3341
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014 • Αρ. φ. 1190 • 2 €
Π. Κλαυδιανός Χ. Γεωργούλας: Πρωτογενές έλλειμμα συλλογικής λειτουργίας
Από το “σύμπτωμα Καρυπίδη” στην εφηβική ασθένεια του ΣΥΡΙΖΑ σελ. 4
...
Θ. Μιχόπουλος: Της κακομοίρας!
Σκορποχώρι η Ν∆, χαμένο στη μετάφραση της συνεργασίας με τους “58” το ΠΑΣΟΚ σελ. 3
...
Σ. Αργυράκου: Εξέγερση με ταξικό πρόσημο στη Βοσνία
Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις και τα γεγονότα στη χώρα συνηγορούν: Και πολύ άργησε σελ. 10
...
Μ. Σλεχτ: Η κερδοσκοπία βλάπτει και τη Γερμανία
Το τίμημα της ελευθερίας των αγορών των πληρώνουν σήμερα οι αναδυόμενες οικονομίες σελ. 12
Καπιταλισμός, τοπικά δημοψηφίσματα και άμεση δημοκρατία
Ο Στάθης Κουτρουβίδης και ο Χάρης Λογοθέτης γράφουν για τα παραδείγματα σε Ελβετία, Γαλλία και Γερμανία σελ. 30-31
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Τ. Τσιελεπής: Οι συνομιλίες είναι ο μόνος τρόπος να λυθεί το Κυπριακό
Το μέλος του Π.Γ του ΑΚΕΛ εξηγεί την τοποθέτηση του κόμματός του στις τελευταίες εξελίξεις σελ. 8-9
...
Π. Σκουρλέτης: Ούτε ο Βουδούρης είναι ΣΥΡΙΖΑ, ούτε εμείς γινόμαστε Βουδούρης
Ο υπεύθυνος του γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ μιλά για τις επερχόμενες εκλογές και τις επιλογές των συμμαχιών σελ. 5
...
Στ. ∆ημητρίου: Ο ΣΥΡΙΖΑ ως εγγυητική δύναμη της λαϊκής κυριαρχίας
Όποιος είναι με τη δημοκρατία δεν μπορεί παρά να είναι αντικαπιταλιστής σελ. 6-7
...
Υποψήφιοι Περιφερειάρχες:
∆. Χαραλαμπίδου, Κ. Μορφίδης και Η. ∆ιώτη αναπτύσσουν τις θέσεις και τις προτάσεις τους για τις περιφερειακές εκλογές σελ. 16-17
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ∆ΡΟΥΝ ΩΣ Ι∆ΙΟΚΤΗΤΕΣ, ΟΧΙ ΩΣ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ
Ο χρόνος λήγει, ό,τι προλάβουν...
Κλείνουν μονάδες του ΕΟΠΥΥ, απολύουν υπαλλήλους, δυσχεραίνουν την απόδοση ιθαγένειας, ξεπουλούν το Ελληνικό, χαρίζουν φίλια χρέη Ο ενεργός χρόνος λήγει για την κυβέρνηση και επισπεύδει την υλοποίηση της καταστροφικής της πολιτικής. Και αυτό παρά το ότι ο πολυκερματισμός της δεξιάς, που αγγίζει πλέον τον κύριο κορμό της, όπως και η προϊούσα δυσκολία του ΠΑΣΟΚ και των συνοδοιπόρων του, την καθιστούν εξαιρετικά αποδυναμωμένη. Μόνο τις τελευταίες μέρες η κυβέρνηση προχωράει στη συρρίκνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και στο άμεσο και αιφνιδιαστικό κλείσιμο των μονάδων ΙΚΑ που έχουν απομείνει. Επιπλέον, με Κοινή Υπουργική Απόφαση, προχώρησαν στην εκκίνηση απόλυσης στους
Παιδεία με αστυνομική επιτήρηση
ΟΤΑ. Το νέο νομοσχέδιο για την παραχώρηση ιθαγένειας προχωρά σε περαιτέρω περιορισμούς. Ο χώρος του Ελληνικού παραχωρείται στην κυριολεξία σε τιμές ευκαιρίας. Μέσα στη σύγχυση, επίσης, η κυβέρνηση βρήκε την ευκαιρία να προχωρήσει στη διαγραφή χρεών του Μεγάρου Μουσικής, εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, επιβαρύνοντας τον προϋπολογισμό. Τελικά, οι υπουργοί της κυβέρνησης συμπεριφέρονται ως ιδιοκτήτες των υπουργείων του και όχι ως πολιτικοί διοικητικοί υπεύθυνοι. Η εκτέλεση των εντολών της τρόικας τους αφήνει και πολιτικά και νομικά έκθετους.
Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς οι μαθητές πλέον θα παραλαμβάνουν το απολυτήριό τους από χαμογελαστούς αστυνομικούς, αφού θα έχουν προβιβάσει μόνο όσους έχουν πειθαρχήσει στα πρότυπά τους. Το απολυτήριο θα φέρει το διακριτικό τίτλο « Έλεγχος προόδου και πιστοποιητικό οικογενειακών κοινωνικών φρονημάτων» και θα έχει τη σφραγίδα και υπογραφή του γαδάρχη.
Καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας ανοικτά της Κρήτης;
Η
κυβέρνηση συνεχίζει την προσπάθεια παραπλάνησης της κοινής γνώμης, καθώς αποφεύγει να τοποθετηθεί επί του ζητήματος. Ο υφυπουργός Εξωτερικών, ∆ημήτρης Κούρκουλας, υποστήριξε πως «η επεξεργασία των χημικών θα γίνει μακριά από τη Μεσόγειο». Ο Ε. Βενιζέλος υποστήριξε πως τρεις περιβαλλοντικές ΜΚΟ έχουν ενημερωθεί από τον Γενικό ∆ιευθυντή του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων στη Χάγη, για το που θα λάβει χώρο ακριβώς η καταστροφή των χημικών. Ανάμεσά τους ανέφερε και την Oceanica, που σύμφωνα με τον ευρωβουλευτή Κρίτωνα Αρσένη, δεν υπάρχει. Τα κρίσιμα ερωτήματα, που παραμένουν αναπάντητα, όπως τονίζει η WWF σε ανακοίνωσή της, αφορούν τη νομοθεσία που διέπει τη διαδικασία αυτή σε διεθνή ύδατα, τις προφυλάξεις για την αποφυγή ατυχήματος, την παλαιότητα του φορτηγού πλοίου και την ακριβή περιοχή στην οποία θα πραγματοποιηθεί η επιχείρηση, ενώ καλεί την κυβέρνηση να αναλάβει ενεργό ρόλο επιτηρητή στο ζήτημα.
Συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ στο ΑΚΡΟΠΟΛ ∆ευτέρα 17 Φεβρουαρίου, στις 7 μ.μ. Ομιλητές: Αλ. Τσίπρας, Ρ. ∆ούρου, Γ. Σακελλαρίδης «Τρεις κάλπες, μία επιλογή: Να νικήσουμε!»
Η ψήφος είναι ελληνική… Toυ Αντώνη Σπάθη*
Μ
ε την τροπολογία που κατατέθηκε από τον υπουργό Εσωτερικών κ. Μιχελάκη, με την οποία αφαιρείται οριστικά το δικαίωμα ψήφου από τους νόμιμα διαμένοντες μετανάστες και τους ομογενείς στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης, παίχτηκε ουσιαστικά η τελευταία πράξη μιας φαρσοκωμωδίας, το τέλος της οποίας ήταν προδιαγεγραμμένο εδώ και καιρό και συγκεκριμένα από την έκδοση της απόφασης της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (460/2013). Η κατάργηση των επίμαχων διατάξεων των άρθρων 14-21 του Ν.3838/2010 (νόμος Ραγκούση) ήταν η τελευταία εκκρεμότητα για να ολοκληρωθεί η εθνικοπατριωτική και συντηρητική οπισθοχώρηση σε ιδεοληψίες καθαρών εθνών και Ελλήνων το γένος πολιτών, για την οποία επιστρατεύτηκε, όπως φαίνεται, ο πλέον παραδοσιακός εκφραστής συντηρητισμού, η ελληνική δικαιοσύνη. Η συγκυρία μόνο τυχαία δεν μπορεί να είναι, αφού μετά από τον αποκλεισμό της δυνατότητας αΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2
2
ΘΕΜΑΤΑ
Η ψήφος είναι ελληνική…
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
«Αθήνα, χαρά της γης και της αυγής μικρό, γαλάζιο κρίνο»
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α
(Με τον Άρη)
πόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας από τα παιδιά που είτε γεννήθηκαν είτε έζησαν από μικρή ηλικία στη χώρα μας και έχουν ενταχθεί πλήρως σε αυτή, ήρθε και ο αποκλεισμός όσων διαβιούν μόνιμα στην Ελλάδα, εργάζονται και παράγουν πλούτο, από το δικαίωμα να συμμετέχουν τουλάχιστον στις τοπικές υποθέσεις, που εξ ορισμού τους αφορούν. Αντιλαμβάνομαι ότι το ζήτημα είναι γενικότερα ιδεολογικό και έχει να κάνει με το τι είδους κοινωνία θέλουμε να οικοδομήσουμε ως λαός, μέσα σε τι περιβάλλον επιθυμούμε να ζήσουμε, να αναπτυχθούμε ως προσωπικότητες, να προοδεύσουμε. Μια μερίδα συμπολιτών μας είναι δεδομένο ότι επιθυμεί την καθιέρωση (ή καλύτερα τη διατήρηση) ενός καθεστώτος κοινωνικών αποκλεισμών, διακριτών διαχωριστικών γραμμών εχόντων και κατεχόντων, όπου θα προτάσσεται η διατήρηση του ‘έθνους’ ως προνόμιο ιερό, αμετάβλητο και αποκλειστικά εξαρτώμενο από το δίκαιο του αίματος. Κάτι τέτοιο είναι απολύτως θεμιτό και άλλωστε η δημοκρατία λύνει αυτές τις διαφορές δίνοντας στην πλειοψηφία το δικαίωμα να νομοθετεί. Ωστόσο - όπως έχουμε επισημάνει ήδη η από 14 Νοεμβρίου 2012 στην Ελληνική Ένωση για τα ∆ικαιώματα του Ανθρώπου- είναι αδιανόητη και επικίνδυνη η μεταμφίεση των ιδεολογικών και πολιτικών προτιμήσεων της πλειοψηφίας των δικαστών σε συνταγματικό θέσφατο. Και εξηγούμαι: βάσει του άρθρου 51 παρ. 3 του Συντάγματος «οι βουλευτές εκλέγονται από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως ο νόμος ορίζει», ενώ στο άρθρο 102 παρ.2 αναφέρεται ότι οι αρχές των ΟΤΑ «εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει». Ενώ λοιπόν πουθενά στο Σύνταγμα δεν αναφέρεται η ελληνική εθνοτική καταγωγή ως προϋπόθεση για την κτήση δικαιώματος ψήφου -σε αντιπαραβολή μάλιστα με τη διάταξη του άρθρου 55 του Συντάγματος περί του παθητικού εκλογικού δικαιώματος («για να εκλεγεί κανείς βουλευτής απαιτείται να είναι Έλληνας πολίτης»)- εντούτοις το ΣτΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το εκλογικό δικαίωμα ανήκει μόνον στους Έλληνες, προχωρώντας σε ένα λογικό αλλά και νομικά εσφαλμένο ερμηνευτικό άλμα εν μέσω αμφισβητούμενων ερμηνειών όρων όπως «έθνος», «πολίτης», «λαός». Και με αυτόν τον τρόπο έβγαλε τον πρωθυπουργό από τη δύσκολη θέση να καταργήσει ο ίδιος, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά, το νόμο Ραγκούση ρισκάροντας να δημιουργήσει τριγμούς με τους συγκυβερνώντες του ΠΑΣΟΚ και της ∆ΗΜ.ΑΡ, που τότε ακόμα στήριζε την κυβέρνηση. Όπως και να ‘χει το πράγμα, αναμφισβήτητο είναι ότι τα τελευταία τρία χρόνια η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει σταθερά και μεθοδικά μια μεγάλη στροφή προς την συντήρηση με την καθιέρωση και συνταγματική κατοχύρωση εθνικιστικών ιδεοληψιών. Χιλιάδες μετανάστες παραμένουν για ενάμιση περίπου χρόνο φυλακισμένοι σε απάνθρωπες συνθήκες κράτησης και χωρίς νόμιμη αιτία σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, εκατοντάδες χάνονται στα νερά του Αιγαίου ή του Έβρου επιχειρώντας να εισέλθουν στη χώρα μας, ενώ άλλοι τόσοι επαναπροωθούνται βίαια κατά παράβαση διεθνών συμβάσεων και ελληνικών νόμων, παιδιά που έχουν γνωρίσει μόνο την Ελλάδα ως πατρίδα εκπίπτουν από τη νομιμότητα, ομογενείς υπερήλικες αποκλείονται από οποιαδήποτε δυνατότητα να ζήσουν με αξιοπρέπεια, νόμιμοι μετανάστες που δεν μπορούν σε καθεστώς κρίσης να συμπληρώσουν ένσημα καλούνται να περάσουν στο περιθώριο και την παρανομία αποκλειόμενοι από κάθε κοινωνική παροχή και δικαίωμα. Είναι καιρός η αριστερά να βάλει αυτά τα ζητήματα στην ατζέντα της σε πρώτο πλάνο και να κατανοήσει ότι το δίλημμα μνημόνιο – αντιμνημόνιο, έτσι ξερό, δεν είναι το μόνο διακύβευμα. Υπάρχει πάντα και πιο επίκαιρο από ποτέ το παραδοσιακό δίλημμα συντήρηση – πρόοδος, και δεν θα πρέπει να το λησμονούμε ποτέ. * Ο Αντώνης Σπάθης είναι δικηγόρος, μέλος της ελληνικής ένωσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου.
Τα καλά νέα πρώτα. Τα καλύτερα μετά. Ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος, γνωστός και ως «Κόκκινος Πάνος», από τη θητεία του στο υπουργείο Εργασίας, έστειλε ευχαριστήριο γράμμα στον Τζορτζ Κλούνεϊ για τις δηλώσεις του υπέρ της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα, καλώντας τον να επισκεφτεί το Μουσείο της Ακρόπολης, όπου θα δει «τις κενές θέσεις για τα ξενιτεμένα (χωρίς τη θέλησή τους…) Γλυπτά του Παρθενώνα». Αυτός είναι υπουργός. Ας αναλάβει, ξανά, και το υπουργείο Εργασίας, για να ζητήσει την επιστροφή των ξενιτεμένων παιδιών που εκλάπησαν από τους σύγχρονους Ελγίνους. Ας βάλουν τα παιδιά σε μουσείο, για να παίζουν το ρόλο των Καρυάτιδων. Εδώ που τα λέμε, έχουμε και άλλα πλεονεκτήματα για να αυξηθούν οι τουρίστες. Ο Π. Τατσόπουλος θα προσφέρει τα μάλα, ως γαμήκουλας με πιστοποίηση IS0. Επεξήγησε στον πάλαι ποτέ πρωτοπόρο Κωστόπουλο, το αποτελεσματικότερο καμάκι. «Ήμουν γατουλογαμούλης, στο τρίψιμο, στο σούξου μούξου! Πέσε, πέσε, πέσε… στο τέλος πήδαγες», εκμυστηρεύτηκε στον εντυπωσιασμένο Κωστόπουλο. Στα λιγότερο πολιτικά, διευκρίνισε ότι δεν θα είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής. Ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μια χαρές που το είδωλό μας θα μείνει στην Ελλάδα προς αξιοποίηση. Από την άλλη, πρέπει να σκεπτόσαστε ως Ευρωπαίοι. Θα σκορπίσει μεγάλη απογοήτευση στην ευρωζώνη. Άσε που θα μειωθούν και άλλο τα εξαγώγιμα προϊόντα, παρά την εσωτερική υποτίμησή μας. Ούτε όμως ο Άρης Σπηλιωτόπουλος επιθυμεί την εξαγωγή του. Θέλει σώνει και καλά να σώσει την Αθήνα. Στην πρώτη δήλωσή του δίνει το στίγμα της δημιουργικής δημαρχίας του. «Για μια Αθήνα αυξημένης αισθητικής, υψηλής ασφάλειας και χωρίς άνεργους», είπε. Κατάντια! Γέμισε με άστεγους που ζητούν ελεημοσύνη, κλεισμένα μαγαζιά και διαδηλώσεις. Βάλτε έναν Άρη στη μηχανή της Αθήνας, για να ξαναβρεί την αισθητική της, να μοιάσει στην προσφιλή του Μύκονο. Να ποινικοποιηθούν οι άστεγοι, όπως γίνεται στην Ουγγαρία, όχι όπως εδώ που κοιμούνται και βρωμίζουν τους δρόμους μας. Τα κακά νέα είναι ότι στο β΄
ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.
Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού
γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών το ΚΚΕ δε θα υποστηρίξει υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα κι αν απέναντί του έχει υποψήφιο της Χρυσής Αυγής. Η Λιάνα Κανέλλη, ως πονηρή, το αντέστρεψε: «Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να συνεργαστεί ακόμη και με τη Χρυσή Αυγή, για να μη βγει κομμουνιστής δήμαρχος», φώναξε, όπως τότε που την έδειρε ο Κασιδιάρης. Αντίθετα, ο υποψήφιος δήμαρχος Αθήνας Ν. Σοφιανός, ως γνήσιος μαρξιστής λενινιστής με επίχρισμα σταλινιστή, δεν μάσησε τα λόγια του. «Εμείς δεν νομιμοποιούμε ούτε τη βαρβαρότητα ούτε την κωλοτούμπα». «Η κωλοτούμπα, το ανώτατο στάδιο της βαρβαρότητας». Αν μη τι άλλο, τον Καρυπίδη τον κάναμε φίρμα. Σφάζονται παλικάρια στην ποδιά του. Τα τελευταία που σφαγιάστηκαν, ήταν τα, γερασμένα πια, παλικάρια του ΛΑΟΣ, που τον εκτίμησαν από τις δηλώσεις του. Αντίθετα, η Ραχήλ Μακρή, βουλευτής της Κοζάνης, δήλωσε ότι θα ψηφίσει ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Θυμήθηκε, είπε, τα νιάτα της, που ήταν συνδικαλίστρια του ΠΑΜΕ. Ο Βουδούρης δε θυμήθηκε κάτι από τα νιάτα του. Εμμένει στα ύστερά του. Πρώτα απέδωσε τις αντιδράσεις για το πρόσωπό του στην Αριστερή Πλατφόρμα. Κατόπιν, υπέδειξε στον ΣΥΡΙΖΑ την επιτυχή στρατηγική του. «Πρέπει να πάμε σ’ ένα τρίτο στάδιο, όπου θα ξεκαθαρίσει ο ΣΥΡΙΖΑ πού θέλει να πάει και με ποιους θέλει να κυβερνήσει», τόνισε. Γι’ αυτό ξέχασε να βάλει την ΑΝΑΣΑ στους υπονομευτές του. Γιατί η ΑΝΑΣΑ, αν και ποτέ δεν είσαι σίγουρος με αυτήν, είναι εναντίον της θεωρίας των σταδίων. Η Ένωση Αστυνομικών Αχαΐας έβγαλε σκληρή ανακοίνωση απειλώντας με μηνύσεις την εκπομπή «Ελληνοφρένεια», γιατί τους διασύρει. Πάνε και αυτοί, χάλασαν. Γιατί δεν τη στήνουν στον Αποστόλη για να του βρουν 3-4 μολότοφ που συνεχώς κουβαλάει στο σάκο του; Εμ, πώς να μη χαλάσουν, που ο κ. ∆ένδιας σε συνεργασία με το συνάδελφό του της Παιδείας Αρβανιτόπουλο, στέλνουν τους αστυνομικούς να κάνουν τους μπόγιες στους μαΣυνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR
θητές που συμμετέχουν σε καταλήψεις και αφήνουν τους Μπαλούρδους να αλωνίζουν. Άσε που δεν τους δίδαξαν παιδαγωγική. Συνέχεια για τη δημοκρατία, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους μάθαιναν. Τα ευχάριστα πράγματα είναι η πώληση κοψοχρονιά του Ελληνικού. Μόνο 70 ευρώ το τ.μ. Άντε να φτιάξουμε έναν συνεταιρισμό και να αγοράσουμε 1.000 στρέμματα για να έχουμε άνετη πρόσβαση στη θάλασσα. Επίσης, ευχάριστο είναι ότι το ∆ημόσιο διέγραψε χρέη 245 εκατομμυρίων του Μεγάρου Μουσικής. ∆ιαφορετικά πώς θα έρχονταν οι διάφοροι Τρισέ να μας μαθαίνουν τι εστί νεοφιλελεύθερο βερίκοκο. Ο Άδωνις δημοσιοποίησε ότι προσκλήθηκε στο Χάρβαντ να μιλήσει. Εντάξει, μην είμαστε μεμψίμοιροι, από ένα σύλλογο φοιτητών προσκλήθηκε, αλλά δεν έχει σημασία. Είναι το πρώτο βήμα για τον ξενιτεμό του, όταν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το δυσάρεστο είναι ότι δεν ακολουθεί ο Βενιζέλος και συνεχίζει να κάνει τα συνηθισμένα κόλπα του, εμφανίζοντας ως συμφωνούσα μια οικολογική οργάνωση, που όμως είναι ανύπαρκτη. Θα γλίτωνε και η Κρήτη από τα χημικά της Συρίας.
Γεράσιμος ο Αλιεύς alieys@hotmail.com
3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmai.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341
Του Ανδρέα Πετρουλάκη από την «Καθημερινή»
3
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
IFF: Στο τραπέζι οι πρόωρες εκλογές
«Ο κίνδυνος διεξαγωγής πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα δεν μπορεί να αποκλειστεί», σημειώνει το ∆ιεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο [IIF], τονίζοντας ότι «οι πιέσεις για την κυβέρνηση συνασπισμού στην Ελλάδα θα αυξηθούν ενόψει των κρίσιμων ευρωεκλογών του Μαΐου», καθώς θα αυξηθεί «το πολιτικό ρίσκο τους επόμενους μήνες». Το IFF τονίζει ότι «ο κίνδυνος εξόδου χώρας από το ευρώ έχει περιοριστεί σημαντικά», ωστόσο προειδοποιεί ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα παραμένει αδύναμο και οι πιστωτικές συνθήκες εξαιρετικά σφικτές.
Της κακομοίρας!
ΣΚΟΡΠΟΧΩΡΙ Η Ν∆, ΧΑΜΕΝΟ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ «58» ΤΟ ΠΑΣΟΚ
Σε δοκιμασία και ο ιδεολογικός πυρήνας της ∆εξιάς Το Μαξίμου αδυνατεί να επιβληθεί ιδεολογικά, να ασκήσει εξουσία, να πείσει στελέχη του και μηχανισμούς του κράτους. Σε αποδόμηση ακόμα και ο κεντρικός ιδεολογικός πυρήνας της ιδεολογίας της δεξιάς, που αναζητεί σωτηρία στην κεντροδεξιά, την ώρα που αν επιλέγει ακροδεξιά ατζέντα!
Ο
ι περισσότεροι δεν θα γνωρίζετε ότι ο πρωθυπουργός από χθες το μεσημέρι βρίσκεται στο Άγιο Όρος. Μη βλέποντας αποτέλεσμα από τις συχνές παρακλήσεις του προς την Παναγία, το Χριστό και τη «βοήθεια του Θεού» πήγε στο Άγιο Όρος για να πάρει και τη βοήθεια του [ειδικού] κοινού! Αδιέξοδο…
Εκτός ελέγχου
Η κατάσταση της χώρας, εκατό μόλις μέρες πριν από τις εκλογές, δεν είναι καθόλου ευχάριστη. Οι αγρότες βρίσκονται στους δρόμους, ο ΕΟΠΥΥ έβαλε λουκέτο με χιλιάδες ασφαλισμένους σε απόγνωση, τα ΜΑΤ βρίσκονται σε μόνιμη απεργοσπαστική υπηρεσία, το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο «βλέπει» κοινωνικό τσουνάμι από την πολιτική της τρόικας. Ο ειδικός εισηγητής, μάλιστα, Αλεχάνδρο Θέρκας, χαρακτηρίζει «χασάπηδες» τους εκπροσώπους των δανειστών και «δικέφαλο τέρας» την Κομισιόν και το ∆ΝΤ! Και επισημαίνει ότι οι χώρες των μνημονίων «έχουν αντιμετωπίσει εκρηκτική αύξηση της ανεργίας σε επίπεδα ρεκόρ, μαζική εξαφάνιση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και αύξηση του πληθυσμού που ζει στο όριο της φτώχειας, ιδίως μεταξύ των παιδιών». Την ίδια ώρα, πριν ή μετά την ανακοίνωση των υποψηφίων της Ν∆, όλο και κάποιος «γαλάζιος» αντάρτης εμφανίζεται. Όσο για το ΠαΣοΚ, βρίσκεται χαμένο στη μετάφραση της συνεργασίας με τους «58» και τις «λοιπές κεντροαριστερές δυνάμεις». Το τρομοκλίμα που προσπάθησε να δημιουργήσει το Μαξίμου, δεν περνάει στην κοινωνία. Κανείς δεν φοβάται ότι θα φάει καμιά ρουκέτα στο κεφάλι του, αντίθετα όλοι φοβούνται ότι μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους. Η ανεργία αυξήθηκε φτάνοντας το 28% τον Νοέμβριο του 2013 [από 27,7% τον Οκτώβριο και 26,3% που ήταν τον ίδιο μήνα του ‘12], με τις γυναίκες [32,2%] και τους νέους 15-24 [61,4%] να παραμένουν οι κοινωνικές ομάδες με τα μεγαλύτερα προβλήματα ανεργίας -«Η ανεργία στην Ελλάδα παραμένει απαράδεκτα υψηλή», σύμφωνα και με τη Citigroup. Παράλληλα δη-
μοσιεύματα [που διαψεύδονται αλλά λειτουργούν ως λαγός…] ανεβάζουν την προκαταβολή φόρου σε μισθωτούς και συνταξιούχους, που έχουν και άλλο εισόδημα, σε δυσθεώρητα ύψη. Προαναγγελία των μέτρων που έρχονται.
Σε αποσύνθεση η Ν∆
Η κατάσταση στη Ν∆ βρίσκεται στα πρόθυρα ανοιχτού εμφυλίου, χωρίς μάλιστα να υπάρχει αντίπαλο δέος –παλαιότερα υπήρχαν τα δίπολα: Μητσοτάκης – Έβερτ, Καραμανλής – Σουφλιάς, Ντόρα – Σαμαράς, κ.λπ. Κι αυτό είναι ακόμα χειρότερο γιατί η ηγετική ομάδα υπό τον Αντ. Σαμαρά, χωρίς εσωτερική και οργανωμένη σοβαρή και ουσιαστική παρενόχληση, δεν μπορεί να πείσει τον μηχανισμό του κόμματος, αλλά και τμήμα του κράτους. Όπως, για παράδειγμα, κομμάτι της δικαστικής εξουσίας που φαίνεται να έχει αυτονομηθεί και να προσπαθεί να λειτουργήσει έχοντας ως πρότυπο τα «καθαρά χέρια» της Ιταλίας. Το ίδιο ισχύει και για στελέχη της Ν∆. Το Μαξίμου δεν μπορεί, πλέον, να επιβληθεί ιδεολογικά, να ασκεί απερίσπαστο εξουσία, να επιβάλλει απόψεις. Αυτή η πολιτική αδυναμία ενισχύει τις φυγόκεντρες δυνάμεις, που πάντα υπήρχαν, με αποτέλεσμα τις διαφοροποιήσεις στελεχών στις αυτοδιοικητικές εκλογές –τους γνωστούς «αντάρτες». Φυσικά η δημιουργία «ανταρτών» υποβοηθείται και από τις προσπάθειες ατομικής σωτηρίας -«ο σώζων εαυτόν σωθήτο». Η Ν∆, μπροστά στη διαφαινόμενη ε-
DIE LINKE
κλογική ήττα αντιμετωπίζει διαλυτικά φαινόμενα. Σήμερα, όμως, κινδυνεύει πραγματικά με διάλυση ο ίδιος ο ιδεολογικός πυρήνας της Ν∆ –όπως έγινε με το ΠαΣοΚ. Οι ανεξέλεγκτες εσωτερικές αντιδράσεις –για τις οποίες δεν μπορεί ο Αντ. Σαμαράς να πάρει και πειθαρχικά μέτρα, καθώς μπορεί να καταρρεύσει η κυβέρνησή του- τείνουν να ξεπεράσουν το κρίσιμο σημείο και απειλούν ολόκληρο το οικοδόμημα. Είναι ανάλογο φαινόμενο, αλλά και διαφορετικό, με τα διαλυτικά φαινόμενα που παρουσιάστηκαν, όταν η Ν∆ έκανε τη μεγάλη στροφή: από τυπικά αντιμνημονιακή σε μνημονιακή δύναμη στήριξης και υλοποίησης των εντολών της τρόικας. Τότε αποχώρησαν από τη Ν∆ από συγκροτημένες ομάδες μέχρι μεμονωμένα στελέχη της, που αδυνατούν, όμως, έως σήμερα να συγκροτήσουν ένα διακριτό και οργανωμένο σχήμα με κοινή ιδεολογία και ουσιαστική παρέμβαση.
Κινήσεις προετοιμασίας
Πρόκειται για [ευκαιριακές] συσπειρώσεις, καθώς η αποχώρησή τους είχε να κάνει μόνο με το μνημόνιο –και από εθνικιστική μάλιστα, πλευρά. ∆εν είχε διαφορετική πολιτική και ιδεολογική κατεύθυνση. Και ούτε μπόρεσε να αποκτήσει στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε έως σήμερα. Πιθανόν, όμως, σήμερα με τις αποχωρήσεις πιο έμπειρων στελεχών να δούμε νέες ανακατατάξεις στο χώρο της δεξιάς και κεντροδεξιάς, καθώς θα εντείνονται συνεχώς οι φυγόκεντρες δυνάμεις.
Ο Νότος σπρώχνεται σε κοινωνικό γκρεμό
Την αντικατάσταση του ευρώ από άλλο νομισματικό σύστημα με σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες, αλλά και τον έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων πρότεινε η αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Die Linke, Ζάρα Βάγκενκνεχτ. «Πρέπει να σκεφτούμε υπό ποιες συνθήκες λειτουργεί ένα κοινό νόμισμα. Έτσι όπως εισήχθη το ευρώ, δεν λειτουργεί, αλλά διχάζει την Ευρώπη», δήλωσε η Ζ. Βάγκενκνεχτ σε συνέντευξή της στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Die Zeit. Απαντώντας σε ερώτηση αν το κόμμα της, ενόψει των ευρωεκλογών, στρέφεται σε εθνικιστικές απόψεις, δήλωσε πως «δεν είναι εθνικιστικό το να διαφωνεί κανείς με θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα οποία οι εργαζόμενοι και η μεσαία τάξη δεν έχουν εκπροσώπηση. Ούτε το να διαφωνεί με μια ολοκλήρωση, η οποία μειώνει την ευημερία της πλειοψηφίας στην Ευρώπη και επιτρέπει να αυξάνονται γενικά τα αντιευρωπαϊκά συναισθήματα. Έχουμε 19 εκατομμύρια ανέργους στον Νότο της Ευρώπης και μια καταστροφική πολιτική λιτότητας, για την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως μέρος της τρόικας, είναι συνυπεύθυνη. Από ολόκληρες χώρες εκεί αφαιρούνται τα δικαιώματα και σπρώχνονται στον κοινωνικό γκρεμό. Πολιτικοί οι οποίοι υποστηρίζουν όλα αυτά, δεν θα έπρεπε να αυτοαποκαλούνται φίλοι της Ευρώπης».
Ήδη ο πολιτικός φορέας που δημιούργησαν οι Β. Πολύδωρας και Χρ. Ζώης προσφέρει στήριξη στους «αντάρτες»: τον Απ. Τζιτζικώστα, τον Ανδρ. Παχατουρίδη, που δηλώνει… αντιμνημονιακός [σε ενδεχόμενη υποψηφιότητά του στην περιφέρεια Αττικής], ενώ ετοιμάζει τον Γ. Μανώλη για την περιφέρεια Πελοποννήσου κόντρα στον Π. Τατούλη. Αν, μάλιστα, πει «όχι» η Αλεξία Έβερτ, στην πρότασή τους να είναι υποψήφια για το δήμο της Αθήνας, θα στηρίξουν Ν. Κακλαμάνη.
Ξαναμετριούνται οι «58»
Στο ΠαΣοΚ δεν έχουν τέτοια προβλήματα –όσοι ήταν να φύγουν, έχουν φύγει από καιρό! Προσπαθούν, όμως, με κάθε θυσία να συνεργαστούν με τους «58» και με ό,τι έχει μείνει από την κεντροαριστερά. Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ, στη συνάντηση της Πέμπτης, διαβεβαίωσε τους «58», που συνεχώς λιγοστεύουν, ότι το ΠαΣοΚ «δεν σκοπεύει να κάνει κανένα κόλπο» και όταν «λέει ισότιμα το εννοεί». Συμφωνήθηκε το ευρωψηφοδέλτιο να βγει μέσα από διαδικασίες «συνεννόησης» και «συναίνεσης», της «ενότητας του χώρου», στη βάση της «αξιοκρατίας» και της «ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού». Τα γνωστά που στην πράξη δεν εφαρμόζονται… Στην παρέμβασή του ο Γ. Βούλγαρης δηλώνει, πλέον, ότι δεν ενοχλήθηκε από τον σταυρό προτίμησης στις ευρωεκλογές –ζητούσε με άρθρο του στα «Νέα» να ισχύει από τις επόμενες- και επανέλαβε ότι πρέπει να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για ενιαίο ψηφοδέλτιο και όχι για ένα ψηφοδέλτιο ΠΑΣΟΚ plus. Ο καθένας από τους «58» -που στη συγκεκριμένη συνάντηση με τον Ευ. Βενιζέλο ήταν «14»- κατέθετε και το όραμά του [Γ. Τούντας: Πρώτος σταθμός οι ευρωεκλογές για τη δημιουργία ενιαίας παράταξης. Ν. Μπίστης: Ενιαία παράταξη υπό την ομπρέλα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Θ. Κοντογιώργης («Μπροστά»): Εθνικό σχέδιο. Μ. Χάλαρης (Νέοι Μεταρρυθμιστές): Τα σύμβολα δεν είναι θέμα ουσίας, μπορεί να τα βρει και ένας γραφίστας]. Αυτό που μένει, πάντως είναι ότι βασικά στελέχη της ∆ΗΜΑΡ, που ερωτοτροπούσαν με τους 58, επιστρέφουν στην κομματική στέγη προτιμώντας την από τη βενιζελική χειραγώγηση του ευρωψηφοδελτίου της «κεντροαριστεράς». Θόδωρος Μιχόπουλος
Πρωτογενές έλλειμμα συλλογικής λειτουργίας
4
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Από το “σύμπτωμα Καρυπίδη” στην εφηβική ασθένεια του ΣΥΡΙΖΑ
Τ
ο «πρόβλημα Καρυπίδη» και το πολύ διαφορετικό στην ουσία του «πρόβλημα Βουδούρη» τροφοδοτούν δημοσιογραφικά ρεπορτάζ λιγότερο ή περισσότερο ενδιαφέροντα και λίγο πολύ πικρόχολα δημοσιογραφικά σχόλια, αλλά δεν παρακινούν σε αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων που οδήγησαν σ’ αυτά. ∆εν είναι, ωστόσο, δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος ότι δεν πρόκειται για δύο αστοχίες που έφερε η «κακιά ώρα». Ακολουθώντας απλά την εξέλιξη των πραγμάτων ανακαλύπτουμε εύκολα ένα σημαντικό έλλειμμα αποτελεσματικής συλλογικής λειτουργίας των κεντρικών και ενδιάμεσων οργάνων του ΣΥΡΙΖΑ, και αρκετών οργανώσεων του. Παρά το γεγονός ότι οι περιφερειακές και δημοτικές εκλογές είναι προσδιορισμένες χρονικά ήδη από το φθινόπωρο του 2010, το υπεραρκετό αυτό χρονικό διάστημα δεν αξιοποιήθηκε, ώστε να αναπτυχθούν με επάρκεια οι δραστηριότητες των περιφερειακών κινήσεων, αλλά και να προχωρήσει η επεξεργασία τοπικών προγραμμάτων. Το κενό αυτό έκανε ακόμα πιο αισθητό η έλλειψη αντίστοιχης προς την περιφέρεια κομματικής δομής του ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα είναι πως οι διαρκώς ενισχυόμενες δυνάμεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης φθάνουν πια στις παραμονές των περιφερειακών εκλογών χωρίς επαρκή πολιτική, προγραμματική και οργανωτική προετοιμασία. Κι αυτό δεν είναι άμοιρο του αποτελέσματος που είχε και η προσπάθεια ανάδειξης των υποψηφίων περιφερειαρχών. Στις αδυναμίες αυτές ήρθε να προστεθεί η διάθεση υπερπολιτικοποίησης των περιφερειακών εκλογών και η άμεση και αδικαιολόγητη πολιτικά σύνδεσή τους με τις βουλευτικές εκλογές, με την έννοια ότι τους δόθηκε συχνά ο ρόλος «προκριματικών» βουλευτικών εκλογών ως μη όφειλε. Με αποτέλεσμα να ευνοούνται στις οργανώσεις οι ευκαιριακές επιλογές προσώπων με κριτήριο την αναγνωρισιμότητα και μόνο.
Τυπική ή ουσιαστική η ευθύνη των οργάνων;
Με δεδομένα όλα αυτά, το έργο της γραμματείας και της κεντρικής πολιτικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, που ανέλαβαν να ορίσουν τους υποψήφιους περιφερειάρχες, γινόταν ακόμη πιο δύσκολο απ’ ό,τι θα φανταζόταν κανείς. Η ανάθεση μάλιστα της προετοιμασίας των προτάσεων προς την ΚΠΕ, ουσιαστικά σε έναν στενό κύκλο στελεχών, αόρατους συμβούλους, παρακάμπτονται ακόμη και θεσμικά ορισμένες επιτροπές αλλά και τη Γραμματεία, χωρίς την ενεργό συμμετοχή των οργανώσεων του ΣΥΡΙΖΑ σε πολλές περιπτώσεις, ήταν αναμενόμενο να οδηγήσει σε αστοχίες. Τόσο δύσκολο ήταν να έχουν καταθέσει στην ΚΠΕ οι ίδιες οι οργανώσεις των περιφερειών τις δικές τους προτάσεις; Τόσο αδιανόητο θεωρείται να ζητηθεί η γνώμη τους έστω εκ των υστέρων; Την πίεση ενέτεινε και η ανεπεξέργαστη, ουσιαστικά, προσπάθεια να σηματοδοτηθεί με την επιλογή των υποψηφίων περιφερειαρχών το πολύπλευρο άνοιγμα προς δυνάμεις που αρχίζουν να διάκεινται ευνοϊκά προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Και λέμε ανεπεξέργαστη, γιατί, όπως εκδηλώθηκε, έδινε βάρος στην επικοινω-
Πρόκειται για ένα σφάλμα που υποπίπτει συχνά η Αριστερή Πλατφόρμα οδηγούμενη σε θέσεις που δεν συνεισφέρουν σε προαγωγή της γραμμής μας, σε σύνθεση. Η ιστορικά μυωπική επιφύλαξη στην υποψηφιότητα του Αλέξη για το Ευρωπαϊκό Κόμμα είναι ενδεικτική.
Καλύτερα να προλαβαίνουμε…
νιακή πλευρά αυτού του πολιτικού εγχειρήματος αδυνατίζοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό τη σημασία του. Τη στιγμή που θα έπρεπε πια να αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι το ζήτημα των εκλογικών συνεργασιών και πολύ περισσότερο των μονιμότερων συμμαχιών είναι υπόθεση συστηματικής και επίπονης προσπάθειας και όχι συμβολικών κινήσεων. Ας σημειωθεί εδώ ότι η σχετική επιτροπή της ΚΠΕ που έχει οριστεί, μέχρι σήμερα δεν έχει συζητήσει καν πώς θα μπορούσε να παράξει έργο σ’ αυτό τον κρίσιμο τομέα.
“
Η αντιδημοκρατική λογική του «πακέτου»
και των λαϊκών τάξεων την ανατροπή της μνημονιακής μιζέριας και την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση με σοσιαλιστική προοπτική. Από την άποψη αυτή, δεν δικαιολογούνται δισταγμοί ή φόβοι για το τι θα πουν τα μίντια. Η πολιτική ζημιά σχεδόν πάντα είναι πολύ μεγαλύτερη, όταν οι διορθωτικές προσπάθειες γίνονται εκ των υστέρων. Η πρόληψη δεν είναι απλώς προτιμότερη, διαπαιδαγωγεί επίσης μέλη και ηγεσία σε μια συντροφική και δημοκρατική αντίληψη για την επίλυση των πολιτικών διαφορών και την τελική σύνθεση των αντιθέσεων.
Η αυθεντία της καθοδήγησης
Το χειρότερο απ’ όλα, ωστόσο, μπορεί Με τόση έλλειψη προεργασίας, λοινα συμβεί τώρα. Στα ηγετικά επίπεδα πόν, έρχεται στην ΚΠΕ μια πρόταση που επιχειρείται με αντιδημοκρατικό τρόπο φαίνεται να επικρατεί μια αντίληψη που μπορεί να αποδειχθεί πολλαπλά επιζήνα περάσει πακέτο. μια. ∆ηλαδή, ότι η Για ποιο λόγο; ηγεσία δεν μπορεί να Μήπως επειδή ήταν υποχωρεί από τις αρτόσο καλά επεξεργαχικές επιλογές της σμένη πολιτικά και και ότι ο καθοδηγητόσο συζητημένη σε ∆εν είναι ντροπή, είναι τικός ρόλος της συόλα τα επίπεδα, που νίσταται αποκλειαπλώς χρειαζόταν έπαινος για ένα στικά στο να επιμια επικύρωση; Όσα καθοδηγητικό όργανο, για βάλλει την άποψή ακολούθησαν δεν ευτης και όχι να καλμια πολιτική ηγεσία να ξέρει νοούν μια τέτοια ερλιεργεί μια αμφίμηνεία. Αντίθετα, συ- πώς να συνάγει τα δρομη σχέση ανταλνηγορούν στην εκλαγής πολιτικών δοχή ότι τείνει να απαραίτητα συμπεράσματα απόψεων και πολιτιγίνει συνήθεια από από τον ανοιχτό και κής εμπειρίας με τις την πλευρά της ηγεδημοκρατικό διάλογο με τις οργανώσεις των σίας του ΣΥΡΙΖΑ να μελών. τίθενται με διλημμα- οργανώσεις που την έχουν ∆εν είναι ντροπή, τικό τρόπο ζητήματα αναδείξει. είναι έπαινος για που από τη φύση ένα καθοδηγητικό τους οφείλουν να εξετάζονται κατά πεόργανο, για μια πολιτική ηγεσία να ξέρει ρίπτωση, γιατί μόνο έτσι μπορούν να εξασφαλίσουν την ευρύτερη δυνατή συ- πώς να συνάγει τα απαραίτητα συμπεράναίνεση. Και υποβάλλουν την ιδέα ότι το σματα από τον ανοιχτό και δημοκρατικό «πακέτο» διαμορφώθηκε στη βάση της διάλογο με τις οργανώσεις που την ξεπερασμένης πια αντίληψης ενός ΣΥ- έχουν αναδείξει. Η σχέση τους δεν είναι σχέση επιβολής, είναι σχέση διαλεκτική. ΡΙΖΑ των συνιστωσών. Η επιμονή στην τήρηση δημοκρατικών Μετά από μια δημοκρατική αντιπαράδιαδικασιών και στην ύπαρξη συλλογι- θεση απόψεων, εκείνο που προσδοκών ασφαλιστικών δικλίδων προς απο- κούμε δεν είναι η καταγραφή των αμετάφυγήν αστοχιών δεν μπορεί να θεωρεί- βλητων διαφορών με σκοπό την εγται κωλυσιεργία ούτε να γεννά υποψίες γραφή υποθήκης για ένα απροσδιόριστο ή και φόβους διάρρηξης του συνεκτικού μέλλον, το οποίο ήδη είναι υπονομευιστού που διατηρεί μια στέρεη πολιτική μένο από ένα διχαστικό παρόν. Οφείσυλλογικότητα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Αντί- λουμε, δηλαδή, να προσδοκούμε τον αλθετα, αποτελούν προϋποθέσεις εκ των ληλοεπηρεασμό, την προωθητική σύνων ουκ άνευ για ένα κόμμα που δεν θέλει θεση, το συλλογικό βήμα προς τα εμαπλά να αναρριχηθεί στην κυβέρνηση, πρός, αντί για την καθηλωτική εμπλοκή αλλά να κάνει υπόθεση των μελών του σ’ έναν πόλεμο εσωκομματικής φθοράς.
Οι δύο σύντροφοι της γραμματείας που έθεσαν το ζήτημα της επανεξέτασης των υποψηφιοτήτων για τις περιφέρειες ∆. Μακεδονίας και Πελοποννήσου, μπορεί να δεχθούν κάθε είδους κριτική, ωστόσο τελικά έθεσαν επιτακτικά το υπαρκτό πολιτικό ζήτημα και κίνησαν με τη δικαιολογημένη και δημοκρατικά νομιμοποιημένη επιμονή τους τη διαδικασία επανεξέτασης. Θα μπορούσαν να είχαν ενεργήσει προληπτικά, πράγμα που θα μείωνε τις ζημιές που ήδη καταγράφηκαν και δημοσκοπικά (βλέπε μέτρηση της Public Issue). Το ζήτημα της δυνατότητας πρόληψης, αποτροπής αφορά και το ιδεολογικό ρεύμα της ΑΝΑΣΑΣ. Οι δυνατότητες να παίξει έναν εποικοδομητικό, κάποτε και σωτήριο ρόλο για τον ΣΥΡΙΖΑ, φάνηκε τις τελευταίες μέρες στο θέμα Καρυπίδη, αλλά και Βουδούρη όταν επέμεινε –παρά την αφόρητη πίεση– να μετρηθούν επί της ουσίας οι απόψεις των οργανώσεων. Στο μέλλον, ιδίως, όταν το κόμμα θα κληθεί να αναλάβει πολύ σοβαρότερα καθήκοντα, η ΑΝΑΣΑ μπορεί, με μεγαλύτερη φροντίδα απ’ ό,τι τώρα για τον διακριτό της ρόλο, να είναι δύναμη συμβολής στις θέσεις σύνθεσης και ενότητας. Αν χρειάζεται να επιμείνουμε τόσο σε ένα εκ πρώτης όψεως όχι και τόσο σημαντικό ζήτημα, είναι γιατί μπορεί να μας χρησιμεύσει και σαν εμπειρία για το άμεσο μέλλον. Πολύ σύντομα ίσως χρειαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ να προβεί σε εκατοντάδες επιλογές προσώπων. Το πώς θα τις πραγματοποιήσει με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, δεν είναι ζήτημα ενός εσωκομματικού μπρα ντε φερ, είναι ζήτημα κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία τού έργου μιας αυριανής κυβέρνησης της αριστεράς. Και έχουμε χρέος να ασκηθούμε σ’ αυτό το άθλημα από τώρα. Θα έπρεπε ήδη να είχαμε ολοκληρώσει την άσκηση αυτή. Αντίθετα, πήραμε έναν πολύ κακό βαθμό με τις αυτοδιοικητικές. Γιατί αυτό που παίζεται δεν είναι ποιος θα συγκεντρώσει τους πιο πολλούς εσωκομματικούς πόντους, αλλά η τύχη μιας ιστορικής δυνατότητας της ελληνικής αριστεράς. Κανείς μας δεν πρέπει να χάσει την ιστορική αίσθηση των καιρών. Υ.Γ.: Από την απόφαση της Νομαριακής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ Ρεθύμνου αντιγράφουμε ένα απόσπασμα με μία σκέψη που δεν θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε καλύτερα: Τη στιγμή που το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί οδηγό για την ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής αριστεράς και η υποψηφιότητα του συντρόφου Αλέξη Τσίπρα ξαναβάζει την Αριστερά στο προσκήνιο των λαϊκών αγώνων σε όλη την Ευρώπη, οι εσωτερικές μας διεργασίες απειλούν να οδηγήσουν στην αποσυσπείρωση των μελών μας, αλλά και πολλών αγωνιστών της κοινωνικής αριστεράς που μας πλαισιώνουν με ελπίδα και εμπιστοσύνη. Χ. Γεωργούλας, Π. Κλαυδιανός
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Ούτε ο Βουδούρης είναι ΣΥΡΙΖΑ, ούτε εμείς γινόμαστε Βουδούρης ΠΑΝΟΣ ΣΚΟΥΡΛΕΤΗΣ
Τη συνέντευξη πήραν οι Αδάμος Ζαχαριάδης και Θόδωρος Μιχόπουλος
Παρατηρούμε μια δυστοκία στην επιλογή των υποψηφίων από πλευράς Ν∆. Σε αρκετές περιπτώσεις βλέπουμε να κατέρχονται και δύο υποψήφιοι. Πώς το εξηγείς; Πρόκειται για μια έκφραση της αποσύνθεσης που υφίσταται αυτός ο χώρος και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι μια σειρά από στελέχη της κυβερνητικής πλειοψηφίας εμφανίζονται ως αντιμνημονιακοί. Προφανώς, αυτό συμβαίνει γιατί νιώθουν την απόρριψη της κοινωνίας και θέλοντας να βγουν από την απομόνωση, προσπαθούν να κρυφτούν. ∆εν υφίσταται σήμερα αυτό που ονομάζουμε κυβερνητική συνοχή. Τα παραδείγματα σε Αθήνα και Μακεδονία επιβεβαιώνουν ότι πολλοί από αυτούς δεν μπορούν καν να δικαιολογήσουν στον απλό ψηφοφόρο ακόμα και της δεξιάς την πολιτική η οποία εφαρμόζεται.
Η κόπωση των πολιτών
Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, παρουσιάζεται στις δημοσκοπήσεις καθηλωμένος, παρότι προηγείται. ∆εν βλέπουμε τα αποτελέσματα της αποσύνθεσης να ενισχύουν θεαματικά τον ΣΥΡΙΖΑ. Αναφέρομαι και στην κινηματική ύφεση. Πρώτα απ΄όλα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι το κίνημα, ούτε και μπορεί να το υποκαταστήσει. Βεβαίως, μπορεί να συνδράμει στην ανάπτυξή του και αυτό πότε το καταφέρνουμε και πότε όχι. Οι μεγάλες κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών, που δεν έφεραν ορατά αποτελέσματα, έχουν λειτουργήσει αποθαρρυντικά για τις κοινωνικές διεργασίες. Υπάρχει απογοήτευση, κόπωση στον κόσμο και επιπλέον υπάρχει και μια εναπόθεση των πάντων στις εκλογές, η οποία μπορεί να ερμηνευτεί ως εμπιστοσύνη προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ως λογική ανάθεσης, η οποία δεν είναι καλή. Με την προκήρυξη, όμως, των εκλογών εκτιμώ ότι η δυναμική που θα αναπτυχθεί θα είναι πολύ μεγάλη. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, έχει σταθεροποιηθεί στην πρώτη θέση. Όμως οι τελευταίες μετρήσεις δείχνουν μια μικρή πτώση των ποσοστών του. Υπάρχει εξήγηση; Προφανώς, έχουμε επηρεαστεί από μια κατάσταση εσωστρέφειας, από μια «ανθυγιεινή συζήτηση» στο εσωτερικό μας, η οποία δεν γίνεται με τους καλύτερους όρους. Αρνητικά επιδρά, όμως, και η δεδομένη μεγάλη δυνατότητα των μέσων ενημέρωσης να αξιοποιούν αυτή την πραγματικότητα αναδεικνύοντας εσωτερικά θέματα του ΣΥΡΙΖΑ ως πρώτη είδηση, την ώρα που συμβαίνουν στη χώρα απίστευτα πράγματα. Κλείνουν δημόσιοι οργανισμοί, γίνονται απολύσεις υπαλλήλων, υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για το χρέος, ετοιμάζονται να ρίξουν χημικά στη θάλασσα της Κρήτης... Όλα αυτά πάνε πίσω, προκειμένου να αναδειχθούν σε μείζον ζήτημα οι εσωτερικές συζητήσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τις περιφερειακές εκλογές. Την ίδια ώρα αναφέρονται στα αντίστοιχα προβλήματα της Ν∆ σε μια εντελώς διαφορετική βάση. Τα παρουσιάζουν ως κάτι εντελώς φυσιολογικό, ενώ για τον ΣΥΡΙΖΑ προβάλλονται ως δείγμα αδυναμίας.
μένες περιπτώσεις; Όχι, δεν είμαι ευχαριστημένος, όπως και για άλλα πράγματα που έχουν να κάνουν με τον τρόπο λειτουργίας του κόμματος. Αυτό, όμως, είναι τελείως διαφορετικό από το να υποστηρίζεται ότι όλα έγιναν εν κρυπτώ ή ότι δεν προηγήθηκαν συνεννοήσεις. Και στην τελική, αυτός που σήμερα διαφωνεί, θα μπορούσε όλο το προηγούμενο διάστημα να καταθέσει προτάσεις.
“
Ο δικός μας ο κόσμος, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία, με το άκουσμα μόνο της λέξης ΠΑΣΟΚ αντιδρά αρνητικά. Είναι καλοδεχούμενος, όμως, όποιος αποδεσμεύεται από αυτόν τον χώρο, ακόμα και πολιτικά πρόσωπα, και μετακινείται προς την αριστερά, στο έδαφος των αξιών και των ιδεών μας
Η πολιτική των συμμαχιών
Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντως, έκανε τις επιλογές Καρυπίδη και Βουδούρη... Από την άλλη, ενώ ηγετικά του στελέχη συμμετέχουν, σωστά, με εκπροσώπους του ΣΕΒ, αλλά απουσιάζουν από κινητοποιήσεις, όπως αυτή των διοδίων. Πρόκειται για αλλαγή στάσης του κόμματος; Πρώτα από όλα, δεν αποδέχομαι τη συσχέτιση της υποψηφιότητας Βουδούρη με την εκδήλωση με συμμετοχή του προέδρου του ΣΕΒ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, μπροστά στο πολύ πιθανό ενδεχόμενο να είναι η επόμενη κυβέρνηση, οφείλει να μιλήσει και με τον ΣΕΒ και με όλους τους θεσμικούς παράγοντες. Σημασία έχει τι λες σε αυτές τις εκδηλώσεις και νομίζω ότι αυτά που λέμε αποτελούν μια βάση για τη διαμόρφωση μιας εναλλακτικής λύσης. Αν ιεραρχούμε με τον καλύτερο τρόπο τις δράση και τις παρεμβάσεις μας, είναι άλλο ζήτημα για το οποίο θα μπορούσα να συμφωνήσω ότι μπορούμε να βελτιωθούμε. Αυτό, όμως, είναι και αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο συλλογικά σκέφτεται, συζητά και δρα το κόμμα, και όχι μόνο το ηγετικό επιτελείο. Πώς προχωράει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ μετά και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η ανακοίνωση στήριξης του Οδ. Βουδούρη; Είμαι από αυτούς που από την αρχή θεώρησα ότι η υποψηφιότητα του Οδυσσέα Βουδούρη εντάσσεται στην προσπάθειά μας να έχουμε αυτή την πολλαπλή απεύθυνση όπως την ορίσαμε με τις αποφάσεις του συνεδρίου μας. ∆ηλαδή, από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά μέχρι και το κομμάτι που αποσπάται από τη σοσιαλδημοκρατία. Θεωρώ ότι η πορεία του κ. Βουδούρη είναι τέτοια που μας
5
επιτρέπει να έχουμε συνεργασία μαζί του σε περιφερειακό επίπεδο. Μην ξεχνάμε ότι ούτε ο Βουδούρης είναι ΣΥΡΙΖΑ, ούτε εμείς γινόμαστε Βουδούρης. Και η συνάντηση αυτή γίνεται στο έδαφος των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Νομίζω ότι με βάση αυτή τη λογική για τις συμμαχίες κινηθήκαμε όλα τα προηγούμενα χρόνια και ήταν αποδοτική. ∆εν κινηθήκαμε με απόψεις οι οποίες αντιλαμβάνονται τις συμμαχίες μας μόνο προς τον χώρο της αριστεράς. Από εκεί και πέρα, ο τρόπος που γίνεται η συζήτηση αποκρύπτει την υπαρκτή διαφωνία ενός μεγάλου μέρους του κόμματος σε σχέση με αυτόν τον προσανατολισμό. Ανοίγει μια κουβέντα, δηλαδή, για ένα ζήτημα πάνω στο οποίο, με μεγάλη πλειοψηφία, αποφασίσαμε στο συνέδριο. Εννοείται τις συμμαχίες… Σας προβληματίζει, όμως, η αρνητική στάση των τοπικών οργανώσεων της Πελοποννήσου; Και βέβαια μας προβληματίζει. Όπως και το ότι οι τοπικές κοινωνίες ήταν υπέρ του Καρυπίδη. Άρα, πολύ σωστά το καταστατικό μας προβλέπει ότι η Κεντρική Επιτροπή έχει την τελική ευθύνη, μετά από διαβούλευση με τις οργανώσεις και τα τοπικά όργανα. Ο δικός μας ο κόσμος, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία με το άκουσμα μόνο της λέξης ΠΑΣΟΚ αντιδρά αρνητικά. Είναι καλοδεχούμενος, όμως, αυτός που αποδεσμεύεται από αυτόν τον χώρο, ακόμα και πολιτικά πρόσωπα, και μετακινείται προς την αριστερά, στο έδαφος των αξιών και των ιδεών μας.
Συγκοινωνούντα δοχεία
Είστε ευχαριστημένοι δηλαδή με τον τρόπο που διαχειρίστηκαν οι συγκεκρι-
Πώς βλέπετε να αντικατοπτρίζεται η κεντρική πολιτική σκηνή σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών, ενόψει, των αυτοδιοικητικών εκλογών; Είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε ότι η διάλυση του παλιού δικομματισμού αντικατοπτρίζεται και σε τοπικό επίπεδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις τοπικές δημοσκοπήσεις η αναφορά και μόνο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ικανή να ανεβάσει κατά πολύ έναν υποψήφιο. Αυτό είναι κάτι ενθαρρυντικό, γιατί ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει με τα υπόλοιπα κόμματα. Αυτό, βέβαια, δεν είναι απόλυτο, εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε περιοχή. Οι μάχες σε Αθήνα και Περιφέρεια Αττικής έχουν ιδιαίτερο βάρος. Πώς υποδέχθηκαν οι οργανώσεις τις υποψηφιότητες Γ. Σακελλαρίδη και Ρ. ∆ούρου; Το συγκεκριμένο δίδυμο πιστεύω ότι λειτουργεί όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία. Η απήχηση των δύο αυτών υποψηφιοτήτων είναι μεγάλη και κατορθώνει να εκφράσει ότι πέραν από το σαφές αντιμνημονιακό περιεχόμενο μας ενδιαφέρει και το νέο, άφθαρτο και καθαρό πολιτικό προσωπικό. Οι δημοτικές εκλογές προσφέρονται για να γίνει ορατό στην τοπική κοινωνία το παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό γίνεται πράξη από πολλές δημοτικές παρατάξεις. Η Ανοιχτή Πόλη, για παράδειγμα, είναι μια από τις δημοτικές κινήσεις που κατάφεραν να έχουν μια παράδοση και μια συνέχεια. Οι περισσότεροι καταλαβαίνουν ότι οι υποψήφιοι που στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν προέρχονται από το παλιό, τοπικό, φθαρμένο προσωπικό, αλλά είναι άνθρωποι που κινούνται με ανιδιοτέλεια και κουβαλούν ένα μεγάλο κεφάλαιο, άυλο μεν αλλά σημαντικότατο: το ηθικό πλεονέκτημα. Τα χαρακτηριστικά αυτά, σε συνδυασμό με το αντιμνημονιακό, αντικαλλικρατικό μήνυμα, είναι η συνταγή της επιτυχίας. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, οι εκλογές αυτές παραμένουν ερωτηματικό, γιατί δεν έχει ξαναγίνει εκλογική αναμέτρηση κάτω από παρόμοιες συνθήκες. Τελικά, οι ευρωεκλογές θα γίνουν με σταυρό… Ο τρόπος και ο χρόνος που ήρθε αυτή η πρόταση αποτυπώνουν τον καιροσκοπισμό και την προσπάθεια διαχείρισης της επερχόμενης ήττας από την πλευρά της κυβέρνησης. ∆εν θεωρώ, όμως, ότι είναι ικανό να ανατρέψει τα εις βάρος τους δεδομένα. Προφανώς, πρέπει και εμείς να δούμε πώς θα συγκροτήσουμε το ψηφοδέλτιο με βάση τα νέα δεδομένα. Από μόνο του βέβαια αυτό το σύστημα βοηθά αυτό που ονομάζουμε star system της πολιτικής. Είναι, όμως, μια συζήτηση που εγώ προσωπικά δεν θεωρώ ότι είναι σπουδαίας σημασίας. •
6
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
“
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Σήμερα, το μείζον ζήτημα είναι: «καπιταλισμός ή δημοκρατία;» Και όποιος είναι με τη δημοκρατία δεν μπορεί παρά να είναι αντικαπιταλιστής. Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου
Ο τρόμος της τάξεως του συν - πλην 3% Του Νίκου Τσαγκρή
Ο
ι πολίτες σπάνια προκαλούν την πολιτική. Αλλά η πολιτική δεν χάνει ευκαιρία. Τους προκαλεί διαρκώς. Πράγμα ενοχλητικό μεν, φυσικό δε: η πολιτική είναι εξαρτημένη απ’ τους πολίτες. Χωρίς αυτούς θα έμοιαζε σαν πρεζόνι που ξέμεινε από πρέζα. Γιατί ο πολίτης είναι η πρέζα της πολιτικής. Κάποτε ίσχυε και το αντίθετο: Η πολιτική ήταν η πρέζα του πολίτη. Εδώ και αρκετά χρόνια όμως η πλειοψηφία των Ελλήνων έπαψαν να φτιάχνονται με την πολιτική. Η «πρέζα» ήταν νοθευμένη. Τους χάλαγε... Ωστόσο ακόμα και σήμερα,, σε συνθήκες «κατοχής» και «πολέμου», οι πολιτικοί εξακολουθούν να...φουμάρουν τους πολίτες. Και οι πολίτες τους πολιτικούς. Ένας βασικός τρόπος να φουμάρεις πολίτες όταν είσαι πολιτικός και πολιτικούς όταν είσαι πολίτης είναι τα γκάλοπ. Σ’ αυτό το επίπεδο νεφελώδους όσμωσης, , των πολιτικών με τους πολίτες (και τούμπαλιν) «γίνεται της G.P.O»! Έτσι λένε οι Έλληνες της νέας γενιάς, σαρκάζοντας τις «και καλά» σφυγμομετρικές ανατροπές του Πρετεντέρη στο MEGA. Και έχουν δίκιο: τα μνημονιακά κόμματα της συγκυβέρνησης και οι νταβατζήδες τους δίνουν ρέστα προκειμένου να επιβιώσουν δημοσκοπικά. ∆ιότι εκλογικά την έχουνε βαμμένη…
Όταν μιλούν οι δημοσκόποι
Τα γκάλοπ είναι ενοχλητικά. Προκαλούν τους πολίτες όσο, περίπου, και οι πολιτικοί. Και οι πολίτες αντιδρούν μέσω των ενοχλητικών γκάλοπ προκαλώντας τους πολιτικούς: «Όχι, αυτήν τη φορά δεν θα σε ψηφίσω» στέλνουν το… μήνυμα στην κυβέρνηση μήπως και την τρομάξουν και σταματήσει να τους «παίρνει τα μέτρα» οριζοντίως ή καθέτως, στη… διάρκεια του χρόνου. Στη διάρκεια του χρόνου, ιδιαίτερα επί συγκυβέρνησεως Σαμαρά – Βενιζέλου, τα γκάλοπ έγιναν πιο προκλητικά, πιο ενοχλητικά, πιο γελοία παρά ποτέ. Αυτό δεν το λέμε εμείς. Και δεν το λένε οι Συριζαίοι κι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το λένε οι
δημοσκόποι: οι δημοσκόποι… ομιλούν την ελληνική και, ειδικά αν τυχαίνει να είναι φίλοι ή συνεργάτες σου, σου αποκαλύπτουν όλα τα μυστικά της τέχνης τους. Ύστερα ξαναγίνονται οι αινιγματικοί δημοσκόποι που βλέπουμε στις τηλεοράσεις. Να εκλαϊκεύουν τα ευρήματα των ερευνών τους. Προκειμένου να κατανοήσουν οι πολίτες τι… ψηφίζουν. Και τι σκέφτονται για τους πολιτικούς και την πολιτική… Οι παροικούντες την δημοσιογραφική Ιερουσαλήμ (ιδιαίτερα οι κατέχοντες επιτελικές θέσεις σε εφημερίδες ή ραδιοτηλεοπτικά μέσα), γνωρίζουμε για τα γκάλοπ όσα, περίπου, και οι δημοσκόποι: - Οι πολίτες, στην σημερινή άκρως διαλυτική κοινωνική ατμόσφαιρα, είναι περισσότερο παρά ποτέ εχθρικοί απέναντι στις εταιρίες δημοσκοπήσεων: τις ταυτίζουν απολύτως με την μνημονιακή πολιτική και τα συστημικά Μέσα Ενημέρωσης. - Οι δημοσκοπήσεις γίνονται μετ’ εμποδίων, λόγω των πολλών αρνήσεων και των σαρκαστικών – παραπλανητικών απαντήσεων. Γι’ αυτό, οι μετρήσεις που παράγονται είναι αμφίβολης αξιοπιστίας.
“
Τα κόμματα της συγκυβέρνησης και οι “νταβατζήδες” τους δίνουν ρέστα προκειμένου να επιβιώσουν δημοσκοπικά, καθώς εκλογικά την έχουν… βαμμένη
- Πολύ συχνά, δια της μεθόδου των«μαγειρεμένων» ερωτήσεων, (παραπλανητικών, ασαφών κλπ,) μπορείς να οδηγήσεις το «δείγμα» των ερωτωμένων στο επιθυμητό, προπαγανδιστικό, αποτέλεσμα.
Μια προχωρημένη «συνταγή»
Εντάξει, το ότι τα γκάλοπ «μαγειρεύονται» όταν λάχει, ανάλογα με τα γούστα του πελάτη, το γνωρίζουμε από τα πολύ παλιά χρόνια. Είναι γνωστό, επίσης ότι τα περιθώρια του «μαγειρέματος» περιορίζονται στο μέγεθος της σοβαροφάνειας που οφείλουν να τεκμηριώνουν (με βάση τους κανόνες δεοντολογίας που τις διέπουν) οι εταιρίες δημοσκοπήσεων. H πλέον προχωρημένη συνταγή της δημοσκοπικής μαγειρικής είναι «η σταθεροποίηση μιας πρόβλεψης στα ευρύτερα δυνατά όρια στατιστικού λάθους»: η διαφορά μεταξύ δύο ακραία ανταγωνιστικών για την κυβέρνηση κομμάτων οφείλει να κυμαίνεται στο συν – πλην 3% στη διάρκεια του δημοσκοπικού χρόνου. Έτσι ακριβώς: στη διάρκεια του παρόντος δημοσκοπικού χρόνου η πρόκληση των πολιτών απέναντι στη συγκυβέρνηση των Σαμαρά-Βενιζέλου σταθεροποιήθηκε, στα όρια του στατιστικού λάθους υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Και ενίοτε αυξομειώνεται από το +3% προς το +1% και πάλι πίσω: ανάλογα με τον... βαθμό ενόχλησης των εκλογομαγείρων του Μαξίμου από την πραγματική άνοδο των ποσοστών του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «ανάλογα με τον βαθμό... τρόμου που τους καταλαμβάνει όταν βλέπουν την πραγματική διαφορά», όπως λένε κατ’ ιδίαν οι δημοσκόποι. Τα γκάλοπ της περασμένης εβδομάδας περιέχουν... βαθμό τρόμου της τάξεως των 2 μονάδων. Έναν χαμηλό βαθμό τρόμου, θα μπορούσε να πει κανείς, που όμως φαίνεται ότι τρόμαξε δυσανάλογα τους παραγγελιοδόχους του, εκεί στο MEGA. Αφού πέρασαν στα γρήγορα την κάρτα της πρόθεσης ψήφου και έμειναν να συζητούν τη δημοσκοπική προοπτική των κυβερνητικών συμμαχιών. Με μπόλικη …ελιά στη συνταγή τους.
Μπήκαμε πλέον σε προεκλογική τροχιά, με την πολιτική ελίτ της Ευρώπης να μην έχει αποσαφηνίσει τη στρατηγική της. Από τη μια κρατά καρότο, από την άλλη μαστίγιο. Γιατί αυτή η στάση; Η Γερμανία δεν έχει μια διαμορφωμένη πολιτική για το μέλλον της Ευρώπης. Θέτει μόνο άμεσους στόχους. Άλλωστε το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος κόστισε πολύ στο κεφάλαιο. Τώρα, το κεφάλαιο ό,τι αναγκάστηκε να παραχωρήσει το παίρνει πίσω στο πολλαπλάσιο. Η ζητούμενη λύση θα αφορά όλον τον ευρωπαϊκό Νότο. ∆εν μπορεί να υπάρξει λύση μόνο για μία χώρα. Αυτό συνδέεται με την επίθεση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού εναντίον της δημοκρατίας και το πώς ανακόπτεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποτελέσει αυτό το ανάχωμα; Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι αναγκαία. Το αν θα τελεσφορήσει η προσπάθεια, τελεί υπό διακύβευση σε ένα πολυπαραμετρικό σύστημα, όπως είναι η σημερινή Ευρώπη. Είναι, όμως, η μοναδική δυνατότητα για την αξιοπρέπεια των λαών του χειμαζόμενου ευρωπαϊκού νότου.
Κρίση της λαϊκής κυριαρχίας
Το κοινωνικό κράτος και το κράτος δικαίου έπαψαν να εξυπηρετούν όσους το έχτισαν και αυτοκαταστρέφεται; Το κοινωνικό κράτος, που σήμερα καταρρέει, είναι η ριζοσπαστική δημοκρατική εξέλιξη του φιλελεύθερου κράτους, όταν οι κοινωνικοί αγώνες, από «κράτος - νυχτοφύλακα», το μετέτρεψαν σε συνταγματικό, κοινωνικό κράτος. Σήμερα, παρατηρούμε την πλήρη ρήξη του φιλελευθερισμού με τη δημοκρατία. Η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους είναι αποτέλεσμα αυτής της ρήξης. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι βαθύτατα αντιδημοκρατικός και υποθάλπει τον ακροδεξιό αυταρχισμό και την περιφρόνηση στη δημοκρατία. Το σκληρό δίλημμα είναι: «καπιταλισμός ή δημοκρατία;». Όποιος είναι με τη δημοκρατία δεν μπορεί παρά να είναι αντικαπιταλιστής. Η δημοκρατία, δηλαδή, βρίσκεται υπό αφανισμό; Η δημοκρατία δεν είναι επιτρεπτική συνθήκη για την επιτυχή άσκηση της μνημονιακής πολιτικής. Έτσι, η συρρίκνωση της δημοκρατίας είναι προϋπόθεση για την επιτυχία της. Η ενεστώσα κρίση είναι και κρίση της δημοκρατίας, παντού στην Ευρώπη. Η κρίση της δημοκρατίας δεν μπορεί παρά να περιγραφεί και ως κρίση της λαϊκής κυριαρχίας, εφόσον η τελευταία είναι κανονιστική αρχή της δημοκρατίας. Είναι αυτοκρατές χαρακτηριστικό της ίδιας της δημοκρατικής αρχής και της συνταγματικής διάπλασης του πολιτεύματος. Στο όνομα της λαϊκής κυριαρχίας, η Αριστερά – ο ΣΥΡΙΖΑ – πρέπει να αναπροσδιορίσει το χώρο του γενικού συμφέροντος ως πεδίου άσκησης της πολιτικής. Αντί δημοκρατίας, όμως, έχουμε μνημόνια, τα οποία μάλλον ήρθαν για να μείνουν… ∆υστυχώς, η κρίση αποκτά χαρακτηριστικά μονιμότητας. Και η επίκληση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης επιτρέπει στο Μνημόνιο να λειτουργεί ως «πα-
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ο ΣΥΡΙΖΑ ως εγγυητική δύναμη της λαϊκής κυριαρχίας Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
7
Συνέντευξη με τον Στέφανο ∆ημητρίου, αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων
ρασύνταγμα». Έτσι ονομάστηκε το σύνολο των νομοθετημάτων, που λειτουργούσαν παράλληλα με το Σύνταγμα του ’52. Η εφαρμογή του μνημονίου αποτελεί διαρκή παραβίαση της δημοκρατικής νομιμότητας και πλήττει τη συνταγματική αυτονομία της χώρας. Ας δούμε την περίπτωση της ΕΡΤ: Η συγκεκριμένη Π.Ν.Π. ουδέποτε κυρώθηκε από τη Βουλή. Έχουμε, λοιπόν, μια Π.Ν.Π., η οποία, παρά την ακυρότητά της, παράγει νομικώς δεσμευτικά αποτελέσματα. Αυτό είναι η κατάλυση της κοινοβουλευτικής νομιμότητας εκ των έσω. Ιδού η κατάσταση έκτακτης ανάγκης: η υποκατάσταση της νομοθετικής εξουσίας από την εκτελεστική. Οι παρασυνταγματικοί κανόνες του μνημονίου, χωρίς να καταργούν τη συνταγματική νομιμότητα καθεαυτήν, καθιδρύουν, στον πυρήνα της, ένα απροσπέλαστο πεδίο. Σε αυτό το πεδίο, οι συνταγματικές διατάξεις, αν και έχουν τυπική ισχύ, στην ουσία απονευρώνονται και εξασθενίζουν. Το μνημονιακό «παρασύνταγμα» αναπτύσσεται παρασιτικώς και αναρριχάται ως κισσός στον κορμό του Συντάγματος. Το Σύνταγμα και το παρασυνταγματικό μνημόνιο υφίστανται ως παράλληλα νομικά καθεστώτα. Όμως, επίμαχες περιπτώσεις, όπως η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, που ανήκουν στο συνταγματικώς καθορισμένο πεδίο της συλλογικής αυτονομίας, κρίνονται με το «παρασύνταγμα».
Λείπει το συλλογικό όραμα
Παρά ταύτα, ο λαός, ο κύριος υπερασπιστής των δικαιωμάτων που κατέκτησε δεν αντιδρά. Την προηγούμενη βδομάδα ψηφίστηκε η διάλυση του ΕΟΠΥΥ και ελάχιστοι βγήκαν στο δρόμο. Τι περιμένει για να αντιδράσει; Η κρίση εξαθλιώνει τους ανθρώπους. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι, σε τέτοιες συνθήκες, ο κόσμος πρώτα δυσανασχετεί, μετά εξανίσταται και εν τέλει εξεγείρεται. ∆εν συμβαίνει τίποτε από όλα αυτά. Όταν τα μεσαία και μικροαστικά στρώματα παρακμάζουν και εξαθλιώνονται, φοβούνται και αναζητούν ασφάλεια. Και όταν προκύπτει το δίλημμα «δημοκρατία ή ασφάλεια;», συνήθως κερδίζει το δεύτερο σκέλος και τότε ενισχύεται ο χώρος που προτάσσει την ασφάλεια: η Άκρα ∆εξιά. Συντείνει, επίσης, η διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος, το οποίο είναι επάναγκες να ανασυγκροτηθεί – διατηρώντας της αυτονομία του – συμβάλλοντας στην ανασύσταση του κοινωνικού κράτους. Από την άλλη, λείπει αυτό που θα λέγαμε συλλογικό όραμα ή ιστορική προοπτική βαθιάς κοινωνικής αλλαγής. Σηματωρός της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι ο δημοκρατικός σοσιαλισμός. Άλλωστε, μόνο σε αυτόν είναι ουσιωδώς πραγματώσιμη η λαϊκή κυριαρχία και ο δημοκρατικός αυτοκαθορισμός του λαού. Βεβαίως, τώρα, οι περισσότεροι θα επιλέξουν τον ΣΥΡΙΖΑ με κριτήριο το αν θα δουν μικρή βελτίωση στη ζωή τους άμεσα. Να, η κρίσιμη σημασία των αυτοδιοικητικών εκλογών. Θα είναι ουσιαστικό πρόκριμα. Καλούμαστε, πέρα από κομματικές περιχαρακώσεις, αλλά και σεβόμενοι τις αξιακές αρχές μας, να συγκροτήσουμε ευρεία δημοκρατική-αντιμνημονιακή συμμαχία, στις αυτοδιοικη-
Στο ύψος των περιστάσεων
“
τικές εκλογές. Αναφέρθηκες στις συνθήκες που ευνοούν την άνθηση της άκρας δεξιάς. Φαίνεται πως στην Ευρώπη επανεμφανίζεται ο φασισμός. Πώς θα ανακοπεί αυτό; Η άκρα δεξιά, στην Ευρώπη, έχει ενταχθεί στο πολιτικό σύστημα. Όχι, όμως, και το νεοναζιστικό έκτρωμα, στη χώρα μας. Στη Γαλλία, το κόμμα της Λεπέν εμφανίζεται πρώτο. Αν αυτό επαληθευτεί, στις ευρωεκλογές, θα ενισχύσει και τη Χρυσή Αυγή. Αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να ξεκινήσει η μακρά νύχτα στην
Ευρώπη. Σήμερα, όποιος μιλά για φασισμό, στην Ευρώπη, χωρίς να μιλά και για καπιταλισμό, λέει μισερά λόγια. Στη χώρα μας, δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί ο φασισμός, αν δεν αντιμετωπιστεί η εξαθλίωση του λαού. Ας θυμηθούμε ότι το ΕΑΜ απέβλεπε στη λαϊκή κυριαρχία, αλλά και οργάνωσε, ταυτοχρόνως με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους δικαιοκρατικούς θεσμούς, στην Ελεύθερη Ελλάδα, και την καθημερινότητα, στις πόλεις, με σκοπό την επιβίωση του λαού.
Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι, σε συνθήκες κρίσης, ο κόσμος πρώτα δυσανασχετεί, μετά εξανίσταται και εν τέλει εξεγείρεται. ∆εν συμβαίνει τίποτε από όλα αυτά.
ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ
Προσπαθούν να χειραγωγήσουν το εκλογικό σώμα
Νέα ∆ημοκρατία και ΠΑΣΟΚ συμφώνησαν στην κατάργηση της λίστας στις ευρωεκλογές. Η καθιέρωση του σταυρού τι σημαίνει για το θεσμό των ευρωεκλογών; Σε μια εύρωστη δημοκρατία, η σταυροδοσία δοκιμάζει την ευθυδικία του ενεργού πολίτη. Επειδή, όμως, παραμένει η διαπλοκή κυβέρνησης και επιχειρηματιών- ιδιοκτητών ΜΜΕ, καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για απέλπιδα προσπάθεια να χειραγωγηθεί, από τα ΜΜΕ, το εκλογικό σώμα. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση αφαιρεί το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι από τους μετανάστες και τους ομογενείς… Στην πολιτική φιλοσοφία της Γαλλικής Επανάστασης, του Ρουσσώ, του αββά Σεγιές, αλλά και στο «Σχέδιο Συντάγματος» του Ρήγα Φεραίου, καθώς και στο – πλέον δημοκρατικό, από τα επαναστατικά Συντάγματα – Σύνταγμα της Τροιζήνας, του 1827, οι έννοιες «λαός» και «έθνος» έχουν δικαιοπολιτική σημασία και αποτελούν το φορέα της κυριαρχίας και το υποκείμενο της συντακτικής εξουσίας. ∆εν έχουν φυλετικό περιεχόμενο ούτε παραπέμπουν σε γένος. Τόσο η επιστροφή στο jus sanguinis (δίκαιο του αίματος) όσο και η αφαίρεση του εκλογικού δικαιώματος είναι αποφάσεις αντιβαίνουσες στην παράδοση του δημοκρατικού συνταγματισμού και της αρχής του ίσου πολιτικού αυτοκαθορισμού, που δεν αναγνωρίζει το δεσμό αίματος ως κριτήριο για την απόδοση πολιτικής ιδιότητας και για την ενάσκηση των συναφών δικαιωμάτων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να συνθέσει αυτούς τους δύο στόχους; Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η εγγυητική δύναμη της λαϊκής κυριαρχίας. Σήμερα, η κυβέρνηση στηρίζεται από τους σύγχρονους μαυραγορίτες που ξέρουν καλά τι σημαίνει η φράση «να δούμε την κρίση ως ευκαιρία». ∆εν υπάρχουν μαυραγορίτες, χωρίς πάτρωνες. Αυτό κάνει η καταρρέουσα κυβέρνηση. Ο εσμός αυτών των συμφερόντων θα υπονομεύσει λυσσωδώς μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Η τελευταία οφείλει να επικαλεστεί τη λαϊκή κυριαρχία και εντός και στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Η επίκληση της λαϊκής κυριαρχίας και η διάσωση του λαού και της χώρας θα είναι η νομιμοποιητική βάση για τη διαπραγματευτική στάση μιας κυβέρνησης της Αριστεράς. Η Αριστερά πρέπει να προβάλλει την αξιακή στάση ότι κυρίαρχος λαός είναι μόνο ο αξιοπρεπής λαός. Με την Αριστερά, θα ανακτήσουν ο λαός και η χώρα μας την τρωθείσα πολιτική και εθνική αξιοπρέπεια. Η Αριστερά το απέδειξε με την εθελόθυτη προσφορά της, στο παρελθόν. Έτσι κατέστη – εκτός από δύναμη κοινωνικής, ριζοσπαστικής αλλαγής και ανατροπών – και μεγάλη δημοκρατική-πατριωτική δύναμη. Γι’ αυτό είμαστε εξόχως υπερήφανοι για το κίνημά μας· για τη διηνεκή προσφορά της Αριστεράς στην κοινωνία και τη δημοκρατία, εδώ, στην πατρίδα μας. Αυτή η παράδοση και το αξιακό της σθένος είναι ο «λόγος τιμής» που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία. Το ηθικοπολιτικό καταπίστευμα αυτής της παράδοσης εγγυάται αυτόν τον «λόγο τιμής», αυτή τη βαθιά δέσμευση. Μια συζήτηση που κρατά χρόνια είναι πως η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση. Έχει αρχίσει να αίρεται αυτή η συνθήκη; Η Αριστερά είναι εγγενώς δημοκρατική. ∆εν είναι κρίση ο διαρκής διάλογος. Κρίση είναι η διαρκής αυτοαμφισβήτηση και «τα παθήματα που δεν γίνονται μαθήματα». Η Αριστερά θα βγει από την κρίση, μόνο αν βγάλει και την κοινωνία από τη δική της. Η έξοδος από την κρίση της προϋποθέτει ένα πλατύ και βαθιά δημοκρατικό κόμμα – τον ισχυρό ΣΥΡΙΖΑ – που θα επιδιώξει, τώρα, βαθιές μεταρρυθμιστικές αλλαγές, εγγραφόμενες στην προοπτική του σοσιαλιστικού, κοινωνικού μετασχηματισμού, δηλαδή του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Έμπνευση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποτελέσει το αλκίμαχο πολιτικό φρόνημα της Ε∆Α. Η κεντροαριστερά προσπαθεί να αποτελέσει το αντίπαλο δέος του ΣΥΡΙΖΑ. Η κίνηση των 58 θα καταφέρει να ανασυντάξει το χώρο αυτό; Αυτή η κίνηση αποτελεί την πέμπτη φάλαγγα υπέρ της κυβέρνησης. Η διακήρυξή της ήταν παραλήρημα κατά του ΣΥΡΙΖΑ και της Αριστεράς. Προβάλλει τη θεωρία των δύο άκρων. Θυμίζει τη χειρότερη αντικομμουνιστική παράδοση του Κέντρου, όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου έλεγε ότι «σφάζουν οι Γερμανοί, σφάζουν οι ταγματασφαλίται, σφάζουν και οι Ελασίται». Αυτή είναι η απαρχή της εν λόγω θεωρίας, την οποία, αργότερα, ενίσχυσε ο Γεωργαλάς στο κείμενό του «Η ιδεολογία του αντικομμουνισμού», όπου περιγράφει το φασισμό και τον κομμουνισμό ως δύο άκρα.
8
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
“
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Η συνέχιση αυτής της κατάστασης εδραιώνει τα τετελεσμένα. ∆εν θέλω να πω ότι είναι η τελευταία ευκαιρία αλλά σίγουρα αν αφήσουμε κι άλλο χρόνο να περάσει μπορεί να μην βρούμε τι να λύσουμε.
Οι συνομιλίες είναι ο μόνος τρόπος να λυθεί το Κυπριακό ΤΟΥΜΑΖΟΣ ΤΣΙΕΛΕΠΗΣ (ΜΕΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΑΚΕΛ)
Λίγοι γνωρίζουν τις πτυχές του Κυπριακού και των διαπραγματεύσεων όσο ο Τουμάζος Τσιελεπής. Το μέλος του Π.Γ του ΑΚΕΛ εξηγεί γιατί το κόμμα του στηρίζει την απόφαση για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, μιλά για τις αρνητικές συνέπειες του περάσματος των χρόνων και εξηγεί τις οικονομικές πτυχές μιας πιθανής επίλυσης. Τέλος, σχολιάζει τις ενστάσεις σε Κύπρο και Ελλάδα και αναφέρεται στον ρόλο των Αμερικανών και του διεθνή παράγοντα στις εξελίξεις.
Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης
Σαράντα χρόνια μετά το 1974 τι προοπτικές υπάρχουν να οδηγηθούμε σε λύση με βάση τις τελευταίες εξελίξεις; Όντως φέτος είναι η θλιβερή επέτειος 40 χρόνων από την τουρκική εισβολή. Κλείνουμε επίσης 50 χρόνια από την κάθοδο της UNFICYP στην Κύπρο και μια δεκαετία από τα δημοψηφίσματα. Επιπλέον, κλείνουμε και 4 χρόνια σχεδόν χωρίς ουσιαστικές συνομιλίες. Μετά από μια περιπέτεια μερικών μηνών, που ακολούθησε την προεδρική διαδοχή στην Κύπρο, καταλήξαμε σε ένα κοινό ανακοινωθέν και αρχίζει άμεσα μια νέα προσπάθεια. Πιστεύουμε ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος. ∆εν χρειαζόταν να γίνει προσπάθεια για νέο κοινό ανακοινωθέν, καθώς είχαμε ήδη δύο από προηγούμενες προσπάθειες. Είχαμε εκφράσει την εκτίμηση ότι μια τέτοια εξέλιξη θα κατέληγε σε κάτι χειρότερο για την πλευρά μας. Το αποτέλεσμα είναι ένα κείμενο υποδεέστερο από το αντίστοιχο Χριστόφια – Ταλάτ αλλά σίγουρα δεν είναι απαγορευτικό προκειμένου να ξεκινήσουν συνομιλίες. Και επειδή οι συνομιλίες είναι ο μόνος τρόπος για να επιλύσουμε την εσωτερική πτυχή του Κυπριακού, ευελπιστούμε ότι αυτή τη φορά θα έχουμε αίσια κατάληξη. Πιστεύετε ότι μετά από τόσα χρόνια οι κοινωνίες των δύο κοινοτήτων είναι έτοιμες για ένα τόσο μεγάλο βήμα; Είναι φανερό ότι η παρέλευση του χρόνου, ειδικά όταν είναι παθητική, αλλοιώνει συνειδήσεις και καταστάσεις επί του εδάφους. Οι νέες γενιές δεν έχουν ζήσει ποτέ μαζί. Περιουσίες χάνονται καθημερινά λόγω της γνωστής κατάστασης με τις αποφάσεις του Ε∆Α∆ που επέτρεψαν τη δημιουργία της Επιτροπής Περιουσιών στα κατεχόμενα όπου προσφεύγουν Ελληνοκύπριοι ξεπουλώντας ουσιαστικά τις περιουσίες τους. Αυτά είναι αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης αλλά και της έλλειψης ελπίδας για λύση του Κυπριακού. Επιπλέον, το ζήτημα του εποικισμού είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα και όσο περνάει ο χρόνος δημιουργούνται και ανθρωπιστικά θέματα. Παιδιά που γεννιούνται στην Κύπρο, μικτοί
γάμοι, παιδιά εποίκων. Η συνέχιση αυτής της κατάστασης εδραιώνει τα τετελεσμένα. ∆εν θέλω να πω ότι είναι η τελευταία ευκαιρία αλλά σίγουρα αν αφήσουμε κι άλλο χρόνο να περάσει μπορεί να μην βρούμε τι να λύσουμε. Βασικές επιδιώξεις της πλευράς μας όπως η επιστροφή περιουσιών και εδαφών και η αποχώρηση των εποίκων διαβρώνονται με την πάροδο του χρόνου. Οι δύο κοινότητες όμως ήρθαν πιο κοντά μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων. Αυτό δημιούργησε μια δυναμική που να βελτιώνει τις προοπτικές συμβίωσης; Έχει αποδειχθεί ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους. ∆εν έχουν επιβεβαιωθεί όσοι προέβλεπαν ότι αυτή η εξέλιξη θα δημιουργούσε κάποιο πρόβλημα. Όλα είναι ομαλά. Αυτό ενισχύει το επιχείρημά μας ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μπο-
ρούν και πρέπει να ζήσουν μαζί. Αν και το ΑΚΕΛ βρίσκεται στην αντιπολίτευση είναι το μόνο κόμμα που έχει τοποθετηθεί θετικά ως προς τις νέες εξελίξεις. Για ποιο λόγο επιλέξατε αυτή τη στάση; Παρόλο που εμείς είχαμε τοποθετηθεί αρνητικά ως προς την πολιτική που ακολουθούσε ο πρόεδρος Αναστασιάδης, θα στηρίξουμε τη διαπραγματευτική διαδικασία γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να λυθούν οι εσωτερικές τουλάχιστον πτυχές του Κυπριακού. Από τη στιγμή που αυτό το ανακοινωθέν, έστω και υποδεέστερο από προηγούμενα, επιτρέπει να παλέψεις διάφορα ζητήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τοποθετηθήκαμε θετικά. Βεβαίως αναμένουμε ανταπόκριση στην στήριξη που παρέχουμε: Συλλογικότητα στη λήψη των αποφάσεων, διαβούλευση και όχι εκ των υστέρων ενημέρωση προκειμένου να οδηγηθούμε στο καλύτερο δυνατόν αποτέ-
Λύση και μνημόνιο είναι ασύμβατα
Σε μια περίοδο όπου και η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση, ποιες είναι οι οικονομικές πτυχές μιας πιθανής λύσης του Κυπριακού; Η ίδια η οικονομική κρίση θα μπορούσε να κάνει ορισμένους να σκεφτούν ότι επειδή είμαστε σε δύσκολη θέση είναι ευκολότερο να μας επιβάλουν λύση της αρεσκείας τους. Αυτό το ενδεχόμενο, που δεν μπορεί να αποκλείσει κάποιος, αποδεικνύει την ορθότητα της θέσης μας ότι πρέπει να κρατήσουμε το κεκτημένο των συνομιλιών: Όταν «κλειδώσει» μια σύγκλιση δεν μπορεί κάποιος να την πειράξει. Από εκεί και πέρα η λύση του Κυπριακού θα προσφέρει και οικονομική προοπτική. Θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη, θα είναι πιο σύντομος ο δρόμος να ξεπεράσουμε το οικονομικό αδιέξοδο. Βεβαίως όταν έρθει η στιγμή της λύσης δημιουργείται και ένα επιπλέον ζήτημα: Είναι δύσκολη η εφαρμογή της λύσης σε συνθήκες μνημονίου. Άρα, και αυτοί που μας προτρέπουν να βρούμε λύση θα πρέπει να σκεφτούν και αυτή τη πτυχή, γιατί προκειμένου να εφαρμοστεί θα χρειαστούν λεφτά. Αλίμονο αν βρεθεί λύση και δεν μπορούμε να την εφαρμόσουμε λόγω οικονομικής αδυναμίας. Πως βλέπετε την πρόταση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και ιδιαίτερα το άνοιγμα του Βαρωσιού; Εμείς ήμασταν πάντα θετικοί στα ΜΟΕ, όχι ως υποκατάστατο της λύσης, αλλά ως υποβοηθητικά για τη λύση του Κυπριακού. Περίοπτη θέση σε αυτά έχει το άνοιγμα της Αμμοχώστου. Ποιος είναι: Ο Τουμάζος Τσιελεπής είναι μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ. Σπούδασε νομικά στο Κίεβο και διετέλεσε επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας της ελληνοκυπριακής κοινότητας επί προεδρίας ∆ημήτρη Χριστόφια.
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014 λεσμα. Υπογραμμίζουμε τη δική μας θέση, όχι για σκοπούς δικαίωσης, ούτε από το σύνδρομο του συγγραφέα. Το λέμε για έναν απλούστατο λόγο: Η εγκατάλειψη συμφωνηθέντων οδηγεί σε κατώτερα αποτελέσματα και αυτό έχει ήδη αποδειχθεί. Έχει μεγάλη σημασία στις διαπραγματεύσεις να κρατήσουμε τις συγκλίσεις και το κεκτημένο των συνομιλιών, διότι αν εφαρμοστούν οι προεκλογικές εξαγγελίες του Προέδρου Αναστασιάδη και εγκαταλειφθούν οι συγκλίσεις, είμαστε βέβαιοι ότι θα οδηγηθούμε σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Κάνατε αναφορά στις συγκλίσεις Χριστόφια – Ταλάτ. Πιστεύετε ότι αυτή τη στιγμή είμαστε πολύ πίσω από αυτές τις συγκλίσεις; Έχουμε κάποιες απώλειες στο θέμα της κυριαρχίας. ∆εν είναι όμως απώλειες που δεν μπορούν να αναπληρωθούν. Θα πρέπει να το παλέψουμε στις διαπραγματεύσεις. Αναφέρομαι στην απάλειψη της έκφρασης «αδιαίρετη κυριαρχία» σε συνδυασμό με την προσθήκη ότι θα είναι κυριαρχία όπως αυτή καθορίζεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Είναι μια έμμεση πλην σαφής αναφορά στην εξωτερική πλευρά της κυριαρχίας χωρίς να ισχυρίζομαι ότι έχει κλείσει αρνητικά το ζήτημα της εσωτερικής κυριαρχίας. ∆εν έχουμε πλέον το «αδιαίρετο» ως όπλο, αλλά είναι κάτι που θα συζητηθεί.
“
ΠΟΛΙΤΙΚΗ προηγούμενη δέσμευση επί της σύγκλισης που υπήρξε για τις αρμοδιότητες. Υπάρχει και μια θέση του προέδρου για αποκεντρωμένες εξουσίες, με την οποία εμείς διαφωνούμε. ∆εν είναι θέμα αρχής αλλά πρέπει να διασφαλιστούν οι αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης.
Έχουν εκφραστεί και στην Κύπρο και στην Ελλάδα ενστάσεις για το κοινό ανακοινωθέν οι οποίες εστιάζουν στα ζητήματα της κυριαρχίας αλλά και των εξουσιών. Ποια είναι η θέση σας; Όπως σας είπα, και εμείς έχουμε επισημάνει το ζήτημα της κυριαρχίας. ∆εν συμμεριζόμαστε όμως την άποψη ότι κατοχυρώνεται τριπλή κυριαρχία. Από εκεί και πέρα υπάρχει ένα ζήτημα με αυτό που λέμε «κατάλοιπο εξουσιών». ∆ηλαδή ότι η κεντρική κυβέρνηση παίρνει ρητώς κάποιες αρμοδιότητες και οι υπόλοιπες θα ανήκουν στα κρατίδια. Αυτό για εμάς δεν ήταν καμιά φορά ζήτημα αρχής. ∆εν είναι χαρακτηριστικό συνομοσπονδίας όπως υποστηρίζουν ορισμένοι, υπάρχει σε αρκετές ομοσπονδίες. Είναι απλά ένας τρόπος καθορισμού τον αρμοδιοτήτων. Η δική μας ένσταση είναι ως προς τον χειρισμό. Εμείς είχαμε πει ότι πρώτα καθορίζεις τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης και μετά συζητάς το «κατάλοιπο εξουσιών». Ουσιαστικά βέβαια κατά τις συνομιλίες Χριστόφια Ταλάτ είχαν διασφαλιστεί οι ομοσπονδιακές αρμοδιότητες και τις έχουμε ενισχύσει στο βαθμό που έπρεπε. Η ανησυχία μας είναι ότι τώρα το κατάλοιπο δίνεται χωρίς
Ας δώσουμε στην ελπίδα την τελευταία της ευκαιρία
Οι πολιτικές δυνάμεις που θέτουν ενστάσεις είναι συνήθως οι ίδιες. Πιστεύετε ότι είναι αβάσιμες αυτές οι ενστάσεις; Κάθε φορά που υπάρχει σε εξέλιξη μια διαπραγματευτική διαδικασία, παρατηρείται ένα κλίμα πανικού, κινδυνολογίας και δαιμονοποίησης με το οποίο εμείς δεν μπορούμε να συνταχθούμε. Έχουμε επιχειρήματα στις συνομιλίες, έχουμε ψηφίσματα των Η.Ε και πρέπει να υπερασπιστούμε με αυτοπεποίθηση και χωρίς φοβικά σύνδρομα τις θέσεις μας. ∆εν μπορεί στο όνομα των κινδύνων να σταματάς την διαδικασία γιατί τότε ο μεγαλύτερος κίνδυνος, που είναι η εδραίωση του status quo, θα γίνει πραγματικότητα. Στην ελληνική Αριστερά υπάρχουν αντιδράσεις κυρίως για την εμπλοκή του αμερικάνικου παράγοντα στις εξελίξεις. Είναι αυτό κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί; Η πάγιά μας θέση είναι ότι το Κυπριακό είναι ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί μέσα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και των
Κάθε φορά που υπάρχει σε εξέλιξη μια διαπραγματευτική διαδικασία, παρατηρείται ένα κλίμα πανικού, κινδυνολογίας και δαιμονοποίησης με το οποίο εμείς δεν μπορούμε να συνταχθούμε. Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε από εκεί που έχουμε μείνει και δεν πρέπει να ξαναρχίσουμε από την αρχή.
9
καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα. ∆εν είναι στα χέρια των ΗΠΑ, ούτε της Ε.Ε. Το αυξημένο ενδιαφέρον των Η.Π.Α. που υπάρχει για ευνόητους λόγους, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το αξιοποιήσουμε προς μια σωστή κατεύθυνση που θα συνάδει με τους στόχους και τις επιδιώξεις μας. Εννοώ ότι οι Η.Π.Α. θέλουν μεν λύση του Κυπριακού, αλλά λύση του τύπου «λύση να ναι κι ό,τι να ναι». Θέλουν δηλαδή ένα κλείσιμο. Ακόμα όμως κι αυτό, ότι δηλαδή δεν θεωρούν τη σημερινή κατάσταση ως την τελική λύση, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το αξιοποιήσουμε. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν ζούμε απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Ούτε μπορούμε να περιμένουμε να καταρρεύσει ο καπιταλισμός για να βρούμε λύση του Κυπριακού. Είμαστε αναγκασμένοι να την βρούμε μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Αν οι Η.Π.Α. επιθυμούν λύση του Κυπριακού, αυτό πρέπει να το εκμεταλλευτούμε και να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να το στρέψουμε σε σωστή κατεύθυνση, χωρίς αυταπάτες βέβαια. ∆εν δεχόμαστε τη διχοτόμηση και γιατί αυτό θα σήμαινε ξεπούλημα κυπριακών εδαφών στην κατοχική δύναμη αλλά και γιατί έτσι θα καταλήξουμε να έχουμε μία διαχωριστική γραμμή μήκους 180 χιλιομέτρων, όχι με τους Τουρκοκύπριους αλλά με την Τουρκία. Κι αυτό δεν το θέλουμε. •
Η
συμφωνία της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς, όπως αυτή αποτυπώνεται στο «κοινό ανακοινωθέν», συνεπάγεται την επανέναρξη των συνομιλιών μετά από διακοπή ενάμιση χρόνου και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος Είναι σαφές ότι το «κοινό ανακοινωθέν» δεν συνιστά σχέδιο τελικής επίλυσης. Αυτό, θα προκύψει από τις συνομιλίες και βεβαίως θα τεθεί προς έγκριση ή απόρριψη σε ξεχωριστά δημοψηφίσματα των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Πρόκειται, δηλαδή, για μια εξέλιξη η οποία βγάζει τη διαδικασία από τον «πάγο» και ξαναβάζει το Κυπριακό σε τροχιά επίλυσης. Στο κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα διασφαλίζεται η διζωνική, δικοινοτική, ομοσπονδία με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα. Επιπλέον, υπάρχει ρητή απαγόρευση οποιωνδήποτε πιθανών αποσχιστικών τάσεων με ενισχυμένη, μάλιστα, αναφορά σε σχέση με προηγούμενα προσχέδια. Προφανώς, σε ένα τέτοιο κείμενο υπάρχουν ασάφειες, παραλείψεις και κενά, που θα αποτελέσουν άλλωστε και το αντικείμενο των ίδιων των διαπραγματεύσεων. Τόσο το ΑΚΕΛ όσο και μικρότερες αριστερές συλλογικότητες της Κύπρου εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην επανέναρξη των συνομιλιών, υπογραμμίζοντας τα ζητήματα που χρήζουν διαπραγμάτευσης και ταυτόχρονα επισημαίνοντας ότι σε ορισμένα από αυτά είχε επιτευχθεί σύγκλιση στις διαπραγματεύσεις Χριστόφια – Ταλάτ. Οι αντιδράσεις που έχουν προκληθεί στην Ελλάδα ακόμα και σε μέρος της Αριστεράς είναι βιαστικές, αδικαιολόγητες, ακατανόητες και αβάσιμες. Το όποιο σχέδιο προκύψει θα είναι, προφανώς, προϊόν συμβιβασμού τόσο λόγω των σημερινών, εσωτερικών και εξωτερικών δεδομένων, όσο και λόγω των δεδομένων που δημιούργησαν η στασιμότητα και η αδυναμία επίτευξης λύσης εδώ και σαράντα χρόνια. Επιπλέον, η διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία είναι συμφωνημένη θέση εδώ και πάρα πολλά χρόνια και μόνο η ακροδεξιά την αμφισβητεί. Η ομοσπονδία δεν αποτελεί υποχώρηση της ελληνοκυπριακής πλευράς αλλά αποδοχή της πραγματικότητας και απόφαση ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο ισότιμες πολιτικά κοινότητες, εξίσου υπεύθυνες να ορίζουν την τύχη του τόπου. Και κυρίως αποτελεί συνειδητοποίηση ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα σταματήσει η κατοχή του νησιού. Έχουμε τη βεβαιότητα ότι κανένα σχέδιο δεν είναι ικανό να λύσει όλες τις πολιτικές πτυχές του προβλήματος. Το Σύνταγμα του 1960 και ο τρόπος με τον οποίο καταλήξαμε από το ενιαίο κράτος στο πραξικόπημα και την εισβολή αποτελεί την πιο τρανταχτή επιβεβαίωση αυτού. Τη λύση θα την κάνουν «βιώσιμη και λειτουργική» οι Κύπριοι. Πιθανή επίλυση του Κυπριακού θα ανοίξει νέες δυνατότητες και για την Αριστερά στις δύο κοινότητες. Θα υποβαθμίσει το ρόλο συντηρητικών θεσμών, όπως η εκκλησία και ο στρατός, θα εξαλείψει τα υπέρογκα ποσά για στρατιωτικούς εξοπλισμούς και κυρίως θα δημιουργήσει τη δυνατότητα στις δύο κοινότητες να αναπτύξουν δυναμικές συνεργασίας, αλληλεγγύης, κοινής πάλης και αγώνων. Κι αυτό δεν μπορούν να το ελέγξουν οι συστημικές δυνάμεις. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Είτε θα υπάρξει λύση είτε θα ζήσουμε την οριστική διχοτόμηση της Κύπρου. Η πάροδος του χρόνου παγιώνει τη διχοτόμηση τόσο επί του εδάφους όσο και στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Για αυτό, η επανένωση της Κύπρου συνιστά αδήριτη ανάγκη και άμεση προτεραιότητα. Η Αριστερά οφείλει να δώσει τη μάχη με τις δικές της αξίες και χαρακτηριστικά. Να διαμορφώσει ένα διαφορετικό πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο που θα αλλάζει το ιστορικό παράδειγμα και θα μετατρέπει την Κύπρο σε υπόδειγμα ειρήνης, ευημερίας, αλληλεγγύης και συνύπαρξης. Ας δώσουμε στην ελπίδα την τελευταία της ευκαιρία. Σία Αναγνωστοπούλου (μέλος Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ) Αδάμος Ζαχαριάδης (μέλος νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ) Χρήστος Καραγιαννίδης (βουλευτής ∆ράμας, ΣΥΡΙΖΑ)
10
∆ΙΕΘΝΗ Μ. ΣΛΕΧΤ: Η κερδοσκοπία απειλεί τις νεοαναδυόμενες οικονομίες
Ο γύρος τού
ΚΟΣΜΟΥ
Ο οικονομολόγος του Die Linke γράφει για τους κινδύνους που προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη ελευθερία των κερδοσκόπων. σελ 12
Π
ολλοί εξωτερικοί παρατηρητές της εξέγερσης στη ΒοσνίαΕρζεγοβίνη αναρωτήθηκαν: γιατί τώρα; Και η απάντηση σχεδόν όλων όσοι πήραν μέρος στις διαδηλώσεις ή όσοι παρακολουθούν από κοντά τα γεγονότα σε αυτή τη χώρα είναι: και πολύ άργησε! Στη Βοσνία εφαρμόστηκε το πιο ακραίο μοντέλο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού σε συνδυασμό με διάχυτη διαφθορά, σχέσεις οργανωμένου εγκλήματος με τις πολιτικές και οικονομικές “ελίτ” και απόλυτη αλαζονεία και αδιαφορία των τελευταίων για τις βασικές ανάγκες τις πλειοψηφίας του κόσμου.
Η εξέλιξη
Η εξέγερση ξεκίνησε -καθόλου τυχαία- από την πόλη Τούζλα στα βορειοανατολικά της Βοσνίας. Στη διάρκεια του πολέμου η Τούζλα αποτέλεσε έναν από τους πιο σημαντικούς πυρήνες υπεράσπισης πολυεθνικής κοινωνίας και ήταν η μόνη πόλη στην οποία τα εργατικά συνδικάτα λειτούργησαν πραγματικά και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική ζωή. Όταν κατέρρευσαν μερικές εταιρίες «των οποίων οι ιδιωτικοποίηση δεν ήταν απλά προβληματική, αλλά εγκληματική» -όπως δηλώνει στο κροατικό portal H-Alter ο Ένβερ Κάζαζ, καθηγητής πανεπιστημίου και γνωστός πολιτικός αναλυτής– το φιτίλι άναψε και στις 5 Φεβρουαρίου εργάτες, άνεργοι, νεολαία και βετεράνοι πολέμου κατέβηκαν στους δρόμους. Μετά τη βίαιη αστυνομική καταστολή, η εξέγερση εξαπλώθηκε σε όλες τις μεγάλες πόλεις, οι οποίες είχαν κάποτε αναπτυγμένη βιομηχανία. Παρ’ όλες τις μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφορές, σε όλες τις διαδηλώσεις εκφράστηκαν κάποια κοινά αιτήματα, όπως: κοινωνική δικαιοσύνη, επανεξέταση των ιδιωτικοποιήσεων, παραίτηση της κεντρικής ή/και των τοπικών πολιτικών ηγεσιών. Παρ’ όλο που υπάρχουν προσπάθειες χειραγώγησης και “καπελώματος” από διάφορα κόμματα και πολιτικούς, οι διαδηλωτές κατάφεραν να τους κρατήσουν μακρυά και διαβεβαιώνουν σε όλους τους τόνους ότι η εξέγερση δεν είναι εθνικιστική – π.χ. φορώντας πανό με σύνθημα Πεινάω και στις τρεις γλώσσες, ή ενώνοντας τις τρεις σημαίες μαζί (κροατική, βοσνιακή και σέρβικη). Η εξέγερση, όμως, περιορίστηκε στη μία οντότητα τους κράτους, την Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (γνωστή ως “Κροατο-Μουσουλμανική Ομοσπονδία”) και κυρίως στις πόλεις με μουσουλμανική πλειοψηφία. Λόγω έλλειψης πραγματικής επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα σε αυτή και
την άλλη οντότητα, τη Σερβική ∆ημοκρατία (Republika Srpska), στην τελευταία οι διαδηλώσεις ήταν λιγοστές και ακολουθήθηκαν από αντιδιαδηλώσεις. Σ’ αυτό συνέβαλε σαφώς και η ισχυρή εθνικιστική προπαγάνδα στη Σερβική ∆ημοκρατία, που ξεχειλίζει από θεωρίες συνωμοσίας, όπως αυτή που μεταφέρει η εφημερίδα Press RS, ότι «οι οργανωτές των διαδηλώσεων στην Ομοσπονδία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης προμηθεύτηκαν όπλα από το εξωτερικό με σκοπό να το χρησιμοποιήσουν ενάντια στους πολίτες της Σερβικής ∆ημοκρατίας». Οι συνωμοτικές θεωρίες διαπερνούν και τον επίσημο πολιτικό λόγο όλων των πολιτικών ελίτ της Σερβικής ∆ημοκρατίας - είτε ανήκουν στην κυβέρνηση, είτε στην αντιπολίτευση. Προσπαθούν να πτοήσουν τους κατοίκους με τα σενάρια εθνικής κάθαρσης, λέγοντας ότι όλη η εξέγερση είναι κατευθυνόμενη και έχει ως σκοπό την κατάργηση της σερβικής οντότητας. Όταν αυτά δεν πείθουν, περνάνε σε ανοιχτές απειλές: ο Πρόεδρος της Σερβικής ∆ημοκρατίας, Μίλοραντ Ντόντικ, από τις πρώτες μέρες δήλωσε ότι η αστυνομία θα απαγορέψει την είσοδο των διαδηλωτών από την Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Όλα αυτά, όμως, δείχνουν το φόβο των σερβικών αρχών, γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι πραγματικές αιτίες της εξέγερσης είναι τα κοινωνικό-οικονομικά προβλήματα που είναι κοινά σε όλη τη χώρα. Ενδεικτικό της ανησυχίας των αρχών είναι το περιστατικό από τη Μπανια-Λούκα, όπου σε έναν κάτοικο που διαδήλωνε μόνος του μερικές ημέρες, επιβλήθηκε πρόστιμο γύρω στα 300 ευρώ!
Οι πιέσεις
Όπως ήταν αναμενόμενο, τα μεγάλα
“
ΕΛΒΕΤΙΑ: Σφραγίζουν τα σύνορά τους
Εξέγερση με ταξικό πρόσημο ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
ΜΜΕ ασκούν τεράστια πίεση για να τρομοκρατήσουν τους κατοίκους. Στη δημοσιότητα βγαίνουν συνέχεια οι πληροφορίες για τις ζημιές που προκλήθηκαν, ενώ λείπουν σοβαρές αναλύσεις σχετικά με τα αίτια της εξέγερσης. Για παράδειγμα, εδώ και μέρες τα μίντια μιλάνε για την καταστροφή του Κρατικού Αρχείου, και κρύβουν το γεγονός ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι κατέβαλαν τεράστιες προσπάθειες ώστε η φωτιά να περιοριστεί στα γραφεία και μ‘ αυτό τον τρόπο έσωσαν το 99% του υλικού (Βλ. www.h-alter.org). Μερικοί δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε ψέμα, προκειμένου να μαυρίσουν τις διαδηλώσεις. Όπως μας λέει ο Ντάμιρ Μπέριλο, πολιτικός ακτιβιστής και ερευνητής στο ειδησεογραφικό πόρταλ Istinomjer, «το περασμένο Σάββατο, τέσσερις πολιτικοί έδωσαν στη δημοσιότητα λάθος πληροφορία ότι στους διαδηλωτές βρέθηκαν 12 κιλά ναρκωτικά. Επίσης, στην προσπάθεια να δημιουργηθούν εντάσεις μεταξύ των εθνοτήτων, ο Μπάκιρ Ιζετμπέγκοβιτς, μέλος του τριμελούς Προεδρείου της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δήλωσε πως έχει “πληροφορίες” ότι το κτήριο του Προεδρείου έκαψαν Σέρβοι χούλιγκαν από το ανατολικό Σεράγεβο, κάτι που είναι απόλυτα αναληθές». Εννοείται πως όλα τα κανάλια και οι εφημερίδες της ευρύτερης περιοχής πλημμύρισαν από διάφορους πολιτικούς, δημοσιογράφους κι αναλυτές που “καταλαβαίνουν ότι ο λαός αντιμετωπίζει προβλήματα”, αλλά τον συμβουλεύουν να τα λύσει με “ειρηνικές διαδηλώσεις”, κι ακόμα καλύτερα, στις εκλογές. Ξεχνάνε, βέβαια, ότι ο ο λαός έκανε υπομονή επί είκοσι χρόνια αλλά οι πολιτικοί είχαν κλειστά τ’ αυτιά τους – ενώ με τις πρώτες εκρήξεις στους δρόμους, ξαφνικά άρχισαν να ακούνε τα λαϊκά αιτήματα.
Οι Ελβετοί, με δημοψήφισμα υπερψήφισαν τον περιορισμό της μετανάστευσης, λόγω φόβου για αλλοίωση του εθνικού χαρακτήρα και μείωσης των μισθών. σελ. 13
Πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές της εξέγερσης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αναρωτήθηκαν: γιατί τώρα; Και η απάντηση σχεδόν όλων όσοι πήραν μέρος στις διαδηλώσεις ή όσοι παρακολουθούν από κοντά τα γεγονότα σε αυτή τη χώρα είναι: και πολύ άργησε! Μέχρι στιγμής, παραιτήθηκαν τέσσερις πρόεδροι τοπικών κυβερνήσεων και 43 υπουργοί. Από την ένατη μέρα και μετά, οι διαδηλώσεις είναι λιγότερο μαζικές, ωστόσο σε αρκετές πόλεις οργανώθηκαν συνελεύσεις.
Η σημασία και οι κίνδυνοι
Μετά τη συνάντηση των εκπροσώπων των διαδηλωτών στο Σεράγεβο με τον πρωθυπουργό της “Κροατο-Μουσουλμανικής Ομοσπονδίας”, Νέρμιν Νίκσιτς, αποφασίστηκε fast-track αλλαγή του εκλογικού νόμου με σκοπό τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Επιπλέον, θα φτιαχτεί μια λίστα των εταιριών για τις οποίες υπάρχουν υποψίες ότι ιδιωτικοποιήθηκαν παράνομα. Από την άλλη, ανησυχία προκαλεί η απόφαση του Τοπικού Συμβουλίου του καντονιού Σεράγεβο να προμηθευτεί πρόσθετο εξοπλισμό για την αστυνομία, ανάμεσα στα άλλα και 10.000 πλαστικές σφαίρες. «Οι προσδοκίες μου έχουν ήδη ξεπεραστεί», λέει ο Ντάμιρ Μπέριλο, «από τη στιγμή που οι πολίτες οργανώθηκαν σε συνελεύσεις. Στην Τούζλα, μάλιστα, υιοθετήθηκαν όλα τα αιτήματα της συνέλευσης. Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι και σε άλλες πόλεις να καθοριστούν με σαφήνεια τα αιτήματα, ώστε να τοποθετηθούν οι βάσεις για τη συνέχεια του αγώνα μας». Το μείζον ζήτημα σ’ αυτή τη φάση είναι αυτή η κοινωνική εξέγερση να μην επηρεαστεί από τα εθνικιστικά κόμματα. Η έλλειψη αριστερών κομμάτων κάνει τη μάχη πολύ πιο δύσκολη και μακρόχρονη. Όμως, το γεγονός και μόνο ότι στη Βοσνία ξεκίνησε ένας συνειδητός, ταξικός αγώνας, έχει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία για όλη την περιοχή. Σιμόν Αργυράκου
∆ΙΕΘΝΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
“
11
Οι τρεις ηγέτες της αντιπολίτευσης προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο, μπλοκάρουν τις εργασίες της Βουλής και διαδίδουν ότι μπορεί να υπάρξει πλειοψηφία υπέρ των δικών τους προτάσεων. Θεωρούν ότι ο συμβιβασμός πρέπει να γίνει μόνο από την πλευρά του Γιανουκόβιτς.
Η Ουκρανία σε οριακό σημείο Σ
το Κίεβο συνεχίζονται οι διαδηλώσεις στην κεντρική πλατεία της πόλης, η οποία πλέον ανεπισήμως μετονομάστηκε από πλατεία Ανεξαρτησίας σε Ευρωπλατεία (Ευρωμαϊντάν). Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης «Μπατκίβσινα», «Ουντάρ» και «Σβομπόντα» ζητούν από το κοινοβούλιο να ψηφίσει την επιστροφή στο Σύνταγμα του 2004, το οποίο προέβλεπε το μοίρασμα των υπουργείων μεταξύ του προέδρου και του πρωθυπουργού. Ο πρόεδρος είχε υπό την ευθύνη του τα υπουργεία Εξωτερικών, Άμυνας και Εσωτερικών και ο πρωθυπουργός όλα τα οικονομικά υπουργεία. Οι τρείς ηγέτες της αντιπολίτευσης προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο, μπλοκάρουν τις εργασίες της Βουλής και διαδίδουν ότι μπορεί να υπάρξει πλειοψηφία υπέρ των δικών τους προτάσεων. Θεωρούν ότι ο συμβιβασμός πρέπει να γίνει μόνο από την πλευρά του Γιανουκόβιτς. Αυτή τη στιγμή στο ουκρανικό κοινοβούλιο υπάρχει ισχυρή πλειοψηφία από τους βουλευτές του Κόμματος των Περιφερειών και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Όπως υποστηρίζει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Οικουμενικών Στρατηγικών Βαντίμ Καρασιόφ, «αλλαγή πλειοψηφίας δεν θα υπάρξει γιατί, το Κόμμα των Περιφερειών έχει όλους τους βουλευτές του στο χέρι: και αυτούς που αμφιβάλλουν και αυτούς που ταλαντεύονται τους διακατέχει ανασφάλεια και φόβος για το τι θα ακολουθήσει, αν αποσκιρτήσουν από την πλειοψηφία και υποστηρίξουν την αντιπολίτευση. Η πλειοψηφία δεν είναι έτοιμη να υποστηρίξει την αντιπολίτευση, ούτε σε εξαιρετικές περιπτώσεις» Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ καταδίκασαν οποιαδήποτε εξωτερική επέμβαση στα εσωτερικά της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο τύπου του Βλ. Πούτιν, Ντμίτρι Πέσκοφ, η κινέζικη πλευρά καταδίκασε έντονα τις εξωτερικές επεμβάσεις στην Ουκρανία, και η ρώσικη πλευρά την υποστήριξε. Ο πρέσβης της Κίνας στην Ουκρανία, εντωμεταξύ, Τζάν Σιούνγκ εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του γι’αυτά που είπε ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντοσλαβ Σικόρσκι, ότι δηλαδή οι κινέζικές επενδύσεις θα γίνουν στην Ουκρανία μόνο όταν υπογραφτεί η συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ. ∆ήλωσε ό-
τι ποτέ δεν ειπώθηκε κάτι τέτοιο από την Κίνα. Η ΕΕ δεν φαίνεται να προκρίνει τις κυρώσεις εναντίον της Ουκρανίας, αν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την κάλεσε να προχωρήσει άμεσα σε κυρώσεις εναντίον ουκρανών υπαλλήλων, δικαστών και ολιγαρχών που φέρουν ευθύνες για καταδίκες, ακόμη και για θανάτους διαδηλωτών. Από την άλλη, ο ευρωπαίος επίτροπος Στέφαν Φιούλε για τρίτη φορά μέσα στο Φλεβάρη επισκέφτηκε την Ουκρανία και δήλωσε ότι η Ε.Ε. δε σκοπεύει να προχωρήσει σε κυρώσεις. Οι Βρυξέλλες επιθυμούν να βρεθεί κάποιος συμβιβασμός μεταξύ του προέδρου, της αντιπολίτευσης και της πλατείας. Απ’ ό,τι φαίνεται, στις διαπραγματεύσεις που κάνει ο Σ.Φιούλε, σημείο κλειδί είναι η τύχη της Συμφωνίας Σύνδεσης με την ΕΕ. Τα άλλα θέματα που θέτει ως τώρα η αντιπολίτευση, όπως πρόωρες προεδρικές εκλογές και επιστροφή στο Σύνταγμα του 2004, δεν φαίνεται να προβάλλονται από πλευράς ΕΕ.
Ουκρανική ομοσπονδία;
Μεγάλη αναστάτωση δημιούργησε η συνέντευξη που έδωσε στις 11 Φλεβάρη στην εφημερίδα Kommersant ο σύμβουλος του Β.Πούτιν Σεργκέι Γκλάζιεφ, στην οποία υποστήριξε ότι η λύση για την Ουκρανία είναι η ομοσπονδοποίηση κατά τα πρότυπα της ∆ανίας. Όπως υποστήριξε, στη ∆ανία ή οποία είναι μέλος της ΕΕ ανήκει η Γροιλανδία η οποία δεν είναι μέλος της ΕΕ. Οι
σχέσεις μεταξύ Νοτιοανατολικής Ουκρανίας και ∆υτικής Ουκρανίας είναι λιγότερες από τις σχέσεις της πρώτης με τη Ρωσία. Επίσης οι σχέσεις της ∆υτικής Ουκρανίας με τις χώρες της ΕΕ. είναι περισσότερες από τις σχέσεις με τη Νοτιοανατολική Ουκρανία. Ο Σ.Γκλάζιεφ θεωρεί ότι θα μπορούσε η Νοτιοανατολική Ουκρανία να συνδεθεί με την Τελωνειακή Ένωση με την Ρωσία και η ∆υτική να υπογράψει τη Συμφωνία Σύνδεσης με την ΕΕ. Οι παραπάνω δηλώσεις ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων στην Ουκρανία. Ο Αλεξάντρ Εφρέμοφ από το Κόμμα των Περιφερειών είπε ότι τέτοιο θέμα δεν συζητήθηκε στο κόμμα του, αν και υπάρχουν βουλευτές που συμφωνούν με την ιδέα αυτή. Ο Α’ γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ουκρανίας Πιότρ Σιμονένκο δήλωσε την Πέμπτη 13 Φλεβάρη ότι η ομοσπονδιοποίηση δεν θα οδηγήσει στη διαίρεση της Ουκρανίας, αλλά στη διατήρηση της εδαφικής της ακεραιότητας. Πρότεινε να γίνει δημοψήφισμα και αν το αποτέλεσμά του είναι υπέρ της ομοσπονδίας, να περιληφθεί στο Σύνταγμα. «Η θέση για την ομοσπονδοποίηση είναι ο δρόμος για την καταστροφή του ανεξάρτητου κράτους» - σύμφωνα με τη δήλωση του Β.Κλιτσκό. Ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Λεονίντ Κραβτσούκ ανέφερε ότι το θέμα της ομοσπονδιοποίησης είναι σαν να ρίχνει κάποιος λάδι στη φωτιά στην οξεία πολιτική κρίση της Ουκρανίας. Ο Α.Γιατσενιούκ δήλωσε ότι είναι κατηγορηματικά αντίθετος με την ιδέα της ομοσπονδιοποίησης, όπως αντίθετος
είναι και ο ακροδεξιός Ο.Τιαγκνιμπόκ. Αν επικρατήσει το σχήμα της ομοσπονδίας, θα είναι προς το συμφέρον κυρίως της Ρωσίας και της Νοτιοανατολικής Ουκρανίας. Αντίθετα, δεν θα έχουν κανένα όφελος η Ε.Ε. και η ∆υτική Ουκρανία, η οποία παραμένει το λιγότερο αναπτυγμένο τμήμα της χώρας.
Πιθανά σενάρια
Ο πρόεδρος Βίκτωρ Γιανουκόβιτς, αναμένεται να ανακοινώσει άμεσα το όνομα του υποψηφίου για τη θέση του πρωθυπουργού. Η πρόταση του προέδρου μαζί με οποιεσδήποτε άλλες προτάσεις θα τεθούν στο κοινοβούλιο προς ψήφιση. Σύμφωνα με έγκυρους ουκρανούς πολιτικούς αναλυτές, όπως ο Βαντίμ Καρασιόφ, υπάρχουν τρία σενάρια για τον υποψήφιο πρωθυπουργό: 1) να παραμείνει ο σημερινός εκτελών χρέη Πρωθυπουργού Σεργκέι Αρμπούζοφ, ο οποίος θα είναι επικεφαλής προσωρινής κυβέρνησης 2) να αναδειχθεί ο Αρσένι Γιατσενιούκ, οποίος θα δεχόταν στην περίπτωση που όλη η κυβέρνηση θα προερχόταν από την αντιπολίτευση 3) ή ο Πιότρ Ποροσένκο – πρώην υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης και Εμπορίου Ουκρανίας (υποστήριξε τους διαδηλωτές της πλατειάς) - επικεφαλής μιας κυβέρνησης όπου θα μετέχουν εκπρόσωποι της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης. Μιχάλης Ρένεσης
12
“
∆ΙΕΘΝΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Το τίμημα της ελευθερίας των αγορών το πληρώνουν οι αναδυόμενες οικονομίες. Εάν η κρίση που μαστίζει τις αναδυόμενες αγορές επεκταθεί, θα πλήξει σφοδρά και τις γερμανικές εξαγωγές, και οι προβλέψεις της γερμανικής κυβέρνησης περί ανάπτυξης θα είναι για πέταμα.
Η κερδοσκοπία βλάπτει και τη Γερμανία
Του Μίχαελ Σλεχτ
Ο
ι πολιτικοί πήραν, λέγεται, το μάθημά τους από την πρόσφατη παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. Στην πραγματικότητα δεν έγιναν και πολλά πράγματα. Οι κερδοσκόποι εξακολουθούν να απολαμβάνουν την απεριόριστη ελευθερία τους, τζογάροντας με τις παγκόσμιες κεφαλαιακές ροές. Το πόσο καταστροφικά δρα αυτή η ελευθερία το νιώθουν σήμερα στο πετσί τους ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες. Και σύντομα ίσως έρθει και η σειρά της Γερμανίας. Στις εβδομάδες και τους μήνες που πέρασαν, τα νομίσματα ορισμένων αναπτυσσόμενων και νεοαναδυόμενων οικονομιών δέχτηκαν ισχυρές πιέσεις. Η τουρκική λίρα, το αργεντίνικο πέσο, το ραντ της Νοτίου Αφρικής, το βραζιλιάνικο ρεάλ έχασαν μεγάλο μέρος της αξίας τους.
Αφορμή για διαρροή κεφαλαίων
Η φυγή κεφαλαίων αποδίδεται στα «εγχώρια προβλήματα» των αναδυόμενων οικονομιών. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, είναι σε όλους ξεκάθαρο ότι τα «εγχώρια προβλήματα» είναι απλώς η αφορμή για τη διαρροή κεφαλαίων. Όχι η αιτία. Τι συμβαίνει; Ενώ τα προ-
ηγούμενα χρόνια οι προηγμένες βιομηχανικά χώρες μαστίζονταν από την ύφεση και την κρίση, στην Ασία και τη Λατινική Αμερική η οικονομική δραστηριότητα ήταν ανθηρή. Αυτή την ευκαιρία άδραξε το κερδοσκοπικό κεφάλαιο. Οι κερδοσκόποι εκμεταλλεύονται τα χαμηλά επιτόκια στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία, προκειμένου να δανειστούν και στη συνέχει επενδύουν τα χρήματα αυτά σε προϊόντα των αναδυόμενων οικονομιών που έχουν υψηλότερο επιτόκιο, π.χ. στα νομίσματά τους. Η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων είναι το όφελος των κερδοσκόπων. Όσο ψηλότερα σκαρφάλωναν αυτά τα νομίσματα, τόσο περισσότεροι επενδυτές έμπαιναν στην προσοδοφόρα αυτή επιχείρηση. Ήταν, λοιπόν, θέμα χρόνου να στραφεί αλλού η αγέλη των κερδοσκόπων. Και αυτό έγινε το Μάιο του 2012, όταν η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED) ανακοίνωσε την πρόθεσή της να μετριάσει τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καταρρεύσουν τα νομίσματα των αναδυόμενων οικονομιών, αφού η FED είχε ρίξει δισεκατομμύρια στην αγορά αγοράζοντας ομόλογα. Από τον Ιανουάριο, η FED αλλάζει στάση, αγοράζει λιγότερα αμερικανικά
Αβέβαιο το μέλλον της «Λιμπερασιόν»;
Η
«Λιμπερασιόν» θα συνεχίσει να είναι μια καθημερινή πρωινή εφημερίδα; Το ερώτημα αυτό τέθηκε στην προηγούμενη Παρασκευή όταν ο Μπρούνο Λαντόν, ένας από τους κυρίους μετόχους της εφημερίδας με e-mail του προς τους άλλους μετόχους και τον μέχρι προχθές διευθυντή της εφημερίδας Νίκολας Ντεμοράντ, πρότεινε ούτε λίγο ούτε πολύ να διακόψει η εφημερίδα την έκδοσή της. Συνεπώς ποιο θα είναι το μέλλον της εφημερίδας κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα. Αλλά έχει ενδιαφέρον να δούμε τι ακριβώς προτείνει ο κ. Μπρούνο, ο οποίος αφού πρώτα χαρακτηρίζει όλους αυτούς που απορρίπτουν τις προτάσεις του ως «παλαιομοδίτες και στενόμυαλους». Στη συνέχεια τονίζει ότι με τα σχέδιά του μπορεί να γίνουν βήματα προόδου… με την αξιοποίηση του ακινήτου. Εκφράζει ακόμα τη βεβαιότητα ότι θα έχει «με το μέρος του όλους τους Γάλλους…» Γιατί θα καταλάβουν ότι αυτό που διακυβεύεται είναι από τη μια η «χρεοκοπία» και από την άλλη το «όραμα».
Από εφημερίδα, εστιατόριο
Και ποιο είναι το όραμα; Να διατηρήσει το χώρο της εφημερίδας και να τον μετατρέψει σε εστιατόριο - πο-
ομόλογα και σιγά σιγά κλείνει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης. Οι κερδοσκόποι φοβούνται ότι, με το τέλος της ρευστότητας στις ΗΠΑ, θα αρχίσουν να καταρρέουν ξανά οι αγορές και στην Ασία και τη Λατινική Αμερική. Γι’ αυτό εγκαταλείπει το κεφάλαιο τις αναδυόμενες οικονομίες. Κι έτσι, όπως κατά κανόνα συμβαίνει στις χρηματαγορές, ο φόβος της κατάρρευσης οδηγεί πράγματι στην κατάρρευση. Με μοιραίες συνέπειες: η υποτίμηση των νομισμάτων τους καθιστά ακριβότερες τις εισαγωγές για τις χώρες αυτές, πράγμα που οδηγεί με τη σειρά του σε αύξηση του πληθωρισμού. Για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό και να σταθεροποιήσουν τα νομίσματά τους, οι κεντρικές τράπεζες της Ινδίας, της Βραζιλίας, της Νοτίου Αφρικής και της Τουρκίας αύξησαν τα επιτόκια, εν μέρει δραστικά. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας διπλασίασε το επιτόκιό της στο 10%. Αναμενόμενη συνέπεια: τα δάνεια ακριβαίνουν, η οικονομική δραστηριότητα υποχωρεί κι αυτό αυξάνει περαιτέρω τη διαρροή κεφαλαίων.
και λέγεται σήμερα ότι οι χώρες αυτές ευθύνονται οι ίδιες για τη φυγή των επενδυτών. Αυτό όμως είναι ανοησία. ∆ιότι τα ελλείμματα αυτά υπάρχουν καιρό τώρα και δεν είχαν μέχρι σήμερα αποθαρρύνει κανέναν επενδυτή. Επί μακρό χρονικό διάστημα οι επενδυτές εγκατέλειπαν τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Τώρα σειρά έχουν οι αναδυόμενες οικονομίες. Οι μετακινήσεις κεφαλαίων είναι άτακτες – και τεράστιες: Στη διεθνή αγορά συναλλάγματος διακινούνται σχεδόν 4 τρισ. δολάρια σε καθημερινή βάση, χωρίς έλεγχο και χωρίς όφελος για την πραγματική οικονομία – το αντίθετο: η ζημιά που επιφέρει στην πραγματική οικονομία αυτή η καλπάζουσα αγέλη κοστίζει δισεκατομμύρια. Το τίμημα της ελευθερίας των αγορών το πληρώνουν οι αναδυόμενες οικονομίες. Εάν η κρίση που μαστίζει τις αναδυόμενες αγορές επεκταθεί, θα πλήξει σφοδρά και τις γερμανικές εξαγωγές, και οι προβλέψεις της γερμανικής κυβέρνησης περί ανάπτυξης θα είναι για πέταμα.
Η συμπεριφορά των κερδοσκόπων πλήττει προπάντων χώρες με ελλείμματα στο ισοζύγιο συναλλαγών. Εξού
Μετάφραση: Σταυρούλα Μανώλη
Καλπάζουσα αγέλη
λυχώρο και με τον τίτλο της «Λιμπερασιόν» να εγκαινιάσει ένα «Café de Flore του 21ου αιώνα». Οι εργαζόμενοι επιμένουν στη συνέχιση της εφημερίδας, παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η έντυπη δημοσιογραφία. Αμέσως κατήγγειλαν το πραξικόπημα της εργοδοσίας από τις στήλες της εφημερίδας. Ταυτόχρονα τόνισαν με έμφαση ότι είναι «δημοσιογράφοι, εργάζονται σε εφημερίδα και όχι σε ρεστωράν, κοινωνικό δίκτυο, πολιτιστικό χώρο, τηλεοπτικό πλατό, μπαρ ή εκκολαπτήριο αστέρων». Στο κύριο άρθρο της κατήγγειλαν ότι το σχέδιο των μετόχων τους προκάλεσε κατάπληξη και οργή γιατί επιδιώκουν την απομάκρυνση από την εργασία και τις αξίες τους». Εάν εφαρμοστεί το σχέδιό τους δεν θα μείνει τίποτα από την «Λιμπερασιόν» εκτός από τον τίτλο, τον πολύ ωραίο λογότυπο, τον οποίο αφού αξιολογήσουν θα τον πουλήσουν. Οι επόμενες εβδομάδες καταλήγουν οι εργαζόμενοι θα είναι δύσκολες, «εμείς όμως είμαστε ενωμένοι και αποφασισμένοι». Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων υποστηρίζουν ότι οι μέτοχοι επιχειρούν να οικοδομήσουν μια Libeland (όπως κιντερ-λαντ), μια Libemarket και ένα Libeworld».
Ανησυχία για τον πλουραλισμό του Τύπου
H «Λιμπερασιόν, που φέτος γιορτάζει τα 40 χρόνια από την έκδοσή της απασχολεί 290 εργαζόμενους αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα που οφείλονται και στην πτώση της κυκλοφορίας της. Από 100.000 φύλλα μειώθηκαν στα 97.299 το 2013. Παρ’ όλα αυτά οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να βρεθούν λύσεις για τη συνέχεια της έκδοσή της. Στο πλευρό των εργαζομένων της εφημερίδας βρέθηκαν συνδικαλιστικές οργανώσεις, πνευματικοί άνθρωποι, καλλιτέχνες και φιλόσοφοι, που με υπόμνημά τους το-
* Ο Μίχαελ Σλεχτ είναι επικεφαλής οικονομολόγος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Die Linke
νίζουν την ανάγκη να βρίσκουν κάθε πρωί την εφημερίδα τους. Ο Ουμπέρτο Έκο δήλωσε «πως στο Παρίσι βρίσκει κάποιος πολλά καλά ρεστωράν, οι καλές εφημερίδες σπανίζουν». Η κρίση που εκδηλώθηκε στη «Λιμπερασιόν» και το μέλλον της ξανάφερε στην επιφάνεια τα ζητήματα του Τύπου και τις δυσκολίες του. ∆εν είναι λίγοι αυτοί που εκφράζουν την ανησυχία τους για τον πλουραλισμό στον Τύπο. Βουλευτές του Μετώπου της Αριστεράς με ερώτησή τους αναφέρουν ότι «ο νόμος της αποδοτικότητας των μετόχων δεν μπορεί να καθορίζει το δικαίωμα των πολιτών για πληροφόρηση. Συνεπώς το κράτος δεν μπορεί να παραμένει απλός θεατή». Η ένωση-δράση-κριτική-μίντια (Acrimed) εκτιμά ότι «οι χρήστες των μίντια δεν είναι μόνο καταναλωτές» έχουν δικαιώματα και δεν μπορούν να τους στερούν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτό ο νόμος για τις επιχειρήσεις του Τύπου δεν θα πρέπει να έχει σαν στόχο μόνο το κέρδος. Η συζήτηση για τον Τύπο έχει ανοίξει και προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί, γιατί η κρίση της «Λιμπερασιόν» δεν φαίνεται να τερματίζεται σύντομα παρά την παραίτηση του διευθυντή της που δήλωσε ότι φεύγει για να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις. Μ. Κ.
∆ΙΕΘΝΗ
Οι Ελβετοί σφραγίζουν τα σύνορά τους
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
13
Με δημοψήφισμα υπερψήφισαν τον περιορισμό της μετανάστευσης
Σ
τις 9 Φεβρουαρίου, οι Ελβετοί, με ισχνή πλειοψηφία (50,3%), ψήφισαν «ναι» στο δημοψήφισμα για τον περιορισμό της μετανάστευσης προς την Ελβετία, ακόμα κι αν προέρχεται από χώρες που ανήκουν στην ΕΕ, με την οποία η Ελβετία έχει ήδη συνάψει πολλές διμερείς συμφωνίες. Η εκστρατεία για το δημοψήφισμα «εναντίον της μαζικής μετανάστευσης», που οργάνωσε το Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα (SVP), χρηματοδοτήθηκε από τον Κρίστοφ Μπλόχερ και ήταν η ύστατη προσπάθεια του SVP για φραγμό στην «παράνομη μετανάστευση».
Ένας στους τέσσερις είναι μετανάστης
Ο πληθυσμός της χώρας αυξάνεται σταθερά κατά 80.000 το χρόνο (από μετανάστες προερχόμενους κυρίως από τη Γερμανία και την Ιταλία), ενώ η Ελβετία έχει δεχθεί το μεγαλύτερο ποσοστό προσφύγων από το Κόσσοβο, αναλογικά προς τον πληθυσμό της, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τους 8 εκατ. κατοίκους το 2012. Έτσι, ένας στους τέσσερις κατοίκους αυτή τη στιγμή είναι ξένος, αναλογία μεγαλύτερη από όλες τις χώρες της ΕΕ. Αυτήν την κατάσταση εκμεταλλεύθηκε το SVP, με αφίσες που έδειχναν ινδιάνους και συνθήματα «αυτοί κάποτε δεν αντέδρασαν στη μετανάστευση και τώρα ζουν σε καταυλισμούς». Και φαίνεται ότι ο ου-
ΝΕΠΑΛ
ζονται εκεί για 9 συνεχόμενους μήνες και μετά έπρεπε να επιστρέφουν στην πατρίδα τους για ένα τρίμηνο τουλάχιστον, χωρίς να έχουν εξασφαλισμένη εργασία κατά την επιστροφή τους. Ήταν τότε που είχε πει ο μεγάλος ελβετός συγγραφέας Μαξ Φρις, «εμείς καλούσαμε εργατική δύναμη και μας έρχονταν άνθρωποι».
Μένει η επεξεργασία του νόμου
σιαστικά ψυχολογικός λόγος της αλλοίωσης του εθνικού χαρακτήρα της χώρας, μαζί με τον κίνδυνο της μείωσης των μισθών που μπορεί να προκαλέσει η αύξηση του εργατικού δυναμικού ήταν, που έκανε την, έστω μικρή, πλειοψηφία των Ελβετών να ψηφίσουν «ναι». Εναντίον της πρωτοβουλίας αυτής τοποθετήθηκαν σχεδόν όλα τα μέλη της κυβέρνησης, η πλειοψηφία του κοινοβουλίου, όλα τα αριστερά αλλά και τα άλλα αστικά κόμματα, τα συνδικάτα και οι παράγοντες της ελβετικής οικονομίας, με δύο βασικά επιχειρήματα. Το πρώτο ήταν η σημαντική συνεισφορά της μετανάστευσης στο σημερινό βιοτικό επίπεδο της Ελβετίας, τόσο με τη συμμετοχή ξένων στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας, που βρίσκεται στην παγκόσμια πρωτοπορία, όσο και με τη συμμετοχή
τους σε όλους τους τομείς (και σε όλα τα επίπεδα) της παραγωγής. Το δεύτερο ήταν πως με μία απόφαση για την εισαγωγή ποσοστώσεων στη μετανάστευση που προέρχεται από χώρες της ΕΕ, η Ελβετία μπαίνει σε τροχιά ρήξης με την ΕΕ, πράγμα που ήδη άρχισε να γίνεται πραγματικότητα. Στην αγορά εργασίας και, μέσω αυτής, σε κοινωνικό επίπεδο, η αποδοχή των σχεδίων του SVP θα μπορούσε να οδηγήσει σε απαρτχάιντ: το SVP προκρίνει την «εθνική προτίμηση», δηλαδή, να επιτρέπεται η πρόσληψη ξένων, όταν δεν υπάρχει αντίστοιχη προσφορά εργασίας από Ελβετούς. Μάλιστα, αυτοί που θα γίνονται αποδεκτοί για να εργασθούν στην Ελβετία θα πρέπει να έρχονται μόνοι τους, χωρίς οικογένεια. Κάπως έτσι ήταν στα χρόνια των γκασταρμπάιτερ, που στην Ελβετία ήταν εποχιακοί, καθώς μπορούσαν να εργά-
Βρέθηκε πρωθυπουργός δύο μήνες μετά τις εκλογές
Τ
ον Σουσίλ Κοϊράλα, παλαίμαχο αγωνιστή της δημοκρατίας και μέλος οικογένειας πολιτικών, εξέλεξαν πρωθυπουργό του Νεπάλ, τη ∆ευτέρα, τα δύο τρίτα της Συντακτικής Συνέλευσης που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Ο 75χρονος σοσιαλδημοκράτης, επικεφαλής του κεντρώου κόμματος Νεπαλέζικο Συνέδριο (NC), έμεινε για πολλά χρόνια εξόριστος στην Ινδία για πολιτικούς λόγους και φυλακισμένος σε Ινδία και Νεπάλ, λόγω της εμπλοκής του σε αεροπειρατεία το 1973, για την εξασφάλιση πόρων υπέρ του αγώνα για τη δημοκρατία. Απολαμβάνει το σεβασμό της πλειοψηφίας των συμπατριωτών του και έχει εξαγγείλει διαφανή διακυβέρνηση και πολιτική μηδενικής ανοχής στην διαφθορά.
Στήριξαν οι 405 από τους 601 βουλευτές
Μετά την ορκωμοσία του την Τρίτη, επανέλαβε τη δέσμευσή του για κατάρτιση νέου συντάγματος εντός εξαμήνου, αποστολή που δεν ολοκλήρωσαν οι πέντε προκάτοχοί του από το 2008 -όταν το Νεπάλ ανακηρύχθηκε ομοσπονδιακή δημοκρατία- και μετά από δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Τον υποστήριξαν 405 από τους 601 βουλευτές και τον καταψήφι-
2006. Το CPN-UML, παρότι ψήφισε τον νέο πρωθυπουργό, δεν δέχθηκε να συμμετάσχει στην κυβέρνηση επειδή δεν τηρήθηκε η συμφωνία να αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών -αρμόδιο και για τις αστυνομικές δυνάμεις. Ο Κοϊράλα, σχημάτισε διμελές υπουργικό συμβούλιο από τον ίδιο και τον άνευ χαρτοφυλακίου υπουργό Ραμ Χαράμ Μαχάτ και θα επιδιώξει να κερδίσει την εμπιστοσύνη και τη συναίνεση της αντιπολίτευσης.
σαν 148, μεταξύ των οποίων οι 80 του Ενιαίου Κομμουνιστικού (Μαοϊκού) (UCPN-M). Οι εκλογές ανέδειξαν πρώτο κόμμα το NC με 196 έδρες και δεύτερο, με 175, το -επίσης κεντρώας κατεύθυνσης- Κομμουνιστικό (Ενιαίο ΜαρξιστικόΛενινιστικό) (CPN-UML), που υποστήριξε τον Κοϊράλα. Τρίτο αναδείχθηκε το UCPN-M, που είχε την πλειοψηφία στο προηγούμενο κοινοβούλιο. Οι Μαοϊκοί αρνήθηκαν κατ’ αρχήν να συμμετάσχουν στο νέο κοινοβούλιο. Πείστηκαν το ∆εκέμβριο, μετά από συμφωνία ότι ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή θα διερευνήσει πιθανή εκλογική νοθεία και θηριωδίες των κυβερνητικών δυνάμεων στη διάρκεια του δεκαετούς εμφυλίου που διεξήγαγαν οι ίδιοι για την ανατροπή της μοναρχίας και ο οποίος έληξε με υπογραφή συμφωνίας ειρήνευσης το
Πρώτα δείγματα κυβέρνησης
Η πρώτη απόφασή του, την Τετάρτη, εντάσσεται στα μέτρα εναντίον της διαφθοράς και των ατασθαλιών και προβλέπει ότι, πληρωμές πάνω από 5.000 ρουπίες (περίπου 37 ευρώ), οποιουδήποτε κυβερνητικού φορέα, θα πρέπει να αναρτώνται στον ιστότοπο της κυβέρνησης τουλάχιστον επί τρεις ημέρες. Αποφάσισε, επίσης, το διορισμό νέου πρύτανη στο κρατικό Πανεπιστήμιο Νοσοκομειακής Εκπαίδευσης Τριμπουβάν (TUTH), ικανοποιώντας αίτημα του ανώτερου χειρουργού Γκοβίντα, που κάνει απεργία πείνας διαμαρτυρόμενος για διαφθορά στους ιατρικούς κύκλους και απαιτώντας να μην πιστοποιούνται νέα ιατρικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, λόγω κατασπατάλησης χρήματος. Την Τρίτη, 300 γιατροί είχαν υπο-
Το «ναι» δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη ότι η Ελβετία θα επιλέξει τόσο σκληρά μέτρα, καθώς η κυβέρνηση πρέπει να επεξεργαστεί ένα νομικό πλαίσιο (που να μην αντιβαίνει στην επιλογή που εκφράστηκε με το δημοψήφισμα) και να προβεί στις αντίστοιχες διαπραγματεύσεις με την ΕΕ (η οποία άρχισε ήδη να σκληραίνει τη στάση της) μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, το δημοψήφισμα αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, θέτοντας καίρια ζητήματα σε πολλά επίπεδα, πέρα από το δύσκολο έργο που έβαλε στην ελβετική κυβέρνηση, όπως στην στάση των ευρωσκεπτικιστών στις χώρες της ΕΕ (παραμονές ευρωεκλογών), στη σημασία των θεσμών άμεσης δημοκρατίας, στους συσχετισμούς δύναμης μεταξύ μιας χώρας με την ΕΕ και στις εξελίξεις σ’ αυτό καθεαυτό το ζήτημα της μετανάστευσης. Κωνσταντίνος Καραλής
βάλει την παραίτησή τους σε ένδειξη συμπαράστασης στον Γκοβίντα. Το Νεπάλ είναι 116ο μεταξύ 177 χωρών στο ∆είκτη Αντίληψης ∆ιαφθοράς 2013 (η Ελλάδα είναι 80η -μαζί με την Κίνα). Στις προσδοκίες των περίπου 27 εκατ. πολιτών περιλαμβάνονται: ψήφιση συντάγματος, σταθερότητα, ειρήνη και διαχείριση των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων. Παρά τη σημαντική μείωση των ποσοστών φτώχειας που, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οφείλεται στα εμβάσματα των εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών, η χώρα παραμένει από τις φτωχότερες του κόσμου. Αυτή ή επόμενη κυβέρνηση, θα κληθεί να αντιμετωπίσει και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην οποία η χώρα είναι ευπρόσβλητη. Ήδη παράγει το 92% της ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικές μονάδες, ενώ περιβαλλοντικές μελέτες προτείνουν υποστήριξη των παραδοσιακών μεθόδων καλλιέργειας. Η διαταγή προσωρινής απαγόρευσης των εισαγωγών γενετικά τροποποιημένων σπόρων που εξέδωσε το ανώτατο δικαστήριο του Νεπάλ πριν περίπου ένα μήνα, θεωρήθηκε μεγάλη νίκη των ακτιβιστών εναντίον των ΓΤΟ και της διαβόητης Μονσάντο. Ελισάβετ Πετρίδου
14
“
∆ΙΕΘΝΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Αγώνας δρόμου για τη συγκρότηση του αριστερού ψηφοδελτίου ΙΤΑΛΙΑ
Στην Ιταλία δεν προλαβαίνουμε τις εξελίξεις. Ο Ρέντζι, πρόεδρος του δημοκρατικού κόμματος, ανέτρεψε την κυβέρνηση Λέτα, του κόμματός του! Τώρα, υπό την ανοχή, με το αζημίωτο, και του Μπερλουσκόνι- συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ναπολιτάνοπροχωρά στην νέα κυβέρνηση. Ο Γκρίλο- δεν πήγε στον πρόεδρο- τον χαρακτήρισε “καριερίστα χωρίς ενδοιασμούς”, ενώ ο Βένδολα δήλωσε ότι δεν θα πάρει μέρος το κόμμα του στην κυβέρνηση, εν μέσω φημών ότι θα μπουν στελέχη του… Η μετατόπιση λίγο ακόμα δεξιότερα της πολιτικής στην Ιταλία είναι γεγονός. Ήδη όμως έχει ξεκινήσει τη νέα της διαδρομή η Αριστερά. Οι ρυθμοί είναι πολλοί γρήγοροι, ο χρόνος εξαιρετικά πυκνός.
Ο
απόηχος της επίσκεψης του Αλέξη Τσίπρα και της αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να ενθουσιάζει και να δίνει ελπίδες για μια κοινή ευρωπαϊκή πορεία χωρίς πολιτικές λιτότητας και εκμηδένισης του κόσμου της εργασίας. Το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο. Στις γραμμές του ψηφοδελτίου προστίθενται όλο και περισσότεροι απλοί πολίτες, αλλά και προσωπικότητες της αριστεράς σαν τον Λούκα Καζαρίνι, τον Φάμπιο Μούσι, τον Πάολο Τσέντο, τον Κάρλο Φρετσέρο, τον Στέφανο Ροντοτά, που παρακολούθησαν όλοι την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στο θέατρο Βάλε. Το διάστημα από το Σάββατο έως και αύριο ∆ευτέρα, ο κόσμος της «λίστας Τσίπρα» θα κληθεί στο πρώτο online δημοψήφισμα να επιλέξει σήμα και όνομα. Οι τέσσερις προτάσεις για ονομασία, που έγιναν από τους ονομαζόμενους εφτά εγγυητές του ψηφοδελτίου (εκτός του Τσίπρα είναι οι Σπινέλι, Καμιλέρι, Ντ’ Αρκάς, Γκαλίνο, Ρεβέλι, Βιάλε), είναι οι εξής: «Αλλάζουμε την Ευρώπη με τον Τσίπρα», «Η άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα», «Με τον Τσίπρα ανακαταλαμβάνουμε την Ευρώπη», «Ευρωπαϊκή παλιγγενεσία με τον Τσίπρα». Ο χώρος του ψηφοδελτίου Τσίπρα στην Ιταλία είναι αναμφίβολα ένας μεγάλος χώρος, πρώτα πολιτικός και μετά εκλογικός. Είναι, όπως μας λέει ο Γκουίντο Βιάλε, «ένας χώρος που περιμέ-
νει να καλυφθεί». Εκφράζει, εκτός των άλλων, την αντίθεση με τον νεοφιλελευθερισμό και τις παρατάξεις της ακροδεξιάς της Λεπέν στη Γαλλία και των οπαδών της Λέγκα, καθώς και την αντίθεση στο φασισμό και στο ναζισμό τύπου «Χρυσή Αυγή».
Μεγάλη η αποδοχή από τους Ιταλούς
Μια δημοσκόπηση που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της εκπομπής Otto e mezzo στο κανάλι La Sette της ιταλικής τηλεόρασης, με καλεσμένο τον Αλέξη Τσίπρα και τη Μπάρμπαρα Σπινέλι, απέδειξε ότι υπάρχει μεγάλη αποδοχή αυτής της τρίτης εναλλακτικής λύσης από το ιταλικό κοινό. Αυτό επιβεβαιώνεται από τον αριθμό των υπογραφών που έχουν συγκεντρωθεί υπέρ του ψηφοδελτίου στήριξης της υποψηφιότητας του Αλέξη Τσίπρα για την προεδρία της ευρωπαϊκής επιτροπής (20.000 υπογραφές μέσα σε 15 μέρες μέσα στη σιωπή των μέσων ενημέρωσης της κυρίαρχης τάξης). Η συλλογή υπογραφών των πολιτών συνεχίζεται, καθώς και η αθρόα συμμετοχή οργανώσεων, κομμάτων, συλλόγων, που με μεγάλο ενθουσιασμό οργανώνονται για να ετοιμάσουν το πρόγραμμα, τις προτάσεις και τους υποψηφίους. Το κάλεσμα της Οργανωτικής Επιτροπής αναφέρει ότι στην προσπάθεια αυτή πρέπει να ενωθούν όλοι σε έναν αγώνα που
προχωράει πολύ πιο πέρα από τις ιδιαιτερότητες και τις ταυτότητες του καθενός. Σε αυτό το πνεύμα ‘ήταν του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα καθώς, κάλεσε την ιταλική Αριστερά να βάλει στην άκρη τις διαφορές, όπως έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και, εισπράττοντας παθιασμένα χειροκροτήματα, αναφέρθηκε στους Γκράμσι, Τολιάτι, Μπερλινκουέρ, Ινγκράο, και στην ιταλική Αριστερά ως φάρο της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Ένας αγώνας δρόμου αρχίζει. Προγραμματίζονται πολλές τοπικές και εθνικές συναντήσεις, γιατί θεωρείται θεμελιώδης η συμμετοχή του ζωντανού ιστού της χώρας σ’ αυτή την πρόκληση. Ο εκλογικός νόμος απαιτεί τη συλλογή 150.000 υπογραφών για τη συμμετοχή ενός νέου κόμματος στην εκλογική μάχη (3.000 για κάθε περιφέρεια). Μέχρι τις 19 Φεβρουαρίου πρέπει να συγκεντρωθούν οι υποψηφιότητες. Και το πιο δύσκολο, πρέπει «να σπάσει ο τοίχος της σιωπής που εγείρει το σύστημα της επίσημης πληροφόρησης απέναντι σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία που έρχεται έξω από το ‘μαγικό κύκλο’ του και που φέρνει εναλλακτικά αιτήματα. ∆εν απομένει παρά να ευχηθούμε στους Ιταλούς συντρόφους να ξεπεράσουν τις συμπληγάδες και τις σειρήνες που θα συναντήσουν στο δρόμο τους. Τόνια Τσίτσοβιτς
Η ευρωπαϊκή κοινωνία έχει κατάθλιψη, είναι κατακερματισμένη, λυσσαλέα επιθετική. Η προεκλογική εκστρατεία για τον Τσίπρα πρέπει να ενσταλάξει τη δυνατότητα μιας ενωτικής διαδικασίας αλληλεγγύης και εξέγερσης, μη αποδοχής και ανεξαρτησίας της καθημερινής ζωής από τη χρηματοπιστωτική δικτατορία.
Tου Φράνκο Μπίφο Μπεράρντι*
Ο
Αλέξης Τσίπρας αντιπροσωπεύει την αντίσταση της ελληνικής κοινωνίας ενάντια στη χρηματοπιστωτική επίθεση, κι αυτή είναι για μένα μια επαρκής αιτιολογία για να δηλώσω τη στήριξή μου στο ψηφοδέλτιο που παρουσιάζεται με το όνομά του στις ευρωεκλογές, και για να πάω να το ψηφίσω. Όμως, ποιο σκοπό θέτει αυτό το ψηφοδέλτιο; Αν στις εκλογές επιτύχουμε μόνο το να εκφραστεί η γεροντική και υστερο- αριστερίστικη μειοψηφία (στην οποία ανήκω) υπέρ του μοναδικού νέου ευρωπαίου πολιτικού που δεν είναι ηθικά διεφθαρμένος και διανοητικά κομφορμιστής, δεν θα είναι ένα σπουδαίο αποτέλεσμα. Γι’ αυτό, αναλαμβάνοντας την ευθύνη να δημιουργήσουμε τις πολιτιστικές και πολιτικές συνθήκες για την επιτυχία αυτού του ψηφοδελτίου, πρέπει να σκεφτούμε ποια είναι τα σενάρια που μια προεκλογική εκστρατεία για τον Τσίπρα μπορεί να ανοίξει, ποια αποτελέσματα πολιτιστικής και κοινωνικής ανασύνθεσης μπορούμε να επιτύχουμε. ∆εν έχω καμία εμπιστοσύνη στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Είναι πλέον κοινό αίσθημα το άδειασμα των δημοκρατικών θεσμών απέναντι στους αυτοματισμούς του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι από τη σύστασή της μια χρηματοπιστωτική απολυταρχία, από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υφαρπάζει αποφάσεις του Κοινοβουλίου. Επομένως, γιατί να κινητοποιηθούμε, γιατί να ψηφίσουμε; Η ευρωπαϊκή κοινωνία έχει κατάθλιψη, είναι κατακερματισμένη, λυσσαλέα επιθετική. Η προεκλογική εκστρατεία για τον Τσίπρα πρέπει να ενσταλάξει τη δυνατότητα μιας ενωτικής διαδικασίας αλληλεγγύης και εξέγερσης, μη αποδοχής και ανεξαρτησίας της καθημερινής ζωής από τη χρηματοπιστωτική δικτατορία. ∆ιαφορετικά, δεν θα χρησιμέψει σε τίποτα.. Η διαδικασία αποσύνθεσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πλέον πολύ προχωρημένη για να μπορούμε να τη στα-
15
∆ΙΕΘΝΗ
Η κοινή ευρωπαϊκή αντίσταση στη χρηματοπιστωτική απολυταρχία Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Τι αντιπροσωπεύουν ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας ματήσουμε. Οι ταυτοτικοί εγωισμοί που είναι σε έξαρση εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής βίας, θα παράγουν τα καταστροφικά τους αποτελέσματα. Ας μην έχουμε αυταπάτες. Το ψηφοδέλτιο Τσίπρα μπορεί να είναι η αρχή μιας διαδικασίας ανασύστασης της Ένωσης πέρα από τη σημερινή καταστροφή, μπορεί να ενεργοποιήσει εκ νέου μια διαδικασία κοινωνικής αλληλεγγύης και να δημιουργήσει τις συνθήκες για μια πολιτιστική ανασύνθεση, που να υπερβαίνει την τρέχουσα κρίση, για έναν στρατηγικό επανακαθορισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το πρόβλημα δεν είναι το ευρώ
Όλο και συχνότερα, στην Ιταλία και αλλού, υψώνονται φωνές υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Είναι μια επικίνδυνη αυταπάτη, ακόμη και αν γεννιέται από ευνόητες αιτίες: η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση ανέστειλε τη δημοκρατία, για να επιβάλλει μέτρα που η πλειονότητα απορρίπτει, και φτώχυνε τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Από τότε που υπάρχει το ευρώ, το ημερομίσθιο έπεσε στο ήμισυ, η δημόσια δαπάνη μειώθηκε με δραστικό τρόπο, η ανεργία αυξήθηκε σε πρωτόφαντα επίπεδα, ενώ το ωράριο εργασίας δεν έχει πια όρια. Από την άλλη, αυτή δεν είναι παρά μόνο η αρχή, διότι τα αποτελέσματα του δημοσιονομικού συμφώνου και η αδυσώπητη αποφασιστικότητα για την επιβολή της λιτότητας θα ωθήσουν στην εξαθλίωση ένα αυξανόμενο τμήμα του πληθυσμού, με τις ήδη ορατές πολιτικές συνέπειες: διάλυση της δημοκρατίας, αποσύνθεση της κοινωνικής αλληλεγγύης, αύξηση της ταυτοτικής, εθνικιστικής, ρατσιστικής επιθετικότητας. Όμως, μόνο μια πολύ μυωπική οπτική μπορεί να μας οδηγήσει να σκεφτούμε ότι η αιτία της καταστροφής είναι η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση, και ότι συνεπώς η λύση θα ήταν η έξοδος από το ευρώ, με την επιστροφή των εθνικών νομισμάτων. Η γέννηση του ευρώ και η στροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν είναι δυνατό να εξηγηθούν παρά μόνο στο πλαίσιο της αλλαγής του παγκόσμιου καπιταλισμού. Γι’ αυτό χρειάζεται να ανατρέξουμε στις επιλογές που έγιναν λίγο πριν από την έλευση του ευρώ, και σε ένα επίπεδο που δεν είναι μόνο νομισματικό. Πρέπει να ανατρέξουμε στη ριζικά νέα κατάσταση που εμφανίστηκε στο τέλος της δεκαετίας του ’70 εξαιτίας δύο συγκλινόντων
“
παραγόντων: το μεγάλο κύμα του εργατικού αγώνα, που είχε προκαλέσει μια διανομή του εισοδήματος υπέρ των εργαζομένων, και την τεράστια τεχνολογική επανάσταση που παρήγαν οι ψηφιακές τεχνολογίες. Χρειάζεται να ανατρέξουμε σ’ εκείνη τη σύνδεση, χρειάζεται να αναστοχαστούμε την εναλλακτική λύση που εκείνη τη στιγμή εμφανίστηκε, και χρειάζεται να ανασυνθέσουμε τα επόμενα βήματα που έκαναν δυνατή την καπιταλιστική αντεπίθεση, της οποίας τα αποτελέσματα βλέπουμε σήμερα.
Η χρηματοπιστωτική απολυταρχία
Από τη δεκαετία του ’80 δημιουργήθηκαν κατ’ αυτόν τον τρόπο οι συνθήκες της σημερινής απολυταρχίας του κεφαλαίου: διάλυση των ρυθμίσεων προστασίας των εργαζομένων και της επικράτειας, ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών, παγκοσμιοποίηση της αγοράς εργασίας και επισφάλεια. Όταν η διαδικασία παγκοσμιοποίησης ενέταξε τεράστιους τομείς νέας εργατικής δύναμης στον κύκλο βιομηχανικής παραγωγής, ενώ κατέρρεε ο ολοκληρωτικός σοσιαλισμός, οι εργαζόμενοι των αναδυόμενων οικονομιών μπορούσαν να δουν στο ευρωπαϊκό μοντέλο ένα παράδειγμα αναδιανομής του πλούτου και συγκράτησης της εκμετάλλευσης. Η ευρωπαϊκή αριστερά σ’ αυτό το σημείο βρέθηκε μπροστά σε μια εναλλακτική λύση: να αναλάβει το ρόλο του παραδείγματος για τους εργαζομένους των χωρών νέας εκβιομηχάνισης, θέτοντας το ζήτημα της μείωσης του χρόνου εργασίας ως ενοποιητικό ζήτημα σε παγκόσμια κλίμακα, ή να ενταχθεί στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο και να τεθεί στην υπηρεσία των νομισματικών πολιτικών χρηματιστικοποίησης. Η ευρωπαϊκή αριστερά ανέχτηκε το μάντρα της ανταγωνιστικότητας με υποτελή τρόπο και οδηγήθηκε έτσι από μόνη της σε μια μη αντιστρεπτή διάλυση. Έπειτα από τη συνθήκη του Μάαστρι-
Η μηχανή του χρηματοπιστωτικού αποεδαφοποιημένου καπιταλισμού, δεν ανταποκρίνεται πλέον στην παλιά λογική προόδου του βιομηχανικού καπιταλισμού διότι η αύξηση των χρηματοπιστωτικών κερδών δεν εξαρτάται από τον συνολικό πλουτισμό της κοινωνίας, αλλά από τη συστηματική καταλήστευση των κοινωνικών πόρων.
χτ και στη συνέχεια με τη δημιουργία του ευρώ η παγκόσμια χρηματιστική τάξη έφερε εις πέρας την καταστροφή τού ευρωπαϊκού μοντέλου και έθεσε τις προϋποθέσεις για την ανάφλεξη του πολιτικού σχεδίου της ένωσης. Ο παγκόσμιος χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός χρησιμοποίησε τη νομισματική αρχιτεκτονική για να υποτάξει τις κοινωνικές δυναμικές και η κρίση που ακολούθησε το 2008 επιτάχυνε αυτή την υποταγή, κάνοντας το χρέος μοχλό για την επίθεση. Μα η νομισματική λογική αφήνει να διαφανεί μια βαθύτερη διαδικασία: η αποεδαφοποίηση του κεφαλαίου, που κατέστη δυνατή από τις διαδικτυακές τεχνολογίες, τροποποίησε τη φύση του καπιταλισμού. Η βιομηχανική αστική τάξη του παρελθόντος είχε συμφέροντα σε μεγάλο βαθμό εδαφοποιημένα: τα κέρδη εξαρτώντο από τη συνολική κοινωνική ανάπτυξη. Ο καπιταλιστής χρειαζόταν μια κοινότητα καταναλωτών και ο πλουτισμός των τάξης των ιδιοκτητών δεν μπορούσε να μη λάβει υπόψη του την ευημερία της κοινωνίας. Η πρόοδος της οικονομίας του κέρδους ήταν παράλληλη με την πρόοδο της συνολικής κοινωνίας. Αυτό δεν είναι πια αλήθεια. Η μηχανή του χρηματοπιστωτικού αποεδαφοποιημένου καπιταλισμού, δεν ανταποκρίνεται πλέον στην παλιά λογική προόδου του βιομηχανικού καπιταλισμού διότι η αύξηση των χρηματοπιστωτικών κερδών δεν εξαρτάται από τον συνολικό πλουτισμό της κοινωνίας, αλλά από τη συστηματική καταλήστευση των κοινωνικών πόρων: ιδιωτικοποίηση της δημόσιας σφαίρας, χρηματοπιστωτική οικειοποίηση των κοινών πόρων. Το τραπεζικό σύστημα παράγει χρέος, το μεταβιβάζει στην κοινωνία και η πολιτική μηχανή αναλαμβάνει να μεταβιβάσει πλούτο από την κοινωνία προς το τραπεζικό σύστημα, που έχει μεταβληθεί δολίως σε επωφελούμενο από την καταλήστευση. Αν η βιομηχανική συσσώρευση εξαρτιόταν από την αφαίρεση υπεραξίας από τη δουλειά του εργάτη, η σύγχρονη χρηματοπιστωτική συσσώρευση μοιάζει να εξαρτάται περισσότερο από μια υποαξία, από τη συστηματική καταλήστευση όσων παράγει η κοινωνία, χωρίς καμία αύξηση του κοινού αγαθού. Ο πλουτισμός της χρηματοπιστωτικής τάξης (που συνεχίζεται ακάθεκτος μέχρι και στα πιο μαύρα χρόνια ύφεσης και κρίσης) δεν μπορεί να συμβεί παρά με αντίτιμο μια φτωχοποίηση της κοινωνίας. Η υπέρβαση της κρίσης του 1929 ή του στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του ’70 συνεπαγόταν μια εκ νέου ενεργοποίηση της ανάπτυξης και μια διανομή (έστω και άνιση και άδικη) της παραγόμενης αξίας. Οι εργαζόμενοι συμμετείχαν στην οικονομική ανάκαμψη: η απασχόληση αυξανόταν, τα ημερομίσθια μεγάλωναν, το ποσοστό εισοδήματος που προοριζόταν για την εργασία
παρέμενε σταθερό, ή αυξανόταν, όπως συνέβη τη δεκαετία του ’60. Τώρα δεν είναι πια έτσι. Η διατύπωση jobless recovery είναι ένα υποκριτικό μασκάρεμα της πραγματικότητας: η έξοδος από την ύφεση και η αύξηση της παραγωγικότητας δεν συνεπάγονται σε καμία περίπτωση αύξηση της απασχόλησης, και ακόμη λιγότερο μια μισθολογική πρόοδο. Αντίθετα, η ανάκαμψη βασίζεται ακριβώς πάνω στην αύξηση του χρόνου εργασίας και στη μείωση της απασχόλησης. Περισσότεροι άνεργοι, περισσότερη εξαθλίωση, περισσότερη εκμετάλλευση, άρα περισσότερα κέρδη. Ο διαχωρισμός μεταξύ του προορισμού της χρηματοπιστωτικής μηχανής και του προορισμού της κοινωνίας είναι ολοκληρωτικός, διότι ο μόνος τρόπος πλουτισμού της χρηματοπιστωτικής μηχανής συνίσταται στη φτωχοποίηση της κοινωνίας. Το ευρώ υπήρξε το εργαλείο της επιβολής αυτού τα ληστρικού μοντέλου. Το πρόβλημα επομένως δεν είναι να βγούμε από το ευρώ, αλλά να βγούμε από τον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό. Το να βγούμε από το ευρώ θα σήμαινε να επιταχύνουμε το τέλος του ευρωπαϊκού πολιτικού σχεδίου, χωρίς να θέτουμε το ζήτημα των αληθινών αιτίων της φτωχοποίησης της κοινωνίας. Όμως, ποιος έχει τη δύναμη να σταματήσει ή να ανατρέψει τη ληστρική χρηματοπιστωτική δυναμική; Ένα κίνημα αλληλεγγύης των ευρωπαίων εργαζομένων θα μπορούσε να το κάνει, μα η επισφάλεια καταστρέφει κάθε ιστό αλληλεγγύης, και στο πολιτικό επίπεδο θρυμματίζεται η συναίνεση της οποίας έχαιρε η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Ο πολιτικός θρυμματισμός της Ευρώπης είναι στον ορίζοντα, όπως δείχνει η αύξηση των εθνικιστικών δυνάμεων σε πολλές χώρες της ηπείρου. Αν το Εθνικό Μέτωπο αποκτήσει την πλειοψηφία στις προσεχείς γαλλικές εκλογές, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει πια.
Ας ξεκινήσουμε από τον Τσίπρα
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο γεννιέται η πρόταση του ψηφοδελτίου Τσίπρα. Αυτό το ψηφοδέλτιο μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη μακρόχρονη ανασύσταση της κοινωνικής αλληλεγγύης και για να ξαναρχίσει ο διάλογος για τον προοδευτικό χαρακτήρα της τεχνολογίας, για τη συμμαχία μεταξύ γνωστικής εργασίας και κοινωνίας, για το εισόδημα πολίτη και για τη μείωση του χρόνου κοινωνικής εργασίας. Μια εξαιρετική επιβεβαίωση του ψηφοδελτίου Τσίπρα στις εκλογές του Μαΐου είναι η προϋπόθεση για την επανεκκίνηση της συλλογικής ευφυΐας, για την επανασύνδεση της ευφυΐας και της αλληλεγγύης, για να διαλυθεί η ομίχλη της κατάθλιψης, μέσα στην οποία μοιάζει να περιπλανιέται ο συλλογικός νους.
*Ο Φράνκο Μπίφο Μπεάρντι, ένας από τους πιο γνωστούς ακτιβιστές της δεκαετίας του ’70,είναι μια ιστορική μορφή της ιταλικής Εργατικής Αυτονομίας και των Κοινωνικών Κέντρων με πλούσια κινηματική δραστηριότητα και συγγραφικό έργο.
16
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
“
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρ
Οι υποψήφιοι περιφερειάρχ “Εποχή” για την ευθύνη της σμένη στις πραγματικές ανά
ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΡΦΙ∆ΗΣ, ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ
Η ήττα τους να είναι εκκωφαντική
∆ΕΣΠΟΙΝΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ
Να στη
∆εν αντιλαμβανόμαστε τη διοίκηση ως διαδικασία επιβολής αρχόντων σε αρχομένους, δι’ αναθέσεως, αλλά ως ανοιχτή και καθαρή συνεργασία συμπολιτών με κοινούς στόχους Πώς κρίνετε τη στάση της κυβέρνησης, όσον αφορά στις αυτοδιοικητικές εκλογές και βάσει των τελευταίων εξελίξεων κατάργησης του εκλογικού δικαιώματος των μεταναστών; Η κυβέρνηση είναι απολύτως συνεπής με τη στάση της και τις θέσεις της για το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης συνολικά: εκμετάλλευση, χειραγώγηση, επιδίωξη υποταγής στα κελεύσματα της κεντρικής διοίκησης, αδιαφορία για τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Με την αλλαγή στις ημερομηνίες διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών αποσκοπεί σε μικροκομματικά οφέλη. Αφενός εκμεταλλεύεται την καταγεγραμμένη τάση των ψηφοφόρων να συμμετέχουν μαζικότερα στον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών έναντι του δευτέρου και αφετέρου σχεδόν αποκλείει τη συμμετοχή όσων ετεροδημοτών ανήκουν στα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα. Έτσι εξηγείται και ο αποκλεισμός από τις αυτοδιοικητικές εκλογές των μεταναστών. Άνθρωποι που ζουν ανάμεσά μας, δουλεύουν μαζί μας, αποκλείονται από το στοιχειώδες δικαίωμα να συμμετέχουν στα κοινά. Είναι εμφανής ο πανικός της κυβέρνησης μπροστά στην προοπτική της ήττας. Η δικιά μας ευθύνη και επιδίωξη είναι αυτή η ήττα να είναι εκκωφαντική και να φέρει την ανατροπή. Μία ακριτική περιφέρεια, όπως η Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τι ιδιαίτερα προβλήματα αντιμετωπίζει; Οι ακριτικές περιφέρειες βρίσκονται κατ’ αρχάς αντιμέτωπες με τα θηριώδη προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πάντες: ανεργία, φτώχεια, υποβάθμιση της παιδείας και της υγείας. Η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχει ωστόσο να αντιμετωπίσει πρόσθετα προβλήματα. Από τη μια, παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως ο καπνός, φθίνουν συστηματικά με τον τερματισμό των επιδοτήσεων, ενώ ταυτόχρονα απουσιάζει ένα οργανωμένο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα. Από την άλλη, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχουν απαξιωθεί ή έχουν πάψει να λειτουργούν. Η Τράπεζα Πειραιώς παρακρατεί τις επιδοτήσεις, προκειμένου να εξοφληθούν οφειλές, και ο χορός της υποβάθμισης του πρωτογενούς τομέα καλά κρατεί. Βιομηχανία και βιοτεχνική παραγωγή φθίνουν επίσης, και την ίδια στιγμή χωλαίνουν σημαντικά οι υποδομές στην περιοχή. Η Εγνατία είναι έρημος δρόμος
λόγω των τιμών στα καύσιμα και των διοδίων, ενώ οι πολυσυζητημένοι κάθετοι άξονες παραμένουν σχέδια επί χάρτου. Στα νησιά μας, Θάσο και Σαμοθράκη, ο αποκλεισμός στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου ολοκληρώνει το τοπίο της εγκατάλειψης. Τέλος, η περιφέρειά μας βιώνει ένα σοβαρότατο δεύτερο κύμα μετανάστευσης, που αν δεν ανακοπεί άμεσα, η ερημοποίηση των χωριών μας είναι αναπόφευκτη. Πώς κρίνετε την απερχόμενη περιφερειακή διοίκηση για το έργο της; Στα τρία χρόνια πού είχε την ευθύνη, δεν κατάφερε να διαμορφώσει περιφερειακή συνείδηση, να αμβλύνει τις αντιθέσεις μεταξύ των περιφερειακών ενοτήτων, να εφαρμόσει πρόγραμμα που να πηγάζει από τις ανάγκες της περιφέρειας και να αφορά την περιφέρεια, ούτε να λύσει έστω και ένα από τα χρόνια προβλήματα. Κατάφερε, όμως, να παραμείνει πιστή στην πολιτική που απορρέει από τα μνημόνια που εφαρμόζει η κυβέρνηση, να μην εναντιωθεί ούτε στα πιο σκληρά μέτρα που λήφθηκαν, να μην περιφρουρήσει τη δημόσια περιουσία, κατάφερε να σταθεί αλληλέγγυα στα αιτήματα των πολιτών μόνο στα λόγια και σε καμία περίπτωση στην πράξη. Σε τι θα διαφέρει μια ενδεχόμενη δική σας διοίκηση στην περιφέρεια; Πιστεύουμε, θέλουμε και δεσμευόμαστε ότι θα διαφέρει θεμελιακά. Όλοι όσοι αναλαμβάνουμε τον αγώνα των αυτοδιοικητικών εκλογών δεν πρόκειται να λειτουργήσουμε ως εφαρμοστικά όργανα και πειθήνιοι εντολοδόχοι της μνημονιακής πολιτικής, ούτε ως διαχειριστές της κρίσης. Σκοπός μας είναι να απορροφήσουμε τους πόρους που αναλογούν στην περιφέρεια επιδιώκοντας το μέγιστο δυνατό των ΚΑΠ. Εννοείται ότι πρόθεσή μας είναι να περιορίσουμε στο ελάχιστο και απολύτως αναγκαίο τις λειτουργικές δαπάνες και να δώσουμε έμφαση στις επενδυτικές. Άλλωστε, κεντρική δέσμευσή μας είναι να ασκήσουμε τον κοινωνικό ρόλο που αναλαμβάνουμε. Παράλληλα, στοχεύουμε σε μια ευρεία παραγωγική ανασυγκρότηση με σχεδιασμό, προώθηση και υλοποίηση προγραμμάτων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ και των ΠΕΠ, με απόλυτο σεβασμό όμως στο περιβάλλον. Ωστόσο, η διαφοροποίηση στη διοίκηση της περιφέρειας θεωρούμε ότι θα προκύψει από τις πρακτικές υλοποίησής τους στη βάση αρχών
και αξιών που για μας είναι αδιαπραγμάτευτες. Η έργω, και όχι μόνο λόγω, δημοκρατία, η απόλυτη διαφάνεια, η κάθετη και η απόλυτη ρήξη με φαινόμενα διαπλοκής και καλλιέργειας πελατειακών σχέσεων. Και βέβαια οι συμμετοχικές διαδικασίες. Γι’ αυτό σε κάθε βήμα που κάνουμε, κινούμαστε στο πλαίσιο της διαβούλευσης, της συνεννόησης, της συνεργασίας με τους πολίτες. ∆εν αντιλαμβανόμαστε τη διοίκηση ως διαδικασία επιβολής αρχόντων σε αρχομένους, δι’ αναθέσεως, αλλά ως ανοιχτή και καθαρή συνεργασία συμπολιτών με κοινούς στόχους που έχουν συνομολογηθεί με εξίσου ανοιχτές και καθαρές διαδικασίες. Ούσα μία συνοριακή περιφέρεια και με μια αυστηρή κεντρική πολιτική για τους μετανάστες, τι μπορείτε να κάνετε προκειμένου να μην κινδυνεύσουν άλλες ζωές μεταναστών; Εν αρχή οφείλουμε να εναντιωθούμε σ’ αυτή τη σκληρή πολιτική που ως σήμερα έχει στοιχίσει εκατοντάδες ζωές απεγνωσμένων ανθρώπων. Αυτή η εναντίωση μπορεί να εκφραστεί μέσα από τη συνεργασία και τη σύμπραξη με τα κινήματα και τις συλλογικότητες που ήδη υπάρχουν και προσπαθούν να διασώσουν τις ανθρωπιστικές παραδόσεις της χώρας και του λαού μας και να διαφυλάξουν τις μνήμες της προσφυγιάς και της μετανάστευσης, που είναι άρρηκτα δεμένες και με την περιοχή μας. Κοινός σκοπός είναι ο εξαναγκασμός της κυβέρνησης να απαιτήσει ως ισότιμο μέλος της ευρωπαϊκής κοινότητας την ανάληψη των ευθυνών που αναλογούν στα υπόλοιπα κράτη μέλη της. Παράλληλα, όμως, η περιφέρεια μπορεί να πρωτοστατήσει στη δημιουργία ενός δικτύου των περιφερειών της Ευρώπης που αποτελούν πύλες εισόδου μεταναστών για την αλλαγή της μεταναστευτικής πολιτικής, με απώτερο σκοπό οι χώρες που αποτελούν πύλες εισόδου, άρα και η Ελλάδα, να δικαιούνται να εκδίδουν ταξιδιωτικά έγγραφα. ∆εύτερον, στο να εκπονηθούν ευρωπαϊκά προγράμματα μέσω των οποίων θα ενισχυθούν χώρες όπου πολιτικές και οικονομικές συνθήκες αναγκάζουν τους πολίτες να μεταναστεύουν και τέλος στη συμμετοχή της ευρωπαϊκής ένωσης σε φιλειρηνικές προσπάθειες ώστε να μην είναι ο πόλεμος η αιτία για να ξεριζώνονται άνθρωποι από τον τόπο τους. •
Τι σχέσεις επιθυμείτε να αναπτύξετε με πρωτοβουλίες από τα κάτω και τις τοπικές κινήσεις των δήμων; Μέχρι σήμερα, η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αποτέλεσε ένα θεσμό αποστεωμένο, μακριά από τις αγωνίες των κατοίκων, τα κινήματα και τις τοπικές πρωτοβουλίες. Στόχος μας είναι η αντιστροφή αυτής της πορείας, θέλουμε και η περιφερειακή παράταξη, και στην συνέχεια η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να συμπυκνώνει το σύνολο των αγωνιστικών τοπικών κινήσεων και των κινηματικών πρωτοβουλιών της περιοχής. Γι’ αυτήν τη σύνδεση εργαζόμαστε ήδη και αυτό θα εκφραστεί και στο ψηφοδέλτιό μας. Η διοίκηση της περιφέρειας θα πρέπει να περάσει από τους νεοφιλελεύθερους τεχνοκράτες και τα τζάκια της Θεσσαλονίκης, στους εργαζόμενους, τους παραγωγούς του πλούτου και στους ανθρώπους που αγωνίζονται για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής. Ένα μείζον ζήτημα αυτή τη στιγμή, που
αφορά κα αγρότες. ζητήματο Ως ΣΥΡ σχήμα βρ στο πλευ που κάνα Πέλλας κ κατάστασ ρολογία, τις χαμηλ λεγκτη δρ ρεύματος σμούς που δεσμευόμ παραγωγώ σεις από τ τους ελέγ τας τους γατικά εγ Κεντρική έστω και γραμμάτω την ενίσχ υποδομής αγρότες. Στην πε βαρά περ ρύπανση ρυξη χρυσ Σχετικά
ΗΡΩ ∆ΙΩΤΗ, ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΠΕΡΙΦ
Το στοίχημα είνα να ευημερήσουμ Είχατε δηλώσει ότι στις περιφερειακές εκλογές θα πρέπει να αναδειχθεί στην ουσία μία τοπική κυβέρνηση. Τι εννοείτε με αυτό και πώς μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη; Οι περιφέρειες, όπως και οι δήμοι, είναι επίπεδα διοίκησης πολύ πιο κοντά στον πολίτη απ’ ότι η κυβέρνηση. Από τις αποφάσεις της περιφέρειας, τα έργα που κάνει, τον τρόπο που διοικεί, τον τρόπο που εμπλέκει τους πολίτες, εξαρτώνται, σε πολύ μεγάλο βαθμό, τομείς της οικονομικής, παραγωγικής, πολιτιστικής κλπ δραστηριότητάς μας. Φυσικά, αυτές οι δυνατότητες ροκανίζονται από τις πολιτικές του μνημονίου και τον Καλλικράτη, που υπηρετούν και οι μέχρι τώρα περιφερειάρχες στην πλειοψηφία τους. Εμείς θέλουμε να αλλάξουμε όλη αυτή την πραγματικότητα. Θέλουμε οι περιφέρειες και οι δήμοι μαζί με τους πολίτες να αποφασίζουμε για το μέλλον μας και άρα οι σχεδιασμοί να συμβαδίζουν με αυτό. Ως θεσμός η περιφέρεια είναι πιο κοντά στον πολίτη, δημιουργώντας ταυτόχρονα και τον κίνδυνο για ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων. Πώς μπορεί να αποφευχθεί αυτό; Οι πελατειακές σχέσεις είναι ένας τρόπος διοίκησης που επέλεξε ο δικομματισμός που κυβερνά τόσα χρόνια, προκειμένου να διαιωνίζει την εξουσία του. Νομίζω, όμως, πως έχουμε όλοι και όλες καταλάβει ότι κανείς δεν μπορεί να σωθεί μόνος όταν όλα και όλοι καταρρέουν. Το στοίχημα είναι να ευημερήσουμε ως κοινωνία, να βγούμε από την κρίση και να θεμελιώσουμε μια άλλη κατάσταση για το αύριο. Οι πελατειακές σχέσεις είναι έξω από τις αξίες μας και τον τρόπο σκέψης και
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
Φεβρουαρίου 2014
“
17
άρχες Ηρώ ∆ιώτη, ∆έσποινα Χαραλαμπίδου και Κώστας Μορφίδης συζητούν με την ης Αριστεράς να αποτελέσει μία διαφορετική διοίκηση, συμμετοχική και προσανατολιανάγκες της κοινωνίας.
ΜΠΙ∆ΟΥ, ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ
α δώσουμε ένα τέλος την απαξίωση
ρά και την περιφέρειά σας, είναι οι τες. Ποιες οι δικές σας θέσεις επί του ματος; ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ως περιφερειακό α βρισκόμαστε από την πρώτη στιγμή πλευρό των αγροτών. Σε συναντήσεις κάναμε στα μπλόκα της Ημαθίας, της λας και των Σερρών συζητήσαμε για την σταση του αγροτικού κόσμου, τη φογία, το αυξημένο κόστος παραγωγής, αμηλές τιμές παραγωγού, την ανεξέτη δράση των μεσαζόντων, την τιμή του ατος και του πετρελαίου, τους περιορις που επιβάλλει η ΚΑΠ. Ως περιφέρεια ευόμαστε να σταθούμε στο πλευρό των αγωγών, πρώτα από όλα στις διεκδικήαπό την κεντρική κυβέρνηση, κάνοντας ελέγχους που επιβάλλονται, στηρίζοντους συνεταιρισμούς και τα νέα συνερκά εγχειρήματα που εμφανίζονται στην ρική Μακεδονία, κατευθύνοντας την και μικρή χρηματοδότηση των προμάτων σε παραγωγική κατεύθυνση, για ενίσχυση των παραγωγών και για έργα δομής που ωφελούν πραγματικά τους τες. ην περιφέρειά σας αντιμετωπίζετε σοπεριβαλλοντικά προβλήματα, όπως η ανση του Θερμαϊκού Κόλπου ή η εξόχρυσού στην Χαλκιδική. Τι προτείνετε; ετικά με το θέμα της εξόρυξης Χρυσού
στη Χαλκιδική, ο χώρος μας, η τοπική κοινωνία αλλά και η επιστημονική κοινότητα έχουν τοποθετηθεί εκτενώς. Η εξόρυξη χρυσού πρέπει να σταματήσει και μία τέτοια καθαρή τοποθέτηση πρέπει να έχει και ένας θεσμός, όπως η περιφέρεια. Το έργο κλείνει περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που ανοίγει, και αυτές που ανοίγει είναι ως επί το πλείστον των 400 ευρώ. Ένα επίσης μείζον πρόβλημα αποτελεί η υπονόμευση της αειφόρου ανάπτυξης της Χαλκιδικής, που παραδοσιακά στηρίζεται στη γεωργία και τον τουρισμό. Τα πρώτα κρούσματα κυανίου ανιχνεύθηκαν ήδη στο νερό του δήμου Αριστοτέλη, ο κίνδυνος για την υγεία των κατοίκων της Χαλκιδικής είναι πλέον παραπάνω από ορατός. Το ζήτημα του Θερμαϊκού Κόλπου αποτελεί μία περίπτωση σαφώς πιο σύνθετη. Στόχος είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση των πηγών μόλυνσης, χτυπώντας αυτούς που εκμεταλλεύονται τον Θερμαϊκό και βγάζουν υπερκέρδη, χωρίς να αποδίδουν τα ανταποδοτικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Τα βασικά βήματα, όμως, στην κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος και της αξιοποίησης του Θερμαϊκού για τα συμφέροντα των πολλών και όχι για τα συμφέροντα των μεγαλοεργολάβων, είναι συγκεκριμένα και πρέπει άμεσα να γίνουν. Η περιφέρεια θέλουμε να πρωτοστατήσει, και θα
ΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ναι με ως κοινωνία
θα νηήσει
ιοίση. νει, ποοιριόνται άτη, την αυι οι μέλυτό. ίτη, νάφευ-
σης ρόζω, νείς ρρένία, άλείκαι
δράσης της Αριστεράς. Πάντα έτσι ήταν. Αν λοιπόν η Αριστερά θέλει να αλλάξει τα πράγματα, πρέπει να εφαρμόσει τις αξίες της και τα πιστεύω της. Αν υπάρχει δικαιοσύνη, ισονομία, ελευθερία, δουλειά, αξιοπρέπεια δεν χρειάζεται τίποτε άλλο για να αλλάξουν νοοτροπίες. Αλλάζουν δια του παραδείγματος. Ποιες είναι οι θέσεις σας για τον αγροτικό τομέα και τη διαμόρφωση της παραγωγής; Σήμερα, στην εποχή της ανθρωπιστικής κρίσης που βιώνουμε, κύριος γνώμονας στη διαμόρφωση της παραγωγής, θα πρέπει να είναι η επίτευξη της διατροφικής επάρκειας. Εμείς στοχεύουμε σε αυτή μέσω της ριζοσπαστικής ανασυγκρότησης του αγροτοδιατροφικού τομέα και της ανάδειξής του σε βασικό μοχλό ανόρθωσης της ελληνικής οικονομίας. Η πρότασή μας για την παραγωγική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα προϋποθέτει πρωτίστως την ενεργό συμμετοχή των αγροτών, τόσο στη διαμόρφωση των πολιτικών όσο και στην υλοποίηση τους. Η αυτοοργάνωση των αγροτών, γεωργών, κτηνοτρόφων και αλιέων, σε δημοκρατικά, συμμετοχικά συνεταιριστικά και ευρύτερα συνεργατικά σχήματα είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για την επιτυχία του σχεδίου μας. Παράλληλα, βέβαια, με τα παραπάνω πρέπει να λυθούν και βασικά προβλήματα του σήμερα που έχουν να κάνουν με το κόστος παραγωγής, την αγροτική πίστη, την υποστήριξη του τομέα κ.ά. Η περιφέρειά σας έχει αρκετά υψηλά ποσοστά ανεργίας, πώς μπορεί να αλλάξει αυτό; Η ανεργία είναι δομικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού και σίγουρα δεν αντι-
το κάνει, στην ίδρυση ενιαίου φορέα διαχείρισης του Θερμαϊκού. Πώς μπορεί η περιφέρεια ως θεσμός να βοηθήσει στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών της; Μία περιφέρεια που αγωνίζεται στο πλάι των παραγωγών, των εργαζομένων και της νεολαίας, πιέζοντας την κεντρική κυβέρνηση μαζί τους, κόντρα στις αποφάσεις που παίρνονται για αυτούς ερήμην τους, θα είναι σαφώς πιο αποτελεσματική από μία περιφέρεια πυλώνα της τρόικας στην Κεντρική Μακεδονία. Ένα περιφερειακό σχήμα σαν αυτό που στηρίζουμε δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να αποτελέσει τον φοροεισπράκτορα της τρόικας και της μνημονιακής κυβέρνησης. Πέρα από αυτό δεσμευόμαστε ότι το σύνολο των πόρων που είναι διαθέσιμοι στην περιφέρεια, είτε πρόκειται για τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, είτε για προγράμματα του ΕΣΠΑ, θα διατεθούν για την παραγωγική ανασυγκρότηση στην περιφέρεια, ανοίγοντας νέες θέσεις αξιοπρεπούς εργασίας, διασφαλίζοντας καλύτερους όρους παραγωγής και διακίνησης για τους αγρότες και τους συνεταιρισμούς, στηρίζοντας τα εγχειρήματα αλληλέγγυας οικονομίας. Υπάρχουν οι απαραίτητοι πόροι για να υλοποιήσετε τους στόχους σας για την περιφέρεια; Βασικό μας ζήτημα με τον Καλλικράτη, αποτελεί η μεταφορά αρμοδιοτήτων σε δήμους και περιφέρειες, χωρίς τη διασφάλιση των απαραίτητων πόρων. Η διεκδίκηση ενός καλύτερου οικονομικού πλαισίου για τη λειτουργία της περιφέρειας, αποτελεί απαραίτητο όρο για την άσκηση μίας πιο δυναμικής αναπτυξιακής πολιτικής. Η αξιοποίηση όμως των υφιστάμενων πόρων σε
“
Η διοίκηση της περιφέρειας θα πρέπει να περάσει από τους νεοφιλελεύθερους τεχνοκράτες και τα τζάκια της Θεσσαλονίκης, στους εργαζόμενους, τους παραγωγούς του πλούτου και στους ανθρώπους που αγωνίζονται για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής. παραγωγική κατεύθυνση με επίκεντρο τον εργαζόμενο άνθρωπο, είναι κάτι που το έχει ανάγκη η κάθε περιφέρεια. Τα χρήματα από το ΕΣΠΑ, τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους ή τις εισπράξεις από οργανισμούς πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο, με διαφάνεια και διαβούλευση με τους κατοίκους και τους φορείς. Με τους εργαζόμενους πρέπει να δώσουμε ένα τέλος στην απαξίωση των θεσμών της αυτοδιοίκησης, ανοίγοντας τους δρόμους για μία συνολική ανατροπή, και στο μικρό επίπεδο της καθημερινότητας και της αυτοδιοίκησης και στο μεγάλο της κεντρικής εξουσίας και του συνολικού πλαισίου. •
Η περιφέρεια πρέπει να αντισταθεί στις απαιτήσεις της κυβέρνησης, τις απολύσεις, την ύφεση, τα άδικα μέτρα, τις άδικες φορολογίες, το μαρασμό μετωπίζεται μόνο σε τοπικό επίπεδο. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η περιφέρεια δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Το πρώτο είναι να αντισταθεί στις απαιτήσεις της κυβέρνησης, τις απολύσεις, την ύφεση, τα άδικα μέτρα, τις άδικες φορολογίες, το μαρασμό. Και να κινητοποιήσει και τον κόσμο γι’ αυτά. Στην Θεσσαλία ποιος να αντισταθεί; Αφού οι τοπικοί άρχοντες είναι με το μνημονιακό μπλοκ. Άρα, για να γίνει κάτι με την ανεργία θέλει μεγάλη κινητοποίηση, ειδικά μέτρα, πολλή σκέψη για καινοτόμα εγχειρήματα, ειδική στήριξη, συγκεκριμένη κατεύθυνση των κονδυλίων. Θέλει πολιτικές που να ενισχύουν την κοινωνική οικονομία και τα συνεταιριστικά εγχειρήματα εργαζομένων και ανέργων, αγροτών και άλλων. Θέλει από την αρχή σχεδιασμό για όλη την περιφέρεια και αλλαγή πολιτικής, με γνώμονα τις ανάγκες που έχει η κοινωνία. Ποια άλλα προβλήματα ζητούν επίλυση στη Θεσσαλία και πώς σκοπεύετε να τα αντιμετωπίσετε; Η περιφέρειά μας έχει νερά, αλλά λόγω κακής διαχείρισης με ευθύνη και της κεντρικής διοίκησης, πάνε χα-
μένα. Η μεγάλη καθυστέρηση της πολιτείας στην εκπόνηση των διαχειριστικών σχεδίων, σε συνδυασμό με την εμμονή ορισμένων στη “μεγάλη ιδέα” της εκτροπής Αχελώου, έχει πάει πολύ πίσω το θέμα της διαχείρισης υδάτων. Σήμερα, και με ορατό το σενάριο της ερημοποίησης του θεσσαλικού κάμπου, η διαχρονική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη δημιουργία μικρών και μεσαίων φραγμάτων και ταμιευτήρων για τη συγκράτηση των νερών και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά και η πάγια αντίθεσή μας σε κάθε λογής ιδιωτικοποίηση των υδάτων, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Μην ξεχνάμε ότι με το ενδεχόμενο πώλησης της «μικρής ∆ΕΗ» στο στόχαστρο των ιδιωτών βρίσκεται και ο υδροηλεκτρικός σταθμός της Λίμνης Πλαστήρα που καλύπτει σε ενέργεια και νερό τις ανάγκες χιλιάδων ανθρώπων του νομού Καρδίτσας. Σε κάθε περίπτωση, ρεύμα και νερό αποτελούν δημόσια αγαθά και έτσι πρέπει να παραμείνουν.
Επιμέλεια: Τζέλα Αλιπράντη
18
KOINΩΝΙΑ
«Fast go home Χρυσοχοΐδη»
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Ένα καθαρά δημόσιο έργο περνάει μαζί με τα κέρδη στις επιχειρήσεις και η ζημιά στο λαό Μετά τις έντονες κινητοποιήσεις των κατοίκων του Ωρωπού, για τη δημιουργία νέων σταθμών διοδίων και για τις ανατιμήσεις, ύψους μέχρι και 60%, ήρθε η πρώτη αναδίπλωση της κοινοπραξίας «Νέα Οδός» ανακοινώνοντας πως για τους μόνιμους κατοίκους θα ισχύει η παλιά τιμή των διοδίων. Συμπληρωματικά, ο υπουργός Υποδομών, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης προτίθεται να δώσει το συγκεκριμένο fast pass και σε όσους έχουν εξοχική κατοικία στην περιοχή. «Άφησα όλη αυτήν τη σπέκουλα, που έγινε όλες αυτές τις μέρες για τις αυξήσεις στα διόδια, για να φανεί πού πάει το πράγμα. Σας άφησα να κάνετε λαϊκισμό, αλλά το ψέμα έχει κοντά πόδια. (…) ∆εν θα γίνει καμία αύξηση, ούτε τώρα, ούτε ποτέ» δήλωνε, κατά τα άλλα, στη Βουλή στις 4 ∆εκέμβρη.
«Σ
το καινούργιο παιχνίδι που έβγαλε ο Χρυσοχοΐδης, το fast pass, εμείς λέμε: fast go home», απαντούν οι κάτοικοι του Ωρωπού, σύμφωνα με τον Στράτο Λουπατατζή, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Φορέων και Κατοίκων της Β.Α. Αττικής Ενάντια στα ∆ιόδια. «Με τα 2,10 ευρώ, το παλιό ποσό, μια οικογένεια για να πάει στην Εφορία, το ΙΚΑ, σε οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία, που μας τις έκλεισαν όλες στον Ωρωπό, θα πρέπει να πληρώνει το χρόνο, για μία καθημερινή διέλευση, 1.500 ευρώ. Μια οικογένεια, δηλαδή, που έχει την τύχη να δουλεύει, θα πρέπει να δίνει τρεις μισθούς για να μετακινηθεί και να εξυπηρετήσει βασικές ανάγκες» περιγράφει στην «Εποχή» την καθημερινότητα των κατοίκων, που είναι
περικυκλωμένοι από 8 σταθμούς διοδίων και αναμένεται να γίνουν 10, προσθέτοντας πλευρικούς και στον Άγιο Στέφανο και στη Βαρυμπόμπη. Για αυτήν την παγκόσμια πρωτοτυπία οι κάτοικοι και η δημοτική αρχή έχουν προσφύγει 4 φορές στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το 2009 και περιμένουν την εκδίκαση, ενώ έχουν παρουσιάσει το ζήτημα και στην Ευρώπη. Την ευρεία δημοσιότητα του προβλήματός τους, όμως, στην Ελλάδα την γνώρισαν μόνο όταν κάηκε ένα κουβούκλιο διοδίων στην κινητοποίησή τους την προηγούμενη Κυριακή. «Όλα τα κανάλια στάθηκαν στη βία της φθοράς του πλαστικού κουβούκλιου. ∆εν μίλησαν για τη βία των συσσιτίων που δίνουν πια στις φυλακές Ωρωπού, για το 60% ανεργίας που έχει η
περιοχή μας, για την έλλειψη αστικής συγκοινωνίας μεταξύ 10 χωριών, για τις καθημερινές αυτοκτονίες. Αυτά για αυτούς δεν είναι βία» επισημαίνει το μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής.
Κέρδη στις επιοχειρήσεις, ζημιές στο λαό
Πέρα από το δυσβάσταχτο καθεστώς των διοδίων, η Συντονιστική Επιτροπή καταγγέλλει και τις ίδιες τις συμβάσεις παραχώρησης: «Σε αυτές τις συμβάσεις οι εταιρείες ήταν υπεύθυνες να χρηματοδοτήσουν το έργο και δεν θα έμπαινε εγγυητής το ελληνικό δημόσιο. Οι εταιρείες θα έβαζαν το 10% του έργου μόνο, και η μοναδική τους υποχρέωση ήταν να βρουν αυτά τα χρήματα μέσα από τις
τράπεζες, διαφορετικά θα εξέπεφτε το έργο υπέρ του ελληνικού δημοσίου, όπως προέβλεπε η σύμβαση. Σήμερα, όμως, τους αναχρηματοδοτήσαμε και ανανεώσαμε τις συμβάσεις και ουσιαστικά μπήκε το δημόσιο εγγυητής και χρηματοδότης. Ένα καθαρά δημόσιο έργο, δηλαδή, αντί να είναι δημόσιο, περνάει μαζί με τα κέρδη στις επιχειρήσεις και η ζημιά στο λαό». Τη συμπαράσταση στον αγώνα των κατοίκων δηλώνουν αρκετοί φορείς και η ένωση των δήμων. «Η ΚΕ∆Ε συμπαρίσταται στον αγώνα των κατοίκων και της ∆ημοτικής Αρχής Ωρωπού κατά της αύξησης στο τέλος διοδίων, αλλά και τη δημιουργία νέων σταθμών στις παράπλευρες εισόδους της εθνικής οδού, υπογραμμίζοντας το παράδοξο που συμβαίνει στο δήμο Ωρωπού, να λειτουργούν δηλαδή 1 μετωπικός και 6 παράπλευροι σταθμοί διοδίων». «Προφανώς δεν μπορούν να πληρώνουν οι μόνιμοι κάτοικοι και οι επαγγελματίες, που δραστηριοποιούνται στις συγκεκριμένες περιοχές, διόδια. Ζητάμε να αναθεωρηθεί ριζικά το καθεστώς των συμβάσεων παραχώρησης, με τιμολόγηση του έργου πριν την παραχώρησή του. Να ανακληθούν άμεσα οι ανατιμήσεις των διοδίων και να καταργηθούν οι πολλαπλοί σταθμοί στα αστικά κέντρα και στους αυτοκινητοδρόμους. Τέλος, να καθιερωθεί δημόσια διαχείριση των εθνικών οδών και των οδικών αξόνων» επισημαίνει τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, επί του θέματος, ο Ν. Λαμπρόπουλος. Τζέλα Αλιπράντη
Οι αγωνιζόμενοι αγρότες επιμένουν Ανταπόκριση από τα μπλόκα της Ημαθίας και της Πέλλας Ζούμε σε έναν τόπο που λόγω κλίματος, μικροκλίματος, εδάφους, τεχνογνωσίας, εργατικότητας και εμπειρίας παράγονται αγροτικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας και σημασίας. Προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας που σε μεγάλες ποσότητες εξάγονται και φέρνουν συνάλλαγμα. Όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα αποδείχτηκε ότι δεν φταάνουν για να είμαστε καλά, γιατί κάποιοι σχεδίαζαν χαράτσια και φοροεπιδρομή. Εκεί που περιμέναμε ανάπτυξη και λύσεις για το κόστος παραγωγής, για τα καρτέλ που κάνουν πάρτι, για τη ρευστότητα από την Αγροτική Τράπεζα (το 2013 μετά από τις περυσινές κινητοποιήσεις, υποτίθεται θα ήταν έτος διαβούλευσης,) επιβλήθηκαν τα μέτρα.
Πήραν από τους αγρότες 600 περίπου εκατομμύρια από: - τη μείωση του ποσοστού επιστροφής Φ.Π.Α. - την κατάργηση της επιδότησης στο φόρο πετρελαίου κίνησης - την αύξηση ηλεκτρικού ρεύματος για αγροτική χρήση (60% αύξηση από το 2009). Ακόμη, 500-600 εκατομμύρια από τις περικοπές των συντάξεων και τώρα υπολογίζουν σε 800 εκατομμύρια από το νέο σύστημα φορολόγησης. Ακούγαμε συχνά και από πολλούς ότι τα χωριά θα σώσουν τις πόλεις, η επαρχία θα σώσει τη χώρα. Όντως μπορούμε μαζί με τους συνεργάτες μας μετανάστες εργάτες. Υπό την προϋπόθεση, όμως, η επαρχία να συνεχίσει να υπάρχει, γιατί έτσι όπως πάμε εμάς ποιός θα μας σώσει; Έχοντας αυτά τα προβλήματα και συνειδητοποιώντας τους κινδύνους για το μέλλον οι αγρότες βγήκαν ξανά στα μπλόκα πιο μαζικά από άλλοτε και πιο μαχητικά. Οι αγρότες δεν αρνούνται τη φορολόγηση, υποδεικνύουν όμως έναν άλλο τρόπο από αυτόν του υπουργείου και του γ.γ. Χ. Θεοχάρη, που μας βλέπουν σαν αριθμούς.
Οι συνεταιρισμοί της Ημαθίας και τα συντονιστικά των μπλόκων ζητάνε την άμεση αναστολή των αποφάσεων που έχουν ληφθεί και την έναρξη διαπραγματεύσεων στη βάση των παρακάτω προτάσεων για το φορολογικό: - να μην ισχύσει ο φόρος επιτηδεύματος, είμαστε αγρότες και όχι επιχειρηματίες - ο καθορισμός συντελεστή καθαρού κέρδους επί των ακαθάριστων εσόδων για τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος του αγρότη επί του οποίου θα εφαρμοστεί ο συντελεστής φορολόγησης με 13% (π.χ. για εισόδημα 50.000 ευρώ x συντελεστή 20% = 10.000 ευρώ και επ’ αυτού 13% φορολόγηση = 1.300 ευρώ φόρος) - οι διαδικασίες επιστροφής Φ.Π.Α. να παραμείνουν ως έχουν με διασταύρωση των στοιχείων με αυτά του ΟΣ∆Ε - η υποβολή συγκεντρωτικών καταστάσεων τιμολογίων πωλήσεων - αγορών και δαπανών να γίνεται μια φορά το χρόνο. Οι εν λόγω συγκεντρωτικές θα αποτελούν ταυτόχρονα και κατ’ ουσία βιβλία εσόδων - εξό-
δων. Με αυτόν τον τρόπο απαλλάσσουμε τους αγρότες από τη γραφειοκρατία, δίνουμε την εικόνα των εισοδημάτων μας, συμμετέχουμε ουσιαστικά και δίκαια στα φορολογικά βάρη. Στο τεχνικό μέρος και τις προτάσεις τα πήγαμε καλά. Υπάρχει, όμως, μεγάλο έλλειμμα στο πολιτικό και αγωνιστικό πλαίσιο. Καμιά ουσιαστική και βαθύτερη ανάλυση δεν γίνεται για τα τεράστια προβλήματα και από πού ξεκινούν. Αρκετοί αποφεύγουν να επιρρίψουν τις ευθύνες της αντιαγροτικής πολιτικής στην κυβέρνηση και στα κόμματα που την απαρτίζουν. ∆εν αναφέρονται στα κόμματα που στήριξαν τα μνημόνια, στην αντιαγροτική πολιτική της Ε.Ε. που καταστρέφει τη μικρομεσαία αγροτιά και πρέπει να ανατραπεί. Αναφέρονται στο κακό κράτος. Το κράτος, όμως, δεν ειναι αφηρημένο και αταξικό. Αν υπήρχε μια φιλεργατική - φιλοαγροτική κυβέρνηση, τότε και το κράτος θα λειτουργούσε προς οφελός τους. Από την άλλη, υπάρχει και μια αρνητική αντίληψη σε μερίδα των αγροτών ως προς τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό εκδηλώθηκε και κατά την επίσκεψη στα μπλόκα της Ημαθίας και της Πέλλας, αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής τις τρεις γυναίκες βουλευτίνες: ∆έσποινα Χαραλαμπίδου, Λίτσα Αμμανατίδου, Γιάννα Γαϊτάνη, και του περιφερειακού συμβούλου Γ. Θεοδωρόπουλου. Σε κάποια μπλόκα χρειάστηκε η παρέμβασή μας για να δοθεί τελικά η δυνατότητα να αναλύσουν οι βουλευτίνες τις θέσεις του κόμματος. Εδώ στα μπλόκα με όλες μας τις δυνάμεις παραμένουμε στο πλευρό των αγροτών. Για το δικαίωμα να παραμείνουμε στη δουλειά μας. Για να κρατήσουμε την ύπαιθρο ζωντανή. Για να σταματήσουμε την καταστροφή. Να ανοίξουμε δρόμο στην ελπίδα. Κώστας Ορφανίδης, υπεύθυνος Αγροτικού Ν.Ε. Ημαθίας
19
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Φακέλωμα και τρομοκράτηση για τους μαθητές Συνεργασία πουργείου Παιδείας και της Αστυνομίας Οι μέρες μας είναι πια γεμάτες με διαπιστώσεις καταπάτησης δικαιωμάτων, στοχοποίησης και βίαιου εκφοβισμού των τμημάτων εκείνων της κοινωνίας στα οποία μπορεί να ζεσταθεί η ελπίδα και να καρπίσει η ανατροπή. Η συστηματική και συντονισμένη, όμως, επίθεση που επιχειρείται στα δικαιώματα και το μέλλον των νέων, των μαθητών, από την πλευρά της κυβέρνησης, μέσω του υπουργείου Παιδείας και της Ελληνικής Αστυνομίας, είναι η πιο σαφής απόδειξη ότι οι ίδιοι βρίσκονται σε πανικό και είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιούν κάθε μέσο παράνομο, ανήθικο, αντιδημοκρατικό, αρκεί να κρατήσουν την εξουσία στα χέρια τους. Τρία γεγονότα, που μόνο ασύνδετα δεν μπορεί να θεωρηθούν, χρωματίζουν με τις πιο σκοτεινές αποχρώσεις την παραπάνω περιγραφή. η δημοσιότητα είδαν καταγγελίες ότι μαθητές Λυκείου του Κερατσινίου δέχθηκαν προφορική κλήτευση με την αιτιολογία της συμμετοχής τους στις καταλήψεις του προηγούμενου Οκτωβρίου. Οι αστυνομικοί του τμήματος της περιοχής τους τους υπέβαλαν ερωτήσεις όπως: «Τι ψηφίζουν ο πατέρας σου και η μητέρα σου; Ποιες είναι οι πολιτικές πεποιθήσεις των καθηγητών σου στο σχολείο; Ποιοι από τους καθηγητές σου ήταν υπέρ της απεργίας που κάνατε; Σας παρακίνησαν καθηγητές ή πολιτικό κόμμα;». Παράλληλα, εκφοβίστηκαν ότι δεν θα μπορέσουν να καταθέσουν μηχανογραφικό δελτίο για να συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις, λόγω «λερωμένου ποινικού μητρώου». Την ίδια στιγμή και όπως επισημαίνεται και σε σχετική ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ «η ΓΑ∆Α με έγγραφό της, στις 6.2.2014, καλεί τους ∆ιοικητές των Αστυνομικών Τμημάτων να προβούν: - στην «πλήρη καταγραφή των σχολικών μονάδων» που λειτουργούν σε περιοχές αρμοδιότητας ∆ιευθύν-
Τ
“
σεων Αστυνομίας ΓΑ∆Α, - στη «μεθόδευση προσωπικών επαφών και συναντήσεων με τους κ. ∆ιευθυντές των ανωτέρω σχολείων, με σκοπό την καταγραφή υφιστάμενων προβλημάτων και αναγκών κατά τη λειτουργία των σχολείων, καθώς και τη συλλογή τυχόν αιτημάτων που θα υποβληθούν από αυτούς (τους ∆ιευθυντές των σχολείων) και αφορούν το πεδίο αρμοδιότητας του υπουργείου ∆ημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη γενικά και της Αστυνομίας ειδικότερα « και - στη «σύνταξη εμπεριστατωμένων αναφορών για τα ανωτέρω και την υποβολή των απόψεων τους υπ’ αυτών προς τις οικείες Υποδιευθύνσεις Αστυνομίας»».
Προσωπικά δεδομένα σε διαθεσιμότητα
Πλαισιώνοντας τις παραπάνω κινήσεις, το υπουργείο Παιδείας «επιβάλλει ένα νέο σύστημα λεπτομερειακής καταγραφής στοιχείων για μαθητές και καθηγητές - την ψηφιακή πλατφόρμα myschool- χωρίς επαρκή αιτιολόγηση, που βάζει σε επικίνδυνες υποψίες το σύνολο
της εκπαιδευτικής κοινότητας και έχει προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση της ∆ΟΕ κι της ΟΛΜΕ αλλά και Ενώσεων Γονέων και Κηδεμόνων», όπως υπογραμμίζεται σε σχετική ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ. Στο myschool «θα καταγράφονται όλα τα στοιχεία των μαθητών -ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ΑΜΚΑ αλλά και στοιχεία που αφορούν την οικογενειακή κατάσταση, την καταγωγή και άλλα παρόμοια. Το υπουργείο επιπροσθέτως ζητά τις καθημερινές απουσίες και τις μετακινήσεις των μαθητών, τις επιδόσεις τους και άλλα παρόμοια στοιχεία. Πρόκειται για στοιχεία που μεταξύ τους βρίσκονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, όπως ζητήματα σωματικής, ψυχικής και διανοητικής υγείας. Στην ίδια ψηφιακή πλατφόρμα καταγράφονται οι αιτήσεις αδειών των εκπαιδευτικών και η συμμετοχή τους σε απεργιακές κινητοποιήσεις. Την αγωνία της εκπαιδευτικής κοινότητας στο σύνολό της επιτείνει και η δυνατότητα τα στοιχεία αυτά να διατηρούνται ηλεκτρονικά και να συνοδεύουν τους καταγραφόμενους σε όλη τους τη σχολική ή εργασιακή ζωή, με κίνδυνο κακής χρήσης, προκαταλήψεων ή δημοσιοποίησης». «Θορυβημένη από τις συνέπειες εφαρμογής ενός τέτοιου συστήματος» επισημαίνεται στο κείμενο της ερώτησης, «η Αρχή Προστασίας Προσωπικών ∆εδομένων, με έγγραφό της προς το υπουργείο Παιδείας (19.12.2013) αμφισβητεί την αρμοδιότητα του υπουργείου να συλλέγει και επεξεργάζεται τα δεδομένα των μαθητών και των γονέων-κηδεμόνων τους και ζητά να πληροφορηθεί την επεξεργασία αυτών των «προσωπικών δεδομένων που πραγματοποιείται μέσω του ως άνω πληροφοριακού συστήματος». Ζητά επίσης από το Υπουργείο να τεκμηριώσει τους λόγους που έκρινε απαραίτητη την συλλογή όλων αυτών των δεδομένων». Ζ.Γ.
Θέλουν ∆ικαιοσύνη χωρίς δικηγόρους και κοινωνία χωρίς δικαιώματα ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΑΚΕΛΛΑΣ, ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆ΣΘ ΜΕ ΤΗ «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ∆ΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» Τη συνέντευξη πήρε η Ξένια Πηρούνια
Ποιο είναι το παρελθόν της «Ριζοσπαστικής ∆ικηγορικής Συνεργασίας» και τι καινούργιο εκφράζει; Η «Ριζοσπαστική ∆ικηγορική Συνεργασία» αποτελεί μετεξέλιξη της συνδικαλιστικής παράταξης δικηγόρων «∆ικηγορική Συνεργασία Ανεξάρτητοι» αλλά και άλλων παλαιότερων του κλάδου. Συγκροτήθηκε μετά την πρωτοβουλία δημιουργίας του «Σύριζα ∆ικηγόρων». Υπήρξε μια ανάγκη επαναπροσδιορισμού της παράταξης υπό αυτό το πρίσμα. Έτσι έγιναν μέλη και συνάδελφοι από τον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς χωρίς αναγκαστικά να είναι οργανικά μέλη του Σύριζα. Από την αρχή ο στόχος της είναι να εκφράσει ένα αντιμνημονιακό, δημοκρατικό μέτωπο στο χώρο της δικηγορίας, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και πανελλαδικά. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος αγγίζουν τη συντριπτική πλειοψηφία των δικηγόρων. ∆εν αναφερόμαστε γενικά στους δικηγόρους αλλά στους νέους, στους ασκούμενους έμμισθους δικηγόρους μεγάλων δικηγορικών γραφείων, στους συνεργάτες με πάγια αντιμισθία, στους μαχόμενους δικηγόρους της μικρομεσαίας δικηγορίας. Στόχος είναι η δημιουργία ενός αντιμνημονιακού, δημοκρατικού, ριζοσπαστικού μετώπου το οποίο, με πλειοψηφικούς όρους και στο χώρο της δικηγορίας θα αντιπαλέψει τις μνημονιακές πολιτικές. Πώς έχει πληγεί ο δικηγορικός κλάδος από τη μνημονιακή πολιτική και πώς μπορεί να αντιδράσει; Οι νέοι και οι ασκούμενοι δικηγόροι, οι έμμισθοι συνεργάτες μεγάλων γραφείων, οι μαχόμενοι που εργάζονται -μόνοι ή σε καθεστώς συστέγασης - με την εφαρμοζόμενη πολιτική βιώνουν και αυτοί, μαζί
Ο περιορισμός της δυνατότητας πρόσβασης των λαϊκών στρωμάτων στη ∆ικαιοσύνη είναι αναντίστοιχος της αυξημένης ανάγκης που υπάρχει. Το δυσβάσταχτο και συνεχώς αυξανόμενο κόστος που απαιτείται από τους πολίτες σε συνδυασμό με την αργή απονομή δικαιοσύνης είναι παράγοντες αποτρεπτικοί ώστε να προσφύγει κανείς σε αυτή για τα δικαιώματά του.
με την κοινωνία, μια τραγική κατάσταση. Ο στοχευόμενος περιορισμός της επαγγελματικής ύλης, η θεαματική αύξηση κόστους πρόσβασης στη ∆ικαιοσύνη, η επιβολή τέλους επιτηδεύματος, η επιβολή ΦΠΑ, οι υψηλές και συνεχώς αναπροσαρμοζόμενες ασφαλιστικές εισφορές, η κατάργηση αφορολόγητου εξωθούν την πλειοψηφία εκτός επαγγέλματος. Επιπλέον, η ∆ικαιοσύνη θα έπρεπε να είναι εγγυητής και θεματοφύλακας των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων ενώ είναι ακριβώς το αντίθετο. Παρά τη θέσπιση διατάξεων που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το Σύνταγμα και τις ∆ιεθνείς Συμβάσεις, με τις αποφάσεις της, νομιμοποιεί τις εφαρμοζόμενες πολιτικές και μετατρέπεται με μεγαλύτερη ένταση από πριν, σε έναν απλό εισπρακτικό μηχανισμό. Ποιος είναι ο ρόλος της ∆ικαιοσύνης σε ένα «κράτος έκτακτης ανάγκης» όπου τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των πολιτών συρρικνώνονται;
Το πλήγμα που έχει δεχθεί η ∆ικαιοσύνη είναι φανερό με δύο τρόπους. Ο περιορισμός της δυνατότητας πρόσβασης των λαϊκών στρωμάτων στη ∆ικαιοσύνη είναι αναντίστοιχος της αυξημένης ανάγκης που υπάρχει. Το δυσβάσταχτο και συνεχώς αυξανόμενο κόστος που απαιτείται από τους πολίτες σε συνδυασμό με την αργή απονομή δικαιοσύνης είναι παράγοντες αποτρεπτικοί ώστε να προσφύγει κανείς σε αυτή για τα δικαιώματά του. Την ίδια στιγμή σε νομοθετήματα ή αποφάσεις που αφορούν μεγαλοεργολάβους, τράπεζες, επενδυτές η ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης είναι άλλη. ∆ημιουργείται εσκεμμένα μια ∆ικαιοσύνη δύο ταχυτήτων με τη λόγική: «Η ∆ικαιοσύνη που ξέρετε πρέπει να τελειώνει». Μιλάμε ουσιαστικά για μια δικηγορία από λίγους αλλά και για μια δικαιοσύνη που αφορά λίγους. Αυτή η πολιτική δε θα μπορούσε να εφαρμόζεται χωρίς τη χρήση «εργαλείων» που περιορίζουν ή καταργούν τις δημοκρατικές εγγυήσεις που θε-
ωρούνταν αυτονόητες από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα. Μιλάμε για πρωτοφανείς κυβερνητικές μεθόδους όταν το κράτος νομοθετεί με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που παραβιάζουν το Σύνταγμα και προσβάλλουν τον πυρήνα της ∆ημοκρατίας. Προσπαθεί να επιβάλλει τη μνημονιακή πολιτική και να αντιμετωπίσει τους κοινωνικούς αγώνες με όπλο την καταστολή. Το κράτος «έκτακτης ανάγκης» είναι παρών. Το επίδικο αυτών των εκλογών πού τοποθετείται; Τι σηματοδοτούν; Θεωρούμε ότι σε αυτές τις εκλογές θα πρέπει να ηττηθούν οι παρατάξεις που αποτελούν την ηγεσία του κλάδου τόσο τοπικά όσο και πανελλαδικά. Είναι αυτές που στοιχήθηκαν πίσω από την κυβερνητική πολιτική και αποτέλεσαν τον ιμάντα των κυβερνητικών αποφάσεων στο χώρο της ∆ικαιοσύνης. Η «Ριζοσπαστική ∆ικηγορική Συνεργασία» υπερασπίζεται τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειοψηφίας των συναδέλφων, αγωνίζεται για την ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση της απονεμόμενης δικαιοσύνης και για την πρόσβαση της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας σε αυτήν, από την οποία σήμερα αποκλείεται ολοσχερώς. Από την άλλη πρέπει να διασφαλίσουμε και να επεκτείνουμε το ρόλο των δικηγόρων ως υπερασπιστή των δικαιωμάτων των πολιτών, ρόλο τον οποίο οι κρατούντες θέλουν να καταργήσουν. Το ρεύμα το οποίο δημιουργείται στην κοινωνία, θα πρέπει να εκφραστεί και στη ∆ικαιοσύνη ώστε όλοι μαζί να ανατρέψουμε την κυβέρνηση και τις πολιτικές που γεννά εξαθλιώνοντας τη ζωή μας. Θέλουν ∆ικαιοσύνη χωρίς δικηγόρους και κοινωνία χωρίς δικαιώματα. Είναι στο χέρι μας να τους σταματήσουμε και να τους ανατρέχουμε.»
20
ΕΡΓΑΣΙΑ
Ισοπέδωση των στοιχειωδών εργασιακών δικαιωμάτων
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Συμπεράσματα μελέτης του ΙΝΕ - ΓΣΕΕ για ρυθμίσεις οι οποίες αντιβαίνουν το Σύνταγμα και διεθνείς συμβάσεις
Του ∆ημήτρη Πετσετίδη
Π
ραγματικό καταιγισμό από μνημονιακού χαρακτήρα νομοθετικές διατάξεις «ισοπέδωσης» των στοιχειωδών εργασιακών δικαιωμάτων δέχθηκαν οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα από το 2010 μέχρι σήμερα. Οι κυβερνήσεις Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά – Βενιζέλου κατάφεραν να μεταμορφώσουν το ∆ίκαιο της χώρας σε «διώκτη» των απασχολουμένων και «προκρούστεια κλίνη» των αμοιβών τους καθιερώνοντας «ετσιθελικά» ρυθμίσεις οι οποίες αντιβαίνουν το Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα των πολιτών. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει μέσα από τη νέα έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, όπως αυτή παρουσιάζεται στο τελευταίο τεύχος της έκδοσης «Ενημέρωση». «Στην Ελλάδα εφαρμόζεται, ιδίως από το Μάιο του 2010 ένα επικίνδυνο πείραμα που έχει σκοπό την εκθεμελίωση όλων των εργασιακών δικαιωμάτων, που κατακτήθηκαν τα τελευταία 100 χρόνια στη χώρα» αναφέρεται στη μελέτη στην οποία επισημαίνεται ότι οι πιο καίριες νομοθετικές παρεμβάσεις κατά την περίοδο αναφοράς, εκτός όλων των άλλων, συνιστούν παραβίαση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (ΕΚΧ). Πιο αναλυτικά, από το 2010 μέχρι και το 2012, στην Ελλάδα, με μια σειρά νομοθετημάτων επιβλήθηκαν στους εργαζόμενους οριζόντια και μόνιμα μέτρα λιτότητας παραβιάζοντας ακόμη και τα ακραία όρια αξιοπρεπούς διαβίωσης. Ενδεικτικά, ορισμένες από τις πιο «δηλητηριώδεις» για τον κόσμο της απασχόλησης νομοθετικές παρεμβάσεις της προηγούμενης τριετίας είναι οι εξής: 1) Νόμος 3899/2010: Καθιέρωσε τις ει-
δικές επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας οι οποίες, κατ’ απόκλιση από την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης που ίσχυε μέχρι τότε, υπερίσχυαν σε περίπτωση συρροής με κλαδική ΣΣΕ ακόμη και αν περιείχαν δυσμενέστερους όρους. Η μετατόπιση του πεδίου συλλογικής διαπραγμάτευσης, από το κλαδικό, στο επίπεδο της επιχείρησης, όπου ο εργοδότης είναι κυρίαρχος, επικυρώθηκε και με το άρθρο 37 του ν. 4024/2011, που κατάργησε τις ειδικές επιχειρησιακές ΣΣΕ και καθιέρωσε τη δυνατότητα σύναψης
επιχειρησιακών σσε με δυσμενέστερους όρους από τις κλαδικές. 2) Νόμος 4024/2011: Επίσης, με το άρθρο 31 του εν λόγω νόμου επιβλήθηκε α) η κατάργηση των ΣΣΕ που καθόριζαν τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στο σύνολο των επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και υπερέβαιναν τα καθοριζόμενα ανώτατα, κατά περίπτωση, όρια αποδοχών, β) η επιβολή πλαφόν στις ήδη μειωμένες αποδοχές τους και γ) η αντιστοίχιση, κατ’ ανώτατο όριο, των αποδοχών τους
με αυτές των εργαζομένων στο ∆ημόσιο τομέα. 3) Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) 6/28-2-2012: Με τις ρυθμίσεις της ΠΥΣ μεταξύ άλλων: α) επιβλήθηκαν μειώσεις μισθών και ημερομισθίων, καθώς και «πάγωμα» αποδοχών. Ειδικότερα, ορίστηκε: «Από 14?2?2012 και μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, τα κατώτατα διαμορφωμένα όρια μισθών και ημερομισθίων … μειώνονται κατά 22%. Από 14.2.2012 και μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής μειώνονται κατά 32% τα κατώτατα διαμορφωμένα όρια μισθών και ημερομισθίων, όπως αυτά προβλέπονταν και ίσχυαν κατά την 1.1.2012, ειδικά για νέους ηλικίας κάτω των 25 ετών». γ) Με την ΠΥΣ 6/2012, επίσης, επλήγησαν στον πυρήνα τους τόσο η συλλογική αυτονομία όσο και η διαιτησία. Στην πραγματικότητα καταλύθηκε ένας ολόκληρος μηχανισμός αυτορρύθμισης και προστασίας που κατοχυρώνει το Σύνταγμα της χώρας μας με το άρθρο 22 παρ. 2. «Τα μέτρα αυτά, όχι μόνο ισοπέδωσαν εργασιακά δικαιώματα και περίκοψαν μισθούς … Το κυριότερο είναι το απρόσφορο των μέτρων … Βύθισαν τους εργαζόμενους στη φτώχεια και την οικονομία σε ύφεση» καταλήγει η μελέτη του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ. Το συμπέρασμα του Ινστιτούτου επιβεβαιώνεται -και- από την τελευταία ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, βάσει της οποίας το Νοέμβριο του 2013 η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 28% (1.283.062 άτομα). Νάσος Χατζητσάκος
Γίνεται ανισο-ΠΕ∆Υ η πρωτοβάθμια περίθαλψη…
Η
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας ιδιωτικοποιείται – ∆εν θα έχουν πρόσβαση οι ανασφάλιστοι
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και η περίθαλψη μετά την ψήφιση, με οριακή πλειοψηφία, του νέου νόμου οδηγούνται και θεσμικά, στην πλήρη ιδιωτικοποίηση. Η μετατροπή του ΕΟΠΥΥ μόνο σε αγοραστή υπηρεσιών υγείας, η κατάργηση (ως παρόχου υπηρεσιών) των εργαστηριακών αλλά και κλινικών δομών του ΕΟΠΥΥ/ΙΚΑ καθώς και η ανάθεση του ελεγκτικού έργου των δραστηριοτήτων του ΕΟΠΥΥ, σε ημέτερους που έχουν ήδη συστήσει τις αναγκαίες προς τούτο εταιρείες, σηματοδοτούν τη «νέα τάξη πραγμάτων» που επιχειρεί η συγκυβέρνηση Ν∆/ΠΑΣΟΚ στον τομέα των υπηρεσιών υγείας. * Η παρακολούθηση μετά την έξοδο ενός ασθενή, από το Νοσοκομείο, * Η αναγραφή των φαρμάκων για τη μηνιαία θεραπεία των χρονίως πασχόντων, * Η παραγγελία εργαστηριακών εξετάσεων και κυρίως αυτών που συσχετίζονται με τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, * Η διαγνωστική προσέγγιση του ασθενή μέσα από τις δομές του ασφαλιστικού ταμείου και προτού αυτός παραπεμφθεί στο νοσοκομείο, αποτελούν πλέον παρελθόν! Η δωρεάν παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε κάθε ασφαλισμένο εργαζόμενο, με βάση την ασφαλιστική του ικανότητα που απορρέει από τη διαχρονική παρακράτηση εισφορών υπέρ του κλάδου υγείας, αποτελεί «όνειρο θερινής νυκτός». Τι σημαίνει αλήθεια, ο ΕΟΠΥΥ θα είναι «αγοραστής υπηρεσιών υγείας»; Ποιος θα καθορίζει τα δεδομένα και τους όρους της αγοράς υπηρεσιών και με τι κριτήρια; Από ποιους θα αγοράζει υπηρεσίες υγείας ο ΕΟΠΥΥ και πώς θα ελέγχεται η αξιοπιστία αυτών των υπηρεσιών; Οι ασθενείς σε τι θα καλύπτονται και σε τι θα μένουν ακάλυπτοι; Ποιος θα πληρώνει τη διαφορά;
νων αλλά και η «απεξάρτηση» του κράτους από την αναγκαία και συνταγματικά επιβεβλημένη χρηματοδότηση.
Κοινωνικός Καιάδας
Οι απαντήσεις έχουν ήδη δοθεί και από τον υπουργό αλλά και από την ως τώρα πολιτική του ίδιου του ΕΟΠΥΥ. Ο ασθενής θα βάζει βαθειά το χέρι στην τσέπη και θα πληρώνει τη διαφορά και στη φαρμακευτική δαπάνη και στο κόστος των εξετάσεων, ενώ με τα χαοτικά τερτίπια της διοίκησης του οργανισμού και το πλαφόν που θέτει στους γιατρούς, για την αναγραφή παρακλινικών εξετάσεων, ο ασθενής είτε θα ψάχνει με το «φανάρι του ∆ιογένη» να βρεί διαθέσιμο για συνταγογράφηση, γιατρό, είτε θα πληρώνει εξ ολοκλήρου κάθε εξέτασή του, είτε θα περιμένει στωικά να… πεθάνει!
Πλήρης ιδιωτικοποίηση της Υγείας
Αυτό ήταν και το νόημα της κινητοποίησης των υγειονομικών την περασμένη εβδομάδα. Να αναδείξει την αντίσταση των εργαζομένων στην, επιχειρούμενη από τη συγκυβέρνηση, πλήρη ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περίθαλψης και ειδικά στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, τη γνωστή από τον νόμο 1397/83, ΠΦΥ. Από τη μεθόδευση του υπουργού Υγείας έχει διαφανεί πως στόχος τους είναι η διαθεσιμότητα των εργαζομέ-
Τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν οδηγηθεί στη διάλυση, βουλιάζουν οικονομικά και από την ύφεση και το PSI -την κλοπή δηλαδή των διαθεσίμων τους- και από τη διαχρονική κακοδιαχείρισή τους. Μέσα σε αυτή τη λαίλαπα της κατεδάφισης του συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, παρασύρονται και τα Κέντρα Υγείας που μέχρι τώρα ανήκαν στο (νοσοκομειακό) ΕΣΥ και με το νέο νόμο, περιέρχονται πλέον στο ∆ίκτυο Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Υγείας, έχοντας ως τώρα σκόπιμα εγκαταλειφθεί και αφεθεί να υπολειτουργούν θανάσιμα. Η ύπαιθρος και ο γερασμένος πληθυσμός της κινδυνεύουν αφάνταστα! Το κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία, μετατρέπεται σε ατομική υπόθεση και προνομιακή δυνατότητα κάθε ασθενή που πρέπει πλέον να πληρώνει αδρά για να έχει περίθαλψη. Τι γίνεται όμως με τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων; Όλα τα χρόνια εργασίας κάθε εργαζόμενου, οι ασφαλιστικές του εισφορές θα χρησιμοποιηθούν για αλλότριους σκοπούς; Μήπως είναι ώρα να ξεσηκωθούν τα συνδικάτα, τα εργατικά σωματεία, τα Εργατικά Κέντρα και οι Ομοσπονδίες και να διεκδικήσουν την επιστροφή των κλεμμένων εισφορών των εργαζομένων μελών τους! Υπάρχουν όμως και οι ανασφάλιστοι σήμερα, τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχασαν σε μιά νύχτα τη δουλειά τους που έκλεισαν την επιχείρησή τους και δεν μπορούν πλέον να πάρουν ούτε ασπιρίνη! Αυτούς τους ανθρώπους, ποιό ΠΕ∆Υ θα τους περιθάλψει; Τάκης Γεωργακόπουλος
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΠΛΕΣ ∆ΥΝΑΜΕΙΣ
21
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η άμυνα της χώρας αφορά όλους Του Αλέξανδρου Μαυρογένη
Η
πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την αναδιάρθρωση των Ενόπλων ∆υνάμεων παρουσιάστηκε σε εκδήλωση του τμήματος Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής, την περασμένη Τετάρτη. Ο Κ. Ήσυχος, υπεύθυνος της εξωτερικής πολιτικής από την Πολιτική Γραμματεία απηύθυνε χαιρετισμό. «Η χώρα έχει ανάγκη από ένα διαφορετικό μοντέλο Ενόπλων ∆υνάμεων (Ε∆). Έχει ανάγκη από Ε∆ μικρότερου σχήματος και μεγαλύτερου βαθμού ευελιξίας. Χρειαζόμαστε Ε∆ αποτελεσματικές και αποδοτικές. Η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) και τα ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα) πρέπει να ενισχυθούν αντί να οδηγηθούν σε κλείσιμο με χιλιάδες απολύσεις. Η αμυντική βιομηχανία θα μπορούσε να είναι πυλώνας ανασυγκρότησης της οικονομίας όχι μόνο για την κάλυψη αναγκών των Ε∆, αλλά και σε εξαγωγικές δραστηριότητες» επεσήμανε. Ο Κ. Ήσυχος επέκρινε το κυρίαρχο μέχρι σήμερα μοντέλο οργάνωσης και δομής των Ε∆. Στάθηκε ιδιαίτερα στις υπέρογκες αμυντικές δαπάνες της χώρας. «Η Ελλάδα για δεκαετίες ολόκληρες ήταν η χώρα με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες σε ποσοστό του ΑΕΠ, στην Ευρώπη και υπήρξε από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς αμυντικού υλικού στον κόσμο. Την περίοδο 1998-2007 κατείχε την 4η θέση στον κόσμο, με εισαγωγές, οι οποίες αντιστοιχούσαν στο 6% του αμυντικού υλικού που διακινήθηκε παγκοσμίως. Ακόμη και σε χρονιά κρίσης η Ελλάδα ήταν η δεύτερη χώρα στο ΝΑΤΟ με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες.
Ανήκουν σε όλη την κοινωνία
Ο Θοδωρής ∆ρίτσας, κοινοβουλευτικός υπεύθυνος του ΣΥΡΙΖΑ για τα θέματα Άμυνας μίλησε για τις αστήρικτες
κριτικές τις οποίες είχε δεχτεί η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι λειτουργούν ως ύποπτη δύναμη στα εθνικά θέματα. «Εμείς ξέραμε και επιμέναμε ότι η Άμυνα της χώρας, τα εξοπλιστικά προγράμματα, η στήριξη των στελεχών των Ε∆ και όλου του προσωπικού είναι καίριας σημασίας ζητήματα. Μείναμε ανεπηρέαστοι από τα ιδεολογήματα τα οποία ήθελαν να μετατρέψουν την Άμυνα και τις Ε∆ σε προνόμιο κάποιων πολιτικών παρατάξεων και μόνο. Οι Ε∆ ανήκουν σε όλη την κοινωνία, η άμυνα της χώρας αφορά όλους. ∆εν μπορεί να υπάρχουν τέτοιου είδους στεγανά.» Αναφερόμενος στη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί στον τομέα της Άμυνας επεσήμανε. « Η στρατηγική μας πρέπει να συνδέεται με την συγκρότηση μιας ανεξάρτητης, πολυδιάστατης, ενεργητικά φιλειρηνικής εξωτερικής πολιτικής. Στον πολυπολικό κόσμο που ζούμε, πλέον
αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα.»
Χρειάζονται ριζικές τομές Ο Γιάννης Ταφύλλης, υπεύθυνος της Επιτροπής Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, τόνισε ότι χρειάζονται ριζικές τομές στις Ε∆, έτσι ώστε αυτές να προσαρμοστούν στα δεδομένα και στις αντιλήψεις του 21ου αιώνα. «Οι Ε∆ που πιστεύουμε ότι χρειάζεται η χώρα πρέπει να είναι μικρότερου σχήματος και κόστους. Να εστιάζουν όχι στα αριθμητικά μεγέθη, αλλά σε ποιοτικούς δέκτες αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας, να αξιοποιούν στο μέγιστο βαθμό το αμυντικό δυναμικό και την αμυντική βιομηχανία της χώρας και να έχουν στέρεο δημοκρατικό προσανατολισμό και ισχυρούς δεσμούς με την κοινωνία.» Το νέο μοντέλο του ΣΥΡΙΖΑ για την Άμυνα, όπως επεσήμανε περιλαμβάνει νέα στρατηγική σχεδιασμού
της ΄Αμυνας της χώρας και των προμηθειών. Και συνέχισε, «η πρόταση του κόμματος για τις Ε∆ φιλοδοξεί να αποτελέσει τομή στα μεταπολιτευτικά πράγματα της χώρας. Η μεγάλη καινοτομία αφορά όπως εξήγησε τη μεταβίβαση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων οι οποίες αφορούν το σχεδιασμό και τη λειτουργία της Άμυνας, από την κυβέρνηση στο Κοινοβούλιο. Στη δική μας πρόταση το Κοινοβούλιο ελέγχει και παρακολουθεί τις προμήθειες, τον προϋπολογισμό, καθώς και την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των Ε.∆.» ∆ύο σημαντικές προτάσεις στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την Άμυνα είναι η θέσπιση δύο νέων Ανεξάρτητων Αρχών, του Γενικού Επιθεωρητή Οικονομικών Άμυνας και του Συνηγόρου του Στρατιωτικού. Ο Γιάννης Ταφύλλης εξήγησε ποιες θα είναι οι αρμοδιότητες των δύο Ανεξάρτητων Αρχών. «Ο Συνήγορος του Στρατιωτικού είναι ένας καινοτόμος θεσμός και διασφαλίζει το σεβασμό των κανόνων του ∆ικαίου στο σύνολο των Ε∆. Συμβάλλει στην ενίσχυση της διαφάνειας. Ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας σύμφωνα με το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αυξάνεται ούτε μειώνεται αλλάζει όμως ο χαρακτήρας της». Ο Γιάννης Ταφύλλης επεσήμανε. «Η θητεία πρέπει να παρουσιάζει εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ώστε να μην εκλαμβάνεται ως τιμωρία και χάσιμο χρόνου από τη νεολαία της χώρας. Η θητεία προσανατολίζεται σε καθαρά επιχειρησιακά καθήκοντα και συνδέεται με δράσεις και πολιτικές ανταποδοτικότητας». Όσον αφορά την ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου των Ε∆ διευκρίνισε. «Εμείς προτείνουμε την αναβάθμιση και τη διεύρυνση των υπηρεσιών που προσφέρουν οι Ε∆ στο κοινωνικό σύνολο σε όλα τα επίπεδα. Για αυτό το σκοπό, απαιτείται εκπόνηση σχεδίου δράσης για την παροχή στέγης, τροφής και υγειονομικής φροντίδας σε μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας που πλήττονται».
∆εν είναι καιρός για υποχωρήσεις Ι∆ΡΥΣΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
Τ
η συγκρότησή της ανακοίνωσε και επίσημα, την Πέμπτη το βράδυ, σε ανοιχτή εκδήλωση στο Πολυτεχνείο η Πρωτοβουλία Αντίστασης και Αλληλεγγύης, η οποία δημιουργήθηκε ως απάντηση στη νέα επίθεση που δέχονται τα δικαιώματα των κρατουμένων και δη των πολιτικών, αλλά και στο κλίμα τρομολαγνείας που στήθηκε από τα ΜΜΕ μετά την παραβίαση της άδειας από τον Χριστόδουλο Ξηρό. Κάτω από τον τίτλο: «Όψεις της κρατικής τρομοκρατίας: Από τις διώξεις διαδηλωτών μέχρι την καταστολή των αναρχικών και από την εγκατάλειψη των φυλακισμένων ως την εξόντωση των πολιτικών κρατουμένων, το κράτος-τρομοκράτης είναι εδώ» ακούστηκαν στο γεμάτο αμφιθέατρο Γκίνη οι εισηγήσεις του Ν. Γιαννόπουλου εκ μέρους της νεοσύστατης πρωτοβουλίας, του Π. Αντωνόπουλου, μέλους του ∆.Σ. της ΟΛΜΕ, του Γ. Καλαϊτζίδη από το Κ΄ ΒΟΞ και του Μάκη Σεφεριάδη, καθηγητή του Παντείου. Η εκδήλωση ξεκίνησε με την τηλεφωνική παρέμβαση του Κώστα Γουρνά, φυλακισμένου μέλους του Επαναστατικού Αγώνα, ο οποίος ανέλυσε την πολιτική συγκυρία εξηγώντας πώς το καθεστώς εξαίρεσης που εφαρμόστηκε το 2002 στους συλληφθέντες για την υπόθεση της 17Ν σήμερα αφορά πολύ ευρύτερα κομμάτια της κοινωνίας. Μίλησε δε για τις τελευταίες εξελίξεις στην πτέρυγα στην οποία κρατείται μαζί με τον ∆ημήτρη Κουφοντίνα, δηλαδή για την τοποθέτηση συρματοπλέγματος πάνω από το προαύλιό, αλλά και την επιστροφή σε αυτήν του Η. Κωστάρη που δεν δικαιούται
πλέον εκπαιδευτικές άδειες εξόδου. Με γραπτό μήνυμα τοποθετήθηκε από τις φυλακές Λάρισας και ο Σπύρος Στρατούλης, ο οποίος τόνισε την ανάγκη κοινού αγώνα πολιτικών και ποινικών κρατουμένων προκειμένου να μην καταργηθούν για καμία κατηγορία κρατουμένων το δικαίωμα της άδειας, το οποίο άλλωστε έχει κατακτηθεί και παγιωθεί με σκληρούς αγώνες από τις εξεγέρσεις της δεκαετίας του ’90 μέχρι και τη μεγάλη απεργία πείνας του 2008. Ο Ν. Γιαννόπουλος έθεσε τους άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί η Πρωτοβουλία Αντίστασης και Αλληλεγγύης (καμία περιστολή δικαιωμάτων των κρατουμένων, καμία διάκριση εις βάρος των πολιτικών, όχι στις φυλακές υψίστης ασφαλείας) και τόνισε ότι αν και η επίθεση που δέχεται η κοινωνία και το κίνημα είναι σφοδρή, δεν είναι καιρός για υποχωρήσεις αλλά για συσπείρωση και αντίσταση. Ο Γ. Καλαϊτζίδης αναφέρθηκε στη στοχοποίηση του αντιεξουσιαστικού χώρου και στις δεκάδες εισβολές που έχουν γίνει τις τελευταίες εβδομάδες σε σπίτια αναρχικών αλλά και το πολύ σοβαρό ζήτημα της υποχρεωτικής λήψης DNA. Ο εκπαιδευτικός Παύλος Αντωνόπουλος, ο οποίος συνελήφθη πρόσφατα σε διαδήλωση την ημέρα ανάληψης της προεδρίας της Ε.Ε. από την Ελλάδα, μίλησε για την άμεση σχέση που έχει η ένταση της καταστολής και της κρατικής τρομοκρατίας με την επίθεση στα εργασιακά δικαιώματα. Ο Μ. Σεφεριάδης έθεσε το ζήτημα σε θεωρητική βάση κα-
ταλήγοντας ότι είναι προβληματική η αναδίπλωση και η οχύρωση πίσω από την αστική νομιμότητα εφόσον αυτή έχει ήδη αναιρεθεί από τους κρατούντες. Ακολούθησε συζήτηση στην οποία τοποθετήθηκαν μέλη της Κίνησης για τα ∆ικαιώματα και τις Ελευθερίες της Εποχής μας, της Πρωτοβουλίας για τα ∆ικαιώματα των Κρατουμένων, του ∆ικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα, του ΕΕΚ, της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης κ.ά. Όλοι ανεξαιρέτως συμφώνησαν στη χρησιμότητα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας και του συντονισμού της με τους αγώνες των κρατουμένων. Η Πρωτοβουλία θα συναντηθεί αυτή τη ∆ευτέρα (και κάθε ∆ευτέρα) στην κατάληψη Τσαμαδού 13, προκειμένου να αποφασίσει τις επόμενες κινήσεις της.
Γάμος
Σ.Κ.
Ο Θεόδωρος Σιούτης του Ευάγγελου και της Ελευθερίας το γένος Τσιγκούλη γεννηθείς στην Αθήνα και κάτοικος Λυκόβρυσης και η Παναγιώτα Λιμοντζόγλου του ∆ημητρίου και της Σμαράγδας το γένος Λάμπρου γεννηθείσα στην Αθήνα και κάτοικος Αθήνας πρόκειται να παντρευτούν στον Ιερό Ναό Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στη Πεύκη στις 8 Ιουνίου.
22
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
Πράγματα που πρέπει να ειπωθούν (και να διορθωθούν) Μ
ε την ανακοίνωση των υποψηφίων για τις περιφερειακές εκλογές και το δήμο της Αθήνας, προκλήθηκαν τριγμοί στον ΣΥΡΙΖΑ. Και όχι μόνο στην ΚΕ, η οποία συνεδρίασε το περασμένο σαββατοκύριακο με θέμα την έγκριση των υποψηφιοτήτων- αλλά και σε διάφορες οργανώσεις καθώς και μεταξύ στελεχών και μελών του κόμματος. Και ενώ όλη η συζήτηση στην ΚΕ, αλλά και στη συνέχεια, έχει επικεντρωθεί στις υποψηφιότητες των Βουδούρη και Καρυπίδη, σε Πελοπόννησο και ∆υτική Μακεδονία αντίστοιχα, χάσαμε στην πορεία τα υπόλοιπα επίδικα. Καταρχήν τη διαδικασία που ακολουθήθηκε. Η ανακοίνωση στον Τύπο των υποψηφιοτήτων από την προηγούμενη μέρα, με αποτέλεσμα τα μέλη της Κ.Ε., όχι όλα αλλά τα περισσότερα -αφού δεν είναι όλα σε επαφή με την ηγεσία- να τις μάθουν από τα ΜΜΕ, δημιούργησε ένα τετελεσμένο. ∆ημιούργησε την αίσθηση της ματαίωσης και του διακοσμητικού. Και μετά από μια έντονη συζήτηση δύο ημερών, καταλήξαμε στην ψήφιση “πακέτο” όλων των υποψηφιοτήτων και όχι χωριστά για τις δύο περιοχές που υπήρχαν έντονες αντιδράσεις. Τι συνέβη; Η ηγετική ομάδα από την πλευρά της, και όχι η πλειοψηφία, έφερε μία πρόταση και επεδίωξε με κάθε τρόπο να ψηφιστεί. Και όπως φάνηκε, δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο εάν το κόμμα έβγαινε τραυματισμένο από αυτή τη διαδικασία. Πολλά μέλη που ανήκουν στην πλειοψηφία της ΑΡΕΝ, ψήφισαν ακολουθώντας τη “γραμμή” και όχι επειδή είχαν πειστεί από τα αδύνατα, ούτως ή άλλως, επιχειρήματα του εισηγητή Κώστα Πουλάκη και όσων πήραν το λόγο υπέρ της απόφασης. Ήταν εισηγή-
“
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να διαφυλάξει την εσωκομματική δημοκρατία, το σεβασμό στα μέλη του, τη ριζοσπαστικότητά του. σεις στις οποίες διακρινόταν καθαρά η αγωνία των εισηγητών να πείσουν εαυτούς και αλλήλους. Νομίζω πως όταν δημιουργούνται τέτοια προβλήματα, τα οποία δεν έχουν να κάνουν, όπως απεδείχθη και στην ψηφοφορία, με διαφορές τάσεων, η ηγεσία οφείλει να αφουγκράζεται την κατάσταση που δημιουργείται. Και ως επόμενο βήμα οφείλει, και θα είναι προς τιμή της, να αναγνωρίσει πως κάτι δεν καμώθηκε καλά και μπορεί να επανεξεταστεί. Από την άλλη μεριά, η Αριστερή Πλατφόρμα, δεν είδε κανένα πρόβλημα στη διαδικασία, αφού είχε εξασφαλίσει τρεις από τους 13 υποψήφιους περιφερειάρχες. Έτσι έδωσε μάχη μόνο για τις υποψηφιότητες της Πελοποννήσου και της ∆υτικής Μακεδονίας, “ξεχνώντας” πως η κοπτάτσια ήταν γενική και δεν αφορούσε μόνο τις δύο συγκεκριμένες περιφέρειες. Από όσο μπορώ να γνωρίζω, καμία διαβούλευση δεν είχε γίνει με τις τοπικές οργανώσεις στις περιφέρειες για τις υποψηφιότητες παρά μόνον στα ηγετικά κλιμάκια του κόμματος. Βέβαια, τη διαδικασία την ανακάλυψε η Αριστερή Πλατφόρμα στο δήμο της Αθήνας, όπου ξαφνικά “αγάπησε” τη σ. Ελένη Πορτάλιου. Κανένα πρόβλημα
λοιπόν για τη διαδικασία στις περιφέρειες, μέγιστο όμως στο δήμο της Αθήνας για την “αριστερή”, όπως αυτοαποκαλείται, αντιπολίτευση. Προσωπικά νομίζω πως: 1. Κακώς επελέγησαν εν ενεργεία βουλευτές -θέση που έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν- για υποψήφιοι περιφερειάρχες. Πρέπει να αναδεικνύονται νέα στελέχη ή οι βουλευτές, από τη στιγμή που ανακοινώνει η υποψηφιότητά τους, να παραιτούνται υπέρ του επόμενου στη λίστα. 2. Πρέπει να τηρούνται όλες οι δημοκρατικές διαδικασίες εντός του κόμματος και προπάντων το καταστατικό που ψηφίστηκε στο 1ο Συνέδριο. 3. Στο δήμο της Αθήνας, όπως μάθαμε από την τοποθέτηση της σ. Ελένης Πορτάλιου, δεν τηρήθηκε καμία διαδικασία. Ούτε η συντρόφισσα Ελένη ενημερώθηκε, ούτε συνεδρίασε η Ανοιχτή Πόλη. Βέβαια, δεν διατυπώθηκε καμία αντίρρηση για την υποψηφιότητα του σ. Γαβριήλ Σακελλαρίδη, αλλά ο τρόπος που αυτή αποφασίστηκε αδικεί και τον ίδιο, και τη δημοτική παράταξη, και την προηγούμενη υποψήφια δήμαρχο. 4. Η ηγεσία του κόμματος πρέπει να έχει τη γενναιότητα να κάνει πίσω όταν κάποιες προτάσεις της φαίνεται να διχά-
ζουν το κόμμα. 5. Επί τέλους, πρέπει να δούμε σοβαρά τη λειτουργία των τάσεων εντός του κόμματος. Νομίζω ότι πλέον λειτουργούν ως κλειστοί μηχανισμοί και όχι ως ιδεολογικά ρεύματα. Πιστεύω πως η απόφαση της ΑΝΑΣΑ να δηλώσει αποχή από την ψηφοφορία, ήταν σωστή. Έτσι δεν δίνεις αρνητική ψήφο, προσπαθείς να διαφυλάξεις το κόμμα και την ενότητά του αλλά από την άλλη δεν νομιμοποιείς αποφάσεις οι οποίες θεωρείς πως πάρθηκαν με προβληματικές διαδικασίες. Και, βέβαια, θεωρώ απολύτως σωστή και την πρόταση εκ μέρους του σ. Πάνου Λάμπρου και της σ. Μάνιας Μπαρσέφσκι, να ζητήσουν από την πολιτική γραμματεία να επανεξετάσει τις αποφάσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να διαφυλάξει την εσωκομματική δημοκρατία, το σεβασμό στα μέλη του, τη ριζοσπαστικότητά του. Κι αν αυτή τη στιγμή οι Βουδούρης και Καρυπίδης δημιουργούν προβλήματα, πρέπει άμεσα να αποσυρθεί η στήριξη του κόμματος στις υποψηφιότητές τους. Αυτό δεν αποτελεί οπισθοχώρηση, δεν είναι υποχώρηση, είναι πολιτική γενναιότητα και ένα τεράστιο βήμα μπροστά! Στράτος Κερσανίδης, μέλος της Κ.Ε.
Η αυτοδιοίκηση ως δικαίωμα Σ
Της Λίας Ντελάκη*
τα καθ΄ ημάς, η Αυτοδιοίκηση ποτέ δεν απέκτησε τον διακριτό θεσμικό ρόλο, όπως αυτός υπηρετείται και εκδηλώνεται στην πολιτειακή συγκρότηση άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ήδη κατά την εγκαθίδρυση του ελληνικού κράτους (1833) παρατηρείται η διάρρηξη με το ισχύον έως τότε πλαίσιο και την παράδοση του κοινοτισμού στην ελληνική του εκδοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο συνταγματικός νομοθέτης δεν τοποθετεί την Αυτοδιοίκηση στο Α΄ Τμήμα του τρίτου μέρους (άρθρα 26 επ.), όπου προβλέπονται και ρυθμίζονται η οργάνωση και οι λειτουργίες της πολιτείας, αλλά στο ΣΤ΄ Τμήμα, το οποίο αφορά στην οργάνωση της διοίκησης. Χαρακτηριστική, επίσης, είναι και η ακόλουθη -κατά την άποψή μου ηθελημένη- παράλειψη. Με το άρθρο 216 του Κώδικα ∆ήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006) εισήχθη για πρώτη φορά σε αυτοδιοικητικό επίπεδο ο θεσμός του τοπικού δημοψηφίσματος. Ωστόσο, για την ενεργοποίηση αυτής της δυνατότητας, απαιτείται η έκδοση προεδρικού διατάγματος, με το οποίο θα ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν τον έλεγχο νομιμότητας της διενέργειας του τοπικού δημοψηφίσματος. Το απαιτούμενο Π∆ δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα. Όλα τα παραπάνω, αποτελούν εκφάνσεις της εμπεδωμένης, πλέον, δυσπιστίας του κράτους απέναντι στην προοπτική της συμμετοχής του πολίτη, και μέσω της Αυτοδιοίκησης, στον καθορισμό των ζωτικών όρων της καθημερινότητας του. Στην ενορχηστρωμένη πλέον συκοφάντηση οποιουδήποτε θεσμού ή λειτουργίας φέρει την ταυτότητα «δημόσιο», έχει προστεθεί προ πολλού και η συστηματική καλλιέργεια της δυσπιστίας και της απαξίωσης του πολίτη για την Αυτοδιοίκηση, δεδομένου ότι τα θετικά παραδείγματα αυτοδιοικητικών δράσεων σπάνια αναδεικνύονται, ενώ αντίθετα υπερπροβάλλονται οι πράγματι υπαρ-
“
Σχεδόν με τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών, η οποία υφαρπάζεται, επιχειρείται τα τελευταία χρόνια η περαιτέρω απογύμνωση της Αυτοδιοίκησης. Η παρουσία της Αριστεράς στην Αυτοδιοίκηση οφείλει να αντιστρέψει αυτήν την πορεία.
κτές περιπτώσεις προσώπων της Αυτοδιοίκησης, που χρησιμοποίησαν το θεσμό ως ιμάντα προώθησης μικροσυμφερόντων, αλλά και ως όχημα για την εξασφάλιση οικονομικής ή και κομματικής περιουσίας. Έτσι, σχεδόν με τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών, η οποία υφαρπάζεται, επιχειρείται τα τελευταία χρόνια
η περαιτέρω απογύμνωση της Αυτοδιοίκησης και ενεργοποιούνται οι κεντρομόλες δυνάμεις, οι οποίες τείνουν στην επανασυγκέντρωση όλων των εξουσιών στο κεντρικό κράτος. Η παρουσία της Αριστεράς στην Αυτοδιοίκηση, οφείλει να αντιστρέψει αυτήν την πορεία, ενεργώντας ταυτόχρονα προς δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορά στην άσκηση πίεσης προς την εκάστοτε κυβέρνηση, ώστε τουλάχιστον να ενεργοποιούνται οι δυνατότητες οι οποίες είναι ήδη θεσμοθετημένες αλλά βρίσκονται σε ύπνωση. Επίσης, άσκηση πίεσης για άρση των εμποδίων στην υλοποίηση του αυτοδιοικητικού έργου, δεδομένου ότι η γραφειοκρατία αποτελεί αποδεδειγμένα το πλέον «ευπρεπές» πρόσχημα από πλευράς κεντρικής διοίκησης, προκειμένου να ματαιώσει τον όποιο αποκεντρωμένο σχεδιασμό. Στην άλλη κατεύθυνση, οι αριστερές αυτοδιοικητικές δυνάμεις, οφείλουν, με κατεξοχήν εργαλείο το έμπρακτο παράδειγμα, να αποκαταστήσουν τη χαμένη εμπιστοσύνη του πολίτη προς το θεσμό της Αυτοδιοίκησης. Καταρχάς, οι δημότες πρέπει να ενημερώνονται και να ενθαρρύνονται στην παρακολούθηση των συνεδριάσεων των δημοτικών συμβουλίων. Ως επιπλέον καθήκον για τις αριστερές δυνάμεις, πρέπει να θεωρηθεί η συλλογή, οργάνωση, κωδικοποίηση και η εν συνεχεία ανάδειξη και προώθηση όχι μόνο των δίκαιων αιτημάτων, αλλά και των ρεαλιστικών προτάσεων. Εννοείται ότι η παραπάνω παράθεση είναι απλά και μόνο ενδεικτική. Ο σκοπός όμως είναι ο εξής ένας: εμπέδωση στον πολίτη της πεποίθησης ότι η συμμετοχή του στην Αυτοδιοίκηση δεν είναι ζήτημα άσκησης της όποιας διοίκησης (άλλως, διαχείρισης) αλλά ζήτημα δημοκρατίας. * Η Λία Ντελάκη, δικηγόρος, έχει προταθεί για επικεφαλής της δημοτικής κίνησης Σπάτων Αρτέμιδας.
∆ΙΑΛΟΓΟΣ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Μια απάντηση στον αγαπητό «∆ικηγόρο», της προηγούμενης εβδομάδας
Υ
πήρξαν πολλά σημειώματα του “δικηγόρου του διαβόλου”, που με στεναχωρούσαν, όχι για την ουσία της άποψής του, που είναι απολύτως σεβαστή και μπορεί να τη διατυπώνει ελεύθερα στην “Εποχή”, αλλά για τον πρόχειρο και αυθαίρετο τρόπο που ενίοτε τη στήριζε. Τις περισσότερες φορές εξαπέλυε επιθέσεις στον ΣΥΡΙΖΑ ή σε τάσεις του, κυρίως στη δική μας, χωρίς να μπει στον κόπο να ενημερωθεί ή έστω να διασταυρώσει τις όποιες πληροφορίες του. Έχω την αίσθηση ότι η μόνη πηγή ενημέρωσής του ήταν και είναι ο Τύπος και ουδέποτε οι ίδιοι οι σύντροφοί του. Όλες τις προηγούμενες φορές δεν θέλησα ούτε εγώ ούτε άλλος/η να απαντήσει. Ίσως ο αγαπητός “δικηγόρος” να το θεώρησε αδυναμία ή ενδεχομένως και παραδοχή των συστηματικών ανυπόστατων κατηγοριών
του. Αλλά ως εδώ. Το τελευταίο του κείμενο, έχω την αίσθηση ότι ξεπέρασε κάθε όριο. Θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω από το ίδιο συκοφαντικό οπλοστάσιο του “δικηγόρου” ή του “διαβόλου”, ανάλογες λέξεις, αλλά δεν νομίζω ότι θα είναι χρήσιμο. Για να τελειώνουμε: η ΑΝΑΣΑ και αυτό είναι γνωστό σε όλη την Ελλάδα – μόνο ο δικηγόρος του διαβόλου δεν το... έμαθε-, κράτησε μια σαφή ξεκάθαρη στάση τόσο για τη διαδικασία στην Κεντρική Επιτροπή και για την ουσία του “πακέτου”, όσο και για τα υπόλοιπα ζητήματα. Ο ίδιος, βέβαια, είδε “θλιβερές ευθυγραμμίσεις με την ηγεσία”, “παρακαθήμενους των ηγετών” κ.α., την ίδια στιγμή, που η ΑΝΑΣΑ ήταν αυτή που επανέφερε το ζήτημα των δύο υποψηφιοτήτων σε ∆. Μακεδονία και Πελοπόννησο, που ανέδειξε το ζήτημα της δημοκρατίας, που
άσκησε κριτική για αυθαίρετες αποφάσεις ερήμην των μελών. Αλλά για τον “δικηγόρο” όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα. Ο ίδιος έχει αποφασίσει να μας δικάσει και εκ των προτέρων μας έχει καταδικάσει ως ξεπουλημένους. Αλλά μήπως θέλει να ακολουθήσει η ΑΝΑΣΑ το δικό του δρόμο, εκτός ΣΥΡΙΖΑ; Είναι δικαίωμά του. Και είναι δικαίωμά μας να συνεχίσουμε διαφορετικά. Να δίνουμε τη μάχη μέσα από τη ριζοσπαστική αριστερά, μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, να συνεχίσουμε να είμαστε στους δρόμους και τα κινήματα, όχι σχολιαστές. Αν τώρα ήθελε ο σύντροφος Πάνος, ο δικηγόρος ή ο διάβολος να μάθει τι είπαμε στην Κεντρική Επιτροπή, θα μπορούσε να μας πάρει ένα τηλέφωνο. Τόσο απλό. Πάνος Λάμπρου
Απρόσεκτος ο δαίμων
23
Ο
σύντροφος δικηγόρος ξέχασε μια αλήθεια: όσο και αν είναι εξοικειωμένος κανείς με τον διάβολο, εντούτοις πάντοτε χρειάζεται να προσέχει. Αν μας ρωτούσε στην «Εποχή» θα μάθαινε ότι πριν προχωρήσουμε στην αναμόρφωση του κασέ και της ύλης προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με τον σύντροφο Κώστα αλλά στάθηκε αδύνατο. Η επιλογή να πάει στα πολιτιστικά η στήλη του, εκεί δηλαδή που είναι και τα υπόλοιπα πολιτιστικά, θεωρήθηκε υποτίμηση της δουλειάς του; Όμως ούτε και μετά απάντησε στις προσπάθειες επικοινωνίας μαζί του, με τηλέφωνο και e-mail όταν περιμέναμε την συνεισφορά του. Την περιμένουμε και τώρα ακόμη. Αυτή και μόνη είναι η αλήθεια. Και ο ίδιος, ο οποίος υπήρξε στη γραφή του αυστηρός και σαρκαστικός για πάρα πολλούς, επικαλούμενος συχνάπυκνά και σεβαστούς ανθρώπους των γραμμάτων της Αριστεράς, έμπειρους από παθήματα, θα πρέπει να ξαναστοχαστεί πάνω στην ευκολία να γράψει, εμμέσως πλην σαφώς στον πρόλογο του βιβλίου του, ότι η «Εποχή» διέκοψε τη συνεισφορά του λόγω του ότι προκαλούσε ενόχληση. Η πορεία όσων πασχίζουν να συνεχίζει την έκδοσή της, η «Εποχή» και γράφουν ό,τι μπορούν χωρίς να ενδιαφέρονται σε τι σελίδα θα δημοσιευθεί, από το 1989, είναι γνωστή και στο σύντροφο Κώστα. Αναλογίστηκε, άραγε ότι μ’ αυτά που τους προσάπτει, έστω με σπουδή και θυμό, πέφτει ο ίδιος σε σφάλμα που η στήλη του είχε την συνεχή έγνοια να εντοπίζει;
Η βάρδια της Παρασκευής
Η γωνία Ξούθου και Μενάνδρου απέμεινε έρημη ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ
Α
πό τον Φλεβάρη του 2010 και μέχρι τον περασμένο ∆εκέμβρη, στην δεύτερη σελίδα της «Εποχής» διαβάζαμε τη μόνιμη στήλη «Ξούθου και Μενάνδρου γωνία». Πολλοί αναγνώστες έλεγαν ότι ξεκίναγαν την εφημερίδα από αυτή τη στήλη, γιατί ήταν διαφορετική και ξέφευγε από την κουραστική πολιτικολογία και την προβλέψιμη δημοσιογραφική φρασεολογία. Λίγο μετά την αναδιάρθρωση κι αλλαγή δομής της εφημερίδας, κάποια Κυριακή η στήλη καταχωνιάστηκε στα εσωτερικά φύλλα και κατόπιν χάθηκε. Πολλοί με ρώτησαν το γιατί, αλλά δεν ήξερα να τους απαντήσω. Γιατί άραγε μια στήλη με διαπιστωμένο αναγνωστικό ενδιαφέρον και με διακριτή ποιοτική γραφή εξαφανίζεται από την εφημερίδα μας; Περισσεύουν οι υπογραφές ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού που διαθέτουν πολιτική άποψη; Κυρίως όταν όλοι ξέρουν ότι οι συντάκτες στην «Εποχή» γράφουν αμισθί, γιατί το γουστάρουν και πιστεύουν στην πολύχρονη προσφορά της εφημερίδας. Πριν λίγες μέρες, ο συντάκτης της
στήλης Κώστας Κρεμμύδας εξέδωσε σε βιβλίο τα κείμενά του στην «Εποχή», με τίτλο «Ξούθου και Μενάνδρου γωνία» και υπότιτλο «Τέλος «Εποχής« - Χρονογραφήματα πολιτικής επικαιρότητας 2010-2013», από τις εκδόσεις Μανδραγόρας. ∆ιαβάζοντας τους τίτλους των εκατό και πλέον κειμένων διαπιστώνουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο τίτλος στην ελκτικότητα ενός κειμένου: η ευρηματικότητα, τα ποιητικά δάνεια, η αιρετική διάθεση κι παιγνιώδης έμπνευση είναι διάχυτα και προδιαθέτουν θετικά τον αναγνώστη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: «Μάσα; Λίπη/Ανάσα; Λείπει…», «Φοβού τους ξενέρωτους και μπύρες πίνοντες», «Μη μου τον Τσίπρα τάρρατε», «Το μέλλον με πόσα δάκρυα γράφεται;», «Μόνο σιωπούμε ή και συμπλέουμε;». Έχοντας συγκεντρωμένα όλα τα κείμενα σε ένα βιβλίο, μπορούμε να διακρίνουμε την ευεργετική επίδραση του ποιητικού λόγου στο πολιτικό σχόλιο. Οι εύστοχες ποιητικές γέφυρες εμπλουτίζουν τα κείμενα πολιτικής επικαιρότητας προσδίδοντας έναν αέρα διαχρονικότητας κι υπέρβασης από τα «ξύλινα»
κλισέ. Εκτός από το πετυχημένο πάντρεμα της πολιτικής με την ποίηση, πολλά από τα κείμενα διαθέτουν ένα γοητευτικό βλέμμα στο παρελθόν που μας ταξιδεύει στην αρχαία Αθήνα, μας μιλούν για σημαντικά γεγονότα και πρόσωπα του παρελθόντος και συνδέουν το τότε με το τώρα μέσα από μια ιδιαίτερη αγάπη για την πόλη και την ιστορία της. Συνήθως, ο λογοτεχνικός λόγος εναλλάσσεται με μια αυθόρμητη γραφή που διανθίζεται από προσωπικές εμπειρίες και σκέψεις. Και, βέβαια, τα κείμενα του Κώστα Κρεμμύδα έχουν το προσόν να απέχουν παρασάγγας από τη σοβαροφάνεια και την πολιτική ορθότητα. ∆ιαθέτουν τη χαλαρότητα του χρονογραφήματος, έχουν συχνές αναφορές στο ποδόσφαιρο και στον αγαπημένο Ολυμπιακό κι ακόμα συχνότερες στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, με τίτλους ταινιών, αθάνατες ατάκες, πετυχημένες σκηνές και στιγμιότυπα. Οι αναφορές αυτές προσδίδουν μια αμεσότητα και τελικά διευκολύνουν στην αποτύπωση του πολιτικού νοήματος. Στον πυρήνα των κειμένων κυριαρχεί, φυσικά, η αριστερά. Με διάχυτη αι-
ρετική προσέγγιση μπροστά στις αριστερές βεβαιότητες και ξεκάθαρη εικονοκλαστική διάθεση απέναντι στα φθαρμένα πρότυπα και στις ηγεμονικές αντιλήψεις, τα κείμενα παράγουν δημιουργικό προβληματισμό κι ενέχουν έναν αέρα κριτικής και αμφισβήτησης. Στον πρόλογο του βιβλίου, ο Κώστας Κρεμμύδας μιλάει με πίκρα για «τη διακοπή της αδιόρατης βδομαδιάτικης επικοινωνίας που την κουβάλαγε καθημερινά μέσα του, της έδινε μορφή, γινόταν λες σάρκα από την σάρκα του» και σημειώνει: «∆εν φανταζόμουν ότι μια σαρκαστική, όμως επιπλέον αλέγρα και περισσότερο αυτοσαρκαστική διάθεση, ολίγον «ασεβής» απέναντι στις κομματικές μυθοποιήσεις που φαίνεται πως ενσταλάχθηκαν εξ υπαρχής στο DNA της Αριστεράς, θα προκαλούσε ενόχληση». Τελικά, η διακοπή της στήλης του Κώστα Κρεμμύδα αποτελεί μεγάλη απώλεια για τους αναγνώστες και κυρίως για την ίδια την ίδια την «Εποχή». Ο δικηγόρος του διαβόλου
“ 24
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Είμαστε όλοι εργαζόμενοι καλλιτέχνες, προσπαθούμε να αμειβόμαστε για την τέχνη που παράγουμε. Κάνουμε, όμως, μια απόπειρα να διερευνήσουμε αν γίνεται να λειτουργήσουμε διαφορετικά τώρα, μέσα σε αυτό το ανταγωνιστικό σύστημα.
«ΤΕΧΝΗ ΕΝ ΚΙΝΗΣΕΙ»
Συλλογική δράση, ενάντια στη λογική της αγοράς Ο ι καλλιτέχνες σιωπούν, οι καλλιτέχνες αδρανούν, οι καλλιτέχνες ερίζουν, ακούμε και διαβάζουμε συχνά τα τελευταία χρόνια. Αυτοί που θέλουν τους καλλιτέχνες απομονωμένους και ανταγωνιστικούς τονίζουν αυτήν τη διάσταση κάποιων ανθρώπων της τέχνης και της μη τέχνης. Υπάρχουν και οι καλλιτέχνες που μιλάνε, αλλά και αυτοί που αντιμιλάνε και συνενώνονται και δρουν, καλλιτεχνικά, κοινωνικά και πολιτικά. Υπάρχει και η καλλιτεχνική συλλογικότητα «Τέχνη εν Κινήσει» (ΤΕΚ). Αυτοσυστήνονται ως «μεμονωμένοι καλλιτέχνες αλλά και συμμετέχοντες σε διάφορες καλλιτεχνικές ομάδες που επιδιώκουμε τη συλλογική δράση, ενάντια στη λογική της «αγοράς»». Συλλειτουργούν από το 2008 και στοχεύουν στην «αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με τον κόσμο και την υλοποίηση μη ανταγωνιστικών τρόπων παραγωγής καλλιτεχνικού περιεχομένου και δημιουργικής επικοινωνίας μεταξύ των καλλιτεχνών». Έχει ιδιαίτερη σημασία η εστίαση της συλλογικότητας στο μη ανταγωνιστικό
τρόπο λειτουργίας και παραγωγής. «Υπάρχει ένα ενδιαφέρον θεωρητικό κομμάτι πίσω από αυτήν την επιλογή», εξηγούν «αλλά πιο ενδιαφέρουσα είναι η λειτουργία του στην πράξη. Από τη συνεργασία προκύπτουν πιο ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά πράγματα. Είμαστε όλοι εργαζόμενοι καλλιτέχνες, προσπαθούμε να αμειβόμαστε για την τέχνη που παράγουμε. Κάνουμε, όμως, μια απόπειρα να διερευνήσουμε αν γίνεται να λειτουργήσουμε διαφορετικά τώρα, μέσα σε αυτό το ανταγωνιστικό σύστημα. ∆εν μπορούμε σε αυτή τη φάση να ανατρέψουμε το κυρίαρχο σύστημα, αλλά στεκόμαστε δίπλα του και το επερωτάμε. Όσες φορές προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε κάτι συλλογικά και να το δείξουμε είχε πολύ ενδιαφέρον καί καλλιτεχνικά καί πολιτικά». Η ΤΕΚ έχει ήδη διοργανώσει δύο φεστιβάλ (2009 και 2010), στα οποία παρουσιάστηκε δουλειά καλλιτεχνών, κυρίως μουσική, εικαστικά και περφόρμανς, αδιαμεσολάβητα. Στα φεστιβάλ πραγματοποιούνται συζητήσεις, ενώ επιχειρείται να υπάρξει επαφή και με τα κι-
“
Το εξώφυλλο της τελευταίας δουλειάς της Τέχνης Εν Κινήσει.
νήματα, αλλά με διαφορετικό τρόπο: «Αντί για μια συναυλία αλληλεγγύης στην οποία οι καλλιτέχνες παρεμβαίνουν, ανάμεσα στα τραγούδια δίναμε το λόγο σε ανθρώπους από εργατικά συνδικάτα, μετανάστες, αλληλέγγυους σε αγώνες ανά τον κόσμο». «Τα φεστιβάλ σχεδιάζονται, στήνονται και υλοποιούνται εξ ολοκλήρου από τους ίδιους τους συμμετέχοντες στη βάση της ισοτιμίας» εξηγούν. «Σε μια προσπάθεια να αμβλυνθεί η αντίθεση χειρωνακτικής – πνευματικής εργασίας, οι ίδιοι οι καλλιτέχνες «κατεβαίνουν από το βάθρο τους» και συμμετέχουν σε όλα τα καθήκοντα: κουβαλάνε ηχεία, ενισχυτές, φώτα, τα όργανά τους, και την όρεξή τους για να κάτσουν στο μπαρ, να σφουγγαρίσουν, και να ξεστήσουν όλο το φεστιβάλ». Έχουν μεσολαβήσει αρκετές εκδηλώσεις και ζωντανές παραστάσεις, καθώς και συμμετοχές σε εκδηλώσεις αλληλεγγύης σε κοινωνικούς αγώνες. Το 2012, η ΤΕΚ κυκλοφόρησε μια συλλογή από έργα μελών της με τίτλο «Μέρες από Ατσάλι», με αφορμή την
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
εκδηλώσεων Κυριακή 16 Φεβρουαρίου
* Ανοιχτή συνέλευση του «Λιμανιού της Αγωνίας» στις 10.30 π.μ., στον Πειραϊκό Σύνδεσμο (πλ. Κοραή) * Ανοιχτή συνέλευση της δημοτικής κίνησης ΑμπελοκήπωνΜενεμένης «Ενότητα για την αλληλεγγύη και την ανατροπή» για την ανάδειξη επικεφαλής της παράταξης, στις 11 π.μ. στο δημοτικό θέατρο «Αλέξης Μινωτής» (Π. Γρηγορίου Ε 12 και Θερίσσου). * Κοπή πίτας του ΣΥΡΙΖΑ Σαρωνικού, στις 5 μ.μ., στο καφέ ∆ωδώνη στην παραλία της Παλαιάς Φώκαιας * Σεμινάριο αυτομόρφωσης με θέμα «Η μετάφραση της λογοτεχνίας του Λέοναρντ Κοέν» διοργανώνει στις 6 μ.μ ο Σύλλογος Μεταφραστών Επιμελητών ∆ιορθωτών (Μαυρικίου 8, Νεάπολη Εξαρχείων). Μιλά ο Α. Καλοφωλιάς. * Προβολή της ταινίας «Ερείπια: Οροθετικές γυναίκες-Το χρονικό μιας διαπόμπευσης», στις 8 μ.μ., στην αίθουσα του Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών (Μ. Αντύπα 86, Ηλιούπολη). * Τη θεατρική παράσταση "Πλούτος" του Αριστοφάνη από την ομάδα "Πείρα(γ)μα", που θα παιχτεί στις 6 μ.μ., στην αίθουσα πολιτιστικού κέντρου Γκράβας, διοργανώνει η ομάδα Παιδείας της νομ. επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Α΄ Αθήνας. Μιλούν οι Κ. Θανοπούλου, Σπ. Τσούγκος, Α. Σαπουνά, Α. Κασόλα.
∆ευτέρα 17 Φεβρουαρίου
* Οι «Βικτωριανοί» παρουσιάζουν το ποιητικό έργο του Λευ-
τέρη Πούλιου στις 8.30 μ.μ. στο πολιτιστικό κέντρο εργαζομένων του ΟΤΕ (Γ Σεπτεμβρίου 110). ∆ιαβάζουν ποιήματα οι Φ. Αρμένης, Μ. Κανελλοπούλου, Α. Κεφαλά και Ν. Ορφανός. Μιλούν οι Στ. Ελληνιάδης, Α. Καραφίνα και Χρ. ∆ιβάνη. * Εκδήλωση με θέμα «Η υγεία στην εποχή της κρίσης: Αλληλεγγύη και τοπική αυτοδιοίκηση» διοργανώνει το ∆ίκτυο πολιτών Χολαργού Παπάγου στις 7 μ.μ., στο δημαρχείο Χολαργού. Μιλούν οι Σπ. Σούρλας και ∆. Αυζώτης.
πρώτη επέτειο από την έναρξη της ηρωικής απεργίας των χαλυβουργών. Η τελευταία δουλειά μελών της ΤΕΚ που κυκλοφόρησε έχει τίτλο «...∆ε θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον!». «Πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία των έργων και την έκδοση αυτής της συλλογής, υπήρξε το εφιαλτικό σκηνικό που ζούμε τα τελευταία χρόνια» λένε οι ίδιοι. «Η βαρβαρότητα που ζούμε και η ελπίδα για την ανατροπή της, έδωσαν τον τόνο και τις αποχρώσεις για να παραχθούν τα πρωτότυπα έργα (τραγούδια, εικαστικά, κείμενα, ποιήματα), της παρούσας συλλογής. Και τα δύο cd μπορείτε να τα κατεβάσουμε από το μπλογκ της ΤΕΚ, ενώ διατίθενται σε διάφορα κοινωνικά στέκια και στις Εκδόσεις των Συναδέλφων (Ερεσσού 35). Ζ.Γ. * Τα μέλη της ΤΕΚ συναντιούνται κάθε δεύτερη Κυριακή, στο Στέκι Μεταναστών (Τσαμαδού 13). Για επικοινωνία και περισσότερες πληροφορίες για την Τέχνη εν Κινήσει, τη φιλοσοφία αλλά και τη δράση της, στο: techni-enkinisei.blogspot.gr
Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου
* Εκδήλωση με θέμα «Στον απόηχο της Οκτωβριανής Επανάστασης: η διάσπαση του σοσιαλιστικού κινήματος» διοργανώνουν το ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και τα ΑΣΚΙ, στις 7 μ.μ. στο αμφιθέατρο Παπαρηγοπούλου της Νομικής Σχολής. Μιλούν οι Ι. Παπαθανασίου και Η. Νικολακόπουλος. Συντονίζει ο Θ. Παρασκευόπολος. * Συζήτηση με θέμα «Πατριωτισμός και διεθνισμός στη στρατηγική της Αριστεράς» διοργανώνει στις 7 μ.μ. ο ΣΥΡΙΖΑ Χαλανδρίου (Σόλωνος και Περικλέους). Μιλούν οι Λ. Αξελός και ∆. Παπαδάτος. * Ο πολυχώρος Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α και Σικίνου 35Α) και το Μυρμήγκι διοργανώνουν ειδική παράσταση του έργου (για μικρούς και μεγάλους) «Ο άνθρωπος που φύτευε δέντρα», στις 8 μ.μ. Αντί εισόδου ζητούνται τρόφιμα μακράς που θα διανεμηθούν από το Μυρμήγκι. * Εκδήλωση με θέμα «Άνοιξε και κάνα βιβλίο» διοργανώνουν ο Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου Χάρτου Αττικής και ο Σύλλογος Μεταφραστών Επιμελητών ∆ιορθωτών, στις 7.30 μ.μ. στο ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο «Εμπρός» (Ρήγα Παλαμήδη 2, Ψυρρή). * Συζήτηση με θέμα «Με ποια οργάνωση του λαού προς και κατά τη διάρκεια κυβέρνησης της Αριστεράς;» διοργανώνει το ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα (Τσαμαδού 13, Εξάρχεια), στις 8 μ.μ. Μιλούν οι Ν. Γιαννόπουλος και Γ. Αλεξάτος.
Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου
* Η ΑΚ Θεσσαλονίκης διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Τα κοινά και οι κοινότητες των κοινών», στις 8 μ.μ., στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο «Σχολείο» (Βασιλ. Γεωργίου 27 και Μπιζανίου). Μιλούν οι Α. Κιουπκιόλης και η Σ. Αδάμ.
Σάββατο 22 Φεβρουαρίου
* Το αλληλέγγυο ιατρείο Πειραιά διοργανώνει γιορτή ενίσχυσης, στις 8 μ.μ., στο πνευματικό κέντρο Κορυδαλλού (Γρ. Λαμπράκη και Ταξιαρχών). Είσοδος: 5 ευρώ με φαγητό και κρασί. * Πανελλαδική ολομέλεια του τμήματος φεμινιστικής πολιτικής/φύλου του ΣΥΡΙΖΑ, στις 11 π.μ. στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ (Λεωνίδου 16-18 και Κολωνού, 3ος όροφος).
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr
25
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΜΑΡΙΑ ΚΛΩΝΑΡΗ
Ένας δύσκολος αποχαιρετισμός
Σ
Pink Wave Hunter
Η
έκθεση του Andro Wekua με τίτλο «Pink Wave Hunter» σηματοδοτεί την έναρξη συνεργασίας μεταξύ του Μουσείου Μπενάκη και του Ιδρύματος ∆ΕΣΤΕ, που αποσκοπεί στην ανάδειξη ρηξικέλευθων και πρωτότυπων κατευθύνσεων της σύγχρονης καλλιτεχνικής πρακτικής. Η θεματολογία της παρούσας δουλειάς αντλεί από τις παιδικές μνήμες του καλλιτέχνη, σκηνικό των οποίων αποτέλεσε το παραθαλάσσιο Σοχούμι της Γεωργίας, δηλαδή ο τόπος που γεννήθηκε, αλλά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μαζί με την οικογένειά του, εξαιτίας των πολεμικών συγκρούσεων στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εμπνεόμενος απ’ αυτά τα βιώματα, ανασύρει εικόνες της πόλης των παιδικών του χρόνων, τις οποίες συμπληρώνει μέσω διαδικτυακής έρευνας, προκειμένου να δημιουργήσει γλυπτικές αναπαραστάσεις των κτιρίων της. Έτσι, το συνολικό έργο επικεντρώνεται στην ιδέα ενός ρευστού αστικού τοπίου μιας μεταλλασσόμενης πραγματικότητας, η οποία είναι τόσο σημαντική για τον καλλιτέχνη όσο και το ενδιαφέρον του για τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος συνδέεται ψυχολογικά με την πόλη και την αρχιτεκτονική της. Η έκθεση διαρκεί έως τις 23 Μαρτίου. Ωράριο: Τετάρτη, Παρασκευή 9π.μ. - 5μ.μ., Πέμπτη, Σάββατο 9π.μ. 12μ.μ., Κυριακή 9π.μ. - 3μ.μ. Μουσείο Μπενάκη - Κεντρικό Κτίριο (Κουμπάρη 1, Αθήνα, τηλ.: 210 3671000)
Amnesiac Commissions
Η
έκθεση του λιβανέζου εικαστικού και μουσικού Raed Yassin, η οποία πραγματοποιείται μέχρι τις 29 Μαρτίου στην Αθήνα, παρουσιάζοντας επιλεγμένα έργα από τις σειρές «Yassin Dynasty» και «Dancing, Smoking, Kissing», πραγματεύεται τόσο ζητήματα προσωπικής αφήγησης όσο και συλλεκτικής μνήμης και ιστορίας, Η πρώτη σειρά περιλαμβάνει έργα από πορσελάνη που απεικονίζουν μάχες από τον Εμφύλιο του Λιβάνου (1975–1990) και κάθε έργο αποτελεί ταυτόχρονα ένα όμορφο αντικείμενο, ιστορικό ντοκουμέντο και προϊόν μαζικής παραγωγής. Η δεύτερη σειρά περιλαμβάνει έργα - κεντήματα, τα οποία δοκιμάζουν τα όρια του μηχανισμού επιβίωσης της επιλεκτικής αμνησίας. Γεννημένος σε οικογένεια ραφτών, ο Yassin ράβει στάμπες πάνω σε παλαιότερα κεντητά υφάσματα με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή και οι πολύχρωμες δημιουργίες του, δεδομένου ότι βασίζονται σε παλιές φωτογραφίες και σε αναμνήσεις του ίδιου, στοιχειοθετούν μια υλική αναπαραγωγή αναμνήσεων. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 10π.μ. - 10μ.μ., ∆ευτέρα, Σάββατο 10π.μ. - 3μ.μ. Kalfayan Galleries (Χάρητος 11, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 210 7217623)
Μεσογειακό ταμπεραμέντο;
∆
έκα νέοι καλλιτέχνες από το χώρο των εικαστικών, της μουσικής και της γραφιστικής, δύο εικαστικοί με διεθνή παρουσία, δώδεκα μέρες δημιουργίας στους κοιτώνες ενός πρώην στρατοπέδου και δύο ανοιχτά masterclasses: Αυτή είναι μια μικρή καταγραφή του 4ου Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών, το οποίο πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τους επιμελητές της διοργάνωσης, Αρετή Λεοπούλου και Θοδωρή Μάρκογλου, το ενδιαφέρον εστιάστηκε στα στερεότυπα της Μεσογείου, μέσα από τα οποία διερευνήθηκαν διάφορα ζητήματα, όπως το αν η ιδέα της μεσογειακής κουλτούρας εξυπηρετεί συμφέροντα πολιτισμικού ιμπεριαλισμού. Έτσι, δόθηκε η ευκαιρία για ουσιαστική συνεργασία στους συμμετέχοντες καλλιτέχνες (Ε. Αντωνάκη, Γ. Γεροντίδη, Χ. ∆ημητριάδη, Γ. ∆ρακόπουλο, Σ. Ζορμπά, Ν. Μοσχοπούλου, Α. Ρίζο, Ν. Σαχίνη, Α. Στρατάκη και May Roosevelt), το αποτέλεσμα της οποίας εκτίθεται στο κοινό έως τις 9 Μαρτίου. Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, λιμάνι, τηλ.: 2310 589152) •
τις 13 του Γενάρη, η Μαρία Κλωνάρη, «μισό» του αδιαχώριστου καλλιτεχνικού δίδυμου Κατερίνα Θωμαδάκη – Μαρία Κλωνάρη, που τάραξε τα νερά της διεθνούς πρωτοπορίας παραμένοντας εν πολλοίς «άγνωστο» στην Ελλάδα, κοιμήθηκε τον τελευταίο ύπνο της στο Παρίσι, όπου ζούσε. Από τη δεκαετία του ’70, ήδη, οι δύο καλλιτέχνιδες κατέρριψαν τους διαχωρισμούς ανάμεσα στα διάφορα είδη τέχνης και γνώσης (θέατρο, φιλμ, πλαστικές τέχνες, ηχητικές παραγωγές, εγκαταστάσεις στο χώρο, βίντεο, φωτογραφία, γραφή, ηθοποιία, σκηνοθεσία, σωματικός κινηματογράφος), με ατελεύτητες αναζητήσεις σε όλα τα γνωστικά πεδία, από τις πηγές των αρχέγονων μύθων μέχρι τις φυσικές επιστήμες, και από τη φεμινιστική σκέψη στο φιλοσοφικό και πολιτικό στοχασμό. Η ύψιστη αναγνώριση για τις δυο τους ήρθε το 2012, όταν η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας δημιούργησε ειδικό «Αρχείο Θωμαδάκη-Κλωνάρη» αφιερωμένο στο πολυσχιδές έργο τους, εγκαινιάζοντας το με μια ιδιαίτερα τιμητική τελετή τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Η Γαλλία αποχαιρέτησε την Μαρία Κλωνάρη με μια αντάξιά της τελετή στον ναό Saint Julien Le Pauvre και στο κοιμη-
τήριο P re Lachaise, με έντονη παρουσία του καλλιτεχνικού κόσμου της γαλλικής πρωτεύουσας. Την Κυριακή 23/2, στις 11.30 π.μ., θα την τιμήσουν οι φίλοι της στην Αθήνα με μια επιμνημόσυνη τελετή στο ναό του Αγ. Γεωργίου Καρύτση. Ύστατο πικρό κατευόδιο από μια σκληρή πατρίδα σε μια ξενιτεμένη κόρη που δεν την ξέχασε ποτέ και πάντα πονούσε για όσα ταλάνιζαν και ευτέλιζαν τον αγαπημένο μυθικό τόπο.
Μαρία Κλωνάρη © Θωμαδάκη Κλωνάρη 1977
Μιράντα Τερζοπούλου
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Το Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας της Ελλάδος καλεί τους μετόχους της Τράπεζας, σύμφωνα με το Καταστατικό της και το Νόμο, σε Τακτική Γενική Συνέλευση, την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2014, στις 12:00 το μεσημέρι, στο Κεντρικό Κατάστημα της Τράπεζας, στην Αθήνα, Ελευθερίου Βενιζέλου 21, 2ος όροφος, αίθουσα Γενικών Συνελεύσεων. Τα θέματα της Ημερήσιας ∆ιάταξης είναι τα εξής: 1. Ανάγνωση της ετήσιας Έκθεσης του ∆ιοικητή, που υποβάλλεται με εντολή του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας για τον Ισολογισμό και τις λοιπές Οικονομικές Καταστάσεις, καθώς και τα πεπραγμένα του έτους 2013. 2. Ανάγνωση της Έκθεσης των Ελεγκτών για τον Ισολογισμό και τις λοιπές Οικονομικές Καταστάσεις της χρήσης 2013. 3. Έγκριση της ετήσιας Έκθεσης του ∆ιοικητή, του Ισολογισμού και των λοιπών Οικονομικών Καταστάσεων χρήσης 2013 μετά της Έκθεσης των Ελεγκτών. 4. Έγκριση της διάθεσης των καθαρών κερδών, σύμφωνα με το άρθρο 71 του Καταστατικού, που ανέρχονται στο συνολικό ποσό των ευρώ 831.149.203.-, ως εξής: - Μικτό μέρισμα προς πληρωμή: 0,6720 ευρώ ανά μετοχή σε 19.864.886 μετοχές ευρώ 13.349.203.- Υπόλοιπο περιερχόμενο στο Ελληνικό ∆ημόσιο ευρώ 817.800.000.5. Ανακοίνωση διορισμού μέλους του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής. 6. Καθορισμός αποζημίωσης και οδοιπορικών εξόδων των μελών του Γενικού Συμβουλίου. 7. Καθορισμός αμοιβής των Ελεγκτών για τη χρήση 2014. 8. Απαλλαγή από κάθε προσωπική ευθύνη των μελών του Γενικού Συμβουλίου και των Ελεγκτών για τα πεπραγμένα και τη ∆ιαχείριση του έτους 2013. 9. Εκλογή Συμβούλων. 10. Εκλογή Ελεγκτών για τη χρήση 2014. 11. Λοιπές Ανακοινώσεις. Στη Συνέλευση έχει δικαίωμα να λάβει μέρος και να ψηφίσει είτε αυτοπροσώπως, είτε μέσω αντιπροσώπου, τηρουμένων των περιορισμών των άρθρων 8, 13 και 14 του Καταστατικού, ο κύριος τουλάχιστον εβδομήντα πέντε (75) μετοχών, που είναι εγγεγραμμένος στα αρχεία του Συστήματος Άυλων Τίτλων (Σ.Α.Τ.) που διαχειρίζεται η εταιρεία «Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων Α.Ε.» (ΕΛ.Κ.Α.Τ.) της «Ελληνικά Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. Συμμετοχών» (Ε.Χ.Α.Ε.), στο οποίο τηρούνται οι κινητές αξίες της Τράπεζας, κατά την έναρξη της πέμπτης ημέρας πριν από την ημέρα συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης, εν προκειμένω του Σαββάτου 22 Φεβρουαρίου 2014 (ημερομηνία καταγραφής), χωρίς να απαιτείται δέσμευση των μετοχών του. Ανά εβδομήντα πέντε (75) μετοχές παρέχουν στον κύριο αυτών το δικαίωμα μιας (1) ψήφου. Μέτοχοι, που έχουν λιγότερες από εβδομήντα πέντε (75) μετοχές, μπορούν να διορίσουν κοινό αντιπρόσωπο μέτοχο, ο οποίος μπορεί να παραστεί στη Συνέλευση, εφόσον συγκεντρώνει την αντιπροσωπεία τουλάχιστον εβδομήντα πέντε (75) μετοχών (άρθρα 13 και 16 του Καταστατικού, σε συνδυασμό με τη 2/29.2.2000 απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας περί αναπροσαρμογής –από είκοσι πέντε (25) σε εβδομήντα πέντε (75)- του ελάχιστου αριθμού μετοχών που απαιτείται για την παροχή δικαιώματος συμμετοχής και ψήφου στη Γενική Συνέλευση, μετά την επελθούσα -κατ’ άρθρο 9 του Καταστατικού- διάσπαση της μετοχής της Τράπεζας, σύμφωνα με την 1/17.1.2000 απόφαση του Γενικού Συμβουλίου, που εγκρίθηκε με την 8/4.2.2000 Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου – ΦΕΚ Α΄ 17/7.2.2000). Τα δικαιώματα διοικήσεως, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος παραστάσεως και ψήφου στη Γενική Συνέλευση αναστέλλονται για τους μετόχους που εμπίπτουν στην παρ. 5 του άρθρου 8 του Καταστατικού (όπως προστέθηκε με την από 24.4.2012 απόφαση της 79ης Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας που κυρώθηκε με το άρθρο 165 παρ.7 περ.β’ του ν. 4099/2012 [ΦΕΚ Α΄ 250/20.12.2012]), ήτοι πρόσωπα επί των οποίων η Τράπεζα ασκεί εποπτεία σύμφωνα με το άρθρο 55Α του Καταστατικού ή με διάταξη νόμου, επιχειρήσεις συνδεδεμένες με αυτά, μέλη των διοικητικών συμβουλίων ή διαχειριστές τέτοιων προσώπων, σύζυγοι και συγγενείς αυτών έως δευτέρου βαθμού. Επίσης, ουδείς μέτοχος, εκτός του ∆ημοσίου και όσων εμπίπτουν στο άρθρο 2 του ν. 2292/1953, δύναται να ασκήσει στη Γενική Συνέλευση δικαίωμα ψήφου για αριθμό ψήφων υπερβαίνοντα το αντιστοιχούν σε δύο εκατοστά του μετοχικού κεφαλαίου ποσοστό (τελευταίο εδάφιο του άρθρου 13 του Καταστατικού, όπως προστέθηκε με την από 24.4.2012 απόφαση της 79ης Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας, που κυρώθηκε με το άρθρο 165 παρ.7 περ. γ’ του ν. 4099/2012 [ΦΕΚ Α΄ 250/20.12.2012]). Οι μέτοχοι που έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος στη Συνέλευση καλούνται να προσέλθουν στην Υπηρεσία Μετοχών του Τμήματος Γραμματείας της Τράπεζας της Ελλάδος για να παραλάβουν τα δελτία εισόδου τους μέχρι και την Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014. Η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας γίνεται με απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση της Τράπεζας με τα αρχεία του ως άνω Συστήματος Άυλων Τίτλων. Ο διορισμός και η ανάκληση αντιπροσώπου του μετόχου γίνονται εγγράφως. Οι μέτοχοι που επιθυμούν να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση μέσω αντιπροσώπου ή να ανακαλέσουν τον εν λόγω διορισμό οφείλουν να καταθέσουν στην Υπηρεσία Μετοχών του Τμήματος Γραμματείας της Τράπεζας της Ελλάδος τουλάχιστον τρεις (3) ημέρες πριν από την ορισθείσα ημερομηνία συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης, ήτοι το αργότερο μέχρι τη ∆ευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2014, συμπληρωμένο και δεόντως υπογεγραμμένο το σχετικό έντυπο αντιπροσώπευσης, το οποίο είναι διαθέσιμο και στον ιστοχώρο της Τράπεζας www.bankofgreece.gr στην ενότητα «Ενημέρωση Μετόχων». Ο μέτοχος μπορεί να διορίσει αντιπρόσωπο για μία και μόνη Γενική Συνέλευση ή για όσες Συνελεύσεις λάβουν χώρα εντός ορισμένου χρόνου. Όσοι από τους μετόχους είναι νομικά πρόσωπα πρέπει μέσα στην ίδια προθεσμία να καταθέσουν σύμφωνα με το νόμο και τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα. Σε περίπτωση που τα ως άνω έγγραφα έχουν ήδη κατατεθεί σε άλλη Υπηρεσιακή Μονάδα της Τράπεζας, αρκεί να γίνει σχετική αναφορά στο έντυπο αντιπροσώπευσης. Κάθε μέτοχος μπορεί να διορίζει μέχρι τρεις (3) αντιπροσώπους. Νομικά πρόσωπα μετέχουν στη Γενική Συνέλευση ορίζοντας ως εκπροσώπους τους μέχρι τρία (3) φυσικά πρόσωπα. Η ίδια ως άνω διαδικασία ακολουθείται και στην περίπτωση που μέτοχος χορηγεί σε τράπεζα εξουσιοδότηση για την άσκηση δικαιωμάτων ψήφου βάσει σχετικών οδηγιών του. Αντιπρόσωπος που ενεργεί για περισσότερους μετόχους μπορεί να ψηφίζει διαφορετικά για κάθε μέτοχο. Το πλήρες κείμενο της Πρόσκλησης, καθώς και οι πληροφορίες του άρθρου 27 παρ. 3 του κ.ν. 2190/1920 διατίθενται σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστοχώρο της Τράπεζας της Ελλάδος www.bankofgreece.gr στην ενότητα «Ενημέρωση Μετόχων». Τα κείμενα των εν λόγω πληροφοριών και στοιχείων διατίθενται και σε έγχαρτη μορφή από την Υπηρεσία Μετοχών του Τμήματος Γραμματείας της Τράπεζας της Ελλάδος, Ε. Βενιζέλου 21, Αθήνα (τηλ. 210-320 2064 και 210-320 3288, fax 210-322 6371). Αθήνα, 20 Ιανουαρίου 2014 Με εντολή του ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ
26 Η μουσική μιας θεατρικής παράστασης συχνά αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο. Ένας ήχος που ξαφνικά διαρρηγνύει τη σιωπή, μια μουσική φράση που περιπαίζει τη σοβαροφάνεια ενός μονολόγου, η αναρώτηση που υποδηλώνεται μέσα από ένα τραγούδι… Μπορεί να προχωρήσει μια σκηνοθετική ιδέα, να τονίσει μια υποκριτική επιλογή αλλά και το αντίθετο. Ζητήσαμε από τον Λεωνίδα Μαριδάκη, συνθέτη,
ΘΕΑΤΡΟ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
στιχουργό και τραγουδιστή, με αρκετά χρόνια επιτυχημένης παρουσίας στη δισκογραφία και τις μουσικές μας σκηνές (τα τελευταία με την Banda Me Renda), μουσικό που διαθέτει κριτική ματιά, ζωντάνια, πλούσιο, νεανικό χιούμορ αλλά και βαθιά ευαισθησία στη δουλειά του, να μας μιλήσει για αυτή την πλευρά της μουσικής σύνθεσης. Ο Λ. Μαριδάκης έχει γράψει μουσική για πολλές παραστάσεις, όπως «Το αγνάντεμα», η
«Μεταμόρφωση», τα 8 μονόπρακτα που ανεβαίνουν φέτος στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του στην πολύ καλή παράσταση «Ντοκουμέντο» (Κάτια Γέρου, Ελεάννα Γεωργούλη), όπου παίζει και τραγουδά ζωντανά επί σκηνής δίνοντας μια άλλη διάσταση στο ρόλο της μουσικής σε μια θεατρική παράσταση.
Μουσική για θέατρο, ένας ακόμη ρόλος
Μια συζήτηση με τον συνθέτη Λεωνίδα Μαριδάκη για το ρόλο της μουσικής σε μια θεατρική παράσταση
Φωτό: Γιώργος Γεωργούλας
“
Τη συνέντευξη πήρε η Μαρώ Τριανταφύλλου Από τα κατά ποιόν μέρη του αρχαίου θεάτρου το «μέλος», η μουσική, είχε πάντα ένα ξεχωριστό ρόλο σε μια παράσταση. Μιλήστε μας λίγο για τη σύνθεση μουσικής για θέατρο. Ποιος είναι ο ρόλος της; Η μουσική για το θέατρο είναι ένα στοιχείο, για μένα, καθοριστικό. Πρέπει να υπηρετεί το ρυθμό της παράστασης, τις ενέργειες και τη δράση σαν ένας ακόμη ρόλος. ∆εν έχει σημασία αν είναι φτιαγμένη από ηλεκτρονικούς ήχους, από φυσικούς ήχους ή αν είναι τραγούδια με στίχο, ο ρόλος της πρέ-
Παρόλο που έχω σπουδάσει μουσική σύνθεση, συνήθως τα αφήνω όλα στην άκρη και εμπιστεύομαι μόνο το ένστικτό μου. Προσπαθώ να αφουγκραστώ το σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς για να συνδεθώ μαζί τους, με αυτό που κάνουν. Όταν συμβεί αυτό, έχω διανύσει τη μισή διαδρομή
πει να είναι -κατά τη δική μου αίσθηση- πάντα ένας: να είναι ένα μέλος της ομάδας που να αφουγκράζεται και να συμμετέχει σε αυτό που συμβαίνει στη σκηνή. Ποιες ιδιαιτερότητες χαρακτηρίζουν τη σύνθεσή της και ποιες δυσκολίες ενδεχομένως αντιμετωπίζει ο συνθέτης; Ποιές οι νέες τάσεις στο χώρο; Η μεγάλη διαφορά όταν γράφει κάποιος μουσική για μια παράσταση, σε σχέση με το τραγούδι ή με την «καθαρή» μουσική δημιουργία είναι ότι υπάρχει πάντα ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, μία ιστορία που πρέπει να ειπωθεί. Αυτός ο περιορισμός λειτουργεί πολύ απελευθερωτικά, συχνά, για τον συνθέτη και αυτό δεν συμβαίνει λόγω βίτσιου, αλλά επειδή είναι δοσμένο από πριν το θέμα της παράστασης. Την ευθύνη του τι θέλουμε να πούμε και γιατί, την έχει αναλάβει, πιο νωρίς από τον μουσικό, ο θεατρικός συγγραφέας και ο σκηνοθέτης. Τώρα, για τις νέες τάσεις στο χώρο, ισχύει ό,τι, λίγο πολύ, ισχύει για όλες τις τέχνες στη μεταμοντέρνα εποχή μας. Ανάλογα με το ποια θεατρική παράδοση ακολουθεί ο κάθε σκηνοθέτης, με το ποιες θεατρικές γλώσσες αναμιγνύει για να φτάσει σε αποτέλεσμα, με το αν υπάρχει πολύς πειραματισμός ή... καθόλου, αντίστοιχα συμμετέχει και η μουσική. Εγώ -παρόλο που έχω σπουδάσει μουσική σύνθεση- συνήθως τα αφήνω όλα στην άκρη και εμπιστεύομαι μόνο το ένστικτό μου. Όταν παρακολουθώ μια πρόβα, προσπαθώ να αφουγκραστώ το σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς για να συνδεθώ μαζί τους, με αυτό που κάνουν. Όταν συμβεί αυτό, έχω διανύσει τη μισή διαδρομή. Έχω τον πυρήνα και εκεί πάνω χτίζω. ∆ηλαδή δεν ακολουθώ κάποια μουσική τάση όταν γράφω, αλλά προσπαθώ να χειριστώ προς όφελος του έργου τα εργαλεία που διαθέτω. Έχετε γράψει μουσική για πολλές παραστάσεις και τελευταία επενδύετε μουσικά τα 8 θεατρικά μονόπρακτα που ανεβάζει φέτος το Θέατρο Τέχνης. Πώς ήταν η εμπειρία; Παράλληλα με το τραγούδι, τις συναυλίες κ.τ.λ., είναι κάποια χρόνια τώρα που γράφω μουσική και για το θέατρο. Είναι το άλλο μισό του μουσικού μου εαυτού. Είχα ξεκινήσει ήδη από πολύ νέος στην Κρήτη και, στη συνέχεια, στην Αθήνα, σιγά σιγά, η ενασχόλησή μου έγινε πιο συνειδητή και πυκνή με κορύφωση το φετινό χειμώνα, περίοδος κατά την οποία έχω αναλάβει αρκετές παραστά-
σεις. Την εμπειρία μου με το Θέατρο Τέχνης την θεωρώ πολύ σημαντική για την εξέλιξή μου. Στην αρχή είχα σαστίσει λίγο με τον όγκο της δουλειάς, αλλά το είδα σαν μια πρόκληση. Σε άλλα έργα κάνω σχεδιασμό ήχου και σε άλλα γράφω πρωτότυπη μουσική. Αυτό το πρότζεκτ με έφερε μέσα σε λίγους μήνες να συνεργαστώ με πολλούς σημαντικούς ανθρώπους του χώρου και σε συνθήκες όχι πάντα εύκολες, λόγω πίεσης χρόνου και πολλής δουλειάς. Αυτή η πυκνότητα δίνει μερικές φορές μια ωραία θερμοκρασία στη συνεργασία και τη σχέση και άλλοτε δυσκολεύει τα πράγματα. Είναι και άσκηση ψυχραιμίας και αποτελεσματικότητας, σαν να κολυμπάς στα βαθιά. Το πρότζεκτ είναι ακόμα σε εξέλιξη, αλλά νομίζω πως δικαιώνονται τελικά οι εμπνευστές του, καθώς και η ιδέα της παρουσίασης νέων ελλήνων θεατρικών συγγραφέων είναι πολύ κοντά στη φιλοσοφία του συγκεκρι-
μένου θεάτρου και κάποιες από τις παραστάσεις έχουν ήδη ξεχωρίσει αυτόν το θεατρικό χειμώνα. Στο «Ντοκουμέντο» που ανέβηκε και πάλι φέτος δεν έχετε απλώς το ρόλο του συνθέτη, αλλά είστε ένα είδος μουσικού σχολιαστή επί σκηνής. Μιλήστε μας για την παράσταση και την εμπειρία να είναι ένας μουσικός ζωντανή παρουσία και όχι απλώς ένας μουσικός σχολιασμός. Πολύ σωστά το περιγράφετε... αυτή η παράσταση είναι μια ακροβασία, όπως είπε και ο σκηνοθέτης μας Σάββας Στρούμπος. ∆ιαφορετικοί θεατρικοί τρόποι, διαφορετικά κείμενα φτιάχνουν μια παράσταση με ροή, σαν να υπάρχει έργο... Εγώ, εκεί, αφουγκράζομαι τον ψυχισμό της κάθε σκηνής, τη ροή της ενέργειας, τα κοφτερά λόγια των περφόρμερς και συμμετέχω. Σαν μια μουσική παρουσία, διερωτώμαι, σαρκάζω, θρηνώ, με τη φωνή μου να βγαίνει από το γιουκαλίλι, το καχόν, το ακορντεόν μου. Σε αυτή την παράσταση είμαι μια μουσική οντότητα. Το «Ντοκουμέντο» για να φτάσει -αν έχει φτάσει στο σημείο- να μιλάει σε κάποιους ανθρώπους και να ξυπνάει μέσα τους κάτι, απαίτησε από όλους μας να αφήσουμε στην άκρη, κατά τη διάρκεια των προβών, τις όποιες ευκολίες μας και να πλάσουμε με κόπο μια νέα γλώσσα. Μια γλώσσα που ισχύει μόνο για αυτή την παράσταση. •
1041
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
27
ΒΙΒΛΙΟ
Οι πρωτιές του «Κλόουν»
Ο
Γιάννης Τσαρούχης φέρεται να είπε το σοφό, “στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις”, χωρίς να αποκλείεται να το είπε και κάποιος άλλος πριν από αυτόν. Το σίγουρο είναι πως σήμερα πλέον η χρήση του έχει γενικευτεί, ενώ, στις ημέρες μας, κερδίζει έδαφος και η παραλλαγή, “στην Ελλάδα ισχύει ό,τι δηλώσεις”. Οι πιο ανυπόστατοι και απίθανοι ισχυρισμοί, όταν προέρχονται από κάποιον που θεωρείται ειδήμων επί ενός θέματος, υιοθετούνται από τα ΜΜΕ και αναπαράγονται ως αληθείς, χωρίς ιδιαίτερο ή και κανένα έλεγχο. Με την ίδια ευκολία γίνονται αποδεκτοί από το κοινό, που τους επαναλαμβάνει ως θέσφατα. Την αφορμή γι’ αυτές τις διαπιστώσεις δεν μας την έδωσε ο χώρος του βιβλίου, αλλά εκείνος του θεάτρου. Ας μη νομιστεί, όμως, ότι αυθαίρετα μπαίνουμε σε ξένα χωράφια. Αντιθέτως, οι άνθρωποι του θεάτρου είναι εκείνοι που έχουν αρχίσει να ψωμίζονται από το πεζογραφικό βιβλίο, με τις λεγόμενες θεατροποιήσεις πεζών έργων. Παρεμπιπτόντως, περί του καινοφανούς του φαινομένου των θεατροποιήσεων, συνηγορεί και το γεγονός ότι πρόκειται για αθησαύριστη λέξη, κατά το θεατροποιός, που είναι λέξη καταγεγραμμένη μεν, αλλά με ευρύτερη σημασία. Παλαιότερα χρησιμοποιείτο η λέξη δραματοποίηση, που οριζόταν ως η τέχνη της σύνθεσης θεατρικού έργου από ένα πεζό. Ο δραματοποιός μπορεί να ξεκινούσε από κάποιο συγκεκριμένο έργο, ουσιαστικά, όμως, το μεταμόρφωνε σε κάτι καινούριο. Περιόριζε τη λογοτεχνικότητα του πρωτότυπου, που δεν μπορούσε να αποδοθεί σκηνικά, και εστίαζε, όπως ο δραματουργός, με γνώμονα τους δραματικούς κώδικες, στη θεατρικότητα. Σε αντίθεση με την κρατούσα σήμερα τεχνική της θεατροποίησης, που συχνά τους παρακάμπτει, έχοντας ως κύριο στόχο την επίτευξη της παραστασιμότητας, κατά έτερο εν χρήσει σήμερα νεολογισμό. Η απόσταση μεταξύ τού τι εννοείται ως δραματοποίηση και τι εξυπακούεται ως θεατροποίηση είναι σημαντική και δεν φαίνεται μόνο από το αποτέλεσμα αλλά και από την ταχύτητα, που συχνά συνεπάγεται προχειρότητα, με την οποία συνήθως γίνονται οι θετροποιήσεις. Κατά κανόνα, για θεατροποίηση επιλέγονται έργα με λίγα πρόσωπα, ώστε να εξυπηρετούν τα θέατρα μικρών χώρων, που έχουν αρχίσει να κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο μέρος από το κοινό των μεγάλων σκηνών. Αλλά και να καλύπτουν την όλο και συχνότερα εμφανιζόμενη τάση μερίδας σκηνοθετών να εμφανίζονται σαν άνθρωποι-ορχήστρα, συγκεντρώνοντας περισσότερες της μίας ιδιότητες.
μεταφραστής αν πρόκειται για ξένο έργο, διασκευαστής, σκηνοθέτης έως και ηθοποιός. Όλες αυτές οι διαφοροποιήσεις στο χώρο του θεάτρου συμβάλλουν σε οικονομικότερα ανεβάσματα. ∆εν γνωρίζουμε τι γίνεται εκτός ελλαδικών συνόρων, πάντως, στα καθ’ ημάς, εμφανίστηκαν σαν επακόλουθο της κρίσης. Ή, τουλάχιστον, τότε πήραν διαστάσεις φαινομένου. Εμείς είχαμε αναφερθεί σε αυτήν την διόγκωση των θεατροποιήσεων, όταν διαπιστώσαμε το εύρος που είχαν πάρει οι θεατροποιήσεις του Παπαδιαμάντη. Όπως σχολιάζουμε και στο βιβλιάριό μας, «Παπαδιαμαντικά 2011», κατά τη διάρκεια του επετειακού έτους τα θεατρικά ανεβάσματα “αυξήθηκαν και επληθύνθησαν, όπως τα μανιτάρια με τον υγρόν καιρόν”. Και αυτό συνεχίστηκε τον επόμενο και τον μεθεπόμενο χρόνο, φθάνοντας αισίως στους πρώτους μήνες του 2014, να παίζονται, σε πολλοστή επανάληψη, δυο από τα θεατροποιημένα τότε έργα. Ενώ, εμφανίστηκε και ένα καινούριο, «Οι Φόνισσες της (sic!) Παπαδιαμάντη», που δεν έχει μεν
ουδεμία σχέση με το ομότιτλο έργο του Ξάφη και στη συνέχεια, του αναπληρωΠαπαδιαμάντη, αλλά απέκτησε τίτλο με τή καλλιτεχνικού διευθυντή Αντώνη παπαδιαμαντικές συνδηλώσεις, σκηνο- Κούφαλη “έλυσαν την παρεξήγηση”, καθέτη θέλοντος. Εκείνος δήλωσε ότι δια- τά τη δημοσιογραφική διατύπωση. πνέεται παιδιόθεν από έρωτα προς τον Γιατί, όπως θυμίσαμε και εισαγωγικά, Σκιαθίτη και ουδείς αγανάκτησε με την στην Ελλάδα ισχύει ό,τι δηλώσεις, αν εμπλοκή του ονόματος του Παπαδιαμά- τυγχάνει να είσαι ο καθ’ ύλην αρμόδιος. ντη σε κάτι τόσο παντελώς ξένο προς ∆ήλωσε (αντιγράφουμε από δημοσίευμα τους ηθικούς κώδικες του έργου του. της Ι. Κλεφτογιάννη 4/2/2014), λοιπόν, ο Όπως, άλλωστε, έγιναν αποδεκτές οι Ξάφης: “Ποτέ δεν θα χρησιμοποιούσα τη ποικίλες και συχνά μυθώδεις αποφάν- μετάφραση της Τζένης. Θα έκανα τη δισεις περί Παπαδιαμάντη όσων καταπιά- κή μου, ειδικά για τα κομμάτια που θα εστηκαν κατά το επετειακό 2011 με θεα- πέλεγα στη διασκευή μου.” Επίσης ισχυτροποιήσεις των διηγημάτων του. ρίστηκε: “Είμαι ο μοναδικός άνθρωπος δώ, όμως, θέλουμε να σχολιάσουμε που εξασφάλισε από το 1963 (χρονολοκάποιες πρόσφατες δηλώσεις σχετι- γία έκδοσης του μυθιστορήματος) τα δικά με τη θεατροποίηση ενός ξένου μυθι- καιώματα για μία διασκευή του βιβλίου στορήματος, πασιγια το θέατρο”. Την φανώς εσφαλμένες, επομένη δόθηκε η που ουδείς αμφισυνέντευξη Τύπου σβήτησε. Αν το πρότου Χατζάκη για το βλημα με τις θεακαλοκαιρινό ρετροποιήσεις του περτόριο. Εκεί, ήρΠαπαδιαμάντη επιθε η δήλωση Κούτείνεται με την επιφαλη, “ότι το όνοκρατούσα τακτική μα της μεταφράνα μην περιορίζοστριας μπήκε στα νται σε ένα διήγημα, αρχικά ανεπίσημα αλλά να κάνουν ποτ δελτία Τύπου επειπουρί από περισσόδή το Εθνικό Θέατερα και συχνά, να τρο ήθελε να την ανακατώνουν τα τιμήσει και να μην βιογραφικά του φανεί ότι παρακάστοιχεία, στις θεαμπτεται αφού εκείτροποιήσεις ξένων νη πρώτη μετέφραπεζογραφημάτων σε το μυθιστόρηξεκινάει από τη μη μα.” Αντιγράφουμε αναφορά της μετάκαι πάλι από το ρεφρασης, που αποτεπορτάζ των εφημελεί τη βάση της διαρίδων. Από όποια, σκευής. Παρόλο πάντως, πληροφόπου η μετάφραση, ρηση συλλέξαμε, αΠρώτη μετάφραση του «Κλόουν», στην οποία στηρίζεναίρεση ή διόρθωση έκδοση του 1973. ται η θεατροποίση ατης δήλωσης δεν υποτελεί σημαντικό παράγοντα, αφού, χά- πήρξε. ρις στην ποιότητά της, θα διασωθεί, όσο Για τη δεύτερη δήλωση, του αναπληδιασωθεί, κάτι από τη λογοτεχνικότητα ρωτή καλλιτεχνικού διευθυντή, δεν ατου πρωτότυπου. παιτείται ιδιαίτερη κατατόπιση για να αΑς γίνουμε πιο συγκεκριμένοι. Στο ρε- ντιληφθεί κανείς, ότι δεν ευσταθεί. Οπόπερτόριο για το πεντάμηνο Σεπτ. 2013- τε, και θα αναμενόταν να διαψευστεί επί Ιαν. 2014, που είχε ανακοινώσει ο καλλι- τόπου, από τους παρευρισκόμενους στη τεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεά- συνέντευξη Τύπου. Όπως θυμίζαμε με ατρου Σωτήρης Χατζάκης, στις 9 Ιουλ. φορμή το μυθιστόρημα του Ανυφαντάκη, 2013, παρότι πρόκειται για την πρώτη η πρώτη μετάφραση εκδόθηκε το 1973, σκηνή της χώρας, υπήρχαν και τέσσερις δέκα χρόνια μετά την έκδοση του πρωθεατροποιήσεις, δυο ελληνικών μυθι- τότυπου και ένα έτος μετά την απονομή στορημάτων και δυο ξένων. Στα καλλι- του Νόμπελ στον Μπελλ. Ο εκδότης ∆. τεχνικά ρεπορτάζ των εφημερίδων, δεν Κ. Ζάρβανος παρακινήθηκε από τη βράαναφέρονταν στους συντελεστές της κά- βευση, καθώς ταυτόχρονα μεταφράστηθε παράστασης οι μεταφραστές. Όπως, καν ακόμη δυο βιβλία του Μπελλ, όλα αόμως, διαπιστώσαμε πολύ αργότερα, τα πό τον ίδιο μεταφραστή, τον Γιάννη Λάμονόματα υπήρχαν στην επίσημη ιστοσε- ψα. Αυτοεξόριστος τα χρόνια της ∆ικταλίδα του Εθνικού Θεάτρου. τορίας, συνεργαζόταν τότε με τον Παύλο Συμβουλευθήκαμε την εν λόγω ιστοσε- Μπακογιάννη στην εκπομπή της Deuλίδα στις αρχές ∆εκ., με αφορμή το μυθι- tsche Welle. Προσδιορίζεται ότι η μετάστόρημα του Ιάκωβου Ανυφαντάκη, φραση είναι από τα γερμανικά. Στη με«Αλεπούδες στην πλαγιά», που φέρεται τάφραση της Μαστοράκη, που έγινε το να “συνομιλεί” με το μυθιστόρημα του 1986 για τις εκδόσεις Γράμματα, δεν αΧάϊνριχ Μπελλ, «Ansichten eines ναφέρεται από ποια γλώσσα έγινε. Το πιclowns». Συμπτωματικά, αυτό ακριβώς θανότερο, να έγινε και εκείνη από τα το μυθιστόρημα, ελληνιστί «Οι απόψεις γερμανικά, καθώς είναι γνωστές μεταενός κλόουν», ήταν το δεύτερο ξένο που φράσεις της έργων των Μπρεχτ και είχε επιλεγεί και η πρεμιέρα του προ- Κλάϊστ από το πρωτότυπο. Πρόκειται γραμματιζόταν για τις 24 Ιαν. 2014, όπως για δυο ικανοποιητικές αποδόσεις, θα αναφέραμε και στη βιβλιοπαρουσίασή λέγαμε διαφορετικής σκόπευσης. Ο μας (22 ∆εκ. 2013). Στην ηλεκτρονική Λάμψας φαίνεται να είχε κατά νου ένα ταυτότητα της παράστασης, μετάφρα- ευρύ αναγνωστικό κοινό. Επιδιώκει το ση-διασκευή-σκηνοθεσία αποδίδονταν σπάσιμο της μακροπερίοδης γερμανικής στον Αργύρη Ξάφη. Στη συνέχεια, το α- σύνταξης, αλλά και γενικότερα μία πιο νέβασμα μετατέθηκε για τις 15 Φεβ. στρωτή αφήγηση, αποδίδοντας τους δια2014. Στις 31 Ιαν. 2014, σε συνέντευξη λόγους στην τρέχουσα τότε καθομιλουτης ∆έσποινας Κούρτη, που υποδύεται μένη . ∆εν είναι τυχαίο, ότι επιλέγει και την κεντρική ηρωίδα, Μαρί Ντέρκουμ, τον περισσότερο ευθύ τίτλο, «Ο Κλόπαρατίθετο η ταυτότητα της παράστα- ουν». Είναι ο τίτλος της αγγλικής μετάσης, στην οποία η μετάφραση αποδιδό- φρασης του μυθιστορήματος, που έγινε ταν στη Τζένη Μαστοράκη. Τρεις μέρες το 1965 από την Leila Vennewitz, μόνιμη αργότερα, δημοσιεύτηκε επιστολή της μεταφράστρια στην αγγλική γλώσσα του Μαστοράκη, όπου δήλωνε πως δεν έχει Μπελλ. Ενώ, η Μαστοράκη κρατά τον καμία σχέση με την παράσταση. ∆ήλωση πρωτότυπο τίτλο, όπως διατηρεί και ευπου προφανώς δεν απέκλειε την πιθανό- διάκριτα ίχνη της συντακτικής δομής τητα η μετάφρασή της να είχε χρησιμο- του γερμανικού πρωτότυπου, στοχεύοποιηθεί για τη διασκευή. Τις επόμενες ντας, πιθανώς, σε μία περισσότερο λογοδυο ημέρες, οι ανακοινώσεις, πρώτα του τεχνική μεταγλώττιση.
Ε
Ο Ξάφης, σε συνέντευξή του, έχει εξομολογηθεί ότι “διασκεύαζε το έργο πολλά χρόνια στο μυαλό του, από το 2005”, που το πρωτοδιάβασε. Το πιθανότερο, στη μετάφραση της Μαστοράκη. Μετά τη δήλωσή του, έφυγε από την ηλεκτρονική ταυτότητα της παράστασης το όνομα του μεταφραστή και μετά δυο-τρεις ημέρες επανήλθε το δικό του. Οπότε μένει η απορία, κατά πόσο πρόκειται για κανονική μετάφραση ολόκληρου του έργου από εκείνον ή μόνο για παραλλαγμένη απόδοση των τμημάτων που χρειαζόταν για την θεατροποίηση. Το Σάββατο, 15/2/2014, θα γίνει η πρεμιέρα και θα κυκλοφορήσει το πρόγραμμα, οπότε θα μάθουμε περισσότερα. Και μόνο η απόδοση της τελευταίας κουβέντας των αδελφών Σνηρ, του μεγαλύτερου Χανς, που δηλώνει επάγγελμα “κωμικός καλλιτέχνης”, και του Λεό, θα δώσει μία πρώτη ιδέα. Όσο για τις δηλώσεις, παρότι γνωρίζουμε την ευκολία με την οποία γίνονται, δεν αναμένονταν από τα συγκεκριμένα πρόσωπα. Η μέχρι σήμερα καλλιτεχνική πορεία του Ξάφη δείχνει έναν άνθρωπο με ταλέντο και φιλοδοξίες, που δεν ενδίδει στις εύκολες λύσεις. Της γενιάς των ηθοποιών, που γεννήθηκαν στη μεταπολίτευση και παρουσιάστηκαν στις αρχές του 21ου, δοκιμάστηκε σε μία γκάμα ρόλων, διακρίθηκε και βραβεύτηκε, τόσο στο θέατρο (στη δραματοποίηση του μυθιστορήματος του Χένρυ Τζαίημς «Το στρίψιμο της βίδας») όσο και στον κινηματογράφο (στην ταινία «Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη», που στηρίχτηκε στο μυθιστόρημα του Γιώργου ∆ενδρινού). Ως σκηνοθέτης εμφανίστηκε αργότερα. Τύποις, αυτή είναι η τέταρτη σκηνοθεσία που αναλαμβάνει. Ουσιαστικά, όμως, είναι η πρώτη φορά, που έχει το γενικό πρόσταγμα. Γιατί, λοιπόν, δεν διευκρινίζει το είδος της συμμετοχής του στη μετάφραση; Επίσης, θα αναμενόταν κάποιο μέτρο στις δηλώσεις του. Πώς είναι δυνατόν να είναι ο πρώτος ανά τον κόσμο, που εξασφάλισε δικαιώματα διασκευής; ∆ηλαδή, όλα τα άλλα ανεβάσματα, ακόμη πριν την απονομή του Νόμπελ, έγιναν χωρίς άδεια; Ή μήπως τα αγνοεί; Αφού αυτή η διασκευή τον απασχολεί κοντά μία δεκαετία, δεν μπορεί να μην συμβουλεύτηκε τις λύσεις που έδωσαν άλλοι πριν από αυτόν. Είχαμε την εντύπωση πως έτσι “χτίζεται” ένας ρόλος, πόσω μάλλον μία παράσταση. Πάντως, για το αληθές του δικού μας ισχυρισμού αντιγράφουμε από τα βιογραφικά του Μπελλ: “1963 Verοffentlichung des Bestsellers «Ansichten eines Clowns», der sowohl als Theaterstuck inszeniert als auch verfilmt wird.” Και ερχόμαστε στον μόλις διορισθέντα αναπληρωτή καλλιτεχνικό διευθυντή, που εκπλήσσει την τελευταία τριετία με τις πολύπλευρες επιδόσεις του. Οι αδελφοί Κούφαλη, ο Αντώνης και ο Κώστας, ερασιτέχνες, όπως δηλώνουν, αλλά δόκιμοι θεατρικοί συγγραφείς, άνοιξαν το θεατρικό μέρος του Έτους Παπαδιαμάντη με ένα πρώτο ποτ πουρί πέντε σκιαθίτικων διηγημάτων. Στο Έτος Καβάφη, μόνος του ο πρεσβύτερος είχε τη μοναδική τύχη να είναι εκείνος που υποδύθηκε σε ένα μονάκριβο θεατρικό έργο τον Καβάφη. Τέλος, ως δυάδα, επάνδρωσαν το καινούριο δυναμικό επιφυλλιδογράφων της «Ελευθεροτυπίας». Μέχρι τον πρόσφατο διορισμό του, ο Αντώνης Κούφαλης ήταν μόνιμος κάτοικος Καβάλας, μία πόλη με πολιτιστική παράδοση. Ένας επιπλέον λόγος να γνωρίζει τον Χάϊνριχ Μπελλ στις χαρτόδετες εκδόσεις περιπτέρου. Κατά συνθήκη ψεύδος, λοιπόν, ο ισχυρισμός ή αδυναμία μνήμης λόγω και πολυπραγμοσύνης; Γενικότερα, πάντως, παρόμοιες δηλώσεις στοχεύουν να είναι αποστομωτικές δια του εντυπωσιασμού. Μ. Θεοδοσοπούλου
ΜΟΥΣ
Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ
ΙΣ ΣΕ
Ι
28
δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian
MOYΣΙΚΗ
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
Θεόδωρος Κουρεντζής και MusicAeterna
Γ
ια τρίτη φορά στο Μέγαρο Μουσικής, τα τελευταία τρία χρόνια, ο Θεόδωρος Κουρεντζής, εμφανίζεται με την MusicAeterna, το εξαιρετικό σύνολο δωματίου και τη χορωδία που έχει δημιουργήσει, με δύο συγκλονιστικά έργα της εποχής του μπαρόκ: την όπερα «∆ιδώ και Αινείας» του Χένρι Πέρσελ και το «Dixit Dominus», ένα από τα ομορφότερα έργα εκκλησιαστικής μουσικής του Χέντελ. Μαέστρος, μουσικός και ηθοποιός, ο Θεόδωρος Κουρεντζής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972, άρχισε πιάνο στα 4 χρόνια του, βιολί στα 7 και από τα 12 αφοσιώθηκε στη σύνθεση, στο Εθνικό Ωδείο, με καθηγητή τον Γιώργο Χατζηνίκο. Απέρριψε μια υποτροφία 25.000 δολαρίων για την Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης και από τις γειτονιές του πατρικού του στον Βύρωνα και τις αίθουσες του αθηναϊκού ωδείου, βρέθηκε στο Κρατικό Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης, στο τμήμα διεύθυνσης ορχήστρας, δίπλα στον μυθικό ρώσο δάσκαλο Ίλια Μουσίν, που από τα χέρια του είχαν περάσει ο Βαλέρι Γκεργκίεφ και ο Γιούρι Τερμικάνοφ. «Είχα πολλούς ταλαντούχους μαθητές», λέγεται ότι έχει πει ο Μουσίν, «αλλά μόνο μια ιδιοφυία, τον Κουρεντζή». Ο Κουρεντζής βρήκε στη Ρωσία αυτό που ταίριαζε στην ψυχοσύνθεσή του και έμεινε. Εκεί,στη Σιβηρία που εγκαταστάθηκε τελικά, δημιούργησε το δικό του μουσικό σύνολο δωματίου και τη χορωδία MusicAeterna, αναζητώντας τους μουσικούς σε περισσότερες από 40 μουσικές σχολές σε όλη τη Σιβηρία. «Έψαχνα για τεχνική αρτιότητα, αλλά και για αυθεντικότητα, για διάθεση για υπερβάσεις». Όταν τους βρήκε άρχισε να οργανώνει αναγνώσεις ποιημάτων του Ρίλκε στα γερμανικά, να τους παρασύρει να μεταφράζουν ποιήματα του Πάουλ Τσέλαν, να τους δείχνει ταινίες του Ντέρεκ Τζάρ-
∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΥΦΑΝΤΗΣ: «Απ’ την Ήπειρο και εντέχνως»
Ο ∆ημήτρης Υφαντής έχει αγαπηθεί αρχικά για το μοναδικό τρόπο με τον οποίο η φωνή του μιμείται τον ήχο του ηπειρώτικου κλαρίνου. Εκτός όμως από τραγουδιστής, ο ίδιος είναι και πολυμουσικός, αφού παίζει πάνω από 10 μουσικά όργανα και στις παραστάσεις του εναλλάσσει επί σκηνής τουλάχιστον 5 απ’ αυτά, με τα οποία ντύνει και τα τραγούδια που ο ίδιος γράφει. Στη συναυλία καταθέτει τη δική του πρόταση σε παλιά αγαπημένα τραγούδια σε ένα μουσικό πρόγραμμα που στόχο έχει τις καρδιές των ανθρώπων που πιστεύουν πως το έντεχνο τραγούδι είναι ζωντανό κι έντονο, ειδικά όταν συντροφεύεται από τους παραδοσιακούς ρυθμούς και ήχους της Ελλάδας. Τέλος, σκοπός του καλλιτέχνη είναι να κάνει γνωστά κι άλλα ηπειρώτικα τραγούδια (σε Ηπειρώτες και μη), παίρνοντάς τα μαζί του πέρα από τα βουνά της Πίνδου και ακουμπώντας τα με την ιδιαίτερη φωνή του και το δικό του ξεχωριστό τρόπο. Στο πλευρό του, ο συμπατριώτης του Λάκης Χαλκιάς σε μια ξεχωριστή, φιλική συμμετοχή. Συντροφιά με άλλους 4 εξαιρετικούς Ηπειρώτες μουσικούς (πιάνο, κρουστά, βιολί και κλαρίνο). Ρυθμοί και τραγούδια από όλη την Ελλάδα μαζί με τις μαγικές μελωδίες του Χατζιδάκι και του Μαρκόπουλου, μπλέκονται στο πρόγραμμα του σαν ένα ολοζώντανο γαϊτανάκι, που παρασύρει μουσικούς κι ακροατές. Την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου, στις 10.30μ.μ., στο Ρυθμό Stage (Μαρίνου Αντύπα 38, Ηλιούπολη, τηλ. 210 9750060). Τιμή εισιτηρίου: 12 ευρώ (με μπύρα ή κρασί). •
μαν και του Καρλ Ντράγιερ, «για να ανοίξουν τα μυαλά τους, συχνά περνούσαν τη νύχτα στο θέατρο» και έκαναν πολύωρες πρόβες χωρίς να κοιτάζουν το ρολόι. Μια σπάνια περίπτωση μουσικού ο Θεόδωρος Κουρεντζής, με τις εκκεντρικές του επιλογές και απόψεις, έχει ανεβάσει πολλά σκαλιά το μουσικό επίπεδο στη Ρωσία, έχει υποχρεώσει τους κριτικούς να αναθεωρήσουν πολλές από τις εμμονές τους και έχει αιφνιδιάσει κοινό και ειδικούς με τις ριζοσπαστικές ερμηνείες του σε μεγάλα μουσικά έργα, ενώ συγχρόνως ζητάει πίστωση χρόνου: «∆ώστε μου 5 με 10 χρόνια και θα δείτε, θα σώσω την κλασική μουσική». Παράλληλα με τη δραστηριότητά του στο Περμ, συνεργάζεται με μεγάλες ορχήστρες -Φιλαρμονική της Βιέννης, του Μονάχου, Ορχήστρα ∆ωματίου Μάλερ- εμφανίζεται σε σημαντικά μουσικά κέντρα -Όπερα Ζυρίχης, Όπερα Παρισιού, Κόβεντ Γκάρντεν- και έχει πολύχρονη συνεργασία με το Τεάτρο Ρεάλ της Μαδρίτης.
Τον συνοδεύει μια ομάδα από ξεχωριστούς σολίστες - τραγουδιστές, τους οποίους ο Κουρεντζής ανακαλύπτει με το μικροσκόπιο, ταξιδεύοντας σε δεκάδες ωδεία σε όλη τη Ρωσία και τους μυεί, όπως και τους μουσικούς της ορχήστρας του, στο δικό του παθιασμένο έρωτα για τη μουσική, μακριά από ακαδημαϊσμούς και την άψυχη τελειομανία, όπως λέει ο ίδιος. Το ρόλο της ∆ιδούς έχει η Anna Prohanska, του Αινεία ο Tobias Berndt, της Μπελίντα η Nurial Rial, των Μαγισσών η Maria Forsstrom και η Olga Magina, το ρόλο του Ναύτη έχει ο Victor Shapovalov και του Πνεύματος η Valeria Safonova. Την Ορχήστρα και την Χορωδία MusicAeterna διευθύνει ο Θεόδωρος Κουρεντζής. Την Τρίτη 18 και την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με ελληνικούς υπέρτιτλους. Τιμές εισιτηρίων: 16, 30, 43, 60 ευρώ. Ειδικές τιμές: 8,50 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι και Α.Μ.Ε.Α.) και 11 ευρώ (65+ και πολύτεκνοι).
∆ημήτρης Μαραμής: «Spanish poets in New York»
Ε
να ρεσιτάλ τραγουδιών και ορχηστρικών κομματιών του ∆ημήτρη Μαραμή με θεματική το ερωτικό πάθος, την οικουμενική αγάπη, τον απεγνωσμένο πόθο. Περιλαμβάνει την πρώτη επίσημη παρουσίαση της νέας δισκογραφικής δουλειάς του συνθέτη με τίτλο «Ay Amor», που κυκλοφόρησε πρώτα στις ΗΠΑ κι έπειτα στην Ελλάδα και αποτελείται από ισπανόφωνα τραγούδια σε ποίηση Λόρκα, Νερούντα και άλλων ισπανόφωνων ποιητών, με βασική ερμηνεύτρια την σοπράνο Lina Orfanosκαι φιλική συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη. Η ενθουσιώδης υποδοχή που επεφύλαξε το αμερικάνικο κοινό στον ταλαντούχο συνθέτη και την ελληνοαμερικανίδα σοπράνο και η μεγάλη επιτυχία των συναυλιών τους στην Αμερική, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την επίσημη παρουσίαση του «Ay Amor» στην Ελλάδα. Ο τίτλος της συναυλίας «Spanish poets in New York» προέρχεται από το ποίημα του Λόρκα «Ποιητής στην Νέα Υόρκη» και εκφράζει την οικουμενικότητα του συγκεκριμένου κύκλου τραγουδιών αλλά και το ταξίδι των μελοποιημένων ισπανόφωνων ποιητών από τον ∆. Μαραμή και την L. Orfanos σε μία μητρόπολη της τέχνης, τη Νέα Υόρκη. Το πρόγραμμα της συναυλίας θα περιλαμβάνει άλλη μία πρεμιέρα. Τον νέο κύκλο τραγουδιών του συνθέτη με τίτλο «Αισθηματική ηλικία» και ερμηνευτή τον ταλαντούχο νέο τραγουδιστή Θοδωρή Βουτσικάκη. Παίζουν οι μουσικοί Κώστας Παυλάκος (βιολί), Χρήστος Κυπαρίσης (τσέλο), Αγαμέμνων Μάρδας (κοντραμπάσο). Στο πιάνο ο συνθέτης ∆ημήτρης Μαραμής. Την Παρασκεύη 21 Φεβρουαρίου, στις 9μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Τιμές εισιτηρίων: 12, 8 ευρώ (μαθητικά - φοιτητικά - κάτοχοι κάρτας ανεργίας).
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
«Ο ΕΓΩΙΣΤΗΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ»
29
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Μια σύγχρονη βρετανική τραγωδία
Του Στράτου Κερσανίδη
Η
πραγματική ζωή βρίσκεται πάντοτε πίσω από τις βιτρίνες. Εκεί όπου η βιωμένη πραγματικότητα είναι αμείλικτη και δεν μπορεί να καλυφθεί πίσω από κανενός είδους φτιασίδι. Με ήρωες αληθινούς ανθρώπους, ζυμωμένους με ιδρώτα και αγωνία, δάκρυα κι απόγνωση, σάρκα και αποδοχή. Που δεν ονειρεύονται παλάτια και μεγάλους λεωφόρους, αλλά μια επιβίωση χωρίς διεκ-
δικήσεις. Τραγικό, θα μου πείτε, και θα συμφωνήσω. Αλλά είναι μία πραγματικότητα. Η βρετανίδα σκηνοθέτιδα, Κλίο Μπάρναρντ, στην ταινία «Ο εγωιστής γίγαντας» (The selfish giant) μας μεταφέρει σε μια μίζερη γειτονιά στην επαρχία. Ο Άρμπορ και ο Σουίφτι, 13χρονοι μαθητές, γνωρίζονται με τον Κίτεν, έναν άνδρα που συλλέγει μεταλλικά αντικείμενα και καλώδια από τα σκουπίδια. Η δουλειά γίνεται με ένα κάρο που σέρνει
«DALLAS BUYERS CLUB»
Αντιμετωπίζοντας την πραγματικότητα Η
πραγματικότητα είναι γεμάτη εκπλήξεις και, φυσικά, όχι μόνον ευχάριστες. Μια δυσάρεστη έκπληξη αντιμετώπισε ο Ρον Γούντρουφ, όταν μετά από ένα περιστατικό καταλήγει στο Νοσοκομείο και εκεί, μετά από αιματολογικές εξετάσεις, ο γιατρός του ανακοινώνει πως πάσχει από Έιντς και πως, σύμφωνα με τα δεδομένα, του έχουν απομείνει περίπου 30 μέρες ζωής! Η ταινία του Ζαν Μαρκ Βαλέ, «Dallas buyers club», είναι βασισμένη σε πραγματικό γεγονός, που συνέβη τη δεκαετία του 1970 και ο ήρωάς του, ο Ρον Γούντρουφ, είναι πραγματικό πρόσωπο. Γιατί όμως η ιστορία του έχει τέτοιο ενδιαφέρον ώστε να μεταφερθεί στον κινηματογράφο; Η απάντηση είναι: διότι ο άνθρωπος αυτός, όχι μόνο έζησε πάνω από 7 χρόνια από τη στιγμή που του ανακοινώθηκε πως σε ένα μήνα θα πεθάνει, αλλά και τα έβαλε με ένα ολόκληρο σύστημα. Ο Γούντρουφ, λοιπόν, συντηρητικός Τεξανός, καουμπόι σε ροντέο, φανατικός γυναικάς και ομοφοβικός αρνείται να συμβιβαστεί με την ιδέα πως θα πεθάνει. Έτσι αποφασίζει να αναζητήσει τρόπους θεραπείας με φάρμακα, που όμως δεν μπορεί να προμηθευτεί στις ΗΠΑ, επειδή δεν είναι πιστοποιημένα. Έτσι, μαζί με έναν οροθετικό τρανσέξουσαλ, δημιουργούν ένα κλαμπ, στο οποίο οι ασθενείς με μία μηνιαία συνδρομή μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μη πιστοποιημένα φάρμακα, τα οποία ο Ρον φέρνει παράνομα από το Μεξικό, την Ιαπωνία, την Κίνα, την Ολλανδία και από όπου μπορεί. Βέβαια το ιατρικό κατεστημένο και οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν βλέπουν με καλό μάτι τη δράση του Ρον και του δημιουργούν νομικά προβλήματα. Μέσα από αυτόν τον αγώνα, ο Ρον θα ξεπεράσει τους φόβους και τις εμμονές του, θα δώσει ελπίδα σε απελπισμένους ανθρώπους και θα καταφέρει να ζήσει έντονα και να αντιμετωπίσει με θάρρος την αρρώστια του. Μια ταινία πολύ δυνατή, η οποία αποτυπώνει τον τρόμο, τις ομοφοβικές συμπεριφορές και το σοκ μιας ολόκληρης κοινωνίας όταν πρωτοεμφανίστηκε ο ιός του Έιντς. Μαζί με την πολύ επιτυχημένη αναπαράσταση της εποχής της δεκαετίας του 1980, ο Ζαν Μαρκ Βαλέ, ασκεί έντονη κριτική στις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες αλλά και το ρόλο της Αμερικανικής Επιτροπής Ελέγχου Φαρμάκων και Τροφίμων. Ο σκηνοθέτης «χτίζει» τον κεντρικό του χαρακτήρα του μέσα από τις αντιφάσεις και τις μεταλλαγές του, δίνοντας το στίγμα μιας κατάστασης και των ανθρώπων που την βιώνουν. Κι όλο αυτό χωρίς διάθεση διδακτισμού, χωρίς κομπασμούς, αλλά με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια και απλότητα. Πολύ καλές είναι οι ερμηνείες του Μάθιου Μακόναχι (Ρόι) και του Τζάρεντ Λέτο, υποψήφιων για Όσκαρ πρώτου και δεύτερου ανδρικού ρόλου, αντίστοιχα. Βέβαια οι δυο τους βραβεύτηκαν ήδη με Χρυσές Σφαίρες στις κατηγορίες αυτές. Η ταινία είναι επίσης υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης Ταινίας, Πρωτότυπου Σεναρίου, Μοντάζ και Μακιγιάζ.
ένα άλογο. Τα παιδιά, μετά από ένα επεισόδιο, αποβάλλονται από το σχολείο και αποφασίζουν να δουλέψουν για τον Κίτεν. Ο Άρμπορ προσπαθεί να κερδίσει τη συμπάθεια του Κίτεν αλλά αυτό το καταφέρνει, χωρίς να το επιδιώξει, ο Σουίφτι, επειδή τα πάει καλά με τα άλογα. Στο μεταξύ ο Άρμπορ, προσπαθεί με κάθε τρόπο να κερδίσει περισσότερα χρήματα. Η φιλία των δύο παιδιών μπαίνει σε δοκιμασία, αλλά φαίνεται πως είναι πολύ δυνατή. Το τραγικό φινάλε έρχεται ως καταλύτης να ανατρέψει τα πάντα. Η ταινία είναι βασισμένη στο γνωστό παραμύθι του Όσκαρ Ουάιλντ «Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλες ιστορίες», του οποίου αποτελεί ελεύθερη μεταφορά. Η σκηνοθέτιδα αφήνει τη λάμψη των κεντρικών λεωφόρων και χώνεται στα λασπωμένα δρομάκια. Εκεί όπου ζουν οι πολλοί και σχεδόν αόρατοι. Οι εργάτες, οι άνεργοι, οι αλκοολικοί, τα κλεφτρόνια, οι κακοποιημένες γυναίκες, τα παιδιά χωρίς μέλλον. Και εκεί, ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους, αρχίζει να περιπλανιέται. Οπλίζει την κάμερά της και κινηματογραφεί. Συχνά με τέτοιον ντοκιμαντερίστικο ρεαλισμό που προκαλεί ανατριχίλα. Κι άλλοτε με τρυφερότητα κι ευαισθησία για τους βασανισμένους χαρακτήρες της, που προκαλεί ρίγη συγκίνησης.
Ε
Το σκηνικό είναι αφιλόξενο, παγωμένο σχεδόν εχθρικό. Η δράση γραμμική, με σκαμπανεβάσματα και την κορύφωση του δράματος να καραδοκεί και να εκρήγνυται. Οι δύο πιτσιρικάδες (Κόνερ Τσάπμαν, ως Άρμπορ, και Σον Τόμας, ως Σουίφτι) που πρωταγωνιστούν -εξαιρετική επιλογή της Κλίο Μπάρναρντ- δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας. ∆εν υπάρχει καμία υπερβολική στη σκηνοθεσία η οποία δεν αναλώνεται σε εντυπωσιασμούς. Λιτή και μεστή, σκηνοθετεί ένα δυνατό κοινωνικό σχόλιο για τη ζωή στους «παραδείσους» της ∆ύσης, που κρύβουν μέσα τους πολλές, μικρές και επιμελώς κρυμμένες «κολάσεις». Ο βρετανικός κινηματογράφος συνεχίζει να δίνει δείγματα ενός κινηματογράφου δυναμικού, σκεπτόμενου και με κοινωνικές αναφορές, κληρονομιά πολύτιμη από το Φρι Σίνεμα της δεκαετίας του 1960 – 70. Η ταινία, που είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Κλίο Μπάρναρντ, έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, ανάμεσα στα οποία εκείνο της Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ της Στοκχόλμης και εκείνο της Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com
ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
κτός από τις ταινίες «Ο Εγωιστής γίγαντας» και «Dallas buyers club», προβάλλονται ακόμη: «Μια χειμωνιάτικη ιστορία» (Winter’s tale) του Ακίβα Γκόλτσμαν: Σκηνοθετικό ντεμπούτο τους βραβευμένου με Όσκαρ σεναριογράφου Ακίβα Γκόλτσμαν, για την ταινία «A beautiful mind». Η ταινία, η οποία είναι βασισμένη στο διάσημο μυθιστόρημα του Μαρκ Χέλπριν, είναι μια διαχρονική ιστορία αγάπης, η οποία επεκτείνεται σε δύο χρονικές περιόδους: το 1916 και σήμερα. Η ταινία, με φόντο τη Νέα Υόρκη, είναι μια ρομαντική περιπέτεια φαντασίας η οποία μιλά για θαύματα, ανεκπλήρωτες αγάπες και την αιώνια μάχη μεταξύ καλού και κακού, όπως μας πληροφορεί το δελτίο Τύπου της εταιρείας που τη διανέμει.
«Vampire academy» του Μαρκ
Γουότερς: Η ταινία είναι βασισμένη στη λογοτεχνική σειρά Vampire Academy, η οποία αποτελείται από έξι βιβλία και έχει πουλήσει πάνω από 1 εκατομμύριο αντίτυπα παγκοσμίως. Τα Μορόι είναι οι νεαροί βρικόλακες και η ακαδημία του Αγίου Βλαντιμίρ είναι το σχολείο που φοιτούν! Σε αυτό το κρυμμένο μέσα στα δάση σχολείο, όπου τα Νταμπίρ (μισοί άνθρωποι, μισά βαμπίρ) προστατεύουν τους μαθητές βρίσκονται η Ρόους Χάθαγουεϊ και η Λίζα Ντραγκομίρ. Η Ρόους είναι Νταμπίρ και προστατεύει τη φίλη της που είναι πριγκίπισσα των θνητών βαμπίρ. Οι δύο φίλες αντιμετωπίζουν μια σειρά από καταστάσεις, όπως έρωτες, σχολικές αντι-
ζηλίες και βία, αλλά και κάποιους κινδύνους.
«Μνημείων άνδρες» (The monu-
ments men) του Τζορτζ Κλούνι: Βασισμένη σε αληθινή ιστορία, η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, που ολοκληρώνεται σήμερα. Αναφέρεται στο μεγαλύτερο κυνήγι θησαυρού στο οποίο επιδόθηκε μια ομάδα επίλεκτων κατά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Ρόλος των ανθρώπων που την αποτελούσαν ήταν η διάσωση σημαντικών έργων τέχνης από τους Ναζί και η επιστροφή τους στους νόμιμους κατόχους τους. Η επίλεκτη αυτή ομάδα αποτελούνταν από διευθυντές μουσείων, επιμελητές εκθέσεων και ιστορικούς τέχνης.
«Με χωρίς γυναίκες» του Βαγγέλη
Σεϊτανίδη: ∆ύο 40ρηδες αναζητούν την «ωραία του σχολείου» τους. Οι φήμες λένε πως έχει γίνει μοναχή κάπου στην Ηλεία. Ανακαλύπτουν ότι στην πραγματικότητα η παλιά τους συμμαθήτρια έχει γίνει πρόσωπο του υποκόσμου. Η περιπέτεια αρχίζει και έχει πολύ πλάκα. Σημαντικός στην υπόθεση είναι ο ρόλος του Μπούμπη, του σκύλουπρωταγωνιστή της ταινίας. Μια μαύρη κωμωδία από το σκηνοθέτη που έκανε το ντεμπούτο του με τον «Αιώνιο φοιτητή» το 2001, ακολούθησε η «Εύκολη Λία» το 2005 και το «Κάτω από το μακιγιάζ σου» το 2008.
Σινεφίλ
30
“
ΘΕΩΡΙΑ
Η πολυπλοκότητα των οργάνων, δεν επιτρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις και πρωτοβουλίες ριζοσπαστικού χαρακτήρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε το ελβετικό Σύνταγμα, το οποίο υπέστη συνεχείς αναθεωρήσεις που όμως δεν επέτρεψαν την ταχεία εξέλιξή του.
Καπιταλισμός και «άμεση δημοκρατία» ΕΛΒΕΤΙΑ
Άμεση δημοκρατία, λαϊκός έλεγχος, δημοψηφίσματα, ομοσπονδία συνιστούν ένα τετράπτυχο όρων, εννοιών που στη δική μας χώρα αλλά και στις περισσότερες ακόμα ευρωπαϊκές- παραμένουν εντελώς εκτός πολιτικής ζωής και αρκετές φορές, ακούγονται άνευ νοήματος για την πλειονότητα των πολιτών. Όπως επίσης δεν είναι πολύ σαφές τι ακριβώς συμβαίνει σε ένα πολιτικό σύστημα όπως αυτό της Ελβετίας, που βασίζεται σε όλα τα παραπάνω στοιχεία. Για να ακριβολογούμε, όμως, όταν αναφερόμαστε σε αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό να μιλάμε για «άμεση δημοκρατία», αλλά για συμμετοχική δημοκρατία. Ανεξάρτητα πάντως πώς θα χαρακτηριστεί, η σημασία που δίνεται στην έννοια του πολίτη είναι εξέχουσα.
Τ
ο ελβετικό ομοσπονδιακό σύστημα ξεχωρίζει για τη σημασία που δίνει στους θεσμούς της άμεσης δημοκρατίας ως καταστασιακού τμήματος του πολιτικού συστήματός της. Η ελβετική ομοσπονδία δεν αποδέχτηκε την ιδέα της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας για εθνο-κατασκευή και γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό (Μ. Κωνσταντίνος, Θέσεις, Μάιος- Ιούνιος 2003). Ιδιαίτερη βαρύτητα στο μοντέλο της πολιτικής λειτουργίας σε μια πιο αμεσοδημοκρατική βάση έδωσε ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης, όταν καταλάμβανε γειτονικές περιοχές της Γαλλίας. Από τη στιγμή της νίκης στο Βαλμί αντιστρέφονται οι ρόλοι. Οι Γάλλοι επιτίθενται, οι αντίπαλοί τους Πρώσοι καθώς και οι σύμμαχοί τους
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
αμύνονται, ενώ το πνεύμα του ιακωβινισμού έχει παρασύρει το σύνολο των κοινωνιών σε μια σταυροφορία της «Ελευθερίας». Στις 19 Νοεμβρίου 1792, η Συντακτική λαμβάνει δύο κατεξοχήν κρίσιμες όσο και ουσιαστικές πολιτικές αποφάσεις. Η πρώτη, «το γαλλικό έθνος θα προσφέρει αδελφοσύνη και βοήθεια σε όλους τους λαούς που θα θελήσουν να χαρούν την ελευθερία», και στη συνέχεια λαμβάνεται μια δεύτερη απόφαση που υποστηρίζει την κατάργηση των προνομίων, της δεκάτης, απαλλοτρίωση της εκκλησιαστικής περιουσίας, επιβολή του «ασινιάτου», πόλεμος μέχρις εσχάτων κατά των λαών που θα αρνηθούν την ελευθερία και την ισότητα. Ακόμα και στην περίπτωση, πίσω από αυτές τις φράσεις να υποκρύπτεται η προσπάθεια των Γάλλων για επέκταση, οι ιδέες της ελευθερίας και της ισότητας κυριαρχούν. Νέα πνοή στο πολιτικό σύστημα σε μια πιο αμεσοδημοκρατική λειτουργία έδωσε το 1871 η Κομμούνα του Παρισιού. Η ταχεία όμως πτώση της δεν επέτρεψε τον περαιτέρω στοχασμό πάνω σε αυτές τις ιδέες και μεθόδους. Τελικά, η γαλλική επανάσταση διαμόρφωσε και στην πορεία εφάρμοσε μια αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία, η βάση της οποίας είναι η αστικού τύπου δημοκρατία που γνωρίζουμε σήμερα.
Το ελβετικό σύστημα
Το Συνέδριο της Βιέννης το 1815 αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελβετίας και απέδωσε σε αυτήν πλήρη ουδετερότητα. Η Ελβετική Ομοσπονδία είχε ιδρυθεί το 1291, ενώ κατ’ άλλους
το 1307 ως «Ένορκη Συμμαχία» ανεξάρτητων Καντονιών που προσάρτησε τα εδάφη της υπό την κυριαρχία του οίκου των Αψβούργων. Το σύγχρονο, όμως, ελβετικό σύστημα βασίζεται σε 26 καντόνια, από τα οποία τα 20 είναι πλήρως αυτόνομα, ενώ τα 6 διατηρούν ένα είδος ημιαυτονομίας. Σε κάθε ένα από αυτά υπάρχει αυτόνομη πολιτική ζωή, δικαστήρια, αστυνομία, εκπαίδευση κτλ. Οι θεσμοί πάνω στους οποίους βασίζεται είναι: (α) το Εθνικό Συμβούλιο (η μεγάλη Βουλή), στο οποίο εκπροσωπούνται όλοι οι πολίτες ισότιμα. Ο αριθμός των εδρών του περιορίστηκε στις 200, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει ένας βουλευτής ανά 35.000 περίπου εκλογείς. Κάθε καντόνι αποτελεί έναν εκλογικό τομέα και εκλέγει έναν τουλάχιστον εκπρόσωπο -η εκλογική θητεία του οποίου υπολογίζεται σε τέσσερα έτη. Τέλος, ένα μέρος των 3.000 κοινοτήτων της Ελβετίας ειδικά οι πόλεις, διαθέτουν ένα κοινοτικό κοινοβούλιο -συνήθως με λιγότερους από 50 βουλευτές. (β) Το Τοπικό Συμβούλιο (η μικρή Βουλή), στο οποίο εκπροσωπούνται όλα τα καντόνια -όπου το καθένα στέλνει δύο εκπροσώπους, ενώ τα «ημικαντόνια» από έναν. Τα μέλη του τοπικού συμβουλίου εκλέγονται με το ∆ίκαιο των καντονιών, ενώ η θητεία τους μπορεί (χωρίς όμως να είναι υποχρεωτικό) να είναι η ίδια με αυτήν του Εθνικού Συμβουλίου. Το «αξίωμα» του βουλευτή στην Ελβετία δεν θεωρείται βασική απασχόληση, με αποτέλεσμα, για να συντηρηθούν να είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται στο επάγγελμά τους. Παρά το ότι οι απαιτήσεις των κοινοβουλευτικών δραστηριοτήτων είναι πολύ μεγάλες, το πολιτικό όφελος για την κοινωνία είναι εξίσου σημαντικό. Στις αποφάσεις έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλοι οι πολίτες, όχι μόνο ελέγχοντας, αλλά και ασκώντας εξουσία. Εάν πάλι συγκεντρωθούν 100.000 υπογραφές, οι υπογράφοντες έχουν δικαίωμα να ζητήσουν δημοψήφισμα προκειμένου να αλλάξουν ακόμα και βασικά άρθρα του συντάγματος, να επικυρώσουν ή να ακυρώσουν νόμο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο ή ακόμα και να επιβάλουν.
Σκληρός εμφύλιος και συμβιβασμός
Η απόληξη αυτής της πολιτικής διαδικασίας δεν έγινε, ωστόσο, χωρίς
συγκρούσεις και «αναίμακτα». Η ελβετική κοινωνία διχάστηκε σοβαρά και έφτασε ακόμα και σε εμφύλια σύρραξη για να απαντήσει στα ζητήματα αυτά και να δημιουργήσει αυτού του τύπου τους θεσμούς. Πριν την οριστική απόφαση του 1848 και τη σύμφωνη γνώμη των τότε καντονιών να ιδρύσουν ένα ομοσπονδιακού τύπου κράτος στη βάση που περιγράφηκε, είχε προηγηθεί σκληρός εμφύλιος πόλεμος. Η οριστική θέσμιση στηρίχθηκε στο δίκαιο και στην πυγμή των νικητών του εμφυλίου πολέμου, αλλά και στη σοφία τους. Παρότι η ριζοσπαστική πλευρά θριάμβευσε στον εμφύλιο, σεβάστηκε τον ηττημένο καθολικισμό αυτοπεριορίζοντας το πολιτικό της όραμα για μια συγκεντρωτική, φιλελεύθερη, κοσμική και προτεσταντική Ελβετία. Παρά το γεγονός, όμως, ότι πρόκειται για θεσμούς στους οποίους η συμμετοχή των πολιτών έχει πολύ μεγάλη σημασία ως προς την τελική διαμόρφωση των αποφάσεων, πολλώ απέχει από τη μορφή της «πραγματικής» δημοκρατίας για δύο λόγους. Κυρίως, διότι η πολυπλοκότητα των οργάνων, δεν επιτρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις και πρωτοβουλίες ριζοσπαστικού χαρακτήρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε το ελβετικό Σύνταγμα, το οποίο υπέστη συνεχείς αναθεωρήσεις από το 1848 και μετά, αλλά όλες αυτές οι αλλαγές δεν επέτρεψαν την ταχεία εξέλιξή του. Σε όλες σχεδόν τις αποφάσεις, ακόμα και στις πιο κρίσιμες, επιλέγεται η μέση οδός, ο «συμβιβασμός» μεταξύ των πλευρών και των εξουσιών. Σε αυτό βοηθά η πολυπλοκότητα του συστήματος που δεν επιτρέπει ξεκάθαρες και οριστικές επιλογές. Ιδιαίτερα, όμως, υποβοηθά η πίεση που ασκούν τα κόμματα, οι επαγγελματικές ενώσεις, που παίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στη λειτουργία του συστήματος. Το δεύτερο σημείο αιχμής, και επομένως συζήτησης, σχετίζεται με τη σημασία και το ρόλο του οικονομικού συστήματος, του καπιταλιστικού, μέσα στο οποίο αυτό το πολιτικό σύστημα λειτουργεί. Η Ελβετία ποτέ δεν ήρθε σε σύγκρουση με αυτό, αντίθετα επέτρεψε να μετατραπεί η οικονομία της σε φορολογικό παράδεισο για τους απανταχού διαφυγόντες, και εξ αυτού θεωρείται «προπύργιο» του καπιταλισμού. Από όλα αυτά προκύπτει πως καπιταλισμός και ουσιαστική «άμεση δημοκρατία» δεν μπορούν ουσιαστικά ως κοινωνικά συστήματα, να συνυπάρξουν. Στάθης Κουτρουβίδης
“
Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014
31
ΘΕΩΡΙΑ
Το γαλλικό κράτος, με παράδοση ισχυρού συγκεντρωτισμού, έχει προχωρήσει σε κάποια βήματα, φροντίζοντας, όμως, να μην συνδέσει ιδιαίτερα τη διοικητική αποκέντρωση με τη δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο.
Τοπικά δημοψηφίσματα και δημοκρατία ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Σ
τη Γαλλία, τα πρώτα τοπικά δημοψηφίσματα οργανώθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα, χωρίς, όμως, το καθεστώς τους να έχει προσδιοριστεί από τις κρατικές αρχές. ∆ιάφοροι βουλευτές της εποχής, όπως οι Λανεσάν (1883) και Μακό (1890), κατέθεσαν νομοσχέδια για τη θεσμοθέτηση των σχετικών διαδικασιών. Απορρίφθηκαν όλα, με κύριο επιχείρημα τον κίνδυνο πρόκλησης αναρχίας. Βασικό κριτήριο της τοπικής διακυβέρνησης παρέμενε σταθερά η αρχή της αντιπροσωπευτικότητας. Μάλιστα, ο νόμος της 5ης Απριλίου 1884 θεσμοθέτησε την εκλογή των δημοτικών συμβουλίων. Οι κρατικοί θεσμοί είχαν πια τα θεμέλιά τους σε τοπικό επίπεδο. Μεταξύ 1880 και 1907, πραγματοποιήθηκαν γύρω στα 30 τοπικά δημοψηφίσματα, για ζητήματα όπως η χωροθέτηση της αγοράς, η κατασκευή στρατιωτικών εγκαταστάσεων, ο χωρισμός δήμων, η οργάνωση θρησκευτικών τελετών, αλλά και η τοπική φορολογία. Οι τοπικές αρχές ήθελαν τη γνώμη των δημοτών τους για διάφορα οικονομικά ζητήματα. Η κεντρική κυβέρνηση, όμως, άρχισε να εμποδίζει τέτοιες διαδικασίες. Στις 23 Μαρτίου 1889, το γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών κηρύσσει τα τοπικά δημοψηφίσματα παράνομα γιατί αντιβαίνουν στο αντιπροσωπευτικό σύστημα. Στις 27 Νοεμβρίου 1892, οι αρχές ακυρώνουν συμβουλευτικό δημοψήφισμα για την Εταιρεία Αερίου στο Παρίσι. Στη συνέχεια, το 1905 και το 1907, το Συμβούλιο του Κράτους ακυρώνει τις αποφάσεις των τοπικών αρχών που προέβλεπαν τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων. Μεταξύ 1907 και 1959, μόνο ένα τοπικό δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία, καθώς τα δημοψηφίσματα ήταν παράνομα. Τελικά, τα τοπικά δημοψηφίσματα επιτράπηκαν το 1971, αλλά μόνο για τις κοινότητες. Τη δεκαετία του 1990, σειρά νομοθετημάτων εισήγαγε την αρχή της «διαβούλευσης», χωρίς να τη διακρίνει από την έννοια του δημοψηφίσματος. Στην πραγματικότητα, ο όρος «τοπική διαβούλευση» προκρινόταν από τις αρχές, ώστε να αποφεύγεται η αντίφαση μεταξύ δημοψηφισμάτων και τοπικών αντιπροσωπευτικών συμβουλίων. Έτσι, νόμος του 1992 επέτρεψε τη διαβούλευση των «κατοίκων» για περιορισμένο αριθμό ζητημάτων. Τη δεκαετία του 1990, θεσμοθετούνται και άλλα συμβουλευτικά εργαλεία, όπως ο θεσμός των συμβουλίων πόλης, τα οποία, το 2002, γίνονται υποχρεωτικά για πόλεις άνω των 80.000 κατοίκων.
Πρώτη θεσμοθέτηση το 1995
Η έννοια της λαϊκής πρωτοβουλίας θεσμοθετείται για πρώτη φορά στις 4 Φεβρουαρίου 1995. Το 1/5 των εγγεγραμμένων μπορούν να ζητήσουν τοπική συμβουλευτική ψηφοφορία. Το τελευταίο βήμα για την εδραίωση των τοπικών δημοψηφισμάτων έγινε με τον νόμο περί αποκέντρωσης του 2003. Το αποτέλεσμα των τοπικών δημοψηφισμάτων γίνεται δεσμευτικό εάν συμμετάσχει το 50% των δημοτών με δικαίωμα ψήφου. Μολονότι το εργαλείο είναι νομικά δεσμευτικό, στην πράξη είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί τοπικό δημοψήφισμα, εάν το ζήτημα δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους κατοίκους της περιοχής. Αξίζει, επίσης, να προστεθεί ότι πολλά σχέδια που συνδέονται με την κατασκευή υποδομών (οδικοί άξονες, πυρηνικά εργοστάσια, κτλ.) θεωρούνται «έργα εθνικού ενδιαφέροντος» και δεν επιτρέπεται να τεθούν σε δημοψήφισμα. Όσον αφορά τη διαδικασία της ανάκλησης, στη Γαλλία το ζήτημα δεν αναφέρεται ούτε ως δυνατότητα στις πολιτικές εξαγγελίες. Η γαλλική πολιτική παράδοση απορρίπτει τη δυνατότητα ανατροπής της εκάστοτε εκλογικής ετυμηγορίας. Στην πραγματικότητα, οι δήμαρχοι ελέγχουν τους μηχανισμούς της τοπικής δημοκρατίας, σε σημείο που ορισμένοι ερευνητές έχουν αποκαλέσει τα τοπικά συστήματα εξουσίας στους γαλλικούς δήμους ως ένα είδος «δημοτικού προεδροκεντρισμού». Η κοινωνιολογία των τοπικών ελίτ στη Γαλλία δείχνει ότι η ανανέωση των τοπικών εκπροσώπων είναι πολύ περιορισμένη. Η κατάκτηση ενός δήμου αποτελεί το πρώτο σκαλοπάτι για εθνική πολιτική καριέρα. Στη Γαλλία, όταν διεξάγονται τοπικά δημοψηφίσματα, συνήθως πρόκειται για σφυγμομετρήσεις δημοφιλίας για τον εκάστοτε δήμαρχο. Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι τα τοπικά δημοψηφίσματα στη Γαλλία αποτελούν πολιτικό εργαλείο στα χέρια των δημάρχων. Μεταξύ 1995 και 1998, μόνο ένα τοπικό δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε ως αποτέλεσμα «λαϊκής πρωτοβουλίας». Μεταξύ 1995 και 2004, μόνο το 2,45% των τοπικών δημοψηφισμάτων προέκυψε ως αποτέλεσμα «λαϊκών πρωτοβουλιών». «Λαϊκές πρωτοβουλίες» σε εθνικό επίπεδο δεν προβλέπονται από το νόμο. Από το 1971 μέχρι το 2004, στη Γαλλία έγιναν 423 τοπικά δημοψηφίσματα (στη συντριπτική τους πλειοψηφία συμβουλευτικά). Η μεγαλύτερη κινητικότητα παρατηρείται στην περιοχή της Προβηγκίας. Από κάθε άποψη, πάντως, το
επίπεδο της δραστηριότητας είναι πολύ χαμηλό, μολονότι υπολογίζεται ότι περίπου το 5-10% των τοπικών δημοψηφισμάτων δεν καταγράφεται στις στατιστικές. Συνοψίζοντας, μπορεί κανείς να πει ότι, στη Γαλλία, η διαδικασία των τοπικών δημοψηφισμάτων ελέγχεται αυστηρά. Το γαλλικό κράτος, με παράδοση ισχυρού συγκεντρωτισμού, έχει προχωρήσει σε κάποια βήματα, φροντίζοντας, όμως, να μην συνδέσει ιδιαίτερα τη διοικητική αποκέντρωση με τη δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο. Γι’ αυτό και ο νόμος περί αποκέντρωσης (2003) θεσμοθετεί τα δεσμευτικά τοπικά δημοψηφίσματα, δυσκολεύοντας, ταυτόχρονα, τη διεξαγωγή τους.
Θεματολογία τοπικών δημοψηφισμάτων στη Γαλλία (1995-2004)
Κύρια ζητήματα
Αστικός σχεδιασμός ∆ημόσιες υποδομές
Θέματα κοινοτικής συμβίωσης
Παράνομα δημοψηφίσματα για κρατικά σχέδια
Ποσοστό
37,8%
20,55% 28,8%
12,77%
Το Σύνταγμα της ∆ημοκρατίας της Βαϊμάρης
Στη Γερμανία, η ιστορία της τοπικής αυτονομίας ξεκινά το 1808, όταν η Πρωσία εκχωρεί σε ορισμένες πόλεις το δικαίωμα να διαχειρίζονται οι ίδιες τις υποθέσεις τους. Στα τέλη του 19ου αιώνα, το δικαίωμα επεκτείνεται και σε άλλους δήμους. Όμως, το σύνταγμα της ∆ημοκρατίας της Βαϊμάρης ήταν αυτό που εισήγαγε τη χρήση κάποιων αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών, όπως η «λαϊκή πρωτοβουλία» και τα τοπικά δημοψηφίσματα, διατηρώντας, βέβαια, το ρυθμιστικό ρόλο του εθνικού κοινοβουλίου. Τα δημοψηφίσματα της ναζιστικής περιόδου δεν είχαν σχέση με τις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, καθώς επιβάλλονταν χωρίς καμία πολιτική συζήτηση. Έτσι, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σχεδόν το σύνολο των πολιτικών ελίτ διακρινόταν από «φοβία» για τα δημοψηφίσματα και το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα του 1949 δεν προέβλεπε σχετικές διαδικασίες, παρά μόνο για την αλλαγή στα εδαφικά όρια των ομόσπονδων κρατιδίων. Πρωτοπόρο στην εισαγωγή των τοπικών δημοψηφισμάτων υπήρξε το κρατίδιο της Βάδης-Βιρτεμβέργης (1956).
Στη συγκυρία της επανένωσης της Γερμανίας, το ζήτημα της άμεσης δημοκρατίας απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη σημασία και, έτσι, κατά τη δεκαετία του 1990, σχεδόν όλα τα ομόσπονδα κρατίδια, με εξαίρεση το Βερολίνο (2005), εισήγαγαν το θεσμό των τοπικών δημοψηφισμάτων. Σε κάποια κρατίδια, όπως το Αμβούργο, τα δημοψηφίσματα διευκολύνονται από τη νομοθεσία (αριθμός υπογραφών, απαρτία), σε άλλα παρεμποδίζονται. Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα της Βαυαρίας, της πρωταγωνίστριας των δημοψηφισμάτων (μεταξύ 1995 και 2002, τα 1260 από τα 2472 γερμανικά τοπικά δημοψηφίσματα έγιναν εκεί), όπου η ανάπτυξη των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών λειτουργεί ως αντίβαρο στην τοπική κυριαρχία των συντηρητικών και αρχίζει να πλησιάζει την παράδοση των γερμανόφωνων καντονιών της Ελβετίας. Κοντά στα δεσμευτικά τοπικά δημοψηφίσματα, ορισμένα ομόσπονδα κρατίδια θεσμοθέτησαν και τη διαδικασία ανάκλησης εκλεγμένων αξιωματούχων. Για παράδειγμα, στο Βραδεμβούργο, 7 στα 12 δημοψηφίσματα μεταξύ 1993 και 1998 κατέληξαν στην απομάκρυνση του εκλεγμένου δημάρχου. Το 1998, το τοπικό κοινοβούλιο ανέβασε την ελάχιστη απαρτία για την εγκυρότητα των διαδικασιών από το 20% στο 25%, ακριβώς για να αποφύγει τον πολλαπλασιασμό τέτοιων φαινομένων. Όλες οι παραπάνω αμεσοδημοκρατικές πρακτικές έχουν αναπτυχθεί κυρίως στη Βαυαρία, τη Βόρεια ΡηνανίαΒεστφαλία, την Έσση και το ΣλέσβιγκΧολστάιν, ενώ στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας οι σχετικές διαδικασίες τώρα αρχίζουν να απλώνουν τις ρίζες τους. Σε κάθε περίπτωση, στη Γερμανία, η αμεσοδημοκρατική εμπειρία σε τοπικό επίπεδο υποδηλώνει μια μεγάλη αλλαγή: οι αποφάσεις του αντιπροσωπευτικού συστήματος μπορούν να ανατραπούν στα ομόσπονδα κρατίδια και, επομένως, οι τοπικές ελίτ είναι υποχρεωμένες να λογοδοτούν περισσότερο και να συνεργάζονται με τους πολίτες, ανοίγοντας δυνατότητες και για τις αντιπροσωπευτικές δομές. Χάρης Λογοθέτης
Το κείμενο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μελέτη του Christophe Premat, «The growing use of referenda in local politics: a comparison of France and Germany», στο Comparative Local Politics, Revolution or Renovation? Reforming Local Politics in Europe, Vanden Broele Publishers, 2005.
“
Η οδός Αθηνάς είναι η καρδιά της Αθήνας. Και η Αθήνα είναι η καρδιά του έθνους. Γι’ αυτό και ό, τι υμνεί την Αθηνάς είναι εθνικό κι ελληνικό μαζί. Κι έτσι όπως έχει τ’ όνομα Θεάς η οδός αυτή και στην κορφή της την βλογάει ο Παρθενώνας, κανείς δεν της αμφισβητεί την εθνική αξία σ’ ολόκληρη τη χώρα. Ο δρόμος, η Αθηνάς, έχει πολλά οινομαγειρεία και πιο πολλά πορνεία, κινηματογράφους για κατ’ ιδίαν ερωτικήν απόλαυση, ξενοδοχεία σκοτεινά για άμεση ερωτική περίθαλψη - κάτι σαν πρώτων Βοηθειών, να πούμε, ερωτικών - χιλιάδες καφενεία για ημερήσια χαύνωση, το ∆ημαρχείο κι ένα γραφείο κηδειών αλλοτινών καιρών. Στο δρόμο αυτόν κυκλοφορούν εργατικοί, μικρέμποροι, αλήτες, πόρνες, τραβεστί, δημοσιογράφοι, επαρχιώτες μαστρωποί και χίλιοι δολοφόνοι. Αυτό περίπου είναι το σκηνικό.
Σημείωμα του Μάνου Χατζιδάκι στο έργο του «Οι Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς»
Μικρή μπαλάντα για την οδό Αθηνάς
Του Θωμά Τσαλαπάτη
Κ
ατοικούμε εκεί που κατοικεί το οικείο. Εκεί που οι χειρονομίες μας είναι μέρη της επίπλωσης, εκεί που ο όποιος διάκοσμος κουβαλά τις ανάμεσα εμπειρίες και η ανάμνηση απλώνει σαν σεντόνι πάνω στα γερασμένα έπιπλα. Κάθε μετακόμιση, μικρός θάνατος και μικρή γέννηση, νέα ανάσα σε στόμα παλιό, παλιός παλμός σε νέο σώμα.
Μετακόμιση στην ανάμνηση
Στην οδό Αθηνάς, λοιπόν, Βλαχάβα 11. Είμαστε πια κάτω απ’ την Ακρόπολη χτισμένοι. Μα το να μετακομίζεις στην Αθηνάς μοιάζει να μετακομίζεις στην ανάμνηση. Στο θολό Θυμάμαι, ανάμεσα σ’ ένα μισοσβησμένο γεγονός και ένα μισογραμμένο όνειρο. Μέσα στην πολυσημία της η Αθηνάς μοιάζει καταδικασμένη να θυμάται και ταυτόχρονα καταδικασμένη να κουβαλά πυκνωμένο το Τώρα σαν τα τσουβάλια με τους καρπούς που απλώνει στο σώμα της. Ευθεία τεντωμένη ανάμεσα στην Ακρόπολη και την Ομόνοια, η οδός διασχίζει τους αιώνες. Μπορείς λοιπόν να σταθείς περίπου στην μέση της, αγναντεύοντας το χρόνο, ανάμεσα σε κορναρίσματα και μπιτάκια ραδιοφώνων δίπλα στην ελάχιστη εκκλησία της Αγίας Κυριακής (χτισμένη κάπου στην τουρκοκρατία, ελάχιστα μεγαλύτερη από τα εκκλησάκια των ατυχημάτων στους δρόμους) να κοιτάξεις μέχρι την (πρώην καθολική) εκκλησία στο Μοναστηράκι και πιο πάνω το τζαμί του βοεβόδα Τζισταράκη. Ακόμα ψηλότερα, ο βράχος της Ακρόπολης μορφή ακλόνητη στον χρόνο χαζεύει την πλατεία Ομονοίας να αλλάζει ξανά και ξανά όψη, σε μια πλαστική εγχείρηση που ποτέ δεν λέει να πετύχει. Θα κλάψει ο Παρθενώνας η Ομόνοια θα βραχεί. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την Ιστορία της Οδού Αθηνάς, για το δημοτικό θέατρο που κατεδαφίστηκε, για τα λουτρά, για τους αραμπάδες και τα καρότσια των προσφύγων απ την Μικρά Ασία, για τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Σάουμπερτ. Μα κάποιες φορές η ιστορία μιλά καλύτερα όταν
σιωπά. Ακόμα και η περιγραφή του Μάνου Χατζιδάκι μοιάζει να περνά στην ιστορία. Η οδός Αθηνάς υπήρξε οδός της αμαρτίας (θυμάσαι ρε μάνα, που ήμουν μικρός και μου έδειχνες την ταμπέλα του ξενοδοχείου ‘’Η λεβεντογεννήτρα Κρήτη’’ σε κάποια βόλτα πρωινή;) και αργότερα οδός της μικροαστικής ευημερίας των μικροπροϊόντων. Η οδός είναι ένας κόμπος από μυρωδιές. Μπαχαρικά και αλλαντικά, η μυρωδιά του νεκρού αίματος έξω από την αγορά, ο αλατισμένος αέρας πάνω απ τους παστωμένους μπακαλιάρους. Εργαλεία, αυγά, τοπικά προϊόντα, λουκέτα και μπρελόκ, τα βρεγμένα πατώματα της αγοράς και τα εικοσιτετράωρα μαγειρεία, σαλάμια, γκλίτσες. Μικρογεωγραφία και εξοπλισμός καθημερινότητας. Πωλητές οπωροκηπευτικών, πωλητές ψαριών, πωλητές ιδανικών στιγμών.
Οδός της κρίσης
Σήμερα, η οδός Αθηνάς μοιάζει να μετατρέπεται σε οδό της κρίσης, με τα μαγαζιά της να χαροπαλεύουν μέσα στην ύφεση, τον εξευγενισμό (gentrification) της Μπιενάλε να απλώνει καθαρότητα , τους καβαλάρηδες της ∆ΙΑΣ να καλπάζουν. Στο σταθμό του μετρό, το υπνωτήριο των αστέγων σε μια σχάρα πάνω απ τον γκρεμό του ανοίγματος προσπαθώντας να αγκαλιάσουν τη ζέστη του εξαερισμού. Μετανάστες πηγαίνουν και έρχονται (ένοχοι κριθήκαμε και ξένοι/για την χώρα, για την οικουμένη), με την οδό να φιλοξενεί συχνά κηλίδες ρατσιστικού μίσους κάτω απ ένα αερόστατο γεμάτο αίμα. Ναι, συχνά οι δρόμοι γύρω απ την αγορά μυρίζουν αίμα. Περνώντας απ την Αθηνάς, μην ξεχάσεις να θαυμάσεις την πλατεία Κοτζιά και να ψάξεις κάπου να κάτσεις. Κάτω απ τα επιβλητικά νεοκλασικά και τους φωτισμούς, δίπλα στα περίκλειστα αρχαία, ανάμεσα στην Εθνική
τράπεζα και το δημαρχείο (εκεί έχει στήσει τον θρόνο του ο νόμιμος κύριος Καμίνης, αλήθεια σου λέω!). ∆εν θα βρεις πουθενά παγκάκι, κάγκελο ή πεζούλι. Γιατί η πλατεία είναι όμορφη σαν άγαλμα και ψυχρή σαν μάρμαρο, σύμβολο του πως αντιλαμβάνονται οι αρχές το δημόσιο χώρο. Σαν πέρασμα, σαν διάδρομό, σαν σκηνικό που πλαισιώνει μια ζωή όλο βιασύνη, σπρώξιμο και ταχυκαρδία. Η μόνη χρήση του είναι το βάδισμα, άντε και ένα βιαστικό κοίταγμα ανάμεσα στα βήματα. Έτσι, μαζί με βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς, μετακομίσαμε και μεις στην Οδό, διαβάτες των γκρεμισμένων μητροπόλεων, κάτω απ τους ουρανούς μιας ημέρας πληγωμένης. Ψάχνοντας στην Οδό Αθηνάς κάπου ανάμεσα στις φωνές των μικροπωλητών, τους κρεμασμένους παστουρμάδες και τα κορναρίσματα, την Μαριάνθη των Ανέμων. Αλλά όπως πάντα και άσχετα από την έκβαση της αναζήτησης μας: «Ξανάρχεται ο Χειμώνας, η πόλη θα χαθεί Θα γύρει ο Παρθενώνας και θ’ αποκοιμηθεί» http://tsalapatis.blogspot.gr/
Υ.Γ.: Oι προτάσεις σε πλάγια είναι παρμένες από τις ‘’Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς’’ του Μάνου Χατζιδάκι, σε στίχους Αγαθής ∆ημητρούκα, Άρη ∆αβαράκη και του συνθέτη.