρέπει να ακολουθήσει η ευρωπαϊκή αριστερά σε αυτήν την κατεύθυνση; Οι αγώνες μας αναπτύσσονται, ακόμα, κυρίως σε εθνικό επίπεδο, αφού δεν μπορούμε να ταξιδεύουμε στις Βρυξέλλες, ή όπου αλλού γίνονται οι διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, αν ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει τις εκλογές στην Ελλάδα, οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ θα αντεπιτεθούν και θα προσπαθήσουν να τιμωρήσουν το εκλογικό σώμα. Θα θελήσουν να δείξουν στους ευρωπαίους ότι δεν πρέπει η Αριστερά να τα βάζει με τις τράπεζες. Και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που χρειαζόμαστε δίκτυα αλληλεγγύης και υποστήριξης. Στην Γερμανία αρχίσαμε να οργανώνουμε τους νέους μετανάστες από τη νότια Ευρώπη. Χρειαζόμαστε, όμως, κοινές εκστρατείες και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, όπως κατά της λιτότητας και υπέρ της φορολογίας του πλούτου.

∆ΙΕΘΝΗ

Ενα χρόνο ζωής «γιορτάζει» ο μεγάλος συνασπισμός

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Μπορεί να το έχετε ξεχάσει, αλλά έχει κιόλας περάσει πάνω από ένας χρόνος από τις γερμανικές εκλογές από τις οποίες κάποιοι στην Ευρώπη μάταια προσδοκούσαν μια αλλαγή πορείας στην οικονομική πολιτική του Βερολίνου. Πλησιάζουν επίσης τα γενέθλια του «μεγάλου συνασπισμού» Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, που προέκυψε στη συνέχεια και αυτό έδωσε την αφορμή για να συνεδριάσει το Συμβούλιο του Συνασπισμού, με επικεφαλής την καγκελάριο Ανγκέλα Μέρκελ και τον αντικαγκελάριο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.

α θέματα που κυριάρχησαν αφορούσαν τις προοπτικές της γερμανικής οικονομίας, σε μια περίοδο που όλες οι προβλέψεις μιλάνε για σοβαρή κάμψη των ρυθμών ανάπτυξης της ερχόμενης διετίας. Είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία, που δόθηκαν για την πτώση του κύκλου εργασιών της γερμανικής βιομηχανίας το μήνα Σεπτέμβριο, που ήταν ουσιαστικά και η μεγαλύτερη από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης πριν από μια πενταετία. Είναι πολλοί αυτοί που ισχυρίζονται ότι πλησιάζει η στιγμή, που και η Γερμανία θα αρχίσει να πληρώνει το κόστος της πολιτικής της αιματηρής λιτότητας. Το ίδιο το ∆ΝΤ προειδοποίησε για το αναμενόμενο «φρενάρισμα», που δείχνει να εμφανίζει η παγκόσμια οικονομία και

υπεύθυνη για αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό η στασιμότητα, που δείχνει να έχει παγιωθεί στις χώρες της ευρωζώνης, ως αποτέλεσμα της εμμονής του Βερολίνου σε συγκεκριμένες πολιτικές. Το ∆ΝΤ καλούσε, μάλιστα, τη γερμανική κυβέρνηση να κάνει κάτι για την παγκόσμια οικονομία, ξοδεύοντας περισσότερα, ειδικά στους τομείς συντήρησης και εκσυγχρονισμού των υποδομών της. Οπως αναφερόταν χαρακτηριστικά, ο γερμανικός προϋπολογισμός είναι υγιής και μια τέτοια απόφαση δεν θα έβαζε τη χώρα σε κίνδυνο καταπάτησης του συμφώνου σταθερότητας ή του δημοσιονομικού συμφώνου. Ολα δείχνουν πάντως ότι τέτοια διάθεση δεν υπάρχει προς το παρόν στο Βερολίνο. Το κατά πόσο μπορεί να συνεχιστεί αυτή η τεταμένη κατάσταση είναι

ένα ερώτημα, που απασχολεί όλους εκείνους που βλέπουν την οικονομία χωρίς τα γυαλιά του δογματικού νεοφιλελευθερισμού.

Βαριά συνταγή για πολλούς

Ο αναλυτής Βόλφγκανγκ Μίνχαου έγραφε στις αρχές της εβδομάδας στο «Σπίγκελ» ότι είναι η ώρα να «διαγραφεί» το περίφημο δημοσιονομικό σύμφωνο, που βάζει όλες τις οικονομίες της ευρωζώνης υπό αυστηρή επιτήρηση, αφού όπως εκτιμά δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσουν να το τηρήσουν Ιταλία και Γαλλία. Θα ήταν αυτοκτονικό, όπως εκτιμά, οικονομίες σε ύφεση σαν την ιταλική να προβούν σε νέες περικοπές. Αναφερόμενος μάλιστα στη φιλολογία για το αν το Παρίσι θα μπορούσε να κληθεί να πληρώσει

ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

ενδυνάμωσε τις παρακολουθήσεις από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (MIT), ενίσχυσε την πρόσβαση σε δεδομένα και την προστασία του προσωπικού παρακολουθήσεων και αύξησε τις ποινές για πληροφοριοδότες και δημοσιογράφους.

Λογοκρισία ίσον κυριαρχία Το Συνταγματικό ∆ικαστήριο της Τουρκίας ακύρωσε τις πρώτες μέρες του Οκτωβρίου, διάταγμα του Σεπτεμβρίου της κυβέρνησης AKP, το οποίο επέτρεπε στην Προεδρία Τηλεπικοινωνιών και Επικοινωνίας (PTC), να κλείνει ιστοσελίδες χωρίς δικαστική εντολή. Την ίδια εβδομάδα, ωστόσο, το δικαστικό σύστημα και η κυβέρνηση επέβαλαν κλείσιμο ειδησεογραφικού ιστότοπου, λογοκρισία σε άρθρο σχολιαστή και έρευνα για ακόμα έναν ιστότοπο. Γιατί όχι, εξάλλου, όταν ο ίδιος ο, πρόεδρος πλέον, Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε επίσημη ομιλία του την 1η Οκτωβρίου τόνισε: «Η εκμετάλλευση της ελευθερίας του Τύπου και του διαδικτύου, δεν είναι μια κατάσταση την οποία μπορούμε να παρακολουθούμε χωρίς να αντιδράσουμε».

ο Συνταγματικό ∆ικαστήριο είχε ακυρώσει τον Απρίλιο του 2014 διάταγμα για την απαγόρευση του YouTube, απόφαση την οποία το Ίδρυμα Τεχνολογίας Επικοινωνιών της Τουρκίας (ΒΤΚ) αγνόησε, διατηρώντας την απαγόρευση «για όσο διάστημα θα παρέμεναν αναρτήσεις με εγκληματικό περιεχόμενο στον ιστότοπο». Το «εγκληματικό περιεχόμενο» περιελάμβανε ηχογραφήσεις ανώτατων κυβερνητικών στε-

πρόστιμο για την «παράβασή» του συμφώνου, χαρακτήριζε παράλογη και απίθανη μια τέτοια εξέλιξη. Προέβλεπε, μάλιστα, ότι πλησιάζει η ώρα της μεγάλης απόφασης για το αν η Ευρώπη θα προχωρήσει σε μια πραγματική δημοσιονομική ένωση και στην έκδοση ευρωομολόγων ή θα προτιμήσει να επιστρέψει στα εθνικά νομίσματα. Για την κυρία Μέρκελ όλα αυτά είναι όμως μελλοντικά. Αυτό που φρόντισε να ξεκαθαρίσει λαμβάνοντας και τη σύμφωνη γνώμη των σοσιαλδημοκρατών ήταν να επιβεβαιώσει τη θέση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι το Βερολίνο δεν θα συμφωνήσει με την πρόταση να αξιοποιηθούν για τη στήριξη των κλονισμένων οικονομιών της ευρωζώνης κάποια δισεκατομμύρια από το Ταμείο του Eυρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ιδέα που φαίνεται να άρεσε στον προτεινόμενο για νέο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Και από τη μεριά του SPD, όμως, τονίστηκε ορθά κοφτά ότι τα χρήματα αυτά βρίσκονται εκεί για το ενδεχόμενο στήριξης κλονιζόμενων κρατών ή τραπεζών. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο μεγάλος συνασπισμός ετοιμάζεται να σβήσει το κεράκι των γενεθλίων του πάνω σε μια τούρτα με τα ίδια γνωστά υλικά. Λιτότητα, πειθαρχία, τιμωρία των «ατάκτων». Ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι στην Ευρώπη δείχνουν να αισθάνονται, πως αυτή η παραδοσιακή γερμανική συνταγή τους κάθεται βαριά στο στομάχι. •

Με πρόσχημα την εθνική ασφάλεια

λεχών, μεταξύ των οποίων και ο σημερινός πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, που σχεδίαζαν τη διάδοση ψευδών πληροφοριών περί απειλής, τις οποίες θα χρησιμοποιούσαν για να εξαπολύσουν στρατιωτική επίθεση εναντίον της Συρίας (διακαής πόθος που απολαμβάνει τις «ευλογίες» των ΗΠΑ και υπέρ του οποίου ψήφισε πρόσφατα η τουρκική εθνοσυνέλευση). Μετά τις αποκαλύψεις, τον ∆εκέμβριο του 2013, για διαφθορά κυβερνητικών στελεχών και μελών των οικογενειών τους, και αφού είχε προηγηθεί η βίαιη καταστολή των διαμαρτυριών στο πάρκο Γκεζί, η κυβέρνηση Ερντογάν-AKP, αντί της απονομής δικαιοσύνης, επέλεξε την «αναδιάταξη» στελεχών της αστυνομίας, δικαστών και εισαγγελέων και την υιοθέτηση νόμων που περιόριζαν τόσο την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος, όσο και τις ελευθερίες του Τύπου και του διαδικτύου. Τον Μάρτιο του 2014, η τουρκική κυβέρνηση απαγόρευσε το Twitter και τη διάδοση ηχογραφημένων «επιπλήξεων» του Ερντογάν στον διευθυντή της εφημερίδας «Μιλιέτ» και στη συνέχεια η αστυνομία κατέστειλε με πλαστικές σφαίρες, αέρια και εκτοξευτήρες νερού τις διαδηλώσεις εναντίον της λογοκρισίας και των απαγορεύσεων, σε Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα. Νόμος που ψηφίστηκε ένα μήνα μετά, τον Απρίλιο,

Στις πορείες της Πρωτομαγιάς, πολίτες και δεκάδες δημοσιογράφοι τραυματίστηκαν από τις επιθέσεις της αστυνομίας. Η Ένωση Τούρκων ∆ημοσιογράφων εξέδωσε διαμαρτυρία και ενθάρρυνε τα μέλη της να καταθέσουν μηνύσεις εναντίον της αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης. Στον Παγκόσμιο ∆είκτη Ελευθερίας του Τύπου-2014, των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα1, η Τουρκία βρίσκεται στην 154η θέση μεταξύ 180 χωρών, (99η η Ελλάδα -50 θέσεις κάτω σε διάστημα πενταετίας). Οι απαγορεύσεις στο διαδίκτυο δεν πλήττουν μόνο τις ελευθερίες του Τύπου αλλά και συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών. Το καθεστώς, επικαλούμενο την προστασία της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης και της πρόληψης του εγκλήματος, τις οποίες «απειλούν» η κριτική, τα σχόλια και οι αποκαλύψεις εναντίον της κυβέρνησης και του Ερντογάν, αφαιρεί την πρόσβαση τόσο στην ενημέρωση, όσο και στην επικοινωνία - όχι αδικαιολόγητα, αφού γνωρίζει ότι το διαδίκτυο αποτελεί τη σύγχρονη μέθοδο ανατροπής «ανεπιθύμητων» καθεστώτων. Στη δημοκρατική Τουρκία, όμως, οι επιθέσεις και η στοχοποίηση ελευθεριών, που αποκόβουν τους πολίτες από τον υπόλοιπο κόσμο και από την αλήθεια, εξασφάλισαν στον Ερντογάν «αδιαμφισβήτη» πλειοψηφία 52% για την προεδρία. Ελισάβετ Πετρίδου

Σημείωση 1. rsf.org/index2014/data/index2014_en.pdf

στα δίκτυα του κόσµου

www.ararepublica.wordpress.com

Λευτεριά στους δύο ακτιβιστές

Χιλιάδες άνθρωποι έ χουν υπογράψει στην εκστρατεία για την αθώωση δύο

ακτιβιστών, που κινδυνεύουν με εξάμηνη φυλάκιση επειδή δεν έχουν να πληρώσουν ένα πρόστιμο 21.600 ευρώ που τους επιβλήθηκε για προσβολή του στέμματος, επειδή το 2013 σε μια διαδήλωση για την ανεξαρτησία της Καταλονίας έκαψαν μια αφίσα του Χουάν Κάρλος. Η υπόθεση έφτασε στο δικαστήριο μετά από καταγγελία που έκαναν αστυνομικοί με πολιτικά, ενώ οι νεαροί μιλάνε για στημένο κατηγορητήριο λόγω της κινηματικής τους δράσης στο 15Μ. www.climatewalknow.wordpress.com

Ενάντια στην κλιματική αλλαγή

Συνεχίζεται η πορεία των 1000 χιλιομέτρων που ξεκίνησαν την Τρίτη στις Φιλιππίνες εκατοντάδες ακτιβιστές, και η οποία θα ολοκληρωθεί στις 8 Νοεμβρίου, έναν χρόνο μετά τον καταστροφικό τυφώνα Χαϊγιάν που άφησε πίσω του περισσότερα από 10.000 θύματα. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η ενδυνάμωση των κοινοτήτων που πλήττονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, και η πίεση προς την κυβέρνηση της χώρας να καταργήσει τον άνθρακα και να στραφεί προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.



www.migrante.eu

Στοπ στην ποινικοποίηση των μεταναστών

∆εκάδες οργανώσεις από διάφορες χώρες υπο γράφουν την εκστρατεία ενά-

ντια στην ποινικοποίηση των μεταναστών χωρίς χαρτιά, που προωθεί το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με πρόσχημα την ασφάλεια και την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας. Αφορμή της πρωτοβουλίας είναι η πανευρωπαϊκή αστυνομική επιχείρηση με το όνομα «mos maiorum» που ξεκινά αύριο και θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Οκτωβρίου, και στην οποία θα συμμετέχουν 18.000 αστυνομικοί με στόχο να συλλάβουν όσους περισσότερους «παράνομους» μετανάστες μπορούν. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

“

∆ολοφονία βουλευτή στη Βενεζουέλα Ο Ρόμπερτ Σερά 27 χρονών ήταν ο πιο νέος βουλευτής στη Βουλή της Βενεζουέλας, μέλος του ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV) και η σύντροφός του Μαρία Χερέρα δολοφονήθηκαν στη λαϊκή συνοικία Ραστόρα, στο Καράκας από έξι άτομα, οι οποίοι είχαν οργανώσει το αποτρόπαιο έγκλημα. Η δολοφονία του Ρόμπερτ Σερά ήταν χωρίς αμφιβολία «προμελετημένη» από τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που δρουν (όπως και στις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, π. χ. Ονδούρα). Οι οργανώσεις αυτές πολλαπλασίασαν τις τρομοκρατικέςδολοφονικές τους πράξεις από τον Φεβρουάριο του 2014. Από τότε που ενορχηστρώθηκε η προπαγανδιστική επίθεση στο εσωτερικό και εξωτερικό για να τρομοκρατήσουν τη νεολαία και τα λαϊκά στρώματα, ιδιαίτερα στην περιφέρεια για την αποσταθεροποίηση της χώρας. Τα κόμματα (ΚΚ Βενεζουέλας) και οι οργανώσεις ζητούν να ριχτεί άπλετο φως να βρεθούν οι ένοχοι της δολοφονίας και να δώσουν λόγο στη δικαιοσύνη. Ο Ρόμπερτ Σερά υπήρξε ηγετικό στέλεχος του φοιτητικού κινήματος το 2007

εντάχθηκε στο PSUV και το 2010 εκλέχθηκε βουλευτής στις λαϊκές συνοικίες, όπου ήταν ιδιαίτερα αγαπητός. Ο Σερά δολοφονήθηκε στις αρχές Οκτωβρίου. Όμως έγινε ευρύτερα γνωστός έξω από τη χώρα τους μερικές μέρες αργότερα. «Τα ΜΜΕ της Ευρώπης («Λε Μοντ», «Λιμπερασιόν», «Ελ Παις» κ.λπ.) που δεν παραλείπουν να αναφερθούν και στην πιο ασήμαντη δήλωση των ηγετών της αντιπολίτευσης», όπως αναφέρει στο «Bellaciao» ο Θερί Ντορέν. Ο λαός της Βενεζουέλας τίμησε μαζικά τον Ρόμπερτ Σερά και την Μαρία Χερέρα, διαδηλώνοντας δύο ημέρες μπροστά στην εθνοσυνέλευση. Η κηδεία του πήρε μορφή μαζικής λαϊκής διαδήλωσης, συμμετείχαν προσωπικότητες της πνευματικής και πολιτικής ζωής των χωρών της Λατινικής Αμερικής. Ο πρώην γερουσιαστής της Κολομβίας και αγωνιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Πιέντα Κόρντομπα, εκφράζοντας τη συγκίνηση του πλήθους που παρευρέθηκε, αποχαιρέτησε τον νεκρό, απαγγέλλοντας τους στίχους του Πάμπλο Νερούντα: «Μπορούν να κόψουν όλα τα λουλούδια, μα δεν μπορούν να σταματήσουν την άνοιξη». Μ.Κ.

“Μπορούν να κόψουν όλα τα λουλούδια, μα δεν μπορούν να σταματήσουν την άνοιξη”.

ΒΕΡΟΛΙΝΟ – ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΣΤΗ ∆ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ

Επικίνδυνη για την Ευρώπη η πολιτική της λιτότητας

άρνηση της Γαλλίας να προσαρμοστεί πλήρως με τις επιταγές του Βερολίνου και των Βρυξελλών να μειώσει το δημόσιο έλλειμμά της κάτω από το 1,3% το 2015 και όχι το 2017, όπως προβλέπεται στο σχέδιο προϋπολογισμού, που έχει καταθέσει στη Βουλή, έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Ο Πιερ Μοσκοβισί, που τελικά επελέγη επίτροπος Οικονομικών ανέφερε με υπόμνημά του στους ευρωβουλευτές ότι όλες οι χώρες της ευρωζώνης θα πρέπει να σεβαστούν τις υποχρεώσεις προς τους εταίρους και ότι κυβέρνηση θα πάρει όλα τα μέτρα για να παραμείνει η Γαλλία μια αξιόπιστη χώρα σε ό,τι αφορά τα οικονομικά της. Παρ’ όλα αυτά, πολλά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Κομισιόν είναι έτοιμη να απορρίψει το σχέδιο προϋπολογισμού της Γαλλίας, αλλά και της Ιταλίας, ζητώντας από τις δύο χώρες αυτές να μειώσουν δραστικά τις δημόσιες δαπάνες και να προχωρήσουν στις «μεταρρυθμίσεις». Φόβους εκφράζει ακόμα και το Βέλγιο ότι μπορεί να προχωρήσει σε περικοπές. Τις πολιτικές αυτές είχε εφαρμόσει η παλιά Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρόεδρο του Ζοζέ Μπαρόζο. Η νέα Κομισιόν με πρόεδρο τον Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, που θα αναλάβει τα καθήκοντά της την 1η Νοεμβρίου διαπνέεται, από την ίδια λογική. Αρκετοί επίτροποι μάλιστα έχουν θητεύσει σε μεγάλες πολυεθνικές και στη Γκόλνταμ Σακς. ∆εν διαφαίνεται ότι μπορεί να σταματήσει η πίεση που ασκείται στα κράτη μέλη για πιο αυστηρές πολιτικές λιτότητας. Έτσι, έκλεισε η παρένθεση που υποτίθεται ότι είχε ανοίξει την άνοιξη, όταν ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μ. Ρέντσι ζήτησε να υπάρξει κάποια «ελαστικότητα», για να γίνει δυνατή η οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης. Στη συνάντηση στο Μιλάνο, πριν από λίγες ημέρες, των ευρωπαίων

ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής –παρά τις προβλέψεις για τη σύγκρουση δύο αντιλήψεων– δεν ακούστηκε σχεδόν τίποτ’ άλλο από καλά λόγια και ευχές. ∆εν αναμένεται, συνεπώς, καμία χαλάρωση.

Σταυροφόροι της λιτότητας

Η καγκελάριος της Γερμανίας φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίσει τη σταυροφορία για να γίνει πλήρως κατανοητή η «κουλτούρα της δημοσιονομικής σταθερότητας». Η Γαλλία είναι η πρώτη χώρα που θα δεχθεί τις πιέσεις της νέας Κομισιόν. Το ερώτημα αν θα δεχθεί να μειώσει ακόμα περισσότερο τις δημόσιες δαπάνες της. Όταν τα συνδικάτα και κόμματα της Αριστεράς, οικονομολόγοι, αλλά και βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος έχουν ήδη προειδοποιήσει για το αδιέξοδο αυτής της πολιτικής και ταυτόχρονα έχουν επισημάνει ότι αντίθετα από αυτό που πρεσβεύουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και οι συντηρητικοί πολιτικοί τής γερμανικής χριστιανοδημοκρατίας, ο κίνδυνος δεν προέρχεται από τα ελλείμματα αλλά από τον αποπληθωρισμό. Η επιμονή στην πολιτική της λιτότητας θα έχει σοβαρές συνέπειες. Σε μια στιγμή, μάλιστα, που η ευρωπαϊκή οικονομία δεν βρίσκεται στις καλές της στιγμές. Όλοι οι δείκτες βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση. Οι δείκτες για την πορεία των ΑΕΠ είναι ανησυχητικοί, κυρίως, στις χώρες που βρίσκονται υπό την επιρροή της Γερμανίας. Με άλλα λόγια, «η ευρωζώνη βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας οικονομικής πτώσης, η τρίτη μετά το 2007», αναφέρουν οικονομικοί αναλυτές. Με αυτά τα δεδομένα απαιτείται η πολιτική βούληση, ώστε να παρθούν μέτρα που θα αποτρέψουν αυτή την πο-

ρεία. Σε αντίθετη περίπτωση, αν συνεχιστεί η πολιτική της «παραδειγματικής τιμωρίας» από την Κομισιόν, η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Η Γαλλία και η Ιταλία, που έχουν διαφορετικά μεγέθη από την Ελλάδα και την Πορτογαλία, αναπόφευκτα θα εισέλθουν σε φάση ύφεσης και τότε τα αποτελέσματα θα είναι οδυνηρά και για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. «Οι Βρυξέλλες ξέχασαν ότι οι οικονομίες των κρατών δεν είναι όπως τα οικονομικά των επιχειρήσεων, όπου κάποιος μπορεί να κάνει δραστικές περικοπές και να επιβάλει «τιμωρίες για ηθικό παραδειγματισμό». Η επανάληψη των ίδιων λαθών και στις μεγάλες οικονομικά χώρες της ευρωζώνης θα έχει σαν συνέπεια το άνοιγμα μιας «μαύρης τρύπας» και να αρχίσει ένας «νέος κύκλος αποπληθωρισμού», αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι.

Παίζουν με τη φωτιά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Βερολίνο παίζουν με τη φωτιά και όχι μόνο στο οικονομικό, αλλά και στο πολιτικό επίπεδο: αναλαμβάνουν την ευθύνη για την απαξίωση της Ευρώπης. Γιατί με την πολιτική του αλείφει με βούτυρο το ψωμί των κομμάτων με αντιδημοκρατικές και νεοφασιστικές αντιλήψεις. Στη Γαλλία το κόμμα της Λεπέν κέρδισε στις ευρωεκλογές το ένα τρίτο των ψηφοφόρων. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο παιχνίδι. Η κυβέρνηση Ολάντ-Βαλς έχει μεγάλη ευθύνη για την εξέλιξη της κατάστασης. Θα ήταν αδιανόητο να επικαλεσθεί την δειλή αντίθεσή της προς το Βερολίνο, για να επιβάλει την πιο σκληρή λιτότητα στη Γαλλία, προειδοποιούν τα συνδικάτα. Μ.Κοβάνης

∆ΙΕΘΝΗ

Οι ελπίδες αντέχουν ακόμα στο

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτ

“

Τέσσερα πράγματα που η αριστερά πρέπει να μάθει από τα πρόσφατα γ

Ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε για την εμμονή της ∆ύσης με το Ισλαμικό Κράτος. Εάν ο Μπάρακ Ομπάμα, ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι αξιόπιστοι, η «βαρβαρότητα» του «φονταμενταλισμού» είναι ο κύριος στόχος της εμπλοκής του ΝΑΤΟ στη Συρία. Ωστόσο, για ένα πανίσχυρο ιμπεριαλιστικό οργανισμό που υποτίθεται ότι έχει βαλθεί να σταματήσει τον «ισλαμικό εξτρεμισμό», το ΝΑΤΟ είναι πολύ αναποτελεσματικό. Μάλιστα, οι ΗΠΑ είναι εμμέσως υπεύθυνες για τον εξοπλισμό του Ισλαμικού Κράτους και εντελώς ανίκανες ή/και απρόθυμες να εξοπλίσουν την αναμφισβήτητα κοσμική κουρδική αντίσταση. Oι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ και της Βρετανίας είναι σποραδικές, στην καλύτερη περίπτωση συμβολικές, και έχουν μικρή επίδραση στην προέλαση του Ισλαμικού Κράτους. Επιπλέον, η Τουρκία έχει επανειλημμένα κάνει τα στραβά μάτια στην καταπάτηση των εδαφών και των συνόρων της για την εκπαίδευση και προμήθεια του Ισλαμικού Κράτους. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα: όταν το Κομπανί παρέπαιε λίγο πριν την πτώση, η Τουρκία επέμενε ότι η όποια στρατιωτική βοήθεια από την πλευρά της εξαρτάται από τη διάθεση να εγκαταλειφθεί η αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση των καντονιών από το κουρδικό ∆ημοκρατικό Κόμμα της Ένωσης στη Συρία (PYD) και τη συμφωνία για τουρκική νεκρή ζώνη στις περιοχές υπό κουρδικό έλεγχο και τη Βόρεια Συρία -αίτημα που ισοδυναμεί με κάτι παραπάνω από αρπαγή γης αποικιακού τύπου. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι ΗΠΑ και η Βρετανία επιζητούσαν την παρέμβαση πολύ πριν την απειλή του Ισλαμικού Κράτους και αναλογιζόμενοι τη διαχρονική εχθρότητα της Τουρκίας απέναντι στο PKK/PYD, θα έπρεπε να είμαστε πιο απαιτητικοί σε κάθε προσέγγιση που ανάγει τους λόγους της επέμβασης στο Ισλαμικό Κράτος.

Γίνεται όλο και σαφέστερο ότι Ισλαμικό Κράτο κάτι παραπάνω πρόφαση, ώστε ΝΑΤΟ να επιδιώ άλλους γεωπολ στόχους, δηλαδ απομάκρυνση το Άσαντ και την κατάλυση της κουρδικής αυτο

στρατιωτική παρέμβαση παραμένει διαθέσιμη, μέσω των διπλωματικών διόδων και της πίεσης σε άλλους παράγοντες - παίκτες στην περιοχή, όπως το Ιράν, οι χώρες του Κόλπου, ακόμη και η Ρωσία. Πρόκειται για παρερμηνεία της γεωπολιτικής κατάστασης στη Μέση Ανατολή. Οι περισσότερες από τις χώρες του Κόλπου είναι ιδιαίτερα ισχυροί παίκτες αυτές καθαυτές, με συμφέροντα και δραστηριότητα πέρα από τον αμερικανικό έλεγχο. Kάθε υπαινιγμός στους Σαουδάραβες για να πάψουν την οικονομική στήριξη, έχει τόσες πιθανότητες να εισακουστεί, όσες το να ζητήσεις από το Ισλαμικό Κράτος να ρίξει τους τόνους. Επιπλέον, καλώντας σε αμερικανική διπλωματική εμπλοκή με τη Ρωσία και το Ιράν, προϋποθέτεις σχέσεις διεθνούς συνεργασίας που

Ο δίκαιος πόλεμος των Κούρδων

Ας είμαστε επιφυλακτικοί με το φιλελεύθερο διεθνισμό. Μεγάλο μέρος της κριτικής ενάντια στην επέμβαση υποστηρίζει ότι η μη

δώ και ένα μήνα, οι Κούρδοι της Συρίας, στην ουσία «ελεύθεροι πολιορκημένοι» μέσα σε ένα τεράστιο αυτοδιοικούμενο θύλακα, δίνουν μια από τις σημαντικότερες μάχες για την ύπαρξη τους και για την κρατική τους οικοδόμηση. Επιβεβαιώνουν, ότι αποτέλεσαν και αποτελούν μια από τις συνεπέστερες δυνάμεις αντιμετώπισης του θρησκευτικού φανατισμού στην περιοχή. Πιθανή πτώση της Kobane, θα έχει ίσως αλυσιδωτές και μακροχρόνιες επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Ποια είναι λοιπόν η σημασία της πόλης και της κουρδική αντίστασης;

Γιατί είναι σημαντική η Kobane για το «Ισλαμικό Κράτος»;

Η ισλαμιστική οργάνωση ελέγχει πλήρως την πόλη TelAbyad (απέναντι από την πόλη Akçakale της Τουρκίας), την πόλη Carablus (απέναντι από την πόλη Karkamış της Τουρκίας), αλλά και την πόλη Rakka. Στο κέντρο αυτού του τριγώνου βρί-

απλώς δεν υφίστανται. Είναι σαν να δίνεις υπερβολική έμφαση στις υπηρεσίες που μπορούν προσφέρουν οι χώρες της ∆ύσης: «Εάν η ∆ύση κατάφερνε τις απείθαρχες χώρες της Ανατολής να κάνουν το ένα ή το άλλο, οι συγκρούσεις θα λύνονταν». Είναι σαν να περιθωριοποιείς ή να αποκλείεις κάθε πιθανότητα για το σχέδιο του ΡKK/PYD για δημοκρατική αυτονομία. Πράγματι είναι ασαφές γιατί οι επιταγές και τα κίνητρα του ιμπεριαλισμού, που χαρακτηρίζουν κάθε στρατιωτική δράση, δεν είναι εξίσου αισθητά, όταν πρόκειται για «ειρηνικές εναλλακτικές» που εκπορεύονται είτε από χώρες της ∆ύσης είτε από αντιδραστικές και αντιδημοκρατικές περιφερειακές δυνάμεις. Κατά συνέπεια, χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε κριτικά τους ισχυρισμούς ότι η στρατιωτική επέμβαση είναι «η μόνη λύση». Αλλά εξίσου χρειάζεται να είμαστε επιφυλακτικοί με τον

κενό φιλειρηνισμό που λεύθερες και κρατικιστι συνεργασία.

Ας ακούσουμε τις κο στερά στη ∆ύση συχ εξουθενωτική τάση να υ των ΗΠΑ και να υποβαθμ τις κοινωνίες, που πλήττ βαση, σε παθητικούς παρ ζουν ιδιαίτερη ανάλυση. Αυτό μπορεί να οδηγήσ ναλάβει τις καρικατούρε σμού» και του «ισλαμικο με τρόπους που δεν φαί κριά από τα επιχειρήματα πάμα. Μπορεί, για παράδειγμα

ΡΚΚ και του Κόμματος της ∆ημοκρατικής Ένωσης (P συριακή πτέρυγα της γνωστής ένοπλης κουρδικής ορ να αξιοποιούν την περιφερειακή συγκυρία προς όφ υπόθεσης της «∆ημοκρατικής Αυτονομίας». ∆ηλαδή μης στρατηγικής του κουρδικού κινήματος της περ νεπώς η Τουρκία στην Kobane,αντιμετωπίζει ένα απ λύτερα διλήμματα, τα οποία μάλιστα φαίνεται να ενε και την εσωτερική της αποσταθεροποίηση. Είτε θα σημα σύνορα με το «Ισλαμικό Κράτος», είτε με ένα ν ναμικότερο κουρδικό κρατικό μόρφωμα.

Γιατί είναι σημαντικός ο δίκαιος πόλεμος των Κούρδων;

σκεται η Kobane. Η προοπτική κατάκτησής της από το «Ισλαμικό Κράτος» θα προσδώσει στην οργάνωση δυνατότητες μεγαλύτερης επικοινωνίας στη βάση μιας διευρυμένης εδαφικής έκτασης μέσα στη Συρία. Η ένωση αυτού του τριγώνου πιθανόν να ενισχύσει την πορεία ισλαμικής κρατικής οικοδόμησης, ενώ την ίδια στιγμή θα προσφέρει τη δυνατότητα ανατροφοδότησης του «Ισλαμικού Κράτους» και σε άλλες συριακές περιοχές που επηρεάζει. Παράλληλα, αναμένεται να αποδυναμώσει σημαντικά και να θέσει σε κίνδυνο και τις υπόλοιπες αυτόνομες κουρδικές περιοχές εντός Συρίας.

Γιατί είναι σημαντική η Kobane για την Τουρκία;

Η πόλη αποτελεί ένα από τα κρισιμότερα σημεία των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία, το οποίο ακόμα δεν ελέγχεται από το «Ισλαμικό Κράτος». Όμως την ίδια στιγμή, αποτελεί και το νέο παραδειγματικό τοπίο της «δικαίωσης» της κουρδικής αυτοδιάθεσης. Με λίγα λόγια συμβολίζει την ικανότητα του

Η πόλη Kobane είναι μία από τις τρεις σημαντικό ριοχές του αυτόνομου καντονίου της Rojava. Σ της Kobane βρίσκεται η πόλη Erfin και στα ανα πόλη Cizir. Από το Νοέμβριο του 2013, η «επαναστατ java», όπως αποκαλείται η περιοχή, ανακήρυξε την της εντός Συρίας και προχώρησε στην εγκαθίδρυση νής κυβέρνησης με τη συνεργασία του Κόμματος της τικής Ένωσης και του Κουρδικού Εθνικού Συμβουλίο νουάριο του 2014, εγκρίθηκε το προσωρινό της Σύντ συμμετοχή όλων των κουρδικών λαϊκών συμβουλίω ριοχής. Σε αδρές γραμμές, το Σύνταγμα προβλέπει τη γία ενός νέου «κοινωνικού συμβολαίου» που να δι πλήρως το δικαίωμα στην εργασία, στην υγεία, στη στην κοινωνική ασφάλιση και στέγαση. Το Σύνταγμα βασικές πτυχές της επίσημης στρατηγικής των οργ Κούρδων που επικεντρώνεται στην προγραμματική «∆ημοκρατική Αυτονομία». Η δραστηριότητα του PKK-PYD, ήταν καθοριστικής για την ανάπτυξης μιας νέας αντίληψης για τη δημο την ελεύθερη πολιτική συμμετοχή στην περιοχή. Η τάφερε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να αποτε

∆ΙΕΘΝΗ

το Κομπανί Οκτωβρίου 2014

α γεγονότα

θα έλεγαν οι κάτοικοι του Κομπανί για τις εκκλήσεις για «ειρηνική εναλλακτική» έναντι του πολέμου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, εφόσον στο δυτικό Κουρδιστάν (Βόρεια Συρία) οι Κούρδοι υπερασπίζονται ό,τι αποτελεί την ελπίδα για την αριστερή πολιτική προσέγγιση στην περιοχή.

και ότι το άτος είναι νω από στε το διώξει πολιτικούς λαδή την η του ν ης υτονομίας

που βασίζεται σε νεοφιλεκιστικές αντιλήψεις για τη

ς κουρδικές φωνές. Η αρισυχνά υποφέρει από μια να υπερεκτιμά τη βοήθεια βαθμίζει τις κοινότητες και πλήττονται από την παρέμς παράγοντες, που δεν αξίυση. ηγήσει την αριστερά να επαούρες του «κακού σεχταριαμικού φονταμενταλισμού», ν φαίνονται πάρα πολύ μαήματα του Κάμερον και Ομ-

δειγμα, να αναρωτιόμαστε τι

ης (PYD είναι η κής οργάνωσης) ος όφελος της λαδή της επίσης περιοχής. Συνα από τα μεγαα ενεργοποιούν τε θα έχει επίένα νέο και δυ-

ντικότερες πεva. Στα δυτικά α ανατολικά η αστατημένη Roτην αυτονομία ρυση προσωρις της ∆ημοκραουλίου. Τον ΙαΣύνταγμα με τη ουλίων της πεπει τη δημιουρνα διασφαλίζει α, στην παιδεία, ταγμα φέρει τις ν οργανωμένων ατική θέση για

τικής σημασίας δημοκρατία και ή. Η Rojava κααποτελέσει ένα

Ας έχουμε το νου μας στην Τουρκία. Ως συνέπεια της τουρκικής απάντησης για το Κομπανί, οι Κούρδοι και οι σύμμαχοί τους ξεχύθηκαν στους δρόμους των χωριών και των πόλεων σε όλη την τουρκική επικράτεια και συγκρούστηκαν με την αστυνομία σε τέτοιο βαθμό που είχε να συμβεί από το κίνημα αντίστασης το 2013. Οι διαδηλώσεις ήταν μαχητικές και εστιασμένες, με οδοφράγματα στους δρόμους, στοχεύοντας σημεία ελέγχου, τράπεζες, αστυνομία, στρατό και κυβερνητικά κτίρια και, σύμφωνα με ορισμένες εκθέσεις, απελευθερώνοντας ορισμένες περιοχές. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η τουρκική πολιτική ήταν σε αδιέξοδο με την ενέργεια των διαδηλώσεων του Γκεζί να έχει φαινομενικά διαχυθεί μεταξύ της κρατικής βίας και των εκλογικών επιτυχιών του Ερντογάν. Παράλληλα, η λεγόμενη ειρηνευτική διαδικασία ήταν στάσιμη, ίσως ανεπιστρεπτί. Είναι σαφές ότι οι τουρκικές μεθοδεύσεις στο Κουρδιστάν θα οδηγήσουν σε κουρδική αντίδραση στην Τουρκία. Υπάρχουν λόγοι να ελπίζουμε βάσιμα ότι αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά. Το κίνημα του Γκεζί χάραξε μια νέα, αν και ακόμα ατελή, στήριξη για το κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα γεγονός που αποδεικνύεται και από την άνευ προηγουμένου στήριξη του φιλοκουρδικού HDP (Λαϊκό ∆ημοκρατικό Κόμμα) στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία. Επιπλέον, στο Κομπανί, τη Ρογιάβα και αλλού το μοντέλο της δημοκρατικής αυτονομίας του PKK/PYD συνιστά μια ισχυρή ρεαλιστική εναλλακτική ενάντια στον αυταρχισμό του ΑΚΡ. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 7 Οκτωβρίου 2014, στον ιστότοπο «Τhe disorder of things» (thedisorderofthings.com) και ο συγγραφέας του υπογράφει ως historythree.

εναλλακτικό παράδειγμα στη διαδικασία της κουρδικής κρατικής οικοδόμησης και στον αγώνα για διασφάλιση των βασικών δικαιωμάτων. Όλα αυτά επιτεύχθηκαν σε ένα ιδιαίτερα έντονο περιβάλλον εμφυλιακών και όχι μόνο συγκρούσεων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Η οργάνωση των λαϊκών συμβουλίων, των τοπικών κοινοβουλίων, των λαϊκών ομάδων προστασίας, αποτελούν μερικές από τις εναλλακτικές δομές στις οποίες διασφαλίστηκε ο πρωταγωνιστικός ρόλος της μεγάλης πλειοψηφίας των ακτημόνων αγροτών και εργατών του «∆υτικού Κουρδιστάν» (όπως αποκαλούν τις κουρδικές περιοχές της Συρίας). Η τομή επιτεύχθηκε με τη μαζική συμμετοχή των γυναικών σε όλες τις βαθμίδες της πολιτικής, αλλά και της στρατιωτικής διοίκησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1/3 των λαϊκών ομάδων προστασίας (YPG) που αντιστέκονται τώρα ενάντια στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό, είναι γυναίκες. Έστω και αν ακόμα καταγράφονται πολλά ελλείμματα στην υπόθεση του εκδημοκρατισμού, η μαζική συμμετοχή των φτωχότερων στρωμάτων του κουρδικού πληθυσμού, κατέγραψε μια σημαντική φυγόκεντρη δυναμική-αιτία ίσως της φρίκης του «Ισλαμικού Κράτους». Όμως την ίδια στιγμή αυτές οι επιτυχίες του κουρδικού κινήματος στη Rojava προκάλεσαν την ανανέωση των οραμάτων για αυτοδιοίκηση και προκάλεσαν το θαυμασμό του σκορπισμένου σε τέσσερις χώρες κουρδικού πληθυσμού. Η οργάνωση των Κούρδων και το περιεχόμενο των πολιτικών τους, σηματοδοτούν τη συνεπέστερη ίσως φωνή δημοκρατικής κοσμικότητας ενάντια στο θρησκευτικό φανατισμό. Όμως την ίδια στιγμή ο πολιτικός και στρατιωτικός κυνισμός που δείχνουν άλλες χώρες της περιοχής, με «έξοχο» παράδειγμα την Τουρκία, θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τα κεκτημένα των Κούρδων, όχι μόνο την ίδια την ύπαρξη τους, αλλά και τα κεκτημένα μιας κοιτίδας του ανθρώπινου πολιτισμού όπως η Μέση Ανατολή. Νίκος Μούδουρος

*Ολόκληρο το κείμενο δημοσιεύθηκε στο cyprusnews.com

ΦΩΤΗΣ ΜΠΕΝΛΙΣΟΪ

Η μοίρα του Κομπανί θα καθορίσει το κουρδικό Πώς εξηγείς τη στάση της Τουρκίας στο ζήτημα του Κομπανί; Είναι αποτέλεσμα λανθασμένων χειρισμών που έγιναν στο παρελθόν (π.χ Συρία) ή παίρνει ένα μεγάλο ρίσκο που αν της βγει θα αναβαθμιστεί ο ρόλος της στην περιοχή; Η στάση της Τουρκίας σχετικά με το Κομπάνι είναι συνέχεια της όλης στάσης της στο θέμα της Συρίας. Η Τουρκία από πολύ νωρίς, μόλις δηλαδή αποφάσισε πως το καθεστώς του Ασάντ δεν έχει ελπίδες να επιβιώσει έθεσε δύο στόχους σε σχέση με την κρίση στην Συρία. Το επιχείρημα ήταν απλό: Η Τουρκία θα μπορούσε να αποκτήσει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στη μετά-Μπααθική Συρία αν η ίδια κατάφερνε να ρυθμίσει και να οργανώσει τη συριακή αντιπολίτευση. Έτσι, η Τουρκία προσπάθησε με κάθε μέσο να έχει ρυθμιστικό ρόλο: Πρώτο, στην οργάνωση της αντιπολίτευσης στην εξορία, προβάλλοντας αποκλειστικά τους Μουσουλμάνους Αδερφούς της Συρίας και δεύτερον, στην οργάνωση των ένοπλων δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Η Τουρκία (όπως και το Κατάρ και η Σαουδική μοναρχία) βασικά πόνταρε σε ένα σενάριο Λιβυής. Η σκέψη ήταν ότι η άμεση στρατιοτικοποίηση της αντιπολίτευσης θα προκαλούσε και την όλο πιο σκληρή απάντηση του καθεστώς (πράγμα που συνέβη) και αυτό θα οδηγούσε σε μια ιμπεριαλιστική επέμβαση στη χώρα με αποτέλεσμα την γρήγορη πτώση του Ασάντ. Το σενάριο αυτό, όπως ξέρουμε, δεν πέτυχε και αντί για επέμβαση «αλά Λιβυή», η Συρία οδηγήθηκε σε ένα μοντέλο Λιβάνου. Σε έναν εμφύλιο δηλαδή, με σεχταριστικά χαρακτηριστικά, όπου όλες οι εμπόλεμες δυνάμεις κινούνταν στο όνομα εξωτερικών παραγόντων. Η Τουρκία όμως έχει επενδύσει αρκετά στην πτώση του Ασάντ και δεν μπορεί να κάνει πίσω. Για αυτό το λόγο προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το Ισλαμικό Κράτος για να φέρει ξανά στο προσκήνιο πάγια αιτήματα της για «υγειονομικές ζώνες». Ο δεύτερος στόχος είχε να κάνει με τους Κούρδους της Συρίας. Η Τουρκία από την αρχή κράτησε μια πολύ εχθρική στάση απέναντι στην αυτονομία των Κούρδων της Ροζάβα. Ειδικά προσπάθησε να απομονώσει το PYD, το πιο δυναμικό κουρδικό κόμμα της Συρίας που έχει πολιτικές και οργανικές σχέσεις με το PKK. Η Τουρκική κυβέρνηση, ειδικά μετά την αυτονόμηση της Ροζάβα, έθεσε εμπάργκο στην περιοχή, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την ηγεσία του Μπαρζάνι για να σπάσει την ηγεμονία του PYD και δεν δίστασε ακόμα και να ενθαρρύνει τις επιθέσεις ένοπλων Συριακών ομάδων – με τις οποίες δια-

“

τηρούσε σχέσεις - κατά των Κούρδων της Ροζάβα. Υπό αυτή την έννοια οι επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους στο Κομπάνι, δεν ενοχλούν την Τουρκία. Τουναντίον, η τουρκική κυβέρνηση προτιμά να πέσει το Κομπάνι γιατί θεωρεί ότι αυτό θα είναι μια μεγάλη ήττα για τους Κούρδους που θα τους απογοητεύσει και θα τους «συμμορφώσει». Κάτι που θα δώσει τη δυνατότητα στη Τουρκία να ρυθμίσει με πιο ευνοϊκούς όρους τη κατάσταση στη Ροζάβα. Πώς οι εξελίξεις με το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να επηρεάσουν το κουρδικό ζήτημα; Με άμεσο τρόπο. Οδηγώντας δηλαδή, στο τέλος τις πολύχρονες διαπραγματεύσεις μεταξύ τουρκικού κράτους και κουρδικού κινήματος. Η πολιορκία του Κομπάνι αποτελεί ένα μείζον ζήτημα για το PKK. Η Ροζάβα καταρχήν, θεωρείται ένα κοινωνικό και πολιτικό πείραμα για το μοντέλο «δημοκρατικής αυτονομίας» που έχει προωθήσει ο ίδιος ο Οτσαλάν. Κατά δεύτερον η ηρωική αντίσταση στο Κομπάνι έχει δημιουργήσει έναν έντονο συμβολισμό. Για τους Κούρδους αποτελεί το δικό τους Στάλινγκραντ. Έτσι το κουρδικό κίνημα δικαίως ερμηνεύει την απάθεια της Τουρκίας στο θέμα του Κομπάνι ως στήριξη του Ισλαμικού Κράτους. Επίσης, δηλώσεις υβριστικέςσαρκαστικές του προέδρου πια Ερντογάν και άλλων στελεχών της κυβέρνησης κατά του PYD-PKK και του Κομπανι έχουν δημιουργήσει ένα κλίμα οργής. Μια οργή που ξέσπασε τις τελευταίες μέρες και οδήγησε σε μια σχεδόν εξέγερση στο τουρκικό Κουρδιστάν. Η μοίρα του Κομπάνι δηλαδή, θα καθορίσει και την πορεία του κουρδικού στην Τουρκία. Ποιες κοινωνικές διεργασίες παρατηρούνται μέσα στον κουρδικό λαό; Στην εξέγερση των τελευταίων ημερών είδαμε καταρχήν ότι υπάρχει μια έντονη ριζοσπαστικοποίηση σε τμήματα Κούρδων (ειδικά στην νεολαία) που μάλλον δεν ελέγχεται πια από την παραδοσιακή ηγεσία. Ένα κομμάτι μάλιστα έχει χάσει τελείως την πίστη του στην πορεία των διαπραγματεύσεων με την τουρκική κυβέρνηση. Ένα άλλο θέμα είναι ότι βλέπουμε να δημιουργείται, στον ίδιο τον λαό, μια αίσθηση του συνανήκειν πέραν των εθνικών συνόρων. Μια κουρδική ταυτότητα δηλαδή που δεν αναγνωρίζει έμπρακτα τα υπάρχοντα εθνικά σύνορα. Ένα τρίτο θέμα είναι η πολύνεκρη σύγκρουση που είχαμε τις τρεις τελευταίες μέρες του PKK με την κουρδική Χεζμπόλλα. Μάλλον στο άμεσο μέλλον θα έχουμε ένα ‘μίνι’ εμφύλιο στο κουρδιστάν τουρκίας μεταξύ του κουρδικού κινήματος και της ισλαμικής αυτής οργάνωσης που έχει αναπτυχθεί αρκετά.

Μάλλον στο άμεσο μέλλον θα έχουμε ένα “μίνι” εμφύλιο στο κουρδιστάν τουρκίας μεταξύ του κουρδικού κινήματος και της ισλαμικής αυτής οργάνωσης που έχει αναπτυχθεί αρκετά.

Επιμέλεια: Αδάμος Ζαχαριάδης

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ανθρωποκυνηγητό σε εξαμηνιαία βάση

Η επιχείρηση υπό την κωδική ονομασία “mos maiorum” φέρεται να πραγματοποιείται υπό τη σκέπη της Europol – με τη συμμετοχή 18.000 αστυνομικών- και της Frontex. Όμως, η Frontex εμφανίζεται να έχει άγνοια επί του θέματος.

αρακάτω παρουσιάζουμε συνοπτικά τα στοιχεία των κοινών επιχειρήσεων που πραγματοποιήθηκαν υπό την ευθύνη κάθε κράτους μέλος που κατείχε την προεδρία της ΕΕ.

«Αεροδρόμος», 5-11 Μαΐου 2014 (Προεδρία: Ελλάδα) Συμμετείχαν 18 κράτη-μέλη της ΕΕ. Η επιχείρηση «Αερόδρομος» έλαβε χώρα σε 39 διεθνή αεροδρόμια. Συγκεντρωτικά στοιχεία δεν έχουν δημοσιευτεί. Όσον αφορά την Ελλάδα συνελήφθησαν 23 μετανάστες με «πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα» και 6 άτομα που «δραστηριοποιούνταν στη διευκόλυνση της παράνομης εξόδου από την Ελλάδα».

«Περκούνας», 30 Σεπτεμβρίου – 13 Οκτωβρίου 2013 (Προεδρία: Λιθουανία) Συμμετείχαν 23 κράτη-μέλη της ΕΕ και δύο χώρες Σένγκεν. Συνελήφθησαν 10.459 μετανάστες χωρίς χαρτιά, κατά τη διάρκεια 2.888 επιχειρήσεων. Οι περισσότεροι συνελήφθησαν στην Ιταλία (4.800), ενώ στη Μάλτα εντοπίστηκε μόλις ένας μετανάστης χωρίς χαρτιά. Η Ελλάδα δεν συμμετείχε. Ο Περκούνας ήταν ο λιθουανός θεός του κεραυνού, της βροχής και του ανέμου. «Αφροδίτη», 22 Οκτωβρίου – 4 Νοεμβρίου 2012 (Προεδρία: Κύπρος) Συμμετείχαν 26 κράτη-μέλη της ΕΕ και δύο χώρες Σένγκεν της ΕΕ. Κατά τη διάρκειά της ελέχθησαν 5.298 μετανάστες, συλλαμβάνοντας τελικά 3.692 μετανάστες χωρίς χαρτιά. Από τις συμμετέχουσες χώρες, η Γερμανία κατέγραψε τις περισσότερες συλλήψεις (1.510) και το Λιχτενστάιν τις λιγότερες, μόλις μία. Η Λετονία και το Λουξεμβούργο προέβησαν σε καμία σύλληψη. Η Ελλάδα δεν συμμετείχε.

«Μπάλντερ», 16-22 Απριλίου 2012 (Προεδρία: ∆ανία) Συμμετείχαν 24 κράτη μέλη της ΕΕ και δύο χώρες Σένγκεν. Συνελήφθησαν 2.396 μετανάστες χωρίς χαρτιά, οι 520 από τους οποίους εντοπίστηκαν στη Γερμανία. Ο θεός Μπάλντερ είναι για τους δανούς ο θεός του φωτός και της αγνότητας.

«∆ήμητρα», 24-30 Οκτωβρίου 2011 (Προεδρία: Πολωνία) Συμμετείχαν 21 κράτη μέλη της ΕΕ. Συνελήφθησαν 1936 μετανάστες από 104 διαφορετικές χώρες καταγωγής. Τα πρωτεία στις συλλήψεις έχει και πάλι η Γερμανία (360), ενώ από την Ελλάδα συνελήφθησαν 180 μετανάστες χωρίς χαρτιά.

“Mitras” Απρίλιος 2011 (Προεδρία: Ολλανδία) Συμμετείχαν 22 κράτη μέλη της ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης συνελήφθησαν 1838 μετανάστες χωρίς χαρτιά. Η κωδική ονομασία Mitras προκύπτει από τις λέξεις Migration, Traffic and Security (Μετανάστευση, Μετακίνηση, Ασφάλεια).

«Ερμής», 11-17 Οκτωβρίου 2010 (Προεδρία: Βέλγιο) Συμμετείχαν 22 κράτη μέλη. Συνελήφθησαν 1.900 μετανάστες χωρίς χαρτιά. Οι επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν στις στάσεις λεωφορείων, τους σιδηρόδρομους και τα λιμάνια. Η έκθεση απολογισμού καταλήγει: «συστήνεται να υιοθετείται αυτή η πρωτοβουλία και από τις επόμενες προεδρίες». Όπως και έγινε.

Ι.∆.

“

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Προσοχή! Άνοιξαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και σας περιμένουν

Πανευρωπαϊκή επιχείρηση σκούπα από τις 13 έως τις 26 Οκτωβρίου

πιχείρηση-σκούπα πανευρωπαϊκής εμβέλειας θα πραγματοποιηθεί από τη ∆ευτέρα 13 Οκτωβρίου και για δύο βδομάδες, με πρωτοβουλία του Ματέο Ρέντσι, ο οποίος κατέχει αυτό το εξάμηνο την προεδρία της ΕΕ. ∆εν είναι το πρώτο ανθρωποκυνηγητό που οργανώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Την πρωτοβουλία κοινών επιχειρήσεων πήρε το 2010 το Βέλγιο. Έκτοτε, κάθε εξάμηνο, οργανώνεται νέα επιχείρηση, υπό την ευθύνη της χώρας που κατέχει την προεδρία. Οι στόχοι των επιχειρήσεων είναι πανομοιότυποι: «Η έρευνα-δίωξη και αποδόμηση εγκληματικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στη διευκόλυνση της παράνομης μετανάστευσης. Ο εντοπισμός και η σύλληψη παράνομα διακινούμενων μεταναστών. Συλλογή και ανάλυση πληροφοριών και στοιχείων για πληροφοριακούς και προανακριτικούς σκοπούς.» Πανομοιότυπα είναι και τα αποτελέσματα: Στήνονται μπλόκα στους δρόμους, τα λιμάνια, τους σιδηρόδρομους και τις στάσεις λεωφορείων και συλλαμβάνονται χιλιάδες μετανάστες χωρίς χαρτιά που φυλακίζονται για μήνες και είτε απελαύνονται στις χώρες εισόδου είτε επαναπατρίζονται. Αποτέλεσμα μηδέν όσον αφορά τη μεταναστευτική πολιτική. Αλλά ποιος νοιάζεται;

Γιγαντιαία αστυνομική επιχείρηση

Η επιχείρηση υπό την κωδική ονομασία “mos maiorum” φέρεται να πραγματοποιείται υπό τη σκέπη της Europol – με τη συμμετοχή 18.000 αστυνομικώνκαι της Frontex. Όμως, η Frontex εμφανίζεται να έχει άγνοια επί του θέματος, όπως και στις επιχειρήσεις που προηγήθηκαν, οι οποίες στις εκθέσεις αποτελεσμάτων μετονομάζονται κάθε φορά σε «αστυνομικές επιχειρήσεις» που περιορίστηκαν στο εσωτερικό των πόλεων και όχι στα σύνορα της κάθε χώρας (από θάλασσα ή/και από ξηρά). Οι κοινότητες των μεταναστών και οι αντιρατσιστικές οργανώσεις ανά την Ευρώπη έχουν εκδώσει ανακοίνωση σε 12 γλώσσες εφιστώντας την προσοχή στους μετανάστες χωρίς χαρτιά, μέχρι να τελειώσει η επιχείρηση [«Προειδοποιήστε όλους κι όλες που δεν έχουνε χαρτιά! Οι έλεγχοι αναμένεται να πραγματοποιηθούν σε τρένα, σιδηροδρομικούς σταθμούς, αεροδρόμια, εθνικές οδούς και εσωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα.»]. Ο κατάλογος των χωρών που θα συμμετέχουν στην επιχείρηση είναι απόρρητος και θα αποκαλυφθεί στις 5 ∆εκεμβρίου, όταν θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα αυτής, δη-

λαδή ο αριθμός των ανθρώπων που κυνηγήθηκαν και συνελήφθησαν. Η μόνη χώρα που ανακοίνωσε τη συμμετοχή της είναι η Σουηδία, ενώ άγνωστο είναι αν θα συμμετέχει η Ελλάδα, καθώς μέχρι στιγμής οι αρμόδιες αρχές αλλά και οι ιθύνοντες του υπουργείου δηλώνουν άγνοια επί του θέματος.

Αντιδράσεις στο ευρωκοινοβούλιο

Η ευρωομάδα στην οποία συμμετέχει και ο ΣΥΡΙΖΑ, η GUE/NGL, εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία εκφράζει την ανησυχία της για την επιχείρηση, η οποία «υπονομεύει το δικαίωμα στην αναζήτηση διεθνούς προστασίας, αγνοώντας το γεγονός ότι η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο φεύγουν από πολέμους και καταπίεση». «Αυτή η επιχείρηση», προσθέτει, «μόνο θα αυξήσει τον αριθμό των μεταναστών που φυλακίζονται σε κέντρα κράτησης». Ταυτόχρονα, η GUE/NGL απέστειλε ανοιχτή επιστολή προς το Συμβούλιο υπουργών ∆ικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων, καλώντας τους υπουργούς της ΕΕ «να ακυρώσουν την αστυνομική επιχείρηση Mos Maiorum και να κάνουν συγκεκριμένες προτάσεις για να αντιμετωπιστεί η τραγική κατάσταση στη Μεσόγειο», κατέθεσε γραπτή ερώτηση στο ευρωκοινοβούλιο, η οποία θα απαντηθεί τις μέρες της επιχείρησης, ενώ προσπαθεί να εντάξει το θέμα στην ημερήσια διάταξη των επόμενων συνεδριάσεων. Το τμήμα ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ εξέδωσε σχετική ανακοίνωση καταλήγοντας πως «ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει τη ριζική τροποποίηση του ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, η οποία αποτελεί τη θεσμική “καρδιά” τέτοιου είδους ρατσιστικών

Mos Maiorum: Τα έθιμα των προγόνων

Η κωδική ονομασία που επιλέχθηκε για το νέο ανθρωποκυνηγητό που εξαπολύει η ΕΕ είναι mos maiorum και σημαίνει τα «έθιμα των προγόνων». Περιγράφει το άγραφο σύστημα αξιών που είχαν υιοθετήσει στην αρχαία Ρώμη και στηριζόταν σε πέντε βασικές αρχές: 1) fides, σεβασμός και εμπιστοσύνη στις αξίες, 2) pietas, πατριωτισμός και αφοσίωση, 3) majestas, να ανήκεις σε έναν ανώτερο εκλεκτό λαό, 4) virtus, θάρρος, πολιτική δραστηριότητα, 5) gravitas, σεβασμός στην παράδοση, αξιοπρέπεια.

επιχειρήσεων». Σε επόμενη ανακοίνωσή του, που συνυπογράφει με την ΕΚΚΕ ∆ημόσιας Τάξης, απαιτεί «1) τη ριζική τροποποίηση του Κανονισμού ∆ουβλίνο ΙΙΙ, 2) έναν εθνικό σχεδιασμό που να ανταποκρίνεται στις διεθνείς υποχρεώσεις για την ασφαλή δίοδο και την υποδοχή των προσφυγικών ροών, 3) τη μετατροπή των κλειστών κέντρων υποδοχής και των στρατοπέδων κράτησης σε ανοιχτά κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, 4) την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη λειτουργία υπηρεσιών ασύλου στα σημεία εισόδου, 5) Την κατάργηση του μέτρου της παράτασης κράτησης προσφύγων και μεταναστών πέραν των 18 μηνών και την απαγόρευση κράτησης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε στρατόπεδα κράτησης και 6) Τη δέσμευση του ΕΣΡ να επιβάλλει κυρώσεις σε όσα μέσα ενημέρωσης διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις με σκοπό τον εκφοβισμό της ελληνικής κοινωνίας και τη δαιμονοποίηση των προσφύγων».

Αυτοπυρπολήθηκαν μετανάστες χωρίς χαρτιά

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία, το 2014 παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων (223,22%) σε σχέση με πέρσι. Συγκεκριμένα, μέχρι τέλος Αυγούστου, 22.089 άτομα πέρασαν στην Ελλάδα από τη θάλασσα. Ακόμα μεγαλύτερο κύμα καταγράφηκε στην Ιταλία, με 140.000 άτομα να πέρασαν από τις ακτές των κρατών της Β. Αφρικής. Από το 2000 μέχρι σήμερα 25.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη μέσω ξηράς και θάλασσας. Στο Migrants files (https://www.detective.io/detective/themigrants-files/) έχουν καταγραφεί οι περιπτώσεις των θανάτων 13.722 μεταναστών. Σύμφωνα με το ∆ιεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα έχει καταγραφεί αριθμός ρεκόρ νεκρών μεταναστών στη Μεσόγειο (3.072), ήτοι τουλάχιστον 8 θανάτων ημερησίως. Την περασμένη βδομάδα, δύο μετανάστες χωρίς χαρτιά αυτοπυρπολήθηκαν σε Βρυξέλλες και Παρίσι. Ο ένας, που κατάγεται από τον Λίβανο, λούστηκε με βενζίνη και πυρπολήθηκε κατά τη διάρκεια διαδήλωσης της οργάνωσης «Η φωνή των χωρίς χαρτιά», και ο δεύτερος, από το Τσαντ, αυτοπυρπολήθηκε έξω από δημόσιο κτίριο του Παρισιού όταν του ανακοινώθηκε ότι απορρίφτηκε η αίτηση ασύλου που είχε καταθέσει. Ιωάννα ∆ρόσου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

“

Βασανιστήρια στους χώρους κράτησης της χώρας! Έκθεση κόλαφος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης Μεταχείρισης, του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT), επισκέπτεται σχεδόν κάθε χρόνο τη χώρα μας πραγματοποιώντας αυτοψίες σε χώρους κράτησης προτείνοντας λύσεις στα προβλήματα που καταγράφει. Τα αρμόδια υπουργεία οφείλουν να στείλουν τις απαντήσεις τους στα πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα που θέτει η Επιτροπή. Φέτος, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μην δημοσιευτεί η έκθεση, που αφορά την επίσκεψη της επιτροπής την άνοιξη του 2013, ούτε και η απάντηση της ελληνικής πλευράς. Ήρθε στη δημοσιότητα στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, μετά από ερώτηση της Μαρίας Γιαννακάκη, με 8 σελίδες να λείπουν και χωρίς βέβαια την απάντηση της ελληνικής πλευράς. Μπορούμε να σκεφτούμε πολλούς λόγους που η κυβέρνηση δεν ήθελε να γίνουν γνωστές οι συνθήκες κράτησης στους χώρους κράτησης της χώρας και μάλιστα από διεθνή οργανισμό. Μέχρι σήμερα το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων έχει επιδικάσει περίπου 1,5 εκατ. ευρώ πρόστιμα για τις συνθήκες κράτησης και αναμένεται η εκδίκαση 150 ακόμα παρόμοιων υποθέσεων.

Αυξήθηκαν τα βασανιστήρια από το 2011

Η Επιτροπή διαπίστωσε, για άλλη μια φορά, παραβίαση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως είναι αυτό του σεβασμού της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της υγείας, σε αστυνομικά κρατητήρια, κέντρα κράτησης και φυλακές. Σε πολλές περιπτώσεις κυρίως σε κρατούμενους σε αστυνομικά κρατητήρια και κέντρα κράτησης υπήρξαν περιστατικά βασανισμού από τις αστυνομικές αρχές που συνοδεύτηκε από πλήρη αδυναμία των αρχών να τα ερευνήσουν ώστε να αποδοθούν ευθύνες, κάτι που έχει οδηγήσει τα αστυνομικά όργανα να πιστεύουν ότι μπορούν να ενεργούν έτσι, χωρίς συνέπειες. Μάλιστα καταγράφεται ότι τα περιστατικά κακοποίησης από την τελευταία επίσκεψη της Επιτροπής το 2011 έχουν αυξηθεί. Οι ελληνικές αρχές, σύμφωνα με την έκθεση, δεν αντιμετωπίζουν τα περιστατικά αυτά ως σημαντικά και δεν έχουν λάβει κανένα μέτρο. Επιπλέον φαίνεται ότι σε πολλά αστυνομικά τμήματα υπάρχει συστηματική κακοποίηση των κρατουμένων για να τους αποσπάσουν πληροφορίες και να τους κάνουν να ομολογήσουν τις αποδιδόμενες σε αυτούς κατηγορίες. Θα αναφέρω κάποια ενδεικτικά περιστατικά για να καταλάβουμε τι ακριβώς γίνεται στα μπουντρούμια των ελληνικών Α.Τ αλλά και στα στρατόπεδα κράτησης μεταναστών.

Τον τραβούσαν από το πέος

Στο Α.Τ. Κυψέλης, οι αστυνομικοί οδήγησαν μετανάστη στην τουαλέτα, τον έγδυσαν και του έριξαν κρύο νερό. Γυμνό με τα πόδια του δεμένα άρχισαν να τον χτυπούν με γκλομπ στα πέλματα,

Γυμνό με τα πόδια του δεμένα άρχισαν να τον χτυπούν με γκλομπ στα πέλματα, ενώ το πέος του ήταν δεμένο με ένα νήμα, το οποίο τραβούσαν συνέχεια. Κατά την διάρκεια του βασανισμού του, του έσπασαν το πόδι, αλλά το ξύλο συνεχίστηκε. ενώ το πέος του ήταν δεμένο με ένα νήμα, το οποίο τραβούσαν συνέχεια. Ζήτησε δικηγόρο, η απάντηση ήταν όχι. Κατά την διάρκεια του βασανισμού του, του έσπασαν το πόδι, αλλά το ξύλο συνεχίστηκε. Κρατήθηκε εκεί 4 ημέρες, δεν του έφεραν γιατρό ούτε τον πήγαν στο νοσοκομείο. Αφού μεταφέρθηκε στη φυλακή του Κορυδαλλού και πέρασαν άλλες 9 μέρες, τον μετέφεραν στο νοσοκομείο της Νίκαιας, όπου νοσηλεύτηκε για ένα μήνα. Όπως σε αυτή και σε άλλες περιπτώσεις που καταγράφηκαν, οι αρχές αρνήθηκαν σε κρατούμενους μετανάστες το δικαίωμα σε νομική συνδρομή και σε ιατρική περίθαλψη. Επιπλέον όσα θύματα θέλησαν να καταθέσουν μήνυση, οι δικηγόροι τους τους είπαν να μην το κάνουν καθώς αυτό θα είχε αρνητικές συνέπειες στην ποινική τους υπόθεση, αφού οι αστυνομικοί ισχυρίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις ότι είχαν δεχθεί πρώτοι επίθεση από το θύμα και όλοι μπορούμε να φανταστούμε ποιανού τον ισχυρισμό υιοθετούν οι δικαστικές αρχές.

∆εμένοι στο σιδερένιο φράχτη

Οι συνθήκες κράτησης στα ΑΤ είναι αυτές που διαβάζουμε συχνά: Βρώμικοι μικροί χώροι χωρίς ήλιο, ποντίκια και κατσαρίδες, βρώμικα στρώματα στο πάτωμα, χωρίς χώρο προαυλισμού με ανθρώπους που δεν μπορούν να πλύνουν τα ρούχα τους και να φάνε ένα κανονικό γεύμα για πολλούς μήνες. Περιστατικά κακοποίησης καταγράφτηκαν και σε κέντρα κράτησης. Στην Κομοτηνή κατά την διάρκεια επέμβασης των ΜΑΤ, οι μετανάστες χτυπήθηκαν με γκλομπ και αλυσίδες και ως τιμωρία κρατήθηκαν στο προαύλιο χώρο όλη την νύχτα και την επόμενη ημέρα. Στην Αμυγδαλέζα αρκετοί κρατούμενοι μετανάστες περιέγραψαν την εξής κατάσταση: σε περιπτώσεις αυτοτραυματισμού αλλά και διαμαρτυριών για τις συνθήκες κράτησης από τους κρατούμενους, η απάντηση ήταν ξύλο από τους αστυνομικούς με κλοτσιές, χαστούκια και χτυπήματα με γκλομπ. Επιπλέον, για τιμωρία τους έδεναν με χειροπέδες στον σιδερένιο φράχτη του κέντρου και τους άφηναν εκεί ένα ολόκληρο βράδυ. Αναφέρεται περιστατικό κρατουμένου, που μετά την νοσηλεία του σε νοσοκομείο λόγω απόπειρας αυτοκτονίας, του έδεσαν τους καρπούς με χειροπέδες στα σύρματα και έμεινε εκεί μια ολόκληρη μέρα. Η μόνη “πρόνοια” από την υπηρεσία ήταν μια καρέκλα για να κάθεται και να του λύσουν το ένα χέρι για να μπορέσει να φάει, οι συγκρατούμενοι του του έδωσαν μια κουβέρτα καθώς η θερμοκρασίες ήταν πολύ χαμηλές. Αφροδίτη Μπαμπάση

Η «φιλοξενία» της αστυνομίας επεκτείνεται και στην επαρχία

Ξέμειναν από εργάτες γης στον Γαλατά λόγω των επιχειρήσεων-σκούπα

ια σκληρότατη επιχείρηση της ελληνικής αστυνομίας κατά των μεταναστών στον Γαλατά Τροιζηνίας, κάνει λόγο ο Μπάμπης Ανδριανόπουλος, εκπαιδευτικός και μέλος του τοπικού ΣΥΡΙΖΑ. Την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου το τοπικό αστυνομικό τμήμα χωρίς κάποια προφανή αιτία προσχώρησε σε συνεχόμενους ελέγχους και συλλήψεις μεταναστών, με ή χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. «Η επιχείρηση σκούπα της αστυνομίας κράτησε επί μία βδομάδα συνεχόμενα. Είτε κάποιος μετανάστης ήταν νόμιμος, είτε παράνομος, αμέσως τον παρακρατούσαν. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες που θέλουν τους αστυνομικούς, αν όχι να χρησιμοποιούν βία, να δείχνουν τουλάχιστον υπερβάλλοντα ζήλο χωρίς λόγο. Η παρενόχληση των μεταναστών, που μπορεί να ζουν και επί χρόνια εδώ, έφτασε σε τέτοιο σημείο που τους αναζητούσαν στους χώρους εργασίας τους ή ακόμα και στα σπίτια τους. Χωρίς παρουσία εισαγγελέα, χωρίς κάποιο ένταλμα, έμπαιναν μέσα και τους άρπαζαν με τη βία. Μιλάμε για σαφή καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων», περιγράφει το σκηνικό της αστυνομικής επιχείρησης ο εκπαιδευτικός. Παρότι, υπήρξαν κάποιες κινητοποιήσεις υπέρ των μεταναστών, που αυτή τη στιγμή βρίσκονται και αυτοί μαζί με τόσους άλλους στοιβαγμένοι σε κάποιο στρατόπεδο κράτησης, η τοπική κοινωνία μάλλον αδιάφορη ήταν προς το συμβάν, με εξαίρεση τους παραγωγούς που διαμαρτύρονται ακόμα για τις συλλήψεις, καθώς κινδυνεύει η παραγωγή τους λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού. Παρά το ρατσιστικό παραλήρημα που επικρατεί εν γένει στην Ελλάδα, επειδή η επιχείρηση έλαβε χώρα σε εποχή συγκομιδής κατέστη εντονότατη η ανάγκη που έχει η ελληνική ύπαιθρος από τα χέρια των μεταναστών, που μόνο ως βάρος δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν και που τόσο καιρό τα εκμεταλλεύεται με πολύ σκληρούς όρους. «Οι βάρβαρες αστυνομικές επιχειρήσεις «Ξένιος ∆ίας» εναντίον μεταναστών δεν τελειώνουν ποτέ. Αντίθετα επεκτείνονται και στην επαρχία. Ο κ. Κικίλιας ζήλεψε τη δόξα του κ. ∆ένδια και προχωρά μάλιστα σε αποκέντρωση! Τις τελευταίες ημέρες στην Τροιζηνία χωρίς κανένα προφανή λόγο και χωρίς αυτή τη φορά να υπάρχει δημόσια πρόσκληση του πρωθυπουργού «να ανακαταλάβουμε και τα χωριά μας», χωρίς να συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης, δυνάμεις της αστυνομίας εισέβαλαν σε σπίτια και χωράφια, για να συλλάβουν μετανάστες χωρίς χαρτιά που επί χρόνια δουλεύουν ως εργάτες γης στην περιοχή, όχι μόνο χωρίς να δημιουργούν κανένα πρόβλημα στην τοπική κοινωνία, αλλά αντίθετα καλύπτοντας κενό προσφοράς εργασίας. (…). Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά να αποσυρθούν άμεσα οι αστυνομικές δυνάμεις του Ξένιου ∆ία από τον Γαλατά, την Τροιζήνα και την ευρύτερη περιοχή της Τροιζηνίας και να ληφθούν μέτρα για την έκδοση άδειας εργασίας και νόμιμων εγγράφων στους αλλοδαπούς εργάτες γης που ζουν και εργάζονται εκεί» δήλωσε ο Θοδωρής ∆ρίτσας για το ζήτημα.

“

Τζέλα Αλιπράντη

Η παρενόχληση των μεταναστών, που μπορεί να ζουν και επί χρόνια εδώ, έφτασε σε τέτοιο σημείο που τους αναζητούσαν στους χώρους εργασίας τους ή ακόμα και στα σπίτια τους. Χωρίς παρουσία εισαγγελέα, χωρίς κάποιο ένταλμα, έμπαιναν μέσα και τους άρπαζαν με τη βία.

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αμαρτία εξομολογημένη...

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

πό την πίεση της συνηθισμένης στα δημοσιογραφικά γραφεία ανάγκης «να τα χωρέσουμε όλα» σε πεπερασμένο αριθμό σελίδων, στο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής» περικόψαμε τη συνέντευξη του Μπόντο Ράμελο στον Θόδωρο Παρασκευόπουλο. Παρότι το κείμενο που είχαμε στη διάθεσή μας δεν υπερέβαινε τους προϋπολογισμούς μας. Βέβαια, στην ηλεκτρονική έκδοση της «Εποχής» φροντίσαμε να δημοσιεύσουμε τη συνέντευξη χωρίς περικοπές. Αυτό κάλυπτε τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες μας, πλην όμως λειτουργούσε σε βάρος πολλών άλλων, που παραμένουμε ηλεκτρονικώς «αναλφάβητοι». Επανορθώνουμε δημοσιεύοντας σήμερα τα κομμάτια που αφαιρέθηκαν: Η Αριστερά στη Θουριγγία θέλει να αναλάβει την ηγεσία μιας κυβέρνησης συνασπισμού και εσύ προορίζεσαι για πρωθυπουργός. ∆εδομένων των αρκετά στενών περιθωρίων που έχουν οι κυβερνήσεις των ομόσπονδων κρατιδίων, της ισχνής πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο και των αρνητικών αντιδράσεων σε τμήματα του SPD και των Πρασίνων, τι μπορεί να αλλάξει στη Θουριγγία; Εδώ πρέπει να προσθέσω ότι υπήρξαν και αρνητικές αντιδράσεις στο κόμμα μας. Εκφράστηκε η ανησυχία ότι η διακυβέρνηση υπό τις παρούσες συνθήκες θα οδηγούσε μόνο σε ήττες. Υπήρχαν φόβοι ότι δεν θα καταφέρουμε να αντισταθούμε στη νεοφιλελεύθερη πίεση. Και είναι σαφές ότι όταν αναλάβει για πρώτη φορά αριστερός πρωθυπουργός, θα αυξηθεί επιπλέον η πίεση σε εμάς και σε μένα προσωπικά. Αλλά πριν από δύο χρόνια κερδίσαμε τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές στη Θουριγγία. Σε συντηρητικές περιοχές παρουσιάσαμε αξιόπιστους υποψήφιους, που εκλέχτηκαν. Γι’ αυτό αγωνιζόμαστε μαζί με την τοπική μας βάση για μια νέα πορεία. Συγκριτικά με τον οικονομικό πλούτο όλης της Γερμανίας δεν είμαστε το πιο σημαντικό κρατίδιο. Αλλά, αν καταφέρουμε να βγάλουμε τον πρώτο αριστερό πρωθυπουργό μέσα από ελεύθερες εκλογές, όλη η Γερμανία θα στρέψει το βλέμμα της σ’ εμάς.. Στη Θουριγγία, στο Βρανδεμβούργο και στη Σαξονία επιβεβαιώθηκε η ανοδική τάση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) και σε εθνικό επίπεδο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα αυτό θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί στα δεξιά των Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών και να υπάρξει η δυνατότητα δεξιών συνασπισμών. Η AfD προσελκύει ψηφοφόρους και της αριστεράς. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς θα αντιδράσετε σε τοπικό και εθνικό επίπεδο; Μεταφέρω τη φράση του Φραντς Γιόζεφ Στράους: «Στα δεξιά του CDU και του CSU δεν πρέπει να υπάρξει άλλο κόμμα». Υπήρξαν όμως ρήξεις. Ο Στράους διαισθάνθηκε ότι το CDU διατρέχει ως λαϊκό κόμμα τον κίνδυνο να χάσει δεξιούς ψηφοφόρους. Η εικόνα του συντηρητικού λαϊκού κόμματος που σφράγισε ο Λούντβιχ Έρχαρντ, το οποίο προσέχει να μην υπάρξει σημαντική φτωχοποίηση ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων, είχε ραγίσει. Αφού δεν κατορθώθηκε η εγκαθίδρυση ενός δεξιού συντηρητικού κόμματος μέσω του βαυαρικού CSU, υπήρξε μια νέα παρόμοια προσπάθεια με την ανατολικογερμανική Κοινωνική Ένωση (DSU), η οποία πια έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Οι διαφωνούντες του CSU το προσπάθησαν στη συνέχεια με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και άλλα μικρότερα κόμματα. Από αυτά τα κοινωνικά ρεύματα ξεπήδησε η ιδέα του AfD. Οι ιδρυτές του είναι κατά κανόνα παλιά μέλη της CDU, μερικοί από τους οποίους πολύ πλούσιοι. Ο φόβος των πολιτών, ότι απειλούνται οι αποταμιεύσεις τους για χάρη του ευρώ, τροφοδότησε τον ευρωσκεπτικισμό και έγινε το σήμα κατατεθέν τους. Με τη βοήθεια του Τύπου στη Γερμανία κατάφεραν να διοχετεύσουν αυτούς τους φόβους σε πλατιά στρώματα του πληθυσμού. ∆εν μας εκπλήσσει αυτό, δεδομένης της εξέλιξης της κρίσης, που είχε επιφέρει και το ευρώ συμπεριλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, και της πολιτικής των hedge funds, και της ολοένα πιο καταστροφικής επίδρασης των μεγάλων τραπεζών. Όμως η ευθύνη για όλες αυτές οι επιπτώσεις, οι οποίες αποσπούν όλο και μεγαλύτερα κέρδη, και τα δεινά που επιφέρουν αποδόθηκε εντέχνως στον ελληνικό, τον ισπανικό ή τον πορτογαλικό λαό. Και στη Γερμανία απειλείται μεγάλο μέρος του πληθυσμού να χάσει το υπόλοιπο των αποταμιεύσεών του (και έχουν ήδη χάσει μέρος των συντάξεών τους). «Eποχή»

Ένα πραγματικό συνδικαλιστικό κίνημα θα ενώσει τον κόσμο του σιδηρόδρομου σε ένα ενιαίο συνδικάτο. Θα ενώσει τον κόσμο του σιδηρόδρομου με τους άλλους εργαζόμενους. Θα διαμορφώσουν οι εργαζόμενοι το δικό τους σχέδιο προς όφελος της δικής τους τάξης.

Συνδικαλισμός, η μόνη ελπίδα των εργαζομένων Κείμενο αποχώρησης από το ∆ίκτυο Σιδηροδρομικών

έσα στη βαριά οικονομική κρίση και στη χειρότερη οπισθοχώρηση εργατικών δικαιωμάτων και επιπέδου διαβίωσης που γνώρισε ποτέ χώρα σε καιρό ειρήνης, το συνδικαλιστικό κίνημα έπρεπε να έχει φορέσει μαύρα. Όχι για την επίθεση, όχι για την ήττα, αλλά γιατί δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να μπει μπροστά για να αναχαιτίσει την επίθεση. ∆εν έσκυψε να μελετήσει τα λάθη των προηγούμενων χρόνων. Λάθη όπως η πολυδιάσπαση του, ο συντεχνιασμός, ο διαχωρισμός των εργαζομένων. Λάθη όπως η συνδιοίκηση, τα κολλητηλίκια και τα καφεδάκια με τις εργοδοσίες. Λάθη όπως η κοινωνική ειρήνη και η συνοχή. Λάθη όπως η εγκατάλειψη του ταξικού αγώνα. Η τακτική της απομόνωσης. Αντί, όμως, να τελειώσουμε μια και καλή με τα παλιωμένα, παρατηρείται πραγματικός συνωστισμός: μεθοδεύσεις, ομαδούλες, συντεχνίες, αρχηγιλίκια, αγώνες για το τίποτα, γλώσσα πεζοδρομίου, συναλλαγές, συγκαλύψεις, και κυρίως απο-πολιτικοποίηση. Όλα τα χρώματα μαζί ξεθωριασμένα. Να μην κοντράρονται οι απόψεις, ποιους συμφέρει άραγε αυτό; Να κρύψουμε τις ταυτότητες μας, να κρύψουμε ποια είναι η διέξοδος που προτείνει ο καθένας, να γίνουμε ξάφνου όλοι «αυτόνομοι» όπως γίναν εδώ και καιρό οι παρατάξεις του δικομματισμού. Οι κρίσεις έχουν και τέτοιες παρενέργειες. Όμως το πραγματικό συνδικαλιστικό κίνημα δεν είναι αυτόνομο, έχει ιδεολογία, και η μόνη νικηφόρα ιδεολογία που μπορεί να έχει είναι η ταξική. Υπάρχουν τάξεις κι εμείς αγωνιζόμαστε με τη δικιά μας, ενάντια σε αυτή που μας καταπιέζει. Ή εμείς ή αυτοί, ποια άλλη ιδεολογία μπορεί να μας πάει μπροστά; Το συνδικαλιστικό κίνημα, αν θέλει να είναι κίνημα και όχι μέτρημα εδρών σε ομοσπονδίες και σωματεία, οφείλει: - να είναι στα κάγκελα για το

ξεπούλημα των εταιρειών και του δημόσιου αγαθού της μεταφοράς. Να οργώνει την Ελλάδα, τα εργατικά κέντρα δουλεύοντας κατά της ιδιωτικοποίησης από την πρώτη μέρα - να είναι στα κάγκελα για τα μαύρα χάλια και την επισφάλεια που έχουν οδηγήσει το σιδηρόδρομο οι πολιτικές των μνημονίων αλλά και οι προηγούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές - να είναι παρόν σε όλα τα αγωνιστικά ραντεβού, των καθηγητών, της ΕΡΤ, της ΒΙΟΜΕ, των χαλυβουργών, των καθαριστριών. - να λέει όχι σε συλλογικές συμβάσεις που επιτρέπουν απολύσεις και που νομιμοποιούν την κυρίαρχη πολιτική - να διεκδικεί τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής μας χωρίς να αποκρύπτει την προσωρινότητα και τι σημαίνει καπιταλιστική κρίση - να ξεσηκώνει και να οργανώνει τους εργαζόμενους σε ένα κίνημα ανυπακοής για τον ΕΝΦΙΑ, για τους άδικους φόρους και τα χαράτσια - να βγει από το παιχνίδι των ρουσφετιών, των προαγωγών, των εκβιασμών, να αφήσει πίσω τις παλιές λογικές και να ενώσει τους εργαζόμενους σε ένα διαρκή αγώνα - να διαμορφώσει πολιτική άποψη που θα περιλαμβάνει τα πάντα. Για να διεκδικήσει αύριο τα πάντα. Τέλος, πρέπει να εγκαταλείψει ό,τι γνώριζε για τις γραφειοκρατίες και τους τάχα μου ηγέτες, και να προχωρήσει σε διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας. Με συμμετοχή του κόσμου στις αποφάσεις. Με συνελεύσεις της βάσης. Γιατί το εργατικό κίνημα δεν είναι αυτόνομο, οφείλει όμως να είναι αυτοτελές και ανεξάρτητο. Να μη χαρίζει την ιδεολογία του σε κανένα κόμμα, να αποφασίζει για τον εαυτό του και να επιβάλλει αιτήματα στα κόμματα με τη φωνή του, με τις κινητοποιήσεις του. Ένα πραγματικό συνδικαλι-

στικό κίνημα θα ενώσει τον κόσμο του σιδηρόδρομου σε ένα ενιαίο συνδικάτο. Θα ενώσει τον κόσμο του σιδηρόδρομου με τους άλλους εργαζόμενους. Μέσα από αυτό τον αγώνα, θα διαμορφώσουν οι εργαζόμενοι το δικό τους σχέδιο ώστε να βγούμε από την κρίση προς όφελος της δικής τους τάξης. Τη δικιά μας οπτική, λοιπόν, για το συνδικαλισμό, αυτόν το συνδικαλισμό που θεωρούμε ότι είναι η μόνη ελπίδα για όλους τους εργαζόμενους, δεν την βλέπουμε σε καμία παράταξη από τις υπάρχουσες στο σιδηρόδρομο. Για το λόγο αυτό, αποχωρήσαμε από το ∆ίκτυο Σιδηροδρομικών. Ως ιδρυτικά μέλη του, η απόφαση μας αυτή δεν ήταν αβίαστη και ανώδυνη. Αλλά δεν υπήρχε καμία εναλλακτική λύση ταιριαστή με τον αυτοσεβασμό μας και την πολιτική μας ηθική. Είμαστε εδώ. Είμαστε παρόντες. ∆εν αποχωρούμε από το εργατικό κίνημα. Θα δώσουμε τη μάχη για να αποκτήσει ο συνδικαλισμός τα χαρακτηριστικά που θα τον κάνουν σύμμαχο των σιδηροδρομικών. Θα δώσουμε τη μάχη κατά της πολιτικής που αφανίζει σήμερα τα κεκτημένα ενός αιώνα και κατά των παρατάξεων που εκφράζουν αυτή την πολιτική. Συνάδελφοι, ελπίζουμε «στους καιρούς που μέλλονται για να ’ρθουν» όπως είπε ο Μπρεχτ. Θα βρεθούμε στους δρόμους. Όρθιοι και ενωμένοι, μπορούμε να νικήσουμε. ∆ήμου Γιάννης (μέλος ∆.Σ. Λαρισαϊκού - παράρτημα Φθιώτιδας), Θεοδοσίου Κώστας, Κανελλοπούλου Γεωργία (μέλος ∆.Σ. ΠΜΚ Σιδηροδρομικών Αττικής), Μαυρομιχάλης Κώστας, Παπακώστα ∆ήμητρα, Ρούντος Βασίλης (μέλος ∆.Σ. Λαρισαϊκού), Στυλιαρά Βίκυ, Τερζόγλου Τάκης (μέλος ∆ιοίκησης Ομοσπονδίας)

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΝ TAP

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας οι κάτοικοι

Της Αφροδίτης Σταμπουλή*

νάστατοι είναι τον τελευταίο μήνα οι κάτοικοι της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών και ιδιαίτερα εκείνοι που ζουν στις περιοχές από όπου προβλέπεται να περάσει ο διαδριατικός αγωγός φυσικού αερίου (transadriatic pipeline, TAP), ο οποίος θα μεταφέρει στην Ιταλία, μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Αλβανίας αζέρικο φυσικό αέριο.

“

Αγνοούνται οι κίνδυνοι

Σύμφωνα με τη μελέτη περιβαλλοντικών όρων της κατασκευάστριας πολυεθνικής, την οποία υπέγραψε ο υπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στις 12/9/2014, ο αγωγός κατά την πορεία του μέσα από την Π.Ε. Σερρών, ακολουθεί την όδευση που χαράχθηκε αρχικά μέσα από αρδευόμενη γη υψηλής παραγωγικότητας η οποία δε-

η απόφαση της επιτροπής Αειφόρου Ανάπτυξης – Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Εμπορίου και Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία στις 17/7/14 ενέκρινε τη μελέτη. Η επιλογή της ηγεσίας της Περιφέρειας να αποφύγει μια ανοιχτή συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο εμφανώς αποσκοπεί στην απόκρυψη της διγλωσσίας τόσο του περιφερειάρχη και του αντιπεριφερειάρχη Σερρών, που διαβεβαίωνε ότι διαπραγματευόμενος ο ίδιος με την εταιρία θα πετύχει τα καλύτερα αποτελέσματα, όσο και των κυβερνητικών βουλευτών της περιοχής, οι οποίοι αρχικά πλειοδοτούσαν για την αλλαγή της όδευσης του αγωγού και της θέσης του συμπιεστή στις επιτροπές της Βουλής και στην παράσταση στο ΥΠΕΚΑ, στη συνέχεια όμως δε δέχονται να τεθεί σε αμφισβήτηση ένα “εθνικό” έργο. σμεύεται για 25 χρόνια και καταστρέφεται για πολύ περισσότερα, ενώ ο αναγκαίος σταθμός συμπίεσης παραμένει πολύ κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Το ΥΠΕΚΑ αγνόησε προκλητικά εμπεριστατωμένη μελέτη του ΓΕΩΤΕΕ Αν. Μακεδονίας από το Σεπτέμβριο του 2013, στην οποία επισημαίνονται οι κίνδυνοι από το μικρό βάθος διέλευσης του αγωγού και από τις εκπομπές ρύπων, την ηχορύπανση αλλά και την πιθανότητα ατυχήματος στο συμπιεστή, παρ’ όλο που στη μελέτη αυτή προτείνονται εναλλακτικές λύσεις, με τις οποίες σε γενικές γραμμές συμφωνεί και το ΤΕΕ Αν. Μακεδονίας. Επίσης, αγνόησε τις ομόφωνα αρνητικές αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων των δήμων Σερρών και Εμμανουήλ Παππά, όπως και τις κινητοποιήσεις της Κίνησης Πολιτών της Π.Ε. Σερρών “με στόχο την αλλαγή όδευσης του αγωγού φυσικού αερίου”. Βέβαια, στο ΥΠΕΚΑ πρόσφερε άλλοθι

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Κυριακή 12 Οκτωβρίου

** Ιστορική περιήγηση με τίτλο «Το τέλος της γερμανικής κατοχής. 70 χρόνια από την απελευθέρωση της ΑΘήνας» διοργανώνει ο οργανισμός πολιτισμού, αθλητισμού και νεολαίας του δήμου Αθηναίων. Η περιήγηση που θα πραγματοποιήσει ο Μ. Χαραλαμπίδης ξεκινά στις 11 π.μ., στα προπύλαια. ** Προβολές διοργανώνει κάθε Κυριακή στις 6 μ.μ. ο ΣΥΡΙΖΑ Καλλιθέας στα γραφεία του (Αριστείδου 114). Αυτή τη βδομάδα θα προβληθεί η ταινία του Αταμ Εγκόγιαν «Αραράτ». ** Έκθεση αντιστασιακού Τύπου 1941-44 του Αρχείου της βιβλιοθήκης Γιώργου ∆ολιανίτη διοργανώνει το Εθνικό Συμβούλιο ∆ιεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα στη Στοά του Βιβλίου (Πεσματζόγλου 5). Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν σήμερα, στις 6 μ.μ. Μιλούν οι Μ. Γλέζος και Γ. ∆ολιανίτης. Συντονίζει ο Στ. Ληναίος. ΄** Σήμερα ολοκληρώνεται το φεστιβάλ Αλληλέγγυας και Συνεργατικής Οικονομίας, που πραγματοποιείται στο πολιτιστικό κέντρο Ελληνικού. Οι πύλες ανοίγουν από τις 11 π.μ. μέχρι τα μεσάνυχτα. Περισσότερες πληροφορίες στο www.festival4sce.org.

Συμπαρατασσόμαστε με τους αγρότες

Όλα αυτά επισημάνθηκαν στη σύσκεψη για το θέμα που κάλεσε η “Κίνηση Πολιτών” στις 20/9/2014 στην αντιπεριφέρεια, παρουσία του αντιπεριφερειάρχη, βουλευτών-τριών, δημάρχων, προέδρων φορέων και αγροτικών συλλόγων κατά την οποία, με παρεμβάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Ριζοσπαστικής Αριστερής Ενότητας, αναζητήθηκαν ευθύνες για τους μέχρι τώρα χειρισμούς και υιοθετήθηκαν οι προτάσεις της “Κίνησης” για προσφυγή στο ΣτΕ, αλλά και συγκέντρωση υπογραφών και επιδίωξη συζήτησης στο Περιφερειακό Συμβούλιο και συνάντησης με τον υπουργό Ενέργειας. Στο κενό έπεσε η θεωρία του σντιπεριφερειάρχη ότι η καταστροφή της καλλιεργήσιμης γης γίνεται αποδεκτή αν αποζημιωθεί με υψηλές τιμές, που θα

** Θεατρική παράσταση από την «ομάδα Ένα» με το έργο «Ιστορίες μέσα από το καπέλο», οι οποίες είναι εμπνευσμένες από τη συλλογή της Λιλής Λαμπρέλλη «∆έκα κι ένα παραμύθια σοφίας για καιρούς κρίσης και άλλων δεινών». ∆ημοτικό θέατρο Καλλιθέας (Φιλαρέτου και 123) στις 12 μ.

∆ευτέρα 13 Οκτωβρίου

** Σε σύσκεψη για την κυριακάτικη αργία καλεί ο Σύλλογος υπαλλήλων βιβλίου χάρτου Αττικής, στις 7 μ.μ. στα γραφεία του (Λόντου 6, Εξάρχεια).

Τετάρτη 15 Οκτωβρίου

** Παρουσίαση του βιβλίου της Εύης Μακρίδου «Παρών! Μια αληθινή ιστορία« διοργανώνουν το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο και οι εκδόσεις Κουκκίδα, στις 7.30 μ.μ. (Θεμιστοκλέους 37, Εξάρχεια). Μιλούν οι Κ. Γιούργος, Π. Βόγλης και η συγγραφέας.

Παρασκευή 17 Οκτωβρίου

** Ο καταναλωτικός συνεταιρισμός Ζωγράφου (ΣΥΝΖΩ) γιορτάζει τον ένα χρόνο λειτουργίας του, στις 9 μ.μ., στο Ρυθμό (Γ. Παπανδρέου και Μ. Αλεξάνδρου), σε μια μουσική βραδιά με την ερμηνεύτρια Ηρώ.

Κυριακή 19 Οκτωβρίου

** Τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του Περδίκκα Παπακώστα, στις 11.30 π.μ. στο πολιτιστικό κέντρο «Θεόδωρος Αγγελόπουλος», στο Μοσχάτο (Κωνσταντινουπόλεως, Σολωμού και Ομήρου).

διαπραγματευθεί πάλι ο ίδιος και μάλιστα με εγγύηση του ∆ημοσίου(!) παρότι κατά την επικοινωνιακή επίθεση, στην οποία επιδόθηκε στις επόμενες μέρες, ομολόγησε ότι η αλλαγή της όδευσης δεν είναι αποδεκτή, διότι θα καθυστερήσει το έργο 1,5 με 2 χρόνια και η κυβέρνηση επείγεται... Στο ίδιο διάστημα τα δύο δημοτικά συμβούλια αποφάσισαν να στηρίξουν την προσφυγή στο ΣτΕ και οικονομικά ενώ η Ριζοσπαστική Αριστερή Ενότητα κατέθεσε επερώτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο. Παράλληλα διαφημίσεις της Εταιρείας ΤΑΡ έχουν κατακλύσει τα τοπικά ΜΜΕ... Ο αγωγός ΤΑΡ προέκυψε από την ιδεοληπτική προσήλωση της συγκυβέρνησης σε οτιδήποτε αυτοτιτλοφορείται “επένδυση” αλλά και από την αδυναμία της για οποιασδήποτε αποστασιοποίηση από γεωπολιτικά παιχνίδια άλλων. Η χρησιμότητά του στην απεξάρτηση ευρωπαϊκών χωρών από το ρωσικό αέριο είναι προφανής, όσο προφανείς είναι οι ζημίες που προκαλεί η διέλευσή του από ελληνικό έδαφος αλλά και ο κίνδυνος μιας πραγματικής καταστροφής και όσο αμφιλεγόμενες είναι οι αποζημιώσεις που θα δοθούν, οι ελάχιστες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν και τα μηδαμινά δημόσια έσοδα που θα αποδοθούν, και όλα αυτά χωρίς καν να προβλέπεται παροχή αερίου στη χώρα. Όσοι από τη μια υποστηρίζουμε μια διαφορετική ενεργειακή πολιτική και από την άλλη θεωρούμε απολύτως απαραίτητη την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, συμπαρατασσόμαστε με τους αγρότες της “Κίνησης Πολιτών” που δε θέλουν να χάσουν τη γη τους. Οι αγώνες είναι μπροστά μας, αλλά ίσως κατορθώσουμε για άλλη μια φορά να μπουν οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη.

* Η Α. Σταμπουλή είναι βουλεύτρια Σερρών ΣΥΡΙΖΑ.

∆ίνουμε ζωή στο πεδίο του Άρεως

ο σαββατοκύριακο 18, 19 Οκτωβρίου διοργανώνεται διήμερο φεστιβάλ για να προβληθούν τα προβλήματα της περιοχής. Το Σάββατο θα γίνει λαϊκή συνέλευση, στις 6 μ.μ., με θέμα «Ελεύθεροι χώροι – η περίπτωση του πεδίου του Άρεως». Ακολουθεί μελωδιακό ροκ από το συγκρότημα Empty Frame. Την Κυριακή θα γίνει ιστορική ξενάγηση στο χώρο από τις 11 π.μ. με τους Κ. Τσαλαπάτη, Τ. Βερβενιώτη και Θ. Κοκκινάκη. Θα ακολουθήσουν συζητήσεις με θέματα «Ρατσισμός και ελεύθεροι χώροι», «Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί». Στη συνέχεια ξεκινούν οι συναυλίες με τη μπάντα του ΚΕΘΕΑ Στροφή και τον Στάθη ∆ρογώση, το συγκρότημα κρουστών από το πολιτιστικό κέντρο αφρικανικής τέχνης και πολιτισμού και το μπλουζ συγκρότημα «The deep in love sessions». Θα ακουστούν ακόμα τα «παραμύθια της κρίσης» από την Μαρουλίνα, ενώ θα γίνουν μαθήματα τάι τσι. Ταυτόχρονα θα υπάρχουν εκθέσεις πολιτικής γελοιογραφίας, φωτογραφίας και παιδικής ζωγραφικής, ανταλλαγή και χάρισμα βιβλίων και συλλογική κουζίνα. Το διήμερο συνδιοργανώνουν: Κίνηση Κατοίκων 6ης ∆ημοτικής Κοινότητας, ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ, ΚΕΘΕΑ MΟSAIC, Σύλλoγος Οικογένεια ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ, Περιβαλλοντικό ∆ίκτυο Αθήνας, Κίνηση «Απελάστε τον Ρατσισμό». Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, Οργάνωση «Αττική – Περιβάλλον SOS», Πολιτιστικός Σύλλογος ‘‘Ιλισσός’’, Ένωση Καταναλλωτων Βιολογικών προιόντων ΒΙΟΖΩ, Σύλλογος Βιολογικών Λαϊκών Αγορών. Συμμετέχουν: Κίνηση ∆ημοτών Κυψέλης, Παιδικά Χωριά SOS Eλλάδας με την Ομάδα Συνεργασίας «Εκδρομή της Αγάπης», Αττική Οικολογική Απάντηση, Ένωση Αφρικανών Γυναικών, Μαροκινή Κοινότητα.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Εκεί όπου όλα μπορούν να συμβούν...

ην Τρίτη, 7 του Οκτώβρη το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης γιόρτασε τα τρία του χρόνια στην πόλη. Τρία χρόνια δίπλα σε όσους βιώνουν την ανθρωπιστική κρίση, τρία χρόνια αγώνας για την Αξιοπρέπεια, τη Ζωή και τη Χαρά. Εκεί, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, συναντηθήκαμε όλες και όλοι. Για το ΚΙΑ, έναν «άλλο τόπο, τόπο συνάντησης, για τα δύσκολα και τα όμορφα»... Τραγουδήσαμε, χορέψαμε, συγκινηθήκαμε με τραγούδια που έχουν ψυχή μέσα τους, ευγνώμονες στους συντελεστές της συναυλίας αυτής, τους μουσικούς, τον Θ. Παπακωνσταντίνου, τον Γ. Χαρούλη, τη Μ.Ζαμάνη και συγκροτήματα της πόλης. Ήμασταν όλοι εκεί! Πάνω από 15.000 άτομα, αγωνιστές, μικρές και μεγάλες παρέες, άνθρωποι μονάχοι, άνθρωποι ερωτευμένοι, μέλη και φίλοι του ΚΙΑ, ήμασταν σε αυτήν την μεγάλη γιορτή! ∆οκιμάσαμε ομπρέλες, αδιάβροχα και μπλουζάκια, στριμωχτήκαμε στην είσοδο, αναρωτηθήκαμε «τι λάθος κάνω» και ψιθυρίσαμε το «αερικό». Μαζέψαμε χιλιάδες κουτάκια μπύρας και μαγειρέψαμε. Και στα εισιτήρια και στην περιφρούρηση, και στις πρώτες βοήθειες και στα παρασκήνια. Και κόσμος μέχρι και πάνω στις στέγες, χορός, γλέντι και πολιτικά μηνύματα και καλέσματα! Όλοι για όλα, και στο φινάλε μια μεγάλη αγκαλιά! Ήμασταν όλοι εκεί! Ο Οδυσσέας, το σχολείο αλληλεγγύης που διδάσκει ελληνικά και άλλες γλώσσες κουβαλώντας ένα αβάσταχτο και άδικο πρόστιμο στην εφορία, ήταν στο μπαρ, και το Στέκι Μεταναστών με τα γεύματα αλληλεγγύης ήταν στην κουζίνα! Εκεί και ο αυστριακός φίλος που βοήθησε στην φωτογράφηση, εκεί και οι γερμανοί αλληλέγγυοι, το SOS Χαλκιδική και η ΕΡΤ! Και οι θαυμάστριες των καλλιτεχνών, εκεί! Πίσω από όλα η θαυματουργή ομάδα εκδηλώσεων του ΚΙΑ! Γιατί έτσι είναι η γιορτή, έτσι είναι η αλληλεγγύη... Ένα μεγάλο ευχαριστώ, για αυτές τις στιγμές που μοιραστήκαμε, κάνοντας την παραδοχή ότι μια λέξη δεν χωράει το συναίσθημα. Στο τέλος, δεν χρειαζόταν τίποτα άλλο. Μονάχα αυτό το μουσκεμένο φωτεινό βλέμμα και αυτό το χαμόγελο στα «πρόσωπα του ΚΙΑ»- συναντηθήκαμε, ήταν μια μεγάλη, μια σπουδαία βραδιά... Κρατάμε την στιγμή, λοιπόν, και συνεχίζουμε. Κατερίνα Νοτοπούλου

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΡΕΛΑ

“

Μια πρωτοποριακή σειρά εκδηλώσεων Σ τις 6 Οκτωβρίου έγιναν στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» (Ηρακλειδών 66 Θησείο) τα εγκαίνια μιας πρωτοποριακής εικαστικής έκθεσης, στην οποία συνυπάρχουν τα έργα ατόμων χωρίς και με ψυχιατρική εμπειρία. Στην έκθεση συμμετέχουν 50 αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες και 40 καλλιτέχνες εκπρόσωποι της Art Brut (Outsider Art). Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο μιας σειράς εκδηλώσεων, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν σε καλλιτεχνικούς χώρους και σε πλατείες στην Αθήνα από τις 6/10 έως τις 31/10 με τίτλο «Τέχνη και Τρέλα». Η «Τέχνη και Τρέλα» οργανώνεται από την Εταιρεία Μελέτης Πολιτισμικής Ετερότητας (Ε.Μ.Π.Ε) και τον Οργανισμό Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας( Ο.Π.Α.Ν.∆.Α) του δήμου Αθηναίων και προσπαθεί να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ Τέχνης και Τρέλας, υπό το πρίσμα διαφορετικών τεχνών (θέατρο, ποίηση, μουσική, χορός, φωτογραφία, video art). Παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί συνέδριο στις 17 και 18 Οκτωβρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα». Το σημαντικότερο επίτευγμα αυτής της σειράς εκδηλώσεων είναι η ισότιμη αντιμετώπιση των καλλιτεχνών ανεξάρτητα από τη σταθερότητα ή μη της ψυχικής τους υγείας. Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την «Τέχνη και Τρέλα», επισημάνθηκε από τους ομιλητές η πρωτοπορία του εγχειρήματος. Συγκεκριμένα ο Φώτης Καγγελάρης, διδάκτορας Ψυχοπαθολογίας και πρόεδρος της Ε.Μ.Π.Ε, επεσήμανε: «Πρώτη φορά στην Ελλάδα γίνεται μια ανάλογη εκδήλωση, η οποία καλύπτει το σύνολο των τεχνών. Επίσης, θεωρούμε πολύ σημαντικό ότι για πρώτη φορά βρίσκονται σε διάλογο τα έργα των «φυσιολογι-

Σας χρωστάμε ευγνωμοσύνη. Χωρίς εσάς η έκθεση αυτή και όλο αυτό το πρότζεκτ δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν

κών» καλλιτεχνών με τα έργα των καλλιτεχνών, οι οποίοι είχαν μια ψυχιατρική εμπειρία. Η ουσία του εγχειρήματος είναι αυτή, να δοθεί ο λόγος σε αυτούς τους ανθρώπους». Την ευκαιρία να εκφράσει το δικό του καλλιτεχνικό λόγο είχε ο Όθωνας Τετενές, ο οποίος πραγματοποιεί τη δική του ατομική έκθεση (8-18 Οκτωβρίου, Ηώς Χώρος Τέχνης), με βάση την ψυχιατρική του εμπειρία: «Η βία δημιουργεί απωθημένα. Όλοι σου φταίνε ή εσύ φταις για όλα. Αντίθετα το έργο μου είναι μια πολύ ευχάριστη δραστηριότητα. ∆ουλεύω και έχω φιλοδοξίες». Ο Φώτης Καγγελάρης απευθυνόμενος στους καλλιτέχνες με ψυχιατρική εμπειρία, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για τη σημαντική τους συνεισφορά στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης. «Σας χρωστάμε ευγνωμοσύνη. Χωρίς εσάς η έκθεση αυτή και όλο αυτό το πρότζεκτ δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν». Από την πλευρά της, η Τέση Λαζαράτου, ψυχοθεραπεύτρια, χαρακτήρισε τη σειρά εκδηλώσεων ένα μικρό θαύμα. «∆ουλέψαμε εθελοντικά 200 άτομα για να συμβεί κάτι χωρίς προηγούμενο. ∆εν έχει ξανασυμβεί να δοκιμάσουμε να

Η επιστροφή της χαμένης μας λαϊκότητας

διατυπώσουμε ζητήματα, τα οποία αφορούν τις κομβικές συνδέσεις της τρέλας και της τέχνης, αλλά και τις εμβληματικές τους διαφορές». Η ίδια έκανε λόγο για μετασχηματισμό του κράτους από εγγυητή της ειρήνης σε επιτελάρχη του κοινωνικού πολέμου. «Αυτό σημαίνει πρακτικά ελάχιστο κράτος στην πρόνοια και μέγιστο στην καταστολή. Το περίφημο νομοσχέδιο 4274 για την ψυχική υγεία, γίνεται στο όνομα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης αλλά της δίνει τη χαριστική βολή». Μιλώντας στην «Εποχή» αναφέρθηκε στις συνέπειες του νόμου 4274. «Μέσα από τον καινούργιο νόμο ο οποίος ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2014, βάζουν μια προθεσμία να κλείσουν όλα τα ιδρύματα μέχρι το καλοκαίρι του 2015. Πώς θα συμβεί όμως αυτό χωρίς την ύπαρξη κονδυλίων για τη στελέχωση των νέων υπηρεσιών; Για να κλείσουν τα ιδρύματα πρέπει να λειτουργήσουν τα ανοικτά κέντρα Ψυχικής Υγείας και οι ανοικτές μεταβατικές δομές. ∆εν μιλάμε για Ψυχιατρική μεταρρύθμιση αλλά για συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας». Αλέξανδρος Μαυρογένης

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ταν είδα στην ανακοίνωση του προγράμματος του φεστιβάλ νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, να φιγουράρουν ως πρώτα ονόματα η Πίτσα Παπαδοπούλου κι ο Γιώργος Μαργαρίτης, έπεσα από τα σύννεφα. Κι αυτό γιατί το λαϊκό τραγούδι ήταν ανέκαθεν εξοβελισμένο από τα φεστιβάλ μας επειδή θεωρούνταν χαμηλού επιπέδου και το μπέρδευαν με το λεγόμενο «σκυλάδικο», ένα επίσης παρεξηγημένο είδος με τραγούδια «διαμάντια». Υπήρχε αφ’ υψηλού θέαση και σαφής απαξίωση, με προκατειλημμένα στερεότυπα από διάφορους «κουλτουριάρηδες», που καθόριζαν τις μουσικές επιλογές των φεστιβάλ και τις περιόριζαν σε άνοστα ακούσματα κυρίως από το

έντεχνο τραγούδι. Επίσης καθοριστικό ρόλο στο μουσικό μας προσανατολισμό έπαιζε κι ένα απαράβατο στάτους πολιτικής ορθότητας. Φανταστείτε πόσο αδιανόητο ήταν να εμφανιστούν, πριν κάποια χρόνια, σε φεστιβάλ «ΑυγήςΘούριου» η Ρίτα Σακελαρίου κι ο Κώστας Καφάσης. Η παρούσα στήλη υποστήριζε πάντα το λαϊκό τραγούδι και δικαιώνεται με αυτή την εξέλιξη. Είναι σαν να παίρνει εκδίκηση η χαμένη μας λαϊκότητα. Είναι μια ένδειξη επιστροφής της αριστεράς σε μια κοινή γλώσσα με τα λαϊκά στρώματα, μια καινούρια γέφυρα της αριστεράς με τον απλό κόσμο και με τη μουσική που ακούει, μερακλώνει και γλεν-

τάει. Κάνοντας, βέβαια, μια βόλτα στο χώρο του φεστιβάλ δεν έλειπε η γνωστή εικόνα των αμετανόητων, ιδρυματοποιημένων συντρόφων που παρέμεναν γαντζωμένοι στα πηγαδάκια της ακατάσχετης πολιτικολογίας τους. Κάποιοι, μάλιστα, εκδήλωσαν φανερά τη δυσαρέσκειά τους για την αλλοίωση των «ποιοτικών» καλλιτεχνικών επιλογών που πάντα μας απομόνωναν στο βάθρο της ελίτ αριστεράς. Η συντριπτική πλειοψηφία, όμως, του κόσμου γέμισε ασφυκτικά το συναυλιακό χώρο και γλέντησε μέχρι τα χαράματα με τους σπουδαίους λαϊκούς καλλιτέχνες. Άνθρωποι όλων των ηλικιών με κέφι, ζωντάνια κι απαλλαγμένοι από τον βραχνά της πολιτικής ορθότητας, χόρευαν ζεμπεκιές και τσιφτετέλια κι όταν ανέβηκε στη σκηνή ο Γιώργος Μαργαρίτης το γλέντι απογειώθηκε. Σπουδαίες ερμηνείες και μερακλίδικα τραγούδια, με κορυφαίο τον «Τελευταίο πυρετό» του Άκη Πάνου! Πώς προέκυψε, όμως, αυτή η ιστορική στροφή στο λαϊκό τραγούδι; Οι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολες. Κάποιοι πιστεύουν ή ελπίζουν ότι ο

ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να ενισχύσει τη λαϊκή του φυσιογνωμία και να δημιουργήσει ρωγμές στο «ποιοτικό» κατεστημένο. Αυτοί θα απαντήσουν ότι η στροφή στο λαϊκό τραγούδι αποτελεί μια γενναία ρήξη του ΣΥΡΙΖΑ με τον εαυτό του και μια συνειδητή απόφαση να προσεγγίσει τα λαϊκά στρώματα. Κάποιοι άλλοι, πιο πονηρεμένοι, διακρίνουν στην εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ, από τα μονοψήφια ποσοστά στον προθάλαμο της εξουσίας, στοιχεία πολυσυλλεκτισμού, λαϊκισμού και ομοιότητας με το παλιό ΠΑΣΟΚ. Αυτοί θα ταυτίσουν την παρουσία της Πίτσας Παπαδοπούλου και του Γιώργου Μαργαρίτη στο φεστιβάλ νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ με τη λαϊκίστικη γραμμή του Βαγγέλη Γιαννόπουλου του βαθέως ΠΑΣΟΚ, που χαρακτήριζε τα μπουζουξίδικα ως τα καλύτερα πολιτιστικά κέντρα. Και μερικοί, ακόμα πιο προχωρημένοι, θα διατυπώσουν την άποψη ότι όλα αυτά έγιναν για να προετοιμαστεί η ένταξη στον ΣΥΡΙΖΑ ενός λαϊκού κοριτσιού, όπως είναι η Θεοδώρα Τζάκρη. ∆ιαλέγετε και παίρνετε! Ο δικηγόρος του διαβόλου

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ Ή ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

“

Προς τα πού θα πάμε;

Η προοπτική ανάπτυξης της κοινωνικής ή αλληλέγγυας οικονομίας στην Ελλάδα δεν αποτελεί γενικώς μια εκδοχή δραστηριοτήτων που πρέπει, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, να υποστηριχθεί, αλλά πρέπει να αποτελεί αναγκαστικά έναν πρωτεύοντα στόχο της στρατηγικής ανασυγκρότησης. Του Πέτρου Λινάρδου Ριλμόν

θέση για την ανάγκη ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας, της αλληλέγγυας οικονομίας ή της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, χαρακτηρίζει σήμερα στην Ελλάδα πολύ διαφορετικούς χώρους. Υπάρχουν αυτοί που γοητεύονται από την προοπτική οργάνωσης μονάδων παραγωγής ή προσφοράς υπηρεσιών, που λειτουργούν με ισότιμες σχέσεις των συμμετεχόντων και δημοκρατικές διαδικασίες, συνδυάζοντας ενδεχομένως αυτά τα χαρακτηριστικά με κάποια κοινωνική προσφορά. Υπάρχουν αυτοί που απέναντι στο πολύ δύσκολο έργο της αύξησης της απασχόλησης κατά τα επόμενα χρόνια, ποντάρουν στην ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας για να επιταχυνθεί αυτή η διαδικασία. Και υπάρχει, από την νεοφιλελεύθερη –κυβερνητική σήμεραπλευρά, η προσπάθεια χρησιμοποίησης δομών κοινωνικής οικονομίας για τη συνέχιση της αποδιοργάνωσης των δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών και των συγκροτημένων εργασιακών σχέσεων. Οι δύο πρώτες κατηγορίες μπορεί να μιλούν για κοινωνική οικονομία ή αλληλέγγυα οικονομία, ενώ η τρίτη μάλλον δεν έχει καλές σχέσεις με την “αλληλεγγύη”, αλλά στην καλύτερη περίπτωση η μια ή η άλλη επιλογή αντανακλά τοποθετήσεις κάποιων ανθρώπων, όχι όμως τις πραγματικές δυνατότητές τους να επηρεάσουν τον ένα ή τον άλλο προσανατολισμό μιας οργανωμένης δομής, και πόσο μάλλον ενός συνόλου δραστηριοτήτων.

Μια συστημική διαδικασία

Έχει επικρατήσει διεθνώς να θεωρούνται δραστηριότητες κοινωνικής οικονομίας, συνεταιριστικές ή άλλες δομές που λειτουργούν με ισότιμες σχέσεις και δημοκρατικές διαδικασίες, που υπηρετούν έναν κοινωνικό σκοπό έστω κι αν είναι μόνο η δημιουργία απασχόλησης για τα μέλη τους, που αναλαμβάνουν κοινωνικές υπηρεσίες ή πολιτιστικές δραστηριότητες δημόσιου χαρακτήρα, ή πωλούν προϊόντα ή υπηρεσίες σε μια αγορά, που μπορεί να λαμβάνουν επιδοτήσεις από κρατικές οντότητες ή όχι, και που διαρκούν κατά κανόνα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Σ’ αυτόν τον εκτεταμένο χώρο, στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική ή αλλού, ο οποίος είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ενταγμένος σε καπιταλιστικές οικονομίες και κοινωνίες, βρίσκει κανείς δομές και μέλη των δομών που ισχυρίζονται ότι ανήκουν στην αλληλέγγυα οικονομία, πράγμα που σημαίνει κατά κανόνα ότι αναπτύσσουν τη δραστηριότητά τους με στόχο και σκοπό να διαμορφώσουν εκτεταμένες πρακτικές και συσχετισμούς, οι οποίες θα μπορέσουν να αμφισβητήσουν την κυριαρχία των καπιταλιστικών δομών. Έτσι θεωρείται ότι ανήκουν στο χώρο της αλληλέγγυας οικονομίας, μορφές κοινωνικής προσφοράς και δημοκρατικής οργάνωσης, οι οποίες δύσκολα μπορούν να μονιμοποιηθούν στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης καπιταλιστικής οικονομίας και μπορούν να παίξουν μεταρρυθμιστικό ή ανατρεπτικό ρόλο μόνο μέσω μιας διευρυνόμενης κινηματικής δυναμικής. Αυτό όμως που δείχνει η διεθνής – κυρίως στην Ευρώπη ή τη Λατινική Αμερική – εμπειρία είναι ότι η ανάπτυξη της κοινωνικής ή αλληλέγγυας οικονομίας είναι μια συστημική διαδικασία, ακόμα κι αν το πλαίσιο θεσμών και πολιτικών που επιτρέπει αυτή την ανάπτυξη, έχει ως σκοπό την πλήρη ενσωμάτωσή τους σε ένα ανανεωμένο μοντέλο καπιταλισμού, ή αντίθετα τη δημιουργία ενός χώρου δραστηριοτήτων που αμφισβητεί τόσο τις μεθόδους όσο και την κυριαρχία του καπιταλισμού. Στον φορντιστικό καπιταλισμό η κοινωνική οικονομία λειτούργησε συμπληρωματικά σε σχέση με το κοινωνικό κράτος. Ακόμα και στις σημερινές εκδοχές νεοφιλελευθερισμού, η κοινωνική ή και αλληλέγγυα οικονομία που έχει τη δυνατότητα να διαμορφωθεί, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από μια διαπραγμάτευση με την κρατική εξουσία όλων των επιπέδων.

Πρωτεύων στόχος της στρατηγικής ανασυγκρότησης

Και στις κοινωνίες που έχει εδραιωθεί η προοπτική ανάπτυξης αυτών των δραστηριοτήτων και αναγνωριστεί ο ανατρεπτικός τους χαρακτήρας, ο ρόλος των δημόσιων πολιτικών είναι καθοριστικός και συμπληρωματικός σε σχέση με τις κινηματικές διαδικασίες.

Όταν επομένως από την πλευρά των κινηματικών πρωτοβουλιών ή από την πλευρά πολιτικών οργανώσεων υποστηρίζεται η προοπτική της ανάπτυξης της κοινωνικής ή της αλληλέγγυας οικονομίας (ανάλογα με την οπτική που εκφράζει τις πρωτοβουλίες ή τις οργανώσεις) και, πόσο μάλλον, όταν θεωρείται αναγκαία η ανάπτυξή τους απέναντι στην κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας, το ζήτημα της διαμόρφωσης ενός ευνοϊκού θεσμικού πλαισίου και της άσκησης των κατάλληλων πολιτικών, αποκτά στρατηγική σημασία. Αλλά όταν μιλάμε για θεσμικό πλαίσιο και άσκηση πολιτικών, δεν εννοούμε την παρουσίαση ενός καταλόγου θεμάτων προς επίλυση, αλλά μιλάμε για την ανάγκη επεξεργασίας σχεδίων και εργαλείων για την υλοποίησή τους. Η προοπτική ανάπτυξης της κοινωνικής ή αλληλέγγυας οικονομίας στην Ελλάδα δεν αποτελεί γενικώς μια εκδοχή δραστηριοτήτων που πρέπει, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, να υποστηριχθεί, αλλά πρέπει να αποτελεί αναγκαστικά έναν πρωτεύοντα στόχο της στρατηγικής ανασυγκρότησης. Στα κλασικά κεϋνσιανά αναπτυξιακά σχήματα, η αύξηση της ζήτησης δραστηριοποιεί τον ιδιωτικό τομέα, τον οποίο προσπαθούν να επηρεάσουν οι κρατικές πολιτικές για να προσανατολιστεί προς τις επιθυμητές κατευθύνσεις. Ακόμα και για έναν τέτοιο προσανατολισμό δεν υπάρχει σήμερα κάποια συζήτηση. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να αναλάβει έναν τέτοιο πρωταγωνιστικό ρόλο, και αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή ο ιδιωτικός τομέας, που δεν είχε ποτέ στο παρελθόν μια στρατηγική για την εθνική οικονομία, είναι σήμερα πολύ εξασθενημένος, είναι πολύ λίγο ανταγωνιστικός ενώ δεν προτείνει κάτι πέρα από την επιβίωσή του. ∆εύτερον, επειδή η εξέλιξη της ευρωπαϊκής οικονομίας χαρακτηρίζεται από στασιμότητα, και μια αύξηση της ζήτησης στην Ελλάδα δεν πρόκειται να ανατρέψει το υποτονικό επενδυτικό κλίμα. Ο δημόσιος τομέας μπορεί να αναλάβει κάποιες σημαντικές επενδυτικές παρεμβάσεις, αλλά η κοινωνική πρωτοβουλία σε ό,τι αφορά την ανταπόκριση σε ανάγκες, την αναζήτηση τρόπων αύξησης της απασχόλησης, την τοπική ανάπτυξη και την υλοποίηση και-

νοτόμων ιδεών, πρέπει να αναλάβει σημαντικό ρόλο.

Ο ρόλος της κοινωνικής πρωτοβουλίας

Για να αναληφθεί όμως αυτό ο ρόλος δεν αρκεί να τον διακηρύξουμε. Είναι καταρχάς αναγκαίο να αποκτήσουμε μια εικόνα των τομέων και κλάδων όπου είναι δυνατό να αναπτυχθούν κοινωνικές πρωτοβουλίες, και αυτό πρέπει να γίνει τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Να απαντηθούν ερωτήματα όπως “σε ποιές αγροτικές δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν συνεταιρισμοί;” σε μια περιοχή, ή “ποιός είναι ό ρόλος των τοπικών πρωτοβουλιών για ΑΠΕ στο πλαίσιο της ενεργειακής στρατηγικής;”. Στη συνέχεια, χρειάζεται να προσαρμοστούν στους κατά τόπους στόχους, το νομικό πλαίσιο, οι χρηματοδοτήσεις, οι δυνατότητες αξιοποίησης υπάρχουσας γης, εξοπλισμού ή κτιρίων. Επίσης, πρέπει να διαμορφωθούν στο επίπεδο των περιφερειακών ή τοπικών αρχών, δομές υποστήριξης των συνεταιριστικών πρωτοβουλιών για τη παροχή βοήθειας σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο, την οικονομική βιωσιμότητα, την αποτελεσματική διοίκηση και τις επιλογές δραστηριοτήτων. Παράλληλη υποστήριξη πρέπει να δοθεί και σε εθελοντικές πρωτοβουλίες που έχουν μεταβατικό κινηματικό χαρακτήρα (συσσίτια, κοινωνικά ιατρεία) και συνδέονται με ευρύτερες προγραμματικές επιλογές σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο (προνοιακές πολιτικές των δήμων, σύστημα υγείας). Η Ελλάδα είναι στο παγκόσμιο περιβάλλον, ένα από τα πλέον κραυγαλέα παραδείγματα κατάρρευσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, και αντικατάστασής του από έναν κρατισμό που αναπαράγει την ανισότητα, τη διαφθορά και την εκτεταμένη φτώχεια. Σε αυτές τις συνθήκες η αλληλέγγυα οικονομία δεν είναι μια πινακίδα που βάζουμε σε μεμονωμένες πρωτοβουλίες, αλλά είναι μια αναγκαία στρατηγική επιλογή. Μία πρωτεύουσα κινηματική επιλογή αλλά και ένα θέμα που η Αριστερά πρέπει να μεταφέρει στην κεντρική πολιτική σκηνή, προσφέροντας σαφείς προγραμματικές κατευθύνσεις και στόχους. •

“

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Φτάσατε ν’ αναλάβετε την ανήκουστη υποχρέωση να παραδώσετε εσείς τα ονόματα εκείνων από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ, που δεν θα παρέδιδαν τα όπλα τους. Πρέπει να καταλάβετε, σύντροφοι, πως με τη συμφωνία της Βάρκιζας προδόθηκε, δίχως να το θέλετε, ο αγώνας μας.

ΣΤΟΝ 14ο ΤΟΜΟ ΤΗΣ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Κριτική στη γραμμή της ηγεσίας του ΚΚΕ

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιάννη Πετσόπουλου “Τα πραγματικά αίτια της διαγραφής μου από το ΚΚΕ” Στην ιστορία του ΣΕΚΕ και του ΚΚΕ αφιερώνεται ο τελευταίος τόμος 14 της Μαρξιστικής Σκέψης, περιλαμβάνοντας αναλύσεις και πηγές για την περίοδο 1918-1957. Ένα από τα ντοκουμέντα περιλαμβάνει μέρη από το βιβλίο του Γιάννη Πετσόπουλου «Τα πραγματικά αίτια της διαγραφής μου από το ΚΚΕ». Ο Γιάννης Πετσόπουλος γεννήθηκε το 1891 στην Κωνσταντινούπολη. Το 1916 εξέδωσε το Ριζοσπάστη, που θα γινόταν η εφημερίδα του ΣΕΚΕ, με την ίδρυσή του το 1918. Μεταξύ 1917 και 1922 φυλακίστηκε δεκατρείς φορές, κυρίως λόγω της θέσης του ΣΕΚΕ για τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Μετά απομακρύνθηκε από το ΚΚΕ και ασχολήθηκε με επιχειρήσεις χάρτου. Συμμετείχε στην Αντίσταση, όταν αποκαταστάθηκε και η κομματική του ιδιότητα. Μετά το Λίβανο ασκεί κριτική στη γραμμή της ηγεσίας, με πολυσέλιδα τετράδια που αποστέλλει στο Πολιτικό Γραφείο. Ως αποτέλεσμα διαγράφεται και σε ανακοίνωση της ΚΕ Ελέγχου του ΚΚΕ (29.4.1946) χαρακτηρίζεται «στοιχείο εχθρικό στο λαϊκό κίνημα φραξιονιστικό, συνειδητά διαλυτικό, όργανο ξένων αντιδραστικών συμφερόντων» και παραδίδεται «στη λαϊκή περιφρόνηση». Το 1946 ο Πετσόπουλος δημοσιεύει το βιβλίο του δημοσιοποιώντας τις κριτικές του. Ακολουθούν χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

Η συμφωνία της Βάρκιζας

Τι επιτύχατε με τη Βάρκιζα; Την αμνηστία του πολιτικού αδικήματος. Αυτή μας την έδωσε ο Τσόρτσιλ με τις σχετικές κατηγορηματικές δηλώσεις του στην Αγγλική Βουλή, πως κανένας δεν θα διωχθεί για την απλή συμμετοχή του στο κίνημα, πως έτσι συμφώνησε με την κυβέρνηση Πλαστήρα… Για να πάρουμε, λοιπόν, κάτι που το είχαμε, παραδεχθήκαμε με την υπογραφή μας, πως η αντίσταση κατά της ξένης επέμβασης ήταν αδίκημα πολιτικό που είχε ανάγκη αμνηστίας, και, το φοβερότερο, πως η εκτέ-

λεση δοσιλόγων και προδοτών έγκλημα κοινό. Προσπαθώντας να βρείτε τη διάκριση μεταξύ του πολιτικού και του κοινού αδικήματος, βρήκατε μια διατύπωση, χάρη στην οποία κανένας φόνος δεν ξεφεύγει απ’ το χαρακτηρισμό του κοινού αδικήματος, εφόσον ένα συμβούλιο θ’ αποφαίνεται πως δεν ήταν αναγκαίος για να επιτύχει η στάση. Παραδώσατε έτσι όλους εκείνους που επάνω σε λανθασμένα συνθήματά σας έκαναν εκτελέσεις, στο δήμιο και, το χειρότερο, στην ατίμωση, που αυτή τη φορά κινδυνεύει να κολλήσει σαν ρετσινιά πάνω σ’ όλο μας το κίνημα. ∆εχθήκατε ακόμη να νομιμοποιήσετε τη διατήρηση του στρατιωτικού νόμου, συγκατανεύοντας στην άρση όλων των άρθρων του Συντάγματος που προστατεύουν και εγγυώνται τις στοιχειώδεις λαϊκές ελευθερίες… Εξασφαλίσατε την παύση των δημόσιων υπαλλήλων που σαμποτάρισαν τον κρατικό μηχανισμό κατά την κατοχή, σαν ανίκανων, κι εκείνων που πήγαν με το μέρος του λαού στη σύρραξη σαν στασιαστών. ∆εχθήκατε ν’ αποτελέσουν τη βάση του εθνικού δημοκρατικού στρατού οι χαφιέδες και οι δολοφόνοι του Σίμανα, που στρατολογήθηκαν και απολύθηκαν από τις φυλακές κατά τη σύρραξη, αλλά ταυτόχρονα δεχθήκατε σιωπηλά να μείνουν έξω αξιωματικοί και καπεταναίοι του ΕΛΑΣ. ∆εχθήκατε τον αποκλεισμό ολόκληρης της αριστερής δημοκρατικής παράταξης από την κυβέρνηση της χώρας… ∆εχθήκατε να κάμουν εκλογές όποτε θέλουν ως το τέλος του 1945 και να σηκώσουν το στρατιωτικό νόμο όποτε θέλουν. Τέλος, φτάσατε ν’ αναλάβετε την ανήκουστη υποχρέωση να παραδώσετε εσείς τα ονόματα εκείνων από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ, που δεν θα παρέδιδαν τα όπλα τους. Πρέπει να καταλάβετε, Σύντροφοι, πως μ’ αυτήν τη συμφωνία προδόθηκε, δίχως να το θέλετε, ο αγώνας μας, περάσαμε, χωρίς να το καταλάβουμε, στην υπηρεσία της αντίδρασης, της ντόπιας και ξένης. ∆ώσατε στον Τσόρτσιλ το πιστοποιητικό που χρειάζονταν για να δικαιωθεί

στη Γιάλτα και να ματαιώσει την εφαρμογή των αποφάσεων αυτής της διάσκεψης και στην Ελλάδα… ∆ώσατε στην αντίδραση το δικαίωμα να σηκώσει κεφάλι και να μετατραπεί από κατηγορούμενη σε κατήγορό μας. ∆ώσατε το δικαίωμα στους δοσίλογους, τους δολοφόνους και τους προδότες, να δικάζουν τους ήρωές μας σαν κοινούς εγκληματίες…

ηθικά το κόμμα. Η αντίδραση έκανε τη δουλειά της. Κόβοντας το κεφάλι του Άρη και διαπομπεύοντάς το σαν κεφάλι ληστή, επιβεβαίωσε πανηγυρικά το πραγματικό πνεύμα της Βάρκιζας. Το πνεύμα της άρνησης του κινήματος της εθνικής αντίστασης, της εξόντωσής του, της διαπόμπευσης και του εξευτελισμού του στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Ο Άρης ανέπτυξε θαυμαστά προσόντα οργανωτή, αρχηγού παρτιζάνων και στρατιωτικού. Αυτός ήταν το λαϊκό στρατιωτικό ταλέντο που έβγαλε ο αγώνας μας… Ο Άρης δεν βγήκε τώρα ενάντια στη Βάρκιζα. Βγήκε αμέσως την επομένη της Βάρκιζας. Ήταν αυτό η διαμαρτυρία ολόκληρου του αντάρτικου ενάντια σ’ αυτή τη συνθηκολόγηση, που παράδινε το κίνημα της αντίστασης ολόκληρο στα χέρια των προδοτών. Βγήκε με λίγους διαλεχτούς και γενναίους συντρόφους του, ενώ μπορούσε να παρασύρει, αν ήθελε, πολλές χιλιάδες, αποφασισμένους να πεθάνουν μαζί του με το τουφέκι στο χέρι, συμβολίζοντας τη θέληση του ελεύθερου ελληνικού λαού, που πολέμησε τέσσερα χρόνια τον κατακτητή, να μη δεχθεί μια νέα κατοχή. Βγήκε να πληρώσει με τη ζωή του το χρέος που είχε προς το κίνημα της εθνικής αντίστασης, σαν δημιουργός και ο πρώτος αρχηγός του, να μην το αφήσει να διαπομπευθεί στο πρόσωπό του. Έτσι έπρεπε να γίνει… Το κεφάλι του Άρη του Βελουχιώτη, του αρχηγού της εθνικής αντίστασης, του ήρωα του Γοργοπόταμου, πριν κρεμαστεί από τους χθεσινούς συνεργάτες των Γερμανών στους φανοστάτες της πλατείας των Τρικάλων (της ίδιας πλατείας, όπου ο Παρτσαλίδης κι ο Σιάντος ανήγγειλαν τη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας και τη διάλυση του ΕΛΑΣ) κυλίστηκε, μαζί με ολόκληρο το κίνημα της αντίστασης που συμβόλιζε, στο βόρβορο από την ίδια την ηγεσία του Κόμματος, που δεν δίστασε να τον σπιλώσει με την κατηγορία της δειλίας. Πριν τον σκοτώσει φυσικά η αντίδραση, τον σκότωσε

Για την πολιτική του σ. Ζαχαριάδη, από την επιστροφή του κι εδώ πρέπει να λεχθούν τα εξής: Παρερμηνεύοντας την ιδιότητα του αρχηγού, σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής, μα όχι το επαναστατικό, ο σ. Ζαχαριάδης γυρίζοντας ύστερα από 8 χρόνια απουσίας, δε θεώρησε αναγκαίο να πληροφορηθεί από κανένα τι έγινε όλο αυτό τον καιρό της απομάκρυνσής του στην Κέρκυρα και στο Νταχάου. ∆εν θεώρησε αναγκαίο ν’ ακούσει ούτε συνεργάτες και κόμματα που έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο στο πλευρό μας, κατά τον αγώνα της αντίστασης και που θα ήταν οι συνεργάτες και στο μέλλον. Αρκέσθηκε, ή πιθανά τον εξανάγκασαν ν’ αρκεσθεί στις πληροφορίες που τού ’δωσε η υπεύθυνη και υπόλογη ηγεσία και πήρε από την πρώτη μέρα θέση σε όλα τα ζητήματα. Έγινε από τότε υποχείριός της, βρίσκοντας πιθανώς, πως η υποταγή σε μια δημιουργημένη δυναμική κατάσταση, εμφανιζόμενη κατ’ ανάγκην σαν πειθαρχία στις αποφάσεις «μια που πάρθηκαν» αποτελούσε όχι απαράδεκτο ελιγμό, μα τον καλύτερο τρόπο εκπλήρωσης του καθήκοντός του απέναντι του κινήματος και ανταπόκρισης στις ελπίδες που πάνω του όλο το Κόμμα και όλο το κίνημα στήριζε… Μπορεί με δυο λόγια να λεχθεί πως ο σ. Ζαχαριάδης, υιοθετώντας και δεχόμενος να συνεχίσει, είτε θεληματικά είτε αναγκαστικά, την πολιτική της ηγεσίας, στηριγμένη πάνω σε ολότελα καιροσκοπική βάση, ήταν φυσικό να κάμει τα ίδια λάθη μ’ εκείνην σε όλους τους τομείς και να εμφανίσει εκείνες τις τόσο συχνές παλινωδίες, που προκαλούν κατάπληξη και γεννούν ένα σωρό ερωτήματα στα μέλη του Κόμματος και στους ξένους.

Άρης Βελουχιώτης

Ο Ζαχαριάδης

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

O ΣΕΡΖ ΛΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Ι∆ΕΕΣ

Η από-αποικιοποίηση του φαντασιακού μας Προδημοσίευση από το βιβλίο του Σερζ Λατούς «Κορνήλιος Καστοριάδης: Ριζοσπαστική αυτονομία» Ο Σερζ Λατούς, ένας από τους επιφανέστερους θεωρητικούς του ρεύματος της αποανάπτυξης, επιστρέφει μετά από τριάμισι χρόνια στην Ελλάδα, προσπαθώντας να δώσει απαντήσεις σε ένα καίριο ερώτημα: Πώς «ξαναφτιάχνεται» μια λαβωμένη κοινωνία; Αυτό που ονομάζουμε «κρίση», δεν υπάρχει μόνο στο στενό οικονομικό πεδίο. ∆εν πρόκειται απλώς για το γεγονός ότι άδειασαν οι τσέπες του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Πρόκειται για μια συνολική κατεδάφιση του κοινωνικού ιστού, αξιών, δομών και θεσμίσεων. Οι ρίζες αυτού του φαινομένου δεν βρίσκονται παρά στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο καπιταλισμός: ∆ιαρκής οικονομική μεγέθυνση στο κυνήγι του αλόγιστου κέρδους με κάθε κόστος. Ως εκ τούτου, η επιστροφή στην «πρότερη κατάσταση» της εικονικής ευδαιμονίας δεν μπορεί να αποτελεί απάντηση. Η αποανάπτυξη, την οποία πρεβεύει ο Σερζ Λατούς, θα μπορούσε να είναι η εναλλακτική απέναντι στον καπιταλισμό-καζίνο. Όμως δεν πηγαίνει μόνη της:

τη φιλοσοφία και την «πολιτική οντολογία» του Καστοριάδη δεν υπάρχει ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ σκέψης και πράξης το να ερμηνεύεις τον κόσμο σημαίνει συγχρόνως να τον αλλάζεις. Η ανάδειξη, η αποκάλυψη των φαντασιακών κοινωνικών σημασιών, στις οποίες στηρίζεται η κατεστημένη τάξη πραγμάτων αποτελεί το πρώτο βήμα για την ανατροπή της ετερονομίας και το μόνο εφικτό σε μια περίοδο ανάσχεσης του επαναστατικού κινήματος. Αυτή η συνεχής καταγγελία συμβάλλει στην αλλαγή του φαντασιακού. Η πορεία προς την κατάκτηση της αυτονομίας δεν θα πραγματοποιηθεί ασφαλώς από μόνη της, είναι όμως σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από την ύπαρξη ενός πολιτικού κόμματος ή ενός οργανωμένου κινήματος, που πάντοτε διατρέχει τον κίνδυνο της γραφειοκρατικής παρέκκλισης. Η βαρύτητα που δίνει ο Καστοριάδης στο φαινόμενο της γραφειοκρατίας και οι σχετικές αναλύσεις του, οι οποίες συνδέονται με την προσωπική του διαδρομή εντός του επαναστατικού κινήματος, αποτελούν αναμφίβολα ένα στοιχείο που πρέπει να ενσω-

“

Η ανάπτυξη και η εξέλιξη σχετίζονται ασφαλώς με μια διαδικασία προσηλυτισμού των νοοτροπιών, δηλαδή έχουν έναν ιδεολογικό και οιονεί θρησκευτικό χαρακτήρα, καθώς αποσκοπούν να συγκροτήσουν το φαντασιακό της προόδου και της οικονομίας.

ματωθεί στη θεωρία της αποανάπτυξης σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα.

Για να βγούμε από την εξαθλίωση

Αν η ανάπτυξη δεν είναι παρά μια θρησκευτική πίστη και η οικονομική μεγέθυνση μια φαντασιακή κοινωνική σημασία, όπως η πρόοδος και όλες οι θεμελιώδεις κατηγορίες της οικονομίας, για να διαφύγουμε από αυτές τις έννοιες, να τις καταργήσουμε και να τις υπερβούμε (η περίφημη εγελιανή Aufhebung), πρέπει να αλλάξουμε το φαντασιακό. Η κριτική στην τεχνική, στην ανάπτυξη και τη μεγέθυνση προκύπτει από την απογύμνωση της δυτικής φαντασίωσης για κυριαρχία επί του κόσμου διά του ορθού λόγου. Η οικοδόμηση μιας κοινωνίας της αποανάπτυξης περνάει, λοιπόν, αναγκαία από την αποαποικιοποίηση του φαντασιακού μας, για να αλλάξουμε τον κόσμο πριν η αλλαγή του κόσμου μας καταδικάσει στην εξαθλίωση. Εκεί οδηγεί αναμφίβολα μια συνεπής ερμηνεία της σκέψης του Καστοριάδη, παρότι ο ίδιος δεν χρησιμοποίησε ποτέ, απ’ όσο ξέρουμε, τη συγκεκριμένη έκφραση. Γράφει όμως: «Το απαιτούμενο είναι μια νέα φαντασιακή δημιουργία που η σημασία της δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε ανάλογο στο παρελθόν, μια δημιουργία που έβαζε στο κέντρο της ζωής του ανθρώπου σημασίες άλλες από την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, που θα έθετε στόχους διαφορετικούς, για τους οποίους οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν πως αξίζουν τον κόπο. […] Αυτή είναι η κολοσσιαία δυσκολία που πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε. Θα έπρεπε να θέλουμε μια κοινωνία στην οποία οι οικονομικές αξίες θα έχουν πάψει να κατέχουν κεντρική (ή μοναδική) θέση, όπου η οικονομία θα έχει ξαναμπεί στη θέση της, δηλαδή θα έχει γίνει ένα απλό μέσο του ανθρώπινου βίου και όχι ύστατος σκοπός, στην οποία επομένως θα έχουμε παραιτηθεί από την τρελή κούρσα προς μια συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση. Αυτό δεν είναι απλώς αναγκαίο για να αποφύγουμε την τελεσίδικη καταστροφή του γήινου περιβάλλοντος. Είναι αναγκαίο κυρίως για να βγούμε από την ψυ-

Έχει ανάγκη ένα νέο τρόπο θέσμισης των ανθρώπων και ένα νέο τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε την υπόθεση «παραγωγή». Η αποανάτπυξη πάει χέρι-χέρι με την άμεση δημοκρατία και την αυτοδιαχείριση. Και αυτά δεν μπορεί να είναι μια υπόθεση κάποιου «φωτεινού μέλλοντος». Είναι ανάγκη να ξεκινήσουν από σήμερα. Σε αυτό το πλαίσιο θα κινηθούν οι δύο συζητήσεις που θα πραγματοποιηθούν αυτήν εβδομάδα με τη συμμετοχή του Σερζ Λατούς. Την Τρίτη 14 Οκτωβρίου, στις 7μ.μ., στον κινηματογράφο Αλέξανδρο στη Θεσσαλονίκη και την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου, στις 7μ.μ., στη Νομική Σχολή στην Αθήνα. Ο Λατούς έρχεται στη χώρα μας με αφορμή την έκδοση από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων του βιβλίου του «Κορνήλιος Καστοριάδης: Ριζοσπαστική αυτονομία». Από αυτό το βιβλίο, σε μετάφραση του Θοδωρή ∆ρίτσα και του Κώστα Σπαθαράκη, η «Εποχή» δημοσιεύει σήμερα ορισμένα αποσπάσματα.

χική και ηθική εξαθλίωση των σύγχρονων ανθρώπων». Με άλλα λόγια, αυτή η έξοδος από την ακυβέρνητη υπερνεωτερική κοινωνία της κατανάλωσης και του θεάματος είναι το υπέρτατο ζητούμενο.

Μια εν μέρει εθελούσια δουλεία

Καθώς τα προβλήματα της ανάπτυξηςυπανάπτυξης και των σχέσεων ΒορράΝότου δεν βρίσκονται στο επίκεντρο της καστοριαδικής σκέψης, η περισσότερο ή λιγότερο συνειδητή πηγή της έκφρασης «αποαποικιοποίηση του φαντασιακού» είναι κατά πάσα πιθανότητα η μετααποικιακή ανθρωπολογία. Από το 1969 κιόλας, ο Ζεράρ Αλτάμπ, μαθητής του Ζορζ Μπαλαντιέ, τιτλοφορούσε τις μελέτες του για τη Μαγαδασκάρη Καταπίεση και απελευθέρωση του φαντασιακού. Επίσης, ο Σερζ Γκρουζινσκί δημοσίευε το 1988 το «La colonisation de l’imaginaire» (Η αποικιοποίηση του φαντασιακού), αναφερόμενος στον υπότιτλο στη διαδικασία του εκδυτικισμού. Όταν όμως ο Γκρουζινσκί μιλά για αποικιοποίηση του φαντασιακού, καταγγέλλει ακόμη την αποικιοκρατική διαδικασία με τη στενή έννοια, και εν προκειμένω τον προσηλυτισμό των ιθαγενών από τους ιεραπόστολους. Η αλλαγή θρησκείας αποτελεί συγχρόνως έναν αποπολιτισμό του πνεύματος και έναν επιπολιτισμό στον χριστιανισμό και στη δυτική κουλτούρα, στο πλαίσιο του ιμπεριαλιστικού σχεδιασμού. Ο Γκρουζινσκί αναφέρεται, λοιπόν, σε μια πραγματική «καταπίεση του φαντασιακού», η οποία βεβαίως επιτυγχάνεται με μέσα που δεν είναι μόνο συμβολικά, αν σκεφτούμε την πυρά της Ιεράς Εξέτασης που χρησιμοποιήθηκε ευρέως στον Νέο Κόσμο από τους Ισπανούς κατακτητές.

Κριτική στην τεχνοκρατική φαντασίωση

“

Η σημασία της απεριόριστης επέκτασης μιας δήθεν “ορθολογικής” δήθεν κυριαρχίας πάνω στα πάντα, στη φύση αλλά και στους ανθρώπους αντιστοιχεί στην καπιταλιστική διάσταση των νεότερων κοινωνιών. και της οικονομίας. Αλλά εδώ ο «βιασμός του φαντασιακού» παραμένει συμβολικός. Η αποικιοποίηση του φαντασιακού στη ∆ύση αποτελεί μια πνευματική εισβολή της οποίας είμαστε συγχρόνως θύματα και αυτουργοί. Πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για μια αυτοαποικιοποίηση, μια εν μέρει εθελούσια δουλεία. Κατά τον Καστοριάδη η νεωτερικότητα χαρακτηρίζεται εξαρχής από δύο κοινωνικές φαντασιακές σημασίες: «Από τη μια μεριά, η σημασία της απεριόριστης επέκτασης μιας δήθεν “ορθολογικής” δήθεν κυριαρχίας πάνω στα πάντα, στη φύση αλλά και στους ανθρώπους, σημασία που αντιστοιχεί στην καπιταλιστική διάσταση των νεότερων κοινωνιών και, από την άλλη, η σημασία της ατομικής και κοινωνικής αυτονομίας […] που αντιστοιχούν στο δημοκρατικό, χειραφετητικό, επαναστατικό πρόταγμα». Γι’ αυτό η κριτική στην τεχνοκρατική φαντασίωση δεν αποκτά σε κανένα σημείο του έργου του προβάδισμα έναντι της κριτικής στην οικονομία, την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση, παρότι πρόκειται για δύο αξεχώριστα πράγματα.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

“

Υπουργείο Α-παιδευσιάς και Α-πολιτισμού γωνία

Aν το Θεατρικό Μουσείο είχε ως εκθέματα αγάλματα από την Αμφίπολη, θα είχε άλλη τύχη;

ην έντονη διαμαρτυρία της εκφράζει με επιστολή της προς τον υπουργό Παιδείας, που κοινοποιήθηκε σε φορείς και πρόσωπα από το χώρο των τεχνών και της τυπικής εκπαίδευσης, η Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών Πολιτιστικών Θεμάτων, για τον εξοβελισμό του πολιτισμού «από τις ονομασίες των τμημάτων που θα συντονίζουν και θα διευθύνουν τη λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τις περιγραφές των αρμοδιοτήτων τους, όπως καταγράφονται στον νέο Οργανισμό του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (Π∆ υπ αρ. 114, ΦΕΚ 181/29-8-2014)». Μάλιστα, παρά τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες πριν από λίγα χρόνια με στόχο την κατ’ επίφαση σύμπνοια με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου. Η Ένωση αποτελείται από τους Υπευθύνους Πολιτιστικών Θεμάτων των ∆ιευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας, από Σχολικούς Συμβούλους αλλά κι εκπαιδευτικούς που όντας ευαισθητοποιημένοι στο θέμα της ένταξης του πολιτισμού στην εκπαίδευση εκπονούν ανάλογα προγράμματα Σχολικών ∆ραστηριοτήτων, όπου εντάσσονται πέρα από τα πολιτιστικά και τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας κ.λπ. Τέτοια προγράμματα οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας υλοποίησαν 16.761 σε 5.694 σχολεία, όπου ενεπλάκησαν εθελοντικά 31.636 εκπαιδευτικοί και 398.747 μαθητές. Η επιστολή καταλήγει στην πρόταση δημιουργίας ενός αυτοτελούς Τμήματος Προγραμμάτων Σχολικών ∆ραστηριοτήτων, το οποίο θα συγκεντρώνει το σύνολο των αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με τα προγράμματα αυτά και φυσικά τα πολιτιστικά προγράμματα.

Η πληγή του Θεατρικού Μουσείου

Παράλληλα, και κατά πλήρη αντιστοιχία με το παραπάνω, βρίσκεται το γνωστό πλέον σε όλους όσοι ασχολούνται με την τέχνη του θεάτρου θέμα της πλήρους εγκατάλειψης κι εξαθλίωσης στην οποία έχει περιέλθει το Θεατρικό Μουσείο,

τόσο ως χώρος όσο και ως οργανισμός. Πρόκειται για μία σοβαρότατη πληγή που χρονίζει, «κακοφορμίζει» επικίνδυνα και δεν λέει να κλείσει, θυμίζοντάς μας όχι μόνο την αναλγησία του ελληνικού κράτους, ιδιαίτερα σε θέματα διάσωσης της μνήμης του νεότερου ελληνικού πολιτισμού -γιατί αν το Μουσείο αυτό είχε ως εκθέματα, π.χ. τα αγάλματα από την Αμφίπολη, η αντιμετώπιση θα ήταν σαφώς διαφοροποιημένη. Την ίδια στιγμή, όπως μας ενημέρωσε η κα Άννα Μαυρολέων, ερευνήτρια του θεάτρου, συγγραφέας, διδάσκουσα στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Ακαδημία Πλάτωνος – οι δρόμοι της γνώσης» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και επί εικοσαετία εργαζόμενη με σύμβαση αορίστου χρόνου στο Τμήμα Μηχανογράφησης (Βάσεις δεδομένων) του Κέντρου Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικό Μουσείο, οι οικονομικές υποχρεώσεις του Οργανισμού είναι πλέον τεράστιες ενώ υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες τόσο για τυπικούς –π.χ. προϋποθέσεις υπαγωγής στα προγράμματα ΕΣΠΑ- όσο και για ουσιαστικούς λόγους. Ωστόσο, τα πράγματα εκπλήσσουν και θλίβουν ακόμη περισσότερο όταν κανείς αναλογίζεται πως όλοι αυτοί οι θησαυροί της νεότερης θεατρικής μας ιστορίας είναι πλέον βορά

ακόμη και χιλιάδων εντόμων και τρωκτικών.

Και στο ευρωκοινοβούλιο το θέμα

Αυτή η πληγή θα έπρεπε να υπενθυμίζει σε όλη την ελληνική κοινωνία ποιές κυβερνήσεις μας κυβερνούν, αλλά και ποιά είναι η στάση τους διαχρονικά ως προς την παιδεία και τον πολιτισμό, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Όταν η Μελίνα Μερκούρη, ως φωτεινή εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, ήταν υπουργός Πολιτισμού, οραματίστηκε το πάντρεμα της παιδείας με τον πολιτισμό, με σκοπό όλοι οι μαθητές στο ελληνικό σχολείο να μετέχουν και της καλλιτεχνικής παιδείας. ∆εν πρόλαβε, όμως, να ολοκληρώσει το σχέδιό της. Χρόνια αργότερα, εφαρμόστηκε από τα δύο συναρμόδια υπουργεία το πιλοτικό πρόγραμμα με το όνομά της, που έπειτα καταργήθηκε λόγω εκλογής του κόμματος της Νέας ∆ημοκρατίας ως αυτοδύναμης κυβέρνησης -σε μια εποχή κατά την οποία ο δικομματισμός έστω και κατ’ επίφαση σήμαινε τη μεταξύ των δύο συγκυβερνώντων σήμερα στην Ελλάδα κομμάτων αντιπαλότητα και τον ανταγωνισμό. Σήμερα που ούτε τα προσχήματα τηρούνται και οι μάσκες έχουν πέσει, ο πνευματικός πολιτισμός και η ουσια-

Claudia Bosse «Some democratic fictions»

Ο πνευματικός πολιτισμός και η ουσιαστική, ανθρωπιστική παιδεία, είτε ξεχωριστά είτε συνενωμένα, πόρρω απέχουν από το να συναποτελούν προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής, παρά μόνο κατ’ επίφαση και τυπικά μέσα από την ονομασία ενός ή δύο υπουργείων. στική, ανθρωπιστική παιδεία, είτε ξεχωριστά είτε συνενωμένα, πόρρω απέχουν από το να συναποτελούν προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής παρά μόνο κατ’ επίφαση και τυπικά μέσα από την ονομασία ενός ή δύο υπουργείων, τα οποία στην πραγματικότητα δεν επιτελούν το έργο για το οποίο υποτίθεται πως δημιουργήθηκαν. Ας ελπίσουμε πως οι προσπάθειες τόσο του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και του ΚΚΕ αλλά και της ∆ΗΜΑΡ, εντός του ελληνικού κοινοβουλίου, παράλληλα με εκείνες του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Μανώλη Γλέζου, που έχει ήδη δηλώσει ότι θα φέρει το θέμα του Κέντρου Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικού Μουσείου στο ευρωκοινοβούλιο, θα αποδώσουν καρπούς, ώστε ο φορέας αυτός να γίνει βιώσιμος σύμφωνα πάντα με τους διεθνείς κανόνες και με σταθερή χρηματοδότηση, αφού πρώτα βέβαια τακτοποιήσει όλες τις υποχρεώσεις του απέναντι στους εργαζόμενούς του. Σπύρος Πετρίτης

H Claudia Bosse, διεθνούς φήμης καλλιτέχνης, θεατρικός δημιουργός, χορογράφος και καλλιτεχνική διευθύντρια της διεπιστημονικής καλλιτεχνικής εταιρείας Τheatercombinat (www.theatercombinat.com) στη Βιένη, δημιουργεί πειραματικές sitespecific performances καθώς και εικαστικές παρεμβάσεις σε αστικούς χώρους σε όλο τον κόσμο (claudiabosse.blogspot.com). H διακρατική συλλογή (οπτικο)ακουστικών συνεντεύξεων που επιμελήθηκε, με τίτλο «Some democratic fictions», είναι προσωρινά εγκατεστημένη στην Αθήνα και ανοιχτή για συλλογή συνεντεύξεων. Πρόκειται για ηχογραφημένες σκέψεις από διαφορετικούς (γεω)πολιτικούς χώρους σχετικά με την ελευθερία, τις επαναστάσεις, το φάντασμα της δημοκρατίας και το ήθος της δράσης, που έρχονται αντιμέτωπες ή και συγκρούονται με τις σκέψεις που θα αποτυπωθούν στις συνεντεύξεις που θα γίνουν στην Αθήνα. H συγκεκριμένη εγκατάσταση είναι ένα χωροθετικό εργαστήρι της Claudia Bosse σε συνεργασία με τον Gunther Auer, που πειραματίζεται με διαφορετικά μέσα και κοινωνικές σχέσεις μέσα από εικόνες, ήχους, αντικείμενα και σκέψεις και έχει παρουσιαστεί σε διαφορετικές εκδοχές στη Βιένη και τη Βηρυττό και διευρύνεται συνεχώς στην πορεία της, με επόμενη στάση το Κάιρο, τον Ιανουάριο του 2015. Το νομαδικό αρχείο της συλλογής θα ανοίξει για το κοινό της ελληνικής πρωτεύουσας, στις 20 Οκτωβρίου, στις 9μ.μ., με τον τίτλο «Τhoughts meet space Αthens», στον πρώτο όροφο και την ταράτσα του νέου χώρου για τις τέχνες bhive (Μηθύμνης 18, Κυψέλη). Ενώ θα λειτουργεί καθημερινά 6 - 9μ.μ. από τις 21 μέχρι τις 25 Οκτωβρίου.

1067

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Συγγραφικά ήθη

άθε φθινόπωρο και άνοιξη οι εκδότες κοινοποιούν μέσω του Τύπου τους καινούριους τίτλους των βιβλίων, που θα εκδώσουν το αργότερο μέχρι τα Χριστούγεννα για να προλάβουν τα δώρα των εορτών και αντιστοίχως, μέχρι τον Ιούλιο για τις αγορές των καλοκαιρινών διακοπών. Σε αυτούς τους καταλόγους, υπερτερεί μεν σταθερά το μεταφρασμένο μυθιστόρημα, αλλά και η γηγενής πεζογραφία κερδίζει συνεχώς έδαφος. Εφέτος τον Σεπτέμβριο, μάλιστα, η σοδειά του ελληνικού μυθιστορήματος αναγγέλθηκε αυξημένη μετά την κάμψη, που έφερε η οικονομική κρίση. Στα σχετικά ρεπορτάζ των εφημερίδων, ανακοινώθηκαν προσώρας 32 τίτλοι, όπου δεν συμπεριλαμβάνονται οι πρωτοεμφανιζόμενοι. Αυτοί οι τελευταίοι, λόγω του ενδιαφέροντος που προκαλούν, καθιερώθηκε να ομαδοποιούνται και να προβάλλονται επιλεκτικά σε χωριστά ρεπορτάζ. Σε μία πρώτη εξάδα, που παρουσιάστηκε, περιέργως συμπεριλήφθηκε και ο Χειμαρριώτης Χρήστος Αρμάνδος Γκέζος, που είχε εκδώσει το πρώτο βιβλίο του το 2012, μία ποιητική συλλογή που τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο για πρωτοεμφανιζόμενους. Το να θεωρείται ως πρώτη εμφάνιση το πρώτο πεζογραφικό βιβλίο συνιστά μία ακόμη ένδειξη της κυριαρχίας της πεζογραφίας επί της ποίησης, πέραν από την συνήθη απουσία των ποιητικών βιβλίων από τα ρεπορτάζ για τις νέες εκδόσεις. Αλλά ας παραμείνουμε στους 32 νέους τίτλους της ελληνικής πεζογραφίας και την έκπληξη που μας προκάλεσαν. Όχι αυτοί ακριβώς οι τίτλοι, ούτε η επικράτηση του μυθιστορήματος έναντι μόλις έξι συλλογών διηγήματος, αλλά οι συγγραφείς των βιβλίων. Μείναμε με την αίσθηση ότι ήταν προχτές που διαβάσαμε φρεσκοτυπωμένο βιβλίο τους. Στα ρεπορτάζ, όμως, δεν υπήρχε καμία αναφορά σχετική με τους συγγραφικούς και εκδοτικούς χρόνους. Ενώ, σχολιάστηκαν οι μεταστεγάσεις σε άλλο εκδότη, παρότι τελικά το μόνο που αυτές δείχνουν είναι την αδημονία των συγγραφέων για την έκδοση βιβλίου. Όσο για την πυκνή εκδοτική παρουσία, αυτή επικροτείται, καλοδεχούμενη από όλους σαν ευοίωνο σημείο ανάκαμψης. Τελικά, όμως, σε ποιο βαθμό έχουν οι συγγραφείς πυκνώσει τις εκδόσεις τους; Γιατί η μνήμη παρασύρεται καμιά φορά από τις εντυπώσεις που αφήνει ένα βιβλίο. Υπάρχουν βιβλία που τα θυμάσαι χρόνια και άλλα που έχεις δυσκολία να ανακαλέσεις ακόμη και μέσες άκρες το θέμα τους την επομένη της ανάγνωσης. Μία σύντομη αναζήτηση μας έδωσε τα εξής: Μέσα στο 2014, τρεις συγγραφείς έχουν ήδη εκδώσει μυθιστορήματα και με μυθιστόρημα επανέρχονται (Β. Ραπτόπουλος, Γ.-Ι. Μπαμπασάκης, Α. Κορτώ). Το 2013, εξέδωσαν βιβλίο οκτώ (Μ. Κουμανταρέας, Α. Κυριακίδης, Μ. Μοδινός, Α. Σταμάτης, Λ. Χρηστίδης, Ν. Μάντης, ∆. Ποταμιάνος και ο περυσινός πρωτοεμφανιζόμενος Γιάννης Πλιάγκος). Το 2012, εννέα (∆. Χαριτόπουλος, ∆. Πετσετίδης, Ν. Αναστασέα, Μ. Μαρκόπουλος, Χ. Χρυσόπουλος, Ε. Μπογιάνου, Ε. Σουρλέγκα, Α. Νικολής, ∆. Μαρίνος). Το 2011, έξι (Σ. ∆ημητρίου, Λ. Παπαστάθης, Η. Παπαμόσχος, Α. Σμυρλή, Ι. Μπουραζοπούλου, Γ. Μητάς). Το 2010, τρεις (Σ. Καρυδάκης, Μ. Γενάρης, Χ. Οικονόμου). Το 2008, δυο (Τ. Αβέρωφ, Μ. Μήτσορα). Το 2004, ένας (Χ. Βούπουρας). Όπως φαίνεται, δεν πρόκειται για μνημονική απάτη. Πράγματι, οι ρυθμοί συγγραφής αποβαίνουν αξιοθαύμαστοι. Το 62,5% του φετινού δείγματος εκδίδει βιβλίο σε απόσταση μικρότερη της διετίας, ενώ το 34,4% κατορθώνει την ετήσια έκδοση βιβλίου. Ίσως, αυτή η κάψα να είναι ένας λόγος για τις μεταστεγάσεις που ανακοινώθηκαν. Μη βρίσκον-

τας έναν αντίστοιχα ενθουσιώδη εκδότη, ο συγγραφέας χτυπάει άλλη πόρτα, ει δυνατόν και μεγαλύτερη. Ιδιαίτερα για τους βραβευθέντες, η αύρα μιας πρόσφατης διάκρισης ανοίγει εύκολα πόρτες. Τρεις από τους βραβευθέντες για το προηγούμενο βιβλίο τους, του 2012, επανέρχονται, με τον Μάντη, που απέσπασε βραβείο μυθιστορήματος, να παρουσιάζει καινούριο μυθιστόρημα. Αυτός ο τελευταίος συνιστά ιδιαίτερη περίπτωση. Παρουσιάζοντας το υπό έκδοση μυθιστόρημα, αποκαλύπτει το πραγματικό του όνομα. Είναι ο Νίκος Λαμπρόπουλος, που πρωτοεμφανίζεται, με τη συλλογή «Το μάτι του άνθους», ως ποιητής το 2003 και τον επόμενο χρόνο ως μεταφραστής. Το 2006, χαιρετίσαμε την πρώτη εμφάνιση του Νίκου Μάντη ως πολλά υποσχόμενου διηγηματογράφου. Τελικά, προέκυψε μυθιστοριογράφος και μάλιστα, παραγωγικότατος, με τρία μυθιστορήματα εντός πενταετίας. Αλλά γιατί, μετά τη δημοσιότητα που αποφέρει μία έκδοση, ακόμη και αν δεν τύχει διάκρισης, οι συγγραφείς να φλέγονται για την επόμενη; Μια πρώτη ερμηνεία θα ήταν ότι έχουν αρχίσει να λειτουργούν ως αμιγείς επαγγελματίες. Γιατί δεν μας παραξενεύει, λ.χ., η Λένα Μαντά, που δηλώνει ότι κάθε μήνα Μάη, πάει στον εκδότη της καινούριο βιβλίο; Αλλά για εκείνη το κίνητρο είναι κυρίως οικονομικό, καθώς η συγγραφή αποτελεί βιοποριστική ασχολία. Κάτι που οι εντασσόμενοι στο χώρο της λογοτεχνίας, κατά κανόνα, δεν το κατορθώνουν. Αυτοί επικαλούνται ως κινητήρια δύναμη την αφοσίωσή τους στο γράψιμο. Εδώ, όμως, υπάρχει μία αντίφαση. Αφοσίωση στο γράψιμο θα σήμαινε μεν συνεχή απασχόληση, αλλά χωρίς σταθερούς ρυθμούς έκδοσης. Ενώ, αυτοί, με τις συνεντεύξεις τους και τα βιβλία τους, δείχνουν πως επείγονται. Ακόμη και μία συλλογή διηγημάτων, που θεωρείται διακεκομμένη και απλωμένη σε χρόνο ενασχόληση, γράφεται μέσα σε τρεις μήνες, όπως εξομολογείται η Μήτσορα. “Σε μια καθισιά”, κατά την έκφραση της Βάσιας Τζανακάρη, που εμφανίστηκε το 2008 και εφέτος εξέδωσε το τέταρτο βιβλίο της, καλύπτοντας στο ενδιάμεσο τρία πεζογραφικά είδη, διήγημα, μυθιστόρημα, παιδικό. Ίχνη αυτής της σπουδής μένουν στα βιβλία, πιθανώς και γιατί υστερούμε σε rewriters, που συχνά σημαίνει ανενδοίαστους ως προς το εύρος των παρεμβάσεων. Αλλά και οι συγγραφείς, από την πλευρά τους, δεν πειθαρχούν στις υποδείξεις των επιμελητών. Εξαίρεση αποτελούν οι έχοντες αμερικανική κουλτούρα, όπως, λ.χ., η Σώτη Τριανταφύλλου, που αφήνονται στα χέρια ενός έμπειρου επιμελητή. Τα σημάδια εσπευσμένης γραφής θα μπορούσαν να θεωρηθούν και λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, μία πληροφορία, που αλιεύεται στο ∆ιαδίκτυο, παρατίθεται λεκτικά ανεπεξέργαστη ή τα γλωσσικά ολισθήματα προς ακυρολεξίες και αδόκιμες εκφράσεις πληθαίνουν. Κυρίως, όμως, η σπουδή φαίνεται στην επιλογή του θέματος, που γίνεται ολοένα περισσότερο επικαιρική, όταν δεν ανακυκλώνει γνωστό από προηγούμενα βιβλία υλικό. Οπότε παραμένει η απορία, ως προς τι

η τόση βιασύνη; Μήπως συμβάλλει το αλκοολίκι της προβολής; Μήπως η ανάγκη κάποιων να βρίσκονται, αν όχι στο κέντρο, αλλά, έστω και στις παρυφές της επικαιρότητας, παρακινεί τη συγγραφή, φτάνοντας, με τον τρόπο που γίνεται, στη στρέβλωση; Γιατί περί στρέβλωσης πρόκειται όταν εφαρμόζεις πειθαναγκαστικά ορισμένο ωράριο, με γράψιμο καθορισμένης διάρκειας σε συγκεκριμένες ώρες, όταν επιδιώκεις μεγαλύτερη παραγωγικότητα, με ορισμένο αριθμό σελίδων ημερησίως, όταν πασχίζεις να συνταιριάζεις πλοκή και τρέχοντα “must”, όπως σύγχρονο προφίλ με ένα τσιτάτο του τάδε αμερικανού συγγραφέα ή ένα στίχο του δείνα ποιητή, αλλά ταυτόχρονα, επιζητάς οικολογική φυσιογνωμία, με την απαραίτητη μνεία στα δικαιώματα κάποιου ζωντανού, και βεβαίως, δεν λησμονείς την επίδειξη πολυπολιτισμικού πνεύματος με την ανάμιξη του καλού μετανάστη και του ρέποντα προς τον ρατσισμό εγχώριου και άλλα συναφή. Αν και εδώ, θα μπορούσε να γίνει λόγος περί διαστροφής της συγγραφής, για να θυμηθούμε και το κείμενο «Η διαστροφή της ανάγνωσης», που δημοσίευσε η Ήντιθ Ουώρτον στο «North American Review» πριν 111 χρόνια (στα ελληνικά: Άγρα, 2009). Μήπως το ζητούμενο για μια τουλάχιστον μερίδα συγγραφέων είναι οι συνεντεύξεις και οι βραδιές παρουσιάσεων του βιβλίου, τα επιστολικά εγκώμια και οι δημοσιευμένες “αγαπησιάρικες” κριτικές; Γιατί οι νέες συγγραφικές τακτικές, πέραν της μεγαλύτερης παραγωγικότητας, τείνουν να γενικεύσουν τη διττή ιδιότητα συγγραφέα-κριτικού, ώστε να μπορεί να λειτουργεί απ’ ευθείας ένα σύστημα αμοιβαιότητας, χωρίς την παρεμβολή τρίτου, όπως γινόταν παλαιότερα. Η Ουώρτον, έχοντας κατά νου την ανώτερη κοινωνική τάξη των Νεοϋορκέζων στις αρχές του περασμένου αιώνα, έκανε λόγο για τον “μηχανικό αναγνώστη”, που θεωρεί καθήκον του να διαβάζει κάθε βιβλίο που συζητιέται. Εκείνη πίστευε πως “όταν αυτός εισβάλλει στην επικράτεια της λογοτεχνίας – συζητά, κριτικάρει, καταδικάζει ή, ακόμα χειρότερα, επαινεί – τότε η διαστροφή της ανάγνωσης γίνεται απειλή για τη λογοτεχνία”. Ένας παρόμοιος αναγνώστης, που είναι μεν “καταναλωτής βιβλίων” αλλά με άποψη, δημιουργεί ή έστω, ενθαρρύνει τον “μηχανικό συγγραφέα”, που ανοίγει το δρόμο στον “μηχανικό κριτικό”. Αυτός ο τελευταίος διαμορφώνεται κατ’ εικόνα και ομοίωσιν του “μηχανικού αναγνώστη”, στο σημείο, σήμερα, χάρις και στις δυνατότητες που προσφέρει το ∆ιαδίκτυο, να υποκαθιστά τον συστηματικό κριτικό, κάποτε και τον επαγγελματία. Αυτό το αλληλοεξαρτώμενο τρίπτυχο, που σκιαγραφεί η Ουώρτον, όχι μόνο δεν έχει εκλείψει, αλλά, αντιθέτως, μέσα στα πρώτα χρόνια του 21ου έχει παγιωθεί και με τη δημιουργία θεσμών. Το να εδραιωθεί ήταν αναμενόμενο. Ήδη, η Ουώρτον παρατηρούσε πως “οι διαστροφές οι πιο δύσκολες να ξεριζωθούν είναι εκείνες που από τον πολύ κόσμο θεωρούνται αρετές”. Είναι προφανές πως ο χώρος του βιβλίου έχει ανάγκη αυτήν την τριαδική παρουσία. Σήμερα πλέον αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του, γι’ αυτό και προέκυψαν τρόποι ανα-

παραγωγής και στήριξής του. Ένας πρώτος είναι οι επ’ αμοιβή αναγνώστες, στους οποίους οι εκδότες εμπιστεύονται το έργο της διαλογής. Ένας δεύτερος, οι Λέσχες Ανάγνωσης, που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα της ανάγνωσης ως κατά μόνας ηδονή, διαμορφώνοντας “μηχανικούς αναγνώστες”. Ακόμη κι όταν προκύπτει στην ομάδα ένας αυτόβουλος αναγνώστης, η συναναστροφή του με παθητικούς αναγνώστες αποβαίνει μολυντική. Αλλά και γενικότερα, η μετατροπή της ανάγνωσης σε συζήτηση, που γίνεται σε παρεΐστικη ατμόσφαιρα δυσχεραίνει τη συγκέντρωση. Ο ενεργός αναγνώστης έχει ανάγκη τη μόνωση, θέλει χρόνο για να συλλογιστεί, ακόμη και για να αναζητήσει συμπληρωματικά κείμενα, απαραίτητα για μία νοερή συνομιλία με το βιβλίο. Αντ’ αυτού, θα γνωρίσει τον συγγραφέα του, που θα προσκαλέσει η Λέσχη. Ένας άλλος θεσμός είναι οι Σχολές ∆ημιουργικής Γραφής, όπου ουσιαστικά εκπαιδεύεται με ταχύ ρυθμό ο “μηχανικός συγγραφέας”. Μπορεί ο επωμιζόμενος την διδασκαλία να συγκαταλέγεται στους λογοτέχνες, όμως η διαδικασία κανονικοποίησης της εμπειρίας της συγγραφής, το καλύτερο που φέρνει είναι έναν μέτριο συγγραφέα. Όσο για τον “μηχανικό κριτικό”, αυτός μπορεί να προκύψει εν μία νυκτί από τους επικρατέστερους μιας Λέσχης, αλλά και από τους ταλαντούχους των Σχολών, όπου προβλέπεται και ειδικός κύκλος μαθημάτων. Και βεβαίως, ο Τύπος προβάλλει τις αρετές του τρίπτυχου. Αναφέρει θαυμαστικά ότι τα καλύτερα βιβλία πάνε από στόμα σε στόμα, ενώ εξάρει τα βραβεία που στηρίζονται στην ψήφο των αναγνωστών. Επίσης, ολοσέλιδες φιλοξενούνται οι συνεντεύξεις συγγραφέων, έστω και του ενός βιβλίου, όταν είναι απόφοιτοι Σχολών ∆ημιουργικής Γραφής. Όπως επισημαίνει η Ουώρτον, ο συγγραφέας επιζητά να βαδίσει “στη φαρδιά λεωφόρο που οδηγεί στην έγκριση του μηχανικού αναγνώστη”. “Ευκολοδιάβατη”, ελκύει ακόμη και δημιουργικά ταλέντα, καθώς, μάλιστα, είναι “γεμάτη με ακμαίους συνοδοιπόρους, απορροφά νέους προσκυνητές και μόνο από λαχτάρα για συντροφικότητα”. Αυτή η σπουδή του συγγραφέα σημαίνει σπατάλη χρόνου, δυνάμεων, ενέργειας και βεβαίως, χρημάτων για τον εκδότη, αλλά συχνά και για τον ίδιο, καθώς οι αυτοχρηματοδοτούμενες εκδόσεις αυξάνονται. Μια σπατάλη, όμως, νέου τύπου, που, σε αντίθεση με τις παλαιότερες, εγκωμιάζεται από το κοινωνικό περιβάλλον. Αυτές οι επαινετές σπατάλες τείνουν να γίνουν χαρακτηριστικό της καθημερινής ζωής. Ένα καλό παράδειγμα είναι η άθληση στα γυμναστήρια, που πολλαπλασιάζονται. Ας πάρουμε την άσκηση στο δημοφιλέστερο αεροβικό μηχάνημα, τον διάδρομο. Από τις οκτώ το πρωί μέχρι τις έντεκα το βράδυ, νεαρά άτομα περπατούν επί αυτού, διασκελίζουν ή και τρέχουν. Ξοδεύουν χρήματα, καταναλώνουν δυνάμεις και ενέργεια, και βεβαίως, σπαταλούν χρόνο. Όπως ακριβώς οι συγγραφείς, επιδιώκουν, αυτοί δια της καλής εμφανίσεως, την προβολή και επείγονται να την εξασφαλίσουν. Ένας περίπατος, που θα άφηνε και το περιθώριο περισυλλογής, δεν προσφέρεται, γιατί αργεί να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτές οι σπατάλες, ως ευάρεστες στον κοινωνικό χώρο, αποφέρουν καλές απολαβές. Μακροχρόνια, ωστόσο, έχουν κόστος. Ως γνωστόν, τα βιβλία πολτοποιούνται γρηγορότερα, όσο για μία σιλουέτα μέσω γυμναστηρίου, αυτή αντέχει μόνο ένα καλοκαίρι. Μ. Θεοδοσοπούλου

ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

“

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

O τίτλος «Strange fruit» επιλέχτηκε γιατί θέλησα να τονίσω τη θέση μου απέναντι στον ανελέητο ρατσισμό που αυτή τη στιγμή είναι στο απόγειο του στην Ελλάδα απέναντι σε ξένους, ομοφυλόφιλους, άστεγους, ανάπηρους, άρρωστους και ηλικιωμένους.

Τα επαναστατικά μουσικά ρεύματα σε μια φωνή Η αβάν γκαρντ μουσικός Μαρίκα Κλαμπατσέα μιλά στην “Εποχή” Από το 2002, ο ποιητής Αντρέας Παγουλάτος μού είχε μιλήσει για την περίπτωση της Μαρίκας Κλαμπατσέα, χαρακτηρίζοντας την «punk σοπράνο», «αβάν - γκαρντ συνθέτρια» -όροι που στα δικά μου αυτιά ασκούσαν γοητεία και για χρόνια αναζητούσα αυτή τη «μυστηριώδη» και όχι ιδιαίτερα γνωστή μουσικό. Την ανακάλυψα πέρσι στο Μέγαρο Μουσικής και συνειδητοποίησα πως, αν υπήρχε το alter ego της Τζάνις Τσόπλιν κάπου αλλού, σε μια ξένη χώρα, σίγουρα θα ήταν η Κλαμπατσέα! ∆εν είναι τυχαίο που τόσο στη μουσική, όσο και στις φωνητικές χορδές της, συνυπάρχουν όλα τα επαναστατικά μουσικά ρεύματα του 20ού αιώνα, μέσα από δισκογραφικές και συναυλιακές παρουσίες ακριβοθώρητες και σπάνιες για τα ελληνικά δεδομένα. Αφορμή για αυτή τη συνέντευξη είναι η προγραμματισμένη συναυλία της με τίτλο «Strange Fruit», στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου, στις 8.30 το βράδυ (τιμές εισιτηρίων: 12 και 10 ευρώ).

Τη συνέντευξη πήρε ο Αντώνης Μποσκοΐτης Ενώ είστε πάντοτε δραστήρια, έχετε απασχολήσει μόνο δύο φορές την ελληνική δισκογραφία, φτάνοντας στο σημείο να απασχολήσει ως και τον Μάνο Χατζιδάκι η δουλειά σας. Μιλήστε μας γι’ αυτό. Είναι αλήθεια ότι για κάποιους γνωστούς σε όλους λόγους δεν έχω ηχογραφήσει ολόκληρες τις παρουσίες - συναυλίες μου. Όμως υπάρχει ένα σχέδιο που θέλω να πιστεύω ότι θα πραγματοποιηθεί, τα «Τρένα», έργο που επικεντρώνεται στη μουσική και τα τραγούδια που γράφτηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα με κύρια αιχμή τα εβραιογερμανικά (yiddish). Εμπλέκω το «Different trains» του μινιμαλιστή συνθέτη Στιβ Ράιχ, εξ ου και ο τίτλος του έργου. Αναφέρομαι στα τρένα που μετέφεραν εκατομμύρια πολιτικούς κρατούμενους στα κρεματόρια των στρατοπέδων του θανάτου. Θα ήθελα, επίσης, να γράψω σε δίσκο το «Strange fruit», τη συναυλία της 17ης Οκτωβρίου στο Μουσείο Μπενάκη. Είναι για μένα μεγάλη τιμή που ο Μάνος Χατζιδάκις είχε ενδιαφερθεί για τη δουλειά μου. Είχα προτείνει τη συλλογή από νέες συνθέσεις μου, ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς σε άριες γνωστές, μουσική καμπαρέ αλλά και δικές μου συνθέσεις να εκδοθούν από τον Σείριο του. Μέσα σ’ αυτές τις άριες υπήρχε και ελεύθερος αυτοσχεδιασμός στην άρια Habanera από την όπερα «Κάρμεν» του Ζορζ Μπιζέ. Γι’ αυτή την άρια επικοινώνησε μαζί μου ο Χατζιδάκις, λέγοντας ότι θα ήθελε να τη δισκογραφήσει. ∆εν έγινε τελικά, γιατί τότε κινούμουν μεταξύ Ελλάδας και Αγγλίας και δυστυχώς παραμελήθηκε από τη μεριά μου το όλο project. Το οποίο εκδόθηκε πολύ αργότερα, στα 1994, με τον τίτλο «La Saradua» από την εταιρεία Musica Viva. Ζείτε μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας. Συναντήσατε μεγαλύτερη αποδοχή του έργου σας εκεί ή εδώ; Γνωρίζω ότι το British Council of Arts ήταν ανέκαθεν θετικό σε καινούργια δικά σας projects. Ναι, αλήθεια είναι προσπαθώ ακόμα να ζω μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας. Έχω νιώσει την αποδοχή και στις δύο χώρες, δεν έχω παράπονο αναφορικά με την αντιμετώπιση στη χώρα μου. Όμως, εξακολουθώ να επιλέγω να ζω στην Αγγλία που πάντα ήταν ένας τόπος που ανακουφιζόμουν από πολλά, ζώντας εκεί. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στον πολιτισμό που εκεί πραγματικά ένιωσα και νιώθω, από μικρά καθημερινά παραδείγματα μέχρι πιο αιχμηρά -σεβασμό και φροντίδα απέναντι σε ηλικιωμένους, σε ανάπηρους, σε άπορους κ.λπ. Ήταν φυσικό να σχετιστώ με τους χώρους της τέχνης και ν’ αναζητήσω τη στήριξη στη μουσική μου. Αυτό ήταν το Arts Council που ακόμη υποστηρίζει τα έργα μου με τελευ-

ταίο αυτό που γράφω για το βιβλίο της γαλλοεβραίας πιανίστριας σοπράνο Fania Fenelon, την οποία συνέλαβαν οι ναζί και την υποχρέωσαν να παίζει στην ορχήστρα του Άουσβιτς για τη διασκεδαση των S/S. H ίδια ορχήστρα έπαιζε και έξω από τους θαλάμους αερίων κατά τη μεταφορά των κρατουμένων! Πάντα έδινα συναυλίες στην Ελλάδα αλλά όχι πολλές λόγω Αγγλίας. Ένας σημαντικός χώρος που φιλοξενούσε τη δουλειά μου, κι από τους πρώτους μάλιστα, ήταν το Θέατρο Φούρνος. Τα τελευταία χρόνια είμαι εδώ και έτσι μου δίνεται η ευκαιρία με δυσκολία πάντα να κάνω συναυλίες. Η εμπορικότητα παντού δυστυχώς είναι ο πρώτος βαθμός αξιολόγησης αλλά εδώ γίνεται κραυγαλέα. Χάρηκα πολύ και ξαφνιάστηκα που η Ελλάδα μού έδωσε και το Κρατικό Βραβείο 2003 για ένα έργο που ήταν τόσο free form, όπως η όπερα δωματίου «Calamity Jane: Γράμματα στην κόρη της (1877-1902)». Πόσο εύκολο είναι για μία ασκημένη φωνή να προσεγγίσει τον Χένρι Πέρσελ και την Μπίλι Χόλιντεϊ, την Τζάνις Τσόπλιν και τον Κλάους Νόμι; ∆ε νομίζω ότι είναι δύσκολο. Όλα ξεκινάνε από το πόσο μας αρέσει αυτό που ακούμε και πώς θα θέλαμε να το πλησιάσουμε, Εγώ ακολουθώ ό,τι αγαπώ! Αγαπώ τον Χένρι Πέρσελ! Συγκλονίζομαι με τη φωνή της Μπίλι Χολιντέι, ματώνω όταν ακούω την Τζάνις Τσόπλιν και σαστίζω από την τελειότητα της χρήσης της φωνής του κόντρα τενόρου Κλάους Νόμι. Σκύβουμε τότε και μαθαίνουμε απ’ αυτούς τους μεγάλους ερμηνευτές πολλά, προσπαθώντας να τα χρησιμοποιήσουμε και εμείς οι

ερμηνευτές του σήμερα. Χρειάζεται απλά μια διαφορετική χροιά, άλλη στο μπλουζ, άλλη στο μπαρόκ, άλλη στο ροκ, άλλη στο μιούζικαλ, άλλη στην όπερα και άλλη στη φωνή ενός κόντρα τενόρου! Τι ακριβώς θα ακούσει όποιος έρθει στο Μουσείο Μπενάκη την ερχόμενη Παρασκευή; Το «Strange fruit»! O τίτλος επιλέχτηκε γιατί θέλησα να τονίσω τη θέση μου απέναντι στον ανελέητο ρατσισμό που αυτή τη στιγμή είναι στο απόγειο του στην Ελλάδα απέναντι σε ξένους, ομοφυλόφιλους, άστεγους, ανάπηρους, άρρωστους και ηλικιωμένους! Το «Strange fruit» είναι το αντιρατσιστικο μπλουζ που ερμηνεύει σπαρακτικά η Μπίλι Χόλιντεϊ υπαινισσόμενη το λιντσάρισμα των μαύρων. Αυτό τραγουδώ κι εγώ και γίνεται σημείο αναφοράς της συναυλίας. Είναι μια συναυλία με όλες τις μουσικές μου μνήμες. Το κλασικό συνυπάρχει με το σύγχρονο, τα μπλουζ, τα slave songs και τα spirituals με τον Ερίκ Σατί, το μιούζικαλ, τον Μισέλ Λεγκράν και με την όπερα του Τζιάκομο Πουτσίνι. Όλα αυτά επίσης με τους ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς, το μπαρόκ και τον «οδηγό» Κλάους Νόμι για να καταλήξει στο ροκ με το αγαπημένο μου «Summertime» της Τζάνις Τσόπλιν στην εκτέλεση των Big Brother & The Holding Company. Θέλω να τονίσω τη συγκινητική συμβολή βιρτουόζων μουσικών - φίλων: Gennadiy Bikov στο βιολί, Lavrentiu Matasaru στη βιόλα, Ευγένιος Μπένσης στο βιολοντσέλο, Μάριος Βαληνάκης στο σαξόφωνο, Παναγιώτης Τσάγκας στην ηλεκτρ. κιθάρα, Νίκος Μπούρας στο μπάσο, Ανδρέας Φαρμάκης στα κρουστά, Κώστας Παπαδόπουλος στο πιάνο και Νίκος Χαριζάνος στις εμπνευσμένες ενορχηστρώσεις! Πιστεύετε ότι σας ταιριάζουν οι μεγάλοι χώροι τύπου Μέγαρο Μουσικής και Μουσείο Μπενάκη ή θα μπορούσατε να λειτουργήσετε καλύτερα σε μικρές μουσικές σκηνές; Με ευχαριστεί να δίνω συναυλίες παντού ξεκινώντας απ’ το δρόμο και τα μικρά θέατρα και φτάνοντας στις μεγάλες σκηνές. ∆εν αισθάνομαι κάποια ιδιαίτερη διαφορά ίσως με μια πρώτη αίσθηση αναφορικά με τα μεγάλα θέατρα με τις πολλές θέσεις. Στη συναυλία αυτό που αποζητώ είναι να γίνω ένα με τον κόσμο, ενδεχομένως βλέποντας το πολύ ρομαντικά... Σ’ αυτό δεν σ’ εμποδίζει ποτέ ο χώρος. Το ανάλογο κοινό, πιστεύω, έρχεται σε όλους τους χώρους, εξίσου ανάλογα με την τιμή του εισιτηρίου, αλλά και απ’ το ίδιο το πρόγραμμα. Ίσως να μου ταιριάζει καλύτερα ό,τι πιο απλό και άμεσο. Θέλω, όμως, να μοιραστώ μαζί σας το εξής: Η μη εμπορική μουσική... είτε αβάν γκαρντ λέγεται είτε πανκ είτε όπως αλλιώς θέλετε, είναι καλό να ακούγεται σε μεγάλα ή σε μικρά θέατρα, γιατί περιθωριοποιείται ολοένα και πιο πολύ στις μέρες μας.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

«Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ»

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ζώντας στην αρμονία του παράλογου

Του Στράτου Κερσανίδη

πάρχει ένας τόπος που οι άνθρωποι ζουν αρμονικά. Στον τόπο αυτόν δεν υπάρχει πόλεμος και βία, δεν υπάρχει πόνος και αρρώστιες, κανείς δεν πεινά, κανείς δεν είναι άστεγος, όλοι έχουν δουλειά. Και ποιος δεν θα ήθελε να ζει σ’ έναν τέτοιο τόπο, σε μια τέτοια ιδανική κοινωνία! Μόνο που τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Ή μάλλον είναι όπως φαίνονται αλλά δεν είναι μόνον έτσι. Γιατί σε αυτήν την ιδανική κοινωνία δεν υπάρχουν χρώματα

«ΣΤΟ ΣΚΟΤΑ∆Ι»

και μουσική, ούτε συναισθήματα, μα πάνω απ’ όλα, δεν υπάρχει μνήμη! Και είναι αυτή, η απουσία της μνήμης, η οποία διατηρεί την αρμονία και την επίπλαστη ευτυχία των υπηκόων της ουτοπικής αυτής κοινωνίας! Όλα αυτά περιγράφονται στο βιβλίο του Λόις Λόουρι, «Ο ∆ωρητής», που κυκλοφόρησε το 1994 και έγινε παγκόσμια επιτυχία. Επάνω του είναι βασισμένο το σενάριο της ταινία «Ο φύλακας της μνήμης» (The Giver), του Φίλιπ Νόις. Η απουσία της μνήμης επιτυγχάνεται χάρη σε μία ένεση που χορηγείται καθη-

Φαντασιώσεις σε μαύρο φόντο

νορβηγός σκηνοθέτης Έσκιλ Βογκτ δημιουργεί έναν κόσμο φαντασιώσεων, ερωτισμού και ανατροπών. Η ταινία του «Στο σκοτάδι» (Blind) τιμήθηκε με αρκετά βραβεία ανάμεσα στα οποία και εκείνα του σεναρίου στο Φεστιβάλ του Σάντανς και στο Φεστιβάλ της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας». Η Ίγκριντ μένει κλεισμένη στο σπίτι, το μόνο μέρος που νιώθει ασφαλής αφού έχει χάσει πρόσφατα την όρασή της. Ο σύζυγός της Μόρτεν προσπαθεί να την πείσει να αρχίσει να βγαίνει έξω. Ο Έιναρ, ένας μοναχικός γείτονας του ζευγαριού, εθισμένος στην πορνογραφία, γοητεύεται από την Έλιν, μια όμορφη πρόσφατα χωρισμένη κοπέλα από τη Σουηδία που μένει στο απέναντι σπίτι. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο Βογκτ αρχίζει να κεντά το σενάριό του εμπλέκοντας τους χαρακτήρες, βάζοντας τον έναν στη θέση του άλλου και τη μία στη θέση της άλλης, σε ένα παιχνίδι ερωτισμού πάθους και φαντασιώσεων. Η Ίγκριντ νιώθει πως ο σύζυγός της βρίσκεται στο σπίτι και την παρακολουθεί κρυφά, ο Έιναρ αναζητά ένα ραντεβού στα τυφλά, ο Μόρτεν συναντιέται με την Έλιν σε

μερινά και υποχρεωτικά σε όλους τους πολίτες. Η οικογένεια δεν υφίσταται παρά μόνον ως κοινωνική δομή χωρίς να υπάρχει αυτό που ονομάζουμε «συγγένεια», αφού όλα καθορίζονται από την εξουσία των Πρεσβυτέρων, επικεφαλής των οποίων είναι η Αρχιπρεσβυτέρα. Τα παιδιά δίδονται σε ζευγάρια που τα μεγαλώνουν και όταν ενηλικιώνονται, κατά τη διάρκεια μιας τελετής, ανατίθεται στο καθένα το επάγγελμά του. Κανείς δεν σκοτίζεται για τίποτα, όλα είναι προκαθορισμένα, όλα είναι αρμονικά! Και κάπως έτσι, ο Τζόνας και οι φίλοι του, η Φιόνα και ο Άσερ, ενηλικιώνονται και τοποθετούνται στις δουλειές τους. Η Φιόνα ως τροφός, ο Άσερ ως πιλότος και ο Τζόνας ως Φύλακας της Μνήμης. Τα καθήκοντα του Τζόνας είναι τεράστια, καθώς εκπαιδεύεται για να κρατήσει τη μνήμη του παλιού κόσμου ο οποίος έχει εξοριστεί από την ιδανική, αρμονική κοινότητα. Για το λόγο αυτό θα εκπαιδευτεί κοντά στο ∆ωρητή (Γκίβερ), ο οποίος φυλάει τη μνήμη ενός παλιού κόσμου και θα την μεταδώσει στον Τζόνας. Κοντά του, όμως, ο νεαρός θα έρθει σε επαφή με όλα όσα δεν γνωρίζει. Θα γοητευτεί από τα χρώματα, θα ταραχτεί από τη βία και τους πολέμους, θα μαγευτεί από την ελευθερία και την αγάπη. Μιλά για όλα αυτά στην Φιόνα και αναγκάζεται να γίνει φυγάς στην αναζήτηση του κόσμου ο οποίος υπάρχει πέρα από τα σύνορα, στο Αλλού.

«Όταν οι άνθρωποι έχουν την ελευθερία της επιλογής πάντοτε επιλέγουν λάθος», λέει η Αρχιπρεσβυτέρα στον ∆ωρητή ο οποίος υποστηρίζει τις επιλογές του Τζόνας. Ως επιχειρήματα φέρνει τους λιμούς και τις καταστροφές του παλιού κόσμου. Και λέει πως η αγάπη, ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα που φέρνει την καταστροφή. Κι εκείνος της αντιτείνει πως μπορούν όλα να γίνουν καλύτερα μόνον με την αγάπη. Ο Φίλιπ Νόις θέτει ερωτήματα με κορυφαίο εκείνο που λέει: Τι κόσμο προτιμάτε; Εκείνον της προκαθορισμένης ασφάλειας και ηρεμίας ή εκείνον του αγώνα και της αναζήτησης; Με πιο απλά λόγια, μια δικτατορία του καλού (;) που θυμίζει «υπαρκτό σοσιαλισμό» ή την ελευθερία της διεκδίκησης μέσα από δυσκολίες, αγώνες, λάθη και αντιφάσεις, ενός καλύτερου κόσμου; Ο αυστραλός σκηνοθέτης δημιουργεί έναν ασπρόμαυρο περιβάλλον εφιαλτικής ευταξίας και καθαρότητας. Κι ύστερα δημιουργεί ρήγματα χρωμάτων τα οποία πολλαπλασιάζονται καθώς η δράση κορυφώνεται. Είναι λιτός, δεν πλατειάζει και ακολουθεί το πνεύμα του βιβλίου. Πρωταγωνιστούν ο Τζεφ Μπρίτζες (∆ωρητής), η Μέριλ Στριπ (Αρχιπρεσβυτέρα) και ο Μπρέντον Θουέτς (Τζόνας). strakersan@gmail.com, kersanisis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Dracula antold» του Γκάρι Σορ: Η πρώτη ταινία με αναφορά στο βιβλίο του Μπραμ Στόουκερ ήταν το αριστούργημα του γερμανικού εξπρεσιονισμού «Νοσφεράτου, μια συμφωνία του τρόμου», που γύρισε ο Φρίντριχ Μουρνάου το 1922. Όμως η πρώτη που ο ήρωας του Στόουκερ αναφέρεται με το όνομά του, δηλαδή ∆ράκουλας, ήταν εκείνη που γύρισε το 1931 ο Τοντ Μπρόουνινγκ, με τον Μπέλα Λούγκοζι και τίτλο «Ο κόμης ∆ράκουλας». Βέβαια η ιστορική αλήθεια καμία σχέση δεν έχει με τη μυθοπλασία του Στόουκερ και τις κινηματογραφικές μεταφορές. Ο Γκάρι Σορ σκηνοθετεί τη δική του εκδοχή. Μας μεταφέρει στην Τρανσυλβανία, το 1462, όπου βασιλεύει ο Βλαντ και η σύζυγός του Μιλένα. Όταν ο Σουλτάνος Μεμέτ ο Β΄ απαιτεί 100 παιδιά για το στρατό των Γενιτσάρων του, ο Βλαντ καλείται να αποφασίσει αν θα ακολουθήσει το παράδειγμα του πατέρα του και θα παραδώσει το γιο του στο σουλτάνο ή αν θα απευθυνθεί σε ένα τέρας ώστε να νικήσει τους Τούρκους, χάνοντας, όμως, την ψυχή του.

ένα ρεστοράν, εκείνη αρχίζει να χάνει το φως της. Τι συμβαίνει εν τέλει; Που τελειώνει η πραγματικότητα κι αρχίζουν οι φαντασιώσεις; Μήπως όλα αυτά συνυπάρχουν; Μήπως οι αισθήσεις εμπλέκονται με τα παιχνίδια του μυαλού δημιουργώντας έναν κόσμο επιθυμιών; Η ταινία είναι ένα σύγχρονο δράμα με ψυχολογικές προεκτάσεις, με κάποια ψήγματα από θρίλερ, χωρίς όμως να είναι τέτοιο. Είναι τολμηρά προκλητική, όχι τόσο για κάποιες ερωτικές σκηνές, αλλά επειδή ο σκηνοθέτης δημιουργεί έναν κόσμο που κινείται παράλληλα με τον πραγματικό, έτσι ώστε από κάποιο σημείο και μετά να μην μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον έναν από τον άλλον. Ήθελα να δημιουργήσω «κάτι αναπάντεχο, έξυπνο και διασκεδαστικό», λέει ο Έσκιλ Βογκτ και φαίνεται πως τα κατάφερε και με το παραπάνω. Να σημειώσω τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών αλλά και την ελληνική συμμετοχή που σηματοδοτεί ο Θύμιος Μπακατάκης («Κυνόδοντας») στη διεύθυνση φωτογραφίας. Σ.Κ.

 «Ένα γενναίο ψέμα» (The good lie) του Φιλίπ Φαλαρντό: Μια ομάδα προσφύγων από το Σουδάν φεύγουν από το σπαρασσόμενο από τον εμφύλιο πόλεμο Νότιο Σουδάν. Τους συναντάμε μετά από 13 χρόνια, όταν με μια ομάδα προσφύγων φθάνουν στις ΗΠΑ. Ερχόμενοι αντιμέτωποι με τις δυσκολίες του δυτικού πολιτισμού, αναπτύσσουν φιλία με μια παράτολμη Αμερικανίδα, την Κάρι Ντέιβι, η οποία έχει αποφασίσει να τους βοηθήσει. Όμως πίσω στην κόλαση του σουδανικού πολέμου έχει μείνει ένας αδελφός τους.

 «Φίλοι ή κάτι παραπάνω» (What if) του Μάικλ Ντάουζ: Ο Γουάλας αποφασίζει να σοβαρευτεί και θέλει να το κάνει όταν γνωρίζει σε ένα πάρτι τη Σάντρι. Εκείνη, όμως, έχει σχέση και τα σχέδια του Γουάλας φαίνεται να ναυαγούν. Όταν όμως το αγόρι της κοπέλας λείψει στο εξωτερικό και οι δυο τους συναντηθούν τυχαία, ανακαλύπτουν πως τους δένει κάτι παραπάνω από μια απλή φιλία. «Η χρυσή άμαξα» (Le carrosse d’or) του Ζαν Ρενουάρ: Η Καμίλα φθάνει στο Περού με έναν ιταλικό θίασο. Εκεί ο αντιβασιλέας, γοητευμένος μαζί της, αποφασίζει να της χαρίσει μια χρυσή άμαξα που είχε αγοράσει από την Ευρώπη και σκόπευε να την χαρίσει στην ερωμένη του. Όμως οι υπουργοί σοκαρισμένοι από την άσωτη συμπεριφορά του αντιβασιλέα αποφασίζουν να τον καθαιρέσουν. Μια θαυμάσια ταινία που γυρίστηκε το 1952 με την Άνα Μανιάνι στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

Μπορεί να μας διδάξει κάτι Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση διχασμένη ανάμεσα στις χώρες που η κρίση έριξε στην ύφεση και την ανεργία και τις χώρες, όπως η Γερμανία κυρίως, που βγήκαν κερδισμένες από την κρίση αυτή, το παράδειγμα του Βερολίνου προβάλλεται ως παράδειγμα προς μίμηση. Βασιζόμενος σε πολύχρονη έρευνα, ο Κλάους Ντόρε αμφισβητεί το “εργασιακό γερμανικό θαύμα”. Σε μια έκδοση της μελέτης του από το ίδρυμα “Ρόζα Λούξεμπουργκ” μιλάει για τη γερμανική κοινωνία της “πλήρως επισφαλούς απασχόληση” και επιχειρεί τη σκιαγράφηση ενός εναλλακτικού ευρωπαϊκού μοντέλου. Από τη μελέτη αυτή η “Εποχή” δημοσιεύει σήμερα το κεφάλαιο των συμπερασμάτων σχεδόν στο σύνολό του. Tου Κλάους Ντόρε*

παλιός κοινωνικός καπιταλισμός είναι εξόφθαλμο ότι δεν υπάρχει πια. Η μεταμόρφωση που έχει υποστεί, συμβάλλει ουσιωδώς στη στρεβλή κατάσταση που βρίσκεται η Ευρώπη. Η επισφαλής απασχόληση και ο τομέας των χαμηλών μισθών έχουν λειτουργήσει σαν βαρίδια, που ωθούν προς τα κάτω τους μισθούς και τις συνθήκες ζωής των υπαλλήλων που ζουν από αυτούς τους μισθούς. Μια από τις συνέπειες είναι το γεγονός ότι η ανισότητα ανάμεσα στις τάξεις που διαθέτουν κεφάλαιο και τις τάξεις που στερούνται κεφαλαίου συνεχώς μεγαλώνει. Στη Γερμανία, τη στιγμή που τα υψηλόβαθμα στελέχη των μεγάλων επιχειρήσεων κέρδιζαν το 1987, μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας 1990, 14 φορές περισσότερα από τους εργάτες και τους υπαλλήλους που δούλευαν στις ίδιες επιχειρήσεις, έφτασαν να κερδίζουν 24 φορές περισσότερα στις αρχές της δεκαετίας 2000, για να καταλήξουν πια να κερδίζουν 54 φορές περισσότερα (…) Την ίδια περίοδο, οι ανισότητες εντάθηκαν ακόμη περισσότερο στο πεδίο της περιουσίας. Το 10% των πιο πλούσιων νοικοκυριών εισπράττουν πάνω από το 50% των εισοδημάτων από περιουσία, τη στιγμή που το 50% των πιο φτωχών νοικοκυριών διαθέτουν λίγο παραπάνω από το 1% των περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή τίποτα. Συνολικά, έχει σημειωθεί μια αναδιανομή προς όφελος των εισοδημάτων από περιουσίες και των νοικοκυριών με υψηλά εισοδήματα, που καταγράφεται σαφέστατα πια στη Γερμανία. Η πραγματικότητα αυτή ενισχύει την τάση που ήδη υπήρχε στις απαρχές της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η νέα «τάξη στην υπηρεσία του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού», στην οποία περιλαμβάνονται οι διαχειριστές επενδύσεων, συνταξιοδοτικών ταμείων και κερδοσκοπικών κεφαλαίων, καθώς και οι οικονομικοί αναλυτές, όλοι αυτοί απομυζούν τον αυξανόμενο πλούτο, ο οποίος συγκεντρώνεται στις χρηματοπιστωτικές αγορές με τη μορφή μετοχών, για να τον μεταφέρουν στις επιχειρήσεις με τα μορφή χρηματοπιστωτικών προϊόντων και δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Η κοινωνικο-δομική εμπέδωση των συμφερόντων που συνδέονται οργανικά με το σύγχρονο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, συνέβαλε σημαντικότατα στην έκθεση του σύγχρονου καπιταλισμού στις κρίσεις.

Το παράδοξο των εξαγωγών

Τα συμφέροντα του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού που απαιτούν ένα κράτος «στην απλούστερη δυνατή έκφρασή του», χαμηλά επίπεδα φορολογίας, αλλά και χαμηλό κόστος εργασίας και κόστος αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, συνιστούν ουσιώδη παράγοντα της «δημιουργικής καταστροφής» του κοινωνικού καπιταλισμού και έχουν αποφασιστική συμβολή στις οικονομικές ανισορροπίες στην Ευρώπη.

Αν μπορεί κάποιος να μιλήσει για επιτυχία, είναι για τον βιομηχανικό τομέα. Με το 30,5% της ακαθάριστης παραγόμενης αξίας της ΕΕ, η Γερμανία είναι μακράν το κύριο ευρωπαϊκό βιομηχανικό κράτος (…) Η καρδιά τού βιομηχανικού τομέα είναι οι κλάδοι παραγωγής εργαλειομηχανών και αυτοκινήτων. Αυτοί οι δύο κλάδοι διακρίνονται για το υψηλό μερίδιο που καταλαμβάνουν στις εξαγωγές (62% και 64%, αντίστοιχα, για το 2012). Πολλές επιχειρήσεις αυτών των κλάδων έχουν πίσω τους μια μακρά παράδοση. Συνεργάζονται στενά με δίκτυα προμηθευτών και ερευνητικών ιδρυμάτων, και κατέχουν πολύ καλή θέση στο διεθνή ανταγωνισμό παρά το μέγεθός τους, που συνήθως είναι μέσο, και της ιδιοκτησιακής δομής τους, που έχει οικογενειακό χαρακτήρα. Η σταθερότητα του βιομηχανικού τομέα κατά ένα μέρος οφείλεται στο γεγονός ότι οι κλάδοι που στρέφονται στις εξαγωγές, είναι ιδιαίτερα καλά τοποθε-

τημένοι διεθνώς, ώστε να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ασιατική ζήτηση κυρίως εκείνη που προέρχεται από την Κίνα (…) Γι’ αυτό το λόγο μπόρεσε να αυξηθεί η δημιουργία βιομηχανικής αξίας στη Γερμανία, παρά το γεγονός ότι ο εξωστρεφής βιομηχανικός τομέας διατηρεί υψηλούς μισθούς. Με άλλα λόγια, η γερμανική οικονομία κερδίζει κυρίως εκεί όπου η διαφοροποιημένη ποιοτική παραγωγή λειτουργεί ακόμα με κάπως σωστό τρόπο. Τη στιγμή που οι υπάλληλοι που εργάζονται σε άλλους τομείς έχουν υποστεί απώλειες μισθολογικές που υπερβαίνουν το μέσο όρο, η εξωστρεφής βιομηχανική οικονομία μπόρεσε να διατηρήσει τους πραγματικούς μισθούς, δηλαδή να τους αυξήσει. Πάντως, αυτό το «βιομηχανικό μοντέλο» δεν μπορεί να εξαχθεί σε άλλες χώρες. Λειτουργεί χάρη σε σχέσεις συνεργασίας που έχουν αναπτυχθεί στη διάρκεια πολλών ετών, και αυτό έχει συμβεί όχι παρά τα σχετικά υψηλά επίπεδα μι-

Το τέλος του παλιού κοινωνικού καπιταλισμού

ν μπορούμε να βγάλουμε κάποια διδάγματα από το «γερμανικό μοντέλο», είναι πρώτα απ’ όλα σχετικά με τον παλιό κοινωνικό καπιταλισμό, που πλέον δεν υφίσταται παρά με τη μορφή τής υποκείμενης πραγματικότητας. Το σύστημα αυτό προνοούσε για μια, τουλάχιστον μερική, συμμετοχή των μισθωτών και των οικογενειών τους στα οφέλη που έφερνε η βελτίωση της παραγωγικότητας (…) ∆εν υπάρχει λόγος για να νιώσει κανείς μελαγχολία που εγκαταλείφθηκε ο παλιός κοινωνικός καπιταλισμός. Η απαξίωση των υπηρεσιών φροντίδας και των αναπαραγωγικών δραστηριοτήτων είναι κληρονομιά του παρελθόντος. Ακόμη και την περίοδο της ευημερίας σ’ αυτή την εκδοχή του καπιταλισμού η βάση του συστήματος ήταν οι διακρίσεις με βάση το φύλο και τη φυλή, που είχαν βαθιές ρίζες. Όσον αφορά τη σημερινή πολιτική αντιμετώπιση του ζητήματος, είναι ανάγκη να διαπιστωθεί ότι οι γερμανικές πολιτικές ελίτ δρουν ακολουθώντας μια διπλή στρατηγική. Στο εσωτερικό, προχωρούν σε διορθωτικές κινήσεις –κυρίως εξαιτίας της πίεσης που ασκεί η κοινωνία– για να απαλύνουν τις χειρότερες συνέπειες της πολιτικής της Ατζέντας Σρέντερ καθιερώνοντας δια νόμου τον κατώτατο μισθό. Στην Ευρώπη, όμως, η κυβέρνηση Μέρκελ ακολουθεί άλλη τακτική. Επιβάλλει καθεστώς λιτότητας στις χώρες που βρίσκονται σε κρίση στο πνεύμα της Ατζέντας. Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι ορατά στην Ελλάδα και καταγράφονται με σαφήνεια σε απίστευτα οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη. Πίσω από τους αριθμούς που τα καταγράφουν βρίσκεται το πέρασμα σε μια νέα μορφή κοινωνίας. Στο εσωτερικό τής ευρωζώνης διαμορφώνονται κοινωνίες που με την άτυπη δομή τους είχαν εμφανιστεί μέχρι σήμερα μόνο σε χώρες του Νότου. Η οικονομική ύφεση και η εμφάνιση κοινωνικών χαρακτηριστικών που συνδέονται μ’ αυτή, παράγουν κοινωνίες στους κόλπους των οποίων όχι μόνο η αμειβόμενη εργασία, αλλά και όλοι οι βασικοί θεσμοί της κοινωνίας και οι συνθήκες ζωής θίγονται, σε διαφορετικούς βαθμούς, από την αστάθεια.

“

σθών, αλλά ακριβώς χάρη σ’ αυτά τα σχετικά υψηλά επίπεδα. Το γεγονός ότι με την έναρξη της μεγάλης κρίσης 2008/2009 ο βιομηχανικός τομέας αυτός μπόρεσε να διαφυλαχθεί, είναι αποτέλεσμα μιας διαχείρισης –με την καθοριστική επίδραση των συνδικάτων– που στην πραγματικότητα συνιστούσε εγκατάλειψη της πολιτικής που επέβαλε η Ατζέντα Σρέντερ, και η οποία σήμαινε επιστροφή στη βιομηχανική πολιτική και την πολιτική απασχόλησης που είχε εφαρμοστεί στις δεκαετίες 1980 και 1990 (…)

Το αντίτιμο του «γερμανικού θαύματος»

Η επιτυχία της διαχείρισης σ’ αυτό τον τομέα δεν διόρθωσε τις ασυμμετρίες στην αγορά εργασίας προς όφελος των «ασθενών συμφερόντων» και των επισφαλώς εργαζομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα απόλυτα κεντρικό α-

Η ανάγκη να αναζωογονηθεί η δημοκρατική πάλη των τάξεων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την υπέρβαση της κρίσης που βιώνει η Ευρώπη. Αντιπροσωπεύει, ταυτόχρονα, μια εναλλακτική προοπτική έναντι του υποβιβασμού των κοινωνικών συγκρούσεων. Κοινωνίες της ανασφάλειας

Σ’ αυτές τις κοινωνίες η πλειονότητα του πληθυσμού ζει σε συνθήκες επισφάλειας. Η κοινωνική ανασφάλεια έχει γίνει μόνιμο καθεστώς. Σε ένα καθεστώς που βασίζεται στη διαρκή αστάθεια, κυβερνώ σημαίνει μεγιστοποιώ την ανασφάλεια παραχωρώντας ταυτόχρονα ένα ελάχιστο επίπεδο κοινωνικής προστασίας και κοινωνικών ρυθμίσεων, που είναι απαραίτητες για να αποτραπούν εξεγέρσεις και επαναστάσεις, ή, τουλάχιστον, να διαφυλαχθεί ο έλεγχος. Το ζήτημα αν αυτό είναι εφικτό και πόσο η συγκεκριμένη κατάσταση μπορεί να διαρκέσει, δεν έχει για την ώρα απαντηθεί. Αν η Γερμανία πρόκειται να γίνει παράδειγμα για την Ευρώπη, οι ιδέες που θα χρειαστούν δεν θα προέρχονται βέβαια ούτε από το παλιό ούτε από το νέο γερμανικό μοντέλο. Χρειάζεται ένα εναλλακτικό μοντέλο που θα μπορούσε να διεγείρει την κοινωνία, το οποίο οφείλει να υποδεικνύει δρόμους

“

ΘΕΩΡΙΑ

το γερμανικό εργασιακό μοντέλο; Η ΕΠΟΧΗ 12 Οκτωβρίου 2014

Υπαγωγή στον ανταγωνισμό σημαίνει ότι οι δημόσιοι ή ημιδημόσιοι οργανισμοί, καθώς και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες, προσομοιάζουν όλο και περισσότερο στον τρόπο λειτουργίας τους προς τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με κριτήριο το κέρδος. δύνατο σημείο του γερμανικού οικονομικού μοντέλου είναι ότι η ενθάρρυνση του εξωστρεφούς βιομηχανικού τομέα παραδοσιακά επιφέρει υποτίμηση της προσφοράς ατομικών υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων που αφορούν την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Κι αυτή η υποτίμηση οδηγεί σε απαξίωση αυτών των υπηρεσιών και δραστηριοτήτων. Απέναντι στους ισχυρούς εξαγωγικούς κλάδους, με υψηλό ποσοστό ειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, υπάρχει ένας εκτεταμένος τομέας υπηρεσιών, που αμείβεται χαμηλότατα. Και ταυτόχρονα οι υπηρεσίες που προσφέρει είναι αβέβαιες και συχνά με μικρή αναγνώριση της χρησιμότητάς τους, ενώ η παραγωγικότητά τους παραμένει χαμηλότερη

από τα επίπεδα του βιομηχανικού τομέα, αν τη μετρήσουμε με παραδοσιακά κριτήρια (…) Οι τομείς της φροντίδας των ηλικιωμένων, της βοήθειας για τα παιδιά, της φροντίδας για τους νέους και για άτομα με ειδικές ανάγκες απασχολούν τόσα άτομα όσα και οι τομείς της παραγωγής εργαλειομηχανών και οχημάτων στη Γερμανία. Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι το σχετικό βάρος του τομέα των αμειβόμενων υπηρεσιών φροντίδας, έχει αυξηθεί. Ενός τομέα λιγότερο παραγωγικού, αλλά εντάσεως εργασίας, στον οποίο περιλαμβάνονται όλες οι δραστηριότητες που προορίζονται για την «παραγωγή εργατικών χεριών». Από τη σκοπιά των εξαγωγών, αυτό μοιάζει προβληματικό ως προς το ζήτημα του κόστους – τουλάχιστον στο μικρο-οικονομικό πε-

που οδηγούν σε ανατροπή του πνεύματος της ανταγωνιστικότητας και της επισφάλειας που έχει επιβληθεί στην εργασία. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούμε να αναπτύξουμε ορισμένες σκέψεις.

Νέα δημοκρατική ώθηση

Η Ευρώπη έχει προφανώς ανάγκη από μια νέα δημοκρατική ώθηση, από μια νέα εκδοχή της «δημοκρατικής πάλης των τάξεων», σύμφωνα με την ιδέα που διατύπωσε ο Ετιέν Μπαλιμπάρ. Σήμερα η δημοκρατία οφείλει να ορίζεται λιγότερο με βάση τους θεσμούς της και περισσότερο με βάση τους δρώντες παράγοντες (πρώτα απ’ όλα της αντιπολίτευσης), τα κοινωνικά κινήματα, τη διάθεση διαμαρτυρίας και αντίστασης. Πρέπει να προσθέσουμε ότι μια κοινωνία των πολιτών, που οφείλει να σφυρηλατηθεί με αλληλέγγυο προσανατολισμό μακροπρόθεσμα, έχει τρεις αποστολές να εκπληρώσει: Πρώτα πρώτα, χρειάζεται να διαδοθεί η ιδέα σύμφωνα με την οποία δεν μπορεί να υπάρξει αλληλεγγύη, αν αυτοί που αποκόμισαν τα μεγαλύτερα κέρδη από τη διαδικασία ευρωπαϊκής ενοποίησης, δεν σηκώσουν σήμερα το κύριο βάρος για την εξασφάλισή της συνοχής της. ∆εύτερον, τέτοιες ιδέες δεν είναι δυνατόν να αγκυρωθούν στην κοινωνία, εφόσον την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν «να αυτοπροσδιορίζονται πρώτα απ’ όλα με βάση την εθνικότητά τους, και όχι σαν άτομα και μέλη μιας κοινωνικής τάξης», όπως λέει ο Κλάους Οφ. Τρίτον, αυτό αποτελεί προϋπόθεση για να επιβληθεί στο συσσωρευμένο ιδιωτικό πλούτο ειδική φορολογία, ώστε να γίνει δυνατή η αναδιανομή του προς όφελος των κατηγοριών που έχουν πληγεί περισσότερο. Αυτό θα συνέβαλε ως ουσιαστικός όρος και σε μια αλλαγή στάσης ως προς το οικολογικό πρόβλημα, γιατί μόνο οι κοινωνίες που έχουν σχετική ισότητα διαθέτουν τη δυνατότητα υπέρβασης του τύπου κατανάλωσης με βάση την κοινωνική θέση, η οποία αναπτύσσεται με άξονα την ατέρμονη οικονομική μεγέθυνση. Η ανάγκη να αναζωογονηθεί η δημοκρατική πάλη των τάξεων, δηλαδή η διεξαγωγή της στο πλαίσιο δημοκρατικών κανόνων, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την υπέρβαση της κρίσης που βιώνει η Ευρώπη. Αντιπροσωπεύει, ταυτόχρονα, μια εναλλακτική προοπτική έναντι του υποβιβασμού των κοινωνικών συγκρούσεων, που εκφάνσεις τους ήδη παρατηρούνται σε εξεγέρσεις και ταραχές που συνδέονται με την εργασία.

Μια νέα δημοκρατική συναίνεση

“

δίο– καθώς οι δραστηριότητες αυτές της επαγγελματικής αναπαραγωγής χρηματοδοτούνται σε πολύ μεγάλη έκταση από το κράτος (…)

Πλούσια ολιγαρχία, φτωχό δημόσιο

Μια δημοσιονομική πολιτική αξονισμένη στην ανταγωνιστικότητα, προορισμένη να εξασφαλίζει τη συγκέντρωση ρευστού κεφαλαίου, η οποία απαλλάσσει από βάρη τους κατέχοντες και τις επιχειρήσεις και μ’ αυτό τον τρόπο προκαλεί δυσκολίες στη συγκέντρωση των αναγκαίων δημοσίων εσόδων, δεν επιτρέπει γενναιόδωρη χρηματοδότηση των υπηρεσιών αυτών. Με αποτέλεσμα η αποστολή αυτή του δημοσίου να χρη-

Σήμερα η δημοκρατία οφείλει να ορίζεται λιγότερο με βάση τους θεσμούς της και περισσότερο με βάση τους δρώντες παράγοντες, τα κοινωνικά κινήματα, τη διάθεση διαμαρτυρίας και αντίστασης.

Η Ευρώπη έχει ακόμα μια ελπίδα να διαμορφώσει μια νέα θεμελιώδη δημοκρατική συναίνεση από τα κάτω προς τα πάνω με όχημα τα κοινωνικά κινήματα διαμαρτυρίας. Η απάντηση στην κρίση που μας χρειάζεται, συνίσταται σε ένα σχέδιο καθιέρωσης οικολογικά και κοινωνικά διατηρήσιμης εργασίας, που θα το επεξεργαστούμε δημοκρατικά. Ένα τέτοιο σχέδιο θα εμπεριείχε ταυτόχρονα στοιχεία ρήξης με την καπιταλιστική λογική του ανταγωνισμού και εναλλακτικές λύσεις απέναντι σ’ αυτή τη λογική. Ήδη στις σύγχρονες κοινωνίες υπάρχουν σπέρματα τέτοιων αλλαγών. Ήδη οι καπιταλιστικές οικονομίες δεν μπορούν να λειτουργούν με «καθαρή» μορφή χωρίς προσμίξεις. Προκειμένου να λειτουργήσουν ικανοποιητικά, ορισμένοι τομείς τους είναι υποχρεωμένοι να μην υπακούουν στις επιταγές της οικονομικής μεγέθυνσης, ούτε στο κίνητρο του κέρδους. Αυτό συμβαίνει στους τομείς της διατροφής, της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης, των υπηρεσιών φροντίδας… Αν υπάρχουν τομείς που μπορούν ακόμα στις προχωρημένες καπιταλιστικές οικονομίες να γνωρίσουν ανάπτυξη, αργή βέβαια, είναι ακριβώς αυτοί. Η αναβάθμιση και η βελτίωση της αμοιβής ενός μέρους αυτών των δραστηριοτήτων, η χρηματοδότησή τους από τα δημόσια φορολογικά έσοδα και η πολιτική τής αναδιανομής, οι νέες μορφές ιδιοκτησίας, όπως οι συνεργατικά οργανωμένες υπηρεσίες, οι καινοτόμοι συνδυασμοί δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ο εκδημοκρατισμός της εργασίας στους τομείς των υπηρεσιών με τη συνδιαχείριση παραγωγών και πελατών ισότιμα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες και, κυρίως, η διάθεση του απαραίτητου χρόνου για την οικοδόμηση της δημοκρατίας, είναι μερικά από τα θέματα κλειδιά στην προοπτική του μετασχηματισμού, ο οποίος ξαναβάζει στο επίκεντρο το ζήτημα της σημασίας της εργασίας (…)

ματοδοτείται μέσω ιδιωτικοποίησης της δημόσιας περιουσίας και του δανεισμού. Η διάθεση υπηρεσιών φροντίδας με τη μορφή δημόσιας υπηρεσίας συμπιέζεται όλο και περισσότερο. Οι βασικοί δρώντες αντιδρούν στην κατάσταση αυτή εφαρμόζοντας ένα συνδυασμό εμπορευματοποίησης, υπαγωγής στον ανταγωνισμό, επισφάλειας των όρων εργασίας, καθώς και μεταφέροντας στα νοικοκυριά τη δαπάνη για τις υπηρεσίες φροντίδας. Υπαγωγή στον ανταγωνισμό σημαίνει ότι οι δημόσιοι ή ημιδημόσιοι οργανισμοί, καθώς και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες, προσομοιάζουν όλο και περισσότερο στον τρόπο λειτουργίας τους προς τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με κριτήριο το κέρδος (…) Μπορούμε να πούμε ότι η γερμανική εξαγωγική ιδεολογία βασίζεται στην καπιταλιστική οικειοποίηση και των υπηρεσιών φροντίδας. Η οικειοποίηση αυτή, στην περίπτωση της Γερμανίας, σημαίνει αύξηση της ανταγωνιστικότητας του εξαγωγικού τομέα μέσω της αυξημένης απαξίωσης και επισφάλειας της εργασίας που αφορά την αμειβόμενη παροχή φροντίδας (…)

* Ο Κλάους Ντόρε (Klaus Dörre) είναι οικονομολόγος, πολιτικός επιστήμονας και κοινωνιολόγος και διδάσκει κοινωνιολογία της βιομηχανικής εργασίας στο πανεπιστήμιο της Ιένας.

Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο!

Το Παράρτημα Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ οργανώνει, για τρίτη φορά, καινούργιο κύκλο σεμιναρίων ανάγνωσης του Κεφαλαίου του Μαρξ. Τα σεμινάρια απευθύνονται σε όλες και όλους που ενδιαφέρονται να διαβάσουν απ’ την αρχή και να κατανοήσουν σε βάθος το θεμελιώδες αυτό έργο. Η διαδικασία θα είναι ανάγνωση του κειμένου από τις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες και συζήτηση. Την ομάδα διεύθυνσης του σεμιναρίου αποτελούν ο Γεράσιμος Κουζέλης, ο Σπύρος Λαπατσιώρας, ο Γιάννης Μηλιός και ο Θόδωρος Παρασκευόπουλος. Για δηλώσεις συμμετοχής, στείλτε e-mail στο kotini@rosalux.de έως τις 14 Οκτωβρίου. Τα σεμινάρια είναι δωρεάν. Θα γίνονται κάθε ∆ευτέρα απόγευμα, στο γραφείο του Ιδρύματος (Καλλιδρομίου 17, Εξάρχεια, 2ος όροφος) και θα αρχίσουν στις 20 Οκτωβρίου. Ο πρώτος αυτός κύκλος περιλαμβάνει 8-9 συναντήσεις, έως τις 15 ∆εκεμβρίου. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας, καθώς δεν μπορούν να συμμετέχουν περισσότερα από 30 άτομα.

“

Μέχρι το επόμενο ματωμένο φεγγάρι στις 4 Απριλίου του 2015, ο κόσμος μοιάζει ικανός να μεταμορφωθεί. Αναμένουμε την έκταση, την τροπή και την έκβαση, απευχόμενοι το κόκκινο του φεγγαριού να έχει καθιερωθεί ως μια χρωματική κοινοτοπία.

Το Ισλαµικό Κράτος και το µατωµένο φεγγάρι Του Θωμά Τσαλαπάτη

ην Τετάρτη τα ξημερώματα, το φεγγάρι εμφανίστηκε κόκκινο, γεμάτο αίμα. Το «ματωμένο φεγγάρι» (έτσι καθιερώθηκε να αποκαλείται, σε μια απόδειξη πως η ζωή μιμείται τα κοινότοπα λογοτεχνικά μοτίβα) προκλήθηκε λόγω της τέλειας ευθυγράμμισης Ήλιου, Γης και Σελήνης με αποτέλεσμα η Γη να καλύψει πλήρως τον μοναδικό φυσικό δορυφόρο της, βάφοντάς τον στα κόκκινα για μία περίπου ώρα. Το φαινόμενο ήταν ορατό μονάχα στην Αμερική και την Ασία. Τις ίδιες περίπου ώρες, από το πιο κόκκινο κομμάτι της Ασίας ταξίδευε η είδηση πως το κουρδικό Κομπάνι στα βόρεια σύνορα της Συρίας είναι έτοιμο να παραδοθεί στον στρατό του Ισλαμικού Κράτους. Μια είδηση που πυροδότησε διπλωματική κινητικότητα, αναβρασμό και εξεγέρσεις στις κουρδικές κοινότητες της Τουρκίας και της Ευρώπης, αλλά και όλο και αυξανόμενη ανησυχία για τη φύση, τα όρια και τις ικανότητες του Ισλαμικού Κράτους. Από όποια πλευρά και αν το κοιτάξεις το Ισλαμικό Κράτος είναι το τελευταίο στάδιο μετάστασης του Ισλαμικού φανατισμού. Ενός φανατισμού που ακόμα και η Αλ Κάιντα (από την οποία ξεπήδησε το Ι.Κ.) περιέγραψε ως ακραίο, ενός φανατισμού που με ακριβώς αυτούς τους όρους διαφημίζει τον εαυτό του. Και αν η σφοδρότητα, η ταχύτητα και η σκληρότητα των μουτζαχεντίν, μοιάζουν ικανές να αλλάξουν τις γεωστρατηγικές ισορροπίες όχι μονάχα της ευρύτερης περιοχής, αλλά και το ευρύτερο δίχτυ ισχύος, είναι καιρός να αλλάξουμε και εμείς κάποιες βεβαιότητες και κάποια συμπεράσματά μας.

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Η Αραβική Άνοιξη και τα κινήματα των αγανακτισμένων περιέγραψαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως εργαλεία φύσει προοδευτικά, ταυτίζοντάς τα με την άμεση δημοκρατία, την άρση της λογοκρισίας, την αυτοοργάνωση. Αυτό που απέδειξε ο ISIS, είναι πως τα μέσα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τους

ακριβώς αντίθετους σκοπούς. Τα μέλη του ανεβάζουν μεγάλο αριθμό φωτογραφιών, βίντεο και περιγραφών των μαζικών εκτελέσεων, των αποκεφαλισμών, των βιασμών και των λοιπών βιαιοτήτων. ∆ιαχέοντας ταυτόχρονα με την πληροφορία και το φόβο, οι μουτζαχεντίν καταφέρνουν σε μεγάλο βαθμό να τρομοκρατήσουν τους αντιπάλους τους τσακίζοντας το ηθικό τους. Ταυτόχρονα προκαλούν όλο και πιο έντονα τις ΗΠΑ σε μια άμεση εμπλοκή. Γιατί όπως φαίνεται το Ι.Κ. ορίζει το πλαίσιο και το χρόνο της αναμέτρησης και γνωρίζει καλά πως κάθε αμερικανική βόμβα στην Μέση Ανατολή μεγαλώνει τον αριθμό των μελών του Χαλιφάτου.

Η αμερικανική υποκρισία

Το Ισλαμικό Κράτος (όπως και η μαμά Αλ Κάιντα) είναι σε μεγάλο βαθμό δημιουργήματα των ΗΠΑ (και δεν χρειάζεται να γυρίσουμε πίσω στο σοβιετικό πόλεμο του Αφγανιστάν για να αποδείξουμε κάτι τέτοιο). Πριν την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, η Αλ Κάιντα είχε μηδενική παρουσία στη χώρα. Αφού όμως υπήρξε το μόνο επιχείρημα για την επέμβαση, κάθε πράξη αντίστασης και κάθε ένοπλο επεισόδιο κατά της κατοχικής δύναμης ονομάστηκε Αλ Κάιντα με αποτέλεσμα να τονώσει το γόητρο και τη σημασία του αρχικά ολιγάριθμου στρατού τζιχαντιστών που είχαν βρεθεί στη χώρα και στη συνέχεια να αυξήσει τον αριθμό και την πραγματικότητά του. Η αποσταθεροποίηση της Συρίας (και εδώ καταλογίζονται ευθύνες στις ΗΠΑ) έφερε το διαμελισμό του Ιράκ και την έξαρση του Χαλιφάτου, επιβεβαιώνοντας τη δυνατότητα επέκτασής του από κράτος σε κράτος. Είναι οι πορτοκαλί στολές που φορούσαν οι δημοσιογράφοι στα βίντεο της εκτέλεσής τους από το ισλαμικό κράτος, αυτές που διηγούνται έναν από τους βασικούς παράγοντες που μας έφερε ως εδώ. Οι στολές αυτές, όμοιες με στολές του Γκουαντανάμο, των φυλακών του Ιράκ και των λοιπών αμερικανικών γκουλάγκ, συμβολίζουν τις απαγωγές, τα βασανιστήρια, τις ανακρίσεις, τις επεμβάσεις, τον εξευτελισμό

και την δαιμονοποίηση των μουσουλμάνων στο δυτικό κόσμο. Ως ένα βαθμό, το Ισλαμικό Κράτος προκύπτει από τη διαχείριση της δυσαρέσκειας και του θυμού των μουσουλμάνων στη μετά 11/9 εποχή. [Μικρή λεπτομέρεια για να τονιστεί η υποκρισία: τον μήνα που εντάθηκε η συζήτηση γύρω από το Ισλαμικό Κράτος λόγω του αποκεφαλισμού των δημοσιογράφων, στη Σαουδική Αραβία –στενό συνεργάτη των ΗΠΑσημειώθηκαν 19 επίσημοι αποκεφαλισμοί. Προφανώς η είδηση αυτή δεν μεταδόθηκε πουθενά για ευνόητους λόγους.]

Η δική μας υποκρισία

Η υπόθεση του Ισλαμικού Κράτους κουβαλάει μέσα της μαζί με τόσες παραμέτρους και την τελευταία πράξη της ισλαμοφοβίας. Η υπερθετική αγριότητα και ο εξωστρεφής φανατισμός, ο αποτροπιασμός και ο τρόμος που προκαλεί η συγκεκριμένη οργάνωση, μοιάζουν παράγοντες ικανοί να καλύψουν το όποιο μετριοπαθές επιχείρημα, την όποια διαχωριστική γραμμή, την όποια ένσταση. Μια βόλτα στο ίντερνετ σε σχόλια κάτω από άρθρα παρόμοιας θεματικής με αυτό θα σας πείσει. Οι μόνιμες παρανοήσεις μας (όπως π.χ. ότι η τζιχάντ είναι ένας από τους πέντε στύλους του Κορανίου), η σταθερή μας άγνοια και η άρνησή μας για πρακτικές προτάσεις, μας κάνει παθητικά επικίνδυνους σε μια εποχή που ο κίνδυνος μαθαίνει να ενεργεί όλο και πιο ακαριαία. Οι δηλώσεις του Νάιτζελ Φάρατζ (σημαιοφόρου πια της ευρωπαϊκής ισλαμοφοβίας) πώς το Ισλαμικό Κράτος απειλεί την ευρωπαϊκή καθημερινότητα (αυτός ήταν ο πυρήνας) είναι απλά προμήνυμα του μέλλοντος με το οποίο συνορεύουμε. Οι εποχές λοιπόν, ζητούν εγρήγορση, βάθος και ακρίβεια. Μέχρι το επόμενο ματωμένο φεγγάρι στις 4 Απριλίου του 2015, ο κόσμος μοιάζει ικανός να μεταμορφωθεί. Αναμένουμε την έκταση, την τροπή και την έκβαση, απευχόμενοι το κόκκινο του φεγγαριού να έχει καθιερωθεί ως μια χρωματική κοινοτοπία. tsalapatis.blogspot.gr