Κυριακή 13-7-2014 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 13 Ιουλίου 2014 • Αρ. φ. 1211 • 2 €

X. Γεωργούλας: Στη λογική του κατήφορου, ο αντιδημοκρατικός πάτος

Ο εξευτελισμός κάθε έννοιας κοινοβουλευτικής νομιμότητας από την κυβέρνηση. σελ. 5

...

Γ. Κουζής: Νεοφιλελευθερισμός και συνδικάτα

Στο στόχαστρο ο θεσμός του συνδικάτου και το δικαίωμα στην απεργία. σελ 10

... Τ. Τύμπας: Τα πιο απρόβλεπτα πιστόλια

Τα “όχι στα μεταλλαγμένα”, που είναι τελικά “ναι”. σελ 18

... Ν. Κουλούρης, ∆. Κόρος: Συγκαλυμμένη θανατική ποινή

Όποιος σπέρνει (εκδικητικούς) ανέμους, θερίζει θύελλες (οργής). σελ 19

Παλαιστίνη: Μια πληγή που δεν θέλουν να κλείσει Στην κόψη του ξυραφιού ολόκληρη η Μέση Ανατολή. σελ 13

Ο ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΠΑΝΙΚΟΒΑΛΛΕΙ ΣΑΜΑΡΑ ΚΑΙ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

Αυταρχικό κρεσέντο της κυβέρνησης Υπονόμευση της κοινοβουλευτικής πρακτικής η άρνηση συζήτησης για το δημοψήφισμα

Ο ακροδεξιός πυρήνας της Ν∆, που δίνει τον τόνο στην κυβερνητική πολιτική, φαίνεται πως έχει πεισθεί ότι μόνο με τον προκλητικό αυταρχισμό και την αχρήστευση κάθε δημοκρατικής διαδικασίας μπορεί να κρατηθεί, για όσο χρόνο γίνεται, στην εξουσία. Η επίδειξη αυταρχισμού και η υπονόμευση στοιχειωδών κανόνων της κοινοβουλευτικής πρακτικής, με την οποία αντιμετώπισε την πρόταση 120 και πλέον βουλευτών της αντιπολίτευσης για δημοψήφισμα με θέμα τη «μικρή ∆ΕΗ», επιβεβαιώνει τα αδιέξοδα στα οποία οδηγείται όποιος προσπαθεί να παρακάμψει τη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατική λειτουργία. Αυτό που φαντάζει ανεξήγητο για τον πολύ κόσμο, δηλαδή η επιμονή να αποκλείεται οποιαδήποτε προσφυγή στην λαϊκή ετυμηγορία, και μάλιστα με οποιοδήποτε πολιτικό κόστος, για την κυβέρνηση Ν∆-ΠΑΣΟΚ καταλήγει να γίνεται βασικός οδηγός για δράση.

Η πολιτική πειστικότητά της φτάνει, έτσι, στα όρια. Τη στιγμή ακριβώς που έδινε τη μάχη για τη «μικρή ∆ΕΗ», δημοσκόπηση τη MRB διαπίστωνε για πρώτη φορά ότι το 50% των πολιτών δεν συμφωνεί με αυτό το σχέδιο της κυβέρνησης, έναντι του 34% που συμφωνεί. Επίσης, στην ίδια δημοσκόπηση, για πρώτη φορά αγγίζει το 70% η αποδοχή της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για κούρεμα του χρέους και ρήτρα ανάπτυξης για την αποπληρωμή του υπόλοιπου, ως ορθότερη λύση, έναντι του 20% που πιστεύει ότι ορθότερη λύση είναι η επιμήκυνση με μείωση του επιτοκίου. Αντίστοιχα ποσοστά, μάλιστα, θεωρούν τις εναλλακτικές αυτές λύσεις όχι μόνο ορθές, αλλά και ρεαλιστικές. Αντιμέτωπη με τέτοιου μεγέθους αδιέξοδα η δικομματική κυβέρνηση καταλήγει να γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνη για το παρόν και το μέλλον του τόπου και η απαλλαγή από τα δεσμά που σφυρηλατεί για τις λαϊκές τάξεις ακόμα πιο επιτακτική και επείγουσα.

Α. Αβραμίδης: Για την ανατροπή της ιδιωτικοποίησης της ∆ΕΗ Η αφύπνιση της κοινωνίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση. σελ 8

... Τζ. Κρέιρι: Κινητήρια δύναμη του καπιταλισμού, η λεηλασία

Ο αμερικανός ακαδημαϊκός εξηγεί τι είναι και πώς φτάσαμε στο καθεστώς γενικευμένης αϋπνίας. σελ 30-31

Πολιτική επιστράτευση, Σύνταγμα και η Αριστερά Tου Γιώργου Κατρούγκαλου

ο σύνταγμά μας δεν συνδέει την πολιτική επιστράτευση με την απεργία. Τη ρυθμίζει σε άλλο άρθρο, ως εξαίρεση στον κανόνα της απαγόρευσης αναγκαστικής εργασίας, για να αντιμετωπιστούν απολύτως εξαιρετικές και έκτακτες ανάγκες, σχετικές με θεομηνίες ή κινδύνους για τη δημόσια υγεία, θέματα προφανώς εντελώς άσχετα με τους εργατικούς αγώνες. Ειδικότερα, κατά το άρθρο 22 παρ. 4 του συντάγματος η πολιτική επιστράτευση (με τον τεχνικό όρο «επίταξη προσωπικών υπηρεσιών») ορίζεται ως εξής: «Οποιαδήποτε μορφή αναΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Στόχος οι μικρομεσαίοι

Έγκλημα στις παραλίες

Τρόμος στους πορτοκαλεώνες

Τι κρύβεται πίσω από το άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές του χρόνου; Συνέντευξη με την πανεπιστημιακό Βάλια Αρανίτου.

Μη αναστρέψιμο έγκλημα το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό. Συνέντευξη με την συντονίστρια του WWF, Θεοδότα Νάντσου.

Μιλούν στην «Εποχή» για την εργοδοτική αυθαιρεσία πακιστανοί εργάτες, απεργοί και κάτοικοι της Σκάλας Λακωνίας.

Νέα τραγωδία στη Σάμο ∆ύο νεκροί και εικοσιδύο αγνοούμενοι είναι ο μέχρι τώρα τραγικός απολογισμός του νέου ναυαγίου ανοιχτά της Σάμου. Επιπλέον, έντεκα μετανάστες έχουν διασωθεί και βρίσκονται στο νοσοκομείο του νησιού προκειμένου να τύχουν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Οι νεκροί είναι πιθανότατα περισσότεροι καθώς μέχρι αργά το απόγευμα τα σωστικά συνεργεία δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τους ναυαγούς. Το Αιγαίο μετατρέπεται, για άλλη μια φορά, από θάλασσα ειρήνης σε υγρό τάφο προσφύγων που έρχονται στη χώρας μας για ένα καλύτερο αύριο.

Σελ. 16, 17

Σελ. 9

Σελ. 21

ΘΕΜΑΤΑ

Πολιτική επιστράτευση, Σύνταγμα και η Αριστερά ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

γκαστικής εργασίας απαγορεύεται. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών.»

Η αναγκαστική εργασία απαγορεύεται

Η αναγκαστική εργασία, άλλωστε, ρητά απαγορεύεται και από άλλες διεθνείς συμβάσεις (βλ., ιδίως, τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 2 της ΕΣ∆Α, του άρθρου 8 του ∆ιεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά ∆ικαιώματα και των ∆ΣΕ 29, 87 και 105.) Συνεπώς, η επιστράτευση ήδη τρεις φορές μέσα σε ένα χρόνο απεργών (της ΟΛΜΕ, του μετρό και της ΓΕΝΟΠ-∆ΕΗ) αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος και των διεθνών συνθηκών, εφόσον ούτε θεομηνία υπήρχε, ούτε άμεσος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Το πρόδηλο της αντισυνταγματικότητας προκύπτει, άλλωστε, και από το γεγονός ότι η πολιτική επιστράτευση επιβάλλει απόλυτο περιορισμό στην άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, που διαρκεί για αόριστο χρόνο, χωρίς δηλαδή προσδιορισμένο σημείο λήξης της ισχύος της, εφόσον δεν συνδέεται με συγκεκριμένο πραγματικό περιστατικό. Αυτό σημαίνει ότι και σήμερα, για παράδειγμα, πάνω από ένα χρόνο από την επιστράτευσή τους, οι εργαζόμενοι στο μετρό δεν μπορούν να ασκήσουν το απεργιακό τους δικαίωμα, για οποιοδήποτε μάλιστα θέμα! Η συγκεκριμένη πολιτική επιλογή (την οποία είχε καταδικάσει ως αυταρχική ο ίδιος ο πρωθυπουργός, όταν ήταν το ΠΑΣΟΚ που επιστράτευε απεργούς) έχει σαφή σκόπευση: να υποτάξει κάθε αντίσταση της κοινωνίας, να επιβεβαιώσει στην πράξη τη ρητορική του νεοφιλελεύθερου μονόδρομου. Για αυτό το λόγο έχει σημασία η οργάνωση της αντεπίθεσης της κοινωνίας και γι’ αυτό αναφέρθηκα πρόσφατα στο δικαίωμα πολιτικής ανυπακοής, σε σχέση με την επιστράτευση των απεργών της ∆ΕΗ.

Η εξουσία θα νικηθεί

Προφανώς, η αναφορά μου ήταν επί της αρχής. ∆εν είχα σκοπό να καλέσω αφ’ υψηλού –όπως γράφτηκε- τους απεργούς να σκίσουν τα δελτία επιστράτευσης. Όταν η πλειονότητα των εργαζομένων είναι διατεθειμένη να φτάσει μία δίκαιη σύγκρουση στα άκρα, η ιστορία δείχνει ότι η εξουσία θα νικηθεί. Κανένας όμως δεν έχει το δικαίωμα, έξω από το χορό, να υποδείξει στους απεργούς τι θα κάνουν. Αποτελεί ηθική και πολιτική υποχρέωση κάθε εργαζομένου, και κυρίως του εργατικού σωματείου, να εκτιμήσει την κατάσταση και να υιοθετήσει κάθε φορά την πιο αποτελεσματική στρατηγική. Η αριστερά, από την πλευρά της, έχει τον δικό της αυτόνομο πολιτικό ρόλο: να δείχνει την ουσία των πολιτικών συγκρούσεων, να διαπαιδαγωγεί στον δρόμο του αγώνα, να οργανώνει την αντίσταση της κοινωνίας. Η ανάπτυξη, άλλωστε, ενός μαζικού, ριζοσπαστικού και δυναμικού κινήματος αποτελεί απολύτως αναγκαίο όρο για την επιτυχία της μελλοντικής κυβέρνησης της αριστεράς. Ρήξεις μόνο από τα υπουργικά γραφεία δεν φέρνουν αποτελέσματα.

* Ο Γ. Κατρούγκαλος είναι καθηγητής Συνταγματικού ∆ικαίου και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Ήγγικεν, τελικά, η ώρα…

τάλα μεσημέρι σε αποχαιρετήσαμε, λόγω του ωραρίου των εργαζομένων στο Κοιμητήριο. Παρόλα αυτά ο αφόρητος καύσωνας δεν απέτρεψε την πολυπληθή παρουσία φίλων και συντρόφων. Πολλά ερωτήματα ταλανίζουν το νου. Τι θα έλεγες άραγε αν άκουγες τους επικήδειους, που όλους εμάς, μας συγκίνησαν. Πάλι θα έκανες τη γνωστή σου χειρονομία, που σήμαινε «άσε μας τώρα, πάμε στο παρακάτω». Πολλοί/ες με έπιασαν για να μου πουν δακρυσμένοι ότι δεν ήξεραν τις πτυχές της έντονης πολιτικής και κυρίως της κοινωνικής παρουσίας σου, για τα ναρκωτικά, για τους μετανάστες, για τα δικαιώματα των κρατουμένων, για τα παιδιά της Γάζας, που τα επισκέφτηκες για να τους δώσεις κουράγιο όταν έπεφταν οι βόμβες δίπλα σου σαν το χαλάζι. Χαμηλών τόνων το προφίλ σου, σε αντίθεση με τον τσαμπουκά χαρακτήρα σου, στη δουλειά, στην οργάνωση, στις συζητήσεις, στο σπίτι. Κάποια μου είπε ότι όταν ήσασταν στην πρώτη κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΚΕ Εσωτερικού, σε έβλεπε σαν αγοροκόριτσο… Ο τσαμπουκάς σου εκδηλώθηκε και στην αρρώστια σου. Ξεπέρασες κατά πολύ τις τραγικές χρονικές προδιαγραφές, όπως πιστοποιούσαν και οι γιατροί. Στο τέλος Μαρτίου μεταφέρθηκες επειγόντως στο νοσοκομείο με προχωρημένη σηψαιμία. Γλίτωσες για δύο ώρες, είπαν οι εξαίρετοι γιατροί, ο καθηγητής Γεωργούλιας και ο ογκολόγος Κατσαούνης. Και σε αυτή τη μάχη νίκησες, μαζί και τους γιατρούς, τόσο που η Άση, τις τελευταίες ώρες, που ζήτησες ροδάκινο και παγωτό είπε «δεν είμαι σίγουρη, η Αννίτα μας συνέχεια μας εκπλήσσει». Βγαίνοντας από τον πολύωροπου ερχόταν πια συχνά- λήθαργο και σωματική καταστολή, παραμονή του φευγιού σου, ρώτησες «παίξαμε με την Κόστα Ρίκα; Τι έγινε;» Στον γιατρό που σε εξέτασε, είπες με ικανοποίηση, αλλά περισσότερο για αυτοντοπάρισμα και επιβεβαίωση «γιατρέ, πήρα τρία κιλά». Πράγματι, πήρες κάποια λίγα κιλά προσθέτοντας τα στα 37 που είχες φτάσει με παραεντερική διατροφή, μέσω φλέβας, φαγητό που παρασκευάζαμε με σύριγγες και όχι με κατσαρόλες και κουτάλες, μετά από εκπαίδευση, στο σπίτι. Κρυφίως ο γιατρός μάς είπε ότι είναι θέμα ωρών. Και σ’ αυτό τον διέψευσες, κρατώντας πέντε ολόκληρες μέρες. Σ’ όλη τη μακρά μαχητική πορεία στην αρρώστια σου μόνο δύο φορές λύγισες, και αυτές προσωρινά. Και τις δύο με ερωτηματικό. «Θα τα

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

βγάλω πέρα;» Και σε μια από τις τελευταίες μέρες, κρατώντας μου το χέρι, ψιθύρισες «ήγγικεν η ώρα» με σβησμένο, πια το ερωτηματικό. Παρ’ όλες αυτές τις μαύρες εικόνες, ρωτούσες τι έγινε στην Κεντρική Επιτροπή, ποιοι ψήφισαν έτσι ή αλλιώς. Πώς πήγατε στην ΑΝΑΣΑ, θα προχωρήσουν οι «53»;. Έπαιρνες δύναμη και ρωτούσες συντρόφους της οργάνωσης της Καλλιθέας, που τη θεωρούσες το δεύτερο σπίτι σου. Μαχόταν, ωσάν να συμμετέχει, στις αντιπαραθέσεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ δε χάριζε κάστανα για την όποια ανεπάρκεια ή προσωπικές απόψεις δικών μας στα κανάλια. Χαιρόσουν ιδιαίτερα όταν σου λέγαμε ότι ρώτησε και στέλνει χαιρετίσματα ο τάδε ή ο δείνα. Η απώλεια των μαλλιών προηγήθηκε της αποσκελέτωσης σου, ωσάν τα παιδιά της Μπιάφρας. ∆εν ήθελες όμως να το δείχνεις, ακόμα και στον ασανσερτζή. Περιμέναμε να φορέσεις το μαντήλι και να σκεπάσεις τα κοκαλιάρικα μπράτσα σου. Νομίζω πως ήθελες η πορεία σου να είναι καθόλα αξιοπρεπής. Και τις τελευταίες δυο ώρες πριν την αναχώρησή σου ζήτησες να σε πάω για μια ακόμα φορά στη τουαλέτα και κρεμάστηκες σερνάμενη πάλι στο λαιμό μου, αγκαλιά σαν σε μακρόσυρτα μπλουζ. Ήθελες να νικήσεις και το έδειχνες αρπάζοντας κομμάτια ζωής, σχεδιάζοντας ταξίδια, διακοπές, εξόδους σε θερινούς κινηματογράφους, εντολές για, κυρίως, κυπριακά φαγητά, που τα υλικά παρα-

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

μένουν ακόμα στα ράφια. Την καλύτερη ευχή, όπως είπες, στην έδωσε ο αστυνομικός του α΄ ορόφου, που ζήτησε να σε δει ενθυμούμενος τους θυελλώδεις καυγάδες σας. «Άντε να συγκρουστούμε ξανά στις διαδηλώσεις», σε πείραξε και γέλασες πρόσχαρα. Μόνο την τελευταία «Εποχή» δε διάβασες. Αργότερα, είπες. Ούτε καν τον «Αλιέα», για να ακούσω την κριτική και τις παρατηρήσεις σου, «μέτριος, καλός, σεξιστικός, αδιάφορος, το παρατράβηξες», έλεγες, αν και πάντα συνέβαλες βρίσκοντάς μου τις καταλληλότερες λέξεις ή εντοπίζοντας μου γεγονότα σημαντικά. Τώρα, και τα άρθρα μου και αν συνεχιστεί ο Αλιέας, θα είναι φτωχά. Τι να σκεφτόσουν άραγε, ιδίως τις τελευταίες βδομάδες; Ποιες εικόνες, φοβίες, ανασφάλειες, φαντασιώσεις για σένα και τους δικούς σου, ιδίως για την Όλγα. Πόσο μέτραγες τις πίκρες, τις προδοσίες, τις υποκρισίες, τις ασάφειες, τις υπεκφυγές; Μπα, μάλλον έβλεπες, μέχρι που έφυγες ήρεμα, χωρίς πόνο, γέρνοντας το κεφάλι, την ελπίδα για το αύριο, που πάλευες ότι θα νικήσεις και θα καταφέρεις, για να το κάνεις πιο έγχρωμο, πιο έντονο, πιο όμορφο. Σαν τα θερινά σινεμά που πεθύμησες. Τα κατάφερες όμως. ∆εν πέρασες απαρατήρητη, δεν έφυγες χωρίς βαθιά σημάδια στο είναι μας.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Μάκης Μπαλαούρας

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

Κινήσεις σε τεντωμένο σχοινί

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

“

Χάνοντας την πρωτοβουλία κινήσεων, η κυβέρνηση δείχνει σημάδια πανικού

υκνή, πολιτικά, η εβδομάδα που τέλειωσε χθες, είναι ενδεχόμενα θεωρηθεί και ως ένας δεύτερος σταθμός μετά απ’ αυτόν των ευρωεκλογών. Κυβέρνηση και σύμμαχοί της επέλεξαν, αυτοβούλως σχεδόν, τους πιο δύσκολους όρους για να περάσουν μια, ούτως ή άλλως, δύσκολη απόφασή να ιδιωτικοποιηθεί η ∆ΕΗ. Έτσι, έδωσαν όλο το περιθώριο στην αντιπολίτευση και στις δυνάμεις που διαφωνούσαν, να κινηθούν ακόμη πιο εύκολα, πιο αποτελεσματικά. Η κυβέρνηση, γεύτηκε μια δεινή ήττα ευρύτερης σημασίας. Γεννιέται, επομένως, ένα ερώτημα που δεν έχει ως τώρα απαντηθεί. Γιατί τέτοια εμμονή και άρνηση να κινηθεί μια διαδικασία, που στο τέλος, ήταν σαφές, θα την κέρδιζε; Στην ολομέλεια της Βουλής η κυβέρνηση θα έπαιρνε την πλειοψηφία. Το πρότεινε και ο πρόεδρος της Βουλής, ο κ. Β. Μεϊμαράκης. ∆εν το επέλεξε. Ο πρώτος λόγος μοιάζει να είναι ο φόβος των διαρροών. Σε μια συζήτηση για ένα θέμα που δεν ρίχνει κυβερνήσεις όντως, μπορεί να ψηφίσουν «χαλαρά» διαφωνούντες βουλευτές. Όμως, κι αυτό δεν αρκεί. Ο αυταρχισμός και η επίδειξη «τσαμπουκά», ενόψει νομοσχεδίου για τον αιγιαλό κ.τ.λ., ίσως είναι ένας ακόμη λόγος. Τρίτος λόγος, ίσως σοβαρότερος, είναι η ανάγκη επίδειξης νομιμοφροσύνης προς την τρόικα σε μια περίοδο που, όπως φαίνεται, η κυβέρνηση ποντάρει σχεδόν τα πάντα στις οικονομικές εξελίξεις με κεντρικό σημείο τη διαχείριση του χρέους. Η στάση στο ζήτημα της ∆ΕΗ εύκολα πείθει αγορές και τρόικα. Συμπληρωματικά, η κυβέρνηση μπορεί να υποτίμησε και τον αντίπαλο, ιδίως τον ΣΥΡΙΖΑ.

Τρία προβλήματα...

Η κυβέρνηση απ’ αυτή τη μάχη βγήκε με τρία προβλήματα. Το ένα, είναι ότι επέδειξε έναν προκλητικό αυταρχισμό που σόκαρε ως και τμήμα της ίδιας της Ν∆, όπως φάνηκε από τη στάση σημαινόντων στελεχών της, τα οποία για άλλη μια φορά προσέκρουσαν πάνω στην ακροδεξιά πολιτική της κυβέρνησής τους. Οι απειλές ότι θα αντικατασταθεί σημαίνον στέλεχός της όπως ο κ. Παυλόπουλος, προκάλεσαν ρήγμα που δεν μπορεί να καλυφθεί χωρίς κόστος. Το δεύτερο, είναι ότι αχρηστεύθηκε ο ένας εταίρος, το ΠΑΣΟΚ, που σε ένα θέμα όπως η ∆ΕΗ, που θα περίμενε κανείς να έχει αντιρρήσεις, εμφανίστηκε βασιλικότερο του βασιλέως, μην αποφεύγοντας και τον αντικομουνισμό ακόμη. Επιβεβαίωσε την έκθυμη αποδοχή του νεοφιλελευθερισμού, τον οποίο και καθιστά υπόβαθρο της κεντροαριστεράς που πρεσβεύει. Αλλά και το Ποτάμι έσπευσε να στηρίξει την κυβέρνηση ξεχνώντας όλα όσα λέει περί συμμετοχής, δημοκρατίας κτλ. Το τρίτο, είναι η διεύρυνση του μετώπου εκείνων που αντέδρασαν στην ιδιωτικοποίηση της ∆ΕΗ, όπως φάνηκε με πολλούς, πχ τον νυν διοικητή της ∆ΕΗ κ. Αρθούρο Ζερβξό. Μιλώντας στο συνέδριο του Economist επισήμανε το ενδεχόμενο να καταρρεύσει η ∆ΕΗ, αν πωληθεί η «μικρή ∆ΕΗ». Όσο για την κοινωνία, παρά τους τόνους λάσπης για συντεχνίες, διαφθορά κ.ά. ή τους εξωραϊσμούς και τα ψέματα, κατά την MRB, το 50% είναι εναντίον της κατάτμησης και πώλησης της ∆ΕΗ.

...και ένα σφάλμα Η ίδια η κυβέρνηση έκανε το σφάλμα να συνδέσει τη συγκέντρωση των 120 βουλευτών με την εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας, σαν κρυφό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ! Τελικά, το εμπέδωσε. Αποδείχθηκε ότι η κυβέρνηση όλα όσα έλεγε κατά καιρούς για διαθέσιμα «μαξιλαράκια», καλόν είναι να μην τα πολύπιστεύει. Είναι η κίνηση της κοινωνίας, τελικά, ο καθοριστικός παράγοντας. Η αντιπολίτευση – πλην Χρυσής Αυγής – έκανε ένα βήμα συντονισμού. Και θα δούμε στο άμεσο μέλλον αν το ΚΚΕ θελήσει, για δεύτερη φορά, να ανοίξει χαραμάδα για να περάσουν τα επιχειρήματα της κυβέρνησης. Ο κόσμος, της Αριστεράς ιδίως, βλέπει. Τι θα βρει ως πρόσχημα, όταν θα κληθεί να συνεννοηθεί με άλλους, πχ, για τον αιγιαλό; Προς το παρόν, η βλάβη του περιορίζεται στις εμφανείς διαφορές μεταξύ των στελεχών του στα πάνελ και τη Βουλή. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει την ίδια πολιτική όπως με τη ∆ΕΗ. ∆εν θα παραμελήσει καμιά ευκαιρία να προωθήσει τη συμμαχία κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, απαραίτητο όρο για τη νίκη κατά της κυβέρνησης. Στη σύγκρουση για τη ∆ΕΗ, με βάση και την αντιενωτική αποκαρδιωτική στάση πολιτικών δυνάμεων της Αριστεράς, ενισχύθηκε η άποψη για την ανάγκη απόκτησης της αυτοδυνα-

μίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, ως όρο για να υλοποιηθεί το πρόγραμμά του. Σαμαράς «κατά» τρόικας Οι οικονομικές εξελίξεις, υποστηρίξαμε πιο πάνω, είναι ο τομέας που προσπαθεί να κτίσει την άμυνά της η κυβέρνηση. Αφενός, προέχει η τήρηση όλων των δεσμεύσεων και εντολών έναντι της τρόικας. Είναι η προϋπόθεση να αρχίσει διαπραγμάτευση για το χρέος το φθινόπωρο που θα καταλήξει σε μια ευνοϊκή συμφωνία που δίνει επιχειρήματα να αντιμετωπιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ και στο προεκλογικό μπαλκόνι. Αφετέρου, επιλέγεται η εξαγγελία από τώρα ενός οδικού χάρτη φορολογικών ελαφρύνσεων, για να επανασυνδεθεί η Ν∆ με τα κοινωνικά στρώματα που έχει χάσει, ιδίως τους μεσαίους και μικρούς. Το σχέδιο, όπως φαίνεται, έχει συμφωνηθεί μεταξύ Βενιζέλου και Σαμαρά και πλευρές της τακτικής που θα ακολουθήσουν έναντι της τρόικας, συζητήθηκαν την Παρασκευή στο Μαξίμου σε σύσκεψη, όπου συμμετείχαν οι Βενιζέλος, Σαμαράς, Στουρνάρας, Χαρδούβελης. Αυτό που απασχολεί την κυβέρνηση είναι τα όρια μέσα στα οποία μπορεί να κινηθούν με ασφάλεια, όσον αφορά τη στάση της τρόικας. Εκ πρώτης όψεως οι αξιωματούχοι της που βρέθηκαν από την Πέμπτη στην Αθήνα εμφανίστηκαν αυστηροί ως προς τις εξαγγελίες της κυβέρνησης περί ελαφρύνσεων κτλ. Απε-

∆ΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ MRB

Η ίδια η κυβέρνηση έκανε το σφάλμα να συνδέσει τη συγκέντρωση των 120 βουλευτών με την εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας, σαν κρυφό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ! Τελικά, το εμπέδωσε. Αποδείχθηκε ότι η κυβέρνηση όλα όσα έλεγε κατά καιρούς για διαθέσιμα “μαξιλαράκια”, καλόν είναι να μην τα πολυπιστεύει. ναντίας, υπενθυμίστηκαν όλα τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με το μνημόνιο – κάπου 600 – και τονίστηκε ότι πρέπει να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες. Πώς εξηγείται λοιπόν, παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση να επιμένει στην «αποφασιστική» στάση, να κάνει συσκέψεις και να μιλά για φοροελαφρύνσεις; Υπάρχει ένα ζήτημα πολιτικού χρόνου και αντοχών. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι εκπληρώνοντας τις δεσμεύσεις θα αποσπάσει ένα, κάπως, ευρύ περιθώριο κινήσεων από την τρόικα. Ελπίζει, επίσης, ότι η εφαρμογή των εντολών της τρόικας δεν θα χειροτερεύσουν περαιτέρω τις σχέσεις της με φιλικά κοινωνικά στρώματα, την πολιτική επιρροή της. Είναι ένα παιχνίδι σε τεντωμένο σχοινί, καταδικασμένο όμως να χαθεί. Το συγκεχυμένο σχέδιο ενδεχομένως εμπεριέχει και τις ξαφνικές εκλογές. Να προκύψει ένας Σαμαράς που θα ζητά δύναμη από τον λαό για να «συγκρουστεί» με την τρόικα. Όλα είναι πιθανά, αλλά όχι και πιστευτά.

Η κυβέρνηση υπό ασφυκτική πίεση

πρώτη δημοσκόπηση μετά τις ευρωεκλογές, της MRB για το Real.gr και το Mega, αποτυπώνει μια απολύτως δυσμενή εικόνα για την πολιτική της κυβέρνησης. Όσον αφορά τη ∆ΕΗ ειδικά το 50,1% απάντησε ότι δεν συμφωνεί με το σχέδιο της κυβέρνησης, έναντι 34,6% που συμφωνεί. Η κυβέρνηση εμφανίζεται να εξαντλεί την πολιτική της πειστικότητα. Ενώ τον Οκτώβριο του 2013, με μετρήσεις της ίδιας εταιρίας, το 67% δεν επιθυμούσαν προσφυγή στις εκλογές, τώρα δεν επιθυμεί μόνο το 41,3%. Συναφές, είναι και το εύρημα για τον Πρόεδρο της ∆ημοκρατίας, καθώς το 45,1% απαντά ότι δεν πρέπει να εκλεγεί από την παρούσα Βουλή έναντι 36,1% που απαντούν θετικά. Όσον αφορά τον λεγόμενο «δείκτη αισιοδοξίας» το 88,7% πιστεύει ότι τα πράγματα θα πάνε χειρότερα έναντι 83,2% τον Οκτώβριο του 2013. Όσον αφορά την καταλληλότητα του πρωθυπουργού, επίσης ο κ. Σαμαράς χάνει έδαφος. Τον Απρίλιο, μόλις, του 2014 ο κ. Σαμαράς απολάμβανε ένα 43,1% έναντι 28,7% του Α. Τσίπρα. Ενώ τώρα τα αντίστοιχα νούμερα είναι 38,7%, 33,9%. Αποτέλεσμα

Παύλος ∆. Κλαυδιανός

είναι ότι η υστέρηση της Ν∆ στην παράσταση νίκης μεγαλώνει ενώ χάνει και το προβάδισμα στην πολιτική επιρροή που παραδοσιακά η Ν∆ κρατούσε στις δημοσκοπήσεις της MRB. Συγκεκριμένα, στην παράσταση νίκης ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται της Ν∆ με 44% έναντι 32,5% ενώ τον Απρίλιο του 2014 αντίστοιχα ήταν 41% και 32,5%. Στην πρόθεση ψήφου η Ν∆ λαμβάνει το 19,8% και ο ΣΥΡΙΖΑ το 21,5% έναντι 21,8% και 20,8% αντίστοιχα στην έρευνα του Απριλίου (8 – 11) του 2014. Για τα υπόλοιπα κόμματα τα νούμερα ήταν ως εξής (σε παρένθεση τα αντίστοιχα νούμερα του Απριλίου του 2014): ΠΑΣΟΚ 6,3% (4,9%), ΑΝΕΛ 3,8% (4,1%), Χ.Α. 8,5% (8,1%), ∆ΗΜΑΡ 1,3% (2,8%), ΚΚΕ 5,1% (6%), Ποτάμι 6,7% (8,2%), άλλο 7,1% (5,7%), αδιευκρίνιστη 19,9% (17,6%). Ενδιαφέρον, επίσης, έχει η απάντηση που δίνεται για την ορθότερη λύση στη διαχείριση του χρέους. Συγκεκριμένα, το 69,2% απάντησε ότι πρέπει να μειωθεί – κουρευτεί το κεφάλαιο και να μπει ρήτρα ανάπτυξης, ενώ το 20,9% υποστήριξε ότι πρέπει «να αντιμετωπιστεί με μείωση του επιτοκίου και επιμήκυνση».

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Παρόν εγκλωβισμένο στο «πριν» και το «μετά»

Τέσσερα χρόνια μετά από εκείνα τα αγανακτισμένα καλοκαίρια, όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν Του Νίκου Τσαγκρή

Το σκοτεινό παρόν

Το «τώρα» του κόσμου τούτου είναι η μιζέρια της φτώχειας και η μιζέρια του πλούτου, ο φόβος του πολέμου κι ο φόβος της ειρήνης, το άγχος της ζωής και το άγχος του θανάτου, ένα αβέβαιο και ανέλπιδο παρόν. Το δικό μας «τώρα» δεν είναι καν το αβέβαιο και ανέλπιδο παγκόσμιο παρόν. Είναι ένα παρόν πιο αβέβαιο από κάθε παρελθόν, πιο ανέλπιδο από κάθε μέλλον. Ένα «τώρα» σκοτεινό, βρώμικο κι οδυνηρό, όπως το σκιτσάρισε ο Όσκαρ Λαφοντέν, στο γερμανικό τηλεοπτικό σταθμό ZDF: - «H Άνγκελα Μέρκελ είναι η πόρνη των πλουσίων της Ευρώπης» - «Ο κόσμος πριν ήταν κανονικός. Τότε τα χρέη των φτωχών παραγράφονταν. Σήμερα, εμείς διασώζουμε τους πλούσιους. Αυτό, όμως, είναι μια τρέλα!» - «Έχουμε σώσει μόνο τις τράπεζες, ενώ οι άνθρωποι βρίσκονται στο όριο της φτώχειας. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με συνθήκες Βαϊμάρης».

Το «μετά» θα είναι καλύτερο;

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΡΩΝΗ

Κάπως έτσι. Κι ας είμαστε τέσσερα καλοκαίρια μετά από «εκείνα τα αγανακτισμένα καλοκαίρια με τις πλατείες της οργής, και τα ΜΑΤ των δακρυγόνων ψεκασμών». Κι ας αλλάξαμε δύο κυβερνήσεις, και μια τρίτη υπερκεράσαμε, κι ας αλλάξαμε το κομματικό τοπίο, κι ας γίναμε, εμείς οι αριστεροί, οι θετικοί πρωταγωνιστές του έργου, ο ελπιδοφόρος χορός της τραγωδίας». Κι ας είμαστε βέβαιοι ότι «στο τέλος ο ∆ιαφωτισμός θα νικήσει τον Μεσαίωνα και η ελπίδα τον φόβο». Στην πραγματικότητα, ούτε ο «χορός», ούτε ο «κορυφαίος του χορού», κανένας δεν είναι σε θέση να πει μετά βεβαιότητος ότι το «μετά» θα είναι καλύτερο απ’ το «τώρα», ούτε να προβλέψει ότι θα είναι ίδιο ή καλύτερο απ’ το «πριν». Όμως, όπως και στην αρχαία τραγωδία, έτσι και στο συλλογικό, τον εθνικό μας εφιάλτη, «χορός» είναι η λαϊκή πρωτοπορία που, αναπότρεπτα, κινείται προς τα εμπρός, με την ελπίδα να δρασκελίσει από το «τώρα» στο «μετά», απ’ το παρόν στο μέλλον. Η τάση φυγής προς το μέλλον είναι ταυτόσημη με την ελπίδα, αυτό το τρισάθλιο χιμαιρικό αίσθημα που, ενίοτε, τρέφει αδράνεια και ασυνειδησία, και ενίοτε ανατροπές κι επαναστάσεις. Αυτό το αίσθημα - παράσιτο, που πάντα ζει μαζί μας και πάντοτε πεθαίνει τελευταίο!.. Ωστόσο, αυτό που μετά βεβαιότητος μπορούμε να πούμε, είναι ότι το εξουσιαστικό μας «τώρα» παίζει μπάλα με την οικονομική ελπίδα των ανθρώπων, περισσότερο παρά ποτέ στην διάρκεια της ανθρώπινης Ιστορίας. Και ότι στο «πριν» το παιγνίδι με την ελπίδα ήταν περισσότερο πολιτικό, ιδεολογικό, πολιτιστικό, παρά οικονομικό. Προσωπικά, θα προτιμούσα το «πριν» από το «τώρα». Όσο για το «μετά», τι να σας πω, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Από μια ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας “δεν κρατάει μητρώο”, γι’ αυτό και είδε τον ημιτελικό του Μουντιάλ με τον Μιχάλη Κωνσταντίνου που άφησε τον ΠΑΟ (ομάδα του Τσίπρα) για να πάρει μεταγραφή στον Ολυμπιακό.

Κοπτοραπτική

υμάμαι εκείνα τα αγανακτισμένα καλοκαίρια με τις πλατείες της οργής, και τα ΜΑΤ των δακρυγόνων ψεκασμών. Τέσσερα καλοκαίρια μετά, και το «μετά» ολόιδιο με το «πριν»: «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν», έλεγε ο Μανώλης Ρασούλης, και είναι κάπως έτσι. Ενώ στο επίπεδο της κοινωνίας εξακολουθεί να εκδηλώνεται μια αγωνιώδης και ασίγαστη επιθυμία αλλαγής, στο επίπεδο της κυβερνητικής πολιτικής όλα μένουν ίδια. Και χειρότερα. Κι ας πέρασαν χρόνια πολλά μέσα σε λίγες μέρες. Κι ας «θέρισαν» πλήθος τα θηρία. Κι ας ποδοπάτησαν κι ας απαξίωσαν κι ας λεηλάτησαν. Κι ας οδήγησαν στην αυτοκτονία χιλιάδες. Κι ας αλλάξαμε δύο κυβερνήσεις, και μια τρίτη υπερκεράσαμε, κι ας αλλάξαμε το κομματικό τοπίο, κι ας γίναμε, εμείς οι αριστεροί, οι θετικοί πρωταγωνιστές του έργου, ο ελπιδοφόρος χορός της τραγωδίας: «Νιώθουμε όπως οι επιστήμονες την εποχή του Μεσαίωνα», τραγουδάει ο κορυφαίος του χορού: «∆ε λέμε βέβαια ότι η γη γυρίζει, αλλά λέμε κάτι εξίσου προφανές, ότι η λιτότητα καταστρέφει, και οι αντίπαλοι μάς στέλνουν στην Ιερά Εξέταση των media που ελέγχουν. Είμαστε, όμως, βέβαιοι ότι στο τέλος ο ∆ιαφωτισμός θα νικήσει τον Μεσαίωνα και η ελπίδα το φόβο.» Οι «αντίπαλοί» μας, οι πρόθυμοι πράκτορες του συστήματος των Βρυξελλών. Που λένε και ξαναλένε πως «περάσαμε τον κάβο», πως «τώρα τα πράγματα στη χώρα μας πάνε καλύτερα από πριν». Αλλά, τότε, προς τι αυτή η πρεμούρα των νέων μας για το μετά και αυτή η νοσταλγία των παλαιών μας για το πριν; ∆ιότι όπου κι αν εστιάσεις, φωτογραφίζεις την επιθυμία του μέλλοντος. Ή τη νοσταλγία του παρελθόντος. Κάτι που μπορεί να σημαίνει ότι δεν βιώνουμε το «τώρα». Ή πως το βιώνουμε σαν ένα οδυνηρό διάλειμμα ανάμεσα στο «πριν» και το «μετά»: δεν το γουστάρουμε, το μισούμε, θέλουμε να απαλλαγούμε απ’ αυτό. Να επιστρέψουμε στο «πριν» - να περάσουμε στο «μετά».

Ενοχλούν οι καθαρίστριες

αίνεται ότι η συνεχιζόμενη παρουσία των αγωνιζόμενων καθαριστριών έξω από το υπουργείο Οικονομικών έχει αρχίσει να ενοχλεί πολύ. Αλλιώς δεν εξηγείται η στάση των αστυνομικών που επιτέθηκαν απρόκλητα στις καθαρίστριες το απόγευμα της Πέμπτης και χτύπησαν την κ. Βασιλική Γκόβα, ενώ στη συνέχεια την συνέλαβαν καταθέτοντας μάλιστα και μήνυση εναντίον της για δήθεν άσκηση βίας. Στο πλευρό των καθαριστριών έσπευσαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Καραγιαννίδης, Βαγγέλης ∆ιαμαντόπουλος και Ζωή Κωνσταντοπούλου, η δικηγόρος και μέλος του τμήματος ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ Ιωάννα Κούρτοβικ και 4 μέλη του Συντονιστικού Αγώνα των καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών, οι οποίοι προσήλθαν στη ΓΑ∆Α ζητώντας να ενημερωθούν για τα γεγονότα, αλλά και για τα επαναλαμβα-

νόμενα κρούσματα απρόκλητης αστυνομικής βίας εναντίον των αγωνιζόμενων καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών. Πολλές απαντήσεις δεν πήραν, αλλά και μόνο το γεγονός της παρουσίας τους εκεί δείχνει ότι παρόμοιες ενέργειες δεν περνούν απαρατήρητες.

Οποία σύμπτωση

επιστημονικός υπεύθυνος, βιολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ηρακλείου που κλήθηκε να αιχμαλωτίσει τον Σήφη -ε, όχι ποιον Σήφη, τον κροκόδειλο του Ρεθύμνου, ντε- είναι μέλος της επιστημονικής ομάδας που από την αρχή έχει πλαισιώσει τον αγώνα ενάντια στην υδρόλυση των χημικών του πολέμου εν πλω στη Μεσόγειο. Για τον κροκόδειλο έσπασαν τα τηλέφωνα, μέχρι και στις βουνοκορφές τον γύρεψαν κανάλια και σάιτ. Για τα χημικά, άκρα του τάφου σιωπή. Λες να είναι μεγαλύτερη απειλή ο Ση-

Τελικά, ποιον εκ Θ

α πρέπει να έγινε πολύ εκτεταμένη συζήτηση (διάβαζε, χαμός) στα ηγετικά κλιμάκια του ΚΚΕ σχετικά με τον «κίνδυνο» να καταμετρηθεί η πρόταση των βουλευτών του για δημοψήφισμα μαζί με την πρόταση των οπορτουνιστών του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά κι άλλη τόση να γινόταν, μάλλον δεν θα έβγαινε καθαρή γραμμή. Γιατί; Γιατί τα πράγματα είναι, όπως συνήθως, λίγο πιο μπερδεμένα από την απλουστευτική λογική του Περισσού. ∆ίνοντας υπερβολικά μεγάλο βάρος στη διαφοροποίηση της πρότασης του ΚΚΕ, η ηγεσία του, δυστυχώς, έδινε αρκετά επιχειρήματα και στην κυβέρνηση, ή τουλάχιστον το άλλοθι για να ξεφύγει από τη μέγγενη των 120 και πλέον βουλευτών, που ζητούσαν να

φαλιός από τα σημικά; Μάλλον, η τόση δημοσιότητα στο Σήφη επιχειρεί να στρέψει μακριά τα βλέμματα από το εν αναμονή έγκλημα που συντελείται αυτές τις μέρες στις θάλασσές μας. Η κοιλιά του κροκόδειλου όλα τα αλέθει -χωρίς παρεξήγηση, Σήφη.

Σκίζει το ΠΕ∆Υ

ε όποιο κανάλι και αν σταθείς θα πετύχεις από μια διαφήμιση τηλεφωνικής γραμμής για δωρεάν πρόσβαση στις μονάδες υγείας του ΠΕ∆Υ, που ήταν και η τελευταία πράξη του Α. Γεωργιάδη. Επειδή στην «Εποχή» πρώτα ζούμε και μετά καταγγέλλουμε, στείλαμε ανασφάλιστη ρεπόρτερ μας να επιβεβαιώσει τις παροχές υγείας του ΠΕ∆Υ. Αλλά τελικά η δωρεάν πρόσβαση αφορά μόνο την είσοδο στα ιατρεία του ΠΕ∆Υ, καθώς οι γιατροί παρέχουν μόνο συμβουλευτική στους ανασφάλιστες, ενώ δεν μπορούν να γράψουν φάρμακα ούτε εξετάσεις. Τελικά σκίζει το ΠΕ∆Υ, αγάπη μου. Και, όπως είπε ο γιατρός στη ρεπόρτερ μας, μην πιστεύεις ό,τι ακούς στην τηλεόραση.

27 μέρες σε απεργία πείνας

πολιτικός πρόσφυγας Μουσταφά Γιλμάζ που έωλα προφυλακίστηκε για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση και συγκεκριμένα για την υπόθεση της Χίου, συνεχίζει για 27η μέρα την απεργία πείνας. Η «δικαιοσύνη» όχι μόνο αρνείται να εξετάσει το αίτημα του απεργού για αποφυλάκισή του, αλλά την προηγούμενη βδομάδα προφυλάκισε τρία ακόμα μέλη της Επιτροπής Αλληλεγγύης για τους πολιτικούς κρατούμενους στην Τουρκία και το Κουρδιστάν, ο ένας εκ των οποίων κατηγορείται ότι παρείχε αλληλεγγύη στους προφυλακισμένους συναγωνιστές του. Η κατάσταση υγείας του Μ. Γιλμάζ κρίνεται κρίσιμη και για ό,τι του συμβεί θα ευθύνεται η κυβέρνηση και ειδικότερα το υπουργείο ∆ικαιοσύνης.

Στη λογική του κατήφορου, ο αντιδημοκρατικός πάτος Ο εξευτελισμός κάθε έννοιας κοινοβουλευτικής νομιμότητας από την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου

έχρι ποιο σημείο εξευτελισμού της κοινοβουλευτικής διαδικασίας είναι διατεθειμένη να φτάσει η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου; Κατάργησε σε πολύ σοβαρά θέματα τη Βουλή και νομοθετεί καταχρηστικά με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου· φέρνει σωρό νομοθετήματα εκατοντάδων σελίδων για να ψηφιστούν με ένα άρθρο από βουλευτές που ούτε προλαβαίνουν να τα φυλλομετρήσουν· κλείνει την ολομέλεια και θέτει σε λειτουργία τα ελεγχόμενα θερινά τμήματα, για να οδηγήσει σε παραγραφή εγκλήματα υπουργών· αναβάλλει χωρίς κανένα πρόσχημα επί μήνες αιτήματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για προ ημερησίας διάταξης συζητήσεις στη Βουλή· φέρνει στα θερινά τμήματα χωρίς καμία δικαιολογία κρίσιμα νομοσχέδια που απαιτούν συζήτηση σε ολομέλεια· κάνει ό,τι μπορεί για να καταργήσει το δικαίωμα των βουλευτών να ζητήσουν δημοψήφισμα· έρχεται σε σύγκρουση ακόμα και με τον πρόεδρο της Βουλής, που είναι στέλεχος της Ν∆, προκειμένου να μη συγκληθεί η ολομέλεια, όπως ορίζει το άρθρο 44 του συντάγματος για τα δημοψηφίσματα· αφαιρεί και προσθέτει –αναλόγως– τις προτάσεις για δημοψήφισμα με θέμα τη «μικρή ∆ΕΗ» όπως της κατέβει· δεν τολμάει να ζητήσει τη γνωμοδότηση του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής, όπως υποδεικνύει ο πρόεδρός της· παραπέμπει σε τμήμα της Βουλής να αποφασίσει για το αν θα συγκληθεί η ολομέλεια, δηλαδή για ένα θέμα που μόνο η ολομέλεια μπορεί να αποφανθεί…

Ο πάτος του αυταρχισμού

Και όλα αυτά γιατί; Μόνο και μόνο γιατί δεν θέλει να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για τη «μικρή ∆ΕΗ» στην ολομέλεια της Βουλής, επειδή θεωρεί ότι αυτό θα καταγραφόταν σαν τακτική ήττα της. Γιατί μάλλον δεν θα έπρεπε να φοβάται ότι θα ληφθεί απόφαση για δημοψήφισμα, αφού μια τέτοια απόφαση απαιτεί 180 ψήφους. Είναι ικανοί να καταρρακώσουν σε τέτοιο βαθμό με μια τέτοια δικαιολογία, κάθε έννοια κοινοβουλευτικής νομιμότητας; Φαίνεται πως την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου δεν την αγγίζουν κάτι τέτοια ερωτήματα. Έφτασαν στο σημείο να αναθέσουν στο δεξί χέρι του Σαμαρά να αναλάβει το θεάρεστο έργο να υπογραφεί από τον Πρόεδρο της ∆ημοκρατίας μες στη νύχτα ο νέος νόμος για τη «μικρή ∆ΕΗ», ώστε να μην μπορεί να τεθεί θέμα δημοψηφίσματος!

προσωπεί ο Θ. Παφίλης; Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

συγκληθεί η ολομέλεια, ώστε να συζητήσει για το δημοψήφισμα περί «μικρής ∆ΕΗ». Αυτό ήταν αναμενόμενο. Αναμενόμενο, όμως, δεν ήταν να πηγαίνει και να έρχεται η γραμμή του κόμματος, ανάλογα με το ποιος την εξέφραζε κάθε στιγμή. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Θ. Παφίλης, που πρώτος τοποθετήθηκε στο θερινό τμήμα της Βουλής για το θέμα, είπε με σαφήνεια ότι «δεν υπάρχει καμία διακολογία η κυβέρνηση να αρνηθεί τη σύγκληση της ολομέλειας της Βουλής, για να συζητήσει το θέμα», δηλαδή ζήτησε να συνυπολογιστούν οι βουλευτές του ΚΚΕ. Την ίδια μέρα, όμως, στην ίδια συνεδρίαση η πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΚΕ, η Αλ. Παπαρή-

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που χαρακτηρίζουν «υπονόμευση των θεσμών» την άρνηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ψηφίσει νέο πρόεδρο πριν γίνουν βουλευτικές εκλογές. Ο πάτος της κατάργησης κάθε κοινοβουλευτικής νομιμότητας ήταν πάντοτε η κατάληξη της λογικής του αυταρχισμού. Όσοι τον επιλέγουν, συνήθως δεν μπορούν να κάνουν πίσω. ∆εν μπορούν να ακούσουν τη φωνή της απλής λογικής, τη φωνή του κ. Πρ. Παυλόπουλου, όχι μόνο έγκυρου συνταγματολόγου, αλλά και ηγετικού στελέχους της Ν∆, που διακηρύσσει ότι οι προτάσεις για δημοψήφισμα συναθροίζονται και ότι δεν μπορεί ένα θερινό τμήμα να μιλήσει για λογαριασμό της ολομέλειας της Βουλής, αν θα συγκληθεί ή όχι: ένας μόνο όρος τίθεται από το σύνταγμα, η συγκέντρωση 120 βουλευτών. ∆εν μπορούν να ακούσουν τον δικό τους πρώην πρόεδρο της Βουλής, κ. Απ. Κακλαμάνη, που κι αυτός κινείται στο ίδιο μήκος κύματος.

Άλλες εποχές…

Αυτή η εικόνα του εξευτελισμού τής κοινοβουλευτικής διαδικασίας, με πλήρη αδιαφορία για τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει, θυμίζει άλλες εποχές, όταν το κοινοβούλιο μεταμορφωνόταν σε παρασκευαστήριο τεχνητών

γα, μίλησε περί πολλών και άλλων τινών, αλλά για την ταμπακιέρα δεν είπε κουβέντα. Ενώ χαρακτήρισε «νόθο» το δημοψήφισμα. Την άλλη μέρα, ο «Ριζοσπάστης» δεν βρήκε χώρο για να παραθέσει την επίσημη δήλωση του Θ. Παφίλη, παρότι είχε ρεπορτάζ με στοιχεία από την ομιλία του. Η «παράλειψη» έβγαζε μάτι. ∆εν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη. Κάπου θα συζητήθηκε, κάποιος θα παρενέβη και, τελικά, τη μεθεπόμενη μέρα ο «Ρ» θυμήθηκε ότι κάτι είχε πει σχετικά ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματός του, όταν μίλησε στη Βουλή. Πλην, όμως, για να μη φανεί ότι επικρατούν οι φιλοοπορτουνιστές, δίπλα ακριβώς στην καθυστερημένη δημοσίευση της δήλωσης Παφίλη, καταγράφεται ακέ-

και συχνά εκβιασμένων πλειοψηφιών, προκειμένου να αποφευχθεί η προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία. Τέτοια παρασυνταγματικά και παρακοινοβουλευτικά μαγειρεία, έχουμε να δούμε από την εποχή των Ιουλιανών. Τότε, τουλάχιστον, κρίνονταν πολύ σημαντικά ζητήματα, όπως ο αποφασιστικός λόγος του παλατιού και των παράκεντρων εξουσίας στην επιλογή της κυβέρνησης, κρίνονταν η δυνατότητα του εκλογικού σώματος να αποφασίζει για λογαριασμό του. Μήπως θέλουν να επαναφέρουν στο προσκήνιο παρόμοια διλήμματα στη σημερινή συγκυρία; Εκτός αν η διάλυση του κυβερνητικού στρατοπέδου μπροστά στο ενδεχόμενο μιας εκλογικής κατάρρευσης είναι τόσο σοβαρή, που φοβούνται ότι τα πάντα θα μπορούσαν να προκύψουν σαν αποτέλεσμα μιας συζήτησης και ψηφοφορίας στην ολομέλεια. Αν, όμως, έτσι έχουν τα πράγματα, οι άνθρωποι αυτοί είναι διπλά επικίνδυνοι: όχι μόνο επειδή εφαρμόζουν μια καταστροφική για την οικονομία, την κοινωνία και τη δημοκρατία πολιτική, αλλά και επειδή δεν θα είναι σε θέση να αντιτάξουν την παραμικρή αντίσταση στις πιέσεις εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων για διαιώνιση και επίταση της «κατάστασης ανάγκης». Χ. Γεωργούλας

ραια η πρόταση της Κ.Ο. του ΚΚΕ, από την οποία πρέπει να χτυπηθείς από κάτω για να βγάλεις συμπέρασμα ως προς το επίδικο – και πάλι ζήτημα είναι αν θα βγει. Θα πείτε, ποιος ενδιαφέρεται για τον «εσωτερικό αγώνα» εντός του ΚΚΕ; Ελάχιστοι, είναι αλήθεια. Ωστόσο, το κακό που ήταν να κάνουν οι εγκέφαλοι του Περισσού το έκαναν: άφησαν περιθώριο στους Μαρκογιαννάκηδες και τους Σαμαρο-βενιζέλους να…αμφιβάλλουν αν πρέπει και μπορεί να συνυπολογιστούν οι βουλευτές του ΚΚΕ στους 120. Άξιος ο μισθός των «καθαρόαιμων». Να δούμε, όμως τι δικαιολογία θα βρουν, αν υπάρξει πρόταση για δημοψήφισμα και στην περίπτωση του νόμου για τον αιγιαλό… •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Η κυβέρνηση εφαρμόζει λογικές «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» ΣΥΡΙΖΑ

«Η

Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ δεν νομιμοποιεί με την παρουσία της κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις παρασυναγωγής, που πλήττουν βάναυσα τη δημοκρατία και κουρελιάζουν το σύνταγμα και τον κανονισμό της Βουλής. Η κυβέρνηση έχει επιβάλει στη χώρα μια βαθιά αντιδημοκρατική εκτροπή. Τα κατοχυρωμένα δικαιώματα της μειοψηφίας δεν μπορεί να τίθενται στην κρίση μιας περιστασιακής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, που είναι και οικτρή μειοψηφία στο λαό. Αυτό είναι ολοκληρωτισμός. Αυτή η κυβέρνηση τρέμει το λαό. Τρέμει την προσφυγή στις κάλπες. Φοβάται το δημοψήφισμα. Φοβάται την κρίση και τη θέληση των πολιτών. Βλέπει το λαό ως εχθρό. Αυτή η κυβέρνηση πρέπει να φύγει για να ανασάνει ο τόπος, να ανασάνει η δημοκρατία». Με αυτή τη δήλωση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, Παναγιώτη Λαφαζάνη που έγινε στο περιστύλιο της Βουλής, παρουσία πολλών άλλων βουλευτών, ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο να νομιμοποιήσει τη συνταγματική εκτροπή που επέβαλε η κυβέρνηση με την απόφασή της να παραπέμψει στο θερινό τμήμα της Βουλής τη συζήτηση για διεξαγωγή ή όχι του δημοψηφίσματος που ζήτησαν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης για το νόμο της «μικρής ∆ΕΗ». Όπως σημείωναν βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, είναι απαράδεκτο να μην συγκαλείται η ολομέλεια από την στιγμή που το σύνταγμα προβλέπει 120 υπογραφές για συζήτηση και 180 για έγκριση. «Επομένως, αυτό σημαίνει ότι απαιτείται ολομέλεια των 300 και όχι θερινό τμήμα όπου υπάρχουν μόνο 100 βουλευτές». Όσον αφορά την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης ότι το συγκεκριμένο νο-

Η συζήτηση για τη Νεολαία

Σε δύο συνεδριάσεις της Πολιτικής Γραμματείας συζητήθηκε, αυτή τη βδομάδα, το ζήτημα της οργάνωσης Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Η συζήτηση, που έγινε στη βάση εισήγησης που ετοίμασε η Γραμματεία του Συντονιστικού της Οργάνωσης, διεξήχθη σε καλό κλίμα και σε αυτήν διατυπώθηκαν απόψεις και αγωνίες για το παρόν και το μέλλον της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ. Στις δύο συνεδριάσεις που έγιναν συμφωνήθηκε όπως το κόμμα συνδράμει τόσο σε οργανωτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο προκειμένου η Νεολαία να καταφέρει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της πολιτικής συγκυρίας, διατηρώντας παράλληλα και την αυτονομία της. Επιπλέον, προτάθηκε να διεξαχθεί εξειδικευμένη δημοσκόπηση της οποίας τα συμπεράσματα θα συζητηθούν και θα αναλυθούν το επόμενο διάστημα ενώ αποφασίστηκε η έκδοση νεολαιίστικου εντύπου του οποίου την ευθύνη θα έχει η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ. Εν τω μεταξύ, το 2ο εναλλακτικό camping της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ θα διεξαχθεί στο διάστημα 2 με 10 Αυγούστου, στο Βαθύ Γυθείου. Με αυτήν την πρωτοβουλία, μεταξύ άλλων, η Νεολαία θέλει να δείξει την πλήρη αντίθεσή μας με τα σχέδια ξεπουλήματος των παραλιών στα ιδιωτικά συμφέροντα. «Η υπόθεση των παραλιών πρέπει να γίνει υπόθεση των νέων, υπόθεση δική μας και αυτό το στίγμα θέλουμε να δώσουμε με τη φετινή διοργάνωση», σημειώνει στην ανακοίνωσή της η οργάνωση. Προκειμένου να αναδειχθεί μάλιστα το ζήτημα των παραλιών, οι νεολαίοι προγραμματίζουν ολοήμερο δράση στην Ελαφόνησο.

Ηλεκτρισμένο τοπίο η ∆ΗΜΑΡ Η

πρόταση των κομμάτων της αντιπολίτευσης για τη σύγκλιση της ολομέλειας της Βουλής σχετικά με το θέμα της ∆ΕΗ προκάλεσε αναταραχή, διαγραφές και αποχωρήσεις στο εσωτερικό της ∆ΗΜΑΡ. Ήδη, δύο μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας δεν συγκαταλέγονται πια στους 13 βουλευτές. Η εκ του ΠΑΣΟΚ προερχόμενη κ. Μάρκου αποχώρησε από την ΚΟ εντασσόμενη στην ομάδα των «Ανεξάρτητων Βουλευτών», όπως και ο Γ. Ψαριανός ο οποίος - παρά την έκπληξή που εξέφρασε για την απόφαση του προέδρου να τον διαγράψει από την ΚΟ- ήδη είχε φύγει για άλλες πολιτείες. Τη διαγραφή Ψαριανού ακολούθησαν νέες τριβές, όπως και η αποχώρηση από την ΚΕ των ενταγμένων στη μειοψηφία του κόμματος Α. Παπαδόπουλου και Γ. Γεωργάτου (στελέχους και υποψηφίου ευρωβουλευτή με τη ∆ΗΜΑΡ), αλλά και η αιχμηρή δήλωση του Σ. Λυκούδη για ότι και η ξεχωριστή πρόταση του κόμματος για δημοψήφισμα «δεν συμβάλλει στην εξέλιξη του θέματος με βάση τις δικές μας θέσεις». «Παραταύτα, επειδή η ξεχωριστή πρόταση της ∆ΗΜΑΡ αποτρέπει την εικόνα δορυφορικής σχέσης του κόμματος ως προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για λόγους συναδελφικής αλληλεγγύης προς τους άλλους Βουλευτές της ∆ΗΜΑΡ, προσυπογράφω την πρόταση», κατέληξε. Την ανεξαρτητοποίηση της Μάρκου, ακολούθησε η άμεση και δηκτική απάντηση της ηγεσίας: «Προφανώς, όλοι, συνεπώς και η βουλευτής κ. Μάρκου, έχουν δικαίωμα να επιλέγουν δρόμο και ψηφοφόρους. Σε σχέση πάντως με όσα οψίμως η ίδια καταλογίζει στη ∆ΗΜΑΡ για στερεότυπες και βαρετές εμμονές, είναι γεγονός ότι όντως έχουμε εμμονές με σταθερές αξίες της ανανεωτικής αριστεράς. Θα συνεχίσουμε μάλιστα να τις έχουμε», ενώ για το θέμα Ψαριανού, σημείωσε με αρκετή δόση ειρωνείας: «Η ∆ΗΜΑΡ εξάντλησε όλα τα περιθώρια για την παραμονή του Γρηγόρη Ψαριανού στην

ΚΟ, παρά την έκδηλη περιφρόνηση που επιδεικνύει εδώ και πολύ καιρό στις διαδικασίες».

Άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου

Υπάρχει η εκτίμηση ότι η αποχώρηση των στελεχών της μειοψηφίας αποσαφηνίζει το πολιτικό τοπίο. Όμως αυτή η διαδικασία ταυτόχρονα εγκυμονεί κινδύνους καθώς απασφαλίζει ιδέες και απόψεις, χωρίς να ενοποιεί το χάσμα που υπάρχει. Η δυσκολία της ∆ΗΜΑΡ να καθορίσει στρατηγική και να την υλοποιήσει με συνέπεια είναι εμφανής. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τις δύο διαφορετικού περιεχομένου επιστολές της Αγ. Κωνσταντίνουπρος τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις (με ένα σχηματικό τρόπο γίνεται η διάκριση) της κεντροαριστεράς και προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ταυτόχρονη αποστολή των δύο επιστολών στις οποίες εμπεριέχονται εκτιμήσεις, θέσεις αλλά και προϋποθέσεις για την

“

μοσχέδιο είναι δημοσιονομικού και όχι κοινωνικού χαρακτήρα και ως εκ τούτου δεν προβλέπεται δημοψήφισμα από τον ΣΥΡΙΖΑ σημείωναν ότι «αυτά εκτός από υπεκφυγές είναι και ενδεικτικά της κυβερνητικής ιδεολογίας και αντίληψης». Πάντως, κοινή διαπίστωση όλων στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ότι οι χειρισμοί που έγιναν στο ζήτημα της ∆ΕΗ ήταν άκρως επιτυχημένοι καθώς κατάφεραν να συγκροτήσουν ένα ευρύ κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο, ενώ με το αίτημα για δημοψήφισμα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ανέλαβε την πρωτοβουλία των πολιτικών κινήσεων στριμώχνοντας την κυβέρνηση που αναγκάστηκε να βρεθεί απέναντι ακόμα και σε δικούς της βουλευτές που – επώνυμα ή ανώνυμα – δήλωναν ότι η στάση των Σαμαρά και Βενιζέλου ήταν ακατανόητη. Επιπλέον, στον ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή τις διεργασίες που εξελίσσονται στη ∆ΗΜΑΡ, ενώ σημείωναν και την «περίεργη» όπως την χαρακτήριζαν στάση του ΚΚΕ. Στην Κουμουνδούρου, τέλος, σημειώνουν ότι η κυβέρνηση έχει πάρει έναν αυταρχικό κατήφορο και υπογραμμίζουν ότι η άρνηση για το δημοψήφισμα έρχεται να συμπορευθεί με τις αποφάσεις για την επιστράτευση των εργαζόμενων της ∆ΕΗ, αλλά και τη στάση των αστυνομικών αρχών απέναντι στις κινητοποιήσεις των καθαριστριών.

Και τώρα... αιγιαλοί

Επόμενη στάση, αγιαλοί. Αυτό θα μπορούσε να είναι το σύνθημα στο επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς την επόμενη βδομάδα το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς αναμένεται να κυριαρχήσει στην ημερή-

έναρξη ενός σοβαρού διαλόγου και προς τις δύο πλευρές εντάσσεται σε μια προσπάθεια της ηγεσίας της -και υπό την πίεση της μειοψηφίας-, να ανακτήσει ηγεμονικό ρόλο στις διεργασίες και στις ζυμώσεις που διεξάγονται. Η επιλογή όμως αυτή αποκρύπτει δύο παραδοξότητες. Η πρώτη σχετίζεται με το γεγονός ότι ένα κόμμα της τάξης του 1,2% που έλαβε στις τελευταίες εκλογές, δεν μπορεί να καθορίζει την ατζέντα της όποιας συζήτησης. Η δεύτερη παραδοξότητα ήταν η τακτική υποχώρησης που εγκαινίασε η ηγεσία της ∆ΗΜΑΡ, αφού οδήγησε στην ανάληψη της προηγούμενης πρωτοβουλίας από την ηγεσία της, εξαιτίας της πίεσης που άσκησαν στελέχη και κυρίως (πέντε στα 13) μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας η ηγεσία αποδέχτηκε τη συμβιβαστική λύση του Ν. Τσούκαλη να σταλούν επιστολές προς όλες τις πλευρές. Εκτός των Σ. Λυκούδη και του Γ. Ψαριανού που είχαν ήδη δηλώσει εξαρχής ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στην εύρεση κοινού τόπου με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, για τη σύγκλιση της ολομέλειας της Βουλής, εναντίον της κοι-

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Kοινή διαπίστωση στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ότι οι χειρισμοί στο ζήτημα της ∆ΕΗ ήταν άκρως επιτυχημένοι καθώς κατάφεραν να συγκροτήσουν ένα ευρύ κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο, ενώ με το αίτημα για δημοψήφισμα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ανέλαβε την πρωτοβουλία των πολιτικών κινήσεων σια πολιτική διάταξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινηθεί σε παρόμοιο μοντέλο με την περίπτωση της «μικρής ∆ΕΗ», καθώς οι αιγιαλοί θεωρούνται κορυφαίο ζήτημα για την αξιωματική αντιπολίτευση που διακηρύσσει σε κάθε τόνο ότι «ούτε αυτή θα είναι μια εύκολη μάχη για την κυβέρνηση». Η καμπάνια που ήδη έχει ξεκινήσει με εξορμήσεις και εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα θα συνεχιστεί την Τετάρτη με μεγάλη κεντρική εκδήλωση του κόμματος. Η εκδήλωση θα γίνει στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη στις 7:30 μ.μ με ομιλητή τον Αλέξη Τσίπρα. Στην εκδήλωση, που θα πάρει τη μορφή συνάντησης διαλόγου και συντονισμού δράσης καλούνται κοινωνικές οργανώσεις και δίκτυα, επιστημονικούς φορείς, εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, πολιτικές δυνάμεις και κόμματα. Στο κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς ευελπιστούν ότι θα επιτύχουν τη μέγιστη κοινωνική και πολιτική συστράτευση, ενώ εκτιμούν ότι αυτή τη φορά η κυβέρνηση θα «ζοριστεί για τα καλά», καθώς πολλοί κυβερνητικοί βουλευτές δεν θα είναι εύκολο να ψηφίσουν την εκποίηση παραλιών που ανήκουν στην εκλογική τους περιφέρεια. Σε μια πρώτη συζήτηση που έγινε για το θέμα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος, δεν αποκλείστηκε μάλιστα να ζητηθεί εκ νέου δημοψήφισμα για το συγκεκριμένο δημοψήφισμα. Αδάμος Ζαχαριάδης

νής αυτής πολιτικής γραμμής στην κοινή συνεδρίαση κοινοβουλευτικής ομάδας και Εκτελεστικής Επιτροπής τάχθηκαν εναντίον της πρότασης και οι Κ. Μάρκου, Θ. Ψύρρας και Μ. Ρεπούση. O Γ. Πανούσης στη δική του παρέμβαση ζήτησε από τον Φ. Κουβέλη να κάνει πράξη την παραίτησή του, ενώ για το μέλλον της ∆ΗΜΑΡ τόνισε ότι χρειάζεται να δυναμώσει η ίδια η κεντροαριστερά και επομένως να συμβάλλει στην κυβερνώσα αριστερά. Στην πρόταση της ∆ΗΜΑΡ απάντησε αρνητικά, αν και ανεπίσημα το Ποτάμι, αλλά εισέπραξε θετικές απαντήσεις από το ΠΑΣΟΚ, την Κοινωνική Συμφωνία για την Ελλάδα, και το ΣΥΡΙΖΑ. Σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα για την ελληνική οικονομία και τη στρατηγική της χώρας, και μάλιστα στο κατεξοχήν θεσμικό πεδίο το κοινοβούλιο, η ∆ΗΜΑΡ επέλεξε την φυγή, αλλά προς τα πού;

Ελιγμός ή υποχώρηση;

Η άτακτη αυτή υποχώρηση αποτέλεσε την τελευταία γραμμή άμυνας μπροστά στην πίεση των διαφωνούντων, και μάλιστα, ύστερα από την επικοινωνία ανάμεσα στον Φ. Κουβέλη και στον Α. Τσίπρα. Ο ελιγμός αυτός εντασσόταν στην προσπάθεια διασφάλισης του αυτόνομου ρόλου της ∆ΗΜΑΡ, σχολίασαν στελέχη που ανήκουν στο Αριστερό ∆ίκτυο, ενώ σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα φάνηκε ξεκάθαρα η σύγκρουση Κουβέλη με την κυβέρνηση. Η υποχώρηση πάντως της ηγεσίας οδήγησε επίσης στην ανάγκη να δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις μέσα από Συνέντευξη Τύπου για τις τελευταίες παλινωδίες. Η επιλογή αυτή όμως υποκρύπτει και δύο πολύ σημαντικά προβλήματα. Πρώτον, ότι στο εσωτερικό της κοινοβουλευτικής ομάδας υπάρχουν πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις, και δεύτερον, ότι υπάρχει ρήγμα ανάμεσα στην ηγεσία της ∆ΗΜΑΡ και της κοινοβουλευτικής ομάδας, που ενδεχομένως να εντείνεται από την ανάγκη πολιτικής επιβίωσης σε όλα τα επίπεδα. Στάθης Κουτρουβίδης

“

Όλα ανοιχτά και δύσκολα ΠΑΣΟΚ

Χθες ξεκίνησε η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ και συνεχίζεται σήμερα, συζητώντας κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον του χώρου και της κεντροαριστεράς, αναζητώντας συγκλίσεις. Σε μια περίοδο μάλιστα που η παρουσία της τρόϊκας δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες στη συγκυβέρνηση, καθώς αναμένεται να πιέσει για τη λήψη και άλλων επώδυνων για την ελληνική κοινωνία μέτρων, αν και το ΠΑΣΟΚ εμμένει στην κατηγορηματική άρνηση σε «τυχόν», όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, «απαιτήσεις της τρόικας για αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τις απεργίες και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες». Αλλά μια τέτοια δήλωση δεν φτάνει και σίγουρα δεν είναι αρκετή να καθησυχάσει την κοινωνία, αφού και άλλες -πάμπολλες φορές ειπώθηκε κάτι τέτοιο, χωρίς όμως καμία συνέπεια και άρα, σημασία. Η συζήτηση αναμένεται να ανάψει το επόμενο διάστημα, καθώς εντελώς διαφορετικές απόψεις διατυπώνονται δημόσια. Προς το παρόν –λόγω των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών- στον άτυπο διαγκωνισμό ανάμεσα στη ∆ΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ- Ελιά, φαίνεται να επικρατεί η επιλογή της ηγεσίας της Χαριλάου Τρικούπη, όμως δεν αντιλαμβάνεται ότι ενδεχόμενα μπορεί να είναι η σειρά του σε έναν ενδεχόμενο εκλογικό καταποντισμό για τους ίδιους ακριβώς λόγους που ίσχυσε στην περίπτωση της ∆ΗΜΑΡ. Η προσπάθεια όμως του Βενιζέλου θα είναι να κατευνάσει τις διαφωνίες, καλύπτοντας όσο μπορεί, όλες τις αποκλίνουσες πλευρές. Η απόφαση του Πολιτικού συμβουλίου ήταν η διεξαγωγή ιδρυτικού συνεδρίου της δημοκρατικής Παράταξης στα μέσα Οκτωβρίου, την ίδια στιγμή που πληθαίνουν οι φωνές διαμαρτυρίας στις βασικές επιλογές της συγκυβέρνησης. Με την άποψη της ηγεσίας συντάσσονται και άλλα στελέχη όπως οι Εύη Χριστοφιλοπούλου, Ο. Κωνσταντινόπουλος, Π. Καψής, Α. ∆ρέττα, Κ. Σπηλιόπουλος και Θ. Χειμωνάς, ενώ φαίνεται να κινούνται στην ίδια κατεύθυνση και οι Γ. Μανιάτης και Χ. Πρωτόπαπας. Η εσωκομματική αντιπολίτευση Σε εντελώς διαφορετικό κλίμα κινείται ο πρόεδρος της ΓΕΣΕΒΕ Γ. Καβαθάς με την «Πρωτοβουλία των 1000» ο οποίος τόνισε σε συνέντευξή του στο Κόκκινο την ανάγκη να χαραχτεί μια νέα οικονομική στρατηγική με κοινωνικό πρόσημο ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη δημιουργία ενός μετώπου και μιας κυβέρνησης της αριστεράς, επεσήμανε. Σε συνεδρίαση μάλιστα που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, επιβεβαιώθηκε η ριζική διαφωνία τους με τον κυβερνητικό εναγκαλισμό και τη Ν∆. Ιδιαίτερα κρίσιμος παίκτης στο εσωκομματικό τοπίο είναι η «Κίνηση των 75» και ο εκπρόσωπός της Μ. Καρχιμάκης, ο οποίος στην Πολιτική Γραμματεία άσκησε δριμεία κριτική στην πολιτική της ηγεσίας και στην Ελιά. Ταυτόχρονα, 6 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής εκφράζουν την έντονη διαφωνία τους και δυσφορία τους για τις επιλογές ζητώντας ένα συνέδριο που θα στοχεύει στην αλλαγή πλεύσης του ΠΑΣΟΚ. Ο πρώην υπουργός της κυβέρνησης, Π. Οικονόμου, κα-

Ο προσωρινός ελιγμός Βενιζέλου προκειμένου να εγκαταλειφθεί οριστικά και αμετάκλητα η ονομασία της Ελιάς και να αντικατασταθεί από τον όρο της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης απλά περιόρισε τις αντιδράσεις, χωρίς να τις αποσοβήσει εξολοκλήρου.

τήγγειλε δημόσια τον Βενιζέλο, «για αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις καλώντας τα μέλη του κόμματος να ακυρώσουν αυτές τις πρωτοβουλίες του». Ο προσωρινός ελιγμός Βενιζέλου προκειμένου να εγκαταλειφθεί οριστικά και αμετάκλητα η ονομασία της Ελιάς και να αντικατασταθεί από τον όρο της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης απλά περιόρισε τις αντιδράσεις, χωρίς να τις αποσοβήσει εξολοκλήρου. Η Ελιά ήταν ένα πρώτο, αλλά αναγκαίο βήμα, σχολίασαν κύκλοι του ΠΑΣΟΚ. Όλα όμως παραμένουν ανοιχτά και πολύ δύσκολα για το ΠΑΣΟΚ και τον Βενιζέλο. Στάθης Κουτρουβίδης

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Οι όποιες διακοπές έγιναν, οφείλονται στην σκοπιμότητα των ιδιωτών παραγωγών που κράτησαν σβηστές τις 8 από τις10 μονάδες τους το Σάββατο προσπαθώντας να φέρουν τους απεργούς απέναντι στην κοινωνία και να οδηγήσουν την κυβέρνηση σε αυταρχικές επιλογές όπως και τελικά έγινε.

Η αφύπνιση της κοινωνίας προϋπόθεση για την ανατροπή της ιδιωτικοποίησης ∆ΕΗ

Aς ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός, ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθεί η ∆ικαιοσύνη και ο Νόμος, ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο, ………………………… Και μια και μπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε. Ζοζέ Σαραμάγκου (Νόμπελ Λογοτεχνίας 1998)

ψήφιση του νόμου για την πώληση σε ιδιώτες του 30% της ∆ΕΗ και η παρεμπόδιση της συζήτησης για την διενέργεια δημοψηφίσματος στην Ολομέλεια αποκαλύπτουν το μέγεθος της αυθαιρεσίας της κυβέρνησης και της εθελοδουλίας της στα ξένα πολυεθνικά συμφέροντα. Αποτιμώντας τα μέχρι τώρα γεγονότα πρέπει να σταθούμε : Στην ιδιαίτερα σημαντική αφύπνιση των τοπικών κοινωνιών στις περιοχές που δραστηριοποιείται η ∆ΕΗ με κέντρο την ∆υτική Μακεδονία. Φαινόμενο πρωτόγνωρο αλλά και εξηγήσιμο. Στη ∆υτική Μακεδονία τη ∆ΕΗ την έχουν «παντρευτεί», απασχολεί χιλιάδες εργαζόμενους, ζεσταίνει μέσω της τηλεθέρμανσης πόλεις και χωριά, έχει δεσμεύσεις για μετεγκαταστάσεις, απαλλοτριώσεις και αποκαταστάσεις εδαφών. Περισσότερο από όλα όμως η ∆ΕΗ ήταν κατά κανόνα συνεπής στις υποχρεώσεις που αναλάμβανε και που την συνέπεια αυτή δεν την είδαν ούτε από στους ιδιώτες που δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή τους αλλά ούτε και στο κράτος το ίδιο. Επομένως για την ∆υτική Μακεδονία η υπόθεση της ιδιωτικοποίησης της ∆ΕΗ είναι εξαιρετικά σημαντική και η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα της στηρίζεται ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης. Αν γινόταν συζήτηση στην Ολομέλεια θα έρχονταν σε πολύ δύσκολη θέση οι βουλευτές της πλειοψηφίας που προέρχονται από την ∆υτ. Μακεδονία, την Άρτα, την ∆ράμα, την Κομοτηνή και την Μεγαλόπολη. Οι τροπολογίες προσπάθησαν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους όμως ελάχιστοι πιστεύουν πλέον τις υποσχέσεις μιας κυβέρνησης που δεν σεβάστηκε όχι μόνο νόμους αλλά και το ίδιο το Σύνταγμα. Στην επιστράτευση των εργαζομένων, πράξη ανάλογη της αυθαιρεσίας και της αντιδημοκρατικότητας της κυβέρνησης δείχνει και την αδυναμία της να διαχειριστεί μια απεργία που δεν είχε ούτε μεγάλα ποσοστά συμμετοχής αλλά ούτε και δημιουργούσε κινδύνους στην ομαλή ηλεκτροδότηση. Με αιχμή στην ζήτηση ( σύμφωνα με τα στοιχεία του Α∆ΜΗΕ ) το Σάββατο 5/7 στα 6850MW

μόνο ως αστείο ακούγεται η κυβερνητική αναφορά σε κινδύνους για την δημόσια υγεία και την δημόσια ασφάλεια όταν υπάρχει εγκατεστημένη υπερδιπλάσια ισχύ και δυνατότητα εισαγωγών 1400 MW. Οι όποιες διακοπές έγιναν, οφείλονται στην σκοπιμότητα των ιδιωτών παραγωγών που κράτησαν σβηστές τις 8 από τις10 μονάδες τους το Σάββατο προσπαθώντας να φέρουν τους απεργούς απέναντι στην κοινωνία και να οδηγήσουν την κυβέρνηση σε αυταρχικές επιλογές όπως και τελικά έγινε. Τι εμπιστοσύνη μπορεί να έχει κανείς σε αυτούς που ενώ εισέπραξαν 1.2 δις € τα 3 τελευταία χρόνια για να έχουν τις μονάδες τους σε ετοιμότητα δεν ανταποκρίθηκαν στην ελάχιστη έλλειψη που δημιουργήθηκε; Στο συνδικαλιστικό κίνημα της ∆ΕΗ που παρά τον τραυματισμό του από τα φαινόμενα διαφθοράς, κατόρθωσε να δημιουργήσει στον λίγο χρόνο της απερ-

γιακής κινητοποίησης σημαντικά αποτελέσματα και να συμβάλλει στην κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών. Παραμένει όμως στην συντριπτική του πλειοψηφία ( ΠΑΣΚΕ, ∆ΑΚΕ, ΣΑ∆ ) συναινετικό και συμβιβασμένο με την ιδιωτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας όπως από τις ντιρεκτίβες της ΕΕ προβλέπεται. Η εκποίηση του ∆ημόσιου πλούτου που λέγεται ∆ΕΗ και που δεν αφορά μόνο την «μικρή» ∆ΕΗ αλλά και τη πώληση του Α∆ΜΗΕ, την πώληση του 17% των μετοχών της μητρικής που βρίσκονται στο ΤΑΙΠΕ∆, την πώληση σε τιμές κόστους του 30% της παραγωγής από λιγνίτες και υδατοπτώσεις σε άλλους προμηθευτές, κινητοποίησε όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συνδικάτα, φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημονικούς φορείς και πολύ κόσμο που παρακολουθώντας την επιχειρηματολογία ένθεν κακείθεν πείστηκε για την ανάγκη διατήρησης της ∆ΕΗ ως δημόσιας επι-

χείρησης. Ταυτόχρονα δεν θέλει να ξαναζήσει μια ∆ΕΗ του παρελθόντος, υπηρέτρια των μεγάλων συμφερόντων, των κομματικών παραγόντων, του ρουσφετιού και των σκανδάλων. Αυτό τον προβληματισμό ο ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα η αριστερά μπορεί να τον πλουτίσει με την στρατηγική της για την ηλεκτρενέργεια, να την φέρει σε κάθε πόλη και μπροστά σε κάθε πολίτη ευαισθητοποιώντας ακόμα περισσότερους και μετατρέποντας μια αντίθεση προς την ιδιωτικοποίηση σε μια θέση για μια ∆ΕΗ των λαϊκών αναγκών, μια ∆ΕΗ για την κοινή ωφέλεια, 100% δημόσια και ενιαία, κοινωνικοποιημένη, με τους εργαζόμενους πρωταγωνιστές και με δραστηριότητες που θα βρίσκονται σε αρμονία με το περιβάλλον.

Η διαδικασία εκλογής Πρυτάνεων προκαλεί αντιδράσεις

υνεχίστηκαν και αυτήν την εβδομάδα οι εκλογές για την ανάδειξη νέων Πρυτανικών Αρχών στα Πανεπιστήμια. Παράλληλα, οι ενστάσεις που διατυπώνονται από την πανεπιστημιακή κοινότητα δεν αφορούν τόσο την τωρινή εκλογική διαδικασία όσο εκείνη της προεπιλογής των υποψηφίων Πρυτάνεων από τα Συμβούλια Ιδρυμάτων Ο Μάκης Σπαθής, τέως αντιπρύτανης του ΕΜΠ ήταν ένας από τους ακαδημαϊκούς του οποίου η υποψηφιότητα δεν εγκρίθηκε. Το ερώτημα που δημιουργείται είναι αν η προεπιλογή των υποψηφίων γίνεται με απόλυτη διαφάνεια, με βάση δηλαδή τα επιστημονικά τους προσόντα, ή αν υπάρχουν πολιτικά κριτήρια στη συγκεκριμένη διαδικασία. Ο καθηγητής του ΕΜΠ εκτιμά ότι η επιλογή των υποψηφίων γίνεται σαφέστατα με πολιτικά κριτήρια. «Σε όλες τις περιπτώσεις αποκλείστηκαν άνθρωποι οι οποίοι ήταν αντίθετοι στο νόμο ∆ιαμαντοπούλου - Αρβανιτόπουλου και στο ρόλο των Συμβουλίων Ιδρύματος στη διαδικασία της προεπιλογής. Αυτοί οι οποίοι αποκλείστηκαν ήταν κατά τεκμήριο αριστεροί. Στο Πολυτεχνείο, στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων και Πάτρας οι αποκλεισθέντες ήταν και μέλη του ΣΥΡΙΖΑ». Οι ερωτήσεις στις οποίες κλήθηκαν να απαντήσουν οι υποψήφιοι πρυτάνεις κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τους ενώπιον των μελών του Συμβούλιου Ιδρύματος είχαν ξεκάθαρα πολιτικό χαρακτήρα, σύμφωνα με τον Μάκη Σπαθή. «Οι ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ανίχνευαν τις θέσεις των υποψηφίων για ζητήματα όπως η διαγραφή των φοιτητών, η υιοθέτηση των δύο κύκλων σπουδών και η κατάλυση του πανεπιστημιακού ασύλου».

Οι αρμοδιότητες των Συμβουλίων Ιδρυμάτων

Μια από τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων Ιδρυμάτων είναι σύμφωνα με το νόμο ∆ιαμαντοπούλου και η επιλογή των υποψηφίων πρυτάνεων. Τα Συμβούλια Ιδρυμάτων είναι 15μελή. Τα οκτώ μέλη προέρχονται από τον πανεπιστημιακό χώρο, ενώ τα υπόλοιπα επιλέγονται από άτομα εκτός της πανεπιστημιακής κοινότητας. Είναι συνήθως, επιχειρηματίες ή

Ανδρέας Αβραμίδης

ακαδημαϊκοί από ξένα πανεπιστήμια. Το Συμβούλιο Ιδρύματος ασκεί έλεγχο και εποπτεία μέσα στα Πανεπιστήμιο. Ο νόμος ∆ιαμαντοπούλου του δίνει το δικαίωμα να επιλέγει τους υποψήφιους πρυτάνεις. Όπως σημειώνει ο Μάκης Σπαθής, «αυτοί πρέπει να συμφωνούν με την πολιτική της κυβέρνησης. Απώτερος στόχος της διαδικασίας της προεπιλογής των υποψηφίων, σύμφωνα με τον ίδιο είναι η συρρίκνωση των πανεπιστημίων, η περικοπή των δαπανών και οι απολύσεις των υπαλλήλων και των καθηγητών. «Στόχος τους είναι να εφαρμοστεί το νεοφιλελεύθερο μοντέλο στα πανεπιστήμια. Για να υλοποιηθεί αυτός, πρέπει οι διοικήσεις των πανεπιστημίων, οι πρυτάνεις και οι κοσμήτορες να είναι σύμφωνοι με την εφαρμογή της πολιτικής της συρρίκνωσης των πανεπιστημίων, δηλαδή του σχεδίου Αθηνά». Οι συνέπειες της συρρίκνωσης του πανεπιστημίου γίνονται αντιληπτές από τα έντονα φαινόμενα υπολειτουργίας των Ιδρυμάτων όπου εφαρμόζεται το μέτρο της διαθεσιμότητας των διοικητικών υπαλλήλων. Η κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στα πανεπιστήμια είναι ενδεικτική. Όσοι είχαν βγει σε διαθεσιμότητα από την αρχή της χρονιάς πήγαιναν στα πανεπιστήμια και βοήθαγαν στη λειτουργία τους. Τώρα όμως που εφαρμόζεται η κινητικότητα και δεν προσέρχονται πια φαίνεται το τεράστιο πρόβλημα. «Τα πανεπιστήμια δεν μπορούν ούτε προγράμματα εξετάσεων να φτιάξουν. Κεντρικές λειτουργίες έχουν σταματήσει. Οι γραμματείες των σχολών και οι οικονομικές υπηρεσίες έχουν αποδεκατιστεί. Το Σεπτέμβριο το πρόβλημα θα υπερδιογκωθεί. Τότε θα έρθουν στο προσκήνιο οι εργαζόμενοι, οι διοικητικοί υπάλληλοι και φοιτητές. Υποτίθεται ότι από Σεπτέμβριο θα αρχίσουν και οι περίφημες διαγραφές των φοιτητών οι οποίοι έχουν περάσει τα χρόνια φοίτησης», λέει στην «Εποχή» ο Μάκης Σπαθής. Όσον αφορά την προβλεπόμενη διαγραφή χιλιάδων φοιτητών ο ίδιος επισημαίνει ότι υπάρχει σαφής σκοπιμότητα πίσω από αυτό το μέτρο καθώς επιθυμούν να μειώσουν το δυναμικό στα Πανεπιστήμια, στοχεύοντας ουσιαστικά στην συγχώνευση τμημάτων και σχολών. Αλέξανδρος Μαυρογένης

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Μη αναστρέψιμο έγκλημα αν περάσει το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, λέει η συντονίστρια περιβαλλοντικής πολιτικής του WWF, Θεοδότα Νάντσου

Το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό αποτελεί μια επίθεση -που περιμένει τη σειρά της- ενάντια στο περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά αλλά και τη δημοκρατία, όπως εξηγεί εύγλωττα η συντονίστρια της ομάδας περιβαλλοντικής πολιτικής του WWF Ελλάδας, Θεοδότα Νάντσου, στην «Εποχή». Και επειδή τέτοιες επιθέσεις αναμένονται και άλλες, επισημαίνει την ανάγκη να είμαστε σε εγρήγορση και συντονισμό για να τις αποτρέψουμε τώρα, γιατί αύριο θα είναι αργά για να αναστραφούν.

Οι παραλίες δεν μετριούνται σε χρήμα Τη συνέντευξη πήρε η Ζωή Γεωργούλα Στην επιστολή που απέστειλε το WWF Ελλάδας στους έλληνες βουλευτές, ήδη από τις 5 Μαΐου, αναφερόμενοι στο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό μιλάτε για «οικολογικά εγκληματική πρόταση». Τι σας κάνει να το λέτε αυτό; Εκκινώντας από το σκοπό του νομοσχεδίου, όπως περιγράφεται στην εισαγωγή του τότε υπουργού Οικονομικών κ. Στουρνάρα στο πλαίσιο της διαβούλευσης –περιορισμένου χρόνου- που έγινε στο opengov, δεν αναφέρεται πουθενά, πλην μιας γενικόλογης αναφοράς, στο σεβασμό του περιβάλλοντος. Αντίθετα, υπάρχει εκτενής αναφορά στην οικονομική αξία της παράκτιας ζώνης. Όλες οι διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου είναι εισπρακτικού χαρακτήρα. ∆εν υπάρχει καμία προστατευτική για το περιβάλλον διάταξη. Με αυτήν την έννοια, λοιπόν, ίσως το υπουργείο Οικονομικών μας έκανε και «χάρη», αφού ανάλογου σκοπού νομοθετήματα προτείνονται σωρηδόν, είτε ως ολόκληρα νομοσχέδια είτε ως διατάξεις κρυμμένες μέσα σε άσχετα νομοσχέδια και περνάνε σχεδόν απαρατήρητα. Η στόχευση, όμως, αυτού του νομοσχεδίου ήταν τόση ωμή που ο κόσμος ξεσηκώθηκε. Πιο συγκεκριμένα, αυτό το νομοσχέδιο νομιμοποιεί αυθαίρετα: μέχρι σήμερα ο αιγιαλός και η παράκτια ζώνη δεν αγγίζονταν ως προς τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Με αυτό το νομοσχέδιο επιχειρείται η νομιμοποίηση των υπαρχόντων αυθαιρέτων σε αυτές τις ζώνες. Επίσης, επιτρέπεται το μπάζωμα του θαλάσσιου χώρου: ορίζει ανάλογα με τη δυναμικότητα μιας επιχείρησης την επιχωμάτωση της παραλίας, δηλαδή όσο πιο μεγάλη επιχείρηση τόσο πιο εκτεταμένο το μπάζωμα. Επιπλέον, μέχρι σήμερα, υπήρχε νομικό πλαίσιο για τη χρήση του αιγιαλού, το οποίο ήταν ανεπαρκές, αλλά είχε κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία της παράκτιας ζώνης. ∆ηλαδή, με το υπάρχον νομικό πλαίσιο προβλεπόταν η παραχώρηση της χρήσης -και όχι της ιδιοκτησίας- τμήματος της παραλίας, ώστε κάποιος να την εκμεταλλευτεί εμπορικά πληρώνοντας ενοίκιο στους δήμους, χωρίς να επιτρέπονται μόνιμες κατασκευές. Οριζόταν, όμως, απαραιτήτως η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης για τους πολίτες μεταξύ των εμπορικών χρήσεων. Με αυτό το νομοσχέδιο που προτείνεται τώρα αυτή η ελεύθερη ζώνη καταργείται. ∆ηλαδή, μπορεί ολόκληρη μια παραλία να καταληφθεί από άκρη σε άκρη από ομπρέλες, ξαπλώστρες, μπιτς μπαρ κ.λπ. και να μην υπάρχει χώρος όπου μπορεί ο καθένας μας να καθίσει ελεύθερα χωρίς να πληρώνει ενοίκιο στον επιχειρηματία. Παράλληλα, καταργείται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας του αιγιαλού, μέσω μιας διάταξης που προβλέπει ότι ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης ή του ακινήτου που καταλαμβάνει τμήμα του αιγιαλού μπορεί

“

Κάτω από την ξενοδοχειακή μονάδα υπήρχε παραλία…

∆εν πρόκειται για επιταγές από κάποιους διεθνείς οργανισμούς, αλλά για νομοθέτημα που προτείνει η ίδια η ελληνική κυβέρνηση. Μιλάμε για τεράστιο έγκλημα που περνάει μέσα από την ελληνική βουλή. να αφήσει σε κοινή χρήση μέρος του χώρου που καταλαμβάνει. ∆ηλαδή εναπόκειται στον ιδιώτη αν θα αφήσει ή όχι μέρος του αιγιαλού σε κοινή χρήση. Υπάρχει ακόμη μία πτυχή του νομοσχεδίου στην οποία δεν έχουμε εστιάσει αρκετά: τις παρόχθιες και παραλίμνιες ζώνες, διότι το νομοσχέδιο δεν αφορά μόνο την παραθαλάσσια ζώνη, αλλά και εκείνη στις όχθες των ποταμών και των λιμνών. Εκεί, λοιπόν, ορίζεται ποιες λίμνες θα έχουν προστατευόμενη ακτή, αφήνοντας εκτός προστασίας πάρα πολλές άλλες. Τέλος, αυτό που ορίζει ο νόμος ως παραλία δεν είναι αυτό που εννοούμε οι πολίτες, αλλά αυτό που ο ιδιώτης που εκμεταλλεύεται μέρος της παραλίας οριοθετεί ως παραλία. Μέχρι σήμερα, αυτή η οριοθέτηση ήταν υποχρεωτική, με το νέο νομοσχέδιο είναι προαιρετική. Επιπλέον, το μέχρι σήμερα νομικό πλαίσιο έβαζε το όριο των 50 μέτρων για της οριοθέτηση παραλίας, ενώ το προτεινόμενο σχέδιο νόμου μειώνει αυτά τα μέτρα σε 10. Η παραλία, δηλαδή, δεν αντιμετωπίζεται ως περιβαλλοντικό φαινόμενο αλλά ως μετρήσιμο μέγεθος. ∆εν πρόκειται βέβαια για ελληνική πρωτοτυπία, αυτή η λογική έχει ήδη δοκιμαστεί στην Ισπανία, όπου ο διευθυντής της WWF απευθύνει έκκληση για απόσυρση του νομοσχεδίου αλλά και εγκατάλειψη της λογικής του. Ο διευθύνων σύμβουλος του WWF Ισπανίας έστειλε ανοιχτή επιστολή στον τότε υπουργό Οικονομικών και στην υπουργό Τουρισμού και έδωσε και σχετική συνέντευξη στο περιοδικό «Hot Doc», όπου επισήμανε ότι η ίδια λογική οδήγησε όχι μόνο σε μη προσβασιμότητα

των παραλιών για τους πολίτες, αλλά κατέστρεψε το 75% τουλάχιστον της ισπανικής ακτογραμμής δομώντας το ανεξέλεγκτα. Σημειώνει εμφατικά, μάλιστα, ότι κατέστρεψε το τουριστικό προϊόν της Ισπανίας, αφού το πρώτο -κατά πλάτος- χιλιόμετρο παραλιακής ζώνης στο 1/3 της ισπανικής ακτογραμμής είναι δομημένο. Φυσικά αυτό δεν έφερε έσοδα, αντίθετα η ξέφρενη δόμηση συνέβαλε στην κατασκευαστική φούσκα. Nα σημειώσουμε ότι σύμφωνα με ευρωπαϊκό πρωτόκολλο που έχει υπογραφεί ορίζονται ως παράκτια αδόμητη ζώνη τα 100 μέτρα. Εμείς αυτή τη ζώνη την κάνουμε 10 μέτρα, τη στιγμή που είμαστε μια χώρα που έχει ανάγκη τις παραλίες της ως πόλο έλξης. Υπάρχει η μόνιμη κυβερνητική επωδός που χρίζει τους αντιδρώντες σε εχθρούς της ανάπτυξης. Για ποια ανάπτυξη μι-

Κεντρική εκδήλωση με θέμα τα δημόσια αγαθά

Η Οργάνωση Μελών ΣΥΡΙΖΑ Κυψέλης – Πλ. Αμερικής οργανώνει κεντρική εκδήλωση – συζήτηση με θέμα «Στο σφυρί η δημόσια περιουσία και τα δημόσια αγαθά (ενέργεια - νερό - δάση αιγιαλός)», με ομιλήτρια τη βουλευτή Β’ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ, Ζωή Κωνσταντοπούλου, τη ∆ευτέρα 14 Ιουνίου, στις 8μ.μ., στην πλατεία Κυψέλης.

λάμε; Το μοντέλο ανάπτυξης που προωθεί το υπουργείο Τουρισμού αφορά καινούργια, νεόδμητα τουριστικά χωριά. ∆εν ενδιαφέρεται για τα ήδη υπάρχοντα που είναι εγκαταλελειμμένα σε όλη την Ελλάδα ή για τους μικροεπιχειρηματίες που φυτοζωούν. Θα μπορούσε το υπουργείο να δώσει κίνητρα -ενδεχομένως και σε κοινωνικές επιχειρήσεις- να ανασκευαστούν οι παρατημένες υποδομές για υποδοχή τουριστών. Επίσης, οι καινούργιες μονάδες χρειάζονται και καινούργιο οδικό δίκτυο και μια σειρά υποδομές, όπως ΧΥΤΑ. Ποιος θα τα κατασκευάσει όλα αυτά; ∆εν προβλέπεται τίποτα πουθενά. Αυτό είναι ανάπτυξη; Εμείς και ως WWF Ελλάδας έχουμε καταθέσει συνολική πρόταση την οποία ονομάζουμε «ζωντανή ελληνική οικονομία» με την οποία δείχνουμε ότι το μέλλον της Ελλάδας περνά μέσα από την προστασία του φυσικού και πολιτισμικού της κεφαλαίου, μέσα από την τόνωση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και κάνουμε μια σειρά προτάσεις. Τα παρόμοιας λογικής νομοθετήματα, όπως αυτό για τον αιγιαλό, στοχεύουν σε αποστειρωμένο τουρισμό που αναπτύσσεται μέσα σε γκέτο και ο οποίος έχει αποδειχθεί ότι ως μοντέλο δεν συνεισφέρει παρά σε οφέλη για λίγους. Επιπλέον, το 2013 υπήρξε μια διάταξη στον επενδυτικό νόμο με την οποία προβλέπεται ότι λεφτά του δημοσίου θα επιδοτούν μεγάλες τουριστικές μονάδες, τα αποστειρωμένα χωριά δηλαδή, μέχρι και 50%. Αυτή είναι η ανάπτυξή τους. Μα για ποια προτεραιότητα στο περιβάλλον και τον τουρισμό να μιλήσουμε όταν αυτή την ώρα γίνεται υδρόλυση χημικών όπλων στη γειτονιά μας, στη Μεσόγειο, με την ανοχή και τη σιωπή της ελληνικής κυβέρνησης; Πράγματι, αλλά όσον αφορά το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό υπάρχει κάτι ακόμα χειρότερο: δεν πρόκειται για επιταγές από κάποιους διεθνείς οργανισμούς, αλλά για νομοθέτημα που προτείνει η ίδια η ελληνική κυβέρνηση. ∆εν πρόκειται για δουλοπρέπεια, όπως θα έλεγε ίσως κάποιος, αλλά για εθνικό σχεδιασμό. Μιλάμε για τεράστιο έγκλημα που περνάει μέσα από την ελληνική βουλή. Επίσης, να ξέρουμε ότι ετοιμάζεται να κατατεθεί και ανάλογο δασικό νομοσχέδιο, το οποίο στοχεύει να αποχαρακτηρίσει συνολικά τις περιοχές φιλέτα. Χρειάζεται να είμαστε σε εγρήγορση για να διαφυλάξουμε το σύνολο της φυσικής κληρονομιάς της χώρας μας που το ετοιμάζουν για ξεπούλημα. Μας αφορά όλους τώρα, γιατί αυτά τα εγκλήματα δεν θα μπορούν να αναστραφούν στο μέλλον. Βάζετε μια πολύ σημαντική παράμετρο επισημαίνοντας ότι αυτά τα νομοθετήματα περνάνε από τη βουλή, και μάλιστα από τα θερινά τμήματά της. ∆εν πρόκειται μόνο για επίθεση στο περιβάλλον, αλλά και για επίθεση στη δημοκρατία.

ΕΡΓΑΣΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Στοιχειώδες καθήκον αποτελεί η αποτροπή της ουσιαστικής και πλήρους κατάργησης της συλλογικής δράσης στους χώρους δουλειάς. Παράλληλα, όμως, επιβάλλεται ο προβληματισμός για το γεγονός ότι το συνδικαλιστικό κίνημα αφέθηκε διαχρονικά στον κρατικό παρεμβατισμό.

Nεοφιλελευθερισμός και συνδικάτα

Στο στόχαστρο ο θεσμός του συνδικάτου και το δικαίωμα στην απεργία, ενώ αποθεώνεται η ατομικότητα Η νεοφιλελεύθερη επίθεση στην εργασία που εκδηλώνεται κατά τις τελευταίες δεκαετίες στο διεθνή και στον ελληνικό χώρο και εντείνεται κατά την περίοδο της κρίσης, εκδηλώνεται με τη στόχευση του μεγάλου και πολυεθνικού κεφαλαίου να καταργήσει ή να αφυδατώσει το ευρύ φάσμα εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, απότοκο των κοινωνικών αγώνων και του άτυπου κοινωνικού συμβολαίου που κυριάρχησε στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Η αντιμετώπιση της εργασίας και των δικαιωμάτων που την συνοδεύουν ως επαχθές κόστος που αποτελεί τροχοπέδη στην «ανάπτυξη» και στην «ανταγωνιστικότητα» επιβάλλει την απορρύθμιση των ατομικών και συλλογικών εργασιακών σχέσεων.

Του Γιάννη Κουζή*

εργατική νομοθεσία «εκσυγχρονίζεται» υφιστάμενη μετάλλαξη στο περιεχόμενό της με την ενίσχυση της δυνατής πλευράς της εργασιακής σχέσης εκτοξεύοντας τους όρους ανισότητας που από τη φύση τους διέπουν τις σχέσεις εργασίας. Το σύστημα των συλλογικών συμβάσεων που, μεταξύ άλλων, διαμορφώνει τον πυρήνα του μισθολογικού «κόστους», αποδιαρθρώνεται πλήρως. Παράλληλα, υποβαθμίζεται και ο ρόλος της συλλογικής έκφρασης της εργασίας, τα συνδικάτα, που στερούνται πλέον της δυνατότητας να παρεμβαίνουν, προκειμένου να ρυθμίσουν με συλλογικούς όρους το περιεχόμενο των εργασιακών σχέσεων και των μισθών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα των μνημονίων, μόνο το 20% των μισθών στον ιδιωτικό τομέα απορρέει από συλλογικές συμβάσεις, αντί του 100% που ίσχυε μέχρι το 2012, οπότε και ολοκληρώθηκε η απορρύθμιση του συστήματος της συλλογικής διαπραγμάτευσης και η αποσπονδύλωση του περιεχομένου της. Με το 80% των μισθών να προκύπτει πλέον από ατομική διαπραγμάτευση μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη, υπό την απειλή της ανεργίας και της ισορροπίας τρόμου που έντεχνα διατηρείται μεταξύ του 1,5 εκατομμυρίου ανέργων και του 1,5 εκατομμυρίου εργαζόμενων στην ιδιωτική σφαίρα της οικονομίας, έχουμε σαν «επίτευγμα» τη μεσοσταθμική μείωση των μισθών κατά 24% σε μια τετραετία.

Απαξίωση των συνδικάτων

Το πλήγμα για τα συνδικάτα είναι στοχευμένο. Καταργείται η άμεση συμμετοχή τους στον καθορισμό του γενικού κατώτατου μισθού που ορίζεται πλέον με υπουργική απόφαση αντί της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης. Οι κλαδικοί μισθοί ως απόρροια των κλαδικών συμβάσεων διαβρώνονται νόμιμα από τη δυνατότητα που παρέχεται στους εργοδότες να υπογράφουν επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις με δυσμενέστερο περιεχόμενο από εκείνο των κλαδικών συμβάσεων ή και να μην τους εφαρμόζουν αν δεν είναι μέλη των εργοδοτικών κλαδικών οργανώσεων που τις υπέγραψαν. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις στο σύστημα της μετενέργειας και η αποδόμηση του ΟΜΕ∆ ενισχύουν τα σενάρια υπογραφής συλλογικών συμβάσεων με τους όρους του εργοδότη καταργώντας

κάθε έννοια συλλογικής αυτονομίας. Η νεοφιλελεύθερη επίθεση του κεφαλαίου στα συλλογικά εργασιακά δικαιώματα δεν περιορίζεται στην αποδιάρθρωση των συλλογικών συμβάσεων που είναι ένα βήμα για την υλοποίηση του βαθύτερου στόχου που είναι η εξατομίκευση των εργασιακών σχέσεων και των μισθών στη βάση της ατομικής διαπραγμάτευσης. Στο στόχαστρο βρίσκεται το συνδικάτο σαν θεσμός όταν αποθεώνεται η ατομικότητα σαν αξία και διασύρεται η συλλογική έκφραση. Το συνδικάτο θεωρείται στρέβλωση, υπόλειμμα μιας άλλης εποχής, αντιπαραγωγικός και αντιαναπτυξιακός παράγοντας. Στις μέρες μας δεν κινητοποιούνται και δεν απεργούν οι εργαζόμενοι, αλλά οι «συνδικαλιστές» για προσωπικό όφελος. Αναδεικνύονται και μεγεθύνονται αρνητικές συνδικαλιστικές πρακτικές, προκειμένου να διασυρθεί η έννοια του συνδικαλισμού στην ευρύτερη κοινή γνώμη δημιουργώντας το κατάλληλο έδαφος για γενικευμένη απαξίωση και ολοκληρωτική επίθεση στα συλλογικά δικαιώματα και στο συνδικαλισμό, θεσμό που σήμερα είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαίος.

Επίθεση στο συνδικαλισμό

Η επίθεση στα συλλογικά εργασιακά δικαιώματα επεκτείνεται με μέτρα που συμφώνησαν κυβέρνηση και τρόικα για τους όρους οργάνωσης και λειτουργίας της συνδικαλιστικής και απεργιακής δράσης. Ως προς τα συνδικαλιστικά δικαιώματα επιχειρούνται περιορισμοί

στις διευκολύνσεις, προς τα συνδικαλιστικά στελέχη, για την άσκηση των καθηκόντων τους καθώς και στην κατάργηση της χρηματοδότησης των συνδικάτων από τους πόρους της πρώην Εργατικής Εστίας. Έτσι επιδιώκεται η μείωση του χρόνου απαλλαγής των συνδικαλιστικών στελεχών από την εργασία τους, προκειμένου να ασκήσουν τα καθήκοντά τους, βάζοντας εμπόδια στη συνδικαλιστική δράση. Παράλληλα, καταργείται η χρηματοδότηση των συνδικάτων από τις κοινωνικές εισφορές του συνόλου των εργαζομένων (σε συνέχεια της κατάργησης της Εργατικής Εστίας, και των εργοδοτικών αντίστοιχων εισφορών), εξέλιξη που οδηγεί στην οικονομική ασφυξία των συνδικάτων του ιδιωτικού τομέα και των λειτουργιών του. Πρόκειται για ευθεία επίθεση απέναντι στο συνδικαλισμό ανεξάρτητα από το γεγονός ότι τα ίδια τα συνδικάτα δεν στράφηκαν εδώ και πολλά χρόνια στην κατοχύρωση της οικονομικής τους αυτοδυναμίας με την ουσιαστική ανάδειξη της συνδικαλιστικής συνδρομής, εξαρτώμενα από τη διαχείριση των κοινωνικών πόρων της Εργατικής Εστίας, αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας και με δυνατότητα άσκησης εκβιασμών προς τα συνδικάτα. Ωστόσο, το άμεσο κλείσιμο της στρόφιγγας της ροής των πόρων από την κυβέρνηση, δεν έχει ως στόχο την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας των συνδικάτων, αλλά την εκ του πονηρού καταστολή της δράσης τους.

Στόχος και το απεργιακό δικαίωμα

Σε σχέση με τον περιορισμό του απεργιακού δικαιώματος επιχειρείται η καθιέρωση του ποσοστού του 50%+ των εγγεγραμμένων μελών των συνδικάτων για τη λήψη απόφασης κήρυξης απεργίας, αντί της πλειοψηφίας των παρόντων που ισχύει σήμερα σε περίπτωση ύπαρξης απαρτίας για τη σύγκληση του αρμόδιου οργάνου (πχ. γενικής συνέλευσης). Η

επιστροφή μετά από 31 χρόνια στη λογική του περιβόητου άρθρου 4 του νόμου για τις «κοινωνικοποιημένες» επιχειρήσεις αποτελεί ένα ακόμη εμπόδιο απέναντι στην απεργία που συνεπάγεται την ουσιαστική άρση του απεργιακού δικαιώματος προσθέτοντας ένα ακόμη περιορισμό, στους τόσους άλλους, σχετικά με τη νόμιμη άσκησή του. Τέλος, στο πλαίσιο της ισοδυναμίας των όπλων μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας επαναφέρεται το δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία (lock- out) μετά τη ρητή του κατάργηση το 1982, ενισχύοντας υπέρμετρα την ισχυρή πλευρά του εργοδότη σε μια φύσει άνιση σχέση όπως η σχέση εργασίας. Οι εργοδότες με το δικαίωμα της ανταπεργίας θα προβαίνουν στο κλείσιμο της επιχείρησης ασκώντας πιέσεις στους απεργούς, θα ενισχύουν τους ανταγωνισμούς μεταξύ απεργών και μη απεργών και θα επιτυγχάνουν μείωση του συνολικού κόστους της επιχείρησης. Στοιχειώδες καθήκον αποτελεί η αποτροπή των παραπάνω σεναρίων που αποσκοπούν στην ουσιαστική και πλήρη κατάργηση της συλλογικής δράσης στους χώρους δουλειάς. Παράλληλα, όμως, επιβάλλεται ο προβληματισμός για το γεγονός ότι το συνδικαλιστικό κίνημα αφέθηκε διαχρονικά στον έντονο κρατικό παρεμβατισμό για την καθιέρωση των όρων εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας του καθώς και για την άσκηση της απεργίας. Αντιθέτως, δεν διεκδίκησε τη νομοθετική αναγνώριση γενικών όρων άσκησης του συνδικαλιστικού και απεργιακού δικαιώματος, ώστε να επαφίενται οι ειδικότερες πτυχές στην πλήρη αυτονομία της συλλογικής δράσης και να επιτυγχάνεται η απεμπλοκή των συνδικάτων από κακοπροαίρετους νομοθετικούς φραγμούς, εξαρτήσεις και εκβιασμούς από την εκάστοτε κρατική εξουσία.

* Καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ Γερμανία: Εξοπλιστικοί ανταγωνισμοί σε ψηφιακό επίπεδο

Παλαιστίνη: Μια πληγή που δεν θέλουν να κλείσει

∆ιάλειμμα από την διαχείριση της υπόθεσης κατασκοπείας θα κάνει η Μέρκελ με τον τελικό του Μουντιάλ. σελ. 14

Ιδεολογικο-πολιτική μετατόπιση των γάλλων σοσιαλιστών Ο ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΛΑΝΤ - ΒΑΛΣ

πρόεδρος Φρ. Ολάντ και η κυβέρνηση του Μανουέλ Βαλς βρίσκονται, όλο και περισσότερο, σε δύσκολη θέση, σε αδιέξοδο. Ο κυβερνητικός ανασχηματισμός που ακολούθησε μετά το οδυνηρό αποτέλεσμα για τους σοσιαλιστές και τους συμμάχους τους στην κυβέρνηση, έγινε για να ανακόψει την κατηφορική πορεία, αλλά δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα, αντίθετα επιδείνωσε την κατάσταση. Η κοινωνική συνδιάσκεψη που συγκλήθηκε τελευταία με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων (καιρό είχαμε να το ακούσουμε αυτό), εργοδοσίας και εργαζόμενων, κατέληξε σε πλήρη αποτυχία μετά την αποχώρηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων CGT, Εργατική ∆ύναμη (FO) και Αλληλεγγύη. Έτσι, η κυβέρνηση δεν έχει κανένα άλλοθι να συνεχίσει την ίδια πολιτική για δήθεν διάλογο και κοινωνική συναίνεση. Η υποταγή της στο νεοφιλελευθερισμό είχε σαν αποτέλεσμα η φτώχεια να αγγίζει όλο και μεγαλύτερο αριθμό πολιτών. Το 14,3% των Γάλλων, με βάση στοιχεία του 2011, ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενώ η ανεργία έχει φθάσει στα 3,388 εκατ., ύψος ρεκόρ, τη στιγμή που οι πιο πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι. Ταυτόχρονα, ο γάλλος πρόεδρος και η κυβέρνηση Βαλς συνεχίζουν την ίδια πολιτική και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ΣΚ αποφάσισε να ψηφίσει τον Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, έναν από τους πρωταγωνιστές της λιτότητας στην Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα αυτής της στήριξης, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα θα ψηφίσει για την επανεκλογή του γερμανού σοσιαλδημοκράτη Μάρτιν Σουλτς στην προεδρία του ευρωκοινοβουλίου. Για την εκλογή Γιουνκέρ επικαλούνται το επιχείρημα ότι μπορεί να συμβάλει στον επαναπροσανατολισμό της πολιτικής της ΕΕ, χωρίς να αναφέρουν τι πραγματικά επιδιώκει να αλλάξει στην ακολουθούμενη οικονομική πολιτική της Ευρώπης ο Γιουνκέρ. Ίσως να αρκούνται στην υπόσχεσή του ότι επίτροπος Οικονομικών θα πρέπει να αναλάβει ένας από το χώρο της κεντροαριστεράς, π. χ. ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Πιερ Μοσκοβισί. Για τίποτα όμως δεν μπορεί κανείς να μιλήσει με βεβαιότητα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με την πολιτική του Μανουέλ Βαλς και τους ρυθμούς που προχωρεί η κυβέρνηση στην κατεδάφιση της κοινωνικής ασφάλισης προς όφελος του κεφαλαίου, γίνεται όλο και πιο πιθανό να επαληθευτεί η προφητεία του ότι «μπορεί η Αριστερά να πεθάνει».

«Να τελειώνουμε με τον σοσιαλισμό αλά γαλλικά»

Ο πρωθυπουργός αφαιρεί έτσι και τα τελευταία στοιχεία μιας κοινωνικής πολιτικής από το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Εξάλλου, ποτέ δεν έκρυψε, σε αντίθεση με τον Φρανσουά Ολάντ, την άποψη που έχει διατυπώσει από το

πουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν, ο οποίος δήλωσε ότι «οι τραπεζίτες είναι φίλοι μας, οι καλύτεροι τραπεζίτες». Η αποτυχία της κοινωνικής συνδιάσκεψης –σταγόνα για την αποχώρηση των συνδικάτων ήταν η αθέτηση της δέσμευσης της κυβέρνησης, μετά την αξίωση της εργοδοσίας, να εφαρμόσει τα μέτρα για τα βαριά επαγγέλματα στις αρχές του 2015 – καθώς και οι κοινωνικοί αγώνες των σιδηροδρομικών, των πρόσκαιρα εργαζόμενων στον πολιτισμό και σε μεγάλα εργοστάσια, δείχνουν ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση η εφαρμογή και η αποδιάρθρωση των εργατικών κατακτήσεων και κοινωνικών δικαιωμάτων.

Μ. Βαλς: «Να τελειώνουμε με το σοσιαλισμό α λα γαλλικά» 2012 να τελειώνουμε με την ιδέα του «σοσιαλισμού αλά γαλλικά» (σοσιαλισμός με γαλλικά χρώματα στη δεκαετία ΄70 αρχές ’80). Την άποψη αυτή υποστηρίζει μόνο μια μικρή μειοψηφία, το 5% των μελών του ΣΚ, όπως φάνηκε στις προκριματικές εκλογές για τον υποψήφιο του κόμματος στις προεδρικές εκλογές. Έτσι, δεν είναι καθόλου τυχαίο που η πρωθυπουργοποίηση του Μανουέλ Βαλς βιώθηκε από παλιούς συντρόφους σαν ένα νεοφιλελεύθερο πραξικόπημα, το οποίο συνοδεύτηκε από τη χάραξη μιας πολιτικής που είχαν ακολουθήσει άλλοι ηγέτες στην Ευρώπη, όπως Σρέντερ και Μπλέρ. Ο Μανουέλ Βαλς δείχνει με τις ομιλίες του ότι βιάζεται να επιταχύνει τις διαδικασίες για την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο υ-

“

Στο τέλος ενός ιστορικού κύκλου

Ο πρωθυπουργός όμως επιδιώκει να ξεμπερδεύει με αυτές τις ενοχλητικές ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που συναντά στο ίδιο του το κόμμα, γι’ αυτό θέλησε να στείλει ένα σαφές μήνυμα: «Αισθάνομαι ότι φθάσαμε στο τέλος ορισμένων πραγμάτων, στο τέλος ίσως ενός ιστορικού κύκλου για το κόμμα μας». Το μήνυμα όμως αυτό εκτιμάται ότι δεν γίνεται αποδεκτό από τη μεγάλη μάζα των μελών του ΣΚ. Έτσι υπάρχουν πολλές και έντονες αντιδράσεις. Πέρα από τους «επικριτές» της πολιτικής του στη βουλή, τους «εξοργισμένους», είναι αρκετοί και αυτοί που ζητούν να πραγματοποιηθεί έκτακτο συνέδριο του κόμματος τον Οκτώβριο. Γιατί εκτιμούν ότι η επικράτηση της πολιτικής Βαλς θα έχει σαν συνέπεια να μπει τέρμα σε μια προοδευτική εναλλακτική πολιτική που θα συγκρουστεί με την αυταρχική δεξιά.

Στην κόψη του ξυραφιού ολόκληρη η Μέση Ανατολή. σελ. 13

Η αποτυχία της κοινωνικής συνδιάσκεψης και οι κοινωνικοί αγώνες των σιδηροδρομικών, των πρόσκαιρα εργαζόμενων στον πολιτισμό και σε μεγάλα εργοστάσια, δείχνουν ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση η εφαρμογή και η αποδιάρθρωση των εργατικών κατακτήσεων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι σοβαρότατες για όλη την Αριστερά. Πέρα από τις διαφωνίες που εκφράζονται κατά την επίσημη πολιτική, τη συγκρότηση ομάδων, κινήσεων που είχαν εκδηλωθεί μέχρι τώρα, μια νέα πρωτοβουλία υπήρξε τις τελευταίες ημέρες από την ομάδα «Αριστερά Μέλλον» με επικεφαλής τη Μαρί Νοέλ Λινεμάν στέλεχος του ΣΚ, και τον πρώην υπουργό Πολ Ουιλέ. Η πρωτοβουλία αυτή που είχε μεγάλη απήχηση σε πολιτικά, συνδικαλιστικά στελέχη και στον επιστημονικό κόσμο, πραγματοποίησε ήδη την πρώτη της δημόσια συζήτηση. Υπόσχεται ότι θα συνεχίσει την προσπάθεια, για να βρεθούν κοινά σημεία σύγκλισης και δράσης σε μια εποχή μεγάλων «αναταραχών».

Τους θεωρούσαν τρελούς, αγωνίστηκαν, νίκησαν

Mπάμπης Κοβάνης

«Τα βάλαμε με τους δισεκατομμυριούχους μας έλεγαν ότι είμαστε τρελοί, αλλά τελικά η τρέλα μας δικαιώθηκε». Αυτά ανέφερε μια εργάτρια στο πάρτι που στήθηκε στο εργοστάσιο για τη νίκη του κινήματος. Πρόκειται για το εργοστάσιο frolib που λειτουργεί στη Μασσαλία. Στο εργοστάσιο αυτό οι εργάτες άντεξαν τριάμισι χρόνια σκληρών αγώνων και συγκρούσεων με την πολυεθνική Univeler που είχε εξαγοράσει το εργοστάσιο frolib επεξεργασίας τσαγιού και βοτάνων, τα γνωστά ροφήματα βοτάνων Elephant. Η πολυεθνική Unilever άρχισε να συσκευάζει και το τσάι Lipton όμως η πολυεθνική το 2010 θεώρησε ότι εργατικό κόστος στη Γαλλία ήταν πολύ υψηλό, αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο και να το μετεγκαταστήσει στην Πολωνία αφήνοντας από 182 εργάτες στο δρόμο. Τότε, με τη στήριξη της CGT ξεκίνησε ο μακροχρόνιος αγώνας των εργατών με την κατάληψη και την απαίτηση να συνεχίσουν με καθεστώς αυτοδιαχείρισης τη λειτουργία του. Ο αγώνας αυτός που κράτησε 1336 μέρες, πέρασε από πολλές φάσεις, κατέληξε με τη νίκη των εργαζομένων. Έτσι θα το κρατήσουν και θα το λειτουργήσουν μόνοι τους με καθεστώς αυτοδιαχείρισης. Η Unilever θα τους καταβάλει 20 εκατομμύρια ευρώ που αντιστοιχεί στην αποζημίωση δεδουλευμένων όσο και στο επιπλέον κεφάλαιο εκκίνησης, που θα ξεκινήσουν οι πάνω από 70 εναπομείναντες εργάτες και εργάτριες από τις 10 Σεπτεμβρίου. Τώρα, αναζητούν νέους προμηθευτές και αγοραστές στο πλαίσιο της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Μετά από 3,5 χρόνια αγώνες, γιορτάζουν τη νίκη τους

στα δίκτυα του κόσµου

∆ΙΕΘΝΗ

www.torchantifa.org/freejock.com

Λευτεριά στον Jock

Ξεκίνησαν οι προετοιμασίες για τη διεθνή ημέρα  δράσης της 25ης Ιουλίου με

αίτημα τη μεταφορά στην Αυστραλία του Jock Palfreeman, ενός αυστραλού αντιφασίστα που εκτίει 20ετή ποινή φυλάκισης στην Βουλγαρία μετά από μια δίκη που πολλοί την χαρακτηρίζουν ως στημένη. Ο Jock ταξίδευε στην Βουλγαρία όταν υπερασπίστηκε δύο ρομά που δέχτηκαν επίθεση από μια ομάδα νεοναζί, και στη μάχη που ακολούθησε ένας από δράστες, γόνος οικογένειας με μεγάλες πολιτικές διασυνδέσεις, βρέθηκε νεκρός κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.

www.detroitwaterbrigade.org

Νερό για όλους

Χιλιάδες άνθρωποι έχουν υπογράψει την εκ στρατεία που ξεκίνησαν πολ-

λές οργανώσεις του Ντιτρόιτ ενάντια στις διακοπές της παροχής του νερού σε περίπου 120.000 οικογένειες, που άρχισαν να γίνονται με πρόσφατη απόφαση του δημάρχου της πόλης σε όσους έχουν απλήρωτους λογαριασμούς για δύο μήνες. Παράλληλα, συνεχώς αυξάνεται η αλληλεγγύη στις μεγάλες διαδηλώσεις των περιθωριοποιημένων τμημάτων του πληθυσμού για το κοινωνικό δικαίωμα στο νερό, ενώ ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι η τιμή του αυξήθηκε κατά 119% μέσα στα τελευταία χρόνια.

www.frackoffromania.wordpress.com

Ενάντια στην εξόρυξη

Με τη διαδήλωση της ∆ευτέρας στην πύλη  των εγκαταστάσεων της

Chevron, στην οποία συμμετείχαν ακτιβιστές από επτά χώρες, συνεχίστηκε ένας από τους πιο σημαντικούς περιβαλλοντικούς αγώνες που εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια στην Ρουμανία. Με διάφορες δράσεις οργανώσεις και κάτοικοι προσπαθούν να μπλοκάρουν τις γεωτρήσεις φυσικού αερίου από σχιστόλιθο που επιδιώκει η εταιρεία, μετά από πρόσκληση της ρουμανικής κυβέρνησης, η οποία έχει υποσχεθεί 50.000 νέες θέσεις εργασίας για να κατευνάσει τις αντιδράσεις. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

“

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Ο πόλεμος που ξεκίνησαν πριν περίπου δύο χρόνια οι Ρεπουμπλικάνοι, δείχνει να έφθασε στο απόγειό του, με τον Τζον Μπένερ να ανακοινώνει ότι θα μηνύσει τον Ομπάμα για κατάχρηση του δικαιώματός του.

Ανώτατος άρχων στο στόχαστρο των συντηρητικών ΜΠΑΡΑΚ ΟΜΠΑΜΑ

ε δημοσκόπηση που δημοσίευσε το πανεπιστήμιο Quinnipiac (Κονέκτικατ-ΗΠΑ)1 στις 2 Ιουλίου, το 33% των ερωτηθέντων ψηφοφόρων θεωρεί τον Μπαράκ Ομπάμα, τον χειρότερο πρόεδρο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ότι το 35% θεωρεί καλύτερο πρόεδρο τον Ρόναλντ Ρήγκαν δίνει το τρέχον ποιοτικό στίγμα της αμερικανικής κοινής γνώμης.

Αντιμέτωπος με τους Ρεπουμπλικάνους

Οι απόψεις για τον Ομπάμα αποτυπώνουν τα αποτελέσματα της πολεμικής των συντηρητικών εναντίον μιας σειράς αποφάσεων (ή μη-αποφάσεων) του προέδρου, με χρήση όλων των διαθέσιμων μέσων και σε συνδυασμό με τη γενικότερη «κόπωση» και δυσαρέσκεια των πολιτών. Αποκαλυπτικές θα ήταν και οι απόψεις για το χρώμα του αμερικανού προέδρου, όπως αποδεικνύει πρόσφατος ρατσιστικός τίτλος τοπικής εφημερίδας της Νέας Υόρκης. Αν δεν αντιστραφεί το κλίμα, προβλέπονται αρνητικά αποτελέσματα για τους ∆ημοκρατικούς στις εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία το Νοέμβριο. Σε αυτή την περίπτωση, ο Ομπάμα θα βρεθεί αντιμέτωπος με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών και στα δύο νομοθετικά σώματα. Όλα επιτρέπονται εκτός από εκείνα που απαγορεύει ρητά ο νόμος, σε ένα κατεξοχήν φιλελεύθερο πολιτικό μοντέλο, όπως των ΗΠΑ. Το Σύνταγμα της χώρας δεν απαγορεύει στον εκάστοτε πρόεδρο να εκδίδει εκτελεστικά διατάγματα (executive orders) που έχουν ισχύ νόμου, τον οποίο όμως δεν έχουν υπερψηφίσει τα δύο σώματα του Κονγκρέσου. Σε κανονικές συνθήκες, ο πρόεδρος βάζει την τελευταία και όχι την πρώτη και μοναδική υπογραφή στους νόμους της χώρας. Ωστόσο, αρχής γενομένης από τον Τζορτζ Ουάσιγκτον και μηδενός εξαιρουμένου, οι αμερικανοί πρόεδροι έχουν το μεγαλύτερο ή μικρότερο μερίδιό τους σε εκτελεστικά διατάγματα. Τι είδους ανώτατοι άρχοντες θα ήταν διαφορετικά; Ο πόλεμος που ξεκίνησαν πριν περίπου δύο χρόνια οι Ρεπουμπλικάνοι, δείχνει να έφθασε στο απόγειό του με την ανακοίνωση του εκπροσώπου τους στην Βουλή, Τζον Μπένερ, ότι θα μηνύσει

τον Ομπάμα για κατάχρηση του δικαιώματός του. «Ας με μηνύσουν», απάντησε ο πρόεδρος και δήλωσε ότι αφού εκείνοι δεν κάνουν «τίποτα», δεν θα απολογηθεί επειδή προσπαθεί να κάνει «κάτι».

Υπονομεύουν συστηματικά κάθε μεταρρύθμιση

Ο Λευκός Οίκος, το 2012, δέκα μήνες μετά την επικράτηση των συντηρητικών, ξεκίνησε την εκστρατεία «∆εν μπορούμε να περιμένουμε», ως παρέμβαση στο αδιέξοδο που δημιουργούσε το Κογκρέσο στην επιχειρούμενη οικονομική ανάπτυξη της μεσαίας τάξης. Ο Μπαράκ Ομπάμα, μέχρι 20.6.2014, είχε υπογράψει 182 εκτελεστικά διατάγματα (147 στην πρώτη θητεία και 35 στην δεύτερη), λιγότερα από όλους σχεδόν τους προκατόχους του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο τεράστιος αριθμός των 923 που του αποδόθηκαν, δεν είναι πραγματικός. Πραγματική είναι η συσπείρωση των Ρεπουμπλικανών, όσο και η «αμφιθυμία» των ∆ημοκρατικών και των προοδευτικών πολιτών γενικότερα λόγω κάποιων αντιφατικών ή αμφιλεγόμενων αποφάσεων του προέδρου. Αυτονόητο είναι πως οι συντηρητικοί δεν ανησυχούν περισσότερο από άλλους για την δημοκρατία και τους θεσμούς. Η κατηγορία που προσάπτουν στον Ομπάμα είναι ότι προωθεί την δική του ατζέντα, το οποίο από την γλώσσα της πολιτικής προπαγάνδας μεταφράζεται ως «δεν αποδέχεται παθητικά την δική τους». Υπονομεύουν συστηματικά κάθε επιχειρούμενη προοδευτική μεταρρύθμιση σε κοινωνικά, εργασιακά και οικονομικά θέματα και κατευθύνουν την κοινή γνώμη σε ακόμα δεξιότερες και συντηρητικότερες επιλογές. Έχουν εναντιωθεί σθεναρά στις κοινωνικές δαπάνες και στην Πράξη Προσιτής Περίθαλψης -Obamacare-, με αποκορύφωμα το «θρίλερ» της ψήφισης του προϋπολογισμού αφού είχε προηγηθεί το κλείσιμο των κρατικών υπηρεσιών (Εποχή 20.10.2013). Οι προτάσεις Ομπάμα το 2012 για φορολογικές μεταρρυθμίσεις με ελάχιστη φορολόγηση 30% σε εισοδήματα πάνω από ένα εκατομμύριο, δεν πέρασαν ποτέ τη διαβούλευση της Γερουσίας, ενώ χρονίζει ο νόμος περί ίσης

αμοιβής για ίση εργασία.

Μόνος, με το στυλό του Στο τέλος Ιανουαρίου 2009, με διατάγματα για κλείσιμο του κέντρου κράτησης του Γκουαντάναμο, ο νεοκλεγείς τότε πρόεδρος έδωσε «το μήνυμά του». Έκτοτε, μερικά μόνο από τα πλήγματα που υπέστησαν οι συντηρητικοί είναι η αύξηση κατώτατων μισθών από ομοσπονδιακούς εργολάβους, η παύση απέλασης παιδιών, τα ίσα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών και βεβαίως οι αυστηρότεροι έλεγχοι για την κατοχή όπλων. Έντονες επικρίσεις δέχεται και για την πρόσφατη ανταλλαγή του αμερικανού κρατούμενου στο Αφγανιστάν Μπο Μπέργκνταλ με απελευθέρωση πέντε «επικίνδυνων τρομοκρατών». Οι προοδευτικοί, από την πλευρά τους, συχνά θεωρούν αναποτελεσματικές τις παρεμβάσεις Ομπάμα (διατάγματα εναντίον των παρακολουθήσεων, μεταναστευτικό), ενώ τον επικρίνουν για μετριοπάθεια σε περιβαλλοντικά και ενεργειακά θέματα (Keystone XL, Monsanto, πετρελαϊκές). Το «σερί» του προέδρου συνεχίστηκε πάντως την ∆ευτέρα, με το εκτελεστικό διάταγμα Εξαιρετικοί Εκπαιδευτικοί για Όλους, που επιβάλλει εκπαίδευση υψηλής ποιότητας από καταρτισμένους εκπαιδευτικούς ακόμα και σε μη προνομιούχα σχολεία και μαθητές, και την Τρίτη, με διάταγμα που επιβάλλει σε ομοσπονδιακούς εργολάβους την πληρωμή ίσων αμοιβών ανεξαρτήτως φύλου και φυλής και ποινικοποιεί την μυστικότητα στις αμοιβές. ∆υστυχώς, ούτε ο Ομπάμα, ούτε οποιοσδήποτε πρόεδρος μπορεί να διορθώσει τα πάντα μόνος του, μέσα σε ένα σύστημα δομημένο ώστε να καταπολεμά τα εχθρικά για την διαιώνισή του σώματα και το οποίο, χωρίς ενδοιασμούς, οδηγεί ακόμα και στην καταστροφή για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Ελισάβετ Πετρίδου

Σημείωση: 1 http://www.quinnipiac.edu/newsand-events/quinnipiac-universitypoll/national/release-detail?ReleaseID=2056

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

∆ιαδήλωση συμπαράστασης προς τους Παλαιστίνιους κάνει ο λαός της Υεμένης, τη στιγμή που υψηλοί αξιωματούχοι διεθνών οργανισμών και κρατών διεξάγουν συνομιλίες προκειμένου να βρεθεί λύση για τους ανθρώπους που βομβαρδίζονται στη Γάζα. Απ’ ότι φαίνεται, όμως, όλα αυτά προσκρούουν σε ειλημμένες αποφάσεις και σχέδια που έχουν γίνει για την περιοχή και για τα οποία ούτε οι λαοί ούτε οι υψηλοί αξιωματούχοι έχουν λόγο.

“

Έχουν διαλύσει τρία κράτη, το Ιράκ, τη Λιβύη και την Υεμένη, έχουν κόψει εμάς τους Παλαιστίνιους στα δύο, έχουν γυρίσει τη Συρία σε πρωτόγονη κατάσταση και σ’ αυτό το δρόμο βαδίζει και η Αίγυπτος.

Μια πληγή που δεν θέλουν να κλείσει ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ ΞΥΡΑΦΙΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

Του Νίκου Σερβετά

ία ακόμα κίνηση τακτικής στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής, στις εξελίξεις της οποίας μετά την Αραβική Άνοιξη εμπλέκονται όλο και περισσότερες χώρες, και ένα ακόμα επεισόδιο εις βάρος των Παλαιστινίων που τις τελευταίες ημέρες, μετά τους συνεχείς βομβαρδισμούς στη Γάζα, μετρούν πάνω από 100 νεκρούς, κυρίως άμαχους, και εκατοντάδες τραυματίες. «Αυτά εντυπωσιάζουν εσάς στη ∆ύση, για μας είναι καθημερινότητα», λέει στην Εποχή υψηλόβαθμος κρατικός υπάλληλος της Παλαιστίνης, ο οποίος προς το παρόν θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του, ας τον ονομάσουμε Α.Μ. Συνέχισε δε τη συζήτηση μας, που έγινε μέσω διερμηνέα, λέγοντας: «Όσο η Αίγυπτος είναι

ισχυρή, επικρατεί ηρεμία στην περιοχή και οι Παλαιστίνιοι νιώθουν περισσότερη ασφάλεια. Όσα γίνονται σήμερα στην Αίγυπτο έχουν αντίκτυπο σε αρκετές χώρες. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι είναι ο καλύτερος σύμμαχος γι’ αυτούς που θέλουν να επιβάλουν τα σχέδια τους για περιορισμό των μουσουλμάνων σε 4-5 κράτη. Όλοι έχουν καταλάβει τι ρόλο παίζουν σήμερα. Κάθε φορά που πλησιάζουμε ώστε να πετύχουμε ένα στόχο, πάντα κάτι συμβαίνει». Είναι βέβαιον ότι η κυβέρνηση του Τελ Αβίβ δεν είδε με καλό μάτι την προσέγγιση της Χαμάς με τη Φατάχ και τη δημιουργία, εκ μέρους των Παλαιστινίων, κυβέρνησης εθνικής ενότητας με τη συμμετοχή και της Αριστεράς, ούτε την αναγνώριση της Παλαιστίνης, ως «κράτος μη μέλος» από τον ΟΗΕ. Ούτε είδε με καλό μάτι το

“Η εκεχειρία δεν είναι στην ατζέντα”

το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών όπου έφτασε το θέμα της Γάζας, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πίεσαν για να μην υπάρξει καταδικαστική απόφαση για το Ισραήλ. Ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς, σε αντίθεση με το 2009, κατά την προηγούμενη ισραηλινή εισβολή στη Γάζα, επιχειρεί με προσφυγές σε διεθνείς οργανισμούς να σταματήσει την ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση, υποσχόμενος ότι θα υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός από τις ισλαμικές οργανώσεις της Γάζας, κάτι που θα εγγυηθεί η Χαμάς. Ο αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι, που επιχείρησε να προωθήσει ένα σχέδιο κατάπαυσης του πυρός, μαζεύτηκε γρήγορα μόλις κατάλαβε πως δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου, όταν στο υπουργικό συμβούλιο ρωτήθηκε επίμονα από υπουργούς του, που δέχονται τα παράπονα των πολιτών, τι ακριβώς σχεδιάζει κι αν διαπραγματεύεται κρυφά κάποιο σχέδιο εκτόνωσης της κρίσης, απάντησε: «Η εκεχειρία δεν είναι στην ατζέντα του Ισραήλ για την ώρα.» Στο Ισραήλ, για πρώτη φορά στα χρονικά της ένοπλης αντιπαράθεσης με τη Γάζα, ο φόβος άγγιξε τους πολίτες της Ιερουσαλήμ, της Χάιφα και άλλων πόλεων του βόρειου και κεντρικού Ισραήλ που μέχρι πρότινος, έβλεπαν τον πόλεμο στην τηλεόραση. Το να βιώνεις μια τέτοια κατάσταση σίγουρα δεν είναι ένα κάτι ευχάριστο. Απέχει, όμως, πολύ από τα όσα βιώνουν οι κάτοικοι της Γάζας. Περισσότερες από 800 αεροπορικές επιδρομές ήταν η ισραηλινή απάντηση σε 230 παλαιστινιακές ρουκέτες. Κοντά 100 νεκροί από τη μια, 20 νεκρές αγελάδες από την άλλη. Οι τραυματίες γέμισαν τα νοσοκομεία της Γάζας και πλέον εξάγονται στα νοσοκομεία της Αιγύπτου. (απόσπασμα από σημείωμα του Πάνου Χαρίτου, στην ιστοσελίδα του)

γεγονός ότι οι πολιτικές κινήσεις στελεχών της Χαμάς, το τελευταίο διάστημα, την καθιστούν, αν μη τι άλλο, έναν από τους επίσημους συνομιλητές, έστω κι αν δεν αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ. Το επιβεβαιώνουν πλέον όχι μόνον οι αναλύσεις αρθρογράφων, αλλά τα ίδια τα γεγονότα. Το ισχυρότατο επιχείρημα του Νετανιάχου «δεν έχω συνομιλητή» έχει καταπέσει και, τόσο για τον ίδιο όσο και γι’ αυτά που εκπροσωπεί, έπρεπε να βρεθεί διέξοδος στο αδιέξοδο της πολιτικής εφαρμογής των σχεδίων τους. «Σημασία δεν έχει πώς ξεκίνησε ένας πόλεμος. Ελάχιστα μετράει ποιός τον άρχισε και πώς, όταν έχεις τη δυνατότητα να αλλάξεις τη ροή των πραγμάτων. Σημασία στον πόλεμο έχει ποιός έχει το σθένος να τον σταματήσει. Αυτός είναι ο πραγματικός ηγέτης. Εκτός κι αν το ζητούμενο δεν είναι η ασφάλεια των πολιτών σου αλλά η διαχρονική ανασφάλεια στην οποία έχεις επενδύσει», γράφει σε ένα εκπληκτικό σημείωμα του ο έμπειρος δημοσιογράφος, μόνιμα εγκατεστημένος στην Ιερουσαλήμ, Πάνος Χαρίτος. «∆ύο χρόνια πριν την Αραβική Άνοιξη», συνεχίζει τη συζήτησή μας ο Α.Μ., «Παλαιστίνιοι αναρχικοί (σ.σ. παρά τις διευκρινιστικές ερωτήσεις μου επέμενε στον όρο) εκπαιδεύτηκαν στη Σερβία και τις ΗΠΑ και κατόπιν χρησιμοποιούνται όπου και όπως τους χρειάζονται. Έχουν διαλύσει τρία κράτη, το Ιράκ, τη Λιβύη και την Υεμένη, έχουν κόψει εμάς τους Παλαιστίνιους στα δύο, έχουν γυρίσει τη Συρία σε πρωτόγονη κατάσταση και σ’ αυτό το δρόμο βαδίζει και η Αίγυπτος...». ∆εν μπορώ να αμφισβητήσω, αλλά ούτε και να επιβεβαιώσω αυτά που λέει. Η πολυετής γνωριμία μας, η ακρίβεια και η επαλήθευση όλων των στοιχείων που μου έδωσε αυτά τα χρόνια είναι η μόνη εγγύηση που έχω. Ελπίζω σε μία συνέντευξη που θα γίνει γρήγορα, πριν αρχίσει η 3η Ιντιφάντα και πριν η Χεζμπολάχ, του Λιβάνου πάρει θέση με όπλα στο πλευρό των Παλαιστινίων. •

Αιτίες και αφορμές

«Α

κούγεται κάπως κλισέ, αλλά το ερώτημα ποτέ δεν ήταν αν θα αναζωπυρωθεί το σπιράλ της βίας στην Μέση Ανατολή αλλά το πότε. Το τελικό λάκτισμα έδωσαν οι δολοφονίες τεσσάρων παιδιών. Τριών εφήβων εποίκων που απήχθησαν και εκτελέστηκαν και ενός συνομηλίκου τους Παλαιστινίου που πυρπολήθηκε ζωντανός, από επίσης συνομηλίκους του όπως φαίνεται, για «εκδίκηση». Η κύρια αφορμή, για άλλη μια φορά, υπήρξε η άκαρπη ολοκλήρωση ενός ακόμη γύρου διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραηλινών - Παλαιστινίων, φυσικά υπό αμερικανική αιγίδα. Μπορεί ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, να μετέβη δεκάδες φορές στην περιοχή κατά το εννεάμηνο Ιουλίου 2013 – Απριλίου 2014, να είδε 34 φορές τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Αμπάς και διπλάσιες τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου, όμως το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο. Όπως και οι συνέπειες. Όχι λόγω κάποιου καταραμένου πεπρωμένου. Αλλά λόγω της αμείλικτης, όπως πάντα, πραγματικότητας που λίγο σχετίζεται με τις επίσημες δηλώσεις. Η πραγματικότητα είναι ότι καθ’ όλη τη διάρκεια και αυτών των συνομιλιών η ισραηλινή πλευρά ουσιαστικά αρνήθηκε να συζητήσει το οτιδήποτε ουσιαστικό και δεν ολοκλήρωσε καν τον βασικό όρο έναρξης των διαπραγματεύσεων, δηλαδή την απελευθέρωση 104 Παλαιστινίων κρατουμένων, οι οποίοι κρατούνται πριν από το 1993 και η απελευθέρωση τους είχε συμφωνηθεί άλλες δύο φορές. Η πραγματικότητα, επίσης, είναι ότι αυτούς τους εννιά μήνες, εγκρίθηκε η ανέγερση άλλων 14.000 νέων κατοικιών στους εποικισμούς της ∆. Όχθης και της ανατολικής Ιερουσαλήμ.” (απόσπασμα από κείμενο της Ελένης Μαυρούλη στο “Περιοδικό”).

∆ΙΕΘΝΗ

Ακραία νεοφιλελεύθερη η κυβέρνηση

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

ΙΝ∆ΙΑ

∆

εν έχουν συμπληρωθεί δύο μήνες από τις εκλογές του Μαΐου, και η νέα ινδική κυβέρνηση του ινδουιστικού εθνικιστικού κόμματος Μπαρατίγια Τζανάτα (BJP), δείχνει ότι βασικός στόχος της είναι η προώθηση της ατζέντας των ντόπιων και των διεθνών επιχειρηματικών ομίλων. Πριν λίγες ημέρες, με δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι έκανε σαφές ότι σκοπεύει να παρακάμψει τους οποιουσδήποτε περιορισμούς τίθενται από την εργατική και περιβαλλοντική νομοθεσία και εμποδίζουν την κερδοφορία του κεφαλαίου, ενώ με χοντροκομμένα συνθήματα όπως «ελάχιστη κυβέρνηση και μέγιστη αποτελεσματικότητα», άπλωσε το κόκκινο χαλί στους επενδυτές αναγγέλλοντας μια σειρά ευνοϊκών για αυτούς μέτρων (επιδοτήσεις, φορολογικές ελαφρύνσεις, κλπ) θεωρώντας ότι έτσι θα επιταχυνθεί το ινδικό success story.

Συνέχεια των «μεταρρυθμίσεων»

Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η πολιτική του BJP αποτελεί, σε μεγαλύτερο και επιθετικότερο βαθμό, την συνέχεια της πολιτικής που ακολούθησε τα προηγούμενα χρόνια το Εθνικό Κογκρέσο, που επιδίωξε τις «μεταρρυθμίσεις» υπέρ της αγοράς και ξεκίνησε μια στενή στρατηγική συνεργασία με την Ουάσινγκτον. Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη μειώθηκε κάτω από 5% και η ινδική οικονομία βυθίστηκε στον στασιμοπληθωρισμό, με αποτέλεσμα σημαντικές μερίδες του κεφαλαίου να στραφούν προς τον λαϊκιστή Μόντι, που σε προεκλογική συνάντηση με τον

Ο πρωθυπουργός, Ναρέντρα Μόντι κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να διευκολύνει τα ντόπια και ξένα επιχειρηματικά συμφέροντα σύνδεσμο των βιομηχάνων, υποσχέθηκε ότι θα πάρει σκληρά μέτρα για την βελτίωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Στην συζήτηση για τον προϋπολογισμό, που γίνεται αυτές τις ημέρες, ο υπουργός οικονομικών Αρούν Τζάτλει έγινε περισσότερο σαφής για τους στόχους του BJP, αφού είπε ότι η κυβέρνηση είναι μια μεγάλη επιχείρηση που πρέπει μόνο να κερδίζει, ενώ καταφέρθηκε κατά των φτωχών και της κοινωνικής πρόνοιας. Οι δηλώσεις του ήταν απόλυτα σύμφωνες με την αντίληψη της ινδικής ελίτ που θεωρεί ότι οι κοινωνικές δαπάνες είναι μια άχρηστη σπατάλη, και ότι οι πόροι θα πρέπει να κατευθύνονται σε αυτήν μέσω δικτύων διαπλοκής, ή μέσω έργων υποδομής που θα επιτρέψουν την κερδοφορία από την εκμετάλλευση των εργαζομένων και των φυσικών πόρων. Παράλληλα, μια σειρά αυξήσεων στις τιμές βασικών προϊόντων και υπηρεσιών έχουν ξεσηκώσει θύελλα δια-

μαρτυριών.

∆ιευκολύνσεις στους επιχειρηματίες Τελευταία ήταν η αύξηση κατά 15% στα εισιτήρια και στα εμπορεύματα του σιδηρόδρομου, ενός κύριου μέσου μεταφοράς για τα γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα, που θα αυξήσει ακόμα περισσότερο τον ήδη διψήφιο πληθωρισμό. Να σημειωθεί ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας είναι σχεδόν κατεστραμμένο και κατά μέσο όρο περίπου 15.000 άνθρωποι τον χρόνο σκοτώνονται από σιδηροδρομικά ατυχήματα, ενώ ο Μόντι είπε ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί μόνο με την ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρόμου. Συγχρόνως, σε συντονισμό με την κεντρική κυβέρνηση, η τοπική κυβέρνηση του Ρατζαστάν προσπαθεί να περάσει ένα νόμο που θα επιτρέπει στις μεγάλες επιχει-

ρήσεις να προσλαμβάνουν με σύμβαση χαμηλόμισθους εργαζομένους αντί των μόνιμων, και παράλληλα θα μπορούν να απολύουν όσους εργαζόμενους θέλουν παρακάμπτοντας το ανώτατο όριο των 100 απολύσεων τον χρόνο που ισχύει σήμερα. Τα συνδικάτα απειλούν με κινητοποιήσεις, ενώ όλο και περισσότεροι θεωρούν ότι σε αντάλλαγμα της προεκλογικής στήριξης το BJP κάνει δώρα στους επιχειρηματίες που πιέζουν για αλλαγή της εργατικής νομοθεσίας. Όπως συνηθίζουν οι απανταχού νεοφιλελεύθεροι, έτσι και ο Μόντι, ισχυρίζεται ότι όλα γίνονται στο όνομα της ανάπτυξης. Χαρακτηριστικό αυτής της αντίληψης, είναι και η κυβερνητική απόφαση να αυξηθεί κατά 16 μέτρα το ύψος του αμφιλεγόμενου φράγματος Σάρνταρ Σαροβάρ πάνω από τον ποταμό Ναρμάντα. Το έργο δόθηκε σε έναν προσωπικό φίλο του Μόντι, ενώ οι κάτοικοι αντιδρούν και δεκάδες οργανώσεις αναφέρουν ότι παραβιάζεται η περιβαλλοντική νομοθεσία. Κυβερνητικοί παράγοντες λένε ότι επόμενος στόχος τους είναι η προώθηση των επενδύσεων στην ενέργεια, την εξόρυξη και την κατασκευή πυρηνικών σταθμών, ενώ ακτιβιστές του αντιπυρηνικού κινήματος στοχοποιούνται και κατηγορούνται ότι σαμποτάρουν την ανάπτυξη. Παράλληλα, ο υπουργός άμυνας δεσμεύθηκε απέναντι στις βιομηχανίες του είδους ότι η Ινδία θα αυξήσει σημαντικά τις στρατιωτικές της δαπάνες, παρόλο που ήδη σήμερα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων στον κόσμο. ∆ημήτρης Γκιβίσης

Εξοπλιστικοί ανταγωνισμοί σε ψηφιακό επίπεδο

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

ι πολιτικοί αναλυτές στη Γερμανία πιστεύουν ακράδαντα ότι ένας από τους λόγους για τη συντριπτική εκλογική επικράτηση του Χέλμουτ Κολ στις εκλογές του 1990 ήταν εκτός των άλλων και η ευφορία, που είχε καταλάβει τους συμπατριώτες του μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλου, που είχε γίνει τότε στην Ιταλία. Έτσι κι αλλιώς έχει παρατηρηθεί από τότε και χάρις σε αμέτρητες δημοσκοπικές έρευνες, ότι οι επιτυχίες της εθνικής ομάδας στο ποδόσφαιρο επηρεάζουν γενικότερα το κλίμα στη χώρα και αυξάνουν τα ποσοστά αισιοδοξίας στην κοινωνία. Η Ανγκέλα Μέρκελ έχει κάθε λόγο να τρίβει τα χέρια της λοιπόν για την πρόκριση σε έναν ακόμα τελικό και φυσικά έχει και κάθε δικαίωμα να ταξιδέψει σήμερα το βράδυ και να υποστηρίξει ζωντανά την ομάδα της στο θρυλικό «Μαρακανά». Άλλωστε, το έχει κάνει πάρα πολλές φορές τα τελευταία χρόνια και έχει κατοχυρωθεί παγκοσμίως ως ποδοσφαιρόφιλη. Εκτός από τη Μέρκελ τα χέρια της τρίβει και η γερμανική εταιρεία αθλητικών ειδών, που έχει σίγουρο το κύπελλο, αφού τόσο η Γερμανία όσο και η Αργεντινή «εξοπλίζονται» από αυτήν και κατά συνέπεια οι πωλήσεις της τους επόμενους μήνες αναμένεται να απογειωθούν. Το καλοκαίρι μπαίνει λοιπόν με τους καλύτερους οιωνούς για την κυβέρνηση αλλά και την οικονομία της Γερμανίας. Αν δεν υπήρχε και η σκιά του σκανδάλου κατασκοπείας, που για μια ακόμα φορά επιβάρυνε τις

∆ιάλειμμα από την διαχείριση της υπόθεσης κατασκοπείας θα κάνει η Μέρκελ με τον τελικό του Μουντιάλ

σχέσεις με τη μεγάλη σύμμαχο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τότε όλα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ρόδινα και στην καγκελαρία να ασχολούνται με τα επινίκια του Μουντιάλ και τις... βαλίτσες των διακοπών.

Τριγμοί στις σχέσεις με τις ΗΠΑ

Ωστόσο αυτού του είδους τα σκάνδαλα, που έχουν πολλαπλασιαστεί επικίνδυνα τα τελευταία χρόνια, από τις παρακολουθήσεις του κινητού της κυρίας Μέρκελ, μέχρι τον έλεγχο της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας εκατομμυρίων πολιτών και τις πρόσφατες ιστορίες κατασκοπείας που οδήγησαν και σε μια απέλαση βγαλ-

μένη από μυθιστορήματα της εποχής του ψυχρού πολέμου, φαίνεται να είναι ό,τι πιο καλοδεχούμενο μπορούσε να προκύψει για εκείνους, που εδώ και καιρό θεωρούν ότι το Βερολίνο θα πρέπει να εγκαταλείψει και τα τελευταία ψήγματα αυτοσυγκράτησης και να συμπεριφέρεται ακόμα πιο επιδεικτικά ως υπερδύναμη για να διατηρεί τον σεβασμό των μεγάλων παικτών αυτού του πλανήτη. Ο γερμανικός τύπος κάνει λόγο για το χειρότερο επίπεδο που πέρασε ποτέ η διατλαντική σχέση και παρά τα σαρκαστικά σχόλια δεν κρύβει και την ανησυχία του για το τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά. Οι ίδιοι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης μπορεί να δήλωσαν ότι οι κινήσεις αυτές προέρχονται από κάποιους «χαωτικούς τύπους» που «η ηλιθιότητά τους προκαλεί δάκρυα» και «από μυαλά κολλημένα στο χτες» αλλά η αλήθεια είναι ότι βλέπουν και πίσω από τα προφανή στοιχεία της υπόθεσης. Λίγες μέρες μετά από την τηλεφωνική συνομιλία Μέρκελ-Ομπάμα, με θέμα υποτίθεται το συντονισμό της δράσης τους για το φλέγον θέμα της Ουκρανίας γίνεται ολοφάνερο ότι ο ρόλος της Γερμανίας στο παγκόσμιο σκηνικό τη φέρνει ολοένα και περισσότερο σε μια σχέση καχυποψίας με τις ΗΠΑ. Ορισμένοι μίλησαν μάλιστα και για έναν επερχόμενο «εξοπλιστικό ανταγωνισμό» σε ψηφιακό επίπεδο, ο οποίος είναι άγνωστο πού μπορεί τελικά να καταλήξει. Την ίδια στιγμή η υπόλοιπη Ευρώπη παρακολουθεί μάλλον αμήχανη, με εξαίρεση ίσως τους Βρετανούς, που είναι γνωστό σε ποιό στρατόπεδο ανήκουν και σχολίασαν μάλλον κυνικά το θέμα, ειρωνευόμενοι την «πτώση των Γερμανών από τα σύννεφα»...

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

∆ΙΕΘΝΗ

“

Όσο η διαδικασία μεταφέρεται προς “τα κάτω” - προεκλογικά οι πρωτοβουλίες ήταν από “τα πάνω” και το “τρέξιμο” από “τα κάτω” - η αισιοδοξία αυξάνεται, η “Άλλη Ευρώπη” λογίζεται ως κατάκτηση, κρίσιμη αφετηρία.

Προς τη δημιουργία «πολιτικού υποκειμένου» ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

ην επόμενη Παρασκευή 18 και Σάββατο 19 Ιουλίου στη Ρώμη, πολύ πιθανό, θα γίνει ένα ακόμη βήμα του ψηφοδελτίου «Η άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα» μετά από αυτό των ευρωεκλογών. Το πόσο, όμως, θα αποδειχθεί και καθοριστικό στην κατεύθυνση δημιουργίας και ενός αριστερού «πολιτικού υποκειμένου» για την Ιταλία πρέπει να περιμένουμε να το δούμε. Το βέβαιο είναι ότι το κλίμα, πράγματι, τείνει να γίνει θετικό. Στην πανιταλική συνέλευση όλων των δυνάμεων που στήριξαν το ψηφοδέλτιο, δίκτυα, επιτροπές πολιτών, κόμματα, πρόσωπα κ.τ.λ., θα συζητηθούν τόσο τα συμπεράσματα από τις εκλογές, όπου ως γνωστόν εκλέχθηκαν τρεις ευρωβουλευτές με ποσοστό 4,03%, όσο και τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν, ο προγραμματισμός δράσης. Σχεδιάζεται να οριστεί και ένα ευρύ Συντονιστικό που θα συμπεριλαμβάνει όλες τις δυνάμεις, το οποίο μετά θα ορίσει και τη λειτουργική Γραμματεία του. Παρών, με εισήγηση, θα είναι και ο Αλέξης Τσίπρας. Ενδεχομένως σε παράπλευρες εκδηλώσεις, θα βρεθούν και άλλοι ευρωπαίοι αριστεροί ηγέτες όπως ο Πάμπλο Ιγκλέσιας από το ισπανικό «Podemos» («Μπορούμε»).

Οι προετοιμασίες στο τελικό στάδιο

Σε ένα είδος προ-σύσκεψης που έγινε στις αρχές της εβδομάδας για την προετοιμασία της παν-ιταλικής συνέλευσης, την οποία κάποιοι ονομάζουν από τώρα συστατική, τέθηκαν προς εξέταση όλα τα θέματα και ξεκαθάρισαν πώς θα εργαστούν για να φθάσουν με επιτυχία στην πανιταλική της Παρασκευής στο θέατρο Βικτώρια. Θα αρχίσει στις 18/7 αργά το απόγευμα σε δημόσια συνέλευση και θα συνεχιστεί την επομένη όταν και θα μιλήσει και ο Α. Τσίπρας. Το απόγευμα, προγραμματίζεται να λειτουργήσουν θεματικά εργαστήρια. Τόσο η λειτουργία όσο και τα θέματα που έχουν επιλεγεί για τα εργαστήρια προϊδεάζουν, προοπτικά, περισσότερο από κάθε άλλο - άγνωστο πόσο δύσκολο θα αποδειχθεί και τι χρόνο θα χρειασθεί - για τη δημιουργία ενός πολιτικού υποκειμένου. Τα θέματα είναι τα εξής: το εισόδημα, το Ευρωπαϊκό

Σύμφωνο Σταθερότητας, το Ευρωπαϊκό σχέδιο ανάπτυξης, η επισφαλής εργασία, το κράτος πρόνοιας, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο αγώνας εναντίον της κερδοσκοπίας, ο αγώνας για την εθνική κυριαρχία, για τους μετανάστες στη Μεσόγειο, την ενέργεια και το περιβάλλον, τη συμμετοχή και τα μοντέλα δημοκρατίας. Οι ομάδες εργασίας θα έχουν ως στόχο να οργανώσουν καμπάνιες της «Άλλης Ευρώπης» το επόμενο εξάμηνο, που συμπίπτει και με την ιταλική προεδρία. Θα συζητηθεί και θα αποφασισθεί, επίσης, εάν στο τέλος του έτους που συμπίπτει με τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Ρώμη, θα οργανωθεί μια ευρωπαϊκή διαδήλωση στο μοντέλο, του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου κοινωνικού φόρουμ. Στην προ-σύσκεψη επισημάνθηκε από ομιλητές ότι ο Ρέντσι μπορεί να ακύρωσε τη συζήτηση για την ανεργία των νέων που είχε εξαγγείλει να γίνει στις 11 Ιουλίου στο Τορίνο, επειδή εξαγγέλθηκε αντί-εκδήλωση με πρωτοβουλία του ψηφοδελτίου, αλλά αυτό δεν θα γίνεται εσαεί. Χρειάζεται δράση, συνεχής, τονίσθηκε. Η διαδήλωση συνδικάτων όπως της FIOM και της «Άλλης Ευρώπης» για την ανεργία θα γινόταν την Παρασκευή, ενώ σχεδιάζονται κι άλλες δράσεις, ιδίως από τις θεματικές. Για να πετύχει το διήμερο, από πλευράς συμμετοχής, αποφασίστηκε να δουλέψουν όλες οι επιτροπές, δίκτυα, τοπικά συμβούλια, οι υποψήφιοι, με ανοιχτές διαδικασίες, σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη που καθόρισε το προεδρείο και μέσω Skype.

Η κρίση δεν άγγιξε τη βάση

Το κενό αδράνειας της Λίστας προέκυψε από διάφορες αιτίες όπως η αναταραχή που προκάλεσε η μη παραίτηση - παρά την προεκλογική δέσμευση - της Σπινέλι, το γεγονός ότι η επιτροπή των «εγγυητών» δεν έχει πλέον ρόλο εφόσον αυτός τέλειωνε στις εκλογές, καθώς και από διαφωνίες κυρίως μεταξύ της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης (Κ.Ε.) και του Κόμματος της Αριστεράς, των ∆ικαιωμάτων και της Ελευθερίας (SEL). Η μεν πρώτη επιθυμεί επίσπευση των εξελίξεων επειδή εκτιμά, ίσως, ότι με ευρωβουλευτή δικό της και τη σχετική εύνοια της Σπινέλι, έχει πλεονέκτημα. Το

SEL, αντίθετα, καθυστερεί και εξ αιτίας των εσωτερικών διαφωνιών του που έφτασαν έως στην αποχώρηση ομάδας βουλευτών του και προσκόλληση στο ∆ημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι. Κρίση, ωστόσο που δεν άγγιξε παρά ελάχιστα τη βάση του κόμματος και τη στελέχωση που υποστηρίζει την προσπάθεια να ιδρυθεί ο ιταλικός ΣΥΡΙΖΑ με βάση τη λίστα για την «Άλλη Ευρώπη». ∆ιαφωνίες, όμως, εμφανίζονται και για θέματα λειτουργίας. Για παράδειγμα, πώς θα παίρνονται οι αποφάσεις, τουλάχιστον στην αρχή; Παρά τις αντιρρήσεις της ΚΕ που επιθυμούσε να παίρνονται με ψηφοφορία, πλειοψηφικά, επικράτησε να υιοθετηθεί η ομοφωνία, όπως και στο Φόρουμ, αλλά και στα αρχικά βήματα του ΣΥΡΙΖΑ. «Εργαζόμαστε με όσα μας ενώνουν και μ’ αυτά προχωράμε, χωρίς αποκλεισμούς», είναι η αρχή που τους έχει μεταφέρει, όπως οι ίδιοι λένε συχνά, και ο Α. Τσίπρας. Οι παλιές και σχετικά πρόσφατες αντιπαραθέσεις μέσα στην αριστερά που συχνά οδήγησαν και σε διασπάσεις παραμένουν ενεργές αν και εξασθενημένες. Οι δυο βασικές είναι αυτή μέρους των διανοουμένων με τα οργανωμένα κόμματα και αυτή της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης με το Κόμμα της Αριστεράς, των ∆ικαιωμάτων και της Ελευθερίας (SEL) και το Κόμμα των Ιταλών Κομμουνιστών. Η πρώτη δημιουργούσε δυσκολίες στην προεκλογική φάση, η δεύτερη δημιουργεί τριβές τώρα, μερικές από τις οποίες φθάνουν και στην Αθήνα για «διαιτησία». Οι συσχετισμοί, όπως προέκυψαν από τις ευρωεκλογές, είναι υπέρ του SEL και καθώς η συμμετοχή αυτού του κόμματος στην «Άλλη Ευρώπη» ήταν νίκη της βάσης του και των μεσαίων στελεχών του, αυτό δεν μπορεί να το αγνοήσει κανένας. Η συζήτηση έχει φτάσει και στο εσωτερικό της ΚΕ και η ηγεσία δεν μπορεί να περάσει τη γραμμή της αντιπαλότητας παντού. Οι Ιταλοί Κομμουνιστές, που προεκλογικά ωθήθηκαν, κακώς, στη μη επίσημη συμμετοχή, έχουν πλέον περιορισμένη επιρροή αλλά πάντως ο κόσμος τους συμμετέχει στην «Άλλη Ευρώπη». Οι «από κάτω» πιέζουν Από μια άποψη, ως συμπέρασμα θα μπορούσαμε να πούμε, όλα είναι ανοιχτά. Αλλά όσο η διαδικασία μεταφέρεται προς «τα κάτω» - προεκλογικά οι

πρωτοβουλίες ήταν από «τα πάνω» και το «τρέξιμο» από «τα κάτω» - η αισιοδοξία αυξάνεται, η «Άλλη Ευρώπη» λογίζεται ως κατάκτηση, κρίσιμη αφετηρία. Τα οργανωμένα μέλη των κομμάτων «περικυκλώνονται» από τον κόσμο. Αυτό επιστρέφει στην ηγεσία ως εντολή τα βήματα να συνεχιστούν ως τη δημιουργία «πολιτικού υποκειμένου». Η αποσαφήνιση ότι το ∆Κ, πλέον, με τον Ρέντσι δεν έχει καθόλου ενστάσεις για νεοφιλελεύθερες λύσεις και η στροφή – συνεργασία του Γκρίλο με την αγγλική άκρα δεξιά, διαμορφώνουν τους όρους για σταθεροποίηση της «Άλλης Ευρώπης» και γρήγορη άνοδο του «πολιτικού υποκειμένου» που θα τη διαδεχθεί. Η αποχώρηση από το SEL των στελεχών που δεν ήθελαν την «Άλλη Ευρώπη» απομακρύνει ένα ακόμη εμπόδιο. Αυτό γίνεται ευρύτερα αποδεκτό και εκφράζεται με διάφορους τρόπους. Από διανοούμενους, από πολιτικούς της Αριστεράς, από συνδικαλιστές. Τα ονόματα είναι πολλά και τα άρθρα τους επίσης: Αζόρ – Ρόζα, Ζαγκρεμπέσκι, Κάμφορα, Καστελίνα, Μπερτινότι, Μπολόνια, Παρλάτο, Τρόντι, Φεραγκόλι κ.ά. Σε άρθρο του στο Μανιφέστο ο Ινγκρόια, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής στο ψηφοδέλτιο της ΚΕ με ευρύτερες δυνάμεις στις τελευταίες εθνικές εκλογές, τονίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου πολιτικού υποκειμένου από την «Άλλη Ευρώπη». Και προσθέτει ότι αυτό θα προκύψει με τα διδάγματα από τα λάθη και της προσπάθειας του «Ουράνιου Τόξου» (στους συνδυασμούς του ήταν Ιταλοί Κομμουνιστές, ΚΕ, SEL και άλλοι) και της επόμενης που ήταν αυτός επικεφαλής (χωρίς το SEL). Ο Στέφανο Ροντοτά, επίσης, με άρθρα του παρεμβαίνει στην ίδια κατεύθυνση. Μάλιστα θα πάρει ενεργό μέρος στην Πανιταλική Συνέλευση στις 18 – 19 και στο περιθώριό της θα δώσει μαζί με τον Α. Τσίπρα κοινή συνέντευξη για τη ∆ημοκρατία σήμερα στην Ευρώπη της κρίσης και της λιτότητας. Ο γραμματέας της FIOM (Ομοσπονδία Μετάλλου) Λαντίνι επίσης έχει δηλώσει τη στήριξή του και αναμένεται επίσης να συναντηθεί με τον Α. Τσίπρα στα περιθώρια της Συνέλευσης. ∆ανάη Ψωμοπούλου

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Io

Θέλουν να ξεμπερδεύουν με τη μικρομεσαία επιχειρηματ

ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ;

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΒΑΛΙΑ ΑΡΑΝΙΤΟΥ*

Tη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Αυτή την εβδομάδα παρακολουθήσαμε ένα ακόμη επεισόδιο του πολέμου, θα λέγαμε, εναντίον της μικρής επιχείρησης, με την υπουργική πράξη για την κυριακάτικη αργία. Η προσπάθεια για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές φαίνεται αρχικά απλό ζήτημα, έχει ωστόσο σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, αλλά και ιδεολογικές απολήξεις. Συνδέεται με την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, το στραγγαλισμό της μικρής επιχείρησης και τελικά την υποταγή στην προσπάθεια της βίαιης ανακατανομής του κεφαλαίου που επιχειρείται στην Ελλάδα. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μια επιχείρηση σε τρεις φάσεις: η πρώτη έγινε τον Αύγουστο του 2013 όπου με τον Ν. 4177 ορίστηκε ότι το γενικό άνοιγμα θα ισχύει μόνο για επτά Κυριακές τον χρόνο, συγκεκριμένα (δυο τα Χριστούγεννα, από μία στις εκπτώσεις, μία το Πάσχα). Για όσα καταστήματα είναι κάτω από 250 τετραγωνικά, αποφασίζει ο αντιπεριφερειάρχης αν θα μείνουν ανοιχτά και κάποιες άλλες Κυριακές. Η συζήτηση, βέβαια, για το κυριακάτικο άνοιγμα έχει ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια – με την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1993– και ασκήθηκε, βαθμιαία, μεγάλη πίεση. Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, όμως, μαζί με τους εργαζόμενους εναντιώνονταν. Πρόκειται για την περίοδο που υπερίσχυε η άποψη της μεσαίας τάξης, των μικρομεσαίων. Ενώ, λοιπόν, κλείνει μ’ όλα αυτά ο πόλεμος της Κυριακής, έρχεται η δεύτερη φάση, τον Απρίλη του 2014 όταν νομοθετούν τρεις – τουριστικές – περιοχές που θα είναι ανοιχτά τα μαγαζιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, για όλο το χρόνο. Η υπουργική απόφαση τελικά του κ. Γιακουμάτου, η τρίτη φάση προβλέπει δώδεκα περιοχές, από τις οποίες οι περισσότερες δεν είναι καν τουριστικές! Μα, υπήρχε ζήτημα με τις τουριστικές; Όχι. Παραδοσιακά, στις τουριστικές περιοχές σ’ όλη την Ελλάδα τα καταστήματα είναι ανοιχτά συνέχεια τέσσερις – πέντε μήνες το χρόνο. Από το 2005, προβλέπεται ότι οι τουριστικοί τόποι μπορούν να λειτουργούν Κυριακή και ημέρες αργίας με τη σύμφωνη γνώμη του Νομάρχη–Αντιπεριφερειάρχη, του υπουργού Τουρισμού και των τοπικών οργανώσεων. ∆εν αποτέλεσε, επομένως, εμπόδιο ο νόμος για το άνοιγμα των καταστημάτων σε τουριστικές περιοχές. Άρα το ερώτημα παραμένει: για ποιο λόγο και ποιόν εξυπηρετεί το άνοιγμα της Κυριακής; Αυτό που φαίνεται να τους ενδιαφέρει, είναι η Αττική και η ευρύτερη ζώνη της Θεσσαλονίκης, όπου έχουν κάνει τις σημαντικές επενδύσεις των «εκπτωτικών χωριών» που μοιάζει να μην έχουν αποδώσει όσο υπολόγιζαν. Ποια τα κίνητρα της επιλογής αυτού του τύπου μέγα-καταστημάτων; Κυρίως οικονομικά. Το προηγούμενο διάστημα έγιναν μεγάλες επενδύσεις στον «αγρό» π.χ. δίπλα στο αεροδρόμιο. Σε φθηνά οικόπεδα, έχτισαν «κουτιά» ή «αξιοποίησαν» μεγάλους χώρους. Η ανάπτυξη αυτού του τύπου μέγα-καταστημάτων συνδέεται και με τη γνωστή αντίληψη της ελληνικής αστικής τάξης για επενδύσεις που αποδίδουν γρήγορα και εύκολα κέρδη. Ένας συνδυασμός ελληνικών κατασκευαστικών και ξένων κεφαλαιούχων που ήλπιζαν ότι η ελληνική καταναλωτική αγορά θα ανταποκριθεί. Έκαναν τα πάντα γι’ αυτό. Το κλείσιμο, για ψύλλου πήδημα, των σταθμών του μετρό στο Κέντρο είναι το πιο σύ-

νηθες. Παρ όλα αυτά, οι καταναλωτικές συνήθειες του Έλληνα δεν περιλαμβάνουν ψώνια σε κλειστούς, δαιδαλώδεις χώρους οπότε η επιτυχία αυτών των επενδύσεων μάλλον είναι αμφισβητήσιμη.

Το μέτρο εκκολάφτηκε στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ

Η κρίση όξυνε το πρόβλημα; Την κατώτερη των προσδοκιών επιτυχία των επενδυτών στο εμπόριο του real-estate ήρθε να επιδεινώσει η κρίση. Πέρα από τη μείωση της καταναλωτικής δαπάνης, άλλαξε την καταναλωτική συμπεριφορά και ακόμα και τον τρόπο πληρωμής. Ενώ τη δεκαετία 2000-2010 οι αγορές γίνονταν με τις πιστωτικές κάρτες και σε πολλές δόσεις, τώρα δεν έχουν πια οι καταναλωτές αυτή τη δυνατότητα, κυρίως γιατί οφείλουν μεγάλα ποσά στις κάρτες τους. Προτιμούν έτσι να πάνε στο κοντινό κατάστημα και ψωνίσουν ακόμα και με δόσεις, αλλά και με το τεφτέρι, πια, το οποίο επανήλθε. Έτσι, λοιπόν, τα μαγαζιά αυτά τα mall του «αγρού», δεν έχουν την απαιτούμενη κίνηση. Πότε μπορεί να την αποκτήσουν; Την Κυριακή! Γιατί τότε βγαίνει όλη η οικογένεια, και μπορεί να επισκεφτεί το εκπτωτικό χωριό, το μεγάλο mall ως εκδρομή. Επιχειρήθηκε, λοιπόν, αρχικά με τις επτά Κυριακές. Τι είναι πίσω απ’ όλες αυτές τις προφάσεις, την επιμονή; Ομάδες συγκεκριμένων συμφερόντων. Το μέτρο αναδείχτηκε ξανά από την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, εκεί το εκκόλαψαν. Ειπώθηκαν διάφορα για να υποστηριχθεί το κυριακάτικο άνοιγμα, πχ, ότι στο εξωτερικό όλα τα μαγαζιά είναι ανοιχτά. Μπορεί, για παράδειγμα, στο Λονδίνο να υπάρχει ένας/δύο κεντρικοί δρόμοι με ανοιχτά μαγαζιά τις Κυριακές, αλλά η Αγγλία δεν είναι μόνο το Λονδίνο. Στην Αθήνα οι τουρίστες

έρχονται για διαφορετικούς λόγους, υπερτερεί ο πολιτιστικός τουρισμός, τα ταβερνάκια, η φύση, η ωραία βόλτα. Σε κάθε περίπτωση όμως τα μαγαζιά στις τουριστικές περιοχές είναι παντού ανοιχτά. Τελικά, πίσω από αυτή την επιμονή κρύβεται μια ξεκάθαρα πολιτική πρόθεση: Μια μεγάλη προσπάθεια να ξεμπερδεύουμε μ’ αυτή τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Από κοινωνικό και πολιτικό στήριγμα, τώρα γίνεται εμπόδιο.

Η σημασία στις εργασιακές σχέσεις

Στην οικονομική συσσώρευση, όπως τη σχεδιάζουν, ναι. Πολιτικά όμως πώς θα απορροφηθεί; Το ερώτημα είναι εύλογο. Μήπως, θεωρούν, ότι τα στρώματα αυτά έχουν χαθεί πολιτικά; Είναι αλήθεια ότι, πλέον, ψηφίζουν παραπάνω από τους μέσους όρους Αριστερά αλλά και Χρυσή Αυγή. Όμως το πολιτικό πρόβλημα υπάρχει γιατί διαρρηγνύουν τους δεσμούς τους με τα παραδο-

σιακά τους στηρίγματα. Μην ξεχνάμε ό τον όρο «μικρομεσαίος», με σημασιοδοτ σεις ευρύτερες της οικονομικής, τον δ μιούργησε το ΠΑΣΟΚ, ο Α. Παπανδρέο Έως τότε λέγαμε μεσαίες και μικρές επ χειρήσεις. Από την άλλη πλευρά, πρέπ να πούμε και για τη σημασία που έχει το μ τρο αυτό και για τις εργασιακές σχέσε στην ελευθερία στην εργασία και στην λευθερία στη μη εργασία – πχ την Κυρια – διότι τώρα υποχρεώνεται ο εργαζόμεν στο εκπτωτικό ή στο Mall να δουλέψει τ Κυριακή. Αν αρνηθεί θα χάσει τη δουλε του. Επιδεινώνεται ταυτόχρονα και η εργ σία του ίδιου του μικρομεσαίου επιχειρημ τία, η ποιότητα της ζωής του. Εξαντλείτ ψυχικά, ακόμα και σωματικά. ∆εν του δ νουν μπλοκ επιταγών, δεν του δίνουν δ νεια για κεφάλαια κίνησης. Του στερούν δυνατότητα περίθαλψης, εφόσον δεν είν ενήμερος ένα χρόνο στον ΟΑΕΕ. Τώρα τ επιβάλλουν το εξαντλητικό ωράριο και α ξημένα κόστη λειτουργίας, εξουθενωτι ανταγωνισμό.

Το μέτρο δεν μπορεί να τονώσει την αγορά

Ποια τα επόμενα μέτρα άραγε; Θα συνεχιστεί η πολιτική πίεσης πάνω στα μεσαία και μικρά στρώματα γενικά, όχι μόνο στο εμπόριο; Θα επιμείνουν, με τον έναν ή το άλλον τρόπο, θα προχωρήσουν όσο μπορούν σε μια πλήρη απελευθέρωση, δηλαδή σε πλήρη αποδιοργάνωση. Έχουν προηγηθεί πολλά μέτρα. Για παράδειγμα, η φορολόγηση από το πρώτο ευρώ, η υψηλή προκαταβολή κτλ. Αντιθέτως, οι Α.Ε. ή οι ΕΠΕ έχουν πολλές απαλλαγές. Επίσης, η περιορισμένη ρευστότητα και το ασφαλιστικό που είναι οξύ άμεσα και μακροπρόθεσμα λόγω και των επιπτώσεων από το κούρεμα των ομολόγων τους. Ένας πληθυσμός 700.000 ανθρώπων στους οποίους όχι απλώς ασκείται μια μεγάλη και συνεχής πίεση αλλά τους συνθλίβει. Ποια τα τεχνοκρατικά επιχειρήματα της κυβέρνησης; Τα επιχειρήματα υπέρ αυτής της πολιτικής σχετίζονται με τις τιμές, δηλαδή τη πτώση με πρόσχημα την αύξηση του ανταγωνισμού, στην τόνωση του τζίρου της αγοράς ακόμα και στην εν δυνάμει αύξηση της απασχόλησης. Σχετικά με τις τιμές αυτό που προκύπτει από τις μελέτες είναι οι ανθεκτικές τιμές των τροφίμων, γεγονός για το οποίο υποπτεύεται κανείς τις λεγόμενες τριγωνικές συναλλαγές ως υπαίτιες. Οι μικροί κάνουν εκπτώσεις, αντίθετα ακόμη και στο ταμείο. Σχετικά με τον τζίρο, το μέτρο δεν μπορεί να τονώσει την αγορά. Καταρχάς αυξάνει το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης: το επιπλέον 75% στο ημερομίσθιο, το επιπλέον ρεύμα κ.τ.λ. Ούτε νέες προσλήψεις θα γίνουν διότι απλούστατα θα επαναοργανωθεί το

υπάρχον προσωπικό και ένας αριθμός του θα εργάζεται την Κυριακή - η ελαστικότητα της εργασίας είναι τεράστια, πλέον. Ο σκοπός, λοιπόν, είναι άλλος: να στραγγαλιστεί η μεσαία επιχειρηματικότητα. Έχουν άλλη αφήγηση, ένα mega plan, για τον τόπο και την ανάπτυξή του. Έχουν ένα πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης. Από αυτή την άποψη, λοιπόν, το μνημόνιο πέτυχε, αυτό ήθελε να κάνει, να αποδιοργανώσουν τις κύριες αγορές εργασίας, προϊόντων, υπηρεσιών. Να εγκατασταθούν εδώ πολύ μεγάλες μονάδες σε συγκεκριμένους τομείς οι οποίες προμηθεύονται κατά κύριο λόγο από παραγωγούς άλλων χωρών. Η μικρή εμπορική επιχείρηση, κατά βάση, προμηθεύεται από την εγχώρια παραγωγή. Και στον τουρισμό ισχύει αυτό και πολύ πιο ακραία. Η αναδιάρθρωση που επιχειρείται επομένως στο εμπόριο έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις και στους παραγωγικούς κλάδους. Η Ελλάδα να είναι, κυρίως, διαμετακομιστικό κέντρο μεταξύ χωρών του φθηνής εργασίας και Ε.Ε. και φθηνού - με νησίδες και πολυτελούς – τουρισμού. Και η ανεργία που προκύπτει από ένα τέτοιο σχέδιο; Το ανθρώπινο δυναμικό στην Ελλάδα είναι εξαιρετικής ποιότητας με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Συγχρόνως, σε άλλες χώρες της Ε.Ε. καταγράφεται μείωση του ενεργού πληθυσμού και επομένως έλλειψη εργατικού δυναμικού. Γιατί στο μέγα Plan, του σχεδίου στο οποίο αναφέρθηκα, να μην υπάρχει και η μετανάστευση;

13 Ioυλίου 2014

ατικότητα

άμε ότι ιοδοτήτον δηνδρέου. ές επιπρέπει ι το μέχέσεις, στην ευριακή όμενος ψει την δουλειά η εργαειρηματλείται του δίουν δάρούν τη εν είναι ώρα του και αυνωτικό

ν Κυσκοματιι την αγωμόνιο αγοεδώ υγκεομηό παμικρή βάση, α πασχύει αναεποιδωαγωείναι, ντρο εργανησί-

ιότηώρες επο, του τανά-

Οι επιπτώσεις στους υπαλλήλους του εμπορίου είναι προφανείς. Υπάρχουν όμως και ευρύτερα στο σύνολο της εργασίας; Με δεδομένο το μεγάλο μέγεθος της απασχόλησης στο εμπόριο αλλά και τις ποικίλες αλληλεπιδράσεις που έχει με μια σειρά άλλες δραστηριότητες (τραπεζικός τομέας, υπηρεσίες κ.ά.), καθώς και τη γενικότερη λειτουργία των πόλεων, οι αλλαγές που θα επέλθουν στον χρόνο λειτουργίας των καταστημάτων θα επηρεάσουν ευθέως τις εργασιακές σχέσεις στο σύνολό τους. Ποια η προοπτική αυτών των ανθρώπων; Ουσιαστικά με ένα βίαιο τρόπο, δήθεν εν ονόματι του καταναλωτή, μετατρέπονται όλοι αυτοί οι μικροί εργοδότες σε ένα στρατό ανέργων, οι οποίοι εν συνεχεία, ως εργαζόμενοι υψηλής ειδίκευσης, θα είναι «προς διάθεση». Μιλάμε, να ξέρετε, για ένα υψηλών γνώσεων, ικανοτήτων και επαγγελματικών δεξιοτήτων δυναμικό. Είναι ένα βίαιο ξερίζωμα, συνέβη με τους αγρότες στην Αγγλία του Μεγάλου Μετασχηματισμού. Περίπου το 35% των εμπορικών επιχειρήσεων, πάνω από 100.000, έκλεισαν. Από ένα σύνολο 320.000 το 2008, είναι ανοιχτά σήμερα 200.000 κάτι που φαίνεται παντού δια γυμνού οφθαλμού. Επαναλαμβάνουμε: αν ήθελαν νέες επενδύσεις στο κέντρο υπάρχουν τόσα κενά μεγάλα καταστήματα, όπως το Άκρον - Ίλιον, το Ατενέ, το Μινιόν. Να αναζωογονηθεί έτσι και το κέντρο. Για ποιον τουρισμό μιλούν; Ποιος θα περπατήσει την πόλη με κλειστά μαγαζιά;

Το διαθέσιμο εισόδημα είναι δεδομένο

Το Πικέρμι και η Ραφήνα, που συμπεριλαμβάνονται στη νέα λίστα, πού εντάσσονται άραγε; Είναι, πράγματι, περίεργο διότι δεν συνδέεται με τίποτε από όσα λένε για να αιτιολογήσουν τον ορισμό των τουριστικών περιοχών. Είναι το Πικέρμι τουριστική περιοχή ή μήπως το Κουκάκι; Το εκπτωτικό χωριό είναι στα Σπάτα. Είτε, επομένως, κάτι προετοιμάζεται και δεν το γνωρίζουμε είτε ο δήμος Σπάτων, ως συνορεύων με τον Πικέρμι – Ραφήνα δήμος, θα ζητήσει επέκταση κι αυτός αργότερα …Ακόμη, ανοίγει τα μαγαζιά και στο Κολωνάκι. Γιατί, εφόσον το Μοναστηράκι είναι ανοιχτό; Τι θα κάνει το Παγκράτι, η Κυψέλη; Θα ζητούν κι αυτά τώρα επέκταση του μέτρου; Υπάρχουν στοιχεία που συνδέονται με όλα αυτά τα μέτρα; Από όλες τις αναλύσεις και καταγραφές που έχουν γίνει προκύπτει ότι εάν έχει δουλειά την Κυριακή που ανοίγει – όπως τον Νοέμβριο – η προηγούμενη και η επόμενη εβδομάδα είναι ουσιαστικά νεκρές. Το διαθέσιμο εισόδημα του κάθε καταναλωτή είναι δεδομένο, δεν αυξάνει. Μάλιστα εάν ήθελαν να ενισχύσουν τον τουρισμό θα έλεγαν, πχ, να είναι ανοιχτά το απόγευμα. Άλλωστε, όπως προκύπτει από σχετική μελέτη του Ινστιτούτου της ΕΣΕΕ, η καταναλωτική δαπάνη των τουριστών είναι πολύ χαμηλή, 70 ευρώ κατά μέσο όρο την ημέρα, μαζί με το ξενοδοχείο για πέντε μέρες ή 350 ευρώ συνολικά. Για ποια ψώνια μιλάμε;

* Η Βάλια Αρανίτου, επίκουρος καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης διδάσκει Πολιτική Οικονομία.

ΤΟ ΘΕΜΑ

∆ηλωμένος εχθρός των μεσοστρωμάτων η Ν∆

Η σημειολογία της παραίτησης Κορκίδη

παραίτηση του προέδρου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) κ. Β. Κορκίδη από τις κομματικές θέσεις που κατείχε ως στέλεχος της Ν∆ δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν ένα τρέχον επεισόδιο στην αναταραχή που έχει προκαλέσει στο πολιτικό πεδίο η κρίση και η μνημονιακή πολιτική. Είναι κάτι παραπάνω από μια παραίτηση μέσα στις τόσες που έχουν σημειωθεί: είναι σημαντικό σημάδι των διαδικασιών που εξελίσσονται στο πεδίο της πολιτικής εκπροσώπησης διαφορετικών κοινωνικών συμφερόντων. Ο ίδιος ο κ. Κορκίδης δεν άφησε αμφιβολίες περί αυτού με το περιεχόμενο της δήλωσης που συνόδεψε την παραίτησή του: «Θεώρησα ότι είναι θέμα ηθικής τάξης να παραιτηθώ για να μπορώ και πιο ελεύθερα να εκφράζομαι και να εκπροσωπώ τους συναδέλφους μου». Παραμένοντας, δηλαδή, εν ενεργεία στέλεχος της Ν∆ ο κ. Κορκίδης θεωρεί ότι του είναι αδύνατο να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των συναδέλφων του, τα οποία θίγονται καίρια από την κυβερνητική πολιτική: «Η κοροϊδία έχει ξεπεράσει κάθε υπομονή από την πλευρά των μικρομεσαίων και των εμπόρων», δήλωσε, και κατήγγειλε ότι η κυβερνητική πολιτική για το ωράριο των καταστημάτων δείχνει ότι «επικράτησε το ∆ΝΤ και όχι η ελληνική αγορά» στο σχεδιασμό για την επίλυση μιας υπαρκτής διαφοράς ανάμεσα σε μια κοινωνική ομάδα και τις απαιτήσεις μιας μνημονιακής πολιτικής.

Η προγραφή του εμποράκου

Και δεν αρκέστηκε σ’ αυτό. Προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα εκτιμώντας ότι η κυβερνητική απόφαση σημαίνει μετάθεση της στήριξης από την πλευρά των «μικρομεσαίων και των εμπόρων» προς την πλευρά των πολυεθνικών μεγαθηρίων: «Στόχος είναι να συγκεντρωθεί το εμπόριο σε πέντε, έξι, δέκα μεγάλες επιχειρήσεις (…) αλλά με αυτό τον τρόπο θα κλείσουν οι περισσότερες μικρομεσαίες», δήλωσε. Χωρίς απαιτήσεις επιστημονικής κοινωνικο-οικονομικής ανάλυσης ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ περιγράφει τα στοιχεία μιας ταξικής σύγκρουσης που προκαλεί και μια αμφισβήτηση στο πεδίο της πολιτικής εκπροσώπησης: η Ν∆ στη διαμάχη αυτή όχι μόνο δεν μπορεί να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των μεσοστρωμάτων, αλλά τοποθετείται, κατά την εκτίμηση των εκπροσώπων τους, με την πλευρά των αντίθετων προς τα δικά τους συμφερόντων, με την πλευρά των «πέντε, έξι, δέκα μεγάλων επιχειρήσεων». Από τη φύση τους τα μεσοστρώματα μετεωρίζονται ακόμα και τις στιγμές της οξύτατης κρίσης, που απειλεί να τα εξοντώσει. Αυτή τη φορά, όμως, υπάρχει κι ένα ακόμα στοιχείο που δείχνει ότι η εμπιστοσύνη που είχαν ως τώρα στους «μεγάλους αδελφούς», τους μεγαλοαστούς, αρχίζει να κλονίζεται σοβαρά: η ΕΣΕΕ, μαζι με τη ΓΣΒΕΕ, ως εκπρόσωπο εργοδοτών, συμφώνησαν με τους εκπροσώπους των υπαλλήλων τους, την Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων, να καταθέσουν από κοινού προσφυγή στο ΣτΕ για την ακύρωση της υπουργικής απόφασης που «ανοίγει τα μαγαζιά της Κυριακές, για να κλείσει τους μαγαζάτορες φυλακή», σύμφωνα με το γνωστό σύνθημα.

Με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις

Εκ πρώτης όψεως, μπορεί κάποιος να πει ότι πρόκειται για μια προβληματική πολιτική «ταξικής συνεργασίας», που βάζει σε δύσκολη θέση τους μισθωτούς και τους εμφανίζει ως υποστηρικτές των συμφερόντων των αφεντικών τους. Θα μπορούσε να είναι και έτσι. Μόνο που οι μικρομεσαίοι σήμερα δεν έχουν ελπίδα ανάνηψης. Φαίνεται ότι αντιλαμβάνονται πια ότι το –μάλλον εγγύς– μέλλον τους είναι η οιονεί προλεταριοποίησή τους. Και προ-

σπαθούν, καθυστερημένα, να περισώσουν ό,τι μπορούν. Η «φυσική» τους αλλοτινή καταφυγή, το ΠΑΣΟΚ, έχει καταντήσει χειρότερος κι από τη Ν∆ εχθρός τους. Οι ηγέτες του είναι οπαδοί της φυσικής επιλογής: ο ισχυρότερος ας επικρατήσει! Και ορισμένες φορές, καταλαμβανόμενοι από… μαρξιστικό οίστρο, μας διδάσκουν ότι έτσι είναι φυσικό να γίνεται, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της. Και η «πρόοδος» απαιτεί θυσίες. Και ανθρωποθυσίες. Όταν οι κλασικοί του μαρξισμού μιλούσαν για αγοραίο εκχυδαϊσμό, κάτι τέτοια θα είχαν στο νου τους. Η «πρόοδος» όπως την αντιλαμβάνονται οι οπαδοί του νεοφιλελεύθερου «εκσυγχρονισμού», είναι στηριγμένη επί πτωμάτων. Στο πέρασμά της ξέρει να αφήνει πίσω ερείπια όχι μόνο κεφαλαιακά, αλλά και ανθρώπινα: παράπλευρες απώλειες τις ονομάζουν.

Ανθρώπινο μέλλον

Και ο ΣΥΡΙΖΑ τι θέλει; Να σταματήσει αυτή την εξέλιξη, να ανακόψει τη φορά των πραγμάτων, να μας γυρίσει πίσω… Με έναν τέτοιο δεξιότατο λαϊκισμό θα έχετε ακούσει συχνά να προσπαθούν να θολώσουν τα νερά και να κοιμίσουν τους προγραμμένους μικρομεσαίους με την υπόσχεση ότι θα φυλάξουν και γι’ αυτούς ένα κομματάκι μέλλον

τα θηριώδη μονοπώλια. Και να ήθελε η Αριστερά να ανακόψει την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, τη συσσώρευση και τη συγκέντρωση παραγωγικού δυναμικού, δεν θα μπορούσε. Εκείνο που μπορεί, όμως, και οφείλει να κάνει, είναι να αποσπάσει τη διαχείριση και την καθοδήγηση της τάσης αυτής από τα χέρια του απάνθρωπου κεφαλαίου και να την παραδώσει στα ίδια τα υποκείμενα της παραγωγικής διαδικασίας. Να κάνει τη διαδικασία αυτή ανθρώπινη, δηλαδή ικανή να παίρνει υπόψη της τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι των κερδοσκόπων. Ικανή να μετατρέπει τον πόνο και το φόβο των ανθρώπων για το μέλλον τους σε αίσθημα αισιοδοξίας για μια ασφαλή μετάβαση από τη σημερινή κρίση στην υπέρβαση των αιτίων που την προκαλούν. Με ένα τέτοιο προσανατολισμό στην πολιτική του ο ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί και τις έωλες κατηγορίες για επιστροφή στο φαύλο παρελθόν να στομώσει, και στους απελπισμένες σήμερα μικρομεσαίους να δείξει την προοπτική ένταξης σ’ ένα ανθρώπινο μέλλον, όπου κανείς δεν θα χρειάζεται να νοσταλγεί το παρελθόν του. Και για να εκπληρώσει αυτό το καθήκον, δεν χρειάζεται να απευθυνθεί σε κανέναν παλιό πολιτικό εκπρόσωπο των άλλοτε «μη προνομιούχων». Χρειάζεται να εκπροσωπήσει ο ίδιος πολιτικά τις προσδοκίες τους για κατάργηση των προνομίων και την ανάκτηση της δικαιοσύνης, της ισοτιμίας και της αλληλεγγύης.

“

Χ. Γεωργούλας

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ περιγράφει τα στοιχεία μιας ταξικής σύγκρουσης: η Ν∆ στη διαμάχη αυτή τοποθετείται, κατά την εκτίμηση των εκπροσώπων τους, με την πλευρά των “πέντε, έξι, δέκα μεγάλων επιχειρήσεων”.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Τα πιο απρόβλεπτα πιστόλια Το “όχι στα μεταλλαγμένα”, που είναι τελικά “ναι”

γενετική τροποποίηση οργανισμών (τεχνητή μετάλλαξη) σε επιστημονικά εργαστήρια βιολόγων ή σε εργοστάσια πολυεθνικών της βιοτεχνολογίας λαμβάνει χώρα με χρήση μιας διάταξης που ονομάζεται gene gun (μεταφράζεται συνήθως ως «γονιδιακό πιστόλι» ή «γονιδιακό όπλο»). Αυτό φέρει ως βλήματα (σφαίρες-βόμβες) βιολογικές οντότητες με επιθυμητά χαρακτηριστικά που θα αντικαταστήσουν δια του βομβαρδισμού τις βιολογικές οντότητες με τα ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά. Με βάση την ηγεμονεύουσα ιδεολογία, αυτό που γίνεται με τον βομβαρδισμό είναι ίδιο με μια παρέμβαση σε ένα ψηφιακό πρόγραμμα υπολογιστή. Μια παρέμβαση, δηλαδή, σε μια αλληλουχία στην οποία γνωρίζουμε ακριβώς τι είναι αυτό που απορρίπτεται και τι είναι αυτό που προστίθεται. Οπότε γνωρίζουμε με απόλυτη ακρίβεια την αλλαγή που προκαλέσαμε. Μόνο που ο οργανισμός δεν είναι υπολογιστικός αλγόριθμος. Κανένας αξιόλογος βιολόγος ή βιοτεχνολόγος, ακόμη και ο πιο φανατικός υπέρμαχος της τεχνητής γενετικής τροποποίησης, δεν έχει στην πραγματικότητα τολμήσει να ισχυριστεί ότι γνωρίζει ακριβώς τι συμβαίνει όταν βομβαρδίζεται ένας οργανισμός με gene gun και συναφείς διατάξεις.

Το βλήμα χτύπησε στόχο

Τα μαθηματικά και οι υπολογιστές της βαλλιστικής (βλητικής) ήταν πάντα στην αιχμή της εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνολογίας στην καπιταλιστική κοινωνία. Επειδή υπήρχαν πάντα τόσα απρόβλεπτα που έπρεπε να υπολογιστούν για να πέσει το βλήμα εκεί που έπρεπε. Ο υπολογισμός της πραγματικής τροχιάς του βλήματος από το όπλο μέχρι το στόχο ήταν ότι πιο δύσκολο κάθε φορά που έβγαινε ένα νέο όπλο ή ένα νέο βλήμα (external ballistics). Εκεί όμως που όλοι σήκωναν (και σηκώνουν

ακόμη) πραγματικά τα χέρια ήταν στη βαλλιστική που είχε να κάνει με υπολογισμούς του πραγματικού αποτελέσματος από τη στιγμή που το βλήμα χτύπησε το στόχο (terminal ballistics). Το αποτέλεσμα ήταν κάθε φορά μοναδικό και διαφορετικό, καθώς υπεισέρχονταν οι ιδιαιτερότητες του στόχου. Για τον ίδιο λόγο, κάθε γενετική τροποποίηση ενός οργανισμού με gene guns και τα συναφή παράγει ένα μοναδικό αποτέλεσμα, άγνωστο στη διαφορετικότητά του. Τα παραπάνω εξηγούν ελπίζω γιατί τα μεταλλαγμένα είναι εγγενώς μη υποκείμενα σε επαρκή πολιτικό έλεγχο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να μην ήθελε (σε σύγκριση με τις ΗΠΑ) τα μεταλλαγμένα, αλλά δεν ήξερε και τον τρόπο να τα ελέγξει επαρκώς. Κάποια στιγμή φάνηκε να συμβιβάζεται με την απαίτηση να συνοδεύονται τα μεταλλαγμένα από ταμπέλες που να δηλώνουν ότι έχει λάβει χώρα ένας βομβαρδισμός που παρήγαγε ως συγκεκριμένο γεγονός τον μετασχηματισμό-τροποποίηση του οργανι-

Ούτε σμού (transformation event)1. λόγος φυσικά για απαίτηση για γνώση για τις συνέπειες του μετασχηματιστικού γεγονότος στο σύνολο των χαρακτηριστικών του οργανισμού (πόσο μάλλον του οικοσυστήματός του). Και πώς ελέγχεται αν κάποιος οργανισμός έχει τροποποιηθεί γενετικά από την ΕΕ; Με εργαστήρια της ΕΕ που υποβάλουν τους οργανισμούς σε έλεγχο. Εργαστήρια που απαιτούν πόρους που δεν διαθέτει συχνά η νεοφιλελεύθερη ΕΕ.

Mosanto κερνάει, Mosanto πίνει

Αλλά ακόμη και εκεί που υπάρχουν τα ελεγκτικά εργαστήρια, αναπαράγεται ένα αξεπέραστο πρόβλημα: επειδή κάθε γενετική τροποποίηση έχει τη μοναδικότητά της, μπορεί να ελεγχθεί ένας οργανισμός μόνο ως προς γνωστές τροποποιήσεις. ∆εν υπάρχει τεχνολογία ελέγχου άγνωστης τροποποίησης. Ο έλεγχος δηλαδή της ΕΕ αφορά μόνο τροποποιήσεις που δηλώνουν οι εταιρείες. Η εταιρεία

∆εν είναι ανάπτυξη, είναι… μετανάστευση

δηλώνει μια τροποποίηση και η ΕΕ ελέγχει-επιβεβαιώνει ότι έλαβε χώρα. Το πρόβλημα όμως είναι, προφανώς, οι αδήλωτες τροποποιήσεις. Ο ουσιαστικός έλεγχος σε αυτές θα έπρεπε να στοχεύει. Οι τεχνικές ελέγχου της ΕΕ (οι οποίες βασίζονται στην πολυδιαφημισμένη αλλά εν προκειμένω ανεπαρκή μοριακή τεχνική PCR) δεν επιτρέπουν όμως κάτι τέτοιο. Η όλη διαδικασία είναι τελικά αυτοαναφορική: επιβεβαιώνεται απλά ό,τι επιλέξει να δηλώσει η ίδια εταιρεία. Mosanto κερνάει, Mosanto πίνει. Στα έντυπα και τα blogs της αριστεράς και της οικολογίας γράφτηκαν πολλά για την αρνητική πρωτοβουλία της πρόσφατης ελληνικής προεδρίας, όπως αυτή ευνοεί μια πολιτική της ΕΕ που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα «ναι στα μεταλλαγμένα»2. Το πρόβλημα, όμως, είναι νομίζω ακόμη μεγαλύτερο, καθώς, όπως είδαμε, ακόμη και αν η ΕΕ επιμείνει τελικά στο «όχι στα μεταλλαγμένα» θα δυσκολευτεί να υλοποιήσει την πολιτική της. Αυτό επειδή τα γονιδιακά πιστόλια είναι ακραία απρόβλεπτα. Το μεγάλο τελικά πρόβλημα είναι ότι η τεχνολογία της τεχνητής μετάλλαξης αποτρέπει εγγενώς μια πολιτική που θα υλοποιεί το «όχι στα μεταλλαγμένα». Στην τεχνολογία της τεχνητής μετάλλαξης η τεχνοκρατία συναντιέται με τον καλύτερο μέχρι σήμερα φίλο της, η δημοκρατία με τον πιο επικίνδυνο εχθρό της. Τέλης Τύμπας, αναπληρωτής καθηγητής Iστορίας της Tεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

1 Για περισσότερα σχετικά με το ‘transformation event’ ως νέο αντικείμενο διακυβέρνησης της ΕΕ υπάρχουν οι σχετικές δημοσιεύσεις του Javier Lezaun, ο οποίος εργάζεται στο Institute for Science, Innovation and Society του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. 2 Για μια χρησιμότατη περιγραφή του σχετικού προβλήματος, βλέπε Ιωάννα Θεοδοσίου, «Οι εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα μεταλλαγμένα», ‘Οικοτριβές’ Κυριακάτικής Αυγής, Ιούλιος 2014, τ.13, 6-7.

1,1 εκατ. πολίτες πρέπει να αλλάξουν κατοικία και εργασία αν θέλουν να έχουν ελπίδες να βρουν απασχόληση και να επιβιώσουν

ολλές φορές οι αριθμοί από μόνοι τους δεν λένε όλη την αλήθεια. Όμως, σίγουρα αποτυπώνουν ένα μεγάλο μέρος της πραγματικότητας, πολύ περισσότερο όταν τα συμπεράσματα από την ανάλυσή τους δεν μένουν αποσυνδεδεμένα από την καθημερινότητα. Στην προκειμένη, μια έρευνα που για τα περισσότερα ΜΜΕ πέρασε στα «ψιλά» έρχεται να εισφέρει στη λύση μιας απορίας: Πώς η κυβέρνηση κατάφερε να συγκρατήσει την ανεργία στο επίπεδο του 27,5% και πώς τα ποσοστά της δεν ξεπέρασαν το 30%, όταν οι θέσεις εργασίας συνεχώς μειώνονται; Η απάντηση, φέρνοντας στην επιφάνεια ασπρόμαυρες μνήμες από την Ελλάδα μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παγώνει το αίμα: Η ανεργία συγκρατήθηκε και δεν ξεπέρασε το 30% (αποτελεί ιστορικό υψηλό σε παγκόσμιο επίπεδο και καταγράφηκε στη Βαϊμάρη, πριν την ανέλιξη του Χίτλερ) επειδή τουλάχιστον 200.000 πολίτες της χώρας μετανάστευσαν από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα. Μάλιστα, για να επανέλθει η ανεργία στα μονοψήφια –προ κρίσεως και μνημονίωνποσοστά, θα πρέπει τουλάχιστον 500.000 πολίτες να φύγουν μακριά από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και 640.000 πολίτες να αλλάξουν επαγγελματικό προσανατολισμό! Τα συμπεράσματα αυτά δεν αποτυπώνονται σε ομιλία βουλευτή της αντιπολίτευσης ή… κάποιου «στρατευμένου αντιμνημονιακού», αλλά σε μελέτη τη οποία πραγματοποίησε η Endeavor Greece με την αποκλειστική υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και παρουσιάστηκε στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου, στις 26 και 27 Ιουνίου 2014. Με την έρευνα αυτή επιχειρείται να δοθεί μια απάν-

τηση στο ερώτημα: «Ποιος θα δημιουργήσει τις απαιτούμενες θέσεις εργασίας»; Από τα στοιχεία τα οποία παρουσιάζονται, προκύπτουν ιδιαίτερα κρίσιμα -και, ταυτόχρονα, «μελανά»- συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής αγοράς εργασίας και, κατ’ επέκταση, για τις τύχες των 1,3 εκατ. ανέργων (!) με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους.

Τα βασικά συμπεράσματα

Με βάση, λοιπόν, τη συγκεκριμένη μελέτη, με τα σημερινά δεδομένα, η κατάσταση για την ελληνική αγορά εργασίας και τους ανέργους έχει ως εξής: 1) Από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα χάθηκαν 1.000.000 θέσεις εργασίας (974.905 συγκεκριμένα, από τον Απρίλιο του 2010 μέχρι και τον αντίστοιχο μήνα του 2014, με βάση τα τελευταία στοιχεία ης ΕΛΣΤΑΤ).

2) Από το σύνολο των θέσεων αυτών, τουλάχιστον τα 2/3 δεν πρόκειται να ανακτηθούν. Αυτό σημαίνει ότι, οριστικά, από το ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας που χάθηκαν από το 2010 και μετά, περίπου οι… 666.000 δεν πρόκειται να ξαναδημιουργηθούν! 3) Από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα, περίπου 200.000 πολίτες μετανάστευσαν. Σημειωτέον, αυτό σημαίνει ότι εάν είχαν παραμείνει στην Ελλάδα (χωρίς να έχουν βρει δουλειά, αφού οι θέσεις εργασίας «εξαϋλώθηκαν») το ποσοστό της ανεργίας ήδη θα είχε ξεπεράσει το 32%, δηλαδή οι άνεργοι θα ήταν περισσότεροι από 1,6 εκατ. άτομα. 4) Το ποσοστό της μετανάστευσης στα «χρόνια των μνημονίων» αυξήθηκε κατά 300%. 5) Από το σύνολο των 200.000 πολιτών που αναγκάστηκαν να φύγουν από την χώρα, οι μισοί επέλεξαν ως προορισμό την Βρετανία και την Γερμανία. 6) Για να έχουν πιθανότητα να βρουν δουλειά, τουλάχιστον 640.000 άνεργοι θα πρέπει να αλλάξουν κλάδο και, επιπλέον, 500.000 πολίτες να φύγουν μακριά από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη (με το ενδεχόμενο να πάνε ακόμη και εκτός συνόρων, να αφήνεται στη μελέτη ανοικτό). 7) Από το σύνολο των επιχειρήσεων που έχουν απομείνει στη χώρα, μόλις το 9,5% έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας – συμπέρασμα λογικό με δεδομένο ότι στην πλειονότητα τους, ειδικά οι μικρομεσαίοι που αποτελούσαν, την «προ μνημονίου» περίοδο, την «ραχοκοκκαλιά» της ελληνικής οικονομίας, σήμερα πλέον «φυτοζωούν» επιχειρηματικά. Νάσος Χατζητσάκος

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΥΠΟΥ Γ

Όποιος σπέρνει (εκδικητικούς) ανέμους, θερίζει θύελλες (οργής) Tων Ν. Κουλούρη και ∆. Κόρου*

ετά από μια παρατεταμένη περίοδο επιδείνωσης των όρων λειτουργίας των φυλακών, που αναγνωρίζεται και καταγγέλλεται από τους κρατουμένους, οργανώσεις και πολιτικούς - κοινωνικούς σχηματισμούς υπεράσπισης των δικαιωμάτων [τους] και από τους ίδιους τους θεσμικούς στυλοβάτες της ποινικής καταστολής και τους μηχανισμούς παρακολούθησης του «σωφρονιστικού συστήματος», η αέναη ένταση που το χαρακτηρίζει έφθασε σε οριακό σημείο. Οι στερήσεις και οι περιορισμοί στο όνομα της ασφάλειας, από τη μια πλευρά, και οι παροχές και τα δικαιώματα στο όνομα της νομιμότητας και της κοινωνικής επανένταξης, από την άλλη, έδωσαν μία ακόμη μάχη, που αποδείχθηκε άνιση: η «άγρια» φύση της φυλακής επικράτησε της «πολιτισμένης» εκδοχής της και επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά.

Η αποθέωση της ασφάλειας

Ενώ «το ευνομούμενο σωφρονιστικό σύστημα, στο οποίο θεωρητικά αποβλέπει ο νόμος, έχει δώσει τη θέση του στην πρακτική της απλής “αποθήκευσης κρατουμένων”» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων, δημόσια δήλωση σχετικά με την Ελλάδα, 15.3.2011), το υπουργείο ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων επικαλείται α) ποσοτικές και ποιοτικές μεταβολές της εγκληματικότητας «με εγγενή βιαιότητα και διάχυτη επικινδυνότητα» που επηρεάζει και αντανακλά τόσο στον αριθμό του έγκλειστου πληθυσμού τόσο και στα ποιοτικά του χαρακτηριστικά» και β) «επιδρομικές επιθέσεις κατά καταστημάτων κράτησης προκειμένου να αποδράσουν κρατούμενοι ιδιαίτερα επικίνδυνοι για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια». Ενώ η κατάσταση των φυλακών περιγράφεται με όρους «σωφρονιστικής έκρηξης» για την οποία «χρειάζεται μεσοπρόθεσμη συγκροτημένη ποινική και σωφρονιστική πολιτική με βάση το τρίπτυχο: λιγότεροι κρατούμενοι, μικρότερος χρόνος εγκλεισμού, ειδική μέριμνα για εξαιρετικές περιπτώσεις» (Συνήγορος του Πολίτη, Ετήσια Έκθεση 2013, σελ. 69), το Υ∆∆Α∆ αδιαφορεί για την άμβλυνση των απαράδεκτων και παρά-

νομων συνθηκών κράτησης, που ισοδυναμούν με απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου. ∆εν αρκείται, όμως, σ’ αυτό: εκμεταλλεύεται ηθικούς πανικούς που καλλιεργήθηκαν από διάφορες παράνομες, ορισμένες φορές βίαιες, ενέργειες κρατουμένων που προκάλεσαν αντίποινα από την πλευρά του κράτους και εκδηλώσεις αυτοδικίας από την πλευρά του προσωπικού των φυλακών και επιτυγχάνει την ψήφιση σχεδίου νόμου για την ίδρυση καταστημάτων κράτησης «υψίστης ασφαλείας» (τύπου Γ). Οι ενέργειες αυτές δεν προβλημάτισαν ως εκδηλώσεις απεγνωσμένης αντίδρασης στα αδιέξοδα του εγκλεισμού. Αντιθέτως, έγιναν επιχειρήματα για την αποθέωση της ασφάλειας.

Συγκαλυμμένη θανατική ποινή

Οι βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αρχικά αφορούσαν τις προϋποθέσεις και τις κατηγορίες των κρατουμένων που θα εγκλείονται στα καταστήματα τύπου Γ βάσει του ποινικού ή του πειθαρχικού ιστορικού τους, τις δυνατότητες των κρατουμένων να προσφύγουν κατά της τοποθέτησής τους (αλλά και του ίδιου του υπουργού, ο οποίος ανάγεται σε διάδικο, με αρμοδιότητες και δικαιώματα που θίγουν την αρχή της διάκρισης των εξουσιών), τον ελάχιστο χρόνο παραμονής των κρατουμένων στα καταστήματα αυτά και τις απεριόριστες παρατάσεις του, τη φρούρησή τους από ειδική υπηρεσία

της Ελληνικής Αστυνομίας με εκτεταμένη επιχειρησιακή ευχέρεια και ως προς τη χρήση όπλων, την κατάργηση των αδειών και της ημιελεύθερης διαβίωσης (που ούτως ή άλλως ως θεσμός παραμένει σχεδόν ανενεργός), τον αποκλεισμό από την εργασία με υπολογισμό πλασματικού χρόνου έκτισης ποινής και τις αυστηρότερες (και αναδρομικά, παρά τη συνταγματική απαγόρευση) προϋποθέσεις χορήγησης απόλυσης υπό όρους. Το νομοσχέδιο προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις επιστημονικών φορέων, κοινωνικών οργανώσεων και κομμάτων. Κυρίως όμως συνάντησε την αντίδραση των κρατουμένων, οι οποίοι επί 9 ημέρες διεξήγαν μαζικά απεργία πείνας, ζητώντας να μην ψηφιστεί ένας νόμος ο οποίος θα έβαζε ταφόπλακα στα δικαιώματά τους, τα οποία ήδη είναι ιδιαίτερα κακοποιημένα στην ελληνική σωφρονιστική δυστοπία, και θα ισοδυναμούσε, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, με συγκαλυμμένη θανατική ποινή.

Επιλεκτική εξουδετέρωση κρατουμένων

Κατά την επεξεργασία και κατά πλειοψηφία ψήφιση του νομοσχεδίου στο θερινό τμήμα της Βουλής, έγιναν αρκετές τροποποιήσεις, με τις οποίες επιχειρήθηκε να αμβλυνθούν οι αντιδράσεις. Έτσι, περιορίστηκε ο κύκλος των επιλέξιμων για καταστήματα τύπου Γ΄ κρατουμένων και μειώθηκαν τα κατώτατα όρια παραμονής τους σ’ αυτά. Αυτό έγινε με τη συνήθη –τουλάχιστον μετά το

«Για να μάθεις να σέβεσαι τους Έλληνες»

Άγριο επεισόδιο ρατσιστικής βίας στην Καλλιθέα με θύμα μετανάστη οδηγό ταξί

έρα μεσημέρι δέχτηκε επίθεση μετανάστης οδηγός ταξί στην Καλλιθέα, την Τρίτη. Μεροκαματιάρης οικογενειάρχης με τρία παιδιά 7, 5 και 4 ετών, ήρθε στην Ελλάδα πριν τριάντα χρόνια, παιδί έξι ετών. Είναι οδηγός ταξί και κάθε μέρα βάζει πετρέλαιο στη Revoil που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Σόλωνος και Θησέως, κοντά στην Α. Ελεούσα. Ζήτησε να χρησιμοποιήσει τον αέρα για να καθαρίσει το αυτοκίνητό του και την ώρα που περιποιόταν το ταξί του, όπως κατέθεσε ο ίδιος στην αστυνομία, έφτασε ένα μηχανάκι απ’ το οποίο κατέβηκαν δυο άντρες, οι οποίοι θέλησαν να τον διώξουν από το βενζινάδικο. «Εδώ είναι Ελλάδα, να μάθεις να σέβεσαι τους Έλληνες», του είπαν και αφού τον έβρισαν, άρχισαν να τον γρονθοκοπούν. Ήταν τόσο το μένος τους, που το θύμα λέει πως διέβλεπε πρόθεση να του κάνουν κακό, να τον σκοτώσουν. Στο μεταξύ, βγήκαν ο ιδιοκτήτης και οι υπάλληλοι του βενζινάδικου και προσπάθησαν να τον βοηθήσουν. Σύμφωνα με δημοσίευμα

της «Εφημερίδας των Συντακτών», ο ταξιτζής αποφάσισε να απευθυνθεί στην αστυνομία, παρόλο που οι υπάλληλοι του βεζινάδικου προσπάθησαν να τον αποτρέψουν «“Ασ’ το”, μου λέγανε , “μην μπαίνεις στον κόπο, φύγε”. Εγώ όμως πήρα. Όταν το κατάλαβε ο ιδιοκτήτης, τσατίστηκε, μπήκε στο γραφείο του, πήρε κάπου τηλέφωνο και έβριζε δυνατά. Όσο περίμενα, ξαναφάνηκε ο ένας δράστης, αυτός που οδηγούσε το μηχανάκι. “∆ε χρειάζεται να πάρεις την αστυνομία, πάμε τώρα μαζί στο τμήμα”, μου είπε. ∆εν έδωσα σημασία. Πέρασε το δρόμο, έμεινε για λίγο στο διάζωμα της Θησέως και μετά μπήκε σ’ ένα άλλο βενζινάδικο που βρίσκεται απέναντι». Τελικά κατέθεσε μήνυση και πήγε στον ιατροδικαστή για την σχετική γνωμάτευση. Πληροφορηθήκαμε πως στο βενζινάδικο υπάρχουν κάμερες, επίσης ο ένας εκ των δύο δραστών φορούσε μπλούζα της Revoil και ίσως έχει σχέση με την συγκεκριμένη εταιρεία. Πάντως οι αυτόπτες μάρτυρες είπαν ότι δεν γνωρίζουν τί-

2001- πρακτική, της επιλογής συγκεκριμένων ιδιαίτερα «απαξιολογούμενων» (κατά τις ευμετάβλητες διαθέσεις του νομοθέτη) πράξεων σε συνδυασμό με τη διάρκεια των ποινών που έχουν επιβληθεί γι’ αυτές. Πρόκειται για άλλη μια διεύρυνση των μέτρων δυσμενούς διακριτικής ποινικοσωφρονιστικής μεταχείρισης που βρίσκει πεδίο εφαρμογής συνήθως στις άδειες και την απόλυση υπό όρο, άρχισε με τους καταδίκους για εσχάτη προδοσία και συνεχίστηκε με τους «εμπόρους» ναρκωτικών, για να επεκταθεί στους δράστες ένοπλων ληστειών και τα μέλη εγκληματικών ή τρομοκρατικών οργανώσεων. Οι αλλαγές που έγιναν δεν δείχνουν καμιά διαφοροποίηση της φιλοσοφίας του νομοθέτη. Ο νόμος (πλέον) για τις φυλακές τύπου Γ΄ εκφράζει αντιλήψεις επιλεκτικής εξουδετέρωσης των κρατουμένων που θεωρούνται επικίνδυνοι για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια της χώρας, οι οποίοι θα ζουν υπό συνθήκες αδράνειας, ανισότιμης μεταχείρισης, βάναυσης πειθαρχικής κανονικοποίησης και με σοβαρό έλλειμμα επικοινωνίας με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Οι ρυθμίσεις του νόμου παραπέμπουν σε εποχές και πρακτικές κοινωνικής απομόνωσης και εξόντωσης των εχθρών του καθεστώτος. Με το εξαιρετικά περιοριστικό καθεστώς κράτησης που καθιερώνουν, δημιουργούν μια ακρωτηριασμένη σωφρονιστική νομοθεσία, απόσπασμα της ισχύουσας αλλά χωρίς τα φιλελεύθερα χαρακτηριστικά της. Συνιστούν δηλαδή έναν «σωφρονιστικό εκτροχιασμό», μετατρέποντας το εξαιρετικό σε κανονικό και παράγοντας ένα σωφρονιστικό αντί-δίκαιο. Οι νέες φυλακές τύπου Γ΄ δεν είναι η απάντηση του κράτους στην εν εξελίξει απορρύθμιση του εγκαταλειμμένου σωφρονιστικού συστήματος, είναι η αποκάλυψη του εκδικητικού προσώπου της ποινικής καταστολής. Ως τέτοια, μόνο εντάσεις και συγκρούσεις μπορεί να προσθέσει στα σωρευμένα δεινά του εγκλεισμού για τους κρατουμένους, το προσωπικό των φυλακών και την κοινωνία.

* Ο Ν. Κουλούρης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής ∆ιοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης, ∆.Π. Θράκης και ο ∆. Κόρος δικηγόρος και υποψήφιος διδάκτωρ στο ίδιο τμήμα.

ποτε(!). Η Καλλιθέα έχει γίνει συχνά στόχος δράσης ακροδεξιών και φασιστικών στοιχείων. Θυμίζουμε τους δυο εμπρησμούς άτυπων χώρων μουσουλμανικής λατρείας πριν από 4 περίπου χρόνια και τους ξυλοδαρμούς αιγυπτίων εργατών. Ειδικά στην περιοχή των Τζιτζιφιών, ένα μέρος της οποίας κατοικείται από μεταναστευτικούς πληθυσμούς πολύ χαμηλών εισοδημάτων, υπάρχουν συχνά μαρτυρίες για βίαια επεισόδια εναντίον μεταναστών που δεν φτάνουν στην καταγγελία από φόβο. Προφανώς θα πρέπει να υπάρξει περισσότερο στοχευμένη κινητοποίηση εναντίον τέτοιων φαινομένων μίσους και βίας και οπωσδήποτε να αναληφθεί από το δήμο, τις δημοκρατικές δημοτικές παρατάξεις με ευαισθησία σε θέματα ρατσισμού και βίας και την εκπαιδευτική κοινότητα της πόλης συστηματική προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και ειδικά των νέων. Μ.Τ.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Όποιος είναι καλός άνθρωπος και δεν θέλει να κλέψει, δέχεται να κάνει αυτή τη δουλειά. Ζητάμε από το δήμο να υπάρξει ένας τρόπος να τους πάρουν στις εταιρείες ανακύκλωσης και να είναι εργάτες.

Αναζητώντας στα σκουπίδια ελπίδα για ζωή

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης διώκει τους ρακοσυλλέκτες για κλοπές!

«Α

ν βρίσκαμε οποιαδήποτε άλλη δουλειά, προφανώς και θα την κάναμε, αλλά δεν υπάρχει για εμάς. Κανείς δεν θέλει να ψάχνει μέσα στα σκουπίδια. Το κάνουμε γιατί δεν δεχόμαστε να βγούμε στη ζητιανιά ή να κλέψουμε. Είναι ο μόνος τίμιος τρόπος να ζήσουμε», εξηγεί στην Εποχή ο Φεριδού Μεμίς από το σωματείο ρακοσυλλεκτών, «Ερμής».

Κυνηγώντας τα «μεγάλα συμφέροντα» των ρακοσυλλεκτών

Σε ανθρώπους σαν τον Φεριδού, που για να επιβιώσουν ψάχνουν αντικείμενα μέσα στα σκουπίδια για να τα μεταπωλήσουν και σε άλλους που αναζητούν ανακυκλώσιμα υλικά μέσα στους κάδους, ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, θεώρησε πως η καλύτερη λύση είναι να καταθέσει μήνυση εναντίον τους. Λόγω οικονομικών ζημιών που προκαλούν στο δήμο, αλλά και για «αισθητικούς λόγους» που τον δυσανασχετούν, μηνύει «ομάδες ατόμων που τελούν διακεκριμένες κλοπές κατ’ εξακολούθηση, κατ’ επάγγελμα και κατά συνήθεια, ενώ παράλληλα προκαλούν καταστροφές και βλάβες στους κάδους ανακύκλωσης», χωρίς κανένα μέλημα για το πώς αυτοί οι άνθρωποι θα επιβιώσουν και σε ποια άλλη ενασχόληση θα αναγκαστούν να επιδοθούν. Τα ίδια προβλήματα αντιμετώπιζαν επί χρόνια και οι ρακοσυλλέκτες στην Αθήνα, όπου τους κυνηγούσε κάθε τόσο η αστυνομία όταν προσπαθούσαν να πωλήσουν την πραμάτεια τους. Γι’ αυτό το λόγο το ’99 σύστησαν το σωματείο και τους παραχωρήθηκε χώρος από το δήμο για να στεγάζεται το εβδομαδιαίο παζάρι τους. «Σε αυτή τη δουλειά δεν υπάρχει ωράριο. Ξυπνάμε πριν ακόμα ξημερώσει, ετοιμάζουμε ένα κολατσιό και προσπαθούμε όλη μέρα να προλάβουμε να φτάσουμε στα σκουπίδια πριν τα απορριμματοφόρα, ώστε να βρούμε αυτό το κάτι, το αντικείμενο, που σε κάποιον φάνηκε άχρηστο και το πέταξε, αλλά σε εμάς θα εξασφαλίσει τα προς το ζην. Μπορεί να είμαστε στο δρόμο και μες στα σκουπίδια 10 και 15 ώρες την ημέρα, αναλόγως την τύχη, και μαζεύουμε τα πάντα, από

βιβλία και δίσκους, μέχρι ποτήρια και ρούχα, οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς. Τα φυλάμε σε μια αποθήκη και την Κυριακή τα πουλάμε στο παζάρι μας, Μαρκόνι 20 και Ιερά Οδό. Πάλι ανάλογα την τύχη, μπορεί να βγάλουμε από 20 ευρώ μέχρι και 100. Κανείς μας προφανώς δεν ζει άνετα, απλά δεν έχουμε άλλη επιλογή» περιγράφει την καθημερινότητα ενός ρακοσυλλέκτη ο Φεριδού Μεμίς.

Η «ανάπτυξη» αύξησε τους ρακοσυλλέκτες

Μια καθημερινότητα που όλοι και περισσότεροι άνθρωποι καλούνται και εξαναγκάζονται να επιλέξουν λόγω της οικονομικής κρίσης και της ισοπέδωσης που βίωσαν πολλά σπίτια. Μία δουλειά που ενέχει πολλούς κινδύνους, καθώς πέρα από την επιβάρυνση της υγείας τους από τα σκουπίδια, έχουν σημειωθεί και τραγικά περιστατικά όπου έχουν τραυματιστεί θανάσιμα από απορριμματοφόρα που δεν είχαν προσέξει την παρουσία τους. Τώρα μπορεί να προστεθεί ακόμα ένας κίνδυνος, αυτός της σύλληψής τους από την αστυνομία. Παλαιότερα η εικόνα ενός ανθρώπου να ψάχνει να βρει αντικείμενα μέσα στα σκουπίδια περιοριζόταν σε συγκεκριμένες περιοχές και κοινωνικές ομάδες, τώρα μόνο λίστα αναμονής που δεν υπάρχει για μια θέση στο παζάρι, όπως επιβεβαιώνει το σωματείο. «Αν είχαμε εγγραφές θα είχαμε φτάσει σε απίστευτο σημείο. Λόγω της κρίσης είναι πολλοί που στρέφονται σε αυτόν τον τρόπο επιβίωσης και ζητούν μία θέση στο παζάρι μας, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε τόσο χώρο, ώστε να μπουν όλοι». Η ίδια αύξηση σημειώνεται και στο πληθυσμό αυτών που ασχολούνται κυρίως με τα ανακυκλώσιμα υλικά, και κυρίως τα μέταλλα, και αποτελούν τον κύριο στόχο της μήνυσης του Μπουτάρη. «Πριν την κρίση ήταν πολύ λίγοι, ούτε το 5% των μεταναστών δεν ασχολιόταν με αυτό. Έπειτα, όμως, αυξήθηκε το ποσοστό και άρχισαν ακόμα και Έλληνες να ασχολούνται με αυτό» σύμφωνα με τον Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρο της Πακιστανικής Κοινότητας που έχει συνομιλήσει

αρκετές φορές μαζί τους. Τα ωράρια εδώ διαφέρουν, καθώς φτάνουν τις 10 και 15 ώρες και αυτοί, αλλά σπαστά, γνωρίζοντας ποιες ώρες πρέπει να πάνε σε ποιους κάδους που πετούν οι επιχειρήσεις τα υλικά που θα τους φανούν χρήσιμα. Ενώ πολλές φορές είναι και οι ίδιες οι επιχειρήσεις που έρχονται σε συνεννόηση μαζί τους και τους τα δίνουν για να τους βοηθήσουν στην επιβίωσή τους. Τα χρήματα, όμως, είναι λιγότερα και η εκμετάλλευση μεγαλύτερη, καθώς το εμπόριο των μετάλλων, κυρίως, λειτουργεί με μεσάζοντες. «Οι άνθρωποι με τα καροτσάκια πηγαίνουν τα μέταλλα στα σκραπατζίδικα στον Ελαιώνα, ή και σε μικρότερα σε άλλες περιοχές, και παίρνουν 17

λεπτά το κιλό για το σίδηρο. Έπειτα οι ιδιοκτήτες των σκραπ το πουλάνε 20 και 30 λεπτά στα χυτήρια και το μεγάλο κέρδος το έχουν πάλι οι επιχειρηματίες και τα εργοστάσια», εξηγεί ο Ν. στην «Εποχή». «Όποιος είναι καλός άνθρωπος και δεν θέλει να κλέψει, δέχεται να κάνει αυτή τη δουλειά. Ζητάμε από το δήμο να υπάρξει ένας τρόπος να τους πάρουν στις εταιρείες ανακύκλωσης και να είναι εργάτες. Με τη μήνυση κατά τους, το μόνο που γίνεται είναι να τους απαγορεύουν το δικαίωμα στη ζωή», τονίζει στην πολιτεία ο Τζαβέντ Ασλάμ.

Το θέμα δεν είναι οι φτωχοδιάβολοι

Τζέλα Αλιπράντη

Ανοιχτή Πόλη τόσο της Θεσσαλονίκης, όσο και της Αθήνας, καλεί το δήμο να μην τα βάζει με τον πιο αδύναμο κρίκο αυτής της αλυσίδας, αλλά να ελέγξει τα μεγάλα συμφέροντα που κρύβονται από πίσω. «∆εν είναι το θέμα οι φτωχοδιάβολοι που προσπαθούν να ζήσουν με αυτόν τον τρόπο. Ο Μπουτάρης αν δεν θέλει να έχει ζημίες ο δήμος θα έπρεπε να μην είχε υπογράψει τη λεόντεια σύμβαση με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακυκλώσιμων, που όλα τα έξοδα πάνε στο δήμο και όλες οι επιχορηγήσεις στην εταιρεία», επαναπροσδιορίζει το πρόβλημα ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης της Θεσ/νικης. «Το φαινόμενο των ανθρώπων με τα καροτσάκια που ψάχνουν για ανακυκλώσιμα υλικά είναι λογικό και αυτονόητο σε μια περίοδο κρίσης που η ζήτηση από το κύκλωμα του μετάλλου είναι μεγάλη. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνει στους ιδιοκτήτες των παράνομων σκραπατζίδικων και όχι στους φουκαράδες που μαζεύουν σκουπίδια. Λύση για αυτόν τον πληθυσμό αποτελεί η ενσωμάτωσή τους σε κάποιο βαθμό στην τυπική λειτουργία της ανακύκλωσης, παραδείγματος χάριν με τη σύσταση συνεταιρισμού να συνεργάζονται με το επίσημο σύστημα, εξασφαλίζοντας έτσι και καλύτερες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας» προτείνει ο Χάρης Κωνσταντάτος από την Ανοιχτή Πόλη Αθήνας. •

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Είμαστε και εμείς άνθρωποι, όχι δούλοι, όχι ζώα, άνθρωποι. ∆ουλεύουμε χωρίς σταματημό και το μόνο που ζητάμε είναι να μας πληρώνουν.

ΣΚΑΛΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

Στους πορτακαλεώνες σπέρνουν τον τρόμο

Μιλούν στην “Εποχή” πακιστανοί εργάτες, απεργοί και κάτοικοι της περιοχής

«Μ

ένουμε σε κοτέτσια, αποθήκες ή παραπήγματα μέσα στους πορτοκαλεώνες. Χωρίς νερό, χωρίς ρεύμα, χωρίς τουαλέτα. Κοιμόμαστε ο ένας πάνω στον άλλον, σε αυτοσχέδια κρεβάτια από χαρτόκουτα ή καφάσια. ∆ουλεύουμε 14-16 ώρες τη μέρα για 20 ευρώ μεροκάματο και κάθε μέρα φοβόμαστε ότι θα έρθει η αστυνομία, θα μας χτυπήσει, θα μας πάρει τα χαρτιά ή θα μας στείλει φυλακή». Οι μαρτυρίες των πακιστανών εργατών στα πορτοκάλια Λακωνίας είναι συγκλονιστικές, αλλά δυστυχώς όχι πρωτάκουστες. ∆εκάδες χιλιάδες μετανάστες έρχονται με καραβιές, κυνηγημένοι από τη χώρα τους, για να δουλέψουν στα χωράφια, ελπίζοντας να επιβιώσουν. Η Μανωλάδα δεν είναι, τελικά, η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας, που εφαρμόζεται παντού και μόνο όταν οι εργαζόμενοι αντιδράσουν μαθεύονται οι συνθήκες ζωής τους, και ύστερα από λίγο γίνονται και πάλι σκιές, που βλέπουμε περνώντας με το αυτοκίνητο από κάποιο χωράφι.

Ο δήμαρχος οργάνωσε αντιδιαδήλωση

Την περασμένη Παρασκευή [4/7], η πακιστανική κοινότητα της Σκάλας Λακωνίας κατέβηκε σε τριήμερη απεργία λέγοντας φτάνει πια στην αστυνομική αυθαιρεσία. «Κάθε Παρασκευή, μέρα πληρωμής, η αστυνομία μπουκάρει στα σπίτια μας ή μας σταματάει στο δρόμο και μας ρίχνει πολύ ξύλο. Κάθε βδομάδα παίρνουν δέκα από εμάς και τους στέλνουν στα στρατόπεδα. Για να φοβηθούμε. Για να είμαστε δούλοι. Όμως, είμαστε και εμείς άνθρωποι, όχι δούλοι, όχι ζώα, άνθρωποι. ∆ουλεύουμε χωρίς σταματημό και το μόνο που ζητάμε είναι να μας πληρώνουν. Κάναμε απεργία για να πάμε στην αστυνομία και να απαιτήσουμε τα δικαιώματά μας.», μας λέει εργάτης στα πορτοκάλια περιγράφοντας το κύριο αίτημα της απεργίας. Την περασμένη Κυριακή τουλάχιστον 800 εργάτες πραγματοποίησαν πορεία προς το Α.Τ. Ευρώτα για να επιδώσουν ψήφισμα όπου καταγγέλλουν την αστυνομική αυθαιρεσία και απαιτούν να σταματήσουν οι αθρόες συλλήψεις και η κακομεταχείριση. Στο δρόμο από την πλατεία του δημαρχείου προς το τμήμα ήρθαν αντιμέτωποι με αντιδιαδήλωση, που πραγματοποιούσε ο δήμαρχος Ευρώτα, Γιάννης Γρυπιώτης, μαζί με παραγωγούς και ακροδεξιούς. «Ο δήμαρχος ήταν σε πα-

ροξυσμό. Έβριζε τους Πακιστανούς χυδαία και ζητούσε από τους αστυνομικούς να τους συλλάβουν και να τους χτυπήσουν», μας περιγράφει κάτοικος της περιοχής, από τους λίγους Έλληνες που βρέθηκαν στην πορεία των εργατών. «Είχε φέρει το πυροσβεστικό και φώναζε στον οδηγό να κλείσει το δρόμο. Όταν εκείνος αρνήθηκε, ο δήμαρχος ξάπλωσε στο δρόμο και καλούσε την αστυνομία να συλλάβει τους “βρωμοπακιστανούς”. Αντί να προσπαθήσει να διαχειριστεί την κατάσταση, δημιουργούσε μεγαλύτερο πρόβλημα.» «Η αστυνομία συγκράτησε το δήμαρχο να μην μας επιτεθεί. Μαζί του ήταν φασίστες και αφεντικά», λέει ο Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας. «Φώναζε “Συντρίψτε τους, λιώστε τους”, ενώ επιτέθηκε με σεξιστικές και χυδαίες εκφράσεις εναντίον της δικηγόρου, Ελένης Φωτάκου, που ήταν μαζί με την αντιπροσωπεία ώστε να επιδώσουν το ψήφισμα», συμπληρώνει άλλος κάτοικος της περιοχής, που βρέθηκε αλληλέγγυος στους απεργούς διαδηλωτές. Ο Γ. Γρυπιώτης, που εκλέχτηκε δήμαρχος για τρίτη φορά, κατέβηκε στις εκλογές ως ανεξάρτητος υποψήφιος, με τη συνεργασία του ∆ικτύου Πολιτών Ευρώτα, στο οποίο συμμετέχουν μέλη του τοπικού ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ Ευρώτα θα συνεδρίαζε την περασμένη Παρασκευή το βράδυ –η συνέλευση δεν είχε ολοκληρωθεί μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές- ώστε να δει πώς θα αντιμετωπίσει αυτές τις φαιδρές και άκρως ξενοφοβικές συμπεριφορές. Όμως, το θέμα δεν μένει στην απαράδεκτη στάση του δημάρχου, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά. Γι’ αυτό η τοπική οργάνωση θα καλέσει τους φορείς της περιοχής και την πακιστανική κοινότητα σε συνάντηση, ώστε να αναδειχθεί το θέμα στη σωστή του βάση. Πώς δηλαδή οργανωμένα συνεργεία φέρνουν τους ανθρώπους αυτούς στην περιοχή ως δούλους, τους στοιβάζουν σε αποθήκες ζητώντας τους 50 ευρώ νοίκι το μήνα, τους λιώνουν στη δουλειά και δεν τους πληρώνουν. Όσον αφορά τη στάση του δημάρχου προσπαθήσαμε επανειλημμένα να έρθουμε σε επικοινωνία μαζί του, ώστε να αντικρούσει τις καταγγελίες των απεργών και των κατοίκων της περιοχής, αλλά -σύμφωνα με τη γραμματέα τουήταν «συνεχώς απασχολημένος». Πάντως στο report24 δήλωσε «Θα συνεχίσουμε να φωνάζουμε είτε για τη ”νομι-

μοποίησή” τους είτε για την απομάκρυνση στοιχείων που δεν τηρούν τις νόμιμες διαδικασίες», ενώ όσον αφορά την οργάνωση αντιδιαδήλωσης υποστήριξε ότι η πορεία των απεργών έγινε χωρίς την άδεια του δήμου. Λες και χρειάστηκε ποτέ «άδεια» για διαδήλωση...

Κλίμα τρομοκρατίας

Ο δήμος Ευρώτα δεν είναι η πρώτη φορά που κυνηγά τους μετανάστες. Όπως μας λέει κάτοικος της περιοχής πέρσι, κατά τη διάρκεια συναυλίας στην πλατεία, εκπρόσωποι του δήμου έδιωξαν τους Πακιστανούς που κάθονταν πίσω πίσω για να ακούσουν τη συναυλία. Άλλη φορά έδιωξαν μετανάστες που είχαν κατασκηνώσει στο γήπεδο της περιοχής, χωρίς να τους παρέχει ένα κατάλυμα, καθώς δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει, από τη στιγμή που κανείς τους δεν έχει χαρτιά. Άλλη, όμως, φορά οργάνωσε δωρεάν εμβολιασμό, καθώς είχαν παρατηρηθεί κρούσματα ελονοσίας, στον οποίο δεν προσήλθαν οι μετανάστες, υπό το φόβο της σύλληψης. «Υπάρχει κλίμα τρομοκρατίας από την αστυνομία, κυρίως. Οι μετανάστες ζουν καθημερινά με το φόβο ότι θα έρθει η σειρά τους για το στρατόπεδο συγκέντρωσης», τονίζει άλλος κάτοικος. Και πράγματι, ο φόβος περνά ακόμα και τη γραμμή του τηλεφώνου. Μιλώντας με εργαζόμενο καταλάβαινε κανείς ότι δύσκολα κάποιος θα περιγράψει τις συν-

θήκες εργασίας και ζωής που του έχουν επιβληθεί. «Κάναμε απεργία για να σταματήσει το ξύλο από την αστυνομία. Ο δήμαρχος τώρα είναι κοντά μας. Και τα αφεντικά πληρώνουν πάντα. Όσα τελάρα βγάλουμε, τόσα λεφτά θα πάρουμε. Μένουμε στα κοτέτσια, για να είμαστε κοντά στο χωράφι, αν συμβεί κάτι να προλάβουμε. Αν πέσει χαλάζι να μαζέψουμε τα πορτοκάλια ή αν πιάσει φωτιά να τη σβήσουμε». Όμως, ένας άλλος εργάτης περιγράφει τις ίδιες εικόνες με διαφορετική ματιά: «Μας βάζουν να ζούμε στα χωράφια και μετά δεν μας πληρώνουν. Λένε ότι δεν πειράζει να πληρωθούμε αργότερα, αφού δεν έχουμε έξοδα γιατί μένουμε στην αποθήκη. ∆ουλεύω 16 ώρες τη μέρα. Μαζεύω 77 τελάρα πορτοκάλια για 20 ευρώ. Είμαι παλιός και ξέρω τη δουλειά. Ο καινούριος θα βγάλει 40 τελάρα και θα πάρει 12 ευρώ μεροκάματο».

Νέα τριήμερη απεργία

Την περασμένη βδομάδα γράφτηκε πως οι μετανάστες καταγγέλλουν ότι είναι υπό διωγμό από όλη την τοπική κοινωνία. Ότι τους απαγορεύεται να κάτσουν στην πλατεία, να πάνε στη θάλασσα, να πάνε στο κουρείο. «Υπάρχουν και τέτοιες ακραίες συμπεριφορές», μας λέει κάτοικος της περιοχής, «όμως είναι μεμονωμένες. Είναι άδικο να στιγματιστεί ολόκληρη η κοινωνία ως ρατσιστική. Ζούμε αρμονικά, άλλωστε αυτοί κρατάνε την περιοχή ζωντανή». «Υπάρχουν φασίστες που θα μας διώξουν. ∆εν θα μας αφήσουν ούτε στην πλατεία να κάτσουμε. Υπάρχουν και κάτοικοι που θα μας πουν καλημέρα. ∆εν είναι όλοι φασίστες», συμπληρώνει εργάτης της περιοχής. Από αύριο ξεκινά πάλι τριήμερη απεργία, με τα ίδια αιτήματα, καθώς τίποτα δεν έχει αλλάξει. «Ζητάμε να μην μας χτυπά η αστυνομία και να πληρωνόμαστε. Τίποτε άλλο. Μετά θα φτιάξουμε τη ζωή μας», προσθέτει ο εργάτης. Όμως, την περασμένη βδομάδα οι μεγαλοπαραγωγοί προσέλαβαν ρουμάνους απεργοσπάστες, καθώς έπρεπε να παραδώσουν παραγγελία. Γι’ αυτό καλούν τους συναδέλφους τους να έρθουν μαζί τους στον αγώνα. «Όλοι μαζί να παλέψουμε. Πριν από εμάς οι Ρουμάνοι ζούσαν στα χωράφια και πιο πριν οι Αλβανοί. Γιατί να μην είμαστε όλοι μαζί;», αναρωτιέται. Ιωάννα ∆ρόσου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Το εργατικό κίνημα οφείλει να βάλει τη δική του αντιφασιστική “σφραγίδα”. Και από αυτή την άποψη είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, όσον αφορά την αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής.

H μαύρη απειλή της Χρυσής Αυγής Τ

α αποτελέσματα των ευρωεκλογών έδειξαν ότι το νεοναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής έχει σταθεροποιηθεί πολιτικά και εκλογικά. Στις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν στις 25 του Μάη η Χρυσή Αυγή έλαβε περίπου το 9,4% των ψήφων καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση. Οι δομικές μεταβολές που επήλθαν στο κομματικό και πολιτικό σύστημα, λόγω της οικονομικής κρίσης και της διαχείρισής της, είχαν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή σταθεροποίηση του νεοναζιστικού μορφώματος σε υψηλά ποσοστά. Η κοινωνική, πολιτική και εκλογική «συνέχεια» της Χρυσής Αυγής δημιουργεί τις συνδηλώσεις για μία σύζευξη διχαστικού και αντιμεταναστευτικού πολιτικού λόγου και κατασταλτικής «πράξης». Αυτή η πολιτική-κατασταλτική σύζευξη που αποκρυσταλλώνεται κύρια στο κοινωνικό πεδίο συμφύεται οργανικά με τις επιδιώξεις και τους στόχους της κυρίαρχης αστικής τάξης.

Πολιτική και ιδεολογική σύγκλιση

Ο μείζων κυβερνητικός εταίρος, το κόμμα της Νέας ∆ημοκρατίας, προσπάθησε όλο το προηγούμενο διάστημα να προσεταιριστεί τους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής. Αυτή η επιδίωξη δημιούργησε τομές στο κομματικό-πολιτικό σύστημα, στο βαθμό που διαμορφώθηκαν οι όροι για μια προσίδια πολιτική και ιδεολογική σύγκλιση μεταξύ Ν.∆ και Χρυσής Αυγής. Και δεν εννοούμε ότι ξαφνικά το κόμμα της Ν.∆ έγινε φιλοναζιστικό. Η προσίδια σύγκλιση μεταξύ Ν.∆ και Χρυσής Αυγής εκφράζεται σε δύο πεδία: 1) Στην υιοθέτηση ανοιχτά ή συγκεκαλυμμένα κάποιες φορές, ενός αντιμεταναστευτικού και μισαλλόδοξου πολιτικού λόγου που ενοχοποιεί τους μετανάστες για τα «δεινά» που έχει επιφέρει η οικονομική-καπιταλιστική κρίση. Ο συγκεκριμένος πολιτικός λόγος τείνει να καταστεί οργανική «σταθερά» των δύο κομμάτων. 2) Στον αυξημένο ρόλο που αποδίδουν τα παραπάνω κόμματα στα σώματα ασφαλείας. Η ανάδυση ενός ιδιότυπου «αυταρχικού κρατισμού» αλά ελληνικά, περιλαμβάνει και εντάσσει αρμονικά και οργανικά την νεοναζιστική Χρυσή Αυγή. Τα σώματα ασφαλείας στρέφονται στην ανοιχτή καταστολή των λαϊκών και εργατικών αγώνων συντασσόμενα με τις επιδιώξεις της εκτελεστικής εξουσίας και της κυρίαρχης τάξης. Εξάλλου, σε αυτό το πλαίσιο η Χρυσή Αυγή έχει καταφέρει να διεισδύσει στο χώρο των σωμάτων ασφαλείας, κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα από τα υψηλά ποσοστά που λαμβάνει στα εκλογικά τμήματα στα οποία ψηφίζουν ένστολοι. Ίσως το πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο της έμμεσης και άμεσης σύγκλισης Ν.∆-Χρυσής Αυγής να είναι η υπόθεση Μπαλτάκου. Αν εξετάσουμε την περίπτωση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής

στην «ολότητά» της, θα δούμε ότι έχει διευρύνει τα όρια απεύθυνσής της, όχι μόνο σε κοινωνικές τάξεις ή μερίδες τάξεων, αλλά και στους μηχανισμούς του αστικού κράτους. Η αυξημένη επιρροή της στα σώματα ασφαλείας, οι συνομιλίες υπόδικων στελεχών της με σημαντικούς κυβερνητικούς αξιωματούχους, παράγει τους όρους για την οργανική πρόσδεση της Χρυσής Αυγής με το αστικό κράτους, αφενός μεν στο πεδίο της καταστολής και της στοχοποίησης μεταναστών, αριστερών και συνδικαλιστών, αφετέρου δε στο πεδίο των στρατηγικών επιδιώξεων του αστικού κράτους και της κυρίαρχης αστικής τάξης, στρατηγικές επιδιώξεις που σχετίζονται με την δομική «υπέρβαση» της κρίσης προς όφελος της και εις βάρος των εργαζομένων.

Καταρρίπτεται η «αντισυστημικότητα»

Σε αυτό το συνολικό και «ολικό» πεδίο, η οργανική σύμφυση της Χρυσής Αυγής με μερίδες του κυρίαρχης αστικής τάξης αλλά και με μηχανισμούς του αστικού κράτους, έχει ως αποτέλεσμα την προσίδια «καρτελοποίηση» και κρατικοποίηση του νεοναζιστικού μορφώματος το οποίο και επιδιώκει την δημιουργία πολιτικών «προγεφυρωμάτων» στο εσωτερικό του κρατικού πυρήνα. Η κρατικοποίησή της, η ένταξή της στο ευρύτερο πλαίσιο του «αυταρχικού κρατισμού», ο «κρυφός» διάλογος που αναπτύσσει με σημαίνοντα κυβερνητικά στελέχη, αποκαλύπτουν και καταρρίπτουν συνάμα τον μύθο της «αντισυστημικής» πολιτικής δύναμης, η οποία «αντιπαλεύει» το «διεφθαρμένο» κομματικό και πολιτικό σύστημα. Πόση «αντισυστημικότητα» κρύβει η στοχοποίηση μεταναστών και αριστερών εργαζομένων; Η υποβολή ερωτήσεων στο κοινοβούλιο υπέρ των συμφερόντων του εφοπλιστικού κεφαλαίου, το οποίο απολαμβάνει 60 φοροαπαλλαγές; Προφανώς, η επόμενη ερώτηση που θα καταθέσει η εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής θα αφορά την «αναγκαιότητα» διατήρησης αυτών των φοροαπαλλαγών… Οι ρίζες που έχει αποκτήσει το νεοναζιστικό μόρφωμα στο εσωτερικό των κρατικών μηχανισμών αποδεικνύουν και καταδεικνύουν τον δεδομένο «συστημικό» της χαρακτήρα. Πρόκειται για ένα ανοιχτά φιλοναζιστικό μόρφωμα που υμνεί ότι πιο μαύρο και αντιδραστικό γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, ενώ στο ίδιο πλαίσιο υπερασπίζεται την βαρβαρότητα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Μάχη ενάντια στο ναζισμό

Ο ναζισμός και ο φασισμός δεν δύνανται να ξεφύγουν από την καπιταλιστική «πεπατημένη». Ιστορικά άλλωστε, υπήρξε μία σχέση αλληλεπίδρασης και

ώσμωσης μεταξύ αστικής τάξης και φασισμού-ναζισμού. (Βλ. την στήριξη που παρείχαν μερίδες της γερμανικής αστικής τάξης στο ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ). Η εργατική τάξη, που έχει πληγεί σε μεγάλο βαθμό από τη διαχείριση της κρίσης προς όφελος του κυρίαρχου μπλοκ εξουσίας, οφείλει να δίνει καθημερινά την μάχη ενάντια στο νεοναζιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής. Μάχη που πρέπει έχει διάρκεια και ποιοτικό «βάθος» και εύρος ώστε να αποτραπεί αφενός η περαιτέρω κοινωνική «διείσδυσή» της και η διάχυση του φασιστικού και ρατσιστικού δηλητηρίου στα λαϊκά στρώματα, αφετέρου να τεθούν οι όροι για την οριστική κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική εξάλειψή της. Το εργατικό κίνημα οφείλει να κινηθεί με στόχο να αποτρέψει τη δημιουργία σωματείων από τη Χρυσή Αυγή, σωματεία που θα λειτουργούν ως ιμάντες στήριξης και πολλαπλασιασμού της δύναμης και της ισχύος των εργοδοτών. Αν κάποτε το ταξικό-εργατικό κίνημα εστίαζε τη δράση του στην επιδίωξη μη «εκκόλαψης του αυγού του φιδιού», τώρα πρέπει να μετατοπίσει τους στόχους της δράσης του. Το «αυγό του φιδιού» έχει ήδη εκκολαφτεί και εκχύει το φασιστικό και ρατσιστικό δηλητήριο

“

στις συνειδήσεις πολλών εργαζομένων. Η «ποιοτική» μετατόπιση της «μάχης» από το κοινωνικό στο πολιτικό πεδίο, ή μάλλον ή σύνδεση κοινοβουλευτικών και κοινωνικών τρόπων αντιμετώπισης του νεοναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής, θα συμβάλλει και στην οριστική εξάλειψη της. Όμως, πριν και πάνω από όλα χρειάζεται η καθημερινή και συστηματική εργατική κινητοποίηση και δραστηριοποίηση από «τα κάτω». Μία κινητοποίηση που θα διεξάγεται παντού. Στους χώρους εργασίας, στους χώρους εκπαίδευσης της νεολαίας, ώστε η «ζώσα» κοινωνία να αποκτήσει αντιφασιστικά αντανακλαστικά. Το εργατικό κίνημα οφείλει να βάλει τη δική του αντιφασιστική «σφραγίδα». Και από αυτή την άποψη είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, όσον αφορά την αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής. Ρόλος που σχετίζεται με πολιτική διαπάλη με το νεοναζιστικό μόρφωμα καθώς και με την υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων. Σίμος Ανδρονίδης, υποψήφιος διδάκτορας ΑΠΘ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων

∆ευτέρα 14 Ιουλίου

* Εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ Θήβας, στις 8 μ.μ., στον όροφο του κέντρου «Τζάκι», με θέμα τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις

Τρίτη 15 Ιουλίου

* Συνέντευξη τύπου, με αφορμή τα 40 χρόνια από το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, διοργανώνει η Επιτροπή για το έτος Κύπρου, στις 12.30 μ., στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2Α, Σύνταγμα). Θα παρουσιαστεί η ∆ιακήρυξη για το Έτος Κύπρου 2014 και το πρόγραμμα δράσης.

Τετάρτη 16 Ιουλίου

* Παρουσίαση του βιβλίου του Georges Labica «Η βία; Ποια βία;», στις 8 μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136). Μιλούν οι Γ. Λιερός, ∆. Μπελαντής, Κ. Ράπτης. * Ανοιχτή συνέλευση συλλογικοτήτων και αντιφασιστών για την οριστικοποίηση των δράσεων και των εκδηλώσεων που θα οργανωθούν στη διάρκεια του Αντιφασιστικού Σεπτέμβρη, στις 8 μ.μ., στο στέκι της Εργατικής Λέσχης Κερατσινίου ∆ραπετσώνας (Λεωφ. ∆ημοκρατίας & Μιαούλη 1, πλατεία Λαού). * Εκδήλωση με θέμα «Μεταλλαγμένα: Η θανάσιμη απειλή της Ε.Ε. και των πολυεθνικών στους λαούς» διοργανώνει η Αριστερή Παρέμβαση στη Στερεά Ελλάδα, στις 7 μ.μ., στη Λαμία (πλατεία Αλέκου Κοντόπουλου). Μιλούν οι Στ. Ντούρος, Π. Ράγκου και Γ. Μέλλιος.

∆ευτέρα 21 Ιουλίου

** Οι «Φίλοι του Σωτήρη Πέτρουλα» και η ΕΜΙΑΝ θα καταθέσουν, στις 8 μ.μ., λίγα λουλούδια στη συμβολή Εδουάρδου Λω και Σταδίου. Όπως κάθε χρόνο, αλλά εφέτος τα Ιουλιανά είναι και μια πηγή αναστοχασμού και σχολιασμού της επικαιρότητας.

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

ΙΣΤΟΡΙΑ

Κυκλοφορεί ο τόμος 14 της Μαρξιστικής Σκέψης. Αφιερώνεται στην ιστορία του ΣΕΚΕ και του ΚΚΕ, περίοδος 19181957, περιλαμβάνοντας αναλύσεις συνεργατών του περιοδικού, ντοκουμέντα και πηγές. Ο αναγνώστης θα βρει κείμενα για τη συγκρότηση του ΣΕΚΕ, την πορεία του ΚΚΕ στη δεκαετία του ’20 και του ’30, το ΕΑΜ, τον εμφύλιο και τη μετεμφυλιακή περίοδο, για αντιπροσωπευτικές μορφές της περιόδου και για τη δημοκρατία στο κόμμα και στο κίνημα. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται ντοκουμέντα από τους ιστορικούς πρωταγωνιστές: Ά. Βελουχιώτης, Γ. Πετσόπουλος, Κ. Σιαπέρας, Κ. Καραγιώργης, Ν. Ζαχαριάδης, Γ. Ιωαννίδης, ∆. Μπάτσης, η αλληλογραφία Στάλιν-Τσόρτσιλ για την Ελλάδα και τα πρακτικά από το Εθνικό Συμβούλιο του ΣΕΚΕ στα 1924. Παρουσιάζουμε εδώ ένα απόσπασμα από το άρθρο του Χρήστου Κεφαλή “Μερικά ζητήματα της ιστορίας του ΚΚΕ”, σελ. 244-247. Πληροφορίες: Εκδόσεις Τόπος, info@motibo.com, βιβλιοπωλείο 210 3221580.

Η επαναστατική παρακαταθήκη του Άρη Βελουχιώτη Του Χρήστου Κεφαλή*

ρυφαίο παράδειγμα κομματικής, κομμουνιστικής στάσης σε όλη την ιστορία του ΚΚΕ, ένα μέτρο και για τις υπόλοιπες περιπτώσεις. Το ότι ο Ζαχαριάδης, π.χ., δεν κράτησε μια αντίστοιχη στάση στην κρίσιμη περίοδο μετά την επιστροφή του, το 1945, όταν κρίνονταν οι τύχες του κινήματος αρκεί από μόνο του, ακόμη και να μην υπήρχε τίποτε άλλο, για να δείξει ότι δεν ήταν κατάλληλος για αρχηγός του Κόμματος. Και η μη αναγνώριση της στάσης του Άρη από τις μετέπειτα ηγεσίες αποτελεί επίσης αδιάψευστο τεκμήριο ανεπάρκειας.

λόγος του Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία και η επιστολή του στα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ1 συμπυκνώνουν το ρεαλιστικό επαναστατικό πνεύμα και την πρακτική επαφή με τη ζωή που δεν διέθετε επαρκώς η κομματική διανόηση. Ο Άρης πρόβλεψε με θαυμαστή ακρίβεια τις εξελίξεις, κριτικάρισε τα λάθη της ηγεσίας και διατύπωσε την επαναστατική γραμμή της οποίας η υλοποίηση θα έδινε τη νίκη στο εαμικό κίνημα. Σε όλα αυτά δικαιώθηκε πλήρως από την ιστορία. Οι εκάστοτε ηγεσίες του ΚΚΕ προσπάθησαν να εμφανίσουν ότι η στάση του Άρη, παρά την ιστορική δικαίωσή της, ήταν αντικομματική, γιατί παραβίασε την κομματική πειθαρχία. Με αυτό το επιχείρημα η ηγεσία Παπαρήγα προέβηκε τον Οκτώβριο του 2011 στην πολιτική, δήθεν, αποκατάσταση του Άρη, αλλά όχι και στην κομματική. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του ΚΚΕ: «Η διαφωνία του Άρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δε δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας… Η στάση του αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση και της κομματικής του ιδιότητας»2.

Το υπέρτατο καθήκον και ο Λένιν

Αυτές οι νεοσταλινικές εκτιμήσεις είναι ριζικά λαθεμένες και αντιμαρξιστικές. Βασίζονται σε μια φετιχοποίηση των οργανωτικών αρχών που αντιβαίνει πλήρως στην κομμουνιστική ιδεολογία. Ο ίδιος ο Λένιν τόνιζε πάντα ότι «η επαναστατική σκοπιμότητα είναι ανώτερη από τον τυπικό δημοκρατισμό»3. Αυτό σημαίνει ότι υπέρτατο κριτήριο της στάσης των κομμουνιστών δεν είναι η συμμόρφωση με την κομματική γραμμή, αλλά το αντικειμενικό συμφέρον του επαναστατικού κινήματος. Και σημαίνει ακόμη ότι όταν η γραμμή είναι λαθεμένη και αυτά τα δυο συγκρούονται σε στιγμές καθοριστικές για την τύχη της επανάστασης, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, τόσο στο σκέλος της εγγύησης των δικαιωμάτων της μειοψηφίας όσο και στο σκέλος της υποταγής της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, μπορεί και πρέπει αν είναι αναγκαίο να παραμερίζεται και να παραβιάζεται. Ο Λένιν τόνιζε κατηγορηματικά και αυτή τη δεύτερη άποψη: «Αν όμως υπάρχουν ριζικές και βαθιές διαφωνίες αρχών… μήπως αυτές δεν δικαιολογούν ακόμη και τις πιο έντονες φραξιονιστικές εκδηλώσεις… μήπως αυτό δεν δικαιολογεί κάποτε ακόμη και τη διάσπαση; Φυσικά και τη δικαιολογεί, όταν οι διαφωνίες είναι πραγματικά εξαιρετικά βαθιές και αν δεν μπορεί να επιτευχθεί με άλλο τρόπο η διόρθωση της

Το γράμμα του Άρη

λαθεμένης πολιτικής του Κόμματος»4. Και ο Λένιν δεν έλεγε μόνο αυτά, μα παραμονές του Οκτώβρη είχε υποβάλει την παραίτησή του από την Κεντρική Επιτροπή, επικαλούμενος τις ταλαντεύσεις της πλειοψηφίας στο θέμα της κατάληψης της εξουσίας: «Βλέποντας πως η ΚΕ ούτε καν απάντησε στις επίμονες υποδείξεις που έκανα», έλεγε, «είμαι υποχρεωμένος να βάλω ζήτημα αποχώρησής μου από την ΚΕ και το κάνω αυτό διατηρώντας την ελευθερία να κάνω ζύμωση στη βάση του Κόμματος και στο συνέδριο του Κόμματος. Γιατί έχω την ακλόνητη πεποίθηση ότι “αν περιμένουμε”… χαντακώνουμε την επανάσταση»5. Με δυο λόγια, ο Λένιν αναγνώριζε, στα λόγια και στην πράξη, ότι η παραβίαση της πειθαρχίας είναι απόλυτα δικαιολογημένη όταν το απαιτεί το συμφέρον της επανάστασης.

Κομματική και ιστορική δικαίωση

Η στάση του Άρη είναι έτσι δικαιωμένη όχι μόνο ιστορικά αλλά και κομματικά. Ανταποκρίνεται πλήρως στο λενινιστικό πρότυπο, γιατί απέναντι στον τυπικό δημοκρατισμό, τη συμμόρφωση με την κομματική γραμμή, υπεράσπισε την επαναστατική σκοπιμότητα, να ανατραπεί η Βάρκιζα για να σωθεί το κίνημα από την καταστροφή. Και έσπασε την κομματική πειθαρχία μόνο αφού κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια να διορθωθούν τα λάθη με συζήτηση και πειθώ. Τότε ο Άρης απευθύνθηκε, όπως και ο Λένιν είχε προειδοποιήσει ότι θα κάνει, στην κομματική βάση και τα στελέχη. Και το έκανε αυτό απέναντι σε μια ηγεσία που η ίδια βίαζε συστηματικά τις καταστατικές αρχές και αποφάσιζε ερήμην της ΚΕ τα καίρια ζητήματα του κινήματος, από τη διεξαγωγή της μάχης του ∆εκέμβρη ως τη συμφωνία της Βάρκιζας: η ομολογία του Ιωαννίδη ότι το ∆εκέμβρη όλες οι αποφάσεις πάρθηκαν παρασκηνιακά από τον Σιάντο «χωρίς απόφαση του Πολιτικού Γραφείου, έστω του Πο-

λιτικού Γραφείου που νάναι όλοι μαζί… χωρίς να ξέρει η Κεντρική Επιτροπή ότι γίνεται εμφύλιος πόλεμος»6 είναι απόλυτα αποκαλυπτική. Όσο για τη μετέπειτα στάση της ζαχαριαδικής ηγεσίας, που κατάγγειλε τον Άρη σαν «δειλό» και, αργότερα, στην 3η Συνδιάσκεψη του 1950, ακόμη και σαν «πράκτορα», ισοδυναμεί με το να καταδίκαζαν οι Μπολσεβίκοι τον Λένιν όταν παραιτήθηκε σαν «προδότη», και μετά, αφού κατέστρεφαν το κίνημα, να διαπίστωναν ότι αυτός έφταιγε που χάθηκε η επανάσταση. Σε κάθε πραγμάτευση της ιστορίας του ΚΚΕ πρέπει να τονίζεται το ζήτημα αυτό, γιατί το παράδειγμα του Άρη και των εκάστοτε ηγεσιών, ιδιαίτερα της ηγεσίας Ζαχαριάδη, ορίζουν δυο αμοιβαία αποκλειόμενα πρότυπα, ανάμεσα στα οποία είναι αναγκαία μια επιλογή. Και η μαρξιστική ανάλυση δείχνει ότι το παράδειγμα του Άρη όχι μόνο δεν αντιβαίνει σε καμιά κομματική αρχή, αλλά αποτελεί το κο-

“

Ο Άρης πρόβλεψε με θαυμαστή ακρίβεια τις εξελίξεις, κριτικάρισε τα λάθη της ηγεσίας και διατύπωσε την επαναστατική γραμμή της οποίας η υλοποίηση θα έδινε τη νίκη στο εαμικό κίνημα. Σε όλα αυτά δικαιώθηκε πλήρως από την ιστορία.

Ιδιαίτερα η ηγεσία Παπαρήγα, με την απόφασή της για τη μη κομματική αποκατάσταση του Άρη, απαρνήθηκε για δεύτερη φορά, οριστικά και αμετάκλητα πλέον, το εαμικό κίνημα, το οποίο η ζαχαριαδική ηγεσία είχε απαρνηθεί με την αποκήρυξη του Άρη και την επιμονή της στα λάθη της. Αυτό που είπαν με τη συγκεκριμένη ανακοίνωση είναι ουσιαστικά ότι καλή είναι η επανάσταση και οι κομματικές αρχές αλλά εμείς είμαστε ακόμη καλύτεροι. Ότι δεν είναι η επανάσταση μέτρο της ύπαρξής μας, αλλά εμείς είμαστε το μέτρο της επανάστασης. Και ότι αυτό που λέμε εμείς είναι το σωστό, όχι γιατί ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και σε αρχές, αλλά για το λόγο και μόνο ότι το λέμε εμείς. Απέναντι στην ξιπασμένη εθελοτυφλία της ηγεσίας του ΚΚΕ ο Άρης τόνισε σωστά ότι τα καθήκοντα της επανάστασης πρέπει να προσεγγίζονται με σοβαρότητα και αντικειμενικότητα. Στο μεγάλης ιστορικής αξίας γράμμα του προς τα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ ανέλυσε με ακρίβεια τα σχέδια της αντίδρασης και τις προοπτικές της κατάστασης μετά τη Βάρκιζα. Ο Άρης επισήμανε ότι η ήττα αυτή έριχνε πίσω το κίνημα και ότι το ΕΑΜ και το ΚΚΕ θα έχαναν γρήγορα σε επιρροή. Προειδοποίησε τους τυφλούς ηγήτορες ότι η μόνη περίπτωση να αντιστραφεί αυτή η πορεία ήταν με έναν άμεσο αναπροσανατολισμό σε μια επαναστατική πολιτική, πριν η αντίδραση, με τη συνδρομή των Εγγλέζων, μπορέσει να εδραιώσει την εξουσία της: «Αργότερα σίγουρα θα είναι πολύ αργά και θα χρειαστούν τεράστιες θυσίες σε κόπους και σε αίμα για ν’ αρχίσει κάτι σοβαρό. Μην αφήνετε να θρονιαστεί η αντίδραση οριστικά»7. Σημειώσεις 1. Περιέχονται στη Μαρξιστική Σκέψη, τόμ. 14, σελ. 310-324 και 325-327 αντίστοιχα. 2. «Για την πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα)», http://www.kke.gr/istoria/gia_thn_politikh_apokatastash_toy_arh_beloyxioth_thanash_klara?morf=1. 3. Λένιν, Άπαντα, εκδ. ΣΕ, τόμ. 42, σελ. 246. 4. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 42, σελ. 275. 5. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 34, σελ. 283. 6. Μαρξιστική Σκέψη, τόμ. 14, σελ. 436. 7. Στο ίδιο, σελ. 327.

*Ο Χρήστος Κεφαλής είναι μέλος της ΣΕ της Μαρξιστικής Σκέψης.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΓΓΕΛΟΣ ∆ΑΝΙΑΣ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

∆ίνοντας νόημα στη δράση Τ

ο περασμένο Σάββατο πέθανε, χτυπημένος από τον καρκίνο, ο σύντροφός μας πατριώτης και φίλος Άγγελος ∆ανιάς, σε ηλικία 75 χρονών. Ο Άγγελος υπήρξε από τους ανθρώπους εκείνους που συναντάς συχνά στον κόσμο της Αριστεράς, τους αθόρυβους, συγκαταβατικούς και απλούς, που δεν μπορείς να μαντέψεις, ως εκ τούτου, την πλούσια, γεμάτη κινδύνους διαδρομή τους. Νά ’ξερες, για παράδειγμα, για τον Άγγελο ότι νέος, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, στο κίνημα των οικοδόμων εντάχθηκε στο σωματείο και στις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ, όπως και στη νόμιμη οργάνωση της νεολαίας της Ε∆Α και μετά στη νεολαία Λαμπράκη. Ότι δεν προσπέρασε το ιστορικό συμβάν της επιβολής της Χούντας «σηκώνοντας τους ώμους» της ανημπόριας. Αλλά εκεί, μαζί με τον Μήτσο Κουτσούνη και τους άλλους συντρόφους οικοδόμους και συντρόφισσες εργάτριες έστηναν το ΑΕΜ και το κόμμα, κάτω από τη μύτη των συνταγματαρχών. Ότι, όταν μπορούσε, παρότρυνε για συμμετοχή και δράση, είτε αυτοί ήταν νέοι για να πάνε μαζί να δουν το Γούντστοκ, είτε εργάτριες να φτιάξουν σωματείο είτε χωριανοί να φτιάξουν πυρήνα του ΚΚΕ Εσωτερικού στο Μεσινό, είτε να φτιάξουν τον Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ στην Πετρούπολη. Ότι δούλεψε όσο κανένας άλλος για να ζήσει την οικογένειά του. Στο νεκροταφείο Πετρούπολης, τη ∆ευτέρα το μεσημέρι, τον αποχαιρέτησαν φίλοι, σύντρο-

φοι, γείτονες και συγγενείς. Εκ μέρους της οργάνωσης του τοπικού ΣΥΡΙΖΑ, τον αποχαιρέτησε ο Νίκος Σακούτης, υποψήφιος δήμαρχος στις τελευταίες εκλογές. Σημείωσε, μεταξύ άλλων: «Είμαστε όλοι εδώ για να σε συντροφέψουμε στο τελευταίο σου ταξίδι. Σ’ όλη την πορεία της ζωής σου ήσουν στρατευμένος, όπως πολλοί άνθρωποι της γενιάς σου που γεννήθηκαν κι έζησαν σε πολύ δύσκολους καιρούς. Από την πατρίδα σου τη Ζάκυνθο, όπου γεννήθηκες το 1939, έφυγες αρκετά νωρίς, όπως και πολύ νωρίς συμμετείχες στους αγώνες της Αριστεράς για μια καλύτερη κοινωνία. (...) Αποτέλεσες ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Συνασπισμού και μέχρι σήμερα ένα από τα ενεργά και πάντα παρόντα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Στην Πετρούπολη έφτασες το 1983 και εδώ έφτιαξες τη δική σου οικογένεια, μεγάλωσες τις κόρες σου, τη Νικολέτα και τη ∆ιονυσία, τους έδειξες και τους έμαθες το δρόμο του αγώνα και της συμμετοχής. Εμείς σε γνωρίσαμε συμμετοχικό και ανιδιοτελή στους μικρούς και μεγάλους αγώνες του καιρού μας. Πρόθυμο να διεκπεραιώσεις κάθε δουλειά, γελαστό

Προσφορά

και συλλογικό. Στα 75 σου χρόνια και παρά το γεγονός ότι ταλαιπωριόσουν με την υγεία σου, έδειχνες απίστευτη διάθεση και ενδιαφέρον για ενεργό ρόλο. Ήσουνα πάντα εκεί, στα γραφεία μας, στις συζητήσεις μας, στα περίπτερα του ΣΥΡΙΖΑ, για να μοιράσεις υλικό, να βοηθήσεις την όποια καμπάνια του κόμματος, να ενημερώσεις. Κάπως έτσι θα σε θυμόμαστε. Ειδικά τα πρωινά, όταν θα πρέπει να γίνει μια συλλογική δουλειά και θά ’μαστε μάλλον λίγοι. Θά ’σαι μαζί μας, γιατί τέτοιους συντρόφους χρειαζόμαστε. Συλλογικούς και πάντοτε παρόντες. Και σου χρωστάμε να είμαστε κι εμείς έτσι. Γιατί το απαιτούν οι καιροί και η μνήμη σου. Καλό ταξίδι, σύντροφέ μας.» Λίγα λόγια, στη συνέχεια, είπαν δύο ακόμα σύντροφοί του: Ο Κώστας Μαγκούτας τον αποχαιρέτησε εκ μέρους των συντρόφων οικοδόμων της δεκαετίας του ’60. Ο Παύλος Κλαυδιανός εκ μέρους των ζακυνθινών συντρόφων και φίλων. Η «Εποχή» εκφράζει τα συλλυπητήριά της στις κόρες του, τη σύντροφό του και τις αδερφές του. •

Η ∆ημοτική Κίνηση Πολιτών Καλλιθέας στη μνήμη της Αννίτας Μιχαηλίδου, που έφυγε τόσο βιαστικά από κοντά μας αφήνοντας μεγάλο κενό, προσφέρει στην «Εποχή» 75 ευρώ. Επίσης, 75 ευρώ προσφέρει η ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Καλλιθέας, 100 ευρώ ο Σπύρος Αργυρός και η Μαίρη Ανεμογιάννη, 50 ευρώ ο Τάσος Κομιτόπουλος και 200 ευρώ η Κατερίνα Χαιρέτη.

Η αριστερά ή θα είναι λαϊκή ή δεν θα είναι αριστερά ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

υνάντησα τον Στέλιο Ελληνιάδη σε ένα μουσικό αφιέρωμα που είχε οργανώσει για τον Άκη Πάνου. Το άνοιγμα της εκδήλωσης είχε κρατήσει πάνω από μια ώρα(!) κατά την οποία ο Στέλιος, γοητευτικός ομιλητής και στενός φίλος του μεγάλου συνθέτη, ξεδίπλωσε την ταραγμένη ζωή, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και την ανεκτίμητη προσφορά του στο λαϊκό τραγούδι. Τον ξαναείδα την επόμενη μέρα να καταγράφει, ακούραστα, με την κάμερά του την κηδεία του συντρόφου μας Γιάννη Μπανιά κι όταν στο ξόδι του τραγουδούσαμε επαναστατικά τραγούδια, παρενέβη διακριτικά λέγοντας: «Πείτε και κανένα λαϊκό, η “∆ραπετσώνα” ταιριάζει». Ο Στέλιος μου έδωσε την εικόνα του κλασικού Κωνσταντινουπολίτη: κοινωνικός, ευρυμαθής, παραμυθάς, πολυμήχανος και πονηρούλης, με αστική κουλτούρα μπολιασμένη με έντονα λαϊκά χαρακτη-

ριστικά. Από το βιβλίο του «Μικρά νυχτερινά», των εκδόσεων «Ντέφι» που έβγαζαν παλιότερα και το σπουδαίο ομώνυμο μουσικό περιοδικό, διαπίστωσα τις βαθιές του γνώσεις για το λαϊκό τραγούδι και τη βιωματική του σχέση με τη νύχτα και τα κέντρα διασκέδασης. Από τις σελίδες των κειμένων του προκύπτει ένας άνθρωπος της παρέας και του γλεντιού, δοτικός και ταξιδιάρης, με σηκωμένες πάντα τις κεραίες του να παρατηρεί και να αποκρυσταλλώνει αξιοσημείωτες λεπτομέρειες των κοινωνικών συμβάντων. Aπ’ ό,τι μαθαίνω, έστησε πρόσφατα στην πλατεία Βικτωρίας τη λέσχη «∆ρόμοι φιλίας και πολιτισμού» με μεγάλη συμμετοχή κόσμου, όπου οργανώνονται ποικίλες εκδηλώσεις όπως, για παράδειγμα, ποιητικές βραδιές στις οποίες απαγγέλλουν τα ποιήματά τους καθημερινοί άνθρωποι της γειτονιάς! Καμιά

σχέση, δηλαδή, με την κυρίαρχη, αποστειρωμένη και κρυόκωλη, πλειοψηφία των στελεχών της αριστεράς που ασκούν πολιτική παγιδευμένοι στην αυτάρκεια της «αυθεντίας» τους. Πριν από τις πρόσφατες εκλογές, ανάμεσα στα πολλαπλά ατοπήματα των μηχανισμών του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε και η περίπτωση της Σουλεϊμάν Σαμπιχά. Τότε διάβασα στον «∆ρόμο της Αριστεράς» το κείμενο του Στέλιου Ελληνιάδη με τίτλο «Μια τσιγγάνα στον ΣΥΡΙΖΑ παραλίγο». Η επιχειρηματολογία του άρθρου ήταν φορτισμένη και βιωματική κι αναδείκνυε μια βαθιά γνώση των προβλημάτων των τσιγγάνων πέρα από αποστασιοποιημένες, υπαινικτικές κι από καθέδρας προσεγγίσεις, όπως αυτή που είδαμε από τον υποψήφιο ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ ∆ημήτρη Χριστόπουλο. Στο άρθρο του ο Στέλιος τονίζει εύστοχα: «Η πραγματική υπεράσπιση των μειονοτήτων πάσης φύσεως θέλει σκληρή και μακρόχρονη δουλειά χωρίς ανταμοιβή και προνόμια, πολύ πέρα από τα γραφεία και τις έδρες και, κυρίως, χωρίς γάντια», ενώ καταλήγει με πικρό χιούμορ: «∆εν αποκλείεται η “πολιτική ορθότητα” να απαιτήσει να τραγουδάμε εφεξής όλα τα τραγούδια που μιλάνε για τσιγγάνους αντικαθιστώντας τη λέξη τσιγγάνος και τσιγγάνα με τη λέξη ρομ ή ρομά! ∆ηλαδή, για

παράδειγμα, Τρελέ ρομά και Ρίξε ρομά τα χαρτιά». Τελικά, ανεξάρτητα με την πολιτική προσέγγιση ενός ιδιαίτερα σύνθετου ζητήματος όπως είναι η μειονότητα της Θράκης, το θλιβερό αποτέλεσμα ήταν ότι μια γυναίκα, μια τσιγγάνα έγινε βορά στον πολιτικό και τηλεοπτικό λάκκο των λεόντων, διασύρθηκε, αποσύρθηκε και ξεχάστηκε. Τέτοια γεγονότα, επαναφέρουν στην επιφάνεια ένα, πάντα επίκαιρο, δίλλημα: λαϊκή αριστερά ή αριστερά των πανεπιστημιακών «σαλονιών» της διανόησης; ∆υστυχώς, στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί κατά κράτος το δεύτερο σκέλος του διλήμματος. Πολιτικά πρόσωπα που δεν διαθέτουν κανένα λαϊκό στοιχείο, περίκλειστοι σε έναν αυτάρεσκο μικρόκοσμο και μακριά από τα κοινωνικά προβλήματα, επιδίδονται σε ασκήσεις επί χάρτου και καθορίζουν τις πολιτικές επιλογές του κόμματος. Τι μέλλον, όμως, μπορεί να έχει μια αριστερά αποκομμένη από το λαϊκό αίσθημα, που απευθύνεται στον απλό κόσμο από καθέδρας αποπνέοντας διδακτισμό κι αυθεντία; Ένα από τα πολλά στοιχήματα που έχει να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι να γίνει λαϊκή αριστερά κι ίσως αυτό να είναι και το δυσκολότερο… Ο δικηγόρος του διαβόλου

Ο Τίτο ζει

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Του Πάνου Τριγάζη*

λόκληρο βιβλίο θα μπορούσε να γράψει κανείς επισκεπτόμενος την πόλη του Σαράγεβο, η οποία χαρακτηρίζεται και «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων». Πολλά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ και στελέχη κοινωνικών οργανώσεων, βρεθήκαμε στην πρωτεύουσα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για τις πολύμορφες εκδηλώσεις ειρήνης «Σαράγεβο 2014» (6-9 Ιουνίου) με αφορμή τα 100 χρόνια από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εντυπωσιάστηκα από το γεγονός ότι -σύμφωνα με πολλούς Βόσνιους συνομιλητές μου- ο αείμνηστος πρόεδρος της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, Στρατάρχης Τίτο, διατηρεί την αίγλη του μέσα σε όλους τους λαούς της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Και δεν θα μπορούσαμε να μην τον θυμηθούμε, δεδομένου ότι ο Τίτο υπήρξε εκ των ιδρυτών του Κινήματος των Αδεσμεύτων χωρών και εκ των πρωτεργατών του αγώνα για την ειρήνη, στα δύσκολα χρόνια του ψυχρού πολέμου. Θα σταθώ σε ορισμένες εικόνες που χαράχτηκαν στη μνήμή μου από την επίσκεψη στο Σαράγεβο. Εικόνα πρώτη: Οι τρύπιοι τοίχοι σε πολλά κτίρια από τις σφαίρες του εμφυλίου πολέμου του 1992-94. Εικόνα δεύτερη: Στο κέντρο της πόλης υπάρχει μνημείο για τον επί πολλές δεκαετίες πρόεδρο της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, Τίτο. ∆εδομένου ότι το κράτος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης χαρακτηρίζεται «μικρή Γιουγκοσλαβία», οι εμπειρίες συμβίωσης στη χώρα του Τίτο έχουν ιδιαίτερη αξία και σήμερα. Εικόνα τρίτη: Οι επιβάτες του ελληνικού «πούλμαν ειρήνης» προσήλθαν στο χώρο της εναρκτήριας εκδήλωσης με μικρή πορεία, κρατώντας πανό που έγραφε «Εuropean Left». Παράλληλα, η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ δεν προλάβαινε να δέχεται συγχαρητήρια αντιπροσωπειών από όλον τον κόσμο, για τη μεγάλη νίκη του κόμματος στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Εικόνα τέταρτη: Θετικότατη απήχηση είχαν σε όλες τις ξένες αντιπροσωπείες τα δυό κοινά εργαστήρια που οργάνωσαν η ελληνική και η τουρκική αποστολή ειρήνης, με θέματα «Ειρήνη στα Βαλκάνια και ευρωπαϊκή ασφάλεια» και «Αγώνες για την ειρήνη και πρωτοβουλίες αποστρατιωτικοποίησης για τη Μ. Ανατολή». Εικόνα πέμπτη: Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι μια βαθύτατα διχασμένη χώρα. Οι πληγές της διάλυσης και των πολέμων της Γιουγκοσλαβίας παραμένουν ανοιχτές. Ωστόσο, υπάρχουν ελπίδες για το μέλλον του μικρού αλλά σημαντικού αυτού κράτους των Βαλκανίων. Τον περασμένο Φλεβάρη, έγιναν μεγάλες νεολαιίστικες διαδηλώσεις και όπως μας είπε ο έλληνας πρέσβης στο Σαράγεβο, κ Κ. Γάδης, οι διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν «δεν είμαι Κροάτης, δεν είμαι Σέρβος, δεν είμαι Βοσνιάκος, είμαι άνεργος». Εικόνα έκτη: Στη διάρκεια των πρόσφατων καταστροφικών πλημμυρών που έπληξαν τόσο τη Σερβία όσο και τη Βοσνία -Ερζεγοβίνη, σημειώθηκε έκρηξη αλληλεγγύης ανάμεσα στους κατοίκους της Βοσνίας είτε επρόκειτο για Σέρβους είτε για Κροάτες είτε για μουσουλμάνους. Ακόμα ένα ελπιδοφόρο μήνυμα συνύπαρξης. Τελικό συμπέρασμα: Τα Βαλκάνια δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι η «πίσω αυλή» της Ευρώπης. * Ο Π. Τριγάζης είναι συντονιστής του Τμήματος ∆ιεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του Ευρωπαϊκού ∆ικτύου για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα ∆ικαιώματα.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΜΙΚΡΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΟΥΣ

Εμείς οι λίγοι

Είμαστε εμείς οι ονειροπαρμένοι τρελλοί της γης Με τη φλογισμένη καρδιά και τα έξαλλα μάτια. Είμαστε οι αλύτρωτοι στοχαστές και οι τραγικοί ερωτευμένοι. Χίλιοι ήλιοι κυλούνε μες στο αίμα μας Κι ολλούθε μας κυνηγά το όραμα του απείρου. Η φόρμα δεν μπορεί να μας δαμάσει. Εμείς ερωτευτήκαμε την ουσία του είναι μας Κι σ’ όλους με τους έρωτες αυτής αγαπούμε. Είμαστε οι μεγάλοι ενθουσιασμένοι κι οι μεγάλοι αρνητές. Κλείνουμε μέσα μας τον κόσμο όλο κι δεν είμάστε τίποτα απ Αυτόν τον κόσμο Οι μέρες μας είναι μια πυρκαγιά κι οι νύχτες μας ένα πέλαγο. Γύρω μας αντηχεί το γέλιο των ανθρώπων. Είμαστε οι προάγγελοι του χάους Γιώργος Μακρής Του Θωμά Τσαλαπάτη

λοι εμείς, οι εξαντλημένοι εμείς, που ήρθαμε από το πουθενά και κρατήσαμε σαν φυλαχτό το σημείο προέλευσης. Οι μεγάλοι ενθουσιασμένοι και οι μεγάλοι αρνητές, είπαν, εμείς που δεν κατοικήσαμε τις μεγάλες λέξεις και στύψαμε όλον τον ενθουσιασμό απ’ τα μαντήλια, γεμίζοντας αυριανά βαρέλια. Οι μεγαλωμένοι ανάμεσα στο έντυπο μηδέν και το τηλεοπτικό τίποτα, μαθαίνοντας τη γλώσσα απ την πιο βουβή στιγμή, όταν ανοίγεις την τηλεόραση και κανείς εκεί μέσα δεν μιλάει μόνο σε κοιτούν σιωπηλοί πίσω από ένα συλλογικό σηκωμένο φρύδι. Εμείς που κουρδίσαμε ώρες δρεπανηφόρες, ξενιτεμένοι στα μεταπτυχιακά, διαδικτυακοί και ενσύρματοι, σε φτηνές μετακινήσεις, φτηνές πτήσεις και ακριβές άρσεις. Η γενιά του καναπέ, της αδιαφορίας και του playstation, είπαν. Εξαντλημένοι από το φροντιστηριακό απόγευμα και το πανελλήνιο πρωινό, εμείς που αποστηθίσαμε, αντιγράψαμε και διαγράψαμε. Που όλο και συχνότερα αρεσκόμαστε να παραφράζουμε: εμείς «που πετάξαμε τα ρολόγια μας από την ταράτσα για να ρίξουμε την ψήφο μας υπέρ της αιωνιότητας έξω απ τον Χρόνο και ξυπνητήρια πέφταν κάθε μέρα στα κεφάλια μας καθ’ όλη την επόμενη δεκαετία». Που περπατήσαμε τον ∆εκέμβρη, τις πλατείες, τις ατελείωτες πορείες ψάχνοντας ακόμη εκείνο εκεί το τραγούδι. Οι μεγαλωμένοι στις χρηματιστηριακές υποσχέσεις και στα επιχορηγούμενα χθες, χαμένοι σήμερα στην ιδιωτική μας ματαιοδοξία, σε δουλειές χωρίς μισθό, όταν η εργασία είναι και αυτή απλά μια εμπειρία. Εμείς που ανεβήκαμε στο κεφάλι μας, για να δούμε τι ύψος έχει το αύριο και τι ήχο κάνει η πτώση. Που κοιμηθήκαμε με τα παράθυρα ανοιχτά και όλο το σπίτι μετα-

νάστευσε κάπου έξω. Που στρίψαμε τσιγάρα, ατελείωτα τσιγάρα, μέχρι να ξημερώσει. Εμείς που απειλήσαμε, συνταχθήκαμε και φωνάξαμε, περιμένοντας πια, απλά περιμένοντας, ακούγοντας υποσχέσεις, ακούγοντας τον ήχο της ιδιότυπης σύγχρονης νεολαγνείας, γεμάτη ενοχές για τα κακόμοιρα τα παιδιά, τα παιδιά που σε τίποτα δεν φταίνε, τα παιδιά που –να συμπληρώσουμε- τα καλομάθαμε και τα ήθελαν όλα έτοιμα. Εμείς που γράψαμε κείμενα γεμάτα Εμείς, μπας και βγούμε για λίγο από τον ενικό εαυτό μας. Που είδαμε τελικά την αυτοϋπονόμευση ως ύστατο καταφύγιο. Έχω την αίσθηση πως το πράγμα δεν πάει και τόσο καλά. Κάπου στο δρόμο το τρέξιμο κουτσάθηκε και κάπου σκορπίσαμε. Άλλοι στο αγκομαχητό της επιβίωσης, άλλοι στην μοναξιά της ματαιοδοξίας, άλλοι στη συστολή της αδυναμίας και της εσωστρέφειας και άλλοι απλώς κάπου. Μα οι καιροί προσφέρουν τον εαυτό τους με τρόπο επιτακτικό και το ΤΩ-

ΡΑ έχει την τάση να γράφεται με κεφαλαία. Έρχεται πάντοτε μία στιγμή όπου οι κουβέντες, οι συζητήσεις, τα αρθράκια σαν αυτό είναι καλό να σταματούν. Είναι στιγμές που ο καιρός πλησιάζει συμπυκνωμένος και αν δεν τον αντιληφτείς αυτός σε προσπερνά χλευάζοντας. ∆εν μπορείς να υπολογίσεις, να προσχεδιάσεις ή να εκβιάσεις αυτή τη συνάντηση. Μόνο να την καλωσορίσεις ή να την αφήσεις να παρέλθει. Και έχω την αίσθηση πως ο καιρός αυτός πλησιάζει απειλητικά. Ο καιρός του νέου δεσμού, της νέας συνάντησης, του νέου πλήθους. Ο καιρός για νέα ομαδικότητα, νέα συλλογικότητα, νέες μαζικές χειρονομίες. Για δημιουργία ειλικρινή, νέα και επιτακτική, όμοια με την επιτακτικότητα των καιρών. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από αυτή την ανησυχία της έλευσης. Τα υπόλοιπα θα τα βρούμε στο δρόμο. (Σημείωση προς ενδιαφερόμενους: Πάρτε μαζί σας και καμία ζακέτα. Το μέλλον έχει πολλή υγρασία.) tsalapatis.blogspot.gr

ΘΕΑΤΡΟ

ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΣΤΕΡΓΙΟΓΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΤΩΝ ΙΚΕΤΙ∆ΩΝ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Οι «Ικέτιδες» του Αισχύλου παίζονται σπάνια και είναι κρίμα, γιατί πρόκειται για μια από τις σπουδαιότερες τραγωδίες που έχουν φτάσει ως εμάς, όπου ο μεγάλος ποιητής πραγματεύεται σημαντικά και δύσκολα θέματα: τη δημοκρατία, τα όρια της εξουσίας, τα δικαιώματα των γυναικών… Πριν από δυο εβδομάδες, ωστόσο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ο ηθοποιός Χρήστος Στέργιογλου με μια ομάδα νέων γυναικών ηθοποιών -όλες μαθήτριές του άρτι αποφοιτήσασες- τόλμησε να ανεβάσει τη συγκεκριμένη τραγωδία. Στην παλιά, ποιητική, αλλά ακριβώς γι’ αυτό δύσκολη, μετάφραση του Γρυπάρη και σε μια εκδοχή που έφερνε πάνω στη σκηνή τη μελέτη του κειμένου και έδειχνε στους θεατές πώς δούλεψε η συγκεκριμένη ομάδα για να προσεγγίσει το κείμενο. Μια παράσταση σε εξέλιξη, σαν μάθημα που δουλεύεται συνεχώς μέχρι να αποκαλυφτούν οι μυστικές γωνιές του κειμένου και να πάρει μια τελική μορφή, που ποτέ δεν θα είναι τεΟ Χρήστος Στέργιογλου. λική. Όλ’ αυτά μας έκαναν να συζητήσουμε με τον Χρήστο Στέργιογλου για το πείραμα αυτό.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

Η αβεβαιότητα δεν πρέπει να μας σταματά

Σκηνή από την παράσταση «Ικέτιδες» του Φεστιβάλ Αθηνών. Τη συνέντευξη πήρε η Μαρώ Τριανταφύλλου

“

Οι «Ικέτιδες» παίζονται πολύ σπάνια –ομολογώ ότι προσωπικά τις έβλεπα για πρώτη φορά στη σκηνή. Έχοντας μια ομάδα νέων και ως εκ τούτου άπειρων ηθοποιών, πώς αποφασίσατε να αναμετρηθείτε με ένα δύσκολο και πλούσιο κείμενο, το οποίο μάλιστα παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών, πρακτικά δηλαδή μπροστά σε κοινό μάλλον απαιτητικό. Η επιλογή δεν ήταν δικιά μου, ήταν των κοριτσιών και αυτό για μένα είναι πολύ ωραίο. Όλες τους ήταν μαθήτριές μου. Είχαμε πάει σε μια συναυλία με μερικές από τις κοπέλες και εκεί που ακούγαμε μουσική τους πρότεινα να βρουν ένα έργο να το κάνουμε μαζί. Εν τη αθωότητι και τη ορμή των νιάτων, λίγο καιρό μετά μου πρότειναν τις Ικέτιδες του Αισχύλου. Και μάλιστα στη μετάφραση του Γρυπάρη… Παρόλο που ενείχε ένα ρίσκο -η μετάφραση είναι ποιητική και δύσκολη αλλά πολύ ουσιαστική- μου άρεσε η ιδέα να ανεβάσουμε αυτό το έργο στη συγκεκριμένη μετάφραση. Απ’ την αρχή ήταν δεδομένο ότι ήθελε πολλή δουλειά. Ξεκινήσαμε από τον Οκτώβριο, δηλαδή είχαμε 5 μήνες προετοιμασίας. ∆ουλέψαμε πρώτα το λόγο, το ίδιο το κείμενο ως προς το πλούσιο περιεχόμενό του,

Πιστεύω στους νέους ανθρώπους. Πρέπει να τους δίνουμε το χρόνο να δουν τι θέλουν και τι μπορούν, να μην τους βιάζουμε. Πρέπει κι εκείνοι να θέλουν να προσπαθήσουν πολύ.

έπειτα αρχίσαμε να ασχολούμαστε με την εκφορά. Όλα τα κορίτσια έμαθαν ολόκληρο το κείμενο απ’ έξω. ∆εν ήταν μοιρασμένοι οι στίχοι. Άρα, σε κάθε παράσταση η κάθε ηθοποιός λέει άλλο μέρος του κειμένου, έτσι που η παράσταση να αλλάζει συνεχώς; Στα χορικά, γιατί οι ρόλοι είναι μοιρασμένοι. Αρχική πρόθεση ήταν τίποτε να μην είναι μοιρασμένο, αλλά ένα μήνα πριν από την έναρξη, διαπιστώσαμε ότι αυτό θα χρειαζόταν τουλάχιστον ένα τρίμηνο δουλειάς ακόμη. Έτσι μοιράστηκαν οι ρόλοι αλλά στα χορικά οι ηθοποιοί δρουν ελεύθερα. Βασικό μας μέλημα ήταν να φτάσει καθαρός και ολόκληρος ο λόγος του Αισχύλου στους θεατές μέσα από τη μετάφραση του Γρυπάρη. Άλλωστε ο προσεκτικός θεατής καταλαβαίνει γρήγορα ότι η ερμηνεία -και όχι η απαγγελία- αυτής της μετάφραση αποτελεί μέρος της πρότασής μας. Επηρεάζει την ανάγνωση το γεγονός ότι όλοι οι ρόλοι παίζονται από γυναίκες; Υπάρχουν κομμάτια του έργου -μονόλογοι του βασιλιά, π.χ.- που θα μπορούσαν να ειπωθούν από ανθρώπους κάθε φύλου και ηλικίας. Θα ήθελα να φτάσει κάποια στιγμή που στην παράσταση να μην υπάρχουν ρόλοι, αλλά ο λόγος να εκφέρεται από ανθρώπους που θα μεταφέρουν τις αλήθειες του ποιητή. Θέλει να δουλέψουμε πολύ ακόμα, η παράστασή μας θέλει κι άλλη προετοιμασία για να φτάσει στο σημείο που θέλουμε. Ειδικά στο τέλος, φωτίσατε ιδιαιτέρως το θέμα της προσφυγιάς. Το ίδιο το έργο μας πηγαίνει προς τα εκεί. Ο Αισχύλος εδώ συζητάει πάρα πολλά ζητήματα: τη δημοκρατία, τα δικαιώματα των γυναικών, τα διλήμματα των κυβερνώντων, τον κοινωνικό αντίκτυπο που έχουν οι αποφάσεις των κυβερνώντων, το ρόλο του ηγέτη και την

ηθική δύναμη που πρέπει να έχει, το δίκιο και το άδικο, τη θεία τιμωρία… ∆ουλέψατε με μαθήτριές σας. Θα πρέπει να ήταν μια πολύ ειδική εμπειρία… Θεωρώ ότι ήταν μια συνέχιση της διδασκαλίας, όχι σκηνοθεσία. Για μένα ήταν πολύ ωραίο που το φεστιβάλ δέχτηκε να στεγάσει την έρευνά μας, δίδαξα τις 9 κοπέλες και στο τέλος δημιουργήσαμε την παράσταση. Άλλωστε, η σκηνοθεσία δεν είναι η δουλειά μου. Είμαι ηθοποιός πάνω απ’ όλα και τα τελευταία χρόνια διδάσκω, κάτι που το θεωρώ επίσης δουλειά μου και μ’ αρέσει πολύ. Πιστεύω στους νέους ανθρώπους. Πρέπει να τους δίνουμε το χρόνο να δουν τι θέλουν και τι μπορούν, να μην τους βιάζουμε. Πρέπει κι εκείνοι να θέλουν να προσπαθήσουν πολύ. Το επάγγελμά μας δεν έχει οικονομική άνεση, είναι αβέβαιο, αλλά αυτό που θέλεις το προσπαθείς, και σε κρατάει ζωντανό, πας με την ελπίδα ότι θα καταφέρεις. Η αβεβαιότητα δεν πρέπει να μας σταματά. Γιατί θελήσατε να δείξετε αυτή τη δουλειά σας στο Φεστιβάλ; Τι σας πρόσφερε -σε όλα τα επίπεδα- η συμμετοχή σας; Πρώτα –πρώτα είχαμε τη σιγουριά ότι θα γίνει η δουλειά και όλοι θα πάρουμε μια αμοιβή, μπορεί όχι μεγάλη, αλλά πάντως θα υπάρχει. Είχαμε επίσης ηθική υποστήριξη και την απαραίτητη προβολή. Για το Φεστιβάλ ήταν ένα ρίσκο: νέες, άγνωστες ηθοποιοί και δεν είχαν καμιά σιγουριά για το αποτέλεσμα. Κι όμως μας δέχτηκαν. Ξέρετε, εκτιμώ πολύ τον Γιώργο Λούκο. Βρίσκεται σε μια υψηλή καλλιτεχνική θέση αλλά δεν έχει οίηση, δεν φέρει τη θέση του στη συζήτησή του μαζί σου, πράγμα σπάνιο. Θα ξαναπαιχτεί η παράσταση; Ίσως τον Σεπτέμβριο, πάλι στο χώρο του Φεστιβάλ, το συζητάμε… Αν ταιριάξουν ημερομηνίες και υποχρεώσεις… Υπάρχουν σχέδια για το μέλλον; Το μόνο σίγουρο είναι η συμμετοχή μου στην ταινία του Γιώργου Ζώη «Stage Fright» (Ο φόβος της σκηνής). Αφορμή για το σενάριο είναι η εισβολή των Τσετσένων εξτρεμιστών σε θέατρο της Μόσχας πριν από μερικά χρόνια. Είναι η πρώτη του ταινία και χαίρομαι πολύ για τη συμμετοχή μου. Τα γυρίσματα θα γίνουν Ιούλιο και Αύγουστο. Επίσης θα πάμε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν με τον Κυκλισμό του Τετραγώνου του ∆ημήτρη ∆ημητριάδη, που είχε παρουσιαστεί με επιτυχία πέρυσι.

Στην παράσταση τα σκηνικά και κοστούμια ήταν του Άγγελου Μέντη, τη κίνηση είχε επιμεληθεί η Ζωή Χατζηαντωνίου και έπαιζαν οι: Ναζίκ Αϊδινιάν, Ασπασία-Μαρία Αλεξίου, Νικόλ ∆ημητρακοπούλου, Μελίσσα Κωτσάκη, ∆ήμητρα Μητροπούλου, Ιωάννα Μιχαλά, Κέλλυ Παπαδοπούλου, Ιωάννα Πιατά και Ανδρομάχη Σπανέλλη.

1059

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

ΒΙΒΛΙΟ

Η Πόλη μιας Πολίτισσας Ιώ Τσοκώνα «Το Πέρα των Ελλήνων Στην Κωνσταντινούπολη του χθες και του σήμερα» Εκδόσεις Μεταίχμιο Απρίλιος 2014

κόμη σήμερα, η Κωνσταντινούπολη μας απασχολεί. Όχι σαν μία σημαντική πόλη του σύγχρονου κόσμου, η μεγαλύτερη της γείτονος χώρας, ούτε σαν ένας επίλεκτος ταξιδιωτικός προορισμός. Αλλά σαν να πρόκειται για μία δική μας πόλη. ∆εν μας ενδιαφέρει όπως το Παρίσι ή το Λονδίνο, ούτε, όμως, με τον τρόπο της Αλεξάνδρειας ή με εκείνον της “χαμένης πατρίδας”, σαν την Σμύρνη. Θα λέγαμε πως μας απασχολεί όπως η Θεσσαλονίκη. Τουλάχιστον αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από τον αριθμό των βιβλίων γύρω από αυτήν, που εκδίδονται τα τελευταία χρόνια. Κι αυτό, παρόλο που όλοι οι μύθοι της έχουν, προ πολλού, ξεφτίσει. Από την χιλιόχρονη πρωτεύουσα του Βυζαντίου απομένουν κάποιες σχεδόν παραμυθικές ονομασίες, όπως Βασιλεύουσα, Θεοφρούρητος, Βασιλίδα των πόλεων. Μαζί έχουν χαθεί και οι θρύλοι της, ούτε στα παιδικά βιβλία δεν διασώζονται ίχνη τους. “Χρωματισμένους ζεστά από τα μητρικά χείλη” είχαν ακούσει οι άνθρωποι της ηλικίας του Άγγελου Τερζάκη για τα εφτά μισοτηγανισμένα ψάρια στο Μπαλουκλί και για την βουλιαγμένη στη θάλασσα του Μαρμαρά άγια Τράπεζα της Αγια-Σοφιάς. Με δεσπόζοντα, τον θρύλο για τον μαρμαρωμένο βασιλιά. Μέσα στους αιώνες, η Κωνσταντινούπολη αλλάζει ονομασίες. Βυζαντίς, Augusta Antonioni, Nova Roma, Μεγαλόπολις και Επτάλοφος, η επί σχεδόν εννιακόσια χρόνια πρωτεύουσα του Βυζαντίου, “το καύχημα των ζώντων υπό την του ηλίου ανατολήν”, που έπεσε την 29η Μαΐου 1453, “την τελευταία μέρα του κόσμου για την χριστιανική ∆ύση”. Η Πόλη, με το κεφαλαίο πι, χωρίς έτερο προσδιοριστικό. Κέντρο του κόσμου παρέμεινε και για τους νέους δικαιούχους της, που εξάλειψαν το όνομα Κωνσταντινούπολη από τον χάρτη, ονοματοποιώντας στη θέση του τη φράση “εις την Πόλιν”, τουρκιστί Ιστανμπούλ. Όσο για τους έκπτωτους νομείς της, η Κωνσταντινούπολη στάθηκε η κεντρομόλος, έστω και ανομολόγητα, ψυχή της Μεγάλης Ιδέας για τα κοντά 80 χρόνια, που αυτή τους νανούρισε. Από την 14η Ιαν. 1844, που ο Ιωάννης Κωλέττης σοφίστηκε και εκστόμισε από τα έδρανα της Βουλής αυτήν την ηχηρή αλλά και κρυπτική έκφραση, μέχρι την Καταστροφή του 1922. “Γεννηθήκαμε κάτω από τον αστερισμό της Μεγάλης Ιδέας και ζήσαμε την Καταστροφή περισσότερο σαν ταπείνωση”, έγραφαν εκείνοι της γενιάς του ’30. Οι παλαιότεροι, της γενιάς του 1880, όταν για πρώτη φορά “πατούν τη Σταμπούλ”, όπως ο Ανδρέας Καρκαβίτσας, τη ∆ευτέρα, 4 του Γενάρη 1893, θλίβονται, που τη θέση του αναστηλωμένου από τον Μέγα Κωνσταντίνο Σταυρού τον έχει πάλι πάρει το μισοφέγγαρο. “Και ποιος ηξέρει για πόσον καιρόν ακόμη”, αναρωτιόταν. Πατριώτης, συνεπαρμένος με το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, είναι σίγουρος ότι θα συμβεί κάποτε. Ο Καρκαβίτσας έρχεται προσκυνητής περαστικός στην Πόλη, δεν γνωρίζει την ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, ούτε στρέφει σε αυτήν τις προσμονές του. Αντιθέτως, ο Κωνσταντινουπολίτης Σταύρος Βουτυράς, 24 χρόνια μεγαλύτερός του, κι αυτός θερμός πατριώτης, μπορεί να μην ντύνεται στο χακί αλλά πολεμάει σε ένα εξίσου δύσκολο μετερίζι, όπως θα έλεγαν οι σημερινοί διανοούμενοι που διασκεδάζουν με εκείνους τους γραφικούς πατριώτες. Ο Βουτυράς εκδίδει την εφημερίδα, ο «Νεολόγος». Ίσως, “το πιο εκφραστικό δημοσιογρα-

φικό όργανο των Ελλήνων της Πόλης στο δεύτερο μισό του 19ου”, όταν θάλλει η Μεγάλη Ιδέα. Αυτό, σύμφωνα με τον ιστορικό Κωνσταντίνο Σβολόπουλο, που δίνει στην ελληνική κοινότητα “την πρωτοπορία στα γράμματα και τις επιστήμες υπό την οθωμανική αυτοκρατορία”. “Κολυμβήθρα δια την αναγέννησιν της Ανατολής” αποκαλεί ο Βουτυράς στην εφημερίδα του, εν έτει 1873, τους Ρωμιούς της Πόλης. Ο Καρκαβίτσας και ο Βουτυράς πέθαναν και οι δυο σε κακή κατάσταση, από φυματίωση του λάρυγγα ο πρώτος, τυφλός και πάμφτωχος ο δεύτερος. Μόλις που πρόλαβαν να μάθουν τα κακά μαντάτα, το ανεπίτευκτο της Μεγάλης Ιδέας. Ο Σταύρος Βουτυράς, τον οποίο έχουμε αρκετές φορές μνημονεύσει, στάθηκε η αφορμή να ξεχωρίσουμε ένα από τα καινούρια βιβλία για την Κωνσταντινούπολη. Θα πρέπει να ομολογήσουμε πως η παραπομπή της συγγραφέως σε σχετικό κείμενό μας κολάκεψε την λανθάνουσα φιλαυτία μας. Ασχέτως αν μας στενοχώρησε, καθώς μας αναφέρει ως ανήκοντες στο πρώτο φύλλο. Απόλυτα δικαιολογημένη, με το αρχίγραμμα του μικρού ονόματος, που έχουμε επιλέξει ως υπογραφή, από το φόβο πως τα δισύλλαβα θηλυκά υποκοριστικά στερούνται σοβαρότητας. Όπως και να έχει, πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της Ιούς Τσοκώνα, το πιο πρόσφατο σε μία σειρά από ενδιαφέροντα βιβλία συγγραφέων ποικίλης προέλευσης, ηλικίας και άρα, προοπτικής. Επιλεκτικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε το φιλόδοξο οδοιπορικό του Αλέξανδρου Μασσαβέτα στην Κωνσταντινούπολη, “την Πόλη των Απόντων”, που σημαίνει όλων των “Άλλων”, τουτέστιν Ελλήνων, Λεβαντίνων, Εβραίων, Αρμενίων, Ρώσων. Το βιβλίο απέσπασε το Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας για την εκδοτική σοδειά του 2011. Επίσης, το παλαιότερο αστυνομικό του Κωνσταντινουπολίτη Πέτρου Μάρκαρη, «Παλιά, πολύ παλιά», που, κατ’ εξαίρεση, διαδραματίζεται στην γενέτειρά του. Την ίδια χρονιά, το 2008, είχε κυκλοφορήσει και το μυθιστόρημα του Γιάννη Ξανθούλη, αυτός γεννημένος στην Αλεξανδρούπολη με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη, «Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου πόθων». Το 2012, εκδόθηκαν δυο ακόμη ενδιαφέροντα μυθιστορήματα. Το μεταμοντέρνας σύλληψης, «Απόπειρα συνάντησης», της Ισμήνης Καρυωτάκη, που πλέκεται γύρω από την Κωνσταντινούπολη αλλά μνημονεύει μόνο την Ιστανμπούλ, και το βραβευμένο μπέστ σέλερ του Θωμά Κοροβίνη, το «’55». Όπως δηλώνει ο τίτλος, εστιάζει στον Σεπτέμβριο του 1955, όταν οι Τούρκοι εξαπέλυσαν το μεγάλο πογκρόμ εναντίον όσων Ρωμιών απέμεναν. Τέλος, πέρυσι, εκδόθηκε το αυτοβιογραφικό, «Η πόλη που γεννήθηκα. Ιστανμπούλ 1926-1946», του Μάριο Βίττι. Αυτός είναι από Ιταλό πατέρα και Ρωμιά μητέρα, “με σημαντικούς Φαναριώτες προγόνους από την πλευρά της μητέρας της και καλοστεκούμενους Καππαδόκες από την πλευρά του πατέρα της”. Τα πρώτα είκοσι χρόνια της ζωής του

στην Πόλη τα έζησε στο Πέραν ή και Πέρα, τουρκιστί Μπέγιογλου. Περιοχή, που άρχισε να παίρνει αυτοδύναμη υπόσταση μετά την Άλωση, με την εγκατάσταση σε αυτήν των ευρωπαϊκών πρεσβειών. Εκεί έζησε τα αντίστοιχα πρώτα δέκα επτά χρόνια της ζωής του ο Γιώργος Θεοτοκάς, γι’ αυτό και στο μυθιστόρημά του, «Ο Λεωνής», περιγράφει με τόση ζωντάνια τον δημοτικό κήπο του Ταξιμιού. Και ακόμη παλαιότερα, τον 19ο αι., εκεί βρέθηκε στα δεκατέσσερά του ο Ευρυτάνας ∆ημήτριος Παπαδόπουλος, αρχικά ως μαθητής και έμεινε κοντά τριάντα χρόνια. Το μυθιστόρημά του, από τα πρώτα μπέστ σέλερ της δεκαετίας του 1920, «Η Ωραία του Πέραν», που εξέδωσε με το ψευδώνυμο Τυμφρηστός, συναρπάζει τις ρομαντικές ψυχές με τον τραγικό έρωτα της ωραίας Ερμιόνης για τον φτωχό Αιμίλιο, αλλά και με τα ειδυλλιακά τοπία μέσα στα οποία εκτυλίσσεται. υτό «Το Πέρα των Ελλήνων» παρουσιάζει η Τσοκώνα, όπως το έζησε αυτή τα δέκα οκτώ πρώτα χρόνια της ζωής της. 80 χρόνια μετά τον Τυμφρηστό, 60 μετά τον Θεοτοκά και κοντά 40 μετά τον Βίττι, καθόσον γεννημένη το 1964. Ο Κοροβίνης γράφει τον πρόλογο στο βιβλίο της με την οικειότητα του οικογενειακού φίλου. Θεσσαλονικιός αυτός, φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση, δίδαξε κοντά μία δεκαετία, από το 1988 μέχρι το 1996, στο Ζάππειο και το Κεντρικό Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινούπολης. Στον πρόλογό του αναφέρει δυο άλλα μέλη της οικογένειας, τη μητέρα της συγγραφέως Ολυμπία, διευθύντρια της Αστικής Σχολής Κοντοσκαλίου, και τον αδελφό της, Αριστοτέλη, σήμερα καθηγητή του Ζωγραφείου, με συγγραφική δράση. Και τα δυο αδέλφια μας είναι γνωστά από τα δημοσιεύματά τους στο περιοδικό «Κινστέρνα». Στο βιβλίο, υπάρχει ιδιαίτερο κεφάλαιο, με τίτλο «Ο “Άρης” και η “Ιώ”», σε ανωφερή τα ονόματα, καθώς γίνεται λόγος για την προέλευσή τους. Με πλάγιο τρόπο, η συγγραφέας διανθίζει τις αναμνήσεις της με μύθους και ιστορικά στοιχεία. Στο πρώτο κεφάλαιο, συστήνεται ως κόρη δασκάλων, αφιερώνοντας το βιβλίο στον πατέρα της. Λησμονεί να αναφέρει το όνομά του, τον ζωντανεύει όμως ως δάσκαλο στα Ταταύλα. Ενώ, σε ένα άλλο κεφάλαιο, δίνει το λιγότερο γνωστό ιστορικό του σχολείου της μητέρας της, όπου φοίτησε και η ίδια. Η αφήγηση ξετυλίγεται με χρονολογική τάξη, διατηρώντας έναν ανάλαφρα ευφρόσυνο τόνο. Όλα συμβαίνουν μέσα σε μία αγαπημένη οικογένεια και σε μία ευημερούσα κοινότητα. Τα δυσάρεστα, ωστόσο, δεν μένουν στα παραλειπόμενα. Αναφέρονται στις επιμέρους ιστορικές αναδρομές, με τον ενδεικνυόμενο για ένα παρόμοιο βιβλίο τρόπο· ακριβόλογα και χωρίς δραματικούς τόνους. Τα Σεπτεμβριανά, οι απελάσεις του ’64, μετά τις ταραχές μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, και πάλι το ’74. Η ιστορία της Τσοκώνα ξεκινά από το Φανάρι όπου γεννήθηκε, το Πατριαρχείο όπου βαφτίστηκε και τη Μεγάλη του Γένους Σχολή, όπου ήταν μαθητής ο αδελφός της. Στο Φανάρι ήταν το σπίτι των

γονιών της μητέρας της, που την κακόμαθαν μεν με τα χάδια τους, όπως γράφει, αλλά έπλασαν με τις ιστορίες τους μία Ελληνίδα γνησιότερη από τις συνομήλικές της Ελλαδίτισσες. Όταν αυτό το ξύλινο σπίτι, πλάι στο Μετόχι του Αγίου Τάφου, κάηκε, η μικρή Ιώ παραθέριζε στην Πρώτη, στα Πριγκηπόνησα. Την ιστορία του και τη φρίκη της φωτιάς την περιγράφει ο αδελφός της σε βιβλίο του. Οι δικές της αναμνήσεις γίνονται πιο ζωηρές με την εγκατάσταση της οικογένειας στο διαμέρισμα του Τζιχανγκίρ, προάστιου του Πέρα. Αυτή ήταν η πρώτη γειτονιά και του Μασσαβέτα, οπότε οι περιγραφές των δυο συγγραφέων για τις πολυκατοικίες και τις γειτονιές τους βαίνουν παραλήλως. Κεντρικό σημείο και στις δυο αφηγήσεις είναι ο Ίσιος ή Μεγάλος ∆ρόμος του Πέρα. Από τα πρώτα ιδρύματα που παρουσιάζει η συγγραφέας είναι το Ζωγράφειο, που λειτουργεί μέχρι σήμερα έστω και με 40 μαθητές. Ακολουθούν το Ζάππειο, που ήταν το σχολείο της και τα υπόλοιπα σχολεία του Πέρα. Ως κατακλείδα, περιγράφει την αγαπημένη της Πρώτη, το νησί τους. Στις παιδικές αναμνήσεις, αναμιγνύονται ιστορικές πληροφορίες, όπως εκείνο το μεγάλο λευκό κιονόκρανο στην αλάνα έξω από την Παιδόπολη ή το νησί ως τόπος εξορίας τα βυζαντινά χρόνια. Η Τσοκώνα, αφού ολοκληρώνει, σε ένα πρώτο μέρος του βιβλίου, τις αναμνήσεις των παιδικών και εφηβικών χρόνων, αποπειράται μία συστηματική παρουσίαση “του Πέρα των Ελλήνων”, κρατώντας έτσι στο ακέραιο την υπόσχεση του τίτλου. Με πληρότητα, αλλά χωρίς καταγραφικό φιλολογισμό, παρουσιάζει συστηματικά αξιοθέατα και Ιδρύματα. Είναι πολύτιμη αυτή η περιγραφή, γιατί τις λεπτομέρειες που έχει συγκρατήσει η μνήμη, ο ερευνητής δεν τις εντοπίζει, όσο κι αν κοπιάσει. Μεταφράστρια σήμερα από τα ελληνικά στα τουρκικά, πλουτίζει περαιτέρω την αφήγησή της. ∆ίνει το προβάδισμα στα κινηματογραφικά έργα και τις αίθουσες, χάρις στην “μανιώδη σινεφίλ” μητέρα, ακολουθούν ένα εκτενές κεφάλαιο για τις εκκλησίες και μικρότερα, για τα προξενεία και τα θέατρα, αυτά χάρις και στον θεατρόφιλο πατέρα. Ιδιαίτερα κεφάλαια αφιερώνονται στα αξιοθέατα, την πλατεία Ταξίμ, το κοσμοπολίτικο Σταυροδρόμι και τον Γαλατά. Η συγγραφέας δεν λησμονεί να αναφερθεί στον ελληνικό Τύπο, καθώς και σε ορισμένες προσωπικότητες του Πέρα, αλλά και σε κάποιους γραφικούς τύπους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά της στην όγδοη Τέχνη, τη φωτογραφία. Κατά μία εκδοχή, επειδή η Κωνσταντινούπολη δεν είχε πολλούς ντόπιους ζωγράφους, πλήθυναν οι φωτογράφοι. Από το 1850 και ύστερα, στον Ίσιο ∆ρόμο ανοίγουν φωτογραφεία. Πρώτος ο Βασιλάκης Καργόπουλος, μετά ο γιος του Κωνσταντίνος, αλλά κυρίως, ο Αχιλλέας Σαμαντζής και ο γαμπρός του Ευγένιος ∆αλέζιος, τους οποίους πρωτογνωρίσαμε πέρυσι με την έκθεση των φωτογραφιών τους στην Αγιορείτικη Εστία της Θεσσαλονίκης. Η παρουσίαση από την Τσοκώνα του Σαμαντζή συνιστά μία μοναδική μαρτυρία γι’ αυτόν τον ερασιτέχνη φωτογράφο, “αστό, πολύγλωσσο και κοσμοπολίτη”. Το 1936 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και πέθανε το 1942, τυφλός και σε κακή οικονομική κατάσταση, όπως ο Βουτυράς. Αυτός δέκα χρόνια νεότερος, στα 72. Το βιβλίο εικονογραφείται με 30 από τις συνολικά 120 φωτογραφίες που τράβηξε επί τούτου ο φίλος της συγγραφέως, φωτογράφος Σαμί Σολμάζ. Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Η Καμεράτα συναντά τους Beatles

Θεόδωρος Κουρεντζής, ο κορυφαίος έλληνας μαέστρος, ο μαθητής του θρυλικού Ilya Musin που ο δάσκαλός του είχε πει για εκείνον: «Είχα πολύ ταλαντούχους μαθητές σαν τον Gergiev και τον Temirkanov και μια μόνο διάνοια: τον Θεόδωρο Κουρεντζή», ο διευθυντής ορχήστρας που κατάφερε να στρέψει τα φώτα των ΜΜΕ από τις λαμπερές ευρωπαϊκές και αμερικανικές αίθουσες στη Σιβηρία -τον τόπο με άλλα λόγια που φαντάζει με αυτοεξορία δίχως όμως να είναι, και όπου επέλεξε για να γεννήσει, στην απομόνωσή του, μουσική- καταφθάνει στο αθηναϊκό καλοκαίρι. Για να διευθύνει για πρώτη φορά ένα ελληνικό σύνολο μουσικής: το Κyklos ensemble.Ένα σύνολο αποτελούμενο από διακεκριμένους σολίστ -εντός και εκτός των τειχών- που έχει καταφέρει, στο σύντομο διάστημα της παρουσίας του, βασίζοντας την ύπαρξή του στην έννοια της ανταποδοτικότητας και μένοντας μακριά από τις συνήθεις πρακτικές και πεπατημένες, να διαγράψει μια αστραφτερή πορεία ευρέως (μουσικού) φάσματος απολαμβάνοντας το θαυμασμό τόσο του Τύπου όσο και του κοινού. Μαζί τους ο τενόρος Keith Bernard Stonum που έχει ενθουσιάσει με τη ζεστή, πλούσια φωνή του και την πολυποίκιλη σκηνική του παρουσία. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, θα ερμηνεύσουν το σπαρακτικό αριστούργημα του γερμανικού Ρομαντισμού: το Χειμωνιάτικο Ταξίδι (1827) του Φραντς Σούμπερτ (1797-1828). Τον ακρογωνιαίο λίθο του ρεπερτορίου του λιντ, όπως επανερμηνεύεται ευφυώς μέσα από τη μεταμοντέρνα, όσο και βαθύτατα εκφραστική μεταγραφή του Hans Zender για σύνολο δωματίου (1993). ∆ευτέρα 14 και Τρίτη 15 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 25, 20, 10 (φοιτητικό), 5 ευρώ (ανεργίας, ΑμεΑ).

20ό ∆ιεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας

ο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, φέτος, συμπληρώνει τα 20 του χρόνια. 20 συνεχή χρόνια, κατά τα οποία συνέβαλε σημαντικά στη γνωριμία και ανάπτυξη του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα και κατέλαβε μια διακριτή θέση στην καλλιτεχνική ζωή της χώρας, αλλά και διεθνώς. Το επετειακό 20ό ∆ιεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, που θα πραγματοποιηθεί από τις 17 έως τις 24 Ιουλίου και διοργανώνεται από το ∆ιεθνές Κέντρο Χορού Καλαμάτας (∆Ι.ΚΕ.ΧΟ.), ανοίγει με το Nederlands Dans Theater 2 σε μια συνάντηση με την υψηλή τεχνική, την εκφραστικότητα, την ποιητικότητα. Το παγκοσμίως γνωστό σχήμα από την Ολλανδία μας συστήνει την ομάδα των νεώτερων δεξιοτεχνών του, 17 έως 23 ετών, που ιδρύθηκε το 1978. Ο χορογράφος Paul Lightfoot που ανέλαβε από το 2011 τα ηνία της ομάδας μετά την επί 36 χρόνια εμπνευσμένη καλλιτεχνική διεύθυνση του Ji i Kylian, σηματοδοτεί τη συνέχεια του ιστορικού συγκροτήματος. Χορογραφίες: Alexander Ekman, Ji i Kylian, Sol Leon και Paul Lightfoot. Χορεύουν: Luke Cinque-White, Olivier Coeffard, Spencer Dickhaus, Clement Haenen, Chuck Jones, Gregory Lau, David Ledger, Luna Mertens, Imre van Opstal, Xanthe van Opstal, Devi Selly, Yukino Takaura, Fernando Troya, Casia Vengoechea, Clara Villalba, Richel Wieles, Katarina van den Wouwer. Πέμπτη 17 και Παρασκευή 18 Ιουλίου, στις 10μ.μ., στο Μέγαρο Χορού. Τιμές εισιτηρίων: 20 ευρώ, 15, 12 (φοιτητικό / μειωμένο) και 10 (περιορισμένης ορατότητας).

Η Καμεράτα αξίζει και πρέπει να συνεχίσει Οι Μουσικές προτάσεις συνυπογράφουν το κείμενο – έκκληση του συνάδελφου Γιώργου Μονεμβασίτη που αφορά το παρόν και το μέλλον της Καμεράτα και έχει ως εξής: « Όπως ίσως γνωρίζετε η δοξασμένη και στο εξωτερικό Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής πρόκειται να πραγματοποιήσει την Πέμπτη 17 Ιουλίου συναυλία, στο Ηρώδειο, αφιερωμένη στους θρυλικούς Beatles, ενταγμένη στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών. Εκείνο το οποίο μάλλον δεν γνωρίζετε είναι ότι για την Καμεράτα, δεν είναι μια απλή συναυλία, αλλά μια ιδιαίτερη συναυλία, η οποία θα βοηθήσει το σπουδαίο αυτό μουσικό σύνολο να ξεπεράσει κάποια από τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει τον τελευταίο καιρό. Μειώνεται έτσι η χαρά της διεθνούς καταξίωσής του, μια και τόσο το δημόσιο όσο και οι ιδιωτικοί φορείς αδιαφορούν για την οφειλόμενη υποστήριξη της Ορχήστρας, που αποτελεί τούτες τις δύσκολες εποχές ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα πολιτιστικά αγαθά μας. Μικρές αποδείξεις γι’ αυτό αποτελούν αφενός μεν τα διεθνή εγκώμια για το πλέον πρόσφατο ηχογράφημα της Καμεράτας -το μπαλέτο «Τα Πλάσματα του Προμηθέα» του Λούντβιχ βαν Μπετό-

«Μετρονόμος», τεύχος 52

βεν, που εκδόθηκε από την ιστορική και πολυδύναμη δισκογραφική εταιρεία DECCA- αφετέρου δε η συμμετοχή της, στις 2 Αυγούστου, στο περίφημο Φεστιβάλ Μουσικής Proms του BBC, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Λονδίνο. Σημειώστε ότι είναι το πρώτο ελληνικό μουσικό σύνολο το οποίο εκλήθη να συμμετέχει ποτέ στην υπεραιώνια ιστορία του θεσμού αυτού -ιδρύθηκε το 1895!- που θεωρείται ως το σημαντικότερο από τα μεγάλα Φεστιβάλ Μουσικής του κόσμου. […] Θυμίζουμε ότι στο εξωτερικό η Καμεράτα εμφανίζεται με το όνομα Armonia Atenea. Κατόπιν αυτών, όπως αντιλαμβάνεστε, η παρουσία σας στη συναυλία του Ηρωδείου, στην οποία αρχιμουσικός θα είναι ο πολύπειρος Μίλτος Λογιάδης, δεν θα αποτελέσει απλώς μια επιβράβευση της Καμεράτας για τα όσα σπουδαία προσφέρει, δεν θα αποτελέσει για εσάς, μόνο μια όμορφη μουσική βραδιά, στην οποία θα απολαύσετε σε όμορφες ερμηνείες τα αειθαλή, διαχρονικά τραγούδια των Beatles, που κατέκτησαν πριν 50 χρόνια την κορυφή του μουσικού κόσμου και παραμένουν ακόμη εκεί. Θα αποτελέσει και μια σημαντική αρωγή σε αυτό το υπέροχο μουσικό σύνολο, που αξίζει, πάση θυσία να συνεχίσει το δημιουργικό του έργο.»

Μάνος Χατζιδάκις 20 χρόνια μετά ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΤΗΣ «ΕΠΟΧΗΣ»

Κyklos ensemble υπό τον Θ. Κουρεντζή

α τρομερά παιδιά από το Λίβερπουλ, είδωλα μιας νεολαίας που παραληρούσε αλλά και ιδιοφυείς μουσικοί που πειραματίστηκαν και εξελίχθηκαν ταυτόχρονα με τα ρεύματα της εποχής τους, έμειναν μαζί δέκα χρόνια αλλάζοντας το ρου της μουσικής ιστορίας. Τα τραγούδια τους δεν σημάδεψαν μόνο την ιστορία της μουσικής αλλά και την προσωπική ιστορία πολλών εκατομμυρίων ακρατών και έρχονται ξανά στην επικαιρότητα με έναν άλλο τρόπο που ενισχύει την διαχρονικότητα τους. Η Καμεράτα και ο Μίλτος Λογιάδης μας προσκαλούν σ’ ένα μουσικό ταξίδι με μεγάλες επιτυχίες τον θρυλικών Σκαθαριών, σε ενορχήστρωση του Νίκου Πλατύραχου η οποία εμπλουτίζει τα τραγούδια με το μεγαλείο του συμφωνικού ήχου, διατηρώντας ανεξίτηλο το μοναδικό ύφος και τη δυναμική τους. Το «ρόλο» των τεσσάρων Σκαθαριών αναλαμβάνουν οι τραγουδιστές: Κώστας Βασιλιάγκος, ∆ώρος ∆ημοσθένους, Βασίλης Γισδάκης, Στιβ Κόκκας, ενώ special guest θα είναι το αγαπημένο συγκρότημα της νεολαίας Μέλιsses. Την Πέμπτη 17 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές εισιτηρίων: 30 ευρώ, 15, 10 (φοιτητικό), 5 (κάρτα ανεργίας, ΑμεΑ).

τις 15 Ιουνίου συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από το θανάτου του Μάνου Χατζιδάκι (1994), του συνθέτη που μεγάλωσε, και θα συνεχίσει να μεγαλώνει, γενιές Ελλήνων με το έργο του. Και αν πρέπει να σταθούμε σε κάτι είναι η συνέπεια μεταξύ όσων έλεγε και όσων έπραττε. Οι δημόσιες παρεμβάσεις του δεν ήταν άλλο από τον τρόπο που θα πρέπει να λειτουργεί ένας ζωντανά σκεπτόμενος άνθρωπος. «Επειδή όμως η σκέψη έχει γίνει είδος πολυτελείας στον καιρό μας… φαντάζω σαν φιλόσοφος», έλεγε. «Φανταστείτε σε τι κατάντια φτάσαμε να φαντάζω εγώ σαν φιλόσοφος, ενώ έχω, απλούστατα, κοινό νου». Όταν σχολίαζε, το έκανε ως πολίτης και όχι ως Χατζιδάκις. Κι αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να είναι χρήσιμος πολίτης. Το αφιέρωμα του Μετρονόμου δεν θα σταθεί στη μουσική του Χατζιδάκι αλλά στη σκέψη του, στο λόγο του, στους ποιητές που συνεργάστηκε, με ξεχωριστή θέση το Νίκο Γκάτσο, και στους στίχους που έγραψε ο ίδιος. Και πριν απ’ όλα αυτά μια εκτενή έρευνα για τις κοινωνικοπολιτικές και αισθητικές αναζητήσεις ενός ανήσυχου νέου στην Αθήνα της Κατοχής και της Απελευθέρωσης, για τον Μάνο Χατζιδάκι της ΕΠΟΝ. Από τα ενδιαφέροντα και συναρπαστικά περιεχόμενα ξεχωρίσαμε: «Μάνος Χατζιδάκις: Βιογραφικό σημείωμα σε πρώτο πρόσωπο», Αλέξης Βάκης & Ιάσονας Χανδρινός: «Ο Μάνος Χατζιδάκις της ΕΠΟΝ», Μίκης Θεοδωράκης: «Ο εμφύλιος, ο Μάνος και εγώ», Μάνος Χατζιδάκις: «Η μουσική είναι μια υπόθεση η οποία αφορά έναν κόσμο επεξεργασμένο», μια -αδημοσίευτη στο μεγαλύτερο μέρος της- συνέντευξη, στον Νίκο Σερβετά. Το καλαίσθητο artwork εξωφύλλου και αφιερώματος υπογράφει ο Πέτρος Παράσχης.

Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

«38 ΜΑΡΤΥΡΕΣ»

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

∆εν είδαν, δεν άκουσαν, δεν ξέρουν!

Του Στράτου Κερσανίδη

χουμε, άραγε, απωλέσει κάποιες από τις ανθρώπινες ιδιότητές μας; Η σύγχρονη ζωή στις μεγάλες μητροπόλεις του κόσμου, η αποξένωση και η απαιτητική καθημερινότητα μάς έχουν μεταλλάξει σε βαθμό που να μη νοιαζόμαστε για το τι συμβαίνει έξω από την κλειδαμπαρωμένη μας πόρτα; Κολυμπούμε στη θάλασσα της αδιαφορίας, την οποία αποδεχόμαστε με τη δικαιολογία της άγνοιας, κι όταν η άγνοια δεν είναι πειστική, ούτε για μας τους ίδιους που υποκρινόμαστε, τότε ρίχνουμε την ευθύνη στις αισθήσεις μας, στην ακοή και την όραση; ∆εν βλέπουμε, δεν ακούμε άρα δεν γνωρίζουμε. Θύτες και θύματα ενός καταρρέοντος κόσμου, μιας παρακμάζουσας κοινω-

«Η ΣΚΥΛΑ»

νίας. Το 1964, η 28χρονη Κίτι Γκενοβέζε δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι της, στη Νέα Υόρκη. ∆ύο εβδομάδες μετά τη δολοφονία, ένα άρθρο σε εφημερίδα, αποκάλυψε την αδιαφορία που επέδειξαν οι γείτονες της άτυχης γυναίκας, οι οποίοι δεν αντέδρασαν στις φωνές της. Οι περισσότεροι, μάλιστα, υποστήριξαν πως δεν είδαν ούτε άκουσαν τίποτε. Η κοινωνική ψυχολογία ονόμασε το φαινόμενο «Σύνδρομο Γκενοβέζε» και σχετίζεται με αυτό που ονομάζεται «διάχυση της ευθύνης». Βασισμένο στο παραπάνω περιστατικό είναι το μυθιστόρημα του Ντιντιέ Ντεκουάν, «Πώς πεθαίνουν οι γυναίκες;» (Est-ce ainsi que les femmes meurent?). Με τη σειρά του ο σκηνοθέτης Λουκάς Μπελβό, μετέφερε την ιστο-

Κυνισμός και ανηθικότητα

ρία στον κινηματογράφο. Η ταινία «38 μάρτυρες» (38 temoins), μεταφέρει τη δράση από τη Νέα Υόρκη στη Χάβρη, το μεγάλο γαλλικό λιμάνι στη Μάγχη, στη δεξιά όχθη των εκβολών του Σηκουάνα. Βέβαια, η γεωγραφία δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, όσο το ίδιο το γεγονός, το οποίο θα μπορούσε να είχε συμβεί -και έχει συμβεί- σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Η ταινία ξεκινά με τη Λουίζ να επιστρέφει στο σπίτι της από ταξίδι. Μόλις φθάνει, διαπιστώνει πως ακριβώς απέναντι από το παράθυρό του σπιτιού της, έγινε την προηγούμενη νύχτα ένας φόνος. Μια 20χρονη φοιτήτρια δολοφονήθηκε. Οι έρευνες της αστυνομίας δεν οδηγούν πουθενά καθώς οι 38 γείτονες που ερωτώνται λένε πως δεν είδαν ούτε άκουσαν τίποτε. Ανάμεσά τους και ο Πιέρ, μνηστήρας της Λουίζ, ο οποίος εργάζεται ως καπετάνιος στο λιμάνι και υποστηρίζει πως κοιμόταν βαθιά. Στο μεταξύ, μια δημοσιογράφος από τοπική εφημερίδα, η Σιλβί Λοριό, ερευνά την υπόθεση. Όμως, ο Πιέρ βασανίζεται από τύψεις επειδή ξύπνησε από τις κραυγές της κοπέλας και δεν έκανε τίποτε για να τη βοηθήσει και αποφασίζει να πει την αλήθεια στην αστυνομία. Όμως όλοι οι γείτονες και οι γειτόνισσες στρέφονται εναντίον του, του γυρίζουν την πλάτη όταν τον συναντούν, πετάνε πέτρες στα τζάμια, τον απειλούν. Κι αυτό επειδή όλοι άκουσαν και κανείς δεν αντέδρασε. Αλλά προτιμούν να κάνουν πως δεν ξέρουν, δεν είδαν και δεν άκουσαν. Επειδή νιώθουν ένοχοι, επειδή η ευθύνη τους είναι συλλογική, επειδή αποκρύπτουν το γεγονός της αδιαφορίας τους, επειδή υποκρίνονται μαζικά. Κι έτσι στρέφονται εναντίον εκείνου ο οποίος αποκαλύπτει την αλήθεια, ο οποίος ξεσκεπάζει τη συλ-

Το αριστούργημα που γύρισε ο Ζαν Ρενουάρ, το 1931, είναι ένα φιλμ ανελέητο, ένα μελόδραμα κυνισμού και ανηθικότητας, με θύμα το Μορίς Λεγκράντ, έναν μεσήλικα υπάλληλο σε τράπεζα με χόμπι τη ζωγραφική, ο οποίος παντρεύτηκε μια πλούσια χήρα. Όμως, λίγο μετά, θα γνωρίσει τον πραγματικό έρωτα στο πρόσωπο της νεαρής Λουλού. Η Λουλού δεν τον αγαπά αλλά τον εμπαίζει, μαζί με τον εραστή της τον Ντεντέ. Επιπλέον τον εκμεταλλεύονται, αφού πουλούν τους πίνακές του με σκοπό να πάρουν τα χρήματα. Και ενώ ο Μορίς ταλανίζεται, εμφανίζεται ο νεκρός σύζυγος της συζύγου του κι έτσι μένει ελεύθερος για να ζήσει τον έρωτά του με τη Λουλού. Όμως θα την πιάσει στο κρεβάτι με τον Ντεντέ, θα αντιληφθεί το παιχνίδι που του παίζουν και θα φθάσει στο έγκλημα. Από κει και έπειτα, η ζωή του οδηγείται στην κατάπτωση. Αυτό είναι το στόρι της ταινίας «Η σκύλα» (Le chienne), της δεύτερης ομιλούσας ταινίας του Ρενουάρ, η οποία ξέφευγε από τη μέχρι τότε αντίληψη του κινηματογραφημένου θεάτρου. Ο κορυφαίος γάλλος σκηνοθέτης παραδίδει μαθήματα κινηματογράφου με μια ταινία πολύ τολμηρή για την εποχή της, σκληρή και ρεαλιστική με θέμα τα ανθρώπινα πάθη. Ένα εξπρεσιονιστικό φιλμ νουάρ, εκλεπτυσμένο και κεντημένο με κυνική ειρωνεία. Και ένα έγκλημα εκδίκησης που δεν τιμωρείται και μοιάζει δικαιωμένο. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα το οποίο στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο θέατρο των Ζορζ νε Λα Φουσαρντιέρ και Αντρέ Μουεζί-Όν. Ο Ζαν Ρενουάρ είναι ένας από τους μεγαλύτερους δημιουργούς του κινηματογράφου ο οποίος διέσχισε σαν ογκόλιθος σχεδόν πενήντα χρόνια του γαλλικού (και του αμερικανικού) κινηματογράφου. Γιος του ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Πιερ Ογκίστ Ρενουάρ, πέρασε στην αθανασία για την προσφορά του ως σκηνοθέτη της 7ης τέχνης, χωρίς να συνθλιβεί κάτω από το μεγάλο όνομα του πατέρα του. Με ένα απόλυτα προσωπικό στιλ, ανάμεσα στο λυρικό και το ρεαλιστικό, ήταν ο πρώτος που παρουσίασε συστηματικά το ύφος που οι ιστορικοί ονομάζουν «ποιητικό ρεαλισμό». Τιμήθηκε με το Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας για την ταινία του «Οι σκλάβοι της γης». Με 40 ταινίες στο ενεργητικό του, απέσπασε μερικά από τα μεγαλύτερα βραβεία παγκοσμίως, ειδικά στα ευρωπαϊκά φεστιβάλ.

λογική απόκρυψη. Και εδώ τίθεται το θέμα, το οποίο θέτει και ο σκηνοθέτης. Μπορεί η δικαιοσύνη να παρέμβει και να κατηγορήσει κάποιον επειδή δεν έκανε κάτι για να βοηθήσει σε μια κατάσταση ανάγκης; Η δημοσιογράφος προσπαθεί να κινήσει νομική διαδικασία αποκαλύπτοντας τη μαζική απόκρυψη. Ο εισαγγελέας, κυνικός και πραγματιστής, προσπαθεί να την πείσει πως δεν μπορεί να το κάνει και πως η ανθρώπινη αδιαφορία δεν είναι κάτι καινούργιο. Και ενώ η δημοσιογράφος είναι έτοιμη να μη δημοσιεύσει το άρθρο το οποίο ενοχοποιεί τους 38 μάρτυρες, ο Πιέρ την πιέζει να το κάνει επειδή θεωρεί πως αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να λυτρωθεί από τις τύψεις που τον κατατρώγουν. Μια θαυμάσια ματιά στην κοινωνία της αποξένωσης και της αδιαφορίας, η οποία όμως οδηγεί και στην αποσάθρωση των ανθρώπινων σχέσεων, κοινωνικών αλλά και ατομικών. Ο Μπελβό σκηνοθετεί με επιμέλεια, σαν να διενεργεί αστυνομική έρευνα. Είναι ρεαλιστής δεν πέφτει θύμα ενός μελό συναισθηματισμού, ούτε γίνεται διδακτικός. Παρατηρεί, διερευνά, προσπαθεί να εισχωρήσει στις ψυχές των ανθρώπων, να πάρει απαντήσεις κι όχι να εκμαιεύσει αυτές που επιθυμεί. Μια ταινία αληθινή που θα μας κάνει να κοιτάξουμε τους εαυτούς μας. Κάτι που το χρειαζόμαστε επειδή, αν θέλουμε να δούμε αισιόδοξα το μέλλον, είμαστε υποχρεωμένοι να ανακαλύψουμε την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, το νοιάξιμο. Εξαιρετικός ο Ιβάν Ατάλ στον πρωταγωνιστικό ρόλο. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Το 24ωρο μιας ξανθιάς» (Walk of shame) του Στίβεν Μπριλ: Η

φιλόδοξη δημοσιογράφος Μέγφκαν, για να κερδίσει μια καλή δουλειά, πρέπει μέσα σε μερικές ώρες να καταφέρει να συναντήσει το νέο της αφεντικό. Ανιαρή κωμωδία.

 «3 μέρες διορία» (3 days toy kill) του Εμ Σι Τζι: Ο μυστικός πρά-

κτορας Ίθαν πάσχει από ανίατη ασθένεια και αναλαμβάνει μια επικίνδυνη αποστολή με αντάλλαγμα μια πειραματική θεραπεία.

 «Ο απρόβλεπτος κος Σπίβετ» (The young and prodigious

T.S.Spivet) του Ζαν Πιέρ Ζενέ: Ο 10χρονος Τ.Σ.Σπίβετ ζει με την παράξενη οικογένειά του σε ένα απομονωμένο ράντζο στη Μοντάνα. Ο μικρός είναι ένα παιδί θαύμα που ασχολείται με διάφορες εφευρέσεις και τώρα καλείται να παραλάβει ένα βραβείο από ένα ίδρυμα. Μια τρυφερή και παράξενη ταινία από το δημιουργό της «Αμελί».

 «Ο κύκλος των αναμνήσεων» (The railway man) του Τζόναθαν

Τεπλίτζκι: Ο Έρικ Λόμαξ εργάστηκε ως αιχμάλωτος πολέμου των Ιαπώνων στην κατασκευή μιας σιδηροδρομικής γραμμής στην Άπω Ανατολή. Η αιχμαλωσία του άφησε πολλά τραύματα και η νεαρή Πάτι που τον ερωτεύτηκε αποφασίζει να κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να τον βοηθήσει να γλυτώσει από τους εφιάλτες του.

 «Ο θυρωρός» (Mientras duermes) του Χαούμε Μπαλαγκουέρο: Ο Σέζαρ είναι θυρωρός σε μια πολυκατοικία στη Βαρκελόνη και γνωρίζει πολλά για τους ενοίκους της. Θρίλερ τρόμου.

Σινεφίλ

“

Ο κόσμος μας μοιάζει με ένα σύμπαν στο οποίο όλες οι λάμπες είναι αναμμένες χωρίς να υπάρχει πλέον κάποιος διακόπτης για να τις σβήσει. Προφανώς, αυτή η φάση αντιστοιχεί στο νεοφιλελευθερισμό και το τέλος του οργανωμένου καπιταλισμού. ∆ιαγράφεται έτσι ένα είδος βιο-ρύθμισης.

ΘΕΩΡΙΑ

Κινητήρια δύναμη του Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

Με αφορμή το βιβλίο του με τίτλο “Ο ύστερος καπιταλισμός και το τέλος του ύπνου”1 ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης και Αισθητικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Τζόναθαν Κρέιρι περιγράφει -στη συνέντευξή του στην Αναστασία Βέκριν, που δημοσιεύθηκε στη εφημερίδα “Liberation”, στις 20.6.2014- τη φρενίτιδα της νέας χρονικότητας με το σύνθημα 24/7 (εικοσιτέσσερις ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα). Παράλληλα, εξηγεί πώς η βαθμιαία καταπάτηση του χρόνου, που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του καπιταλισμού, διέπει την καθημερινότητα όλων μας και πώς αυτό το ξέφρενο σύστημα, που λειτουργεί σε όλη την επικράτεια του πλανήτη με πρόταγμα τη λεηλασία και τη συσσώρευση, υπονομεύει τη δημοκρατία.

Ο ΑΚΑ∆ΗΜΑΪΚΟΣ ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΚΡΕΪΡΙ ΕΞΗΓΕΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ Πώς μπορούμε να ορίσουμε το σύστημα του «24/7»; Χρησιμοποιώ αυτήν τη διατύπωση περισσότερο για τη δηλωτική της δύναμη, παρά για τη θεωρητική της ακρίβεια. Το 24/7 αναφέρεται σε έναν αστερισμό διαδικασιών που προσιδιάζει στο σύγχρονο κόσμο μας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μια αδιάκοπη παραγωγή: η συσσώρευση, η κατανάλωση, ο χρόνος που αφιερώνουμε στην επικοινωνία, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια... Είτε είμαστε στην εργασία μας, είτε σε διακοπές, είναι αδύνατον να βρούμε στιγμές κενές από δραστηριότητες, να αποσυνδεθούμε. Πρόκειται για ένα χρόνο ομοιογενή, στον οποίο δεν υπάρχει καμιά ανάπαυλα, καμία ησυχία, καμία στιγμή ξεκούρασης ή απόσυρσης. Πρόκειται, επίσης, για μια κατάσταση στην οποία είμαστε μονίμως εκτεθειμένοι, έναν κόσμο χωρίς σκιά, όπου τίποτα δεν μπορεί να κρυφτεί ή να παραμείνει ιδιωτικό. Σε αυτόν το χρόνο δίχως χρόνο, κάθε στιγμή, κάθε κοινωνική σχέση αποτιμάται σε χρήμα, έτσι ώστε τα πάντα στις ζωές μας να είναι μετατρέψιμα στις αξίες της αγοράς. Και ο ύπνος, το τελευταίο προπύργιο απέναντι στην πλήρη εδραίωση του καπιταλισμού 24/7 αποσαθρώνεται, λεηλατείται για να δημιουργηθεί ένα καθεστώς γενικευμένης αϋπνίας. Στο τέλος, δεν θα μας απομένει παρά να αγοράζουμε ύπνο. Πού εντοπίζονται οι ρίζες αυτού του νέου καπιταλισμού; Προς τα τέλη του 18ου αιώνα, στην εποχή των πρώτων εργοστασίων κλωστοϋφαντουργίας που κατασκευάστηκαν για να λειτουργούν εικοσιτέσσερις ώρες. Επρόκειτο για μια πρωτοφανή καινοτομία και μια πρώιμη πρόκληση στις μεγάλες χρονικότητες του αγροτικού κόσμου, που βασίζονταν στους φυσικούς κύκλους και το ρυθμό των εποχών. Τον 19ο αιώνα, οι σύγχρονοι μηχανισμοί κυκλοφορίας και ροής, είτε πρόκειται για τους σιδηροδρόμους είτε για τα καλώδια του τηλέγραφου, κατασκευάστηκαν για να διευκολύνουν αυτό που ο Μαρξ αποκαλούσε «σταθερή συνέχεια» της οικονομικής εξάπλωσης και συσσώρευσης. Στον 21ο αιώνα, αυτή η αρχή κυκλοφορίας και αδιάκοπης δραστηριότητας είναι σχεδόν πανταχού παρούσα. Ο κόσμος μας μοιάζει με ένα σύμπαν στο οποίο όλες οι λάμπες είναι αναμμένες χωρίς να υπάρχει πλέον κάποιος διακόπτης για να τις σβήσει. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαπέντε ετών,

αναδύθηκε ένα παράδειγμα, μια ισχυρή απαίτηση προς τα ανθρώπινα όντα να αναδιοργανώσουν τη ζωή τους για να προσαρμοστούν σε αυτή τη συνέχεια. Προφανώς, αυτή η φάση αντιστοιχεί στο νεοφιλελευθερισμό και το τέλος του οργανωμένου καπιταλισμού. ∆ιαγράφεται έτσι ένα είδος βιο-ρύθμισης, στην οποία ο χρόνος που αφιερώνεται στην ξεκούραση, στην υγεία και το ευ ζην γίνεται πολύ ακριβός για να μπορέσει να βρει μια θέση στην παγκόσμια οικονομία. Τι αποκαλύπτει αυτή η χρονικότητα στην οποία ο ύπνος δέχεται επίθεση; Ο σκοπός μου σε αυτό το βιβλίο δεν είναι να υποστηρίξω ότι ο ύπνος βρίσκεται σε κίνδυνο, αλλά μάλλον να δείξω ότι ο ύπνος αποκαλύπτει μια ασυμβατότητα ανάμεσα στη ζωή των ανθρώπων και τη λογική του 24/7 των αγορών και των δικτύων. Εδώ και δεκαετίες, οι μεταμοντέρνοι επαναλαμβάνουν ότι κάθε πτυχή της ζωής κατασκευάζεται ιστορικά και ότι δεν υπάρχει ουσιαστική λειτουργία που δεν επιδέχεται αλλαγή ή τεχνολογική παρέμβαση. Μεταμορφωνόμαστε, τρόπον τινά, σε μετα-υβρίδια. Αντιθέτως, πιστεύω ότι ο ύπνος συνιστά το καθοριστικό παράδειγμα ενός στοιχείου απαραίτητου για την ανθρώπινη ζωή, το οποίο δεν θα μπορούσαμε ποτέ να επανεφεύρουμε ή να τροποποιήσουμε. Η γνώση ότι αυτό το μικρό διάστημα του ανθρώπινου χρόνου μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο και τις δυνάμεις της οικονομίας αποτελεί μια πηγή αισιοδοξίας. Αυτός ο χρόνος του ύπνου μπορεί να ψαλιδιστεί, αλλά ποτέ δεν μπορεί να ελεγχθεί ή να υποστεί μια ορθολογικοποίηση.

Φρενίτιδα συσσώρευσης

Ποιοί είναι οι κίνδυνοι του 24/7; Είναι πολλαπλοί και δυνάμει καταστροφικοί. Ο νεοφιλελεύθερος κόσμος μας χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, από μια έλλειψη σεβασμού προς κάθε μορφή διατήρησης και συντήρησης. Ας πάρουμε το παράδειγμα του τροπικού δάσους στο εθνικό πάρκο Yasuni στον Ισημερινό, τη γη ενός ιθαγενούς πληθυσμού, το υπέδαφος της οποίας είναι πλούσιο σε αργό πετρέλαιο. Όταν η κυβέρνηση πρότεινε να μην υπάρξουν γεωτρήσεις εάν συγκεντρωθεί ένα συνολικό ποσό τουλάχιστον 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων (2,2 δισεκατομμυρίων ευρώ) για να αντισταθμιστούν οι θυσίες που σχετίζονται με τα εισοδήματα από

το πετρέλαιο, οι πιο πλούσιοι οργανισμοί του πλανήτη συνέλεξαν μονάχα μερικά εκατομμύρια δολάρια. Το δίδαγμα είναι το εξής: εάν υπάρχουν αποθέματα προς εκμετάλλευση ή εξόρυξη, όποια και αν είναι η φύση τους και ανεξάρτητα από το σημείο όπου βρίσκονται, θα αποτελέσουν αντικείμενο εκμετάλλευσης. Αυτό το ξέφρενο σύστημα λειτουργεί σε όλη την επικράτεια του πλανήτη: έχουμε να κάνουμε με μια φρενίτιδα λεηλασίας και συσσώρευσης είτε πρόκειται για τις υδραυλικές ρωγματώσεις, είτε για τα ορυχεία γαιάνθρακα, τις υπεράκτιες γεωτρήσεις, τη βιομηχανική γεωργία και τη μόλυνση των ωκεανών και των ποταμών. Αυτή η λογική της αρπαγής των αποθεμάτων απαιτεί μια δραστηριότητα χωρίς διακοπή. Και, προφανώς, επιταχύνει επίσης την παγκόσμια θέρμανση του πλανήτη. Έχουμε την τάση να θεωρούμε ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, μια εποχή των εικονικών και αποϋλοποιημένων κόσμων με τις ψηφιακές τεχνολογίες, τη ρομποτική και τη βιολογική μηχανική, ωστόσο η κινητήρια δύναμη του καπιταλισμού του 21ου αιώνα έγκειται στη λεηλασία της γης και των πρώτων υλών. Τέλος, αυτές οι χρονικότητες είναι

“

Η προσωπική υπομονή και η μέριμνα για τον άλλον που είναι απαραίτητες για κάθε μορφή άμεσης δημοκρατίας έχουν ολοκληρωτικά υπονομευθεί από αυτό το σύστημα. Η αναμονή, η παράκαμψη είναι στοιχεία προβληματικά, καθώς ο καπιταλισμός είναι ασύμβατος με την αμοιβαιότητα ή τη συνεργασία.

“

ΘΕΩΡΙΑ

καπιταλισμού, η λεηλασία Η ΕΠΟΧΗ 13 Ιουλίου 2014

ολέθριες για την κοινωνική ζωή. Επιβάλλουν την ψευδαίσθηση ενός χρόνου δίχως αναμονή, την ψευδαίσθηση του στιγμιαίου στην απαίτηση πρόσκτησης και ιδιοποίησης ανεξάρτητα από τη φυσική παρουσία του άλλου και από κάθε έννοια ευθύνης. Η προσωπική υπομονή και η μέριμνα για τον άλλον που είναι απαραίτητες για κάθε μορφή άμεσης δημοκρατίας -το να ξέρεις να ακούς τους άλλους και να περιμένεις τη σειρά σου για να μιλήσεις- έχουν ολοκληρωτικά υπονομευθεί από αυτό το σύστημα. Η αναμονή, η παράκαμψη είναι στοιχεία προβληματικά, καθώς ο καπιταλισμός είναι ασύμβατος με μια κοινωνική συμπεριφορά που συνεπάγεται το μερισμό, την αμοιβαιότητα ή τη συνεργασία. Μπορεί κανείς να αντισταθεί; Η απάντηση διαφέρει ανάλογα με τον τόπο όπου βρισκόμαστε. Αυτή η μορφή καπιταλισμού είναι σαφώς πιο καταστροφική για τους κατοίκους του νότου του πλανήτη. Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική παρατηρεί κανείς την εκδήλωση αντιστάσεων γύρω από στρατηγικές άρνησης ή εξόδου. Αλλά κάθε αποτελεσματική αντίσταση προϋποθέτει τη επινόηση νέων μορφών ζωής. Και πριν αυτές αναδυθούν, πρέπει να ξανασκεφτούμε ριζικά τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Μια τέτοια κίνηση προϋποθέτει να σταματήσουμε να αγοράζουμε όλα αυτά που μας παρουσιάζουν ως ανάγκες και να αποκηρύξουμε το ρόλο του καταναλωτή. Σημαίνει, επίσης, να απαρνηθούμε τον καταστρεπτικό χαρακτήρα της κουλτούρας του εκατομμυριούχου, την τοξικότητα όλων των εικόνων και των φαντασμάτων του υλικού πλούτου. Για εκείνους από εμάς που έχουμε παιδιά, προϋποθέτει ακόμη να εγκαταλείψουμε όλες τις αδύνατες και απεγνωσμένες προσδοκίες που προβάλουμε για την επαγγελματική τους πρόοδο και να τους προτείνουμε, αντιθέτως, το όραμα ενός μέλλοντος το οποίο μπορούν να κατοικήσουν και να μοιρασθούν. Όλα αυτά δεν είναι, ωστόσο, παρά η αρχή, τα προλεγόμενα, σε ένα πολιτικό πρόγραμμα πιο σημαντικό.

Απενεργοποίηση του εαυτού

Στην Ευρώπη, βρίσκονται σε εξέλιξη πρωτοβουλίες με στόχο την επιβράδυνση και την προώθηση βιώσιμων δράσεων. Τι συμβαίνει στις ΗΠΑ; Ανεξαρτήτως προθέσεων, αυτές οι πρωτοβουλίες δεν είναι παρά προσωρινές λύσεις ή στρατηγικές διαχείρισης,

προκειμένου οι άνθρωποι να αποδεχθούν καλύτερα τον καταπιεστικό και επισφαλή χαρακτήρα της ζωής τους. Χωρίς έναν πιο ευρύ μετασχηματισμό του συστήματος, είναι αναποτελεσματικές ή καταδικασμένες στην αποτυχία. Ας πάρουμε για παράδειγμα το life hacking: τέτοια κόλπα και εργαλεία για τη μεγιστοποίηση της καθημερινότητας δεν έχουν καμία σχέση με το γεγονός της δημιουργίας ενός δεσμού, αλλά εντάσσονται μάλλον σε προσωπικές στρατηγικές για τη βελτίωση της κοινωνικής διαβίωσης και της προσίδιας επιτυχίας. Το ίδιο ισχύει και για το mindfulness, αυτόν τον τύπο διαλογισμού που στοχεύει στη μείωση του άγχους και είναι πολύ της μόδας στα στελέχη της Silicon Valley: και εδώ πρόκειται για ένα μέσο επικέντρωσης στην ιεραρχική ανέλιξη στην εταιρεία. Το 24/7 σηματοδοτεί το τέλος της ανθρώπινης κλίμακας, το τέλος κάθε κοινωνικού δεσμού. Θα μπορούσε, αντιθέτως, να ευνοήσει το ανθρώπινο στοιχείο καθιστώντας το πιο προσβάσιμο; Τα μέσα ενημέρωσης και οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας μας λένε, βεβαίως, ότι το να είσαι αδιάκοπα συνδεδεμένος είναι ένα καλό πράγμα. Πρόκειται για μια διαδεδομένη ιδέα που αναμφίβολα

O ύπνος συνιστά το καθοριστικό παράδειγμα ενός στοιχείου απαραίτητου για την ανθρώπινη ζωή, το οποίο δεν θα μπορούσαμε ποτέ να τροποποιήσουμε. Η γνώση ότι αυτό το μικρό διάστημα του ανθρώπινου χρόνου μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο της οικονομίας αποτελεί μια πηγή αισιοδοξίας. οφείλεται σε μια παραμόρφωση της γλώσσας. Οι ψηφιακές «συνδέσεις» έχουν πολύ λίγο να κάνουν με τις ανθρώπινες σχέσεις και περισσότερο με μια εθιστική χρήση προγραμμάτων και υπηρεσιών επικοινωνίας, στην οποία οι ανθρώπινες επαφές περιορίζονται σε επαναληπτικές και ομοιογενείς διαδικασίες που υπαγορεύονται από την προτροπή στην προβολή και τη διαχείριση του εαυτού. Το γεγονός ότι είσαι συνδεδεμένος γίνεται συνεπώς κάτι το φαντασματικό, όπου η «διαχείριση» ενός φίλου δεν απέχει πολύ από τη διαχείριση ενός τραπεζικού λογαριασμού. Η αλλοίωση της λέξης «μοιράζομαι» είναι ακόμη χειρότερη. Το να μοιράζεσαι περιορίζεται στην ανάρτηση χαμογελαστών ψηφιακών ταυτοτήτων τις οποίες δημιουργούμε για τον εαυτό μας, μέσα από προκατασκευασμένα μοντέλα και περιεχόμενα που αποτιμώνται σε χρήμα, και οι οποίες απενεργοποιούν τη συνείδηση του εαυτού, μια συνείδηση απαραίτητη για έναν πραγματικό

μερισμό και μιαν αληθινή προσοχή προς τους άλλους. Μας προτρέπουν, επίσης, να «μοιραζόμαστε» προς όφελος όλων των διεργασιών 24/7, όπως το data mining, που αναλύει τις πληροφορίες των βάσεων δεδομένων και των καταναλωτικών μας συνηθειών και το οποίο επιτηρεί έτσι πολύ περισσότερο τις ζωές μας από την NSA ή τις υπηρεσίες πληροφοριών. Πώς μπορούμε να κατακτήσουμε και πάλι την καθημερινότητά μας; ∆εν υπάρχει έτοιμη απάντηση. Εντούτοις, είμαι απολύτως αντίθετος με εκείνους που ισχυρίζονται ότι ο πυρήνας της καθημερινότητάς μας έχει, τρόπον τινά, μετατοπισθεί προς το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό που πάντοτε χαρακτήριζε τη ζωή, σύμφωνα με τον Μορίς Μπλανσό, τον Χενρί Λεφέβρ και άλλους, είναι ότι η ρουτίνα, η πλήξη και η συνήθεια εξελίσσονται απροσδόκητα. Στον πυρήνα της καθημερινής ζωής υπάρχει κάτι που διαφεύγει, κάτι το ασύλληπτο, το οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξαλείφουν ολοκληρωτικά. Πώς μπορεί η καθημερινότητα να συνδέεται με όλες εκείνες τις στιγμές όπου κάθε χειρονομία, κάθε κλικ εγγράφεται, αποθηκεύεται και αναλύεται με σκοπό την πρόβλεψη των επιλογών και των επιθυμιών μας; Για αυτόν το λόγο επέλεξα ως προμετωπίδα σε αυτό το δοκίμιο ένα απόσπασμα από ένα ποίημα του Οντέν στο οποίο αναφέρει πως εάν εγκαταλείψουμε το μερισμό και την αμοιβαιότητα ενός κοινού βιόκοσμου, τότε «μετατρέπουμε την ημέρα σε ένα σκιάχτρο», σε μια ημέρα ημιτελή και ψεύτικη, και «τον κοινό μας κόσμο σε μια ακαταστασία χωρίς τέλος». Μετάφραση: Κωνσταντίνος Τσαλακός

Σημείωση

1. Το βιβλίο του Τζόναθαν Κρέιρι, «Ο ύστερος Καπιταλισμός και το τέλος του ύπνου», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη (2014).

Τελειώνει σήμερα το 20ο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου αφήνοντας πίσω του μαγικές στιγμές για τους φίλους του ποδοσφαίρου. Είναι γενικώς αποδεκτό ότι ήταν ένα από τα εντυπωσιακότερα που έγιναν ποτέ ενώ σχεδόν κάθε παιχνίδι έδινε αφορμή για να γραφτούν ωραίες ποδοσφαιρικές και όχι μόνο ιστορίες. Η “Εποχή”, αναμένοντας τον σημερινό μεγάλο τελικό, θυμάται τις πέντε καλύτερες στιγμές της διοργάνωσης.

5 p o To t

λ α ι τ ν υ του Μο Το πριμ να πάει στη Γάζα Η

Ο Σαμαράς παρηγορεί τον Μπαρί Τ

ο παιχνίδι ήταν από αυτά που λέμε «ζωής και θανάτου». Η Ελλάδα ήθελε μόνο νίκη ενώ η Ακτή Ελαφαντοστού περνούσε στον επόμενο γύρο και με ισοπαλία. Οι έλληνες διεθνείς προηγούνται νωρίς με γκολ του Ανδρέα Σάμαρη αλλά ο Γουίλφιντ Μπόνι ισοφαρίζει σε 1-1. Το ρολόι έχει δείξει ΄90 και ο Σαμαράς κερδίζει αμφισβητούμενο πέναλτι. Ακολουθεί μίνι σύσκεψη των διεθνών και ο παίκτης της Σέλτικ αναλαμβάνει την πιο κρίσιμη εκτέλεση πέναλτι της ιστορίας του ελληνικού ποδοσφαίρου. Απέναντί του στέκεται ο τερματοφύλακας της Ακτής, Μπουμπακάρ Μπαρί ο οποίος, προσπαθεί να επηρεάσει ψυχολογικά τον Σαμαρά με διάφορα τρικς πριν την εκτέλεση. Ο Σαμαράς, με ψύχραιμη εκτέλεση, στέλνει τη μπάλα στη δεξιά γωνιά του Μπαρί και την Ελλάδα στους «16» του Μουντιάλ για πρώτη φορά στην ιστορία της. ∆ευτερόλεπτα αργότερα όταν διαιτητής σφυρίζει τη λήξη ο Μπαρί ξεσπάει σε λυγμούς. Ο Σαμαράς αφήνει τους πανηγυρισμούς με τους συμπαίκτες του και σπεύδει να παρηγορήσει τον Ιβοριανό τερματοφύλακα, αποδεικνύοντας πως ακόμα και σε τέτοιες στιγμές, η συναδελφικότητα και η αλληλεγγύη μπορούν να υπερνικήσουν.

Η Ολλανδία και τα πέναλτι Η

Αλγερία κατάφερε να προκριθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της στους «16» του Μουντιάλ και αν και έχασε από την Γερμανία κατάφερε, με την εμφάνισή της, να κερδίσει πολλές συμπάθειες. Η απόφαση όμως των διεθνών ποδοσφαιριστών της να χαρίσουν το πριμ που θα πάρουν στους κατοίκους της Γάζας έκανε την εθνική ομάδα της χώρας ίσως την πιο αγαπητή ομάδα του τουρνουά. Την απόφαση ανακοίνωσε, μέσω της ιστοσελίδας του -ο επιθετικός της ομάδας, Ισλάμ Σλιμανί. «Οι κάτοικοι της Γάζας χρειάζονται (τα χρήματα) περισσότερο από εμάς» έγραψε στη σελίδα του ο Σλιμανί. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του αλγερινού Τύπου, το χρηματικό έπαθλο των Αλγερινών ποδοσφαιριστών ανέρχεται σε περίπου 6,5 εκατομμύρια ευρώ. Πάντως, αν και επισήμως δεν έχει ακόμα τοποθετηθεί, είναι πιθανόν η ΦΙΦΑ να τιμωρήσει την αλγερινή ομοσπονδία καθώς δεν επιτρέπει τη σύνδεση οποιουδήποτε είδους πολιτικού μηνύματος με το ποδόσφαιρο.

Ολλανδία ήταν το μεγάλο φαβορί απέναντι στην έκπληξη του τουρνουά, Κόστα Ρίκα αλλά τα δοκάρια και ο εξαιρετικός τερματοφύλακας, Κέιλορ Νάβας έστειλαν το ματς στη διαδικασία των πέναλτι. Εκεί, ο Ολλανδός προπονητής Φαν Χάαλ κάνει αλλαγή τον τερματοφύλακα Σίλεσεν (που δεν έχει αποκρούσει ποτέ πέναλτι στην καριέρα του) και περνά στον αγώνα τον Κρουλ. Στη διαδικασία των πέναλτι ο Κρουλ αποκρούει δύο φορές και στέλνει την Ολλανδία στους «4». Ο Λουίς Φαν Χαάλ αποθεώνεται από τον παγκόσμιο Τϋπο για την έμπνευσή του αλλά λίγες μέρες μετά θα την πάθει από ένα «δικό του παιδί». Στον ημιτελικό με την Αργεντινή ο Ρομέρο - που ο Φαν Χάαλ τον είχε αναδείξει στην Άλκμααρ – πιάνει δύο πέναλτι των Ολλανδών και γίνεται ο ήρωας της ομάδας του. Η Ολλανδία αποδεικνύει ότι δεν έχει πάρει τυχαία τον τίτλο της αιώνιας «looser».

Το 7-1 της Γερμανίας Π

Το δάγκωμα του Σουάρες και η συγχώρεση του Κιελίνι Ο

υρουγουάη -Ιταλία στο τελευταίο παιχνίδι των ομίλων και ο Λουίς Σουάρες δαγκώνει αψυχολόγητα τον ώμο του Ιταλού αμυντικού Τζότζιο Κιελίνι. Ο Ιταλός διαμαρτύρεται, δείχνοντας στον διαιτητή το σημάδι στον ώμο του, την ώρα που ο Ουρουγουανός επιθετικός πέφτει στο έδαφος κρατώντας το στόμα του. Με το τέλος του παιχνιδιού ξεσπά θύελλα αντιδράσεων κατά του Σουάρες και η ΦΙΦΑ τον τιμωρεί με την εξοντωτική ποινή των 9 αγωνιστικών εκτός γηπέδων και μεγάλο χρηματικό πρόστιμο. Η εταιρίες που έχουν συμβόλαια με τον Σουάρες, σε μια επίδειξη ψευτοηθικισμού απειλούν με διακοπή συμβολαίου τον Ουρουγουανό την ώρα που στο Μοντεβιδέο ξεσπούν διαμαρτυρίες ακόμα και από τον Πρόεδρο της χώρας. Ο μεγαλύτερος υπερασπιστής του Σουάρες αποδεικνύεται ο ίδιος ο Κιελίνι ο οποίος σε δηλώσεις του χαρακτηρίζει την ποινή «υπερβολική», ζητά από την παγκόσμιο ομοσπονδία να την αναθεωρήσει και απαντά στο απολογητικό μήνυμα του Σουάρες, «περασμένα, ξεχασμένα».

αιχνίδι και σκορ που θα μνημονεύεται για πολλές δεκαετίες δεν θα μπορούσε να λείπει από το top-5 του Μουντιάλ. Στον πρώτο ημιτελικό συγκρούονται Βραζιλία και Γερμανία. Στη Βραζιλία επικρατεί παροξυσμός καθώς το όνειρο όλων είναι να σηκώσουν την κούπα μέσα στο Μαρακανά ενώ η απώλεια του Νε μάρ δείχνει να συσπειρώνει όλη την ομάδα μπροστά στον μεγάλο στόχο. Λιγότερο όμως από 30 λεπτά μετά την έναρξη του αγώνα τα όνειρα των Βραζιλιάνων μετατρέπονται σε εφιάλτη καθώς βρίσκονται πίσω στο σκορ με 0-5. Οι τηλεοπτικές κάμερες δείχνουν πλάνα από τις κερκίδες με οπαδούς να κλαίνε, οι βραζιλιάνοι διεθνείς έχουν καταρρεύσει ψυχολογικά με αποτέλεσμα να κάνουν το ένα λάθος μετά το άλλο και οι Γερμανοί δείχνουν ότι θα είναι αμείλικτοι μέχρι τέλους. Το παιχνίδι τελειώνει με το εκκωφαντικό 7-1, την μεγαλύτερη ήττα στην ιστορία της εθνικής Βραζιλίας και ολόκληρο το στάδιο γιουχάρει τους διεθνείς που κλαίνε απαρηγόρητοι στο κέντρο του γηπέδου. Ο μέσος της Γερμανίας, Μεσούτ Οζίλ πάντως, έσπευσε, μέσω twitter να στείλει μήνυμα συμπαράστασης στους Βραζιλιάνους. «Έχετε μια όμορφη χώρα, υπέροχους ανθρώπους και φανταστικούς ποδοσφαιριστές. Ένα τέτοιο παιχνίδι δεν μπορεί να σας καταστρέψει την τιμή σας ». Αδάμος Ζαχαριάδης