Κυριακή 10-5-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 10 Μαΐου 2015 • Αρ. φ. 1250 • 2 €

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Π. Κλαυδιανός: Σκλήρυνση για επαχθέστερο συμβιβασμό Ενόψει του αυριανού Γιούρογκρουπ και της καταβολής της δόσης του ∆ΝΤ σελ. 7

...

Π. Σταύρου, Χ. Λάσκος: Ο ΣΥΡΙΖΑ και η διαπραγμάτευση ως «ναρκοπέδιο» Υπάρχουν εξαιρετικές πιθανότητες τη “νάρκη” να την πατήσουν οι αντίπαλοι σελ. 6

...

Π. Λινάρδος - Ριλμόν: Η διαπραγμάτευση, τα κοινωνικά κινήματα και το χρήμα

Είναι επείγουσα ανάγκη να εμφανιστεί η ελληνική κυβέρνηση ότι εκφράζει την πλειοψηφία σελ. 8

...

Β. Ρόγγας: ∆ύο συνέδρια ∆ύο διαφορετικές πολιτικές;

Σχολιάζοντας τα επικείμενα συνέδρια του ΠΑΣΟΚ και της ∆ΗΜΑΡ σελ. 11

ΕΥΡΩΠΗ ∆. Σμυρναίος: Φοβού τους αγγλοσάξονες και Brexit φέροντες

Φρένο στους φανατικούς υποστηρικτές της αποπομπής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη σελ. 13

∆ΙΕΘΝΗ Ν. Σερβετάς: ∆ιαλυμένο το Ηνωμένο Βασίλειο

Πύρρειος νίκη των Συντηρητικών στις βρετανικές εκλογές σελ. 19

Η πώληση του Ελληνικού δεν είναι «επένδυση» Γράφει η Γιούλη Καμπούρη και ο Ορέστης Φ. Αθανασίου

Σελ. 16, 17

∆ηλώσεις στον αστερισμό του monstruum Της Αφροδίτης Κουκουτσάκη

Οι δραματοποιημένες ειδήσεις ταιριάζουν απόλυτα με την τάση για προσωποποιημένη ενημέρωση. Σε τελική ανάλυση, το δράμα είναι το ιδανικότερο μέσο για την απεικόνιση των ανθρώπινων συγκρούσεων (Bennet, W. L., 1996, News. The politics of illusion, Longman Publishers, ελληνική έκδοση Αθήνα: ∆ρομέας, 1999: 113)

ποστηρίζω ότι η πραγματικότητα της κάθε εγκληματικής πράξης εξαφανίζεται τη στιγμή της διάπραξής της καθώς, από τη στιγμή που θα γίνει γνωστή, αρχίζει η συμβολική αναπαραγωγή της σε διάφορα επίπεδα, αυτό της δηΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΝΑ ΚΙΝΗΘΟΥΝ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΕΝΤΟΛΗΣ

Θέλουν συµφωνία στα µέτρα τους

Νέα, αν και ηπιότερη από άλλες φορές σκλήρυνση, καταγραφόταν στο τέλος της εβδομάδας, στις γραμμές των δανειστών έναντι της ελληνικής κυβέρνησης. Μετά την ανάπαυλα προόδου στις συζητήσεις των Βρυξελλών και τις πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να προχωρήσουν, αλλά και συγχρόνως να πολιτικοποιηθούν οι διαπραγματεύσεις, οι δανειστές και για λόγους τακτικής αλλά και διότι παραμένουν γαντζωμένοι στις ιδεολογικές εμμονές και τα συμφέροντά τους, επανέφεραν θέσεις που είχαν απορριφθεί ή και αποσυρθεί. Για παράδειγμα, επιμένουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα πρέπει να είναι 2% του ΑΕΠ από 1,2% - 1,5%, που είχε κατ' αρχάς συμφωνηθεί για το 2015, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα πρόσθετα εισπρακτικά μέτρα. Επίσης, επανέφεραν στο τραπέζι έναν υψηλότατο συντε-

Έκρηξη στα ΕΛ.ΠΕ. με έξι τραυματίες

Κατά τη διάρκεια συντήρησης δεξαμενής των εγκαταστάσεων των Ελληνικών Πετρελαίων στον Ασπρόπυργο σημειώθηκε έκρηξη με αποτέλεσμα τον τραυματισμό έξι εργαζομένων, οι τρεις εκ των οποίων νοσηλεύονται σε σοβαρή κατάσταση. Σύμφωνα με τους εργαζόμενους δεν ήχησε ο συναγερμός ούτε τηρήθηκαν οι κανόνες ασφαλείας, καταγγελία που διαψεύδει η εταιρεία. Ο αρμόδιος υπουργός Π. Λαφαζάνης ζήτησε να διερευνηθούν άμεσα και αποτελεσματικά τα αίτια της τραγωδίας προσθέτοντας πως «η ασφάλεια στη λειτουργία των ΕΛ.ΠΕ είναι για εμάς ύψιστο καθήκον». Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Συνδικάτου Μετάλλου Αττικής, οι εργαζόμενοι είχαν προειδοποιήσει για τους κινδύνους που εγκυμονούσε η συντήρηση, καθώς υπήρχε πίεση να πραγματοποιηθεί σε 23 μέρες αντί για 45.

Σε τροχιά επίλυσης, μακρυά, όμως, η συμφωνία

λεστή ΦΠΑ, καθώς και προτάσεις για εργασιακά και ασφαλιστικό εκτός του πνεύματος της κοινής ανακοίνωσης Γιούνκερ Τσίπρα. Μιλώντας το πρωί της Παρασκευής στη Βουλή, ο πρωθυπουργός διατήρησε μεν την ψυχραιμία και εξέφρασε την εμπιστοσύνη της ελληνικής κυβέρνησης στην προοπτική συμφωνίας, λέγοντας πως «σύντομα θα έχουμε αίσιο τέλος, παρά τις δυσκολίες», αλλά συγχρόνως τόνισε με σημασία ότι «δεν υπάρχει κανένα τεχνικό θέμα, για το αν επιτευχθεί ή όχι αυτή η συμφωνία. Υπάρχει μόνο θέμα πολιτικής βούλησης». Υπενθύμισε, απαντώντας ευθέως στη σκλήρυνση, ότι «η ελληνική κυβέρνηση κάνει ό,τι πρέπει προκειμένου να επιτύχει έντιμη συμφωνία, διατηρώντας την εντολή του ελληνικού λαού».

Η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου έχει πολύ δουλειά

Συνέντευξη με τον οικονομολόγο Κώστα Βεργόπουλο σελ. 8

O Σέφας Λούμινα συζητά για το ελληνικό χρέος σελ. 10

O Ντέιβιντ Χάρβεϊ σχολιάζει την ελληνική κυβέρνηση σελ. 15

O Νόαμ Τσόμσκι μιλά για τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο σελ. 30, 31

Ισχυρά κινήματα θα δυνάμωναν και τον ΣΥΡΙΖΑ

Οι δημοσιογραφικές πηγές στερεύουν

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Μνήμη Κώστα Τσαλαπάτη

∆ηλώσεις στον αστερισμό του monstruum ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Του Γιώργου Μαρκόπουλου*

∆

μοσιογραφικής αφήγησης, της επιστημονικής ερμηνείας, της δικαστικής διερεύνησης κ.ο.κ Υπ’ αυτό το πρίσμα θα είχε σημασία να προσέξουμε πως ό, τι γνωρίζουμε για την υπόθεση της «μικρής Άνι»1 δεν είναι προϊόν άμεσης εμπειρίας ή γνώσης αλλά βασίζεται σε αφηγήσεις των ΜΜΕ και των πηγών τους. Θεωρώ αναγκαία αυτή την εισαγωγή διότι, κατά την άποψή μου, είναι απορίας άξιο γιατί ο κ. Πανούσης έδωσε την περίφημη συνέντευξη για τη συγκεκριμένη υπόθεση, καθώς ούτε ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός είναι, αλλά ούτε και ως ειδικός επιστήμονας, καθηγητής εγκληματολογίας, αναγνώρισε στον εαυτό του αρμοδιότητα δηλώνοντας: «∆εν μπορεί κανείς ούτε να το αναλύσει εγκληματολογικά, ούτε ποινικά, ούτε κοινωνικά. Μιλάμε για μια ακραία, μη ανθρώπινη συμπεριφορά, πολλώ μάλλον που ήταν και παιδί του – δεν ήταν ένα ξένο παιδί που απήχθη ή κάτι άλλο. Άρα περνάμε σε μία σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, η οποία δεν έχει αντικείμενο εξέτασης. ∆εν έχει τίποτα να πεις». Ωστόσο, η παράγραφος που παραθέτω εμπεριέχεται σε ένα ερμηνευτικό σχήμα και ειδικότερα στο σημείο που αναφέρεται σε «μη ανθρώπινη συμπεριφορά» του φερόμενου ως δράστη του εγκλήματος, δηλαδή την υποστασιοποίηση του πιο ανελαστικού και απωθητικού εγκληματικού στερεότυπου που δεν επιτρέπει άλλη ανάγνωση. Λογικό επακόλουθο είναι η συνέχεια των δηλώσεών του στην οποία – δεν θα διαφωνήσω, εμμέσως πλην σαφώς παραπέμπει σε ερευνητικά στοιχεία για την ιδιότυπη κοινωνία των κρατουμένων και τους κώδικες που την διέπουν- προαναγγέλλει το θάνατο ή τη δολοφονία στη φυλακή του κατηγορούμενου από συγκρατούμενούς του. Με δυο λόγια, θα αποδοθεί δικαιοσύνη γι’ αυτό το στυγερό έγκλημα στο χώρο όπου «απο-

“

θηκεύεται» θεσμικά η ανομία, εντός αυτής δε και το «μη ανθρώπινο» των «στυγερών εγκληματιών», εάν η ανθρώπινη δικαιοσύνη δεν επαρκεί για παρόμοιες «σκοτεινές φύσεις», τις οποίες δεν τις αγγίζει ούτε καν η επιστήμη. Επανέρχομαι, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα, δηλαδή ποια σκοπιμότητα εξυπηρετούσε αυτή η συνέντευξη, η οποία έκανε και τον επιστήμονα να ξεχάσει ένα βασικό αξίωμα, ότι δηλαδή ο κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι να αποδειχθεί τελεσίδικα η ενοχή του. Ο μόνος λόγος τον οποίο εγώ θα μπορούσα να κατανοήσω, είναι ακριβώς αυτός που λείπει: Η πρόβλεψη της μελλοντικής δολοφονίας ή αυτοκτονίας –και μάλιστα με όρους βεβαιότητας, ούτε καν ενδεχόμενου- να αποτελούσε την εισαγωγή για την εξαγγελία μέτρων προστασίας του κρατούμενου για να μην επαληθευθεί η προφητεία. ∆εν είναι και ούτε μπορεί να είναι homo sacer ο κατηγορούμενος γιατί παραμένει υπό την προστασία του δικαίου και, θεωρητικά τουλάχιστον, θα τιμωρηθούν οι δράστες ενδεχόμενης δολοφονίας του. Και ίσως αυτό να αποτελεί και το βασικό ατόπημα του υπουργού, ο οποίος φαίνεται να ξέχασε τον θεσμικό του ρόλο που περιλαμβάνει και την αναγνώριση του δικαιώματος να έχει δικαιώματα ο κάθε κατηγορούμενος, όσο ειδεχθές κι αν είναι το έγκλημα για το οποίο θα καταδικασθεί, κυρίως δε πριν καταδικασθεί. Αντίθετα, η αναπαραγωγή της πιο ακραίας εκδοχής του εγκληματικού στερεοτύπου, το οποίο εκπέμπουν συγχρονισμένα τα ΜΜΕ επιτελεί αποτελεσματικότατα τις λειτουργίες φυσιολογικοποίησης της φυσικής του εξόντωσης.

1 Χρησιμοποιώ τον τίτλο που επαναλαμβάνεται στα δημοσιεύματα για να ορίσει το ιδεολογικό υπόστρωμα της υπόθεσης, στο συγκινησιακό πεδίο που ανακαλεί την αρχέγονη σύγκρουση ανάμεσα στο καλό και το κακό μέσα από την προβολή του ζεύγους «άγγελος/ σατανάς».

∆εν είναι και ούτε μπορεί να είναι homo sacer ο κατηγορούμενος γιατί παραμένει υπό την προστασία του δικαίου και, θεωρητικά τουλάχιστον, θα τιμωρηθούν οι δράστες ενδεχόμενης δολοφονίας του.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

εν είναι ψέματα, αλήθεια είναι. Ο Κώστας Τσαλαπάτης νεκρός! Και είμαστε όλοι εκεί, εκατοντάδες φίλοι και αγαπημένοι του, στις 31 του Μάρτη, στο κοιμητήριο της Καισαριανής, για να τον ξεπροβοδίσουμε. Και φυσικά, κορυφαίοι του δράματος ανάμεσά μας η οικογένειά του.. η γυναίκα του Μαρία, η γενναία Μαρία, που δεν έλειψε από κοντά του ούτε λεπτό, μήνες τρεις στο νοσοκομείο, αποσβολωμένη, έκπληκτη και άφωνη, με τα χέρια άδεια, σαν να τις είχε πέσει κάτι το πολύτιμο και δεν μπορούσε ακόμη, κοιτώντας μας να το συνειδητοποιήσει. Ο Θωμάς δίπλα, ο μεγάλος γιός, ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές της νεότερης γενιάς, βουβά συντετριμμένοςσφαγμένος ήθελα να πω- με πουκάμισο μαύρο, κατάμαυρο, δυνατός, σοβαρός και ορθόκορμος, σαν πιλότος που έχασε τον συγκυβερνήτη του σε αεροπορικό δυστύχημα. Και παραδίπλα; Ο μικρότερος γιός, ο ∆ημήτρης- ο μοναδικός, ο τρυφερός μου ∆ημήτρης, που έχει την άφατη ευαισθησία του πατέρα του, όταν ήταν και εκείνος στην ηλικία του, με κλεισμένα τελείως τα μάτια, να κλαίει, να κλαίει ασταμάτητα, να κλαίει, να κλαίει με λυγμούς γοερά, ενώ από την τσεπούλα του προεξείχε ένα δερμάτινο ‘’σχοινάκι κλειδιών’’, που τον έκανε να μοιάζει σαν παιδί με σφεντόνα, που μόλις γύρισε από κυνήγι πουλιών. Και οι συναγωνιστές, βεβαίως, από την εποχή του φοιτητικού κινήματος επί χούντας, από τότε δηλαδή που ο Κώστας, φλογερός καθώς ήταν έπαιζε εγερτήριο ρόλο, ρόλο που με το ίδιο πάθος συνέχισε να παίζει μέχρι το τέλος της ζωής του, ξεκινώντας ως ανένταχτος Αριστερός στην αρχή, μετά μέσα από τις γραμμές τις ΑΑΣΠΕ (κατά τη δικτατορία), και πάλι ανένταχτος μετά και, στο τέλος, στον Συνασπισμό και στον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και οι φίλοι του οι διανοούμενοι, και αυτοί όλοι μαζί άφωνοι, αφού ο Κώστας ήταν γνώστης όσο λίγοι, μετρημένοι, μέσα στην πόλη μας και λάτρης, σε βαθμό έρωτος, της ποίησης –κυρίως- καθώς και όλων των άλλων τεχνών. Εγώ κάθισα μόνος σε μια γωνία, μη μπορώντας όλον αυτό τον λυπημένο κόσμο, κάνοντας υπεράνθρωπη προσπάθεια για να αντέξω το γεγονός, και θυμόμουν τον Κώστα στις καλές μας ημέρες. Στις ημέρες εκείνες που με σύμμαχο την νεότητά μας τρέχαμε στους δρόμους με την ελπίδα ότι θα αλλάξουμε, προς το καλύτερο την μοίρα αυτής της χώρας. Στις μέρες που κλεινόμαστε στο βιβλιοπωλείο του άλλου χαμένου αδερφού Κωστή Νικολάκη, δεκαετίες ολόκληρες, και διαβάζαμε ή απαγγέλαμε ποίηση από μνήμης, οπότε ο Κώστας μας διόρθωνε αν κάναμε λάθος ακόμη και σε ένα καταληκτικό ‘’ν’’. Στις μέρες εκείνες που ο Κωστής (Νικολάκης) και εγώ αγωνιζόμαστε να συνθέσουμε σε τόμο τα ‘’Ποιήματα που αγαπήσαμε’’ και στις αξεπέραστες δυσκολίες μας, στις ημερών δυσκολίες και αμφιβολίες, ο Κώστας μας έδινε τη λύση σε κλάσματα του δευτερολέπτου, τόσο που το βιβλίο αυτό πολλά του χρωστάει, ώστε όταν γονυπετείς σχεδόν του ζητήσαμε να μας κάνει το χατίρι να του το αφιερώσουμε, στο σπίτι μου, σεμνός μα τόσο σεμνός καθώς ήταν, σηκώθηκε να φύγει, και τον γυρίσαμε πίσω από την πόρτα με την συμφωνία πως δεν θα προβούμε σε αυτό που του ζητήσαμε. Στις μέρες εκείνες ακόμη, όπου τα Σάββατα, εκατοντάδες Σάββατα, το μεσημέρι, μαζευόμαστε και πάλι στου Νικολάκη και ο Κώστας (Τσαλαπάτης) ερχόταν με άδεια τα χέρια ενώ αθόρυβα και σιγά σιγά, χαμογελώντας καλοκάγαθα κάτω από τα παχιά μουστάκια του έβγαζε κρυμμένα στο παλτό του σοκολατάκια, τσίπουρα, φιστίκια ακριβά, φουντούκια, σακουλάκια και σακουλάκια, διδάσκοντάς μας έτσι με την γαλαντομία και τη μεγαλοκαρδία του, πράγματα και πράγματα τα οποία εμένα με βοήθησαν στην εσωτερική βελτίωσή μου όσο δεν φαντάζεται κανείς μα κανείς. Στο σημείο αυτό όμως, διέκοψε τις σκέψεις μου, ο από την εφηβεία επιστήθιος φίλος του, Θέμις Μπορομπόκας, όπου μου πρότεινε βαθειά βουρκωμένος καθώς ήταν να καθίσουμε σε ένα παγκάκι, και όταν φύγει όλος ο κόσμος, να πάμε μόνοι μας να τον αποχαιρετήσουμε, όταν σταμάτησαν να ακούγονται στα αυτιά μας και οι τελευταίες, όλο μικρότερες, όλο και αραιότερες φτυαριές, οι φτυαριές εκείνες που κρύβουν στον ήχο τους κάτι το αποτρόπαια τελεσίΤο μνημόσυνο του δικο, πράγμα, έλεγα, το οποίο όταν έφυγε όλος ο κόσμος Κώστα Τσαλαπάτη θα και κάναμε. γίνει την Κυριακή 10 Καθίσαμε τρία με τέσσερα λεπτά λοιπόν τότε, και του μιΜαΐου, στην εκκλησία λούσαμε από μέσα μας ο καθένας χωριστά, τον αποχαιρετήσαμε όντως, στη συνέχεια και ύστερα φύγαμε. του Αγίου ΧαράλαμΧώμα στον τάφο δεν ρίξαμε, διότι δεν είχε κάνει αμαρτίες. που στο Πεδίο του Άρεως στις 10 π. μ. *Ο Γιώργος Μαρκόπουλους είναι ποιητής.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

“

Εγώ κάθισα μόνος σε μια γωνία, μη μπορώντας όλον αυτό τον λυπημένο κόσμο, κάνοντας υπεράνθρωπη προσπάθεια για να αντέξω το γεγονός, και θυμόμουν τον Κώστα στις καλές μας ημέρες.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Ο Σάμουελ Μπέκετ βλέπει συμφωνία!..

Περιμένοντας το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης οι Έλληνες θυμίζουμε τους πρωταγωνιστές του θεατρικού έργου “Περιμένοντας τον Γκοντό”

∆

ύο γερασμένοι αλήτες περιμένουν σ’ έναν έρημο δρόμο, δίπλα στο μοναδικό δέντρο που υπάρχει εκεί. ∆εν βρίσκονται σε κανένα συγκεκριμένο τόπο ή χρόνο -είναι παντού και πουθενά. Επί δύο μέρες καβγαδίζουν, βαριούνται, κάνουν καραγκιοζιλίκια, αυτοεπαναλαμβάνονται, απειλούν να αυτοκτονήσουν και περιμένουν. Περιμένουν κάποιον που μπορεί να μην έρθει ποτέ. Περιμένουν τον Γκοντό… Σε μια διόλου αταίριαστη αλληγορία, οι «γερασμένοι αλήτες» του Σάμουελ Μπέκετ είμαστε εμείς! Οι χρεοκοπημένοι, απαξιωμένοι και ταπεινωμένοι από τους «ευρωπαϊκούς θεσμούς» Έλληνες. Που, σαν τους διαχρονικούς γερασμένους αλήτες του Μπέκετ, τον Βλαντιμίρ και τον Εστραγκόν, καθόμαστε σε μια ερημωμένη χώρα περιμένοντας τη συμφωνία. Η διαφορά είναι ότι, σε αντίθεση με τους ήρωες του Μπέκετ που «είναι παντού και πουθενά», εμείς βρισκόμαστε σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, είμαστε «εδώ» και «τώρα». Και, τρεις και κάτι μήνες, καμαρώνουμε, ελπίζουμε, καβγαδίζουμε, απειλούμαστε και απειλούμε, περιμένοντας μια «συμφωνία». Αλλά ποια «συμφωνία»; - Μια συμφωνία σαν ψάθινο καπέλο, να το φοράω και να μη με νοιάζει πια που είμαι κουρελής. Και να το αγοράσω, λέει, ολοκαίνουργιο, με το επίδομα αδείας. Και να το φορέσω και, με τον παρά στην τσέπη, να μπω σ’ ένα καράβι. Και να πάω, λέει, ίσαμε… ίσαμε τον Πόρο! - Μη μου το λες! Κι αυτούς που σε κατάντησαν κουρελή; Εγώ σ’ το λέω, Ντιντί, επίδομα-ξεεπίδομα θα τους πετούσα το καπέλο στη μούρη…

Στωικότητα και αισιοδοξία

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Γράφω αυτό το κείμενο ως θεατής των θεατών της διαπραγμάτευσης και, πραγματικά, τους βλέπω σαν εκατομμύρια ψηφιακά πολλαπλάσια των κωμικοτραγικών πρωταγωνιστών του θεατρικού έργου του Μπέκετ, του Βλαντιμίρ και του Εστραγκόν. Και σκέφτομαι πως έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι το «Περιμένοντας τον Γκοντό» έχει ιδιαίτερη απήχηση σε καιρούς κοινωνικής και πολιτικής κρίσης και ότι «ως νεωτερικός υπαρξιακός στοχασμός, το έργο μπορεί αρχικά να φανεί θλιβερό, είναι όμως και αστείο και ποιητικό και αποκαλύπτει το ανθρώπινο ταλέντο για στωικότητα, συντροφικότητα και αισιοδοξία»*. Στωικότητα ίσως όχι, αλλά συντροφικότητα και αισιοδοξία μπόλικη. Και πίστη αξιοθαύμαστη. Είναι, πραγμα-

τικά, πρωτόγνωρη η αμείωτη λαϊκή πίστη στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, στον έλληνα πρωθυπουργό, στους υπουργούς, στην ομάδα διαπραγμάτευσης, μέσα σ’ αυτό το απολύτως εχθρικό, εσωτερικό και εξωτερικό οικονομικό και μιντιακό περιβάλλον· σ’ αυτή την παλινδρομική κίνηση από το φως στο σκοτάδι και πάλι πίσω… Προσωπικά, ως θεατής των θεατών της διαπραγμάτευσης βλέπω τους Έλληνες να περιμένουν υπομονετικά τη «συμφωνία», όπως ο Πότζο (ένας περαστικός ήρωας –σχολιαστής στο έργο του Μπέκετ) τους αναμένοντες τον «Γκοντό», Βλαντιμίρ και Εστραγκόν: «Γεννούν πάνω από έναν τάφο», λέει ο Πότζο. Και αμέσως προσθέτει: «Το φως λάμπει για μια στιγμή και ύστερα έρχεται πάλι η νύχτα».

Τι είδε ο Μπαλιμπάρ

Είναι θλιβερό, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακό και αισιόδοξο, αυτό που συμβαίνει: οι Έλληνες του παρόντος «γεννούν πάνω από έναν τάφο», τον τάφο του πολιτικού συστήματος που οι ίδιοι ενταφίασαν υψώνοντας την Αριστερά στην κυβερνητική εξουσία. Και αυτό που γεννούν είναι η Πολιτική: σαν πρωτοπόροι της ανάγκης για αναγέννησή της πολιτικής στην Ευρώπη μέσα από την κρίση του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού… «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια τεράστια ελπίδα για την Ελλάδα και ένα παράδειγμα για την Ευρώπη», εξηγεί ο σπουδαίος Γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ (Γαλλικό Ινστιτούτο, Τρίτη 5 Μαΐου). «Η επιτυχία του», προσθέτει, «οφείλεται στο ότι υπερασπίζεται το έθνος, χωρίς να υιοθετεί αντιευρωπαϊκές ή ξενοφοβικές θέσεις. Γι’ αυτό θέλουν να οδηγήσουν σε αποτυχία την ελληνική απόπειρα δημοκρατίας και σε συνθηκολόγηση τον ΣΥΡΙΖΑ, να μη γίνει παράδειγμα για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, ιδίως για τους Ισπανούς». Ψέματα; Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οδηγεί τις διαπραγματεύσεις σ’ εκείνη την παλινδρομική κίνηση, που λέγαμε, από το φως στο σκοτάδι και πάλι πίσω. Και εμάς να βλέπουμε τους αναμένοντες τη «συμφωνία» Έλληνες με τις φωτοσκιάσεις που ο Σάμουελ Μπέκετ «έριχνε» στους αναμένοντες τον Γκοντό ήρωές του: «Το φως λάμπει για μια στιγμή και ύστερα έρχεται πάλι η νύχτα». Και πάλι φως: Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο. Ακόμα και η πιο χυδαία αντικυβερνητική φυλλάδα** καταγράφει «Κλίμα αισιοδοξίας για συμφωνία με τους δανειστές». - Αυτό περιμέναμε, Ντιντί, λίγο παραδάκι, ένα ταξίδι κατάστρωμα, ένα ψάθινο καπέλο. Το λένε, το λένε να δεις, …έντιμο συμβιβασμό. Έτσι το λένε! - Μια συμφωνία είναι, Γκογκό, τι κάνεις έτσι; Μόνο να, δεν θά ’μαστε εμείς τώρα αυτοί που θα κρεμαστούν στα κλαριά τούτου εδώ του δέντρου! Οι άλλοι, οι σαμαροβενιζέλοι, θα τραμπαλίζονται από αύριο στο δεντράκι μας, πέρα-δώθε, πέρα δώθε… Και, ξέρεις κάτι; Είναι κιόλας αύριο!

Σημειώσεις

* «The Observer» – Καθημερινή, 29/03/2009 ** Η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας «Το Θέμα».

Οι αγώνες τώρα δικαιώνονται.

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Αιδώς συνάδελφοι

ην περασμένη Τρίτη έξω από την δικαστική αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού, συναδέλφισσες και συνάδελφοι φωτογραφίζονταν με εκδρομική διάθεση. Μάλιστα, ύστερα από κάθε κλικ αναρωτιόντουσαν αν οι φωτογραφίες χρειάζονταν ρετούς. Λίγα λεπτά αργότερα φόρεσαν το επαγγελματικό τους πρόσωπο για να μεταδώσουν τις εξελίξεις από τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Επειδή, όμως στη δίκη δεν παρευρίσκονται μόνο οι δημοσιογράφοι, αλλά και τα θύματα ή οι συγγενείς των θυμάτων της Χρυσής Αυγής, θα συνιστούσαμε τις επόμενες φορές να είναι πιο προσεκτικοί.

Αυτόκλητοι εκδικητές

ιλώντας για συναδέλφους, δεν γίνεται να μην σχολιάσουμε τη βαρβαρότητα με την οποία αντιμετώπισαν τη δολοφονία της Άννυς. Ο Γ. Λιάγκας σχολιάζοντας στο πρωινό του ΑΝΤ1, όπου μεταδόθηκε η είδηση ανάμεσα στα νέα ζευγάρια της σόουμπιζ και τις νέες τάσεις της μόδας σχολίασε σχετικά: «Ποιος θα τον αφήσει να αναπνέει τον άνθρωπο αυτόν; Ποιος δικαστής, που βέβαια θα διαβάσει το γράμμα του νόμου, δεν θα παρακαλάει μέσα του δεν θα παρακαλάει να βρεθεί

κάποιο άγιο χέρι και να του αφαιρέσει τη ζωή και μάλιστα να τον βασανίσει, να τον γδάρει ζωντανό… Να ζήσει φρίκη πρέπει αυτός ο άνθρωπος μέχρι να πεθάνει. Εγώ αισθάνομαι μια φρίκη! ∆εν πρέπει να πάει σε δίκη αυτός ο άνθρωπος. Μόλις μπει στη φυλακή, πρέπει κάποιοι άγιοι άνθρωποι να φροντίσουν, έχω μια διαίσθηση ότι πρέπει να γίνει ένα πολύ φρικτό έγκλημα». Τελικά ήπια θα χαρακτηρίζαμε την ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ που τονίζει ότι «η αναπαραγωγή της φρίκης με τον πλέον απροκάλυπτο και αποκρουστικό τρόπο δεν υπηρετεί τους κανόνες της δεοντολογίας, τους οποίους πρώτοι οι δημοσιογράφοι οφείλουν να υπερασπίζονται».

Ωραία επιλογή!

ε απόφαση του πρωθυπουργού διευρύνθηκε το υπουργικό σχήμα κατά ένα άτομο και τι άτομο... τον πρώην προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών και πρώην στέλεχος της ΕΥΠ, ∆ημήτρη Παπαγγελόπουλο. Κανείς άλλος, απ ότι μαθαίνουμε δεν ήξερε τίποτε γι αυτή την επιλογή και κανείς δεν έμεινε ευχαριστημένος στο άκουσμά της. Ανατρέχοντας στο παρελθόν του βλέπουμε πως εκείνος αρχειοθέτησε δικογραφία σχετικά με παράνομες χρηματοδοτήσεις της Ν∆, αποσιώπησε το σκάνδαλο των υποκλοπών και έβαλε στο συρτάρι την υπόθεση

Συνέλευση φίλων «Εποχής»

Την ∆ευτέρα 18 Μαΐου, στις 8 μ.μ. στα γραφεία μας θα πραγματοποιηθεί συνέλευση των φίλων της «Εποχής» για να συζητήσουμε την πολιτική συγκυρία και το ρόλο που πρέπει να παίξει η εφημερίδα. Καλούνται οι σύντροφοι και φίλοι της εφημερίδας που συμβάλλουν με οποιοδήποτε τρόπο στην έκδοσή της να συμμετέχουν με τις ιδέες και τις προτάσεις τους. Θα ακολουθήσει συντροφική τσιπουροκατάσταση.

Εκδήλωση για την συμφωνία

Την Πέμπτη 14 Μαΐου, στις 8 μ.μ., στα γραφεία της Εποχής θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση-συζήτηση με θέμα: «Κριτήρια για την υπογραφή μιας συμφωνίας ή η εξασφάλιση δυνατοτήτων εφαρμογής της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ».

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015 απαγωγών Πακιστανών. Πάντως, να γνωρίζουμε πως η ανάληψη ευθύνης από τον πρωθυπουργό θα ισχύσει και στον απολογισμό της θητείας του νέου του υφυπουργού.

Αντίφαση

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα επίθετα των συμβιβασμών Μια συμβολή στην ερμηνεία της κοινής δήλωσης Τσίπρα - Μέρκελ

εγάλη χαρά μαθαίνουμε πως πήρε η Νέα ∆ημοκρατία όσον αφορά την εκλογική νίκη του Ντέιβιντ Κάμερον. Βέβαια, αυτή η χαρά έχει μια μυστηριώδη αντίφαση, καθώς ο Κάμερον έχει δεσμευτεί πως θα διενεργήσει δημοψήφισμα για έξοδο από την ΕΕ. Μήπως τελικά άλλοι είναι αυτοί που άλλα λένε μέσα και άλλα έξω;

«Ο

ι παιδεραστές και πάλι στα σχολεία. Να τους χαίρονται!», είναι το συμπέρασμα του κ. Λοβέρδου για την επαναπρόσληψη όσων απολύθηκαν ή τέθηκαν σε διαθεσιμότητα από τις μνημονιακές κυβερνήσεις. Βέβαια, δεν μας προκαλεί εντύπωση που δεν γνωρίζει, αφού αυτός ο νόμος, που υπερψηφίστηκε την περασμένη βδομάδα, πέρασε στα «ψιλά» των ειδήσεων και έτσι ο κ. Λοβέρδος δεν πρόλαβε να ενημερωθεί περί τίνος πρόκειται... Μία εξήγηση είναι ότι «παράπεσε» η είδηση, μία άλλη είναι ότι απογοητεύτηκαν κάποιοι που η κυβέρνηση εφαρμόζει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Το συμπέρασμα δικό σας, αλλά ο κ. Λοβέρδος καλό θα ήταν να προσέχει τα λόγια του.

Περιοδεία στη Μυτιλήνη

νώ τα δελτία ειδήσεων δεν βλέπουν πια τις «ορδές μεταναστών» στις πλατείες, αυτή τη βδομάδα είχαν άλλα θέματα να τρομοκρατήσουν τους πολίτες, η Τ. Χριστοδουλοπούλου πραγματοποιεί περιοδείες προκειμένου να επιλυθούν ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση των αναγκών λόγω των αυξημένων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή βρέθηκε στη Λέσβο όπου επισκέφτηκε το υπό παράδοση Κέντρο Πρώτη Υποδοχής στην Μόρια, ενώ συζήτησε με τους πρόσφυγες που βρίσκονταν στον ανοιχτό χώρο του λιμανιού του νησιού, με συλλογικότητες και φορείς της περιοχής.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

α προσέξατε ίσως ότι από αυτές εδώ τις στήλες αποφύγαμε επιμελώς να μιλήσουμε για κόκκινες γραμμές, παρά το γεγονός ότι η σχετική ορολογία γνώρισε δόξες τις τελευταίες ημέρες στα χείλη φίλων και εχθρών. Όταν έχεις διακηρύξει ότι επιδιώκεις συμβιβασμό ως κατάληξη μιας διαπραγμάτευσης, εκείνο που έχει σημασία δεν είναι τόσο να χαράξεις ορισμένες απαγορευτικές γενικές γραμμές, όσο να διαγράψεις με σαφήνεια τα πολύ συγκεκριμένα πολιτικά και χρονικά όρια μέσα στα οποία μπορείς να επιδιώξεις μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την εφαρμογή της διακηρυγμένης προγραμματικής πολιτικής σου. Με άλλα λόγια, δύο βασικά στοιχεία έχουν σημασία: πρώτον, η συγκεκριμένη και με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια χάραξη της τεθλασμένης, καθότι συμβιβαστικής, οριογραμμής, η οποία άλλοτε εισχωρεί στο αμυντικό έδαφος του αντιπάλου και άλλοτε υποχωρεί στο φίλιο αμυντικό έδαφος, και δεύτερον, ο χαρακτήρας τού συμβιβασμού.

Επιθετικοί και αμυντικοί προσδιορισμοί

Ειδικότερα για το δεύτερο αυτό στοιχείο χρήσιμο είναι να σημειώσουμε ότι η προσπάθεια να συνοδευτεί ο ρητά επιδιωκόμενος συμβιβασμός με διάφορους επιθετικούς προσδιορισμούς, δεν ήταν επιτυχημενη. Ο επιθετικός προσδιορισμός «έντιμος» δεν μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε σαφή εικόνα του είδους του συμβιβασμού, ο οποίος από τη φύση του δεν είναι ζήτημα τιμής. Το ίδιο και ο προσδιορισμός «επώδυνος» ή «αμοιβαία επωφελής»: είναι τόσο έντονα τα υποκειμενικά στοιχεία που προτάσσονται για τη «μέτρησή» τους, που δεν παρέχουν σταθερό έδαφος αναφοράς. Αντίθετα, ο προσδιορισμός «προωθητικός» (ή μη) μας επιτρέπει να επιχειρήσουμε μια αντικειμενική αποτίμηση του

∆ύο βασικά στοιχεία έχουν σημασία: πρώτον, η συγκεκριμένη και με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια χάραξη της τεθλασμένης, καθότι συμβιβαστικής, οριογραμμής, και δεύτερον, ο χαρακτήρας τού συμβιβασμού.

δυναμικού αποτελέσματος του κάθε συμβιβασμού με την απαραίτητη (ταξική – κοινωνική) μεροληψία που απαιτείται σ’ αυτές τις περιπτώσεις: ποιανού τα συμφέροντα υποχωρούν προσωρινά έναντι τίνος, και ποια συμφέροντα αποκτούν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την ικανοποίησή τους; Ερχόμενοι τώρα από το αφηρημένο στο σχετικά συγκεκριμένο, θα επιχειρήσουμε μια αποτίμηση της κοινής δήλωσης Τσίπρα – Γιουνκέρ, η οποία εκ των πραγμάτων αποκτά ιδιαίτερη σημασία, όπως κι αν την υποδεχτεί κανείς.

Ασάφειες και σαφήνειες στην «κοινή δήλωση»

Πρώτα πρώτα, η κοινή δήλωση αυτή έχει ένα χαρακτηριστικό που για την ελληνική πλευρά είναι προβληματικό: παρότι προσθέτει νέα στοιχεία στη διαπραγμάτευση και διευρύνει τα όριά της, υστερεί σημαντικά στον κατά το δυνατόν ακριβέστερο προσδιορισμό των ορίων, μέσα στα οποία συμφωνείται να κινηθεί ο συμβιβασμός που επιχειρείται. Αυτό δεν είναι γενικά κακό. Όταν όμως συμβαίνει προς την τελική φάση τής διαπραγμάτευσης, μπορεί να αποδειχθεί αιτία παρεξηγήσεων ή και ανατροπών που δεν είχαν συζητηθεί. Η πείρα από τη «δημιουργική ασάφεια» της συμφωνίας της 20ης Φεβρουαρίου, η οποία πιθανόν να είχε νόημα στο εναρκτήριο λάκτισμα των διαπραγματεύσεων, θα έπρεπε να έχει διδάξει την ελληνική κυβέρνηση ότι πρέπει να έχει έτοιμη σε λεπτομέρειες την τεθλασμένη γραμμή του συμβιβασμού, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια αντιπαρατιθέμενων ερμηνειών. Ένα «δίκαιο, δημοσιονομικά βιώσιμο και αποτελεσματικό ως προς την αποφυγή της φτώχειας στην τρίτη ηλικία» συνταξιοδοτικό σύστημα, για παράδειγμα, αν δεν είναι ταυτόχρονα δημόσιο και ενιαίο, αφήνει πολλά περιθώρια όχι απλώς για τη μείωση συντάξεων και τον δραστικό περιορισμό των πρόωρων ή για την αύξηση των ορίων ηλικίας, αλλά και για την επάνοδο από την πίσω πόρτα του συστήματος των «τριών πυλώνων», που αποτελεί προάγγελο της ιδιωτικοποίησης. Θα ήταν σαφέστατα προτιμότερο να συζητούσαμε με πολύ πιο συγκεκριμένο τρόπο και όχι στη βάση τόσο γενικών και αμφιβόλου περιεχομένου αρχών για ένα τόσο κρίσιμο για την υπεράσπιση των συμφερόντων των πολλών ζήτημα.

Εργασία και ανταγωνιστικότητα

Του Μαραγκού

Οι παιδεραστές ξανάρχονται

Ας δούμε τώρα τα εργασιακά, όπου τα ζητήματα που αφήνει ανοιχτά η κοινή δήλωση είναι ακόμη πιο σημαντικά. Ποιοι είναι «οι θεσμοί της αγοράς εργασίας», που καλούνται «να διαδραματίσουν υποστηρικτικό ρόλο στη δημιουργία θέσεων εργασίας» μαζί με τις «μισθολογικές εξελίξεις»; Κι αν υποθέσουμε ότι μ’ αυτή τη διατύπωση υπονοείται –στην καλύτερη περίπτωση– ο ενισχυτικός ρόλος της σταδιακής ανόδου των κατώτατων αμοιβών στη διαδικασία οικονομικής ανάκαμψης και αύξησης της απασχόλησης, η ανάγκη «υποστηρικτικού ρόλου» (των μισθολογικών εξελίξεων) στην «ανταγωνιστικότητα» δεν παραπέμπει ευθέως σε ανταγωνιστικότητα στηριγμένη σε χαμηλότερες αμοιβές; Ιδίως, μάλιστα, όταν απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στη σύνδεση της εργατικής αμοιβής με την παραγωγικότητα (1). Βέβαια, δεν ξεχνάμε ότι το καθεστώς που ισχύει σήμερα στη χώρα μας, της πλήρους διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, δεν συγκρίνεται ακόμη και με το ατελέστερο σύστημα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Αλλά γιατί θα έπρεπε να αφήνουμε το περιθώριο να φανεί ότι, ακόμα κι αν δεν μπορέσει η κυβέρνηση να περάσει το υπό «διαβούλευση» σχέδιο νόμου αυτούσιο, η κατάληξη στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων δεν μπορεί να είναι πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, και όχι κάτω από αυτόν; «Οι συνομιλίες», καταλήγει η κοινή δήλωση, «θα πρέπει να συνεχιστούν στο πλαίσιο της Ομάδας των Βρυξελλών». Η διαπραγμάτευση δεν έληξε. Συνεπώς υπάρχουν περιθώρια για τη συγκεκριμένη διεκδίκηση της άριστης λύσης από την πλευρά της κυβέρνησης και του συνδικαλιστικού κινήματος. Ειδικά, μάλιστα, για το τελευταίο, όπως και για κάθε κίνημα, αξίζει να σημειώσουμε εν κατακλείδι ότι οι δικές τους απαιτήσεις και διεκδικήσεις δεν σταματούν, όσο καλές κι αν είναι οι συμφωνίες που σε κάθε φάση αποσπούν. Σημείωση 1. Το ότι απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στις ομαδικές απολύσεις και στο λοκάουτ, αποτελεί, άραγε, φραγμό για οποιαδήποτε επαναφορά των απαιτήσεων αυτών στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης; Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η διαπραγμάτευση ως «ναρκοπέδιο»

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

“

Εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ και η αριστερή κυβέρνηση εφαρμόσει το “ούτε βήμα πίσω”, υπάρχουν εξαιρετικές πιθανότητες τη “νάρκη” να την πατήσουν οι αντίπαλοι

Εδώ και αρκετό καιρό η διαπραγμάτευση έχει διαμορφωθεί σε «ναρκοπέδιο». Εκτίμηση που, κατά τη γνώμη μας, δεν αλλάζει από τις τελευταίες εξελίξεις. Η διαπραγμάτευση είναι ναρκοπέδιο. Και τη «νάρκη» δεν κινδυνεύει να την πατήσει μόνο η ελληνική πλευρά. Τη στιγμή που το συντριπτικό κομμάτι του ελληνικού χρέους το κατέχει ο επίσημος τομέας (μηχανισμοί στήριξης, κράτη μέλη, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ∆ΝΤ), κάθε σοβαρή εμπλοκή στο ζήτημα της αποπληρωμής του δημιουργεί τουλάχιστον δύο ζητήματα: α) μεγάλη αναταραχή στις διεθνείς αγορές χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, μια και αυτοί που δεν θα πληρωθούν δεν είναι τυχαίοι παίχτες, αλλά η ΕΚΤ και το ∆ΝΤ, δηλαδή οι κορυφαίοι θεσμοί του καπιταλισμού στις δυο πλευρές του Ατλαντικού και β) σε συνδυασμό με την πολιτική κρίση των σχέσεων ΕΕ – Μ. Βρετανίας, πιθανότατα μια σοβαρή συρρίκνωση του σχεδίου επέκτασης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

σον αφορά το πρώτο, είναι λάθος να δραματοποιείται η πιθανότητα αθέτησης πληρωμής στις συγκεκριμένες συνθήκες. Όπως είναι λάθος και η ενοχοποίηση της συζήτησης σχετικά π.χ. με το παράλληλο νόμισμα, για το οποίο καλά τοποθετείται ο, υπεράνω υποψίας για υπερβάλλοντα ριζοσπαστισμό, ∆ημήτρης Παπαδημητρίου του Levy Institute: «[Η] εναλλακτική ενός καλοσχεδιασμένου προγράμματος παράλληλου νομίσματος, αν υιοθετηθεί με ριζικές προδιαγραφές, […] μπορεί να γίνει η κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της χώρας […] Θα έδινε κυρίως λύση στο πρόβλημα της ανεργίας και της φτώχειας» («Αυγή», 26 Απριλίου 2015) Όσον αφορά το δεύτερο ζήτημα και τη διάσταση του, το ευρώ από παράγοντας έλξης και σύμβολο ισχύος και ευημερίας μετατρέπεται, για πρώτη φορά στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, σε παράγοντα δυσλειτουργίας και αποσταθεροποίησης του γενικότερου μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Αν αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων και των κοινωνιών που φοβούνται το ευρώ, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά χαρακτηριστικά ασταθούς οικονομικής περιοχής με αποκλίνουσες οικονομίες μεταξύ τους. Το ευρώ θα αμφισβητείται, εκ προοιμίου, όταν θα τίθεται θέμα επέκτασης ή εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η εμβάθυνση, όμως, είναι στις άμεσες προθέσεις των Σόιμπλε, Γιούνγκερ και Ντράγκι, οι οποίοι με πολλούς τρόπους έχουν φανερώσει τη βούλησή τους να ενισχύσουν μια ισχυρά φεντεραλιστική πορεία για την ΕΕ από τον Ιούνιο κι έπειτα. Ο Σόιμπλε έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ «μιας κυβέρνησης, ενός προϋπολογισμού και ενός κοινοβουλίου», ενώ ο Ντράγκι έχει διαμηνύσει πως ποσοτική χαλάρωση χωρίς πολιτική ολοκλήρωση δεν έχει και πολύ νόημα.

Έτσι, το «κλείσιμο» του ελληνικού ζητήματος αποκτά το χαρακτήρα του επείγοντος –και δίνει, κατά τη γνώμη μας, επιπλέον δυνατότητες στην ελληνική πλευρά για πραγματικά επιτεύγματα στην κατεύθυνση των προτεραιοτήτων, που το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ έχει θέσει και βάσει αυτού δόθηκε στην κυβέρνηση η εντολή.

Το ζήτημα της διαγραφής χρέους

Έχοντας ως αφετηρία ότι χρειαζόμαστε δύο πράγματα, δηλαδή και μια πολιτική συγκρούσεων στο εσωτερικό των κρατών - μελών και μια πολιτική σύγκλισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ας δούμε γιατί το πεδίο της διαπραγμάτευσης του ελληνικού ζητήματος, τελευταία, συνιστά «ναρκοπέδιο» και για την αριστερή κυβέρνηση, αλλά κυρίως για την ίδια την Αριστερά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της διαπραγματευτικής ομάδας. Βασική αρχή της ευρωζώνης είναι η μη νομισματική βοήθεια σε κράτη, ενώ η νομισματική βοήθεια σε χρηματοπιστωτικούς θεσμούς επιτρέπεται. Γι’ αυτό η «βοήθεια» προς την Ελλάδα δόθηκε με τη μορφή δανείων και όχι ποσοτικής χαλάρωσης, ενώ πήρε το χαρακτήρα του διεθνούς και όχι του καθαρά ευρωπαϊκού προγράμματος διάσωσης. Το τελευταίο απαιτούσε τη συμμετοχή του ∆ΝΤ, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στην ανάγκη κάλυψης των χρηματοδοτικών κενών από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Με λίγα λόγια, το ∆ΝΤ για τη συμμετοχή του απαιτεί την εξασφάλιση της αποπληρωμής της λήξης των ομολόγων από την ευρωζώνη, ενώ οι τόκοι του χρέους αναλαμβάνονται από τα πλεονάσματα του κράτους μέλους (συμφωνία Εurogroup 2012). Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, γιατί η ευρωζώνη αρνείται τη διαγραφή χρέους και γιατί το ∆ΝΤ την προτείνει. Η ίδια η πράξη της διαγραφής του χρέους

Το “ούτε βήμα πίσω” θα ήταν ο ασφαλέστερος τρόπος να οργανωθεί το σύστημα των χρηματοροών της οικονομίας, ώστε να προστατεύει τις ανάγκες της κοινωνίας. Θα ήταν, όμως, και ο ασφαλέστερος τρόπος να γίνει αντιληπτό σε όλους το πώς η ΕΕ της λιτότητας “φρενάρει” κάτω από το ίδιο το “βάρος” της.

θα σημαίνει την παραβίαση της αρχής της ευρωζώνης, που απαγορεύει τη νομισματική διάσωση και ταυτόχρονα θα εξασφαλίζει τον απαραίτητο όρο συμμετοχής του ∆ΝΤ.

«Ούτε βήμα πίσω»

Οι δύο θεσμοί του καπιταλισμού οφείλουν να ξεπεράσουν τις αντιφάσεις τους. Να, λοιπόν, το ναρκοπέδιο της διαπραγμάτευσης. Η αθέτηση πληρωμών ως προς το ∆ΝΤ και την ΕΚΤ απλά δεν μπορεί να συμβεί διότι καταργεί καταστατικές αρχές του ∆ΝΤ και του βασικού ιδιοκτήτη του ευρώ, της ΕΚΤ. Για να μην πατήσουν τη «νάρκη», θα πρέπει να την πατήσει η αριστερή κυβέρνηση. Θα πρέπει να την οδηγήσουν σε μια νέα συμφωνία και σε μια νέα δανειακή σύμβαση για να ικανοποιηθεί το ∆ΝΤ και να μην «κουρευτεί» το χρέος. Αν έχουν έτσι τα πράγματα, τότε, εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ και η αριστερή κυβέρνηση εφαρμόσει το «ούτε βήμα πίσω», υπάρχουν εξαιρετικές πιθανότητες τη «νάρκη» να την πατήσουν οι αντίπαλοι και μια αρχή του «χρυσού κανόνα» της ευρωζώνης να καταρρεύσει, μαζί της και η λιτότητα. Αν κινηθεί βεβιασμένα και κάτω από το άγχος του προβλήματος της ρευστότητας, τότε θα κληθεί να διαχειριστεί ένα νέο μνημόνιο. Πράγμα που δεν αποφεύγεται αν γίνουν αποδεκτές οι ιδέες για «έξυπνες» συλλογικές διαπραγματεύσεις και ασφαλιστικά συστήματα «δημοσιονομικά βιώσιμα», γενικώς. Το «ούτε βήμα πίσω», όμως, σημαίνει συγκεκριμένη αντιμετώπιση της κρίσης ρευστότητας, έτσι ώστε αυτή να μην απειλεί και να μην εκβιάζει για καταστροφικές υποχωρήσεις και πολύ περισσότερο για προσχωρήσεις στη λογική του αντιπάλου. Και ’δώ τα πράγματα είναι εξαιρετικά απλά. Η κρίση ρευστότητας εμφανίζεται ως αυτοφυής στον καπιταλισμό, αλλά τις περισσότερες φορές δεν είναι. Στη περίπτωση της διαπραγμάτευσης, η πολιτική και μεροληπτική λειτουργία της ΕΚΤ στάθηκε παραπάνω από καθοριστική στην εφαρμογή ενός είδους σχεδιασμένης κρίσης ρευστότητας. Ενα πρόγραμμα μη προσχώρησης στη πολιτική του αντιπάλου επιβάλλει τον πολιτικό έλεγχο του τραπεζικού συστήματος, ακριβώς για να αντιμετωπιστεί η πολιτική λειτουργία της ΕΚΤ. Αυτός ο πολιτικός έλεγχος έχει

απόλυτη προτεραιότητα, ανεξάρτητα προσώρας από το ζήτημα της ιδιοκτησίας, στο μέτρο που κεντρικό πρόβλημα αποτελεί ο νομισματικός αυταρχισμός της ΕΚΤ και η τεράστια συγκέντρωση του τραπεζικού κεφαλαίου σε τέσσερις μόλις τράπεζες.

Εφαρμογή σχεδίου αναδιανομής πλούτου

Το «ούτε βήμα πίσω» σημαίνει άμεση εφαρμογή ενός σχεδίου ριζικής αναδιανομής εισοδήματος και πλούτου, αντί για την πεπατημένη των εισπρακτικών φορολογικών παρεμβάσεων, που, σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, μοιάζουν πολύ λίγο με ταξικές αναδιανεμητικές πρακτικές και περισσότερο θυμίζουν τις γνωστές περαιώσεις. Σημαίνει, επιπλέον, πως ο εσωτερικός δανεισμός δεν θα χρησιμοποιηθεί πλέον για πληρωμή των δανειστών, αλλά αποκλειστικά για την αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων αναγκών χρηματοδότησης και όσων κενών αφήνουν τα ετήσια φορολογικά έσοδα. Ούτε θα γίνουν αποδεκτές φορολογικές «μεταρρυθμίσεις», που θα αυξήσουν το ήδη αφόρητο βάρος, που σηκώνει η κοινωνική πλειοψηφία. Το «ούτε βήμα πίσω» θα ήταν ο ασφαλέστερος τρόπος να οργανωθεί το σύστημα των χρηματοροών της οικονομίας, με τρόπο ώστε να προστατεύει τις ανάγκες της κοινωνίας και των εργαζομένων. Θα ήταν, όμως, και ο ασφαλέστερος τρόπος να γίνει αντιληπτό σε όλους το πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση της λιτότητας «φρενάρει» κάτω από το ίδιο το «βάρος» της και τους κανόνες της. Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, δεν θα βλέπαμε πώς είναι ένα Grexit ως εμπειρία. Προς έκπληξη πολλών, θα διαπιστώναμε πώς είναι να αναδιατάσσεται όλο το ευρωπαϊκό οικονομικό πεδίο, όταν για πρώτη φορά δεν θα μπορούσε να αναπαραχθεί, στην ολότητα της, η λογική της λιτότητας. Αν δεν καρποφορήσει γρήγορα η προσπάθεια για «αμοιβαία επωφελή συμβιβασμό», για ακόμη μια φορά, έχουμε τη δυνατότητα να πορευτούμε στη βάση της πρωτομαγιάτικης έκκλησης του κόμματός μας. ∆εν εκβιαζόμαστε. Ούτε βήμα πίσω. Πέτρος Σταύρου, Χρήστος Λάσκος

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η παγίδα του φορολογικού

Όλοι γνωρίζαμε μετά τις εκλογές του 2012 την προοπτική ο ΣΥΡΙΖΑ να κληθεί να κυβερνήσει και πως το φορολογικό ήταν ο κρίσιμος τομέας που θα δοκιμαστούμε. Τέσσερα στοιχεία ήταν προφανή: Χρειαζόμαστε αμέσως έσοδα για να μην πνιγούμε από ασφυξία. Απαιτούνταν άμεσα, επίσης, ένα σχέδιο βαθιάς αναδιανομής για την αναγκαία κοινωνική εξισορρόπηση. Έπρεπε αμέσως να θέσουμε σε εφαρμογή ένα έτοιμο σχέδιο πολύ συγκεκριμένα επεξεργασμένο κατά της φοροδιαφυγής, του λαθρεμπορίου και της διαφθοράς. Να έχουμε, επίσης έτοιμο, ιδίως μετά την επιβολή του ΕΝΦΙΑ, ένα δίκαιο φόρο μεγάλης και κλιμακούμενης προς την μεσαία ακίνητη περιουσία. Ένας έκτακτος φόρος, επίσης, στο συσσωρευμένο και κατά κανόνα φοροδιαφεύγοντα πλούτο μπορούσε να επιβληθεί τον πρώτο, ακόμη, μήνα ως απαραίτητο εισπρακτικό και κοινωνικά δίκαιο μέτρο μετά την πεντάχρονη φορολογική επιδρομή στις λαϊκές και μεσαίες τάξεις. Αποδείχθηκε ότι δεν ήμασταν έτοιμοι για αυτήν την πολιτική και τώρα, μετά τρεις τουλάχιστον μήνες, διατρέχουμε τον κίνδυνο να παγιδευτούμε στη λήψη φορολογικών μέτρων που τα είχαμε καταδικάσει όχι μόνο για κοινωνικούς και πολιτικούς λόγους αλλά και για ανορθολογικούς. Ο ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ, μάλιστα υψηλός, διότι θέλει όχι μόνο να προωθήσει μια θέση της άλλης πλευράς αλλά να φέρει και πρόσθετα έσοδα, δεν απαντά στο μέγα ζήτημα της χαμηλής εισπραξιμότητάς του (απώλεια 6-7 δισ. ευρώ ετησίως) λόγω απωλειών για διάφορους λόγους, γνωστούς στους εφοριακούς του ΣΥΡΙΖΑ, που οφείλαμε αμέσως να αρχίσουμε να θεραπεύουμε. Ο ΕΝΦΙΑ έχει, πέρα από τον προφανή συμβολικό του χαρακτήρα και άρα και μεγάλο πολιτικό βάρος, μεγάλο φορολογικό βάρος. Πώς τώρα θα επιλεγεί η συνέχιση της ισχύος του για έναν ακόμη χρόνο, όπως λέγεται, χωρίς τουλάχιστον να γίνει βαθιά τομή στις παραμέτρους του -με κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια- με βάση το πνεύμα του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας, που είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ; Ασφαλώς, είναι προς την σωστή κατεύθυνση η αύξηση της φορολογίας, που σχεδιάζεται για τον πλούτο, την πολυτελή διαβίωση και κατανάλωση κ.τ.λ. Όπως και η προσπάθεια που γίνεται από τον αρμόδιο υπουργό κ. Π. Νικολούδη και άλλες υπηρεσίες να παταχθεί η φοροδιαφυγή, η διαφθορά και το λαθρεμπόριο. Πρέπει να επιμείνει η κυβέρνηση χωρίς δισταγμό σε όλα αυτά. Όμως, μια αποτυχία της στον τομέα της φορολογίας θα έχει σοβαρό πολιτικό αντίκτυπο. Αυτό δεν πρέπει να ξεχαστεί, καθώς σχεδιάζεται η φορολογική πολιτική. Π. Κ.

Σκλήρυνση της στάσης των δανειστών για επαχθέστερο συμβιβασμό ΕΝΟΨΕΙ ΤΟΥ ΑΥΡΙΑΝΟΥ ΓΙΟΥΡΟΓΚΡΟΥΠ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ∆ΟΣΗΣ ΤΟΥ ∆ΝΤ

λόκληρο το Σαββατοκύριακο σχεδιαζόταν να εργαστούν τα τεχνικά κλιμάκια και η Ομάδα των Βρυξελλών για να μπορέσουν οι δύο πλευρές να έχουν ικανό έργο, το οποίο θα κριθεί από το Γιούρογκρουπ ως επαρκές για να βγει η διαβόητη ανακοίνωση, που θα διαπιστώνει πρόοδο ούτως ώστε να βρεθεί ένας τρόπος να εξασφαλιστεί κάποια ρευστότητα για την Ελλάδα. Αλλά, για άλλη μια φορά οι δανειστές αποδείχθηκαν ασυνεπείς και με διάφορα προσχήματα δεν δεσμεύονται. Αντίθετα, επαναφέρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μέτρα που είτε είχαν προσωρινά αποσυρθεί είτε απορριφθεί. Οι δανειστές, είναι φανερό, επιθυμούν μια συμφωνία στα μέτρα τους, ή σωστότερα μια συμφωνία που να αποδέχεται και να νομιμοποιεί, ως συμφωνηθέντα, τα μέτρα που εκκινούν από τα στενά τους συμφέροντα και τις ιδεολογικές τους εμμονές. Έχουμε μια σκλήρυνση, πιο μικρής έντασης από το άμεσο παρελθόν, αλλά πάντως μια παρεμβολή των πιο σκληρών κύκλων των δανειστών-εταίρων, που για λίγο ανησύχησαν ότι κυοφορείται συμφωνία που πράγματι θα επρόκειτο για έντιμο συμβιβασμό και θα άφηνε περιθώρια στην ελληνική πλευρά να παραμείνει στον πυρήνα της λαϊκής εντολής. Συγχρόνως θα επέτρεπε στους δανειστές να κινούνται στο έδαφος της αλληλεγγύης και τους συμφωνημένους όρους που θα ξεκόλλαγαν την ελληνική οικονομία από την ύφεση και θα εγγυόντουσαν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της ελληνικής πλευράς.

Λίγο πιθανός ο κίνδυνος

Πόσο πιθανός είναι ο κίνδυνος να ανακοπεί μια τέτοια προοπτική ή και να ματαιωθεί οριστικά; Η λογική λέει

ότι ο κίνδυνος αυτός είναι λίγο πιθανός. Πρώτον, διότι ένα μέρος της τελευταίας σκλήρυνσης οφείλεται σε λόγους τακτικής. ∆εύτερον, διότι οι εταίροι δεν είναι ενιαίοι ούτε όσον αφορά την εκτίμηση των κινδύνων από ένα ατύχημα, ούτε όμως και στην αναγκαιότητά της ρήξης, καθώς άπτεται της αντίληψης για την προοπτική της ΕΕ. Τρίτον, διότι η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει υποβάλλει πολύ επεξεργασμένες και συγκεκριμένες προτάσεις, που δεν μπορούν να αγνοηθούν, διότι κάποια στιγμή το αποτέλεσμα θα κριθεί και από τους έλληνες και τους ευρωπαίους πολίτες. Συναφές με τον τελευταίο λόγο είναι και η πολύπλευρη δραστηριοποίηση στην κεντρική διαπραγμάτευση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, που με πολλές επαφές και τηλεφωνήματα έθεσε τα ζητήματα με σαφή τρόπο και δεν απέκρυψε κανέναν από τους κινδύνους που απορρέουν από ολιγωρίες, τιμωρητικές αντιλήψεις και διαθέσεις υποταγής του «αδύνατου». Όσοι νόμισαν ότι η παρέμβαση του πρωθυπουργού υποδηλώνει ότι οι διαπραγματευτές «δεν τα καταφέρνουν» και τόσο καλά όχι απλώς κάνουν λάθος, αλλά δεν έχουν καταλάβει το στόχο της ελληνικής πλευράς. Ο Α. Τσίπρας ήθελε να ορίσει, με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο, το ζήτημα ως πολιτικό και αυτό το κατάφερε. Και αυτό πάνε τώρα να νοθεύσουν, όσο μπορούν. Στην προσπάθεια, που στηρίζεται σε δύο σκέλη, συνεχίζει και τώρα η κυβέρνηση. Αφενός, η αντιπροσωπεία στην Ομάδα των Βρυξελλών και οι αρμόδιοι υπουργοί καταθέτουν όλο και πιο επεξεργασμένες προτάσεις. Αφετέρου, ο πρωθυπουργός επαναφέρει με ακόμα πιο μεγάλη σαφήνεια το πολιτικό ζήτημα. Μιλώντας στη Βουλή την Παρα-

σκευή θέλοντας να δώσει το εύρος της προσπάθειας της ελληνικής πλευράς τόνισε:

Παρέμβαση του Α. Τσίπρα

«Έχει γίνει φανερό ότι η ελληνική κυβέρνηση κάνει ό,τι πρέπει να κάνει προκειμένου, διατηρώντας την εντολή του ελληνικού λαού, να πετύχει μία έντιμη συμφωνία στο ευρωπαϊκό πεδίο. Κάποιοι είναι έτοιμοι να μας κατηγορήσουν ότι, προκειμένου να το πετύχουμε αυτό, έχουμε πάει και πίσω από τις κόκκινες γραμμές της λαϊκής εντολής μας. Θα κάνουμε το παν, προκειμένου να έχουμε μια συμφωνία που θα δώσει τη δυνατότητα σε αυτή την κυβέρνηση να αλλάξει τα κακώς κείμενα σε αυτόν τον τόπο». Και θέλοντας για άλλη μια φορά να υπογραμμίσει ότι το ζήτημα που τίθεται είναι πολιτικό δεν τσιγγουνεύτηκε να ανατρέξει στην στην πρόσφατη ελληνική ιστορία: «∆εν υπάρχει κανένα τεχνικό θέμα, για το αν θα επιτευχθεί ή όχι αυτή η συμφωνία. Υπάρχει μόνο θέμα πολιτικής βούλησης. Όπως πολιτική βούληση ήταν αυτή που έβαλε την χώρα το 1980 στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, με αντίθετη τότε την άποψη της Κομισιόν σας θυμίζω, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή. Πολιτική βούληση ήταν αυτή που έβαλε την χώρα στην ΟΝΕ και στην ζώνη του ευρώ το 2000, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Σημίτη, όταν η χώρα δεν πληρούσε τότε τις προϋποθέσεις. Έτσι, πολιτική βούληση είναι και τώρα το αν η Ευρώπη θα ανεχθεί, όχι μια αριστερή κυβέρνηση, αλλά την ∆ημοκρατία στην χώρα που γεννήθηκε». ∆ιαφορετικά, πρόσθεσε, «ο αδικημένος και ο πληγωμένος δεν θα είναι η ελληνική κυβέρνηση. Ο αδικημένος και ο πληγωμένος θα είναι η ίδια η Ευρώπη. Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέ-

ξει λιγότερη δημοκρατία και το έγκλημα της δημοκρατίας στον τόπο που γεννήθηκε δεν θα έχει σιγαστήρα. Κανείς δεν θα βάλει σιγαστήρα αν κάποιοι επιχειρήσουν έγκλημα και δολοφονία της δημοκρατίας στον τόπο που γεννήθηκε».

Ρευστότητα με το σταγονόμετρο

Το πιο πιθανό, αύριο στο Γιούρογκρουπ, θα καταγραφεί κάποια πρόοδος, μετρούμενη από τους δανειστές με το σταγονόμετρο, για να μην ενισχυθεί «επικίνδυνα» η ελληνική πλευρά στις διαπραγματεύσεις. Οι δανειστές γνωρίζουν ότι η δηλωμένη αδυναμία να πληρωθεί ταυτόχρονα το ∆ΝΤ και οι μισθοί-συντάξεις δεν είναι κίνηση τακτικής. Γι’ αυτό και θα βρεθεί τρόπος να υπάρξει ρευστότητα, με το σταγονόμετρο. Εκείνο, όμως, που πρέπει να σημειωθεί είναι ο κίνδυνος της παγίδευσης της ελληνικής πλευράς στη λογική να κρατά εκείνη και μόνο ανοιχτή και ενεργή τη διαπραγμάτευση. Το κοινό ανακοινωθέν Γιουνκέρ-Τσίπρα συμπεριλαμβάνει και όρους που μπορεί, αν δεν προσέξουμε, να μας ωθήσει σε λανθασμένα μέτρα. Όσα εικάζονται ότι σχεδιάζονται στο φορολογικό, επίσης. Τέτοιες μετατοπίσεις που δεν θα διαφυλάσσουν πολύ περισσότερο τη δυνατότητα ακύρωσής τους στο μέλλον πρέπει να αποφευχθούν. Είναι ένας μείζον κίνδυνος διότι απειλεί να αδυνατίσει τον κρίκο της λαϊκής στήριξης προς την κυβέρνηση, καθώς και τον άλλο κρίκο με το ψηφισμένο από τους πολίτες πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς αυτούς τους δύο κρίκους ισχυρούς δεν μπορεί να γίνει, πράγμα ζωτικής σημασίας, και αποτελεσματική διαπραγμάτευση. Π. Κλαυδιανός

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η διαπραγμάτευση, τα κοινωνικά κινήματα και το χρήμα

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Όταν λέω λιτότητα, εννοώ αυτή που πλήττει τις λαϊκές τάξεις. Τις ανώτερες εισοδηματικές τάξεις θα τις πλήξει, γι’ αυτές θα υπάρξει πρόσθετη λιτότητα, οι πλουσιότεροι θα φορολογηθούν άμεσα οπωσδήποτε περισσότερο.

Toυ Πέτρου Λινάρδου Ριλμόν

∆εν χρειάζεται μια εκτεταμένη επιχειρηματολογία για να εξηγήσει κανείς ότι η διαπραγμάτευση από την πλευρά των «δανειστών» δεν αφορά τα χρήματα που τους χρωστάμε. Σε περίπτωση που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα οδηγηθεί η ελληνική οικονομία στην ασφυξία και θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από τη ζώνη του ευρώ και να επιστρέψει σε ένα εθνικό νόμισμα, θα υποτιμηθεί αμέσως το νόμισμα αυτό, το εξωτερικό δημόσιο (αλλά και ιδιωτικό) χρέος θα εκτοξευθεί, και μετά τη διαπραγμάτευση στις νέες συνθήκες θα γίνουν αναγκαστικά μεγάλες περικοπές, πιο σοβαρές από αυτές που προτείνονται τώρα. Η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, αλλά και οι δυνατότητές της να εξυπηρετεί το χρέος.

“

ο Grexit επομένως δεν συμφέρει τους δανειστές. Και ενώ κάποιοι εμφανίζονται ως αυτοί που δεν θέλουν να χάσουν «τα λεφτά τους» (τα περίφημα χρήματα των γερμανών, γάλλων και άλλων φορολογουμένων), είναι στην πραγματικότητα έτοιμοι να αντέξουν τις απώλειες που αντιστοιχούν στη μικρή Ελλάδα, για να δώσουν μαθήματα στην ομάδα των υπόλοιπων οφειλετών. Αυτή είναι η γραμμή του «ηθικολόγου» Σόιμπλε, που βρίσκεται αντιμέτωπη με αυτούς που κατανοούν ότι οι πληθυσμοί των χωρών της ΕΕ δεν θα θεωρούσαν φυσιολογικό να πεταχτεί μια ευρωπαϊκή κοινωνία μακριά από οτιδήποτε ευρωπαϊκό στον παραγωγικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό τομέα. Μια κοινωνία που την κυβερνάει μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, η οποία συνεχίζει να έχει τη στήριξη της πλειοψηφίας του πληθυσμού. Αυτή η προφανής συμπάθεια των ευρωπαίων πολιτών για την αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα και η στήριξή της στο εσωτερικό, είναι η αιτία που κάνει πολύ πιθανό ένα συμβιβασμό και μια συμφωνία κατά τη σημερινή φάση των διαπραγματεύσεων, αλλά και όταν θα τεθεί το θέμα της μείωσης του χρέους. Αλλά ο συμβιβασμός -αν επικρατήσειδεν θα σημαίνει την εγκατάλειψη της επιδίωξης για την υψηλότερη δυνατή μεταφορά χρημάτων από την Ελλάδα προς τους δανειστές, και επομένως θα διατηρείται η στενότητα σε ότι αφορά τους πόρους που μπορούν να αξιοποιηθούν για την υλοποίηση του προγράμματος της κυβέρνησης, και πόσο μάλλον για την ανασυγκρότηση της οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν δεν οδηγηθούμε σε έξοδο από το ευρώ, το ζήτημα της χρηματοδότησης της οικονομίας και της ρευστότητας θα παραμείνει και ότι απέναντι στα περιορισμένα οφέλη που θα έχει από αυτή την άποψη μια μερική διαγραφή χρέους, θα έχει μεγάλη βαρύτητα η αναδιανομή εισοδήματος και πλούτου μέσω της φορολογίας. Ήλθε, επίσης, η στιγμή να αντιμετωπιστεί σοβαρά η δημιουργία ρευστότητας μέσω ενός συμπληρωματικού, ή συμπληρωματικών νομισμάτων, σύμφωνα με μια πρόταση που έχει γίνει εδώ και καιρό από τις πλέον έγκυρες «αντιμνημονιακές» φωνές στην Ευρώπη.

2) Να υιοθετηθεί σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο η λογική του σχεδιασμού της ανασυγκρότησης. Αυτό σημαίνει ότι οι αντίστοιχοι αντιπροσωπευτικοί, κοινωνικοί, κινηματικοί και επιστημονικοί φορείς, καθώς και οι κρατικοί θεσμοί και υπηρεσίες, θα συγκροτήσουν τα κατάλληλα όργανα και τις αναγκαίες διαδικασίες, για να επεξεργαστούν και να αποφασίσουν τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των σχεδίων ανασυγκρότησης. Ο καταμερισμός των πόρων για επενδύσεις και δαπάνες, θα αφορά ταυτοχρόνως δημόσιους φορείς και επιχειρήσεις, ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και κοινωνικές πρωτοβουλίες. 3) Να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο και πλαίσιο πολιτικών το οποίο θα αναγνωρίσει και θα αξιοποιήσει τις δυνατότητες των εγχειρημάτων της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, και την κινηματική τους βαρύτητα σε ότι αφορά το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ανασυγκρότησης. Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία πρέπει να αποτελέσει μια βασική συνισταμένη της ενίσχυσης των κοινωνικών κινημάτων. 4) Να συνδυαστεί η στρατηγική αναδιανομής του εισοδήματος και του πλούτου με ορατά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τη δημιουργία απασχόλησης, την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, την προσφορά κοινών αγαθών και την προστασία των φυσικών πόρων. Η αναδιανομή εισοδήματος και πλούτου δεν είναι σήμερα μια πολιτική αποκατάστασης ισορροπιών στο πλαίσιο μιας «κανονικής» καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά είναι ένα αναγκαίο εργαλείο για την κοινωνική ανασυγκρότηση. 5) Να περιληφθεί στο σχεδιασμό της ανασυγκρότησης, η άρνηση της λογικής της εξωστρεφούς ανάπτυξης και η υιοθέτηση του προσανατολισμού μιας ενδογενούς ανάπτυξης δραστηριοτήτων, η οποία θα καλύπτει ανάγκες και θα αξιοποιεί δυνατότητες, σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και, αν είναι αναγκαίο, θα προστατεύεται από τον ανταγωνισμό. Ανάγκες στα επίπεδα της παραγωγής, των κοινωνικών υπηρεσιών και της προστασίας του περιβάλλοντος και των κοινών αγαθών.

Είναι επείγουσα ανάγκη να εμφανιστεί η ελληνική κυβέρνηση ως μια κυβέρνηση που εκφράζει την πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού, που προσφέρει ένα υλοποιήσιμο παράδειγμα μετα-καπιταλιστικής διαχείρισης στην Ευρώπη, που έχει την πρόθεση και τη δυνατότητα να απαντήσει στις πρωτοφανείς προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.

Προτεινόμενες στρατηγικές

Η ανασυγκρότηση της οικονομίας, η κάλυψη δηλαδή των απωλειών που προκάλεσε η ύφεση και οι πολιτικές λιτότητας στην οικονομία και τον κοινωνικό τομέα, αλλά και οι μακροχρόνιες απώλειες παραγωγικού δυναμικού που είχαν υποκατασταθεί από την υπερχρέωση για μια μακρά περίοδο, καθώς και οι επιβαρύνσεις του περιβάλλοντος (μακροπρόθεσμα, αλλά και λόγω πρόσφατων μνημονιακών επιλογών), απαιτούν την υιοθέτηση στρατηγικών που θα μεταβάλουν πλήρως το κοινωνικό, παραγωγικό και θεσμικό τοπίο. Απαιτείται επομένως: 1) Να υλοποιηθεί μια στρατηγική απόκτησης του κοινωνικού ελέγχου επί της δημιουργίας χρήματος και της χρηματοδότησης της οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι λόγω κυριαρχίας του νεο-φιλελεύθερου θεσμικού πλαισίου στην Ευρώπη, χρειάζεται να υιοθετηθεί σε αυτή τη φάση το εργαλείο των συμπληρωματικών νομισμάτων, να τεθούν υπό δημόσιο έλεγχο οι «συστημικές» τράπεζες, να δημιουργηθεί μια αναπτυξιακή τράπεζα και να υποστηριχθεί η δημιουργία ηθικών συνεταιριστικών τραπεζών. Όλες αυτές οι αλλαγές, που δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθούν άμεσα και όλες μαζί, έχουν ως προϋπόθεση -στον ένα ή τον άλλο βαθμό- την ανάδειξη και την υποστήριξη κινηματικών διαδικασιών, που θέτουν και υλοποιούν αυτούς τους στόχους.

Λύσεις απέναντι σε όλες τις εκδοχές

Το πλεονέκτημα με έναν τέτοιο προσανατολισμό, που μπορεί να ξεκινήσει από τώρα, τόσο με τη δραστηριοποίηση των κοινωνικών κινημάτων, όσο και με την υλοποίηση των κατάλληλων πολιτικών από τους κρατικούς και περιφερειακούς θεσμούς, είναι ότι προσφέρει λύσεις απέναντι σε όλες τις εκδοχές των αποτελεσμάτων της διαπραγμάτευσης. Θα ενισχύσει τη συσπείρωση του κόσμου της εργασίας γύρω από την κυβέρνηση και θα προσφέρει στους εργαζόμενους της Ευρώπης, όχι μόνο το παράδειγμα της άρνησης των πολιτικών λιτότητας, αλλά ακόμα πιο πέρα της οικοδόμησης των βασικών χαρακτηριστικών και εργαλείων μιας νέου τύπου κοινωνίας, μιας στρατηγικής ανασυγκρότησης που αντιμετωπίζει τις πραγματικές προκλήσεις και μιας ρύθμισης της παγκοσμιοποίησης ανάλογα με τις ανάγκες. Η επιδίωξη της υλοποίησης αυτών των επιλογών, δεν αρνείται την ανάγκη της διαπραγμάτευσης και ούτε μάλιστα της πραγματοποίησης υποχωρήσεων κατά τη διαπραγμάτευση. Υπηρετεί, όμως, την επείγουσα ανάγκη να εμφανιστεί η ελληνική κυβέρνηση ως μια κυβέρνηση που εκφράζει την πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού, που προσφέρει ένα υλοποιήσιμο παράδειγμα μετα-καπιταλιστικής διαχείρισης στην Ευρώπη, που έχει την πρόθεση και τη δυνατότητα να απαντήσει στις πρωτοφανείς προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. •

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Όλο και συχνότερα χρησιμοποιείται η λέξη «πρόοδος», για να αποδοθεί η εικόνα στις διαπραγματεύσεις ελληνικής κυβέρνησης – θεσμών. Ισχύει; Πάμε σε συμφωνία; Πρώτα από όλα πού βαδίζουμε. ΄Ισως απέχουμε πολύ από μια συμφωνία, αλλά τουλάχιστον να γνωρίζουμε σε ποια κατεύθυνση πηγαίνουμε. Φαίνεται ότι έχουν βρεθεί κάποιες βάσεις, για να ολοκληρωθεί η συμφωνία. ∆ιότι, στην ουσία, αυτό είναι κοινό συμφέρον όλων των πλευρών. Μέχρι τώρα εξαπέλυαν εύκολες φράσεις, επιπόλαιες, όπως ότι δήθεν η Ελλάδα έχει πολύ μικρό ειδικό βάρος, ώστε ο ενδεχόμενος αποκλεισμός της να πλήξει την Ευρωζώνη, ότι η Ευρωζώνη δεν έχει να πάθει τίποτε με τον αποκλεισμό ενός μέλους της, ότι μετά το 2012 έχει θωρακισθεί, πράγμα απολύτως ανόητο, αλλά και κακόπιστο. ∆ιότι αν είναι αλήθεια ότι έχει θωρακισθεί η Ευρωζώνη, τότε γιατί να μην μπορεί να επιλύσει εντός των πλαισίων της ένα τόσο μικρό πρόβλημα όπως το ελληνικό; Η αλλαγή κλίματος οφείλεται ίσως στο ότι αρχίζει τελικά να πρυτανεύει μια οπτική περισσότερο μακροπρόθεσμη παρά εξυπνακίστικη, αλαζονική και κοντόθωρη. Για το Γιούρογκρουπ αύριο ο κ. Σαπέν, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών, δήλωσε ότι μπορεί να μην είναι το «οριστικό ορόσημο», αλλά μια «θετική στιγμή». Εσύ τι νομίζεις; ∆εν θα λυθεί αύριο το πρόβλημα. Ομως το ζήτημα δεν είναι να λυθεί σε μια συγκεκριμένη μέρα, αλλά να τεθεί σε τροχιά επίλυσης, έστω και εάν λυθεί σε πέντε, δέκα ή δεκαπέντε μέρες. Ο Σαπέν, και σωστά, μίλησε για μια οδό επίλυσης και διευκρίνισε ότι η οριστική επίλυση θα επέλθει μετά τη ∆ευτέρα, τις επόμενες μέρες.

Ρευστότητα, αλλά με...δόσεις

Η διαφορά έγκειται στο ότι στις 12 Μαΐου υπάρχει η ανάγκη αποπληρωμής δόσης στο ∆ΝΤ 750 εκ. ευρώ. Θα το πληρώσουμε, είναι μια επίσημη υποχρέωση. Το ποσό είναι ήδη διαθέσιμο. Εξασφαλίστηκε ηδη με την επιτυχή έκδοση εντόκων του Ο∆∆ΗΧ 1,3 δισ. Η Ελλάδα έχει ανάγκες, βεβαίως, για ρευστότητα μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται για να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της είτε προς στο εξωτερικό είτε προς το εσωτερικό. Όμως, αυτές είναι οι ελάχιστες ανάγκες, δεν είναι και όσες επιβάλλονται για την επανεκκίνηση και ανάκαμψη της οικονομίας της. Χρειάζεται ρευστότητα μεγαλύτερη, για να επανενεργοποιηθεί η οικονομία. Η εύκολη κάλυψη του ποσού που ζήτησε ο Ο∆∆ΗΧ, δείχνει ότι υπάρχει ρευστότητα στην οικονομία, η οποία, όμως, παραμένει σε αδράνεια και η οποία βεβαίως αναζητεί τρόπους και αποδόσεις για να τοποθετηθεί. Οι τράπεζες, ως γνωστόν, παραμένου υπόλο-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Σε τροχιά επίλυσης, μακρυά, όμως, η συμφωνία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟ

Πόσο αποφασιστικά είναι τα βήματα που έγιναν τις τελευταίες μέρες στη διαπραγμάτευση; Τι αποτέλεσμα είχε το ταξίδι Τσακαλώτου-∆ραγασάκη στον Ντράγκι; Θα κουρευτεί το χρέος όπως ζητάει το ∆ΝΤ και γιατί αντιδρά η Κομισιόν; Οι προβλέψεις του καθηγητή Κ.Βεργόπουλου είναι αισιόδοξες. γες καθ’ότι ενώ παραλαμβάνουν τη ρευστότητα από τον ELA, παραμένουν επιφυλακτικές και δεν την διοχετεύουν επαρκώς στην οικονομία. Πώς κρίνεις τη στάση της ΕΚΤ έναντι του ελληνικού προβλήματος; Απέδωσε το ταξίδι ∆ραγασάκη – Τσακαλώτου στον Ντράγκι; Γενικά, αναμενόταν μια πιο εφεκτική στάση από την ΕΚΤ, συμβαίνει όμως το αντίθετο. Καταρχάς, με την τελευταία απόφασή της η ΕΚΤ ενίσχυσε τη ρευστότητα με 2 δισ. μέσω ELA, ποσό αρκετά υψηλότερο απ’ ό,τι με τις προηγούμενες αποφάσεις της. Η συνάντηση λοιπόν ήταν, ως ένα βαθμό, επιτυχής. Ως προς τη γενικότερη στάση του, παραδόξως, ο Ντράγκι εξαρτά την απόφασή του για τη χορήγηση ρευστότητας από την πολιτική συμφωνία, ενώ έπρεπε να γίνεται το αντίθετο.. Μέχρι τώρα οι αποφάσεις της ΕΚΤ ήταν αντισυμβατικές και μάλιστα, όπως ο ίδιος αρεσκόταν να υπογραμμιζει, κατά παραβίαση των ιδρυτικών Συνθηκών! Τώρα, όμως, βρήκε την ελληνική περίπτωση για να κάνει το αντίθετοΠροσφέρει την ποσοτική χαλάρωση σ’ ολόκληρη την Ευρώπη εκτός από την Ελλάδα, η οποία έχει μέγιστη και πιο επείγουσα αναγκη. Φυσικά, εμμέσως ωφελείται από αυτή και η Ελλάδα. Το γεγονός της εύκολης κάλυψης της έκδοσης εντόκων γραμματίων του Ο∆∆ΗΧ και με επιτόκιο χαμηλότερο του 3%, ενώ πριν ήταν υψηλότερο, έχει σχέση με το κλίμα της ποσοτικής χαλάρωσης.

Το περιεχόμενο ενός συμβιβασμού

Ποιο μπορεί να είναι το περιεχόμενο του επιδιωκόμενου συμβιβασμού, μιας επικείμενης συμφωνίας; Η οικονομία της Ελλάδας βρίσκεται σήμερα σε τόσο άθλια κατάσταση με εκατομμύρια ανέργους, που δεν έχει κανένα νόημα να βάζει περιορισμούς στις συλλογικές συμβάσεις ή στις απολύσεις. Η μαύρη αγορά εργασίας τείνει να υπερβεί την επίσημη. Οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με αυτό το πεδίο είναι καταδικασμένη να είναι θεωρητική και συνεπώς να παραμένει στα χαρτιά. Το κοινό ανακοινωθέν Γιούνκερ – Τσίπρα, ωστόσο, έχει όρους - και αυτό προκαλεί ανησυχία - που είναι από την απέναντι όχθη, όταν αναφέρεται στο συνταξιοδοτικό ή τα εργασιακά. Νομίζω ότι αυτά, τα γραφόμενα στο κοινό ανακοινωθέν, είναι, θα έλεγα, «λόγια». Φυσικά, αγνοούμε επί του παρόντος το περιεχόμενο που τελικά θα λάβουν, αλλά νομίζω ότι θα παραμείνουν στο φλου πολλά τέτοια ζητήματα ,με απώτερο στόχο να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός για αμφότερες τις πλευρές. Για μας, τη δική μας πλευρά, η ιδεολογική μας ταυτότητα λέγεται Αλέξης Τσίπρας. Είναι το πρόσωπο που συγκεντρώνει τις ελπίδες της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή την οριακή στιγμή, θα λέγαμε, δεν είναι το πρόγραμμα, η κυβέρνηση, όσο ο πρωθυπουργός ο οποίος εξασκεί με δεξιοτεχνία τις κινήσεις του, ξέρει πού πρέπει να ελιχθεί, με ποιον να συναντηθεί κτλ. Η ανάληψη πρώτου ρόλου στις διαπραγματεύσεις έχει προσδώσει καθοριστική

“

Μέχρι τώρα οι αποφάσεις της ΕΚΤ ήταν αντισυμβατικές και μάλιστα, κατά παραβίαση των ιδρυτικών Συνθηκών! Τώρα, όμως, βρήκε την ελληνική περίπτωση για να προσφέρει την ποσοτική χαλάρωση σ’ ολόκληρη την Ευρώπη εκτός από την Ελλάδα, η οποία έχει πιο επείγουσα ανάγκη.

ώθηση στην προοπτική συμφωνίας.

Οι πρωτοβουλίες Τσίπρα

Σύμφωνοι, αλλά αυτά όλα που ανέφερες εκκινούν και στηρίζονται σε δύο πράγματα: τις προγραμματικές μας θέσεις και τη στήριξη της πλειοψηφίας, που ανέφερες, του λαού στη διαπραγμάτευση που κάνει η κυβέρνηση. Αυτός ο κρίκος και η βαρύτητα του πρωθυπουργού δεν πρέπει να κλονισθούν από το περιεχόμενο μιας συμφωνίας. Αυτό και εγώ το λαμβάνω υπόψη μου, και ελπίζω ότι θα διασφαλίζεται με τη συμφωνία. Από τα όσα δημοσιεύονται για το φορολογικό, ανακύπτουν ερωτήματα. Θα εμπεριέχονται μέτρα αναδιανομής; Θα ισχύει αυτό που λέμε, ότι βάλαμε στοπ στη λιτότητα; Θα αφήσουν τα νέα μέτρα να ξεκολλήσουμε από την ύφεση; Η κυβέρνηση έχει δώσει έμφαση στο ότι δεν θα λάβει ποτέ πρόσθετα μέτρα λιτότητας. Όταν λέω λιτότητα, εννοώ αυτή που πλήττει τις λαϊκές τάξεις. Τις ανώτερες εισοδηματικές τάξεις θα τις πλήξει, γι’ αυτές θα υπάρξει πρόσθετη λιτότητα, οι πλουσιότεροι θα φορολογηθούν άμεσα οπωσδήποτε περισσότερο. Όσο για την ύφεση, για να αποφευχθεί χρειάζεται μεγάλη πιστωτική ώθηση της οικονομίας, να ανοίξουν οι στρόφιγγες. Οι προβλέψεις, με βάση τους όρους που έχουν επιβάλει να κινείται η οικονομία, είναι δυσμενείς. Προλαβαίνουμε το 2015 να μην υποπέσουμε σε ύφεση; Σου υπενθυμίζω ότι η Ελλάδα μπήκε

σε ύφεση πριν από έξι χρόνια, όταν άρχισε να μπαίνει σε ύφεση η Ευρώπη. Σήμερα η Ευρώπη παραμένει στα όρια της ύφεσης, αλλά με την ποσοτική χαλάρωση αρχίζει κάπως να σταθεροποιειται και να ανέρχεται. Αν αυτό το διεθνές περιβάλλον αρχίζει να γίνεται ανοδικό, εάν η χωρα μας δεν αντιμετωπιζει φραγμούς και εμπόδια από την ΕΚΤ, μπορεί να επωφεληθεί, με βάση φυσικά και την οικονομική πολιτική που θα ασκειται.

Θα κουρευτεί το χρέος; Οι διαφορές μεταξύ ∆ΝΤ – Ευρωζώνης ξανατέθηκαν στο τραπέζι. Υπήρξε μόνο το ελληνικό πρόβλημα ικανή αφορμή; Είναι βαθύτερο το πρόβλημα. Το ∆ΝΤ έχει άλλη αντίληψη των πραγμάτων. Πιστεύει ότι στην Ελλάδα εφαρμόστηκε μια αποτυχημένη πολιτική. Την διαπίστωση του ∆ΝΤ δεν έχει αναγνωρίσει η Ευρώπη.Επιμένει στην πολιτική της. Το ∆ΝΤ επαναφέρει σημερα το ζητημα, και πρώτα απ’ όλα το κούρεμα του χρέους ή μεγάλου μέρους του. Αυτό είναι θετικό για την Ελλάδα. Θα πάμε λοιπόν σε έναν Ιούνιο που, εκ των

πραγμάτων, θα είναι σύμμαχος το ∆ΝΤ; Θα συμπεριλαμβάνει η επιδιωκόμενη συμφωνία και το χρέος; Βέβαια. Βλέπεις και ο Ντάισελμπλουμ, σε δηλώσεις του στην Ευρωπαϊκή Λέσχη, τόνισε ότι, όταν η Ελλάδα είναι συνεπής προς τις υποχρεώσεις της, τότε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια διαγραφή τού χρέους. Ενώ το ∆ΝΤ λέει ακριβώς το αντίθετο. Για να γίνει η Ελλάδα συνεπής, πρέπει να προηγηθεί η διαγραφή . Το ∆ΝΤ, όμως, πιέζει πολύ στα εργασιακά, το συνταξιοδοτικό κτλ. Το κάνει αυτό γιατί έχει «πελάτες» απ’ όλο τον κόσμο και θα του θέσουν το ζήτημα ότι σ’ αυτούς απαιτήθηκε λιτότητα, γιατί όχι και από την Ελλάδα. Θέλω να πιστεύω ότι το ∆ΝΤ, τελικά, είναι πιο ευέλικτο από ότι η ΕΕ. Την ιδέα της αγοράς του χρέους του ∆ΝΤ προς την Ελλάδα, που τέθηκε επίσης στο τραπέζι, πώς τη βλέπεις; Είναι μια θετική κίνηση, αλλά δεν θα έχει μεγάλο όφελος για την Ελλάδα. Θα μικρύνει λίγο την πίεση, αλλά δεν θα κερδίσουμε και πολλά. Το ∆ΝΤ λέει κάτι σωστό: δεν έχει νόημα να επιβαρύνουμε με πρόσθετα δάνεια την Ελλάδα, αφού δεν μπορεί να αποπληρώσει αυτά που έχει ήδη. Υπάρχει και το ζήτημα της αγοράς των ελληνικών ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ. Τι θα γίνει μ’ αυτά; Κατά τη γνώμη μου αυτό είναι πολιτικό θέμα. Ο επίσημος τομέας έπρεπε να χειρίζεται το ζήτημα πολιτικά . ∆ηλαδή, πρέπει να δίνεται η ευκαιρία στην οφειλέτρια χώρα να παράγει εισόδημα, για να μπορεί να πληρώσει, όχι να καταδικαζεται στην ανεργία. Γράφτηκε ότι στις συζητήσεις της Νέας Υόρκης, πρόσφατα, η Ευρωζώνη, συμφωνούσης και της Γερμανίας, δεσμεύθηκε έναντι του ∆ΝΤ ότι τέλος Ιουνίου θα δοθεί τελική λύση για το ελληνικό πρόβλημα. ∆ηλαδή, θα περιλαμβάνει και το χρέος. ∆εν το γνωρίζω, αλλά βλέπω ότι τώρα εμείς επιχειρούμε να φέρουμε τον Ιούνιο στον Μάιο, να γίνει μια συμφωνία πακέτο. Όσο για το χρέος, ακόμη και ο πιο σκληρός, ο Ντάισελμπλουμ, αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο κουρέματος, θα το δουν κι αυτό, παραδέχθηκε ότι δεν είναι ταμπού, αλλά θα πρέπει η Ελλάδα να γίνει τακτική στις υποχρεώσεις της. Ομως, η αληθεια ειναι ακριβως αντίθετη: προηγείται το κούρεμα, που αποτελεί προυπόθεση για να είναι η Ελλαδα συνεπής στις υποχρεώσεις της. ∆ιαφορετικά, ο κινδυνος της «ασυνέπειας» θα συντηρειται με ευθυνη των δανειστων. Θα έπρεπε πρώτη πράξη για την σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας να είναι το κούρεμα του χρέους και η εξασφάλιση της διαχειρησιμότητάς του.

•

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Η πρώτη υποχρέωση μιας κυβέρνησης είναι προς τους πολίτες της

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ, ΣΕΦΑΣ ΛΟΥΜΙΝΑ

Πάντα παροτρύνω χώρες να κάνουν λογιστικό έλεγχο του χρέους σε περιοδική βάση, διότι ο λαός πρέπει να γνωρίζει πως χρησιμοποιούνται τα οικονομικά τους. ∆ιότι στο τέλος της ημέρας, ο λαός της Ελλάδας πληρώνει αυτό το χρέος.

Ενώ οι εργασίες της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου συνεχίζονται, συζητάμε με τον Σέφας Λούμινα για το έργο της επιτροπής που θα πρέπει να καταλήξει κατά πόσο το χρέος είναι παράνομο, αθέμιτο, ειδεχθές ή μη βιώσιμο. Επιπλέον, αναλύει γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να κατέχουν κύρια θέση σε όλες τις άλλες δραστηριότητες ενός κράτους σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του δανεισμού.

Τη συνέντευξη πήρε η ∆ανάη Ψωμοπούλου

Σε ποια φάση βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι εργασίες της Επιτροπής ; Οι εργασίες ξεκίνησαν τον προηγούμενο μήνα. Είχαμε κάποιες συνεδρίες προκειμένου να προσδιορίσει η Επιτροπή τις μεθόδους εργασίας της. Σε μια από τις τελευταίες συναντήσεις, συστήσαμε ομάδες εργασίας για να ασχοληθούν με συγκεκριμένες πλευρές του ζητήματος. Μια ομάδα εργασίας ασχολήθηκε με τις νομικές πλευρές των μνημονίων, μία άλλη με τις συνέπειες της εφαρμογής του προγράμματος προσαρμογής στα τα ανθρώπινα δικαιώματα, άλλες με την ιστορική εξέλιξη του χρέους και άλλες με το χρέος σε σχέση με τον τύπο του δανειστή. Πώς θεμελιώνεται αυτή η σχέση μεταξύ χρέους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Πρώτον, ο ΟΗΕ θεωρεί ότι υπάρχει ένας πολύ καθαρός σύνδεσμος μεταξύ χρέους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτός είναι και ο λόγος που ίδρυσε διάφορους μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει το ζήτημα. Για να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι το υπέρμετρο χρέος έχει την τάση να υπονομεύει την ικανότητα των κυβερνήσεων να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι, εντός της κοινότητας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων –και εδώ δεν μιλώ μόνο για τον ΟΗΕ- υπάρχει η αντίληψη ότι η προστασία, η εκπλήρωση, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η πρώτη ευθύνη όλων των κρατών. Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχουν τα κράτη. Συνεπώς, τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να κατέχουν κύρια θέση σε όλες τις άλλες δραστηριότητες ενός κράτους σε άλλους τομείς, συμπερι-

λαμβανομένου του δανεισμού. Αυτή η ιδέα προκύπτει κατά τη γνώμη μου από μια πολύ σημαντική πρόβλεψη της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών. Πρόκειται για το άρθρο 103 που αναφέρει καθαρά ότι στην περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ των υποχρεώσεων των κρατών μελών του ΟΗΕ που απορρέουν από τη Χάρτα και των υποχρεώσεων που απορρέουν από οποιαδήποτε άλλη διεθνή συμφωνία –και εδώ μπορεί να συμπεριλάβει κανείς μια διεθνή δανειακή συμφωνία- οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την Χάρτα αποτελούν προτεραιότητα. Με άλλα λόγια, επικρατούν. Το τρίτο στοιχείο έχει να κάνει με το γεγονός ότι, εντός του ΟΗΕ και ειδικά εντός του Συμβουλίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ΕΕ και οι χώρες της Βορείου Αμερικής συστηματικά και κατά τη γνώμη μου λανθασμένα υποστηρίζουν ότι το ζήτημα του εξωτερικού χρέους δεν πρέπει να κρίνεται από τα σώματα που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και ότι θα πρέπει να ασχολούνται με αυτό άλλοι διεθνείς οργανισμοί ή άλλα fora, όπως το Paris Club, το ∆ΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. ∆εν μπορείς να περιμένεις κάποια αντικειμενικότητα, διότι πρόκειται για δανειστές, είναι θεσμοί δανειστών. Σε κάθε περίπτωση, στην αποστολή τους δεν έχουν κάποια εντολή που να σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πως μπορείς να τους εμπιστευτείς με ένα ζήτημα που έχει σαφείς προεκτάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. ∆ιότι βλέπουν μόνο την οικονομική πλευρά και ποτέ τον κοινωνικό αντίκτυπο ή τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από την εμπειρία σας ως εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ σε θέματα χρέους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πως κρίνετε το τρόπο με τον οποίο το Εκουαδόρ αντιμετώπισε το ζήτημα του χρέους –είχατε επισκεφθεί μάλιστα το

Εκουαδόρ στα πλαίσια της αποστολής σας; Επιδοκίμασα την απόφαση της κυβέρνησης του Εκουαδόρ. Νομίζω ότι ήταν μια γενναία απόφαση προς το συμφέρον του πληθυσμού. Η πρώτη υποχρέωση μιας κυβέρνησης είναι προς τους πολίτες της. Όταν εξελέγη ο Κορέα σύστησε την σχετική Επιτροπή για το χρέος. Το Εκουαδόρ υπέφερε από ένα πολύ μεγάλο βάρος χρέους. Τα περισσότερα δάνεια είχαν πληρωθεί αρκετές φορές παραπάνω. Είχαν πληρώσει το βασικό δάνειο και κάποιο τόκο και μετά πλήρωναν τόκους. Το δεύτερο ζήτημα ήταν ότι αυτά τα δάνεια είχαν δοθεί σε στρατιωτικές δικτατορίες. Οι δανειστές ήξεραν ακριβώς τι έδιναν και σε ποιους. Εκείνη η Επιτροπή λογιστικού ελέγχου βρήκε πράγματι αρκετές ανωμαλίες στα δάνεια. Εγώ ο ίδιος είδα κάποιες από τις συμβάσεις. Υπήρχαν και άλλα ζητήματα. Άνθρωποι που υπέγραψαν, τώρα δουλεύουν για τους ίδιους διεθνείς θεσμούς που δανείζουν χρήματα. Στο τέλος της ημέρας, η απόφαση της κυβέρνησης του Εκουαδόρ της επέτρεψε να έχει το πάνω χέρι στην αναδιαπραγμάτευση του χρέους της χώρας. Κατάφερε να εξοικονομήσει 7 δισ. δολάρια για κοινωνικές υπηρεσίες. Είχατε επισκεφθεί ξανά την Ελλάδα και το 2013 στο πλαίσιο της αποστολής σας στον ΟΗΕ... Μπορεί να θυμάστε ότι στην έκθεση που συνέταξα μετά την αποστολή μου στην Ελλάδα, μια από τις συστάσεις που έκανα ήταν ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να κάνει λογιστικό έλεγχο του χρέους της. Πάντα παροτρύνω χώρες να κάνουν λογιστικό έλεγχο του χρέους σε περιοδική βάση, διότι ο λαός πρέπει να γνωρίζει πως χρησιμοποιούνται τα οικονομικά τους. ∆ιότι στο τέλος της ημέρας, ο λαός της Ελλάδας πληρώνει αυτό το χρέος. Θα πρέπει να ξέρει πως προέκυψε, με ποιους όρους, κλπ. * O Σέφας Λούμινα είναι καθηγητής και δικηγόρος εξειδικευμένος στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μέλος της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του ελληνικού χρέους, υπήρξε ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για θέματα χρέους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το 2008 έως το 2014.

Η Επιτροπή έχει πολύ δουλειά μπροστά της

Μπορεί το ελληνικό χρέος ή μέρος αυτού να θεωρηθεί παράνομο, αθέμιτο, ειδεχθές ή μη-βιώσιμο και ποια η διαφορά ανάμεσα σε αυτούς τους όρους; ∆εν θέλω να προκαταβάλλω, διότι το συμπέρασμα αναφορικά με το αν το χρέος είναι παράνομο, αθέμιτο, ειδεχθές ή μη βιώσιμο είναι κάτι στο οποίο η Επιτροπή ως σύνολο θα καταλήξει όταν τελειώσει τις εργασίες της. Να έχετε στο νου σας ότι η Επιτροπή έχει πολύ δουλειά μπροστά της. ∆εν έχουμε απλώς να εξετάσουμε τα διάφορα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων των μνημονίων, τις επιστολές προθέσεως, τις δανειακές συμφωνίες και κάθε άλλο σχετικό έγγραφο, αλλά θα ακούσουμε τις μαρτυρίες ανθρώπων που επηρεάστηκαν, όπως για παράδειγμα τους έλληνες ομολογιούχους. Μόνο αφού κάνουμε όλα τα παραπάνω, μπορούμε να φτάσουμε σε κάποιου είδους συμπέρασμα για τη φύση του ελληνικού χρέους. Αν θέλετε μια γενική απάντηση για το τι σημαίνουν αυτοί οι όροι, χωρίς συγκεκριμένη αναφορά στο έργο της Επιτροπής και βασισμένη στην εμπειρία μου ως εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ, τότε θα σας έλεγα το εξής: Ο εύκολος όρος είναι το παράνομο χρέος. Πρόκειται για χρέος που δημιουργήθηκε με τρόπο που δεν συμμορφώνεται με το νόμο, είτε τον εθνικό νόμο, το σύνταγμα είτε το διεθνές δίκαιο. Αναφορικά με το ειδεχθές χρέος, ιστορικά, ο τρόπος που γίνεται αντιληπτός ο όρος στο διεθνές δίκαιο έχει τρεις προϋποθέσεις: 1) πρόκειται για ένα χρέος που δημιουργήθηκε από ένα δεσποτικό ή αυταρχικό καθεστώς, 2) τα χρήματα δεν χρησιμοποιήθηκαν προς όφελος του πληθυσμού, 3) Ο δανειστής ήταν πλήρως ενήμερος για τις ειδεχθείς χρήσεις των κεφαλαίων. Αλλά αυτά είναι γενικά κριτήρια. Όταν μιλάμε για ειδεχθές χρέος μιλάμε για ένα χρέος που δημιουργήθηκε χωρίς τη συμφωνία του λαού, δεν χρησιμοποιήθηκε για το γενικότερο καλό και ο δανειστής ήταν πλήρως ενήμερος για τις περιστάσεις. Όταν μιλάμε για μη-βιώσιμο χρέος, μιλάμε για ένα χρέος η αποπληρωμή του οποίου δεν μπορεί να γίνει χωρίς να προκαλέσει σοβαρή δοκιμασία στον πληθυσμό. Για παράδειγμα, επηρεάζει την ικανότητα του κράτους να παρέχει βασικές δημόσιες υπηρεσίες. Τέλος, η έννοια του αθέμιτου χρέους είναι αρκετά ευρύτερη από τις άλλες τρεις και μπορεί να συμπεριλάβει, για παράδειγμα, ένα χρέος που δημιουργήθηκε κάτω από πολύ καταπιεστικές συνθήκες ή μια περίπτωση που το ίδιο το χρέος προκάλεσε σοβαρές βλάβες στον πληθυσμό όπως παραβίαση δικαιωμάτων, κ.ά.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

∆ύο συνέδρια ∆ύο διαφορετικές πολιτικές; ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ∆ΗΜΑΡ

Του Βασίλη Ρόγγα

ετά τις εκλογές τα κόμματα της αντιπολίτευσης εισήλθαν σ’ έναν εύλογο κύκλο εσωστρέφειας. Η κατάσταση αυτή προσέβαλε περισσότερο τους εταίρους της κεντροαριστεράς, με εξαίρεση το Ποτάμι. ∆ΗΜΑΡ και ΠΑΣΟΚ στις 25 Ιανουαρίου έχασαν μεγάλο μέρος της εκλογικής τους δυναμικής. Η ∆ΗΜΑΡ έλαβε λιγότερες από 30.000 ψήφους (0,48%) και το ΠΑΣΟΚ έλαβε 290.000 ψήφους (4, 68%).

ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του το προσυνεδριακό κείμενο, στο οποίο περιγράφεται ο προβληματισμός που επικρατεί για την αποστοίχιση του κόμματος από την κοινωνία: «Το ΠΑΣΟΚ παρακολουθεί στωικά αλλά με μεγάλη θλίψη, να χάνεται η ιστορική μνήμη των όσων άλλαξαν στο κράτος και την ελληνική κοινωνία χάρις στις πολιτικές του την περίοδο 1981-1989 και την περίοδο 1993-2003». ∆ιαπιστώνεται δε, πως εκείνο που έπαιξε βαρύνοντα ρόλο στο κακό εκλογικό αποτέλεσμα του 2015, ήταν η δημιουργία του κόμματος Παπανδρέου. Προβαίνει τέλος, σε σχεδιασμό μιας Κεντρικής Επιτροπής Επανίδρυσης, που θα συμπεριλαμβάνει όλες τις κινήσεις της κεντροαριστεράς και εκφράζει την ευχή για τη δημιουργία της «∆ημοκρατικής Παράταξης». Αν κρίνουμε από τις θέσεις για το συνέδριο, την έλλειψη συμμάχων με επιρροή, τις έριδες που σοβούν με το κόμμα

Μπουτάρης εναντίον Μπουτάρη

Παπανδρέου, την αναπαραγωγή ενός λόγου, που οδήγησε το άλλοτε κραταιό πολιτικό κόμμα στην τελευταία εκλόγιμη θέση για πρώτη φορά στην υπερσαραντάχρονη ιστορία του και τις εμμονές με το νέο οργανωτικό σχήμα της παράταξης, τότε είναι βέβαιο, πως το υπάρχον ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί ούτε να προσδιορίσει τις αιτίες που το οδήγησαν ως εδώ, ούτε να προγραμματίσει ένα κομματικό μέλλον καλύτερο από το σημερινό. Οι δομικές αντιφάσεις μιας παραπαίουσας νεοφιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας, που ήρθε σε αντίθεση με τις τάξεις που τη στήριζαν ως ηγεμονικό κόμμα της μεταπολίτευσης, δεν είναι ορατές από την ηγεσία της. Ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ περιορίζεται στην απολογητική στάση, στη χυδαία ρητορική ενάντια στην κυβέρνηση και στις φραξιονιστικές διαμάχες για την, έστω μικρή πια, πίτα

∆

Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

εν χρειάζεται εξονυχιστική έρευνα, για να καταλάβει κανείς, ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι η μαύρη τρύπα της εγχώριας πολιτικής ζωής. Είναι κοινώς αποδεκτό, ότι οι δημοτικές αρχές είθισται να λειτουργούν σαν πλυντήρια χρηματοδοτήσεων και εξυπηρέτησης τοπικών επιχειρηματικών συμφερόντων, πράγμα λογικό, καθώς η ανάδειξη του εκάστοτε δημάρχου, σπάνια έχει να κάνει με μια κοινοτική δημοφιλία, αλλά με προεκλογικές διεργασίες κεκλεισμένων των θυρών. Οι δήμοι και οι περιφέρειες είναι το δημόσιο πρόσωπο του βαθέος κράτους και η επαγγελία της καταπολέμησής τους είναι απαραίτητο στοιχείο κάθε προεκλογικής καμπάνιας – αν και όταν ο Αλέξης Τσίπρας δήλωνε πως «θα συγκρουστεί με τους βλαχοδήμαρχους», ελάχιστοι περίμεναν ότι αυτό θα συνέβαινε για τα αποθεματικά τους.

Η κατασκευή ενός ειδώλου

Η αλήθεια είναι, πως ο Γιάννης Μπουτάρης δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εύκολα «βλαχοδήμαρχος». Οι επιχειρηματίες, άλλωστε, σπάνια προωθούν τα συμφέροντά τους αυτοπροσώπως. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ωστόσο, δεν έχτισε τη μυθολογία του πάνω στην επιχειρηματική του δραστηριότητα. Οι αποσπασματικές ιστορίες για το παρελθόν του, τον βρίσκουν σε κάμπινγκ της Χαλκιδικής, να ξυπνάει κάθε πρωί, για να υψώσει τη σημαία των Ναβάχο ή να δέχεται επίθεση από φασίστες ήδη απ’ το 1997, όταν επιχειρούσε να συσφίξει τις σχέσεις Θεσσαλονικιών και Τούρκων επιχειρηματιών. Πέρα από την υποψηφιότητά του με το ΚΚΕ και την ιδρυτική του θέση στη νεοφιλελεύθερη ∆ράση, η παρουσία του στην επιχειρηματική κοινότητα

της εξουσίας. Και μιας και έκαψε όλα τα καύσιμα, δηλαδή το πρωτοκλασάτο πολιτικό προσωπικό, πλέον θα πορευτεί (;) με τα λιμά: Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος και Θανάσης Χειμωνάς (υποψήφιοι πρόεδροι του κόμματος) όχι απλώς δεν συνιστούν προσωποποιήσεις μιας πραγματικής εναλλαγής, αλλά μάλλον προοικονομούν την ηγετική θέση του Βενιζέλου και την επόμενη ημέρα. Η εκλογή ηγεσίας θα γίνει από τη «βάση» στις 14 Ιουνίου.

Η ∆ΗΜΑΡ

Η ∆ΗΜΑΡ έχει εκδώσει τις «Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής για το 4ο Συνέδριο», που αφορούν «την ανασυγκρότηση του χώρου της Ανανεωτικής Αριστεράς και Οικολογίας».

χαρακτηρίζεται από το εξόχως πολιτικό πόστο του αντιπροέδρου του Συνδέσμου Βιομηχάνων Βόρειας Ελλάδας και όχι από κάποια διοικητική θέση στην παραγωγή. Τα πιστεύω του εξέθεσε πολύ συνεκτικά σε συνέντευξή του στον Άρη ∆ημοκίδη της Lifo: «Είμαι περήφανος για την εξωστρέφεια της πόλης. Μέχρι να αναλάβουμε ήταν τουρκοφοβική, εβραιοφοβική, σλαβοφοβική [...] προσπαθήσαμε και σε μεγάλο βαθμό το καταφέραμε να το αλλάξουμε αυτό, δίνοντας έναν τόνο τουριστικό στην όλη υπόθεση». Ο επιχειρηματικός κοσμοπολιτισμός του Γιάννη Μπουτάρη υπήρξε αρκετά επιδεικτικός και συγκρουσιακός στην πρώτη του θητεία, αν όχι και ωφέλιμος, υπονομεύοντας την επιρροή του Άνθιμου στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης. Η διάσωση της εβραϊκής κοινότητας απ’ την ιστορική λήθη, η αναγνώριση της επιρροής της μακεδονικής μειονότητας, οι δημόσιες δηλώσεις σεβασμού στους μετανάστες και η ανοιχτή υποστήριξη στο Pride, φαίνονταν ανήκουστες με φόντο τον εθνικιστικό φονταμενταλισμό που ξέσπασε στην πολιτική σκηνή τα χρόνια της κρίσης.

Και η χαμένη ψυχραιμία του

Ο Γιάννης Μπουτάρης πέρασε την πρώτη θητεία του ως ποπ είδωλο. Προσωποποιούσε την διάχυτη αντίληψη στα νέα μικροαστικά στρώματα της πόλης, ότι ρόλος της Θεσσαλονίκης είναι να «εξάγει πολιτισμό στην Αθήνα», όπως δήλωνε πρόσφατα σε συνέντευξή του ένας νέος ιδιοκτήτης start-up στον χώρο του επισιτισμού. Η πρωτεύουσα της καινοτομίας, χρειαζόταν έναν δήμαρχο που δεν είναι «σαν τους άλλους» και ο ιδιότυπος φιλελευθερισμός του Μπουτάρη είχε όλο το πακέτο: ηθική ανωτερότητα μέσω της οικολογίας και της ανεκτικότητας, στόχευση στο τοπικό χωρίς βλέψεις στο κεντρικό πολιτικό, αποδαιμονοποίηση του εναλλακτικού λάιφστάιλ (τατουάζ και γιόγκα), αλλά και υπαρκτή διάθεση προώθησης της επιχειρηματικότητας με κάθε κόστος. Ο Μπουτάρης έγινε το τοτέμ της νέας Θεσσαλονίκης, με τα free press να τον αποκαλούν χωρίς δισταγμό «λατρεία», με τους σκηνοθέτες να γυρίζουν ντοκιμαντέρ, με δοξαστικές δημοσιεύσεις για το πρόσωπό του σε ιστολόγια σαλονικιώτικης θεματολογίας και με την ομιλία του στο TedX να τυχαίνει αποθεωτικής υποδοχής.

∆ιαβάζοντάς τις θέσεις, φαίνεται πως η ∆ΗΜΑΡ διαπιστώνει την εκλογική της συντριβή, όχι ωστόσο εξ αρχής. Θέτει σε πρώτο επίπεδο το πλαίσιο στο οποίο γίνεται το συγκεκριμένο συνέδριο: κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, διαπραγμάτευση και οι αναγκαίες κινήσεις. Παράλληλα, με προγραμματικό ή και συμβουλευτικό λόγο προσπαθεί να τονίσει τα σημεία, που για το κόμμα είναι σημαντικά για την κοινωνική ανάταξη, σε εντελώς διαφορετικό ρητορικό ύφος από το αντίστοιχο κείμενο του ΠΑΣΟΚ. Όμως, ζητήματα μιας παρελθοντικής διφυούς στατηγικής εμμένουν και εδώ: «Η στάση μας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ θα κριθεί από την τελική διαμόρφωση της πολιτικής του. […]Αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέξει, με βαθιά τομή στην πολιτική του, τον σταθερό ευρωπαϊκό και δημοκρατικό μεταρρυθμιστικό δρόμο, τότε αντικειμενικά θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις για τη συνεργασία μας». Επίσης: «Το περιθώριο των συνεργασιών μας με τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας (ΠΑΣΟΚΚΙ∆ΗΣΟ) και το ΠΟΤΑΜΙ συναρτάται με το βαθμό που θα διαφοροποιηθούν από τις προηγούμενες συντηρητικές πολιτικές». Υποψήφιοι μέχρι στιγμής είναι η πρώην βουλευτής Μαρία Γιαννακάκη και ο πρώην γραμματέας του κόμματος Θανάσης Θεοχαρόπουλος. Επιλογές σαφώς κατώτερες του πολιτικού βάρους του Φώτη Κουβέλη. Η ∆ΗΜΑΡ τελικά έχει να διαλέξει: ή με το νεοφιλελευθερισμό και τη λιτότητα ή με την νέα προοπτική της μεγάλης Ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Παρ’ όλα τα μελανά σημεία της πρώτης του θητείας, ο Μπουτάρης κρατούσε ένα επιμελώς συμπαθές δημόσιο προφίλ που σε τίποτα δεν μοιάζει με τον δήμαρχο που λέει ότι «δεν τον χωνεύει τον χοντρό» και ότι «κρεμασμένο να τον έβλεπε, δεν θα έκοβε το σχοινί» ή που αποκαλεί τους πολιτικούς του αντιπάλους «τρελούς» και «ηλίθιους». Η μειλίχια βεβαιότητα που καθιστούσε δημοφιλείς τις συνεντεύξεις του, έχει δώσει τη θέση της σε μια κατάσταση όπου τη ∆ευτέρα δηλώνει πως είναι ∆ΗΜΑΡ, την Τετάρτη ότι είναι «πιο πασόκος απ’ τους πασόκους», για να καταλήξει το Σάββατο ότι «τελικά, είναι Ποτάμι». Aπό την αμφισβήτηση της εθνικιστικής ελληνικότητας της Μακεδονίας, έφτασε να δηλώνει ότι «οι Σκοπιανοί είναι Βούλγαροι», παρότι τα αντιρατσιστικά του αντανακλαστικά παραμένουν ζωντανά. Όμως, ο δήμαρχος έχει αλλάξει τροπάριο, προς τη συντηρητικότερη πλευρά, καταστρέφοντας μέρα με τη μέρα το προηγούμενο προφίλ του. ∆εν είναι ανεξήγητο· παρεμβλήθηκε το σκάνδαλο Καπόν, που έδειξε, πως η εναλλακτική φρεσκάδα, δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι το παιχνίδι του μεγάλου κεφαλαίου στην αυτοδιοίκηση έχει σταματήσει. Είναι τα ερείπια αυτής της κατάρρευσης των εντυπώσεων, που τώρα προσπαθεί να μαζέψει ο Γιάννης Μπουτάρης με τον νέο, επιθετικό του τόνο.

ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Το μέλλον είναι στα χέρια μας!

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Για το πανεπιστήμιο των αναγκών μας και την κοινωνική χειραφέτηση

Οι φοιτητικές εκλογές είναι ένα κεντρικό γεγονός στην πολιτική ζωή των Φοιτητικών Συλλόγων στο ελληνικό Πανεπιστήμιο. ∆ιενεργούνται ετήσια, προς το τέλος του εαρινού εξαμήνου, την ίδια ημερομηνία για όλα τα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και οδηγούν στη συγκρότηση των ∆ιοικητικών Συμβουλίων των Φοιτητικών Συλλόγων. Φέτος η διαδικασία των φοιτητικών εκλογών έχει οριστεί για την Τετάρτη 13 Μάη. φοιτητικών αιτημάτων. Άρα, όσο στα όργανα αυτά πλειοψηφούν πολιτικές δυνάμεις που απαξιώνουν τη συλλογική διεκδίκηση, τόσο η λειτουργία του Πανεπιστημίου θα χειροτερεύει. Ως Αριστερή Ενότητα, προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε τις φοιτητικές εκλογές με την σοβαρότητα που αρμόζει σε κάθε πολιτική διαδικασία εντός των Πανεπιστημίων, από τις Γενικές Συνελεύσεις μέχρι τα ∆ιοικητικά Συμβούλια και τις Συγκλήτους. Θεωρούμε πως στις εκλογικές διαδικασίες, η αριστερά πρέπει να προτάσσει την πολιτική της αφήγηση, χωρίς να εμπλέκεται σε ψηφοθηρικές λογικές και χωρίς να αμελεί, πως κύριος στόχος της είναι η εμπλοκή σε κινηματικές διεργασίες.

Το ελληνικό Πανεπιστήμιο σήμερα

ι φοιτητικές εκλογές είναι σημαντικές για δύο κυρίως λόγους, έναν πολιτικό και έναν πρακτικό. Ο πολιτικός λόγος είναι πως αποτυπώνουν έναν συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των αντιπαραθετικών αντιλήψεων για το Πανεπιστήμιο. Η καταγεγραμμένη, μέσω των εκλογών, βούληση των φοιτητών και γενικά η ηγεμονική αντίληψη εντός του φοιτητικού σώματος παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που διαμορφώνεται, μετασχηματίζεται και λειτουργεί το Πανεπιστήμιο σε σχέση τόσο με την υπόλοιπη κοινωνία όσο και με τους συναφείς θεσμούς. Έτσι, για παράδειγμα, ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας, που, λόγου χάρη, θέλει να καταργήσει τον αυτοδιοίκητο, δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του ελληνικού Πανεπιστημίου θα το κάνει ευκολότερα αν οι φοιτητές απέχουν απ’ τις συλλογικές τους διαδικασίες ή ακόμα χειρότερα ενισχύουν δυνάμεις, που επίσης αποσκοπούν στην ιδιωτικοποίηση της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ο πρακτικός λόγος είναι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ότι απ’ τις φοιτητικές εκλογές συγκροτούνται τα δευτεροβάθμια ∆ιοικητικά Συμβούλια των Φοιτητικών Συλλόγων. ∆υστυχώς, η πλειοψηφία των φοιτητών αγνοεί τη σύνδεση αυτή. Τα ∆ιοικητικά Συμβούλια είναι όμως καίριας σημασίας, καθώς λειτουργούν συνήθως σε καθημερινή βάση και παίρνουν σημαντικές αποφάσεις για τη προώθηση των

“

Στις εκλογικές διαδικασίες, η αριστερά πρέπει να προτάσσει την πολιτική της αφήγηση, χωρίς να εμπλέκεται σε ψηφοθηρικές λογικές και χωρίς να αμελεί, πως κύριος στόχος της είναι η εμπλοκή σε κινηματικές διεργασίες.

Το ελληνικό Πανεπιστήμιο, ιδίως μετά από πέντε χρόνια εφαρμογής μνημονιακών πολιτικών, δεν διανύει και την καλύτερη εποχή του. Σε επίπεδο λειτουργίας υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις σε φοιτητική μέριμνα (σίτιση, στέγαση, συγγράμματα) και υποδομές (κτήρια, καθαριότητα), ενώ παράλληλα οι φοιτητές είναι αποκλεισμένοι, προς το παρόν, από κάθε είδους συμμετοχή στα διοικούντα καθηγητικά όργανα. Σε επίπεδο ενεργοποίησης των Φοιτητικών Συλλόγων αποδεικνύεται, πως η γενικευμένη λιτότητα οδηγεί τους φοιτητές περισσότερο προς τον ατομικό δρόμο, την εντατικοποίηση και το άγχος για έξοδο στην αγορά εργασίας παρά προς την συλλογική διεκδίκηση των αξιοπρεπών όρων εκπαίδευσης, που άδικα στερούνται. Την αποπολιτικοποίηση αυτή των φοιτητών ενισχύουν, με κάθε τρόπο, οι δυνάμεις της ∆ΑΠ-Ν∆ΦΚ (Νέα ∆ημοκρατία) και της ΠΑΣΠ (ΠΑΣΟΚ). Αν και στη παρούσα φάση οι κεντρικοί πολιτικοί φορείς αυτών των φοιτητικών παρατάξεων βιώνουν μια βαθιά κρίση, η ∆ΑΠ και η ΠΑΣΠ εξακολουθούν να νέμονται τους Φοιτητικούς Συλλόγους. Και αυτό επειδή καταφέρνουν και συνδυάζουν ένα ισχυρό δίκτυο πελατειακών σχέσεων (παροχή σημειώσεων, σχέσεις με καθηγητές) με την πολιτική και πολιτιστική ηγεμονία στο φοιτητικό σώμα, με βάση το τρίπτυχο καριερισμός-απάθεια-διασκέδαση. Παράλληλα, οι αριστερές φοιτητικές συλλογικότητες δεν καταφέρνουν να συγκροτήσουν, παρά μόνο αποσπασματικά ή συγκυριακά, έναν σταθερό αντίπαλο πόλο στις δυο καθεστωτικές παρατάξεις. Και αυτό επειδή ορισμένες από αυτές επιμένουν για δεκαετίες να μένουν περιχαρακωμένες πίσω από την παραδοσιακή ντιρεκτίβα και την παράλογη μονταζιέρα και να αναλώνονται αποκλειστικά στην κομματική τους συγκρότηση, ενώ άλλες ακολουθούν συχνά μια αριστερίστικη λογική, προσπαθώντας να γειώσουν υπέρ-μαξιμαλιστικές στοχεύσεις, που τελικά απομακρύνουν τον μέσο φοιτητή αντί να τον φέρνουν πιο κοντά σε μια αριστερή αφήγηση.

Μπροστά στο πολυνομοσχέδιο

Οι φετινές φοιτητικές εκλογές έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι τα προηγούμενα χρόνια, καθώς γίνονται στο φόντο του νέου Πολυνομοσχεδίου για την Παιδεία, για το οποίο αρχίζουν δειλά, γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει, να συζητούν και οι φοιτητικοί σύλλογοι. Αρχικά, θα πρέπει να κάνουμε την παραδοχή ότι δεν πρόκειται για έναν Νόμο Πλαίσιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, άρα δεν έχει ολοκληρωμένη πρόταση και συγκεκριμένη στοχοθεσία για τη λειτουργία των ιδρυμάτων. Υπό το πρίσμα αυτής της «μερικότητας», λοιπόν, μπορούμε να δούμε μερικές θετικές διατάξεις σ’ αυτό, οι οποίες έχουν δύο βασικούς στόχους. Αφενός να καταργήσουν πτυχές του νόμου ∆ιαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου, που εφαρμόζονταν ήδη ή βρίσκονται λίγα βήματα πριν την εφαρμογή τους και ήταν πάγια αιτήματα του φοιτητικού κινήματος των τελευταίων χρόνων, όπως είναι οι διαγραφές φοιτητών και αφετέρου, να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο διαλόγου μέσα στα ίδια τα ιδρύματα στοιχειωδώς δη-

μοκρατικότερο, μέσω της επαναφοράς των οργάνων συνδιοίκησης με συμμετοχή φοιτητών, στη θέση των πλήρως απονομιμοποιημένων Συμβουλίων Ιδρύματος. Με αυτόν τον τρόπο ήδη ετοιμάζεται το έδαφος, ώστε να ξεκινήσει μια κουβέντα για έναν νέο Νόμο Πλαίσιο. Σε αυτή την περίοδο το φοιτητικό κίνημα καλείται να ψηλαφίσει, πώς το ίδιο οραματίζεται το πανεπιστήμιο και διακύβευμα είναι να έχει έναν αυτόνομο σχεδιασμό, άρα να μπορεί να έχει και προωθητικά αιτήματα, πέρα από τα όρια του υπουργείου και των αναχωμάτων του προηγούμενου διαστήματος. Εν κατακλείδι, το ζητούμενο είναι ο Νέος Νόμος πλαίσιο να ενσωματώσει όσο περισσότερα αιτήματα των κινημάτων της αγωνιζόμενης πανεπιστημιακής κοινότητας (διότι δεν είναι μόνο οι φοιτητές/τριες αλλά και οι διοικητικοί υπάλληλοι, πλάι στους οποίους παλεύαμε για μια καλύτερη τριτοβάθμια εκπαίδευση). ∆ανάη Παππά, Κωνσταντίνος ∆ρελιώζης

Το φοιτητικό κίνημα μπροστά στη νέα κατάσταση

ια να μπορέσουμε να μιλήσουμε για αυτόνομο σχεδιασμό του φοιτητικού κινήματος, που θα πιέζει, θα απορρίπτει ή και θα επιβάλλεται, πρέπει να μιλήσουμε πρώτα και κύρια για τις ίδιες τις δομές του φοιτητικού κινήματος. Το ευρύτερο κλίμα απαξίωσης της πολιτικής, που προωθούν οι πρακτικές του δικομματισμού στα πανεπιστήμια, αλλά και οι παθογένειες του ίδιου του φοιτητικού κινήματος, δημιουργούν ένα κλίμα, που δεν ευνοεί την ουσιαστική δημοκρατική συζήτηση στα όργανα των φοιτητικών συλλόγων. Σε συνδυασμό με την έλλειψη ενός τριτοβάθμιου οργάνου, που θα συντονίζει το φοιτητικό κίνημα, παρατηρείται μια αδυναμία των φοιτητικών συλλόγων, να αδράξουν την ευκαιρία, που τους δίνεται στη νέα κατάσταση, που σηματοδοτεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να πετύχουν μικρές και μεγάλες υλικές νίκες στο σήμερα μέσα στους κοινωνικούς μας χώρους. Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό, αλλά και διαρκές διακύβευμα, είναι η δημοκρατικότερη συγκρότηση των οργάνων της πανεπιστημιακής κοινότητας, από τους φοιτητικούς συλλόγους μέχρι τα όργανα συνδιοίκησης. Η δημοκρατία για μας είναι αδιαπραγμάτευτη, ανεξαρτήτως των συσχετισμών που αποτυπώνονται. Η ηγεμονία των δικών μας αξιών είναι μια μάχη, που δίνουμε κάθε μέρα στους κοινωνικούς μας χώρους, γειώνοντας την αλληλεγγύη, την αυτοοργάνωση, την ταξική συνείδηση. Μόνο έτσι μπορούμε να πετύχουμε το μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας, να οικοδομήσουμε το Πανεπιστήμιο των Αναγκών μας και τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία.

“

∆ιαρκές διακύβευμα, είναι η δημοκρατικότερη συγκρότηση των οργάνων της πανεπιστημιακής κοινότητας, από τους φοιτητικούς συλλόγους μέχρι τα όργανα συνδιοίκησης.

Φοβού τους αγγλοσάξονες και Brexit φέροντες Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

ΕΥΡΩΠΗ

Οι ανησυχίες για συνολικότερη αποσταθεροποίηση στην Ευρώπη φρενάρουν τους φανατικούς υποστηρικτές της αποπομπής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, χωρίς να λύνουν πάντως το πρόβλημα στην ουσία του. Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

αυτός άφησε ένα τόνο αισιοδοξίας να γλιστρήσει ανάμεσα στα λεγόμενά του. Στο Βερολίνο έχουν, βεβαίως, δύο μεγάλα ανοικτά ζητήματα. Το πρώτο αφορά το σχέδιο, που δεν έχουν σε καμιά περίπτωση εγκαταλείψει και μιλάει για μια άλλη κυβέρνηση, που όχι μόνο θα ψηφίσει αλλά και θα εφαρμόσει τα όποια νέα μέτρα. ∆εν αποκλείουν αυτής της κυβέρνησης να ηγείται ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά έχουν άλλα όνειρα για την πιθανή σύνθεσή της. Αυτό βεβαίως οφείλεται εν μέρει και στις συνεχείς οχλήσεις των εν Αθήναις «προθύμων» που προσπαθούν να θυμίζουν καθημερινά στο Βερολίνο την διαθεσιμότητά τους.

σως η πιο ενδιαφέρουσα δήλωση της εβδομάδας που πέρασε, ήταν αυτή που έκανε στα μέσα της εβδομάδας ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ προειδοποιώντας ότι «αν φύγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη, ο αγγλοσαξονικός κόσμος θα επιχειρήσει να διαλύσει την Ευρώπη». Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά αν προσέξει κανείς την χαιρεκακία, που εδώ και μήνες ξεχειλίζει από τις σελίδες των Financial Times και άλλων «αδελφών» εντύπων τους για το ενδεχόμενο μια κατάρρευση της Ελλάδας να οδηγήσει σε αλυσιδωτές αντιδράσεις μέσα στην ΕΕ, και τελικά στο θάνατο του ευρώ, είναι προφανές ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν έχει κάθε λόγο να είναι ανήσυχος. Και ανάλογες ανησυχίες υπάρχουν και στο επιτελείο της γερμανίδας καγκελαρίου ανεξάρτητα από το τι μεταδίδεται προς τα έξω. ∆εν είναι τυχαίο ότι ο φόβος αυτός ήταν διάχυτος και ανάμεσα στις γραμμές της ανάλυσης, που φιλοξενούσε η συντηρητική «die Welt» την περασμένη ∆ευτέρα και η οποία στο τέλος προεξοφλούσε ότι η Ανγκέλα Μέρκελ θα πάρει το κόστος για μια νέα στήριξη της Ελλάδας.

Νέα δοκιμασία για την Ευρώπη

Η συγκυρία δεν είναι τυχαία. Σε μια εβδομάδα που οι Βρετανοί ψήφιζαν για το νέο πρωθυπουργό τους και τελικά κατέληξαν στον παλιό και δοκιμασμένο Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος δείχνει να

Επιστολή

Αγαπητή «Εποχή», Λίγα λόγια για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. ∆ιαβάζω για κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας. Ο ελληνικός λαός ψήφισε λαοκρατική κυβέρνηση της Αριστεράς όχι για τέσσερα χρόνια αλλά για σαράντα τέσσερα! Οι εκλογές θα γίνουν το 2018, πρώτη Κυριακή, τον Νοέμβριο. Να το πάρουνε απόφαση. Και προσέξετε Συριζαίοι μην πατήσετε την πεπονόφλουδα, όπως το 1944 που ψηφίσαμε λαοκρατική κυβέρνηση του βουνού ΠΕΑΕΑ και η ηγεσία (Σιάντος, Παρτσαλίδης, Γ. Ιωαννίδης), β΄ γραμματέας του ΚΚΕ ένας κουρέας από το Βόλο και το ΕΑΜ πήγαν στο Λίβανο χωρίς να ρωτήσουν το λαό και παρέδωσαν την κυβέρνηση στον Γεώργιο Παπανδρέου, τον βασιλικότερο του βασιλέως και δούλο του Τσόρτσιλ. Ο Πυρομάγλου, υποδιοικητής του Ζέρβα, γράφει στα απομνημονεύματά του ότι τον κάλεσε ο Παπανδρέου και του είπε εάν είναι σε θέση να διαλύσουν τον ΕΛΑΣ. Ο Πυρομάγλου του είπε ότι κάναμε συμφιλίωση. Τότε ο Γ. Παπανδρέου του απάντησε: εγώ θα τους διαλύσω με τους Άγγλους! Όλα τα είχαν μελετημένα με το Τσόρτσιλ όπως και έγιναν. Ένας ήταν ο ΑΡΗΣ δεν τον ακούγανε. Γι’ αυτό και πάλε, προσέξετε. Με αγάπη, Ο σύντροφος σας Θανάσης Αποστολόπουλος (Βάγιας)

Προτιμότερη μια λύση χωρίς το ∆ΝΤ; έχει πάρει πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να φτάσει ακόμα και στο Brexit και με την Σκωτία να ψηφίζει μονοκούκι το εθνικό κόμμα, η Ευρώπη δείχνει να μπαίνει σε μια ακόμα δοκιμασία, που σίγουρα δεν μοιάζει να έχει σαν πιθανότερο αποτέλεσμα να την βγάλει περισσότερο ενωμένη. Το σενάριο που λέει ότι η «σιδηρά κυρία» από την Ανατολική Γερμανία μπορεί να περάσει στην ιστορία ως η γυναίκα που δεν εμπόδισε ή ακόμα και προκάλεσε την οριστική ταφή της ευρωπαϊκής ιδέας δεν είναι και τόσο απίθανο πλέον. Και όλοι συμφωνούν ότι δεν ενθουσιάζει την κυρία Μέρκελ. Όμως το πρόβλημα της είναι ότι αυτή η πιθανότητα μοιάζει να συναρπάζει κάποιους συμπατριώτες της και μάλιστα πολλούς από το ίδιο της το κόμμα. Από την άλλη, στο Βερολίνο γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν συνεχίσουν τον «ανένδοτο» που ως τώρα έμοιαζε να διασκεδάζει ιδιαίτερα τον κύριο Σόιμπλε, το μόνο που θα καταφέρουν θα είναι πέρα από το να γονατίσουν την κυβέρνηση της Ελλάδας να οδηγήσουν ολόκληρη την χειμαζόμενη εδώ και μια πενταετία κοινωνία της σε απρόβλεπτα μονοπάτια. Και αυτή η εκτίμηση δεν είναι μόνο του Βερολίνου, αλλά και των Βρυξελλών. Ακόμα και αυτή η «δήλωση αναγνώρισης» του έργου του αμετανόητου Αντώνη

Σαμαρά από τον κύριο Γιούνκερ έμοιαζε περισσότερο με παρηγοριά στον άρρωστο, παρά με στήριξη για μια ονειρική επιστροφή αλά Σαρκοζί, όπως ίσως να την ονειρεύονται κάποιοι ένοικοι της λεωφόρου Συγγρού.

Ζητούμενο μια προσωρινή ανακωχή

Αντίθετα, η υπέρβαση που έκαναν Τσίπρας και Γιούνκερ με την κοινή τους δήλωση την περασμένη Τετάρτη εν γνώσει του Βερολίνου εκτιμάται ως πολύ πιο ουσιαστική στους κύκλους των κοινοτικών αξιωματούχων και ενδεικτική των πραγματικών προθέσεων και των δύο πλευρών. Το ζητούμενο για τους θεσμούς είναι τώρα να υπάρξει μια προσωρινή ανακωχή, που θα περάσει βεβαίως και στην κοινή γνώμη της Γερμανίας αλλά και άλλων συμμάχων της, όπως η Ολλανδία και η Φινλανδία ως ελληνική συνθηκολόγηση. Σε πρώτο στάδιο το βορειοευρωπαϊκό κοινό πείστηκε ότι με τις αλλαγές στη διαπραγματευτική ομάδα της ελληνικής κυβέρνησης βελτιώθηκε και η ποιότητα των συνομιλιών. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μπορεί να μην έδειξε ενθουσιασμένος και να απέκλεισε εντυπωσιακά αποτελέσματα στο Eurogroup της ερχόμενης ∆ευτέρας, αλλά και

Ένα δεύτερο αγκάθι αφορά τη σχέση με το ∆ΝΤ και το μελλοντικό του ρόλο και λόγο στις διαπραγματεύσεις. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις και προτάσεις σε σχέση με τους Ευρωπαίους, τις οποίες και επικαλέστηκε σε μια κρίσιμη στιγμή η ελληνική πλευρά, είναι ουσιαστικές και θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα μεγάλο εμπόδιο για να φτάσουμε και σε μια επιτυχή «μεγάλη διαπραγμάτευση». Οι Ευρωπαίοι, από τη μια, δεν θέλουν να υιοθετήσουν την άποψη ότι το χρέος της Ελλάδας δεν είναι σε καμιά περίπτωση βιώσιμο και πρέπει να κουρευτεί γιατί θεωρούν πως αυτό θα θεωρηθεί και πολιτική ήττα, αλλά και «ακριβή» υποχώρηση. Από την άλλη, συμφωνούν έστω και παρασκηνιακά ότι πολλά από αυτά που ακούγονται ως απαιτήσεις από την Ουάσιγκτον είναι παράλογα και ανεδαφικά και κυρίως αδύνατο να γίνουν δεκτά από την Αθήνα. Αλλά ούτε αυτό θέλουν να το πουν δημόσια. Σύμφωνα με κάποιους έμπειρους διπλωμάτες στις Βρυξέλλες το Βερολίνο πρωτίστως, αλλά και οι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουν αν μια λύση χωρίς το ∆ΝΤ θα ήταν τελικά προτιμότερη όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την ΕΕ συνολικά. Αλλά αυτό είναι το επόμενο στάδιο μιας διαδικασίας που ακόμα δεν έχει ξεπεράσει την πρώτη και όπως αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολη φάση της.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Φθαρμένα λεωφορεία, μειωμένα δρομολόγια

Η τόνωση των αστικών συγκοινωνιών χρειάζεται να αποτελέσει πολιτική επιλογή και προτεραιότητα Ο φθαρμένος και υποεπιχορηγούμενος στόλος του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας (ΟΑΣΑ), που σε μεγάλο μέρος του κείτεται σε ένα νεκροταφείο οχημάτων στα αμαξοστάσια, αποτελεί την αιτία πίσω από τα περιστατικά πυρκαγιών που έχουν εκδηλωθεί σε τρία λεωφορεία του ΟΑΣΑ το τελευταίο δίμηνο, ευτυχώς χωρίς θύματα. Η ίδια αιτία βρίσκεται πίσω και από τις μειώσεις δρομολογίων που έχει υποστεί το επιβατικό κοινό της Αθήνας, ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά και νωρίτερα. Αυτά επισημαίνει στην «Εποχή» ο υπεύθυνος στο τμήμα Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Ντάτσης.

«Τ

α λεωφορεία είναι σε μεγάλο βαθμό φθαρμένα και όταν επισκευάζονται τα ανταλλακτικά που χρησιμοποιούνται προέρχονται από λεωφορεία με μόνιμες βλάβες που δεν βρίσκονται σε κίνηση, αντί να χρησιμοποιούνται καινούργια. ∆ηλαδή αποσυναρμολογόνται περαιτέρω τα παροπλισμένα λεωφορεία για να παραμείνουν όπως - όπως σε κίνηση τα λειτουργικά οχήματα. Άλλωστε και όταν αγοράζονται ανταλλακτικά δεν είναι γνήσια, ακόμα και όταν πρόκειται για τα μηχανικά μέρη του οχήματος. Μιλάμε για λεωφορεία που βρίσκονται στους δρόμους σχεδόν 20 ώρες την ημέρα» τονίζει ο Γ. Ντάτσης. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί, αφού, σύμφωνα με τον υπεύθυνο του τμήματος Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, «το 2009, ο στόλος του ΟΑΣΑ αριθμούσε 2.150 λεωφορεία. Σήμερα, αριθμεί 1.750, από τα

οποία μόνο 1.200 βρίσκονται σε κίνηση. Τα υπόλοιπα είναι εκτός λειτουργίας λόγω μόνιμων βλαβών που δεν μπορούν να επισκευαστούν εξαιτίας του επισκευαστικού κόστους. Το 2009, ο ΟΑΣΑ διέθεσε, από το ποσό με το οποίο επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, για τον Οργανισμό Συγκοινωνιών (ΟΣΥ) 327 εκατ. ευρώ, ενώ για το τρέχον έτος διέθεσε 86 εκατ. ευρώ, ποσό από το οποίο χρειάζεται να καλυφθούν και οι μισθοί των εργαζομένων».

Περιμένοντας το λεωφορείο

Το πρόβλημα της υποχρηματόδοτησης, σαφώς, δεν δημιουργεί έλλειμμα μόνο επισκευαστικό, αλλά και στην κάλυψη των δρομολογίων και των αναγκών των πολιτών, που επιλέγουν τις αστικές συγκοινωνίες. «Ο στόλος που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στους δρόμους της

∆ΙΚΗ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ

Ακόμα συζητούνται τα «επί της διαδικασίας» Στις 12 Μαΐου συνεχίζεται η ακροαματική διαδικασία

ια δεύτερη φορά επέλεξε η πλειοψηφία της φερόμενης ως ηγεσία της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή να απουσιάσει από την ακροαματική διαδικασία, απαξιώνοντας την υπόθεσης και προσπαθώντας να της αφαιρέσει το πολιτικό πρόσημο που διαθέτει. Παρόντες από την ηγετική ομάδα ήταν ο βουλευτής Μιχάλης Αρβανίτης και οι πρώην βουλευτές ∆ημήτρης Κουκούτσης, Πολύβιος Ζησιμόπουλος και Ευστάθιος Μπούκουρας, ενώ από τους 69 κατηγορούμενους δήλωσαν παρών οι 43. Κατά την ανάγνωση του καταλόγου των κατηγορουμένων, ο Ιωάννης Βασίλειος Κομνιανός, κατηγορούμενος στη δικογραφία για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, δήλωσε πως η δικηγόρος του παραιτήθηκε και ζήτησε από το δικαστήριο να διορίσει συνήγορο. Έντονη ήταν η αντίδραση της πολιτικής αγωγής, η οποία –αν και δεν έχει διοριστεί ακόμα για λόγους τυπικούςζήτησε να σταματήσουν οι κωλυσιεργίες και να δηλώσουν όσοι κατηγορούμενοι δεν έχουν συνήγορο, προκειμένου να ξεκινήσει η εκδίκαση της υπόθεσης. Θυμίζουμε πως ο λόγος διακοπής και της πρώτης συνεδρίασης ήταν ο διορισμός συνηγόρου σε άπορο κατηγορούμενο. Ταυτόχρονα, οι νεοδιορισθέντες δικηγόροι ζήτησαν αναβολή για την ανάγνωση της ογκωδέστατης δικογραφίας. Επιπλέον, η πολιτική αγωγή, αλλά και η υπεράσπιση

πρωτεύουσας δεν επαρκεί. Για να καλυφθούν τα κενά και οι ανεπάρκειες μειώνονται τα δρομολόγια. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν είχαν μεταβληθεί οι ώρες των δρομολογίων, με αποτέλεσμα το επιβατικό κοινό να μην είναι ενήμερο για τις μειώσεις δρομολογίων. Από τον προηγούμενο μήνα, πλέον άλλαξαν και επίσημα τα δρομολόγια και ανακοινώθηκαν οι μειώσεις» επισημαίνει ο Γ. Ντάτσης. Το πρόβλημα μεταφέρεται, όπως είναι επόμενο, και στις συνθήκες εργασίας των οδηγών. «Ο αριθμός των οδηγών έχει μειωθεί, από 6.500 το 2013 σε 3.500 σήμερα, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να κάνουν τα ρεπό τους, τα οποία συσσωρεύονται και δεν μπορούν ούτε να δοθούν ούτε να πληρωθούν. Επιπλέον, μέσα στις επισκευαστικές ανάγκες είναι και τα καθίσματα των οδηγών, που βρίσκονται καθηλωμένοι σε αυτή τη θέση για ώρες, σε προβληματικά καθίσματα, με σημαντικές συνέπειες για την υγεία τους και για τον κρατικό προϋπολογισμό, κατά συνέπεια, που πληρώνει την αμεριμνησία του σε ιατρικές δαπάνες».

Η άκρη του κουβαριού

Πλέον το πρόβλημα στον τομέα των αστικών λεωφορείων έχει διογκωθεί τόσο και έχει τόσες πτυχές που δεν αρκεί η αύξηση του ποσού επιχορήγησης της

κατέθεσαν αίτημα ακαταλληλότητας του χώρου. Ο χώρος σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλος, καθώς πολλοί εκ των συνηγόρων κάθονται όρθιοι, δεν υπάρχει χώρος για κοινό, εκτός ελάχιστων θέσεων στο τέρμα της αίθουσας όπου κάθονται οι δημοσιογράφοι. Επ’ αυτού, παρά τις αντιρρήσεις της εισαγγελέως, Αδαμαντίας Οικονόμου, δόθηκε ο λόγος στον δήμαρχο Κορυδαλλού, Σταύρο Κασιμάτη, και τον πρόεδρο της ΠΟΕΣΥ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών), Γιώργο Σαββίδη. Ο Στ. Κασιμάτης δήλωσε πως «ο Κορυδαλλός βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας. Γύρω από τις φυλακές υπάρχουν έντεκα σχολικές μονάδες, τρεις παιδικοί σταθμοί και δύο αθλητικά κέντρα, τα οποία σήμερα ήταν κλειστά. Αν συνεχιστεί η εκδίκαση της υπόθεσης εδώ τότε 400 μαθητές που δίνουν πανελλήνιες εξετάσεις θα πρέπει να μεταφερθούν στην Νίκαια και το Κερατσίνι προκειμένου να γράψουν. Οι γονείς θα καταθέσουν ένσταση για το κύρος των εξετάσεων». Ο Γ. Σαββίδης τόνισε πως «οι συνάδελφοι δεν μπορούν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, να ενημερώσουν τον κόσμο για τη διεξαγωγή της δίκης». Η πολιτική αγωγή, πέραν του ίδιου του χώρου, δήλωσε πως η αίθουσα είναι ακατάλληλη καθώς μπαίνει ζήτημα δημοσιότητας της δίκης, και ζήτησε να μεταφερθεί στο κέντρο της Αθήνας, στην αίθουσα τελετών του Εφετείου. Κατόπιν, η εισαγγελέας της έδρας πρότεινε οι συνεδριάσεις να γίνονται Σάββατο όσο διαρκούν οι εξετάσεις. Εν τέλει, η πρόεδρος, Μαρία Λεπενιώτη, δήλωσε πως «πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τους ρόλους. Είμαστε δικαστές και είμαστε υπεύθυνοι για τη διεξαγωγή της δίκης. Αν η πολιτική ηγεσία μάς παράσχει άλλη αίθουσα, ευθύς θα μετακινηθούμε. Ως τότε, να δούμε το πρόγραμμα των εξετάσεων ώστε οι συνεδριάσεις να γίνονται μετά τις 2 μ.μ. σε περίπτωση που συμπίπτουν οι ημερομηνίες ή Σάββατα». Εν τω μεταξύ, εκτός αιθούσης ένταση δημιουργή-

ΟΣΥ. «Χρειάζεται, με βάση το νόμο, να αποσυρθούν οχήματα -για το 2016 υπολογίζονται στα 230. Το κόστος ενός καινούργιου λεωφορείου υπολογίζεται στα 230.000 ευρώ για τα απλά δωδεκάμετρα και σε 300.000 ευρώ για τα αρθρωτά. Μία λύση, αν και χρονοβόρα, είναι να διεκδικηθούν χρήματα μέσω ΕΣΠΑ για την ανανέωση του στόλου. Θα αποφασίσουμε να επισκευάσουμε λεωφορεία και να πάψουμε να σωρεύουμε μη λειτουργικά οχήματα; Πρόκειται για πολιτική απόφαση που αφορά την έγκριση κονδυλιών από το αρμόδιο υπουργείο για την κάλυψη αυτών των δαπανών» υπογραμμίζει ο Γ. Ντάτσης. «∆υστυχώς, σε συνδικαλιστικό επίπεδο δεν μπορούν να διεκδικηθούν πολλά, αφού οι δυνάμεις της δικής μας αριστεράς είναι -και σε αυτό το χώροπολυδιασπασμένες, με αποτέλεσμα να αφήνουμε τον πρώτο λόγο στην ΠΑΣΚΕ και τη ∆ΑΚΕ». Μήπως, εκτός από τη διαπίστωση των υλικών ελλείψεων, να προτάξουμε και να υλοποιήσουμε το στόχο της ενότητας για να διεκδικήσουμε αποτελεσματικότερα όσα δικαιούμαστε ως εργαζόμενοι και ως πολίτες; Ζωή Γεωργούλα

θηκε κατά τη συγκέντρωση αντιφασίστων έξω από τις φυλακές Κορυδαλλού όταν ορισμένοι από τον αντιεξουσιαστικό χώρο χτύπησαν περαστικό, καθώς τον πέρασαν για χρυσαυγίτη. Τέτοια περιστατικά πρέπει να είναι σαφώς καταδικαστέα από το αντιφασιστικό κίνημα, ειδικά όταν στα γύρω στενά υπερασπιστές της Χρυσής Αυγής και των ιδεών της κυνηγούν μάρτυρες κατηγορίας. Η ακροαματική διαδικασία διεκόπη για τις 12 Μαΐου, οπότε θα κατατεθεί το πρόγραμμα των πανελληνίων εξετάσεων για να βρεθούν μέρες συνεδρίασης. Τώρα, η απόφαση αλλαγής της αίθουσας είναι αποκλειστικά στα χέρια του υπουργείου ∆ικαιοσύνης, και επ’ αυτού οφείλει σύντομα και χωρίς περιστροφές να τοποθετηθεί ο Ν. Παρασκευόπουλος. Άλλωστε, σε καμία περίπτωση η εκδίκαση μιας τόσο σημαντικής υπόθεσης δεν πρέπει να μπαίνει σφήνα ανάμεσα σε τέσσερις άλλες υποθέσεις, που εκδικάζονται στην ίδια αίθουσα, ή ανάμεσα στις εξετάσεις των μαθητών και όποιων άλλων προβλημάτων προκύψουν. Ιωάννα ∆ρόσου

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ισχυρά κοινωνικά κινήματα θα δυνάμωναν και τον ΣΥΡΙΖΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΧΑΡΒΕΪ

“

Ο μαρξιστής κριτικός γεωγράφος Ντέιβιντ Χάρβεϊ μίλησε για τις γεωγραφικές και πολιτικο-οικονομικές όψεις της παρούσας κατάστασης. Όταν ρωτήθηκε τι θα άλλαζε στην Αθήνα, απάντησε “τα πεζοδρόμια – είναι απ’ τα χειρότερα του κόσμου”.

Η Ελλάδα διάλεξε 25 χρόνια πόνου. Πιστεύω πως πάρθηκε η λάθος απόφαση τότε, αλλά δεν θα περίμενες να παρθεί η σωστή από μια κυβέρνηση που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα της ΕΕ.

Τη συνέντευξη πήραν η Έμμυ Καρίμαλη και ο Γιάννης Ορέστης Παπαδημητρίου Τα τελευταία χρόνια, το ζήτημα της φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην εκλογική δύναμη των δύο μεγάλων κομμάτων. Είναι αυτή η επίθεση στην κατοικία κάποιο «κοινωνικό συμβόλαιο» που τώρα σπάει ή είναι κάτι που ο καπιταλισμός αναμένεται ούτως ή άλλως να κάνει σε καιρό κρίσης; Αυτό το εντάσσω σε μία ορισμένη τάση του καπιταλισμού που ονομάζω «συσσώρευση μέσω αποστέρησης», η οποία λαμβάνει πολλές μορφές. Μία απ’ αυτές είναι η στέρηση ιδιοκτησίας και ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων. Στις καταστάσεις που το κεφάλαιο δεν ξέρει τι άλλο να κάνει, συχνά επενδύει σε δραστηριότητες που αφορούν τη συσσώρευση μέσω αποστέρησης, όπως έγινε με την οικιστική έκρηξη απ’ το 2001 και μετά. Εκεί είχαμε κεφάλαιο που έρεε στις αγορές ακινήτων, με τρόπο που μεγάλες ποσότητες πλούτου μπορούσαν να αποσπαστούν από οικονομικά ευαίσθητα στρώματα. Τέτοια φαινόμενα εμφανίζονται όταν δεν υπάρχουν άλλες βιώσιμες λύσεις, όπως ήταν στη δεκαετία του ‘90 η φούσκα του “dot-com” στις ΗΠΑ, όπου τα κεφάλαια ρίχνονταν στα ηλεκτρονικά μέσω των εταιριών που αναδιαμορφώνονταν τότε (π.χ. η Amazon), ασχέτως του αν είχαν κέρδη ή όχι. Τότε δεν υπήρχε πίεση στην αγορά ακινήτων. Το χρηματιστήριο κατέρρευσε το 2001 και όλοι οι καπιταλιστές ρώτησαν «πού να πάμε, τι να κάνουμε» και σ’ εκείνο το σημείο άρχισαν να εισέρχονται στην αγορά ακινήτων. Η οικονομία αυτής βέβαια, δεν έχει να κάνει με την παραγωγή της αξίας, αλλά με την οικειοποίησή της.

Τότε εμφανίστηκε το ερώτημα του ποιος θα μπορούσε να την οικειοποιηθεί. Ένας λόγος που τα πράγματα πήγαν τόσο άσχημα στις ΗΠΑ, είναι ότι πολλοί άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται ότι όλοι μπορούσαν να καρπωθούν αξία. Τότε είναι που έγινε η κερδοσκοπική έκρηξη, όλοι εισήλθαν στην αγορά ακινήτων και δανείζονταν, αγόραζαν, πούλαγαν κ.ο.κ. ...είναι μια ιδιοκτησία που είναι εκ των προτέρων προσωρινή. Σωστά, δεν είναι ιδιοκτησία που αφορά την αξία χρήσης, αλλά τη μεγιστοποίηση της ανταλλακτικής της αξίας. Αυτό φυσικά είναι καταστροφικό για τις κοινότητες, γιατί δεν υπάρχει σταθερότητα στους ανθρώπους: πηγαίνουν σε μία κοινότητα, αγοράζουν ένα σπίτι, επενδύουν σ’ αυτό, το φτιάχνουν ώστε να φαίνεται ωραιότερο και το πουλάνε. ∆ημιουργήθηκε έτσι μια μεγάλη αστάθεια στις αστικές περιοχές, καθώς οι άνθρωποι επικεντρώθηκαν στη μεταποίηση σπιτιών. Σε τοπικό επίπεδο, οι ίδιοι που καρπώνονταν τα φτηνά σπίτια, δανείζονταν και λεφτά, και εν τέλει, οι ίδιοι οι απαλλοτριωτές, απαλλοτριώθηκαν από τις τράπεζες και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Αυτό είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο. Νομίζω εκεί είναι που πρέπει να δεις το κεφάλαιο ως ένα πολύ αποκεντρωμένο σύστημα. Ρέει όπου υπάρχουν ευκαιρίες για κέρδος και η χρηματιστικοποίηση του κεφαλαίου σημαίνει πως το χρηματικό κεφάλαιο, όπως κάθε άλλη ρευστή μορφή κεφαλαίου, μπορεί να μετακινείται εύκολα εδώ κι εκεί. Αν δεν μπορείς να το ρίξεις στα ακίνητα την τάδε στιγμή, το ρίχνεις στα φοιτητικά δάνεια. Αν δεν μπορείς να το ρίξεις στα φοιτητικά δάνεια – επειδή κι αυτό τελείωσε – το ρίχνεις σε γη στην Αφρική. Βλέ-

πεις την αρπαγή γης να συμβαίνει συνεχώς, και μάλιστα εδώ, στην Ελλάδα. Μπορεί κανείς να αγοράσει ένα νησί! Και φυσικά, αναγκάζεστε και να ιδιωτικοποιείτε, πράγμα που παρέχει πολλές ευκαιρίες συσσώρευσης μέσω αποστέρησης. Ας το δούμε λοιπόν σαν απο-κεντρωμένο σύστημα που βασίζεται στο γρήγορο κέρδος. Πολλά απ’ όσα συμβαίνουν σήμερα βασίζονται στο γρήγορο κέρδος.

Η Ελλάδα έπρεπε να κηρύξει χρεοκοπία

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έγινε πραγματικότητα. Ποια είναι η εντύπωσή σας απ’ τους τρεις πρώτους μήνες; Απλά διαβάζω τα δημοσιεύματα στον τύπο και ακούω πράγματα από φίλους, οπότε είναι δύσκολο να εκφέρω άποψη. Μάλλον υπήρξαν κάποιες χαμένες ευκαιρίες όσον αφορά τις τωρινές οικονομικές δυσκολίες, αλλά αυτό δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα. Υπάρχει μια επιμονή απ’ την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις πολιτικές λιτότητας, την οποία δεν συμμερίζεται το ∆ΝΤ, απ’ ότι έχω καταλάβει. Βλέπετε κάτι που θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Απ’ την αρχή πίστευα ότι η Ελλάδα έπρεπε να κηρύξει χρεοκοπία και να βγει απ’ το ευρώ. Όπως το έβλεπα, υπήρχε η επιλογή για την Ελλάδα να αθετήσει τις υποχρεώσεις προς τους πολίτες ή να αθετήσει τις υποχρεώσεις προς τις τράπεζες. Πίστευα ότι έπρεπε να γίνει το δεύτερο, αλλά αντ’ αυτού έγινε το πρώτο, οδηγώντας σε μειώσεις συντάξεων και άλλα παρόμοια μέτρα. Αλλά αυτό δεν σας έχει βγάλει απ’ το αδιέξοδο. Είναι σαν να έχεις χαλασμένο δόντι. Είτε το βγάζεις και ο πόνος κρα-

τάει δύο-τρεις ημέρες, ή το αφήνεις να πονάει. Η Ελλάδα διάλεξε 25 χρόνια πόνου. Πιστεύω πως πάρθηκε η λάθος απόφαση τότε, αλλά δεν θα περίμενες να παρθεί η σωστή από μια κυβέρνηση που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα της ΕΕ. Τώρα τα πράγματα είναι χειρότερα, για τον απλό λόγο ότι οι τράπεζες στην Ευρώπη δεν είναι πλέον ευάλωτες. Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι συνέπειες του χρέους έχουν φύγει από τις τράπεζες της Γαλλίας και της Γερμανίας προς την ΕΕ και το ∆ΝΤ. Το να χρεοκοπήσουν οι τράπεζες θα είχε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα από το να χρεοκοπήσει το ∆ΝΤ. Με άλλα λόγια, οι τράπεζες είναι πλέον ασφαλείς, πράγμα που αποτελεί τυπική νεοφιλελεύθερη στρατηγική. Το να κηρυχθεί χρεοκοπία τώρα, λοιπόν, δεν θα ήταν τόσο καλό. Αν είχε γίνει τότε, η Γερμανία, η Γαλλία και οι υπόλοιπες χώρες δεν θα είχαν άλλη επιλογή απ’ το να πληρώσουν τις τράπεζές τους και όλοι θα έβλεπαν ότι οι τράπεζες βρίσκονται στο επίκεντρο του προβλήματος. Με την κήρυξη χρεοκοπίας τώρα, κανείς δεν θα το έβλεπε αυτό. Παρότι όμως είναι πολύ κακή στιγμή για κάτι τέτοιο, πιστεύω ότι θα συμβεί. Πιστεύω πως την επόμενη φορά που θα έρθω, θα έχετε δραχμές, όχι ευρώ.

Περί δημοψηφίσματος

Υπάρχει ένα σιωπηλό δίλημμα στο ζήτημα της διακυβέρνησης: είναι προτιμότερο ένα κλειστό κυβερνητικό σχήμα που μπορεί να κινείται γρήγορα ή το άνοιγμα σε συμμετοχικές, ανοικτές, δημοκρατικές δομές; Το ιδανικό είναι ο δημοκρατικός τρόπος, αλλά στην πράξη, όταν θες να κάνεις κάτι με το νόμισμα, πρέπει να δράσεις πολύ γρήγορα, ειδάλλως, την περίοδο της δημοκρατικής διαβούλευσης, θα σημειωθεί γιγάντια ροή κεφαλαίων προς το εξωτερικό. ∆εν νομίζω πως υπάρχει επιλογή, δεν μπορείς να περιμένεις τη γνώμη του κόσμου ή το δημοψήφισμα. ∆εν είμαι επί της αρχής αντίθετος, αλλά τη συγκεκριμένη στιγμή το δημοψήφισμα θα ήταν κακή ιδέα. Κατ’ αρχάς, σίγουρα θα κατέληγε υπέρ της παραμονής στο ευρώ και την ΕΕ, που θα σήμαινε λαϊκή υποστήριξη στη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας και η κυβέρνηση θα έπρεπε να πορευτεί έτσι. Γιατί να έχεις μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, αν είναι να κάνει απλά ό,τι έκαναν και οι προηγούμενοι; Η άποψη των ανθρώπων έχει αλλάξει τελευταία, αλλά ακόμα πιστεύω ότι θα ήταν μεγάλη έκπληξη το να ψηφίσουν υπέρ της εξόδου απ’ την ΕΕ. Έρχομαι συχνά τα τελευταία χρόνια εδώ. Το προηγούμενο καλοκαίρι, οι διαθέσεις του κόσμου δεν ήταν ακτιβίστικες. Οι άνθρωποι φαίνονταν χτυπημένοι, θλιμμένοι. Τώρα δεν φαίνονται και πολύ καλύτερα, είναι σαν τα πράγματα να έχουν ξεφύγει απ’ τον έλεγχό τους και να περιμένουν την κυβέρνηση ή την ΕΕ να κάνει την επόμενη κίνηση. Έχουν την επιλογή είτε να μείνουν εδώ και να παλέψουν ή να μεταναστεύσουν, που μου φαίνεται άστοχο, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα δυνάμωνε πολύ από ισχυρά κοινωνικά κινήματα.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Ονομάτων επίσκεψις

Ας μην επιστρέψουμε στη μεσαιωνική σημασιοδότηση του “ορισμού” ως “διατάγματος”… Με αφορμή τις ορθές επισημάνσεις του Κ. Γαβρόγλου («Η Εποχή», 3.5.2015) συναινώ ότι «τώρα είναι η ευκαιρία να συζητήσουμε» για τα πανεπιστημιακά πράγματα. Επομένως, μπορούμε να συζητήσουμε ξανά θέματα που έχουν προκύψει κατά την τελευταία περίοδο, και όχι μόνο, στο χώρο της εκπαίδευσης.

που συνίσταται στην παροχή αγαθών ή υπηρεσιών σε δεδομένη αγορά», χωρίς ωστόσο να διαφαίνεται τι είδους «στροφή στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας» σκιαγραφείται…

H επιστήμη ως «γενική εργασία»;

δυνατώ να παραβλέψω στην «πρώτη περιεκτική λίστα των μεταρρυθμιστικών μέτρων», που απέστειλε στον πρόεδρο του Eurogroup ο υπουργός Οικονομικών («Non paper», 24.2.2015), τη σωρεία ρηματικών ενεργειών που υπόσχονται τη διεκδίκηση «αριστείας» ως μορφής «αναβάθμισης», «εξορθολογισμού», «εκσυγχρονισμού», «μεγιστοποίησης», «δραστικής βελτίωσης», «χρησιμοποίησης στο έπακρο» και «νέας κουλτούρας». Κυρίως, αδυνατώ να μην εστιάσω το ενδιαφέρον στη «δραστική βελτίωση της αποδοτικότητας των τμημάτων και μονάδων που διοικούνται από την κεντρική και τοπική κυβέρνηση», στην «κατανομή αμοιβών μέσω αύξησης της παραγωγικότητας» και στην «αξιοκρατική τοποθέτηση ατόμων σε θέση ευθύνης». Επίσης, δεν μπορώ να αγνοήσω πώς από τον ∆εκέμβριο του 2014 ορίζεται (Ν. 4310) η «αξιολόγηση» και πώς σύντομα αυτή αναμένεται, με νέο νομοθέτημα «άμεσων ρυθμίσεων», να αντιμετωπίζεται ως «διαδικασία καταγραφής και αποτίμησης του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, τη βελτιστοποίηση των υπαρχουσών υποδομών και την κοινωνικά επωφελή χρήση των διαθέσιμων πόρων, δημοσίων και μη, στα ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα». Και στις δύο νομοθετικές ρυθμίσεις προϋποτίθεται ότι ο ορισμοί «συμπληρώνονται» από τους «αναφερόμενους στις εκάστοτε σχετικές διατάξεις εθνικού και ενωσιακού δικαίου». Το ίδιο ισχύει και για τον ορισμό της «αριστείας»: στην

πρώτη περίπτωση προέχει η «πρωτοποριακή πειραματική διάταξη ή θεωρία» καθώς και οι «καινοτόμες μέθοδοι διδασκαλίας» που έχουν «διακριθεί» ή «βραβευθεί» σε «εθνικό ή διεθνές επίπεδο», ενώ στη δεύτερη νοείται η «συνεχής, εντατική, συστηματική και καλά εστιασμένη προσπάθεια για την ανάπτυξη νέας θεωρίας και πειραματικών προτύπων, εργαστηριακών διατάξεων και συσκευών ή ερευνητικής μεθοδολογίας» καθώς και η «ανάπτυξη αποτελεσματικών μεθόδων μέσω των οποίων μεταφέρεται και διαχέεται η νέα γνώση στην επιστημονική κοινότητα και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο».

Μια δόση «περιγραφικής» χαλαρότητας

Συνολικά, ως προς τις δύο αυτές δυάδες ορισμών είναι ευκρινείς οι ομοιότητες και οι διαφορές, αλλά και η δόση «περιγραφικής» χαλαρότητας που τους διαποτίζει, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τον ορισμό της «βασικής έρευνας»: «παραγωγή νέων γνώσεων σχετικά με τα

Όχι στην κλοπή της “μαύρης” εργασίας

Η αδήλωτη και η υποανασφάλιστη εργασία στη χώρα μας, που έχουν λάβει εφιαλτικές διαστάσεις, καθώς και το δυσθεώρητο ποσοστό ανεργίας, λειτουργούν διαλυτικά για το συνταξιοδοτικό και το ιατρικό σύστημα ασφάλισης των εργαζομένων. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι να ζημιώνεται συνεχώς ο κόσμος της εργασίας και να αυξάνουν τα αδήλωτα κέρδη του κεφαλαίου, μικρού ή μεγάλου.

τρόικα (ΕΕ-ΕΚΤ-∆ΝΤ) και οι ελληνικές κυβερνήσεις συνειδητά προχώρησαν τα τελευταία πέντε χρόνια στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, στην υποστελέχωση των κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών, στην αδιαφορία και τη συγκάλυψη της τεράστιας διαφθοράς τους και βεβαίως συνειδητά υπέθαλψαν τη «μαύρη» εργασία. Ενώ τα πρόστιμα φαίνονται να είναι αυστηρά και ανέρχονται στο 18πλάσιο του κατώτερου μισθού, δηλαδή 10.550 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο, εντούτοις οι περιορισμένοι έλεγχοι (από 1 Ιανουαρίου έως 31 ∆εκεμβρίου 2014) διαπίστωσαν ποσοστό αδήλωτης εργασίας μόλις 4,56% (6.177 άτομα) και επιβλήθηκαν πρόστιμα 64.592.922 ευρώ. Από τους παραπάνω αδήλωτους εργαζόμενους το 64,42% ήταν ημεδαποί και το 35,58 αλλοδαποί. Μόλις το 25% των προστίμων πλη-

βασικά αίτια φαινομένων και παρατηρήσιμων γεγονότων» και αντίστοιχα «η θεωρητική ή πειραματική εργασία που έχει ως πρωταρχικό στόχο τη γνώση και κατανόηση του κόσμου και την παραγωγή νέας γνώσης». Με τον ορισμό, πάντως, της «έρευνας» να επαναλαμβάνεται εντελώς αυτολεξεί στα δύο νομοθετήματα: «οποιαδήποτε συστηματική και δημιουργική εργασία που αναλαμβάνεται με σκοπό την επαύξηση του αποθέματος της γνώσης, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης του ανθρώπου, του πολιτισμού και της κοινωνίας». Με τη νέα «αιτιολογική έκθεση» να αποφαίνεται ότι τροποποιούνται «ακαδημαϊκά αμφίσημοι ή και λανθασμένοι ορισμοί», στους οποίους συγκαταλέγεται και αυτός του «δημόσιου ερευνητικού οργανισμού». Όσο για την υπόσχεση «άμεσης αντιμετώπισης» των «συνεπειών των μνημονιακών πολιτικών», αυτή μπορεί απλώς να στηριχθεί στη «διόρθωση αμφισημιών» και «θεσμικών κενών» και χωρίς την ισχυρή «υποστήριξη δημόσιων ερευνητικών οργανισμών αριστείας»; Γιατί θα συνεχίσει ως «οικονομική δραστηριότητα» να ορίζεται «κάθε δραστηριότητα

ρώνεται άμεσα, ενώ το 75% ρυθμίζεται, ή πάει στα δικαστήρια ή καταλήγει στον κουβά των ληξιπρόθεσμων.

Έξι μέτρα καταπολέμησης της «μαύρης» εργασίας

Στην κατεύθυνση της προστασίας της εργασίας και στις υπάρχουσες συνθήκες, αυτό που θα ήταν εύκολο να γίνει είναι η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου που θα δίνει κίνητρα σε Έλληνες και σε αλλοδαπούς εργαζόμενους ώστε να μπορούν να φέρουν στην επιφάνεια τη «μαύρη» εργασία και ταυτοχρόνως να προστατεύονται από τις μαύρες λίστες της εργοδοσίας. 1) Το πρόστιμο των 10.550 ευρώ, που ισχύει σήμερα για όσους εργοδότες χρησιμοποιούν ανασφάλιστη εργασία, να δίνεται ολόκληρο σε οποιονδήποτε εργαζόμενο την υφίσταται και την καταγγέλλει ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει μερικώς το πρόβλημα επιβίωσης λόγω της ανεργίας και της ενδεχόμενης δίωξης του από την εργοδοσία μετά την καταγγελία. 2) Να υπάρξει αυτόφωρη διαδικασία για οποιοδήποτε εργοδότη-κλέφτη χρησιμοποιεί ανασφάλιστη εργασία και απελευθέρωση του μετά την πληρωμή του παραπάνω προστίμου. 3) Να δίνεται η δυνατότητα στους καταγγέλλοντες να χρησιμοποιούν και οπτικοαουστικά μέσα για να αποδείξουν την κλοπή της ανασφάλιστης εργασίας. 4) Να δίνεται άσυλο και άδεια παραμονής σε οποιοδήποτε μετανάστη εργαζόμενο καταγγείλει «μαύρη» εργασία που υφίσταται. 5) Να υπάρξει στην ηλεκτρονική σελίδα του υπουργείου Εργασίας αναρτημένος κατάλογος με τα ονόματα των εργοδοτών που αποδεδειγμένα είναι φορείς «μαύρης» εργασίας. 6) Να δημιουργηθεί πιστοποιητικό εφαρμογής της ερ-

Πάντως μια επανεξέταση του συνόλου αυτών των «ορισμών» μπορεί να δείξει το βαθμό συμμόρφωσης σε «μια εργαλειακή λειτουργία» και συνάμα τη δυνατότητα «απόκτησης κοινωνικής συνείδησης χειραφέτησης», έστω και με την «αφοσίωση στην Επιστήμη» της εγχώριας «ερευνητικής κοινότητας» ή του «ερευνητικού ιστού» που θα μπορούσε να προεξοφλήσει ακόμη την «έξοδο από την κρίση», κατά τη φρασεολογία της ίδιας «αιτιολογικής έκθεσης». Θα πρόκειται για τη «διασύνδεση της Έρευνας» με την «παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας», όπως κι αν αυτή ορισθεί; Εύχομαι να μην απαιτηθεί εδώ η επαλήθευση, σημείο προς σημείο, του ορισμού της «έρευνας» ως «επαύξησης του αποθέματος της γνώσης, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης του ανθρώπου, του πολιτισμού και της κοινωνίας», χωρίς καμιά «συμπερίληψη» ή «υποδιαίρεση» αυτού του «αποθέματος» («dep t») σε μια περίοδο με περιορισμένα «αποθεματικά» και πλήθος νεότευκτους «αποθέτες» απορριμμάτων. Συνάδει μια τέτοια εικονοποιία με την επιστήμη ως «γενική εργασία»; Πώς, επίσης, η γνώση θα καταστεί «άμεση παραγωγική δύναμη» ως «αντικειμενοποιημένη επιστημονικά ικανότητα» (βλ. το βιβλίο μου «Ο Marx στον καθρέφτη», Αθήνα 2014, σ. 108/109, 114); Όχι πάντως με το να επιστρέψουμε στη μεσαιωνική σημασιοδότηση του «ορισμού» ως «διατάγματος»… Παναγιώτης Νούτσος

* Ο Π. Νούτσος διδάσκει Κοινωνική και Πολιτική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

γατικής νομοθεσίας ανάλογο της ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας το οποίο θα εκδίδει αυτεπάγγελτα το υπουργείο Εργασίας μέσω του συστήματος Εργάνη για όλους τους εργοδότες. Το πιστοποιητικό εργατικής νομοθεσίας να είναι απαραίτητο για οποιοδήποτε εργοδότη επιθυμεί να συμμετάσχει σε κρατικές ή κοινοτικές ενισχύσεις, προγράμματα ΟΑΕ∆, πωλήσεις στο δημόσιο κ.λπ. Όσοι εργοδότες είναι αποδεδειγμένα φορείς ανασφάλιστης εργασίας θα πρέπει να τους απαγορεύεται να έχουν πρόσβαση για τουλάχιστον πέντε έτη στο παραπάνω πιστοποιητικό. Πριν η κατάσταση παγιωθεί ως «φυσιολογική» και η κοινωνία εκφυλιστεί περαιτέρω γίνεται ξεκάθαρο ότι η καταπολέμηση της υποτιμημένης και «μαύρης» ανασφάλιστης εργασίας θα πρέπει να αποτελέσει ένα από τα άμεσα καθήκοντα του εργατικού κινήματος γιατί αποτελεί μια τεράστια δεξαμενή διαφυγόντων κερδών από το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων και η κυβέρνηση πρέπει να πιεστεί, ώστε να λάβει όσο το δυνατόν συντομότερο συγκεκριμένα μέτρα. Πέτρος Λυμπερόπουλος petroslibero@gmail.com

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Ο Ρέντσι φτιάχνει τη δεξιά, εμείς πρέπει να φτιάξουμε την αριστερά

Ισπανία: Ο δικομματισμός αδυνατεί να αποδεχτεί τους νέους συσχετισμούς

Π. Φερέρο: Είναι αναγκαίο σήμερα να ξεκινήσει η ιδρυτική διαδικασία ενός νέου ενωτικού υποκειμένου της αντιφιλελεύθερης αριστεράς. σελ. 23

Για την αδυναμία κατάρτισης ενωτικών ψηφοδελτίων στους δήμους υπάρχουν προφανώς ευθύνες που συνδέονται ουσιαστικά με τις διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές προσεγγίσεις σελ. 20

∆ιαλυμένο Βασίλειο ΠΥΡΡΕΙΟΣ ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

∆ια του διχασμού η συσπείρωση: Καταλυτικός θεωρείται ο ρόλος του βρετανικού τύπου στην διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος. Από τις λαϊκές εφημερίδες έως τις εφημερίδες κύρους και από το BBC έως τους ξένους δημοσιογράφους που κάλυψαν τις βρετανικές εκλογές, η εικόνα αβεβαιότητας που μετέφεραν συσπείρωσε τους αναποφάσιστους που σε μιά συντηρητική κοινωνία ψηφίζουν «Συντηρητικούς».

υκλοφορεί ως ιστορικό ανέκδοτο, μπορεί να είναι και αληθινό περιστατικό: «Πυκνή ομίχλη θα καλύψει τη Μάγχη τις επόμενες ημέρες, αποκλεισμένη θα παραμείνει η Ευρωπαϊκή Ήπειρος», λέγεται ότι είπε ο μετεωρολόγος του BBC όταν, κάποτε, στο τέλος του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του σταθμού, μετέδωσε την πρόγνωση του καιρού. Τον συντηρητισμό αυτής της κοινωνίας, την ιδιαιτερότητα των ψηφοφόρων της πάλαι ποτέ Μεγάλης Βρετανίας δείχνει να εκμεταλλεύτηκε, με τον καλύτερο τρόπο, ένα σύστημα, του οποίου πρωταρχικό μέλημα είναι να διαιωνίσει τον εαυτό του, δείχνοντας να αδιαφορεί, παντελώς πλέον, για το τι συνέπειες θα έχει στην κοινωνία η κυριαρχία του. - Όταν, τρεις μόλις μέρες πριν από τις εκλογές, ο μισός πληθυσμός της χώρας πανηγύριζε για τη γέννηση της τέταρτης στη σειρά διαδόχου του θρόνου - Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση προβάλλεται ως ο μεγάλος εχθρός

της βρετανικής κυριαρχίας - Όταν σύσσωμος ο τύπος προβάλει δημοσκοπήσεις που παρουσιάζουν την αβεβαιότητα ως το πιθανότερο ενδεχόμενο για την επόμενη πενταετία - Όταν ως μόνη δυνατή αλλά, ταυτόχρονα, τελείως απαράδεκτη, για το κοινό αίσθημα, λύση προβάλλεται επίμονα και μεθοδικά η συνεργασία των –αμφίβολων πλέον πολιτικών θέσεων (βλέπε ΕΠΟΧΗ 3/5/2015 σελ.12) – «Εργατικών» με τους «διασπαστές του Ηνωμένου Βασιλείου» Σκωτσέζους αυτονομιστές Τότε οι αναποφάσιστοι αποφασίζουν και αναδεικνύουν νικητή των εκλογών τον κύριο Κάμερον. Και όχι μόνον αυτό αλλά, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα, του δίνουν τη δυνατότητα να σχηματίσει, αυτή τη φορά, ακόμα και αυτοδύναμη κυβέρνηση, χωρίς, δηλαδή, να έχει ανάγκη την συνεργασία των «Φιλελεύθερων ∆ημοκρατών» με τους οποίους συνεργαζόταν την τελευταία πενταετία. Όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες

Η Βρετανική Βουλή μετά τη Θάτσερ

1987 Οι τελευταίες εκλογές για τη Μάργκαρετ Θάτσερ όπου οι Συντηρητικοί παίρνουν 376 έδρες έναντι 229 των Εργατικών του Νιλ Κίνοκ. 1992 Τις τελευταίες μέρες του προεκλογικού αγώνα ο Τζον Μέιτζορ αλλάζει το κλίμα και παίρνει οριακά τη νίκη με 336 έδρες έναντι 271 του Κίνοκ. 1997 Θριαμβευτική επάνοδος των Εργατικών στην κυβέρνηση, μετά από 18 χρόνια. Ο Τόνι Μπλέρ παίρνει 418 έδρες και οι Συντηρητικοί σημειώνουν ένα από τα χειρότερα αποτελέσματα στην ιστορία τους, κατακτώντας μόλις 165 έδρες. 2001 Νέος εκλογικός θρίαμβος για τον Τόνι Μπλέρ και νέα συντριβή για τους Συντηρητικούς. 413 έδρες οι Εργατικοί, μόλις 166 βουλευτές οι Συντηρητικοί μαζί με τον Ουίλιαμ Χέιγκ. 2005 Μεγάλη πτώση για τους Εργατικούς και τον Μπλερ που, παρ’ όλα αυτά, έχει την πλειοψηφία με 355 έδρες έναντι 198 των Συντηρητικών του Μ. Χάουαρντ. 2010 Μικρή σχετικά η διαφορά σε ψήφους και έδρες. Συνεχίστηκε η πτώση των Εργατικών που με τον Γκόρντον Μπράουν πήραν μόλις 258 έδρες, ενώ οι Συντηρητικοί με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Κάμερον κέρδισαν 306 και σχημάτισαν κυβέρνηση συνασπισμού με τους Φιλελεύθερους ∆ημοκράτες, οι οποίοι κέρδισαν 57 έδρες.

περιπτώσεις, αυτή η συνεργασία, σε κυβερνητικό επίπεδο, στοίχισε πολύ στους «Φιλελεύθερους ∆ημοκράτες», που έχασαν περίπου 50 έδρες, σε σχέση με τις εκλογές του 2010.

Ιρλανδοί Σκωτσέζοι και Brexit

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, κομβικό ρόλο στις εξελίξεις για τη νέα κυβέρνηση παίζει το «Σιν Φέιν». Ο τίτλος του δεν φαίνεται στον πίνακα των αποτελεσμάτων, καθώς καταγράφεται στα «Λοιπά Κόμματα». Την Πέμπτη πήρε μόλις το 0,6% των ψήφων, αλλά λόγω του εκλογικού συστήματος –η χώρα είναι χωρισμένη σε 650 μονοεδρικές περιφέρειες– κατάφερε να εκλέξει 4 βουλευτές, έναν λιγότερο απ’ ότι στις εκλογές του 2010, φυσικά σε περιοχές της Β. Ιρλανδίας. Οι βουλευτές, όμως, του Σιν Φέιν αρνούνται, όπως πάντα, να ορκιστούν «πίστη στη βασίλισσα», όπως κάνουν όλοι οι υπόλοιποι βρετανοί βουλευτές. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μην συμμετέχουν στη βουλή και να αρκούν 323 βουλευτές για να σχηματίσουν οι Συντηρητικοί αυτοδύναμη κυβέρνηση και όχι 325. Όποια κι αν είναι, όμως, η τελική έκβαση, είτε σχηματίσουν μόνοι τους κυβέρνηση οι Συντηρητικοί είτε χρειαστούν και πάλι τη συνεργασία των Φιλελεύθερων ∆ημοκρατών, η κατάσταση για τον Ντέιβντ Κάμερον αυτή τη φορά δεν θα είναι εύκολη. Κατ’ αρχάς μία από τις προεκλογικές του υποσχέσεις ήταν ότι θα προκηρύξει δημοψήφισμα με ζητούμενο την παραμονή ή όχι του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό μπορεί να ειπώθηκε περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση, καθώς μεγάλη μερίδα στελεχών και ψηφοφόρων του Συντηρητικού Κόμματος είναι ευρωσκεπτικιστές, τώρα όμως θα πρέπει να πάρει σαφή θέση απέναντι στις ίδιες του τις δηλώσεις. Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν

μπορεί να χρησιμοποιήσει ως άλλοθι για τις νέες μειώσεις και περικοπές στον δημόσιο τομέα ή στην κοινωνική πρόνοια, ότι αυτά επιβάλλονται από τις Βρυξέλες. Το άλλο μεγάλο πρόβλημά του είναι ο ουσιαστικός νικητής αυτών των εκλογών, το «Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας». Η μικρή διαφορά στο πρόσφατο δημοψήφισμα για την αυτονόμηση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε στους υπόλοιπους Σκωτσέζους ότι ένα τέτοιο αίτημα είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Το SNP θα έχει πλέον 56 βουλευτές στη νέα βουλή, τα αιτήματα των οποίων είτε θα πρέπει, εν μέρει τουλάχιστον, να ικανοποιεί η κυβέρνηση Κάμερον, στοιχείο απαράδεκτο για τους υπόλοιπους Βρετανούς και ειδικά τους Άγγλους, είτε θα δει τη δύναμη του κόμματος αυτού να αυξάνεται και σύντομα να τεθεί αίτημα για νέο δημοψήφισμα περί αυτονόμησης, η έκβαση του οποίου αυτή τη φορά δεν θα είναι καθόλου βέβαιη.

Τρεις παραιτήσεις

Στα εσωτερικά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, την επόμενη μόλις των εκλογών, οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές, καθώς τρεις αρχηγοί κομμάτων που μπήκαν στη Βουλή ανακοίνωσαν τις παραιτήσεις τους: πρώτος ο Εντ Μίλιμπαντ των Εργατικών. Ο αντικαταστάτης του θα πρέπει να επωμισθεί το βαρύ φορτίο να κάνει το παραδοσιακό βρετανικό κόμμα άξιο, τουλάχιστον, της ιστορίας του. Ο Νικ Κλεγκ των Φιλελεύθερων ∆ημοκρατών πλήρωσε όλη τη φθορά της προηγούμενης κυβέρνησης, ενώ παραιτήθηκε και ο Νάιτζελ Φάρατζ του UKIP, η απουσία του οποίου μπορεί ακόμα και να «ξελαφρώσει» τους Βρετανούς.

Νίκος Σερβετάς

∆ΙΕΘΝΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Για την αδυναμία κατάρτισης ενωτικών ψηφοδελτίων στους δήμους υπάρχουν προφανώς ευθύνες που συνδέονται ουσιαστικά με τις διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές. Αυτή η αναζήτηση δεν είναι μόνο χρήσιμη αλλά και απαραίτητη.

Ο δικομματισμός αδυνατεί να αποδεχτεί τους νέους συσχετισμούς ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΩΝ ∆ΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

ε λίγες μέρες (24 Μαΐου) διεξάγονται εκλογές στους δήμους και σε 13 από τις 17 Περιφέρειες (Αυτονομίες) του ισπανικού κράτους. Οι περιφερειακές εκλογές, παρά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και το εκλογικό σύστημα, λειτουργούν και ως ο προάγγελος των πολιτικών συσχετισμών που θα καταγραφούν στις γενικές βουλευτικές εκλογές τον Νοέμβρη ή τον ∆εκέμβρη. Με το βλέμμα στραμμένο στις βουλευτικές εκλογές, ο προγραμματικός - πολιτικός λόγος των κομμάτων επικεντρώνεται στα ζωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι λαοί της Ισπανίας: ανεργία, κατοικία, φτώχεια, ιδιωτικοποιήσεις στον τομέα της υγείας κ.λπ. Η διαφθορά, που έχει γίνει πλέον συνώνυμη με το κυβερνών δεξιό Λαϊκό κόμμα (Λ.Κ.) και αποτελεί για τους πολίτες το δεύτερο μετά την ανεργία πρόβλημα, είναι βασικός άξονας παρέμβασης και προτάσεων για την καταπολέμησή της των κομμάτων της Αριστεράς [Ποδέμος, Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α)] αλλά και «σημαία» του νέου κεντροδεξιού κόμματος Πολίτες (Σιουδαδάνος). Ακόμα και το ανυπόληπτο Σοσιαλιστικό Κόμμα υπόσχεται ηθικούς κανόνες σε όλα τα επίπεδα άσκησης εξουσίας. Ο χρόνος μέχρι τις βουλευτικές εκλογές (τελευταία ημερομηνία διεξαγωγής 20/12) είναι τόσο πυκνός πολιτικά που καθιστά πρόωρη, κατά τη γνώμη μου, την εξαγωγή ασφαλών εκτιμήσεων για το νέο συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων και ειδικότερα τη σειρά κατάταξης των τριών πρώτων κομμάτων. Ωστόσο, η υποχώρηση του δικομματισμού λόγω της μεγάλης μείωσης των δυνάμεων του Λ.Κ. και το τέλος των αυτοδυναμιών καθώς και η συρρίκνωση της Ε.Α. σε ιστορικά χαμηλά εκλογικά ποσοστά αποτελούν πλέον βεβαιότητα. Με βάση την τελευταία δημοσκόπηση του Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (CIS), η χωρίς κατανομές πρόθεση ψήφου φέρνει πρώτο το Σ.Κ. με 15,4% και ακολουθούν Ποδέμος 13,6%, Λ.Κ. 13,5% και Πολίτες με 10%. Τα αποτελέσματα διαφοροποιούνται σημαντικά μετά τις γνωστές αναγωγές: Λ.Κ. 25,6%, Σ.Κ. 24,3%, Ποδέμος 16,5%, Πολίτες 13,8% , Ε.Α. 4,8% (απαιτείται 5% για είσοδο κόμματος στη Βουλή).

Η ορμητική είσοδος του Ποδέμος στην πολιτική σκηνή και του νέου κεντροδεξιού κόμματος Πολίτες, που στήθηκε και έχει καταφέρει να λειτουργήσει ως ανάχωμα στις μετατοπίσεις ψηφοφόρων της δεξιάς προς τα αριστερά, έχει αναδιατάξει τους πολιτικούς συσχετισμούς στο ισπανικό κράτος.

Ο δύσβατος δρόμος του δικομματισμού

Από τις μέχρι σήμερα δημοσκοπήσεις, αλλά και τα αποτελέσματα των εκλογών στην Αυτονομία της Ανδαλουσίας (22/3/2015)*, καταγράφεται η υποχώρηση του δικομματισμού: μεγαλύτερη στις μεγάλες πόλεις και γενικότερα στις αστικές περιοχές και μικρότερη έως ελάχιστη στην ύπαιθρο. Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν ότι αποτελεί παρελθόν ο παλιός... καλός καιρός, όπου η αυτοδυναμία ή μια «εύκολη» συμμαχία αρκούσε για να σχηματίσει το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (Λ.Κ.) ή το Σοσιαλιστικό (Σ.Κ.) κυβέρνηση σε κάποια περιφέρεια ή να διοικήσει το δήμο μιας μεγάλης πόλης. Σ’ αυτές τις εκλογές, σύμφωνα και με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, στη συντριπτική πλειοψηφία των Περιφερειών κανένα από τα δύο κόμματα δεν διαθέτει αυτοδυναμία. Επιπρόσθετα, οι εν δυνάμει σύμμαχοι –ρυθμιστές (Ποδέμος, Πολίτες) θέτουν... δύσκολους όρους και προϋποθέσεις στο Σ.Κ. και το Λ.Κ. αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, το Λ.Κ. φαίνεται να χάνει 10 από τις 11 Αυτονομίες που κυβερνά με αυτοδυναμία, μεταξύ των οποίων και τη σημαντικότερη ουσιαστικά και συμβολικά Αυτονομία της Μαδρίτης, όπου κυβερνά αυτοδύναμα από το 1995. Επιπλέον, το Λ.Κ. φαίνεται να χάνει οριακά και το ∆ήμο της Μαδρίτης, απόρθητο κάστρο του Λ.Κ. από το 1991. Αν επιβεβαιωθεί το πιθανότερο σενάριο να μην επαρκεί ούτε η συμμαχία με τους Πολίτες για την απαιτούμενη πλειοψηφία σχηματισμού κυβέρνησης ή ∆ημοτικής Αρχής, οι πολιτικές επιπτώσεις θα είναι σοβαρές και δεν θα αφορούν μόνο στο Λ.Κ. Το ίδιο σενάριο εκτυλίσσεται και στη Βαλένθια όπου το Λ.Κ. καταποντίζεται, λόγω σκανδάλων στελεχών του. Σε ορισμένες Αυτονομίες που το Λ.Κ. χάνει την αυτοδυναμία, αρκεί η συνερ-

γασία με τους Πολίτες για να σχηματίσει κυβέρνηση. Από την άλλη, το Σ.Κ μετά την Ανδαλουσία φαίνεται να χάνει και το δεύτερο κάστρο του, την Αστούρια όπου κυβερνά αυτοδύναμα –με ένα μικρό διάλειμμα-από το 1999. Ρυθμιστής των εξελίξεων είναι το Ποδέμος που έρχεται δεύτερο. Μπροστά στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται (στην Ανδαλουσία έχει ήδη διαμορφωθεί) τα κόμματα του πολύχρονου δικομματισμού (Λ.Κ, Σ.Κ) εκτός από έλλειψη ψυχραιμίας δείχνουν και αδυναμία αποδοχής των νέων πολιτικών συσχετισμών. Ως μοναδική λύση στα αδιέξοδά τους προτείνουν την αλλαγή του εκλογικού νόμου, που τόσα χρόνια τους ευνοούσε. Συγκεκριμένα, το Σ.Κ. προτείνει να θεσμοθετηθεί β’ γύρος στις δημοτικές εκλογές, ενώ είναι ακόμα διχασμένο στο αν πρέπει το νέο σύστημα να επεκταθεί και στις περιφερειακές. Ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου του Λ.Κ. στην Εξτρεμαδούρα προτείνει να μην υπάρχει β’ γύρος, αλλά το πλειοψηφούν ψηφοδέλτιο να σχηματίζει τοπική κυβέρνηση ή να αναλαμβάνει τη διοίκηση του ∆ήμου.

Η Αριστερά και η αδυναμία συμμαχιών

Το Ποδέμος, στο ιδρυτικό του συνέδριο αποφάσισε στις Περιφερειακές εκλογές να κατέβει αυτόνομα ως πρώτη του εκλογική καταγραφή σε εθνικό επίπεδο. Στη συνέχεια, τέθηκε ο στόχος των «καλών» αποτελεσμάτων σε 3 Αυτονομίες (Αστούριας, Βαλένθια, Μαδρίτη). Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το Ποδέμος όντως πάει καλά: στην Αυτονομία της Μαδρίτης έρχεται δεύτερο με 17,2% έναντι 23,0% του Λ.Κ. και 12,2% του Σ.Κ. και στην Αστούριας επίσης δεύτερο, με 21,4% έναντι 25,5% του Σ.Κ. και 19,9% του Λ.Κ. Για την Ενωμένη Αριστερά αντίθετα, τα δημοκοπικά εκλογικά αποτελέσματα είναι απογοητευτικά και... βοηθούντος του εκλογικού συστήματος ελαχιστοποιεί ή και χάνει την εκπροσώπησή της σε ορισμένες Αυτονομίες. Εκτιμάται ότι πάνω από το 50% των ψηφοφόρων της μετακινείται στο Ποδέμος, ενώ πρώην τοπικά στελέχη της βρίσκονται στα ψηφοδέλτιά του.

Σχετικά με τις δημοτικές, το Ποδέμος τόνιζε ότι θα επιδιώξει το σχηματισμό ψηφοδελτίων ενότητας των αριστερών οργανώσεων της Αριστεράς και κοινωνικών κινημάτων που έχουν αναδειχθεί τοπικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης, θέτοντας ως κεντρικό και συνάμα εφικτό στόχο τη νίκη του ενωτικού ψηφοδελτίου της αριστεράς και των κινημάτων στο δήμο της Μαδρίτης. Τελικά οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Α. δεν ευοδώθηκαν και η ενότητα συρρικνώθηκε σε 5 από τις 54 πρωτεύουσες νομών, χωρίς σε αυτές να περιλαμβάνεται η Μαδρίτη (Βαρκελώνη, Μπιλμπάο, Κορούνια, Θαραγκόθα). Η κατά πλειοψηφία απόφαση της οργάνωσης της Ε.Α. Μαδρίτης να ανακοινώσει δημόσια υποψηφιότητα της Ε.Α. για το δήμο, τη στιγμή που κεντρικά ολοκληρώνονταν θετικά οι συζητήσεις με το Ποδέμος για κοινή υποψηφιότητα, έχει πυροδοτήσει διαλυτικές καταστάσεις στην Ε.Α τόσο τοπικά όσο και στα ηγετικά όργανα. Ενδεικτικά, ηγετικό στέλεχος της Ε.Α Μαδρίτης εντάχθηκε στο ενωτικό ψηφοδέλτιο που συμμετέχει το Ποδέμος έχοντας την ανεπίσημη στήριξη στελεχών της οργάνωσης. Ο Α. Γκαρθόν, υπέρμαχος του ενωτικού ψηφοδελτίου και εκπρόσωπος του κεντρικού οργάνου στις συνομιλίες με το Ποδέμος έχει εμφανώς αποστασιοποιηθεί από τις δημόσιες εκλογικές δραστηριότητες του ψηφοδελτίου της Ε.Α για το ∆ήμο στη Μαδρίτη .Για την αδυναμία κατάρτισης ενωτικών ψηφοδελτίων στους δήμους υπάρχουν προφανώς ευθύνες που συνδέονται ουσιαστικά με τις διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές. Αυτή η αναζήτηση δεν είναι μόνο χρήσιμη αλλά και απαραίτητη. Παρόλα αυτά, σ’ αυτό το κείμενο ας περιοριστούμε στις καταρχήν δηλώσεις των εμπλεκομένων. Η Ε.Α προσάπτει στο Ποδέμος ότι στην πράξη επέδειξε μηδενική έως μικρή βούληση για συμφωνία και θεωρεί αλαζονική την αυτόνομη κάθοδο του στις Περιφερειακές εκλογές. Η ηγεσία του Ποδέμος, από την άλλη, εκτιμά ότι κατέβαλλε σοβαρές προσπάθειες για ενότητα και εν τέλει μέμφεται τη στρατηγική της Ε.Α που δεν εμπεριέχει τη φιλοδοξία να νικήσει η αριστερά το δικομματισμό Γεωργία Ντούσια

*Βλ. «Εποχή» 29/3/2015

Ο Ερντογάν θα έρθει αντιμέτωπος με τον χειρότερο εφιάλτη του: 550 γυναίκες θα είναι υποψήφιες με το ΚΚ Τουρκίας.

Οι γυναίκες στην Τουρκία

Την τελευταία δεκαετία τα δικαιώματα των γυναικών έχουν θιγεί σε πρωτοφανή βαθμό με την ενδοοικογενειακή βία να αυξάνεται πάνω 1.400% και τις δολοφονίες γυναικών να τριπλασιάζονται. Σε αυτά τα ποσοστά προστέθηκε αυτό τον Φεβρουάριο η άτυχη φοιτήτρια Ozgecan Aslan, που δολοφονήθηκε προσπαθώντας να αποφύγει βιασμό. Ο θάνατός της έγινε αφορμή για να ξεσπάσει σημαντικό μέρος της τουρκικής κοινωνίας και κυρίως ο γυναικείος πληθυσμός ενάντια στην τακτική της αποσιώπησης και της καταπίεσης. Ένας από τους λόγους αυτής της έξαρσης εγκλημάτων με θύματα γυναίκες είναι και η ισλαμοποίηση του κράτους που προωθεί πάνω από μια δεκαετία το AKP. Τον Νοέμβριο του 2014, ο πρόεδρος της χώρας Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι γυναίκες και άνδρες δεν είναι ίσοι και μάλιστα ότι η καριέρα της γυναίκας είναι μόνο η μητρότητα. ∆εν είναι η πρώτη φορά που ο τούρκος πρόεδρος παρεμβαίνει στα γυναικεία αναπαραγωγικά δικαιώματα, καθώς παλιότερα η κυβέρνησή του είχε προσπαθήσει να καταργήσει τις αμβλώσεις, ανεπιτυχώς όμως γιατί προσέκρουσε σε έντονες αντιδράσεις. Παρόλα αυτά έχει αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η άμβλωση είναι δολοφονία

και το ποσοστό των άνεργων γυναικών με ανώτερη εκπαίδευση είναι διπλάσιο από των ανδρών. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και σε πολιτικό επίπεδο όπου το γυναικείο φύλλο δεν εκπροσωπείται επαρκώς.

“

Η σημασία των εκλογών του Ιουνίου

και είχε λόγο μάλιστα και για το πόσα παιδιά θα πρέπει να κάνει μια γυναίκα, ούτως ώστε να μην εκλείψει το τουρκικό γένος και τα φτηνά εργατικά χέρια. Παράλληλα σε εργασιακό επίπεδο η Τουρκία έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά εργαζόμενων γυναικών σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ , ενώ ακόμη

Η καταστρατήγηση των γυναικείων δικαιωμάτων έχει πολλές κατευθύνσεις και τα απότοκα είναι οι εξεγέρσεις, οι πορείες και η πρωτοβουλία του ΚΚ Τουρκίας να βάλει στην πρώτη γραμμή αποκλειστικά γυναίκες. Αυτές τις εκλογές του Ιουνίου, άλλωστε, θα τις αναμένουμε με ενδιαφέρον, καθότι πρόκειται για τις πρώτες εκλογές μετά τις διαμαρτυρίες στο πάρκο Gezi που άλλαξαν το πολιτικό σκηνικό και μετέβαλαν τα αισθήματα του λαού προς την κυβέρνηση. Παρά τις έντονες προσπάθειες συκοφάντησης και τη λάσπη που δέχτηκαν οι διαδηλωτές τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης που τους χαρακτήριζαν βάνδαλους που εξεγείρονται χωρίς λόγο και τις απόπειρες φίμωσης με την απαγόρευση της πρόσβασης στο τουίτερ , τα γεγονότα αυτά φαίνεται να σημάδεψαν την κοινή γνώμη. Εκτός αυτού οι εκλογές αυτές θα είναι κρίσιμες κυρίως για ένα άλλο λόγο: ο πρώην πρωθυπουργός και νυν πρόεδρος σχεδιάζει να μεταβάλλει το κοινοβουλευτικό σύστημα σε προεδρικό. Με την προϋπόθεση ότι το κόμμα του θα έχει την πλειοψηφία των εδρών της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, θα αναθεωρήσει το ρόλο του προέδρου προσδίδοντας του μεγαλύτερη εξουσία. Μια κίνηση που θα σημάνει και επίσημα την απομάκρυνση του τουρκικού κράτους από τον κοσμικό του χαρακτήρα. Όλγα Βερελή

Και εγένετο Σοσιαλιστικό Κόμμα Ρουμανίας

ο μέχρι πρότινος Κόμμα Εναλλακτικού Σοσιαλισμού της Ρουμανίας (PAS) και αφού δεν κατόρθωσε να μετονομαστεί σε Κομμουνιστικό εξαιτίας της νομοθεσίας που υπάρχει στη χώρα, μετονομάστηκε σε Σοσιαλιστικό Κόμμα Ρουμανίας (PSR). Η αλλαγή του ονόματος ισχύει, σύμφωνα με την απόφαση του Αστικού ∆ικαστηρίου από τις 30 Απριλίου 2015. Όπως αναφέρεται σε σχετικό δελτίο Τύπου, «το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ρουμανίας είναι αυτή τη στιγμή το μοναδικό σοσιαλιστικό κόμμα στη χώρα, η μοναδική πραγματική πολιτική

δύναμη της Αριστεράς». Η δεξιά νεοφιλελεύθερη πολιτική, η οποία εφαρμόζεται από όλες τις πολιτικές παρατάξεις που βρίσκονται στο προσκήνιο τα τελευταία 25 χρόνια έχει αποδειχτεί χρεοκοπημένη, σημειώνεται στην ανακοίνωση του κόμματος. Κάνοντας κριτική στα κόμματα εξουσίας, υπογραμμίζει το γεγονός πως όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρξε ούτε ένα κόμμα το οποίο να ασκήσει πραγματική αντιπολίτευση. Η κατάσταση αυτή φέρνει το Σοσιαλιστικό Κόμμα μπροστά στην ευθύνη να αναλάβει αυτό το ρόλο, να αντιδράσει σε όλες τις ανομίες μιας πολιτικής η οποία προωθείται από τα κόμματα του παρόντος κοινοβουλίου. Το ΣΚΡ, σε αντίθεση με τις πολιτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην εξουσία τα τελευταία 25 χρόνια και οι οποίες πολιτεύτηκαν αποκλειστικά με σκοπό το προσωπικό κέρδος ή το κέρδος των συμφερόντων τα οποία εξυπηρετούν, θα προωθήσει με την πολιτική του τα συμφέροντα του ανθρώπου, της κοινότητας και του έθνους. Με άλλα λόγια, απέναντι στο χρεοκοπημένο, διεφθαρμένο και βρισκόμενο σε κρίση καπιταλισμό, το ΣΚΡ θα προτείνει τον εναλλακτικό σοσιαλισμό. Το ΣΚΡ, το οποίο είναι μέλος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, καταγράφει ποσοστά κάτω του 1%, κάτι απολύτως λογικό εάν λάβουμε υπόψη το πώς έχει εγγραφεί στη συλλογική μνήμη των ανθρώπων η σκληρή περίοδος της «κομμουνιστικής» δικτατορίας. Στράτος Κερσανίδης

www.semanaokupacion.wor dpress.com

Κανένα σπίτι χωρίς ανθρώπους

Με το σύνθημα «ούτε  σπίτια χωρίς ανθρώπους, ούτε άνθρωποι χωρίς

σπίτια», ολοκληρώνεται σήμερα η εβδομάδα των καταλήψεων στην Μαδρίτη. Οι δράσεις ξεκίνησαν την ∆ευτέρα το απόγευμα με μια συντονισμένη κινητοποίηση διαφόρων ομάδων, που με θεατρικά δρώμενα, προβολές και συναυλίες σε πολλά κτίρια γιορτάζουν τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την πρώτη κατάληψη που έγινε στην πόλη, όταν δεκάδες άστεγοι κατέλαβαν ένα εγκαταλειμμένο κτίριο στην οδό Αμπάρο πυροδοτώντας ένα από τα πιο ριζοσπαστικά κινήματα διαμαρτυρίας στην ισπανική πρωτεύουσα. www.subversivefestival.com

Ανατρεπτικό φεστιβάλ

Με τη συμμετοχή αρι στερών στοχαστών, οικονομολόγων και ακτιβιστών

από διάφορες χώρες, συνεχίζεται μέχρι το Σάββατο το 8ο ανατρεπτικό φεστιβάλ του Ζάγκρεμπ. Εκτός από τις προβολές ταινιών και τα διάφορα εργαστήρια το φεστιβάλ περιλαμβάνει και πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις, όπως για την οικονομική κρίση στην Νότια Ευρώπη, το διατλαντικό εμπόριο, την αριστερά στα Βαλκάνια, τα ανθρώπινα δικαιώματα και άλλες, με στόχο την ανταλλαγή εμπειριών, την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων και τον συντονισμό των παραπέρα δράσεων.

www.occupydemocracy.org.uk

Για μια πραγματική δημοκρατία

Με μεγάλη επιτυχία ο λοκληρώνεται σήμερα η κατάληψη της πλατείας Κοι-

νοβουλίου στο Λονδίνο, μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από «τα κάτω» την Πρωτομαγιά. Στόχος των διοργανωτών είναι το δεκαήμερο των δράσεων να αποτελέσει την αρχή οικοδόμησης ενός κινήματος για την πραγματική δημοκρατία και τη δίκαιη κατανομή του κοινωνικού πλούτου, με τους ανθρώπους να αποφασίζουν οι ίδιοι για τις ζωές τους ενάντια στην εξουσία των τραπεζών και την συναίνεση που προωθεί το πολιτικό σύστημα στο Ενωμένο Βασίλειο. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

στα δίκτυα του κόσµου

Μόνο γυναίκες στο ψηφοδέλτιο του ΚΚ Τουρκίας ρόσφατα έγινε γνωστή η απόφαση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τουρκίας να κατεβάσει ως υποψήφιες στις επερχόμενες εκλογές μόνο γυναίκες. Το κόμμα αυτό, που ιδρύθηκε το 2014 μετά από διάλυση και σχίσμα ανάμεσα στον πρόγονο του TKP, βάζει τις ίδιες τις γυναίκες να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους χωρίς μεσάζοντες. Ίσως με μια πρώτη ματιά να δείχνει υπερβολικό, όμως αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες που επικρατούν στη γειτονική μας χώρα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πολιτική που ακολουθεί σε θέματα φεμινισμού και ισότητας το επί 12 χρόνια κυβερνών κόμμα, ΑKP, θα έχει μια ιδέα γιατί οι γυναίκες στην Τουρκία νιώθουν τόσο αδικημένες.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

∆ΙΕΘΝΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Από μια γενική άποψη αυτή η παρέμβαση αναδεικνύει και θέτει ταυτόχρονα το πρόβλημα της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ: η έλλειψη υπευθυνότητας των ανθρώπων που την διοικούν, δεν μπορεί να ισχύει κατά τη διάρκεια της θητείας τους ούτε μετά. Θα πρέπει να δίνουν λόγο για όλες τις πράξεις τους.

Ζαν - Κλοντ Τρισέ προσπάθησε να δικαιωθεί μπροστά στην Επιτροπή Ο ΠΡΩΗΝ ΠΑΝΙΣΧΥΡΟΣ ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΚΤ

∆έχθηκε να μιλήσει, παρά την επίμονη άρνησή του

ι Ιρλανδοί εξέφρασαν την πολιτική βούληση, να μάθουν την αλήθεια για την τραπεζική κρίση, που εξελίχθηκε σε οικονομική και κοινωνική, συγκλονίζοντας τη χώρα το 2010-2011. Για το σκοπό αυτό το ιρλανδικό κοινοβούλιο συγκρότησε μια επιτροπή έρευνας, η οποία από το πρώτο της βήμα συνάντησε μια σημαντική δυσκολία: την άρνηση του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Ζαν Κλοντ Τρισέ, πρόσωπου-κλειδί στην όλη εξέλιξη της κατάστασης στην Ιρλανδία, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο Τρισέ επέμενε στην άρνησή του, έχοντας τη στήριξη της ΕΚΤ. Πρόβαλε το επιχείρημα, ότι, σαν πρόεδρος της ΕΚΤ, δεν έχει κανένα λόγο, να καταθέτει σε έναν εθνικό θεσμό (δικαστήριο, επιτροπή της βουλής), παρά μόνο στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, το οποίο «βύθισε στα βαλτόνερα της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών», την έκθεση της επιτροπής για την τρόικα, όπως αναφέρει γάλλος δημοσιογράφος. Ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ, κάτω από την ισχυρή πίεση των Ιρλανδών, αποφάσισε να μιλήσει και να παρουσιαστεί στην επιτροπή, όχι όμως στο χώρο του κοινοβουλίου. Προκειμένου να προχωρήσει η έρευνα, μίλησε στο ξενοδοχείο Ρουαγιάλ του Κίλμενχαμ, εκεί όπου βρέθηκε και συμμετείχε σ’ ένα think tank ιρλανδικό. Με την ευκαιρία αυτή «δέχθηκε» να απαντήσει σε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής. Από την πλευρά του το Ιρλανδικό Κοινοβούλιο αποδέχτηκε αυτή την παρέμβαση, ως «κατάθεση» στα πλαίσια της έρευνας.

Η απογοήτευση στο ∆ουβλίνο

Τι είπε όμως ο Τρισέ στην παρέμβασή του; Τίποτε νέο. Η ΕΚΤ δεν άσκησε καμία πίεση στην ιρλανδική κυβέρνηση, «απλώς έδωσε συμβουλές», όλα τ’ άλλα ήταν υπόθεση της κυβέρνησης. Εκ των πραγμάτων, σύμφωνα με τον ίδιο, η ιρλανδική κυβέρνηση το 2010 δεν είχε άλλη δυνατό-

τητα, παρά «να ακολουθήσει αυτό που είχαν συμφωνήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο», γιατί θα ήταν πολύ επικίνδυνο να αναλάβουν τα βάρη από τα ελλείμματα των τραπεζών οι δανειστές τους. Με άλλα λόγια δηλαδή, θα έπρεπε το κράτος, να αναλάβει τα χρέη τους και να επαναχρηματοδοτήσει τις τράπεζες. Αυτή ήταν η «φιλική συμβουλή», διαφορετικά η ΕΚΤ θα έκλεινε το κρουνό ροής ρευστού χρήματος (μέσω ELA) στη χώρα. Μια πρακτική που την εφάρμοσε κατά της Κύπρου και της Ελλάδας. Κατά τα άλλα «η ΕΚΤ παρείχε ευρεία στήριξη στην Ιρλανδία», υποστήριξε και συνέχισε: «το μόνο πράγμα που είναι απόλυτα σαφές, είναι ότι υπήρξε ένα φανταστικό ευρωσύστημα βοήθειας στην Ιρλανδία. Το μήνυμα ήταν το ίδιο για όλες τις χώρες –χωρίς καμία εξαίρεση - και όλες έδρασαν όπως η Ιρλανδία» είπε με έμφαση. Ο κ. Τρισέ όταν άκουσε τη λέξη απειλή, με δυσκολία έκρυψε τον εκνευρισμό του, λέγοντας «ότι δεν απειλήθηκε ποτέ η Ιρλανδία» σύμφωνα με την εφημερίδα «Λα Τριμπιούν». Ενώ η δημοσιευμένη επιστολή του, προς τον πρώην υπουργό Οικονομικών της χώρας Μπράιαν Λενιχαν, ο οποίος έχει φύγει από τον κόσμο τούτο, αποτελεί μια αδιάψευστη μαρτυρία για τον εκβιασμό που ασκήθηκε.

Γιατί παραποίησε τα γεγονότα

Όσο για την κρίση, οι αιτίες της, για τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ, πρέπει να αναζητηθούν στην έλλειψη της δημοσιονομικής πειθαρχίας των χωρών της ευρωζώνης. Στην «εγκληματική αμέλεια» βρίσκονται οι αιτίες του κακού και κυρίως στις κυβερνήσεις που «δεν άκουσαν» τις συμβουλές της ΕΚΤ. Και σ’ ό,τι αφορά την Ιρλανδία, είχε την ευθύνη της αύξηση των μισθών και της υποβάθμισης της ανταγωνιστικότητας. Όλα αυτά που είπε, έμοιαζαν με ένα βαρετό, νεοκλασικό μάθημα. Τα είπε όμως, με προφανή στόχο να δικαιώσει τον εαυτό του και να απενοχοποιήσει

την ΕΚΤ. Το αφήγημά του έπασχε και δεν έπειθε. Η ιρλανδική κρίση δεν ήταν μια κρίση ανταγωνιστικότητας, ήταν μια τραπεζική κρίση, που προκλήθηκε από τα πολύ χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ, την εποχή της προεδρίας Τρισέ. Αυτά τα επιτόκια τροφοδότησαν τις κερδοσκοπικές φούσκες των ακινήτων και επιδείνωσαν την ανάπτυξη με την υπερπροσφορά χρήματος σε συνδυασμό με τη φορολόγηση. Οι δανειστές των τραπεζών ήταν οι περίφημοι εγγυητές, που στήριζαν τις τράπεζες μετά τη χρεοκοπία της Lehman Brothers το Σεπτέμβριο του 2008, όπως ισχυρίστηκαν. Πρόκειται για τους εγγυητές, που δύο χρόνια αργότερα προκάλεσαν την ιρλανδική κρίση.

Τα αναπάντητα ερωτήματα

Την κρίση αυτή έπρεπε να πληρώσει το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι, γιατί δεν υπήρχε εναλλακτική λύση για τις ιρλανδικές τράπεζες, όπως ισχυρίστηκαν. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι έτσι, τα γεγονότα τους διαψεύδουν. Ταυτόχρονα παραμένουν πολλά ερωτήματα ανοικτά: ποιό ρόλο έπαιξε το γεγονός, ότι οι δανειστές των ιρλανδικών τραπεζών ήταν οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες; Πώς εξηγείται η πίεση που άσκησε το ∆.Σ της ΕΚΤ, που δεν εκλέγεται απο κάνεναν και ακόμα πώς μπορεί να της στερήσει την πρόσβαση στο ρευστό χρήμα, όταν μάλιστα το νόμισμά της είναι το ευρώ; Είναι αλήθεια ότι η θέση του κ. Τρισέ, «αυτόβουλου» μάρτυρα, ήταν άνετη. Αφού δεν έχει καμία υπευθυνότητα, δεν απειλείται με καμία ποινή. Έτσι άφηνε ελάχιστα περιθώρια για μια σοβαρή έρευνα.

Αρνητικές αντιδράσεις στην Ιρλανδία

Όταν ρωτήθηκε, εάν «πίστευε, ότι στη διάρκεια του 2008 δεν υπήρχε καμία τράπεζα, που μπορούσε να χρεο-

κοπήσει» απάντησε πως «δεν είχε καμία πληροφορία για τις συγκεκριμένες τράπεζες». Προς το τέλος της ακρόασης, ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ έδειξε να ενδιαφέρεται λιγότερο στο να απαντάει στις ερωτήσεις των βουλευτών και περισσότερο να αμύνεται με ιδιαίτερο πάθος, όταν ρωτήθηκε για τον «εκβιασμό» που άσκησε η ΕΚΤ. Η Ζαν Μπαρέτ, γερουσιαστής της χώρας, εξέφρασε την οργή της στο τουίτερ: «Ήταν απαράδεκτη η στάση του κ. Τρισέ, για να αποφύγει τις ευθύνες του, όταν απαντούσε στα μέλη της Επιτροπής» και η ιρλανδή δημοσιογράφος Ε. Μπιρν εγκατέλειψε την αίθουσα λέγοντας: «πρόκειται για φάρσα. Απόλυτη ασέβεια προς την ιρλανδική δημοκρατία, μια ταπείνωση» Να σημειωθεί, ότι τα ιρλανδικά δίκτυα ξεσπάθωσαν κατά του Ζ. Κλοντ Τρισέ, σύμφωνα με τον αρθρογράφο της «Λα Τριμπιούν». Περισσότερο από ποτέ, αυτή η «ακρόαση» φάνηκε σαν μια καλή ευκαιρία για τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ, να βρει μια έξοδο φυγής από τις ευθύνες του. Άφησε, όμως, χωρίς αμφιβολία, δυσάρεστες εντυπώσεις στους Ιρλανδούς. «Μένει να δούμε εάν ο ΖανΚλοντ Τρισέ θα δεχθεί να συμμετάσχει στις διαδικασίες έρευνας για το χρέος, που ξεκίνησε στην Αθήνα η νέα ελληνική κυβέρνηση, για να διερευνήσει τους όρους του μνημονίου το 2010 και το πώς δημιουργήθηκε το σημερινό χρέος της χώρας», ρωτάει ο γάλλος δημοσιογράφος και συνεχίζει, «γιατί υπάρχει μια δυσκολία να προβλέψουμε, αν τα μέλη της ελληνικής ομάδας, που θα διεξάγει την έρευνα θα δείξουν τόση κατανόηση όση έδειξε και η ιρλανδική ομάδα. Από μια γενική άποψη αυτή η παρέμβαση αναδεικνύει και θέτει, ταυτόχρονα, το πρόβλημα της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ: η έλλειψη υπευθυνότητας των ανθρώπων που την διοικούν, δεν μπορεί να ισχύει κατά τη διάρκεια της θητείας τους, ούτε μετά. Θα πρέπει να δίνουν λόγο για όλες τις πράξεις τους», καταλήγει. Μ. Κοβάνης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Έπειτα από τη μεταρρύθμιση της εργασίας, με τους νέους καταδικασμένους σε ισόβια επισφάλεια, την περαιτέρω αύξηση των ορίων για τη συνταξιοδότηση (42 χρόνια και 10 μήνες), την κατάργηση της προστασίας κατά των απολύσεων του άρθρου 18 του Καταστατικού των Εργαζομένων, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ρέντσι συνεχίζει ακάθεκτος την κατεδάφιση δικαιωμάτων, εφαρμόζοντας ευλαβικά τις νεοφιλελεύθερες επιταγές. Η Ιταλία συνταράσσεται από τις διαδηλώσεις της παιδείας, με κινητοποιήσεις χιλιάδων καθηγητών, δασκάλων, μαθητών, φοιτητών, ενάντια στο νέο νομοσχέδιο που ονομάζεται «Το Καλό Σχολείο». Το «Καλό Σχολείο» δεν θα λύσει το πρόβλημα της επισφάλειας, γιατί θα εμπλέξει λιγότερους επισφαλώς εργαζόμενους από όσους είχε προαναγγείλει η κυβέρνηση. Ο σχο-

λικός διευθυντής θα έχει τη δυνατότητα στις περισσότερες περιπτώσεις να αποφασίζει για τους εκπαιδευτικούς που θα εργαστούν στο σχολείο του και δεν θα ισχύει πλέον η επετηρίδα. Οι μισθοί είναι καθηλωμένοι από το 2008 και, επίσης, προβλέπονται φορολογικές ελαφρύνσεις για όποιον εγγράψει τα παιδιά του σε ιδιωτικό σχολείο και –το κερασάκι στην τούρτα- κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα θα πρέπει να βρίσκει σπόνσορες για τη χρηματοδότησή του. Πριν λίγες μέρες ψηφίστηκε ο νέος εκλογικός νόμος, ο χειρότερος που έχει υπάρξει ποτέ στην Ιταλία, προφανώς με τη σύμφωνη γνώμη του Μπερλουσκόνι. Ένας νόμος που προβλέπει ένα τρίτο των βουλευτών επιλεγμένων από τον επικεφαλής των ψηφοδελτίων. Οι συνασπισμοί κομμάτων εγκαταλείπονται και το «μπόνους» των εδρών πηγαίνει στο ψηφοδέλτιο που υπερ-

βαίνει το 40% των ψήφων, όμως αυτός ο κανόνας παρακάμπτεται από τον «δεύτερο γύρο». ∆ηλαδή, αν δύο ψηφοδέλτια πάνε στο δεύτερο γύρο, το ένα με 20% και το άλλο με 21%, αυτό που θα νικήσει θα έχει το 55% των εδρών! Ο νόμος ψηφίστηκε με πολλές αντιδράσεις από μια μικρή πλειοψηφία και προκάλεσε την έξοδο ενός επιφανούς στελέχους της αριστερής πτέρυγας του ∆ημοκρατικού Κόμματος, του Πίπο Τσιβάτι,ο οποίος ανεξαρτητοποιήθηκε. Οι αποδοκιμασίες είναι πια στην ημερήσια διάταξη, τόσο για τον υπουργό Εργασίας όσο και για την υπουργό Παιδείας, οπουδήποτε και αν εμφανιστούν. Ο Πάολο Φερέρο, με αφορμή αυτές τις εξελίξεις, σε άρθρο του στο «Fatto Quotidiano» (6 Μαΐου 2015), αναρωτιέται ποιο πρέπει να είναι το μέλλον της αριστεράς. «Αν όχι τώρα, πότε;», καταλήγει.

Ο Ρέντσι φτιάχνει τη δεξιά, εμείς πρέπει να φτιάξουμε την αριστερά Του Πάολο Φερέρο

Ρέντσι με το Jobs Act (τη μεταρρύθμιση της εργασίας), τον εκλογικό νόμο, τη συνταγματική αναθεώρηση και την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, έθεσε επί του πεδίου ένα οργανικό δεξιό, αντιδημοκρατικό και φιλο-ΣΕΒ πολιτικό σχέδιο. Παράλληλα, η κοινοβουλευτική πορεία –και ιδιαίτερα η έγκριση του εκλογικού νόμου– εκτός από την γενική πολιτική τους αξία μετέτρεψαν στην ουσία το ∆ημοκρατικό Κόμμα σε Κόμμα του Έθνους, σε ένα κόμμα της φιλελεύθερης δεξιάς. Τόσο η αλαζονεία που εκφράστηκε απέναντι στους απεργούς εκπαιδευτικούς και φοιτητές, όσο και η σύνθεση των ψηφοδελτίων και η επιλογή των συμμαχιών για τις περιφερειακές εκλογές, επιβεβαιώνουν αυτή την κατεύθυνση. Προφανώς οι συνταγές του Ρέντσι είναι αποτυχημένες και μόνο μια επικοινωνιακή προπαγάνδα αντάξια ενός δικτατορικού καθεστώτος μπορεί να προσπαθεί να κρύψει τις καταστροφές μιας οικονομικής πολιτικής, στην οποία η μαζική ανεργία των κάτω των 40 έχει γίνει ένα μόνιμο, δομικό, κανονικό γεγονός και προβλέπεται ότι έτσι θα είναι και στα επόμενα χρόνια. Σ’ αυτό το σημείο για την αριστερά θα έπρεπε να είναι σαφές ότι δεν έχει κανένα νόημα να διαμαρτύρεται για τον Ρέντσι, ο οποίος προχωρά με μια σαφήνεια και αποφασιστικότητα που θα μπορούσε να αφιερώσει σε κάτι καλύτερο. Το μοναδικό ερώτημα που έχει νόημα να τεθεί από την αριστερά αφορά το πότε και το πώς να οικοδομηθεί μια πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική εναλλακτική λύση απέναντι στον Ρέντσι, στην κυβέρνησή του και στο κόμμα του.

Εν απουσία μιας αριστερής πρότασης

Είναι πράγματι απόλυτα σαφές ότι σήμερα στην αριστερά υπάρχουν διάφορα κόμματα, οργανώσεις, επιτροπές, αλλά δεν υπάρχει ούτε κατά διάνοια μια αξιόπιστη πολιτική πρόταση που να είναι σε θέση να σκιαγραφήσει μια εναλλακτική λύση, που να είναι σε θέση να συλλάβει την τεράστια κοινωνική δυσφορία που υπάρχει στη χώρα και που εκφράζεται σε κάθε διαδήλωση, όπως υπογραμμίστηκε με θετικό και ευχάριστο τρόπο στην τελευταία τεράστια κινητοποίηση του λαού της παιδείας.

Εν απουσία μιας σαφούς αριστερής εναλλακτικής πρότασης που να διεκδικεί την κυβέρνηση από τον Ρέντσι, η χώρα είναι καταδικασμένη να πάει προς τη βαρβαρότητα και να απορροφηθεί από ένα πολιτικό θέατρο κατειλημμένο σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον Ρέντσι και από τον Σαλβίνι: τις δύο δεξιές. Νομίζω ότι θα ήταν εγκληματικό να μην λάβει κανείς υπόψη του αυτή την περίπτωση και να συνεχίσει τη συνηθισμένη καθημερινότητα. Εγκληματικό για τη χώρα και εγκληματικό για τις τύχες της αριστεράς στη χώρα μας. Όπως μας δείχνει η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, ο μοναδικός τρόπος για να αντιταχθεί κανείς στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και να νικήσει τις πολιτικές δυνάμεις που τις στηρίζουν, ο μόνος τρόπος για να νικηθεί η ρατσιστική και φασιστοειδής δεξιά, είναι η οικοδόμηση μια λαϊκής και αριστερής εναλλακτικής λύσης. Γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι αναγκαίο να δώσουμε ζωή το ταχύτερο σε μια ιδρυτική συνέλευση της αριστεράς που να έχει το ρητό στόχο να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό υποκείμενο της αντιφιλελεύθερης αριστεράς, το οποίο θα χαράξει έναν δρόμο εξόδου από την κρίση.

Τώρα είναι η ώρα

Τώρα είναι η ώρα, όχι μόνο γιατί τα προβλήματα της χώρας δεν μπορούν να

περιμένουν. Τώρα είναι η ώρα γιατί ο Ρέντσι έκανε βαθιά κατάχρηση της εξουσίας του κι αυτή η κατάχρηση πρέπει να ανατραπεί – τώρα – με μια ικανότητα αντίδρασης και εναλλακτικής οικοδόμησης. Αν δεν απαντήσουμε τώρα, από την κατάχρηση του Ρέντσι θα απομείνει μόνο το αίσθημα ανημποριάς στην κοινωνία και το φωτοστέφανο της παντοδυναμίας για το νικητή. Τον βασιλιά πρέπει να τον προκαλέσεις τη στιγμή της νίκης του, γιατί είσαι δούλος μόνο αν δεν έχεις το θάρρος να κοιτάξεις στο μάτια τον αφέντη. Είναι αναγκαίο σήμερα να ξεκινήσει η ιδρυτική διαδικασία ενός νέου ενωτικού υποκειμένου της αντιφιλελεύθερης αριστεράς. Μια ενωτική και συμμετοχική διαδικασία, ένας δημόσιος χώρος της αριστεράς, που να επιτρέπει σε όλους και σε όλες που σήμερα αγωνίζονται με χίλιους διαφορετικούς τρόπους ενάντια στη συντηρητική επανάσταση του Ρέντσι, να είναι ιδρυτικά μέλη και πρωταγωνιστές αυτού του υποκειμένου. Πρέπει να οικοδομήσουμε ένα αριστερό χώρο συμμετοχής μέσα στον οποίο να μην υπάρχουν φιλοξενούμενοι ή προκαθορισμένες λύσεις. Η ιδρυτική διαδικασία, προκειμένου να είναι ουσιαστική, είναι αναγκαίο να είναι ενωτική. Γι’ αυτό, οι κοινές προθέσεις όλων εκείνων που τοποθετούνται στα αριστερά του ∆Κ, αρχίζοντας από την εμπειρία της Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα, από τους συντρόφους

και τις συντρόφισσες που δεν εκπροσωπούνται πλέον από το ∆Κ, καθώς και από τους συντρόφους και τις συντρόφισσες που ανήκουν στη Sel και την Κομμουνιστική Επανίδρυση, είναι απαραίτητος όρος για να αρχίσει αυτή η διαδικασία. Απαραίτητος αλλά όχι αρκετός. Η «ενότητα της «πραγματικής» αριστεράς» δεν είναι ο σκοπός, αλλά η προϋπόθεση για την οικοδόμηση μιας ιδρυτικής διαδικασίας της αριστεράς στην οποία να μπορούν να πρωταγωνιστήσουν εκείνες οι δεκάδες χιλιάδες αριστερών ανθρώπων, που αγωνίζονται, αλλά που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική οργάνωση. Είναι η ενότητα ως εργαλείο της ιδρυτικής διαδικασίας της αντιφιλελεύθερης αριστεράς, συνυφαίνοντας πολιτική οικονομία και κριτική της πολιτικής, όπως μας δίδαξαν ο ΣΥΡΙΖΑ και το Ποδέμος. Αυτό νομίζω ότι είναι απαραίτητο σήμερα. ∆εν συνεχίζω, γιατί τις ενωτικές διαδικασίες ή θα τις κάνουμε μαζί ή δεν θα τις κάνουμε και σήμερα χρειάζονται πράξεις, όχι άλλα λόγια. Αν όχι τώρα, πότε;

“

Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς

Είναι αναγκαίο σήμερα να ξεκινήσει η ιδρυτική διαδικασία ενός νέου ενωτικού υποκειμένου της αντιφιλελεύθερης αριστεράς. Μια ενωτική και συμμετοχική διαδικασία, ένας δημόσιος χώρος της αριστεράς, που να επιτρέπει σε όλους και σε όλες να είναι ιδρυτικά μέλη και πρωταγωνιστές.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Αναγκαία η αναμόρφωση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής

“

Η ανάγκη ριζικής αναμόρφωσης της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ αναδείχτηκε στην εκδήλωση, που διοργάνωσε η Θεματική Ομάδα για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώματα των Οικολόγων Πρασίνων, με θέμα «Πρόσφυγες Μετανάστες /τριες και ευρωπαϊκές πολιτικές» στις 3 Μαΐου στο πολιτιστικό κέντρο «Ρομάντσο». Στην εκδήλωση συμμετείχαν η αναπληρώτρια Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου και η Σκα Κέλερ, Αντιπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τασία Χριστοδουλοπούλου ανακοίνωσε, ότι αναμένεται να κατατεθεί το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια στο Κοινοβούλιο, μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου, επισημαίνοντας πως «είναι έτοιμο από τις 2 Απριλίου, αλλά δυστυχώς λόγω μεγάλης κυκλοφορίας νομοσχεδίων δεν είχε κατατεθεί μέχρι τώρα. Μια μεγάλη υπόσχεση μας, ως κυβέρνηση, προς τα παιδιά της δεύτερης γενιάς θα υλοποιηθεί. Θα προχωρήσει επίσης η νομιμοποίηση των μεταναστών με δεκαετή παραμονή στη χώρα». Άσκησε δε, σκληρή κριτική στην μεταναστευτική πολιτική της χώρα, από το 1990 μέχρι σήμερα, κατηγορώντας τις κυρίαρχες τάξεις για την καλλιέργεια εθνικισμού, ρατσισμού και ξενοφοβίας: «ο τρόπος με τον οποίο ήθελαν να λύσουν το μεταναστευτικό ζήτημα ήταν η καταστολή. Καλλιέργησαν μια σειρά από μύθους, προκειμένου να δημιουργήσουν φόβο και δεισιδαιμονίες στην κοινωνία για τους μετανάστες». Αναφερόμενη στις επικρατούσες στα κέντρα κράτησης συνθήκες, έκανε λόγο για ντροπή και βαρβαρότητα: «μας είχαν επιβληθεί πρόστιμα από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων λόγω των συνθηκών κράτησης. Βρήκαμε στα κέντρα κράτησης ασυνόδευτα ανήλικα και αιτούντες για άσυλο, κάτι που δεν επιτρέπεται με βάση τη νομοθεσία».

Ελληνικές διεκδικήσεις, κοινή ευρωπαϊκή πολιτική

Για τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες δήλωσε πως «έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τα ασυνόδευτα ανήλικα. Είναι χιλιάδες παιδιά, τα οποία έχουν χάσει τους γονείς τους, επειδή μπήκαν σε άλλη βάρκα ή επειδή βρέθηκαν

Τ. Χριστοδουλοπούλου: Μια μεγάλη υπόσχεση μας, ως κυβέρνηση, προς τα παιδιά της δεύτερης γενιάς θα υλοποιηθεί. Θα προχωρήσει επίσης η νομιμοποίηση των μεταναστών με δεκαετή παραμονή στη χώρα.

αλλού. ∆εν μπορούμε να διεκπεραιώσουμε την οικογενειακή επανένωση . ∆εν υπάρχουν δομές φιλοξενίας για ανήλικα. Πρέπει να φτιάξουμε τουλάχιστον 1.000 δομές. Απαιτούνται χρήματα όμως, για αυτό περιμένουμε τη χρηματοδότηση», ενώ για τις διεκδικήσεις της ελληνικής κυβέρνησης από την ΕΕ σημείωσε: «ζητήσαμε ως κυβέρνηση αναλογική κατανομή προσφύγων και μεταναστών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ . Επισημάναμε επίσης, ότι όποιος αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας σε ένα κράτος μέλος, θα πρέπει να του χορηγείται άσυλο σε όλα τα κράτη μέλη». Για το εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης των προσφυγικών ροών ανέφερε: «έχουμε οργανώσει το εθνικό σχέδιο για αναλογική κατανομή. Το βάρος δεν πρέπει να πέσει μόνο στα νησιά. Πρέπει να έχουμε όλοι

μερίδιο συνευθύνης στην προστασία των ανθρώπων, οι οποίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο». Η Σκα Κέλερ, στάθηκε στην αναγκαιότητα εφαρμογής κοινής μεταναστευτικής πολιτικής από τα κράτη μέλη της ΕΕ: «τα θέματα της μετανάστευσης είναι σημαντικά για όλη την ΕΕ και όχι μόνο για την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα. Είναι άμεση η ανάγκη να προχωρήσει ένα πρόγραμμα διάσωσης, επειδή απίστευτα πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν στη Μεσόγειο αναζητώντας ασφάλεια και προστασία». Ανέφερε επίσης, ότι η αποστολή διάσωσης Mare Nostrum διεκόπη, επειδή «δεν λάμβανε καμία υποστήριξη από τις άλλες χώρες μέλη», γεγονός που οφειλόταν όχι μόνο σε οικονομικούς, αλλά και σε καθαρά πολιτικούς λόγους: «κάποιοι ευρωπαίοι υπουργοί πίστευαν, ότι η διάσωση των προσφύγων θα έδινε κίνητρο σε περισσότερους να έρθουν στην ΕΕ. Αυτό είναι απολύτως κυνικό».

Φράχτης, καταστολή, ποινικοποίηση της αλληλεγγύης

Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος, πρώην ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, τόνισε τις καταστροφικές συνέπειες της τοποθέτησης του φράκτη στον Έβρο το 2012: «ο φράκτης, το μόνο το οποίο κατάφερε, ήταν να γίνει η Μεσόγειος ένα

Ο νέος «Αυριανισμός» στην υπηρεσία του ΣΥΡΙΖΑ

απέραντο νεκροταφείο». Επίσης στάθηκε στην ανάγκη αναπροσανατολισμού των κοινοτικών κονδυλίων για το μεταναστευτικό με έμφαση στις δομές φιλοξενίας. Ο Λάμπρος Μπαλτσιώτης, ∆ρ. Ιστορίας και ειδικός επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη, τόνισε, ότι η καταστολή δεν αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση για τη μετανάστευση: «η καταστολή όχι μόνο για λόγους ανθρωπιστικούς, αλλά και πρακτικούς δεν μπορεί να αποτελέσει τη λύση. Τα μεταναστευτικά ρεύματα την ξεπερνούν». Η Έφη Λατσούδη, κινηματογραφίστρια και εθελόντρια στο πρόγραμμα υποστήριξης προσφύγων «Χωριό του Όλοι μαζί» στη Λέσβο, έκανε λόγο για ποινικοποίηση της αλληλεγγύης απέναντι στους πρόσφυγες και τεράστια έλλειψη δομών φιλοξενίας: «οι ανήλικοι πρέπει να προστατεύονται και όχι να κρατούνται για μεγάλο διάστημα. Μέχρι τώρα δινόταν έμφαση μόνο στην κράτηση». Αλέξανδρος Μαυρογένης

Προσφορά

Στη μνήμη του σύντροφου Σπύρου Σταύρου, η Νομαρχιακή Επιτροπή Ανατολικής Αττικής πρόσφερε 200 ευρώ για ενίσχυση της «Εποχής».

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

θείος Κώτσιος ήταν ένας ταλαντούχος άνθρωπος, ευχάριστος στην παρέα, με ιδιαίτερο πνεύμα και πολύ χιούμορ. Ήταν ο πρώτος ζαχαροπλάστης του χωριού κι οι παλιότεροι ακόμα θυμούνται το υπέροχο λουκούμι και το παγωτό κασάτο που έφτιαχνε. Επίσης, ήταν από τους ελάχιστους στο χωριό που είχαν ιδιωτικό μεταφορικό μέσο, μια μηχανή με ξύλινη καρότσα, που χάλαγε συνέχεια και τον άφηνε στα μισά του δρόμου. ∆ιάβαζε πολύ και του άρεσε να διηγείται τις ιστορίες των βιβλίων, καμάρωνε για τη μεγάλη βιβλιοθήκη του και για τη γραφομηχανή, που του δώρισε η κόρη του, ήταν άθεος, είχε μεγάλο άχτι τους παπάδες και στηλίτευε

τον αρνητικό ρόλο, που έπαιζε πάντα η εκκλησία ως πυλώνας κάθε συντηρητικής εξουσίας. Έζησε πολλές σκληρές και τραυματικές εμπειρίες, τις οποίες επιφύλαξε το εκδικητικό μετεμφυλιακό κράτος στους αριστερούς και πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του δουλεύοντας στα ψαροκάικα, με την αρμύρα της θάλασσας να έχει χαρακώσει βαθιά το πρόσωπό του. Κύριο χαρακτηριστικό της ιδιοσυγκρασίας του ήταν η διαμαρτυρία για τα κακώς κείμενα και τις αδικίες της κοινωνίας. Την δεκαετία του 80, μέσα στην απόλυτη παντοδυναμία του ΠΑΣΟΚ, έπεσε κι ο θείος, όπως πολλοί αγνοί αριστεροί, στην παγίδα του «Αυριανισμού». Ένας

κωλοπετσωμένος γείτονας με αριστερό παρελθόν, που το εξαργύρωσε κατάλληλα στο «χρηματιστήριο» του ΠΑΣΟΚ, του μετέδωσε το μικρόβιο της «Αυριανής», η οποία έγινε, πλέον, «ευαγγέλιο» για τον θείο Κώτσιο. Εντυπωσιασμένος από τους ακραίους χαρακτηρισμούς και τους καταγγελτικούς τόνους, έκοβε τα πύρινα άρθρα της εφημερίδας, σχεδόν τα απομνημόνευε, κι έδειχνε τα αποκόμματα στους συχωριανούς μεταδίδοντας κι αυτός με τη σειρά του το μικρόβιο του «κιτρινισμού». Τα χρόνια πέρασαν, ο θείος έφυγε για το μεγάλο ταξίδι, η «Αυριανή» ξέπεσε αφού είχε επιτελέσει τον ρόλο της, ο «Αυριανισμός» όμως συνεχίζει να υπάρχει και να μεταλλάσσεται ως η χειρότερη ασθένεια της δημοσιογραφίας. Την πιο πρόσφατη μορφή του αποτελούν η εφημερίδα και το τηλεοπτικό κανάλι «Κόντρα», με τον Γιώργο Κουρή και πάλι στο τιμόνι. Κι όπως συνέβαινε την δεκαετία του 80 με το ΠΑΣΟΚ, η νέα θρησκεία είναι τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ. Καθημερινά, η εφημερίδα δημοσιεύει διθυραμβικά πρωτοσέλιδα, ενώ κάθε βράδυ, στην εκ-

πομπή του στο «Κόντρα Τσάνελ», ο Αιμίλιος Λιάτσος πλειοδοτεί εξόφθαλμα υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν ο ίδιος, που πριν λίγο καιρό, ως διευθυντικό στέλεχος της ΕΡΤ είχε απολύσει, για πολιτικούς λόγους, τους δημοσιογράφους Κώστα Αρβανίτη και Μαριλένα Κατσίμη. Κι είναι, πολλές φορές, εξευτελιστικό το θέαμα των πολιτικών της αριστεράς, που αναζητούν διακαώς την προβολή, που τους προσφέρει ένα τηλεοπτικό στασίδι κι ας είναι «Αυριανικής» ποιότητας. Το κακό, όμως, είναι ότι αυτή τη νοσηρή σχέση την ανέχεται ή την καλλιεργεί κι ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς δυστυχώς να υπολογίζει ότι σύντομα θα κληθεί να ανταποδώσει για τις υπηρεσίες που του προσφέρονται. Ένας παλιός σύντροφος και φίλος, βουλευτής τώρα του ΣΥΡΙΖΑ, όταν τον ρώτησα γιατί τα στελέχη του κόμματος και της κυβέρνησης παρελαύνουν καθημερινά στο «Κόντρα Τσάνελ», μου απάντησε ευθαρσώς ότι αυτή είναι η «γραμμή»… Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Μικρά σχόλια για βιβλία που διάβασα Τα φαντάσματα του παρελθόντος και ο χαμένος χρόνος

Γκαϊτό Γκαζντάνοφ, “Το φάντασμα του Αλεξάντρ Βολφ” (μτφ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. Αντίποδες, 2015) «Από όλες μου τις ενθυμήσεις, από τα άπειρα βιώματα της ζωής μου, η πλέον οδυνηρή ανάμνηση ήταν εκείνη του μοναδικού φόνου που είχα διαπράξει». Με αυτή τη φράση ξεκινάει το μυθιστόρημα Το φάντασμα του Αλεξάντρ Βολφ, του Γκαϊτό Γκαζντάνοφ, του ρώσου συγγραφέα του οποίου το έργο έρχεται ξανά στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια.

“

ρισκόμαστε στην εποχή του εμφυλίου στη Ρωσία και ο αφηγητής πολεμάει στις στέπες της Ουκρανίας, ενταγμένος στις δυνάμεις των αντεπαναστατών, των Λευκών. Είναι καλοκαίρι, έχουν μεσολαβήσει τέσσερις μέρες αδιάκοπης και άτακτης μετακίνησης, με διαρκείς μάχες. Ο εξουθενωμένος 16χρονος πολεμιστής σχεδόν κοιμάται όρθιος. Όταν έρχεται αντιμέτωπος με έναν καβαλάρη, τον πυροβολεί και τον σκοτώνει («έσκυψα από πάνω του και είδα ότι πέθαινε») και τελικά φεύγει με το άλογό του, κουβαλώντας όμως για

πάντα μια βαριά ανάμνηση που, όσο κι αν «απώλεσε τον πρωταρχικό της χαρακτήρα, μιας αμετάκλητης και πικρής λύπης», τον καταδιώκει για πάντα. Μετά από χρόνια, όταν ο αφηγητής ζει πια στο Παρίσι, βρίσκει τυχαία ένα βιβλίο με διηγήματα κάποιου άγνωστου συγγραφέα, ονομάτι Αλεξάντρ Βολφ. Η τρίτη ιστορία που διαβάζει τον αφήνει άφωνο: περιγράφει, με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, το ίδιο περιστατικό στη στέπα, αλλά από την πλευρά του νεκρού. «Έκανα υπεράνθρωπες προσπάθειες να ανοίξω τα μάτια και να αντικρίσω τον θάνατό μου. [...] Ήταν ένα αγόρι δεκατεσσάρων ή δεκαπέντε χρόνων, με συνηθισμένα και άσχημα χαρακτηριστικά, που δεν εξέφραζαν τίποτα, εκτός από καθαρή κούραση». Όλη αυτή η εντυπωσιακή αρχή περικλείεται στις εννιά, μόλις, πρώτες σελίδες του βιβλίου.

Ο κύκλος μιας παράξενης σχέσης

Από εκεί και ύστερα, ο αφηγητής αρχίζει μια αναζήτηση, προσπαθώντας να καταλάβει πώς έχει συμβεί αυτό και να βρει τον μυστηριώδη συγγραφέα Αλεξάντρ Βολφ, ενώ ταυτόχρονα εμείς παρακολουθούμε τη ζωή του στο Παρίσι, την έντονη σχέση που αναπτύσσει με τη Γιελένα Νικολάγιεβνα, καθώς και κάποιες «εμβόλιμες» ιστορίες που διαμορφώνουν το κλίμα του βιβλίου. Ώσπου, τελικά, ένας κοινός φίλος τού λέει τα λόγια που περίμενε καιρό να ακούσει: «Επιτρέψτε μου να σας συστήσω: ο Σάσα Βολφ, αυτοπροσώπως, ο Αλεξάντρ Αντρέγιεβιτς, άρτι αφιχθείς από το Λονδίνο». Η συνάντηση με τον Βολφ μετατρέπεται σε μια καμπή στη ζωή του αφηγητή, ο οποίος παρασύρεται σε μια αλληλουχία στοχασμών και αλλαγών, μέχρι το τραγικό τέλος που κλείνει οριστικά (;) τον κύκλο αυτής της παράξενης σχέσης.

Αυτοβιογραφικά στοιχεία

Το βιβλίο του Γκαζντάνοφ έχει στη

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων

Κυριακή 10 Μαΐου

** Κάνουμε τα «επίσημα» εγκαίνια της πολιτικής - πολιτιστικής Λέσχης Αμπάριζα και το γλεντάμε με ρεμπέτικα και συλλογική κουζίνα, στις 7μ.μ., Ελ. Ανθρώπου 99, Τερψιθέα.

∆ευτέρα 11 Μαΐου

** Το Πνευματικό Κέντρο ∆ήμου Ιωαννιτών παρουσιάζει το βιβλίο του Παναγιώτη Νούτσου «Ο Μαρξ στον καθρέφτη» (εκδόσεις Παπαζήση), στι 8.30μ.μ., στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «∆ημήτρης Χατζής». Θα μιλήσει ο συγγραφέας, ενώ αποσπάσματα του έργου θα διαβάσει η Νίκη Ζούκη.

Τρίτη 12 Μαΐου

** Το βιβλίο του Πολυμέρη Βόγλη «Η αδύνατη επανάσταση. Η κοινωνική δυναμική του εμφυλίου πολέμου» θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο των συναντήσεων με θέμα «Συζητήσεις για την Ιστορία» που διοργανώνει το περιοδικό Χρόνος και το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας, στις 8μ.μ., στο Πόλις art cafe. Θα μιλήσουν: Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ∆ήμητρα Λαμπροπούλου, Στρατής Μπουρνάζος, Ηλίας Νικολακόπουλος. ** Η Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ 2ου διαμερίσματος Περιστερίου διοργανώνει ανοιχτή εκδήλωση με ομιλητή τον Γιάννη Μπαλάφα, στις 8μ.μ., στην πλ. Λ. Αξιωματικών (Τζον Κένεντι 107). ** To Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ συμμετέχει στο Out-

βάση του αυτοβιογραφικά στοιχεία του Γκαζντάνοφ. Γεννημένος στην Πετρούπολη το 1903, ο συγγραφέας εντάχθηκε εθελοντικά το 1919 στις δυνάμεις των Λευκών στον πόλεμο εναντίον των μπολσεβίκων. Το 1920 εγκατέλειψε τη Ρωσία, μαζί με τα απομεινάρια των αντεπαναστατικών δυνάμεων του βαρόνου Βράνγκελ. Ζει για λίγο στη Βουλγαρία και το 1923 φτάνει στο Παρίσι. Ο Γκαζντάνοφ έγραψε δέκα μυθιστορήματα, καθώς και πολλά διηγήματα και δοκίμια, σχεδόν όλα στα ρωσικά, γεγονός που δυσκόλεψε και την ευρύτερη διάδοση του έργου του, το οποίο, σε συνδυασμό με το ότι δεν κυκλοφορούσε στην ΕΣΣ∆, άρχισε να ανακαλύπτεται ξανά μετά το 1989. Το φάντασμα του Αλεξάντρ Βολφ είναι το πέμπτο μυθιστόρημα του Γκαζντάνοφ και θεωρείται ίσως το καλύτερό του. Ο συγγραφέας δημιουργεί από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου ένα έντονο γοτθικό κλίμα, που επιτείνεται από τη στιγμή που η φασματική μορφή του Βολφ μπαίνει στη ζωή του αφηγητή και κορυφώνεται με τη συνάντηση των δύο ανδρών. Η συνάντηση αυτή ανατρέπει οριστικά κάποιες σταθερές του αφηγητή και πυροδοτεί μέσα του μια στοχαστική πολυεπίπεδη αναζήτηση, υπαρξιακή ή φιλοσοφική σχεδόν, που τροφοδοτείται από τη σχέση που αρχίζει να δημιουργείται ανάμεσα στους δύο άνδρες.

Η απρόσωπη γοητεία του φόνου

Ο συγγραφέας δίνει έμφαση στις ψυχολογικές διαδρομές, κυρίως του πρωταγωνιστή του, καθώς αυτός δεν μπορεί να απαλλαγεί από το αρχικό συμβάν, ούτε να απελευθερωθεί από τη δίνη στην οποία έχει εμπλακεί: «παρότι δεν ήμουν δολοφόνος και ο Βολφ δεν ήταν θύμα, δεν μπορούσα να απαλλαγώ από αυτή την εντύπωση». Το θέμα του φόνου τον καταδιώκει: «ήξερα ότι είχα πολλές γενιές προγόνων για τους οποίους η δολοφονία και η εκδίκηση ήταν απαράβατη και υποχρεωτική παράδοση. Και ο συν-

view Queer Film Festival με την υποστήριξη της προβολής της ταινίας «Out In The Night» (Blair Doroshwalther, USA 2014, 75’), στις 5μ.μ., στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Την ταινία θα σχολιάσει o Κώστας Παντικίου. Είσοδος ελεύθερη. ** Οι Βικτωριανοί τιμούν το φίλο τους ποιητή Γιάννη Κοντό, στις 9μ.μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο Εργαζομένων του Ο.Τ.Ε. (Γ΄ Σεπτεμβρίου 110, πλ. Βικτωρίας). Θα προλογίσει ο Γιώργος Μαρκόπουλος και ο Τίτος Πατρίκιος θα μιλήσει για τον Γιάννη Κοντό.

δυασμός έλξης και απώθησης, η σταθερή ετοιμότητα για έγκλημα, υπήρχε, ως φαίνεται, από πάντα μέσα μου», ενώ παρακάτω ο συγγραφέας μιλάει για την «απρόσωπη γοητεία του φόνου» και τη «γοητεία αυτής της μορφής εγκλήματος». Το κείμενο ξεχωρίζει για το κομψό του ύφος, τη γοητευτική του πρόζα. Πολλά έχουν ειπωθεί για τη σχέση της δουλειάς του συγγραφέα με τον Προυστ (και με τον Ναμπόκοφ), ενώ κριτικός έχει αποκαλέσει τον Γκαζντάνοφ «γάλλο συγγραφέα που γράφει στα ρωσικά». Ο Γκαζντάνοφ πέθανε το 1971 στο Μόναχο. Η πραγματική αναγνώριση του έργου του δεν είχε ακόμη αρχίσει. Αυτή η εξαιρετική, από κάθε πλευρά, έκδοση από τους Αντίποδες γνωρίζει και στο ελληνικό κοινό έναν ακόμη από τους «άγνωστους κλασικούς» της αστείρευτης ρωσικής λογοτεχνίας.

Κώστας Αθανασίου

Τετάρτη 13 Μαΐου ** Το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο και οι εκδόσεις Νησίδες παρουσιάζουν το βιβλίο του Κώστα Λάμπου «Ποιος φοβάται το υδρογόνο;», στις 7.30μ.μ., Θεμιστοκλέους 37. Το βιβλίο παρουσιάζουν οι Ζαχαρίας Λουδάρος και Γιάννης Σχίζας. ** Το μυθιστόρημα «Τα κομπολόγια» του Τάκη Γεράρδη θα παρουσιαστεί στις 8 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο Επί Λέξει (Ακαδημίας 32 και Λυκαβηττού). Θα μιλήσουν: Αριστοτέλης Σαΐνης, Κώστας Πασχαλίδης, Νικόλας Γκίνης, Νίκος Χουντής. Αποσπάσματα θα διαβάσει Όλγα Παππά.

Πέμπτη 14 Μαΐου

** Ο «Μαρξιστικός Χώρος Μελέτης και Έρευνας» (ΜΑΧΩΜΕ) διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Το μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα: οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και διεθνείς προεκτάσεις», στις 7μ.μ., Αγ. Κωνσταντίνου & Γερανίου 47, 1ος όροφος. Θα εισηγηθούν: Κωνσταντίνα Κούνεβα, Άγης Τερζίδης, Γιάννης Θεωνάς. Συντονίζει ο Τρύφωνας Κωστόπουλος.

Σάββατο 16 Μαΐου

** Στο πλαίσιο των τεσσάρων συζητήσεων για την ευρωπαϊκή συγκυρία με γενική θεματική «Από το χρέος και τη λιτότητα στη διεκδίκηση της δημοκρατίας» που διοργανώνει το Ινστιτούτο Ν. Πουλαντζάς και το δίκτυο transform!, πραγματοπιείται συζήτηση, στις 7μ.μ., στην αίθουσα τελετών του κτιρίου Αβέρωφ του ΕΜΠ, με θέμα «Γεωγραφική άνιση ανάπτυξη και κρίση στην Ευρώπη», με ομιλητή τον Ρέι Χάντσον. Σχολιάζει ο Κωστής Χατζημιχάλης. •

“

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Η παιδική και εφηβική ιστορία, στις δεκαετίες του ’40 και του ’50, πολύ ωραία δοσμένη μέσα από τους θησαυρούς των αναμνήσεων, πλέκεται σε όλο σχεδόν το βιβλίο με την αίσθηση ότι “ο παιδικός μας κόσμος σε αυτή τη μικρή πόλη τέμνονταν συνέχεια με γεγονότα που μας ξεπερνούσαν”.

«∆εν τελειώνουμε μέχρι εδώ που καθόμαστε»

Θανάσης Καλαφάτης, “Από το Λυκόφως στο Λυκαυγές, 1944 - 1959. Κοινωνική ωρίμανση και πολιτική στράτευση” [εικόνες Γ. Ψυχοπαίδης, πρόλογος Σπ. Ασδραχάς, Αθήνα, Θεμέλιο, 2014] «Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, ακέριος μοναχός του. Κάθε άνθρωπος είναι ένα κομμάτι ηπείρου, ένα μέρος στεριάς». Οι στίχοι αυτοί του άγγλου ποιητή Τζων Νταν (John Donne) μου έρχονταν συνεχώς στο νου καθώς διάβαζα το βιβλίο του Θανάση Καλαφάτη και σκεφτόμουν την ιστορία του σε συνδυασμό με την ιστορία του νησιού της Λευκάδας. Ένα νησί με άκρες στη στεριά, αιωρούμενο ανάμεσα στη μοναξιά της θάλασσας και τη λεπτή γραμμή της πλωτής γέφυρας που το συνδέει με τον υπόλοιπο κόσμο, ακέραιη οντότητα και συνάμα κομμάτι της ηπειρωτικής γης, ένα νησί που θαρρείς κι έχει αφήσει τα σημάδια αυτής της διπλής υπόστασης στους ανθρώπους του.

χεδόν καρφώθηκαν οι στίχοι αυτοί στο μυαλό μου όταν έφτασα σε δύο σημεία του βιβλίου. Το πρώτο σημείο είναι εκείνο όπου ο μικρός αφηγητής περπατάει στο «δρόμο των φιλοσόφων» και στο φράγκικο κάστρο, παρέα με τον στοχαστικό παππού του, και φτάνουν στην άκρη «όπου φαίνονταν πολλές φορές η Πρέβεζα και το Ιόνιο πέλαγος, το οποίο έφτανε μέχρι τα πόδια μας, με τα κύματά του άλλοτε να αφρίζουν και άλλοτε να παφλάζουν ήσυχα, μεταφέροντας χιλιάδες μηνύματα που έρχονταν από μακριά. Ο παππούς μας έλεγε: δεν τελειώνουμε μέχρι εδώ που καθόμαστε. Φτάνουμε μέχρι εκεί από όπου έρχονται αυτά τα κύματα. Μέχρι εκεί που φτάνουν τα κρασιά μας» (σ. 104). Και σ’ ένα δεύτερο σημείο, ο Θ. Κ. σημειώνει «γεννήθηκα στις 2 Μαΐου 1941, ημέρα του τοπικού Αγίου Αθανασίου, στο χωριό Σπανοχώρι των Σφακιωτών Λευκάδας (…) η πρώτη λέξη που είπα ήταν «πόρτα» και πάντα στο νου μου υπήρχε ένα σχέδιο διαφυγής (…) η φυγή, το ταξίδι μου είχε γίνει έμμονη ιδέα» (σ. 124). Πάνω σ’ αυτό τον καμβά της «διπλής υπόστασης» είναι στημένη όλη η αφήγηση του βιβλίου στήνοντας και υπονομεύοντας, κολλώντας και ξεκολλώντας κάθε φορά τα δίπολα. Το βιβλίο του Θ. Κ. είναι μια ιστορία για την παιδική και εφηβική ηλικία σε μια μικρή νησιωτική πόλη. Για κείνα τα χρόνια που γράφονται στη μνήμη μέσα από τους βώλους του μπαζ, του παιγνιδιού που έπαιζαν τα παιδιά στις αλάνες της Νεάπολης Λευκάδας, της γειτονιάς που μεγάλωσε ο σ. , μέσα από τη λαχτάρα να καβαλήσει κανείς και να ταξιδέψει κρυμμένος στις πίσω ρόδες του τζιπ της νομαρχίας με κίνδυνο να σπάσει τα μούτρα του, μέσα από τις πρώτες ερωτικές ιστορίες με τα κορίτσια του γυμνασίου στη συντηρητική επαρχιακή πόλη. Αυτή η παιδική και εφηβική ιστορία, στις δεκαετίες του ’40 και του ’50 όμως, πολύ ωραία δοσμένη μέσα από τους θησαυρούς των αναμνήσεων και πολύ ωραία πλαισιωμένη από τις εικόνες του Γ. Ψυχοπαίδη, πλέκεται σε όλο σχεδόν το βιβλίο με την αίσθηση ότι, όπως γράφει ο Θ. Κ., «ο παιδικός μας κόσμος σε αυτή τη μικρή πόλη τέμνονταν συνέχεια με γεγονότα που μας ξεπερνούσαν» ( σ. 102).

Η πολιτική υποκειμενοποίηση

Καταρχάς, όπως το δηλώνει άλλωστε και ο τίτλος, η ιστορία της παιδικής και εφηβικής ηλικίας του Θ. Κ. είναι ταυτόχρονα και μια ιστορία της πολιτικής υποκειμενοποίησης. Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος που το βιβλίο κινείται μόνιμα ανάμεσα σε διαφορετικά επίπεδα δόμησης του εαυτού και της ταυτότητας, χωρίς να προδίδει τα βάθη και τις εντάσεις της ανθρώπινης ψυχικής οικονομίας. Οι ανθρώπινες ιστορίες του Θ. Κ. είναι ιστορίες πολιτικών υποκειμένων – ακόμη και κείνες που αφορούν σε ένα παιδί ή σε έναν έφηβο. Ένα παιδί που θυμάται τις γυμναστικές επιδείξεις του δημοτικού με άξονα τις αντιρρήσεις των αριστερών συντρόφων επειδή αυτός, ο γιός ενός δολοφονημένου από την ΟΠΛΑ αρχειομαρξιστή, θα χόρευε με την κόρη ενός πρωτοκλασάτου αριστερού στελέχους. Ένα παιδί που το 1947 ακούει τον δίδυμο αδελφό του να του περιγράφει «με όλες τις λεπτομέρειες» (σ. 77) τα κρεμασμένα με σύρματα κομμένα κεφάλια εφτά ανταρτών στην κορυφή του πεντοφάναρου, στην κεντρική πλατεία της πόλης. Ένα παιδί κι ένας έφηβος που αναζητάει το δρόμο του στην αριστερά, μια όχι «αυτονόητη» επιλογή, ενώ μεγαλώνει με την απουσία και ταυτόχρονα την καταλυτική παρουσία ενός πατέρα αρχειομαρξιστή, δεύτερου οργανωτικού γραμματέα του τοπικού ΕΑΜ που δολοφονήθηκε από την ΟΠΛΑ. ∆εν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η αφήγηση ξεκινά από το 1944, όχι από το 1941 που γεννήθηκε ο σ. Αυτή η σύνθετη και δύσκολη, βασανιστική για έναν νέο άνθρωπο, διαδρομή ξετυλίγεται πάλι μέσα σε ένα διπλό τοπίο. Ο Θ. Κ. ζει, πάει στο σχολείο, εργάζεται σκληρά από μικρό παιδί σε έναν αστικό χώρο, στην πόλη της Λευκάδας, στη χώρα των μπουρανέλων, όπως αποκαλούνται οι κάτοικοι της πρωτεύουσας του νησιού. Το νησί, όμως, κατοικείται και από ένα ζωντανό αγροτικό κόσμο –λίγο πιο πέρα από τους μπουρανέλους, ο Θ. Κ. με τη γιαγιά και τις θείες ζει στο χωριό, στα «αριστεροχώρια» της Λευκάδας, μέσα στον κόσμο της ελιάς και του τρύγου κινούμενος ανάμεσα στο άστυ και την ύπαιθρο. Εκείνη την εποχή, το νησί είναι ένας

απομακρυσμένος τόπος, ξεθεμελιωμένος από τον πόλεμο, τη φτώχεια, τους σεισμούς. Αναπνέει όμως ανάμεσα στο μικρόκοσμό του και στο πλανητικό σύμπαν: τα παιδιά κυλιούνται στους χωματόλοφους στο Μποσκέτο, στο πάρκο των ποιητών της Λευκάδας, και δίπλα ακριβώς ένας κινητός κινηματογράφος προβάλλει τα επιτεύγματα των ΗΠΑ –«το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του σχεδίου Μάρσαλ είχε μπει σε εφαρμογή» όπως γράφει ο σ. (σ. 46). Όταν ο θεολόγος τους ζητάει να προτείνουν βιβλία για ανάγνωση στο σχολείο, ο Θ. Κ. και οι συμμαθητές του προτείνουν Τάσο Λειβαδίτη: Όταν φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου.

Συμβολή στην ιστορία της ιστοριογραφίας

Κι αν ο πατέρας έχει φύγει, η μητέρα, η γιαγιά, η θεία Κούλα ανοίγουν στον Θ. Κ. πόρτες διαφορετικές: η γιαγιά ήταν «πηγή λαογραφίας» (σ. 118) και γνωριμίας του μικρού μαθητή με την αγροτική κοινωνία και τη ζωή της, η ακριβοδίκαιη μάνα ήταν ένα «είδος χριστιανοκομμουνίστριας», όπως σημειώνει ο Θ. Κ. (σ. 114), με μετουσιωμένες τις κληρονομημένες από την οικογένεια χριστιανικές ιδέες στο πλαίσιο της κοινωνικής αλληλεγγύης και της αριστεράς, η θεία Κούλα που σώθηκε από τις δεξιές συμμορίες στον καιρό της λευκής τρομοκρατίας, έγινε ο συνδετικός κρίκος της οικογένειας στα ορεινά χωριά του νησιού. Οι συνδέσεις ανάμεσα σε αυτή τη βιωμένη πραγματικότητα και στο μετέπειτα ιστορικό έργο του Θ. Κ. σίγουρα δεν είναι αόρατες. Το βιβλίο αποτελεί μεταξύ άλλων και συμβολή στην ιστορία της ιστοριογραφίας: αποτυπώνει τις εμπειρίες μιας αριστερής οικογένειας και ενός αριστερού νέου ανθρώπου σε μια πολύ σκληρή εποχή, ενώ μας αποκαλύπτει το υπόστρωμα των μετέπειτα ερευνητικών και επιστημονικών ενασχολήσεων του Θ. Κ.: πώς εξοικειώνεται ένας μαθητής με τα τεκμήρια του παρελθόντος στο Ιστορικό Αρχείο της Λευκάδας (σ. 140 -142), πώς στρέφεται αργότερα ένας ιστορικός στην κοινωνική επιρροή του μακρακισμού, στην ιστορία του αγροτικού χώρου, στην ιστορία της αριστεράς. Οι επιστημονικές διαδρομές του Θ. Κ. φέρουν μέσα τους τις μνήμες και τη βιωμένη εμπειρία μιας παιδικής ηλικίας και μιας εφηβείας στο νησί, όπως μας τις μαθαίνει τούτο το συναρπαστικό βιβλίο. Και «τούτο γιατί η ιστορία έχει πολλές και κάποτε αναπάντεχες γραφές» όπως σημειώνει ο Σπ. Ασδραχάς στον πρόλογό του (σ. 10). Ο Θανάσης Καλαφάτης μας έδωσε ένα θαυμάσιο δείγμα μιας από αυτές τις αναπάντεχες αλλά μοναδικές γραφές της ιστορίας μέσα σε τούτο το σημαντικό, στοχαστικό και συγκινητικό βιβλίο… Έφη Γαζή

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

ΘΕΑΤΡΟ

Pulsar, ο παλμός του σύμπαντος και ο άνθρωπος

Κυρία Προδρόμου, pulsar, το παλλόμενο άστρο που περιστρέφεται ταχύτατα γύρω από τον εαυτό του. Γιατί διαλέξατε αυτόν τον τίτλο για την περφόρμανς σας; Το pulsar, λόγω ταχύτατης περιστροφής, φαίνεται να αναβοσβήνει, το λένε και φάρο του διαστήματος. Αυτή η λειτουργία, ειδωμένη ως μια ποιητική μεταφορά, μπορεί να λειτουργήσει καθησυχαστικά ως προς την αίσθηση ανημπόριας του ανθρώπου. Είμαστε τόσο ασήμαντοι σ’ αυτό το τεράστιο σύμπαν, κι όμως η καρδιά πάλλεται σχεδόν συγγενικά μ’ αυτόν τον τόσο μακρινό παλμό. Άρα όλα είναι τόσο σχετικά, κι όμως η αγωνία μας να προλάβουμε το χρόνο μας καθορίζει. Με καθησυχάζει η ιδέα ότι ανήκουμε σ’ ένα πολύ ευρύτερο σύμπαν πολύ πέρα από τις δυνάμεις μας, επιτέλους ας αποδεχτούμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο -αυτό μου φαίνεται ότι συμβολίζει το αστέρι αυτό με τον παλμό του. Η δουλειά σας «εικονογραφεί» την «Αμοργό», το γνωστό ποίημα του Νίκου Γκάτσου; Γιατί διαλέξατε αυτό το συγκεκριμένο ποίημα και με ποιο τρόπο το προσεγγίσατε; Η δουλειά εμπνέεται από την «Αμοργό», αλλά δεν την εικονογραφεί. Χρησιμοποιούμε ένα μικρό απόσπασμα ως ξόρκι ή προσευχή μπροστά στο αναπόδραστο του θανάτου και της άρνησης του ανθρώπου να αποδεχτεί την αυτοκαταστροφική φύση του. Συνολικά, η «Αμοργός» φαντάζει μια κραυγή ζωής σ’ ένα σύμπαν που αποδομείται, μια ανάγκη αποδοχής της πραγματικότητας στο σύνολό της, προκειμένου να γίνει βιώσιμη. Κι αυτή η θέση, γιατί είναι επιλογή, είναι μια συνειδητή πρόταση στην παράσταση αυτή. ∆ουλεύετε με τις τεχνικές του σωματικού θεάτρου. Γιατί; Οι εκφραστικές δυνατότητες του σώματος και της φωνής είναι πρωταρχικά στοιχεία έκφρασης. Για να συνοψίσω την ιδιαιτερότητα του είδους αυτού, θα καταφύγω στο θεωρητικό του θεάτρου Richard Schechner: «Τα πάντα στο θέατρο ξεκινούν και καταλήγουν στο σώμα

του ηθοποιού, αυτόν το ζωντανό οργανισμό με τις ανεξάντλητες δυνατότητες. Το γόνατο του μπορεί να σκέφτεται, το δάχτυλο του να γελά, η κοιλιά του να κλαίει, το μυαλό του να περπατά και τα οπίσθια του να ακούν προσεκτικά». Στο δελτίο Τύπου μιλάτε για την ανάγκη της πίστης σε ένα κόσμο που καταρρέει. Πώς το εννοείται; Ζούμε σε μια πραγματικότητα που κατά μία έννοια, καταρρέει κάθε λεπτό. Ας εξηγηθώ: η αδικία και η δυστυχία δεν φαίνεται να λιγοστεύουν και η ανθρώπινη αλαζονεία και η αδίστακτη βία ζουν και βασιλεύουν. Η καθημερινότητά μας έχει καταντήσει ένα ασταμάτητο κυνηγητό της ευτυχίας, που όμως μάλλον άπιαστη φαίνεται. Όχι μόνον όλα αυτά, αλλά πρόκειται και να πεθάνουμε αργά ή γρήγορα με μαθηματική ακρίβεια! Πώς να μη χάσω την πίστη μου στον άνθρωπο, στη ζωή την ίδια; Η παράσταση επιχειρεί να δώσει μια ανάσα ζωής και ανάτασης, προκειμένου να μη νιώθουμε νεκροί πριν την ώρα μας. ∆ιαλέξατε ένα τρόπο χρηματοδότησης που τον έχουμε συνηθίσει πιο πολύ στον κινηματογράφο: αναζήτηση πόρων από το κοινό μέσω διαδικτύου κυρίως. Γιατί και ποια ανταπόκριση υπάρχει; Παρόλο που κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να βρούμε χρηματοδότηση για να καλυφθούν τα έξοδα της παράστασης, δυστυχώς οι προσπάθειές μας δεν καρποφόρησαν. Αποφάσισα να κάνουμε μια διαδικτυακή καμπάνια για να μαζευτεί ένα συμβολικό ποσό, προκειμένου να πληρωθούν οι συντελεστές, καθώς θεωρώ απαξιωτικό να εργάζεται κανείς και να μην πληρώνεται, ιδίως στον παρεξηγημένο χώρο των τεχνών. Η ανταπόκριση του κόσμου με εξέπληξε πάρα πολύ ευχάριστα, τελικά φαίνεται ότι έχουμε ακόμα μέσα μας το σπόρο της αλληλοβοήθειας και αλληλοϋποστήριξης. Είμαι πραγματικά γεμάτη ευγνωμοσύνη κι ελπίζω το αποτέλεσμα να δικαιώσει όλους τους γενναιόδωρους συμπαραγωγούς μας! •

θεατρική ομάδα «Pulsar» ανεβάζει, σε σκηνοθεσία Βίκης Γεωργιάδου, στο θέατρο Skrow, το ποιητικό δράμα του μεγάλου Ιρλανδού ποιητή Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς, «Ντύρντρα», ένας γοητευτικός κελτικός μύθος από αυτούς που αγαπά ο ποιητής και συνιστούν μέρος της ιδιαιτερότητας της ποίησής του. •

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

Μια παράξενη σύμπτωση: στο Bios η ελληνοβρεττανίδα ηθοποιός και περφόρμερ Ρόζα Προδρόμου, με σπουδές και θητεία στο σωματικό θέατρο και ένα πλούσιο βιογραφικό με ενδιαφέρουσες δουλειές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παρουσιάζει μια περφόρμανς με τίτλο Pulsar, εμπνευσμένη από την «Αμοργό» του Γκάτσου και σκηνοθετημένη από τον John Britton. Την ίδια στιγμή η

Κυρία Γεωργιάδου, είστε η σκηνοθέτρια της Ντύρντρα. Η ανακοίνωση για την παρουσίαση έργου του Γέητς στην Ελλάδα ήταν μια ευχάριστη έκπληξη -παρόλο που φέτος είναι έτος Γέητς. Πώς αποφασίσατε να μπείτε στην περιπέτεια και ποιοι λόγοι σας έκαναν να επιλέξετε την Ντύρντρα; Ο Γέητς είναι αναγνωρισμένος ως μεγάλος ποιητής, αλλά προσωπικά νομίζω ότι είναι εξίσου σημαντικός ως θεατρικός συγγραφέας και ένας παραμυθάς καταπληκτικών ιστοριών. Με αφορμή αυτή την επέτειο ήθελα να ασχοληθώ με ένα από τα έργα του και χαίρομαι πολύ όταν γνωρίζω στον εαυτό μου και στους άλλους άγνωστες ιστορίες μέσα από τις οποίες ανακαλύπτει κανείς γνωστά και οικεία κομμάτια του εαυτού του και του κόσμου του. Όλες τις παραγωγές της Ομάδας Πάλσαρ μέχρι τώρα τις διατρέχει αυτό το νήμα. Η Ντύρντρα του Γέητς είναι μια απόλυτη στιγμή συμπύκνωσης. Μέσα από μια κακή σύμπτωση αναδεικνύεται ένα απόλυτο όριο αγάπης. Και αυτή η αγάπη δεν ενεργοποιείται μέσα σε ένα ρομαντικό πλαίσιο, αλλά πάνω στην κόψη του ξυραφιού. Η απόλυτη ανάγκη και η σημασία του άλλου, του μαζί, δεν σχετίζεται μόνο με το ερωτικό ζευγάρι, αλλά ανοίγει παράθυρο και σε μια άλλη συνειδητοποίηση ελευθερίας και αξιοπρέπειας, στη στερέωση της απαίτησης ενός αδιαπραγμάτευτου μαζί που χαρτογραφεί μια ανεξαρτησία έξω από κοινωνικές συμβάσεις. Τι ιστορεί το έργο; Ποιος ο ρόλος του δράματος αυτού στο έργο του Γέητς εν γένει; Την Ντύρντρα την συνοδεύει μια σκοτεινή μοίρα. Όταν μεγαλώσει, η ομορφιά της θα γίνει αιτία για τον αφανισμό του βασιλείου του Ώλστερ. Ο βασιλιάς την σώζει παρά το αίτημα θανάτωσής της, δεσμευόμενος ότι θα την κάνει σύζυγό του για να αποφύγει τη μοίρα. Αλλά η Ντύρντρα μεγαλώνοντας ερωτεύεται τον Νέισι και δραπετεύουν μαζί από το βασίλειο του Κόνοχαρ. Μετά από επτά χρόνια εξορίας, ο βασιλιάς τους καλεί πίσω προφασιζόμενος συγχώρεση. Η υποδοχή συμφιλίωσης γίνεται παγίδευση θανάτου. Η Ντύρντρα και ο Νέισι βρίσκονται αντιμέτωποι με μια προδοσία και στην τελευταία ώρα της ζωής των εραστών συγκρούονται δύο κόσμοι. Ο κόσμος της ιδιοκτησίας και της εξουσίας με αυτόν της ανεξαρτησίας και της ουσιαστικής συνύπαρξης, ο κόσμος της ειλικρίνειας με τον κόσμο της υποκρισίας. Κερδίζει η φλόγα της ζωής, η αδιαπραγμάτευτη βούληση του μαζί των ανθρώπων. Το ανυποχώρητο της Ντύρντρας και του Νέισι στο τέλος του έργου ανάβει το φιτίλι μιας εξέγερσης που αμφισβητεί και κατακαίει την εξουσία του Κόνοχαρ. Σ’ αυτό το κομβικό σημείο βρίσκεται η Ντύρντρα στη θεατρική παραγωγή του Γέητς. Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας σύγχρονος θίασος στο ανέβασμα ενός ποιητικού έργου από το μυθικό σύμπαν της αρχαίας Ιρλανδίας; Νομίζω η μεγαλύτερη δυσκολία είναι ο συνδυασμός πειθαρχίας και αθωότητας που απαιτεί ο λόγος του Γέητς. Αν ο ηθοποιός δεν μπει με αθωότητα στον κόσμο του Γέητς, τα λόγια θα του φαίνονται πάντα πολλά και μεγάλα, ενώ για το χαρακτήρα είναι πάντοτε μικρά και λίγα σε σχέση με αυτό που αισθάνεται και ανακαλύπτει. Επίσης, η μουσικότητα και ο ρυθμός του λόγου του απαιτεί πειθαρχία για να ενεργοποιηθεί κάπως ερήμην ένα ψυχικό άνοιγμα και ένα σώμα σε ετοιμότητα που κάνει ανάγλυφο το κρυστάλλινο μιας ακραίας ψυχικής στιγμής. Όσον αφορά το μυθικό σύμπαν της αρχαίας Ιρλανδίας είναι κάτι με το οποίο είμαστε οικείοι νομίζω. Από τον Οιδίποδα μέχρι την Ντύρντρα και από τον Καλντερόν μέχρι τον Ίψεν, αυτό κάνουν τα πρόσωπα: προσπαθούν να αποφύγουν μια σκοτεινή μοίρα, αλλά όλες οι επιλογές τους φέρνουν πιο κοντά την εκπλήρωσή της. Μέχρι τα πρόσωπα να καταλάβουν ότι η μοίρα βρίσκεται στα χέρια των επιλογών της ζωής τους. Στην απελευθέρωση της βούλησης βρίσκεται η λύτρωση και η φλόγα της ζωής.

Μαρώ Τριανταφύλλου

28 ΜΟΥΣ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

«Τα τραγούδια ταξιδεύουν στο χρόνο»

ΟΙ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ»

ε ήχους γεμάτους φως και με πολύτιμα τραγούδια, που μένουν βαθιά χαραγμένα στην μνήμη και την καρδιά, ο Νίκος Ανδρουλάκης θα μας σεργιανίσει, στους φεγγαρόφωτους δρόμους της μουσικής. Στο πρόγραμμα, που τα τραγούδια θα διαδέχονται το ένα το άλλο θα μας ταξιδέψει, στα φανερά και στα αφανέρωτα, τραγούδια ελλήνων δημιουργών, της παράδοσης, αλλά και της δισκογραφικής του παρουσίας (Ένα φεγγάρι δρόμος, Μυθικά καράβια, Τα τιμαλφή, Ένα κομμάτι ουρανό, Λαλήματα ονείρου, Στης μνήμης το κλαδί). Ο τραγουδιστής Νίκος Ανδρουλάκης που γεννήθηκε στην Κρήτη και μεγάλωσε με τη μουσική της και τα τραγούδια της, εξακολουθεί να μας παρασέρνει, σε όμορφα μουσικά ταξίδια, μέσα από τη φωνή του, μέσα από τις επιλογές των τραγουδιών, αλλά και μέσα από τη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα σ’ εκείνον και τους φίλους, που τον ακολουθούν στις συναυλίες, αλλά και στις μουσικές σκηνές. Την Παρασκευή 15 Μαΐου, στις 10.30μ.μ., στη μουσική σκηνή Ρυθμός Stage. Είσοδος στο μπαρ: 12 ευρώ με μπύρα ή κρασί.

∆αμιανός Πάντας, Βασίλης Γισδάκης

“Της ημέρας τα σκοτάδια” Μετρονόμος

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

 39ο ∆ιεθνές grand prix Μαρία Κάλλας

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

Οι ∆ιεθνείς ∆ιαγωνισμοί Grand Prix Μαρία Κάλλας, για την Όπερα και το Πιάνο, άρχισαν ένα νέο κύκλο διοργανώσεων μετά από δύο χρόνια σιωπής, το 2014 με τη διοργάνωση του 38ου ∆ιεθνούς Grand Prix Μαρία Κάλλας, έχοντας ενταχθεί στον Άξονα Προτεραιότητας 2 «Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Αττική» του ΕΣΠΑ 2007 – 2013. Στο φετινό 39ο ∆ιεθνές Grand Prix Μαρία Κάλλας από τους 22 νέους πιανίστες που δήλωσαν συμμετοχή, επιλέχθηκαν να πάρουν μέρος 15 νέοι σολίστες (έως 32 ετών) από: Ιταλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Σλοβακία, Ιαπωνία, Κίνα, Ταϊβάν και Ν. Κορέα, γεγονός που επισημαίνει ότι ακόμη παραμένει σε υψηλό επίπεδο διεθνώς το κύρος, η ιδιαίτερη ποιότητα και η μεγάλη δυσκολία του διαγωνισμού, ο οποίος απαιτεί από τους συμμετέχοντες να ερμηνεύουν 7 κοντσέρτα και να διαγωνίζονται σε κύκλο ρεσιτάλ με μεγάλα και απαιτητικά έργα. Το 39ο ∆ιεθνές Grand Prix Μαρία Κάλλας διεξάγεται σε τέσσερις κύκλους: Παρασκευή 15 & Σάββατο 16 Μαΐου και ∆ευτέρα 18 & Τρίτη 19 Μαΐου, από τις 3.30μ.μ., στην αίθουσα «Θέατρο», Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Πέμπτη 21 & Παρασκευή 22 Μαΐου, στις 7.30μ.μ., αίθουσα «∆ημήτρης Μητρόπουλος», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Κυριακή 24 Μαΐου, στις 7.30μ.μ. ο τελικός. Με τη συνοδεία της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Αρχιμουσικού Μιχάλη Οικονόμου. Όλοι οι κύκλοι του διαγωνισμού είναι ανοικτοί στο κοινό, με ελεύθερη είσοδο. Απαραίτητη η κράτηση θέσης: τηλ. 210 34.18 579, ∆ευτ. - Παρ.: 11π.μ. - 2μ.μ.

«Κανείς δεν ξεχάστηκε, τίποτα δεν ξεχνιέται...»

χουν περάσει 70 χρόνια από τη λήξη του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου, που άφησε πίσω του εκατομμύρια νεκρούς σε ολόκληρο τον κόσμο, τεράστιες καταστροφές και ένα μόνιμο τραύμα στις αξίες του ανθρωπισμού. Ωστόσο, το 1945 δεν ήταν μόνο το τέλος του ολέθρου, ήταν και η ανατολή μιας νέας εποχής, μιας εποχής ελπίδας για έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο δικαιοσύνης και προόδου. Την αξία της ελπίδας που έφερε η ειρήνη την τόνισε ιδιαίτερα η τέχνη, και βέβαια και η μουσική. Μια συναυλία μνήμης για τα 70 χρόνια από τη λήξη του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου, λοιπόν, με εμβληματικά έργα του Σεργκέι Προκόφιεφ, του Νίκου Σκαλκώτα και του Τόρου Τακεμίτσου εκείνης της περιόδου, μαζί με την περίφημη Άρια του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, αλλά και τα «3 κομμάτια από τη λίστα του Σίντλερ» του Τζον Γουίλιαμς. Η βιολονίστα Νίνα Πατρικίδου, ο πιανίστας Αχιλλέας Γουάστωρ και η ηθοποιός Νατάσσα Πασχάλη στην αφήγηση κειμένων, μας περιμένουν σε μια συναυλία που επιφυλάσσει δυνατές συγκινήσεις. Την Τετάρτη 13 Μαΐου, στις 8.30μ.μ., στο Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσό. Τιμές εισιτηρίων: 12, 10, 7 ευρώ (φοιτητικό, κατόχων κάρτας ανεργίας, ΑΜΕΑ).

Τζουζέπε Βέρντι «Τραβιάτα»

ρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα από τα αριστουργήματα του παγκόσμιου ρεπερτορίου της όπερας. Το ποιητικό κείμενο της τρίπρακτης όπερας «Τραβιάτα» – «Η παραστρατημένη» υπογράφει ο Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε (1810-1876). Βασίζεται στο θεατρικό έργο «Η κυρία με τις καμέλιες» (1852) του Αλέξανδρου ∆ουμά υιού (1824-1895) και αφορά την ιστορία της Μαρί Ντιπλεσί (1824-1847), διάσημης «εταίρας» της παρισινής κοινωνίας, με την οποία σχετιζόταν ο ίδιος ο γάλλος συγγραφέας. Στο Παρίσι, πιθανώς τον Φεβρουάριο του 1852, ο Βέρντι παρακολούθησε τη θεατρική εκδοχή, επίσης του ∆ουμά υιού. Συνεπαρμένος, αποφάσισε για πρώτη φορά να απευθυνθεί στο κοινό μέσα από ένα θέμα σύγχρονο, στοχεύοντας σε ένα είδος κοινωνικής κριτικής. Η ιστορική πλέον παραγωγή στην κλασική σκηνοθεσία και τα υπέροχα σκηνικά και κοστούμια του Νίκου Σ. Πετρόπουλου, η οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2001 στο θέατρο Ολύμπια και έκτοτε έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία σε όλες τις αναβιώσεις της, επιστρέφει στην ιστορική έδρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στην οδό Ακαδημίας με ένα εκλεκτό καστ πρωταγωνιστών σε μουσική διεύθυνση Ηλία Βουδούρη. Στο ρόλο του τίτλου η διακεκριμένη Ελληνίδα σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου, η οποία έχει ερμηνεύσει το ρόλο στα πέρατα του κόσμου εισπράττοντας διθυραμβικές κριτικές και η Ιταλίδα ανερχόμενη υψίφωνος Φραντσέσκα Ντότο την οποία απολαύσαμε πρόσφατα στο ρόλο της Ντόνα Άννας στον Ντον Τζοβάνι. ∆ιακεκριμένοι Έλληνες μονωδοί όπως ο Αντώνης Κορωναίος, ο Γιάννης Χριστόπουλος, ο ∆ημήτρης Πλατανιάς, ο ∆ιονύσης Σούρμπης και άλλοι συμπληρώνουν την εξαιρετική διανομή. Στις 15, 16, 17, 20, 22, 23 Μαΐου. Τιμές εισιτηρίων: 20, 30, 40, 50, 60, 65, παιδικό & φοιτητικό: 15 ευρώ, θέσεις περιορισμένης ορατότητας: 10, 15, 20, 30 ευρώ. •

ίναι στην ουσία ο τρίτος προσωπικός δίσκος του Κερκυραίου Βασίλη Γισδάκη, του τελευταίου ορίτζιναλ ερμηνευτή του Μάνου Χατζιδάκι, μέσα σε 25 χρόνια που «υπάρχει» στη δισκογραφία, αρχής γινομένης με τον «∆ρομέα» (1990, Σείριος) των Νίκου ∆ανίκα - Λευτέρη Τηλιγάδα και το «Προς την αθανασία τη μαρτυρική» (Σείριος, 1996) των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω. Χατζιδακικά ψήγματα βρίσκει κανείς και σ’ αυτή την ολοκαίνουργια δουλειά του Γισδάκη, προϊόν της συνεργασίας του με έναν νέο πρωτοεμφανιζόμενο συνθέτη, τον ∆αμιανό Πάντα: Σύνολο, 12 τραγούδια σε στίχους του Πάντα (3), του Αντώνη Παπακωνσταντινίδη (5) και της Βασιλικής Β. (4). Συμμετέχει η Ρίτα Αντωνοπούλου, αποδίδοντας ντουέτο με τον Γισδάκη τη λαϊκότροπη «Κραυγή». Οι σοβαρές μουσικές σπουδές του ∆αμιανού Πάντα αποτυπώνονται στη μουσική του. Χωρίς να χαρακτηρίζεται λόγια, διαθέτει αρμονικό πλούτο, που ομολογουμένως δεν συναντάμε συχνά στη σύγχρονη ελληνική τραγουδοποιία. Οι επιρροές του, όμως, είναι εμφανείς: ροκ, τάνγκο, αλλά και καθαρόαιμο λαϊκό τραγούδι. Για την ακρίβεια, το CD θα χωριζόταν άνετα σε δύο ενότητες: 6 ρυθμικές ροκ μπαλάντες και άλλα 5 λαϊκότροπα κομμάτια, τα οποία επίσης φλερτάρουν με τη φόρμα της μπαλάντας. Αφήνω εκτός το τελευταίο τραγούδι, τον «Προφήτη», με τους αφηγηματικούς -βιωματικούς σχεδόν- στίχους του Πάντα, που περιέχουν τις πληγές της ελληνικής ιστορίας και συγκεκριμένα του Εμφύλιου. Γιατί πέραν των συνθέ-

σεων, της πρώτης ύλης δηλαδή, των ενορχηστρώσεων που συνδυάζουν κλασικά και ηλεκτρικά όργανα και φυσικά της ερμηνείας του Βασίλη Γισδάκη, «Της ημέρας τα σκοτάδια» ευτύχησαν και από την άποψη των στίχων! Ένα ερωτικό ζητούμενο που δεν αποδίδεται από τη Βασιλική Β., έτσι όπως το ’χουμε συνηθίσει τουλάχιστον, καθώς και ένας επικός, με όλο ευφάνταστες εικόνες, Αντώνης Παπακωνσταντινίδης. Θαυμαστή η οικονομία του στίχου: ∆εν το ’χω μάθει το μαζί γι’ αυτό και το φοβάμαι/ Αυτό μας κάνει αντίπαλους γι’ αυτό και πολεμάμε, λέει η Βασιλική Β. στην «Κραυγή» και μας παραπέμπει σε εκείνο το αριστουργηματικό μικρό ποίημα του Ντίνου Χριστιανόπουλου: Το φιλί ενώνει πιο πολύ απ το κορμί/ Γι’ αυτό το αποφεύγουν οι πιο πολλοί. Εν κατακλείδι, αίσθηση μου είναι ακούγοντας και ξανακούγοντας τα 12 τραγούδια του CD, πώς ο Βασίλης Γισδάκης τα ερμήνευσε με μιαν αξιοζήλευτη ευδιαθεσία και με την ευέλικτη, άφυλη σχεδόν, φωνή του, που έκανε τον Νίκο Γκάτσο κάποτε να βάλει στίχους στο «Ταξίδι» από το «America - America» του Μάνου Χατζιδάκι ειδικά γι’ αυτή τη φωνή. Πάντως, δεν είναι μικρό πράγμα να κάνεις τρεις προσωπικούς δίσκους μέσα σε 25 χρόνια. Άλλοι, ενδεχομένως «καχύποπτοι», θα το λέγανε περιθώριο, ακόμη και έλλειψη δημοσίων σχέσεων. Εγώ πάλι το λέω ήθος, στάση ζωής και προσεχτικά μετρημένα βήματα. Αντώνης Μποσκοΐτης

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

«ΜΙΑ ΥΠΟΣΧΕΣΗ»

Ο έρωτας κι ο πόλεμος

Επιμέλεια: Στράτος Κερσανίδης

ένε, πως ο έρωτας είναι πόλεμος. Ίσως με κάποια υπερβολή, αλλά οπωσδήποτε και με μία δόση αλήθειας. Όλα αυτά όμως είναι χρήσιμα για τους ποιητές αλλά χάνουν το νόημά τους στην πραγματική ζωή. Γιατί στην πραγματική ζωή υπάρχουν οι ζωές των ανθρώπων, με τις χαρές τις λύπες και τον αγώνα της καθημερινότητας και κάποτε εμφανίζεται ο πόλεμος ως καταλυτικός παράγοντας που συντρίβει την καθημερινότητα, φέρνει τους ανθρώπους αντιμέτωπους με τη μη κανονικότητα, τον παραλογισμό. Κι αν ο έρωτας υπάρχει ως συστατικό ομορφιάς στη ζωή, ο πόλεμος είναι ό,τι πιο βρώμικο, ό,τι πιο βάρβαρο,

ό,τι πιο απάνθρωπο. Τελικά, δυστυχώς, σχεδόν πάντοτε ο πόλεμος είναι εκείνος που «σχίζει» στα δύο τη ζωή των ερωτευμένων, που τους χωρίζει, τους απομακρύνει, τους απομονώνει. Ο έρωτας, ο πόλεμος και μια υπόσχεση συναντιούνται στη νέα ταινία του Πατρίς Λεκόντ. Ο τρυφερός αυτός εστέτ του ευρωπαϊκού κινηματογράφου μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Στέφαν Τσβάιχ, «Ταξίδι στο παρελθόν», το οποίο ο συγγραφέας ξεκίνησε να γράφει στα μέσα της δεκαετίας του 1930 και το χειρόγραφο του οποίου ανακαλύφθηκε μετά το θάνατό του, το 1942. Η ταινία «Μια υπόσχεση», ψηλαφεί τη νουβέλα του Τσβάιχ, «ένα θαύμα της συνοπτικότητας», όπως τη χαρακτηρίζει ο

Λεκόντ και την παρουσιάζει διατηρώντας ανέπαφο το μέγα ερώτημα που θέτει ο συγγραφέας: «Αντέχει η επιθυμία ενός εραστή στο πέρασμα του χρόνου;». Όλα συμβαίνουν στη Γερμανία, το 1912, λίγο πριν ξεσπάσει ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Ένας νεαρός άνδρας, ο Φρίντριχ, πιάνει δουλειά σε ένα εργοστάσιο χάλυβα. Η ποιότητα της δουλειάς του εντυπωσιάζει τον Καρλ Χοφμάιστερ, ιδιοκτήτη της επιχείρησης, ο οποίος τον κάνει γραμματέα του. Του έχει απόλυτη εμπιστοσύνη ώστε όταν ο Καρλ για λόγους υγείας πρέπει να εργάζεται στο σπίτι, τον παίρνει μαζί του. Εκεί, ο Φρίντριχ, θα γνωρίσει την Λότε, την πολύ νεότερη σύζυγο του αφεντικού του. Η όμορφη, ευγενική και συνεσταλμένη, κυρία Χοφμάιστερ, γοητεύει το νεαρό γραμματέα, ο οποίος την ερωτεύεται χωρίς όμως να τολμά να εκδηλώσει τα αισθήματά του. Όμως ούτε η Λότε αδιαφορεί για τον Φρίντριχ, κι αυτό θα φανεί από την αντίδρασή της όταν εκείνος πρέπει να ταξιδέψει στο Μεξικό κατ’ εντολή του Καρλ, για να επιβλέψει τα ορυχεία που διαθέτει εκεί. Τότε, λίγο πριν ο Φρίντριχ φύγει για το μεγάλο ταξίδι στην άλλη άκρη του κόσμου, η Λότε του δίνει μια υπόσχεση: πως όταν θα επιστρέψει μετά από δύο χρόνια, θα γίνει δική του! Στο μεταξύ όμως έρχεται ο πόλεμος, οι νεκροί στην Ευρώπη είναι εκατομμύρια, οι καταστροφές ανυπολόγιστες και ο Φρίντριχ καταφέρνει να επιστρέψει ύστερα από οκτώ χρόνια. Λαχταράει να βρει την αγαπημένη του, αλλά δεν ξέρει εάν εκείνη έχει καταφέρει να παλέψει με τις δυσκολίες και το χρόνο, εάν είναι σε

Αστακός “δαγκώνει” Φοίνικα Η ΣΤΙΣ ΚΑΝΕΣ Ο ΛΑΝΘΙΜΟΣ

συμμετοχή της νέας ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου «The Lobster» (Ο Αστακός), στο διαγωνιστικό τμήμα του 68ου Φεστιβάλ των Κανών (13-24 Μαΐου) ήταν μια πολύ ευχάριστη είδηση για τον ελληνικό κινηματογράφο. Μπορεί το ιδιότυπο σινεμά του Λάνθιμου να «ξενίζει» πολλούς εντός συνόρων και να θεωρείται ως κάτι το «ακαταλαβίστικο» ή το «παρωχημένο», αλλά ευτυχώς δεν υπάρχει η ίδια γνώμη και στο εξωτερικό και εν προκειμένω αναφέρομαι στον Τιερί Φερμό, διευθυντή του Φεστιβάλ των Κανών, ο οποίος επέλεξε την ταινία για το διαγωνιστικό του τμήμα. Η ταινία του Λάνθιμου, η οποία φλερτάρει με το φανταστικό, μας μεταφέρει στο μέλλον. Οι άνθρωποι που δεν έχουν ταίρι μεταφέρονται στο Ξενοδοχείο και εκεί μέσα σε 45 μέρες πρέπει να βρουν σύντροφο. Όμως, κάποιος θα δραπετεύσει και θα καταφύγει στο ∆άσος όπου κρύβονται οι μοναχικοί φυγάδες. Εκεί, κόντρα στους κανόνες, θα βρει και θα ερωτευτεί μια γυναίκα. Όπως έχει γράψει ο Λάνθιμος, η ταινία «προσπαθεί να ανακαλύψει συνώνυμα για την αγάπη, όπως φόβος, κανόνες, διορίες, ταίριασμα, αφέλεια, ευημερία, ψέματα». Αυτή είναι η όγδοη συμμετοχή ελληνικής ταινίας στο διαγωνιστικό τμήμα των Κανών, αρχής γενομένης το 1955 με, τη «Στέλλα», του Μιχάλη Κακογιάννη.

Το 1960, ακολούθησε ο Ζιλ Ντασέν με το «Ποτέ την Κυριακή», και η Μελίνα Μερκούρη μοιράστηκε το βραβείο ερμηνείας με την Ζαν Μορό. Ακολούθησε η εποχή Θόδωρου Αγγελόπουλου, ο οποίος μετά την προβολή του «Θίασου» το 1975 στο ∆εκαπενθήμερο Σκηνοθετών (Βραβείο ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικού Τύπου - FIPRESCI), επειδή η τότε κυβέρνηση Καραμανλή αρνήθηκε να την υποβάλει ως επίσημη συμμετοχή της χώρας, διεκδίκησε 4 φορές το Χρυσό Φοίνικα και τον κέρδισε με την τελευταία συμμετοχή. Αναλυτικά: 1977, «Οι Κυνηγοί» 1984, «Ταξίδι στα Κύθηρα» (βραβείο σεναρίου και FIPRESCI) 1991, «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» 1995, «Το βλέμμα του Οδυσσέα» (Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής και FIPRESCI) 1998, «Μια αιωνιότητα και μια μέρα», (Χρυσός Φοίνικας). Υπενθυμίζουμε πως ο Γιώργος Λάνθιμος είχε συμμετάσχει στο Φεστιβάλ των Κανών και το 2009, με τον «Κυνόδοντα», στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα (Un Certain Regard). Η ταινία είχε εντυπωσιάσει και τελικά κέρδισε το πρώτο βραβείο του συγκεκριμένου τμήματος. Στρα. Κερ.

θέση να κρατήσει την υπόσχεση που του είχε δώσει. Ο σκηνοθέτης, Πατρίς Λεκόντ λέει σε σημείωμά του: «Πρόκειται για μια στοιχειωτική, έντονα συναισθηματική ταινία. Στοιχειωτική, γιατί ο φωτισμός, τα σκηνικά, ο τρόπος κινηματογράφησης, ο ρυθμός, όλα μεταφέρουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα ιλιγγιώδη συναισθήματα της ιστορίας. Η προβληματισμένη γοητεία μιας ταινίας προέρχεται από τη διευθέτηση των σκηνικών και των αντικειμένων στο χώρο. Έντονη, γιατί το μυθιστόρημα του Στέφαν Τσβάιχ είναι ένα θαύμα της συνοπτικότητας, λες και ο συγγραφέας αποφάσισε να ξεφορτωθεί οτιδήποτε δεν τροφοδοτούσε άμεσα την ιστορία και το συναίσθημα που αυτή μας μεταφέρει. Η προσαρμογή του σεναρίου, που γράψαμε μαζί με το Ζερόμ Τονέρε, σέβεται την επιθυμία να παραμείνει στα απολύτως απαραίτητα. Συναισθηματική, γιατί γι’ αυτό πρόκειται εξάλλου: την επιθυμία ενός εραστή. Να αγαπάς χωρίς να γνωρίζεις αν υπάρχει περίπτωση να αγαπηθείς κι εσύ. Να ονειρεύεσαι χωρίς να μπορείς να εκφράσεις τα όνειρα σου. Να το κρατάς μυστικό, αλλά να σε κρατά ένα βλέμμα, ένα άγγιγμα. Καθώς προσεγγίζω την ταινία, γνωρίζω πως η προσοχή μου θα κινητοποιείται από «τα μικρά τίποτα που μας οδηγούν»». strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Έρωτας με την πρώτη μπουνιά» (Les combattans) του Τόμας Κέιλι: Αυτή είναι η ιστορία του Αρνό, ενός νέου άνδρα ο οποίος, ενώ ετοιμάζεται να περάσει ένα ήσυχο καλοκαίρι, γνωρίζει τη Μαντλίν μια γυμνασμένη κοπέλα η οποία σκέφτεται το τέλος του κόσμου, προετοιμάζοντας τον εαυτό της γι’ αυτό. Μια ιστορία για την ενηλικίωση και την αγάπη, μια ρομαντική κομεντί για τη σχέση των δύο φύλων. Ανάμεσα σε πολλά βραβεία, κέρδισε και τα βραβεία της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου στην Ελλάδα και της ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου στις Κάνες.

 «Vice: Η πόλη της βίας» (Vice) του Μπράιαν Μίλερ: Η πέμπτη ταινία του Μίλερ, είναι μια ταινία με έντονη δράση και γρήγορους ρυθμούς. Το Βάις είναι ένας τεχνητός προορισμός που έχει επινοήσει ο Τζούλιαν Μάικλς και οι πελάτες μπορούν εκεί να εκπληρώσουν ακόμη και τις πιο ακραίες φαντασιώσεις τους. Ο «κάτοικοι» του Βάις μοιάζουν με τους αληθινούς ανθρώπους και μία από αυτούς καταφέρνει να αποδράσει από την τεχνητή πόλη. Οι μπράβοι του Τζούλιαν την κυνηγούν. Το ίδιο κάνει και ένας αστυνομικός ο οποίος αναζητά τρόπο για να κλείσει το Βάις.

 «Demonic House of Horror» του Ουίλ Κάνον: Πέντε νεαροί δολοφονούνται σε ένα στοιχειωμένο σπίτι. Ένας ντετέκτιβ ερευνά την υπόθεση και μαθαίνει από το μοναδικό επιζώντα πως βρισκόταν εκεί για να κυνηγήσουν φαντάσματα. Η ταινία τρόμου της χρονιάς ή μια συρραφή από αναμενόμενα εφέ; Μάλλον το δεύτερο.

«Γιοκανάντα: Το ταξίδι της αφύπνισης» (Awake: The Life of Yokananda) της Πάολα Ντι Φλόριο και της Λίζα Λίμαν: Ο Παραμαχάνσα Γιοκανάντα είναι ο πιο διάσημος γιόγκι στη ∆ύση. Το βιβλίο του «Η αυτοβιογραφία ενός γιόγκι» έγινε θρυλικό και αποτέλεσε το «ευαγγέλιο» πολλών δυτικών, οι οποίοι θέλησαν να μυηθούν στη γιόγκα και τη φιλοσοφία της. Το ντοκιμαντέρ μας φέρνει κοντά στο «δάσκαλο», τις ιδέες του αλλά και την εποχή του. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

Οι δημοσιογραφικές ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΑΙ ∆ΙΑΝΟΗΤΗ, ΝΟΑΜ

«Ο γενικός πληθυσμός δεν γνωρίζει τι συμβαίνει και δεν γνωρίζει καν ότι δεν το γνωρίζει»

Όσο διευρύνεται η ποικιλία των διαθέσιμων ΜΜΕ, τόσο καλύτερα θα είναι τα πράγματα

Πριν τρεις δεκαετίες, ο Νόαμ Τσόμσκι, ένας από τους μεγαλύτερους διανοούμενους της εποχής μας, άσκησε δριμύτατη κριτική στα δυτικά μίντια με το βιβλίο που συνυπέγραψε με τον Έντουαρντ Χέρμαν «Κατασκευάζοντας συναίνεση». Σύμφωνα με αυτό, τα δυτικά μίντια παράγουν τη συναίνεση που απαιτούν οι κυρίαρχες ελίτ της κοινωνίας. Με «φίλτρα», τα οποία καθορίζουν τι αποτελεί «είδηση» και τι αρνητική ανάδραση στις περιστασιακές παρεκκλίσεις των ΜΜΕ, ο Τσόμσκι αποδεικνύει πώς η προπαγάνδα μπορεί να οδηγήσει τα μίντια σε αυτολογοκρισία. Ωστόσο, έκτοτε πολλά έχουν αλλάξει. Σήμερα έχουμε το διαδίκτυο. Συζητάμε με τον Νόαμ Τσόμσκι για τα σημερινά ΜΜΕ. Τη συνέντευξη πήρε ο Σίνγκ Γιουν Λι*

“

Ο κόσμος των επιχειρηματιών προτίθεται να ανεχθεί την αποκάλυψη κυβερνητικών παρεμβάσεων στην προσωπική και επαγγελματική ζωή, καθώς δεν θέλει ένα ισχυρό και παρεμβατικό κράτος.

Πριν από 27 χρόνια στο βιβλίο σας «Κατασκευάζοντας συναίνεση», γράφατε πως ο πρωταρχικός ρόλος των κυρίαρχων μίντια στις δυτικές δημοκρατικές κοινωνίες είναι η δημόσια στήριξη των συμφερόντων των ελίτ που κυριαρχούν στην κυβέρνηση και τον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, πολλά μεσολάβησαν έκτοτε. Το διαδίκτυο έχει καταφέρει να αποκεντρώσει και να διαβρώσει την εξουσία των παραδοσιακών ΜΜΕ, ενώ έδωσε βήμα στη δημοσιογραφία των πολιτών. Για παράδειγμα, η εξέγερση στο Φέργκιουσον δημοσιεύτηκε πρώτα στο τουίτερ και ύστερα ακολούθησαν τα ΜΜΕ. Θεωρείτε πως το διαδίκτυο ξεπέρασε το «μοντέλο προπαγάνδας», που περιγράφετε στο βιβλίο; Πριν δέκα χρόνια, επανεκδόθηκε το συγκεκριμένο βιβλίο μ’ ένα νέο πρόλογο, ο οποίος αναφέρεται στα ζητήματα που θέσατε. Θεωρήσαμε με τον Ε. Χέρμαν πως είναι απαραίτητο να καταγράψουμε αυτή την εξέλιξη. Σαφώς έχουν αλλάξει πολλά, όπως για παράδειγμα έχει περιοριστεί σημαντικά η έκδοση των ανεξάρτητων εφημερίδων, όμως θαρρώ πως η ανάλυσή μας παραμένει στο ακέραιο. Είναι αλήθεια πως το διαδίκτυο παρέχει δυνατότητες, που στο παρελθόν δεν ήταν εξίσου διαθέσιμες. Έτσι, αντί να πρέπει να πας στη βιβλιοθήκη για μία έρευνα, πλέον αρκεί να ανοίξεις τον υπολογιστή σου. Σαφώς μπορείς να δημοσιοποιήσεις εύκολα πληροφορίες ή να διασταυρώσεις κάποιες πληροφορίες από διαφορετικές πηγές και αυτό προσφέρει δυνατότητες, αλλά και ανεπάρκειες. Όμως, ουσιαστικά, το σύστημα δεν έχει αλλάξει και πολύ.

Η δημοσιογραφία εκλείπει

Η Έμιλυ Μπελ, διευθύντρια του Κέντρου Tow για την Ψηφιακή ∆ημοσιογραφία, τόνισε σε διάλεξή της στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης: «Ο Τύπος δεν έχει πλέον την ευθύνη της ελευθερίας του Τύπου, ενώ έχει χάσει τον έλεγχο της μετάδοσης της είδησης στο κοινό. Η δημόσια σφαίρα ελέγχεται από ένα μικρό αριθμό εταιρειών, με έδρα τη Σίλικον Βάλεϊ». Πλέον, οι περισσότερες ειδήσεις δημοσιεύονται στα social media και δεν είναι πλέον ο Ρούπερτ Μέρντοχ (ΣτΜ: μεγιστάνας των ΜΜΕ) αυτός που ελέγχει το πώς δημιουργείται και διαδίδεται μία είδηση, αλλά οι Λάρι Πέιτζ και Σεργκέι Μπριν της Google, με τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ του Facebook. Αυτοί είναι που πλέον «κατασκευάζουν συναίνεση»; Πρώτα απ’ όλα, δεν συμφωνώ με τη δήλωση αυτή. Αν, για παράδειγμα, θέλω να μάθω τι συμβαίνει στην Ουκρανία, τη Συρία ή την Ουάσινγκτον τότε θα διαβάσω τους «New York

Times», ή άλλες εφημερίδες, θα ενημερωθώ από το Associated Press, ή θα διαβάσω βρετανικό Τύπο κ.λπ. ∆εν θα δω το τουίτερ, γιατί δεν μου λέει τίποτα. Καταγράφει εν συντομία και επιφανειακά τις απόψεις των πολιτών, παραβλέποντας τον πυρήνα της είδησης. Νομίζω πως ισχύει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που λέει η Ε. Μπελ, οι πηγές της είδησης έχουν περιοριστεί. Για παράδειγμα, στη Βοστώνη, όπου βρισκόμαστε, εκδιδόταν μια πολύ καλή εφημερίδα, η «Boston Globe». Ακόμα υπάρχει, όμως ως ισχνή σκιά της τριαντάχρονης πορείας της. Είχε ανταποκριτές σε όλο τον κόσμο, το καλύτερο ρεπορτάζ κατά τη διάρκεια των πολέμων της Κεντρικής Αμερικής και ασκούσε καλή κριτική δημοσιογραφία σε πολλά θέματα. ∆είτε την τώρα σε ένα περίπτερο. Θα δείτε μόνο τοπικές ειδήσεις, αναδημοσιεύσεις από το διαδίκτυο και τους «New York Times» και τίποτε άλλο. Αυτό συμβαίνει σε όλη τη χώρα, για την ακρίβεια σε όλο τον κόσμο. Οι δημοσιογραφικές πηγές ολοένα και στερεύουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα ρεπορτάζ στους «New York Times» τον «Guardian», τον «Independent» ή αλλού πρέπει να διαβάζονται χωρίς κριτική ματιά, όμως ευτυχώς που ακόμα υπάρχουν. Ακόμα βλέπουμε δημοσιογράφους στο δρόμο, οι οποίοι όλο και λιγοστεύουν και γι’ αυτό λέω πως οι δημοσιογραφικές πηγές στερεύουν. Υπάρχει, όμως, και ένας αντισταθμιστικός παράγοντας. Είναι ευκολότερο πια να διαβάζεις τον ξένο Τύπο, από ό,τι πριν από είκοσι χρόνια, επειδή δεν χρειάζεται να τον αναζητήσεις στη βιβλιοθήκη ή τους πάγκους του ξένου Τύπου, αλλά να τον διαβάσεις από το διαδίκτυο. Θα έλεγα, λοιπόν, πως υπάρχουν πολλαπλές επιπτώσεις. Όσον αφορά την Σίλικον Βάλεϊ, δηλαδή την Google, δεν έχω καμία αμφιβολία πως προσπαθούν να κατασκευάσουν συναίνεση. Γνωρίζουμε πώς λειτουργεί. Αν για παράδειγμα θέλεις ν’ αγοράσεις κάτι, θα το ψάξεις στο Google. Η ιεράρχηση της λίστας αποτελεσμάτων προκύπτει από τις διαφημίσεις, χωρίς να σημαίνει ότι αυτά είναι τα πιο σημαντικά. Πρόκειται για μια αντανάκλαση του μοντέλου επιχειρηματικότητας, το οποίο στηρίζεται στη διαφήμιση, ένα από τα βασικά φίλτρα του «μοντέλου προπαγάνδας». Πρέπει να παραδεχτώ, όμως, πως χρησιμοποιώ το Google συνεχώς. Χαίρομαι που υπάρχει. Αλλά, δεν συγκρίνεται με το πώς προσλαμβάνεις τις πληροφορίες όταν τις διαβάζεις στους «New York Times» ή τη «Washington Post» ή τη «Wall Street Journal». Και ας μην ξεχνάμε πως η Google, όπως και άλλες εταιρείες, μ’ ένα εξελιγμένο σύστημα επιτήρησης προσπαθούν να ανακτήσουν προσωπικά δεδομένα, συνήθειες και αντιδράσεις των πελατών τους, ώστε να βρουν πώς πρέπει να πα-

ρουσιάζεται η πληροφορία σε αυτούς. Είναι πιο εξελιγμένοι και από την NSA (Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας), όσον αφορά την επιτήρηση. Ο πρώην αρχισυντάκτης της «Washington Post», Ρόμπερτ Κάιζερ, έγραψε σχετικά: «Οι ειδήσεις, όπως τις γνωρίζουμε, βρίσκονται σε κίνδυνο. Όπως και η δημοκρατική διακυβέρνηση, η οποία εξαρτάται από τον αποτελεσματικό έλεγχο που θα ασκήσουν τα ειδησεογραφικά μέσα. Και τα δύο υπονομεύονται από τις κοινωνικές αλλαγές που επέφεραν οι ψηφιακές τεχνολογίες, μια από τις πιο ισχυρές δυνάμεις που ανέπτυξε η ανθρωπότητα». ∆εν είναι μόνο οι μεγάλοι δημοσιογραφικοί όμιλοι, που υποφέρουν οικονομικά και φαίνεται πώς δεν θα επιβιώσουν, αλλά και αμέτρητες τοπικές εφημερίδες στις ΗΠΑ και την Αγγλία, οι οποίες κλείνουν. Ξέρω πως ορισμένους από αυτούς τους ομίλους τους αντιμετωπίζεις ως

“

Τα εμπορικά μίντια δεν είναι τίποτα λιγότερο από επιχειρήσεις, που πρέπει να είναι θελκτικές στην αγορά, άρα και στους επιχειρηματικούς ομίλους.

κατασκευαστές συναίνεσης, όμως πώς μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε την ποιοτική δημοσιογραφία στη νέα ψηφιακή εποχή; Πώς χρηματοδοτείται το BBC; Από τους πολίτες… Πάρτε για παράδειγμα τις ΗΠΑ και την πρώτη τροπολογία του Συντάγματος περί ανεξιθρησκείας, ελευθερίας του Τύπου και της έκφρασης, η οποία έχει διπλή λειτουργία. Απαλλάσσει τον πληροφοριοδότη από τον κρατικό έλεγχο, παρέχοντας στο λαό το δικαίωμα στην πληροφορία. Έτσι, αν ανατρέξετε στους μεταπολεμικούς νόμους, θα δείτε πως εξασφάλισαν δημόσια χρηματοδότηση στις εφημερίδες, στην προσπάθειά τους να διαμορφώσουν ένα ευρύ φάσμα διάδοσης πληροφοριών. Πρόκειται για ένα λογικό μοντέλο, στη λογική της θετικής και αρνητικής ελευθερίας. Πλέον έχουμε μόνο αρνητική ελευθερία, την ελευθερία από τον εξωτερικό έλεγχο ή τη θετική ελευθερία να εκπληρώνεις τους νόμιμους στόχους της ζωής σου, στην παρούσα περίπτωση, την απόκτηση πληροφοριών. Αυτή είναι μια μάχη που δίνεται

“

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Μαΐου 2015

πηγές ολοένα και στερεύουν

ΤΣΟΜΣΚΙ

Ένα εναλλακτικό μοντέλο, το οποίο θεωρώ πως αποτελεί τον πυρήνα της λειτουργικής δημοκρατίας, είναι η δημόσια στήριξη του ευρύτερου δυνατού φάσματος πληροφοριών και αναλύσεων.

εδώ και αιώνες. Αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, στις ΗΠΑ αναπτύχθηκε ένας μεγάλος διάλογος για το κατά πόσο τα μίντια πρέπει να υπηρετούν αυτή τη διπλή λειτουργία, παρέχοντας ένα ποσοστό ελευθερίας ελέγχου -το οποίο ήταν αποδεκτό σε όλα τα επίπεδα- και επιπλέον την παροχή στον πληθυσμό του δικαιώματος πρόσβασης σε ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών ή απόψεων. Το πρώτο μοντέλο, ο εταιρικός ελευθερισμός, είναι αυτό που κέρδισε. Το δεύτερο εγκαταλείφθηκε. Είναι ένας από τους λόγους που οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει πολλά περιφερειακά τοπικά ραδιόφωνα, σε σύγκριση με άλλες χώρες. Εξαρτάται από το τι ζητάς. Ένα εναλλακτικό μοντέλο, το οποίο θεωρώ πως αποτελεί τον πυρήνα της λειτουργικής δημοκρατίας, είναι η δημόσια στήριξη του ευρύτερου δυνατού φάσματος πληροφοριών και αναλύσεων.

Η διαφημιστική εξάρτηση του Τύπου

Ελλείψει ενός καλού επιχειρηματικού μοντέλου, νέοι δημοσιογραφικοί όμιλοι όπως το Buzzfeed ή το Vice, προωθούν τη λεγόμενη «native advertising», μια μορφή διαδικτυακής διαφήμισης που παραπλανά τον καταναλωτή, ο οποίος νομίζει πως διαβάζει ένα άρθρο, παρά μια πληρωμένη διαφήμιση. Πρόκειται ουσιαστικά για κεκαλυμμένη διαφήμιση. Μάλιστα, ως και ο «Guardian» δημοσίευσε αντίστοιχο κείμενο για την Goldman Sachs. Ποια η άποψή σας για αυτή τη μορφή διαφήμισης; Πρόκειται για ένα σοβαρό και μεγάλο πρόβλημα, το οποίο εξαπλώνεται, ενώ δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Η εξάρτηση του Τύπου από τις διαφημίσεις διαμορφώνει, ελέγχει και εν τέλει καθορίζει τι παρουσιάζεται στο κοινό. Αν ανατρέξετε και πάλι στο βιβλίο μας θα δείτε πώς η ιδέα της διαφημιστικής εξάρτησης διαστρεβλώνει την έννοια της ελευθερίας των μέσω ενημέρωσης. Άλλωστε, τα εμπορικά μίντια δεν είναι τίποτα λιγότερο από επιχειρήσεις, που πρέπει να είναι θελκτικές στην αγορά, άρα και στους επιχειρηματικούς ομίλους. Σοκαρίστηκα από τα αποτελέσματα έρευνας της παγκόσμιας εταιρείας δημόσιων σχέσεων Edelman για το κατά πόσο οι αναγνώστες αναγνωρίζουν αν διαβάζουν διαφήμιση ή άρθρο, σύμφωνα με τα οποία 60% των αναγνωστών δεν γνώριζαν πως διαβάζουν διαφημίσεις… Αυτό πάντα ίσχυε. Η επίδραση των

Οι δημοσιογράφοι φέρονται ως κακομαθημένοι έφηφοι

Ποια η γνώμη σας για το «Charlie Hebdo», για αυτή την «άνευ όρων ελευθερία του λόγου»; Πρέπει να υποστηρίξουμε σθεναρά την ελευθερία του λόγου. Συμπτωματικά, ένα από τα καλά των ΗΠΑ, σε αντίθεση με την Αγγλία, είναι πως υπάρχει υψηλή προστασία της ελευθερίας του λόγου. Ωστόσο, αυτή δεν σημαίνει έλλειψη υπευθυνότητας. Για παράδειγμα, είμαι υπέρ της ελευθερίας του λόγου, αλλά αν κάποιος αποφάσιζε να τοποθετήσει μια μεγάλη διαφημιστική ταμπέλα στην πλατεία Τάιμς της Νέας Υόρκης, η οποία θα εκθείαζε την αποστολή των Εβραίων στους θαλάμους αερίων, δεν θεωρώ πως θα έπρεπε να απαγορευτεί από το κράτος, παρότι δεν θα την υποστήριζα. Θεωρείς πως οι σκιτσογράφοι του «Charlie Hebdo» στερούνταν υπευθυνότητας; Πιστεύω πως φέρονταν ως κακομαθημένοι έφηβοι, ωστόσο αυτό δεν δικαιολογεί τη δολοφονία τους. Άλλωστε, αυτό θα μπορούσα να το πω για ένα μεγάλο μέρος εκπροσώπων του Τύπου. Θεωρώ πως συχνά είναι ανεύθυνοι. Για παράδειγμα, η υπεράσπιση του μεγαλύτερου εγκλήματος του αιώνα, της εισβολής στο Ιράκ, από τον αμερικάνικο και αγγλικό Τύπο ήταν σαφώς πιο ανεύθυνη από το «Charlie Hebdo». Οδήγησε στην καταστροφή του Ιράκ και την επιβολή μιας θρησκευτικής διαμάχης, η οποία καταστρέφει την περιοχή. Πραγματικά ήταν ένα τεράστιο έγκλημα. Η επιδρομή είναι το υπέρτατο διεθνές έγκλημα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η στάση, λοιπόν, του Τύπου θεωρώ πως ήταν ανεύθυνη, ωστόσο δεν πιστεύω πως πρέπει να κλείσει. διαφημιστικών εταιρειών και των εταιρειών δημοσίων σχέσεων είναι αισθητή στα μίντια, τόσο σε επίπεδο ειδήσεων όσο και σε επίπεδο σχολιασμών. Όμως, δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, έτσι είναι η αγορά.

Αναγκαία η ποικιλία των διαθέσιμων Μέσων

Πρόσφατα, o «Guardian» και η «Washington Post» αποκάλυψε επιχείρηση παρακολούθησης της NSA εναντίον του Έντουαρντ Σνόουντεν. Τέτοιες αποκαλύψεις θα λέγαμε πως εξασθενούν το μοντέλο προπαγάνδας ή αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα; Το μοντέλο προπαγάνδας, όπως το αναπτύξαμε, αποτελεί μια πρώτη καλή προσέγγιση του τρόπου λειτουργίας των μίντια. Όμως, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες. Αν ανατρέξετε στο «Κατασκευάζοντας συναίνεση», θα δείτε πως το ένα τρίτο του βιβλίου, που κανείς δεν φαίνεται να έχει διαβάσει, υπερασπίζεται τα μίντια από την κριτική των οργανώσεων υπεράσπισης πολιτικών δικαιωμάτων, όπως η ΜΚΟ Freedom House. Υπερασπίζεται

τον επαγγελματισμό και την ακρίβεια των μίντια στις αναφορές τους από μια σκληρή κριτική, σύμφωνα με την οποία αντιμετωπίζονται ως προδότες και υπονομευτές της κυβερνητικής πολιτικής. Τα μίντια δυσαρεστήθηκαν από αυτή την υπεράσπιση, η οποία έγινε όταν αναφερθήκαμε στην Tet Offensive (ΣτΜ: εκστρατεία αντεπίθεσης των Βιετκόνγκ στο Βιετνάμ το 1968), κατά τη διάρκεια της οποίας οι δημοσιογράφοι αποδείχθηκαν ειλικρινείς, θαρραλέοι, ακριβείς και επαγγελματίες, πα-

ρότι η δουλειά τους γινόταν σ’ ένα πλαίσιο σιωπηρής συναίνεσης στο σύστημα προπαγάνδας. Το σύστημα προπαγάνδας ήταν «ό,τι κάνουμε στο Βιετνάμ είναι δίκαιο και σωστό». Αυτό υποστηρίζει παθητικά το δογματικό σύστημα. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, υπονόμευε την κυβέρνηση δείχνοντας πως οι ισχυρισμοί της ήταν ψευδείς. ∆είτε ακόμα την αποκάλυψη του Γουότεργκεϊτ ή διεφθαρμένων επιχειρήσεων. Μία από τις καλύτερες πηγές αποκάλυψης της διαφθοράς είναι οι επιχειρηματίες. Τα μίντια καλώς αποκαλύπτουν τέτοιες περιπτώσεις, ωστόσο ο κόσμος των επιχειρηματιών προτίθεται να ανεχθεί την αποκάλυψη της διαφθοράς. Προτίθεται, επίσης, να ανεχθεί την αποκάλυψη κυβερνητικών παρεμβάσεων στην προσωπική και επαγγελματική ζωή, καθώς δεν θέλει ένα ισχυρό και παρεμβατικό κράτος. Ο «Guardian» δεν πρέπει να υπόκειται σε κριτική γιατί αποκάλυψε το περιεχόμενο του φακέλου Σνόουντεν, άλλωστε αυτό όφειλε να κάνει. Όπως προείπα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες, ωστόσο επιλέγουμε αυτούς που θεωρούμε ως τους πιο σημαντικούς, αλλά όχι τους πιο εμπεριστατωμένους, δημιουργώντας έτσι αντιπαραδείγματα. Και αυτό, κατά τη γνώμη σας, αποτελεί ένα αντιπαράδειγμα; Όχι. Πρόκειται για την απόδειξη ότι υπάρχουν και άλλα ζητήματα, ότι, σε αντίθεση με άλλους σημαντικότερους παράγοντες, υπάρχουν και δευτερεύοντες παράγοντες, όπως ο επαγγελματισμός και η επαγγελματική ακεραιότητα. Θεωρείτε πως η συμμετοχική χρηματοδότηση μπορεί να ανεξαρτητοποιήσει τη δημοσιογραφία; Ως γενική αρχή, πιστεύω πως οτιδήποτε αυξάνει την ποικιλία και το εύρος των μίντια είναι ευεργετικό. Φυσικά, μία τέτοια προσέγγιση μπορεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα, όπως συμβαίνει με κάθε προσέγγιση. ∆εν υπάρχει ιδανικός τύπος που δεν γεννά προβλήματα, ωστόσο όσο διευρύνεται η ποικιλία των διαθέσιμων Μέσων, τόσο καλύτερα θα είναι τα πράγματα.

* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο byline.com (14/4/2015).

“

Το κίνημα πρέπει να βρει τα επόμενα βήματά του, καθώς πια οι δομές αλληλεγγύης είναι πολλές και παντού, αλλά χρειάζεται να συντονιστούν, να βρουν και νέους τρόπους ανάπτυξής τους.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΠΡΩΤΗ ΠΑΝΕΛΛΑ∆ΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ∆ΟΜΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

∆οµές ενωµένες, ποτέ νικηµένες Σ

ήμερα ολοκληρώνεται η πρώτη πανελλαδική συνάντηση δομών αλληλεγγύης στο Γεωπονικό πανεπιστήμιο, η οποία στόχο έχει να συγκεντρώσει τη συλλογική εμπειρία αυτοοργάνωσης, προκειμένου να ανταποκριθούν οι δομές στις νέες προκλήσεις. Στη συνάντηση εκπροσωπήθηκαν εκατοντάδες δομές από τους Χωρίς Μεσάζοντες, κοινωνικά φροντιστήρια και αλληλέγγυα εκπαιδευτήρια, δομές κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, τροφής και υγείας, αλληλέγγυες δομές σωματείων, πολιτιστικές ομάδες. «Μπαίνουν καινούρια πλέον ερωτηματικά. Βρισκόμαστε μπροστά σε νέες προκλήσεις πώς θα αναδείξουμε τις συλλογικές δράσεις, πώς θα ξαναδούμε το τεχνικό πλαίσιο, πώς θα ανακαλύψουμε ή θα διανέμουμε πόρους για την ικανοποίηση των αναγκών. Μας προβληματίζει η περαιτέρω ανάπτυξη του κινήματος αλληλεγγύης. Θέλουμε μεγαλύτερη ακόμα σύνδεση των κινημάτων μεταξύ τους, αλλά και με την κοινωνία, να δυναμώσουμε τις δομές, να παροτρύνουμε τον κόσμο να συμμετέχει, να αυξήσουμε την οργανωτικότητά μας, αλλά και να συμβάλλουμε με προτάσεις ακόμα και στον κυβερνητικό έλεγχο», εξηγεί ο Κώστας Βενιώτης

από την Αλληλεγγύη για Όλους. Εδώ και τέσσερα χρόνια, η κρίση γέννησε ένα πολύμορφο κίνημα αλληλεγγύης, το οποίο μέσα από τις ποικίλες δομές του προσπάθησε και προσπαθεί να συμβάλλει στη στήριξη της κοινωνίας, αλλά και στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας αυτοοργάνωσης, κοινωνικής συμμετοχής, ισοτιμίας και δημοκρατίας. Σήμερα, το κίνημα πρέπει να βρει τα επόμενα βήματά του, καθώς πια οι δομές αλληλεγγύης είναι πολλές και παντού, αλλά χρειάζεται να συντονιστούν, να βρουν και νέους τρόπους ανάπτυξής τους. Τον επόμενο μήνα θα αρχίσει να εφαρμόζεται το κυβερνητικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος που θα πρέπει να αναλάβουν οι δομές, κυρίως, για τον εντοπισμό των ανθρώπων που έχουν ανάγκη, αφού δυστυχώς η απόκρυψη κάποιας ανάγκης δεν είναι σπάνια. Και ύστερα, αυτό το πρόγραμμα δεν φτάνει να καλύψει όλους. Θα χρειαστούν και άλλες, σε πολλά επίπεδα, παρεμβάσεις. Έτσι, στα εργαστήρια που οργανώθηκαν οι δομές αλληλεγγύης προσπάθησαν να συγκεντρώσουν τη συσσωρευμένη εμπειρία, να απαντήσουν σε ερωτήματα, αλλά και να συνδιαμορφώσουν

νέες ιδέες και προτάσεις για τα επόμενα βήματα. «Οι δομές αλληλεγγύης αναπτύσσονται κάθε μέρα. ∆ημιουργείται πλέον ένα δίκτυο που ανταλλάσσει πληροφορίες, εμπειρίες, αλλά και πόρους. Αυτό το ζωντανό δίκτυο θα εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα των δομών αλληλεγγύης», προσθέτει ο Κ. Βενιώτης. Η σύνδεση των δομών, λοιπόν, είναι το μεγαλύτερο στοίχημα της επόμενης περιόδου, καθώς η ενδυνάμωσή τους θα συνδράμει στην ανάπτυξή τους. Πλέον υπάρχει η δυνατότητα εντοπισμού και ανταλλαγής πόρων. Αν μία δομή υγείας έχει ένα φάρμακο που χρειάζεται μία άλλη δομή θα εντοπιστεί ή αν μία περιοχή παράγει άφθονο λάδι και άλλη πορτοκάλια θα υπάρξει ανταλλαγή πόρων. Σε αυτό έχει βοηθήσει πολύ η Αλληλεγγύη για Όλους, η οποία προσπαθεί να επιτύχει τη σύνδεση των δομών, να προωθήσει το κίνημα αλληλεγγύης αλλά και να το συνδέσει με αλληλέγγυους στο εξωτερικό. «Καλούμε τον κόσμο να λειτουργήσει συλλογικά και να μπει στις δομές και μετά οι δομές να αναπτυχθούν και να ξεκινήσουν άλλοι», καταλήγει ο Κ. Βενιώτης. Ιωάννα ∆ιαλεισμά

11.00 –14.00 Εργαστήρι (αμφ. Φραγκόπουλου): Εξοικονομώντας πόρους Τα τρόφιμα και τα φάρμακα συγκεντρώνονται πια με αρκετή δυσκολία, γεγονός που όλοι/όλες το αντιμετωπίζουμε στις δράσεις μας. Είναι στ’ αλήθεια τόσο σπάνια ή μήπως πρέπει να αρχίσουμε να κοιτάμε κι αλλού; Με ποιους τρόπους και ποιες συνέργειες θα αναζητήσουμε τον πλούτο της χώρας; Εργαστήρι για τη Στέγη (Αίθουσα Α): «Ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μας» Σπίτια, καταστήματα και αγροτεμάχια συνεχίζουν να εκπλειστηριάζονται. Οι εξώσεις ενοικιαστών αυξάνονται και μαζί τους η ανασφάλεια. Ταυτόχρονα γύρω μας είναι υπαρκτό ένα μεγάλο κτιριακό απόθεμα σε αχρησία. Το διεκδικούμε; Με ποιους τρόπους και για ποιες χρήσεις; Πώς αντιδρούμε απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα;

Εργαστήρι ΚΙΦΑ (Αίθουσα Β): «Την υγειά μας να ‘χουμε!» Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα! Πώς τα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία αλληλεγγύης μπορούν να διευρύνουν τους τρόπους και τα πεδία παρέμβασης; Αναζητούμε τα εργαλεία μεγαλύτερου συντονισμού και προσεγγίζουμε νέες θεματικές. 14.00-16.00 Καταληκτική συνάντηση: Παρουσιάζουμε τα συμπεράσματα, τους προβληματισμούς και τις ιδέες που συζητήθηκαν στα εργαστήρια μας και συνδιαμορφώνουμε το μήνυμα της συνάντησης. Συντονιζόμαστε και προχωράμε!