Κυριακή 22-02-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 2015 • Αρ. φ. 1239 • 2 €

ΑΡΘΡΑ Χ. Γεωργούλας: Αναζητώντας τον κερδισμένο χρόνο Γιατί η τέταρτη διάσταση είναι η πιο κρίσιμη για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ σελ. 5

Μετά την ελπίδα, ήρθε η ανυπομονησία

ΟΣ Λ Ε Φ ΑΚ

...

Ν. Μούδουρος: Οι Κύπριοι και το νερό του Ερντογάν

Κλείνουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών. Μιλούν: Βασιλική Κατριβάνου, Καλλιόπη Στεφανάκη, Γιάννης Μουζάλας και Νασίμ Λομανί.

Οι επιπτώσεις του αγωγού μεταφοράς νερού σε συνθήκες μη επίλυσης του Κυπριακού σελ. 13

...

∆. Σμυρναίος: Η Ελλάδα και η Γερμανία κάπου συμφωνούν

Μέρκελ και Σόιμπλε βλέπουν ότι είχε δίκιο ο ΣΥΡΙΖΑ όταν μιλούσε για αλλαγή στην Ευρώπη σελ. 8

∆ΙΕΘΝΗ Ν. Σερβετάς: Χωρίς φύλλο συκής

Με λεφτά των Αράβων ο Μπλερ συμβουλεύει τους Σέρβους σελ. 12

...

Ε. Πετρίδου: Ο αναίμακτος πόλεμος των Anonymous

Σελίδες 16, 17

ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ

Οι συντελεστές της παράστασης για την παρέμβασή τους στο θέμα της μετανάστευσης σελ. 29

Εμίρ Κουστουρίτσα: Στην Ουκρανία ζούμε το ριμέικ της Γιουγκοσλαβίας

Συνέντευξη του γνωστού σέρβου σκηνοθέτη για τον πόλεμο, τον καπιταλισμό και τη λογοτεχνία

Σελ. 18

τους φεουδαρχικούς καιρούς ήταν εύκολο να διακρίνει κανείς τους λίγους από τους πολλούς. Οι λίγοι είχαν γεννηθεί τέτοιοι, όπως εξάλλου και οι πολλοί. Οι άνθρωποι γεννιόντουσαν βαρόνοι, μαρκήσιοι και κόμητες ή γεννιόντουσαν δουλοπάροικοι, και πέθαιναν έτσι ακριβώς όπως είχαν γεννηθεί, αριστοκράτες ή του λαού. Όλα ήσαν καθαρά. Αποτρόπαια μεν, πλην όμως καθαρά. Ύστερα, ήλθαν οι αστοί με τις φιλελεύθερες ιδέες τους, και αρνήθηκαν στην πράξη το προνόμιο της γέννησης. ∆ιακήρυξαν ότι στον καθένα, θα επιτρεπόταν να έχει μια μοίρα διαφορετική από αυτήν που υπαγόρευε η γέννησή του. Μόνον που, αφού με τέτοια λόγια ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Σελίδα 11

Με σημαντικές αλλαγές στη στάση των κρατών μελών της ευρωζώνης έναντι της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και με αρκετές αινιγματικές διατυπώσεις, η ανακοίνωση-απόφαση του Γιούρογκρουπ για την Ελλάδα ανοίγει την πόρτα εξόδου από την παγίδα του ασφυκτικού χρόνου, στην οποία είχαν αποπειραθεί να κλείσουν εγχώριοι και αλλοδαποί καλοθελητές τη νέα κυβέρνηση. Η ανακοίνωση προσφέρει δυνατότητες για διαπραγμάτευση απαλλαγμένη από την πίεση της καταληκτικής ημερομηνίας της 28ης Φεβρουαρίου, αλλά και από παλιές μνημονιακές δεσμεύσεις και νέες υποχωρήσεις (όπως της ηλεκτρονικής επιστολής Χαρδούβελη), που ήταν έτοιμη να κάνει η προηγούμενη κυβέρνηση. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μπορεί τώρα με περισσότερη άνεση χρόνου να σχεδιάσει το δικό της πρόγραμμα-γέφυρα και να οργανώσει το σχέδιό της με ορίζοντα τετραετίας, προκειμένου να ζητήσει τη στήριξή του από τους εταίρους μέσω των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Καταθέτοντας αρχικά τη δική της δέσμη μεταρρυθμίσεων για το επόμενο τετράμηνο (φοροδιαφυγή, διαφθορά, δημόσια διοίκηση, ανθρωπιστική κρίση) θα προχωρήσει στο ίδιο διάστημα σε διαπραγμάτευση για ένα σχέδιο μετάβασης από την υφεσιακή πολιτική της ανεργίας και της κοινωνικής ανασφάλειας στην αναπτυξιακή πολιτική με ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης, που προβλέπει να ολοκληρωθεί το ερχόμενο καλοκαίρι. Ο δρόμος που άνοιξε δεν θα είναι εύκολος. Οι απαιτήσεις σ’ αυτή τη φάση της διαπραγμάτευσης είναι μεγαλύτερες και τα κρίσιμα ζητήματα που κρύβονται στις λεπτομέρειες πολύ περισσότερα. Η διελκυστίνδα δεν τελείωσε και η ελληνική κυβέρνηση θα χρειαστεί πολύπλευρη στήριξη στην προσπάθειά της.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ «Under, κρυμμένες φωνές»

Του Σταύρου Κωνσταντακόπουλου

Η μεταναστευτική πολιτική θα χαιρετιστεί από την Ευρώπη

Βήµα εξόδου από την παγίδα λιτότητας

Οι γνωστοί χάκερς κήρυξαν τον δικό τους πόλεμο στο ISIS σελ. 15

Οι άριστοι και οι μηδαμινοί

Συνέντευξη µε την αναπληρώτρια υπουργό Μετανάστευσης Τασία Χριστοδουλοπούλου

Νίκος Βούτσης: Τώρα, με περισσότερο κόσμο στις μεγάλες δυσκολίες

Πώς να διδάξεις παιδιά που πεινάνε;

Αιμίλιος Αυγουλέας: Τα μνημόνια ως θέσφατα θα μείνουν σαν μελανές κηλίδες σελ 6, 7

σελ 8, 9

ΑΝΑΛΥΣΗ

Μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τι;

Γράφουν οι Μισέλ Ισόν και Λίο Πάνιτς Σελ. 19, 30, 31

Για μήνες χωρίς δωρεάν γεύματα σχολεία της Αθήνας, με πρόσχημα τη γραφειοκρατία και αιτία την ολιγωρία της δημοτικής αρχής. Σελ. 21

ΘΕΜΑΤΑ

Οι άριστοι και οι μηδαμινοί ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Ασθενείς, ενός κατώτερου θεού

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ∆ΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΙ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΟ ΦΥΛΑΚΩΝ

* Για πρώτη φορά υπουργοί ελληνικής κυβέρνησης εισχωρούν στα… άδυτα του κατ΄ ευφημισμού νοσοκομείου και ψυχιατρείου Κορυδαλλού και συνομιλούν με κρατούμενους * Την Τρίτη κοινή σύσκεψη των υπουργείων ∆ικαιοσύνης και Υγείας για άμεσα μέτρα

γκρέμισαν τον παλιό κόσμο και πήραν τα ηνία των κοινωνιών στα χέρια τους, μετά από κάποιο καιρό έχασαν την επαναστατική τους ορμή, και έγιναν και αυτοί με τη σειρά τους, οι λίγοι. Έπρεπε, λοιπόν, να αντιμετωπίσουν τους πολλούς και να νομιμοποιήσουν την υπεροχή τους απέναντι τους. Και τότε στη θέση της γέννησης και της εκ θεού εκπορευόμενης εξουσίας των αριστοκρατών, έβαλαν την «αξία» και την «αριστεία».

Οι φιλελεύθεροι και οι σχολές αριστείας

∆ιαβάστε τι γράφει χαρακτηριστικά σε μια επιστολή του, στα τέλη του 19ου αιώνα, ο ιδρυτής ενός εκπαιδευτικού θεσμού από τον οποίο αποφοιτά, ακόμα και σήμερα, η μεγάλη πλειοψηφία της γαλλικής πολιτικής ελίτ, ο φιλελεύθερος Εμίλ Μπουτμύ (Emile Boutmy): «Τα προνόμια πέθαναν και κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τη δημοκρατία. Οι ανώτερες τάξεις, όπως αυτοαποκαλούνται, είναι υποχρεωμένες να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα της πλειοψηφίας. Θα κατορθώσουν, όμως, να διατηρήσουν την πολιτική τους κυριαρχία, αν επικαλεσθούν το δικαίωμα του πιο ικανού. Πίσω από τις ετοιμόρροπες επάλξεις των προνομίων και της παράδοσης, ο χείμαρρος της ∆ημοκρατίας πρέπει να συναντήσει μια δεύτερη γραμμή άμυνας, χτισμένη από πασίδηλες και χρήσιμες ικανότητες, από ανώτερες ιδιότητες που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το κύρος τους.» Τέτοια ήθελε τη Σχολή του, ο Εμίλ Μπουτμύ, μια σχολή αριστείας. Τέτοια θέλουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, οι φιλελεύθεροι όλων των εποχών. Και μηχανεύονται όλους τους τρόπους για να τα προστατεύσουν από την άλωση των πολλών. Ακόμα και σήμερα αποπειρώνται να θεσπίσουν δίδακτρα και εκεί που ακόμα δεν το έχουν κάνει. Ακόμα και σήμερα, με θεσμούς εμπνευσμένους από τον κόσμο των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, όπως είναι τα Συμβούλια Ιδρύματος, απαγορεύουν στους «ετερόδοξους» να θέσουν υποψηφιότητα για Πρυτάνεις, από το φόβο τους μήπως αυτοί οι τελευταίοι εκφράσουν τους πολλούς. Και σήμερα κραδαίνουν την «αριστεία», υπονοώντας ότι αυτοί οι ίδιοι είναι οι «άριστοι» και εμείς οι άλλοι, μηδαμινοί και ασήμαντοι. Γιατί οι φιλελεύθεροι και ιδιαίτερα οι νεοφιλελεύθεροι, δεν πιστεύουν επ’ ουδενί στην ισότητα. Ποτέ, εξάλλου, δεν πίστεψαν.

Η επικινδυνότητα των εννοιών

Να τι δήλωσε τις μέρες αυτές ο Νίκος ∆ήμου: «Αλλά πώς να γίνει – οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι στις ικανότητες, ούτε στο ταλέντο, ούτε στον δυναμισμό.» Βεβαίως, ο καλός κ. ∆ήμου δεν μας διευκρινίζει πώς κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό; Πήγε και έκανε μετρήσεις ανάμεσα σε νεογνά στο μαιευτήριο, ή έκανε συγκριτική μελέτη ανάμεσα σ’ ένα σχολείο του Περάματος και σε ένα σχολείο, στο οποίο πάνε παιδιά από την Εκάλη… Οι δημοσιολόγοι του «εξτρεμιστικού κέντρου» (χαρακτηρισμός του Α. Βλάχου) ή «ακραίου κέντρου» (του ∆. Παπανικολάου), κραδαίνουν την «αριστεία» ως το αυτονόητο. Ξεχνούν, ή δεν γνωρίζουν, ότι τα γραπτά του Μιχαλολιάκου, βρίθουν από ύμνους στην «αριστεία» και στους «αρίστους». Ο Μπαλτάς, όμως, επειδή γνωρίζει γράμματα, είναι υποψιασμένος για την επικινδυνότητα εννοιών, όπως η αριστεία, και επειδή, επιπλέον, είναι και αριστερός, γνωρίζει τις ταξικές και πολιτικές συνδηλώσεις της, και έτσι τα βάζει με τα αυτονόητα. Γιατί και το «η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά», αυτονόητο είναι. Μόνον που οι εργάτες τις περισσότερες ώρες της ημέρας είναι βρώμικοι, ενώ οι βιομήχανοι είναι όλες τις ώρες, καθαροί…

* Ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

νθρωποι και κατσαρίδες, άνθρωποι ξεχασμένοι σε μπουντρούμια, ασθενείς χωρίς γιατρούς, χωρίς νοσηλευτές, χωρίς ασθενοφόρο, περιμένουν λύση από τη νέα κυβέρνηση. Και όπως λένε οι ίδιοι οι ασθενείς-κρατούμενοι, ήταν έτοιμοι να κινητοποιηθούν· «μας πρόλαβε, όμως, η Πολιτεία». Ήταν πρωί της περασμένης Τετάρτης, όταν μεγάλη αντιπροσωπεία των υπουργείων ∆ικαιοσύνης και Υγείας, πέρναγαν την πύλη του νοσοκομείου αιφνιδιαστικά… Οι πόρτες άνοιξαν, ακόμα και τα περιβόητα «μπλε καλιά» του ψυχιατρείου, που στο παρελθόν έχει γράψει η «Εποχή», οι ασθενείς – κρατούμενοι κοίταγαν έκπληκτοι τους υπουργούς Ν. Παρασκευόπουλο και Αντρέα Ξανθό, τους βουλευτές Κώστα Ζαχαριά και Βασιλική Κατριβάνου, τους γιατρούς από τα κοινωνικά ιατρεία Αθήνας και Πειραιά. «Ήμασταν σίγουροι ότι θα έρθετε», έλεγαν ορισμένοι, «σας περιμέναμε», ενώ άλλοι, έκπληκτοι σημείωναν ότι είναι η πρώτη φορά που υπουργοί κάθονται στο ίδιο τραπέζι και συζητούν με τους κρατούμενους.

«∆ώστε μας μια ευκαιρία»

Η αντιπροσωπεία «ξεναγήθηκε» σε όλους τους χώρους του νοσοκομείου, του παραρτήματος που βρίσκεται στις γυναικείες φυλακές, αλλά και το ψυχιατρείο. Η εικόνα, όσον αφορά τους θαλάμους και τα κελιά, ήταν βελτιωμένη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, καθώς οι κουκέτες που δημιουργούσαν ασφυξία έχουν απομακρυνθεί. Ωστόσο, τα χρόνια προβλήματα, τα κενά και οι τεράστιες ελλείψεις, επιβεβαίωναν την εικόνα ενός χώρου που μόνο σε νοσοκομείο δεν παραπέμπει. Οι ίδιοι οι ασθενείς έλεγαν ότι «το Ν.Κ.Κ. δεν πληροί τους όρους ασφαλούς και ολοκληρωμένης ανάρρωσης και νοσηλείας ασθενών με σοβαρά προβλήματα υγείας». Και προς επιβεβαίωση των λόγων τους, η εικόνα δεν άφηνε περιθώρια καμιάς αμφιβολίας. Άνθρωποι χωρίς πόδια, παραπληγικοί, καρκινοπαθείς στο τελευταίο στάδιο, φυματίωση δίπλα στην οροθετικότητα, όλα ένα κουβάρι, «χωματερή για πάσα νόσο…» όπως λένε οι ίδιοι. Να σημειώσουμε δε, ότι και η ίδια η διεύθυνση και το ιατρικό προσωπικό του Ν.Κ.Κ. ζητούσε από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης να δρομολογηθούν μέτρα που να δημιουργούν τις προϋποθέσεις μιας αξιοπρεπούς λειτουργίας. Αρκετοί κρατούμενοι, οι οποίοι πάσχουν από πολλαπλές και σοβαρές ασθένειες, αναρωτήθηκαν σε τι εξυπηρετεί, πλέον, ο εγκλεισμός τους. «∆ώστε μας μια ευκαιρία να δώσουμε μάχη για τη ζωή μας ή να πεθάνουμε με αξιοπρέπεια σπίτι

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

μας».

Μια χαρακτηριστική περίπτωση Κρατούμενος νεαρής ηλικίας, που τις τελευταίες ημέρες νοσηλευόταν σε άσχημη κατάσταση σε δημόσιο νοσοκομείο, σημείωσε «η μόνη μας ελπίδα είστε εσείς. Είμαστε σίγουροι ότι δεν θα μας καταδικάσετε σε θάνατο». Οι γιατροί δε, του νοσοκομείου που νοσηλευόταν, στη γνωμάτευσή τους αναφέρουν: «Τα προβλήματα υγείας του ασθενούς λόγω του ιατρικού του ιστορικού και της ανοσοανεπάρκειάς του είναι σύνθετα και δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται σε απλά αναρρωτήρια, όπως το νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού. Ο ασθενής το τελευταίο εξάμηνο έχει διακομιστεί δύο φορές στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου μας (..) Συστήνεται ως αναγκαίο και μοναδικό θεραπευτικό μέτρο η άμεση αποφυλάκισή του για να αποφύγει περαιτέρω επιβάρυνση του ήδη βεβαρημένου του ιστορικού, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη ανατρέψιμες επιπλοκές ή και το θάνατο». ∆υστυχώς, το μέχρι τώρα νομοθετικό πλαίσιο δεν άφηνε και πολλά περιθώρια ανάσας ζωής για κρατούμενους – ασθενείς, όπως ο συγκεκριμένος. Να σημειώσουμε ότι στο «νοσοκομείο» συνυπάρχουν στους ίδιους χώρους, οροθετικοί και φυματικοί, με αποτέλεσμα η συνύπαρξή τους, να δημιουργεί κινδύνους εκατέρωθεν. Ο μη διαχωρισμός των ασθενών ανά κατηγορία παθήσεων, παραβιάζει βασικές αρχές της ιατρικής δεοντολογίας, αλλά ως φαίνεται, αυτά ήταν όλο το προηγούμενο διάστημα ψιλά γράμματα για τους κυβερνώντες. Η αντιπροσωπεία των δύο υπουργείων τόνισε σε όλους ότι η πρώτη αυτή επίσκεψη έχει συμβολικό, αλλά και ουσιαστικό περιεχόμενο, καθώς τα ζητήματα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης είναι για την κυβέρνηση προτεραιότητα. Την ερχόμενη Τρίτη, μάλιστα, τα δύο υπουργεία θα πραγματοποιήσουν σύσκεψη, έτσι ώστε, να σχεδιάσουν τις άμεσες, αλλά και τις πιο δομικές παρεμβάσεις τους στον κρίσιμο αυτό τομέα για τη ζωή των ανθρώπων.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Π. Εγγλέζος

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Επικίνδυνα παιχνίδια

Από το πλήθος των δηλώσεων εν όψει του κρίσιμου Γιούρογκρουπ της Παρασκευής, οι περισσότερες των οποίων ανοιχτά ή συγκεκαλυμμένα επεδίωκαν να τρομοκρατήσουν την ελληνική πλευρά για να δεχθεί να εγκαταλείψει τις θέσεις της που μόλις είχαν ψηφιστεί από τον λαό, ξεχωρίζουμε δύο που έθεταν το ίδιο πολύ σοβαρό ζήτημα. Προειδοποιούσαν ότι οι δανειστές, ιδίως η Γερμανία, τελικά, με τη στάση τους ωθούν στην πριμοδότηση της άκρας ή και φασιστικής δεξιάς. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, επικεφαλής του Ποδέμος σημείωνε τα εξής μιλώντας στον αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό CNBC: «Εάν δεν καταλήξουν σε συμφωνία με την Ελλάδα, εάν συνεχίσουν να εφαρμόζουν έναν δογματισμό που έχει φέρει εμάς τους Ευρωπαίους σε μια καταστροφή, ίσως σε λίγους μήνες θα έχουν να διαπραγματευτούν με την επικεφαλής του γαλλικού ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν. Και δεν θέλω αυτό να συμβεί». Παρ’ όλα αυτά, όπως μας πληροφορεί το CNBC, ευρωπαίοι ηγέτες με τους οποίους μίλησε- υπουργοί Οικονομικών και πρωθυπουργοί- εκφράζουν ανησυχία ότι εάν φανούν επιεικείς με την Ελλάδα, αυτό θα ενθαρρύνει άλλα κινήματα που εναντιώνονται στη λιτότητα. Το κόμμα τού Ιγκλέσιας, το Ποδέμος (Μπορούμε) είναι στην κορυφή του καταλόγου» προσθέτει το CNBC. Το ίδιο πρόβλημα θέτει και ο Πολ Γκρούγκμαν. Σε ανάρτησή του θα σημειώσει ότι, αν η γερμανική διαφωνία είναι στο ότι η Ελλάδα δεν συμφωνεί σε πλήρη παράδοση στο υπάρχον πρόγραμμα λιτότητας, αυτό είναι σωστό. Αντιθέτως, η Ελλάδα ψάχνει να κερδίσει λίγο χρόνο για να στήσει μια οικονομική στρατηγική (πρόκειται για μια καινούργια κυβέρνηση χωρίς βοήθεια από τεχνοκράτες) και να διαπραγματευτεί τους όρους αργότερα. Η Γερμανία, από την άλλη πλευρά, προσπαθεί να αναγκάσει τον ΣΥΡΙΖΑ να εγκαταλείψει εντελώς τις προεκλογικές του υποσχέσεις τώρα, σήμερα. Εν συνεχεία ο διάσημος νομπελίστας θέτει το ερώτημα: «Πιστεύουν οι Γερμανοί ότι αυτό θα είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα; Υποπτεύομαι όχι. Αυτό μου μοιάζει σαν μια προσπάθεια να αναγκάσουν την Ελλάδα να βγει από το ευρώ τώρα. Η πολιτική της Γερμανίας είναι αναμφίβολα υπέρ του Grexit. Είναι επίσης, εξαιτίας των πιθανών επιπτώσεων, υπέρ της Χρυσής Αυγής.» Επικίνδυνοι υπνοβάτες οι ηγέτες μας στην Ευρώπη, όπως στο Μεσοπόλεμο, καθώς μας υπενθύμισε η κ. Μέρκελ κάποτε με έκδηλο φόβο. Εμείς δεν το ξεχνάμε. Π. Κ.

Πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΛΛΑ∆ΑΣ-∆ΑΝΕΙΣΤΩΝ

στερα από μία επίπονη διαπραγμάτευσης, σε ασφυκτικό χρόνο, εν μέσω πιέσεων και εκβιασμών, η ελληνική πλευρά πέτυχε συμφωνία με τους δανειστές και εταίρους, σε ισότιμη βάση, διαρκείας τεσσάρων μηνών που σπάει τον φαύλο κύκλο της μνημονιακής πολιτικής. Πριν τη συμφωνία, λόγω των σφοδρών αντιδράσεων του κ. Σόιμπλε, αντίθετα από τους άλλους υπουργούς Οικονομικών χρειάστηκε να γίνουν συνεχείς διαβουλεύσεις στο παρασκήνιο. Το ενδιαφέρον σημείο είναι ότι, λόγω της εμμονής του εκπροσώπου της Γερμανίας, τελικά οι διαπραγματεύσεις ήταν μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, επισφραγίζοντας έτσι με τον πιο σαφή τρόπο την ισοτιμία της χώρας στους θεσμούς της ΕΕ. Μιλώντας στους δημοσιογράφους, την Παρασκευή τη νύχτα, αμέσως μετά τη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης, απέδωσε την ουσία της συμφωνίας, η οποία συνιστά, όπως είπε, «αλλαγή σελίδας για την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη»: «Η προσπάθεια εγκλωβισμού απέτυχε παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζαμε την αμείλικτη ημερομηνία της 28ης Φεβρουαρίου. Καταφέραμε να συνδυάσουμε την ιδεολογία με την λογική. ∆εν μπήκαμε σκυφτοί στην διαπραγμάτευση και η στρατηγική οδήγησε σε συμφωνία. Μικρό βήμα σε μια νέα κατεύθυνση. Θα προχωρήσουμε σε βαθιές και στοχευμένες μεταρρυθμίσεις. Αποτρέψαμε υφεσιακά μέτρα για τα οποία είχε δεσμευτεί η ελληνική κυβέρνηση». Νωρίτερα, ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ, κ. Γ. Ντάισελμπλουμ, παρουσιάζοντας τη συμφωνία στους εκπροσώπους του Τύπου σημείωσε το εξής: «Μιλάμε για σχέσεις εμπιστοσύνης και έγινε απόψε ένα πρώτο βήμα για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης. Είμαι ευτυχής γιατί η δουλειά που κάναμε τις τελευταίες εβδομάδες έφερε καρπούς.» Ως προς τις δεσμεύσεις της ελληνικής πλευράς πρόσθεσε: «Οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να επιφέρουν περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δεσμεύονται να μην υπάρχουν μονομερείς δράσεις που θα έχουν αντίκτυπο στην οικονομική ανάκαμψη. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα λάβουν υπόψιν για το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα τις φετινές συνθήκες» «Έπρεπε να καταλήξουμε σε μία συμ-

φωνία για να μπει ένα τέλος σε αυτή την περίοδο αβεβαιότητας για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη», ανέφερε από την πλευρά του ο Πιέρ Μοσκοβισί, σημειώνοντας ότι η συμφωνία που επετεύχθη ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας, του ελληνικού λαού και ήταν ισοσκελισμένη. «Απόψε το βράδυ έπρεπε να υπάρξει εμπιστοσύνη και η ΕΚΤ θα διασφαλίσει ότι θα είναι ακλόνητη». Ανέφερε δε πως μέχρι τέλη Απριλίου θα συνεχιστούν οι συζητήσεις όσον αφορά στην πολιτική που θα ακολουθηθεί στην Ελλάδα και έκανε λόγο για συγκεκριμένα μέτρα για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της απάτης σε όλα τα επίπεδα.

Η συμφωνία

Ο έλληνας υπουργός Οικονομικών συνόψισε τη συμφωνία στα εξής σημεία: • Σήμερα δείξαμε ότι η προσπάθεια εγκλωβισμού στις ασφυκτικές προθεσμίες που συμφώνησε η προηγούμενη κυβέρνηση, απέτυχε. Συνδυάσαμε σεβασμό σε κανόνες με σεβασμό στη δημοκρατία. Συνδυάσαμε τη λογική με την ιδεολογία • Αποτράπηκαν νέα υφεσιακά μέτρα (μειώσεις σε συντάξεις, αύξηση ΦΠΑ στα νησιά κλπ) και αποπνικτικό πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5%. Το πρωτογενές πλεόνασμα θα συνάδει απόλυτα με τις πραγματικές συνθήκες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία • Για τις δεσμεύσεις περί αποφυγής μονομερών κινήσεων, η ελληνική κυβέρνηση ήθελε αυτές τις δεσμεύσεις, ξεκαθαρίζοντας ότι οι νέες ρυθμίσεις που προωθεί («κόκκινα» δάνεια, 100 δόσεις, εργασιακά κλπ) δεν έχουν ως στόχο να δημιουργήσουν αρνητικό δημοσιονομικό αντίκτυπο. • Όσον αφορά τα νομοσχέδια που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι για τέσσερα χρόνια, η συμφωνία για τέσσερις μήνες, αλλά σε κάθε περίπτωση τα μέτρα που έχει ανακοινώσει ο ΣΥΡΙΖΑ (όπως για τα κόκκινα δάνεια) δεν έχουν στόχο να δημιουργήσουν νέα ελλείμματα, αλλά να συμβάλουν στην ανάπτυξη. • ∆εν υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην επιστολή που έστειλε η ελληνική πλευρά και της απόφασης που

ελήφθη. • ∆εν υπάρχει κανένα ζήτημα με τη ρευστότητα των τραπεζών, εφόσον παρέμεναν τα 11 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, σχολίασε τη συμφωνία ως εξής: «∆εν θριαμβολογούμε. Ο ελληνικός λαός έχει την ωριμότητα να εκτιμήσει ποιος πραγματικά διαπραγματεύτηκε, ποιος πραγματικά αντιστάθηκε, ποιος πραγματικά κατάφερε να διώξει την τρόικα από τη χώρα, ποιος εξασφάλισε το τέλος της λιτότητας. Οι πολίτες γνωρίζουν ποιος είχε τις κόκκινες γραμμές. Αλλάζουμε σελίδα μαζί με τον κόσμο της εργασίας. Σήμερα έγινε ένα μικρό πρώτο βήμα. Στο χέρι μας είναι, πάνω σ’ αυτό το βήμα να οικοδομήσουμε το δικό μας ελπιδοφόρο μέλλον.»

∆εσμεύσεις της ελληνικής πλευράς

Σύμφωνα με τον Ντάισελμπλουμ η συμφωνία θα συνοδεύεται από τις εξής δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης: • Συμφωνήθηκε η Ελλάδα να μην πάρει μέτρα που θα πάνε πίσω τον προϋπολογισμό, να μην προβεί σε μονομερείς ενέργειες και να εκπληρώσει τις οικονομικές της υποχρέωσεις. • Οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν να απόσχουν από οποιαδήποτε κατάργηση των μέτρων και από μονομερείς αλλαγές στις πολιτικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα επηρέαζαν αρνητικά τους δημοσιονομικούς στόχους, την οικονομική ανάκαμψη ή την χρηματοοικονομική σταθερότητα, όπως αξιολογείται από τους θεσμούς. • Οι ελληνικές αρχές και οι θεσμοί πρέπει να ανανεώσουν άμεσα τις εργασίες τους για την επιτυχή κατάληξη της αναθεώρησης. Κύκλοι της κυβέρνησης σχολίαζαν ως εξής τη συμφωνία: 1. Η Ελλάδα σήμερα γύρισε σελίδα. ∆ιαπραγμάτευση είναι να δίνεις μάχες χωρίς να κάνεις πίσω από τη λαϊκή εντολή. Αποδεικνύεται ότι διαπραγμάτευση μπορούσε να γίνει όλα αυτά τα χρόνια και η Ελλάδα ούτε απομονωμένη είναι, ούτε στα βράχια οδηγείται, ούτε συνεχίζει με Μνημόνια.

2. Ανετράπη ο σχεδιασμός παγίδευσης της νέας ελληνικής κυβέρνησης μέχρι της 28 Φεβρουαρίου. Ο βασικός στρατηγικός σχεδιασμός για χρόνο (4 μήνες), στα πλαίσια μιας ενδιάμεσης συμφωνίας, που θα μας δώσει δυνατότητα διαπραγμάτευσης, επετεύχθη. 3. Οι εκβιασμοί των τελευταίων 24ωρων έπεσαν στο κενό. Η αίτηση για επέκταση της δανειακής σύμβασης έγινε τελικά δεκτή επί της αρχής και αποτελεί βάση περαιτέρω αποφάσεων καθώς και των επόμενων εξελίξεων. 4. Απετράπησαν τα υφεσιακά μέτρα με τα οποία είχε δεσμευθεί η προηγούμενη κυβέρνηση (mail Χαρδούβελη για περικοπές συντάξεων, αυξήσεις σε φόρους κλπ) καθώς και οι δεσμεύσεις για υπέρογκα και εξωπραγματικά πρωτογενή πλεονάσματα. 5. Τελείωσε το εξωθεσμικό μόρφωμα της τρόικα που έδινε εντολές και είχε καταστεί υπερεξουσία. 6. Η νέα ελληνική κυβέρνηση θα παρουσιάσει τη δική της δέσμη μεταρρυθμίσεων για το επόμενο ενδιάμεσο στάδιο, προτάσσοντας αυτές που αποτελούν κοινό έδαφος. ∆ηλαδή την πάταξη της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς, την ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. 7. Η ελληνική κυβέρνηση και η Ευρώπη παίρνει τον απαραίτητο χρόνο ώστε να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση για την οριστική μετάβαση από την πολιτική της ύφεσης, της ανεργίας και της κοινωνικής ανασφάλειας στην πολιτική της ανάπτυξης, της απασχόλησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης. 8. Η ελληνική κυβέρνηση με νηφαλιότητα θα προχωρήσει το κυβερνητικό της έργο, έχοντας στο πλευρό της την ελληνική κοινωνία, και θα συνεχίσει τη διαπραγμάτευση μέχρι την οριστική συμφωνία του καλοκαιριού. 9. Η αναφορά στις μονομερείς ενέργειες δεν σχετίζεται με το σύνολο της πολιτικής της νέας ελληνικής κυβέρνησης αλλά μόνο με δράσεις που έχουν δημοσιονομικό κόστος. 10. Η αναφορά σε κατάλληλα πρωτογενή πλεονάσματα, ανάλογα με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, σημαίνει τέλος στο στόχο του 3,0% του ΑΕΠ ή 5, 5 δισ. ευρώ για το 2015. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε, ο Σαϊλοκ της ευρωζώνης

Από το “πλιάτσικο” του Ανατολικού Βερολίνου ως την λεηλασία των χωρών και των λαών της ευρωζώνης με πρόσχημα την προσήλωση στους κανόνες

ια αυτοκτονία και μια συγνώμη σφράγισαν, εκείνη τη σκοτεινή βερολινέζικη ημέρα, το σκάνδαλο του μαύρου χρήματος που εισέρρευσε στο ταμείο των Χριστιανοδημοκρατών. Ένα σκάνδαλο που εξελισσόταν ήδη σε χιονοστιβάδα. Ο υπεύθυνος οικονομικών και προϋπολογισμού της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, Βολφγκανγκ Χίλεν, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του δίπλα σε μια επιστολή, στην οποία ο αυτοχειριασμός του αποδιδόταν σε οικογενειακούς λόγους. Λίγο πριν, στο ιστορικό ημικύκλιο του Ραϊχσταγκ, ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε, με τη φράση «λυπούμαι και ζητώ συγνώμη», αναγνώριζε ότι εψεύσθη όταν αρνήθηκε ότι είχε δεχθεί παράνομη «δωρεά» 100.000 μάρκων από έναν έμπορο όπλων . Ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε λυπάται, λυπάται πολύ. Είναι γέννημα και θρέμμα της παραδοσιακής γερμανικής λύπης, που είναι γέννημα και θρέμμα του γερμανικού προτεσταντισμού, του δόγματος των δογμάτων. «Το δόγμα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια ρητή απαγόρευση της σκέψης» εξηγεί ο Βαυαρός Λούντβιχ Φόιερμπαχ. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο: «οι Γερμανοί αποβλακώθηκαν ηθελημένα εδώ και μια χιλιετία περίπου· πουθενά αλλού δεν έγινε πιο διεφθαρμένη κατάχρηση των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών ναρκωτικών, του αλκοόλ και του χριστιανισμού», ξομπλιάζει τους πατριώτες του ο Φρίντριχ Βίλχελμ Νίτσε. ∆ογματικός του προτεσταντικού ήθους ναι, ηθελημένα αποβλακωμένος Γερμανός όχι. Ούτε ναζί, όπως (δικαιωματικά) τον «είδε» ο σκιτσογράφος της Αυγής Τάσος Αναστασίου. Οι περισσότεροι Έλληνες βλέπουν τον Σόϊμπλε σαν τον μοχθηρό σαιξπηρικό δανειστή Σάϊλοκ: «θα σου δανείσω, αλλά θέλω ένα κομμάτι από τη σάρκα σου»… Και τον σιχτιρίζουν. Και τον περιγελούν. Και τον οικτίρουν…

Οι σκιές και οι λεκέδες

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΡΩΝΗ

Πράγματι, οι Έλληνες λυπούνται τον Βολφγκανγκ Σόϊμπλε. Όχι (μόνο) για την σωματική αναπηρία του, αλλά για την ευκρινή ψυχική σκιά της. Που αδυνατεί να κρύψει τους λεκέδες του βίου και της πολιτείας του: - Τη διαπραγμάτευση με τους σταλινικούς ηγέτες του Ανατολικού Βερολίνου εννοείς, Γιόχαν; - Φυσικά, Φραντς. - Έταζε αμνηστίες στους πάντες και από πίσω έδινε το σύνθημα για την εισβολή των ∆υτικών και την μεγάλη λεηλασία. Αυτό δε λες, Γιόχαν; -Ακριβώς: ο τύπος έδωσε το σύνθημα

για το μεγαλύτερο πλιάτσικο στην ιστορία της Γερμανίας… Λένε πως τότε, ως αρχιδιαπραγματευτής της «ενοποίησης» του Βερολίνου, ο Σόϊμπλε ήταν ο άνθρωπος που ξεπούλησε για «πενταροδεκάρες» την περιουσία της Ανατολικής Γερμανίας στους βιομηχάνους της ∆υτικής Γερμανίας. Ποιος ενεθυλάκωσε τις «πενταροδεκάρες»; ∆εν υπάρχει απάντηση. Μα και να υπήρχε, «λυπούμαι και ζητώ συγνώμη», θα ψέλλιζε ο καλός στρατιώτης Βόλφγκανγκ. Και θα… καθάριζε τα του οίκου του: ο «οίκος» Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε βρίθει καθάρσεων και εξαγνισμών, ως οίκος αμαρτιών και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Ο «νοικοκύρης» του ήταν ο πρώτος ευρωπαίος ηγέτης που αποθέωσε το Γκουαντάναμο ως θεόπεμπτη μέθοδο τιμωρίας και καθάρσεως. Και πρότεινε την επαναφορά της θανατικής ποινής ως όπλο στον «πόλεμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της τρομοκρατίας! Τι θράσος! Το μόνο που δεν εξήγησε ήταν εάν θα φορούσε ο ίδιος την κουκούλα του δήμιου. Ή θα άφηνε την λεπτή αυτή αποστολή στις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες. Μετά λύπης του!..

Ως πότε η Γερμανία;

Προ ημερών ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε δήλωσε ότι λυπάται και τους Έλληνες. Με εκείνη τη λύπη που είναι γέννημα και θρέμμα του γερμανικού προτεσταντισμού, προφανώς: λυπάμαι τους Έλληνες, ως ηδονιστές και απείθαρχους και ανυπάκουους πολίτες που έμειναν ατιμώρητοι, καθώς η νέα ηγεσία τους αρνείται να συνεχίσει το πρόγραμμα τιμωρίας τους σύμφωνα με τους δικούς μου κανόνες, όπως το εφάρμοζε η παλαιά… «Ο κ. Σόιμπλε έχασε την ψυχραιμία του. Εκφράστηκε υποτιμητικά απέναντι στον ελληνικό λαό», ήταν η απάντηση του ύπατου αξιωματούχου της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας, Αλέξη Τσίπρα. «Θέλω να του επισημάνω ότι θα ήταν καλύτερα να λυπάται τους λαούς που περπατάνε με το κεφάλι σκυφτό», συμπλήρωσε… αλύπητα: Να μην λυπάται τους λαούς που σηκώνουν το κεφάλι υπερήφανα. Αυτούς να τους σέβεται να τους εκτιμά… Στους ευαίσθητους παρατηρητές, δέκτες των δονήσεων αυτής της ιστορικής για το μέλλον της ευρωζώνης διαπραγμάτευσης, αποκαλύφθηκε απολύτως η στελέχωση, η διάρθρωση και η λειτουργία της πολιτικής «μαφίας» που, υπό την ηγεσία του αρχηγού της «φαμίλιας» χερ Σόϊμπλε, ξεζουμίζει τους λαούς της ευρωζώνης με πρόσχημα τους δημοσιονομικούς κανόνες και εργαλεία τα «προγράμματα» της λιτότητας. Ωστόσο το μεγάλο ερώτημα παραμένει: ως πότε η Γερμανία – ως πότε ο Σόϊμπλε; Ωσότου η πλαγιοκόπηση του Γερμανού απ’ την ελληνική διπλωματία, η αποδόμησή του ως κυρίαρχου του παιγνιδιού, η έμπρακτη αμφισβήτηση της γερμανικής ηγεμονίας εντός και εκτός διαπραγμάτευσης αποδώσουν, είναι η απάντηση. Ωσότου η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ για την αποκατάσταση της ισοτιμίας των χωρών – μελών της ευρωζώνης πραγματωθεί. Από ρεπορτάζ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ της 21ης Ιανουαρίου 2000

Όλοι χαίρονται σήμερα που η χώρα δεν έπεσε στα βράχια

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Ο Σαμαράς μετράει μέρες

πειδή ο Μαρσέλ ότι μαθαίνει (αφού το λέει πρώτα στη Μισέλ) το γράφει, πρέπει να σας πω ότι ο Σαμαράς μαζεύει τα πράγματά του από τη Συγγρού. Οι πληροφορίες μας λένε ότι σε περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση κατάφερνε να καταλήξει σε συμφωνία – γέφυρα με τους δανειστές, οι διάφοροι αμφισβητίες του πρώην πρωθυπουργού αμέσως θα έθεταν θέμα ηγεσίας της Ν∆. Άρα, μέσα στη βδομάδα να αναμένουμε πρωτοβουλίες που θα ανοίξουν το θέμα. Και σε αυτή την περίπτωση πάντως, πρέπει να θυμάστε, ότι όσα ονόματα ακούγονται «καίγονται». Για αυτό μην περιμένετε Μπακογιάννη, Καραμανλή και Μαριέτα. Νέος θα είναι ο διάδοχος καθώς νομίζουν ότι έτσι θα χτυπήσουν τον Τσίπρα. Είναι μακριά νυχτωμένοι.

Εμείς σας τα λέγαμε

λο το προηγούμενο διάστημα, όταν το όνομα του κυρίου ∆ημήτρη Αβρααμόπουλου, θεωρούνταν σίγουρος νέος ένοικος του Προεδρικού Μεγάρου, ο Μαρσέλ σας έλεγε να μην ποντάρετε τα λεφτά σας σε

αυτό. Μάλιστα, είχε προτρέψει και γνωστούς του να βάλουν στοιχήματα ότι δεν θα είχαμε αλλαγή στη θέση του Έλληνα Επιτρόπου. Ο Προκόπης Παυλόπουλος, λοιπόν είναι ο νέος Πρόεδρος της ∆ημοκρατίας και ο Μαρσέλ, χαμογελάει ευχαριστημένος. Όχι γιατί «καιγότανε» ιδιαίτερα να είναι ο «Πάκης» ο νέος Πρόεδρος αλλά γιατί δικαιώθηκε. Και για όσους ή όσες νομίζουν ότι οι πληροφορίες του Μαρσέλ έρχονταν από το κυβερνητικό κόμμα να σας πληροφορήσω ότι η στήλη είναι καλά δικτυωμένη και σε άλλα κόμματα και ειδικά σε κάποια που «κατοικούν» στη Συγγρού. Βέβαια, πρέπει να παραδεχτούμε ότι η καρδιά μας πήγε στην κούλουρη όταν, την Κυριακή, είδαμε κάμερες να μπαίνουν στο Μαξίμου προκειμένου ο πρωθυπουργός να κάνει δηλώσεις. Ευτυχώς, με «παρέμβαση των ψυχραιμότερων» το στραπάτσο του Μαρσέλ αποφεύχθηκε.

Ο Μάρδας δεν ήθελε εκλογές

αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, ∆ημήτρης Μάρδας, ήταν φιλοξενούμενος στην εκπομπή «Ανατροπή» της προηγούμενης ∆ευτέρας. Και εκεί που τα έλεγε όλα ωραία και καλά αρχίζει να μας λέει ότι ο ίδιος διαφωνούσε με το γεγονός

Έφυγε στις 16/2/2015 από τη ζωή ο σύντροφος και φίλος μας Σωκράτης Στεφανίδης, στο Παρίσι. Με αμέτρητα χρόνια φυλακής και εξορίας ήταν πάντα μπροστά στους αγώνες της Αριστεράς. Ακόμα και από το μακρινό Παρίσι, όπου ζούσε με την οικογένειά του, αγωνιούσε για τα τεκταινόμενα στην πατρίδα. Έφυγε πλήρης ημερών, με χαρά γιατίπρόλαβε και είδε τη νίκη της Αριστεράς στις εκλογές, έχοντας κοντά του τη σύντροφό του Avic, τον αγαπημένο του γιο Bruno, τη νύφη του και τα δύο εγγόνια του. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη. Στη μνήμη του προσφέρουμε στην «Εποχή» 50 ευρώ. Αναστασία Γαλαντού Σπύρος Γαλανός

ότι έγιναν εκλογές τον ∆εκέμβρη και θα έπρεπε να γίνουν «σε άλλο χρόνο» καθώς αυτό δημιούργησε οικονομικές δυσκολίες στη χώρα. Τον ακούσαμε, λοιπόν και μας προέκυψαν απορίες. Η πρώτη είναι ποιος τον είχε ρωτήσει τότε. Η δεύτερη είναι αν είχε πάρει χαμπάρι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έδινε μεγάλο αγώνα προκειμένου οι εκλογές να «γίνουν το συντομότερο δυνατό». Η τρίτη είναι πως θα γινόταν υπουργός αν δεν γίνονταν εκλογές.

Ο Βαρουφάκης στο twitter

υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Βαρουφάκης τρέχει από το πρωί μέχρι το βράδυ σε διάφορα δύσκολα ραντεβού προκειμένου να πετύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στις διαπραγματεύσεις. Στο χρόνο που έχει να χαλαρώνει επιλέγει να τουιτάρει και να ανοίγει συζήτηση με διάφορους στο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Μέχρι εδώ όλα καλά. Η ιδέα του όμως να τοποθετηθεί θετικά στην πρόταση του Στέφανου Μάνου για παύση της κρατικής χρηματοδότησης στους ∆ήμους δεν μπορεί να εξηγηθεί. Ελπίζουμε ότι πρόκειται για μια παρεξήγηση γιατί διαφορετικά η διαπραγμάτευση που έκανε με τους Ευρωπαίους θα φαντάζει περίπατος στο δάσος μπροστά στη «διαπραγμάτευση» που θα έχει να κάνει με τους ∆ημάρχους της Αριστεράς.

Τα καλά της συμφωνίας

κτός από τα διάφορα συν και πλην της συμφωνίας ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών, που ανακοινώθηκε το βράδυ της Παρασκευής υπάρχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα που δύσκολα θα το ακούσετε στη τηλεόραση. Η συμφωνία λειτουργεί θετικά για τους Ποδέμος που έχουν δημοτικές εκλογές τον Μάη και αν τυχόν καταφέρουν να δημιουργήσουν προοπτική νίκης για τις εθνικές εκλογές του Νοεμβρίου τότε το πράμα αλλάζει σε όλη την Ευρώπη. Και για αυτό το λόγο αντιδρούσε τόσο πολύ ο Ισπανός πρωθυπουργός.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αναζητώντας τον κερδισμένο χρόνο

* Γιατί η τέταρτη διάσταση είναι η πιο κρίσιμη για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ

ο ερώτημα που απευθύνθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ κατά την προεκλογική περίοδο αμέτρητες φορές, ήταν το γνωστό «πού θα βρείτε τα λεφτά;» Ένα μήνα σχεδόν μετά τις εκλογές που κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται πως οι πιο σφοδροί πολέμιοι της νέας κυβέρνησης πιο πολύ το χρόνο θέλουν να της στερήσουν παρά το χρήμα. Αυτή την επάρκεια, του αναγκαίου χρόνου, επείγεται να εξασφαλίσει η κυβέρνηση. Αυτή θα είναι η κρίσιμη παράμετρος τόσο για την τύχη της ίδιας όσο και του προγράμματος που ενέκρινε ο λαός με την ψήφο του. Ρητά εκφρασμένος στόχος της τραυματισμένης από την ήττα ηγεσίας τής Ν∆ είναι να αποτελέσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μια χρονικά περιορισμένη παρένθεση. Ένα μικρό κομμάτι παρεμβαλλόμενου «ανώμαλου» χρόνου στην «ομαλότητα» των κυβερνήσεων που αποδέχονται και υπηρετούν την πολιτική της αντιλαϊκής και διαλυτικής λιτότητας. Αν η κυβέρνηση θέλει να διαψεύσει αυτές τις προσδοκίες, οφείλει να εξασφαλίσει την απαραίτητη χρονική διάρκεια του βίου και της δράσης της. Κάθε μέρα που θα κερδίζει ξεδιπλώνοντας κρίσιμες πτυχές του προγράμματός της, θα δρα διαλυτικά στη στόχευση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και θα ενισχύει τις εντάσεις στο εσωτερικό της, που είναι ήδη ορατές διά γυμνού οφθαλμού.

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Για ποιον μετράει ο χρόνος;

Πρόθυμη σύμμαχος στη στόχευση αυτή της Ν∆ εμφανίζεται, και για δικούς της λόγους γενικότερου ενδιαφέροντος, η γερμανική Χριστιανοδημοκρατία με τους δορυφόρους της, που επιδιώκουν τον ίδιο στόχο με άλλα μέσα: η ακραία, ρηκτική στάση τους στις διαπραγματεύσεις της Αθήνας με τις Βρυξέλλες επιδιώκει να στερήσει από τη νέα κυβέρνηση τη δυνατότητα να κυβερνήσει, είτε οδηγώντας τη σε ανοικτή σύγκρουση με τους θεσμούς της ΕΕ, είτε υποχρεώνοντάς τη σε μια ταπεινωτική υποταγή, που θα της στερεί την παραμικρή δυνατότητα εφαρμογής ψηγμάτων έστω του προγράμματός της. Αλλά δεν είναι μόνο οι πολέμιοί της που έχουν αναδείξει ως ύψιστη ανάγκη την εξασφάλιση χρόνου για την ελληνική κυβέρνηση. Για τη μακροημέρευσή της έχουν άμεσο ενδιαφέρον και οι υποστηρικτές της, όσοι θέλουν να τη βοηθήσουν στη μάχη με τους ισχυρούς αντιπάλους της: είτε πρόκειται για κοινωνικά κινήματα, είτε για πολιτικές δυνάμεις συγγενείς ή φιλικές προς τον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες τροφοδοτούνται από τις επιτυχίες

Ο αγώνας θα έχει πολλά ημίχρονα, γι’ αυτό και η σχέση της κυβέρνησης με το χρόνο χρειάζεται να είναι αρμονική. Ο χρόνος δεν είναι εχθρός της. Μάλλον σύμμαχός της μπορεί να αποδειχθεί, ιδίως σε συνθήκες όπου το αίτημα για απόρριψη της λιτότητας ως γενικής πολιτικής αρχής στην ΕΕ ακούγεται όλο και πιο δυνατά.

της ριζοσπαστικής αριστεράς στην Ελλάδα, αλλά και ενισχύουν τις προοπτικές της με τις δικές τους επιτυχίες. Οι εργατικές κινητοποιήσεις κατά της λιτότητας και της επίθεσης εναντίον των κοινωνικών κατακτήσεων, η ανάπτυξη αυτών των κινητοποιήσεων, καθώς και οι επιτυχίες των πολιτικών δυνάμεων που επιδιώκουν παράλληλους με τους πιο πάνω στόχους, αναμένεται στο άμεσο μέλλον να διαμορφώσουν ευνοϊκότερους συσχετισμούς στο ευρωπαϊκό πεδίο και για τις ιδιαίτερες επιδιώξεις της ελληνικής κυβέρνησης. Οι οποίες με τη σειρά τους καταφανώς επιδρούν θετικά, για να μην πούμε καταλυτικά, όσον αφορά τις πολιτικές εξελίξεις στις άλλες χώρες της ΕΕ.

Κάθε αύριο και καλύτερα

Ο χρόνος αποδεικνύεται ζωτικός παράγοντας για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΑΝΕΛ όχι μόνο παθητικά, επειδή θα μπορέσουν να την ευνοήσουν άμεσες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις που ήδη διαφαίνονται (π.χ. μια νίκη του Ποδέμος στην Ισπανία το φθινόπωρο, ή του Σιν Φέιν στην Ιρλανδία, ή αναδιατάξεις στο ιταλικό πολιτικό σκηνικό…) Είναι ζωτικός και ενεργητικά: τον έχει ανάγκη η νέα κυβέρνηση για να δείξει μερικά έστω, αλλά σημαντικά και με συμβολική αξία δείγματα γραφής, που θα επαληθεύσουν τις προσδοκίες όσων την εμπιστεύτηκαν και περιμένουν από αυτή όχι θαύματα, αλλά συνέπεια, εντιμότητα, αγωνιστικότητα και σεβασμό στο λαϊκό αίσθημα. Η εμπειρία από τη μάχη τής διαπραγμάτευσης ως τώρα δείχνει ότι ο αγώνας στο πεδίο αυτό δεν θα πάρει τη μορφή μιας μεγάλης μετωπικής σύγκρουσης.

Θα έχει μάλλον χαρακτηριστικά ανορθόδοξης τακτικής, σαν ένα είδος ανταρτοπόλεμου. Μικρότερες ή μεγαλύτερες επιτυχίες στο ένα ή στο άλλο πεδίο θα επιτρέπουν στην κυβέρνηση να ανοίγει ρωγμές και να περνάει από αυτές διεκδικήσεις και πολιτικές, που θα τις καθιστούν εφικτές οι νέοι συσχετισμοί οι οποίοι θα διαμορφώνονται κάθε φορά. Ο αγώνας θα έχει πολλά ημίχρονα, γι’ αυτό και η σχέση της κυβέρνησης με το χρόνο χρειάζεται να είναι αρμονική. Ο χρόνος δεν είναι εχθρός της. Μάλλον σύμμαχός της μπορεί να αποδειχθεί, ιδίως σε συνθήκες όπου το αίτημα για απόρριψη της λιτότητας ως γενικής πολιτικής αρχής στην ΕΕ ακούγεται όλο και πιο δυνατά. Ο χρόνος, όμως, δεν αρκεί να κερδίζεται σε αντιπαράθεση με τους αντιπάλους που επιδιώκουν να σου τον αφαιρέσουν. Για να είναι κερδισμένος χρόνος, δεν πρέπει ν’ αφήνεται να πάει χαμένος. ∆εν παρέχει ζωτικό χώρο στην κυβέρνηση μόνο και μόνο με την ύπαρξή του. Η αξιοποίησή του για την παραγωγή πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων είναι που διευρύνει τις δυνατότητες των κυβερνώντων. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στο ποδόσφαιρο για παράδειγμα, για να μπορέσεις να πας στην παράταση δεν αρκεί να πετύχεις την ισοπαλία, χρειάζεται να περάσεις τον αντίπαλο έστω και ένα πόντο. Τελικά, εξίσου σημαντικό με το ερώτημα «πού θα βρείτε τα λεφτά», είναι και το ερώτημα «πώς θα βρεις χρόνο», καθώς και το συναφές «τι θα κάνεις το χρόνο που θα βρεις». Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Τώρα, με περισσότερο κόσμο μπροστά στις μεγάλες δυσκολίες ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ Ε∆ΩΤΕΡΙΚΩΝ ΝΙΚΟ ΒΟΥΤΣΗ

Στον απόηχο της κρίσιμης διαπραγμάτευσης στο Eurogroup, ο υπουργός Εσωτερικών της νέας κυβέρνησης Ν. Βούτσης παρουσιάζει την τακτική της ελληνικής πλευράς, τα προβλήματα και τις δυσκολίες με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη και σχολιάζει τα μηνύματα αισιοδοξίας και συμπαράστασης που παίζουν οι λαϊκές κινητοποιήσεις. Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης Ποια είναι η αξιολόγησή σας για την πορεία των διαπραγματεύσεων; Την τακτική της ελληνικής πλευράς και τα συμπεράσματα που έχουν βγει. Είναι σαφές ότι είχε στηθεί μια παγίδα στη νέα ελληνική κυβέρνηση. Το σχέδιο για επίσπευση της διαδικασίας εκλογής Προέδρου τον ∆εκέμβριο εκπονήθηκε από την τότε ελληνική κυβέρνηση και παράγοντες των δανειστών. Εμπεριείχε τη δίμηνη παράταση, έτσι ώστε η νέα ελληνική κυβέρνηση να πιεστεί και να αιφνιδιαστεί, με στόχο την επίτευξη του σχεδιασμού της «αριστερής παρένθεσης». Πρέπει να ξέρετε ότι υπήρχε προγραμματισμός για συνεδρίαση αποφασιστικού Eurogroup στις 26 Ιανουαρίου και αποτράπηκε μετά από συντονισμένες ενέργειες της νέας κυβέρνησης. Άρα, η πρώτη φάση, αυτή του αιφνιδιασμού, έκλεισε επιτυχώς για την ελληνική πλευρά. Και το λέω αυτό υπό την έννοια ότι καταφέραμε να διεθνοποιήσουμε το ζήτημα και τα ελληνικά επιχειρήματα θεωρήθηκαν βάσιμα τόσο σε ό,τι αφορά το χρέος, τα πλεονάσματα, τη λιτότητα. Έχουμε πλέον μπει στη δεύτερη φάση. Είναι μια φάση πολιτικής σύγκρουσης, χωρίς προσχήματα. Πρόκειται για μια ευθεία αντιπαράθεση ηγεμονίας πολιτικών σχεδίων. Εννοείτε ότι δεν θέλουν να κερδίσει κάτι μια αριστερή κυβέρνηση; Ακριβώς. Τα βασικά μας προεκλογικά επιχειρήματα ήταν το πολιτικό και οικονομικό ντόμινο. Κι αν πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι από το οικονομικό ντόμινο η Ευρώπη είναι, πλέον, πιο ασφαλής, το πολιτικό είναι σήμερα πολύ πιο πιθανό από όσο ήταν το 2012. Αυτό έχει να κάνει με το Ποδέμος, με το Σιν Φέιν, αλλά και χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία. Το ρίσκο του πολιτικού ντόμινο το λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη οι Ευρωπαίοι και ειδικά οι χώρες όπου σύντομα θα γίνουν εκλογές. Πάντως φαίνεται ότι η Γερμανία έχει τον πρώτο λόγο. Πιστεύω ότι τους Γερμανούς δεν τους ενδιαφέρει ποσώς το ζήτημα του χρέους. Για αυτούς διακυβεύεται η ηγεμονία τους στην Ευρώπη. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι, μέσω μιας τιμωρητικής πρακτικής να δείξουν ότι είναι οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Από την άλλη, δεν μπορεί να ρυθμίσει μόνη της η Γερμανία όλο το ζήτημα. Ακόμα και εντός της υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, για παράδειγμα ο αντικαγκελάριος Γκάμπριελ που εμφανίζεται πιο ρεαλιστής σε σχέση με τον Σόιμπλε. Γνωρίζουν και οι ίδιοι ότι η κρίση έχει χαρακτηριστικά κοινωνικοταξικά και πανευρωπαϊκά και αυτό επηρεάζει και το εσωτερικό της Γερμανίας, από την άποψη των εργασιακών σχέσεων και των κοινωνικών αντιπαραθέσεων. Πόσο σημαντικός είναι ο παράγοντας

Οπωσδήποτε. Η σωστή επιδίωξή μας για άμεσες εκλογές, προκειμένου να ανακοπεί η κοινωνική καταστροφή, προϋπέθετε επί της ουσίας ότι η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση θα είχε κλείσει τις όποιες εκκρεμότητες είχε με τους δανειστές. ∆εν μπορούσαμε όμως να κάνουμε αλλιώς. ∆εν ήταν δυνατόν να περιμένουμε άλλους έξι μήνες. Οι συνέπειες θα ήταν βαρύτατες για όλη την ελληνική κοινωνία.

χρόνος σε αυτές τις διαπραγματεύσεις; Τα χρονοδιαγράμματα εμφανίζονται ασφυκτικά, την ώρα που η κυβέρνηση ζητάει πρόγραμμα γέφυρα προκειμένου να πάρει ανάσα. Η στρατηγική της ανάσας, όπως την έχουμε αποκαλέσει, είναι σημαντική. Μόνο που είναι πάρα πολύ ορατή και αυτό δίνει τη δυνατότητα στην άλλη πλευρά να την αντιμετωπίσει. Καλά κάναμε όμως και είπαμε ανοικτά τι χρειαζόμαστε και τι σχεδιάζουμε. Αυτοί που δεν θέλουν να ηττηθεί η πολιτική της λι-

τότητας στην Ευρώπη, θα προσπαθήσουν να τορπιλίζουν την όποια συμφωνία υπάρξει, προκειμένου να αποτρέψουν τη δημιουργία καλύτερων πολιτικών συσχετισμών και την επιτυχία αυτής της ανάσας που εμείς ζητάμε. Η ανάσα αυτή δεν αφορά μόνο την υλοποίηση του δικού μας προγράμματος, αλλά και την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών σε διάφορες χώρες της Ευρώπης.

Το εσωτερικό μέτωπο

“

Βρήκαμε περισσότερες δυσκολίες από όσες πιστεύαμε ότι θα βρούμε;

Συζητάμε πολύ τις δυσκολίες που βρίσκουμε στο εξωτερικό, αλλά η κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει μεγάλες δυσκολίες και στο εσωτερικό. Ειδικά αν θέλει να εφαρμόσει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Αυτό έχει δύο πλευρές. Τις δυσκολίες στο πολιτικό και τις δυσκολίες στο κοινωνικό επίπεδο. Στο πολιτικό επίπεδο συνετρίβη η λογική των δύο άκρων, αλλά και αυτή της παρένθεσης. Αυτό έγινε κυρίως λόγω του εκλογικού αποτελέσματος. Η τόσο μεγάλη διαφορά που υπάρχει με τη Ν∆ καθιστά πολύ δύσκολη την επαναφορά στη διεκδίκηση της εξουσίας από την πλευρά του αντιπάλου. Στο κοινωνικό επίπεδο οι δυσκολίες αφορούν το τι έχει αφήσει πίσω όλο το καθεστώς του δικομματισμού την προηγούμενη περίοδο. Όπως, για παράδειγμα, το πελατειακό κράτος. Παρότι έχει υποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό, ακόμα υπάρχουν αρκετοί που σκέφτονται ότι μπορεί να συνεχίσουμε με αυτό τον τρόπο. Είναι, τέλος, φανερό ότι η κρατικοδίαιτη αντίληψη επιχειρηματικότητας είναι πάρα πολύ ισχυρή με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Κόμμα- κυβέρνηση -κίνημα. Πώς προχωράμε;

Εγώ προσθέτω ακόμα ένα. Κόμμα, κυβέρνηση, κοινοβούλιο και κίνημα. Εδώ πρέπει να παραδεχθούμε ότι η προετοιμασία μας από το 2012 μέχρι σήμερα δεν ήταν η κατάλληλη. Έπρεπε να είχαμε οργανώσει καλύτερα τη συζήτηση για το τι σημαίνει η

Τελικά, πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε η διαχωριστική μνημόνιο- αντιμνημόνιο; Πάρα πολύ. Επιβεβαιωθήκαμε στην κεντρική μας θέση σε σχέση με τη βασική διαχωριστική γραμμή «μνημόνιο – αντιμνημόνιο» η οποία έμεινε σταθερή παρά τις διαφορετικές εκτιμήσεις που υπήρχαν σε όλους τους άλλους πολιτικούς χώρους. Και αυτό εξηγεί και την παρουσία του κόσμου στις πλατείες σήμερα, αλλά και το γεγονός ότι ήταν ελάχιστες οι αντιδράσεις για τη συνεργασία με τους ΑΝΕΛ, την ώρα που όλοι συνειδητοποιούν το ρόλο και του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού. Αυτό, όμως, μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα νομιμοποίησης ενός πιθανού συμβιβασμού με τους δανειστές; Η όποια συμφωνία πρέπει να σου αφήνει ορθάνοιχτο το δρόμο για αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης μέσω νομοθετικών πρωτοβουλιών, τερματισμό

αριστερά στην κυβέρνηση, πόσοι συμβιβασμοί χρειάζονται να γίνουν και ποιοί είναι ανεκτοί, και πώς οργανώνουμε το πρόγραμμα και τη στελέχωση τόσο του κόμματος όσο και του κρατικού μηχανισμού. Ακόμα και τώρα αυτή τη μετάβαση πρέπει να την κάνουμε γιατί δεν μπορεί το κόμμα να μένει εκτός από όλη την πολιτική δουλειά που γίνεται στη κυβέρνηση. Πρέπει το κόμμα να μπει σε πρώτη προτεραιότητα, γιατί είναι αναγκαία η διαμόρφωση μιας νέας σχέσης με την κοινωνία

Πρέπει να παραδεχθούμε ότι η προετοιμασία μας από το 2012 μέχρι σήμερα δεν ήταν η κατάλληλη. Έπρεπε να είχαμε οργανώσει καλύτερα τη συζήτηση για το τι σημαίνει η αριστερά στην κυβέρνηση, πόσοι συμβιβασμοί χρειάζονται να γίνουν και ποιοί είναι ανεκτοί, και πώς οργανώνουμε το πρόγραμμα και τη στελέχωση τόσο του κόμματος όσο και του κρατικού μηχανισμού.

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Αυτοί που δεν θέλουν να ηττηθεί η πολιτική της λιτότητας στην Ευρώπη, θα προσπαθήσουν να τορπιλίζουν την όποια συμφωνία υπάρξει, προκειμένου να αποτρέψουν τη δημιουργία καλύτερων πολιτικών συσχετισμών και την επιτυχία αυτής της ανάσας που εμείς ζητάμε. Η ανάσα αυτή δεν αφορά μόνο την υλοποίηση του δικού μας προγράμματος, αλλά και την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. της λιτότητας, την ανάκτηση έστω και σταδιακά της λαϊκής και εθνικής κυριαρχίας. Έτσι ο κόσμος θα μπορεί να νοηματοδοτήσει με θετικό πρόσημο μια συμφωνία. Αν αυτά δεν γίνουν, είτε γιατί δεν σε αφήνουν οι δανειστές είτε γιατί εσύ δεν μπορέσεις να τα κάνεις, τότε θα υπάρχει γρήγορα αρνητική εξέλιξη. Παράλληλα με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης υπάρχει λαϊκή κινητοποίηση στήριξης της κυβέρνησης. Αυτό πόσο αλλάζει τα δεδομένα; Υπάρχει μια διαδικασία που εγώ θα την περιέγραφα ως εξής: από το καναπέ στην κάλπη και από την κάλπη στις πλατείες. Αυτό έχει μεγάλη σημασία, διότι διαψεύδει όσες απόψεις θεωρούσαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπεύθυνος για το γεγονός ότι ο κόσμος έφυγε από τις πλατείες και δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι θα υπήρχε αυτή η κινητοποίηση σήμερα. Ήθελα όμως να πω ότι ο κόσμος καταλαβαίνει τη μεγάλη αλλαγή που επέρχεται, ακόμα και από πράγματα στα οποία εμείς, καμιά φορά, δεν δίνουμε τόσο μεγάλη σημασία. Οι πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης, ο πολιτικός όρκος, η απουσία αστυνομίας από τις πορείες, οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης στη Βουλή έχουν εκτιμηθεί από κόσμο πολύ ευρύτερο από όσους μας ψήφισαν. Ειδικά στη Βουλή το κλίμα είναι αρκετά διαφορετικό στις πρώτες συνεδριάσεις. Στην προηγούμενη περίοδο είχαμε τους χρυσαυγίτες με τα αίσχη που έκαναν, τους ακροδεξιούς της Ν∆ που είχαν το πάνω χέρι και είχαν δημιουργήσει μια απόσταση και απαρέσκεια για την πολιτική σε πολύ κόσμο. Στη σημερινή Βουλή το κλίμα που δημιουργείται είναι εντελώς διαφορετικό. Με κορμό μια Αριστερά σύγχρονη πολιτικά, αισθητικά και πολιτισμικά το κλίμα αλλάζει μέρα με τη μέρα. Ομιλίες όπως, για παράδειγμα του Μπαλτά, του Τσουκαλά, του Παρασκευόπουλου και του Ξυδάκη ήταν πολύ μεγάλη προσφορά στη πολιτική ζωή του τόπου και στη δημοκρατία.

•

Στα τρία η Νέα ∆ημοκρατία;

“ Η

Νέα ∆ημοκρατία προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ της ήττας. Σχεδόν ένα μήνα μετά τις βουλευτικές εκλογές, αναζητά έναν δρόμο ανάμεσα στην αποδοχή της λανθασμένης προεκλογικής στρατηγικής, στην απόρριψη της ηγεσίας του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αντώνη Σαμαρά και την αμφισβήτηση της κοινοβουλευτικής της ενότητας. Και ενώ η διαπραγμάτευση συνεχίζεται, η Ν∆ προσπαθεί επικοινωνιακά να ρίξει τους τόνους της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση, ορίζοντας την προσπάθεια ως εθνική. Ο λόγος; Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως έχει μια τεράστια λαϊκή αποδοχή στο θέμα της διαπραγμάτευσης και των

προγραμματικών δηλώσεων και η σε υψηλούς τόνους αντιπολίτευση της Ν∆, φαίνονταν πως αντιστρατεύεται την ίδια τη χώρα. Την ίδια ώρα, στο εσωτερικό μέτωπο, έχουν πέσει φανερά οι τόνοι της αμφισβήτησης του Αντώνη Σαμαρά. Πυροσβεστικό ρόλο έπαιξε η παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή που ενώ δέχεται βουλευτές και στελέχη στο πολιτικό του γραφείο, αρνήθηκε κομψά την καθοριστική επίσκεψη της Μαριέττας Γιαννάκου, όπου θα συνοδεύονταν από τον Νίκο ∆ένδια, την Όλγα Κεφαλογιάννη και τον Πρόεδρο της ΟΝΝΕ∆ Σάκη Ιωαννίδη. Μεσούσης της εβδομάδας, την Τετάρτη συνεδρίασε το άτυπο Πολιτικό Συμβούλιο της Ν∆ , με αποκλειστικό θέμα συζήτησης τη διαπραγμάτευση, ενώ την Πέμπτη αναβλήθηκε η συνεδρίαση της ΚΟ της Ν∆ για τον ίδιο λόγο. Εκεχειρία λοιπόν, αλλά όχι για πολύ.

Τα μέτωπα

Ο πρώην πρωθυπουργός βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση. Όχι μόνο κατάφερε να χάσει με πολλές μονάδες διαφοράς από τον για πρώτη φορά πρώτο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κατέστη φανερό πως μαζί με τους εταίρους του στην κυβέρνηση, δεν είχε διαπραγματευτεί ποτέ. Παράλληλα, αλλοίωσε το στίγμα της Ν∆, μετατρέποντας την σε μια ορχήστρα με ακροδεξιούς μαέστρους. Κατηγορείτε από πολλά στελέχη πως δεν λειτούργησε δημοκρατικά και πως τα όργανα του κόμματος δεν λειτουργούσαν. Βεβαίως, έχει ακόμα ερείσματα στον κομματικό μηχανισμό ενώ τα στελέχη που προέρχονται από το ΛΑΟΣ, καθώς και ευνοούμενοι του όπως ο Βασίλης Κικίλιας και η Μισέλ Ασημακοπούλου εξέφρασαν τη δυσαρέσκεια τους για τα δείπνα στελεχών. Επικεφαλής μιας ομάδας κορυφαίων -ετερόκλητων όμως ιδεολογικά- στελεχών, αλλά σίγουρα περισσότερο φιλελεύθερων και όχι ακροδεξιών έχει τεθεί η Μαριέττα Γιαν-

νάκου. Στο «δείπνο των 14» της προηγούμενης εβδομάδας ήταν αποδεκτό από όλους πως πρέπει να τεθεί ζήτημα ηγεσίας καθώς και αναδιοργάνωσης της Ν∆. Συμφώνησαν επίσης στο ζήτημα της πάλης για την εσωκομματική δημοκρατία. Εκείνο στο οποίο δεν υπήρχε ομοψυχία ήταν ο τρόπος της διαδοχής. Η ανακοίνωση του προτεινόμενου για υποψήφιου Πτ∆ από τον Αλέξη Τσίπρα στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Προκόπη Παυλόπουλου, αιφνιδίασε τη Ν∆. Ένας ισχυρός παίκτης βγήκε εκτός γραμμής. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν∆ Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε επιφυλάξεις για τον Προκόπη Παυλόπουλο και τελικά απείχε από την ψηφοφορία. Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί ενδεχομένως μια ρήξη με το καρμανλικό μπλοκ στο κόμμα ή την προσπάθεια για μια εντελώς διαφορετική καταγραφή.

Η συνέχεια

Το επόμενο ραντεβού δίνεται στην αναβληθείσα συνεδρίαση της ΚΟ την επόμενη εβδομάδα. ∆εν είναι απίθανο να τεθεί θέμα ηγεσίας με διαδικασίες έκτακτου συνεδρίου. Το δεύτερο μεγάλο ραντεβού είναι η σύγκληση της Πολιτικής Επιτροπής της Ν∆ στις 28 Φεβρουαρίου. Είναι πιθανόν μέχρι τότε να έχει τελειώσει η διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της, αντίστοιχα να κινηθούν πολιτικά οι διάφορες συσπειρώσεις. Τέλος, οι δηλώσεις (πάλι) του Κυριάκου Μητσοτάκη την Παρασκευή το πρωί στην εκπομπή του Γιώργου Παπαδάκη στον ΑΝΤ1, δεν αφήνουν αμφιβολία πως θα διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος αν τεθεί ζήτημα, παρόλο που δεν έλειψαν τα εγκωμιαστικά σχόλια στην κυβέρνηση Σαμαρά. Βασίλης Ρόγγας

Ανασυγκρότηση των οργάνων ΣΥΡΙΖΑ

ν μέσω της σκληρής διαπραγμάτευσης και μια μέρα μετά την εκλογή του Προκόπη Παυλόπουλου στην Προεδρεία της ∆ημοκρατίας, συνεδρίασε η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ. Η συνεδρίαση έγινε σε δύο μέρη καθώς την Πέμπτη το απόγευμα έγινε ενημέρωση και εκτενής συζήτηση για την πορεία των διαπραγματεύσεων ενώ την Παρασκευή το όργανο ασχολήθηκε περισσότερο με οργανωτικά ζητήματα. Από την πλευρά της κυβέρνησης την ενημέρωση στην Πολιτική Γραμματεία έκανε ο Υπουργός Επικρατείας, Αλέκος Φλαμπουράρης ο οποίος εξήγησε τι προβλέπει η επιστολή που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση στο Eurogroup, με την οποία ζητούσε την παράταση της δανειακής σύμβασης. Στη συζήτηση που ακολούθησε και την οποία μέλη του οργάνου, μιλώντας στην «Εποχή», χαρακτήρισαν «ώριμη» εκφράστηκαν απόψεις σε σχέση με την διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης. Υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις, όμως άπαντες εξέφρασαν τελικά τη στήριξή τους στις προσπάθειες που γίνονται από την ελληνική αντιπροσωπεία. Οι ανησυχίες που εκφράστηκαν αφορούσαν το κατά πόσο μια πιθανή συμφωνία θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να εφαρμόσει το μεγαλύτερο μέρος των προεκλογικών της δεσμεύσεων αλλά και τον φόβο του πιθανού εγκλωβισμού της Ελλάδας στις μνημονιακές υποχρεώσεις που ανέλαβαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Αρκετά μέλη εξέφρασαν την άποψη ότι η όποια συμφωνία θα πρέπει να επιτρέπει στην ελληνική κυβέρνηση να «κρατήσει τον κόσμο ζεστό» ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αναγκαιότητα της συντήρησης του «κλίματος πλατειών». Επιπλέον, ιδιαίτερες αναφορές έγιναν στη σημασία που έχει για την ελληνική πλευρά να μπορέσει, μέσω μιας συμφωνίας, να κερδίσει χρόνο προκειμένου να «πάρει ανάσα», να εφαρμόσει μέρος του προγράμματός της για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης αλλά και να αλλάξουν πιθανώς, οι συσχετισμοί στην Ευρώπη μέσω των εκλογικών αναμετρήσεων που είναι προγραμματισμένες για το 2015. Τέλος, αρκετά μέλη της Πολιτικής Γραμματείας σημείωσαν ότι πρέπει άμεσα να παρθούν

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ανάδειξη του νέου γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ θα γίνει πιθανότατα παράλληλα με μια ισχυρή ανασυγκρότηση της Πολιτικής Γραμματείας με στόχο να μπορεί το ανώτερο όργανο του κόμματος να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις της πολιτικής συγκυρίας. πρωτοβουλίες που να δώσουν το πολιτικό και κοινωνικό στίγμα της νέας κυβέρνησης σε ζητήματα όπως τα νομοσχέδια για την προστασία της πρώτης κατοικίας, τα κόκκινα δάνεια και τις 100 δόσεις αλλά και μέτρα που δεν έχουν οικονομικό κόστος αλλά «δίνουν σήμα στην κοινωνία» όπως το σύμφωνο συμβίωσης, η κατάργηση των κέντρων κράτησης μεταναστών αλλά και η βελτίωση των συνθηκών στις φυλακές και η κατάργηση των φυλακών ανηλίκων.

Κριτική για τον τρόπο λήψης αποφάσεων

Στη συνεδρίαση δεν έλειψαν και οι έντονες κριτικές για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που ακολουθήθηκε σε μια σειρά από ζητήματα και ειδικά για το ζήτημα της πρότασης για την υποψηφιότητα του Προκόπη Παυλόπουλου για την Προεδρεία της ∆ημοκρατίας. Οι κριτικές αφορούσαν κυρίως το γεγονός ότι το όνομα του υποψηφίου ανακοινώθηκε δημόσια στην Κοινοβουλευτική Ομάδα με αποτέλεσμα να μην δοθεί η δυνατότητα συζήτησης στο όργανο. Υπενθυμίζουμε ότι, πριν την ανακοίνωση, είχε προηγηθεί

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Νομίζω πως η οδός του αμοιβαία επωφελούς συμβιβασμού θα βρεθεί και πως την ίδια στιγμή πλησιάζουμε στο τέλος των ακραίων πολιτικών λιτότητας, που στην κυριολεξία ρήμαξαν τις οικονομίες και κοινωνίες του ευρωπαϊκού Νότου.

και συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας όπου η μεγάλη πλειοψηφία του οργάνου είχε τοποθετηθεί αρνητικά στην προοπτική να προταθεί ο ∆ημήτρης Αβρααμόπουλος άλλο πρόσωπο από το παλιό, φθαρμένο πολιτικό προσωπικό ενώ υπήρχαν και απόψεις που πρόκριναν την υποψηφιότητα προσώπου από τον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς

Έρχονται αλλαγές

Η συνεδρίαση συνεχίστηκε την επόμενη μέρα προκειμένου να ξεκινήσει η συζήτηση για τα οργανωτικά ζητήματα που απασχολούν το κόμμα. Οι περισσότερες τοποθετήσεις αναδείκνυαν τη σημασία της ενίσχυσης του ρόλου του κόμματος με έμφαση στην ισχυρή πολιτική και κοινωνική παρουσία του προκειμένου να μην υποβιβαστεί σε απλά ιμάντα μεταβίβασης του κυβερνητικού έργου. Ο ∆ημήτρης Βίτσας, ενημέρωσε το όργανο για την πρόθεσή του να μην παραμείνει στη θέση του Γραμματέα καθώς θέλει να αφοσιωθεί στα νέα καθήκοντα που προκύπτουν από την θέση του ως βουλευτής. Η ανάδειξη του νέου γραμματέα θα γίνει πιθανότατα παράλληλα με μια ισχυρή ανασυγκρότηση της Πολιτικής Γραμματείας με στόχο να μπορεί το ανώτερο όργανο του κόμματος να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις της πολιτικής συγκυρίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εποχής», υπάρχει η σκέψη να μειωθεί ο αριθμός των μελών του οργάνου και να προβλεφθεί η συμμετοχή σε αυτό «πρωτοκλασάτων» υπουργών και μελών του προεδρείου της ΚΟ προκειμένου να επιτευχθεί ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ κόμματος, Κοινοβουλευτικής Ομάδας και κυβέρνησης. Η συγκεκριμένη σκέψη, που αυτή τη στιγμή φαίνεται η πιο ισχυρή, πάει πακέτο και με την ενδυνάμωση του ρόλου που θα έχει το Οργανωτικό Γραφείο του κόμματος. Τέλος, αποφασίστηκε όπως συγκληθεί άμεσα Κεντρική Επιτροπή με πιθανότερη ημερομηνία το επόμενο Σαββατοκυρίακο 28 Φεβρουαρίου – 1 Μαρτίου. Αδάμος Ζαχαριάδης

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Έχει υποστηριχθεί ότι το ελληνικό ζήτημα ανασύρει και φέρνει στο τραπέζι και το ευρωπαϊκό. Ποιά η γνώμη σας; Αν το συμμερίζεσθε θα θέλαμε να το αξιολογήσετε ιδίως σε σχέση με την έκβαση του ελληνικού ζητήματος. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν τέσσερις ανοιχτές πληγές, που, αν αφεθούν να κακοφορμίσουν, θα επιφέρουν τίποτε περισσότερο από τη διάλυση της ΕΕ. Αυτές είναι κατά σειράν σημασίας (α) η λανθασμένη πολιτική τόνωσης της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας μέσω των πολιτικών λιτότητας και του ξηλώματος του κράτους πρόνοιας αντί του χτισίματος μιας ευέλικτης οικονομίας της γνώσης, της αξιοκρατίας και της καινοτομίας, (β) η δραματική άνοδος της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, η οποία στην πλειοψηφία της είναι φασίζουσα και μέλλει να συγκρουσθεί (ίσως και βίαια) στο μέλλον με τα ανερχόμενα κινήματα της ριζοσπαστικής αριστεράς, μερικά εκ των οποίων είναι βαθιά αντιευρωπαϊκά, εν μέρει και ως αντίδραση στο κοινωνικό κόστος των πολιτικών λιτότητας, (γ) η ανεργία και ιδίως η ανεργία των νέων, η οποία δεν έχει απλώς κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, αλλά - κατά την προσωπική μου άποψη - και κοσμοιστορικές. Μια Ευρώπη η οποία καταστρέφει ανθρώπινο κεφάλαιο στον αιώνα της γνώσης, όπου ο αριθμός των βιομηχανικών καμινάδων και των στρατιωτικών εξοπλισμών έρχεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τον αριθμό των εφαρμόσιμων καινοτομίων, είναι καταδικασμένη να παίζει δεύτερο ρόλο στην παγκόσμια πολιτική και οικονομική σκηνή στο διηνεκές, (δ) η πλήρης εξάρτηση της οικονομικής ανάπτυξης από τις τραπεζικές χορηγήσεις. Και οι τέσσερις αυτές πληγές έχουν επίσης δημιουργήσει χαίνουσες και όζουσες γάγγραινες στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας και μάλιστα σε υπερθετικό βαθμό. Η ανθρωπιστική, πολιτική, οικονομική, και κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι ο καθρέφτης του ευρωπαϊκού μας μέλλοντος, εάν δεν αλλάξουμε ριζικά και με ρεαλισμό τις κρατούσες οικονομικές πολιτικές. Αν θέλετε, οι βασισμένες σε μια ανεξήγητη οικονομική δογματική πολιτικές λιτότητας και η αναλγησία με την οποία αυτές εφαρμόσθηκαν στην Ελλάδα, την Ισπα-

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα μνημόνια ως θέσφατα θα μείνουν ως μελανές κηλίδες ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΙΜΙΛΙΟ ΑΥΓΟΥΛΕΑ

Το μέλλον της ευρωπαϊκής κοινωνίας καθρεφτίζεται στην πολύπλευρη κρίση που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία σήμερα, υποστηρίζει ο καθηγητής Αιμ. Αυγουλέας. Και αναλύει την αισιόδοξη εκδοχή εξόδου από αυτή την κρίση, που μπορεί να προεικάζει το τέλος των πολιτικών λιτότητας στην Ευρώπη. νία και αλλού, δεν είναι κυρίως η αιτία αλλά το σύμπτωμα της γενικευμενης κρίσης που διέρχεται η Ενωμένη Ευρώπη.

Άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου

Η ελληνική πλευρά, είναι φανερό, ότι είναι η αδύναμη της διαπραγμάτευσης. Και η Ευρώπη, όμως, δεν διατρέχει κίνδυνο από μια ρήξη της ευρωζώνης; Κοιτάξτε, ως πανεπιστημιακός αναλυτής έγω έχω μόνον ένα καθήκον, αυτό προς την αλήθεια, έστω υποκειμενικώς νοούμενη. Και εξαιτίας των προσπαθειών τής τότε αντιπολίτευσης - νυν κυβέρνησης - το κλίμα πανευρωπαϊκώς αλλά και παγκοσίως σε σχέση με τη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία και οικονομία είχε σημαντικώς μεταστραφεί πριν από τις εκλογές. Η πολύ ορθή και επιβεβλημένη εκ των συνθηκών διαβίωσης της πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτική αναδιαπραγμάτευσης των δανειακών συμφωνιών και πολιτικών λιτότητας θα μας έφερνε εξ ορισμού απέναντι στις γερμανικές εμμονές και την πανίσχυρη διπλωματική μηχανή της ηγέτιδας χώρας της Ευρωζώνης. Αυτός, όμως, δεν σημαίνει πως εάν οι χειρισμοί μας ήταν λιγότερο βιαστικοί και άτσαλοι, θα ήμασταν σήμερα το ίδιο απομονωμένοι, εάν

“

Η στρατηγική της αναδιαπραγμάτευσης δεν είναι απλώς επιβεβλημένη για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους, αλλά επίσης και αναγκαίος όρος για την επιβίωση του περήφανου έθνους μας.

υποθέσουμε πως είμαστε τελικώς τόσο απομονωμένοι όσο φαίνεται, κάτι για το οποίον δεν είμαι καθόλου βέβαιος. Πιστεύω, λοιπόν, πως τα διάφορα θέματα έπρεπε να τεθούν με οργανωμένο τρόπο σε τακτά χρονικά διαστήματα αντί της τακτικής που ακολουθήθηκε. Και μιλώ για τακτική, διότι η στρατηγική της αναδιαπραγμάτευσης δεν είναι απλώς επιβεβλημένη για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους, αλλά επίσης και αναγκαίος όρος για την επιβίωση του περήφανου έθνους μας. Τώρα το πυρ ομαδόν που εξαπολύθηκε εναντίον της νέας κυβέρνησης από το Βερολίνο και τις άλλες πρωτεύουσες έχει κατά τη γνώμη μου ανοίξει τον ασκό του Αιόλου για τη μελλοντική διάλυση της Ευρωζώνης, η οποία συχνά συμπεριφέρεται ως ένας όμιλος απόλυτης επιβολής του ισχυρού προς τον αδύνατο, ανεξαρτήτως του ποιός έχει δίκιο ή έχει με το μέρος του την κοινή λογική. ∆ηλαδή, είμαστε πλέον ενώπιον δραματικής στροφής από τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές αρχές της ισοτιμίας και της αλληλεγγύης. Πώς εξηγείται το τόσο μεγάλο και συγκεκριμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ; Ποιοι

λόγοι την ωθούν σ’ αυτό; Η κρίση της ευρωζώνης, η οικονομική και κοινωνική σήψη που έχουν επιφέρει οι πολιτικές λιτότητας, η συνεχιζόμενη κρίση του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα και η αδυναμία ανάκαμψης της απασχόλησης και της ζήτησης στη ζώνη του ευρώ είναι φυσικό να απασχολούν τις ΗΠΑ ως τη μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομία και μάλιστα πολλαπλώς. Πρώτον, οι αυστηρές πολιτικές δημοσιονομικών πλεονασμάτων στην Ευρωζώνη επηρεάζουν τις αμερικανικές εξαγωγές και την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας. ∆εύτερον, φέρνουν αστάθεια σε μια περιοχή στην οποία οι ΗΠΑ έχουν αυξημένο πολιτικό και αμυντικό ενδιαφέρον. Τρίτον, οι ΗΠΑ ακολούθησαν με επιτυχία μετά την κρίση του 2008 πολιτικές σημαντικά αντίθετες από εκείνες που ασκούνται στην ευρωζώνη μετά το 2008, και είναι φυσικό να βλέπουν με καχυποψία την έμμονη σε οικονομικές συνταγές που αποτυγχάνουν και προκαλούν πολιτική αποσταθεροποίηση και αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές.

Εύφλεκτος ο ευρωπαϊκός Νότος

Έχουμε προσέξει ότι παρά τα όσα λέγονται ως προειδοποιήσεις και ημιεπισήμως, τελικά οι διαδοχικές αποφάσεις της ΕΚΤ είναι ελεγχόμενα πιεστικές. Πρόσφατα δηλώσατε πως αυτό γίνεται για να μην εισάγουν το αντίστοιχο του «ισπανικού εμφύλιου» σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο στην ευρωζώνη. Πώς το εξηγείτε και μέχρι πότε φτάνει αυτή η πρακτική; Πράγματι, νομίζω ότι, αν και η πολύ προσωπική διαπίστωση μου μπορεί να ακούγεται ανορθόδοξη, το ∆Σ της ΕΚΤ και ο κ. Ντραγκι θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, ώστε να μην καταστούν πιόνια στο μεγαλύτερο πολιτκό σκάκι που παίζεται αυτή τη στιγμή μεταξύ των αγανακτισμένων λαών και των μαλθακών κυβερνήσεών τους επιφέροντας αμετάκλητη βλάβη στην ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Ο ευρωπαϊκός νότος αποτελείται αυτή τη στιγμή και απολύτως δικαιολογήμένα από εύφλεκτη ιδεολογική ύλη και η λύση δεν είναι η αποστολή των πάντζερ του συστήματος ρευστότητας της ΕΚΤ, αλλά η αυτοσυγκράτηση απ’ όλες τις πλευρές και ο εξελικτικός συμβιβασμός. Είμαι βέβαιος ότι το ∆Σ της

ΕΚΤ και ο κ. Ντράγκι είναι σε απόλυτη επίγνωση της κρισιμότητας των στιγμών για την Ελλάδα και για την υστεροφημία τους και την καλή λειτουργία της ΕΚΤ. Οφείλουν να μην γίνουν πολιτικά υποχείρια της πλευράς των «δυνατών». Πόσο ανθεκτικό είναι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα; Υπάρχει θέμα ρευστότητας μη συγκρίσιμο με παρόμοιες άλλες καταστάσεις; Κοιτάξτε, η φθηνότερη μορφή χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος

είναι οι καταθέσεις. ‘Αρα η έξοδός τους δημιουργεί πρόσθετο κόστος στις τράπεζες, αφού τα χρήματα αυτά αντικαθίστανται με ακριβότερες μορφές χρηματοδότησης είτε απευθείας από την ΕΚΤ είτε από τον πολύ ακριβό ELA και αυτό δημιουργεί πρόβλημα στην κερδοφορία της τράπεζας και ακολούθως στη σταθερότητα της. Από την άλλη πλευρά, εάν παραμένει ελεγχόμενη η έξοδος των καταθέσεων και δεν πρόκειται για γενικευμένο πανικό (bank run), τότε η κατάσταση δεν είναι και προς «θάνατον», την στιγμή μάλιστα που οι ελληνικές τράπεζες έχουν πρόσφατα ανακεφαλαιοποιηθεί και δεν είναι σε καμία περίπτωση στα πρόθυρα πτωχεύσεως, όπως ήταν το 2012. Θα ήταν καλό μάλιστα ο διοικητής της ΤτΕ να κάνει δημόσιες δηλώσεις με το ως άνω περιεχόμενο, για να επαναφέρει την εμπιστοσύνη στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και να ηρεμήσει τους αμφιβάλλοντες καταθέτες, τερματίζοντας με κατηγορηματικό τρόπο τις ανακριβείς και αποσταθεροποιητικές φήμες που μόνον τη χώρα υπονομεύουν και τίποτε άλλο δεν εξυπηρετούν, ούτε τη θέση του ίδιου ενδυναμώνουν, αντιθέτως.

* Ο Αιμίλιος Αυγουλέας είναι καθηγητής ∆ιεθνούς Τραπεζικού ∆ικάιου και Χρηματοοικονομικών Αγορών και διευθυντής του τμήματος Εμπορικού ∆ικαίου στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Οι αντιφάσεις, υπαναχωρήσεις και απειλές είναι αναμενόμενες

Πώς σχολιάζεις τη γεμάτη διακυμάνσεις, έως και αντιφάσεις, διαπραγμάτευση; Πώς αξιολογείς την τακτική των δύο πλευρών; Είναι όντως δύο οι πλευρές; Οι εταίροι, παρά τα φαινόμενα δεν είχαν όλοι ταυτόσημες απόψεις απέναντι στην Ελλάδα. Κοιτάξτε, και οι τρεις πλευρές – η ελληνική, το ∆ΝΤ και η Κομισσιόν, που δεν εναντιώθηκαν, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, στα ελληνικά αιτήματα και η απολύτως αρνητική (ίσως και για λόγους εντυπώσεων παρά ουσίας) γερμανική πλευρά βγαίνουν από ένα τρομακτικό σοκ. Η ελληνική πλευρά, λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης που προκάλεσε το μνημόνιο έχει μετακινηθεί ριζικώς από την υπαλληλική και δουλική υιοθέτηση των θεσφάτων του μνημονίου και των εντολών τρίτης κατηγορίας υπαλλήλων της γραφειοκρατίας των οργανισμών που εκπροσωπούνται στην τρόικα, (κάτι που θα μείνει ως κηλίδα στην ιστορία των προηγούμενων κυβερνήσεων) στην ασύντακτη διεκδίκηση ενός βελτιώμένου πλαισίου, το οποίο όμως είναι άγνωστο σε ποιο βαθμό έχει διαμορφωθεί με την ακρίβεια εκείνη που θα το έκανε πιο εύκολα αποδεκτό. Από την άλλη πλευρά, οι διεθνείς οργανισμοί που ασχολούνται με το ελληνικό θέμα, είναι σε πλήρη αμηχανία με μπόλικη αίσθηση ενοχής για την κατρακύλα της ελληνικής οικονομίας και την επακολουθήσασα κοινωνική κρίση. Τέλος, η γερμανική πλευρά είναι σε απόλυτη αδυναμία να καταλάβει γιατί απέτυχαν οι θεολογικού τύπου πολιτικές λιτότητας που επέβαλλε και γι’ αυτό κινείται σπασμωδικά με απόλυτη έλλειψη συνοχής καθώς και στρατηγικής σε σχέση με το τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τις πολιτικές λιτότητας, ούτως ώστε να διατηρηθεί η ακεραιότητα της ευρωζώνης. Ας μην ξεχνούμε πως οι αντιφάσεις, υπαναχωρήσεις και απειλές εκατέρωθεν είναι αναμενόμενες, ίσως μάλιστα να είναι και μέρος του διαπραγματευτικού παιγχνιδιού. Όταν όμως έρθει η ώρα για αποφάσεις ουσίας, οι αποφάσεις αυτές οφείλουν παρθούν με νηφαλιότητα και με συμβιβαστικό πνεύμα. Όπως έχω ξαναδηλώσει δημοσίως, νομίζω πως και η οδός του αμοιβαία επωφελούς συμβιβασμού θα βρεθεί και πως την ίδια στιγμή πλησιάζουμε στο τέλος των ακραίων πολιτικών λιτότητας, που στην κυριολεξία ρήμαξαν τις οικονομίες και κοινωνίες του ευρωπαϊκού Νότου. Η αλλαγή πλεύσης σε σχέση με το ελληνικό ζήτημα και οι νέες πολιτικές της ΕΚΤ για τη νομισματική χαλάρωση ίσως να αποτελέσουν καλούς οιωνούς για μια σοφότερη και πιο ανθρωποκεντρική νομισματική ένωση στο μέλλον.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Γερμανία κάπου συμφωνούν ΜΙΑ ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Μέρκελ και Σόιμπλε βλέπουν ότι είχε δίκιο ο ΣΥΡΙΖΑ όταν μιλούσε για μια αλλαγή στην Ευρώπη γι αυτό και γνωρίζουν ότι η έκβαση αυτής της μάχης θα έχει όχι μόνο οικονομικές αλλά και πολιτικές συνέπειες Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

πάρχει ένα σημείο, στο οποίο παρά την σκληρότητα της διαπραγμάτευσης και τις «βαριές κουβέντες» που έχουν ανταλλάξει Αθήνα και Βερολίνο τις τελευταίες εβδομάδες οι απόψεις του Αλέξη Τσίπρα ταυτίζονται απόλυτα με εκείνες του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και της Ανγκέλα Μέρκελ. Η κόντρα δεν έχει να κάνει ούτε με χρήματα, ούτε με επιτόκια, ούτε με ισοδύναμα. Αυτό που κρίνεται τούτες τις μέρες είναι το μέλλον της ίδιας της Ευρώπης, αν δηλαδή θα υπάρξει αυτή η πολιτική αλλαγή που αποτέλεσε εξαρχής και το βασικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ. Το κλίμα έχει αλλάξει και όλοι καταλαβαίνουν ότι από την έκβαση της αντιπαράθεσης θα εξαρτηθούν περαιτέρω εξελίξεις, που θα είναι σε κάθε περίπτωση ιστορικές.

Γιατί οι Γερμανοί επιμένουν;

∆εν είναι απλά μια μάχη της «χρεοκοπημένης» Ελλάδας με την πανίσχυρη Γερμανία, αλλά μια μάχη του τυφλού και αντικοινωνικού νεοφιλελευθερισμού με την άλλη λογική που βάζει μπροστά από τα ελλείμματα και τα κέρδη των τραπεζών τους ανθρώπους, την εργασία τους και την αξιοπρέπειά τους. Βάζει όμως στο επίκεντρο και το θέμα της δημοκρατίας, αφού όλοι βλέπουν ότι ουσιαστικά αυτό που θα ήθελαν οι σκληροί χριστιανοδημοκράτες θα ήταν μια πλήρης ανατροπή της αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα, λίγες μόλις εβδομάδες μετά την πανηγυρική της επικράτηση. Την εκτίμηση αυτή κάνουν πλέον όλοι οι ψύχραιμοι αναλυτές στο Βερολίνο για να εξηγήσουν τη σφοδρότητα των δηλώσεων του Γερμανού Υπουργού Οικονομικών, που ανέκαθεν υπήρξε ένας από τους πιο δογματικούς οπαδούς του νεοφιλελευθερισμού αλλά και ένας από τους εγκεφάλους των σχεδίων για την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων με πυρήνα τη Γερμανία και τους πιστούς συμμάχους της. Στο περιβάλλον του κυρίου Σόιμπλε λένε ότι ουσιαστικά έχει προσδώσει προσωπικό χαρακτήρα σε αυτή τη μάχη, όχι μόνο γιατί εξοργίστηκε με κάποιες αναφορές στο πρόσωπό του από Έλληνες πολιτικούς ή τον ελληνικό Τύπο, αλλά επειδή ακριβώς πιστεύει ότι αν υποχωρήσει σε αυτή τη μάχη δεν θα έχει πλέον τον έλεγχο των εξελίξεων. Η στάση αυτή όμως είναι δογματική και κοντόφθαλμη, υποστηρίζουν ορισμένοι γιατί ακόμα και αν ο κ.Σόιμπλε οδηγούσε με την εμμονή του την Ελλάδα «στα βράχια», το μόνο που θα κατάφερνε θα ήταν να ενισχύσει όλες τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις και να τις φέρει και αυτές σε κατάσταση επιστράτευσης για την τελική μάχη. Όποιος πιστεύει ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να συνεχίσει ανενόχλητη στην ίδια πορεία μετά από μια καταστροφή της Ελλάδας μάλλον δεν έχει καμιά επαφή με την πραγματικότητα, προειδοποιούν οι ουδέτεροι παρατηρητές. Όμως ο κ. Σόιμπλε με δηλώσεις του για την «ανεύθυνη πολιτική» της ελληνικής κυβέρνησης έχει ουσια-

“

Η κόντρα δεν έχει να κάνει ούτε με χρήματα, ούτε με επιτόκια, ούτε με ισοδύναμα. Αυτό που κρίνεται τούτες τις μέρες είναι το μέλλον της ίδιας της Ευρώπης, αν δηλαδή θα υπάρξει αυτή η πολιτική αλλαγή που αποτέλεσε εξαρχής και το βασικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ.

στικά «φανατίσει» τους Γερμανούς νοικοκυραίους, τους έχει στρέψει στην εσωστρέφεια και στον αντιευρωπαϊσμό και εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο δυνάμεις όπως η «Εναλλακτική για την Γερμανία», το ευρωφοβικό κόμμα που κατάφερε με σημαία του τον οικονομικό εθνικισμό να εισέλθει και στο πρώτο δυτικογερμανικό ομόσπονδο κοινοβούλιο, αυτό του Αμβούργου την περασμένη Κυριακή.

Ο Σόιμπλε δεν είναι ο πιο σκληρός Αυτό που ενισχύει τη θέση του ανένδοτου Γερμανού υπουργού είναι φυσικά η στάση ορισμένων κυβερνήσεων, που έχουν βρει την ευκαιρία να ...κρυφτούν από πίσω του, ζητώντας την παραδειγματική τιμωρία της Ελλάδας για να την εκμεταλλευτούν πολιτικά στις δικές τους χώρες. «∆εν είναι μόνο η Γερμανία, που είναι εναντίον σας» έλεγε ένας από

τους μετέχοντες στις συνεδριάσεις του Eur0Working Group. Πολύ πιο σκληροί εμφανίζονται οι εκπρόσωποι της φινλανδικής, της ολλανδικής και των κυβερνήσεων κάποιων χωρών της Βαλτικής. Από την άλλη υπάρχει ο «θλιβερός» κύριος Ραχόι που όπως ακριβώς έκανε και ο Αντώνης Σαμαράς επί μήνες προσπαθεί να διασωθεί ο ίδιος πολιτικά ζητώντας στηρίγματα από τα «κεντρικά» της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας στο Βερολίνο. Και φυσικά δε μπορεί να παραγνωρίσει κανείς το γεγονός ότι όσο υπάρχουν φωνές εντός Ελλάδας που στέλνουν στη γερμανική κυβέρνηση το μήνυμα «έχετε δίκιο, εμείς είμαστε εδώ για να αναλάβουμε και πάλι αν χρειαστεί το καθήκον να εκτελέσουμε τις υποδείξεις σας» η γερμανική πλευρά θα εκτιμά ότι το καλύτερο σχέδιο είναι να στριμώξει την κυβέρνηση της Αθήνας και να στραγγίξει όσο μπορεί την ελληνική οικονομία. Βεβαίως αυτή είναι η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη λέει ότι ο κύριος Γιούνκερ αισθάνεται ότι η αντιπαράθεση αυτή αν λήξει με την επιβολή των γερμανικών όρων θα έχει πρακτικά σαν αποτέλεσμα την κατάργησή του. Η προσπάθειά του να παρέμβει διαμεσολαβητικά έχει και την έννοια διάσωσης της δικής του αξιοπρέπειας. ∆εν είναι τυχαίο το δηλητηριώδες σχόλιο της ανοικτά «στρατευμένης» πλέον «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», ότι η κυβέρνηση Τσίπρα δεν πρέπει να ελπίζει στην συμμαχία με την Κομισιόν, γιατί δεν είναι αυτή (η Κομισιόν) που πληρώνει το λογαριασμό και δανείζει την Ελλάδα. Ούτε είναι τυχαίος ο τρόπος με τον οποίο η ...μαριονέτα της γερμανικής στρατηγικής, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ αποδεδειγμένα πλέον άδειασε τον Γάλλο Επίτροπο Πιέρ Μοσκοβισί.

σεις, όπως αυτή της Αυστρίας η στάση απέναντι στην Ελλάδα έχει προκαλέσει σοβαρές αντιπαραθέσεις. Η σκληρή γλώσσα του συντηρητικού υπουργού Οικονομικών Χανς Γιεργκ Σέλλινγκ έχει να κάνει και με τη δυσφορία του για τη συμπεριφορά του άλλου κυβερνητικού εταίρου υπό τον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Βέρνερ Φάυμαν, ο οποίος από την πρώτη στιγμή τάχθηκε υπέρ μιας πιο διαλλακτικής στάσης απέναντι στην χώρα μας. Ο Ματέο Ρέντσι ακούει όλο και περισσότερες φωνές μέσα στο ∆ημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας να τον καλούν να μην μείνει άλαλος μπροστά στο διαφαινόμενο «πνίξιμο» της Ελλάδας, που επιχειρεί το Βερολίνο. Το ίδιο συμβαίνει και στη Γαλλία που γνωρίζει ότι αν αφήσει τη λήψη των αποφάσεων αποκλειστικά στα χέρια του Βερολίνου θα έχει για μια ακόμα φορά ομολογήσει ότι το «μεγάλο γαλλικό έθνος» έχει κοντύνει επικίνδυνα. Το ερώτημα είναι βεβαίως αν στο τέλος θα τολμήσει κανείς να αντιταχθεί στην καταστροφική εμμονή της Γερμανίας. Και φυσικά αν κάποιες εξωευρωπαϊκές ισχυρές δυνάμεις θα θυμίσουν τις προβλέψεις για τις ολέθριες συνέπειες που θα είχε για ολόκληρη την Ευρωζώνη το «τσάκισμα» της Ελλάδας, το οποίο αυτάρεσκα αφήνει να πλανάται στον αέρα ως δυνητική επιλογή του ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που ξαφνικά αποφάσισε να γίνει μαϊντανός στα τηλεοπτικά παράθυρα. Και ακόμα αν οι Ελληνες πολίτες θα δείξουν την ίδια στήριξη προς την κυβέρνηση και αποφασιστικότητα που φαίνεται να διατηρούν μέχρι σήμερα. Η κυρία Μέρκελ γνωρίζει ότι η μάχη αυτή δεν επιτρέπει σε κανέναν μια μαζική αναδίπλωση. Και θα πρέπει μετά από τόσο καιρό να έχει καταλάβει ότι στη χώρα πειραματόζωο για την εφαρμογή των προτεσταντικών της φαντασιώσεων υπάρχουν πλέον εκατομμύρια άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να χάσουν.

Από την άλλη σε μια σειρά κυβερνή-

•

Υπάρχουν και οι άλλοι

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η μεταναστευτική πολιτική θα χαιρετιστεί από την υπόλοιπη Ευρώπη ΤΑΣΙΑ ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

“

Συζητάμε με την αναπληρώτρια υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής για τα μέτρα που θα ληφθούν, ύστερα από την κατάργηση των κλειστών κέντρων κράτησης, πώς θα υποδεχτεί η ΕΕ το πρόγραμμα του υπουργείου και πώς θα ανανεωθούν οι υπηρεσίες ασύλου.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου Οι εικόνες που είδαμε από την Αμυγδαλέζα μόνο ντροπή μπορούν να προκαλέσουν. Τι προβλέπεται για τους ανθρώπους που θα αφεθούν ελεύθεροι; Θα αποδώσουμε καθεστώς ελευθερίας σε αυτούς που το δικαιούνται. ∆εν θα βγει κανείς χωρίς να έχει ένα έγγραφο στα χέρια του, ώστε να απολαύσει αυτό το καθεστώς ελευθερίας, χωρίς να έχει κίνδυνο σύλληψης. Αυτό σημαίνει ότι θα δοθεί ροζ κάρτα στους αιτούντες άσυλο και προσωρινή (εξάμηνη) άδεια διαμονής σε όσους είναι ανέφικτη η απέλαση. Τα ασυνόδευτα ανήλικα δεν θα αφεθούν ελεύθερα, γιατί χρειάζονται προστασία, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης. Γι’ αυτό αναζητούμε ξενώνες φιλοξενίας, όμως μέχρι στιγμής οι θέσεις που έχουμε βρει δεν υπερβαίνουν τις πενήντα. Μέχρι να αφεθούν ελεύθεροι, τι μέτρα έχουν παρθεί ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες κράτησης; Έχει κινητοποιηθεί η πολιτική προστασία, όπως και δομές αλληλεγγύης και ΜΚΟ. Ήδη διορθώθηκαν οι θερμοσίφωνες και τα κλιματιστικά, δόθηκαν κουβέρτες, ρούχα και φαγητό. Επίσης, ΜΚΟ μοίρασαν στους κρατούμενους φυλλάδια ενημέρωσης με χρηστικές πληροφορίες για μετά την αποφυλάκισή τους.

Ο ρατσισμός θα εξασθενίσει

Η Ν∆, με αλλεπάλληλες ανακοινώσεις της, καταγγέλλει αυτές τις κινήσεις, προκαλώντας πανικό στους πολίτες ότι θα κινδυνεύσουν και ότι θα αυξηθεί η εγκληματικότητα... Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι εγκληματίες. Η μόνη τους παρατυπία είναι η παράνομη είσοδος στη χώρα. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει κανένας λόγος φόβου της κοινωνίας. Βεβαίως, ξέρουμε ότι όλα αυτά τα χρόνια υπάρχει μία ταύτιση του μετανάστη με τον εγκληματία, η οποία δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Θα πρέπει ακόμα να πούμε ότι όλοι όσοι κρατούνται, κάποια στιγμή θα έβγαιναν, και όπως είδαμε θα έβγαιναν τώρα γιατί έχουν συλληφθεί στη διάρκεια της επιχείρησης Ξένιος ∆ίας. Ακόμα, όσοι έχουν αιτηθεί ασύλου, διότι προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες, στατιστικά δεν έχουν περιπέσει σε καμία παραβατική συμπεριφορά. Τέλος, θέλω να τονίσω ότι οι άνθρωποι που κερδίζουν καθεστώς ελευθερίας, ενώ ζουν σε μία κόλαση, νιώθουν ευγνωμοσύνη για αυτό που τους αποδίδεις, και ποτέ δεν κάνουν κατάχρηση. Η Χρυσή Αυγή αναδείχθηκε στις εκλογές σε τρίτη δύναμη. Πώς θα αντιμετωπιστούν ενδεχόμενα πογκρόμ ή ρατσιστικές επιθέσεις; Η προπαγάνδα της Χρυσής Αυγής έτυχε τέτοιας μεγάλης αποδοχής διότι συνεπικουρείτο από την κρατική πολιτική. Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσε αυτή να στεριώσει μέσα στην κοινωνία. Φαι-

νόταν νόμιμη, λογική και αποτελεσματική, γιατί ταυτόχρονα ήταν πολιτική του κράτους και πολιτική των ΜΜΕ. Τώρα που δεν θα είναι πολιτική του κράτους και που δεν θα αναπαράγεται, ελπίζω, από τα ΜΜΕ, αυτή η πολιτική θα εξασθενίσει. Παρά ταύτα, επειδή γνωρίζουμε ότι υπάρχουν προκαταλήψεις στην κοινωνία, στόχος μας είναι να τις διασκεδάσουμε.

Η ΕΕ θα χαιρετίσει την πολιτική μας

Η Ελλάδα έχει συνυπογράψει τη Σένγκεν και το ∆ουβλίνο ΙΙ. Το κλείσιμο των κέντρων κράτησης και η μεταναστευτική

Τα άμεσα μέτρα

• Αποκατάσταση της νομιμότητας • Ορθή εφαρμογή του υπάρχοντος νομικού πλαισίου (Ν. 3907/2011), που ρυθμίζει τη διοικητική μεταχείριση των αλλοδαπών που υπόκεινται σε διαδικασίες επιστροφής • Εφαρμογή της νομοθεσίας για την υποδοχή των αιτουμένων διεθνούς προστασίας. ∆ιασφάλιση διαδικασιών εξέτασης των αιτημάτων τους. • Άμεση κατάργηση της υπουργικής απόφασης παράτασης της 18μηνης κράτησης. Άμεση απόλυση όσων τυχόν κρατούνται για χρονικό διάστημα πέραν των 18 μηνών. • Άμεση απόλυση των ευάλωτων περιπτώσεων (οικογένειες, παιδιά, ασυνόδευτοι ανήλικοι, έγκυες, θύματα βασανιστηρίων, ασθενείς, υπερήλικες) με την αναγκαία παραπομπή τους σε δομές φιλοξενίας καθώς και άμεση απόλυση των αιτούντων άσυλο. • Απόλυση των κρατουμένων στις περιπτώσεις όπου η κράτηση έχει διαρκέσει πέραν των 6 μηνών • Εφαρμογή των εναλλακτικών της κράτησης περιοριστικών μέτρων, (υποχρέωση εμφάνισης στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας, δήλωση του τόπου κατοικίας κ.α.). • Κλείσιμο της Αμυγδαλέζας

πολιτική που θα ακολουθηθεί σημαίνει παραβίασή τους; Η μεταναστευτική πολιτική που θα εφαρμόσουμε, θα χαιρετιστεί από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Ευρώπη όλο αυτό τον καιρό υποκριτικά, ίσως, κατάγγελλε τα κέντρα κράτησης, επιβάλλοντας στην Ελλάδα υψηλά πρόστιμα για τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν μέσα σε αυτά. Μάλιστα, έχει αναστείλει τη συνθήκη ∆ουβλίνο ΙΙΙ και δεν γυρίζει πίσω πρόσφυγες, καθώς θεωρούσε ότι τους στέλνει στην κόλαση. Όλες οι ευρωπαϊκές οδηγίες για την υποδοχή μεταναστών και τη χορήγηση ασύλου έχουν ενσωματωθεί στον ελληνικό νόμο (Ν. 3907/2011), που όμως, δεν εφαρμόστηκε ποτέ από την προηγούμενη κυβέρνηση. Τα μέτρα που έχουμε εξαγγείλει το μόνο που κάνουν είναι να εφαρμόζουν αυτό το νόμο. Όσα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν εγκριθεί για τη συντήρηση των κέντρων κράτησης και τη μεταναστευτική πολιτική, θα μείνουν αδιάθετα; Τα κονδύλια αυτά έχουν εγκριθεί για κέντρα ανοιχτής φιλοξενίας και υποδοχής. Ήταν επιλογή της προηγούμενης κυβέρνησης να τα διαθέσει σε κλειστά κέντρα κράτησης. Όσα κονδύλια έχουν εγκριθεί για το 2015 θα διατεθούν αυτή τη φορά για να δημιουργηθούν ανοιχτά κέντρα, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο φράχτης του Έβρου και η Frontex έχουν ως στόχο τη βίαιη απώθηση των μεταναστών. Θα αλλάξει αυτή η πολιτική; Η ΕΕ, για πρώτη φορά, αποφάσισε ότι κύρια αποστολή της Frontex είναι να σώζει τις ζωές στη θάλασσα, σε σχέση με τις παλιότερες εξαγγελίες που ήταν η φρούρηση των συνόρων. Αυτό εμείς θα το εκμεταλλευτούμε, γιατί όπως η Ιταλία και η Μάλτα έχουμε μετατραπεί σε υγρά νεκροταφεία. Ως κυβέρνηση, με τη συνεργασία του λιμενικού, θα απαιτήσουμε η πρώτη αξία να είναι να σώσουμε τις ανθρώπινες ζωές. Όπως ξέρετε, ο φράχτης έπεσε σε κάποια σημεία. ∆εν έχω προλάβει να επισκεφτώ τον Έβρο ούτε έχω πληροφορίες αν αυτό το άνοιγμα έχει αξιοποιηθεί από κάποιους για να εισέλ-

Ρεπορτάζ για το θέμα στις σελίδες 16, 17

Η ΕΕ, για πρώτη φορά, αποφάσισε ότι κύρια αποστολή της Frontex είναι να σώζει τις ζωές στη θάλασσα, σε σχέση με τις παλιότερες εξαγγελίες που ήταν η φρούρηση των συνόρων. Αυτό εμείς θα το εκμεταλλευτούμε, γιατί όπως η Ιταλία και η Μάλτα έχουμε μετατραπεί σε υγρά νεκροταφεία.

θουν από τα χερσαία σύνορα. Πιστεύω, όμως, ότι όπως έχει ήδη δρομολογηθεί να αντιμετωπίζονται οι πρόσφυγες πολέμου που εισέρχονται από θαλάσσης, δεν νομίζω ότι θα αντιμετωπιστούν διαφορετικά όσοι έρχονται από τα χερσαία σύνορα.

Στελέχωση των υπηρεσιών

∆εν είναι λίγες οι καταγγελίες αυθαιρεσίας από πλευράς αστυνομικών και λιμενικών, όπως και ατιμωρησίας τους. Υπάρχει πρόβλεψη να αντιμετωπιστούν τέτοια φαινόμενα; Από ότι έχω ενημερωθεί, διότι δεν είναι δικής μου αρμοδιότητας αυτά τα ζητήματα, όσα περιστατικά καταγγέλλονται θα ελέγχονται και θα λαμβάνονται μέτρα. Οι υπηρεσίες ασύλου έχουν πολύ μεγάλο χρόνο αναμονής. Θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες; Η υπηρεσία είναι γυμνή. ∆ημιουργούνται τεράστιες ουρές αναμονής, καθώς δεν υπάρχουν δομές για να απονέμεται το καθεστώς του ασύλου και της διεθνούς προστασίας γρήγορα. Ελπίζουμε ότι με την κινητικότητα και τις μετατάξεις θα βρεθεί προσωπικό να πλαισιώσει τις υπηρεσίες. Στις προγραμματικές δηλώσεις ανακοινώθηκε ότι θα δοθεί ιθαγένεια στα παιδιά των μεταναστών. Με ποια κριτήρια; Το κριτήριο θα είναι διπλό. Από τη μία, της γέννησης και, από την άλλη, της φοίτησης στα ελληνικά σχολεία. Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε καταλήξει πόσα έτη φοίτησης θα απαιτούνται για να αποδεικνύεται η κοινωνική ένταξη, ώστε να είμαστε εναρμονισμένοι με το πνεύμα της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας και να μην υπάρξουν οπισθοδρομήσεις στο νόμο.

12 Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ Οι Κύπριοι και το νερό του Έρντογαν

Χωρίς φύλλο συκής

ΜΕ ΛΕΦΤΑ ΤΩΝ ΑΡΑΒΩΝ Ο ΜΠΛΕΡ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕΙ ΤΟΥΣ ΣΕΡΒΟΥΣ

Ο Τόνι Μπλερ πρώτα βομβάρδισε τη Γιουγκοσλαβία και τώρα πληρώνεται από Άραβες για να συμβουλεύει τον πρωθυπουργό της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, ο οποίος φέρεται ως συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο: «English Gay Fart Tony Blair”. Του Νίκου Σερβετά

ναν ισχυρότερο προστάτη, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στην προσπάθεια προσέγγισής της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, δείχνει να χρειάζεται η κυβέρνηση της Σερβίας. Για το σκοπό αυτό, ο πρωθυπουργός Αλεξάντερ Βούτσιτς δεν δίστασε να προσλάβει ως σύμβουλό του τον Τόνι Μπλερ, έναν από τους ανθρώπους που με εντολή τους βομβαρδίστηκε και διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία. Ο ρόλος του Τόνι Μπλερ τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά αμφιλεγόμενος και καλύπτεται από βαριά σκιά. Είναι γνωστό ότι ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας γυρίζει τον κόσμο και δίνει διαλέξεις για θέματα διεθνούς πολιτικής και έναντι μεγάλης αμοιβής εργάζεται ως σύμβουλος διαφόρων κυβερνήσεων. Το κατά πόσον, όμως, συμβουλεύει με βάση τις πολιτικές εμπειρίες του ή με βάση τα συμφέροντα αυτών που τον χρηματοδοτούν, είναι ένα από τα στοιχεία που συνθέτουν την έννοια «διεθνής πολιτική σκηνή».

Γνώριμο σκηνικό

Γνωρίζοντας πολύ καλά ότι στο χώρο αυτό ούτε αιώνιες φιλίες υπάρχουν

αλλά ούτε και αιώνια μίση, η είδηση της ανάληψης νέων καθηκόντων από την πλευρά του Μπλερ αντιμετωπίστηκε ψυχρά από τον ευρωπαϊκό τύπο ενώ, αντίθετα, έντονα επικριτικά ήταν τα σχόλια των σερβικών εφημερίδων. Απ’ αυτά προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία αναφορικά με τη δράση και του Μπλερ, αλλά και των πιέσεων που ασκούνται στο Βελιγράδι για να χαλαρώσει τους δεσμούς του με τη Μόσχα, ειδικά δε αυτών που ασκήθηκαν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Χαρακτηριστική η συνέντευξη του, γνωστού στην Ελλάδα, επιτρόπου περιφερειακής πολιτικής (με τη νέα αναδόμηση ανέλαβε και επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης) Γιοχάνες Χαν, ο οποίος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Novosti του Βελιγραδίου, συνδέει άμεσα το θέμα των κυρώσεων προς τη Ρωσία με την ενταξιακή πορεία της Σερβίας: «Με τη συμφωνία σύνδεσης, η Σερβία ανέλαβε την υποχρέωση να εναρμονίσει σταδιακά την πολιτική της με αυτήν της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σημαντικά ζητήματα, όπως είναι και η επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας», είχε δηλώσει τελείως ψυχρά ο Χαν. Η απάντηση του πρωθυπουργού της

Σερβίας ήταν σαφέστατη: «Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί στρατηγικό μας στόχο. Η στάση μας είναι σταθερή τόσο ως προς τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, όσο και ως προς τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Θα επαναλάβω ό,τι έχω ήδη πει, όπου κι αν βρίσκομαι, είτε στο Βελιγράδι είτε στις Βρυξέλλες είτε στη Μόσχα είτε στην Ουάσινγκτον: Η Σερβία δεν πρόκειται να επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία», δήλωσε ο Βούτσιτς, τονίζοντας πως προέχει το όφελος των Σέρβων πολιτών.

Αγγελικός κόσμος

Σε αυτό το λίγο-πολύ γνώριμο σκηνικό, η πρόσληψη του Μπλερ από τον Βούτσιτς ταράζει κάπως τα νερά, αλλά αυτό που προκαλεί σοκ είναι οι λεπτομέρειες σε δημοσιεύματα και ανακοινώσεις που την ακολούθησαν. Αν και το περιεχόμενό τους, λόγω της φύσης του, δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί, έγινε γνωστό ότι ο Μπλερ δεν θα αμείβεται από τη σερβική κυβέρνηση, αλλά απ’ αυτή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με τα οποία έχει στενές επαφές εδώ και χρόνια. Έγινε, επίσης, γνωστό ότι και με τη σερβική κυβέρνηση έχει χρόνια επαφές και, μάλιστα, με τη

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Ο αναίμακτος πόλεμος των Anonymous

“

Το δικό τους πόλεμο κήρυξαν οι Anonymous στους δολοφόνους του ISIS, τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου. σελ. 15

Γνωρίζοντας πολύ καλά ότι στο χώρο αυτό ούτε αιώνιες φιλίες υπάρχουν αλλά ούτε και αιώνια μίση, η είδηση της ανάληψης νέων καθηκόντων από την πλευρά του Μπλερ αντιμετωπίστηκε ψυχρά από τον ευρωπαϊκό τύπο ενώ, αντίθετα, έντονα επικριτικά ήταν τα σχόλια των σερβικών εφημερίδων.

μεσολάβησή του δόθηκε η σερβική υπηκοότητα στον Μοχάμεντ Νταχλάν και σε έξι μέλη της οικογένειας του. Ο Μοχάμεντ Νταχλάν δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο. Ήταν επικεφαλής ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής, εκδιώχθηκε από τον Μαχμούτ Αμπάς, κατέφυγε στο Αμπού Ντάμπι και η ηγεσία των Εμιράτων τον προορίζει για αντικαταστάτη του Αμπάς. Και στο μεσανατολικό μεσολαβητής είναι ο Μπλερ, ο οποίος πληρώνεται από τα Εμιράτα, και τώρα ο Μπλερ έγινε σύμβουλος του Βούτσιτς ο οποίος φέρεται να είναι ο πραγματικός συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο «English Gay Fart Tony Blair». Αν μπορεί να βγει κάποιο συμπέρασμα, σε πρώτη ανάγνωση, από την κίνηση του Βούτσιτς αναφορικά με τον Μπλερ, αυτό είναι ότι η ∆ύση προσπαθεί να ξεκόψει από συμμάχους τη Ρωσία. Το απολύτως βέβαιο, σε οποιαδήποτε ανάγνωση, είναι ότι αποκαλύπτεται πλέον ο ρόλος του Μπλερ ως μέλος του κουαρτέτου για τις συνομιλίες στο παλαιστινιακό, καθώς έγινε φανερό ότι δεν λειτουργεί ως εκπρόσωπος της Ευρώπης αλλά ως υπάλληλος ισχυρών Αραβικών συμφερόντων.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

“

Οι Κύπριοι και το νερό του Έρντογαν Του Νίκου Μούδουρου*

νομάστηκε «έργο του αιώνα» και για πολλούς ειδικούς του τομέα, εάν υλοποιηθεί θα αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Ο λόγος για τον υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς νερού από την Τουρκία στην Κύπρο, ο οποίος θα μεταφέρει 75 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Μελλοντικά σχεδιάζεται όπως ο αγωγός αυτός συμπεριλάβει και τη μεταφορά ηλεκτρισμού. Σύμφωνα με τους όρους του πρωτοκόλλου που υπογράφτηκε μεταξύ Άγκυρας και Τουρκοκυπριακής ηγεσίας, τα δικαιώματα από την πώληση του νερού τόσο στην Κύπρο, όσο και σε άλλες χώρες, ανήκουν εξ ολοκλήρου στην Τουρκία. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς όλων των εγκαταστάσεων του έργου, επίσης ανήκει στην Τουρκία, είτε αυτές βρίσκονται σε τουρκικό είτε σε κυπριακό έδαφος. ∆εν υπάρχει καμιά απολύτως πρόνοια για καταβολή ποσού ως μορφή δικαιωμάτων ή ενοικίου από την Τουρκία στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα για την χρήση της γης στην οποία χτίζονται οι εγκαταστάσεις (φράγματα, αγωγοί κλπ). Αντίθετα, στο πρωτόκολλο υπάρχουν ξεκάθαροι όροι για τη διασφάλιση των ιδιωτικών εταιρειών που ανέλαβαν την αποπεράτωση του έργου, αλλά και το διαμοιρασμό του νερού στην Κύπρο. Όμως οι προαναφερθείσες πληροφορίες – όντως σημαντικές – ίσως να μη δίνουν ολοκληρωμένα τη σημασία της αλλαγής παραδείγματος που προκαλεί η μελλοντική λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού, αναφορικά με το Κυπριακό πρόβλημα και τη θέση της Τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Ο εκπολιτισμός ως ηγεμονική πτυχή της νέας Τουρκίας

Η κατανόηση των επιπτώσεων που θα έχει ο αγωγός μεταφοράς νερού σε συνθήκες μη επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος, απαιτεί μια ευρύτερη ανάλυση του ιδεολογικού πλαισίου μέσα στο οποίο τοποθετούνται έργα παρόμοιας εμβέλειας από την κυβέρνηση της Τουρκίας. Η επιλεκτική αντίληψη του Κόμματος ∆ικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) για τη δημοκρατία, σταδιακά έφερε στο προσκήνιο την πεποίθησή του ότι αποτελεί φορέα μιας «ιστορικής αποστολής». Το ΑΚΡ αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως τον καθοδηγητή μιας πορείας παλινόρθωσης

της αυτοκρατορικής εμπειρίας της Ανατολίας και ανάδειξης της Τουρκίας σε δύναμη παγκόσμιας εμβέλειας. Μεταξύ πολλών άλλων στοιχείων που έχει, η αναγέννηση της μεγαλοσύνης της Τουρκίας – σύμφωνα με το ΑΚΡ – πρέπει να εκφράζεται χωρικά, χωροταξικά, οπτικά. Να καθρεφτίζεται μέσα από τα μεγάλα έργα υποδομής, τις γιγάντιες οικοδομές και ουρανοξύστες, το σύγχρονο οδικό δίκτυο και τα τεράστια εμπορικά κέντρα θεοποίησης του καταναλωτισμού. Αυτός ο τύπος εκπολιτισμού, θέτει ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο οικονομικής ανάπτυξης σε θέση κυρίαρχη και εντελώς αποκομμένη από ζητήματα εκδημοκρατισμού και κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των υποδεέστερων. Στη

συγκεκριμένη περίπτωση η δημοκρατία δεν είναι απαραίτητο συστατικό της οικονομικής ανάπτυξης. «Ο δρόμος είναι πολιτισμός» λέει συχνά ο Έρντογαν στις ομιλίες του, με τις οποίες επιμένει να μετρά τις δεκάδες χιλιάδες χιλιομέτρων νέου οδικού δικτύου που δημιούργησε η δική του διακυβέρνηση. Ο συγκεκριμένος υλικός πολιτισμός, η συγκεκριμένη μορφή εκσυγχρονισμού μετασχηματίζεται στην ηγεμονία ενός εναλλακτικού πολιτισμικού πλαισίου. Την ίδια στιγμή μετατρέπεται σε επιδίωξη εφαρμογής μιας νέας κοινωνικής μηχανικής, στην οποία η ιδεολογική ταυτότητα του νέου καθεστώτος θα γίνεται κατανοητή (και) μέσα από την αλλαγή του χώρου, του άμεσου περιβάλλοντος, των κτιρίων και άλλων

Μια “νέα Κύπρος” χωρίς Τουρκοκύπριους

οια η σχέση του πιο πάνω πλαισίου με την Κύπρο, τους Τουρκοκύπριους και τον αγωγό νερού; Οι όροι του πρωτοκόλλου που προαναφέρθηκαν σε αυτό το σημείο είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικοί. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί μια από τις χαρακτηριστικότερες εκφράσεις στην αλλαγή παραδείγματος στις σχέσεις Τουρκίας – Τουρκοκυπρίων. Η Τουρκία σε συνθήκες μη επίλυσης του Κυπριακού, μπαίνει πλέον και επίσημα σε μια πορεία αυτονόμησης της παρουσίας της στην Κύπρο. Εξάγει το δικό της εκσυγχρονισμό χωρίς να χρειάζεται τη νομιμοποιητική παρουσία της Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Όπως χαρακτηριστικά υπενθυμίζει ο Mustafa Akıncı, ένας από τους βασικούς υποψήφιους για την ηγεσία της κοινότητας, παλαιότερα το τουρκικό κεφάλαιο ερχόταν στην Κύπρο και αναζητούσε συνεταιρισμούς με την πιο αδύνατη τουρκοκυπριακή επιχειρηματική ελίτ… τώρα δεν υπάρχει ούτε αυτή η «ανάγκη». Η «νέα Άγκυρα» του ΑΚΡ αναλαμβάνει να «εκπολιτίσει» το χώρο, να διευρύνει την ηγεμονία της, χωρίς τη διαμεσολάβηση της Τουρκοκυπριακής ηγεσίας. Αναλαμβάνει να δημιουργήσει μια «νέα Τ∆ΒΚ» αγγίζοντας σχεδόν σε κάθε σφαίρα της κοινωνικής ζωής στα κατεχόμενα. Η μέθοδος επίλυσης του υδατικού προβλήματος είναι χαρακτηριστική. Παραπέμπει στην προσπάθεια οικοδόμησης μιας παράλληλης κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας σε κυπριακό έδαφος. Μιας πραγματικότητας όμως που περιθωριοποιεί και αποξενώνει τους Τουρκοκύπριους, τόσο πολιτικά, όσο και πολιτιστικά. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί δυναμικές που στην προοπτική τους αμφισβητούν ξεκάθαρα της κυπριακή διάσταση της εθνοκοινοτικής συγκρότησης

έργων υποδομής. Αυτή η «μονομανία» των μεγάλων έργων υποδομής και της αξιοποίησης της τεχνολογίας, τοποθετούμενη στο ευρύτερο πλαίσιο του «ισλαμικού εκμοντερνισμού» εκφράζει τελικά πτυχές του ίδιου του γεωπολιτικού οράματος της Τουρκίας. Η «εκπολιτιστική δύναμη» της χώρας, βρίσκει εφαρμογή και στην εξωτερική πολιτική. Μετατρέπεται σε ένα είδος «εξαγωγής εκσυγχρονισμού» που κάποιοι ονόμασαν «τουρκικό μοντέλο». * Ο Νίκος Μούδουρος είναι ∆ρ. Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών

των Τουρκοκυπρίων. ∆ηλαδή την ύπαρξη τους ως μια κυπριακή πολιτική κοινότητα. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι εκσυγχρονισμός αυτής της ιδιότυπης αποικιοκρατικής σχέσης, έχει μια πολύ σημαντική παράπλευρη απώλεια για την ίδια την Τουρκία γιατί ταυτόχρονα εκσυγχρονίζει και αναπαράγει την τουρκοκυπριακή αντιπολίτευση. Η ένταση με την οποία οι Τουρκοκύπριοι αντιδρούν στο νέο πλαίσιο της σχέσης τους με την Τουρκία, πολιτικοποιείται. Αποκτά σαφέστατους προσδιορισμούς με επίκεντρο τον κυπριακότουρκοκυπριακό χώρο. Η λόγος της τουρκοκυπριακής αντιπολίτευσης ξεκάθαρα διεκδικεί την επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης με την Τουρκία και απονομιμοποιεί ταυτόχρονα τις πολιτικές της Άγκυρας στο Κυπριακό. Σε αυτό το σημείο, η καταγραφή των τουρκοκυπριακών διεκδικήσεων έναντι της Τουρκίας το 2011 στις μεγάλες κινητοποιήσεις, αποτέλεσε ένα ακόμα σημείο καμπής.

Η αλλαγή παραδείγματος και οι Ελληνοκύπριοι

Με αυτά τα δεδομένα, η γενικότερη διαπίστωση ότι η οριστική διχοτόμηση της Κύπρου βρίσκεται στο κατώφλι μας, αποκτά μια νέα σημασία. Η αλλαγή παραδείγματος της παρουσίας της Τουρκίας στην Κύπρο χωρίς την επίλυση του Κυπριακού, η έναρξη της οικοδόμησης μιας «Τ∆ΒΚ» χωρίς Τουρκοκύπριους, φέρνει ακόμα πιο κοντά την προοπτική πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών «συνόρων» με την Τουρκία. Υπό αυτή την έννοια οι τουρκοκυπριακές αντιδράσεις υπογραμμίζουν ρήγματα και ερωτηματικά στην τουρκική ηγεμονία. Αλλά ταυτόχρονα δείχνουν ότι η «γραμμή άμυνας» των Ελληνοκυπρίων συμπεριλαμβάνει ή πρέπει να συμπεριλαμβάνει την Τουρκοκυπριακή κοινότητα ή τουλάχιστον το κομμάτι εκείνο της κοινότητας που με την πολιτική του στάση δυσκολεύει την ενσωμάτωση στην Τουρκία. Η προσπάθεια των Τουρκοκυπρίων να προστατεύσουν την κοινοτική τους ύπαρξη, είναι την ίδια στιγμή προσπάθεια να αποκρούσουν την αυτονόμηση της παρουσίας της Τουρκίας στην Κύπρο. Υπό αυτή την έννοια, η προστασία της τουρκοκυπριακής κοινοτικής ύπαρξης είναι διεκδίκηση κυπριακής εμβέλειας και σημασίας.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Χωρίς πλειοψηφία στο λαό και στη βουλή Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΑΛΣ

Με προεδρικό διάταγμα αναγκάστηκε να περάσει το “νόμο Μακρόν”

κυβέρνηση του Μανουέλ Βαλς κατάφερε να ξεφύγει τα χειρότερα, μετά την απόρριψη της πρότασης μομφής την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή. ∆εν φαίνεται όμως να έχει λαμπρές ημέρες το επόμενο διάστημα. Γιατί όπως έδειξαν τα τελευταία γεγονότα και όχι μόνο, δε διαθέτει την πλειοψηφία στο λαό, αλλά ούτε και στη Βουλή. Η οικονομική και κοινωνική πολιτική της δεν μπορεί να έχει προοπτική. Το χάσμα ανάμεσα στις δύο γραμμές στο εσωτερικό του Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΣΚ)– παρά τη διστακτικότητα των βουλευτών της αριστερής πτέρυγας να ψηφίσουν υπέρ της πρότασης μομφής και συνεπώς να ρίξουν την κυβέρνηση– όχι μόνο παραμένει, αλλά διευρύνεται. Οι συγκρούσεις ανάμεσα στους «επικριτές» της κυβερνητικής πολιτικής και την πλειοψηφία θα εντείνεται όσο το ΣΚ θα προχωράει προς το συνέδριό του, που έχει ορισθεί να γίνει τον Ιούνιο.

Το πραξικόπημα

Η κυβέρνηση του Μανουέλ Βαλς, μετά την πλήρη αδυναμία της να περάσει το γνωστό αντεργατικό «νόμο Μακρόν» για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη της οικονομίας από τη Βουλή, αποφάσισε να προσφύγει στο άρθρο 49 παρ. 3 του γαλλικού συντάγματος, που προβλέπει ότι ένας νόμος μπορεί να ισχύσει σε εξαιρετικές περιπτώσει ακόμα κι αν δεν ψηφιστεί από τη Βουλή. Η συζήτηση του νόμου ξεκίνησε στις 9 Ιανουαρίου και πέρασε από πολλές φάσεις. Το Μέτωπο της Αριστεράς και οι επικριτές του ΣΚ καθώς και μερίδα των Οικολόγων άσκησαν έντονη κριτική. Η δεξιά, το κόμμα του Σαρκοζί UMP και το UDI δεν είχαν αντίρρηση για το νομοσχέδιο. Για λόγους, όμως, τακτικής περίμεναν την κατάλληλη στιγμή για να παρέμβουν όχι για να ανατρέψουν τον νόμο, αλλά για να δημιουργήσουν σύγχυση πλήρως εναρμονισμένη με την τακτική Σαρκοζί. Η Αριστερά πέρα από το ΣΚ εκτίμησε ότι ήταν μια καλή ευκαιρία να χάσει η κυβέρνηση την πλειοψηφία στη Βουλή, ώστε να ανακοπεί η ψήφιση του νομοσχεδίου, αλλά και των καταστροφικών μεταρρυθμίσεων. Επιχείρησε από τη δική της πλευρά να καταθέσει πρόταση μομφής. ∆εν τα κατάφερε όμως να συγκεντρώσει τις 57 υπογραφές βουλευτών που ήταν απαραίτητες. Οι επικριτές εντός του ΣΚ απέφυγαν ν’ αναλάβουν την ευθύνη πτώσης της κυβέρνησης. Το ίδιο και οι Οικολόγοι. Το Μέτωπο της Αριστεράς, αφού ταλαντεύθηκε, τελικά διχάστηκε, για να συμφωνήσει πολύ αργά για την τακτική που θα ακολουθούσε. Ορισμένοι βουλευτές ψήφισαν την πρόταση μομφής με τη δήλωση ότι «τάσσονται κατά της κυβερνητικής πολιτικής και η ψήφος τους δεν μπορεί να προσμετρηθεί με αυτές της δεξιάς». Η πρόταση μομφής συγκέντρωσε τελικά 234 ψήφους έναντι των 289

“

Ο σχεδιασμός αυτός του Φρ. Ολάντ φαίνεται ότι αφήνει αδιάφορες τις αριστερές δυνάμεις, οι οποίες επιχειρούν να διαμορφώσουν μια άλλη πραγματικότητα.

του ΣΚ, πολύ κάτω σε σχέση με την απόλυτη πλειοψηφία που ήταν αναγκαία για τέτοιες περιπτώσεις. Έτσι, ο νόμος αυτός θα ισχύσει μετά το πραξικόπημα, όπως το χαρακτήρισαν γάλλοι σχολιαστές, χωρίς να έχει την έγκριση της πλειοψηφίας της Βουλής.

Ο νόμος Χερτς αλά γαλλικά

Πρόκειται για ένα νόμο αντίγραφο εκείνου που είχε ψηφίσει η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση Σρέντερ στη Γερμανία το 2004. Οι συνέπειες του νόμου αυτού ήταν να αυξηθούν οι κοινωνικές ανισότητες και να γίνει αισθητή και στη Γερμανία η φτωχοποίηση ενός τμήματος του πληθυσμού. Μετά την ψήφισή του και εξαιτίας της οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν την εξουσία. Η κ. Μέρκελ κατέλαβε την καγκελαρία, την οποία διατηρεί ακόμα. Με το νόμο αυτό, πέρα από το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ολάντ-Βαλς ικανοποίησε τη μεγάλη εργοδοσία της χώρας και τις πολυεθνικές, κλείνει το μάτι προς τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Αρκεί να της το ανταποδώσουν αυτοί. Να μην πιέζουν, δηλαδή, αφόρητα τη Γαλλία για τη δημοσιονομική της προσαρμογή.

Η νευρική κρίση

Το επεισόδιο αυτό είναι μια αδιάψευστη μαρτυρία ότι η κυβέρνηση του Μανουέλ Βαλς είναι αρκετά αποδυναμωμένη. Οι βουλευτές του ΣΚ που επικρίνουν την κυβερνητική πολιτική, θα έχουν πολλούς λόγους να

συνεχίσουν την τακτική τους αυτή, να διαχωρίζουν τη θέση τους από την επίσημη γραμμή της κυβέρνησης. Όσο θα συνεχίζεται η ίδια πολιτική, δεν φαίνονται σημάδια ότι μπορεί να έρθει η αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη. Το 2014, ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ ήταν 0,4% ενώ για το 2015 προβλέπεται να φθάσει μόλις στο 1%. Η ανεργία αντί να μειώνεται αυξάνει, υπολογίζεται ότι στη διάρκεια της προεδρίας Ολάντ προστέθηκαν άλλες 500.000 εργαζόμενοι στο μακρύ κατάλογο των ανέργων. Η απόσταση μεταξύ προεκλογικών λόγων και πραγματικότητας έχει προκαλέσει μια ένταση στα στελέχη του ΣΚ. Η ένταση θα συνεχιστεί όσο πλησιάζουν οι διαμερισματικές εκλογές τον Μάρτιο και οι περιφερειακές τον ∆εκέμβριο του 2015. Και ακόμα δεν είναι λίγοι αυτοί που προβληματίζονται γι α τις προεδρικές και τις βουλευτικές του 2017.

Η ενότητα της Αριστεράς για μια άλλη πολιτική

Η κυβέρνηση εκτιμούσε πως μετά την άγρια δολοφονία στο περιοδικό «Charlie Hebdo» είχε επιτευχθεί η εθνική ενότητα. Μια ενότητα που θα επέτρεπε να διατηρήσει ανοιχτή την προοπτική για τις προεδρικές εκλογές του 2017. Για να αλλάξει την κατάσταση, ο Φρ. Ολάντ δεν έχει άλλη επιλογή παρά να προχωρήσει σε ανασχηματισμό, για να διασώσει τον πρωθυπουργό και βασικά στελέχη της κυβέρνησης και ακόμα να δώσει ορισμένα υπουργεία στους «επικριτές» της πολιτικής του. Όχι βέβαια από τα πρώτα στελέχη της αριστερής πτέρυγας του ΣΚ, αλλά στελέχη από το περιβάλλον της Μαρτίν Ομπρί. Ο σχεδιασμός αυτός του Φρ. Ολάντ φαίνεται ότι αφήνει αδιάφορες τις αριστερές δυνάμεις, οι οποίες επιχειρούν να διαμορφώσουν μια άλλη πραγματικότητα. Να ενωθούν όλες σε κοινό μέτωπο: επικριτές στο εσωτερικό του ΣΚ, Αριστερό Μέτωπο, Οικολόγοι, καθώς κινήματα και συλλογικότητες, για να δημιουργηθεί μια νέα δυναμική και μια νέα προοπτική, όπως συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ και το Ποδέμος. Μ. Κοβάνης

Αλληλεγγύη στους Έλληνες από τους πορτογάλους κομμουνιστές

ια το ΚΚ Πορτογαλίας το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελλάδα αποδεικνύει την αποτυχία των κομμάτων Ν∆ και ΠΑΣΟΚ που κυβέρνησαν την Ελλάδα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ασκώντας πολιτικές στην υπηρεσία του κεφαλαίου και της ΕΕ με καταστροφικό αποτέλεσμα για τη χώρα. «Το εκλογικό αποτέλεσμα είναι αποτυχία για όλους αυτούς που στο πλαίσιο της ΕΕ επιχείρησαν μέσω πιέσεων και απαράδεκτων επεμβάσεων να εμποδίσουν την έκφραση της βαθιάς λαϊκής δυσαρέσκειας και την πολιτική θέληση του ελληνικού λαού για τις πολιτικές αλλαγές. Είναι μια ολοφάνερη απόρριψη της πολιτικής που επιβλήθηκε με τα αλλεπάλληλα προγράμματα προσαρμογής της τρόικας, της έντασης της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, της αποδιάρθρωσης των κοινωνικών δικαιωμάτων, της άρνησης ικανοποίησης των στοιχειωδών αναγκών, της οικονομικής καταστροφής και της υποβάθμισης της εθνικής κυριαρχίας κάτω από τις ντιρεκτίβες της ΕΕ και του ευρώ.» Οι ψηφοφόροι απέρριψαν την πορεία προς τη φτώχεια την οικονομική και κοινωνική καταστροφή εκτιμά το ΚΚ Πορτογαλίας. Ταυτόχρονα τονίζει ότι «εξέφρασαν τη θέληση τους για πολιτική αλλαγή, με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ που ήρθε πρώτο κόμμα στις εκλογές. Το ΚΚ κέρδισε ένα αποτέλεσμα που θα του δώσει τη δυνατότητα να συμβάλει στη συνέχιση και την προώθηση των αγώνων για την υπεράσπιση των εργαζομένων και του ελληνικού λαού ενάντια στις πολιτικές που λειτουργούν προς όφελος του μεγάλου κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστών. Το ΚΚ Πορτογαλίας τάσσεται κατά των μηχανοραφιών όλων αυτών που στο πλαίσιο της ΕΕ, όπως ήδη έχουν ανακοινώσει, επιχειρούν να διασφαλίσουν τη συνέχιση των βασικών πλευρών της πολιτικής που οδηγεί στη φτωχοποίηση την οικονομική και κοινωνική καταστροφή στην Ελλάδα και την εξάρτηση από την ΕΕ και το διευθυντήριο των μεγάλων δυνάμεων υπό την κυριαρχία της Γερμανίας.» Ανανεώνοντας την αλληλεγγύη στους εργαζόμενους, του ελληνικού λαού. Το ΚΚ Πορτογαλίας υπογραμμίζει ότι είναι αυτοί που με τους αγώνες του θα εξασφαλίσουν λύσεις στα δίκαια αιτήματά τους για μια καλύτερη ζωή, αξιοπρέπεια, εθνική κυριαρχία και το δικαίωμα να αποφασίζουν χωρίς επιρροές για το σήμερα και για το μέλλον τους. Το ΚΚ Πορτογαλίας αναφέρει ότι η πορεία αυτή έρχεται αναπόφευκτα σε ρήξη με τις πολιτικές της δεξιάς και δίνει τη δυνατότητα να εφαρμοστεί η πολιτική της πατριωτικής αριστεράς που θα προετοιμάσει τη χώρα για την αποδέσμευση από την κυριαρχία του ευρώ υποστηρίζοντας την εθνική παραγωγή, ενισχύοντας την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων και του λαού, καθιερώνοντας το δημόσιο έλεγχο στους στρατηγικούς τομείς, κυρίως στο χρηματοπιστωτικό τομέα, την υπεράσπιση και ανάπτυξη των δημόσιων υπηρεσιών.

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

www.stopstolengenerations.com.au

Θέλουμε τα παιδιά μας

∆ΙΕΘΝΗ

Ο αναίμακτος πόλεμος των Anonymous

Συνεχίζεται η  εκστρατεία των Αβοριγίνων μανάδων για την

επιστροφή των περισσότερων από 15.000 παιδιών τους, που οι λεγόμενοι «οργανισμοί παιδικής προστασίας» τα έχουν πάρει βίαια με δικαιολογία την υποτιθέμενη αμέλεια των γονιών τους. Να σημειωθεί, ότι το 2008 ο τότε αυστραλός πρωθυπουργός Κέβιν Ραντ ζήτησε δημόσια συγνώμη από τους αυτόχθονες για τα κλεμμένα παιδιά που έχουν δοθεί σε λευκές ανάδοχες οικογένειες, ενώ οι Αβοριγίνες μιλούν για μια νέα μορφή γενοκτονίας που γίνεται εναντίον τους.

www.ipai-isolation.info

Ενάντια στην απομόνωση Ξεκινάει την Πέμπτη  στην Βηρυτό, και θα διαρκέσει μέχρι την 1η

Μαρτίου, η 12η διεθνής συνάντηση ενάντια στην απομόνωση, με στόχο να συντονιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο οι προσπάθειες για να μη μείνει κανείς και πουθενά όμηρος του κράτους. Η πρωτοβουλία γίνεται από την IPAI (∆ιεθνής Πλατφόρμα ενάντια στην απομόνωση), που δημιουργήθηκε το 2000 για να μην περάσει το σχέδιο της τουρκικής κυβέρνησης να φτιάξει λευκά κελιά για τους πολιτικούς κρατούμενους. www.facebook.com/YoSoyCrudoEcuador

Στοπ στη λογοκρισία

Χιλιάδες άνθρωποι  έχουν υπογράψει στη διαδικτυακή εκστρατεία

εναντίον του προέδρου του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα, επειδή απείλησε δημόσια μια δημοφιλή εκπομπή με κόμικς που με σατυρικό τρόπο σχολίαζε την πολιτική του. Ο ίδιος το εξέλαβε ως δυσφήμηση του κυβερνητικού έργου, όμως ακτιβιστές μιλούν για λογοκρισία εναντίον της ελευθερίας της έκφρασης σε μια χώρα που επανειλημμένως οι δημοσιογράφοι έχουν δεχτεί απειλές, ενώ στις 28 Ιανουαρίου σταμάτησε προσωρινά η λειτουργία του Twitter με κυβερνητική απόφαση. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Το δικό τους πόλεμο κήρυξαν οι Anonymous στους δολοφόνους του ISIS, τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου. Με το «όπλο» που διαχειρίζονται καλύτερα, το hacking στο διαδίκτυο, και με την ονομασία #OpISIS (επιχείρηση ISIS), παραβίασαν ιστότοπους, λογαριασμούς σε twitter και facebook, αλλά και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω των οποίων οι τζιχαντιστές ασκούν προπαγάνδα και στρατολογούν μαχητές, ιδιαίτερα σε ευρωπαϊκές χώρες ή επικοινωνούν με τους τρομοκράτες που ήδη βρίσκονται σε Ιράκ και Συρία.

κτός από τον πάγιο αυτοπροσδιορισμό τους «είμαστε οι Αnonymous, είμαστε λεγεώνα, δεν ξεχνάμε, δεν συγχωρούμε, να μας περιμένετε», στο βίντεο που ανέβασαν στο youtube, περιγράφουν εαυτούς ως μουσουλμάνους, χριστιανούς, εβραίους και άτομα που μπορεί να ανήκουν σε οποιαδήποτε επαγγελματική, κοινωνική, ηλικιακή, σεξουαλική ή οικονομική τάξη. Μπορεί να είναι χάκερς, πράκτορες, κατάσκοποι ή -ίσως- τα παιδιά της διπλανής πόρτας, από όλες τις φυλές, τις χώρες, τις θρησκείες και τις εθνότητες, δηλώνουν. Το κυρίαρχο σύνθημα αυτής της εκστρατείας είναι: «Οι τρομοκράτες που αυτοαποκαλούνται ισλαμικό κράτος (ISIS), δεν είναι μουσουλμάνοι» και τους υπόσχονται ότι κανένα σημείο του διαδικτύου δεν θα είναι πλέον ασφαλές για «ιούς» των οποίων η θεραπεία θα είναι οι Anonymous. Όπως φαίνεται στις αναρτήσεις του ιστότοπου pastebin.com, η ομάδα «κόκκινη λατρεία» (red cult) των Anonymous, «αποκάλυψε και κατέστρεψε» περίπου 800 λογαριασμούς twitter, περισσότερους από δέκα στο facebook και εκατοντάδες άλλες διευθύνσεις. Σε βίντεο, λίγες μέρες αργότερα, αναρωτιούνται γιατί οι κυβερνήσεις δεν ενήργησαν μετά την αποκάλυψη των περίπου 1.500 διευθύνσεων. Η #OpISIS, αποτελεί συνέχεια της #OpCharlieHebdo, η οποία ξεκίνησε όταν η γαλλόφωνη ομάδα, με αναρτήσεις που φαίνεται να προέρχονται από το Βέλγιο, υποσχέθηκε στον «εχθρό της ελευθερίας του λόγου» εκδίκηση και προειδοποίησε για «μαζική μετωπική αντίδραση επειδή ο αγώνας για την υπεράσπιση του λόγου και της γνώμης, αποτελούν τα θεμέλια του αγώνα των Anonymous». Οι διαδικτυακές μάχες με τους τζιχαντιστές είχαν ξεκινήσει από το καλοκαίρι, με αμοιβαίες επιθέσεις σε λογαριασμούς. Μεσολάβησαν μερικοί μήνες μέχρι την «κήρυξη του πολέμου», λόγω αντιρρήσεων από μέλη των Anonymous

και επειδή θεωρήθηκε ότι μπορεί να έθετε σε κίνδυνο μέλη τους σε Ιράκ και Συρία.

ψεις πληροφοριών που δεν είναι διασταυρωμένες, ενδέχεται να υπονομεύσουν τις έρευνες.

Ευρεία δράση

∆αιμονοποίηση και κυρώσεις

Από την αρχή της #OpISIS, προβλήθηκαν στοιχεία που συνήθως περνούν απαρατήρητα, όπως σχολιαστές που δήλωναν θαυμασμό για τους τρομοκράτες. Τον Νοέμβριο, επιτέθηκαν επίσης, εναντίον λογαριασμού της Κου Κλουξ Κλαν στο twitter, όταν αυτή εμφάνισε «δυσανεξία» και απηύθηνε απειλές για χρήση θανάσιμης βίας στους διαδηλωτές του Φέργκιουσον, τους οποίους οι Anonymous είχαν εξαρχής υποστηρίξει. Επιπλέον, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες που έφθασαν στον ιστότοπο τεχνολογιών και πληροφορικής ZDNet, υποκλοπές τηλεφώνων από τους Anonymous αποκάλυψαν ότι στα μέλη της ρατσιστικής οργάνωσης περιλαμβάνονται ένας αξιωματούχος της αστυνομίας και ένας πρώην αστυνομικός. Το πιο πρόσφατο σχέδιό τους, η Επιχείρηση Θανατοφάγοι (#OpDeathEaters), στρέφεται εναντίον του κυκλώματος παιδοφιλίας, εκμετάλλευσης, φυσικού και διαδικτυακού σαδισμού, διακινητών και δολοφόνων παιδιών στην Βρετανία και διεθνώς. Το πρόβλημα είναι τεράστιο, ενώ έχουν υπάρξει πληροφορίες και αποκαλύψεις για εμπλοκή πολιτικών προσώπων. Απασχολεί σε μεγάλο βαθμό την αστυνομία, τη βρετανική Εθνική Υπηρεσία Εγκλήματος και το παρακλάδι της, το Κέντρο Παιδικής Εκμετάλλευσης και ∆ιαδικτυακής Προστασίας. Αλλά, οι Anonymous ζητούν να σταματήσει η μυστικότητα και να υπάρξει ευρείας κλίμακας δημοσιοποίηση ώστε να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος για την έκταση της μάστιγας. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Sky News, η βοήθεια και η υποστήριξή τους είναι ευπρόσδεκτες, με τον όρο της συντονισμένης δράσης, αφού θεωρείται ότι οι αποσπασματικές κινήσεις και αποκαλύ-

Οι εκστρατείες και επιτυχίες των τελευταίων μηνών, βεβαίως, δεν διαφημίζονται από «παραδοσιακά» ΜΜΕ, αντιθέτως, επιχειρείται αποδόμηση και απαξίωση των Anonymous και των μελών τους. Η «Le Monde» σε άρθρο της, σχεδόν εξομοιώνει τη δράση τους με χάκερς που δρουν με δόλο, ίδιον όφελος, ακόμα και τρομοκρατικά, χωρίς πολιτικές και ιδεολογικές αφορμές, ενώ παρουσιάζει τα μέλη της ως να έχουν μόνο ενδιαφέρον την κυβερνοπειρατεία. Ο πρόεδρος Ομπάμα, από την πλευρά του, με Προεδρικό ∆ιάταγμα, στις αρχές Ιανουαρίου, ενέτεινε τη δαιμονοποίηση και κλιμάκωσε τις οικονομικές κυρώσεις προς την Βόρεια Κορέα την οποία κατονομάζει ως υπεύθυνη για την υποκλοπή της εταιρείας Sony, όπως είχε αποφανθεί το FBI μετά από χρήση «ευαίσθητων πηγών και μεθόδων», όπως δήλωσαν. Ίσως προς διευκόλυνση των «ευαίσθητων» μεθόδων, ένα μήνα αργότερα, άλλο ∆ιάταγμα προβλέπει τη διάθεση (μοίρασμα) δεδομένων χρηστών από τις διαδικτυακές εταιρείες σε κυβερνητικές υπηρεσίες και γενικεύει τους ελέγχους επιχειρώντας να προστατεύσει «υποδομές ζωτικής σημασίας» από υποκλοπές. Σε προοδευτικούς κύκλους κυριαρχεί η άποψη ότι, παρότι δεν ψηφίστηκαν τα δύο σχετικά νομοσχέδια που είχαν καταθέσει διαδοχικά ρεπουμπλικάνοι και δημοκρατικοί, ο πρόεδρος αποφάσισε χωρίς περαιτέρω διάλογο και σε βάρος της προστασίας προσωπικών δεδομένων. Όπως λέγεται, και το ασκούν άριστα οι ΗΠΑ, (και) στον πόλεμο, όλα τα μέσα είναι αποδεκτά. Πόσω μάλλον σ’ έναν αναίμακτο πόλεμο. Ελισάβετ Πετρίδου

ΤΟ ΘΕΜΑ

Γιάννης Πανούσης, υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Αμυγδαλέζα, 14 Φεβρουαρίου 2015

Εικόνες ντροπής

Το περασμένο Σάββατο, ύστερα από την αυτοκτονία του 28χρονου Ναντίμ Μοχάμεντ από το Πακιστάν, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι τα στρατόπεδα της ντροπής, στα οποία κρατούνται 4.500 άνθρωποι, θα κλείσουν και θα αντικατασταθούν με ανοιχτές δομές φιλοξενίας και με εναλλακτικών της κράτησης περιοριστικών μέτρων. Τα μέτρα αυτά ανακοινώθηκαν

“Αυτό το κέντρο είναι φτιαγμένο σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Τι λέμε με τα κέντρα κράτησης: Αν έρθετε στην Ελλάδα, δεν θα είστε έξω, θα σας πιάσουμε, θα σας βάλουμε σ’ ένα κέντρο και ο μόνος τρόπος για να φύγετε είναι να πάτε στην πατρίδα σας. ∆εν είναι φυλακή, αλλά δεν είναι χώρος που μπορούμε να κάνουμε πάρτι”

“

ταν το 2012 ανακοινώθηκε «η σύσταση 30 κλειστών κέντρων φιλοξενίας παράνομων μεταναστών σε όλη τη χώρα», υπήρξαν έντονες αντιδράσεις. Από τη μια, οι κάτοικοι των περιοχών που αντιστεκόντουσαν στην «υποβάθμιση της περιοχής τους» και, από την άλλη, αντιρατσιστικές και μεταναστευτικές οργανώσεις που κατήγγειλαν την κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων των μεταναστών και προσφύγων, που φυλακίζονταν με μόνο αδίκημα ότι δεν είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα. Αρχικά η πρόβλεψη ήταν η κράτηση να διαρκεί έως έξι μήνες, έπειτα αύξησαν την περίοδο κράτησης στον ένα χρόνο, ύστερα την έκαναν 18 μήνες. Πέρσι, με υπουργική απόφαση μετέτρεψαν την κράτηση σε επ’ αόριστον. Ο νόμος αυτός, σε συνδυασμό με την επιχείρηση-σκούπα Ξένιος ∆ίας, μετέτρεψαν τη χώρα σε μία τεράστια φυλακή.

Νίκος ∆ένδιας, υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Αμυγδαλέζα, 4 Οκτωβρίου 2012

πρώτα στους κρατούμενους μετανάστες στην Αμυγδαλέζα, ύστερα από επίσκεψη του υπουργού Γ. Πανούση, κλιμακίου του τμήματος ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ, αντιρατσιστικών και μεταναστευτικών οργανώσεων. Ήταν η πρώτη φορά που άνοιξαν οι πόρτες της Αμυγδαλέζας και μπήκε κόσμος να συζητήσει με τους κρατούμενους και να ελέγξει τις συνθήκες κράτησής τους. Οι εικόνες συγκλονίζουν: Άνθρωποι ημίγυμνοι, χωρίς παπούτσια φορώντας αυτοσχέδιες παντόφλες, υποσιτισμένοι, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, χωρίς θέρμανση, χωρίς ζεστό νερό. «∆εν έχουμε ρούχα», φώναζαν. «∆εν έχουμε τίποτα. Κρυώνουμε. ∆ύο μήνες τρώμε πατάτες. Μετά από ένα μήνα, σήμερα ήρθαν να καθαρίσουν επειδή ήρθατε εσείς. Τα ζώα χορεύουν εδώ μέσα». Σύμφωνα με τον Γιάννη Μουζάλα από τους Γιατρούς του Κόσμου, «σήμερα κρατούνται στην Αμυγδαλέζα 1.400 άνθρωποι, ενώ πριν έξι μήνες ξεπερνούσαν τους 2.000. Εξ αυτών μόλις 40 έχουν διαπράξει κάποιο πλημμέλημα, όπως η πλαστογραφία».

Οι συνθήκες δημιουργούν νόσους

Οι κρατούμενοι δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι ο υπουργός συζητούσε μαζί τους. Έσπευδαν να δείξουν ό,τι χαρτιά είχαν, προκειμένου να αποφυλακιστούν.

Τι θα γίνουν τα 216 παιδιά;

Μετά την ελπί

ΚΛΕΙΝΟΥΝ ΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕ∆Α ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΝΑ

“

“Ήρθα να εκφράσω τη θλίψη μου, αλλά με αυτό που είδα ντρέπομαι. Το γνώριζα, αλλά δεν το είχα δει. Ο χειρότερος ρατσιστής να το έβλεπε, νομίζω ότι θα λύγιζε. Εκφράζω την ντροπή μου ως Ευρωπαίος. Αυτή η ιστορία αυτού του τρόπου κράτησης τελειώνει. Αυτό το πράγμα δεν θα το ξαναδεί ο πολιτισμός της Ελλάδας”

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβ

ε όλα τα κέντρα κρατούνται 216 ασυνόδευτοι ανήλικοι μετανάστες. Συγκεκριμένα στην Αμυγδαλέζα βρίσκονται 60 «αμφισβητούμενοι ανήλικοι», που κρατούνταν μαζί με τους ενήλικους και 40 «αναγνωρισμένοι ανήλικοι», που κρατούνταν χωριστά. Οι σαράντα ανήλικοι ήταν οι μόνοι που έτρωγαν από το εστιατόρια της αστυνομίας και είχαν επαρκή σίτιση, σε αντίθεση με όλους τους άλλους που έτρωγαν ό,τι έφερνε το catering, το οποίο επειδή δεν είχε πληρωθεί για μήνες έστελνε μόνο πατάτες ή ρύζι. «Τα παιδιά αυτά πρέπει να βρεθούν σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, διαφορετικά θα πέσουν θύματα εκμετάλλευσης», τονίζει ο Γ. Μουζάλας. Στο υπουργείο γίνεται μεγάλη προσπάθεια να βρεθούν δομές υποδοχής και φιλοξενίας των ανηλίκων.

Χρονοδιάγραμμα 100 ημερών α «Ο κόσμος έχει φτάσει στα όριά του. Κανένας υπουργός δεν είχε μπει μέσα να ελέγξει τις συνθήκες κράτησης. Οι κρατούμενοι, παρά την έλλειψη πληροφοριών, έχουν καταλάβει ότι με τις εκλογές θα αλλάξει και ο τρόπος αντιμετώπισής τους. Έχουν ελπίδα και είναι ανυπόμονοι», μας εξηγεί ο Νασίμ Λομανί από το ∆ίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών. Η ανυπομονησία τους φάνηκε και την περασμένη εβδομάδα, με αφορμή την έκρηξη ενός θερμοσίφωνα. Οι κρατούμενοι εξεγέρθηκαν για μία ακόμα φορά διεκδικώντας την απελευθέρωσή τους, παρότι η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι αυτή θα συμβεί σταδιακά σε διάστημα εκατό ημερών. «Ο κόσμος βγήκε με τα πράγματά του από τα κελιά και ζητούσε να φύγει», προσθέτει ο Ν. Λομανί, καταλήγοντας «Βρεθήκαμε στην Αμυγδαλέζα, για μία ακόμα φορά, για να πιέσουμε να τελειώνουμε με αυτά τα κέντρα, που δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα και μόνος στόχος τους είναι ο εξευτελισμός ανθρώπων». «Οι συνθήκες διαβίωσης μάς παραπέμπουν σε φυλακή, και μάλιστα από τις πιο σκληρές», τονίζει ο Γ. Μουζάλας, που επισκέφτηκε την Αμυγδαλέζα, ύστερα από πρόσκληση του υπουργείου, ώστε να καταγραφούν οι περιπτώσεις που χρήζουν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. «Οι συνθήκες διαβίωσης δημιουργούν νόσους, όπως και η ανεπαρκής σίτιση. Η ιατρική παρακολούθηση των κρατουμένων έχει σταματήσει από τις 30 ∆εκεμβρίου, όταν και έληξε η σχετική σύμβαση», προσθέτει. «Κληθήκαμε να πάμε εθελοντικά και θεωρήσαμε χρέος μας να το κάνουμε. Όμως, οι κρατούμενοι χρειάζονται ιατρική παρακολούθηση και ο εθελοντισμός δεν μπορεί να παρέχει πλήρως αυτή την υπηρεσία. Απαιτείται άμεση σύνδεση της ιατρικής παρακολούθησης με το ΕΣΥ, μέχρι να καταργηθούν αυτές οι δομές. Προς το παρόν δεν διαπιστώσαμε βαριές παθήσεις, παρά δερματικά νοσήματα. Όμως, χρειάζεται ένας συνεχής έλεγχος για να υπάρξει ολοκληρωμένη ιατρική περίθαλψη».

«Ελπίζω να κλείσουν»

«Κατά την κράτησή μου στο κέντρο της Κορίνθου απέκτησα δερματικά και αιματολογικά προβλήματα», περιγράφει ο 24χρονος Μπελάν από το Αφγανιστάν. «Με συνέλαβαν το 2012. Μόλις είχα φτάσει στην Ιταλία, αφού είχα κρυφτεί σε κοντέινερ στο λιμάνι της Πάτρας. Με έστειλαν στην Κόρινθο για 3 μήνες, μετά μου είπαν θα με κρατήσουν ένα χρόνο, μετά 18 μήνες. Το μόνο που μου έδωσαν ήταν μία κουβέρτα. Ούτε ρούχα, ούτε τί-

“

Η πλήρης και ορθή εφαρμογή της υπάρχουσα νομοθεσίας μπορεί να εξασφαλίσει και σεβασμό των δικαιωμάτων των αλλοδαπών ως ανθρώπω και καλύτερη διαχείριση από πλευράς της ελληνική διοίκησης.

κρατουμένων κοστίζει 28,7 εκατ. ευρώ το στην Αμυγδαλέζα εισπράττει 11.740 ευρώ φύλαξης κοστίζουν 14,2 εκατ. ευρώ ετησίω ποτα. Κοιμόμουν σε ένα στρώμα του στρατού, που έλεγε ημερομηνία κατασκευής 1979. Με έφαγαν οι κοριοί. Το δέρμα μου είναι ακόμα σκαμμένο. Νερό πίναμε από την τουαλέτα. Το φαγητό ήταν λίγο. Πεινάγαμε συνέχεια. Πριν με πιάσουν ήμουν υγιής. Μετά χάλασαν όλα στο σώμα μου. Μια μέρα, κάναμε εξέγερση. Ήρθαν τα ΜΑΤ με ένα μηχάνημα και έκοψαν τις πόρτες και τα παράθυρα. Μας έριξαν σπρέι και μας χτυπούσαν χωρίς τέλος. ∆ύο μέρες μετά συνήλθα. Τώρα προσπαθώ να βγάλω άδεια εργασίας. Μιλάω 7 γλώσσες και δεν μπορώ να βγάλω άκρη. Προς το παρόν έχω κόκκινη

ΤΟ ΘΕΜΑ

βρουαρίου 2015

ίδα, ήρθε η ανυπομονησία

ΑΣΤΩΝ

από τα αρμόδια υπουργεία

Ελεύθεροι, αλλά και με φροντίδα

Της Βασιλικής Κατριβάνου*

Πολλά τα λεφτά!

Το συνολικό κόστος του προγράμματος αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, που εφάρμοσε η κυβέρνηση Ν∆-ΠΑΣΟΚ ήταν 247 εκατ. ευρώ το χρόνο από τον κρατικό προϋπολογισμό και 178 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια. Ενδεικτικά αναφέρουμε όσον αφορά τα κέντρα κράτησης: Η κατασκευή των κέντρων κράτησης κόστισε 20 εκατ. ευρώ. Η λειτουργία της Αμυγδαλέζας κοστίζει ετησίως 10 εκατ. ευρώ. Η κατασκευή του στρατοπέδου στην Κόρινθο κόστισε αρχικά 5,3 εκατ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός για το Φυλάκιο Ορεστιάδας, χωρητικότητας 79 ατόμων, ανήλθε σε 2,4 εκατ. ευρώ. Η σίτιση 4.985 ο χρόνο. Συγκεκριμένα, η εταιρεία σίτισης ημερησίως. Τέλος, οι ιδιωτικές εταιρείες ως.

ας

ων

ής

κάρτα, αλλά πρέπει να δουλέψω για να μην με ξαναστείλουν εκεί. Ελπίζω να τα κλείσουν για πάντα τα στρατόπεδα. Είμαστε και εμείς άνθρωποι και μας φέρθηκαν χειρότερα και από ζώα». Ο Ν. Λομανί εκφράζει την ανησυχία του για τις δηλώσεις που έχουν γίνει από την κυβέρνηση. «∆εν είναι σωστό να συνδέεται το κλείσιμο των στρατοπέδων με το άνοιγμα άλλων δομών. Χρειάζεται να κλείσουν όλα τα κέντρα σήμερα. Η κυβέρνηση μιλά μόνο για την Αμυγδαλέζα. Όμως, λειτουργούν 15 κέντρα σε όλη την Ελλάδα και πρέπει να κλείσουν όλα», καταλήγει. Την βδομάδα που μας πέρασε επιδιορθώθηκε η θέρμανση και οι θερμοσίφωνες, δόθηκαν ρούχα και κουβέρτες από την Αλληλεγγύη για Όλους, πήγαν εθελοντές γιατροί να εξετάσουν τους ασθενείς και δόθηκαν τρόφιμα. Όλα αυτά είναι πρωτόγνωρα για τους κρατούμενους, αλλά είναι απλώς μπαλώματα, μέχρι το κλείσιμο όλων των στρατοπέδων και την εφαρμογή μιας μεταναστευτικής πολιτικής, που δεν θα αντιμετωπίζει τους μετανάστες ως ανθρώπους τρίτης κατηγορίας. Η αρχή έγινε την Παρασκευή το βράδυ με την αποφυλάκιση 20 κρατουμένων. Όμως μένουν πολλά να γίνουν. Ιωάννα ∆ρόσου

ντροπή που νιώσαμε στην τελευταία μας επίσκεψη, το προηγούμενo Σάββατο, στην Αμυγδαλέζα ήταν ανείπωτη. Όχι μόνο γιατί η κατάσταση έχει χειροτερέψει από την προηγούμενη φορά που πήγα (δεν υπήρχαν γιατροί τον τελευταίο μήνα, το φαγητό ήταν πατάτες και ρύζι, υπήρχαν εγκαταλελειμμένα ανήλικα παιδιά). Αλλά γιατί τώρα μπαίναμε στο στρατόπεδο με τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, με όλο το βάρος της ευθύνης που ενέχει αυτό, και αντικρίζαμε αυτή την απάνθρωπη και εξευτελιστική κατάσταση. Έχουμε την ευθύνη να κλείσουμε, τα στρατόπεδα και να φτιάξουμε ανοικτές δομές φιλοξενίας. Επειγόντως. Αλλά και το μικρό διάστημα, μέχρι να κλείσουν, πρέπει να γίνουν πράγματα για τους ανθρώπους εκεί. Την επόμενη μέρα της επίσκεψης μας, με πρωτοβουλία του υπουργείου ∆ημόσιας Τάξης άρχισαν να φτιάχνονται τα αιρκοντίσιον και οι θερμοσίφωνες, έκαναν επίσκεψη οι Γιατροί του Κόσμου και στάλθηκαν ρούχα. Από αύριο ∆ευτέρα θα αρχίσουν να αφήνονται οι αιτούντες άσυλο και οι ευάλωτες ομάδες (ασθενείς, γυναίκες με παιδιά, ανήλικοι). Το ζήτημα, βέβαια, είναι πώς αυτοί οι άνθρωποι δεν θα αφεθούν στη μοίρα τους, κυρίως οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, πώς θα βρούμε χρηματοδότηση για την υποδοχή και τη στήριξή τους σε κατάλληλες δομές φιλοξενίας. Υπάρχουν έτσι δυο διαδικασίες που πρέπει να προχωρήσουν μαζί, χωρίς να καθυστερεί καμία. Οι κρατούμενοι των κέντρων κράτησης να αφεθούν τάχιστα ελεύθεροι, αλλά όχι στη μοίρα τους. Να βρουν φροντίδα και να μην ξαναστοιβαχτούν εγκαταλελειμμένοι. Αυτό είναι πρωτίστως ευθύνη της κυβέρνησης, αλλά για πολλούς λόγους (και πρακτικούς και πολιτικούς) είναι αναγκαία η ενεργοποίηση και η αλληλεγγύη ενός ευρέος κινήματος. * Η Β. Κατριβάνου είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ

ΥΠΑΤΗ ΑΡΜΟΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Σε ορθή κατεύθυνση τα μέτρα

Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) παρακολουθεί τα ζητήματα διοικητικής κράτησης των υπηκόων τρίτων χωρών, καθώς ανάμεσα σε αυτούς που τίθενται υπό κράτηση βρίσκονται πρόσωπα τα οποία εμπίπτουν στην εντολή του Οργανισμού. Άτομα, δηλαδή, που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας είτε γιατί είναι πρόσφυγες με βάση τη Σύμβαση της Γενεύης είτε γιατί προέρχονται από περιοχές όπου λαμβάνουν χώρα μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η διοικητική κράτηση, ως μέτρο στερητικό της ελευθερίας, είναι ιδιαίτερα επαχθές μέτρο που θίγει τον πυρήνα των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ως τέτοιο, λοιπόν, επιβάλλεται νομίμως μόνο ως εξαιρετικό μέτρο και υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις που επιβάλλει η διεθνής, ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία. Μέχρι σήμερα, η εφαρμογή της νομοθεσίας για την κράτηση στην Ελλάδα, αλλά και οι συνθήκες κράτησης, ήταν άκρως προβληματικές, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει καταδικαστεί πολλές φορές από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο των ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου και να έχει δεχθεί σοβαρές επικρίσεις από διεθνείς και ευρωπαϊκούς Οργανισμούς. Η ανάλυση της κατάστασης στην Ελλάδα, και στον τομέα αυτό, περιλαμβάνεται στην Έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας «Η Ελλάδα, ως χώρα ασύλου», ∆εκέμβριος 2014. Τα νέα μέτρα που ανακοινώθηκαν από τους συναρμόδιους αναπληρωτές υπουργούς Προστασίας του Πολίτη και Μεταναστευτικής Πολιτικής κινούνται απολύτως στην ορθή κατεύθυνση. Και τούτο γιατί ορθώς επιχειρείται ο διαχωρισμός των κρατουμένων σε κατηγορίες και η εξέταση της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά σε σχέση με την επιβολή του μέτρου της κράτησης ή όχι. Στο πλαίσιο αυτό η ειδική μεταχείριση των αιτούντων άσυλο είναι επιβεβλημένη από την νομοθεσία που διέπει την υποδοχή των ατόμων που ζητούν διεθνή προστασία. Ομοίως, η ειδική μεταχείριση των ασυνόδευτων παιδιών επιβάλλεται από τις διεθνείς συνθήκες. Περαιτέρω, η εφαρμογή των εναλλακτικών της κράτησης μέτρων, πέραν της υποχρεωτικής εκ του νόμου εξάντλησής τους πριν επιβάλουν οι αρχές το μέτρο της πλήρους στέρησης της ελευθερίας, είναι η αναγκαία λύση για τις περιπτώσεις εκείνες των υπηκόων τρίτων χωρών των οποίων η επιστροφή είναι αδύνατη. Η πλήρης και ορθή εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας, στην κατεύθυνση της οποίας κινούνται τα νέα μέτρα, μπορεί να εξασφαλίσει και σεβασμό των δικαιωμάτων των αλλοδαπών ως ανθρώπων και καλύτερη διαχείριση από πλευράς της ελληνικής διοίκησης.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Στην Ουκρανία ζούμε το ριμέικ της Γιουγκοσλαβίας ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΜΙΡ ΚΟΥΣΤΟΥΡΙΤΣΑ

“

«Η συνάντηση με τον σκηνοθέτη Εμίρ Νεμάνια Κουστουρίτσα είναι μια καλή ευκαιρία να συζητήσει κάποιος μαζί του για τα ζητήματα που τροφοδοτούν την επικαιρότητα, τα διεθνή γεωπολιτικά ζητήματα και τις αμαρτίες του παγκόσμιου καπιταλισμού», αναφέρει ο δημοσιογράφος της «Ουμανιτέ», Βαντίμ Καμένκα. Ο Εμίρ Νεμάνια Κουστουρίτσα, είναι Σέρβος σκηνοθέτης, ηθοποιός και μουσικός. Κέρδισε δύο φορές τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών για τις ταινίες «Άντεργκράουντ» (1995) και «Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές» (1985), ενώ το 2005 με την ταινία «Η ζωή είναι ένα θαύμα» κέρδισε το Βραβείο Σεζάρ καλύτερης ταινίας της ΕΕ. Επίσης έχει τιμηθεί με το βραβείο Γραμμάτων και Τεχνών στη Γαλλία. Στις αρχές Ιανουαρίου 2015 κυκλοφόρησε μια συλλογή από νουβέλες με τον τίτλο «Etranger dans le Mariage».

Γιατί επιλέξατε να εκφραστείτε με τη λογοτεχνία; Στη διάρκεια των σπουδών μου στη σχολή κινηματογράφου στην Πράγα, όταν γύρισα την ταινία «Γκουέρνικα», κατάλαβα ότι θα μπορούσα να είμαι δημιουργικός. Από τότε η δημιουργικότητά μου δεν σταμάτησε. Είχα την τύχη αυτή. Μπορούσα λοιπόν να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου σε διάφορα σχέδια. Από τότε που γύρισα την πρώτη μου ταινία, είχα καλές σχέσεις με το κοινό. Ενδεχομένως, γιατί δεν επιχειρούσα να κάνω δημόσιες σχέσεις, αλλά να δουλέψω τα έργα μου. Σ’ αυτά ανατρέχω στις βαθύτερες οικογενειακές μου ιστορίες επιχειρώντας να πάω στις αθέατες πλευρές. Αφετηρία είναι μια επιθυμία μου. Η τέχνη βεβαίως καταλήγει να είναι μια επικοινωνία, όμως ο καλλιτέχνης δεν επικοινωνεί με το κοινό, αλλά με την ανάγκη του να δημιουργήσει. Για ποιο λόγο οι ιστορίες σας είναι τόσο προσωπικές; Είμαι πολύ δεμένος με την κινηματογραφική γλώσσα, από τις αρχές τής δεκαετίας του 1970. Ήταν τα ένδοξα χρόνια για το σινεμά και την τέχνη γενικότερα. Οι ΗΠΑ, που κυριαρχούσαν στον κόσμο στρατιωτικά και καλλιτεχνικά, τη δεκαετία του 1970 ήταν πολύ πιο ελεύθερες από σήμερα. Μετά το Βιετνάμ γυρίστηκαν πολλά έργα για το χαμένο πόλεμο των Αμερικανών. Μετά, έγινε η ελεύθερη έκφραση ελεγχόμενη. Σήμερα η υπηρεσία NSA παρακολουθεί όλους τους αμερικανούς πολίτες, είναι τρομακτικό. Στη δεκαετία του 1970 οι ΗΠΑ μίλησαν για το φασισμό, το ναζισμό. Θυμάστε το «Καμπαρέ» του Μπομπ Φος, τα «Πέντε εύκολα κομμάτια». Εκφράστηκε μια σχεδόν υπαρξιακή φιλοσοφία, μίλησαν ελεύθερα για τη ζωή, για την ήττα στο Βιετνάμ, γράφτηκαν βιβλία. Και μετά τίποτα. Στο σινεμά ο Τζορτζ Λούκας άρχισε να ξαναγράφει την ιστορία του σύμπαντος. Ο Σπίλμπεργκ κατέφυγε στον «Εξωγήινο». Η αντίληψη του Ρόλαντ Ρήγκαν, το πνεύμα της διασκέδαση, επικράτησε. Έπρεπε να απομακρυνθούν από τις κριτικές σκέψεις και έτσι επικράτησε η άποψη ότι χρειάζονται φιλμ για τη διασκέδαση. Οι άνθρωποι που συνέχισαν να κάνουν αυτό που ήθελαν περιθωριοποιήθηκαν, τα έργα τους ήταν ελάχιστα ή δεν κατάφεραν καν να προβληθούν. Σήμερα έχουμε τις ίδιες συνέπειες. Στην Ευρώπη, ο κινηματογράφος δέχεται οικονομικές πιέσεις και οι δημιουργοί είναι υποχρεωμένοι να εκφράζονται όλο και περισσότερο με πολιτικά ορθό τρόπο.

Νομιμοποίηση του πολέμου

Ποιες σκέψεις σας προκαλούν τα γεγονότα της Ουκρανίας; Μου θυμίζουν τον «ανθρωπιστικό πό-

Οι μεγάλες δυνάμεις παίζουν στη σκακιέρα που η Ουκρανία και η πρώην Γιουγκοσλαβία εμφανίζονται σαν πιόνια. Πρόκειται για μια επανάληψη του ίδιου σεναρίου που παίχτηκε στη Γιουγκοσλαβία και την οδήγησε στη διάσπαση. λεμο». Πρόκειται για μια νομιμοποίηση του πολέμου. Η Γουόλ Στριτ εξαρτάται από τον πόλεμο. Η ψυχολογική αξία μιας δράσης εξαρτάται από τον τρόπο που επιτίθεται σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Πολλοί πόλεμοι, περιορισμένοι, γίνονται σχεδόν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη. Η προτίμηση στις συγκρούσεις χαμηλής έντασης φαίνεται ότι έφθασε στα όριά της. Και η Ουκρανία σηματοδοτεί αυτή την καμπή. Η Ρωσία δεν αποδέχεται πια την περικύκλωση της με τη επέκταση των ορίων του ΝΑΤΟ. Ο αμερικανός Ζμπίκνιου Μπρεζίνσκι έχει γράψει για το «ευρασιατικό διακύβευμα», που είναι βασικό κατά την άποψη, δηλαδή για έλεγχο και αποικιοποίηση της Ρωσίας και του πρώην σοβιετικού χώρου. Η Ουκρανία είναι συνεπώς ένα πρώτο βήμα προς αυτή τη διάλυση που ονειρεύτηκε ο Μπρεζίνσκι. ∆εν σου θυμίζουν όλα αυτά, όσα συνέβησαν στην πρώην Γιουγκοσλαβία; Όσα συνέβησαν στο Κίεβο, στην πλατεία Μεϊντάν μοιάζουν εξωφρενικά με τα γεγονότα στο Σεράγεβο το 1992. Στη διάρκεια της περικύκλωσης της πόλης, οι ελεύθεροι μεμονωμένοι σκοπευτές τρομοκράτησαν τους κατοίκους. Ακριβώς όπως στο Κίεβο, ουδείς γνωρίζει πώς άρχισε το πυρ κατά των διαδηλωτών και των δυνάμεων ασφαλείας. Αυτό προσπάθησα να περιγράψω στην ταινία μου «Αντεργκράουντ» το 1995. Την αλήθεια για τα γεγονότα τη γνωρίζουν οι ηγεσίες. Είναι οι μόνες που ξέρουν τι έγινε και επιχείρησαν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι είμαστε ηλίθιοι. Οι μεγάλες δυνάμεις παίζουν στη σκακιέρα που η Ουκρανία και η πρώην Γιουγκοσλαβία εμφανίζονται σαν πιόνια. Πρόκειται για μια επανάληψη του ίδιου σεναρίου που παίχτηκε στη Γιουγκοσλαβία και την οδήγησε στη διάσπαση για τα ίδια διακυβεύματα: την επέκταση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Η οικοδόμηση της ΕΕ είναι υπεύ-

θυνη και για τα δύο δράματα. Για να διευρυνθεί και να αυξήσει την επιρροή της, διαιρεί τα κράτη και επιβάλλει το νόμο της στις μικρές περιοχές. Για μένα, αυτό που είναι απαράδεκτο, είναι ότι οι άνθρωποι συμβιβάζονται. Ευτυχώς, υπάρχουν στιγμές που μας κάνουν να ελπίζουμε. Η άνοδος στην εξουσία κομμουνιστών στην Ελλάδα είναι μια απ’ αυτές. Η νίκη τους είναι ιστορική και μπορεί, όπως στη Λατινική Αμερική, να προκαλέσει μια πραγματική παρόρμηση προς τα μπρος. Αυτό το φαινόμενο θα επαναληφθεί στα επόμενα χρόνια. Η άνοδος της εξτρεμιστικής δεξιάς και των φασιστικών κομμάτων και μάλιστα των ναζιστικών, όπως στην Ουκρανία που βρίσκονται στην εξουσία, θα προκαλέσουν αντίσταση για την αντιμετώπισή τους. Η ρήξη είναι αναπόφευκτη.

Για τη διασφάλιση της υπεροχής

Η υστερία των μίντια απέναντι στη Ρωσία και τον Πούτιν δεν σας θυμίζουν τη μιντιακή διαχείριση που υπέστησαν οι Σέρβοι στη διάρκεια του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας; Εκεί βρίσκεται το σημείο εκκίνησης, στο 1992. Οι διάφοροι αστέρες παρουσίασαν ορισμένες πλευρές του ζητήματος για να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα που θα διευκόλυνε τις συγκρούσεις. Οι ίδιοι στη συνέχεια νομιμοποίησαν τις επεμβάσεις στ’ όνομα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Έτσι, όλες οι δυνατότητες για ειρήνη απομακρύνθηκαν και η Γιουγκοσλαβία διαμελίστηκε στα εξ ων είχε συντεθεί, αφήνοντας το Σλοβένο Μιλόσεβιτς ως μόνο υπεύθυνο. Το Κόσοβο είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα των ψευδών τους και της μεροληπτικής δικαιοσύνης. Αυτοί οι κύκλοι υποστηρίζουν την απόσχιση αυτής της περιοχής στο όνομα του δικαιώματος των λαών για αυτοδιάθεση. Όμως το ίδιο ακριβώς αρνούνται για

την Κριμαία. ΟΙ ΗΠΑ και το ατλαντικό στρατόπεδο επιβάλλουν την αλήθεια τους, επειδή συμπεριφέρονται ως οι νικητές του ψυχρού πολέμου. Εκτιμούν ότι θριάμβευσαν έναντι του μαρξισμού και σκότωσαν τον κομμουνισμό. Όλα τα γεγονότα που επακολούθησαν μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου αποκαλύπτουν τις ψεύτικες υποσχέσεις που είχαν δώσει στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για τη μη επέκταση του ΝΑΤΟ. Η διπλωματία τους έχει ένα στόχο: τη διασφάλιση της υπεροχής τους. Η επέκταση του ευρωατλαντικού περίβολου είναι επιτακτική. Τα χρόνια που έρχονται θα είναι χρόνια καμπής για τις ΗΠΑ. Από την αύξηση του πλούτου τους εξαρτάται η κυριαρχία του φιλελεύθερου μοντέλου. Αυτό το μοντέλο που έχουν επιβάλλει στον πλανήτη μέσω της παγκοσμιοποίησης, θεμελιώθηκε στην ανταγωνιστικότητα, την εκμετάλλευση και την ανισότητα. Αυτή η ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ δεν θα μπορεί πια να επικρατεί συνεχώς η άνοδος της δύναμης των αναπτυσσόμενων χωρών θα την εμποδίζουν. Αντιμέτωπες με τη φάση της παρακμής οι ΗΠΑ απεργάζονται διάφορα σχέδια. ∆εν πρόβλεψαν, όμως, ότι η Ευρωασία θα ορθωνόταν ενάντια στην κυριαρχία του ευρωατλαντισμού. Η γεωγραφική γειτνίαση μετράει για τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες τελικά θα συνεργαστούν. Ασκείτε έντονη κριτική στον καπιταλισμό, ωστόσο μετείχατε σε μια εκδήλωση στο πλαίσιο του Νταβός. Βρέθηκα στο Νταβός για μια ρωσική τράπεζα. Είχα ανάγκη από χρήματα, για να πληρώσω τους μουσικούς που δούλεψαν στο φεστιβάλ στο Κούνστεντορφ. Κάποιοι μου έδωσαν πολλά χρήματα, με τα οποία χρηματοδότησα από το φεστιβάλ. •

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

OIKONOMIA

Στην Ελλάδα κρίνεται το μέλλον της Ευρώπης

Ο ΜΙΣΕΛ ΙΣΟΝ ΚΡΙΝΕΙ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗ ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΤΑΙΡΟΥΣ

Του Μισέλ Ισόν

ίγες μέρες πριν του ανατεθεί το υπουργείο Οικονομικών, ο κ. Βαρουφάκης έθετε ως στόχο την «κατάλυση των θεμελίων του ολιγαρχικού συστήματος», κι αυτό είναι ουσιώδες για δύο λόγους: διότι το ύψος του ελληνικού χρέους πριν από την κρίση δεν μπορεί να διαχωριστεί από τα ποσά που απομύζησε αυτή η ολιγαρχία, και διότι στην Ελλάδα δεν μπορεί να εφαρμοστεί οποιοδήποτε αναπτυξιακό μοντέλο, χωρίς να καταργηθεί αυτό το σύστημα. Ας δούμε, όμως, πώς έχει το ζήτημα του χρέους. Η θέση της νέας ελληνικής κυβέρνησης διατυπώθηκε σχεδόν αμέσως: αποδέχεται, τη διαπραγμάτευση, αλλά υπενθυμίζει ότι σημαντικό τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι δεν χρειάζονται θυσίες για το ευρώ, ενώ ταυτόχρονα αρνείται να διαπραγματευθεί με την τρόικα. Κατόπιν ήρθαν οι προτάσεις που σε γενικές γραμμές εξέθεσε ο κ. Βαρουφάκης. Προτάσεις μετριοπαθείς και λογικές, που συνίστανται σε ανταλλαγή των ομολόγων του υφιστάμενου χρέους με νέους τίτλους δύο ειδών. Στη συνέχεια ανήγγειλε ότι επέλεξε την τράπεζα Λαζάρ ως σύμβουλο για τις διαπραγματεύσεις. Πρόκειται για την ίδια τράπεζα που μετείχε στη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους το 2012. Ο αντιπρόεδρός της για την Ευρώπη είναι ο Ματιέ Πιγκάς, «αριστερός» τραπεζίτης, ο οποίος διευθύνει το περιοδικό «Inrockuptibles» και ελέγχει μαζί με τον Πιερ Μπερζέ και τον Ξαβιέ Νιέλ την εφημερίδα «Λε Μοντ» και τον «Ομπσερβατέρ».

Ελάφρυνση αντί για διαγραφή

Ο Πιγκάς ανέλυσε λεπτομερώς τις προτάσεις του σε μια συνέντευξή του στο «Φρανς Ιντέρ». Πρότεινε τη μείωση του χρέους που βρίσκεται στα χέρια δημόσιων φορέων κατά 100 δισ. Έτσι, το συνολικό χρέος, με ελάχιστο κόστος, θα έπιανε το στόχο του 120% του ΑΕΠ. ∆εν πρόκειται για διαγραφή, αλλά για «ελάφρυνση» ή «αποδυνάμωση» του χρέους, σύμφωνα με τους όρους που χρησιμοποιεί ο Πιγκάς. Το βασικό στοιχείο της πρότασής του είναι η σύνδεση της εξόφλησης του χρέους με ρήτρα ανάπτυξης: «θα καταβάλλονται τοκοχρεολύσια, όταν το ποσοστό της ανάπτυξης θα ξεπερνά μια συγκεκριμένη οροφή». Αυτό θα αφορούσε χρέη ύψους 75 δισ. ευρώ. Όσο για τα διηνεκή ομόλογα, οι τόκοι τους θα

“

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση μάχεται σε δύο μέτωπα: για να ελαφρύνει το βάρος του χρέους και συνεπώς αντιμετωπίζει την αυστηρότητα των ευρωπαϊκών θεσμών, αλλά και εναντίον της ολιγαρχίας. Αυτή η δεύτερη μάχη είναι πιο αποφασιστική. πληρώνονται, αλλά τα χρεολύσια θα καταβάλλονται σε περίοδο 100 ή 150 ετών σύμφωνα με τον Πιγκάς. Αυτή η κατηγορία θα αφορούσε τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ. Οι προτάσεις αποτελούν μια πρώτη βάση για συζήτηση, η οποία προσέκρουσε σε ισχυρές αντιστάσεις και οδήγησε την ΕΚΤ σε αποφάσεις που χαρακτηρίστηκαν χρηματοπιστωτικό πραξικόπημα. Ωστόσο, η αναγγελία αυτών των προτάσεων προκάλεσε αίσθημα ασφάλειας στους έλληνες τραπεζίτες, καθώς οδήγησε σε άνοδο τις μετοχές των τραπεζών, οι οποίες είχαν σημειώσει σημαντικές απώλειες. Η ΕΚΤ προχώρησε σε δεύτερη αναγγελία, που αφορούσε στην παροχή ρευστότητας 60 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες από τον ELA. Το μήνυμα ήταν πολύ σαφές: «Οι τράπεζες πάνω από τους ανθρώπους». Η ενέργεια αυτή απεικονίζει την πολιτικότατη βούληση να αποσταθεροποιηθεί η ελληνική κυβέρνηση, ώστε να μην μπορέσει να εφαρμόσει το πρόγραμμά της. Ο κ. Βαρουφάκης είχε πει ότι χρειάζεται έξι μήνες, η ΕΚΤ αρνήθηκε να τους δώσει.

Οι συνέπειες μιας σύνθετης κατάστασης

Μας έχουν γεμίσει με τόσο τεράστιες ποσότητες αριθμητικών δεδομένων, που θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσπάθεια, για να αξιολογήσουμε τις προτάσεις τής ελληνικής κυβέρνησης. Για παράδειγμα, στη Γαλλία μας έχουν πει ότι η διαγραφή του ελληνικού χρέους θα κόστιζε σε κάθε ενήλικο Γάλλο από 650 έως 730 ευρώ. Στην πραγματικότητα, όπως αποκαλύπτει σε άρθρο του στην εφημερίδα «Τριμπιούν» ο Ιβάν Μπεστ (5 Φεβρουαρίου 2015), η απώλεια θα ήταν 10,5 ευρώ για κάθε κάτοικο. Όπως είδαμε, το σχέδιο ελάφρυνσης, απ’ όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον, είναι περιορισμένης έκτασης. Αφορά το ένα τρίτο του συνολικού χρέους. Το υπόλοιπο θα εξακολουθούσε να αποτελεί το 120% του ΑΕΠ, που επίσης είναι σημαντικό ποσοστό. Ωστόσο, το βάρος από την εξυπηρέτησή του θα ήταν μειωμένο, κι αυτό θα είναι σημαντικό για την Ελλάδα, η οποία δεν μπορεί να αναχρηματοδοτεί το χρέος της, δηλαδή να δανείζεται για να το εξυπηρετεί, καθώς δεν έχει ουσιαστικά πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Παραμένει, όμως, το ζήτημα της καταβολής των τόκων. Το τι θα συμβεί σ’

αυτό το πεδίο, εξαρτάται από την πορεία τής διαπραγμάτευσης, εφ’ όσον συνεχιστεί. Για παράδειγμα, η ρήτρα ανάπτυξης μπορεί να σημαίνει για την Ελλάδα ότι δεν θα πληρώσει τόκους, αν δεν ξεπερνάει η ανάπτυξή της ένα ορισμένο ποσοστό. Όμως, έχει σημασία από ποιο ποσοστό αρχίζει η πληρωμή τόκων. Όσο για να διηνεκή ομόλογα, έχουν το πλεονέκτημα ότι τα χρεολύσια καταβάλλονται με πολύ μεγάλο χρονικό ορίζοντα, αφορούν όμως ένα μικρό μέρος του χρέους, 25 δισ., και θα πρέπει να δούμε με τι επιτόκιο θα εξυπηρετούνται. Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι γενικά συνοδεύονται από σχετικά υψηλότερα επιτόκια.

Πώς βοηθάμε την Ελλάδα;

Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να κατηγορήσουμε την ελληνική κυβέρνηση ότι δεν έβαλε από την αρχή ψηλότερα τον πήχυ διακηρύσσοντας μονομερώς ένα συνολικό μορατόριουμ για το χρέος (για τόκους και χρεολύσια), ώστε να έχει έναν ευνοϊκότερο αρχικό συσχετισμό δύναμης; Μιλώντας γενικά και αφηρημένα θα μπορούσαμε να απαντήσουμε καταφατικά. Ωστόσο, καλύτερα να αποφύγουμε μια τέτοια στάση υπερθεματισμού, που σίγουρα είναι πιο εύκολο να κρατήσει κάποιος που βρίσκεται στη θέση του παρατηρητή και μάλιστα από απόσταση. Ο απολογισμός του πρώτου γύρου δεν είναι τόσο κακός. Η τοποθέτηση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν ένα μάλλον σωστό μείγμα σταθερότητας ως προς τον προσανατολισμό και ανοιχτής διάθεσης ως προς τη «λογική» διαπραγμάτευση. Αυτό ήταν αρκετό για να αναδείξει το ρόλο της ΕΚΤ ως οργανισμού που από τη φύση του εξυπηρετεί τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα. Κυρίως, όμως, με την τακτική αυτή η ελληνική κυβέρνηση κέρδισε στο πεδίο της νομιμοποίησης, ακόμα και στην Ελλάδα, δείχνοντας ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τις πιέσεις. Κέρδισε όμως επίσης και σε ευρωπαϊκή κλίμακα, όπου η στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ αποκτά σήμερα έναν συγκεκριμένο στόχο: να χαλαρώσει τη μέγγενη της ΕΚΤ που σφίγγει την Ελλάδα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση μάχεται σε δύο μέτωπα: για να ελαφρύνει το βάρος του χρέους και συνεπώς αντιμετωπίζει την αυστηρότητα των ευρωπαϊκών θεσμών, αλλά και εναντίον της ολιγαρχίας. Αυτή η δεύτερη μάχη είναι πιο αποφασιστική για να ξαναμπεί η Ελλάδα στο δρόμο ενός αναπτυξιακού προτύπου πιο σταθερού και

γι’ αυτό πιο ισότιμου. Οι ρυθμοί δεν είναι οι ίδιοι: στο μέτωπο του χρέους η κατάσταση είναι επείγουσα, αλλά η μάχη κατά της ολιγαρχίας προϋποθέτει ότι θα εφαρμοστούν δομικές μεταρρυθμίσεις και αυτό θα χρειαστεί χρόνο. Η στρατηγική που επιδιώκει μια προσωρινή, ακόμη και στα μίνιμουμ επίπεδα, ρύθμιση του χρέους, μπορεί να επιτρέψει έναν πιο γρήγορο αναπροσανατολισμό της πολιτικής δράσης στο εσωτερικό. Ορισμένοι, όπως ο Φρ. Λορντόν, πιστεύουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει παρά μόνο δύο επιλογές: ή θα περάσει «κάτω από το τραπέζι», δηλαδή θα αναδιπλωθεί, ή θα το ανατρέψει βγαίνοντας από την ευρωζώνη. Βέβαια, δεν αποκλείεται να υπάρξει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δηλαδή εξόδου από το ευρώ, αν λάβουμε υπόψη και την ισχυρότατη θέληση ευρωπαϊκών θεσμών που θέλουν να δοκιμάσουν αυτή την εμπειρία. Όμως, μια υποτίμηση δεν θα αποτελούσε ανάσα αρκετή για τη διόρθωση των δομικών ανισορροπιών της ελληνικής οικονομίας και δεν θα επέτρεπε στην Ελλάδα να προστατευθεί από αντίποινα.

Η ιστορία επιταχύνει

Η Ελλάδα ζει μια από εκείνες τις περιόδους όπου η ιστορία επιταχύνει, και οι συσχετισμοί δύναμης μεταβάλλονται με ταχύτητα. Η κυβέρνησή της και ο λαός της συγκρούονται με ισχυρά συμφέροντα, που δεν αποδέχονται την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Η στήριξη στην Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι χωρίς όρους: θα ήταν η χειρότερη υπηρεσία που θα της προσφέραμε. Η στήριξη αυτή περνάει από την πιο λεπτομερή ανάλυση των προτροπών και της κριτικής μας. Αλλά το πιο επείγον καθήκον και το πιο καθοριστικό είναι να οικοδομηθεί σε όλη την Ευρώπη η αντίσταση στις πιέσεις που δέχεται η Ελλάδα και να σπάσει η απομόνωσή της. Μια πρόσφατη έκκληση που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία βασικών συνδικαλιστικών ηγετών της Γερμανίας, διαπιστώνει ότι η Ελλάδα δεν είναι απειλή για την Ευρώπη, αλλά ευκαιρία. Μια άλλη έκκληση οικονομολόγων και πανεπιστημιακών απ’ όλο τον κόσμο στέλνει ένα παρόμοιο μήνυμα στις κυβερνήσεις και τους θεσμούς της Ευρώπης: αυτή τη στήριξη έχει ανάγκη άμεσα η Ελλάδα. Το μέλλον των ευρωπαϊκών λαών παίζεται σήμερα στην Ελλάδα. •

Οι προοπτικές του γερμανικού μοντέλου

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

“

Ο Βιτσέντσο Κόμιτο αναλύει την αναπτυξιακή πορεία της Γερμανίας και τα τρωτά της σημεία Στη Γερμανία, η ανεργία μειώθηκε περίπου στο μισό μεταξύ 2006 και 2013, περνώντας σε απόλυτες τιμές από 5 σε 2,7 εκατομμύρια, ενώ οι εξαγωγές διπλασιάστηκαν κατά την ίδια περίοδο. Γιατί το «Spiegel» γράφει ότι το γερμανικό έθνος διαλύεται; Ενώ η οικονομία της χώρας έχει διαλείψεις, η ανησυχία για την τύχη της μεγαλώνει στην ίδια τη Γερμανία, όπως και στο εξωτερικό. Ένα αίσθημα αβεβαιότητας εξάγεται από αυξανόμενο αριθμό πρόσφατων δημοσιεύσεων, κυρίως στη Γερμανία και στη Γαλλία, διότι τείνουν να αναλύουν τα σημερινά αδύναμα σημεία της οικονομίας. Σε ένα προηγούμενο κείμενο του, ο Μαρσέλ Φράτσερ, πρόεδρος του Ινστιτούτου για την Οικονομική Έρευνα του Βερολίνου (DIW), ασκούσε μεγάλη κριτική στις στρατηγικές που προωθούνται από τη χώρα. Υπήρξε περίοδος πραγματικής δόξας; Στο ενεργητικό του γερμανικού μοντέλου υπάρχουν κάποια αναμφισβήτητα γεγονότα. Η ανεργία μειώθηκε περίπου στο μισό μεταξύ 2006 και 2013, ενώ οι εξαγωγές διπλασιάστηκαν σε αξία την ίδια περίοδο. Το θετικό υπόλοιπο του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εμφανίζει το 2014 μια σχέση 7% επί του ΑΕΠ. Συνήθως τα πρόσφατα αποτελέσματα της οικονομίας αποδίδονται πάνω απ’ όλα στη μεταρρύθμιση της εργασίας Σρέντερ - Χαρτς. Όμως, σήμερα αυτός ο συσχετισμός αμφισβητείται. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η μεγέθυνση ευνοήθηκε πολύ από την υποεκτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ σε σχέση με την ισχύ της γερμανικής οικονομίας. Εξάλλου, η αύξηση των εξαγωγών συγκεντρώθηκε στα χρόνια της μεγάλης ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και ιδιαίτερα της κινεζικής. Αυτή η χώρα για πολλά χρόνια παρουσίαζε ανάγκες εξαγωγών που αντιστοιχούσαν σχεδόν επακριβώς με τα δυνατά σημεία της γερμανικής οικονομίας.

Η πραγματική βελτίωση

Κατά τα άλλα, η πίεση προς τα κάτω των μισθών δεν είναι δυνατό να αποδοθεί παρά μερικά στη μεταρρύθμιση Σρέντερ. Στην πραγματικότητα είχε ήδη αρχίσει με την τρικομματική συμφωνία του 1999 μεταξύ κράτους, επιχειρήσεων, συνδικάτων. Ένας άλλος παράγοντας που εξηγεί τη βελτίωση της γερμανικής οικονομίας θα πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι η χώρα, έπειτα από την πτώση του κομμουνισμού, είχε ουσιαστικά ενσωματώσει τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης μέσα στο παραγωγικό της σύστημα, πράγμα που συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους των προϊόντων της. Στην πραγματικότητα ο νόμος Σρέντερ Χαρτς οδήγησε σε μια μεγάλη διάδοση της επισφαλούς εργασίας και σε μια καθήλωση των μισθών. Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, ο μέσος γερμανός μισθωτός κέρδισε λιγότερα το 2013 απ’ ό,τι το 1999. Από την άλλη, η γερμανική ανάπτυξη, αν τη δούμε μακροπρόθεσμα, δεν φαίνεται βέβαια εντυπωσιακή: μεταξύ 2000 και 2013 η οικονομία της χώρας αυξήθηκε συνολικά κατά 15%. Πρόκειται περίπου για το 1,1% το χρόνο, σχεδόν όσο

Στην πραγματικότητα, ο νόμος Σρέντερ - Χαρτς οδήγησε σε μια μεγάλη διάδοση της επισφαλούς εργασίας και σε μια καθήλωση των μισθών. Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, ο μέσος γερμανός μισθωτός κέρδισε λιγότερα το 2013 απ’ ό,τι το 1999.

η Γαλλία. Στην ίδια περίοδο καταγράφεται μια αύξηση του ΑΕΠ κατά 21% για τη Μεγάλη Βρετανία και 25% για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ μέχρι και μια λατινική χώρα όπως η Ισπανία είχε καλύτερη επίδοση (19%).

Άσχημα νέα

Τέσσερις από τους σημαντικότερους παράγοντες που μπορούν κανονικά να ωθήσουν προς τα πάνω την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, η δημογραφική ανάπτυξη, οι επενδύσεις, η παραγωγικότητα, οι εξαγωγές, παράγοντες οι οποίοι μεταξύ των άλλων καταγράφουν και σημαντικές διασυνδέσεις, βρίσκονται σήμερα στη Γερμανία σε μια κατάσταση σχετικής αδυναμίας. Όσον αφορά το δημογραφικό παράγοντα, η χώρα καταγράφει ένα ποσοστό γεννητικότητας από τα χαμηλότερα στον κόσμο και σήμερα το γερμανικό έθνος είναι το γηραιότερο στην ΕΕ, με μια μέση ηλικία των κατοίκων της ίση με 46 χρόνια, σε αντίθεση για παράδειγμα με τα 40 στη Μεγάλη Βρετανία και τα 36 στην Ιρλανδία. Έτσι η χώρα, σύμφωνα με κάποιες προβλέψεις, το 2040 θα μπορούσε να μετράει λιγότερους κατοίκους τόσο από τη Γαλλία όσο και από τη Μεγάλη Βρετανία. Αυτό θα συμβεί εάν δεν υπολογίσουμε μια μεγάλη εισροή μεταναστών, ένα φαινόμενο που υπήρξε πράγματι τις τελευταίες δεκαετίες. Όμως, ένα τέτοιο φαινόμενο θα μπορούσε και να εμποδιστεί από την αυξανόμενη εχθρότητα

ενός μέρους τουλάχιστον της κοινής γνώμης και από τη σημαντική ανάπτυξη κινημάτων και κομμάτων λιγότερο ή περισσότερο ξενοφοβικών. Οι διαδηλώσεις ενάντια στους μετανάστες αποκτούν πλέον εδώ και ένα διάστημα μέγεθος. Στο μεταξύ το CSU, το βαυαρικό κόμμα σύμμαχος του CDU, προτείνει να προωθηθούν αυστηρότεροι νόμοι για τους αλλοδαπούς που αιτούνται άσυλο. Η Γερμανία, σ’ αυτά τα χρόνια, είχε εκτός των άλλων επενδύσει λιγότερο από τους ευρωπαίους γείτονές της. Πάνω σ’ αυτό επέμεινε ιδιαίτερα το Ινστιτούτο Φράτσερ, που πιστεύει ότι αυτό είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας. Η αδυναμία εκδηλώνεται τόσο όσον αφορά τις δημόσιες επενδύσεις όσο και τις ιδιωτικές. Οι επιχειρήσεις, ελλείψει εσωτερικής ζήτησης, δεσμεύουν τους οικονομικούς τους πόρους όλο και περισσότερο στο εξωτερικό. Μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2014, οι γερμανικές εταιρείες δέσμευσαν 65 δισεκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολύ περισσότερα από τις προηγούμενες χρονιές, για να αγοράσουν κυρίως επιχειρήσεις με ισχυρή παρουσία στις αναδυόμενες χώρες.

Εξάρτηση από τη βιομηχανία

Παρεμπιπτόντως, η οικονομία εξαρτάται από το αυτοκίνητο, αφού το 2013 πάνω από το 50% του εμπορικού πλεονάσματος οφείλεται σ’ αυτό τον τομέα. Η εξάρτηση από λιγοστούς βιομηχανικούς τομείς, και από τη βιομηχανία γενικότερα, καθιστά τρωτές τις προοπτικές της, πόσω μάλλον που η Κίνα ανε-

βαίνει συνεχώς και αρχίζει να κάνει σημαντικό ανταγωνισμό στα γερμανικά προϊόντα. Στο μεταξύ, αυτοί οι τομείς συναντούν αυξανόμενες δυσκολίες στις αγορές άλλων αναδυόμενων χωρών, που έχουν πληγεί από την επιβράδυνση των οικονομιών τους, καθώς και σε μια ευρωζώνη που βρίσκεται σε δύσκολη θέση λόγω κρίσης και, για τους γνωστούς λόγους, στη Ρωσία. Γενικότερα σε παγκόσμιο επίπεδο η δυναμική των εξαγωγών τείνει να επιβραδύνεται σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με την περίοδο προ κρίσης. Η ελάττωση των επενδύσεων, μαζί με τη μείωση της απόδοσης του νέου επενδυμένου κεφαλαίου, που είναι δυνατό να καταγραφεί στη Γερμανία, όπως συμβαίνει κατά τα άλλα στις κυριότερες δυτικές χώρες, συνεπάγεται και μια μείωση στα επίπεδα ανάπτυξης της παραγωγικότητας. Τα τελευταία χρόνια η παραγωγικότητα αυξήθηκε στη χώρα μόνο 0,9% κατά μέσο όρο ετησίως. Το φαινόμενο της μικρής ανάπτυξης αφορά, λίγο ή πολύ, ακόμη και όλες τις κυριότερες ανεπτυγμένες χώρες, αλλά αυτό φαίνεται ιδιαίτερα σοβαρό στη Γερμανία, με δεδομένη και τη δομή της οικονομίας της και τα διαθέσιμα ποσά. Ως άλλο αδύναμο σημείο εμφανίζεται ο τομέας της παιδείας. Η χώρα αφιερώνει μόνο το 5,7% του ΑΕΠ της σ’ αυτόν τον τομέα, λιγότερο από χώρες όπως η Γαλλία ή η Μεγάλη Βρετανία. Πρέπει να σημειωθεί, ιδιαίτερα, μια κάποια υπανάπτυξη της διδασκαλίας στις ανώτερες σχολές. Στο σύνολο των εκβιομηχανισμένων χωρών το 40% των νέων ακολουθούν ανώτερες σπουδές. Στη Γερμανία είναι κάτω από το 30%, ενώ λιγότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού έχει πτυχίο.

Συμπεράσματα

Τα συμπεράσματα που είναι δυνατό να εξαχθούν φαίνονται αρκετά αρνητικά και σε κάθε περίπτωση μοιάζουν, όσον αφορά την κατάσταση και τις προοπτικές της οικονομίας, σαφώς διαφορετικά από εκείνα των σημερινών κυρίαρχων ομάδων της χώρας, οι οποίες έχουν μια οπτική για τα πράγματα που μοιάζει κατά τα άλλα να είναι αποδεκτή από μεγάλο μέρος της εσωτερικής κοινής γνώμης. Όμως, αν παρόμοια συμπεράσματα αποδειχτούν σωστά, οι προοπτικές της Γερμανίας και ολόκληρης της Ευρώπης, που εξαρτάται σήμερα σε μεγάλο μέρος από τις αποφάσεις της χώρας, θα αποδεικνύονταν αρκετά θολές. Ελπίζουμε, επομένως, ότι ή οι αναλυτές κάνουν λάθος, ή ότι οι γερμανοί πολιτικοί θα αποφασίσουν να αλλάξουν κατεύθυνση, στρεφόμενοι ιδιαίτερα σε μεγάλο βαθμό σε πολιτικές που έχουν στόχο την ανάπτυξη της εσωτερικής ζήτησης, καθώς και την ανάπτυξη των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων.

Μετάφραση από το www.sbilanciamoci.info: Τόνια Τσίτσοβιτς

* O B. Kόμιτο είναι σύμβουλος επιχειρήσεων και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο. Εργάστηκε για πολλά χρόνια στη βιομηχανία και έχει εκδώσει σχετικά βιβλία.

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Το επείγον του ζητήματος οδήγησε σε ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να γίνει ο διαγωνισμός με απευθείας ανάθεση. Ωστόσο, ήταν υποχρέωση του κ. Καμίνη να έχει ξεκινήσει τη διενέργεια του διαγωνισμού από το τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς.

ΓΙΑ ΜΗΝΕΣ ΧΩΡΙΣ ∆ΩΡΕΑΝ ΓΕΥΜΑΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Πώς να διδάξεις παιδιά που πεινάνε;

Με πρόσχημα τη γραφειοκρατία και αιτία την ολιγωρία της δημοτικής αρχής Σχολικό έτος 2014-2015. Κοινωνική κρίση. Νοικοκυριά χρεοκοπημένα. Οικογένειες σε ανέχεια. Παιδιά υποσιτιζόμενα στα θρανία. Εκπαιδευτικοί ανήσυχοι και οργισμένοι. Σκόρπια δημοσιεύματα για το θέμα. Μνήμες Κατοχής... Κάθε δημοσίευμα για λιποθυμίες παιδιών φέρνει στο νου διηγήσεις από αυτούς που έζησαν την πείνα κάποτε. ∆ιηγήσεις δραματικές για τις ουρές στα συσσίτια και τα βλέμματα των πεινασμένων, με μόνιμη επωδό το «εσείς ευτυχώς δεν θα τα ζήσετε αυτά». Κι όμως... Τα ζούμε αυτά, σε μια κοινωνία τραυματισμένη από μνημονιακές πολιτικές, στραγγαλισμένη από μέτρα λιτότητας...Οι πληγές αυτές εμφανείς και στις σχολικές αίθουσες. Εκεί που η λαϊκή θυμοσοφία δεν επιβεβαιώνεται, καθώς όσα ξέρει ο νοικοκύρης τα αντιλαμβάνεται και ο δάσκαλος, τα νιώθει και η καθηγήτρια.

«Π

ώς να ζητήσεις από το γονιό χρήματα για τις εκπαιδευτικές επισκέψεις, όταν ξέρεις -γιατί είναι μικρή η κοινωνία του σχολείου- ότι είναι άνεργος; Καθημερινά αντιμετωπίζουμε καταστάσεις στα σχολεία μας όπου μαθητές έρχονται στο σχολείο με ένα κρουασάν για πρωινό (το πιο φτηνό είδος, το βρίσκεις με 30 λεπτά) και στο ολοήμερο με ρύζι και μακαρόνια 3 φορές την εβδομάδα» αναφέρουν εκπαιδευτικοί. Τονίζουν, επίσης, ότι πάγια θέση των συλλόγων τους, διατυπωμένη σε πλήθος ανακοινώσεων, είναι ότι «το ίδιο το κράτος με δικά του έξοδα θα έπρεπε να έχει φροντίσει και να παρέχει σε όλους τους μαθητές των σχολείων ένα γεύμα χωρίς αποκλεισμούς και περιορισμούς. Το κράτος, όμως, που ασκεί την πολιτική που οδήγησε χιλιάδες οικογένειες σε αυτή την κατάσταση, παραμένει απόν, κάνει πως δεν βλέπει τίποτα, ακόμα και σήμερα που η κατάσταση στα σχολεία είναι αφόρητη, προωθώντας επαγγελματίες της φιλανθρωπίας μέσω των χορηγών και των ΕΣΠΑ, ακόμα και για το μέγιστο αυτό ζήτημα». Τα παραπάνω αιτήματά τους έχουν κατατεθεί μέσω των συλλόγων τους και στο υπουργείο Παιδείας, με την απαίτηση να συμβάλει οικονομικά σε αυτή την υπόθεση. Το πρόβλημα ήρθε και πάλι στη δημοσιότητα με αφορμή τα σχολεία της Αθήνας και τους μαθητές που υποσιτίζονται. Έφτασε στο δημοτικό συμβούλιο, την Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου, με παρεμβάσεις των συλλόγων εκπαιδευτικών «Παρθενώνας» και «Αμπελόκηποι», που ζήτησαν και γραπτά την άμεση παρέμβαση του δημοτικού συμβουλίου Αθηναίων, ώστε να ξεκινήσει άμεσα συσσίτιο στα

σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί, εκπρόσωποι των συλλόγων, ενώπιον του δημοτικού συμβουλίου χαρακτήρισαν την κατάσταση «δραματική» και σημείωσαν ότι καλούνται «να διδάξουν σε παιδιά που πεινάνε». Όπως κατήγγειλαν στο αίτημά τους προς τον δήμο Αθηναίων «για την αντιμετώπιση της τραγωδίας αυτής που βιώνουν χιλιάδες οικογένειες μαθητών μας, που στερούνται ακόμα και τα απαραίτητα είδη διατροφής, το ∆ημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών παρείχε έως πέρυσι (για τρίτη συνεχόμενη χρονιά) γύρω στις 1.300 μερίδες φαγητού (δωρεάν) σε οικογένειες που είχαν ανάγκη. ∆υστυχώς, ενώ τα προβλήματα της φτώχειας και της ανέχειας παραμένουν και φουντώνουν καθημερινά, εξαιτίας γραφειοκρατικού χαρακτήρα προβλημάτων (κήρυξη άγονων διαγωνισμών), το ∆ημοτικό Βρεφοκομείο αδυνατεί να παράσχει μέχρι στιγμής τις μερίδες δωρεάν φαγητού που έως τον Ιούνιο του 2014 παρείχε». Οι εκπαιδευτικοί έκαναν λόγο για «ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες που καλούνται πολλές οικογένειες να αντιμετωπίσουν καθημερινά. Αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των οικογενειών που στερούνται -μέσα σε αυτό το ζοφερό τοπίο- τις βασικές συνθήκες διατροφής». Γονείς, εκπαιδευτικοί, ομάδες αλληλεγγύης, σύλλογοι γονέων αυτοοργανώνονται και προσπαθούν με κάθε τρόπο να δώσουν λύσεις εκεί που το κράτος απουσιάζει. «Μέσα στα σχολεία έχει αναπτυχθεί ένα κίνημα αλληλεγγύης, σαν να ήταν έτοιμο από καιρό. Σχολεία μοιράζουν ρούχα, παιχνίδια, φαγητό σε μαθητές και οικογένειες που έχουν ανάγκη. Από στόμα σε στόμα φτάνει η πληροφο-

ρία για το ποιος έχει ανάγκη και αμέσως η ανταπόκριση είναι μεγάλη. Οργανώνονται παζάρια και τα χρήματα τα δίνουν σε σχολεία που τα χρειάζονται περισσότερο» μας ανέφεραν οι σύλλογοι εκπαιδευτικών. Εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών συναντήθηκαν από τον ∆εκέμβριο κιόλας για το θέμα με την πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του ∆ημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών, Κ. Γιαννοπούλου, η οποία εξήγησε ότι το πρόβλημα ξεκίνησε από την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου σχετικά με τη διενέργεια των διαγωνισμών που αφορούν τις προμήθειες και στη συγκεκριμένη περίπτωση για την τροφοδοσία του ∆ημοτικού Βρεφοκομείου. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το Βρεφοκομείο είχε τη δυνατότητα να διενεργεί από μόνο του τους διαγωνισμούς, τώρα ήταν υποχρεωμένο να προβεί σε διεθνή διαγωνισμό και μάλιστα με δίμηνη διάρκεια. Αναφέρθηκε στις καθυστερήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα το ∆ημοτικό Βρεφοκομείο να έχει τρόφιμα μόνο για τη σίτιση των παιδιών των παιδικών σταθμών μέχρι και τον Οκτώβρη και να στηρίζεται στη συνέχεια αποκλειστικά σε... δωρεές.

Γραφειοκρατία και ολιγωρία

Όπως μας ανέφερε η κ. Στέλλα Πρωτονοταρίου, μέλος του ∆.Σ. του ∆ημοτικού Βρεφοκομείου και της Ανοιχτής Πόλης, τα χρήματα για την τροφοδοσία υπάρχουν, είναι δεσμευμένα μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του διαγωνισμού. Οι δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες, όμως, οδήγησαν το Βρεφοκομείο όχι μόνο να μην ανταποκρίνεται στη σίτιση των παιδιών των σχολείων, αλλά να αδυνατεί να παίξει και το ρόλο του στην επαρκή τροφοδοσία των βρεφονηπιακών σταθμών, που είναι και στην αποκλειστική του ευθύνη. Τα εγκεκριμένα από γιατρό και διαιτολόγο προγράμματα γευμάτων στους σταθμούς δεν τηρούνταν. Γίνονταν συνεχώς διορθώσεις της τελευταίας στιγμής, λόγω ελλείψεων, καθώς οι διαγωνισμοί ήταν ξεχωριστοί για καθένα από τα είδη διατροφής που χρειαζόταν το Βρεφομο-

κείο (κρέας, ψάρι, λαχανικά, φρούτα κ.λπ.). Η δημοτική σύμβουλος της Ανοιχτής Πόλης, Ελθήνα Αγγελοπούλου, μας εξήγησε ότι η γραφειοκρατική διαδικασία που απαιτείται είναι απόρροια της καλλικρατικής νομοθεσίας. Όπως είπε, αυτή την αλλαγή του νόμου και τις σύνθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες των διεθνών διαγωνισμών επικαλέστηκε ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Καμίνης στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου ως αιτίες της αδυναμίας του δήμου να ανταποκριθεί μέσω του ∆ημοτικού Βρεφοκομείου στις ανάγκες σίτισης τόσο των βρεφονηπιακών σταθμών όσο και των σχολείων. Επίσης, όπως μετέφερε η Ελ. Αγγελοπούλου, ο δήμαρχος ανέφερε ως δικαιολογία και την αδυναμία ανταπόκρισης των ηλεκτρονικών συστημάτων του δήμου. Η δημοτική σύμβουλος της Ανοιχτής Πόλης μάς ενημέρωσε, επίσης, για την κατάληξη της υπόθεσης: το επείγον του ζητήματος και η επίγνωση της κατάστασης στην κοινωνία οδήγησαν τελικώς σε ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να γίνει ο διαγωνισμός με απευθείας ανάθεση, ώστε να ικανοποιηθούν άμεσα οι ανάγκες, που αυτή τη στιγμή καλύπτονται από χορηγίες. Τόνισε, ωστόσο, ότι ήταν υποχρέωση του κ. Καμίνη να έχει ξεκινήσει τη διενέργεια του διαγωνισμού από το τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς, εφόσον ήταν προφανές ότι με την έναρξη της νέας χρονιάς θα προέκυπταν οι ανάλογες ανάγκες και κατήγγειλε τη δημοτική αρχή για ολιγωρία σε αυτό το τόσο ευαίσθητο κοινωνικό θέμα. Η Αμάντα Κατερίνη, εκπαιδευτικός και μέλος της Ομάδας Παιδείας της Ανοιχτής Πόλης, μας αναφέρει ότι «με δεδομένη την οικονομική κρίση που οδηγεί στην απόλυτη φτώχεια όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού, δεν είναι δυνατόν να συμπληρώνονται πέντε μήνες που η παροχή συσσιτίου δεν κατέστη δυνατή. Η γραφειοκρατία των προμηθειών δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την αβελτηρία της δημοτικής αρχής». Μαρία Λυκούρα

KOINΩΝΙΑ

ΕΤΟΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟ 2016

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

“

Η «βόμβα» του ασφαλιστικού είναι ενεργή Μετά το δημόσιο χρέος, η πιο μεγάλη “βόμβα” την οποία καλείται να εξουδετερώσει η νέα κυβέρνηση αφορά στην αντιμετώπιση των δυσθεώρητων προβλημάτων και ελλειμμάτων του δημόσιου συστήματος ασφάλισης, μετά από δεκαετίες στρεβλούς διαχείρισης και μια πενταετία δραστικής συρρίκνωσης των οικονομικών μεγεθών του, ελέω των μνημονιακών νόμων.

δη, για το τρέχον έτος τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων θα κυμανθούν στο επίπεδο του 1,8 με 2 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, τα αποθεματικά τους, από περίπου 24 δισ. ευρώ προ μνημονίων, μετά το PSI έχουν μειωθεί κάτω από τα 4,5 δισ. ευρώ (ποσό το οποίο καλύπτει τις ανάγκες μόλις δύο μηνών). Το πρόβλημα είναι ότι, από το 2016 και μετά, η «μαύρη τρύπα» των ασφαλιστικών ταμείων θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Ο λόγος είναι η αναμενόμενη αύξηση των συνταξιοδοτικών αιτήσεων. Όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει σε συνέντευξη στην «Εποχή» ο πρώην επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ και ομότιμος καθηγητής του Παντείου, Σάββας Ρομπόλης, «το έτος κρίσης είναι το 2016. Κατά το έτος αυτό, το ασφαλιστικό θα πρέπει να πάρει επιπλέον από τις εισφορές και την κρατική επιχορήγηση 950 εκατ. ευρώ. Το 2017 θα χρειάζεται 1,8 δισ. ευρώ, το 2019 επιπλέον 2,4 δισ. ευρώ και φτάνει το 2023 στα 3,8 δισ. ευρώ, όπου τότε αρχίζει το φαινόμενο του “babe boom”». Συγκεκριμένα, από το 2023 μέχρι το 2028 θα αρχίσουν να παίρνουν σύνταξη αυτοί που γεννήθηκαν την πενταετία 1960 – 1965 (στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο γεννήθηκαν 770.000 άτομα). «Επομένως, το 2023, το ΣΚΑ θα έχει επιπλέον ανάγκη 3,8 δισ. ευρώ και το 2028 θα χρειάζεται 6,5 δισ. περισσότερα» είχε αναφέρει ο κ. Ρομπόλης προσθέτοντας ότι «αν δούμε ταυτόχρονα και τις αποπληρωμές των δανείων που έχουμε μέσα στα υπό εξέταση έτη, διαμορφώνονται ανάγκες για την ελληνική οικονομία είτε προς τους δανειστές, είτε προς τους συνταξιούχους, αρκετών δισ. ευρώ».

Οι 10 «ρήτρες θανάτου»

για το δημόσιο χρέος, η νέα κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει τόσο τα προβλήματα που «έρχονται» από το παρελθόν, όσο και τα «αγκάθια» που δημιουργήθηκαν στο ασφαλιστικό με τους μνημονιακούς νόμους. Η νέα πολιτική ηγεσία, με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης ∆. Στρατούλη, έχει «παγώσει» τις ρυθμίσεις οι οποίες θα έπρεπε να είχαν τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2015, σύμφωνα με τη νομοθεσία των μνημονίων (αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των κύριων συντάξεων και των εφάπαξ, καθώς και μείωση των επικουρικών κατά 15% επιπλέον). Η συνολικότερη, όμως, διευθέτηση των εκκρεμών ζητημάτων θα εξαρτηθεί από τις διαβουλεύσεις με τους δανειστές. Ανάλογα με την έκβαση τους, θα αντιμετωπιστούν οι 10 «ρήτρες θανάτου» τις οποίες είχε επισημάνει προ των εκλογών ο σημερινός αντιπρόεδρος της Βουλής και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Μητρόπουλος, όπως αυτές έχουν θεσμοθετηθεί με τα μνημόνια. Μέσα σε αυτές

Να αλλάξουμε τα πράγματα

Σε αναμονή, λοιπόν, των αποφάσεων

Για ένα πλατύ και πολύμορφο κοινωνικοπολιτικό ρεύμα προωθητικής αντιπολίτευσης, μέσα από συσκέψεις, συνελεύσεις και κινητοποιήσεις ∆εν υπάρχει αμφιβολία ότι το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών αποτελεί μεγάλη νίκη όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για την ευρύτερη αριστερά, τα κινήματα, την κοινωνία συνολικά. Απαλλαχτήκαμε από την αντιλαϊκότερη και πιο ακροδεξιά κυβέρνηση των τελευταίων 40 χρόνων, η αίσθηση αξιοπρέπειας και το ηθικό των «από κάτω» εκτινάχτηκαν (πράγμα που φαίνεται από τις αυθόρμητες μαζικές συγκεντρώσεις, καθώς και τη μεγάλη υποστήριξη στην κυβέρνηση), ενώ η αριστερή νίκη στην Ελλάδα έχει δημιουργήσει πλατύ ρεύμα αλληλεγγύης και ελπίδας σε λαούς και κινήματα της Ευρώπης, και όχι μόνο.

περιλαμβάνονται: 1) Η «ρήτρα θανάτου» (άρθρο 42 ν.4052/2012) που υποχρεώνει από 1-12015 τους συνταξιούχους να αποκληρώνουν εν ζωή, αν επιθυμούν, τις συζύγους τους από τη σύνταξη. 2) Η «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» (άρθρο 42 ν.4052/2012), που από 11-2015 μειώνει ανά τρίμηνο τις επικουρικές και τα εφάπαξ μέχρι την οριστική κατάργησή τους σε βάθος διετίας. 3) Η «ρήτρα εγγύησης μόνο της βασικής σύνταξης» (άρθρο 37 ν.3863/2010) που από 1-1-2015 οδηγεί σε μεγάλες μειώσεις τις κύριες συντάξεις, αφού περιορίζει δραστικά την κρατική επιχορήγηση. 4) Η «ρήτρα αυτόματης αύξησης των ορίων ηλικίας» (άρθρο 11 ν.3863/2010), που από 1-1-2021 αναπροσαρμόζει ανά τριετία προς τα πάνω τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής. 5) Η «ρήτρα διαρκούς μείωσης των δαπανών για τη σύνταξη μέχρι το 2060».

σφαλώς, δεν έχουμε αυταπάτες ούτε για την αδιαλλαξία των «εταίρων» της ΕΕ (εξάλλου η ίδια η αρχιτεκτονική της ΕΕ την έχει προ πολλού καταστήσει όχι σπίτι, αλλά φυλακή των λαών) ούτε για τα αντικειμενικά και υποκειμενικά όρια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ιδιαίτερα στο ζήτημα των διαπραγματεύσεων για το χρέος. Το ζήτημα είναι πρωτίστως πολιτικό και ο ωμός εκβιασμός της γερμανικής κυβέρνησης και των συμμάχων της στοχεύει αποκλειστικά στη συντριβή του αριστερού παραδείγματος στην Ελλάδα. Με αυτή την έννοια, η προεκλογική και μετεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης «τέλος στα μνημόνια» πρέπει να τηρηθεί απαρέγκλητα. Πόσες άλλες θυσίες θα υποστούμε για το ευρώ; Η αριστερή πορεία είναι μονόδρομος για την κυβέρνηση, αλλιώς θα εκφυλιστεί και θα συντριβεί. Αυτό σημαίνει πρακτικά πολιτικά μέτρα που δίνουν αμέσως σήμα στους «από κάτω» ότι τα πράγματα αλλάζουν, ότι αριστερά και λιτότητα δεν συμβαδίζουν. Ο κατώτερος μισθός στα 751 ευρώ, η κατάργηση των μαζικών απολύσεων και η κατοχύρωση των συλλογικών συμβάσεων, η απρόσκοπτη και δωρεάν πρόσβαση όλων των κατοίκων της χώρας στην υγεία και την εκπαίδευση είναι μερικά από αυτά. Φυσικά, η «κοινωνική σωτηρία» δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τις αναγκαίες ρήξεις με το κεφάλαιο, εγχώριο και διεθνές, με την ΕΕ και τα κυρίαρχα ΜΜΕ, δίχως την οργάνωση και την κινητοποίηση του λαϊκού παράγοντα. Τούτων δοθέντων, διαφωνούμε ριζικά με τις κυβερνητικές παλινωδίες στο ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων (ιδιαίτερα στην ουσιαστική διατήρηση του ΤΑΙΠΕ∆), καθώς και στη σκόπιμη ασάφεια για το ύψος των κατώτερων συντάξεων, τα επιδόματα ανεργίας, τη φο-

Αν δούμε, ταυτόχρονα με τις ασφαλιστικές εισφορές, και τις αποπληρωμές των δανείων που έχουμε μέσα στα υπό εξέταση έτη, διαμορφώνονται ανάγκες για την ελληνική οικονομία είτε προς τους δανειστές, είτε προς τους συνταξιούχους, αρκετών δισ. ευρώ.

6) Η «ρήτρα μείωσης στο μισό των δαπανών για υγεία και φάρμακα». 7) Η «ρήτρα μείωσης στο μισό των δαπανών για τη λειτουργία του κράτους» και όχι πάνω από 9% του ΑΕΠ (ν. 4046/2012). 8) Η «ρήτρα εξίσωσης μισθών και εισφορών» με τα αντίστοιχα της Βουλγαρίας (ν. 4046/2012). 9) Η «ρήτρα ρευστοποίησης της περιουσίας των οφειλετών προς τα Ταμεία μέσω του ΚΕΑΟ» (ν. 4172/2013). 10) Η «ρήτρα κατάργησης των κοινωνικών επιδομάτων και των επιδομάτων πρόνοιας», προκειμένου να εφαρμοστεί ο θεσμός του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Νάσος Χατζητσάκος

ρολόγηση του πλούτου και της Εκκλησίας κ.λπ. Ακόμα περισσότερο, απαιτούμε το άμεσο κλείσιμο όλων των κέντρων κράτησης προσφύγων και μεταναστών, την κατάργηση τώρα του νόμου για τις Φυλακές τύπου Γ’, των τρομονόμων και του κουκουλονόμου, τη διάλυση των ΜΑΤ, ∆έλτα και ∆ίας. ∆εν γίνεται αριστερή κυβέρνηση να συνυπάρχει με τόπους πλήρους εξαίρεσης δικαιωμάτων και πρακτικές κράτους έκτακτης ανάγκης. Η πρόταση Παυλόπουλου για Πρόεδρο της ∆ημοκρατίας επιτείνει την αίσθηση των καθεστωτικών ισορροπιών και της «εθνικής συναίνεσης» προς τα δεξιά, που ενισχύουν πολιτικά τη δεξιά, η οποία λεηλάτησε την κοινωνία, και αφυδατώνουν ιδεολογικά και ηθικά την αριστερά. Αυτό πρέπει να σταματήσει και πέρα από την πίεση του ευρύτερου κινήματος, ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ ως αυτοτελούς κόμματος μπορεί να αποδειχθεί σημαντικός, αλλιώς ο κίνδυνος της παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου και της κρατικοποίησης απογειώνεται. Πιστεύουμε ότι ένα πλατύ και πολύμορφο κοινωνικοπολιτικό ρεύμα προωθητικής αντιπολίτευσης, μέσα από συσκέψεις, συνελεύσεις και κινητοποιήσεις στο δρόμο, για τοπικά (π.χ., Ελληνικό), θεματικά (π.χ., επαναλειτουργία της ΕΡΤ) ή και «κεντρικοπολττικά» ζητήματα (π.χ., ΤΑΙΠΕ∆), μπορεί να ωθεί τα πράγματα προς τα αριστερά, να αναβαθμίζει τη λαϊκή συμμετοχή και αυτοοργάνωση, να οικοδομεί τον εργατικό και κοινωνικό έλεγχο παντού, να διαμορφώνει τους αναγκαίους συσχετισμούς για την υπέρβαση του καπιταλισμού. ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα

“

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

∆ΙΩΞΤΕ ΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟ∆ΟΣΦΑΙΡΟ

Η Τσέλσι έκθετη από ρατσιστές οπαδούς της Αντιδράσεις και επιβεβαίωση της ανάγκης για την καταπολέμηση του ρατσισμού στο χώρο του ποδοσφαίρου προκάλεσε το συμβάν με έναν μαύρο άντρα στο μετρό του Παρισιού όταν οπαδοί της λονδρέζικης Τσέλσι, μετά το παιχνίδι με την Παρί Σεν Ζερμέν, δεν του επέτρεψαν να επιβιβαστεί στο μετρό στο Παρίσι σπρώχνοντας τον με τη βία έξω από το βαγόνι, ενώ ταυτόχρονα τραγουδούσαν «είμαστε ρατσιστές κι έτσι μας αρέσει». Το περιστατικό βιντεοσκοπήθηκε από αυτόπτες μάρτυρες και το έδωσε στη δημοσιότητα ο «Guardian».

πίσημη αντίδραση του αγγλικού συλλόγου υπήρξε με την προαναγγελία της τιμωρίας όσων οπαδών της ήταν πρωταγωνιστές στο ρατσιστικό περιστατικό. Το συμβάν καταδίκασαν τόσο η αγγλική ομοσπονδία όσο και η FIFA και η UEFA, ενώ οι γαλλικές αρχές διέταξαν έρευνα για τον εντοπισμό των ρατσιστών. Με αφορμή το συμβάν η γαλλική αθλητική εφημερίδα «Equipe» παρουσίασε μία έρευνα για τους αποκλεισμούς οπαδών από τα αγγλικά γήπεδα λόγω ρατσιστικής συμπεριφοράς την τελευταία δεκαετία. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκονται Τσέλσι και Γουέστ Χαμ, με 19 οπαδούς των δύο ομάδων να έχουν τιμωρηθεί για ρατσιστικές συμπεριφορές. Το ρατσιστικό επεισόδιο, κατά σατανική σύμπτωση, βγήκε στη δημοσιότητα την ίδια μέρα που το αστέρι της Τσέλσι, Ντιέγκο Κόστα, σε συνέντευξη του μιλούσε για το παράδειγμα που πρέπει να δίνει ο σύλλογος στον αγώνα για την αντιμετώπιση του ρατσισμού. Είναι γεγονός πως στην Αγγλία λαμβάνονται πρω-

Το στιγμιότυπο από τη ρατσιστική συμπεριφορά των οπαδών της Τσέλσι, που δημοσιοποίησε ο «Guardian». τοβουλίες από συλλόγους, συνδέσμους οπαδών και άλλες συλλογικότητες («Kick Out», «Show Racism the Red Card»). Η ομάδα του Λονδίνου, μάλιστα, φιλοξένησε, το Σάββατο 21.2, την Μπέρνλι για το πρωτάθλημα, σε ένα παιχνίδι που είναι αφιερωμένο στην ισότητα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Building Bridges», την οποία ο σύλλογος έλαβε για την καταπολέμηση των διακρίσεων στο ποδόσφαιρο, πράγμα από το οποίο υποφέρει από την δεκαετία του ’70 εξαιτίας μιας μερίδας οπαδών. Παίχτες σαν τον Πολ Κάνοβιλ, που την δεκαετία του ’80 είχε πέσει θύμα ρατσιστικών επιθέσεων από τους οπαδούς της Τσέλσι, αφιερώθηκαν στην καταπολέμηση του φαινομένου, μια εποχή που κανένας δεν μιλούσε και δεν υπερασπιζόταν ποδοσφαιριστές που άκουγαν αποδοκιμασίες για το χρώμα του δέρματος τους. Μάλιστα, στην περίπτωση του διά-

σημου ποδοσφαιριστή της Λίβερπουλ του ’80, Τζον Μπαρνς, οι οπαδοί της Έβερτον όχι μόνο δεν αρκέστηκαν στη βροχή από μπανάνες που πέταξαν στο γήπεδο, αλλά άφησαν ελεύθερη και μια μαϊμού στον αγωνιστικό χώρο. Και στη σύγχρονη εποχή, όμως, η Τσέλσι βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής για την κάλυψη που πρόσφερε στον αρχηγό της, Τζον Τέρι για τη ρατσιστική επίθεση του εις βάρος του Ρίο Φέρντιναντ σε ένα παιχνίδι με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι όσοι κάνουν κριτική στη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν το θέμα οι αρμόδιες αρχές, όπως έκανε την Πέμπτη ο προπονητής της ΚΠΡ, Κρις Ράμσεϊ, ένας από τους ελάχιστους μαύρους προπονητές στις επαγγελματικές κατηγορίες της Αγγλίας. Πρόσφατες έρευνες για το θεσμικό ρατσισμό (institutional racism) κάνουν λόγο για έναν «αόρατο» ρατσισμό

Η νίκη και η ευκαιρία της αριστεράς

Πρόσφατες έρευνες για το θεσμικό ρατσισμό κάνουν λόγο για έναν “αόρατο” ρατσισμό που επικρατεί στο αγγλικό ποδόσφαιρο, καθώς ελάχιστοι μη-λευκοί καταλαμβάνουν προπονητικές ή διοικητικές θέσεις. που επικρατεί στο αγγλικό ποδόσφαιρο, καθώς ελάχιστοι μη-λευκοί καταλαμβάνουν προπονητικές ή διοικητικές θέσεις, με αποτέλεσμα τα ρατσιστικά στερεότυπα να παραμένουν. Για την καταπολέμηση του φαινομένου το αγγλικό πρωτάθλημα αποφάσισε την εισαγωγή του «κανόνα Ρούνεϊ», ο οποίος υποχρεώνει τις ομάδες να περνούν από συνέντευξη τους μαύρους τεχνικούς και γενικά τους προπονητές που προέρχονται από μειονότητες, καταρτίζοντας λίστες από υποψήφιους στις οποίες υποχρεωτικά πρέπει να συμπεριλαμβάνεται τουλάχιστον ένας μαύρος. Στις ΗΠΑ, όπου πρωτοθεσπίστηκε πριν μια εικοσαετία αυτός ο κανονισμός, ενώ πριν τη θέσπισή του υπήρξαν μόλις 6 μαύροι προπονητές στα 80 χρόνια του NFL, στη δεκαετία που ακολούθησε, προσλήφθηκαν 13. Βασίλης Στόλης

Για να εξακολουθήσει ο ενθουσιασμός και η συσπείρωση, χρειάζεται δυνάμωμα της εσωτερικής δημοκρατίας

Στις πρόσφατες εκλογές, είναι σε όλους γνωστό ότι το εκλογικό σώμα δημιούργησε ένα υποστηρικτικό μέτωπο, κατά πολύ ευρύτερο από το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Η ιδεολογική απεύθυνση ήταν πολύ μεγαλύτερη από την ιδεολογική κάλυψη. Και έγινε αποδεκτή. Όπως αποδεκτή έγινε και η νέα κυβέρνηση από ένα ακόμα ευρύτερο τμήμα του λαού, σε ποσοστά πρωτόγνωρα που ξαφνιάζουν. υνειδητοποιούμε ότι, εκτός από την αποκατάσταση της λαϊκής αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας, έχει συντελεστεί και η αποκατάσταση της δομής της πολιτικής. Γιατί η απαξίωση της πολιτικής και του συνδικαλισμού είχε σχεδιαστεί επιμελώς και εφαρμοστεί συστηματικά επί σειρά δεκαετιών. Βλέπουμε, επίσης, την κινηματική θέληση του ελληνικού λαού που τόσο είχε κατηγορηθεί για αδιαφορία. ∆ικαιωθήκαμε, λοιπόν, όσοι υποστηρίζαμε ότι τα αποτελέσματα των εκλογών του 2012 και των ευρωεκλογών του 2014, εξέφραζαν κινηματική δυναμική. Απλά η φαινομενική αδιαφορία ήταν αποτέλεσμα της επίμονης προσπάθειας απαξίωσης της πολιτικής ζωής, όπως αυτή εκφραζόταν από τα διαπλεκόμενα και διεφθαρμένα κόμματα εξουσίας. Η γνωστή ρήση των Ισπανών «μη φωνάζετε γιατί θα ξυπνήσουμε τους Έλληνες», πόσο άδικη ήταν. Το ξέσπασμα στις πλατείες τότε και τα αποτελέσματα των εκλογών του 2012 τους διέψευσαν πανηγυρικά.

Μεγάλο υποστηρικτικό μέτωπο

Ο ΣΥΡΙΖΑ εισέπραξε αυτή την κινηματική δυναμική. Γιατί παρέμεινε στην κρίση, σταθερός στις θέσεις του: στην οικονομία, την υγεία, την παιδεία, την απασχόληση, την ανάπτυξη κ.λπ. Παρέμεινε σταθερός στην υποστήριξη του σε όλες τις λαϊκές κινητοποιήσεις: ΕΡΤ, Σκουριές, μετανάστες, καθαρίστριες, υπόθεση Ρωμανού πρόσφατα κ.λπ. Έτσι φτάσαμε σε αυτά τα πρωτόγνωρα και αδιαμφισβήτητα εκλογικά αποτελέσματα και την κυβέρνηση της αριστεράς.

Η κυβέρνηση, για να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, χρειάζεται τη συμμετοχή, την ενεργό υποστήριξη μεγάλου λαϊκού τμήματος. Χρειάζεται μεγάλο υποστηρικτικό μέτωπο. Το είχε στις εκλογές και το έχει διογκούμενο και τώρα. Όμως, όλοι οι πολίτες και αυτοί που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ και όλοι όσοι ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και όλοι όσοι υποστηρίζουν τόσο ένθερμα την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, οι τόσοι και τόσο πολλοί, γνωρίζουν συνειδητά ότι ψήφισαν και υποστηρίζουν την αριστερά. ∆εν υπάρχουν ούτε αμφιβολίες ούτε ψευδαισθήσεις για αυτό. Εμείς αυτήν τη μοναδική, παλλαϊκή επίγνωση, μην την χαρίσουμε. Μην αρχίσουμε τους συμψηφισμούς, μην την χαραμίσουμε όπως τόσες φορές έχει γίνει στο παρελθόν. Είναι η ευκαιρία της αριστεράς. Η ευκαιρία να συνειδητοποιήσει ο λαός μας, να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας ότι η αριστερά είναι δίπλα μας. Είναι αυτή που μας εκφράζει. Αυτή που διεκδικεί τα δικαιώματα μας, τα ταξικά και κοινωνικά. Να διαψεύσουμε τους φόβους που δημι-

“

Είναι η ευκαιρία της αριστεράς να συνειδητοποιήσει ο λαός μας, να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας ότι η αριστερά είναι δίπλα μας. Είναι αυτή που μας εκφράζει. Αυτή που διεκδικεί τα δικαιώματα μας, τα ταξικά και κοινωνικά. Να διαψεύσουμε τους φόβους που δημιούργησε μια πολύχρονη αντιλαϊκή προπαγάνδα.

ούργησε μια πολύχρονη αντιλαϊκή προπαγάνδα. Να ξαναπάρει η αριστερά την ιδεολογική της ηγεμονία. Τη θέση που της ταιριάζει.

Χρειάζεται εγρήγορση

∆εν χρειάζεται να καλυπτόμαστε πίσω από «εθνικό μέτωπο» ή «πατριωτικό μέτωπο», για να μη φοβηθεί ο κόσμος. Τους δικούς μας φόβους φοβόμαστε. Ναι, «μέτωπο κοινωνικής σωτηρίας», αλλά γύρω και με σπονδυλική στήλη την αριστερά. Αυτή η δυναμική συνειδητοποίηση του λαού έχει ήδη συντελεστεί. Το βλέπουμε στην πλατεία: τα μάτια δεν είναι οργισμένα αλλά χαρούμενα, τα σηκωμένα χέρια δεν κινούνται απειλητικά αλλά ανοίγουν σαν σε αγκαλιά, τα χείλη δεν είναι σφιγμένα αλλά πανηγυρίζουν. ∆εν υπάρχει φόβος, ταπείνωση, ντροπή. Σαν να ξεδιψάσαμε, σαν να ξανααναπνεύσαμε. Φαίνονται λόγια. Είναι, όμως, η αλήθεια που την νιώσαμε όλοι. Όμως, για να μη φύγει ο ενθουσιασμός, για να εξακολουθήσει η συσπείρωση γύρω από την αριστερά θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Θα πρέπει να αναβαθμίσουμε το κόμμα μας με δυνάμωμα της εσωτερικής μας δημοκρατίας. Θα πρέπει οι οργανώσεις μας να συνδιαλεχθούν, να ενεργοποιηθούν, να αναπτύξουν πρωτοβουλίες. Τώρα είναι η μεγάλη πρόκληση. Το κόμμα να γίνει κόμμα μελών, με έντονη δραστηριότητα και όχι μόνο των στελεχών. Όπως έχει πολλές φορές λεχθεί και αποτελεί ανάγκη, εναλλαγή στις δομές, με διαφύλαξη του μεγάλου μας πλεονεκτήματος, της πολιτασικότητάς μας, αλλά και με στήριξη των ειλημμένων αποφάσεων. Ο αγώνας στον «λάκκο των λεόντων» τώρα ξεκίνησε. Καλός ο ενθουσιασμός, αλλά τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει το κόμμα. Όχι σεχταριστικά αλλά σαν σταθερή συνειδητή υποστηρικτική δύναμη. Καλός ο ενθουσιασμός αλλά στα δύσκολα είναι απαραίτητο το κόμμα. Εύχομαι να μην αποδειχθεί. Κώστας Τραγάς, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ, μέλος ΣΥΡΙΖΑ

“

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

O πολιτισμός έχει και αναπτυξιακή διάσταση

Η Ελλάδα είναι μία χώρα με πολύ ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα. Η διεθνής παρουσία της, το γόητρο και το κύρος που αντλεί προέρχονται από την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά.Σ’ ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, ξεδιπλώνεται όλο το φάσμα του πολιτισμού του τόπου από την προϊστορία ως τα νεώτερα χρόνια. Αυτός ο τόσο «ανεπτυγμένος» και πλήρως ανταγωνιστικός, σε διεθνές επίπεδο, τομέας, είναι καιρός να συμβάλλει αποφασιστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας.

μως, από τη φύση του ο πολιτισμός και οι πολυσχιδείς δραστηριότητές του είναι πολύ δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν και να αποδοθούν τα οικονομικά οφέλη αυτών των δραστηριοτήτων. Ο χώρος της τέχνης και του πολιτισμού, περιλαμβάνει πολλές δραστηριότητες όπως μουσική, θέατρο, ζωγραφική κ.ά., που ανήκουν σε δύο κυρίως ομάδες οι οποίες είτε είναι παραδοσιακά εμπορικές ή έχουν έμμεσες αξίες που δεν μπορούν να υπολογισθούν με οικονομικούς όρους. Πάντως, αυτοί οι τομείς και δραστηριότητες αποτελούν εν δυνάμει παραγωγικές δυνάμεις, ιδιαίτερα σε μία χώρα με τη δική μας ιστορία,

Η χώρα μας έχει ανάγκη από ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, στο οποίο σημαντική θέση θα έχουν αναπτυξιακές πολιτικές, που θα αφορούν όλες τις εκφάνσεις του πολιτικού γίγνεσθαι δίνοντας εγγυήσεις για τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

όπου ο πολιτισμός της είναι πηγή πλούτου με άμεσα αποτελέσματα στην πραγματική οικονομία και στην απασχόληση. Η χώρα χρειάζεται να χαράξει μια νέα στρατηγική με σκοπό την καλύτερη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς της όπως μουσεία, μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι, αλλά και την ενίσχυση των πολιτιστικών κέντρων και ιδρυμάτων. Σ’ αυτή την προσπάθεια ο ρόλος της κεντρικής κυβέρνησης είναι καθοριστικός και ευθύνη της να δημιουργήσει το επιθυμητό περιβάλλον.

Επενδύσεις και απασχόληση

Επίσης, ζωτικός θα είναι και ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών στη διαχείριση αυτού του πλούτου με άμεσα αποτελέσματα σε επενδύσεις και στην απασχόληση. Έτσι η πολιτιστική δραστηριότητα δένεται με την οργανική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής π.χ. μικρά θέατρα, χώροι ψυχαγωγικών εκδηλώσεων κ.λπ. και έτσι επωφελούνται άμεσα ή έμμεσα πολλές επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν όχι μόνο στο χώρο της τέχνης και του πολιτισμού, αλλά και του ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην άνοδο του κύκλου εργασιών τους και στην απασχόληση.

Στον τομέα των τεχνών και του πολιτισμού οι προσφερόμενες άμεσα ή έμμεσα θέσεις εργασίας είναι πολλές και διαφόρων ειδικοτήτων, όπως στελέχη πολιτιστικής ανάπτυξης, εικαστικοί, ηθοποιοί, καλλιτέχνες διαφόρων κατευθύνσεων, διοικητικοί υπάλληλοι συντηρητές, ξεναγοί, φύλακες μουσείων – αρχαιολογικών χώρων κ.λπ. Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης η ελληνική κυβέρνηση μείωσε τα χρήματα που χορηγούσε για τον πολιτισμό στο μισό. Οι συνθήκες ακόμη παραμένουν δύσκολες και μεσοπρόθεσμα η χρηματοδότηση του τομέα των τεχνών και του πολιτισμού δύσκολα θα είναι επαρκής, ώστε να δώσει την απαιτούμενη ώθηση που χρειάζεται ο κλάδος για να εκπληρώσει τον προορισμό του.

Χρηματοδοτικοί πόροι

Πέρα από τη δημόσια χρηματοδότηση υπάρχουν και άλλοι μέθοδοι εύρεσης πόρων. Ένα μεγάλο μέρος βρίσκεται στους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η χώρα μας για τη χρονική περίοδο 2014 – 2020 θα λάβει από τα διαρθρωτικά ταμεία 14,5 δισ. ευρώ. Ο τομέας του πολιτισμού επιβάλλεται να απορροφήσει σημαντικό τμήμα των κοινωνικών κονδυ-

λίων. Το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα «∆ημιουργική Ευρώπη», όπου συνδέονται αμιγώς πολιτιστικά αγαθά αλλά και αγαθά μιας ευρύτερης παραγωγικής διαδικασίας, θα έχει συνολικό προϋπολογισμό 1,46 δισ. ευρώ. Η αξιοποίηση του νέου κλάδου «Βιωματική οικονομία» θα δώσει ώθηση στον τουρισμό και στην ανάπτυξη της πολιτικής ευαισθησίας. Είναι αλήθεια ότι οι χρηματοδοτικές δράσεις της ευρωπαϊκής κοινότητας έχουν «μπολιαστεί» με νεοφιλελεύθερες ιδέες. Χρέος της κυβέρνησης είναι να προστατεύσει τον πολιτισμό από τις δυνάμεις της αγοράς. Άλλες μέθοδοι χρηματοδότησης παρέχονται μέσω ιδιωτικών πόρων π.χ. μέσω δωρεών, εταιρικών χορηγιών κ.λπ. Η χώρα μας έχει ανάγκη από ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, στο οποίο σημαντική θέση θα έχουν αναπτυξιακές πολιτικές, που θα αφορούν όλες τις εκφάνσεις του πολιτικού γίγνεσθαι δίνοντας εγγυήσεις για τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αίτημα που αφορά όλη την ελληνική κοινωνία. Αγγελική Τζουγανάτου, φοιτήτρια Τμήματος Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστημίου Αθηνών

Όλα τα ωραία τελειώνουν γρήγορα; ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ο κείμενο των ∆αιμονικών της περασμένης βδομάδας έκλεινε με την εξής φράση: «Ας ελπίσουμε ότι αυτή η καινούρια κατάσταση δεν θα οδηγήσει στην απονεύρωση των αγωνιστικών μας αντανακλαστικών, με αποτέλεσμα να καταλήξουμε άχρωμοι και άοσμοι κυβερνητικοί οπαδοί». Κάπως έτσι ήταν η εικόνα των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ την ώρα που ανακοινώθηκε η εκλογή του νέου Πρόεδρου της Ελληνικής ∆ημοκρατίας. Και για να δώσουν έμφαση στο γεγονός της συνειδητής (;) τους απόφασης και της περηφάνιας που απέρρεε απ’ αυτήν, σηκώθηκαν όρθιοι και χειροκροτούσαν ένθερμα την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας! Τώρα εναπόκειται σε μας να χωνέψουμε τη σοφή απόφαση της ηγεσίας, ν’ αφήσουμε κατά μέρος γκρίνιες και διαφοροποιήσεις και να πειστούμε για την αναγκαιότητα της ψήφισης δεξιού Προέδρου της ∆ημοκρατίας. Θα μπο-

ρούσαμε, βέβαια, να το καταλάβουμε αν επρόκειτο για μια απόφαση που είχε συζητηθεί στοιχειωδώς στα όργανα του κόμματος -αν θέλεις βρίσκεις χρόνο να το κάνεις- και είχε προκύψει με δημοκρατικές διαδικασίες. Αντ’ αυτού, μετά από ένα θολό παρασκήνιο λίγων ημερών, η υποψηφιότητα του Προκόπη Παυλόπουλου ανακοινώθηκε ως ειλημμένη απόφαση στην κοινοβουλευτική ομάδα. Και φυσικά έπρεπε να πειθαρχήσουν όλοι αλλιώς, όπως ειπώθηκε, αν ψήφιζαν «παρών» θα αποπεμπόταν από την κοινοβουλευτική ομάδα πριν καλάκαλά εκλεγούν. ∆υστυχώς, όλα τα ωραία τελειώνουν γρήγορα κι έτσι φαίνεται να γίνεται και με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ακολουθείται η πεπατημένη των αστικών κομμάτων εξουσίας όπου το κόμμα παίζει διακοσμητικό ρόλο, καταργούνται στην πράξη ακόμα κι οι στοιχειώδεις κομματικές διαδικασίες και η κοινοβουλευτική ομάδα καταντά χειροκροτητής των απο-

φάσεων του στενού πυρήνα του πρωθυπουργού. Αυτό που δεν χωνεύεται, όμως, με τίποτα είναι η κυβερνητική επικοινωνιακή καμπάνια που επιχειρεί να εξωραΐσει το προφίλ του νέου προέδρου, παρουσιάζοντάς τον, σχεδόν, ως αντιμνημονιακό επαναστάτη. Κάποιες αναφορές σε βιβλία του και μερικές ασαφείς δηλώσεις μετασχηματίστηκαν σε αντιστασιακή δράση εναντίον των μνημονιακών κυβερνήσεων, ασχέτως αν ψήφισε, συνεπέστατα, όλα τα μνημόνια και τους συνακόλουθους νόμους. Απορώ πόσο εύκολα πήγαν περίπατο τα αριστερά αντανακλαστικά των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ. Ο «μιθριδατισμός» που ελλοχεύει στις παρυφές της εξουσίας γίνεται, πολύ νωρίς, ορατός στην κοινοβουλευτική ομάδα αλλά και στην πλειοψηφία των μελών του κόμματος. Ευτυχώς υπήρξε μια φωτεινή εξαίρεση σ’ αυτό το αποκαρδιωτικό τοπίο. Η βουλευτίνα της Θεσσαλονίκης Γιάννα Γαϊτάνη δεν πήγε να ψηφίσει και δήλωσε ανοιχτά τη διαφοροποίησή της. Την Γιάννα την γνωρίζουμε πολλά χρόνια στο κίνημα, από την εποχή του Φόρουμ και τα πρώτα βήματα του ΣΥΡΙΖΑ, όταν έπαιρνε πάντα μαζί τη μικρή της κόρη μην έχοντας κάπου να την αφήσει. Επίσης, την βλέπουμε πάντα στην πρώτη

γραμμή των διαδηλώσεων να κραδαίνει τη βουλευτική της ταυτότητα όταν διαπραγματεύεται με τους επικεφαλής των ΜΑΤ. Την συγχαίρουμε για τη στάση της, που δείχνει πολιτική γενναιότητα και αριστερά αντανακλαστικά. Επίσης, η δημόσια στήριξη που είχε από το «Κόκκινο ∆ίκτυο στον ΣΥΡΙΖΑ» ήταν σημαντική και υποδηλώνει την πολιτική μοναξιά που, πιθανά, να ένιωσαν σύντροφοι της παλιάς ΑΚΟΑ μέσα στο ελεγχόμενο κι ομογενοποιημένο περιβάλλον του ΣΥΡΙΖΑ. Υ.Γ. Μια, άλλης μορφής, διαφοροποίηση είχαμε στη νομαρχιακή οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ Α’ Θεσσαλονίκης, με την παραίτηση του Νίκου Σαμανίδη από τη θέση του γραμματέα. Μια παραίτηση που δηλώθηκε προεκλογικά κι ανακοινώθηκε μετεκλογικά, η οποία αφορά τα προβλήματα εσωκομματικής λειτουργίας και τα παρατράγουδα της κατάρτισης των ψηφοδελτίων. Ο Νίκος, ένας ανοιχτόκαρδος σύντροφος με λαϊκή στόφα που μόνο καλά λόγια ακούς γι’ αυτόν, με την παραίτησή του έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Θα εισακουστεί άραγε; Ο δικηγόρος του διαβόλου

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΚΟΠΕΥΤΗΣ»

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Τραυματισμένος ήρωας

Του Στράτου Κερσανίδη

∆

εν είναι δυνατόν να μείνεις ανέπαφος εάν έχεις ζήσει πόλεμο. Σου αφήνει σημάδια ανεξίτηλα κι ανάλογα με το πώς τον έχεις ζήσει, γίνονται τραύματα, αιμορραγούσες πληγές. Είναι και κάποιοι άνθρωποι που στον πόλεμο γίνονται ήρωες, που προκαλούν λατρεία και θαυμασμό. Αυτοί είναι οι πιο βαριά τραυματισμένοι απ’ όλους. Ο Κρις Κάιλ υπήρξε ένας τέτοιος ήρωας. Τις εμπειρίες που έζησε στον πόλεμο του Ιράκ τις μετέφερε στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο «Ελεύθερος σκοπευτής», το οποίο επί 18 εβδομάδες παρέμεινε στη λίστα των μπεστ σέλερ στις ΗΠΑ, τις 13 από αυτές στην πρώτη θέση. Ο Κλιντ Ίστγουντ δεν χρήζει συστάσεων. Με την απόφασή του να μεταφέρει στον κινηματογράφο τον «Ελεύθερο

σκοπευτή» (American sniper), προσθέτει ακόμη ένα διαμάντι στη σκηνοθετική του συλλογή. Ο Ίστγουντ, ακολουθώντας τις σελίδες της αυτοβιογραφίας του Κάιλ, στέκεται κυρίως στο χαρακτήρα του και στο πώς επηρεάστηκε από τον πόλεμο. Να πούμε πως αναφερόμαστε σε έναν άνθρωπο ο οποίος θεωρήθηκε ως ο πιο φονικός ελεύθερος σκοπευτής στην αμερικανική στρατιωτική ιστορία, έχοντας σκοτώσει περισσότερα από 160 άτομα. Υπηρετώντας στο Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό, πήγε στο Ιράκ με σκοπό να προστατεύσει τις ζωές των συμπολεμιστών του, κάτι που έκανε με τον καλύτερο τρόπο. Η φήμη του εξαπλώθηκε, έγινε θρύλος και στόχος του εχθρού. Όμως, ενώ πολεμούσε στο Ιράκ, υπήρχε και η οικογένειά του, η γυναίκα του, Τάγια και τα παιδιά του. Ως άνθρωπος του καθήκοντος ήθελε να είναι εντάξει

και ως οικογενειάρχης. Αφού πήρε μέρος σε τέσσερις αποστολές, επέστρεψε στην πατρίδα του, κοντά στην οικογένειά του αλλά ο πόλεμος είχε φωλιάσει βαθιά μέσα του. Έτσι ενεργοποιήθηκε και αφιέρωσε τη ζωή του στην ψυχολογική υποστήριξη των βετεράνων του πολέμου. Στις 2 Φεβρουαρίου 2013, ένας από αυτούς που βοηθούσε, σκότωσε τον Κάιλ. Αλήθεια τι κάνει έναν άνθρωπο να γίνεται πολεμιστής; Γιατί ένας νέος αφήνει τη γυναίκα με την οποία έχει μόλις παντρευτεί για να πάει στην άλλη άκρη του κόσμου να πολεμήσει; Πόσο έχει επηρεαστεί αυτό ο νέος από το οικογενειακό του περιβάλλον; Ο Κλιντ Ίστγουντ, δίνει μεγάλη σημασία σε αυτό. Έτσι αρχίζει την ταινία του δείχνοντάς μας τον Κρις Κάιλ ως παιδί να πηγαίνει στο κυνήγι με τον πατέρα του. Ο τελευ-

17ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Χούμπερτ Zάουπερ - Αλεξάντρου Σόλομον

ο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τιμά φέτος μέσα από τα αφιερώματά του, δυο κινηματογραφιστές, οι οποίοι μέσα από το έργο τους ασκούν έντονη κριτική στη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα: Τον Αυστριακό, Χούμπερτ Ζάουπερ και τον Ρουμάνο, Αλεξάντρου Σόλομον. Και οι δυο σκηνοθέτες θα παραβρεθούν στη διοργάνωση για να παρουσιάσουν τις ταινίες τους και να συνομιλήσουν με τους θεατές. Το όνομά του Χούμπερτ Ζάουερ έχει συνδεθεί με το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ που στηλιτεύει κυρίως την εκμετάλλευση της αφρικανικής ηπείρου από το δυτικό κόσμο. Ο πολυπράγμων Χούμπερτ Ζάουπερ - σκηνοθέτης, συγγραφέας, ηθοποιός και παραγωγός έκανε παγκόσμια αίσθηση με το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ του «Ο εφιάλτης του ∆αρβίνου» (2004), φιλμ που εξετάζει την αποικιοκρατική αλιεία στη Λίμνη Βικτώρια στην Τανζανία. Ο ίδιος εξηγεί: «Οι τελευταίες μου ταινίες είναι γυρισμένες στην Αφρική, όμως δεν μιλούν για την Αφρική. Σ’ αυτή την περιοχή του κόσμου βρήκα τις συνθήκες για να περιγράψω την ειρωνεία και το αίνιγμα της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης». Τα ντοκιμαντέρ του έχουν αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ (Μπερλινάλε, Σάντανς κ.α.), έχουν τιμηθεί με Σεζάρ και βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία, ενώ ο Εφιάλτης του ∆αρβίνου ήταν υποψήφιος και για Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ. Το αφιέρωμα του 17ου φεστιβάλ στον Ζάουπερ εστιάζει σε ταινίες που καταγγέλλουν πρακτικές και πολιτικές, δίνοντας φωνή στους αδύναμους. Ωστόσο, παρουσιάζει και ένα πρώτο δείγμα γραφής που αναδεικνύει την ευαισθησία του δημιουργού: Το «Στο δρόμο με τον Εμίλ» (1993), με πρωταγωνιστή έναν διευθυντή τσίρκου, μας ταξιδεύει στο χειμερινό αυστριακό τοπίο και ταυτόχρονα στις έννοιες των σχέσεων και της οικογένειας. Η ίδια ευαισθησία, με πιο μαχητική διάθεση διατρέχει όλο το έργο του σκηνοθέτη. Στο Φεστιβάλ θα προβληθεί και η πιο πρόσφατη ταινία του Ζάουπερ, «Ερχόμαστε ως φίλοι» (We come as friends), που επιστρέφει στην Αφρική και πιο συγκεκριμένα στο Νότιο Σουδάν. Ειρηνοποιοί των Ηνωμένων Εθνών, εργάτες, αμερικανοί ευαγγελιστές, Σουδανοί όλων των ηλικιών, παρελαύνουν μπροστά από την κάμερα, αποτυπώνοντας με

μελανά χρώματα ένα νεο-αποικιοκρατικό πείραμα που συντελείται στη χώρα. Τα ντοκιμαντέρ του Αλεξάντρου Σόλομον δεν «υπακούουν» σε κινηματογραφικά είδη και κανόνες. Με αφετηρία την ιστορία, την πολιτική και την κοινωνία της Ρουμανίας, ανιχνεύουν το παρελθόν για να μιλήσουν για το παρόν και το μέλλον, με τρόπο μοντέρνο, άμεσο και αντικειμενικό. Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ, ενώ έχει έντονη παρουσία σε διεθνείς συμπαραγωγές. Η μεγάλη του αγάπη όμως παραμένει το ντοκιμαντέρ, το οποίο υπηρετεί με συνέπεια και αφοσίωση. Είτε μέσα από απλή παρατήρηση είτε χάρη σε εκτεταμένη δημοσιογραφική έρευνα, ο δημιουργός παρακινεί το θεατή να ανακαλύψει τις απαντήσεις, να ερμηνεύσει τα γεγονότα και να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ντοκιμαντέρ «Καπιταλισμός: Η βελτιωμένη μας συνταγή» (Kapitalism: Our improved formula) του 2010, το οποίο σκιαγραφεί τη σύγχρονη Ρουμανία, μετέωρη ανάμεσα στον υπαρκτό σοσιαλισμό του χθες και τον καπιταλισμό του σήμερα, μέσα από τις αποκαλυπτικές συνεντεύξεις των μεγιστάνων της χώρας. Πλάνα αρχείου, κινούμενα σχέδια και σαρκαστικοί τόνοι δομούν ένα καυστικό σχόλιο για το φαύλο κύκλο της διαφθοράς και της ατιμωρησίας που καλά κρατεί και μετά την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου.

«Καπιταλισμός: Η βελτιωμένη μας συνταγή»

ταίος του μιλά για τους ανθρώπους και του λέει πως οι άνθρωποι χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: τα αρπακτικά, τα θύματα και τους προστάτες. Κι εκείνος ανήκε στην τρίτη κατηγορία, στους προστάτες. Κι όταν ήρθε η ώρα πήγε στο στρατό για να προστατεύσει τους συμπολεμιστές του. Αλλά, έτσι άφησε απροστάτευτη την οικογένειά του. Κι αυτό τον βάραινε, τον πονούσε. Επειδή ήθελε να είναι μαζί της. Κι όταν γύρισε πίσω, προσπάθησε να αναπληρώσει το χαμένο χρόνο. Κουβαλώντας μέσα του τα τραύματα ενός πολέμου, στον οποίο ενεπλάκη για να προστατεύσει την πατρίδα του. Μόνο που αυτός ο πόλεμος γινόταν πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του. Ο Κλιντ Ίστγουντ, για μια ακόμη φορά, τοποθετεί στο κέντρο τον άνθρωπο. «Ήταν από τους ανθρώπους που κάνουν τη μία υπέρβαση μετά την άλλη», λέει ο σκηνοθέτης για τον ήρωά του. Συγκλονιστικά ρεαλιστικές είναι οι σκηνές των μαχών. Σπαρακτικός ο διχασμός του Κάιλ, ο οποίος ενώ βρίσκεται μέσα στη μάχη τηλεφωνά στη γυναίκα του για να μάθει νέα της, νοιώθοντας καθήκον του να βρίσκεται κοντά της. Ο Κλιντ Ίστγουντ δεν παίρνει θέση υπέρ του πολέμου. Αυτό που κάνει είναι να διεισδύσει μέσα στον ψυχισμό του ήρωά του, ή τουλάχιστον να προσπαθήσει να διεισδύσει. Να τον κοιτάξει κατάματα και να εξερευνήσει το τι είναι εκείνο που κάνει τους απλούς ανθρώπους να γίνονται ξεχωριστοί. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Το διαζύγιο» (Gett: The Trial of Viviane Amsalem) των Ρόνιτ και Σλόμι Έλκαμπετζ: Στο Ισραήλ, δεν αναγνωρίζεται ο πολιτικός γάμος, πόσω μάλλον το διαζύγιο. Μόνο οι ραβίνοι νομιμοποιούν ένα γάμο και, αν χρειαστεί, τη διάλυση του. Όμως στην τελευταία περίπτωση χρειάζεται η συναίνεση του συζύγου, ο οποίος έχει μεγαλύτερη εξουσία ακόμα και από τους δικαστές. Το τρίτο μέρος μιας τριλογίας για τη σχέση δύο συζύγων μέσα στην ανδροκρατούμενη ισραηλινή κοινωνία. Το επίκεντρο αποδίδεται σε διαφορετικό χαρακτήρα κάθε φορά, εξασφαλίζοντας μία αξιοπρόσεχτη κινηματογραφική διάσταση σε αυτήν την κωμικοτραγική ιστορία χαρακτήρων.

 «Τα παιδικά χρόνια του Μαξίμ Γκόρκι» (Detstvo Gorkogo) του Μαρκ Ντονσκόι: Μέρος μιας τριλογίας πάνω στα παιδικά και νεανικά χρόνια του Μαξίμ Γκόρκι, μια κορυφαία έκφραση του ποιητικού ρεαλισμού στο σοβιετικό κινηματογράφο του ’30. Μακριά από το ρητορικό και δημαγωγικό ύφος των περισσότερων ταινιών του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και χωρίς τις γνωστές πολιτικολογίες που ενοχλούν το σημερινό θεατή, η ταινία αποτελεί μια πιστή αναπαράσταση της ζωής του λαού στην επαρχία της Τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα.

 «Μπομπ ο Σφουγγαράκης: Έξω από τα νερά του» (Bob movie: Sponge out of water) των Τομ Τιμπίτ και Μάικλ Μίτσελ: Μια σπαρταριστή περιπέτεια, και σε 3D, που είναι τόσο έξαλλη κι αστεία όσο ο τίτλος της.

Σινεφίλ

26 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Γιάννης Χαρούλης, «Χίλια καλώς εσμίξαμε»

Συναυλία για τον αγωνιστή συνθέτη Πάνο Τζαβέλα

υθεντικός και μοναδικός, όπως πάντα, ο Γιάννης Χαρούλης θα ερμηνεύσει με τη δωρική φωνή του τραγούδια από την προσωπική του δισκογραφία αλλά και μεγάλες στιγμές σπουδαίων δημιουργών που έχει αγαπήσει μέσα στα χρόνια. Η κρητική παράδοση έχει φυσικά την ιδιαίτερη της παρουσία στα live του. Το κοινό υποδέχεται και αναγνωρίζει την αυθεντικότητα του Γιάννη Χαρούλη και σέβεται την προσπάθεια του να φέρει τον κόσμο κοντά με την παράδοση και την ιστορία μας, να μάθει στους νέους τραγούδια που πιθανόν δεν θα μάθαιναν με άλλο τρόπο, να δείξει πως η αγάπη και ο σεβασμός στις μουσικές μας ρίζες, μπορούν να αφορούν όλους μας, Τις εμφανίσεις του βάφτισε το νέο του διπλό cd, η ζωντανή ηχογράφηση από το Θέατρο του Λυκαβηττού το 2013. Στο cd αυτό αποτυπώθηκαν δυο μαγικές συναυλίες, δυο βραδιές γεμάτες παλμό, συναίσθημα, ένταση, ενέργεια, χαρά, αλήθεια, συγκίνηση και όλα όσα προκαλεί η ιδιαίτερη φωνή και παρουσία του Γιάννη Χαρούλη πάνω στη σκηνή. Παρασκευή και Σάββατο 27 και 28 Φεβρουαρίου, στις 10.30μ.μ., στην Ακτή Πειραιώς (Πειραιώς 178 & Λαμίας 4, Ταύρος, τηλ. 210 3418020). Είσοδος με ποτό: 15 ευρώ (όρθιοι). Τιμή φιάλης: 125 ευρώ.

τιμητική βραδιά αφιερωμένη στον αντάρτη αγωνιστή και τον συνθέτη αγωνιστή Πάνο Τζαβέλλα εντάχθηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ κινηματογράφου προς τιμήν της Εθνικής Αντίστασης με αφορμή τις επετείους ίδρυσης των Ε.Π.Ο.Ν (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) και με αυτήν κλείνει και το Φεστιβάλ. Τον Πάνο Τζαβέλλα, έφηβο ακόμα τον βρήκε ο πόλεμος του ‘40 και οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ. Βγαίνει στο βουνό, εντάσσεται με τον ΕΛΑΣ και αργότερα με τον ∆ημοκρατικό Στρατό. Στο βουνό τραυματίζεται και ακρωτηριάζεται το δεξί του πόδι. Συλλαμβάνεται και ξεκινά ο δρόμος για τις φυλακές. Μετά από δίκες καταδικάζεται τρεις φορές σε θάνατο. Το 1958, αρρωσταίνει βαριά και το 1961 με τη βοήθεια του ΚΚΕ φεύγει στην Σοβιετική Ένωση για θεραπεία. Εκεί νοσηλεύεται τρία χρόνια και θεραπεύεται από

Το έργο του Πάνου Τζαβέλλα παρουσιάζει το μουσικό σχήμα Ρωμιοσύνη υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Τεό Λαζάρου. Τραγουδούν: Νατάσσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλλα, Νίκος Μποφίλιος, Μάνια Παπαδημητρίου, Ηλίας Λογοθέτης, Μαρία Ζαχαρή, Σταύρος Ξένος, Νατάσσα Μωυσόγλου, Αχιλλέας Βογιατζάκης. Φιλική συμμετοχή: Νένα Βενετσάνου, Magic de spell και Γιάννης Παλαμίδας. Την Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου, στις 8μ.μ., στον κινηματογράφο Στούντιο new star art cinema (Σπάρτης και Σταυροπούλου 33 πλ. Αμερικής). Γενική είσοδος για τη συναυλία - καλλιτεχνική εκδήλωση 10 ευρώ. Γενική είσοδος για το φεστιβάλ κινηματογράφου 5 ευρώ (ημερήσιο εισιτήριο). •

Συναυλία αφιερωμένη στον Αργύρη Κουνάδη

υναυλία αφιερωμένη στον Αργύρη Κουνάδη, με τίτλο δανεισμένο από το ομώνυμο έργο του «The nightingale» παρουσιάζουν το Πρόγραμμα Μουσικής (ΒΜ) του Hellenic American College (HAEC) σε συνεργασία με το Hellenic American University (Manchester, NH, USA) και η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών. Παρουσιάζονται, επίσης, τα έργα των Lowell Liebermann Σονάτα για κοντραμπάσο και πιάνο, Θόδωρου Αντωνίου Odd couple για κοντραμπάσο, καθώς και τα έργα των Θωμά Σλιώμη Τόπος ERRE και Γιώργου Χατζημιχελάκη Invention II για σόλο κοντραμπάσο σε πρώτη εκτέλεση. Το ύφος των έργων της συναυλίας εκτείνεται από μίμηση ανατολικών οργάνων έως το τραγούδισμα στοιχειωμένων επαναστατικών μελωδιών, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον Βασίλη Παπαβασιλείου να ξεδιπλώσει τις πλούσιες εκφραστικές δυνατότητες του κοντραμπάσου. Ο διεθνής μουσικός από το 1989 κατέχει την κορυφαία θέση κοντραμπάσου στην Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ενώ σε αυτόν έχουν αφιερώσει έργα οι: Γ. Αδάμη, Μ. Αδάμη, Θ. Αντωνίου, Γ. Ζερβού, ∆. Θέμελη, ∆. Καμαρωτού, L. Liebermann, P. Rozsa, Χ. Σαμαρά, Β. Τενίδη, Θ. Σλιώμη, Γ. Χατζημιχελάκη, κ.ά. Μαζί του εμφανίζονται οι: Φανή Αντωνέλου (σοπράνο) και Άι Μοτοχάσι (πιάνο). Καλλιτεχνική διεύθυνση: Θόδωρος Αντωνίου. Την Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι). Είσοδος ελεύθερη.

Με άξονα την κιθάρα

την ασθένεια που υπέστη στις φυλακές. Παράλληλα, εκεί του δόθηκε η ευκαιρία να σπουδάσει μουσική. Επιστρέφει το 1965 στην Ελλάδα και ξεκινά την πρώτη του καλλιτεχνική δουλειά σε μπουάτ της Πλάκας, δυστυχώς όμως όχι για πολύ, μια και η δικτατορία του 1967 κλείνει τις μπουάτ και ο Τζαβέλλας βρίσκεται ξανά στη φυλακή, κατηγορούμενος για αγώνα και παράνομη δράση ενάντια στη Χούντα. Το 1971 αποφυλακίζεται με το νόμο « Μη θεραπεύσιμης ασθένειας». Έχοντας μαζέψει υλικό απ’ όλα τα Αντιστασιακά τραγούδια, αλλά και με δικές του συνθέσεις, στήνει στην Πλάκα «Το Αντάρτικο λημέρι». Ο ελληνικός αλλά και ο ξένος Τύπος αναφέρθηκε συχνά στον αγωνιστή τραγουδοποιό, φτάνοντας ακόμη και στην Κίνα να μεταφράζεται το πολύ γνωστό και αγαπημένο σε όλους μας τραγούδι, «Κυρ-Παντελής».

πό τον Βιβάλντι στον Πιατσόλα, μια διαφορετική και λιγότερο γνωστή πτυχή της μουσικής δωματίου έρχονται να φωτίσουν μέσα από τις ερμηνείες τους η διεθνούς φήμης κιθαρίστα Ελευθερία Κοτζιά και το Κουαρτέτο Εγχόρδων Αθηνών. Οι πέντε μουσικοί θα εξερευνήσουν τα μονοπάτια της μουσικής δωματίου από την εποχή του Μπαρόκ μέχρι τον 20ό αιώνα, ακολουθώντας τα ίχνη συνθετών που έγραψαν παρτιτούρες για κιθάρα, βιολί, βιόλα και τσέλο, όπως οι Αντόνιο Βιβάλντι, Νικολό Παγκανίνι, Άστορ Πιατσόλλα, Ζακ Ιμπέρ, Τζον Τάβενερ, Ρολάν Ντιένς και Μάξιμο Ντιέγκο Πουχόλ. Κριτικοί και κοινό έχουν παινέσει το παίξιμο της Ελευθερίας Κοτζιά, μιας σολίστ με έντονη σκηνική παρουσία και δισκογραφικές καταθέσεις που «θυμίζουν» στον ακροατή «τη μαγεία της κιθάρας» (περιοδικό Gramophone). Το Κουαρτέτο Εγχόρδων Αθηνών δημιουργήθηκε το 2010. Αποτελείται από εξέχοντα μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών: τους βιολονίστες Γεώργιο Μάνδυλα και Παναγιώτη Τζιώτη, τον βιολίστα Πάρι Αναστασιάδη και τον βιολοντσελίστα Ισίδωρο Σιδέρη. Έχει δώσει συναυλίες που έτυχαν πολύ καλής υποδοχής από το κοινό σε γνωστούς συναυλιακούς χώρους της και συνεργάζεται συχνά με εξέχοντες έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Την τελευταία χρονιά, δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στο κοινωνικό έργο του Κουαρτέτου Εγχόρδων Αθηνών, το οποίο, σε συνεργασία με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», έδωσε συναυλίες σε νοσοκομεία, κέντρα απεξάρτησης, φυλακές, ειδικά σχολεία και σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών, φέρνοντας κοντά στην κλασική μουσική συνανθρώπους μας, η πρόσβαση των οποίων σε χώρους συναυλιών θα ήταν πολύ δύσκολη. Την Τρίτη 24 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 12 και 20 ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ) και 8 ευρώ (65+, πολύτεκνοι).

Έρωτας - Θάνατος

διακεκριμένος βαθύφωνος Χριστόφορος Σταμπόγλης επέλεξε να παρουσιάσει τραγούδια εμπνευσμένα από το δίπτυχο «Έρωτας - Θάνατος» με την υπογραφή σπουδαίων αυστριακών μουσουργών, όπως οι Βολφ και Μάλερ. Ο έλληνας μπάσος με τα διεθνή καλλιτεχνικά διαπιστευτήρια από τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, το Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου, το Τεάτρο Ρεάλ της Μαδρίτης και όχι μόνο, θα παρουσιάσει ένα ρεσιτάλ αφιερωμένο στην ποίηση και τη μουσική. Ο Χριστόφορος Σταμπόγλης θα ερμηνεύσει ακόμη φωνητικές μινιατούρες του σύγχρονου ισπανού δημιουργού Μιγέλ Ορτέγα σε στίχους Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και τραγούδια από το θεατρικό «Ματωμένος γάμος», επίσης του Λόρκα, σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και ποιητική απόδοση του ισπανικών στίχων από τον Νίκο Γκάτσο. Θα τον πλαισιώσουν μουσικά η πιανίστα ∆ανάη Καρά και ο τσελίστας Βασίλης Λύκος. Για την καλύτερη κατανόηση των στίχων των τραγουδιών, έχει προβλεφθεί προβολή του μεταφρασμένου ποιητικού κειμένου κατά τη διάρκεια του ρεσιτάλ. Την Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 12 και 20 ευρώ.

1083

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Κρίση ταυτότητας Χρίστος Κυθρεώτης «Μια χαρά» Εκδόσεις Πατάκη Μάρτιος 2014

παράβατος κανόνας για να γραφεί παρουσίαση ενός βιβλίου, εκτός από το να διαβαστεί αυτό κανονικά και όχι διαγωνίως, είναι να μην διαβαστούν ούτε καν διαγωνίως, σχετικές παρουσιάσεις και κριτικές. Περισσότερο επιτακτικός αποβαίνει αυτός ο κανόνας, τα τελευταία χρόνια, που, με πρόσχημα την κρίση, έχει επικρατήσει στις αξιολογήσεις το λεγόμενο “positive thinking”. Στα ελληνικά, θα μπορούσε να αποδοθεί ως η αρχή της καταφατικής, τουτέστιν ευνοϊκής, αντιμετώπισης. Σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων, αυτή η στάση καταλήγει σε θερμή και ενθουσιώδη υποδοχή. Κάτι σαν προπέτασμα λευκού καπνού, που προμηνύει τη λαμπρή πορεία του συγγραφέα. Παρόλα αυτά, μετά το πέρας της ανάγνωσης ενός βιβλίου, όλο και ενδίδουμε στον πειρασμό να συμβουλευτούμε το φάκελο με τα αποκόμματα κριτικών. Σήμερα, μάλιστα, που υπάρχει η εύκολη πρόσβαση μέσω ∆ιαδικτύου σε ένα μεγάλο τμήμα των κριτικών κειμένων, το οποίο δίνει μία εικόνα, έστω και όχι πλήρη, της κριτικής υποδοχής, ο πειρασμός καθίσταται σχεδόν ακατανίκητος. Συχνά, όμως, αυτή η κατατόπιση, αντί να διαφωτίζει, φέρνει σύγχυση, καθώς η προσωπική άποψη νοθεύεται από την ρητορική πειστικότητα των ξένων κειμένων. υτά, με αφορμή το πρώτο βιβλίο του Χρίστου Κυθρεώτη, καθώς ενδώσαμε στην ανάγνωση των ηλεκτρονικά καταχωρημένων κριτικών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η μόνη δικαιολογία που έχουμε για την καταστρατήγηση του χρυσού κανόνα αποχής από παρόμοια ενημέρωση, είναι το συγγραφικό προφίλ. Ο Κυθρεώτης, πολύ πριν την έκδοση του πρώτου βιβλίου του, μία συλλογή έξι διηγημάτων, διακρίθηκε με τις πρώτες του εμφανίσεις, το 2007 και το 2008, σε δυο ετήσιους διαγωνισμούς διηγήματος (τον «HOTEL-Ένοικοι γραφής» και εκείνον του Βρετανικού Συμβουλίου), όπου και στους δυο απέσπασε το πρώτο βραβείο. Τα δυο βραβευμένα διηγήματα συμπεριλαμβάνονται στην πρόσφατη συλλογή. Ενώ, το ομότιτλο της συλλογής διήγημα επιλέχθηκε, μαζί με 14 άλλα ισάριθμων συγγραφέων, για τον τόμο «15 βγαίνουν με κόκκινο», που καταρτίστηκε με τη φιλοδοξία να αποτελέσει ένα πρότυπο ανθολόγημα πεζών νεότερων (κάτω των 45 ετών) συγγραφέων. Ακόμη και αν κάποιος διατηρεί ενδοιασμούς για τον τρόπο που γίνονται συνήθως οι βραβεύσεις, είναι δύσκολο να παρακάμψει την ετυμηγορία δυο κριτικών επιτροπών, στις οποίες συμμετέχουν επιφανείς συγγραφείς. Όπως και να έχει, το ελάχιστο που δείχνουν αυτές οι προκρίσεις είναι πως τα διηγήματα του Κυθρεώτη άρεσαν σε συγγραφείς διαφορετικών αισθητικών προτιμήσεων, όπως ο Ηλίας Παπαμόσχος, η Έρση Σωτηροπούλου, ο Χρήστος Χωμενίδης αλλά και ο πρεσβύτερος Βασίλης Αλεξάκης. Μέχρι εδώ, η εικόνα είναι καθαρή. Ο Κυθρεώτης, σήμερα 36 ετών, δικηγόρος το επάγγελμα, με μαθητεία στη Σχολή ∆ημιουργικής Γραφής του Ε.ΚΕ.ΒΙ., συνιστά ξεχωριστή περίπτωση. Η εικόνα αρχίζει να θολώνει , διαβάζοντας τα κείμενα κριτικής υποδοχής. Υπέρμετρα ενθουσιώδεις οι γράφοντες, συναγωνίζονται αναμεταξύ τους σε εγκωμιαστικά σχόλια. Ο ένας επισημαίνει ομοιότητες ηρωίδας του Κυθρεώτη με τον Χόλντεν Κόλφιντ στον «Φύλακα στη σίκαλη» του Τζέρομ Σάλλιντζερ, ένας άλλος παραλληλίζει έτερη ηρωίδα του με την Ρέα Φραντζή στο «Η γραμμή του ορίζοντα» του Χρήστου Βακαλόπουλου. Επίσης, εντοπίζονται ίχνη Φίλιπ Ρο-

θ, Μένη Κουμανταρέα και άλλων επιφανών. Γενικώς, κυριαρχεί το μοτίβο του έτοιμου από καιρό συγγραφέα. Υπάρχουν και ορισμένοι που διατυπώνουν απόψεις εκ διαμέτρου αντίθετες. Λ.χ., ο ένας αποφαίνεται πως το ομότιτλο διήγημα είναι το καλύτερο της συλλογής, ενώ ένας άλλος το βρίσκει το πιο αδύνατο. ∆εν λείπει και εκείνος που διανθίζει την παρουσίασή του με στοιχεία από συνέντευξη του συγγραφέα. Έτσι μαθαίνουμε πως ένα διήγημα, «Το ραντεβού», σύμφωνα με εξομολόγηση του συγγραφέα, έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία. Επίσης, ότι το καταληκτικό διήγημα, «Απλά ο χρόνος που κυλάει», γράφτηκε λίγο πριν κυκλοφορήσει το βιβλίο. Πιθανώς, αυτός να είναι ένας επιπλέον λόγος, που ο κριτικός το χαρακτηρίζει “διήγημα ωριμότητας”, υποστηρίζοντας πως δείχνει τις μεγάλες δυνατότητες του συγγραφέα για “κάτι πολύ ουσιαστικό και καίριο”. πότε απορεί κανείς, μετά από όλα αυτά, και αν πράγματι, το βιβλίο συνομιλεί σε τέτοια έκταση με ξένη και ελληνική λογοτεχνία, τι να γράψει, αν δεν έχει τουλάχιστον αντίστοιχου εύρους εποπτεία. Αλλά μια και παραβήκαμε τον χρυσό κανόνα, που σημαίνει ότι απωλέσαμε την παρθενική ματιά, το μόνο μάλλον που μας απομένει είναι ο διάλογος

τεύεται τον πλέον ακατάλληλο. Έναν παντρεμένο με παιδιά, που υπόσχεται, όπως όλοι, τόσο στην πραγματικότητα όσο και στα μυθιστορήματα, πως αύριο, αν γινόταν και εχτές, θα χωρίσει. Στο μονόλογο εις εαυτόν της ερωτευμένης, παρακολουθούμε το πώς αλώνεται το ταμπούρι της ανεξάρτητης από έναν ποντικό. Αφού τόσο ασήμαντος περιγράφεται εκείνος και ως άντρας και ως εραστής. Γνωρίζει, όμως, τον τρόπο να σκάβει λαγούμια οικειότητας, που φέρνουν κύματα τρυφερότητας, οδηγώντας στην ερωτική εξάρτηση. Από μιας αρχής, ο μονόλογος είναι συγκινησιακά φορτισμένος, αγγίζοντας δραματικούς τόνους στις σκηνές του πλήρους εξευτελισμού, όταν εκείνη γίνεται παίγνιο ενός νοσηρού πάθους, ψυχαναγκαστικού χαρακτήρα. Εδώ ισχύει, μεταφορικώς, τα πάχη μου τα κάλλη μου. Αν αυτός ο πλατειαστικός μονόλογος πυκνώσει, λείψουν οι αναφορές στα δευτερεύοντα αλλά τόσο χαρακτηριστικά πρόσωπα, που συνέβαλαν στο πλάσιμο αυτού του αμφιρρέποντος γυναικείου χαρακτήρα, ή, επίσης, δεν περιγραφούν λεπτομερώς κάποιες επιμέρους σκηνές, θα μείνει μία κοινότοπη ιστορία. Πάντως, για αυτήν την ιστορία, άντρας κριτικός, χωρίς να είναι ψυχολόγος ή ψυχαναλυ-

με όσα έχουν γραφεί. Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε από μία μοναδική αντιρρητική παρατήρηση, που αφορά το καταληκτικό διήγημα. Αυτό, που ο ένας θεωρεί ότι είναι το πλέον ώριμο διήγημα της συλλογής, κατά έναν άλλο χρειάζεται “γενναία πύκνωση”. Παρατήρηση, που συνήθως στοχεύει σε μία αυστηρότερη ειδολογική κατάταξη, προς αντιδιαστολή ενός διηγήματος από μία ιστορία, όπου, στη δεύτερη περίπτωση, η χαλαρότητα στο άπλωμα της υπόθεσης δεν θεωρείται μειονέκτημα. Εκ πρώτης όψεως, οι πρωτοπρόσωποι μονόλογοι του Κυθρεώτη θα χαρακτηρίζονταν ιστορίες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επιδέχονται και τον χαρακτηρισμό διήγημα, που ο ίδιος τους δίνει. Εδώ, η Αλίς Μονρό, με τις μακριές ψυχολογικό-κοινωνικές ιστορίες της, βραβεύτηκε με Νόμπελ ως εκπροσωπούσα το διήγημα. Βεβαίως, αυτό έγινε με τα αγγλοσαξωνικά στάνταρ, που έχουν ως συγκριτικό προς το διήγημα πεδίο, τα μυθιστορήματα-ποταμούς. Αντιθέτως, με τα ελληνικά μέτρα και σταθμά, μόνο ένα από τα έξι πεζά της συλλογής θα χαρακτηριζόταν διήγημα, το ένα από τα δυο βραβευμένα, αυτό με τίτλο, το «Σημάδι στο μπράτσο». Είναι το μικρότερο σε έκταση, όμως τον χαρακτηρισμό τον κερδίζει με βάση τα μορφικά χαρακτηριστικά του. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι ιστορίες της συλλογής σηκώνουν πύκνωση. Ιδιαίτερα η συγκεκριμένη, με γνώριμο και επαναλαμβανόμενο θέμα, καθώς αυτό μετρά τόσες δεκαετίες ύπαρξης, όσες η γυναικεία χειραφέτηση. Αφορά μία γυναίκα, με σπουδές και καριέρα, πολέμιο εκ πεποιθήσεως του γάμου και της τεκνοποιίας, η οποία βδελύσσεται την ιδέα να ανοίξει νοικοκυριό και δημιουργεί σχέσεις επικεντρωμένες στο καλό σεξ. Αυτή η απελευθερωμένη γυναίκα ερω-

τής, θαύμασε με πόση δεξιότητα ο συγγραφέας αποδίδει τον γυναικείο ψυχισμό. ατά τα άλλα, το ότι μία ιστορία εμπεριέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία, δεν σχετίζεται με την λογοτεχνικότητα του αποτελέσματος. Παράδειγμα, το υποτιθέμενο ως αυτοβιογραφικής έμπνευσης διήγημα, «Το ραντεβού», που κριτικός χαρακτηρίζει το πιο απολαυστικό της συλλογής. Και πάλι, το θέμα γνωστό και αρχαιότερο του προηγούμενου, αφορά τη σεξουαλική πείνα πρωτοετούς φοιτητή. Και πάλι, η αφήγηση σε υψηλούς τόνους, αυτή τη φορά, σατιρικούς, επικεντρωμένους στο άσκημο παρουσιαστικό του αφηγητή, που εξομολογείται σε πρώτο πρόσωπο, το πώς τον θάμπωσε μια συμφοιτήτριά του και το πώς, στη συνέχεια, εξελίχτηκε το πρώτο ραντεβού μαζί της, το οποίο, απρόσμενα, κατόρθωσε να εξασφαλίσει. Ενώ, ο Κυθρεώτης, κατά κανόνα, επιδεικνύει ευρηματικότητα στο στήσιμο των ιστοριών, εδώ καταφεύγει σε μία ελάχιστα ρεαλιστική λύση. ∆εν σπας τα γυαλιά μυωπίας εκείνης, μόλις “μισού βαθμού από το ένα μάτι και ενός από το άλλο”, για να μην αντιληφθεί το πόσο ασχημομούρης είσαι. Ούτε και χρειάζεται, αφού ο ήρωάς του έχει ανακαλύψει πως το όπλο, με το οποίο κατακτάται μια μεγάλη κατηγορία γυναικών, είναι το λέγειν, κοινώς το διανοουμενίστικο μπλαμπλά. Εύστοχη η περιγραφή της συμπεριφοράς του νεαρού, όπου μπερδεύεται η σεξουαλική επιθυμία με τη ρομαντική διάθεση, ενώ η σκιαγράφηση της γυναικείας συμπεριφοράς παραμένει διαγραμματική. Μία δεύτερη ιστορία, που κι αυτή θα μπορούσε να έχει βιωματικά στοιχεία, δεδομένου ότι ορισμένα βιογραφικά χαρακτηριστικά του συγγραφέα προσομοιάζουν με του ήρωα, είναι «Το καλύτε-

ρο που μπορεί να συμβεί». Εκτενέστερη όλων, φθάνει τις πενήντα σελίδες. Για τον ήρωα και όσα του συμβαίνουν, θα ταίριαζε το “μια χαρά” του τίτλου, με την ανατρεπτική προσθήκη της λαϊκής φράσης, “και δυο τρομάρες”. Οι γύρω του τον βρίσκουν “μια χαρά”, ο ίδιος, όμως, θα πρόσθετε το “και δυο τρομάρες”, όταν μαθαίνει δυο αποφάσεις άλλων για την τύχη του, τον προβιβασμό του σε διευθυντική θέση και την απαίτηση της φιλενάδας του να επισπεύσουν το γάμο τους. Ευοίωνες προοπτικές, που εκείνος, όμως, αντιλαμβάνεται ως συμφορές. Πολλά τα μυθιστορήματα, στα οποία ο ήρωας φεύγει ανεπιστρεπτί, με πρόφαση ότι πηγαίνει για τσιγάρα ή και βάζοντάς το στα πόδια. Ο Κυθρεώτης αντιστρέφει το σύνηθες εύρημα, καθώς ο ήρωάς του βρίσκει τον τρόπο να κάνει τους γύρω του, βασικά αυτούς που, έστω και ανεπίγνωστα, τον καταπιέζουν, να τον εγκαταλείψουν, δηλαδή να τον αφήσουν στην ησυχία του. Ευπρόσδεκτα ανάλαφρος ο τόνος σε αυτήν την αφήγηση, δεν πλάθει, όπως διέγνωσαν κάποιοι κριτικοί, μία “κατακερματισμένη ύπαρξη”, ούτε έναν “εξαθλιωμένο εργένη”, κι ας προτιμάει τις πορνοταινίες από τη φίλη του. ένουν τα τρία διηγήματα, που έχουν επιβραβευτεί. Το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι η δυναμική της μονολογικής αφήγησης, καθώς περιγράφονται καταστάσεις λιγότερο στάσιμες από όσο στις προηγούμενες ιστορίες. Στα δυο βραβευμένα, το θέμα είναι πρωτότυπο. Στο πρώτο, ο θρύλος ενός ποδοσφαιρικού “κλαμπ” φίλων της ΑΕΚ αποκαλύπτεται ότι είναι Αλβανός. Ο Κυθρεώτης συμμορφώνεται με τα τρέχοντα νεοηθογραφικά πρότυπα. Πλάθει τον καλό Αλβανό. Και κάτι παραπάνω, το παλικάρι, το πιστό στους φίλους και την καλή του, κόρη μετανάστη στη Γερμανία προς τονισμό της παραλληλίας των δυο μεταναστευτικών κυμάτων, που το σκοτώνουν φανατικοί γηγενείς ΑΕΚτζήδες. Στο δεύτερο βραβευμένο διήγημα, ο αφηγητής, Κύπριος, γεννημένος στην Λευκωσία, έχει αναλάβει την εκταφή της γιαγιάς του, της υπέρβαρης και “ατρόμητης ∆ώρας”. Την βρίσκει, όμως, άλειωτη. Οπότε, αδυνατώντας να υπακούσει στη ρήση της Νεκρώσιμης Ακολουθίας, “Χους ει και εις χουν απελεύσει”, της εμφυσά μια δεύτερη πνοή ζωής ως μυθιστορηματική ηρωίδα. ∆ιαφορετικό το τρίτο διήγημα, το ομότιτλο, εκείνο που επιλέχτηκε για το ανθολόγημα, «15 βγαίνουν με κόκκινο». Θα συμφωνούσαμε με τον κριτικό, που το αναβιβάζει στο καλύτερο της συλλογής. Μετά τον έρωτα της φεμινίστριας σε πρώιμη κλιμακτήριο για τον παντρεμένο, την σεξουαλική πείνα του παρθένου νεαρού και την πρώιμη κρίση ηλικίας του τριαντάχρονου, ο Κυθρεώτης συμπληρώνει το φάσμα των ψυχολογικών κρίσεων με εκείνη της έφηβης, που έχει να αντιμετωπίσει – να “διαχειριστεί” κατά το κοινώς λεγόμενο – το διαζύγιο των γονιών της, που έρχεται μετά το ολίσθημα του πατρός με νεαρά. Η ιστορία εκτυλίσσεται ως μία εκ των ένδον παρακολούθηση όσων της συμβαίνουν - μεταπτώσεις διάθεσης, αιφνίδιες αποφάσεις, σπασμωδικές κινήσεις - με πρόσχημα την ημερολογιακή καταγραφή τους. Στη λεπτολόγο περιγραφή διακρίνεται ιδιαίτερη συγγραφική ευαισθησία, μάλλον ασυνήθη σε νεότερους. Αλλά, όπως ήδη αναφέραμε, για τις ιστορίες του Κυθρεώτη έχουν ήδη αποφανθεί. Πρόκειται για “σκληρές νεορεαλιστικές ιστορίες”, αψεγάδιαστης καλοτεχνίας, μεγάλου βεληνεκούς, “ώριμου γραφιά”. Μετά όλα αυτά, αν σαρώσει και τα βραβεία, όπως ο Γιάννης Παλαβός προ διετίας, πολύ φοβόμαστε ότι θα υποστεί, σαν τους ήρωές του, κρίση ταυτότητας.

Μ. Θεοδοσοπούλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Στροφές

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου - • catana@freemail.gr

καθηγητής εικαστικών Γιάννης Κόκκαλης παρουσιάζει την ατομική του έκθεση Στροφές, που περιλαμβάνει κινητικά γλυπτά, βίντεο και σχέδια. Τα έργα φιλοδοξούν, μέσω της οδήγησης της προσοχής του θεατή σε συγκεκριμένα σημεία τους, να προβληματίσουν σχετικά με την ανθρώπινη θέση και κατάσταση, στο πλαίσιο του φυσικού αλλά και του τεχνικού περιβάλλοντος. Στοιχεία όπως η μεταβλητότητα ή ο συνδυασμός των μορφοποιημένων υλικών στοιχείων, καθώς και η δυναμική τους περιστροφική κίνηση, μετατοπίζουν διαρκώς το ενδιαφέρον από το σύνολο της κατασκευής στα επιμέρους στοιχεία και αντίστροφα. Η έκθεση διαρκεί έως τις 7 Μαρτίου. Ωράριο: ∆ευτέρα έως Παρασκευή 2 - 8.30μ.μ. & Σάββατο 2 6μ.μ. BETON 7(Πύδνας 7, Βοτανικός, Αθήνα, τηλ.: 2107512625)

Till Otherness be swallowed up in Unity

Νάσια Καραμπελά, θέτοντας διαρκώς φιλοσοφικά ερωτήματα, προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σ’ αυτά μέσω των εικαστικών της έργων. Αναρωτιέται, για παράδειγμα, τι μπορεί να συνδέει τον Lugus, το θεό της δημιουργίας στην κέλτικη μυθολογία με τον Έα, το μεσοποτάμιο Θεό του νερού ή τι κοινό μπορεί να έχουν οι χριστιανικές γραφές με τη ζωροαστρική Αβέστα και τον κομφουκιανικό κανόνα. Η καλλιτέχνις αναζητά ταυτότητες, ομοιότητες και συνάφειες

μπροστά σε ένα υλικό που –φαινομενικά, τουλάχιστον– παρουσιάζεται ως ετερόκλιτο και διαφορετικό. Με άλλα λόγια, μέσα από τα σχέδιά της και τις μορφικές συγκρίσεις, ψάχνει να βρει την ταυτότητα, η οποία μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας κοινής ιδέας. Η έκθεση διαρκεί έως τις 4 Μαρτίου. Ωράριο: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή 6.30 - 10μ.μ., Σάββατο, Κυριακή 11.30π.μ. - 2.30μ.μ. Γκαλερί Αρχεία του Μοντέρνου (Υμηττού 64, Χολαργός, Αθήνα, τηλ.: 2106534326)

631,3 χιλιόμετρα

την πρόσφατη έκθεσή του, ο Βαγγέλης Θεοδωρίδης μάς παρουσιάζει 55 έργα που καλύπτουν κάθε στάδιο της εικαστικής του πορείας. Βλέπουμε τη νευρώδη πινελιά που χαρακτηρίζει τα λάδια της πρώτης περιόδου του ή το ξύλο της δεύτερης φάσης δημιουργίας του, το οποίο αποτελεί μέσο σχολιασμού της τεχνολογικής προόδου, της οικολογικής συνείδησης ή του καταναλωτισμού. Οι προσωπογραφίες χαμογελαστών παιδιών δίνει αισιόδοξη αίσθηση στα έργα της τρίτης περιόδου, ενώ ο οπτικοί λαβύρινθοι της τέταρτης περιόδου δεν έχουν άλλο στόχο από το να αποδοθούν τα άγχη και τα σημερινά αδιέξοδα. Τέλος, στην τρέχουσα δημιουργική του περίοδο, ο καλλιτέχνης, μέσα από αυτοσχέδιους μηχανισμούς, καμουφλαρισμένα καράβια και δείκτες χρόνου –τα οποία παρουσιάζονται με καθαρά χρώματα– μας μεταδίδει αισιοδοξία. Η έκθεση διαρκεί έως τις 5 Μαρτίου. Ωράριο: ∆ευτέρα έως Παρασκευή 11π.μ. 9μ.μ. & Σάββατο 11π.μ. - 4μ.μ., Κυριακή κατόπιν συνεννόησης. Ena art

Με ένα σώμα, ένα πινέλο κι ένα dance film

o «хочу»(χατσού) στα ρωσικά σημαίνει «θέλω». Είναι εκείνο το στοιχείο, το «κάλεσμα ψυχής» που, όταν αποσιωπηθεί βαθιά μέσα μας, γίνεται στοιχειό και ζητά συνέχεια την προσοχή μας... ενδόμυχα. Γίνεται ενέργεια σε λάθος ροή, βούληση χωρίς καθήκον απέναντι στον αυθεντικό εαυτό μας. Ως ιδέα γεννήθηκε σε ένα μάθημα χορού στην Αγ. Πετρούπολη, σε έναν τόπο θριάμβου για το κλασικό μπαλέτο όπου μια σχολή χορού είναι ανοικτή για όσα ενδόμυχα «θέλω» ζητούν ικανοποί-

ηση χωρίς τεχνικές σωματικές προδιαγραφές. Η περφόρμανς συνδέει τη ζωντανή κίνηση της ερμηνεύτριας με την ταυτόχρονη δυναμική εικαστική απεικόνιση της σε έναν καμβά. Η χορεύτρια και η εικαστικός, η κάθε μία στο δικό της εσωτερικό πεδίο, ψάχνουν το «κάλεσμα ψυχής». Για να το αποκαλύψουν πρέπει να καταγράψουν και μετά να αποδομήσουν τα συνηθισμένα και οικεία στοιχειά τους. Μόνο έτσι θα φτάσουν στο αληθινό στοιχείο τους, στο «χατσού» τους... Το τέλος της περφόρμανς θα έρθει με την προβολή του ομώνυμου dance film «хочу». Συντελεστές: Βιργινία Αληζιώτη: ιδέα, χορογραφία, ερμηνεία, κείμενα, Χριστίνα Φοίτου: εικαστική καταγραφή και αποδόμηση, Νίκος Μαυράκης: επιμέλεια ήχου και φωτισμού, Πέτρος Στεφανέας: καλλιτεχνική φωτογράφιση, Βασίλης Πιτσώνης: μουσική επιμέλεια. ∆ημιουργοί του dance film: Βιργινία Αληζιώτη: ιδέα, χορογραφία, ερμηνεία, κείμενα, Αλίκη Χιωτάκη: σκηνοθεσία, μοντάζ, φωτογραφία, κάμερα, ήχος Μουσική: Mozart piano concerto no. 23 in A major K 488 adagio Urban sounds Παραστάσεις: Σάββατο 7 Μαρτίου, στις 8μ.μ., στο χώρο τέχνης «βρυσάκι» (Βρυσακίου 17, Πλάκα, τηλ. 210 3210179 (∆ευτ. - Παρ.: 12μ. - 5μ.μ.). Είσοδος: 5 ευρώ.

Gallery (Βαλαωρίτου 9Γ, Αθήνα, τηλ.: 2103388501)

Αϊβαλί: Ένα ταξίδι στο χρόνο

ε επίκεντρο το Αϊβαλί, έναν τόπο μνήμης για τον προσφυγικό ελληνισμό, ο σκιτσογράφος Solo p επιστρατεύει ιστορικά κείμενα, ντοκουμέντα και φωτογραφίες της εποχής σ’ ένα ταξίδι από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών ως και τις μέρες μας. Ακόμη, παρουσιάζονται εικαστικά από τις σελίδες του graphic novel, καθώς προσχέδια και πρωτότυπες σελίδες με μολύβι. Παράλληλα, εκτίθενται φωτογραφίες, σκίτσα, παλιές καρτ ποστάλ και άλλα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για την τεκμηρίωση και την απόδοση των εικόνων. Την έκθεση συμπληρώνουν πολύτιμα έγγραφα προσφύγων, σπάνιες φωτογραφίες από την καταστροφή και εκτυπώσεις εφημερίδων με την πρώτη δημοσίευση του βιβλίου του Ηλία Βενέζη Νούμερο 31328, καθώς και άγνωστα σκίτσα του Φώτη Κόντογλου, τα οποία βρέθηκαν κατά την έρευνα του βιβλίου. Τέλος, υπάρχει η δυνατότητα να δει κάποιος τα στάδια εξέλιξης μιας αφήγησης κόμικς, από το σενάριο μέχρι την τελική ολοκλήρωσή της. Η έκθεση διαρκεί έως τις 8 Μαρτίου και η τιμή κανονικού εισιτηρίου είναι 6 ευρώ, ενώ του μειωμένου 3 ευρώ. Ωράριο: Πέμπτη, Κυριακή 10π.μ. - 6μ.μ., Παρασκευή, Σάββατο 10π.μ. - 10μ.μ. Μουσείο Μπενάκη – Κτίριο Οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, Αθήνα, τηλ.: 2103453111)

«Περσινή αρραβωνιαστικιά» της Ζυράννας Ζατέλη

«Περσινή αρραβωνιαστικιά», το πρώτο διήγημα του πρώτου βιβλίου της πολύ σημαντικής πεζογράφου Ζυράννας Ζατέλη, μεταφέρεται στο θέατρο. Ένα κορίτσι αρραβωνιάζεται τον Μάρκο το βράδυ της Πρωτοχρονιάς του 1961. Γυναίκα πια, ανοίγει τα φύλλα της μνήμης της και αναβιώνει το γεγονός που επικυρώνει την είσοδό της στην περίοδο που η ίδια αποκαλεί «πρώτη μοναξιά της ζωής της». Ο πρώτος έρωτας για το παιδί θα γίνει ένας παλιός πόνος για τον ενήλικα. Η γραφή της Ζατέλη μάς συνδέει με την παράδοση απαλλάσσοντάς την από το φολκλόρ και φανερώνει ένα ποιητικό παραμύθι που μιλά με τρόπο υπαινικτικό, αλλά και ωμό, για τη γυναικεία σεξουαλικότητα, τις μύχιες σκέψεις, τις κρυφές επιθυμίες, το φόβο και την έλξη του θανάτου, τη σύνδεση της καθημερινής πραγματικότητας με το μεταφυσικό, τη φαντασία και τη μαγεία. Σε σκηνοθεσία ∆ημήτρη Αγαρτζίδη και ∆έσποινας Αναστάσογλου και με πρωταγωνιστές τους: Σύρμω Κεκέ, Τατιάνα Άννα Πίττα, Ανθή Ευστρατιάδου. Παραστάσεις: Κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη (από 9 Μαρτίου), στις 9.15μ.μ., στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

«Το ότι δεν υπάρχει κανένας αυτόνομος χώρος μέσα στην πολιτική τάξη του έθνουςκράτους για κάτι σαν τον καθαρό άνθρωπο καθαυτόν είναι εμφανές τουλάχιστον από το γεγονός ότι, ακόμη και στην καλύτερη των περιπτώσεων, η θέση του πρόσφυγα θεωρείται πάντα μια προσωρινή κατάσταση που πρέπει να οδηγήσει είτε στην πολιτογράφηση είτε στον επαναπατρισμό. Ένα μόνιμο καθεστώς «ανθρώπου καθαυτόν» είναι αδιανόητο για το δίκαιο του έθνους-κράτους.» Τζόρτζιο Αγκάμπεν (μτφρ. Άκης Γαβριηλίδης). Η παράσταση «Under, κρυμμένες φωνές» ζητά να αναδείξει αυτό ακριβώς για το οποίο μιλά ο Αγκάμπεν, την ανάγκη για το μόνιμο καθεστώς του ανθρώπου καθ’ αυτόν. Γι’ αυτό είναι μια παράσταση δυνατή και απαραίτητη. Μιλάμε με τον σκηνοθέτη Νίκο ∆ιαμαντή και τον ηθοποιό Χρήστο Σκούρτα για όσα έμαθαν από τους μετανάστες και τα κοινωνούν μέσα από τη δημιουργία τους, κάθε Πέμπτη βράδυ στις 9.30, στο κοινό.

Παρακολουθώντας το Under, έχουμε την αίσθηση ότι η πραγματικότητα και η καλλιτεχνική αποτύπωσή της χάνουν τα όριά τους. Ο θεατής νιώθει μέρος ενός κύματος ανθρώπων που υποφέρουν και δεν μπορεί παρά να συν-παθήσει και να οργιστεί. Είναι η πρώτη φορά νομίζω που κάνετε ένα τόσο ξεκάθαρα καταγγελτικό θέατρο. Γιατί αποφασίσατε αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή να παρέμβετε στο ζήτημα της μετανάστευσης; Νίκος ∆ιαμαντής: Είναι ένα από τα πλέον σύνθετα ζητήματα της εποχής μας. Σαν Σημείο αισθανόμαστε πάντα την ανάγκη να παρεμβαίνουμε χωρίς να φοβόμαστε το όποιο κόστος. Είμαστε ενεργοί πολίτες και καλλιτέχνες με αυτόνομη φωνή, δυναμικοί και θέλουμε να δημιουργούμε πάντα αφορμές αλληλεγγύης, πλατφόρμες, συζητήσεις. Το θέμα των μεταναστών, των ανθρώπων που μετακινούνται αναζητώντας ένα μέλλον, είναι η σύγχρονη τραγωδία της εποχής μας. Άνθρωποι χάνουν την ανθρώπινη υπόστασή τους, απανθρωπίζονται και δυστυχώς ο κόσμος, η ανθρωπότητα δεν μπορεί να βρει λύση. Παρακολουθούμε αμέτοχοι μια σφαγή. Η Ελλάδα είναι ένα μικρό μέρος αυτού του προβλήματος και δυστυχώς χωρίς οργανωμένη συνολική αντιμετώπιση δεν θα υπάρξει λύση, μόνο θύματα. Εξηγήστε μας τον τρόπο που δουλέψατε μέχρι να φτάσετε στο τελικό αποτέλεσμα. Ν.∆.: ∆ουλέψαμε όλοι μαζί, όλοι οι ηθοποιοί, και άλλοι όπως η Σοφία Αθανασοπούλου και η Κλειώ Σοφιανοπούλου, μαζί με τον Χρήστο Σκούρτα, τον Μικέ Γλύκα, την Ελενα Αρβανίτη, τον Αράς Χαμεντιάν, τον Σταύρο Γιαννακόπουλο και την Ιωάννα Μακρή, αρχικά στη συλλογή πληροφοριών, νόμων και θεσμών, ήρθαμε σε επαφή με δικηγόρους, με μελετητές, ανθρώπους που γνωρίζουν το θέμα σε βάθος. Παράλληλα, ήρθαμε σε επαφή με οργανώσεις όπως οι Γιατροί του Κόσμου, το Ανοιχτό Στέκι Μεταναστών αλλά και άλλους πολλούς, οι οποίοι με ανοιχτές αγκαλιές δέχτηκαν να μας μιλήσουν για το θέμα. Γνωρίσαμε τον Παπά -Στρατή ένα ιερωμένο, ο οποίος με μισό πνευμόνι τρέχει σε όλη την Μυτιλήνη και βοηθάει. Το πιο συγκλονιστικό, όμως, απ’ όλα είναι όταν γνωρίσαμε τους ίδιους τους ανθρώπους και δέχτηκαν σιγά σιγά να ανοιχτούν και να μας μιλήσουν, να μας πουν ιστορίες ζωής. Ξέρετε είναι πολύ δύσκολο να ζητάς από έναν άνθρωπο να σου πει στην

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

“

Η σύγχρονη τραγωδία της εποχής μας

Οι συντελεστές της παράστασης «Under, κρυμμένες φωνές» μιλούν στην «Εποχή» για την παρέμβασή τους στο πρόβλημα της μετανάστευσης

Ηταν συγκινητικό και πολύ ευχάριστο να βλέπεις μια κουρτίνα να τραβιέται από τα μάτια των παιδιών, να βλέπεις τη νέα γενιά να μιλά χωρίς αποκλεισμούς, με όραμα συναδέλφωσης και αλληλεγγύης.

πραγματικότητα πως έχασε τη ανθρώπινη ζωή του, να πει αλήθειες. Όλοι στην αρχή έλεγαν ιστορίες εξωραϊσμένες, υπάρχει φόβος, υπάρχει έντονη η ανάγκη να βρουν ταυτότητα. Σιγά σιγά μας μίλησαν και μας αποκάλυψαν δύναμη, τεράστια δύναμη ζωής. Μας αποκάλυψαν αυτό που πιστεύαμε όταν ξεκινούσαμε να φτιάχνουμε το Under, ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι γενναίοι και ότι εμείς έχουμε πολλά να μάθουμε από τη δύναμη τους. Επιλέγετε να δείξετε μερικές πολύ συγκεκριμένες στιγμές από τη ζωή των μεταναστών, στιγμές πανικού, εξευτελισμού της ανθρώπινης υπόστασής τους, διαγραφής της προσωπικότητάς τους και έμμεσα -και άμεσα- αποτυπώνετε την αντιμετώπισή τους από την ελληνική

κοινωνία. Με ποιο κριτήριο επιλέξατε μέσα από τον όγκο του υλικού αυτά τα σημεία. Πώς παρενέβησαν σ’ αυτό το υλικό οι συγγραφείς; Ν.∆.: Επιλέξαμε να φτιάξουμε μια παράσταση ευθύβολη, η οποία θα θίγει και θα προκαλεί συζητήσεις. Φτιάξαμε μια δραματουργία που έχει τη μορφή ενός ταξιδιού ζωής. Επιλέξαμε να δείξουμε αυτά που κρύβουμε κάτω από το χαλί. Τα σκουπίδια μας. Θέλουμε να έρθουν όλες οι οργανώσεις κοντά μας, να μιλήσουν και να αποκαλύψουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους τέσσερεις συγγραφείς, τον Χρήστο Αγγελάκο, την Ναταλία Κατσού, την Βασιλική Πέτσα και τον Χρήστο Χρυσόπουλο, που ταχύτατα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του θεάτρου Σημείο και μας

«ΝΥΧΤΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ» ΤΗΣ ΛΕΙΑΣ ΒΙΤΑΛΗ

Τα πολλαπλά επίπεδα της ξενότητας

ον ξένο έχει ως θέμα το νέο έργο της Λείας Βιτάλη «Νύχτα στην Εθνική» που ανέβηκε πρόσφατα στο Αγγέλων Βήμα. Μια γυναίκα επιστρέφει μετά από χρόνια μετανάστευσης στη Γερμανία, κουβαλώντας στις βαλίτσες της τα χρήματα για να ανοίξει μια ταβέρνα στην Εθνική και χιλιάδες πληγές από τις ταπεινώσεις που δέχθηκε στην ξένη χώρα. Ξένη αυτή κι εκεί κι εδώ, ξένος κι ο γιος της με τον ταραγμένο ψυχικό κόσμο, που μπλέκεται γρήγορα με ναζιστικές ομάδες που προσφέρουν προστασία και «ψυχαγωγούνται» κυνηγώντας μετανάστες. Μια νεαρή κοπέλα από μια μακρινή ακαθόριστη χώρα θα γυρέψει καταφύγιο ένα βράδυ στην ταβέρνα και θα μείνει εκεί για να δουλέψει, μέσα στην περιφρόνηση και τις προσβολές της «αφεντικίνας». Θα κινήσει τον έρωτα του καταπιεσμένου γιού, θα πέσει θύμα βιασμού, θα σκοτώσει. Η Λεία Βιτάλη ασχολείται με το θέμα της βίας που γεννάει βία, του θύματος που γίνεται θύτης και προσπαθεί να αποδώσει τη μοναξιά και το φόβο, τα σκολιά μονοπάτια αναζήτησης της ευτυχίας σε μια κοινωνία που φοβάται το διαφορετικό και αντιμετωπίζει τον ξένο με καχυποψία και εχθρότητα, ζητώντας να δικαιολογήσει την εκμετάλλευση. Θίγει, επίσης, το φαινό-

έδωσαν κείμενα που αφορούν τον τρόπο που εμείς βλέπουμε τους ανθρώπους αυτούς, τη ματιά μας. Κείμενα για μια καθαρίστρια, ένα Ρουμάνο παρκαδόρο, μια οικιακή βοηθό σε ανάπηρη, έναν έμπορο λαθρομεταναστών κ.λπ. Η παράσταση ταξιδεύει σε γωνιές της πόλης. Ποιες αντιδράσεις βλέπετε στο κοινό; Ν.∆.: Με τη βοήθεια του δήμου της Αθήνας αλλά μελλοντικά και του ∆ήμου Καλλιθέας, με τη βοήθεια της περιφέρειας και της Ρένας ∆ούρου προσωπικά καθώς και με τη βοήθεια άλλων πολλών φορέων, όπως του Μορφωτικού Τμήματος της αμερικάνικης Πρεσβείας, η παράσταση παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή σαν street-event σε επιλεγμένες περιοχές της Αθήνας και μελλοντικά σε πολλούς

μενο της γέννησης ναζιστικών μορφωμάτων μίσους, αλλά στο σημείο αυτό προτιμά να μείνει μόνο στην αναφορά και στον τρόμο που προκαλεί η πολιτική του μίσους. Είναι πολύ σημαντικό που το θέμα του ξένου προβληματίζει πια το ελληνικό θέατρο τόσο συχνά και από τόσο διαφορετικές πλευρές. ∆ημιουργείται ένα ρεύμα που θα γεννήσει σιγά-σιγά ένα σύγχρονο πολιτικό θεατρικό λόγο, ανανεώνοντας όχι μόνο θεματικά αλλά και μορφικά την ελληνική δραματουργία. Την παράσταση έχει σκηνοθετήσει η συγγραφέας και τους τρεις ήρωες ερμηνεύουν οι: Μαίρη Νάνου, Ντομένικα Ρέγκου και Βασίλης Ο «Θεατής» σχεδιάζει ένα αφιέρωμα στη δραματουργία με θέμα τη μετανάστευση στο εγγύς μέλλον.

άλλους χώρους προκαλώντας συζητήσεις. Υπήρξαν σχολεία, μαθητές, παιδιά νέα που άκουσαν με μεγάλη προσοχή τις ιστορίες ζωής, πολλές από σχεδόν φίλους τους και συμμαθητές, μπαμπάδες και μαμάδες της διπλανής πόρτας. Ηταν συγκινητικό και πολύ ευχάριστο να βλέπεις μια κουρτίνα να τραβιέται από τα μάτια των παιδιών, να βλέπεις τη νέα γενιά να μιλά χωρίς αποκλεισμούς, με όραμα συναδέλφωσης και αλληλεγγύης. Υπήρξαν βέβαια και μεμονωμένες περιπτώσεις αντιδράσεων, άνθρωποι που φώναζαν εναντίον μας λέγοντας ότι οι μετανάστες πρέπει να γυρίσουν πίσω, ότι μας παίρνουν τις δουλειές κ.ά. Οι ηθοποιοί της παράστασης είναι ήρωες γιατί εκθέτουν το σώμα και την εργασία τους σε πολύ αντίξοες συνθήκες. Η παρέμβαση του θεάτρου Σημείο σε δημόσιους χώρους πάνω σε ένα τόσο καυτό και δύσκολο θέμα είναι γενναία, αποφασιστική και κρύβει πολύ κουράγιο από όλους μας. Κύριε Σκούρτα, εκτός από ηθοποιός, είχατε και εμπειρία από τη συλλογή υλικού. Ήταν εύκολη η πρόσβαση στους μετανάστες; Ανοίγονταν; Μοιράζονταν τις εμπειρίες τους; Χρήστος Σκούρτας: Μας βοήθησε πάρα πολύ το γεγονός ότι είχαμε κάποιες διασυνδέσεις οι οποίες μας άνοιξαν πόρτες για να προσεγγίσουμε αυτούς τους ανθρώπους. Σε ορισμένους φορείς ανοίγονταν με μεγάλη ευκολία και μας μίλαγαν με πολλές λεπτομέρειες ενώ άλλοτε, οι απαντήσεις ήταν μονολεκτικές και φαινόταν ότι δεν ήθελαν να μιλήσουν λόγω φόβου. Εντύπωση μου προξένησε αυτή η αντίφαση, δηλαδή ότι κάποιοι ανοίγονταν με λεπτομέρειες ενώ κάποιο άλλοι όχι. Είναι τελικά η ελληνική κοινωνία μια κοινωνία αποκλεισμού; Πώς μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα; Οι προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ μιλούν για ένα νέο μεταναστευτικό νόμο, θα θέλατε να σχολιάσετε ή να προσθέσετε σ’ αυτές; Χ.Σ.: Ναι, η ελληνική κοινωνία είναι μια κοινωνία αποκλεισμού, το οποίο δεν φαίνεται μόνο στο θέμα των μεταναστών αλλά και σε άλλες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως π.χ. ένα άτομο με αναπηρία, ομοφυλόφιλοι κ.λπ. Πιστεύω ότι είναι καθαρά θέμα παιδείας, γιατί δυστυχώς η διαφορετικότητα αντιμετωπίζεται με φόβο και με ρατσισμό. Ν.∆.: Όλα είναι θέμα παιδείας, ευγένειας και αρχών. Φοβόμαστε να αλλάξουμε, φοβόμαστε να μιλήσουμε την αλήθεια, μιλάμε τον προκατασκευασμένο λόγο ενός λάιφ στάιλ. Η αποδοχή της διαφορετικότητας, ο βαθύς ρατσισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός ξεριζώνονται αργά και μέσα από θεσμούς καθημερινούς, μέσα από παρεμβάσεις τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε καθημερινές συμπεριφορές. Πολύ σημαντικό θεωρώ από την πλευρά της κυβέρνησης τη δημιουργία υπουργείου Μετανάστευσης και εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στην υπουργό Τασία Χριστοδουλοπούλου. Βέβαια, η ισότητα και ο βαθύς ουμανισμός, οι ίσες ευκαιρίες σε όλους, η βοήθεια σε αυτούς που έπεσαν, μεταφορικά πάντα μιλώντας, είναι τα πρώτα προτάγματα της αριστεράς που όλοι ονειρευόμαστε.

Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

“

Υπάρχουν περισσότερα κοινά μεταξύ δύο βουλευτών, ένας εκ των οποίων είναι σοσιαλιστής, παρά μεταξύ δύο σοσιαλιστών, ένας εκ των οποίων είναι βουλευτής”. Ο στόχος να παραμείνει το κόμμα ενεργό, οργανωμένο, δομημένο όταν κάθεσαι σε ένα τεράστιο γραφείο είναι δύσκολος.

ΘΕΩΡΙΑ

Ιστορική νίκη της αρισ Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

Ο Λίο Πάνιτς μιλά για παλιά διλήμματα και νέες προκλήσεις

Την ώρα που ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου, μιλούσε στην ελληνική βουλή στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων, ο καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο του Γιορκ στον Καναδά, Λίο Πάνιτς έδινε διάλεξη με θέμα «Η ιστορική νίκη της ελληνικής αριστεράς. Και τώρα τι;», σε κλίμα φορτισμένη συγκινησιακά και θέτοντας μια σειρά πολύ επίκαιρων προβληματισμών. Ακολουθεί το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του, ενώ ολόκληρο το βίντεο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της «Εποχής». Του Λίο Πάνιτς

υτό που ήδη έχει καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια, το γεγονός δηλαδή ότι εξελέγη στην κυβέρνηση, είναι τεράστιο επίτευγμα. Το επίτευγμα αυτό αναδεικνύει την αξία της υπομονής. Αυτό το κόμμα δεν δημιουργήθηκε πρόσφατα. Με μια έννοια αποτελεί την κληρονομιά της ελληνικής αριστεράς, ξεκινώντας από την περίοδο του εμφυλίου. Παραδοσιακά στην Ελλάδα, η αριστερά εκπροσωπήθηκε από δύο κόμματα, το ΚΚΕ και το ΚΚΕ Εσωτερικού, το πρώτο με πολύ στενούς δεσμούς με τη Σοβιετική Ένωση και το δεύτερο αποδεσμευμένο και με κριτική στάση απέναντί της. Ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ δημιουργήθηκε από την ευρωκομμουνιστική τάση της αριστεράς και από ορισμένους από τη νεολαία του ΠΑΣΟΚ που ακόμα από τη δεκαετία του 1970, πριν το ΠΑΣΟΚ εκλεγεί στην κυβέρνηση, διαπίστωναν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να μεταρρυθμίσει το κράτος. Κάποιοι από αυτούς συναντήθηκαν ήδη από τη δεκαετία του 1980 και σχημάτισαν τον Συνασπισμό, που αποτέλεσε αργότερα τη μεγαλύτερη συνιστώσα στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος επίσημα σχηματίστηκε το 2005. Ήδη, όμως, από το 1999, μια ομάδα αριστερών, κάποιοι από τη νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος και κάποιοι προερχόμενοι από τον Συνασπισμό, αναγνώρισαν τη σημασία των νέων κοινωνικών κινημάτων. Μέχρι το 2008, είχαν καταφέρει να παρουσιάσουν στις δημοσκοπήσεις περίπου 15%. Τότε συνέβη η γνωστή εξέγερση των νέων, το ∆εκέμβρη του 2008, μετά τη δολοφονία ενός μαθητή στα Εξάρχεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστήριξε τους νέους σε αυτήν τη ριζοσπαστική τους εξέγερση, ενώ το ΚΚΕ τους χαρακτήριζε προβοκάτορες και παράγοντες ξένων δυνάμεων. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις ήταν και αποτέλεσμα αυτής της υποστήριξης στους νέους. Το 2009, μετά και από κάποιες εσωκομματικές συγκρούσεις που προέκυψαν γύρω από τη διαδοχή στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και την ανάδειξη του Αλ. Τσί-

πρα, ο ΣΥΡΙΖΑ επεξεργαζόταν ήδη ένα πρόγραμμα 300 σελίδων, πριν ακόμα η ευρωπαϊκή κρίση ξεσπάσει και ενώ ήδη εξελισσόταν η παγκόσμια κρίση με την κατάρρευση του στεγαστικού τομέα των τραπεζικών οργανισμών στις ΗΠΑ. Αυτό σήμαινε ότι, όταν ξέσπασε η ευρωπαϊκή κρίση, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη μια εικόνα προς τα πού πήγαιναν τα πράγματα, αν και ήξερε ότι θα έπρεπε να βαδίσει το δρόμο αυτό πρώτος. Κάνω αυτήν τη σύντομη αναδρομή, διότι θέλω να επισημάνω πόσο υπομονετικοί χρειάζεται να είμαστε, για να φτάσουμε στο σημείο που βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα.

Μεταρρύθμιση ή επανάσταση

Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε σε αυτό το σημείο και γιατί ήταν ανυπόμονος. Τον Μάρτιο του 2012, εν όψει εκλογών, ο Αλ. Τσίπρας, εντελώς απροσδόκητα χωρίς να διαβουλευτεί με την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος παρά μόνο με λίγους κοντινούς συνεργάτες και συντρόφους, ανακοίνωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν έτοιμος να συνεργαστεί με όποιον ήταν διατεθειμένος να βάλει τέλος στην πολιτική της λιτότητας και στην εξαθλίωση του ελληνικού λαού. ∆εν στόχευσε στη δημοσκοπική άνοδο του κόμματος ή στη αναδόμηση του κόμματος, αλλά έκρινε ότι ο πρωταρχικός στόχος ήταν να πάψει η λιτότητα και η εξαθλίωση. Στις πρώτες εκλογές που ακολούθησαν ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε 16% και στις επόμενες, ένα μήνα μετά, συγκέντρωσε 26%. Ακολούθησε η εκλογή του σχήματος του ΣΥΡΙΖΑ στη μεγαλύτερη περιφέρεια της Ελλάδας, στην Αττική, με επικεφαλής την Ρένα ∆ούρου, στις αυτοδιοικητικές εκλογές που μεσολάβησαν και αποτέλεσαν ένδειξη για το αποτέλεσμα που μπορούσε να φέρει ο ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εθνικές εκλογές. Το έχω πει πολλές φορές και θα το ξαναπώ: είναι πολύ ανησυχητικό για την αριστερά σε όλο τον κόσμο, ότι, κατά τη διάρκεια αυτής της παγκόσμιας κρίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μόνο κόμμα που μπορεί δικαιωματικά να κληθεί αριστερό και έχει κατακτήσει την κυβέρνηση. Σε συνέντευξη που πήρα στον νυν έλληνα υπουργό Παιδείας, Αριστείδη Μπαλτά, ανέφερε: μη ρωτάς ποιος είναι ο δρόμος, χάραξε το δρόμο ενώ τον βαδίζεις. Επισήμανε, επίσης, ότι το μεγάλο ερώτημα είναι: καθώς βαδίζουμε, θα καταφέρουμε να βρούμε το μονοπάτι που θα προσπερνά το παλιό δίλημμα, μεταρρύθμιση ή επανάσταση, χωρίς να χάσουμε το βασικό στόχο, το σοσιαλισμό; Αυτό είναι το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε. Ο δικός μας ρόλος, της αριστεράς εκτός Ελλάδας, δεν είναι να αντιμετωπίσουμε αυτό που συμβαίνει σαν να ήμασταν μέλη μιας λατρείας, ένα φορτίο που αναζητεί όποιο πλοίο αναγράφει «σοσιαλισμός» και σκέπτεται

ότι ο μεσσίας έρχεται. Συχνά διαπράττουμε αυτό το λάθος, δεν κάνουμε τη δύσκολη ερώτηση. Ο ρόλος μας δεν είναι να γίνουμε απολογητές ή αφηγητές μύθων, αλλά να διαπιστώσουμε τις δυσκολίες, να τις εκτιμήσουμε και να μάθουμε από αυτές. Πάνω από όλα, όμως, να είμαστε συνετοί και να αποδώσουμε όλα όσα έχουν ήδη επιτευχθεί.

Ο φασιστικός κίνδυνος καραδοκεί

Χρειάζεται να έχουμε συνείδηση των τεράστιων επιπλοκών, της τεράστιας ευθύνης, της τεράστιας πίεσης που αντιμετωπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι αν αυτή η κυβέρνηση δεν καταφέρει να σταματήσει τη λιτότητα και την εξαθλίωση, τότε ανοίγει ο δρόμος για τα κόμματα της ακροδεξιάς, που θα ισχυριστούν ότι αυτά είναι τα μόνα ικανά να διαχειριστούν τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Χρειάζεται να έχουμε συνείδηση ότι αυτό θα σημάνει την άνοδο της εθνικοσοσιαλιστικής, ρατσιστικής δεξιάς στην Ευρώπη. Αυτό επισήμανε και ο έλληνας υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε με τον γερμανό ομόλογό του, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Είπε ότι στην Ελλάδα το τρίτο κόμμα είναι ένα ναζιστικό κόμμα, συνεπώς οι Γερμανοί πρέπει να ξέρουν τι σημαίνει το να μη μας δώσετε το πολυτιμότερο πράγμα που χρειαζόμαστε, δηλαδή χρόνο. Είναι εντυπωσιακό ότι στο τεύχος του «Foreign affairs», που εκδόθηκε στις 29 Γενάρη και βασικά εκφράζει τις απόψεις του αμερικανού υπουργείου Εξωτερικών, υπήρχε άρθρο που εξέφραζε την ίδια άποψη με αυτή του έλληνα υπουργού Οικονομικών, ότι δηλαδή, αν δεν δοθεί ο χώρος στο Ποδέμος και τον ΣΥΡΙΖΑ να βρουν προοδευτική διέξοδο από την κρίση, τότε θα αναλάβουν τα ακροδεξιά νέο-φασιστικά κόμματα. Θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε αν αυτή είναι η κυρίαρχη άποψη της αμερικανικής κυβέρνησης. Είχε σημασία ότι ο Μπ. Ομπάμα υποστήριξε ότι η Ευρώπη πρέπει να βρει τη διέξοδο από τη λιτότητα. Έχει, επίσης, ενδιαφέρον, ότι ο Γ. Βαρουφάκης, που είναι κατά κάποιο τρόπο μαρξιστής οικονομολόγος -αν και γνωρίζω ότι ορισμένοι σε αυτήν την αίθουσα θα διαφωνήσουν- στο βιβλίο του «Ο παγκόσμιος Μινώταυρος» υποστηρίζει ότι χρειάζεται ένας είδος παγκόσμιας μεταρρύθμισης με την οποία να επιτραπεί στις χώρες που παρουσιάζουν έλλειμμα να επωφεληθούν από το πλεόνασμα των άλλων χωρών. Αυτό είναι ουσιαστικά αυτό που πρότεινε ο Κέινς στο τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Στη συνέχεια, υποστηρίζει, στο ίδιο βιβλίο, ότι μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να κάνουν αυτήν την πρόταση

ΘΕΩΡΙΑ

τεράς. Και τώρα τι; Η ΕΠΟΧΗ 22 Φεβρουαρίου 2015

“

για την αριστερά, το κόμμα και την κυβέρνηση

Μη ρωτάς ποιος είναι ο δρόμος, χάραξε το δρόμο ενώ τον βαδίζεις. Καθώς βαδίζουμε, θα καταφέρουμε να βρούμε το μονοπάτι που θα προσπερνά το παλιό δίλημμα, μεταρρύθμιση ή επανάσταση, χωρίς να χάσουμε το βασικό στόχο, το σοσιαλισμό;

πραγματικότητα.

Ποιες δομικές μεταρρυθμίσεις; Από αυτήν την άποψη, το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σοσιαλιστικός, το γεγονός ότι υποστηρίζει πως το πρώτο βήμα είναι να βάλουμε τέλος στη λιτότητα, αλλά αυτό θα μας δώσει χρόνο να πάμε πιο πέρα, κάνει διστακτικούς, στο να δώσουν στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ χρόνο, ακόμα και αυτούς που θέλουν το τέλος της λιτότητας στην Ευρώπη, ακόμα και αυτούς που βλέπουν τον κίνδυνο της ανόδου των εθνικοσοσιαλιστικών κομμάτων. Χρειάζεται να το σκεφτόμαστε αυτό όταν ενθουσιαζόμαστε διαβάζοντας άρθρα από τον Π. Κρούγκμαν ή τον Γ. Στίγκλιτς, διότι πρέπει να έχουμε συνείδηση ότι αυτό για το οποίο αυτοί μιλάνε δεν είναι να βρούμε το δρόμο πέρα από το παλιό δίλημμα μεταρρύθμιση ή επανάσταση. Αυτό προκύπτει τραγικά και από τον αρθρογράφο που έχει με τη μεγαλύτερη επιμονή υποστηρίξει το τέλος της λιτότητας στην Ευρώπη, τον Μάρτιν Γουλφ των «Financial times», ο οποίος έγραψε αυτήν την εβδομάδα (3.2.2015) ένα κείμενο (www.euro2day.gr/ftcom_en/article-ft-en/1300474/a-deal-to-bringmodernity-to-greece.html) στο οποίο, αφού υποστηρίζει όλα όσα ζητάει ο ΣΥΡΙΖΑ, τελειώνει λέγοντας ότι το επόμενο ζήτημα είναι οι δομικές μεταρρυθμίσεις. Είναι οι δομικές μεταρρυθμίσεις που αποτέλεσαν το πρόσχημα υπό το οποίο το ∆ΝΤ, από τη δεκαετία του 1980, επιβάλλει το νεοφιλελευθερισμό «μεταρρυθμίζοντας» κράτη ανά τον κόσμο. Γράφει συγκεκριμένα: «Οι Έλληνες έχουν δίκιο να ζητούν χρόνο. Αλλά, τελικά, χρειάζεται να πείσουν τους εταίρους τους ότι είναι σοβαροί όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις. Κι αν γίνει σαφές ότι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να προχωρήσουν σε αυτές; Η νομισματική ένωση είναι μια εταιρεία κρατών, δεν είναι ομοσπονδία. Μια τέτοια εταιρεία μπορεί να δουλέψει μόνο αν λειτουργεί ως κοινότητα με αξίες. Εάν η Ελλάδα θέλει να είναι κάτι διαφορετικό, είναι δικαίωμά της. Αλλά θα πρέπει να αποχωρήσει.» Τι εννοεί ο Μ. Γουλφ λέγοντας «μεταρρυθμίσεις» είναι ανοιχτό σε ερμηνείες. Αν εννοεί αυτό που εννοεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι δηλαδή θα κάνει ότι περνάει από το χέρι του για να πάψει το κράτος να είναι διαπλεκόμενο, διεφθαρμένο, πελατειακό, τότε έχει καλώς. Αλλά αν με το «κάτι διαφορετικό» εννοεί τις επαναπροσλήψεις απολυμένων δημόσιων υπαλλήλων, την αύξηση του προϋπολογισμού του κράτους πρόνοιας, το φρένο στις ιδιωτικοποιήσεις, την ενεργοποίηση της οικονομίας μέσω δημόσιων επενδύσεων, τότε

γίνεται φανερό ότι όλοι αυτοί είναι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ. Ότι είναι αντίθετοι στο να δοθεί χρόνος στην ελληνική κυβέρνηση. Αυτό δεν είναι ένα ζήτημα που θα ξεκαθαρίσει άμεσα, όπως και ορισμένα άλλα. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ πρόκειται να είναι μια αριστερή κυβέρνηση, με την έννοια που αυτό είχε την εποχή του εμφυλίου, σοσιαλιστική. Να προχωρήσει στις δομικές μεταρρυθμίσεις στις οποίες εμείς αναφερόμαστε. Ωστόσο, εμείς χρειάζεται να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα του ζητήματος.

Η ταξική σύγκρουση είναι εδώ

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει κάποια πολύ σημαντικά πρώτα βήματα. Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό ότι μια εφημερίδα, που πρόσκειται στη δεξιά, δημοσίευσε δημοσκόπηση που δείχνει ότι το 72% του ελληνικού λαού στηρίζει την ελληνική κυβέρνηση. Εάν τώρα προκηρύσσονταν εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ θα έπαιρνε πάνω από 50% και μια καθαρή πλειοψηφία στη βουλή. Εν μέρει, αυτό το αποτέλεσμα έχει να κάνει με την εθνική υπερηφάνεια -όποιος γνωρίζει τους Έλληνες, γνωρίζει ότι αυτό είναι σημαντικό στοιχείο της ελληνικής κουλτούρας. Έχει, επίσης, να κάνει με το γεγονός ότι ο Αλ. Τσίπρας και ο Γ. Βαρουφάκης έχουν γυρίσει όλη την Ευρώπη, είναι είδηση στα ΜΜΕ όλου του κόσμου και έχουν αποδείξει ότι είναι έξυπνοι, αφοσιωμένοι

και ικανοί -και χωρίς γραβάτες- και ότι είναι διατεθειμένοι να αντισταθούν. Αυτό το αποτέλεσμα, όμως, είναι και συνέπεια του γεγονότος ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη υλοποιήσει κάποιες από τις δεσμεύσεις που είχε προεκλογικά αναλάβει, όπως την ακύρωση της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ, την απόλυση των διευθυντών του ΤΑΙΠΕ∆, την επαναπρόσληψη 15.000 δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και των καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών, ανακοίνωσε την αύξηση του κατώτατου μισθού, απομάκρυνε τα κάγκελα μπροστά από τη βουλή. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση έχει μπροστά της δύσκολες αποφάσεις. Η ταξική πάλη συνεχίζεται και έχει πάρει μια μορφή στην οποία τραπεζικές καταθέσεις αποσύρονται. Στην αρχή, φαινόταν ότι οι μικροκαταθέτες απέσυραν τα χρήματά τους. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των «Financial times», όμως, οι καταθέτες που αποσύρονται είναι οι εφοπλιστές και οι κάτοχοι εταιρικών λογαριασμών. Μια άλλη πλευρά αυτής της σύγκρουσης είναι η ανακοίνωση της ΕΚΤ ότι δεν θα αγοράζει τα ομόλογα των ελληνικών τραπεζών και ότι θα συνεχίσει να τροφοδοτεί την Τράπεζα της Ελλάδας με ευρώ, αλλά με υψηλότερη συναλλαγματική τιμή.

Το κόμμα ως καταλύτης

Θα ήθελα κλείνοντας να υπογραμμίσω τη σημασία του να μην παρασυρθούμε από τις κουβέντες για σχέδιο α ή σχέδιο β, γιατί η σπουδαία ερώτηση είναι: Πώς θα αλλάξει το κράτος; Θα αλλάξει προς την κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού ώστε να αναδειχθεί σε δίοδο των λαϊκών διεκδικήσεων που θα μπορέσουν να πάνε το κράτος πιο πέρα από τις δομικές μεταρρυθμίσεις, στο μονοπάτι του σοσιαλισμού; Με αυτήν την έννοια είναι πολύ σημαντικά τα πρόσωπα που υπουργοποιήθηκαν και ανέλαβαν θέσεις και ευθύνες: όπως ο Αριστείδης Μπαλτάς, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, η Τασία Χριστοδουλοπούλου, η Θεανώ Φωτίου, επίσης μια σειρά από

“

Ο ρόλος μας δεν είναι να γίνουμε απολογητές ή αφηγητές μύθων, αλλά να διαπιστώσουμε τις δυσκολίες, να τις εκτιμήσουμε και να μάθουμε από αυτές. Πάνω από όλα, όμως, να είμαστε συνετοί και να αποδώσουμε όλα όσα έχουν ήδη επιτευχθεί.

νομικούς, ανεξάρτητους, που δεν είναι καν μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως, η ιστορία για σοσιαλιστές που εξελέγησαν στο κοινοβούλιο ή ανέλαβαν θέσεις είναι παλιά. Υπάρχει το ρητό που λέει: «Υπάρχουν περισσότερα κοινά μεταξύ δύο βουλευτών, ένας εκ των οποίων είναι σοσιαλιστής, παρά μεταξύ δύο σοσιαλιστών, ένας εκ των οποίων είναι βουλευτής». Ο στόχος να παραμείνει το κόμμα ενεργό, οργανωμένο, δομημένο όταν κάθεσαι σε ένα τεράστιο γραφείο είναι δύσκολος. Η σχέση με το κόμμα είναι βασική και κρίσιμη. Υπάρχουν διαμαρτυρίες από μια ομάδα που ονομάζονται «53+» ότι το τελευταίο διάστημα πριν τις εκλογές η Κεντρική Επιτροπή παραγκωνίστηκε και οι αποφάσεις παίρνονταν από τον Αλ. Τσίπρα και μια πολύ μικρή ομάδα γύρω του. Η Κεντρική Επιτροπή δεν έχει συγκληθεί τον τελευταίο ενάμιση μήνα. Άρα το μεγάλο ζήτημα παραμένει: Είναι το κόμμα σε αλληλεπίδραση με την κυβέρνηση, τέτοια που να του επιτρέπει να παίξει τον καταλυτικό ρόλο που του ανατέθηκε και στην προεκλογική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ, να αποτελέσει το στήριγμα της κυβέρνησης στην κοινωνία; Προς το παρόν δεν φαίνεται να συμβαίνει αυτό. ∆ιοργανώθηκαν συγκεντρώσεις στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις για να στηρίξουν την κυβέρνηση, σε κάποιες πόλεις της κεντρικής Ελλάδας δημιουργήθηκαν επιτροπές με τον ίδιο σκοπό, αλλά κανένα από τα δύο δεν ήταν πρωτοβουλία του κόμματος. Προς το παρόν το κόμμα είναι αδρανές.

“

Κάπου ανάμεσα σε μια σάτιρα που παρήλθε και μια άλλη που, προσπαθώντας να ειπωθεί από τα αριστερά, χρησιμοποιεί όλο και πιο δεξιά επιχειρήματα, κάπου εκεί ανάμεσα το γέλιο χάθηκε. Αυτό που μένει είναι η στάχτη ενός χαμόγελου και ένας καλλιτέχνης παντελώς πια ξένος.

Ένας εικονοκλάστης χωρίς εικόνες: Για τον Τζίµη Πανούση του σήµερα

“

Του Θωμά Τσαλαπάτη

«Μ

Αριστεριτζήδες πυροσβέστες εργατοπατέρες του λαού λοβοτομημένες μαριονέτες του υπαρκτού του σουρεαλισμού

Απ’ του Άρη τα ένδοξα τα χρόνια στους χιλιαστές του Περισσού με τις ξύλινες καταγγελίες του κοινοβουλίου η μαϊμού με τις κρατικές επιδοτήσεις τους μισθούς ντροπής των βουλευτών πλάι πλάι μαζί με χρυσαυγίτες ορντινάτσα των καπιταλιστών

“

Απ’ της Βάρκιζας την κωλοτούμπα που έδωσε τα όπλα στα σκυλιά οι σφραγιδοκράτες νταβατζήδες κοροϊδεύουνε την εργατιά

(Τζίμης Πανούσης/Γιάννης Αγγελάκας - Η Katyusha του ΚΚΕ)

α τι έπαθε ο Πανούσης;» Ερώτηση-μόνιμη επωδός τα τελευταία χρόνια, που πάντα ακολουθούσε κάποια από τις εμφανίσεις του μουσικού. Θυμάμαι την ερώτηση να πέφτει στο τραπέζι ενός μπαρ στα Εξάρχεια κάπου το ‘13, κάτω από την αφίσα των παραστάσεων του Πανούση στο Τρόικα κλαμπ, όπου το άστρο του ∆αβίδ μετατρεπόταν, μέσω γραφιστικής σε σβάστικα. Ένα χιλιοειπωμένο, εύκολο και προβληματικό σχόλιο που όχι μόνο δεν κατάφερνε να σοκάρει, αλλά είχε σαν αποτέλεσμα να γεμίσει τον τόπο ναζιστικά σύμβολα, ενώ γύρω οι νεοναζί πολλαπλασιάζονταν, ενώ η φρίκη πέρναγε στην κανονικοποίησή της. Αυτά βέβαια ήταν ψιλά γράμματα σε σχέση με όσα ακολούθησαν.

Ο κάποτε Τζιμάκος

∆εν θα ‘θελα να γράψω για όσους μεγάλωσαν με τα τραγούδια και τις παραστάσεις του Τζίμη Πανούση και τη μετέπειτα απογοήτευση που τους δημιουργήθηκε, με τον ίδιο τρόπο που οι παλαιότεροι μπορεί να έγραφαν για τον Θεοδωράκη π.χ. και το υπουργείο στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, ή τη στροφή του ∆ιονύση Σαββόπουλου από εκφραστή μιας γενιάς σε τηλεευαγγελιστή της νεοορθοδοξίας. Οι συγκρίσεις είναι συχνά ο καλύτερος τρόπος να αποφύγεις την ουσία, να πνίξεις τη λεπτομέρεια και την ιδιομορφία της κάθε περίπτωσης, να καταφύγεις στα αντανακλαστικά των μαθημένων αφορισμών. Η τότε μουσική και η γενικότερη στάση του Πανούση (ειδικά για όσους από εμάς έτυχε να τον ανακαλύψουν σε μικρή ηλικία) είχε κάτι το απελευθερωτικό. Η καρναβαλική διάθεση εκφρασμένη στη σκηνή, στα εξώφυλλα και τους στίχους, η αθυροστομία ειπωμένη σε μια εποχή λαμέ πουριτανισμού, η κριτική στην κυρίαρχη καφρίλα των 80’s, τον υπερκαταναλωτισμό και τα αμερικανικά πρότυπα των 90s και ταυτόχρονα η υφέρπουσα μελαγχο-

λία και απαισιοδοξία, η υπερβολή και η επιθετικότητα ακόμη και η κριτική στάση απέναντι στην κουλτούρα της «ορθόδοξης» αριστεράς, αποτέλεσαν στοιχεία συγκρότησης. Ο Πανούσης κατάφερε να ενσωματώσει την ειρωνεία, την επινοητικότητα και το πολιτικό χιούμορ των πρώτων δεκαετιών της μεταπολίτευσης, να τα καταγράψει ως ταυτότητα και να μας τα παραδώσει. Μα γράφοντας αυτές τις γραμμές καταλαβαίνω πως αυτό που περιγράφω είναι ουσιαστικά η – εδώ και καιρό- ακυρωμένη σχέση με το εναλλακτικό κοινό της δεκαετίας του ’80. Ο –κάποτε για μας- Τζιμάκος, μοιάζει παροπλισμένος από τις ίδιες τις παγίδες που η πολιτική σάτιρα κουβαλά στον πυρήνα της. Ο καλλιτέχνης δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει γύρω από τις θέσεις του, μια και το γέλιο είναι από μόνο του κατάφαση. Όταν όμως το γέλιο εκλείπει η πολιτική θέση μοιάζει με φανατισμό που αναζητά την επιβεβαίωση στην έντασή του (κάπως έτσι είδα την παρουσία του Πανούση στην πρόσφατη συνέντευξή του στην Ελληνοφρένεια, όταν η ένταση έφτασε στα όρια του παραληρήματος, με τους «φασίστες» και «καραγκιόζηδες» αριστερούς, τις κοινοτοπίες για τη γενιά του Πολυτεχνείου, τις «ηλίθιες» και «πουλημένες» ηγεσίες. Εμφάνιση που εγκωμίασε και η εφημερίδα «Στόχος»). Εξαρτημένος από τα γύρω γεγονότα ο σατυρικός καλλιτέχνης οφείλει να επανεφευρίσκει συνεχώς τον εαυτό του ανάλογα με τις γύρω αλλαγές. Όταν αποτυγχάνει αυτό δημιουργεί μια φάλτσα αφήγηση και κυρίως φάλτσα σε σχέση με τον προηγούμενο εαυτό του. Και σε αυτές τις συνθήκες ακόμη και η στασιμότητα αποτελεί αλλαγή.

Οι εμμονές ως προτεραιότητες

Σήμερα, ο Τζίμης Πανούσης μοιάζει με έναν εικονοκλάστη που μάχεται ανύπαρκτες εικόνες. Γιατί έχει διαφορά να σατιρίζει το ΚΚΕ για την στάση του στο Χημείο (στο «Τα παιδιά της ΚΝΕ») και άλλο το εκτός τόπου και χρόνου του σημερινού «Η

Katyusha του ΚΚΕ» , που μοιάζει με ξαναζεσταμένη θεωρία των δύο άκρων δήθεν ειπωμένο από τα αριστερά, με το κοτσάρισμα του pure νεοφιλελεύθερου και σε άλλες του καταγραφές λαϊκίστικου επιχειρήματος «δεν πληρώνω φόρους γιατί μου κλέβουν τα λεφτά τα κόμματα» και κυρίως με το αχαρακτήριστο στην μικροψυχία του (τουλάχιστον) «πλάι πλάι μαζί με χρυσαυγίτες». Οι εμμονές είναι απαραίτητες για κάθε κωμικό, αλλά όταν αυτές γίνονται απόλυτες προτεραιότητες και μάλιστα ενώ ο ίδιος ο χρόνος αλλάζει το αντικείμενο της σάτιρας, το αποτέλεσμα καταλήγει να μελωδεί ως απόλυτα κακόηχη συντήρηση. Για το τέλος κρατώ την πρόσφατη εμφάνιση του Πανούση στην εκπομπή του Καζάκη: «Να βγουν να δηλώσουν όλοι αυτοί του ΣΥΡΙΖΑ πως είναι ομοφυλόφιλοι, αυτός ο άνδρας ο Βαρουφάκης που κουνιέται σαν κοπελίτσα, ο άλλος ο Τσακαλώτος, ο Σακκελαρίδης που φέρνει κανονικά σε κοπελίτσα τελειωμένη (…) πιστεύω πως θα το κάνουν, τους έχω ικανούς, θα γελάσουμε.» ∆εν ξέρω αν έχει κάποιο νόημα να σχολιάσει κανείς την εμφανή ομοφοβία, τον ματσισμό που από άλλους χώρους τον έχουμε συνηθίσει ή την αισθητική του χιούμορ που παραπέμπει σε γυμνασιάρχη επαρχίας ή Ταλιμπάν μητροπολίτη. Κάπου ανάμεσα στο ναρκισσισμό της ελάχιστης απόστασης (όπου ό, τι κοντινό σου μετατρέπεται σε θανάσιμο εχθρό για λόγους αυτοεπιβεβαίωσης και συγκρότησης από αντανάκλαση) και το άγχος της πρωτοτυπίας, κάπου ανάμεσα στο χρόνο που κυλά και μας αφήνει πίσω και τον άλλο χρόνο που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση, κάπου ανάμεσα σε μια σάτιρα που παρήλθε και μια άλλη, που προσπαθώντας να ειπωθεί από τα αριστερά, χρησιμοποιεί όλο και πιο δεξιά επιχειρήματα, κάπου εκεί ανάμεσα το γέλιο χάθηκε. Αυτό που μένει είναι η στάχτη ενός χαμόγελου και ένας καλλιτέχνης παντελώς πια ξένος. http://tsalapatis.blogspot.gr/