Κυριακή 14-09-2014 by epohi

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

3341

ΝΑΤΟ: Πόσο χρήσιμο είναι σήμερα;

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2014 • Αρ. φ. 1216 • 2 €

Ν. Μιχαλίτσης: Κουρελιασμένες διακηρύξεις

Η ΝΕΡΙΤ καταρρέει, μόνη λύση η επαναλειτουργία της ΕΡΤ σελ 20

...

Η. Ιωακείμογλου: Αναδιανομή εισοδήματος ή οικονομική στασιμότητα; Χωρίς τη μεγάλη αντίστροφη αναδιανομή είναι αδύνατο να υπάρξει συνεκτικό αριστερό σχέδιο εξόδου σελ 8

Σκωτία: Ένα βρετανικό διαζύγιο;

Γράφουν και μιλούν οι Θόδωρος Παρασκευόπουλος και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ρολάν Ντυμά σελ. 10-11

ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΣΑΜΑΡΑ Η ΝΕΡΙΤ ΦΙΜΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Σε πανικό η κυβέρνηση...

Οι λόγοι, οι επιπτώσεις και τα επιχειρήματα των δύο πλευρών. Άρθρα των Ταρίκ Αλί, Όουεν Τζόουνς και Ντίνας Τζουβάλα σελ. 16-17

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

∆. Παπαδημούλης: Η τρόικα θεωρεί την κυβέρνηση βολική

Ετοιμάζεται νέο μνημόνιο για να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό μέχρι το 2016. σελ 9

...

Γ. Π. Στάμου: Η οικολογική πολιτική δεν είναι ταξικά ουδέτερη

Ο καθηγητής του Α.Π.Θ. εξηγεί γιατί η φύση υποβιβάζεται σε υπηρέτη της κερδοφορίας σελ. 20-21

...

Ν. Σιδέρης: Η Ευρώπη βιώνει έναν ιδιότυπο πόλεμο

Ο έλληνας ψυχίατροςψυχαναλυτής, μιλά για την πολιτική ψυχολογία την περίοδο της κρίσης σελ 22-23

Στη γειτονιά του Παύλου Tης Λίτσας Ρέπα - Νικάνδρου Tίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά…

Σεπτέμβρη 2013… Γύρω στις 12 τα μεσάνυχτα, ομάδα περίπου 15-20 φασιστών, βρίσκονταν στην Π. Τσαλδάρη. Εκείνη τη στιγμή ο Παύλος περνούσε με την παρέα του και αντάλλαξαν κάποιες κουβέντες του τύπου «τι θέλετε εδώ εσείς, δεν χωράτε σε αυτή τη γειτονιά…» Ο Παύλος, o γιος της κυρά Μαρίας, χειρώνακτας εργάτης, καλλιτέχνης, αντιφασίστας, αγωνιστής, δολοφονείται σε μια εργατική, λαϊκή συνοικία όπως το Κερατσίνι, σε μια πόλη που κάποτε κάθε σπίτι σχεδόν είχε κι έναν νεκρό ΕΑΜίτη. Η πόλη του Παύλου, άνοιξε την αγκαλιά της να υποδεχθεί ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Το άγχος της επιβίωσης είναι πλέον ορατό στην καθημερινότητα της κυβέρνησης, ενώ οι άμεσα μελλοντικές δεσμεύσεις της για ψήφιση μνημονιακών νόμων, προκαλούν πραγματικό πανικό. Η αδυναμία της να πειθαρχήσει τους βουλευτές της, σε κρίσιμες επιλογές, οι δημόσιες διαφωνίες ή και παραιτήσεις στελεχών της ή αξιωματούχων της, οι διαδοχικές δικαστικές αποφάσεις που ανατρέπουν πολιτικές της, όπως το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή συνθέτουν ένα σκηνικό διάλυσης. Η κατάθεση ερώτησης των 62 βουλευτών της Ν∆ που ζητά την ανατροπή -για τους αγρότες – ψηφισμένης πρόσφατα μνημονιακής δέσμευσης, είναι πολύ σοβαρό συμβάν. Τα διαδοχικά γκάλοπ επιβεβαιώνουν το σταθερό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ και τις απώλειες των κυβερνητικών κομμάτων.

Εν τω μεταξύ, καθημερινά καταφτάνουν μηνύματα από τροϊκανούς αξιωματούχους ή ανώτατα στελέχη της ευρωζώνης και της ΕΚΤ ότι ο επικείμενος έλεγχος και η αξιολόγηση του προγράμματος «διάσωσης» θα είναι αυστηρός και αν δεν τελειώσει, ούτε οι δόσεις θα δοθούν, ούτε η συζήτηση για το χρέος θα αρχίσει. Ο κύριος Ντάισεμπλουμ προσδιόρισε το τέλος του έτους ως αρχή της συζήτησης. ∆εν είναι τυχαία η ματαίωση της συνάντησης για το ελληνικό χρέος στην Ουάσιγκτον, πράξη που εντείνει την πίεση προς την ελληνική κυβέρνηση. Ο κ. Ντράγκι από την πλευρά του εμφανίστηκε «θετικός» στην «εφαρμογή ενός τρίτου πακέτου για την Ελλάδα», ενώ σε φυλλάδιό της, η ΕΚΤ, προβλέπει ότι το 2015 -2016 θα υπάρξουν σημαντικά δημοσιονομικά κενά. Ποιος, άραγε, μπορεί να αποκλείσει νέα μέτρα;

...µε προτάσεις η Αριστερά

• Επαναφορά κατώτατου μισθού στα 751 € • Αφορολόγητο όριο 12.000 € • Κατάργηση ΕΝΦΙΑ - θέσπιση φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας • Παροχή δωρεάν ρεύματος σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες • ∆ημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας

• Νέα Σεισάχθεια στα κόκκινα δάνεια • Απαγόρευση πληστειριασμών για την πρώτη κατοικία • ∆ιεύρυνση του επιδόματος ανεργίας • Επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων • Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής • Ίδρυση Αναπτυξιακής Τράπεζας

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Στη γειτονιά του Παύλου ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής μετά το 1922 κι εκείνη την εποχή οικοδομείται στην πόλη το εργοστάσιο της ∆ΕΗ, για να εκμεταλλευτεί την ανεξάντλητη πηγή φτηνής εργατικής δύναμης. Οι Κερατσινιώτες πρόσφυγες έχτισαν τη ζωή τους από την αρχή, με τα χέρια τους και το πείσμα τους. Εργάτες, μέσα σε παράγκες και στα πέτρινα προσφυγικά, φύτεψαν γιασεμιά, τραγούδησαν άγγιξαν τη γη χορεύοντας, σήκωσαν το κεφάλι ψηλά και γλέντησαν. Εργατικοί, φιλότιμοι και μερακλήδες έφτιαξαν ζωές και οικογένειες, ενσωμάτωσαν τον πολιτισμό των πατρίδων τους, έφτιαξαν σχολεία για τα παιδιά τους, αφύπνισαν τους γηγενείς συμπαρασύροντάς τους στη διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης.

«Παρών» σε όλους τους αγώνες

Ο λαός της πόλης έδωσε το «παρών» σε όλους τους αγώνες για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Βομβαρδίστηκε κι έχασε πολλούς από την πείνα κατά τη διάρκεια της κατοχής, ενώ πολλοί συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση. Η οργάνωση του ΕΑΜ ήταν μία από τις μεγαλύτερες και μαζικότερες του Πειραιά. Τα χαράματα της 13ης Οκτωβρίου, τρεις λόχοι του ΕΛΑΣ έδωσαν σκληρή μάχη με τους Γερμανούς ναζί για να αποτραπεί η ανατίναξη του εργοστασίου της ∆ΕΗ που προγραμμάτιζαν οι Γερμανοί φεύγοντας. Η μάχη κερδήθηκε με τη θυσία 11 ΕΛΑΣιτών. Ο λαός του Κερατσινίου συνέχισε να αγωνίζεται και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Με φυλακές, παρακολουθήσεις από την Ασφάλεια, ενώ πολλοί πήγαν εξορία για τα πολιτικά τους φρονήματα. Η επίσημη πολιτεία διαχρονικά θα παίξει ανασταλτικό ρόλο στην εξέλιξη της πόλης. Της φόρτωσε το φουγάρο της ∆ΕΗ, τη σκόνη από τα λιπάσματα, τη βρώμα της χωματερής, της κάρφωσε το νεκροταφείο της Ανάστασης. Αγνοώντας τις ανάγκες των πολιτών, σχεδίασαν ένα ζοφερό σκηνικό χωρίς αυτούς γι’ αυτούς. Όμως οι κάτοικοι της περιοχής, δεν άφησαν να τους κλέψουν τη ζωή, έφτιαξαν συλλογικότητες κι αγωνίστηκαν δυναμικά μέσα απ’ αυτές. Ως ένα δείγμα της μαχητικότητας τους, είναι η τεράστια κινητοποίηση των κατοίκων στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ώστε να μη λειτουργήσει η χαβούζα στην περιοχή του Σχιστού. Τα σχέδια της κυβέρνησης ματαιώνονται και ο λαϊκός αγώνας δικαιώνεται.

Παράδεισος ή κόλαση;

Και μετά; Ακολούθησε μια εποχή πλασματικής ευημερίας. Ανάμεσα στις μονοκατοικίες με τα γιασεμιά και τις μπουκαμβίλιες άρχισαν να ξεφυτρώνουν εξαώροφα κτίρια κι ανάμεσα στους ανθρώπους της γειτονιάς άρχισαν να υψώνονται τείχη. Ο καθένας πια μόνος του ζούσε τον πλασματικό μύθο του σε μια Ελλάδα όπου με μια πλαστική κάρτα εξασφάλιζες το μικρό σου «παράδεισο» για να μη βλέπεις την κόλαση που σχεδίαζαν για εσένα χωρίς εσένα, ένα μύθο που συστηματικά θα οδηγούσε αργότερα ένα λαό φορτωμένο με δάνεια κι ενοχές

“

Ο Παύλος παρέτεινε δευτερόλεπτα τη στιγμή του θανάτου του για να δείξει με το δάχτυλο το δολοφόνο του. Μαζί έδειξε και το δρόμο για μια κοινωνία δίκαιη, ισότιμη, ανθρώπινη, δημοκρατική.

να αποδεχτεί το ζυγό της τρόικας και των μνημονίων. Ανεργία, φτώχεια, απελπισία, φόβος, απογοήτευση σε ένα υπάρχον καπιταλιστικό πολιτικό σύστημα που αδυνατεί να δώσει τη λύση, αφού το πρόβλημα είναι η ύπαρξή του. ∆ίχως καμία ουσιώδη πολιτική ατζέντα και επενδύοντας ουσιαστικά στην απογοήτευση και στην απελπισία εμφανίζονται τα νεοναζιστικά μορφώματα που αποκτούν οντότητα κι όνομα: Χρυσή Αυγή. Οι άνθρωποι, που στρέφονται στη Χρυσή Αυγή, δεν αποτελούν ακραία στοιχεία, αλλά ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Οι νεοναζί προβάλλουν τη «φιλανθρωπία» μόνο για Έλληνες κι ένα χυδαίο τσαμπουκά απέναντι σε αδύναμες ομάδες με ιδιαίτερο ζήλο σε αυτήν των μεταναστών. Οι ρατσιστικές επιθέσεις είναι καθαρά θέμα τακτικής και προσηλυτισμού του κόσμου με το σκεπτικό ότι παίρνουν τις

δουλειές μας, οι οποίες όμως δεν υπάρχουν. Το παρακράτος γίνεται κράτος. Στο Κερατσίνι η Χρυσή Αυγή δεν καταφέρνει να αναπτύξει ιδιαίτερη δράση. Σημειώνει θεαματική αύξηση μεν στα εκλογικά ποσοστά της, ωστόσο δεν διαθέτει οργανωμένες δυνάμεις και δυνατότητα περαιτέρω διείσδυσης στην τοπική κοινωνία. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες αυτής της χώρας οπλίζουν συνειδητά με την ψήφο τους, τα χέρια των δολοφόνων για να συνεχίσουν το εγκληματικό τους έργο εναντίον μεταναστών, αριστερών, εργαζομένων, ομοφυλοφίλων, αναπήρων, εναντίον οποιουδήποτε ανθρώπου.

Ο φόβος έγινε οργή

Μεσάνυχτα 18 Σεπτέμβρη 2013… Ο Παύλος Φύσσας ένας μουσικός –ράπερ, που τραγουδούσε ενάντια στο φασισμό, ενάντια στο ρατσισμό, πέφτει νεκρός από το μαχαίρι του Χρυσαυγίτη δολοφό-

∆ιήμερο αντιφασιστικών εκδηλώσεων 18 και 19 Σεπτέμβρη, στο Κερατσίνι και το Σύνταγμα

∆

ιήμερο αντιφασιστικών εκδηλώσεων και διαδηλώσεων διοργανώνεται στο Κερατσίνι και την πλατεία Συντάγματος, την Πέμπτη 18 και την Παρασκευή 19 του Σεπτέμβρη, ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα από μέλη της Χρυσής Αυγής. Την πρώτη ημέρα, στις 3μ.μ., θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου δολοφονίας, στην Π. Τσαλδάρη. Στις 4μ.μ., η καθιερωμένη δράση «∆εν ξεχνάμε», με ξεχωριστό χαρακτήρα λόγω της ημέρας, ενώ στις 6μ.μ. θα ξεκινήσει η κεντρική διαδήλωση. Την επόμενη ημέρα, στις 5μ.μ., θα πραγματοποιηθεί μουσική διαδήλωση στην πλατεία Συντάγματος, με τη συμμετοχή πλήθους καλλιτεχνών, και από το χώρο της ραπ μουσικής, το μουσικό είδος που υπηρέτησε ο Παύλος Φύσσας.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

νου Ρουπακιά… Ακολουθούν μεγάλες αντιφασιστικές εκδηλώσεις και πορείες με μεγαλύτερη αυτή που έγινε στην πόλη μας, στην πόλη του Παύλου, στο Κερατσίνι. Άνθρωποι όλων των ηλικιών κατεβαίνουν στους δρόμους του Κερατσινίου και σε άλλες πόλεις, για να διαδηλώσουν ενάντια στους εγκληματίες, που πια έχουν δείξει το αληθινό τους πρόσωπο για τα καλά… Πολλοί κρατούν απ’ το χέρι τα παιδιά τους. ∆εν υπάρχει φόβος στην πόλη. Οργή κι αγανάκτηση υπάρχει. Ο κόσμος δεν κάθισε για άλλη μια φορά στον καναπέ του. Θυμήθηκε την ιστορία του, επαναλειτούργησε τα αντανακλαστικά του και ξεχύθηκε στους δρόμους χωρίς φόβο για να «διορθώσει», ίσως, ό,τι είχε αφήσει να χαλάσει με τη παρατεταμένη αδράνειά του… Στα Γυμνάσια και στα Λύκεια τα παιδιά ευαισθητοποιημένα από το γεγονός συζητούν μεταξύ τους και με τους εκπαιδευτικούς. Συζητούν, δεν ακούν πια βαριεστημένα. Αντιλαμβάνονται πως τελικά τα φουσκωτά φασιστοειδή, που ίσως κάποια από αυτά να τα είχαν εντυπωσιάσει με την τσάμπα μαγκιά τους, δεν είναι παρά θρασύδειλοι δολοφόνοι εγκληματίες. Η εικόνα του Παύλου γίνεται σύμβολο για τη νεολαία. Ψάχνουν, βρίσκουν κι ακούν τα τραγούδια του. Τις επόμενες μέρες που ακολούθησαν τη δολοφονία η πόλη αρνείται να υποταχτεί στο φόβο. Η ζωή συνεχίζεται κανονικά, οι νέοι συνεχίζουν να συχνάζουν στα στέκια τους γύρω και πολύ κοντά στον τόπο της δολοφονίας. Μόνο που κάθε φορά που περνούν από το σημείο κοντοστέκονται, σκέφτονται, θυμώνουν, θλίβονται. Αφήνουν ένα λουλούδι, ένα σημείωμα, ένα τσιγάρο, ένα δάκρυ για τον Παύλο. Αντιφασιστικές συλλογικότητες αναπτύσσονται και διοργανώνουν τακτικά δράσεις κι εκδηλώσεις που βρίσκουν απήχηση στον κόσμο της πόλης.

Αγώνας ενάντια σε ό,τι μας τρομοκρατεί

Τα εκλογικά ποσοστά του Μαϊου του 2014, ωστόσο, που κατέγραψε τόσο πανελλαδικά όσο και στο Κερατσίνι η Χρυσή Αυγή είναι υψηλά και φαίνεται να συγκροτεί ένα συμπαγές εκλογικό ρεύμα, που δεν κλονίζεται από τις μυριάδες αποκαλύψεις των δολοφονικών πράξεων της. Τα ποιοτικά στοιχεία της επιρροής της Χρυσής Αυγής όμως έχουν σίγουρα αλλάξει. Η ενεργητική στράτευση αλλά και η ανοιχτή συμμετοχή στις τομεακές οργανώσεις, τα τάγματα εφόδου αλλά ακόμα και οι ανοιχτές εκδηλώσεις έχουν δεχτεί πλήγμα, δεν είναι εύκολο πλέον να βγαίνεις στη γειτονιά ή το χώρο δουλειάς και να δηλώνεις Χρυσαυγίτης. Με το φασισμό δεν ξεμπερδεύεις εύκολα ακόμα κι αν το σύστημα με τις συλλήψεις και τις προφυλακίσεις των μελών της Χρυσής Αυγής έκοψε τα δάχτυλα στο χέρι του, που μάκραινε επικίνδυνα. Ο Παύλος παρέτεινε δευτερόλεπτα τη στιγμή του θανάτου του για να δείξει με το δάχτυλο το δολοφόνο του. Μαζί έδειξε και το δρόμο για μια κοινωνία δίκαιη, ισότιμη, ανθρώπινη, δημοκρατική. Το δρόμο του καθημερινού αγώνα ενάντια σε ό,τι μας υποβαθμίζει και μας τρομοκρατεί.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Στη γειτονιά του Παύλου ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

«Παρών» σε όλους τους αγώνες

Παράδεισος ή κόλαση;

“

Ο φόβος έγινε οργή

∆ιήμερο αντιφασιστικών εκδηλώσεων 18 και 19 Σεπτέμβρη, στο Κερατσίνι και το Σύνταγμα

∆

Αγώνας ενάντια σε ό,τι μας τρομοκρατεί

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

«Πέντε εκατομμύρια το κόστος της σταθερότητας»!...

Της εκλογής Προέδρου της ∆ημοκρατίας προηγείται το νέο πακέτο στήριξης –που δεν θα ονομαστεί μνημόνιο…- προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό της Ελλάδας μέχρι και το τέλος του 2016, για να μπορεί, εκ του καταστατικού του, να συνεχίσει να μετέχει στο πρόγραμμα και το ∆ΝΤ. Υπάρχει, ωστόσο, μια παράλληλη συζήτηση για εξαγορά της «βοήθειας» που έχει χορηγήσει το ∆ΝΤ από τον ESM, τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, προκειμένου το ταμείο να αποχωρήσει από τη χώρα [κι αυτό θα γίνει προσπάθεια να παρουσιαστεί ως «εντολή Σαμαρά», αν βέβαια υπάρχει ακόμα ως ένοικος του Μαξίμου…]. Ως «λύση» για το ξεπέρασμα της κυβερνητικής κρίσης –φαινόμενα εσωστρέφειας και αποσυσπείρωσης- δεν είναι λίγοι όσοι προκρίνουν την επίσπευση της προεδρικής εκλογής. Το ίδιο σενάριο προωθούν και οι Ευρωπαίοι [για να προχωρήσουν στη συνέχεια στη ρύθμιση του χρέους], ενώ με διαρροή ο Κ. Καραμανλής φέρεται να υποστηρίζει πως το τοπίο πρέπει να ξεκαθαρίσει και να κριθεί άμεσα στη Βουλή η εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας. Ίδια άποψη εξέφρασε και Μ. Χρυσοχοΐδης στο Βήμα FM: «Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε άμεσα το θέμα της εκλογής Προέδρου και το ενδεχόμενο εκλογών». Εντύπωση, πάντως έχει προκαλέσει το ερώτημα, εν είδει κουίζ, που έθεσε ο Μ. Κοττάκης: «Ποιος επιχειρηματίας», γράφει [∆ημοκρατία, 09.09.14], «είπε σε πρώην υπουργό ότι το κόστος της σταθερότητας στην Ελλάδα είναι 5.000.000 ευρώ;» Αφορά την εκλογή του Προέδρου της ∆ημοκρατίας; Και τα 5 εκ. αφορούν το σύνολο της εξαγοράς συνειδήσεων;…

Με το φόβο της κατάρρευσης

Θ. Μιχ.

ΕΞΑΝΤΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ Ν∆ ΚΑΙ ΠΑΣΟΚ

Τρόικα: Μόνο με νέα κυβέρνηση ρύθμιση για το χρέος

τρόικα ήταν σαφέστατη από το Παρίσι –και όχι μόνο: ∆εν θα υπάρξει συμφωνία για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αν δεν έχει ξεκαθαρίσει πλήρως ποια θα είναι η επόμενη κυβέρνηση, ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της Ελλάδας! Και την περασμένη Πέμπτη, «άδειασαν» δημόσια και πλήρως τον Αντ. Σαμαρά: ∆εν υπήρξε και δεν θα υπάρξει ποτέ συνάντηση το Νοέμβρη! Ότι, δηλαδή, η τετραμερής συνάντηση [∆ΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ και Ελλάδα] που θα γινόταν το Νοέμβριο στην Ουάσιγκτον και θα ρύθμιζε το χρέος, δεν είχε προγραμματιστεί ποτέ!

∆εν υπάρχει Νοέμβρης

Ο ίδιος ο Αντ. Σαμαράς, βέβαια, από τη Θεσσαλονίκη, διαβεβαίωνε τους πολίτες ότι «σύντομα θα λάβουμε επίσημη πιστοποίηση ότι το χρέος μας είναι βιώσιμο»! Για να τον διαψεύσει, λίγες μέρες μετά [11.09.14], ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του ∆ΝΤ, William Murray, που τόνισε ότι «δεν είναι αλήθεια. ∆εν υπάρχει συνάντηση το Νοέμβριο για το ελληνικό χρέος»! Και, μάλιστα, όταν ρωτήθηκε αν το ∆ΝΤ ζήτησε την πραγματοποίηση συνόδου για το ελληνικό χρέος, απάντησε «δεν το γνωρίζω». Γνώριζε, ωστόσο, ότι το ∆ΝΤ είναι έτοιμο να συνεχίσει μόνο του, έως τις αρχές του 2016, τα προγράμματα λιτότητας, καθώς στο τέλος του τρέχοντος έτους ολοκληρώνεται η δανειακή σύμβαση των Ευρωπαίων με την Ελλάδα -θυμίζουμε ότι ο μεν Σαμαράς σκίζει κάθε μέρα και μια σελίδα από τα μνημόνια [αναρωτιέμαι αν θα βρει σελίδα να σκίσει και ο ΣυΡιζΑ!], ο δε Ευ. Βενιζέλος, που δήλωνε στη Θεσσαλονίκη ότι το χρέος είναι βιώσιμο, οφείλει να ενημερώσει και τον Σαμαρά… Η εξέλιξη αυτή δεν σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι εγκαταλείπουν τον Αντ. Σαμαρά -προετοιμάζουν, όμως, το μέλλον. Και αυτό που όλοι υποθέταμε και παρακολουθούσαμε [πρόσκληση Αλ. Τσίπρα σε Κόμο, ευρωπαϊκό ντιμπέιτ, κ.ά.] είναι ότι οι Ευρωπαίοι όχι μόνο δεν αποκλείουν, αλλά, πλέον, δίνουν περισσότερες πιθανότητες στην εκδοχή τη διακυβέρνηση της χώρας να την αναλάβει ο ΣυΡιζΑ. Η

ουσία με το χρέος είναι ότι η τρόικα θα αποφασίσει μόνη τη λύση [γνωστή η αντίθεση τους: το ∆ΝΤ θέλει και «κούρεμα», ΕΚΤ και ΕΕ μόνο μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής] και στη συνέχεια θα καλέσει τον Σαμαρά να του ανακοινώσει τις αποφάσεις της -τόση αντίσταση από τον πρωθυπουργό.

κεντροδεξιά και το [νέο]φιλελευθερισμό [«ο ΕΝΦΙΑ έβγαλε τη μισή Ελλάδα από τα ρούχα της»], ενώ ο Αδ. Γεωργιάδης την ακροδεξιά στροφή που πρέπει να ολοκληρώσει η Ν∆ [«Ούτε εμένα με αρέσει, ούτε θέλω τον ΕΝΦΙΑ, αλλά είναι ψηφισμένος νόμος από τη Βουλή. Στην περίπτωση που στον κ. Χαρδούβελη δεν αρέσει ο ΕΝΦΙΑ, ας παραιτηθεί»].

«∆ημοσκοπικό ξέφωτο»

Αναταράξεις στη Συγγρού

Ο Αντ. Σαμαρά, πλέον, θα προχωρά έχοντας ως πυξίδα το «όσο ζω ελπίζω». Και θα προσπαθήσει να βρει ένα «δημοσκοπικό ξέφωτο», όπως συνηθίζουν να λένε στο Μαξίμου, προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Ως τότε, που μπορεί να είναι και ο Νοέμβρης, ο Αντ. Σαμαράς θα προσπαθήσει να δημιουργήσει μια νέα εικονική πραγματικότητα, ένα νέο success story, με την ελπίδα ότι θα υπάρξει «δημοσκοπικό ξέφωτο», για να κάνει τις εκλογές, καθώς οι πολίτες, όπως υποστηρίζουν οι δημοσκόποι που τον ενημερώνουν, ψηφίζουν με βάση τα τελευταία γεγονότα. Σύντομα, μάλιστα, θα δούμε δημοσιεύματα από τις ημέρες… αντίστασης του Αντ. Σαμαρά απέναντι στην τρόικα, κυρίως όσον αφορά τη μη υπογραφή νέου μνημονίου –«δεν το χρειάζομαι», «αν έχω δανεικά με λιτότητα, δεν θα έχω ανάπτυξη», και άλλα τέτοια… Ο Αντ. Σαμαράς, όμως, έχει να αντιμετωπίσει και τις οξύτατες εσωκομματικές αντιδράσεις, που δεν πηγάζουν από τις βλέψεις κάποιου στελέχους για την ηγεσία της Ν∆, αλλά από την ακολουθούμενη πολιτική. Η πληθώρα, μάλιστα, των αντιδράσεων, από το «να πάει να γαμηθεί ο Χαρδούβελης» της Αν. Καραμανλή μέχρι την άποψη του Πρ. Παυλόπουλου ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι δήμευση της ακίνητης περιουσίας, δείχνει την πραγματική έκταση του προβλήματος. Πρόβλημα που ξεπερνά την τετριμμένη γκρίνια και γίνεται η αφορμή –και, βέβαια, λόγω της πραγματικότητας- να τεθούν θέματα που αφορούν τη «γραμμή» της Ν∆ σε σχέση με το «πού απευθύνεται». Έτσι, η Ντ. Μπακογιάννη φροντίζει να υπενθυμίσει την παρουσία της δείχνοντας προς την

Στη συζήτηση που διεξάγεται στο εσωτερικό της Ν∆ –σε καμία περίπτωση δεν είναι οργανωμένη- υπάρχουν χοντρικά δύο τάσεις. Η μία να στραφεί η Ν∆ προς το κέντρο και να προσπαθήσει να ενσωματώσει ένα κομμάτι του [πρώην] ΠαΣοΚ και διάφορων άλλων ανεξάρτητων –άποψη που υποδεικνύουν δημοσκόποι και ο Χρ. Λαζαρίδης. Και η άλλη, να απεγκλωβιστεί από το ΠαΣοΚ και να προσπαθήσει να επανασυσπειρώσει τη δεξιά παράταξη εντάσσοντας στους κόλπους στελέχη και κινήσεις από τις παρυφές της Χρυσής Αυγής μέχρι τους Ανεξάρτητους Έλληνες, τον Χρ. Ζώη και τον Β. Πολύδωρα. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι αν προστεθούν τα ποσοστά όλων αυτών των κομμάτων και «σχηματισμών», ξεπερνούν το ποσοστό που έχει σήμερα η Ν∆ μαζί με το ΠαΣοΚ. Το κύριο πρόβλημα, λοιπόν, του Αντ. Σαμαρά σήμερα δεν είναι οι 180 –μπορεί να μη χρειαστεί ποτέ να τους αναζητήσει από την παρούσα Βουλή. Είναι η επιβίωσή του, καθώς έχει αντιληφθεί ότι ακόμα και τα απλά νομοσχέδια θα δυσκολεύεται, πλέον, να τα περνάει από τη Βουλή –για τον ΕΝΦΙΑ χρειάστηκε να αντικατασταθούν έξι βουλευτές της Ν∆ και τρεις του ΠαΣοΚ ,προκειμένου να ψηφιστεί!

Απειλή κατάρρευσης

Η απειλή της κατάρρευσης της κυβέρνησης μπορεί να γίνει από ένα απρόοπτο γεγονός πραγματικότητα. Οι παραιτήσεις, για παράδειγμα, στη ΝΕΡΙΤ του προέδρου Αντ. Μακροδημήτρη και του αναπληρωτή Ρ. Μορώνη, της διορισμέ-

νης από το Μαξίμου διοίκησης, έγιναν μετά από πιέσεις που ασκήθηκαν προσωπικά από τον πρωθυπουργό, για να μη μεταδοθεί τηλεοπτικά η ομιλία τού Τσίπρα χθες στο Βελίδειο και να δοθεί τηλεοπτικός χρόνο μόνο στη σημερινή συνέντευξη τύπου. Η τηλεφωνική επικοινωνία, μάλιστα, του ίδιου του πρωθυπουργού, για να αποτρέψει τουλάχιστον τη μία παραίτηση, δεν απέδωσε. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω, έστω και την τελευταία στιγμή. Ούτε, βέβαια, η κοινωνία πείθεται ότι για τον ΕΝΦΙΑ φταίει ο συνεργάτης του υπουργού Οικονομικών Ν. Καραβίτης. Οι εντολές του Μαξίμου ήταν σαφείς: ο ΕΝΦΙΑ να φέρει στα ταμεία 3,2 δισ. ευρώ. Αυτό δεν το αποφάσισε ο όποιος Καραβίτης… Το Μαξίμου έχει να αντιμετωπίσει ένα σύστημα διακυβέρνησης, που κινδυνεύει καθημερινά με κατάρρευση για «ασήμαντη αφορμή». Οι αοριστολογίες, τα ψεύδη, οι εσωτερικές αντιδράσεις, οι πιέσεις επιχειρηματιών και ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης και κυρίως τα αδιέξοδα της ακολουθούμενης πολιτικής δεν οδηγούν μακριά. Η προσπάθεια του Αντ. Σαμαρά να ελέγξει… την πραγματικότητα δεν αποδίδει και ας συνομιλεί με τους εκδότες καθημερινά περισσότερο και απ’ ό,τι με πρωτοκλασάτους υπουργούς και συμβούλους του! Η κατάσταση στην κοινοβουλευτική ομάδα είναι ανεξέλεγκτη, καθώς «οι αντοχές των βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας Ν∆ και ΠΑΣΟΚ αρχίζουν να δοκιμάζονται, γεγονός που έχει σημάνει συναγερμό στο Μέγαρο Μαξίμου και στη Χαριλάου Τρικούπη», σύμφωνα και με την Καθημερινή [12.09.14]. ∆εν είναι λίγοι, μάλιστα, οι βουλευτές που εκτιμούν ότι ο πρωθυπουργός θα «αιφνιδιάσει» με πρόωρες εκλογές –είναι προτιμότερες από την πλήρη κατάρρευση. Άλλωστε, το «μότο» του Αντ. Σαμαρά είναι «κάθε μέρα που περνάει, είναι μια κερδισμένη μέρα». Πιθανόν για τον ίδιο και τον Ευ. Βενιζέλο, καθώς για τη χώρα ισχύει ακριβώς το αντίθετο! Θ. Μιχόπουλος tmihopoulos@gmail.com

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Σοσιαλιστικές κάμπιες και νεοφιλελεύθερες πεταλούδες Από τον Ανδρέα και τον Μιτεράν ως τον Βενιζέλο και τον Ολάντ: η παράλληλη πορεία μετάλλαξης ΠΑΣΟΚ και Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος

«Π

ροχωράμε με όσους ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ πίσω από το παραβάν του εκλογικού κέντρου», επαναλαμβάνει διαρκώς, ως επιτυχημένη, την αντιΓΑΠ ατάκα του ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Όμως η τελευταία δημοσκόπηση της PalmosAnalysis για το tvxs.gr μας πληροφορεί ότι «όσοι ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ πίσω από το παραβάν» δεν ξεπερνούν το 3,5% του εκλογικού σώματος. Πράγμα που σημαίνει ότι ακολουθώντας τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον ακολουθούν στην οδό της οριστικής απώλειάς. Του ΠΑΣΟΚ βεβαίως και όχι του ιδίου. ∆ιότι οι Βενιζέλοι του κόσμου τούτου δεν χάνονται, μεταλλάσσονται: από σοσιαλιστικές κάμπιες μεταμορφώνονται σε νεοφιλελεύθερες πεταλούδες. Και τούμπαλιν… Η πρώτη κάμπια του ΠΑΣΟΚ που έφερε το γονίδιο της νεοφιλελεύθερης πεταλούδας ήταν ο Κώστας Σημίτης. Τον εντόπισε και τον χρησιμοποίησε ο πρωταθλητής του κυβερνητικού στίβου Ανδρέας Παπανδρέου σαν «λαγό» σε μια πρώτη – αναγκαία και επιβεβλημένη από το διεθνές περιβάλλον της εποχής – πολιτική διαδρομή: στροφή προς τον φιλελευθερισμό. Ήταν 1985 και, λίγο πριν, ο Γάλλος σύντροφος του Ανδρέα Φρανσουά Μιτεράν είχε πραγματοποιήσει τη δική του φιλελεύθερη στροφή. Που δεν ήταν φιλελεύθερη στροφή αλλά μια… «αναγκαία θυσία ορισμένων σοσιαλιστικών ιδεών στο βωμό της κυβερνησιμότητας». Ή, πώς η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία άρχισε να κοροϊδεύει την κοινωνία…

Ελλάς - Γαλλία, μετάλλαξη… τελεία

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΡΩΝΗ

Γενικότερα, το ελληνικό ΠΑΣΟΚ και το γαλλικό PS πορεύονται τον δρόμο της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης με διαφορά… στήθους. Μόνο που οι politically correct Γάλλοι αναλυτές αποφεύγουν την έκφραση «νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη» και μιλούν για «ιδεολογικό μετασχηματισμό». Και εντέλει για «σοσιαλφιλελευθερισμό». Ακόμα καλύτερα!.. ∆είτε πώς περιγράφει ο Φαμπιέν Περιέ της Le Canard Enchainι, τις βασικές στιγμές του «ιδεολογικού μετασχηματισμού» του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, με αφορμή την κυβερνητική κρίση που ξέσπασε (και σοβεί σ’ αυτό) όταν ο Ολάντ εκπαραθύρωσε τον Αρνό Μοντεμπούρ για το χατίρι της Μέρκελ: «…το 1992 οι Σοσιαλιστές θα διχαστούν σχετικά με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ… (οι δικοί μας αγρόν αγόραζαν, λέω εγώ). «Έπειτα», συνεχίζει ο Γάλλος αναλυτής, «η γη σείστηκε το 2002, όταν ο Λιονέλ Ζοσπέν, αφού πραγματοποίησε μια σειρά από ιδιωτικοποιήσεις και απελευθερώσεις της αγοράς, αποκλείστηκε από τον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών, που μετατράπηκε σε μια μονομαχία ανάμεσα

στη ∆εξιά του Ζακ Σιράκ και την Ακροδεξιά του Ζαν Μαρί Λεπέν…» Εδώ, ας διακόψουμε τον Γάλλο αναλυτή κι ας ρεμβάσουμε τις αλχημείες της δικής μας σοσιαλιστικής κάμπιας που έγινε νεοφιλελεύθερη πεταλούδα και, τότε, μας κυβερνούσε: «εκσυγχρονισμός», («σοσιαλφιλελευθερισμός» λέω εγώ) «δημιουργική λογιστική», Χρηματιστήριο, Greek statistics, η οικονομία στη θέση της πολιτικής, οι αριθμοί στη θέση των ανθρώπων, η θρησκεία της Αγοράς, η βίαιη ένταξη στην ΟΝΕ, το ευρώ στη θέση της δραχμής και η… «στρογγυλοποίηση», και η «σύγκλιση» που έγινε απόκλιση, και η οικονομική κρίση και τα μνημόνια και παράδοση της χώρας στο τέταρτο Ράιχ…

Κοροϊδεύουν την κοινωνία

Τη συμπόρευση του ελληνικού ΠΑΣΟΚ και του γαλλικού PS (της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας εν γένει) στο δρόμο της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης, σημειώνει και ο Φαμπιέν Περιέ στο άρθρο του στη Le Canard Enchainι: «Σήμερα, η γαλλική κυβέρνηση και η ηγεσία των Σοσιαλιστών επιβεβαιώνουν αυτόν τον προσανατολισμό (σ. σ: τον νεοφιλελεύθερο εννοεί) πραγματοποιώντας αντι-μεταρρυθμίσεις που έγιναν ή γίνονται στην υπόλοιπη Ευρώπη, συχνά από σοσιαλδημοκράτες: τον Τόνι Μπλερ και τον Γκέρχαρντ Σρέντερ στην εποχή τους, τον Χοσέ Λουίς Θαπατέρο ή τον Γιώργο Παπανδρέου πιο πρόσφατα…». «Αντι – μεταρρυθμίσεις» και κουραφέξαλα! Κοροϊδεύουν την κοινωνία, λέω εγώ. Και το γράφω και το ξαναγράφω διαρκώς, από την εποχή που η πρώτη σοσιαλιστική κάμπια μεταλλάχτηκε σε νεοφιλελεύθερη πεταλούδα: «η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, από το τέλος του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, λειτουργεί ως το απόλυτο καμουφλάζ του νεοφιλελευθερισμού. Με τους κυβερνώντες «σοσιαλδημοκράτες» Σημίτη, Ζοσπέν, Σρέντερ, Σημίτη κ.α., να λειτουργούν περισσότερο ως τριτεγγυήτριες των συμφερόντων των «αγορών» παρά ως εγγυήτριες του κοινωνικού κράτους. Και τις διάδοχές τους κυβερνήσεις, αυτές των Γιωργάκη Παπανδρέου, Ζοζέ Σόκρατες, Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο κ.α., να εκφυλίζονται οριστικά, μεταλλασσόμενες σε νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις με σοσιαλιστικά ψευδώνυμα, πανομοιότυπες με τις κυβερνήσεις της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής ∆εξιάς Αυτές τις μέρες, δυό από τις σοσιαλιστικές κάμπιες που μεταλλάχτηκαν σε νεοφιλελεύθερες εξακολουθούν να πετούν ελεύθερα στον ευρωπαϊκό… εναέριο χώρο, καταστρέφοντας, τα δημόσια αγαθά, τις κοινωνικές παροχές, ακόμα και τα υπολείμματα του κράτους-πρόνοιας. Και συμβάλλοντας στη διαμόρφωση της νεοφιλελεύθερης κουλτούρας της βαρβαρότητας, σύμφωνα με την οποία ο συνδικαλισμός είναι… λαϊκισμός, οι κοινωνικές και εργασιακές κατακτήσεις των περασμένων δεκαετιών είναι προνόμια που πρέπει να καταργηθούν, οι δομικές ανισότητες είναι νόμιμες, κάθε δίχτυ κοινωνικής προστασίας είναι άξιο περιφρόνησης. (Ναι, τους… Βενιζέλο και Ολάντ εννοώ).

∆ύο εξίσου απαράδεκτες σεξιστικές γελοιογραφίες που αποδεικνύουν ότι όταν η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται με τέτοιους όρους οι μόνοι που βγαίνουν τελικά χαμένοι είναι η ενημέρωση και η αισθητική. Θα περιμέναμε να τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης.

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Τα γούστα του Φούχτελ

ια από τις ειδήσεις της βδομάδας που ξεχώρισαν ήταν και το ερωτηματολόγιο που έστειλε η «Ελληνογερμανική Συνέλευση» -λέγε με Φούχτελ- στους νέους ∆ημάρχους και Περιφερειάρχες για την «απογραφή» των χαρακτηριστικών και των υποδομών των ελληνικών ΟΤΑ. Οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες αλλά η δήλωση που έκανε μεγαλύτερη αίσθηση ήταν αυτή του ∆ημάρχου Βιάννου, Παύλου Μπαριτάκη: «Η μόνη λίστα που θα λάβει θα είναι εκείνη με τα ονόματα των 461 νεκρών που σφαγιάστηκαν με τον πιο αποτρόπαιο τρόπο από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής και να του υπενθυμίσω τις εκκρεμότητες που έχει η Χώρα του απέναντι στους συγγενείς των Θυμάτων». Πέραν όμως από το σοβαρό του πράγματος, η είδηση που έβγαλε η στήλη «Βηματοδότης» του Βήματος, ξεκαθαρίζει τις όποιες αμφιβολίες υπήρχαν για την σοβαρότητα του ανδρός Φούχτελ. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ο κ. Φούχτελ πρότεινε στον δήμαρχο Αθήνας να φορέσουν χλαμίδες και να επισκεφτούν μαζί την Αρχαία Ολυμπία προκειμένου να προσελκύσει το ενδιαφέρον γερμανών επισκεπτών. Ευτυχώς ο Καμίνης είναι λίγο σοβαρότερος.

Η Αμφίπολη, το παπαδαριό και η σεμνοτυφία

πό σχόλιο φίλης στο facebook: Η μεγαλύτερη ιστορική τρολιά ever θα είναι αν στην Αμφίπολη αποκαλυφθεί ότι είναι θαμμένη η Ρωξάνη ή ο Ηφαιστίωνας. Στην πρώτη περίπτωση όλο το έθνος θα προσκυνήσει μια Αφγανή (κοκομπλόκ στα χρυσαυγιτοειδή), στη

δεύτερη θα δοξάσουμε πανελληνίως τον βασιλικό γκόμενο (πολλαπλά εγκεφαλικά σε πολλούς αρχαιόπληκτους πατριςθρησκεία-οικογένεια ομοφοβικούς συμπολίτες μας). Στο αποκορύφωμα δε του σουρεαλισμού, φαντάζομαι να γίνεται επιμνημόσυνη δέηση στον τάφο, με όλο το αρχιπαπαδαριό και τον Σαμαρά (εδώ είμαστε και θα το δείτε να συμβαίνει), όπου για λόγους σεμνοτυφίας θα πρέπει να ρίξουν κάτι πρόχειρο πάνω στις ξετσίπωτες τις Καρυάτιδες καθώς ο χιτώνας είναι υπερβολικά αποκαλυπτικός στην ανατομία του στήθους τους, πράγμα που σκανδαλίζει στις μέρες μας (βλ. πρόσφατα δημοσιεύματα για τη Μ. Παπαδημητρίού). Σε κάθε περίπτωση θα το διασκεδάσουμε!

Γραφείο Τύπου του τάφου

αι ξαφνικά, ο τάφος της Αμφίπολης ανεξάρτητα σε ποιόν τελικά ανήκει, απέκτησε, «άτυπο Γραφείο Τύπου». Όπως ανέφερε, ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Τασούλας, απαντώντας σε αιτιάσεις, ξαφνιάζοντάς μας: «Η κυρία Παναγιωταρέα μας βοηθάει επικοινωνιακά στις ανασκαφές στην Αμφίπολη. Είναι άμισθη. Αυτόν τον καιρό την χρησιμοποιούμε επικοινωνιακά.» Ο τάφος στην Αμφίπολη έχει ανάγκη επικοινωνιακής κάλυψης κατά τον κ. Τασούλα. Εδώ και καιρό, έχει εγκατασταθεί στην Αμφίπολη, η γνωστή δημοσιογράφος - τα τελευταία χρόνια καθηγήτρια Πανεπιστημίου του ΑΠΘ- Άννα Παναγιωταρέα. Πόσο βοηθά βέβαια η παρουσία της πρώην δημοσιογράφου και νυν καθηγήτριας είναι άλλο θέμα. Η μόνη εμφανής συμβολή της πάντως, είναι να ανεβάζει σχόλια και φωτο από την παραμονή της στην Αμφίπολη μπροστά στον τάφο, στις Καρυάτιδες κτλ. Θέμα βέβαια συνιστά η ανάρτηση στο Face-book αδημοσίευτων φωτο-

γραφιών από το αρχαιολογικό έργο. Επίσης, το γεγονός ότι η κ. Παναγιωταρέα αντικαθιστά το Γραφείο Τύπου του ΥΠΠΟΑ, δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα την ηγεσία του ΥΠΠΟ. Το ερώτημα παραμένει. Η κ. Παναγιωταρέα με απόφαση ποιανού οργάνου ανέλαβε άτυπος εκπρόσωπος τύπου του τάφου. Έντονες βέβαια φήμες κυκλοφορούν στους δημοσιογραφικούς κύκλους, ότι η παρουσία της στο χώρο έγινε με εντολή Σαμαρά. Πού δηλαδή να λάμβανε και μισθό;

Οι 1013 σωματοφύλακες

«Ε

ντατικοποίηση στο έπακρο των μέτρων προστασίας» των Ό. Τρέμη, Σ. Κοσσιώνη και Μπ. Παπαδημητρίου διέταξε μέχρι νεοτέρας η ΓΑ∆Α στις 3 Σεπτεμβρίου. «Προς πρόληψη και αποφυγή οποιουδήποτε εκτρόπου», συμπληρώνεται στην ανακοίνωση. Το ερώτημα δεν είναι γιατί διατάχθηκε στενότερη φύλαξη, αλλά γιατί να φυλάσσονται δημοσιογράφοι από αστυνομικούς που θα έπρεπε να ήταν στην υπηρεσία όλων των πολιτών. Θυμόμαστε, μάλιστα, ότι με τυμπανοκρουσίες είχε ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο του 2012 ότι θα απαλλαγούν χιλιάδες αστυνομικοί από το «πατριωτικό» καθήκον της προστασίας δημοσιογράφων, δικηγόρων και λοιπών «επιφανών», προκειμένου να προσέχουν τους πολίτες. Τελικά αυτό όχι μόνο δεν τηρήθηκε, αλλά και οι 600 αστυνομικοί που είχαν επιστρέψει στα αστυνομικά τμήματα μετήχθησαν εκ νέου στις φρουρές επωνύμων, καθώς είχαν αυξηθεί τα αιτήματα των VIP που θεωρούν τους εαυτούς τους υποψήφια θύματα τρομοκρατικών επιθέσεων. Πάντως έχουμε την υποψία ότι το κασέ των δημοσιογράφων τους επιτρέπει να προσλάβουν σωματοφύλακες για να τους προσφέρει όσα τα συμφέροντα που υπηρετούν τους στερούν: το αίσθημα της ασφάλειας. Αλλά του τζάμπα η μάνα δεν έκλαψε ποτέ.

Η κυβέρνηση φταίει

ίκοσι αυτοκτονίες λιγότερες, σε σχέση με πέρσι, καταγράφηκαν για το πρώτο οχτάμηνο του 2014 και ο Άδωνις Γεωργιάδης, ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, έδωσε τα εύσημα στην κυβέρνηση για το επίτευγμα αυτό. Συγκεκριμένα, έγραψε στο τουίτερ για τις μέχρι τώρα 209 αυτοκτονίες: «Τώρα που μειώνονται οι αυτοκτονίες τι θα πουν οι κατ’ επάγγελμα λαϊκιστές;» Στα περσινά αντίστοιχα ποσοστά που είχαν καταγράψει αύξηση 17% είχε τιτιβίσει πάλι «Κρίση διανύουμε, 17% είναι μικρή αύξηση για την έντασή της», προσθέτοντας ότι «η ελληνική κοινωνία έχει δείξει τεράστιες αντοχές και πρέπει να πούμε μπράβο». Αίσχος κ. Γεωργιάδη.

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ποιος θα «ταΐζει» τα κόμματα;

Μύθοι και πραγματικότητα για τη χρηματοδότησή τους

ν πιστέψουμε τον υπουργό Εσωτερικών, μόλις γίνει νόμος το νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, που ήδη συζητιέται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, θα «σταματήσει ο ελληνικός λαός να ταΐζει τα κόμματα» και, βέβαια, θα κυριαρχήσει στα οικονομικά των κομμάτων η διαφάνεια. Ο κ. Ντινόπουλος δεν μας έχει συνηθίσει να μετράει τις κουβέντες του, αλλά αυτή τη φορά μάλλον το έχει παρακάνει: αν δεν τα «ταΐζει» πια ο ελληνικός λαός τα κόμματα, ποιος θα τα «ταΐζει»; Κάποιος πέρα από τον ελληνικό λαό. Όσο νεοφιλελεύθερος κι αν λογιστεί ο κύριος υπουργός, είναι δυνατόν να ομολογούσε με τέτοιο κυνισμό ότι τα κόμματα θα αντλούν την οικονομική δύναμή τους από πηγές εκτός του ελληνικού λαού; Μάλλον κάτι άλλο θα ήθελε να πει και δεν μπόρεσε να εκφραστεί σωστά. Γιατί δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι κοτζάμ υπουργός νομιμοποιεί τους Χριστοφοράκους και τους Τσουκάτους, που «τάιζαν» ανέκαθεν τα αδιαφανέστατα κομματικά ταμεία με μαύρο χρήμα εξωτερικού, το οποίο ήταν προϊόν ακόμα πιο μαύρης συναλλαγής. Ή μήπως θα νομιμοποιείται και αυτό τώρα με την ψήφιση του νέου νόμου;

Ποιος πληρώνει, τελικά;

Αν δεχθούμε, λοιπόν, την υπόθεση ότι δεν είναι τόσο απρόσεκτος και κυνικός ο υπουργός, τότε μάλλον θα εννοούσε ότι όσοι, μετά την ψήφιση του νόμου, χρηματοδοτούν τα κόμματα, δεν αποτελούν τμήμα του ελληνικού λαού. Και επειδή με βάση το νομοσχέδιο και την πάγια πρακτική των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων μειώνεται στο ελάχιστο με στόχο το μηδέν η δημόσια χρηματοδότηση των κομμάτων, μπορούμε βάσιμα να υποθέσουμε ότι ο κύριος υπουργός με σαφήνεια και συνείδηση των λεγομένων εννοούσε ότι τα κόμματα πια πρέπει να «ταΐζονται» από πηγές που δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του ελληνικού λαού. Είναι, άραγε, και επίσημη κυβερνητική άποψη αυτό, ότι δηλαδή οι μεγάλοι χορηγοί δεν αποτελούν τμήμα του ελληνικού λαού; Πάντως, μαρξιστική δεν είναι, καθώς για τους μαρξιστές η έννοια λαός, με την ορθή σημασία της, δηλώνει ένα αδιαβάθμητο και αδιαχώριστο σύνολο. Αφήστε που και ο συσσωρευμένος πλούτος στα χέρια των μεγάλων «χορηγών» προφανώς και είναι προϊόν οικειοποίησης του λαϊκού μόχθου. Τα κόμματα, δηλαδή, πάλι ο «ελληνικός λαός» τα «ταΐζει» και σ’ αυτή την περίπτωση, αλλά κατά τα γούστα των εχόντων. Υπάρχει, βέβαια, και ο άλλος τρόπος χρηματοδότησης απ’ ευθείας από τον οβολό των απλών πολιτών, των δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων οπαδών και συμπαθούντων. Σε αυτόν, όμως, τον τρόπο χρηματοδότησης ο υπό ψήφιση νόμος βάζει εμπόδια. Ενώ ευνοεί τη χορήγηση μεγάλων χρηματικών ποσών από τα ταμεία πλούσιων φυσικών και νομικών προσώπων. Είναι καταφανής η πρόθεσή του να καταστήσει κύρια «ταΐστρα» των κομμάτων τα ταμεία των πλουσίων.

Νομιμοποίηση της διαπλοκής

∆ικαίως, συνεπώς, η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Ολγα Γεροβασίλη μίλησε για «νομιμοποίηση της διαπλοκής» και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι επιδιώκει να εγκαταστήσει – και με το νόμο πια-

“

μια σχέση αλληλοεξάρτησης μεταξύ κομμάτων και μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Άλλωστε δεν πρωτοτυπεί, υπάρ-

∆εν μπορούμε να διανοηθούμε ότι κοτζάμ υπουργός νομιμοποιεί τους Χριστοφοράκους και τους Τσουκάτους, που «τάιζαν» ανέκαθεν τα αδιαφανέστατα κομματικά ταμεία με μαύρο χρήμα εξωτερικού, το οποίο ήταν προϊόν ακόμα πιο μαύρης συναλλαγής. Ή μήπως θα νομιμοποιείται και αυτό τώρα με την ψήφιση του νέου νόμου; χουν τόσα σκοτεινά παραδείγματα στην πρακτική των ΗΠΑ και αλλαχού, όπου τα συμφέροντα αυτά έχουν ανοιχτά καταστεί υποβολείς της πολιτικής κυβερνήσεων και αντιπολιτεύσεων. Αυτό είναι το όραμα και το ιδανικό του κ. Ντινόπουλου και της κυβέρνησης. Νοιάζεται τάχα να απαλλάξει τον ελληνικό λαό από ένα οικονομικό βάρος και καταλήγει να τον επιβαρύνει με ένα σήκωτο πολιτικό άγος.

Οβολός και «χορηγίες» Η Αριστερά μέχρι σήμερα έχει υποστηρίξει ότι η διαφανής και ελεγχόμενη, και λογιστικά, χρηματοδότηση των κομμάτων ορθό είναι να γίνεται με δύο τρόπους: από το βαλάντιο του ελληνικού λαού έτσι κι αλλιώς, μέσω εθελοντικών προσφορών των μελών, οπαδών και συμπαθούντων, και μέσω του κρατικού προϋπολογισμού. Ο δεύτερος τρόπος δεν είναι πανάκεια. Είναι απαραίτητος, όμως, για την κατ’ αρχήν προφύλαξη, ιδίως των νέων και μικρότερων κομμάτων, από τις ορέξεις των οικονομικά ισχυρών, καθώς τους εξασφαλίζει στοιχειωδώς τα προς το ζην. Αν χρειάζονται περισσότερα για την ανάπτυξη της δράσης και της επιρροής τους, μπορούν να απευθυνθούν απ’ ευθείας στους πολίτες. Το νεοφιλελεύθερο δόγμα δεν ενισχύει

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

αυτή την αντίληψη. Οδηγεί σταδιακά στην κατάργηση της δημόσιας χρηματοδότησης και ωθεί στην διαπλοκή. Υπερβάλλουμε; Καθόλου. ∆είτε τι θα μπορούσαν να νομοθετήσουν οι κυβερνώντες, αν ήθελαν να αποφύγουν την άμεση εξάρτηση από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Θα μπορούσαν να ιδρύσουν ένα δημόσιο ταμείο, στο οποίο όσοι έχοντες ήθελαν να προσφέρουν «κάτι» παραπάνω από έναν οβολό, θα καταθέτουν το όποιο ποσό δηλώνοντας ταυτόχρονα την κομματική προτίμησή τους, χωρίς όμως να γίνεται αυτό γνωστό στο προτιμώμενο κόμμα. Από το ποσό αυτό ένα μέρος, ας πούμε το 50%, θα κατευθυνόταν μέσω του δημόσιου οργανισμού στο συγκεκριμένο κόμμα, ενώ το υπόλοιπο 50% θα κατανεμόταν στα λοιπά κόμματα ανάλογα με την εκλογική δύναμή τους. Έτσι, και την άμεση σύνδεση χρηματοδότη και χρηματοδοτούμενου θα αποφεύγαμε σε μεγάλο βαθμό, και η χρηματοδότηση των κομμάτων θα έπαιρνε πιο δημόσιο και πιο δίκαιο χαρακτήρα. Γιατί δεν το σκέφτονται; ∆ιότι το μυαλό τους είναι αλλού...

Ολίγη...πολιτική οικονομία

Όπως και να ‘χει, για τα κόμματα που θέλουν να έχουν σχέση εξάρτησης από τους εργαζόμενους και τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα κι όχι από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, ένας ουσιαστικά δρόμος υπάρχει: η οργάνωση, η πολιτική θεμελίωση και η ανάπτυξη της στήριξής τους στα λίγα χρήματα που μπορούν να διαθέσουν οι πολλοί. Τα οποία γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο μπορούν να γίνουν όχι απλώς πολλά, αλλά και υπεραρκετά, όταν η σχέση ενός κόμματος με αυτά τα στρώματα είναι ειλικρινής και στενή, σχέση εμπιστοσύνης. Η λεγόμενη «οικονομική» δουλειά των κομμάτων αυτού του τύπου ποτέ δεν αποσκοπούσε ούτε αφορούσε μόνο τη συγκέντρωση των αναγκαίων χρημάτων. Πολλαπλασίαζε, ταυτόχρονα, τις δυνατότητες που παρέχουν τα αποκτούμενα μ’ αυτόν τον πολιτικό τρόπο χρήματα με έναν σημαντικό πολιτικό πολλαπλασιαστή, που διευρύνει σημαντικά και τις πολιτικές και τις οικονομικές δυνατότητες όποιου κόμματος της αριστεράς απευθύνεται για οικονομική ενίσχυση στις λαϊκές τάξεις. Γιατί έτσι δημιουργεί άμεσους και στέρεους πολιτικούς δεσμούς μαζί τους. Αυτού του τύπου τους δεσμούς τα αστικά κόμματα επιχειρούν να τους στιγματίσουν και να τους ανακόψουν. Και το επιχειρούν και μ’ αυτό το νομοσχέδιο. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Με προγραμματική επάρκεια και κινηματική εγρήγορση ΣΥΡΙΖΑ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

«Η

τελευταία ομιλία του Σαμαρά στη ∆ΕΘ ως πρωθυπουργός ήταν αυτή της περασμένης βδομάδας». Αυτό είναι περίπου το κλίμα που επικρατεί στην Κουμουνδούρου και για αυτό το λόγο την εβδομάδα που πέρασε η επιτροπή προγράμματος και τα αρμόδια όργανα «δούλεψαν υπερωρίες» προκειμένου η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα να είναι από κάθε άποψη άρτια και να πείσει και τους τελευταίους «άπιστους» για την προγραμματική ετοιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ. «Οι πολίτες θα μας παρακολουθούν τώρα με πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον και θα πρέπει να σταθούμε αντάξιοι των απαιτήσεών τους», λένε στην Κουμουνδούρου. Άλλωστε, όλες τις προηγούμενες μέρες, τα στελέχη του κόμματος υποστήριζαν ότι οι προτάσεις που θα κατατεθούν θα είναι απολύτως επεξεργασμένες και καλά κοστολογημένες. Στον ΣΥΡΙΖΑ τονίζουν ότι η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα γίνεται σε μια περίοδο κατά την οποία το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη φαίνεται να αλλάζει την ώρα που ο πρωθυπουργός επιλέγει την απόλυτη ταύτιση με την αποτυχημένη πολιτική των μνημονίων και της λιτότητας. Ο Αλέξης Τσίπρας αναμενόταν να αναπτύξει τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη διαπραγμάτευση και τους στόχους της αλλά μεγάλη σημασία δίνεται στις «μη διαπραγματεύσιμες πολιτικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ». Αυτές εμπεριέχονται σε τρεις άξονες. (α) την επανεκκίνηση της οικονομίας , (β) την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και (γ) την ενίσχυση της απασχόλησης. Οι προτάσεις, που θα έχουν χαρακτήρα προγραμματικών κυβερνητικών δεσμεύσεων, εδράζονται στη λογική ότι δεν μπορεί να υπάρξει διέξοδος από την κρίση προς όφελος της κοινωνίας, παρά μόνο μέσω της ενίσχυσης της ζήτησης και ειδικά της αγοραστικής δύναμης των κατώτερων και μεσαίων στρωμάτων. Ανάμεσα στις προτάσεις για επανεκκίνηση της οικονομίας που αναμενόταν να

εξίσωσης των ειδικών φόρων στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης Τέλος, για την ενίσχυση της απασχόλησης, ο Αλέξης Τσίπρας αναμενόταν να παρουσιάσει σχεδίο για την δημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας σε ορίζοντα διετίας και επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Άξιο αναφοράς πάντως είναι το γεγονός ότι την αμέσως επόμενη εβδομάδα, οι προγραμματικές προτάσεις θα τεθούν σε διαβούλευση και ήδη οι οργανώσεις του κόμματος προετοιμάζουν ανοιχτές συνελεύσεις όπου τα στελέχη θα τις παρουσιάσουν.

Λογοκρισία με εντολή Σαμαρά

Οι αποφάσεις της δικαιοσύνης, ράπισμα στην κυβέρνηση

Τις τρεις αποφάσεις της ∆ικαιοσύνης που διαπιστώνουν και καταλογίζουν στην Κυβέρνηση παράνομες κι αυθαίρετες αποφάσεις σχετικά με τη ΝΕΡΙΤ, το Ελληνικό και την Κυριακάτικη αργία σχολιάζει, με δήλωσή της η Ζω Κωνσταντοπούλου,υπεύθυνη επί θεμάτων ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων της Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ανακοίνωση, μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Η ∆ικαιοσύνη, λοιπόν, ευθέως καταλογίζει στην Κυβέρνηση καταστρατήγηση του δημοσίου συμφέροντος, παραβίαση της δημοκρατικής νομιμότητας και του Συντάγματος. Οι δικαστικές αποφάσεις περιγράφουν πράξεις και παραλείψεις που συνιστούν αλλοίωση του πολιτεύματος για την οποία οι ευθύνες δεν είναι μόνον πολιτικές και, βέβαια, δεν αποσείονται ούτε με την τακτική του «στρίβειν δια της παραιτήσεως», ούτε με την πρακτική της αντιμετάθεσης στους «κακούς τεχνοκράτες» κατά το θλιβερό πρόσφατο επεισόδιο για τον ΕΝΦΙΑ. εκφωνηθούν θα είναι οι ρυθμίσεις για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το ∆ημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία, η κατάργηση της αυτόφωρης διαδικασίας για χρέη προς το ∆ημόσιο, η αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων με νέα Σεισάχθεια, το αφορολόγητο όριο στα 12.000 ευρώ, η κατάργηση ΕΝΦΙΑ, θέσπιση φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Και η επα-

ναφορά κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ. Για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης αναμενόταν να εξαγγελθεί η παροχή δωρεάν ρεύματος σε όσους έχουν αντικειμενική αδυναμία, νέο πρόγραμμα στέγασης και σίτισης, απαγόρευση πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία, διεύρυνση των δικαιούχων του επιδόματος ανεργίας και κατάργηση της

Εντωμεταξύ, πόλεμος μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ξέσπασε μετά την απαράδεκτη απόφαση της ΝΕΡΙΤ να μην καλύψει ζωντανά την ομιλία του Α. Τσίπρα στο Βελλίδειο. Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει πρωτοφανή απόπειρα φίμωσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου σημειώνεται ότι: «Μπροστά στον πανικό λόγω των αδιεξόδων της πολιτικής της και της αποσύνθεσης της κυβερνητικής πλειοψηφίας, καταφεύγουν στο μόνο δρόμο που γνωρίζουν, τα πραξικοπήματα και τον αυταρχισμό, δίνοντας δείγματα το πώς επιδιώκουν να οργανώσουν την προεκλογική αντιπαράθεση. Τους φοβίζει η ανάδειξη του εναλλακτικού πολιτικού μηνύματος ελπίδας και προοπτικής του ΣΥΡΙΖΑ που θα παρουσιαστεί με συγκεκριμένη κυβερνητική δέσμευση αύριο στο Βελλίδειο από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα». Οι οργανώσεις του κόμματος πάντως δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια και οργάνωσαν δημόσιες προβολές της συγκέντρωσης καλώντας τους πολίτες να παρευρεθούν στις πλατείες προκειμένου να ακούσουν τις προγραμματικές προτάσεις του κόμματος. •

Αγώνας δρόμου για την Κεντροαριστερά ΠΑΣΟΚ

Με διαδικασίες του κατεπείγοντος το συνέδριο της ∆ημοκρατικής Παράταξης πό σήμερα ξεκινά και επίσημα η «προσπάθεια οργάνωσης του συνεδρίου της ∆ημοκρατικής Παράταξης», με την πανελλήνια συνάντηση περίπου τετρακοσίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ (τα μέλη της ΚΠΕ και της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, πρώην βουλευτές, υποψήφιοι στις ευρωεκλογές και τις βουλευτικές εκλογές του 2012, στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών χώρων, οργανωτικά και περιφερειακά στελέχη). Η ανακοίνωση αυτής της συνάντησης δείχνει τις προθέσεις της ηγεσίας του κόμματος να αποφευχθεί ο σκόπελος ενός συνεδρίου διάλυσης του ΠΑΣΟΚ και να ιδρυθεί πάραυτα η ∆ημοκρατική Παράταξη –που μάλλον δεν θα λέγεται πια Ελιά αφού στις ευρωεκλογές φάνηκε ότι το όνομα είναι γρουσούζικο. Ακόμα, ο Ευ. Βενιζέλος θέλοντας να αποφύγει και τις δεσμεύσεις που είχε η Ελιά, δεν θα αναφερθεί στη σημερινή συνάντηση στις συνιστώσες αυτής -ορισμένες από αυτές έχουν ήδη διαλυθεί, άλλωστε- αλλά «θα απευθύνει πρόσκληση, στη βάση της συλλογικότητας και της ισοτιμίας, προς όλες τις κινήσεις του ευρύτερου χώρου της ∆ημοκρατικής Παράταξης».

Ποιος θα ηγηθεί;

Με την παραπάνω γενική διατύπωση ο Ευ. Βενιζέλος θέλει να σπάσει κάθε δίαυλο επικοινωνίας με τη ∆ΗΜΑΡ και το Ποτάμι, αλλά και να εντάξει στις διεργασίες τον Σπύρο Λυκούδη και τη Μεταρρυθμιστική Τάση. Γι’ αυτό το λόγο προσπαθεί να τρενάρει και την ανακοίνωση της σύνθεσης της Εθνικής Οργανωτικής Επιτροπής. Όμως, φαίνεται πως θα είναι δύσκολη η συμπόρευση αυτή, καθώς τα πρώην στελέχη της ∆ΗΜΑΡ δεν θέλουν να ενταχθούν στη ∆ημοκρατική Παράταξη με όρους τάσης ή συνιστώσας. Έτσι, οι Σπ. Λυκούδης, Γρ. Ψαριανός, Β. Οικονόμου, Ν. Φούντα, Κ. Μάρκου και Χρ. Αηδόνης συζήτησαν την προηγούμενη βδομάδα τη συγκρότηση ενός νέου πολιτικού φορέα, ο οποίος θα στοχεύει –με τη σειρά τουστην ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς. Πάντως, ο Β. Οικονόμου έσπευσε να ηγηθεί αυτής της πρωτοβουλίας και ανακοίνωσε στο TheTOC [11/9] ότι ιδρύει νέα πολιτική κίνηση με το όνομα ∆ημοκρατικός Σύνδεσμος, απο-

κλείοντας τη συμμετοχή του στο συνέδριο της ∆ημοκρατικής Παράταξης. Την ίδια ώρα, ο Γ. Παπανδρέου πραγματοποιεί –στο όνομα του ιδρύματος «Ανδρέας Παπανδρέου»- συναντήσεις ανά την περιφέρεια με νυν και πρώην στελέχη ή μέλη του ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να σχεδιαστεί η επανάκαμψη του πρώην πρωθυπουργού. Μεταξύ των παπανδρεϊκών έχουν αναπτυχθεί δύο τάσεις: η μία, με στελέχη όπως ο Παύλος Γερουλάνος, που υποστηρίζει ότι ο Παπανδρέου θα πρέπει να παραμείνει στο ΠΑΣΟΚ και να διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος και η άλλη που συμβουλεύει τον Γ. Παπανδρέου να σχηματίσει νέο κόμμα. Το προς τα πού τείνει ο ίδιος λέγεται ότι θα αποκαλυφθεί στις 18 Οκτωβρίου, σε επετειακή εκδήλωση για την πρώτη εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ. Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, προσπαθώντας να προλάβει αυτές τις επαφές του Γ. Πα-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

«Όχι σε μια ∆ΗΜΑΡ τύπου ΑΕΚΑ» ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΗΣ ∆ΗΜΑΡ ΧΡΗΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟ*

Τη συνέντευξη πήρε ο Στάθης Κουτρουβίδης

Πώς σχολιάζετε την αποχώρηση των 24 στελεχών της Μεταρρυθμιστικής Τάσης; ∆εν ήταν κεραυνός «εν αιθρία». Τα πρώτα σημάδια είχαν προαναγγελθεί από το 2οσυνέδριο και από πιο πριν, ιδιαίτερα από τη στιγμή της αποχώρησης της ∆ΗΜΑΡ από την τρικομματική κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στάθηκε απλά η αφορμή. Τα στελέχη αυτά επιχείρησαν να χρεώσουν την ήττα στην αντίθετη άποψη σε μια πολιτική δηλαδή, που ασκούσε κριτική στις τότε επιλογές της κυβέρνησης. Την πολιτική όμως αυτή οι ίδιοι την είχαν στηρίξει. Φαίνεται ότι ορισμένα στελέχη της Μεταρρυθμιστικής Τάσης δεν πίστεψαν επί της ουσίας στο εγχείρημα της ∆ΗΜΑΡ, σε ένα αυτοτελές υπαρκτό ρεύμα της ανανεωτικής αριστεράς. Είδαν τη ∆ΗΜΑΡ ως ένα μεταβατικό πολιτικό φορέα. Μετά από αυτήν την εξέλιξη, η ∆ΗΜΑΡ θα καταθέσει στην ελληνική κοινωνία ένα πεντακάθαρο σχέδιο για τη διακυβέρνηση της χώρας σε προοδευτική κατεύθυνση. Το ρεύμα αυτό έχει ρίζες, ήταν χρήσιμο είναι και θα είναι. Αυτό προσδοκά το Αριστερό ∆ίκτυο από το 3ο Συνέδριο; Όπως αποδείχθηκε η κυβερνητική λύση που δόθηκε τον Ιούνιο του 2012, μπορεί να έγινε κάτω από έκτακτες συνθήκες και να απομάκρυνε το ενδεχόμενο αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ, ωστόσο καθημερινά αποδεικνύεται πώς η πολιτική που σταθερά ακολουθείται είναι οικονομικά αναποτελεσματική και κοινωνικά ανάλγητη και άδικη. Οι δύο στόχοι που έθεσε αρχικά η ∆ΗΜΑΡ, να κρατήσει την οικονομία ζωντανή και την κοινωνία όρθια, δεν επιτεύχθηκαν και ούτε φαίνεται να επιτυγχάνονται. Απέναντι σε αυτήν την πολιτική η οποία έχει νεοφιλελεύθερα χαρακτηριστικά, με έναν ιδιότυπο προτεσταντισμό, θα έλεγα, ότι απαιτείται αλλαγή πολιτικής. Σε αυτήν την πολιτική που ακολουθείται σταθερά και υπηρετεί σήμερα η κυβέρνηση Ν∆ και ΠΑΣΟΚ και η οποία να σημειωθεί μετά την αποχώρησή μας από την κυβέρνηση απέκτησε χαρακτηριστικά λαίλαπας, η ∆ΗΜΑΡ στέκεται πεντακάθαρα απέναντι. Ποιο το σχέδιο σας τώρα; Η ∆ΗΜΑΡ οφείλει να εργαστεί με συνέπεια, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις -σήμερα δεν υπάρχουν – για προοδευτικές κυβερνήσεις συνεργασίας με αριστερό κοινωνικό πρόσημο. Για παράδειγμα, ο Α. Μανιτάκης - όταν ήταν Υπουργός ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισηςαναγνωρίζοντας την ανάγκη μεταρρύθμισης στο δημόσιο επιχείρησε να εισάγει το στοιχείο της κινητικότητας, της αξιολόγησης και της επανατοποθέτησης των δημοσίων υπαλλήλων στη λογική της αποδοτικότερης λειτουργίας της δημό-

σιας μηχανής. Επί παραδείγματι, η όποια μεταρρύθμιση στη δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να γίνει χωρίς τα υποκείμενα αυτής να είναι συμμέτοχοι και κοινωνοί. Αυτό με βάση τη ρήση του Λεωνίδα Κύρκου «από το λαό, με το λαό, για το λαό», φράση η οποία εκτός των άλλων, περιέκλειε ένα βαθύτερο νόημα, ότι για την οποιαδήποτε αλλαγή πολιτικής, χρειάζεται να υπάρχουν εκτός από πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες. Ο κάθε υπάλληλος πρέπει να νιώθει ότι κάνει καλά τη δουλειά του, και δεν πρέπει να φοβάται. Αυτό είναι σε πλήρη αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σήμερα, που οι εργαζόμενοι είναι τρομοκρατημένοι και θεωρούν τους εαυτούς τους θύματα μιας λαίλαπας που έρχεται. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η ∆ΗΜΑΡ χρειάζεται να εγκαινιάσει μια νέα πολιτική συμμαχιών

του στη δημόσια συζήτηση δεν είναι καθόλου τυχαία και αθώα από αυτούς που το διακινούν, διότι έχουν μια συγκεκριμένα πολιτική στόχευση. Έχουν στόχο να χρησιμοποιήσουν τη ∆ΗΜΑΡ στη διαιώνιση της παρούσας κυβέρνησης. Άρα, κατά τη γνώμη μου η ∆ΗΜΑΡ οφείλει άμεσα ή έμμεσα, να αποκλείσει οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα, διότι το μείζον πολιτικό ζήτημα αυτή τη στιγμή είναι η δραματική κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Θα τεθεί θέμα ηγεσίας στο Συνέδριο; Το συνέδριο γίνεται με αφορμή τις παραιτήσεις μελών και στελεχών της ηγεσίας. Εφόσον το συνέδριο εκλέγει τον πρόεδρο, μόνο αυτό μπορεί να δώσει και την όποια λύση. Όλες οι εξουσίες ανήκουν στο συνέδριο, είναι ό,τι δημοκρατικότερο διαθέτουμε, και η προσφυγή στο σώμα των μελών δίνει και την απάντηση σε όσους αποχώρησαν από τη στιγμή που είχαμε ένα οδυνηρό εκλογικό αποτέλεσμα. Το συνέδριο μπορεί να ελέγξει και να επαναθεωρήσει τη συνολική πορεία της ∆ΗΜΑΡ, με όλες τις έως τώρα πράξεις και παραλείψεις, θετικές και αρνητικές. Εάν θα τεθεί θέμα και άλλων υποψηφιοτήτων, δεν το ξέρω. Το μόνο αρμόδιο όργανο παραμένει το συνέδριο.

Η ∆ΗΜΑΡ μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις

∆ΗΜΑΡ λίγες μόλις μέρες πριν την διεξαγωγή του έκτακτου 3ου Συνεδρίου της βρίσκεται μπροστά σε πολύ κρίσιμες όσο και δύσκολες για το μέλλον της επιλογές και αποφάσεις. Την ∆ευτέρα 24 μέλη της ΚΕ ύστερα από σύσκεψη, που πραγματοποίησε η Μεταρρυθμιστική Τάση υπό την ηγεσία του Σ. Λυκούδη, αποφάσισαν με ανακοίνωση, να ακολουθήσουν τον αποχωρήσαντα Σ. Λυκούδη εκτός ∆ΗΜΑΡ, προκαλώντας νέο πονοκέφαλο στην ηγεσία της Αγίου Κωνσταντίνου. Με την τελευταία αποχώρηση οι βουλευτές της απέμειναν δέκα, ενώ ενδέχεται να ακολουθήσουν και ένας ή δύο ακόμα, όπως αφήνεται να εννοηθεί από στελέχη της κίνησης. Στην ανακοίνωσή τους καταλογίζουν ότι οι πολιτικές που ακολουθεί η ∆ΗΜΑΡ: «εδώ και πολύ καιρό βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση» με τη δική τους στάση και «…υπονομεύουν τα συμφωνημένα από την ίδρυση φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του κόμματος». Η επιλογή αποχώρησης από τη μία σηματοδοτεί την ίδρυση νέας πολιτικής κίνησης, την ίδια στιγμή που μοιάζει με βήμα στο «κενό». ∆ιότι προϋποθέσεις ανασύνταξης ενός ευρύτερου δυναμικού από το χώρο της κεντροαριστεράς δεν υφίσταται, ενώ και το ενδεχόμενο συνεργασίας με το Ποτάμι δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό. Σημείο έντονης τριβής ανάμεσα σε στελέχη της ∆ΗΜΑΡ αποτέλεσε η διεκδίκηση της έδρας του βουλευτή Επικρατείας Σ. Λυκούδη. Το θέμα τέθηκε ανοιχτά από τον Θ. Μαργαρίτη, ο οποίος ζήτησε δημόσια από τον πρώην γραμματέα της ∆ΗΜΑΡ να παραδώσει την έδρα στο κόμμα, διότι η εκλογή του δεν είχε γίνει με σταυροδοσία. Η απάντηση ήρθε από την ∆. Τσικαρδώνη η οποία επεσήμανε ότι: «είναι και των 240.000 ψηφοφόρων της ∆ΗΜΑΡ, οι οποίοι αποχώρησαν πολύ πριν από μας», και ότι «προφανέστατα η έδρα αυτή δεν ανήκει σε αυτό τον μηχανισμό

πανδρέου και το ενδεχόμενο νέο στραπάτσο, διοργανώνει το επόμενο διάστημα θεματικές εκδηλώσεις και συζητήσεις σε όλη την περιφέρεια, που θα δίνουν το στίγμα ενός ενωμένου ΠΑΣΟΚ.

Νέες κόντρες ξέσπασαν

που θα εδράζεται σε προγραμματική βάση. ∆εν θέλουμε μια ∆ΗΜΑΡ, ΑΕΚΑ, «νούμερο 2». Έχει τον αριστερό ευρωπαϊκό μεταρρυθμισμό, τον οικολογικό προσανατολισμό της οικονομίας που προέρχονται από τις παραδόσεις της ανανεωτικής αριστεράς. ∆εν θέλουμε να μονοπωλήσουμε αυτές τις ιδέες, ωστόσο είμαστε κομμάτι αυτού του ρεύματος και αναφερόμαστε σε αυτή. Το τελευταίο διάστημα, εμπλέκεται το πρόσωπο του Φ. Κουβέλη σε σενάρια εκλογής του προέδρου της ∆ημοκρατίας. Πώς τοποθετείστε ως προς αυτό; Η εκλογή του Πτ∆ δεν είναι ουδέτερη και δεν έχει να κάνει με τα πρόσωπα, αλλά με τις ασκούμενες πολιτικές. Είναι βέβαια τιμητικό που συζητείται το πρόσωπο του Φ. Κουβέλη λόγω της αξιοσύνης του, αλλά η εισαγωγή του ονόματός

Ταυτόχρονα, ο Ευ. Βενιζέλος προσπαθεί να υπερασπιστεί το προφίλ του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και να δείξει ότι η κυβέρνηση δεν θα πέσει με δική του ευθύνη. Γι’ αυτό την περασμένη Παρασκευή κάλεσε σε σύσκεψη τους υπουργούς και υφυπουργούς του κόμματός του ώστε να τους ενημερώσει για την πολιτική ατζέντα των επόμενων βδομάδων, αλλά και να τους κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς υποχρεώθηκε σε τρεις αντικαταστάσεις (Ν. Σηφουνάκης, Απ. Κακλαμάνης, ∆. Σαλτούρος) προκειμένου να υπερψηφιστεί η τροπολογία για

*Ο Χρήστος Σταυρόπουλος είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ∆ΗΜΑΡ και του Αριστερού ∆ικτύου.

που σκοπεύει να την κομίσει ως λάφυρο στον ΣΥΡΙΖΑ». Από την άλλη πλευρά το Αριστερό ∆ίκτυο, προσδοκά από το 3ο Έκτακτο Συνέδριο αλλαγή πολιτικής πλεύσης, προκειμένου να συμμετάσχει σε ευρύτερες πολιτικές διαδικασίες αλλαγής της ασκούμενης πολιτικής σε προοδευτική κατεύθυνση. Η στροφή πολιτικής κατεύθυνσης της ∆ΗΜΑΡ αφήνεται ως ενδεχόμενο και από τις τελευταίες τοποθετήσεις του Φ. Κουβέλη, όπως αυτές διατυπώθηκαν στην Συνέντευξη Τύπου που έδωσε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί, ήταν πολύ πιο σαφής και ξεκάθαρος από κάθε άλλη φορά. Άσκησε έντονη κριτική στην πολιτική της κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι προϋπόθεση εκλογής Προέδρου είναι η αλλαγή πολιτικών. Ωστόσο αναφέρθηκε για μια ακόμα φορά για θέμα που δεν είναι της παρούσης, αφήνοντας ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο. Και στο ερώτημα εάν θα είναι υποψήφιος, υποστήριξε ότι είναι Πρόεδρος της ∆ΗΜΑΡ και στοχεύει στην επαναφορά της στο πολιτικό προσκήνιο και στην πολιτική ζωή του τόπου, κλείνοντας τη συζήτηση. Τέλος άσκησε δριμεία κριτική στα ΜΜΕ που έως σήμερα αντιμετώπιζαν θετικά τη ∆ΗΜΑΡ, ενώ τώρα την εχθρεύονται. Είχε ξεχάσει προφανώς, ότι η πολιτική που διεξάγεται αποκλειστικά μέσα από τα ΜΜΕ ακυρώνει ουσιαστικά την πολιτική διαδρομή ενός κόμματος και τη λειτουργία του, κάτι που επιβεβαιώνει και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών για το κόμμα του. Σ.Κ.

τον ΕΝΦΙΑ. Και σε αυτή τη συνεδρίαση δεν έλειπαν οι εντάσεις. Ο Μ. Χρυσοχοΐδης χαρακτήρισε το ΠΑΣΟΚ «κόμμα portable», συμπληρώνοντας πως «όπου πηγαίνει ο Βαγγέλης υπάρχει και το ΠΑΣΟΚ. Λειτουργούμε ως σύμβουλοι του προέδρου. Εγώ δεν είμαι κανενός σύμβουλος. Είμαι πολιτικός στέλεχος». Όσον αφορά τη ∆ημοκρατική Παράταξη ανέφερε: «Για να γίνει δημοκρατική παράταξη πρέπει να υπάρξουμε εμείς, το ΠΑΣΟΚ, να υπάρξουν συντεταγμένα όργανα, να υπάρξει διάλογος. Πρέπει να δώσουμε μάχες.» Η επίθεση του υπουργού Μεταφορών εξόργισε, ως αναμενόταν, τον Ευ. Βενιζέλο που του ανταπάντησε «Το ΠΑΣΟΚ υπάρχει και εμείς θα το κάνουμε ∆ημοκρατική Παράταξη. Εσύ είσαι υπουργός και να προβάλλεις το έργο σου. Αυτή είναι η υποχρέωσή σου». Ο Μ. Χρυσοχοΐδης ξαναπήρε το λόγο δηλώνοντας σε ακόμα εντονότερο ύφος «Μπορώ να παραιτηθώ ακόμα και τώρα αν το έργο μου κρίνεται ανεπαρκές».

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Χωρίς τη μεγάλη αντίστροφη αναδιανομή είναι αδύνατο να υπάρξει συνεκτικό αριστερό μακροοικονομικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, επειδή αυτό επιβάλλει η ίδια η λειτουργία μιας μικρής ανοιχτής καπιταλιστικής οικονομίας όπως η ελληνική.

Αναδιανομή εισοδήματος ή οικονομική στασιμότητα Tου Ηλία Ιωακείμογλου

τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας για τη ΓΣΕΕ τονίζει με έμφαση κάτι που γενικά δεν έχει τραβήξει την προσοχή. Ισχυρίζεται η έκθεση, πρώτον, ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται «κλειδωμένη» σε μια κατάσταση στασιμότητας ή αργόσυρτης ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας, μεταξύ άλλων, και εξαιτίας των ισχνών ανταγωνιστικών επιδόσεων (είτε στις εξαγωγές είτε στην εγχώρια αγορά), και, δεύτερον, ότι για να «ξεκλειδώσουμε» τη διαδικασία της ανάπτυξης, πρέπει να επιδιωχθεί η αναδιανομή του προϊόντος σε όφελος των εργαζόμενων τάξεων με τρεις τρόπους: μείωση των τιμών, αύξηση του κατώτατου και του διάμεσου μισθού, υψηλότερη φορολογία των εισοδημάτων της ιδιοκτησίας.

Η σημασία του εμπορικού ισοζυγίου

Το «κλείδωμα» της οικονομίας σε κατάσταση στασιμότητας ή αργόσυρτης ανάπτυξης, δηλαδή σε υψηλά ποσοστά ανεργίας, προκύπτει καταρχάς από το γεγονός ότι για έναν προς το παρόν απροσδιόριστο χρονικό ορίζοντα οι κακές ανταγωνιστικές επιδόσεις θα οδηγούν σε διεύρυνση του εμπορικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών και σε δυσμενείς επανεκτιμήσεις κινδύνου από τις χρηματιστικές αγορές. Προκύπτει, σε κάποιο βαθμό, και από την ύπαρξη του νέου θεσμικού πλαισίου της ευρωζώνης, που έχει καθιερώσει την επίβλεψη, τον έλεγχο και τη διόρθωση των ελλειμμάτων στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών των χωρών της ζώνης. Για τους λόγους αυτούς, η εξαγωγική επίδοση της ελληνικής οικονομίας θα αποτελεί στο εξής, ας πούμε μεσοπρόθεσμα, κρίσιμο στοιχείο επιτυχίας ή αποτυχίας κάθε σχεδίου ταχύρρυθμης ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είτε προέρχεται από τα αριστερά είτε από τα δεξιά. Κάθε προσπάθεια επιτάχυνσης της ελληνικής οικονομίας θα προσκρούει σε μια «οροφή», της οποίας το ύψος θα καθορίζεται από το μέγεθος των εξαγωγών

αγαθών και υπηρεσιών και από το μέγεθος της υποκατάστασης εισαγωγών. Όπως δείχνει όμως η έκθεση του ΙΝΕ με μάλλον εξαντλητικό τρόπο, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσιάζουν σήμερα εικόνα μακροχρόνιας παρακμής. Για να αλλάξει αυτό, δεν υπάρχουν πολλές επιλογές: στη μεσοπρόθεσμη διάρκεια (δηλαδή τώρα και στα αμέσως επόμενα έτη) θα πρέπει να μειωθούν οι τιμές των εγχωρίων προϊόντων, για να μπορούν οι εξαγωγές και η υποκατάσταση εισαγωγών να αντισταθμίζουν τις εισαγωγές που θα είναι αυξημένες σε ένα υψηλότερο επίπεδο εγχώριας ζήτησης, ενώ στη μακροχρόνια διάρκεια θα πρέπει να βελτιωθούν τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του παραγωγικού συστήματος.

Ο θετικός ρόλος της αναδιανομής

Αυτές οι διαπιστώσεις οδηγούν σε μερικά συμπεράσματα: Πρώτον, το μεσοπρόθεσμο καθήκον, της μείωσης των τιμών, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ένα μεγάλο μέρος από το συνολικό πλεόνασμα της οικονομίας, που διατίθεται σε κέρδη, τόκους και προσόδους, να διατεθεί για τη μείωση των τιμών. Εκκρεμεί, δηλαδή, η μείωση των τιμών που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είχε επέλθει κατά αναλογία της μείωσης των μισθών στη διάρκεια των τελευταίων ετών. Η αγοραστική δύναμη των μισθωτών ως κοινωνική ομάδα, μετά την φορολόγησή τους, έχει μειωθεί έναντι του 2008 κατά 50% περίπου και η μείωση αυτή πρέπει να μετατραπεί σε μεγάλες μειώσεις των τιμών. Επειδή, όμως, οι μειώσεις των τιμών θα επιφέρουν και αυξήσεις της αγοραστικής δύναμης των μισθών, θα υπάρξει και αναδιανομή του εισοδήματος σε όφελος των εργαζόμενων τάξεων. Χωρίς μια τέτοια αναδιανομή θα παραμείνουμε κολλημένοι στο σημερινό χαμηλό επίπεδο παραγωγής ή σε κάποιο άλλο κατά τι υψηλότερο. Οι όποιες εξάρσεις κατά τις οποίες το ΑΕΠ θα αυξάνεται ταχύτερα, θα συνοδεύονται από υφέσεις που θα αντισταθμίζουν τις αυ-

ξήσεις, έτσι ώστε μακροχρονίως η ανάπτυξη θα παραμένει αναιμική. Το ∆ΝΤ, που δεν τρέφει αυταπάτες σε σχέση με τις εξαγωγικές επιδόσεις, δίνει μακροχρόνιο ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ 2%, με τον οποίο είναι αδύνατο να μειωθεί η ανεργία, εκτός αν οι άνεργοι αποφασίσουν να μεταναστεύσουν ή να ζουν στο εξής μόνο με μολυσμένο αέρα ως άεργοι. Το δίλημμα, λοιπόν, είναι σαφές: αναδιανομή ή στασιμότητα. Σχέδια «κοινωνικής σωτηρίας» χωρίς μεγάλες μειώσεις των τιμών, επομένως χωρίς αναδιανομή, εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να υπάρξουν. ∆εύτερον, η μείωση των τιμών μπορεί να επιτευχθεί με διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές προϊόντων. Ακριβώς όπως οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου μειώνουν την ικανότητα των μισθωτών εργαζομένων να αυξάνουν το εισοδηματικό μερίδιό τους στο ΑΕΠ επιβάλλοντας διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, έτσι και μια κυβέρνηση της Αριστεράς επιβάλλοντας διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές των προϊόντων, στους κλάδους παραγωγής, στις μορφές του ανταγωνισμού, στις μορφές ιδιοκτησίας κ.ά. μπορεί να μειώσει την ικανότητα των επιχειρήσεων να αυξάνουν τις τιμές τους και, συνακόλουθα, το εισοδηματικό μερίδιο των κατόχων κεφαλαίου. Τρίτον, το καθήκον της παραγωγικής ανασυγκρότησης (αφήνοντας προς το παρόν στην άκρη σειρά ζητημάτων για το χαρακτήρα της και τις προϋποθέσεις επιτυχίας ενός τέτοιου εγχειρήματος) αναφέρεται στη μακροχρόνια διάρκεια, ας πούμε σε ορίζοντα δεκαετίας. Επομένως, δεν μπορεί να αναφέρεται ως πολιτική που θα αντιμετωπίσει το ζήτημα των ανταγωνιστικών επιδόσεων, της ανάπτυξης, της αύξησης της απασχόλησης τώρα και στα αμέσως επόμενα έτη.

Κατώτατος μισθός και φορολογική μεταρρύθμιση

Όμως, η ελληνική οικονομία βρίσκεται «κλειδωμένη» σε μια κατάσταση στασιμότητας ή αργόσυρτης ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας, όχι μόνον εξαιτίας του επιπέδου των τιμών, αλλά και εξαιτίας

της μειωμένης ζήτησης στην εσωτερική αγορά. Η αύξηση του κατώτατου μισθού, που θα παρασύρει και τον διάμεσο μισθό, θα αυξήσει την εσωτερική ζήτηση και θα προκαλέσει σειρά ευνοϊκών επιπτώσεων, που μπορούν να θέσουν την ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης (παράλληλα, βεβαίως, με αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο τραπεζικό σύστημα, ενδεχόμενη εισροή πόρων για επενδύσεις κ.ά.). Τρίτη μορφή αναδιανομής, που θα αυξήσει την εσωτερική ζήτηση μεταφέροντας πόρους από τις πλούσιες, εύπορες και αργόσχολες τάξεις στην επένδυση και την κατανάλωση, η αύξηση των φορολογικών εσόδων από την ιδιοκτησία με σκοπό την αποκατάσταση ζημιών που υπέστη το κοινωνικό κράτος, μπορεί να αποτελέσει, μαζί με τις άλλες δύο, μια μεγάλη αντίστροφη αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των εργαζόμενων τάξεων. ∆εν υπάρχει εναλλακτική λύση: χωρίς τη μεγάλη αντίστροφη αναδιανομή είναι αδύνατο να υπάρξει συνεκτικό αριστερό μακροοικονομικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, όχι επειδή δεν θέλουμε ή δεν μας αρέσει να έχουμε ένα σχέδιο χωρίς μεγάλη αναδιανομή, αλλά επειδή αυτό επιβάλλει η ίδια η λειτουργία μιας μικρής ανοιχτής καπιταλιστικής οικονομίας όπως η ελληνική. Με άλλα λόγια, πιο πολιτικά: το εγωιστικό συμφέρον της αστικής τάξης κρατάει την ελληνική οικονομία καθηλωμένη στο σημερινό χαμηλό επίπεδο παραγωγής και απασχόλησης. Για όσο καιρό αυτό διαρκεί, οι πολιτικές δυνάμεις των υποτελών κοινωνικών τάξεων έχουν την ιστορική ευκαιρία να δώσουν έξοδο στην κρίση και να κατακτήσουν την πολιτική ηγεμονία για λογαριασμό και στο όνομα των υποτελών τάξεων περιορίζοντας το ιδιοτελές συμφέρον των κυρίαρχων με μια μακροοικονομική πολιτική βασισμένη στη μεγάλη αντίστροφη αναδιανομή του εισοδήματος. Ο τρόπος υπάρχει, χρειάζεται όμως και η τόλμη και η θέληση.

•

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η τρόικα θεωρεί την κυβέρνηση βολική Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑ∆ΗΜΟΥΛΗ

“

Ο πρωθυπουργός κρύβεται από το κοινοβούλιο και από τους δημοσιογράφους γιατί η κυβέρνηση βρίσκεται σε αποδρομή, υποστηρίζει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Επιπλέον, σημειώνει ότι Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης Πολλοί παρομοίασαν την ομιλία Σαμαρά στη ∆ΕΘ με την τελευταία του Καραμανλή. Πως την είδατε εσείς; Είδα ένα Σαμαρά σε πανικό, επικίνδυνα διχαστικό, αλλεργικό απέναντι στον διάλογο και την κριτική, έναν πρωθυπουργό σε αποδρομή. Ο πρωθυπουργός έκανε μια άκρως προεκλογική ομιλία, παρότι ξόρκισε τις εκλογές ως πολιτική αυτοκτονία. Μάλιστα, έθεσε έστω και με τους δικούς του, κινδυνολογικούς όρους, το βασικό εκλογικό δίλημμα «ή κυβέρνηση με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ, ή κυβέρνηση με κορμό τη Ν.∆». Αυτό σηματοδοτεί πιθανά εκλογές νωρίτερα και από τις συνταγματικές προθεσμίες για την εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας. Όταν ο κ.Σαμαράς δεν κρύβεται πια μόνο από τη Βουλή, αλλά και από τους δημοσιογράφους, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, δείχνει ότι δεν πιστεύει τα επιχειρήματά του και δυσκολεύεται να απαντήσει στις ερωτήσεις. Οι διαπραγματεύσεις στο Παρίσι δεν δικαιολόγησαν τις προσδοκίες που είχε αρχικά καλλιεργήσει η κυβέρνηση καθώς προέκυψαν πολλές δυσκολίες. Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι η Τρόικα παρουσιάζεται τόσο αδιάλλακτη; Είναι τόσο αδιάφορη μπροστά στο ενδεχόμενο να ανέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία; Γιατί θεωρεί την κυβέρνηση Σαμαρά δεδομένη και βολική και θέλει τώρα να εξασφαλίσει και να «κλειδώσει» μονιμότερες δεσμεύσεις. Στο Παρίσι, τις «κόκκινες γραμμές» τις έβαλε και πάλι η τρόικα και όχι η κυβέρνηση. Η αδιαλλαξία των δανειστών μας είναι το βέβαιο και απόλυτα αναμενόμενο αποτέλεσμα μιας κυβερνητικής «στρατηγικής» υποτέλειας και πλήρους πρόσδεσης στην πιο ακραία και αντικοινωνική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού. Οι εκπρόσωποι των δανειστών διαψεύδουν καθημερινά την κυβερνητική προπαγάνδα για το δήθεν τέλος του Μνημονίου, που είναι ένα ψεύτικο και πλαστό προεκλογικό επιχείρημα της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου. Αυτό που ισχύει και καλλιεργείται, με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης στο παρασκήνιο, είναι ότι ετοιμάζεται νέο δάνειο για να καλύψει και το χρηματοδοτικό κενό μέχρι το 2016, και φυσικά νέο Μνημόνιο, που απλά θα «βαφτιστεί» αλλιώς. Το μόνο που ενδιαφέρει κυβέρνηση και δανειστές είναι η αλλαγή της «συσκευασίας», αλλά όχι της ουσίας. Πολύ πιθανόν να αλλάξει και το σχήμα της Τρόικας, παραμένοντας όμως η αυστηρή επιτήρηση, ενδεχομένως χωρίς τη συμμετοχή του ∆ΝΤ. Ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε αυτή την αρνητική προοπτική, είναι να υπάρξει κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα, έτσι ώστε να ξεκινήσει μια ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση. Παρατηρούμε μια αυξανόμενη δυσαρέσκεια από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης ακόμα και από κοινω-

η γερμανική πολιτική παρουσιάζει “αυξανόμενες ρωγμές” και αναπτύσσει τις πρωτοβουλίες που θα πάρει η ευρωπαϊκή Αριστερά προκειμένου να συγκροτήσει πιο πειστικά το δικό της ευρωπαϊκό όραμα.

Αυτό που ισχύει και καλλιεργείται, με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης στο παρασκήνιο, είναι ότι ετοιμάζεται νέο δάνειο για να καλύψει και το χρηματοδοτικό κενό μέχρι το 2016, και φυσικά νέο Μνημόνιο, που απλά θα “βαφτιστεί” αλλιώς. νικά στρώματα που παραδοσιακά διατηρούν καλές σχέσεις με τη ∆εξιά. Πόσο μπορεί να συνεχιστεί αυτή η αναντιστοιχία πολιτικού και κοινωνικού; Η Ν∆ βρίσκεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με τον κίνδυνο να διαρρήξει πλήρως τις σχέσεις της με ένα μεγάλο τμήμα των παραδοσιακών ψηφοφόρων της, με έμφαση στα μεσαία στρώματα. Το φιάσκο με τον ΕΝΦΙΑ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για εκατομμύρια πολίτες. Η δυσαρέσκεια των πολιτών και η απομόνωση των κομμάτων της συγκυβέρνησης αποτυπώνονται σε κάθε δημοσκόπηση αλλά την αντιλαμβανόμαστε και από την καθημερινή μας επαφή με τους πολίτες. Η κυβέρνηση είναι σε απο-

δρομή και δεν τη σώζουν ούτε οι εξορμήσεις του πρωθυπουργού στις αρχαιολογικές ανασκαφές της αρχαίας Αμφίπολης. Το σημαντικό και ένδοξο παρελθόν δεν μπορεί να κρύψει το ζοφερό παρόν και το άδηλο μέλλον. Από τη μεριά μας, δεν ποντάρουμε απλά στην αξιοποίηση της πανθομολογούμενης αποτυχίας της συγκυβέρνησης. Επεξεργαζόμαστε και εξειδικεύουμε διαρκώς το κυβερνητικό μας πρόγραμμα, με σχέδιο, χρονοδιάγραμμα, προτεραιότητες αλλά και ειλικρίνεια και εντιμότητα. Συγκεκριμένο και σαφές πρόγραμμα, διαρκής ενίσχυση της συνοχής του ΣΥΡΙΖΑ, άνοιγμα σε ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις και, κυρίως, εξω-

Η ευρωομάδα θα πάρει πρωτοβουλίες

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να απειλεί την κυρίαρχη ευρωπαϊκή πολιτική. Προκειμένου όμως η Αριστερά να γίνει πραγματικά απειλητική χρειάζεται και σε άλλες χώρες να ανέβει εκλογικά. Ποιες πρωτοβουλίες σκέφτεται να πάρει η ευρωομάδα της Αριστεράς για να συμβάλει σε αυτό; Ο πολιτικός χάρτης μίας ηπείρου είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει ριζικά μόνο με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, των Podemos και της Ενωμένης Αριστεράς στην Ισπανία ή του Sinn Fein στην Ιρλανδία. Υπάρχουν ενθαρρυντικά σημάδια στις χώρες που μπήκαν σε «πρόγραμμα», αλλά όχι μια συνολική ευρωπαϊκή στροφή προς τα αριστερά. Η πολιτική κρίση στην Γαλλία, με την ευθεία αμφισβήτηση της σκληρής οικονομικής πολιτικής από τον ίδιο τον αρμόδιο υπουργό, η κόντρα Ντράγκι με Γερμανία και Γαλλία, είναι σημάδια του αδιέξοδου στο οποίο οδηγεί ο δρόμος της μονόπλευρης και άδικης λιτότητας. Η ευρωπαϊκή Αριστερά καλείται να συγκροτήσει και να προβάλλει πιο δυναμικά και πειστικά το δικό της ευρωπαϊκό όραμα και σχέδιο, δίνοντάς του ένα νέο, ανθρωποκεντρικό περιεχόμενο. Είναι ο δύσκολος δρόμος. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα μας, όσο και τα άλλα ευρωπαϊκά αριστερά κόμματα, οφείλουν να συνεχίσουν την κινηματική τους δράση και να επεξεργαστούν σαφή, πειστικά και εφαρμόσιμα προγράμματα. Για να αλλάξει «ρότα» η ΕΕ, για μια Ευρώπη δημοκρατική, κοινωνική, αναπτυσσόμενη και φιλειρηνική. Η ευρωομάδα της Αριστεράς συζητά ήδη για σημαντικές πρωτοβουλίες. Ανάμεσά τους είναι η διοργάνωση μιας Ευρωπαϊκής ∆ιάσκεψης για το χρέος, ως μείζον ευρωπαϊκό πρόβλημα, καθώς και η δημιουργία ενός πλατιού μετώπου αντιφασιστικής εγρήγορσης και κινητοποίησης. Η διαρκής ενίσχυση του ρόλου του Ευρωκοινοβουλίου αποτελεί μονόδρομο και βασική προϋπόθεση για να αντιμετωπιστεί το μεγάλο έλλειμμα δημοκρατίας της σημερινής Ε.Ε.

στρέφεια, είναι τα «κλειδιά» όχι μόνο για να γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για να πετύχει μετρήσιμα αποτελέσματα υπέρ της κοινωνίας και ιδίως των ασθενέστερων. Την εβδομάδα που μας πέρασε είχαμε την ανεξαρτητοποίηση Λυκούδη και ουσιαστικά τη διάσπαση της ∆ΗΜΑΡ. Πως κρίνετε αυτές τις εξελίξεις και κατά πόσο είναι ικανές να επηρεάσουν τις πολιτικές εξελίξεις και ειδικότερα την εκλογή Πτ∆ αλλά και τους σχεδιασμούς κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ; Η συρρίκνωση και η κρίση της ∆ΗΜΑΡ ήταν ζήτημα χρόνου. Η εσωκομματική κρίση ξεκίνησε με την αποχώρησή της από την τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας και κορυφώθηκε με το οδυνηρό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών και την προεδρολογία. Αυτό όμως που πληρώνει κυρίως η ∆ΗΜΑΡ, είναι ότι μπήκε στην κυβέρνηση Ν∆-ΠΑΣΟΚ και όχι ότι την εγκατέλειψε με καθυστέρηση. ∆ε νομίζω ότι οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν την εκλογή του Πτ∆. Απλά, η παράταση της ασάφειας από μέρους του Φ.Κουβέλη, μόνο φθορά προκαλεί στον ίδιο και στο κόμμα του.

Απαραίτητοι οι νέοι πολιτικοί συσχετισμοί

Το τελευταίο διάστημα η Γερμανία εμφανίζεται στριμωγμένη στο διεθνές οικονομικό στερέωμα (Ντράγκι, ∆ΝΤ κοκ). Μπορεί αυτό να επηρεάσει και την ελληνική υπόθεση; Οι προτάσεις Ντράγκι για την οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης και η έκκληση του ∆ΝΤ προς τη Γερμανία για αύξηση των επενδύσεων, δείχνουν ότι το «βέτο» που προβάλει η Γερμανία υπέρ των πολιτικών λιτότητας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αυξανόμενες ρωγμές. Ολοένα και περισσότερο αυξάνονται οι φωνές και οι πιέσεις για αναπτυξιακές παρεμβάσεις, είτε στο νομισματικό πεδίο από την ΕΚΤ, είτε από την πλευρά των επενδύσεων. Η πίεση για αναπτυξιακά μέτρα είναι σημαντική, καθώς η γαλλική οικονομία δεν αναπτύχθηκε το πρώτο εξάμηνο, η Ιταλία βρίσκεται σε ύφεση για τρίτη φορά από το 2008, ενώ και το γερμανικό ΑΕΠ υποχώρησε ελαφρά (-0,2%) το δεύτερο τρίμηνο. Για να αντιμετωπιστεί όμως η στασιμότητα και η ύφεση στην Ευρωζώνη και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα χρειάζονται πολύ πιο ριζοσπαστικές παρεμβάσεις από την ΕΚΤ, διεύρυνση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, και, βέβαια, μια ευρωπαϊκή, βιώσιμη λύση στο πρόβλημα του δημόσιου χρέους στη λογική της αμοιβαιοποίησης, της ∆ιάσκεψης του 1953. ∆ηλαδή, με άλλα λόγια, πρωταρχικό ζητούμενο είναι νέοι πολιτικοί και κοινωνικοί συσχετισμοί στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, που να στηρίξουν την απολύτως αναγκαία αναπτυξιακή στροφή.

Το ΝΑΤΟ αχρείαστο όσο ποτέ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

«Α

ν η Ελλάδα δεν ήταν στο ΝΑΤΟ, πώς θα μπορούσα να πω στον Ερντογάν ότι υπάρχει μόνο μία Κύπρος;», αναρωτήθηκε ο Αντώνης Σαμαράς, μιλώντας στη ∆ιεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Και ο Ευάγγελος Βενιζέλος στη δική του ομιλία εκεί, υπογράμμισε ότι στη διάσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι 58 κρατών, που είναι κατά διάφορους τρόπους συνδεδεμένα με το ΝΑΤΟ. Ο Σαμαράς, μάλιστα, είπε ότι και η Κύπρος θέλει να μπει στο ΝΑΤΟ, πράγμα απολύτως ανακριβές, γιατί ο πρόεδρος Αναστασιάδης θέλει να βάλει τη χώρα του στον «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη», αλλά είναι αμφίβολο αν αυτό περνάει από την κυπριακή Βουλή. Τα αποφθέγματα του ηγετικού διδύμου της ελληνικής κυβέρνησης μάλλον αμηχανία μαρτυρούν, διότι αυτό που είπε στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους ο Σαμαράς στον Ερντογάν (ο οποίος, σημειωτέον, τυπικά δεν έχει καμία εξουσία ως πρόεδρος της ∆ημοκρατίας) θα μπορούσε να του το πει, και του το έχουν πει κι άλλοι έλληνες αξιωματούχοι, και σε άλλη συνάντησή τους,. Άλλωστε, έλληνες υπουργοί και πρωθυπουργοί έχουν παρευρεθεί και σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ξένων συναδέλφων τους. Η αμηχανία οφείλεται στο ότι κανείς δεν μπορεί να πει συγκεκριμένα τι ωφελείται η Ελλάδα από τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ – και δεν εννοώ ένα αφηρημένο «εθνικό συμφέρον», αλλά συγκεκριμένα και υπό το υφιστάμενο κοινωνικό και πολιτικό καθεστώς.

∆εν ήταν πάντα έτσι

Πριν από το 1989 η επίκληση του κομμουνιστικού ή του από «Βορράν κινδύνου» είχε βάση, κι ας μην είχε σχεδιάσει ποτέ η Βουλγαρία ή το Σύμφωνο της Βαρσοβίας πόλεμο κατά της Ελλάδας. Η δυνατότητα να μεταβληθεί ο Ψυχρός Πόλεμος σε θερμό ήταν, βλέπετε, μικρή μεν αλλά όχι ανύπαρκτη. Προπάντων όμως, το ΝΑΤΟ ήταν εργαλείο του Ψυχρού Πολέμου και η Ελλάδα, δηλαδή η αστική εξουσία στην Ελλάδα, είχε συμφέρον να νικήσει σε αυτόν τον πόλεμο η καπιταλιστική ∆ύση. Τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά και το ΝΑΤΟ έχει άλλον ρόλο. Αν δούμε τη μετεξέλιξη της Συμμαχίας μετά τη διεθνή επικράτηση του καπιταλισμού, διακρίνουμε την επιδίωξη να διατηρηθεί η ηγεμονία των ΗΠΑ – που οικοδομήθηκε στους δύο μεγάλους πολέμους του 20ου αιώνα και στον Ψυχρό Πόλεμο. Αυτή η ηγεμονία είχε πάντα δύο πυλώνες: την οικονομική και τη στρατιωτική ισχύ. Σήμερα, η οικονομική ισχύς των ΗΠΑ έχει καμφθεί σε σημαντικό βαθμό, αν και παραμένουν η οικονομικά ισχυρότερη χώρα στον πλανήτη. Η στρατιωτική τους ισχύς, αντίθετα, έχει μεγαλώσει, ιδίως μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την οικονομική κατάρρευση της Ρωσίας στην πρώτη δεκαετία μετά το 1989. Η οικονομική ανάκαμψη της Ρωσίας είναι βέβαια αδιαμφισβήτητη, ιδίως λόγω της μεγάλης ανόδου της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έκτοτε, αλλά παρά ταύτα και η Ρωσία του Πούτιν παραμένει μια δευτερεύουσα οικονομική δύναμη, ενώ τη στρατιωτική της ισχύ τη συμπαρέσυρε η οικονομική κάμψη. Άλλωστε, και η Σοβιετική Ένωση δεν είχε υπάρξει ποτέ στρατιωτική υπερδύναμη με το νόημα της δυνατότητας να παρεμβαίνει όπου γης με

“

Η ίδια η κατάρρευση του αντιπάλου του ΝΑΤΟ, της Σοβιετικής Ένωσης, επέδρασε αποσυνθετικά, γιατί οι Ευρωπαίοι ξέρουν ότι ένας στρατιωτικοποιημένος κόσμος τούς υποχρεώνει να σύρονται πίσω από τις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, το ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια δεν μπόρεσε να συμφωνήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες, π.χ. στην αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των μελών του ή στην ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ.

συμβατικά μέσα ούτε είχε επιδιώξει να γίνει και για τη Ρωσία είναι πολύ αργά: κανένα κράτος στον κόσμο δεν μπορεί στο ορατό μέλλον να συγκριθεί με τη θηριώδη συμβατική στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ που εξοπλίζονται για επεμβάσεις και επεμβαίνουν επί πάνω από έναν αιώνα.

Η στρατικοποίηση των διεθνών σχέσεων

Για να διατηρήσει όμως τη σημασία της αυτή η θηριώδης στρατιωτική ισχύς, ενώ η σχετική οικονομική ισχύς του κατόχου της φθίνει, χρειάζεται να στρατιωτικοποιηθούν οι διεθνείς σχέσεις, και αυτόν ακριβώς τον σκοπό υπηρετεί το

νέο δόγμα και η επέκταση της ευθύνης του ΝΑΤΟ (από την ίδια τη Συμμαχία βέβαια) σε ολόκληρη την υφήλιο. Εδώ εμφανίζονται δύο νέοι παράγοντες που ο ένας ενισχύει και ο άλλος αποδυναμώνει αυτόν τον νέο ρόλο του ΝΑΤΟ. Ο ένας παράγων είναι οι λεγόμενες «ασύμμετρες απειλές». Ενώ οι ένοπλες ομάδες στον δυτικό κόσμο (Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία) από τη δεκαετία του 1980 ως τα σήμερα ποτέ δεν απείλησαν αληθινά την κρατική εξουσία, στην Ασία και την Αφρική, τις πιο καταπιεσμένες περιοχές του πλανήτη, ο ίδιος ο Ψυχρός Πόλεμος και η προσπάθεια, προπάντων των ΗΠΑ να «αναχαιτίσουν τον κομμουνισμό» και να ανατρέψουν καθεστώτα που δεν τους ήταν αρεστά, γέννησαν, εξέθρεψαν και εξόπλισαν δυνάμεις που

Η Ελλάδα και το ΝΑΤΟ

ια την ελληνική εξωτερική και αμυντική πολιτική όλα αυτά έχουν αφενός μικρή σημασία, διότι αυτή, τουλάχιστον στα λόγια, ενδιαφέρεται για την αντιμετώπιση της ενισχυόμενης Τουρκίας, που η σημασία της για τις ΗΠΑ ενισχύεται μιας και είναι η μόνη νατοϊκή ισλαμική χώρα και συνορεύει με το Ιράκ και με τη Συρία, δηλαδή με το νεοπαγές Χαλιφάτο. Αφετέρου όμως είναι επικίνδυνα, γιατί την εμπλέκουν σε μια διαμάχη ∆ύσης-Ρωσίας, η οποία για τις μεγάλες δυτικές χώρες είναι ζωτικής σημασίας – γιατί θέλουν να επεκτείνουν τη ζώνη της επιρροής τους – για την Ελλάδα όμως είναι μια εμπλοκή κάθε άλλο παρά χρειαζούμενη. Πώς, λοιπόν, μπορεί και χρειάζεται να πολιτευτεί μια ελληνική κυβέρνηση της Αριστεράς; Η εύκολη απάντηση είναι: «να αποχωρήσει αμέσως από το ΝΑΤΟ». Αυτό όμως περιέχει δύο κινδύνους: ο πρώτος είναι να ανοίξει ένα μέτωπο που δεν το χρειάζεται, να .έρθει δηλαδή σε σύγκρουση ,με τις ισχυρότερες δυνάμεις του δυτικού κόσμου, τη στιγμή που έχει να παλέψει με το εσωτερικό αντίπαλο, με το ευρωπαϊκό κεφάλαιο και με την ηγεσία της ΕΕ για τα ζητήματα του χρέους, της απασχόλησης, της ανάπτυξης, αλλά – όπως θα φανεί σύντομα – και της πολιτικής τάξης πραγμάτων. Ο δεύτερος κίνδυνος είναι να δημιουργηθεί ένα κενό στο συσχετισμό δυνάμεων στην περιοχή που θα οξύνει τις αντιπαραθέσεις με-

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

κατόπιν έγιναν ανεξέλεγκτες, Η Αλ Κάιντα στο πρόσφατο παρελθόν, το Χαλιφάτο στη Συρία και το Ιράκ, το Μπόκο Χαράμ και το Μουτζάο στη Νιγηρία, το Τσαντ και το Μαλί με τη στρατιωτική δράση τους ενισχύουν τη συνοχή του ΝΑΤΟ, κι ας μην επεμβαίνει το ίδιο, με εξαίρεση το Αφγανιστάν, για την αντιμετώπισή τους. Από την άλλη, η ίδια η κατάρρευση του αντιπάλου, της Σοβιετικής Ένωσης, επέδρασε αποσυνθετικά, γιατί οι Ευρωπαίοι ξέρουν ότι ένας στρατιωτικοποιημένος κόσμος τούς υποχρεώνει να σύρονται πίσω από τις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, το ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια δεν μπόρεσε να συμφωνήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες, π.χ. στην αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των μελών του ή στην ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι τα μεγάλα κράτη μέλη παραιτούνται από ένοπλες δραστηριότητες εκτός συνόρων, όπως δείχνει η πολιτική της Βρετανίας και της Γαλλίας και η σταδιακή αλλαγή της γερμανικής πολιτικής στην κατεύθυνση μεγαλύτερης συμμετοχής σε τέτοιες ενέργειες.

Η ενεργοποίηση λόγω Ουκρανίας

Το συμβάν που επανενεργοποίησε τη Συμμαχία δεν ήταν μια μακρινή κρίση ή μια τρομοκρατική επίθεση, αλλά η ουκρανική κρίση. Η ενίσχυση της ουκρανικής αντιπολίτευσης τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τη Γερμανία και η άμεση αναγνώριση του πραξικοπήματος από τις χώρες του ΝΑΤΟ ήταν ίσως απερίσκεπτες ενέργειες. ∆εν είχαν υπολογίσει πόσο έντονα θα αντιδρούσε η Ρωσία – όπως, αντίθετα - το είχαν υπολογίσει τα ευρωπαϊκά κράτη στην περίπτωση της Γεωργίας. Αλλά η Ουκρανία είναι πολύ καλή μπουκιά και συνορεύει με τη ∆υτική Ευρώπη, κι έτσι δεν μπόρεσαν να πολιτευτούν ψύχραιμα. Σε αυτή την περίπτωση φάνηκαν αμέσως οι ενδονατοϊκές αντιθέσεις, όπως δείχνει π.χ. ο δισταγμός των Γερμανών να δεχτούν την παραβίαση της συμφωνίας του 1997 με τη Ρωσία που αποκλείει την ανάπτυξη ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων στα δυτικά σύνορα της. Αλλά και στην περίπτωση του Χαλιφάτου φαίνονται οι ενδονατοϊκές αντιθέσεις, αφού τα κράτη μέλη του δεν συμφώνησαν σε ενιαίο τρόπο καταστολής του στρατού που προελαύνει στο Ιράκ και στη Συρία.

ταξύ των μεγάλων δυνάμεων, αντί να τις κατευνάσει και θα έχει επενέργειες, και για τη χώρα μας, που δύσκολα μπορούν να υπολογιστούν. Νομίζω ότι ο ∆ημήτρης Κουτσούμπας, στη συνέντευξή του στη ∆ΕΘ, έδωσε μια ρεαλιστική απάντηση, πολύ κοντά στη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, αφού, βέβαια, προηγουμένως τον επέκρινε: «Όταν είσαι μέσα (εννοεί στο ΝΑΤΟ) ή θα πεις αποδεσμεύομαι ή λέω όχι σε αυτά τα μέτρα κάθε φορά που τα παίρνει και θα είναι συγκεκριμένη η τοποθέτηση». Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την απαγόρευση εγκατάστασης, στάθμευσης ή διέλευσης όπλων μαζικής καταστροφής, για τη άρνηση διευκολύνσεων σε περίπτωση επίθεσης εναντίον οποιασδήποτε χώρας, για την απαγόρευση της αποστολής ελληνικής ένοπλης δύναμης εκτός συνόρων είναι στοιχεία που αδρανοποιούν την ιδιότητα του κράτους μέλους του ΝΑΤΟ και θα ενισχύσουν τη θέση και το κύρος της Ελλάδας στις διεθνείς σχέσεις. Παράλληλα, ενισχύουν την προσπάθεια για διάλυση του ΝΑΤΟ, αφού το αποδυναμώνουν, έστω και λίγο. Αν αυτή η στρατιωτική πολιτική συνοδευτεί από ενεργή βαλκανική πολιτική ασφάλειας και συνεργασίας, το σύνολο θα είναι περισσότερο από όσα μπορεί να περιμένει κανείς από ένα μικρό κράτος σε μια δύσκολη περιοχή του κόσμου.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

∆εν υπάρχει λόγος ύπαρξης του ΝΑΤΟ Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΡΟΛΑΝ ΝΤΥΜΑ

Ο Ρολάν Ντυμά πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας επί προεδρίας Μιτεράν - εκφράζει την ανησυχία του για τη σημερινή εξέλιξη των πραγμάτων ιδιαίτερα για τη συνεχιζόμενη όξυνση της κατάστασης στην Ουκρανία. Η άποψή του για διάλυση του ΝΑΤΟ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σήμερα που οι φιλοπόλεμες δυνάμεις του, όχι μόνο συμβάλλουν στην όξυνση αλλά και με την απόφασή τους για τη δημιουργία μιας δύναμης άμεσης δράσης που μπορεί σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να κινητοποιήσει στρατιωτικές δυνάμεις σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη κάνουν ένα βήμα προς το αδιέξοδο.

“

Υπάρχει σήμερα λόγος ύπαρξης του ΝΑΤΟ; Μπορεί να υπάρχει, γι’ αυτούς που τον διαχειρίζονται! Ιστορικά η Ατλαντική Συμμαχία ήταν μια στρατιωτική συμμαχία που είχε περιορισμένη αρμοδιότητα (την αμυντική θωράκιση) του Βόρειου Ατλαντικού (…) Συνεπώς αν δούμε όλα τα στοιχεία θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει λόγος ύπαρξής του. Από τότε που ήμουν στο υπουργείο Εξωτερικών είχε αποφασιστεί η διάλυση των στρατιωτικών συνασπισμών. Έτσι δεν θα

Η Γαλλία έχει καταντήσει το μαντρόσκυλο της Συμμαχίας με κίνδυνο να θεωρηθούμε ως φιλοπόλεμο έθνος. Έτσι έχουμε γυρίσει ολοκληρωτικά την πλάτη μας στις “παραδοσιακές” θέσεις που αποδεχτήκαμε μετά τον πόλεμο. έπρεπε να υπάρχει η Ατλαντική Συμμαχία και να είχε διαλυθεί όπως το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Το ΝΑΤΟ όμως όχι μόνο δεν διαλύθηκε αλλά διευρύνθηκε και ενισχύθηκε με την ένταξη της Πολωνία και των Χωρών της Βαλτικής. Αρκεί να παρακολουθήσει κάποιος αυτά που λέει το γ. γ. Ρασμούνσεν για να καταλάβει ότι το ΝΑΤΟ είναι ένας ετοιμοπόλεμος μηχανισμός. Η Ουκρανία κάλεσε το ΝΑΤΟ για βοήθεια και αποβλέπει να ενταχθεί στη συμμαχία… Το ΝΑΤΟ επεμβαίνει παντού. Με ποιο δικαίωμα ο γενικός γραμματέας του μιλάει κατ’ αυτόν τον τρόπο: «∆ιατάσσω τους Ρώσους να μην στείλουν οπλισμό στους ρωσόφωνους της Ουκρανίας!» Εν ονόματι τίνος αυτή η συμμαχία που έχει τελειώσει η αποστολή της… μπορεί να αναμιγνύεται σε τόσο σοβαρά ζητήματα όπως αυτό της Ουκρανίας; Όταν συζητούσαμε για τον αφοπλισμό (μετά τη διάλυση της ΕΣΣ∆) ο ρώσος ομόλογός μου, επέμενε στο ζήτημα αυτό να μην εξοπλίσει το ΝΑΤΟ τις χώρες που μετείχαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας, δηλαδή στις χώρες που είναι κοντά στα σύνορά της.

Το ζήτημα αυτό –και όλοι συμφωνούσαμε τότε– ήταν καθοριστικό για τη διατήρηση της ειρήνης. Οι Αμερικάνοι, όμως, δεν έδωσαν και τόση σημασία. Έστειλαν όπλα στις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία. Η κίνηση αυτή αποτελεί την αιτία των αντιπαραθέσεων με τον Πούτιν από τότε που αναδείχθηκε στην εξουσία. Ο ίδιος το είπε με σαφήνεια: «∆εν κρατήσατε το λόγο σας». Ποιες ήταν οι συνέπειες για τη Γαλλία μετά την επανένταξή της στη στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ; Ο Σιράκ ήθελε να επανενταχθεί με ορισμένα ανταλλάγματα. Οι Αμερικάνοι τον κορόιδευαν. Η κατάσταση παρέμεινε η ίδια. Μετά ο Σαρκοζί επιτάχυνε τις διαδικασίες, χωρίς όμως να ζητάει ούτε τα ελάχιστα ανταλλάγματα! Όσο για τον Ολάντ, δεν αμφισβήτησε αυτή την απόφαση προς μεγάλη μου απογοήτευση. Σήμερα η φωνή της Γαλλίας είναι εξαιρετικά αδύνατη, δεν ακούγεται… Εμείς ακολουθούμε την αμερικάνικη διπλωματία, επιχειρώντας να δώσουμε την ψεύτικη εντύπωση ότι υπάρχουμε γαυγίζοντας πιο δυνατά από τους άλλους. Η Γαλλία έχει καταντήσει το μαντρόσκυλο της Συμμαχίας με κίνδυνο να θεωρηθούμε ως φιλοπόλεμο έθνος. Έτσι έχουμε γυρίσει ολοκληρωτικά την πλάτη μας στις «παραδοσιακές» θέσεις που αποδεχτήκαμε μετά τον πόλεμο. Κάθε φορά όταν βρισκόμουν στο ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος Μιτεράν μου έλεγε: «Ντουμάς, κυρίως να θυμάσαι ότι εμείς δε μετέχουμε στη διοίκηση» ∆ηλαδή δεν πειθαρχούμε σ’ όλες τις αποφάσεις που παίρνονται. Πριν η φωνή της Γαλλίας μέτραγε και συχνά ακουγόταν. Μπορεί κάποιος σήμερα ακόμα να βγει

από το ΝΑΤΟ; Μπορεί. Πρόκειται όμως για μια τόσο σοβαρή απόφαση που θα πρέπει μια προσωπικότητα σαν τον Ντε Γκολ να την πάρει. Θα πρέπει δηλαδή κάποιος με παγκόσμια ακτινοβολία και σε κατάλληλες συνθήκες να πάρει την απόφαση

ώστε να γίνει κατανοητή απ’ όλο τον κόσμο. Συνεπώς, πρόκειται για μια απόφαση για το αύριο, γιατί σήμερα μας κυβερνούν νάνοι. Συνέντευξη στην Humanite στις 5 Σεπτεμβρίου

Το διάστημα να παραμείνει για την ειρήνη

Εβδομάδα παγκόσμιας δράσης 4-11 Οκτωβρίου Όχι στα drones (Επιθετικά αεροσκάφη χωρίς οδηγό) Ημέρα δράσης 4 Οκτωβρίου

παγκόσμια δράση διοργανώνεται από το Παγκόσμιο ∆ίκτυο ενάντια στα όπλα και την πυρηνική ενέργεια στο διάστημα (Global Network Against Weapons & Nuclear Power in Space) και στηρίζεται επίσης από την ∆ιεθνή Ένωση Γυναικών για Ειρήνη και Ελευθερία (WILPF), την οργάνωση KnowDrones.com και το ∆ίκτυο Drone Campaign Network από το Ηνωμένο Βασίλειο. Ήδη έχουν ετοιμαστεί εκδηλώσεις σε πολλές χώρες, ενώ σε άλλες θα ανακοινωθούν σύντομα. ∆ραστηριότητες που ήδη έχουν οργανωθεί: • Ηνωμένες Πολιτείες, σε πολλές πολιτείες και πόλεις • Γερμανία, (Βερολίνο και Στουτγκάρδη) • Σουηδία • Καναδά • Αγγλία • Ουαλλία • Ιαπωνία • Νότια Κορέα • Ινδία σε δύο πόλεις Σ.Β.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Έχασαν το λεωφορείο στην κυβέρνηση ΜΠΑΧΑΛΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥΣ

ο κουδούνι χτύπησε στα σχολεία εδώ και δυο μέρες και υπάρχουν εκατοντάδες σχολεία σε όλη την επικράτεια, στα οποία παιδιά και έφηβοι δυσκολεύονται να φτάσουν, επειδή ένα απαράδεκτο θεσμικό καθεστώς περικοπών των δημοσίων δαπανών εμποδίζει τη μεταφορά τους. Πρόκειται για την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 24001/11-62013, η οποία ρυθμίζει τις μεταφορές των μαθητών με λεωφορεία και ταξί, όταν η απόσταση από τα σχολεία τους, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια, είναι μεγάλη. Η εν λόγω ΚΥΑ έθετε κατώτατο όριο χιλιομετρικών αποστάσεων (από ένα χιλιόμετρο για τα δημοτικά ως πέντε για τα λύκεια) από το σχολείο στο σπίτι, προκειμένου να ασκήσει η πολιτεία το συνταγματικό της καθήκον (που περιγράφεται με σαφήνεια και στο γενικό νόμο για την εκπαίδευση 1566/85), να παράσχει δηλαδή δωρεάν μεταφορά στους μαθητές ώστε να πάνε στα σχολεία τους. Κατόπιν γενικευμένων διαμαρτυριών απ’ όλη την εκπαιδευτική κοινότητα, τους γονείς, τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών και μετά από έντονη πίεση της νέας, συριζικής περιφερειακής αρχής της Αττικής, πριν ακόμη αναλάβει τα καθήκοντά της, το υπ. Εσωτερικών κατέθεσε τροπολογία, που ψηφίστηκε την παραμονή του αγιασμού, με την οποία αίρονται οι χιλιομετρικοί περιορισμοί. Έτσι είδαμε τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών κ. Λεονταρίδη στα κανάλια να αμφισβητεί τον πρόεδρο της ΟΛΜΕ Θ. Κοτσυφάκη αλλά και δημοσιογράφους, θριαμβολογώντας επειδή η κυβέρνηση έλυσε το πρόβλημα και τώρα το μπαλάκι πέφτει στις Περιφέρειες, στον προϋπολογισμό των οποίων ανήκουν οι μεταφορές των μαθητών. Είναι, όμως, έτσι; Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι πολύ πιο περίπλοκο. Καταρ-

“

Εκατοντάδες δρομολόγια πρέπει να προκηρυχθούν και να δημοπρατηθούν ώστε να μεταφερθούν τα παιδιά, μια διαδικασία που με τους ηπιότερους υπολογισμούς «θα φάει» τουλάχιστον το Σεπτέμβρη, με ότι αυτό συνεπάγεται σε χαμένες ώρες, κούραση και δαπάνες των οικογενειών.

χάς, υπάρχουν αυτή τη στιγμή εκατοντάδες δρομολόγια (καμιά εκατοστή μόνον στην Περιφέρεια Αττικής) που πρέπει τώρα, εν μέσω λειτουργίας των σχολείων, να προκηρυχθούν και να δημοπρατηθούν ώστε να μεταφερθούν τα παιδιά, μια διαδικασία που με τους ηπιότερους υπολο-

γισμούς «θα φάει» τουλάχιστον το Σεπτέμβρη, με ότι αυτό συνεπάγεται σε χαμένες ώρες, κούραση και δαπάνες των οικογενειών. Κατά δεύτερον, ορισμένα σχολεία εξαιρούνται, στην πράξη, από την εφαρμογή και αυτής της τροπολογίας και πρόκειται, ως εκ θαύματος, για τα πολύ-

παθα Μουσικά και Καλλιτεχνικά Σχολεία, που οι μνημονιακοί δαίμονες έχουν βάλει στο μάτι εδώ και χρόνια. Η εξαίρεση προκύπτει «πίσω απ’ τις γραμμές», μέσα απ’ το πλαίσιο εφαρμογής της τροπολογίας: Τα δρομολόγια θα πρέπει να είναι ενταγμένα, ως προς το κόστος τους, στις προϋπάρχουσες πιστώσεις των περιφερειών, που σχεδιάστηκαν και εγκρίθηκαν από τις προηγούμενες περιφερειακές αρχές, στο σχεδιασμό των οποίων, κατά την ΚΥΑ που προαναφέραμε, τα σχολεία αυτά δεν υπάρχουν, ενώ οι μεταφορές της περασμένης σχολικής χρονιάς έγιναν με παράταση παλαιοτέρων συμβάσεων, που τώρα δεν ισχύουν! Πρόκειται για μια φαινομενικά «τεχνική» σπαζοκεφαλιά, την οποία καλούνται να λύσουν οι Περιφέρειες, στις οποίες ρίχνει ακέραιη την ευθύνη το ΥΠΕΣ, καταφανώς εκ του πονηρού. Πάντως, με βαθύτατα πολιτική (και όχι «τεχνική») επίγνωση της ευθύνης, τουλάχιστον η νέα περιφερειακή αρχή της Αττικής, από την περιφερειάρχη και τους αντιπεριφερειάρχες μέχρι τους περιφερειακούς συμβούλους της «∆ύναμης Ζωής», έχουν καταστήσει ήδη δημοσίως σαφές, όχι μόνον ότι θα εξαντλήσουν τις δυνατότητες και την επινοητικότητά τους για την άμεση αντιμετώπιση του φετινού προβλήματος, αλλά και ότι, κυρίως, θα καταθέσουν πολύ σύντομα ολοκληρωμένη πρόταση μόνιμης επίλυσης, μακριά από ετήσιες διαπραγματεύσεις με διάφορα πελατειακά συμφέροντα, αδιαφανείς αναθέσεις κ.ο.κ., στη λογική της πρόσβασης όλων των παιδιών στη δημόσια και δωρεάν εκπαίδευσης, με δημόσια ευθύνη. Αντίστοιχα, η Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ μελετά επίσης την κατάθεση σχετικής νομοθετικής πρότασης. ∆ανάη Ψωμοπούλου

∆ΗΜΟΙ ΦΙΛΑ∆ΕΛΦΕΙΑΣ-ΧΑΛΚΗ∆ΟΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

Προσπαθούν «να πάρουν τον αγώνα στα χαρτιά»

κδικάστηκε στις 9 Σεπτεμβρίου στο Τριμελές ∆ιοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, η ένσταση την οποία είχε καταθέσει για το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των δημοτικών εκλογών στο δήμο Νέας Φιλαδέλφειας- Χαλκηδόνας, η παράταξη «νέο»- «Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Φιλαδέλφειας Χαλκηδόνος», με επικεφαλής τον Γιώργο Αράπογλου. Η απόφαση του δικαστηρίου, η οποία αν εγκρίνει την ένσταση θα οδηγήσει σε επανάληψη του δεύτερου γύρου των εκλογών, αναμένεται μέχρι τον Νοέμβριο. Η «Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία» είχε έρθει τρίτη στον πρώτο γύρο των εκλογών με 3.250 ψήφους. Με την ένσταση ζητά να θεωρηθούν έγκυρα 26 άκυρα ψηφοδέλτιά της και να ακυρωθούν 217 ψηφοδέλτια του συνδυασμού της Ένωσης ∆ημοτών Φιλαδέλφειας - Χαλκηδόνας, με επικεφαλής τον Λύσανδρο Γεωργαμλή. Από την πλευρά της, η νικήτρια παράταξη των εκλογών η «∆ύναμη Πολιτών» κατέθεσε αντένσταση, ζητώντας να θεωρηθούν άκυρα 380 ψηφοδέλτια της «Ανεξάρτητης Πρωτοβουλίας».

∆εν έχει καμία τύχη

Στη «∆ύναμη Πολιτών» εκτιμούν ότι η ένσταση της πα-

ράταξης «νέο» - Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία» δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας. Ο νέος δήμαρχος Άρης Βασιλόπουλος μιλώντας στην «Εποχή» εξηγεί το γιατί. «Οι δικηγόροι μάς διαβεβαιώνουν ότι με βάση τη νομολογία η ένσταση αυτή δεν έχει καμία τύχη. Ύστερα από έλεγχο των ψηφοδελτίων της του κ. Αράπογλου και του κ. Γεωργαμλή, διαπιστώσαμε ότι με το ίδιο σκεπτικό με το οποίο ο κ. Αράπογλου ζητά την ακύρωση 217 ψηφοδελτίων του κ. Γεωργαμλή, πρέπει να ακυρωθούν 380 ψηφοδέλτια της παράταξης του». Για τον Άρη Βασιλόπουλο είναι προφανές ότι η «∆ύναμη Πολιτών» δεν έχει να φοβηθεί κάτι σε περίπτωση διεξαγωγής του β’ γύρου. «∆εν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Ένα τέτοιο γεγονός θα συνιστούσε μείζον πολιτικό σκάνδαλο, άμεσα συνδεόμενο με τα γεγονότα τα οποία συνέβησαν μετά τις εκλογές στην πόλη μας». Ερωτήματα υπάρχουν για το χρόνο υποβολής και δημοσιοποίησης της ένστασης από την παράταξη «νέο- Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία». Ο Άρης Βασιλόπουλος υποστηρίζει ότι η ένσταση κατατέθηκε στις αρχές Αυγούστου και ανακοινώθηκε ένα μήνα μετά, μόλις δύο ημέρες πριν την ορκωμοσία του ∆ημοτικού Συμβουλίου. Από την πλευρά της η παράταξη «νέο» - Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Φιλαδέλφειας Χαλκηδόνος» υποστηρίζει ότι η ένσταση κατατέθηκε τη χρονική στιγμή που έπρεπε με βάση τη νομοθεσία. «∆εν θα μπορούσε να κατατεθεί η ένσταση πιο πριν. Έγινε στις ημερομηνίες στις οποίες προβλέπονται από το νόμο», επισημαίνει ο υπεύθυνος του γραφείου Τύπου της παράταξης, Ρένος Αρβανίτης. Ο ίδιος θεωρεί ότι δεν είναι υπερβολικός ο αριθμός των ψηφοδελτίων της Ένωσης ∆ημοτών, των οποίων η Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία ζητά να θεωρηθούν άκυρα. «Έχουν εντοπιστεί διάφορες παρατυπίες. Την ημέρα της εκλογικής διαδικασίας δεν ήταν εύκολο να εντοπιστούν γιατί δεν υπήρχαν εκλογικοί αντιπρόσωποι μας σε όλα τα τμήματα. Επίσης, οι αντιπρόσωποι της παράταξης είχαν συγκεντρώσει την προσοχή τους στα ψηφοδέλτια του δικού μας συνδυασμού και όχι των άλλων».

Συνεχίζουμε απερίσπαστοι

Στις 5 Σεπτεμβρίου είχε προηγηθεί η εκδίκαση μιας άλλης ένστασης για αποτέλεσμα δημοτικών εκλογών στο Τριμελές ∆ιοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών. Η «Λαϊκή Συσπείρωση Καισαριανής» με επικεφαλής τον Ηλία Σταμέλο, τρίτη στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές ζήτησε την ακύρωση των εκλογών και την επανάληψη του β’ γύρου. Η διαφορά της από τη δεύτερη παράταξη, την «Καισαριανή- ∆ημιουργία» με επικεφαλής τον πρώην δήμαρχο Αντώνη Καμπάκα ήταν μόλις μία ψήφος. Από την πλευρά της η «Συνεργασία Πολιτών Καισαριανής», η νικήτρια των εκλογών με ποσοστό 61,5% στο β’ γύρο, κατέθεσε το δικό της υπόμνημα με τα νομικά της επιχειρήματα ενάντια στην ακύρωση των αποτελεσμάτων του α’ γύρου. Η Λαϊκή Συσπείρωση Καισαριανής ζητά στην ένσταση της 9 ψηφοδέλτια δικά της, να θεωρηθούν έγκυρα αντί για άκυρα και 11 έγκυρα ψηφοδέλτια της « Καισαριανή ∆ημιουργία» να προσμετρηθούν ως άκυρα. Η απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται να εκδοθεί μέχρι τέλος του μήνα. Στη «Συνεργασία Πολιτών Καισαριανής» δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν απερίσπαστοι το έργο τους ως δημοτική αρχή χωρίς να τους αφορά άμεσα το ζήτημα. Εκτιμούν ότι σε περίπτωση επανάληψης του β’ γύρου η επικράτησή τους θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Ο δήμαρχος Καισαριανής Γιώργος Κοντόσταυλος εξηγεί ποια είναι η στάση της παράταξης του πάνω στο ζήτημα. «Κάθε συνδυασμός έχει δικαίωμα να κάνει ένσταση. Ο λαός της Καισαριανής μάς έδωσε ένα εκκωφαντικό ποσοστό στο β’ γύρο. Περιμένουμε την απόφαση του δικαστηρίου και θα ανταποκριθούμε σε αυτό που θα προκύψει. ∆εν είναι δουλειά μας να ξεκινήσουμε αγώνα στα δικαστήρια, δεν είναι αυτό που μας απασχολεί. Αυτό που θέλουμε είναι να εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας, έχοντας μαζί μας τους κατοίκους της Καισαριανής». Αλέξανδρος Μαυρογένης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 31 Αυγούστου 2014

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Ουκρανία: Μεγάλη κινητικότητα, πολλά μέτωπα

Αυστρία: Η κρίση καταστρέφει το κοινωνικό κράτος

Την ώρα που αναγγέλλονταν οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, η γερμανικική κυβέρνηση πούλαγε σε εταιρείες ρωσικών συμφερόντων. σελ. 14, 15

«Σταματάμε τώρα να πουλάμε»

ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΩΝ Ι∆ΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΚΡΙΝΕΙ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΣΟΥΗ∆ΙΑ

Του Νίκου Σερβετά

ία τελείως διαφορετική Σουηδία απ’ αυτή που άφησαν, πριν από οκτώ χρόνια, θα βρουν οι Σοσιαλδημοκράτες, αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και αναλάβουν την κυβέρνηση της χώρας. Τώρα πια δεν θα διαδεχθούν τον εαυτό τους, όπως είχαν συνηθίσει, ούτε τα δημόσια ταμεία που ήξεραν ούτε τις κοινωνικές δομές που δημιούργησαν. Σήμερα, η Στοκχόλμη έχει ζητιάνους, το κόστος ζωής δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τον μέσο εργαζόμενο, η μακρόχρονη ανεργία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με σεμινάρια και θέσεις επανεκπαίδευσης, τα ενοίκια των ιδιωτικοποιημένων κατοικιών δεν μπορούν να πληρωθούν από αυτούς που ζούσαν εκεί έως πριν από 5 – 10 χρόνια, τα φοιτητικά δάνεια δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα των φοιτητών, οι σημερινοί συνταξιούχοι, αυτοί που έχτισαν τη χώρα, δεν μπορούν να ζήσουν μόνο με τη σύνταξη τους, καθώς καταργήθηκαν οι περισσότερες από τις κοινωνικές παροχές. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, από τότε που οι εκσυγχρονιστές Σοσιαλδημοκράτες έκαναν το κόμμα πιο

πολύ εκσυγχρονιστικό παρά σοσιαλδημοκρατικό και άνοιξαν την πόρτα ώστε οι νεοφιλελεύθεροι να βρουν γόνιμο έδαφος προκειμένου, επί δύο συνεχόμενες εκλογικές περιόδους, να εφαρμόσουν την πολιτική τους, μόνο τα μικρά κόμματα αναφέρονται στην «πρόνοια» και στη «μέριμνα».

Η νέα κυβέρνηση

Σήμερα το βράδυ, σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, ο Στέφαν Λέφβεν, επικεφαλής των σοσιαλδημοκρατών θα είναι ο νικητής των εκλογών, αλλά θα

Ευρωπαϊκό Ενδιαφέρον

ν κάποτε η Σουηδία ήταν διεθνώς γνωστή για το κοινωνικό μοντέλο και την αξιοπρεπή εξωτερική πολιτική της σήμερα τα φώτα της δημοσιότητας τραβάει στη χώρα το ακροδεξιό κόμμα Σουηδοί ∆ημοκράτες (SD) που οι δημοσκοπήσεις το φέρνουν να ξεπερνάει το 10% και να διεκδικεί την τρίτη θέση στις επιλογές των ψηφοφόρων. Είναι ο ένας στους δέκα ψηφοφόρους στη Σουηδία ακροδεξιός; Σίγουρα όχι. Είναι όμως το SD ένα κόμμα που εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο τρόπο τα λάθη των πολιτικών και επιβάλλει την παρουσία του. Πρωτόγνωρο, ακόμα και για τα σημερινά Σουηδικά δεδομένα, θεωρείται το γεγονός που μεταφέρει στην «Ε» νεαρή φοιτήτρια για σωματικό έλεγχο και έλεγχο προσωπικών αντικειμένων από την αστυνομία, γύρω από την περιοχή όπου κάνουν προεκλογική συγκέντρωση, ασχέτως αν εκεί δεν μαζεύονται ούτε 20 άτομα. Πρωτόγνωρα είναι, επίσης, τα συνθήματα που διχάζουν την κοινωνία, ειδικά τους νέους. Αυτό που δεν καταφέρνει, σε αντίθεση με άλλες χώρες, είναι να επιβάλλει την ατζέντα του. Ξεκάθαρες δηλώσεις όλων των πολιτικών αρχηγών ότι δεν πρόκειται να συνεργαστούν μετεκλογικά όπως ξεκάθαρες και οι καταδίκες κάθε ενέργειάς τους. Φαίνεται όμως ότι αυτά δεν είναι αρκετά. ∆ιότι όταν ένας άνεργος νέος στην επαρχία, έχοντας δει όλες τις μεγάλες παραγωγικές μονάδες στη χώρα να έχουν μεταφερθεί σε προς ανατολάς γείτονες χώρες, που ούτως ή άλλως δεν έμαθε να υποστηρίζεται από το οικογενειακό περιβάλλον και τώρα βλέπει ότι δεν υπάρχει ούτε θεσμική κοινωνική υποστήριξη, όταν αυτός ο νέος ακούει τον ανεκδιήγητο υπουργό Εξωτερικών, Καρλ Μπιλντ, (έχει διατελέσει και πρωθυπουργός και μεσολαβητής στη Βοσνία και παρατηρητής στην Παλαιστίνη) να δηλώνει: «εχθρός της Ευρώπης δεν θα πρέπει να θεωρείται ο ισλαμισμός αλλά η ορθοδοξία», αναφερόμενος προφανώς στον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, εύκολα καταλήγει σ’ αυτό που πολλοί, άλλωστε, συνομήλικοι συμπατριώτες του καταλήγουν επίσης: Να μισεί τα πάντα γύρω του και να στραφεί μόνο στον εαυτό του και στην «παρέα του». Να γίνει γνήσιος Σουηδός και να θεωρεί ότι τον εκπροσωπούν «Σουηδοί ∆ημοκράτες». Ασχέτως αν ούτε τα σκάνδαλα στα οποία εμπλέκονται τα ηγετικά τους στελέχη χαρακτηρίζουν τους Σουηδούς ούτε οι ενέργειες τους ∆ημοκράτες.

“

είναι και ο πρώτος πρόεδρος που θα δει το ποσοστό του παραδοσιακού σουηδικού κόμματος να πέφτει κάτω από το 30%. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό για τη δυνατότητα ελιγμών που θα έχουν οι σοσιαλδημοκράτες. Όσες φορές κυβέρνησαν τη χώρα το έκαναν είτε με την ψήφο εμπιστοσύνης είτε με την ψήφο ανοχής του κόμματος που σήμερα ονομάζεται «Αριστερά». Σύμφωνα με τα δεδομένα, αυτή η συμμαχία τις περισσότερες φορές έβλαψε την «Αριστερά» παρά ωφέλησε τη χώρα. Αυτή τη φορά, οι σοσιαλδημοκράτες είναι πιθανό να μην χρειαστούν αριστερές ψήφους για να ξαναβάλουν την πορεία της χώρας στο δρόμο που αυτοί λένε ότι επιθυμούν. Έχουν βρει πρόθυμους συνεργάτες τους Οικολόγους, οι οποίοι, όμως, είναι πάντα απρόβλεπτοι και, κυρίως, έχουν αυτοπροταθεί γι’ αυτή τη συνεργασία, ειδικά μετά το υψηλό ποσοστό που κατέγραψαν στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Ένας ακόμα πιθανός άμεσος ή έμμεσος συνεργάτης των σοσιαλδημοκρατών θα είναι το κόμμα Φεμινιστική Πρωτοβουλία (Fi) και αυτό θα εξαρτηθεί από το αν το κόμμα της Γκούρτρουν Σίμαν περάσει το όριο του 4% και μπει στη βουλή. Η Σίμαν ήταν για πάνω από μία δεκαετία πρόεδρος του κόμματος «Αριστερά». Όταν η σχέση τους έφθασε σε αδιέξοδο ακολούθησε δική της πορεία, κρατώντας το πείσμα και τη δυσκολία συνεργασίας που την χαρακτηρίζει και έχει ως αποτέλεσμα αφενός να είναι το κόμμα της έτοιμο να μπει στη βουλή αφετέρου να μην έχει στελέχη που να μπορούν να συμμετέχουν σε πολιτική πρώτης γραμμής. Με όποιον σύμμαχο κι αν κυβερνήσουν πάντως οι σοσιαλδημοκράτες, προτεραιότητα τους θα είναι να σταματήσει η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, ειδικά με τον τρόπο που έγινε τα τελευταία οκτώ χρόνια. Σε ντιμπέιτ την τελευταία προεκλογική εβδομάδα, ο χωρίς πείρα και με ιδιαίτερα χαμηλό προφίλ, Στέφαν Λέφβεν, άκουσε τον απερχόμενο πρωθυπουργό, Φρέντρικ Ρέινφελντ, να λέει: «...τα κέρδη των εταιρειών από τις ιδιωτικοποιήσεις θα

Ο Μ. Μέσνερ (ΓΓ ΚΚ Αυστρίας) μιλά για τις επιπτώσεις της κρίσης και τις δυνατότητες της αυστριακής αριστεράς. σελ. 14, 15

“∆εν είμαστε για πούλημα” Το κεντρικό σύνθημα του κόμματος «Αριστερά» για τις σημερινές εκλογές, που προωθούν η νεοεκλεγείσα ευρωβουλευτής Μάλιν Μπγέρκ και ο πρόεδρος του κόμματος, Γιούνας Σέστεντ. Μικρή, βέβαια, η απήχηση καθώς οι περισσότερες δομές της χώρας, κυρίως κοινωνικής μέριμνας, αλλά και συγκοινωνίες, οικιστικά συγκροτήματα και δημόσιοι χώροι έχουν πουληθεί την τελευταία οκταετία που στην κυβέρνηση ήταν ο συνασπισμός των συντηρητικών κομμάτων. πρέπει να παραμένουν στη χώρα και το μεγαλύτερο μέρος τους θα πρέπει να επανεπενδύεται...» Ο δεξιός Ρέινφελντ έχει το σθένος και τη δύναμη να κάνει αυτή τη δημόσια δήλωση λίγες μέρες πριν τις εκλογές και ενώ η ψαλίδα του 10% που χώριζε τα δύο πολιτικά μπλοκ (συντηρητικό – σοσιαλιστικό) φαινόταν ότι έκλεινε. Το σθένος και τη δύναμη που δεν έχει ο Λέφβεν ώστε να απαντήσει σε ξεκάθαρη ερώτηση παραδοσιακών σοσιαλδημοκρατών ψηφοφόρων: «Με ποιούς θα κυβερνήσουμε;»

Αριστερή Ανασυγκρότηση

μεταλλεργάτης, πρώην ευρωβουλευτής, Γιούνας Σέστεντ, ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος πριν από δύο χρόνια, αντικαθιστώντας τον Λαρς Όλι που εθεωρείτο το «άλτερ έγκο» της σημερινής επικεφαλής της Φεμινιστική Πρωτοβουλίας, Γκούρτρουντ Σίμαν. Το κόμμα είχε περάσει μία σχετικά μεγάλη περίοδο παλινδρομήσεων μεταξύ του φλερτ με τους σοσιαλδημοκράτες, της κοσμοπολίτικης πολιτικής και της μονόδρομης ταύτισης με τα, πλην του αντιρατσιστικού, σχεδόν ανύπαρκτα στη Σουηδία κινήματα. Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Όλι είναι να μαζέψει ό,τι μπορούσε να μαζευτεί, να επαναφέρει στο λεξιλόγιο του κόμματος λέξεις όπως «σοσιαλισμός», «κοινός χώρος», «κοινωνική μέριμνα». Ίσως λίγο άτσαλα, ίσως λίγο βεβιασμένα. Αυτό που ακόμα δεν έχει καταφέρει η νέα ηγεσία της Αριστεράς είναι να απευθυνθεί στους νέους, με το λεξιλόγιο και τη θεματολογία που απασχολεί τους νέους. ∆εν μπορεί να αντιμετωπίσει το φαινόμενο, που παρατηρείται κυρίως στην περιφέρεια, τα νεαρά κορίτσια να ψηφίζουν την αριστερή Φεμινιστική Πρωτοβουλία, ενώ τα νεαρά αγόρια τους ακροδεξιούς Σουηδούς ∆ημοκράτες.

∆ΙΕΘΝΗ

Μεγάλη κινητικότητα, πολλά Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, σε συνέντευξή του στις 9 Σεπτεμβρίου, δήλωσε ότι το Πρωτόκολλο του Μινσκ, που πρόσφατα υπεγράφη, ορίζει σε γενικές γραμμές τι πρέπει να γίνει και για να υλοποιηθεί χρειάζεται εξειδίκευση από αυτούς που το υπέγραψαν. Όσον αφορά στο «ειδικό στάτους» των ανατολικών περιοχών, είπε ότι πρέπει να προσδιοριστεί άμεσα. Η Ρωσία ελπίζει ότι άμεσα θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις μεταξύ της ουκρανικής κυβέρνησης και των εκπροσώπων του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Ο Σ. Λαβρόφ υποστήριξε ότι η Ρωσία συνεχίζει να επιμένει για τις αλλαγές που είναι απαραίτητο να γίνουν στο Σύνταγμα της Ουκρανίας, υπενθυμίζοντας ότι στην συμφωνία της Γενεύης στις 17 Απρίλη τέθηκε θέμα συνταγματικής μεταρρύθμισης με τη συμμετοχή όλων των περιφερειών και όλων των πολιτικών κομμάτων της Ουκρανίας, κάτι που ακόμη δεν έγινε. Από την άλλη πλευρά, στο εσωτερικό της Ουκρανίας, κατηγορείται ο Πετρο Ποροσένκο, ιδιαίτερα από το κόμμα «Μπατκίβσινα» της Γιούλιας Τιμοσένκο, ότι παρέδωσε τις δύο περιοχές στη Ρωσία. Καλείται μάλιστα να δώσει στη δημοσιότητα όλα τα πρακτικά συνεδρίασης της ομάδας εργασίας στο Μίνσκ. Επομένως, μετά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου τα πράγματα δεν είναι σαφή για το τι μέλλει γενέσθαι και αν η εύθραυστη εκεχειρία που επιτεύχθηκε θα οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση. Πολιτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι αν γίνεται λόγος για αλλαγή των συνό-

τερικό. Αν παραβιαστούν τα συμβόλαια και δεν παραδοθούν τα σιτηρά, η Ουκρανία θα αναγκαστεί να πληρώσει μεγάλα πρόστιμα και θα χάσει ένα μεγάλο μέρος από τα έσοδά της. Οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές δηλώνουν ότι τα σιτηρά αυτά θα πάνε για να καλυφθεί το μεγάλο επισιτιστικό πρόβλημα που θα προκύψει τον ερχόμενο χειμώνα, ενώ οικονομικοί αναλυτές θεωρούν ότι δε θα πληρωθούν πρόστιμα, γιατί σε όλα τα συμβόλαια προβλέπονται «λόγοι ανωτέρας βίας»

Τι γίνεται με τις κυρώσεις;

ρων, τότε με βάση τη νομοθεσία, θα πρέπει να γίνει δημοψήφισμα. Αν όμως πίσω από το «ειδικό στάτους» υπονοείται μια ειδική ζώνη στο εσωτερικό της χώρας τότε θα πρέπει να γίνει με αλλαγή του Συντάγματος . Πηγές της ουκρανικής κυβέρνησης ανέφεραν ότι δεν έχει γίνει προετοιμασία για τον προσδιορισμός του «ειδικού στάτους» και ότι η αυτονομία του Ντονμπάς de joure σημαίνει κάτι ανάλογο με το στάτους της Σαρδηνίας και του Νότιου Τιρόλο στην Ιταλία. De facto όμως σημαίνει ότι το Ντονμπάς δεν θα ανήκει στην Ουκρανία και ότι θα μπορεί να κάνει διαπραγματεύσεις κατευθείαν με τη Μόσχα.

Γιατί η Μαριούπολη;

Ο ουκρανός πρόεδρος μετά την υπογραφή για κατάπαυση του πυρός επισκέφθηκε τη Μαριούπολη. ‘Όταν αποχώρησε οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές άρχισαν τους πυροβολισμούς και

διέλυσαν πολλά από τα οδοφράγματα που είχε στήσει ο ουκρανικός στρατός. Μ’ αυτόν τον τρόπο θέλησαν να δείξουν ποιος κάνει κουμάντο στην περιοχή. Γιατί όμως τόσος θόρυβος για τη Μαριούπολη; Γιατί ξαφνικά η κυβέρνηση του Κιέβου άρχισε να μιλάει για ανακωχή μετά την περικύκλωση της Μαριούπολης από τους ρωσόφωνους αυτονομιστές; Όταν οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές δη- δημιούργησαν κλοιό γύρο από την πόλη, ο κυβερνήτης του Ντονιέτσκ και γνωστός ολιγάρχης Σεργκέι Ταρούτα, δήλωσε ότι αν η Μαριούπολη περάσει στα χέρια των αυτονομιστών, οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας θα αναγκαστούν να παραδεχτούν την ήττα τους. Είναι γνωστό βέβαια ότι στη Μαριούπολη ζουν 92.000 Έλληνες, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της ελληνικής κοινότητας είναι περίπου 120.000. Το λιμάνι της Μαριούπολης είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της

Αζοφικής Θάλασσας και δεν παγώνει κατά τους χειμερινούς μήνες. Μπορεί να δέχεται πλοία ξηρού φορτίου με μεγάλο πυθμένα. Περιλαμβάνει έναν επιβατικό λιμενοβραχίονα που δε λειτουργεί και έναν για μεταφορά μετάλλων του εργοστασίου «Αζοφστάλ» . Είναι το μοναδικό λιμάνι της περιοχής που διαθέτει εξοπλισμό για φόρτωση κάρβουνου. Μετά τα γεγονότα του Ντονμπάς η κυβέρνηση του Κιέβου παρήγγειλε 1 εκατ. τόνο κάρβουνο από τη Νότια Αφρική. Βέβαια, οι ποσότητες αυτές είναι πολύ μικρές και σε καμία περίπτωση δε μπορούν να λύσουν τα προβλήματα που προέκυψαν στον τομέα της ενέργειας. Σε ετήσια βάση η κατανάλωση κάρβουνου της Ουκρανίας είναι πάνω από 70 εκατ. τόνους. Επίσης, στις αποθήκες του λιμανιού της Μαριούπολης βρίσκονται μεγάλες ποσότητες σιτηρών . Τα περισσότερα από αυτά προορίζονται για το εξω-

Έχει παρατηρηθεί από παλιά ότι στις περιπτώσεις επιβολής κυρώσεων επωφελούνταν όσοι τις παραβιάζουν. Την ώρα λοιπόν που αναγγέλλονταν οι κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, η γερμανική κυβέρνηση άναβε το «πράσινο φως»για την πώληση της RWE Dea σε εταιρία ρωσικών συμφερόντων. Η RWE Dea είναι θυγατρική του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού RWE και εξειδικεύεται στην ανίχνευση και εξερεύνηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σημειωτέον η ΕΕ με βάση το πακέτο κυρώσεων απαγορεύει την προμήθεια στη Ρωσία τεχνολογιών ανίχνευσης υδρογονανθράκων. Το τίμημα της πώλησης είναι 5,1 δις ευρώ και αγοραστής θα είναι το επενδυτικό fund «Letter One» με έδρα το Λουξεμβούργο, το οποίο ελέγχεται από το ρώσικο fund « Alfa Group» που ανήκει στο ρώσο ολιγάρχη, Μιχαήλ Φρίντμαν. Επίσης, όπως αναφέρουν πηγές του Κρεμλίνου, εισάγον-

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ Γ. Γ. ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΑΥΣΤΡΙΑΣ, ΜΙΡΚΟ ΜΕΣΝΕΡ

Η κρίση χρησιμοποιείται για να καταστρέψει το

Ο Γ. Γ. του Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστρίας (KPΟ) Μίρκο Μέσνερ, μιλάει στην Εποχή για την κρίση στην ευρωζώνη και σχολιάζει τους ισχυρισμούς περί οικονομικής «σταθερότητας» στην Αυστρία. Παράλληλα, αναφέρεται στην κοινωνική δυσαρέσκεια απέναντι στον κυβερνητικό συνασπισμό, και στις προσπάθειες για την ενότητα της αυστριακής αριστεράς (σημ: το KPΟ συμμετέχει στο ΚΕΑ).

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Παρά το κλίμα αισιοδοξίας που προσπαθούν να καλλιεργήσουν οι ευρωπαίοι νεοφιλελεύθεροι, η

κρίση στην ευρωζώνη ολοένα και βαθαίνει. Ποιες είναι οι σκέψεις σας; Η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει. Η ανεργία στην Ευρώπη έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, ενώ μόνο στην Αυστρία ένα εκατομμύριο άνθρωποι είναι φτωχοί ή κινδυνεύουν να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχειας. Είναι προφανές ότι η κρίση χρησιμοποιείται για να καταστρέψει το κοινωνικό κράτος σε όλη την Ευρώπη, ενώ η οικονομική «ανάκαμψη» που υπόσχονται περνάει μέσα από την συνέχιση των πολιτικών της λιτότητας και πρόσφατα του αυξανόμενου μιλιταρισμού. Πολλοί ισχυρίζονται ότι σε σχέση με τον ευρωπαϊκό Νότο, στην Αυστρία υπάρχει ακόμα κάποια οικονομική και κοινωνική «σταθερότητα». Τι λέτε; Η αλήθεια είναι ότι κράτος πρόνοιας στην Αυστρία καταστρέφεται σήμερα από την πολιτική της λιτότητας. Ο τραπεζικός τομέας, που έπρεπε να διασωθεί με δημόσιο χρήμα, εξακολουθεί να είναι ασταθής, όπως και οι εξαγωγικές βιομηχανίες που υποφέρουν από την οικονομική σύγκρουση στην Ουκρανία. Οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που σηκώνουν το κύριο βάρος αυτής της κατάστασης, που έχουν να πληρώσουν υψηλούς φόρους εισοδήματος και υποφέρουν από τις περικοπές στη δημόσια υγεία, την εκπαίδευση, και τα συνταξιοδοτικά συστήματα. Ωστόσο υπάρχει κοινωνική κινητικότητα, οι άνθρωποι ξεκίνησαν να βγαί-

νουν στους δρόμους και να διαμαρτύρονται ενάντια σε αυτές τις περικοπές, και εμείς στηρίζουμε και συμμετέχουμε σε όλες τις κινητοποιήσεις. Βρισκόμαστε ένα χρόνο μετά τις εκλογές, και όλα δείχνουν ότι αυξάνεται η κοινωνική δυσαρέσκεια απέναντι στον κυβερνητικό συνασπισμό. Πιστεύετε ότι μπορεί αυτή η δυσαρέσκεια να μετατραπεί σε ισχυρή πίεση από τα κάτω για την ανατροπή αυτής της πολιτικής; Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι κυρίως η ανάπτυξη περιφερειακών κινημάτων, όπως η «πλατφόρμα 25» στην Στυρία ενάντια στις περικοπές στους προϋπολογισμούς των περιφερειών. Είμαι αισιόδοξος ότι μέσα από αυτές τις κινητοποιήσεις μπορεί η κοινωνική δυσφορία να μετατραπεί σε πίεση απέναντι στην κυβέρνηση. Όμως είναι τραγικό το γεγονός, ότι η αυστριακή εργατική ένωση (ΟGB) που κυριαρχείται από την σοσιαλδημοκρατία, δεν θα κινητοποιηθεί για την δημιουργία πολιτικής πίεσης ενάντια στο SP (Σοσιαλιστικό Κόμμα) που ηγείται του κυβερνητικού συνασπισμού. Επίσης, είναι σημαντικό να πούμε ότι στην Αυστρία δεν υπάρχει αντινεοφιλελεύθερη πολιτική εκπροσώπηση των κοινωνικών διαμαρτυριών και κινημάτων σε εθνικό επίπεδο. Η δημοσκοπική άνοδος του FPΟ (Κόμμα των Ελεύθερων) πως επηρεάζει το πολιτικό σκηνικό; Θεωρείτε ότι το μετατοπίζει προς τα ακροδεξιά;

∆ΙΕΘΝΗ

“

μέτωπα Την ώρα που αναγγέλλονταν οι κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, η γερμανική κυβέρνηση άναβε το “πράσινο φως” για την πώληση της RWE Dea σε εταιρία ρωσικών συμφερόντων. Η RWE Dea είναι θυγατρική του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού RWE και εξειδικεύεται στην ανίχνευση και εξερεύνηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου ται αθρόα στη Ρώσικη αγορά οπωροκηπευτικά από την Πολωνία μέσω Λευκορωσίας μετά την κήρυξη του εμπάργκο μετά την κήρυξη του αντίμετρων της Ρωσίας εναντίον της ΕΕ. Στα προϊόντα αυτά αλλάζουν τις ετικέτες και στη συνέχεια εξάγονται στη Ρωσία ως λευκορώσικα. Η ΕΕ ανακοίνωσε νέο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας την Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου, όπου θέτει περιορισμούς στο δανεισμό από το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα προς τρεις μεγάλες κρατικές τράπεζες, τρεις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες και τρεις αμυντικές βιομηχανίες της Ρωσίας. Επίσης προστέθηκαν στο «μαύρο πίνακα» των φυσικών προσώπων άλλα 24 ονόματα, μεταξύ των οποίων είναι τέσσερις αντιπρόεδροι της Κρατικής ∆ούμας και ο Σεργκέι Τσέμιζοφ από τους πιο στενούς συνεργάτες του Β. Πούτιν και επικε-

Το ιταλικό Φέργκιουνσον

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2013

φαλής της κρατικής εταιρίας νέων τεχνολογιών «Ροστέχ» Σε όλους αυτούς απαγορεύτηκε η είσοδος στις χώρες της ΕΕ και επίσης θα παγώσουν τους λογαριασμούς που ενδεχομένως διατηρούν σε ευρωπαϊκές τράπεζες. Η Ρωσία, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο τύπου του Βλ. Πούτιν Ννμίτρι Πεσκόφ, θεωρεί ότι οι κυρώσεις είναι ανεξήγητες και αυτοί που τελικά θα κληθούν να πληρώσουν είναι οι ευρωπαϊκές εταιρίες και οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι. Σύμφωνα με δηλώσεις του σύμβουλου του Κρεμλίνου Αντρέι Μπελαούσοφ, η ρώσικη κυβέρνηση ετοιμάζει δεύτερο πακέτο «ασύμμετρων μέτρων» με βάση το οποίο θα περιορίζεται η εισαγωγή αυτοκινήτων, κυρίως μεταχειρισμένων και προϊόντων ελαφριάς βιομηχανίας από τις χώρες-μέλη της ΕΕ. Μιχάλης Ρένεσης

κοινωνικό κράτος Το FPΟ είναι ο σωματοφύλακας των πλουσίων, αφού αντιτίθενται στην οποιαδήποτε φορολόγηση των κερδών και του πλούτου. Η προπαγάνδα του απέναντι στους μετανάστες, τους αιτούντες άσυλο και τις μειονότητες έχει δηλητηριάσει το πολιτικό κλίμα, και ωθεί τα άλλα κόμματα προς τα δεξιά. Από την άλλη πλευρά όμως, αυτό είναι μια σαθρή δικαιολογία: τόσο στο Σοσιαλιστικό Κόμμα όσο και στο Λαϊκό Κόμμα υπάρχουν δυνάμεις που θέλουν να κρατήσουν το ακροδεξιό FPΟ ως μια στρατηγική επιλογή. Στις ευρωεκλογές είδαμε την εκλογική συμμαχία της Europa Anders (Ευρώπη ∆ιαφορετικά), που συσπείρωσε ένα ευρύ φάσμα δυνάμεων της πολιτικής και κοινωνικής αριστεράς. Ποια είναι τα επόμενα βήματα στην κατεύθυνση της ενότητας της αριστεράς στην Αυστρία; Το Κομμουνιστικό Κόμμα εξακολουθεί να είναι η μόνη δύναμη της αριστεράς που είναι σε θέση να κατέβει στις εκλογές σε εθνική κλίμακα. Η συμμαχία Europa Anders απέδειξε ότι είμαστε πρόθυμοι και έτοιμοι να σχηματίσουμε ευρύτερες συνεργασίες με αντινεοφιλελεύθερες και προοδευτικές δυνάμεις. Εργαζόμαστε στην κατεύθυνση να συνεχιστεί η συνεργασία μας με τους συμμάχους μας στην Europa Anders, και ελπίζουμε ότι και οι ανένταχτοι υποστηρικτές της Europa Anders θα οργανωθούν ως μια ισχυρή ομάδα που θα συμβάλλει για τα περαιτέρω βήματα.

“

Η δολοφονία του 17χρονου στη Νάπολη και οι αντιδράσεις

άπολη. 5 Σεπτεμβρίου. Ένα μηχανάκι με τρεις επιβάτες, χωρίς κράνος, διασχίζει την συνοικία Τραϊάνο, στις 3 το πρωί. Στο δρόμο τους συναντούν ένα από τα νυχτερινά μπλόκα που έχουν στήσει οι καραμπινιέροι στην προσπάθεια να περιορίσουν το οργανωμένο έγκλημα σε μια από τις συνοικίες της πόλης που περισσότερο υποφέρει από την ηγεμονία της Καμόρρα, της ναπολιτάνικης μαφίας. Οι αστυνομικοί κάνουν σήμα στο μηχανάκι να σταματήσει για έλεγχο στοιχειών. Οι τρεις νεαροί, θορυβημένοι, επιλέγουν να αγνοήσουν το σήμα. Οι καραμπινιέροι ξεκινούν αμέσως την καταδίωξη τους, η οποία θα αποδειχτεί πολύ σύντομη, καθώς τα δύο οχήματα συγκρούονται μεταξύ τους, όταν το μηχανάκι, κατά την εκδοχή της αστυνομίας, χάνει τον έλεγχο χτυπώντας πάνω στο περιπολικό. Ενώ οι καραμπινιέροι επιχειρούν την σύλληψη των τριών υπόπτων, που προσπαθούν πλέον να διαφύγουν με τα πόδια, ένας πυροβολισμός βρίσκει τον 17χρονο Ντάβιντε Μπιφόλκο, τον οδηγό του οχήματος, στην καρδιά, προκαλώντας τον θάνατό του. Η αστυνομία κάνει λόγο για τυχαία εκπυρσοκρότηση του όπλου του καραμπινιέρου, την στιγμή που αυτός προσπαθούσε να ακινητοποιήσει τον νεαρό για να του περάσει χειροπέδες. Ο Ντάβιντε ήταν άοπλος και χωρίς ποινικό προηγούμενο και, σύμφωνα με την οικογένεια και τους άλλους επιβάτες, δεν σταμάτησε στον έλεγχο γιατί το μηχανάκι ήταν ανασφάλιστο και κανείς τους δεν είχε δίπλωμα. Εκ των δύο άλλων υπόπτων, ο ένας (Σαλβατόρε Τριούνφο, 18 χρονών) θα συλληφθεί, ενώ ο άλλος θα διαφύγει, δίνοντας την αφορμή στην αστυνομία για αυτό που διαφαίνεται, μετά από πρόσφατες εξελίξεις, ως μια πρώτη απόπειρα να θολώσει τα νερά. Ο τρίτος επιβαίνοντας θα ταυτοποιηθεί αρχικά από τους καραμπινιέρους ως ο Αρτούρο Εκουάμπιλε, που διαφεύγει της δικαιοσύνης. Αργότερα η αστυνομία θα ισχυριστεί ότι η υποτιθέμενη αναγνώρισή του ως επιβάτη της μηχανής ήταν η αιτία της καταδίωξης. ∆ιαψεύδεται όμως από τον Έντζο Αμπροζίνο, φίλο του θύματος, που παραδέχτηκε στους δημοσιογράφους ότι αυτός ήταν ο τρίτος επιβαίνοντας.

∆ιαψεύδονται οι αρχές

Παράλληλα, οι αποκαλύψεις που φέρνουν στο φως την αναξιοπιστία της εκδοχής των αρχών πολλαπλασιάζονται. Ο ιστότοπος του περιοδικού Εσπρέσσο δημοσιεύει ερασιτεχνικό βίντεο, τραβηγμένο λεπτά μετά το συμβάν, όπου διακρίνεται

«Η ιταλική αριστερά, πέραν κάποιων χαμηλόφωνων περιπτώσεων, έλαμψε δια της απουσίας της, αφήνοντας τον δημόσιο λόγο να κορεστεί από τα ρατσιστικά σχόλια κατά της «μαφιόζικης Νάπολης» και τα εγκώμια του δύσκολου καθήκοντος των ηρωικών αστυνομικών»

καθαρά στον προφυλακτήρα του περιπολικού το σημάδι από την σύγκρουση με το μηχανάκι. Πιθανολογείται από την εξέταση των εικόνων ότι ήταν το όχημα της αστυνομίας που προκάλεσε την σύγκρουση, εμβολίζοντας τους νεαρούς. Όσον αφορά την στιγμή της δολοφονίας, καταθέσεις μαρτύρων που συνέλεξε ο νομικός σύμβουλος της οικογενείας διαψεύδουν κατηγορηματικά τους περί τυχαίας εκπυρσοκρότησης ισχυρισμούς. Οι μάρτυρες μιλούν για έναν αστυνομικό με παρατεταμένο όπλο να σημαδεύει τον 17χρονο κατά μέτωπο (οι καραμπινιέροι διατείνονταν αρχικά ότι το τραύμα εισόδου ήταν στην πλάτη). Οι μαρτυρίες επιβεβαιώθηκαν από το πόρισμα της αυτοψίας που ορίζει ως αιτία θανάτου, χωρίς περιθώρια αμφιβολίας, πυροβολισμό στο στέρνο.

Οι διαμαρτυρίες και η Αριστερά

Το περιστατικό συγκλόνισε την Νάπολη. Τα επεισόδια ξεκίνησαν ήδη από την νύχτα της δολοφονίας, όταν οι κάτοικοι της περιοχής κατέβηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Το κύμα αγανάκτησης οδήγησε το επόμενο απόγευμα στην συγκρότηση μιας αυθόρμητης πορείας διαμαρτυρίας, όπου, εκφράζοντας την απόγνωση μιας συνοικίας που η κυβέρνηση Ρέντσι έχει πρόσφατα αποκλείσει από τα σχέδια εκμοντερνισμού της Νάπολης, μια από τις φράσεις που ακούστηκαν ήταν «Η Καμόρρα μας προστατεύει, το Κράτος μας σκοτώνει». Ο συσχετισμός της περιοχής με το οργανωμένο έγκλημα απέτρεψε φορείς και σχολιαστές, άλλοτε στην πρώτη γραμμή κατά της αστυνομικής βίας, από την διατύπωση μιας ξεκάθαρης καταδίκης, με εξαίρεση τον Ρομπέρτο Σαβιάνο ο οποίος δεν δίστασε να μιλήσει για «υπόθεση Φέργκιουσον της Ιταλίας». Η ιταλική αριστερά, πέραν κάποιων χαμηλόφωνων περιπτώσεων, έλαμψε δια της απουσίας της, αφήνοντας τον δημόσιο λόγο να κορεστεί από τα ρατσιστικά σχόλια κατά της ‘μαφιόζικης Νάπολης’ και τα εγκώμια του δύσκολου καθήκοντος των ηρωικών αστυνομικών. Φωνή βοώσα εν τη ερήμω, η ακτιβίστρια Ιλάρια Κούκι, αδερφή δολοφονηθέντος από την αστυνομία, υπήρξε η μόνη που στάθηκε δημόσια στο πλευρό της οικογενείας, την οποία συνάντησε, παρέχοντας μάλιστα νομική στήριξη και βοήθεια. Πιέτρο Ραντίν

ΤΟ ΘΕΜΑ

Ένα πολύ Βρετανικό δ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτ

∆ΙΕΞΑΓΕΤΑΙ ΣΤΙΣ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΤΟ ∆ΗΜΟΨΗΦΙ

Το δημοψήφισμα στη Σκωτία αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον σε ολόκ τασης για ανεξαρτητοποίηση της χώρας από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλ σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποιες είναι όμως οι ιστορικές καταβ Εργατικών; Τι είδους εθνικισμός είναι αυτός της Σκωτίας και γιατί η Αρ ερωτήματα επιχειρούν να απαντήσουν τα κείμενα των Ταρίκ Αλί, Όουεν

Ό,τι και να αποφασίσει η Σκωτία, η παλιά τάξη των πραγμάτων έχει πεθάνει Του Owen Jones*

Ένωση μάλλον δε θα υπάρχει σε δέκα χρόνια. Και από το χρεοκοπημένο μας κατεστημένο δε φταίνε μόνο οι «Τόρις». Αν η Σκωτία υπερψηφίσει την ανεξαρτητοποίηση την επόμενη εβδομάδα, θα φταίει το βρετανικό κατεστημένο – και μόνο αυτό. Πίσω από τη θετική ψήφο δε βρίσκεται ο εθνικισμός τύπου «γη και αίμα», ούτε μια αγνή κέλτικη νοσταλγία, ούτε η αναβίωση του πνεύματος του Braveheart. Πρόκειται για μια πράξη αντίστασης και διαμαρτυρίας σε μια χρεοκοπημένη τάξη πραγμάτων που οικοδομήθηκε από τη Μάργκαρετ Θάτσερ και έπειτα διατηρήθηκε και οχυρώθηκε από τους Εργατικούς. Οι Συντηρητικοί του Ντέιβιντ Κάμερον θα είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για τη διάσπαση της χώρας, αλλά ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση ούτε το Εργατικό Κόμμα της Σκωτίας δε θα μπορέσουν να αποποιηθούν κάθε ευθύνη. Οι περισσότεροι Βρετανοί καταψήφισαν το Θατσερισμό, αλλά οι Σκωτσέζοι –όπως και η βόρεια Αγγλία- τον καταψήφισαν πολύ πιο έντονα κι όμως υπέστησαν κάποιες από τις χειρότερες συνέπειές του. Το 1981 η Γλασκώβη ήταν 208η στη λίστα με τις πιο οικονομικά αδρανείς κοινότητες ενώ δέκα χρόνια αργότερα είχε ανέβει στη 10η θέση. Οι θέσεις εργασίας που απαιτούν ειδίκευση και έχουν μεσαίες απολαβές σχεδόν εξαφανίστηκαν, συχνά προς όφελος θέσεων εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών με χαμηλότερες αμοιβές, λιγότερα δικαιώματα και μικρότερη ασφάλεια. Το μαζικό ξεπούλημα της κοινωνικής κατοικίας –που δεν αντικαταστάθηκε ποτέ από κάτι άλλο- άφησε ολόκληρες κοινότητες οικογενειών της εργατικής τάξης χωρίς στέγη στις οικονομικές τους δυνατότητες. Η δραστική μείωση της φορολόγησης του πλούτου σε συνδυασμό με αύξηση των έμμεσων φόρων, ο ακρωτηριασμός των σωματείων, οι μαζικές ιδιωτικοποιήσεις και η υπερβολική προώθηση του Σίτυ του Λονδίνου εξασφάλισαν την εκτόξευση των ανισοτήτων.

κάποιες από τις καταστροφικές πολιτικές του σημερινού κυβερνητικού συνασπισμού. Επέτρεψαν την πτώση του βιοτικού επιπέδου εκατομμυρίων εργαζομένων χρόνια πριν την κρίση, αν και οι τσέπες των επιχειρηματιών ευημερούσαν όσο ποτέ. ∆εν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν μια όλο και επιδεινούμενη στεγαστική κρίση, αφήνοντας πέντε εκατομμύρια ανθρώπους να ξεροσταλιάζουν στις λίστες αναμονής για κοινωνική κατοικία. Έκαναν περικοπές στη φορολόγηση των βρετανικών επιχειρήσεων υιοθετώντας παράλληλα τεχνάσματα με ολέθριες συνέπειες, όπως η κατάργηση του βασικού ατομικού αφορολόγητου ορίου εισοδήματος.

Οι Τόρις ως «κατοχή» Πολλοί Σκωτσέζοι, παρατηρώντας τη Βρετανία να κατασκευάζει μια τέτοια πολιτική ελίτ, δε μένουν ευχαριστημένοι και θέλουν να αποχωρήσουν. Αν η βόρεια Αγγλία ήταν έθνος και όχι περιοχή θα κατευθυνόταν σίγουρα κι αυτή προς την έξοδο. Μπορεί 68% των Βρετανών με δικαίωμα ψήφου να ψήφισαν κατά των Συντηρητικών το 2010, αλλά στη

Η διάσπαση τού παρηκμασμένου Βρετανικού κράτους Για την ανεξαρτησία της Σκωτίας

Οι ευθύνες των Εργατικών

Όμως, η υποχώρηση των Εργατικών των τελευταίων δεκαετιών στις απαιτήσεις της Θατσερικής εκστρατείας έδωσαν στο κίνημα της ανεξαρτησίας την καλύτερή του ευκαιρία. Βέβαια, ο Μπλερ και το επιτελείο του δεν κατάφεραν να απαλλαγούν τελείως από την παράδοση των Εργατικών και εισήγαγαν έναν κατώτατο μισθό (αν και υπερβολικά χαμηλό), μείωσαν τη φτώχεια και έκαναν επενδύσεις στις δημόσιες υπηρεσίες. Ωστόσο, πραγματοποίησαν και μια παράνομη εισβολή στο Ιράκ με την υποστήριξη των Συντηρητικών, σκοτώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες αμάχους και 179 Βρετανούς στρατιωτικούς μέχρι να παραδώσουν τη χώρα στα χέρια εξτρεμιστών. Τιμώρησαν την επιθυμία για προκοπή εισάγοντας δίδακτρα στα πανεπιστήμια, φόρτωσαν ένα χρέος διαρκείας στις δημόσιες υπηρεσίες με το γιγαντιαίο πλιάτσικο των συμπράξεων ιδιωτικού-δημοσίου τομέα και ξεκίνησαν την ιδιωτικοποίηση του εθνικού συστήματος υγείας –θέτοντας με τον τρόπο αυτό τις βάσεις για

Του Ταρίκ Αλί

Σκωτία είναι έθνος εδώ και πολύ καιρό. Σύντομα θα μάθουμε αν οι πολίτες της τώρα επιθυμούν το έθνος αυτό να γίνει κράτος. Ελπίζω πως ναι. Κάτι τέτοιο δεν θα ανοίξει μόνο νέες ευκαιρίες για τη χώρα τους, αλλά θα διασπάσει και το ατροφικό, παρηκμασμένο Βρετανικό κρά-

Σκωτία το κόμμα αυτό κατέρρευσε σε σημείο να θεωρείται περιθωριακό. Για τους περισσότερους Σκωτσέζους το να ζουν με μια κυβέρνηση που έχει για πυρήνα τους Τόρις φαίνεται παράλογο, σαν να είναι αναγκασμένοι να ζουν υπό ξένη κατοχή. Γιατί να πρέπει να τρέχουμε και να μη φτάνουμε για να βρούμε τα χρήματα που χάνονται από γελοιωδώς άδικες πολιτικές, όπως αυτή με το φόρο του υπνοδωματίου, που στόχο έχουν να ισοσταθμίσουν τα οικονομικά της Βρετανίας σε βάρος των φτωχών και των ανήμπορων, αναρωτιούνται. Εν των μεταξύ, οι Εργατικοί άφησαν στο Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας απέραντο προοδευτικό πολιτικό χώρο να διεκδικήσει και καρπωθεί. Στο ψηφοδέλτιο της 18ης Σεπτεμβρίου το «Ναι» μοιάζει να γράφει «να μην ξαναζήσουμε με κυβέρνηση Τόρις». Θα υπέθετε κανείς ότι οι αρχηγοί του Εργατικού Κόμματος θα είχαν διδαχτεί κάτι από τα φριχτά λάθη τους. Αντί να ενώσουν τις δυνάμεις τους με το κόμμα των Τόρις, στο οποίο το κίνημα της ανεξαρτητοποίησης χρωστάει τα πάντα, οι Εργατικοί θα έπρεπε να αντιμετωπίζουν τους συντηρητικούς σαν πολιτικό εμπόλα. Η υποστήριξη των ψηφοφόρων στους Τόρις –θα μπορούσαν να είχαν παρατηρήσεισημειώνει πτώση εδώ και πολύ καιρό όχι μόνο στη Σκωτία, αλλά και σε μεγάλο μέρος της Αγγλίας και της Ουαλίας: τώρα είναι η στιγμή να τους αποτελειώσουμε μαζί. Αντί να προσπαθήσουν να αντιμε-

τος μειώνοντας την αποτελεσματικότητά του ως υποτελούς των ΗΠΑ. Από εκεί προκύπτουν και οι εκκλήσεις του Ομπάμα και της Χίλαρι Κλίντον για ψήφο στο «όχι», αίσθημα που μοιράζεται ολόψυχα και ο Μπλερ αλλά δεν τολμά να το παραδεχτεί, από φόβο μήπως η ανάμειξή του θα γείρει τη ζυγαριά προς την αντίθετη κατεύθυνση. ∆εν τίθεται εδώ ζήτημα αρχών, μόνο ηγεμονικά συμφέροντα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτάχυναν τη διάλυση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, πρώτα με τις ∆ημοκρατίες της Βαλτικής κι έπειτα με την Ουκρανία και την κεντρική Ασία. Ακολούθησε η καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας. Αφού το έκαναν Λετονία και τη Σλοβενία, γιατί όχι και η Σκωτία; Ούτως ή άλλως το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας έχει αποφασίσει (δυστυχώς) να παραμείνει στο ΝΑΤΟ. Ήταν διανοητικά συναρπαστικό να γίνω μάρτυρας και να συμμετάσχω, στη διάρκεια των δύο ταξιδιών μου στη Σκωτία αυτό το καλοκαίρι, σε σοβαρές συζητήσεις που διεξήχθησαν σε συνεδριακούς χώρους, εκκλησίες, δρόμους, παμπ και σπίτια. Τι αντίθεση που έκανε με τη γηραιά και άχαρη Αγγλία, όπου και τα τρία κόμματα και όλα τα μέσα ενημέρωσης συμφωνούν κατά της ανεξαρτητοποίησης!

Κάντο σαν τους Νορβηγούς

Η εκστρατεία του «Όχι» ούτε περιεχόμενο έχει ούτε καμία επιδεξιότητα, αφού βασίζεται αποκλειστικά στο φόβο. Όμως και οι δυνάμεις του απαισιόδοξου συντηρητισμού στη Σκωτία δείχνουν επιπόλαιες και τοπικιστικές. Το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας και ακόμα περισσότερο η Ριζοσπαστική Εκστρατεία για την Ανεξαρτησία βλέπουν την ανεξάρτητη Σκωτία μέσα από διεθνή πρίσματα. Το βλέμμα τους εστιάζει από το Νορβηγικό μοντέλο και πάνω. Πριν λίγους μήνες, σε μια ανοιχτή επιστολή στο λαό της

τωπίσουν την εκ ελπίδα με μια π υποσχεθούν τη καιης Σκωτίας ω κής Βρετανίας. Τέτοια είναι η ώστε ο Τζων Μ Τόνι Μπλερ, να ρακαλάει. Στα π την ανεξαρτητο λιάς θρησκείας βγουν στους δρ θράσος μαζί. Οι αυτοί που πανη τησαν το κίνημα και δαιμονοποίη κές που αν είχαν βει τη χιονοστιβ γησαν ιδεολογικ στα γόνατα παρ μονοποιήσει να πιθανή διάσπασ ευθύνονται οι ίδ

Τι ενώνει του

∆ε με ενδιέφερ που δημιουργήθ

Σκωτίας, που δημο κάποιοι από τους διανοούμενους τη ίδρυση ανεξάρτη στους Σκωτσέζου Νορβηγίας από τη εκστρατεία εκφο τίωσε το βιοτικό σταση και των δύ Η εντυπωσιακή ανεξαρτησίας είν του κράτους πρόν μιασμός της πρά Μπράουν. Μέχρι τ να υποστηρίξουν φθορά και τις μηχ μηχανισμό του κό πια! Όταν πλήθος κό πολιτική του αυτο σας κοινωνικής τ στρέφεται πέρα α κόμματα. Στην ηπ γλία), αυτό οδήγη Σκωτία αυτό που νική και πολιτική Αυτό σημαίνει μια Ακόμα και αν ο υπέρ της Ένωσης, είναι πια το ίδιο. διαταραχθεί και η πολιτικής σκηνής

*Το κείμενο δη unterpunch.org στ

Μετάφραση: Μ

ΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΚΩΤΙΑΣ

διαζύγιο

ολόκληρη την Ευρώπη καθώς είναι εύκολα κατανοητό ότι πιθανή υπερψήφιση της πρόΒασίλειο θα προκαλέσει πολιτικούς τριγμούς όχι μόνο στη κυβέρνηση Κάμερον αλλά και καταβολές του αιτήματος; Ποιος ο ρόλος της Μάργκαρετ Θάτσερ και ποια τα «λάθη» των η Αριστερά συντάσσεται και συμμετέχει στη καμπάνια για το «Ναι»; Σε αυτά και άλλα ουεν Τζόουνς και Ντίνας Τζουβάλα.

ην εκστρατεία του «Ναι» διαφημίζοντας μια πολιτική φόβου, θα μπορούσαν να ν την οικοδόμηση μιας κοινωνικά δίτίας ως κομμάτι μιας νέας ομοσπονδιανίας. ίναι η απελπισία στο στρατόπεδό τους ων ΜακΤέρναν, πρώην σύμβουλος του ρ, να έχει συρθεί γονυπετής και να παΣτα πλαίσια του αγώνα του να εμποδίσει τητοποίηση γράφει «οι κήρυκες της πακείας» –ήμουν κι εγώ ένας- πρέπει να υς δρόμους της Σκωτίας. Απελπισία και ζί. Οι υποστηρικτές του ΜακΤέρναν ήταν πανηγύρισαν τις πολιτικές που πυροδόίνημα ανεξαρτησίας, που περιφρόνησαν οποίησαν κάθε φωνή αντίστασης: κριτιείχαν εισακουστεί ίσως να είχαν προλάοστιβάδα. Και τώρα αυτοί που δημιούρλογικά το νέο κύμα Εργατικών πέφτουν α παρακαλώντας αυτούς που έχουν δαιει να βοηθήσουν να σταματήσει η πολύ σπαση της χώρας για την οποία εν μέρει οι ίδιοι.

του Βρετανούς;

ιέφερε ποτέ να υπερασπιστώ μια Ένωση υργήθηκε από δύο βασιλιάδες στην πο-

υ δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Herald, τους σημαντικότερους συγγραφείς και υς της Σκανδιναβίας ενθάρρυναν την ξάρτητου κράτους, υπενθυμίζοντας σέζους ότι και πριν την απόσχιση της πό τη Σουηδία το 1905 είχε προηγηθεί εκφοβισμού, κι όμως η διάσπαση βελοτικό επίπεδο και την πολιτική κατάων δύο χωρών. σιακή άνοδος του κινήματος υπέρ της ς είναι αποτέλεσμα της κατεδάφισης πρόνοιας από τη Θάτσερ και ο εγκωπράξης αυτής από τους Μπλερ και έχρι τότε οι Σκωτσέζοι ήταν πρόθυμοι ξουν τους Εργατικούς παρά τη διας μηχανορραφίες που χαρακτήριζαν το ου κόμματος αυτού στη Σκωτία. Όχι

ος κόσμου πιστεύει ότι έχει χάσει την αυτοδιάθεση στα πλαίσια της παρούκής τάξης πραγμάτων, τότε αρχίζει να έρα από τα παραδοσιακά κυβερνώντα ην ηπειρωτική Ευρώπη (και στην Αγοδήγησε στην άνοδο της ∆εξιάς. Στη ό που απαιτείται είναι εθνική, κοινωιτική αυτοδιάθεση: με σαφή ορολογία. ει μια ουμανιστική σοσιαλδημοκρατία. αν ο φόβος οδηγήσει την πλειοψηφία ωσης, όλοι συμφωνούν ότι τίποτα δε θα διο. Και αν νικήσει η Σκωτία, ίσως να και η νυσταλέα γαλήνη της αγγλικής ηνής.

ο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα coorg στις 4 Σεπτεμβρίου.

αση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή

ΤΟ ΘΕΜΑ

Σεπτεμβρίου 2014

Εθνικό Κόμμα

Πράσινο Κόμμα

Σοσιαλιστικό Κόμμα

Κόμμα της Αλληλεγγύης Συντηρητικό Κόμμα Εργατικό Κόμμα

Φιλελεύθεροι

Κόμμα των Προτεσταντών ρεία τριών αιώνων. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι οι κοινές παραδόσεις που μοιράζονται οι Άγγλοι, οι Ουαλοί και οι Σκωτσέζοι χάρη στο ότι έχουν αντιμετωπίσει, πολεμήσει και νικήσει τους ισχυρούς. Οι σουφραζέτες, όπως η Έθελ Μουρχεντ από το Εδιμβούργο και η Σύλβια Πάνκερστ από το Μάντσεστερ, οι σοσιαλιστές, όπως η Τζένυ Λι από το Φάιφ και ο Ουαλός σύζυγός της Νάι Μπίβαν, οι συνδικαλιστές, όπως ο Μικ ΜακΓκέχι από το Νορθ Λαναρκσάιρ και ο Τζακ Τζόουνς από το Λίβερπουλ –όλοι πολέμησαν έναν κοινό εχθρό. Οι κάτοικοι της Γλασκώβης, του Μάντσεστερ και του Κάρντιφ αγωνίστηκαν για να οικοδομήσουν το κράτος πρόνοιας και το εθνικό σύστημα υγείας με τα ίδια τους τα χέρια. Το κίνημα των Σκωτσέζων, των Άγγλων και των Ουαλών πολιτών δεν απέτρεψε μόνο την επιβολή κεφαλικού φόρου, αλλά ανέτρεψε και τη Θάτσερ. Ο κοινός μας εχθρός εξακολουθεί να είναι οι τραπεζίτες που καταστρέφουν την οικονομία και τα αφεντικά που δίνουν μισθούς πείνας, είτε έχουν προφορά Εδιμβούργου είτε μιλάνε τα Αγγλικά της βασίλισσας. Ακόμα και αν το αποτέλεσμα της κάλπης είναι «Όχι», η Σκωτία θα αποχωρήσει μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια αν δε γίνει μια ριζική αλλαγή: μόνο οι άνω των 65 είναι ρητά αντίθετοι στην ανεξαρτητοποίηση. Η παλιά τάξη των πραγμάτων έχει πεθάνει, ό,τι και να συμβεί. Πρέπει να οικοδομηθεί μια νέα, ομοσπονδιακή, συνταγματική τάξη πραγμάτων –με ουσιαστική αποκέντρωση στις επαρχίες της Αγγλίας, την Ουαλία, και τη Σκωτία αν παραμείνει. Με βάση την κοινή μας παράδοση στους αγώνες κατά των ισχυρών, Άγγλοι, Σκωτσέζοι και Ουαλοί πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα κατεστημένο που θα συνεχίσει να έχει τον έλεγχο ακόμα και αν η Σκωτία ανεξαρτητοποιηθεί επίσημα. Ίσως να έχει γίνει ήδη πολύ μεγάλη ζημιά και να μην ανταποκριθεί κανείς σε αυτή την έκκληση. Όμως το κατεστημένο πρέπει να το ξέρει: αυτό είναι υπεύθυνο για την επερχόμενη διάσπαση της χώρας. Αν η Σκωτία ψηφίσει υπέρ της αποχώρησης ή παραμείνει με μικρή διαφορά ψήφων, θα γίνει κάποιος απολογισμός που πρέπει σίγουρα να σαρώσει το χρεωκοπημένο μας καθεστώς.

* Αρθρογράφος του Guardian.

** Το κείμενο δημοσιεύθηκε στον Guardian, στις 7 Σεπτέμβρη. Μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή

Ο πανικός του καθεστώτος αξίζει τον κόπο Σ

τις 18 Σεπτεμβρίου η Σκωτία καλείται να γράψει ιστορία αποφασίζοντας αν θα επικυρώσει τους τέσσερις αιώνες ύπαρξης του Ηνωμένου Βασιλείου ή αν αντίθετα, θα ξεκινήσει μια διαδικασία διαπραγματεύσεων που θα οδηγήσει στην ανεξαρτητοποίησή της. Το κλίμα είναι τεταμένο (για τα βρετανικά δεδομένα) και η κατάσταση αβέβαιη. Ενώ το Όχι (στην ανεξαρτησία) προηγούνταν σταθερά και άνετα τον τελευταίο χρόνο, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού κατέστη σαφές ότι η δυναμική βρίσκεται με την πλευρά του Ναι, καθώς οι δυο πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν είτε απόλυτη ισορροπία είτε μικρό προβάδισμα του Ναι (51%49%). Σε κάθε περίπτωση και με δεδομένο ότι η προσέλευση αναμένεται να είναι μεγάλη (ανάμεσα στο 70% και το 80% ) και το δημοψήφισμα μοναδικό στην ιστορία του ΗΒ, είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις.

Πώς φτάσαμε εδώ;

Ακόμα όμως και αν οι Σκωτσέζοι αποφασίσουν με μικρή διαφορά να παραμείνουν κομμάτι του ΗΒ, το ερώτημα παραμένει: πως φτάσαμε ως εδώ; Γιατί ένα σημαντικό κομμάτι των Σκωτσέζων είναι διατεθειμένοι να μπουν στην περιπέτεια δημιουργίας ενός νέου κράτους τη στιγμή που είναι κοινώς παραδεκτό ότι δεν υφίστανται εθνοτική ή πολιτισμική καταπίεση; Για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα πρέπει να πάρουμε υπόψιν δύο ιστορικά γεγονότα: πρώτον την Ένωση, όπως εξελίχθηκε από τον 17ο ως τον 19ο αιώνα και δεύτερον την εκλογή της Θάτσερ στην πρωθυπουργία. Η πρώτη διαδικασία έχει σημασία στον βαθμό που συνιστά την ιστορική ρίζα της διακριτότητας των Σκωτσέζων ως έθνος σε σχέση με τους Άγγλους, τους Ουαλούς, τους Βορειοιρλανδούς. Αυτή η διακριτότητα, προφανώς, δεν συνεπάγεται κάποιο αυτονόητο πολιτικό ή νομικό δικαίωμα σε ξεχωριστό κράτος. Είναι όμως χρήσιμο στοιχείο για να κατανοήσουμε την συνέχεια της ιστορίας. Το «δράμα» της ανεξαρτησίας ξεκινάει ουσιαστικά το 1979. Η κυβέρνηση των Εργατικών έδωσε στην Σκωτία το δικαίωμα να εγκαθιδρύσει δικό της Κοινοβούλιο και να πάρει έναν βαθμό αυτονομίας εντός του ΗΒ (devolution). Παρόλο που η απάντηση των Σκωτσέζων ήταν οριακά θετική, η μικρή προσέλευση είχε σαν αποτέλεσμα το Ναι να μην συγκεντρώσει το απαραίτητο 40% επί του εκλογικού σώματος που θα το έκανε δεσμευτικό. Οι συνέπειες αυτού του δημοψηφίσματος ήταν καταλυτικές. Λίγο αργότερα το ΗΒ βρέθηκε με μια κυβέρνηση που οι Σκωτσέζοι -σε γενικές γραμμές- δεν ψήφιζαν και που οι πολιτικές της επιλογές είχαν καταστροφικές συνέπειες: αυτήν της Μάργκαρετ Θάτσερ.

Τι είδους εθνικισμός είναι;

Εκεί ακριβώς εντοπίζεται και το αρχικό σχίσμα ανάμεσα στην Σκωτία και το υπόλοιπο ΗΒ. Ένα παράδειγμα αρκεί: ενώ η κυβέρνηση της χώρας είναι ένας συνασπισμός Συντηρητικών και Φιλελεύθερων ∆ημοκρατών, η Σκωτία έχει μόλις έναν Συντηρητικό βουλευτή, όπως άλλωστε και στο τοπικό της Κοινοβούλιο (που απέκτησε το 1998). Παράλληλα, η καμπάνια υπέρ της ανεξαρτησίας είναι σε γενικές γραμμές αρθρωμένη πάνω σε ένα γενικό αίτημα για πιο δίκαιο κοινωνικό μοντέλο, ανάλογο αυτού των Σκανδιναβικών χωρών. Η προστασία του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) και της δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι μερικά από τα βασικά επιχειρήματα των υπέρμαχων της ανεξαρτησίας. Αν παραβλέψουμε αυτή την διάσταση, τότε έχουμε μια απολύτως αλλοιωμένη εικόνα του ερωτήματος που καλούνται να απαντήσουν οι Σκωτσέζοι. Ο εθνικισμός τους μοιάζει πολύ περισσότερο με τον εθνικισμό του 19ου αιώνα, είναι δηλαδή συνυφασμένος με το κοινωνικό ζήτημα, παρά με αυτόν που «σφάζει μετανάστες». Φυσικά, το ερώτημα αν η ανεξαρτησία είναι το καταλληλότερο και πλέον αλληλέγγυο μέσω αντιπαράθεσης με τον επιθετικό νεοφιλελευθερισμό των τελευταίων τριάντα ετών παραμένει ανοιχτό. Παρόλα αυτά, είναι δύσκολο να παραβλέψουμε πως το δημοψήφισμα προκάλεσε λαϊκή κινητοποίηση σε προοδευτική κατεύθυνση, και μάλιστα σε μια χώρα που δεν έχει περίσσεια τέτοιων στιγμών. Το τι θα γίνει στις 18 του Σεπτέμβρη παραμένει άδηλο. Παρόλα αυτά, ο πανικός όλων των καθεστωτικών δυνάμεων σίγουρα αξίζει τον κόπο. Ντίνα Τζουβάλα

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Αγώνας για αξιοπρεπή ζωή ΜΑΖΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ FAST FOOD ΣΤΙΣ ΗΠΑ

τις 4 Σεπτεμβρίου, οι εργαζόμενοι σε εστιατόρια fast-food των ΗΠΑ κατέβηκαν σε απεργία διεκδικώντας την αύξηση της αμοιβής τους από 7,25 σε 15 δολάρια την ώρα και το δικαίωμα να δημιουργήσουν σωματείο χωρίς να υποστούν αντίποινα. Ζητούν, επίσης, να δουλεύουν βάσει σταθερού προγράμματος και να πάψουν οι αυθαίρετες μειώσεις, αφαιρέσεις ή κλοπές, όπως τις χαρακτηρίζουν, από τον μισθό τους.

Ξέμειναν από χειροπέδες

Τον Νοέμβριο 2012, περίπου 200 εργαζόμενοι στη Νέα Υόρκη έκαναν την αρχή των κινητοποιήσεων. Τον Μάιο 2013, με τη συμμετοχή εργαζομένων σε 33 χώρες, η απεργία χαρακτηρίστηκε η μεγαλύτερη στην αμερικανική και παγκόσμια ιστορία. Μετά από εντατικές συζητήσεις στη διάρκεια του καλοκαιριού, οι εργαζόμενοι σε τοπικές και πολυεθνικές αλυσίδες fast food, όπως οι McDonald’s, Burger King, Wendy’s και KFC, αποφάσισαν να διεκδικήσουν την προσαρμογή του μισθού

τους στο αυξημένο κόστος ζωής και απέναντι στις ανισότητες των αμοιβών, με την απεργία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην διάρκεια της εβδομάδας, περισσότεροι από 1300 απεργούς ψήφισαν τη συνέχιση τού αγώνα τους, με σύνθημα τους #FightFor15 (Αγώνας για 15). Η «Εποχή» επικοινώνησε με την πρωτοβουλία #StrikeFastFood (Απεργία fast food) που κοινοποιεί μέσω κοινωνικών δικτύων και ιστότοπου τις εξελίξεις και τα σχετικά δημοσιεύματα, ενημερώνει και ευαισθητοποιεί το κοινό και δέχεται τις δηλώσεις συμπαράστασης απ’ όλον τον κόσμο, με σύνθημά της «Το χαμηλό εισόδημα δεν είναι εντάξει» (Low pay is not OK). Σύμφωνα με πληροφορίες τους, η πρώτη αντίδραση του κράτους σε πολλές από τις 150 πόλεις που συμμετέχουν στην απεργία, ήταν οι συλλήψεις. Όπως αναφέρουν, αμέσως μετά την έναρξη των ειρηνικών κινητοποιήσεων, συνελήφθησαν 500 απεργοί ντυμένοι με στολές των εταιριών όπου δουλεύουν. Στο Ντιτρόιτ, την πολύπαθη από την πτώχευση πόλη («Εποχή», 28.7.2013), που μετέχει δυναμικά στις κινητοποιήσεις με το κίνημα Detroit 15, τηλεοπτικός σταθμός μετέδιδε εικόνες με συλληφθέντες απεργούς που περίμεναν τους αστυνομικούς να βρουν με τι θα τους δέσουν τα χέρια, επειδή εξαντλήθηκαν οι χειροπέδες.

∆ιεθνής στήριξη

Στον αγώνα των απεργών σε ολόκληρη την χώρα, προστίθενται και

Πειθαρχία, πειθαρχία και πάλι πειθαρχία

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

ν έπρεπε να περιγράψει κανείς με τρεις λέξεις το νέο γερμανικό προϋπολογισμό, που παρουσίασε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αυτή την εβδομάδα στο Μπούντεσταγκ, τότε το μόνο που θα ερχόταν στο μυαλό θα ήταν «πειθαρχία, πειθαρχία και πάλι πειθαρχία». Με υπερηφάνεια ο γερμανός υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ότι για πρώτη φορά μετά από 45 χρόνια ο προϋπολογισμός αυτός θα είναι ισοσκελισμένος, κάτι το οποίο προϋποθέτει και κάποια λογιστικά τερτίπια, αλλά κυρίως σκληρή λιτότητα. Ουσιαστικά το Βερολίνο αγνόησε τα κελεύσματα κορυφαίων οικονομολόγων από όλο τον κόσμο αλλά και του ίδιου του επικεφαλής της Μπούντεσταγκ και επιμένει ότι δεν θα

συμπαρίστανται χαμηλόμισθοι και από άλλους κλάδους. Εργαζόμενοι από 13 χώρες (Νέα Ζηλανδία, Ιαπωνία, Κορέα, Φιλιππίνες, Ελβετία, ∆ανία, Ιταλία, Βέλγιο, Γαλλία, Βρετανία, Κολομβία, Βραζιλία και Αργεντινή), ταξίδεψαν στις ΗΠΑ για να «συμπαρασταθούν στους συναδέλφους τους και να συνεχίσουν την οικοδόμηση της διεθνούς συμμαχίας εργαζομένων στα fast food», σύμφωνα με το #StrikeFastFood. Το κίνημα έχει ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ και συνέβαλε στην αύξηση των μισθών για επτά εκατομμύρια εργαζόμενους. Η Εθνική Οργάνωση για την Πρόοδο των Έγχρωμων (NAACP), από την αρχή του καλοκαιριού υποστήριξε ομόφωνα τις κινητοποιήσεις, ενώ υπήρξαν και μέλη του Κογκρέσου που δήλωσαν τη συμπαράστασή τους.

∆ιευρύνεται το χάσμα

Ο ομοσπονδιακός κατώτατος μισθός (χρήματα των εργοδοτών) δεν καλύπτει τις ανάγκες πολλών οικογενειών, οι οποίες αναγκάζονται να καταφεύγουν στα προνοιακά βοηθήματα (χρήματα των φορολογουμένων). Ήδη, 21 πολιτείες έχουν ορίσει αμοιβές υψηλότερες των ομοσπονδιακών. Στοιχεία από το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής (EPI) καταρρίπτουν τον μύθο ότι οι εργαζόμενοι στον κλάδο είναι στην πλειοψηφία τους πολύ νεαρά άτομα που εργάζονται περιστασιακά για επιπλέον εισόδημα. Στην πραγματικότητα, μόνο 12% είναι κάτω από 20 ετών, συμμετέχουν κατά μέσο όρο 50% στο οικογενεια-

υπάρξει η παραμικρή χαλάρωση.

Μήνυμα με πολλούς αποδέκτες

Το μήνυμα αυτό έχει φυσικά πολλαπλούς αποδέκτες. Από τη μια τη γερμανική κοινή γνώμη, που θα μπορέσει να γιορτάσει χωρίς άγχος και φέτος την ημέρα της αποταμίευσης, η οποία και αποτελεί ύψιστη αρετή. Η άνοδος των ευρωφοβικών της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» υποχρεώνει την κυβέρνηση του Βερολίνου να δημιουργήσει ένα αφήγημα, που θα λέει ότι η περίοδος των ελλειμμάτων παίρνει τέλος. Καταλαβαίνει κανείς τι σημαίνει αυτό, στην περίπτωση που θα άνοιγε και πάλι μια συζήτηση για το αν η Γερμανία θα έπρεπε να συνδράμει δανειακά ή ως εγγυήτρια κάποιες χώρες του Νότου. Αλλά η επιμονή του Σόιμπλε σε μια «στερεή και αξιόπιστη πολιτική, που έχει ως κριτήριο τη σταθερότητα» και οι προειδοποιήσεις του ότι «οτιδήποτε άλλο θα προκαλούσε μια νέα κρίση εμπιστοσύνης» απευθύνονταν κυρίως προς τους Ευρωπαίους εταίρους. Η Γερμανία είναι αποφασισμένη να παίξει το έργο της αφαίμαξης των κοινωνιών του Νότου μέχρι το τέλος. Η τιμωρία για τα «ανέμελα χρόνια» των χρεών δεν τελειώνει εδώ. Φρόντισε να το ξεκαθαρίσει όσο πιο κατηγορηματικά γίνεται και η ίδια η Ανγκέλα Μέρκελ, όταν την επόμενη μέρα χαρακτήρισε τον προϋπολογισμό της δικής της κυβέρνησης ως ένα «παράδειγμα προς μίμηση» και για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Το ότι χρησιμοποίησε μια ιδιαίτερα σαφή γλώσσα έχει να κάνει και με τις πιέσεις που παρασκηνιακά ασκούνται για μια αναστροφή αυτής της πολιτικής. Άλλωστε, όπως με κυνισμό υπενθύμισε, έχουμε να κάνουμε εδώ με υποχρεώσεις (μνημονιακές ή μη): «Το να τηρούμε τις δεσμεύσεις τις οποίες αναλάβαμε εμείς οι ίδιοι στην Ευρώπη, ειδικά στην ευρωζώνη, πρέπει να γίνει το χαρακτηριστικό γνώρισμα της ευρωζώνης». Τα πράγματα δεν είναι πάντως και τόσο απλά. Από τη μια, οι γκρίνιες στην υπόλοιπη Ευρώπη για τη γερμανική στενοκεφαλιά συνεχίζονται. Και από την άλλη, τα

κό εισόδημα, η μέση ηλικία τους είναι τα 35 χρόνια, το 36% είναι πάνω από 40 ετών και το 56% είναι γυναίκες. Το EPI προειδοποιεί επίσης ότι η καθήλωση του κατώτατου μισθού υπονομεύει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας λόγω της μείωσης της καταναλωτικής δύναμης, ενώ δημοσιεύματα θεωρούν πιθανές τις μειώσεις των κερδών των μετόχων -επιχειρήματα ιδιαίτερα «πειστικά» εντός του αμερικανικού οικονομικού μοντέλου. Η τριετής έκθεση Σεπτεμβρίου 2014, της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ1, διαπιστώνει σημαντικές διαφορές στην κατανομή των αυξήσεων στα εισοδήματα. Οι οικογένειες με μέσα και χαμηλά εισοδήματα που ήδη έχουν πληγεί περισσότερο από την ύφεση, συνέχισαν να εμφανίζουν μείωση, παρότι ο γενικός μέσος όρος αυξήθηκε κατά 4%. «Μόνο οι οικογένειες στην κορυφή της κλίμακας κατανομής εισοδημάτων, είδαν ευρεία αύξηση στα κέρδη τους στην τριετία 2010-2013», αναφέρει η έκθεση, επιβεβαιώνοντας ότι το χάσμα μεταξύ τής κορυφής (1%) και των άλλων στρωμάτων, ιδιαίτερα της βάσης των εισοδημάτων, συνεχώς διευρύνεται. Επιπλέον, όπως επισημαίνει το Bloomberg για την αγορά εργασίας, τα επαγγέλματα που απαιτούν προσόντα εξαφανίζονται και αυξάνεται η ζήτηση για ανειδίκευτους και εργάτες παραγωγής, φαινόμενο που συμπιέζει ακόμα περισσότερο τις αμοιβές. Ελισάβετ Πετρίδου

1. www.federalreserve.gov/pubs/bulletin /2014/pdf/scf14.pdf.

σενάρια που χρησιμοποίησε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών είναι ελαφρώς αισιόδοξα, δεν λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις πιθανών κρίσεων, όπως αυτής στην Ουκρανία, ούτε τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης της γερμανικής οικονομίας.

Σημασία έχει να πάρουν το μήνυμα

Ο Σόιμπλε το παραδέχτηκε εμμέσως, αλλά προφανώς αυτό δεν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει να πάρουν το μήνυμα οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, για το στόχο και τη λογική της Γερμανίας. Άλλωστε, γερμανικής πατρότητας είναι και το ρητό «όσο περισσότερο δε μας βολεύει η πραγματικότητα, τόσο χειρότερο για την πραγματικότητα». Το ερώτημα είναι βεβαίως από πού θα πρέπει να προσδοκά μια ανάκαμψη η ευρωζώνη, από τη στιγμή που το Βερολίνο συνεχίζει να κρατά σφιχτά τα χαλινάρια της δημοσιονομικής πολιτικής και πόσο ακόμα θα αντέξουν οι κοινωνίες του Νότου, τώρα που η θερινή ανεμελιά αρχίζει να χάνεται. Υπάρχουν φυσικά και κάποια άλλα κρυμμένα μυστικά του ισοσκελισμού, που επεσήμαναν βουλευτές της αντιπολίτευσης. Το να μην γίνονται, για παράδειγμα, επενδύσεις σε έργα υποδομών που χρήζουν συντήρησης, είναι κάτι που είναι άδικο για τις επόμενες γενιές, οι οποίες και θα το βρουν μπροστά τους. Ανάλογη κριτική έκανε και ο Πέτερ Μπόφινγκερ, ένας εκ των σοφών της γερμανικής οικονομίας, ο οποίος ουσιαστικά χαρακτήρισε άσχετους από οικονομικά τους συντάκτες του προϋπολογισμού. Κατά τη γνώμη του περαιτέρω επενδύσεις ύψους 10 δισ. στις δημόσιες υποδομές και θα έδιναν μια πρόσθετη ώθηση στην οικονομία και δεν ήταν ασύμβατες με το πνεύμα του Συντάγματος, που μιλά για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Αλλά όταν κυβερνάς με εμμονές και αναγάγεις... αριθμούς σε αυτοσκοπό, τότε τα αυτιά σου είναι ερμητικά κλειστά απέναντι σε τέτοιες παρατηρήσεις. •

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

www.eses.facebook.com/pages/Gan emos-Granada

Η Ganemos ξεκίνησε

Με μεγάλη συμμετοχή έγινε την Τετάρτη στην  Γρανάδα η πρώτη επίσημη συ-

νεδρίαση της πρωτοβουλίας Ganemos, που ξεκίνησε από «τα κάτω» από ανθρώπους που πλήττονται από τις εξώσεις και είναι εμπνευσμένη από την αντίστοιχη πρωτοβουλία Guanyem στην Βαρκελώνη. Στόχος της είναι η διαμόρφωση ενός οδικού χάρτη που θα οδηγήσει σε μια υποψηφιότητα στις δημοτικές εκλογές, η οποία θα αποτυπώνει έναν άλλο τρόπο άσκησης της πολιτικής μακριά από τους πάσης φύσεως ειδικούς της εξουσίας. www.laspersonasnosepatentan.wordpress.com

∆ικαίωμα στην μετακίνηση

Μια ακόμα δυναμική κινητοποίηση έκαναν την Τρίτη στο Μπουένος Άιρες χιλιάδες μοτοσικλετιστές διαμαρτυρόμενοι για την απόφαση που πήρε τον Απρίλιο ο δήμαρχος της πόλης, σύμφωνα με την οποία επιβάλλεται χρηματικό πρόστιμο σε όσους δεν φορούν ένα φωσφορικό γιλέκο με τυπωμένα τα προσωπικά τους στοιχεία. Το μέτρο πάρθηκε με την δικαιολογία του περιορισμού της εγκληματικότητας επειδή πολλοί μικροπαραβάτες χρησιμοποιούν μοτοσικλέτες ως μέσο διαφυγής, ενώ οι μοτοσυκλετιστές καταγγέλλουν ότι έτσι ποινικοποιείται το δικαίωμα στην μετακίνηση.



www.thecuban5.org

Λευτεριά στους κρατούμενους

Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν την Παρασκευή  σε διάφορες πόλεις του κόσμου

στις δράσεις αλληλεγγύης για τους τρεις κουβανούς, που από το 1988 βρίσκονται κρατούμενοι στις ΗΠΑ κατηγορούμενοι για τρομοκρατία. Μαζί με δύο ακόμα συντρόφους τους που έχουν απελευθερωθεί, είχαν σταλεί από την κουβανική κυβέρνηση για να παρακολουθήσουν τις χρηματοδοτούμενες από την αμερικανική κυβέρνηση τρομοκρατικές ομάδες, που μετά το θρίαμβο της κουβανικής επανάστασης είχαν σκοτώσει 3.478 ανθρώπους με επιθέσεις που έκαναν από την νότια Φλόριντα κατά της Κούβας. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

∆ΙΕΘΝΗ

Ζυμώσεις στη γαλλική Αριστερά

Οι διαφορετικές στρατηγικές στην Γαλλική Αριστερά για τις πολιτικές εξελίξεις και την συμπόρευση με τις νέες κοινωνικές δυνάμεις που έχουν απελευθερωθεί

πως φάνηκε από τις πρόσφατες εξελίξεις και στο καλοκαιρινό «Πανεπιστήμιο» του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, η αριστερή πτέρυγα των γάλλων σοσιαλιστών δεν σκοπεύει να αποχωρήσει από το κόμμα, αλλά έχει ως στόχο την μελλοντική «απόκτηση» της ηγεμονίας επί του κόμματος και των συμβόλων του, στο σύνολο τους, εφόσον το PS ηττηθεί συντριπτικά όπως αναμένεται στις Προεδρικές εκλογές του 2017. Στο Μέτωπο της Αριστεράς εντωμεταξύ, η αντιπαράθεση μεταξύ του Ζαν-Λικ Μελανσόν και του ΚΚ Γαλλίας συνεχίζεται, καθώς ο Μελανσόν προτάσσει την προσπάθεια συσπείρωσης και ενοποίησης του λαού δηλαδή των δυνάμεων του λαού (“federe le peuple”) ενώ το ΚΚ Γαλλίας προτάσσει την προσπάθεια επίτευξης της ενότητας και συσπείρωσης της αριστεράς (“Rassembler la gauche”).

Επισημάνσεις για την θέση του Ζαν-Λικ Μελανσόν

Η πρόταση του Ζαν-Λικ Μελανσόν έχει ως πρότυπο του τους ισπανούς PODEMOS, θεωρώντας ότι ακολουθώντας, εν μέρει, το παράδειγμα τους, μπορεί να καταφέρει να πολιτικοποιήσει και να συσπείρωσει τους νέους και τις μάζες των πολιτών που αφενός μεν πλήττονται από τις πολιτικές λιτότητας αφετέρου ήταν «απολίτικοι» στο παρελθόν, δηλαδή κινούνταν ή αυτοτοποθετούνταν στο παρελθόν στο χώρο του «κέντρου». Σήμερα στη Γαλλία τμήματα αυτής της μερίδας του εκλογικού σώματος είναι επιρρεπή στον φαινομενικά αντισυστημικο λόγο της Μαρίν Λε Πεν. Ως προς την θέση αυτή του Ζαν-Λικ Μελανσόν, έχει σημασία να επισημανθεί ότι η τάση ταύτισης των ψηφοφόρων, στην ∆υτική Ευρώπη, με θέσεις του «κέντρου» καθώς και η αυτοτοποθέτηση μεγάλου τμήματος των ψηφοφόρων στο χώρο του κέντρου, έχει διαπιστωθεί ότι ήταν επί της ουσίας μια κίνηση αποπολιτικοποίησης μεγάλων τμημάτων του εκλογικού σώματος. Αυτή η τάση παρατηρήθηκε καθώς μεγάλα τμήματα των εκλογέων κατά την περίοδο που θεωρούσαν ότι βασικά ζητήματα που άπτονταν της διαβίωσης τους είχαν επιλυθεί ή πρόκειται να επιλυθούν στο άμεσο μέλλον. Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 μέχρι και τα μέσα της περιόδου 2000 – 2010. ∆ηλαδή, αυτή η στροφή προς το «κέντρο» τμημάτων του εκλογικού σώματος δεν αποτελούσε μια «πολιτικοποιημένη» πολιτική μετατόπιση αλλά ήταν έκφανση της αποπολιτικοποίησης μεγάλων τμημάτων του εκλογικού σώματος ένεκα του σχετικά καλού επιπέδου διαβίωσης που του είχαν διασφαλίσει οι διαδοχικές κυβερνήσεις στην Ευρώπη αυτή την περίοδο. Τμήματα των «απολίτικων» και φαινομενικά κεντρώων πολιτών, έχουν έρθει στο προσκήνιο μέσω της συρρικνώσης των κομμάτων καθώς και των κοινωνικών δικτύων των συντηρητικών και πρώην σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Μερικά τμήματα του δυναμικού αυτού που έχει απελευθερωθεί εκφράστηκε και μέσω των κινημάτων των αγανακτισμένων σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ελλάδα και Ιταλία. Απόρροια της προηγουμένης αποπολιτικοποίησης του δυναμικού αυτού των πολιτών, είναι και τα αντιφατικά στοιχεία που εμπεριέχει ο πολιτικός λόγος που εκφράζουν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία. Επίσης, παρατηρείται ότι η ταύτιση των τμημάτων αυτών του εκλογικού σώματος με την αριστερά και τα σύμβολα της φαίνεται ότι γίνεται μόνο σταδιακά και μερικά, καθώς και ότι η σύνδεση αυτή δεν είναι γραμμική. Αντίθετα, μέρος αυτού του πολιτικού δυναμικού που έρχεται στο προσκήνιο μπορεί εν δυνάμει να κεφαλαιοποιηθεί εκλογικά και από «εθνικές διηγήσεις» όπως αυτή της Μαρίν Λε Πεν, εφόσον όμως οι διήγησης αυτές έχουν να «πατήσουν» πάνω σε μια προγενέστερη καλή υλική κατάσταση σε εθνικό επίπεδο και μια μνήμη προγενέστερης αξιοπρέπειας και ευημερίας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει μια προγενέστερη υλική πραγματικότητα όπως είναι η περίπτωση της Ελλάδας, που δεν έζησε ποτέ την χρυσή 25ετια του ρυθμιζόμενου καπιταλισμού και μερικού κεϋνσιανισμού, τέτοιες προσπάθειες «εθνικής διήγησης» δεν έχουν καμία δυνατότητα να επιτύχουν εξαιτίας της χειροτέρευσης των υλικών συνθηκών διαβίωσης

του. Η συνεύρεση αυτού του δυναμικού που έχει απελευθερωθεί με την αριστερά είναι ίσως ένα από τα ζητούμενα της εποχής μας για την Αριστερά στην Ευρώπη, καθώς από την επιτυχή ή μη πορεία της συνάθροισης αυτής θα διαμορφωθούν οι μελλοντικοί συσχετισμοί δύναμης.

Οι δύο επιλογές

Η στρατηγική που προτάσσει ο Μελανσόν διαφαίνεται ότι θέτει στο επίκεντρο της την συνεύρεση με τα τμήματα αυτά των «απολίτικων» και κεντρώων ψηφοφόρων τα οποία έχουν διαρρήξει τις σχέσεις τους με τα κόμματα της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης. Το ΚΚ Γαλλίας, αντίθετα, προτάσσει ως στρατηγική την ενότητα της αριστεράς δηλαδή την συμπόρευση του με τους Γάλλους Πράσινους, οι οποίοι πραγματοποιούν μια στροφή σε πιο προοδευτικές θέσεις, καθώς και με την αριστερή τάση - όσο άμορφη και εάν αυτή είναι - του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Οι επικρίσεις για τον αδιαμεσολάβητο τρόπο επικοινωνίας του Μελανσόν με το εκλογικό σώμα και οι θέσεις για την ανάγκη συνάρθοισης της συσπείρωσης της αριστεράς μέσω της οργάνωσης των δικτύων του λαού, όπως εκφράζεται π.χ. από τον Ροζε Μαρτελι, αναδεικνύουν μια θεματική ιδιαίτερης σημασίας όσον αφορά το Μέτωπο της Αριστεράς. Όμως η πολιτική πραγματικότητα των διαφορετικών στρατηγικών που προτάσσονται και συζητιούνται άπτεται στο παρελθόν της στρατηγικής του ΚΚ Γαλλίας με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ενώ η στρατηγική του Ζαν-Λικ Μελανσόν προτάσσει ένα ξεκάθαρο διαχωρισμό από αυτό.

Εκλογικές τάσεις

Όσον αφορά την εκλογική τύχη του ΣΚ, όλες οι δημοσκοπήσεις αυτήν την περίοδο δείχνουν ότι ο Φρανσουά Ολάντ είναι εκτός δεύτερου γύρου των Προεδρικών εκλογών του 2017 λαμβάνοντας μόνο το 16%, ενώ ένας εκπρόσωπος της Γαλλικής ∆εξιάς, είτε ο Ν Σαρκοζί είτε ο Α Ζουπέ, και η Μαρίν Λε Πεν, είναι οι «υποψήφιοι» που περνούν στον δεύτερο γύρω στις Προεδρικές εκλογές του 2017. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι οι μετρήσεις της κοινής γνώμης δείχνουν ότι σε περίπτωση που ο Ν Σαρκοζί βρεθεί στον δεύτερο γύρω το 2017 με την Μαρίν Λε Πεν, ναι μεν ο Ν Σαρκοζί θα αναδεχθεί νικητής, όμως η Μαρίν Λε Πεν φαίνεται να συσπειρώνει μεγαλύτερο μέρος των λαϊκών στρωμάτων από ότι εάν βρεθεί απέναντι σε κάποιον άλλο υποψήφιο της Γαλλικής δεξιάς. Το εύρημα αυτό φαίνεται να υποσκάπτει την επιχειρηματολογία περί ανάγκης διολίσθησης της Γαλλικής ∆εξιάς σε πιο ακροδεξιές θέσεις προκειμένου να καμφθεί η άνοδος της Μαρίν Λε Πεν, θέση που διαχρονικά πρεσβεύει ο Ν Σαρκοζί. Βαγγέλης Κυζηράκος

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

“

Στη νέα ραδιοτηλεόραση ο κυβερνητικός έλεγχος είναι ασφυκτικός, οι διαδικασίες προσλήψεων αδιαφανείς, οι σπατάλες ανεξέλεγκτες και η ακροαματικότητα αγγίζει το μηδέν. Μα αυτά δεν ήταν τα επιχειρήματα για το μαύρο στην ΕΡΤ;

Κουρελιασμένες διακηρύξεις τα περί ανεξάρτητου φορέα

Η ΝΕΡΙΤ καταρρέει. Μόνη λύση η επαναλειτουργία της ΕΡΤ Tου Νίκου Μιχαλίτση

ριν λίγες ημέρες συμπληρώθηκαν 15 μήνες από το πραξικόπημα του λουκέτου της ΕΡΤ. Μετά το μαύρο που κράτησε μερικούς μήνες, η κυβέρνηση υποκατέστησε τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, αρχικά με τη ∆Τ και αργότερα με τη ΝΕΡΙΤ. Στην άλλη όχθη, οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ που αντιτάχθηκαν στο πραξικόπημα του μαύρου, συνεχίζουν να παράγουν τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό πρόγραμμα και διατηρούν έναν δημοφιλή διαδικτυακό ιστότοπο, με εθελοντική εργασία. Είναι ενδιαφέρον, 15 μήνες μετά το μαύρο, να εξετάσουμε σε ποια κατάσταση βρίσκονται οι δύο πλευρές, σε σχέση με τους διακηρυγμένους στόχους τους.

Τα «επιτεύγματα» της ΝΕΡΙΤ...

Ξεκινώντας από την κυβερνητική πλευρά και τη ΝΕΡΙΤ: Οι αιτίες του λουκέτου της ΕΡΤ και της εγκαθίδρυσης της ΝΕΡΙΤ ήταν η δημιουργία ενός φορέα ανεξάρτητου, που θα ήταν απαλλαγμένος από τον κυβερνητικό εναγκαλισμό, από τις σπατάλες και τη διαφθορά και με προσωπικό που θα προσληφθεί με αξιοκρατικά κριτήρια. Τέλος, θα ήταν ένας Οργανισμός που η τηλεθέαση και η ακροαματικότητά του θα αυξανόταν σημαντικά. Όλα αυτά, κατά την κυβέρνηση, δεν μπορούσαν να γίνουν με την ΕΡΤ σε λειτουργία. Σήμερα, όλες αυτές οι διακηρύξεις έχουν κουρελιαστεί. Ο κυβερνητικός έλεγχος είναι ασφυκτικός. ∆εν είναι μόνον το περιεχόμενο των ειδήσεων και των ενημερωτικών εκπομπών, όπου «οι καθαρίστριες κινήθηκαν κατά των ΜΑΤ», αλλά και το γεγονός ότι είτε οι δικοί τους είτε «φιλικοί» προς αυτούς θεσμικοί παράγοντες καταγγέλλουν το αντίθετο. Η EBU, με επιστολή της στο Σαμαρά, τον κατηγορεί ότι μετέτρεψε τη ΝΕΡΙΤ σε κυβερνητικό μαγαζί, μετά την πρόσφατη τροπολογία, κατά την οποία η διοίκηση της ΝΕΡΙΤ, διορίζεται ουσιαστικά από τον αρμόδιο υπουργό. Τα ίδια ψέλλισε και ο κ. Καψής, αφού βεβαίως είχε προηγουμένως στρώσει το χαλί για την

εξέλιξη αυτή. Το πιο πρόσφατο σχετικό δείγμα ήρθε προχθές με την παραίτηση των κορυφαίων δύο στελεχών της ΝΕΡΙΤ, του προέδρου της, Αντώνη Μακρυδημήτρη, και του αναπληρωτή διευθύνοντα συμβούλου, Ροδόλφου Μορώνη, οι οποίοι καταγγέλλουν τον ασφυκτικό κυβερνητικό έλεγχο. Όπως αποκάλυψε η «Αυγή», η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η παρέμβαση ενός πανικόβλητου Σαμαρά, ώστε (για πρώτη φορά στα χρονικά) να μην μεταδοθεί η πολυαναμενόμενη ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη από το Βελλίδειο, στο πλαίσιο της ∆ΕΘ. Είναι επίσης πρόσφατη, η παρέμβαση εισαγγελέα για τη διερεύνηση των πολυάριθμων καταγγελιών για παρανομίες, ρουσφέτια και πλαστά πιστοποιητικά στη διαδικασία των προσλήψεων της ΝΕΡΙΤ. Πριν από τους Μακρυδημήτρη (ο οποίος επίσης προκάλεσε την παρέμβαση εισαγγελέα, αφού υπήρξε αντιπρόεδρος ΜΚΟ ελεγχόμενης για απίστευτα σκάνδαλα) και Μορώνη, είχαν παραιτηθεί ή αποπεμφθεί και πάλι τα κορυφαία δύο στελέχη της ΝΕΡΙΤ, ο πρόεδρος κ. Προκοπάκης και η αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος κ. Ευαγγελάκου, εν μέσω αμφοτέρωθεν κατηγοριών είτε για ανεπάρκεια είτε για οικογενειοκρατία. Μια ακόμα πρόσφατη αποκάλυψη, προερχόμενη από δύο από τους τελευταίους ανώτατους άρχοντες της ΕΡΤ, τον κ. Θανάση Παπαγεωργίου και τον κ. Νίκο Σίμο, που δημοσιεύθηκε στη στήλη «Τυπολογίες» της εφημερίδας «Το Παρόν», δείχνει ότι η ΕΡΤ ήταν πλεονασματική, έως και την ημέρα του λουκέτου και δεν υπήρχε κανένας λόγος να κλείσει. Αντιθέτως, η ΝΕΡΙΤ, έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο σε σπατάλες, με σωρεία αργόμισθων, σωρεία απ’ ευθείας αναθέσεων και κυρίως με αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της στην ψηφιακή τηλεόραση, αφού κατέληξε να αναθέτει στην Digea την ψηφιακή μετάβαση, έναντι υπέρογκου -όπως γνωρίζουμεανταλλάγματος, που όμως παρανόμως δεν δημοσιεύουν στη ∆ιαύγεια. Τέλος, ως προς την τηλεθέαση και την ακροαματικότητα, τα νούμερα είναι καταλυτικά και υποπολλαπλάσια

εκείνων της ΕΡΤ. Είναι χαρακτηριστικό ότι «κατόρθωσε» πρωινή ενημερωτική εκπομπή της ΝΕΡΙΤ να «πετύχει» ως τηλεθέαση ένα ολοστρόγγυλο μηδέν!

...και οι νίκες της ΕΡΤ

∆υστυχώς, η αριστερά παγιδεύτηκε στην ατζέντα του οικολογικού εκσυγχρονισμού και δεν κατανόησε έγκαιρα ότι η κάθε συζήτηση για το περιβάλλον προϋποθέτει και μια συγκεκριμένη αντίληψη για τη σχέση τής κοινωνίας με τη φύση και επομένως διαφορετικά θα μιλήσει ο φιλελεύθερος από τον αριστερό. Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ που στάθηκαν όρθιοι και αρνήθηκαν να νομιμοποιήσουν το μαύρο, μη συμμετέχοντας στα μορφώματα που δημιούργησε η κυβέρνηση, πετυχαίνουν συνεχείς νίκες και όχι μόνον σε ηθικό επίπεδο. Πριν λίγες ημέρες είδε το φως της δημοσιότητας η απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, επί μιας εκ των αγωγών των εργαζομένων της ΕΡΤ κατά του ∆ημοσίου και της ΝΕΡΙΤ. Η απόφαση αυτή κηρύσσει άκυρες τις απολύσεις και υποχρεώνει το Ελληνικό ∆ημόσιο, ως διάδοχο της ΕΡΤ, να αποδέχεται τις υπηρεσίες των εναγόντων με τα προ της απόλυσής τους καθήκοντα. Επίσης, επιβάλλει την καταβολή των μισθών υπερημερίας στους ενάγοντες, με τους μισθούς που είχαν τον τελευταίο μήνα και όχι με την αναδρομική ισχύ του ενιαίου μισθολογίου. Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του ∆ημοσίου, το ∆ικαστήριο του επιβάλλει να καταβάλλει 100 ευρώ για κάθε ημέρα παράλειψης της συμμόρφωσής του, σε κάθε έναν εκ των εναγόντων. Όλα τα καταβλητέα ποσά προσαυξάνονται με τους νόμιμους τόκους υπερημερίας (επιτόκιο 6% ετησίως). Είναι βέβαιο ότι το ∆ημόσιο θα ασκήσει έφεση επί της απόφασης αυτής. Εν τούτοις, όλα τα τελευταία γεγονότα δείχνουν ότι το «χαρτί» ΝΕΡΙΤ που έπαιξε η κυβέρνηση έχει ήδη καταρρεύσει. Για να σταματήσει ο εξευτελισμός, τόσο της «δημόσιας ραδιοτηλεόρασης», όσο και της χώρας, μία λύση υπάρχει: Να επαναλειτουργήσει η ΕΡΤ τώρα! Και οι όποιες παθογένειες, υπήρχαν θα διορθωθούν με την ΕΡΤ σε λειτουργία. ∆εκαπέντε μήνες μετά, υπάρχει τόσο η τεχνογνωσία, όσο και η θέληση.

Υπάρχουν πλέον σαφείς ενδείξεις ότι οι συστημικές δυνάμεις αντιλαμβάνονται ότι δεν έχουν άλλα περιθώρια ελιγμών, είναι στριμωγμένες και μάλιστα από έναν αντίπαλο που δεν αναζητά συμβιβασμό μαζί τους. Ισχύει αυτή η εικόνα; Αν ναι, μπορούμε να σταθμίσουμε τη σημασία της με ιστορικούς όρους, αλλά και για την τρέχουσα περίοδο; Πράγματι, οι συστημικές δυνάμεις μοιάζουν ανίκανες να διαβάσουν τις πολιτικές που προβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ και μοιάζουν παραζαλισμένες. Το αποδίδω στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει επίδικα και μεθοδολογίες που παραπέμπουν, τουλάχιστον εν μέρει, στην Αριστερά του 21ου αιώνα. Για παράδειγμα, ο ριζοσπαστισμός του ΣΥΡΙΖΑ ξεφεύγει από τα γνωστά μονοπάτια του οκονομισμού, του κρατισμού και των σταδίων που προσδιόριζαν, τουλάχιστον αφετηριακά, την παρέμβαση τόσο των κομμάτων νέου τύπου όσο και τη σοσιαλδημοκρατία. Ο κινηματικός ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει μια ηγεμονία, που την αντιλαμβάνεται ως διαδικασία διαρκούς διαπραγμάτευσης, ως πάλη ανάμεσα στη διαρκή αμφισβήτηση και τη συγκυριακή επιβεβαίωση. Όπου o συσχετισμός των κοινωνικών δυνάμεων δεν είναι δοσμένος, αλλά μεταβάλλεται διαρκώς. Με άλλα λόγια, ο ριζοσπαστισμός, δηλαδή το καινούργιο του ΣΥΡΙΖΑ, εδράζεται στην αντίληψη ότι οι αιτίες και τα αποτελέσματα μεταβάλλονται διαρκώς, με τους αστάθμητους παράγοντες να παραμονεύουν πάντα στη γωνία. Κοντολογίς, αντί του σιδερένιου λόγου της ιστορίας, ο ΣΥΡΙΖΑ φέρνει στο προσκήνιο έναν λόγο ρευστό, εν πολλοίς αντιφατικό, που όμως έχει μια χάρη, ανταποκρίνεται με ρεαλισμό στη συγκυρία, ενώ προκαλεί αμηχανία στον αντίπαλο. Αυτό δημιουργεί ρεαλιστικές προοπτικές συγκρότησης πολύμορφων κοινωνικών συμμαχιών και μιας διαφορετικής διαδικασίας κοινωνικής αναδιοργάνωσης, θεμελιωμένης σε στέρεες βάσεις.

•

Στα άρθρα σου βλέπουμε να σε απα-

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ME TON ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΙΩΡΓΟ ΣΤΑΜΟΥ

Η οικολογική πολιτική δεν είναι ταξικά ουδέτερη Σε μια εποχή που η φύση υποβαθμίζεται σε υπηρέτη της κερδοφορίας, συζητάμε τη δύσκολη και τόσο αναγκαία σχέση οικολογίας και αριστεράς με τον καθηγητή στον Τομέα Οικολογίας του Τμήματος Βιολογίας του Α.Π.Θ., Γιώργο Στάμου σχολεί και να σε ανησυχεί ίσως το πώς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχει απλώς υψηλά ποσοστά , αλλά θα κερδίσει και την ηγεμονία. Να το συζητήσουμε λίγο αυτό; Το παραδέχονται νομίζω όλοι πια ότι ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζεται από πληθώρα αντιφάσεων. ∆εν βρίσκω τίποτα κακό σε αυτό. Το αντίθετο, νομίζω ότι οι εσωτερικές αυτές αντιφάσεις προσδίδουν στον ΣΥΡΙΖΑ μη αναμενόμενη δυναμική για κόμμα της αριστεράς, αρκεί βέβαια η σχετική διαπραγμάτευση να λειτουργεί προωθητικά - και αυτό συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις. Ταυτόχρονα, σε άλλες περιπτώσεις η διαπραγμάτευση λειτουργεί ανασταλτικά, πράγμα που δυσκολεύει το ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει την ηγεμονία, αφού για να γίνει αυτό θα πρέπει οι θέσεις του να γίνονται αποδεκτές ως αυτονόητα και να μην επερωτώνται. Ο ΣΥΡΙΖΑ πολύ γρήγορα αναγορεύτηκε από ένα μεγάλο τμήμα τής κοινωνίας σε αντίπαλο του δικομματισμού, των μνημονιακών δυνάμεων και οδηγείται στα πρόθυρα της κυβερνητικής εξουσίας. Αυτό του δημιουργεί, όμως, και πλήθος προβλημάτων. Πώς θα τα αντιμετωπίσει; Είπα προηγούμενα ότι προβλήματα έχουμε όταν η διαπραγμάτευση των εσωτερικών αντιφάσεων του συριζαίικου λόγου γίνεται με μη παραγωγικό τρόπο. Το χειρότερο όμως είναι όταν δεν γίνεται καν διαπραγμάτευση, όπως συμβαίνει με την περίπτωση της οικολογίας. Πώς εξηγείς ότι ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλείται συχνά την οικολογία, στην πραγματικότητα δεν της δίνει το βάρος που πρέπει; ∆υστυχώς, όπως η διεθνής, έτσι και η δική μας αριστερά καθυστέρησαν δραματικά να εμπλακούν με το οικολογικό πρόβλημα. Έτσι, και με βάση την προσφιλή του μέθοδο που διαπλέκει μισές αλήθειες και άλλες τόσες αποσιωπήσεις, ο φιλελευθερισμός ανέλαβε την πρωτοβουλία των κινήσεων. Όπως θα το περίμενε κανείς άλλωστε, η φιλελεύθερη διαπραγμάτευση των ζητημάτων γίνεται με όρους της αγοράς, πλασάρεται όμως συχνά ως οικολογικός εκσυγχρονισμός. ∆υστυχώς, η αριστερά και ειδικότερα ο τότε Συνασπισμός, που διεκδίκησε την εκφορά του οικολογικού λόγου, παγιδεύτηκε στην ατζέντα του οικολογικού εκσυγχρονισμού και δεν κατανόησε έγκαιρα ότι η κάθε συζήτηση για το περιβάλλον προϋποθέτει και μια συγκεκριμένη αντίληψη για τη σχέση της κοινωνίας με τη φύση και επομένως διαφορετικά θα μιλήσει ο φιλελεύθερος και διαφορετικά ο αριστερός. Με άλλα λόγια δεν κατανόησε ότι οι οικολογικές πολιτικές δεν είναι ταξικά ουδέτερες. Είσαι ικανοποιημένος από την πρακτική, λειτουργία, αλλά και τηνπρογραμματική θεμελίωση του ΣΥΡΙΖΑ από την οπτική της οικο-αριστεράς; Όχι, δυστυχώς, παρόλο που εδώ και κοντά μια εικοσαετία η διεθνής οικοαριστερά ανέπτυξε ιδέες που βοηθούν να οργανωθεί μια συνεπής και προπάντων φερέγγυα προγραμματική πρόταση.

τισμό των νέων θεσμικών φορέων, όπως το WWF. (γ) Ενα άλλο ζήτημα αφορά στο γεγονός ότι το περιβαλλοντικό κόστος φορτώνεται σχεδόν αποκλειστικά στις τοπικές κοινωνίες, (δες πχ Πτολεμαΐδα), τα κέρδη όμως μεταφέρονται αλλού, ενώ και οι αποφάσεις λαμβάνονται κεντρικά. Εκτός όλων των άλλων, λοιπόν, το οικολογικό πρόβλημα επανατοποθετεί και το ζήτημα των σχέσεων ανάμεσα στο τοπικό, το εθνικό, το διακρατικό, το περιφερειακό και το παγκόσμιο.

Στις Σκουριές της Χαλκιδικής ήταν από τις λίγες φορές εκείνες που η οικολογία, η τοπική κοινωνία και η αριστερά βρέθηκαν αμέσως από την ίδια πλευρά. Η οικοαριστερά υποστηρίζει ότι η σχέση της φύσης με την κοινωνία δεν είναι υπόθεση μονάχα της κυκλοφορίας και της συσσώρευσης του κεφαλαίου. Υποστηρίζει, μάλιστα, ότι ,σε αντίθεση με τη μονομερή οικονομική λογική του φιλελευθερισμού, πέρα από την εργασία, πηγή πλούτου σ’ αυτό τον κόσμο είναι και η φύση. Επί της ουσίας, η προβληματική της οικοαριστεράς εμπλουτίζει την ιδέα μας για την κυκλοφορία και τη συσσώρευση κεφαλαίου, αφού την τοποθετεί σε έναν συγκεκριμένο και πολυποίκιλο υλικό κόσμο, που συγκροτείται από πανίδες, χλωρίδες, ορυκτά και οικολογίες. Υποστηρίζει, μάλιστα, ότι συνήθως τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος δεν συμπεριφέρονται ως παθητικά αντικείμενα στη διάθεση του κεφαλαίου. Η τοπική φύση υπήρξε και εξακολουθεί να είναι πρωταγωνιστικό στοιχείο για τις κοινωνίες των ανθρώπων. Επειδή το ζήτημα εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, θα μπορούσες να εμβαθύνεις περισσότερο στον κριτικό λόγο της οικοαριστεράς; Θα έλεγα ότι η κριτική συμπυκνώνεται σε τέσσερα σημεία: α. Στο γεγονός ότι η ισοπεδωτική φιλελεύθερη αγορά αγνοεί την πολυπλοκότητα και την ποικιλότητα που χαρακτηρίζουν τον πραγματικό κόσμο. β. Όταν όμως αποδίδεις στα πράγματα αποκλειστικά οικονομική αξία, και ακόμα χειρότερα όταν εν ονόματι της κερδοφορίας ευνοείς την εξωτερίκευση του περιβαλλοντικού κόστους, τότε υποβαθμίζεις τις ίδιες τις συνθήκες της παραγωγής. Άμεσο αποτέλεσμα: δυσκολεύει η παραγωγική διαδικασία, πράγμα που εντέλει σημαίνει ακρίβεια. Κάπως έτσι οδηγούμαστε σε κρίσεις υποπαραγωγής. Είναι αυτό ακριβώς που συμβαίνει στη χώρα μας με τα φαινόμενα διάβρωσης, αλάτωσης, νιτροποίησης και γενικά υποβάθμισης της αγροτικής γης, τα έξοδα για την αντιμετώπιση των οποίων βαραίνουν στην τιμή των προϊόντων και οδηγούν σε κρίσεις υποπαραγωγής. Πρόκειται για τις οικολογικές κρίσεις υποπαραγωγής, που, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, οδήγη-

σαν στην κατάρρευση του πρωτογενούς τομέα. γ. Στο γεγονός ότι οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες για όλο και ταχύτερους ρυθμούς καπιταλιστικής κυκλοφορίας, ώστε να μεγιστοποιηθούν οι ρυθμοί συσσώρευσης, έρχονται να καταργήσουν την εποχικότητα και να συμπιέσουν τη διάρκεια των οικορυθμιζόμενων φυσικών διεργασιών. Αποτέλεσμα, συχνά- πυκνά να ξεσπούν κρίσεις διατροφικές, όπως εκείνη με τις τρελές αγελάδες ή τα βέλγικα χοιρινά, αλλά και επιδημικές κρίσεις όπως η γρίπη των πουλερικών, ο ιός έμπολα κλπ δ.Στο γεγονός ότι ο κυριαρχικός ρόλος που αποδίδεται στο συγκεντρωμένο κεφάλαιο, αγνοεί ότι στο πλαίσιο των πολυπολικών σύγχρονων κοινωνιών σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν πλήθος διαμορφώσεων, όπως είναι τα γραφειοκρατικά δίκτυα, οι κινήσεις πολιτών, ιδεολογικά δίκτυα όπως η εκκλησία, αλλά ακόμα και στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, όπως οι αλλαγές στο κλίμα, οι σεισμοί κλπ. Υποστηρίζει λοιπόν η οικοαριστερά ‘οτι η διαστρωμάτωση των σύγχρονων κοινωνιών εκφράζεται όχι μονάχα στα επίπεδα της οικονομίας, της πολιτικής και της ιδεολογίας, αλλά και στο επίπεδο των σχέσεων του ανθρώπου με τη φύση. Οι κριτικές παρατηρήσεις που μόλις μας σκιαγράφησες, μας δίνουν τη δυνατότητα να μιλήσουμε για μια οικοαριστερή διακυβέρνηση; Αναμφισβήτητα, ναι. Και για να γίνω πιο σαφής, η κριτική της οικοαριστεράς ανοίγει τρία καίρια πολιτικά ζητήματα: (α) Πώς, εν όψει της διαμόρφωσης περιβαλλοντικών πολιτικών, τα εθνικά κράτη μπορούν σε συνθήκες περιορισμένης ισχύος να συντονίσουν την παρέμβαση κρατικών υπηρεσιών όπως τα υπουργεία, με τα ενδιαφέροντα επαγγελματικών φορέων (αγροτικοί, αλιευτικοί, προμηθευτικοί κ.ά. συναιτερισμοι)και τον αυξημένο ρόλο μη κρατικών φορέων όπως οι ΜΚΟ, διεθνικά μορφώματα όπως η UNEP κλπ. (β) Ή να απαντήσουν στο ερώτημα ποια είναι η θέση στον κοινωνικό συσχε-

Πέρα από την ανάδειξη των δυνατοτήτων, έχει η οικοαριστερά να παρουσιάσει και συγκεκριμένες προτάσεις διακυβέρνησης; Η απάντησή μου είναι αδίστακτα καταφατική. Η οικοαριστερά προβάλλει ως αδήριτη την ανάγκη να μειωθεί η χωρική κλίμακα της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, καθώς και την ανάγκη να δημιουργηθούν οικολογικά δίκτυα τοπικής εμβέλειας, που όμως θα διαθέτουν στρατηγικό ρόλο σχετικά με την τοπική διαχείριση. Ένας τέτοιος θεσμός περιβαλλοντικής διακυβέρνησης υπήρξαν και οι Φορείς ∆ιαχείρισης, η σημασία των οποίων αγνοήθηκε από την αριστερά, υπερεκτιμήθηκε όμως από τις συστημικές δυνάμεις που έσπευσαν να τους περιθωριοποιήσουν. Πώς θα μπορούσε η αριστερά να αξιοποιήσει αυτούς τους φορείς εν όψει μιας εναλλακτικής διαχείρισης; Και μόνο από τη συγκρότησή τους προκύπτει η εναλλακτικότητα αυτών των μορφών διακυβέρνησης. Πρόκειται για ετερογενή δίκτυα, που συγκροτούνται από άλλα επιμέρους δίκτυα ή και φορείς που δραστηριοποιούνται τοπικά. Άλλα από αυτά τα επιμέρους δίκτυα, όπως το WWF, η Ορνιθολογική Εταιρεία, η ΜΟΜ κλπ. , ανήκουν στη σφαίρα της κοινωνίας των πολιτών και υποστηρίζουν το οικολογικώς ορθό, άλλα, όπως οι τοπικές συνεταιριστικές οργανώσεις, εκπροσωπούν τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες και εκφράζουν το οικονομικώς ορθό, άλλα αποτελούν διαμορφώσεις της τοπικής κοινωνίας (πολιτιστικοί φορείς,διαμερίσματα, δήμοι, νομαρχίες) και εκτος των άλλων συνεισφέρουν στη διαπραγμάτευση το ηθικώς ορθό και μερικά ανήκουν στο κεντρικό κράτος και εκπροσωπούν το πολιτικώς ορθό. Εντέλει, ο Φορέας ∆ιαχείρισης είναι ένα υβρίδιο, που μπορεί να αποτελέσει αυτόνομο συγκρουσιακό χώρο πολυεπίπεδης εκπροσώπησης, όπου δημιουργούνται συνθήκες έντιμης και επίμονης διαπραγμάτευσης των κοινωνικών διαφορών. Πρόκειται για ένα μοντέλο διακυβέρνησης που δίνει έμφαση στην ανάδειξη της διαφωνίας ως βασικού στοιχείου κατανόησης της πραγματικότητας και λήψης αποφάσεων, που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο συγκρουσιακής πλην όμως παραγωγικής διακυβέρνησης.

•

ΘΕΜΑΤΑ

Η Ευρώπη βιώ Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Ο ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΗΣ Ν. ΣΙ∆ΕΡΗΣ ΜΙ

Η πολιτική που ασκείται σήμερα είναι ψυχολογικός πόλεμος όπου επικρατεί όποιος κατορθώσει να δημιουργήσει ισχυρή πεποίθηση, αλλά και φόβο. Αντίδοτο αποτελεί η επιστροφή στους ανθρώπους, που σημαίνει ανασυγκρότηση του κοινωνικού δεσμού και της ανθρώπινης σχέσης. Η συστηματική προσπάθεια να οικοδομηθούν τα “εμείς” και η δημιουργία δικτύων έμπρακτης αλληλεγγύης.

Μ’ έναν προβοκατόρικο τίτλο –«Το κατά διαβόλου ευαγγέλιο»- ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Νίκος Σιδέρης στο νέο του βιβλίο καταπιάνεται με την πολιτική ψυχολογία της κρίσης. Σήμερα, όπως σημειώνει, βιώνουμε μια κοινωνία βαθιά διαιρεμένη που καλείται να αποχαιρετήσει τη «μεγάλη αυταπάτη» -τη «βαριά βιομηχανία» του λάιφ στάιλ, την «εύκολη» κοινωνική άνοδο, τον εύκολο πλουτισμό μέσω κρατικών/κοινοτικών πόρων, του δεύτερου αυτοκίνητου και του εξοχικού, τη λογική «άρπαξε και άφησε τους άλλους να αρπάζουν». Τα ερωτήματα που επικρατούν διεθνώς –προκαλώντας και αμηχανία- αφορούν τη στάση των Ελλήνων, το γιατί δεν εξεγείρονται. Ο Ν. Σιδέρης, μέσα από το βιβλίο του, απαντά σ’ αυτά τα ερωτήματα, με πολιτικούς όρους, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση την οποία βιώνουν οι Έλληνες με την έκφραση «πένθιμο μούδιασμα». Ένα πολιτικό βιβλίο για την πολιτική ψυχολογία της κρίσης.

“

Το θεμέλιο της κοινωνικής συγκρότησης και ζωής είναι η διάσταση της κυριαρχίας, η διαίρεση σε κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Η όποια ενδεχόμενη ατομική απόδραση από την κατάσταση του κυριαρχούμενου και ένταξη στις γραμμές των κυριάρχων δεν αναιρεί, αλλά επιβεβαιώνει τη βασική διχοτομία.

Τη συνέντευξη πήρε ο Θ. Μιχόπουλος Στο βιβλίο σας σημειώνετε ότι οι κυβερνήσεις καλλιεργούν στην κοινωνία – και σ’ ένα βαθμό έχουν καταφέρει να την εμπεδώσουν οι πολίτες- νοοτροπία υποταγής. Οι πρόσφατες απόπειρες των κυβερνώντων να προβάλουν μια μικρή δόση παλαιοκομματικής παροχολογίας (υδρογονάνθρακες, μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, κ.ά.) είναι περισπασμοί, «καροτάκια» που κυρίως βασίζονται στο «θα…», τη στιγμή που εδώ και τόσο καιρό ο κυρίαρχος πολιτικο-μιντιακός λόγος έχει υιοθετήσει ως μέθοδο διακυβέρνησης το «τρέλαινε, διαίρει και βασίλευε» ως νομιμοποίηση του μαστίγιου -«πολιτική πυγμής» απέναντι σε οποιονδήποτε αντιστέκεται.

«∆ιπλός δεσμός»

Το «τρέλαινε» υλοποιείται μέσω μιας παρατεταμένης πολιτικο-μιντιακής καταιγίδας που βομβαρδίζει τα μυαλά των πολιτών με τρία επάλληλα μηνύματα: Αν αντισταθείς, χάθηκες (=χρεωκοπία, δραχμή, όλεθρος…). Αν υποκύψεις, χάθηκες (=φτώχεια, ανεργία, μιζέρια, διάλυση του Κράτους Πρόνοιας…). Και, τρίτον, απαγορεύεται να σκεφτείς (=είναι μονόδρομος, αφού το είπε η τρόικα). Αυτό το επικοινωνιακό σύμπλεγμα ονομάζεται «διπλός δεσμός» και έχει ως συνέπεια την εμπλοκή της σκέψης και την αποδιοργάνωση της ίδιας της ικανότητας να σκέφτεσαι. Συναντάται τυπικά σε οικογένειες που παράγουν ψύχωση. Στην πολιτική σφαίρα, υποβάλλει τον ψυχισμό σε καταπονήσεις τόσο ακραίες, που στην Ελληνική πολιτική ιστορία προϋπήρξε μία και μοναδική φορά, στον Εμφύλιο, ενώ στην Ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία ουδέποτε. Το «διαίρει» υλοποιείται μέσω της συστηματικής, αδιάκοπης καλλιέργειας του επονομαζόμενου «κοινωνικού αυτοματισμού». Ο όρος, στην πολιτική του χρήση, αντιπροσωπεύει ένα ακόμη παραπλανητικό ιδεολόγημα, καλλιεργώντας την ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για «φυσικό φαινόμενο. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι καρπός μιας επικοινωνιακής πολιτικής που θέλει να μετατρέψει τους ανθρώπους σε ποντίκια, τα οποία απλώς αντιδρούν σε εξωτερικά ερεθίσματα τα οποία καταλλήλως τους διοχετεύουν οι ελέγχοντες τον δημόσιο λόγο. Το πολιτικότατο αυτό «διαίρει» αποσκοπεί στην εμπέδωση συμπεριφορών, στάσεων και νοοτροπιών που διέπονται από τη λογική «σώσε το τομάρι σου, καθένας για πάρτη του, όλοι εναντίον καθενός, όλοι εναντίον όλων, φά’ τους να μη σε φάνε». Προβάλλει, δηλαδή, ως (τερατώδες) υπόδειγμα κοινωνικής συμβίωσης το κατά ∆ιαβόλου ευαγγέλιο, που έχει ως πυρήνα του την εντολή «μισείτε αλλήλους». Το «βασίλευε», στο περιβάλλον που

διαμορφώνει η κοινωνική αλληλοφαγία, είναι το σκοπούμενο. Όχι χωρίς αποτέλεσμα, τουλάχιστον μέχρι τώρα.

«Μη σκέφτεσαι, βάρα!»

Γιατί, όμως, η κοινωνία εγκλωβίζεται τόσο εύκολα; Γιατί τα κόμματα, που αντιδρούν στο μνημόνιο, δεν μπορούν να πείσουν τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας; Η επικοινωνιακή καταιγίδα του «διπλού δεσμού» προκαλεί διανοητική εμπλοκή. Αυτή, μαζί με συγκεκριμένα βαριά αρνητικά συναισθήματα (απόγνωση, ανήμπορη οργή, άλογος φόβος, αγωνιώδης αναμονή), εμπεδώνουν το «πένθιμο μούδιασμα», που αποδίδει το ειδοποιό ψυχολογικό στίγμα της παρούσας κρίσης. Κρίση η οποία δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά ολικό κοινωνικό γεγονός, που θίγει όλες τις πτυχές του προσωπικού βίου των ανθρώπων και της ψυχονοητικής και θεσμικής της πλαισίωσης. Η κοινωνία αντιστάθηκε κι ακόμη εστιακά αντιστέκεται όπως μπορεί: Η μετακίνηση της Αριστεράς στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής είναι χαρακτηριστική εκδήλωση. Ας διευκρινίσουμε, ωστόσο, εδώ ότι η ραγδαία ενίσχυση του νεοναζισμού δεν αντιπροσωπεύει υπέρβαση, αλλά απολυτοποίηση του «διπλού δεσμού», εφόσον η πολιτική στάση που υποδεικνύει στους απεγνωσμένους συνοψίζεται στο «μη σκέφτεσαι, βάρα!» –δηλαδή, στην παραπέρα εμπέδωση της διανοητικής εμπλοκής. Ο αντιπολιτευτικός λόγος δεν κατορθώνει να προκαλέσει μεταγραφή της κοινωνικής πανωλεθρίας των πολλών σε πολιτικό ρεύμα για περισσότερους από ένα λόγους. Ωστόσο, αποφασιστική είναι η ανασταλτική λειτουργία μιας παραδοχής που λανθανόντως οργανώνει τον πολιτικό λόγο της αντίστασης στην κυρίαρχη προπαγάνδα. Πρόκειται για την παραδοχή ότι αν απευθυνθείς στους ανθρώπους με συγκεκριμένα επιχειρήματα, διανθισμένα με συναισθηματικές παροτρύνσεις του τύπου «ο λαός πρέπει να ξεπεράσει τον φόβο κλπ», τότε αυτοί θα καταλάβουν και θα κάνουν τις ευκταίες πολιτικές επιλογές. Μια τέτοια παραδοχή προφανώς ποτέ δεν ισχύει στην πολιτική επικοινωνία, όπου φαντασιώσεις, πάθη και συμφέροντα τροφοδοτούν στρεβλές αναπαραστάσεις της πραγματικότητας, καθώς και «ακατανόητη» υποταγή των κυριαρχουμένων στα κελεύσματα των κυριάρχων, ακόμη κι αν αυτή η υποταγή σημαίνει χειροπιαστή βλάβη και ζημία των καλώς νοουμένων συμφερόντων όσων υποτάσσονται. Όμως, ειδικά στις συνθήκες διανοητικής εμπλοκής και ψυχικού μουδιάσματος, ακόμη και τα καλύτερα επιχειρήματα και τα πιο φορτισμένα συναισθηματικά μηνύματα δεν μπορούν να γράψουν στο μυαλό των ανθρώπων. Με απλά λόγια: Αν το μυαλό δεν είναι σε θέση να σκεφτεί, τότε ό,τι κι αν λες μάλ-

λον πάει χαμένο.

«Ο άλλος θα με φάει»… Σ’ αυτή τη βαριά μηχανική προστίθενται μια σειρά ιστορικές διεργασίες, που έχουν εσωτερικευθεί ως ψυχοδιανοητικές δομές, όπως: Η διάλυση του νοήματος των λέξεων μέσω του πολιτικού και διαφημιστικού λόγου. Η αποσύνθεση του νοήματος των πραγμάτων στο περιβάλλον του καταναλωτικού ναρκισσισμού («καμαρώνω επειδή καταναλώνω») που κατέφαγε τα σπλάχνα μιας κοινωνίας πεινασμένης για υλικά αγαθά και αναγνώριση. Η εμπέδωση από τους κυβερνώντες του συστήματος των συνενοχών («άρπαζε κι άσε τους άλλους ν’ αρπάζουν»). Η πραγματική όσο και αδιανόητη εμπειρία της κρίσης, όπου κάθε λογής απειλές, υπαρκτές ή φανταστικές, οξύνονται στο έπακρο και ο άλλος προσ-

“Πρόκειται για ταξικό πόλεμο”…

ο ότι ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα είναι γνωστό, τουλάχιστον ως αφορισμός του Κλαούζεβιτς. Λιγότερο γνωστός, κι ακόμη πιο λίγο αντικείμενο στοχασμού και επίγνωσης, είναι ο συναφής αφορισμός του Μάο ΤσεΤούνγκ ότι ο πόλεμος είναι αιματηρή πολιτική και η πολιτική αναίμακτος πόλεμος. Η δε αποφυγή αυτής της θεώρησης και του στοχασμού που επιβάλλει είναι συμπτωματικό παράγωγο της ιδεολογίας «πολιτική = βιομηχανία συναίνεσης», που προωθεί ο κυρίαρχος δημόσιος λόγος στις δυτικές κοινωνίες μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ. Αντί άλλου σχολίου: Όταν ο πόλεμος έχει πια κριθεί, τότε, κατά τον Κλαούζεβιτς, ο επικρατών έχει κάθε συμφέρον να προπαγανδίζει την ειρήνη, τη συμφιλίωση και τη αποφυγή της περαιτέρω σύγκρουσης. Και για αντιπαραβολή, δυο παραλλαγές στο ίδιο θέμα, όπως τις διατυπώνει ο άνθρωπος «ο οποίος ευρέως θεωρείται ο επιτυχημένος επενδυτής του εικοστού αιώνα», Warren Buffet: «Αυτό που γίνεται, σίγουρα, είναι ταξικός πόλεμος. Αλλά τον πόλεμο αυτό τον κάνει η δική μου τάξη, η πλούσια τάξη, και τον κερδίζει» (New York Times 16/11/2006). «Πρόκειται για ταξικό πόλεμο. Η τάξη μου νικάει, αλλά δεν θα έπρεπε» (CNN, συνέντευξη στον Lou Dodos 25/5/2005). [απόσπασμα από το βιβλίο, σελ. 101

“

ΘΕΜΑΤΑ

νει έναν ιδιότυπο πόλεμο Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

ΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά ολικό κοινωνικό γεγονός, που θίγει όλες τις πτυχές του προσωπικού βίου των ανθρώπων και της ψυχονοητικής και θεσμικής της πλαισίωσης. Η κοινωνία αντιστάθηκε κι ακόμη εστιακά αντιστέκεται όπως μπορεί. λαμβάνεται ως απειλή. Και, μάλιστα, μέσα από το πρίσμα της αίσθησης «α άλλος τρώει» (με παράγωγό της το εφιαλτικό «ο άλλος θα με φάει»…) που αποτελεί τον πυρήνα της θεμελιακής φαντασίωσης της νεοελληνικής κοινωνίας. Ένα τέτοιο περιβάλλον καθολικής διάχυτης αρνητικότητας αποτελεί τον θρίαμβο του θανάτου, που έχει σαν πυρήνα του τη διάλυση των δεσμών τόσο μεταξύ των ανθρώπων, όσο και μεταξύ των παραστάσεων με τις οποίες προσπαθούν να συλλάβουν το τραυματικά αδιανόητο. Σε τέτοιες συνθήκες, λοιπόν, ο πόλεμος της σκέψης, που αντιπροσωπεύει τον κεντρικό ψυχολογικό μηχανισμό της κρίσης, είναι εξαιρετικά δύσκολο να απολήξει σε ορθολογική και νηφάλια σκέψη. Συνεπώς, όσο ο λόγος της αντίστασης στο «τρέλαινε, διαίρει και βασίλευε» και στο «μισείτε αλλήλους» δεν αποδομεί το «διπλό δεσμό» και δεν παρέχει στα μυαλά τη δυνατότητα να λειτουργήσουν και να σκεφτούν, η λίμναση της πολιτικής απήχησής του και η αδράνεια των πληττομένων από την κρίση θα διαθέτουν ισχυρές μηχανές τροφοδοσίας τους.

Η κρίση είναι πόλεμος

Υποστηρίζεται ότι ο ανθρώπινος νους, ακόμη και αυτών που έχουν καταστραφεί, δυσκολεύεται να αποδεχθεί την ιδέα πως «η κρίση είναι πόλεμος». Ο πολιτικός λόγος της μεταπολεμικής δυτικοευρωπαϊκής συμβίωσης και των διαδοχικών θεσμίσεών της (προφανώς, όχι εκ του μηδενός, αλλά ως παράγωγο ισχυρών συλλήψεων της ιστορικής πραγματικότητας από μεγάλους πολιτικούς νόες) βασίστηκε στην εξής ιδέα: Ο πόλεμος μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών έχει απαγορευθεί και εξορκιστεί σε τέτοιο βαθμό, που εγγράφεται στην τάξη του αδιανόητου. Αυτή η θεμέλια ιδεολογική μυθοπλασία καλλιέργησε την αυταπάτη ότι οι διεθνείς σχέσεις, στο μέτρο που δεν πέφτουν σφαίρες και βόμβες, έχουν ουσιαστικά απαλλαγεί από τη δυνατότητα η συγκρουσιακή και ανταγωνιστική τους διάσταση να εκβάλει στην κοίτη του πολέμου. Όμως, η διάσταση του πολέμου μπορεί να ενδυθεί και άλλες μορφές. Η θεμελιώδης φιλοσοφία του πολέμου συνοψίζεται στην ακόλουθη αρχή: Επιδιώκω την κυριαρχία προκαλώντας καταστροφές στον αντίπαλο και αποδεχόμενος και ο ίδιος ορισμένες καταστροφές ως τίμημα της επικράτησης. Οι σφαίρες δεν αποτελούν συμφυές συστατικό της φιλοσοφίας του πολέμου, ο οποίος μπορεί να διεξάγεται και με άλλα μέσα. Για παράδειγμα, η εν μια νυκτί καταστροφή του κυπριακού τραπεζικού συστήματος εικονογραφεί ανάγλυφα τη βιαιότητα που μπορεί να χαρακτηρίζει τις πράξεις οικονομικού πολέμου. Ο δε μείζων πολιτικός Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος (στη σελ. 199 του τόμου 6 του αρχείου

του) αποσαφηνίζει ότι η πολιτική είναι ψυχολογικός πόλεμος όπου επικρατεί όποιος κατορθώσει να δημιουργήσει ισχυρή πεποίθηση, αλλά και φόβο. Αυτό που βιώνει λοιπόν η Ευρώπη (και, τραγικότατα, χώρες όπως η Ελλάδα) είναι η εφαρμογή της θεμελιώδους φιλοσοφίας του πολέμου στην οικονομική, πολιτική, αλλά και επικοινωνιακή σφαίρα –όπου η προπαγάνδα προ πολλού έχει προσλάβει χαρακτήρα επιχειρήσεων ψυχολογικού πολέμου εναντίον των πολιτών (πόλεμος νεύρων, σπάσιμο του ηθικού, παραπλάνηση και εξαπάτηση, διαίρει και βασίλευε, ενοχοποίηση, τρομοκράτηση…). Και αυτή η ιδιότυπη, πλην ουσιαστικά πραγματικότατη, συνθήκη πολέμου δίχως σφαίρες αντιπροσωπεύει κάτι το αδιανόητο και το ασύλληπτο για τα μυαλά των ανθρώπων.

Πολιτική με όρους ψυχιατρικής

Συνεχίζοντας σημειώνετε στο βιβλίο σας ότι η πολιτική υποταγής της κοινωνίας επιχειρείται με βάση τη λογική του πολέμου. Το θεμέλιο γεγονός της κοινωνικο-πολιτικής οργάνωσης του δυτικού κόσμου είναι η διαίρεση σε κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Οι κυρίαρχοι διαθέτουν και τα εργαλεία και την ετοιμότητα να προσφύγουν στη λογική του πολέμου (η καταστροφή ως τρόπος επικράτησης). Οι κυριαρχούμενοι, από την πλευρά τους, αν και δεν έχουν την πολυτέλεια να τρέφουν αυταπάτες ως προς τη μεθοδολογία διακυβέρνησης, κατακυριάρχησης και καθυπόταξής τους, είναι ευάλωτοι στα ιδεολογήματα και στην προπαγάνδα που τους καλλιεργεί τέτοιες ψευδείς αναπαραστάσεις αποσπασμένες από την πραγματικότητα. Ένα από τα μεγάλα όπλα του ψυχολογικού πολέμου που στοχεύει τον ψυχισμό των Ελλήνων σήμερα είναι και η πάση δυνάμει διακίνηση ορισμένων ιδεολογημάτων που υποστηρίζουν την «πολιτική πυγμής» των κυριάρχων. Κοινός πυρήνας τους είναι η ψυχολογιοποίηση, έως και ψυχιατρικοποίηση, των κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών. Τρία εύγλωττα παραδείγματα: Η διάγνωση «παράνοια» που τίθεται στους Έλληνες από τον Στέλιο Ράμφο. Ο ισχυρισμός ότι δεν φταίει η κρίση και η ιστορία, αλλά το ότι είμαστε καταθλιπτικός λαός – κατά Γιωσαφάτ. Και, κορυφαίο, ότι οι Έλληνες είναι νήπια που χρειάζονται κηδεμόνα –με προσφυγή στην ευρέως διακινούμενη αποστροφή του Καστοριάδη «μπορούμε, όμως, να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό ερήμην του ελληνικού λαού; Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; ∆εν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν; Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο… Αν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για ∆ημοκρατία. Αν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε

ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα». Στο βιβλίο μου τα ιδεολογήματα αυτά αποδομούνται λεπτομερέστατα και αναδεικνύεται η βαθύτατα πολιτική λειτουργία τους ως εργαλείων διαβουκόλησης των πολιτών. Και τεκμηριώνεται η θεμελιώδης πραγματικότητα, ότι ένας λαός που παραπλανήθηκε από τα οικονομικο-κοινωνικά και πολιτισμικά προτάγματα των κυρίαρχων δεν είναι νήπιο που θέλει κηδεμόνα, αλλά κυριαρχούμενος που θέλει χειραφέτηση. Είναι, υποθέτω, φανερή η άβυσσος που χωρίζει μια τέτοια θεώρηση από τα ιδεολογήματα των καθεστωτικών διανοουμένων. Οι οποίοι, σε τελική ανάλυση, μιλούν για την Ελλάδα και τους Έλληνες χωρίς ν’ αγαπούν αυτό τον τόπο και τους ανθρώπους του.

∆ίκτυα αλληλεγγύης

Υπάρχει αντίδοτο στις ακολουθούμενες πολιτικές; Όλα όσα ζούμε και συζητάμε είναι καρπός της Ιστορίας. Η οποία, όσο και αν ενοχλεί κάποιους, δεν έχει τελειώσει. Άρα, αντίδοτο υπάρχει. Έχει δύο πυλώνες. Πρώτο, έναν πολιτικό λόγο ο οποίος να αποδομεί το διπλό δεσμό και να προτείνει ένα συγκεκριμένο σχέδιο ενεργείας για την υπέρβαση της κρίσης. ∆εύτερο, μια διανοητική και ηθική μεταρρύθμιση, που κύρια συστατικά της είναι: Μια θεραπεία αλήθειας μέσα από την αποκατάσταση του νοήματος των λέξεων και την επώδυνη, αλλά λυτρωτική αυτογνωσία –η οποία, ωστόσο, δεν σημαίνει αυτομαστίγωση αλλά επίγνωση. Και επιστροφή στους ανθρώπους, που σημαίνει ανασυγκρότηση του κοινωνικού δεσμού και της ανθρώπινης σχέσης (που τόσο βάναυσα κακοποιεί το κατά ∆ιαβόλου ευαγγέλιο), με όλους τους τρόπους, όπου, ωστόσο, δεσπόζει η συστηματική προσπάθεια να οικοδομηθούν τα «εμείς» και η δημιουργία δικτύων έμπρακτης αλληλεγγύης. Με μια κουβέντα, το αντίδοτο στο «μισείτε αλλήλους» είναι η υπεράσπιση ενός δημοκρατικού ανθρωπισμού, σε όλα τα πεδία. Βοηθά σ’ αυτό το γεγονός ότι σήμερα τα κριτήρια διχοτόμησης της κοινωνίας έχουν διαφοροποιηθεί πλήρως από την εποχή του «λαός και Κολωνάκι»; Κοιτάξτε. Για να ξεφύγουμε από τη δεσποτεία της μεγάλης αυταπάτης του καταναλωτικού ναρκισσισμού, είναι αναγκαίο να εμπεδώσουν όλοι εκείνοι που δεν έχουν την πολυτέλεια να τρέφουν τέ-

τοιες αυταπάτες, επειδή τις πληρώνουν τραγικά, το εξής: Το θεμέλιο της κοινωνικής συγκρότησης και ζωής είναι η διάσταση της κυριαρχίας, η διαίρεση σε κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Η όποια ενδεχόμενη ατομική απόδραση από την κατάσταση του κυριαρχούμενου και ένταξη στις γραμμές των κυριάρχων δεν αναιρεί, αλλά επιβεβαιώνει τη βασική διχοτομία. Η δε πολιτική μεταγραφή της θεμελιώδους αυτής διχοτομίας και αντίφασης συναρτάται άμεσα και με το σημαίνον «λαός» και με την κοινωνικο-πολιτική κατηγορία και συλλογικότητα («εμείς») στην οποία παραπέμπει αυτό το σημαίνον και τα παράγωγά του. Εξ ου και, όπως αναλύεται στο βιβλίο, η άκριτη υιοθέτηση του μειωτικού σημαίνοντος «λαϊκισμός» εγκλωβίζει την αριστερά στα ιδεολογικά σχήματα των κυριάρχων και, κατ’ αυτό τον τρόπο, οι λέξεις της πριονίζουν τις ιδέες της.

Ο Θεός ξεχωρίζει τους δικούς του

ια να καταπνίξει την αίρεση των Καθαρών (Cathares) στην Occitanie (Γαλλικός Νότος), ο λεγάτος του Πάπα Αρνό Αμορί (Arnaud Amaury) διοργάνωσε το 1209 Σταυροφορία και πολιόρκησε την πόλη Μπεζιέ (Beziers). Κατά την κατάληψη της πόλης, οι σταυροφόροι επιδόθηκαν σε όργιο σφαγών και λεηλασιών και τελικά πυρπόλησαν την πόλη. Ο γερμανός μοναχός και χρονικογράφος Σεζέρ ντε Χάιστερμπαχ (Cesaire de Heisterbach), λίγα χρόνια αργότερα, έγραψε ότι ο Αρνό Αμορί είπε στους σταυροφόρους του: «Massacrez-les, car le Seigneur connait les siens» -ήτοι «Σφαγιάστε τους, καθόσον ο Κύριος γνωρίζει τους δικούς του». Η φράση αυτή, παρά την ελλιπή ιστορική τεκμηρίωση ως προς το εάν πράγματι ειπώθηκε έτσι [διεσώθη και] η ιστοριογραφία και η πολιτική θεωρία διέσωσαν και μετέδωσαν αυτόν τον λόγο με τη μορφή «Touez-les tours, Dieu reconnaitra les siens», που σημαίνει «Σκοτώστε τους όλους, ο Θεός θα αναγνωρίσει τους δικούς του» […] Τι άλλο χαρακτηρίζει και την υπουργική πολιτική φιλοσοφία από τα ανωτέρω; Της αρκεί η Κρίση του Κυρίου (τρόικα που δεν θέλει μείωση του φόρου). Και δεν αφήνει κανένα επιζώντα, εξασφαλίζοντας έτσι ότι οι μεν λαθρέμποροι δεν θα ωφεληθούν, οι δε πισινόπληκτοι θα πληρώσουν ακριβά το χόμπι τους – για να μάθουν! [απόσπασμα από το βιβλίο, σελ. 49]

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Χαμένοι στα χρέη 370.000 μικρομεσαίοι επιχειρηματίες Ε

γκλωβισμένοι βρίσκονται περισσότεροι από 370.000 εμπόρους και ελεύθερους επαγγελματίες. Ο ένας στους δύο από τους περίπου 780.000 ασφαλισμένους του Οργανισμού Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), μετά τη δραματική συρρίκνωση των δραστηριοτήτων τους εξαιτίας των μέτρων - «γκιλοτίνα» της τελευταίας τετραετίας, θέλει αλλά δεν μπορεί να κλείσει (!) την επιχείρησή του όντας «χαμένος στα χρέη» του, τα οποία κάθε μήνα αυξάνονται όλο και περισσότερο. «Η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι περισσότεροι από τους μικρομεσαίους είναι δραματική. Πολλοί έμποροι, για παράδειγμα, ήδη έχουν φτάσει στην οικονομική κατάρρευση και θέλουν να κλείσουν αλλά δεν μπορούν», αναφέρει στην «Εποχή» μια εξ αυτών, η κυρία Κατερίνα Βενιώτη. «Εκτιμώ ότι τουλάχιστον ο ένας στους δύο από αυτούς που σήμερα εξακολουθούν να φαίνονται ότι είναι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ δεν προχωρούν σε διακοπή δραστηριοτήτων επειδή δεν μπορούν να ρυθμίσουν –πολύ περισσότερο να εξοφλήσουν- τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία, την εφορία και, φυσικά, δεν μπορούν να καταβάλλουν το ΦΠΑ της αξίας των εμπορευμάτων τους» διευκρινίζει η κα. Βενιώτη. Επισημαίνει, μάλιστα, ότι πολλοί μικρομεσαίοι, στην προκειμένη έμποροι, έχουν κλείσει τα μαγαζιά τους. Όμως, επειδή δεν μπορούν να ικανοποιήσουν αυτά τα προαπαιτούμενα, έχουν βάλει τα υπολειπόμενα εμπορεύματα τους σε αποθήκες. «Έτσι, τυπικά φαίνονται να ασκούν δραστηριότητα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα έχουν βάλει “λουκέτο” με τα υφιστάμενα χρέη τους, μήνα με το μήνα, να αυξάνονται όλο και περισσότερο» προσθέτει η κυρία Βενιώτη η οποία, από τη θέση του μέλους του τμήματος μικρομεσαίων ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με άλλους συναδέλφους της, στέλνει προς κάθε κατεύθυνση το εξής μήνυμα: «μπροστά σε

αυτή τη λαίλαπα, όλοι πρέπει να είμαστε ενωμένοι. Για το λόγο αυτό, στις 28 Σεπτεμβρίου, στο ξενοδοχείο “Νόβους” καλούμε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και εμπόρους για να ανταλλάξουμε απόψεις και να ενισχύσουμε τα αιτήματα μας. Οι καταστάσεις επιβάλλουν υπερβάσεις και εμείς ξέρουμε καλά ότι όταν κάποιος πνίγεται, δεν τον ενδιαφέρει τι χρώμα θα έχει το σωσίβιο που θα τον σώσει».

Η ΓΣΕΒΕΕ επιβεβαιώνει

Τις εκτιμήσεις των μικρομεσαίων επιβεβαιώνει ένας εκ των πιο ισχυρών φορέων εκπροσώπησης τους, η ΓΣΕΒΕΕ, μέσω πρόσφατης έρευνας του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ – ΓΣΕΒΕΕ). Σύμφωνα με τα συμπεράσματα τής, το επόμενο εξάμηνο, περίπου μία στις δύο επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, αντιμετωπίζουν από αρκετά έως πολύ τον κίνδυνο «λουκέτου». Το γεγονός αυτό έρχεται ως φυσική συνέπεια όσων έλαβαν χώρα το αμέσως προηγούμενο χρονικό διάστημα, με τις 6 στις 10 μικρομεσαίες να έχουν παρουσιάσει επιδείνωση των εργασιών τους. Σημειώνεται ότι, ήδη, το 41,7% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει καθυστε-

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

“

ρούμενες οφειλές προς τον ΟΑΕΕ. Από αυτές, σε ποσοστό 34,7% εκτιμάται ότι δεν θα μπορέσουν έως το τέλος του έτους να ανταποκριθούν ούτε στις φορολογικές τους υποχρεώσεις.

Ρυθμίσεις - «φιάσκο» και πλειστηριασμοί ενόψει

Η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι μικρομεσαίοι στο πλαίσιο της προώθησης των μνημονιακών «μεταρ-

ρυθμίσεων» που στηρίζουν ξεκάθαρα τις μεγάλες πολυεθνικές, επιβεβαιώνεται από την παταγώδη αποτυχία των ρυθμίσεων χρεών - «φιάσκο» προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Στον ΟΑΕΕ, για παράδειγμα, 659.000 από το σύνολο των υφιστάμενων, περίπου, 780.000 ασφαλισμένων οφείλουν συνολικά 9,1 δισ. ευρώ. Όμως, σε ρύθμιση έχουν υπαχθεί μόλις 40.000 οφειλέτες, δηλαδή μόλις τα 554 εκατ. ευρώ από το συνολικό χρέος! Οι υπόλοιποι 610.000 δεν μπορούν, πλέον, να καταβάλλουν ούτε κάποιες δεκάδες ευρώ το μήνα. Πολλοί δε από αυτούς, σύντομα θα αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο του πλειστηριασμού. Ήδη, από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) έχουν αποσταλεί 64.267 ειδοποιήσεις. Στην παρούσα φάση, όπως αναφέρουν κύκλοι της αγοράς, παρά τα ειδοποιητήρια, οι πλειστηριασμοί έχουν «παγώσει» και διενεργούνται με το «σταγονόμετρο», καθαρά για πολιτικούς λόγους, μπροστά στο ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Όμως, αποτελεί δεδομένο μνημονιακό στόχο η έναρξη τους, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν… Νάσος Χατζητσάκος

∆ευτέρα 15 Σεπτεμβρίου

** Συζήτηση με θέμα «Οι «προνομιούχοι« του χθές, στις γαλέρες των ολιγαρχών των ΜΜΕ σήμερα» διοργανώνει η ΟΜ ΜΜΕ του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης στις 6 μ.μ., στην ΕΡΤ3. Μιλούν οι Ζ. Κωνσταντοπούλου και Α. Νταρζάνου. ** Παρουσίαση του βιβλίου του ∆ημήτρη Ψαρρά («Η Χρυσή Αυγή μπροστά στη δικαιοσύνη») διοργανώνει το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο 9,84 στην Τεχνόπολη. Μιλούν οι Β. Γεωργιάδου, Θ. Καμπαγιάννης, Κ. Παπαϊωάννου και Τ. Χριστοδουλοπούλου.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου

** Εκδήλωση με θέμα «Αρχαιολογία και πολιτική: Ιδεολογική εκμετάλλευση και πολιτικές σκοπιμότητες στην αρχαιολογική έρευνα» διοργανώνει στις 7.30 μ.μ. η λέσχη «Εκτός Γραμμής» (Στρατηγοπούλου 7 και Μαυρικίου). Μιλούν οι Στ. Γκότσης, ∆. Κουτσούμπα και ∆. Πλάντζος.

Τα παραλειπόμενα της ∆ιεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης

διαδήλωση που γίνεται κάθε χρόνο στα εγκαίνια της ∆ΕΘ δίνει πάντα αφορμές για συζητήσεις. Από τη μια, είναι σημαντικός ο χρόνος που πραγματοποιείται, τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, γιατί αποτελεί το εναρκτήριο κινηματικό «λάκτισμα» για τους επόμενους μήνες, μετά την αναγκαστική ανάπαυλα για τα μπάνια του λαού. Από την άλλη, η επετειακή επαναληπτικότητά της έχει δημιουργήσει προβληματισμούς για την αποτελεσματικότητα των κινητοποιήσεων και την έκπτωσή τους σε ένα τυπικό και συμβατικό φθινοπωρινό ραντεβού των συνδικάτων και της αντιπολίτευσης. Για την φετινή διαδήλωση της ∆ΕΘ μπορούμε να κάνουμε τις παρακάτω παρατηρήσεις: • Επαναλήφθηκε πάλι το ανέξοδο συνδικαλιστικό σταρ-σίστεμ, με τα κεντρικά συνδικαλιστικά στελέχη να μο-

στράρουν μπροστά στα πανό και να κάνουν βαρύγδουπες δηλώσεις στα ΜΜΕ. Είναι προκλητικό, κυρίως από την ανυπόληπτη και συμβιβασμένη ΓΣΕΕ, να πλειοδοτεί αγωνιστικά στην διαδήλωση της ∆ΕΘ, ενώ δεν έχει τολμήσει να οργανώσει ούτε μια σοβαρή κινητοποίηση των εργαζομένων απέναντι στη συνεχή λαίλαπα των κυβερνητικών μέτρων, που έχουν αποκαθηλώσει πλήρως κάθε εργασιακό δικαίωμα. Η καλλιέργεια επαγγελματιών συνδικαλιστών, τις περασμένες δεκαετίες, έδωσαν την δυνατότητα στο πολιτικά ανυπόληπτο πλέον ΠΑΣΟΚ να διατηρεί ακόμη των έλεγχο των συνδικαλιστικών ομοσπονδιών και να ποτίζει με το πασοκικό δηλητήριο του συμβιβασμού το συνδικαλιστικό κίνημα Το κρίσιμο ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι το εξής: ως πότε ο ΣΥΡΙΖΑ θα συμμετάσχει σ’ αυτή την παρακμή, θα ανέχεται την βαθιά αλλο-

τρίωση του επαγγελματικού συνδικαλισμού και εν μέρει θα την αναπαραγάγει; • Οι πολλές αποκλίνουσες πορείες, φέτος είχαμε 5 προσυγκεντρώσεις, επαληθεύουν για πολλοστή φορά το «ανάδελφον» της αριστεράς. Την πλέον γραφική περίπτωση αποτελεί η διπλή υπόσταση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με το ΝΑΡ να κάνει επίδειξη δύναμης στην συγκέντρωση της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς στην Καμάρα και το ΣΕΚ να συμμετέχει στην συγκέντρωση των ΓΣΕΕΑ∆Ε∆Υ στο άγαλμα του Βενιζέλου! • Το πιο ζωντανό και δυναμικό μπλοκ ήταν, χωρίς αμφιβολία, το κινηματικό μπλοκ ενάντια στις εξορύξεις χρυσού. Πρωταγωνιστές οι εξεγερμένοι κάτοικοι της Χαλκιδικής συνοδευμένοι κι από πολίτες άλλων νομών όπου προετοιμάζονται εξορύξεις, απλός κόσμος κι όχι μόνο οι γνωστές φάτσες που συναντούμε σε κάθε διαδήλωση, με έντονη παρουσία γυναικών, νέων παιδιών, με παλμό και πρωτοτυπία στα συνθήματά τους. Χαρακτηριστική μορφή, ο σωματώδης παπάς που κρατούσε το πανό των Σερραίων κατοίκων με το σύνθημα: «Ούτε με σφαίρες – εξόρυξη στις Σέρρες». Η πορεία, την οποία ακολουθούσαν οι εργαζόμενοι χωρίς αφεντικά της ΒΙΟ.ΜΕ. κι ο αντιεξουσιαστικός χώρος, είχε σαφή ποιοτικά χαρακτηριστικά, σε αντίθεση με

τη στρατικοποιημένη περιχαράκωση του ΠΑΜΕ, τη δασκαλίστικη καθοδήγηση των επικεφαλής του ΝΑΡ και υποτονική συμβατικότητα της πορείας ΓΣΕΕ – Α∆Ε∆Υ. • Αξιοσημείωτη ήταν η πολυπληθής συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ, με δεκάδες πανό τοπικών οργανώσεων απ’ όλη την Ελλάδα. Για πρώτη, ίσως, φορά δόθηκε μια σαφής εικόνα μεγάλου, οργανωμένου κόμματος. Η απουσία του Αλέξη Τσίπρα, λόγω του αμφιλεγόμενου ταξιδιού του στο «φόρουμ του Κόμο», σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Πιθανόν, η επικοινωνιακή ομάδα του περιβάλλοντός του που επέλεξε αυτό το ταξίδι να σχεδίασε και τις αφίσες με το προφίλ του Αλέξη που γεμίζουν τις τελευταίες μέρες την Θεσσαλονίκη, προετοιμάζοντας την επίσκεψή του στη ∆ΕΘ. Το κακό είναι ότι, παρά τα όσα νομίζαμε ότι είχαμε κατακτήσει εδώ και τόσα χρόνια σχετικά με την προβολή της συλλογικότητας κι όχι των προσώπων, αποδεχόμαστε πλέον ως φυσιολογική την ηγετική, επικοινωνιακή καμπάνια και την προσωποπαγή κομματική λειτουργία. Μιθριδατισμός ή «Σώσε με, δώσ’ μου να πιω το δηλητήριο», που έλεγε κι η Ρίτα Σακελαρίου! Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΜΟΥΣΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

“

Γράφω κυρίως με κιθάρα και σάζι, αλλά έχω γράψει και με άλλα όργανα. Αυτός είναι ο λόγος που μου αρέσει να καταπιάνομαι με διαφορετικά όργανα, γιατί κάθε όργανο σου βγάζει κάτι άλλο.

Ροκ ψυχή με παραδοσιακή προσέγγιση Συνέντευξη με τον τραγουδοποιό Βαγγέλη Καζαντζή

Ο νέος τραγουδοποιός Βαγγέλης Καζαντζής έχει ήδη δύο δίσκους στο ενεργητικό του, «Της γης το μυστικό» (2010) και «Έξω απ’ τα μέτρα» (2014), με μουσική που ο ίδιος θα την χαρακτήριζε ελληνικό ροκ με παραδοσιακά όργανα. Στις δουλειές αυτές ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του συνεργάτες όπως ο Κωνσταντής Πιστιόλης, ο Γιάννης Χαρούλης, ο Ψαραντώνης, η Μαρίνα ∆ακανάλη, o Γρηγόρης Κλιούμης, ενώ στους στίχους συνεργάζεται με τον Γιώργο Γκώνια, αλλά και με τους Μιχάλη Μπουρμπούλη, Ασκληπιάδα Κυριακού, Βασίλη Μανέλα. Τη συνέντευξη πήρε η Ζωή Γεωργούλα Πώς θα χαρακτήριζες το είδος της μουσικής που γράφεις; Αν πρέπει όντως να την χαρακτηρίσω κάπως, θα έλεγα σύγχρονο ελληνικό παραδοσιακό ροκ ή ελληνικό ροκ με παραδοσιακά όργανα. Και ο Νικόλας ο Άσιμος ροκ έπαιζε, αλλά δεν θα χαρακτήριζα τον ήχο του ως ηλεκτρικό. Το σάζι πώς το διάλεξες; Ξεκίνησα με κιθάρα ψάχνοντας παράλληλα και τα ανατολίτικα όργανα. Πρώτα έμαθα το ούτι και στη συνέχεια ανακάλυψα το σάζι, του οποίου αγνοούσα την ύπαρξη. Αγόρασα ένα, αφού ήταν αρκετά φθηνό, και κόλλησα. Επειδή έχω παρελθόν ροκ, το σάζι μου θυμίζει ηλεκτρική κιθάρα. Ειδικά στο τούρκικο παίξιμο, το σάζι είναι μοναχικό και στιβαρό όργανο, τα δίνεις όλα. Εκείνοι χτυπούν και το όργανο ενώ παίζουν. Όταν γράφεις τραγούδια, ποιο όργανο χρησιμοποιείς; Κιθάρα και σάζι βασικά, αλλά έχω γράψει και με άλλα όργανα. Αυτός είναι ο λόγος που μου αρέσει να καταπιάνομαι με διαφορετικά όργανα, γιατί κάθε όργανο σου βγάζει κάτι άλλο. Το πρώτο όργανο που έχω παίξει είναι φυσαρμόνικα. Θεωρείς ότι το να γράφει κάποιος τραγούδια είναι ταλέντο ή είναι κάτι που κατακτιέται με την τριβή και το χρόνο; Η γνώμη μου είναι ότι είναι έμφυτο. Τι σε εμπνέει για να γράψεις; Συνήθως γράφω όταν είμαι μόνος και μελαγχολικός. Η έμπνευση προκύπτει από αρνητικά συναισθήματα και γι’ αυτό ίσως καμιά φορά τα αποζητάμε κιόλας. Eπίσης, μικρότερος, όταν έπρεπε να διαβάσω, μου ερχόταν να γράψω μουσική. Η κρίση αποτελεί ερέθισμα; Βέβαια, είπαμε όλα τα αρνητικά! Η δεύτερη δισκογραφική δουλειά μου είναι πιο ροκ και αυτό δεν νομίζω ότι είναι τυ-

Στις καλοκαιρινές του παραστάσεις συνεργάστηκε με την Φωτεινή Βελεσιώτου σε ένα σχήμα με πολύ ενδιαφέροντα όργανα και άκουσμα: Ο ∆ημήτρης Μπρέντας στο κλαρίνο, την γκάιντα και το καβάλ, ο Γιώργος Μαγαλιός σε παραδοσιακά κρουστά, ο ∆ιονύσης Μακρής στο κοντραμπάσο και ο ίδιος ο Βαγγέλης Καζαντζής στη δωδεκάχορδη κιθάρα και το σάζι, δημιούργησαν έναν ατμοσφαιρικό και συνάμα επιβλητικό ήχο. Αυτό το σχήμα θα συνεχίσει τις παραστάσεις και το χειμώνα, αρχής γενομένης με τα δύο πρώτα Σάββατα (4 και 11) του Οκτώβρη, στο

χαίο. Γιατί επέλεξες να λες εσύ τα τραγούδια που γράφεις; Ξεκίνησα να τραγουδώ στα ντέμο για τα τραγούδια που έγραφα. Ωστόσο, επειδή πολλοί τραγουδοποιοί τραγουδούν τα τραγούδια τους, πήρα κι εγώ το θάρρος. Άλλωστε ποτέ δεν μου άρεσαν οι καλογυαλισμένες φωνές, προτιμώ μια ακατέργαστη φωνή. Το σημαντικό είναι η ψυχή που βάζεις στην ερμηνεία. Είναι ένας δρόμος που τον άνοιξαν τραγουδοποιοί όπως ο Μάνος Λοΐζος. Αν, όμως, αισθανθώ ότι κάποιο τραγούδι δεν μου πάει ή δεν μπορώ να το πω, ζητάω από κάποιον τραγουδιστή να το πει. Το έχω κάνει αυτό με τον Γιάννη Χαρούλη, την Φωτεινή Βελεσιώτου, τον Ψαραντώνη, την Μαρίνα ∆ακανάλη και άλλους. Νομίζεις ότι υπάρχει ακόμα λόγος να βγαίνουν cd ή έχουν αντικατασταθεί από το διαδίκτυο, ως τρόπος προώθησης της μουσικής; Νομίζω ότι ακόμα υπάρχει λόγος, αλλά όχι όπως παλιότερα. Χρειάζεται η επίσημη έκδοση για να μπορούν να παιχτούν τα τραγούδια στο ραδιόφωνο -όσο υπάρχει και αυτό ακόμα. Προσωπικά, έχω ανάγκη το χειροπιαστό, το αισθάνομαι σαν ολοκλήρωση μιας δουλειάς. Επίσης, αισθάνομαι σημαντικό να προτείνω μια σειρά για να ακούσει κάποιος τα τραγούδια της δουλειάς μου. Είναι μια ενότητα, ένας ολόκληρος κόσμος το cd. Έχεις κάνει ενδιαφέροντα βίντεο για μια σειρά από τραγούδια, χρησιμοποιώντας animation. Προσπαθούμε να προσέχουμε τα βιντεάκια μας, γιατί ξέρουμε ότι πια ο περισσότερος κόσμος ακούει τα τραγούδια από το you tube. Σκεφτόμαστε, μάλιστα, κάποια στιγμή στις παραστάσεις μας να τα προβάλλουμε με προτζέκτορα. Το να μιλήσουμε για κρατική πολιτική στον πολιτισμό είναι μάλλον αστείο.

Ρυθμός Stage. Ενώ, την Τετάρτη 17 του Σεπτέμβρη μπορείτε να ακούσετε τον Βαγγέλη στους Θεσσαλούς. Αφορμή για τη συνομιλία μας ήταν μια από αυτές τις καλοκαιρινές παραστάσεις του. Τα τραγούδια του έχουν μια πηγαία ορμή, ίσως αυτή που μπορούν να περιγράφουν τα παραδοσιακά όργανα όταν καλούνται να ερμηνεύσουν ροκ ήχους. Μιλήσαμε για μια σειρά ζητήματα που απασχολούν τους νέους καλλιτέχνες, για τη μελαγχολία που αποζητά η σύνθεση, αλλά και για την επιλογή του να τραγουδά, αυτός κυρίως, τα τραγούδια που γράφει.

Εσύ, ως νέος καλλιτέχνης, έχεις βρει κάπου, από κάποιο δήμο ίσως, υποστήριξη με όραμα; Είναι δύσκολη η κατάσταση, αλλά υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις που εντυπωσιάζουν. Για παράδειγμα, ο δήμος Καρπενησίου κάνει πολύ καλή δουλειά: τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια διοργανώνουν σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων σε πολλά χωριά της επικράτειας του δήμου. Λειτουργούν πολύ οργανωμένα και αποκεντρωτικά. Εμείς παίξαμε φέτος σε χωριά όπου ο κόσμος άκουσε με ενδιαφέρον και ενθουσιασμό το πρόγραμμά μας. Ελπίζεις σε κάτι διαφορετικό από τους δήμους, τώρα με την αλλαγή του αυτοδιοικητικού χάρτη; Μακάρι να δούμε τα πράγματα να αλλάζουν. Τι συμβαίνει με τους χώρους για ζωντανές μουσικές παραστάσεις -στην Αθήνα, αλλά και στην επαρχία-, μοιάζει να εκλείπουν; Υπήρξαν κατάλληλοι, προσεγμένοι και ζεστοί χώροι, χωρητικότητας περίπου 100 ανθρώπων, όπως ο Πυρήνας, που ήταν φωλιά για τους νέους καλλιτέχνες. Όλα αυτά τα μαγαζιά έχουν πλέον κλείσει στην Αθήνα. Είναι δύσκολα τα πράγματα στους χώρους των ζωντανών παραστάσεων, έχουν μείνει μόνο δυο - τρεις μεγάλοι χώροι. Εσύ λειτουργείς ως τρία σε ένα, όπως πολλοί νέοι καλλιτέχνες, δηλαδή καλλιτέχνης, μάνατζερ του εαυτού σου και γραφίστας; Εγώ κάνω και τον ηχο-

λήπτη..! Το πράγμα είναι πολύ δύσκολο και, σαν να μην έφτανε, ήρθε και η εφορία να προστεθεί. Πραγματικά δεν είναι δουλειά μας να κλείνουμε παραστάσεις και δεν πρέπει να κάνουμε εμείς και αυτό το κομμάτι της δουλειάς. Ωστόσο, και τα γραφεία προώθησης είχαν ξεφύγει ως προς τα χρήματα που ζητούσαν. Είμαι πολύ τυχερός γιατί έχω ένα δικό μου άνθρωπο να κάνει αυτήν τη δουλειά για εμάς. Μπορείς τελικά να επιβιώσεις οικονομικά ως τραγουδοποιός ή χρειάζεται να κάνεις και δεύτερη δουλειά; Κάνω και δεύτερη δουλειά, διδάσκω σε μουσικά σχολεία ως αναπληρωτής. Αν δεν είχα αυτή τη δουλειά δεν θα έβγαινε… Πώς είναι η εμπειρία της διδασκαλίας; Μου αρέσει πάρα πολύ. Νομίζω ότι τα παιδιά σήμερα είναι πιο προβληματισμένα, πιο ώριμα. Αισθάνομαι ότι υπάρχει ελπίδα.

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Η δυσκολία της ερμηνείας των Βακχών είναι γνωστή. Οι “Βάκχες” δεν είναι ανοιχτές σε ερμηνείες με τον τρόπο που είναι άλλες τραγωδίες. Είναι επικίνδυνα ερμητικές, γι’ αυτό το ερμηνευτικό σχήμα που θα επιλέξει ένας σύγχρονος σκηνοθέτης οφείλει εδώ να έχει μεγαλύτερη συνοχή, συνέπεια, ολοκληρωμένη φιλοσοφική θεώρηση και βαθιά γνώση του αρχαίου κόσμου και των ιδιαιτεροτήτων της αρχαίας θρησκείας, ιδία της πολιτικής θρησκείας της Αθήνας (όπως την ανέλυσε ευφυώς ο Ρόμπερτ Πάρκερ στο βιβλίο του “Η θρησκεία στην αρχαία Αθήνα”). Ίσως γιατί ο Ευριπίδης αγγίζει το συγκλονιστικό πυρήνα του υπαρξιακού ερωτήματος και επιχειρεί να το συνδέσει με την πολιτική οργάνωση της κοινωνίας. Πόσο πιο δύσκολο στοίχημα θα μπορούσε να βάλει ένας ποιητής;

«Αφέντης μου ο ∆ιόνυσος, όχι η Θήβα» Oι «Βάκχες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

καθώς συνέρχεται, βλέπει να κρατά στα χέρια της το κεφάλι του παιδιού της, ξεριζωμένο από το σπαραγμένο του σώμα. Η συνείδηση της πράξης έρχεται, όταν είναι πια πολύ αργά.

Αναποφάσιστη παράσταση

ο ερώτημα που τίθεται είναι η ίδια η έννοια της ανθρωπινότητας. Ο Πενθέας αποτελεί σύμβολο του έλλογου ανθρώπου, σύμβολο του πολίτη. Άντρας πάνω στην ακμή της ηλικίας του και άρχοντας μιας πόλης που έχει οργανωμένη πολιτική ζωή, θεσμούς και νόμους, αρνείται τον άλογο κόσμο των παθών και των ενστίκτων, την υποταγή σε μια έννοια του θείου που επαναφέρει τον άνθρωπο στις ζωικές του ρίζες. Που καταστρέφει μ’ ένα λόγο την ανθρωπινότητα. Αντίθετα, τον κόσμο του ∆ιονύσου εκπροσωπούν οι γεροντότεροι, που τιμούν τα πατροπαράδοτα και τα ταυτίζουν με τη σοφία (στχ. 200), σύμβολα αυτοί ενός κόσμου χαμένου στο μυθικό, στο θαυμαστό και το ανεκλάλητο, το τερατώδες. Ο ιδρυτής της Θήβας, Κάδμος, και ο μάντης Τειρεσίας –αυτός που υπήρξε άντρας και γυναίκα διαδοχικά μέσα στο ίδιο σώμα. Ένας κόσμος μαγείας και συντήρησης, γήινος και χθόνιος μαζί (τη χθόνια φύση του ∆ιονύσου έδειξε καλά στο βιβλίο της «Ο ∆ιόνυσος και η θεά Γη», η Μαρία ∆αράκη), στον οποίο κυριαρχούν οι γυναίκες, αυτές που δεν είναι πολίτες, δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα και υποχρεώσεις. Ο Ευριπίδης είναι σκεπτικιστής, αν όχι άθεος. ∆εν είναι μισογύνης κατά πώς λανθασμένα τον θέλει μια παράδοση, είναι όμως άνθρωπος του καιρού και του τόπου του, και μέσα από την ιστορική του εμπειρία ορίζει την έννοια του πολίτη.

“

Η κοινωνία των ανθρώπων, η κοινωνία της λογικής ερμηνείας, των θεσμών και των νόμων, απέναντι στη φύσιν, είναι δύσκολη και εύθραυστη. Οι άνθρωποι είναι έτοιμοι πολύ γρήγορα να απαρνηθούν τους συλλογισμούς και τον έλεγχο των συμπερασμάτων τους.

Έτοιμοι να δεχθούμε το «θαύμα» Η κοινωνία των ανθρώπων, η κοινωνία της λογικής ερμηνείας των πραγμάτων, των θεσμών και των νόμων ο κόσμος, απέναντι στη φύσιν, είναι δύσκολη και εύθραυστη. Οι άνθρωποι είναι έτοιμοι πολύ γρήγορα να απαρνηθούν τους κουραστικούς συλλογισμούς και τον έλεγχο των συμπερασμάτων τους, τη συμπερίληψη στην προσπάθεια ερμηνείας πολλών και διαφορετικών παραμέτρων που οδηγούν σε πολλές εναλλακτικές λύσεις, από τις οποίες πρέπει κάθε φορά με συνέπεια να επιλεγεί η καλύτερη. Είναι έτοιμοι να δεχτούν το θαύμα. Ας διακινδυνεύσουμε μια αναλογία με τη σύγχρονη εποχή: όλες αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας, τα μυστικά σχέδια, η καταφυγή σε μια υποβαθμισμένη θρησκευτικότητα όπου το θείο και το ιερό παίζουν μικρό ρόλο, οι αποκρυφιστικές οργανώσεις με πολιτικές βλέψεις (ξεχνάμε συχνά το αποκρυφιστικό κομμάτι των ναζιστικών θεωριών και την επιρροή που ασκεί), ακόμα και η ιδεολογία μιας παντοδύναμης αποϊδεολογικοποιημένης επιστήμης ασκούν τρομερή γοητεία και έρχονται να αντικαταστήσουν το δύσκολο κόσμο της λογικής σκέψης και ερμηνείας των φαινομένων. ∆εν θα επεκταθούμε στην ανάπτυξη της αναλογίας. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται και το ολίσθημα του Πενθέα: δεν φτάνει ως το τέλος, δεν υπερασπίζεται ως το τέλος τον κόσμο του. Αμφιβάλλει. Ζητά να δει την άλλη πλευρά, ταλαντεύεται. Και τιμωρείται. Ο κόσμος του ∆ιονύσου είναι άγριος, ορμητικός, ενστικτικός. ∆εν είναι ένας κόσμος ελεύθερου ερωτισμού. Είναι ο κόσμος που καταλύει τα μεγάλα ταμπού του πολιτισμού: ανθρωποφαγία, ωμοφαγία, αιμομιξία. Που καταλύει τα όρια των αντιθέτων. Μπροστά του υποχωρεί και η Άρτεμη και η Αφροδίτη. Οι «Βάκχες» γράφτηκαν στο τέλος της ζωής του Ευριπίδη, παραστάθηκαν μάλιστα το 405 π.Χ., μετά το θάνατό του. Λίγο καιρό μετά έληξε και ο Πελοποννησιακός πόλεμος αφήνοντας πίσω του μια πληγωμένη Αθήνα, μια αποδυναμωμένη Ελλάδα, το μεγάλο θεσμό της αρχαίας Ελλάδας, την πόλη-κράτος, σε πτωτική πορεία και το όνειρο της δημοκρατίας σχεδόν αποσαθρωμένο. Ο άγριος ∆ιόνυσος των Βακχών είχε νικήσει. «Αλλά Πενθέως η τάλαιν’ έχω κάρα», αναφωνεί η Αγαύη συγκλονισμένη, όταν,

Στην παράσταση της Άντζελας Μπρούσκου υπήρχε μια συνέπεια στην επιλογή της ετεροβαρούς ερμηνείας προς την πλευρά του ∆ιονύσου κι αυτό εγγράφεται στα θετικά της παράστασης, που, ομολογουμένως, είχε καλές προθέσεις, αλλά σ’ αυτές έμεινε. Η σκηνοθέτρια ήταν αναποφάσιστη: να προτιμήσει τη γυναικεία οπτική, την πολιτική, την ψυχολογική; Κάτι άλλο; Όλα μαζί; Όμως υπήρχαν και σοβαρές παρερμηνείες. Όποια κι αν είναι η ερμηνευτική θέση, τίποτε δεν δικαιολογεί ένα Πενθέα με σκευή και παρουσία φανατισμένου στρατοκράτη. Ο Άρης Σερβετάλης διαθέτει πλούσια εκφραστικότητα και ασύγκριτη σωματική κίνηση, εδώ ωστόσο καθηλώθηκε σε μια αμήχανη ερμηνεία, πολύ υψηλότονη στην αρχή -παρουσιαστικό, κοστούμι και εκφορά του λόγου παρέπεμπαν σε έργα πολιτικής επιστημονικής φαντασίας του τύπου «Εμείς» του Ζαμιάτιν- η οποία γρήγορα χαμήλωνε τους τόνους και άφηνε αδικαιολόγητη στα μάτια του θεατή τη μεταστροφή. Η Αγλαΐα Παππά ήταν ένας εξίσου αμήχανος ∆ιόνυσος, που δυσκολευόταν να διαχειριστεί τα θηλυκά στοιχεία στην ερμηνεία της και δεν έβρισκε τρόπο να απελευθερώσει τα αρσενικά. Κατά στιγμές, ωστόσο, πασπάλιζε το λόγο με μια υπόγεια, ελαφρώς θυμωμένη ειρωνεία, που έδινε ενδιαφέρουσες υποδηλώσεις. Η Αγαύη της Άντζελας Μπρούσκου δεν απέδιδε την εκρηκτική βακχεία που απαιτείται για να δικαιολογηθεί ο σπαραγμός και η ωμοφαγία, πολύ περισσότερο η ακούσια παιδοκτονία. Ήταν πειστικότερη, όμως, μετά την αποκάλυψη. Η χρήση του μικροφώνου (επιτέλους γιατί; συνηθισμένο πια, άκομψο και βαρετά αναμενόμενο) «έκοψε» γρήγορα τις τραγικές νότες του Κάδμου, οδηγώντας τον Γιώργο Μπινιάρη, ακόμα και μετά την απελευθέρωσή του από αυτό, σε μια ερμηνεία που αδικούσε και τον ήρωα που ερμήνευε και τις δυνατότητες του καλού ηθοποιού. Ο Χορός, αποτελούμενος από άντρες και γυναίκες μαζί για να φανεί το φυλετικό επίπεδο των Βακχών, ήταν ένα αρκετά δυνατό σημείο της παράστασης. Ειδικά επειδή δεν πλεόναζε ο ερωτισμός, που χρησιμοποιούν λανθασμένα πολλοί σκηνοθέτες (επιμέλεια: Ερμής Μαλκότσης). Τα κοστούμια παρέπεμπαν διαρκώς, αλλά η παραπομπή χανόταν ολοένα, γιατί δεν υπήρχε συνέπεια και αιτιολόγηση στην επιλογή. Κορυφαίο ενδυματολογικό ατόπημα η Βάκχη του Πενθέα με το στενό φόρεμα και τις πέρλες… Ενδιαφέρουσα η μουσική του ∆ημήτρη Καμαρωτού, γινόταν ένας ηχητικός χώρος μέσα στον οποίο διαδραματίζονταν τα γεγονότα. Η μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά είναι μνημείο λόγου, μια πραγματική διατριβή στην ποιητική μεταφορά και ανάδειξη του αρχαίου λόγου στη νεοελληνική γλώσσα.

Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

1063

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

ΒΙΒΛΙΟ

Άλλοτε και τώρα Νίκη Τρουλλινού «Το τελευταίο καλοκαίρι της αθωότητας» Εκδόσεις Εστίας Μάρτιος 2014

Νίκη Τρουλλινού έχει ήδη συμπληρώσει είκοσι συναπτά έτη συγγραφικής παρουσίας, καθώς το πρώτο βιβλίο της εκδόθηκε το 1995 αλλά περιείχε πεζά ήδη δημοσιευμένα. Τον Μάρτιο του 2007, όταν συμπλήρωνε μία διαφορετική εικοσαετία, εκείνη της μάχιμης δικηγορίας, και το γράψιμο αναβαθμιζόταν γι’ αυτήν από ερασιτεχνική σε κύρια ενασχόληση, δήλωνε σε συνέντευξή της ότι “αγαπά το διήγημα”. Πρόσθετε, μάλιστα, πως νομίζει ότι ταιριάζει στον χαρακτήρα της, τονίζοντας, “Είναι τα μικρά πράγματα που προτιμώ”. Κι όμως, παρ’ ελπίδα, το επόμενο βιβλίο, που εκδόθηκε Ιανουάριο 2009, ήταν μυθιστόρημα. Με αυτό φαίνεται πως άνοιξαν οι πόρτες του μεγάλου εκδοτικού οίκου, που “δύσκολα εκδίδει διηγήματα”, όπως παρατηρούσε στην προαναφερθείσα συνέντευξη. Οπότε, βρέθηκε κι αυτή, έστω και λίγο καθυστερημένα, “στον αστερισμό του μυθιστορήματος”, που τότε πίστευε και ορθά ότι ζούσαμε. Αν ως κριτήριο ληφθεί η κριτική υποδοχή, αυτή η πρώτη μεταπήδηση από το διήγημα στο μυθιστόρημα θα μπορούσε να θεωρηθεί επιτυχημένη. Ωστόσο, παρότι το επόμενο βιβλίο της, με τα τρέχοντα στάνταρ, σχετικά αργεί, εκδίδεται εφέτος, δηλαδή μετά πέντε έτη, χρονική απόσταση που προοιωνίζεται μυθιστόρημα, αυτό είναι συλλογή διηγημάτων. Όπου, και πάλι αλλάζει ο εκδότης. Αυτήν τη φορά, η υποδοχή υπερβαίνει σε θέρμη όλες τις προηγούμενες, εκείνης του μυθιστορήματος συμπεριλαμβανομένης. Μέχρι που εκφράστηκε η άποψη ότι πρόκειται για μακράν το καλύτερο βιβλίο της, ενώ η ίδια αναφέρεται πλέον μεταξύ των αναγνωρισμένων μαστόρων του είδους διήγημα, διεκδικώντας σχεδόν τη μονοκρατορία της θήλειας μαστόρισσας. Νεόκοπη κριτικός λογοτεχνίας, μάλιστα, συμπεριλαμβάνει τη συλλογή στις λιγοστές που “ανανεώνουν την εμπιστοσύνη μας στο είδος του διηγήματος”. Βεβαίως, στον καιρό της κρίσης, το κέλευσμα του “positive thinking” και ως έξωθεν ερχόμενο, βρίσκει μεγάλη απήχηση, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για συγγραφείς που έχουν επαινεθεί στο παρελθόν, οπότε ο βιβλιοπαρουσιαστής που επείγεται διαβάζει τις κριτικές αντί του έργου. Ωστόσο, κατά μία άλλη ανάγνωση, η επιστροφή της Τρουλλινού στο διήγημα, όπως επιγράφει τα πεζά της, προβληματίζει. Κατ’ αρχήν, μπορεί να μην πρόκειται για επιστροφή αλλά περί αγρανάπαυσης, εν αναμονή ανάκτησης της γονιμοποιού δύναμης, που απαιτεί ένας μυθιστορηματικός διάπλους. Άλλωστε, από τα συνολικά 21 πεζά, τα εννέα έχουν δημοσιευτεί εντός της ενδιάμεσης πενταετίας, αρχής γενομένης από την επομένη της έκδοσης του μυθιστορήματος. Είναι κι αυτός ένας τρόπος να διατηρεί κάποιος συγγραφέας την αναγνωρισιμότητά του. Κυρίως, όμως, προβληματίζει το κατά πόσο πρόκειται για διηγήματα, όπως ήταν τα προηγούμενα δικά της πεζά, και όχι για ιστορίες, από αυτές που βγαίνουν στα απόνερα ενός μυθιστορήματος. Οπότε αναφύεται και το γενικότερο ερώτημα, αν είναι δυνατόν ένας συγγραφέας να παλινδρομεί ανάμεσα στις δυο φόρμες. Με το πρόσφατο βιβλίο της, η Τρουλλινού αριθμεί 50 διηγήματα και ένα μυθιστόρημα. Τα 29 προ μυθιστορήματος, μοιρασμένα σε τρεις συλλογές, τα 21 μετά, σε μία συλλογή. Θα διακινδυνεύαμε την άποψη πως πρόκειται για ιστορίες. Μάλιστα, θα προχωρούσαμε στην υπόθεση εργασίας ότι αυτό είναι επακόλουθο της συγγραφής του μυθιστορήματος. Με άλλα λόγια, διατεινόμαστε, ότι άπαξ και κάποιος ενδώσει στη μυθιστοριογραφία, η επιστροφή στο διή-

άλλο λογοτεχνικό είδος, ποιοτική διαγημα είναι δύσκολη. Η Τρουλλινού, όπως παρατηρούσαμε βάθμιση. Υπάρχουν επιτυχημένοι μυθιμε αφορμή την πρώτη συλλογή διηγημά- στοριογράφοι, που βραβεύτηκαν για τις των της, είχε δείξει ότι διαθέτει αίσθημα ιστορίες τους. Λ.χ., ο Μένης Κουμαντααφηγηματικής οικονομίας διηγηματο- ρέας και η Ρέα Γαλανάκη. Το ίδιο μπορεί γράφου. Το κύριο χαρακτηριστικό ήταν να συμβεί με την περίπτωση της Τρουλο βραχύς λόγος, που δημιουργεί ατμό- λινού, που με τις προηγούμενες συλλοσφαιρα και μετακενώνει αισθήματα, έτσι γές, εκείνες με τα διηγήματα, έμεινε όπως πυκνώνει τις περιγραφές με το στους επιλαχόντες της βραχείας λίστας. ρήμα ή το ουσιαστικό στα νοούμενα, ή Άλλωστε, οι ιστορίες, τόσο με τον τρόπο γέρνει προς τη μεταφορική σημασία των γραφής όσο και με την σαφώς διαγελέξεων, αφήνοντας τελικά αίσθηση έλ- γραμμένη υπόθεση, έχουν το ατού να ελλειψης. Με το μυθιστόρημα πέρασε σε κύουν πλατύτερο αναγνωστικό κοινό. ένα λόγο αναλυτικό. Η χρήση παρόμοιου Γεγονός, που επηρεάζει τους κριτές, λόγου, που είναι πλησιέστερα στον κοινό καθώς επιζητούν για τις επιλογές τους τρόπο διατύπωσης, κατά κανόνα παγιώ- την έξωθεν καλή μαρτυρία. Αν και τενεται και ως ευχερέστερη. Εξ ου, και οι λικά, μία καθοριστική παράμετρος είναι το θέμα του απώλειες σε προς βράδιηγηματοβευση βιγράφους, βλίου. εφόσον ενΤο θέμα δώσουν στις στα βιβλία σειρήνες της της Τρουλλιαγοράς. Στη νού παραμέσυνέχεια, νει σταθερό. μπορεί να Ούτε στο γράφουν πρόσφατο σύντομα αλλάζει. πεζά, αλλά Είναι ο επιαυτά είναι λεκτικός και “short stoπερίπλοκος ries”, που τρόπος που διαφέρουν δουλεύει η από το μυθιμνήμη, με στόρημα Ηράκλειο. Η Πλατεία Λιονταριών, μόνιμο δρομόνο ως εδώ προβάλλει η οδός ∆αιδάλου. μοδείχτη το προς την συναίσθημα. έκταση. Στα πρόσφατα πεζά της Τρουλλινού, Μόνο που στην πρόσφατη συλλογή, οι αφηγηματικοί τρόποι είναι μεν διαφο- όπως και στο μυθιστόρημα, η μνήμη ρετικοί, αλλά δείχνουν δουλεμένοι. Με εστιάζει σε συγκεκριμένη χρονική πετο κατάλληλο μοντάρισμα των επιμέ- ρίοδο, τα τέλη της ∆ικτατορίας και την ρους σκηνών, αποφεύγονται πλατει- αρχή της Μεταπολίτευσης. Ούτε ο αφηασμοί και συγκινησιακά κρετσέντα. Αυτή γητής αλλάζει, παρόλο που η αφήγηση η συρραφή, που επιτρέπει χρονικά πη- διαφοροποιείται. Άλλοτε σε πρώτο και δήματα, δίνει αίσθηση πύκνωσης, δια- άλλοτε σε τρίτο πρόσωπο, με τον λόγο φορετικού, όμως, τύπου από εκείνη του να μοιράζεται σε διαφορετικές γυναίκες διηγήματος. Εδώ, πρόκειται μάλλον για και άνδρες, αυτοί λιγότεροι, όλοι τους επινοήματα μοντερνίστικης μυθιστοριο- παραπλήσιας ηλικίας. Ωστόσο, υπάρχει γραφίας. Ένα παράδειγμα επιτυχημένου πάντα σαν προέκταση της δικής τους μονταρίσματος συνιστά το ομότιτλο, φωνής, εκείνη του αφηγητή, που αποπρώτο στην παράταξη, διήγημα της συλ- τιμά και ασκεί κριτική. Αυτό το διευκολογής. Σε άλλα, όπως το «Σκοτεινός θά- λύνει η δομή αρκετών ιστοριών σε δυο λαμος», η τεχνική δείχνει να πάσχει στην χρονικά επίπεδα, το τότε της νεότητας εκτέλεσή της. Αλλά και το σχήμα λόγου και το τώρα. Στο πρόσφατο βιβλίο, της μεταφοράς διαφοροποιείται. Στο ωστόσο, σαν να αλλάζει η σχέση αφηδιήγημα, είναι σύνδρομο στοιχείο της ελ- γητή και προσώπων, καθώς εκείνος προλειπτικής αφήγησης, ενώ, στο μυθιστό- βάλλει περισσότερο απόλυτος. Είτε εξωρημα, συμβάλλει στην εκφραστική δύ- ραΐζει είτε καταδικάζει καταστάσεις το ναμη των περιγραφών, που κερδίζει ένα κάνει μετ’ επιτάσεως. Παράδειγμα: Προς πλατύτερο αναγνωστικό κοινό. Ένα πα- ηρωοποίηση χρησιμοποιείται μία φράση ράδειγμα παρόμοιου φορτισμένου λόγου κλισέ, “Οι παλιοί, οι μπαρουτοκαπνιαπό το «Πάμε μια βόλτα στο Κατίν»: “Οι σμένοι του Πολυτεχνείου”. Προς χλεύη οργανώσεις, που είχαν αλωνίσει κιόλας επιστρατεύονται περιγελαστικά επίθετα, τα στάχυα της νιότης τους”, γράφει για “Το άγγιγμα των Αγίων Ολυμπιακών τις κομματικές οργανώσεις με την Αγώνων τα στρίμωξε όλα στα μεταμονοπτική ενός, περασμένα τα πενήντα, τέρνα παπούτσια.” Καταλήγει, ωστόσο, “δραπέτη στον λειμώνα των εξομολογή- ειρωνεία, η κριτική να έρχεται από τη σεων που αναμόχλευε παλιές ιστορίες”. γενιά που πρωταγωνίστησε στα χρόνια Τον ίδιο στόχο έχουν και τα εμφατικά ξε- της Μεταπολίτευσης. Γνωστά πρόσωπα, όπως “ο σκηνοθέκινήματα ορισμένων ιστοριών, όπως το “Ήταν ο θάνατος που μας έφερε πάλι της των μεγάλων πλάνων που επέμενε κοντά” στο «Μεταφυσικές ακροβασίες». να χώνει τα δάχτυλα στον τύπο των ήλων Όσο για την αίσθηση της έλλειψης, που της Ιστορίας”, και κυρίως, οι τόποι δεν αφήνει το διήγημα, ουδόλως σχετίζεται κατονομάζονται, αλλά δηλώνονται περιμε το “ανοιχτό τέλος”, κι αυτό ένα μον- φραστικά πλην όμως πεντακάθαρα. Στον τερνίστικο στοιχείο, που προτιμάται σε αναγνώστη μυθιστορημάτων και ιστοορισμένα πεζά της συλλογής. Κυρίως ριών δεν αρέσουν οι λογοτεχνίζουσες νύεκείνα που δείχνουν σαν αφηγηματικές ξεις. Οι εκτενέστερες περιγραφές αφοπαρεκβάσεις ή επεισόδια του μυθιστο- ρούν τόπους, με πρώτη και καλύτερη την ρήματος, επικεντρωμένα σε δευτερεύον- Κρήτη, γενέτειρα της συγγραφέως. Εδώ, τες χαρακτήρες. Ή και κάποια άλλα, με η αφήγηση γίνεται μακροπερίοδη, μόνο δομή σκαριφήματος, που θα μπορούσαν που δεν έχει τη φιδίσια χάρη των αλλονα απλωθούν σε νουβέλα ή, ακόμη, και τινών περιγραφών. Η παράταξη των προτάσεων έχει έναν τυποποιημένο χασε μυθιστόρημα. Πιθανώς και να μακρηγορούμε γύρω ρακτήρα, σχεδόν μηχανιστικό, με συνδεαπό την ειδολογική διαφορά διηγήματος τικό τις άνω τελείες. Συνήθως, και πάλι και ιστορίας, αλλά ο σκοπός είναι προς μεγέθυνση των εντυπώσεων, χρηκαλός. Αν μετριαστεί ο μύθος περί νέας σιμοποιείται ο πληθυντικός, καταλήγονάνθησης του διηγήματος, μπορεί και να τας σε ξεφτισμένες φράσεις. Λ.χ., “κι η αναχαιτιστεί κάπως η πρόσφατη μόδα γιαγιά, γυναίκα ταλαιπωρημένη από Κατης διηγηματογραφίας. Κι αυτό, επειδή, τοχές και ∆ικτατορίες, από διώξεις και με τα ψέματα και τα πες πες, τελικά θα συμβιβασμούς...” Εκτός από τις ιστορίες, που συγγεπιστέψουμε ότι ζούμε στον φωτεινό αστερισμό του διηγήματος. Κατά τα νεύουν με το μυθιστόρημα, υπάρχει μία άλλα, έχουν και οι ιστορίες, όπως κάθε “σύντομη ιστορία” γραμμένη κατά πα-

ραγγελία με δοσμένο το θέμα και αρκετές άλλες, που, εν μέρει ή αποκλειστικά, αντανακλούν την οπτική του σημερινού ευαισθητοποιημένου πολίτη. Στην κατά παραγγελία, ζητήθηκε πεζό έως 300 λέξεις που να στεγάζεται κάτω από τον γενικό τίτλο «Η δική μας Ελλάδα». Κατά την συνοδευτική επεξήγηση του παραγγελιοδότη, που ήταν η Εταιρεία Συγγραφέων, θα έπρεπε, εν έτει 2012, “να δείχνει πως η χώρα μας έχει και τις φωτεινές της πλευρές, έχει δηλαδή τις αντιστάσεις της, την ιδιαίτερη ψυχή της”. Το πεζό της Τρουλλινού, «Τα πορτοκάλια του ∆αιδάλου», είναι μια ουτοπική φαντασίωση αλληλέγγυας συμπεριφοράς. Την προκάλεσε ένα τυχαίο συμβάν, που έκανε τους ανθρώπους “να κοιταχτούν χωρίς τεθλασμένες”. Έχει τη χροιά περισσότερο παραμυθιού. Μόνο που ούτε καν μικρά παιδιά δεν θα το πίστευαν. Βεβαίως, τοποθετείται σε εμπορικό πεζόδρομο της πόλης του Ηρακλείου, που οδηγεί στην πλατεία Λιονταριών, όπου μπορεί οι άνθρωποι να προστρέχουν ακόμη σε βοήθεια. Κεντρικό πρόσωπο του κατά παραγγελία πεζού είναι ένας αχθοφόρος, πιθανώς παραγιός μανάβη, που αναφέρεται ως “παιδί, χωρίς όνομα, χωρίς τόπο προέλευσης”. Σε αυτήν τη συλλογή, κύριο μέλημα της συγγραφέως φαίνεται να είναι τα κοινωνικά προτάγματα, από την προστασία των ζώων μέχρι τη συμπαράσταση στους μετανάστες. Σε ένα διήγημα («Η Τόντο»), κυριαρχεί το σοκ που προκαλεί βιαιοπραγία κατά γάτας, ανεξάρτητα αν αυτή κατούρησε τον θύτη. Σε ένα άλλο («Σίδερα, παλιοσίδερα και άλλα συναφή»), σκύλος εμφανίζεται ως νοήμονας σύντροφος και τηλεθεατής, παρακαθήμενος του αφηγητή. Μεγαλύτερη είναι η παρουσία των μεταναστών: σε τρία διηγήματα πρωταγωνιστούν και σε τέσσερα εμφανίζονται ως δευτεραγωνιστές. Ο αγλαϊσμός τους πλησιάζει εκείνον των ηρώων του Πολυτεχνείου, αν δεν τον υπερβαίνει, όταν γίνονται συγκρίσεις με τη συμπεριφορά των ντόπιων, όπως στο «Ακορντεόν ανάπηρο» ή στο «Η ξένη», που έχουν στόχο να εξάρουν την αξιοπρεπή και φιλική στάση τους. Στην κατακλείδα ενός άλλου διηγήματος («Μικρές ιστορίες για όνειρα»), δίνονται σχεδόν επικές διαστάσεις στην “Αλβανή παραδουλεύτρα, που με τα πόδια είχε περάσει βουνά και διάσελα κάπου στα 1990” Σε αυτά τα διηγήματα, η συγκίνηση αφήνεται ανεξέλεγκτη, ανταμείβοντας όσες αγόρασαν το βιβλίο χάριν του τίτλου του, που υπόσχεται τη συναισθηματική φόρτιση του μπεστ σέλερ. Αν και το βούρκωμα θα το φέρει η ιστορία του τυφλού μετανάστη στη Γερμανία από την Ανατολία και της Γερμανίδας πόρνης. Ένας λόγος παραπάνω, γιατί αγγίζει μία άλλη ευαίσθητη χορδή, καθώς τιτλοφορείται «1989» και τοποθετείται στο Κρόϊτσμπεργκ, προάστιο του ∆υτικού Βερολίνου που κυκλωνόταν ασφυκτικά από το Τείχος. Κατά μία άποψη, παρόμοιες ιστορίες είναι αναμενόμενες από μία συγγραφέα αριστερών καταβολών, όπως η Τρουλλινού. Με τον εξόφθαλμο, όμως, τρόπο, που στήνονται, αφήνουν την εντύπωση ενός νέου τύπου διδακτισμού. Κάποτε, φτάνουν να αποδυναμώνουν και το λογοτεχνικό αποτέλεσμα. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες της πρόσφατης συλλογής, «Η φωτογραφία», θα μπορούσε να μείνει ανοιχτή σε διαφορετικές αναγνώσεις, αν δεν την περιόριζε η συγγραφέας στο γένος των Εβραίων, με το όνομα της ηρωίδας και μια κατακλείδια αναφορά. Έτσι, πάντως, το θεματικό φάσμα της συλλογής μεγαλώνει, εξισορροπώντας τα αλλοτινά δεινά με τις σημερινές ευαίσθητες περιοχές αντιπαράθεσης. Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Η θρυλική «Μέδουσα της Σάρα Μπαράς

μεγαλύτερη χορεύτρια φλαμέγκο στον κόσμο σήμερα, η διάσημη ισπανίδα χορεύτρια και χορογράφος Σάρα Μπαράς, με 40 συντελεστές, παρουσιάζει μια υπερπαραγωγή εμπνευσμένη από την ελληνική μυθολογία με τίτλο «Μέδουσα». Για να θυμηθούμε το μύθο: η Μέδουσα, μία από τις τρεις αδερφές Γοργόνες, ήταν μια πανέμορφη ιέρεια στο ναό της Θεάς Αθηνάς. Ο Ποσειδώνας μαγεμένος από την ομορφιά της, την βίασε μεταμορφωμένος σε άλογο στον ιερό χώρο της Αθηνάς. Η θεά, εξοργισμένη με το γεγονός, καθώς δεν μπορούσε να έρθει σε ρήξη με τον Ποσειδώνα, ξέσπασε πάνω στη Μέδουσα και την μεταμόρφωσε σε απεχθές τέρας, που αντί για μαλλιά είχε φίδια. Η ασχήμια της ήταν τέτοια, που όποιος την κοιτούσε στο πρόσωπο, πέτρωνε. Η Μέδουσα έγινε ο στόχος πολλών πολεμιστών, γιατί όποιος κατάφερνε να την αποκεφαλίσει θα είχε το απόλυτο πλεονέκτημα στο πεδίο των μαχών. Πολλοί προσπάθησαν χωρίς καμία επιτυχία εκτός ενός, του Περσέα. Το κεφάλι της, το περίφημο «Γοργόνειο», το παρέλαβε η θεά από τον ήρωα και το επέθεσε στην ασπίδα της, επειδή το κεφάλι της, ακόμη και νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοίταζε. Η «Μέδουσα» αποτελεί μια συμπαραγωγή του ∆ιεθνούς Φεστιβάλ της Merida (Festival Internacional de Teatro Cl sico de M rida 2014και του Φεστιβάλ της Peralada (Festival Castell de Peralada) δύο φεστιβάλ των οποίων ο άξονας και η θεματολογία κάθε χρόνο, στηρίζονται σε έργα με θέματα από την ελληνική μυθολογία και ιστορία. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της ισπανικής πρεσβείας στην Ελλάδα στηρίζοντας τους θερμούς δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών. Η Αθήνα είναι ο πρώτος σταθμός μετά την Ισπανία και πριν από την παγκόσμια περιοδεία του συγκροτήματος. Την ∆ευτέρα 15 Σεπτεμβρίου, στις 9μ.μ., στο Ηρώδειο. Τιμές εισιτηρίων: από 75 έως 25 ευρώ και 15 (φοιτητικά – ανέργων – πολυτέκνων – ΑΜΕΑ). Την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου, στις 9μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Τιμές εισιτηρίων: από 65 έως 15 ευρώ.

 ∆ώρος ∆ημοσθένους, «Let’s swing again»

Ο ∆ώρος ∆ημοσθένους μας προσκαλεί σε μια βραδιά κάτω απ’ τα αστέρια, γεμάτη μουσική, χορό και… old fashioned glamour. Παρέα με τη χορευτική ομάδα Athens Lindy Hop και το γυναικείο φωνητικό σύνολο«1,2,3 Swing», ο ∆ώρος ∆ημοσθένους θα τραγουδήσει ερωτικά ξένα και ελληνικά ρετρό τραγούδια σε αισθαντικές τζαζ διασκευές και αστραφτερά swing από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και θα μας ταξιδέψει σε μια εποχή γεμάτη ερωτισμό, χάρη και ομορφιά. Swing σημαίνει αιωρούμαι, ταλαντεύομαι, ακριβώς γιατί η μουσική είναι χαρούμενη, γεμάτη ρυθμό και συνδυάζεται με τον αντίστοιχο χορό –το χορό που ζητούσε εκείνα τα χρόνια, ανάμεσα στα 1925 και 1945, ευκινησία και φαντασία. Θα θυμηθούμε επίσης τραγούδια αγαπημένα των Μουζάκη, Σουγιούλ, Γιαννίδη και φυσικά θα χορέψουμε με μουσικές από την εποχή και την ατμόσφαιρα των κλαμπ της Νέας Υόρκης του Μεσοπολέμου. Την Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου, στις 9μ.μ., στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Προπώληση εισιτηρίων: 7, πώληση εισιτηρίων κατά την είσοδο: 9 ευρώ.

Ματιές στην Ιστορία 1ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ Χορτιάτης, 19, 20, 21 Σεπτεμβρίου

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

Έλλη Πασπαλά & «The Underground Youth Orchestra»

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

Στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του ∆ήμου Κηφισιάς Μενάνδρεια 2014, η ορχήστρα νέων μουσικών «The Underground Υouth Orchestra» και η Έλλη Πασπαλά παρουσιάζουν ένα μουσικό ταξίδι στους σύγχρονους αλλά και παλαιότερους ήχους των χωρών της μεσογείου, στο οποίο ο Μάνος Χατζιδάκις συναντά τον Nino Rota και τον Nicola Piovani, ο Ennio Morricone τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο και αρκετούς, ακόμα, δημιουργούς. Στη συναυλία συμμετέχουν, επίσης, οι νέοι τραγουδιστές: Νανά Περράκη, Αποστόλης Κίτσος και Κωνσταντίνα Κορδούλη. Η διεύθυνση και η ενορχήστρωση της συναυλίας ανήκει στον καλλιτεχνικό διευθυντή, μαέστρο και ιδρυτή της ορχήστρας Κώστα Ηλιάδη. Την Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου, στο Αίθριο ∆ήμου Κηφισιάς (∆ιονύσου & Μυρσίνης). Τιμή εισιτηρίων: 10 ευρώ και 4 [άνεργοι , ΑΜΕΑ φοιτ . και άνω των 65 (σε περιορισμένο αριθμό)].

Ανοιχτή πρόβα νέων χορογράφων ΕΛΣ Έξι χορευτές του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζουν τις υψηλής αισθητικής νέες χορογραφίες τους για δύο μοναδικές βραδιές. Όπως κάθε χρόνο, δίνεται η ευκαιρία σε όσους χορευτές το επιθυμούν να αναπτύξουν και να παρουσιάσουν μια χορογραφία δικής τους έμπνευσης με θέμα και μουσική της επιλογής τους, ενώ τις χορογραφίες ερμηνεύουν οι συνάδελφοί τους, χορευτές του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Τo αποτέλεσμα αυτής της τόσο δημιουργικής σύμπραξης του καλλιτεχνικού δυναμικού του μπαλέτου της ΕΛΣ είναι άκρως εντυπωσιακό, καταδεικνύοντας τη συνεχώς εξελισσόμενη δυναμική του τόσο στο κλασικό, όσο και στο μοντέρνο ρεπερτόριο. Η Ανοιχτή Πρόβα των Νέων Χορογράφων του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής αποτελεί πλέον θεσμό στα χορευτικά δρώμενα που έχει αγκαλιάσει με θέρμη το αθηναϊκό κοινό. Φέτος, θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τις ακόλουθες έξι χορογραφίες (με σειρά εμφάνισης) των Γιάννη Μπενέτου, Αγάπιου Αγαπιάδη, Μαρίας Κουσουνή, Έλτον Ντιμρότσι, Eλεάνας Ανδρεούδη και Βαγγέλη Μπίκου σε ένα πολυσυλλεκτικό σάουντρακ που συνθέτουν οι κλασικές μελωδίες των Μπετόβεν, Βάγκνερ, Μπαχ κ.ά. αλλά και τα πιο μοντέρνα ηχητικά τοπία των Μαξ Ρίχτερ, Ρενέ Ομπρί, The Piano Guys, Ιron Maiden κ.ά. Tην Τετάρτη 17 και την Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου, στις 8μ.μ., στο Θέατρο Ολύμπια. Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, τα οποία θα ξεκινήσουν να διανέμονται μία ώρα πριν την έναρξη της παράστασης, από τα ταμεία του θεάτρου.

Παρασκευή 19/9, στις 8 μ.μ.: «Το ολοκαύτωμα της μνήμης» του Στέλιου Κούλογλου. Προλογίζει ο Στράτος ∆ορδανάς, επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Βαλκανικής Ιστορίας. Συναυλία του Γυμνασίου Χορτιάτη. Σάββατο 20/9, στις 7 μ.μ.: «Καλάβρυτα, άνθρωποι και σκιές» του Ηλία Γιαννακάκη. Προλογίζει η Όλγα ∆ιαμάντη, εκπαιδευτικός. «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη» του Στάφαν Χάουπτ. Προλογίζει η ∆άφνη Θεοχάρη, εκπαιδευτικός. Κυριακή 21/9, στις 8 μ.μ.: «Το χρονικό μιας κα-

ταστροφής» της Χρύσας Τζελέπη και του Άκη Κερσανίδη. Προλογίζει ο Μανώλης Μανωλεδάκης, επίκουρος καθηγητής Αρχαιολογίας. Συναυλία με το Κουαρτέτο Εγχόρδων και την ευγενική συμμετοχή μουσικών από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Οι προβολές θα γίνουν στην αίθουσα Ιωάννης Μανωλεδάκης, όπου θα λειτουργεί και έκθεση με θέμα «Εικόνες και ντοκουμέντα κατοχής», από τη συλλογή του Μάνου Μαλαμίδη. •

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

«Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΑΡΣΑ»

Φαρσέρ, τσαρλατάνοι κι αυταπάτες

Του Στράτου Κερσανίδη

πάρχει ένα κόσμος που κινείται παράλληλα με τον κόσμο της λογικής. Κι υπάρχουν άνθρωποι που γοητεύονται, πείθονται και πιστεύουν σε αυτόν τον κόσμο. Συμβαίνει δε, πολύ συχνά, μέσα στον παραλογισμό, την υπερβολή και το μεταφυσικό, οι άνθρωποι αυτοί να βρίσκουν την προσωπική τους λύτρωση και ισορροπία. Και τότε μπαίνουν μια σειρά από ερωτήματα περί λογικού και παραλόγου, περί φυσικού και μεταφυσικού ή, αν θέλετε, περί σωστού και λάθους κι ακόμη περί αλήθειας και ψέματος. Οι απαντήσεις τελικά, αν και προφανείς, τίθενται υπό αμφισβήτηση. Κι αυτό

συμβαίνει όταν ο άνθρωπος από παρατηρητής μετατραπεί σε κοινωνό, όταν δηλαδή βρεθεί εντός μίας κατάστασης η οποία ξεπερνά την επιστήμη και κινείται στα όρια του παραλόγου. Να, λοιπόν, ποια είναι η κεντρική ιδέα πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η ταινία του Βασίλη Ραΐση, «Η τελευταία φάρσα»: η σύγκρουση αυτών των δύο κόσμων. Τέσσερις νεαροί επιστήμονες, οι οποίοι είναι και φίλοι, εργάζονται επάνω σε ένα πείραμα στο πανεπιστήμιο. Ο Ηλίας, η Σοφία, ο Παύλος κι ο Νίκος, εκτός από την επιστημονική έρευνα, μοιράζονται και ένα χόμπι. Τους αρέσει να κάνουν φάρσες, να τις μαγνητοσκοπούν και να τις ανεβάζουν στο διαδίκτυο. Ως επιστήμονες, άρα οπαδοί της λογικής

«Η ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗ»

και του ορθού λόγου, διαλέγουν τα θύματά τους ανάμεσα σε διάφορους τσαρλατάνους, δηλαδή μέντιουμ, αποκρυφιστές, θεραπευτές κ.λπ. Αυτή τη φορά έχουν διαλέξει για θύμα τους έναν άνδρα ο οποίος υποστηρίζει πως θεραπεύει τον καρκίνο. Ο ψευτο-θεραπευτής διατηρεί ένα κοινόβιο όπου εφαρμόζει τις θεραπευτικές του μεθόδους. Ο Ηλίας αναλαμβάνει να εισχωρήσει στο κοινόβιο με σκοπό να αποκαλύψει την απάτη. Εκεί θα γνωριστεί με τα μέλη της ομάδας ανάμεσα στα οποία είναι και ∆ώρα, μια όμορφη κοπέλα η οποία πιστεύει φανατικά στο θεραπευτή. Το σχέδιο κινδυνεύει να καταρρεύσει από τη στιγμή που ο Ηλίας εμπλέκεται συναισθηματικά με τη ∆ώρα, η οποία αρχίζει και τον εμπιστεύεται. Και τότε αρχίζουν να τον κατακλύζουν τα ερωτήματα. Βλέποντας τους ανθρώπους του κοινοβίου, ανάμεσά τους και τη ∆ώρα, να πιστεύουν στις μεθόδους του θεραπευτή και να βρίσκουν την ηρεμία τους, αναρωτιέται αν θα πρέπει να φτάσει μέχρι το τέλος. Αναρωτιέται αν δικαιούται να βγάλει από τη θεραπευτική αυταπάτη τους ανθρώπους αυτούς οι οποίοι μοιάζουν να έχουν βρει την ψυχική τους ισορροπία. Και μέσα σε όλη τούτη την εμπλοκή, αποκαλύπτεται και το μυστικό του Ηλία. Ιδού, λοιπόν, το ηθικό ερώτημα. ∆ικαιούμαστε να ταράξουμε τους ανθρώπους στο όνομα του ορθολογισμού και της λογικής; Τι θα προσφέρουμε περισσότερο στη ζωή ενός ανθρώπου ο οποίος ζει μέσα στην ηρεμία και τη συμφιλίωση με τον εαυτό του εάν τον τραβήξουμε

Νουάρ με φόντο την Αθήνα της κρίσης

έξω και τον φέρουμε στον κόσμο της λογικής και της επιστήμης; Προσωπικά, αδυνατώ να απαντήσω ελαφρά τη καρδία. Θα μου πείτε, μήπως είμαι οπαδός του «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι;». Θα έλεγα πως, όχι, αλλά και πάλι… Τέλος πάντων, σε μια ταινία αναφέρομαι και όχι σε υπαρξιακές αναζητήσεις. Εάν, όμως, ο Βασίλης Ραΐσης κατάφερε να με οδηγήσει σε τέτοια ερωτήματα, ορθολογιστή άνθρωπο, τότε πέτυχε το σκοπό του. Η ταινία «Η τελευταία φάρσα», διαθέτει ένα πολύ καλό σενάριο. Πολύ καλοί διάλογοι, αξιοπρόσεκτες ερμηνείες και μια σκηνοθεσία η οποία, χωρίς να διαθέτει κάτι το ξεχωριστό, δεν προδίδει ούτε το σενάριο ούτε τις προθέσεις του ίδιου του σκηνοθέτη. Πάνω απ’ όλα είναι μια ταινία που ο θεατής χαίρεται να τη βλέπει, κάτι που εκτιμήθηκε και από το κοινό του 54ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που την βράβευσε. Αξίζει να σημειωθεί πως ένας δικός μας άνθρωπος, εμφανίζεται στην ταινία. Είναι ο Αριστείδης Μπαλτάς, ομότιμος καθηγητής στο ΕΜΠ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, αρθρογράφος της Κυριακάτικης Αυγής και μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ερμηνεύει το ρόλο του καθηγητή, ο οποίος παρακολουθεί το πείραμα των νεαρών επιστημόνων. Και σας πληροφορώ, πως τα πάει περίφημα και ως ηθοποιός. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

«Όταν κάθισα να δουλέψω το σενάριο, είχα στο μυαλό μου μία ιστορία ενός ανθρώπου ο οποίος ζει στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, βιώνει καθημερινά μία αβέβαιη κατάσταση για το μέλλον, ενώ πιέζεται καθημερινά από διάφορες καταστάσεις, μέσα από τις οποίες καλείται να πάρει στη συνέχεια δύσκολες αποφάσεις. Είναι μία κατάσταση με την οποία θεωρώ ότι έχει ταυτιστεί πολύς κόσμος το τελευταίο διάστημα ειδικά στην Ελλάδα». Με αυτά τα λόγια, ο σκηνοθέτης, Αλέξανδρος Λεονταρίτης, μας φέρνει σε επαφή με την ταινία του «Η τελική αποπληρωμή», ένα σύγχρονο φιλμ νουάρ γυρισμένο στη σύγχρονη Αθήνα της κρίσης. Κεντρικός ήρωας είναι ένας πρώην μποξέρ, ο Γρηγόρης, ο οποίος είναι στη δούλεψη του Μάρκου, ενός ανθρώπου του υποκόσμου. ∆ουλειά του είναι να μαζεύει, μαζί με το συνεργάτη του, Χρήστο, τα χρωστούμενα για λογαριασμό του αφεντικού του. Μέσα σε αυτόν τον κόσμο της απάτης, της παρακμής και της βίας, θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί μια νεαρή ηθοποιό, τη Νεφέλη. Ένα μυστικό που ο Γρηγόρης κουβαλά από το παρελθόν, θα τον κάνει να έρθει στη μεγάλη ρήξη και τη σύγκρουση. Η ταινία είναι μία σύγχρονη περιπέτεια που εμπνέεται από τη σημερινή ελληνική επικαιρότητα, την τοκογλυφία και την οικονομική κρίση, με έντονα κοινωνικά στοιχεία κι επιρροές ταινιών δράσης αστυνομικού χαρακτήρα. Τέλος, αξίζει να σταθούμε στα λόγια του σκηνοθέτη: «(…) μία από τις πιο βασικές ιδέες που ήθελα να δώσω μέσα από την ταινία είναι πως, όταν θέλει κάποιος κάτι πραγματικά, ακόμα και αν οι συνθήκες και οι καταστάσεις είναι πολύ δύσκολες, μπορεί με την επιμονή και τη θέληση του να αλλάξει τα πράγματα». Σ.Κ.

 «Ξόρκισε το κακό» (Deliver us from evil) του Σκοτ Ντέρικσον: Μια σειρά από άγρια και ανεξήγητα εγκλήματα, φέρνουν τον επιθεωρητή Ραλφ Σάρτσι, να συνεργάζεται με έναν ιερέα - εξορκιστή. Μια θαυμάσια ταινία τρόμου, γεμάτη αγωνία και ανατροπές. Βασισμένη σε αληθινά περιστατικά.

 «Μέσα στον κυκλώνα» (Into the storm) του Στίβεν Κουέιλ: Η πόλη Σίλβεστρον πλήττεται από συνεχείς σφοδρούς ανεμοστρόβιλους. Ενώ οι προβλέψεις των ειδικών μιλούν για ένταση του φαινόμενου, οι κάτοικοι της πόλης αναζητούν ασφαλή καταφύγια. Μια ταινία στην οποία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις ανθρώπινες σχέσεις.

 «Η ζωή είναι ωραία με τα μάτια κλειστά» (Vivir es facil con los ojos cerrados) του Νταβίντ Τρουέμπα: Ο Αντόνιο, καθηγητής αγγλικών, χρησιμοποιεί τα τραγούδια των Μπιτλς για να διδάξει αγγλικά. Βρισκόμαστε στο 1966, όταν ο Τζον Λένον έρχεται στην Αλμέρια για να γυρίσει την ταινία «Πώς κέρδισα τον πόλεμο». Αποφασίζει να πάει να τον συναντήσει και στο δρόμο συναντά τον Μπελέν και τον Χουάνχο και ταξιδεύουν μαζί.  «Αμαρτωλή Πόλη: Η κυρία θέλει φόνο» (Sin City: A dame to kill for) των Φρανκ Μίλερ και Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ: Όταν άνοιξε η Αμαρτωλή Πολή τον Απρίλιο του 2005, έγινε τεράστια εμπορική επιτυχία διεθνώς. Ισχυρές γυναίκες, ελαττωματικοί ήρωες, άθλιοι κακοποιοί, όλοι συνέβαλλαν στην άμεση απαίτηση του κοινού για σίκουελ. Από το εικονογραφημένο μυθιστόρημα του Φρανκ Μίλερ «Η Κυρία Θέλει Φόνο».

 «Η εγκληματική ζωή του Αρτσιμπάλντο ντε λα Κρουζ» (Ensayo de un crimen) του Λουίς Μπουνιουέλ: Ταινία του 1955, με το μεγάλο ισπανό σκηνοθέτη να γυρίζει την ταινία στο Μεξικό. Ο ήρωάς του Αρτσιμπάλντο ντε λα Κρουζ είναι ένας κατά συρροή δολοφόνος, ο οποίος όμως δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα! Απλώς, επειδή νιώθει ενοχές από ένα περιστατικό των παιδικών του χρόνων, έχει μια επιθυμία να σκοτώνει, χωρίς όμως να το πραγματοποιήσει ποτέ. Βασισμένη στο μυθιστόρημα του μεξικανού, Ουμπέρτο Ουσίλι, «∆οκιμή για ένα φόνο», όπως είναι και ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας. Μεγάλη ταινία από έναν ιδιοφυή σκηνοθέτη. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

ΣΑΜΙΡ ΑΜΙΝ

Η επιστροφή του φα μανδική» ψευδο-κυβέρνηση υποστηριζόμενες από τους Ναζί. Στη Γαλλία, η ανώτερη τάξη επέλεξε «το Χίτλερ παρά το λαϊκό μέτωπο».

Του Σαμίρ Αμίν

∆

εν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο τίτλος αυτής της δημοσίευσης συνδέει την επιστροφή του φασισμού στην πολιτική σκηνή με την κρίση του σύγχρονου καπιταλισμού. Ο φασισμός δεν είναι συνώνυμος του αυταρχικού αστυνομικού καθεστώτος που απορρίπτει τις εκλογικές αβεβαιότητες της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, αλλά μια συγκεκριμένη πολιτική απάντηση στις προκλήσεις που η διαχείριση της καπιταλιστικής κοινωνίας ενδέχεται να αντιμετωπίζει υπό ειδικές συνθήκες.

Ενότητα και πολυμορφία του φασισμού

Οι πολιτικές κινήσεις που δικαίως αποκαλούνται φασιστικές υπήρξαν προεξάρχουσες και ασκούσαν εξουσία σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα μεταξύ των ετών 1930 -1945: Ο Μπενίτο Μουσολίνι στην Ιταλία, ο Αδόλφος Χίτλερ στη Γερμανία, ο Φρανσίσκο Φράνκο στην Ισπανία, στην Πορτογαλία ο Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ, ο Φιλίπ Πεταίν στη Γαλλία, ο Μίκλος Χόρτυ στην Ουγγαρία, στη Ρουμανία ο Ίον Αντονέσκου και στην Κροατία ο Αντε Πάβελικ. Υπάρχει ποικιλομορφία στις κοινωνίες θύματα του φασισμού- περισσότερο ανεπτυγμένες και κυρίαρχες, λιγότερο ανεπτυγμένες και εξαρτώμενες καπιταλιστικές κοινωνίες ,άλλες συνδεδεμένες με νικηφόρο πόλεμο, άλλες προϊόν της ήττας. Ωστόσο, παρά την ποικιλομορφία τους,όλα τα φασιστικά καθεστώτα είχαν δύο κοινά χαρακτηριστικά: (α) Ήταν πρόθυμα να διαχειριστούν την κυβέρνηση και την κοινωνία, κατά τρόπον ώστε να μην αμφισβητούνται οι θεμελιώδεις αρχές του καπιταλισμού, ειδικά η ιδιωτική καπιταλιστική ιδιοκτησία. Η φασιστική επιλογή δεν είναι η βεβαίως η μόνη απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πολιτική διαχείριση της καπιταλιστικής κοινωνίας. Μόνο σε συγκεκριμένες συγκυρίες βίαιης και βαθιάς κρίσης εμφανίζεται η φασιστική λύση ως η καλύτερη και ενίοτε η μόνη δυνατή για το κυρίαρχο κεφάλαιο. (β) Η φασιστική επιλογή στη διαχείριση μίας καπιταλιστικής κοινωνίας σε κρίση βασίζεται πάντοτε στην κατηγορηματική απόρριψη της «δημοκρατίας». Ο φασισμός αντικαθιστά πάντοτε τις γενικές αρχές στις οποίες βασίζονται οι θεωρίες και οι πρακτικές των σύγχρονων δημοκρατιών — αναγνώριση της διαφορετικότητας των απόψεων, προσφυγή σε εκλογικές διαδικασίες για τον καθορισμό πλειοψηφίας, εγγύηση των δικαιωμάτων της μειοψηφίας κλπ.-με τις αντίθετες τους : υποταγή στη συλλογική πειθαρχία και την εξουσία του ανώτατου ηγέτη και των

εκλεκτών του. Αυτή η αντιστροφή των αξιών συνοδεύεται πάντοτε από την επιστροφή οπισθοδρομικών ιδεών, οι οποίες είναι σε θέση να παρέχουν μια φαινομενική νομιμότητα στις επιβαλλόμενες διαδικασίες υποταγής . Οι διάφορες μορφές του φασισμού στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, παρουσιάζουν αυτά τα δύο χαρακτηριστικά και εμπίπτουν σε μία από τις ακόλουθες τέσσερις κατηγορίες: 1) Ο φασισμός των σημαντικών «ανεπτυγμένων» καπιταλιστικών δυνάμεων που φιλοδοξούσαν να γίνουν κυρίαρχες στον κόσμο, ή τουλάχιστον να ηγεμονεύσουν περιφερειακά στο καπιταλιστικό σύστημα. Ο ναζισμός είναι το μοντέλο αυτού του τύπου φασισμού.H Γερμανία, μεγάλη βιομηχανική δύναμη το 1870 και ανταγωνίστρια των ηγεμονικών δυνάμεων της εποχής (Μεγάλη Βρετανία και, δευτερευόντως, Γαλλία)όπως και της χώρας που φιλοδοξούσε να γίνει ηγεμονική (Ηνωμένες Πολιτείες). Μετά την ήττα του 1918, είχε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της αποτυχίας των ηγεμονικών της βλέψεων. Το σχέδιο του Χίτλερ ήταν σαφές: η εγκαθίδρυση στην Ευρώπη- συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και ίσως και πιο πέρα-της ηγεμονικής κυριαρχίας της « Γερμανίας», δηλαδή του μονοπωλιακού καπιταλισμού που είχαν υποστηρίξει την άνοδο του ναζισμού. 2) Ο φασισμός των δευτερευουσών καπιταλιστικών δυνάμεων Η Ιταλία του Μουσολίνι ( εφευρέτη του φασισμού, συμπεριλαμβανομένου του ονόματος) αποτελεί το κύριο παράδειγμα. Ο μουσολινισμός ήταν η απάντηση της ιταλικής δεξιάς (παλιά αριστοκρατία, νέα αστική τάξη, μεσαία τάξη) στην κρίση της δεκαετίας του 1920 και η αυξανόμενη κομμουνιστική απειλή. Ο φασισμός του Σαλαζάρ και του Φράνκο ανήκουν στο ίδιο αυτό είδος. Και οι δύο δικτάτορες στηρίχτηκαν από τη δεξιά και την καθολική εκκλησία ως αντίδραση στον κίνδυνο των φιλελεύθερων δημοκρατών και των σοσιαλδημοκρατών. Για το λόγο αυτό, δεν εξοστρακίστηκαν ποτέ λόγω άσκησης αντιδημοκρατικής βίας (με το πρόσχημα του αντικομουνισμού) από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Μετά την επανάσταση των Γαριφάλων (1974) και το θάνατο του Φράνκο (1980), τα δύο αυτά συστήματα προσχώρησαν στο στρατόπεδο της νέας «μετριοπαθούς» σύγχρονης «δημοκρατίας». 3)Ο φασισμός των ηττημένων δυνάμεων. Συμπεριλαμβάνονται η γαλλική κυβέρνηση του Βισύ , η βελγική κυβέρνηση του Λεόν Ντεγκρέλ και η «φλα-

4) Ο φασισμός των εξαρτημένων κοινωνιών της Ανατολικής Ευρώπης. Θα πρέπει εδώ να αναφερθούμε στο υπόβαθρο του, τον εξαρτημένο καπιταλισμό. Στην περίοδο του μεσοπολέμου, οι αντιδραστικές άρχουσες τάξεις των χωρών αυτών υποστήριζαν τη ναζιστική Γερμανία. Στην Πολωνία, η παλιά εχθρότητα έναντι της ρωσικής κυριαρχίας (τσαρική Ρωσία), η οποία έγινε εχθρότητα προς την κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση, ενθαρρυνόμενη από τη δημοτικότητα του καθολικού παπισμού, θα μετέτρεπε κανονικά τη χώρα σε υποτελή της Γερμανίας, κατά το πρότυπο του Βισύ. Αλλά ο Χίτλερ δεν το έβλεπε έτσι: οι Πολωνοί, όπως οι Ρώσοι, Ουκρανοί, και Σέρβοι, ήταν άνθρωποι που προορίζονται για εξόντωση, μαζί με Εβραίους, Ρομά, και αρκετούς άλλους. Έτσι, δεν υπήρχε χώρος για φασιστική πολωνογερμανική συμμαχία. Αντίθετα, οι Χόρτυ της Ουγγαρίας και της Αντονέσκου Ρουμανίας αντιμετωπίζονταν ως υποδεέστεροι σύμμαχοι της ναζιστικής Γερμανίας. Ο φασισμός

“

Αν η ριζοσπαστική αριστερά είχε το σθένος να προτείνει πραγματικές υπερβάσεις πέραν του τρέχοντος καπιταλισμού, θα κέρδιζε την αξιοπιστία που στερείται. Μια τολμηρή ριζοσπαστική αριστερά είναι αναγκαίο να παρέχει τη συνοχή που δεν διαθέτουν ακόμη σήμερα τα αποσπασματικά κινήματα και τα αμυντικά μέτωπα αγώνων.

σε αυτές τις χώρες υπήρξε αποτέλεσμα των κοινωνικών κρίσεων που προσιδιάζουν σε καθεμία: ο φόβος του «κομμουνισμού» μετά την περίοδο Μπέλα Κούν στην Ουγγαρία και η εθνική σωβινιστική κινητοποίηση κατά των Ούγγρων και Ρουθένων στη Ρουμανία. Στη Γιουγκοσλαβία, η Γερμανία του Χίτλερ (που ακολουθείται από την Ιταλία του Μουσολίνι) υποστήριξε μια «ανεξάρτητη» Κροατία, επιφορτισμένη με τη διαχείριση των αντι- Σέρβων Ουστάσι , με την καθοριστική υποστήριξη της καθολικής εκκλησίας, ενώ οι Σέρβοι προορίζονταν για εξόντωση. Η ρωσική επανάσταση είχε προφανώς αλλάξει την κατάσταση όσον αφορά τις προοπτικές των αγώνων της εργατικής τάξης καθώς και την απάν-

Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

τηση των αντιδραστικών τάξεων στα χαμένα εδάφη — τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία. Η επανένταξη των κρατών της Βαλτικής, Λευκορωσία και δυτική Ουκρανία στη Σοβιετική Ένωση το 1939 τόνισε αυτή την αντίθεση. Ο πολιτικός χάρτης των συγκρούσεων μεταξύ «φιλοφασιστών» και «αντιφασιστών» σε αυτό το μέρος της Ανατολικής Ευρώπης ήταν θολό, αφενός λόγω της σύγκρουσης μεταξύ Πολωνών και λαών- θυμάτων, αφ ετέρου της σύγκρουσης μεταξύ Ουκρανών «εθνικιστών,» που ήταν κατά και της Πολωνίας και της Ρωσίας (λόγω του αντικομουνισμού)αλλά και του σχεδίου του Χίτλερ, το οποίο δεν προέβλεπε σύμμαχο ουκρανικό κράτος ,δεδομένης της πρόβλεψης εξόντωσης του πληθυσμού.

Η ανοχή της δεξιάς στη ∆ύση για το φασισμό, στο παρελθόν και το παρόν

Η δεξιά του ευρωπαϊκού κοινοβουλευτισμού στο μεσοπόλεμο ήταν πάντοτε ανεκτική απέναντι στο φασισμό και στον ακόμη απεχθέστερο ναζισμό. Ο ίδιος ο Τσόρτσιλ, παρά την ακραία «βρετανικότητα» του, ποτέ δεν έκρυψε τη συμπάθεια του για τον Μουσολίνι. Οι Πρόεδροι των ΗΠΑ, το Ρεπουμπλικανικό και το ∆ημοκρατικό Κόμμα ανακάλυψαν πολύ καθυστερημένα τον κίνδυνο που προερχόταν από τη χιτλερική Γερμανία και- πάνω από όλα- την ιμπεριαλιστική/φασιστική Ιαπωνία. Ο Τρούμαν δήλωνε ανοιχτά ότι οι άλλοι πίστευαν σιωπηρά: να αφήσουν τους πρωταγωνιστές του πολέμου- Γερμανία, Σοβιετική Ρωσία, και τους ηττημένους Ευρωπαίους - να φθαρούν και να παρέμβουν όσο το δυνατόν αργότερα προκειμένου να καρπωθούν τα οφέλη. Εξάλλου, η συνενοχή με τον ευρωπαϊκό φασισμό υπήρξε συνεχής στην πολιτική της καθολικής εκκλησίας. ∆ε στερείται αξιοπιστίας η περιγραφή του Πίου ΧΙΙ ως συνεργάτη του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Μετά το τέλος του πολέμου, στη ∆υτική Γερμανία, στο όνομα της «συμφιλίωσης», η τοπική κυβέρνηση και οι προστάτες της (Ηνωμένες Πολιτείες, και δευτερευόντως μεγάλη Βρετανία και Γαλλία) άφησε άθικτους σχεδόν όλους όσοι είχαν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στη Γαλλία, οι νομικές διαδικασίες κινήθηκαν εναντίον της Αντίστασης για «καταχρηστικές εκτελέσεις των συνεργατών» όταν οι άνθρωποι του Βισύ επανεμφανίστηκαν στην πολιτική σκηνή. Στην Ιταλία, ο φασισμός έμεινε αφανής αλλά παρών στις τάξεις της χριστιανοδημοκρατίας και της καθολικής εκκλησίας. Στην Ισπανία, ο συμβιβασμός «συμφιλίωσης» που επιβλήθηκε το 1980 από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, απαγορεύει απλά και καθαρά κάθε υπόμνηση των εγκλημάτων των φρανκιστών. Η υποστήριξη των σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων της ∆υτικής και Κεντρικής Ευρώπης στις αντικομουνιστικές εκστρατείες που ανέλαβε η συντηρητική δεξιά, είναι συνυπεύθυνη για τη μετέπειτα επιστροφή του φασισμού. Η αποκατάσταση του φασισμού στην Ανατολική Ευρώπη ξεκίνησε το 1990. Όλα των φασιστικά κινήματα των εν λόγω χωρών υπήρξαν σε κάποιο βαθμό πιστοί σύμμαχοι ή συνεργάτες του Χιτλερισμού. Όλοι βρήκαν καταφύγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά και είχαν την εύνοια των αρχών εξαι-

ΘΕΩΡΙΑ

σισμού στο σύγχρονο καπιταλισμό Η ΕΠΟΧΗ 14 Σεπτεμβρίου 2014

τίας του σκληρού αντικομουνισμού τους! Οι κυβερνήσεις των λεγόμενων δημοκρατικών κρατών της ∆ύσης υποστήριξαν, και επιπλέον χρηματοδότησαν και οργάνωσαν, την «πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία. Νωρίτερα, στη Γιουγκοσλαβία, ο Καναδάς είχε επίσης ανοίξει το δρόμο για τους Κροάτες Ουστάσι. Ο ευφυής τρόπος με τον οποίο τα «μετριοπαθή» μέσα ενημέρωσης κρύβουν την υποστήριξή τους για αυτούς τους φασίστες είναι απλή: ο όρος «εθνικιστής» υποκαθιστά τον όρο «φασίστας». Εθνικιστές δικαιούνται να αποκαλούνται σήμερα μόνο όσοι θέτουν υπό αμφισβήτηση τη δύναμη των πραγματικά κυρίαρχων δυνάμεων στο σύγχρονο κόσμο, δηλαδή των μονοπωλίων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Οι δήθεν «εθνικιστές» είναι φίλοι της Ουάσιγκτον, των Βρυξελλών, και του ΝΑΤΟ. Ο «εθνικισμός» τους ισοδυναμεί με σοβινιστικό μίσος έναντι αθώων κυρίως γειτόνων που ποτέ δεν υπήρξαν υπεύθυνοι για τις δικές τους δυστυχίες : για τους Ουκρανούς είναι οι Ρώσοι (και όχι ο Τσάρος), για τους Κροάτες- οι Σέρβοι, για την νέα άκρα δεξιά σε Γαλλία, Αυστρία, Ελβετία, Ελλάδα και αλλού είναι οι «μετανάστες». Ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύει από τη μία η συμπαιγνία μεταξύ μεγάλων πολιτικών δυνάμεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη και από την άλλη οι φασίστες της Ανατολής, δεν πρέπει να υποτιμάται. Η Χίλαρι Κλίντον ζητάει προληπτικό πόλεμο ως εκδίκηση κατά της Ρωσίας — με ακόμη πιο άμεση επέμβαση σε Ουκρανία, Γεωργία και Μολδαβία μεταξύ άλλων— κατά της Κίνας, και εναντίον ανθρώπων που εξεγείρονται στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. ∆υστυχώς, αυτή η απερισκεψία των παρακμαζουσών πλέον Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσε να τύχει επαρκούς υποστήριξης ώστε να επιτρέψει στη Χίλαρι Κλίντον να γίνει «η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών!» Αναμφίβολα, ο κίνδυνος του φασισμού μπορεί να εξακολουθεί σήμερα να μην αποτελεί απειλή για τη «δημοκρατική» τάξη στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, δυτικά του πρώην «παραπετάσματος. Αλλά τι θα πρέπει να συμπεράνουμε σχετικά με τις εκλογικές επιτυχίες της άκρας δεξιάς την τελευταία δεκαετία; Οι Ευρωπαίοι είναι προφανώς και αυτοί θύματα της εξάπλωσης του γενικευμένου μονοπωλιακού καπιταλισμού. Μπορούμε να δούμε, λοιπόν, γιατί όταν έρχονται αντιμέτωποι με τη σύμπραξη δεξιάς και λεγόμενης σοσιαλιστικής αριστεράς, βρίσκουν καταφύγιο στην εκλογική αποχή

ή την ψήφο υπέρ της ακροδεξιάς. Η ευθύνη της δυνητικά ριζοσπαστικής αριστεράς είναι, εν προκειμένω, τεράστια: αν αυτή η αριστερά είχε το σθένος να προτείνει πραγματικές υπερβάσεις πέραν του τρέχοντος καπιταλισμού, θα κέρδιζε την αξιοπιστία που στερείται. Μια τολμηρή ριζοσπαστική αριστερά είναι αναγκαίο να παρέχει τη συνοχή που δεν διαθέτουν ακόμη σήμερα τα αποσπασματικά κινήματα και τα αμυντικά μέτωπα αγώνων. Το «κίνημα» θα μπορούσε τότε να αντιστρέψει την κοινωνική ισορροπία υπέρ της εργατικής τάξης και να κάνει εφικτή την προοδευτική κατεύθυνση. Απόδειξη, οι επιτυχίες που κέρδισαν τα λαϊκά κινήματα στη Νότια Αμερική . Στην παρούσα κατάσταση, οι εκλογικές επιτυχίες της άκρας δεξιάς προέρχονται από τον ίδιο τον καπιταλισμό .Οι επιτυχίες αυτές επιτρέπουν στα μέσα ενημέρωσης να εξομοιώνουν τους «λαϊκιστές της άκρας δεξιάς» με τους «λαϊκιστές της άκρας αριστεράς», αποκρύπτοντας το γεγονός ότι οι μεν είναι υπέρ του κεφαλαίου και επομένως πιθανοί σύμμαχοι του, ενώ οι δε είναι οι μόνοι πιθανοί επικίνδυνοι αντίπαλοι του καπιταλιστικού συστήματος εξουσίας.

Ο φασισμός στο σύγχρονο Νότο

Η ενσωμάτωση της Λατινικής Αμερικής στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό του 19ου αιώνα βασίστηκε στην

εκμετάλλευση των αγροτών και την υπαγωγή τους στις άγριες πρακτικές των μεγαλογαιοκτημόνων. Ο εικοστός αιώνας έφερε τον «εκσυγχρονισμό της φτώχειας». Η ταχεία αστυφιλία οδήγησε σε νέες μορφές φτώχειας στις σύγχρονες αστικές παραγκουπόλεις, που ήρθαν να αντικαταστήσουν τις παλαιότερες μορφές αγροτικής φτώχειας. Ταυτόχρονα, οι μορφές πολιτικού ελέγχου των μαζών « εκσυγχρονίστηκαν» με την εγκαθίδρυση δικτατοριών, την κατάργηση της εκλογικής δημοκρατίας, την απαγόρευση κομμάτων και συνδικάτων και την παροχή στις «σύγχρονες» μυστικές υπηρεσίες όλων των δικαιωμάτων σύλληψης και βασανιστηρίων. Οι δικτατορίες της Λατινικής Αμερικής του εικοστού αιώνα υπηρέτησαν κυρίως το ξένο κεφάλαιο, ειδικά αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες τις υποστήριξαν μέχρι την πτώση τους λόγω της πρόσφατης έκρηξης των λαϊκών κινημάτων. Το μέλλον ωστόσο είναι αβέβαιο: η σύγκρουση μεταξύ του εργατικού κινήματος και του γηγενούς και παγκόσμιου καπιταλισμού έχει μόλις αρχίσει.

Ασία και Αφρική

Οι πρόσφατες λαϊκές εξεγέρσεις, αρχής γενομένης από το 2011, αμφισβήτησαν τις δικτατορίες. Η εναλλακτική πρόταση θα παρέχει τα μέσα για την επίτευξη σταθερότητας, μόνο αν καταφέρει να συνδυάσει τους τρεις στόχους- σημεία αναφοράς των εξεγέρσεων: συνέχιση του εκδημοκρατισμού της κοινωνίας και της πολιτικής, κοινωνική πρόοδος , διατράνωση της εθνικής κυριαρχίας. Απέχουμε ακόμα πολύ από αυτό! Με το τέλος της σύγκρουσης- μέσα σε κλίμα μεγάλης σύγχυσης- οι δυτικές δυνάμεις έκαναν την επιλογή τους: παρείχαν προνομιακή στήριξη στη Μου-

σουλμανική Αδελφότητα ή/και σε άλλες οργανώσεις «Σαλαφιστών» του πολιτικού Ισλάμ. Αυτές οι αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις δέχονται να ασκούν την εξουσία τους στο παγκοσμιοποιημένο νεοφιλελευθερισμό (και συνεπώς να εγκαταλείψουν κάθε προοπτική για κοινωνική δικαιοσύνη και εθνική ανεξαρτησία). Κατά συνέπεια, το πρόγραμμα του πολιτικού Ισλάμ ανήκει στον τύπο του φασισμού που βρίσκουμε στις εξαρτώμενες κοινωνίες. Στην πραγματικότητα, μοιράζεται με όλες τις μορφές του φασισμού δύο θεμελιώδη χαρακτηριστικά: 1) έλλειψη πρόκλησης απέναντι στις βασικές πτυχές της καπιταλιστικής τάξης και 2) επιλογή των αντιδημοκρατικών, αστυνομοκρατικών μορφών πολιτικής διαχείρισης ( όπως η απαγόρευση των κομμάτων και οργανώσεων και ο αναγκαστικός εξισλαμισμός των ηθών). Εν κατακλείδι, ο φασισμός επιστρέφει σε ∆ύση, Ανατολή και Νότο .Και η επιστροφή του είναι φυσικά συνδεδεμένη με την εξάπλωση της συστημικής κρίσης του γενικευμένου, παγκοσμιοποιημένου και μονοπωλιακού καπιταλισμού. Η κρίση αυτή πρόκειται να επιδεινωθεί και- κατά συνέπεια- η απειλή της προσφυγής στην φασιστική λύσει θα αποτελεί πλέον πραγματικό κίνδυνο.

Ο Σαμίρ Αμίν είναι διευθυντής του Φόρουμ του Τρίτου Κόσμου στο Ντακάρ της Σενεγάλης. Τα βιβλία του εκδίδονται από το “Montly Review”. Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2014 στο Montly Review.

(Επιμέλεια: Όλγα Αθανίτη)

“

Ο Γιάννης Αντετοκούνµπο και η ταυτότητα ως επιβράβευση ‘‘Ο Γιάννης προσπαθεί τώρα να φυλακίσει τον άλλο Γιάννη μέσα στην εικόνα που έχει φτιάξει γι’ αυτόν. Όμως ο άλλος Γιάννης θυμώνει, αντιστέκεται, πηδάει έξω από τον πίνακα, γελάει σαρκαστικά, φωνάζοντας εγώ είμαι ο Γιάννης, άδικα παιδεύεσαι, κοίτα δεν είμαι ο Γιάννης’’

Τάκης Σινόπουλος

Του Θωμά Τσαλαπάτη Τα σύνορά μας διάτρητα από κύματα λαθρομεταναστών. Η απειλή της παράνομης μετανάστευσης. Αυτοί που έρχονται είναι επιτέλους λιγότεροι από αυτούς που φεύγουν. Και εκείνοι… δεν άντεχαν καν τη λέξη λαθρομετανάστης, όμως τους λαθρομετανάστες τους ήθελαν. Όποιος θέλει δηλαδή να μπαίνει ελεύθερα; Είναι στα καλά τους;

άπως έτσι επέλεξε να περιγράψει και να τοποθετηθεί στο θέμα του μεταναστευτικού στη διεθνή έκθεση της Θεσσαλονίκης ο κοσμοπολίτης και ανεξίκακος πρωθυπουργός μας, Αντώνης Σαμαράς. Τίποτα από αυτά δεν προκαλεί βέβαια εντύπωση. Άλλωστε, ο πρωθυπουργός μας είναι επικεφαλής της πιο ρατσιστικής και ξενοφοβικής κυβέρνησης που είδε αυτή η χώρα τους τελευταίους αιώνες. Ο πρωθυπουργός των στρατοπέδων συγκέντρωσης, των νεκρών μεταναστών στο Αιγαίο, του ‘‘οι μετανάστες έχουν γεμίσει τα νηπιαγωγεία και οι Έλληνες δεν μπορούν να μπουν. Αυτό τέρμα’’, ο πρεσβύτερος εκατόνταρχος μιας λεγεώνας από βορίδηδες, φαήλους, μπαλτάκους και άδωνις (άκλιτο).

Οι άλλες δηλώσεις

Τις ίδιες μέρες που οι δηλώσεις αυτές σκόρπαγαν στον ουρανό της συμπρωτεύουσας (μικρή παρένθεση: θα πει επιτέλους κάποιος το πόσο ηλίθια, γελοία και απαράδεκτη ακούγεται η συγκεκριμένη λέξη;), λάμβανε χώρα το παγκόσμιο πρωτάθλημα μπάσκετ στην Ισπανία. Λίγο πολύ όλες οι πρώτες κουβέντες στις παρέες φέτος, αφορούσαν τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Τον πιτσιρικά από τη Νιγηρία, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στου Ζωγράφου, πέτυχε την υψηλότερη θέση που έχει καταφέρει έλ-

ληνας μπασκετμπολίστας στα Ντραφτ του NBA (15η), αγωνίστηκε στην πρώτη του χρονιά στους Μιλγουόκι Μπακς. Οι κουβέντες ακολουθούσαν σχεδόν πάντα την ίδια σειρά: το μέγεθος του κορμιού του, την έκταση των χεριών του, τις αλτικές του ικανότητες, τις δυνατότητες (και προσδοκίες) βελτίωσής του, την άθλια χρονιά των Μπακς στο NBA (στοιχείο θετικό για έναν πρωτοεμφανιζόμενο παίχτη, αφού οι ευκαιρίες που του δίνονται είναι περισσότερες), τα σκόρπια σχόλια στον ξένο Τύπο για το ενδεχόμενο να είναι αυτός ο επόμενος μεγάλος forward του πρωταθλήματος. Και στη συνέχεια σχόλια για το χαρακτήρα του νεαρού, για τα σχόλια των χρυσαυγιτών, για το γεγονός πως πήρε την ελληνική υπηκοότητα μετά από πιέσεις της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης, ώστε να ενταχθεί στην Εθνική Νέων. Λίγο πριν φύγει για το NBA, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είχε προσκληθεί στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει: ‘‘Θέλω να σ’ ευχαριστήσω και να σου πω ότι είναι μεγάλη συγκίνηση, όλος ο ελληνικός λαός έχει δει το πόσο αγωνίστηκες από μικρό παιδί, για να βοηθήσεις τα αδέλφια σου και έχεις γίνει παράδειγμα για πολλούς. Και θέλω να σου πω με μεγάλη συγκίνηση και κάτι ακόμα: Να το βγάλω, όπως το αισθάνομαι: Εύχομαι στην Αμερική να τους τρελάνεις με τα καρφώματά σου. Να είστε καλά, να είστε δυνατοί. Και ήθελα να ξέρετε ότι για μας είναι μια μέρα χαράς που σε βλέπουμε και όλη η Ελλάδα είναι πολύ συγκινημένη μαζί σου. Ευχαριστούμε εκεί που σηκώσατε τη σημαία με τον αδελφό σου. Τους δείξατε έξω και λίγο Ελλάδα.’’

Χάσμα υποκρισίας

Η απόσταση ανάμεσα στις δύο δηλώσεις, ανοίγει ένα χάσμα υποκρισίας που φτάνει στα όρια της σχιζοφρένειας. Ας σκεφτούμε ενάντια σε τι αγωνίστηκε ο

μικρός λαθρομετανάστης (τότε σύμφωνα με τον κ. Πρωθυπουργό) από μικρό παιδί. Ουσιαστικά ενάντια σε όλη την καθημερινότητα που πλάθει η μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά, ενάντια σε όλο τον λόγο του μίσους που περιφέρουν στις δηλώσεις τους Λοβέρδοι, Χρυσοχοίδιδες, ∆ένδιες και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις. Ενάντια σε όλο το κρατικό λίπασμα πάνω στο οποίο φύτρωσαν τα αγκάθια της Χρυσής Αυγής. Ακόμα περισσότερο όμως, η απόσταση ανάμεσα στις δύο δηλώσεις είναι ενδεικτική για τους όρους με τους οποίους η εξουσία αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται την ταυτότητα. Η ταυτότητα είναι μια επιβράβευση για τη λειτουργικότητα. ∆εν είναι κατάσταση, στοιχείο ύπαρξης, δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού. Είναι απλά μια μέθοδος διαχωρισμού. Ας σκε-

φτούμε την ταυτότητα σε αντίστροφη πορεία και πέρα από το εθνικό, στη διάσταση του φύλου, της σεξουαλικής επιλογής, της αισθητικής, ηθικής ή πολιτικής επιλογής. Εάν δεν κριθείς λειτουργικός για τα προτάγματα της συγκεκριμένης εξουσίας, γδύνεσαι από κάθε στοιχείο προσδιορισμού, κάθε ταυτότητα σου αφαιρείται και τελικά η ύπαρξη καταλήγει να ‘ναι κάτι το σχετικό. Στην Ελλάδα των τρελαμένων απ’ τα καρφώματα πρωθυπουργών, αν είσαι οροθετικός, ομοφυλόφιλος, άστεγος, αναρχικός και τόσα άλλα, η κατοικία που σου αντιστοιχεί είναι ένας ανώνυμος μη-τόπος: τα χωράφια της φράουλας, τα συρματοπλέγματα του Έβρου και ο πάτος του Αιγαίου. tsalapatis.blogspot.gr