Κυριακή 2-11-2014 by epohi

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

3341

ΑΠ’ ΤΑ ΘΡΑΣΙΜΙΑ ΘΑ ΤΗΝ ΒΡΕΙΣ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2014 • Αρ. φ. 1223 • 2 €

Θ. Μιχόπουλος: Τυχοδιωκτικά παιχνίδια

Η Περιφέρεια Αττικής στο μικροσκόπιο

Στον Παπούλια ο Σαμαράς, με φόντο χρέος και ΑΟΖ. σελ. 3

Τι έγινε με πλημμύρες, προϋπολογισμό και καθαριότητα

...

Τ. Μαστρογιαννόπουλος: Υπάρχειο Σχέδιο Β΄;

Τι θα γίνει στην περίπτωση μιας αριστερής κυβέρνησης; σελ. 10

Γράφουν και μιλούν: Α. Σαπουνά, Ι. Τσούπρα, ∆. Αναγνωστάκης, Θ. Λέκκας και B. Πισσίας Ρεπορτάζ: Τζ. Αλιπράντη σελ. 16, 17

...

Γ. Βελεγράκης: Ο «περιβαλλοντισμός» των αγορών Να μπουν οι βάσεις για ένα διαφορετικό τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης. σελ. 20

...

Μ. Μπαρσέφσκι - Μ. Υδραίος: Να αποφευχθεί το ναυάγιο των συνομιλιών Απαιτείται σύνεση, ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. σελ. 8

Βραζιλία: Ίσως η τελευταία ευκαιρία της αριστεράς

Ανταπόκριση του Κρίτωνα Ηλιόπουλου από το Σάο Πάολο για τη νέα νίκη της Ντίλμα Ρούσεφ. σελ. 11

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΑΜΑΡΑ - ΠΑΠΟΥΛΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ

Ζητούν συναίνεση στην αποτυχία Τη λύση διεξόδου θα παρουσιάσει ο Αλ. Τσίπρας

Ε. Φορέντζα: Στόχος να ενοποιηθούν οι αγώνες

Ως ένα από τα τελευταία χαρτιά του κ. Σαμαρά ερμηνευόταν η κίνησή του να επισκεφτεί τον πρόεδρο της ∆ημοκρατίας αύριο ∆ευτέρα και μέσω αυτής, ως εικάζεται, να επιδιώξει να πιεστεί ο ΣΥΡΙΖΑ ως δήθεν αρνητής της αναγκαίας συναίνεσης. Πρόκειται για μια περισσότερο επικοινωνιακή πρωτοβουλία, παρά μια παρέμβαση που αναζητεί λύση για τα αδιέξοδα που έχουν συσσωρευθεί. Ο Αλ. Τσίπρας, αντίθετα, από την πλευρά του, θα επιχειρηματολογήσει ότι μήτρα των μεγάλων αδιεξόδων που ζει η χώρα είναι η πολιτική που υλοποιείται από το 2010, καθ’ υπαγόρευση της τρόικας και τη συμφωνία ΠΑΣΟΚ και Ν∆. Επομένως, αρχή της λύσης και άρσης του αδιεξόδου είναι η ανατροπή αυτής της πολιτικής. Κανείς δεν δικαιούται να

Συνέντευξη με την ιταλίδα ευρωβουλευτή της “Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα”. σελ. 14

...

Μ. Ρένεσης: Ένα βήμα μπρος, δύο πίσω

Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στην Ουκρανία και η πολιτική κρίση στη χώρα. σελ. 13

Ένας ιδιότυπος διάλογος

Ο Φιντέλ Κάστρο σχολιάζει άρθρο των “New York Times”. σελ. 12

Γιατί ο κ. Φορτσάκης θέλει να «τσακιστούμε έξω»; Της Κωνσταντίνας Τσουκαλά Σταθάκη*

ο βασικό επιχείρημα όλων όσοι τάσσονται υπέρ του νόμου ∆ιαμαντοπούλου Αρβανιτόπουλου, των νέων οργανισμών και εκ του αποτελέσματος με το νέο-ιδρυθέν «καθεστώς» Φορτσάκη, είναι ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο πρέπει να «να ανταποκριθεί στα ευρωπαϊκά πρότυπα, να σταματήσει να είναι ένα μπάχαλο». Όμως το μεγάλο ερώτημα που δημιουργούν αυτές οι δηλώσεις είναι: Αφού ακαδημαϊκά, τα ιδρύματα μας κατατάσσονται πολύ ψηλά στις λίστες αξιολογήσεων και πρωτοβουλίες φοιτητών κατακτούν σημαντικές διακρίσεις σε διεΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

N. Τσόμσκι: Η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ μετατοπίζεται

τρομοκρατεί το λαό αποκόπτωντάς τον από τη δυνατότητά του, μέσω της ετυμηγορίας του, να ορίσει τους όρους διεξόδου και τις πολιτικές δυνάμεις που θα αναλάβουν αυτή την ευθύνη. Ως μέτρο ειλικρίνειας αυτής της επιλογής της Ν∆ θα πρέπει να θεωρηθεί η τοποθέτηση του ίδιου του πρωθυπουργού στη γιορτή για τα 40 χρόνια της ΟΝΝΕ∆, που αναφερόμενος σε νέους ανθρώπους χρησιμοποίησε όρους που μάλλον δεν έχει χρησιμοποιήσει άλλος πρωθυπουργός, ως τώρα, της χώρας [«Λίγα θρασίμια που ούτε η οικογένειά τους τους έδωσε αγωγή, ούτε η πολιτεία φρόντισε να τους διδάξει το πρώτο μάθημα δημοκρατίας: να σέβεσαι τους νόμους»]. •

Τα στρες τεστ δεν είπαν την αλήθεια

M. Μπόλαρη: Να επιμείνουμε στα ταξικά μας χαρακτηριστικά

σελ 30, 31

σελ 9

ΠΡΟ∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

E. Μπιτσάκης: Οι “παράξενες θεωρίες” στον κόσμο της Φυσικής

σελ 23

Ο οικονομολόγος Γιάννης Βαρουφάκης μιλά για το προσδιορισμένο αποτέλεσμα του ελέγχου των ελληνικών τραπεζών, επισημαίνοντας ότι μια πολιτική έξοδος δεν μπορεί να σχεδιαστεί πάνω σε μια ψευδή πραγματικότητα. σελ. 7

ΘΕΜΑΤΑ

Γιατί ο κ. Φορτσάκης θέλει να «τσακιστούμε έξω»; ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

θνείς οργανισμούς, τι είναι αυτό που είναι τόσο απαραίτητο να αλλάξει; Η μόνη ειδοποιός διαφορά από τα «καλά» ευρωπαϊκού κύρους πανεπιστήμια αποτελεί ένα δομικό -μέχρι τώρα- στοιχείο τους, αυτό της ιδιαίτερης σχέσης που έχουν με την κοινωνία. Από εκεί που ο μαθητής πλήρως εντατικοποιημένος, αφοσιωμένος στις πανελλήνιες τελειώνει στο σχολείο έτοιμος να περάσει σε μια σχολή για να ακολουθήσει το μονοπάτι του ατομισμού και της εξειδίκευσης, του ανοίγεται η ευκαιρία να μάθει τι σημαίνει συλλογικός αγώνας, συμμετοχή, αντίσταση και αλληλεγγύη. Το ελληνικό παράδοξο, λοιπόν, είναι ότι στο πανεπιστήμιο το αποτύπωμα που άφησαν οι αγώνες με σημείο εκκίνησης τα χρόνια της δικτατορίας μέχρι και το φοιτητικό κίνημα για το άρθρο 16, παραμένει ανεξίτηλο. Οι φοιτητικοί σύλλογοι, συνεπώς, εκφέρουν λόγο μέσω των γενικών τους συνελεύσεων, αντιδρούν και γίνονται κομμάτι της κοινωνίας που αγωνίζεται. Το άσυλο δεν αποτελεί απλά «άσυλο ιδεών» (έννοια που θα έπρεπε να προβληματίζει, καθώς η ελεύθερη διακίνηση ιδεών είναι αυτονόητη. Όχι;) αλλά προστατεύει ανθρώπους που αγωνίζονται για τη ζωή και την αξιοπρέπεια τους όπως πριν 3,5 χρόνια με την απεργία πείνας των 300 μεταναστών εργατών. Και οι διοικητικοί, δηλαδή η κινητήριος δύναμή του, δεν είναι απλοί υπάλληλοι αλλά οργανικό κομμάτι, όπως οι φοιτητές και οι καθηγητές. Έτσι, το πανεπιστήμιο με βάση και τους θεσμούς του αυτοδιοίκητου και της συνδιοίκησης, δεν αποτελούσε ποτέ ένα από τα πεδία στο οποίο είχε τον πρώτο λόγο η εκάστοτε κυβέρνηση. Προφανώς, ειδικά τα τελευταία χρόνια της κοινωνικής καταστροφής, το γεγονός αυτό γινόταν ολοένα και πιο ενοχλητικό για την απόλυτη εφαρμογή του «ησυχία, τάξη και ασφάλεια». Απόδειξη αποτελεί ότι έχουν ψηφίσει πέντε διαφορετικούς εκπαιδευτικούς νόμους, μέσα σε τρία χρόνια. Στόχος όλων αυτών είναι η μετατροπή του πανεπιστημίου τόσο σε εταιρία με εμπόΞεχνάνε όμως οι ρευμα τη γνώση και πελάτες τους φοιτητές, όσο και σε εργοφορτσάκηδες, τα στάσιο με την παρεχόμενη γνώφερέφωνα των ση υποχείριο της αγοράς, τους φοιτητές μελλοντικούς εργαζόΜΜΕ και όλο το μενους σε καθεστώς επισφάλειας και την έρευνα υπηρέτη κυβερνητικό επιστις επιχειρήσεις. Και η εφαρτελείο ότι είναι ε- μογή τους θα επιβλέπεται από το αυταρχικό συμβούλιο ιδρύμαπικίνδυνο άθλημα τος, μέλη του οποίου είναι μάνατζερς και εξωπανεπιστημιανα παίζεις με τις Αλλά προφανώς ολόκληρη ζωές των ανθρώ- κοί. η πανεπιστημιακή κοινότητα αντιστάθηκε σε αυτή τη βίαιη μεπων. Γιατί είμαστε τα στροφή του. η γενιά που δεν έΟλόκληρη εκτός από όσους σκονταν σε εντεταλμένη υπηχει εργασία, δεν έ- βρί ρεσία, όπως ο περιβόητος πια κ. χει δικαιώματα και Φορτσάκης. Ο κύριος Φορτσάκης, λοιπόν, ο οποίος την προηδεν θέλουν να έχει γούμενη περίοδο ήταν ο πρόεδρος του τμήματος της Νομικής, ούτε αξιοπρεπείς είχε τοποθετηθεί υπέρ των απολύσεων των διοικητικών υπαλσπουδές. λήλων και την είσοδο τόσο των εργολαβιών όσο και των νέων σχέσεων εργασίας (voucher) στο Πανεπιστήμιο. Ο ίδιος είναι πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της ΝΕΡΙΤ (ξέρει δηλαδή καλά να διαλύει ένα δημόσιο θεσμό και είναι πρόθυμος να το κάνει), έχει ιδιωτική εταιρία (γνώστης ισολογισμών) η οποία έχει αναλάβει την «αξιοποίηση» του ελληνικού (να αξιοποιήσει και τα ακίνητα του ΕΚΠΑ λοιπόν). Ο άνθρωπος, ο οποίος σωματοποιεί τα σχέδια των κυρίαρχων για το πανεπιστήμιο, αποκαλεί τους φοιτητές και τις αποφάσεις τους «παράνομες», απαιτεί την αποχώρηση αυτών και των διοικητών και καταγγέλλει «αντιδημοκρατικές ενέργειες» (sic). Αντί, λοιπόν, να συζητάμε για την αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης, τις δωρεάν μεταφορές και σίτιση, τον πολλαπλασιασμό των εστιών, τη διεύρυνση των γνωστικών αντικειμένων, τη δημιουργία ενός πανεπιστημίου με γνώμονα τις ανάγκες όσων ζουν και εργάζονται σε αυτό αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ξεχνάνε όμως οι φορτσάκηδες, τα φερέφωνα των ΜΜΕ και όλο το κυβερνητικό επιτελείο ότι είναι επικίνδυνο άθλημα να παίζεις με τις ζωές των ανθρώπων. Γιατί είμαστε η γενιά που δεν έχει εργασία, δεν έχει δικαιώματα και δεν θέλουν να έχει ούτε αξιοπρεπείς σπουδές. Οπότε, ο αγώνας που θα δώσει για να έχει ξανά το προνόμιο να ονειρεύεται το μέλλον της είναι αυτός της συνολικής ανατροπής, ο οποίος δεν θα συγχωρέσει όσους της το στέρησαν. Και δεν θα είναι ούτε ένας αγώνας αθώος ούτε και παράνομος. Θα είναι απλά δίκαιος.

“

* Φοιτήτρια Νομικής Σχολής Αθηνών

Μάρω ∆ούκα: Έλα να πούμε ψέματα

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Μια βιβλιοπαρουσίαση που αγκάλιασε όλο το έργο της συγγραφέα

ε αφορμή την ολοκλήρωση της τριλογίας «Στις γραμμές του μύθου και της ιστορίας» η Μάρω ∆ούκα παρουσίασε την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου, στον Ιανό, το τελευταίο της βιβλίο Έλα να πούμε ψέματα των εκδόσεων Πατάκη. Καθώς συμπληρώνονται όμως και σαράντα χρόνια από το πρώτο της βιβλίο, την Πηγάδα, όπως είπε η Μικέλα Χαρτουλάρη που συνομίλησε μαζί της, η συζήτηση αγκάλιασε όλο το έργο της ∆ούκα.

Τα Χανιά ως λογοτεχνική περσόνα

Όπως λέει η ίδια η συγγραφέας, τα Χανιά πάντα τα κουβαλάει μέσα της ακόμα και όταν χρειαζόταν να περιγράψει μιαν άλλη πόλη, το σημείο αναφορά της ήταν πάντα τα Χανιά, από κει πάντα ξεκινούσε κι εκεί επέστρεψε όταν αισθάνθηκε ώριμη ότι μπορούσε να γράψει γι’ αυτά. ∆εν ήθελε όμως μια ιστορία που να εκτυλίσσεται στα Χανιά, ήθελε η ίδια η πόλη να λειτουργεί ως λογοτεχνική περσόνα, να είναι η ζώσα δύναμη, με τα πάθη και τα θραύσματα, την πίκρα και τη χαρά της. Το πρώτο βιβλίο Αθώοι και φταίχτες καταπιάνεται με το σχεδόν άγνωστο θέμα των Τουρκοκρητικών και της αποχώρησης τους από τα Χανιά, στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληθυσμών, ένα σχέδιο που στην εκπόνησή του μεγάλο ρόλο έπαιξε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και που, στο ευρύτερο κοινό, έγινε γνωστό πριν από δύο χρόνια στο δεύτερο μέρος του θαυμάσιου ντοκιμαντέρ για τη Σμύρνη Από τις δύο πλευρές του Αιγαίου της Μαρίας Ηλιού. Όπως έχει επαναλάβει και σε συνεντεύξεις της η Μάρω ∆ούκα, αυτήν την ιστορία δεν μπορούσε να την αφηγηθεί μόνη της, να γυρίζει η ίδια και να μιλά για τα Χανιά, έπρεπε να οπλιστεί με τη διεισδυτικότητα της νοσταλγίας ενός ξεριζωμένου, αυτού που έχει χάσει αυτήν την πατρίδα, αυτά τα δρομάκια για πάντα. Στο δεύτερο βιβλίο πρωταγωνιστούν τα κατοχικά Χανιά, η γερμανική κατοχή που παρατάθηκε μέχρι τον Ιούνιο του 1945. Εκεί βλέπουμε ανάγλυφα τη συμπαιγνία των Γερμανών με του Βρετανούς οι οποίοι είχαν αναθέσει στους Γερμανούς την τάξη στην πόλη. Η βαθύτερη αιτία για να γράψει το βιβλίο Έλα να πούμε ψέματα, που ολοκληρώνει την τριλογία, ήταν ο εμφύλιος στην Κρήτη, που ακόμη και σήμερα πολλοί αρνούνται ότι υπήρξε, και μέσα από αυτό ν’ αφηγηθεί τη μοίρα του αριστερού, τον τρόπο που αυτός σήκωσε την ιδεολογία του, κυνηγήθηκε, φυλακίστηκε, εξορίστηκε και δεν πρόδωσε, αλλά διώχτηκε ακόμα και από τους συντρόφους του. Ο Αρίφ Καουρζαντέ, ο διανοούμενος ευρωπαϊστής, του πρώτου βιβλίου, η Βιργινία στο Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ, η Ελεονόρα και ο δίδυμος αδελφός της Πανάρης, η Αναστασία και ο γιος της Ιδομενέας του τελευταίου, αφηγητές/αφηγημένοι ξεκινούν από το παρόν, μέσα από το οποίο βρίσκουν τις διόδους για να συνομιλήσουν με το παρελθόν. Όπως επισημαίνει η Μικέλα Χαρτουλάρη, τα λογοτεχνικά πρόσωπα του κάθε βιβλίου της τριλογίας τα συναντάμε και σε άλλα, σε δεύτερους ρόλους. Για παράδειγμα τον Πανάρη του Έλα να πούμε ψέματα στην Αρχαία σκουριά. Για την ∆ούκα, όλα αυτά τα πρόσωπα αποτελούν ένα σύμπαν μέσα της που η ίδια καλείται να υπηρετεί. Η ίδια έχει ανάγκη να επινοεί νέους χαρακτήρες, να τους προκαλεί και ταυτόχρονα να προ-

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

καλεί τον εαυτό της να συνομιλήσει με πρόσωπα που ήδη γνωρίζουμε όπως την Ελεονόρα που τη βρίσκουμε και στην Πλωτή πόλη. Με την επανέκδοση έντεκα βιβλίων της από τις εκδόσεις Πατάκη της είχε την ευκαιρία να διαπιστώσει ότι, από την Αρχαία σκουριά μέχρι σήμερα, τα ίδια πρόσωπα, από βιβλίο σε βιβλίο, συναντώνται με τα επινοημένα. Ελεονόρα για παράδειγμα ήταν το όνομα της κόρης του Μαρξ. Ο Πανάρης είναι ένας από τους ήρωες της Κρήτης. Όπως σημειώνει η Μάρω ∆ούκα στο Έλα να πούμε ψέματα, όταν οι μυθιστορηματικοί ήρωες διασταυρώνονται με πρόσωπα για τα οποία έχει μιλήσει η Ιστορία, αναπόφευκτα το φανταστικό συμπλέκεται με το πραγματικό. Όπως επισήμανε και στην παρουσίαση, δεν θέλει, όμως, να γράφει συμβατικά ιστορικά μυθιστορήματα όπου πάνω στον καμβά μιας εποχής θα επινοεί και θα κεντά κάποια πρόσωπα αλλά, αντίστροφα, να είναι οι χαρακτήρες, που με τους εσωτερικούς μονολόγους και τις διαφορετικές οπτικές γωνίες θα αφηγούνται την ιστορία.

Η Αριστερά ως εργαλείο

Ο Μπακούνιν, ο Μαρξ, ο Βλαντάς, ο Ζαχαριάδης, μεταξύ άλλων, συναντώνται με τα λογοτεχνικά πρόσωπα, τους αντιήρωες, κυρίως με τους ανώνυμους αγωνιστές. Στη δική της συνείδηση, ο ανώνυμος μέσος αριστερός, που δεν του αναγνωρίστηκε τίποτα, είναι αυτός που έχει συντηρήσει την ηθική υπεροχή της αριστεράς από την Κατοχή και μετά. Η ίδια κάνει σαφή διάκριση από την ηγεσία. Κλείνοντας την παρουσίαση λέει: «Η αριστερά δεν υπήρξε μόνο πηγή έμπνευσης για το έργο μου και τρόπος ζωής, αλλά μου πρόσφερε, ακόμα κι αν ακούγεται μικροαστικό, ένα εργαλείο να βλέπω κάτω από τις λέξεις, πίσω από την εικόνα. Αν με ρωτήσετε γιατί γράφω, πιστεύω ότι, από βιβλίο σε βιβλίο, γίνομαι καλύτερος άνθρωπος. Ότι μέσα από την αριστερά, έγινα καλύτερος άνθρωπος, ότι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, ότι το πρόβλημα του διπλανού μας είναι δικό μας πρόβλημα, ότι, αν θέλουμε ν’ αλλάξουμε τον κόσμο προς το καλύτερο, πρέπει κι εμείς να προσπαθούμε καθημερινά ν’ αλλάζουμε προς το καλύτερο, να βελτιωνόμαστε. Αισθάνομαι ότι αντιλαμβάνομαι με συμπόνια τον άνθρωπο ακριβώς επειδή ο οπλισμός μου είναι αριστερός κι αυτό κέρδισα από τον Μαρξ. Είμαι πεισμένη ότι μέσα από αυτόν τον δρόμο πρέπει να αναζητήσουμε νέες διαδρομές, άλλο βηματισμό, άλλη ματιά».

“

Σοφία Ξυγκάκη

Αν με ρωτήσετε γιατί γράφω, πιστεύω ότι, από βιβλίο σε βιβλίο, γίνομαι καλύτερος άνθρωπος. Ότι μέσα από την αριστερά, έγινα καλύτερος άνθρωπος, ότι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, ότι το πρόβλημα του διπλανού μας είναι δικό μας πρόβλημα.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ο σώζων εαυτόν σωθείτω

Του ΑΛΤΑΝ από τη ΒΑΒΕΛ

επιτάχυνση των πολιτικών εξελίξεων, κάτω από τα αδιέξοδα της πολιτικής λιτότητας, οδηγεί και σε κινήσεις προσωπικής διάσωσης. Έτσι βλέπουμε τον Ν. ∆ένδια να μετακινείται στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας προκειμένου να διασωθεί από τις δύσκολες και με σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις αποφάσεις του υπουργείου Ανάπτυξης που έχουν και εκλογικό κόστος –σημαντικό ρόλο, βέβαια, έπαιξε και το γεγονός ότι υπήρχε και πρόβλημα συνεργασίας με τον Γκ. Χαρδούβελη. Ακόμα ο Ν. Μηταράκης εγκαταλείπει την «αφιλόξενη» Α΄ Αθήνας για την περιφέρεια της Χίου, ενώ ο Κυρ. Μητσοτάκης, σε ρόλο Αδ. Γεωργιάδη, ανακαλύπτει 5.260 δημοσίους υπαλλήλους που έχουν αποστείλει 1,5 δισ. ευρώ στο εξωτερικό χωρίς, βέβαια, να μπορεί και να διαβεβαίωση ότι αυτά τα χρήματα έχουν βγει παράνομα από τη χώρα… Νέα «σατανική» σύμπτωση: οι προς απόλυση δημόσιοι υπάλληλοι είναι 5.500, όσοι και οι «επίορκοι» 5.260! Στη θέση του Ν. ∆ένδια, πάντως, τοποθετήθηκε ο βουλευτής Τρικάλων Κώστας Σκρέκας, που δεν αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα σε Μαξίμου και Γκ. Χαρδούβελη. Οι παλιοί, βέβαια, της Ν∆, διαμαρτύρονται ότι χάλασε η επετηρίδα!

Επικίνδυνα παιχνίδια με φόντο χρέος και ΑΟΖ

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΑΜΑΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΛΙΜΑΤΟΣ «ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗΣ»

σύμπτωση είναι, τουλάχιστον, σατανική. Ωστόσο, οι πολιτικές εξελίξεις είναι τόσο πυκνές που όλα μπορούν να «εξηγηθούν». Αύριο, ∆ευτέρα, ο Κ. Παπούλιας θα δεχθεί διαδοχικά τους Αντ. Σαμαρά [17:30] και Αλ. Τσίπρα [14:45] με γνωστά, σε γενικές γραμμές, τα ζητήματα που θα συζητηθούν -η αρχική ώρα της συνάντησης με τον Αντ. Σαμαρά ήταν στις 13:00 για να αλλάξει προκειμένου να μιλήσει μετά τον Αλ. Τσίπρα!... ∆εν αποκλείεται, μάλιστα, ο Αντ. Σαμαράς να ζητήσει τη σύγκλιση των πολιτικών αρχηγών, υπό τον Πρόεδρο της ∆ημοκρατίας προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα εθνικά θέματα –από τις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο μέχρι το χρέος και την… τρόικα! Ο Αντ. Σαμαράς θα προσέλθει στο Προεδρικό με στόχο την δημιουργία κλίματος «εθνικής συναίνεσης». Και θα αναφερθεί στην πρωτοβουλία του για την [ευκαιριακή...] συμμαχία με Αίγυπτο και Ισραήλ. Σε κάθε περίπτωση όλα είναι ρευστά, ιδιαίτερα στα της τρόικας, με το Μαξίμου να παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις και να προσπαθεί επικοινωνιακά να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα -δεν διαφαίνεται πολιτικό ξέφωτο.

Παρακλήσεις…

Η συγκυβέρνηση δεν έχει, πλέον, και πολλά περιθώρια ελιγμών. Η τρόικα αρνείται κάθε «διευκόλυνση» συνδέοντας, μάλιστα, την επιστροφή της με την ταχύτητα που θα παρουσιάσει η Αθήνα το «πλήρες σύνολο των προτάσεων πολιτικής» [full set policy proposals] που της έχουν ζητηθεί –δηλώσεις του εκπροσώπου του ∆ΝΤ Τζέρι Ράις. Επιλογή που επανέλαβε, την Παρασκευή, και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Σ. Ο’ Κόνορ «Βρισκόμαστε σε επικοινωνία με τις ελληνικές αρχές και αυτήν τη στιγμή δεν μπορώ να σχολιάσω. Την ερχόμενη εβδομάδα ενδέχεται να υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες», δήλωσε ο κ. Ο’ Κόνορ κληθείς να σχολιάσει σε ποιο σημείο βρίσκονται οι διαβουλεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση. Με τον τρόπο του διαμήνυσε στην ελληνική κυβέρνηση ότι αν δεν πάρει τη σχετική πρωτοβουλία για την υλοποίηση όλων των μέτρων, η τρόικα δεν θα έρθει στην Αθήνα. Μια μέρα νωρίτερα, το Βερολίνο «άδειαζε», μέσω του Bloomberg, την ελληνική κυβέρνηση –και τον Γκ. Χαρδούβελη, ειδικότερα- ότι έχει υπάρξει συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας -«Απορρί-

πτουμε τις αναφορές σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης ότι η Γερμανία και η Ελλάδα κατέληξαν σε συμφωνία χθες, για περαιτέρω στήριξη προς την Ελλάδα μετά το τέλος του προγράμματος διάσωσης», ανέφερε ο Φρανκ Πολ Βέμπερ, εκπρόσωπος του γερμανού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε. «Άδειασμα» που προσπάθησε να δικαιολογήσει ο Γκ. Χαρδούβελης, αλλά και να στριμώξει τον ΣυΡιζΑ, λέγοντας [συνέδριο Capital + Vision] ότι «η χώρα δεν θα βρεθεί από την «κόλαση» στον «παράδεισο», από τη μια μέρα στην άλλη, χωρίς προσπάθεια. ∆εν μπορούμε», τόνισε, «να καλλιεργούμε ανεδαφικές προσδοκίες για την ικανοποίηση πάσης φύσεως αιτημάτων».

Και… αναδρομικό μισθολόγιο!

Οι Γερμανοί επιμένουν να υλοποιηθούν τα συμφωνηθέντα, όπως το ενιαίο μισθολόγιο, οι απολύσεις 5.500 δημοσίων υπαλλήλων μέχρι το τέλος του 2014, η πλήρης απελευθέρωση των απολύσεων [ομαδικές], η αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου καθώς και το ασφαλιστικό. Μ’ αυτή την ατζέντα η κυβέρνηση γνωρίζει ότι δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία και ζητά «διευκολύνσεις». Όπως, για παράδειγμα, το νέο ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων που ζητά να το ψηφίσει το Μάρτιο, μετά, δηλαδή, την όποια προσπάθεια για εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας, και να έχει αναδρομική ισχύ, από 1η Ιανουαρίου του 2015! Ανάλογες «παρακλήσεις» γίνονται για

μια σειρά θέματα με δικαιολογία την τραγική κατάσταση της κοινωνίας [φτωχό ένα στα δύο ελληνόπουλα, σύμφωνα με την Unicef - 14 δισ. ευρώ έχασαν από το εισόδημά τους μέσα στο 2013 τα ελληνικά νοικοκυριά, 48,4 δισ. από το 2009 μέχρι το τέλος του 2013], αλλά και την κατάσταση στο εσωτερικό του ΠαΣοΚ που η δεξαμενή ψηφοφόρων αποτελείται κυρίως από δημοσίους υπαλλήλους. Πληροφορίες, μάλιστα, φέρουν τον υπουργό Οικονομικών με επιστολή του προς το ∆ΝΤ να αποδέχεται την υλοποίηση όλων των μέτρων που επιθυμεί η τρόικα, ζητώντας την εξαίρεση μόνο ως προς τις ομαδικές απολύσεις και την προώθηση του νέου ασφαλιστικού.

Επιτάχυνση εξελίξεων

Η αδιαλλαξία, όμως, των Γερμανών των δανειστών μας γενικότερα- αποκαλύπτει την πολιτική τους αδιαφορία για το αν θα παραμείνει στην κυβέρνηση η Ν∆ και το ΠαΣοΚ –καμιά παροχή σε μια κυβέρνηση που τελειώνει, η «γραμμή» της τρόικας που θεωρεί ότι αδειάζει η άμμος στην κλεψύδρα της κυβέρνησης. Το Μαξίμου το γνωρίζει και προετοιμάζεται για εκλογές. Πληθαίνουν, μάλιστα, οι φωνές –και από πρωτοκλασάτα στελέχη της Ν∆- ότι αυτή η κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να φτάσει μέχρι τη διαδικασία εκλογής Προέδρου. Και επιμένουν ότι ακόμα και αν τα καταφέρει οι 180 δεν βρίσκονται και άρα οι εκλογές είναι αναπόφευκτες. Και εισηγούνται εκλογές

Ο επικίνδυνος κ. Αλέξης Τσίπρας!... ∆ηλώνει αριστερός που, όμως, θεωρεί τον Αλ. Τσίπρα επικίνδυνο καθώς τον τοποθετεί «αριστερότερα» του εαυτού του! Ο λόγος για τον Πράσινο και πρώην υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόσκα Φίσερ που συγκαταλέγει τον Αλέξη Τσίπρα στους επικίνδυνους πολιτικούς, καθώς μπορεί να συμπαρασύρει ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο προς τα αριστερά. Ο Γ. Φίσερ θεωρεί την πολιτική του Βερολίνου λανθασμένη. «∆εν μπορείς», σημειώνει, «να μειώνεις τα χρέη και ταυτόχρονα να κάνεις δομικές μεταρρυθμίσεις. Τι περιμένει, δηλαδή, από όλα αυτά το Βερολίνο;», αναρωτιέται. «Να αποτύχει ο Ολάντ στη Γαλλία και να έχουμε μετά την Λε Πεν; Ή να αναλάβει ο Τσίπρας την πρωθυπουργία στην Ελλάδα; Τότε θα τον ακολουθούσαν και άλλες χώρες στη Νότια Ευρώπη. Αυτό δεν το θεωρώ ιδιαίτερα έξυπνο…». Ωστόσο ο Γ. Φίσερ υποστηρίζει περίπου τα ίδια με τον Αλ. Τσίπρα! Η αλόγιστη λιτότητα, λέει, έχει μειώσει το ελλη-

Θ. Μιχ.

πριν από την διαδικασία για την εκλογή του Πρόεδρου, προκειμένου «να προλάβουμε, να μην καταρρεύσουμε και συντριβούμε», όπως χαρακτηριστικά λένε στελέχη της Ν∆. Το Μαξίμου αδυνατεί να αντιδράσει. Και προσπαθεί με επικοινωνιακούς όρους να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα -εκεί εντάσσεται και η αυριανή συνάντηση με τον Κ. Παπούλια. Από την Παρασκευή το βράδυ, μάλιστα, με αφορμή τον εμβολισμό ελληνικού ψαράδικου από τουρκική ακταιωρό, άρχισαν οι διαρροές ότι οι Τούρκοι προετοιμάζουν «θερμό επεισόδιο» στο Αιγαίο. Η απόφαση, μάλιστα, του Τουρκικού Συμβουλίου Ασφαλείας [μετέχουν Ταγίπ Ερντογάν και Αχμέτ Νταβούτογλου] ότι «η Άγκυρα θα προστατέψει με αποφασιστικότητα τα συμφέροντά της εντός της υφαλοκρηπίδας της» αλλά και τις περιοχές που την εξουσιοδότησαν οι Τουρκοκύπριοι «για να διεξάγει έρευνες φυσικού αερίου στην Κυπριακή ΑΟΖ» ενέτειναν την αμηχανία του Μαξίμου. Ας μην εκπλαγούμε, ωστόσο, αν την ∆ευτέρα παρακολουθήσουμε τον Αντ. Σαμαρά, αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Κ. Παπούλια, να επιδίδεται σε γεωπολιτικές αναλύσεις ενόψει και του ταξιδιού του σε Κύπρο [Παρασκευή] και Αίγυπτο [Σάββατο] για την Κυπριακή ΑΟΖ. Παιχνίδια επικίνδυνα και τυχοδιωκτικά που δεν λύνουν τα υπάρχοντα πολιτικά προβλήματα… Θόδωρος Μιχόπουλος

νικό ΑΕΠ σε βαθμό, που το ελληνικό χρέος να εμφανίζεται σήμερα σε ποσοστά μεγαλύτερο εκείνου στις αρχές της κρίσης, ενώ, όπως γράφει σε βιβλίο του, η επιχείρηση «σωτηρία» της Ελλάδας ήταν στην πραγματικότητα η «σωτηρία των τραπεζών της Βόρειας Ευρώπης και, σε συνάρτηση με αυτό, του συνολικού ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος». «Ο Τσίπρας, όπως διαβάζω», λέει ο Γ. Φίσερ, «θέλει να βάλει τέρμα στην πολιτική της λιτότητας. Ρώτησα τη γερμανική κυβέρνηση, τι θα κάνει σε τέτοια περίπτωση. “Τότε θα πρέπει να διαπραγματευτούμε”, ήταν η απάντησή της. Αν, όμως, τα πράγματα φτάσουν σε αυτό το σημείο, τότε καλά ξεμπερδέματα», είπε χαρακτηριστικά. Ανεξάρτητα, όμως, απ’ όλα αυτά ο κ. Φίσερ απέρριψε το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Α.Π.Θ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Η Ιστορία πίσω από τις καγκελόφραχτες παρελάσεις

“Η κοινωνία και η ιστορία δεν υπόκεινται σε αδήριτους αντικειμενικούς ιστορικούς νόμους – διαρρηγνύουν τα πλαίσια του καθορισμένου, είναι δημιουργίες ακαθόριστες…”

ο μόνο που δεν ακούσαμε είναι ότι το ιστορικό «όχι» ειπώθηκε με εντολή Σαμαρά. Ωστόσο, η ιστορία του αλβανικού μετώπου και των φασιστικών και αντιφασιστικών… πέριξ, γραφόταν και ξαναγραφόταν διαρκώς κατά τη διάρκεια των φετινών επετειακών εκδηλώσεων για το «έπος του ’40». Καλά, στο επίπεδο της νεοελληνικής καφενειακής σκέψης το «όχι» το είπε ο Μεταξάς, («ποιος, αυτός με τα κονιάκ;», με ρώτησε ένας θαμώνας) ο Άρης, ο Ζέρβας, ο Μιχαλολιάκος, ο Ζαχαριάδης και εντάξει, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, το… Πολυτεχνείο. Στο επίπεδο της πολιτικής και των μίντια τώρα, η μισαλλοδοξία χτύπησε κόκκινο, συνάδοντας με τις καγκελόφραχτες παρελάσεις και την ανοϊκή προεδρική φιγούρα πίσω τους^ και εμπρός τους… Πολιτεία χωρίς πολίτες, χώρα χωρίς λαό. Κι ας λένε οι σοφοί του κόσμου τούτου πως ο ελληνικός λαός είπε το «όχι», πως οι λαοί – και όχι οι ιστορικοί – είναι εκείνοι που γράφουν την ιστορία: «Η κοινωνία και η ιστορία δεν υπόκεινται σε αδήριτους αντικειμενικούς ιστορικούς νόμους, δεν υπακούουν στην καθοριστικότητα^ διαρρηγνύουν τα πλαίσια του καθορισμένου, είναι δημιουργίες ακαθόριστες. Η ιστορία είναι δημιουργία, ποίησις, γένεση οντολογική νέων μορφών, νέων ειδών», μας λέει ο Κορνήλιος Καστοριάδης , διορθώνοντας την κρατούσα αντίληψη για την ανθρώπινη κοινωνία και ιστορία. Στον ίδιο ιστορικό χρόνο, κάποιοι ξαναγράφουν την ιστορία. Ή την… διορθώνουν…

Στη σφαίρα της ψυχανάλυσης

Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΡΩΝΗ

∆ιορθώνεται η ιστορία; Εύκολα! Σας θυμίζω την περίπτωση της κ. Μαρίας Ρεπούση που, στο πλαίσιο του γενικότερου εκσυγχρονισμού της χώρας και της ιστορίας της, υποθέτω, διόρθωσε εκείνο το συνωστισμένο εγχειρίδιο ιστορίας της Ε΄ δημοτικού. (Λίγο αργότερα βέβαια, η συγκεκριμένη ιστορικός διόρθωνε τις διορθώσεις της με τις διορθώσεις που της επέβαλε η Ακαδημία Αθηνών, αποκαλύπτοντας τη συνάφεια του επαγγέλματος του ιστορικού μ’ αυτό του διορθωτή!) Επί της ιστορίας, καθ’ όλη τη διάρκειά της, ασελγούν ποικιλοτρόπως οι κάθε μορφής και είδους εξουσίες. Αυτό το γνωρίζει (ή οφείλει να το γνωρίζει) κάθε ενήλικας πολίτης, κάθε ιστορικής περιόδου. Εκτός και αν είναι… ανιστόρητος. Απ’ αυτή την άποψη, θεωρώ ότι υπάγονται στη σφαίρα μιας εθνικής, να πούμε, ψυχανάλυσης, οι εξαιρετικά αγωνιώδεις και μισαλλόδοξες αντιδρά-

σεις κάποιων υποστηρικτών της «εθνικής ορθοδοξίας» (κάθε ιδεολογικού τύπου και πολιτικής προέλευσης) εν όψει ορισμένων… νεωτερικών ιστορικών διορθώσεων. Ιδίας, εξάλλου, ψυχανάλυσης χρήζουν και οι, επίσης, μισαλλόδοξες κραυγές κάποιων «ευρωεκσυγχρονιστών» της ∆εξιάς, του ΠΑΣΟΚ ή της Αριστεράς, κατά των «εθνικιστών», όπως συλλήβδην αποκαλούν όλους όσοι αντιδρούν «στον εκσυγχρονισμό (!) της ιστορίας». Το ερώτημα είναι πηγαίο, προκύπτει με αυτόματη γραφή: Τι έπαθαν όλοι αυτοί και βάλθηκαν ξαφνικά να πειράξουν (να διορθώσουν, να ξαναγράψουν) την ιστορία; - «Για να λειάνουν τις τουρκικές βαρβαρότητες, να καταστήσουν λιγότερο αντιπαθείς τους Τούρκους στους νεοέλληνες», υποστηρίζουν οι μεν: στο πλαίσιο της διπλωματίας της ελληνοτουρκικής «προσέγγισης». Κι ακόμα χειρότερα: στο πλαίσιο κάποιας μυστήριας ευρωαμερικανικής οδηγίας που δουλεύει για την ισοπέδωση των εθνικών χαρακτηριστικών, την «πτώση» των εθνοτήτων, την παγκοσμιοποίηση. - «Όχι, πρόκειται για κάποιες αναγκαίες αλλαγές στοιχείων της ελληνικής ιστορίας», υποστηρίζουν οι δε: προκειμένου, τη θέση των εθνικών μύθων (περί του αμύθητου ελληνικού ηρωισμού, κλπ.) να πάρουν οι «πραγματικότητες». Να λάμψει, επιτέλους, η ιστορική αλήθεια.

Υπάρχει ιστορική αλήθεια;

Η «ιστορική αλήθεια»! Υπάρχει, αλήθεια, «ιστορική αλήθεια»; Μόνο κάποιοι ιστορικοί καταφάσκουν. Στην πραγματικότητα η ιστορική αλήθεια είναι η αλήθεια των ιστορικών. Που μπορεί να είναι πιο κοντά στην αλήθεια ή πιο κοντά στο ψέμα, σπάνια όμως η αλήθεια, μα διόλου σπάνια το ψέμα. Άλλωστε, μια παραγνωρισμένη αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες, από την επανάσταση και εντεύθεν, μαθαίναμε την ιστορία μας από τη λαϊκή παράδοση: από διηγήσεις του παππού και της γιαγιάς, από ομιλίες στις εθνικές επετείους, από τα δημοτικά και τα λαϊκά τραγούδια, απ’ τους ποιητές, τον Ρήγα και τον Μακρυγιάννη, τον Σολωμό, τον Κάλβο, τον Μπάιρον, τον Βαλαωρίτη… Και ελάχιστα από τα σχολικά βιβλία. Και όσα μάθαμε δεν μας χάλασαν, ανεξάρτητα πόσο κοντά ήσαν στην «ιστορική αλήθεια». Το λιγότερο, μας έκαναν να αγαπάμε την πατρίδα, αλλά κυρίως την ανεξαρτησία, την ελευθερία. Να σεβόμαστε την ελευθερία ως υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό και να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου για αυτήν. Ενοχλεί άραγε αυτή η «φρονηματική» μας ταυτότητα και, πιστεύουν κάποιοι ότι θα την αλλάξουν… διορθώνοντας την ιστορία; Ίσως. Το σίγουρο είναι ότι αυτή η «ταυτότητα» που, σαφώς, προέκυψε από τη σχέση μας με την ιστορία μας (όπως μέχρι σήμερα την μαθαίναμε) δεν είναι παρά η ταυτότητα ενός ιστορικά αξιοθαύμαστου πατριωτισμού: του παραδοσιακού πατριωτισμού υμών των Ελλήνων. * Απόσπασμα από δημοσίευμα του Γιώργου Οικονόμου στο Lifo

Αντιφασιστική συναυλία διοργανώνει ο Αντιφασιστικός Συντονισμός, το Σάββατο 8 Νοέμβρη στο κλειστό γήπεδο Σπόρτινγκ (κοντά στο σταθμό ΗΣΑΠ - Άγιος Ελευθέριος). Είσοδος ενίσχυσης: 5 ευρώ.

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Ο αδιάβαστος αιρετικός

∆

ιαβάσαμε, με έκπληξη, τον «Αιρετικό» της Κυριακάτικης Αυγής ο οποίος κάνει αναφορά στην περίπτωση του ομόσπονδου κρατιδίου της Θουριγγίας στη Γερμανία, όπου το κόμμα της Αριστεράς θα συμμαχήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση της οποίας θα ηγείται ο επικεφαλής της Λίνκε, Μπόντο Ράμελο. Αναρωτιέται, λοιπόν ο «αιρετικός»: «Φαντάζεστε τι θα είχε γίνει αν ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε το ίδιο στην Ελλάδα; Συμβιβασμένο θα τον ανέβαζαν οι «ούλτρα» αριστεροί. Πουλημένο θα τον αποκαλούσαν οι ανυπόμονοι επαναστάτες των «ιερών κειμένων»». Ο «αιρετικός», π?ντως, συλλαμβάνεται κάπως αδιάβαστος. Παραβλέπει το γεγονός ότι το SPD «πάτωσε» στη Θουριγγία και κυρίως πως αυτό είναι που ανάγκασε την ΓΓ του κόμματος να στραφεί σαφώς κατά του CDU και των πολιτικών του. Επιπλέον, ξεχνά να αναφέρει ότι στη Θουριγγία οι «επαναστάτες των ιερών κειμένων» της Λίνκε ήταν αυτοί που κατάφεραν να πετύχουν μια τόσο σημαντική νίκη ενώ σε άλλες περιπτώσεις (βλ. Βραδεμβούργο) οι «ρεαλιστές» δεν πήγαν και πολύ καλά. Σε κάθε περίπτωση αν ο «αιρετικός» θέλει να μας πει κάτι για τον ΣΥΡΙΖΑ ας το πει καθαρά, γιατί οι μηχανιστικές αναγωγές ανά περίπτωση δεν κάνουν απλούστερη την «σύνθετη πραγματικότητα»

Η ΑΟΖ ενώνει

το άρθρο του με τίτλο «Η ΑΟΖ ενώνει» στα Νέα της 31ης Οκτωβρίου, ο Μιχάλης Μητσός εξυμνεί την πολιτική της Λευκωσίας να συμμαχήσει με Ισραήλ και Αίγυπτο προκειμένου να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα (sic) της Τουρκίας στην περιοχή. Στην ερώτηση αν «συνιστά πρόβλημα το ότι πρόκειται για δύο κράτη που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο» που θέτει ο ίδιος στον εαυτό του, έχει την αποστομωτική απάντηση «Όχι απαραιτήτως. Η διπλωματία και η ηθική κινούνται σε διαφορετικά επίπεδα». Άπιαστη λογική από τον αρθρογράφο. Αν κάποιος παραβιάζει τα διεθνές δίκαιο και στρέφεται εναντίον μας είναι καταδικαστέος, αν είναι «εχθρός του εχθρού μας» γίνεται σύμμαχος μας. Αλλά καμιά φορά έτσι είναι. Άλλωστε, η ηθική και η δημοσιογραφία δεν κινούνται πάντα στα ίδια επίπεδα.

Νέα πνοή στο άλσος

ι εικόνες εγκατάλειψης του άλσους Νέας Φιλαδέλφειας σβήνουν σιγά σιγά ύστερα από πρωτοβουλία της νέας δημοτικής αρχής μαζί με φορείς, συλλογικότητες και κατοίκους της περιοχής. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τα 471 στρέμματα του άλσους είχαν αφεθεί στο έλεος του καιρού, με αποτέλεσμα ένας από τους ελάχιστους πνεύμονες οξυγόνου στο λεκανοπέδιο της Αττικής να κινδυνεύει να αφανιστεί.

Πλέον έχει καθαριστεί ο χώρος, αντικαταστάθηκαν τα σπασμένα παγκάκια και το άλσος απέκτησε ξανά ζωή. Όμως αυτές οι παρεμβάσεις αποτελούν το πρώτο βήμα από τα πολλά που θα ακολουθήσουν για την αναζωογόνηση του άλσους. Ο δήμος και η περιφέρεια Αττικής ενέκριναν την υλοποίηση της μελέτης ανάπλασης του άλσους ύψους 750.000 ευρώ που θα κάνουν ξανά το άλσος το επίκεντρο ζωής της Νέας Φιλαδέλφεια. Η δημοτική αρχή καλεί τους μαζικούς φορείς, τους συλλόγους, τα σχολεία, τις συλλογικότητες, τις δομές αλληλεγγύης, καθένα και κάθε μία να συμμετέχουν ενεργά στις προσπάθειες αυτές.

Περί δικαιωμάτων ο λόγος

ολύ στεναχωριόμαστε που συνάδελφοι σχολιαστές δεν μας διαβάζουν. Και ακόμα περισσότερο που δεν θα διαβάζει ο ένας πρωτοκλασάτος σχολιαστής τον άλλον, για να αποφεύγουν και τις επαναλήψεις. Την προηγούμενη βδομάδα αναφερθήκαμε σε σχόλιο του Πάσχου Μανδραβέλη, που ταύτιζε το δημόσιο χώρο του πανεπιστημίου με τις φυλακές (!). Αυτή τη βδομάδα ο Γιάννης Πρετεντέρης («Τα Νέα», 31/10/2014) άφησε τα κτίρια και έπιασε τα πρόσωπα. «Ο τρομοκράτης, ληστής κ.λπ. Νίκος Μαζιώτης ανακοίνωσε ότι είναι «αναφαίρετο δικαίωμά μου να πυροβολώ τους αστυνομικούς». Μη βιαστείτε να φρίξετε. Ο Μαζιώτης ως ακραίος διατυπώνει απλώς με ακραίο τρόπο κάτι που αποτελεί βεβαιότητα για το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Κάποιοι φοιτητές, ας πούμε, θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους να μην ασκείται κανένας έλεγχος στα πανεπιστήμια (...) Κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους να μην αξιολογούνται (...) Κάποιοι δήμαρχοι θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους να παρεμποδίζουν τους νόμιμους ελέγχους των εργαζομένων στους δήμους. Κάποιοι οδηγοί θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους να μην πληρώνουν διόδια (...) Κάποιοι φορολογούμενοι θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους να μην πληρώνουν φόρους (...) Και τελικά η υπεράσπιση του δικαιώματος καταντάει απλώς μια απροκάλυπτη προσπάθεια διεκδίκησης της πάρτης του καθενός (...)» Εμείς δεν έχουμε τίποτα να πούμε στον Γ. Πρετεντέρη, σεβόμενοι ακριβώς όλα τα αναφαίρετα δικαιώματα που έχει. Και ανάμεσα σε αυτά είναι η ελευθερία του λόγου, ακόμα και όταν ταυτίζει τις δράσεις του Ν. Μαζιώτη με αυτή των φοιτητών ή των εργαζομένων όταν διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Και τι να προσθέσουμε άλλωστε... Τα έχει πει όλα -αντί υμών- ο αδέκαστος πρωθυπουργός μας «Στοχοποιείτε κάποιον, ενοχοποιείτε τις απόψεις του και μετά προχωράτε στον επόμενο. Κατηγορείτε ανθρώπους, προσπαθείτε να τους απομονώσετε (...) Όπως τον κ. Πρετεντέρη» (Βουλή, 11/10/2014). Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πρύτανης ή διοικητής μονάδας;

Ποια μπορεί να είναι η τύχη μιας πρυτανικής αρχής σαν του Καποδιστριακού

αρακολουθώντας τις αποσπασματικές εικόνες από την επεισοδιακή απόπειρα συνεδρίασης της συγκλήτου του Καποδιστριακού, σκεφτόμουν ότι όσοι δείχνουν να ποντάρουν όλα τα υπάρχοντά τους στον νυν πρύτανη του πανεπιστημίου και στις μεθόδους του, καλά θα κάνουν να φανούν πιο συγκρατημένοι, γιατί το όχημα που επέλεξαν δεν φαίνεται να μπορεί να πάει μακριά φέρνοντας σε πέρας την αποστολή με την οποία το έχουν φορτώσει. Η οργίλη αντίδρασή του απέναντι σε σπουδαστές που οφείλει να διδάξει και με το παράδειγμά του, συνέχεια των αυταρχικών μεθόδων που επιχείρησε να εφαρμόσει τις προηγούμενες μέρες (με κλειδαριές και σεκιουριτάδες στις εισόδους κτιρίων του ιδρύματος), μεθόδους που ούτε η χούντα αποτόλμησε, δείχνει άνθρωπο που πιστεύει ότι το πανεπιστήμιο μπορεί να διοικηθεί από τις πρυτανικές αρχές περίπου όπως μια στρατιωτική μονάδα από τον διοικητή και τους αξιωματικούς της.

Το πανεπιστήμιο-στρατόπεδο

Ποιο είναι το κοινό στοιχείο στις τόσο ανόμοιες αυτές περιπτώσεις κατά τη διαφαινόμενη πρυτανική αντίληψη; Το ανθρώπινο υλικό που έχουν να διαχειριστούν, είναι ένα «ανεκπαίδευτο» σύνολο ανθρώπων, που χρειάζεται να διδαχθούν πειθαρχία και σεβασμό σε μια δεδομένη ιεραρχία. Μόνο έτσι, κατά την αντίληψή τους, μπορούν να «εκπαιδευτούν», ώστε να αποδειχθούν ικανοί να φέρουν τον τίτλο του μαθητή-στρατιώτη. Βασικός στόχος τους είναι να πειθαρχήσουν ένα σύνολο «κακομαθημένων πολιτών», κατά την προσφιλή στους εκπαιδευτές νεοσυλλέκτων έκφραση. Από την αντίληψη αυτή έχει εξοβελιστεί η ιδέα του ακαδημαϊκού πολίτη, ιδέα που υπονοεί τη συνέχιση και στην πανεπιστημιακή ζωή της ιδιότητας του φορέα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων σε πλήρως ισότιμη βάση, αν όχι από προνομιακή θέση, λόγω της ιδιότητας του νέου διανοούμενου εργαζόμενου, κατά το καταστατικό της ΕΦΕΕ. Και, βέβαια, έχει αποκλειστεί ως βλασφημία η προσφώνηση «κύριε συνάδελφε» εκ μέρους των διδασκόντων προς τους διδασκομένους. Μια προσφώνηση συνηθισμένη ακόμα και στην προδικτατορική εποχή, η οποία – τύποις πολύ συχνά – υποδείκνυε τη σχέση ισότητας ανάμεσα σε διδάσκοντες και διδασκόμενους μέσα σ’ ένα ίδρυμα που υπηρετεί επιστήμες. ∆ηλαδή, σ’ ένα χώρο όπου η ίδια η ιστορία των επιστημών και η επιστημονική πρακτική αποτρέπουν την επιβολή οποιασδήποτε αυθεντίας και επιβάλλουν την αμφισβήτηση ως θεμελιώδη αρχή ύπαρξης της επιστήμης και της γνωστικής διαδικασίας. Όσο κι αν η ιδιωτικοποίηση και η εμπορευματοποίηση του δημόσιου πανεπιστήμιου έχουν προχωρήσει σε βάθος, ήδη από την ψήφιση του διαβόητου νόμου ∆ιαμαντοπούλου, η πρακτική του πρύτανη του Καποδιστριακού υπερβαίνει τα έως σήμερα εσκαμμένα: ο συγκεκριμένος άνθρωπος φαίνεται ότι αντιλαμβάνεται το ρόλο του ως πρωτοπόρου στην προσπάθεια επιβολής του νέου μοντέλου πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με ιεραποστολικό μένος, που χαρακτηρίζει συνήθως όσους έχουν ως κίνητρο την υπηρέτηση των σκοπών μιας αυταρχικής εξουσίας. Στην κατεύθυνσή του αυτή μάλλον δεν πρόκειται να πα-

“

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

∆εν είμαστε μάντεις, αλλά ένας τέτοιος πρύτανης, με αυτά τα προσόντα, δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματικό στήριγμα της αυταρχικής πολιτικής μιας κυβέρνησης. Το πιο πιθανό είναι να μείνει στην ιστορία ως ο πρύτανης που υπήρξε η αφορμή για την ανατροπή της.

ρουσιάσει παρεκκλίσεις, γιατί πηγή της έμπνευσής του δεν φαίνεται να είναι οι πραγματικές ανάγκες της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά οι ανάγκες της πολιτικής εξουσίας, την οποία και συχνά-πυκνά επικαλείται για να αρύεται το όποιο κύρος και την όποια υλική ισχύ διεκδικεί. Μόνο που έτσι μοιάζει να ενεργεί ως εντεταλμένος της και όχι σαν εκλεγμένος πρώτος μεταξύ ίσων στο εσωτερικό της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση

∆ικαιούμαστε να μιλάμε κυρίως για υλική ισχύ, γιατί η ηθική νομιμοποίησή του, όπως και όσων πρυτάνεων εκλέχτηκαν με το νέο, βαθιά αντιδημοκρατικό σύστημα, έχει τρωθεί ανεπανόρθωτα από τον ίδιο τον τρόπο εκλογής του: διά του εκ των προτέρων αποκλεισμού ισχυρών αντιπάλων διεκδικητών του τίτλου από το Συμβούλιο Ιδρύματος, που λειτουργεί ως αυθαίρετος επιλογέας πριν από εμάς για εμάς. Το οποίο, ας σημειωθεί, αποτελείται από ανθρώπους εκτός της συγκεκριμένης πανεπιστημιακής κοινότητας. Το κύρος του, δηλαδή, πηγάζει σε μεγάλο βαθμό εκτός αυτής. ∆εν την έχει ανάγκη και την υπονομεύει. Έτσι, ένας τρόπος απομένει σε κάθε πρύτανη για να επικρατήσει, αν θέλει να είναι πιστός στο νόμο που «τον σώζει και του δίνει την αιτία»: να λειτουργεί σε διαρκή αντιπαράθεση με την κοινότητα αυτή, ιδίως απέναντι στους φοιτητές. Μπορεί, όμως, έτσι να επιχειρήσει να υπερβεί δημιουργικά τις δυσκολίες και τις αντιθέσεις που αναπτύσσονται εκ

των πραγμάτων σε ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα, όπου βασική συνιστώσα είναι οι φοιτητές;

Επόπτης χωρίς εποπτεία

Αλλά ο νυν πρύτανης του Καποδιστριακού έχει ακόμη μία δυσκολία να δράσει χωρίς αυταρχισμό. Ενώ σε κάθε ευκαιρία επικαλείται τη νομιμότητα και καταγγέλλει τους παρανομούντες, ως πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της κακώνυμης ΝΕΡΙΤ παρακολουθούσε τα μέλη του εν λόγω συμβουλίου να παραιτούνται το ένα μετά το άλλο (Ζούλας, Χωμενίδης) απαθής και ατάραχος μπροστά στις ωμές κυβερνητικές παρεμβάσεις στη ΝΕΡΙΤ. Όταν μάλιστα ρωτήθηκε σχετικά, απάντησε ότι στον ίδιο δεν έγινε καμιά κυβερνητική παρέμβαση, καθότι δεν είναι μέλος του ∆ιοικητικού Συμβουλίου, αλλά του Εποπτικού. Τι εποπτεύει, άραγε, το περί ου ο λόγος συμβούλιο, αν δεν εποπτεύει την τήρηση της αρχής της ανεξαρτησίας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης; Προφανώς προτιμά να εποπτεύει την τήρηση των εντολών της πολιτικής εξουσίας. Πράγμα που ταιριάζει και με την υπόθεση που κάναμε, ότι η ισχύς του πηγάζει από τις εντολές της εξουσίας αυτής. ∆εν είμαστε μάντεις, αλλά ένας τέτοιος πρύτανης, με αυτά τα προσόντα, δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματικό στήριγμα της αυταρχικής πολιτικής μιας κυβέρνησης. Το πιο πιθανό είναι να μείνει στην ιστορία ως ο πρύτανης που υπήρξε η αφορμή για την ανατροπή της. Χ. Γεωργούλας

ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

«Πιλότος» για την κυβέρνηση το ΤΕΑΥΦΕ ΒΑΖΟΥΝ «ΧΕΡΙ» ΣΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ

«Χ

έρι» στα αποθεματικά των επικουρικών ταμείων τα οποία αρνήθηκαν να υπαχθούν στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) φαίνεται ότι επιχειρεί να βάλει η κυβέρνηση. Αφορμή έχουν αποτελέσει οι «ωμές», όπως τις χαρακτηρίζουν, παρεμβάσεις του υπουργείου Εργασίας στο ΤΕΑΥΦΕ (τόσο στον κλάδο επικουρικής σύνταξης όσο και του εφάπαξ). Τα όσα λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο καιρό εντός και εκτός του ασφαλιστικού των εργαζομένων στον φαρμακευτικό κλάδο εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν τον «πιλότο» για να ελέγξει η κυβέρνηση τους «κουμπαράδες» και τα υπόλοιπων τριών επικουρικών ταμείων τα οποία «είπαν» όχι στην υπαγωγή στο ΕΤΕΑ.

Σπάνε τους «κουμπαράδες»

Το ΤΕΑΥΦΕ, μαζί με το ΤΕΑ – ΕΑΠΑΕ (το ταμείο των ασφαλιστών και του προσωπικού των ασφαλιστικών εταιριών), το ΤΕΑΥΕΤ (των υπαλλήλων στο εμπόριο τροφίμων) και το ΕΤΕΑΠΕΠ (του προσωπικού των εταιριών πετρελαιοειδών) στα τέλη Μαρτίου 2013, με αποφάσεις των σωματείων στα οποία ανήκουν οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι τους, αρνήθηκαν να περάσουν κάτω από την «σκέπη» του ΕΤΕΑ και να αποδεχθούν τη «ρήτρα θανάτου» η οποία επιβάλλεται στις επικουρικές βάσει της «μνημονιακής» νομοθεσίας (οι συντάξεις του νέου Επικουρικού - «μαμούθ» δύνανται να αυξομειώνονται, ανάλογα με τα οικονομικά τους). Οι εν λόγω φορείς, ακόμη και μετά το «κούρεμα» (PSI) των

αποθεματικών, εξακολούθησαν να έχουν «κουμπαράδες» ικανούς για να συνεχίσουν την αυτόνομη πορεία τους. Αμέσως μετά, με αποφάσεις των διοικήσεών τους «τράβηξαν» τα αποθεματικά τους εκτός της Τράπεζας της Ελλάδος. Όπως φαίνεται, το γεγονός αυτό αποτέλεσε «αιτία πολέμου» για το υπουργείο Εργασίας με πιο χαρακτηριστική σε πρώτη φάση, την περίπτωση του ΤΕΑΥΦΕ και τα όσα τρελά και παράλογα λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο καιρό στο επίπεδο της διοίκησης του. Στην προκειμένη, σημειώνεται ότι η πενταμελής προσωρινά διοικούσα επιτροπή (το προσωρινό «διοικητικό συμβούλιο») αποφάσισε να «τραβήξει» εκτός της ΤτΕ τα αποθεματικού του ταμείου, ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ, καθώς και όσες μετοχές και Αμοιβαία Κεφάλαια είχε μέχρι πρότινος εκεί τοποθετημένα. Η συνέχεια, έκτοτε, έχει

εξαιρετικό ενδιαφέρον…

Και το υπουργείο στο παιχνίδι Η επικεφαλής της γενικής διεύθυνσης επαγγελματικής ασφάλισης του υπουργείου Εργασίας, η οποία είχε τοποθετηθεί στο προσωρινό διοικητικό συμβούλιο του ΤΕΑΥΦΕ –χωρίς δικαίωμα ψήφουαπό τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, η κυρία Αρτέμιδα ∆εδούλη, προχώρησε πριν λίγο καιρό σε παραίτηση από τη θέση της. Παράλληλα, με παρεμβάσεις του υπουργείου Εργασίας, δύο μέλη της προσωρινά διοικούσας επιτροπής εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση, ενώ πρόσωπα τα οποία προτάθηκαν από τους συνδικαλιστικούς φορείς του κλάδου που καλύπτει το εν λόγω επικουρικό ταμείο «κόπηκαν». Στη συνέχεια, με απόφαση του υπουρ-

γείου Εργασίας, ορίστηκε ότι το ταμείο πρέπει να προχωρήσει σε εκλογές για ανάδειξη νέου διοικητικού συμβουλίου στις 1, 2 και 3 του ερχόμενου ∆εκέμβρη, υπό… συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, όμως, για τις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου! Συγκεκριμένα, για τις δύο κορυφαίες θέσεις υποψηφιότητα δεν μπορούν να θέσουν όσοι ήδη έχουν εκλεγεί στα προεδρεία των πρωτοβάθμιων, δευτεροβάθμιων σωματείων του κλάδου, καθώς και σε τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Ο λόγος, σύμφωνα με τους συνδικαλιστές του χώρου, είναι προφανής: να αποκλειστούν τόσο τα συνδικαλιστικά στελέχη που ήταν στην προσωρινή διοικούσα επιτροπή (Σταύρος Νουχάκης, Κώστας Κωστούρος και Γιώργος Κακαριάρης) και ήρθαν σε «κόντρα» με τα στελέχη του υπουργείου Εργασίας, όσο και όλοι οι υπόλοιποι εκπρόσωποι εργαζομένων με ισχυρή παρουσία και δύναμη. Επί της ουσίας, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας προσπαθεί να ελέγξει δια της πλαγίας οδού τα αποθεματικά του εν λόγω φορέα καταργώντας στην πράξη το αυτοδιοίκητο των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης, όπως προβλέπεται και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εφόσον, δε, το υπό εξέλιξη σχέδιο της κυβέρνησης πετύχει, τότε με «πιλότο» το ΤΕΑΥΦΕ εκτιμάται ότι θα μπει «χέρι» και στους «κουμπαράδες» των υπόλοιπων πρώην ΝΠ∆∆ των οποίων οι ασφαλισμένοι είπαν «όχι» στο ΕΤΕΑ και επέλεξαν να συνεχίσουν τη δική τους πορεία, μακριά από τις «δαγκάνες» του μνημονίου. Νάσος Χατζητσάκος

Τι γυρεύει το ΤΑΥΠΕ∆ στην Εγαντία Οδό;

ο ∆ιοικητικό Συμβούλιο της «Εγνατία Οδός Α.Ε.» με ομόφωνη απόφαση ενέκρινε [στις 7/10] την ανάθεση της Συμφωνίας - Πλαίσιο για την «Προμήθεια υπηρεσιών λειτουργίας και υποστήριξης σταθμών διοδίων της Εγνατία Οδός Α.Ε.» στην εταιρεία «Αττικές ∆ιαδρομές Α.Ε.». Στο διαγωνισμό, εκτός από την εταιρεία «Αττικές ∆ιαδρομές», συμμετείχε μόνο η εταιρεία «Κλέαρχος Ρούτσης Α.Ε.» Η πρώτη προσφέροντας μια μικρή έκπτωση (12,2%) έναντι του αρχικού προϋπολογισμού του έργου ανανέωσε τη σύμβαση της με την «Εγνατία Οδό Α.Ε.» για τέσσερα ακόμη χρόνια. Ο προϋπολογισμός του έργου με βάση τη Συμφωνία Πλαίσιο είχε καθοριστεί στα 48 εκατομμύρια χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ.

Εκτός αν ιδιωτικοποιηθεί...

Με βάση τη συμφωνία μεταξύ της «Εγνατία Οδός Α.Ε.» και της «Αττικές ∆ιαδρομές Α.Ε», η δεύτερη αναλαμβάνει τη λειτουργία των σταθμών διοδίων, την τεχνική υποστήριξη της λειτουργίας τους, τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και την καθολική συντήρηση τους. Η ασφαλής, εύρυθμη και σε υψηλό επίπεδο εξυπηρέτηση των χρηστών του αυτοκινητόδρομου, η ομαλή ανεμπόδιστη διεξαγωγή τη κυκλοφορίας σε εικοσιτετράωρη βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, η άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις και η ασφάλεια των χρηστών και των εργαζόμενων στους σταθμούς είναι κάποιες από τις βασικές προτεραιότητες του προμηθευτή, όπως αυτές ορίζονται από τη Συμφωνία- Πλαίσιο. Σύμφωνα με τον αρχικό προϋπολογισμό του έργου τα 3/4 των δαπανών [36.560.200 ευρώ από τα συνολικά 48 εκατομμύρια] αφορούν τη λειτουργία των σταθμών. Για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων η συμφωνία προέβλεπε δαπάνες της τάξης των 3.706.950 ευρώ. Οι οικονομικές λεπτομέρειες της Συμφωνίας- Πλαίσιο είναι ιδιαίτερα σημαντικές, το πιο αξιοπρόσεκτο όμως στοιχείο στην τετραετή ανανέωση της σύμβασης της «Αττικές ∆ιαδρομές» με την «Εγνατία Οδό Α.Ε.» είναι η προβλεπόμενη διακοπή της σε περίπτωση

ιδιωτικοποίησης της Εγνατίας Οδού. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι η σύμβαση μπορεί να διακοπεί πριν το πέρας της τετραετίας, εφόσον ο παραχωρησιούχος, ο οποίος θα αναδειχτεί κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας από το ΤΑΙΠΕ∆ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του ∆ημοσίου), δεν επιθυμεί τη συνέχιση της. Τον προηγούμενο μήνα η αλλαγή του καταστατικού της «Εγνατία Οδός Α.Ε.» με σκοπό ο ορισμός των μελών του ∆Σ της εταιρείας να γίνεται αποκλειστικά από το ΤΑΙΠΕ∆, παραγκωνίζοντας το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και ∆ικτύων προκάλεσε την έντονη αντίδραση των εργαζομένων της «Εγνατία».

Χάνεται η εποπτεία του υπουργείου

Ο σύλλογος εργαζομένων της «Εγνατία Οδός Α.Ε.» (ΣΕΤΕΟ) σε ψήφισμα της γενικής του συνέλευσης [17/9] εξέφραζε τη βαθιά του ανησυχία για την αυξανόμενη παρέμβαση του ΤΑΙΠΕ∆ στη λειτουργία της εταιρείας. «Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, χάνεται η εποπτεία του αρμόδιου υπουργείου, πάνω στη λειτουργία της ΕΟΑΕ, την ώρα που είναι σε εξέλιξη πολλά και δημόσια τεχνικά έργα σε όλη τη χώρα αλλά και στο εξωτερικό. Ανοίγει ο δρόμος για την ανοικτή καθολική παρέμβαση του ΤΑΙΠΕ∆ σε όλο το φάσμα των λειτουργιών της εταιρείας, με στόχο την πλήρη προώθηση σχεδίων ενάντια στο δημόσιο συμφέρον και εν τέλει στην άνευ όρων παραχώρηση του αυτοκινητόδρομου σε ιδιώτες», προειδοποιούσαν οι εργαζόμενοι. Από την πλευρά της η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Ευγενία Ουζουνίδου, μιλώντας στην «Εποχή» δηλώνει την πλήρη αντίθεση της σε οποιαδήποτε σχέδιο ιδιωτικοποίησης της Εγνατίας Οδού. «Είμαστε φυσικά αντίθετοι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και θα κάνουμε τα πάντα για να αποτραπεί. Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα η Εγνατία είναι ένας από τους καλύτερους δρόμους της χώρας. Αυτή τη στιγμή έχει το μικρότερο κόστος συντήρησης. Για το έργο αυτό πλήρωσε ο ελληνικός λαός και θέλουν να το κάνουν δώρο σε πολύ συγ-

κεκριμένα ιδιωτικά συμφέροντα. Τα συμφέροντα αυτά τα συναντάμε παντού από τον κατασκευαστικό τομέα, τον ενεργειακό, μέχρι εκείνον των υπηρεσιών. Πρόκειται για ολιγοπώλια τα οποία ουσιαστικά λυμαίνονται και ορέγονται τις υποδομές της χώρας μας. Ποιες εταιρείες θα πάρουν το έργο, ο ΑΚΤΩΡ, η ΤΕΡΝΑ, κλπ. Οι μεγαλοεργολάβοι της χώρας σε όλα τα επίπεδα». Όσον αφορά το ζήτημα των διοδίων της Εγνατίας η Ευγενία Ουζουνίδου εξηγεί τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. «Εμείς έχουμε αποφανθεί και από του βήματος της Βουλής όχι μόνο για την Εγνατία, αλλά συνολικά για τα διόδια ότι θα πρέπει να είναι αναλογικά. Να γίνεται η πληρωμή τους ηλεκτρονικά, για να είναι πιο δίκαια. Ταυτόχρονα θα πρέπει να μειωθεί η τιμή τους, όπως και ο αριθμός των σταθμών διοδίων.Για τον ρόλο του ΤΑΙΠΕ∆ στη λειτουργία της «Εγνατία Οδό Α.Ε» θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερα αρνητικός. «Το ΤΑΙΠΕ∆ επεμβαίνοντας στο εσωτερικό της εταιρείας αξιώνει συνολικά την πώληση της εταιρείας και όχι μόνο της Εγνατίας Οδού. Η εταιρεία αυτή τη στιγμή δεν έχει πρόεδρο. ∆εν γνωρίζουμε ακριβώς τους λόγους παραίτησης του προηγούμενου προέδρου, αλλά σχετίζονται και με την παρέμβαση του ΤΑΙΠΕ∆». Αλέξανδρος Μαυρογένης

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα τεστ δεν μπορούσαν να πουν την αλήθεια Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Συνέντευξη με τον καθηγητή Γιάννη Βαρουφάκη Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, οι διαρροές άφηναν να εννοηθεί ότι θα αποκαλυφθούν ως προβληματικές οι ελληνικές τράπεζες. Το ίδιο έλεγαν και πηγές της τρόικας. Η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική. Έχει αυτό εξήγηση; Η δική μου πεποίθηση, την οποία εξέφρασα μάλιστα και από την ∆ευτεριάτικη εκπομπή μου «Στο Κόκκινο» μια βδομάδα πριν την ανακοίνωση των τεστ αντοχής, ήταν ότι θα πέρναγαν με αστερίσκους αλλά ότι θα πέρναγαν. Κι αυτό επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οι ελληνικές τράπεζες, αν και βαθιά πτωχευμένες, βρισκόταν στην απίστευτα δύσκολη θέση να έχει μεν την ευθύνη του ελέγχου των βιβλίων των τραπεζών αλλά όχι και την δυνατότητα να παρέμβει ευεργετικά αν βρει πως συστημικές τράπεζες μιας χώρας, η οποία βρίσκεται στην μέγγενη της χρεοκοπίας, απαιτούν νέα κεφάλαια. Μια τέτοια ανακοίνωση απλά θα ξεκινούσε νέο γύρο χρεοκοπιών

“

∆εν θα υπάρξει καμία ρευστότητα. Οι τράπεζες δεν έπαψαν να είναι πτωχευμένες επειδή είπαν ότι δεν είναι. Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. στο τραπεζικό σύστημα χωρών της περιφέρειας οι οποίες, με την σειρά τους (καθώς οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να παράσχουν νέα κεφάλαια μέσα από νέα, επίσημα Μνημόνια) θα έσπερναν τον πανικό στην αγορά ομολόγων. Πολύ απλά, η ΕΚΤ είχε την επιλογή μεταξύ του να πει την αλήθεια και να ξεκινήσει μια νέα κρίση στις χρηματαγορές (δεδομένου ότι δεν της επετράπη να εκκαθαρίζει και να επανακεφαλαιοποιεί η ίδια προβληματικές τράπεζες) ή να πει ψέματα. Ήταν εξ αρχής δεδομένο ότι, με πόνο καρδίας, οι άνθρωποι της ΕΚΤ θα επέλεγαν το ψέμα. Φανταστείτε το δράμα του να είσαι έν-

Το βάρος πέφτει στους λαούς της Ευρώπης

Το αποτέλεσμα ήταν προσδιορισμένο, τα stress tests θα έβρισκαν τις ελληνικές τράπεζες απόλυτα υγιείς παρά το ότι είναι βαθιά πτωχευμένες υποστηρίζει σε συνέντευξή του στην “Εποχή” ο καθηγητής Γιάννης Βαρουφάκης. Εξηγώντας δε το γιατί συμβαίνουν όλα αυτά επισημαίνει ότι μία πολιτική εξόδου δεν μπορεί να σχεδιαστεί, επομένως, πάνω σ’ αυτή την ψευδή πραγματικότητα.

τιμο της ΕΚΤ, να σ’ έχουν στείλει στην Αθήνα να ελέγξεις τα λογιστικά βιβλία των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών, σημείωνα στο «Κόκκινο». Κατ’ αρχάς γνωρίζεις ότι δεν χρειάζεται να πασχίζεις ιδιαίτερα για να καταλήξεις στο συμπέρασμα ότι είναι πτωχευμένες. ∆ιότι τράπεζες με βιβλίο δανείων από τα οποία το 40% να είναι μη εξυπηρετούμενα έχουν πτωχεύσει. Τελεία και παύλα! Μπορεί όμως να γράψεις ένα τέτοιο πόρισμα; Θα πέσουν να σε φάνε οι ίδιοι οι προϊστάμενοί σου στην Φραγκφούρτη. Η μία περίπτωση, έλεγα, το πτωχευμένο ελληνικό κράτος να βαθύνει κι άλλο την πτώχευσή του δανειζόμενο κι άλλα χρήματα. Η άλλη, είναι μία λύση κυπριακού στιλ και καλύτερα να μην την σκεπτόμαστε. Και στις δύο περιπτώσεις θα σήμαινε ότι καταρρέει η στρατηγική του τριγώνου Φραγκφούρτης – Βερολίνου – Βρυξελλών και να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι η Ελλάδα έχει βγει από την κρίση.

μην συμπεριλάβει αυτό το 1 δισ. στα ανοίγματά της – ή να συμπεριλάβει ένα ποσό πολύ μικρότερο από το 1 δισ. το οποίο είναι μικρότερο όσο πιο φερέγγυα «κρίνεται» ότι είναι η Ε. Με άλλα λόγια, επιτρέπεται στην τράπεζα να μην συνυπολογιστεί στον παρονομαστή του κλάσματος Κ/∆ της το δάνειο αυτό, ή ένα μεγάλο μέρος του (καθώς θεωρείται ότι η τράπεζα δεν κινδυνεύει να μην πάρει πίσω αυτά τα χρήματα). Έτσι, απολύτως πτωχευμένες τράπεζες παρουσιάζονται ως θωρακισμένες. Η διαφορά μεταξύ των ελληνικών και, π.χ., των γερμανικών είναι ότι οι ελληνικές αντιμετωπίζουν 40% μη εξυπηρετούμενων δανείων και έχουν απέναντί τους ένα κράτος που αδυνατεί να τις ξαναδιασώσει, αντίθετα με τις γερμανικές που μπορούν να βασίζονται στο γερμανικό κράτος και που δεν έχουν πρόβλημα κόκκινων δανείων αλλά έχουν πρόβλημα πάνω από 2 τρισεκατομμυρίων επισφαλούς τζόγου.

Ποια η πραγματική κατάσταση των – πτωχευμένων όπως συχνά τις χαρακτηρίζεις– ελληνικών τραπεζών και από ποιες αιτίες αυτή προκύπτει; Η τόσο ριζική διαφορά με την επίσημη, τώρα, θέση πώς εξηγείται; Είναι διαφορετικοί οι ορισμοί, η μέθοδος των tests, οι κατευθύνσεις εκκαθάρισης των «κόκκινων» δανείων, γενικά των επισφαλειών, οι προβλέψεις για την προοπτική της οικονομίας; Η μέθοδος των τεστ αντοχής είναι ο ίδιος παντού στην Ευρωζώνη. Ουσιαστικά επιτρέπεται στις τράπεζες να επιλέξουν εκείνες τον παρονομαστή του κλάσματος κεφαλαιοποίησής τους, ο οποίος παρονομαστής είναι το συνολικό ποσοστό των ανοιγμάτων τους. Π.χ. Αν η τράπεζα έχει δανείσει 1 δισ. σε μια επιχείρηση Ε αλλά η Ε κρίνεται ότι είναι φερέγγυα, η τράπεζα έχει το δικαίωμα να

Στο άρθρο σου στο Protagon υποστηρίζεις ότι υποχρεώθηκε από τη Μέρκελ η ΕΚΤ, ο Ντράγκι, να κάνει τα «στραβά μάτια» και να αποκρύψει τις υπάρχουσες «τρύπες των τραπεζών». Ποιες είναι και πώς γεννήθηκαν οι τρύπες; Όπως είπα πιο πάνω, ο κ. Ντράγκι είτε θα έλεγε την αλήθεια, με αποτέλεσμα ακολουθίας νέων, επίσημων, χρεοκοπιών τραπεζών και κρατών, ή θα επέλεγε να μην τη πει. ∆υνατότητα να κάνει κάτι για να βοηθήσει τις τράπεζες να πάψουν να είναι πτωχευμένες δεν του δόθηκε ποτέ από το Βερολίνο. Έτσι μετετράπη σε επιδέξιο διαχειριστή ενός ψεύδους. H ελληνική κυβέρνηση μπορεί να κάνει πολιτική με βάση αυτά τα «καλά» αποτελέσματα; Π.χ., οι φίλοι της αναλυτές λένε θα προ-

Να επιστρέψουμε στην Ευρώπη. Η ύφεση και ο αποπληθωρισμός θα αφήσει να περάσουν ως αληθινά τα «καλά αποτελέσματα» των stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών; Η ειρωνεία θα είναι ο ίδιος ο κ. Ντράγκι, κάποια στιγμή, να ανακαλέσει στην τάξη την ηγεσία της Ευρωζώνης. Το έχει ήδη κάνει. Αλλά δεν τον ακούν. Κι εκείνος δεν είναι διατεθειμένος να κάνει κάτι πέραν αυτού που κάνει. ∆εν τον ψέγω. ∆εν είναι δουλειά του κεντρικού τραπεζίτη να καλύπτει την μαύρη τρύπα της πολιτικής βούλησης. Σε τελική ανάλυση, το βάρος πέφτει στους λαούς της Ευρώπης που, παρά την γκρίνια, εξακολουθούν να υπερψηφίζουν τους εφαρμοστές και θιασώτες ανεφάρμοστων, μισανθρωπικών πολιτικών. Με βάση όλα αυτά, ποια πιστεύεις ότι μπορεί να είναι η τύχη ή πιο ευγενικά τα επόμενα βήματα της Τραπεζικής Ένωσης στην Ευρώπη; ∆εν υπάρχει Τραπεζική Ένωση. Η Τραπεζική Ένωση είναι, όπως την έκαναν, Οργουελινής έμπνευσης όρος. Με σκοπό να μην γίνει ποτέ ενοποίηση των τραπεζικών συστημάτων, ανακήρυξαν... Τραπεζική Ένωση!

σέλθει στις συζητήσεις με την τρόικα με άλλον αέρα. Θα ξαναθέσει, ως και το «σχέδιο εξόδου» που κατέρρευσε πρότινος. Θα επιδιώξει να ελαφρύνει τους όρους της «προληπτικής γραμμής». Θα την αφήσει, όμως, η τρόικα να παίξει αυτό το παιχνίδι μέχρι τέλους ή θα της πει την αλήθεια και θα τη «μαζέψει»; Μόνο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας θα συνέβαινε. Η ΕΚΤ διαχειρίζεται το ψεύδος. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι το πιστεύει κιόλας! Αυτό έλειπε, να πάει η συγκυβέρνηση στην Φραγκφούρτη να πει στον κ. Ντράγκι ότι όλα βαίνουν καλώς και πως, για αυτό, η Ελλάς πρέπει να βγει από το Μνημόνιο. Θα εισπράξει την απάντηση: «Μεταξύ κατεργαρέων ειλικρίνεια.» Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων οι προσδοκίες αυξήθηκαν στο κατακόρυφο. Εμπρός, τώρα θα υπάρξει αυξημένη ρευστότητα, δυνατότητα εκκαθάρισης «κόκκινων δανείων», άντληση φρέσκων κεφαλαίων από την αγορά κτλ, κτλ. Πώς θα εξελιχθεί αυτή η πλευρά του θέματος; ∆εν θα υπάρξει καμία ρευστότητα. Οι τράπεζες δεν έπαψαν να είναι πτωχευμένες επειδή είπαν ότι δεν είναι. Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Ο θανάσιμος εναγκαλισμός πτωχευμένου δημοσίου και πτωχευμένων τραπεζών θα συνεχίζεται. Μια άλλη κυβέρνηση, πχ του ΣΥΡΙΖΑ, πώς θα παρενέβαινε στο κουβάρι των πτωχευμένων τραπεζών; Μπορεί να αποκοπεί από το πρόβλημα των ευρωπαϊκών τραπεζών; ∆εν έχει εναλλακτική λύση πέραν του να κάνει αυτό που αποφεύγει να κάνει η συγκυβέρνηση, το Βερολίνο και η Φραγκφούρτη: Να πει, δηλαδή, την αλήθεια περί του θανάσιμου εναγκαλισμού πτωχευμένου δημοσίου και πτωχευμένων τραπεζών. Αν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κάνει το λάθος να φοβηθεί και να μπει κι εκείνη στο παίγνιο της συγκάλυψης της ανομολόγητης πτώχευσης, απλά θα αποτελέσει μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης του.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΜΕ ∆ΙΟΙΚΗΤΗ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ

ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ

∆εν θα δεχτούμε τετελεσμένα Τ

ην πλήρη αποσαφήνιση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ και την απόλυτη διαφωνία με την επιλογή της κυβέρνησης διατύπωσε με δηλώσεις του ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τη συνάντησή του με τον διοικητή της Τραπέζης Ελλάδος κ. Γ. Στουρνάρα, την περασμένη Πέμπτη. Η συνάντηση έγινε ύστερα από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των στρες τεστς των τραπεζών και της δημοσιοποίησης της πρόθεσης της κυβέρνησης -την επανέλαβε την Παρασκευή το βράδυ και ο κ. Χαρδούβελης- τα 11,4 δισ. του ΤΧΣ να διατεθούν ως «κεφαλαιικό απόθεμα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των αγορών» και όχι για την εξυγίανση των τραπεζών. Η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ -συμμετείχαν επίσης ο Γ. ∆ραγασάκης, ο Π. Λαφαζάνης και ο Ευ. Τσακαλώτος- επέμεινε και έκανε σαφή τρία σημεία, τα οποία συμπεριλαμβάνονται και στη δήλωση του Αλέξη Τσίπρα. Πρώτον, ότι το ελληνικό δημόσιο έχει διαθέσει δεκάδες δισ. για τις τράπεζες και άρα ήρθε τώρα η ώρα να στηριχθεί η ρευστότητα. ∆εύτερον, ότι πρωτίστως πρέπει να αντιμετωπιστούν τα κόκκινα δάνεια, ως ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία και άρα είναι εγκληματική η χρησιμοποίηση των 11,4 δισ. για άλλους σκοπούς. Τρίτον, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα δεχθεί καμία συμφωνία με αρνητικά τετελεσμένα. Στην αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ ότι είναι προτιμότερο να χρησιμοποιηθούν οι πόροι ώστε να αποτραπεί εξαρχής η κρίση, κυβέρνηση και κεντρική τράπεζα φαίνεται να συμπίπτουν στη θέση ότι η

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΟΖ

μείωση του χρέους με αυτό το ποσό μαζί, ίσως, και με ένα ακόμα «δωράκι» που προσδοκούν από τους πιστωτές θα αποτελέσουν το περιθώριο για πιο χαλαρή πολιτική. Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωση του Αλέξη Τσίπρα: «Είχαμε σήμερα την ευκαιρία να ενημερωθούμε από τον διοικητή της ΤτΕ για τα αποτελέσματα του τεστ αντοχής των τραπεζών αλλά και για την εν γένει κατάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Με βάση τα αποτελέσματα που μας παρουσιάστηκαν οι 4 συστημικές ελληνικές τράπεζες δε έχουν ανάγκη περεταίρω ανακεφαλαιοποίησης. Θέλω να υπενθυμίσω ότι ήδη το ελληνικό δημόσιο έχει ήδη διαθέσει για το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεκάδες δις ευρώ.

Έφθασε λοιπόν η ώρα, εφόσον και τα τεστ το επιβεβαιώνουν, οι τράπεζες να ανταποδώσουν τη στήριξη με ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Όμως, οι τράπεζες, παρά τους πανηγυρισμούς, δεν πρόκειται να στηρίξουν την οικονομία, αν πρωτίστως δεν αντιμετωπιστεί το θέμα των κόκκινων δανείων. Γι’ αυτό και είναι εγκληματική η επιλογή για τη διάθεση των 11,5 δις, που από την αρχή προορίζονταν για την εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, για άλλους σκοπούς. Γιατί να χρησιμοποιήσουμε τα κεφάλαια αυτά, προκειμένου να φτιάξουμε ένα ταμείο για μια προληπτική γραμμή πίστωσης στην οποία θα έχουμε πρόσβαση σε περίπτωση κρίσης, και να μην τα χρησιμοποιήσουμε για να αποτρέ-

ψουμε εξαρχής μια τέτοια κρίση; Γιατί να δεχτούμε ως χώρα νέους μνημονιακούς όρους για χρήματα τα οποία έχουμε ήδη χρεωθεί; Το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Εντείνει τις υφεσιακές τάσεις και αποτρέπει δυνάμει οικονομικά υγιείς επιχειρήσεις, καθώς και την ελληνική οικονομία στο σύνολό της, να ακολουθήσουν τον δρόμο της ανάπτυξης για την έξοδο από την κρίση, μειώνοντας έτσι το επίπεδο του χρέους ως προς το εισόδημα. Πολύ φοβάμαι ότι η κυβέρνηση κινείται χωρίς σχέδιο και με μόνη πυξίδα τη δημιουργία εντυπώσεων ενόψει εκλογών. Προσπαθεί να πείσει ότι το μνημόνιο πέτυχε και ότι η χώρα μπορεί να δανείζεται ομαλά από τις αγορές. Έτσι, όμως, απειλείται η δυνατότητα της επόμενης κυβέρνησης να διαμορφώσει όρους διεξόδου. Έτσι απειλείται η χώρα. Επαναλαμβάνω λοιπόν τη κάθετη αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ σε σχεδιασμούς που αντί να λύνουν, επιδεινώνουν τα προβλήματα. Υπενθυμίζω ότι δε πρόκειται να δεχτούμε καμιά συμφωνία που θα δημιουργεί αρνητικά τετελεσμένα, πριν τη δημοκρατική διέξοδο. Πριν τη συνολική διαπραγμάτευση με τους εταίρους μας για το μείζον θέμα της απομείωσης του δημόσιου χρέους. Μια διαπραγμάτευση που μόνο μια κυβέρνηση με ισχυρή λαϊκή εντολή, μπορεί να υλοποιήσει με επιτυχία».

Να αποφευχθεί το ναυάγιο των δικοινοτικών συνομιλιών

κοπός του άρθρου δεν είναι να αναλύσει τα γεωστρατηγικά δεδομένα που αφορούν στην Κύπρο και την Αν. Μεσόγειο. Προσπαθούμε να επισημάνουμε μια σειρά από σημεία, φιλοδοξώντας να το κάνουμε από αριστερή, διεθνιστική και ταξική σκοπιά. ∆εν υπάρχει αμφιβολία ότι η τουρκική κίνηση για τη διεξαγωγή ερευνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ και παρά το γεγονός ότι αυτή έχει συμφωνηθεί μόνο μεταξύ τριών χωρών (Κυπριακή ∆ημοκρατία, Ισραήλ, Λίβανος, ενώ επίκειται και η αναγνώρισή της από την Αίγυπτο) εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική που ακολουθεί η τουρκική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της προσπάθειας για διεύρυνση της σφαίρας επιρροής της στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής και της Αν. Μεσογείου. Πρόκειται για μια κίνηση που κλιμακώνει την ένταση σε μία περιοχή ήδη εξαιρετικά επιβαρυμένη από τις πολεμικές συγκρούσεις και τους γεωστρατηγικούς ανταγωνισμούς (Συρία, Κουρδιστάν, ισλαμικό χαλιφάτο, Κομπανί, αεροπορικοί βομβαρδισμοί).

Απαιτείται σύνεση, ψυχραιμία και αποφασιστικότητα

Μας ανησυχεί, ωστόσο, ιδιαίτερα το γεγονός ότι η στάση της Τουρκίας αποτέλεσε την αφορμή να πυκνώσουν γενικότερα ακραίες φωνές (και στις δύο πλευρές) που αμφισβητούν τον ομοσπονδιακό δικοινοτικό και διζωνικό χαρακτήρα της λύσης, επιδιώκοντας επί της ουσίας τη «μη λύση» και την ντε φάκτο διχοτόμηση. Συμμεριζόμαστε απολύτως τη θέση της κυπριακής αριστεράς ότι η αναστολή των διαπραγματεύσεων υπό τις δεδομένες συνθήκες δεν πρέπει επ’ ουδενί να οδηγήσει σε οριστικό ναυάγιο των δικοινοτικών συνομιλιών. Στη δική μας λογική το κυπριακό ζήτημα δεν συνιστά αποκλειστικά ζήτημα τουρκικής εισβολής και κατοχής,

απορριπτικές προσεγγίσεις. Άλλωστε, οι παρούσες εξελίξεις καταδεικνύουν ότι υστερόβουλες ασκήσεις πολιτικής που επιδιώκουν να αξιοποιήσουν εργαλειακά τα κοιτάσματα για να πιέσουν την τουρκοκυπριακή κοινότητα και την Τουρκία είναι όχι μόνο αναποτελεσματικές, αλλά και επικίνδυνες.

αλλά και ζήτημα αρμονικής συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο ενός ομόσπονδου, συνεκτικού και λειτουργικού κράτους. Συνεπώς με σύνεση, ψυχραιμία και αποφασιστικότητα, οι δύο κοινότητες οφείλουν να εργασθούν για την επανάληψη των δικοινοτικών συνομιλιών στην κατεύθυνση της οριστικής επίλυσης του κυπριακού. Σε αυτό το πλαίσιο χρειάζονται και οι ανάλογες διπλωματικές πιέσεις προς την τουρκική κυβέρνηση. Η επίλυση του Κυπριακού, σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών και την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών στο εσωτερικό πεδίο αποτελούν απαραίτητους παράγοντες διαμόρφωσης των προϋποθέσεων για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε όφελος του συνόλου των κατοίκων (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων) της Κυπριακής ∆ημοκρατίας. Είναι λοιπόν απολύτως αξιοποιήσιμο το γεγονός ότι με βάση τα συμφωνηθέντα στις συνομιλίες Χριστόφια-Ταλάτ, την ευθύνη για τα ζητήματα της κυπριακής ΑΟΖ και της αξιοποίησης των υποθαλασσίων φυσικών πόρων θα την είχε η κεντρική ομοσπονδιακή αρχή . Η ατολμία της σημερινής κυπριακής κυβέρνησης να ενσωματώσει τα συμφωνημένα στις προαναφερόμενες συνομιλίες υποσκάπτει την προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού και προσφέρει περιθώρια σε ακραίες και

Μια πολυδιάστατη ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική

Στις σημερινές συνθήκες, αυτό που χρειάζεται είναι η άσκηση μίας πολυδιάστατης ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής ∆ημοκρατίας. Η επιλογή μίας συμμαχίας με «τον εχθρό του εχθρού μου», δηλαδή το Ισραήλ, απειλεί όχι μόνο με συμπερίληψη της Κύπρου στα εύφλεκτα δεδομένα της περιοχής, αλλά και συνιστά προσχώρηση σε έναν ιμπεριαλιστικό άξονα, με παράλληλη εγκατάλειψη της αλληλεγγύης προς τον αγωνιζόμενο παλαιστινιακό λαό και ιδιαίτερα τον δοκιμαζόμενο λαό της Γάζας. Το ίδιο ισχύει για τις εξαγγελίες της σημερινής κυβέρνησης της Κύπρου για ένταξη στη «Συνεργασία για την Ειρήνη» και το ΝΑΤΟ. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, προφανώς ούτε η Τουρκία θα αλλάξει την συμπεριφορά της, ούτε και ο νατοϊκός παράγοντας την στάση του προς την Τουρκία. Αντίθετα, υπάρχει ο κίνδυνος να χαθούν παραδοσιακοί φίλοι και σύμμαχοι της Κύπρου. Η επιζητούμενη πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα και η εφαρμογή μίας τομής στην άσκηση στην εξωτερική πολιτική από την κυβέρνηση της Αριστεράς, μπορεί να διαμορφώσει πολύ καλύτερες συνθήκες και προϋποθέσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Μάνια Μπαρσέφσκι Μιχάλης Υδραίος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Να επιμείνουμε στα ταξικά χαρακτηριστικά του προγράμματός μας ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΗΣ Α΄ ΑΘΗΝΑΣ ΜΑΡΙΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Συζητάμε με την βουλευτή της Α΄ Αθηνών, μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ Μαρία Μπόλαρη για τις πολιτικές εξελίξεις, τα θέματα που αφορούν την ΕΕΚΕ Εργασίας, και τα επόμενα καθήκοντα του ΣΥΡΙΖΑ. Τη συνέντευξη πήρε ο Στάθης Κουτρουβίδης Πώς βλέπεις τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις; Ακούγεται όλο και περισσότερο, ότι πάμε σε εκλογές… Η όλη εικόνα είναι εικόνα επιτάχυνσης των πολιτικών εξελίξεων. Μεσολάβησε το προηγούμενο δίμηνο, οι δεσμεύσεις ΣΥΡΙΖΑ στη ∆ΕΘ, οι κινήσεις της κυβέρνησης για δήθεν «έξοδο» από το μνημόνιο, η όλη κατάσταση στην Ευρώπη, αλλά και όσα συμβαίνουν στην Α. Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή. Για την τρόικα η Ελλάδα παραμένει το μεγάλο πειραματόζωο. Η πολιτική της άγριας λιτότητας και της ανατροπής κεκτημένων και δικαιωμάτων δεν πρόκειται κατά τη γνώμη μου να χαλαρώσει, αλλά θα ενταθεί. Και αυτό, διότι και η ίδια η κυβέρνηση αλλά και η κυρίαρχη τάξη στη χώρα μας αξιοποιούν το μνημόνιο και όλους τους εφαρμοστικούς νόμους για να κατορθώσουν οι ίδιοι να βγουν από την κρίση, με όσον το δυνατόν μικρότερες απώλειες. Είναι το περιβόητο ζήτημα που βάζει ο ΣΥΡΙΖΑ, εδώ και πολύ καιρό, της εσωτερικής υποτίμησης, που σημαίνει και για εμάς ειδικά καθήκοντα. Τι είδους καθήκοντα; Αυτά ξεκινούν από σήμερα. Η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου πρέπει να φύγει μια ώρα αρχύτερα και αυτό δεν πρόκειται να γίνει από μόνο του. ∆εν θα φύγουν αν δεν τους ρίξουμε. Και αυτό είναι το πρώτιστο καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει, για παράδειγμα, μπροστά μας η πανεργατική απεργία στις 27 Νοεμβρίου. Ξέρουμε ότι η απεργία, στις συνθήκες της κρίσης, έχει γίνει δύσκολη υπόθεση. Ξέρουμε ότι κυκλοφορούν απόψεις «ότι τίποτα δεν βγαίνει» ή ότι «είναι μια ντουφεκιά στον αέρα». Χρειάζεται τον επόμενο μήνα να δώσουμε όλες τις δυνάμεις μας για την επιτυχία της. Για αυτό θα απαιτηθεί μια ειδική παρέμβαση από τη μεριά μας. Και ταυτόχρονα είναι μια ευκαιρία οι προγραμματικές αιχμές που εκτέθηκαν στη ∆ΕΘ, να συνδυαστούν με την οργάνωση της συλλογικής αντίστασης. Ας την αντιμετωπίσουμε λοιπόν ως μια μεγάλη μάχη που θα επηρεάσει και τις πολιτικές εξελίξεις. Άρα, η εκτίμησή σου είναι ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία είδους χαλάρωση στο επίπεδο της οικονομίας; Όχι, και αυτό είναι καθαρό και από τις τοποθετήσεις των αξιωματούχων της ΕΕ και του ∆ΝΤ, αλλά και από τα όσα απαιτεί η τρόικα εν όψει της επικείμενης επίσκεψής της. Πάμε σε ένα νέο Μνημόνιο που δεν θα λέγεται ενδεχομένως μνημόνιο, αλλά έτσι και αλλιώς, σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας, η Ελλάδα θα είναι υπό αυστηρή εποπτεία έως ότου το χρέος αποπληρωθεί κατά 75%. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι υπάρχει περίπτωση χαλάρωσης. Τα κυρίαρχα ΜΜΕ θέλοντας να στηρίξουν τη συγκυβέρνηση προσπαθούν να καλλιεργήσουν ψευδαισθήσεις. Ο κόσμος, όμως, στην καθημερινότητά του βιώνει τη σκληρή πραγματικότητα. Η εικόνα που μεταφέρεται από τις οργανώσεις, τα στελέχη, τους συνδι-

“

Η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου πρέπει να φύγει μια ώρα αρχύτερα και αυτό δεν πρόκειται να γίνει από μόνο του. ∆εν θα φύγουν αν δεν τους ρίξουμε. Και αυτό είναι το πρώτιστο καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ. καλιστές μας είναι ότι ο κόσμος δεν τρώει το παραμύθι.

∆ΕΑ και ΣΥΡΙΖΑ

Ως ∆ΕΑ από το Α΄ Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ κρατήσατε μια ιδιάζουσα στάση καθώς επιλέξατε και την αυτόνομη πορεία και την ενεργή συμμετοχή στην κοινή οργάνωση. Πώς αντιμετωπίζετε σήμερα το θέμα της επιλογής αυτής; Στο Συνέδριο και πριν από αυτό εμείς τονίζαμε δύο βασικά πράγματα. Η ύπαρξη και η συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν στοίχημα και πολιτικό και οργανωτικό και της ∆ΕΑ. Πιστεύουμε, και το υπερασπιστήκαμε στις τότε διαδικασίες, ότι η αυτοδιάλυση των οργανώσεων δεν έχει να προσφέρει κάτι ουσιαστικό. Πολλές φορές κάτι τέτοιο μπορεί και να συσκοτίζει την πολιτική συζήτηση και αντιπαράθεση μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα, όμως, αυτό που είπαμε και κάναμε ήταν να αφιερώνουμε τις δυνάμεις μας στην κοινή παρέμβαση και στη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ. Κανείς δεν μπορεί να μας κατηγορήσει ότι αρνηθήκαμε καθήκοντα ή απείχαμε από την κοινή δουλειά. Η πραγματικότητα του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πραγματικότητα διαφορετικών οργανώσεων, ρευμάτων και τάσεων. Έχει μεγάλη σημασία να διατηρείς τα

ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σου τα οποία έχουν να κάνουν και με την ιστορική διαδρομή της κάθε οργάνωσης, τις επιλογές και τις εμφάσεις της, στην πολιτική παρέμβασης συνολικότερα στο κίνημα και στην αριστερά. ∆εν θεωρούμε ότι στη δράση, στην υπεράσπιση των θέσεων του, στη ριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, σταθήκαμε εμπόδιο, αντίθετα συμβάλλαμε όσο περισσότερο γινόταν. Η παρουσία του Αλ. Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη υπήρξε τομή τόσο στον προγραμματικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και στο πώς τις υποδέχτηκε η κοινωνία. Ποια είναι τα επόμενα βήματα για τη νίκη στο πιθανό ενδεχόμενο εκλογών; Καταρχήν να ξεχωρίσουμε τα σημεία εκείνα, τις δεσμεύσεις, που έκαναν τη διαφορά. Και αυτά ήταν όσα είχαν σαφές ταξικό πρόσημο. Η επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων, του αφορολόγητου στα 12.000 ευρώ, της 13ης σύνταξης, η μείωση της τιμής του πετρελαίου. Αυτά δηλαδή που προσδιό-

ριζαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινηθεί αντίστροφα– αντίθετα με την κυβέρνηση - θα υπερασπιστεί τα λαϊκά στρώματα. Αυτά του έδωσαν τη δημοκοπική δυναμική, αυτά λειτούργησαν σαν μια μεγάλη πολιτική πρωτοβουλία που ενθάρρυνε τον κόσμο της εργασίας, του έδωσε αυτοπεποίθηση και άλλη διάθεση να ασχοληθεί με τα κοινά. Αυτές οι προγραμματικές αιχμές, πρέπει να συνδεθούν με τα κεντρικά προγραμματικά ζητήματα, δηλαδή της διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, της δημόσιας ιδιοκτησίας και του κοινωνικού ελέγχου των τραπεζών και της επανα-κατάκτησης των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας που έχουν ιδιωτικοποιηθεί. Οι δεσμεύσεις της ∆ΕΘ (που από μόνες τους είχαν μεγάλη αξία) συνδέονται με το συνολικότερο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και δεν μπορούν να εφαρμοστούν χωρίς τις κεντρικές πολιτικές και οικονομικές επιλογές. Το δεύτερο είναι ότι αυτά πρέπει να γίνουν υπόθεση του κόσμου. Να ρίξουμε πολύ περισσότερο βάρος στη συζήτηση σχετικά με το πώς μπορούμε όλα τα παραπάνω να τα κάνουμε πράξη, με τη συμμετοχή του ίδιου του κόσμου. Η εδώ κυρίαρχη τάξη και οι διεθνείς σύμμαχοί της δεν θα υποχωρήσουν εύκολα. Θα έχουμε μάχες και συγκρούσεις μπροστά μας και χρειάζεται να προετοιμαστούμε για αυτές. Και εδώ νομίζω ότι η συζήτηση για το πότε θα γίνουν εκλογές, ποιος αριθμός βουλευτών θα συγκεντρωθεί όσο και να έχει αξία, υποβαθμίζει τις προϋποθέσεις για την ανάδειξη της κυβέρνησης της Αριστεράς. Που είναι η εκλαΐκευση των ριζοσπαστικών-προγραμματικών μας δεσμεύσεων, η ανασύνταξη των οργανώσεών του ΣΥΡΙΖΑ και η συμβολή του στην ανασύνταξη του κινήματος.

Η ανεργία το μεγαλύτερο πρόβλημα

Ποια μπορεί να είναι τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να βελτιωθεί η θέση του εργαζόμενου; Η αντιμετώπιση του ζητήματος της ανεργίας είναι πρώτιστο. Μιλάμε για ένα τρομακτικό νούμερο που αγγίζει το 1 εκ. 300 χιλιάδες, οι οποίοι πέρα από τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι ίδιοι, χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις ως εργαλείο για την αφαίρεση εργασιακών δικαιωμάτων. Τα μέτρα αντιμετώπισης προϋποθέτουν την επαναφορά του εργατικού δικαίου, γιατί έχει γίνει εργοδοτικό. Με πρώτο βήμα την κατάργηση της κινητικότητας-διαθεσιμότητας και βεβαίως την κατάργηση όλων εκείνων των διατάξεων που έχουν κάνει για τους εργοδότες εξαιρετικά εύκολες και φτηνές τις απολύσεις, με στόχο την απαγόρευση τους στις κερδοφόρες επιχειρήσεις. Είναι αναγκαίο ένα γενναίο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που θα μπορέσει να απορροφήσει ένα σημαντικό ποσοστό ανέργων. Κάτι που θα απαιτεί μεταφορά πόρων, γιατί δεν μπορούμε να περιμένουμε τους ρυθμούς ανάπτυξης για να μειωθεί η ανεργία. Επιπλέον, η κυβέρνηση της αριστεράς θα πρέπει να υλοποιήσει μέτρα που πραγματικά θα ανακουφίζουν τους άνεργους: η επαναφορά στα 461 ευρώ του επιδόματος ανεργίας που θα καλύπτει όλους τους ανέργους, η παράταση του τουλάχιστον για δύο χρόνια ακόμα, η εξασφάλιση δωρεάν και πλήρους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, η δωρεάν μετακίνηση με τα ΜΜΜ, η επιδότηση ενοικίου. Για να είμαστε, όμως, ειλικρινείς, τα επείγοντα θα είναι πολλά. Από την προστασία της υγείας και της παιδείας, μέχρι την κοινωνική ασφάλιση. Η κυβέρνηση της αριστεράς θα αναδειχθεί και θα αντέξει εφόσον μείνει προσηλωμένη στο ότι προτεραιότητά της είναι οι κοινωνικές ανάγκες, εφόσον κάνει όλες εκείνες τις επιλογές, που θα επιτρέψουν την ικανοποίησή τους.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Τι θα γίνει λοιπόν αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει να γίνει κυβέρνηση; Ασφαλώς, η κάθε πλευρά θα προσπαθήσει να εφαρμόσει το δικό της “σχέδιο Α”. ∆εν υπάρχει στρατηγός που πηγαίνει στο πόλεμο εξαγγέλλοντας εκ των προτέρων ότι διαθέτει, σε περίπτωση που χάσει τη μάχη, “σχέδιο Β” γιατί τότε έχει χάσει τη μάχη πριν καν την δώσει.

Υπάρχει σχέδιο Β;

Η μάχη των σχεδίων και οι αντιδράσεις των κυρίαρχων

ο ερώτημα δεν αφορά την αριστερά. ∆εν αφορά ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ελληνική αριστερά και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συζητήσει σε έκταση, ελπίζω και σε βάθος, το ζήτημα του «σχεδίου Β». Η κατάληξη και η καταγραφή των απόψεων είναι γνωστές. Το ερώτημα που τίθεται αφορά τους αντιπάλους μας. Έχει το αστικό σύστημα εξουσίας στην Ελλάδα και κυρίως στην Ευρώπη «σχέδιο Β»; Μόνον ένας αφελής θα πίστευε ότι τα κέντρα εξουσίας δεν έχουν εναλλακτική λύση για το ελληνικό πρόβλημα. Και όχι μόνο μία αλλά πολλές. Ασφαλώς και το σύστημα εξουσίας, το οποίο εκφράζει η ελληνική κυβέρνηση και η περιβόητη τρόϊκα, θα προσπαθήσει με νύχια και με δόντια να υλοποιήσει το δικό του «σχέδιο Α». Την εφαρμογή μέχρι τέλους των μνημονίων, η επιτυχία των οποίων στην Ελλάδα θα αποτελέσει και το υπόδειγμα, μέσα στην παρατεινόμενη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, και για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, της Γαλλίας και της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένων.

Κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση;

Η δικομματική ελληνική κυβέρνηση, των άλλοτε άσπονδων αντιπάλων Ν.∆ και ΠΑΣΟΚ, συμφωνεί απόλυτα με την το σύνολο της ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής που απορρέει από τα μνημόνια. Από εκεί και αφορισμός ότι ακόμα και αν δεν μας είχαν επιβάλει τα μνημόνια θα έπρεπε να τα είχαμε εφεύρει μόνοι μας! Γι’ αυτό και η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει ανάγκη ούτε από διαπραγματεύσεις ούτε από κόκκινες γραμμές. Η κυβέρνηση και ιδιαίτερα το ευρωπαϊκό κατεστημένο απειλούν και πάλι – η επέμβαση τους στην προεκλογική περίοδο των εθνικών εκλογών του 2012 ήταν σκανδαλώδης – σε μια προσπάθεια να ανακοπεί το ρεύμα που αμφισβητεί όλο και περισσότερο, μέσα στην ελληνική κοινωνία, τη καταστροφική πολιτική των μνημονίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κύριος πολιτικός εκφραστής αυτού του ρεύματος, που διογκώνεται συνεχώς, βρίσκεται, ως εκ τούτου, στο στόχαστρο του αστικού συστήματος εξουσίας – των συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατικών κόμματων, των κυρίαρχων μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας κλπ.

Τι θα γίνει λοιπόν αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει να γίνει κυβέρνηση; Ασφαλώς, η κάθε πλευρά θα προσπαθήσει να εφαρμόσει το δικό της «σχέδιο Α». ∆εν υπάρχει στρατηγός που πηγαίνει στο πόλεμο εξαγγέλλοντας εκ των προτέρων ότι διαθέτει, σε περίπτωση που χάσει τη μάχη, «σχέδιο Β» γιατί τότε έχει χάσει τη μάχη πριν καν την δώσει. Αυτή η αλήθεια αφορά και εμάς και τους αντιπάλους μας.

Οι πιθανές αντιδράσεις

Η μάχη – γιατί περί μάχης και σύγκρουσης πρόκειται - θα δοθεί για τα «σχέδια Α». Το γεγονός, μάλιστα, ότι η μάχη αυτή θα αφορά όχι μόνο την χώρα μας αλλά την Ευρώπη ολόκληρη και κυρίως το ότι η μάχη θα δοθεί στη χώρα μας από μια κυβέρνηση της αριστεράς, κάνει τη μάχη ακόμα πιο καθοριστική. Αν η κυβέρηση του ΣΥΡΙΖΑ με την εκλογή της αρχίσει να εφαρμόζει το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης – αναφέρω ενδεικτικά - να ψηφίσει δηλαδή σε πρώτη φάση νόμο που καθορίζει ως βασικό μισθό τα 751 ευρώ, επαναφέρει τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αποκαθιστά τη 13η σύνταξη και παρέχει δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους ανέργους, τι πρόκειται να γίνει; Ασφαλώς και ένα τέτοιος νόμος παραβιάζει τις «συμφωνίες» της σημερινής δικομματικής κυβέρνησης και ανατρέπει τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Πώς θα αντιδράσουν οι κυρίαρχες δυνάμεις της Ευρώπης; Θα δημιουργήσουν αμέσως «πιστωτικό γεγονός»; Θα οδηγήσουν την χώρα στη χρεοκοπία επειδή ψήφισε ένα τέτοιο νόμο; ∆εν το αποκλείω. ∆εν το θεωρώ, όμως και αρκετά πιθανό. Γιατί ανεξάρτητα από το πώς θα εγκριθεί από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς μια τέτοια – πρωτοφανής ακόμα και για τους σημερινούς ευρωπαϊκούς θεσμούς – απόφαση, θα είναι υποχρεωμένες να δικαιολογήσουν στις δικές τους κοινωνίες γιατί οδηγούν μια χώρα σε χρεοκοπία επειδή ψήφισε νόμους που εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Και δεν είναι εύκολο. Η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε πρόσφατα να παραβιάσει το σύμφωνο σταθερότητας. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική των κυβερνήσεων Ολάντ έχει δημιουργήσει ένα σοβαρό πρόβλημα στο γαλλικό Σοσιαλιστικό κόμμα το οποίο διασπά ήδη τους πολύχρονους δεσμούς του με την παραδοσιακή του βάση με ταχύτα-

τους ρυθμούς. Το σύνδρομο του ΠΑΣΟΚ απειλεί και τους Γάλλους σοσιαλιστές. Οι εγχώριοι απολογητές των μνημονίων προέβλεπαν ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα επέβαλαν, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συνθήκες, πρόστιμο στη Γαλλία. Κανείς δεν έχει αμφιβολία ότι μια απόφαση για πρόστιμο στη Γαλλία θα ήταν απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης της Α. Μέρκελ. Γιατί λοιπόν η Μέρκελ και ο Σόϊμπλε δεν «τιμώρησαν» τους απείθαρχους Γάλλους; ∆εν χρειάζεται να έχει κανείς φαντασία για να προβλέψει το τι θα γινόταν αν η Γαλλία πλήρωνε το «ατιμωτικό» πρόστιμο. Όλη η ιστορική μνήμη – όπως το βαγόνι όπου οι Γάλλοι στρατηγοί υπέγραψαν την παράδοση στο Χίτλερ – θα ερχόταν στην επιφάνεια προς χαρά και αγαλλίαση του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν. Ασφαλώς και η Ελλάδα δεν είναι Γαλλία. Αλλά και η Πορτογαλία δεν είναι. Και αυτή ετοιμάζεται να παραβιάσει τα θέσφατα. Γιατί άραγε; Για τον λόγο ότι τα επίσημα ή ανεπίσημα μνημόνια με τα οποία ο ευρωπαϊκός, και κατά κύριο λόγο ο ισχυρός γερμανικός καπιταλισμός, επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης, όχι μόνο προκαλούν έντονες λαϊκές αντιδράσεις αλλά και αναδιατάσσουν το πολιτικό πλαίσιο όπως αυτό είχε σταθεροποιηθεί εδώ και πάνω από μισό αιώνα στην Ευρώπη. Η Ελλάδα και η Ισπανία είναι τα πρώτα υποδείγματα αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών που προαναγγέλλουν πιθανά και την πορεία των μελλοντικών εξελίξεων και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Αν ανοίξει ο ασκός του Αιόλου;

Μια νέα περίοδος οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας ανοίγει στη γέρικη ευρωπαϊκή ήπειρο. Ακόμα και η χρεοκοπία μιας χώρας, όπως η Ελλάδα, και η αποπομπή της από την ευρωζώνη μπορεί, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου που θα οδηγήσει την Ευρώπη στην αποσυσπείρωση και τη διάλυση. Μια τέτοια εξέλιξη δεν βρίσκεται στο χώρο της φαντασίας όπως νομίζουν ορισμένοι ακόμα και στο χώρο της αριστεράς. Να υπολογίσουμε λοιπόν ότι το ευρωπαϊκό σύστημα εξουσίας θα υποχωρήσει και μάλιστα χωρίς μάχη απέναντι σε μια κυβέρνηση της αριστεράς στην Ελλάδα; Μόνο ένα ανόητος θα πίστευε κάτι τέτοιο. Στην ουσία, η μελλοντική κυβέρνηση

της αριστεράς θα είναι υποχρεωμένη από την αρχή να οδηγηθεί σε ένα πόλεμο θέσεων – έναν παρατεταμένο πόλεμο που η κάθε του φάση θα εξαρτάται από τον συσχετισμό των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Κάθε φιλολαϊκό μετρό που θα ψηφίζει και κυρίως θα υλοποιεί μια τέτοια κυβέρνηση θα ενισχύει τη θέση της και θα αλλάζει το συσχετισμό δυνάμεων. Κάθε βήμα προς τα πίσω - μερικές φορές υποχρεωτικό - θα την αποδυναμώνει και θα βοηθά τους αντιπάλους της. Μια κυβέρνηση της αριστεράς, όμως, δεν θα βρεθεί μόνο στο στόχαστρο των εχθρών της – των ανελέητων «αγορών» και του ευρωπαϊκού κατεστημένου αλλά και στο επίκεντρο της προσοχής και του ενδιαφέροντος των εκατομμυρίων εργαζόμενων σε όλη την ήπειρο. Και αυτοί είναι οι πιο σημαντικοί σύμμαχοι της. Είναι αυτοί που δεν υπολογίζουν και υποτιμούν οι εγχώριοι αλλά και οι ευρωπαίοι αντίπαλοι μας.

Η αναπόφευκτη σύγκρουση

Ο συσχετισμός δυνάμεων – δυο λέξεις που είχαμε βγάλει από το λεξιλόγιο μας αλλά που η πραγματικότητα μας επιβάλει να τις ξαναφέρουμε στην επικαιρότητα – είναι αυτός που θα καθορίζει, σε κάθε φάση και σε κάθε στιγμή, την πολιτική και την τακτική και των δύο στρατοπέδων. Θα είναι βέβαια μια πορεία συγκρούσεων που δεν θα κρατήσει λίγο αλλά ούτε και πολύ. Το ζήτημα του χρέους ασφαλώς και θα είναι η μάχη των μαχών που θα καθορίσει και το αποτέλεσμα. Όλοι οι σοβαροί οικονομικοί αναλυτές, ακόμα και από το αντίπαλο στρατόπεδο, εκτιμούν ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Μόνο η Ρουμανία του Τσαουσέσκου μπόρεσε στο παρελθόν να πληρώσει όλο το εξωτερικό της χρέος με τις γνωστές τραγικές συνέπειες. Η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του είναι λοιπόν μονόδρομος. Στις μάχες που έρχονται θα εφαρμοστούν – και όχι μόνο στη χώρα μας – πολλά σχέδια. Το ζήτημα είναι πιο τελικά θα επικρατήσει και βεβαίως που θα οδηγήσει. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Τάκης Μαστρογιαννόπουλος

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Ελεονόρα Φορέντζα: Στόχος να ενοποιηθούν όλοι οι αγώνες

Η ευρωβουλευτής της “Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα” και μέλος της Γραμματείας της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης μιλά για το “καυτό” ιταλικό φθινόπωρο. σελ. 14

Ίσως η τελευταία ευκαιρία της Αριστεράς ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΥΣΕΦ ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ

Του Κρίτωνα Ηλιόπουλου, από Σάο Πάουλο, Βραζιλία

δεύτερος γύρος των εκλογών στη Βραζιλία έγινε μέσα σε πρωτοφανή πόλωση και με πρωτόγνωρη συμμετοχή κόσμου. Πρόεδρος με 51,64% εκλέχθηκε η ήδη πρόεδρος Ντίλμα Ρουσέφ, υποψήφια με το Εργατικό Κόμμα (ΡΤ). Ηττημένος ο δεξιός υποψήφιος Αέσιο Νέβες, επαγγελματίας πολιτικός από τρυφερή ηλικία, γιος και εγγονός επαγγελματιών πολιτικών. Η πόλωση οξύνθηκε από τη μαχητική δεξιά, που εκφράζει μια μεσαία τάξη που είναι απολύτως ικανοποιημένη οικονομικά από την κυβέρνηση. Αυτή η μεσαία τάξη αποφάσισε ότι δεν μπορεί να εκπροσωπηθεί από την Ντίλμα και το Εργατικό Κόμμα, όσο και αν βγαίνει ωφελημένη. Με επικεφαλής το μεγάλο δημοσιογραφικό συγκρότημα Globo και το ρατσιστικό και χυδαίο περιοδικό Veja, αρκετοί ευκατάστατοι και νεόπλουτοι Βραζιλιάνοι ξεχύθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία για να αποτρέψουν την τέταρτη τετραετία προεδρίας του ΡΤ. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι σε 12 χρόνια προεδρίας του, το ΡΤ δεν κατάφερε ή δεν επιδίωξε να δημιουργήσει εναλλακτικά Μέσα Ενημέρωσης, ούτε να περιορίσει την τρομερή ισχύ των μονοπωλίων ενημέρωσης που είναι άμεσα συνδεδεμένα με κάθε λογής επιχειρηματικά συμφέροντα. Όπως αποκαλύπτει ένας από τους ιστορικούς λαϊκούς ηγέτες της Βραζιλίας, ο Ζοάο Στέντιλε από το κίνημα Άκληρων Εργατών Γης (MST) «117 εταιρείες επένδυσαν 4 δις ρεαλ (περίπου 1,5 δις

ευρώ) στις εκλογές, μερικές είναι οι ίδιες που ελέγχουν τα εφτά (7) οικονομικά μπλοκ που κυριαρχούν στα Μέσα Ενημέρωσης». Αλλά σ’ αυτές τις εκλογές, δόθηκε μεγάλη μάχη και μέσω των δικτύων του Ιντερνέτ όπου τα νέα μεσαία στρώματα δημιούργησαν «ρεύμα» εναντίον του ΡΤ και της Ντίλμα με απόψεις που αγγίζουν τα όρια φασιστικών αντιλήψεων.

Η Θάτσερ στη Βραζιλία

Χρησιμοποιώντας το απόσταγμα σοφίας της …Μάργκαρετ Θάτσερ με φράσεις του τύπου «όταν κερδίζει κάποιος που δεν δουλεύει χάνει κάποιος άλλος που δουλεύει», έδιναν τη μάχη κατά των μέτρων μείωσης της κοινωνικής ανισότητας και δικαιότερης αναδιανομής του εθνικού προϊόντος. Όσο κι αν η πολιτική των κυβερνήσεων του

Ουρουγουάη: απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο

τη γειτονική Ουρουγουάη τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου διέψευσαν όλες τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις. Το Frente Amplio (FA, Πλατύ Μέτωπο) που συσπειρώνει τις περισσότερες συνιστώσες της Αριστεράς κέρδισε 47,8% και απόλυτη πλειοψηφία εδρών στο κοινοβούλιο και στη Γερουσία. Ο υποψήφιος του FA για την προεδρία είναι ο Ταμπαρέ Βάσκες, που ήταν πρόεδρος την τετραετία 2006-2010, πριν από το σημερινό απερχόμενο πρόεδρο Πέπε Μουχίκα, ο οποίος δεν είχε δικαίωμα να είναι πάλι υποψήφιος. Θα αναμετρηθεί στο δεύτερο γύρο με τον Λουίς Λακάγε Πόου ,του Εθνικού Κόμματος που πήρε 31%. Ο Ταμπαρέ Βάσκες δεν απολαμβάνει την ίδια δημοτικότητα όπως ο απερχόμενος Πέπε Μουχίκα, ο δημοφιλέστερος και ο πιο φτωχός σήμερα πρόεδρος στη Λατινική Αμερική. Επίσης θεωρείται πιο συντηρητικός από τον Μουχίκα μέσα στο Μέτωπο. Για πρώτη φορά το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς Λαϊκή Συνέλευση, πήρε 1,1% και εξέλεξε βουλευτή. Όμως το σπουδαιότερο γεγονός των εκλογών ήταν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που έγινε μαζί με τις εκλογές με ερώτημα τη μείωση ή όχι της ηλικίας που μπορεί να καταδικαστεί κάποιος σε φυλάκιση. Κυρίως το κόμμα των Κολοράδος είχε ξεκινήσει μια εκστρατεία προπαγάνδας για να μπορεί να καταδικαστεί κάποιος σε φυλάκιση από την ηλικία των 16 ετών, αντί για τα 18 που είναι σήμερα το όριο. Στην Ουρουγουάη που είναι η χώρα με τη μικρότερη εγκληματικότητα στη Λατινική Αμερική, που ιστορικά αποκαλείται «Ελβετία του Νότου», προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα κλίμα ανασφάλειας και πανικού. Ο ΟΗΕ αναγκάστηκε να εκδώσει ανακοίνωση ότι ένας τέτοιος νόμος παραβιάζει τις ∆ιεθνείς Συμβάσεις για τα δικαιώματα των Παιδιών και χιλιάδες κόσμος βγήκε στους δρόμους να διαδηλώσει εναντίον μιας τέτοιας απόφασης.

ΡΤ τελικά ήταν προς όφελος των ίδιων των κερδών της μεσαίας τάξης και, εν μέσω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οδήγησε σε οικονομική σταθερότητα του βραζιλιάνικου καπιταλισμού, η δεξιά επίθεση προσπάθησε να σαρώσει κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, επιδόματα ανεργίας, τα ψήγματα δημόσιας υγείας και κοινωνικής ασφάλισης, να εξευτελίσει τις διεκδικήσεις των άκληρων εργατών γης και των αστέγων, να γελοιοποιήσει και να περιθωριοποιήσει ακόμα περισσότερο τους ιθαγενείς. Ουσιαστικά ήταν μια μάχη βαθιά ταξική και ιδεολογική. Πλούσιοι, λευκοί, μορφωμένοι, επιχειρηματίες και καλά αμειβόμενοι υπάλληλοι, εναντίον «τεμπέληδων» φτωχών, μαύρων, αναλφάβητων και μεροκαματιάρηδων. Έδωσαν μάχη εναντίον του μαύρου οικοδόμου, εναντίον της υπηρέτριας, της καθαρίστριας, του σερβιτόρου που ζει στις παραγκουπόλεις, εναντίον των καταραμένων από τις βορειοδυτικές πάμφτωχες περιοχές της Βραζιλίας που ποτέ στη ζωή τους δεν μπόρεσαν ν’ αγοράσουν παπούτσια και τους αποκαλούν “pe de chinelo”, δηλαδή «πόδι με παντόφλα».

Ανακούφιση στην Αριστερά Αντιμέτωποι με τόσο ταξικό μίσος και τη βέβαιη καταστροφή κάθε ψήγματος κοινωνικής πολιτικής προς όφελος της «αγοράς» που θα έφερνε η νίκη του δεξιού υποψήφιου, η πλειοψηφία της αριστερής αντιπολίτευσης στο ΡΤ επέλεξε να ψηφίσει στο δεύτερο γύρο για πρόεδρο την Ντίλμα. Οργανώσεις που άσκησαν έντονη κριτική στην Ντίλμα Ρουσέφ (όπως πχ το MST) κάλεσαν σε υπερψήφισή της στο δεύτερο γύρο. Επίσης την ψήφισαν αρκετοί από την παράταξη της τρίτης υποψήφιου, της Μαρίνας Σίλβα, παρότι η ίδια κάλεσε ανοιχτά τους ψηφοφόρους της να ψηφίσουν τον δεξιό Αέσιο Νέβες. Το λευκό και το άκυρο ήταν για αρκετούς μια επιλογή «τιμωρίας» του ΡΤ για την ανικανότητά του να συντονιστεί με το κίνημα για ριζικές μεταρρυθμίσεις και εξέφραζε μια αριστερή κριτική, ενώ δεξιές και

“

Ουκρανία: Ένα βήμα μπρος, δύο πίσω

Τα αποτελέσματα των πρόωρων βουλευτικών εκλογών και οι εκτιμήσεις για την πολιτική κρίση στη χώρα. σελ. 13

Ήταν μια μάχη βαθιά ταξική και ιδεολογική. Πλούσιοι, λευκοί, μορφωμένοι, επιχειρηματίες και καλά αμειβόμενοι υπάλληλοι, εναντίον “τεμπέληδων” φτωχών, μαύρων, αναλφάβητων και μεροκαματιάρηδων. ακροδεξιές απόψεις, νέες ή παλιές, συσπειρώθηκαν όλες στην υποψηφιότητα του Αέσιο Νέβες. Για το μαζικό κίνημα και όλη την αριστερά ήταν μια ανακούφιση η επικράτηση της Ντίλμα Ρουσέφ. Ιδιαίτερη ανακούφιση ήταν στις νότιες πολιτείες, όπου κυριάρχησε η επιθετικότητα και το ταξικό μίσος της πολύ μαχητικής δεξιάς επέλασης. Στη λεωφόρο Παουλίστα του Σάο Πάουλο, όπου χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν να πανηγυρίσουν με κόκκινες σημαίες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, είδαμε να συμμετέχουν και πολλοί που ασκούν συστηματική και σκληρή κριτική στην πολιτική του Εργατικού Κόμματος. Υπάρχει η γενική αίσθηση ότι αυτή η τετραετία θα είναι η τελευταία ευκαιρία για τη διαμόρφωση προϋποθέσεων για ριζοσπαστικές αλλαγές προς όφελος των καταπιεσμένων τάξεων. Το κεντρικό πολιτικό αίτημα ονομάζεται «Μεταρρύθμιση του Πολιτικού Συστήματος» και διοργάνωση Συντακτικής Συνέλευσης. Αφορά τον τρόπο λειτουργίας των κρατικών οργάνων, το ρόλο των Μονοπωλίων Ενημέρωσης, του μηχανισμού χρηματοδότησης και λειτουργίας των κομμάτων, τις εταιρείες που αναλαμβάνουν την προεκλογική εκστρατεία και διαμορφώνουν την «κοινή γνώμη» κλπ. Ωστόσο, με τους δεδομένους συσχετισμούς στο κοινοβούλιο, όπου το ΡΤ έχει 70 βουλευτές σε σύνολο 500, (έχασε 18) ενώ η μόνη αριστερότερη φωνή είναι οι 5 βουλευτές του PSOL, είναι αδύνατο να ψηφιστούν νόμοι που θίγουν κατεστημένα συμφέροντα. Το αίτημα του κινήματος είναι η στήριξη των αγώνων και η διεξαγωγή δημοψηφίσματος και συντακτικής συνέλευσης για βαθιές θεσμικές αλλαγές. Αρκετά μέλη του ΡΤ ελπίζουν σε μια ριζική αναδιάρθρωση του κόμματος ώστε να πάψει να στηρίζεται στις συμμαχίες με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Η Ντίλμα στην ομιλία της μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δεσμεύτηκε για δημοψήφισμα. Την επομένη των εκλογών, από την ηττημένη δεξιά ακούστηκαν οι πιο ακραίες απόψεις, στα όρια της παράκρουσης. Κάποιοι έβγαλαν όλη τους τη χολή κατά των «τιποτένιων» και «αναλφάβητων» του Βορρά και έφτασαν να ζητούν ...απόσχιση του πλούσιου νότου για να μη συντηρεί τους «τεμπέληδες» των βορείων πολιτειών, όπως δήλωσε ο Συνταγματάρχης βουλευτής Τελιάδα. Επίσης ακούστηκαν φωνές για πραξικόπημα και ακύρωση του εκλογικού αποτελέσματος.

∆ΙΕΘΝΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Ένας ιδιότυπος διάλογος Ο Φιντέλ Κάστρο σχολιάζει άρθρο των New York Times

Το άρθρο προτείνει μια τολμηρή αναθεώρηση της πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία πλέον δεν έχει παρά ιστορικό λόγο ύπαρξης. Επιπλέον, πάντα σύμφωνα με τους NYT, οι ΗΠΑ οφείλουν να αδράξουν την ευκαιρία να “αλώσουν” το οικονομικοκοινωνικο-πολιτικό σύστημα της Κούβας, το οποίο “ως αυταρχικό, χρήζει μεταρρυθμίσεων”.

Σε ένα άρθρο των New York Times που ισορροπεί μεταξύ καλών προθέσεων, (αμερικανικού) ορθολογισμού και απροκάλυπτης προπαγάνδας, απαντά ο πρώην ηγέτης της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο, μέσω του επίσημου οργάνου της κεντρικής επιτροπής του ΚΚ Κούβας, Granma, στις 14.10.14.

«Χ

θες το πρωί, την Κυριακή 12 Οκτωβρίου, η κυριακάτικη διαδικτυακή έκδοση των New York Times -μια εφημερίδα που υπό συγκεκριμένες συνθήκες ακολουθεί την πολιτική γραμμή που είναι πιο βολική για τα συμφέροντα της χώρας της- δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Ο Ομπάμα θα πρέπει να σταματήσει το εμπάργκο στην Κούβα», με τις απόψεις της για το πώς, κατά την άποψή της, θα πρέπει να προχωρήσει η χώρα».

Μια απαραίτητη ιστορική αναδρομή

Υπάρχουν φορές που τέτοια άρθρα γράφονται από δημοσιογράφους αναγνωρισμένου κύρους, όπως κάποιος που είχα το προνόμιο να συναντήσω προσωπικά κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών του αγώνα μας, στην Σιέρρα Μαέστρα, με το υπόλοιπο μιας μονάδας η οποία είχε εξαλειφθεί σχεδόν ολοσχερώς από την αεροπορική δύναμη και τον στρατό του Μπατίστα. Εκείνο τον καιρό ήμασταν αρκετά άπειροι δεν αντιλαμβανόμασταν καν ότι το να δίνουμε την εντύπωση της ισχύος στον τύπο, θα ήταν κάτι άξιο κριτικής. ∆εν σκέφτηκε αυτό ο γενναίος πολεμικός ανταποκριτής Χέρμπερτ Μάθιους1 για την ιστορία που τον έκανε γνωστό στην διάρκεια των δύσκολων καιρών εναντίον του φασισμού. Η υποτιθέμενη μαχητική μας ικανότητα τον Φεβρουάριο 1957 ήταν λίγο μικρότερη, αλλά ακόμα, περισσότερο από επαρκής για να ανατρέψει το καθεστώς. Ο Κάρλος Ραφαέλ Ροντρίγκεζ, ηγέτης του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ήταν μάρτυρας αυτού που εξέφρασα, μετά την Μάχη του Χίγκουε στην οποία ολόκληρη η μονάδα των επίλεκτων στρατευμάτων υποχρεώθηκαν να παραδοθούν μετά από δέκα ημέρες πάλης, σχετικά με τον φόβο μου ότι οι δυνάμεις του καθεστώτος θα παραδίδονταν τον Ιούλιο 1958, όταν τα επίλεκτα στρατεύματα οπισθοχώρησαν εσπευσμένα από την Σιέρρα Μαέστρα, παρότι ήταν εκπαιδευμένα και εξοπλισμένα από τους βόρειους γείτονές μας. Είχαμε ανακαλύψει έναν αποτελεσματικό τρόπο να τους νικήσουμε. ∆εν μπορούσα παρά να επεκταθώ λίγο σε αυτό το θέμα, καθώς ήθελα να εξηγήσω το πνεύμα με το οποίο διάβασα το εν λόγω άρ-

θρο της εφημερίδας των ΗΠΑ την περασμένη Κυριακή. Θα παραθέσω τα πιο σημαντικά σημεία σε αποσπάσματα.»

Η πρόταση των Τάιμς

Ο πρώην ηγέτης της Κούβας παραθέτει ένα πλήθος αποσπασμάτων του άρθρου των ΝΤ, με κοινό χαρακτηριστικό τους την προτροπή προς την διακυβέρνηση Ομπάμα να ανακαλέσει το εμπάργκο και να εκμεταλλευθεί την συγκυρία για μια επωφελή οικονομική «επέκταση». Ωστόσο, σε δεύτερο επίπεδο, κάθε μια από τις προτάσεις θεωρεί προαπαιτούμενη την φιλελευθεροποίηση, την σταδιακή «δυτικοποίηση» της Κούβας και την απομόνωσή της από τους παραδοσιακούς συμμάχους της. «...μια κατεστραμμένη οικονομία, υποχρέωσε την Κούβα να κάνει μεταρρυθμίσεις μια διαδικασία που απέκτησε επείγοντα χαρακτήρα με την οικονομική κρίση στην Βενεζουέλα, η οποία παρέχει στην Κούβα σε μεγάλο βαθμό επιδοτούμενο πετρέλαιο. Αξιωματούχοι στην Αβάνα, φοβούμενοι ότι η Βενεζουέλα θα μπορούσε να διακόψει την βοήθεια, έκαναν μεγάλα βήματα για να φιλελευθεροποιήσουν και να διαφοροποιήσουν την στενά ελεγχόμενη οικονομία του νησιού. «Και τον Απρίλιο, κουβανοί διπλωμάτες άρχισαν διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εμφανίστηκαν στις αρχικές συναντήσεις προετοιμασμένοι, πρόθυμοι και λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι Ευρωπαίοι θα επέμεναν σε μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις και ελευθερίες. «Η αυταρχική κυβέρνηση, ακόμα παρενοχλεί και συλλαμβάνει διαφωνούντες. Θα πρέπει ακόμα να εξηγήσει τις ύποπτες συνθήκες γύρω από τον θάνατο του πολιτικού ακτιβιστή Οσβάλντο Παγιά2». «Όπως μπορεί να διαπιστωθεί, μια συκοφαντική και φθηνή κατηγορία», σχολιάζει σε αυτό το σημείο ο Κάστρο. Το άρθρο προτείνει μια τολμηρή αναθεώρηση της πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία πλέον δεν έχει παρά ιστορικό λόγο ύπαρξης. Επιπλέον, πάντα σύμφωνα με τους NYT, οι ΗΠΑ οφείλουν να αδράξουν την ευκαιρία να «αλώσουν» το οικονομικο-κοινωνικο-πολιτικό σύστημα της Κούβας, το οποίο «ως αυταρχικό, χρήζει μεταρρυθμίσεων». «...οποιαδήποτε πρόταση να λήξει το εμ-

πάργκο, εξόργιζε τους κουβανο-αμερικανούς ψηφοφόρους, μια μερίδα που έχει μεγάλου μεγέθους ρόλο στις εθνικές εκλογές. Η γενιά που σθεναρά υποστηρίζει το εμπάργκο, πεθαίνει. Νεώτεροι κουβανο-αμερικανοί έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, έχοντας διαπιστώσει ότι οι κυρώσεις είναι περισσότερο καταστροφικές παρά χρήσιμες. «Η αποτυχία να συνεργαστούν [οι ΗΠΑ] με την Κούβα τώρα, πιθανόν να παραχωρήσει αυτήν την αγορά στους ανταγωνιστές. Οι πρόεδροι της Κίνας και της Ρωσίας ταξίδεψαν στην Κούβα, σε ξεχωριστές επισκέψεις τον Ιούλιο και οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν να επεκτείνουν τους δεσμούς. «Θα βελτίωνε την θέση της Ουάσινγκτον να πιέσει τους κουβανούς σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και θα μπορούσε να ανακόψει ένα νέο κύμα μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ, οδηγημένων από την απελπισία. «Στενότεροι δεσμοί θα μπορούσαν επίσης να φέρουν επανάσταση στην υπόθεση του αμερικανού εργολάβου ανάπτυξης, Άλαν Γκρος3, που έχει φυλακιστεί άδικα στην Κούβα, επί σχεδόν πέντε χρόνια. Ευρύτερα, θα δημιουργούσε ευκαιρίες για την ενδυνάμωση των απλών κουβανών, διαβρώνοντας σταδιακά την ικανότητα της κυβέρνησης να ελέγχει τις ζωές τους.» Και καταλήγει: «...οι αρχηγοί κρατών του δυτικού ημισφαρίου θα συναντηθούν στην Πόλη του Παναμά για την έβδομη συνάντηση κορυφής της αμερικανικής ηπείρου. Οι λατινοαμερικανικές κυβερνήσεις επέμεναν να προσκληθεί η Κούβα, το πιο πυκνοκατοικημένο νησί της Καραϊβικής και μια από τις πιο μορφωμένες κοινωνίες του ημισφαιρίου, σπάζοντας τον παραδοσιακό αποκλεισμό λόγω επιμονής της Ουάσινγκτον. Η ομαλοποίηση των σχέσεων με την Αβάνα θα μπορούσε να βελτιώσει τις σχέσεις της Ουάσινγκτον με κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής και να επιλύσει έναν ερεθιστικό παράγοντα που παρεμποδίζει πρωτοβουλίες στο ημισφαίριο».

Η απάντηση του Κάστρο

«Μια από τις πιο μορφωμένες κοινωνίες του ημισφαιρίου!!!! Αυτό είναι πράγματι αναγνώριση. Αλλά γιατί δεν

αναφέρει ευθέως, ότι αυτή η κοινωνία δεν συγκρίνεται με κανέναν τρόπο με εκείνη που μας κληροδότησε ο Χάρι Τρούμαν όταν ο σύμμαχός του και συλητής των δημόσιων ταμείων Φουλγένσιο Μπατίστα πήρε την εξουσία στις 20 Μαρτίου 1952, μόλις 50 ημέρες μετά τις γενικές εκλογές. Αυτό δεν μπορεί να ξεχαστεί ποτέ. Το άρθρο προφανώς είναι γραμμένο με μεγάλη δεξιοτεχνία, επιδιώκοντας το μέγιστο όφελος για την πολιτική των ΗΠΑ σε μια περίπλοκη κατάσταση, εν μέσω αυξανόμενων πολιτικών, οικονομικών, χρηματικών και εμπορικών προβλημάτων. Σε αυτά προστίθενται οι επιπτώσεις της ταχείας αλλαγής του κλίματος, ο εμπορικός ανταγωνισμός, η ταχεία, ακριβής και καταστροφική δύναμη των όπλων που απειλούν την επιβίωση της ανθρωπότητας. Ό,τι γράφτηκε σήμερα, έχει μια πολύ διαφορετική χροιά απ’ αυτό που είχε γραφτεί ακριβώς πριν 40 χρόνια, όταν ο πλανήτης είχε εξαναγκαστεί να αποθηκεύσει και να παρακρατήσει το νερό και τα τρόφιμα από το ίσο με τον μισό σημερινό πληθυσμό του κόσμου. Αυτό, χωρίς να αναφέρουμε τον αγώνα για την καταπολέμηση του Έμπολα, ο οποίος απειλεί την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Προσθέστε σε αυτό ότι σε λίγες μέρες, η παγκόσμια κοινότητα θα αποκαλύψει ενώπιον των Ηνωμένων Εθνών, κατά πόσον συμφωνεί με τον αποκλεισμό εναντίον της Κούβας ή όχι.» Σημειώσεις 1. Σ.τ.Μ. Χερμπερτ Λιονέλ Μάθιους (1900-1977), δημοσιογράφος των New York Times που απέκτησε κακή φήμη (στις ΗΠΑ) μετά την αποκάλυψη το 1957, ότι ο Φ. Κάστρο ήταν ζωντανός και δεν τον είχε σκοτώσει ο Μπατίστα όπως είχε ισχυριστεί. 2. Σ.τ.Μ. Ίδρυσε το Χριστιανικό Απελευθερωτικό Κίνημα το 1987 και οργάνωσε το Σχέδιο Βαρέλα στο οποίο 25.000 υπογράφοντες ζητούσαν ελευθερία του λόγου και των συγκεντρώσεων. (Ασφαλώς) τιμήθηκε με το Βραβείο Ζαχάροφ του Ευρωκοινοβουλίου και το Homo Homini της τσέχικης οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων People in Need. Σκοτώθηκε το 2012 (όπως και ένας από τους τέσσερις επιβαίνοντες) σε αυτοκινητιστικό, του οποίου οι συνθήκες χαρακτηρίστηκαν στην ∆ύση αμφιλεγόμενες, αν και οι δύο επιζήσαντες (σουηδός και ισπανός) διαβεβαίωσαν ότι επρόκειτο για ατύχημα. 3. Σ.τ.Μ. Του ασκήθηκε δίωξη το 2011 με την κατηγορία ότι προμήθευσε τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας με δορυφορικά τηλέφωνα και εξοπλισμό Η/Υ, χωρίς την απαιτούμενη άδεια από τον κουβανικό νόμο. Καταδικάστηκε σε 15ετή φυλάκιση για «πράξεις εναντίον της ανεξαρτησίας και την εδαφικής κυριαρχίας τού κράτους».

Μετάφραση-προσαρμογή: Ελισάβετ Πετρίδου

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Μετά τη συμφωνία του Μίνσκ για κατάπαυση του πυρός στις ανατολικές περιοχές το κύριο βάρος έχει, έστω προσωρινά, μεταφερθεί στη σφαίρα της διπλωματίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν σταματήσει οι πολεμικές συγκρούσεις. Οι δύο πλευρές κάνουν χρήση των ασαφειών που υπάρχουν στα κείμενα των συμφωνιών και επιχειρούν κατ’ αυτό τον τρόπο να κερδίσουν έδαφος.

Ένα βήμα μπρος, δύο πίσω ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Τα αποτελέσματα των πρόωρων βουλευτικών εκλογών και οι εκτιμήσεις για την πολιτική κρίση στη χώρα Tου Μιχάλη Ρένεση

ρόωρες βουλευτικές εκλογές πραγματοποιήθηκαν στην Ουκρανία την Κυριακή 26 Οκτωβρίου, με φόντο τη βαθύτατη πολιτική κρίση που ταλανίζει τη χώρα. Η Κριμαία, καθώς αποτελεί ρωσικό έδαφος, δεν συμμετείχε στις εκλογές. Επίσης, λόγω της εμφύλιας ένοπλης αντιπαράθεσης, δεν διενεργήθηκαν εκλογές στις 9 από τις 21 περιοχές του Ντονιέτσκ και σε 6 από τις 11 περιοχές του Λουγκάνσκ. Ενώ, λοιπόν, το σύνολο των βουλευτών στη Βερχόβνα Ράντα (κοινοβούλιο) θα έπρεπε να είναι 450, λόγω των παραπάνω εξελίξεων, εξελέγησαν μόνο 420 βουλευτές. Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα των εκλογών έχουν ως εξής: Λαϊκό Μέτωπο του πρωθυπουργού Αρσένι Γιατσενιούκ 22,16%, Μπλοκ Πετρο Ποροσένκο του ουκρανού προέδρου 21,82%, Σαμοπόμιτς(Αυτοβοήθεια του δημάρχου του Λβοφ Αντρίι Σαντοβόι 10.98%, Αντιπολιτευτικό Μπλοκ (από το πρώην Κόμμα των Περιφερειών) 9,40%, Ριζοσπαστικό Κόμμα του εθνικιστή Ολέγκ Λιάσκο 7,44%, Μπατκίβσινα της Γιούλιας Τιμοσένκο 5,68%. Τα άλλα 23 κόμματα που έλαβαν μέρος στις εκλογές δεν κατάφεραν να υπερβούν το εμπόδιο του 5%.

Στην κυβέρνηση τα 5 από τα 6 κόμματα

Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την προβολή που έγινε στα νεοφασιστικά κόμματα, αυτά δεν κατάφεραν να μπουν στο κοινοβούλιο. Παρότι, λοιπόν, οι εκπρόσωποι των κομμάτων «Σβόμποντα» του επονομαζόμενου «ουκρανού φίρερ» Ολέγκ Τιαγκνιμπόκ και του κόμματος των απογόνων του Μπαντέρα «Πράβι Σέκτορ» (δεξιός τομέας) συμμετείχαν στην προσωρινή κυβέρνηση και διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία των ποικιλώνυμων ταγμάτων που έσπερναν τον τρόμο στις ανατολικές περιοχές, ο κόσμος τους γύρισε την πλάτη. Ένα άλλο στοιχείο των εκλογών ήταν η μεγάλη αποχή. Σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής εκλογικής επιτροπής απείχε από τις εκλογές το 45,58% των ψηφοφόρων. Τέλος, το Κομμουνιστικό

Κόμμα Ουκρανίας δεν κατάφερε να μπει στη Βερχόβνα Ράντα, καθώς πήρε μόνο 3,93%. Απ’ ότι φαίνεται κυβέρνηση θα σχηματίσουν τα πέντε από τα έξι κόμματα του κοινοβουλίου. Εκτός κυβέρνησης θα είναι μόνο το «Αντιπολιτευτικό Μπλοκ» που αποτελείται κυρίως από στελέχη του πρώην «Κόμματος των Περιφερειών» του ανατραπέντα Β. Γιανουκόβιτς. Στις ανατολικές περιοχές, όπου έγιναν βουλευτικές εκλογές κυριάρχησε το «Αντιπολιτευτικό Μπλοκ», ενώ υψηλά ποσοστά εμφάνισε και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας. Στο Χάρκοβο το «Αντιπολιτευτικό Μπλοκ» ήρθε πρώτο με 33,14% καταλαμβάνοντας τις 13 από τις 14 έδρες, το «Μπλοκ Πέτρο Ποροσένκο» πήρε μόνο 15%, ενώ το Κομμουνιστικό Κόμμα έλαβε 8,52%. Στο Ντνιεπροπετρόβσκ το «Αντιπολιτευτικό Μπλοκ» πήρε 24%, ενώ το κόμμα του ουκρανού προέδρου το 18%. Αντίστοιχα αποτελέσματα υπήρχαν στο Ζαπαρόζιε, ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά το «Αντιπολιτευτικό Μπλοκ» τα είχε στη Μαριούπολη (πάνω από το 50%). Η Μόσχα αναγνώρισε το αποτέλεσμα των ουκρανικών βουλευτικών εκλογών, αν και σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, παρατηρήθηκαν πολλές παρατυπίες. Θυμίζουμε ότι μέχρι πριν τις εκλογές δεν αναγνώριζε την ουκρανική κυβέρνηση και το ουκρανικό κοινοβούλιο, γιατί θεωρούσε ότι ήταν αποτέλεσμα πραξικοπήματος. Μόνο τον ουκρανό πρόεδρο αναγνώριζε.

Το πρώτο στρες τεστ της κυβέρνησης

Το Κίεβο ανέλαβε τη δέσμευση να βρει πόρους για τη χρηματοδότηση των προκαταβολών για την αγορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η τριμερής επιτροπή που συνεδρίασε στις Βρυξέλλες για τη διευθέτηση του θέματος της τροφοδοσίας της Ουκρανίας με φυσικό αέριο, όπως δήλωσε ο επικεφαλής της «Γκαζπρομ» Αλεξέι Μίλλερ αποφάσισε να κάνει ένα διάλειμμα και θα επανέλθει όταν και εφ’ όσον η ΕΕ και η Ουκρανία θα συμφωνήσουν για τις απαραίτητες οικονομικές εγγυήσεις.

Ο ουκρανός πρωθυπουργός Α. Γιατσενιούκ δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να πληρώσει άμεσα 1,45 δισ. δολάρια για να πάρει την πρώτη παράδοση του φυσικού αερίου και 1,65 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος του χρόνου για να πάρει τη δεύτερη παράδοση. Η τιμή για το τέταρτο τρίμηνο του χρόνου έχει οριστεί στα 385 δολάρια/1000 κυβικά, ενώ ο ίδιος δήλωσε ότι η Ουκρανία μπορεί να πληρώνει 268 δολάρια/1000 κυβικά. Την τιμή αυτή είχε συμφωνήσει η Ρωσία με τον πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας Β. Γιανουκόβιτς και είναι η ίδια τιμή που προμηθεύει η Ρωσία με φυσικό αέριο τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης. Η Μόσχα δεν συμφωνεί σ’ αυτή την τιμή όσο η Ουκρανία επιμένει να απομακρύνεται από τις προνομιακές σχέσεις που είχε μέχρι τώρα ιδιαίτερα με τη Ρωσία. Η ΕΕ θεωρεί ότι τα 385 δολάρια είναι μια καλή τιμή και αντιστοιχεί περίπου στο μέσον όρο των τιμών που προμηθεύονται οι χώρες της φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Την Πέμπτη το βράδυ υπογράφτηκε στις Βρυξέλλες συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της ΕΕ για την προμήθεια ρώσικου φυσικού αερίου στην Ουκρανία και την απρόσκοπτη ροή του τράνζιτ μέσω του ουκρανικού εδάφους προς τις χώρες της ΕΕ. Η Ουκρανία θα πρέπει να εξοφλήσει άμεσα τα 3,1 δισ. δολάρια από τα 5,3 δισ. δολάρια που χρωστάει στην «Γκαζπρόμ» για να μπορέσει να πάρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία και αυτό με προκαταβολές. Η συμφωνία προβλέπει, ότι η Ρωσία θα παραδώσει στην Ουκρανία 2 δισ. κυβικά τώρα και άλλα 2 δισ. το ∆εκέμβριο. Πολιτικοί αναλυτές στην Ουκρανία θεωρούν ότι η συμφωνία με τη Ρωσία είναι το πρώτο στρες τεστ της ουκρανικής κυβέρνησης που θα προκύψει από τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές.

Εκλογές και στην Ανατολική Ουκρανία

συγκρούσεις. Οι δύο πλευρές κάνουν χρήση των ασαφειών που υπάρχουν στα κείμενα των συμφωνιών και επιχειρούν κατ’ αυτό τον τρόπο να κερδίσουν έδαφος. Οι Λαϊκές ∆ημοκρατίες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ έχουν προκηρύξει εκλογές για σήμερα 2 Νοεμβρίου. Οι εκλογές αυτές είναι για την ανάδειξη των επικεφαλής των δύο περιοχών και των βουλευτών των Λαϊκών Σοβιέτ. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μούν κάλεσε τους ρωσόφωνους αυτονομιστές να μην προχωρήσουν στη διενέργεια αυτών των εκλογών, γιατί έρχονται σε αντίθεση με τη συμφωνία του Μινσκ. Αντιφατική είναι η θέση της Ρωσίας. Από τη μια πλευρά δηλώθηκε ότι οι ρώσοι γερουσιαστές δε θα παραστούν ως παρατηρητές στις εκλογές και, από την άλλη, η Μόσχα χαιρετίζει την απόφαση για τη διενέργειά τους και υποστηρίζει ότι θα αναγνωρίσει το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας, αρκεί να βγει με αδιάβλητο τρόπο. Η Μόσχα και οι ηγεσία των δύο ανατολικών περιοχών υποστηρίζουν ότι οι εκλογές στις 2 Νοεμβρίου είναι σύμφωνες με ένα οκτασέλιδο μυστικό παράρτημα που αποτελεί συνέχεια της συμφωνίας του Μινσκ και έχει υπογραφεί απ’ όλες τις πλευρές. Το Κίεβο δεν επιβεβαίωσε την ύπαρξη τέτοιου ντοκουμέντου και υποστηρίζει ότι οι εκλογές πρέπει να γίνουν στις 7 ∆εκεμβρίου, ενώ η ΕΕ απείλησε τη Ρωσία με νέες κυρώσεις σε περίπτωση αναγνώρισης του αποτελέσματος των εκλογών. Μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στην Ουκρανία και την πρώτη θέση που πήρε ο Α. Γιατσενιούκ διαμορφώθηκε ουσιαστικά μια δυαδική εξουσία. Η πλειοψηφία των δύο κοινοβουλευτικών ομάδων στη Βερχόβνα Ράντα είναι δεδομένη. Τα προβλήματα, όμως, είναι πολλά και δυσεπίλυτα. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν αυτή τη συνεργασία θνησιγενή και ότι αργά ή γρήγορα θα δημιουργηθεί χάσμα μεταξύ τους και πιο πολύ θα αναπτύσσονται οι φυγόκεντρες τάσεις, λόγω της διαπάλης για τη νομή της εξουσίας. Τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί έχουν τη σφραγίδα και των δύο και δύσκολα θα μπορέσουν να γίνουν μέρος της επίλυσής τους.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Στόχος να ενοποιηθούν όλοι οι αγώνες

στα δίκτυα του κόσµου

ΕΛΕΟΝΟΡΑ ΦΟΡΕΝΤΖΑ

www.nosomosdelito.net

∆εν είμαστε εγκληματίες

Χιλιάδες άνθρωποι δια δήλωσαν χτες στην Πουέρτα Ντελ Σολ της Μαδρί-

της ενάντια στην μεταρρύθμιση του ποινικού κώδικα, με την οποία η κυβέρνηση Ραχόι προσπαθεί στο όνομα της ασφάλειας να ενισχύσει την ατιμωρησία της αστυνομίας για να καταστείλει τα κοινωνικά κινήματα. Η κινητοποίηση οργανώθηκε από την πλατφόρμα «∆εν είμαστε εγκληματίες», μια πρωτοβουλία περισσότερων από 70 οργανώσεων δικηγόρων, ακτιβιστών και κινημάτων πόλης, ενώ τις επόμενες εβδομάδες θα γίνει η εθνική διαδήλωση για να μπλοκαριστεί η ψήφιση του νόμου. www.liberonsgeorges.overblog.com

Λευτεριά στον George Abdallah

Με τις διαδηλώσεις που έγιναν σε πολλές πόλεις του κόσμου, ολοκληρώθηκε η εβδομάδα δράσεων αλληλεγγύης για την απελευθέρωση του George Abdallah, του μακροβιότερου πολιτικού κρατούμενου στην Ευρώπη που βρίσκεται 30 χρόνια σε μια γαλλική φυλακή. Ο Λιβανέζος αγωνιστής, σε μια αμφιλεγόμενη δίκη έχει καταδικαστεί σε ισόβια, κατηγορούμενος για την δολοφονία ενός αμερικανού αντισυνταγματάρχη και ενός ισραηλινού διπλωμάτη κατά την διάρκεια της ισραηλινής εισβολής στον Λίβανο το 1982, ενώ οι οκτώ αιτήσεις για την απελευθέρωσή του έχουν απορριφθεί.



www.noalabaja.uy

Όχι στον εγκλεισμό των εφήβων

Με ποσοστό 53% απέρριψαν οι Ουρουγουανοί στο  δημοψήφισμα της Κυριακής

την πρόταση να μειωθεί η ποινική ευθύνη από τα δεκαοκτώ χρόνια στα δεκαέξι, κάτι που θα οδηγούσε τους 16χρονους «παραβάτες» στην φυλακή. Η πρόταση για την ποινικοποίηση των εφήβων ξεκίνησε από διάφορους συντηρητικούς κύκλους σε μια προσπάθεια να συσκοτιστεί η συζήτηση για τις πραγματικές αιτίες που γεννούν την παραβατικότητα, ενώ διάφορες οργανώσεις και χιλιάδες νέοι άνθρωποι δημιούργησαν μια πλατιά συμμαχία εναντίον της.

∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Στον απόηχο της μεγάλης διαδήλωσης του προηγούμενου Σαββάτου στην Ρώμη, η Ελεονόρα Φορέντζα, ευρωβουλευτής της «Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα» και μέλος της Γραμματείας της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, μιλάει στην Εποχή για το «καυτό» ιταλικό φθινόπωρο, και την προσπάθεια για την οικοδόμηση ενός ισχυρού μπλοκ δυνάμεων απέναντι στην πολιτική της λιτότητας. Παράλληλα, αναφέρεται στο πολιτικό σχέδιο της «Άλλης Ευρώπης» καθώς και στην ανάγκη διαγραφής του χρέους.

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Όλα δείχνουν ότι το κλίμα έχει ανάψει για τα καλά. Πως είναι η κατάσταση μετά και την μεγάλη διαδήλωση του προηγούμενου Σαββάτου; Ελπίζουμε ότι αυτό θα είναι ένα «καυτό» φθινόπωρο της σύγκρουσης στην Ιταλία. Στην Ρώμη, το προηγούμενο Σάββατο, έγινε μια τεράστια και σημαντική διαδήλωση από το CGIL, το μεγαλύτερο ιταλικό συνδικάτο. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο εργαζόμενοι, φοιτητές, άνεργοι, επισφαλείς και συνταξιούχοι διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στην κυβέρνηση και την πολιτική της λιτότητας. Ήταν ένα πρώτο και αισιόδοξο σημάδι, και ελπίζω ότι αυτή η κινητικότητα θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες. Εμείς θα συμμετέχουμε σε όλες τις διαδηλώσεις και τις κινητοποιήσεις που θα γίνουν, και θα προσπαθήσουμε με όλες τις δυνάμεις μας να ισχυροποιηθεί το κίνημα και να ηττηθεί αυτή η σκληρή ταξική πολιτική. Ο Ρέντσι με την πολιτική του έχει καταφέρει όμως και κάτι καλό: έχει εξοργίσει τους ανθρώπους και τους κάνει να βγαίνουν στους δρόμους και να διαμαρτύρονται. Θεωρείς ότι μπορεί στην παρούσα φάση η κοινωνική αγανάκτηση να εκφραστεί με μια τέτοια δυναμική που θα καθορίσει αποφασιστικά τις εξελίξεις; Ελπίζω ότι οι ενωτικοί αγώνες και οι διαδηλώσεις των φοιτητών και των εργαζομένων θα αλλάξουν το μέλλον. Στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι άνθρωποι με τις λαϊκές κινητοποιήσεις τα τελευταία χρόνια είχαν κάποια σχετικά αποτελέσματα, αλλά στην Ιταλία δυστυχώς δεν έχουμε δει ακόμα κάτι τέτοιο. Τώρα όμως έφτασε η ώρα. Ωστόσο, παρά την κινηματική κινητικότητα, αυτό που είναι εμφανές είναι η απουσία μιας ισχυρής αριστερής αντιπολίτευσης. Πως μπορεί να οικοδομηθεί ένα ισχυρό μπλοκ δυνάμεων απέναντι στην πολιτική της λιτότητας, που να εκφράσει πολιτικά τα κοινωνι-

κά στρώματα που πλήττονται από την κρίση; Αυτό θα έπρεπε να ήταν εύκολο, αλλά στην πραγματικότητα… Στόχος μας είναι να ενοποιηθούν όλοι οι αγώνες: της νεολαίας, των «από κάτω», των νέων κοινωνικών στρωμάτων που φτωχοποιούνται. Είναι πια προφανές σε όλους ότι η λιτότητα δεν έχει αποτέλεσμα. Οι νέοι ωθούνται να μεταναστεύσουν γιατί δεν έχουν καμία άλλη επιλογή, ούτε τη δυνατότητα να σπουδάσουν, να εργαστούν και να οικοδομήσουν ένα μέλλον στη χώρα τους. Πρέπει να δώσουμε μια πειστική απάντηση για αυτό το θέμα.

“

Ο Ρέντσι με την πολιτική του έχει καταφέρει όμως και κάτι καλό: έχει εξοργίσει τους ανθρώπους και τους κάνει να βγαίνουν στους δρόμους και να διαμαρτύρονται.

Πώς μπορούν οι δυνάμεις που στήριξαν την «Άλλη Ευρώπη» να προωθήσουν ένα ενωτικό πολιτικό σχέδιο για την ιταλική αριστερά; Η «Άλλη Ευρώπη» είναι η μόνη εναλλακτική λύση απέναντι στον Ρέντσι. Είμαστε οι μόνοι που επισημαίνουμε συγκεκριμένα ζητήματα και τα παλεύουμε, όπως για παράδειγμα η αντίθεση που δείξαμε απέναντι στην ΤΤΙΡ, την διατλαντική συνθήκη για το εμπόριο. Ελπίζω ότι, ακόμα και αν δεν είναι εύκολο, η «Άλλη Ευρώπη» θα είναι ένας τόπος ανοιχτός, αξιόπιστος και δημοκρατικός, που θα υποδέχεται κάθε κίνημα, κοινωνική αντίσταση και πολιτική οργάνωση που αντιτίθεται στην νεοφιλελεύθερη Ευρώπη.

Πώς μπορεί η δυναμική που δημιουργήθηκε με την «Άλλη Ευρώπη» στις ευρωεκλογές, να οδηγήσει σε ενίσχυση της αριστεράς στις περιφερειακές εκλογές που θα γίνουν την άνοιξη; ∆εν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε μια νέα πολιτική εμπειρία, παρόλο που οι ιστορικές διαδρομές μας και οι αξίες μας έρχονται από παλιά και είναι πολύ σημαντικές. Οι περιφερειακές εκλογές είναι μια μεγάλη πρόκληση, γιατί είναι μια πολιτική αναμέτρηση και πρέπει να πείσουμε τους ανθρώπους ότι οι λογικές των «μεγάλων συνασπισμών» δεν είναι αποτελεσματικές, ακόμη και σε τοπικό επίπεδο. Παρά το κλίμα αισιοδοξίας που προσπάθησε να καλλιεργήσει ο Ρέντσι το προηγούμενο διάστημα, η κρίση στην Ιταλία βαθαίνει. Πως βλέπεις να εξελίσσεται η κατάσταση; ∆υστυχώς, αν η κυβέρνηση Ρέντσι συνεχίσει τις πολιτικές της λιτότητας, η κατάστασή όχι μόνο δεν θα αλλάξει αλλά θα γίνει ακόμη χειρότερη, όσον αφορά την ανεργία και την απώλεια του κράτους πρόνοιας. Με την επίθεση που εξαπολύει στα δικαιώματα των εργαζομένων και στο κοινωνικό κράτος, όπως στο δημόσιο σχολείο, το πανεπιστήμιο και την υγεία, οι ζωές των ανθρώπων και οι συνθήκες διαβίωσης τους θα γίνουν όλο και πιο δύσκολες. Όλοι λένε ότι το ζητούμενο για την Ευρώπη είναι να μπει σε μια προοπτική ανάκαμψης. Όμως πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες είναι δέσμιες του χρέους. Τι μπορεί να γίνει; Το χρέος είναι ένα ψευτοπρόβλημα, τουλάχιστον στην Ιταλία. Είναι αυτό που υποστηρίζουμε εδώ και χρόνια, ότι οι λαοί της Ευρώπης δεν έχουν κανένα λόγο να πληρώσουν για τα λάθη των κυβερνήσεών τους, και δεν πρέπει να πληρώσουν. Όπως λέει και ο Αλέξης Τσίπρας, προτείνουμε ένα μορατόριουμ για το δημόσιο χρέος όπως έγινε με την Γερμανία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η ΕΚΤ πρέπει να βοηθήσει τα κράτη μέλη δανείζοντας τους χρήματα μέσω της αγοράς των ομολόγων, αντί να βοηθάει τις ιδιωτικές τράπεζες.

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

“

∆ΙΕΘΝΗ

Στον Ιγκλέσιας τα ηνία ΕΓΙΝΕ Η ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟ∆ΕΜΟΣ

ε τη συμμετοχή 106.000 πολιτών που συμμετέχουν στην Ανοιχτή Συνέλευση του Ποδέμος, το κόμμα κατέληξε στις οργανωτικές και πολιτικές αρχές του αλλά και στη στρατηγική που θα ακολουθήσει στις αυτοδιοικητικές εκλογές της άνοιξης του 2015. Όπως σχολίαζαν τα στελέχη του Ποδέμος η μεγάλη συμμετοχή κόσμου αποδεικνύει ότι ο οι «Κύκλοι» αποτελούν την κινητήρια δύναμη του κινήματος. Το μοντέλο που πρότεινε η ομάδα Ιγκλέσιας (Πάμπλο Ιγκλέσιας, Χουάν Κάρλος Μονεδέρο, Ινίχο Ερεχόν, Μπεσκάνσα Καρολίνα και Λουίς Αλέγκρε) υπερψηφίστηκε με 80% έναντι της πρότασης που κατέθεσε η ομάδα του ευρωβουλευτή Πάμπλο Ετσενίκε που έλαβε μόλις το 12%. Πάντως, η ομάδα Ιγκλέσιας «Προφανώς Μπορούμε» κατέθεσε προτάσεις και στις τρεις θεματικές (ηθική, οργανωτική και πολιτική) σε αντίθεση με τους «Σουμάντο Ποδέμος» που κατέθεσαν μόνο οργανωτική πρόταση. Επιπλέον, η ψηφοφορία έγινε «πακέτο» και για τα τρία κείμενα, οπότε ήταν απίθανο η πρόταση Ετσενίκε να απειλήσει αυτήν της ομάδας του Ιγκλέσιας.

Τα σημεία διαφωνίας

Με βάση το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι φανερό ότι ο Πάμπλο Ιγκλέσιας είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του Ποδέμος και πως η βάση εμπιστεύθηκε το μέλλον του κόμματος στο συνολικό σχέδιο της ομάδας «Προφανώς Μπορούμε». Τα τρία κείμενα που υπερψηφίστηκαν αφορούν: Τη δεοντολογία, όπου ως ηθική δέσμευση αναλαμβάνεται η προώθηση της άμεσης δημοκρατικής συμμετοχής όλων των ανθρώπων στους τομείς της χάραξης πολιτικής και στην εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών. Τον στρατηγικό οδικό χάρτη ένα κείμενο που έχει ως στόχο να αποσαφηνίσει τις βασικές

σύγχρονες προκλήσεις και να παρέχει μια συνεπή απόφαση για την πολιτική αλλαγή και την οικοδόμηση της λαϊκής κυριαρχίας και τέλος, το σχέδιο οργανωτικών αρχών, σύμφωνα με το οποίο το Podemos αποτελεί μία πλατφόρμα λαϊκής χειραφέτησης κι ενδυνάμωσης του πολίτη. Σε αυτό το σημείο υπήρξε και η μεγαλύτερη διαφωνία, καθώς η πρωτοβουλία Ετσενίκε πρότεινε να υπάρχει συλλογική ηγεσία από τρία άτομα και περισσότερη εξουσία στους Κύκλους. Αντίθετα η ομάδα Ιγκλέσιας πρότεινε μια συγκεντρωτική δομή με Γενικό Γραμματέα και με ανώτατο όργανο. Ένα δεύτερο σημείο τριβής ήταν και οι διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με τον τρόπο που θα πορευθεί το κόμμα στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Η «Σουμάντο Ποδέμος» πρότειναν το κόμμα να κατεβάσει υποψηφιότητες σε δήμους και περιφέρειες ενώ η τελική απόφαση προβλέπει υποψηφιότητες του κόμματος μόνο σε περιφερειακό επίπεδο καθώς, όπως θεωρεί ο Ιγκλέ-

“

σιας, δεν υπάρχει η απαραίτητη οργανωτική ετοιμότητα.

Η οργανωτική δομή Την Παρασκευή ξεκίνησε η τελευταία διαδικασία για τη συγκρότηση και διεύθυνση της Γενικής Γραμματείας του σχηματισμού καθώς ήταν η πρώτη μέρα υποβολής υποψηφιοτήτων. Τα 212.982 μέλη του Ποδέμος μπορούν να είναι υποψήφιοι σε τρία όργανα. Το Συμβούλιο των Πολιτών (62 μέλη), την Επιτροπή ∆ημοκρατικών Εγγυήσεων και ∆ικαιωμάτων (10 μέλη εκ των οποίων 5 προορίζονται για νομικούς) και τη Γενική Γραμματεία, για την οποία πιθανότατα ο Πάμπλο Ιγκλέσιας δεν θα έχει αντίπαλο. Ο Ιγκλέσιας θα επισημοποιήσει την υποψηφιότητά του για τη θέση του Γενικού Γραμματέα μέχρι και το Σάββατο 8 Νοεμβρίου, ήμερα που είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί δημόσια συζήτηση μεταξύ των διαφόρων υποψηφίων (αν τελικά

υπάρχουν άλλοι). Σύμφωνα με την ορισμένη διαδικασία μεταξύ 10 και 14 του μήνα τα μέλη και οι φίλοι του Ποδέμος θα κληθούν να ψηφίσουν για την ηγεσία του κόμματος μέσω του συστήματος ανοικτής λίστας, κάτι που επιτρέπει τη δυνατότητα επιλογής υποψηφίων από διαφορετικές ομάδες. Για να είναι υποβληθεί μια υποψηφιότητα αρκεί μια αίτηση, είτε πρόκειται για ομάδα είτε για άτομο, και να εγκριθεί από την οργανωτική δομή. Με τη συμπλήρωση ενός ειδικού εντύπου, οι ενδιαφερόμενες/-οι μπορούν να επιλέξουν το όργανο του κόμματος στο οποίο θα επιθυμούσαν να εκλεγούν και κάθε κύκλος μπορεί να υποστηρίξει μέχρι δύο άτομα ή ομάδες.

Αν όπως όλα δείχνουν, ο Ιγκλέσιας εκλεγεί γενικός γραμματέας, θα δικαιούται να διορίσει Εκτελεστικό Συμβούλιο (Συμβούλιο Συντονισμού, 10-15 ατόμων) ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να εγκαταλείψει την έδρα του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου να οδηγήσει το κόμμα του από τη Μαδρίτη. Το Σάββατο 15 Νοέμβρη η Ανοιχτή Συνέλευση των Πολιτών - μία διαδικασία που άρχισε στα μέσα Σεπτεμβρίου - θα ολοκληρωθεί με μία τελετή κατά την οποία θα ανακοινωθούν τα ονόματα των εκλεγμένων στα όργανα και στη νεοσυσταθείσα δομή του σχηματισμού. Στη συνέχεια η εκλογική διαδικασία των οργάνων του σχηματισμού θα περάσει σε κοινότητες και δήμους.

∆ημήτρης Γερονίκος enterioni.blogspot.com

∆ιαδικτυακές Πηγές:

1. http://www.publico.es/politica/ 552792/podemos-inicia-el-ultimo-tramite-paraaupar-a-iglesias-a-la-secretaria-general/versionimprimible 2. http://politica.elpais.com/politica/ 2014/10/27/actualidad/1414407684_623957.html 3. https://participa.podemos.info/es

Ανακαλύπτουν την αναμονή ως αρετή

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

απόφαση της Ανγκέλα Μέρκελ να συμβιβαστεί με την «μισή λύση», που της πρότειναν οι κύριοι Ολάντ και Ρέντσι σε σχέση με το ύψος των ελλειμμάτων των προϋπολογισμών των χωρών τους, σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης και αποδόθηκε στην επιθυμία όλων των πλευρών να αποφευχθεί μια ρήξη στην παρούσα φάση. Η εκτίμηση είναι ότι η ευρωζώνη βρίσκεται σε φάση αστάθειας και οι γερμανικές εφημερίδες είναι γεμάτες από προβλέψεις για περαιτέρω πτώση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο. Συνεχίζονται επίσης οι υπολογισμοί για το ύψος των ποσών, που αποσύρονται συστηματικά το τελευταίο διάστημα από την Ευρωζώνη και τι συνέπειες θα μπορούσε να έχει αυτό. Η «ντι Βελτ» που είχε εκτενές ρεπορτάζ για το θέμα επανέφερε μάλιστα τη συζήτηση στο ενδεχόμενο αποχώρησης της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Υπάρχουν περιθώρια διαπραγμάτευσης

Επιφυλακτικοί ήταν επίσης οι κορυφαίοι γερμανοί αναλυτές σε σχέση με τα αποτελέσματα των περίφημων «στρες τεστς» τα οποία κατά τη γνώμη αρκετών αφενός βασίστηκαν πάνω σε ένα αρκετά αισιόδοξο σενάριο και αφετέρου δε φαίνεται να δίνουν λύση στο πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας για την πραγματική οικονομία. Εκείνο που αξίζει πάντως να σημειωθεί είναι ότι για μια ακόμα φορά αποδείχθηκε ότι

Βερολίνο, Παρίσι και Ρώμη απέφυγαν την σύγκρουση, φοβούμενοι περαιτέρω επιδείνωση του έτσι κι αλλιώς αρνητικού κλίματος στην ευρωζώνη

υπάρχει πάντα περιθώριο διαπραγμάτευσης με το Βερολίνο, όσο σκληρό και αν εμφανίζεται αυτό στις αρχικές του θέσεις. Σύμφωνα με την ισχύουσα εκδοχή στη γερμανική πρωτεύουσα, ήταν άνθρωποι της καγκελαρίας που διεμήνυσαν στην Κομισιόν στις Βρυξέλλες, ότι πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία μια επιβολή «ποινής» στη Γαλλία, γιατί αυτό θα είχε αρνητικές συνέπειες, όχι μόνο για τις σχέσεις των δύο χωρών αλλά και για το κλίμα στην ευρωζώνη γενικότερα. Υπάρχουν βεβαίως και οι μονίμως «πρόθυμοι» του Νότου, με προεξέχον το «δίδυμο» Ραχόι-Σαμαρά, που αρκούνται σε… μισό χαμόγελο της κυρίας Μέρκελ για να υιοθετήσουν τις απόψεις της, πριν ακόμα αυτή τις ξεστομίσει.

Η γερμανική κυβέρνηση έχει πάντως θορυβηθεί από αντιφατικά στοιχεία και προβλέψεις, που ακούγονται αυτό το διάστημα και τη δυσκολεύουν να συνεχίσει να

βλέπει τα πράγματα στο μοτίβο του «άσπρου-μαύρου» και την οδηγούν σε μια στάση αναμονής. Την «καλή είδηση» για περαιτέρω μείωση της ανεργίας, (ποσοστό 6,3%) έστω και αν αυτό οφείλεται στη μερική απασχόληση και τις κακοπληρωμένες «δουλειές-μίνι» διαδέχτηκαν περαιτέρω προβλέψεις για επιβράδυνση της ανάπτυξης, που θα σημάνει και λιγότερο έσοδα για τον κύριο Σόιμπλε.

Κινδυνεύει το μηδενικό έλλειμμα

∆ύο διαφορετικές εφημερίδες που δε μπορεί να κατηγορηθούν για αντιπολιτευτική «προδιάθεση», συγκεκριμένα η «Χάντελσμπλατ» και η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» προέβλεπαν την Πέμπτη ότι τον ερχόμενο χρόνο τόσο ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός, όσο και αυτοί των κρατιδίων θα έχουν στέρηση εσόδων από τη φορολογία λόγω των χαμηλών δεικτών αύξησης της οικονομίας. Αυτό πρακτικά θα σημάνει και την ανατροπή του μηδενικού ελλείμματος, για το οποίο εδώ και εβδομάδες υπερηφανεύεται ο γερμανός υπουργός Οικονομικών. Ο τελευταίος πάντως αποφεύγει να πάρει θέση για όλα αυτά, πιστός στην λογική «αν δεν παινέψεις το σπίτι σου»… Οι εφημερίδες επιμένουν πάντως στην πρόβλεψη τους και μάλιστα τονίζουν ότι ως το 2019 το νούμερο των δισ. που θα λείψουν από τα φορολογικά έσοδα θα είναι και διψήφιο. Αλλά ο κ.Σόιμπλε επιμένει ότι τα έχει όλα καλά καμωμένα και …μετρημένα. •

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η Περιφέρεια θα δώσει δείγματα γρ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμ

διαχείριση των ζητημάτων της Περιφέρειας Αττικής από τη συριζική «∆ύναμη Ζωής» της Ρένας ∆ούρου δίνει το πρώτο δείγμα γραφής της επικείμενης, κατά τα προγνωστικά, αριστερής κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Η οπτική αυτή, που χρωματίζει όλη τη δημόσια συζήτηση που φούντωσε με αφορμή την ψήφιση του προϋπολογισμού της περιφέρειας για το 2015, είναι κατά βάση σωστή. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν υπεραπλουστεύονται ορισμένες πτυχές των ζητημάτων, για λόγους αντιπολίτευσης ή και λαϊκισμού. Όπως το γεγονός ότι η νέα περιφερειακή αρχή υποχρεούται, εξ αντικειμένου, να διοικήσει, άρα να διασφαλίσει λειτουργίες και να δώσει λύσεις, υποκείμενη σε προϊστάμενες αρχές και σε θεσμικά πλαίσια εχθρικά προς τις προθέσεις, τα προγράμματα και τις διακηρυγμένες αρχές της πολιτικής και αυτοδιοικητικής συλλογικότητας που είναι «στα πράγματα» εδώ και δυο μήνες. Ενδεικτικά είναι δυο πρόσφατα παραδείγματα, ένα «ηρωϊκό» (το «εντέλλεσθε» για την μη υλοποίηση της αξιολόγησης των υπαλλήλων και η ακύρωσή του από την Αποκεντρωμένη ∆ιοίκηση) κι ένα που ξεσήκωσε θύελλες, το ζήτημα των υπηρεσιών καθαριότητας. Και στις δυο περιπτώσεις, η ∆ύναμη Ζωής πρέπει να αντιμετωπίσει μια δύσκολη και αντιφατική πραγματικότητα, που για να αρθεί τελεσίδικα χρειάζεται αλλαγή θεσμικού πλαισίου και κυβερνητικής πολιτικής. Και ορθά στις δυο περιπτώσεις δίνει η περιφερειακή αρχή τις πολιτικές μάχες εγκαλώντας τη μνημονιακή κυβέρνηση και προσκαλώντας κινήματα, εργαζόμενους και πολίτες για στήριξη. Στο επίπεδο, όμως, της τρέχουσας διαχείρισης των προβλημάτων, τα πράγματα είναι κάπως πιο δύσκολα. Το ζήτημα, για παράδειγμα, της πρόσληψης εργα-

είδος «α ενοχές κ των θεσμ να γίνουν οργανωμ ζόμενους φέρνει σ ϋπολογισ

Τι έγινε

ζομένων, από όλους τους ΟΤΑ αυτή τη στιγμή, είναι γενικότερο, μεγαλύτερο και αφορά πολύ σοβαρότερες λειτουργίες «κοινής ωφέλειας» από την καθαριότητα των γραφείων των υπαλλήλων, όπως: καθαρισμός και φύλαξη πάρκων και αλσών, εργασίες επισκευών, συντήρησης, ανακαίνισης κτιρίων, αποκομιδής σκουπιδιών και στελέχωσης βρεφονηπιακών σταθμών στους δήμους κ.α. πολλά. Για όλ’ αυτά οι ΟΤΑ σήμερα νομιμοποιούνται να προσλαμβάνουν μόνον συμβασιούχους ορισμένου χρόνου, με ισχνές αμοιβές και περιορισμένα ή ανύπαρκτα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα (τους περίφημους πενταμηνίτες, διμηνίτες

κλπ) ή να δίνουν έργα σε εργολαβίες, μέσα από μειοδοτικούς διαγωνισμούς που συμπιέζουν το κόστος, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Πολλοί δήμοι με ηγεσία ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ΚΚΕ, έχουν ήδη προβεί σε τέτοιες προσλήψεις, εξ ανάγκης, χωρίς να γίνει μεγάλος ντόρος, ενώ για την Περιφέρεια Αττικής που δεν προχώρησε σε καμία τέτοια λύση, εγκαλώντας ταυτόχρονα το Υπ. Εσωτερικών, έχει γίνει μέγα θέμα. Στην πράξη, βέβαια, ενώ θα συμπιέζουμε κινηματικά και πολιτικά τον Ντινόπουλο και τον Μητσοτάκη και μέχρι να γίνουν οι πολυπόθητες εκλογές, θα πρέπει να αναζητηθούν και άλλες εναλλακτικές λύσεις, ένα

Για τον εξ ολοκλ παραδόθ για τυπικ τέλει ψηφ του - την ρετήθηκε Ζωής» ήτ προϋπολ αφότου ή φαση σε των δαπα πλαση το επανασύ πρόβλημ μυρικής ταστροφ 40% περ υπάρχει ως τον Ια κονδυλίω γραμματι βλεπόμε μπορούσ

ΟΙ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ

Μας παρέσυρε το ρέμα Η

δόμηση σε φυσικές κοίτες χειμάρρων, τα μπαζωμένα ρέματα, η ανυπαρξία αντιπλημμυρικών έργων, καλού δικτύου ομβρίων υδάτων και η έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνων, αλλά και σχετικής πολιτικής βούλησης οφείλονται, σύμφωνα με τους ιθύνοντες που μίλησαν στην «Εποχή», για τις μεγάλες καταστροφές που σημειώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα στην Αττική. Σύμφωνα με τον ∆ημοσθένη Αναγνωστάκη, περιφερειάρχη της πυροσβεστικής, ι κλήσεις για βοήθεια προς την Πυροσβεστική Υπηρεσία ξεπέρασαν τις 1700, ενώ τα 13 συνεργεία που έχουν συσταθεί για την καταγραφή των ζημιών έχουν, μέχρι στιγμής, κάνει 1174 αυτοψίες σε σπίτια και επιχειρήσεις που καταστράφηκαν και σε 444 αμάξια που υπέστησαν φθορές όταν παρασύρθηκαν από τα ορμητικά νερά. Ο κ. Αναγνωστάκης θεωρεί πως ήταν

Λύσεις υπάρχουν

αρά τα λεγόμενα των δήμων για διεξαγωγή σχετικής μελέτης, αυτή υπάρχει από το 2010 και έχει παραδοθεί σε όλους τους δήμους. Ο καθηγητής δυναμικής τεκτονικής και εφαρμοσμένης γεωλογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, Θύμιος Λέκκας μαζί με την επιστημονική του ομάδα αναλύουν τον έντονο πλημμυρικό κίνδυνο που διατρέχουν οι δήμοι της δυτικής Αττικής. Άλλωστε, παρόμοια πλημμυρικά φαινόμενα έχουν πλήξει την Αττική και το ’63, το ’77 και το ’94, όπου την πρώτη φορά μάλιστα είχαν καταγραφεί και θάνατοι

καθαρά θέμα τύχης το ότι δεν υπήρξαν νεκροί. Η αρμοδιότητα, όμως, της καταγραφής δεν ανήκει κανονικά στην πυροσβεστική υπηρεσία, αλλά ανατέθηκε από τον πρωθυπουργό για επικοινωνιακούς λόγους. «Συνιστά διάσπαση δυνάμεων, γιατί ούτως ή άλλως η καταγραφή πρέπει να γίνει στους δήμους για τις οικίες και στην περιφέρεια για τις επιχειρήσεις, αλλιώς δεν θα μπορέσουν οι άνθρωποι να πάρουν την αποζημίωση από το υπουργείο. Εμείς για αυτό το λόγο αποστείλαμε γράμμα στην πυροσβεστική για να περάσουμε και αυτές τις καταγραφές στα αρχεία μας». Με αυτόν τον τρόπο περιγράφει τη προσπάθεια για απαξίωση της Περιφέρειας από την κυβέρνηση, μία ακόμα φορά, η Ιωάννα Τσούπρα, πολιτική προστασία της Περιφέρειας που επίσης ήταν στους δρόμους από την πρώτη στιγμή, μαζί με ένα υποστελεχωμένο τμήμα 19 ατόμων, λόγω Σγουρού, όπως επισημά-

πολιτών. «Επειδή η αντιμετώπιση του φαινομένου αφορά υπόγεια έργα που δεν φαίνονται, δεν υπάρχει και η σχετική βούληση από τους πολιτικούς για την υλοποίησή τους. Άλλωστε, δεν θα προσελκύουν ψηφοφόρους και θα χρειάζονται κάθε 15 χρόνια» τονίζει ο καθηγητής υδάτινων πόρων και περιβάλλοντος του ΕΜΠ, Νίκος Μαμάσης για την ανυπαρξία σωστού δικτύου στην Αττική. «Το φυσικό φαινόμενο της βροχόπτωσης ήταν όντως ακραίο. Αυτό σε συνδυασμό με τη δόμηση σε φυσικές κοίτες χειμάρρων, χωρίς τα απαιτούμενα αντιπλημμυρικά έργα σημαίνει πως θα συνεχίσουμε να γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων καταστροφών. Λύσεις μπορούν να υπάρξουν παρόλα αυτά, ακόμα και αν δεν πρόκειται για τα ακριβά αντιπλημμυρικά. Εκτός από το συχνό καθαρισμό των φρεατίων και τους πολλούς μικρούς αγωγούς ομβρίων που να καταλήγουν στον Κηφισό, σε άλλες πιο οργανωμένες κοινωνίες από εμάς, η πολιτεία επεμβαίνει τοπικά. Υπάρχουν, δηλαδή, δε-

νει. Όπως εξήγγειλε το υπουργείο Εσωτερικών οι αποζημιώσεις θα ανέρχονται στα 586 ευρώ και περίπου 1000 για τις επισκευές στις οικίες, όμως, δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα το πότε ακριβώς και πώς θα τα λάβουν. Παραδείγματος χάριν, ο ∆ήμος του Ίλιον έχει αρχίσει ήδη να δίνει κάποια έκτακτα βοηθήματα από ίδιους πόρους χωρίς να γνωρίζει, όμως, αν θα λάβει ύστερα τα χρήματα από το υπουργείο, σύμφωνα με την Γεωργία Τσιλιάνη από το γραφείο τύπου του δήμου.

Ποιος ευθύνεται τελικά;

Πέραν, όμως, από το επείγον ζήτημα των αποζημιώσεων γεννάται το ερώτημα ποιος είχε την ευθύνη για την ανυπαρξία υποδομών και ποιος θα πρέπει να την αναλά-

ξαμενές, στις περιοχές και τα σπίτια όπου συλλέγεται το νερό της βροχής και κατά αυτόν τον τρόπο, ούτε επιβαρύνονται οι αγωγοί με τόσο μεγάλο όγκο νερών. Ταυτόχρονα αποτελεί και μία αειφόρο, οικονομική λύση, καθώς μετά αυτό το νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πότισμα κτλ», εκθέτει κάποιες λύσεις ο καθηγητής, ενώ υπενθυμίζει πως το φαινόμενο είναι και ταξικό, αφού βάσει παρατήρησης, πρόκειται για τις ασθενέστερες οικονομικά περιοχές που δεν έχουν τις κατάλληλες υποδομές. Κατά των φαραωνικών έργων και υπέρ μικρών, αλλά στοχευμένων παρεμβάσεων είναι και ο Βαγγέλης Πισσίας, καθηγητής διαχείρισης υδάτινων πόρων στο ΤΕΙ Αθήνας. «Τα έργα πρέπει να εφαρμοστούν στο ψηλό σημείο στη λεκάνη απορροής, στην Πάρνηθα δηλαδή. ∆εν πρέπει να περιμένουμε να φθάσουν τα νερά στην Αθήνα και να προσπαθούμε να σώσουμε μόνο εκεί το πρόβλημα, που ούτως ή άλλως είναι δύσκολο λόγω της λανθα-

σμένης δόμησης της πόλης. Αυτό που μπορεί να γίνει, εκτός από τις αναδασώσεις που θα βοηθούσαν, είναι να φτιάξουμε αναβαθμίδες στο βουνό ώστε τα νερά, λόγω αυτών των σκαλοπατιών, να χάνουν την ορμητικότητά τους και να κατεβαίνουν αντί σε 6 ώρες σε 16, γεγονός που σημαίνει πως το έδαφος θα μπορεί να απορροφήσει περισσότερο νερό και στην θάλασσα πια θα φθάνει το 1/3 από τον αρχικό όγκο». Καθίσταται εμφανές πως τα έργα αυτά είναι μικρού κόστους, αλλά ταυτόχρονα θα έδιναν και δουλειές στον κόσμο, και όχι μόνο στους εργολάβους, εκτονώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο και την ανεργία, σύμφωνα με τον καθηγητή. Μία ακόμα λύση, επίσης χαμηλού κόστους, είναι η κατασκευή των λεγόμενων «ξεθυμάστρων». Πρόκειται για εκτάσεις με βάθος που θα λειτουργούν σαν τεχνητές λίμνες τις ώρες των βροχοπτώσεων, καθώς θα διώχνονται τα νερά π.χ του Κηφισού εκεί, αποφεύγοντας να υπερχειλίσει.

β μ τ ε κ α τ Ε φ

π χ α έ τ π ξ ζ δ α

κ ρ α ν τ Ρ ρ

ΤΟ ΘΕΜΑ

γραφής της αριστερής κυβέρνησης

Νοεμβρίου 2014

ς «αριστερής δημιουργικής λογιστικής» χωρίς χές και αμφιθυμίες, στα όρια και στα περιθώρια θεσμικών λαβυρίνθων, γιατί πρέπει κι οι δουλειές ίνουν. Κι εδώ χρειάζεται τολμηρός σχεδιασμός και ανωμένη συνεννόηση με τους πολίτες, τους εργαενους, τα κινήματα και το κόμμα, στοιχείο που μας νει στο δεύτερο επίμαχο των ημερών, τον προλογισμό της Περιφέρειας Αττικής.

γινε με τον προϋπολογισμό

α τον προϋπολογισμό του 2015, που συντάχθηκε λοκλήρου από την απερχόμενη διοίκηση Σγουρού, αδόθηκε στην περιφερειάρχη στις 5 Σεπτεμβρίου τυπική έγκριση, εκείνη δεν τον υπέγραψε και ενει ψηφίστηκε αναμορφωμένος - κατά μικρό μέρος - την περασμένη εβδομάδα, η «γραμμή» που υπηήθηκε και ρητά δημοσιοποιήθηκε από τη «∆ύναμη ς» ήταν η ακόλουθη: Συμβολική αναμόρφωση του ϋπολογισμού σ’ αυτό το στάδιο (40 μόλις μέρες του ήρθε στα χέρια της νέας διοίκησης), με έμη σε δαπάνες με ειδικό συμβολισμό (6πλασιασμός δαπανών κοινωνικής πολιτικής, 650 000 για ανάση του άλσους της Ν. Φιλαδέλφειας, δαπάνη για νασύνδεση ρεύματος σε οικογένειες με σχετικό βλημα, αύξηση των δαπανών για έργα αντιπλημικής προστασίας πριν προκύψει η πρόσφατη κατροφή κ.α.) και ουσιαστική αναμόρφωση, στο % περίπου, για τον Ιανουάριο του 2015, όπως ρχει η θεσμική δυνατότητα. Ο στόχος από τώρα τον Ιανουάριο είναι ο εξής: α) σοβαρή μελέτη των δυλίων που συνδέονται με ήδη ισχύουσες προμματικές συμβάσεις (τα περισσότερα από τα προπόμενα στον προϋπολογισμό), πράγμα που δεν ρούσε να γίνει στο ελάχιστο διάστημα από το Σε-

πτέμβριο μέχρι σήμερα, β) συμμετοχική διαδικασία και διαβούλευση (με κόμμα, δήμους, πολίτες, κινήματα κλπ) για όλα τα επίμαχα. Για τη διαδικασία αυτή, που είναι κομβική και πράγματι θα κριθεί η παράταξη και ο ΣΥΡΙΖΑ από την επιτυχία της, χρειάζεται να ανασκουμπωθούν όλοι και εν προκειμένω να επιτευχθούν, σε σύντομο διάστημα, πολλά και ιδιαιτέρως: • Εκπόνηση σχεδιασμού πενταετίας των παρεμβάσεων της Περιφέρειας Αττικής, με ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και ρεαλιστική εκτίμηση των δυνατοτήτων (οικονομικών, τεχνικών και νομικών, γιατί υπάρχουν και τέτοιες διαστάσεις). • Συνδιαμόρφωση του σχεδιασμού αυτού μαζί με τις τοπικές κοινωνίες αλλά και τις υποστηρίζουσες δυνάμεις, από τις δημοτικές παρατάξεις και κινήσεις, τους ανθρώπους που στήριξαν προεκλογικά το εγχείρημα της ∆ύναμης Ζωής, είτε εξελέγησαν είτε όχι, τα κινήματα πολιτών και εργαζομένων και φυσικά τις κομματικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. • Οργανωμένη επικοινωνιακή πολιτική της Περιφέρειας και της παράταξης. Μια καλά οργανωμένη συνέντευξη τύπου από τους βασικούς εκπροσώπους της νέας περιφερειακής αρχής, με προγραμματική πνοή, είναι σήμερα αναγκαία. • Κεντρική υποστήριξη από το ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνον πολιτικά, αλλά και τεχνικά, στελεχικά, οργανωτικά. Στο σημείο αυτό είναι ανάγκη να προσεχθεί ιδιαίτερα η σύνδεση και οι δίαυλοι επικοινωνίας της Περιφέρειας με τον κομματικό ιστό, τόσο με τα κεντρικά όργανα όσο και με τις οργανώσεις μελών, στη βάση σχεδίου και με ανάθεση αρμοδιοτήτων. Αγγέλικα Σαπουνά (Περιφερειακή Σύβμουλος)

Τα ζητήματα που δημιουργούν αγωνίες

ήσαμε και ζούμε, αυτές τις μέρες, την αγωνία των μελών και των φίλων του ΣΥΡΙΖΑ, για τη θέση μας, και εννοώ της ∆ύναμης Ζωής, σε ζητήματα με βαριά φόρτιση, όπως τα κονδύλια για τα γήπεδα της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού, η συνέχιση των έργων στο ΧΥΤΑ Γραμματικού κ.α. Τα ερωτήματα είναι εύλογα όπως και η αγωνία, ωστόσο κάποιες κριτικές, ας μου επιτραπεί να πω, τσίμπησαν και λίγη από την κακοπιστία αντιπάλων. Τίποτε δεν έχει αλλάξει στις θέσεις της ∆ύναμης Ζωής αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο πρέπει να δούμε πως θα αντιμετωπίσουμε την πρόσφατη, μη φιλική για τις θέσεις μας, απόφαση του ΣτΕ για το ΧΥΤΑ Γραμματικού, να περιμένουμε την έκβαση της διαδικασίας στο Ελεγκτικό Συνέδριο για να πάρουμε αποφάσεις σε πραγματικές συνθήκες και, φυσικά, η πρόβλεψη για τα 20 εκατομμύρια για την ανάπλαση του γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας δεν ταυτίζεται με καμία προγραμματική σύμβαση με κανέναν, αντιθέτως χρειάζεται, διαβούλευση με το δήμο και τους πολίτες για το τι μπορεί να γίνει, χωρίς να καταπατηθεί ούτε κλαδάκι από το Άλσος. Κι όλ’ αυτά, είναι μόνον ένα πρώτο δείγμα των δύσκολων επίδικων της Περιφέρειας Αττικής, σ’ ένα πολιτικό περιβάλλον όπου ακόμη κι οι «σπέκουλες» τύπου «να προσλάβετε εσείς τις καθαρίστριες του υπ. Οικονομικών με τα διαθέσιμα της περιφέρειας» (τοποθέτηση Σγουρού στο περιφερειακό συμβούλιο, γνωρίζοντας ότι ούτε γίνεται ούτε κι αυτές το θέλουν) γίνονται πρωτοσέλιδα. Όμως, αυτό το επικοινωνιακό θα περάσει και στη θέση του θα έρθει ένα άλλο, αυτή είναι η μοίρα του. Αυτή τη στιγμή, προτεραιότητα έχει η εκπόνηση και η εφαρμογή του σχεδιασμού μας, για την οποία τόσο η Περιφέρεια Αττικής και η ∆ύναμη Ζωής όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, κεντρικά, πρέπει να σηκώσουμε τα μανίκια άμεσα, τώρα. Με φαντασία και δημοκρατία. Με σύνεση, υπευθυνότητα και διαφάνεια. Με ιεραρχήσεις προτεραιοτήτων. Και με πολλή δουλειά.

η0 ιαη ς α η

ών ά-

βει τώρα προκειμένου να μην διαδραματιστούν και στο μέλλον τέτοια περιστατικά. Από το 2010 η αρμοδιότητα των φρεατίων πέρασε από την ΕΥ∆ΑΠ στους δήμους, ενώ έχουν θεσμικά και τη δυνατότητα κατασκευής δικτύου ομβρίων υδάτων, κάποιων μέτρων. Οι μεγάλοι αγωγοί και τα υπόλοιπα αντιπλημμυρικά έργα βαραίνουν την περιφέρεια, ενώ για κάποια μεγάλα ρέματα, π.χ Εσχατιάς, αρμόδιο είναι το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και ∆ικτύων. «Η περιφέρεια σκοπεύει άμεσα να ξεκινήσει την υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων που έπρεπε να υπάρχουν χρόνια τώρα, καθώς το πρόβλημα είναι γνωστό, αλλά δεν ενδιέφερε τις προηγούμενες διοικήσεις που έδιναν δώρο στους εργολάβους την υποτιθέμενη αντιμετώπιση του ζητήματος. Για παράδειγμα πληρώναμε να περιμένουν και να κάθονται αντλίες σε περιοχές που δεν ξέραμε καν αν θα βρέξει και αν θα χρειαστούν. Εμείς ήδη ζητήσαμε από το υπουργείο, σύμφωνα με τον νόμο, να δοθούν επιπλέον κονδύλια για την υλοποίηση έργων» αναφέρει η Ιωάννα Τσούπρα. Στο ∆ήμο Αιγάλεω το φαινόμενο έπληξε και δημόσια κτήρια, σχολεία κυρίως, ενώ ο δρόμος στην οδό Γρηγοροπούλου έχει υποστεί καθίζηση, εξαιτίας ενός παλιού αγωγού ομβρίων υδάτων που δεν άντεξε τον όγκο και τίναξε την άσφαλτο. Άλλο σημείο του δήμου που αντιμετώπισε πλημμυρικό πρόβλημα, σύμφωνα με τον Γιώργο Ροδάτο από τη δημοτική αρχή, είναι η περιοχή Νταμαράκια, που δεν έχει καθόλου αγωγό ομβρίων, με αποτέ-

λεσμα τα νερά της βροχής να πηγαίνουν στους αγωγούς για τα ακάθαρτα. Ούτε αυτοί, όμως, άντεξαν τον όγκο των νερών και οι κάτοικοι, πέραν της πλημμύρας, είχαν και άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις να αντιμετωπίσουν… Ταυτόχρονα, στην περιοχή του Ελαιώνα οι υποδομές είναι τόσο υποβαθμισμένες που δεν έχουν ούτε πλήρες

δίκτυο αποχέτευσης. «Το να κατασκευαστεί καινούργιο δίκτυο ομβρίων υδάτων είναι κάτι πολύ δύσκολο και λόγω κόστους και επειδή κανονικά δεν θα πρέπει να αφορά μία περιοχή, αλλά να υπάρξει διαδημοτική συνεννόηση, ώστε να μην λυθεί το πρόβλημα σε μια περιοχή και να μεταφερθεί, μαζί με τα νερά στην επόμενη. Ένας αγωγός κάπου θα πρέπει να καταλήξει και δεν είναι σίγουρο αν ο Κηφισός μπορεί να αντέξει μεγαλύτερο όγκο» εξηγεί στην «Εποχή» ο κ. Ροδάτος. Προσθέτει πως πρόκειται να διεξαχθεί μελέτη για το ζήτημα, ενώ τονίζει πως σημαντικό είναι να υπάρξουν και αδόμητοι χώροι πρασίνου προκειμένου να απορροφούνται τα νερά της βροχής. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο ∆ήμος του Περιστερίου, που σύμφωνα με τον κ. Συρίγο από το τμήμα αποχετεύσεων, προέχουν οι αποζημιώσεις και ύστερα θα ασχοληθούν με την εκπόνηση σχετικής μελέτης και συνεργασίας με την Περιφέρεια για αντιπλημμυρικά έργα. Στο Ίλιον, από την άλλη, ενώ υφίστανται αντιπλημμυρικά έργα ολοκληρωμένα και αγωγοί ομβρίων, με τον ένα να πρόκειται να ολοκληρωθεί φέτος, αντιμετώπισαν έντονες καταστροφές από τις πλημμύρες, καθώς, όπως κρίνουν από το δήμο, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η τοποθεσία της περιοχής που είναι περικυκλωμένη από βουνά και δέχεται μεγάλους όγκους νερών με αυξημένη την ανάγκη για ακόμα περισσότερα έργα υποδομής. Τζέλα Αλιπράντη

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Κοινωνικός αποκλεισμός, φτώχεια και απόγνωση

Είναι σε όλους πλέον κατανοητό ότι τα μέτρα που πάρθηκαν έως σήμερα από τις μνημονιακές κυβερνήσεις είχαν αποκλειστική προτεραιότητα τη δημοσιονομική προσαρμογή και τη διασφάλιση των δανειστών μας. Αγνοήθηκε παντελώς η κοινωνική επίπτωση των μέτρων αυτών, τα οποία ήρθαν να προστεθούν σε μία ιδιαίτερα επιβαρυμένη κατάσταση από πλευράς διαστάσεων ανεργίας και φτώχειας στη χώρα μας, αυτό που ονομάστηκε ανθρωπιστική κρίση, με μεγαλύτερη επίπτωση στους πιο επιβαρυμένους στο παρελθόν νομούς της χώρας.

α τελευταία χρόνια, το ζήτημα του κοινωνικού αποκλεισμού αποτελεί ένα από τα πιο «φλέγοντα» θέματα τόσο σε θεωρητικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο διαμόρφωσης προτάσεων πολιτικής. Ως κοινωνικός αποκλεισμός ορίζεται «η παρεμπόδιση απορρόφησης κοινωνικών και δημόσιων αγαθών», όπως είναι π.χ. αυτά της εκπαίδευσης, του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης κλπ., η έλλειψη των οποίων οδηγεί συνήθως στην οικονομική ανέχεια και περιθωριοποίηση. Το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού είναι μια σημαντική απειλή για την κοινωνία, και ιδιαίτερα στην αρνητική συγκυρία της τρέχουσας κρίσης. Σημαντική συμβολή στη διερεύνησή του σε εθνικό και περιφερειακό είναι το ερευνητικό έργο «Ανάπτυξη περιφερειακών δεικτών κοινωνικού αποκλεισμού και μεθόδων μέτρησης της κοινωνικής ανισότητας για τη ∆υτική Ελλάδα, Πελοπόννησο και τα Ιόνια Νησιά», με ευθύνη των καθηγητών Αθ. Μπέλλα και Βασ. Παππά και με τη συνεργασία 21 πανεπιστημιακών, το οποίο ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2013. Το κύριο αντικείμενο της έρευνας ήταν να διερευνηθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός σε 19 Νομούς της χώρας στις περιφέρειες Πελοποννήσου, ∆υτικής Ελλάδας, Ιονίων νήσων, Ηπείρου, Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας, δηλαδή γεωγραφικές περιφέρειες ενός πολύ μεγάλου τμήματος της χώρας το οποίο, σε γενικές γραμμές, υστερεί οικονομικοκοινωνικά και ενδέχεται στις περιοχές αυτές να διαμορφώνονται συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού.

Μια απερίγραπτη κατρακύλα…

Από τις περιφέρειες αυτές επιλέχτηκαν οι νομοί με τον χαμηλότερο δείκτη ΑΕΠ, ως πρώτο κριτήριο ένδειξης κοινωνικού αποκλεισμού. Σημειώνουμε ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των υπό διεύρυνση νομών ήταν αρκετά υψηλότερο στο παρελθόν, όπως της Ηλείας που ενώ το 1981 βρισκόταν στις πρώτες θέσεις με 83,4% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας, σήμερα βρίσκεται μόλις στο

54,4% του αντίστοιχου μεγέθους του συνόλου της χώρας. Το φαινόμενο του αποκλεισμού σχετίζεται με δυο διαστάσεις: α) τον αποκλεισμό από την αγορά εργασίας και β) τον αποκλεισμό από την αγορά αγαθών και υπηρεσιών (κατανάλωση), ενώ οι υποκειμενικοί δείκτες περιγράφουν τον υλικό, κοινωνικό και ψυχολογικό αποκλεισμό, όπως αυτός γίνεται αντιληπτός από τα άτομα που τον υφίστανται. Ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν είναι μόνο οικονομικό φαινόμενο, αλλά και κοινωνικό. ∆εν ταυτίζεται με την έννοια της φτώχειας και προσδιορίζεται ως μία διαδικασία όπου το άτομο παρεμποδίζεται (μερικώς ή ολικώς) από τη χρήση του δημόσιου και κοινωνικού κεφαλαίου, έχει μειωμένη συμμετοχή στην κοινωνία και έχει περιορισμένες δυνατότητες πρόσβασης σε αγαθά μέσω της αγοράς και γενικότερα έχει περιορισμένες δυνατότητες βελτίωσης της ποιότητας ζωής του. Ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι ένα δυναμικό φαινόμενο, που επηρεάζει διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης ζωής και προκαλεί ρήξεις στις σχέσεις ατόμων – κοινωνίας καθώς και ότι συνδέει τη κατάσταση του ατόμου με τη συνολικότερη κατάσταση της κοινωνίας που ζει.

Συγκλονιστικά συμπεράσματα

Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα για την εκτίμηση της φτώχειας υπολογίζεται ότι το διάμεσο σταθμισμένο (ανάλογα με τη σύνθεση της οικογένειας) οικογενειακό εισόδημα είναι 500 ευρώ και ως εκ τούτου η γραμμή της φτώχειας τίθεται στο 60% του διάμεσου, δηλαδή στα 300 ευρώ και η γραμμή της απόλυτης φτώχειας τίθεται στο 40% του διάμεσου εισοδήματος, δηλαδή στα 200 ευρώ. Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό φτώχειας παρουσιάζουν οι νομοί Ζακύνθου (47,6%), Ευρυτανίας (35,8%), Λακωνίας (35,4%) και Ηλείας (28,6%). Σε καθεστώς απόλυτης φτώχειας το υψηλότερο ποσοστό βρίσκεται στο νομό Ζακύνθου (28,6%),Ηλείας(20,0%) και

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των υπό διεύρυνση νομών ήταν αρκετά υψηλότερο στο παρελθόν, όπως της Ηλείας που ενώ το 1981 βρισκόταν στις πρώτες θέσεις με 83,4% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας, σήμερα βρίσκεται μόλις στο 54,4% του αντίστοιχου μεγέθους του συνόλου της χώρας.

στο νομό Λακωνίας (17,7%). Στην ικανοποίηση των συνθηκών διαβίωσης παρατηρούμε ότι το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που αντιμετωπίζει προβλήματα βρίσκεται στο νομό Ηλείας (9,3%) και στο νομό Φθιώτιδας (6,9%). Το υψηλότερο ποσοστό αδυναμίας ικανοποίησης των βασικών αναγκών βρίσκεται στο νομό Λευκάδας και στο νομό Άρτας, σε σχέση με το σύνολο των κατοίκων σε αυτούς τους νομούς. Οι κοινωνικά αποκλεισμένοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους σε σχέση με το σύνολο των κοινωνικά αποκλεισμένων είναι στην Αιτωλοακαρνανία (9,3%), στην Αχαΐα (14,2%) και στην Ηλεία (10,4%). Το υψηλότερο ποσοστό κοινωνικού αποκλεισμού συναντάται στο νομό Άρτας (29,1%), στο νομό Ηλείας (28%), στο νομό Ευρυτανίας (26,9%) και στο νομό Τρικάλων (26,7%). Με βάση το βαθμό δυσκολίας ικανοποίησης των βασικών αναγκών του νοικοκυριού (στέγαση, διατροφή κ.α) και κατά πόσο η κατοικία που διαμένει διαθέτει στοιχειώσεις παροχές (νερό, ηλεκτρικό ρεύμα κ.α) παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό από τα άτομα αυτά κατοικούν στο νομό Ηλείας (12,8%) και στο νομό Φθιώτιδας (9,2%). Το χειρότερο επίπεδο των συνθηκών διαβίωσής συναντάται στο νομό Αχαΐας (15%) και ακολουθεί ο νομός Ηλείας (9,5%).

Άντεξε η πρωτογενής παραγωγή

Από την ανάλυση των στοιχείων της έρευνας πως οι κλάδοι που επλήγησαν περισσότερο είναι το εμπόριο (-38,0%), οι κατασκευές (-36,6%), οι υπηρεσίες καταλύματος και εστίασης, όπου συμπεριλαμβάνεται ο τουρισμός (-34,3%), και η μεταποίηση (-29,7%). Οι χαμηλότερες απώλειες θέσεων απασχόλησης καταγράφονται στη γεωργία-δασοκομίααλιεία (μόλις 2,4%), γεγονός που δείχνει ότι ο πρωτογενής τομέας παραμένει ένας από τους ‘πυλώνες’ των τοπικών οικονομιών, με σημαντικές αντιστάσεις στην τρέχουσα κρίση και πυλώνας εκκίνησης της ανάπτυξης. Η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού περιλαμβάνει δύο βασικά στάδια: α) την οικονομική στήριξη αυτών που έχουν ανάγκη και β) την ένταξή τους και ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία γ) εκπαίδευση και κατάρτιση των γεωργών ώστε να ειδικευτούν σε νέους καλλιέργειες, να ενισχυθούν επιχειρηματικά για να γίνει ανταγωνιστικότερη η παρα-

γωγή τους.. ∆εδομένου ότι μία σημαντική ομάδα η οποία πλήττεται σε μεγάλο βαθμό από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό είναι οι συνταξιούχοι, στην περίπτωση αυτή το κράτος θα πρέπει πρωτίστως να φροντίσει για την εισοδηματική τους στήριξη και την ένταξή τους στην κοινωνία.

Οι εγκληματικές ευθύνες των τοπικών «αρχόντων»

Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι συγκλονιστικά. Μπορεί η κρίση να αγκάλιασε όλη την Ελλάδα και το σύνολο των πιο πληβειακών στρωμάτων, αλλά σε πρώτη ματιά δε μπορεί να εξηγηθεί πως νομοί ευλογημένοι από τη φύση, όπως η Ηλεία, πριν ακόμα ξεσπάσει η κρίση, βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η κατάσταση αυτή γίνεται όλο και πιο δυσχερής για την περιοχή στη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης. Οι αλλαγές τα τελευταία χρόνια δεν ήταν προς την κατεύθυνση μείωσης των περιφερειακών ανισοτήτων και της φτώχειας. Πράγματι, η ανεργία έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις, η φορολογία εισοδήματος έγινε λιγότερο προοδευτική, η έμμεση φορολογία αυξήθηκε δραματικά (ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης) αλλά και η φορολογία στα ακίνητα. Όλα αυτά είναι βέβαιο ότι οδήγησαν στο να μειωθεί δυσανάλογα η πραγματική αγοραστική δύναμη των φτωχότερων νοικοκυριών, ενώ οι μεγάλες αυξήσεις τιμών στα τρόφιμα και στα καύσιμα επηρέασαν τους φτωχούς πολύ περισσότερο από τα πιο πλούσια νοικοκυριά. Είναι προφανές ότι οι δημόσιοι εκπρόσωποι τους(βουλευτές, περιφερειάρχες, νομάρχες, δήμαρχοι και άλλα στελέχη του κρατικού μηχανισμοί) είχαν σαν μοναδική ενασχόληση τις πελατειακές εξυπηρετήσεις, που κατάρρευσαν με τις πρώτες ριπές της κρίσης, τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Καμιά πρωτοβουλία και πίεση δεν άσκησαν και εξακολουθούν να μη ασκούν στους υπό κοινωνικό αποκλεισμό νομούς, για την παραγωγική ανασυγκρότηση τους και για διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης, για την ενθάρρυνση μορφών κοινωνικής οικονομίας, στα οποία θα επανέλθουμε αναλυτικότερα. Μάκης Μπαλαούρας

Σ.Σ. Οι πίνακες της έρευνας θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της «Εποχής»

“

ΑΓΡΟΤΙΚΑ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ, ΤΑ ΒΟΟΕΙ∆Η ΚΑΙ ΤΑ ΧΟΙΡΙΝΑ

Φάρμες - βιομηχανίες για τα αιγοπρόβατα

«Π

ανευρωπαϊκό πρόγραμμα προώθησης της κατανάλωσης πρόβειου κρέατος». Με αυτόν τον εντυπωσιακό και ενδιαφέροντα συνάμα τίτλο η ηλεκτρονική σελίδα της ΠΑΣΕΓΕΣ πληροφορεί τους αγρότες και όλους μας για τις μελλοντικές εξελίξεις στον τομέα της κτηνοτροφίας. Οι πρώτες σκέψεις που κάνει κάποιος είναι ότι επιτέλους ήρθε η ώρα στην Ευρώπη και τη χώρα μας, το αιγοπρόβειο κρέας να πάρει τη θέση που του αξίζει. Να μην χρειάζεται π.χ., στα νησιά μας και στα τουριστικά μέρη να ξοδεύονται αμφιβόλου ποιότητας και άγνωστης προέλευσης κρέατα και οι ντόπιοι κτηνοτρόφοι να εμπαίζονται από τους εμπόρους-μεσίτες και τελικά να εξαναγκάζονται να πωλούν τα αμνοερίφιά τους σε εξευτελιστικές τιμές. Αλλά ας δούμε τι ακριβώς είναι αυτό το πρόγραμμα και από πού προέρχεται. «Το πρόγραμμα είναι πανευρωπαϊκό, θα είναι τριετούς διάρκειας», και πρόκειται να εφαρμοστεί άμεσα. «Θα ξεκινήσει την άνοιξη και είναι ενταγμένο στον ευρωπαϊκό κανονισμό για τα μέτρα προώθησης αγροτικών προϊόντων» όπως αναφέρει η ανακοίνωση του οργανισμού για το αγγλικό μοσχαρίσιο και αρνίσιο κρέας – EBLEX. Το πρόγραμμα αυτό «αξίας 7,7 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτηθεί από τους οργανισμούς EBLEX (Αγγλία), Interber (Γαλλία) Bord Bia (Ιρλανδία) από κοινού με την ΕΕ». Έτσι μάθαμε και τους χρηματοδότες (ας τους συγκρατήσουμε, μάλλον θα τους βρούμε μπροστά μας). Μετά από αυτό άρχισαν να δημιουργούνται κάποιες αμφιβολίες, που έπαψαν όμως να υπάρχουν, γιατί το κείμενο είναι πολύ σαφές.

«Για το κοινό καλό»

«Από αυτή την καμπάνια υποστήριξης πρόκειται να ωφεληθούν έξι χώρες: Αγγλία, Ιρλανδία, Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία και ∆ανία. Στόχος της εκστρατείας είναι να σταματήσει η πτωτική πορεία στην κατανάλωση και στην παραγωγή πρό-

Είναι απόλυτη ανάγκη να διατηρήσουμε την αγροτική οικονομία των ίδιων των αγροτών που σέβεται το περιβάλλον και τους καταναλωτές.

βειου κρέατος, μέσω της ευαισθητοποίησης για τη σημασία που έχει η ευρωπαϊκή παραγωγή αρνιού». Η συνέχεια του κειμένου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Την παραθέτουμε για να υπάρχει πλήρης εικόνα. «Η καμπάνια θα απευθύνεται στο ηλικιακό κοινό από 25 έως 45 ετών και θα περιλαμβάνει διαδικτυακή επικοινωνία, συνεργασία με μπλόγκερς τροφίμων και δημοσιογράφους, αλλά και προωθητικές ενέργειες σε καταστήματα, κίνητρα για τους κρεοπώλες και έντυπη διαφήμιση. Το ιδιαίτερο αυτής της καμπάνιας είναι ότι πολύ μεγάλοι οργανισμοί από διαφορετικές (και ανταγωνιστικές μεταξύ τους χώρες) ενώνουν τις δυνάμεις τους για το κοινό καλό. Εφόσον η ΕΕ συνδράμει την επένδυσή μας, αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα και να ακουμπήσουμε περισσότερους καταναλωτές, με γενικό στόχο την τόνωση της ζήτησης για πρόβειο κρέας» δήλωσε σχετικά ο Νικ Άλεν στέλεχος του EBLEX.

Η μετάλλαξη της αγροτικής οικονομίας

Η ΠΑΣΕΓΕΣ δημοσιεύει την ανακοίνωση αυτή χωρίς να δίνει άλλες πληροφορίες, χωρίς καν ένα σχόλιο. Προφα-

νώς, όμως θα ήθελε να ενημερώσει τους αγρότες-κτηνοτρόφους για το καλό τους ή για το τι τους περιμένει; Όπως και να είναι, χρειάζεται να σταθούμε σ’ αυτή. Κατ’ αρχήν ήρθε σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή για τους έλληνες κτηνοτρόφους που αγωνιούν και πασχίζουν να διασώσουν τα ζώα τους, αντιμετωπιζοντας τεράστιες δυσκολίες και οικονομικά προβλήματα καθώς και τη σχεδόν παντελή έλλειψη κρατικής μέριμνας για την καταπολέμηση των ασθενειών, ευλογιά και καταρροϊκού πυρετού. Ήρθε ακόμα σε μια στιγμή που ο αγροτικός κόσμος σε χώρες της Ευρώπης βρίσκεται σε αναστάτωση. Χαρακτηριστικό από αυτή την άποψη είναι τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη Γαλλία, εκεί όπου οι κτηνοτρόφοι αγωνίζονται να εμποδίσουν την εγκατάσταση μιας φάρμας (αγροτοεργοστάσιο) χωρητικότητας 1.000 αγελάδων. Για τον αγώνα τους αυτό εννέα συνδικαλιστές της Αγροτικής Συνομοσπονδίας διώχθηκαν και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση και μεγάλες χρηματικές ποινές. Ωστόσο ο εισαγγελέας της έδρας, αναγνώρισε ελαφρυντικά «γιατί ο αγώνας τους δεν είχε ταπεινά, ιδιοτελή κριτήρια, αλλά ήταν αγώνας για τη διαφύλαξη της κοινής περιουσίας, όπως το περιβάλλον». Οι αγροτοσυνδικαλιστές για τον αγώνας τους αυτό είχαν τη συμπα-

ράσταση εκτός των συναδέλφων τους από πολλές συνδικαλιστικές οργανώσεις και οργανώσεων της Αριστεράς αλλά και πολιτών που με ανακοινώσεις τους επισημαίνουν ότι: με όλα τα σχέδια που επεξεργάζονται τελευταία αποβλέπουν «στη μετάλλαξη της αγροτικής παραγωγής σε μια βιομηχανοποιημένη καπιταλιστική εκμετάλλευση», που θα στηρίζεται στα φθηνά εργατικά χέρια…

Έλεγχος από 5 έως 6 εταιρίες

Η ανακοίνωση αυτή που φιλοξένησε η ΠΑΣΕΓΕΣ μπορεί να δώσει κάποιες απαντήσεις για το αναπτυξιακό σχέδιο που κατέθεσε στο Γιούρογκρουπ η κυβέρνησή μας. Ένα σχέδιο που βασίστηκε στη μελέτη της εταιρίας Mckinsey και χρηματοδοτήθηκε από το ΣΕΒ και της Ε.Τ. Στο σχέδιο αυτό προβλέπεται τα επόμενα χρόνια η γεωργική παραγωγή να ελέγχεται από 5-6 μεγάλες εταιρίες. Το σχέδιο αυτό κρύβεται επιμελώς, βέβαια, από τους αγρότες και δεν δόθηκε απάντηση στην ερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις 4.6.2014 ή απαντήθηκε τις τελευταίες ημέρες στην επίκαιρη ερώτηση που κατατέθηκε από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ για την κτηνοτροφία στη Βουλή;. Μ.Κ.

Χρειάζονται ενημέρωση και βοήθεια ΟΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΤΟΥΣ

∆

Πρωτοβουλίες στον ∆ήμο Ερύμανθου από τη δημοτική κίνηση “Νέα Πορεία”

εν είμαι κτηνοτρόφος, ούτε κτηνίατρος, ούτε αγρότης αλλά νοσοκομειακός γιατρός, με καταγωγή της μητέρας μου από το Βασιλικό (Μπρακουμάδι), χωριό στην περιοχή του σημερινού ∆ήμου Ερυμάνθου Αχαίας όπου εκτέθηκα υποψήφιος ∆ήμαρχος στις πρόσφατες εκλογές όντας μέλος του ΣΥΡΙΖΑ και εκλέχθηκα Σύμβουλος με τη ‘’ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ για τον ΕΡΥΜΑΝΘΟ’’. Συνεχίζοντας μετεκλογικά την ‘’ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ’’ μας με διάφορες δράσεις, οργανώσαμε πρόσφατα δύο συγκεντρώσεις κτηνοτρόφων στο Σταυροδρόμι Τριταίας (26/9) και στην Καλάνιστρα Φαρρών (18/10), όπου έγινε ενημέρωση από τον κτηνίατρο Γιάννη Γουλιμή και συζήτηση μαζί του, για το πρόβλημα του καταρροϊκού πυρετού και άλλες ζωονόσους όπως ο Μελιταίος, η Ευλογιά κλπ που ταλαιπωρούν τους κτηνοτρόφους και επηρεάζουν τοπικά αλλά και ευρύτερα την οικονομία.

Ανήσυχοι οι κτηνοτρόφοι

Αν και μη κτηνοτρόφος, εισέπραξα με ανησυχία το πρόβλημα του καταρροϊκού πυρετού, παρ’ ότι ακόμη στην περιοχή μας υπάρχει χαμηλή νοσηρότητα. Όλοι όσοι ήλθαν με εντυπωσίασαν για τις γνώσεις τους αλλά και για τις πρωτοβουλίες που παίρνουν κατά καιρούς, στην προσπάθειά τους, μόνοι τους, να

αντιμετωπίσουν τα προβλήματα υγείας των ζώων που εκτρέφουν, ασφαλώς, για βιοπορισμό. Οι συζητήσεις και στα δύο χωριά, αν και πολύωρες ήσαν γόνιμες και κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον και του κτηνίατρου αλλά και των ίδιων των ‘’τσοπαναραίων’’ όπως συγκαταβατικά τους αποκαλούσε. Με απλά λόγια και κατανοητό τρόπο, ο κτηνίατρος εξηγούσε στους ανήσυχους κτηνοτρόφους πως μπορούν αυτοί με απλές ενέργειες, όπως η κουνουπιέρες, να προφυλάξουν τα ζωντανά τους από το κουνούπι που μεταφέρει τον ένοχο ιό και έτσι μπορεί να μολύνει όλο το κοπάδι, πως να διαπιστώσουν ότι το πρόβατο έχει πυρετό, πως να το απομονώσουν από τα άλλα ζώα, πως να φροντίζουν να μην υπάρχουν στάσιμα νερά γύρω από το σταύλο, εκεί όπου αναπαράγεται το κουνούπι, πως να χρησιμοποιούν με σκεπτικισμό τα διάθεσιμα εμβόλια, γνωρίζοντας και τους ορότυπους του ιού που ενδημεί στην περιοχή μας αλλά και τους ορότυπους που αντιμετωπίζει κάθε εμβόλιο, πως να χρησιμοποιούν με φειδώ τα διαθέσιμα κτηνιατρικά αντιβιοτικά. Κάθε κτηνοτρόφος στη συζήτηση, είχε να καταθέσει και μια σημαντική εμπειρία, είτε από το κοπάδι του, είτε από την σχέση του με τους κρατικούς κτηνιάτρους που στην περιοχή μας και γενικότερα στο νομό Αχαϊας είναι ελάχιστοι και δεν επαρκούν να καλύψουν τις ανάγκες της κτηνοτροφίας ολόκληρου του Νομού.

Παρενέργειες από την αδιαφορία

Παραδέχθηκαν ωστόσο όλοι πως η απόκρυψη κρούσματος καταρροϊκού πυρετού προκειμένου να αποφύγουν την καραντίνα και τα οικονομικά της επακόλουθα, δεν αποτελεί λύση αλλά εξωθούνται σε αυτή από την αδιαφορία του κράτους να τους στηρίξει προκειμένου να μην υποστούν οικονομική ζημιά και να αναπληρώσουν έγκαιρα το ζωϊκό τους κεφάλαιο. Από την συζήτηση με τους κτηνοτρόφους αναδείχθηκε και το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει με την έλλειψη σφαγείων στην περιοχή του Ερυμάνθου. Επισημάνθηκε πως η υπάρχουσα κλειστή εγκατάσταση των δημοτικών σφαγείων πρέπει να επαναλειτουργήσει με ευθύνη του ∆ήμου, κάτι που προβλέπεται και από το καταστατικό της Κοινωφελούς Επιχείρισης. Ο κτηνίατρος τους εξήγησε πως δεν πρέπει να προσβλέπουν μόνο στις επιδοτήσεις, που δίνονται ασφαλώς με σφιχτές προϋποθέσεις και πολλές φορές με σημαντική καθυστέρηση, αλλά να είναι διαρκώς ενημερωμένοι και να φροντίζουν έγκαιρα τα ζώα τους, αφού αυτά αποτελούν την βάση του βιοπορισμού τους ενώ συμβάλλουν και στην διατροφική εξασφάλιση του λαού. Τάκης Γεωργακόπουλος

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

“

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Η οικολογική κρίση δεν αναμένεται, είναι ήδη εδώ. “Βρίσκεται” στην επιδιωκόμενη εξόρυξη χρυσού, στην (ανεπιτυχή ευτυχώς) προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού, στα δεκάδες νοικοκυριά που δεν έχουν πρόσβαση στο κοινωνικό αγαθό της ενέργειας, στις ιδιωτικοποιημένες παραλίες.

Ο «περιβαλλοντισμός των αγορών» Να βάλουμε τις βάσεις για ένα ριζικά διαφορετικό τρόπο παραγωγής, κατανάλωσης και κοινωνικο-οικολογικών σχέσεων Πρόσφατα δόθηκε προς διαβούλευση το σχέδιο προγραμματικού κειμένου του τμήματος Οικολογίας, Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού του ΣΥΡΙΖΑ. Αν θέλαμε να συνοψίσουμε το περιεχόμενο του κειμένου θα λέγαμε ότι προσπαθεί να αναπτύξει μια ριζοσπαστική πολιτική πρακτική με πρόσημο ταυτόχρονα ταξικό και οικολογικό. Ένα τέτοιο πλαίσιο διαρθρώνεται γύρω από τις κομβικές έννοιες του κοινωνικού-οικολογικού μετασχηματισμού της παραγωγής, της οικονομίας των αναγκών και της αξιοβίωτης ανθρώπινης ανάπτυξης. Παράλληλα έρχεται σε πλήρη σύγκρουση τόσο με το μεταπολεμικό παραγωγισμό όσο και με τη νεοφιλελεύθερη πράσινη ανάπτυξη.

ς μείνουμε λίγο παραπάνω σε αυτή την περίφημη «πράσινη ανάπτυξη», διότι φαίνεται μια έννοια πολιτικά ανθεκτική στο χρόνο. Στην πρώτη φάση της κρίσης περάσαμε μάλλον γρήγορα από τις πράσινες επενδύσεις (-πάντα- ιδιωτικές φαινομενικά προς όφελος του περιβάλλοντος) στα αναδιαρθρωτικά προγράμματα του μνημονίου, δηλαδή σε άμεση υφαρπαγή γης και δημόσιου πλούτου. Ποιός θυμάται σήμερα την πράσινη οικονομία του Παπανδρέου του νεότερου ή τα πράσινα λόμπι της Μπιρμπίλη; Οι θιασώτες, όμως, της πράσινης ανάπτυξης δεν μας ξέχασαν. Στην τωρινή φάση της κρίσης έρχονται να δικαιολογήσουν τις πρακτικές υφαρπαγής και ιδιωτικοποιήσεων ως τη μέθοδο για τη «σωτηρία μας» όχι μόνο από την υπάρχουσα οικονομική κρίση αλλά και από την επερχόμενη οικολογική κρίση. Η οικολογική κρίση όμως δεν αναμένεται, είναι ήδη εδώ. «Βρίσκεται» στη Χαλκιδική με την επιδιωκόμενη εξόρυξη χρυσού, στη Θεσσαλονική με την (ανεπιτυχή ευτυχώς) προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού, στα δεκάδες νοικοκυριά που δεν έχουν πρόσβαση στο κοινωνικό αγαθό της ενέργειας, στις ιδιωτικοποιημένες παραλίες. Είναι μια κρίση που συνοδεύει την οικονομική κρίση και τη κρίση της δημοκρατίας που βιώνουμε.

Βιωσιμότητα για την κοινωνία

Αυτό που πραγματικά συμβαίνει, μέσω της πράσινης ανάπτυξης, είναι η αξιοποίηση της κρίσης ως ευκαιρίας προς όφελος της οικονομικής μεγέθυνσης και σε βάρος του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού και του περιβάλλοντος. Η όποια βιωσιμότητα είναι για το σύστημα της αγοράς και όχι για την κοινωνία. Κάπως έτσι περνάμε στο σημερινό «περιβαλλοντισμό των αγορών» στις προσπάθειες των οικονομικών και πολιτικών ελίτ να χρησιμοποιήσουν το περι-

βάλλον ως πεδίο άμεσης κερδοφορίας ή ως ενεργητικό για τις χρηματιστηριακές τους δραστηριότητες και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ως αποδέκτη των συνεπειών. Ας μην έχουμε καμία ψευδαίσθηση, για παράδειγμα, ότι οι μεγάλες πολυεθνικές θα ενδιαφέρονταν για την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ελλάδα αν το εργατικό κόστος δεν είχε μειωθεί δραματικά, αν η περιβαλλοντική νομοθεσία δεν είχε δραματικά αλλάξει υπέρ τους ή αν το κόστος της γης δεν ήταν τόσο χαμηλό.

Η «πράσινη ανάπτυξη» είναι εδώ

Επιστρέφοντας στο σχέδιο προγραμματικών θέσεων, το ίδιο το κείμενο αποτέλεσε και αποτελεί βάση καλοπροαίρετης και κακοπροαίρετης (κατά την άποψη μου) κριτικής. Η πρώτη έχει να κάνει με ελλείψεις σε συγκεκριμένα θέματα, συμφωνώντας όμως στο όλο πνεύμα. Η δεύτερη συνοψίζεται στο ότι «το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν αφήνει περιθώρια για την υγιή επιχειρηματικότητα στο περιβαλλοντικό πεδίο». Φοβάμαι ότι μέσω αυτής της κριτικής η πράσινη ανάπτυξη χτυπάει την πόρτα της αριστεράς και ειδικά του ΣΥΡΙΖΑ ως τη πιθανή επόμενη κυβέρνηση. Και πρέπει να είμαστε σε θέση τόσο να αποκρούσουμε αυτό το «κάλεσμα» αλλά και να το αποδομήσουμε. Το συγκεκριμένο προγραμματικό κείμενο διαπνέεται από μια αναπτυξιακή λογική που στηρίζεται αφενός στα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα εθνικά στρατηγικά σχέδια δράσης, αφετέρου στις τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες, στις τοπικές ιδιαιτερότητες, στο σεβασμό των τοπικών οικοσυστημάτων και στο ανθρώπινο δυναμικό. ∆εν είμαστε καθόλου αντίθετοι, αλλά ενθαρρύνουμε την κοινωνική αυτοοργάνωση και αυτοδιαχείριση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, τις συνεταιριστικές δράσεις, την κοινωνική και δημοκρατική διαχεί-

ριση των κοινών. Θεωρούμε απαραίτητη την επέκταση και ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών σε μια ριζικά νέα βάση, που εκτός των άλλων μπορεί και πρέπει να σημαίνει απασχόληση εργατικού δυναμικού. Εξάλλου το πρόγραμμα αυτό συνοδεύεται από μια ανάγκη διαφοροποιημένης τεχνολογίας, υποδομών, εξοπλισμού και μεθόδων παραγωγής. Σε έναν τέτοιο μετασχηματισμό κεντρικό ρόλο θα παίξουν οι δημόσιες επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, οι επιστημονικοί-κοινωνικοί φορείς, η τοπική αυτοδίοικηση, η κοινωνική οικονομία.

Κινητήρια δύναμη το κίνημα

Επιπλέον «απαιτούμε» τον έλεγχο του προγράμματος μας από την κοινωνία, τους εργαζομένους, τους τοπικούς θεσμούς και τα οικολογικά κινήματα. Με αυτούς ελπίζουμε ότι συνομιλούμε και από αυτούς κρινόμαστε. Είναι μια θέση όχι μόνο «ηθικά σωστή» ή «μακροπρόθε-

σμα βιώσιμη» αλλά και πολιτικά αποτελεσματική σήμερα. Ο ΣΥΡΙΖΑ καθ’ όλη τη μνημονιακή περίοδο και όχι μόνο, τροφοδότησε και τροφοδοτήθηκε από τα κοινωνικά και οικολογικά κινήματα. Στην υπεράσπιση όχι μόνο του οικολογικού προγράμματος αλλά συνολικά του προγράμματος της κυβέρνησης της αριστεράς πρέπει αυτά να αποτελούν την κινητήριο δύναμη. Ας είμαστε, λοιπόν, όχι μόνο επιφυλακτικοί αλλά πλήρως αντίθετοι στα πολλαπλά πρόσωπα του «περιβαλλοντισμού της αγοράς» που είναι «υγιής» μόνο για τον ανταγωνισμό της αγοράς και αναπαράγει τις κυρίαρχες κοινωνικές μορφές του κεφαλαίου και της συσσώρευσης του. Έκτος των άλλων, έχουμε χρέος να δοκιμάσουμε και το «οικοσοσιαλιστικό πείραμα». Να βάλουμε τις βάσεις για ένα ριζικά διαφορετικό τρόπο παραγωγής, κατανάλωσης και κοινωνικο-οικολογικών σχέσεων. Κρινόμαστε, και καλώς, και σε αυτό το επίπεδο.

Σύντροφε, Μήτσο Μπούρα…

Γιώργος Βελεγράκης

Πολύς κόσμος έφυγε (και θα συνεχίσει άλλωστε να φεύγει). Αν και δεν είναι ευχάριστη η αφορμή (ούτε διαπραγματεύσιμη ή βολική όπως και πολλά άλλα καλέσματα σου), μερικές παρατηρήσεις αντί τοποθέτησης: *Το καθαρό κόκκινο που όχι μόνο δεν φοβάται αλλά θέλει να βρεθεί με τα άλλα χρώματα στο ουράνιο τόξο που δικαιούμαστε… *Το αμετακίνητο πείσμα με τη σιωπηλή ευελιξία που, χωρίς στρογγυλέματα, δεν χάνει ποτέ την (μία και μόνη) κατεύθυνση… *Η ατομικότητα που δεν αντιπαρατίθεται ούτε υποτάσσεται στον, αλλά είναι ο συλλογικός αγώνας, την καθημερινότητα που είναι ένα με το όραμα, το βίωμα που είναι ένα με το σκοπό… *Απλά, η κερδισμένη και ανίκητη ζωή (σου)… *(Ακόμα και) το φούσκωμα που μόνο για λίγες -όσες του πρέπει- στιγμές γίνεται συγκίνηση και κατευθείαν κυλάει αποφασιστικά στη φλέβα… *Τα μάτια που χαμογελάνε και η ανυπάκουη σκανταλιά της συνεννόησης με μια κουβέντα και μια συνάντηση των βλεμμάτων (άλλωστε ξέρουμε τι μοιραζόμαστε)… Σύντροφε Μπούρα, είναι (και) δικιά σου η πολιτική ευθύνη για αυτές τις φλόγες που δεν σβήνουν (και μέσα μας). Χαιρετισμούς στον Γιάννη και σε όσους και όσες (και είναι αμέτρητοι/ες) συν-τραφήκαμε και συν-τρεφόμαστε από την ίδια τροφό: τη ζωή και το πώς της πρέπει. Καλό δρόμο (προς το παρόν) Μήτσο… Βεροιώτες/ισσες Ρηγάδες & Ρηγίτισσες που ζουν στη Σαλονίκη

Στη μνήμη του Μήτσου Μπούρα, προσφέρουν 30 ευρώ στην εφημερίδα «Εποχή».

Στη μνήμη του Μήτσου Μπούρα

Στη μνήμη του συναγωνιστή, συντρόφου και φίλου Μήτσου Μπούρα προσφέρω 20 ευρώ για ενίσχυση της «Εποχής». Ελαφρύ να είναι το χώρα που τον σκέπασε. Θανάσης Αποστολόπουλος (Βάγιας) – Λιδωρίκη

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τα ποδήλατα να γίνουν συνήθεια Ο

λο και περισσότεροι άνθρωποι γύρω μας επιλέγουν να αφιερώσουν κάποιες ώρες από τη ζωή τους στο ποδήλατο. Έτσι, αυξάνεται ο αριθμός αυτών που αναρωτιούνται για ποιο λόγο τέλος πάντων αυτοί οι άνθρωποι επιλέγουν να «ταλαιπωρήσουν» κατ΄ αυτό τον τρόπο τον εαυτό τους κάνοντας ανούσιες βόλτες πάνω-κάτω. Εμείς, μιλήσαμε μαζί τους και μας εξήγησαν. «Ξεκίνησα να κάνω ποδήλατο για λόγους υγείας» λέει ο Φώτης «τώρα το κάνω επειδή μου αρέσει και ο αρχικός λόγος πέρασε σε δεύτερη μοίρα» Όλοι από κάπου αρχίζουν, χρειάζονται ένα κίνητρο. Το κίνητρο του Φώτη ήταν αυτό, τώρα όμως γνώρισε και άλλα πράγματα και ποδηλατεί επειδή του αρέσει. «Είναι ξεκούραση από την τρέλα της πόλης». «Κόβεις βόλτες μόνος σου, ηρεμεί το κεφάλι σου, κάνεις βόλτες με παρέα, συζητάς, κοιτάς γύρω σου, χαζεύεις, ηρεμείς. Μετά από λίγο ξεκινάς να το αναζητάς μόνος σου, εθίζεσαι». Συζητώντας με τους ποδηλάτες ένα συνειδητοποιείς το πάθος που είχαν αποκτήσει.

Ποδηλάτες πολλοί...

Το ποδήλατο απευθύνεται σε μια ευρεία γκάμα ηλικιών. Πωλητές βλέπουν ακόμα και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας να αγοράζουν τα ποδήλατά τους και τις πωλήσεις τους να παρουσιάζουν σε κάποιες περιπτώσεις μικρή αύξηση. Τα οφέλη είναι πολλά. Πρακτικά, προσφέρει εκγύμναση. Είναι ένα μέσο μεταφοράς, που όχι μόνο εξυπηρετεί στις μετακινήσεις, αλλά βελτιώνει τόσο το καρδιαναπνευστικό, όσο και το μυοσκελετικό σύστημα. Γυμνάζει ιδιαίτερα τα κάτω άκρα, βοηθάει στην ισχιαλγία και στην οσφυαλγία και προετοιμάζει το σώμα για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης με την ενίσχυση της οστικής πυκνότητας. Είναι ακόμα πιο ελκυστικό για το γυναικείο (και το αντρικό) φύλο γιατί βελτιώνει τη σιλουέτα. Στους στρεσαρισμένους προσφέρει ψυχική ηρεμία και ανακούφιση, αποβάλλοντας το άγχος και υπερνικώντας τα σημάδια της κατάθλιψης και στους οικονομικά αδύναμους μια σημαντική ελάφρυνση στην τσέπη από τις μετακινήσεις σε κοντινές αποστάσεις. (τα κίνητρα που λέγαμε) Για όσους έχουν βαρεθεί τη ρουτίνα της καθημερινότητας το ποδήλατο υπόσχεται αλλαγή παραστάσεων. Είναι ένα ευχάριστο χόμπι. «’Έρχεσαι τέλος πάντων πιο κοντά με τη φύση και την πόλη σου. ∆εν τα κοιτάς όλα μέσα από τα τζάμια. Τα ζεις. Οι άνθρωποι πρέπει κάποια στιγμή να σηκωθούν από την καρέκλα τους και να αρχίσουν να ζουν λίγο». Στις μικρές πόλεις οι ποδηλάτες έρχονται σε επαφή με τη φύση και γνωρίζουν καλύτερα την πόλη τους γυρνώντας στα σοκάκια. Στις μεγαλύτερες, όπως η Αθήνα, αυτό δεν υφίσταται. Η φύση είναι προφανώς πιο περιορισμένη και οι ποδηλάτες δυσκο-

Η ιστορία του ποδηλάτου στην Ελλάδα αποτυπώνεται στην έκδοση αυτή μέσα από διηγήσεις, συνεντεύξεις, θαυμάσιο φωτογραφικό υλικό του αρχείου επιχειρήσεων, ποδηλατικών συλλόγων, αθλητών και μνήμες ανώνυμων πολιτών που είχαν μια ιδιαίτερη σχέση με αυτό. Ένα μέσο άθλησης και ψυχαγωγίας, που όμως δύναται να αλλάξει προς το καλύτερο τη ζωή μιας ολόκληρης κοινωνίας. λεύονται να προσανατολιστούν και να βρουν το δρόμο τους. Η όλη διαδικασία γίνεται έτσι λίγο πιο κουραστική γι’ αυτούς και φυσικά, δεν ενδείκνυνται όλοι οι δρόμοι για κάποιον οδηγό του συγκεκριμένου δικύκλου από θέμα ασφαλείας. Έτσι πολλοί ποδηλάτες αισθάνονται ότι η Αθήνα «δεν τους χωράει». Μιλώντας στην «Εποχή», αναφέρουν ότι μπορεί οι δρόμοι της πρωτεύουσας να μην είναι τόσο φιλικοί γι’αυτούς, δέχονται όμως τη συμπάθεια από μια μεγάλη μερίδα οδηγών. «Οι οδηγοί μας αποδέχονται», λέει η Μαρία, 38 ετών «δεν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα, μας αφήνουν να περνάμε κανονικά». Ωστόσο, το αγκάθι για τους περισσότερους είναι το ποδηλατικό δίκτυο το οποίο βρίσκεται σε γενική έκλειψη.

Οι ποδηλατόδρομοι λίγοι...

Ποδηλατοδρόμοι στην Αθήνα βρίσκονται σε ελάχιστα μέρη, είναι μικρής κλίμακας και ξεκομμένοι ο ένας από τον άλλο, άρα δεν είναι ιδιαίτερα πρακτικοί για κάποιον που θέλει να αφιερώσει πολύ χρόνο στο αγαπημένο του χόμπι. Το χρόνιο αυτό πρόβλημα άρχισε ουσιαστικά να λύνεται με την κατασκευή του «Μητροπολιτικού Ποδηλατοδρόμου», συνολικού μήκους 27χλμ. Το έργο που θα ξεκινά από την Κηφισιά και θα καταλήγει στο Φαληρικό Όρμο, χωρίζεται σε δύο άξονες, τον βόρειο Γκάζι-Κηφισιά (16,5χλμ) κόστους 9 εκατ. και το νότιο Γκάζι-Φάληρο (11χλμ.) κόστους 2,2εκ. και θα λειτουργεί σαν ραχοκοκαλιά, τέμνοντας τους ήδη υπάρχοντες ποδηλατοδρόμους. Πρόκειται για ένα αρκετά φιλόδοξο έργο που θα αποβλέπει τόσο στην ψυχαγωγία του ποδηλάτη, περ-

Μεγάλη ανατροπή στους Εφοριακούς

νατροπή στο συνδικαλιστικό σκηνικό, κατέγραψαν οι εκλογές στο σύλλογο εφοριακών Αττικής και Κυκλάδων που ολοκληρώθηκαν την προηγούμενη βδομάδα. Στις εκλογές ψήφισαν 3.140 εφοριακοί(ποσοστό συμμετοχής 80%). Οι συνδικαλιστικές δυνάμεις που στήριξαν το ΜΕΤΩΠΟ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ (ΑΣΚΙ ΕΦΟΡΙΑΚΩΝ – ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ) κατέκτησαν για πρώτη φορά την πρώτη θέση με ποσοστό 28,46% και με σημαντική διαφορά από τις κυβερνητικές δυνάμεις, (∆ΑΚΕ 2η και ΠΑΣΚΕ 3η από 1η). Οι εφοριακοί έστειλαν σαφές μήνυμα αντίστασης στις απολύσεις, στις νέες μειώσεις μισθών, στην αναξιοκρατία και την διάλυση των εφοριών. Μήνυμα αντίστασης στην μνημονιακή φοροεπιδρομή, στα χαράτσια και την φοροασυλία των ισχυρών. Οι εκλογές συνεχίζονται σε όλη τη χώρα, για να ολοκληρωθεί η ανατροπή του κυβερνητικού συνδικαλισμού. Για να ενισχυθεί το κίνημα ενάντια στη διάλυση των υπηρεσιών, την ιδιωτικοποίηση αντικειμένων, τη βαρβαρότητα της ασκούμενης φορολογικής πολιτικής.

νώντας από ευχάριστες τοποθεσίες, όσο και στη διαμόρφωση μιας πιο βιώσιμης Αθήνας τόσο λύνοντας, σε κάποιο βαθμό, το κυκλοφοριακό (αν πραγματικά διαδοθεί αρκετά το ποδήλατο) όσο και μειώνοντας τους ρύπους των κλασσικών μεταφορικών. Βέβαια, σύμφωνα με τον ∆ημήτρη Αναγνωστόπουλο, συγκοινωνιολόγο, υπάρχουν κάποια σημεία της σχεδίασης τα οποία θα μπορούσαν να είναι λίγο διαφορετικά, πιο κοντά δηλαδή, στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Για παράδειγμα, δεν θα έπρεπε σε κάποια σημεία να συνυπάρχουν τα ποδήλατα με τα αυτοκίνητα χωρίς τη διαμεσολάβηση ειδικών προστατευτικών, επίσης θα έπρεπε και να προβλέπονται περισσότεροι ειδικοί χώροι στάθμευσης (δέστρες). Αυτές είναι γενικά κάποιες πρακτικές λεπτομέρειες, ωστόσο από κάπου πρέπει να γίνει η αρχή. Παράλληλα, πρέπει να διακινηθεί ένα προωθητικό πρόγραμμα επαφής του κόσμου με το ποδήλατο, να αυξηθεί η δημοτικότητά του και να γίνουν σχέδια διευκόλυνσης της μετακίνησής του με τα μέσα, καθιστώντας έτσι γενικότερα πιο προσιτό τον ίδιο τον ποδηλατοδρόμο στους ποδηλάτες.

Και κάποια άλλα παραδείγματα

Στην Ευρώπη το ποδήλατο εξαπλώνεται όλο και περισσότερο και έχουν γίνει ήδη εδώ και πολλά χρόνια σημαντικές προωθητικές ενέργειες. Στη ∆ανία, το ποδήλατο αποτελεί το δεύτερο δημοφιλέστερο μέσο μεταφοράς και έχουν καθιερωθεί επιλεγμένες διαδρομές ,τα «πράσινα κύματα». Παράλληλα, οι καταστηματάρχες δημιουργούν θέσεις στάθμευσης ποδηλατών, και η ∆ανική Ομοσπονδία Ποδηλασίας παρέχει ειδικούς χάρτες με αντίστοιχες διαδρομές. Στην Ολλανδία, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει από δύο ποδήλατα και οι εταιρίες προσφέρουν εταιρικά ποδήλατα. Η Μαδρίτη προσφέρει δημόσια ηλεκτροκίνητα ποδήλατα προς ενοικίαση και έχει δημιουργήσει ένα ασφαλές κέντρο ενώ η Νορβηγία έχει εγκαταστήσει σε ανηφορικές διαδρομές κυλιόμενους βοηθητικούς ιμάντες και η Γερμανία έχει εμφανίσει ποδήλατα-ταξί. Στην Ελλάδα οι ποδηλάτες ευελπιστούν να καλυφθεί σχετικά γρήγορα αυτό το πολιτιστικό χάσμα και γιατί όχι, να γίνουμε κάποια μέρα ακόμη και πρότυπο. Κωνσταντίνα Ειρήνη Ζούνη

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

Να συμμετέχουν μαζικά στις εκλογικές διαδικασίες

ε αφορμή τις εκλογές των εργαζομένων στα φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης νομού Αττικής, η Ριζοσπαστική Ανανεωτική Κίνηση Εκπαιδευτικών (Ρ.Α.Κ.Ε.) απευθύνει κάλεσμα συμμετοχής με ένα γράμμα προς όλους τους εργαζόμενους αλλά και τους μαθητές και τους γονείς. Η «Εποχή» παραθέτει ένα απόσπασμά του: Συναδέλφισσα-συνάδελφε, απευθυνόμαστε σε σένα, στους γονείς, στους μαθητές και ίσως σε κάποιους εργοδότες με διαύγεια σκέψης, σε μια προσπάθεια να σκιαγραφήσουμε το μικρόκοσμό μας. Για τα μεγάλα άλλωστε κοινωνικά και πολιτικά έχουν γραφτεί από τόσους πολλούς, τόσα πολλά. Σε καλούμε σε ένα δρόμο

Κάλεσμα

οι οι Καλούνται όλ γαζόμενοι ερ οι λφ συνάδε ρια μέσης στα φροντιστή μού Αττικής νο εκπαίδευσης ις ουν μαζικά στ να συμμετέχ ς ίε αδικασ εκλογικές δι Εργαζομένων ου όγ λλ Συ του ρια στα Φροντιστή .Φ.Κ.). .Ε (Σ ν Καθηγητώ νται νο γί ς γέ Οι εκλο 11 (11πμ έως Παρασκευή 7/ 3μμ), (11πμ έως Σάββατο 8/11 μ ακή 9/11 (11π 5μμ) και Κυρι έως 7μμ), , του συλλόγου Στα γραφεία ι υ 6 κα Αντρέα Λόντο Εξάρχεια. , ου γί ογ Μεσολ

ίο ε το σωματε ∆υναμώνουμ ς. μα ή τη ζω – Αλλάζουμε

αλληλεγγύης, συλλογικότητας και αντίστασης. Σε καλούμε να μοιραστείς την αγωνία με τους συναδέλφους σου και να διαπραγματευτείς συλλογικά για την αμοιβή και τις συνθήκες δουλειάς στο χώρο σου. Να συσπειρωθείς στο σωματείο σου και να διεκδικήσουμε συλλογική σύμβαση εργασίας. Να πλουτίσεις το σωματείο με το δικό σου προβληματισμό και λόγο. Από την πλευρά τη δική μας γι αυτό είμαστε σίγουροι: μόνο οι πολλοί μπορούν να επιβάλουν έναν άλλο δρόμο, μια νέα πορεία.

Οκτώβρης 2014 Ριζοσπαστική Ανανεωτική Κίνηση Εκπαιδευτικών (Ρ.Α.Κ.Ε.)

∆ΙΑΛΟΓΟΣ

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΓΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Το πιεστικό παρόν και η προοπτική της ανατροπής Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για κυβέρνηση της αριστεράς, στο πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον όπου κυριαρχεί το καπιταλιστικό σύστημα, είναι πρόταση που αποβλέπει στη διαχείριση ή στην ανατροπή -μέσα από ρίξεις και ανατροπές που θα διαμορφώνουν, σταδιακά, την πορεία για τον οραματικό ορίζοντα του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ανθρώπινο πρόσωπο, όπως τον είχαν προσδιορίσει οι επεξεργασίες του ΚΚΕ Εσωτερικού; Όσο και αν η προτεραιότητα στη σημερινή ανθρωπιστική καταστροφή, που βιώνει η χώρα, είναι η ανατροπή της πολιτικής που την δημιουργεί και των εκφραστών της, δεν είναι δυνατόν οι πολιτικές που προτείνει και θέλει να εφαρμόσει ο ΣΥΡΙΖΑ, να μη διακρίνονται και από τα στοιχεία της ανατροπής. Το ζήτημα είναι πώς θα το κατορθώσει αυτό όταν η πολύ μεγάλη πλειοψηφία βρίσκεται σε αδράνεια, το συνδικαλιστικό κίνημα είναι αποδεκατισμένο και ανίκανο να αντιδράσει, χωρίς να έχει γνώση και συνείδηση για τους αίτιους και τις αιτίες. Κυρίως να γνωρίζει για το χρέος της να συμμετέχει στην προσπάθεια για ρήξεις και ανατροπές.

ε αυτό το πολύ μεγάλο πρόβλημα, η αριστερά που έχει επίγνωση της αναγκαιότητας που την γέννησε και στην οποία οφείλει και την παρουσία της στο πολιτικό και κοινωνικό προσκήνιο, δεν ασχολείται. Οι ποικίλοι προπαγανδιστές και τα ΜΜΕ εκμεταλλεύονται την άγνοια, το φόβο, τον εθνικισμό, το ρατσισμό και το θρη-

σκευτικό συναίσθημα του λαού, βομβαρδίζοντάς τον με λέξεις που έχουν χάσει το νόημά τους. Η καταστροφή που προκαλείται στην κοινωνία από αυτή τη στρέβλωση είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από όλες τις καταστροφές, που έχει δεχτεί μέχρι σήμερα η κοινωνία. Από τους προπαγανδιστές της συγκυβέρνησης οι λέξεις ισότητα, δικαιοσύνη και δημοκρατία ερμηνεύονται σαν δικαιώματα αυτών που καταδυναστεύουν τον λαό για να υπερασπίσουν τα συμφέροντά τους σε βάρος του. Γι’ αυτούς δημοκρατία, σημαίνει το δικαίωμα να πλουτίζουν σε βάρος της κοινωνίας. δικαιοσύνη, να μένουν ατιμώρητοι ξεπουλώντας τα ιερά και όσια του λαού μας και της χώρας κλέβοντας, σκοτώνοντας και ρημάζοντας την κοινωνία. Ισότητα, η δυνατότητα των αρπακτικών -ντόπιων και ξένων- στο όνομα του ανταγωνισμού και της ανάπτυξης, να μπορούν να ξεπουλούν ό,τι πολυτιμότερο, παραγωγικότερο και αξιοποιήσιμο για την παραγωγική ανασυγκρότηση έχουμε. Έρχομαι τώρα στις πολιτικές αναφορές, που παραπέμπουν στην αριστερά,

Πώς θα επιλεγούν οι συμμαχίες;

στο σοσιαλισμό, στο κομμουνισμό, θέμα που αφορά την αριστερά. Γίνεται στρέβλωση των λέξεων, όταν προσδιορίζουν κόμματα και ανθρώπους, που καλύπτουν προσωπικές φιλοδοξίες και συμφέροντα, αγνοώντας ότι τα κόμματα που δεν τα απαιτεί καμιά κοινωνική αναγκαιότητα και δεν έχουν κοινωνικές αναφορές και πολιτικές προτάσεις, που δεν απαντούν σε προβλήματα που αφορούν τις κοινωνικές δυνάμεις που απευθύνονται, μπορεί μόνο προσωρινά να βρίσκουν αποδέκτες από ένα τμήμα του εκλογικού σώματος.

Αδρανούν οι διανοητές μας Όπως και τα κόμματα που αναφέρονται στον κομμουνισμό πρέπει όχι μόνο να τον χρησιμοποιούν σαν τίτλο, όπως το ΚΚΕ, αλλά μέσα από τις συμπεριφορές και τις πολιτικές προτάσεις τους να αναδεικνύεται το όραμα για την πανανθρώπινη κοινωνία. Μετά τη μεταπολίτευση τα κόμματα δεν καθορίζονταν από τα συμφέροντα των τάξεων που υπηρε-

τούν και υπερασπίζονται, αλλά για να αποκτήσουν λαϊκό έρεισμα, έχουν αναφορές σε κοινωνικές κατακτήσεις και κοινωνικά οράματα. Την ευθύνη για όλες αυτές τις στρεβλώσεις, διαχρονικά, την έχουν οι διανοητές της ανανεωτικής, ριζοσπαστικής και ανατρεπτικής αριστεράς που δεν ασχολήθηκαν και δεν ασχολούνται με αυτές. ∆εν τους απασχόλησαν -όχι περιστασιακά- σε μόνιμη βάση, με συζητήσεις μέσα σε όλες τις κομματικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Και ακόμη, δεν ανέδειξαν την ιστορική διαδρομή της δεξιάς, ποια συμφέροντα υπηρετούσε με τις αποφάσεις που εφάρμοζε και υπερασπιζόταν. Γιατί αν οι πολίτες μπορούσαν να κατανοήσουν τι είναι, τι υπερασπίζεται και ποια είναι ιστορικά η καταγωγή της δεξιάς και τα εγκλήματα που έχει διαπράξει σε βάρος του λαού και της χώρας, δεν θα είχε το θράσος να διεκδικεί και να ασκεί την κυβερνητική εξουσία. Να μιλήσουν, επίσης, και για τη διαδρομή της αριστεράς, που με τα εγκληματικά λάθη των ηγεσιών της και με τις συνεχείς διασπάσεις, με τους δογματισμούς και τους φανατισμούς, που καλλιεργήθηκαν από τις ηγεσίες της, δεν έγινε δυνατό να αναδειχτούν οι πανανθρώπινες αξίες της, να αξιολογηθούν οι αγώνες και οι θυσίες που έγιναν για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και κατακτήσεων της εργατικής τάξης και γενικότερα του λαού. ∆ικαιώματα για τα οποία οι αγωνιστές της αριστεράς, με τους αγώνες τους, είχαν πρωτοστατήσει για να επιβληθούν. Νίκος Αρβανίτης

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

τις 22 Οκτώβρη, η «Εποχή» και το Rednotebook διοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη μια εκδήλωση-συζήτηση με θέμα: «Με ποιες συμμαχίες για την κυβέρνηση της αριστεράς» και ομιλητές τον Μάκη Μπαλαούρα, συντάκτη της «Εποχής» και μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, τον Χριστόφορο Βερναρδάκη, επίκουρο καθηγητή στο τμήμα πολιτικών επιστημών του Α.Π.Θ. και τον Χριστόφορο Παπαδόπουλο, μέλος πολιτικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ. Αναφορικά με τις εισηγήσεις, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε δύο εικόνες: από τη μια, οι δύο πρώτοι εισηγητές προσέγγισαν προσεκτικά και με κριτική διάθεση το θέμα των συμμαχιών ενόψει της κυβέρνησης της αριστεράς κι από την άλλη, ο τρίτος ομιλητής επιχείρησε να τους «μαζέψει» χρησιμοποιώντας ένα στεγνό κομματικό λόγο. Φαίνεται ότι ενώ ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος συμμετέχει και υπογράφει στην κίνηση των 53, επέλεξε να μιλήσει αυστηρά ως

μέλος της πολιτικής γραμματείας του κόμματος. Χωρίς πρόθεση αυτοκριτικής, αμφισβήτησε κατηγορηματικά την ύπαρξη προεδρικού περιβάλλοντος στον ΣΥΡΙΖΑ που φαίνεται ότι επιβάλλει αποφάσεις ερήμην των οργάνων. Πρόσφατα, όμως, γεγονότα όπως οι επισκέψεις στις ΗΠΑ, στη λίμνη Κόμο, στο Άγιο Όρος και στο Βατικανό αλλά και οι ανακοινώσεις των υποψηφιοτήτων στις Περιφέρειες και στον ∆ήμο της Αθήνας που προκατέλαβαν τις συνεδριάσεις των οργάνων, αποδεικνύουν το αντίθετο. Στο κρίσιμο θέμα των συμμαχιών ενόψει των επερχόμενων εκλογών, ποιος προεξοφλεί ότι δεν θα υπάρχουν αντίστοιχες άνωθεν αποφάσεις που θα φέρουν τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά σε επώδυνα, πολιτικά, τετελεσμένα; Η συζήτηση που ακολούθησε τις εισηγήσεις ήταν υποτονική, σαν να είχαν μπει οι περισσότεροι στη λογική της αναγκαιότητας των διευρύνσεων προς τα μεσαία στρώματα και τους παραδοσια-

κούς εκπροσώπους τους. Η συχνή επίκληση στην παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στη ∆ιεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, με χαρακτηρισμούς όπως «ο αρχηγός μας» ή «ο πρόεδρός μας», υποδηλώνει τη διάχυτη, πλέον, προσωποκεντρική «παρέκκλιση» του ΣΥΡΙΖΑ. Για τη διεύρυνση προς τα αριστερά δεν ειπώθηκε σχεδόν τίποτα. Φαίνεται ότι η στρατηγική της κυβέρνησης της αριστεράς έχει αντικατασταθεί πλέον με την κυβέρνηση του αντιμνημονιακού τόξου. «Στην πραγματικότητα μιλάμε για έναν προγραμματικό διάλογο όπου χωράνε όλοι εκτός από τους εκπροσώπους του μνημονιακού τόξου και την Χρυσή Αυγή», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος. Tο ζητούμενο είναι αν υπάρχουν κόκκινες γραμμές σε προβεβλημένα πρόσωπα ή κόμματα που, κατά καιρούς, εμφανίζονται στον προθάλαμο του ΣΥΡΙΖΑ. Όσο πλησιάζουμε στις εκλογές ενισχύεται ο φόβος ότι οι αντιστάσεις θα καμφθούν και, στο πλαίσιο του ρεαλισμού, θα γίνουν αποδεκτά πρόσωπα που σήμερα περιτριγυρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ και πλασάρονται κατάλληλα ώστε να απαλείψουν κάθε αμαρτωλό παρελθόν. Είναι αναμενόμενο ότι, όσο ο ΣΥΡΙΖΑ φαντάζει ως η μοναδική εναλλακτική επιλογή για τη διακυβέρνηση της χώρας, τόσο οι μνηστήρες θα αυξάνονται, θα μεταλλάσ-

σονται, θ’ αναδιπλώνονται και θα βάζουν «αριστερό» προσωπείο για να γίνουν ευκολότερα αποδεκτοί. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο πρώην δήμαρχος Ιωαννίνων, με στήριξη ΠΑΣΟΚ και ∆ΗΜΑΡ, Φίλιππος Φίλιος ο οποίος παλιότερα πλεύριζε τον ΣΥΡΙΖΑ μέσω της ΚΕ∆Α και τώρα φημολογείται ότι θα είναι υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές! Το ενδιαφέρον του θέματος είναι ότι, μέχρι στιγμής, οι περισσότεροι μνηστήρες του ΣΥΡΙΖΑ είναι γένους θηλυκού, όπως η Λούκα Κατσέλη, η Μιλένα Αποστολάκη, η Θεοδώρα Τζάκρη και η Ραχήλ Μακρή. ∆εν γνωρίζουν, όμως, ότι ακόμα και να τα βρουν με την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα σκοντάψουν στο φεμινιστικό ανάχωμα της συντρόφισσας Σίσσυ Βωβού που δεν ξεπερνιέται με τίποτα! Υ.Γ. Οι αναφορές του Μάκη Μπαλαούρα σε παλιά συνθήματα της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, σε ρήσεις του Γκράμσι και του Ελεφάντη και στη σύνταξη κώδικα δεοντολογίας υποψηφίων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν από τις καλύτερες στιγμές της εκδήλωσης.

Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Οι «παράξενες θεωρίες» στον κόσμο της Φυσικής

“

∆ημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από το νέο βιβλίο του Ευτύχη Μπιτσάκη για το ζήτημα του χώρου και του χρόνου, που κυκλοφορεί την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Άγρα. Το απόσπασμα αναφέρεται σε σημερινές “παράξενες θεωρίες”, οι οποίες αποτελούν σημείο αντιλεγόμενο, αλλά και εξαιρετικά γοητευτικό και ενδιαφέρον. Του Ευτύχη Μπιτσάκη

Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, δηλαδή η Σχετικιστική Θεωρία της Βαρύτητας, προβλέπει την ύπαρξη μελανών οπών. Πρόκειται για αστέρες οι οποίοι έχουν καταρρεύσει. Oι αστέρες αυτοί έχουν τόσο τεράστια μάζα, ώστε να καταρρέουν υπό την επίδραση της δικής τους βαρύτητας(...) Ο χώρος στη γειτονία τους είναι τόσο παραμορφωμένος, ώστε το φως δεν μπορεί να διαφύγει από το εσωτερικό τους. Λόγω της βαρυτικής έλξης, το υπό κατάρρευση άστρο συστέλλεται και καταλήγει σε μια «ιδιομορφία» (singularity). Ο χώρος μηδενίζεται και ο χρόνος ακινητοποιείται.

Οι πιο αφηρημένες, παράδοξες και αντίθετες με την εποπτεία θεωρίες είναι δυνατόν να είναι αληθείς, σε αντίθεση με τη συνήθως απατηλή προφάνεια του ψευδοσυγκεκριμένου της εποπτείας. Το φαινόμενο είναι αποκάλυψη και ταυτόχρονα απόκρυψη της αιτίας.

Τι είναι οι «μελανές οπές»

Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει κάπου μια μελανή οπή. Το φως, λόγω της βαρυτικής έλξης, δεν είναι δυνατόν να δραπετεύσει από το εσωτερικό της. Αντίστοιχα, όποιος βρίσκεται στον ορίζοντα, δηλαδή στην επιφάνεια μιας μελανής οπής, είναι αδύνατο να «δει» τι συμβαίνει στο εσωτερικό της. Αλλά από άλλους ερευνητές υποστηρίζεται ότι ο ορίζοντας των μελανών οπών δεν είναι εντελώς μελανός: μια πολύ αμυδρή ψυχρή λάμψη φαίνεται να διαφεύγει από το βαθύ πηγάδι της βαρύτητας. Η βαρυτική κατάρρευση είναι φυσικό φαινόμενο. Αλλά η ιδιομορφία (singularity) είναι ένα μαθηματικό-ιδεατό όριο, ανέφικτο από φυσική άποψη. Ούτε ο χώρος μηδενίζεται, ούτε ο χρόνος ακινητοποιείται. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ανέφικτες οριακές καταστάσεις. Οι μελανές οπές, αν υπάρχουν, δεν είναι ούτε ιδιομορφίες μηδενικού όγκου, ούτε «Σύμπαντα». Επίσης δεν είναι μόνο μελανές. Σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, οι μελανές οπές είναι δυνατόν να μετατραπούν σε λευκές. Και αυτό επειδή, εξαιτίας της τρομερής βαρυτικής έλξης, τα σωμάτια μετατρέπονται σε φωτόνια και η λευκή οπή εκρήγνυται (...)

Παράξενες ιδέες, μεγαλεπήβολα πειράματα

Αλλά δεν είναι μόνο οι παράξενες θεωρητικές ιδέες. Κοντά στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) δημιουργούνται εκατομμύρια μικροσκοπικές μελανές οπές, οι οποίες ανήκουν σε μια νέα μορφή βαρύτητας και εκτείνονται σε πέντε διαστάσεις. Το πείραμα με τον Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή συνεχίζεται. Στον Επιταχυντή –όπως είναι γνωστό– περιστρέφονται αντίστροφα και συγκρούονται δέσμες πρωτονίων, με ταχύτητα η οποία πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός. Στόχος η ανακάλυψη του σωματίου Higgs, το οποίο είναι μποζόνιο και είναι υπεύθυνο για τη μη μηδενική μάζα του ηλεκτρονίου. Στον LHC παράγεται πλήθος σωματίων. Οι φυσικοί ελπίζουν στην παραγωγή σωματίων με μάζα ηρεμίας έως και χίλιες φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του πρωτονίου! Ελπίζουν ότι με τον LHC θα λυθούν κοσμολογικά προβλήματα, όπως η φύση και η προέλευση σκοτεινής ύλης, καθώς και η γένεση της ασυμμετρίας ύλης-αντιύλης, δηλαδή σωματίων και αντισωματίων, στο προσιτό σήμερα μέρος του Σύμπαντος. Επίσης, όπως είναι γνωστό, εκτός από τις υπαρκτές

μορφές ύλης, ορισμένα φαινόμενα οδήγησαν στην υπόθεση ότι υπάρχουν και μορφές ύλης απρόσιτες στα σημερινά μέσα παρατήρησης, ότι υπάρχει η λεγόμενη «σκοτεινή» ύλη.

Υλη και αντιύλη

∆εν είναι γνωστό από τι αποτελείται αυτή η ύλη (εφόσον υπάρχει). ∆ιατυπώνεται η ελπίδα άτι ο LHC θα ανακαλύψει ίσως σωμάτια σκοτεινής ύλης και τους συνοδούς τους. Επίσης, ότι θα δημιουργηθεί η φυσική που θα εξηγήσει την ασυμμετρία ύλης-αντιύλης. Στο προσιτό σήμερα μέρος του Σύμπαντος υπάρχει πράγματι ασυμμετρία ύλης-αντιύλης. ∆ηλαδή το γνωστό μέρος του Σύμπαντος αποτελείται από σωμάτια: πρωτόνια, νετρόνια, ηλεκτρόνια κλπ. Αλλά στην περιοχή μας υπάρχουν και αντισωμάτια. Επίσης, αντισωμάτια έχουν δημιουργηθεί και στα εργαστήρια. Πώς είναι δυνατόν να εξηγηθεί η υπαρκτή ασυμμετρία ύλης-αντιύλης; Η ασυμμετρία των αντίθετων; Αν η συμμετρία υπήρξε, τότε γιατί καταστράφηκε; Εχουν διατυπωθεί διάφορες σχετικές υποθέσεις. Υποτίθεται, π.χ., ότι κατά τη στιγμή της «Μεγάλης Έκρηξης» στο «Σύμπαν», υπήρχε τόση ύλη (;) όση και αντιύλη. Η ύλη θα είχε αναδυθεί από το «κενό» και η αρχή της συμμετρίας δεν θα είχε παραβιαστεί: η δημιουργία ενός σωματίου θα είχε συμπέσει με την ταυτόχρονη δημιουργία του αντίστοιχου αντισωματίου. Αλλά πώς διαχωρίστηκε η «ύλη» (τα σωμάτια) από την αντιύλη (τα αντισωμάτια); Και τι απέγινε η «αντιύλη»;(...) Υπάρχουν περιοχές του Σύμπαντος που αποτελούνται από αντισωμάτια; Υπάρ-

“

χουν αντικόσμοι; Το «Σύμπαν» (;) είναι συμμετρικό σε μεγάλη κλίμακα; Ας υποθέσουμε ότι «κάπου» υπάρχουν αντιγαλαξίες. Και ας υποθέσουμε ότι ένας γαλαξίας συγκρούεται με έναν αντιγαλαξία. Σ’ αυτή την περίπτωση η «εκμηδένιση» ύλης-αντιύλης, δηλαδή η μετατροπή της σε φωτόνια, θα δημιουργούσε θυσάνους φωτονίων γ, οι οποίοι θα ήταν ορατοί σε ολόκληρο το χώρο. Αλλά οι θύσανοι δεν έχουν παρατηρηθεί.

Πόσα σύμπαντα υπάρχουν;

Οι ειδικοί αναφέρονται συνήθως στο «Σύμπαν». Σύμπαν, εντούτοις, σημαίνει εξ ορισμού το Όλον. Καθετί που υπάρχει. Σήμερα «γνωρίζουμε» μία περιοχή της τάξεως των 10 δισ. ετών φωτός. Μπορούμε συνεπώς να μιλάμε για Σύμπαν; Ακόμα, τι γνωρίζουμε απ’ αυτή την περιοχή; Σύμφωνα με τα δεδομένα του τηλεσκοπίου Χάμπλ, το 98% από την ύλη του παρατηρήσιμου μέρους του Σύμπαντος διαφεύγει από τις παρατηρήσεις. Πιο συγκεκριμένα: υποστηρίζεται ότι η συνήθης ύλη αντιπροσωπεύει μόλις το 4% της ύλης του γνωστού μέρους του Σύμπαντος, ότι η «μαύρη» ύλη αντιπροσωπεύει το 23%. Από τι αποτελείται το υπόλοιπο ποσοστό;(...)Τα μεγαλειώδη επιτεύγματα της Κοσμολογίας, θεωρητικής και παρατηρησιακής, δεν μπόρεσαν ακόμα να εξοβελίσουν την εννοιολογικ? σύγχυση από αυτή την επιστήμη. Επιχειρήσαμε, σ’ αυτό το κεφάλαιο, μια σύντομη επισκόπηση βασικών ιδεών για τη φύση, τη δομή και τα φαινόμενα του προσιτού σήμερα μέρους του Σύμπαντος. Άλλες θεωρίες και ιδέες έχουν επιβεβαιωθεί, άλλες αμφισβητούνται και

Οι μελανές οπές, αν υπάρχουν, δεν είναι ούτε ιδιομορφίες μηδενικού όγκου, ούτε «Σύμπαντα». Επίσης δεν είναι μόνο μελανές, είναι δυνατόν να μετατραπούν σε λευκές. Και αυτό επειδή, εξαιτίας της τρομερής βαρυτικής έλξης, τα σωμάτια μετατρέπονται σε φωτόνια και η λευκή οπή εκρήγνυται.

άλλες ανήκουν στην κατηγορία των spιculations (των θεωρησιακών ή φανταστικών ιδεών). Αλλά μια «ρεαλιστική» άποψη είναι δυνατόν να αποδειχτεί εσφαλμένη, ενώ μια «spιculation» μπορεί να αποδειχτεί γόνιμη. Μια από τις πιο βασικές ιδέες του ?ινστάιν, ακατανόητες για τον κοινό νου, ήταν η συστολή του μήκους και η διαστολή του χρόνου, σύμφωνα με την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας. Ακόμα πιο αδιανόητη είναι η βασική παραδοχή της Γενικής Σχετικότητας, κατά την οποία ο χώρος καμπυλώνεται από την παρουσία της ύλης, καθώς και η δεύτερη παραδοχή, ότι ο χρόνος διαστέλλεται εξαιτίας της παρουσίας της ύλης(...)

Η διαστολή του χρόνου

Το παράδοξο των ∆ιδύμων (Πωλ Λανζεβέν), ερμηνευόμενο σύμφωνα με την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας, επιβεβαίωσε τη διαστολή του χρόνου εξαιτίας της κίνησης. Προϋπόθεση για την ερμηνεία του παραδόξου είναι, κατά τη γνώμη μου, η παραδοχή της ύπαρξης τοπικά απόλυτων συστημάτων ?ναφορ?ς. Η σχέση χώρου, χρόνου και βαρύτητας ήταν ακόμα πιο ακατανόητη για τον κοινό νου. Και όμως, πρωτοπόροι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και ο Πωλ Λανζεβέν, υποστήριξαν εξ υπαρχής το ρεαλιστικό χαρακτήρα των θεωριών του Αϊνστάιν. Έτσι, ο Λανζεβέν, ήδη στις αρχές της δεκαετίας του 1930, έγραφε: «Στη φυσική γεωμετρία του Αινστάιν, η οποία καθορίζει τις χωρικές ιδιότητες της ύλης, οι νόμοι της Γεωμετρίας εξαρτώνται από όλη την ύλη του Σύμπαντος. Η μετατόπιση ακτινοβολίας προς το ερυθρό, η οποία εκπέμπεται στη γειτονία μιας τεράστιας μάζας (π.χ., του Ηλιου), μεταφράζει πειραματικά τη διαστολή του χρόνου εξαιτίας της παρουσίας της ?λης». «Η φυσική μας», συνέχιζε ο Λανζεβέν, «έγινε μια γεωμετρία του Σύμπαντος. Όπως η καθαρή Γεωμετρία είναι η επιστήμη των μορφών, η Φυσική είναι το σύνολο της αλληλεξάρτησης των συμβάντων […]. Αυτό το οποίο είχε ήδη προαισθανθεί ο Ρήμαν, είναι ότι η Γεωμετρία δεν θα έπρεπε να θεωρείται ανεξάρτητη από τη Φυσική». Η διαστολή του χρόνου είναι από τις βασικές παραδοχές της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Ο χρόνος ενός ρολογιού διαστέλλεται, όταν το ρολόι βρίσκεται σε ένα πηγάδι ισχυρού πεδίου βαρύτητας, Όπως στο πεδίο ενός μεγάλου αστέρα. Στον ορίζοντα μιας μελανής οπής, σημειώσαμε, ο χρόνος σχεδόν ακινητοποιείται. Υλικά αντικείμενα πέφτουν από τόπους όπου ο χρόνος ρέει ταχύτερα, προς τόπους όπου ρέει πιο αργά. Σ’ αυτό το φαινόμενο στηρίζεται το Παγκόσμιο Σύστημα Προσδιορισμού Θέσης (Global Positioning System, GPS), το οποίο εντοπίζει με ακρίβεια τα αντικείμενα στην επιφάνεια της Γης (...) Συμπέρασμα: «Όψις αδήλων φαινόμενα». Οι πιο αφηρημένες, παράδοξες και αντίθετες με την εποπτεία θεωρίες είναι δυνατόν να είναι αληθείς, σε αντίθεση με τη συνήθως απατηλή προφάνεια του ψευδοσυγκεκριμένου της εποπτείας. Το φαινόμενο είναι αποκάλυψη και ταυτόχρονα απόκρυψη της αιτίας.

O τίτλος και οι μεσότιτλοι του κειμένου είναι της σύνταξης της «Εποχής».

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Ο κόσμος, ο κύριος Έκτορας και η Κυψέλη Βάσια Τζανακάρη, Η καρέκλα του κυρίου Έκτορα, εκδόσεις Μεταίχμιο

Του Θωμά Τσαλαπάτη

υτά μας γράφει σε άλλο χρόνο ο Χρήστος Βακαλόπουλος στη «Γραμμή του ορίζοντος» και όμως η Κυψέλη συνεχίζει να υπάρχει. H Κυψέλη του υπερπληθυσμού, της γειτνίασης των πάντων με τα πάντα, η Κυψέλη με τις ελάχιστες θέσεις για πάρκινγκ. Στην Κυψέλη όπου οι δρόμοι έχουν ονόματα νησιών, εδώ που σε μια διασταύρωση το Βελβεντό συνορεύει με την Κέρκυρα και τα Γιαννιτσά με τη Σκόπελο σε μια θάλασσα πρόχειρου τσιμέντου -πόσο περίπλοκη είναι η ονειροπόληση και το ταξίδι σε αυτούς τους δρόμους (θέλω να πω δεν ξέρεις καν τι να φορέσεις). Η Κυψέλη που θρηνεί τον περασμένο εαυτό της, κλαψουρίζει τα μεγαλεία της, γκρινιάζει αφόρητα καθηλωμένη σε ένα πρόσφατο παρελθόν. Η Κυψέλη με τους ποιητές, τους μετανάστες και τα παγκάκια.

“

Παλιά υπήρχαν τρία μέρη στον κόσμο. Η Κυψέλη, η Ελλάδα και ο πλανήτης Γη. Τώρα βγαίνουν και λένε ότι ο κόσμος είναι ένας, όμως λένε ψέματα κι αυτό φαίνεται στα μάτια τους. Αυτοί τα έχουν μπερδέψει ενώ υπήρχαν τρία μέρη και το σπουδαιότερο πράγμα στον κόσμο ήταν να είσαι η ωραιότερη στην Κυψέλη όπως συνέβαινε με την Έρση. (…) Ήταν πιο δύσκολο να είσαι η ωραιότερη στην Κυψέλη γιατί εκεί σε έβλεπαν κάθε μέρα στο δρόμο, δεν σε ψήφιζαν βαμμένη, με μουσική από πίσω, ούτε σε γνώριζαν από τα περιοδικά, σε είχαν αγαπήσει χωρίς φωτογένεια.(…) Τώρα αυτό είναι αδύνατον γιατί ο κόσμος είναι ένας, κατάφερε να γίνει ένας χάρη στη φωτογένεια. Παλιά υπήρχαν τρία μέρη στον κόσμο, μια συνοικία μια χώρα και ένας πλανήτης.

Το βιβλίο στέκει γραμμένο με την ειλικρίνεια μιας αντίστροφης νοσταλγίας. ∆εν αναπολεί εξωραΐζοντας, αλλά θυμάται. Θυμάται καμιά φορά ως την πληγή. Και ακόμα η Κυψέλη της καθημερινής σκληρότητας, με τα κωλοφτιαγμένα μηχανάκια να μπουκώνουν τον ουρανό με θόρυβο, με τον ρατσισμό να μπουκώνει ό,τι ανθρώπινο με μίσος, εδώ που η στάθμη του αφρού δεν κατεβαίνει ποτέ στο ποτήρι του φραπέ. Εδώ στήνουν τη ζωή τους οι ήρωες των ιστοριών της Βάσιας Τζανακάρη. Στη Φωκίωνος, στο πεδίο του Άρεως, στην Επτανήσου, στην Αγίας Ζώνης, στην Πατησίων. Σε αυτόν τον πρόχειρο κόσμο, τον βιαστικό, με τη βιασύνη του χειροποίητη και την μεγάλη κλίμακα των κτηρίων να ορίζει την κλίμακα των μικρών ανθρώπων. Σε αυτό το πλαίσιο, η συγγραφέας απλώνει τα χειρόγραφα αντικείμενά, τους τόπου και τις καταστάσεις

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων

Κυριακή 2 Νοεμβρίου

** Συζήτηση για τα πρώτα μέτρα σωτηρίας από την κυβέρνηση της Αριστεράς διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Μαραθώνα, στις 11 π.μ. στην αίθουσα Βασίλης Ρώτας (πλατείας Ν. Μάκρης). Μιλά ο Γ. Σακελλαρίδης. ** Ρεμπέτικο γλέντι οικονομικής ενίσχυσης για τα δικαστικά έξοδα συντρόφου συλληφθέντα της απεργιακής κινητοποίησης στις 11 Μαΐου 2011, διοργανώνει το Κ*ΒΟΞ, στις 3 μ.μ.

∆ευτέρα 3 Νοεμβρίου

** Αντιφασιστική εκδήλωση με θέμα την άνοδο του φασισμού και του ρατσισμού στην Ευρώπη συνδιοργανώνουν η κίνηση πολιτών «Κόντρα στο Ρεύμα», η Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό Νίκαιας-Κορυδαλλού, το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά,η Πρωτοβουλία στις γειτονιές της Νίκαιας ενάντια στη Φτώχεια και το Φασισμό και το Antinazi Zone – YRE στον πολυχώρο Μάνος Λοΐζος (Θηβών 245), στις 7 μ.μ. Μιλούν οι Κ. Κοκόσης, Π. Λίλλης, Γ. Λυγουριώτης και Στ. Φαζάκης. ** Συζήτηση με θέμα «Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Παγκρατίου, στο καφενείο Πουρναρούσα (Ευφράνορος 10), στις 7 μ.μ. Μιλά ο Π. Λαφαζάνης.

Τυχαίοι κληρονόμοι μιας ιστορίας

Άλλωστε, το βιβλίο στέκει γραμμένο με την ειλικρίνεια μιας αντίστροφης νοσταλγίας. ∆εν αναπολεί εξωραΐζοντας, αλλά θυμάται. Θυμάται καμιά φορά ως την πληγή. Είναι οι πολλοί χρόνοι αυτοί που ορίζουν το βιβλίο. Ο χρόνος του κυρίου Έκτορα και της παλαιάς δεισιδαιμονίας, ο εφηβικός χρόνος και ο χρόνος ο φοιτητικός. Ο χρόνος ενός αγέννητου παιδιού. Αυτοί ορίζουν τη στιγμή του βιβλίου και μέσα από την θραυσματικότητα και την ποικιλία, προτείνουν, ξορκίζουν, παρατηρούν. «Ο χρόνος δεν αλλάζει», μας λέει ο ήρωας του τελευταίου διηγήματος και όμως ολόκληρο το βιβλίο μάς περιγράφει αυτή την αλλαγή.

Τρίτη 4 Νοεμβρίου

** Εκδήλωση με θέμα «Προβλήματα ιστορίας του ελληνικού αριστερού και κομμουνιστικού κινήματος, 19181957» διοργανώνει το περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη, στις 7 μ.μ., στα γραφεία του ΜΑΧΩΜΕ (Αγ. Κωνσταντίνου & Γερανίου 47, 1ος ορ.). Μιλούν οι Τ. Μαστρογιαννόπουλος, Κ. Παλούκης, Μ. Λυμπεράτος και ∆. Καλτσώνης. Συντονίζει ο Γ. Τόλιος.

Τετάρτη 5 Νοεμβρίου

** Εκδήλωση με θέμα «Οι πολιτικές εξελίξεις και το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Νίκαιας, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων δημαρχείου Νίκαιας (Γρεβενών 2). Μιλά ο ∆. Βίτσας. ** Εκδήλωση με θέμα «Ο ρόλος των γονιών και των εκπαιδευτικών στο σχολείο της κρίσης« διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Ηλιούπολης, στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Ειδικού Σχολείου (Ύδρας και Μνησικλέους). Μιλούν οι Γ. Σαρρής, Ν. Καλόγηρος και Π. Χαραμής. ** Εν όψει την επανέκδοσης του συνολικού έργου του Θ.Ν. Πελεγρίνη, οι εκδόσεις Πεδίο διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «40 χρόνια δημιουργίας-το επόμενο βήμα«, στις 7μ.μ., στον πολυχώρο της Αθηναΐδας (Καστοριάς 34-36, Βοτανικός). Μιλούν οι Θ. ∆ημόπουλος, Γ. Μανιάτης και Α. Ρήγος.

Παρασκευή 7 Νοεμβρίου

Το σημερινό μας κόσμο, τον κόσμο της κρίσης, ως μελλοντικό ενδεχόμενο του παρόντος των ιστοριών. Στήνουμε την πυξίδα μας στο χάρτη του πλήθους και χαρτογραφούμε τη γεωμετρία των μικρών ανθρώπων. Την παιδική απώλεια, την εξαφάνιση μέσα στη μάζα των ανθρώπων, το στριμωξίδι του 608, τις επισκέψεις με τους γονείς στα εξοχικά κέντρα, μια αιώνια καρέκλα και ένα μόνιμο βλέμμα στο μπαλκόνι της πόλης, το φάντασμα του καθημερινού ρατσισμού φιλτραρισμένο από την εγκληματική διαχείριση των μέσων ενημέρωσης. Η μοναξιά, η αναμονή, η αποσπασματικότητα του βλέμματός μας, όμοια με την αποσπασματική θέα μέσα από το παράθυρο ενός περιπτερά. Ο χρόνος που χάθηκε και μας έφερε ως εδώ και τώρα τον ζητιανεύουμε. Έτσι και μείς, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, αναβιώνουμε μια εποχή όμοια με τη Σπυριδούλα του ομώνυμου διηγήματος η οποία αναβιώνει την ιστορία της παλαιότερης συνονόματής της. Γινόμαστε τυχαίοι κληρονόμοι μιας ιστορίας. Και, όπως η Σπυριδούλα, καλούμαστε να την ανατρέψουμε. Με τον τρόπο που μας προτείνει το τελευταίο διήγημα του βιβλίου. Με μια κατάφαση, κυνηγώντας την ομορφιά στους κατάκοιτους γκρίζους δρόμους, ψιθυρίζοντας με συγκίνηση και ταυτόχρονα απελπισία εκείνους τους στίχους: «είναι τόσο όμορφα που ακόμα κι ένας άντρας μπορεί να κλάψει, εγώ όμως δεν κλαίω, κλαις εσύ;»

της. Τα βετέξ, τα άδεια παιδικά πάρτι, τα μαζεμένα αποκόμματα, μια γιαγιά που μονίμως κρύβει αντικείμενα, ένα τάπερ που κλείνει μέσα του όλη την παιδική ηλικία. Τα αυτοκόλλητα Panini, τα κολάν, τα περίπτερα και τα τσιγάρα, τα πολλά τσιγάρα, τα φοιτητικά, της προσμονής και της απογοήτευσης, τα τσιγάρα της απόγνωσης, κυψελιώτικα τσιγάρα καπνισμένα με το διεθνισμό της κοινοτοπίας και το προσωπικό της εμπειρίας. Έτσι ορίζεται στα διηγήματα η γεωγραφία των αντικειμένων. Εστιάζοντας σε ένα αντικείμενο, φορτίζοντάς το με μια ειδική σημασία, δένοντας γύρω του μια σειρά εμπειρίες και γεγονότα. Όταν ένα αντικείμενο φτάνει στην ακρίβεια της κυριολεξίας του, γίνεται αυτομάτως ανάμνηση. Ανάμνηση κοινή για όλους.

** Με αφορμή την κυκλοφορία του συλλογικού τόμου «Το «βαθύ κράτος« στη σημερινή Ελλάδα και η Ακροδεξιά. Αστυνομία, δικαιοσύνη, στρατός, εκκλησία», το

tsalapatis.blogspot.gr

ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και το Κόκκινο 93,4 διοργανώνουν σχετική συζήτηση στη Θεσσαλονίκη (αιθουσα ΕΣΗΕΜ-Θ, Στρατηγού Καλλάρη 5), στις 7 μ.μ. Μιλούν οι Η. Νικολακόπουλος, Α. Τάκης, Meriη Φzgόneş και ∆. Χριστόπουλος. Συντονίζει η Ι. Μεϊτάνη. ** Βιβιλιοφιλικό παζάρι διοργανώνει το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο από την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου (2-6μ.μ.) έως την Κυριακή (12μ – 5μ.μ) στο αίθρο του ΜΙΕΤ (Θουκυδίδου 13, Πλάκα). ** Συζήτηση με θέμα «Η Ελλάδα μπροστά στις νέες προκλήσεις στη Νοτιο-ανατολική Μεσόγειο» διοργανώνουν στο Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας (ΚΕΝΙ) του Παντέιου και η Πρωτοβουλία για την Υπεράσπιση της Κοινωνίας και της ∆ημοκρατίας, στις 7.30 μ.μ., στην αίθουσα Σ. Καράγιωργας ΙΙ του Παντείου. Μιλούν οι Τζενγκίζ Ακτάρ, Νίκος Μούδουρος και Χαμίτ Μποζαρσλάν. Συντονίζει η Σία Αναγνωστοπούλου. •

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΘΕΑΤΡΟ

Μια έμμετρη κωμωδία για την κρίση Για την παράσταση “Ο έφορος και οι κόρες” της Μαρίας Τρανού στο Θέατρο του Ν. Κόσμου

“La strada”

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

Βασισμένο στο σενάριο της ομώνυμης ταινίας του Φεντερίκο Φελίνι

“

Έφορος και οι Κόρες είναι προϊόν οργής απέναντι στη σημερινή κατάσταση. Είναι παρήγορο ότι με τους αργούς ρυθμούς που πάντα παρατηρούνται στο θέατρο, η ελληνική δραματουργία άρχισε να δημιουργεί έργα που σκιαγραφούν, ερευνούν ή ακόμα και προσπαθούν να ερμηνεύσουν τις σύγχρονες καταστάσεις, την κρίση όχι μόνο στην οικονομική της διάσταση αλλά και στα πολιτικά επίδικα και στην επίδρασή της στις ανθρώπινες σχέσεις εν γένει. Τα 8 μονόπρακτα που γράφτηκαν ειδικά για το Θέατρο Τέχνης και παρουσιάστηκαν σταδιακά σε όλη την περυσινή χειμερινή σεζόν έδειχναν ακριβώς αυτό. Ο Έφορος και οι Κόρες ανοίγει χιουμοριστικά –κάπως πληθωρικά– ένα μεγάλο αριθμό θεμάτων της οικονομικής πλευράς της κρίσης και των συνεπειών τους στην καθημερινή ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις. ∆ύο αδερφές, η μια εκ των οποίων είναι μητέρα, ανεβαίνουν στο βουνό για να επιβιώσουν με ό,τι η φύση μπορεί να τους προσφέρει δωρεάν: το καταφύγιο μια καλύβας και φτωχική τροφή (λίγα λαχανικά, χορταράκια, κανένα φρούτο). Στη μοναξιά του βουνού και στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν όπως όπως, εκδιωγμένες από την πόλη λόγω ανέχειας και ανεργίας, θα συναντήσουν έναν ατσαλάκωτο φοροεισπράκτορα με εξαιρετικό μορφωτικό οπλοστάσιο –μια φιγούρα αστείου Ιαβέρη, μια αναβίωση του σχολαστικού δημοσίου υπαλλήλου των κωμωδιών του 19ου αιώνα, που θυμίζει όμως και τους υπαλλήλους νέας κοπής, χωρίς συνείδηση ταξικότητας και συλλογικότητας, που κάνουν ό,τι τους ζητούν χωρίς τη σκέψη της συνέπειας, ελπίζοντας ότι δεν θα χάσουν τη δουλειά τους. Αυτός θα ζητήσει να τις φορολογήσει ακόμα και για τον αέρα που αναπνέουν. Από κει

Μια περιπέτεια στα όρια της σουρεαλιστικής κωμωδίας μεταφέρει στο θεατή την τρέλα της καθημερινότητάς μας, την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων, την προσπάθειά των ανθρώπων να αποδείξουν πως είναι αθώοι απέναντι σε ένα τερατώδες σύστημα.

και πέρα ξετυλίγεται μια περιπέτεια στα όρια της σουρεαλιστικής κωμωδίας, που, όμως, οι «τραβηγμένες» καταστάσεις που δημιουργεί ντύνονται με παρατηρήσεις και περιγραφές που μεταφέρουν στο θεατή την τρέλα της καθημερινότητάς μας, την αγριότητα, τους φόβους, τον παραλογισμό, την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων, την απελπισία των ανθρώπων, την προσπάθειά τους να αποδείξουν πως είναι αθώοι απέναντι σε ένα τερατώδες σύστημα εχθρικό για το μέσο άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Η φύση ως συμβατικό πλαίσιο

Είναι προφανές πως η συγγραφέας έχει καλή γνώση της ιστορίας του θεάτρου: η φόρμα που επέλεξε δείχνει πως ξέρει καλά τη Μέση Κωμωδία και το αναγεννησιακό θέατρο, ενώ δεν λείπουν αναφορές στην κωμωδία του 19ου αιώνα και στο κωμειδύλλιο. Μια τάση επιστροφής στην έμμετρη φόρμα έχουμε δει τα τελευταία 20 πάνω - κάτω χρόνια και στην ποίηση. Ο δεκαπεντασύλλαβός της δεν οδηγεί καθόλου στον κόσμο του δημοτικού τραγουδιού. Η φύση είναι ένα συμβατικό πλαίσιο, όχι μια βιωμένη εμπειρία, οι ήρωές της πηγαίνουν σ’ αυτήν ως κάτοικοι της πόλης και ως τέτοιοι μένουν ως το τέλος, πράγμα που εντείνει το κωμικό στοιχείο. Η Κλεώνη Φλέσσα σκηνοθέτησε με απλότητα και λιτότητα, όπως ταιριάζει στο είδος. Ίσως θα έπρεπε να περικόψει λίγο το κείμενο προς το τέλος ώστε να είναι πιο σφιχτή η δομή. Μέσα σε ένα σκηνικό που το δημιουργούσαν εκατοντάδες πεσμένα κόκκινα φύλλα του φθινοπωριάτικου δάσους (Άρτεμη Φλέσσα που επιμελήθηκε επίσης και τα κοστούμια που παρέπεμπαν σε 19ο αιώνα) καθοδήγησε σε ρεαλιστικές ερμηνείες με ισορροπημένη επίπαση κωμικού στην εκφορά και την κίνηση (Σεσίλ Μικρούτσικου) τους τέσσερις ηθοποιούς: Ιζαμπέλα Κυριαζή, Σοφία Μανώλη, Κώστας Σιλβέστρος, Ηλίας Τσιγριτσάρης. Οι νεαροί ηθοποιοί είχαν να αναμετρηθούν με ένα δύσκολο είδος: τον έμμετρο λόγο που χρειάζεται ειδική εκφορά και τα κατάφεραν πολύ καλά. Μια ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην Ιζαμπέλα Κυριαζή (που θυμόμαστε και από την μικρή μήκους ταινία του ∆ημήτρη Αθανίτη, «Madonna calls Fassbinder»), για την πλαστικότητα των εκφράσεων του προσώπου της. Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

ο «La strada», θεατρική διασκευή των Τούλιο Πινέλι και Μπερναντίνο Τσαπόνι βασισμένη στην ομώνυμη ταινία του Φεντερίκο Φελίνι, παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου Βικτώρια, από τη Τετάρτη 5 Νοεμβρίου, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Νικολαΐδη. Στην ιταλική ύπαιθρο της φτώχειας και της στέρησης, η μάνα της Τζελσομίνας πουλάει την κόρη της στον πλανόδιο πεχλιβάνη Τσαμπανό, ο οποίος ζητάει βοηθό για το νούμερό του. Η Τζελσομίνα, ένα «αερικό», παράξενο πλάσμα, εντάσσεται στον κόσμο του άξεστου και κλειστού Τσαμπανό και δένεται μαζί του. Η συνάντηση Τσαμπανό και Τζελσομίνας με τον «τρελό», άλλο ένα παράξενο πλάσμα του υπαίθριου τσίρκου, θα είναι καταλυτική και θα σφραγίσει τη μοίρα και των τριών ηρώων. Το «La strada» (Ο δρόμος) ουσιαστικά είναι η πορεία τριών ανθρώπων προς την αυτογνωσία. Καθώς οι ήρωες του έργου κινούνται στο πλαίσιο ενός λαϊκού πανηγυριού και ενός φτωχού τσίρκου, το οποίο στήνεται και ξεστήνεται στο δρόμο, ο θίασος έχει μια πολυμορφική σύνθεση. Ηθοποιοί, μουσικοί, ακροβάτες. Όλα συμβαίνουν εκείνη την στιγμή μπροστά στα μάτια των θεατών: Αλυσίδες που σπάνε από τον ρωμαλέο πεχλιβάνη. ∆ύσκολα ακροβατικά νούμερα στο κενό. Κωμικά σκετς. Μουσικοί που παίζουν ζωντανά. Όλα αυτά συνθέτουν τον ιστό μέσα στον οποίο οι βασικοί χαρακτήρες βιώνουν το υπαρξιακό τους δράμα. Τελικά, αναρωτιούνται οι συντελεστές της παράστασης, είναι ο «δρόμος» το περιθώριο ή μήπως μια μικρογραφία της κοινωνίας που ζούμε σήμερα; Τη σκηνογραφία και τα κοστούμια επιμελήθηκε ο Κώστής Μετζικώφ, την κίνηση ο Κωνσταντίνος Μίχος, τη μουσική ο Λεωνίδας Μαριδάκης. Παίζουν: Κάτια Γέρου, Νίκος Νίκας (θυμόμαστε την πολύ καλή σύμπραξή τους πέρυσι στο «Μια ξεχωριστή μέρα»), Θανάσης Κουρλαμπάς, Έφη Κόντα, Μέλιος Κατσαμάκης, Ευγενία Μαραγκού, Λεωνίδας Μαριδάκης, Κίμων Παντερής. Παραστάσεις: κάθε Τετάρτη στις 7.30μ.μ., από Πέμπτη έως Σάββατο στις 9μ.μ. και την Κυριακή στις 8μ.μ., στο Θέατρο Βικτώρια (Μαγνησίας 5 και Γ΄ Σεπτεμβρίου, τηλ. 210 8233125).

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

∆εν ξέρω αν η Μαρία Τρανού είχε κατά νου τη λαϊκή έκφραση «θα πάρουμε τα βουνά», αλλά μια χαρά την εικονογραφεί το έργο της «Ο έφορος και οι κόρες», μια έμμετρη σχεδόν σουρεαλιστική κωμωδία με θέμα την κρίση. Η Τρανού, με ενδιαφέρον ποιητικό έργο, έχει μακροχρόνια παρουσία στο θέατρο –έργα της έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα και την Βρετανία. Τον περασμένο Ιούλιο με το έργο της Στέγη, εκπροσώπησε την Ελλάδα στο «∆ιεθνές Φεστιβάλ ∆ραματουργίας Πάνω στην Κρίση PIIGS». Το 2006 κέρδισε το 1ο κρατικό βραβείο θεατρικού έργου για παιδιά.

26 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Συναυλίες µνήµης σε όλη την Ευρώπη Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος (1914-1918) θεωρείται από τους ιστορικούς του καιρού μας ως το πλέον καθοριστικό γεγονός της σύγχρονης ιστορίας. Πρόκειται, άλλωστε, για μια ιστορική στιγμή που σηματοδοτεί την αφετηρία της κοινής πορείας των ευρωπαϊκών χωρών. Οι αίθουσες του δικτύου Echo, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Κέντρων Συμφωνικής Μουσικής, θέλοντας να γιορτάσουν την εκατονταετηρίδα που έθεσε τα θεμέλια της εξέλιξης του ευρωπαϊκού πολιτισμού, επέλεξαν ως κοινή ημέρα εορτασμού την 9η Νοεμβρίου.

«Ο άγνωστος στρατιώτης»

Τα παιδιά τραγουδούν για την ειρήνη

ι παιδικές φωνές της χορωδίας Rosarte, την οποία δίδαξε και διευθύνει η Ρόζη Μαστροσάββα, ενώνονται για να ερμηνεύσουν τραγούδια από όλο τον κόσμο για την ειρήνη. Τα παιδιά, θα απευθύνουν το δικό τους «Χαιρετισμό στην ειρήνη», τραγουδώντας ένα χορωδιακό από τη σκηνική μουσική που έγραψε ο Γιώργος Κουρουπός για την κωμωδία «Ειρήνη» του Αριστοφάνη , θα αποδώσουν σε πρώτη παγκόσμια παρουσίαση το χορωδιακό «Ειρήνη είναι όταν…» που συνέθεσε ο Θόδωρος Αντωνίου ειδικά για τη χορωδία Rosarte, αλλά και το χορωδιακό «Ειρήνη» του αρχιμουσικού και συνθέτη Άλκη Μπαλτά, αφιερωμένο και αυτό στην χορωδία. Θα ακουστούν αντιπολεμικά τραγούδια των Νίκου Ξανθούλη, Μάνου Χατζιδάκι Μαχμούντ Ντάρουις και Σοφίας Καμαγιάννη, Ένιο Μορικόνε, Τζον Ράτερ, το αφρικανικό τραγούδι από την παράδοση της φυλής των ζουλού «Oh Baba Sone Ngani?», καθώς και η σύνθεση του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν «Joyful, Joyful» σε χορωδιακή επεξεργασία. Από την πρωινή συναυλία των παιδιών για την ειρήνη δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει το θρυλικό «Imagine» του Τζον Λένον που κυκλοφόρησε στα 1971, μεσούντος του πολέμου του Βιετνάμ, και παραμένει μέχρι τις μέρες μας μια ανησυχητικά επίκαιρη αντιπολεμική μπαλάντα. Στο πιάνο συνοδεύει η Τζένη Σουλκούκη. Συμμετέχει επίσης ο νεαρός μουσικός Περικλής Καλούμενος, που θα παίξει το παραδοσιακό περουβιανό κρουστό καχόν. Την Κυριακή 9 Νοεμβρίου, στις 11.30π.μ., στην αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 14 ευρώ και 8 (φοιτητές, παιδιά και νέοι έως 25 ετών, και για έναν συνοδό παιδιών έως 15 ετών).

 Μπετόβεν για δύο

Οι μικροί θησαυροί του Μπετόβεν παρουσιάζονται, στη δεύτερη συναυλία του Κύκλου Μουσικής ∆ωματίου, από δύο σολίστ, τον Άγγελο Λιακάκη και τον Τίτο Γουβέλη, που παίζουν δύο Σονάτες για τσέλο και πιάνο (αρ. 2 και 5) και δύο Παραλλαγές του Μπετόβεν, βασισμένες σε θέματα από το ορατόριο «Ιούδας Μακκαβαίος» του Χέντελ και από την όπερα «Ο μαγικός αυλός» του Μότσαρτ. Και οι τρεις δημιουργικές περίοδοι του Μπετόβεν αντανακλώνται με διαύγεια μέσα από τις σονάτες του για τσέλο και πιάνο. Ο Μπετόβεν είχε καταπιαστεί με τη μελέτη και επεξεργασία έργων προγενέστερων δημιουργών, τους οποίους προέβαλε και ανέδειξε μέσα από μεταγραφές αυθεντικών συνθέσεών τους για πιάνο ή άλλα όργανα. Οι πρώτες παραλλαγές που θα ακουστούν στη συναυλία είναι οι δώδεκα για τσέλο και πιάνο που βασίζονται στο ορατόριο «Ιούδας Μακκαβαίος» (HWV 63) του Χέντελ (1746) και ειδικότερα στο δημοφιλές δοξαστικό χορωδιακό «See the Conqu’ring Hero Comes». Ο επίλογος ανήκει στις –επίσης– δώδεκα Παραλλαγές σε φα μείζονα, έργο 66, πάνω στην άρια «Εin Mädchen oder Weibchen» από τον Μαγικό αυλό του Μότσαρτ. Οι Παραλλαγές του Μπετόβεν πάνω στη έξοχη άρια του Παπαγκένο από την Ε΄ Σκηνή της Β΄ Πράξης δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στα 1798. Είναι γραμμένες στο ύφος του γερμανικού κλασικισμού και ακολουθούν την αρμονική κίνηση του πρωτότυπου βασικού θέματος. Την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 20 και 12 ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 8 ( 65+, πολύτεκνοι).

την εκδήλωση «Ο άγνωστος στρατιώτης» θα παρουσιαστεί σε πρώτη πανελλήνια το ομώνυμο έργο του Γιώργου Απέργη, παραγγελία του δικτύου Echo στον συνθέτη. Το έργο για βαρύτονο και ενόργανο σύνολο, ο συνθέτης το εμπνεύστηκε από ένα κείμενο του Φραντς Κάφκα. Πάνω στα ερείπια που ακόμα καπνίζουν μέσα από τη φρίκη του πολέμου, ξεπροβάλλει ένας άνθρωπος μόνος: είναι ο Άγνωστος Στρατιώτης που ανακαλεί στη μνήμη του το μύθο του Πύργου της Βαβέλ. ∆είχνει να συνειδητοποιεί την αναλογία μεταξύ εκείνου του ματαιόδοξου εγχειρήματος και της χωρίς νόημα λαίλαπας από την οποία έχει μόλις ξεφύγει, περισσότερο νεκρός παρά ζωντανός. Μέσα από την πυκνή και γεμάτη ένταση μουσική της ημίωρης αλληγορίας του, ο Απέργης κάνει το κοινό να συνειδητοποιήσει ότι ο παραλογισμός του πολέμου είναι η έσχατη άρνηση της ανθρωπότητας αλλά και της ανθρωπιάς. Στην συνέχεια θα παρουσιαστεί η «Ιστορία του στρατιώτη» του Ιγκόρ Στραβίνσκι. Ο ρώσος πιανίστας, συνθέτης και μαέστρος που έχει αναγνωριστεί ως μια από τις σπουδαιότερες μορφές της μουσικής του 20ού αιώνα, έγραψε την ιστορία του στρατιώτη στα 1918, προς τα τέλη της λεγόμενης «ρωσικής περιόδου» του (1907-1919) και προς τη λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Στην Ιστορία του στρατιώτη του Στραβίνσκι, τους ρόλους του Αφηγητή και του Στρατιώτη ερμηνεύει ο βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου. Τον ∆ιάβολο υποδύεται ο ηθοποιός Φάνης Μουρατίδης. Τα φωνητικά μέρη αποδίδει ο βαρύτονος Χόλγκερ Φαλκ. Θα τους πλαισιώσει το Εrgon Ensemble υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη. Την Κυριακή 9 Νοεμβρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 25 και 16 ευρώ. Ειδικές τιμές: 6 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ) και 10 (65+, πολύτεκνοι).

Η σοπράνο στον “Βυσσινόκηπο”

Τζένη ∆ριβάλα, η γνωστή υψίφωνος αλλά και ερμηνεύτρια ρόλων του κλασικού θεάτρου, μετά από αλλεπάλληλες σκηνοθεσίες στο χώρο της όπερας, σκηνοθετεί για πρώτη φορά θεατρική παράσταση. Πρόκειται για το τελευταίο έργο του Τσέχωφ, τον Βυσσινόκηπο. Η ιδέα της παραγωγής, όπως δηλώνει η ίδια, προέκυψε από την ύπαρξη ενός ιδιαίτερου Χώρου Τέχνης στο Μαρούσι, το Ιδιόμελο. Πρόκειται για μία νεοκλασική οικία, της οποίας οι χώροι -εσωτερικοί και εξωτερικοί- λειτουργούν σαν «φυσικό σκηνικό» για τις 4 πράξεις του Βυσσινόκηπου. Στην απόφαση της να σκηνοθετήσει το έργο συνέβαλε το γεγονός ότι, εκτός από την αγάπη της για τον Τσέχωφ και ειδικά τον Βυσσινόκηπο, ένιωσε ότι αυτό που διαπραγματεύεται, δηλαδή η «εκδίωξη» του παλαιού που αδυνατεί να προσαρμοστεί, από το «καινούργιο» που έχει όραμα και επιδιώξεις- είναι κάτι που ζούμε πολύ έντονα αυτήν τη στιγμή και μπορεί ο καθένας από εμάς να ταυτιστεί είτε με το ένα στρατόπεδο είτε με το άλλο. Ο Τσέχωφ, σαν μεγάλος συγγραφέας και διανοητής φυσικά, χωρίς να αγνοεί τα τρωτά τους, βλέπει με συμπάθεια και τις δύο πλευρές. «Και εγώ η ίδια», μας εξομολογείται η σπουδαία αυτή καλλιτέχνης «βίωσα κάποια στιγμή στη ζωή μου τον δικό μου Βυσσινόκηπο και οδηγήθηκα σε αποφάσεις που βάρυναν πολύ στο μέλλον μου». Εύλογα το μουσικό μέρος σε αυτήν την παραγωγή κατέχει ένα σημαντικό κομμάτι της όλης παρουσίασης. Θα ακουστούν αποσπάσματα από την όπερα του Ρώσου συνθέτη Ρίμσκι - Κόρσακοφ «Ο χρυσός πετεινός». Επίσης στην Γ’ Πράξη, όπου δίνεται η χοροεσπερίδα και η γιορτή, οι θεατές ας προετοιμαστούν για μια μουσική ζωντανή παράσταση από τους συντελεστές. Με επικεφαλής την Τζένη ∆ριβάλα στο ρόλο της Λιουμπόβ Αντρέγεβνα, στους άλλους ρόλους εμφανίζονται οι: Μαρία Κοντογούρη - Άννια, Ερμίνα Γεράρδη - Βάρια, Ελένη Μονιώδη - Ντουνιάσσα, Γιάννης Μπόγρης - Λοπάχιν, Ανδρέας Παπαγιαννάκης - Τροφίμωφ, Βασίλης Ασημάκης - Γκάγεφ, Αλέξανδρος Γάβαρης - Γιάσσα και ο Γαβριήλ Αντωνέλλος στο ρόλο του Φιρς. Σκηνοθεσία, μετάφραση διασκευή: Τζένη ∆ριβάλα. Κοστούμια: Dennis Krief. Φωτισμοί: Αλ. Αδάμ. Μουσική: Αλ. Χάχαλης. Μετά τη μεγάλη επιτυχία του Βυσσινόκηπου η παράσταση θα επαναληφθεί για 4 ακόμη παραστάσεις μέσα στο Νοέμβριο. Τις Κυριακές 2, 3 και τις ∆ευτέρες 9, 10 Νοεμβρίου, στις 7μ.μ., στο Ιδιόμελο [Ελευθερίου Βενιζέλου 17 και Βασιλέως Κων/νου, Μαρούσι (πλησίον ΗΣΑΠ), πληροφορίες: 210 6817042]. Είσοδος: 15 ευρώ, φοιτητικό: 10, ανεργίας – ατέλειες: 7.

1069

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ΒΙΒΛΙΟ

Χτες στη ντουλάπα, σήμερα σημαιοφόροι ∆ημήτρης Παπανικολάου «Σαν κ’ εμένα καμωμένοι. Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας» Εκδόσεις Πατάκη Μάιος 2014

∆ημήτρης Παπανικολάου εξομολογείται στην πρώτη συνέντευξη, που έδωσε μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του, πως ήταν συναισθηματικά φορτισμένος, για την ακρίβεια θυμωμένος, όταν το έγραφε. Είναι το δεύτερο βιβλίο του και το πρώτο στα ελληνικά. Θέλησε αυτό το πρώτο βιβλίο στη μητρική του γλώσσα να είναι για τον Καβάφη, με τον οποίο ασχολείται από δεκαετίας. Ουσιαστικά, από τότε που αρχίζει να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών. Στο ίδιο Πανεπιστήμιο, στην έδρα της Ποίησης, δίδαξε μετά τον πόλεμο Καβάφη ο ελληνιστής Σέσιλ Μώρις Μπάουρα, επικεντρώνοντας τις ομιλίες του στη σχέση του Αλεξανδρινού με το ελληνικό παρελθόν. Εκείνος ξεκινούσε από την αρχαία ελληνική ποίηση, ο Παπανικολάου, κι αυτός κλασικός φιλόλογος, τον προάγει σε ένα πεδίο ευρύτερο του αμιγώς λογοτεχνικού, προτείνοντας μία “νέα ανάγνωση” από την πλευρά των σπουδών φύλου και σεξουαλικότητας. Σε αυτήν την επιλογή τον ώθησε η διαπίστωση, πως κανείς δεν έχει ασχοληθεί με τον Καβάφη κάτω από τη συγκεκριμένη οπτική. Άλλωστε, η εν λόγω έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας και ευρύτερα της ελληνικής κριτικής, σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας είτε με αποσιώπηση είτε με απαξίωση, είναι αυτό που τον θυμώνει. Το γεγονός ότι η πρώτη Σχολή Σπουδών Φύλου, αν δεν σφάλλουμε, προέκυψε στις ΗΠΑ μόλις το 1989 και στην Ελλάδα, υπό τη μορφή Εργαστηρίου του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου το 2006, φαίνεται να μην το συνυπολογίζει, μάλλον παρασυρόμενος από την προσωπική του, προνομιούχο εμπειρία. Εμπλεκόμενος ο ίδιος, κρίνει μέσα από τον δικό του χωρόχρονο: Λονδίνο-αρχές 21ου. Η περίπτωση του Παπανικολάου παρουσιάζει ενδιαφέρον. Γεννημένος στην Αθήνα 40 χρόνια μετά τον θάνατο του Καβάφη, ολοκληρώνει το 1995 πανεπιστημιακές σπουδές στο Καποδιστριακό και στη συνέχεια σπουδάζει για δυο χρόνια μουσική και φλάουτο στο Ωδείο Αθηνών. Ως υπότροφος του ελληνικού κράτους, κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στη συγκριτική λογοτεχνία και τη μεταφρασεολογία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το 2002 παρουσιάζει διδακτορική διατριβή, που αργότερα αποτέλεσε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο, «Singing poets: Popular Music and Litterature in France and Greece (1945-1975): Reading Brassens, Ferre, Theodorakis, Savvopoulos». Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα παραμένουν σε διεπιστημονικούς τομείς: συγκριτική λογοτεχνία, ελληνική και ξένη, μουσική, κινηματογράφος και κυρίως, στην αλληλεπίδραση όλων αυτών με τις σπουδές φύλου και σεξουαλικότητας. Σήμερα διδάσκει σε μεταπτυχιακούς φοιτητές στο International Gender Studies Center του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Εκείνο που τον φέρνει στην ελληνική επικαιρότητα, καίτοι μόνιμος κάτοικος Αγγλίας, είναι το Αρχείο Καβάφη. Με την αλλαγή ιδιοκτήτη του Αρχείου, ∆εκέμβριο 2012, ο Παπανικολάου ανέλαβε επιστημονικός σύμβουλος. Ο τίτλος δηλώνει θέση γνωμοδοτικού χαρακτήρα, ενώ, στην πράξη, καθώς ο νέος ιδιοκτήτης δεν ανήκει στη

χορεία των συγγραφέων και μελετητών, η δικαιοδοσία διευρύνεται. Ο Παπανικολάου φαίνεται να επέχει σήμερα τη θέση διευθύνοντα του Αρχείου. Ωστόσο, το βιβλίο του ελκύει από μόνο του την προσοχή, καθώς εισάγει στα ανοίκεια για τον Έλληνα αναγνώστη πεδία των φυλετικών σπουδών. Επικεντρώνεται στη διττή ιδιότητα του ομοφυλόφιλου και ποιητή, επιλέγοντας ως πρότυπο παράδειγμα τον Καβάφη. Το γεγονός ότι είναι θυμικά γραμμένο μπορεί να αποτελεί μειονέκτημα για ένα ακαδημαϊκό σύγγραμμα, συνιστά όμως ατού για ένα βιβλίο, που απευθύνεται στο πλατύτερο κοινό. Με την ευθύτητα ενός λόγου σχεδόν προφορικού, σαν ομιλία με διάσπαρτα δοκιμιακής υφής μέρη, αναζητείται το πώς διαμορφώνεται σταδιακά η σεξουαλική ταυτότητα την εποχή του Καβάφη και σήμερα. Στην ερμηνεία των τεκμηρίων, καβαφικών ποιημάτων και σημειωμάτων, έρχεται σε επικουρία η εμπειρία του σύγχρονου ομοφυλόφιλου για το πώς η συνειδητοποίηση του κοινωνικού φύλου οδηγεί σε πολιτικού χαρακτήρα τοποθετήσεις ως προς τους μηχανισμούς εξουσίας, καταπίεσης και αντίστασης. Η δομή του βιβλίου δεν είναι χρονολογική, ούτε ακριβώς θεματική. Ο πρόλογος και τα πέντε κεφάλαια αφορμώνται από παλαιότερες συζητήσεις, τις οποίες συνεχίζουν, αντιδικώντας με γνωστές θέσεις και δίνοντάς τους νέα τροπή. Τα κεφάλαια υποδιαιρούνται σε μικρότερες ενότητες, εστιασμένες σε επιμέρους πτυχές, τις οποίες σηματοδοτούν προκλητικοί τίτλοι δημοσιογραφικής ευθυβολίας. Σε κάθε ενότητα επιλέγεται ως έναυσμα ένα παρελθοντικό κατάλοιπο, που μπορεί να είναι δημοσίευμα, εκδήλωση, αρχειακό εύρημα και κυρίως, στοιχεία από το καβαφικό σώμα, στίχοι ή και ολόκληρα ποιήματα, προσωπικά σημειώματα. Έτσι η αφήγηση συμβαδίζει με τη σημερινή περί Καβάφη γνώση. Με αυτήν την υφολογική στρατηγική κερδίζουν έδαφος οι απόψεις του μελετητή, τουλάχιστον όσο αφορά ένα νεότερο κοινό, που προσέρχεται παρθένο στα καβαφικά. Από μια άποψη, αυτό το κοινό είναι και το ζητούμενο, γιατί για τους παλαιότερους, η αποδοχή της “νέας ανάγνωσης” που αναπτύσσεται στο βιβλίο, θα συνιστούσε μία ευρύτερη, κατά Τόμας Κουν, “αλλαγή παραδείγματος”. ∆εν θα σήμαινε δηλαδή, μόνο την αποδοχή στην αντιμετώπιση ενός λογοτεχνικού έργου εξωλογοτεχνικών παραγόντων, αλλά θα προϋπέθετε και μία επαναστατική ανατροπή ως προς τις φυλετικές σχέσεις. Κάτι παρόμοιο, σε περιοχές των ανθρωπιστικών επιστημών, απαιτεί σταδιακές διαφοροποιήσεις του κοινωνικού και πολιτισμικού κλίματος, που δεν έχουν ακόμη λάβει τέτοια έκταση. Σήμερα, τα θέματα ταυτότητας και φύλου προκαλούν ανησυχία. Θα πρέπει να αλλάξουμε ματογυάλια, όπως πλαγίως συνιστά ο Μισέλ Φουκώ, για να δούμε τους “anormaux”, “normaux”. Παρόμοιες ριζοσπαστικές διαφοροποιήσεις μπορεί να προκύψουν, δεν αποκλείεται όμως να

παραμείνουν ουτοπικό όραμα μειοψηφίας. Το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, που αναφέρεται στην πρόσληψη του καβαφικού έργου, διαχωρίζει “ομαλούς και ανώμαλους”. Ήδη, όμως, ο τίτλος του βιβλίου, δηλώνει εμφατικά την ύπαρξη μιας διαφορετικής κοινότητας. Αλιεύεται από ένα καβαφικό σημείωμα, με ημερομηνία 15.12.1905, για να σηματοδοτήσει αυτήν την καινοφανή κοινότητα. Σε μία εποχή που οι ιδεολογικές συλλογικότητες έχουν αποδυναμωθεί, η ένταξη σε μια παγκόσμια κοινότητα αποπνέει αίσθηση ασφάλειας. Σύμφωνα με τον υπότιτλο του βιβλίου, ως προφήτης και αρχηγέτης προβάλλει “ο ομοφυλόφιλος Καβάφης”. Ο Παπανικολάου σχολιάζει προλογικά ότι θεωρεί ακριβέστερο το “κουήρ Καβάφης”, που αποδίδεται ως αλλόκοτος. Αρχικά, στα αγγλικά, η λέξη ήταν κακόσημη, ωστόσο υιοθετήθηκε προς αντικατάσταση του γκέι, ως αρκούντως αόριστη και άρα, προσφερόμενη για ανανοηματοδότηση. Με τη χρήση της σε ακαδημαϊκό επίπεδο, επιδιώκεται η σεξουαλικότητα να μην ταυτίζεται απόλυτα με το φύλο, αλλά να παραμένει αόριστη σε συμφωνία με τις ερωτικές επιθυμίες, που οδηγούν σε ηδονές κατά μόνας ή συντροφευμένες. Ας επανέλθουμε, λοιπόν, στον Καβάφη, όχι όμως μεμονωμένα στον ποιητή, ούτε “βιογραφίστικα”. Αλλά σε έναν Καβάφη προάγγελο κοινωνικών ανατροπών, πέραν του πεδίου της ποίησης. Στο διάλογο με τους παλαιότερους, που ανοίγει ο Παπανικολάου, σε ορισμένες περιπτώσεις, φαίνεται να μη δίνει την αναλογούσα σημασία στην παράμετρο του χρόνου. Παράδειγμα, η αναφορά του στις αντιδράσεις που προκάλεσε το editorial στο αφιερωματικό τεύχος του «Journal of the Hellenic Diaspora» για τα 50 χρόνια από το θάνατο του Καβάφη. Συγκεκριμένα, η επιγραμματική απόφανση: «Cavafy is neither “perverse” not “obsessed” nor even “erotic”. Cavafy is gay.», την οποία μεταφράζει: «Ο Καβάφης δεν είναι πρόστυχος, ούτε μονομανής, ούτε καν ερωτικός. Ο Καβάφης είναι γκέι». Ακριβέστερα, τα επίθετα θα αποδίδονταν, αντίστοιχα, ως διεστραμμένος, ιδεοληπτικός, ερωτικός και κυρίως, το τελευταίο ως ομοφυλόφιλος. Εν έτει 1983, αλλά ακόμη και μέχρι σήμερα, οι δυο λέξεις στα ελληνικά δεν είναι ακριβώς συνώνυμες. Στον αγγλόφωνο κόσμο, μετά τον Πόλεμο, υιοθετήθηκε το γκέι ακόμη και σε ακαδημαϊκό επίπεδο, λ.χ., οι σπουδές φύλου αρχικά αποκαλούνταν “σπουδές γκέι και λεσβιακές”, προς αντικατάσταση της λέξης ομοφυλόφιλος, που είχε προσλάβει μία δυσάρεστα κλινική χροιά, καθώς η ομοφυλοφιλία αναγνωριζόταν επίσημα ως πνευματική νόσος. Αντιθέτως, στα καθ’ ημάς, το μεν ομοφυλόφιλος ως παραλλαγμένο αντιδάνειο του γερμανικού homosexual διατηρούσε την ουδετερότητά του, ενώ το γκέι εισήχθη στα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, ως σύνδρομο των μπαρ και της τουριστικής επέλασης. Εξαρχής, εκτός της κοινότη-

τας των εμπλεκομένων, ήταν κακόσημο. Σε αυτό, όπως είναι προφανές και από τις περικοπές των κειμένων τους, αντέδρασαν οι Γ. Π. Σαββίδης, ∆. Μαρωνίτης, Χαρίκλεια Βαλιέρι κόρη του τριτότοκου Αριστείδη Καβάφη. Τους ενόχλησε το φορτίο της λέξης γκέι, όπως, αντίστοιχα, το φορτίο της λέξης ομοφυλόφιλος είχε ενοχλήσει τους νεότερους αγγλόφωνους. Ο Παπανικολάου αναφέρεται στην ιστορικότητα των όρων, παραβλέπει όμως τις διαφορετικές αποχρώσεις τους στις δυο γλώσσες. Το βιβλίο εκκινεί με τη φράση του Σαββίδη, «...the erotic poems… earned for Cavafy the ineptly catachrestic label of gay…», που αλλοιώνεται στη μετάφραση. Σημαίνει «...η ερωτική πλευρά εξασφάλισε στον Καβάφη την ανόητα υπερβολική ετικέτα του γκέι...» και όχι, «...την ανάρμοστη και καταχρηστική...». Πιθανώς, λεπτομέρειες. Έτσι κι αλλιώς, παραμένει ένα εφετζίδικο άνοιγμα. Ωστόσο, δεν καλλιεργεί τον διάλογο, αντιθέτως του δίνει εξαρχής επιθετικό τόνο. Το ίδιο θα ισχυριζόμαστε και για το ξεκίνημα του πρώτου κεφαλαίου, όπου ολόκληρο το βιβλίο παρουσιάζεται σαν αντίδραση σε ένα δημοσίευμα, που, κατά τη γνώμη του μελετητή, συνιστά κάτι σαν επιτομή της παραδοσιακής ελληνικής καβαφικής κριτικής, αναδεικνύοντας την ομοφοβική στάση της. Συγκεκριμένα αναφέρεται στη φωτοσειρά του ζωγράφου-φωτογράφου ∆ημήτρη Γέρου, όπου εικονογραφεί καβαφικά ποιήματα με σκηνοθετημένες από τον ίδιο, βάσει συγκεκριμένου κάθε φορά στίχου ή και ποιήματος, φωτογραφίες γνωστών συγγραφέων και εικαστικών καλλιτεχνών. Στη ρεαλιστική αυτή προσγείωση της καβαφικής ποίησης στη σύγχρονη καθημερινότητα, με τη δημόσια περίπτυξη ενός ομοφυλόφιλου ζευγαριού προς εικονογράφηση του ποιήματος «Πολυέλαιος», είχε αντιδράσει με καυστικό άρθρο ο Γ. Γιατρομανωλάκης. Από αυτό ορμώμενος ο Παπανικολάου, χωρίζει τους μελετητές σε δυο ομάδες, “τους παλιακούς Καβαφιστές” και τους “Cavafistas”, που βλέπουν τον Καβάφη ως “τον πρωτοτυπικό ομοφυλόφιλο ποιητή της νεωτερικότητας”. Βεβαίως, ο καθένας αντιλαμβάνεται έναν συγγραφέα και το έργο του μέσα από τη δική του οπτική. Ωστόσο, οι διαχωριστικές γραμμές, ιδίως όταν τραβιούνται με ύφος φανατικού φίλαθλου, είναι επισφαλείς. Πόσω μάλλον όταν έρχονται από τον διευθύνοντα το Αρχείο Καβάφη. Ο ίδιος διατυπώνει έντονα και κατ’ επανάληψη στο βιβλίο του παράπονα ότι στην τελευταία δεκαετία το Αρχείο Καβάφη στάθηκε απέναντί του ένα κλειστό Αρχείο, δυσχεραίνοντας την ερευνητική του εργασία. Μόνο που παρόμοια παράπονα διατυπώνονται από μελετητές και μετά την αλλαγή ιδιοκτήτη. Αλλά σε ένα ιδιωτικό Αρχείο, είναι στη διακριτική ευχέρεια του διευθύνοντα να επιτρέπει την είσοδο ή να την απαγορεύει, προς διαφύλαξη του Αρχείου από κακή χρήση, όπου θα μπορούσε να περιλαμβάνονται και οι ανεπιθύμητες αναδιφήσεις. Ο ίδιος δεν είχε το χρόνο να το ερευνήσει, μόνο σε υποσελίδια σημείωση αναφέρονται κάποια ευρήματα, με την υπόσχεση πως τα όποια άλλα εντοπιστούν θα στοιχειοθετήσουν τα μελλοντικά βιβλία του περί Καβάφη. Με τη σημερινή εποπτεία του, προχωράει σε μία μάλλον παρακινδυνευμένη υπόθεση εργασίας. Υποστηρίζει ότι ο Καβάφης οργάνωσε τι θα αφήσει πίσω του, κρατώντας ενδεικτικά μόνο τεκμήρια των ενδιαφερόντων του και όχι το σύνολο χαρτιών και βιβλίων. Το χαρακτηρίζει “αρχείο παραδειγματικό”, με την έννοια ότι περιέχει παραδείγματα ενός υλι-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Εργαστήρια σε ∆ρόμο με ∆έντρα

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

Αστικές Λεπτομέρειες 2011–2014

τα κολάζ και τα ζωγραφικά έργα του Βασίλη Καρακατσάνη τα έντονα χρωματικά πεδία κυριαρχούν, καθώς συνδιαλέγονται με αντικείμενα που συχνά απεικονίζει: γόβες, καρέκλες, τσαγερά και ποτήρια όλα φετίχ ενός κοινωνικού status που έγινε στόχος και νόημα ζωής για ολόκληρες γενιές. Ο καλλιτέχνης επιμένει εμφατικά σε μια καλλιτεχνική παράδοση που κλείνει το μάτι στην pop art και παραπέμπει στην αισθητική της διαφήμισης, του lifestyle και της επιδερμικής, επιπόλαιας διαβίωσης της κολοσσιαίας μεσαίας τάξης. Μιας αισθητικής που διογκώθηκε στη μεταπολιτευτική περίοδο, στα χρόνια της οικονομικής άνθησης και βρήκε τη δικαίωση και την κορύφωσή της στην ανάληψη των Ολυμπιακών Aγώνων (2004), για να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος μία πενταετία αργότερα. Παράλληλα, διακρίνεται η έντονα βιωματική ματιά του Καρακατσάνη, που εκθέτει και συγχρόνως διαπερνά την υποκρισία του σύγχρονου «εγώ» της αστικής κοσμοθεωρίας. ∆ιάρκεια: έως 29 Νοεμβρίου. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 5 - 9μ.μ., Τετάρτη, Σάββατο 10π.μ. - 2μ.μ. Gallery Papatzikou (Αγ. Αντωνίου 26, Βέροια, τηλ.: 2331070325)

Αθήνα. Το πνεύμα του ’60: Μια πρωτεύουσα αλλάζει

γκαινιάζεται αύριο στις 8.30 το βράδυ η έκθεση που έχει επιμεληθεί ο Νίκος Βατόπουλος με θέμα την Αθήνα, ως τη «μοντέρνα» πρωτεύουσα που γεννήθηκε στη διάρκεια του οικονομικού «μπουμ». Στην εν

λόγω διοργάνωση παρουσιάζονται φωτογραφίες από (κυρίως) ιδιωτικά αρχεία, καρτ ποστάλ, περιοδικά και άλλες πηγές, που μας μεταφέρουν στην ατμόσφαιρα και το αστικό κλίμα της δεκαετίας του 1960, δίνοντας έμφαση στην κοινωνική αλλαγή που σημειώθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 ως τη δικτατορία. Τα νέα κτίρια (πολλά από τα οποία μετατράπηκαν σε ορόσημα, όπως το Χίλτον), τα νέα ήθη, ο καταναλωτισμός και η σύνδεση με τα διεθνή τουριστικά δίκτυα προβάλλονται μεν δειγματοληπτικά αλλά μεταφέροντας την αύρα της εποχής. Σκοπός της έκθεσης είναι, πενήντα χρόνια μετά, να απλωθεί μια πιο σύνθετη ματιά σε μια εποχή με εντυπωσιακές αντιφάσεις. ∆ιάρκεια: έως τις 13 ∆εκεμβρίου. Ωράριο: ∆ευτέρα έως Παρασκευή 12μ. 9μ.μ., Σάββατο 10.30π.μ. - 2.30μ.μ. Γκαλερί Κέννεντυ της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 2103680052)

Προμαχώνες

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

ια μνημειακής κλίμακας γλυπτική εγκατάσταση κατασκευασμένη από χάλυβα φιλοξενείται από την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη (στην Πειραιώς), αναφερόμενη σε μια οιονεί κατάσταση πολιορκίας, στην αντίσταση. Εξίσου δυναμική με το βαρύ υλικό του έργου είναι η παρουσία στο χώρο, τόσο της σκιάς που δημιουργείται όσο και του ήχου, στοιχεία άυλα, που εισάγουν τη διάσταση του χρόνου και της κίνησης στη γλυπτική εγκατάσταση, σχολιάζοντας την ίδια τη φύση και τα όρια της γλυπτικής φόρμας. Οι σκιές που παράγονται από το έργο, ο ήχος που το συνοδεύει και η μνημειακή του κλίμακα δημιουργούν ένα μεταβαλλόμενο «περιβάλλον» μέσα στο οποίο ο θεατής καλείται, συμμετέχοντας σωματικά και πνευματικά, να βιώσει μια συναισθητική εμπειρία. Η στατικότητα του γλυπτού «ρευστοποιείται», παράγοντας δυναμικές φόρμες σε διαρκή κίνηση, σαν τις εικόνες μιας μάχης με αβέβαιη έκβαση. ∆ιάρκεια: έως τις 8 Φεβρουαρίου 2015. Ωράριο: Πέμπτη έως Κυριακή 10πμ.μ - 6μ.μ., Παρασκευή, Σάββατο 10π.μ. - 10μ.μ. Μουσείο Μπενάκη – Κτήριο Οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138, Αθήνα, τηλ.: 2103453338) •

Στο Baumstrasse, όπως κάθε χρόνο, άρχισαν, αρχίζουν και θα αρχίσουν τις επόμενες μέρες σειρά από εργαστήρια και σεμινάρια σε διαφορετικούς τομείς της καλλιτεχνικής δημιουργίας για επαγγελματίες και ερασιτέχνες από ανθρώπους με αληθινό μεράκι. Πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα info@dentra.gr. Μερικές από αυτές σας τις δίνουμε από εδώ. Εργαστήρι με τίτλο «Όχι μόνο λούπα, όχι μόνο λούπα, όχι μόνο λούπα...», από τον Φώτη Σιώτα, κάθε Πέμπτη 12μ. με 4μ.μ. (έναρξη Πέμπτη 6 Νοεμβρίου). Με θέμα: Σύνθεση ενορχήστρωση και μεταγραφές κομματιών σε συνθήκες πρόβας, με χρήση λουπαδόρων, εφέ αλλά και ακουστικών οργάνων. Θα δημιουργηθεί μια ομάδα και από άτομα που έχουν σχέση με τα εφέ, αλλά και από παίκτες ακουστικών οργάνων και τραγουδιστών. Στόχος μια ιδιότυπη ορχήστρα που θα μελετήσει μαζί και στην πορεία των μαθημάτων, με τα μέσα που θα αποκτήσει, να συνθέσει και να μεταγράψει μουσική. Εργαστήρι με θέμα «Εισαγωγή στην υποκριτική της Commedia dell arte al improvisata» από τον Καμίλο Μπεντανκόρ. Ο ηθοποιός είναι το επίκεντρο της θεατρικής πράξης, είτε αυτή συντελείται στη σκηνή είτε στο δρόμο ανάμεσα στο πλήθος. Είναι ταυτοχρόνως παρατηρητής και παρατηρούμενος, εκθέτης και έκθεμα, ένα ευαίσθητο όργανο πρόσληψης και εκπομπής ερεθισμάτων και μηνυμάτων. Κύριο εκφραστικό μέσο είναι το σώμα του. Αυτή τη σωματική γλώσσα οφείλει να την επανασυνειδητοποιήσει, με άλλα λόγια να την απαλλάξει από τη δυνάστευση του λόγου, να την ενσωματώσει στην τέχνη του, να της δώσει ζωή και να την επαναφέρει σε λειτουργία. Για τον Νοέμβριο, διάρκεια: 7 ημέρες (21 ώρες), έναρξη: Τρίτη 18 Νοεμβρίου, ώρες: 11π.μ. - 2μ.μ., κόστος: 70 ευρώ. Για τον ∆εκέμβριο, διάρκεια: 7 ημέρες (21 ώρες), έναρξη: ∆ευτέρα 1 ∆εκεμβρίου, ώρες: 5 - 8μ.μ., κόστος: 70 ευρώ (περιορισμένες θέσεις). Σεμινάριο με τίτλο «Η αισθητική της μουσικής» (Το χρονικό της αρμονικής εξέλιξης) από τον Μάνο Αθανασιάδη. Ή αλλιώς: πώς ο Μπαχ επηρέασε τον Σαββόπουλο και ο Μότσαρτ τους Μπιτλς! Μια ανάλυση/συζήτηση για την υφολογία της μουσικής τους 4 τελευταίους αιώνες και πώς αυτή δημιουργήθηκε μέσα από τις μεγάλες προσωπικότητες και τις κοινωνικές εξελίξεις. Έναρξη: Τρίτη 25 Νοεμβρίου και τις Τρίτες 2, 9 και 16 ∆εκεμβρίου, από τις 6 έως τις 8μ.μ. •

Χτες στη ντουλάπα, σήμερα σημαιοφόροι ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27 κού. Συμπεραίνει, λ.χ., ότι υπήρχαν περισσότεροι του ενός φάκελοι με αποκόμματα γαλλικών εφημερίδων γύρω από ομοφυλόφιλα σκάνδαλα στα τέλη του 19ου αι., καθώς και περισσότερες δικές του ημερολογιακές σημειώσεις, που κατέστρεψε. Σύμφωνα με τον μελετητή, κάτι τέτοιο θα έδειχνε πως “στη διαμόρφωση της ποιητικής υποκειμενικότητας” υπήρχε “συναίσθηση παραδειγματικότητας”. Λείπουν, όμως, τα τεκμήρια ή κάποια μαρτυρία για παρόμοια εκκαθάριση. Ο μοναδικός φάκελος σκανδάλου που εντοπίστηκε, αφορά την περίπτωση ενός ομοφυλόφιλου που θεωρεί ότι οι ερωτικές του εμπειρίες έχουν λογοτεχνικές αξιώσεις και τις εκμυστηρεύεται επιστολικά στον Εμίλ Ζολά. Πάνω σε αυτό, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως η πιθανή λογοτεχνικότητα παρόμοιων αφηγήσεων ήταν αυτή που παρακίνησε τον Καβάφη να κρατήσει τα συγκεκριμένα αποκόμματα. Η υπόθεση της ύπαρξης ενός “παραδειγματικού αρχείου” αλλά και ο τρόπος, με τον οποίο ο Καβάφης κοινοποιούσε τα ποιήματά του, εναλλάσσοντας φυλλάδια και δημοσιεύσεις, αποφεύγοντας συστηματικά την έκδοση βιβλίου και κρα-

τώντας γεμάτο με ανέκδοτα ή και κρυμμένα το “συρτάρι” του, ωθούν τον Παπανικολάου στη σύλληψη μιας ιδιαίτερης μορφής του αποκαλούμενου “the closet syndrome”. Η λέξη σύνδρομο δεν θα πρέπει να μας οδηγήσει στον Φρόυντ, ο οποίος, μη θεωρώντας καμιάς φύσεως ασθένεια την ομοφυλοφιλία, δεν ασχολήθηκε με το θέμα. Το εν λόγω σύνδρομο προέκυψε όψιμα, στη δεκαετία του 1960, και αφορά τον “κρυφό” ομοφυλόφιλο, που γεμάτος ενοχές κρύβεται στη ντουλάπα μέχρι που αποφασίζει να εγκαταλείψει την κρυψώνα του και να “εκδηλωθεί”. Ακούστηκε ως σύνθημα στη φετινή Pride Parade, που συνέπεσε με την κυκλοφορία του βιβλίου: «Χθες στη ντουλάπα, σήμερα στους δρόμους, αύριο με τα παιδιά μας». Ο Παπανικολάου, στηριζόμενος στον Φουκώ και τις διανοίξεις στο πλαίσιο της “queer theory” σχετικά με την κοινωνική κατασκευή του φύλου, σκιαγραφεί μία “στρατηγική του Καβάφη” απόκρυψης-έκθεσης της ομοφυλόφιλης ταυτότητάς του. Ένας, ωστόσο, “παλιακός Καβαφιστής” θα παρατηρούσε ότι ο Καβάφης όχι μόνο δεν βγήκε από την ντουλάπα αλλά η φιλοδοξία να αναγνωριστεί το έργο του τον έσπρωξε ακόμη βαθύτερα. Σε μία χρονολογική διάταξη των τεκμηρίων,

στα οποία ο Παπανικολάου στηρίζει τη θεωρία του, πρώτα έρχονται τα σημειώματα του 1897, που αναφέρονται σε προβλήματα υγείας, τα οποία, σύμφωνα με τις επικρατούσες τότε απόψεις, μεγεθύνονται, καθώς εκλαμβάνονται ως κλινικά συμπτώματα των κατά μόνας ηδονών. Ακολουθούν τα κρυμμένα ποιήματα και σημειώματα, που γράφτηκαν ύστερα από τα δυο πρώτα ταξίδια στην Αθήνα. Όπου, ενδιαμέσως, είχε αποβιώσει η Χαρίκλεια Καβάφη, οι ηθικές αναστολές είχαν χαλαρώσει και οι συντροφευμένες ηδονές μπορεί και να κέρδιζαν έδαφος. Αργότερα, κάποια “κρυμμένα” μεταμφιέζονται σε ιστορικά, ενώ άλλα μένουν ανέκδοτα ή και “ατελή”. Η ανιψιά του Καβάφη γράφει χαρακτηριστικά: «...η όλη στάση του ήταν ενός αριστοκράτη. Οι αδυναμίες του; Έζησα σε μια εποχή όπου δεν τις κουβέντιαζαν...» Οι σύγχρονοί του λίγο πολύ γνώριζαν τις προτιμήσεις του, αλλά σέβονταν το προφίλ που ο ίδιος πρόβαλε. Το γεγονός ότι δεν κατέστρεψε τα τότε επιλήψιμα ίχνη, που υπήρχαν στο Αρχείο, ιδίως τα “ατελή” ποιήματα, θα μπορούσε να αποδοθεί στο λιγοψύχισμα κάποιου που ελπίζει μέχρι την ύστατη στιγμή. ∆ηλαδή, αναφύεται το ερώτημα, μήπως ο μελετητής επενδύει καθ’ υπερβολή στην αίσθηση κοινό-

τητας, που εκφράζει ο 42χρονος, τότε ερωτόληπτος, Καβάφης, με το “σαν κ’ εμένα καμωμένοι”. Εκτός κι αν πράγματι το Αρχείο φυλάει μυστικά και ντοκουμέντα. Σύμφωνα, πάντως, με τον Παπανικολάου, η πρώτη εκδοχή της “ντουλάπας” στο ποιητικό σώμα του Καβάφη βρίσκεται στο ποίημα «Τείχη», του οποίου τις τύχες ακροθιγώς είχαμε αναζητήσει (Εποχή, 7/9/2014). Η αναφορά του είναι η πιο πρόσφατη τύχη, που επιφυλάχθηκε στο εν λόγω ποίημα, κι αυτή επετειακή, όπως εκείνη του Σικελιανού το 1943. Ωστόσο, δεν το συμπεριλαμβάνει στα 22 ποιήματα που παραθέτει στο βιβλίο του. Συνολικά αναφέρονται 72 ποιήματα, 53 “του κανόνα”, 14 ανέκδοτα και πέντε “ατελή”. Τα εκτός “του κανόνα” μπορεί τα περισσότερα να εκτιμώνται ως “ποιητικώς αδρανή”, καταλαμβάνουν όμως κυρίαρχη θέση σε αυτήν τη “νέα ανάγνωση”. Τελικά, το καβαφικό σώμα, όπως το παρουσιάζει η ενός και πλέον αιώνα καβοφολογία, φέρνει στο νου την συρταρωτή Αφροδίτη του Νταλί. Ένα συρτάρι, ουσιαστικά το πρώτο του τρέχοντος αιώνα, είναι αυτό του βιβλίου. Μ. Θεοδοσοπούλου

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

55ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Η εξέγερση των κόπρων

«Λευκός θεός» Του Στράτου Κερσανίδη

ε μία εξαιρετική αλληγορία ξεκίνησε την Παρασκευή το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ταινία έναρξης του φεστιβάλ «Λευκός θεός» (Feher isten), του ούγγρου σκηνοθέτη Κόρνελ Μούντρουτσο, η οποία κέρδισε το πρώτο βραβείο στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ των Κανών, είναι ένα ανατρεπτικό φιλμ από έναν σκηνοθέτη ο οποίος δεν διστάζει να προκαλέσει. Όχι ας αυτοσκοπό αλλά ως αισθητική και θεματολογία. Εισχωρώντας στη φύση του ανθρώπου ανατέμνει τις ανθρώπινες σχέσεις και ρίχνει το κριτικό βλέμμα επάνω στις κοινωνικές σχέσεις και τις σχέσεις του

«IDA»

ανθρώπου με την εξουσία. Το ίδιο συμβαίνει και με «Λευκό θεό», όπου ο Μούντρουτσο ξεκινάει από ένα νέο νόμο του κράτους που έχει ως σκοπό την καλύτερη εκτροφή των σκύλων. Κι αν αυτό αρχικά φαίνεται αθώο, ή ακόμη και καλό ως μέτρο, η πραγματικότητα δείχνει κάτι άλλο. Κι αυτό επειδή ευνοούνται μόνον όσοι διαθέτουν σκυλιά ράτσας αφού οι ημίαιμοι, κοινώς κόπροι, φορολογούνται σκληρά με αποτέλεσμα όσοι διαθέτουν τέτοιους, να αναγκαστούν να τους εγκαταλείψουν στους δρόμους. Τέτοια τύχη έχει κι ο Χάγκεν, το σκυλί της 13χρονης Λίλι, που ο πατέρας της αποφάσισε να εγκαταλείψει στο δρόμο. Και ενώ οι δρόμοι έχουν γεμίσει κοπρόσκυλα, η Λίλι αποφασίζει να αναζητήσει το Χάγκε, ο

Μικρή πολωνική ιστορία

Άννα μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο μαζί με καλόγριες και προορίζεται και η ίδια να ορκιστεί και να αφιερωθεί στο Θεό. Πριν από την ορκωμοσία της, της δίδεται άδεια για να συναντήσει τη θεία της Βάντα, αδελφή της μητέρας της. Η Βάντα, πιστή κομμουνίστρια, αποκαλύπτει στη θεοσεβούμενη ανιψιά της πως είναι Εβραία, το όνομα της είναι Ίντα και η οικογένειά της δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου από κάποιους πολωνούς καθολικούς. Αναζητώντας τον τόπο που έχουν ταφεί, η Ίντα θα γνωρίσει έναν κόσμο έξω από το μοναστήρι και θα προσπαθήσει να γευτεί πράγματα που δεν ήξερε καν ότι υπάρχουν. Βρισκόμαστε μπρο῾῾στά σε ένα διαμάντι του πολωνικού κινηματογράφου, μια ταινία που πατάει στις γερές βάσεις μιας μεγάλης κινηματογραφικής σχολής. Ο Πάβελ Παβλικόφσκι, με την «Ίντα» ξετυλίγει μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας της πατρίδας του, που έχει να κάνει με τις σχέσεις Εβραίων και Καθολικών στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με μία ασπρόμαυρη και υψηλής αισθητικής φωτογραφία, ο Παβλικόφσκι αφηγείται την πορεία της νεαρής Ίντα στη συνάντησή της με μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα σε σχέση με όσα έχει βιώσει μέχρι τότε στη ζωή της. Εκεί δε που ο πολωνός σκηνοθέτης παραδίδει μαθήματα κινηματογραφικής ευφυΐας είναι το τέλος, στο οποίο δεν έρχεται η ανατροπή, αλλά ανατρέπεται… η αναμενόμενη ανατροπή. Αν σας μπέρδεψα θα αντιληφθείτε τι εννοώ βλέποντας την ταινία.

οποίος σε μια προσπάθεια να γυρίσει στο κορίτσι καταλήγει στα χέρια του μπόγια. Με ένα μέλλον που προδιαγράφεται ζοφερό, ο Χάγκεν και τα υπόλοιπα κοπρόσκυλα δραπετεύουν και εξεγείρονται εναντίον των ανθρώπων. Η εκδίκηση των κόπρων θα είναι αμείλικτη. Η Λίλι είναι η μοναδική που μπορεί να σταματήσει το κακό. Ο Κόρνελ Μούντρουτσο ξεπερνώντας τα όρια του ρεαλισμού αφηγείται μια φανταστική εξέγερση των σκύλων. Βέβαια, πίσω από το μη ρεαλιστικό, εμφανίζεται η άθλια πραγματικότητα εκείνων που ζουν στο περιθώριο και υφίστανται κάθε είδους διακρίσεις. Λόγω φυλής, λόγω χρώματος, λόγω θρησκείας, λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, λόγω φύλου, λόγω οικονομικής κατάστασης κ.λπ. Και πίσω από όλα αυτά, ο ούγγρος σκηνοθέτης, οραματίζεται μια εξέγερση που θα δώσει ένα τέλος σε έναν κόσμο αδικίας, ανισότητας και διακρίσεων. Ο Μούντρουτσο γεννήθηκε στην Ουγγαρία το 1975. Σπούδασε στο Ουγγρικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο και, αφού αποφοίτησε, έκανε την πρώτη μικρού μήκους ταινία του «Afta», η οποία κέρδισε πολλά διεθνή βραβεία. Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, «Ευχάριστες ημέρες», κέρδισε την Aργυρή Λεοπάρδαλη στο Λοκάρνο το 2002. Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του «Γιοχάνα» – μια κινηματογραφική όπερα - διασκευή της ιστορίας της Ιωάννας της Λορένης– παρουσιάστηκε στο «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ των Κανών 2005.

Το «Στο ∆έλτα» προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ των Κανών του 2008 και κέρδισε το βραβείο της ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Το 2010 το «Στοργικός γιος – Σχέδιο Φρανκενστάιν» προβλήθηκε επίσης στο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ των Κανών. Ο Κόρνελ Μούντρουτσο έχει κερδίσει πολλές διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ, με πιο σημαντικό έως σήμερα το μεγάλο βραβείο του τμήματος Ένα Κάποιο Βλέμμα των Κανών για το «Λευκό θεό». Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης διοργανώνει αφιέρωμα στον ούγγρο σκηνοθέτη, προβάλλοντας και τις πέντε μεγάλου μήκους ταινίες του. Το πρόγραμμα των προβολών είναι: «Ευχάριστες μέρες» (2002): (Παύλος Ζάννας, 4/11, 15.00 και Τόνια Μαρκετάκη, 9/11, 15.00) «Γιοχάνα» (2005): (Παύλος Ζάννας, 2/11, 13.00) «Στο δέλτα» (2008): (Παύλος Ζάννας, 7/11, 00.00) «Ο στοργικός γιος - Υπόθεση Φρανκενστάιν» (2010): (Παύλος Ζάννας, 9/11 19.30) Με επιρροές από το έργο του Μπέλα Ταρ, ο Μούντρουτσο βαδίζει στα χνάρια των μεγάλων ούγγρων δημιουργών και τολμά μια κινηματογραφική γλώσσα ελεύθερη, που δεν ακολουθεί συγκεκριμένες αφηγηματικές γραμμές. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Με δύο εξαιρετικές ερμηνεύτριες, την Αγκάτα Κούλεζα και την Αγκάτα Τσεμπουκόφσκα, οι οποίες κατορθώνουν να διεισδύσουν και να ξεδιπλώσουν τους χαρακτήρες που ερμηνεύουν, με μία σκηνοθεσία λιτή, χαμηλών τόνων αλλά ισχυρών κραδασμών και δυνατών χαρακτήρων, ο Πάβελ Παβλικόφσκι αποδεικνύεται άξιος συνεχιστής των μεγάλων συμπατριωτών του, Βάιντα, Ζανούσι, Κισλόφσκι. Ο Παβλικόφσκι γεννήθηκε στη Βαρσοβία. Σπούδασε λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Λονδίνο και στην Οξφόρδη και ξεκίνησε να κάνει ταινίες στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Στην πρώιμη δουλειά του συγκαταλέγονται ντοκιμαντέρ για το BBC. To 1998 πέρασε στη μυθοπλασία, με την ταινία «Twockers» που γύρισε για την τηλεόραση μαζί με τον Ίαν Ντάνκαν. Ακολούθησαν δύο μεγάλου μήκους ταινίες, το «Τελευταίο καταφύγιο» και το «Ερωτικό καλοκαίρι», σε δική του σκηνοθεσία και σενάριο, που κέρδισαν βραβεία BAFTA και πολλά άλλα βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ. Το «Τελευταίο καταφύγιο» κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο στο 41ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το 2000. Η ταινία προβάλλεται στο πρόγραμμα Βραβεία Λουξ, του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στο 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου, στις 3μ.μ., στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης. Στρ.Κερ.

«Σκουπίδια» (Trush) του Στίβεν Ντάλντρι: Ένα πορτοφόλι πεταμένο σε μια χωματερή του Ρίο ντε Τζανέιρο, αλλάζει τη ζωή του Ραφαέλ και του Γκάρντο, δυο αγοριών που ζουν από το μάζεμα σκουπιδιών, στη μεγαλούπολη μιας από τις πλέον αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου με μεγάλα ποσοστά φτώχειας. Η αστυνομία προσφέρει μια πολύ σημαντική αμοιβή για την επιστροφή του πορτοφολιού και τότε τα παιδιά συνειδητοποιούν πως το περιεχόμενο του πορτοφολιού είναι πολύ σημαντικό. Κοινωνική ταινία από το σκηνοθέτη των ταινιών «Ώρες» και «Μπίλι Έλιοτ, Γεννημένος χορευτής», βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Άντι Μάλιγκαν. Μια ταινία με γρήγορο μοντάζ ντοκιμανερίστικου στιλ που μας μεταφέρει στον άγριο και γεμάτο όνειρα κόσμο των βραζιλιάνικων παραγκουπόλεων και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή.

 «Ούτε να πεθάνεις δεν μπορείς» (God’s pocket) του Τζον Σλέιτερ: Η τελευταία ταινία του απρόσμενα χαμένου Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, στην οποία εκτός από πρωταγωνιστής ήταν και παραγωγός. Ο Λεόν, θετός γιος του Μίκι, σκοτώνεται σε εργατικό ατύχημα. Κανείς από τη γειτονιά δεν φαίνεται να νοιάζεται ιδιαίτερα, ακόμη κι ο Μίκι προσπαθεί να «ξεχάσει» το περιστατικό. Όμως η μητέρα του παιδιού θέλει να μάθει την αλήθεια και αρωγός στην προσπάθειά της έρχεται ένας ρεπόρτερ τοπικής εφημερίδας.

 «St. Vincent, ο αγαπημένος μου Άγιος» (St. Vincent) του Θίοντορ Μέλφι: Ένας αποτυχημένος βετεράνος πολέμου, ο Βίνσεντ, ο οποίος έχει πιάσει πάτο εξαιτίας της άσωτης ζωής του, που περιλαμβάνει τζόγο, αλκοόλ και περίεργες σχέσεις, αναλαμβάνει τη φροντίδα ενός 12χρονου αγοριού, του Όλιβερ. Μοναχογιός της χωρισμένης γειτόνισσάς του, ο Όλιβερ, θα γνωρίσει έναν διαφορετικό κόσμο και μια δυνατή φιλία θα τον δέσει με τον Βίνσεντ. «Η κακή μέρα από το πρωί φαίνεται» (Alexander and the terrible, horrible, no good, very bad day) του Μιγκέλ Αρτέτα: Ο 11χρονος Αλεξάντερ ζει μια απαίσια μέρα, με όλα τα στραβά να έρχονται το ένα μετά το άλλο. Σε λίγο η γρουσουζιά μεταδίδεται σε όλη την οικογένεια. Κωμωδία. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

Οι ΗΠΑ είναι ο Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

Συνέντευξη του αμερικανού ακα

Πριν δύο περίπου εβδομάδες ο Νόαμ Τσόμσκι μίλησε στον ΟΗΕ σε ένα κοινό περίπου 800 ανθρώπων, ανάμεσά τους και πρέσβεις, για το ζήτημα του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Μετά από αυτήν την ομιλία η γνωστή δημοσιογράφος Έιμι Γκούντμαν από το δίκτυο «Democracy Now!», στο πλαίσιο της εκπομπής της «The War and Peace Report», ζήτησε συνέντευξη από τον Τσόμσκι, στην οποία ο γνωστός γλωσσολόγος και πολιτικός αντιφρονώνεπισημαίνει τη σημασία τής ενημέρωσης των αμερικανών πολιτών για το γεγονός ότι το κράτος των ΗΠΑ παραβαίνει τους ίδιους του τους νόμους και αναγκάζει τους πολίτες να πληρώνουν με τα χρήματά τους εγκληματικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Πλαιστίνη.

O Nόαμ Τσόμσκι και η Έιμι Γκούντμαν.

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σου, η πιο σημαντική δράση που χρειάζεται κατά προτεραιότητα να αναλάβουν οι ΗΠΑ για τη διένεξη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης; Ποιος είναι ο ρόλος που έχουν παίξει μέχρι σήμερα και ποια είναι τα συμφέροντά τους στην περιοχή; Μια σημαντική ενέργεια που χρειάζεται οι ΗΠΑ να αναλάβουν είναι η συνέπεια απέναντι στους δικούς τους νόμους. Βεβαίως, θα ήταν καλό να είναι συνεπείς και απέναντι στο διεθνές δίκαιο, αλλά ίσως ζητάμε πολλά. Ας δείξουν, λοιπόν, συνέπεια απέναντι στους αμερικανικούς νόμους που είναι αρκετοί. Παρεμπιπτόντως, σκέφτομαι κάποιες συμβουλές προς τους ακτιβιστές επίσης, οι οποίοι, κατά τη γνώμη μου, χρειάζεται να οργανωθούν και να ενημερωθούν σε αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχουν δύο κρίσιμες περιπτώσεις: Η μία είναι αυτό που ονομάζεται ο νόμος του Λίχι. O γερουσιαστής Πάτρικ Λίχι εισήγαγε ένα νόμο που απαγορεύει την αποστολή όπλων σε στρατιωτικές μονάδες, που συστηματικά εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ∆εν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο ισραηλινός στρατός εμπλέκεται σε μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι κάθε αποστολή αμερικανικών όπλων στο Ισραήλ γίνεται κατά παράβαση του αμερικανικού νόμου. Οι ίδιοι οι αμερικανοί πολίτες, αλλά και άλλοι, πρέπει να επικαλεστούν το νόμο και να απαιτήσουν την τήρησή του. Αυτός ο νόμος συμπίπτει και με το διεθνές δίκαιο, αφού η ∆ιεθνής Αμνηστία επί χρόνια ζητά την απαγόρευση της πώλησης όπλων στο Ισραήλ με αυτή την αιτιολογία. Αυτό είναι ένα βήμα που μπορεί και πρέπει να γίνει. Η δεύτερη κρίσιμη περίπτωση είναι το καθεστώς φορολογικής απαλλαγής που έχει δοθεί σε οργανισμούς στις ΗΠΑ, που εμπλέκονται άμεσα στην κατοχή παλαιστινιακών εδαφών και σε σημαντικές επιθέσεις, κατά τις οποίες θίγονται ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα μέσα στο ίδιο το Ισραήλ, όπως το Εθνικό Εβραϊκό Ίδρυμα (Jewish National Fund). Ρίξτε μια ματιά στη σύμβασή του με το ισραηλινό κράτος, που το δεσμεύει να δρα για το συμ-

“

φέρον της εβραϊκής φυλής, θρησκείας και καταγωγής μέσα στο Ισραήλ. Μία από τις συνέπειες αυτού είναι ότι με ένα σύνθετο πλέγμα νόμων και διοικητικών πρακτικών, το εν λόγω ίδρυμα διαχειρίζεται ούτε λίγο ούτε πολύ περίπου το 90% του εδάφους της χώρας, με πραγματικές συνέπειες για το ποιος μπορεί να ζήσει πού. Απολαμβάνει φορολογικής απαλλαγής ακόμα και για τη δραστηριότητά του στη ∆υτική Όχθη, πράγμα που είναι αυστηρά εγκληματικό. Γεγονός που επίσης συνιστά παράβαση του αμερικανικού νόμου. Όλα αυτά είναι σημαντικά δεδομένα και νομίζω ότι οι ΗΠΑ πρέπει να πιεστούν, εντός και εκτός των συνόρων, να εγκαταλείψουν τον -πραγματικά μοναδικό- μονομερή τους ρόλο να μπλοκάρουν κάθε πολιτική συμφωνία τα τελευταία 40 χρόνια, από το πρώτο βέτο το 1976. Αυτό θα έπρεπε να είναι μεγάλο θέμα για τα ΜΜΕ, σε συνόδους σαν αυτή, στον ΟΗΕ, στην εγχώρια πολιτική ατζέντα κ.λπ. Μίλησε μας για το ρόλο των ΜΜΕ, ιδιαίτερα των αμερικανικών. Πιστεύεις ότι η κοινή γνώμη μετατοπίζεται στο παλαιστινιακό ζήτημα; Ο ρόλος των ΜΜΕ μοιάζει να μετακινείται κάπως από την καθολική υποστήριξη για κάθε τι που κάνει το Ισραήλ και φυσικά τη σιωπή για το ρόλο των ΗΠΑ. Αυτό δεν ισχύει μόνο για την περίπτωση του Ισραήλ, αλλά και για αναρίθμητες άλλες περιπτώσεις. Ωστόσο, αργά αλλάζει. Όμως, για παράδειγμα, όσον αφορά την επιχείρηση Προστατευτική Αιχμή, γραφόταν στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» που είναι μεγάλη εφημερίδα, κριτικά άρθρα και ρεπορτάζ για την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια της επιχείρησης. ∆εν πρόκειται βεβαίως για μια επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, αλλά αυτό διάβαζαν οι πολίτες και αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ. Η εικόνα που μεταδίδεται ξανά και ξανά είναι: Κοιτάξτε το καημένο το Ισραήλ, δέχεται επίθεση. Έχει το δικαίωμα να αμυνθεί. Όλοι συμφωνούμε στο δικαίωμα της άμυνας, αλλά δεν πρόκειται για τέτοιο θέμα. Το ερώτημα που τίθεται εν προκειμένω είναι: Έχει το δικαίωμα να αμύνε-

“

Η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ μετατοπίζεται. Σε ολόκληρο το ΜΙΤ η αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους είναι μεγάλο θέμα. Έτσι αλλάζουν τα πράγματα, συνήθως από τους νεώτερους και έπειτα μεταδίδεται και στον υπόλοιπο πληθυσμό. ται κάποιος με την ισχύ, με τη βία; Η απάντηση είναι όχι για όλους, είτε πρόκειται για κράτος είτε πρόκειται για άτομο. Εκτός και αν έχει εξαντλήσει κάθε ειρηνικό μέσο. Εάν δεν επιτρέπει καν τη χρήση ειρηνικών μέσων, όπως συμβαίνει με το Ισραήλ, τότε δεν έχει το δικαίωμα της άμυνας με τη χρήση βίας. Αλλά για ψάξτε να βρείτε μια κουβέντα για αυτό στα ΜΜΕ, το μόνο που βρίσκεις είναι «άμυνα». Όταν ο πρόεδρος Ομπάμα σπανίως μιλάει για το θέμα, λέει συνήθως: Αν οι κόρες μου δέχονταν επίθεση από ρουκέτες, θα έκανα το κάθε τι για να σταματήσω την επίθεση. ∆εν έχει μια κουβέντα να πει για τα παιδιά των Παλαιστινίων που δολοφονούνται, μόνο για τα παιδιά των Ισραηλινών της πόλης Σντερότ που δέχεται επίθεση από ρουκέτες Κασάμ. Να μη ξεχνάμε ότι το Ισραήλ ξέρει ακριβώς πώς να σταματήσει αυτές τις ρουκέτες: τηρώντας τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για μια φορά. Άλλωστε, στο παρελθόν έχουν σταματήσει, ακόμα και όταν το Ισραήλ δεν τηρούσε την κατάπαυση. Η εικόνα που προωθείται, ότι οι ΗΠΑ, ως έντιμος διαμεσολαβητής, προσπαθεί σκληρά για να φέρει τις δύο απείθαρχες πλευρές στο τραπέζι και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό σε αυτή

την ευγενή προσπάθεια, δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Οι ΗΠΑ είναι, όπως κάποιοι από τους αμερικανούς διαμεσολαβητές έχουν κατά καιρούς αναγνωρίσει, ο δικηγόρος του Ισραήλ. Εάν γίνονταν σοβαρές διαπραγματεύσεις, θα διεξάγονταν από κάποιο ουδέτερο κράτος, όπως για παράδειγμα η Βραζιλία, που απολαμβάνει κάποιου διεθνούς σεβασμού και θα έφερνε κοντά τις δύο πλευρές, δηλαδή από τη μία το Ισραήλ και τις ΗΠΑ και από την άλλη τους Παλαιστίνιους. Αυτό το σχήμα θα αποτελούσε πιθανώς πραγματική διαπραγμάτευση. Ωστόσο, η πιθανότητα κάποιος δημοσιογράφος να σκεφτόταν έστω κάπως έτσι, όχι να αναδείκνυε αυτήν την πτυχή, είναι ελάχιστες. Η κατήχηση γίνεται σε τέτοιο βαθμό, που στοιχειώδη δεδομένα όπως αυτό είναι απλώς ακατανόητα. Αλλά για να επανέλθω στο δεύτερο ζήτημα που έβαλες με την ερώτησή σου και είναι σημαντικό, η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ μετατοπίζεται. Όχι τόσο γρήγορα όπως στον υπόλοιπο κόσμο, όχι όπως στην Ευρώπη, αλλά συμβαίνει. ∆εν είμαστε στο σημείο που θα κερδίζαμε τις ψήφους στο Κογκρέσο, αλλά υπάρχει μετατόπιση, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων ανθρώπων. Θα δώσω ένα προσωπικό παράδειγμα, του οποίου έχεις εμπειρία και εσύ η ίδια. Μέχρι πολύ πρόσφατα, όταν πραγματοποιούσα ομιλίες γύρω από αυτά τα ζητήματα, όπως κάνω τα τελευταία 40 χρόνια, έπρεπε στην κυριολεξία να έχω αστυνομική προστασία, ακόμα και στο ίδιο το πανεπιστήμιο που διδάσκω, το ΜΙΤ. Η αστυνομία επέμενε να με συνοδεύει μέχρι το αυτοκίνητό μου, εξαιτίας των απειλών που είχα δεχτεί. Ομιλίες ακυρώνονταν κ.λπ. Αυτά δεν συμβαίνουν πια. Πριν μερικές μέρες ήταν προγραμματισμένη μια ομιλία μου στο ΜΙΤ για αυτά τα θέματα. ∆εν ακυρώθηκε και δεν είχα αστυνομική προστασία. Περίπου 500 με 600 φοιτητές ήταν εκεί, όλοι ενθουσιώδεις, συμμετέχοντες, αφοσιωμένοι, ανήσυχοι, με θέληση να κάνουν κάτι. Αυτό συμβαίνει σε όλη τη χώρα. Η αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους είναι μεγάλο θέμα. Αυτό αποτελεί τεράστια αλλαγή μέσα στα τελευταία λίγα χρόνια. Έτσι αλλάζουν τα πράγματα, συνήθως από τους νεώτερους και έπειτα με-

Όταν ο πρόεδρος Ομπάμα σπανίως μιλάει για όλα αυτά, λέει συνήθως: Αν οι κόρες μου δέχονταν επίθεση από ρουκέτες, θα έκανα το κάθε τι για να σταματήσω την επίθεση. ∆εν βρίσκει μια κουβέντα να πει για τα παιδιά των Παλαιστινίων που δολοφονούνται.

ΘΕΩΡΙΑ

δικηγόρος του Ισραήλ Η ΕΠΟΧΗ 2 Νοεμβρίου 2014

δημαϊκού Νόαμ Τσόμσκι στην Έιμι Γκούντμαν ταδίδεται και στον υπόλοιπο πληθυσμό. Νομίζω ότι οι δύο περιπτώσεις ανάληψης δράσης από τους πολίτες που ανέφερα παραπάνω, θα είχαν σημαντική απήχηση σε μεγάλο μέρος του αμερικανικού κοινού. Γιατί πρέπει να χρηματοδοτεί στρατιωτικές μονάδες που διεξάγουν μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Γιατί πρέπει να επιτρέπει φορολογική απαλλαγή; Γιατί πρέπει εμείς να πληρώνουμε για παραβιάσεις βασικών δικαιωμάτων σε μια άλλη χώρα, σε κατεχόμενα εδάφη, πράγμα που είναι έγκλημα; Νομίζω αυτά τα ερωτήματα μπορούν να έχουν απήχηση στο αμερικανικό κοινό και να οδηγήσουν σε αλλαγές που έχουμε δει σε άλλες περιπτώσεις. Πες μας τη γνώμη σου για το κίνημα BDS, δηλαδή μποϊκοτάζ, απόσυρση επενδύσεων και κυρώσεις εναντίον του Ισραήλ. To κίνημα BDS είναι ένα σύνολο τακτικών, από αυτές που αναλαμβάνουμε όταν πιστεύουμε ότι θα είναι αποτελεσματικές. Οι τακτικές δεν αποτελούν αρχές. ∆εν αποτελούν δράσεις που επιχειρείς με κάθε κόστος, γιατί πιστεύεις ότι είναι σωστές. Οι τακτικές επιλέγονται, αν είμαστε σοβαροί, διότι πιστεύουμε ότι μπορούν να βοηθήσουν τα θύματα. Με αυτόν τον τρόπο προσαρμόζουμε την τακτική μας, όχι γιατί θεωρούμε ότι είναι σωστή επί της αρχής, αλλά επειδή πιστεύουμε ότι θα είναι ωφέλιμη. Αυτό το σκεπτικό θα έπρεπε να είναι δεύτερη φύση για τους ακτιβιστές. Επίσης, δεύτερη φύση θα έπρεπε να είναι η κρίσιμη διαφορά μεταξύ του προτείνω και του υπερασπίζομαι. Μπορώ να προτείνω τώρα ότι θα έπρεπε όλοι να ζούμε ειρηνικά και αγαπημένα μεταξύ μας. ∆εν αποτελεί όμως σοβαρή πρόταση. Θα αποτελέσει τέτοια, όταν την υπερασπιστώ στην πράξη, όταν σχεδιάσω ένα δρόμο που να οδηγεί από εδώ έως εκεί. Αλλιώς είναι κούφια λόγια. Αυτή η διάκριση είναι κρίσιμη και σχετική με αυτό που συζητάμε. Επίσης, το κίνημα BDS είναι διαφορετικό από την ανάληψη τακτικών BDS. ∆ηλαδή, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση εκδίδει μια σχετική οδηγία ή το Ίδρυμα Γκέιτς αποσύρει επενδύσεις σε επιχειρήσεις ασφάλειας που διεξάγονται σε κατεχόμενα εδάφη, αλλά και αλλού, αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αλλά αυτό δεν είναι το κίνημα BDS. Πρόκειται για τακτικές BDS, στην πραγματικότητα για BD τακτικές, αφού αφορούν μποϊκοτάζ και απόσυρση επενδύσεων. Το κίνημα έχει δώσει ώθηση σε τέτοιες εξελίξεις, αλλά μέχρι στιγμής έχει αποτύχει -και θα πρέπει να το αναλογιστείόσον αφορά την απροθυμία του να αντιμετωπίσει κρίσιμα ερωτήματα για τον ακτιβισμό: Τι θα βοηθήσει τα θύματα και τι θα τα βλάψει; Τι αποτελεί πρόταση και τι μπορώ να υπερασπιστώ στην πράξη; Εάν, λοιπόν, δούμε τις αρχές που διέπουν το κίνημα BDS, είναι τρεις: 1. Οι δράσεις πρέπει να κατευθύνονται ενάντια στον εποικισμό. Έχει νόημα και είναι ιδιαίτερα επιτυχημένο με πολλούς τρόπους. Επίσης, βοηθά να ενημερωθούν οι πολίτες της ∆ύσης, που καλούνται να συμμετάσχουν στη δράση, και να ανοίξει διάλογος και έρευνα για το πώς συμβάλλουν ορισμένοι στην κατοχή και τον εποικισμό. 2. Οι δράσεις

Με την πρόσφατη προσθήκη της Σουηδίας, η Παλαιστίνη αναγνωρίζεται πια ως επίσημο κράτος από 134 κράτη.

“

Υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά μεταξύ του προτείνω και του υπερασπίζομαι. Μια πρόταση θα είναι σοβαρή όταν την υπερασπιστώ στην πράξη, όταν σχεδιάσω ένα δρόμο που να οδηγεί από εδώ έως εκεί. Αλλιώς είναι κούφια λόγια. του κινήματος BDS πρέπει να συνεχιστούν μέχρι το Ισραήλ να επιτρέψει στους πρόσφυγες να γυρίσουν στα εδάφη τους. Αυτό δεν είχε επιτυχία γενικά, και στο βαθμό που έχει επιχειρηθεί είχε αρνητικά αποτελέσματα. ∆εν υπάρχει βάση για αυτό το σκεπτικό

στην πλειοψηφία του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να προκαλεί την παρερμηνεία: Ώστε θέλεις να καταστρέψεις το κράτος του Ισραήλ; ∆εν πρόκειται να συμμετέχουμε στην καταστροφή ενός κράτους. ∆εν γίνεται να αναλαμβάνουμε δράσεις ιεραρχώντας τις ψηλά, όταν

στον πραγματικό κόσμο θα έχουν βλαπτικό αποτέλεσμα για τα θύματα. 3. Τα πολιτικά δικαιώματα μέσα στο Ισραήλ. Εδώ μπορούν να γίνουν πολλά. Όπως το ζήτημα με τη φορολογική απαλλαγή ισραηλινών οργανώσεων από το αμερικανικό κράτος, στο οποίο αναφέρθηκα προηγουμένως. Φορολογική απαλλαγή σημαίνει ότι οι αμερικανοί πολίτες πληρώνουν για τις πράξεις αυτών των οργανώσεων. Επιμένω σε αυτή τη δράση ανάδειξης και ενημέρωσης. Υπήρξαν και άλλες δράσεις που επιλέχθηκαν στο παρελθόν και αποδείχθηκαν βλαπτικές, αλλά δεν θα ανατρέξω σε αυτές. Το σημαντικό είναι όσοι αναλαμβάνουμε σοβαρές κινηματικές δράσεις να αναρωτιόμαστε εάν οι δράσεις μας φροντίζουν τα θύματα ή αν μας κάνουν απλώς να αισθανόμαστε καλά. Αυτό είναι το κρίσιμο.