Κυριακή 2-3-2014 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Σάββατο 1 Μαρτίου 2014 • Αρ. φ. 1192 • 2 €

Θ. Φωτίου: Η ανεργία των νέων, βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας Προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου με ριζοσπαστικές παρεμβάσεις στον χώρο παραγωγής σελ. 6

...

Γ. Καρδαράς: Οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει

Η Ενωτική Πρωτοβουλία ∆ικηγόρων για την αλλαγή στον δικηγορικό σύλλογο Πειραιά στο δεύτερο γύρο σελ. 10

... Χ. Χαραλαμπόπουλος: Το ποδόσφαιρο του προέδρου

Η εικόνα των οπαδών έξω από τα δικαστήρια δεν θα έπρεπε να ξενίζει κανέναν. σελ. 20

...

Α. Μαυρογένης: Τοπικά δημοψηφίσματα σε Πάρο και Θεσσαλονίκη

Το λόγο έχουν τώρα οι δημότες για τα αγαθά της υγείας και του νερού σελ 18

...

Γ. Αδαμίδης: Ο μαραθώνιος της ειρήνης και της δημοκρατίας

Μαρτυρία από τις επιθέσεις του κράτους και του παρακράτους που κατέληξαν στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη σελ. 21

Εδώ κολαστήριο Κορυδαλλού

Σε αποχή συσσιτίου και απεργία από τη θεραπεία 190 ασθενείς – κρατούμενοι σελ. 20

∆ΙΕΘΝΗ

Μ. Ρένεσης: Η Ουκρανία σε εύθραυστες ισορροπίες

Ένοπλοι κατέλαβαν τα κτήρια του Ανώτατους Σοβιέτ και της κυβέρνησης της Κριμαίας, υψώνοντας ρώσικες σημαίες σελ. 16

...

Ι. Ραμονέ: Στη Βενεζουέλα κινδυνεύει η δημοκρατία

Απειλείται για άλλη μια φορά από τους αιώνιους πραξικοπηματίες. σελ. 13

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σ. Βλαζάκη: Καλειδοσκόπιο με ψηφίδες από το παιδικό μυαλό

Με αφορμή τις δύο εκθέσεις της ζωγράφου, συζητάμε για την τέχνη και τον πολιτισμό σελ. 25

ΑΧΟΡΤΑΓΗ Η ΤΡΟΪΚΑ, Α∆ΥΝΑΜΗ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ – ΣΤΟ 36% Η ΦΤΩΧΕΙΑ

Καλλιεργούν ψευδαισθήσεις Ενώ η τρόικα επανήλθε στη διαδικασία ελέγχου της ελληνικής οικονομίας με απόλυτα φανερές τις διαθέσεις της να επιβάλλει πλήρως τις πιο σκληρές θέσεις της, η κυβέρνηση εξακολουθεί να καλλιεργεί ψευδαισθήσεις. Αυτό το υποστηρίζει, πλέον, και το γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, η άποψη του οποίου, δια του συντονιστή του κ. Π. Λιαργκόβα, ανατρέπει δύο βασικές κυβερνητικές προσδοκίες. Πρώτον, ως προς το χρέος

Το Ελληνικό δεν πωλείται

υποστηρίζει ότι «δεν πρόκειται να τεθεί σε τροχιά μείωσης και να γίνει βιώσιμο έως το 2020 ή το 2022 αποκλειστικά με εθνικές προσπάθειες αποταμίευσης, χωρίς οποιαδήποτε αναδιάρθρωση ή αναδιάταξή του». ∆εύτερον, σε ό,τι αφορά την επιστροφή στις αγορές το 2014, οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν ότι «αποτελεί ψευδαίσθηση». Όσο για «τα πλεονάσματα διαρκείας επιπέδου 5%, η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει πως δεν είναι εφικτά»,

συμπλήρωσαν. Εν τω μεταξύ, τόσο από τις Βρυξέλλες όσο και από τη Ν. Υόρκη αξιωματούχοι της Κομισιόν και του ∆ΝΤ είτε εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για την «βραδυπορεία της κυβέρνησης» είτε αποφεύγουν να διαψεύσουν ακόμα και το δημοσίευμα των Financial Times ότι οι κεφαλαιοποιητικές ανάγκες των τραπεζών είναι περί τα 20 δισ. Και όλα αυτά, ενώ η φτώχεια στην Ελλάδα, το 2012, ήταν 34,6%.

Την ώρα που σύμπραξη αραβικών, κινέζικων και ευρωπαϊκών εταιριών κατέθεσε τη μοναδική προσφορά για το Ελληνικό, εκατοντάδες πολίτες βρέθηκαν στην εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ με θέμα «Το Ελληνικό ∆ΕΝ Πωλείται», προκειμένου να εκφράσουν την αντίθεσή τους στα σχέδια της κυβέρνησης. Μιλώντας στην εκδήλωση ο Αλ. Τσίπρας ξεκαθάρισε ότι το κόμμα του δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη μάχη προκειμένου το Ελληνικό να μετατραπεί σε μητροπολιτικό πάρκο.

Ρένα ∆ούρου: ∆εν είμαστε όλοι το ίδιο Η υποψήφια περιφερειάρχης Αττικής μιλά για τα προβλήματα της περιφέρειας σελ. 7

Μ.Ταλάτ: Η λύση είναι ευεργετική για όλους

Ο τουρκοκύπριος πολιτικός μιλά για τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό σελ. 11

Ζ. Ρανσιέρ: Η φαινομενική δημοκρατία

Ο γάλλος φιλόσοφος μιλά για την δημοκρατία, την τέχνη, τις ανισότητες και την πολιτική σελ 30-31

Οι γυναίκες υπουργοί ισότητας της κυβέρνησης Ρέντσι Της Τζούλια Σιβιέρο

Όταν ολοκληρώθηκε η ανάγνωση και διπλώθηκε το χαρτί με τον κατάλογο των νέων υπουργών (γυναικών και ανδρών) της κυβέρνησης Ρέντσι, άρχισε ο χορός του «ζήτω, οι μισές είναι γυναίκες». Προσοχή, βρισκόμαστε μπροστά σε μια χρησιμοποίηση των γυναικών και σε ένα κόλπο, το οποίο, εκμεταλλευόμενο μια τρέχουσα ερμηνεία του φεμινισμού, με μια κίνηση (γρήγορη και ένοχη) βάζει στο αρχείο αμέσως όλο το ζήτημα. Λείπει το υπουργείο Ίσων Ευκαιριών (εκτός από αυτό της ένταξης) αλλά θα πουν ότι δεν υπάρχει καμία ανάγκη γι’ αυτά με δεδομένη την παρουσία, στο νέο υπουργικό συμβούλιο, ενός αριθμού γυναικών ίσου με των ανδρών. Το στοίχημα, όμως, είναι τόσο υψηλό ώστε η θέση «καλύτερα από το τίποτα» χάνει κάθε νόημα: ας θυμηθούμε για παράδειγμα ότι το να δηλώνει κανείς ότι είναι «υπέρ του νόμου 194» (ΣτΜ του νόμου που επιτρέπει την άμβλωση, τον οποίο πολλοί γυναικολόγοι αρνούνται να εφαρμόσουν, λέγοντας ότι είναι αντιρρησίες συνείδησης), αλλά να μην αναλαμβάνει συγκεκριμένες πολιτικές ενέργειες που να εγγυώνται την εφαρμογή του και οι οποίες, συνεπώς, να έρχονται σε αντίθεση με την αντίρρηση συνείδησης, σε παρόμοιες εποχές, δεν έχει μεγάλη αξία. Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω με τα λόγια της Λουίζα Μουράρο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Mαρτίου 2014

Οι γυναίκες υπουργοί ισότητας της κυβέρνησης Ρέντσι

“Nτιπ μυαλό δεν είχες δράμι και σε πήρε το ποτάμι, δεν καθόσουνα στ’ αυγά σου βρε Μπιρμπίλω μου”

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

(∆ημώδες άσμα αφιερωμένο στον Σταύρο Θεοδωράκη)

(ΣτΜ ιταλίδα φιλόσοφος και συγγραφέας): «Όσον αφορά στην Ευρώπη, ο κύριος διαχωρισμός (μεταξύ των φεμινιστικών κινημάτων) έλαβε την ταμπέλα του φεμινισμού της ισότητας αντί για τον φεμινισμό της διαφοράς. Ο διαχωρισμός διαμορφώθηκε αργότερα, όταν οι δημόσιοι θεσμοί, με επικεφαλής τους θεσμούς της ενωμένης Ευρώπης, ερμήνευσαν το γυναικείο κίνημα υπό την έννοια ενός γυναικείου αιτήματος ισότητας και γεννήθηκε έτσι «ο κρατικός φεμινισμός», που θεωρεί διάκριση κάθε σεξουαλική διαφορά και βάζει στο κέντρο της δράσης του τη νομή εξουσίας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Ο αυτόνομος φεμινισμός, σε συνέχεια με τον αρχικό, προσπάθησε αντίθετα να δώσει ένα ελεύθερο νόημα στη σεξουαλική διαφορά και βλέπει στη θετική επιβεβαίωση της γυναικείας διαφοράς, μαζί με την καλύτερη εγγύηση της ισότητας, μια προϋπόθεση για να ξαναδοθεί πρωταγωνιστική θέση στα άτομα ενάντια στο σύστημα εξουσίας». Στον «κρατικό φεμινισμό» η ποσότητα [που η Ίντα Ντομινιγιάνι (ΣτΜ ιταλίδα δημοσιογράφος και φιλόσοφος) αποκάλεσε «σκουπίδι ισότητας»] λειτουργεί σαν κόλπο: πρόκειται απλά για γυναίκες που -όπως δυστυχώς συμβαίνει συχνά- αρέσουν στους άνδρες. Τα αιτήματα ισότητας είναι βραχείας πνοής και στο δημόσιο χώρο λειτουργούν συχνά ως ακύρωση της γυναικείας διαφορετικότητας. Το κόλπο της ποσότητας δεν είναι τίποτε άλλο, πάντως, από την ακατάλληλη ανδρική απάντηση στην αλλαγή που πυροδότησε η φεμινιστική επανάσταση. Στην οποία δεν πρέπει να υποκύψουμε. ∆εν υπάρχει τίποτα που να δικαιολογεί τον ενθουσιασμό για την ποσότητα των επιλεγμένων γυναικών υπουργών. Ο μοναδικός πραγματικός δείκτης τον οποίο θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι ότι το υπουργείο Ίσων Ευκαιριών δεν υπάρχει. Και παρόλο που θα ήθελα πολύ να είχε αλλάξει το όνομα και συνεπώς και η ουσία του (στη Γαλλία ονομάζεται «υπουργείο για τα δικαιώματα των γυναικών»), το χρειαζόμασταν ακόμη πολύ. Στο θέμα των δικαιωμάτων και της εφαρμογής τους υπάρχει πολλή δουλειά. Ένας τομέας αφιερωμένος στις ίσες ευκαιρίες θα έπρεπε να ενισχυθεί και να τεθεί στο κέντρο «χωρίς συστολή» της δραστηριότητας μιας κυβέρνησης που θέλει πραγματικά να «αλλάξει πορεία». «Για να βγούμε από τα προβλήματα υπάρχει τεράστια ανάγκη από μια «διπλή ματιά». Το γεγονός ότι η ανδροκρατική πολιτική στην Ιταλία κράτησε έξω για τόσο πολύ καιρό τις γυναίκες από κάθε δημόσια απόφαση είναι ασφαλώς μια από τις πρόσθετες αιτίες της κρίσης. Αντίστοιχα, μια στρατηγική προσοχή στις γυναίκες θα ήταν ένας φορέας εκσυγχρονισμού, θα είχε μια οικονομική αξία και θα έκανε καλό στα πάντα και στους πάντες, συμπεριλαμβανομένου του ΑΕΠ», καταλήγει η Μαρίνα Τεράνι (ΣτΜ φεμινίστρια, δημοσιογράφος στην «Corriere della Sera», ηγετικό στέλεχος του ∆ημοκρατικού Κόμματος). Η εντύπωση, έπειτα από αυτή την καλυμμένη απουσία, είναι, όμως, ότι δεν ξέρουμε ούτε για ποιο πράγμα μιλάμε. Ή ότι δυστυχώς το ξέρουμε πάρα πολύ καλά. Συγχαρητήρια.

* Η Τζούλια Σιβιέρο είναι δημοσιογράφος και φεμινίστρια και γράφει τις φεμινιστικές σελίδες στο «Μανιφέστο», δουλειά για την οποία έχει κερδίσει δημοσιογραφικά βραβεία. Το συγκεκριμένο κείμενο δημοσιεύτηκε στις 21 Φλεβάρη 2014.

Μας τέλειωσε η πολιτική «Ελιά». Νόμιζαν ότι φυτεύοντας καταβολάδες θα ευδοκιμήσει χωρίς φροντίδα, φρεζάρισμα, λίπασμα, κλάδεμα. Νόμιζαν ότι θα καρπίσει, όπως έγινε κάποτε από το κεφάλι της Αθηνάς. Από τα κεφάλια των «58» και θα τη φύτευαν στο κεφάλι του Βενιζέλου. Εντάξει, αρκετοί απ’ αυτούς ήταν μανούλες στις ίντριγκες, είχαν πάρει Μάστερ στο ΚΚΕ Εσωτερικού, αλλά εδώ τα έβαλαν με τύπο που έχει 10 ντοκτορά στις λοβιτούρες. Ούτε καν δάκος δεν τη χτύπησε, αυτός είναι θεραπεύσιμος. Μάλλον πρόκειται για επικίνδυνους μύκητες ή λειχήνες. Μπορεί να τους χτύπησε ο τατσοπούλειος μύκητας που τους πρόσβαλε εσχάτως. Τουλάχιστον ας έβγαζε λίγο λαδάκι, πετάγοντας τα μαύρα κατάλοιπα, τον κατσίγαρο ή λιόσμο, στα μαύρα λαγκάδια της Χαριλάου Τρικούπη. Φυλλοξήρα στην Ελιά, αλλά στην «Αθήνα μας στο κέντρο φύτρωσε καινούριο δέντρο. Σ’ ένα χρόνο, σ’ ένα μήνα θα σκεπάσει την Αθήνα», όπως τραγούδαγε ο Μάνος Λοΐζος. Ποιο χρόνο, ποιο μήνα, μέσα σε μια μέρα φύτρωσε όχι δέντρο, αλλά καινούριο ποτάμι. Ήταν υπόγειο, σαν το τεράστιο ποτάμι που περνά κάτω από την Ακρόπολη, το Κολωνάκι και το Λυκαβηττό και από κει τη σπηλιά του Νταβέλη στην Πεντέλη. Έσκασε στην Παιανία, στο στούντιο του Μέγκα. Άλλοι λένε ότι το ποτάμι πρωτοβγήκε στη Μιχαλακοπούλου στο συγκρότημα του ∆ΟΛ Βγήκε εκεί και προχωρώντας πάλι υπόγεια μέσω της σπηλιάς του γνωστού λήσταρχου, συνεχίζοντας πάλι υπόγεια. Πάντως κάνει καινοτομίες. Είναι το μοναδικό κόμμα, όπως είπε, που θα μαζεύει ενίσχυση 1 έως 10 ευρώ. Σαν το ρεπορτάζ του για το Φαρμακονήσι. Είναι ο μοναδικός που αποκάλυψε ότι οι μετανάστες πνίγηκαν με ευθύνη τους. ∆εν έχουν να τον ενισχύσουν ούτε ο ∆ΟΛ, ούτε το Μέγκα, ούτε ο Πήγασος. Τσάμπα τα θαλασσο-

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

δάνεια που πήραν. ∆εν τα πάνε καλά, αλλά σε λίγο θα ανορθώσουν τα οικονομικά τους. Η κυβέρνηση επέτρεψε το ραδιοτηλεοπτικό τζόγο, απαλλάσσοντας τους από τον φόρο του 30% που ισχύει. Ελπίζω ο Σταύρος να τα πάει καλά. Όχι τίποτα άλλο, αλλά μου την έχει σπάσει ο Σαββόπουλος και δε θέλω να βγει προφητικός, τότε που ακόμα είχε έμπνευση. Όταν έγραφε «∆ε με λένε Σταύρο και κυρ Σταύρο, μα με λένε Σταύρο και κυρ Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη». Όταν όμως μετά ήρθαν χαλεπές μέρες, του κότσυφα του έφυγε ο τσαμπουκάς και εκεί που είχαν μάθει, να τον λένε αφέντη, τους είπε θλιμμένα «∆ε με λένε Σταύρο και κυρ Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη, μόνο Σταύρο με λένε». Και ο Ερντογάν ήταν (κυριολεκτικά) αφέντης, αλλά η υπεροψία, η αλαζονεία και η απληστία τον τρώνε. Φοβούμενος ότι θα μπουν στο σπίτι του γιου του Μπιλάλ, του είπε να κινηθεί αμέσως για να κρύψει σε φίλους επιχειρηματίες 1 δισ. ευρώ. Τα κατάφερε ο μικρός, ούτε κόκκοι άμμου να ήταν. Όταν τελείωσε την επιχείρηση είπε ο αθεόφοβος στον πατέρα του «με τη βοήθεια του Θεού τελειώσαμε όσα μας ανέθεσες. Μάλλον στον ίδιο θεό πιστεύει και ο πρόεδρος του Μεξικού, που ενώ εξελέγη με το σύνθημα «διαφάνεια και νοικοκύρεμα», βρέθηκε με 2 πολυτελή σπίτια και 4 οικόπεδα. Στην Εφορία δήλωσε ότι προήλθαν στην κατοχή του από άγνωστη

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

πηγή. Α! ρε Τσοχατζόπουλε, άτυχος ήσουν. Πάντως εδώ υπάρχει διαφάνεια. Το πάλαι ποτέ τηλεοπτικό κανάλι του ΚΚΕ, 90.2 πουλήθηκε για 3,7 εκατομμύρια σε μια αλυσίδα οφ σορ που τελικός ιδιοκτήτης, όπως απαιτεί το ΕΡΣ, είναι ένας τύπος που λέγεται Doctor Khaled Hamvi. Ψάχνουν να βρουν ποιος είναι. Ακόμα και σε μάγισσες και καφετζούδες πήγαν, αλλά τίποτα. Θολούρα παντού. Μόνο η Ουκρανία μας δείχνει φως. Σήμερα όλα είναι καλά. Η Ουκρανία ζητούσε 25,5 δισ., η Ρωσία είχε συμφωνήσει να της δώσει τουλάχιστον 15 και μόλις ήρθε η δημοκρατία, η ΕΕ της δίνει 1 δισ. μαζί με λιτότητα και κατάργηση της επιδότησης αερίου. Τουλάχιστον θα απαγορεύσουν το Κομμουνιστικό Κόμμα. Θα εξοικονομήσουν χρήματα από διαδηλώσεις που δε θα γίνονται. Το πρόβλημα, έστω και μικρότερο, υπάρχει. Η νέα κυβέρνηση απαγόρευσε στις εθνικές μειονότητες να μιλούν τη μητρική τους γλώσσα. Ο πρόεδρος Καμμένος λες και το είχε προβλέψει ζήτησε από την κυβέρνηση «να ξεκαθαρίσει η Ελλάδα τη στάση της απέναντι στην Ομόδοξη Ρωσία. Και στην Ουκρανία, η συντριπτική πλειοψηφία είναι Ορθόδοξοι. Αυτούς θα τους αφήσουμε ορφανούς, πρόεδρε Πάνο;

Γεράσιμος ο Αλιεύς Alieys@hotmail.gr

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmai.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του ΑΝ∆ΡΕΑ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ από την «Καθημερινή»

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Τραμπολίνο με την τρόικα

“

Η φτώχεια στη χώρα μας αυξήθηκε, φτάνοντας στο 34,6% του πληθυσμού, κάτι που αντιστοιχεί σε 3.795.100 άτομα!

Πιέζει για “μεταρρυθμίσεις” η τρόικα με αντάλλαγμα τη δόση, ενώ το ∆ΝΤ εύχεται [!] να είναι η τελευταία αποστολή της τρόικας στην Αθήνα. Το σύστημα εκφράζει φόβους ότι η πίεση που του ασκείται μπορεί να τινάξει στον αέρα το πολιτικό σκηνικό με τη Ν∆ και ΠαΣοΚ, πάντως, να προσπαθούν να επιβιώσουν χωριστά, αν και συγκυβερνούν.

αθώς βαδίζoυμε προς τις κάλπες τα δύο κόμματα που συγκυβερνούν βρίσκονται εγκλωβισμένα. Αδυνατούν να καλλωπίσουν την εικόνα τους και να ανανεωθούν. Αντιλαμβανόμενα την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει, προσπαθούν, υπό το κλίμα πανικού, να διασωθούν. Η μεν Ν∆ με αλλαγή του εκλογικού νόμου στις ευρωεκλογές, με προτάσεις για… Γερουσία και 250 βουλευτές, με ρουσφέτια της τελευταίας στιγμής.

Ρόλο οι «αντάρτες»

Οι μικροκομματικοί σχεδιασμοί δεν αφορούν πλέον τους ψηφοφόρους, ούτε, σε αρκετές περιπτώσεις, και τα στελέχη των ίδιων των κομμάτων, καθώς ανακυκλώνονται τα ίδια πρόσωπα και οι ίδιες νοοτροπίες που οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα. Ως αποτέλεσμα των ακολουθούμενων πολιτικών και των εσωκομματικών ισορροπιών αναφύονται οι «αντάρτες», που, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των εκλογών και από το μέχρι πού θα φτάσουν –υπάρχει η εκτίμηση ότι κάποιοι θα πειστούν να αποσυρθούν-, αναμένεται να παίξουν ρόλο στις μετεκλογικές εξελίξεις, ιδιαίτερα μάλιστα αν οι βουλευτικές ακολουθήσουν σε σύντομα διάστημα. Ο Κ. Ιορδανίδης [Καθημερινή, 27.02.14], αφού επισημαίνει ότι οι επιλογές Σαμαρά «διχάζουν τους ψηφοφόρους της Ν∆», διερωτάται «ποία η σκοπιμότητα» για να απαντήσει ο ίδιος ότι «κάτι θα έχει υπόψη του ο κ. Σαμαράς». Και να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι «οι διαφωνούντες ψηφοφόροι της Ν∆ με την πολιτική της κυβερνήσεως μπορούν να εκδηλώσουν τη δυσαρέσκειά τους υπερψηφίζοντας τους “αντάρτες” […] Και να μην εγκαταλείψουν ένα κόμμα στο οποίο παραδοσιακά ανήκουν. Από την άποψη αυτή μπορεί κανείς να αναμένει μια νέα σύνθεση από τον κ. Σαμαρά μετά τις εκλογές».

Αναζητούν «χώρο»

Το βέβαιο είναι ότι ο Αντ. Σαμαράς και αν θέλει να επιζήσει η Ν∆ ή όπως αλ-

λιώς ονομαστεί- πρέπει μετά τις εκλογές να αναδιαμορφώσει / περιχαρακώσει το χώρο του. Το ακροδεξιό εθνικιστικό άκρο, ήδη έχει στραφεί σε άλλους χώρους [Καμμένος, Πολύδωρας, Ζώης, Χρυσή Αυγή, κ.λπ.] και δύσκολα θα επανέλθει, όσο τουλάχιστον συνεχίζεται η εξάρτηση της χώρας από τους δανειστές, ενώ πιέζει και κερδίζει έδαφος στο χώρο του κέντρου από τον οποίο «ζει» το ΠαΣοΚ. Το ΠαΣοΚ, λοιπόν, είναι καταδικασμένο ή να εξαϋλωθεί ή να ενσωματωθεί σε κάποια ∆ημοκρατική Παράταξη, που θα επαναφέρει, σε κάποιο βαθμό, τα σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά –αυτή η μάχη δίνεται σήμερα με τους «58», τη ∆ημΑρ, το Ποτάμι του Στ. Θεοδωράκη, κ.λπ. Ακόμα το ΠαΣοΚ δεν καρπώνεται πολιτικά απολύτως τίποτα από τη συγκυβέρνηση, πέρα από κάποιες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό. Αντίθετα, χρεώνεται την ύφεση, την ανεργία, την φτώχεια. Η κοινωνία δεν έχει τίποτα να περιμένει από αυτό: ούτε νέες ιδέες, ούτε καν πελατειακές σχέσεις.

Στα ύψη το χρέος

Το Μαξίμου, όμως, είναι εγκλωβισμένο και σε μια ένταση με την τρόικα –όχι για την τιμή του γάλακτος ή του ψωμιού, αλλά για τα δημοσιονομικά. Με την τρόικα να επιμένει ότι το δημοσιονομικό κενό αγγίζει τα 700 εκ. ευρώ, ζητώντας, μάλιστα, να καλυφθεί άμεσα και «αποκλειστικά από τις δαπάνες του ∆ημοσίου». Κι αυτό για να προχωρήσει το «πρόγραμμα» χωρίς αναταράξεις έως τις ευρωεκλογές, μια και το καλοκαίρι θα αποφασιστεί η κάλυψη του κενού και της χρηματοδότησης για τα έτη 2014, 2015 και 2016. ∆εν είναι, βέβαια, μόνο το δημοσιονομικό και χρηματοδοτικό κενό που χωρίζουν Αθήνα και τρόικα. Οι τράπεζες, κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, χρειάζονται άλλα 6 δισ. ευρώ για να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίησή τους, στα 8 δισ. ευρώ ανεβάζει το ποσό η τρόικα. Παράλληλα, η Citigroup προβλέπει ύφεση -1% για φέτος και ανάπτυξη +0,4% για το 2015, σε αντίθεση με τον Γ. Προβόπουλο που εκτίμηση ότι «ισχυροποιούνται οι πιθανότητες το 2013 να εί-

ναι ο τελευταίος χρόνος της ύφεσης» -για το 2014 κυβέρνηση και τρόικα προβλέπουν ανάπτυξη +0,6%. Ακόμα η αμερικανική τράπεζα Citigroup θεωρεί ότι ένα «haircut είναι η καλύτερη λύση για να καταστεί ξανά βιώσιμο το ελληνικό χρέος», καθώς προβλέπει να διαμορφώνεται στο 188,3% του ΑΕΠ το 2014 και να ανέρχεται στο 195,3% το 2015!

Εφιάλτης ο «περίπατος»

Την ίδια ώρα οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 2,22 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο, φτάνοντας στα 161,027 δισ. ευρώ, εξαπλασιάστηκαν τα δάνεια που καθυστερεί η εξυπηρέτησή τους εξαιτίας της οικονομικής επιδείνωσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενώ αυξήθηκε η φτώχεια στη χώρα μας φτάνοντας στο 34,6% του πληθυσμού, κάτι που αντιστοιχεί σε 3.795.100 άτομα! Την τρόικα δεν την αφορά, βεβαίως, η κατάσταση της κοινωνίας. Πιέζει, και ο «περίπατος» που ονειρευόταν η κυβέρνηση έχει μετατραπεί σε εφιάλτη. Το Βερολίνο δείχνει να μην το αφορά η τυχόν αποσταθεροποίηση του Μαξίμου, η δημιουργία κλίματος αβεβαιότητας –«Η τρόικα πρέπει να αποφασίσει τι θέλει και να μην πιέζει τα πράγματα που θα τινάξουν στον αέρα το πολιτικό σκηνικό», γράφει στο πρωτοσέλιδο σχόλιό της, εξωτερικεύοντας τους φόβους της, η Καθημερινή [27.02.14]. Το Βερολίνο φαίνεται να το απασχολεί περισσότερο η δημιουργία ευνοϊκού κλίματος στο εσωτερικό τής χώρας παρά η συνεχιζόμενη λιτότητα στις χώρες της ευρωζώνης. Την επιμονή να εφαρμοστούν «μεταρρυθμίσεις» σαν φάρμακο για την ύφεση [ή σαν ρετσινόλαδο] ειρωνεύεται ο γνωστός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν λέγοντας ότι ο ΟΟΣΑ -τις υποδείξεις του οποίου πρέπει να εφαρμόσει η Ελλάδα- παρουσιάζει «δείγματα διανοητικής οκνηρίας», και εξηγώντας ότι ο ίδιος είναι «υπέρ των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» [που υποδεικνύει ο ΟΟΣΑ], όπως είναι και «υπέρ της καλοσύνης και του δημοκρατικού δικαιώματος πρόσβασης στον καλό καφέ»! Θόδωρος Μιχόπουλος

Επίθεση Πρετεντέρη κατά των «58»

ο ναυάγιο του ειδυλλίου μεταξύ των 58 και του ΠΑΣΟΚ έχει προκαλέσει τουλάχιστον αμηχανία στο στρατόπεδο της «κεντροαριστεράς». Ενδεικτικός είναι ο «εμφύλιος» που έχει ξεσπάσει μεταξύ των εκτιμητών της κατάστασης, όπως διαμορφώνεται μετά το ναυάγιο. Από τη μια οι εξ ανάγκης αισιόδοξοι (όπως ο Ν. Μπίστης) θεωρούν ότι τίποτα δεν άλλαξε, απλώς συνέβη μια χρονική μετάθεση της σύμπραξης και ότι οι 58 θα στηρίξουν το ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές. Την ωραιοποιημένη εικόνα έρχεται να ανατρέψει ο Γ. Πρετεντέρης με πικρόχολο σχόλιό του στα «Νέα» της Πέμπτης 27/2, στο οποίο επιρρίπτει αποκλειστικά στους 58 την ευθύνη, για την αποτυχία του εγχειρήματος. Τους αποδίδει ότι «έκαναν πίσω» γιατί «είναι η ίδια η πολιτική διαδικασία που τους φάνηκε αποκρουστική». Και τους πληροφορεί ότι «η πολιτική έχει αίμα, και όποιος δεν το αντέχει, δεν μπαίνει στο χειρουργείο», χρησιμοποιώντας εκφράσεις που θυμίζουν σκοτεινές εποχές. Τους κατηγορεί, επίσης, ότι ενδιαφέρονται για τη «μοιρασιά», όπως χαρακτηριστικά γράφει, και γι’ αυτό τα έσπασαν όταν φάνηκε ότι το κοινό ευρωψηφοδέλτιο δεν μπορούσε να φτιαχτεί με συμφωνία μεταξύ των δύο μερών, αλλά με… κάλπη. Χαρακτηρίζει, μάλιστα, εξωφρενική την άποψη ότι το ψηφοδέλτιο αυτό θα μπορούσε «να προκύψει με ρυθμίσεις και συμφωνίες». Τους συμβουλεύει, τέλος, αν δεν μπορούν «να δώσουν τη μάχη με τους κανόνες της πολιτικής», όπως ο ίδιος την αντιλαμβάνεται, δηλαδή σαν μάχη στην άγρια ζούγκλα, να «πάνε σπίτι τους». Γιατί «η ζωή θα πορευτεί και χωρίς τους 58». Το σχόλιο του Γ. Πρετεντέρη τελειώνει με έναν υπαινιγμό, που ίσως λέει πολλά: «Στην πολιτική οι ευκαιρίες είναι σαν τα λεωφορεία. Όποιο κι αν περάσει, πάντα έρχεται και ένα επόμενο». ∆εν αποκλείεται το επόμενο δρομολόγιο που υπαινίσσεται ο κ. Πρετεντέρης, να εκτελείται με… ποταμόπλοιο και να έχει αφετηρία στην οδό Μιχαλακοπούλου. X.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τι ζητούν οι Ουκρανοί που σκοτώνουν και σκοτώνονται στην Πλατεία Ανεξαρτησίας και στα πέριξ; Του Νίκου Τσαγκρή

πό τότε που ξέσπασε η αναταραχή, αυτά τα πολύχρωμα και πολύνεκρα αλληλοσυγκρουόμενα ανθρώπινα κύματα στην πλατεία Ανεξαρτησίας στο Κίεβο, προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει. Κι ας είναι ο διεθνής Τύπος γεμάτος εξηγήσεις: ρεπορτάζ, ανταποκρίσεις ειδικών απεσταλμένων, αναλύσεις και κόντρα αναλύσεις. Και τί φωτογραφίες! Είναι εξωφρενικό, αλλά οι εξεγέρσεις, οι συγκρούσεις, οι εμφύλιοι «βγάζουν» φωτογραφίες μοναδικής αισθητικής: οι εικόνες απ’ το Κίεβο είναι ανυπέρβλητες, παίρνουν βραβείο Όσκαρ! Αλλά κι εμείς το παίρνουμε το βραβείο μας, για τις ικανότητές μας στο επίπεδο της «δια βίου μάθησης»: μέσα σε λίγες μέρες γίναμε ειδικοί στο ουκρανικό ζήτημα. Μάθαμε τη γεωπολιτική ιστορία της χώρας, την παρούσα οικονομική και πολιτική της κατάσταση, αλλά και τους πολιτικούς ηγέτες της με τα μικρά τους ονόματα: η Γιούλια! Ο Βίκτορ! Ο Αλεξάντερ! Ο Βιτάλι λέμε και… καταλαβαινόμαστε… Προσωπικά, ωστόσο, δεν καταλαβαίνω τίποτα. Τίποτα για τους ανθρώπους, για τα ενδότερα τους: τι ζητούν οι Ουκρανοί και σκοτώνονται στο Κίεβο και στα πέριξ;

Η σύγκρουση των διεφθαρμένων

«Σκοτώνονται γιατί οι μισοί θέλουν Ευρώπη και οι άλλοι μισοί Ρωσία», απαντά η ειδησεογραφία. Αλλά είναι έτσι; Και αν ναι, για ποιά Ευρώπη σκοτώνονται οι μισοί Ουκρανοί; Για την δικιά μας, τη μίζερη και λιτοδίαιτη Ευρώπη του Νότου ή για την λαμπερή και καλοθρεμμένη Ευρώπη του Βορρά; Και για ποια Ρωσία σκοτώνουν οι άλλοι μισοί; Τη Ρωσία του Πούτιν και της μαφιόζικης ελίτ του πλούτου ή τη Ρωσία της ακραίας φτώχειας και της μεθυσμένης εξαθλίωσης; Αναμφισβήτητα, στην Ουκρανία έχουμε τη σύγκρουση δυο διεφθαρμένων εξουσιών που εκφράζουν τα ανταγωνιστικά συμφέροντα δύο εξίσου διεφθαρμένων οικονομικών ελίτ: απ’ τη μια τη διεφθαρμένη επιχειρηματική παρέα του Γιαννουκόβιτς, με τον μυθικό και ακραία παράνομο πλουτισμό της να απειλείται από τον επερχόμενο ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Κι από την άλλη την κυρία Γιούλια Τιμοσένκο να τα δίνει όλα για τη δική της επιχειρηματική παρέα. Ανταλλάσσοντας ευχαρίστως τον πλουτισμό δια της παραδοσιακής ουκρανικής διαφθοράς με τον πλουτισμό μέσω του μεταμοντέρνου ευρωπαϊκού τύπου διαφθοράς. Του γνώριμου σε εμάς τους Έλληνες ευρωσυστημικού παιγνίου της «εκσυγχρονιστικής λιτότητας». Κάπως έτσι ή ακριβώς έτσι είναι τα ουκρανικά «πολιτικά» πράγματα. Αλλά εάν είναι έτσι, τότε πρέπει να πιστέψουμε ότι οι ουκρανοί πολίτες σκοτώνουν και σκοτώνονται για τον… τύπο διαφθοράς που θα επικρατήσει στη χώρα τους…

Η αντιπολίτευση έχει…συνιστώσες

∆εν είναι ακριβώς έτσι. Τα media δεν ασχολούνται, ωστόσο δεν είναι ανέφικτο να προσεγγίσει κανείς τα πολιτικά χαρακτηριστικά των Ουκρανών που «σκοτώνονται» στην πλατεία Ανεξαρτησίας. Αν ρωτήσεις κάποιους από τους (δεκάδες χιλιάδες) Έλληνες που ζουν σ’ αυτή τη διχασμένη χώρα, τότε θα μάθεις ότι δεν είναι μόνο οι χειραγωγημένοι εθνικά (αν όχι εθνικιστικά) Ουκρανοί του Γιανουκόβιτς και του Πούτιν. Και δεν είναι μόνο οι ακροδεξιοί που διεκδικούν μερίδιό στην… ευκταία ουκρανική «Βαϊμάρη». Κυρίως, μπορείς να μάθεις ότι η «αντιπολίτευση» (που σχεδόν σύσσωμη, αποδίδεται από τα media στην Γιούλια Τιμοσένκο) δεν θυμίζει σε τίποτε την «πορτοκαλί επανάσταση» του διδύμου Τιμοσένκο – Γιουστσένκο. Η σημερινή «αντιπολίτευση», πέρα από τον σκληρό αντισοβινιστικό – φιλοευρωπαϊκό πυρήνα της, συντίθεται από αρκετές διακριτές… συνιστώσες: ξεχωρίζει ένα ισχυρό μαζικό και δυναμικό φοιτητικό κίνημα, αποστασιοποιημένο από τα κόμματα, που αντιδρά στα πολιτικά παζάρια της διαφθοράς , ένθεν – κακείθεν, και απαιτεί διέξοδο από την κρίση πέρα από κομματικά σύμβολα. Ακόμα, αρκετά, διακριτά μεταξύ τους, κινήματα νέων ακτιβιστών, που έχουν ως αγωνιστικό πρότυπο τα ευρωπαϊκά και ασιατικά κινήματα καταλήψεων. Γενικότερα, όλα αυτά τα κινήματα, χωρίς να είναι αντικαπιταλιστικά δεν δείχνουν να παραμυθιάζονται από τον (ανύπαρκτο, άλλωστε) ευρωπαϊκό μύθο. Και φέρνουν σε πρώτο πλάνο τις νεότερες γενιές του νέου κόσμου που αντιστέκονται στον άγνωστο κόσμο που βιώνουν. Έναν κόσμο παραδομένο στη δίνη των συγκρούσεων διεφθαρμένων πολιτικών συστημάτων. Κάτι που δεν σχετίζεται μόνο με την κρίση του καπιταλιστικού συστήματος αλλά και με μια σειρά εντυπωσιακών αλλαγών που επέρχονται: αφήσαμε ήδη πίσω μας την κυριαρχία της ∆ύσης, για να βρεθούμε σε έναν κόσμο με διαφορετικούς πόλους, που τα όριά του είναι ακαθόριστα και ασαφή. Και σ’ αυτόν τον άγνωστο συγκρουσιακό κόσμο του 21ου αιώνα δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να υπερισχύσουν οι φυγόκεντρες δυνάμεις και οι νόμοι του χάους…

“

Αναμφισβήτητα, στην Ουκρανία έχουμε τη σύγκρουση δυο διεφθαρμένων εξουσιών που εκφράζουν τα ανταγωνιστικά συμφέροντα δύο εξίσου διεφθαρμένων οικονομικών ελίτ

Κοπτοραπτική

«Φωτογραφίες» απ’ το Κίεβο

∆ιακόσια εκατομμύρια κοστίζουν ο Κριστιάνο Ρονάλτον και ο Γκάρεθ Μπέιλ. Στον αγώνα με τη Σάλκε η Ρεάλ κέρδισε με 6-1 με τους δύο σταρ να πετυχαίνουν από δύο γκολ ο καθένας. Με δυο λόγια, κάθε γκολ κοστίζει γύρω στα 50 εκατ. ευρώ. Ούτε το ελληνικό χρέος να ήταν!

∆εν είναι όλοι ίδιοι

α εξισώσει τις ευθύνες όλων των κομμάτων απέναντι στο φαγοπότι των ΜΚΟ επιχειρεί ο Στ. Ψυχάρης με το πρωτοσέλιδό του σχόλιο [Βήμα, 23.02.14]. «Το σκάνδαλο είναι διαχρονικό και διακομματικό και ως τοιούτο», γράφει, «οδεύει προς το γνωστό χρονοντούλαπο της ιστορίας». Φυσικά και γνωρίζει ότι είναι δικομματικό σκάνδαλο και αφορά το ΠαΣοΚ και τη Ν∆, δεν είναι χαζός. Τον βολεύει, όμως, η ισοπέδωση των ευθυνών: όλοι ίδιοι είναι. Άρα ψηφίστε τους γνωστούς. Ναι, κλέβουν αλλά τους γνωρίζουμε…

Ο τροχονόμος...

πως γράφει το Έθνος της 25ης Φεβρουαρίου, τροχονόμος που έχει κάνει επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου και έχει ήδη αλλάξει με δικαστική απόφαση τα έγγραφά του, αντιμετωπίζει πρόβλημα με την επιστροφή στην υπηρεσία του καθώς το Σώμα δεν έχει ακόμα αποφασίσει αν θα του επιτρέψει να επανενταχθεί στις τάξεις του. Φαίνεται ότι οι ιθύνοντες της αστυνομίας θεωρούν ότι προκειμένου να ελέγχεις την κυκλοφορία πρέπει να είσαι βιολογικά ή άντρας ή γυναίκα. Αν έχεις κάνει επέμβαση επαναπροσδιορισμού δεν μπορείς να ελέγχεις την κίνηση...

Παπάκι πάει στην ποταμιά

Στέλιος Καζαντζίδης έχει πρώτος τραγουδήσει το παπάκι που πάει στην ποταμιά «για να φέρει και άλλη συντροφιά». Όλη αυτή η προσπάθεια «ανασύστασης» της κεντροαριστεράς όμως, μέσα από κομματικούς σωλήνες, περισσότερο θυμίζει το δημοφιλές σήριαλ «Game of Thrones». Το ΠαΣοΚ, οι «58», η ∆ημΑρ, η Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα του Α.

Λοβέρδου και δεκάδες άλλες πολιτικές ομάδες και φορείς, τώρα και το Ποτάμι, διαγκωνίζονται για την κατάκτηση του θρόνου της κεντροαριστεράς. Όχι μόνο την εκλογή τους αλλά να πάρουν και την… «αντιπροσωπεία» των σοσιαλδημοκρατών στην Ελλάδα! Το αποτέλεσμα το γνωρίζουν. Οι δοκιμαστικοί σωλήνες δεν έχουν ποτέ τύχη.

∆ικαίωσε τον τίτλο του…

«Μ

αυρογιαλούρο» είχε αποκαλέσει, πριν λίγο καιρό, τον Αντ. Σαμαρά το ΠαΣοΚ με αφορμή μια αφίσα που κυκλοφόρησε η Ν∆. Σήμερα ο Αντ. Σαμαράς, για να δικαιώσει το χαρακτηρισμό, [ξανα]ανακαλύπτει, ενόψει εκλογών, την… ελληνική ΑΟΖ και δηλώνει ότι σε βάθος χρόνου, 25 με 30 χρόνια, δηλαδή το 2040 στην καλύτερη περίπτωση, θα έχουμε έσοδα 150 δισ. ευρώ από φόρους που θα φέρει η εκμετάλλευση από τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων σε ∆υτική Ελλάδα, Ήπειρο και Ιόνιο –άφησε, μάλιστα, για «κάβα» φόρους την Κρήτη, περιμένοντας τα σχετικά νούμερα. Μέσα σε 30 χρόνια, βέβαια, όλα γίνονται. Ακόμα και να πάρει πρωτάθλημα ο… Παναθηναϊκός!

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Γραφικός

«Ο

ποιος πολιτεύθηκε έγινε γραφικός» υποστηρίζει [Βήμα, 16.02.14], τελείως συμπτωματικά, ο γνωστός παρουσιαστής Χρ. Φερεντίνος. Για να τονίσει ότι «ζούμε σε εμπόλεμη κατάσταση», απέναντι στην οποία «δεν μπορεί να είμαστε αδρανείς». Και σημείωσε με νόημα: «Πείτε μου έναν που πολιτεύθηκε και κράτησε αυτό που είχε προτού μπει στην πολιτική, Όποιος πολιτεύθηκε έγινε γραφικός. Σκηνοθέτης, ηθοποιός, ζωγράφος, όλοι». Η δήλωση του είχε προηγηθεί της ανακοίνωσης του Στ. Θεοδωράκη αν και ακούγεται ως προειδοποίηση που τον αφορά προσωπικά. Όσο για τον ΣυΡιζΑ υποστηρίζει ό,τι και ο περισσότερος κόσμος «Πρέπει να ακούσουμε συγκεκριμένα κάποιες θέσεις». Περιμένουμε…

Θεοδωράκη ή ∆όγγανο

«Σ

τις ευρωεκλογές θα ψηφίσω σίγουρα τον Σταύρο Θεοδωράκη. Εκτός κι αν κατεβάσει ο ΑΝΤΕΝΝΑ τον Ζάχο ∆όγγανο», λέει ο Λένιν Κοκκίνου στο facebook. Εύστοχο αλλά ξέχασε ο φίλος ότι τον Ζάχο θα τον έχει πιθανότατα η ∆ΗΜΑΡ.

Απαράδεκτα σχόλια

κρηξη θυμού έχουν προκαλέσει σε πολλά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, οι συχνές ομοφοβικές αναφορές του Κώστα Βαξεβάνη στη ραδιοφωνική εκπομπή που διατηρεί στο ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο». Μέσα στη βδομάδα ο δημοσιογράφος έκανε απαράδεκτο σεξιστικό σχόλιο για τον Άρη Σπηλιωτόπουλο γεγονός που οδήγησε στη διαμαρτυρία του τμήματος ∆ικαιωμάτων στη διεύθυνση του σταθμού. Αν ΄τώρα εισακούστηκαν οι διαμαρτυρίες θα πρέπει να περιμένουμε να το δούμε. Μαρσέλ & Μισέλ

Εκδήλωση για την Ουκρανία

«Τι συμβαίνει στην θα Ουκρανία;» Αυτός δήεκ ς τη ς λο τίτ ο αι είν ώλωσης που διοργαν το ι κα » χή πο «Ε νουν η αγρ α στ k oo eb ot dn Re ς ίδα ερ ημ φεία της εφ , 11 βα χά λα (Β μας η 5 Αθήνα) την Τετάρτ . Μαρτίου στις 19:00 οι αι είν θα τές Ομιλη και Μιχάλης Ρένεσης υπο ρό ου μπ Γιώργος Κα ) ος άφ γρ σιο μο (δη λος η ια τρ και συντονίσ Σιμόν Αργυράκου.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σηκώστε τα… μπατζάκια σας! ΝΕΟ ΚΟΜΜΑ ΥΠΟ ΤΟΝ ΣΤ. ΘΕΟ∆ΩΡΑΚΗ

Τα ποτάμια συνήθως δεν ιδρύονται. ∆ημιουργούνται από τη φύση, με την πάροδο του χρόνου, ή χάνονται εξαφανίζονται, τα απορροφά το έδαφος. Εκτός και αν είναι τεχνικά, αν δημιουργούνται για να αρδεύσουν για ορισμένο χρονικό διάστημα μια συγκεκριμένη περιοχή ή να αποστραγγίσουν μια λίμνη. Η διάρκειά τους συνήθως είναι σύντομη…

αι ο Στ. Θεοδωράκης ιδρύει κόμμα. Το όνομα αυτού «Το ποτάμι». Τίτλος που επιλέχθηκε με την έννοια του ορμητικού, που παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του, που δεν γυρίζει ποτέ πίσω, κ.λπ. Υπάρχουν, βέβαια, και οι παραπόταμοι, οι χείμαρροι, τα ρυάκια, όλα αυτά που τροφοδοτούν το κεντρικό ποτάμι. Και, βέβαια, τα φιδοπόταμα, που λένε και στο χωριό μου. Όλο στριφογυρίζουν, πάντα στο ίδιο μέρος, μέχρι που χάνονται, τα καταπίνει η γη.

Από το Nitro στο Ποτάμι

Η περίπτωση του Στ. Θεοδωράκη δεν είναι πρωτοφανής. Ήδη από την δεκαετία του ’90 παρακολουθούσαμε τον εκσυγχρονισμό του Κ. Σημίτη και κάποιους προπομπούς αγκαλιά με τον Κωστόπουλο να προσπαθούν να απολιτικοποιήσουν την κοινωνία. Το Ποτάμι προβάλλει μια glam πολιτική που θεωρεί [όπως διαβάσουμε στην ιδρυτική διακήρυξη] ότι «οι μετανάστες δεν είναι κακοί, αλλά ούτε χωράνε όλοι», «την Ελλάδα θα σώσει το χώμα, ο ήλιος και η θάλασσα» [και ο αέρας θα προσθέσουμε μια και μπορούμε να τον εμφιαλώνουμε και να τον πουλάμε ως κοπανιστό], ενώ δεν ξεχνά να υπενθυμίσει και τα δύο άκρα που «μαλώνουν αν θα ακούμε δημοτικά ή σοβιετικά εμβατήρια».

Ενδοσυστημικές διαφωνίες

Ο ίδιος μάς ενημερώνει ότι αποφάσισαν να κάνουν το Ποτάμι «επαγγελματίες της ζωής – νέοι στην πολιτική», που δεν έχουν υπηρετήσει «σε υπουργεία, υφυπουργεία ή γραφεία αρχηγών», που, όμως, έχουν υπηρετήσει το σύστημα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Το Ποτάμι φιλοδοξεί να επιπλεύσει σ’ ένα χώρο όπου απέτυχαν να δημιουργήσουν ρεύμα δεκάδες κινήσεις: οι «58», η Ελιά, οι κινήσεις των Μόσιαλου, Λοβέρδου, Φλωρίδη, Χριστοδουλάκη [που αποχώρησε από τους «58» και μάλλον οδεύει προς ∆ημΑρ], ∆ιαμαντοπούλου και άλλων. Σε μια προσπάθεια ν’ αλλάξουν όλα, για να μείνουν ίδια. Υπάρχουν, βέβαια, και ενδοσυστημικές διαφωνίες. Ο Αντ. Καρακούσης επιτίθεται σημειώνοντας [ηλεκτρονικό Βήμα, 27.02.14] ότι «όσοι ελαφρά τη καρδία αυτοαναγορεύονται σε σωτήρες, παρουσιάζοντας πολιτικές σούπες, δεν μπορούν δυστυχώς να εγγυηθούν το παραμικρό. Η διάσωση της χώρας δεν θα έλθει από σχήματα της ευκολίας και της στιγμής, ούτε από ψωνισμένες διασημότητες που πήραν τα μυαλά τους αέρα»!

Ποιοι στηρίζουν

Το Ποτάμι δεν δημιουργήθηκε ξαφνικά. Υπήρξε εσωτερική συζήτηση εκσυγχρονιστών και άλλων δυνάμεων

εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο. Όχι συγκεκριμένα για το Ποτάμι, αλλά σε αναζήτηση εναλλακτικής λύσης απέναντι στον ΣυΡιζΑ, όπου ακούστηκαν και συζητήθηκαν πάρα πολλά. Στο τραπέζι έπεσαν και αρκετά ονόματα –όπως για παράδειγμα του Γ. Μπουτάρη, που αρνήθηκε να ηγηθεί, ή του Τ. Γιαννίτση, που κρίθηκε «μη επικοινωνιακός». Ακούστηκε ακόμα και το όνομα του Στ. Θεοδωράκη, χωρίς, όμως, να προχωρήσουν τα πράγματα. Στην πορεία επιχειρήθηκαν άλλες εναλλακτικές λύσεις που απέτυχαν, με τελευταία τους «58». Ποιοι θα συμμετέχουν; Και ποιος πληρώνει; Ακούγονται πολλά. Για παράδειγμα, διαρρέει ότι γνωστός επιχειρηματίας στηρίζει το εγχείρημα μια και εκτιμά προσωπικά τον Στ. Θεοδωράκη, ως δημοσιογράφο –τον έχει, άλλωστε, στηρίξει και στην δημοσιογραφική του πορεία. Γνωστός εκδότης θεωρείται ότι στηρίζει και αυτός το εγχείρημα, ανεξάρτητα αν κάποια στελέχη στον όμιλό του διαφωνούν. Συζητήσεις έγιναν και με δημοσιογράφο της ίδιας «πολιτικής χροιάς» με τον Στ. Θεοδωράκη, που δήλωσε παρών χωρίς, όμως, να επιθυμεί δημόσια εμπλοκή -το εβδομαδιαίο έντυπό του, όμως, θα στηρίζει το νέο εγχείρημα. Παρών δήλωσε και τηλεοπτικός δημοσιογράφος, που θα παραμείνει στη σκιά, καθώς εκτιμάται ότι άμεση ανάμειξή του θα προκαλέσει αντιδράσεις και τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Το ζεύγος Σημίτη με τον Σταύρο Θεοδωράκη, στην παραλία των Αγίων Θεοδόρων, όπου και το εξοχικό του πρώην πρωθυπουργού.

Από το καλοκαίρι τα σχέδια για κόμμα μιντιακό

∆

ιευκρινίσεις, αλλά και αποκαλύψεις, σχετικά με το Ποτάμι δίνει με ανάρτηση του στο facebook ο Ν. Μπίστης, που μετέχει στην κίνηση των «58». Ο Ν. Μπίστης υποστηρίζει ότι το καλοκαίρι του 2013 είχε διερευνητικές επαφές «με φίλους όπως ο Σταύρος Θεοδωράκης, ο Τάσος Γιαννίτσης και άλλοι», προσθέτοντας ότι «με τον Σταύρο μάς συνδέει μακρόχρονη φιλία, αμοιβαία εκτίμηση και… το Protagon». Ο Ν. Μπίστης αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι ο Στ. Θεοδωράκης θα ανακοίνωνε το νέο κόμμα λίγο πριν τις ευρωεκλογές, προκειμένου να μην πάρει θέση στα «ακανθώδη ζητήματα»… «Συναντηθήκαμε στο Αλάτσι [σ.σ. το εστιατόριο του Στ. Θεοδωράκη] με άλλους έξι κοινούς μας φίλους που είχαν συμμετοχή στις διαδικασίες», γράφει ο Ν. Μπίστης. «Μας είπε ότι το όποιο εγχείρημα πρέπει να εμφανιστεί λίγο πριν τις ευρωεκλογές, ώστε να μην φθαρεί παίρνοντας θέση σε ζητήματα ακανθώδη, εν μέσω της κρίσης. Του αντέτεινα τα γνωστά: ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση στην πολιτική, ότι η μιντιακή δημοκρατία είναι προβληματική.»

Ποιοι επιφυλάσσονται

Το Ποτάμι, λοιπόν, φαίνεται να έχει λύση το θέμα της τροφοδότησης και της στήριξης. Από κοντά προσπαθούν να παίξουν ρόλο και διάφοροι… ξεροπόταμοι με ένα κοινό χαρακτηριστικό: τη life style δημοσιογραφία και την light πολιτική που οι ίδιοι ονομάζουν ρεαλιστική. Στο ΠαΣοΚ το συμπέρασμα της μίνι σύσκεψης που έγινε Τετάρτη βράδυ είναι ότι μπορεί να έχουν σημαντικές απώλειες, παρότι άμεσος στόχος είναι η ελάττωση της απήχησής του ΣυΡιζΑ σε νέους ψηφοφόρους που διαμαρτύρονται χωρίς σαφή πολιτική άποψη. Όσο για τον ίδιο τον ΣυΡιζΑ ο Π. Σκουρλέτης τόνισε [Alpha, 27.02.14] ότι «καθένας κρίνεται όχι από τις φιλοδοξίες του, ούτε από το περιτύλιγμά του, αλλά από την ουσία αυτών που λέει[…] Πολλές φορές έχουμε δει διάφορους διάττοντες αστέρες της δημόσιας ζωής, έτσι όπως εμφανίζονται, έτσι σύντομα εξαφανίζονται». ∆ανάη Ψωμοπούλου

ΥΓ. Εκτιμώ ότι δεν πρέπει να εμπλέκεται ο Φ. Γεωργελές. Είμαι σίγουρος ότι θα ρώταγε τον Γιώργο Πανόπουλο, που γράφει το άστρα στην Athens Voice. Και θα του εξηγούσε ότι με ανάδρομο Ερμή δεν ξεκινάς τίποτα!

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ανεργία των νέων, βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου Της Θεανώς Φωτίου

Τι κάνει η Ευρώπη;

Τι κάνει η Ευρώπη για ένα πρόβλημα που αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της και ενισχύει τον ευρωσκεπτικισμό και τον φασισμό; Αντιμετωπίζει τον καρκίνο με ασπιρίνες: διαθέτει 270 ευρώ για κάθε άνεργο νέο άπαξ σε διάστημα 7 ετών. Η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται με επιδόματα. Τα προγράμματα της ΕΕ για την ανεργία των νέων είναι αναποτελεσματικά. Το απέδειξαν όλες οι δικές τους αξιολογήσεις. Τα πρώτα θύματα στις νότιες χώρες ήταν οι ευέλικτοι, ενώ στις βόρειες οι σταθεροί. Αυτό σημαίνει ότι για όλες τις χώρες της ΕΕ, η ανεργία είναι ο μεγάλος κίνδυνος, ο οποίος αντιμετωπίζεται με ένα δίπτυχο: με αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης του χρέους και την αύξηση του ΑΕΠ κάθε χώρας δηλαδή με την ανάπτυξη. Όπως απέδειξε το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ (του οποίου την κατάργηση επιχειρεί η κυβέρνηση) η σχέση ΑΕΠ/ ανέργων είναι: Για κάθε μονάδα αύξησης του ΑΕΠ, από το οποίο έχει ήδη χαθεί λόγω μνημονίου το 25%, μειώνεται η ανεργία κατά 0,30%. ∆ηλαδή σε 12 χρόνια, μέχρι το 2026, αν αυξάνεται το ΑΕΠ κατά μια μονάδα το χρόνο, θα παραχθούν μόνο 250.000 θέ-

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

ο μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ολόκληρη η Ευρώπη και που στην Ελλάδα έχει πάρει την οξύτερη μορφή του, είναι η ανεργία των νέων. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα. Η Ευρώπη αριθμεί 14 εκατομμύρια ανέργους. Στο τελευταίο τρίμηνο του 2012 η Ισπανία είχε 55,2%, η Πορτογαλία 38,4%, η Ιταλία 36,9% και η Ελλάδα 57,9% (σήμερα 62%) ∆εν πρόκειται για παράπλευρη απώλεια της κρίσης, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, αλλά είναι το αποτέλεσμα της διαχείρισης του χρέους την κρατών μελών, που μεταφέρουν πόρους από την ανάπτυξη στην πληρωμή του χρέους. Έτσι χάνονται θέσεις εργασίας και δημιουργείται η ισορροπία του τρόμου. Στην Ελλάδα, οι απασχολούμενοι είναι κατά 1.200.000 λιγότεροι από τους μη απασχολούμενους – άνεργοι, συνταξιούχοι, παιδιά. Ειδικότερα στον ιδιωτικό τομέα σε 1.400.000 των απασχολουμένων έχουμε άλλους τόσους ανέργους, ενώ 800.000 εργαζόμενοι αμείβονται με καθυστέρηση 8 -12 μηνών. Είναι τρομακτικό πως 300.000 νοικοκυριά δεν έχουν κανένα εισόδημα και είναι όλοι άνεργοι.

σεις εργασίας, αυτό λέγεται άνεργη ανάπτυξη. Αντίθετα, αν μειώνεται το ΑΕΠ κατά 1 μονάδα, η ανεργία αυξάνεται κατά 1 μονάδα. Αυτό είναι το περιβόητο λάθος: ο λάθος συντελεστής με τον οποίο υπολόγιζε το ∆ΝΤ (υπολόγιζε ότι για μια μονάδα μείωσης του ΑΕΠ, η ανεργία αυξάνεται κατά 0,30%). Γι’ αυτό η ανεργία και ιδίως των νέων είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα. Είναι μέγιστο θέμα των ευρωεκλογών και δεν λύνεται απλά εντός κάθε χώρας ξεχωριστά. Ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς πιέζει για να αλλάξει αυτό το υπόδειγμα αντιμετώπισης του χρέους, να φύγει η τρόικα και να καταργηθούν τα μνημόνια.

Νέοι χωρίς εκπαίδευση, εργασία ή κατάρτιση

O νεολογισμός NEETs (young people Not in Education, Employment or Training) αφορά στους νέους ανθρώπους ηλικίας 15 έως 24 ετών που δεν βρίσκονται ούτε στην κατάρτιση, ούτε στην απασχόληση, είναι δηλαδή “απόντες” από κάθε μείζονα θεσμική μέριμνα του Κοινωνικού Κράτους. Όπως προκύπτει από τα ευρήματα και συμπεράσματα έρευνας που διεξήγαγαν τo ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ και το ΚΕΑ∆ΙΚ του Πανεπιστημίου Κρήτης: • Η Ελλάδα, με το 16.9% του νεανικού της πληθυσμού να εκτοπίζεται στο “εργασιακό και εκπαιδευτικό πουθενά” τοποθετείται στις πρώτες θέσεις εντός της

“Ε.Ε. των 28” αναφορικά με τους NEETs. • Η έμφυλη διάσταση στην ανθρωπογεωγραφία των NEETs είναι έντονη με τις γυναίκες να αποτελούν την πλειοψηφία των “αποκλεισμένων” ατόμων. • Οι νέοι με χαμηλό ή μεσαίο μορφωτικό επίπεδο διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να περιέλθουν σε κατάσταση NEET, καθώς επίσης οι νεαροί μετανάστες, τα άτομα με αναπηρία, οι νέοι με πολύ σοβαρά προβλήματα ψυχικής ή σωματικής υγείας και όσοι εμφανίζουν βεβαρημένο οικογενειακό περιβάλλον. • H οικογένεια, ένας ζωτικός θεσμός της ελληνικής κοινωνίας, διαδραματίζει τον βασικότερο υποστηρικτικό ρόλο για τους NΕΕΤs, βοηθώντας τους οικονομικά και ψυχολογικά, ώστε να συνεχίσουν την προσπάθειά τους για εύρεση εργασίας ενώ παράλληλα λειτουργεί ως “προστατευτικό πλαίσιο” που περιορίζει -ως ένα σημείο- συναισθηματικές εξάρσεις ακραίας μορφής που ενδέχεται να οδηγήσουν σε παραβατικές συμπεριφορές – κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως π.χ. στην Αγγλία. • Οι NEETs στην Ελλάδα εμφανίζονται εξαιρετικά δύσπιστοι απέναντι στο Κοινωνικό Κράτος και ταυτόχρονα εκφράζουν έντονη δυσφορία για το πολιτικό σύστημα.

Εκπαίδευση – Εργασιακή εμπειρία

Βάσει των ευρημάτων της έρευνας του Eurofound, η πλειονότητα των ΝΕΕΤ στα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ διαθέτει χαμηλό ή μεσαίο επίπεδο εκπαίδευσης, γεγονός που προφανώς δεν προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση, αν συνυπολογίσει κανείς τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας για εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Ωστόσο αυτό που προξενεί εντύπωση είναι το ότι σε ορισμένα κράτη-μέλη το ποσοστό των ΝΕΕΤ που διαθέτει πτυχίο Tριτοβάθμιας Eκπαίδευσης είναι αρκετά υψηλό, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την περίπτωση της Ελλάδας και της Κύπρου.

Υπάρχει πρόταση εξόδου

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτούνται ριζοσπαστικές παρεμβάσεις στο χώρο της παραγωγής. ∆ηλαδή πρέπει να επιλεγούν εκείνοι οι τομείς της παραγωγής που δημιουργούν νέες θέσεις

και όχι κερδοφορία του κεφαλαίου. Υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις διεξόδου; Φυσικά και υπάρχουν. 1. Ανάπτυξη των κοινωνικών υποδομών (υγεία, παιδεία, πρόνοια), που σήμερα παραδίδονται στο ιδιωτικό κεφάλαιο. 2. Προστασία της δημόσιας περιουσίας, ανάπτυξη της σχολάζουσας δημόσιας περιουσίας και όχι ξεπούλημα για κερδοφορία του κεφαλαίου. 3. Ισχυρός δημόσιος τομέας και με στοχευμένο πρόγραμμα ∆ημοσίων επενδύσεων ή και Σ∆ΙΤ, όπου η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα έχει ενισχυμένο ρόλο. 4. Παρέμβαση ρευστότητας δηλαδή δάνεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Οι ΜΜΕ έχουν καταστραφεί και είναι οι επιχειρήσεις που απασχολούσαν 4-5 εργαζομένους και αποτελούσαν τον κορμό της Ελληνικής Οικονομίας. Σήμερα δεν δίνονται δάνεια σ’ αυτές. Γι’ αυτό απαιτείται εθνικοποιημένος Τραπεζικός Τομέας, διότι αλλιώς οι ιδιωτικές τράπεζες δεν δίνουν δάνεια. Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ποιος θα είναι ο ηγετικός κλάδος της οικονομίας μας στη νέα κατάσταση. Μέχρι σήμερα ήταν η οικοδομή και η αμυντική βιομηχανία. Αυτό δεν μπορεί να εξακολουθήσει, γιατί δεν βοηθούν την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Η ατμομηχανή της οικονομίας μας μετά την κατάργηση των μνημονίων, όπως λέει το πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ, θα βασίζεται: 1. ο πρωτογενής τομέας που οδηγεί σε διατροφική επάρκεια. 2. η βιομηχανία τροφίμων και ποτών, που αποδεικνύεται εξαιρετικά επιτυχής. 3. η μεταποίηση 4. η ενέργεια 5. το τραπεζικό σύστημα Ο τουρισμός και η οικοδομή θα αποτελούν βεβαίως πάντα παράγοντες ανάπτυξης. Οι τομείς αυτοί αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Γι’ αυτό η ανεργία των νέων διαπερνά και τα τρία επίπεδα: το ευρωπαϊκό, το περιφερειακό και των δήμων. Πρέπει να δούμε τα ειδικά πλεονεκτήματα κάθε περιφέρειας για τη δημιουργία δραστηριοτήτων που φέρνουν νέες θέσεις εργασίας. Για τους νέους, η κατάρτιση είναι επείγουσα προτεραιότητα εφόσον υπάρχει σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης. Γιατί αλλιώς από τα 10 άτομα που εκπαιδεύονται μόνο τα 4 βρίσκουν δουλειά, γιατί οι γνώσεις τους απαξιώνονται γρήγορα και η μαθητεία χρησιμοποιείται ως «μαύρη εργασία. Η μόρφωση των νέων είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης και αυτό θέλουν να το αγνοούν, όταν καταστρέφουν την παιδεία. Είναι ενδιαφέρον ότι η Ευρώπη βρήκε 1.75 τρισ. ευρώ για να σώσει τις τράπεζες, αλλά μόνο 2 δισ. για να σώσει τους νέους. Ο μεγαλύτερος εχθρός των νέων είναι η απομόνωση και ο ατομισμός. Αυτό πρέπει να πολεμήσουν με την συμμετοχή τους σε αλληλέγγυες συλλογικές δράσεις. Στην πρόθεση του συστήματος να διατηρηθεί κραταιό μέσω της ανεργίας και των συνεπειών της, η Αριστερά προβάλλει το όραμα ενός κόσμου δημιουργικού, εργαζομένων με πλήρη δικαιώματα μισθού και ασφάλισης, ένα κόσμο δηλαδή ίσων ευκαιριών για τους νέους, αξιοπρέπειας και ασφάλειας. Για ένα τέτοιο κόσμο αγωνιζόμαστε.

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Το μήνυμα που στέλνουμε είναι ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία μπορεί και πρέπει να έχει θέση στην παραγωγική ανασυγκρότηση που υποστηρίζουμε, με τρεις προϋποθέσεις: τον σεβασμό των φορολογικών υποχρεώσεων, των εργασιακών σχέσεων και του περιβάλλοντος.

∆εν είμαστε όλοι το ίδιο ΡΕΝΑ ∆ΟΥΡΟΥ

Η υποψήφια περιφερειάρχης Αττική μιλά στην “Εποχή” για τα προβλήματα της περιφέρειας, αναπτύσσει τις θέσεις της για τα ζητήματα του παράκτιου μετώπου και των λιμανιών και εξηγεί ότι: “οι πολιτικές του μνημονίου αντιπαλεύονται με πρόγραμμα και προτάσεις.” Τέλος, αξιολογεί αρνητικά τον νυν περιφερειάρχη, Γιάννη Σγουρό υπενθυμίζοντας ότι δεν ύψωσε ποτέ τη φωνή του κατά των μνημονιακών πολιτικών. Tη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Έγινε μεγάλη προεργασία προκειμένου να καταλήξουν τα κόμματα στους υποψήφιους για την Περιφέρεια Αττικής. Αυτό υποδηλώνει και την σημασία που αποδίδουν στην συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση. Για ποιο λόγο η Περιφέρεια Αττικής έχει τόσο μεγάλη σημασία; Η Περιφέρεια Αττικής έχει τόση σημασία γιατί, πέραν του ότι εδώ κατοικεί το 35% του συνολικού πληθυσμού, η κοινωνική της διαστρωμάτωση αντανακλά εκείνη της χώρας. Είναι δηλαδή μια μικρογραφία της χώρας και των προβλημάτων της. Η ανεργία π.χ. στην Περιφέρεια Αττικής πήγε από 11% το 2010 στο 28.5% το 2013. Πέραν αυτών, οι εξουσίες και οι αρμοδιότητές της είναι τέτοιες που της δίνουν τη δυνατότητα πολλαπλών παρεμβάσεων, για παράδειγμα σε επίπεδο κοινωνικής πολιτικής, όπου μπορούν να γίνουν πολλά. Ειδικά τούτη την περίοδο της ανθρωπιστικής κρίσης που ζει η χώρα μας εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας. Ο κ. Σγουρός θεωρείται ένας επιτυχημένος αυτοδιοικητικός πολιτικός. Πρόσφατα μάλιστα ανακοίνωσε ένα πλεόνασμα της τάξης των 314 εκ. ευρώ. Άλλοι πάλι τον κατηγορούν ότι έχει δημιουργήσει σχέσεις διασύνδεσης με διάφορους δημάρχους οι οποίοι τώρα σπεύδουν να τον στηρίξουν τώρα. Ποια είναι η δική σας άποψη; Το θέμα δεν είναι ποσοτικό αλλά ποιοτικό. Θέλω να πω ότι αριθμητικά τα 314 εκατομμύρια ευρώ δεν λένε και πολλά πράγματα. Το θέμα είναι το που επενδύονται τα χρήματα αυτά. Πηγαίνουν σε ενέργειες κατά της ανεργίας, της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού; Η μέχρι σήμερα πορεία τη διοίκησης της Περιφέρειας όπως αποτυπώνεται λόγου χάρη στον προϋπολογισμό, δεν δείχνουν κάτι τέτοιο. Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με τους δημάρχους, νομίζω ότι οι πρόσφατες δηλώσεις υποστήριξης δημάρχων στο πρόσωπο του νυν περιφερειάρχη, μιλούν από μόνες τους. Με την έννοια ότι αποσκοπούν στο να «σβήσουν» την κομματική καταγωγή του για να εμφανιστεί ως «ακομμάτιστος». Όμως ο κ. Σγουρός είναι ΠΑΣΟΚ, και κατά τα 3.5 χρόνια της θητείας του ευθυγραμμίστηκε με τις κε-

ντρικές μνημονιακές πολιτικές της κυβέρνησης. ∆εν ύψωσε ποτέ τη φωνή του εναντίον τους. Αυτά είναι γεγονότα και δεν αλλάζουν, όσα επικοινωνιακά τρικ κι αν επιχειρηθούν. Σας προβληματίζει το γεγονός ότι πολλές από τις αρμοδιότητες της Περιφέρειας σχετίζονται με μεγάλα επιχειρηματικά και οικονομικά συμφέροντα; Αναφέρομαι για παράδειγμα στην διαχείριση απορριμάτων και βέβαια στο παράκτιο μέτωπο. Πρόκειται για δύο θέματα – αιχμές, καθοριστικής σημασίας για την ποιότητα ζωής στο Λεκανοπέδιο. Και βέβαια κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι το γεγονός ότι και στα δύο, όπως και στο θέμα των διοδίων, εμπλέκονται εργολαβικά συμφέροντα. Συμφέροντα που διατηρούν προνομιακές σχέσεις με την εξουσία, προκειμένου να διασφαλίζουν τα κέρδη τους σε βάρος όμως του δημόσιου συμφέροντος και των κοινωνικών αναγκών. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων, επιλέγονται συστηματικά φαραωνικές λύσεις τεράστιων εγκαταστάσεων που επιβαρύνουν το περιβάλλον και την τσέπη των πολιτών. Το μήνυμα που στέλνουμε είναι ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία μπορεί και πρέπει να έχει θέση στην παραγωγική ανασυγκρότηση που υποστηρίζουμε, με τρεις προϋποθέσεις: τον σεβασμό των φορολογικών υποχρεώσεων, των εργασιακών σχέσεων και του περιβάλλοντος.

Ελληνικό ή λιμάνια, ενδεικτικά της κυβερνητικής νοοτροπίας

Αυτή τη βδομάδα βρέθηκαν στην επικαιρότητα η πώληση του λιμανιού Πειραιά και η ανάπλαση του Ελληνικού. Ποιες είναι οι δικές σας θέσεις και προτάσεις σε αυτά τα δύο ζητήματα; Σε ό,τι αφορά στο Ελληνικό και τον Άγιο Κοσμά, οι αποφάσεις του ΤΑΙΠΕ∆, με όρους πλήρους αδιαφάνειας, τα οδηγούν σε μια τσιμεντο-ανάπλαση, με τεράστιο κόστος για το ∆ημόσιο, που εκχωρεί υποδομές και επιπλέον, καλείται να πληρώσει περίπου 2 δις για τα λεγόμενα νέα συνοδά έργα, δηλαδή την κατασκευή δικτύων, σταθμών ενέργειας, την υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος.

Στον αντίποδα αυτών των σχεδίων, κινήματα πολιτών, φορείς, οι όμοροι δήμοι στηρίζουμε την λύση του Μητροπολιτικού πάρκου υψηλού και χαμηλού πρασίνου, δημόσιου, εύκολης πρόσβασης, με χρήσεις που σχετίζονται με τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την αναψυχή, κ.α.. Έναν ισχυρό πόλο έλξης αθηναίων αλλά και τουριστών, ο οποίος θα δημιουργήσει και απασχόληση. Είναι μια αναγκαία, εφικτή και φθηνή λύση. Σε ό,τι αφορά στην πώληση του κερδοφόρου ΟΛΠ, αυτή δεν πρέπει να υλοποιηθεί καθώς ενέχει κινδύνους για την άμυνα και τη συνοχή της χώρα, είναι κοινωνικά επιζήμια και οικονομικά καταστροφική για τους εργαζόμενους, τους πολίτες, το δημόσιο. Πολίτες, εργαζόμενοι, φορείς πρέπει να υψώσουμε ένα τείχος προστασίας γύρω από το λιμάνι του Πειραιά, γιατί η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του είναι ζωτικής σημασίας για τον τόπο. Και τα δύο θέματα είναι ενδεικτικά της φιλοσοφίας της κυβέρνησης: πρόκειται για σχεδόν άνευ όρων εκχωρήσεις δημόσιας περιουσίας και υποδομών, που ουσιαστικά υπονομεύουν το μέλλον της χώρας, στερώντας από τις μελλοντικές κυβερνήσεις εργαλεία άσκησης οικονομικής πολιτικής, με έμφαση στην ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την αλληλεγγύη. Η Αττική είναι μια περιοχή με 30% ανεργία. Πως αυτό αφορά μία υποψήφιο της Αριστεράς; Αν σκεφθεί κανείς ότι η ανεργία μέσα σε διάστημα τριών ετών, τριπλασιάστηκε, αγγίζοντας αυτό το ποσοστό, μπορεί να αντιληφθεί το εύρος και την πολλαπλότητα των συνεπειών. Αυτή τη στιγμή οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου πλήττονται από την ανεργία, ιδιαίτερα οι νέοι, οι γυναίκες. Πλήττονται επίσης από τα χιλιάδες λουκέτα μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Πλήττονται από την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής. Και το χειρότερο είναι ότι αυτό το σπιράλ της εσωτερικής υποτίμησης λόγω των υφεσιακών πολιτικών συνεχίζεται. Εκείνο που χρειάζεται άμεσα είναι να μπει ένα τέλος σε αυτή την καθοδική πορεία. Κάτι που μπορεί να γίνει μόνο με μια νέα κυβέρνηση της Αριστεράς. Ωστόσο, ένας θεσμός τόσο σημαντικός όσο η Περιφέρεια Αττι-

κής μπορεί να συμβάλλει, π.χ. μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, του ΕΣΠΑ, στην καταπολέμηση ορισμένων από τις πιο σοβαρές συνέπειες της ανεργίας, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση.

Οι «τεχνοκρατικές» επιλογές είναι επικίνδυνες

Πώς θα επιλεγούν οι υποψήφιοι αντιπεριφερειάρχες και οι περιφερειακοί σύμβουλοι της παράταξής σας; Ο στόχος μας είναι η δημιουργία ενός όσο το δυνατόν ευρύτερου ψηφοδελτίου, γιατί δεν έχουμε τίποτε να χωρίσουμε με έναν συνταξιούχο ή έναν άνεργο νέο, που εξαπατήθηκαν τον Ιούνιο του 2012 από τις υποσχέσεις του κ. Σαμαρά περί επαναδιαπραγμάτευσης, και που σήμερα για παράδειγμα δεν έχουν να πληρώσουν το ρεύμα ή το δάνειό τους και δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν θέση στο ψηφοδέλτιό μας. Μαζί με ενεργούς πολίτες, εκπροσώπους κινημάτων, φορέων, άνθρωποι από όλους τους επαγγελματικούς και κοινωνικούς χώρους. Άνθρωποι που ενδιαφέρονται να αλλάξουν τα πράγματα. Όχι επαγγελματίες της πολιτικής ή «ακομμάτιστοι» τεχνοκράτες υποψήφιοι που λειτουργούν ως ∆ούρειοι ίπποι του μνημονίου. Γιατί παρά τα όσα υποστηρίζονται, το μνημόνιο είναι εδώ. Και οι συνέπειές του επίσης. Και αυτές δεν αντιπαλεύονται με ιαχές και κραυγές, όπως όψιμα βλέπουμε ότι γίνεται και μάλιστα με ύπουλο και επικίνδυνο τρόπο, με αποτέλεσμα ένα κομμάτι της κοινωνίας να στρέφεται προς το νεοναζιστικό μόρφωμα. Οι πολιτικές του μνημονίου αντιπαλεύονται με πρόγραμμα και προτάσεις. Και σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά η τοπική αυτοδιοίκηση με ανθρώπους που την αντιμετωπίζουν ως πολιτικό εργαλείο. Γιατί οι απόψεις που παρουσιάζουν την τοπική αυτοδιοίκηση ως μηχανισμούς με ουδέτερες, τεχνοκρατικές τεχνικές είναι άκρως επικίνδυνες για τη ∆ημοκρατία. Γιατί τείνουν να εμπεδώσουν στην κοινωνία μια αντιπολιτική άποψη, του είδους «όλοι το ίδιο είναι». Ε, λοιπόν δεν είμαστε όλοι το ίδιο!

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ανάπλαση του παράκτιου μετώπου και η σωτηρία του Ελληνικού

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Την περασμένη Κυριακή πραγματοποιήθηκε στη Γλυφάδα, με πρωτοβουλία της Αγωνιστικής Ριζοσπαστικής Συνεργασίας «Ανατροπή στη Γλυφάδα», εκδήλωση με θέμα την υπεράσπιση της δημόσιας γης και περιουσίας. Ομιλήτρια στην εκδήλωση ήταν η Ελένη Πορτάλιου, καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ και δημοτική σύμβουλος στον ∆ήμο Αθηναίων. Στην εμπεριστατωμένη εισήγησή της αναφέρθηκε αναλυτικά στα προβλήματα που σχετίζονται με την υπεράσπιση και την ανάπλαση του παράκτιου μετώπου, στις μάχες που το κίνημα έχει δώσει μέχρι σήμερα, στις μικρές και μεγαλύτερες νίκες που έχει πετύχει ως τώρα, στις εναλλακτικές προτάσεις που έχουν κατατεθεί και στους δύσκολους αγώνες που μένει να δοθούν. Από την εισήγησή της, που μπορείτε να βρείτε ολόκληρη στην ιστοσελίδα της «Εποχής», δημοσιεύουμε εκτεταμένα αποσπάσματα στο σημερινό φύλλο. Της Ελένης Πορτάλιου

υπόθεση οικοδόμησης μιας νέας πόλης στο χώρο του αεροδρομίου και της παραθαλάσσιας ζώνης του Ελληνικού αρχίζει με τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα. Τα πρώτα εφαρμοσμένα σχέδια βλέπουν το φως της δημοσιότητας επί υπουργίας Σουφλιά. Έκτοτε, δημιουργήθηκε και δρα σταθερά ένα πάνδημο μέτωπο τοπικών και υπερτοπικών περιβαλλοντικών κινημάτων και ριζοσπαστικών δημοτικών σχημάτων που, μαζί με την Επιτροπή Αγώνα και τον ∆ήμο Ελληνικού, έχουν καταφέρει να σταματήσουν τα φαραωνικά σχέδια και να προβάλλουν προτάσεις ελάχιστου οικονομικού κόστους και τεράστιας κοινωνικής και οικολογικής ωφέλειας - ένα εναλλακτικό, δηλαδή, σχέδιο βασισμένο στην οικονομία των αναγκών.

Το εναλλακτικό σχέδιο

Η μελέτη του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία και προβολή ενός εναλλακτικού σχεδίου, όχι μόνο για τον χώρο του πρώην Αεροδρομίου αλλά για όλο το παραλιακό μέτωπο. Από το καλοκαίρι του 2011 προσπαθήσαμε να θέσουμε σε μια πιο συγκεκριμένη βάση το σχέδιο του ΕΑΠ ΕΜΠ. Αναδείξαμε τη δυνατότητα ενός Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Πόλου στο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού, που θα αποτελέσει κέντρο της ανάκτησης, ανάπλασης του παραλιακού μετώπου ώστε να διαμορφωθεί, σε συνεργασία με τα νησιά του Αργοσαρωνικού και τον πολιτιστικό πλούτο της Αθήνας, ένα ανοιχτό δίκτυο χώρων αρχαίου, νεώτερου, σύγχρονου πολιτισμού και περιοχών μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας και φυσικού κάλλους. Αυτός ο παράλιος πολιτιστικός - περιβαλλοντικός άξονας ενεργοποιείται από ένα ∆ιαρκές Φεστιβάλ Τεχνών και Περιβαλλοντικών Εκδηλώσεων/∆ράσεων, που αξιοποιεί υπάρχοντα κτήρια και ελεύθερους χώρους του Μητροπολιτικού Πάρκου. Η έκθεση των 137 καλλιτεχνών στο κτήριο της Ξιφασκίας και η συναυλία της ορχήστρας Μίκη Θεοδωράκη, που έγιναν τον Σεπτέμβριο του 2011, καθώς και άλλες πολιτιστικές και περιβαλλοντικές εκδηλώσεις, είχαν σκοπό να υποστηρίξουν το παραπάνω σχέδιο. Το Φεστιβάλ των Τεχνών και Περιβάλλοντος μπορεί να προσελκύει, λόγω και του κλίματος της Αττικής, πολλές και διαφορετικές ομάδες επισκεπτών από το εξωτερικό σε ετήσια βάση, που θα συνδέουν τη συμμετοχή τους στις πολιτιστικές εκδηλώσεις με την επίσκεψη των μνημείων της φύσης και του πολιτισμού στην παραλιακή ζώνη και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, με το κολύμπι, την αναψυχή και τον αθλητισμό, ελεύθερο ή οργανωμένο στο αθλητικό κέντρο Αγίου Κοσμά. Πρόκειται για ένα σχέδιο ανασυγκρότη-

“

Στη βάση του κοινού στόχου αποτροπής αυτών των σχεδίων μπορεί να οικοδομηθεί μια ευρύτατη κοινωνική συμμαχία παραγωγικών και κοινωνικών ομάδων της περιοχής, στην οποία θα πάρουν μέρος περιβαλλοντικά και δημοτικά κινήματα, όλοι οι κάτοικοι των γειτονικών δήμων και της Αττικής σης/ανάπλασης της παραλιακής ζώνης, το οποίο στηρίζεται στην ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών της πόρων, αφού προηγουμένως απαλλαγεί από τις πάσης φύσεως αυθαιρεσίες, που σήμερα την εγκλωβίζουν(…)

Απαραίτητες οι κοινωνικές συμμαχίες

Στην περίπτωση του Ελληνικού και της ανάπλασης της παράκτιας ζώνης, οι πολιτιστικές και περιβαλλοντικές δραστηριότητες δεν αποδίδουν έσοδα μόνο στους καλλιτέχνες, τους φορείς διοργάνωσης, δημόσιους και ιδιωτικούς, αλλά κυρίως τονώνουν την τοπική οικονομία των παράλιων δήμων της Αττικής και των νησιών (διαμονή, εστίαση, μετακινήσεις, κρουαζιέρες, κ.λπ.) και διαχέουν τον παραγόμενο πλούτο σε ευρύτερη κοινωνική βάση. Γι’ αυτό το παραπάνω σχέδιο μπορεί ν’ αποτελέσει βάση πραγματικών κοινωνικών συμμαχιών και να υποστηριχθεί από μεγάλες πλειοψηφίες. Σίγουρα, επίσης, σε αρκετά από τα προτεινόμενα να διατηρηθούν στη μελέτη του ΕΑΠ ΕΜΠ κτήρια του Ελληνικού

μπορεί να στεγαστεί πληθώρα κοινωφελών, πλην του πολιτισμού, χρήσεων, καλύπτοντας ανάγκες οι οποίες, σε άλλη περίπτωση, θα έπρεπε να χρηματοδοτηθούν με ίδιους πόρους από τους οικείους φορείς. ∆εν αναφέρομαι εδώ στα αυτονόητα της ελεύθερης πρόσβασης στο χώρο του Μητροπολιτικού Πάρκου όλων των κατοίκων του λεκανοπεδίου καθώς και στη διαμόρφωσή του ως πάρκου υψηλού πρασίνου, όπως και στην ανάπτυξη αστικών αγρών ή άλλες ανάλογες προτάσεις. Η οικολογική πρόταση πολιτιστικού/φυσιολατρικού τουρισμού ως βασικής δραστηριότητας οικονομικής αναζωογόνησης του παράκτιου μετώπου με κέντρο ένα Πολιτιστικό/Περιβαλλοντικό Πόλο στο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού είναι χαμηλού κόστους και μεγάλης οικολογικής, κοινωνικής και οικονομικής αξίας. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΑΠ ΕΜΠ το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό δημιουργείται σταδιακά αφήνοντας τη φύση να επενεργήσει. Το τελικό κόστος υπολογίζεται σε 100 εκ. € εκ των οποίων χρειάζονται 40 εκ. σε πρώτη φάση. Ας αναλογιστούμε ότι για τη φερόμενη ως επένδυση, άλλως την προετοιμαζόμενη εκποίηση του Ελληνι-

κού, θα δοθούν 2 - 2,5 εκ. € για έργα υποδομής τα οποία δεν αποτελούν αναγκαία έργα - το αντίθετο. Το κόστος λειτουργίας του πάρκου μπορεί να καλύπτεται εξ ολοκλήρου από την ολυμπιακή μαρίνα του Αγίου Κοσμά, η οποία ενοικιάστηκε σε ιδιώτη και έμεινε μέχρι σήμερα απολύτως ανεκμετάλλευτη ενώ είναι υψηλών προδιαγραφών, χωρίς το κράτος να εισπράττει ούτε καν τα ενοίκια. ∆υστυχώς, αυτή η βιώσιμη οικονομικά πρόταση λειτουργίας του δημόσιου Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού με πολλαπλούς αποδέκτες, δεν εξειδικεύτηκε και έτσι δεν υπήρξε ρεαλιστική βάση κοινωνικών συμμαχιών (…) Όσον αφορά την υπερδόμηση με όλες τις δυνατές χρήσεις παλαιότερων περιοχών β΄ κατοικίας στο παραλιακό μέτωπο, αυτή έχει υπερβεί σταδιακά κάθε όριο λογικής. Γι’ αυτό και μερικά χρόνια πριν την κρίση, αρκετά πολυκαταστήματα και μικρότερος αριθμός γραφείων, παρέμεναν κλειστά. Όπως είπε και ο δήμαρχος Γλυφάδας, στο δήμο υπάρχει ανενεργό το μεγαλύτερο mall της χώρας με 3.000 αδιάθετα καταστήματα. Η οικοδόμηση του παράκτιου μετώπου και του Ελληνικού, σαφώς παραπέμπει σε μια «φούσκα ακινήτων». Εάν όλα τα «οράματα» Σαμαρά, Στουρνάρα και συγκυβερνώντων μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα, πράγμα που ελπίζω ότι δεν θα καταφέρουν, θα είχαμε μπροστά μας όχι μόνο έναν οικολογικό αλλά και έναν οικονομικό εφιάλτη (…)

Ο σημερινός αγώνας

Σίγουρα ριζική και ολοκληρωμένη λύση μπορεί να δοθεί με την ανατροπή της νεοφιλελεύθερης μνημονιακής κυβέρνησης και των σχεδίων της. Όμως, ο δρόμος για την κυβέρνηση της αριστεράς προϋποθέτει μαζικούς κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες και λαϊκή αυτοργάνωση, που μπορούν να αποτρέψουν σήμερα ή να καθυστερήσουν εκποιήσεις και να κάνουν υπόθεση του λαού την ανατροπή. Πρώτ’ απ’ όλα πρέπει να γίνουν γνωστά τα προωθούμενα κυβερνητικά σχέδια και οι καταστροφικές τους επιπτώσεις για τους κατοίκους του παράκτιου μετώπου. Στη βάση του κοινού στόχου αποτροπής αυτών των σχεδίων μπορεί να οικοδομηθεί μια ευρύτατη κοινωνική συμμαχία παραγωγικών και κοινωνικών ομάδων της περιοχής, στην οποία θα πάρουν μέρος περιβαλλοντικά και δημοτικά κινήματα, όλοι οι κάτοικοι των γειτονικών δήμων και της Αττικής που δικαιούνται την ελεύθερη πρόσβαση στις ακτές και αντιλαμβάνονται ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της οικολογικής κρίσης προϋποθέτουν να σταματήσει η οικοδόμηση παντού πλην των περιοχών εντός σχεδίου. Όλες οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα πρέπει να κατευθύνονται πλέον στις αναπλάσεις των δημόσιων χώρων και του φυσικού περιβάλλοντος που έχει υποστεί βλάβες, καθώς και στην ενεργειακή αναβάθμιση και την αντισεισμική προστασία του υπάρχοντος οικιστικού απο-

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014 θέματος. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη δύο διαγωνισμοί για ιδιωτικοποίηση/εκποίηση. Ο ένας αφορά το Ελληνικό (παράκτιο μέτωπο και αεροδρόμιο) και ο άλλος το Μικρό Καβούρι (δάσος και δασική έκταση). Επίσης, στο ΤΑΙΠΕ∆ έχουν εκχωρηθεί δύο μαρίνες: Αλίμου και Γλυφάδας. Πριν μερικές μέρες κατατέθηκε προσφυγή στο ΣτΕ για το Καβούρι, επίσης έχουν κατατεθεί προσφυγές για τις μαρίνες και 3 προσφυγές για το Ελληνικό, που υπογράφονται από ενεργούς πολίτες της περιοχής. Όλ’ αυτά έχουν καθυστερήσει τα σχέδια των ιδιωτικοποιήσεων.

•

“

Ευρωπαϊκή καμπάνια για την ανάπλαση της Αττικής Από όσα αναφέρονται παραπάνω, είναι προφανές ότι τα σχέδια που προωθούνται στο Ελληνικό, δεν ανταποκρίνονται και δεν εξυπηρετούν πραγματικές κοινωνικές ανάγκες των κατοίκων της Αθήνας, αλλά τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις των ενδιαφερόμενων “επενδυτών”.

Νέα μέτωπα ανοίγουν

Εν τω μεταξύ όμως ανοίγουν νέα μέτωπα. Από δημοσιεύματα μαθαίνουμε ότι συστάθηκε η εταιρία Παράκτιο Μέτωπο ΑΕ, προσέλαβε αρκετό προσωπικό και ετοιμάζει υπουργικές αποφάσεις ώστε να της μεταβιβαστούν μεγάλα τμήματα της παραλιακής ζώνης από το ΣΕΦ μέχρι την Ανάβυσσο. Στην περίπτωση της Γλυφάδας ανοίγει εκ νέου το θέμα Αστέρια, τα οποία είχαν διασωθεί χάρις στο ενεργό κοινωνικό κίνημα της περιοχής και κινδυνεύει με ιδιωτικοποίηση η παραλία της Γλυφάδας. Αυτές τις μέρες κρίνεται σε μεγάλο βαθμό η τύχη του Ελληνικού καθώς στις 27 Φεβρουαρίου είναι η καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης των προσφορών στο ΤΑΙΠΕ∆. Πολύ πρόσφατα πέρασε μια τροπολογία σύμφωνα με την οποία : με πράξη Υπουργικού Συμβουλίου η κυβέρνηση θα συνυπογράφει με το ΤΑΙΠΕ∆ τις συμβάσεις και θ’ αναλαμβάνει ευθύνη, θα είναι δηλαδή εγγυητής για τυχόν καθυστερήσεις των δημόσιων υπηρεσιών (αρχαιολογία, πολεοδομία, κ.λπ.) στην υλοποίηση της επένδυσης. Πέραν του ότι το τι σημαίνει καθυστερήσεις είναι απολύτως ασαφές, ή μάλλον εξαιτίας αυτής της ασάφειας, ανοίγει παράθυρο καταχρηστικών αποζημιώσεων σε όφελος των ιδιωτών που υφαρπάζουν έναντι πινακίου φακής δημόσια περιουσία. Σχετικά με την εκποίηση του Ελληνικού, η ανωτέρω τροπολογία θα πρέπει να έχει εξειδικευτεί στη συγκεκριμένη περίπτωση με πράξη Υπουργικού Συμβουλίου μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου. Από σχετικά δημοσιεύματα προκύπτουν δύο στοιχεία. Πρώτον, ότι η τροπολογία είναι προϊόν πιέσεων του ομίλου Λάτση που διεκδικεί το Ελληνικό μέσω της Lamda Development. ∆εύτερον, ότι, επειδή προετοιμάζεται μια ακραία χαριστική, σκανδαλώδης σύμβαση, υπάρχουν αντιδράσεις και μέσα στην κυβέρνηση (…) Επομένως, σ’ αυτή τη φάση, οι κοινωνικές και πολιτικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι εξαιρετικά πυκνές και στοχευμένες στο οικονομικό σκάνδαλο. Το κίνημα δηλώνει ότι δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια σ’ αυτή τη σκανδαλώδη υφαρπαγή δημόσιας περιουσίας. Όσοι βάλουν την υπογραφή τους θα οδηγηθούν στον εισαγγελέα για ανυπολόγιστη ζημία σε βάρος του ελληνικού δημοσίου. Στην ίδια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, ενόψει μάλιστα της κυβερνητικής ανατροπής που διεκδικεί, δηλώνοντας ταυτόχρονα την απόφασή του να καταργήσει το ΤΑΙΠΕ∆. Σε κάθε περίπτωση η σωτηρία του Ελληνικού και του παράκτιου μετώπου προϋποθέτει τη δημιουργία και ενίσχυση σήμερα μιας ευρείας διαδημοτικής κοινωνικής συμμαχίας που θα αποκρούει τα κυβερνητικά σχέδια, αντιτάσσοντας ένα κοινό σχέδιο οικολογικής σωτηρίας, βασισμένο στον εναλλακτικό πολιτισμικό και φυσιολατρικό τουρισμό, σχέδιο το οποίο παράγει κοινωνικό και οικονομικό πλούτο και συμβάλλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση της ευρύτερης περιοχής, προτείνοντας μια ριζικά αντίθετη κατεύθυνση από αυτή των μνημονιακών ιδιωτικοποιήσεων των δημόσιων και κοινών αγαθών.

Του Πάνου Τότσικα

την Ελλάδα, πραγματοποιείται τις τελευταίες δεκαετίες ένας βαθύς κοινωνικός και οικολογικός μετασχηματισμός. Η διακηρυγμένη στρατηγική της δεκαετίας του ’80 για αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη έχει εκ των πραγμάτων εγκαταλειφθεί. Στην Αθήνα, την πρωτεύουσα της χώρας, συγκεντρώνεται ο μισός σχεδόν πληθυσμός της χώρας και ο μεγαλύτερος όγκος των οικονομικών δραστηριοτήτων. Η απόφαση, τη δεκαετία του’80, κατασκευής του νέου αεροδρομίου στον χώρο του κάμπου των Μεσογείων, στην Ανατολική Αττική, οδήγησε στη μετατροπή της υφιστάμενης έως τότε γεωργικής γης σε περιοχή εμπορικών δραστηριοτήτων και κατοικίας, διαμορφώνοντας έναν τρίτο οικιστικό πόλο στην Αττική μετά το Λεκανοπέδιο της Αθήνας και το Θριάσιο Πεδίο, δυτικά. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, συνέβαλαν στην ακόμη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού και οικονομικών δραστηριοτήτων στην Αττική, ενώ παράλληλα με το εξωφρενικά μεγάλο κόστος τους, που ξεπέρασε τα 20 δισ. ευρώ έναντι 2,2 δισ. ευρώ του αρχικού φακέλου διεκδίκησης, επέφεραν οικονομική αιμορραγία στη χώρα, διόγκωσαν το δημόσιο χρέος και προκάλεσαν δάνεια και τόκους που θα πληρώνουν για πολλά χρόνια ακόμη οι φορολογούμενοι πολίτες της χώρας. Μέσα σ’αυτές τις συνθήκες το ισχύον από το 1985 Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, ανατράπηκε εκ των πραγμάτων. Ελεύθεροι, δημόσιοι, παραλιακοί χώροι δομήθηκαν και απέκτησαν νέες χρήσεις, οι ορεινοί όγκοι της Αττικής έγιναν αντικείμενο οικιστικών επεκτάσεων (Ολυμπιακό Χωριό στην Πάρνηθα, Κέντρο Υψηλής Τάσης της ∆ΕΗ στον Υμηττό).

Η Αττική δέχεται νέα επίθεση

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, η Αττική δέχεται νέα επίθεση. Σε συνθήκες γενικευμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κρίσης, επιχειρείται η κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, για λόγους περικοπών των δημοσίων δαπανών υποτίθεται, ενώ παγώνει η ψήφιση του υπό αναθεώρηση Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής. Στην ουσία, καταργείται ο όποιος πολεοδομικός - χωροταξικός σχεδιασμός και προγραμματισμός και αφήνεται ελεύθερο το πεδίο δράσης των λεγόμενων «επενδυτών», αλλά και των κάθε είδους διεκδικητών και καταπατητών της δημόσιας γης. Στην Αθήνα, ενώ η υπέρμετρη ατμοσφαιρική ρύπανση διογκώνεται από την ανεξέλεγκτη χρήση ξύλων για θέρμανση των κατοίκων, οι οποίοι αδυνατούν να πληρώσουν το πανάκριβο πετρέλαιο για να ζεσταθούν, το υφιστάμενο πράσινο στην Αθήνα περιορίζεται σε λιγότερο από 2,5 τ.μ ανά κάτοικο, τη στιγμή που στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσεγγίζει ή ξεπερνά τα 10 τ.μ ανά κάτοικο. Παράλληλα, προωθείται η κατασκευή νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων στον ορεινό όγκο του Υμηττού, όπως το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) της ∆ΕΗ, προγραμματίζονται νέοι αυτοκινητόδρομοι, ενώ επιχειρείται η αναίρεση ακόμη και του ισχύοντος Προεδρικού ∆ιατάγματος προστασίας του Υμηττού, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα κάποιων καταπατητών δημόσιας γης καθώς

και όσων έχουν χτίσει αυθαίρετες κατοικίες μέσα στα προστατευόμενα όρια του Υμηττού.

Τσιμέντο στο αεροδρόμιο του Ελληνικού

Ο σημαντικότερος ωστόσο κίνδυνος που αντιμετωπίζει σήμερα η Αθήνα είναι η μετατροπή μιας σχεδόν αδόμητης σήμερα έκτασης 6.200 στρεμμάτων, δηλαδή του χώρου του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και της παραλίας του Αγίου Κοσμά στις ακτές του Σαρωνικού Κόλπου, σε ένα πυκνοδομημένο πολεοδομικό συγκρότημα, με δυνατότητα δόμησης 1.720. 000 τ.μ, για χρήσεις εμπορικές, τουριστικές, πολυτελούς κατοικίας κ.ά. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στους επίδοξους «επενδυτές» δημιουργίας Καζίνο, καθώς και της επέκτασης των κτιριακών-εμπορικών εγκαταστάσεών τους στο χώρο της παραλίας και του αιγιαλού, ακόμη και μέσα στον θαλάσσιο χώρο. Η επίσημη δικαιολογία γι’ αυτό τον πολεοδομικό και περιβαλλοντικό έγκλημα που σχεδιάζεται στην περιοχή του Ελληνικού και της παραλίας του Σαρωνικού, είναι ότι θα εξασφαλιστούν κάποια χρήματα, προκειμένου να καλυφθεί ένα μέρος από το χρέος της χώρας, καθώς και κάποιες νέες θέσεις εργασίας. Στην πραγματικότητα, τα χρήματα που θα έρθουν στη χώρα θα είναι ασήμαντα, ενώ οι θέσεις εργασίας θα είναι ελάχιστες και πολύ άσχημα αμοιβόμενες, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Από όσα αναφέρονται παραπάνω, είναι προφανές ότι τα σχέδια που προωθούνται στο Ελληνικό, δεν ανταποκρίνονται και δεν εξυπηρετούν πραγματικές κοινωνικές ανάγκες των κατοίκων της Αθήνας, αλλά τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις των ενδιαφερόμενων «επενδυτών». Απέναντι σ’ αυτά τα κερδοσκοπικά σχέδια, οι δημοτικές αρχές και οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής του Ελληνικού, συσπειρώνονται και προωθούν τα δικά τους σχέδια, τα οποία καλύπτουν πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Η δημιουργία ενός Μητροπολιτικού Πάρκου υψηλού πράσινου που τόσο λείπει από την σημερινή Αθήνα, με παράλληλες δραστηριότητες αθλητισμού, πολιτισμού στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις καθώς και διάφορες κοινωφελείς δραστηριότητες, αποτελεί μια πρόταση «από τα κάτω», η οποία στηρίζεται από την εξαιρετική έρευνα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, η οποία έχει κατατεθεί και συζητηθεί δημόσια. Το επόμενο διάστημα, τόσο το ζήτημα του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού όσο και της προστασίας του Υμηττού μπαίνουν στην τελική τους φάση. Θεωρώντας ότι αποτελούν και τα δύο καθοριστικής σημασίας ζητήματα για τον μετασχηματισμό της Αθήνας, αλλά και σημαντικής σημασίας ζητήματα για όλους τους λαούς της Ευρώπης, λόγω της διαχρονικής ιστορικότητας της Αθήνας, κάνουμε έκκληση να εγκριθεί και να ξεκινήσει μια πανευρωπαϊκή καμπάνια για την διάσωση τόσο του Ελληνικού όσο και του Υμηττού και την μετατροπή τους σε ένα ευρωπαϊκό Πόλο Πολιτισμού.

Ο Πάνος Τότσικας είναι πολεοδόμος μέλος της «Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό» και της «Πρωτοβουλίας Πολιτών για την Προστασία του Υμηττού». Το κείμενο που δημοσιεύουμε είναι η παρέμβασή του στην Οικοσοσιαλιστική Συνάντηση της Γενεύης (24-26/1/2014)

ΣΤΠ ΠΡΟΣ ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Μην “κόβετε” άδικα το ΕΚΑΣ από κανέναν ασθενή με βαριά πάθηση

πιστολή - «ράπισμα» προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας απέστειλε μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ) ζητώντας από τον υπουργό Γιάννη Βρούτση να μην «κοπεί» το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ) από συνταξιούχους με βαριές παθήσεις, με βάση το μέτρο - «γκιλοτίνα» που ισχύει από τις αρχές του 2014 και βάσει του οποίου, το ΕΚΑΣ παύει να χορηγείται σε άτομα με αναπηρία κάτω του 80% που δεν έχουν συπληρώσει το 65ο έτος Οπως είχε επισημάνει σε πρόσφατο ρεπορτάζ της η «Εποχή», αυτό σημαίνει ότι μένουν χωρίς επίδομα ακόμη και θαλασσαιμικοί, δηλαδή άνθρωποι οι οποίοιπολύ δύσκολα θα κατορθώσουν να φτάσουν στο 65ο έτος ηλικίας τους. Η Συνήγορος του Πολίτη, Καλλιόπη Σπανού, προτείνει στην επιστολή της προς τον κ. Βρούτση, τη συνέχιση χορήγησης του ΕΚΑΣ σε όλους τους συνταξιούχους αναπηρίας ανεξαρτήτως ηλικίας και βαθμού αναπηρίας. Η σχετική ρύθμιση, έστω και μετά την εξαγγελία εξαίρεσης των ατόμων με βαριά αναπηρία, παραμένει ιδιαίτερα επαχθής, τονίζει η κυρία Σπανού επισημαίνοντας ότι με βάση τις διατάξεις του άρθρου 15 της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις κατεπειγόντων θεμάτων αρμοδιότητας των Υπουργείων Εσωτερικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης» διακόπτεται, για πρώτη φορά, η χορήγηση του ΕΚΑΣ στους συνταξιούχους αναπηρίας που δεν ξεπερνούν το 65ο έτος της ηλικίας τους. Ωστόσο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού Εργασίας στις 31 ∆εκεμβρίου του 2013, αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη, σχεδιάζεται η συνέχιση της χορήγησης του ΕΚΑΣ σε άτομα με αναπηρία από 80% και πάνω. «Η εξαγγελθείσα αυτή εξαίρεση από τη διακοπή χορήγησης του επιδόματος των συνταξιούχων βαριάς αναπηρίας … δεν δίνει διέξοδο στους υπόλοιπους συνταξιούχους αναπηρίας, οι οποίοι αδυνατούν να εργαστούν και αντιμετωπίζουν σοβαρότατα βιοποριστικά προβλήματα» καταλήγει ο ΣτΠ στην επιστολή του. Νάσος Χατζητσάκος

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Συνέντευξη με τον υποψήφιο πρόεδρο του ∆ικηγορικού Συλλόγου Πειραιά

Γιάννης Καρδαράς: Οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει Βασίλης Παπαστεργίου: Τώρα ξεκινήσαμε

Με αισιοδοξία και κλίμα ανατροπής θα διεξαχθεί η επαναληπτική ψηφοφορία στο ∆ικηγορικό Σύλλογο Πειραιά την Κυριακή 2 Μαρτίου. Η «Ενωτική Πρωτοβουλία ∆ικηγόρων για την Αλλαγή στον ∆ΣΠ» κατέλαβε τη δεύτερη θέση στον πρώτο γύρο των εκλογών με τον επικεφαλής της παράταξης Γιάννη Καρδαρά ο οποίος διεκδικεί τη θέση του προέδρου στον ∆ΣΠ απέναντι στον Γ. Σταματογιάννη. Ο Γιάννης Καρδαράς μιλά στην «Εποχή» για τα προβλήματα του ∆ΣΠ, τον αγώνα των δικηγόρων ενάντια στη μεταστέγαση του δικαστικού μεγάρου εκτός Πειραιά, τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου και τις δεσμεύσεις τις παράταξης και του ίδιου. Πώς εκτιμάτε τα αποτελέσματα του α’ γύρου των εκλογών στον ∆ικηγορικό Σύλλογο Πειραιά; Το αποτέλεσμα έδειξε ότι οι συσχετισμοί στο σώμα των ∆ικηγόρων του Πειραιά άλλαξαν, πράγμα που αποτυπώθηκε και στη σύνθεση του νέου ∆ιοικητικού Συμβουλίου. Ο ανθυποψήφιος μου, κ. Γ. Σταματογιάννης, αν και ήρθε πρώτος, εντούτοις οι Σύμβουλοί του που εξελέγησαν, είναι μία μικρή μειοψηφία στο 19μελές ∆ιοικητικό Συμβούλιο. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για τη συνολική και ριζική αλλαγή, όχι μόνο στα πρόσωπα που θα συγκροτούν τη νέα ∆ιοίκηση του ∆ικηγορικού Συλλόγου αλλά και στις νοοτροπίες και στις πρακτικές που όλοι τις ζήσαμε. Η αντίληψη της απερχόμενης ∆ιοίκησης που κυριαρχείται από τη λογική των προσωπικών σχέσεων και των αδιαφανών διαδικασιών (με χαρακτηριστικά δείγματα τη στάση της στο ζήτημα της μεταφοράς του ∆ικαστικού Μεγάρου, την αποδοχή επιβολής ΦΠΑ στις αμοιβές των δικηγόρων, τη σιωπή της στην εξοντωτική φορολόγησή μας και στην αύξηση του κόστους της ∆ικαιοσύνης για τους πολίτες αλλά και την αφωνία της στο τεράστιο ζήτημα των ασφαλιστικών εισφορών) αποδοκιμάσθηκε από τα 2/3 του σώματος. Ποιες είναι οι δεσμεύσεις σας αν εκλεγείτε Πρόεδρος του ∆ικηγορικού Συλλόγου Πειραιά; ∆εσμεύομαι ότι ως Πρόεδρος του ∆.Σ.Π. θα προβώ άμεσα και το αργότερο μέσα στους πρώτους τρεις μήνες από την εκλογή μου σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες σε μια σειρά άμεσων ζητημάτων. Πρώτον, στο θέμα των ασφαλιστικών εισφορών, απαιτώντας αφενός μεν την άμεση αναστολή της διαβίβασης των ληξι-

προθέσμων οφειλών στο Κ.Ε.Α.Ο. (όπως πέτυχαν και οι Μηχανικοί), ώστε να μη ληφθούν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος των συναδέλφων ούτε να αντιμετωπίσουν ποινικές διώξεις (άρθρο 101 παρ. 9 του ν. 4172/2013). Αφετέρου δε την παροχή δυνατότητας νέας ρύθμισης όλων των οφειλών με 48 μηνιαίες δόσεις, και ζητώντας από το ∆.Σ. του Συλλόγου την σύγκληση Γενικής Συνέλευσης εντός του Μαρτίου για τα θέματα αυτά. ∆εύτερον, στην ανάληψη όλων των απαραιτήτων πρωτοβουλιών (δικαστικών και εξωδίκων), συμπεριλαμβανομένης της κινητοποίησης των φορέων της πόλης ώστε να αποτραπεί η μεταστέγαση των ∆ικαστηρίων εκτός της πόλης και να επιτευχθεί η στέγασή τους σε αξιοπρεπές κτίριο μέσα στην πόλη και κατά το δυνατόν κοντά στο λιμάνι, αξιοποιώντας και τη συγκυρία των επικείμενων δημοτικών εκλογών (Ράλλειος, Πύργος). Τρίτον, στην κατάργηση του ΦΠΑ στις δικηγορικές αμοιβές, αφού οι ∆ικηγόροι δεν ασκούν εμπορική δραστηριότητα ώστε να παράγουν προστιθέμενη αξία, με αξιοποίηση και της Ευρωπαϊκής διάστασης που έλαβε το ζήτημα ύστερα από προσφυγή των Βέλγων συναδέλφων στα Ευρωπαϊκά ∆ικαστήρια. Τέλος, στη λειτουργία ειδικού αναδιανεμητικού λογαριασμού από τις προεισπράξεις υπέρ των νέων δικηγόρων και των εμμίσθων συνεργατών. ∆εσμεύομαι ότι ο ∆ικηγορικός Σύλλογος θα βρίσκεται πρωτοπόρος στην υπεράσπιση των κοινωνικών, πολιτικών και συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών και θα παρεμβαίνει θεσμικά όποτε αυτό απαιτείται. Ο καθένας μόνος του δεν μπορεί να

«Εσύ είσαι ΜΕΣΑ;»

Ριζοσπαστική Αριστερή Κίνηση ∆ικηγόρων κατέλαβε την τρίτη θέση στις εκλογές του ∆ΣΑ, με ποσοστό 13.24% εκλέγοντας τους Β. Παπαστεργίου, Τ. Χριστοδουλοπούλου και ∆. Μπελαντή εκπροσώπους στο ∆.Σ. Ο επικεφαλής της κίνησης προέβη στην εξής δήλωση: «Το αποτέλεσμα συνιστά μια σαφή αποδοκιμασία της διοίκησης Αδαμόπουλου. Η αποδοκιμασία αυτή είναι απολύτως δικαιολογημένη. Ο κ.Αδαμόπουλος άφησε τον κλάδο ανυπεράσπιστο απέναντι στα συνεχή μέτρα της τελευταίας τριετίας και άσκησε τη διοίκηση κατά τρόπο αυταρχικό και αδιαφανή. Ο στόχος της ριζικής αλλαγής των συσχετισμών δεν επιτεύχθηκε. Ωστόσο, δικαιούμαστε να πούμε ότι η Ριζοσπαστική Αριστερή Κίνηση κατέγραψε μια ικανοποιητική και διακριτή παρουσία. Επιχειρήσαμε και σε ένα βαθμό καταφέραμε να εκφράσουμε τη φωνή και την αγωνία μιας κοινωνικά μαχόμενης δικηγορίας. Επίσης δώσαμε –μαζί με άλλες παρατάξεις, ιδίως της Αριστεράς- μια συλλογική μάχη αξιοπρέπειας απέναντι σε ακραία ψηφοθηρικά ήθη. Ευχαριστούμε όσους και όσες μας στήριξαν για την αγάπη και την επιμονή τους. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μην τους διαψεύσουμε. Αυτονόητα συνεχίζουμε την προσπάθειά μας και τον αγώνα μας. Για την ακρίβεια, μόλις τώρα ξεκινήσαμε.»

λύσει όχι μόνο τα συλλογικά προβλήματα αλλά ούτε και τα ατομικά του. Όλοι μαζί μπορούμε και τα δύο. Ολόκληρη η συνέντευξη στο epohi.gr

Στις 15 Μαρτίου η ιδρυτική διακήρυξη του νέου συνδικαλιστικού ρεύματος με προσωπικότητες και αγωνιστές από το χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς

ην προσπάθεια δημιουργίας ενός νέου ρεύματος στο συνδικαλιστικό κίνημα, με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων οι οποίες είχαν και έχουν ενεργή παρουσία και δράση στους κοινωνικούς αγώνες, σηματοδοτεί η παρουσίαση του Μετώπου Εργαζομένων για τη Συνδικαλιστική Αντεπίθεση (ΜΕΣΑ), την περασμένη Πέμπτη. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνέντευξης Τύπου παρουσιάστηκε ο οδικός χάρτης για τη δημιουργία νέας συνδικαλιστικής παράταξης, η ταυτότητα της καθώς και το Σχέδιο των Θέσεων της. Το Μέτωπο Εργαζομένων για τη Συνδικαλιστική Αντεπίθεση αποτελεί πρωτοβουλία συναγωνιστών και συνδικαλιστών διαφορετικές παρατάξεις, με διαφορετικές διαδρομές και προέλευση, που δοκίμασαν τις αντιστάσεις τους και τη στράτευση τους

με ριζοσπαστισμό και ταξικό προσανατολισμό, χωρίς ιδιοτέλεια, στο στόχο της ανατροπής των πολιτικών λιτότητας τα τελευταία πέτρινα χρόνια της μνημονιακής λεηλασίας. Η ιδρυτική συνδιάσκεψη του ΜΕΣΑ θα πραγματοποιηθεί στις 15 και 16 Μαρτίου 2014, στο «σινέ Κεραμικός», στην Αθήνα. Το κείμενο της πρωτοβουλίας για τη συγκρότηση της νέα παράταξης συνυπογράφουν 81 συνδικαλιστικά στελέχη από το χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς και, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η κίνηση αυτή θα αποτελέσει έναν πόλο έλξης για μεγάλη μερίδα εργαζομένων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Ν.Χ.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Ι. Ραμόνε: Στη Βενεζουέλα κινδυνεύει η δημοκρατία

Απειλείται, για άλλη μια φορά, από τους αιώνιους πραξικοπηματίες . σελ. 13

Το ακροδεξιό κόμμα προσπαθεί με κάθε τρόπο να υπαγορεύσει τη σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου. σελ. 16

Ο πρώην ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας είναι ένας απολιτικούς που παραδοσιακά και με σταθερότητα τάσσονταν υπέρ της συνεννόησης και της εξεύρεσης λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδας μας αναφέρεται στην αλλαγή των δεδομένων από το 2004 μέχρι σήμερα ενώ παίρνει σαφή θέση για ακανθώδη θέματα όπως το περιουσιακό και το ζήτημα των εγγυήσεων. Τέλος, εξηγεί γιατί η λύση θα είναι ευεργετική για όλες τις πλευρές και υποστηρίζει ότι η Τουρκία επιθυμεί άμεση λύση.

Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης Αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι μια πραγματική ευκαιρία να λυθεί το πρόβλημα της Κύπρου; Τι διαφοροποιεί τη διαδικασία αυτή από προηγούμενες προσπάθειες; Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε μπροστά σε μια πραγματική ευκαιρία για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος και πρέπει να την αρπάξουμε. Η διαδικασία είναι διαφορετική από τις προηγούμενες λόγω τριών παραγόντων.. Ο πρώτος παράγοντας είναι το φυσικό αέριο στην περιοχή. Το γεγονός ότι η Τουρκία είναι η πιο προφανής δίοδος για την εξαγωγή φυσικού αερίου κατέστησε επιτακτική την επίλυση του Κυπριακού. Η πιο οικονομική, η πιο λογική και η πιο ασφαλής διαδρομή για την εξαγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι μέσω Τουρκίας. . Ο δεύτερος και σημαντικότερος παράγοντας είναι το γεγονός ότι η ελληνοκυπριακή οικονομία, όπως ακριβώς και η τουρκοκυπριακή, αντιμετωπίζει δυσκολίες. Το νότιο μέρος της Κύπρου βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση, πράγμα που οδήγησε σε επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως αντάλλαγμα οικονομικής στήριξης. Και αυτό κατέστησε επιτακτική την επίλυση του Κυπριακού, επειδή είναι γνωστό το ότι η επίλυσή του θα δώσει ώθηση στην οικονομία της Κύπρου συνολικά. Θα αυξηθούν σημαντικά οι άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, ο τουρισμός θα σημειώσει άνοδο τόσο στο νότιο όσο και στο βόρειο τμήμα και η οικονομία θα έχει συνολική ανάπτυξη. Ο τρίτος σημαντικός παράγοντας είναι το γεγονός ότι οι Ελληνοκύπριοι, που είχαν απορρίψει το σχέδιο διευθέτησης του 2004, τώρα επιθυμούν να βρεθεί λύση. Το ποσοστό των Ελληνοκυπρίων που επιθυμούν να βρεθεί λύση στο Κυπριακό σήμερα έχει αυξηθεί σημαντικά, σε σχέση με τα ποσοστά του παρελθόντος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφώνουν διαφορετικές εκτιμήσεις σε πολλούς τομείς, πράγμα που με τη σειρά του αύξησε τα κίνητρα της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Με λίγα λόγια, η ελληνοκυπριακή κοινότητα, που στο παρελθόν ήταν καχύποπτη ή και αρνητική προς την εύρεση λύσης, τώρα έχει γίνει θετική.

Τι πρέπει να κάνουν οι επικεφαλής των δύο κοινοτήτων για να αποφύγουν το αδιέξοδο; Ποια είναι η δική σας θέση πάνω στα ευαίσθητα ζητήματα (εγγυήσεις, το ζήτημα των ιδιοκτησιών κτλ); Οι Κύπριοι ηγέτες πρέπει να δείξουν πολιτική βούληση και ευελιξία για να αποφύγουν τα αδιέξοδα. Πρέπει να έχουν πολιτική βούληση και να αναγνωρίσουν ότι η ευελιξία είναι αναγκαία για την εύρεση λύσης. Η επίλυση δεν είναι εφικτή αν η μία πλευρά θέλει να ανακηρυχθεί νικήτρια σε βάρος της άλλης, ή αν η μία πλευρά θέλει να εξασφαλίσει για τον εαυτό της όλα όσα επιθυμεί. Πρέπει να γνωρίζουν ότι και οι δύο πλευρές θα χρειαστεί να κάνουν συμβιβασμούς και να βρουν μια μέση λύση. Έτσι θα ξεπεραστούν τα αδιέξοδα. Όσον αφορά τα κρίσιμα ζητήματα όπως οι εγγυήσεις και οι ιδιοκτησίες, μπορώ να πω τα εξής: Οι συμβάσεις εγγύησης είναι διεθνείς συμβάσεις. ∆εν είναι συμβάσεις που προκύπτουν αποκλειστικά από τις δύο κοινότητες. Οι συμβάσεις εγγύησης και οι συμφωνίες συμμαχίας έχουν τις υπογραφές της Τουρκίας, της Ελλάδας, της Βρετανίας και της ∆ημοκρατίας της Κύπρου. Άρα και η λύση πρέπει να βρεθεί σε διεθνές επίπεδο. Ο μόνος τρόπος να αναθεωρηθεί μια διεθνής συμφωνία είναι να συμφωνούν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Επομένως οι συμβάσεις εγγύησης θα τεθούν υπό διαπραγμάτευση στο πλαίσιο μιας διεθνούς συνδιάσκεψης. Το απαιτεί η διεθνής νομοθεσία. Για τις ιδιοκτησίες, το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων έχει δείξει έναν τρόπο να διευθετήσουμε το ζήτημα. Έχει περάσει πολύς καιρός από το 1963 -για να λάβουμε υπόψη μας την ημερομηνία που εκτοπίστηκαν Τουρκοκύπριοι ιδιοκτήτες ακινήτων- και από το 1974 για να λάβουμε υπόψη μας την ημερομηνία που εκτοπίστηκαν Ελληνοκύπριοι ιδιοκτήτες ακινήτων. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε και οι άνθρωποι έχουν αποκτήσει εν τω μεταξύ νέες ιδιοκτησίες. Επομένως, το ζήτημα της ιδιοκτησίας πρέπει να λυθεί λαμβάνοντας υπόψη όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Με άλλα λόγια πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τους αρχικούς ιδιοκτήτες, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις ιδιοκτησίες τους, αλλά και τους ανθρώπους που έκαναν

“

Ουκρανία: Σε εύθραυστες ισορροπίες

Η λύση είναι ευεργετική για όλες τις πλευρές ΜΕΧΜΕΤ ΑΛΙ ΤΑΛΑΤ

χρήση αυτών των ακινήτων για τόσα χρόνια. Θα πρέπει να ιδρυθεί μια ανεξάρτητη επιτροπή για να λύσει αυτό το πρόβλημα. Ωστόσο, τα κριτήρια με τα οποία θα ρυθμίζεται το καθεστώς ιδιοκτησίας πρέπει να αποφασιστούν από τους δύο ηγέτες. Υπάρχουν τρεις τρόποι να επιλυθεί το πρόβλημα των ιδιοκτησιών: αποζημίωση, ανταλλαγή και επανάκτηση. Γιατί πρέπει να λυθεί το Κυπριακό; Ποια θα είναι τα οφέλη και ποιο οι πιθανοί κίνδυνοι μιας λύσης; ∆εν πιστεύω ότι μια λύση ενέχει κινδύνους. Μια λύση θα ήταν ευεργετική για όλες τις πλευρές και πιστεύω ότι κυρίως οι δύο κοινότητες της Κύπρου αλλά και ολόκληρη η περιοχή θα ωφεληθούν από τη λύση του Κυπριακού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ωφεληθεί, η Ελλάδα και η Τουρκία θα ωφεληθούν από τη λύση. ∆εν είναι εύκολο να απαριθμηθούν όλα τα οφέλη που θα φέρει η λύση, αλλά επιτρέψτε μου να αναφερθώ σύντομα σε όσα θα κερδίσουν οι Κύπριοι. Η οικονομία θα αναπτυχθεί σημαντικά. Ο τομέας του τουρισμού θα σημειώσει σημαντική άνοδο. Τα τουρκικά λιμάνια θα ανοίξουν για να δεχτούν ελληνοκυπριακά πλοία, κάτι που θα έχει πολύ θετικές οικονομικές συνέπειες για την ελληνοκυπριακή ναυτιλία. Η κυπριακή αγορά θα αυξηθεί κατά 35% με τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων. Η κυπριακή οικονομία θα εμπλουτιστεί χάρη στη συμμετοχή αυτή. Θα σημειωθεί ανάπτυξη στον τομέα των κατασκευών, αφού θα ξανανοίξει η περιοχή των Βαρωσίων και η ουδέτερη ζώνη. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις θα αυξηθούν με την επικράτηση της ασφάλειας και της σταθερότητας. Το ζήτημα των ιδιοκτησιών θα λυθεί. Η ελληνοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία της ομοσπονδίας θα δει την έκταση των εδαφών της να αυξάνεται. Εκατοντάδες χιλιάδες Κύπριοι που εγκατέλειψαν το νησί λόγω των προβλη-

Αν οι δύο ηγέτες, που πραγματικά θέλουν να βρεθεί λύση για την Κύπρο, μπορούν να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι, τότε η προθυμία της Τουρκίας θα είναι πλεονέκτημα. Αλλά αυτό είναι το βασικότερο ζήτημα. Πρέπει να εργαστούν και οι δύο πλευρές στην Κύπρο για να βρεθεί λύση. μάτων και των συγκρούσεων θα επιστρέψουν, φέρνοντας μαζί τους σημαντικά κεφάλαια. Θα υπάρξουν νέοι τομείς εργασίας. Αφού δε θα υπάρχει πια αβεβαιότητα, οι άνθρωποι θα κάνουν μακροπρόθεσμα σχέδια. Το ενωμένο κράτος θα αποστρατιωτικοποιηθεί και θα απαλλαγεί από προβλήματα ασφάλειας. Πώς προσεγγίζει τη διαδικασία αυτή τη φορά η Τουρκία; Η διαδικασία είναι ανεξάρτητη από τις εσωτερικές κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία; Η Τουρκία υποστηρίζει την εύρεση λύσης στο Κυπριακό ήδη από το 2004. Η Τουρκία έχει δείξει ότι είναι υπέρ της εύρεσης λύσης με το δημοψήφισμα του 2004 και μετέπειτα υποστηρίζοντας Τουρκοκύπριους ηγέτες υπέρ της εύρεσης λύσης. Είχα την ευκαιρία να το δω με τα ίδια μου τα μάτια στη διάρκεια της θητείας μου. ∆εν το βρίσκω δίκαιο να αμφισβητείται η στάση και η προθυμία της Τουρκίας.Φυσικά οι διαπραγματεύσεις στην Κύπρο δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητες από τις εσωτερικές κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία. Ωστόσο, αν οι ηγεσίες της Κύπρου εργάζονται για την εύρεση λύσης, ο αντίκτυπός τους θα είναι ελάχιστος. Αν οι δύο ηγέτες, που πραγματικά θέλουν να βρεθεί λύση για την Κύπρο, μπορούν να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι, τότε η προθυμία της Τουρκίας θα είναι πλεονέκτημα. Αλλά αυτό είναι το βασικότερο ζήτημα. Πρέπει να εργαστούν και οι δύο πλευρές στην Κύπρο για να βρεθεί λύση. Και οι δύο πλευρές πρέπει να δείξουν πολιτική βούληση. Και οι δύο πλευρές πρέπει να δείξουν ευελιξία. Εφόσον υπάρχουν αυτά, η εύρεση λύσης για το κυπριακό ζήτημα δε θα είναι καθόλου δύσκολη. Μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή

στα δίκτυα του κόσµου

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

www.laconquetedupainmontreuil.wordpress.com

Η κατάκτηση του ψωμιού

Γνωρίστε την «La conquete du pain» (η κατάκτηση του ψωμιού), τη μεγαλύτερη αυτοδιαχειριζόμενη αρτοβιομηχανία στην Ευρώπη, που πήρε το όνομά της από το ομώνυμο έργο του Κροπότκιν και βρίσκεται στο Παρίσι. Οι εργαζόμενοι αποφασίζουν μέσω εβδομαδιαίων συνελεύσεων, παίρνουν όλοι τον ίδιο μισθό, και όπως λένε δεν θεωρούν ότι η κοινωνία θα αλλάξει με την αυτοδιαχείριση, αλλά η αυτοδιαχείριση είναι ο μοναδικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η εκμετάλλευση και η αλλοτρίωση.



www.facebook.com/riosurreal

Μποϋκοτάζ στην κερδοσκοπία

Περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι υποστηρίζουν την διαδικτυακή πρωτοβουλία «ούτε ένα ρεάλ», που ξεκίνησε με αφορμή το αυξανόμενο κόστος ζωής στο Ρίο ντε Τζανέιρο λόγω του μουντιάλ του καλοκαιριού και της ολυμπιάδας του 2016. Η πρωτοβουλία καλεί σε καταναλωτικό μποϋκοτάζ μέχρι οι τιμές να επανέρθουν στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν, ενώ ενδεικτικό της άγριας κερδοσκοπίας είναι ότι σε κεντρικά σημεία της πόλης ένα μικρό μπουκάλι νερό πωλείται με τιμή διατίμησης 13 ρεάλ (4 ευρώ).



www.gettingthevoiceout.org

Αλληλεγγύη στους μετανάστες

Συνεχίζεται η απεργία πείνας που ξεκίνησαν την Τρίτη πολλοί μετανάστες στο κέντρο κράτησης στην Μπρυζ, ενώ εκατοντάδες άνθρωποι παραμένουν απέξω δείχνοντας την αλληλεγγύη τους στους έγκλειστους. Η απεργία γίνεται ως διαμαρτυρία ενάντια στην κρατική βία, αφού την ∆ευτέρα πάνοπλοι ράμπο μπήκαν στο κέντρο και ξυλοκόπησαν τους μετανάστες που ζητούσαν άσυλο και βελτίωση στις συνθήκες κράτησης, οι αστυνομικοί σκύλοι όρμησαν εναντίον τους και τραυμάτισαν αρκετούς από αυτούς, ενώ από τις συλλήψεις που έγιναν στον σωρό πολλοί κινδυνεύουν με απέλαση.



∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Άνοδος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις ευρωεκλογές

“

Τι προβλέπει πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση

ευρωομάδα της Αριστεράς εκτιμάται ότι θα σημειώσει σημαντική επιτυχία και μπορεί να αναδειχθεί τέταρτη κοινοβουλευτική δύναμη στην ευρωβουλή στις εκλογές που θα γίνουν στις 28 χώρες της ΕΕ στις 25 Μαΐου. Η άνοδος αυτή επιβεβαιώνεται και από την πρόσφατη δημοσκόπηση που πραγματοποίησε η Poll Watch. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, η Ευρωπαϊκή Αριστερά θα συγκεντρώσει το 7,5% των ψήφων, αυξάνοντας την κοινοβουλευτική της δύναμη από 35 σε 56 έδρες. Με το ποσοστό αυτό η Ευρωπαϊκή Αριστερά, δηλαδή η GUE-GNL που συσπειρώνει όλες τις δυνάμεις της αριστεράς, κομμουνιστές και οικολόγους, φέρεται να εκλέγει βουλευτές σε 13 χώρες (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται σ’ αυτές η Ιταλία, προφανώς γιατί δεν είχε οριστικοποιηθεί η συγκρότηση του ψηφοδελτίου για μια «Άλλη Ευρώπη» με τον Τσίπρα επικεφαλής). Οι σημαντικότερες δυνατότητες για την εκλογή ευρωβουλευτών υπάρχουν στην Ελλάδα με 9 ευρωβουλευτές, ΣΥΡΙΖΑ 7 και ΚΚΕ 2, Ισπανία (Ενωμένη Αριστερά 9), Γαλλία (Μέτωπο της Αριστεράς 8), Γερμανία (Die Linke 8), Πορτογαλία 4 (ΚΚ και Μπλόκο της Αριστεράς),Τσεχία (ΚΚ 4), Ολλανδία (Σοσιαλιστικό Κόμμα 4), Κύπρος (ΑΚΕΛ 2), ∆ανία (Κόκκινο-Πράσινη Συμμαχία 2), Ιρλανδία (Σινφέιν2), Σουηδία 2, Λουξεμβούργο (Η Αριστερά 1), και από 1 Φιλανδία, Κροατία και Βρετανία.

Η κεντροαριστερά

Αύξηση των εδρών μπορεί να παρουσιάσουν και οι Σοσιαλιστές και ∆ημοκράτες, από τις 184 έδρες θα φθάσουν στις 221, συγκεντρώνοντας το 29,4% των ψήφων. Έτσι θα αναδειχθούν πρώτη κοινοβουλευτική ομάδα. Αυτή η αύξηση των εδρών όσο και αν φαίνεται παράδοξο, θα σημειωθεί γιατί το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας μπορεί να κερδίσει 5 έδρες περισσότερες από τις προηγούμενες εκλογές (το 2009) και το γερμανικό SPD 7 έδρες, αυξάνοντας αντίστοιχα και τα ποσοστά τους, που

H Ευρωπαϊκή Αριστερά θα εκφράσει στο πολιτικό επίπεδο τους αγώνες των εργαζομένων της Ευρώπης

ήταν τα χειρότερα των τελευταίων ετών. Το πρώτο έπεσε στο 16,5% και το δεύτερο στο 20,8%. Στις εκλογές αυτές μπορούν να καλύψουν τις απώλειες, σύμφωνα με εκτιμήσεις της δημοσκοπικής εταιρείας.

Απώλειες της Κεντροδεξιάς

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η βασική δύναμη της κεντροδεξιάς, που ήταν το πιο ευνοημένο στις προηγούμενες εκλογές, φαίνεται ότι οδεύει προς μια σημαντική μείωση των δυνάμεων του: από 265 έδρες το 2009 θα φθάσει στις 202 και το 26,9% των ψήφων. Έτσι, η κεντροδεξιά θα βρεθεί με 72 έδρες λιγότερες. Η μείωση αυτή της κεντροδεξιάς οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ο πρώτος είναι η άσκηση της εξουσίας από τη δεξιά στις χώρες όπως η Ισπανία, η Πολωνία και μέχρι πριν ένα χρόνο στη Γαλλία, αλλά και τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση της Ιταλίας. Με βάση τα κέρδη και τις ζημιές που παρουσιάζουν τα δύο κυριότερα κόμματα της συναινετικής πολιτικής, Σοσιαλδημοκράτες και Κεντροδεξιά, στο ευρωκοινοβούλιο δεν θα είναι εύκολη υπόθεση η εκλογή του νέου προέδρου της Κομισιόν. ∆ηλαδή οι δύο κοινοβουλευτικές τους ομάδες δεν επαρκούν για να σχηματίσουν την αναγκαία πλειοψηφία των 376 ψήφων, που απαιτείται για την εκλογή του προέδρου της Κομισιόν. Θα

πρέπει συνεπώς να συνεργαστούν και με άλλες κοινοβουλευτικές δυνάμεις, τους παραδοσιακούς τους συμμάχους, τους Ευρωπαίους Φιλελεύθερους και ∆ημοκράτες (ALDE), που προβλέπεται να αυξήσουν τη δύναμή τους από 32 σε 38 έδρες, και τους Πράσινους, οι οποίοι θα χάσουν 12 έδρες, από 55 θα πέσουν στις 43.

Οι μη «εγγεγραμμένοι»

Με βάση πάντα τη δημοσκόπηση αυτή, στη νέα ευρωβουλή θα κάνουν την παρουσία τους και δυνάμεις που δεν έχουν «εγγραφεί» σε καμία ομάδα ή δεν έχουν γίνει δεκτές από άλλες ομάδες. Μια από αυτές τις δυνάμεις θα προέλθει από την Ιταλία, «Το κίνημα των 5 αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο με 24 έδρες, ενώ από τη Γαλλία το Εθνικό Μέτωπο, του οποίου ηγείται η Μαρίν Λεπέν, εκτιμάται ότι από τις 3 έδρες που είχε θα εξασφαλίσει περίπου 22 έδρες. Ακολουθούν οι ευρωσκεπτικιστές «Εναλλακτικοί για τη Γερμανία» με 7 έδρες και, τέλος, οι νεοναζιστές της Ουγγαρίας, που θα εκλέξουν 3 έδρες όπως το 2009, και η Χρυσή Αυγή με 2 έδρες. Όλα αυτά τα κόμματα στην πραγματικότητα μπορεί να έχουν ελάχιστα κοινά στοιχεία και ίσως να μην μπορέσουν να συγκροτήσουν μια κοινοβουλευτική ομάδα. Για τη συγκρότηση μιας ομάδας χρειάζονται 25 βουλευτές από 7 διαφορετικές χώρες. Ο αριθμός των «μη εγγεγραμμένων» βουλευτών θα φθάσει από τους 31 στους 92. Με βάση αυτή την έρευνα διαμορφώνεται ένα νέο πολιτικό τοπίο. Οι κυρίαρχες δυνάμεις θα έχουν τη δυνατότητα να περνούν την πολιτική τους. Οι Βρυξέλλες, ωστόσο, όπως επισημαίνουν αναλυτές, ανησυχούν κυρίως για τη δυναμική που παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Αριστερά. Μ. Κοβάνης

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Στη Βενεζουέλα κινδυνεύει η δημοκρατία

Tου Ιγνάσιο Ραμονέ*

ους προηγούμενους μήνες, στη Βενεζουέλα, έγιναν τέσσερις εκλογές με αποφασιστική σημασία: δύο προεδρικές, οι εκλογές για τους κυβερνήτες και τέλος οι δημοτικές. Όλες κερδήθηκαν από το μέτωπο της μπολιβαριανής επανάστασης. Κανένα αποτέλεσμα δεν αμφισβητήθηκε από τις αποστολές των διεθνών παρατηρητών. Η πιο πρόσφατη ψηφοφορία έλαβε χώρα μόλις πριν δύο μήνες… Και έληξε με μια καθαρή νίκη –11,5% διαφορά – του κόμματος του Τσάβες. Από τότε που ο Ούγκο Τσάβες ανέλαβε την προεδρία το 1999, όλες οι εκλογικές αναμετρήσεις δείχνουν ότι, κοινωνιολογικά, η στήριξη στη μπολιβαριανή επανάσταση είναι πλειοψηφική. Στη λατινική Αμερική, ο Τσάβες υπήρξε ο πρώτος προοδευτικός ηγέτης – από την εποχή του Σαλβαδόρ Αλιέντε – που επέλεξε το δημοκρατικό δρόμο για να φθάσει στην εξουσία. ∆εν είναι δυνατό να κατανοήσουμε τον τσαβισμό αν δεν λάβουμε υπόψη τον βαθιά δημοκρατικό χαρακτήρα του. Με στοίχημα το δημοκρατικό σοσιαλισμό

∆ΙΕΘΝΗ

κοινωνική, πολιτιστική… Σε 15 χρόνια ο τσαβισμός έδωσε σε εκατομμύρια ανθρώπους -οι οποίοι ως φτωχοί δεν είχαν ταυτότητα – το καθεστώς του πολίτη και τους επέτρεψε να ψηφίζουν. ∆ιέθεσε πάνω από το 42% του προϋπολογισμού του Κράτους σε κοινωνικές επενδύσεις. Έβγαλε από τη φτώχεια 5 εκατομμύρια ανθρώπους. Μείωσε την παιδική θνησιμότητα. Ξερίζωσε τον αναλφαβητισμό. Πολλαπλασίασε επί πέντε τον αριθμό των δασκάλων του δημόσιου σχολείου (από 65.000 σε 350.000). ∆ημιούργησε 11 νέα πανεπιστήμια. Έδωσε συντάξεις γήρατος σε όλους τους εργαζομένους (συμπεριλαμβανομένων εκείνων του άτυπου τομέα απασχόλησης)… Αυτό εξηγεί τη λαϊκή στήριξη που είχε πάντα ο Τσάβες, και τις πρόσφατες εκλογικές νίκες του Νίκολας Μαδούρο. Προς τι λοιπόν οι διαμαρτυρίες; Ας μην ξεχνάμε ότι η Βενεζουέλα της εποχής του Τσάβες – που διαφυλάσσει τα κύρια αποθέματα υδρογονανθράκων του πλανήτη – ήταν (και θα είναι) πάντα αντικείμενο προσπαθειών αποσταθεροποίησης και συστηματικά εχθρικών εκστρατειών των μέσων ενημέρωσης. Πραξικόπημα αργής ανάφλεξης

τμήμα της, που συνδέεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες και καθοδηγείται από τον πραξικοπηματία Λεοπόλδο Λόπες, στοχεύει τώρα σε ένα πραξικόπημα αργής ανάφλεξης. Και εφαρμόζει τις τεχνικές του εγχειριδίου του Τζιν Σαρπ. Σε μια πρώτη φάση: να δημιουργήσει δυσφορία μέσω της μαζικής κερδοσκοπικής αποθεματοποίησης των προϊόντων πρώτης ανάγκης, να κάνει τον κόσμο να πιστέψει στην ανικανότητα της κυβέρνησης, να υποκινήσει διαδηλώσεις δυσαρέσκειας και να εντατικοποιήσει την καταδίωξη από τα μέσα ενημέρωσης. Από τις 12 Φεβρουαρίου οι ακροδεξιοί πέρασαν στη δεύτερη φάση, που είναι πραγματικά εξεγερτική: να χρησιμοποιήσουν τη δυσαρέσκεια μιας κοινωνικής ομάδας (μιας μειοψηφίας φοιτητών) για να προκαλέσουν βίαιες διαμαρτυρίες και συλλήψεις. Να οργανώσουν διαδηλώσεις αλληλεγγύης με τους φυλακισμένους. Να βάλουν ανάμεσα στους διαδηλωτές πιστολάδες με στόχο να προξενήσουν θύματα και από τις δύο πλευρές (η βαλλιστική έρευνα έδειξε ότι οι πυροβολισμοί που σκότωσαν στο Καράκας στις 12 Φεβρουαρίου τον φοιτητή Μπάσιλ Αλεχάντρο Ντακόστα και το μέλος του κόμματος του Τσάβες Χουάν Μοντόγια προέρχονταν από το ίδιο πιστόλι, ένα Glock διαμετρήματος 9 χιλιοστών). Να αυξήσουν τις διαμαρτυρίες και το επίπεδο βίας σε αυτές. Να διπλασιάσουν την επίθεση από τα μέσα ενημέρωσης, με τη στήριξη των κοινωνικών δικτύων, ενάντια στην κυβερνητική καταστολή. Να φροντίσουν ώστε οι μεγάλοι ανθρωπιστικοί θεσμοί να καταδικάσουν την κυβέρνηση για άμετρη χρήση βίας. Να στοχεύσουν στη διατύπωση προειδοποιήσεων εκ μέρους των φιλικά προσκείμενων κυβερνήσεων προς τις τοπικές αρχές.… Βρισκόμαστε σ’ αυτό το στάδιο και συνεπώς: κινδυνεύει η δημοκρατία στη Βενεζουέλα; Ναι, γιατί απειλείται, για άλλη μια φορά, από τους αιώνιους πραξικοπηματίες. * Ο Ιγνάσιο Ραμονέ είναι πρώην διευθυντής της Le Monde diplomatique και καθηγητής Επικοινωνίας στο πανεπιστήμιο Paris VII. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Μανιφέστο.

Τα κολασμένα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού

Το στοίχημα του Τσάβες χθες και του Νίκολας Μαδούρο σήμερα, είναι ο δημοκρατικός σοσιαλισμός. Μια δημοκρατία όχι μόνο εκλογική, αλλά και οικονομική,

Παρόλο που ενώθηκε υπό την ηγεσία του Ενρίκε Καπρίλες, η αντιπολίτευση έχασε τέσσερις εκλογές στη σειρά. Μπροστά σ’ αυτή την αποτυχία, το πιο δεξιό

νεπιθύμητοι και παγιδευμένοι ανάμεσα σε δύο χώρες, προσπαθούν να επιβιώσουν οι περίπου 4.000 άνθρωποι που οι ΗΠΑ έχουν απελάσει και το Μεξικό, όπου έχουν επαναπροωθηθεί, δεν αποδέχεται ως πολίτες του. Στο El Bordo, μια περιοχή μήκους δύο χιλιομέτρων, δίπλα στο ποτάμι της δυτικότερης συνοριακής πόλης του Μεξικού, Τιχουάνα, πολύ κοντά στον -πρόσφατα ενισχυμένο με 3.500 επιπλέον πράκτορες Ασφάλειας Συνόρων- φράχτη, υποχρεώνονται να διαβιώνουν σε άθλιες συνθήκες, άστεγοι, άποροι, χωρίς πατρίδα. Μεταξύ τους, μετανάστες των οποίων οι πράσινες κάρτες ανακλήθηκαν λόγω αδικημάτων στις ΗΠΑ.

11,5 εκατομμύρια άνθρωποι χωρίς έγγραφα

Πρόσφατη μελέτη του μεξικανικού Κολεγίου των Βορείων Συνόρων καταγράφει ότι: Από τους «κατοίκους» του El Bordo, το 91% ήταν ή έγιναν χρήστες ουσιών (μη αξιόποινη πράξη στο Μεξικό), μόνο το 42% μένει εκεί λιγότερο από έναν χρόνο, το 52% είναι αγγλόφωνοι, μόνο το 29% έχει επικοινωνήσει με την οικογένειά του και το 38% επιθυμεί να επιστρέψει στις ΗΠΑ. Κρύβονται σε τρύπες ή στους υπονόμους για να αποφύγουν την σύλληψη, μάταια, αφού το 94% όχι μόνο συλλαμβάνεται αλλά υφίσταται κακοποιήσεις. Η μελέτη αναφέρεται στις παραβιάσεις -κυρίως από την αστυνομίασυνταγματικών και στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η σωματική ασφάλεια και ακεραιότητα, η ελευθερία διέλευσης και κάθε προσπάθεια ένταξης στην τοπική κοινωνία. Το 2013, η Υπηρεσία Μετανάστευσης

και Τελωνείων ΗΠΑ απέλασε 369.000 μετανάστες χωρίς έγγραφα από το Μεξικό και την Κεντρική Αμερική, το 40% μέσω συνοριακής εισόδου στην Τιχουάνα. Από το 2008 έχουν απελαθεί 2 εκατομμύρια και περίπου 500.000 παραμένουν σε κέντρα κράτησης. Μεγάλο ποσοστό τους έχει ζήσει, εργαστεί και δημιουργήσει οικογένεια στις ΗΠΑ, χωρίς δυνατότητα να νομιμοποιήσει την παραμονή του. Η Πράξη για τη Συνοριακή Ασφάλεια, την Οικονομική Ευκαιρία και τον Μεταναστευτικό Εκσυγχρονισμό που προβλέπει ότι θα μπορούν να νομιμοποιηθούν αν πληρούν συγκεκριμένους όρους, αλλά επίσης θα επιτρέπει την σύλληψη πάνω από 90% των μεταναστών χωρίς έγγραφα, πέρασε από την Γερουσία τον περασμένο Ιούνιο και έκτοτε καθυστερεί στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο καθολικός αρχιεπίσκοπος Λος Άντζελες -πόλη κοντά στα σύνορα, με περίπου 48% (4,7 εκατομμύρια) ισπανόφωνο πληθυσμό-, τόνισε τον αποχωρισμό οικογενειών και επέκρινε την απο-

τυχία της Βουλής. Τον Νοέμβριο, με ευρεία συμπαράσταση από πολίτες και πολιτικούς, διαμαρτυρόμενοι για λογαριασμό περίπου 11,5 εκατομμυρίων κατοίκων χωρίς έγγραφα, ο πρώην ταμίας της ∆ιεθνούς Ένωσης Εργαζομένων στις Υπηρεσίες (SEIU) Ελιζέο Μεντίνα, ο βορειοκορεατικής καταγωγής Ντάε Γιούνγκ Γιούν και ο Κριστιάν Αβίλα, κάτοικος ΗΠΑ υπό ειδικό καθεστώς για τα παιδιά-μετανάστες, έκαναν απεργία πείνας επί 22 ημέρες κοντά στο γραφείο του ρεπουμπλικανού προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζον Μπένερ, όπου τους επισκέφθηκε και ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα.

Ασυνόδευτοι ανήλικοι περνούν τα σύνορα

Οι διελεύσεις από τα σύνορα ΗΠΑΜεξικού έχουν μειωθεί λόγω της ενισχυμένης φύλαξης και της οικονομικής ύφεσης, ωστόσο έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των παιδιών (90%

από Γουατεμάλα, Ονδούρα και Ελ Σαλβαδόρ) τα οποία, σταλμένα από τις οικογένειές τους, αναζητούν ασφαλέστερη ζωή. Το 2013 συνελήφθησαν 38.833 ανήλικοι, από τους οποίους οι 21.000 ήταν ασυνόδευτοι. Στην πορεία τους, υποχρεώνονται να περάσουν από το Μεξικό, εντός του οποίου διατρέχουν κινδύνους να απαχθούν και να γίνουν αντικείμενα εκμετάλλευσης από τοπικές συμμορίες. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων, τα νεαρά άτομα απελαύνονται «αν δεν υφίστανται βάσιμοι φόβοι ότι θα πέσουν θύματα διωγμών ή εμπορίας ανθρώπων (trafficking) και αν θεωρούνται ικανά να πάρουν μόνα τους αποφάσεις». Στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο ενημερωτικό δελτίο Φεβρουαρίου, το Εθνικό Ινστιτούτο Μετανάστευσης του Μεξικού αναφέρεται σε «διασώσεις» 968 αλλοδαπών -μεταξύ τους 154 παιδιά- στους οποίους παρασχέθηκε «κατάλυμα, τροφή, ιατρική φροντίδα και προξενική υποστήριξη προκειμένου να επιστρέψουν στις χώρες τους», κυρίως της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής. Κατά το Βαρόμετρο Συγκρούσεων 2013 του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, η σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού -κύριες αιτίες της οποίας ήταν η παράτυπη μετανάστευση και ο Πόλεμος Κατά των Ναρκωτικών- αποκλιμακώθηκε σε «μη βίαιη κρίση». Την περασμένη εβδομάδα, ως αποτέλεσμα παρακολουθήσεων και υποκλοπών από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, συνελήφθη ο επί 10 χρόνια καταζητούμενος -και λαοφιλής- «βαρώνος» των ναρκωτικών Χοακίν «Ελ Τσάπο» Γκούζμαν. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν την έκδοσή του από το Μεξικό. Ελισάβετ Πετρίδου

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Νεοφιλελεύθερη φυγή προς τα εμπρός ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΑΤΕΟ ΡΕΝΤΣΙ

Του Βαγγέλη Κυζηράκου

αντικατάσταση του Ενρίκο Λέτα από τον Ματέο Ρέντσι και η συγκρότηση νέας κυβέρνησης, αποτελούν τομή στην υλοποίηση των πολιτικών λιτότητας στην Ιταλία. Η έκταση και έντασή της θα αναδειχτεί από τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που θα επιχειρήσει να εφαρμόσει. Η οικονομία της Ιταλίας στο τέλος του 2013 βγήκε τυπικά από την ύφεση, όμως βρίσκεται σε στασιμότητα τα τελευταία πέντε χρόνια, με την ανεργία να αυξάνεται (σήμερα στο 12%) και τη βιομηχανική βάση της χώρας να καταρρέει (έχει συρρικνωθεί κατά 25%). Συνολικά, η Ιταλία έχει απολέσει το 8% του ΑΕΠ της από την αρχή της κρίσης, ενώ το εξωτερικό χρέος της ανήλθε σε 2 τρισ. ευρώ. Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις της Κομισιόν, η οικονομική μεγέθυνση της Ιταλίας υποβαθμίστηκε και πλέον εκτιμάται πως θα κινηθεί σε μόλις 0,6% το 2014, ενώ το χρέος θα ανέλθει στο ιστορικά υψηλό επίπεδο του 133,7% του ΑΕΠ. Το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται στο 2,6 % το 2014 και 2,2 % το 2015.

Σχέδια μεταρρυθμίσεων

Ο Ματέο Ρέντσι προτάσσει την αποφασιστικότητά του και τη θέλησή του να υλοποιήσει τάχιστα μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να βγάλει την Ιταλία από την τρέχουσα στασιμότητα και κρίση. Στις αντιδράσεις, απογοητεύσεις των πληττόμενων από την πολιτική του Λέτα τμημάτων, προτάσσει τη φυγή προς τα εμπρός και διακυβέρνηση στηριζόμενη στον μεταρρυθμιστικό ζήλο και υλοποίηση πολιτικών που υπερβαίνουν τις προγενέστερες πολιτικές, που εισήγαγαν νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, τμηματικά και σε διαδοχικά στάδια. Στις δημόσιες αναφορές του προτάσσει την υλοποίηση (α) οικονομικών μεταρρυθμίσεων και (β) συνταγματικών μεταρρυθμίσεων που άπτονται του πολιτικού συστήματος. Θα συνοδευτούν από μια πιο επιθετική στάση και ίσως πιο διεκδικητική απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι ο Ρέντσι έχει δώσει δείγ-

ματα γραφής που καταδεικνύουν μια διάθεση αντίθεσης ή/και ενεργής διεκδίκησης συνοδευόμενης από μια σχετική αντιπαράθεση, με τις Βρυξέλλες. Ακόμα προτάσσει μεταρρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις. Ειδικότερα: 1) Να αντικαταστήσει 40 διαφορετικές μορφές προσωρινής εργασίας με ένα νέο απλοποιημένο σύμφωνο προσωρινής εργασίας. Η ρύθμιση θα προβλέπει ότι μετά τη διαδοχική επί τρία χρόνια απασχόληση ενός εργαζομένου προσωρινής εργασίας, η προσωρινή σύμβαση θα μετατρέπεται αυτόματα σε σύμβαση μακροχρόνιου εργαζομένου. 2) Να υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις επιδομάτων ανεργίας και παροχών που λαμβάνουν οι άνεργοι. 3) Να μεταρρυθμίσει το φορολογικό σύστημα, θεσμοθετώντας μικρές μειώσεις της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων. 4) Να εφαρμόσει πολιτική που θα προτάσσει την οικονομική μεγέθυνση. Ως προς τις προθέσεις για την πολιτική που θέλει ή θα ήθελε να εφαρμόσει, ο Ρέντσι έχει ασκήσει στο παρελθόν κριτική στους περιορισμούς που θέτει η Συνθήκη του Μάαστριχτ ως προς το μέγεθος του ελλείμματος που μπορεί να έχει ο κρατικός προϋπολογισμός, ο όρος του 3% του ΑΕΠ. Είχε πει ότι το Μάαστριχτ αφορά μιαν άλλη εποχή, χωρίς ύφεση, ότι τότε αυτή η δέσμευση δεν έλαβε υπόψη της την επικράτηση συνθηκών οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη. Επικρίσεις όμως που δεν περιλαμβάνουν τη νεοφιλελεύθερη υφή της Συνθήκης ή τη νεοφιλελεύθερη οικονομική σκέψη, αυτή καθ’ εαυτή, την οποία, απ’ ότι φαίνεται, ασπάζεται Ρέντσι. 5) Η μείωση της γραφειοκρατίας, και των γραφειοκρατικών διαδικασιών που επιβαρύνουν εργοδότες και επιχειρήσεις.

Η ΕΕ σ’ επαγρύπνηση

Συνολικά, οι δημοσιές δηλώσεις του Ρέντσι καταδεικνύουν μια Ιταλία η οποία διεκδικεί να της επιτραπεί από τους ευρωπαίους εταίρους να αυξήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της με αντάλλαγμα την υλοποίηση ριζοσπαστικών (νεοφιλελεύθερων) μεταρρυθμίσεων. Το μείγμα αυτό πολιτικής πιστεύει, ότι θα επιτρέψει την οικονο-

μική μεγέθυνση της οικονομίας. Αυτή η πολιτική προσκρούει στην αντίδραση των Βρυξελών όπως διαφάνηκε και από δηλώσεις του ΄Ολι Ρεν στις 17.02.2014. Η ΕΕ δήλωσε, εκφράζει την εμπιστοσύνη της στο γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση θα συνεχίσει τη δημοσιονομική εξυγίανση και μείωσης των ελλειμμάτων χωρίς παρεκκλίσεις από την πορεία που είχε χαράξει στο παρελθόν. Ο διορισμός του, μέχρι πρότινος, επικεφαλής οικονομολόγου του ΟΟΣΑ, Πιέρ Κάρλο Παντοάν, ως υπουργού Οικονομικών είχε ως στόχο τον εφησυχασμό, προς στιγμήν, των ανησυχιών που υπήρχαν στην ΕΕ γύρω από την τήρηση των περιορισμών για το έλλειμμα, κατά το Μάαστριχτ. Αυτή όμως η κίνηση δεν αναιρεί το γεγονός ότι ο Ρέντσι μπορεί να διεκδικήσει μια προσωρινή ή ελαστική επιτήρηση από την πλευρά της ΕΕ του μεγέθους αυτού για την Ιταλία, μέχρι η χώρα να αντιμετωπίσει κάποιες από τις πτυχές της μεγάλης κρίσης. Το χρονοδιάγραμμα, σύμφωνα με το οποίο εργάζεται Ρέντσι, έχει ως εξής: Ο νέος εκλογικός νόμος και οι μεταρρυθμίσεις για το πολιτικό σύστημα να έχουν κατατεθεί μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου του 2014. Οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας να υλοποιηθούν κατά την διάρκεια του Μαρτίου 2014. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης να θεσμοθετηθεί μέσα στον Απρίλιο του 2014. Οι μεταρρυθμίσεις του φορολογικού συστήματος να υλοποιηθούν μέσα στον Μάιο 2014. Ως τις Ευρωεκλογές, όπου ο Ρέντσι θα βρεθεί απέναντι σε ένα ισχυρό ρεύμα ευρωσκεπτικισμού, θέλει να διεξάγει την προεκλογική καμπάνια του ∆ημοκρατικού Κόμματος με αιχμή τις μεταρρυθμίσεις στο πολιτικό και οικονομικό πεδίο, τις οποίες προτάσσει ή και θα έχει υλοποιήσει μέχρι τότε. Σε δεύτερο επίπεδο, χρονικός ορίζοντας των μεταρρυθμίσεων που άμεσα θέλει να υλοποιήσει ο Ρέντσι είναι ο Ιούλιος του 2014, οπότε και η Ιταλία αναλαμβάνει την Προεδρίας της ΕΕ. Τότε έχει δηλώσει ότι θέλει να είναι σε θέση να ζητήσει η Ιταλία ό, τι θέλει από την Ευρώπη, και όχι μόνο ό, τι η Ευρώπη θέλει από την Ιταλία.

Η αποφασιστικότητα του Ρέντσι να υλοποιήσει τις οικονομικές και συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που άπτονται του πολιτικού συστήματος διαφαίνεται από τη συμφωνία ή το σημαντικό βαθμό αλληλοκατανόησης με τον Μπερλουσκόνι. Mε πρωτοβουλία του συναντήθηκαν με τον Μπερλουσκόνι στις 18 Ιανουαρίου 2014, στα Κεντρικά Γραφεία του ∆Κ. (επέτυχαν τη σύναψη συμφωνίας αρχικά για τις συνταγματικές αλλά και τις υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις που θα υλοποιηθούν μέσα στο 2014). Μετά τη συνάντηση ο Μπερλουσκόνι είχε δηλώσει δημόσια ότι το κόμμα του είναι διατεθειμένο να στηρίξει και να ψηφίσει υπέρ της θέσπισης μεταρρυθμίσεων οι οποίες «θα είναι ευεργετικές για τη χώρα». Ο Ρέντσι μετά τη συνάντηση, πρόσθεσε στο πρόγραμμά του την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων για τη δικαιοσύνη και τους δικαστές.

Εκμεταλλευόμενος την ανάγκη για νέα πρόσωπα

Ο Ρέντσι προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την ανάγκη που υπάρχει στην Ιταλία για ανάδειξη νέων προσώπων στην πολιτική, ενώ προσπαθεί να αντλήσει τα μέγιστα πολιτικά οφέλη από τη φήμη του ως «ισοπεδωτής» κατά τη δημαρχία του στην Φλωρεντία. Συντηρητικοί βουλευτές, σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν τη συνεννόηση που φαίνεται να πέτυχαν Ρέντσι και Μπερλουσκόνι, έχουν δηλώσει ότι ο Μπερλουσκόνι εκτιμά τον Ρέντσι εξαιτίας της ικανότητας του τελευταίου στον εξοβελισμό από το ∆Κ στελεχών που προέρχονται από το πρώην ΙΚΚ. Θεωρούν και δηλώνουν, έπειτα από τη συνάντηση, ότι ο Ρέντσι πέτυχε ό,τι δεν κατάφερε ο Μπερλουσκόνι: να διαλύσει ολοκληρωτικά το πρώην ΙΚΚ. Γι’ αυτό και ο Ρέντσι έχει κερδίσει τον σεβασμό του. Η δικαστική ποινή φυλάκισης για ζητήματα φοροδιαφυγής, αρχίζει τον Απρίλιο του 2014 και ολοκληρώνεται τον Απρίλιο το 2015. Είναι μια χρονική στιγμή νωρίτερα της οποίας δεν αναμένεται να έχουν πραγματοποιηθεί βουλευτικές εκλογές στην Ιταλία…

* Ο Β. Κυζηράκος σπούδασε πολιτικές επιστήμες και οικονομία στο Έσσεξ και στο LSE.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Το ψηφοδέλτιο Τσίπρα είναι η σωστή θεραπεία για την ασθένεια της Ευρώπης

“

Συζήτηση με την Πάολα Ντε Πιν, γερουσιαστή του κινήματος «5 Αστέρων” του Τζάκομο Ρούσο Σπένα «Είχε τη μεγάλη αξία ότι δεν υπέπεσε στον εθνικισμό. Είναι ο πιο αξιόπιστος εκπρόσωπος του μοναδικού δυνατού ευρωπαϊσμού: αυτός που αντιτάσσεται στις τρελές πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν στους λαούς της ηπείρου από τον νεοφιλελευθερισμό». Έπειτα από τον Αντριάνο Τζακανίνι, είναι η σειρά της Πάολα Ντε Πιν να ενταχθεί στο ψηφοδέλτιο Τσίπρα. Η δεύτερη βουλευτίνα που έφυγε από το Κίνημα 5 Αστέρων βλέπει με συμπάθεια την υποψηφιότητα του ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ για την προεδρία των Βρυξελλών.

Το ψηφοδέλτιο Τσίπρα είναι το κατάλληλο φάρμακο; Μου αρέσει ο χαρακτήρας του ψηφοδελτίου πολιτών. Είναι ένα ψηφοδέλτιο που αποτελείται από την κοινωνία των πολιτών και στηρίζεται από τους απλούς ανθρώπους. Σ’ αυτή τη φάση χρειάζονται λιγότερο οι επαγγελματίες πολιτικοί και λιγότερο οι τεχνοκράτες. Είναι ανάγκη να ξεκινήσουμε και πάλι από τα κάτω. Ο Ρέντσι και ο Γκρίλο δεν μπορούν με κανένα τρόπο να εκπροσωπήσουν τις αξίες της αριστεράς όπως καθορίστηκαν από τον Νορμπέρτο Μπόμπιο, υπό την έννοια του «όποιος έχει περισσότερα πρέπει να δώσει περισσότερα». Οι υποστηρικτές του ψηφοδελτίου αμφισβητούν το όριο εισόδου του 4% και μιλάνε για Europorcellum (ΣτΜ εκλογικός νόμος για τις ευρωεκλογές, αντίστοιχος με τον νόμο για τις βουλευτικές, που ονομάστηκε από την αντιπολίτευση Porcellum, σύμφωνα με τον οποίο προβλέπεται ένα πριμ για το πρώτο κόμμα και ότι τα κόμματα θα επιλέγουν τους υποψηφίους και δεν θα υπάρχει σταυρός κλπ) που επινοήθηκε το 2006 από τον Βελτρόνι και τον Μπερλουσκόνι για να βγάλουν από τη μέση τη λεγόμενη ριζοσπαστική αριστερά. Εσείς συμφωνείτε; Χρειάζεται οπωσδήποτε πολλή δουλειά για να γίνει γνωστό το ψηφοδέλτιο, ελπίζω όμως ότι θα ξεπεράσει άνετα το 4 και θα φτάσει σε διψήφιο αριθμό. Κατά τα άλλα, κυρίως στην Ευρώπη, τα κόμματα πρέπει να είναι εγγυημένα και θεωρώ λανθασμένο το όριο εισόδου. Πιστεύετε ότι μπορεί να έχει επιτυχία στους ψηφοφόρους του Κινήματος 5 Αστέρων; Ναι, γιατί είναι μια αξιόλογη εναλλακτική λύση. Το ψηφοδέλτιο Τσίπρα είναι ο σωστός δρόμος γιατί αντιτάσσεται στη σημερινή αρχιτεκτονική της ΕΕ, αλλά μπλοκάρει την ιδέα μιας επιστροφής του κοινού εθνικισμού. Σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης δεν πιστεύω ότι η λύση βρίσκεται στο έθνος κράτος ή στην έξοδο από το ευρώ που βλέπω ως μια εξαιρετικά επίπονη λύση. Το να διαλύσει κανείς την Ευρώπη είναι σαν να θέλει να περιορίσει τη θάλασσα. Επομένως, οι ψηφοφόροι του Κινήματος 5 Αστέρων πρέπει να πάψουν να πιστεύουν τις διακηρύξεις με στόχο τον εντυπωσιασμό και τη δημαγωγία. Είναι ψέμα το να κάνεις τον κόσμο να πιστεύει ότι η έξοδος από το ενιαίο νόμισμα είναι η επίλυση όλων των κακών. Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές. Και ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η

στρατηγική εξόδου και ο τρόπος αντίστασης στις πολιτικές λιτότητας που επιβάλλει η τρόικα; Πρέπει να οικοδομήσουμε μια ενωμένη Ευρώπη των λαών, με τον περιορισμό της υπερεξουσίας του χρηματοπιστωτικού τομέα και με το να αντιταχθούμε στον τουρμπο-καπιταλισμό. Πρέπει να στραφούμε προς ένα περισσότερο δίκαιο κοινωνικό σύστημα όπου οι χώρες που βρίσκονται σε δυσχερή θέση να βρίσκουν αρωγή και όχι βασανιστήρια από μνημόνια. Συνεπώς πρέπει να υπάρξει αναδιαπραγμάτευση των ευρωπαϊκών συνθηκών (το δημοσιονομικό σύμφωνο, τη δέσμευση του τρία τοις εκατό κλπ) και να δημιουρ-

γηθεί μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ της Γερμανίας που δρα σαν αφεντικό και των λεγόμενων PIIGS. Στο παρελθόν – από το Μάαστριχτ και μετά – έγιναν μακροσκοπικά λάθη, όπως η είσοδος στο ευρώ με συναλλαγματική ισοτιμία 1 προς 1927,36 ενώ το γερμανικό μάρκο με τη σχέση 1 προς 1. Τα προβλήματα τα κουβαλάμε μαζί μας από τότε, σ’ αυτό έχει δίκιο ο οικονομολόγος Μπανιάι. Μα ο Αλμπέρτο Μπανιάι θέλει την έξοδο από το ευρώ… Κάνει μια ανάλυση πολύ σωστή για τη σημερινή παρακμή της Ευρώπης, μας εξηγεί την ιστορική της πορεία. Έχει πρόβλημα στο θέμα της λύσης. Η

Πρέπει να οικοδομήσουμε μια ενωμένη Ευρώπη των λαών, με τον περιορισμό της υπερεξουσίας του χρηματοπιστωτικού τομέα και με το να αντιταχθούμε στον τουρμπο-καπιταλισμό.

συνταγή είναι στην οικοδόμηση μιας άλλης Ευρώπης, πιο αλληλέγγυας, και στην αντίθεση με την όλο και ευρύτερη ψαλίδα μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών χωρών. Οι άνθρωποι πρέπει να αποφασίζουν, όχι η ΕΚΤ ή το ∆ΝΤ. Μετάφραση από το Micromega Τόνια Τσίτσοβιτς

Το φάντασμα του Grexit και οι «υπεύθυνοι« πολιτικοί Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

«Ε

ίμαστε στον πέμπτο χρόνο της κρίσης και αν οι αλλαγές συνεχιστούν με αυτό το ρυθμό θα χρειαστούν χρόνια ή ακόμα και δεκαετίες». «Η κατάσταση είναι απελπιστική άσχετα αν οι κυβερνήτες της ευρωζώνης αποφεύγουν να το παραδεχτούν λόγω ευρωεκλογών». Τα παραπάνω αποσπάσματα αφορούν, όπως πιθανότατα καταλάβατε, την Ελλάδα και γράφτηκαν την περασμένη Τρίτη σε δύο μεγάλης κυκλοφορίας γερμανικές εφημερίδες. Το πρώτο στην κεντροαριστερή «ντι Τσάιτ» και το δεύτερο στην κεντροδεξιά «ντι Βελτ». Μαρτυρούν αυτό που προσπαθεί να κρατήσει μυστικό η κυβέρνηση του «success story». Ότι δηλαδή στο Βερολίνο κάθε άλλο παρά σίγουρη θεωρούν την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση και προσπαθούν απλά να μην σηκώνουν τους τόνους, προκαλώντας πρόσθετους κλυδωνισμούς επειδή έρχονται και οι ευρωεκλογές. Η συντηρητική «ντι Βελτ» δε μασάει βεβαίως τα λόγια της, υποστηρίζοντας ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας συνεχώς επιδεινώνεται και οι μεταρρυθμίσεις που διαφημίζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια κάθε άλλο παρά γρήγορα προχωρούν. Αλλά και η πιο «προοδευτική» «ντι Τσάιτ» επαναφέρει το σενάριο της εξόδου από το ευρώ για τη χώρα μας ως μάλλον πιο ρεαλιστικό αφού «τα πρώτα χρόνια θα ήταν δύσκολα» και θα προκαλούσαν αναταραχές και σε άλλες χώρες αλλά «μεσοπρόθεσμα η Ελλάδα θα είχε ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μπορώντας τουλάχιστον να υποτιμήσει το νόμισμά της». Αντιθέτως αν συμβεί αυτό, που επίσημα επαναλαμβάνει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, παραμείνει δηλαδή η χώρα πάση θυσία στην ευρωζώνη, τότε οποιαδήποτε προοπτική ανάκαμψης θα είναι πολύ δύσκολη, ειδικά όταν το χρέος

εξακολουθεί να μην πέφτει κάτω από το 170% του ΑΕΠ. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι απλώς οι ψύχραιμοι παρατηρητές και στη Γερμανία έχουν πλέον καταλήξει για το πόσο αδιέξοδος ήταν ο δρόμος, που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα και πιθανότατα μετά τις ευρωεκλογές θα μας το πουν και ανοιχτά. Ποια θα είναι η επόμενη «πρότασή» τους; Κάποιοι θα ξαναπούν ότι πιθανώς το καλύτερο θα ήταν να χωρίσουν οι δρόμοι μας από την ευρωζώνη. Άσχετα αν τώρα υπομένουν ακόμα τις φλυαρίες της ελληνικής κυβέρνησης για οριστική έξοδο από το τούνελ της κρίσης. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα: Οι Γερμανοί έχουν επίσης καταλάβει ότι οι αντοχές της ελληνικής κοινωνίας έχουν εξαντληθεί οριστικά και η αλήθεια είναι ότι φοβούνται και για το πώς θα εκφραστεί αυτό στις κάλπες των ευρωεκλογών. Είναι πλέον κατανοητό στη γερμανική πρωτεύουσα ότι η μέχρι τώρα συνταγή θα πρέπει να εγκαταλειφθεί και να βρεθεί κάποιος άλλος πιο εύσχημος τρόπος αν θέλουν να επιβληθεί η συνέχιση της πολιτικής της λιτότητας. Το πώς και πότε δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί, αφού, όπως είπαμε, όλα θα εξαρτηθούν και από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Σίγουρο είναι πάντως επίσης ότι οι Γερμανοί θέλουν να αξιοποιήσουν την όποια ευκαιρία τους δοθεί, για να ξεκαθαρίσουν κάποιους ανοικτούς λογαριασμούς τους με το ∆ΝΤ. Στο πλαίσιο αυτό, αλλά και στην προσπάθεια να δοθεί για μια ακόμα φορά μια τονωτική ένεση στην κυβέρνηση Σαμαρά θα μπορούσε κανείς να εντάξει και την «διαρροή», που δημοσιεύθηκε ακριβώς την επόμενη μέρα πάλι από τη «ντι Βελτ» και η οποία έλεγε ότι αν η κυβέρνηση του Βερολίνου αποφασίσει ότι θα χρειαστεί ακόμα ένα πακέτο βοηθείας για τη χώρα μας, τότε θα πρέπει η ελληνική πλευρά να αποκτήσει κάπως μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων αλλά και μεγαλύτερες «ευθύνες». Και όταν Μέρκελ και Σόιμπλε μιλούν για «υπεύθυνη πολιτική» είναι γνωστό συνήθως τι εννοούν... •

“

∆ΙΕΘΝΗ

Το ακροδεξιό κόμμα «Πράβι Σέκτορ» (δεξιός τομέας) προσπαθεί με κάθε τρόπο να υπαγορεύσει στο Κοινοβούλιο τη σύνθεση του νέου υπουργικού συμβουλίου.

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Η Ουκρανία σε εύθραυστες ισορροπίες Ο

Γιαννουκόβιτς «χάθηκε». Άλλοι τον είδαν έξω από τη Μόσχα, άλλοι στο Ντόνιετσκ, κάποιοι άλλοι στην Κριμαία, αλλά κανείς δεν ξέρει που είναι! Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η «εξαφάνισή» του έγινε συμφωνημένα. Στις 23 Φλεβάρη στη Βουλή της Ουκρανίας δημιουργήθηκε νέα πλειοψηφία (260 βουλευτές) στη βάση των τριών κομμάτων της αντιπολίτευσης, ανεξάρτητων βουλευτών και 78 βουλευτών που εγκατέλειψαν το Κόμμα των Περιφερειών. Στη ψηφοφορία για το νέο Πρόεδρο της Βουλής Αλεξάντρ Τουρτσίνοφ ψήφισαν 288, μεταξύ αυτών ήταν και 24 από Κομμουνιστικό Κόμμα Ουκρανίας και 28 από το Κόμμα των Περιφερειών. Αντιπολίτευση τώρα είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα και το Κόμμα των Περιφερειών.

Οι φασίστες ελέγχουν την πλατεία

Και ενώ θα περίμενε κανείς ότι θα άρχιζαν να ξηλώνουν τα οδοφράγματα στην πλατεία και να αποκαθίσταται η ηρεμία, συμβαίνει το αντίθετο. Τα οδοφράγματα ενισχύονται και οι φασίστες που πλέον ελέγχουν την πλατεία προσπαθούν να επιβάλουν τους όρους τους. ∆εν εγκρίνουν τη Γιούλια Τιμοσένκο, ούτε τους άλλους αρχηγούς της αντιπολίτευσης. Το ακροδεξιό κόμμα «Πράβι Σέκτορ» (δεξιός τομέας) προσπαθεί με κάθε τρόπο να υπαγορεύσει στο Κοινοβούλιο τη σύνθεση του νέου υπουργικού συμβουλίου. Σε αντίθετη περίπτωση απειλεί ότι θα το επιβάλλει. Αύριο, Κυριακή, οργανώνουν πανουκρανική συγκέντρωση στην πλατεία, στην οποία έχουν κληθεί για απολογία ο εκτελών χρέη Προέδρου της Ουκρανίας και Προέδρου του Κοινοβουλίου Α. Τουρτσίνοφ και ο εκτελών χρέη υπουργού Εσωτερικών Αρσέν Αβάκοφ για να απολογηθούν. Την περασμένη ∆ευτέρα το υπουρ-

γείο Οικονομικών έκανε έκκληση να οργανωθεί διεθνής φιλανθρωπική διάσκεψη, η οποία θα συλλέξει χρήματα για οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία, η οποία θα χρειαστεί, για τα έτη 2014-2015, 35 δισ. δολάρια. Στο υπουργείο Οικονομικών υποστήριξαν ότι στις επόμενες δύο εβδομάδες θα αναλάβουν την εκστρατεία ενίσχυσης της Ουκρανίας η Πολωνία και οι ΗΠΑ.

Τι γίνεται στην Κριμαία

Στην Αυτόνομη ∆ημοκρατία της Κριμαίας την περασμένη Τετάρτη διαδηλωτές περικύκλωσαν το Ανώτατο Σοβιέτ (Κοινοβούλιο) ζητώντας δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Χερσονήσου. Απαιτούν από το τοπικό Κοινοβούλιο να σταματήσει να υπακούει στην Κεντρική ∆ιοίκηση του Κιέβου. Την κινητοποίηση οργάνωσε το «Κριμαϊκό Μέτωπο», στο οποίο συμμετέχουν Καζάκοι και άλλες φιλορωσικές ενώσεις. Την ίδια μέρα έγινε και δεύτερη συγκέντρωση, μικρότερη σε όγκο, η οποία οργανώθηκε κυρίως από Τατάρους που ζητούν η Κριμαία να παραμείνει στην Ουκρανία. Από τις συγκρούσεις μεταξύ των δύο συγκεντρώσεων υπήρξαν δύο νεκροί. Μετά απ’ αυτό αποχώρησαν οι Τατάροι, ενώ οι φιλορώσοι συνέχισαν τη διαδήλωση. Το πρωί της Πέμπτης, ένοπλοι κατέλαβαν τα κτίρια του Ανώτατου Σοβιέτ και της κυβέρνησης της Κριμαίας υψώνοντας ρώσικες σημαίες. Όπως δήλωσε στη Συμφερούπολη ο πρόεδρος της Επιτροπής του Ρώσικου Κοινοβουλίου για την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) Λεονίντ Σλούτσκι «ό,τι έχει να κάνει με τη δική μας αντίληψη για την κατάσταση στην Ουκρανία, δηλώνουμε ότι ευχόμαστε η χώρα να διατηρήσει την ακεραιότητά της. Αν ζητηθεί από το Κοινοβούλιο της Κριμαίας ή αποφασιστεί με δημοψήφισμα η επανένωση, η Ρώσικη ∆ούμα άμεσα θα εξετάσει το θέμα» Από την άλλη, ο πρωθυπουργός της

Κριμαίας, Ανατόλι Μογκιλιόφ, δήλωσε ότι αναγνωρίζει τη νέα ∆ιοίκηση της Ουκρανίας, ότι η ηγεσία της Χερσονήσου θα συνεχίσει να υλοποιεί τις αποφάσεις του Κιέβου και ότι ο στρατός και τα σώματα ασφαλείας θα εκτελούν τις διαταγές των επικεφαλής που όρισε το Ουκρανικό Κοινοβούλιο.

Η πρώτη δημοσκόπηση

Στην πρώτη δημοσκόπηση (24-26 Φλεβάρη) ενόψει των Προεδρικών εκλογών στις 25 Μάη, πρώτος έρχεται ο Βιτάλι Κλιτσκό με 18,6%, δεύτερη η Γιούλια Τιμοσένκο με 12,1%, τρίτος ο αντιπρόεδρος του Κόμματος των Περιφερειών Σεργκέι Τιγκίμπκο με 10,7%, ενώ στην τέταρτη θέση βρίσκονται ο Περιφερειάρχης του Χαρκόβου (Κόμμα Περιφερειών) Μιχαήλ Ντόμπκιν και ο αρχηγός του ακροδεξιού «Πραβι Σέκτορ» Ντμίτρι Γιάρος με 7,9%. Ο «κανένας» παίρνει 34,2%. Πολύ χαμηλή (1,7%) είναι η δημοτικότητα του Ολέγκ Τιαγκνιμπόκ (Σβομπόντα). Η προεκλογική εκστρατεία ξεκίνησε στις 25 Φλεβάρη. Υποψηφιότητες μπορούν να κατατεθούν μέχρι τις 30 Μάρτη και κάθε υποψήφιος πρέπει να πληρώσει περίπου 250.000 ευρώ (2,5 εκατ. Γκρίβνες).

Ο διεθνής παράγοντας

Την προηγούμενη εβδομάδα και ενώ η ρώσικη ηγεσία ήταν απασχολημένη με τη χειμερινή Ολυμπιάδα, η Γερμανία φάνηκε ότι έπαιξε κυρίαρχο ρόλο για τις εξελίξεις που επακολούθησαν. Οργάνωσε τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Γιανουκόβιτς και αντιπολίτευσης, και όταν αυτοί συμφώνησαν, τότε άδειασε τον Γιανουκόβιτς. Είναι φανερό ότι το Βερολίνο τον τελευταίο καιρό προσπαθεί να διαδραματίσει πιο ενεργητικό ρόλο στη διεθνή σκηνή και ως εκ τούτου η ουκρανική κρίση αποτελεί ευκαιρία. Από την μια πλευρά, προσπαθεί να διατηρήσει τις γέφυρες

με τη Ρωσία, η οποία την τροφοδοτεί με φυσικό αέριο από τον βόρειο αγωγό που συνδέει τις δύο χώρες μέσω της βαλτικής. Από την άλλη όμως, εκεί που παίζεται το ξαναμοίρασμα των σφαιρών επιρροής όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ουκρανίας, προκρίνει την αντιπαράθεση. Οι ΗΠΑ, σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα Publico.es, έχουν επεξεργαστεί τρία βασικά σενάρια για να προσελκύσουν την Ουκρανία: Σχέδιο Α: Να αναδειχθεί αντιρωσική κυβέρνηση η οποία θα εντάξει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Η επέκταση του Βορειοατλαντικού συμφώνου στα σύνορα με τη Ρωσία ανεστάλη μετά τον πόλεμο των πέντε ημερών μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας για τη Νότια Οσετία. Στόχος των ΗΠΑ μετά την πτώση του Γιανουκόβιτς είναι να γίνει αλλαγή των διοικήσεων στις μυστικές υπηρεσίες και τις Ένοπλες ∆υνάμεις, οι ποίες θα πρέπει να ελέγχονται από το Πεντάγωνο. Σχέδιο Β: Αν η νέα κυβέρνηση δεν αποδειχτεί φιλική προς τις ΗΠΑ, τότε ας μετατραπεί η Ουκρανία σε χώρα που θα αποτελεί σημείο σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και ∆ύσης. Αν η Ουκρανία συνεργάζεται με τη Ρωσία τότε θα αναζωπυρώνεται η αστάθεια στο εσωτερικό της Σχέδιο Γ: Το γιουγκοσλαβικό σενάριο διάσπασης της χώρας με βάση εθνολογικά χαρακτηριστικά (ρώσοιουκρανοί) και θρησκευτικά χαρακτηριστικά (ορθόδοξοι-καθολικοί) Η στάση της Ρωσίας μέχρι στιγμής δεν είναι ευδιάκριτη. Υπάρχει σχετική σιωπή από πλευράς της ρώσικης κυβέρνησης. Οι δηλώσεις γίνονται σε χαμηλούς τόνους και όχι από πρωτοκλασάτα στελέχη της Ρωσίας. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η Ρωσία δεν έχει ακόμη μιλήσει. Έχει ενδιαφέρον η δήλωση του Χένρι Κίσινγκερ στο CNN ότι ο Πούτιν θεωρεί τα γεγονότα της Ουκρανίας γενική πρόβα αυτών που θα ήθελαν οι ΗΠΑ να κάνουν στη Μόσχα. Το ότι αυτά διαδραματίστηκαν κατά την περίοδο της χειμερινής Ολυμπιάδας στο Σότσι κάνουν τις υποψίες του ακόμη μεγαλύτερες. Η εκπρόσωπος της Ε.Ε. Καθρίν Άστον συγκάλεσε και πρότεινε στον Όλι Ρεν να είναι συντονιστής από πλευράς Ε.Ε. για παροχή οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία από ∆ΝΤ και άλλα διεθνή οικονομικά ιδρύματα. Ιδιαίτερο ρόλο παίζει στις εξελίξεις και η Πολωνία, η οποία από τη μία πλευρά θέλει να υπογράψει η Ουκρανία τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε. και μάλιστα αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές για να αποσπαστεί από την επιρροή της Ρωσίας, ενώ από την άλλη φοβάται ότι μελλοντικά η Ουκρανία, αν μπει στην Ε.Ε., θα λειτουργεί ανταγωνιστικά κυρίως ως προς την αγροτική παραγωγή της Πολωνίας. Μιχάλης Ρένεσης

ΤΟΠΙΚΑ ∆ΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Το λόγο έχουν, τώρα, οι δημότες

Με εντυπωσιακή συμμετοχή το δημοψήφισμα της Πάρου υπέρ των κινητοποιήσεων για την Υγεία. Το Μάιο οι Θεσσαλονικείς ψηφίζουν υπέρ της ΕΥΑΘ

εγάλη υπήρξε η συμμετοχή των κατοίκων της Πάρου και της Αντίπαρου στο πρώτο μαζικό τοπικό δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε στη χώρα, στις 16 Φεβρουαρίου. Στο άτυπο αυτό δημοψήφισμα συμμετείχαν 5.419 κάτοικοι των δύο νησιών. Κλήθηκαν να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν ή όχι τις κινητοποιήσεις τους με στόχο την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που υπάρχουν στο τοπικό σύστημα υγείας. Το 99% των ψηφοφόρων (5.314) ψήφισε «Ναι», δηλαδή υπέρ της συνέχισης των κινητοποιήσεων, ενώ καταγράφηκαν μόνο 36 «Όχι» και 19 άκυρα. Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα έφτασε το 65% σε σύγκριση με τις τελευταίες εθνικές εκλογές, όταν ψήφισαν 7.548. Το ποσοστό κρίνεται παραπάνω από ικανοποιητικό με δεδομένο ότι μεγάλος αριθμός ετεροδημοτών δεν μπόρεσε να συμμετάσχει στη διαδικασία.

Λήγουν οι συμβάσεις, σβήνει η υγεία

Ο Κώστας Αργουζής, πρόεδρος του Συντονιστικού των φορέων Πάρου Αντίπαρου εξηγεί στην «Εποχή» γιατί το δημοψήφισμα, παρά τη μαζικότητά του, είχε άτυπο χαρακτήρα. «∆εν μπορούσε να γίνει διαφορετικά δεδομένου ότι ο Καλλικράτης προβλέπει δημοψηφίσματα αλλά δεν έχει εκδοθεί καμία εγκύκλιος, η οποία να καθορίζει τη διαδικασία διεξαγωγής τους» Η ανυπαρξία, όμως, του αναγκαίου νομοθετικού πλαισίου δεν μπορούσε να εμποδίσει τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Οι ελλείψεις στην παροχή των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης παραμένουν μεγάλες και έπρεπε να αποφασιστεί άμεσα αν θα κορυφωθούν ή όχι οι κινητοποιήσεις των κατοίκων. Ο πρόεδρος του Συντονιστικού καταγράφει αυτές τις ελλείψεις. «Υπάρχουν πολλά κενά στο Κέντρο Υγείας. ∆εν υπάρχουν καρδιολόγος και γυναικολόγος. Η σύμβασή τους έληξε στα τέλη Νοέμβρη και μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει αντικαταστάτες. Σε λίγο καιρό λήγει η σύμβαση του ορ-

θοπεδικού. Θα φύγει και αυτός. Προσπαθούν να καλύψουν τα κενά του Κέντρου Υγείας με τους επικουρικούς γιατρούς, των οποίων η σύμβαση λήγει κάθε χρόνο και μέχρι να επαναπροκηρυχθεί αυτή η θέση περνούν αρκετοί μήνες.» Τα προβλήματα όμως δεν περιορίζονται στη λειτουργία του Κ.Υ αλλά επεκτείνονται και σε αυτήν του ΕΚΑΒ. Ο Κ. Αργουζής αναφέρει: «Το τοπικό ΕΚΑΒ λειτουργεί με μειωμένη σύνθεση, με αποτέλεσμα να μην είναι ενεργό όλο το 24ωρο. Η μεταφορά των ασθενών γίνεται με πλωτά μέσα και κάτω από δύσκολες συνθήκες.» Ο ίδιος εκφράζει την ανησυχία του για τη συνέχιση της υποβάθμισης των δομών υγείας σε ένα τουριστικό νησί όπως η Πάρος. «Η Πάρος είναι ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός. Έχει πάνω από 70.000 άτομα ημερήσιο πληθυσμό το καλοκαίρι και το Κέντρο Υγείας δεν μπορεί να εξυπηρετήσει αυτές τις ανάγκες. Εδώ και τέσσερα χρόνια δεν υπάρχει παιδίατρος στο Κ.Υ ενώ το προηγούμενο διάστημα υπήρχαν δύο.» Στις 26/2, λίγες μέρες μετά το δημοψήφισμα, κορυφώθηκαν οι κινητοποιήσεις στο νησί της Πάρου με μια μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας των κατοίκων στο λιμάνι της Παροικιάς. Στο νησί προκηρύχθηκε εκείνη τη μέρα γενική απεργία, έτσι ώστε να συμμετέχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι κάτοικοι. Τουλάχιστον 2.000 Παριανοί συμμετείχαν στην παράσταση διαμαρτυρίας σε πλοίο, το οποίο εκτελούσε δρομολόγιο της γραμμής. «Έγινε μια συμβολική κατάληψη του πλοίου, με μοίρασμα ενημερωτικού υλικού, ώστε να γίνει γνωστό στα άλλα νησιά ότι στην Πάρο γίνεται γενική απεργία.» Όσον αφορά τις μελλοντικές κινητοποιήσεις των κατοίκων των δύο νησιών, ο Κ. Αργουζής διευκρινίζει: «Θα δούμε πώς θα κινηθούμε στη συνέχεια. Το Συντονιστικό, στο οποίο συμμετέχουν οι δήμοι της Πάρου και της Αντίπαρου, όλες οι δημοτικές παρατάξεις, οι φορείς του νησιού και η τοπική εκκλησία, είναι αρμόδιο να αποφασίσει. Το σίγουρο είναι ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα μεταφερθεί από το Συντονιστικό στο Υπουργείο Υγείας και στα κόμματα της Βουλής.»

Οι κάτοικοι θα SOSουν το νερό

Το δημοψήφισμα στην Πάρο δεν πρέπει να θεωρηθεί ένα μεμονωμένο γεγονός, το οποίο δεν θα επαναληφθεί σε άλλες περιοχές της χώρας. Ήδη στις 17/2 στη Θεσσαλονίκη, στην ανοικτή συνέλευση των φορέων και των πολιτών οι οποίοι συμμετέχουν στην κίνηση « SOSτε το ΝΕΡΟ», αποφασίστηκε η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ιδιωτικοποίηση ή μη της ΕΥΑΘ ( Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης). Το άτυπο αυτό δημοψήφισμα αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί στις 18/5, την πρώτη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών. Γίνεται με την υποστήριξη 14 δήμων, 11 εκ των οποίων έχουν άμεση σχέση με την ΕΥΑΘ. Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ, περιγράφει τις δυσκολίες του δημοψηφίσματος: «Είναι ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα, το οποίο χρειάζεται παρά πολλά χέρια. Οι εθελοντές θα

Υπέρ της συνέχισης των κινητοποιήσεων για την Υγεία ψήφισαν 5.314 Παριανοί

“

Τα δημοψηφίσματα, έστω και άτυπα, είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο. Αρκεί να χρησιμοποιηθούν σωστά. Είναι μια τεράστια νίκη για την ίδια τη δημοκρατία. πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.500. Απαιτούνται καλή οργάνωση και συντονισμός. Το θετικό είναι ότι υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση και υποστήριξη από το εξωτερικό. Ήδη συγκεντρώνονται χρήματα για να πραγματοποιηθεί η καμπάνια στην Ελλάδα.»

Νίκη για τη δημοκρατία

«Τα δημοψηφίσματα, έστω και άτυπα, είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο. Αρκεί να χρησιμοποιηθούν σωστά. Είναι μια τεράστια νίκη για την ίδια τη δημοκρατία.» επισημαίνει η ∆ώρα Κοτσακά - Καλαιτζϊδάκη, διδάκτορας Πολιτικής Κοινωνιολογίας και Ερευνήτρια του Ινστιτούτου Πουλαντζάς. «Έχουν γίνει δημοψηφίσματα για το θέμα του νερού στο εξωτερικό. Σε όλες τις περιπτώσεις τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά υπέρ της κατοχύρωσης του δημόσιου χαρακτήρα του. Όλα ήταν νικηφόρα με

ποσοστά από 80% έως 98%.» επισημαίνει η ίδια. Στην Ελλάδα, όμως, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει εφικτό να πραγματοποιηθούν επίσημα δημοψηφίσματα για τόσο καίρια ζητήματα όπως η διαχείριση των υδάτινων πόρων. Η ερευνήτρια του Ινστιτούτου Πουλαντζάς εξηγεί το γιατί: «Τόσο σε συνταγματικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Καλλικράτη, υπάρχει η δυνατότητα να γίνει δημοψήφισμα. ∆εν υπάρχει όμως ένας ρυθμιστικός νόμος, ο οποίος να καθορίζει τον τρόπο διεξαγωγής τους.» Στις περιπτώσεις των άτυπων δημοψηφισμάτων, όπως επισημαίνει, η υποστήριξη των δημοτικών αρχών είναι απολύτως αναγκαία. «Αν δεν γίνει παραχώρηση από τους δήμους των εκλογικών καταλόγων, τότε δεν μπορεί να υπάρξει η ελάχιστη νομιμοποίηση της διαδικασίας». Η σημασία της επιτυχίας του δημοψηφίσματος για τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της ΕΥΑΘ είναι μεγάλη. Ένα εντυπωσιακό θετικό αποτέλεσμα αναμένεται να λειτουργήσει ως ισχυρό μέσο πίεσης για τη ματαίωση των σχεδίων ιδιωτικοποίησης της εταιρείας. Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος επισημαίνει ότι οι συνέπειες της ιδιωτικοποίησης θα είναι πολλαπλές και δυσάρεστες. «Θα σημειωθούν αυξήσεις των τιμολογίων, ενώ θα παρέχονται χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες στους καταναλωτές. Θα υπάρξει υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και υπεράντληση των αποθεμάτων. « Αλέξανδρος Μαυρογένης

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ 81η ΕΤΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ∆ΙΟΡΘΩΣΗ ΧΡΟΝΙΩΝ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΩΝ ΤΟ 2013 – ΕΞΟ∆ΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΥΠΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟ 2014 ΙΣΧΥΡΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟ 2013 ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ Στην προηγούμενη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας της Ελλάδος, το Φεβρουάριο του 2013, διατυπώθηκε η εκτίμηση ότι η οικονομία είχε διανύσει σημαντικό τμήμα της διαδρομής προς τη σταθεροποίηση. Είχε επίσης προβλεφθεί τότε ότι η ύφεση θα περιορίζεται σταδιακά και ότι το 2014 θα αρχίσουν να καταγράφονται θετικοί ρυθμοί μεταβολής του ΑΕΠ. Οι εξελίξεις στο χρόνο που πέρασε επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις εκείνες. Συγκεκριμένα, στο διάστημα αυτό: Πρώτον, η συνέπεια στην εφαρμογή του προγράμματος τόνωσε την εμπιστοσύνη στις διεθνείς αγορές. Έτσι, η διαφορά αποδόσεων μεταξύ του ελληνικού και του γερμανικού δεκαετούς κρατικού ομολόγου περιορίστηκε σε 655 μονάδες βάσης στο τέλος του 2013, σε σύγκριση με 1.000 μονάδες βάσης στο τέλος του 2012. ∆εύτερον, η βελτίωση της εμπιστοσύνης μεταφέρεται σταδιακά και στην πραγματική οικονομία. Η ύφεση ήταν τελικά ηπιότερη τόσο σε σχέση με το 2012 όσο και με την πρόβλεψη στις αρχές του έτους, κυρίως λόγω της καλύτερης πορείας των εξαγωγών και ειδικά του τουρισμού, αλλά και λόγω της βραδύτερης υποχώρησης της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Τρίτον, αποσοβήθηκαν κίνδυνοι που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την πορεία της σταθεροποίησης. Κορυφαίο γεγονός ήταν η κυπριακή κρίση, η οποία αντιμετωπίστηκε άμεσα και αποτελεσματικά, χωρίς να πλήξει την εμπιστοσύνη στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Τέταρτον, ολοκληρώθηκε επιτυχώς η ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών και έγιναν μεγάλα βήματα στην αναδιάταξη του τραπεζικού τομέα. Η ριζική αυτή αλλαγή πραγματοποιήθηκε απολύτως ομαλά, χωρίς να θιγούν η ασφάλεια των καταθέσεων και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

ΤΟ 2013 ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΣ ΚΑΜΠΗΣ, ΚΑΘΩΣ ΕΞΑΛΕΙΦΘΗΚΑΝ ΤΑ ∆Ι∆ΥΜΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια του 2013 εξασφάλισαν σταθερότητα και επέτρεψαν βελτιώσεις των δημοσιονομικών και μακροοικονομικών δεδομένων: Η πρώτη αξιοσημείωτη εξέλιξη είναι η εκτιμώμενη επίτευξη πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος για πρώτη φορά μετά το 2002. Αυτό αποτελεί επίτευγμα, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη το μέγεθος της ύφεσης. ∆εύτερον, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε μικρό πλεόνασμα το 2013. Η σημαντική βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών την τελευταία τετραετία οφείλεται τόσο στον περιορισμό των εισαγωγών, λόγω της ύφεσης, όσο και στην αύξηση των εξαγωγών. Την περίοδο 2010-2013 οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών συρρικνώθηκαν σε ονομαστικούς όρους κατά 15%, ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 21%. Τρίτον, έπειτα από τουλάχιστον δύο δεκαετίες σχεδόν συνεχούς απώλειας διεθνούς ανταγωνιστικότητας έως το 2009, η χώρα το 2013 ανέκτησε πλήρως την απώλεια της ανταγωνιστικότητας κόστους έναντι των εμπορικών της εταίρων. Η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας κόστους επιτεύχθηκε κυρίως μέσω της μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, λόγω της βαθιάς ύφεσης και της αλματώδους αύξησης της ανεργίας, αλλά και λόγω της μεγαλύτερης ευελιξίας στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας σε όρους τιμών δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως, καθώς το μέσο επίπεδο του πληθωρισμού άρχισε να ανταποκρίνεται στον περιορισμό της ζήτησης και στη μείωση του κόστους εργασίας μόλις το 2013. Το γεγονός ότι ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε αρνητικά επίπεδα (-0,9%) το 2013 συμβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τιμών της οικονομίας και σε σχετική υποβοήθηση του πραγματικού εισοδήματος.

ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ∆Ο 2010-2013 ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ∆ΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ Ε∆Ω ΚΑΙ ∆ΕΚΑΕΤΙΕΣ Η εξάλειψη των εσωτερικών και εξωτερικών μακροοικονομικών ανισορροπιών ήταν αποτέλεσμα της σταδιακής προσαρμογής της οικονομίας που συντελέστηκε την τετραετία 2010-2013. Την ίδια περίοδο έγινε μία σειρά διαρθρωτικών παρεμβάσεων στις αγορές εργασίας και προϊόντων, καθώς και στη λειτουργία του κράτους. ∆ιαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές εργασίας και προϊόντων Στην αγορά εργασίας υιοθετήθηκαν σημαντικές αλλαγές με βασικό στόχο, πρώτον, την αντιστοίχιση μεταξύ των μεταβολών στους μισθούς και των οικονομικών επιδόσεων των επιχειρήσεων και, δεύτερον, την ενίσχυση της κινητικότητας των εργαζομένων μεταξύ κλάδων. Στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών οι μεταρρυθμίσεις προχώρησαν με αισθητά βραδύτερο ρυθμό από εκείνες στην αγορά εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα ανταποκρίθηκε περισσότερο από όλες τις χώρες στις συστάσεις διαρθρωτικών αλλαγών που είχε απευθύνει ο Οργανισμός. Θεσμικές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους Οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις την περίοδο 20102013 είχαν στόχο την ταχύτερη δυνατή βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος. Βασίστηκαν κατά κύριο λόγο σε αυξήσεις άμεσων και έμμεσων φόρων, αφού το 60% της προσαρμογής που επιτεύχθηκε οφείλεται στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και το 40% στη μείωση των δαπανών. Στο εν λόγω διάστημα νομοθετήθηκαν και σημαντικές θεσμικές αλλαγές με στόχο τον εξορθολογισμό της λειτουργίας και τη μείωση του μεγέθους του κράτους. Παράλληλα, υπήρξαν και νέες θεσμικές ρυθμίσεις, που έθεσαν τις βάσεις για τη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης και τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των δαπανών. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι πολλές κρίσιμες αλλαγές, όπως η διοικητική μεταρρύθμιση και η αναδιάρθρωση δημόσιων φορέων με συγχωνεύσεις ή παύση λειτουργίας, προχώρησαν με βραδύ ρυθμό, καθυστερώντας την ουσιαστική αναδιάρθρωση του κράτους και τη βελτίωση των παρεχόμενων δημόσιων

27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014

υπηρεσιών. Προσπάθειες έγιναν και για την ενίσχυση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Όμως, και εδώ, παρά τα απτά βήματα προόδου, δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η επιθυμητή πρόοδος στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής.

ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ ∆ΙΑΣΦΑΛΙΣΤΗΚΕ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Στην περίοδο της κρίσης, οι ελληνικές τράπεζες αποκόπηκαν από τις διεθνείς αγορές και μέχρι τον Ιούνιο του 2012 υπέστησαν πρωτοφανή σε έκταση εκροή καταθέσεων, η οποία αντιπροσωπεύει το 1/3 της καταθετικής βάσης. Για να αντεπεξέλθουν στα προβλήματα αυτά, προσέφευγαν με συνεχώς μεγαλύτερη ένταση στην άντληση βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης από το Ευρωσύστημα. Στο απόγειο της κρίσης, τον Ιούνιο του 2012, το ύψος αυτής της χρηματοδότησης προσέγγισε τα 140 δισεκ. ευρώ. Επίσης, μολονότι οι ελληνικές τράπεζες είχαν εισέλθει στην κρίση με ικανοποιητικούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, οι ζημίες από το 2010 και μετά και κυρίως η επίπτωση του PSI είχαν ως αποτέλεσμα σχεδόν όλες οι τράπεζες να βρεθούν στο τέλος του 2011 με έλλειμμα κεφαλαίων. Το γεγονός αυτό κατέστησε επιτακτική την ανάγκη ανακεφαλαιοποίησής τους, ώστε να παραμένουν πλήρως διασφαλισμένοι οι καταθέτες. Εν μέσω της δυσμενούς συγκυρίας, η Πολιτεία και η Τράπεζα της Ελλάδος προέβησαν σε σειρά αποφασιστικών ενεργειών, που αποσκοπούσαν στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προστασία των καταθέσεων. Μεταξύ των ενεργειών αυτών, κρίσιμη σημασία είχαν: • η αδιάλειπτη κάλυψη των βραχυπρόθεσμων αναγκών ρευστότητας των τραπεζών και της ζήτησης τραπεζογραμματίων εκ μέρους του κοινού, • η διασφάλιση της επάρκειας των δημόσιων πόρων που προορίζονταν για την κάλυψη κεφαλαιακών αναγκών και του κόστους αναδιάταξης του τραπεζικού τομέα, • η εξυγίανση αδύναμων τραπεζών, βάσει ενός νέου νομικού πλαισίου, και • η ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών. Βήματα για την αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος Η διαμόρφωση του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων επέτρεψε την εύρυθμη αναδιάταξη του τραπεζικού τομέα. Μέχρι το τέλος 2013 είχαν εξυγιανθεί δώδεκα τράπεζες, κυρίως με τη μεταφορά των υγιών στοιχείων ενεργητικού τους σε άλλη τράπεζα. Επίσης διασφαλίστηκε, κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας, η ομαλή μεταβίβαση των λειτουργιών των κυπριακών υποκαταστημάτων σε εγχώρια τράπεζα. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης, στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2013, οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών αποκαταστάθηκαν. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι πλέον ο σημαντικότερος μέτοχος των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, ενώ διατηρεί απόθεμα ασφαλείας ύψους άνω των 8 δισεκ. ευρώ, το οποίο θα ήταν δυνατόν να απορροφηθεί – στο βαθμό που απαιτηθεί – από τις τράπεζες εκείνες που θα χρειαστούν ενίσχυση κεφαλαίων. Σήμερα η δομή του τραπεζικού τοπίου είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη που επικρατούσε στην αρχή της κρίσης. Έχει εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό η πλεονάζουσα δυναμικότητα και λειτουργούν λιγότερες αλλά ισχυρότερες τράπεζες, ενώ τα πρώτα οφέλη από την αξιοποίηση συνεργειών είναι ήδη ορατά.

ΘΕΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΝ∆ΥΝΑΜΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ∆ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΕ Η κρίση υπήρξε ο καταλύτης για τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ και ιδίως στη ζώνη του ευρώ, με τη δημιουργία και ενεργοποίηση μηχανισμών στήριξης, καθώς και την ενίσχυση της εποπτείας και του συντονισμού των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών. Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, που καθορίζεται από το «∆ημοσιονομικό Σύμφωνο», τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2013. Προβλέπει την υιοθέτηση από τα συμβαλλόμενα κράτη εθνικών δημοσιονομικών κανόνων, που περιορίζουν το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα σε 0,5% του ΑΕΠ. Προβλέπει επίσης και ένα διορθωτικό μηχανισμό, ο οποίος θα τίθεται αυτομάτως σε λειτουργία σε περίπτωση που παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις από το μεσοπρόθεσμο στόχο ή την πορεία προσαρμογής προς αυτόν. Παράλληλα ελήφθησαν και αποφάσεις με σκοπό την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου εποπτείας του χρηματοπιστωτικού τομέα και τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Σημαντική ήταν η προτεραιότητα που δόθηκε στη δημιουργία της «Τραπεζικής Ένωσης». Η έγκριση του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, ο οποίος θα τεθεί σε λειτουργία το Νοέμβριο του 2014, καθώς και η γενική προσέγγιση στην οποία κατέληξε πρόσφατα το Συμβούλιο της ΕΕ όσον αφορά τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης αποτελούν ένα σημαντικό βήμα προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης. Το 2013 επιτεύχθηκε επίσης συμφωνία σχετικά με την οδηγία για το σύστημα εγγύησης των καταθέσεων και την οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων. Όσον αφορά την Ελλάδα, οι θεσμικές βελτιώσεις στην ΟΝΕ θα διασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος στη δημοσιονομική διαχείριση και θα συμβάλουν μακροχρόνια στην οικονομική σταθερότητα, ενώ η τραπεζική ένωση αναμένεται να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΑΛΗΘΕΥΘΕΙ Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟ 2014 Συνεκτιμώντας όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, μπορεί βάσιμα να προβλεφθεί ότι το 2013 ήταν ο τελευταίος χρόνος της ύφεσης. Για να επαληθευθεί όμως η παρούσα πρόβλεψη, πρέπει όχι μόνο να μη διαταραχθούν οι συνθήκες που επέτρεψαν τις βελτιώσεις, αλλά αντίθετα να ισχυροποιηθούν καθ’ οδόν. Απαιτούνται συνεπώς: • Αποφασιστικότητα και συνέπεια στην εφαρμογή του προγράμματος σταθεροποίησης. Τα έως τώρα θετικά αποτελέσματα δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Αντίθετα, επιτάσσουν συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής για να διατηρηθεί σε μόνιμη βάση

και να διευρυνθεί το πρωτογενές πλεόνασμα, να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους και να εμπεδωθεί κλίμα εμπιστοσύνης. • Αποσόβηση ή έστω ελαχιστοποίηση των κινδύνων και των αβεβαιοτήτων που θα ήταν δυνατόν να προκύψουν από επιδείνωση του κοινωνικοπολιτικού κλίματος, λόγω των συνήθων αντιπαραθέσεων και της πόλωσης εν όψει των εκλογικών αναμετρήσεων για το Ευρωκοινοβούλιο και την τοπική αυτοδιοίκηση. Σήμερα, καθώς προσεγγίζουμε το τέλος μιας μακράς περιόδου ύφεσης, απαιτείται μια ολοκληρωμένη εθνική πολιτική που θα οδηγήσει οριστικά στην έξοδο από την κρίση και στη βιώσιμη ανάπτυξη. Η πολιτική αυτή, για να είναι αποτελεσματική, προϋποθέτει συνεννόηση και συγκερασμό απόψεων, που είναι δύσκολο να επιτευχθούν μέσα σε κλίμα όξυνσης, το οποίο μεγεθύνει τις διαφορές και αποτρέπει τις συγκλίσεις. Προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη είναι η συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Βασικές προτεραιότητες θα πρέπει εν προκειμένω να αποτελέσουν: • η συνεπής υλοποίηση του Προϋπολογισμού του 2014, η οποία θα αποτελέσει ισχυρή ένδειξη ότι η δημοσιονομική προσαρμογή είναι διατηρήσιμη, • η αισθητή βελτίωση της φορολογικής διοίκησης και του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, • η ταχύτερη διευθέτηση των φορολογικών υποθέσεων από τη δικαιοσύνη, • η μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού βάρους για τον ιδιωτικό τομέα, • η βελτίωση των βασικών υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες, • η αξιολόγηση της αποδοτικότητας των δημοσίων υπηρεσιών και των δημοσίων υπαλλήλων μέσω διαφανών και αντικειμενικών κριτηρίων, • η περαιτέρω ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου κατάρτισης, εκτέλεσης και παρακολούθησης του προϋπολογισμού.

ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ Με την έναρξη της δημοσιονομικής κρίσης το 2009 και τη μεγάλη ύφεση που επακολούθησε, μειώθηκαν δραστικά τόσο η ζήτηση όσο και η προσφορά δανειακών κεφαλαίων. Μέσα στις συνθήκες αυτές, η εξασθένηση της πιστοδοτικής ικανότητας των τραπεζών ήταν αναπόφευκτη, καθώς η δημοσιονομική κρίση επέδρασε έντονα στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Έτσι, η τραπεζική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα περιορίστηκε σταδιακά, με αποτέλεσμα ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων να αντιμετωπίζει δυσχέρειες στη χρηματοδότηση της παραγωγικής δραστηριότητας. Σήμερα το τραπεζικό τοπίο στην Ελλάδα έχει πλέον αλλάξει. Η ανακεφαλαιοποίηση και η αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος αποκαθιστούν σταδιακά την εμπιστοσύνη και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να ενισχυθεί μεσοπρόθεσμα η χορήγηση νέων πιστώσεων στην οικονομία. Ωστόσο, εξακολουθούν να επιδρούν πολλοί παράγοντες, ώστε οι χορηγήσεις νέων δανείων να παραμένουν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, περιορισμένες. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι: Πρώτον, οι καθαρές εισροές καταθέσεων, κρίσιμο μέγεθος για τη δυνατότητα των τραπεζών να διοχετεύουν πόρους στην οικονομία, παραμένουν χαμηλές. ∆εύτερον, ο λόγος δανείων προς καταθέσεις είναι ανάγκη να διατηρείται σε συντηρητικό ύψος. Και ο λόγος αυτός έχει διαταραχθεί από την απώλεια καταθέσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης. Τρίτον, συγκριτικά με άλλες χώρες η βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση που λαμβάνουν οι εγχώριες τράπεζες από το Ευρωσύστημα παραμένει υψηλή και θα πρέπει σταδιακά να περιοριστεί σε πιο λογικά επίπεδα. Τέταρτον, η τόνωση της εμπιστοσύνης, την οποία πέτυχε η ανακεφαλαιοποίηση, αμβλύνεται από την ανησυχία που προκαλεί η συσσώρευση δανείων σε καθυστέρηση. Η εξέλιξη αυτή αποθαρρύνει τη χορήγηση νέων πιστώσεων, καθώς σηματοδοτεί ότι ο πιστωτικός κίνδυνος είναι αυξημένος, ενώ επίσης αποστερεί τις τράπεζες από πόρους τους οποίους θα μπορούσαν να διοχετεύσουν σε νέα δάνεια και δημιουργεί το ενδεχόμενο μελλοντικών απομειώσεων της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, συντηρώντας έτσι την ανάγκη δέσμευσης κεφαλαίων για σχηματισμό προβλέψεων. Οι λόγοι αυτοί περιορίζουν τις δυνατότητες πιστωτικής επέκτασης. Η στενότητα πιστωτικών πόρων μπορεί βραχυχρόνια να αντισταθμιστεί με την άντληση πόρων από άλλες πηγές, όπως είναι η εσωτερική χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, οι αγορές εταιρικών ομολόγων, μετοχών, ιδιωτικών τοποθετήσεων και άλλων σύγχρονων χρηματοοικονομικών εργαλείων, καθώς και η άντληση πόρων από τα ∆ιαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Μεσοπρόθεσμα πάντως η βελτίωση των μακροοικονομικών δεδομένων θα επιτρέψει τη σταδιακή εξομάλυνση της πιστωτικής επέκτασης. ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΙΤΑΧΥΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑ∆ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Βασική επιδίωξη σήμερα είναι η ενδυνάμωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας, έτσι ώστε η διαφαινόμενη ανάκαμψη να αποτελέσει την αφετηρία μιας διατηρήσιμης ανόδου τα επόμενα χρόνια. Η οικονομία βρίσκεται σε μια διαδικασία μετάβασης από ένα πρότυπο ανάπτυξης που έχει εξαντλήσει τα όριά του σ’ ένα νέο, που μπορεί να εξασφαλίσει ταχείς και αυτοδύναμους ρυθμούς ανάπτυξης στο μέλλον. Όπως επανειλημμένα έχει επισημάνει η Τράπεζα της Ελλάδος, αυτό το νέο πρότυπο ανάπτυξης πρέπει να στηρίζεται στη μετάβαση: • από την παραγωγή μη διεθνώς εμπορεύσιμων στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών • από την κατανάλωση στην αποταμίευση και την επένδυση. Είναι γεγονός ότι, ενώ το παλιό πρότυπο ανάπτυξης απαξιώνεται βίαια και γοργά, η ανάδειξη του νέου καθυστερεί. Η αλλαγή αυτή είναι βεβαίως από τη φύση της βραδεία και επίπονη, καθώς συνεπάγεται μετακίνηση τόσο κεφαλαίων όσο και ανθρώπινου δυναμικού από δραστηριότητες χωρίς προοπτική σε νέες δυναμικές δραστηριότητες και επομένως προϋποθέτει ανάδειξη νέων πόλων έλξης κεφαλαίων, καινοτόμες επενδύσεις, αναπροσανατολισμό της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, δημιουργική επιχειρηματικότητα και προγράμματα διευκόλυνσης

της κινητικότητας της εργασίας. Η αναδιάρθρωση της οικονομίας προς την κατεύθυνση της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών έχει ξεκινήσει, όμως παραμένει ασθενής, καθώς συντελείται μέσα σε περιβάλλον ύφεσης και αβεβαιότητας. Μπορεί όμως να επιταχυνθεί με μια οικονομική πολιτική που θα θέτει στην κορυφή των προτεραιοτήτων τη δημιουργία προϋποθέσεων που ευνοούν ή τουλάχιστον δεν εμποδίζουν τον επιθυμητό μετασχηματισμό. Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει: • Εύρυθμη λειτουργία των αγορών προϊόντων, εργασίας και κεφαλαίων. • Ένα επιχειρηματικό περιβάλλον στα πρότυπα των βέλτιστων πρακτικών, με χαμηλό γραφειοκρατικό κόστος για τις επιχειρήσεις, αποτελεσματικό δημόσιο τομέα, σταθερό και ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο. • Σταθερό προσανατολισμό προς τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, κυρίως των επιχειρήσεων. Η μείωση των φόρων αφενός θα κάνει ελκυστικότερες τις επενδύσεις και αφετέρου θα διευρύνει τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους. • Προσέλκυση ξένων επενδύσεων με την ταχύτερη πρόοδο των αποκρατικοποιήσεων και με την ενίσχυση των θεσμών που διέπουν την προστασία των επενδυτών. • Ενίσχυση του ρόλου των κεφαλαιαγορών στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. • Παραγωγική αξιοποίηση των προγραμμάτων συγχρηματοδότησης δανείων και εγγυοδοσίας με πόρους των ∆ιαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. • Ενεργό ρόλο του τραπεζικού συστήματος στην ανασύνταξη επιχειρηματικών μονάδων και κλάδων με συγκεκριμένες δράσεις που θα στοχεύουν στην ενίσχυση των πραγματικά βιώσιμων επιχειρήσεων και στην ενθάρρυνση πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση μιας γενναίας κλαδικής αναδιάρθρωσης. Ένας τέτοιος προσανατολισμός των τραπεζών μπορεί να επιταχύνει τη μετάβαση στο νέο πρότυπο ανάπτυξης που χρειάζεται η χώρα.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΗΜΕΡΑ Το τραπεζικό σύστημα μπορεί να παίξει σήμερα ενεργό ρόλο και να αποτελέσει μοχλό για την αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού τομέα, καθώς είναι ο μόνος κλάδος της οικονομίας που έχει εκ βάθρων αναδιαταχθεί. Αυτή η εμπειρία των τραπεζών μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη και για τις επιχειρήσεις των λοιπών κλάδων της οικονομίας. Οι τράπεζες οφείλουν επομένως να συμβάλουν ουσιαστικά σε μία προσπάθεια ανασυγκρότησης του παραγωγικού δυναμικού για τη δημιουργία του νέου υποδείγματος βιώσιμης ανάπτυξης, που τόσο έχει ανάγκη η χώρα. Για να συμβεί αυτό, οι πολιτικές των τραπεζών θα πρέπει να αναπροσανατολιστούν, ώστε να αποφευχθούν οι τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά την προηγούμενη δεκαετία, όταν ένα μεγάλο μέρος των πιστώσεων κατευθύνθηκε προς επενδύσεις σε κατοικίες και κατανάλωση. Οι νέες πιστώσεις θα πρέπει να κατευθύνονται πλέον σε δυναμικές επιχειρήσεις με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και προοπτικές ανάπτυξης. Η περιορισμένη ρευστότητα θα πρέπει δηλαδή να κατευθύνεται στην πραγματική οικονομία με τρόπο που μεγιστοποιεί τις αναπτυξιακές της δυνατότητες. Θα ήταν ανώφελο και επικίνδυνο αδύναμες και μη βιώσιμες επιχειρήσεις και κορεσμένοι κλάδοι να αφεθούν να λειτουργούν με όρους του παρελθόντος.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Μετά από μια παρατεταμένη περίοδο βαθιάς ύφεσης, η ελληνική οικονομία δείχνει ότι μπορεί να ανακάμψει. Μπροστά μας τώρα βρίσκεται η μεγάλη πρόκληση να μετατρέψουμε την υπό εξέλιξη σταθεροποίηση σε δυναμική ανάπτυξη πάνω σε στέρεες βάσεις. Αυτή είναι σήμερα η κύρια εθνική επιδίωξη, ο μόνος τρόπος που θα εξασφαλίσει ότι οι θυσίες των τελευταίων ετών δεν θα πάνε χαμένες. Στην προσπάθεια αυτή θα πρωτοστατήσουν οι δυναμικές επιχειρήσεις που θα προσανατολιστούν σε νέα προϊόντα και αγορές και θα συμπαρασύρουν όλη την οικονομία σε έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης. Καθήκον της οικονομικής πολιτικής είναι να διευκολύνει με κάθε τρόπο αυτή την προσπάθεια. Στη δύσκολη αυτή πορεία, το τραπεζικό σύστημα οφείλει να πρωτοστατήσει στηρίζοντας αποτελεσματικά την αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού τομέα της οικονομίας. Η ελληνική οικονομία, μετά από μια δεκαετία στη διάρκεια της οποίας γιγαντώθηκαν τα δίδυμα ελλείμματα και χρέη, οδηγώντας έτσι σε μια πρωτοφανή σε έκταση και βάθος κρίση, βρίσκεται σήμερα σε φάση σταθεροποίησης. Η χώρα έχει διανύσει μια μεγάλη απόσταση από άποψη προσαρμογής. Όμως η προσπάθεια δεν έχει ολοκληρωθεί. Τώρα που καταφέραμε να μετατρέψουμε τα θηριώδη δίδυμα ελλείμματα σε πρωτογενές δημοσιονομικό και εξωτερικό πλεόνασμα, οφείλουμε να στρέψουμε την προσοχή και να επιταχύνουμε το βηματισμό στο πεδίο των διαρθρωτικών αλλαγών. Στο πεδίο δηλαδή εκείνο που δεν έχουμε δράσει στο απαιτούμενο εύρος και βάθος, ώστε οι διαρθρωτικές αλλαγές να αποτελούν σταθερό τροφοδότη υγιούς ανάπτυξης. ∆υστυχώς, στο μεταρρυθμιστικό πεδίο έχουν σημειωθεί διστακτικότητες, καθυστερήσεις και ατολμία. Όλοι μας γνωρίζουμε μεταρρυθμίσεις που έχουν εξαγγελθεί κατ’ επανάληψη στη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας, αλλά ακόμη δεν έχουν υλοποιηθεί. Αυτές τις αδυναμίες καλούμαστε κατά προτεραιότητα να αφήσουμε πίσω μας, αν θέλουμε να πάμε μπροστά. H προσδοκώμενη ανάπτυξη θα αποδειχθεί δειλή και εύθραυστη και οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας θα υπονομευθούν, αν δεν υλοποιήσουμε με γενναιότητα και τόλμη ένα πρόγραμμα εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων με στόχους: • την εκ βάθρων ανασυγκρότηση του κράτους, • τον θεσμικό εκσυγχρονισμό σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία και η απονομή της δικαιοσύνης, • τη δημιουργία ανταγωνιστικών αγορών και το άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, • τη διαμόρφωση ενός φορολογικού συστήματος, που θα είναι σταθερό και φιλικό προς την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και την εργασία, αλλά αυστηρό απέναντι στη φοροδιαφυγή. Οι αλλαγές αυτές θα δημιουργήσουν ένα νέο στέρεο περιβάλλον που θα τροφοδοτήσει σταθερή και υγιή ανάπτυξη, οικονομική και κοινωνική πρόοδο.

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

“

Το ποδόσφαιρο του προέδρου Του Χρίστου Χαραλαμπόπουλου

κηνή πρώτη: Ένα μέλος της Μπαρσελόνα, ο Τζόρντι Κάσες, κάνοντας χρήση των δικαιωμάτων του ως μέλος του συλλόγου, ζητά από τον πρόεδρο του συλλόγου Σάντρο Ροσέλ να δώσει στη δημοσιότητα όλα τα οικονομικά στοιχεία που αφορούν την πολυδάπανη μεταγραφή του βραζιλιάνου Νεϋμάρ, το ύψος της οποίας δεν είχε γίνει γνωστό. Παράλληλα, ζητά και τη συνδρομή της πολιτείας. Ο Ροσέλ καθυστερεί να απαντήσει αλλά η εισαγγελική παρέμβαση αποκαλύπτει ύστερα από έρευνα ότι δεν δηλώθηκε το ακριβές ύψος της μεταγραφής, με σκοπό να αποφύγει η ομάδα την πληρωμή υψηλού φόρου. Αποτέλεσμα; Ο Ροσέλ παραιτείται και η ομάδα αναγκάζεται να πληρώσει στο ισπανικό δημόσιο, επιπλέον φόρους ύψους 17 εκατομμυρίων ευρώ, για να αποφύγει δικαστικές διώξεις. Σκηνή δεύτερη: Σάββατο μεσημέρι στις 22 Φεβρουαρίου έξω από τα δικαστήρια Πειραιά, έχουν συγκεντρωθεί κάποιοι οπαδοί του Ατρόμητου και ζητούν την «προστασία» του προέδρου της ομάδας. Ο πρόεδρος του Ατρόμητου και της εταιρείας πετρελαιοειδών ΕΤΕΚΑ Γ. Σπανός, συνελήφθη μαζί με άλλα 15 άτομα και απολογείται στον ανακριτή κατηγορούμενος για λαθρεμπορία καυσίμων. Ο κ. Σπανός αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες, αλλά προφυλακίστηκε. Την επόμενη ημέρα ο επίσημος σύλλογος των οπαδών της ομάδας, βγάζει ανακοίνωση, με την οποία ζητά συσπείρωση όλων των φίλων του συλλόγου γύρω από την ομάδα, κρατώντας, όμως, αποστάσεις από το δικαστικό μέρος της υπόθεσης. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην

Τον οπαδό, δεν τον ενδιαφέρει το παιχνίδι αλλά μόνο οι νίκες. Και έχει την απαίτηση ο πρόεδρος να του τις διασφαλίζει ανεξαρτήτως κόστους ή νομιμότητας. Ελλάδα, είναι ένας χώρος αδιαφάνειας, αναξιοπιστίας, παρανομιών και ατιμωρησίας, επειδή οι κυβερνήσεις εξυπηρετούνται με αυτή την κατάσταση, αφού μπορούν να καλλιεργούν τις πελατειακές τους σχέσεις και τη διαπλοκή με διάφορους επιχειρηματίες. Επιχειρηματίες που χρησιμοποιούν τις ομάδες σαν ασπίδα, σαν δόρυ (αναλόγως των συμφερόντων τους) ή ακόμη και σαν φορολογικό εργαλείο. Το θεσμικό επίπεδο είναι αναχρονιστικό με πολλά κενά που “εμπλουτίζονται” κάθε τριετία περίπου, οπότε και εμφανίζεται ένας νέος αθλητικός νόμος. Η αισθητική και η παιδεία της πλειοψηφίας εκείνων που ασχολούνται σε παραγοντικό επίπεδο με το ελληνικό ποδόσφαιρο, (ο Γ. Σπανός, δεν ήταν από αυτούς) είναι επιεικώς απαράδεκτη. Αυτό επεκτείνεται στον αθλητικό τύπο και, φυσικά, στους οπαδούς. Ομάδες οργανωμένων οπαδών, πολλές φορές οι πρόεδροι τις χρησιμοποιούν

Εδώ κολαστήριο Κορυδαλλού! Σε αποχή συσσιτίου και απεργία από τη θεραπεία 190 ασθενείς κρατούμενοι

∆

ύο εβδομάδες δυναμικών κινητοποιήσεων συμπληρώνουν αυτή την Κυριακή οι ασθενείς κρατούμενοι του νοσοκομείου των φυλακών Κορυδαλλού «Άγιος Παύλος», οι οποίοι από τη ∆ευτέρα 17/2 απέχουν από το συσσίτιο αλλά και από τα φάρμακά τους. Λίγες μέρες μετά μάλιστα ανέβασαν φωτογραφίες αλλά και βίντεο από τους χώρους του «νοσοκομείου» σε λογαριασμό που οι ίδιοι δημιούργησαν σε twitter και facebook κάτω από τον τίτλο «Κολαστήριο Κορυδαλλού». Αυτή η πρωτοφανής κίνηση έδωσε τεράστια δημοσιότητα στον αγώνα τους εντός και εκτός Ελλάδας. Όλοι πλέον είδαν –γιατί την εικόνα κανείς δεν μπορεί να την αγνοήσει– αυτό που κρατούμενοι, συγγενείς και αλληλέγγυοι φωνάζουν εδώ και καιρό: ο Άγιος Παύλος σε καμία περίπτωση δεν είναι νοσοκομείο, δεν είναι καν αναρρωτήριο όπως το αποκαλούν οι διοικούντες, είναι ένας απολύτως ακατάλληλος χώρος, βρώμικος, εγκαταλειμμένος, χωρίς προσωπικό, χωρίς καμία υποδομή, όπου η φυματίωση και η ψώρα θερίζουν και όπου οι κρατούμενοι στοιβάζονται (209 σε χώρο δυναμικότητας 60 κλινών), όχι φυσικά για να θεραπευτούν ούτε για να νοσηλευτούν αλλά για να χειροτερεύσουν ή δυστυχώς σε αρκετές περιπτώσεις για να πεθάνουν.

Τα αιτήματα

Οι 190 άνθρωποι που συμμετέχουν στην αποχή (στην

σαν ομάδα κρούσης. Τον οπαδό, δεν τον ενδιαφέρει το παιχνίδι αλλά μόνο οι νίκες. Και έχει την απαίτηση ο πρόεδρος να του τις διασφαλίζει ανεξαρτήτως κόστους ή νομιμότητας. Σε επίπεδο οργάνωσης, το ελληνικό ποδόσφαιρο ήταν, είναι και φοβάμαι ότι θα συνεχίσει να είναι για πολύ ακόμη, προεδροκεντρικό. Κυριαρχεί η φιγούρα του προέδρου-πατερούλη. Του επχειρηματία που για όλα φροντίζει, πληρώνει τους πάντες και για όλα, στέκεται ψηλά, ο λόγος του είναι η τελευταία καταφυγή των πιστών οπαδών, είναι οπαδός –ή λεει ότι είναι- της ομάδας της οποίας κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών ή την εκπροσωπεί. Όταν δεν ασκεί ο ίδιος τη διοίκηση, διοικεί πολλές φορές μέσω ανθρώπων που εμπιστεύεται απόλυτα, οι προσωπικές του παρεμβάσεις εκδηλώνονται μόνον όταν υπάρχουν κρίσεις, πρέπει να είναι θιασώτης της αρχής «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», προσπαθεί να

ουσία όλοι εκτός από τους πολύ βαριά άρρωστους και τους κατάκοιτους) ζητούν πράγματα αυτονόητα: να υποβληθούν όλοι σε εξετάσεις για να διαπιστωθεί με ποιες ασθένειες έχουν επιβαρυνθεί στη διάρκεια της νοσηλείας τους, να προχωρήσει το υπουργείο σε πραγματική αποσυμφόρηση του καταστήματος, να στελεχωθεί το ΝΦΚ με επαρκές προσωπικό, γιατρούς και νοσηλευτές και να περάσει επιτέλους στην αρμοδιότητα του υπουργείου Υγείας όπως πριν από τέσσερα χρόνια ορίστηκε με νόμο, καθώς και να πατήσει επιτέλους το πόδι της η αρμόδια εισαγγελέας στη φυλακή (η οποία δεν πηγαίνει φοβούμενη λέει για την υγεία της!) για να απαντήσει στα αιτήματά τους, να υπογράψει τις άδειες τους κ.λπ.

Το υπουργείο δεν είδε, δεν άκουσε

Παρά την έκταση που έχει πάρει το ζήτημα, το υπουργείο ∆ικαιοσύνης επιλέγει μέχρι και σήμερα να αγνοεί τους κρατούμενους και τα αιτήματά τους. Μοναδική κίνηση από τη μεριά του μια τροπολογία η οποία ψηφίστηκε την Τετάρτη με σκοπό δήθεν την αποφυλάκιση βαριά νοσούντων, η οποία αφενός αφορά ελάχιστους κρατουμένους (κάτω από τριάντα τους υπολογίζουν οι ίδιοι) και αφετέρου έχει εφάπαξ ισχύ, πράγμα που σημαίνει ότι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα θα έχουμε γυρίσει στα ίδια. Πολύ χαρακτηριστικά, ο κ. Αθανασίου παρουσιάζοντας την τροπολογία στη Βουλή όχι μόνο δεν αναφέρθηκε καν στο θέμα του νοσοκομείου αλλά απολογήθηκε στους βουλευτές της Ν.∆. επειδή δεν πρόσθεσε στις δεκάδες εξαιρέσεις της τα αδικήματα περί ναρκωτικών (μα τότε θα αποφυλακίζονταν… πέντε κρατούμενοι). Την ίδια ημέρα, έκανε την εμφάνισή της και η ακριβοθώρητη εισαγγελέας όχι βέβαια για να μιλήσει με τους κρατούμενους ή να ερευνήσει τα όσα καταγγέλλουν, αλλά για να διώξει πειθαρχικά όσους από αυτούς δημοσιοποίησαν φωτογραφίες ή μί-

Στο νοσοκομείο κρατούνται 209 ασθενείς σε χώρο δυναμικότητας 60 κλινών. Οι ασθενείς κοιμούνται σε κουκέτες ή στο πάτωμα.

κάνει παιχνίδι με τα media αλλά η κύρια ικανότητα που πρέπει να έχει φορά την σχέση του με το αόρατο “παρασκήνιο”. Αν είναι πρόεδρος μεγάλης ομάδας οφείλει να το ελέγχει και αν είναι μικρομεσαίας να έχει καλές σχέσεις με αυτό, για να διασφαλίζει την “προστασία” της ομάδας. Ο Γ. Σπανός εμφάνιζε μία πολύ μετριοπαθή εικονα και μακρυά από την αισθητική της αλητείας, αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει την νομιμότητα της επιχειρηματικής του δραστηριότητας. Ο οπαδός, όμως, θεωρεί ότι υπάρχει μία συνομωσία εναντίον της ομάδας και του προέδρου και ζητά, τι; Απλά, εξίσωση προς τα κάτω, συμμόρφωση με το δόγμα “αφού όλοι είναι ίδιοι γιατί να την πληρώσει ο δικός μου πρόεδρος;”. Επομένως, η εικόνα των οπαδών που βρίσκονται έξω από τα δικαστήρια, δεν θα πρέπει να ξενίζει κανέναν. •

λησαν σε δημοσιογράφους μέσω κινητών! Όπως μάλιστα μας κατήγγειλαν κρατούμενοι όχι μόνο δεν τους πλησίασε αλλά δεν τους άφησε καν να πιάσουν το στιλό της για να γράψουν τα αιτήματά τους.

Συγκέντρωση αλληλεγγύης

Την Πέμπτη το πρωί το ΝΦΚ επισκέφθηκε αντιπροσωπεία βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ οι οποίοι μίλησαν με τη διευθύντρια, με σωφρονιστικούς υπαλλήλους αλλά και με αρκετούς από τους αγωνιζόμενους κρατούμενους, παρέλαβαν τα αιτήματά τους και διαπίστωσαν για μία ακόμη φορά τις άθλιες συνθήκες στις οποίες κρατούνται οι 200 ασθενείς του Αγίου Παύλου. Οι κρατούμενοι, όπως δήλωσαν και στους αλληλέγγυους που βρέθηκαν έξω από τη φυλακή την Πέμπτη το απόγευμα, συνεχίζουν τον αγώνα τους, έναν αγώνα δύσκολο και επώδυνο, που βάζει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία τους, προσθέτοντας ένα ακόμη αίτημα: να μην διωχθεί πειθαρχικά κανένας από αυτούς που έκαναν γνωστό στην κοινωνία το αίσχος του κολαστήριου Κορυδαλλού. Ρόζα Κοβάνη

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

MAΡΤΥΡΙΑ

ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ∆ΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΓΡ. ΛΑΜΠΡΑΚΗ

Ο μαραθώνιος της ειρήνης και της δημοκρατίας

Μισό αιώνα από τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη, μια ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου, ο «Μαραθώνιος μιας ημιτελούς άνοιξης», ξαναζωντανεύει τα πέτρινα χρόνια των αρχών του ‘60. Με το δικό του τρόπο, ένας «αυτόπτης μάρτυρας», ο Γιώργος Αδαμίδης, καταθέτει στην «Εποχή» τη δική του μαρτυρία από τις μέρες του αγώνα για την υπεράσπιση της ειρήνης και της δημοκρατίας από τις επιθέσεις του κράτους της δεξιάς και του ακόμα πιο επικίνδυνου παρακράτους της. Του Γιώργου Αδαμίδη*

έννημα θρέμμα της Θεσσαλονίκης, καθώς γεννήθηκα στο Κουλέ Καφέ (Άνω Πόλη) της Θεσσαλονίκης, μέσα σε προσφυγικό περιβάλλον, ανταλλάξιμων της Μικράς Ασίας. Οι πρόσφυγες ήταν κατά παράδοση οπαδοί της αριστεράς και αυτοί που ανέβασαν το επαναστατικό κίνημα στην Ελλάδα, μετά τον αναγκαστικό ερχομό τους, σε ένα, υψηλότερο επίπεδο. Γόνος και εγώ προσφυγικής οικογένειας πήρα τα νάματα των κοινωνικών προβληματισμών, μέσα σε μια κοινωνία που ζητάει λύσεις, κοινωνικές και όχι ατομικές. Εύκολη η επαφή με το οργανωμένο αριστερό κίνημα, αφού όλοι ζούσαμε ανάμεσά του. Προσχώρησα στη Νεολαία της Ε∆Α, λίγο πριν τις εκλογές του 1961, έχοντας πρώτους καθοδηγητές τον Χρόνη Μίσσιο και την Καίτη Τσαρουχά, κόρη του μετέπειτα δολοφονημένου βουλευτή της Ε∆Α από τη χούντα, του Γιώργου Τσαρουχά. Μακρινός συγγενής του δολοφονημένου, στις βουλευτικές εκλογές του 1961, νεολαίου της Ε∆Α Στέφανου Βελδεμίρη (η μητέρα μου και η μητέρα του τρίτες εξαδέλφες). ∆ολοφονήθηκε γιατί πετούσε προκηρύξεις από ένα ταξί. Ένας χωροφύλακας που τον είδε τον πυροβόλησε και τον σκότωσε. Η δικαιολογία τού χωροφύλακα στο δικαστήριο ήταν ότι τον πέρασε για λαθρέμπορο και τον πυροβόλησε, κι έτσι αθωώθηκε.

Μια δολοφονία που συντάραξε όλους τους Θεσσαλονικείς και πολύ περισσότερο συντάραξε τις προσφυγικές συνοικίες της πόλης. Βλέποντας από τη σημερινή σκοπιά εκείνα τα χρόνια της Θεσσαλονίκης, οι νεολαίοι της Ε∆Α ήταν όλοι τους καλύτεροι από τα παιδιά του κατηχητικού. Είχαμε δέσει τη συμμετοχή στο αριστερό κίνημα με τα βιβλία. Τα βιβλία ήταν το σήμα κατατεθέν αναγνώρισης ενός αριστερού νεολαίου.

Που βρήκαν τις πέτρες;

Το Κίνημα της Ειρήνης άρχισε να κάνει τα πρώτα του βήματα στη Θεσσαλονίκη. Η Νεολαία της Ε∆Α κινητοποιήθηκε για να συμμετάσχει στην εκδήλωση, όπου ο ανεξάρτητος βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης θα μιλούσε. Αρχικά ως χώρος εκδήλωσης ήταν ένας υπόγειος χώρος επί της οδού Αριστοτέλους, μεταξύ Βασιλέως Ηρακλείου και Τσιμισκή, όπως κατεβαίνουμε προς την πλατεία Αριστοτέλους δεξιά. Απογευματινή ώρα ήταν. Η γειτονιά μου, το σπίτι μας, ήταν δύο τετράγωνα πιο πέρα προς την εκκλησία Αγίας Σοφίας. Πήγα στη συγκεκριμένη ώρα του καλέσματος και μαζευτήκαμε έξω από την πόρτα όπου θα γινόταν η εκδήλωση, ήμασταν καμιά δεκαριά άτομα, εκεί μάθαμε ότι ο ιδιοκτήτης της αίθουσας πιέστηκε από τη χωροφυλακή και δεν μας παρέδιδε την αίθουσα, παρόλο που είχαμε συμφωνήσει στα οικονομικά.

Αναζητήθηκε γρήγορα νέα αίθουσα για την προγραμματισμένη εκδήλωση, έγιναν γρήγορες ειδοποιήσεις και τελικά βρέθηκε η αίθουσα του ∆ημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος, στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Ερμού. Στην αίθουσα αυτή στεγάζονταν τα 115 Σωματεία, όπως ήταν και η επωνυμία αυτού του συνδικαλιστικού κινήματος με ηγέτη τον Ορέστη Χατζηβασιλείου, παλαίμαχου ηγέτη του συνδικαλιστικού κινήματος, της μη κομμουνιστικής αριστεράς. Ήταν 22 Μαΐου 1963. Ανέβηκα από την είσοδο που ήταν από την Ερμού στον πρώτο υπερυψωμένο όροφο, η αίθουσα δεν ήταν μεγάλη, «αλλά τέτοια λόγια τέτοια ώρα», ήμασταν περίπου 150 άνθρωποι και στριμωγμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο. Ξαφνικά βλέπουμε τον Γρηγόρη Λαμπράκη να μπαίνει στην αίθουσα δείχνοντάς μας με τον δείκτη του δεξιού του χεριού ένα καρούμπαλο που είχε στο κεφάλι, ήταν το πρώτο χτύπημα που είχε φάει από τους τραμπούκους της δεξιάς, καθώς διέσχιζε την οδό Ερμού για να έλθει στην αίθουσα. Εγώ στην αρχή νόμισα ότι ο άνθρωπος είχε ένα φυσικό λίπωμα στο κεφάλι του, όπως πολλοί άνθρωποι αλλά δεν ήταν έτσι. Μιλούσε στο μικρόφωνο και ακουγόταν η φωνή του από τις μικρές μικροφωνικές συσκευές που ήταν έξω από τα παράθυρα. Οι τραμπούκοι, από τη Βενιζέλου, πετούσαν πέτρες και έσπαζαν τα τζάμια της αίθουσας. Υπήρχε ατμόσφαιρα έντασης. Ξαφνικά αναρωτήθηκα, «πέτρες δεν υπάρχουν ούτε στην οδό Βενιζέλου, ούτε στην οδό Ερμού», ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι είναι και στα πεζοδρόμια σφιχτά κολλημένα πλακάκια, τις πέτρες οι τραμπούκοι τις μάζεψαν απ’ αλλού σκόπιμα και τις έφεραν, για επεισόδια που είχαν προγραμματίσει.

Μας έκλεισαν την πόρτα εξόδου

Ο Λαμπράκης μίλησε για την Ειρήνη αλλά και για την προστασία των συγκεντρωμένων στην αίθουσα και κάλεσε τους αρχηγούς της χωροφυλακής Καμουτσή και Μήτσου, ότι θα είναι υπεύθυνοι για ό, τι συμ-

βεί. Βέβαια αυτοί τον έγραψαν κανονικά, έτσι είναι οι χωροφύλακες ή «καρακόλια», όπως τους έλεγαν οι Θεσσαλονικείς. Αξίζει να σημειωθεί ότι σ’ ένα Θεσσαλονικιό ήταν μεγάλη προσβολή να γίνει χωροφύλακας είτε με βαθμό είτε χωρίς βαθμό. Κατά κανόνα όλοι οι χωροφύλακες της Θεσσαλονίκης δεν ήταν Θεσσαλονικείς, σχεδόν όλοι τους ήταν Πελοποννήσιοι και μερικοί Ηπειρώτες και Κρητικοί, και πολύ περισσότερο αυτοί που υπηρετούσαν στην Ασφάλεια και στην Εθνική ήταν Πελοποννήσιοι και όλοι τους ήταν ξεκομμένοι από τη ζωή των κατοίκων της πόλης. Τυχαίο; ∆εν νομίζω! Κάποια στιγμή τέλειωσε η εκδήλωση, δεν κράτησε πολλή ώρα. Έφυγε ο Λαμπράκης από την αίθουσα, συνοδευόμενος από λίγους φίλους. Μόλις βγήκε από την πόρτα της Ερμού, οι χωροφύλακες μας έκλεισαν την πόρτα εξόδου, λέγοντάς μας ότι για την ασφάλειά μας θα έφερναν λεωφορεία να μας πάρουν από το χώρο και μας εμπόδισαν να βγούμε. Εγώ ήμουν στη μέση περίπου της σκάλας μεταξύ ορόφου και ισογείου στην έξοδο προς την Ερμού και περίμενα όπως όλοι. Σ’ αυτό ακριβώς το διάστημα που μας είχαν κλεισμένους πίσω από την πόρτα, γίνονταν τα επεισόδια, στο δρόμο δολοφονούσαν τον Γρηγόρη Λαμπράκη και χτυπούσαν άσχημα τον βουλευτή της Ε∆Α Γιώργο Τσαρουχά. Όταν τέλειωσε το έργο του κράτους και του παρακράτους της Θεσσαλονίκης, άνοιξαν την πόρτα να φύγουμε. Όλοι οι δρόμοι μού ήταν οικείοι, δεν στάθηκα καθόλου, άνοιξα το βήμα μου πηγαίνοντας προς το Αλκαζάρ, περνώντας μέσα από την παλιά εβραϊκή αγορά το λεγόμενο Μπεζεστένι και χάθηκα μέσα στους δρόμους πηγαίνοντας στο σπίτι μου. Η κατάληξη του Γρηγόρη Λαμπράκη και τα περιστατικά του δολοφονικού έργου του κράτους και του παρακράτους έχουν γίνει γνωστά. Το θάνατο τον έμαθα την άλλη μέρα.

* Ο Γ. Αδαμίδης είναι συμβολαιογράφος, μεταπτυχιακός πολιτικός επιστήμονας.

8 Μάρτη: ∆εν γιορτάζουμε, διεκδικούμε

** Εκδήλωση με θέμα «Η εργασία των γυναικών στη σημερινή συγκυρία», την Τρίτη 4 Μάρτη, στις 7.30 μ.μ., στο Κτίριο 11 (Ρεθύμνου 11 και Ιουλιανού). Μιλούν: Ε. ∆αφέρμου, Ν. Νικολάου, Ζ. Μελαμπιανάκη, Μ. Καραμεσσίνη. Συντονίζει η ∆. Σπανού. ** Εκδήλωση διαμαρτυρίας, ενδυνάμωσης και αλληλεγγύης στην Καπνικαρέα, στις 8 Μάρτη, στις 12 το μεσημέρι. Καλούν: Φεμινιστική Πρωτοβουλία για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών, Γυναικεία Ομάδα Αυτοάμυνας, Ένωση Αφρικανών Γυναικών, Γυναίκες για την Υγεία, τα Αναπαραγωγικά και Σεξουαλικά ∆ικαιώματα- Γυναίκες ενάντια στο Χρέος και στα Μέτρα Λιτότητας, Arcadia Πολιτιστικός Οργανισμός, Colour Youth, Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, QueerTrans, Τμήμα Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων Οικολόγων Πρασίνων, Γυναίκες ΚΟΚΚΙΝΟ, Ομάδα Γυναικών Ο.Κ.∆.Ε.-Σπάρτακος, Ομάδα Γυναικών ΑΝΤΑΡΣΥΑ, Ομάδα Φύλου και Σεξουαλικότητας - LGBT ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Στηρίζει η ηλεκτρονική γυναικεία εφημερίδα Φύλο Συκής.

∆ΙΑΛΟΓΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Η επέμβαση στο μαζικό χώρο και ο ΣΥΡΙΖΑ ∆ήμαρχοι κομματικοί παράγοντες ή δήμαρχοι ικανοί να φέρουν το λαό στο προσκήνιο;

χρεοκοπία της χώρας αποτελεί χρεοκοπία και του δικομματισμού, ο οποίος από το 1974 μέχρι σήμερα με τις επιλογές του, τις πολιτικές του και τις πελατειακές πρακτικές του μας οδήγησε στην κατάρρευση. Σήμερα είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε μια πολιτική διεξόδου από το χρεοστάσιο, την παραγωγική αποδιάρθρωση και την κοινωνική αποσάθρωση που δημιούργησαν. Όλοι προσβλέπουν στη νέα κατάσταση και στο τι μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι πρώτης τάξεως πρακτική άσκησης εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Επιλέχτηκε η συνέχεια της λογικής του κομματικού χρίσματος, ώστε να κερδηθούν οι κρατικοί θεσμοί της τοπικής αυτοδιοίκησης και να δοθεί ειδικό κομματικό πολιτικό μήνυμα «περί νεότητας», ώστε να κεφαλαιοποιηθεί το εκλογικό αποτέλεσμα γύρω από το στόχο της ανάληψης της κυβερνητικής διαχείρισης. ∆ιαβάσαμε τα περί πακέτου 13 χρισμάτων των περιφερειαρχών και του υποψηφίου στο δήμο Αθηναίων και τις αντιδράσεις που προκάλεσαν. Και στο «μικρό» δήμο μας, η συριζική κομματική συζήτηση έγινε υπό την καθολική σκιά του χρίσματος. Είναι όμως σωστή αυτή η πρακτική; Πού μπορεί να οδηγήσει την αυριανή αριστερού χρώματος κυβέρνηση; Ποια άλλη λογική υπάρχει που αγνοείται ή παρακάμπτεται στο πλαίσιο της επιθυμίας διαχείρισης της εξουσίας; Η λογική το κυβερνητικό κόμμα να ελέγχει τους επόμενους κρίκους των κρατικών θεσμών με κομματικά στελέχη και δεμένους με το χρίσμα του εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού, είναι η κλασική λογική του δικομματισμού, της αστικής πολιτικής αλλά και των αριστερών κομμάτων της σοβιετικής περιόδου. Αυτό περιόρισε την άσκηση της πολιτικής μέσα στους κρατικούς θεσμούς - μηχανισμούς. Είναι μια εξουσιαστική λογική που αποδεδειγμένα στερεί στην κοινωνία το δικαίωμα της συμμετοχής και της πάλης στη διαχείριση και τις κοινωνικές αλλαγές. Οδηγεί την άσκηση της πολιτικής από ένα κλειστό μικρό κύκλο στελεχών - κυβερνητικών, περιφερειακών και τοπικών παραγόντων στη δημιουργία κομματικής - κρατικής γραφειοκρατίας. Όλα αυτά ήταν αποδοτικά

“

Η σχέση κόμματος - κοινωνίας

Σήμερα η κοινωνία έπρεπε να γνωρίζει το νέο πολιτικό περιεχόμενο και τις αλλαγές που θα κάνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στο υπάρχον καθεστώς της αυτοδιοίκησης και γύρω από αυτό να επιδιωχθούν συμμαχίες και εκλογικά σχήματα. Η συζήτηση δεν μπορεί να περιορίζεται στον καταναγκασμό του κυβερνητισμού, στον εκλογικισμό και στην αόριστη κατάργηση του Καλλικράτη. μέχρι προχθές. Η εποχή μας απαιτεί ένα ξεπέρασμα του παλιού και ένα άνοιγμα με νέες πολιτικές που εδράζονται στο λαό και στην επιστήμη και την αντικατάσταση της πολιτικής των μηχανισμών με την πολιτική των μαζών.

Ο ιστορικός ρόλος της αριστεράς

Η χώρα μας είναι σε βαθιά κρίση και σε καθεστώς ελεγχόμενης κυριαρχίας από τους δανειστές. Στο παρελθόν, σε ιστορικά παρόμοιες στιγμές, η αριστερά κλήθηκε και έπαιξε πρωτοποριακό και απελευθερωτικό ρόλο. Στην περίοδο της κατοχής 1940-45 μέσα σε καθεστώς φασιστικής καταπίεσης με εκτελέσεις, γκρέμισμα χωριών, βασανιστήρια και πείνα, οι πατριωτικές δυνάμεις της αντίστασης με την πρωτοπορία της Αριστεράς κατανόησαν ότι η αυτοδιοίκηση

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων Σάββατο 1 Μαρτίου

* Προβολή της ταινίας του Μ. Leigh «Ο γυμνός», από την ομάδα προβολών Palinka, στις 8 μ.μ., στο Αυτόνομο Στέκι (Ζωοδόχου Πηγής 97 και Ισαύρων).

∆ευτέρα 3 Μαρτίου

* Συλλογική κουζίνα με ζωντανή μουσική διοργανώνουν ο πολιτιστικός σύλλογος Άνω Αμπελοκήπων και η Επιτροπή Αλληλεγγύης Κατοίκων, στις 11.30 π.μ. στο πάρκο ΚΑΠΑΨ (Τριφυλλίας και Λάμψα) ** Γλέντι με μουσική, νηστίσιμα εδέσματα, κρασί, πολιτιστικά δρώμενα, παιδικές δραστηριότητες διοργανώνει ο δήμος Νέας Ιωνίας, στις 11.30 π.μ. στον πεζόδρομο Παλαιών Πατρών Γερμανού

Τρίτη 4 Μαρτίου

αυτό να επιδιωχθούν συμμαχίες και εκλογικά σχήματα. Η συζήτηση δεν μπορεί να περιορίζεται στον καταναγκασμό του κυβερνητισμού, στον εκλογικισμό και στην αόριστη κατάργηση του Καλλικράτη.

* Παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά από το ΚΕΘΕΑ, στις 12 το μεσημέρι, στην ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν Γ. Νοταράς και Β. Γκιτάκος. Συ-

στην κυριολεξία και την ουσία της δεν είναι απειλή, αλλά δύναμη στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και στην ανακούφιση των κατοίκων. Τότε, το 1943, οι λαϊκοί εκπρόσωποι της Κεντρικής Ελλάδας ψήφισαν τον «Κώδικα Αυτοδιοίκησης και Λαϊκής ∆ικαιοσύνης για τη Στερεά Ελλάδα» που θέσπισε την αρχή της «ουσιαστικής ανεξαρτησίας των οργάνων της αυτοδιοίκησης και του αποκλεισμού κάθε παρεμβατισμού». Λίγες μέρες μετά υιοθετήθηκαν οι αρχές του Κώδικα της Ρούμελης για την Ελεύθερη Ελλάδα που θέσπισε την ανακλητότητα των εκλεγμένων, την ισοτιμία ανδρών γυναικών και την ψήφο στους νέους. Σε αντιστοιχία σήμερα η κοινωνία έπρεπε να γνωρίζει το νέο πολιτικό περιεχόμενο και τις αλλαγές που θα κάνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στο υπάρχον καθεστώς της αυτοδιοίκησης και γύρω από

ντονίζει ο Ν. Κωνσταντάρας.

Τετάρτη 5 Μαρτίου

* Εκδήλωση με θέμα «Ειρήνη και ανάπτυξη στην Υποσαχάρια Αφρική» διοργανώνουν το τμήμα ∆ιεθνώς Σχέσεων και θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ και η Ένωση Αφρικανών Γυναικών, στις 6.30 μ.μ. στην αίθουσα του τρίτου ορόφου του ΣΥΡΙΖΑ (Λεωνίδου 16-18 και Κολωνού). Μιλούν οι ∆. Βίτσας, Σ. Μουσούρης, Π. Τριγάζης, Χ. Πολιτόπουλος, Σ. Τζιτζίκου.

Πέμπτη 6 Μαρτίου

* Εκδήλωση με θέμα «Η μετανάστευση στην Ελλάδα. Έντεκα μύθοι και περισσότερες αλήθειες» διοργανώνει το παράρτημα Ελλάδας του ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, στις 6.30 μ.μ. στο ινστιτούτο Γκαίτε (Ομήρου 14-16). Μιλούν οι Β. Παπαστεργίου και Ε. Τάκου. Συντονίζει ο Ν. Ξυδάκης. * Εκδήλωση με θέμα «Ο ρόλος των συνεταιρισμών και της αλληλέγγυας οικονομίας στον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας» διοργανώνουν το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και ο ραδιοσταθμός «Στο κόκκινο» (93,4 FM στη Θεσσαλονίκη), στις 7 μ.μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο Τούμπας (Κλεάνθους 57). Μιλούν: Σ. Αδάμ, Π. Λινάρδος Ρυλμόν και Γ. Σταθάκης.

Παρασκευή 7 Μαρτίου

* Εκδήλωση αφιερωμένη στο κινηματογραφικό έργο

Η αρχή της μη επέμβασης στο μαζικό χώρο, άρα και στην τοπική αυτοδιοίκηση, έπρεπε να είναι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ γιατί αυτή την πρακτική έχουμε ανάγκη σήμερα. ∆εν έχουμε ανάγκη από δημάρχους κομματικούς παράγοντες, αλλά από δημάρχους ικανούς να φέρουν το λαό στο προσκήνιο της εξουσίας που να είναι ταυτόχρονα εγγυητές πλατιών τοπικών συμμαχιών για τους στόχους της αλλαγής και της απελευθέρωσης της τοπικής κοινωνίας από τον παραγοντισμό, τη διαπλοκή, τη λαμογιά και την ταξική περιθωριοποίηση. Έχουμε ανάγκη από μια κυβέρνηση της αριστεράς που ασκεί ανοικτή πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία στην κοινωνία που δεν φοβάται το άνοιγμα της πολιτικής και που γι’ αυτό δεν έχει ανάγκη να ελέγχει πολιτικά τα κέντρα λήψης αποφάσεων, γιατί αυτό είναι καθήκον του ενημερωμένου και ελεύθερου λαού και των οργανώσεων του. ∆υστυχώς, ο συριζικός παρεμβατισμός στις τοπικές εκλογές επηρεάζει αρνητικά τη σχέση κόμματος - κοινωνίας. Ο συνδυασμός αυτής της πολιτικής επιλογής με το στρογγύλευμα του θέματος του χρέους από το οικονομικό επιτελείο του που διαβάζουμε τελευταία είναι προϊόντα συντηρητικής μετατόπισης, που έχουμε καθήκον να επισημάνουμε, αφήνοντας στην άκρη συναισθηματισμούς και προσωπικές επιδιώξεις. Όλοι αγωνιούμε για την πορεία του τόπου μας βλέποντας τη φτώχεια να μας περιβάλλει, τα παιδιά μας ανέργους ή μετανάστες και το ξεθεμελίωμα της εργασίας και της κοινωνικής πρόνοιας. Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική λύση. Η κοινωνικά, όμως, επωφελής λύση θα δοθεί με το λαό πρωτεργάτη και όχι παρατηρητή ή ελεγχόμενο ψηφοφόρο στο βωμό του κυβερνητισμού και του παραγοντισμού. Ν. Μυλωνάς, Κως

της Αλίντας ∆ημητρίου διοργανώνει η δημοτική κίνηση Αλίμου «Άνω Κάτω στο Καλαμάκι», στις 7 μ.μ., στο δημοτικό θέατρο Αλίμου Κάρολος Κουν (Υψηλάντου και Θησέων), με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας. Μιλούν οι: Ε. Μπελιά, Ν. Βαλαβάνη, Κ. Παπαγκίκα, Κ. Τερζής, Σ. ∆ημητρίου, Η. Βενάκη και Α. Νικολαΐδου.

ΥΓΕΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Με σύνθημα να απομυθοποιηθούν οι μύθοι Η «παρηγορητική» ιατρική και η ποιότητα ζωής των ασθενών από καρκίνο Την Κυριακή 1/12/2013, στο φιλόξενο χώρο της Ανοικτής Πόλης, διοργανώθηκε -από την οργάνωση «Act Up» και το «Κόκκινο 105.5»- μια συζήτηση που αφορούσε το AIDS επειδή είναι η ημέρα που το θυμόμαστε –αν και τις άλλες δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Οι παρουσιάσεις είχαν πολύ ενδιαφέρον, η συζήτηση ήταν ζωντανή και η παρουσία μιας κοπέλας από τις διαπομπευμένες του πρώην υπουργού Υγείας κ. Λοβέρδου συνέβαλε στη συζήτηση, που γινόταν με την ανάλογη συγκίνηση. Έκανα μια παρατήρηση, ότι το AIDS και ο καρκίνος, μια ασθένεια με την οποία έχω ασχοληθεί επαγγελματικά και με απασχολεί ακόμα πολύ, ενώ έχουν πολλές διαφορές έχουν και ομοιότητες.

γνωστή ανθρωπολόγος Σούζαν Σόντακ έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Η νόσος ως μεταφορά.Το AIDS και οι μεταφορές του», στο οποίο αναφέρει: «Η νόσος είναι η νυκτερινή ζώνη της ζωής, μια δεύτερη πιο δυσβάστακτη υπηκοότητα. Γεννιόμαστε κατέχοντας διπλή υπηκοότητα, μια για το βασίλειο των υγειών και μια για το βασίλειο των αρρώστων. Προτιμούμε να βαστούμε το διαβατήριο των υγειών, αλλά αργά ή γρήγορα ο καθένας μας, έστω για μικρό χρονικό διάστημα, θα πολιτογραφηθεί υπήκοος του άλλου τόπου. Είναι σχεδόν αδύνατο, αν μείνουμε στο άλλο τόπο, να μείνουμε ανεπηρέαστοι από τις φαντασμαγορικές μεταφορές με τις οποίες έχουν διακοσμηθεί οι ασθένειες». Ο καρκίνος συχνά θεωρείται μυστηριώδης, γεννά δέος, έντονο φόβο και συχνά πιστεύουμε ότι είναι μεταδοτικός. Πόσες φορές δεν παρατηρήσαμε την απομόνωση των καρκινοπαθών. ∆ιστάζουμε να προφέρουμε τη λέξη καρκίνο, οι γιατροί μιλάνε στους συγγενείς, αλλά όχι στον ίδιο τον άρρωστο, γιατί φοβούνται ότι ο ασθενής δεν θα αντέξει. Ο καρκίνος, παρόλη την πρόοδο στις θεραπείες των διαφόρων μορφών του, σηματοδοτεί θάνατο. Ακόμα και η μεταφορά του καρκίνου στην καθημερινή γλώσσα ενέχει την έννοια του μοιραίου, του κακού. Ο σταλινισμός ήταν ο καρκίνος του μαρξισμού, σύμφωνα με τον Τρότσκι. Όταν συζητήθηκε με τον Νίξον το σκάνδαλο του Γουότερ Γκέιτ, του είπαν: είχαμε ένα καρκίνωμα στο εσωτερικό μας... Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα και ο καθένας μας θα έχει ένα στη μνήμη του.

Μια από τις πιο παλιές ασθένειες

Με τη σειρά του το AIDS είναι μόνο ιογενές (υπάρχει και μορφή καρκίνου ιογενής, αλλά η πλειοψηφία των καρκινικών μορφών έχουν άλλη περίπλοκη αιτιολογία) και μεταδοτική ασθένεια άρα δεν θα έπρεπε να έχουμε παρόμοιες φαντασιώσεις, παρόλα αυτά υπάρχουν αναλογίες στο πώς σκεφτόμαστε και κυρίως συμπεριφερόμαστε στην ασθένεια αυτή. Στις διαφορές είναι και το πόσο νέα ή πόσο παλιά είναι η κάθε μία από τις ασθένειες. Για το AIDS αρχίσαμε να συζητάμε στην αρχή της δεκαετίας του ’80. Ο καρκίνος είναι μία από τις πιο παλιές ασθένειες, έχουμε γραπτές αναφορές σε αιγυπτιακούς παπύρους από το 3000 π.Χ. και τα πρώτα δείγματα στην

“

Πριν περίπου ένα μήνα, στις 4/2/2014, θυμηθήκαμε τον καρκίνο, μια και ήταν η Παγκόσμια Ημέρα εναντίον του Καρκίνου. Ενώ η έρευνα και οι θεραπείες όλο και βελτιώνονται, ο στόχος της μείωσης του ποσοστού θνησιμότητας και ο στόχος να κατατάξουμε τον καρκίνο στην κατηγορία των χρόνιων ασθενειών οριστικά, όλο και μας γλιστρά από τα χέρια... Μια μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2005, των Π. Μπόιλ και Τ. Φέρλεϊ, εκτιμά ότι στην Ευρώπη το 2004 είχαμε 2.886.800 περιστατικά και 171.100 θανάτους. Το γεγονός αυτό συνιστά ένα μεγάλο πρόβλημα για τους πολίτες που νοσούν, για τις οικογένειες τους αλλά και σημαντικό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία.

Με αφορμή τη μνήμη

Αν η ποιότητα της ζωής των ασθενών είναι ο κεντρικός στόχος, τότε μπορούν να αναπτυχθούν και πολλές άλλες δραστηριότητες που τώρα φαίνονται όνειρα θερινής νύκτας. Αλλά είναι όνειρα που μπορούν να πραγματοποιηθούν. αρχαιολογία είναι από την εποχή 19001600 π.Χ., με μια γυναίκα με πιθανό καρκίνο του λαιμού, όπως και στο σκελετό μιας γυναίκας από την περιοχή των Ίνκας έχουν βρεθεί δείγματα που πιθανολογούν μελάνωμα. Παρόλο που ο καρκίνος είναι τόσο παλιά αρρώστια, η ίαση της στηρίζεται βασικά σε τρεις θεραπευτικές δράσεις. Κόβω (εγχείρηση), καίω (ακτινοβολία) και δηλητηριάζω (χημειοθεραπεία). Βέβαια οι εξελίξεις στην έρευνα για τη θεραπεία του καρκίνου είναι σημαντικές και έχουν αναπτυχθεί νέες μορφές θεραπείας, αλλά το θέμα στο σημείωμα αυτό δεν είναι οι εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου.

Συνδυαστική αντιμετώπιση

Οι επιπτώσεις των συμπτωμάτων της ασθένειας, οι δευτερεύουσες επιπτώσεις της θεραπείας, συχνά η εξέλιξη της ασθένειας και η ψυχολογία των ασθενών, αλλά και των ατόμων που βρίσκονται δίπλα τους, συνιστούν την κύρια ομοιότητα ανάμεσα στις δύο ασθένειες. Οι θεραπείες και για τις δύο ασθένειες έχουν συχνά, σχεδόν πάντα, επιβαρυντικές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία του ασθενή και τα άτομα που βρίσκονται δίπλα τους, συγγενείς, φίλοι, νοσοκόμες, χρειάζονται ειδική στήριξη για να μπορούν να σταθούν και να στηρίξουν τον άρρωστο.

Υπάρχει μια νέα και ολοένα ανερχόμενη ιατρική ειδικότητα που έχει στόχο ακριβώς πώς να αντιμετωπίσει κλινικές επιπτώσεις στους ασθενείς, που είναι κυρίως η κούραση μέχρι εξάντλησης, ο πόνος και η κατάθλιψη. Επίσης, η ειδικότητα αυτή ασχολείται και με τη διαχείριση της περίοδου, πριν το τέλος του ασθενή, που είναι και αυτή εξίσου σημαντική. Η ειδικότητα αυτή λέγεται palliative medicine, που στα ελληνικά ονομάζουμε παρηγορητική, και ασχολείται κυρίως με θέματα πόνου. Νομίζω ότι ο τίτλος «παρηγορητική» ερμηνεύεται λάθος και περιορίζεται σε στόχους και δυνατότητες. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα να το συζητήσουν οι ειδικοί. Τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω, είναι σημαντικά για την ποιότητα της ζωής των ασθενών και η αντιμετώπισή τους όχι μόνο βοηθά και στηρίζει τους ασθενείς, αλλά και νεώτερες ερευνητικές μελέτες υποστηρίζουν ότι η θεραπεία γίνεται πιο αποδεκτή από τον ασθενή.Οι ομάδες των ειδικοτήτων αυτών συνεργάζονται με τον θεράποντα γιατρό και η συνδυαστική αντιμετώπιση είναι ό,τι καλύτερο για την ποιότητα της ζωής των ασθενών αυτών. Η ειδικότητα αυτή έχει αναπτυχθεί κυρίως σε σχέση με το AIDS και τον καρκίνο, αλλά δεν αφορά μόνο αυτές τις ασθένειες, αλλά όλες όσες έχουν συμπτώματα παρόμοια -πόνου, κούρασης, κατάθλιψης.

Ίσως θα μπορούσε η ομάδα που ασχολείται με το πρόγραμμα της πολιτικής Υγείας στον ΣΥΡΙΖΑ να σκεφτεί και να σχεδιάσει την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, όπως το AIDS και ο καρκίνος, με την ανάπτυξη της παραπάνω ειδικότητας με σοβαρό τρόπο, εκπαίδευση γιατρών και νοσοκόμων σε ειδικά κέντρα, εκπαίδευση ψυχολόγων σε σχέση με τις αρρώστιες αυτές, για να γίνει η ποιότητα της ζωής του ασθενή μαζί με τη θεραπεία του το κεντρικό σημείο αναφοράς στα νοσοκομεία. Αν η ποιότητα της ζωής των ασθενών είναι ο κεντρικός στόχος, τότε μπορούν να αναπτυχθούν και πολλές άλλες δραστηριότητες που τώρα φαίνονται όνειρα θερινής νύκτας. Αλλά είναι όνειρα που μπορούν να πραγματοποιηθούν, γιατί έχουν γίνει πραγματικότητα σε άλλες χώρες, και μπορούμε να πιστέψουμε ότι κάτι θα αλλάξει πραγματικά στη ζωή μας. Τελειώνοντας αυτό το σημείωμα και για να καταδείξω ότι αν θέλουμε μπορούμε, η παγκόσμια κοινότητα κλινικών γιατρών και ερευνητών της παρηγορητικής ιατρικής έχει υπογράψει τη δήλωση της Βενετίας, όπως την ονομάζει, για την ανάπτυξη αυτής της ειδικότητας στην Αφρική κυρίως για τους ασθενείς του AIDS. Για το 2007, η εκτίμηση για τους ασθενείς του AIDS στην υπο-Σαχάρια Αφρική ήταν 22,5 εκατομμύρια. Επίσης, στα 12 εκατομμύρια καινούργιους καρκινοπαθείς για την ίδια χρονιά, οι 662.300, δηλαδή το 5,6%, είναι στην ίδια περιοχή (υπο-Σαχάρια Αφρική), σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Τα ποσοστά αυτά δείχνουν την επείγουσα ανάγκη της ανάληψης πρωτοβουλιών που ήδη γίνονται πραγματικότητα. Πολλές ευρωπαϊκές ομάδες γιατρών συνεργάζονται με ντόπιους σε αρκετές χώρες για την ανάπτυξη τέτοιων προγραμμάτων. Γιατί να μην μπορούμε και εδώ να ολοκληρώσουμε συστηματικά τα πρώτα βήματα που κάνουν κυρίως οι ομάδες που ασχολούνται με τον πόνο; Ελέγκω Μανουσάκη

ΥΓ. το σημείωμα αυτό γράφεται στη μνήμη των φίλων μου Βαγγέλη ∆ρίτσα, Χριστόφορου Σακελλαρόπουλου και Κυριάκου Κινδελή, που ο πόνος για το χαμό τους, με οδήγησε να ασχοληθώ με την ποιότητα της ζωής και το τέλος των καρκινοπαθών.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Οι “αμαρτωλές” Μ.Κ.Ο. και ο “Οδυσσέας”

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

ωρίς να έχουμε λάβει εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια χρήματα από το κράτος, χωρίς να έχουμε σε καμιά περίπτωση ζημιώσει οικονομικά το κράτος, κάνοντας αφιλοκερδώς αυτό που είναι διεθνής υποχρέωση του κράτους (εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής στους μετανάστες), συνεργαζόμενοι συστηματικά και με κρατικούς φορείς, βρεθήκαμε, όπως ίσως γνωρίζουν πολλοί αναγνώστες, αφού πρώτα συναντήσαμε αντιμετώπιση που αντιστοιχεί σε κάποια ύποπτη κερδοσκοπική επιχείρηση, να είμαστε αναγκασμένοι να πληρώσουμε στην Εφορία δεκάδες χιλιάδες ευρώ για πρόστιμα που αφορούν όχι φορολογικές παραβάσεις, αλλά “πλημμελή τήρηση” του βιβλίου εσόδων-εξόδων την περίοδο 2001-2009! Και είμαστε διπλά εξοργισμένοι γιατί, ενώ οι ΜΚΟ των παχυλών χρηματοδοτήσεων ελέγχονται για το πού και πώς ξόδεψαν τα χρήματα που πήραν, εμείς τιμωρηθήκαμε επειδή τα καταγεγραμμένα μας έξοδα υπερέβαιναν τα καταγεγραμμένα μας έσοδα! Η οργή μας περισσεύει, καθώς η αδυναμία πληρωμής των προστίμων έφερε ακόμη και την αυτόφωρη δίωξη του υπεύθυνου κατά το νόμο για τον «Οδυσσέα», Αντώνη Γαζάκη, πρόεδρο του ∆Σ, του οποίου η θέση ως εκπαιδευτικού στη δημόσια εκπαίδευση κινδυνεύει σε περίπτωση μη πληρωμής των δόσεων στην Εφορία! Εκατοντάδες φίλοι, δεκάδες φορείς και οργανώσεις, έχουν ενώσει τη φωνή τους με τη δική μας για να αρθεί αυτή η κατάφωρη αδικία και να διαγραφούν εξ ολοκλήρου τα πρόστιμα. Άραγε πόσες από τις ΜΚΟ που βρίσκονται στο μικροσκόπιο αυτές τις μέρες (κάποιες έχουν ήδη αποκληθεί «φαντάσματα») μπορούν να καμαρώνουν για ανάλογο έργο και υποστήριξη, όπως καμαρώνει ο «Οδυσσέας»; Απαιτούμε, λοιπόν, τώρα που αποκαλύπτονται οι ΜΚΟ οι οποίες συμμετείχαν στη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, την αποκατάσταση της λογικής και της δικαιοσύνης μέσα από την πλήρη διαγραφή των προστίμων του «Οδυσσέα» και δηλώνουμε απερίφραστα ότι μέχρι να συμβεί αυτό δεν θα κάνουμε πίσω!

Ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης

την Θεσσαλονίκη τα πράγματα έγιναν με τη σωστή, δεοντολογικά και ηθικά, σειρά. Την περασμένη Τετάρτη, στην ανοιχτή συνέλευση της δημοτικής παράταξης «Θεσσαλονίκη - Ανοιχτή Πόλη» αποφασίσθηκε ομόφωνα η υποψηφιότητα του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη για το δήμο Θεσσαλονίκης. Στην εισήγηση του, ο υποψήφιος δήμαρχος τόνισε πως αυτή η συνέλευση αποτελεί το εναρκτήριο λάκτισμα για την ανατροπή στο δήμο και την πόλη. Επισήμανε ότι έχει ωριμάσει η ιδέα και η ανάγκη για την άλλη Θεσσαλονίκη της αλληλεγγύης και της κοινωνικής ανατροπής απέναντι στο ζουρλομανδύα του μνημονίου, του Καλλικράτη-Προκρούστη, των εθνικιστικών κόμπλεξ, της «μπαγιάτικης ∆εξιάς του Κυρίου», της κοινωνικής και πολιτιστικής πτώχευσης μιας πόλης με βάθος 23 αιώνων που έπρεπε να σφύζει από ζωή. Επίσης, άσκησε κριτική στον δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, τον οποίο χαρακτήρισε «νεοφιλελεύθερο» και για τη διοίκηση του στον δήμο είπε ότι κάνει «συντηρητική διαχείριση» της κρίσης. Για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου τόνισε: «Οι εκλογές έχουν εξ αντικειμένου χαρακτήρα λαϊκής ετυμηγορίας για τη συγκυβέρνηση Ν∆ - ΠΑΣΟΚ. Γι’ αυτό η κυβέρνηση πασχίζει να αποπολιτικοποιήσει τις αυτοδιοικητικές εκλογές με εκλογικές αλχημείες, όπως

με την επικείμενη αλλαγή του εκλογικού νόμου, χωρίς φυσικά την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Η εκλογική τακτική της παράταξης πρέπει να διαμορφωθεί με βάση τη νέα αυτή κοινωνική γεωγραφία και χωρίς τα πολιτικά στερεότυπα της προ ∆ΝΤ εποχής. Έτσι θα μπορέσουμε να αγκαλιάσουμε και να εκφράσουμε όλα εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που καταστρέφει η κρίση αλλά και όσους πολίτες γυρίζουν την πλάτη στο δικομματισμό και αναζητούν νέα έκφραση. Θα ήταν μεθοδολογικό και πολιτικό λάθος οποιαδήποτε απευθείας αναγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών στην κεντρική πολιτική σκηνή. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν ανάγκη από ευρείες συσπειρώσεις που επιδιώκουν τη σύνθεση των απόψεων. Αυτό και πράττουμε. Συγκροτούμε μια λαϊκή συμμαχία με τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου μας, ανεξάρτητα από τον πολιτικό χώρο που προέρχονται ή ανήκουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι κρυβόμαστε, παριστάνοντας τους ακομμάτιστους ή πολιτικά ανάδελφους. Η πολιτική μας τοποθέτηση και η ιδεολογία είναι γνωστές, αλλά δεν μας εμποδίζουν να παραμερίσουμε όσα μας χωρίζουν και να προτάξουμε όσα μας ενώνουν. Η «άλλη Θεσσαλονίκη», η Θεσσαλονίκη της κοινωνικής αλληλεγγύης και ανατροπής, είναι και αναγκαία και εφικτή». •

«Μαύρα μαργαριτάρια» στην Ταινιοθήκη της ΕΡΤ3 ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ριν λίγες μέρες έκλεισαν 8 μήνες από τον ξαφνικό θάνατο της ΕΡΤ. Εδώ στην Θεσσαλονίκη, οι απολυμένοι-εργαζόμενοι της ΕΡΤ3 κρατάνε ψηλά τη σημαία του αγώνα τους με διάφορους τρόπους: εκπέμποντας τηλεοπτικό πρόγραμμα μέσω διαδικτύου, ραδιοφωνικό πρόγραμμα από τους 103,3 στα FM και με τη λειτουργία μιας κινηματογραφικής λέσχης που ήρθε για να μείνει και αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό γεγονός για την πόλη. Από τις 8 Αυγούστου έως και 30 Σεπτεμβρίου, στον πεζόδρομο της Αγγελάκη 14, προβλήθηκαν οι παρακάτω 9 αριστουργηματικές ταινίες: «Καζαμπλάνκα» (Μάικλ Κάρτιζ), «Τα 39 σκαλοπάτια» (Άλφρεντ Χίτσκοκ), «Ο τρίτος άνθρωπος» (Κάρολ Ριντ), «∆ιαβολογυναίκες» (Ανρί Ζορζ Κλουζό), «Ασανσέρ για δολοφόνους» (Λουί Μαλ), «Ένας προφήτης μα τι προφήτης» (Τέρι Τζόουνς), «Ζητείται εγκέφαλος για ληστεία» (Γούντι Άλεν), «Ο μεγάλος δικτάτωρ» (Τσάρλι Τσάπλιν), «Το Τέρας» (Ρομπέρτο Μπενίνι). Στη συνέχεια, όταν έπιασαν τα κρύα, από τις 7 Οκτωβρίου μέχρι και σήμερα οι προβολές συνεχίζονται στον «Αλέξανδρο» (Εθνικής Αμύνης 1), με παραχώρηση της αίθουσας από την

Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Στον «Αλέξανδρο» προβλήθηκαν οι παρακάτω ταινίες: «Τι έκανες στον πόλεμο μπαμπά» (Μπλέικ ΄Εντουαρτς), «Το γεράκι της Μάλτας» (Τζον Χιούστον), «Η Σκύλα» (Φριτς Λανγκ), «Ο μεγάλος ύπνος» (Χάουαρντ Χοκς), «Κυνηγώντας τον δολοφόνο μου» (Ρούντολφ Ματέ), «Το τελευταίο ατού» (Μπίλι Γουάιλντερ), «Notorious» (΄Αλφρεντ Χίτσκοκ), «Ο άνθρωπος με το χρυσό χέρι» (Ότο Πρέμινγκερ), «Τζίλντα» (Τσάρλς Βίντορ), «Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές» (Τάι Γκάρνετ), «∆ιψασμένος για ηδονή» (Νίκολας Ρέι), «Η Γαλάζια Ντάλια» (Τζορτζ Μάρσαλ), «Πουλημένη στην αμαρτία» (Ρόμπερτ Σιόντμακ), «O κύριος Βερντού» (Τσάρλι Τσάπλιν), «O νόμος των γκάγκστερ» (Άμπρααμ Πολόνσκι), «Το ανθρώπινο κτήνος» (Φριτς Λανγκ), «Με διπλή ταυτότητα» (Μπίλι Γουάιλντερ), «Οι δολοφόνοι» (Ρόμπερτ Σιόντμακ) και «Η νύχτα και η πόλη» (Ζιλ Ντασέν). Οι επόμενες ταινίες, που προγραμματίζεται να προβληθούν μέσα στον Μάρτιο, στο πλαίσιο του αφιερώματος «Μαύρα Μαργαριτάρια», είναι: «Η γυναίκα της βιτρίνας» (Φριτς Λανγκ), «Shock Corridor» (Σάμιουελ Φούλερ), «∆ώσ’ μου τα χείλη σου» (Ότο Πρέμινγ-

κερ), «Detour» (΄Εντγκαρ Ούλμερ), «Η σειρήνα της Μαρτινίκα» (Χάουαρντ Χώκς), «Θύελλα σε μητρική καρδιά» (Μάικλ Κάρτιζ). Συμπαραστάτης σε όλες αυτές τις προβολές είναι το ΚΕΜΕΣ (Κέντρο Μελετών και Ερευνών για το Σινεμά). «Μαύρα Μαργαριτάρια», λοιπόν, ένα αφιέρωμα στο φιλμ νουάρ που έγινε με τεράστια επιτυχία στο Παρίσι πριν λίγο καιρό, μεταφέρεται με αντίστοιχη επιτυχία στη Θεσσαλονίκη. Χωρίς εισιτήριο, με αθρόα προσέλευση θεατών, γύρω στα 300 άτομα σε κάθε προβολή, σημαντικά κριτικά σημειώματα που μοιράζονται στην είσοδο κι ενδιαφέρουσες συζητήσεις μετά το τέλος της ταινίας. Και φυσικά, χωρίς να ξεχνάμε το «μαύρο» της ΕΡΤ και τους εργαζομένους της που αντέχουν κι επιμένουν να αγωνίζονται. Πέρα από τα σχετικά αγωνιστικά βίντεο που προβάλλονται πριν την ταινία υπάρχουν και κάποιες ιδιαίτερες στιγμές, όπως συνέβη στην προβολή που συνέπεσε με την μαύρη επέτειο των 8 μηνών από το κλείσιμο της ΕΡΤ. Μια ομάδα εργαζομένων σήκωσε ένα πανό μπροστά στην οθόνη για να θυμίσει σε όλους το πείσμα, τη θέληση και την επιμονή στον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση.

Βιώνοντας το «μαύρο» της ΕΡΤ, οι «μαύρες» ταινίες αποτελούν τον πιο πετυχημένο συμβολισμό. Ταινίες βουτηγμένες στην οικονομική κρίση, στα ανθρώπινα πάθη, στο αλκοόλ και στους καπνούς των τσιγάρων, με αντιήρωες που ακροβατούν στα όριά τους, αριστουργήματα στην αισθητική και το περιεχόμενό τους με διαχρονική διείσδυση σε κάθε εποχή. Τη σύνδεση του ιδεολογικού φορτίου των νουάρ ταινιών με τη σημερινή πολύπλευρη κρίση επιχειρεί να κάνει κι ο κριτικός κινηματογράφου Αλέξης ∆ερμετζόγλου, η ψυχή της ταινιοθήκης. ∆ιαθέτοντας τεράστιες κινηματογραφικές γνώσεις, προλογίζει τις ταινίες και ανοίγει τη συζήτηση μετά τις προβολές, είναι μερικές φορές απόλυτος, οξύς και γκρινιάρης αλλά όσο κι αν προσπαθεί να υποδυθεί το ρόλο του κακού σε ταινία νουάρ δεν μας πείθει. Τον ευχαριστούμε για την προσφορά του και συνολικά τους εργαζόμενους της ΕΡΤ3 για το μάθημα αγώνα που μας προσφέρουν.

Ο δικηγόρος του διαβόλου

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

Μαρίνα Αμπράμοβιτς

καλλιτέχνης που έθεσε τις βάσεις για την performance, Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα βρίσκεται στην Ελλάδα στις 7 Μαρτίου, προκειμένου να παρουσιάσει τις απαραίτητες δεξιότητες για τη συμμετοχή σε μια performance μακράς διάρκειας. Όπως είναι γνωστό, η καλλιτέχνης έχει πειραματιστεί με τον ίδιο της τον εαυτό και, όπως φαίνεται, τώρα κρίνει πως έφτασε η στιγμή να δημιουργήσει ένα περιβάλλον, εντός του οποίου και άλλοι άνθρωποι θα γίνουν κοινωνοί της συγκεκριμένης καλλιτεχνικής διαδικασίας. Την ίδια μέρα, μετά τη συζήτηση για τη λεγόμενη «μέθοδο Αμπράμοβιτς», ακολουθεί συνομιλία της με τον Ζβόνιμιρ Ντομπρόβιτς σχετικά με τις καλλιτεχνικές πρακτικές της. Να σημειωθεί ότι οι κάτοχοι εισιτηρίου για την ομιλία μπορούν την ίδια μέρα να περιηγηθούν στο κτίριο και να δουν μέρος από το Night of Performances που θα διαδραματίζεται σε διάφορους χώρους της Στέγης. Τιμή εισιτηρίου: 20 ευρώ, μειωμένο: 15 ευρώ, ώρα: 7μ.μ. Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (Λεωφόρος Συγγρού 107–109, Αθήνα, τηλ.: 213 0178000)

Βάσω Κατράκη

ε αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση της Βάσως Κατράκη, παρουσιάζονται τα πιο αντιπροσωπευτικά της έργα, χαραγμένα στο ξύλο και κυρίως στην πέτρα, ενώ για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια δίνεται η ευκαιρία έτσι, ώστε αυτά να αποκτηθούν από τους φιλότεχνους. Γεννημένη το 1914, έζησε τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας και σφράγισε με το έργο της μια ολόκληρη εποχή. Απεικόνισε με συνέπεια τα μεγάλα και θεμελιώδη γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Ελλάδα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή την εθνική αντίσταση, τον εμφύλιο, τη χούντα και το φασισμό. Χάραξε στην πέτρα την τραγική μοίρα του λαού και τη μάχη για την ελευθερία, και υπηρέτησε την ελληνική χαρακτική με συνέπεια και γνώση. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 8μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 3μ.μ. έκφραση γιάννα γραμματοπούλου (Βαλαωρίτου 9Α, Αθήνα, τηλ.: 210 3607598)

14 Μαθήματα για το 14

ε μια σειρά μαθημάτων σχετικά με την πορεία της τέχνης από το μοντερνισμό μέχρι την εποχή της παγκοσμιοποίησης, το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης ευελπιστεί να εξοικειώσει τους ενδιαφερόμενους με τις βασικότερες κατευθύνσεις του 20ού αιώνα. Ύστερα από μια σύντομη περιήγηση στις τάσεις και τα κινήματα της μοντέρνας τέχνης, τα μαθήματα επικεντρώνονται στις εξελίξεις μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέσα από μια σειρά εμβληματικών αλλά και λιγότερο γνωστών έργων, γίνεται μια θεώρηση των κρίσιμων μετατοπίσεων στις σχέσεις του δημιουργού με το καλλιτεχνικό έργο και το κοινό, θέτοντας στο επίκεντρο παραμέτρους, όπως ο δημόσιος χώρος, η αγορά, η πολιτική, τα σύγχρονα δίκτυα επικοινωνίας, προβολής και διακίνησης της τέχνης, η πρακτικής της επιμέλειας, οι συλλογές και οι διεθνείς οργανώσεις. Οι εισηγήσεις λαμβάνουν χώρα κάθε Τρίτη, από τις 11 Μαρτίου έως τις 24 Ιουνίου, 2 - 4μ.μ. Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, λιμάνι, Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310 593270)

“

«Χελώνα»

Καλειδοσκόπιο με ψηφίδες από το παιδικό μυαλό Γνωριμία με την ζωγράφο Σοφία Βλαζάκη Οι δύο τελευταίες εκθέσεις της ζωγράφου Σοφίας Βλαζάκη, η μια συνέχεια της άλλης, ο «Φανταστικός τόπος», στον ατμοσφαιρικό χώρο του Λουτρού των Αέρηδων στην Πλάκα, και οι «Φανταστικές συνομιλίες», στην αίθουσα τέχνης Β. Μυλωνογιάννη στα Χανιά, αποτελούν σταθμούς της νέας εικαστικής περιπλάνησης της νεαρής ζωγράφου σε εικόνες και σύμβολα της παιδικής φαντασίας. Η φαντασία, «η σταθερά εκείνη που σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη εξετάζει και βρίσκει στην πραγματικότητα, το νέο κόσμο που εγκυμονεί η κάθε εποχή» -όπως γράφει στο πολύ όμορφο συνοδευτικό φυλλάδιο της έκθεσης ο Ξενοφών Μπακούρας- είναι το καλλιτεχνικό βασίλειο της Σοφίας. Τα έργα της λειτουργούν σαν ένα καλειδοσκόπιο με ψηφίδες από το παιδικό μυαλό.

Ποιες αισθάνεσαι ότι είναι οι επιρροές σου, από πού εμπνέεσαι; Σίγουρα από το παρελθόν και από την παιδική ηλικία, πράγμα που κάνω στοχευμένα. Καθώς δουλεύω, ανασύρονται μνήμες που δεν τις έχω εντοπίσει συνειδητά, θυμάμαι εικόνες, που τις είχα ξεχασμένες για πάντα. ∆εν αισθάνομαι ότι υπάρχουν πια ρεύματα, αλλά νομίζω ότι είμαι σουρεαλίστρια. Στο μυαλό μου είναι πιο διακριτό από ό,τι στα έργα μου -γιατί αλλιώς τα φαντάζομαι και αλλιώς μου βγαίνουν. Στη φαντασία μου είμαι πιο κοντά στα ασπρόμαυρα έργα μου, το χρώμα μου βγαίνει πιο… γλυκανάλατο. Όμως αυτό είμαι και αυτό κάνω. ∆εν ξέρω αν θα καταφέρω ποτέ να απεικονίσω αυτό που έχω στο μυαλό μου. Ως ζωγράφος, επιχειρείς να επικοινωνήσεις με το θεατή μέσω μιας επιπόλαιης αίσθησης, της όρασης. Πόσο περιοριστικό είναι αυτό; Το να επικοινωνείς με την όραση είναι κάτι στο οποίο οι περισσότεροι μπορούν να ανταποκριθούν και αυτό είναι πλεονέκτημα για τα έργα ζωγραφικής. Ωστόσο, ενώ όλοι βλέπουν το ίδιο, ο καθένας σκέφτεται κάτι διαφορετικό. Όσο πιο ανοιχτό είναι ένα έργο τόσο περισσότερο χωράει κάτι από τον κόσμο του καθενός. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που μου

«Κύπελλο»

προκαλεί δέος και θέλω να το έχουν τα έργα μου. Σε μια εποχή που ο κόσμος σε μεγάλο βαθμό ορίζεται από την εικόνα, πώς αυτό επηρεάζει την τέχνη σου; Η πληθώρα εικόνων με διευκολύνουν στο να εμπλουτίζω το ήδη μεγάλο αρχείο εικόνων που συγκεντρώνω και χρησιμοποιώ στη ζωγραφική μου. Από την άλλη, για τον θεατή είναι πολύ δυσκολότερο να επιλέξει τι θέλει να δει, αλλά ακόμα και να αποφασίσει να πάει να δει μια έκθεση. Μια εύγλωττη εικόνα αυτού που περιγράφουμε είναι τα εγκαίνια μιας έκθεσης, όπου όλοι, συγγενείς, φίλοι, είναι εκεί για τα έργα, με τα έργα γύρω τους αλλά σχεδόν κανείς δεν ασχολείται με αυτά. Τι σημαίνει παιδική αθωότητα για σένα; Η παιδική αθωότητα, όπως την βλέπω με τα δικά μου μάτια, είναι μια υποτιθέμενη αθωότητα. Εμείς της έχουμε ορίσει χαρακτηριστικά. Είναι όπως τον κόσμο, που είναι φτιαγμένος από τους μεγάλους και για τους μεγάλους και στα παιδιά φαντάζουν όλα πολύ μεγάλα, ενώ τα ίδια αισθάνονται μικρά. Αυτή η αντίθεση ενυπάρχει και στα έργα μου. Φτιάχνω μικρά έργα, μικρές εικόνες. Αλλά ακόμα κι όταν δουλεύω μεγάλα έργα, εστιάζω σε ένα πολύ μικρό κομμάτι του έργου. Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου; Υπάρχει μια ιδέα να εικονογραφήσω μια θεατρική παράσταση, κάτι σαν θέατρο του δρόμου, παιδικό αλλά όχι

Ενώ όλοι βλέπουν το ίδιο, ο καθένας σκέφτεται κάτι διαφορετικό. Όσο πιο ανοιχτό είναι ένα έργο τόσο περισσότερο χωράει κάτι από τον κόσμο του καθενός. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που θέλω να έχουν τα έργα μου.

μόνο. Επίσης, έχουμε ήδη δουλέψει και ετοιμάζουμε μια παράσταση με έργα μεγάλων συνθετών που έχουν γράψει για παιδιά, από τα οποία απομόνωσα εικόνες και έφτιαξα κάποια έργα. Τα έργα αυτά θα βιντεοσκοπηθούν με διάφορα πλάνα, για την παράσταση. Περισσότερες πληροφορίες και έργα της Σοφίας Βλαζάκη: www.sofiavlazaki.gr Ζωή Γεωργούλα

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

“Himmelveg” ή “Ο δρόμος για τον ουρανό” του ισπανού συγγραφέα Χουάν Μαγιόρκα και “Ο Εβραίος”, μια διασκευή πάνω στο ομώνυμο έργο του Κλεμέντι, είναι δύο από τις παραστάσεις του Altera Pars που έλκουν την προσοχή ενός θεατρόφιλου κοινού που αναζητά στο θέατρο και τον πολιτικό προβληματισμό. Και τα δύο σκηνοθετημένα από τον Πέτρο Νάκο, που συνεχίζει μια τέτοια γραμμή επιλογών εδώ και αρκετά χρόνια. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρον το έργο του Μαγιόρκα μας φέρνει κοντά σε ένα πολύ σύγχρονο προβληματισμό για την προπαγάνδα και την εικονική πραγματικότητα, ενώ ο “Εβραίος” μεταφέρεται στα καθ’ ημάς για να μιλήσει με χιούμορ αλλά και σκληρότητα για τα σκάνδαλα και τη διαφθορά.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

σμου», που δεν μπορούν πια να δουν πίσω από τα εκτυφλωτικά φώτα των τηλεοπτικών σόου. Η χώρα μας βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος και αποτελεί πεδίο εφαρμογής ενός επώδυνου «πειραματικού» μοντέλου οικονομικής και πολιτικής αναδιάρθρωσης. Για την επιτυχία αυτού του πειράματος, έχουν επιστρατευτεί οι πλέον σύγχρονες μορφές προπαγάνδας: από την εποχή των λεγόμενων PIGS, την παραδοχή του έλληνα πρωθυπουργού ότι ηγείται μιας χώρας διεφθαρμένων μέχρι και το περιβόητο σημερινό success story βιώνουμε μια απίστευτη εικονική πραγματικότητα που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το «Operation embellishment» των ναζί.

Βιώνουμε μια σύγχρονη «επιχείρηση ωραιοποίησης» Ο Πέτρος Νάκος μιλά για το “Himmelveg” του Μαγιόρκα και τον “Εβραίο” του Κλεμέντι που ανεβαίνουν στο Altera Pars Τη συνέντευξη πήρε η Μαρώ Τριανταφύλλου

“

Birdy πριν από 2-3 χρόνια και τώρα το έργο του Μαγιόρκα. Και δεν είναι τα μόνα, μια σειρά από έργα που έχουν κοινό και το πολιτικό στοιχείο αλλά και την ανθρωπιά. Ποιο είναι το σκεπτικό σας όταν επιλέγετε ένα έργο; Γιατί θεωρήσατε ότι έπρεπε να ανεβάσετε τώρα το «Himmelveg»; Με ενδιαφέρει πάντα τα έργα που ανεβάζω να έχουν κοινωνικό-πολιτικό περιεχόμενο. Να εκφράζουν τη θέση μου και τη στάση μου απέναντι στα «συμβαίνοντα». Ζητούμενό μου είναι να καλώ το κοινό να σκέπτεται, να προβληματίζεται, να αντιδρά. Το «Himmelveg» αναφέρεται σε ένα ιστορικό γεγονός, που αποτέλεσε το πρώτο, ίσως, οργανωμένο σχέδιο εξαπάτησης της παγκόσμιας κοινής γνώμης: Η «επιχείρηση ωραιοποίηση» που έλαβε χώρα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερεζίν, είχε σαν στόχο την παραπλάνηση της παγκόσμιας κοινότητας σχετικά με τις συνθήκες διαβίω-

Το «Himmelveg» δεν είναι απλώς μια ιστορική αναπαράσταση, είναι ένα απόλυτα σύγχρονο έργο που, με όχημα το Ολοκαύτωμα, μιλάει για κάθε μορφή φασισμού του σήμερα και του χτες, κάθε μορφή κατάχρησης εξουσίας και κάθε χειραγώγηση και φαλκίδευση της πραγματικότητας.

σης των Εβραίων στα «κολαστήρια» των ναζί. Στο στρατόπεδο αυτό της πρώην Τσεχοσλοβακίας στήθηκε ένα θέατρο του παραλόγου, όπου χιλιάδες Εβραίοι αναγκάστηκαν να λάβουν μέρος ως «κομπάρσοι», υπό τις μεθοδικές «σκηνοθετικές» οδηγίες των Γερμανών, σε ένα σατανικό σενάριο θανάτου. Επί 16 μήνες δούλεψαν εντατικά, προκειμένου να αφομοιώσουν τους ρόλους τους και να μετατρέψουν το στρατόπεδο σε μια φαινομενικά «φυσιολογική, αυτοδιοικούμενη πόλη». Οι ναζί δημιούργησαν μια εικονική πραγματικότητα κυριολεκτικά και κατάφεραν να προκαλέσουν σύγχυση στην παγκόσμια κοινότητα, σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης των Εβραίων. Είναι πολύ ενδιαφέρον το θέμα της προπαγάνδας, ακόμα περισσότερο της εικονικής πραγματικότητα ως προπαγάνδας, ειδικά με όσα ζούμε στην Ελλάδα και το ρόλο των ή έστω κάποιων ΜΜΕ. Θα θέλατε να σχολιάσετε το ζήτημα; Νομίζω ότι είναι εμφανής η αντιστοιχία με ό,τι ζούμε το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας. Οι νέοι Εβραίοι είμαστε όλοι εμείς και η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το έργο του Μαγιόρκα μιλάει για το σήμερα. Γι’ αυτό το «Himmelveg» δεν είναι απλώς μια ιστορική αναπαράσταση. Είναι ένα απόλυτα σύγχρονο έργο που, με όχημα το Ολοκαύτωμα, μιλάει για κάθε μορφή φασισμού του σήμερα και του χτες, κάθε μορφή κατάχρησης εξουσίας και κάθε καμουφλαρισμένη γενοκτονία, κάθε χειραγώγηση και φαλκίδευση της πραγματικότητας. Ο Μαγιόρκα μιλάει για το χτες και το σήμερα στις αναισθητοποιημένες από την εικόνα κοινωνίες μας. Μιλάει για μας, «τα μάτια του κό-

Είναι εντυπωσιακό πως ο Μαγιόρκα φτιάχνει ένα έργο όπου το κακό είναι έργο τέχνης που δημιουργεί ψευδαισθήσεις στους δημιουργούς του, τους μπερδεύει. Χάνουν και οι ίδιοι την πραγματική διάσταση των ρόλων τους… Αν έχω δίκιο, θα ήθελα να το σχολιάστε. Το έργο του Μαγιόρκα στηρίζεται στο τρίγωνο «∆ιοικητής - ∆ήμαρχος - Απεσταλμένος του Ερυθρού Σταυρού». Και οι τρεις εμπλέκονται, άθελά τους, σε αυτό το σχέδιο, επειδή «το Βερολίνο τους επέλεξε». Κάποια στιγμή του έργου, ο διοικητής ρωτάει τον Εβραίο συνεργάτη του - δήμαρχο: «Ποιος είναι ο καπετάνιος; Εσύ, εγώ, αυτός;» θέλοντας να τονίσει πως και ο ίδιος ακόμα (ο διοικητής) σύρεται σε ένα παιχνίδι ρόλων, κατά τον ίδιο τρόπο με τους υπόλοιπους. Ο Μαγιόρκα αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό και προβληματισμό την ευάλωτη και τρωτή ανθρώπινη φύση, η οποία στο τέλος, ανεξάρτητα από το ρόλο που της έχει επιφυλαχθεί (του «εξουσιαστή» ή του «εξουσιαζόμενου) υποτάσσεται μοιρολατρικά στο αριστοτεχνικά κατασκευασμένο «σύστημα». Το «Himmelveg» παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες στο ανέβασμά του. Πώς τις αντιμετωπίσατε; Ζητούμενο της σκηνοθετικής γραμμής ήταν να γεννηθεί η αίσθηση στο κοινό ότι αποτελεί μέρος του στρατοπέδου και όχι ότι είναι απλός θεατής. Κατά την ίδια έννοια που το έργο αποτελεί θέατρο μέσα στο θέατρο, ο διοικητής του στρατοπέδου είναι ο σκηνοθέτης της «παράστασης», ο ∆ήμαρχος Γκόντφριντ είναι ο βοηθός του και οι θεατές είναι οι «κομπάρσοι» που απαιτούνται ως σκηνικός διάκοσμος, αλλά και η δεξαμενή από την οποία ανασύρονται οι υποψήφιοι «ηθοποιοί» για

το σενάριο του έργου. Συμβολίζουν τους Εβραίους κρατούμενους που χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες τις ναζιστικής παράστασης στις 23.6.1944 ενώπιον του απεσταλμένου του Ερυθρού Σταυρού, Μορίς Ροσέλ. Παράλληλα, είναι και οι δέκτες των πολλών μηνυμάτων του έργου, για την παγκοσμιοποίηση, την Ευρώπη του σήμερα και τους νέους Εβραίους… Για το λόγο αυτό, αξιοποιώ όλους τους χώρους του θεάτρου, ωσάν αυτό να ήταν το στρατόπεδο, και έχω μεταφέρει μέρος της δράσης του έργου στην πλατεία του θεάτρου, ενώ παράλληλα οι θεατές έχουν τοποθετηθεί στη σκηνή, δίπλα στους υπόλοιπους ηθοποιούς. Κάθε φορά μάλιστα, ένας από αυτούς «δοκιμάζεται» στην παράσταση και συμμετέχει άμεσα σε αυτήν. Πρόσφατα ανέβηκε και δεύτερο έργο στο Altera Pars, «Ο Εβραίος», περυσινή σας παραγωγή. Τι σας έκανε να επανέλθετε; «Ο Εβραίος», έκανε πέρυσι λίγες μόνο παραστάσεις και σίγουρα δεν ολοκλήρωσε τον κύκλο του. Είναι ένα πολύ έξυπνο έργο, μια μαύρη κωμωδία που έχει επίσης αναφορές στο Ολοκαύτωμα, αλλά με πολύ διαφορετικό τρόπο προσέγγισης. Έχω διασκευάσει το έργο του Τζιάνι Κλεμέντι και το έχω μεταφέρει στην ελληνική πραγματικότητα. Η παράσταση θυμίζει παλιά ελληνική ταινία, διαδραματίζεται στη Θεσσαλονίκη του 1955 και ξεχειλίζει αναμνήσεις από το παρελθόν αλλά και πολλές κοινές καταστάσεις με το σήμερα. Αρκεί να σας πω, πως εκείνη ακριβώς την εποχή, υπήρξε το πρώτο σκάνδαλο Siemens, που είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της τότε κυβέρνησης. Από την πρώτη κιόλας ανάγνωση «ταύτισα» το ζεύγος Τσιγαρίδα, ένα απλό-καθημερινό ζευγάρι, με το δράμα και την ψύχωση που περνά η χώρα μας και ο καθείς από εμάς τα τελευταία χρόνια, αυτά του περιβόητου μνημονίου. Στα μάτια μου, ο «εφιάλτης» και το δίλημμα των ηρώων του έργου, η αγωνιώδης προσπάθειά τους να γαντζωθούν στα κεκτημένα, αντικατοπτρίζει σαδιστικά και αποδίδει παραστατικά την πορεία μιας ολόκληρης χώρας και μιας κοινωνίας, προς την μαζική υστερία του «σχεδίου διάσωσης», την εξαθλίωση και την απανθρωποίησή της. Αποδίδει ανάγλυφα την έννοια της συλλογικής ευθύνης και του αισθήματος ενοχής που γεννάται συνεπεία αυτής, σε έναν ολόκληρο λαό.

Η παράσταση «Ο Εβραίος Νόμος 205/1943», με τους Μ. Χειμώνα, Κ. Ζαχάρωφ, Γ. Παπαθανάση, ανεβαίνει κάθε Σάββατο, στις 9.15μ.μ. και κάθε Κυριακή 6.15μ.μ. Το έργο «Himmelveg», με τους Γιώργο Κροντήρη, Πέτρο Νάκο, ∆ημήτρη Αγορά, Ιωάννα Μυλωνά, Κυριακή Στούρου, Βλάση Πασιούδη, παρουσιάζεται κάθε Kυριακή, στις 9.30μ.μ. Στο Altera Pars, Μ. Αλεξάνδρου 123, Κεραμεικός, τηλ.: 2103410011.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

«PHILOMENA»

Έγκλημα χωρίς τιμωρία

Tου Στράτου Κερσανίδη

ίναι κάποια «εγκλήματα» που διαπράττονται υποχθονίως και υπό την κάλυψη παχέων λόγων περί αμαρτίας, κάθαρσης και τιμωρίας. Εξπέρ σε τέτοιου είδους εγκλήματα υπήρξε η εκκλησία και η στρεβλή περί πίστης αντίληψη, με την οποία συγκάλυψε την αγάπη της για εξουσία πάνω στους ανθρώπους. Εν αγαστή, βέβαια συνεργασία, με μία καθεστηκυία τάξη της οποίας η εκκλησία ήταν (και είναι) ένας εκ των πυλώνων. Ιδιαίτερα «λερωμένη» με τέτοιου είδους εγκλήματα, είναι η Καθολική Εκκλησία από την κορυφή (Βατικανό) μέχρι τη βάση. Εγκλήματα τα οποία έχουν ως δικαιολογία την καθαρότητα του σώματος (ποιος νοιάζεται για

το πνεύμα!), άρα την αποχή από τις σαρκικές απολαύσεις. Κάπως έτσι, η Φιλομένα έπεσε θύμα ενός εγκλήματος, μόνο που η συντονισμένη και φανατισμένη θρησκευτική πλύση εγκεφάλου την έπεισε πως πληρώνει αμαρτίες, πως πρέπει να νιώθει ενοχές γι’ αυτές, άρα πρέπει να τιμωρηθεί. Βασισμένη σε πραγματική ιστορία είναι η νέα ταινία του Στίβεν Φρίαρς, «Philomena». Έχοντας ως έμπνευση το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του δημοσιογράφου Μάρτιν Σίξσμιθ, «Η αληθινή ιστορία μιας μητέρας και του γιου της που αναγκάστηκε να τον δώσει», ο Στίβεν Φρίαρς σκηνοθετεί ένα δραματικό φιλμ που μιλάει έξω από τα δόντια. Η Φιλομένα μεγάλωσε σε ένα ορφανοτροφείο με καλόγριες και, όταν ήταν 14

«ΤΟ ΠΑΙ∆Ι ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ»

ετών, έμεινε έγκυος. Όταν το παιδί της ήταν 4 ετών, και χωρίς την έγκριση της Φιλομένας, δόθηκε από τις καλόγριες για υιοθεσία. Όλα αυτά συνέβησαν το 1952 στην Ιρλανδία. Μετά από 50 χρόνια, η Φιλομένα είναι μια ηλικιωμένη γυναίκα η οποία έχει μια κόρη. Ποτέ, όμως, δεν κατάφερε να ξεχάσει το χαμένο της γιο και ποτέ δεν έπαψε να τον νοσταλγεί. Όταν η κόρη της ανακαλύπτει το μυστικό που βασανίζει τη μητέρα της, απευθύνεται στο δημοσιογράφο Μάρτιν Σίξσμιθ και του ζητά να προσπαθήσει να ανακαλύψει το χαμένο της αδελφό. Η έρευνα δείχνει πως υιοθετήθηκε από αμερικανούς γονείς και έτσι ο Μάρτιν με τη Φιλομένα πηγαίνουν στις ΗΠΑ για να βρουν τα ίχνη τους. Εκεί ανακαλύπτουν πως ήταν ομοφυλόφιλος, υπήρξε σύμβουλος του προέδρου Μπους και έχει πεθάνει. Η Φιλομένα δεν θέλει να γυρίσει πίσω, αλλά ζητά να συναντήσει ανθρώπους που τον γνώριζαν και να της μιλήσουν γι’ εκείνον. Στο τέλος θα ανακαλύψει ένα μεγάλο μυστικό που οι καλόγριες της κράτησαν κρυφό μέχρι την τελευταία στιγμή. Ταινία του Στίβεν Φρίαρς, άρα ζυμωμένη με τα υλικά της ίδιας της ζωής. Υλικά τα οποία ο βρετανός σκηνοθέτης γνωρίζει πολύ καλά πως να χειριστεί. Έχοντας μια εξαιρετική Τζούντι Ντεντς και έναν θαυμάσιο Στιβ Κούγκαν στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, οι οποίοι ερμηνεύουν δύο χαρακτήρες με εντελώς διαφορετικές κοσμοθεωρίες, ο Φρίαρς κολυμπάει στα νερά της πραγματικότητας. Εκείνη, αν και ζει με τον πόνο του

Ο άγνωστος αδελφός

χαμένου της γιου, παραμένει πιστή καθολική, έχοντας μέχρι ένα βαθμό πειστεί για την ενοχή της! Εκείνος αναζητώντας να ξαναφτιάξει τη δημοσιογραφική του καριέρα, δηλώνει φανατικά άθεος και πολέμιος της εκκλησιαστικής εξουσίας. Οι δύο αυτοί άνθρωποι, αν και συνεργάζονται και φαίνεται πως συμπαθούν ο ένας τον άλλον, βρίσκονται σε σύγκρουση όσον αφορά τις προσωπικές τους κοσμοθεωρίες. Εδώ ο σκηνοθέτης δεν παίρνει θέση υπέρ του ενός ή του άλλου. Βλέπει με συμπάθεια τη Φιλομένα, παρά τις θρησκευτικές της ιδεοληψίες. Όμως ολόκληρη η ταινία είναι μία σαφής καταδίκη της θρησκευτικής μισσαλοδοξίας και του φανατισμού. Η Καθολική Εκκλησία είναι υπεύθυνη για μια σειρά από εγκλήματα, όπως αυτό εναντίον της Φιλομένας κι ο Φριάρς το φωνάζει δυνατά. Χωρις όμως να χρησιμοποιεί μεγάφωνα, αλλά μέσα από την κλιμάκωση της αφήγησης. Η σκηνοθεσία του χαρακτηρίζεται από σιγουριά και στιβαρότητα. ∆εν αφήνει τίποτε να του ξεφύγει και κρατά έναν ρυθμό που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον. Με μεστό διάλογο, στρωμένο σενάριο, που δεν ακροβατεί, και πολύ δυνατές ερμηνείες, η ταινία του Στίβεν Φρίαρς φαίνεται να κερδίζει τον πόλεμο των άστρων στις στήλες κριτικής των έντυπων ΜΜΕ. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Πατέρας και γιος» (Soshite

ταν ένα άγνωστο παρελθόν εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά σου, οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν μπορεί να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στη ζωή της Έρικα Φαλκ, επιτυχημένης συγγραφέως, συζύγου και μητέρας. Ο Περ Χάνεφιορντ σκηνοθετεί την ταινία «Το παιδί από τη Γερμανία» (Tyskungen / The hidden child), όπου το παιδί είναι ένας άνδρας ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά στην Έρικα και υποστηρίζει πως είναι ετεροθαλής αδελφός της. Όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα όμορφο ψαροχώρι στη Σουηδία, όπου έχει πάει να ζήσει η Έρικα μαζί με την οικογένειά της, μετά το θάνατο των γονιών της. Εκείνη ξαφνιασμένη διώχνει τον άνδρα από το σπίτι της κι αυτός την επόμενη μέρα βρίσκεται δολοφονημένος στο δωμάτιο του ξενοδοχείου που έμενε. Αναστατωμένη αρχίζει να ψάχνει τα παλιά πράγματα της μητέρας της και εκεί ανακαλύπτει κάποια μυστικά από το παρελθόν. Από τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τότε που η μητέρα της ήταν νέα και είχε ερωτευτεί έναν νεαρό Νορβηγό που έφτασε στη Σουηδία κυνηγημένος από τους ναζί. Όμως τα όσα ανακαλύπτει και προσπαθεί να εξιχνιάσει η Έρικα, σε κάποιον δεν αρέσουν και έτσι ακολουθεί κι άλλος φόνος, ενός παλιού φίλου της μητέρας της. Η γυναίκα τρομοκρατημένη δεν το βάζει κάτω, αλλά είναι αποφασισμένη να φτάσει μέχρι το τέλος και να ανακαλύψει την αλήθεια. Μια πολύ ενδιαφέρουσα αστυνομική ταινία στην οποία ο Περ Χάνεφιορντ καταφέρνει να διατηρήσει την ένταση και την αγωνία, με διάφορες ανατροπές και αποκαλύψεις. Εκτός, όμως, από την πλοκή την ίντριγκα και το σασπένς, ο Χάνεφιορντ, δίνει και μια αντιναζιστική χροιά στην ταινία του, την ίδια στιγμή που αναδεικνύει ένα γεγονός: αυτό που λέει πως πολλοί εκμεταλλεύτηκαν τον πόλεμο για να κερδίσουν ανύπαρκτες αντιστασιακές δάφνες στην πλάτη άλλων. Μια ταινία που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή και μας φέρνει σε επαφή με την όχι και τόσο γνωστή σε μας ιστορία των Σκανδιναβικών χωρών κατά τη διάρκεια του πολέμου. Σ.Κ.

chichi nu naru) του Χιροκάζου Κόρε-έντα: Ο Ριότα ζει ευτυχισμένος με τη γυναίκα του, Μιντόρι, και τον 6χρονο γιο του, Κέιτα, απολαμβάνοντας τα όσα με σκληρή δουλειά έχει αποκτήσει. Όταν, όμως, δέχονται ένα τηλεφώνημα από το μαιευτήριο με το οποίο τους ενημερώνουν πως από κάποιο λάθος ο γιος τους δεν είναι πραγματικός τους γιος, αφού τους έδωσαν λάθος παιδί, η ζωή της οικογένειας κλονίζεται! Ο Ριότα και η Μιντόρι βρίσκονται σε ένα πολύ δύσκολο σταυροδρόμι και πρέπει να αποφασίσουν. Η Μιντόρι είναι απολύτως αφοσιωμένη στο «γιο» της Κέιτα, τον οποίο έχει μεγαλώσει επί 6 χρόνια. Αλλά και το πραγματικό τους παιδί, όπως διαπιστώνουν, μεγαλώνει σε ένα ιδιαίτερα στοργικό -αν και διαφορετικό από το δικό τουςπεριβάλλον με τους «γονείς» του. Τώρα ο Ριότα έχει να απαντήσει σε μεγάλα ερωτήματα, με το κυριότερο από αυτά το εάν υπήρξε αληθινός πατέρας όλα αυτά τα χρόνια. Ο πολυβραβευμένος ιάπωνας σκηνοθέτης σε μια ταινία απροσδόκητη, δυνατή και συγκλονιστικά ανθρώπινη.

 «Non-stop» του Ζομ Κολέ

Σερά: Σε μια υπερατλαντική πτήση δολοφονείται ένας επιβάτης. Σε ύψος 40.000 ποδιών και μέσα σε μερικές ώρες όσες διαρκεί η πτήση- ο πτέραρχος Μπιλ Μαρκς, πρέπει να βρει το δολοφόνο. Ταινία δράσης, κλειστοφοβική και με στιγμές έντονης αγωνίας. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ο Λίαμ Νίσον και η Τζούλιαν Μουρ.

 «Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν»

(Mr Peabody and Sherman) του Ρομπ Μίνκοφ: Επιχειρηματίας, εφευρέτης, επιστήμονας, γευσιγνώστης, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ, δις ολυμπιονίκης, δηλαδή μια πραγματική ιδιοφυία. Αυτός είναι ο κύριος Πίμποντι. Μία από τις εφευρέσεις του είναι το Χρονοαυγό! Χάρη σε αυτό, ο Πίμποντι και ο Σέρμαν, υιοθετημένος γιος του, ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο και ζουν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Ένας λάθος εκ μέρους του Σέρμαν, τους αναγκάζει να αποκαταστήσουν κάποια ιστορικά γεγονότα. Καλά όλα αυτά, αλλά πρέπει να σας πληροφορήσουμε πως ο εξαίρετος κύριος Πίμποντι δεν είναι άνθρωπος, αλλά σκύλος! Ταινία κινουμένων σχεδίων. Σινεφίλ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Χάρης Βρόντος, τρεις όπερες τσέπης Ο συνθέτης Χάρης Βρόντος παρουσιάζει τρεις όπερες τσέπης «Η Καριέρα» / «Το Ατύχημα» / «Η Παγίδα», διάρκειας 15 περίπου λεπτών η καθεμία, τις οποίες συνέθεσε το 2011 και το 2012 πάνω σε δικό του λιμπρέτο: τρία ζευγάρια, άλλα πρόσωπα ιστορικά και άλλα φανταστικά, ισορροπούν στο κενό σε μια στιγμή κρίσης. Τα όρια μεταξύ σωτηρίας και καταστροφής, λογικής και τρέλας, ηθικής και ανηθικότητας είναι μέχρι το τέλος δυσδιάκριτα. Η μουσική ντύνει ένα λόγο που περνά από την ποίηση στην ακραία ωμότητα, δοκιμάζοντας τις εξπρεσιονιστικές αντοχές της ελληνικής γλώσσας. Ερμηνεύουν οι τραγουδιστές: Μάιρα Μηλολιδάκη (σοπράνο), Λουντμίλα Μπονταρένκο (σοπράνο), Κωσταντίνος Πρίντεζης (τενόρος), Μιχάλης Ψύρρας (βαρύτονος) και οι μουσικοί: Χρήστος Γκίνος (κλαρινέτο), Κλερ Ντεμελενάρ (βιολοντσέλο) και Μιχάλης Παπαπέτρου (πιάνο). Σκηνοθετική επιμέλεια: ∆ημήτρης Καντιώτης. Φωτισμοί: Θοδωρής ∆ασκαλάκης. Την Παρασκευή 7 και την Κυριακή 9 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στο Beton7 (Πύδνας 7, Βοτανικός, τηλ. 210 7512625). Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ και 8 φοιτητικό, μαθητικό, ανέργων.

Μελίνα Τανάγρη, για την ημέρα της γυναίκας Η τραγουδοποιός με την ιδιόμορφη αισθαντική φωνή , προτίθεται να μας ξεναγήσει στον κόσμο της γυναίκας. Η ίδια παροτρύνει: Ας εξερευνήσουμε ποικιλοτρόπως όσα γυναικεία πρόσωπα προκύψουν στην παράσταση, μέσα από λόγια, ήχους, κίνηση και ό,τι έρθει ανάμεσα στα τραγούδια, για να τα δέσει, να τα φωτίσει, να τα διασκεδάσει με διάθεση ελευθερίας και χαράς. Γιατί ακόμη και το πιο λυπητερό τραγούδι τη χαρά αναζητά, τη χαρά της έκφρασης και τη μοιρασιά της... Μαζί της οι μουσικοί: ∆ημήτρης Παπαλάμπρου στην κιθάρα και Ευαγγελία Μαυρίδου στο πιάνο. Το Σάββατο 8 Μαρτίου, στις 9.30μ.μ., στον Ιανό. Είσοδος: 12 ευρώ.

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

«Cats» του Άντριου Λόιντ Βέμπερ  Ο Kyklos με τα concertini του Σκαλκώτα

Το σύνολο μουσικής δωματίου Kyklos πρόκειται να αποτίσει το δικό του φόρο τιμής σε μια σπουδαία μορφή της νεοελληνικής μουσικής, τον Νίκο Σκαλκώτα. Οι σολίστ του συνόλου έρχονται αντιμέτωποι με τη γοητευτική πρόκληση της εκτέλεσης σπάνιων έργων. Συγκεκριμένα, σε αυτή τη συναυλία, που εντάσσεται στo πλαίσιο των εκδηλώσεων της Σειράς Σύγχρονη Μουσική ∆ημιουργία, θα ακουστούν τα έργα: Κουαρτέτο αρ. 1 για πιάνο και πνευστά, Κοντσερτίνο για όμποε και πιάνο, Σονάτα κοντσερτάντε για φαγκότο και πιάνο, Κοντσερτίνο για τρομπέτα και πιάνο, το χαρακτηριστικό κομμάτι «Νυκτερινή διασκέδασις» για ξυλόφωνο και πιάνο και το Κουαρτέτο αρ. 2 για πιάνο και πνευστά. Η γέννηση του Kyklos Εnsemble προέκυψε από την ανάγκη των μελών του για περαιτέρω διερεύνηση των ορίων της τέχνης τους. Γενικός διευθυντής του συνόλου είναι ο σολίστ κρουστών ∆ημήτρης ∆εσύλλας και καλλιτεχνικός διευθυντής ο συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης. Το Kyklos Ensemble, με έδρα του το κτίριο του Ωδείου Αθηνών, έχει αναπτύξει στρατηγικές συνεργασίες με αξιόλογους πολιτιστικούς φορείς στο πλαίσιο των οποίων έχει ερμηνεύσει έργα Μπάρτοκ, Κραμπ, Στραβίνσκι, Σοστακόβιτς, Χίντεμιτ, Πιατσόλα και άλλων συνθετών. Συνεργάζεται, επίσης, με καταξιωμένους μαέστρους αναλόγως με το θέμα και το περιεχόμενο των εκάστοτε εμφανίσεών του εντός και εκτός Ελλάδος, επιδιώκοντας να αναδείξει το μουσικό του στίγμα μέσα από τις ιδιαίτερες προσωπικότητες των μελών του. Πέμπτη 6 και Παρασκευή 7 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος. Τιμές εισιτηρίων: 20 και 12 ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι και Α.Μ.Ε.Α.) και 8 ευρώ (65+ και πολύτεκνοι).

δημιουργός του «Cats» Άντριου Λόιντ Βέμπερ, θέλοντας αρχικά απλώς να μελοποιήσει τα ποιήματα του Τ.Σ. Έλιοτ που αγαπούσε ως παιδί, συνέθεσε μουσική που έγινε αμέσως κλασική. Ο Βέμπερ συνδύασε στοιχεία τζαζ, ποπ, music hall και ροκ μουσικής σ’ ένα ιδιοφυές μείγμα. Είναι η πιο εκρηκτική συνάντηση μουσικής, χορού, τραγουδιού και ποίησης στην ιστορία του μιούζικαλ. Παιχνιδιάρικο, αστείο, τρυφερό και πέρα για πέρα απολαυστικό, το «Cats» αναδείχτηκε ως το απόλυτο θεατρικό φαινόμενο: απ’ την πρεμιέρα του το 1981 ως σήμερα. Πολλές από τις συνθέσεις του Βέμπερ για το «Cats» έγιναν τεράστιες επιτυχίες ανεξάρτητα από την παράσταση, με κορυφαία το περίφημο «Memory», που ηχογράφησαν ορισμένοι από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές του 20ού αιώνα. O Βέμπερ είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ο πιο σημαντικός δημιουργός μιούζικαλ στην ιστορία, καθώς έχει συνθέσει, μεταξύ άλλων, τα «Jesus Christ Superstar», «Το Φάντασμα της Όπερας» και «Sunset Boulevard», ενώ έχει αποσπάσει αναρίθμητες διακρίσεις. Στην ασύλληπτη επιτυχία του «Cats», πέρα από την εμπνευσμένη καθοδήγηση του σπουδαίου σκηνοθέτη (καλλιτεχνικού διευθυντή της Royal Shakespeare Company και του Royal National Theater) Τρέβορ Ναν, συνέβαλαν και οι πρωτοποριακές, γεμάτες δυναμισμό χορογραφίες της Τζίλιαν Λιν, η οποία τιμήθηκε γι’ αυτή τη δουλειά της με το βραβείο Laurence Olivier –την αντίστοιχη βρετανική διάκριση του Tony. Συνολικά, υπολογίζεται ότι οι εισπράξεις των εισιτηρίων του «Cats» από το 1981 ως σήμερα ξεπερνούν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ! Από τις 26 Φεβρουαρίου έως τις 15 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στο θέατρο Badminton. Τιμές εισιτηρίων 79, 60, 50, 35, 25 και 15 ευρώ φοιτητικά και ανέργων.

“Όπερα - Τάσεις και ανατροπές”

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ «ΕΠΟΧΗΣ»

ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

καλαίσθητος τρίγλωσσος τόμος (γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά) εμπεριέχει τα πρακτικά του διεθνούς συμποσίου για την όπερα «Στη δίνη της τέχνης: Όπερα Τάσεις και ανατροπές», το οποίο οργανώθηκε από την Εταιρεία για το Κτίριο της Όπερας και της Ακαδημίας Λυρικής Τέχνης «Μαρία Κάλλας, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 2010. Τα σημαντικότερα θέματα που απασχόλησαν τις εργασίες του συνεδρίου αφορούν το παρόν και το μέλλον της όπερας όπως «Τα όρια ανανέωσης και αποδόμησης στην όπερα», «Ο σκηνοθέτης: ερμηνευτής ή δημιουργός», «Οι υπερπαραγωγές και τα όρια τους», «Σύγχρονη και “εκσυγχρονισμένη” παράσταση», «Κατεύθυνση σπουδών ενός νέου καλλιτέχνη που προσεγγίζει το χώρο της όπερας», «Η τέχνη: χώρος συντριβής ή χώρος έπαρσης;» κ.ά. Ο αναγνώστης συμμετέχει στον προβληματισμό διαβάζοντας τις εισηγήσεις, τις απόψεις και τις τοποθετήσεις των πλέον έγκριτων ανθρώπων της όπερας όπως των George Banu, Vasily Barkhatov, Rene de Ceccatty, Petrika Ionesco, Yannis Kokkos, Jean Louis Martinoty, Alessio Vlad, Alberto Zedda, Νικία Λούντζη, Μύρωνα Μιχαηλίδη, Βασίλη Παπαβασιλείου και Βάσως Παπαντωνίου. Μια έκδοση που με τα καίρια ζητήματα που αναδεικνύει φιλοδοξεί να αποτελέσει το πρώτο εγχειρίδιο της μελλοντικής Ακαδημίας Λυρικής Τέχνης, αλλά και, όπως τονίζει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Μύρων Μιχαηλίδης, μια «εισαγωγή στη φιλοσοφία της όπερας», καθώς θέτει όλα τα κεφαλαιώδη ζητήματα για τη μορφή αυτή της λυρικής τέχνης. Επίσης, η έκδοση αποτελεί συνέχεια των προσπαθειών για τη δημιουργία της «Ακαδημίας Λυρικής Τέχνης “Μαρία Κάλλας”» η οποία θα συμβάλει στην εξάλειψη των προβλημάτων της μουσικής παιδείας στην Ελλάδα. Γιατί μπορεί ο πρώτος στόχος της Εταιρείας να πραγματώνεται με την επικείμενη μετεγκατάσταση της Λυρικής Σκηνής στο νέο της κτίριο στο ΚΠΙΣΝ, όμως η προσπάθεια να διασωθεί το σπίτι όπου μεγάλωσε η Μαρία Κάλλας, στην οδό Σκαραμαγκά, και να στεγαστεί εκεί η Ακαδημία συνεχίζεται.Ένα βιβλίο μοναδικό για όσους αγαπούν την όπερα και νοιάζονται για το πού πηγαίνει σήμερα η λυρική τέχνη. Κεντρική διάθεση: εκδόσεις Νεφέλη.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Ιστορικό αφιέρωμα στον Καβάφη

“

Από την “Επιθεώρηση Τέχνης” του 1963 στον τελευταίο τόμο της “Μαρξιστικής Σκέψης” Κυκλοφόρησε ο τόμος 12 της «Μαρξιστικής Σκέψης» με δύο αφιερώματα, στον Κ.Π. Καβάφη και την ιστορία του ΚΚΕ. Στο μέρος για τον Καβάφη, μαζί με κείμενα συνεργατών του περιοδικού, ο αναγνώστης θα βρει τα πιο σημαντικά κείμενα του ιστορικού καβαφικού

αφιερώματος της «Επιθεώρησης Τέχνης», τον ∆εκέμβριο του 1963, στα 100 τότε χρόνια από τη γέννηση του ποιητή. Παρακάτω παρουσιάζονται χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τα κείμενα των Κ. Βάρναλη, Ν. Βρεττάκου, Μ. Αναγνωστάκη και Στρ. Τσίρκα.

Η ποίηση του Καβάφη ομολογεί με καταπληχτικήν ειλικρίνεια τις αδυναμίες τις δικές του και τάχα του παρελθόντος, πραγματικά όμως του παρόντος –κάθε τέτοιου ιστορικού παρόντος.

Κ. Βάρναλης, «Ανόμοιαστος κι ανεπανάληπτος»

Μ. Αναγνωστάκης, «Συζητώντας για τον Καβάφη»

πήρξε ο Καβάφης άραγε «μεγάλος» ποιητής ή απλώς ένας μεγάλος τεχνίτης…, υπήρξε ένας «στιγματισμένος» από την ανεξίτηλη και ανεξήγητη βούλα της ιδιοφυίας ή ήταν απλώς ένας σοφός και επίμονος αλχημιστής του λόγου, ένας ιδανικός κατασκευαστής μιας άκρως προσωπικής ποιητικής; Μέσα από το έργο του περνά αυτό που λέμε «ρίγος της μεγαλοφυΐας», αυτό το τρομερό ρίγος που αισθανόμαστε και σε πολύ κατώτερους σε ολοκλήρωση έργου ποιητές και που διατρυπά ξάφνου τον αναγνώστη σαν ξίφος και τον καθηλώνει –ή απλώς το κυριαρχικό αίσθημα που νιώθουμε διαβάζοντας τους στίχους του είναι ο θαυμασμός για την άρτια, καίρια και αμίμητη εκφραστική, ή μια άκρως λεπτή έως έντονα οδυνηρή συγκίνηση διανοητικού τύπου που μόλις ψαύει τα κράσπεδα της καρδιάς… Στον Καβάφη λέγονται πολλές αλήθειες, πολλά αποφθέγματα, υπάρχει μια βαθιά συμπυκνωμένη σοφία και ανθρώπινη εμπειρία, αλλά ως ποιο ποσοστό τα ίδια πράγματα δεν μπορούσαν να λεχθούν και με άλλο τρόπο χωρίς να χάσουν τα βασικά εννοιολογικά τους στοιχεία, ως ποιο βαθμό βρισκόμαστε μπροστά σε στίχους αποκαλυπτικούς και όχι απλώς αποδεικτικούς ή συμπερασματικούς;.. Τι απομένει λοιπόν από τον Καβάφη, θα ρωτήσει κανείς, μετά τόση δεινότητα χειρουργική; Για μένα – απαντώ– η «άρνηση», μου είναι απαραίτητη, σαν όπλο, για να μετρήσω στα σωστά του μέτρα έναν άνθρωπο, ένα έργο, μια ιδέα, και να τους δώσω έναν χώρο μέσα μου και να μείνουν. Και τριάντα, ακόμα και είκοσι, τέλεια, οριστικά και βαρύτιμα ποιήματα του Καβάφη που αγαπώ μου φτάνουν για να πιστέψω τον ποιητή: μοναδικό και ανεπανάληπτο.

Καβάφης μπορεί ν’ ανήκει στη δοξασμένη γενιά των «καταραμένων ποιητών». Αλλ’ είναι από τους πρώτους! Μοναδικός, ανόμοιαστος κι ανεπανάληπτος… Και πραγματικά είναι από τους ποιητές, που δεν τους διαβάζεις μια φορά κ’ ύστερα τους αφήνεις. Τουναντίον πάντα ξαναγυρίζεις σ’ αυτούς και πάντα τους βρίσκεις καλύτερους και πάντα επίκαιρους σε κάθε περίσταση. Γιατί ο λόγος του έχει πολύ βάθος και μιλάει πολύ άμεσα σ’ όλες τις ψυχές. Πόσο αντίθετος με το Σολωμό –όσο αντίθετοι κ’ οι καιροί που ζήσανε! Μα κ’ οι δυο τους νιώσανε κ’ εκφράσανε αυθεντικά και τελειωτικά, ο ένας τα νιάτα και ο άλλος τα γερατειά του καιρού τους. Ο Σολωμός έζησε στα χρόνια της ανόδου του «νέου κόσμου» κ’ έψαλε με πάθος το μέγα κι άφταστο ιδανικό κάθε καιρού και τόπου την ελευθερία: εθνική, πολιτική, πνευματική. Ο Καβάφης πρόφτασε να ιδεί τις στερνές αναλαμπές αυτού του κόσμου, που έσβηνε και είδε την κατηφοριά του. Την είδε με τραγικά γελούμενη ειρωνεία και συγγνώμη. Είδε και ξεσκέπασε, «αφ’ υψηλού» τη ματαιότητα των πίστεων και των προλήψεων, των αρετών και των αμαρτιών, αμαρτωλός κι αυτός, αλλά και σοφός κι ενάρετος –αν θεωρήσουμε, κατά τη γνώμη του, πρώτη σοφία κι αρετή την Ποίηση. Η ποίηση του Καβάφη ομολογεί με καταπληχτικήν ειλικρίνεια τις αδυναμίες τις δικές του και τάχα του παρελθόντος, πραγματικά όμως του παρόντος –κάθε τέτοιου ιστορικού παρόντος.

Ν. Βρεττάκος, «Το δίδαγμα του Καβάφη»

Στρ. Τσίρκας, «Ο Καβάφης και η σύγχρονη Αίγυπτος»

ράφοντας κάποτε στην «Επιθεώρηση Τέχνης» ένα άρθρο για τον Σικελιανό, έκανα μια παρέμβαση ειδικής μορφής, που αφορούσε γενικά την ποίηση, κάνοντας μια αντιπαραβολή ανάμεσα στις δύο ποιητικές περιπτώσεις: Του Καβάφη και του Σικελιανού. Αν με ρωτούσαν, έλεγα, ποιος είχε περισσότερο ταλέντο, θα έλεγα, αδίσταχτα, ο Σικελιανός. Αν με ρωτούσαν ποιος είναι καλλίτερος ποιητής, θα έλεγα, αδίσταχτα, ο Καβάφης. Ξεκινώντας από την ίδια αυτή σκέψη σήμερα, θέλω να υπογραμμίσω πως το μέγεθος ενός ποιητή βγαίνει από την καλλιτεχνική του δημιουργία, άσχετα από το ποιητικό του ταπεραμέντο, άσχετα από τη φύση του… Η περίπτωση Καβάφη, αποτελεί γι’ αυτό την πειστικότερη ελληνική μαρτυρία. Ποιητής στοχαστικός και διδαχτικός ο Καβάφης, απολογητής ενός ιδιότυπου μοναχισμού, κατορθώνει να προβάλλει το καταστάλαγμα των εμπειριών του που προέρχονται από έναν ευρύ ιστορικό αλλά και ευρύ σύγχρονο χώρο. Ανασκάπτει τον εαυτό του, ανασκάπτει τα γεγονότα, παίρνει αυτό που του χρειάζεται και ξανακλείνει. Εργάζεται μ’ έναν τρόπο δικό του, έναν τρόπο που καταργεί, σχεδόν, τη λυρική έκφραση, καταργεί δηλαδή την καθιερωμένη ποίηση που αναγνωρίζεται από τη λυρική της ποιότητα κι από την υποκειμενική φαντασία του δημιουργού της και συγκεντρώνει στο ανατομικό του τραπέζι, εν ψυχρώ θα έλεγε κανείς, τα στοιχεία που απαιτεί η ποιητική συγγραφή του, στοιχεία που τα συγκεντρώνει μια οξύτατη διάνοια κι ένα βαθύτερο πάθος. Αποκαλυπτικός ποιητής, ο Καβάφης νιώθει την ανάγκη να μη συσκοτίσει τίποτα, να μην πει κάτι που δεν θα καταλαβαίνεται από όλους. Ο Καβάφης ξεπερνάει την ακατάσχετη στιχουργική του λιτότητα, έχοντας υποτάξει τα εκφραστικά μέσα που απαιτεί ο δίχως δελεαστικό ή οπωσδήποτε απατηλό φως και λυρικές υπερβάσεις ατομικός κόσμος του. Σ’ αυτόν τον κόσμο που τα δύο και δύο κάνουν τέσσερα, που τα πράγματα είναι πράγματα και τα πρόσωπα πρόσωπα, ο ποιητής έχει βρει τον τρόπο να δημιουργεί με κοινά μέσα τη μαγεία του… Έτσι κ’ η πιο μικρή του συγκίνηση εκφράζεται επιγραμματικά. Ένα απόσταγμα που διατηρεί τον καμβά του συνόλου, που σε αφήνει με δικές σου προεκτάσεις να συλλάβεις το ίδιο σύνολο και να αναπαραστήσεις όλες του τις λεπτομέρειες που έχουν παραλειφθεί.

ι καθαρά καταγραμμένες χρονολογίες του πραγματικού γεγονότος (27 Ιουνίου 1906) και της συνθέσεως του ποιήματος (Ιανουάριος 1908) μας υποχρεώνουν να ξανακοιτάξουμε κριτικά το λόγο του Καβάφη, πως τάχα το παρόν δεν τον εμπνέει ή πως τα ζωηρότερα γεγονότα δεν τον εμπνέουν αμέσως αλλά χρειάζεται πρώτα να περάσει καιρός. Ο κ. Μαλάνος σκόπιμα διαλέγει τα παραδείγματά του όλα από τα «ηδονικά» ποιήματα του Καβάφη για ν’ αποδείξει πως η απόσταση μεταξύ γεγονότος και εμπνεύσεως κυμαίνεται από 15 έως 32 χρόνια. Αλλά σ’ εκείνα ο ποιητής δεν κάνει παρά να ξαναζεί με τη μνήμη ερωτικές εμπειρίες δικές του ή άλλων, πάντως νεανικές. ∆εν συμβαίνει όμως το ίδιο με τα ποιήματά του –τα προ του 1911 τουλάχιστον– που αναφέρονται σε πολιτικά ή παροικιακά γεγονότα. Στο Περιμένοντας τους βαρβάρους αίφνης, το γεγονός (η μάχη του Όμντουρμαν, 2 Σεπτεμβρίου 1898) απέχει μόλις τέσσερις μήνες από τη σύνθεση του ποιήματος (∆εκέμβριος 1898). Στο 27 Ιουνίου 1906, 2 μ.μ. η απόσταση είναι μεγαλύτερη: δεκαοχτώ μήνες όχι όμως και τόση που ν’ απαγορεύει στο ποίημα τον χαρακτηρισμό του «περιστασιακού», με την έννοια, βέβαια, που έδινε στον όρο «περιστάσεις» ο Γκαίτε ή δίνει στις circostances ο Αραγκόν και όχι όπως τις αντιλαμβάνεται κανείς με τα ποιήματα του Ματσούκα ή έστω του Γεώργιου Σουρή. ∆εν χρειάζεται νομίζω ν’ αναλυθούν οι λόγοι που εμπόδισαν τον Καβάφη να το δημοσιέψει είναι καταφάνεροι. Η θηριωδία του ιμπεριαλισμού καταγγέλνεται εκεί μέσα τόσο παραστατικά, που ακόμη κ’ ύστερα από το 1922, που παραιτήθηκε από την υπηρεσία των Αρδεύσεων, ο ποιητής κινδύνευε να χάσει τη δημιουργική γαλήνη του, βάζοντας στη ράχη κι άλλους διαβόλους...

Για περισσότερες πληροφορίες, στις Εκδόσεις Τόπος [Πλαπούτα 2 και Καλλιδρομίου, 11473 Αθήνα], τηλ. 210 8222835, e-mail: info@motibo.com.

Ι∆ΕΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Η δημοκρατία που φαινομενική

ΖΑΚ ΡΑΝΣΙΕΡ

Ο Ζακ Ρανσιέρ, Γάλλος φιλόσοφος και παγκοσμίως γνωστός στοχαστής, στην Ελλάδα είναι κυρίως γνωστός με το θεωρητικό του έργο για τη δημοκρατία και για την ισότητα στην εκπαίδευση. Όμως, ο ίδιος, στα τριάντα περίπου βιβλία που έχει γράψει, από τη δεκαετία του 1960 ώς σήμερα, έχει ασχοληθεί με πολλά διαφορετικά θέματα, όπως η λογοτεχνία, η τέχνη, η πολιτική, η αισθητική, η ιστορία και η φιλοσοφία. Πριν από λίγο καιρό, ο Ζακ Ρανσιέρ ήταν στην Αθήνα και μίλησε στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου, σε μία αίθουσα κατάμεστη από κόσμο, καλεσμένος στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Φιλοσοφικά Συμβάντα και Φιλοσοφία του Συμβάντος». Ο Ζακ Ρανσιέρ υπήρξε μαθητής του Λουί Αλτουσέρ και μάλιστα συνυπογράφει το διάσημο βιβλίο Να διαβάσουμε το κεφάλαιο, με άλλα μεγάλα ονόματα της γαλλικής φιλοσοφικής σκηνής, όπως οι Μπαλιμπάρ και Μασερέ. ∆εν άργησε όμως να διαχωρίσει τη θέση του από τον καθηγητή του, καθώς, κατά τη διάρκεια των γεγονότων του Μάη του ’68, θεώρησε ότι η στάση και οι απόψεις του Αλτουσέρ δεν ήταν αρκετά ριζοσπαστικές και δεν τον εξέφραζαν πλέον. Από τότε, η κριτική ματιά του στα τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα εκφράζεται με ακρίβεια και διορατικότητα, προσπαθώντας πάντοτε να σπάει τις θεσμοθετημένες ιεραρχίες. Τον συνάντησα την ημέρα της ομιλίας του στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού Ινστιτούτου καθώς διέθετε λίγη ώρα για συνεντεύξεις. Ενεργητικός και αεικίνητος είχε καλή διάθεση ενώ οι απαντήσεις του έκλειναν συνήθως με χιούμορ και ένα συγκρατημένο εσωτερικό γελάκι. Το βλέμμα του σάρωνε όλο τον χώρο επανειλημμένα και ο λόγος του έμοιαζε να απευθύνεται σε ορατούς και αόρατους ακροατές.

α κείμενά του για τη δημοκρατία, που τάραξαν τα νερά της πολιτικής σκέψης σε όλο τον κόσμο και ακόμα προκαλούν μεγάλες συζητήσεις, περιστρέφονται γύρω από τον ορισμό της έννοιας, από την παρουσίαση και την αντιμετώπιση όλων των επιχειρημάτων υπέρ και κατά της σύγχρονης δημοκρατίας, που πολύ συχνά ακούμε στις μέρες μας. Στην ερώτησή μου, λοιπόν, για το παρόν και το μέλλον της δημοκρατίας, ο Ρανσιέρ τονίζει: «Βασικά και κύρια, το πρόβλημα είναι πώς αντιλαμβανόμαστε τη δημοκρατία. Έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε δημοκρατίες κάποια συγκεκριμένα κράτη: κράτη με εκλογές, με ελευθερία του τύπου, κ.λπ. Το πρόβλημα είναι ότι αν τελικά η λέξη δημοκρατία σημαίνει κάτι, αυτό δεν είναι απλώς κάποια κρατική μορφή οργάνωσης. Σημαίνει ότι συμμετέχουμε όλοι, ότι η εξουσία είναι στον λαό, ότι όλοι εμπιστευόμαστε αλλήλους, ότι εμπιστευόμαστε τις ικανότητες οποιουδήποτε, ότι εμπιστευόμαστε την ιδέα μιας κοινής νοημοσύνης που τη μοιράζεται όλος ο κόσμος. Τώρα, υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των κυβερνήσεών μας και του νοήματος της δημοκρατίας. Κάποτε, στο παρελθόν, επικρατούσε η μαρξιστική κριτική ότι η δημοκρατία είναι απλώς φαινομενική, ότι η δημοκρατία είναι μέρος του καπιταλιστικού συστήματος, ή ότι η δημοκρατία που βιώνουμε είναι τύποις δημοκρατία ενώ πρέπει να απαιτούμε την πραγματική δημοκρατία… Βέ-

Τη συνέντευξη πήρε η Μαγδαληνή Τσεβρένη Πώς αντιλαμβάνεστε τη δυναμική της ελληνικής κοινωνίας στο παρόν πολιτικό πλαίσιο και τι νομίζεται ότι επιφυλάσσει το μέλλον; Είναι δύσκολο για μένα να πω ποιο είναι το μέλλον ή ποια είναι η δυναμική της Ελλάδας. Νομίζω, όμως, πως στην Ελλάδα, όπως και σε κάθε Ευρωπαϊκή χώρα, δεν υπάρχει μία δυναμική αλλά δύο, αντίθετες δυναμικές. Από τη μία, έχουμε τη λογική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη λογική της τρόικας, ότι πρέπει να κρατάμε τους μισθούς και το κράτος πρόνοιας χαμηλά, ώστε η Ελλάδα να φτάσει στην αφθονία και την ευημερία. Από την άλλη, φυσικά, υπάρχει η αντίθετη δυναμική: όσοι διαμαρτύρονται, όσοι λένε όχι, όσοι υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικότερη η αλληλεγγύη, η εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, η εμπιστοσύνη στην ικανότητα του λαού. Πρέπει να δημιουργήσουμε μία κοινωνία από κοινού αντί να κάνουμε ό,τι μας υποδεικνύουν από πάνω. Για εμάς, στη Γαλλία, η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα αυτής της αντίθεσης. Όλο και περισσότερο αναπτύσσεται ένας δυναμισμός που θα καταφέρει να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια. Η αντίσταση ενός μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας είναι κάτι πολύ σημαντικό, καθώς στη Γαλλία φαίνεται να μας λένε “τώρα είναι η Ελλάδα, μετά η Πορτογαλία, η Ισπανία, μετά ακολουθεί η Γαλλία. Πρέπει να προετοιμαστείτε για αυτό που πρόκειται να σας συμβεί. Και αυτός είναι ένας τρόπος να τρομοκρατείται ο κόσμος… Ναι, απολύτως. Αυτό που έχει ενδιαφέρον για την εποχή μας είναι ότι λέμε συνέχεια, τέρμα με την ιδεολογία, τέρμα με την ηθική, μόνο η πραγματι-

βαια, η ιστορική εμπειρία έδειξε ότι η πραγματική δημοκρατία, έτσι όπως τη αντιλαμβάνονταν τα μαρξιστικά κράτη, δεν ήταν παραδεισένια. Σήμερα όμως, πρέπει να αντιμετωπίσουμε σοβαρά το ενδεχόμενο πως η δημοκρατία που βιώνουμε μπορεί τελικά να είναι απλώς φαινομενική. Το φαίνεσθαι όμως δεν είναι το αντίθετο της πραγματικότητας. Το φαίνεσθαι είναι ο τρόπος που εμφανίζονται τα πράγματα, ο τρόπος που συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, ο τρόπος που οι άνθρωποι χειρίζονται τα πράγματα. Και έτσι, το ερώτημα γίνεται: Ποια εμφάνιση θέλουμε να έχουμε, ποια εμφάνιση προτιμάμε; Είναι το κοινοβουλευτικό σύστημα; Ο παρών τρόπος ιδιοποίησης της δημοκρατίας από το κράτος; Ή μήπως ένα είδος ελεύθερης συμμετοχής; Βέβαια, σήμερα, εντός του χρηματοοικονομικού συστήματος που βρισκόμαστε, μοιάζει αδύνατον οι άνθρωποι να καταφέρουν να κάνουν κάτι. Κι όμως, πιστεύω ότι θα κάνουν κάτι, σύμφωνα με το σύνθημα που χρησιμοποίησαν στη Μαδρίτη [σ.σ.: «κατά της δημοκρατίας, υπέρ του λαού»], αλλοιώνοντας τη γνωστή ρήση «δημοκρατία είναι ο λαός» και δίνοντας έτσι έμφαση στη λέξη λαός. ∆εν χρειάζεται λοιπόν να σκεφτούμε τι σημαίνει η δημοκρατία ως ιδανικό κράτος και να την αντιπαραθέσουμε στο κράτος που υπάρχει. Αυτό που πρέπει να σκεφτούμε είναι ότι η δημοκρατία αποτελεί ένα σημείο έναρξης, μια αφετηρία, όπως η ικανότητα των ανθρώπων να δρουν συλλογικά.

κότητα μετράει, μόνο τα οικονομικά. Ύστερα, από την άλλη, μας μιλάνε και πάλι για ηθικότητα, ότι πρέπει να προστατεύσουμε το μέλλον των παιδιών μας, για παράδειγμα, ότι χωρίς μισθό κινδυνεύει το μέλλον μας. Άρα, ναι,

υπάρχει σίγουρα μια ηθική πίεση που είναι εξαιρετικά σημαντική και οι άνθρωποι δυσκολεύονται να της αντισταθούν.

Η εκπαίδευση και οι ανισότητες

Το κύριο θέμα που διατρέχει το σύ-

Πηγαίνοντας προς τα πίσω, κοιτώντας τα πρώτα βήματα του Ρανσιέρ, βρισκόμαστε μπροστά στο έργο του για την εκπαίδευση. Ο Ρανσιέρ, εδώ, άρχισε να αναπτύσσει την ιδέα της ριζοσπαστικής ισότητας, η οποία αποτελεί την κεντρική ιδέα που διατρέχει το σύνολο του έργου του. Υποστηρίζει πως όλοι ο άνθρωποι έχουμε τις ίδιες διανοητικές ικανότητες και όλοι είμαστε εξίσου ικανοί για όλα.

Γενικά, το εκπαιδευτικό σύστημα εμφανίζεται να αναπαραγάγει τις ανισότητες που ήδη υπάρχουν. Πώς να θεωρήσουμε ότι θα ξεκινήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα προωθεί τη χειραφέτηση, την ισότητα και τη συνδιαμόρφωση της γνώσης; Λοιπόν, νομίζω ότι είναι λάθος να αναζητούμε μία αρχή. Λέω συχνά ότι η ισότητα αποτελεί σημείο έναρξης, αφετηρία και όχι σκοπό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να σχεδιάσουμε μία πολιτική της ισότητας και να βρούμε πού είναι η αφετηρία. Ένα σημαντικό πρόβλημα για την εκπαίδευση είναι ότι επιμένει να αναζητά ένα συγκεκριμένο σημείο έναρξης. Ακόμα και για το στοιχειώδες επίπεδο της μάθησης –τη γραφή και την ανάγνωση– υπάρχουν μεταρρυθμιστές πρόθυμοι να προωθήσουν την ισότητα και, την ίδια στιγμή, επιμένουν στην ιδέα ότι θα υπάρξει ισότητα αν εντοπίσουμε τη σωστή αφετηρία. Όχι. Αυτό ακριβώς που είναι σημαντικότερο είναι η δημιουργία μιας πολλαπλότητας εν δυνάμει σημείων εκκίνησης. Στο κέντρο της ιδέας της διανοητικής χειραφέτησης βρίσκεται η δυνατότητα να μπορεί κανείς να ξεκινήσει από οποιοδήποτε σημείο. Το ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί η πολλαπλότητα των ανοιχτών δυνατοτήτων. Φυσικά, είναι εξαιρετικά δύσκολο να συλλάβουμε ένα τέτοιο πλαίσιο για το κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα. Κάθε κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν αφορά απλώς σε μία πρακτική διαδικασία –να διδαχθούν δηλαδή τα νεαρά άτομα–, αλλά αποτελεί επίσης ένα είδος μεταφοράς της κοινωνίας. Το κράτος θέλει να αποδείξει ότι μεταρρυθμίζοντας τα σχολεία δημιουργεί τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για την ισότητα, για τη μελλοντική ισότητα. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι προβληματικό. ∆εν είναι ορθό να νομίζουμε ότι πρέπει να υπάρξει κάποια γενική, κεντρική, εκπαιδευτική πολιτική που θα προωθεί την ισότητα. Είναι καλύτερα να δημιουργήσουμε την πολλαπλότητα εν δυνάμει επιλογών. Νομίζω ότι πάντοτε προσπαθώ να ξεκαθαρίσω την ίδια συλλογιστική: Κατά κάποιο τρόπο, όσο περισσότερο θέλουμε να δημιουργούμε ισότητα στο μέλλον, τόσο καταφέρνουμε να την πολλαπλασιάζουμε στο παρόν.

Η ΕΠΟΧΗ 1 Μαρτίου 2014

Ι∆ΕΕΣ

βιώνουμε μπορεί να είναι

“

Nομίζω ότι το σημαντικότερο σημείο σχετικά με την ισότητα είναι να αποτελεί αφετηρία, όχι κάποιο στόχο που πρέπει να επιτευχθεί.

νολο του έργου σας είναι η ισότητα και έχετε πει ότι η ισότητα κινητοποιεί τους ανθρώπους. Ποια νομίζετε ότι είναι η θέση της ισότητας σήμερα, καθώς, για παράδειγμα, γύρω μας υπάρχουν μεγάλες ανισότητες, που όλο αυξάνονται, ενώ η κοινωνία μοιάζει να παραμένει σε κατάσταση ύπνωσης; Κατά τη γνώμη μου η καρδιά του προβλήματος είναι ακόμα μεγαλύτερη. Η ισότητα δεν είναι απλώς ζήτημα κοινωνικών ανισοτήτων, δεν είναι θέμα πολλών, λίγων ή καθόλου χρημάτων. Το πρόβλημα της ισότητας αφορά στην ικανότητα των ίδιων των ανθρώπων να κατανοήσουν ότι δέχονται επίθεση –με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την πολιτική της τρόικας–, δεν αφορά απλώς, λοιπόν, στις διαφορές των κοινωνικών επιπέδων. Η ιδέα τους είναι να δείξουν στους ανθρώπους ότι δεν είναι ικανοί να διαχειριστούν τα προβλήματά τους μόνοι τους. Μιλήσαμε ήδη για αυτό το αίσθημα ηθικότητας, υπευθυνότητας και, φυσικά, ενοχής, που αποτελεί μέρος του προβλήματος. Έτσι, λοιπόν, νομίζω ότι το σημαντικότερο σημείο σχετικά με την ισότητα είναι να αποτελεί αφετηρία, όχι κάποιο στόχο που πρέπει να επιτευχθεί. Πρώτα από όλα, αυτό σημαίνει πως είτε εμπιστευόμαστε είτε όχι την ικανότητα του λαού. Βέβαια, οι κυβερνήσεις αυτό που θέλουν είναι να αντικαταστήσουν την ικανότητα του λαού και επιμένουν κάθε μέρα ότι δεν είμαστε ικανοί. Πράγμα που περιπλέκεται από τη δική μας κακή συμπεριφορά, καθώς θέλουμε να ζούμε με όλες μας τις δυνάμεις, με όλες μας τις δυνατότητες ανοιχτές. Καταλήγουμε να μην καταφέρνουμε να διαχειριστούμε τις υποθέσεις μας. Αυτό για μένα είναι λοιπόν το σημαντικότερο σημείο: αυτό που αποκαλείτε ύπνωση, για μένα υποδεικνύει, ακριβώς, αυτή την έλλειψη εμπιστοσύνης. Οι άνθρωποι εντέλλονται να μην εμπιστεύονται εαυτούς. Πρόκειται για μία επιτυχία του παρόντος πολιτικού συστήματος. Και φυσικά ενισχύεται από την αποτυχία του κομμουνισμού, των κομμουνιστικών κρατών κ.λπ. Οι άνθρωποι πρέπει να αποδεχτούν την παρούσα κατάσταση, ειδάλλως, αν δεν την αποδεχτούν… υπάρχουν και τα γκουλάγκ (λέει και γελάει).

Η τέχνη και η πολιτική

“

Την τελευταία δεκαετία, ο Ρανσιέρ έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στην τέχνη, την αισθητική, τον κινηματογράφο. Παρόλο που το θέμα απέχει εκ πρώτοις όψεως από όσα συζητήσαμε ώς τώρα, η βάση παραμένει ίδια: Μία βαθιά ανάγκη μελέτης της ισότητας και της ανθρώπινης κατάστασης από διαφορετικό σημείο εκκίνησης κάθε φορά.

Υποστηρίζεται ότι η λογοτεχνία όπως και τα έργα τέχνης έχουν εγγενή πολιτικό χαρακτήρα. Πώς θα λέγατε ότι η τέχνη χρησιμοποιείται ή ενσωματώνεται στην καθημερινή ζωή με τρόπο ώστε να οδηγεί τα άτομα, κάθε καταγωγής, να καταλάβουν καλύτερα την έννοια της ισότητας και πώς τα βοηθά “να βρουν τη φωνή τους”; Η τέχνη αφορά σε κάποιες ελίτ της κοινωνίας ή σε όλους; Αυτή είναι μία περίπλοκη υπόθεση. Πρώτα από όλα, θεωρώ λανθασμένη την άποψη ότι η τέχνη απευθύνεται σε κάποια ελίτ, ή σε κάποιο είδος αισθητικής ενατένισης. Αν δούμε την ιστορία της τέχνης κατά τους τελευταίους δύο αιώνες, η μοντέρνα τέχνη ενδιαφέρεται ίσα-ίσα να θολώνει, να καταρρίπτει, να υπερβαίνει τα όρια μεταξύ ζωής και τέχνης, κοινής και χυδαίας έκφρασης. Όταν πηγαίνουμε σε μία καλλιτεχνική έκθεση, στην μπιενάλε ας πούμε, δεν αντικρίζουμε έργα προς ενατένιση, αλλά βίντεο, για παράδειγμα, που δείχνουν τις συνθήκες της ζωής, τους εργάτες στο Μπαγκλαντές, αφορούν σε ανθρώπους που αγωνίζονται για το ένα ή το άλλο πράγμα, στην Ταϊλάνδη, τη Νότια Αμερική… Γενικώς, νομίζω ότι το σύγχρονο παράδοξο της τέχνης είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλοί καλλιτέχνες που θέλουν να αφήσουν κάποιου είδους μαρτυρία για το σήμερα. Βέβαια, ταυτόχρονα, τις αίθουσες τέχνης τις επισκέπτονται συνήθως γνώστες της τέχνης. Όμως, δεν πρόκειται ακριβώς για έναν διαχωρισμό μεταξύ ελίτ και κόσμου,

επειδή υπάρχει ένα πλήθος καλλιτεχνών και έργων εν εξελίξει, με καλλιτέχνες να πηγαίνουν σε διάφορα μέρη του κόσμου όπου ο κόσμος παλεύει για τις συνθήκες της ζωής του, για τη στέγασή του. Πάνε ακόμη στις φυλακές – έχω στο νου μου έναν Γάλλο φωτογράφο που φωτογραφίζει ανθρώπους που φωνάζουν μέσα από τα κάγκελα προς τα έξω. Ή, επίσης, προσφάτως, οργανώθηκε μία έκθεση από τη συλλογή του Pinault στο Παρίσι –ο Francois Pinault είναι ένας δισεκατομμυριούχος και η έκθεση απευθυνόταν πραγματικά στην ελίτ– και υπήρχαν πολλά βίντεο για ανθρώπους σε ψυχιατρικές κλινικές που προσπαθούν να ανακτήσουν τη φωνή τους και να πουν την ιστορία τους, υπήρχαν επίσης βίντεο ενός Γάλλου καλλιτέχνη για μια γειτονιά, νομίζω στην Ταϊλάνδη, που επρόκειτο να κατεδαφιστεί. ∆εν αφορά μόνο στην ένταση των ανθρώπων, αλλά και στον τρόπο που αντιδρούν οι άνθρωποι, στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι δημιουργούν τους εαυτούς τους σαν ένα είδος καλλιτεχνικής διαδήλωσης. Σκεφτείτε όσα συνέβησαν πρόσφατα στα κινήματα της Αραβική Άνοιξη, της Μαδρίτης, της Ισπανίας, της Ελλάδας, της Νέας Υόρκης. Υπάρχει ένα είδος σύγκλισης μεταξύ καλλιτεχνικής και πολιτική επινόησης. Η πολιτική επινόηση αποκτά πλέον τον χαρακτήρα ενός είδους καλλιτεχνικής φαντασίας. Όταν ήμουν νέος συμμετείχα στις λαϊκές διαμαρτυρίες. Υπήρχαν τα συνδικάτα και τα κόμματα, με τα συνθήματα τους, και όλοι τους ακολουθούσαν! Αλλά τώρα, όταν πηγαίνουμε σε μια διαμαρτυρία υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά συνθήματα και καθένας έρχεται με το δικό του πλακάτ. Έτσι λοιπόν, νομίζω ότι υπάρχουν πολλαπλές δυνατότητες σύνδεσης της ζωής με την πολιτική, της πολιτικής με την τέχνη. Φυσικά, υπάρχει η αγορά της τέχνης, οι προνομιούχες καλλιτέχνες που βγάζουν πολύ περισσότερα χρήματα. Αλλά αυτό είναι ένα μόνο μέρος της εικόνας. Πρέπει να προσπαθούμε να βλέπουμε τη συνολική εικόνα.

Η αντίσταση ενός μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας είναι κάτι πολύ σημαντικό, καθώς στη Γαλλία φαίνεται να μας λένε “τώρα είναι η Ελλάδα, μετά η Πορτογαλία, η Ισπανία, μετά ακολουθεί η Γαλλία. Πρέπει να προετοιμαστείτε για αυτό που πρόκειται να σας συμβεί.