Κυριακή 23-02-2014 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014 • Αρ. φ. 1191 • 2 €

Θ. Μιχόπουλος: Απόψε αυτοσχεδιάζουν...

Γερμανοί, Τρόικα και Μαξίμου αδυνατούν να διαμορφώσουν πρόγραμμα διεξόδου για τη χώρα σελ. 3

...

Γ. Σταμάτης: Τι είναι ακριβώς το πρωτογενές πλεόνασμα;

Η υπόσχεση ότι θα το μοιράσει κανείς εν είδει κοινωνικού μερίσματος συνιστά εξαπάτηση των μισθωτών και συνταξιούχων σελ. 11-12

...

Χ. Γεωργούλας Π. Κλαυδιανός: Οι βλαβερές συνέπειες της έλλειψης πολιτικής συμμαχιών Αν έχει νόημα μια πολιτική συμμαχιών, δεν είναι τόσο για την ημέρα των εκλογών όσο για την επόμενη. σελ. 5

...

Μ. Κοβάνης: Ημέρες του 2002 στη Βενεζουέλα

Επιχείρηση αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης Μαδούρο από δυνάμεις της αντιπολίτευσης και τις ΗΠΑ σελ 12

... Ν. Χατζητσάκος: Προς αφανισμό η μεταλλουργία

Το επόμενο δίμηνο τουλάχιστον 1.500 εργαζόμενοι θα περάσουν στην ανεργία ενώ δραματικές επιπτώσεις θα υπάρξουν για την ελληνική οικονομίας σελ. 19

Κ. ∆ουζίνας: Η λύση συμπεριλαμβάνει και το δρόμο και την κάλπη

Ο καθηγητής νομικής μιλά για την κρίση και την αντίσταση, στην Ελλάδα και την Ευρώπη σελ. 30-31

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Η ΤΡΟΪΚΑ – ΠΑΡΤΙ ∆ΙΑΦΘΟΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΤΑΡΡΕΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Η κυβέρνηση σε ναρκοπέδιο Σε ναρκοπέδιο βαδίζει η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου. Η τρόικα μετά από μακρά καθυστέρηση καταφθάνει σήμερα και αύριο αρχίζει ο αυστηρός έλεγχος. Η προτροπή του πρωθυπουργού προς τους υπουργούς του να είναι όλα «εντάξει», αποκαλύπτει ότι για μια ακόμα φορά η κυβέρνηση προσέρχεται στη συνάντηση με τους δανειστές με τη «γραμμή» του καλού μαθητή, με την ελπίδα να αποσπάσει μια καλή πολιτική δήλωση και μια, έστω ασαφή, υπόσχεση για το χρέος πριν

Ουκρανία Εύθραυστη εκεχειρία

τις εκλογές. Μάταιος, όμως, ο κόπος της, καθώς το βαρύ κλίμα από τα αποτελέσματα της πολιτικής της και της διαφθοράς του δικομματισμού που κατακλύζουν καθημερινά την επικαιρότητα, δεν αναστρέφεται. Μόνο αυτή την εβδομάδα προστέθηκαν δύο νέα σκάνδαλα: της εταιρείας αποναρκοθέτησης και του λαθραίου πετρελαίου. Τα ΙΚΑ κλείνουν. Η ανεργία για μια ακόμη φορά ανεβαίνει. Όσες μεγάλες μονάδες είχαν απομείνει στη χαλυβουρ-

γία και το αλουμίνιο κλείνουν. Τα αποτελέσματα του ισοζυγίου φωτογραφίζουν τη βαθύτατη ύφεση. Την ίδια ώρα σχεδιάζονται χιλιάδες απολύσεις, κλείσιμο δημόσιων επιχειρήσεων και κατάργηση κάθε φραγμού στις ομαδικές απολύσεις. Στη συνάντηση με την τρόικα η κυβέρνηση δεν έρχεται τελικά, για να διαπραγματευτεί, έστω και αν η κ. Λαγκάρντ για ακόμη μια φορά υποστήριξε ότι έγιναν λάθη στο ελληνικό πρόγραμμα. •

Περιορισμός των εξουσιών του προέδρου, συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας εντός δώδεκα ημερών και εκλογές μέσα στο 2014, προβλέπει η συμφωνία που υπεγράφη στην Ουκρανία. Προβλέπονται επίσης όροι που μεταξύ άλλων ανοίγουν τον δρόμο για την αποφυλάκιση της Γιούλα Τιμοσένκο.. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο θα τηρηθεί η συμφωνία κι αν σπάσει ποια πλευρά θα είναι αυτή που θα το πράξει και με ποιόν τρόπο. •

Θ. ∆ρίτσας: Ο Πειραιάς μπορεί να δώσει το μήνυμα για τη μεγάλη αλλαγή

Η μάχη για την επιβίωση του Αώου

Μια εξαίρεση στη μαυρίλα των ημερών

... Ν. Σερντεδάκις: Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα μελών, αποτελεί μέσο και όχι αυτοσκοπό

Σχεδιάζουν εκτροπή του ποταμού από την Πίνδο προς το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων. Οι συνέπειες στα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και τους προστατευόμενους οικότοπους της περιοχής θεωρούνται μη αναστρέψιμες. Γράφει ο Γ. Παπαδημητρίου σελ. 21

Αποκωδικοποίηση του μεταναστευτικού κώδικα. Το σχέδιο έχει ένα καθοριστικό έλλειμμα, που καθιστά αλυσιτελείς τις όποιες προσπάθειες για κοινωνική ένταξη των μεταναστών. Αφήνει στο κενό το θέμα της ιθαγένειας. Γράφει ο ∆. Χριστόπουλος σελ. 20

Ο υποψήφιος δήμαρχος Πειραιά μιλά για το Λιμάνι της Αγωνίας, την αυτοδιοίκηση και το όραμα της Αριστεράς σελ. 9

Επιτακτική η ανάγκη ενδυνάμωσης των αριστερών αυτοδιοικητικών σχημάτων και της αυτονομίας τους σελ. 6-7

... Ηλ. Παντελεάκος: Να γίνουμε οργάνωση δημιουργίας Ο γραμματέας της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ μιλά για τα προβλήματα των νέων και την ταυτότητα της οργάνωσης. σελ. 8

Μια ιστορία δύναμης και αξιοπρέπειας Της Ευαγγελίας Αλεξάκη*

Πέντε μήνες στο δρόμο με καθημερινούς αγώνες και διαμαρτυρίες έξω από το ΥΠ.ΟΙΚ. και αυτό που εισπράττουμε από την κυβέρνηση είναι ένα μεγάλο τίποτα. Είδαμε τον υπουργό ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Μητσοτάκη πριν δύο εβδομάδες και μας είπε πως ο αγώνας μας έχει συγκινήσει την κοινή γνώμη και θα εξετάσει το θέμα μας απ’ την αρχή και πως θα μας ξαναδεί. Αυτές τις μέρες προσπαθούμε να δούμε τον υπουργό Οικονομικών κ. Στουρνάρα. Μας υπόσχονται πως θα μας δει από τη μέρα που αρνούμασταν να φύ-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΘΕΜΑΤΑ

Μια ιστορία δύναμης και αξιοπρέπειας

«Τι ωραίο πλιάτσικο»

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

γουμε μπροστά από το υπουργείο αν δεν μας έκλειναν ραντεβού. Στο τέλος μας έφεραν τα ΜΑΤ. Μια συναδέλφισα την έριξαν κάτω και τραυματίστηκε στο χέρι. Θα ήταν αυταπάτη να πιστέψουμε ότι αυτές οι εξοντωτικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν χωρίς διάκριση, με τον πιο βάρβαρο, αυταρχικό και αντιδημοκρατικό τρόπο, θα μπορούσαν να ανατραπούν χωρίς την αντίσταση των εργαζόμενων και την αλληλεγγύη της κοινωνίας. Εμείς συντονισμένα προχωράμε, κλιμακώνουμε τους αγώνες μας κάθε μέρα και είμαστε σίγουρες πως θα νικήσουμε. Με κοινούς αγώνες με άλλους κλάδους εργαζομένων που δοκιμάζονται. Συμμετέχουμε στο Συντονιστικό κατά της ∆ιαθεσιμότητας και κάθε Τετάρτη βρισκόμαστε στο περίπτερο της πλατείας Κλαυθμώνος. Κάνουμε το πρόβλημά μας γνωστό καθημερινά με φυλλάδια και παρουσία τόσο στα έντυπα όσο και στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Το πρόβλημά μας είναι γνωστό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε κινητοποίηση μας στο Υπ.Οικ., στις 13 Φεβρουαρίου, ήρθε και διαδήλωσε μαζί μας αντιπροσωπεία των ευρωπαϊκών συνδικάτων και των εναλλακτικών κινημάτων Alter Summit. Ο ευρωβουλευτής Νίκος Χουντής ζητάει από την Ε.Ε. ανάκληση της απόλυσής μας στη βάση της παραβίασης του Κοινοτικού ∆ίκαιου για τις διακρίσεις λόγω φύλου. Στις 19 Φλεβάρη, βάλαμε μαύρο πανί και με το πανό μας κλείσαμε την ΙΓ’ ∆.Ο.Υ. ∆εν αφήσαμε να μπουν μέσα οι συνάδελφοι και οι φορολογούμενοι, αλλά τους καλέσαμε να μας συμπαρασταθούν και πράγματι, μαζί φωνάξαμε συνθήματα και σταθήκαμε αγωνιστικά μπροστά στην εφορία. Θα ακολουθήσουν κι άλλες τέτοιες δράσεις. Κάθε μέρα θα σκεφτόμαστε και κάτι ακόμη μέχρι να αναγκαστούν να πάρουν πίσω την Κοινή Υπουργική Απόφαση που μας στερεί την εργασία μας. Η καθαριότητα δεν καταργείται, τα κτίρια υπάρχουν και η δουλειά μας είναι εκεί και μας περιμένει. Από τον καιρό που φύγαμε μέσα από τους χώρους εργασίας μας, όλες οι υπηρεσίες έχουν σοβαρό υγειονομικό πρόβλημα. Οι περισσότερες εφορείες δεν καθαρίζονται καθόλου με αποτέλεσμα οι συνάδελφοι και οι φορολογούμενοι να βρίσκονται εκτεθειμένοι σε ανθυγιεινές συνθήκες. ∆ιαλυμένα συνεργεία που υπολειτουργούν λόγω περικοπών και άθλια μεροκάματα και ωράρια για τις καθαρίστριες. Τρομερή σπατάλη δημόσιου χρήματος μέσω προμηθειών που πηγαίνουν στις τσέπες των εργολάβων. Τρομοκρατία από την πλευρά του ιδιώτη προς τις εργαζόμενες, όπως η τραγική περίπτωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα. Κάθε γυναίκα από εμάς έχει και μια ιστορία δύναμης και αξιοπρέπειας. Καθαρίστρια γίνεσαι από ανάγκη και όχι από επιλογή. Γι’ αυτό είμαστε αποφασισμένες να τους διαψεύσουμε. Θα τους αποδείξουμε ότι δεν είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίας ούτε παιδιά ενός κατώτερου θεού, αλλά πολίτες ισόνομοι με ξεχωριστές αξίες και αξιοπρέπεια. Να καταλάβουν πως δεν είμαστε διαχειρίσιμες, ότι το λέει η ψυχή μας και κάθε μέρα θα σκέφτονται πως κακώς μας υποτίμησαν. ∆εν θα υποχωρήσουμε μπροστά σε κανέναν και δεν θα χαριστούμε ούτε στην τρόικα ούτε στην κυβέρνηση. Εμείς δεν θα γίνουμε οι δούλες στον εργασιακό τους μεσαίωνα. Η επιστροφή στη δουλειά μας θα είναι για μας η νίκη και η δικαίωση του αγώνα μας και καλούμε όλους τους εργαζόμενους στο δρόμο, γιατί δε θα σταματήσουν αν εμείς δεν τους σταματήσουμε.

* Η Ευαγγελία Αλεξάκη είναι μέλος του Συντονιστικού των καθαριστριών στο υπουργείο Οικονομικών

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Ο Πάχτας δήμαρχος εκεί που δρα η εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός», προειδοποίησε τους συμπολίτες του για τις συνέπειες που θα υπάρξουν αν βγει δήμαρχος που είναι εναντίον της εξόρυξης. «Αν δεν με ψηφίσετε, θα υπάρξουν ανθρώπινα θύματα, θα έλθουν όλοι οι αναρχικοί, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ο ΣΥΡΙΖΑ απ’ όλη την Ελλάδα, με τους βουλευτές του…» Αν έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ -σύμφωνα με το γνωστό και από τη θητεία του ως βουλευτής που τον είχε βάλει στη γωνία ο ΓΑΠ για ύποπτες διασυνδέσεις- δεν θα τους πάρει τα σπίτια, αυτά τα έχουν πάρει Ν∆ – ΠΑΣΟΚ, αλλά θα αρχίσει εμφύλιο πόλεμο. Από το Λιτόχωρο στις Σκουριές, υπαινίχθηκε χωρίς ακόμα να τον καλέσει εισαγγελέας. Αυτά θα συμβούν αν πάρει τον δήμο ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν πάρει την κυβέρνηση τι θα γίνει; Ουκρανία ή Συρία; Μπα, γιατί η αστυνομία είναι βράχος προστασίας και επιβολής τάξης. Ο κ. ∆ένδιας δήλωσε περήφανος. Το επένδυσε και με στοιχεία. Έχουμε, είπε, την καλύτερη αναλογία στην Ε.Ε. Ένας αστυνομικός για 190 πολίτες, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι ένας αστυνομικός ανά 450 πολίτες. «Ούτε το γερμανικό επιτελείο στις δόξες του δεν είχε τέτοια αναλογία», πρόσθεσε με υπερηφάνεια. Ως γνωστόν η γερμανική αστυνομία έχει περάσει διάφορες ιστορικές φάσεις. Εδώ που τα λέμε και σε άλλα πράγματα έχουμε καλύτερη αναλογία από τη Γερμανία. Στις ΜΚΟ για παράδειγμα, οι Γερμανοί έφτιαχναν για ναρκοθετήσεις, οι Έλληνες για πολλαπλές αποναρκοθετήσεις. Ενδιαφέρον για τους άθεους συριζαίους έχει η ΜΚΟ για την Ανεξιθρησκία και την Ανάπτυξη των Λαών. Στους πιο πολιτικοποιημένους συριζαίους ταιριάζουν ΜΚΟ όπως η Αναπτυξιακή Συνεργασία Αλληλεγγύης/ ΑΣΑ, η οποία υποδηλώνει και τους δεσμούς της με την ΑΝΑΣΑ. Αν και δεν εντόπισα καμιά για την πολιτική αλιεία, πράγμα που ενόχλησε τους απανταχού Αλιείς, συμβιβαζόμαστε και με τις ΜΚΟ όπως το ∆ίκτυο Εμπειρογνωμόνων Αθήνας ή οι Πορευθέντες, αν και δεν ξέρουμε αν είναι πορευθέντες εν ειρήνη ή εν συγκρούσει. Αν και μας κόστισε πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ, παρά ταύτα πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα. Η Λαγκάρντ του ∆ΝΤ το χαι-

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

ρέτισε ενθουσιωδώς. «Όλοι πανηγυρίζουμε το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας, το πρώτο από το 1943», φώναξε. Εντάξει, λίγο υποτιμητικό για τους έλληνες πολιτικούς. ∆εν ξέρουμε αν η Λαγκάρντ υπονοεί κάτι κακό για τη Γερμανία, αλλά το γεγονός που αναδεικνύει έχει το συμβολισμό του. Τότε ήλθαν λιγάκι πιο βίαια ομολογουμένως, αλλά μετά από τον Απρίλη του 1941 έως το τέλος του 1943 μπήκε τάξη στα οικονομικά της χώρας με την καθοδήγηση των Γερμανών. Την ίδια επιτυχία κατάφεραν και πρόσφατα. Από το 2010 έως το 2013 πετύχαμε πάλι πρωτογενές πλεόνασμα. Αν μάλιστα επιστρέψει ο Άδωνις Γεωργιάδης τα λεφτά που πήρε από το κράτος για να πάει σε κάτι φίλους στο Χάρβαρντ, το πλεόνασμα θα εκτοξευθεί και χωρίς τη βοήθεια του Φούχτελ. Με τη βοήθεια του Μελισσανίδη μπορεί να βρούμε άκρη στην πάταξη του λαθρεμπορίου καυσίμων. Οι άνθρωποι της αγοράς κάτι ξέρουν παραπάνω από τους γραφειοκράτες. Τελικά οι μόνες παράνομες μπίζνες που δεν αγγίζουν είναι αυτές που εμπλέκονται πολλές εθνότητες. Η Siemens με Ελλάδα, νησιά Καϊμάν και νησιά του ∆ιαβόλου. Πρόσφατα η «Καθημερινή» αποκάλυψε ότι Ισραηλινοί, σε συνεργασία με Έλληνες, μέσω Πειραιά έσπαγαν το εμπάργκο του Ιράν. Παρεμπιπτόντως το εμ-

χοτόμηση της. Κατέχει το νόου χάου στο ΠΑΣΟΚ. Ούτε εκπρόσωποι της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και του Σχεδίου Β’ θα επέφεραν κατάπαυση του πυρός. Θα τσακώνονταν ακόμα αν η έξοδος της Ουκρανίας από την κρίση θα επέλθει νομοτελειακά ή μετά από πολιτική απόφαση. Ο «∆ιόδωρος» στο «Βήμα» στέρεψε. Μπέρδεψε ποιοί κάνουν πλιάτσικο, όπως οι ΜΚΟ, θέλοντας να μας επιστρέψει στην εμφυλιοπολεμική φρασεολογία. Κατηγοριοποιεί τον Λαφαζάνη στους κατσαπλιάδες, προκειμένου να στηρίξει τον Καμίνη στην Αθήνα και τον αγαπημένο φίλο μου Τάκη Λαϊνά στα Λεχαινά. Ευτυχώς που ο Τάκης έχει ανοιχτό μυαλό και βρίσκεται μακριά από τέτοιες μανιχαϊστικές εμμονές. Το Reuters δεν χρησιμοποιεί τον μοντέρνο όρο «κατσαπλιαδισμό» για τον ΣΥΡΙΖΑ. Μάλλον χάθηκε στη μετάφραση. ∆είχνει πιο κουλ. Ξαναπαίζει την έξοδο από το ευρώ, προειδοποιώντας τους αναγνώστες ότι, αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, θα «ακυρωθούν όλα τα στοιχήματα». Αυτοί άλλωστε ξέρουν το «Ωραίο πλιάτσικο».

Γεράσιμος ο Αλιεύς, alieys@hotmail.gr

πάργκο είχε αποφασιστεί γιατί το Ιράν, ως εν δυνάμει πυρηνική δύναμη, απειλούσε την υπόσταση του Ισραήλ, το οποίο έχει πυρηνικά αλλά δεν τα δηλώνει στην εφορία και έτσι δεν το γνωρίζουν οι ιθύνοντες. Τα καλά νέα είναι ότι ευτυχώς δεν κάλεσαν τον ΥΠΕΞ της προεδρεύουσας χώρας της ΕΕ, τον Βενιζέλο, για την κρίση στην Ουκρανία. Αν πήγαινε και αυτός θα είχε επέλθει ήδη η διΣυνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmai.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι κρίσιμες ημερομηνίες

Απόψε αυτοσχεδιάζουν… Γερμανοί, τρόικα και Μαξίμου κινούνται στη λογική του “δος ημίν σήμερον” μη μπορώντας να διαμορφώσουν πρόγραμμα διεξόδου για τη χώρα.

ι χρηματοπιστωτικές κρίσεις δεν τελειώνουν με μαγικό ραβδί. Κατά κανόνα τελειώνουν με «κούρεμα» των χρεών, υποστηρίζει το Der Spiegel. Και σημειώνει ότι «όταν η πίεση για τη γερμανική συγκυβέρνηση αυξάνεται πολύ, αρχίζουν οι αυτοσχεδιασμοί» προβλέποντας ότι «νέα όξυνση θα μπορούσε να ξεσπάσει, αν γινόταν αιφνιδιαστικά γνωστή μια υπερχρέωση στην Ελλάδα».

∆ιόρθωσε ο Σόιμπλε

“

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών –«διαφωνία» Α. Μέρκελ με Β. Σόιμπλε για το ελληνικό χρέος, μελέτες για τη διαχείρισή του- έρχονται να επιβεβαιώσουν τους «αυτοσχεδιασμούς» των Γερμανών και τους φόβους τους για υπερχρέωση της Ελλάδας. Ο Β. Σόιμπλε, που ήθελε να δώσει ένα «μήνυμα αλληλεγγύης προς τη χώρα μας και να καταστήσει σαφές ότι μπορούσε να περιμένει περαιτέρω υποστήριξη μετά τις εκλογές», επανήλθε [CNBC] διορθώνοντας ότι «η Ελλάδα θα χρειαστεί περαιτέρω, περιορισμένη, χρηματοοικονομική βοήθεια στο τέλος του έτους, όταν λήγει το τρέχον πακέτο βοήθειας, τότε είμαστε έτοιμοι να το πράξουμε, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα έχει τηρήσει τις υποχρεώσεις της» αποκλείοντας νέο «κούρεμα» -«είπαμε, τότε, ότι ήταν μια έκτακτη περίπτωση και δεν θα επαναληφθεί», συμπλήρωσε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών.

Αναζητούν λύση

Είχε προηγηθεί η γερμανίδα καγκελάριος, που είχε φροντίσει να ενημερώσει «την κυβέρνηση στην Αθήνα ότι δεν μπορεί να υπολογί-

ζει σ’ ένα τέτοιου είδους μήνυμα». Στα περί νέου δανείου ενεπλάκη και ο πρόεδρος του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλουμ σημειώνοντας ότι «υπάρχουν αισιόδοξες απόψεις πως δεν θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα. Μακάρι να είναι έτσι. Θα δούμε και αναλόγως θα πράξουμε. Θα το αξιολογήσουμε το δεύτερο εξάμηνο της χρονιάς. Τότε θα αποφασίσουμε αν θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα και τι μορφή θα μπορούσε να έχει». Όλα αυτά τα μπρος – πίσω των Ευρωπαίων καταδεικνύουν την αμηχανία τους για το πώς προχωράει η οικονομία της Ελλάδας, αλλά και την πορεία της χώρας χωρίς σαφή προσανατολισμό. Μόλις, άλλωστε, την περασμένη Πέμπτη η Κριστίν Λαγκάρντ [δίκτυο ABC] ομολόγησε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας «όντως σημειώθηκαν αστοχίες και υπήρξε και λάθος προσέγγιση», για να προσθέσει, ως δικαιολογία, ότι «τα σκληρά μέτρα ήταν απαραίτητα». ∆εν συμφωνούν, πάντως, όλοι ότι πάει καλά το πρόγραμμα. Το βελγικό ίδρυμα Bruegel εκτιμά ότι η Ελλάδα έχει μόνο δύο λύσεις: ή νέο δάνειο 40 δισ. ευρώ και παραμονή εκτός αγορών έως το 2030, ή πάγωμα πληρωμών προς την ευρωζώνη μέχρι το 2030. Και αποκλείει κάθε σκέψη για «κούρεμα». Με έγγραφό του, πάντως, το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας εξέταζε και το σενάριο του «κουρέματος». Είδηση ιδιαίτερης αξίας, καθώς είναι πρώτη φορά που επίσημα [έστω και ως κείμενο εργασίας] η Γερμανία αποδέχεται το «κούρεμα». Οι Α. Σαμαράς Ευ. Βενιζέλος, που συναντήθηκαν χθες το μεσημέρι και ενόψει της άφιξης της τρόικας σήμερα Κυριακή, όχι μόνο δεν διεκδικούν «κούρεμα», αλλά δεν έχουν και καμιά συγκεκριμένη πρόταση για

Η συγκυβέρνηση σκοπεύει, σε συνεργασία με την τρόικα, να “πουλήσει” και το τέλος του ελληνικού μνημονίου εκτιμώντας ότι όλη αυτή η φιέστα θα την ωφελήσει προεκλογικά.

το ελληνικό πρόβλημα. Η πρόταση του Αλ. Τσίπρα, πάντως, είναι να «κουρευτεί» το χρέος στο 60% του ΑΕΠ, προκειμένου να εναρμονιστεί με τον κανόνα της ΕΕ που μιλά για δημόσιο χρέος μέχρι το 60% του ΑΕΠ της κάθε χώρας.

Ελπίζουν στην τρόικα

Οι Σαμαράς – Βενιζέλος ελπίζουν σε βοήθεια από την ευρωζώνη, προκειμένου να μην καταρρεύσει η συγκυβέρνηση. Το Μαξίμου διαρρέει ότι υπάρχει καταρχήν συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό, πάντα υπό την προϋπόθεση της αναθεώρησής του όποτε το κρίνει η τρόικα. Παράλληλα, με την υπόσχεση ότι θα κλείσουν όλες τις εκκρεμότητες που απορρέουν από την έκθεση του ΟΟΣΑ [ομαδικές απολύσεις, το θέμα του γάλακτος, τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, η πώληση φαρμάκων στα σούπερ μάρκετ, η πώληση του ψωμιού με το κιλό, η διαθεσιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, κ.ά.], προσπαθεί να πείσει για την αναγκαιότητα πανηγυρικής εκδήλωσης στις αρχές Μαΐου, με αφορμή το τέλος της ελληνικής προεδρίας, προκειμένου να παραστούν η Α. Μέρκελ και λοιποί ευρωπαίοι ηγέτες. Η συγκυβέρνηση σκοπεύει, σε συνεργασία με την τρόικα, να «πουλήσει» και το τέλος του ελληνικού μνημονίου εκτιμώντας ότι όλη αυτή η φιέστα θα την ωφελήσει προεκλογικά.

Πάρτι διαφθοράς

Οι διαρροές, βέβαια, του Μαξίμου προσκρούουν στην πραγματικότητα. ∆ημοσκοπήσεις που έχει στη διάθεσή της η τρόικα δείχνουν ότι ο ΣυΡιζΑ προηγείται με 4 - 5 μονάδες της Ν∆, ενώ το ΠαΣοΚ βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας [4% έως 5%]. Η τρόικα τηρεί στάση αναμονής, καθώς εκτιμά ότι τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών μπορεί να προκαλέσουν ντόμινο εξελίξεων υπέρ του ΣυΡιζΑ –ακόμα και πρόωρες εκλογές. Γι’ αυτό και μπορεί μεν να ανοίξει το θέμα του χρέους πριν τις ευρωεκλογές, με την ανακοίνωση του πρωτογενούς πλεο-

νάσματος [Απρίλιο], όλες, όμως, οι ρυθμίσεις θα παραπεμφθούν στο δεύτερο εξάμηνο του 2014. Το τελευταίο διάστημα, πάντως, βλέπουμε να έρχονται στο φως αρκετά σκάνδαλα του παρελθόντος. Αυτό το πάρτι της διαφθοράς αποδεικνύει ότι και λεφτά υπήρχαν και ότι δεν τα φάγαμε μαζί. Όλες αυτές οι αποκαλύψεις για λαθρεμπόριο καυσίμων, φοροδιαφυγή δημάρχων [«λίστα Νικολούδη»], μυστικά κονδύλια που κατευθύνονταν προς της ΜΚΟ, αλλά και τα εκατοντάδες εκατομμύρια που χωρίς έλεγχο δίνονταν σε ΜΚΟ για να αναδασώσουν τον Αμαζόνιο ή να καλλιεργήσουν ντομάτες στην Αφρική, μπορεί να μη δημιουργούν άμεσο πρόβλημα στην κυβέρνηση, αλλά και δεν την βοηθούν. Τα θραύσματα από τις νάρκες που σκάνε διασκορπίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις και προς το Μαξίμου- αποκαλύπτοντας στην κοινωνία ακόμα μια πτυχή του σαθρού πολιτικού συστήματος που είχε στήσει ένα κομματικό πελατειακό σύστημα παροχών. Το ερώτημα ποιος ενεργοποιεί τις νάρκες, είναι δύσκολο σήμερα να απαντηθεί. Ο Αντ. Σαμαράς που προσπαθεί να καρπωθεί τις αποκαλύψεις, δεν μπορεί να πείσει καθώς ανήκει και αυτός στην καρδιά του σάπιου πολιτικού συστήματος. Μια εξήγηση είναι η [μερική] αυτονόμηση της δικαστικής εξουσίας που μπροστά στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Υπάρχει, βέβαια, και η πίεση του ΣυΡιζΑ, που σε κάθε περίπτωση επαναλαμβάνει ότι «προεκλογικά τετελεσμένα δεν θα τα δεχτούμε». ∆εν μπορούμε, όμως, να παραγνωρίσουμε και τη δήλωση του Β. Σόιμπλε, σε ανύποπτο χρόνο, ότι στην Ελλάδα «αυτό που έχει αποτύχει πλήρως, είναι η ίδια η ελληνική ελίτ» [03.12.12]. Η αναφορά του στην αστική τάξη της χώρας καθόλου τυχαία, μια που οι εκπρόσωποί της στην ουσία δεν υπέστησαν καμιά σοβαρή απώλεια λόγω της κρίσης. Θόδωρος Μιχόπουλος

ΑΝΑΣΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Συμπεράσματα από την πανελλαδική σύσκεψη

ο διήμερο 15 και 16 Φεβρουαρίου 2014, πραγματοποιήθηκε η πανελλαδική σύσκεψη της ΑΝΑΣΑ, του γνωστού και μη εξαιρετέου ρεύματος εντός ΣΥΡΙΖΑ. Η συμμετοχή ήταν παραπάνω από ικανοποιητική, καθώς παραβρέθηκαν μέχρι τέλους περισσότεροι από 150 μέλη του ΣΥΡΙΖΑ εκ των οποίων το ένα τρίτο περίπου προσήλθε από πόλεις της περιφέρειας (όπως Βέροια, Βόλο, Γιάννενα, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Μυτιλήνη, Πάτρα, Τρίκαλα κ.λπ).

Η συζήτηση

Με βάση το κείμενο–πλαίσιο για την εκτίμηση της κοινωνικής και πολιτικής συγκυρίας αλλά και της κατάστασης του κόμματος, έγινε μια πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση, αυτή την φορά με άνεση χρόνου παρέμβασης και πλήρη ανοχή των υπερβάσεών του, τουλάχιστον για τα μέλη από την περιφέρεια και όσους/ες δεν συμμετέχουν εκ μέρους του ρεύματος στην ΚΕ ή το συντονιστικό της Αθήνας. Όπως αναμενόταν, οι εξελίξεις που δρομολογήθηκαν με την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ της 1ης Φεβρουαρίου για τις υποψηφιότητες των Περιφερειαρχών και του δημάρχου Αθηναίων, αποτέλεσαν το σημείο αφετηρίας για την προσέγγιση των υπόλοιπων θεμάτων. Άλλωστε, ήταν η στάση των εκπροσώπων αυτού του ρεύματος στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, σε συνέχεια της στάσης στη συνεδρίαση της Κ.Ε., που έφερε στο κέντρο της συζήτησης τις υποψηφιότητες Καρυπίδη – Βουδούρη, τα θέματα δημοκρατικής λειτουργίας των οργάνων και του σύνολου κόμματος αλλά και τα θέματα που αφορούν στην πολιτική συμμαχιών του ΣΥΡΙΖΑ. Τα αίτια για τη σημερινή φάση του ΣΥΡΙΖΑ, αναζητήθηκαν κατ’ αρχάς στη δυσκολία να εκφωνηθεί μια απλή, συνεκτική και, κυρίως, ενιαία πολιτική μπροστά στο πολύ πραγματικό ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης της Αριστεράς. Επισημάνθηκαν, όμως, η σκληρά αντιπολιτευτική στάση της συνεδριακής μειοψηφίας καθώς οι εκτός οργάνων/θεσμών πρακτικές των επιμέρους τάσεων και υποτάσεων της συνεδριακής πλειοψηφίας. Αυτονόητα, μιλώντας για τους ανθρώπους που συγκροτούν την ΑΝΑΣΑ, υπήρξε κοινή εκτίμηση ότι επείγει η πλήρης υλοποίηση των αποφάσεων του ιδρυτικού συνεδρίου για συντεταγμένη και ενιαία λειτουργία του κόμματος, στη βάση του ισότιμου, δημοκρατικού και «οριζόντιου» διαλόγου, με ιδιαίτερο βάρος στην επανεκκίνηση των Οργανώσεων Μελών που μοιάζουν να περνούν δύσκολες μέρες.

Κατευθύνσεις και αποφάσεις

∆ιάλογος και μάλιστα εξαντλητικός δίχως αποφάσεις δεν γίνεται. Ευτυχώς! Η πρώτη αφορούσε στην ολοκλήρωση της πολιτικής συζήτησης. Το αρχικό κείμενο-πλαίσιο, αφού υποστεί περαιτέρω επεξεργασία και εμπλουτιστεί με ζητήματα που τέθηκαν στη συζήτηση, θα δοθεί σύντομα στη δημοσιότητα ώστε να υποστεί τη βάσανο της κριτικής από κάθε ενδιαφερόμενο/η. Συνήθως δε, τα κείμενα της ΑΝΑΣΑ προσκαλούν την κριτική, καθώς διαθέτουν το πλεονέκτημα της σαφήνειας και των συνεκτικών, σε σχέση με την ανάλυση, «δια ταύτα». Κι αυτό εύκολα αποδεικνύεται, αν ανατρέξει κανείς στα μέχρι τώρα βασικά κείμενά της για όλη τη γκάμα των θεμάτων που απασχολούν σήμερα το ΣΥΡΙΖΑ (προγραμματικά στοιχεία από το 2012, οργάνωση κόμματος στο ιδρυτικό συνέδριο, κυβέρνηση της Αριστεράς, συμμαχίες, ευρωπαϊκή πολιτική κ.λπ. στις μέχρι σήμερα συνεδριάσεις της κεντρικής επιτροπής) Η δεύτερη απόφαση αφορούσε στην περαιτέρω στάση της ΑΝΑΣΑ. Χωρίς να αμφισβητηθεί η συμμετοχή της στην πλειοψηφία που ψήφισε τα ντοκουμέντα του ιδρυτικού συνεδρίου, υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων, κυριάρχησε η άποψη για μια πιο διακριτή θέση του ρεύματος στη σημερινή γεωγραφία των τάσεων, ώστε να λειτουργήσει ενωτικά για ολόκληρο του κόμμα δίχως να πάψει να συμβάλει με αποφασιστικό τρόπο στην αριστερή-ριζοσπαστική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Το τελευταίο, συνοδεύτηκε και με συγκεκριμένα μέτρα «οργάνωσης της πολιτικής ΑΝΑΣΑ»: συχνές πανελλαδικές συσκέψεις, συγκρότηση πανελλαδικού συντονιστικού οργάνου, προτεραιότητα στην διαφανή και τακτική ενημέρωση όσων αναφέρονται σε αυτό το ρεύμα, στενότερη σύνδεση με την ΕΠΟΧΗ, διοργάνωση συζητήσεων για κεντρικά πολιτικά θέματα (λ.χ. το Κυπριακό), ανάληψη πρωτοβουλιών για κινηματικές δράσεις. Ως υστερόγραφο, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούν κάποια πράγματα ακόμη: Πρωταρχικά, το πέρα για πέρα συντροφικό κλίμα που κυριάρχησε στις συζητήσεις και η συμμόρφωση όλων στους (λίγους) κανόνες που μπήκαν για να διευκολυνθεί ο διάλογος. ∆εύτερο, η εξαιρετική δουλειά όσων (αυτή τη φορά όχι μόνο γυναικών) ανέλαβαν το άχαρο καθήκον να ετοιμάζουν και να τροφοδοτούν τους συμμετέχοντες με τα...απαραίτητα (καφέ, αναψυκτικά και σνακ). Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, η άνεση και η αισθητική επάρκεια των νέων γραφείων της ΕΠΟΧΗΣ όπου πραγματοποιήθηκε η σύσκεψη.

∆ημήτρης Καρέλλας

∆ιαδήλωση την Παρασκευή των Ρομά απ’ όλη τη χώρα. Ζητούν να αντιμετπίζονται ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας, να έχουν πρόσβαση στην υγεία και παιδεία και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Η φωτογραφία από τη διαδήλωση.

Κοπτοραπτική

Τους έχουμε μετρήσει;

κατάλληλα είναι λέει πλέον τα τανκς του κινέζικου στρατού, καθώς η νέα γενιά κινέζων στρατιωτών είναι κατά δύο εκατοστά ψηλότερη και κατά πέντε φαρδύτερη από την προηγούμενη με αποτέλεσμα να μη χωράει στα άρματα που διαθέτει ο στρατός της χώρας. Η κυβέρνηση της χώρας σκέφτεται την ανανέωση του στρατιωτικού εξοπλισμού. Η δικιά μας απορία είναι αν αυτός που πρότεινε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να αγοράσει όπλα από την Βραζιλία, έχει μετρήσει το ύψος και το φάρδος των εκεί στρατιωτών. Αλλιώς κινδυνεύουν να μείνουν ανεκμετάλλευτα.

Τυχαίο;

ικοσιπέντε χρόνια συμπληρώθηκαν την Τετάρτη από το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Εκτός από την προφανή ιστορική σημασία του, βλέποντας το βίντεο που είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο μάς γεννήθηκε και μια απορία. Είναι τυχαίο ότι ο πρώτος και τελευταίος πρωθυπουργός που χαιρέτισε σε συνέδριο του ΚΚΕ, ήταν ο Κ. Μητσοτάκης; Μάλλον όχι!

Είδε φως και μπήκε

∆

εν στηρίζει, λέει, η Ν∆ κανέναν υποψήφιο σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα και Πειραιά. Τυχαία, λοιπόν, βρέθηκαν στο ίδιο ελικόπτερο για το Άγιο Όρος οι ο Αντ. Σαμαράς και οι υποψήφιοι της Ν∆, Γ. Ιωαννίδης [για περιφερειάρχης] και Στ. Καλαφάτης [για δήμαρχος]. Όσο για τον Β. Μιχαλολιάκο ο πρωθυπουργός πετάχτηκε για ένα καραφάκι μέχρι του «Μπελαμί το ουζερί», στον Πειραιά και έπεσε πάνω στον υποψήφιο της Ν∆, ενώ ο Άρης Σπηλιωτόπουλος πέρναγε τυχαία έξω από το Μαξίμου, είδε φως και μπήκε μέσα! Ο Αντ. Σαμαράς προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις επίσημες επιλογές του και τους αντάρτες σκεπτόμενος τον β’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών. Η δήλωση, άλλωστε,

του Αντ. Σαμαρά «δεν απαξιώνουμε κανένα υποψήφιο» στο δεύτερο γύρο αποσκοπεί.

Ερωτήματα για μια ανακοίνωση

νακοίνωση για τις εξελίξεις στο Κυπριακό εξέδωσαν βουλευτές και μέλη της Κ.Ε του ΣΥΡΙΖΑ. Πέραν από την προφανή και δημόσια διαφοροποίησή τους σε σχέση με την επίσημη ανακοίνωση του κόμματος, προκύπτουν και άλλα ερωτήματα. Έχουν συνομιλήσει ποτέ με κάποιον αριστερό Τουρκοκύ-

Κωλοτούμπες…

ε το ευρωψηφοδέλτιο της Ν∆ θα κατέλθει ο Γ. Κύρτσος, που στις προηγούμενες ευρωεκλογές είχε εκτεθεί με το ΛαΟΣ, στο επικρατείας και απέτυχε παταγωδώς. Η στροφή προς φιλοδεξιές απόψεις της Free Sunday εμφανής. Στο ίδιο ψηφοδέλτιο θα βρίσκεται παρέα με την Ν. Τζαβέλα, νυν ευρωβουλευτή του ΛαΟΣ, που ανήκει στην ομάδα των ευρωσκεπτικιστών. Ο σταυρός προτίμησης, όμως, αλλάζει τα δεδομένα για όλα τα ευρωψηφοδέλτια. Στη Ν∆, για παράδειγμα, θα ξαναεκτεθούν οι Μ. Γιαννάκου, Ρόδη Κράτσα – είναι και φίλες-, Γ. Κουμουτσάκος, Μ. Πυργιώτη, Μ. Κοττάκης και Α. Ασημακοπούλου, εκπρόσωπος τύπου της Ν∆. Για ανάχωμα, απέναντι στους Β. Πολύδωρα και Χρ. Ζώη, ο Αντ. Σαμαράς θεωρεί ότι καταλληλότερος είναι ο Φαήλος Κρανιδιώτης [που παρεμπιπτόντως είναι και δικηγόρος του Αλεξ Ρόντος], ενώ πιθανόν μια θέση να διεκδικήσει και ένας παλιός [πολύ παλιός…] «φίλος» της αριστεράς: ο ∆ημοσθένης ∆αβέττας, σύμβουλος του πρωθυπουργού στα πολιτιστικά.

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014 πριο να δουν τι λέει; Γιατί επικαλούνται τόσο συχνά στην ανακοίνωση του, Τουρκοκύπριους; Η έκδοση τέτοιων ανακοινώσεων δεν εμπίπτει στην «αναστολή της δημόσιας παρουσίας»;

Θέλει επίτροπος

χει «απασφαλίσει» η Ντ. Μπακογιάννη, υποστηρίζουν ορισμένοι, γιατί παίρνει εγγυήσεις ότι θα γίνει επίτροπος στην ΕΕ. Και ακόμα χειρότερο, γιατί ορισμένοι αφήνουν να διαρρεύσει ότι θα μετέχει στο ευρωψηφοδέλτιο. Το μόνο που τη συγκρατεί, είναι το γεγονός ότι από την οικογένεια ο υιός Κώστας Μπακογιάννης προβιβάστηκε και από δήμαρχος Καρπενησίου εκτίθεται ως περιφερειάρχης Κεντρικής Ελλάδας, και ο αδελφός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι υπουργός της Ν∆.

Συγγένειες

πέρ του «αντάρτη» της Ν∆ Απ. Τζιτζικώστα εκφράστηκε ο Γ. Μπουτάρης. Είχε προηγηθεί δήλωση του υποψηφίου δημάρχου της Ν∆ στη Θεσσαλονίκη Στ. Καλαφάτη υπέρ του υποψηφίου περιφερειάρχη της Ν∆ Γ. Ιωαννίδη. Ο νυν δήμαρχος, μάλιστα, αποκάλυψε ότι με τον Απ. Τζιτζικώστα τον συνδέουν συγγενικοί δεσμοί –είναι ανιψιός του! Όμως ο Μπουτάρης συνδέεται και με τον Στ. Καλαφάτη, καθώς είναι φίλος του γιού του και κουμπάρος του! Μπλέξαν τα τζάκια…

Μόνο για… πρόεδρος!

ρόταση στον sir Βασίλειος Μαρκεζίνης να κατέβει ως επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου τού κόμματός τους «Ένωση για την Πατρίδα και τον Λαό» έκαναν οι Β. Πολύδωρας και Χρ. Ζώης. Και… κύκλοι του sir απάντησαν ότι ο Β. Μαρκεζίνης ενδιαφέρεται μόνο για πρόεδρος της ∆ημοκρατίας! Αυτός και αν απασφάλισε…

“Τρίτος πόλος”, δεξιά

ήμερα, αύριο [πιθανόν και… χθες] κλείνει το κείμενο της κοινής διακήρυξης των προσώπων που θα συγκροτήσουν, μαζί με τη ∆ημΑρ, τον «τρίτο πόλο». Το κείμενο συνεργασίας θα συνυπογράφουν οι Π. Μπεγλίτης, Χ. Καστανίδης, Γ. Σωτηρέλης, Στ. Μανίκας, Μ. Σταυρουλάκης, Γ. Τσαμουργκέλης και ο πρώην βουλευτής του ΠαΣοΚ στη Χαλκιδική Αργ. Λαφαζάνης. Οι της ∆ημΑρ ευελπιστούν ότι στην πορεία θα στηρίξουν το εγχείρημα και άλλοι επώνυμοι από το χώρο του πολιτισμού και της κοινωνίας. Και από τους αποχωρήσαντες από τους «58», λένε οι κακές γλώσσες. Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι βλαβερές συνέπειες της έλλειψης πολιτικής συμμαχιών Όταν οι δημοσκοπήσεις αντικαθιστούν τις πολιτικές συμφωνίες

ΣΥΡΙΖΑ είναι ιδιόμορφο κόμμα. Ενώ έχει γίνει πια με απόφαση του συνεδρίου του ενιαίος πολιτικός οργανισμός, το βιωματικό φορτίο του είναι φορτίο συμμαχικού σχήματος, συνασπισμού κομμάτων. Αυτό είναι αναμενόμενο, καθώς τα ενιαία κόμματα διαμορφώνονται στην πράξη και όχι απλά με μια απόφαση. Συχνά, όμως, η πραγματικότητα αυτή έχει συνέπειες στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τα προβλήματα των συμμαχιών του με άλλες πολιτικές δυνάμεις. Από κεκτημένη ταχύτητα άλλοι τείνουν να θεωρούν τη σύναψη συμφωνίας σαν προθάλαμο για την ένταξη στον ΣΥΡΙΖΑ, και άλλοι απαιτούν συχνά από τους υποψήφιους συμμάχους πολιτικά διαπιστευτήρια, που είναι απαραίτητα μόνο για την ένταξη σ’ ένα ενιαίο κόμμα. Ενώ η πολιτική συμμαχία προϋποθέτει ακριβώς ύπαρξη διαφοράς, η οποία δεν επιτρέπει μεν τη συνύπαρξη στο ίδιο κόμμα, γεφυρώνεται όμως με την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας από την οποία επωφελούνται και οι δύο «συμβαλλόμενοι». Οι συγχύσεις αυτού του είδους παρουσιάζονται ελλείψει μιας ουσιαστικής συζήτησης με σκοπό τη διαμόρφωση μιας πάγιας και καλά σχεδιασμένης πολιτικής συμμαχιών. Ενδεικτικό των συγχυτικών φαινομένων, για παράδειγμα, είναι ότι εκείνοι ακριβώς που δυσκολεύονται περισσότερο να ενταχθούν ουσιαστικά στον τρόπο λειτουργίας ενός δημοκρατικά συγκροτημένου ενιαίου κόμματος (υπάρχουν ακόμα «συνιστώσες» που δεν έχουν αυτοδιαλυθεί), είναι συνήθως εκείνοι που διστάζουν περισσότερο μπροστά στα ζητήματα που θέτει μια πολιτική συμμαχιών. Ενώ, δηλαδή, οι ίδιοι νιώθουν πιο καλά σ’ ένα κόμμα που δεν έχει αποβάλει ακόμα πλήρως τα χαρακτηριστικά του συμμαχικού σχήματος, διστάζουν να δεχτούν ως συμμάχους άλλες πολιτικές δυνάμεις, που δεν είναι καθόλου υποχρεωμένες να πληρούν τους αυστηρούς όρους, που θα τους έκαναν αποδεκτούς στο ενιαίο κόμμα. Το αποτέλεσμα είναι να συναντάει κάποιος στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στην πρακτική του συχνά, όλες τις εκδοχές της πολιτικής συμμαχιών, από τις πιο ευρύχωρες μέχρι τις πιο στενόχωρες. Για ένα κόμμα που βρίσκεται προ της διεκδίκησης της κυβέρνησης, το πρόβλημα αυτό είναι πολύ σοβαρό, γιατί μπορεί, αφ’ ενός, να το απομακρύνει από αυτήν λόγω ευκαιριών και αφερέγγυων χειρισμών, αφ’ ετέρου μπορεί να κάνει εξαιρετικά ασταθή την κυβέρνησή του αφήνοντάς τη χωρίς τους απαραίτητους σταθερούς συμμάχους.

Συμμαχίες και «ανοίγματα»

Μπορεί αυτά τα προβλήματα να λυθούν και τα αγωνιώδη ερωτήματα να απαντηθούν χωρίς την επεξεργασία σοβαρής και συγκροτημένης πολιτικής συμμαχιών; Η απάντηση είναι φανερή, αλλά το ζήτημα είναι ότι η μέχρι τώρα πρακτική περιορίζεται είτε στις (πρώιμες) προσπάθειες προσέλκυσης προσώπων και κινήσεων στον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ, είτε στην προώθηση συνεργασιών με πρόσωπα που, όπως λέγεται συνήθως, σηματοδοτούν διαφόρων ειδών «ανοίγματα». Στόχος αυτών των «σηματοδοτήσεων» είναι περισσότερο η ενίσχυση της εκλογικής καταγραφής του ΣΥΡΙΖΑ και πολύ λιγότερο η καλλιέργεια και η συγκρότηση ενός συνασπισμού πολιτικών δυνάμεων σε αντιστοιχία με το συνασπισμό κοινωνικών δυνάμεων που διεκδικούμε στο πεδίο των κοινωνικών αγώνων. Οι συμπράξεις αυτές γίνονται συνήθως σε μάλλον ασαφή πολιτική βάση. ∆εν διατυπώνεται με σαφήνεια το πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο επιχειρούνται, ούτε ο πολιτικός ορίζοντας στον οποίο τοποθετούνται. Πολλές φορές, μάλιστα, ερωτήματα και ενστάσεις σ’ αυτό το πεδίο ερμηνεύονται με ευκολία σαν πρόσχημα για την ακύρωση κάθε είδους συνεργασιών. Άλλοτε πάλι συκοφαντούνται σαν απαίτηση πιστοποιητικού πολιτικών φρονημάτων ή δηλώσεων μετανοίας από τους υποψήφιους συμμάχους. Κι, όμως, τι πιο αυτονόητο –και απαραίτητο– από μια σαφή συνεννόηση με όσους, πρόσωπα ή ομάδες και κινήσεις, αναζητούν πεδίο συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ; Μια τέτοια, συγκροτημένη και σοβαρή, αντιμετώπιση των συμμαχιών και συνεργασιών δεν προκαλεί δυσπιστία στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, ούτε ανακόπτει το ρεύμα προσέγγισης του ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, κάνει όλο και περισσότερους να τον εμπιστεύονται ακόμα πιο πολύ, ως δύναμη που δεν ενδιαφέρεται για την ευκαιριακή ανάρρωση στην κυβέρνηση, αλλά οικοδομεί με φερέγγυο τρόπο, από τώρα κιόλας, τις προϋποθέσεις για την ευρύτατη στήριξη του ριζοσπαστικού κυβερνητικού έργου της.

«Εκπαιδεύοντας» τους συμμάχους

Ένας τέτοιος σχεδιασμός της πολιτικής συμμαχιών διευκολύνει την προσέλκυση πολιτικών δυνάμεων και πολιτικών προσώπων που δεν ενδιαφέρονται για συμμαχίες ευκαιρίας. Ταυτόχρονα, βοηθάει κι όσους δεν βασανίζουν και τόσο πολύ

το ζήτημα, να αντιληφθούν ότι μόνο αν αλλάξουν στάση θα βρουν θύρες συνεργασίας ανοιχτές, και τους απομακρύνει από την επικρατούσα μέχρι σήμερα αντίληψη των συνεργασιών παντός καιρού και χωρίς αρχές. Μ’ αυτό τον τρόπο, ούτε καν υποψήφιο σύμμαχο υποχρεώνεις να εμφανιστεί διαφορετικός από αυτό που είναι, ούτε αναγκάζεσαι να μεταλλαχθείς εσύ, προκειμένου να «ανοίξεις». ∆ιατυπώνεις δημόσια τους κοινούς στόχους και τους όρους που συνιστούν τη συνοχή της συμμαχίας. Αν με το σύντροφό σου μέσα σ’ ένα κόμμα γνωρίζεις ότι, παρά τις διαφορές, είσαι υποχρεωμένος να επιδιώξεις από κοινού την εκπλήρωση των κοινών άμεσων και απώτερων στόχων χωρίς εκπτώσεις, με τον σύμμαχό σου είναι απαραίτητο να έχεις αποσαφηνίσει –και ενώπιον των πολιτών– μέχρι πού είστε αποφασισμένοι να συμβαδίσετε. Καθώς επίσης και με ποια «σχήματα» θα προχωρήσετε και από ποιους δρόμους θα διαβείτε. Αυτά είναι τα στοιχεία που σηματοδοτούν ανοίγματα ενισχυτικά της επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ και της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας των λαϊκών τάξεων στις επιλογές του.

Καλοί λογαριασμοί για καλούς συμμάχους

Για να μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να ανακόψει τη μνημονιακή καταστροφή και να αναστρέψει την κατηφορική πορεία κοινωνίας και οικονομίας οφείλει να μεταβάλλει το συσχετισμό δύναμης που επέτρεψε την επιβολή των μνημονίων. Αυτό στο πεδίο των κοινωνικών αγώνων και των εκλογικών αναμετρήσεων σημαίνει κατάκτηση της μεγάλης πλειοψηφίας. Στο πεδίο των πολιτικών δυνάμεων σημαίνει τη μεγαλύτερη δυνατή ενίσχυση, του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων δυνάμεων της αριστεράς, αλλά και τη μέγιστη μετατόπιση δυνάμεων στη διάταξη μνημονιακών / αντιμνημονιακών σχηματισμών. Παρά την ανάδειξη νέων πολιτικών σχηματισμών πολιτική διάταξη εξαιτίας των ισχυρών κοινωνικών αναταράξεων, και με δεδομένο ότι στην αναδιάταξη αυτή μερίδιο θα έχουν δεξιές και ακροδεξιές εκδοχές της αντίθεσης με τη μνημονιακή πολιτική, είναι πολύ πιθανό η μεταστροφή αυτή να εκδηλωθεί και ως προσωπική ή συλλογική μετατόπιση, προσώπων και δυνάμεων που δεν αντιτάχθηκαν από την αρχή στη μνημονιακή πολιτική. Το να ζητήσεις από αυτούς να εξηγήσουν τον αναστοχασμό τους, να στηρίξουν αυτοκριτικά τη μεταστροφή τους, δεν μπορεί να εξισώνεται με απαίτηση δήλωσης μετανοίας. Είναι μια απλή και καθαρή, εξήγηση με τους αποδέκτες των πολιτικών επιλογών τους, με αυτούς που τώρα ζητούν να τους εμπιστευτούν ξανά. Κι ούτε είναι απαίτηση διέλευσης από κάποιο καθαρτήριο η υπόμνηση ότι χρειάζεται επίδειξη σεμνότητας από όσους από θέσεις εξουσίας άσκησαν πολιτική που έβλαψε τους πολλούς. ∆εν γίνεται κάποιοι πότε με τη μία τοποθέτησής τους και πότε με την ακριβώς αντίθετη, πάντα να βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας. Η ίδια τους η αξιοπιστία που επιχειρούν να αποκτήσουν, καταντάει μ’ αυτό τον τρόπο διάτρητη. Η αποχή από τη διεκδίκηση αξιωμάτων είναι μια εντελώς απαραίτητη φάση αυτογνωσίας. Όποιος τη βιώνει σαν έκτιση ποινής που δεν του αξίζει, σίγουρα έχει σοβαρό έλλειμμα αυτογνωσίας. ∆είτε πόσο σοβαρά αντιμετώπισαν το ζήτημα των συμμαχιών οι μνημονιακές δυνάμεις. Πόσο προσπάθησαν να εμφανιστούν μπροστά στο λαό με γραπτή συμφωνία, με άμεσους στόχους και στρατηγικές στοχεύσεις. Χωρίς την, τυπική έστω, αποτύπωση των όρων της συμμαχίας τους, δεν θα μπορούσαν να σταθούν ούτε στιγμή. Κι αν Ν∆ και ΠΑΣΟΚ χρειάζονται μια φορά τη διατυπωμένη με σαφήνεια πολιτική βάση της συμμαχίας τους, προκειμένου να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους, ο ΣΥΡΙΖΑ τη χρειάζεται δέκα, προκειμένου να ανατρέψει τις συνέπειες της καταστροφικής πολιτικής τους. Η έλλειψη αυτή δεν θεραπεύεται με μια ευκαιριακή διαχείριση των τρεχουσών αναγκών. Θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα μια κατ’ όνομα πολιτική συμμαχιών, που θα στηριζόταν κυρίως στις δημοσκοπήσεις. Αν έχει νόημα μια πολιτική συμμαχιών, δεν είναι τόσο για την ημέρα των εκλογών, όσο για την επόμενη και τη μεθεπόμενη. Χ. Γεωργούλας - Π. Κλαυδιανός

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Είναι επιτακτική η ανάγκη ενδυνάμωσης των αριστερών αυτοδιοικητικών σχημάτων και της αυτονομίας τους. Αφήσαμε λίγους ανθρώπους να κάνουν τεράστια δουλειά δίχως να τους ενισχύσουμε, ώστε να είναι σήμερα σε θέση αυτά τα αυτοδιοικητικά σχήματα, αυτόνομα να αποτυπώσουν ένα εναλλακτικό σχέδιο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα μελών, αποτελεί μέσο και όχι αυτοσκοπό Συνέντευξη με τον πανεπιστημιακό καθηγητή Νίκο Σερντεδάκι Το κείμενο που απέστειλε η νομαρχιακή επιτροπή Ρεθύμνου στα κεντρικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε την αφορμή για μια πολύ ενδιαφέρουσα και χρήσιμη κουβέντα με τον επίκουρο καθηγητή στην Κοινωνιολογία της Συλλογικής ∆ράσης και των Κοινωνικών Κινημάτων, Νίκο Σερντεδάκι, συντονιστή της νομαρχιακής. «Η γοητεία της πράξης είναι αυτή που παρακινεί έναν καθηγητή πανεπιστημίου να φύγει λίγο από τα γραπτά και τις αναγνώσεις του και να δοκιμάσει τις ιδέες του στην καθημερινότητα» λέει στην «Εποχή».

Τη συνέντευξη πήρε η Ζωή Γεωργούλα

Ως νομαρχιακή επιτροπή Ρεθύμνου στείλατε στα κεντρικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ ένα κείμενο με το οποίο βάζετε ένα ζήτημα αποτελεσματικής συλλογικής λειτουργίας των κεντρικών και των ενδιάμεσων οργάνων του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη γνώμη σου, αυτό το έλλειμμα προκύπτει από αγωνία ενόψει των εκλογών ή από εγκαταστημένη νοοτροπία και ποιος είναι ο κίνδυνος που απορρέει από έναν τέτοιο τρόπο λειτουργίας; Υπάρχουν μια σειρά από θέματα στη λειτουργία των κομμάτων της αριστεράς, τα οποία δεν είναι σημερινά, αλλά έχουν να κάνουν με τον τρόπο με τον οποίο ιστορικά η αριστερά συγκροτήθηκε οργανωτικά, υιοθετώντας την «μορφή-κόμμα». Τα κόμματα που ακολούθησαν το παράδειγμα της Τρίτης ∆ιεθνούς, κόμματα του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού», στην ουσία ποτέ δεν υπήρξαν κόμματα μελών, κόμματα της βάσης των μελών τους. Στη μετεξέλιξη κάποιων από αυτά τα κόμματα, κατά τη δεκαετία του 1970, επίσης δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι πράγματι η ουσιαστική δημοκρατία κατακτήθηκε στο εσωτερικό τους. Συνέχισαν να αποτελούν κόμματα ιεραρχικά, κόμματα μηχανισμών που βίωναν διαρκώς στο εσωτερικό τους κρίσεις σχετικές με την κατίσχυση της μιας ή της άλλης ομάδας στελεχών. Υπό αυτήν την έννοια, ο ΣΥΡΙΖΑ, από την εκκίνησή του αποτελεί ένα στοίχημα υπέρβασης και των δύο παραδειγμάτων. Είναι όμως αναμενόμενο μια σειρά από νοοτροπίες και πρακτικές να μεταφέρονται στη λειτουργία του νέου κόμματος, λειτουργία για την οποία ακόμα είμαστε σε φάση αναζήτησης. Έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα στο 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, με τη θεσμοθέτηση διαδικασιών άμεσης δημοκρατίας -γιατί αυτό σημαίνει η έμφαση του Καταστατικού στη λειτουργία των συνελεύσεων των οργανώσεων μελών, ότι δηλαδή αυτό είναι το βασικό κύτταρο της κομματικής μας ζωής. Βέβαια, ένα κόμμα το οποίο είναι σήμερα προ των πυλών της κυβέρνησης, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ένα μαζικό σε αριθμό μελών κόμμα, για να λειτουργήσει έχει την ανάγκη ενδιάμεσων οργάνων, αλλά και ενός ευέλι-

κτου κέντρου λήψης αποφάσεων στην κορυφή του. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, μπορούμε να δεχθούμε ότι εντός του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκουν έδαφος δύο διαφορετικές λογικές ως προς τη λειτουργία του. Από τη μία, τα μέλη διεκδικούν -καμιά φορά και με δυναμικό τρόπο- το σεβασμό των διαδικασιών της άμεσης δημοκρατίας, από την άλλη, το στελεχικό δυναμικό στο πιο υψηλό επίπεδο έχει ίσως την ανάγκη να παίρνει γρήγορα αποφάσεις ή να τείνει να παραμερίζει τις θεσμοθετημένες δημοκρατικές διαδικασίες, δίδοντας προτεραιότητα στην ανάγκη της αποτελεσματικότητας. Αυτό διαμορφώνει όρους σύγκρουσης ή και αντιφάσεων. Ας δούμε, για παράδειγμα, τις πρόσφατες εξελίξεις για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Οι δύο περιπτώσεις των υποψηφίων που επελέγησαν για τις δύο περιφέρειες και πυροδότησαν αντιδράσεις από τα κάτω, δεν είναι ίδιες ούτε πολιτικά ούτε διαδικαστικά. Στη ∆υτική Μακεδονία η βάση του κόμματος επέλεξε τη στήριξη του Καρυπίδη και η ηγεσία που άστοχα είχε σπεύσει να την υιοθετήσει πιέστηκε σε πολλά επίπεδα να ανατρέψει μια απόφαση που είχε ληφθεί από τις τοπικές οργανώσεις, οι οποίες εμφανώς παραβίασαν το πλαίσιο των θεμελιωδών πολιτικών αρχών μας. Στην Πελοπόννησο είναι αντίθετη η φορά των πραγμάτων. Η ηγεσία κατέληξε σε μια υποψηφιότητα, τηρώντας το πνεύμα των αποφάσεων μας σχετικά με το πολιτικό μας άνοιγμα, για την οποία οι οργανώσεις μελών είχαν εκδηλώσει την αντίθεσή τους. Το πρόβλημα είναι λοιπόν πολύπλοκο, καθώς είναι πλέον φανερό ότι η άμεση δημοκρατία πλήρως λειτουργούσα δεν παράγει πάντοτε τις καλύτερες αποφάσεις, όπως επίσης και ότι οι ηγετικές ομάδες είναι επιρρεπείς σε λάθη. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να θεματοποιήσει και να αντιμετωπίσει αυτήν την εγγενή στα κόμματα αντίφαση: κόμματα τα οποία επαγγέλλονται τη δημοκρατία και την ισότιμη συμμετοχή, την ίδια στιγμή εκ των πραγμάτων ως ιεραρχικές οργανώσεις τείνουν να παράγουν φαινόμενα ολιγαρχικά. Είναι μια αντίφαση όλων των μαζικών κομμάτων με δημοκρατικές αρχές λειτουργίας και ιστορικά δεν υπάρχει απάντηση για το πώς θα μπορού-

σαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα. Το κόμμα, ως μέρος ενός όλου, και ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα που διεκδικεί την κυβέρνηση, δεν λογοδοτεί μόνο στο εσωτερικό του κόμματος αλλά και στην κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να το έχει συνειδητοποιήσει αυτό; Ένα κόμμα που θέλει να συγκροτηθεί αυθεντικά ως κόμμα μελών οφείλει σταδιακά να αναγνωρίσει ότι αποτελεί μέσο για, ότι δηλαδή δεν υφίσταται ως αυτοσκοπός. Σκοπός δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να ενδυναμωθεί με νέα μέλη και εκεί ολοκληρώνουμε την αποστολή μας. Σκοπός δεν είναι απλά και μόνο να κατακτήσουμε τους δήμους, τις περιφέρειες και την κυβέρνηση. Εφόσον, λοιπόν, δεν είναι αυτός ο σκοπός και το κόμμα είναι μέσο, χρειάζεται να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε μέσο για ποιο πράγμα. Μέσο για να αλλάξουν οι πολιτικές, μέσο για να πά-

ψει η μνημονιακή πολιτική και ό,τι αυτή συνεπάγεται, μέσο για το ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό. Συγχρόνως, όμως, η αριστερά θα πρέπει να αρχίσει να βλέπει ξανά τα κόμματα ως μέσο για την ενδυνάμωση της ίδιας της κοινωνίας. Την ίδια στιγμή που διεκδικούμε την κυβέρνηση για να αλλάξουμε τις πολιτικές, αναπτύσσουμε και ένα λόγο για την ανάγκη ενεργητικής συμμετοχής των πολιτών, για την ανάγκη να ξεπεράσουμε τη λογική της ανάθεσης. Υπό αυτήν την έννοια, εφόσον δεν θέλουμε να αναθέτουν σε εμάς το καθήκον να διεκπεραιώνουμε πολιτικές ή να ακυρώνουμε πολιτικές, αυτό δίνει το στίγμα του τι μπορεί να είναι ένα κόμμα της αριστεράς του 21ου αιώνα: ένας σημαντικός οργανωτικός πόρος για κοινωνικές δυνάμεις οι οποίες θέλουν να αυτοθεσμιστούν και να λειτουργήσουν συλλογικά επιδιώκοντας το ριζικό μετασχηματισμό της κοινω-

Στο ρεαλισμό να αντιτάξουμε την υπέρβαση

Στις παρούσες συνθήκες, ποια είναι η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει το πρόγραμμά του; Αυτό είναι το μείζον ερώτημα της περιόδου που δύσκολα απαντιέται, καθώς τα δεδομένα αλλάζουν διαρκώς και δεν μας επιτρέπουν μια ασφαλή πρόγνωση. Αυτό που μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, με το πρόγραμμά του, οδηγείται σε ρήξη με τις οικονομικές και οικονομικο-πολιτικές ελίτ της Ευρώπης. Εύλογα, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα αν είναι σε θέση ο ΣΥΡΙΖΑ να αντέξει στις πιέσεις που θα ασκηθούν. Θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες: πρώτον, από τη συγκυρία και από τη δυναμική που θα έχει διαμορφωθεί στην κοινωνία, δηλαδή από το πόσο θα μπορεί να στηριχθεί το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ενεργητικά από τους πολίτες, και δεύτερον, από την ένταση της αντίδρασης των εγχώριων δυνάμεων που θα έχουν ηττηθεί. Πρόκειται για μια πολύ σύνθετη μάχη που θα πρέπει να την δώσουμε χωρίς να σκεφτόμαστε δεύτερες και τρίτες γραμμές υποχώρησης από το αρχικό μας πρόγραμμα στο πλαίσιο ενός αξιοπρεπούς και συνάμα αφελούς ρεαλισμού. ∆εν μπορεί ο ρεαλισμός να αποτελεί τον οδηγό για την πράξη μας. Αντί του ρεαλισμού οφείλουμε να μπολιαστούμε με την αίσθηση της ενδεχομενικότητας που ανοίγεται σε τούτη την εποχή της καπιταλιστικής κρίσης. Στον ηττοπαθή ρεαλισμό να αντιτάξουμε το ενδεχόμενο της υπέρβασης της βαρβαρότητας. Αυτό θα είναι το συμβόλαιο τιμής που θα έχει υπογράψει ο ΣΥΡΙΖΑ την ημέρα των εκλογών. Από όλο και περισσότερο έγκυρους και σημαντικούς διανοούμενους της Ευρώπης εκφράζεται ένα πάθος και μια λατρεία προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Πώς το αξιολογείς; Είναι καταπληκτικό αυτό που συμβαίνει, αλλά όχι δυσεξήγητο. Η αριστερά του 20ού αιώνα ηττήθηκε και κατακερματίστηκε στην Ευρώπη. Είναι, λοιπόν, αναμενόμενο, αυτή η αριστερά που προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί, να στρέφει το βλέμμα της στην Ελλάδα, σε μια περιφερειακή χώρα της Ευρώπης, όπου η αριστερά έχει βρει το δρόμο της ενότητας και έχει πολύ σημαντικές επεξεργασίες όχι για το τι συμβαίνει στο μικρόκοσμό της, αλλά για το τι διαδραματίζεται ευρύτερα στην πολιτική, την οικονομία και τον πολιτισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ συμβολίζει μια ευκαιρία για την ευρωπαϊκή αριστερά να ανασυγκροτηθεί τόσο περιεχομενικά όσο και οργανωτικά. •

νίας. Αυτή είναι η ζητούμενη αλλαγή νοοτροπίας και για την κοινωνία, αλλά και για το κόμμα. Οι λαϊκές κινητοποιήσεις βρίσκονται σε ύφεση και οι αντιδράσεις των πολιτών για όσα τους επιβάλλονται είναι δυσανάλογης έντασης. Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό, υπάρχει ίσως εναπόθεση της ανατρεπτικής ελπίδας στις εκλογές; Είναι πλέον τέσσερα χρόνια που εκδηλώνονται κινητοποιήσεις στην Ελλάδα και μάλιστα σε πολύ μεγάλη ένταση. Η ελληνική κοινωνία δεν έχει ξαναζήσει για τόσο μακρύ χρονικό διάστημα, σε περίοδο ειρήνης, μια τέτοια συλλογική αναστάτωση. Σήμερα καταγράφεται μια κάμψη της διαμαρτυρίας, διότι οι αγώνες των προηγούμενων χρόνων δεν οδήγησαν στα αποτελέσματα που προσδοκούσαν οι κινητοποιούμενοι. Γεγονός που δεν διαμορφώνει τους όρους ώστε να παραχθούν εκ νέου σημαντικές κινητοποιήσεις. Είναι, λοιπόν, αναμενόμενο σήμερα να επιλέγεται η εκτόνωση της δυσαρέσκειας στις κάλπες, όπου δεν καταβάλλεται κόστος πολιτικό ή οικονομικό, διότι η συμμετοχή στη συλλογική δράση σημαίνει ότι πληρώνω ένα κόστος, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης στον κρατικό έλεγχο και την καταστολή. Έτσι συμβαίνει στους μεγάλους κύκλους διαμαρτυρίας που έχουν παραχθεί κατά καιρούς στις δυτικές κοινωνίες. Το ζήτημα είναι να δούμε ως αριστερά πώς μπορούμε να ξαναεμπνεύσουμε εμπιστοσύνη στην κοινωνία και στις ενεργές συλλογικότητες ότι μπορούν να έχουν ξανά αποτελέσματα από τη δράση τους, διδασκόμενοι από τα λάθη ενός εμμονικού ακτιβισμού που «καταναλώνεται» πληθωριστικά στην αυτοεπιβεβαίωσή του. Υπάρχει μια άποψη που λέει ότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές ίσως υπερπολιτικοποιήθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η κάθε περιφέρεια έχει ξεχωριστά χαρακτηριστικά που ίσως με την υπερπολιτικοποίηση να παραμερίζονται, με αποτέλεσμα το μέρος να υποτάσσεται στο όλον. Κατά τη γνώμη σου, πού βρίσκεται η χρυσή τομή; ∆εν συμφωνώ με αυτήν την άποψη. Πρόκειται για μια πρόχειρη εικόνα που δείχνει ότι μια σειρά αποφάσεις για τις αυτοδιοικητικές εκλογές παίρνονται από τις κομματικές ηγεσίες και μοιάζει σαν να υποτάσσονται οι τοπικές κοινωνίες και οι περιφέρειες στα προτάγματα που θέτουν τα πολιτικά κόμματα. Υπάρχει και μια άλλη πλευρά, που ίσως από την Αθήνα δεν είναι τόσο ορατή, που δείχνει ότι στις τοπικές κοινωνίες υπάρχουν άνθρωποι που είναι ενεργοί και δεν περιμένουν τις κομματικές ηγεσίες να θέσουν τα ζητήματα. Η τοπική αυτοδιοίκηση καλείται, και θα κληθεί πολύ περισσότερο στο επόμενο διάστημα, να εφαρμόσει πολιτικές που εκπορεύονται από το εθνικό κράτος. Υπό αυτήν την έννοια, είναι δεδομένο ότι οι πολίτες, μέσω των αυτοδιοικητικών εκλογών, θα σταθούν απέναντι στις εθνικές πολιτικές, για να τις κρίνουν. Τούτο δεν σημαίνει ότι έχουμε μια υπερπολιτικοποίηση των αυτοδιοικητικών διεργασιών, τέτοια ώστε να χαθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των περιφερειών. Είναι δεδομένο ότι θα αναδειχθούν με ένταση μέχρι την ώρα των εκλογών. Ωστόσο, επιτακτική είναι η ανάγκη ενδυνάμωσης των αριστερών αυτοδιοικητικών σχημάτων και της αυτονομίας τους. Το προηγούμενο διάστημα, αφήσαμε λίγους ανθρώπους να κάνουν τεράστια δουλειά δίχως να τους ενισχύσουμε, ώστε να είναι σήμερα σε θέση αυτά τα αυτοδιοικητικά σχήματα, αυτόνομα να αποτυπώσουν ένα εναλλακτικό σχέδιο και να οργανώσουν ενδογενώς μια εκλογική καμπάνια σε μια περιφερειακή ενότητα ή ένα δήμο. Αυτό το λάθος δεν πρέπει να το επαναλάβουμε. * Ολόκληρη η συνέντευξη στην ιστοσελίδα της «Εποχής» (www.epohi.gr)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Χειραγώγηση με δημοσκοπήσεις

“

νώ είναι λιγότερες από εκατό οι μέρες που μας χωρίζουν από τις εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου το άγχος των κυβερνώντων αλλά και των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που τους στηρίζουν φτάνει στο κατακόρυφο. Το ενδεχόμενο ενός εκλογικού αποτελέσματος που θα προκαλούσε εθνικές εκλογές αναστατώνει το σύστημα που κυριάρχησε για δεκαετίες στη χώρα και την οδήγησε στη σημερινή κατάσταση. Τα απομεινάρια του δικομματισμού που βρίσκονται ακόμα στην κυβέρνηση νιώθουν το έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια τους. Είναι λοιπόν έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσον προκειμένου να επιτύχουν τη διάσωσή τους. Κι ένα από αυτά είναι οι δημοσκοπήσεις. Κανείς δεν αμφιβάλει ότι οι δημοσκοπήσεις σε μεγάλο βαθμό δεν γίνονται για να έχουν συνεχώς και αδιάκοπα ενημερωμένο τον πολίτη. Χωρίς να σημαίνει ότι όλες οι δημοσκοπήσεις είναι υπό αμφισβήτηση η προσπάθειά των περισσότερων να χειραγωγήσουν και να κατευθύνουν τους ψηφοφόρους είναι εξόφθαλμη. Για παράδειγμα πριν τις εκλογές του Μαΐου 2012, στις τελευταίες δημοσιεύσεις πριν την απαγόρευση, οι διάφορες εταιρείες έδιναν στο ΣΥΡΙΖΑ ποσοστά από 9% έως 13% και στο ΠΑΣΟΚ από 14% έως 19,5%.

Βιαστικοί δημοσκόποι

τας. Το γεγονός αυτό θέλουν να εκμεταλλευτούν αμέσως, αυτοί που πληρώνουν για αυτές τις βιαστικές δημοσκοπήσεις. Όταν όμως βιάζεσαι κάνεις λάθη. Έτσι η μία εταιρία δίνει 5% στον Αμυρά, η άλλη 2,6 % και η τρίτη τίποτα. Ο Αμυράς όμως δεν έχει ανακοινώσει κάθοδο. Η μία από τις τρεις εταιρίες δίνει 1,7 % στον Βαλλιανάτο ενώ οι δύο άλλες δεν έχουν μάθει ότι κατεβαίνει. Άραγε τι ψηφίζουν αυτοί που δήλωσαν Αμυρά ή αυτοί που δεν ρωτήθηκαν για Βαλλιανάτο; Ακόμα καλύτερα τα καταφέρνει η εταιρία Marc η οποία μη μπορώντας να περιμένει πότε θα ανακοινώσει η Ν∆ υποψήφιο για την περιφέρεια Αττικής, αποφασίζει ότι οι υποψήφιοι θα είναι μόνο τρεις και παρουσιάζει: Σγουρός 19,5% , Παχατουρίδης 17,6% και ∆ούρου 17%. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ότι οι δύο πρώτοι δεν έχουν ανακοινώσει ότι θα κατέβουν αλλά και το ότι η συνεργασία Ν∆–Παχατουρίδη σκοντάφτει στην πρόθεση Παχατουρίδη να δηλώσει αντιμνημονιακός.

Έτσι πριν καλά-καλά αρχίσουν οι προεκλογικές εκστρατείες των υποψηφίων δημάρχων και περιφερειαρχών δεχτήκαμε βροχή δημοσκοπήσεων. Εναρκτήριο λάκτισμα η ανακοίνωση της υποψηφιότητας της Ν∆ (Σπηλιωτόπουλος) για το ∆ήμο Αθήνας. ∆ύο μέρες μετά έχουμε την δημοσκόπηση της Metron Analysis. Προφανώς τη στιγμή που ο Αθηναίος πολίτης πληροφορείται από την τηλεόραση για την υποψηφιότητα του κ. Σπηλιωτόπουλο, χτυπάει το τηλέφωνο του και ακούει την ερώτηση «ποιον θα ψηφίσεις για ∆ήμαρχο;». Μια μέρα μετά, στις κυριακάτικες εφημερίδες που στο κέντρο κυκλοφορούν το Σάββατο έχουμε τις δημοσκοπήσεις των ALCO και MRB. Συνήθως οι πάσης φύσεως δημοσκοπήσεις ανακοινώνουν χρόνο διεξαγωγής 4 ή 5 ή και περισσότερων ημερών. Αυτοί πότε πρόλαβαν; Όμως η σκοπιμότητα είναι προφανής. ∆ύο υποψήφιοι είναι πασίγνωστοι Σπηλιωτόπουλος, Κακλαμάνης, ενώ και ο Κασιδιάρης είναι προβεβλημένος. Το αντίπαλο δέος, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποψήφιο τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη. Έναν νέο άνθρωπο με χαμηλό ποσοστό αναγνωρισιμότη-

Η αποχή καθορίζει αποτέλεσμα

Σε κάθε περίπτωση με τις δημοσκοπήσεις υπάρχει ένα πρόβλημα πέρα από τις όποιες λαθροχειρίες. Όσο μεγαλώνει η αποχή των ψηφοφόρων από τις εκλογές τόσο μειώνεται η πιθανότητα να αποδειχτεί σωστή η δημοσκοπική πρόβλεψη. Τα ποσοστά αλλάζουν όσο ο αριθμός των ψηφισάντων (και μάλιστα και των εγκύρως ψηφισάντων) αλλάζει. Για παράδειγμα το 4,5% που πήρε το ΚΚΕ τον Ιούνιο του 2012 αφορά 277.000 ψήφους ενώ το 4,5% που πήρε το 1993 αφορά 313.000 ψήφους. Γι αυτό σχεδόν ποτέ συνολικά στην Ευρώπη δεν υπήρξε επιτυχής πρόβλεψη αποτελέσματος ευρωεκλογών. Οι ευρωεκλογές είναι μία διαδικασία που χαρακτηρίζεται από σημαντική αποχή των εκλογέων. Αντίστοιχα πράγματα συμβαίνουν και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Η περίπτωση του 2010 αλλά και παλιότερων τέτοιων εκλογικών αναμετρήσεων είναι χαρακτηριστικές για τη μεγάλη αποχή που παρατηρήθηκε.. Άρα λοιπόν μικρή η αξία των δησμοσκοπηκών προβλέψεων Κώστας Βογιατζής

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Μία οργάνωση νεολαίας οφείλει και μπορεί να διαμορφώνει συνειδήσεις, καθώς και να υπηρετεί τις αξίες της αλληλεγγύης και της αυτοοργάνωσης. Οφείλει να δημιουργεί, αυτό που περιγράφει ο Μαρξ, πλούσιους ανθρώπους.

Η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ να γίνει οργάνωση δημιουργίας

Ο πρώτος γραμματέας της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, Ηλίας Παντελεάκος, μιλά στην “Εποχή” για τα προβλήματα των νέων, αλλά και για τη διαμόρφωση της ταυτότητας της οργάνωσης, υπό το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης της Αριστεράς. Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη Ποια μέτωπα θέλετε να ανοίξετε ως νεολαία ΣΥΡΙΖΑ; Το σημαντικό, σε αυτήν τη συγκυρία, είναι το ζήτημα της ανεργίας. Πρέπει να βρούμε διαφορετικά μοντέλα παραγωγικής οργάνωσης της νεολαίας. Αυτό μπορεί να γίνει και μέσα από συνεταιριστικά εγχειρήματα, τα οποία υπάρχουν ήδη και λειτουργούν, και νομίζω πως με το θεσμικό της ρόλο μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα πρέπει να δώσει ζωτικό χώρο για την ανάπτυξή τους και να τα βοηθήσει, χωρίς να θίγει την αυτονομία τους. Άλλο ζήτημα για εμάς είναι ο πολιτισμός, ένας τομέας που σήμερα έχει περάσει στο περιθώριο και που θεωρούμε πως μπορεί να είναι το όχημα για να επανέλθει η πολιτική συζήτηση στη νεολαία. Στα ζητήματα που αφορούν το πανεπιστήμιο ποια είναι η θέση σας; Πρέπει να μιλήσουμε για το πανεπιστήμιο των αναγκών μας και όχι για το πανεπιστήμιο της επιχειρηματικότητας και του κέρδους, στο οποίο αναφέρεται το υπουργείο σήμερα. Στο πανεπιστήμιο των αναγκών μας, το πρόγραμμα σπουδών αλλά και οι δραστηριότητες της σχολής θα προσαρμόζονται στο ποιες ανάγκες θέλουμε να καλύψουμε. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε διατροφική κρίση. Θα μπορούσε το Γεωπονικό πανεπιστήμιο να έχει έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό πώς θα υπερβούμε αυτό το φαινόμενο. Πρέπει, λοιπόν, να μπούμε σε μια διαδικασία έρευνας στο πανεπιστήμιο που θα συζητάμε πραγματικά για τα προβλήματα της κοινωνίας και όχι για τα προβλήματα της κάθε βιομηχανίας και επιχείρησης που δεν αντανακλούν τις κοι-

νωνικές ανάγκες, ή για το κέρδος του εργοδότη. Για να γίνει αυτό, βασικό είναι να υπάρξουν δημοκρατικές δομές μέσα στο πανεπιστήμιο, οι οποίες σήμερα με το νόμο ∆ιαμαντοπούλου και του Αρβανιτόπουλου έχουν αποσαθρωθεί. Η προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ να γίνει κυβέρνηση, πώς επηρεάζει το ρόλο και την ταυτότητα της νεολαίας; Η δράση και η ύπαρξη της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ δεν εξαρτάται από το αν είναι η οργάνωση νεολαίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης ή μιας μελλοντικής κυβέρνησης. Θέλουμε να διαμορφώσουμε μία νεολαία με αυτόνομη ταυτότητα, ώστε να εμπλέκονται σε αυτή ευρεία κομμάτια της νεολαίας, η οποία όμως θα δίνει ένα σχεδιασμό και θα εντάσσει αυτόν τον κόσμο σε μία διαδικασία χειραφέτησης. Έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα οι αριστερές νεολαίες να υιοθετούν έναν διεκδικητικό και πολιτικά παραγωγικό λόγο, που ταυτόχρονα όμως είναι καταγγελτικός. Παρόλα αυτά πιστεύω πως το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης της Αριστεράς ανοίγει μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες δυνατότητες, τις οποίες μία νεολαία της Αριστεράς πρέπει να επεξεργαστεί ώστε, εκτός από οργάνωση αμφισβήτησης, να γίνει οργάνωση δημιουργίας. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό επειδή η νεολαία, ως αυτόνομη κοινωνική κατηγορία, βρίσκεται σήμερα σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Μπορεί δηλαδή μια οργάνωση νεολαίας να διαδραματίσει κάποιο ουσιαστικό ρόλο στην κοινωνία, ή λειτουργεί για ανάδειξη μελλοντικών κομματικών στελεχών; Σε καμία περίπτωση δεν ισχύει το δεύτερο. Νομίζω πως μία οργάνωση νεο-

λαίας οφείλει και μπορεί να διαμορφώνει συνειδήσεις, καθώς και να υπηρετεί τις αξίες της αλληλεγγύης και της αυτοοργάνωσης. Οφείλει να δημιουργεί, αυτό που περιγράφει ο Μαρξ, πλούσιους ανθρώπους, εννοώντας ανθρώπους που δεν είναι μονομερείς και που μπορούν να αμφισβητήσουν το κυρίαρχο πρότυπο για τη σύγχρονη νεολαία. Η νεολαία πρέπει να έχει το ρόλο του στυλοβάτη για την ανατροπή της σημερινής καταστροφής και τη δημιουργία διαφορετικού κοινωνικού μοντέλου, και δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το πετύχει αυτό από τη συλλογική δράση και συζήτηση. Πολλοί νέοι, δυστυχώς, στρέφονται προς τη Χρυσή Αυγή. Εντοπίζεις ευθύνες στην Αριστερά; Το φαινόμενο του εκφασισμού της νεολαίας είναι πολύ σημαντικό, αλλά δεν θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε μόνο ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης. Ο φασισμός εντοπιζόταν στην ελληνική κοινωνία με διάφορες εκφάνσεις: ρατσισμός, σεξισμός κ.τ.λ. Τα ΜΜΕ δεν είναι αμέτοχα, αντίθετα φέρουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης αν αναλογιστούμε το πώς παρουσιάζονταν τόσα χρόνια οι λεγόμενοι «αγανακτισμένοι κάτοικοι του Αγ. Παντελεήμονα». Το ίδιο και οι, κατά καιρούς, ιθύνοντες, αν θυμηθούμε τη διαπόμπευση οροθετικών γυναικών. Για να ηττηθεί ο φασισμός πρέπει να τον αποβάλλουμε από την καθημερινότητά μας. Να πάψει να έχει επιρροή στους νέους, που το αντιμετωπίζουν ως μόδα, ως κάτι δυναμικό. Με αυτήν την έννοια, η Αριστερά πρέπει να δημιουργήσει ένα αντιπαραθετικό πρότυπο που θα βασίζεται στις αξίες της αλληλεγγύης, της ισότητας και της συλλογικότητας. Η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε για

καιρό σε εσωστρέφεια. Όμως, τον τελευταίο καιρό, επιστρέφει στην κινηματική δράση, με τελευταίο παράδειγμα την παρέμβαση στο γραφείο του Βαρβιτσιώτη. Πώς κρίνεις αυτές τις εξωστρεφείς δράσεις; Τέτοιου είδους δράσεις και ακτιβισμοί θεωρώ πως είναι σημαντικοί γιατί θέτουν τον αντίπαλο απέναντι. Όταν ένα γεγονός, όπως οι πνιγμοί στο Φαρμακονήσι, διαδέχεται από σειρά φασιστικών δηλώσεων από κυβερνητικά χείλη, πρέπει να αντιδράσουμε και να θέσουμε το ζήτημα στη σωστή του βάση. Είναι καίριας σημασίας, μέσα από τη δράση μας, να αποτρέπουμε την όποια προσπάθεια εγκαθίδρυσης ενός παρεμβατικού και σκληρού κράτους, που θέτει στο περιθώριο συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Πρέπει να σπάσουμε το φόβο που προσπαθούν να μας επιβάλλουν και να διεκδικήσουμε λόγο και ρόλο στο δημόσιο διάλογο. Η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να εμπνεύσει και να επηρεάσει την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ; Ποιος είναι ο ρόλος της στον ΣΥΡΙΖΑ; Ο Αλέξης Τσίπρας στην πρώτη συνδιάσκεψη της νεολαίας, που έγινε τον περασμένο ∆εκέμβρη, τόνισε χρειαζόμαστε ένα νεολαιίστικο κόμμα και όχι μια νεολαία που θα λειτουργεί εντός του κόμματος. Σε όλη τη διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι σήμερα, η νεολαία είχε διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωσή του. Νομίζω πως αυτός θα είναι ο οδηγός της και το υπόλοιπο διάστημα. Πώς, δηλαδή, θα παρεμβαίνουμε, με τα αυτόνομα χαρακτηριστικά που έχει η οργάνωση νεολαίας σε σχέση με το κόμμα, και θα διαμορφώνουμε την πολιτική ατζέντα με τον ριζοσπαστισμό της για την ανάδειξη των ζητημάτων των νέων. Πώς κρίνετε το ζήτημα των αυτοδιοικητικών εκλογών και τις επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ; Οι αυτοδιοικητικές εκλογές κέντριζαν πάντα το ενδιαφέρον της Αριστεράς, γιατί θέτουν ζήτημα αποκέντρωσης των εξουσιών. Η νεολαία θα πάρει μέρος, με όλες της τις δυνάμεις, σε αυτή τη μάχη, ώστε να αναδείξει, μέσα από τις παρεμβάσεις και τις δράσεις της, τα ζητήματα που αφορούν τους νέους. Ο Γ. Σακελλαρίδης είναι μια εξαιρετική επιλογή. Εκπροσωπεί τη νέα γενιά και θα σταθούμε δίπλα του, ώστε να κάνουμε τους νέους δημότες να συνειδητοποιήσουν ότι οφείλουν να ασχοληθούν με τα κοινά και να διεκδικήσουν να εκπροσωπηθούν τα αιτήματά τους. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Πειραιάς μπορεί να δώσει το μήνυμα για τη μεγάλη αλλαγή Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Συζητάμε με τον Θοδωρή ∆ρίτσα, επικεφαλής της παράταξης Λιμάνι της Αγωνίας, για τον Πειραιά, την αυτοδιοίκηση και το όραμα της Αριστεράς. Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Το Λιμάνι της Αγωνίας είναι μια παράταξη 15 χρόνων. Τι διδάγματα δίνει στην Αριστερά για την τοπική αυτοδιοίκηση; Το Λιμάνι της Αγωνίας έχει καταφέρει να ισορροπεί ανάμεσα στις παρεμβάσεις και τα κινήματα της πόλης και στην παρουσία και παρέμβαση στο δημοτικό συμβούλιο. Ακόμα, η παράταξη δεν είναι συνδεδεμένη με ένα κόμμα, αλλά δίνει τη δυνατότητα σε όποιον θέλει να συμμετέχει, αρκεί να συμφωνεί με το πλαίσιο που έχει οριστεί. Φυσικά, αν θέλει κάποιο κόμμα να στηρίξει την παράταξη μπορεί να το κάνει, όμως το κεκτημένο είναι ότι δεν αποφασίζει το κόμμα για την πορεία της παράταξης, αλλά τα μέλη της. Το Λιμάνι είχε καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των δημοτών με την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών του μέσω των θεσμών ή μέσω του κινήματος. Σε περίπτωση που κερδίσει το δήμο, πώς θα περιφρουρήσει αυτό το κεκτημένο; Είμαστε αριστεροί. Αυτή είναι μια θεμελιακή διαφορά, αρκεί να την επιβεβαιώσουμε στην πράξη. Το Λιμάνι όντως συνεργαζόταν και συνεργάζεται με πολύ κόσμο στον Πειραιά σ’ επίπεδο αντιστάσεων, κινητοποιήσεων, σχεδιασμού προτάσεων και υλοποίησής τους. Μια θεμελιακή αρχή του Λιμανιού είναι ότι η αυτοδιοίκηση πρέπει να βρίσκεται κοντά στον πολίτη, να διαβουλεύεται μαζί του και να συνεργάζεται. Αν βρεθούμε σε θέση ευθύνης, αυτή η αρχή θα έχει πρωτεύοντα ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματός μας.

Κεντρική πολιτική μάχη

Ως μέλος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ έχεις την ευθύνη για τα θέματα της Άμυνας και της Ναυτιλίας. Σε περίπτωση εκλογής του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, θα παραιτηθείς από το δήμο για να συμμετέχεις στο σχηματισμό της; Το ότι έχει κάποιος την ευθύνη στην κοινοβουλευτική ομάδα για κάποια θέματα, δεν σημαίνει ότι αποτελεί το σκαλοπάτι για να γίνει υπουργός. Από αυτή την άποψη, το πώς θα σχηματιστεί η κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπορεί να μπει ως δίλημμα για τις τωρινές επιλογές. Από εκεί και πέρα, είναι απολύτως αυτονόητο ότι αν πετύχουμε το στόχο μας σε καμία περίπτωση δεν θα παραιτηθώ από δήμαρχος και θα ολοκληρώσω την πενταετία. Από την άλλη, το ζήτημα παραίτησης από τη βουλευτική τους έδρα όσων είναι υποψήφιοι στην τοπική αυτοδιοίκηση θα το χαρακτήριζα σπέκουλα σκοπιμότητας. Εμείς δεν έχουμε αξιώματα, έχουμε θέσεις ευθύνης. Η ιδιότητα του βουλευτή δεν είναι προσωπικό εφαλτήριο. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές θα αποτελέσουν ένα τεστ κοπώσεως για την κυβέρνηση. Μήπως έτσι, όμως, αλλοιώνεται ο χαρακτήρας και το νόημά τους? Η προσπάθειά μας δεν είναι να «πάρουμε» το δήμο ή την περιφέρεια και να τα χρησιμοποιήσουμε ως επικοινωνιακό επιχείρημα ενόψει των βουλευτικών εκλογών. Όποιος θεωρεί ότι οι εκλογές έχουν αυτό το περιεχόμενο ως προς τον κεντρικό πολιτικό χαρακτήρα, λάθος το κατάλαβε. Η μεγάλη αλλαγή που κυοφορείται και είναι προσδοκία του λαού και

“

Ο Πειραιάς είναι δύσκολος δήμος γιατί παίζονται πολύ σκληρά συμφέροντα, τα οποία μπορεί να μην είναι θεσμική αρμοδιότητα του δήμου, αλλά θα είναι πρώτη πολιτική προτεραιότητα μιας δημοτικής αρχής της Αριστεράς. του ΣΥΡΙΖΑ δεν περνά μόνο μέσα από την κεντρική εξουσία. Αντίθετα, περνά μέσα από κάθε είδους θεσμικές εκπροσωπήσεις. Για να καταργήσουμε το μνημόνιο και την πολιτική της λιτότητας πρέπει να το κάνουμε παντού: στα πανεπιστήμια, τους συνδικαλιστικούς χώρους, την αυτοδιοίκηση. Πώς θα το κάνουμε αν η αυτοδιοίκηση δεν είναι κεντρική πολιτική μάχη και πεδίο μεγάλων ανατροπών;

Μια πόλη για όλους

Η διεκδίκηση του δήμου του Πειραιά παραδοσιακά είναι μια σκληρή μάχη. Τι θα σημαίνει η νίκη στις δημοτικές εκλογές; Ο Πειραιάς μπορεί να αναδειχθεί σε πόλη που θα δώσει το μήνυμα για τη μεγάλη αλλαγή. Όχι γιατί θα «πάρουμε» το δήμο, που το ελπίζω και το εύχομαι, αλλά γιατί στον Πειραιά συγκεντρώνονται, από τη συγκυρία, πολύ κρίσιμα ζητήματα: η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού, η αντιμετώπιση του ναζισμού στις λαϊκές γειτονιές, η αναδιοργάνωση του παραδοσιακού ιστορικού εμπορίου και άλλων κλάδων στην πόλη. Ο Πειραιάς είναι δύσκολος δήμος γιατί παίζονται πολύ σκληρά συμφέροντα, τα οποία μπορεί να μην είναι θεσμική αρμοδιότητα του δήμου, αλλά θα είναι πρώτη πολιτική προτεραιότητα μιας δημοτικής αρχής της Αριστεράς. Για εμάς, ο Πειραιάς συγκροτεί έναν κοινωνικό, παραγωγικό, οικονομικό και πολιτισμικό χώρο. Όλα αυτά τα στοιχεία κάνουν τον Πειραιά μια πόλη

για όλους και για νέους, νέες ιδέες και νέους ανθρώπους. Η φτώχεια και η ανεργία είναι φαινόμενα που παρουσιάζονται σε κάθε δήμο της χώρας. Ποιες είναι οι προτεραιότητες του Λιμανιού της Αγωνίας για την αντιμετώπισή τους; Θεωρούμε πρωτεύουσα ανάγκη τη συγκρότηση ασπίδας κοινωνικής προστασίας με την συντήρηση και διεύρυνση προγραμμάτων ή δομών είτε είναι θεσμική αρμοδιότητα του δήμου είτε όχι, όπως οι παιδικοί σταθμοί, τα ΚΑΠΗ, το Βοήθεια στο σπίτι, η σίτιση, τα κοινωνικά ιατρεία, η ενισχυτική διδασκαλία, οι αγορές χωρίς μεσάζοντες και πολλά άλλα. Μπορεί σε ορισμένα ζητήματα, όπως η ραγδαία υποβάθμιση των νοσοκομείων της πόλης, να μην είναι θεσμικά αρμόδιος ο δήμος για να τα αντιμετωπίσει, είναι όμως πολιτικά αρμόδιος να ενεργοποιήσει όλες εκείνες τις διεργασίες υποστήριξης αυτών των δομών. Εντείνεται η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του λιμανιού του Πειραιά. Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στην πόλη; Είναι κρίσιμο ζήτημα να αναδείξουμε ποια θα είναι η σχέση του λιμανιού με την πόλη, σε περίπτωση ιδιωτικοποίησής του. Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται μια προσπάθεια αποξένωσης του λιμανιού από την πόλη και επιβάρυνση της πόλης από το λιμάνι που ελέγχεται από κερδοσκοπικά συμφέροντα. Με την πλήρη ιδιωτικοποίηση, το λιμάνι θα γίνει δυνάστης στην πόλη. Η σημερινή δημοτική αρχή απουσιάζει από αυτή την εξέλιξη, ενώ οι παραγωγικοί φορείς είναι αντίθε-

τοι σε αυτή την ιδιωτικοποίηση. Ούτε αυτούς, που είναι παραδοσιακά συντηρητικοί, δεν επιχειρεί να εκφράσει ο νυν δήμαρχος. Αντίθετα, με την παθητικότητά του καλύπτει την κυβερνητική πολιτική. Ολοκληρώθηκε η αναπαλαίωση του ∆ημοτικού Θεάτρου του Πειραιά, ενώ ξεκίνησαν οι μονοδρομήσεις κεντρικών δρόμων της πόλης. Ποια η θέση του Λιμανιού για αυτά τα έργα? Το Λιμάνι της Αγωνίας έχει παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο για να υλοποιηθούν αυτά τα έργα. Όσον αφορά τις μονοδρομήσεις, από το 2006 έχουμε καταθέσει πλήρη πρόταση. Είναι ένα έργο με τη βασική κατεύθυνση του οποίου συμφωνούσαμε απόλυτα και που, δυστυχώς, έπρεπε να περάσουν εφτά χρόνια για να φτάσει να ξεκινήσει η υλοποίησή του. Η αποκατάσταση και επαναλειτουργία του ∆ημοτικού Θεάτρου πέρασε από 40 κύματα για να ολοκληρωθεί, με εμάς να προσπαθούμε επί σειρά ετών να ξεπεραστούν τα όποια κωλύματα προέκυπταν. Για αυτά και για τα υπόλοιπα σχέδια ο κ. Μιχαλολιάκος έχει κατά τα 3/4 αντιγράψει το πρόγραμμα του Λιμανιού της Αγωνίας, το οποίο με χαροποιεί αλλά δεν μπορώ παρά να επισημάνω ότι ο στόχος του είναι η προεκλογική αξιοποίηση των προτάσεων αυτών και όχι η υλοποίησή τους, που χρειάζεται έναν προγραμματισμό δεκαετίας.

Για την ανατροπή του Καλλικράτη

Πώς θα εφαρμοστεί το όραμα της Αριστεράς για την τοπική αυτοδιοίκηση όταν οι δήμοι λειτουργούν στο απόλυτα περιοριστικό πλαίσιο που ορίζει ο Καλλικράτης; Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι μια ενισχυμένη παρουσία της Αριστεράς σε μεγάλους δήμους και τις περιφέρειες ανοίγει το δρόμο για την ανατροπή του Καλλικράτη. Η λογική του Καλλικράτη είναι η ενίσχυση της ολιγοπωλιακής και συγκεντρωτικής εκμετάλλευσης πλουτοπαραγωγικών πηγών και των αναγκαίων δημόσιων υποδομών τις οποίες μετατρέπει σε επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η Αριστερά έχει ένα άλλο σχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση, που δεν το χωρά ο Καλλικράτης. Ένα σταθερό ερώτημα, ειδικά προς την Αριστερά, είναι που θα βρείτε τα λεφτά να εφαρμόσετε το πρόγραμμά σας. Τι απαντάς σε αυτό; Για τους δήμους το ερώτημα που θα βρείτε τα λεφτά είναι διαχρονικό. Με την έννοια ότι ήταν πάντα χειραγωγούμενοι και εξαρτώμενοι από την κεντρική διοίκηση. Αυτό που χρειάζεται είναι να αλλάξει το σύστημα, ώστε κάθε δήμος να μπορεί να ξέρει στην αρχή κάθε χρονιάς ποια είναι τα πραγματικά κονδύλια. Αν το καταφέρουμε, τότε μπορούμε να κάνουμε πιο δημοκρατικούς σχεδιασμούς, να εφαρμόσουμε την ιδέα του συμμετοχικού προϋπολογισμού και συμμετοχικού τεχνικού προγράμματος των δήμων. Μέχρι σήμερα, οι προϋπολογισμοί που κατατίθενται είναι προϋπολογισμοί προσδοκίας, που δεν στηρίζονται σε κανένα σχεδιασμό, καταλήγοντας να είναι κατά 50% περίπου εικονικοί και ανεκτέλεστοι. •

Τι είναι ακριβώς το πρωτογενές ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Υπόψηφιος για το δήμο Χανίων ο εκπαιδευτικός Γ. Σαρρής

H ενδιαφέρουσα είδηση θα μπορούσε να είναι απλώς ότι για τον δήμο Χανίων εκλέχτηκε, μετά από ψηφοφορία, υποψήφιος δήμαρχος, με τη στήριξη και της τοπικής οργάνωσης του ΣΥΡΙΖΑ, ο εκπαιδευτικός Γιάννης Σαρρής. Όμως, πίσω από αυτή την είδηση βρίσκονται και μια σειρά άλλες πολύ ενδιαφέρουσες ειδήσεις. Στο δήμο Χανίων, μετά από μια τραυματική προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, δεν είχε συσταθεί μια ενεργή δημοτική κίνηση, στην οποία να συλλειτουργούν τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ο κόσμος των κοινωνικών κινημάτων, που είναι πολύς και ενεργός στην πόλη των Χανίων. Πριν από λίγους μήνες, με επίμονη προσπάθεια λίγων, που γρήγορα έγιναν περισσότεροι, και ενάντια σε δυσκολίες, που δεν αποτελούν, δυστυχώς, ιδιαιτερότητα των Χανίων, συσπειρώθηκαν πολίτες προερχόμενοι από το χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς, των κινημάτων, και πιο συγκεκριμένα του Κοινωνικού Στεκιού, αλλά και ανένταχτοι αριστεροί, και αποτέλεσαν την Πρωτοβουλία Πολιτών. Ξεκίνησε η συλλογή υπογραφών με βάση ένα κοινό κείμενο και παράλληλα άρχισαν τακτικές συναντήσεις, που σύντομα εξελίχθηκαν σε μαζικές συνελεύσεις. Εκλέχτηκε συντονιστική επιτροπή και διαμορφώθηκαν επιτροπές Προγράμματος, Συγκρότησης Ψηφοδελτίου, ∆ιαχείρισης Οικονομικών και Επικοινωνίας. Αυτές οι διαδικασίες οδήγησαν στη συνέλευση της περασμένης ∆ευτέρας, όπου μεγάλη πλειοψηφία των περίπου 600 Χανιωτών που συνυπέγραψαν το κείμενο αρχών, συμμετείχαν σε μια αμεσοδημοκρατική ψηφοφορία για την εκλογή επικεφαλής της δημοτικής κίνησης. Οι υποψηφιότητες ήταν αρχικά 6, ο εικαστικός Γιάννης Μαρκαντωνάκης, το μέλος του επιστημονικού προσωπικού του Πολυτεχνείου Κρήτης Νεκτάριος Μουμουτζής, ο εκπαιδευτικός Αντώνης Παπαδεράκης, ο καθηγητής μέσης εκπαίδευσης Γιάννης Σαρρής, ο αρχιτέκτονας Γιάννης Τσουκάτος και ο πολιτικός μηχανικός Γιάννης Τσουρής. Στη συνέχεια, αφού η συνέλευση αποφάνθηκε ότι θα εκλεγόταν ο υποψήφιος που θα συγκέντρωνε τις περισσότερες ψήφους και όχι αυτός που σε δεύτερη ψηφοφορία, αν χρειαζόταν, θα συγκέντρωνε τουλάχιστον το 50% των ψήφων, οι Γ. Μαρκαντωνάκης, Γ. Τσουκάτος και Γ. Τσουρής απέσυραν τις υποψηφιότητές τους, ώστε να προκύψει υποψήφιος με ισχυρή πλειοψηφία. Η ψηφοφορία που ακολούθησε, ανέδειξε ως επικεφαλής τον φυσικό και διευθυντή του Λυκείου Αποκόρωνα, Γιάννη Σαρρή, με 239 ψήφους. Ο Α. Παπαδεράκης συγκέντρωσε 197, ο Ν. Μουμουτζής 6, ενώ υπήρξαν και 6 λευκά ψηφοδέλτια. Ο Γ. Σαρρής είναι ανένταχτος αριστερός, συνδικαλιστής στην ΕΛΜΕ, που έχει εργαστεί σε μια σειρά κινηματικών δράσεων για την παιδεία και την κοινωνία και είναι ενεργό μέλος του Κοινωνικού Στεκιού – Στεκιού Μεταναστών. Ο τρόπος συγκρότησης της κίνησης και οι διαδικασίες ανάδειξης επικεφαλής ήταν μια καλή αρχή συλλογικής και δημοκρατικής λειτουργίας, για έναν αγώνα δύσκολο, στον οποίο αντίπαλός θα είναι όχι μόνο οι κεντρικές μνημονιακές πολιτικές, που ακρωτηριάζουν και το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης και έχουν οδηγήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας σε ανθρωπιστική κρίση, αλλά και ενδημικές νοοτροπίες και πολιτικές, που κατασπαταλούν χρήματα και τραυματίζουν, συχνά με δύσκολα αναστρέψιμο τρόπο, μια από τις πιο όμορφες πόλεις της Ελλάδας και τους πολίτες της.

Ζ.Γ.

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

“

∆εν υπάρχει τίποτα προς διανομή, όταν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Αντιθέτως, δανειζόμαστε, για να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε ένα μέρος των συνολικών δημοσίων δαπανών, διότι το πρωτογενές πλεόνασμα προϋποθέτει πάντα την ύπαρξη δημοσιονοοικονομικού ελλείμματος. Και μόνον όταν υπάρχει δημοσιονομικό πλεόνασμα, υπάρχει κάτι που μπορεί να διανεμηθεί.

Tου Γιώργου Σταμάτη

πρωθυπουργός δήλωσε επανειλημμένα ότι θα μοιράσει εν είδει κοινωνικού μερίσματος το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος του έτους 2013 σε θύματα της οικονομικής του πολιτικής. Η αξιωματική αντιπολίτευση αμφισβητεί το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος που δίνει κατά καιρούς στην δημοσιότητα η κυβέρνηση και αντιτείνει στον ισχυρισμό της κυβέρνησης ότι το 2013 θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, αλλά αυτό θα είναι αποτέλεσμα περικοπών στους μισθούς, στις συντάξεις και στις κοινωνικές δαπάνες του ∆ημοσίου και όχι αποτέλεσμα οικονομικής ανάπτυξης και, τέλος, δηλώνει ότι, όταν ανέλθει στην εξουσία, θα επιδιώξει να αυξήσει το πρωτογενές πλεόνασμα. Το τρίτο Μνημόνιο επιβάλλει στην ελληνική κυβέρνηση να επιτυγχάνει κάθε έτος μέχρι το 2016 ένα ορισμένο πρωτογενές πλεόνασμα. Επίσης προβλέπει ότι, αν σε ένα έτος η κυβέρνηση επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα μεγαλύτερο του επιβεβλημένου, μπορεί το επόμενο έτος να δαπανήσει ποσό ίσο μέχρι το 70% της διαφοράς μεταξύ του επιτευχθέντος και του επιβεβλημένου πρωτογενούς πλεονάσματος πέραν των άλλως επιτρεπομένων από το Μνημόνιο δαπανών. Για το έτος 2013 το επιβεβλημένο πρωτογενές πλεόνασμα είναι, σύμφωνα με το Μνημόνιο, τουλάχιστον ίσο με 0. Αυτό το «τουλάχιστον» είναι προδήλως βλακώδες, διότι το ίσο ή μεγαλύτερο του μηδενός επιβεβλημένο πρωτογενές πλεόνασμα συνεπάγεται ότι, στη δεύτερη περίπτωση αυτό το τελευταίο είναι προφανώς αόριστον με συνέπεια να μη δύναται να διαπιστωθεί διαφορά μεταξύ επιτευχθέντος και επιβεβλημένου πρωτογενούς πλεονάσματος. Συνεπώς, σύμφωνα με το μνημόνιο, και αν αγνοήσουμε αυτό το παραπάνω «τουλάχιστον», η κυβέρνηση δύναται να δαπανήσει το 2014 επιπροσθέτως και ποσό ίσο μέχρι το 70% της προαναφερθείσας διαφοράς μεταξύ του επιτευχθέντος και του ίσου με 0 επιβεβλημένου πρωτογενούς πλεονάσματος για το έτος 2013. Τι είναι όμως αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα; Πριν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, θεωρούμε αναγκαίο να εκθέσουμε ορισμένα πράγματα για τα έσοδα και τις δαπάνες του ∆ημοσίου.

Έσοδα και δαπάνες του ∆ημοσίου

Οι δαπάνες του ∆ημοσίου αποτελούνται από τις δαπάνες του για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες και για πληρωμή τόκων. Τα έσοδα του ∆ημοσίου αποτελούνται από τα έσοδά του από φόρους, δασμούς, τέλη και κέρδη από τις δημόσιες επιχειρήσεις, δηλαδή από τα λεγόμενα τακτικά έσοδά του, και από τα έσοδα από καθαρό δανεισμό. Ένα μέρος των δανείων που παίρνει το ∆ημόσιο σε μια ορισμένη περίοδο, το χρησιμοποιεί για να αποπληρώσει λήγοντα παλαιότερα δάνεια. Το υπόλοιπο, το οποίο δαπανά για άλλους σκοπούς

πέραν αυτού της αποπληρωμής ληγόντων δανείων (δηλ. για την πληρωμή μισθών, αγορά αγαθών και υπηρεσιών και για πληρωμή τόκων), αποτελεί τον καθαρό δανεισμό. Με δάνεια εννοούμε εδώ τα ποσά που δανείζεται το ∆ημόσιο, ανεξάρτητα από τον τρόπο δανεισμού. ∆ημοσιονομικό έλλειμμα ονομάζουμε την αρνητική διαφορά μεταξύ των τακτικών εσόδων και των συνολικών δαπανών, δηλαδή των δαπανών για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες και πληρωμές τόκων, του ∆ημοσίου και δημοσιονομικό πλεόνασμα τη θετική διαφορά μεταξύ των παραπάνω δύο μεγεθών. Προφανώς το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι ίσο με τον καθαρό δανεισμό. Και τι ονομάζεται πρωτογενές πλεόνασμα; Ονομάζεται η θετική διαφορά μεταξύ των τακτικών εσόδων και των δαπανών του ∆ημοσίου για μισθούς και για αγαθά και υπηρεσίες – όχι και για την πληρωμή τόκων. Θα δώσουμε τρία αριθμητικά παραδείγματα για να γίνει παραστατικό το πράγμα. Έστω ότι σε μια ορισμένη παρελθούσα περίοδο έχουμε τον εξής ισολογισμό:

Έσοδα 1. Τακτικά έσοδα 90 ΧΜ 2. Καθαρός δανεισμός 10 ΧΜ Σύνολο 100 ΧΜ (Χρηματικές Μονάδες)

∆απάνες 1. Μισθοί, αγαθά, υπηρεσίες 88 ΧΜ 2.Τόκοι 12 ΧΜ Σύνολο 100 ΧΜ

Εδώ έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 90 ΧΜ88ΧΜ= 2ΧΜ. Το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος προκύπτει επίσης ως διαφορά μεταξύ πληρωμών για τόκους και καθαρού δανεισμού, δηλ. εδώ ως 12 ΧΜ-10 ΧΜ= 2 ΧΜ. Ας δούμε και το ακόλουθο παράδειγμα:

Έσοδα 1. Τακτικά έσοδα 90 ΧΜ 2. Καθαρός δανεισμός 10 ΧΜ Σύνολο 100 ΧΜ

∆απάνες 1. Μισθοί, αγαθά, υπηρεσίες 90 ΧΜ 2. Τόκοι 10 ΧΜ Σύνολο 100 ΧΜ

Εδώ προφανώς το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μηδενικό, δηλ. δεν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα. Ας δούμε, τέλος, κι άλλο ένα παράδειγμα:

Έσοδα 1. Τακτικά έσοδα 90 ΧΜ 2. Καθαρός δανεισμός 10 ΧΜ Σύνολο 100 ΧΜ

∆απάνες 1. Μισθοί, αγαθά, υπηρεσίες 92 ΧΜ 2. Τόκοι 8 ΧΜ Σύνολο 100 ΧΜ

Εδώ το πρωτογενές πλεόνασμα είναι αρνητικό και ίσο με -2 ΧΜ, δηλ. έχουμε ένα πρωτογενές έλλειμμα ίσο με 2 ΧΜ.

Πλεόνασμα και δανεισμός

Ας δούμε τώρα τι είναι αυτό το πρωτογενές

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

πλεόνασμα; πλεόνασμα. Και στα τρία παραδείγματα έχουμε ένα δημοσιονομικό έλλειμμα ίσο με τον καθαρό δανεισμό, που είναι και στα τρία παραδείγματα ίσος με 10 ΧΜ. Επίσης σε όλα τα παραδείγματα το ∆ημόσιο πληρώνει τους τόκους με δανεικά. Στο πρώτο παράδειγμα εν μέρει, στο δεύτερο και στο τρίτο εν όλω. Ας δούμε το πράγμα εγγύτερα. Στο πρώτο παράδειγμα το ∆ημόσιο έχει να πληρώσει τόκους ίσους με 12 ΧΜ. Απ’ αυτές τις 12 ΧΜ οι 10 ΧΜ προέρχονται από τον καθαρό δανεισμό και οι 2 ΧΜ από τα τακτικά έσοδα του ∆ημοσίου. Έτσι λοιπόν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι εκείνο το μέρος των πληρωμών για τόκους που προέρχεται όχι από τον καθαρό δανεισμό, αλλά από τα τακτικά έσοδα του ∆ημοσίου. Στο δεύτερο παράδειγμα το ποσό για τις πληρωμές των τόκων προέρχεται αποκλειστικά και μόνον από τον καθαρά δανεισμό. Στο τρίτο παράδειγμα το ∆ημόσιο δανείζεται καθαρά όχι μόνον για να πληρώσει τους τόκους που είναι ίσοι με 8 ΧΜ, αλλά και για να χρηματοδοτήσει με ποσό ίσο με 2 ΧΜ τις δαπάνες του για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες. Μέχρις εδώ είδαμε το πράγμα από τη μεριά του ∆ημοσίου.

Πρωτογενές και δευτερογενές πλεόνασμα

Ας το δούμε τώρα και από τη μεριά των πιστωτών του. Τι κάνουν αυτοί και στα τρία παραδείγματα; ∆ίνουν δάνειο στο ∆ημόσιο, για να μπορεί αυτό να τους πληρώνει τους τόκους. Ας δούμε πώς έχει το πράγμα, αρχίζοντας από το τρίτο παράδειγμα. Εδώ οι πιστωτές δίνουν στο ∆ημόσιο δάνειο τέτοιου ύψους, που αυτό με αυτό το δάνειο μπορεί να πληρώσει όχι μόνον τους τόκους, αλλά χρηματοδοτεί και ένα μέρος των δαπανών του για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες. Στο δεύτερο παράδειγμα το δάνειο φθάνει ακριβώς για την πληρωμή των τόκων. Και στα δύο παραδείγματα το ∆ημόσιο έχει

ένα είδος πλεονάσματος. ∆ηλαδή, αφού πληρώσει ό,τι πληρώνει για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες, τού απομένει ένα πλεόνασμα, ώστε να μπορεί να πληρώσει και τους τόκους. Μόνον που αυτό το πλεόνασμα είναι ένα, ούτως ειπείν, δευτερογενές πλεόνασμα, διότι προέρχεται από δάνεια που του χορηγούν οι πιστωτές του, στους οποίους έχει να πληρώσει τους τόκους που πληρώνει. Οι πιστωτές είναι λοιπόν σαν να λένε: Έχει, αφού πληρώσει πρώτα για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες, πλεόνασμα, για να μας πληρώσει τους τόκους που μας οφείλει, αλλά αυτό το πλεόνασμα του το δανείσαμε εμείς, είναι ένα δευτερογενές πλεόνασμα. Στο πρώτο παράδειγμα οι πιστωτές δεν χρειάζεται να δανείσουν στο ∆ημόσιο όλο το ποσό που αυτό χρειάζεται για την πληρωμή των τόκων ύψους 12 ΧΜ, αλλά ένα μόνον μέρος ίσο με 10 ΧΜ, το υπόλοιπο μέρος ίσο με 2 ΧΜ, το πληρώνει το ∆ημόσιο από τα δικά τους τακτικά έσοδα. Εδώ το ∆ημόσιο έχει, μετά την εκτέλεση των δαπανών του για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες, πλεόνασμα για να πληρώσει τους τόκους, αλλά ένα μέρος αυτού του πλεονάσματος ίσο με 10 ΧΜ προέρχεται από δανεισμό, είναι δηλαδή δευτερογενές πλεόνασμα, και μόνον το υπόλοιπο, ίσο με 2 ΧΜ, προέρχεται από δικά του τακτικά έσοδα, αποτελεί δηλ. πρωτογενές πλεόνασμα. Τώρα πλέον γνωρίζουμε τι είναι πρωτογενές πλεόνασμα. Είναι εκείνο το μέρος του ποσού που πληρώνει το ∆ημόσιο για τόκους, το οποίο προέρχεται όχι από δανεισμό, αλλά από τα τακτικά έσοδα του ∆ημοσίου. Το ότι ένα μέρος του ποσού για την πληρωμή των τόκων προέρχεται από δανεισμό, σημαίνει ότι έχουμε δημοσιονομικό έλλειμμα ίσο με αυτόν το δανεισμό, εδώ συγκεκριμένα και στα τρία παραδείγματα ίσον με 10 ΧΜ. Η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος δεν σημαίνει ύπαρξη δημοσιονομικού πλεονάσματος, αλλά αντιθέτως δημοσιονομικού ελλείμματος. Όταν δεν υπάρχει δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά ο λογαριασμός τακτικών εσόδων και συ-

Ολομέλεια Ανοιχτής Πόλης

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

τον κατάμεστο, από ανθρώπους όλων των ηλικιών, πολυχώρο της Ανοικτής Πόλης πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη η πρώτη, προεκλογική συνέλευση της δημοτικής παράταξης. Στηυν συνέλευση κλήθηκαν και συμμετείχαν εκπρόσωποι από κινήματα πόλης που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα. Η συνέλευση, που έγινε σε πολύ καλό κλίμα, άνοιξε με σύντομη εισήγηση του υποψήφιου δημάρχου Αθηναίων, Γαβριήλ Σακελλαρίδη ο οποίος υπογράμμισε την σημασία των αγώνων που έδωσε η Ανοιχτή Πόλη όλα τα προηγούμενα χρόνια ενώ τόνισε ότι πιθανή νίκη της παράταξης θα είναι νίκη όλων των πολιτών της Αθήνας. Στη συνέχεια ακολούθησαν τοποθετήσεις από πολλά παλιά και νέα μέλη της δημοτικής κίνησης οι οποίες εστίασαν το ενδιαφέρον τους στα ζητήματα της κοινωνικής παρέμβασης στον δήμο, των δομών αλληλεγγύης αλλά και στους τρόπους που ο δήμος μπορεί να παρέμβει στη πολιτιστική ζωή της πόλης. Τέλος, διαμορφώθηκαν ομάδες εργασίας προκειμένου να συμβάλουν στην διαμόρφωση του προγράμματος της Ανοιχτής Πόλης το οποίο θα ανακοινωθεί στις 6 Μαρτίου σε εκδήλωση.

νολικών δαπανών του ∆ημοσίου είναι ισοκελισμένος ή πλεονασματικός, δεν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα ή, ακριβέστερα, δεν δύναται να γίνει λόγος για πρωτογενές πλεόνασμα –για τον απλούστατο λόγο ότι το ∆ημόσιο δεν έχει πλέον καθαρό δανεισμό.

Ένα πλεόνασμα, που προϋποθέτει... έλλειμμα

Επαναλαμβάνουμε λοιπόν: Η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος σημαίνει αυτονοήτως ύπαρξη δημοσιονομικού ελλείμματος. Τούτου δεδομένου η δήλωση του πρωθυπουργού ότι θα διανείμει εν είδει κοινωνικού μερίσματος σε αναξιοπαθούντες το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος, συνιστά παπατζηδισμό και εξαπάτηση των θυμάτων της μνημονιακής οικονομικής πολιτικής. ∆εν υπάρχει τίποτα προς διανομήν, όταν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Αντιθέτως, δανειζόμαστε, για να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε ένα μέρος των συνολικών δημοσίων δαπανών, διότι το πρωτογενές πλεόνασμα προϋποθέτει πάντα την ύπαρξη δημοσιονοοικονομικού ελλείμματος. Και μόνον όταν υπάρχει δημοσιονομικό πλεόνασμα κι όχι απλώς πρωτογενές πλεόνασμα –μόνον τότε υπάρχει κάτι που μπορεί να διανεμηθεί: αν αυτό το δημοσιονομικό πλεόνασμα δεν χρησιμοποιηθεί σε επόμενες περιόδους για την αποπληρωμή ισόποσου μέρους του δημόσιου χρέους, αλλά χρησιμοποιηθεί για να χρηματοδοτηθούν αυξήσεις μισθών και συντάξεων ή και κοινωνικών δαπανών του ∆ημοσίου, τότε μπορεί να πει κανείς ότι αυτό το δημοσιονομικό πλεόνασμα διανέμεται εν είδει κοινωνικού μερίσματος σε μισθωτούς και συνταξιούχους του ∆ημοσίου ή και σε όσους ωφελούνται από τις κοινωνικές δαπάνες του ∆ημοσίου.

ονάσματος ή ελλείμματος έχει νόημα και χρησιμότητα μόνο για τους πιστωτές, δηλαδή για τον τοκογλύφο του ∆ημοσίου και για κυβερνήσεις που ασκούν οικονομική πολιτική υπέρ των συμφερόντων του τοκογλύφου του ∆ημοσίου, επειδή αυτή η έννοια τις βοηθά να παραπλανούν και να εξαπατούν τα θύματα της οικονομικής τους πολιτικής. Για τον τοκογλύφο είναι αδιάφορο ποιο μέρος των τόκων που του πληρώνει το θύμα του, δηλαδή το ∆ημόσιο, προέρχεται εν όλω από δάνεια που του χορηγεί αυτός ο ίδιος ή εν μέρει και από άλλα έσοδα του ∆ημοσίου. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι πράγματι πλεόνασμα. Είναι το πλεόνασμα των τακτικών εσόδων του ∆ημοσίου πέραν των δαπανών του ∆ημοσίου για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες (όχι και για πληρωμές τόκων). Και είναι ελεύθερο προς διάθεσιν. ∆εν δύναται όμως να διανεμηθεί σε μισθωτούς και συνταξιούχους του ∆ημοσίου ή/και σε κοινωνικές δραστηριότητες του ∆ημοσίου, αλλά διατίθεται αναγκαστικά και αυτομάτως για την πληρωμή μέρους των τόκων του ∆ημοσίου. Έτσι η υπόσχεση ότι θα το μοιράσει κανείς εν είδει κοινωνικού μερίσματος στους μισθωτούς και συνταξιούχους του ∆ημοσίου ή/και στις κοινωνικές λειτουργίες του ∆ημοσίου συνιστά θρασεία και αναιδή εξαπάτηση των μισθωτών και συνταξιούχων του ∆ημοσίου ή/και των οφελουμένων από τις κοινωνικές λειτουργίες του ∆ημοσίου. Είναι προφανές ότι η αξιωματική αντιπολίτευση με τις τοποθετήσεις της για το πρωτογενές πλεόνασμα συντηρεί δυστυχώς την προαναφερθείσα εξαπάτηση των θυμάτων της μνημονιακής οικονομικής πολιτικής από τον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του. Αυτά, λοιπόν, περί πρωτογενούς πλεονάσματος.

Χωρίς γρίφους

Τελικά η έννοια του πρωτογενούς πλε-

Ο Γιώργος Σταμάτης είναι Καθηγητής Οικονομίας.

“Άνοιξε την πόρτα σου”

To Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σας προσκαλεί στη Συνέντευξη Τύπου με θέμα την έναρξη της έρευνας πεδίου των δύο εθνικών μελετών υγείας Ε.ΜΕ.ΝΟ και Hprolipsis που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2014 και ώρα 13.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο- Εντευκτήριο, κτήριο «Κ. Παλαμάς» (Ακαδημίας 48 και Σίνα). «Άνοιξε την πόρτα σου-Πάρε μέρος στην έρευνα -Εξετάσου δωρεάν». Στο πλαίσιο των μελετών προβλέπεται να εξεταστούν πανελλαδικά 7.100 άτομα. Συντονιστής: κ. Ηλίας Νικολακόπουλος, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και ∆ημόσιας ∆ιοίκησης, Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Επιστημονική Υπεύθυνη: κα Γιώτα Τουλούμη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βιοστατιστικής & Επιδημιολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ.

Ομιλία Αλ. Τσίπρα

Ο Αλέξης Τσίπρας θα μιλήσει την Πέμπτη 27/2 στις 7:00 μ.μ. στο Πολιτιστικό – Συνεδριακό «Μίκης Θεοδωράκης» με θέμα την προστασία του πρώην χώρου του αεροδρομίου στο Ελληνικό. Θα μιλήσει επίσης η υποψήφια περιφέρεια Ρένα ∆ούρου, ενώ θα χαιρετίσει η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νάντια Βαλαβάνη.

12 Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Προσπάθεια για αναστροφή του κατήφορου προς το πλήρες χάος, με έναρξη της διαδικασίας για το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. σελ. 17

«Ημέρες του 2002» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΠΟΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΜΑ∆ΟΥΡΟ

Ο πρώην πρόεδρος του Συνταγματικού ∆ικαστηρίου μιλά με αισιοδοξία για την πρωτοβουλία, της οποίας ηγείται ο Τσίπρας, ενόψει των ευρωεκλογών. σελ 14-15

ετά το θάνατο του Ούγκο Τσάβες οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης και οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ήρθε η ώρα να τερματιστεί η διαδικασία της Μπολιβαριανής Επανάστασης. ∆εν σταμάτησαν τις ενέργειες αποσταθεροποίησης της χώρας. Οι ενέργειες αυτές πολλαπλασιάστηκαν μετά την εκλογή στην προεδρία του Νικολάς Μαδούρο και ιδιαίτερα μετά την εκλογική νίκη στις δημοτικές εκλογές του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV) και των συμμάχων του. Οι συγκρούσεις στο Καράκας είναι αρκετά αποκαλυπτικές. Θύμισαν ημέρες τού 2002, τότε που έγινε το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Τσάβες. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης ξεκίνησαν με το ζήτημα της «ασφάλειας» ξέθαψαν τη λογοκρισία των μίντια, τι στιγμή που συνεχίζουν να ελέγχουν το 80% των εντύπων και των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, και, τέλος, θυμήθηκαν την ακρίβεια –ένα όντως υπαρκτό και σοβαρό πρόβλημα– που δημιουργούν οι ίδιοι. Γιατί «η έλλειψη δεν είναι η συνέπεια της κρίσης, αλλά η αιτία της», όπως υποστήριξε κυβερνητικός παράγοντας. Ο Νικολάς Μαδούρο αμέσως αντέδρασε καταγγέλλοντας τις συνωμοσίες για «το φασιστικό πραξικόπημα», χωρίς να ξεχάσει ότι η στρατηγική του είναι η «ειρήνευση» και η νομιμότητα στη χώρα. Προς την κατεύθυνση αυτή πήρε αρκετές πρωτοβουλίες, καλώντας την αντιπολίτευση να συμμετάσχει σε διάλογο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, που ενδημεί στη χώρα, και την αντιμετώπιση της βίας, που έχει βαθιές ρίζες. Κάθε άνοιγμα προς την αντιπολίτευση αντιμετωπίστηκε αρνητικά κυρίως από το κόμμα «Λαϊκή Θέληση». Ακόμα, όσα μέτρα πήρε για να αντιμετωπίσει τον οικονομικό πόλεμο που μαίνεται, όπως π. χ. ο νόμος «για το κόστος και τα περιθώρια κέρδους» που το όρισε στο 30%, δέχθηκε μια ξέφρενη επίθεση

και μια ύπουλη τακτική με βασικότερη την εξαφάνιση των εμπορευμάτων. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή; Μόνο με την κινητοποίηση των λαϊκών δυνάμεων, αποφεύγοντας, όμως, τον κίνδυνο «η Βενεζουέλα να γίνει μια νέα Ουκρανία».

Τι πραγματικά συνέβη στη Βενεζουέλα;

Οι πληροφορίες, από τις αρχές που ξεκίνησαν τα γεγονότα, είναι αντιφατικές και αλληλοσυγκρουόμενες. Επικρατεί σύγχυση και κυρίως παραπληροφόρηση σε βάρος της κυβέρνησης του Νικολάς Μαδούρο. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι στη χώρα αυτή δεν υπάρχουν προβλήματα. Αλλά ας δούμε πως εξελίχθηκαν τα γεγονότα. Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ξεκίνησαν στις 4 Φεβρουαρίου στο Σαν Κριστομπάλ, στο κρατίδιο Ταχίρα στα ανατολικά της χώρας, από τους φοιτητές που διαμαρτυρήθηκαν για την ανασφάλεια που επικρατεί στις φοιτητικές εστίες, μετά τη βίαια επίθεση που δέχτηκε φοιτήτρια την

ΚΚ Βενεζουέλας: Αλληλεγγύη με την επανάσταση που απειλείται

τις 9 Φεβρουαρίου 2013 ο γ. γ. του ΚΚ Βενεζουέλας, Όσκαρ Φιγκουέρα, σε συνέντευξή του άσκησε έντονη κριτική στην κυβέρνηση, γιατί όπως είπε «η έλλειψη κριτικής, η ανοχή απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς οδηγούν σε αποτυχία την επανάσταση. Η κριτική μας δεν εκφράζει κάποιο σκεπτικισμό, ούτε απαισιοδοξία, γιατί υπάρχουν πολλοί λόγοι που συνηγορούν για να είμαστε αισιόδοξοι. Και πρώτα απ’ όλα υπάρχει η κοινωνική βάση που αναγνωρίζει το κοινωνικό έργο που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια». Στη συνέχεια ο Φιγκουέρα αναφέρθηκε στη μείωση του ποσοστού της φτώχειας, την καταπολέμηση του αναφαλβητισμού, τη δυνατότητα πρόσβασης όλων στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την εκπαίδευση. Η πολιτική της αναδιανομής του εισοδήματος συνεχίστηκε και το 2013 παρά την κρίση, τις επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης και τις επιθέσεις που δέχθηκε ο Νικολάς Μαδούρο, τις οποίες αντιμετώπισε με επιδέξιο τρόπο για να διαφυλάξει τις λαϊκές κατακτήσεις. Παρ΄ όλα αυτά, σήμερα αντιμετωπίζουμε τεράστιες δυσκολίες στον

“

ΓΚΟΥΣΤΑΒΟ ΤΖΑΓΚΡΕΜΠΕΛΣΚΙ: Ένα τράνταγμα για τη δημοκρατία

ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Εκτός ελέγχου η κατάσταση

προηγούμενη ημέρα. Τα πρώτα σοβαρά επεισόδια σημειώθηκαν στο ίδιο κρατίδιο στις 6 Φεβρουαρίου, όταν ομάδες νέων με καλυμμένα πρόσωπα επιτέθηκαν με πέτρες και μολότοφ κατά κυβερνητικών κτιρίων. Οι φοιτητές αρνήθηκαν ότι μετείχαν σε αυτή τη δράση. Τις επόμενες ημέρες οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας επεκτάθηκαν και σε άλλες πόλεις. Την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου στο Καράκας οι φοιτητές που διαδήλωναν συγκρούστηκαν με νέους που κρατούσαν κυβερνητικά πλακάτ. Μια σύγκρουση αιματηρή, στην οποία έχασαν τη ζωή τους τρεις νέοι, όπως μεταδόθηκε χωρίς να αναφερθεί ότι οι δύο ανήκαν στη νεολαία του κυβερνώντος κόμματος. Μετά τις 12 Φεβρουαρίου δεν έλειψαν οι καθημερινές συγκρούσεις. Για τα επεισόδια αυτά ως κύριος υπεύθυνος θεωρήθηκε ο Λεοπόλδο Λόπες, αρχηγός του κόμματος «Λαϊκή Θέληση», που συμμετέχει στη συμμαχία «Τραπέζι της ∆ημοκρατικής Ενότητας» (MUD). Μετά από δικαστική έρευνα κατηγορείται για ανθρωποκτονία για τους τρεις νέους.

οικονομικό τομέα, γιατί η παρασιτική αστική τάξη κατέχει ηγεμονική θέση, κρατάει τα κλειδιά της οικονομίας στα χέρια της. Μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες με την τεχνητή έλλειψη προϊόντων, κυρίως διατροφής, όπως η ζάχαρη, το γάλα, ο καφές, οι ελιές, ακόμα και το χαρτί τουαλέτας… Έτσι επιτυγχάνει δύο στόχους: την πολιτική αποσταθεροποίηση και από την άλλη μπορεί μέσω της μαύρης αγοράς να κερδοσκοπεί. Η κατάσταση αυτή αντιμετωπίζεται με τη συνέχιση της επαναστατικής διαδικασίας: να εθνικοποιηθούν οι τομείς-κλειδιά της οικονομίας, να ενισχυθεί η βιομηχανική παραγωγή, να ψηφιστεί ένας οργανικός νόμος για τους εργαζόμενους, που θα περιλαμβάνει και τη δημιουργία των εργοστασιακών συμβουλίων στις δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το ΚΚ Βενεζουέλας πέρα από την κριτική του για την «ανολοκλήρωτη επανάσταση» κάλεσε τα μέλη του να είναι αλληλέγγυα με την Μπολιβαριανή Επανάσταση που απειλείται.

“Η κριτική μας δεν εκφράζει σκεπτικισμό, ούτε απαισιοδοξία. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είμαστε αισιόδοξοι. Η κοινωνική βάση αναγνωρίζει το κοινωνικό έργο των τελευταίων χρόνων”. Ο Λεοπόλδο Λόπες με το σύνθημα να «φύγει» ο Νικολάς Μαδούρο έχει ταχθεί υπέρ μιας ακραίας αντιπολιτευτικής πολιτικής, δυναμικές μορφές πάλης με καταλήψεις δρόμων, κτιρίων κ.λπ. Με την τακτική αυτή δεν συμφωνεί ο ηγέτης του MUD, Μ. Καπρίλες, αντίπαλος στις προεδρικές εκλογές του Τσάβες και τελευταία του Νικολάς Μαδούρο. Στις 14 Φεβρουαρίου δήλωσε ότι η αντιπολίτευση οφείλει να «αξιοποιήσει τη δυσαρέσκεια» προειδοποιώντας, όμως, ότι «δεν έχουν ακόμα ωριμάσει οι συνθήκες, για να τεθεί το αίτημα αποχώρησης της κυβέρνησης», σύμφωνα με τη «Λε Μοντ».

Η αντεπίθεση Μαδούρο

Στις 14 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος της Βενεζουέλας κάλεσε το λαό να διαδηλώσει «κατά του φασισμού, υπέρ της ειρήνης (στη χώρα)». Στις 15 του μήνα οι δρόμοι πλημμύρισαν στο Καράκας από κόσμο, ο Νικολάς Μαδούρο κατήγγειλε τη βία, ωστόσο, κάλεσε την αντιπολίτευση για μία ακόμα φορά να συζητήσουν από κοινού για την αντιμετώπιση της ανεξέλεγκτης βίας με την υιοθέτηση ενός σχεδίου για τον αφοπλισμό (εκεί σχεδόν ο καθείς έχει και το όπλο του) και την ασφάλεια των πολιτών. Στις 17 Φεβρουαρίου ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης ανακοίνωσε την απέλαση τριών διπλωματών των ΗΠΑ, κατηγορώντας τους για υποκίνηση των διαδηλωτών. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ μίλησε για «παράλογη απόφαση» ζητώντας ταυτόχρονα την απελευθέρωση των συλληφθέντων διαδηλωτών. Την επομένη, 18 του μήνα, η αντιπολίτευση πραγματοποίησε την τελευταία της διαδήλωση έξω από το δικαστικό μέγαρο, την ημέρα που ο Λ. Λόπες παρουσιάστηκε αυτοβούλως στους δικαστές, αφού πρώτα διαπραγματεύτηκε τους όρους της παράδοσής του με τον πρόεδρο της Βουλής Ντιοσδάτο Καμπέγιο. Μ.Κοβάνης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 16 Φεβρουαρίου 2014

Κάθε πρόωρη έξοδος από την ευρωζώνη θα είναι καταστροφική

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΛΣ ΤΖΟΝΓΚΕΡΙΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΟΛΛΑΝ∆ΙΑΣ

Την συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Με αφορμή το χτεσινό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ολλανδίας, μιλάμε με τον εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος Νιλς Τζονγκέριους για τις ευρωεκλογές, την ανάγκη εκδημοκρατισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τις ελπίδες που γεννιούνται από μια πιθανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές.

Πώς προετοιμάζεστε για τις ευρωεκλογές και ποιος είναι ο στόχος σας; Όλα δείχνουν ότι θα αυξήσουμε τα ποσοστά μας και θα ξεπεράσουμε το στόχο μας, που είναι το 10%. Στις προηγούμενες ευρωεκλογές, είχαμε πάρει 7%, ενώ τώρα οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι μπορούμε να φτάσουμε στο 13% με 15%. Στο συνέδριό μας που ολοκληρώθηκε χτες, Σάββατο, αποφασίσαμε σχετικά με το πρόγραμμά μας και τη λίστα των υποψηφίων, ενώ η προεκλογική μας εκστρατεία θα μπει στην τελική της ευθεία στα μέσα Απριλίου. Είναι προφανές ότι ο νεοφιλελεύθερος σχεδιασμός της ευρωζώνης οδηγεί τους λαούς της Ευρώπης στην εξαθλίωση. Τι προτείνετε για μια αριστερή επανίδρυση της Ευρώπης; Χρειάζεται διπλή στρατηγική. Από τη μία, θα πρέπει να διαγραφεί μεγάλο μέρος από το χρέος των κρατών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της τρόικας, για να δοθεί στις κυβερνήσεις τους η δυνατότητα να σταματήσουν την πολιτική της λιτότητας και να ακολουθήσουν μια πολιτική δημοσίων επενδύσεων. Από την άλλη, υποστηρίζουμε πλήρη αλλαγή στον τρόπο που δίνονται οι επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέλουμε να σταματήσουν πλήρως στα πιο αναπτυγμένα οικονομικά κράτη μέλη, με εξαίρεση τα κονδύλια για την έρευνα, και προτείνουμε να πάνε αποκλειστικά στις φτωχότερες χώρες. Επίσης, πρέπει οι γεωργικές επιδοτήσεις να κατευθύνονται μόνο στις μικρές και μεσαίες επιχείρησες. Αυτή η στρατηγική θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Πολλοί θεωρούν ότι η έξοδος από το ευρώ θα βοηθούσε μια χώρα να αντιμετωπίσει την κρίση. Ποιες είναι οι σκέψεις σου; Η κρίση απέδειξε ότι τα θεμέλια της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης είναι ασταθή. Θέλουμε να προετοιμαστούμε για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμα και για αυτό η διάλυση της ευρωζώνης να είναι αναπόφευκτη. Οι προετοιμασίες αυτές έχουν ως κύριο μέλημα να κάνουμε την προσγείωσή μας όσο πιο ομαλή γίνεται. Ωστόσο, κάθε πρόωρη έξοδος οποιασδήποτε χώρας από την ευρωζώνη, πριν εξασφαλιστούν οι στρατηγικές και ασφαλιστικές δικλείδες, θα είναι καταστροφική. Φυσικά, θα αντιταχθούμε σε ένα τέτοιο σενάριο. Στην Ολλανδία και στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρατηρούμε μεγάλη άνοδο της ακροδεξιάς. Πώς θεωρείς ότι θα πρέπει να απαντήσουμε σε αυτό το φαινόμενο; Η ακροδεξιά στην Ευρώπη δεν είναι συνεκτικό φαινόμενο. Στην Ελλάδα

Μία νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δίνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η εποχή της λιτότητας στην Ευρώπη έχει οριστικά περάσει, και ότι η πολιτική αυτή έχει ηττηθεί.

βλέπουμε την άνοδο του φασισμού με ένα κόμμα που έχει παρουσία στο δρόμο και επιτίθεται τους μετανάστες και τους αριστερούς. Το φαινόμενο του ακροδεξιού λαϊκιστικού κινήματος στην Ολλανδία είναι, ακόμη, αμιγώς κοινοβουλευτικό. Αυτό δημιουργεί κλίμα μίσους και φόβου, που μετατρέπει τους μετανάστες σε αποδιοπομπαίους τράγους για όλα τα κοινωνικά προβλήματα. Η στρατηγική μας είναι να εστιάζουμε στις απαιτήσεις για ίση αμοιβή, ίδια αντιμετώπιση στο δημόσιο χώρο και στις δουλειές, και ίσα δικαιώματα. Και είμαστε αντίθετοι με την απεριόριστη πρόσβαση των μεταναστών για αυτόν ακριβώς το λόγο: θέλουμε να εργάζονται όλοι με άδειες εργασίας, που επιτρέπουν τους ελέγχους προκειμένου να εξακριβωθεί εάν πλη-

ρώνονται αυτά που δικαιούνται και αν ασφαλίζονται από τους εργοδότες, ή αν εκμεταλλεύονται, όπως συμβαίνει σήμερα με πολλούς μετανάστες εργαζόμενους. Όλα δείχνουν ότι στην Ελλάδα ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι στις εκλογές το πρώτο κόμμα. Ποιες ελπίδες θεωρείς ότι γεννιούνται για τους λαούς της Ευρώπης από μια τέτοια εξέλιξη; Μία νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δίνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η εποχή της λιτότητας στην Ευρώπη έχει οριστικά περάσει, και ότι η πολιτική αυτή έχει ηττηθεί. Από αυτή τη νίκη θα πρέπει να εμπνευστούμε για να φέρουμε τις εναλλακτικές λύσεις της αριστεράς στο επίκεντρο της συζήτησης. Η επιβολή των πολιτικών της λιτότητας συμβαδίζει με τον περιορισμό

ΕΡΩΤΗΣΗ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΤΗΣ DIE LINKE

της δημοκρατίας. Μια αλλαγή στο συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη, θα μπορούσε να συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πιστεύω πως ναι. Οι περιορισμοί της δημοκρατίας δεν μπορούν να γίνουν πια αποδεκτοί, χρειαζόμαστε περισσότερη δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα. Ο εκδημοκρατισμός του τρόπου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ο μόνος τρόπος για να μην καταστραφεί. Χρειαζόμαστε περισσότερες εξουσίες των εθνικών κοινοβουλίων, για αυτό πρέπει να σταματήσει το δικαίωμα πρωτοβουλίας που έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να μετατραπεί σε έναν αυστηρά ελεγκτικό μηχανισμό. Επίσης, υποστηρίζουμε τα δημοψηφίσματα γιατί θεωρούμε ότι οι επιθυμίες των ανθρώπων πρέπει να βρίσκονται πάνω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και πιστεύουμε ότι το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο θα μπορούσε να αναλάβει περισσότερες ευθύνες.

Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει να πληρώσει το πολεμικό δάνειο στην Ελλάδα

ι Ulla Jelpke, Jan Korte, Sevim Dagdelen και άλλοι βουλευτές καθώς και η κοινοβουλευτική ομάδας του κόμματος DIE LINKE κατέθεσαν στις 6 Φεβρουαρίου επερώτηση στην γερμανική ομοσπονδιακή βουλή σχετικά με πιθανές διεκδικήσεις της Ελλάδας για επανορθώσεις και επιστροφή του αναγκαστικού κατοχικού δανείου από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις εισαγωγικές παρατηρήσεις των ερωτώντων βουλευτών αναφέρεται ότι στην ελληνική πολιτική σκηνή εγείρονται εκ νέου αξιώσεις έναντι της Ομοσπονδιακής ∆ημοκρατίας της Γερμανίας για την πληρωμή επανορθώσεων για πολεμικές και κατοχικές ζημίες κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης υπάρχει διεκδίκηση για επιστροφή του αναγκαστικού δανείου. ∆ημοσιεύουμε σχόλιο της Ulla Jelpke σχετικά με την απάντηση της κυβέρνησης: «Η γερμανική κυβέρνηση αγνοεί γνωμάτευση της Επιστημονικής Επιτροπής του γερμανικού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα μπορεί να εγείρει απαιτήσεις για την πληρωμή πολεμικών χρεών», δήλωσε η βουλευτής του die Linke Ούλα Γιέλπκε, σχολιάζοντας την απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης σε σχετική ερώτηση της ΚΟ του die Linke. Η Γιέλπκε δηλώνει ακόμα: «Η Γερμανία λήστεψε από την Ελλάδα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πολλά δισεκατομμύρια ευρώ και μέχρι σήμερα δεν επέστρεψε τίποτα. Μόνο το αναγκαστικό δάνειο που επέβαλε στην Ελλάδα το 1942 ανέρχεται σήμερα σε ένα ποσό μεταξύ 3,5 και 75 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η γερμα-

νική κυβέρνηση παραπέμπει στην εφάπαξ καταβολή 115 εκατομμυρίων μάρκων στη δεκαετία του 1960, και δηλώνει ότι κάθε άλλη απαίτηση είναι αδικαιολόγητη. Ωστόσο, η θέση ότι η Ελλάδα από καιρό έχει συμβιβαστεί με την άρνηση της Γερμανίας να καταβάλει αποζημιώσεις είναι εξαιρετικά επισφαλής. Το μόνο επιχείρημα που προβάλλει είναι η συμφωνία της Ελλάδας με τη «Χάρτα των Παρισίων» το 1990 και με τη συμφωνία «4+4» (που αναγνώρισε τη γερμανική επανένωση), με την οποία ερμηνεύει ως «τελική ρύθμιση» των νομικών ζητημάτων που δημιούργησε ο πόλεμος. Η επιστημονική υπηρεσία του Γερμανικού Κοινοβουλίου επισημαίνει, ωστόσο, ότι ούτε το κείμενο ούτε η συνάρτηση της Χάρτας των Παρισίων επιτρέπουν αναγκαστικά την ερμηνεία της συμφωνίας της με τη Χάρτα ως τελική παραίτηση κάθε μέρους από αποζημιώσεις. Επιπλέον, οι αποζημιώσεις δεν αναφέρονται στη Χάρτα, και αυτό δικαιολογεί την αμφισβήτηση της ευρείας ερμηνείας εκ μέρους της γερμανικής κυβέρνησης. Η γνωμάτευση της επιστημονικής υπηρεσίας του Κοινοβουλίου συντάχθηκε πέρσι το καλοκαίρι και χαρακτηρίστηκε «εμπιστευτική». Η Επιστημονική Επιτροπή, βέβαια, δεν απαντά στο ερώτημα, αν η Γερμανία έχει πολεμικά χρέη. Κατά την άποψη του die Linke, η Γερμανία δεν μπορεί να επιμένει κυνικά στην κατοχή χρημάτων που έκλεψαν οι ναζί. Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει επιτέλους να αρχίσει σχετικές διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα. Ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης και της απάντησης στο epohi.gr

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

«Ένα τράνταγμα δημοκρατία»

Ο ΓΚΟΥΣΤΑΒΟ ΤΖΑΓΚΡΕΜΠΕΛΣΚΙ ΓΙΑ ΤΟ

“

Είμαστε σε μια στιγμή κατά την οποία ή θα τεθεί στα σοβαρά το θέμα του εκδημοκρατισ μού των ευρωπαϊκών θεσμών ή θα αντιμετωπίσου με μια προοδευτική εξασθένιση της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης.

«Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο. Ο καθένας ας συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνατότητές του». Ο Γκουστάβο Τζαγκρεμπέλσκι, πρώην πρόεδρος του Συνταγματικού ∆ικαστηρίου, φημισμένος νομικός και διανοούμενος, βλέπει με πολύ ενδιαφέρον την πρωτοβουλία της οποίας ηγείται ο Αλέξης Τσίπρας, στην προοπτική των προσεχών ευρωεκλογών: «Χρειάζεται ένα σκίρτημα συνειδητοποίησης. Και υπάρχει λίγος χρόνος: ας τον αφιερώσουμε στο να εξηγήσουμε γιατί η Ευρώπη χρειάζεται ένα σκίρτημα και στο να διασαφηνίσουμε τα περιεχόμενά του που θα πρέπει να παρουσιάσουμε στους ψηφοφόρους». Κύριε Καθηγητή, υποστηρίζετε ότι αυτό το σκίρτημα μπορεί να έλθει μόνο από μια επιβεβαίωση του σχεδίου που ενσαρκώνει ο 39χρονος ηγέτης της ελληνικής αριστεράς. Γιατί; Ας αφήσουμε κατά μέρος για μια στιγμή τα ονόματα, ας δούμε πρώτα το συνολικό πλαίσιο. Στις εκλογές του Μαΐου θα βρεθούν αντιμέτωποι δύο μαστόδοντες: από τη μια πλευρά οι αντι-ευρωπαίοι, που δρουν στο όνομα της αντίδρασης στην Ευρώπη των χρηματιστών που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις δημοκρατικές ελευθερίες των χωρών που βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Από την άλλη, η Ευρώπη των χρηματοπιστωτικών συμφερόντων που ενσαρκώνονται από τα ισχυρά Κράτη που επιβάλλουν το νόμο τους στα αδύναμα. Οι πρώτοι θέλουν την επιστροφή στις κλειστές κυριαρχίες, στον εθνικισμό. Οι άλλοι θέλουν τη διατήρηση του status quo. Απέναντι σ’ αυτούς τους δυο γίγαντες, υπάρχει μια τρίτη δυνατότητα, εκπροσωπούμενη από τον Τσίπρα: είναι η ανάκτηση της ιδέας της Ευρώπης των ιδρυτών της, που πίστευαν ότι η οικονομική ολοκλήρωση είναι μόνο το πρώτο βήμα για μια πλήρη πολιτική ολοκλήρωση. Εκτός των άλλων, επειδή είναι ένας έλληνας ηγέτης, η φυσιογνωμία του Αλέξη Τσίπρα έχει επίσης και μια συμβολική πλευρά, τόσο λόγω του ότι εκεί βρίσκονται οι απαρχές του πολιτισμού μας, όσο και λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή τη στιγμή εκείνη η χώρα: δεν ξέρω αν αντιλαμβανόμαστε ότι πριν λίγους μήνες έκλεισε το Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Εσείς αποκλείετε, συνεπώς, ότι οι σοσιαλιστές υπό την ηγεσία του γερμανού Μάρτιν Σουλτς θα μπορέσουν να παίξουν έναν παρόμοιο ρόλο… ∆εν το αποκλείω καθόλου. Φοβάμαι, όμως, ότι αν έρθουν αντιμέτωπες οι δύο δυνάμεις που προανέφερα — εθνικιστές και «οπαδοί της αγοράς» — στο τέλος η σοσιαλδημοκρατία θα κάνει κοινό μέτωπο με τους συντηρητικούς, στη λογική των ευρειών συναινέσεων, για να αντιμετωπίσουν τον κοινό εχθρό. Θα σήμαινε παράλυση. Ξέρω καλά ότι αυτή η πρωτοβουλία του ψηφοδελτίου Τσίπρα κατηγορείται πως είναι η πολλοστή μειοψηφική, σεχταριστική προσπάθεια, που κοροϊδεύει άλλους ανθρώπους… Όμως δεν αντέχεται άλλο αυτή η λογική. Πιστεύω ότι το ζήτημα Ευρώπη δεν εξαντλείται με τη χαλάρωση της δέσμευσης του 3% έλλειμμα/ΑΕΠ ή άλλα παρόμοια: υπάρχει ένα πολύ διαφορετικό διακύβευμα. Εξηγούμαι: το να τεθούν υπό συζήτηση οι αυστηρές δημοσιονομικές δεσμεύσει, όπως λένε ότι θέλουν να κάνουν οι σοσιαλιστές, είναι προπαιδευτικό για τις αναγκαίες αναπτυξιακές πολιτικές, αλλά είναι πάντα μια διόρθωση εκ των έσω της λογικής που σή-

μερα επικρατεί στην ΕΕ. Εμείς θέλουμε να ανακτήσουμε την ιδέα των ιδρυτών της, που δεν περιοριζόταν στη διάσταση της αγοράς, αλλά στόχευε σε μια ιδέα πολιτική-πολιτιστική: η Ευρώπη ως σημείο αναφοράς για τον κόσμο, που βασίζεται στις πολιτικές και κοινωνικές κατακτήσεις της. Και αν αυτό μπορούσε να υπάρξει, θα ήταν και ένα στοιχείο ισορροπίας στις διεθνείς σχέσεις: μια διάσταση εντελώς ξένη με τη σημερινή ΕΕ, που δεν παίζει κανένα ρόλο στην παγκόσμια σκηνή και που δεν κάνει τίποτα ούτως ώστε, για παράδειγμα, τα κοινωνικά δικαιώματα να αναγνωριστούν και στις χώρες νέας εκβιομηχάνισης. Για να γίνει όμως αυτό, θα έπρεπε πρώτα να υπάρχει ως πολιτική οντότητα: για μένα, το ψηφοδέλτιο Τσίπρα, σε σύγκρουση με τα συμφέροντα των κλειστών εθνικοτήτων και με τα συμφέροντα των παγκοσμίων απορρυθμισμένων αγορών, είναι ένα σχέδιο που έχει ως πρώτο στόχο να οικοδομήσει την Ευρώπη ως αυθεντικό πολιτικό δημοκρατικό χώρο. Είμαστε μάλιστα ακόμη «πέρα» από έναν διαχωρισμό δεξιάς και αριστεράς.

Η συντακτική διαδικασία

Κι εσείς συμμερίζεστε, όπως οι πρωτεργάτες του ψηφοδελτίου Τσίπρα, την ανάγκη να αλλάξουν οι συμφωνίες, πιθανά μέσα από μια συντακτική διαδικασία. Κάνω λάθος; Όχι, δεν κάνετε λάθος. Είναι αυτό που λέει σωστά το ομοσπονδιακό κίνημα και, γενικά, όλοι οι πιο οξυδερκείς ευρωπαϊστές. Είμαστε σε μια στιγμή κατά την οποία ή θα τεθεί στα σοβαρά το θέμα του εκδημοκρατισμού των ευρωπαϊκών θεσμών ή θα αντιμετωπίσουμε μια προοδευτική εξασθένιση της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης. Σχετικά με αυτή τη συντακτική διαδικασία, δεν θα ήταν σαν να γίνεται ένα σύνταγμα χωρίς λαό, χωρίς έναν ευρωπαϊκό δήμο… Κι εγώ πιστεύω ότι δεν μπορεί να υπάρξει σύνταγμα χωρίς έναν ευρωπαϊκό λαό, που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ακόμη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουν δίκιο αυτοί που υποστηρίζουν τη «λειτουργική» υπόθεση. Χωρίς ένα λαό υπάρχει μόνο η ολιγαρχία. Χωρίς δημοκρατία, υπάρχει μόνο η θεοκρατία. Η ΕΕ δεν μπορεί να αντέξει χωρίς ένα είδος ευρωπαϊκού «πατριωτισμού», συνδεδεμένου με την περήφανη συνειδητοποίηση εκείνου του τμήματος της ιστορίας της Ευρώπης που γέννησε την ανεκτικότητα, τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, την αγάπη για τις επιστήμες και την τέχνη, την προστασία των αδύναμων, την άρνηση εκείνου του κοινωνικού δαρβινισμού ο οποίος, με τη μορφή του υπερφιλελευθερι-

σμού εισβάλει στον κόσμο. Μια ιστορία που έχει δημιουργηθεί και από τις πολιτικές της κουλτούρες: τον διαφωτισμό, τον σοσιαλισμό και τη χριστιανική αλληλεγγύη. Σήμερα, δυστυχώς, υπάρχει ένα αντικειμενικό εμπόδιο για τη δυνατότητα ύπαρξης ενός ευρωπαϊκού συντάγματος: η άρνηση της αλληλεγγύης μεταξύ Κρατών. Και αν δεν υπάρχει διάθεση των ισχυρών να μοιραστούν το εύθραυστο των αδύναμων, δεν υπάρχει κανένα σύνταγμα που να ισχύει.

Η Τρόικα δεν έχει νομική θεμελίωση

Πιστεύετε ότι ο Χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της Νίκαιας είναι ένας μοχλός για να ανοίξουν οι αντιθέσεις στο εσωτερικό του ισχύοντος κοινοτικού δικαίου;

Τα κόμματα είναι αναντικατάστατα

Υπάρχουν κάποιοι που έκαναν κριτική στην ιδέα αυτού του ψηφοδελτίου επειδή υποτίθεται ότι είναι εχθρικό με τα κόμματα, σχεδόν ο καρπός ενός είδους διανοουμενίστικου «γκριλισμού». Τι απαντάτε;

Εγώ πιστεύω στον αναντικατάστατο ρόλο των κομμάτων, και πιστεύω επίσης ότι η πολιτική — όπως μας διδάσκει ο Μαξ Βέμπερ — πρέπει να είναι και επάγγελμα. Αν κοιτάξουμε γύρω μας, όμως, πρέπει να πούμε ότι στην Ιταλία αυτό που ονομάζεται «πολιτικό κόμμα» δεν είναι πάντα αληθινά «πολιτικό». Έχουμε ιδέα τι πρέπει να είναι η πολιτική; Πίσω από το ψηφοδέλτιο Τσίπρα, κατά την άποψή μου, υπάρχει αντίθετα μια ιδέα εξ ολοκλήρου πολιτική για την οργάνωση αναγκών, συμφερόντων και προοπτικών: εύχομαι αυτή η εμπειρία να μπορέσει να είναι χρήσιμη για να παρακινήσει ένα τμήμα των ψηφοφόρων που δεν πάνε πια να ψηφίσουν, επιλέγουν το Κίνημα 5 Αστέρων ή είναι απογοητευμένοι από το κόμμα στο οποίο έδιναν μέχρι τώρα την ψήφο τους. Ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, το οποίο — δεν νομίζω ότι χρειάζεται καν να το πω — αποτελείται από πολλά άξια άτομα, από ένα καλό κομμάτι της κοινωνίας.

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

για τη

ΨΗΦΟ∆ΕΛΤΙΟ ΤΣΙΠΡΑ

Εκείνος ο Χάρτης έπρεπε να είναι η βάση των πάντων, επειδή θεμελίωνε την ευρωπαϊκή υπηκοότητα. Υπήρξε η κριτική ότι έγερνε προς το πεδίο των ατομικών δικαιωμάτων σε σχέση με τα κοινωνικά, αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν εισχώρησε αληθινά στο «αίμα» που κυκλοφορεί στην ΕΕ: ισχύει, αλλά είναι και αποτελεσματικός; Σαφώς πιο «ζωντανή» είναι η ευρωπαϊκή συνθήκη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκείνη που περιφρουρείται από το ∆ικαστήριο του Στρασβούργου. Πρέπει να πούμε, παρόλα αυτά, ότι το καθαρά νομικό έδαφος είναι σημαντικό, αλλά δεν είναι το καθοριστικό: μπροστά στη χρηματοπιστωτική καταιγίδα, ο κόσμος δικαίου δεν μπορεί να κάνει πολλά. Χρειάζεται να τροφοδοτηθεί από τα κάτω, από τη συμμετοχή, από το γεγονός ότι «γίνεται αντιληπτό» ότι οι χάρτες και τα δικαστήρια έχουν ένα ρόλο. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει ασφαλώς να επιμείνουμε στο γεγονός ότι μια πραγματικότητα σαν την τρόικα (Επιτροπή, ΕΚΤ και Νομισματικό Ταμείο) δεν έχει καμία νομική θεμελίωση: Σε τι βασίζεται για να πάει να ελέγξει τους λογαριασμούς των χωρών όπως η Ελλάδα; ∆εν υπάρχει νομιμοποίηση ούτε νομιμότητα. Και όμως, οι έλεγχοί της και τα λογιστικά της πορίσματα μετράνε πολύ περισσότερο από την Ευρωβουλή, και είναι δυνατό να ανοίξουν το δρόμο στην πτώχευση των κρατών. Και στο θέμα της πτώχευσης πρέπει να δείχνουμε πολύ μεγαλύτερη προσοχή. Υπό ποια έννοια; Μέχρι πριν λίγο καιρό η προσέγγιση κράτους- πτώχευσης θα φαινόταν μια εκτροπή: το Κράτος δεν μπορούσε να πτωχεύσει. Αν σήμερα δεν απορρίπτουμε αυτή την προσέγγιση είναι επειδή αποδεχόμαστε χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε την υποβάθμιση του Κράτους σε εμπορική εταιρεία. Μα δεν μπορεί να είναι έτσι, είναι μια αντίφαση όρων: το Κράτος είναι άλλο πράγμα. Εμείς δεν μπορούμε να συμμετέχουμε σε έναν θεσμό σαν την ΕΕ αν αυτή προβλέπει, ανάμεσα στα εργαλεία της, την πτώχευση των μελών της: ένα εργαλείο ικανό να ακυρώσει τους δημοκρατικούς θεσμούς. Ως συνταγματολόγος παρατηρώ ότι η ένταξη της Ιταλίας στην ΕΕ βασίζεται στο άρθρο 11 του Συντάγματός μας, που λέει ότι είναι δυνατό να περιοριστεί η κυριαρχία για χάρη υπερεθνικών θεσμών, αλλά υπό τον όρο ότι θα υπηρετήσουν την ειρήνη και τη δικαιοσύνη μεταξύ των λαών. Αν χρησιμεύουν όχι γι’ αυτούς, αλλά για άλλους σκοπούς, τι κάνουμε; Λέμε: με το ψηφοδέλτιο Τσίπρα δεσμευόμαστε να νικήσουμε τους δύο μαστόδοντες για τους οποίους σας έλεγα πριν, επειδή είμαστε ανοιχτοί σε κάθε δυνατή συνεργασία για μια Ευρώπη ειρήνης και δικαιοσύνης. (17 Φεβρουαρίου 2014) Μετάφραση Τόνια Τσίτσοβιτς

*Ο Γκουστάβο Τζαγκρεμπέλσκι: ιταλός νομικός ρωσικής καταγωγής, πρώην πρόεδρος του Συνταγματικού ∆ικαστηρίου, καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, αρθρογράφος στις εφημερίδες La Repubblica και La Stampa. Συνέντευξη δόθηκε στον Ιάκοπο Ροζατέλι, από το manifesto.

∆ΙΕΘΝΗ

Μ.ΡΕΝΤΣΙ

Με ελαφρά πηδηματάκια στην πρωθυπουργία Τ ο 2000 ο Βάλτερ Βελτρόνι, γραμματέας του πάλαι ποτέ Κόμματος των ∆ημοκρατών της Αριστεράς, σε ένα συνέδριο για τα 50 χρόνια του Ινστιτούτου Γκράμσι δήλωνε: «Ο Γκράμσι δεν μας ανήκει πια. Τον έχουμε ξεπεράσει. ∆εν είμαστε πια στη μέση του ποταμού…» Έπειτα από πολλές αγωνιώδεις προσπάθειες πολλών σαν τον Βελτρόνι, πρώην στελεχών του μεγαλύτερου κομμουνιστικού κόμματος της Ευρώπης, ανθρώπων που τώρα δηλώνουν ότι «δεν ήμουν ποτέ κομμουνιστής», να που ο μικρός Ρέντσι κατορθώνει να φθάσει στην άλλη όχθη, αφήνοντας να τουρτουρίζουν μέσα στα παγωμένα νερά πολλά απλά μέλη, κατάλοιπα του παρελθόντος. Ο μικρός μεταμοντέρνος Ρέντσι (∆ημοκρατικό Κόμμα) Φλωρεντίας ξεπέρασε τη διάκριση δεξιά- αριστερά και από δήμαρχος έγινε πρωθυπουργός με τις ευλογίες του Μπερλουσκόνι. Σε τηλεοπτική εκπομπή της 15/2/2014 ο διευθυντής της εφημερίδας του Μπερλουσκόνι “Giornale”, Αλεσάντρο Σαλούστι, είπε τα εξής: «Αντάλλαξαν τα μωρά στην κούνια. Συμβαίνει αυτό στα νοσοκομεία. Ο Αλφάνο (ηγέτης της Νέας Κεντροδεξιάς) είναι μια χαρά στην αριστερά και ο Ρέντσι είναι παιδί του μπερλουσκονισμού. Είναι δικό μας παιδί». Πρώτη δουλειά του «δικού τους παιδιού», όπως έχει δηλώσει, θα είναι η μεταρρύθμιση του εκλογικού νόμου, ούτως ώστε τα μικρά κόμματα να μην «μπορούν πλέον να εκβιάζουν», προτείνοντας ποσοστό εισόδου στη Βουλή για ένα κόμμα 8%. Με το νέο πλειοψηφικό σύστημα, ο στόχος του νέου πρωθυπουργού της Ιταλίας είναι να επιτύχει επιτέλους αυτό που πολλοί από διάφορα κόμματα προσπάθησαν, να θυσιάσει δηλαδή τον πλουραλισμό για χάρη της «αποτελεσματικότητας» και της «ταχύτητας», που μοιάζουν να είναι τα συνθήματα της νέας Ευρώπης. Ο νεαρός Ρέντσι στηρίζεται από τον στενό φίλο και σύμβουλό του χρηματιστή Ντάβιντε Σέρα, που ο πρώην γραμματέας του ∆Κ Λουίτζι Μπερσάνι αποκάλεσε «Ο ληστής των νησιών Καϊμάν», από τραπεζίτες όπως ο Φαμπρίτσιο Παλεντσόνα και Κλάουντιο Κοσταμάνια, από τον πρόεδρο της Πιρέλι Μάριο Τρονκέτι Προβέρα, τον μεγαλοεπιχειρηματία και πρόεδρο της Φιορεντίνα Ντιέγκο Ντελα Βάλε και πολλούς άλλους. Ο Γκρίλο, την 19/2/2014, στο πλαίσιο των συναντήσεων για το σχηματισμό κυβέρνησης, σε έναν μονόλογο απέναντι στον Ρέντσι είπε τα εξής: «∆ε μιλάω μαζί σου. Είσαι νέος, αλλά εκπροσωπείς ό, τι πιο γέρικο και σάπιο υπάρχει σ’ αυτή τη χώρα. Εκπροσωπείς τις τράπεζες, τις ισχυρές εξουσίες, θέλεις να ξεπουλήσεις, να ιδιωτικοποιήσεις τα πάντα. ∆εν έχεις την εκτίμησή μας και κανενός είδους εμπιστοσύνη. ∆εν είσαι αξιόπιστος». Αυτά από την πλευρά του λαϊκιστή Γκρίλο. Θα ήταν πραγματικά ενδιαφέρον να ακουγόταν

η απάντηση της αριστεράς σε αυτό το θεσμικό πλαίσιο. ∆υστυχώς, η ιταλική αριστερά δεν υπάρχει πια στο ιταλικό κοινοβούλιο, υπάρχει όμως στα κινήματα και στην κοινωνία των πολιτών και είναι η μόνη που μπορεί να αντιταχθεί σ’ αυτή την επέλαση της ενιαίας σκέψης και την οπισθοδρόμηση της πολιτικής που εκφράζουν οι μικροί Ρέντσι. Όσοι απέμειναν στην αντίπερα όχθη έχουν πολλή δουλειά μπροστά τους. Τόνια Τσίτσοβιτς

Η Άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα Α

υτό θα είναι το όνομα του ιταλικού ψηφοδελτίου για τις Ευρωεκλογές , που επικράτησε έπειτα από ηλεκτρονική διαβούλευση. Οι συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις συνεχίζονται, καθώς και οι ηλεκτρονικές διαβουλεύσεις, για να δοθεί ένα πρόγραμμα και μια κατεύθυνση στο ψηφοδέλτιο. ∆ημιουργούνται επιτροπές παντού και τα μικρά αριστερά κόμματα, όπως η Κομμουνιστική Επανίδρυση και οι Ιταλοί Κομμουνιστές θα έχουν σημαντικό και κύριο λόγο στη συγκέντρωση των υπογραφών για τη συμμετοχή του ψηφοδελτίου στις εκλογές, γιατί, όπως όλοι γνωρίζουμε, όσο και να μη θέλουν οι διοργανωτές να φαίνονται οι οργανωμένες δυνάμεις της αριστεράς, τα μέλη της θα τρέξουν περισσότερο για να τις μαζέψουν. Εντωμεταξύ, στο διαδίκτυο προωθείται μια έκκληση συλλογής υπογραφών για να περιέχεται η λέξη «αριστερά» στο σύμβολο. Η έκκληση αυτή υπογράφεται ως «Σύνταγμα-κοινά αγαθά». Οι υπογράφοντες πιστεύουν ότι « το όνομα ‘Αριστερά για την Ευρώπη’ θα εκπροσωπούσε καλύτερα την έμπνευση του ψηφοδελτίου υπό δημιουργία. Είναι λάθος να μη λαμβάνεται υπόψη ότι από πολλούς που συμμερίζονται την έκκληση προήλθε μια ισχυρή ώθηση για να υπάρχει μέσα στο σύμβολο η λέξη αριστερά. Αυτή η επιλογή θα ήταν πολύ πιο λειτουργική από εκλογικής πλευράς.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Πρώτα διαρρέουν, μετά διαψεύδουν

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

α μπορούσε να πει κανείς ότι η Ανγκέλα Μέρκελ έχει πολλές εσωτερικές σκοτούρες στο κεφάλι της για να ασχοληθεί με τη μικρή Ελλάδα: βουλευτές που κατηγορούνται για παιδοφιλία, κομματικά στελέχη με αφορολόγητους λογαριασμούς στην Ελβετία και ένα γενικότερο χάος, που έκανε ακόμα και το “Σπίγκελ” να σχολιάζει πικρόχολα στα μέσα της εβδομάδας, ότι μια κυβέρνηση που δε μπορεί να διαχειριστεί ακόμα και κάποιες μεσαίου μεγέθους εσωπολιτικές κρίσεις είναι σίγουρο ότι θα αποτύχει και στη διαχείριση της μεγάλης κρίσης της ευρωζώνης. Ομως αυτή είναι η μιά μόνο όψη του νομίσματος. Αυτοί που εναγωνίως περιμένουν μια χειρονομία καλής θέλησης από τη “μητερούλα” πριν από τις ευρωεκλογές θα πρέπει να θυμηθούν την απογοήτευση που βίωσαν, όταν και στο παρελθόν διαψεύστηκαν ανάλογες φρούδες προσδοκίες τους. Είναι μάλλον επικίνδυνα αφελής, όποιος ακόμα δεν έχει καταλάβει ότι η Γερμα-

νίδα καγκελάριος δεν έχει για την Ευρώπη καμιά άλλη στρατηγική πέραν της αναμονής και των τακτικών κινήσεων μέρα με τη μέρα. (Η ίδια συνηθίζει να το λέει βήμα το βήμα). Με άλλα λόγια: το μαρτύριο της σταγόνας στο οποίο υποβάλεται εδώ και μερικά χρόνια η Ελλάδα, με τις συνεχείς καθυστερήσεις με τη “δοσολογία” της αποκαλούμενης βοήθειας που πηγαίνει απλά από τη μια τσέπη στην άλλη, οι απειλές και τα κανακέματα προς τις υποτακτικές κυβερνήσεις της Αθήνας, οι διαρροές άλλοτε των καλύτερων και άλλοτε των χειρότερων σεναρίων για την Ελλάδα, έχουν αποδειχτεί ως μια “χρυσή συνταγή”, που βολεύει το Βερολίνο, αφού του δίνει το δικαίωμα να έχει πάντα την πρωτοβουλία των κινήσεων, να κρατά αιχμάλωτη την κυβέρνηση Σαμαρά και να της δίνει όσο οξυγόνο χρειάζεται για να μην αποχαιρετίσει οριστικά τα εγκόσμια...

Το καλοκαίρι και με νέους όρους

Μπορεί λοιπόν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να σκέφτηκε κάποια στιγμή ότι θα

ΒΟΣΝΙΑ

Όχι στο γιουρούσι, ναι στον αμετακίνητο αγώνα

«Ο

ι εργάτες της Τούζλα αφέθηκαν στη μοίρα τους μετά την ιδιωτικοποίηση των εργοστασίων. Είναι λοιπόν σημαντικό να βρουν έναν συγκεκριμένο κοινό στόχο για να δράσουν από κοινού. Είναι σημαντικό να έχουμε κόσμο στο δρόμο, να μη μείνουμε στατικοί, γιατί θα χάσουμε τη δύναμή μας. Συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις συνιστούν το συνδυασμό της επιτυχίας. Πρέπει επίσης να σκεφτούμε τη διεθνή διάσταση του θέματος. Η σφαγή της

ήταν καλό να στείλει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα προς το Νότο, αλλά η καγκελάριος του θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δεν έχει κανένα ιδιαίτερο νόημα. Και φρόντισε να το κάνει γνωστό. Ετσι εξηγείται και η τακτική των διαρροών και στην συνέχεια διαψεύσεων, που συνεχίζει να χρησιμοποιεί συστηματικά το Βερολίνο αξιοποιώντας συχνά και κάποια διεθνή φιλομνημονιακά μέσα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η όποια μικρή “ανακούφιση” προς την Ελλάδα, και υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα μας θα συνεχίσει να κινείται με την ίδια γνωστή δουλικότητα, θα τεθεί προς συζήτηση μετά τις ευρωεκλογές, πιθανότατα και μετά το καλοκαίρι και θα συνδεθεί φυσικά και πάλι με κάποιους νέους όρους. Αυτό βέβαια ενέχει το ρίσκο να μην περάσει για μια ακόμα φορά ο εκβιασμός και η τρομοκράτηση του ελληνικού εκλογικού σώματος. Αλλά ακόμα και αν δικαιωθούν αυτοί, που προειδοποιούν ότι η κυβέρνηση Σαμαρά θα καταρρεύσει αν δεν στηριχτεί με κάποιο τρόπο, στο επιτελείο της γερμανικής κυβέρνησης μάλλον

Σρεμπρένιτσα και η δράση της Χρυσής Αυγής είναι δύο όψεις του φασισμού ενάντια στον οποίο πρέπει να αγωνιστούμε όλοι και από κοινού. Εμπνεόμαστε πολύ από κινητοποιήσεις τύπου Συντάγματος ή Occupy, μιας και εκείνο που χρειαζόμαστε είναι κόσμο στο δρόμο να αγωνίζεται και να δείχνει στους κρατούντες ότι έχουμε δύναμη». Αυτά μας λέει ο Dr Damir Arsenijevic από την Τούζλα, που συμμετέχει μαζί με χιλιάδες άλλους Βόσνιους συμπολίτες του στις διαδηλώσεις και στις ολομέλειες των διαδηλωτών (plenum) με σκοπό να σταματήσει το ενορχηστρωμένο αίσχος που δίνει τη δυνατότητα σε πολιτικούς και ολιγάρχες να αντιμετωπίζουν το βοσνιακό κράτος σαν ιδιοκτησία τους και να βυθίζουν το βοσνιακό λαό στην απόγνωση επισείοντας με κάθε ευκαιρία τον κίνδυνο νέας εθνικής σύρραξης. Για το λόγο αυτό η ολομέλεια των πολιτών (plenum) της Τούζλα ζήτησε από όλους τους πολίτες να διατηρήσουν την δημόσια τάξη, προκειμένου να αποφευχθεί η “εγκληματικοποίηση” των διαμαρτυριών και η με κάθε τρόπο εκμετάλλευσή τους από άλλους παράγοντες. Είναι αλήθεια ότι το κάψιμο των κυβερνητικών κτηρίων από μια ομάδα διαδηλωτών, που δεν υπερέβαινε τους 300 και που αποτελούνταν ως επί το πλείστον από οπαδούς ομάδων, ξύπνησε οδυνηρές μνήμες και έκανε ακόμα και τους πιο θερμόαιμους κινηματίες να φροντίσουν να υπάρξει αυτοσυγκράτηση.

Έλεγχος «από τα κάτω»

Αμέσως μετά την παραίτηση της τοπικής κυβέρνησης της Τούζλα, οι αρχές ξεκίνησαν να μιλούν για “κενό εξουσίας” και να κινδυνολογούν. Η ολομέλεια των διαδηλωτών, που προέκυψε από τις κινητοποιήσεις, απάντησε αμέσως με απόφασή σχετικά με την κάλυψη αυτού του κενού: το κοινοβούλιο της επαρχίας να φροντίσει να εκπληρώνει τις συνταγματικές του υποχρεώσεις προς

δεν συγκινούνται ιδιαίτερα. Αφενός υπάρχουν ορισμένοι, που θεωρούν ότι αυτή η κυβέρνηση έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες που είχε. Αφετέρου κυριαρχεί η άποψη ότι δε μπορεί να θυσιάσει η γερμανική Χριστιανοδημοκρατία μερικές έδρες της στην ευρωβουλή, που μπορεί να αποδειχτούν κρίσιμες για το συνολικότερο συσχετισμό δυνάμεων και κυρίως να δώσει μια τέτοια “πάσα” προς την αντιευρωπαϊκή “Εναλλακτική για τη Γερμανία” δημιουργώντας ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό σκηνικό εντός της χώρας μετά τις 25 Μαΐου. Ετσι λοιπόν προτιμούν να αγνοούν ακόμα και προειδοποιήσεις σαν αυτή του Ινστιτούτου Bruegel, το οποίο και βλέπει τον αργό θάνατο για τον Ελληνα ασθενή να αρχίζει να πλησιάζει με ταχύτερους ρυθμούς αν δεν αλλάξει κάτι άμεσα και ριζικά...

•

όφελος των πολιτών και σε συνεργασία με την ολομέλεια των πολιτών να ορίσει νέα κυβέρνηση από πρόσωπα που δεν είχαν συμμετάσχει σε προηγούμενες κυβερνήσεις σε κανένα επίπεδο. Η κυβέρνηση αυτή θα πρέπει να ικανοποιήσει τα αιτήματα των διαδηλωτών. Πρόκειται σαφώς για “τεχνοκρατική” κυβέρνηση, ωστόσο οι διαδηλωτές δεν εφησυχάζουν. Για να πετύχει το όλο εγχείρημα, είναι απαραίτητη η συνεχής παρακολούθηση των εργασιών της κυβέρνησης από τους πολίτες. Είναι ώριμοι οι πολίτες για να φέρουν εις πέρας ένα τέτοιο εγχείρημα; Ο καιρός θα δείξει. Ωστόσο, σε αυτή τη διαδικασία πολιτικοποίησης του λαού, έχουν εμφανιστεί χαρακτηριστικά που θα μπορούσαμε να ζηλέψουμε: οι συζητήσεις σε αυτές τις ολομέλειες του λαού, που ονομάζονται plenum, γίνονται στη βάση ατζέντας που είναι γνωστή σε όλους, οι ομιλητές γράφονται σε δημόσιο ορατό από όλους/ες κατάλογο, όσοι/ες παίρνουν το λόγο μιλούν αυστηρά 3 λεπτά και δε φλυαρούν ακατάπαυστα χωρίς να λένε τίποτα (όπως συμβαίνει στην ελληνική αριστερά), η διαδικασία τελειώνει σε 2 ώρες, χωρίς να έχει εξουθενώσει τους πάντες, επιτρέποντας τους να έρθουν και την επόμενη φορά. Πρόκειται δηλαδή για ένα μοντέλο δημοκρατίας που απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν έχουν ούτε πολύ χρόνο να διαθέσουν ούτε ιδιαίτερα προσόντα να επιδείξουν (καμία σχέση δηλαδή με το μοντέλο δημοκρατίας που εφαρμόζει η ελληνική αριστερά και αναρχία, το οποίο απευθύνεται σε ανθρώπους με πολύ ελεύθερο χρόνο και ανεπτυγμένα πολιτικά προσόντα).

∆ημήτρης Παπανικολόπουλος Βασίλης Ρόγγας

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Με πρόωρες εκλογές, έναρξη της διαδικασίας για το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας και επαναφορά του συντάγματος του 2004, που προβλέπει περιορισμένες εξουσίες για τον πρόεδρο, ο Βίκτορ Γιαννουκόβις επιχειρεί να αναστρέψει τον κατήφορο προς το πλήρες χάος. Ο πρόεδρος της Ουκρα-

νίας έδωσε στη δημοσιότητα κείμενο συμφωνίας με την αντιπολίτευση, που προβλέπει, εκτός από τα πιο πάνω σημεία, και την ψήφιση νέου συντάγματος μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014, προεδρικές εκλογές με νέα εκλογική νομοθεσία, έρευνα για τις πρόσφατες πράξεις βίας με συμμετοχή του Συμβουλίου

της Ευρώπης και δέσμευση ότι δεν θα κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, δεν είναι βέβαιο ότι η συμφωνία θα προχωρήσει καθώς δεν την έχουν αποδεχθεί ακόα οι ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης, εκτός από έναν, του Βιτάλι Κλίτσκο.

Εκτός ελέγχου η κατάσταση στην Ουκρανία Τ

α γεγονότα ξεκίνησαν στην Ουκρανία από μια αφορμή -τη μη υπογραφή από τον Γιανουκόβιτς της Συμφωνία Σύνδεσης με την ΕΕ. Οι αιτίες ήταν άλλες, πολύ βαθύτερες, και αφορούσαν κυρίως σε εσωτερικά προβλήματα. Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να αναπτύξει το βιοτικό επίπεδο του κόσμου, η διαφθορά έχει παραλύσει όλες τις βαθμίδες της διοίκησης και ο πόλεμος μεταξύ των παλιών ολιγαρχών και των νέων τζακιών, που προσπάθησε να δημιουργήσει το περιβάλλον του προέδρου, πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ξαφνικά, από το πουθενά ξεπηδούσαν νέοι ολιγάρχες, οι οποίοι απειλούσαν να πάρουν στα χέρια τους ολόκληρους τομείς στην οικονομία, όπως η ενέργεια.

Οι εσωτερικές αντιθέσεις

Από την άλλη πλευρά, η ∆υτική Ουκρανία, που είχε δοθεί στην Πολωνία το 1921 και επανασυνδέθηκε με τη Σοβιετική Ουκρανία το 1939 (σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ), ποτέ δεν ενσωματώθηκε πλήρως. Παραμένει κυρίως αγροτική περιοχή με πολύ μεγάλη ανεργία. Οι κάτοικοί της μεταναστεύουν συχνά προς την Πολωνία, τη Γερμανία και άλλες χώρες και αποτελούν φτηνό εποχικό εργατικό δυναμικό. Η μεγάλη ανεργία εμφανίζεται ιδιαίτερα κατά τη χειμερινή περίοδο, επειδή λόγω του ψύχους δεν υπάρχει απασχόληση στην αγροτική οικονομία. Η Ανατολική και Νότια Ουκρανία αποτελούσαν πάντοτε την ατμομηχανή της ανάπτυξης της χώρας. Όλη η βαριά βιομηχανία ήταν και είναι συγκεντρωμένη σε αυτές τις περιοχές. Επίσης, έχουν έξοδο προς τη Μαύρη θάλασσα από τα λιμάνια της Οδησσού, του Νικολάεφ, του Ιλιτσέβσκ και του Αζόφ. Η αντίθεση μεταξύ των Νοτιοανατολικών και των ∆υτικών περιοχών ήταν πάντα μια από τις μεγαλύτερες αντιθέσεις στο εσωτερικό της χώρας. Οι πρώτοι πρόεδροι της Ουκρανίας, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, Λεονίντ Κούτσμα και Λεονίντ Κραβτσούκ, κράτησαν χαμηλούς τόνους και προσπάθησαν να μην οξύνουν αυτή την αντιπαράθεση, η οποία έγινε βαθύ χάσμα μετά την επικράτηση της λεγόμενης «Πορτοκαλί Επανάστασης». Ο πρόεδρος Βίκτορ Γιούστσενκο και η πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο εμφανίζονταν ανοιχτά ως εκπρόσωποι της ∆υτικής Ουκρανίας. Έφεραν σε αντιπαράθεση αυτούς που μιλούσαν ρώσικα και αυτούς που μιλούσαν ουκρανικά. Αποκατέστησαν ανθρώπους, οι οποίοι συνεργάστηκαν με τον Χίτλερ και μετά από το 1945 είχαν οργανώσει Εμφύλιο Πόλεμο στη ∆υτική Ουκρανία, όπως ο Στεπάν Μπαντέρ. Άνοιξαν πολλά μέτωπα με τη Ρωσία και προσπάθησαν να συνδέσουν την Ουκρανία με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η ΕΕ. θεωρώντας ότι είχε την Ουκρανία με το μέρος της, άρχισε να συμπεριφέρεται με την αλαζονεία του ηγεμόνα. ∆εν ήθελε να εξάγει η Ουκρανία προς τις χώρες-μέλη της, αλλά να εισάγει από αυτές. Έβαλε τις ποσοστώσεις στις εισαγωγές μετάλλων, πρώτων υλών και σιτηρών από την Ουκρανία, με τη δικαιο-

“

Η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Και αν στις αρχές των γεγονότων ο πρόεδρος μπορούσε να εξομαλύνει την κατάσταση αλλά δεν ήθελε, τώρα και να θέλει δεν μπορεί. λογία ότι τα ουκρανικά προϊόντα δεν αντιστοιχούν στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Ακόμα και ο Βίκτορ Γιούστσενκο, ο οποίος ήταν ο πιο φιλοδυτικός, είπε στους εκπροσώπους της ΕΕ ότι αυτά που προτείνουν αποτελούν προσβολή για τη χώρα του.

Η δύναμη της αδράνειας

Όταν ξεκίνησαν τα επεισόδια, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς μπορούσε να τα σταματήσει, αλλά, απ’ ό,τι φάνηκε, δεν ήθελε θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο θα οδηγούνταν στην εκτόνωση. Αυτοί θα παρέμεναν στην πλατεία και μετά θα αποχωρούσαν αργά ή γρήγορα λόγω του ψύχους, επειδή στην πλειοψηφία τους δεν ήταν κάτοικοι του Κιέβου αλλά των δυτικών περιοχών. Στηριζόμενος εν τω μεταξύ στη συμφωνία με τη Ρωσία θα μπορούσε να αιτιολογήσει την άρνησή του να υπογράψει τη Συμφωνία Σύνδεσης με την ΕΕ. Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης, «Μπατκίβσινα», «Ουντάρ» και «Σβομπόντα», επίσης βολεύονταν, γιατί με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη χώρα σε

πρόωρες εκλογές. Οι διαδηλωτές όμως εξασφάλισαν στέγη, καταλαμβάνοντας τρία κυβερνητικά κτίρια. Από εκεί και πέρα κυριάρχησε η δύναμη της αδράνειας. Αν και γίνονταν οι διαπραγματεύσεις, φαινόταν σαν να έχουν όλοι βολευτεί με αυτή την κατάσταση. Η δύναμη της αδράνειας όμως κάποια στιγμή οδηγεί σε εκρηκτικές καταστάσεις. Έτσι έγινε και εδώ. Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης έχασαν τον έλεγχο της πλατείας και αυτή πέρασε στα χέρια φασιστικών ομάδων και «Αφγανών» (αυτοί που πολέμησαν στο Αφγανιστάν επί της Σοβιετικής Ένωσης και είναι πολύ σκληροί και ετοιμοπόλεμοι). Στη συνέχεια προσπάθησαν να μετατρέψουν σε Βεγγάζη όπως στη Λιβύη τη δυτική πόλη Λβοβ. Κατέλαβαν τα κτίρια της Περιφέρειας, της Εισαγγελίας, του τοπικού παραρτήματος του υπουργείου Εσωτερικών και έκαψαν το κτίριο της Ασφάλειας. Όλα αυτά γίνονταν ενώ φαινόταν ότι η κατάσταση ηρεμεί. Η αντιπολίτευση συζητούσε με τον πρόεδρο για τη συνταγματική μεταρρύθμιση. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε αμνηστία σε όλους τους διαδηλωτές και απελευθέρωσε όλους τους κρατούμενους. Τότε ξέσπασαν μάχες. Οι διαδηλωτές πλέον δεν κρατούσαν βόμβες μολότοφ και λοστούς αλλά αυτόματα όπλα. ∆όθηκαν μάχες σώμα με σώμα στην πλατεία και τις γύρω περιοχές με πολλούς νεκρούς. Η αστυνομία πυροβολεί με πλαστικές σφαίρες, δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου-λάμψης. Ο υπουργός Εσωτερικών υπέγραψε στις 20 Φλεβάρη διαταγή να δοθούν στην αστυνομία πολεμικά όπλα, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν. Από την άλλη όμως, η Βουλή εξέδωσε την ανακοίνωση που απαγορεύει τη χρήση βίας απέναντι στους διαδηλωτές. Η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Και αν στις αρχές των γεγονότων ο πρόεδρος μπορούσε να εξομαλύνει την κατάσταση αλλά δεν ήθελε, τώρα και να θέλει δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι μπορεί. Μιχάλης Ρένεσης

Ανεξέλεγκτα μαντρόσκυλα

τσι γίνεται όταν ταΐζεις το μαντρόσκυλο και το μαθαίνεις να είναι επιθετικό. Όταν του κόβεις τα αυτιά και την ουρά για να το αγριέψεις. Να φοβάται κάποιος με το που το βλέπει. Το κάνεις για να σου φυλάει το σπίτι και για να καμαρώνεις καμιά φορά κάνοντας μέσω αυτού επίδειξη δύναμης που δεν έχεις ή δεν θέλεις να χρησιμοποιήσεις εσύ. Υπάρχει περίπτωση όμως κάποια στιγμή, να χάσεις τον έλεγχο του και αυτό να αρχίσει να επιτίθεται σε όποιον βρει, ανεξέλεγκτα. Έτσι την έπαθαν και αυτοί που συγκρότησαν, ενίσχυσαν και όπλισαν την ομάδα των φασιστών στην Ουκρανία. Το έδαφος το βρήκαν γόνιμο, έντυσαν το εγχείρημα τους με έναν ισχυρό ιδεολογικό μανδύα και το πέταξαν στους δρόμους, να κυκλοφορεί για να φοβούνται οι αντίπαλοι. Μόνο που πριν από ένα περίπου μήνα, όταν για πρώτη φορά άρχισαν να πυροβολούν οι ελεύθεροι σκοπευτές, η κατάσταση έφυγε από τον έλεγχο τους. Και τα κακά σκυλιά τους χάλασαν τα σχέδια, τουλάχιστον ως προς τον τρόπο και τον χρόνο που θα επέβαλαν τις όποιες αλλαγές στη χώρα. Ήθελαν όλη την Ουκρανία, τώρα ζήτημα είναι αν θα πάρουν τη μισή, και αυτό αν τηρηθούν οι τρεις όροι της συμφωνίας και φθάσουν μέχρι τις εκλογές του ∆εκεμβρίου. Όλοι οι Ουκρανοί δεν είναι, βέβαια, φασίστες. ούτε είναι μόνοι τους σ’ αυτή τη γη. Κι αυτό το ξέρουν πολύ καλά, τουλάχιστον οι εκπαιδευτές σκύλων. ∆εν αφήνουν το θρεφτάρι τους να τα βάλει με πιο πεινασμένο απ’ αυτό, όσο κι αν φαίνεται ανίσχυρο.

Νίκος Σερβετάς

Υ.Γ. ∆εν είναι απλή λεπτομέρεια ότι ίνδαλμα των Ουκρανών φασιστών είναι η φυλακισμένη για κατάχρηση δημοσίου χρήματος και άλλα οικονομικά σκάνδαλα Γιούλι Τιμοσένκο. Φαίνεται το ’χουν αυτό οι ανεγκέφαλοι φασίστες σ’ όλα τον κόσμο. Χρησιμοποιούνται ως στρατός περιφρούρησης των συμφερόντων των αφεντικών τους.

•

ΥΓΕΙΑ

Μετά την απαξίωση ήρθε η διάλυση Η εξόντωση της δημόσιας υγείας από ΙΚΑ σε ΕΟΠΠΥ, νυν ΠΕ∆Υ Παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του ξαφνικού θανάτου της ΕΡΤ και της μετατροπής της σε ΝΕΡΙΤ, φαίνεται να έχει το κλείσιμο των πολυιατρείων του ΕΟΠΥΥ, που λειτουργούσαν για δύο χρόνια, αφού σκοπός της κυβέρνησης είναι ο «εξορθολογισμός» στον τομέα της υγείας με τη δημιουργία του ΠΕ∆Υ (Πρωτοβάθμιο Εθνικό ∆ίκτυο Υγείας) που θα περιλαμβάνει τις Μονάδες Υγείας του ΕΟΠΥΥ και τα Κέντρα Υγείας. Στις 11 Φεβρουαρίου, ψηφίστηκε με οριακή πλειοψηφία 152 βουλευτών, ο νόμος για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, που αναφέρεται ουσιαστικά στο οριστικό λουκέτο των πολυιατρείων του ΕΟΠΥΥ και τη μετατροπή τους σε κέντρα υγείας αστικού τύπου που θα λειτουργήσουν σε ένα μήνα. Σε καθεστώς διαθεσιμότητας τίθενται από την επομένη της δημοσίευσης σε ΦΕΚ, δηλαδή την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, 8.500 εργαζόμενοι σε ιατρικό και διοικητικό προσωπικό.

ε το νέο νόμο, ο χαρακτήρας του ΕΟΠΥΥ αλλάζει, από πάροχο και αγοραστή, σε αποκλειστικό αγοραστή υπηρεσιών από το ΕΣΥ και τον ιδιωτικό τομέα, κάτι που οδηγεί στην παράδοση τους σε αποκλειστικά ιδιωτικά συμφέροντα. Το υπουργείο Υγείας τονίζει ότι με αυτή την απόφαση ο νέος φορέας θα στοιχίζει πιο φθηνά. Ο σύλλογος γιατρών ΕΟΠΥΥ Β. Ελλάδας, με οικονομοτεχνική μελέτη που έχουν καταθέσει, η οποία είναι ενσωματωμένη στην αναφορά στον εισαγγελέα οικονομικού εγκλήματος για την κατασπατάληση πόρων του ΕΟΠΥΥ κατά τη διετία 20122013, αποδεικνύουν ότι π.χ. οι μικροβιολογικές εξετάσεις στοιχίζουν 5 φορές φθηνότερα στις δομές του ΕΟΠΥΥ απ’ ό,τι στα ιδιωτικά εργαστήρια. Τις 30 αυτές ημέρες, οι ασφαλισμένοι θα εξυπηρετούνται ουσιαστικά από συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ γιατρούς, από τα εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείων και τα Κέντρα Υγείας, όπως συνέβαινε κατά τη διάρκεια της απεργίας τους που ξεκίνησε στις 25 Νοέμβρη. Τα νοσοκομεία, που αποτελούν δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας, είναι ήδη κορεσμένα και ήδη την ∆ευτέρα σχηματίστηκαν ατέλειωτες ουρές από ασθενείς. Εν τω με-

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

“

Το κλείσιμο του ΕΟΠΥΥ δεν είναι καν πρωτοβουλία της τρόικας και δεν στοχεύει στην αποπληρωμή μισθών και συντάξεων. Η κυβέρνηση δεν είναι απλώς ένας εντολοδόχος αντιλαϊκών μέτρων, η λιτότητα, οι περικοπές και η κατάργηση βασικότατων πυλώνων κοινωνικής πρόνοιας είναι στο DNA της. ταξύ, το πλαφόν των 200 επισκέψεων στους συμβεβλημένους γιατρούς έχει αυξηθεί στις 400. Ωστόσο, δεν υπάρχει κεντρικός μηχανισμός για κλείσιμο ραντεβού, οπότε η δωρεάν εξέταση και συνταγογράφηση των 400 πρώτων περιστατικών κάθε μήνα εναπόκειται στην καλή θέληση (και τιμιότητα) του συμβεβλημένου γιατρού.

Σε εκβιασμό οι γιατροί

Όπως αναφέρει ο σύλλογος γιατρών ΕΟΠΥΥ Β. Ελλάδας σε επιστολή του, «είναι γνωστό ότι όταν θέλεις να διαλύσεις έναν οργανισμό κατά πρώτον τον υπονομεύεις, σε δεύτερη φάση τον δυσφημείς και στο τέλος τον κλείνεις». Στον ΕΟΠΥΥ η πρώτη φάση ξεκίνησε σχεδόν από την έναρξη λειτουργίας του τον Ιανουάριο του 2012. Στον τωρινό υπουργό Υγείας «χρεώνεται» η δεύτερη φάση της δυσφήμησης και η διαφαινόμενη διάλυση του. Επίσης ξεκαθαρίζουν ότι δεν ισχύει ότι οι γιατροί του πρώην ΙΚΑ, νυν ΕΟΠΥΥ, εργάζονται στις μονάδες υγείας του ΕΟΠΥΥ το πρωί, και το απόγευμα έχουν σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ για να εξετάζουν ασθενείς στα ιδιωτικά τους ιατρεία. Αποδείχθηκε ότι μόνο το

10% αυτών των γιατρών είχαν σύμβαση, η οποία είχε δοθεί ως απεργοσπαστικός μηχανισμός στις αρχές εφαρμογής του ΕΟΠΥΥ (αρχές 2012) και εκβιαστικά αφαιρέθηκε κατά την τρέχουσα απεργία. Ο νόμος θέτει ουσιαστικά ένα εκβιαστικό δίλημμα στους γιατρούς, οι οποίοι πρέπει να επιλέξουν σε σύντομο χρονικό διάστημα αν θα διατηρήσουν τα ιδιωτικά τους ιατρεία ή αν θα υποβάλλουν αίτηση για τον νέο φορέα. Μάλιστα το ζήτημα είναι ότι τους ζητά να υπογράψουν δήλωση του Νόμου 1599 (σ.σ.: γνωστή ως του Νόμου 105) ώστε να μην μπορούν να προσφύγουν με άνεση σε δικαστικά μέσα, καθώς η συγκεκριμένη δήλωση λειτουργεί δεσμευτικά. Απ’ τη μεριά τους, τα Κοινωνικά Ιατρεία και Φαρμακεία Αλληλεγγύης τονίζουν ότι «με την καθημερινή τους λειτουργία προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή την έννοια της δωρεάν περίθαλψης, να στηρίξουν τα θύματα αυτής της πολιτικής και να καταγγείλουν τον αποκλεισμό των ανασφάλιστων ασθενών και τη διάλυση και εμπορευματοποίηση του ΕΣΥ. ∆εν μπορούν, λοιπόν, παρά να συμμετέχουν σε αυτόν τον αγώνα από κοινού με τους εργαζόμενους στο χώρο της υγείας».

Κινητοποιήσεις πανελλαδικά

Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έλαβαν χώρα πανελλαδικά από την Κρήτη μέχρι την Αλεξανδρούπολη καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας. Στις κινητοποιήσεις ενάντια στο κλείσιμο των μονάδων του ΕΟΠΥΥ στο Ηράκλειο συμμετείχε ο βουλευτής Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφιος Περιφερειάρχης Μιχάλης Κριτσωτάκης. Μάλιστα, μαζί με τον πρόεδρο και εκπρόσωπο του ∆Σ των γιατρών του ΕΟΠΥΥ, τον υποψήφιο δήμαρχο Ηρακλείου Ηλία Λυγερό και ομάδα δικηγόρων της ∆ικηγορικής Συσπείρωσης Ηρακλείου, την περασμένη ∆ευτέρα επισκέφθηκαν την Εισαγγελία Πρωτοδικών Ηρακλείου και έθεσαν υπ’ όψη της το παράνομο κλείσιμο των μονάδων του ΕΟΠΥΥ, τους κινδύνους που απειλούν τη δημόσια υγεία αλλά και τις απειλές του υπουργού Υγείας ενάντια στους εργαζομένους που αντιστέκονται στο κλείσιμο

των δομών. Ο Μιχ. Κριτσωτάκης τόνισε πως η μνημονιακή κυβέρνηση με την ψήφιση του νόμου υπονομεύει πια ξεκάθαρα το δημόσιο χαρακτήρα της Υγείας προχωρώντας στην πλήρη συρρίκνωση και ιδιωτικοποίηση της. Με το μνημονιακό και νεοφιλελεύθερο αυτό νομοσχέδιο αφήνει τους πολίτες χωρίς δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες υγείας υποβαθμίζοντας πλήρως κάθε παροχή, ενώ παράλληλα οδηγεί τους εργαζόμενους στο χώρο της υγείας σε διαθεσιμότητες-απολύσεις αλλά και σε εργασιακές συνθήκες γαλέρας εξαθλιώνοντάς τους. Ο Μιχ. Κριτσωτάκης δήλωσε την ενεργή στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ στον αγώνα ενάντια στο κλείσιμο των πολυιατρείων και τόνισε πως υπερασπιζόμαστε την ανάγκη ανασυγκρότησης και μεταρρύθμισης ενός συστήματος δημόσιας πρωτοβάθμιας υγείας το οποίο θα είναι ενιαίο και θα εξυπηρετεί όλους αδιακρίτως τους πολίτες. Τέλος, μιλώντας στην «Εποχή», η βουλευτής Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ Μαρία Κανελλοπούλου τόνισε «ότι, όπως είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος ο υπουργός στην Ολομέλεια της Βουλής, το κλείσιμο του ΕΟΠΥΥ δεν είναι καν πρωτοβουλία της τρόικας και δεν στοχεύει στην αποπληρωμή μισθών και συντάξεων. Είναι μία αμιγώς κυβερνητική πρωτοβουλία. Η κυνική αυτή ομολογία του Άδωνη Γεωργιάδη, που θέλει να παρουσιάσει τη διάλυση της δημόσιας υγείας ως μία αυτονόητη μεταρρύθμιση, καταδεικνύει τις τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης και προσωπικά του υπουργού. Η κυβέρνηση δεν είναι απλώς ένας εντολοδόχος αντιλαϊκών μέτρων που αποφασίζονται από ξένα πολιτικά κέντρα. Η λιτότητα, οι περικοπές και η κατάργηση βασικότατων πυλώνων κοινωνικής πρόνοιας είναι στο DNA της. Εμείς από πλευράς μας έχουμε δεσμευτεί ότι αν ο λαός μας εμπιστευτεί τη διακυβέρνηση αυτού του τόπου, θα αποκαταστήσουμε τη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ. Η Αριστερά δεν θα δεχτεί τη θυσία του κοινωνικού κράτους χάριν των ιδιωτικών συμφερόντων. Η δημόσια και δωρεάν υγεία δεν μπορεί να αποτελεί προνόμιο λίγων». Xρυσούλα Πατσού

ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ

ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΛΙΓΝΙΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ∆ΕΗ

Εγκλήματα και όχι εργατικά ατυχήματα

Προς αφανισμό η μεταλλουργία Τ

ον κίνδυνο του αφανισμού της μεταλλουργίας αντιμετωπίζει η χώρα εξαιτίας της κυβερνητικής εμμονής στην εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών της τρόικας, οι οποίες «εξαϋλώνουν» την ήδη περιορισμένη παραγωγική βάση. Ο χρόνος, εάν δεν δοθούν άμεσα λύσεις από τους αρμοδίους, κυλά αντίστροφα. Μέσα στο επόμενο δίμηνο, ο κλάδος θα οδηγηθεί στον Καιάδα, μαζί με τους εναπομείναντες απασχολουμένους και τις οικογένειές τους.

Στα ύψη το ενεργειακό κόστος και ο δανεισμός

«Αν δεν δοθούν ουσιαστικές λύσεις στο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους μέχρι τον Απρίλιο ο κλάδος θα εξαφανιστεί» τονίζει στην «Εποχή» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου (ΠΟΕΜ), Γιάννης Στεφανόπουλος. Ο Γ. Στεφανόπουλος είχε προβλέψει από πέρυσι τις άκρως αρνητικές εξελίξεις, όταν σε σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας είχε δηλώσει ότι «μέσα στο 2014 δεν θα υπάρχει μεταλλουργία στην Ελλάδα». Η κυβέρνηση, ωστόσο, τόσο απέναντι στις εκκλήσεις των εργαζομένων όσο και των επιχειρηματιών του χώρου κώφευσε, παρά το γεγονός ότι το καμπανάκι είχε χτυπήσει η ΒΙΟΧΑΛΚΟ στα μέσα του περασμένου φθινοπώρου, όταν ανακοίνωση την αλλαγή έδρας της από την Ελλάδα στις Βρυξέλλες. Για ποιο λόγο, όμως, οι μεταλλουργικές επιχειρήσεις αντί να ισχυροποιούνται -λαμβάνοντας ως δεδομένους τους ισχυρισμούς του υπουργού Οικονομικών περί βελτίωσης των δεικτών ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας- ετοιμάζονται να βάλουν λουκέτα; Το πρόβλημα δεν είναι οι μισθοί, όπως αδαή μνημονιακά «παπαγαλάκια» θα έσπευδαν πιθανώς να ισχυριστούν, αλλά το ενεργειακό κόστος και ο ακριβός δανεισμός από τις τράπεζες. Το θέμα είχαν έγκαιρα επισημάνει πέντε συνδικάτα του χώρου προειδοποιώντας ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου σύντομα θα αναγκάζονταν να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, το ενεργειακό κόστος το οποίο καλούνται να αντιμετωπίσουν οι μεταλλουργίες της χώρας είναι σχεδόν τετραπλάσιο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο. «Ακόμη και οι πιο “φθηνοί” ανταγωνιστές μας, όπως η Τουρκία αλλά και χώρες της ΕΕ, όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία έχουν 50% μικρότερο κόστος ενέργειας», τονίζει ο πρόεδρος της ΠΟΕΜ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το κόστος για μια μεγαβατώρα στην Ελλάδα κυμαίνεται από 60 έως 70 ευρώ, ενώ στις συγκεκριμένες χώρες κυμαίνεται στα 30 ευρώ. ∆υσθεώρητα στην Ελλάδα -και- για τις μεταλλουργικές επιχειρήσεις είναι και τα επιτόκια δανεισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι η «ΒΙΟΧΑΛΚΟ» μετά τη μεταφορά της έδρας της στις Βρυξέλλες εξοικονόμησε για ένα χρόνο 67 εκατ. ευρώ! Και αυτό επειδή εξασφάλισε δανεισμό κατά δύο ποσο-

“

Το αμέσως επόμενο δίμηνο, τουλάχιστον 1.500 εργαζόμενοι θα περάσουν στην ανεργία, ενώ επιπτώσεις αρνητικές θα υπάρξουν και στην απασχόληση κλάδων που λειτουργούν παράπλευρα των μεταλλουργιών. στιαίες μονάδες φθηνότερο από την Ελλάδα.

Καταγγελίες που «καίνε»

Η ανακοίνωση της εφαρμογής του μέτρου της διαθεσιμότητας σε 263 απασχολουμένους, δηλαδή στο σύνολο (!) του προσωπικού του παραγωγικού τομέα της Χαλυβουργικής ΑΕ (συμφερόντων οικογένειας Αγγελοπούλου), πολλαπλασίασε την ανησυχία των ανθρώπων του χώρου, ενώ ενίσχυσε τις εκτιμήσεις των εργαζομένων που θέλουν τον κλάδο να οδηγείται σε αφανισμό. Το κλίμα επιβαρύνθηκε περαιτέρω με την επιστολή της Ελληνικής Χαλυβουργίας (συμφερόντων Μάνεση) στον Ασπρόπυργο προς την ΠΟΕΜ, μέσω της οποίας κάλεσε την ηγεσία του συνδικαλιστικού φορέα να συζητήσουν το θέμα της «πιθανής εκδοχής της άμεσης μαζικής απώλειας των θέσεων εργασίας που έχουν απομείνει στο εργοστάσιο του Ασπροπύργου». Και οι δύο εταιρίες επικαλέστηκαν για τις αποφάσεις τους αυτές το -υψηλότατο για τα… εντός και εκτός Ευρώπης δεδομένα- ενεργειακό κόστος. Το άκρως παράδοξο, σύμφωνα και με τις καταγγελίες της ΠΟΕΜ, είναι ότι η συγκυβέρνηση Ν∆ και ΠΑΣΟΚ το 2013 προχώρησε στη νομοθέτηση ενός μέτρου (ν. 4203), το οποίο θα αποτελούσε «σανίδα σωτηρίας» για τις μεταλλουργικές, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. «Ο πρόσφατος νόμος 4231/1.11.13 που προέβλεπε στήριξη του κόστους ενέργειας (όπως ισχύει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες) μέσω της “διακοψιμότητας” ακυρώθηκε από την τρόικα λόγω κακών

κυβερνητικών χειρισμών», αναφέρεται χαρακτηριστικά σε πρόσφατη ανακοίνωση της Ομοσπονδίας. Όμως, «η κυβέρνηση, παρότι προβλέπει μείωση του κόστους της ενέργειας (διακοψιμότητα), δεν την εφαρμόζει για να μην στενοχωρήσει μερικούς μεγαλοπαραγωγούς ΑΠΕ, οι οποίοι κάνουν πάρτι με επιδοτήσεις πάνω από μισό δισ. χωρίς να απασχολούν εργαζόμενους»! Το γεγονός αυτό καταγγέλλει και μέσω της «Εποχής» ο πρόεδρος της ΠΟΕΜ Γιάννης Στεφανόπουλος τονίζοντας ότι «οι τροϊκανοί φαίνεται να θέλουν την ενίσχυση αυτού του τομέα της βιομηχανίας στη δυτική, κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Και η κυβέρνηση αντί να αντιδρά, μοιάζει υπάκουα να πράττει ό,τι λένε οι πιστωτές».

Τι θα συμβεί εάν δεν αποτραπούν τα λουκέτα

Εάν, λοιπόν, η κυβέρνηση δεν αντιδράσει στο αμέσως επόμενο δίμηνο, σε πρώτη φάση, τουλάχιστον 1.500 εργαζόμενοι θα περάσουν στην ανεργία. Σημειώνεται ότι ήδη ο αριθμός των απασχολουμένων τους έχει μέσα στην προηγούμενη διετία μειωθεί κατά 50%. Στο ίδιο πλαίσιο, επιπτώσεις αρνητικές θα υπάρξουν και στην απασχόληση κλάδων που λειτουργούν παράπλευρα των μεταλλουργιών. «Πρέπει να γνωρίζετε ότι γύρω από κάθε έναν εργαζόμενο σε μια μεταλλουργία στηρίζονται επιπλέον 6 θέσεις εργασίας σε χώρους οι οποίοι λειτουργούν παράλληλα με αυτό τον κλάδο» τονίζει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΠΟΕΜ. Όμως, το πρόβλημα δεν θα σταματήσει στις χιλιάδες –άμεσες και έμμεσες- απολύσεις εργαζομένων. ∆ραματικές επιπτώσεις θα υπάρξουν για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας με δεδομένο ότι ακόμη και σήμερα, ο κλάδος της μεταλλουργίας αποτελεί τον τρίτο σε εξαγωγική δραστηριότητα. Στην πραγματικότητα, εάν τελικά οι επιχειρήσεις του χώρου αυτού βάλουν «λουκέτα», σχεδόν θα επιβεβαιωθούν οι φόβοι όσων, από το πρώτο κιόλας μνημόνιο, υποστήριζαν ότι οι τροϊκανοί δεν είχαν από την πρώτη στιγμή στόχο να ενισχυθεί η οικονομία της χώρας, αλλά το αντίθετο. «Ο αγώνας μας δεν σταματά… Θα ενταθεί μέχρι τέλους», καταλήγει ο πρόεδρος της ΠΟΕΜ. Στα μέσα της εβδομάδας αναμένεται να υπάρξει νέα συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην Αθήνα. Νάσος Χατζητσάκος

ριν από λίγες μέρες, εργαζόμενος στο λιγνιτικό κέντρο ∆υτικής Μακεδονίας άφησε την τελευταία του πνοή, θύμα και αυτός –όπως και δεκάδες άλλοι προηγούμενα- της αδιαφορίας της επιχείρησης αλλά και του εργοδοτικού συνδικαλισμού της. Όπως συνήθως γίνεται, οι ανακοινώσεις των μεγαλύτερων συνδικάτων απέφυγαν να βάλουν το δάχτυλο επί τον τύπον των ήλων και αναφερόμενοι στο τραγικό γεγονός έκαναν έκκληση για την τήρηση των μέτρων ασφάλειας και εξέφρασαν την θλίψη τους. Τι θα μπορούσαν να κάνουν; 1 Να επιβάλλουν στη ∆ΕΗ την εφαρμογή της νομοθεσίας για την υγιεινή και την ασφάλεια της εργασίας (ΥΑΕ), που σημαίνει ουσιαστική παρουσία Τεχνικού Ασφάλειας και Γιατρού Εργασίας και γραπτή εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου που αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση κάθε χώρου εργασίας, μετρήσεις βλαπτικών παραγόντων κλπ 2 Να εκπαιδεύσουν και να οργανώσουν τους εργαζόμενους σε συμβούλια εργαζομένων και επιτροπές ΥΑΕ, όργανα που καθιστούν τους εργαζόμενους συνδιαμορφωτές των συνθηκών εργασίας τους. 3 Να προσανατολίσουν τις επιτροπές διερεύνησης ατυχημάτων στην ανάδειξη των αιτιών και στον καταλογισμό ευθυνών και όχι στην συγκάλυψη των υπευθύνων με τον δήθεν υπερβάλλοντα ζήλο του θανόντα ή την κακιά στιγμή. 4 Να παλέψουν για την ανάδειξη των ευθυνών της δικαιοσύνης, που όλα τα χρόνια και για όλες τις υποθέσεις που έφτασαν στα χέρια της αδιαφόρησε απέναντι στη μη τήρηση των νόμων ΥΑΕ. 5 Να παλέψει για την τροποποίηση και συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου ΥΑΕ, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Η δημιουργία ενός «κελύφους» υγείας και ασφάλειας σε κάθε χώρο εργασίας που μπορεί να αποτρέψει τα θανατηφόρα ατυχήματα θα είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, σημαντικότερος των οποίων είναι το συνδικαλιστικό κίνημα. Οι σημερινές πλειοψηφίες στη ΓΕΝΟΠ, την ΕΤΕ, και τον Σπάρτακο δεν πρόκειται να κάνουν τίποτα για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων που εκπροσωπούν γιατί απλά δεν μπορούν. Ο συνδικαλισμός τους είναι δομημένος στις ανάγκες της εργοδοσίας και του κυβερνητικού συνδικαλισμού. Ο κόσμος στον οποίο κινείται η σκέψη τους είναι αυτός της συναλλαγής και της καρεκλοθηρίας. Γι’ αυτό και η ανατροπή αυτών των πλειοψηφιών, ο ταξικός και αγωνιστικός προσανατολισμός των συνδικάτων, είναι και προϋπόθεση ταυτόχρονα για τη δημιουργία ασφαλέστερων χώρων εργασίας. Όσο οι πλειοψηφίες αυτές συνεχίζουν το έργο τους δεν μπορεί παρά να είναι και θέμα χρόνου το επόμενο θανατηφόρο ατύχημα, για το οποίο βέβαια θα βγουν αμέσως να εκφράσουν την θλίψη τους. Ανδρέας Αβραμίδης, συνδικαλιστής της ΑΣΣΕ/∆ΕΗ

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Αν η Αριστερά δουλέψει συστηματικά, με προτεινόμενες τροπολογίες, ο νέος Κώδικας είναι πιθανό να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Τότε πράγματι θα μπορούμε να μιλάμε για ένα καλό νομοθετικό νέο. στή διαδικασία κτήσης της ιθαγένειας από τα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν εδώ, παρά μόνο τη διαδικασία πολιτογράφησης στην ενηλικίωση. Προβλέπει όμως συναντήσεις του Γιάννη Αντετοκούμπο που με συνοπτικές διαδικασίες απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια με τον έλληνα πρωθυπουργό για καλό κατευόδιο στο θαυμαστό κόσμο του NBA: ο απόλυτος ευτελισμός θεσμών και νοημοσύνης.

Το σχέδιο έχει ένα καθοριστικό έλλειμμα, που καθιστά αλυσιτελείς τις όποιες προσπάθειες και συζητήσεις για κοινωνική ένταξη των μεταναστών. Αφήνει στο κενό το θέμα της ιθαγένειας των μεταναστών.

Καλό, αλλά λίγο

Τρίτον, σε ό,τι αφορά τα ρυθμιζόμενα θέματα το νομοσχέδιο είναι καλό, αλλά

των αδειών του θα γίνουν δεκτές. Εδώ ήθελε μια σθεναρή ρύθμιση που αντιλαμβάνομαι ότι μπορεί να είναι αντιδημοφιλής στα δεξιά καφενεία, αλλά πρέπει να γίνει. Σαν σύλληψη, δεν είναι δυνατό η διαμονή στην Ελλάδα του 2014 να εξαρτάται τόσο ανελαστικά από την εργασία και τα ένσημα. Να το πω απλά: είναι κακές υπηρεσίες στην κοινωνία, ο μετανάστης που έχει χάσει τη δουλειά του να τίθεται αυτομάτως εκτός νομιμότητας. Αυτή η λογική της απόρριψης κάνει ακόμη πιο δύσκολη τη ζωή του, τον θυμώνει και τον περιθωριοποιεί, χωρίς να προσφέρει απολύτως τίποτε. Φυσικά, αυτό δεν πρέπει να εκπλήσσει καθώς μια από τις λανθάνουσες επικοι-

Μια εξαίρεση στη μαυρίλα των ημερών Αποκωδικοποιώντας το μεταναστευτικό κώδικα Του ∆ημήτρη Χριστόπουλου*

εκινάει ο κοινοβουλευτικός διάλογος για το νομοσχέδιο «Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης». Επί της αρχής, τρία είναι τα σημεία που είναι, νομίζω, κρίσιμα :

Προϊόν κυρίαρχης βούλησης

Πρώτον, άσχετο με το επίδικο της μετανάστευσης: είναι πολιτειακά κρίσιμο στους καιρούς που ζούμε οι σημαντικοί νόμοι να είναι προϊόντα κυρίαρχης βούλησης και όχι υπαγορεύσεις της τρόικας ή απολήξεις μικροκομματικών σκοπιμοτήτων. Αυτό – ανεξάρτητα από το πόσο συμφωνεί ή όχι κανείς με το εν λόγω νομοθέτημα – είναι καλό και εν προκειμένω συμβαίνει. Αυτό δηλαδή που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο το επισημαίνω ακριβώς επειδή δεν είναι διόλου δεδομένο στην εκφυλιζόμενη δημοκρατία μας.

Στο κενό το θέμα της ιθαγένειας

∆εύτερον, το νομοσχέδιο κρίνεται τόσο γι’ αυτά που λέει όσο και για κείνα που

δε λέει. Υπό τη δεύτερη οπτική, αυτή που αφορά τα θέματα τα οποία αφήνει εκτός εμβέλειας, το σχέδιο έχει ένα καθοριστικό έλλειμμα που καθιστά αλυσιτελείς τις όποιες προσπάθειες και συζητήσεις για κοινωνική ένταξη των μεταναστών. Αφήνει στο κενό το θέμα της ιθαγένειας των μεταναστών. Μιλάει δηλαδή για «ένταξη» την ίδια στιγμή που αφήνει αρρύθμιστο το μείζονα μηχανισμό κοινωνικής ενσωμάτωσης και ενίσχυσης της συνοχής της εύθραυστης κοινότητας. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τη δυνατότητα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας για τη δεύτερη και τη λεγόμενη «μιάμιση» γενιά μεταναστών, δηλαδή τα παιδιά που γεννήθηκαν και ανατράφηκαν στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται εδώ όμηρος της φυλετικής αντίληψης για το έθνος, αντίληψη που επικύρωσε με τη γνωστή απόφαση 460/2013 το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το έθνος δηλαδή που κοιτάει το παρελθόν και όχι το μέλλον. Σήμερα, η Ελλάδα, μετά την κατάργηση των σχετικών ρυθμίσεων του ν. 3838/2010 συνεχίζει να είναι η μόνη χώρα μεταναστευτικού προορισμού μέσα στην ΕΕ που δεν προβλέπει μια ξεχωρι-

λίγο. Εξηγούμαι: στο προκείμενο, η αντιμεταναστευτική ιδεοληψία και ρητορεία της κυβέρνησης έδωσε τη θέση της σε έναν καλώς νοούμενο διαχειριστικό ρεαλισμό. Ο κάθε πολιτικός χώρος – ∆εξιά κι Αριστερά – όταν προσγειώνεται στη διοίκηση κάνει εκπτώσεις από το όραμά του. Να το πω σχηματικά: η ∆εξιά θα ήθελε να κλείσει τα σύνορα, αλλά στην πράξη βλέπει ότι είναι αδύνατο, η Αριστερά θα ήθελε να τα ανοίξει, αλλά ούτε αυτό γίνεται. Υπό την έννοια αυτή, δια του σχεδίου «Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης» καλωσορίζουμε το ∆ίκτυο 21 στη δύσκολη πραγματικότητα. Όπως πιθανώς χαιρέκακα θα καλωσορίζει αυτό μεθαύριο την Αριστερά στο λάκκο με τα φίδια.

Βάζει μια τάξη

Το νομοσχέδιο βάζει μια τάξη στη διάσπαρτη μεταναστευτική νομοθεσία, εστία ανομίας και ανασφάλειας δικαίου (γι’ αυτό και ονομάζεται Κώδικας) τακτοποιεί χρόνιες εκκρεμότητες με άδειες επί μακρόν διαμενόντων και δίνει μια ανάσα πενταετούς άδειας με την ενηλικίωση σε παιδιά που πήγαν σε ελληνικό σχολείο, ρύθμιση εξόχως σημαντική διότι τα παιδιά αυτά τίθενται εκτός νομιμότητας ως σήμερα και είναι πολλά. Η εν λόγω άδεια θα έπρεπε να δίνεται ανεξαρτήτως νομιμότητας της παραμονής των παιδιών. Ωστόσο, εκεί που πάει να κάνει το καλό, η ∆εξιά αγγίζει τα όριά της: το σχέδιο νόμου δεν προβαίνει στις απαραίτητες ρυθμίσεις αποκεντρωμένης και βελτιωμένης λειτουργίας μιας πάγιας διαδικασίας τακτοποίησης χιλιάδων ανθρώπων δια του μηχανισμού των λεγομένων αδειών «εξαιρετικών λόγων». ∆εν αντιμετωπίζει με τη δέουσα ευθύνη την ανάγκη επαναφοράς στη νομιμότητα ανθρώπων που έχασαν το καθεστώς διαμονής λόγω κρίσης. Αυτό είναι μείζον θέμα καθώς ένας πολύ μεγάλος αριθμός (δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι) που ως το 2009 ήταν νόμιμοι, πλέον δεν είναι λόγω ανεργίας. Επίσης, ακόμη πιο μεγάλος αριθμός βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης βιοτικής ανασφάλειας καθώς δεν ξέρει αν τελικώς οι αιτήσεις ανανέωσης

νωνιακές λειτουργίες του εν λόγω νόμου είναι ότι δια του εξορθολογισμού των διαδικασιών, των αδειών και λοιπά, σημαντικός αριθμός μεταναστών θα φύγουν από την Ελλάδα. Θα πρότεινα πάρα ταύτα, στους εμπνευστές και θιασώτες αυτής της ιδέας να χαμηλώσουν τον πήχη των προσδοκιών τους. Το αν ένας μετανάστης στην Ελλάδα αποδημήσει τελικά για τη Γερμανία ή όπου αλλού δεν εξαρτάται τόσο από τον τύπο της άδειάς του στην Ελλάδα, αλλά από το αν στη Γερμανία θα βρει δουλειά. Και για την ώρα, στη Γερμανία δουλειά θα βρει πιο εύκολα ο έλληνας επιστήμονας άνεργος, παρά ο αλβανός ανειδίκευτος.

Μια εξαίρεση

Εν κατακλείδι: σε μια χώρα όπου έχει υπουργό τον Άδωνι Γεωργιάδη που δημοσίως λέει ότι πρέπει να κάνουμε τη ζωή των ανθρώπων πιο δύσκολη για να ξεκουμπιστούν, ή αντίστοιχα τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ που λέει συναφή πράγματα, σε μια χώρα της οποίας η πολιτική ηγεσία ασχημονεί με τέτοιο τρόπο στους πνιγμένους στο Φαρμακονήσι, σε μια χώρα της οποίας ο πρωθυπουργός δηλώνει περήφανος που έβαλε στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο τη λέξη «λαθρομετανάστης», ο προτεινόμενος Κώδικας Μετανάστευσης είναι μια εξαίρεση. Αν η Αριστερά δουλέψει συστηματικά, με προτεινόμενες τροπολογίες στην κατεύθυνση που υπαινίχθηκα στο μικρό αυτό κείμενο, η σημαντική αυτή δουλειά κωδικοποίησης που, σημειωτέον, ουσιαστικά ξεκίνησε το 2010, είναι πιθανό να αποφέρει σε μεσο – και σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, σημαντικά αποτελέσματα. Τότε πράγματι θα μπορούμε να μιλάμε για ένα καλό νομοθετικό νέο: μια πραγματικά φαεινή εξαίρεση στη μαυρίλα των ημερών.

* Ο ∆ημήτρης Χριστόπουλος είναι αντιπρόεδρος της ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

“

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η μάχη για την επιβίωση του Αώου Σχεδιάζουν εκτροπή του ποταμού από την Πίνδο προς το λεκανοπέδιο Ιωαννίων Του Γιάννη Παπαδημητρίου

εκτροπή νερού από την Πίνδο προς το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων είναι μια παλιά εμμονή μερίδας του τοπικού κατασκευαστικού κεφαλαίου με επικεφαλής τον τέως βουλευτή της Ν∆ Ελευθέριο Καλογιάννη, που εδώ και 25 χρόνια τη διακινεί με διαφορετικές εκδοχές τόσο προέλευσης του νερού όσο και χρησιμότητας. Κατά καιρούς, το σχέδιο έχει εξασφαλίσει υποστηρικτές σε κεντρικό επίπεδο (κυρίως κατά τα διαστήματα των φιλικών προς τον εμπνευστή του κυβερνήσεων), ενώ άλλοτε έχει απορριφθεί και υποχωρήσει. Στη σημερινή φάση, στο έδαφος ασφαλώς της κυβερνητικής διαχείρισης της κρίσης και της γενικευμένης επίθεσης στα περιβαλλοντικά αγαθά, προωθείται με υδροηλεκτρικό «άλλοθι» από το κοινοπρακτικό σχήμα ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – ∆ΕΗ Ανανεώσιμες, η δραστηριοποίηση του οποίου τροποποίησε το συσχετισμό των δυνάμεων και έδωσε νέα ώθηση στο «όραμα», το οποίο πλέον προβλέπει τη μερική εκτροπή του ποταμού Αώου. Η κοινοπραξία εξασφάλισε τόσο τις άδειες παραγωγής ενέργειας από τη ΡΑΕ όσο, κυρίως, τη νομιμοποίηση της εκτροπής από το Σχέδιο ∆ιαχείρισης λεκανών απορροής υδατικού διαμερίσματος Ηπείρου, που υπέγραψε το καλοκαίρι ο αρμόδιος υπουργός.

Φαραωνικά έργα

Ωστόσο, ο κινητήριος «αναπτυξιακός» μύθος του έργου όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν υδροηλεκτρικός, αλλά ο περιβόητος «εμπλουτισμός» της πολύπαθης λίμνης Παμβώτιδας, τα βάσανα της οποίας απαιτούν ένα ξεχωριστό άρθρο. Ο μύθος, λοιπόν, ίσως για να θυμίζει το αρχαιοελληνικό πρότυπο του καθαρισμού της κόπρου του Αυγεία, θέλει την Παμβώτιδα να χρειάζεται ροή «καθαρού νερού». Πρόκειται, βεβαίως, για επιστημονική ανοησία, όχι μόνο επειδή η ρύπανση και η περιβαλλοντική υποβάθμιση της λίμνης δεν εντοπίζεται στο νερό, αλλά στο ίζημα του πυθμένα της αλλά και επειδή

Το ποτάμι πρόκειται να απωλέσει θανάσιμα μεγάλες ποσότητες νερού στο σημείο της εκτροπής και για πολλά χιλιόμετρα ακόμη μέσα στην ονομαστή χαράδρα του. Οι συνέπειες στα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και τους προστατευόμενους οικοτόπους της περιοχής θεωρούνται μη αναστρέψιμες. έχει την τύχη να γειτνιάζει με πλούσια κοιτάσματα υπόγειων νερών στο βουνό Μιτσικέλι, τα οποία απέκοψε με τεχνητά αναχώματα η χούντα και με την επιβαλλόμενη αποκατάσταση της επικοινωνίας επαρκούν για οποιαδήποτε χρήση στο λεκανοπέδιο. Αντί, όμως, το πολιτικό σύστημα να διαχειριστεί ορθολογικά τους πλούσιους υδάτινους πόρους της πιο βροχερής περιοχής της Ελλάδας, διερευνώντας φτηνές και οικολογικά συμβατές λύσεις, και αντί βεβαίως να αντιμετωπίσει τις αιτίες της υποβάθμισης, επιλέγει τα φαραωνικά έργα μεταφοράς νερού, τη θεοποίηση των μεγάλων εργολαβιών και τον «υδρολογικό ιμπεριαλισμό» σε βάρος της λεκάνης του Αώου. Η επίκληση του «εμπλουτισμού», όμως, παρουσιάζει νομικά προβλήματα και δεν δικαιολογεί την παραβίαση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60 για τα νερά, που απαγορεύει κατ’ αρχήν τη μεταφορά νερού από άλλη λεκάνη απορροής. Επειδή αντίθετα, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου για τον Αχελώο, η παραγωγή ενέργειας μπορεί, υπό προϋποθέσεις βεβαίως ειδικής αιτιολόγησης και ανυπαρξίας εναλλακτικών λύσεων, να στοιχειοθετήσει εξαίρεση από τον κανόνα, η μερική εκτροπή του Αώου βαφτίστηκε στο τελικό σχέδιο διαχείρισης μόνο «υδροηλεκτρικό έργο». Πρόκειται για τη λειτουργία δύο υδροηλεκτρικών σταθμών στη διαδρομή της εκτροπής προς την Παμβώτιδα, ισχύος 7,8 και 11,6 MW μετά από τις τελευταίες αυξητικές τροποποιήσεις των αδειών τους, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν «μοναδικές» λύσεις για την παραγωγή ενέργειας. Εξάλλου, το Σχέδιο ∆ιαχείρισης λεκανών απορροής έχει προσβληθεί δικαστικά

από μια σύμπραξη περιβαλλοντικών οργανώσεων, φορέων της περιοχής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Μη αναστρέψιμες συνέπειες

Ο Αώος, παρά τη μοναδική ομορφιά των ορεινών του τοπίων, είναι ένα ποτάμι ήδη πληγωμένο, καθώς με την κατασκευή το 1988 του μεγάλου φράγματος στις πηγές του έχει στερηθεί 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού το χρόνο, που στη συνέχεια καταλήγουν στον Άραχθο και στα δικά του φράγματα. Το σχέδιο της κοινοπραξίας ΤΕΡΝΑ-∆ΕΗ προβλέπει την απόληψη 70 επιπλέον εκατομμυρίων από τη θέση «Βαθύλακκος» λίγο πριν από τον οικισμό της Βωβούσας, τα οποία με τη βοήθεια αντλιοστασίου θα ανυψώνονται κατά 350 μέτρα μέχρι την τεχνητή λίμνη του φράγματος και στη συνέχεια θα εκτρέπονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους προς την Παμβώτιδα και κατά ένα μικρό προς τον Άραχθο. Στην πραγματικότητα το ποτάμι πρόκειται να απωλέσει θανάσιμα μεγάλες ποσότητες νερού στο σημείο της εκτροπής και για πολλά χιλιόμετρα ακόμη μέσα στην ονομαστή χαράδρα του, καθώς οι δύο σημαντικοί του παραπόταμοι Βοϊδομάτης και Σαραντάπορος συναντιούνται μαζί του αρκετά μετά από την Κόνιτσα. Οι συνέπειες στα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και τους προστατευόμενους οικοτόπους της περιοχής, που ανήκει στο Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου και στο δίκτυο Natura 2000, θεωρούνται από τον Φορέα ∆ιαχείρισης μη αναστρέψιμες. Ένας δυναμικός κλάδος ορεινού και εναλλακτικού τουρισμού, που προσπαθεί να αντισταθεί με νύχια και με δόντια στην κρίση, θα πληγεί καίρια ενώ θα μειωθεί ακόμη και η αρδευτική ικανότητα στον κάμπο της Κόνιτσας.

Μέτωπο νερού

Η απειλή αυτή έχει συσπειρώσει ένα πλατύ, αριθμητικά και πολιτικά, μέτωπο αντίστασης με επίκεντρο τους οικισμούς της περιοχής και τα Γιάννενα αλλά και φίλους σε όλη την Ελλάδα. Η Κίνηση για την Προστασία του Αώου («Protect Aoos» - http://protectaoos.blogspot.gr/) μετράει ήδη αρκετούς μήνες ζωής και έχει διοργανώσει σειρά από εκδηλώσεις. Οι πολιτικές ισορροπίες στην περιοχή έχουν κριθεί εναντίον του έργου και έχουν αναγκάσει ακόμη και τη νεοδημοκρατική πλειοψηφία της Περιφέρειας Ηπείρου, η οποία βεβαίως γνωμοδότησε υπέρ του Σχεδίου ∆ιαχείρισης, σε αμήχανη σιωπή, στη χώρα όμως του φαστ τρακ και της κυβερνητικής αυθαιρεσίας δεν επιτρέπεται ούτε εφησυχασμός ούτε

αδράνεια. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η προσπάθεια συντονισμού και δημιουργίας «μετώπου νερού» από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις για τον Αώο, τον Άραχθο και τον Καλαμά, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε εκδήλωση αλληλεγγύης με θέμα «Ο Αώος υποδέχεται τη Χαλκιδική». Τέλος, αξιοπρόσεκτη είναι η διεύρυνση του μετώπου πέρα από τα ελληνικά σύνορα, καθώς ο Αώος στο μεγαλύτερο κομμάτι της διαδρομής του συνεχίζει στο αλβανικό έδαφος, και υπάρχουν συνεννοήσεις με εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης της γειτονικής χώρας τόσο για τη λειτουργία διασυνοριακού οικομουσείου, όσο και για το συντονισμό των αντιδράσεων ενάντια στην εκτροπή. Εξίσου «διεθνιστική» ήταν η παρουσία τούρκων αγωνιστών του κινήματος ενάντια στα φράγματα στο οικοκάμπιγκ, που διοργανώθηκε τον Αύγουστο στη Βωβούσα.

Σχεδιάζονται τρία φράγματα ακόμα

Το σχέδιο της αποικιακής εκμετάλλευσης του υδάτινου δυναμικού του ποτάμιου συστήματος του Αώου δεν περιορίζεται στην εκτροπή, αλλά η υπό ιδιωτικοποίηση, ή υπό ιδιωτική σύμπραξη, ∆ΕΗ έχει σχεδιάσει και τρία μεγάλα φράγματα για το απώτερο μέλλον, ένα μέσα στη χαράδρα του Αώου και δύο στον Σαραντάπορο. Σήμερα, ωστόσο, η σοβαρότερη περιβαλλοντική απειλή προέρχεται από την καλπάζουσα ασθένεια των πλατάνων, ενώ στο αλβανικό έδαφος παρατηρούνται και αημαντικά προβλήματα ρύπανσης. Αξίζει πάντως να προβληματιστεί κανείς για το βασικό αξίωμα της τεχνοκρατικής ιδεολογίας σε όλες τις εκδοχές της, και στην «άγρια» ιδιωτική και στην «ήπια» δημόσια, ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να αφήνουν το νερό των ποταμών να χύνεται «αναξιοποίητο» στη θάλασσα. Όμως η επιστήμη μάς διδάσκει ότι ένα ποτάμι δεν είναι μόνο νερό. Είναι η ζωή που το νερό κουβαλάει, συντηρεί και δημιουργεί, είναι το απόθεμα της βιοποικιλότητας, οικοσυστήματα και οργανισμοί, χλωρίδα και πανίδα, λιβάδια και τοπία, και η ζημιά, βιολογική, οικολογική αλλά σε τελική ανάλυση και οικονομική, από την διατάραξη του φυσικού κύκλου του νερού είναι πολύ μεγαλύτερη από τα οφέλη, και τα επιχειρηματικά κέρδη, της «αξιοποίησης». Κι’ ακόμα ποτάμι σημαίνει εμπορικοί δρόμοι και ανταλλαγές, κοινά μουσικά ακούσματα, ανθρώπινες μνήμες και συνήθειες αιώνων. «Τα ποτάμια είναι οι ταχυδρόμοι των βουνών», μας υπενθυμίζει ο ποιητής Γιάννης ∆άλλας. Και των αγώνων για την αξιοπρέπεια της ορεινής Ελλάδας θα μπορούσαμε να προσθέσουμε.

ΣΥΡΙΖΑ όλων των Ελλήνων

ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Του Νίκου Τσαγκρή

Τώρα, ο Τριαντάφυλλος στη Θεσσαλονίκη

∆

έκα αντιστασιακοί, συγκρατούμενοι στις φυλακές της δικτατορίας του Τ. Μηταφίδη, επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης στη Θεσσαλονίκη και δημοτικού συμβούλου, προτείνουν την υποψηφιότητά του ως δημάρχου της πόλης. Στο κείμενό τους σημειώνουν ότι, ασφαλώς, η «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη», η δημοτική παράταξη, της πόλης έχει τον πρώτο λόγο. Στη συνέχεια, διατυπώνουν την άποψή τους γιατί η επιλογή του Τριαντάφυλλου, λόγω της θητείας του στην αυτοδιοίκηση είναι μια επιλογή η οποία με βάση την «εκτίμηση που έχουν στο πρόσωπό του τα μέλη, οι οπαδοί, οι ψηφοφόροι της παράταξης, ακόμη και οι έντιμοι αντίπαλοί του, πιστεύουμε ότι εγγυάται για την Ανοιχτή Πόλη της Θεσσαλονίκης την «πρωτιά» που χρειάζεται για να αναμετρηθούμε νικηφόρα με την τριπλή κάλπη των εκλογών του Μαΐου». «Η Αριστερά που αναγνωρίζουμε αναγνωρίζει και τιμά τους αγωνιστές που ξεχωρίζουν για την προσήλωσή τους στις αξίες του ανθρωπισμού, το αγωνιστικό φρόνημα, το πολιτικό ήθος, την εντιμότητα και την εργατικότητα, τη φιλόφρονα και καθαρή στάση τους απέναντι στους συναγωνιστές με διαφορετικό ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα, όπως είχαμε επανειλημμένα την ευκαιρία να διαπιστώσουμε για τον Τριαντάφυλλο οι υπογράφοντας συγκρατούμενοί του στις φυλακές της δικτατορίας… Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά τη δικτατορία, οι ναζιστές νοσταλγοί της χούντας χλευάζουν την Αντίσταση και απειλούν τη ∆ημοκρατία. Η δημοτική παράταξη, η οργάνωση πόλης, όσοι, από τη βάση μέχρι την κορυφή, έχουν την ευθύνη της απόφασης, δεν θα παραβλέψουν την υψηλή συμβολική αξία και το ηθικό βάρος της επιλογής ενός αντιφασίστα που κατέβαλε στο ακέραιο το κόστος της επιλογής του να αγωνιστεί για την πραγματική δημοκρατία.» Μπάμπης Γεωργούλας Κωστής Γιούργος Θανάσης Γρέβιας Θανάσης Καλαφάτης Παύλος Κλαυδιανός Μπάμπης Κοβάνης Νίκος Μανιός Γιάννης Ξαρχουλάκος Γιάννης Σταματάκης Γιάννης Στρατής

σοσιαλισμός απέχει από τον καπιταλισμό, αν όχι όσο ο ουρανός από τη γη, όσο η θεωρία από την πράξη: σοσιαλισμός είναι η πολιτική θεωρία σύμφωνα με την οποία η ατομική ιδιοκτησία καταργείται, τα μέσα παραγωγής (αγροτικές ιδιοκτησίες, εργοστάσια, επιχειρήσεις) κοινωνικοποιούνται ενώ δημιουργούνται νέες συλλογικές σχέσεις εργασίας, παραγωγής, διανομής των προϊόντων και κατανομής του κοινωνικού πλούτου, με γνώμονα την κάλυψη των αναγκών του κοινωνικού συνόλου. Καπιταλισμός είναι η… πράξη: η πότε βάρβαρη – πότε «πολιτισμένη», μα πάντα άνιση και άδικη πραγματικότητα που – θέλοντας και μη – βιώνει ο σύγχρονος κόσμος. Και ξαφνικά, στην κλονισμένη και επαπειλούμενη με καθίζηση περιοχή του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, εκεί στον Νότο, ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς (ο εμφορούμενος από τις ιδέες της σοσιαλιστικής θεωρίας ΣΥΡΙΖΑ), καλείται να μειώσει την απόσταση που χωρίζει – αν όχι τον ουρανό απ’ τη γη – τη θεωρία απ’ την πράξη. Να υπερκεράσει μια amoral κυβέρνηση που εφαρμόζει στην πράξη την συστημική καπιταλιστική βαρβαρότητα. Και να κυβερνήσει τη χώρα… «Εμπρός λοιπόν, ας ξεκινήσει η έφοδος του ανθρώπου προς τον ουρανό!», προτρέπουν (εσωκομματικά και… όχι μόνο) κάποιοι ρομαντικοί σύντροφοι, μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, οραματιζόμενοι ρήξεις, ανατροπές, καθαρές και ανόθευτες (από αλλόφρονες ξενιστές) σοσιαλιστικές εφαρμογές. Εδώ και τώρα: «από τις πρώτες ώρες της αριστερής κυβέρνησης»! Γίνεται; Φυσικά και γίνεται. Στη σφαίρα της … σοσιαλιστικής φαντασίας: έγινε το 1871, να πούμε, με την Παρισινή Κομμούνα. Και κράτησε… δύο μήνες. Έγινε και τον Οκτώβρη. Όχι τον Οκτώβρη που όλοι θυμόμαστε, και σεβόμαστε – αυτός είναι αλλουνού… παπά ευαγγέλιο. Τον Οκτώβρη του 1981 εννοώ, με εκείνο το αλήστου μνήμης σύνθημα, που σαρκάζει το ΠΑΣΟΚ: «στις 18 σοσιαλισμό»… Ας σοβαρευτούμε: ο σοσιαλισμός (όπως και η επανάσταση) δεν είναι θέμα του φαντασιακού αλλά του πραγματικού. Είναι θέμα της ιστορίας, της αντικειμενικής πραγματικότητας. Σχετίζεται με τις πολιτισμικές, τις κοινωνικές, τις πολιτικές, τις οικονομικές συνθήκες, το συσχετισμό δυνάμεων. Κυρίως με το λαό: αν θέλει ο λαός, τότε…

Εξαρτημένοι από τον καπιταλισμό

Επιστρέφοντας από το… σοσιαλιστικό 1871 στο καπιταλιστικό 2014 ως αποστασιοποιημένος πολιτικός παρατηρητής βλέπω (οφείλω να δώ) ότι ο ελληνικός λαός δεν δείχνει να έχει πρόβλημα με τον καπιταλισμό. Ο καπιταλισμός ναι, έχει πρόβλημα μαζί του. Και τον μαστιγώνει, τον ξαφρίζει, τον ρίχνει στη φτώχεια και στην πείνα, τη δυστυχία, την κατάθλιψη, ακόμα και στην αυτοκτονία. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες εξακολουθούμε ακόμα και σήμερα, γογγύζοντας, να πληρώνουμε το λουφέ! Από το έσχατο υστέρημα μας! Μήπως σώσουμε τον καπιταλισμό και δεν στερηθούμε, οριστικά, τα λαμπερά αγαθά του! Ας το πα-

“

Η πλειονότητα του εκλογικού σώματος επιλέγει ΣΥΡΙΖΑ επειδή είναι κόμμα αδιάφθορο, αξιόπιστο, αντιπροσωπευτικό των αξιών της Ελληνικής Αριστεράς, ανοιχτό σε όλους τους δημοκρατικούς συμπολίτες μας που προδόθηκαν και εξαπατήθηκαν από τα μνημονιακά κόμματα

ραδεχτούμε: είμαστε εξαρτημένοι από τον καπιταλισμό!.. Φυσικά το θέμα δεν αφορά μόνο τους Έλληνες, αλλά, εν γένει, το ανθρώπινο είδος. Το οποίο, και δια μέσου των θρησκευτικών καθεστώτων αλλά και με το «πείραμα» του υπαρκτού σοσιαλισμού, απέδειξε ιστορικά πως δεν μπορεί να αντισταθεί στη γοητεία του καπιταλιστικού συστήματος. Πως δεν αντέχει χωρίς τα αγαθά του καπιταλισμού ούτε προς χάριν της… «αιωνιότητας», ούτε προς χάριν της «ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης». ∆εν κρύβω ότι προσωπικά τρέφω τη βεβαιότητα (ενθυμούμενος το πάθος των Μοσχοβιτών του ’80, στην περίοδο της ΕΣΣ∆, για ένα μπλουτζίν, ένα ζευγάρι νάιλον κάλτσες, έναν αναπτήρα Ronson…) ότι μια ισχυρή παράμετρος για την αναίμακτη ανατροπή του «υπαρκτού σοσιαλισμού» ήταν η γοητεία που ασκούσαν τα λαμπερά αγαθά του καπιταλισμού στις κοινωνίες του «ανατολικού μπλοκ».

Γιατί ψηφίζουμε ΣΥΡΙΖΑ

Πρέπει να καταλάβουμε (και να το καταλάβουν και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ) ότι στη σημερινή συγκυρία, στον παρόντα ευρωπαϊκό τόπο και χρόνο, αυτό που προέχει δεν είναι να βγούμε από τον καπιταλισμό, αλλά να βγούμε απ’ τον οικονομισμό. Την τερατώδη αυτή νεοφιλελεύθερη διαστροφή που εκτρέφει την υφιστάμενη συστημική βαρβαρότητα. Και εκτρέφεται απ’ αυτήν. Αυτό θέλει ο κόσμος. Αυτό θέλουν οι λαοί της ευρωζώνης, αυτό θέλει ο ευρωπαϊκός Νότος, αυτό θέλουν οι Έλληνες: η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος της χώρας μας επιλέγει ΣΥΡΙΖΑ όχι επειδή είναι το κόμμα που θα ανατρέψει τον καπιταλισμό και θα εγκαθιδρύσει τον σοσιαλισμό – υπάρχει άλλο κόμμα…

ταγμένο σ’ αυτή τη δουλειά. Η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος επιλέγει ΣΥΡΙΖΑ για να ακυρώσει τα μνημόνια, να επαναφέρει τα κατώτερα και τα μεσαία εισοδήματα, καθώς και την Υγεία και την Παιδεία στα προ μνημονίων επίπεδα, να νομοθετήσει και να εφαρμόσει ένα σταθερό φορολογικό σύστημα, που θα συμβάλλει στην ανακατανομή του πλούτου υπέρ των μικρομεσαίων εισοδηματικών τάξεων και θα απαλλάσσει τα νοικοκυριά και τις κατοικίες τους από τα χαράτσια και τους δεκάδες άλλους επαχθείς φόρους που τα φόρτωσε η κυβέρνηση Σαμαρά – και όχι η τρόικα και ο… καπιταλισμός. Και βέβαια να διαγράψει (στο υψηλότερο δυνατό ποσοστό) το δημόσιο χρέος, να αποκαταστήσει τη δημοκρατία και την εύρυθμη και συνταγματική λειτουργία των θεσμών της, καθώς και την εθνική ανεξαρτησία της χώρας. Η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος επιλέγει ΣΥΡΙΖΑ επειδή είναι κόμμα αδιάφθορο, κόμμα αντιπροσωπευτικό των αξιών της παραδοσιακής Ελληνικής Αριστεράς, ένα κόμμα με προέχοντα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της αξιοπιστίας και του νέου και αναγνωρισμένου πανευρωπαϊκά ως χαρισματικού ηγέτη του, του Αλέξη Τσίπρα. Τέλος, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος επιλέγει ΣΥΡΙΖΑ, επειδή είναι ένα κόμμα ανοιχτό σε όλους τους δημοκρατικούς συμπολίτες μας, που προδόθηκαν και εξαπατήθηκαν από τα κόμματα του ΠΑΣΟΚ, της Νέας ∆ημοκρατίας, πολιτικά και πολιτισμικά συμβατό με κάθε δημοκρατικό πολίτη που θέλει να απαλλαγεί από τη μνημονιακή λαίλαπα και τους πολιτικούς χορηγούς της. Ας αφήσουμε, λοιπόν, τις φαντασιακές «εφόδους προς τον ουρανό», γιατί θα… πέσει ο ουρανός να μας πλακώσει… •

Η εσωκομματική δημοκρατία Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

H πολιτική των συμμαχιών και η επιλογή Ο.Βουδούρη

“

Το ζήτημα των συμμαχιών θα απαιτούσε και άλλου επιπέδου συζήτηση και άλλες διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση αδυνατώ να κατανοήσω την “μομφή” ηγετικών στελεχών περί “πολιτικής δυσανεξίας”, στο ζήτημα των συμμαχιών, νοιώθω πολιτικά καθυστερημένος.

ερί εσωκομματικής δημοκρατίας: υπάρχει έστω ένα μέλος που να νοιώθει περήφανο για το επίπεδο της εσωκομματικής μας δημοκρατίας και πολιτικής λειτουργίας, μετά την πρόσφατη απόφαση της ΚΕ; Αντί να επιλεγεί ο δρόμος της ενεργούς συμμετοχής των μελών και των οργανώσεων, στη διαδικασία προετοιμασίας της κρίσιμης τριπλής εκλογικής μάχης του Μαίου, χάθηκαν 4 ολόκληροι μήνες, διάστημα κατά το οποίο θα έπρεπε: α. να εξειδικευθεί η απόφαση της ΚΕ του Σεπτέμβρη, δηλαδή να περιφερειοποιηθεί η στόχευση για ανατροπή της μνημονιακής πολιτικής και της κυβέρνησης και όχι να αρκεστούμε στον κεντρικό πολιτικό υπερπροσδιορισμό (η Ελλάδα της κρίσης, οι Περιφέρειες και οι ∆ήμοι δεν βιώνουν με την ίδια ένταση την κρίση, δεν έχουν ανάγκη τις ίδιες προτεραιότητες), β. να γίνει η οργανωτική, η πολιτική και προγραμματική προετοιμασία, με την ενεργοποίηση των μελών και των οργανώσεων, που μετά το συνέδριο «έκαναν κοιλιά», γ. να εξειδικευθεί η πολιτική των συμμαχιών ως συνέχεια των προηγουμένων και ομαλά και δημοκρατικά να οδηγηθούμε στις επιλογές των προσώπων. Αντί για αυτά (η ευθύνη έχει πρόσωπα και ταυτότητα) ζήσαμε στιγμές υποχώρησης ή υποτίμησης της εσωκομματικής δημοκρατίας, τάσεις επιβολής των επιλογών της ηγετικής ομάδας και ανήκουστες διαδικασίες και συμπεριφορές ξένες προς την ιστορία μας. Οι επιλογές λοιπόν του Καρυπίδη και του Βουδούρη φυσικό ακόλουθο. Εκείνο δε που μοιάζει αφύσικο

είναι το απειλητικό δάκτυλο ηγετικών στελεχών και μάλιστα από βήματος Μ.Μ.Ε. περί σύγκρουσης ως το τέλος. Ποιους άραγε απειλούν; Μοιάζει δε με ανέκδοτο το επιχείρημα ότι οι διαδικασίες που επιβλήθηκαν είναι συμβατές με το καταστατικό, γιατί εύλογα θα ρωτήσω το «κόψιμο Καρυπίδη» ή η επιλογή ∆ρίτσα (δεν έχω τίποτα με το σύντροφο) από ποια απόφαση ποιας ΚΕ αποφασίστηκαν; ∆υστυχώς σύντροφοι της ηγετικής ομάδας μας οδηγήσατε σε απώλεια της ηθικής μας υπεροχής, μας οδηγήσατε σε κατάσταση απολογητική σε εχθρούς και φίλους. Όπως λέει ένας σύντροφος «μας κοντύνατε 10 πόντους»… Για την πολιτική των συμμαχιών: το συνέδριο και η απόφαση του Σεπτέμβρη όρισαν, έστω σε γενικές γραμμές, το εύρος των πολιτικών δυνάμεων (αριστερή σοσιαλδημοκρατία ως εξωκοινοβουλευτική αριστερά), που επιδιώκουμε να συμμαχήσουμε, ενώ η απόφαση του Σεπτέμβρη προσδιόρισε τα βασικά χαρακτηριστικά των αυτοδιοικητικών σχημάτων, ορίζοντας ως αιχμή την ανατροπή των μνημονίων και του Καλλικράτη και βεβαίως αποσαφηνίζεται ότι η πολιτική των συμμαχιών δεν αφορά αναξιόπιστα και φθαρμένα πρόσωπα. Θεωρώ δε ότι στοιχειώδες πολιτικό κριτήριο μιας συμμαχίας είναι η επιδίωξη επιτυχίας, με προϋπόθεση να ενώνει δυνάμεις, όταν μάλιστα επικεφαλής επιλέγεται πρόσωπο «σύμμαχης δύναμης». Το ζήτημα των συμμαχιών θα απαιτούσε και άλλου επιπέδου συζήτηση και άλλες διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση αδυνατώ να κατανοήσω την «μομφή» ηγετικών στελεχών περί «πολιτικής δυσανεξίας», στο ζήτημα των συμμαχιών, νοιώθω πολιτικά καθυστερημένος. Περί Οδυσσέα Βουδούρη: Ως μέλος του ΣΥΡΙΖΑ και ως Μεσσήνιος έχω το δικαίωμα να κρίνω το πολιτικό πρόσωπο του Ο.Βουδούρη και να καταθέσω και να υπενθυμίσω ζητήματα που θεμελιώνουν τη διαφορά μας και την αντίθεσή μας στην επιλογή του. 1. Ο Βουδούρης «επιβάλλεται» το 2009 στη Μεσσηνία, ως προσωπική επιλογή του ΓΑΠ. Όλοι θυμούνται τον ανεξάντλητο μηχανισμό υπό την αιγίδα του Νίκου Παπανδρέου και άλλων (!). Ο Β. από τότε έως σήμερα είναι απών από τη Μεσσηνία και την Πελοπόννησο (εκτός από τις εκδηλώσεις με το Στουρνάρα και τη γνωστή σκηνή στην επέτειο). Έχει προκαλέ-

σει την μήνι για την αδιαφορία του, ακόμη και όσων τον στήριξαν. Εσχάτως κατάλαβε ότι στην Περιφέρεια Πελοποννήσου υπάρχει ο Τατούλης του Φούχτελ, της ΕΟΖ και της ΤΕΡΝΑ (κάποιος θα του το υπέδειξε!). 2. Καταγγέλθηκε για το ρόλο του στον Καλλικράτη, από τους δημάρχους της Μεσσηνίας (ακόμη και από αυτούς που τον στήριξαν το 2009) και για αλαζονεία, αδιαφορία και εμπαιγμό (όλα επιχειρεί να τα ανασκευάσει, δεν άκουσα καμία αντι-Καλλικρατική τοποθέτηση ή αυτοκριτική), 3. Μετά την μνημονιακή του υπηρεσία (μιλάμε για την είσοδο του ∆ΝΤ στην Ευρώπη και στο πειραματόζωο) γίνεται ο «εκλεκτός» του Κουβέλη, στην τρικομματική συγκυβέρνηση και στις προγραμματικές της θέσεις (αποχωρεί με «σεμνότητα» δηλώνοντας «η ∆ΗΜΑΡ είμαι εγώ»!). 4. Την επαύριον της απόφασης της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ «σε ένα άρθρο», δηλώνει με απίστευτη αλαζονεία ότι είναι «ανεξάρτητος», ότι δεν μετανιώνει για το μνημονιακό του παρελθόν («δημοσιονομική προσαρμογή» το ονόμασε) και ότι είναι «προσωπική επιλογή του Αλέξη Τσίπρα». 5. Εξοργιστικό βεβαίως και το φαινόμενο, μετά το «κράξιμο» από τον Παπαδημούλη και το Μηλιό, η προσπάθεια των δικών μας ΜΜΕ, εξωραϊσμού της εικόνας του. Ξαφνικά ο Β. έγινε ο αντι – νεοφιλελεύθερος (παρακαλώ ανατρέξτε στις 83 θέσεις της «Κοινωνίας Πρώτα» και πείστε με πόσο αντι-νεοφιλελεύθερες είναι), ο αντιμνημονιακός , ο αντι- Τατούλης, ο αντι – Φούχτελ... 6. Αδιανόητο για αξιοπρεπή πολιτικό να τον απορρίπτουν στην πατρίδα του (δεν πήρε μία ψήφο στη Μεσσηνία!!) και να μην νοιώθει την ανάγκη να παραιτηθεί (ποιος από μας θα τολμούσε την επαύριο μιας καθολικής αποδοκιμασίας να το παίζει υποψήφιος;). 7. Τέλος, δεν είναι καιρός να μάθουμε τις πολιτικές δυνάμεις που θα αποτελέσουν τη «συμμαχία» υπό τον Οδ. Βουδούρη ή μας το κρατάνe μυστικό; (να θυμίσω το σκίτσο του Ιωάννου το 1981 που ο λαός έστελνε με 5,31% τον αείμνηστο Κύρκο στην ευρωβουλή, δεν θα ήταν καλή και καθαρτήρια λύση;) Εξομολογητικός επίλογος: Με τον «άνθρωπο των προέδρων» (τρεις πρόεδροι δεν φτάνουν να ξεβάψουν «τα πρώτα» σ.Βούτση;), με τον όψιμο αντιμνημονιακό, τον αντι-νεοφιλελεύθερο των ιδιωτικών Πανεπιστημίων, της διάλυσης και των απολύσεων στο δημόσιου τομέα, με τον «Καλλικρατικό», με τον πολιτικό που διασπά αντί να ενώνει, που οδηγεί στην ήττα (πολιτική, ηθική, προσωπική) δεν μπορώ να συνυπάρξω. Αν η «ηγεσία» επιμείνει στην επιλογή της, η οποία με μειώνει, με προσβάλει, με «κονταίνει» δηλαδή μου στερεί την περηφάνια μου και την αξιοπρέπειά μου, δεν μου μένει άλλη επιλογή παρά να δηλώσω την παραίτησή μου από μέλος της Ν.Ε. Μεσσηνίας. Συντροφικά, Γιώργος Γκόνης Email: egai@otenet.gr

Στη μνήμη του Θεαγένη

Χθες, σε ένα μοναστήρι έξω από τα Μέγαρα, συγγενείς, σύντροφοι και φίλοι ετέλεσαν 40ήμερο μνημόσυνο για τον Θεαγένη Μανώλη. Στη μνήμη του ο Σάββας Παραστατίδης και η Στέλα Σάμου προσφέρουν στην «Εποχή» 100 και 30 €, αντίστοιχα.

ΜΑΤ, χημικά και τραυματισμοί στις Σκουριές

υγκέντρωση πραγματοποίησαν οι κάτοικοι της Β.Α. Χαλκιδικής στο Χονδρό ∆ένδρο στις Σκουριές, αντιδρώντας στην παράνομη διάνοιξη δασικών δρόμων. Οι δρόμοι έχουν ήδη ασφαλτοστρωθεί και μπαζωθεί με στερεά απόβλητα της εταιρείας που προέκυψαν από την επεξεργασία των μετάλλων και σύμφωνα με αναλύσεις που έχουν στα χέρια τους οι κάτοικοι, το υλικό που χρησιμοποιείται περιέχει αυξημένες ποσότητες αρσενικού και άλλων βαρέων μετάλλων. Οι κάτοικοι έχουν ήδη καταθέσει στον εισαγγελέα καταγγελία διαμαρτυρίας. Να υπενθυμίσουμε ότι την προηγούμενη εβδομάδα κάτοικοι είχαν συγκεντρωθεί ξανά στο βουνό για να διαμαρτυρηθούν για τον ίδιο λόγο ζητώντας να παρθούν εκ νέου δείγματα από την αστυνομία και τον εισαγγελέα. Η αστυνομία όμως για άγνωστους λόγους διέλυσε την συγκέντρωση και προχώρησε σε προσαγωγές τριών ατόμων οι οποίοι κατηγορούνται για παράνομη βία και απείθεια ενώ ένας εξ αυτών για αντίσταση κατά της αρχής. Οι κάτοικοι αφέθησαν στην συνέχεια ελεύθεροι ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται προκαταρτική εξέταση για το συμβάν. Να αναφερθεί ότι ο αρμόδιος αστυνομικός διευθυντής, που δέχθηκε τις καταγγελίες των κατοίκων σχετικά με την επιχωμάτωση των δασικών δρόμων με στερεά απόβλητα της εταιρείας, ζήτησε από τις αρμόδιες υπηρεσίες να συλλέξουν δείγματα προκειμένου να πιστοποιηθεί η εγκυρότητα των αναλύσεων τις οποίες έχουν στα χέρια τους οι κάτοικοι και δείχνουν την επικινδυνότητα των υλικών που χρησιμοποιεί η εταιρεία. Σε νέα συγκέντρωσή τους στην τοποθεσία Χονδρό ∆ένδρο, οι κάτοικοι έκλεισαν το δρόμο προκειμένου να εμποδίσουν την προσέλευση των φορτηγών που κουβαλούν τα στερεά απόβλητα προς το βουνό. Οι γυναίκες που συμμετείχαν στη συγκέντρωση σχημάτισαν αλυσίδες για να σταματήσουν τη διέλευση λεωφορείων με εργαζόμενους που έβγαιναν από το εργοτάξιο. Τα ΜΑΤ επιτέθηκαν στους διαδηλωτές με χημικά, χτυπώντας και σέρνοντας τους κατοίκους στο δρόμο με αποτέλεσμα τρεις κάτοικοι να τραυματιστούν (ένας άνδρας με καρδιακά προβλήματα, μία γυναίκα χτυπημένη στα νεφρά και στο χέρι και μία στο πόδι) και να μεταφερθούν στο Κέντρο Υγείας. Ταυτόχρονα, έγιναν προσαγωγές των τριών κατοίκων από την αστυνομία. Οι προσαχθείσες γυναίκες μεταφέρθηκαν στο Α.Τ. Πολυγύρου και λίγο αργότερα αφέθησαν ελεύθερες μετά από εντολή εισαγγελέα. Ο άνδρας μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και μετά αφέθηκε ελεύθερος. Οι κατηγορίες εναντίον τους είναι απείθεια και παράνομη βία και θα οριστεί τακτική δικάσιμος.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Μια απάντηση στη «βάρδια της Παρασκευής»

ε αφορμή την απάντησή σας, που προτάσσετε του κειμένου «Η Ξούθου & Μενάνδρου απέμεινε έρημη», του δικηγόρου του διαβόλου στη σελίδα 23 της Εποχής 16 Φεβρουαρίου 2014 θα ήθελα να σημειώσω τα παρακάτω: ∆υστυχώς σύντροφοι ψεύδεστε. Καμιά τηλεφωνική επικοινωνία (και με κανέναν) δεν είχα πριν και μετά «την αναμόρφωση» του κασέ της 2ης σελίδας της Εποχής που αφορούσε αποκλειστικά (και μόνο) τη στήλη «Ξούθου & Μενάνδρου». ∆εν ενημερώθηκα από κανέναν ούτε εκ των προτέρων, ούτε εκ των υστέρων για την πρόθεσή σας να αφαιρέσετε ακόμα και το διακριτικό κλισέ της στήλης (που οι ίδιοι μου είχατε ζητήσει το 2010), ώστε να περνά όσο το δυνατόν πιο απαρατήρητη. Σας βεβαιώ ότι έξι φορές ξεφύλλισα την έκδοση της 8ης ∆εκεμβρίου 2013 για να δω αν μπήκε τελικά το κουτσουρεμένο μου κείμενο. Μέχρι σήμερα είχα μονάχα δύο επαφές, κι αυτές μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: την πρώτη το βράδυ της Παρασκευής 6ης ∆εκεμβρίου 2013

(παρότι είχα στείλει απ’ την Τετάρτη 4.12.2013 το κείμενό μου), με την κ. Ιωάννα ∆ρόσου να θέτει τηλεγραφικώς το δίλημμα «ή κόβω τις πέραν των 600 λέξεις, ή θα τις κόψει η ίδια». Το δεύτερο mail στάλθηκε την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου 2013 όπου με τελεσιγραφικό τρόπο, πάλι η κ. ∆ρόσου, με προειδοποιούσε «πως αν δεν στείλω το κείμενό μου σε μία ώρα η Εποχή θα κυκλοφορήσει χωρίς τη συνεργασία μου». («Ή πουλάτε, ή απολύεστε» κατά το γνωστό τηλεγράφημα στον Ντίνο Ηλιόπουλο στην ταινία «Τρεις κούκλες κι εγώ»). Για την ιστορία θα ξέρετε –το ανήγγειλε άλλωστε στις ειδήσεις της και η Εποχή– πως την ώρα του δεύτερου mail ήμουν στη ∆ημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης σ’ εκδήλωση «Με ποιήματα & μουσική απαντάμε στο φόβο,

τον φασισμό και την ξενοφοβία», που οργάνωνε ο Μανδραγόρας. Όσο για την πρόθεσή σας να εντάξετε την Ξούθου & Μενάνδρου στα πολιτιστικά, λέω απλώς ότι πάλι καλά που η Εποχή δεν έχει στήλη με ∆ιανυκτερεύοντα Φαρμακεία. Κάποιοι την Αριστερά την οραματίζονται σαν έργο τέχνης, άλλοι σαν ευκαιρία «να τρουπώσουν». Ο καθείς και τα οράματά του.

Συντροφικά Κώστας Κρεμμύδας

ΥΓ. Η απάντησή μου, που ελπίζω και εύχομαι να δημοσιευθεί στην Εποχή, ας διαβαστεί με την υπόκρουση του τραγουδιού «Βαρέθηκα» του Νικόλα Άσιμου. http://www.youtube.com/watc h?v=XfkdwEz384c

ΟΛΙΓΟΛΟΓΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Να δεις που κάποτε θα μας πούνε και μαλάκες

Ψευδόμαστε, λοιπόν. Αλλά ποια είναι η αλήθεια; Ποιος θα την πει; Ο Ιησούς, πάντως, απέφυγε να απαντήσει στο ερώτημα του Πιλάτου: «Τι εστίν αλήθεια;» Ευτυχώς, εμείς έχουμε δώσει τα διαπιστευτήρια μας πολύ πριν μας ζητηθούν. «Ε»

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ Έβαλε ο διαβολάκος / την ουρά του πάλι τραγούδι του Παναγιώτη Μιχαλόπουλου

Την περασμένη Κυριακή που είχα και τα γενέθλιά μου, σημαδιακή Κυριακή του Ασώτου, οι σύντροφοι της «Εποχής» μου χάρισαν μια ολόκληρη σελίδα και τους ευχαριστώ πολύ. Σ’ αυτή την σελίδα υπήρχε και το κείμενο του συντρόφου Πάνου Λάμπρου όπου μου έσυρε τα εξ αμάξης μήπως και βάλω μυαλό και πάψω να επιτίθεμαι(;) στον ΣΥΡΙΖΑ. Στα πλαίσια, λοιπόν, του διαλόγου που άνοιξε, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα για να μην δημιουργούνται παρανοήσεις: Πρώτα απ’ όλα για την θέση μου απέναντι στην ΑΝΑΣΑ. Αν πάμε λίγο πίσω, θα θυμηθούμε ότι η ΑΝΑΣΑ δημιουργήθηκε, στην εποχή του ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών, ως αντίπαλο δέος της, δραστήριας τότε, ΠΑΣΑ που έκανε έντονη κριτική στον ηγεμονισμό του Συνασπισμού και έθετε επιτακτικά το αίτημα της δημοκρατικής συγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ενδεικτικό ότι στην ΑΝΑΣΑ συμμετείχε και το Κοκκινοπράσινο ∆ίκτυο του Συνασπισμού κι από τότε μέχρι σήμερα αυτή η σύνθεση συνιστωσών, τάσεων κι ανεντάχτων στηρίζει, εμμέσως πλην σαφώς, την ηγετική ομάδα Τσίπρα. Το δέσιμο αυτής της στήριξης παγιώθηκε και στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ με κατευθυνόμενες σταυροδοσίες, που επέτρεψαν πολλά στελέχη της ΑΝΑΣΑ να καταλάβουν θέσεις στα όργανα. Αυτή η διαδρομή πιστεύω ότι καταδεικνύει τις δυσκολίες της ΑΝΑΣΑ να διαφοροποιηθεί ουσιαστικά κι έτσι αναγκάζεται να οδηγείται σε επιλογές ανέξοδης αποχής στα αντιδημοκρατικά «πακέτα» ψηφοφορίας και σε, κατόπιν εορτής, διαδικασίες επανεξέτασης υποψηφιοτήτων, όπως συνέβη στην πρόσφατη Κεντρική Επιτροπή. Προσυπογράφω το πολύ καλό κείμενο των συντρόφων Γεωργούλα και Κλαυδιανού, στην περασμένη «Εποχή», με τίτλο «Πρωτογενές έλλειμμα συλλογικής λειτουργίας» ο οποίος θα έπρεπε να είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος και να απηχεί την γραμμή της εφημερίδας, όπου αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ΑΝΑΣΑ: «Θα μπορούσαν να είχαν ενεργήσει προληπτικά, πράγμα που θα μείωνε τις ζημιές που ήδη καταγράφηκαν και δημοσκοπικά. Το ζήτημα της δυνατότητας πρόληψης, αποτροπής αφορά και το

ιδεολογικό ρεύμα της ΑΝΑΣΑΣ (…) Στο μέλλον, ιδίως, όταν το κόμμα θα κληθεί να αναλάβει πολύ σοβαρότερα καθήκοντα, η ΑΝΑΣΑ μπορεί, με μεγαλύτερη φροντίδα απ’ ό,τι τώρα για τον διακριτό της ρόλο, να είναι δύναμη συμβολής στις θέσεις σύνθεσης και ενότητας». Όσον αφορά την πληροφόρησή μου, λόγω της πολύχρονης σχέσης μου με τον χώρο κι επειδή πονάω την υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ μαθαίνω τα πάντα εκ των έσω, ακόμα και τα κουτσομπολιά τα οποία δεν τα δημοσιοποιώ γιατί δεν υπάρχει κοσμική στήλη στην «Εποχή». Και για του λόγου το αληθές, θέτω τα παρακάτω ερωτήματα: - Γιατί η ΑΝΑΣΑ δεν ψήφισε την πρόταση του Στέλιου Παππά, που κατατέθηκε στην Κ.Ε. για ξεχωριστή κρίση των υποψηφίων, με φωτεινή εξαίρεση μόνο ενός συντρόφου; - Γιατί η ΑΝΑΣΑ αποφάσισε αποχή στην αντιδημοκρατική ψηφοφορία «πακέτο» των υποψηφίων, βοηθώντας ουσιαστικά την ηγεσία και συναινώντας στον εκβιασμό της; Γιατί πιέστηκαν κι αυτοί που ήθελαν αρνητική ψήφο να μετακινηθούν προς την αποχή; - Ποια στελέχη της ΑΝΑΣΑ πρωταγωνιστούν στην στήριξη της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και ποιοι αντιδρούν προσεκτικά και μειοψηφικά; - Το επίδικο κείμενό μου γράφτηκε για την συντρόφισσα Πορτάλιου. Γιατί στο απαντητικό κείμενο του συντρόφου Λάμπρου απουσιάζει οποιαδήποτε σχετική αναφορά; Γιατί όταν η ΑΝΑΣΑ ζήτησε επανεξέταση υποψηφιοτήτων αποσιωπήθηκε το θέμα Πορτάλιου; Όσον αφορά τις προσωπικές νύξεις, ξεκαθαρίζω: ανήκω στην κοινωνική αριστερά, παραμένω στους δρόμους και στα κινήματα, στηρίζω τον ΣΥΡΙΖΑ συνδικαλιστικά, κοινωνικά και πολιτικά και παράλληλα διατηρώ την αυτονομία μου να του τα «ψάλλω», χωρίς δεσμεύσεις κι αυτολογοκρισίες. Γιατί, όσο πιο κοντά βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ στην αλλοτρίωση της εξουσίας τόσο πιο ελεύθερα, δημόσια κι αιρετικά πρέπει να μιλάμε. Είναι η καλύτερη υπηρεσία που μπορούμε να προσφέρουμε… Ο δικηγόρος του διαβόλου

«Πικ Νικ»

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

δρενιώ ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

MOYΣΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

τη

«Η Νυχτερίδα»

 Η ΑΝ∆ΡΙΑΝΑ Μπάμπαλη και η ETTEN

∆ύο ερμηνεύτριες αλλά και τραγουδοποιοί της νεότερης γενιάς. Πολύ διαφορετικές, αλλά και «συγγενείς» στα ακούσματα και τις επιρροές τους, επιλέγουν και διασκευάζουν τραγούδια άλλων αγαπημένων γυναικών δημιουργών. Πού συναντιέται μουσικά η Λένα Πλάτωνος με την Bjork; Η Αρλέτα με τη Suzan Vega; Η Ελένη Βιτάλη με την Amy Winehouse και η Αφροδίτη Μάνου με την Patti Smith; Αυτά και πολλά άλλα θα απαντηθούν επί σκηνής, μαζί με αγαπημένα τραγούδια από την προσωπική δισκογραφία της Ανδριάνας (Μοίρα μου έγινες, ∆ες καθαρά, Είσαι εσύ ο άνθρωπος μου, κ.ά.) και της Etten (I know you ’re

του Στράους

«Η

Νυχτερίδα», κωμική οπερέτα σε τρεις πράξεις με μπαλέτο του Γιόχαν Στράους του νεότερου, παρουσιάζεται σε νέα παραγωγή στην Εθνική Λυρική Σκηνή, για 14 παραστάσεις. Έργο ανάλαφρο, γεμάτο χιούμορ και ανατροπές, πλημμυρίζει από τη γοητευτική μουσική της αυτοκρατορικής Βιέννης σε μουσική διεύθυνση Μιχάλη Οικονόμου, Ζωής Τσόκανου και Ανδρέα Πυλαρινού, ενώ τη μετάφραση του ποιητικού κειμένου υπογράφει ο ∆ημήτρης ∆ημόπουλος. Ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Ευκλείδης, με μερικές από τις πιο επιτυχημένες ανανεωτικές παραστάσεις οπερέτας στο ενεργητικό του, μεταφέρει τη δράση του έργου στην αθηναϊκή μπουρζουαζία της δεκαετίας του ’60. Πριν θεωρηθεί ένα από τα αριστουργήματα της σοβαρής μουσικής, η Νυχτερίδα υπήρξε ένα λαϊκότατο έργο, που γνώρισε τοπικές διασκευές στις διαφορετικές χώρες που παίχθηκε. Στην Νυχτερίδα, τα βαλς ορόσημα του Στράους δεν χρησιμοποιούνται αδιάφορα, αλλά γίνονται φορείς συναισθημάτων, ανάλογα με την περίσταση, ενώ η εντυπωσιακή εισαγωγή δεν αποδίδει απλώς τις διαθέσεις, αλλά προαναγγέλλει τη θεατρική δράση. Ο Γιόχαν Στράους θεωρείται ανάμεσα στους κορυφαίους της μουσικής αφού ξεχώρισε για την κομψότητα, το καλό γούστο, το πνεύμα και τη γνησιότητα του. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι υμνήθηκε από συναδέλφους του όσο κανείς άλλος. Ήταν ο Γκουστάβ Μάλερ εκείνος που έκανε στον Στράους το μεγαλύτερο δώρο: στις 13 Μαρτίου 1894, ο κορυφαίους συνθέτης και αρχιμουσικός διηύθυνε στην Όπερα του Αμβούργου τη Νυχτερίδα, επικυρώνοντας την ποιότητα της μουσικής, δίνοντας στο έργο τα διαπιστευτήρια για μια διεθνή σταδιοδρομία στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου και χαρίζοντας τη δημοτικότητα του που έως σήμερα παραμένει αμείωτη. Πρωταγωνιστούν μερικοί από τους πιο διακεκριμένους μονωδούς της νεότερης γενιάς: ∆ιονύσης Σούρμπης, ∆ημήτρης Πακσόγλου, Έλενα Κελεσίδη, Βαγγέλης Χατζησίμος, Σταμάτης Μπερής, Ελένη Βουδουράκη, Μαρισία Παπαλεξίου, Έλενα Μαραγκού, Μαρίτα Παπαρίζου, Αντώνης Κορωναίος, Νίκος Στεφάνου, Γιάννης Χριστόπουλος, Άκης Λαλούσης, Αρκάδιος Ρακόπουλος κ.ά. Συμμετέχει το μπαλέτο της ΕΛΣ σε χορογραφία της Α’ Χορεύτριας Μαρίας Κουσουνή. Στις 22, 23, 26, 28 Φεβρουαρίου, 1, 5, 7, 8 Μαρτίου, 23, 24, 25 Απριλίου και στις 4, 7 και 14 Μαΐου, στις 8μ.μ., στο Θέατρο Ολύμπια. Τιμές εισιτηρίων: 15, 25, 30, 40 ευρώ, παιδικό & φοιτητικό: 15 ευρώ, θέσεις περιορισμένης ορατότητας: 7, 12, 20 ευρώ.

behind me but I ’m not scared, Lappuggla).Τα τραγούδια αλλάζουν μορφή και ήχο με τη συμβολή τριών σπουδαίων μουσικών: κιθάρες ∆ημήτρης Μπαρμπαγάλας, τύμπανα ∆ημήτρης Κλωνής, πλήκτρα - Άκης Κατσουπάκης Τις ∆ευτέρες 24 Φεβρουαρίου και 17 Μαρτίου, στις 9.30μ.μ., στη μουσική σκηνή Ρυθμός Stage. Είσοδος: 10 ευρώ (με μπύρα ή κρασί).

 TRIO ξύλινων πνευστών ARUNDOS

Το Πρόγραμμα Μουσικής (ΒΜ) του Hellenic American College (HAEC) σε συνεργασία με το Hellenic American University (Manchester, NH, USA) και η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, παρουσιάζουν συναυλία με το Trio ξύλινων πνευστών Arundos. Το Trio Arundos αποτελείται από τους κορυφαίους Ά των αντίστοιχων οργάνων (όμποε, κλαρινέτο, φαγκότο) στη Συμφωνική Ορχήστρα του ∆ήμου Αθηναίων. Η μακροχρόνια συνεργασία μέσα στο μεγάλο ορχηστρικό σύνολο καθώς και το από κοινού ενδιαφέρον των τριών μουσικών για εμβάθυνση στο ρεπερτόριο του παραπάνω, ευαίσθητου ηχητικά, συνδυασμού, τους ενέπνευσε να δημιουργήσουν ένα σύνολο μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα. Το ρεπερτόριο του συνόλου είναι διευρυμένο και περιλαμβάνει έργα σύγχρονων συνθετών, με πρόσφατες προσθήκες έργα των Αντωνίου, Τραυλού, Σαμαρά, Ντάρλα, Λιακάκη κ.ά. Το Trio Arundos αποτελείται από τους: Κώστα Γιοβάνη (όμποε), Γραμμένο Χαλκιά (κλαρινέτο) και Γιάννη Ευαγγελάτο (φαγκότο). Tην Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωση. Είσοδος ελεύθερη.

του Θεόφραστου Σακελλαρίδη

ο «Πικ Νικ» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία για 7 ακόμα παραστάσεις. Το λιμπρέτο του Νικόλαου Λάσκαρη αναφέρεται σε μία σειρά από ξεκαρδιστικές περιπέτειες και παρεξηγήσεις που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια ενός γαμήλιου πικ-νικ, ή «δείπνο εκ συμβολής» κατά το ελληνικότερο, που διοργανώνει ο νικητής του λαχείου «υπέρ της αποξήρανσης της Μεσογείου», με αφορμή τους αρραβώνες της κόρης του. Τόσο η ευφάνταστη πλοκή της οπερέτας, σε συνδυασμό με τις υπέροχες μελωδίες του Σακελλαρίδη μεταξύ αυτών και το αγαπημένο βαλς «Σφίξε με» σκιαγραφούν γοητευτικά την Αθήνα του ’20. H Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής και ο Γιώργος Πέτρου ψάχνουν για άλλη μια φορά στα χειρόγραφα και φέρνουν στο φως ένα ξεχασμένο αριστούργημα που ζωντανεύει μέσα από την φαντασία του σκηνοθέτη Στάθη Λιβαθινού και φιλοδοξεί να παρασύρει το αθηναϊκό κοινό στο πιο... τρελό αποκριάτικο πάρτι της πόλης! Τα σκηνικά-κοστούμια επιμελείται η Ελένη Μανωλοπούλου, τις χορογραφίες και την κινησιολογία η Έρση Πήττα, τους Φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου, τη δραματουργική επεξεργασία η Έλσα Αδριανού, ενώ πλήθος αξιόλογων λυρικών τραγουδιστών ζωντανεύουν αυτή τη νέα παραγωγή. Οι: Μυρσίνη Μαργαρίτη, Ειρήνη Καράγιαννη, Λυδία Αγγελοπούλου, ∆ημήτρης Ναλμπάντης, Χάρης Ανδριανός, ∆ημήτρης Ήμελλος, Άννα Κουτσαφτίκη, Στέλιος Ιακωβίδης, ∆ανάη Σαριδάκη κ.ά. υπό την μουσική προετοιμασία του ∆ημήτρη Γιάκα εγγυούνται μια διασκεδαστική παράσταση. Συμμετέχει η Χορωδία του ∆ήμου Αθηναίων με μαέστρο τον Σταύρο Μπερή, ενώ στην απογευματινή παράσταση της Κυριακής θα διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης. Στις 23, 24, 25, 26, 27 και 28 Φεβρουαρίου, στις 8μ.μ., στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη.Την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου, απογευματινή παράσταση, στις 4μ.μ.

Ο ∆ώρος ∆ημοσθένους σε «Swing carnival»

τελευταία Παρασκευή της Αποκριάς θέλει ρυθμό, κέφι, τραγούδι και καλή διάθεση. O ∆ώρος ∆ημοσθένους και η μπάντα του μας υπόσχονται μια αξέχαστη βραδιά, με μουσικές από τη χρυσή εποχή του swing και του retro τραγουδιού, πασπαλισμένη με κονφετί, μάσκες, άρωμα εποχής, vintage ρούχα και πολύ χορό. Μουσικές από την εποχή και την ατμόσφαιρα των club της Νέας Υόρκης των δεκαετιών ’30, ’40, ’50 και ’60, στους ρυθμούς του swing, του charleston, του blues και του rock n’ roll, με τραγούδια των Benny Goodman, Duke Ellington, Irving Berlin, Leonello Casussi, Ray Stanley, που τραγούδησαν μεγάλοι ερμηνευτές όπως οι Perry Como, Frank Sinatra, Elvis Presley, Tiny Tim, Dean Martin, (Glendora, Putting on the Ritz, Gigolo, κ.ά.). Αναφορά και στο ελληνικό swing με τραγούδια των Σπάρτακου, Μουζάκη, Σουγιούλ, Η. Θεοφανίδη, Γιαννίδη κ.ά., κι άλλα, διασκευασμένα σε swing (Θά ’θελα νά ’σουνα το ταίρι μου, Ας ερχόσουν για λίγο, Πού να βρω γυναίκα). Εμείς δεν χρειάζεται παρά να φορέσουμε την καλύτερη διάθεση και δώσουμε ραντεβού το βράδυ της Παρασκευής 28 Φεβρουαρίου, στις 10.30μ.μ., στο Half Note για ένα δυνατό αποκριάτικο πάρτι. Τιμές εισιτηρίων: 10, 14, 19 ευρώ.

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Στον κόσμο του λαϊκού τραγουδιού Για το “Ζεϊμπέκικο” της Λείας Βιτάλη, στο θέατρο Studio Μαυρομιχάλη

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

νο με απλότητα και αυθεντικότητα, όπως τα τραγούδια που έχουν το ρυθμό των 9/8 (αυτός είναι ο ρυθμός του ζεϊμπέκικου).

Έμμεσα στηριγμένο στην ιστορία του Άκη Πάνου

“

«Π

ρος το ηλιοβασίλεμα, όταν ξεκίνησε το πλοίο για την Πόλη, ο νεαρός χόρεψε πάνω στο κατάστρωμα. Ήταν κοντός και χοντροκόκαλος, αλλά μόλις άρχισε να κινείται πραγματικά μετεμορφώθη. ∆εν ήταν πια το ίδιο πρόσωπο. Την ανδρεία του, γιατί ήταν ανδρείος πολύ, σχεδόν άγριος, συνεπλήρωνε περίεργα ένα είδος τα-

Η Βιτάλη στο “Ζεϊμπέκικο” αγωνίζεται να εννοήσει και να ερμηνεύσει τη γλώσσα ενός κόσμου που παλεύει με το άρρητο αλλά δεν το ξέρει, την ίδια στιγμή που διεκδικεί το μεροκάματο και την αξιοπρέπεια, όπως όλοι οι εργαζόμενοι, χωρίς ωραιοποιήσεις και χωρίς ηρωοποιήσεις.

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

πεινότητος και ένα είδος ευγνωμοσύνης, που δεν ήταν γνωστό σε ποιον απευθύνεται και ήταν σαν να ευγνωμονεί, με πολλή σεμνότητα ένα θεό, για το θαύμα που είναι η ζωή. Τον συνόδευε ένα τουμπελέκι, που χτυπούσε ένας άλλος ζεϊμπέκης, στο μαγικό ρυθμό 9/8. (…)» έγραφε για τον ζεϊμπέκικο ο Γιάννης Τσαρούχης. Τον λένε χορό αντρικό τον ζεϊμπέκικο και ίσως έτσι νά ’ναι. Μα

ένα από τα ωραιότερα ζεϊμπέκικα που είδα να χορεύουν, μην πω το ωραιότερο, το χόρευε γυναίκα. Γυρίζαμε από το Βελιγράδι, ένα πούλμαν εκπαιδευτικοί, την εποχή του πολέμου, τότε που διαμελίσθηκε η πάλα῾῾ι ποτέ ενιαία Γιουγκοσλαβία. Πλησιάζαμε στα σύνορα με τη Βουλγαρία, βράδυ αργά, κάποιος έπιασε να μουρμουράει αντάρτικα, τον συνόδεψαν κι άλλες φωνές. Έτσι φτάσαμε στα σύνορα. Κατεβήκαμε να ξεπιαστούμε και τότε, τότε άπλωσε φτερούγες τα χέρια της δεξόζερβα και τρέκλισε γύρω από τον εαυτό της, ίσιωσε μετά το κορμί, τό ’ριξε πίσω κι άρχισε εκεί, πάνω στη συνοριακή γραμμή ένα λεβέντικο ζεϊμπέκικο. Μια συναδέλφισσα εκπαιδευτικός ήταν. Θαρρώ γυμνάστρια, μα πάλι ίσως να με ξεγελά που την θυμάμαι όλο το ταξίδι με τις φόρμες. Την βλέπω ακόμα μπροστά μου, σώμα λεπτό μα γεροδεμένο και μια κοτσίδα βαριά, γκριζόξανθη κρατούσε σφιγμένα τα ατίθασα κατσαρά μαλλιά και της έφτανε λίγο πάνω από τη μέση. Την βλέπω να χορεύει μαεστρικά και λεβέντικα, ψυχωμένα. Φυσούσε δυνατά κι από μακριά ακουγόταν βουή νερού. Τα τραγούδια είχαν σταματήσει κι αυτή χόρευε μες στη σιωπή, με τα μάτια κλειστά πάνω στη συνοριακή γραμμή. Σαν τη δύναμη της ψυχής που σαρκώθηκε σε μια κίνηση χορευτική, αντίπαλη με το θάνατο και την έχθρα. «Ζεϊμπέκικο» λένε το νέο έργο της Λείας Βιτάλη κι είναι γραμμέ-

«Ο Φώντας» του Μήτσου Ευθυμιάδη

Ίδρυμα Κακογιάννη (Πειραιώς 206, τηλ. 210 341 8550)

ργο εμβληματικό του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου, σε σκηνοθεσία Αγγελικής Ξένου και ερμηνεία της Ελένης Γερασιμίδου -που μας θυμίζει πόσο καλή δραματική ηθοποιός είναι- και του Αντώνη Ξένου. «Με αφορμή τη σχέση ενός ζευγαριού, του Βούλη και της Αριστέας, ο Ευθυμιάδης, με συγγραφική μαεστρία ανέδειξε τη σχέση του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευόμενου. Ο Βούλης, ένας άχρηστος σύζυγος, παρασιτεί εις βάρος της Αριστέας. Συντηρεί και παρατείνει την κατάσταση αυτή προς όφελός του, χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα παραπλάνησης. Ένα από αυτά είναι και ο Φώντας, πρόσωπο ανύπαρκτο, όμως κεντρική αναφορά του έργου. Ο Φώντας συμβολίζει τις φρούδες ελπίδες, τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις, τις αυταπάτες, οτιδήποτε προβάλλει ως κοινωνικό εμπόδιο στην εξέλιξη του ανθρώπου και της κοινωνίας». Μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου, κάθε Τετάρτη στις 9μ.μ.

Έμμεσα στηριγμένο στην ιστορία του Άκη Πάνου, από την οποία ωστόσο αποκλίνει φανερά γιατί το θέμα της δεν είναι η βιογραφία ενός ρεμπέτη, αλλά οι χαρακτήρες που κατοικούν τον κόσμο του λαϊκού τραγουδιού και εν πολλοίς το διαμορφώνουν. Ο κόσμος αυτός, η μουσική και τα ήθη του απασχολούν την συγγραφέα, που δουλεύει με στερεοτυπικούς χαρακτήρες, στους οποίους όμως δίνει πλαστικότητα, διαφυγές και τις αναγκαίες αντιφάσεις. Ο κεντρικός ήρωας, ο Λευτέρης, συνθέτης λαϊκών τραγουδιών, ένας άντρας βαρύς, μονοκόμματος, γεμάτος πάθη, εγωιστής, εμμονικός, ερωτευμένος θανατερά με την προγονή του, φτάνει στην απόπειρα φόνου για να μη χάσει το αντικείμενο του πόθου του και πληγώνει την Στέλλα, την γυναίκα με την οποία συζεί, που είναι και η ερμηνεύτρια των τραγουδιών του. Η Βιτάλη τον παρακολουθεί από την στιγμή που αποφυλακίζεται και επιστρέφει στο σπίτι της Στέλλας. Με μελετημένη αποσπασματικότητα και χωρίς χρονική σειρά, με συνεχή φλας-μπακ καταγράφει χωρίς υπερβολές, με ψυχραιμία και ευστοχία τα ψυχικά πάθη τριών ανθρώπων που αφέθηκαν στη φωτιά και κάηκαν χωρίς να μετανιώνουν. Εστιάζει στον πόνο τους και στην έκφρασή του μέσα από το τραγούδι.

Τι είναι η ελληνικότητα

Αν το τραγούδι είναι η ψυχή ενός λαού, η Βιτάλη στο «Ζεϊμπέκι-

κο» αγωνίζεται να καταλάβει τι είναι η ελληνικότητα. Να εννοήσει και να ερμηνεύσει τη γλώσσα ενός κόσμου που παλεύει με το άρρητο αλλά δεν το ξέρει, την ίδια στιγμή που διεκδικεί το μεροκάματο και την αξιοπρέπεια, όπως όλοι οι εργαζόμενοι, χωρίς ωραιοποιήσεις και χωρίς ηρωοποιήσεις. Ο Λευτέρης και η Στέλλα είναι φιγούρες χαρακτηριστικές αυτού του κόσμου, παιδιά της γειτονιάς, οριακά περιθωριακοί αλλά και μέσα στο σύστημα, με ένα όριο -που φαίνεται πολύ καθαρά στην επιμονή του Λευτέρη να αποσυρθεί: την προσωπική βούληση, την αξιοπρέπεια, ένα ηθικό κανόνα δυσπερίγραπτο μα παρόντα και καθοριστικό, που ίσως να μπορεί να εκφραστεί μέσα από τον όρο «αξιοπρέπεια», αλλά όχι εντελώς. Είναι μια ιδιότυπη ελληνική εκδοχή των καταραμένων καλλιτεχνών. Ο Φώτης Μακρής άφησε το κείμενο να μιλήσει μόνο του, πλαισιώνοντας -λίγο περισσότερο από όσο πρέπει- το λόγο με βίντεο και φωτογραφίες. Ο Γιώργος Νινιός στην καλύτερη ερμηνεία του εδώ και πολλά χρόνια, βρίσκει το δρόμο για να πλησιάσει τον πυρήνα του και να αναδείξει το γωνιώδη και επικίνδυνο, συνάμα γοητευτικό βεβαίως χαρακτήρα του. Έτσι χρησιμοποιεί την προσφιλή του τεχνική της βαρυθυμίας για να δημιουργήσει βάρος και σιωπές -αλλά και τις αντιστικτικές εκρήξεις- που μερικές φορές όχι μόνο απογυμνώνουν τον πόνο αλλά αγγίζουν κατά κάποιο τρόπο το τραγικό. Η Στέλλα Κρούσκα δημιουργεί μια Στέλλα απαιτητική και φοβισμένη, ανασφαλή και συνάμα βίαιη, αμήχανη και διασταλτική. Η Μαρία Κατσούλη, στο ρόλο της προγονής, έχει αμήχανες στιγμές αλλά τις καλύπτει από την καλή ερμηνεία τραγουδιών από την Τζάνις Τζόπλιν μέχρι τα δικά μας ρεμπέτικα. Άρτιοι από πλευράς τραγουδιών είναι επίσης ο Νινιός και η Κρούσκα. Το αποδεικνύουν περίτρανα στο γλέντι που στήνεται μετά την παράσταση και παρασύρει τους θεατές σε μουσικές ρίζες βαθιές κι αγαπημένες, δεμένες με την ιστορία του τόπου και του λαού μας. Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

1042

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

ΒΙΒΛΙΟ

Εκλεκτικές συγγένειες Λευτέρης Καλοσπύρος «Η μοναδική οικογένεια» Εκδόσεις Πόλις Σεπτέμβριος 2013 Αριστείδης Αντονάς «Ο άλλος αδερφός» Εκδόσεις Crap Ιούνιος 2013

υμπτωματικά, με καθυστέρηση μερικών μηνών αλλά μέσα σε μία εβδομάδα, διαβάσαμε το πρώτο βιβλίο του Λευτέρη Καλοσπύρου και το ενδέκατο του Αριστείδη Αντονά. Στην περίπτωση του δεύτερου, μετά επιφυλάξεως, καθώς την τελευταία τριετία τα εκδοτικά ίχνη του Αντονά χάνονται εκτός ελλαδικών συνόρων. Εμείς εντοπίσαμε δυο, σε Ζυρίχη και Βερολίνο. Η ακριβής μέτρηση, πάντως, φτάνει μέχρι το ένατο, που τυπώθηκε το 2010 από τις εκδόσεις Άγρα, τον δεύτερο εκδοτικό οίκο, που τον στέγασε επί δεκαετία, διαδεχόμενος εκείνον της Στιγμής, που ήταν ο εκδότης του ∆ασκάλου του, Ε. Χ. Γονατά, και στον οποίο ο ίδιος είχε παραμείνει επί οκταετία. Αν και ως πρωτοεμφανιζόμενος ο Αντονάς βγήκε από το Μουσείο. Προφανώς και δεν το εννοούμε αλληγορικώς, αφού το πρώτο του βιβλιάριο, «Ο Επίσκοπος», είναι το εκ διαμέτρου αντίθετο του μουσειακού είδους. Αναφερόμαστε στο Μαύρο Μουσείο, τις βραχύβιες εκδόσεις του ομώνυμου, ολιγόζωου όσο και ρηξικέλευθου, περιοδικού. Ήταν πρωτοεμφανιζόμενος του 1988, δηλαδή ένα τέταρτο του αιώνα πριν τον Καλοσπύρο. Τότε που τους πρωτοεμφανιζόμενους τους αντιμετώπιζαν με περισσότερη περίσκεψη. Ίσως και γι’ αυτό να πρόκοβαν. Όταν το παιδί το παραχαϊδεύεις, λένε ότι χαλάει. Έτσι πίστευαν και αντιστοίχως έπρατταν οι παλαιότεροι. ∆ικαίως, αδίκως, μένει ζητούμενο. Στην περίπτωση των νεογνών στο χώρο της λογοτεχνίας, θα το δείξει και η πορεία των εφετινών πρωτοεμφανιζόμενων, στους οποίους επιφυλάχτηκε ιδιαίτερη υποδοχή. 310 σελίδες το βιβλίο του Καλοσπύρου, 55 του Αντονά. Σημειωτέον ότι το δεύτερο είναι δίγλωσση έκδοση (γαλλικά/ελληνικά), όπου το ελληνικό κείμενο δεν φτάνει τις 30. Αλλά και τα προηγούμενα του Αντονά είναι ολιγοσέλιδα. Τις 300 σελίδες τις φθάνει μόνο το έβδομο, «Αριθμοί», όπου συγκέντρωσε τα τέσσερα πρώτα, προσθέτοντας και επίμετρο. Γενικότερα, πάντως, με ολιγοσέλιδα βιβλία έγιναν οι πρώτες εμφανίσεις της λεγόμενης γενιάς του ’80. Στη συνέχεια, πλήθυναν οι σελίδες των βιβλίων τους, καθώς άρχισαν να εφορμούν οι δυνάμεις της επόμενης δεκαετίας. Ο Αντονάς στάθηκε εξαίρεση. Όσο αφορά το άνοιγμα ανάμεσα στις γενιές του Αντονά και του Καλοσπύρου, δεν έχει αποκρυσταλλωθεί το πόσες γενιές χωράει. Οι ταξινόμοι, με νοοτροπία γραφειοκράτη, μετρούν δυο, του ’90 και του 2000. Εμείς δεν βλέπουμε στο μεταίχμιο του 2000 και του 2010 τόσο μεγάλες ασυνέχειες, ώστε να δικαιολογούν αλλαγή γενιάς. Θα μπορούσε να κρατηθεί η βιολογική απόσταση πατέρα-γιου. Το 2013 ο Αντονάς έκλεισε τα πενήντα, ο Καλοσπύρος τα 33. Ένα πρώτο κοινό σημείο των δυο πρόσφατων βιβλίων τους είναι η εναλλαγή θεατρόμορφων και αφηγηματικών τμημάτων. Ένα δεύτερο σημείο συγγένειας θα μπορούσε να αποδοθεί σε σύμπτωση ή και να είναι αποτέλεσμα κρυπτομνησίας. Πρόκειται για το όνομα του κεντρικού ήρωα στο μυθιστόρημα του Καλοσπύρου, Ανδρέας Αριθμέντης, που παραπέμπει στο Αριστείδης Αντονάς, αν λάβουμε υπόψη πως ο Αντονάς έχει εμμονή με τους αριθμούς, όπως άλλωστε δείχνει και το ομώνυμο βιβλίο του. Αντιθέτως, τον μυθιστορηματικό ήρωα δεν τον

απασχολούν οι αριθμοί. Ανήκει, όμως, σε οικογένεια συγγραφέων και αρχιτεκτόνων, όπως και ο Αντονάς. Ειδικότερα, ο δεύτερος επανέρχεται συχνά στο δυαδικό σχήμα ως θεμέλιο του ψηφιακού σύμπαντος, όπως προϊδεάζουν και οι τίτλοι των βιβλίων του, από το «Οι δυο μισοί» του 1995 μέχρι τα «∆ύο δωμάτια» του 2011. Αν και πάντοτε μέσα από αλληγορικές αφηγήσεις. Στην ψηφιακή εποχή, έχει διαμορφώσει τη συγγραφική του ταυτότητα και ο μυθιστορηματικός ήρωας του Καλοσπύρου, που βρίσκεται σε αντιπαλότητα με τον πατέρα του, έναν συγγραφέα παλαιάς κοπής. Τέλος, στα πρόσφατα βιβλία και των δυο, εμπλέκεται “ο άλλος αδελφός”. Είναι προφανές, πάντως, ότι στο μυθιστόρημα του Καλοσπύρου υπερισχύουν, σε συντριπτικό βαθμό, τα δάνεια από επίλεκτα πεζά της αγγλόγλωσσης λογοτεχνίας. Το εύρημα δυο αδελφών συγγραφέων, που το διήγημα του ενός έχει ως ήρωα τον άλλο, συνομιλώντας με αυτοβιογραφικό κείμενο εκείνου, δείχνει περισσότερο προς τις δίδυμες νουβέλες του Σάλιντζερ. Θυμίζουμε πως αποτελούν το τελευταίο του βιβλίο, που εξέδωσε το 1964 πριν σιωπήσει συγγραφικά. Στα ελληνικά εκδόθηκαν, με τον τίτλο, «Ψηλή σηκώστε στέγη, ξυλουργοί. Σίμορ, συστατικά στοιχεία», σε μετάφραση Α. Κορτώ, το 2010, που απεβίωσε. Άλλωστε η οικογένεια Αριθμέντη του Καλοσπύρου έχει κι άλλα κοινά σημεία με την οικογένεια Γκλας, που κυριαρχεί στο μυθοπλαστικό κόσμο του Σάλιντζερ. Ο ένας από τους δυο αδελφούς, που είναι αμφότεροι συγγραφείς, αυτοκτονεί, ενώ η ερωτική ιστορία του ενός εμπνέει τον άλλο. Ακόμη, υπάρχει το μοτίβο του παιδιού θαύματος, που συμμετέχει στα τηλεοπτικά ραδιοφωνικά στην εποχή του Σάλιτντζερ - παιχνίδια γνώσης. Αλλά, όπως σχολιάζαμε και στην περίπτωση του επίσης πρωτοεμφανιζόμενου Ιάκωβου Ανυφαντάκη, η ευρύτητα της διακειμενικότητας, εστιασμένης στην ξένη λογοτεχνία, αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό στα βιβλία των νέων συγγραφέων, καθώς στηρίζονται στις αναγνωστικές τους εμπειρίες. Στο μυθιστόρημα του Καλοσπύρου, πάντως, τα όποια δάνεια είναι σε μεγαλύτερη έκταση ενσωματωμένα, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης, που αγνοεί τα πρωτότυπα, να μην τα αντιλαμβάνεται ως ξένα στοιχεία. Από την άλλη, αντλούνται από πολύ γνωστά βιβλία, σχετικά πρόσφατα μεταφρασμένα στα ελληνικά, ώστε να μην περνούν απαρατήρητα από όποιον έχει αντίστοιχες αναγνωστικές προτιμήσεις. Παράδειγμα, το πολυσέλιδο μυθιστόρημα, «Μάο ΙΙ» του ΝτεΛίλλο, με κεντρικό πρόσωπο έναν συγγραφέα, που αφήνει ημιτελές το βιβλίο του, όπως και ο ήρωας του Καλοσπύρου. Με αυτήν την επιλογή, ο ΝτεΛίλλο δείχνει την απειλή που συνιστά για έναν συγγραφέα το αναγνωστικό κοινό, με τον μαζικό χαρακτήρα, που αυτό άρχισε να παίρνει από τα τέλη του 20ου αιώνα. Από την πλευρά του ο Καλοσπύρος, στις συνεντεύξεις του, αναφέρει μεν ως κύριο θέμα του την πολιτισμική αλλαγή και τον αντίκτυπο που αυτή έχει στην ταυτότητα του συγγραφέα, αλλά οι ανησυχίες του δεν δηλώνονται ευκρινώς με παρόμοια διακειμενικά στοιχεία. Κατά τα άλλα, η μορφή του μυθιστο-

ρήματός του, όπως προσδιορίζεται από την υπόθεση, είναι μία εγκεφαλική κατασκευή του κεντρικού ήρωα-συγγραφέα. Ο Ανδρέας Αριθμέντης, σχεδιάζοντας την αυτοκτονία του, καταρτίζει φάκελο με φωτοτυπίες πεζογραφικών έργων, δικών του και τριών άλλων. Τα δικά του είναι ένα θεατρικό έργο, δύο διηγήματα και απόσπασμα από μυθιστόρημα, που θα αφήσει ημιτελές. Σε αυτά προστίθενται, ένα διήγημα του αδελφού του και αποσπάσματα από τα μυθιστορήματα δύο προσώπων του θεατρικού έργου. Αυτός ο φάκελος, με το περιεχόμενό του σε ορισμένη παράταξη, αποτελεί το μυθιστόρημα του Καλοσπύρου. Μορφή που θυμίζει το μυθιστόρημα της Λίλας Κονόμαρα, «Η Αναπαράσταση». Μόνο που σε εκείνο, τον φάκελο καταρτίζει ο βιογράφος του εξαφανισθέντος κεντρικού ήρωα και περιέχει πολυειδή κείμενα. Και οι δυο κατασκευές, περισσότερο αυτή του Καλοσπύρου, παρουσιάζουν κατά την εκτέλεσή τους μία δυσκολία, στην οποία δεν φαίνεται να δίνεται ιδιαίτερο βάρος. Παρότι οι συγγραφείς των κειμένων του φακέλου είναι διαφορετικοί, δεν υπάρχει αντίστοιχη υφολογική διαφοροποίηση. Γενικότερα, όμως, τις ομάδες συγγραφέων, που εμφανίζονται μετά τη γενιά του ’80, τους απασχολούν περισσότερο οι εξεζητημένοι μορφικοί πειραματισμοί και ο επίκαιρα ανατρεπτικός χαρακτήρας του περιεχομένου παρά η αισθητική και η οικονομία του συνόλου. Αυτή η τάση βρίσκει ανταπόκριση στην κριτική υποδοχή, που στέκεται ευνοϊκή, κάποτε μάλιστα καθ’ υπερβολή υποστηρικτική. Αν και πάντοτε, με γενικόλογες αποφάνσεις. Θυμίζουμε τον ενθουσιασμό, που είχε προκαλέσει το μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου το 2005 Σταύρου Κρητιώτη, «Το μηνολόγιο ενός απόντος». Και εκείνο το μυθιστόρημα ήταν μια απόπειρα σχολιασμού της διαδικασίας της γραφής. Παρεμπιπτόντως, και εκείνο στεγαζόταν στον εκδοτικό οίκο Πόλις. ∆εν πρόκειται για σύμπτωση, αλλά για συστηματική προώθηση συγκεκριμένου είδους λογοτεχνίας, που στα καθ’ ημάς εμφανίζει υστέρηση. Ακριβώς, το καινοφανές παρόμοιων μεταμοντέρνων εγχειρημάτων απαιτεί εγγύτερη ανάλυση. Όπου, η διατύπωση ορισμένων ερωτημάτων, ακόμη κι αν δεν τύχουν ικανοποιητικής απάντησης, διευκολύνει την πρόσβαση. Όσο αφορά μυθιστορήματα της μορφής του Καλοσπύρου, ένα πρώτο ζητούμενο είναι η αναγνωστική αυτοτέλεια των επιμέρους τμημάτων, καθώς και η νοηματοδότησή τους δια της συσσωμάτωσης. Ένα συνακόλουθο ερώτημα αφορά το κατά πόσο η συγκεκριμένη παράταξη υπαγορεύεται από την πλοκή ή, λίγο πολύ, είναι αυθαίρετη. Ο Καλοσπύρος, ως κυρίως κορμό του βιβλίου, τοποθετεί το θεατρικό έργο του Ανδρέα Αριθμέντη. Αυτό είναι ομότιτλο του βιβλίου, ωστόσο το επίθετο “μοναδική” στο θεατρικό έργο σημαίνει “μία και μόνη”, ενώ στο βιβλίο αποκτά την έννοια του “ξεχωριστή”. Αυτήν την δεύτερη, την ξεχωριστή οικογένεια των Αριθμέντη, παρουσιάζουν τα τέσσερα πεζά των αδελφών Αριθμέντη, των οποίων η θέση εντός της κατασκευής δείχνει περισσότερο αυθαίρετη. Πάντως, έτσι όπως παρεμβάλλο-

νται κατά μήκος του θεατρικού, αποκαλύπτουν σταδιακά τις ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, σε παραλληλία με εκείνες της θεατρικής οικογένειας. Το θεατρικό είναι τρίπρακτο. Η πρώτη και η τρίτη πράξη, με μία μόνο σκηνή, διαδραματίζονται σε διαφορετικούς χώρους. Η μεσαία χωρίζεται σε πέντε σκηνές, όλες στο εσωτερικό της οικίας “της μοναδικής ελληνικής οικογένειας που δεν έπαιξε στο χρηματιστήριο”, όπως σχολιάζει ο πρωταγωνιστής. Με βάση το σκηνογραφικό ντεκόρ, εξυπακούεται πως εννοεί μεσοαστικής οικογένειας. Τα συνολικά έξι ένθετα πεζά τοποθετούνται ως εξής: Στο τέλος της πρώτης πράξης, τα δυο διηγήματα, του Αλέξη και του Ανδρέα Αριθμέντη. Στο τέλος της πρώτης σκηνής της δεύτερης πράξης το διήγημα του πρωταγωνιστή του θεατρικού έργου, συνοδευόμενο από ένα δεύτερο διήγημα του συγγραφέα του έργου. Στο τέλος της τέταρτης σκηνής της δεύτερης πράξης, απόσπασμα από το μυθιστόρημα της αδελφής της πρωταγωνίστριας. Στο τέλος της δεύτερης πράξης, το απόσπασμα από το μυθιστόρημα του συγγραφέα του έργου. Πέραν όλων αυτών, στο ξεκίνημα και το κλείσιμο των σκηνών, παρατίθενται γραπτά μηνύματα του συγγραφέα του έργου εις εαυτόν, σταλμένα με το κινητό του, κατά μίμηση των σημειώσεων σε “τεφτεράκια”, που είθισται να κρατούν οι συγγραφείς. Το θεατρικό έργο με τα αποσπάσματα από τα μυθιστορήματα των δυο προσώπων, του πρωταγωνιστή και της κουνιάδας του, με την οποία είχε δεσμό πριν γνωρίσει την αδελφή της, αποτελούν ένα αυτοτελές, εγκιβωτισμένο μυθιστόρημα. Σε αυτό, η οικογένεια παρουσιάζεται στο διπλό ρόλο ενός περιβάλλοντος επώασης ατόμου με ψυχικές διαταραχές, αλλά και ενός περίκλειστου χώρου, όπου οι κρίσεις μανίας του νευρασθενή κρατούνται υπό έλεγχο. Το θεατρικό μέρος δείχνει την καταπιεστική εξουσία της συζύγου πάνω σε έναν ταλαντούχο συγγραφέα, που χωρίς αυτήν μπορεί να κατέληγε σχιζοφρενής αλλά μεγάλος λογοτέχνης. Όπως και πάνω σε ένα χαρισματικό, πιθανώς από γονιδιακή κληρονομιά, παιδί, που το φουσκώνει βεβιασμένα σε παιδί θαύμα, οδηγώντας το στα πρόθυρα της παράνοιας. Ο τρόπος που ο συγγραφέας χειρίζεται τον θεατρικό λόγο για να παρουσιάσει τα πρόσωπα, αποκαλύπτοντας το βεβαρημένο τραυματικό παρελθόν τους, μέχρι την τελική κατάρρευση, δείχνει τις συνθετικές του ικανότητες. Αντιθέτως, τα πεζά του συγγραφέα Αριθμέντη, συν το διήγημα του αδελφού του, συνυπολογίζοντας και τα γραπτά μηνύματα, μένουμε με την εντύπωση ότι δεν κατορθώνουν να δώσουν πνοή σε μία ξεχωριστή οικογένεια ιδιοφυών νευρωτικών. Εδώ, οι αναγνωστικές εντυπώσεις μάλλον στάθηκαν πολύ έντονες, μη ευνοώντας τη δημιουργική αφομοίωση. Λ.χ., το δεύτερο διήγημα του Ανδρέα Αριθμέντη, με τον τίτλο «Βελουδομάτα», κοινώς μπεκάτσα, όπου γίνεται αναφορά στον “Αλφ τον Εξωγήινο”, γεννιέται η απορία, αν παρατίθεται ως επίδειξη αφηγηματικής δεινότητας στο μακροπερίοδο λόγο ή αν τυχόν “συνομιλεί” με τα υπόλοιπα. Όπως και να έχει, για εμάς, μένει ζητούμενο το πώς οι νεότεροι συγγραφείς επιλέγουν τις εκλεκτικές τους συγγένειες. Για παράδειγμα, ο Αντονάς έδειξε εμπράκτως, δηλαδή με τα βιβλία του, την όποια συγγένεια έχει με τον Γονατά. Τι κοινό, όμως, έχουν οι ήρωες του Καλοσπύρου με εκείνους του ΝτεΛίλλο ή του Πύντσον, που θα σήμαινε μοναχικούς συγγραφείς παγιδευμένους στην πολιτική βία ή αποξενωμένους στο χαώδες ψηφιακό σύμπαν; Μήπως την έλξη την ασκούν μόνο και μόνο τα βαριά ονόματα της αμερικανικής λογοτεχνίας; Μ. Θεοδοσοπούλου

«NYMPHOMANIAC – MΕΡΟΣ 2ο»

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Η γοητεία της εξερεύνησης

Του Στράτου Κερσανίδη

ν τέλει δεν είναι απλός προβοκάτορας ο Λαρς φον Τρίερ. ∆εν είναι η πρόκληση το μοναδικό του κίνητρο για να κάνει σινεμά. Είναι ένας μεγάλος σκηνοθέτης, ένας διανοούμενος του σινεμά που τολμά να αναμετρηθεί με τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Βέβαια, δεν μας ήταν άγνωστο κάτι τέτοιο, αλλά μετά τις «περίεργες» δηλώσεις του στις Κάνες που θεωρήθηκαν φιλοναζιστικές και τη συζήτηση μετά σκανδάλου που ξέσπασε με αφορμή την τελευταία του ταινία, το

«Nymphomaniac», όλοι όσοι τον αγαπήσαμε για τη διαδρομή του στον κινηματογράφο, βρισκόμασταν σε μία στάση αναμονής. Προσωπικώς, εάν θυμάστε, στο σημείωμα της Εποχής για το 1ο μέρος της ταινίας (1.2.2014), εξέφραζα την αμηχανία μου και δήλωνα εν αναμονή του δεύτερου μέρους για να επιχειρήσω μία ολοκληρωμένη κριτική προσέγγισή της. Ο δανός σκηνοθέτης μέσα από την αφήγηση της Τζο προς το μεσήλικα Σέλιγκμαν, εξερευνά τον σκοτεινό κόσμο της γυναίκας και μέσα από αυτόν προσπαθεί να αφουγκραστεί την κοινωνική

σύγκρουση αλλά και τη σύμβαση. Με την πολύπλοκη -όχι μπερδεμένη, αλλά πλούσια σε πρωτοτυπίες- σκηνοθεσία του, ο Τρίερ κεντάει ένα έργο τέχνης σε έναν ομόκεντρο κύκλο στο μέσον του οποίου βρίσκεται η σεξουαλική αφήγηση της Τζο. Μόνο που δεν μένει εκεί, αλλά με αφορμή τα όσα λέει η γυναίκα αναπτύσσεται ένας διάλογος με τον Σέλιγκαν ο οποίος μοιάζει με αναζήτηση απαντήσεων σε μεγάλα ζητήματα που μπορεί να μας απασχολούν. Αλήθεια, αναρωτηθήκατε ποτέ πως ορίζεται η δημοκρατία; Στην ταινία ο Τρίερ βάζει στο στόμα της Τζο τη λέξη «αράπης» (negro) και ο Σέλιγκαν τη διορθώνει, πως δεν είναι σωστό να χρησιμοποιεί μια τέτοια λέξη. Και η Τζο του απαντά πως «κάθε φορά που αφαιρείς μία λέξη από το λεξικό, είναι σαν να αφαιρείς ένα λιθαράκι από τη δημοκρατία». Βέβαια εκείνος ανταπαντά πως υπάρχουν λέξεις που υπονομεύουν τη δημοκρατία αλλά ποιος μπορεί να πάρει θέση υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης χωρίς να έχει αμφιβολίες; Και τελικά τι συμβαίνει με την Τζο; Είναι νυμφομανής, όπως η ίδια υποστηρίζει; Και εδώ παρεμβαίνει η πολιτική ορθότητα, η λεξικολογική αστυνομία, η οποία υπό τη μορφή ψυχολόγου, αντικα-

«ΓΡΗΡΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ, ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΜΙΑ ΗΜΙΤΕΛΟΥΣ ΑΝΟΙΞΗΣ»

Μνήμη για το γελαστό παιδί της Αριστεράς Σ

τις 22 Μαΐου 1963, το παρακράτος της ∆εξιάς δολοφόνησε στη Θεσσαλονίκη, τον βουλευτή της Ε∆Α, Γρηγόρη Λαμπράκη. Ένα τσούρμο αλητήριων υπό την προστασία της χωροφυλακής επιτέθηκε στον Λαμπράκη και ενώ εκείνος προσπαθούσε να τους αποφύγει ήρθε με ταχύτητα το τρίκυκλο που οδηγούσε ο Γκοτζαμάνης, τον προσέγγισε και ο Εμμανουηλίδης, που βρισκόταν στην καρότσα, τον χτύπησε με ένα σιδερολοστό στο κεφάλι. Ο βουλευτής πέθανε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ μετά από μερικές μέρες. Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος είναι ένας σκηνοθέτης με μια πολύ σημαντική και αξιέπαινη θητεία στο χώρο του ντοκιμαντέρ. Αυτή τη φορά διερευνά άγνωστες πτυχές της ζωής του ανθρώπου Γρηγόρη Λαμπράκη και καταλήγει στη δημιουργία της ταινίας, «Γρηγόρης Λαμπράκης, Μαραθώνιος μιας ημιτελούς άνοιξης». Το φιλμ είναι αποτέλεσμα επίπονης έρευνας που διενέργησαν ο Χαραλαμπόπουλος, ο φίλος Γεράσιμος Βάκρος και ο Αλέξανδρος Αλεξανδρόπουλος. Έτσι, δεν μένει τόσο στα γνωστά, σχετικά, γεγονότα της δολοφονίας του και της πολιτικής του δράσης, αλλά περισσότερο στον άνθρωπο, το γιατρό, το γιο και αδελφό, τον αθλητή. Έτσι σκιαγραφείται μια ολοκληρωμένη, σύνθετη και πολύπλευρη προσωπικότητα, ένας άνθρωπος που αγαπούσε τη ζωή και όχι μόνο ανήκε στην αριστερά αλλά ζούσε και ως αριστερός! Ένα αρκετά σημαντικό και σπάνιο υλικό συνοδεύει τις αφηγήσεις των ανθρώπων που γνώρισαν τον Λαμπράκη ή έζησαν από κοντά τα γεγονότα της εποχής. Η ισορροπία ανάμεσα στην αφήγηση και το κινηματογραφημένο υλικό, είναι υποδειγματική. Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος φωτίζει άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της ζωής του Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά δεν μένει σ’ αυτό. Ως σκηνοθέτης βάζει την κινηματογραφική του σφραγίδα η οποία στηρίζεται στο ρυθμό και τη διατήρηση του ενδιαφέροντος, η οποία επιτυγχάνεται μέσα από την κλιμάκωση των πληροφοριών και τη διαδικασία του μοντάζ. Πώς, όμως, χαρακτηρίζει ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος τον Γρηγόρη Λαμπράκη; «Με τα σημερινά κριτήρια θα έλεγα ότι ήταν ένας κοινωνικός ακτιβιστής, ο οποίος σιγά-σιγά, όσο προχωρεί εμποτίζεται από τις ιδέες της Αριστεράς και προσαρμόζει την πολιτική του και την τακτική του, σε αυτό το πλαίσιο», λέει ο σκηνοθέτης. Σ.Κ.

θιστά τη λέξη με το «εξαρτημένη από το σεξ». Μάλιστα! Μόνο που το πρόβλημα της Τζο δεν είναι θέμα λέξεων, αλλά μάλλον ενοχών που κουβαλά εξαιτίας των κοινωνικών παραδοχών και συμβάσεων. Μόνο όταν ο Σέλιγκαν της λέει πως όλα όσα έκανε, εάν τα έκανε ένας άνδρας κανείς δεν θα τον κατηγορούσε, η Τζο φαίνεται να ηρεμεί. Αλλά κι εκείνος, όσο κι αν φαίνεται, και το λέει, πως είναι ασεξουαλικός, όσο κι αν δικαιολογεί τη στάση της γυναίκας δεν είναι ανεπηρέαστος από το κοινωνικό στάτους. Στο φινάλε, όταν δίνεται η λύση -η οποία δεν έχω καταλήξει εάν είναι λυτρωτική ή όχι- φαίνεται κι αυτός σκλάβος μιας κοινωνικής πραγματικότητας, η οποία θεωρεί μια γυναίκα σαν την Τζο, ως παρεκκλίνουσα, άρα ως «τσούλα», επιτρέψτε μου τη λέξη. Εν τέλει ο Λαρς φον Τρίερ δεν παίζει με τα νεύρα μας και τις αισθήσεις μας. Παίζει με τις νοητικές μας χορδές, κινητοποιεί, και μέσω του σεξουαλικού ερεθισμού, τον εγκέφαλό μας και δίνει έναυσμα στις σκέψεις μας να ανασυγκροτηθούν, να επανατοποθετηθούν, να παραμείνουν εν κινήσει. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «The deep» (Djupid) του Μπαλτάσαρ Κόρμακιουρ: Ο Γκούλι είναι

ψαράς και ζει σε μια μικρή πόλη στη νότια Ισλανδία. Η ζωή κυλά ήρεμα και μόνον κάποια ξεσπάσματα της φύσης είναι εκείνα που ταράζουν την ησυχία των κατοίκων. Ένα τέτοιο γεγονός ήταν και η έκρηξη του γειτονικού ηφαιστείου πριν από 11 χρόνια, που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης. Ένα βράδυ ο Γκούλι μαζί με τους συναδέλφους του θα ξεκινήσουν με το αλιευτικό για ψάρεμα. Όμως η κακοκαιρία θα βυθίσει το σκάφος, όλοι οι επιβαίνοντες θα χαθούν στα άγρια και παγωμένα κύματα του Ατλαντικού, εκτός από τον Γκούλι. Ο άνδρας θα καταφέρει να επιζήσει για έξι ολόκληρες ώρες μέσα στο νερό και να φτάσει σε μια ακτή στερεοποιημένης λάβας. Κανείς δεν μπορεί να πιστέψει πως επέζησε μέσα σε τόσο άσχημες συνθήκες. Τον θεωρούν ιατρικό φαινόμενο, αφού κανείς οργανισμός δεn θα μπορούσε να ζήσει τόσες ώρες στα παγωμένα νερά. Και έτσι η ζωή του ήσυχου αυτού άνδρα θα γίνει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, θα θεωρηθεί εθνικός ήρωας, ενώ ο ίδιος απλά ήθελε να γυρίσει στο σπίτι του. Μια πολύ δυνατή ταινία, στην οποία ο Κόρμακιουρ θέτει το ζήτημα της ανθρώπινης δύναμης αλλά και του πώς μπορεί να αλλάξει η ζωή ενός απλού ανθρώπου. Με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις καθημερινές του σχέσεις, ο ισλανδός σκηνοθέτης χτίζει μια ταινία τρυφερή με φόντο τη σκληρή φύση της Ισλανδίας.

 «Η Πεντάμορφη και το Τέρας» (La belle et la bête) του Κριστόφ

Γκανς: Το 1720, μετά από ένα ναυάγιο ένας έμπορος και τα 6 παιδιά του βρίσκονται σε τόπο μακρινό. Ανάμεσά τους και η μικρότερη η Πεντάμορφη, η οποία για να σώσει τον πατέρα της από την οργή ενός τέρατος, θυσιάζεται. Το Τέρας όμως γοητεύεται από την ομορφιά της. Γνωστή ιστορία σε μια ακόμη κινηματογραφική μεταφορά.

 «Nτομ Χέμινγουεϊ» (Dom Hemingway) του Ρίτσαρντ Σέπαρντ: Έμεινε

12 χρόνια στη φυλακή για χάρη του αφεντικού του. Τώρα ο Ντομ, διάσημος κλέφτης χρηματοκιβωτίων προσπαθεί να πάρει ό,τι του οφείλουν. Πηγαίνει στην Ιταλία για να πάρει τα χρωστούμενα από το αφεντικό του και παράλληλα προσπαθεί να επανακτήσει τη χαμένη σχέση με την κόρη του. Κωμωδία.

 «Lustlands» των Λάκη και Άρη Ιωνά: Τέσσερις φίλες αφήνουν την

πόλη και καταφεύγουν στο αγρόκτημα της μίας από αυτές. Παλιές ιστορίες έρχονται στην επιφάνεια, πάθη αναζωπυρώνονται, φιλίες δοκιμάζονται. Από 22 Φεβρουαρίου.

 «Barbie, Η πριγκίπισσα των μαργαριταριών» (Barbie, the pearl princess) του Τέρι Κλάσεν.

Σινεφίλ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Ο Γιάννης Οικονομίδης είναι ένας σκηνοθέτης που καμία του ταινία δεν πέρασε απαρατήρητη. Από το 2003, που εμφανίστηκε με την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία «Σπιρτόκουτο», στο 2006 «Με την ψυχή στο στόμα» και το 2010 με το «Μαχαιροβγάλτη», μέχρι τώρα που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ του Βερολίνου με την ταινία «Το μικρό ψάρι», ο γεννημένος το 1967 στη Λεμεσό σκηνοθέτης συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Έχοντας υιοθετήσει ένα ιδιαίτερο στιλ, ο Γιάννης Οικονομίδης κατάφερε να καθιερωθεί ανάμεσα στους πλέον σημαντικούς αλλά και αγαπητούς στο κοινό, σύγχρονους έλληνες σκηνοθέτες. Με αφορμή τη νέα του ταινία «Το μικρό ψάρι», που προβλήθηκε στη Μπερλινάλε, ο Γιάννης Οικονομίδης μίλησε στην Έλσα Σπυριδοπούλου και τον Στράτο Κερσανίδη στην εκπομπή «Με μια ομπρέλα κόκκινη», την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου. Η εκπομπή μεταδίδεται καθημερινά από τις 7 έως τις 8μ.μ, από το ραδιοσταθμό «Στο κόκκινο» της Θεσσαλονίκης, στους 93.4 στα FM.

Οι συντελεστές της ταινίας «Το μικρό ψάρι» στο Φεστιβάλ του Βερολίνου.

Είμαστε περήφανοι για την ταινία μας

Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη της ταινίας «Το μικρό ψάρι», Γιάννη Οικονομίδη Τη συνέντευξη πήραν οι Έλσα Σπυριδοπούλου και Στράτος Κερσανίδης Θα ήθελα να μου πείτε ποια είναι η αίσθηση να μετέχει κάποιος στο διαγωνιστικό τμήμα ενός από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου. Ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία. Παρουσιάσαμε την ταινία στο φεστιβάλ, είδαμε κόσμο, επικοινωνήσαμε, κοινωνήσαμε το μήνυμα και την αισθητική της ταινίας και είδαμε πώς είναι να δουλεύεις με ξένο κοινό. Και το κοινό πως εξέλαβε την ταινία. Ρωτώ επειδή διαβάσαμε διάφορα στην Ελλάδα. Για παράδειγμα η ταινία άρεσε σε έλληνες κριτικούς αλλά δεν άρεσε τόσο στους ξένους, πιθανόν επειδή δεν καταλάβαιναν τη γλώσσα. Όσο πιο καταρτισμένα κινηματογραφικά ήταν τα έντυπα που έγραφαν κάποιοι κριτικοί τόσο πιο καλές έως ενθουσιώδεις ήταν οι κριτικές. Το αντίθετο συνέβη με τα πιο μέινστριμ, τα συστη-

“

μικά έντυπα που οι κριτικές ήταν πιο μαζεμένες, αμήχανες έως εχθρικές. Αλλά στις τρεις προβολές που έκανε η ταινία μπροστά σε κοινό, το κοινό την αποθέωσε. ∆εν ξέρω τι να πω, άλλωστε όλες οι ταινίες που κάνω, ανοίγουν μια συζήτηση και αντιμετωπίζονται είτε με πολλή αγάπη είτε με πολλή εχθρότητα. Μιλήστε μας για την ταινία. Είναι ένα γκανγκστερικό φιλμ, ένα νουάρ. Είναι μια αστυνομική περιπέτεια με ήρωα τον Στράτο που είναι επαγγελματίας εκτελεστής. Ο Στράτος έχει μια διπλή ζωή. Τη μέρα δουλεύει σε μια βιοτεχνία αρτοποιίας και είναι ένας άνθρωπος που κρατάει χαμηλό προφίλ. Από την άλλη, υπάρχει η κρυφή του ζωή, εκείνη του επαγγελματία δολοφόνου ο οποίος δέχεται παραγγελίες για δολοφονίες. Κι όλη η ταινία είναι η ιστορία του Στράτου που του συμβαίνουν στην πορεία διάφορα πράγματα. Προσπαθεί να βγάλει από τη φυλακή τον ισοβίτη φίλο του τον Λεωνίδα, που του χρωστάει ένα χρέος τιμής γιατί κάποτε του έσωσε τη

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων Κυριακή 23 Φεβρουαρίου

* Εκλογή υποψήφιου δημάρχου για την παράταξη Λυκόβρυσης Πεύκης «Ριζοσπαστική Ανατροπή», στις 10.30π.μ., στην αίθουσα Μ. Αναγνωστάκης. ** Κοπή πίτας του ΣΥΡΙΖΑ Κάτω Πετραλώνων (Κειριαδών 72), στις 12 το μεσημέρι. * Ανοιχτή εκδήλωση με θέμα «Υπερασπιζόμαστε τη δημόσια γη και περιουσία» διοργανώνει η «Ανατροπή στη Γλυφάδα», στις 6.30 μ.μ., στο θέατρο Μελίνα Μερκούρη (Γεννηματά και Α. Ρωμυλίας 123). Μιλούν: Τ. Ταστάνης, Ε. Πορτάλιου, Π. Τότσικας, Α. Μπουσουλέγκας,. Θ. Ηλιόπουλος. Χαιρετίζουν οι: Χρ. Κορτζίδης, Ν. Βαλαβάνη, Στ. Παναγούλης.

∆ευτέρα 24 Φεβρουαρίου

* Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον Κώστα Φιλίνη,

ζωή. Εν πάση περιπτώσει, η ταινία στο τέλος μιλά για την Ελλάδα, τον Έλληνα, την παρακμή του δυτικού πολιτισμού, μιλάει για όλα αυτά τα οποία μας πληγώνουν και μας τρώνε τα σωθικά. Πριν από μερικές μέρες, σε μια εκδήλωση που τιμήθηκε ο Νίκος Κούνδουρος, ο υπουργός Πολιτισμού, Νίκος Παναγιωτόπουλος, είπε πως αν και οι πόροι για τον κινηματογράφο από την πλευρά της πολιτείας είναι μειωμένοι, ο ελληνικός κινηματογράφος τα πάει πολύ καλά. Επίσης υποσχέθηκε κίνητρα εκ μέρους του υπουργείου σε δημιουργούς και νέους επιχειρηματίες. Τι έχετε να πείτε για αυτή τη δήλωση; ∆εν έχω σχέση με τους κυρίους. ∆εν τους καταλαβαίνω, μου φαίνονται λίγο κινέζικα αυτά που λένε. ∆εν θέλω να σχολιάσω, ο καθένας βγαίνει και λέει ό,τι θέλει. Πώς έγινε η παραγωγή της ταινίας; Είναι μία τριεθνής παραγωγή Ελλάδας, Κύπρου, Γερμανίας. Συμμετείχαν το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το

με αφορμή την επέτειο ίδρυσης της ΕΠΟΝ, πραγματοποιεί ο ΣΥΡΙΖΑ Αμπελοκήπων, στις 7 μ.μ., στον πολυχώρο της Ανοιχτής Πόλης (Πανεπιστημίου και Μπενάκη). Μιλούν οι Στ. Στεφάνου, Π. Παπαστράτης, Στρ. Μπουρνάζος. * Συζήτηση, με αφορμή το βιβλίο του ∆. Βουτυρά «Παραρλάμα και άλλες ιστορίες», με θέμα «Κόμικ και ελληνική λογοτεχνία», στις 8 μ.μ., στο El Viaje (Κολοκοτρώνη 45, Βύρωνας). Μιλούν Θ. Πέτρου, ∆. Βανέλλης, Κ. ∆ασκαλά, Β. Τσοκόπουλος. * Στο πλαίσιο των «7 συζητήσεων πολιτικής προετοιμασίας» από το Nosotros (Θεμιστοκλέους 66) πραγματοποιείται εκδήλωση με θέμα «Πολυπολιτισμικότητα», στις 8 μ.μ. Μιλούν οι Γ. Τσιμουρής και Α. Νοταράς. Συντονίζει ο Κ. Σβώλης. * Εκδήλωση ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Αγίας Παρασκευής, στις 8 μ.μ., στο αμφιθέατρο 2ου Γυμνασίου Αγ. Παρασκευής (Νεαπόλεως 5). Μιλά ο Α. Αλεξόπουλος.

Τρίτη 25 Φεβρουαρίου

* Παρουσίαση του βιβλίου του ∆. Βλαχοπάνου «Αγαπημένη μου αδελφή Άλεξ... Μια αληθινή ιστορία», στις 7 μ.μ., στην αίθουσα «∆ημήτρης Χατζής», στα Γιάννενα. Μιλούν-χαιρετίζουν οι: Γ. Αναγνώστου, Γ. Παπαναστασίου, Φ. Φίλιος, Η. Λάμπρης. Κείμενα διαβάζει η Ν. Ζούκη.

υπουργείο Πολιτισμού της Κύπρου, η ΕΡΤ, το ταμείο της Κολωνίας και διάφοροι ιδιώτες παραγωγοί με βασικούς τον Χρήστο Βασιλακόπουλο και τον Παναγιώτη Παπαχατζή, η δική μου εταιρεία παραγωγής στη Κύπρο κ.ά. Επίσης το Ευρωπαϊκό Ταμείο Eurimage. Όλο αυτό κράτησε πολύ χρόνο και είχε πολλή κούραση και κόπο για να συγκεντρώσουμε τα χρήματα. Η ταινία, λοιπόν, έγινε, προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και τώρα ήρθε η ώρα της προώθησης και της διανομής. Την προώθηση της ταινίας στην Ελλάδα την έχει η Feelgood, η οποία είναι και συμπαραγωγός. Στις αίθουσες θα βγει στις 27 Μαρτίου, πανελλαδικά, δηλαδή σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Εμείς θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να την υποστηρίξουμε και είμαστε πολύ περήφανοι που κάναμε αυτήν την ταινία. •

* Εκδήλωση με θέμα «Το δημοσιογραφικό παράδοξο: ΜΜΕ, social media και πολιτικές διαχείρισης της πληροφορίας στην ψηφιακή εποχή» διοργανώνει το ινστιτούτο Ν. Πουλαντζάς, στις 7 μ.μ., στον πολυχώρο Ανοιχτής Πόλης (Πανεπιστημίου 56). Μιλούν: Κ. Πατέλη, Ν. Σμυρναίος και Μ. Τσιμιτάκης. Συντονίζει ο Γ. Κυρίτσης.

Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου

* Εκδήλωση αφιέρωμα στον Τ. Ουίλιαμς, στις 8 μ.μ., στην ανώτερη δραματική σχολή Μαίρης Τράγκα (Μπουμπουλίνας και ∆εληγιάννη 19). Μιλούν οι Ε. Καρασαββίδου, Θ. Περιστέρης, Ν. Κωνσταντινίδης. Ερμηνεύουν αποσπάσματα οι Ε. Κωνσταντίνου, Στ. Κοντοκάν και Θ. Τζουανάτος. * Ημερίδα του τμήματος Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων με θέμα «Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιχειρηματικότητα», στις 6 μ.μ., στο ξενοδοχείο Στάνλεϊ. Μιλούν οι: Α. Τσίπρας, Γ. ∆ραγασάκης και Γ. Σταθάκης. * Εκδήλωση με θέμα «Κοινωνίες σε κρίση. Από τους προνοιακούς μηχανισμούς του ΕΑΜ στις σημερινές δομές αλληλεγγύης» διοργανώνει ο ραδιοσταθμός «105.5 στο Κόκκινο» στο ίδρυμα Μ. Κακογιάννης (Πειραιώς 206). Μιλούν οι: Μ. Χαραλαμπίδης, Π. Βόγλης, Τ. Βερβενιώτη, Γ. Βήχας.

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

Η λύση συμπεριλ και το δρόμο και

Συνέντευξη με τον πανεπιστημιακό και συγγραφέα, Κώστα ∆ουζίνα

Ο καθηγητής Νομικής στο κολέγιο Μπίρκμπεκ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστημών του κολεγίου και συγγραφέας Κώστας ∆ουζίνας έδωσε αποκλειστική συνέντευξη στο βραβευμένο δημοσιογράφο και εξωτερικό ανταποκριτή της σλοβένικης εφημερίδας «Delo», Μπόστιαν Βιντέμτσεκ. Μίλησαν για την κρίση και την αντίσταση, στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Στη Μαδρίτη πραγματοποιήθηκε ένα συνέδριο νέων ή «πρωτοποριακών» αριστερών κομμάτων της Ευρώπης. Θεωρείτε ότι υπάρχει ρεαλιστική πιθανότητα, «να ενωθεί πολιτικά η ευρωπαϊκή περιφέρεια ενάντια στον ευρωπαϊκό πυρήνα»; Πώς είναι δυνατόν -μετά από αυτά τα χρόνια επιβεβλημένης λιτότητας- να πολεμήσουμε τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και τους διεθνείς οικονομικούς θεσμούς; Ναι, ήταν το συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κόμματος της Αριστεράς. Η απόφασή του να εκλέξει τον Αλέξη Τσίπρα ως υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ευρωεκλογές του Μαΐου είναι μια σημαντική αντιστάθμιση για τη χαμένη ευκαιρία της ελληνικής προεδρίας της ΕΕ. Τα ψηφοδέλτια της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε ολόκληρη την Ευρώπη θα έχουν επικεφαλής τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η καθαρά συμβολική κίνηση έχει δύο παραμέτρους. Πρώτον, θέτει τον αγώνα κατά της λιτότητας στην καρδιά της ευρωπαϊκής πολιτικής. ∆εύτερον, η επιλογή ενός έλληνα πολιτικού ως υποψήφιου εστιάζει στην επιλογή της Ελλάδας από τις ευρωπαϊκές ελίτ ως πειραματόζωου στη διεξαγωγή του τεράστιου κοινωνικού πειράματος της λιτότητας που εξαπλώνεται τώρα σε όλη την Ευρώπη αλλά κυρίως στην περιφέρειά της. Φυσικά, περιφέρεια δεν είναι μόνο τα κράτη της Μεσογείου, αλλά επίσης η Σλοβενία, η Κροατία, τα Βαλκάνια, τα κεντροευρωπαϊκά κράτη και τα κράτη της Βαλτικής. Η ανάγκη να ενωθεί η περιφέρεια είναι σημαντική, και όχι μόνο για τα PIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία). Φοβάμαι ότι η Ευρώπη, αν δεν επιστρέψει στις ιδρυτικές της ιδέες, θα παρακμάσει ή θα γίνει μια μικρή λέσχη του πλούσιου Βορρά που θα αντιμετωπίζεται από όλους τους άλλους ως μια νέα ιερή συμμαχία κατά των συμφερόντων των εργαζομένων στην υπόλοιπη Ευρώπη. Πριν από δέκα χρόνια η Ευρώπη ήταν γνωστή επειδή προωθούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποτελούσε «καλό παράδειγμα για το μέλλον». Τώρα συμβαίνει το αντίθετο, η Ευρώπη γίνεται ο τόπος της ξενοφοβίας και του χρηματοοικονομικού σφετερισμού. Το κράτος πρόνοιας αργοπεθαίνει. Πού οδεύουμε; Η ΕΕ απέτυχε να δημιουργήσει έναν

ευρωπαϊκό «∆ήμο», την ιδέα ενός λαού με κοινή ευρωπαϊκή καταγωγή και πολιτισμό. Αυτό έχει άμεσα αποτελέσματα στα ισχνά δημοκρατικά της ένστικτα, το ευρωπαϊκό «δημοκρατικό έλλειμμα» μοιάζει περισσότερο με πλήρη απουσία δημοκρατίας. Υπάρχει «κράτος» - οικονομική δύναμη, αλλά όχι «δήμος» -ένας κοινός λαός. Η ΕΕ έχει γίνει ένας έντονα γραφειοκρατικός θεσμός, αναγνωρίσιμος περισσότερο από τα γεωγραφικά του όρια παρά μέσω των ιδεών και των αρχών του. Υπάρχει ένας τόπος που γεωγραφικά ονομάζεται Ευρώπη, αλλά δεν ενσαρκώνει πια την Ιδέα της Ευρώπης, όπως την οραματίστηκε ο Χέγκελ, ο Χούσερλ ή ο Ντεριντά. Και πάλι η Αριστερά καλείται να βοηθήσει για να σταματήσει αυτή η διαδικασία. Αλλά αυτό δεν μπορεί πια να

“

ράς στην ιστορία της Ευρώπης. Οι κοινωνικές κινητοποιήσεις είναι περιοδικές και η έντασή τους μεταβλητή. Ο κόσμος δεν μπορεί να είναι συνέχεια στους δρόμους, Μιλάμε για ανθρώπους που έχουν χάσει σχεδόν 50% του εισοδήματός τους τα τελευταία 4 χρόνια και η πρώτη και καθημερινή τους προτεραιότητα είναι η επιβίωση. Ωστόσο, αυτό που διαφοροποιεί το κίνημα αντίδρασης στην Ελλάδα από τον συνηθισμένο ακτιβισμό του συνδικαλισμού ή των κοινωνικών κινημάτων είναι ακριβώς η επιμονή του και ο πολιτικός του χαρακτήρας. Στις πρόσφατες απεργίες των γιατρών του ΕΣΥ ή των διοικητικών υπαλλήλων των πανεπιστημίων (και οι δύο κλάδοι αποδεκατίστηκαν από τις οριζόντιες απολύσεις), οι απεργοί επανειλημμένα δήλωσαν ότι μόνη λύ-

∆εν μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση της αριστεράς χωρίς κοινωνική κινητοποίηση και οι εκάστοτε νίκες των εκστρατειών αλληλεγγύης και των κοινωνικών κινημάτων δεν θα έχουν διάρκεια χωρίς αλλαγή στην κυβέρνηση. γίνει με την επιστροφή στο παλιό σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο. Τα περισσότερα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν υιοθετήσει τις νεοφιλελεύθερες συνταγές. Η σύγχρονη ορθοδοξία είναι Θάτσερ συν Μπλερ. Υπάρχει η ανάγκη μιας νέας αριστεράς για την οικονομική αναδιάρθρωση και την αναδιανομή του πλούτου, και έμφασης στην εξάπλωση της δημοκρατίας. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα νέο δημοκρατικό και σοσιαλιστικό μοντέλο. Οι διαμαρτυρίες γίνονται μικρότερες και λιγότερο ηχηρές. Ο κόσμος, προφανώς, έχει κουραστεί. Το θέμα δεν είναι πια η πολιτική -έχει γίνει καθαρά κοινωνικό; ∆εν συμφωνώ. Οι μεγάλες εκστρατείες του 2011 άλλαξαν την πολιτική σκηνή, όταν η πλειοψηφία πήρε το μέρος του ΣΥΡΙΖΑ και εισήγαγε στην πολιτική ατζέντα την πιθανότητα της πρώτης δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της ριζοσπαστικής αριστε-

ση είναι να αλλάξει η κυβέρνηση. Τίποτα άλλο δεν μπορεί να σταματήσει την ολική καταστροφή του κοινωνικού ιστού. Επίσης, όταν έκλεισε ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας τον Ιούνιο, με 3 κανάλια και 6 ραδιοσταθμούς να σιγούν και 2.500 εργαζόμενους να απολύονται, η απάντηση των δημοσιογράφων και των τεχνικών ήταν να καταλάβουν τις εγκαταστάσεις και να αρχίσουν να μεταδίδουν ένα ανεξάρτητο τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό πρόγραμμα, που αγκαλιάστηκε από τον κόσμο ως το καλύτερο πρόγραμμα που υπήρξε ποτέ. Ταυτοχρονα γίνονται πολλές τοπικές εκστρατείες αλληλεγγύης και υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες εναλλακτικής κοινωνικής οικονομίας. Ο κοινωνικός χάρτης έχει αλλάξει. Όμως, όλοι συμφωνούν ότι χωρίς αλλαγή στην κορυφή, οι προσπάθειες και οι επιτυχίες στις γειτονιές δεν θα είναι αρκετές. Η πολιτική της ΕΕ και της κυβέρνησης ευθύνεται για την ε-

πιβολή της λιτότητας και από αυτήν πρέπει να απαλλαγούμε. Είχατε προβλέψει την άνοδο του νεοναζισμού; Τι την προκάλεσε; Μπορούσαμε να την προβλέψουμε, αν και κάποιοι έκαναν πως δεν την έβλεπαν με την ελπίδα ότι δεν ήταν παρά ένας εφιάλτης. Μόνο η δολοφονία του τραγουδιστή της ραπ Παύλου Φύσσα, το Σεπτέμβριο του 2013 αφύπνισε την ιστορική μνήμη των Ελλήνων. Τους θύμισε τις δικτατορίες, τον εμφύλιο, την ταραγμένη δεκαετία του ‘50, τη δολοφονία Λαμπράκη. Όμως, γιατί δεν υπήρξε η ίδια αντίδραση όταν η ακροδεξιά έκανε επιθέσεις σε μετανάστες και μικροπωλητές ή όταν διέπραττε κάθε είδους έγκλημα σε βάρος μεταναστών, Ρομά, ομοφυλόφιλων και αριστερών; Πρώτον, επειδή η ενημέρωση από τα ΜΜΕ για τέτοια περιστατικά ήταν ανεπαρκής και δεύτερον, δεν υπήρξε κάποια δημόσια πρωτοβουλία από πολιτικούς για να ενθαρρυνθεί ο σχηματισμός αντιφασιστικού μετώπου. Όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι, ακόμα και η αριστερά. Το να θεωρείται η ζωή ενός Έλληνα πολυτιμότερη από αυτή ενός μετανάστη αποτελεί έμμεση υιοθέτηση της φασιστικής ιδεολογίας. Οι ευθύνες της κυβέρνησης, όμως, που ανέχτηκε ή ενθάρρυνε αυτές τις πράξεις, είναι επίσης τεράστιες. Λίγο πριν τη δολοφονία του Φύσσα, δεξιοί πολιτικοί και σχολιαστές, τρομοκρατημένοι από την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις, δήλωναν ότι το κυβερνών κόμμα της Νέας ∆ημοκρατίας θα έπρεπε να σκεφτεί μια συνεργασία με τη Χρυσή Αυγή, αν αυτή άλλαζε και γινόταν πιο μετριοπαθής και πολιτισμένη. Και φυσικά τώρα γνωρίζουμε ότι υπάρχει σύμπραξη ανάμεσα στους ναζί και κάποια τμήματα του κράτους. Πώς βλέπετε το μέλλον της Μεσογείου -Βόρειας και Νότιας; Συμφωνείτε ότι η βόρεια Μεσόγειος αγωνίζεται για το παρελθόν της και η Βόρεια Αφρική για το μέλλον της; Εντοπίζετε κοινά σημεία ανάμεσα στις εξεγέρσεις της νότιας Ευρώπης και του Αραβικού κόσμου; Ναι, και όχι μόνο: στην Τουρκία, στη Βραζιλία... σε όλο τον κόσμο. Η «νέα παγκόσμια τάξη» που ανακοινώθηκε το 1989 ήταν η συντομότερη στην ιστορία, με το τέλος της να έρχεται αιφνιδιαστικά το 2008. ∆ιαμαρτυρίες, διαδηλώσεις και εξεγέρσεις έ-

Η ΕΠΟΧΗ 23 Φεβρουαρίου 2014

αμβάνει την κάλπη χουν ξεσπάσει σε όλο τον κόσμο. Ούτε η άρχουσα τάξη ούτε οι ριζοσπάστες είχαν προβλέψει ένα τέτοιο κύμα, πράγμα που οδήγησε σε πανικόβλητη αναζήτηση κάποιου ιστορικού προηγούμενου. Η αντίσταση και η επανάσταση πλανώνται στην ατμόσφαιρα. Νέες μορφές αντίστασης και ξεσηκωμού εμφανίζονται συνεχώς. Το πότε θα κάνουν την εμφάνισή τους είναι απρόβλεπτο, σίγουρα όμως θα την κάνουν. Η λιτότητα, η ανισότητα και η ακραία φτώχεια είναι ο κοινός εχθρός που ενώνει πολλούς λαούς της Ευρώπης αλλά και όλου του κόσμου. Ένα άλλο κοινό χαρακτηριστικό είναι ο θρίαμβος του νεοφιλελευθερισμού και η επακόλουθη παρακμή της δημοκρατίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι παγκόσμια ιδεολογία και κοσμοθεωρία. ∆ιαστρεβλώνει τη λογική και του κλασικού φιλελευθερισμού και της σοσιαλδημοκρατίας υποβιβάζοντας την πολιτική στη διαχείριση του χρηματοοικονομικού τομέα. Υποβάλλει όλους τους τομείς της ζωής στη λογική της οικονομικής βελτιστοποίησης και σε μια κατανομή των αγαθών, των αξιών και των προοπτικών ζωής με επίκεντρο την αγορά. Όλα υπόκεινται στη λογική της αγοράς. ∆εν είναι η οικονομία της αγοράς που διακυβεύεται αλλά η κοινωνία

“

ΘΕΩΡΙΑ

Σε μια τέτοια συγκυρία, η ερώτηση «τι θα κάνει η αριστερά όταν αναλάβει την εξουσία;» έχει μόνο μία απάντηση: η επόμενη μέρα θα είναι η συνέχεια της προηγούμενης. Η αριστερά θα πρέπει να αυτοσχεδιάσει και να προσαρμοστεί, να γίνει ανηλεώς πραγματιστική και να μην κάνει κανέναν συμβιβασμό ως προς τις αρχές της.

της αγοράς. Τι μέλλον έχει η αντίσταση; Ποια θα μπορούσαν να είναι τα επόμενα βήματα, οι επόμενες κινήσεις; Ειδικά όσο αφορά την κατάσταση στους δρόμους;

Η ιστορία δεν γράφεται εκ των προτέρων

Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αλλάξει τα πράγματα; Υπάρχει πιθανότητα νίκης, αν γίνουν νέες εκλογές μετά την πιθανή κατάρρευση της κυβέρνησης Σαμαρά; Είναι πιθανό να επιτευχθούν οι στόχοι με το υπάρχον πολιτικό σύστημα; Για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση που θα κάνει πολλούς μαρξιστές να χαμογελάσουν κυνικά: το τέλος ενός συστήματος εξουσίας είναι ζήτημα ιστορικής αναγκαιότητας. Στη διάρκεια της ιστορίας, οι επαναστάσεις έχουν επιτυχία όταν ένα σύστημα εξουσίας έχει κάνει τον κύκλο του και έχει γίνει πλέον παρωχημένο και βλαβερό. Τέτοια είναι η περίπτωση της Ελλάδας. Η ιστορική αναγκαιότητα μπορεί να αναγνωριστεί, φυσικά, μόνο εκ των υστέρων. ∆εν πιστεύουμε πια στην πορεία προς την πρόοδο ως μονόδρομο. Τρία στοιχεία απαιτούνται για να γίνει ένα ενδεχόμενο αναγκαιότητα: 1) ισχυρή λαϊκή βούληση, 2) ένας πολιτικός φορέας έτοιμος να αναλάβει την εξουσία, και 3) ένας καταλύτης που να συνδυάσει τα άλλα στοιχεία σε ένα εκρηκτικό σύνολο. Έχουν προκύψει και τα τρία: Η Ελλάδα ως λαϊκή βούληση αντίστασης, ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικός φορέας και η λιτότητα ως καταλύτης που θα οδηγήσει στην πρώτη κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αριστεράς στην Ευρώπη. Είναι έτοιμη η αριστερά; Μπορεί να τα καταφέρει; Υπάρχουν γεγονότα για τα οποία προετοιμάζεσαι και άλλα που σου έρχονται κατακέφαλα, όπως ένας σεισμός ή ένα θαύμα. Κανείς δεν θα είναι ποτέ έτοιμος να ερωτευτεί ή να ξεκινήσει μια επανάσταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε δεκτός από τον κόσμο ως υποκείμενο ριζοσπαστικής αλλαγής. Σε μια τέτοια συγκυρία, η ερώτηση «τι θα κάνει η αριστερά όταν αναλάβει την εξουσία;» έχει μόνο μία απάντηση: η επόμενη μέρα θα είναι η συνέχεια της προηγούμενης. ∆εν υπάρχει προηγούμενο ή παράδειγμα προς μίμηση: η αριστερά θα πρέπει να αυτοσχεδιάσει και να προσαρμοστεί, να γίνει ανηλεώς πραγματιστική και να μην κάνει κανέναν συμβιβασμό ως προς τις αρχές της. Υπάρχουν περιθώρια για σχεδιασμό, για να αναπτυχθούν πολιτικές, για προετοιμασία, αλλά υπάρχει και η πρόκληση της αντίδρασης στα γεγονότα, η επιτακτικότητα των

Επιτρέψτε μου να απαντήσω με τρεις θεωρίες που έχω αναπτύξει ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μου σε διάφορες μορφές αντίστασης και της θεωρητικής μου δουλειάς.

εξελίξεων. Η ιστορία δεν γράφεται εκ των προτέρων, με κάποιου είδους γραμμική πρόοδο, αλλά αναδρομικά, μετά από τα γεγονότα, όταν μια σειρά από ασήμαντα δευτερεύοντα συμβάντα αναγνωρίζονται ως η αλληλουχία που οδήγησε στην αλλαγή. Αυτό που σήμερα φαίνεται για πολλούς απίστευτο, τρελό, δηλαδή μια κυβέρνηση της αριστεράς, όταν έρθει με το καλό, θα ειδωθεί και από μας και από αντίπαλους ως απαραίτητη και αναπόδραστη ιστορική κίνηση. Η αιτιακή συνέχεια αντιστρέφει το βέλος του χρόνου, πηγαίνει από μπρος προς τα πίσω, αυτή τη στιγμή γράφουμε την ιστορία που μας έφερε εδώ που είμαστε. ∆εν φτιάχνουμε, λοιπόν, απλώς την ιστορία μας, όπως έλεγε ο Μαρξ, αλλά γράφουμε, δίνουμε αφηγηματική μορφή σήμερα σ’ αυτά που έγιναν πριν και οδήγησαν αναπόδραστα στο σήμερα. Πολλοί Έλληνες φίλοι μού λένε ότι η «πραγματική αριστερά» και ο «πραγματικός αγώνας για την ελευθερία» είναι υπαρκτά μόνο στα νέα κινήματα πολιτών, όχι στα κόμματα. Το μεγάλο επίτευγμα των κατειλημμένων πλατειών ήταν να παγώσει προσωρινά αυτή την παλιά διχόνοια ή τουλάχιστον να φέρει εκεχειρία. ∆εν μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση της αριστεράς χωρίς κοινωνική κινητοποίηση και οι εκάστοτε νίκες των εκστρατειών αλληλεγγύης και των κοινωνικών κινημάτων δεν θα έχουν διάρκεια χωρίς αλλαγή στην κυβέρνηση. Στο κάτω-κάτω, το κράτος έχει καταστρέψει τη ζωή των ανθρώπων και χωρίς ριζική αλλαγή στα κεντρικά, όλοι οι άλλοι αγώνες και κατακτήσεις θα παραμείνουν επιμέρους. Ίσως το μέλλον της Ευρώπης να διακυβεύεται στην Ελλάδα. Είτε η καταστροφή εξαιτίας της λιτότητας θα εξαπλωθεί και θα ενταθεί κι άλλο, είτε η αντίσταση θα πετύχει την πρώτη μεγάλη της νίκη και θα δείξει σε άλλες χώρες της περιφέρειας ότι η αντίσταση και οι αγώνες δεν είναι χαμένη υπόθεση -ακόμη κι αν οι ελίτ επαναλαμβάνουν ότι «δεν υπάρχει άλλη λύση». Υπάρχει κι άλλη λύση και συμπεριλαμβάνει την πολιτική και του δρόμου και της κάλπης. Τα σημάδια είναι θετικά.

1. Η αντίσταση είναι μια διαδικασία ή μια εμπειρία υποκειμενοποίησης. Γινόμαστε καινούργια υποκείμενα όταν αντιλαμβανόμαστε μια διάσπαση στην ταυτότητά μας, όταν η δική μου, συγκεκριμένη ύπαρξη έχει αποτύχει και η ταυτότητά μου είναι διασπασμένη και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Η αποτυχία της καθημερινής μας ρουτίνας, με την οποία ταυτιζόμαστε, ανοίγει το δρόμο για την καθολικότητα της αντίστασης. Η αντίσταση ενέχει ρίσκο και επιμονή. Αντίσταση είναι να τολμάμε την ελευθερία. 2. Η αντίσταση είναι πρωταρχικά γεγονός, όχι υποχρέωση. ∆εν είναι η έννοια ή η θεωρία της δικαιοσύνης ή του κομμουνισμού που οδηγεί στην αντίσταση, αλλά η αίσθηση της αδικίας, η σωματική αντίδραση στον πόνο, στην πείνα, στην απελπισία. Η ιδέα της δικαιοσύνης και της ισότητας διατηρείται ή χάνεται ως αποτέλεσμα της ύπαρξης και του μεγέθους της αντίστασης. 3. Οι τοπικές και περιφερειακές μορφές αντίστασης μπορούν να λάβουν πολιτικό χαρακτήρα και να καταφέρουν να αλλάξουν δραστικά την ισορροπία δυνάμεων αν γίνουν μαζικές και περιεκτικές, αν για ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ένα σύνολο αιτημάτων, η πολυμορφία του αγώνα, η τοπική και περιφερειακή δυσαρέσκεια συγκεντρώσει όλες αυτές τις δυνάμεις αντίστασης σε κοινό τόπο και χρόνο. Στην περίπτωση αυτή, η αντίσταση γίνεται ηγεμονική δύναμη. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι οι αντιθέσεις στο λαϊκο πόλο δεν μπορούν ποτέ να ξεπεραστούν ή διαγραφούν πλήρως. Μια ηγεμονική πολιτική, επομένως, πρέπει πάντα να βρίσκει μια κεντρική γραμμή αντίθεσης με την εξουσία που να μπορεί να ουδετεροποιεί, έστω και προσωρινά, την ποικιλομορφία των εντάσεων και συγκρούσεων. Μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου

Ολόκληρη η συνέντευξη στην ιστοσελίδα της «Εποχής» (www.epohi.gr).

Γ. Ψυχοπαίδης

Στρατής Τσίρκας, Η χαμένη Άνοιξη

Του Θωμά Τσαλαπάτη

το ξαφνικό παρόν που βιώνουμε, η πρόσφατη ιστορία υπάρχει ως εχθρός και ως φίλος, ως εργαλείο κατανόησης και ως ευχή αποφυγής. Αν η δεκαετία του ΄80 είναι η πιο πρόσφορη περίοδος ώστε να ανιχνεύσει κάποιος τις πηγές των ιδεολογημάτων και των τρόπων που μας έφεραν ως εδώ, την καταγωγή των υλικών που συγκροτούν το σήμερα, η δεκαετία του ’60 λειτουργεί ως κοντινός συγγενής των ρευστών μας χρόνων. Η άνοδος της αριστεράς, η μετανάστευση, ο ρόλος του παρακράτους και η πολιτική αστάθεια, μαζί με μια σειρά από άλλα σημεία, τραβούν μια ευθεία παράλληλη στην αγκομαχούσα ευθεία του παρόντος μας.

Κρίσιμη Τέχνη – Τέχνη στην Κρίση

Στην έκθεση με τίτλο «Κρίσιμη Τέχνη – Τέχνη στην Κρίση», στην Πινακοθήκη του ∆ήμου Αθηναίων στο Μεταξουργείο, τέσσερις γενιές Ελλήνων εικαστικών καλούνται να συνυπάρξουν και να συνομιλήσουν. Η δεκαετία του 60, δένει ως κοινό έδαφος τέσσερις διαφορετικούς τρόπους να αποτυπωθεί η σχέση του καλλιτεχνικού με το πολιτικό, το κοινωνικό, το ιστορικό και το ιδεολογικό. Έτσι δίπλα στους πρόσφυγες, τις φιγούρες των μανάδων και τις καρβουνιασμένες αγκαλιές στο έργο της Άννας Κινδύνη, βρίσκουμε τους Έλληνες μετανάστες του Βλάση Κανιάρη, τους ακέφαλους ταξιδιώτες με την αναμονή της βαλίτσας τους, σώματα λίγο πριν την κίνηση, ζωές λίγο πριν τη Ζωή. Πιο δίπλα την ιστορία ως πολύχρωμο τραύμα στα έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη, τις συλλήψεις και την καταστολή, το δημόσιο και την ιδιωτική του αποτύπωση. Και λίγο παρακάτω το στίγμα του νεότερου ∆ημήτρη Κατσούδα, τον άνθρωπο της πόλης, τοποθετημένο στον ελάχιστο χώρο του χαρτόκουτου, βαλμένο στην στάση του κατοίκου του ύπνου, του κατοίκου του φέρετρου, ή ενός μακρινού συγγενή του ξαπλωμένου άγνωστου στρατιώτη. Η ιστορία μέσα στην χρονική της αναδίπλωση και την παροντικότητά της, γίνεται κρίση. Στο πλαίσιο της έκθεσης, η Πρωτοβουλία για την Υπεράσπιση της Κοινωνίας και της ∆ημοκρατίας, διοργάνωσε την προηγούμενη Τρίτη μια συζήτηση - ξενάγηση στους χώρους της πινακοθήκης, με ομιλητές τον Βασίλη Αλεξάκη, τον Γιάννη Γιαννουλόπουλο, την Πέπη Ρηγοπούλου και συντονιστή τον Ηλία Νικολακόπουλο. Η συζήτηση κινήθηκε σε μεγάλο βαθμό γύρω από την δεκαετία του 60 και το πραξικόπημα ως βίαιη παύση της ημιτελούς Άνοιξης που προηγήθηκε. Ο Γιάννης Γιανουλόπουλος, αποτύπωσε τη δεκαετία με τρόπο λεξικογραφικό και αλφαβητικό. Μίλησε για την Αστυνομία και τους Ασφαλίτες μέσα στις σχολές, για τους ΕΚΟΦίτες, την δράση και την ιδεολογία τους, για τον Θεοδωράκη και την πρώτη παρουσίαση του Επιταφίου που παρομοίασε με ηλεκτρική

εκκένωση, το επιθετικό χιούμορ του Μποστ, τους Λαμπράκηδες και το έντυπο της Πανσπουδαστικής. Η Πέπη Ρηγοπούλου, έκανε λόγο για τα διαδοχικά ιστορικά τραύματα της Ελλάδας που ενεργοποιούνται στο σήμερα της κρίσης καθώς και τα διαδοχικά ερωτήματα γύρω από την τέχνη και την ιστορία, οι οποίες στέκουν με τρόπο ερμηνευτικό ώστε να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει σήμερα. Ο Βασίλης Αλεξάκης μίλησε με τρόπο προσωπικό για το δράμα της απουσίας (ο ίδιος έφυγε από την Ελλάδα για την Γαλλία στην ηλικία τον 17, βιώνοντας με μικρές παύσεις τη δεκαετία του ελληνικού 60 από μακριά), την γλωσσική σιωπή στα χρόνια της δικτατορίας και τη γλωσσική έκρηξη των νεολογισμών και των εκφράσεων μετά τη χούντα. «Είχα δύο γραφομηχανές τότε, μια στα ελληνικά και μία στα γαλλικά. Και ενώ δούλευα συνεχώς την γαλλική πάνω στο γραφείο μου, η ελληνική έμενε καταχωνιασμένη μέσα στη σκόνη. Κάπως έτσι θα παρομοίαζα την Ελλάδα εκείνων των καιρών για μένα . Με μια γραφομηχανή παρατημένη στη σιωπή της σκόνης». Από της πρώτες φράσεις, η συζήτηση είχε τόνο προσωπικό, με συνεχείς παραλληλισμούς της τότε περιόδου με το παρόν της κρίσης . Ως κεντρικό σημείο δεν αναδείχθηκε η ιστορική καταγραφή αλλά η ζωή και το παρόν. Μια έκθεση και μια συζήτηση για την δεκαετία του 60 δεν μας μιλούν τόσο για το παρελθόν αλλά κυρίως για το παρόν και το μέλλον.

Β. Κανιάρης

1960: μια έκθεση, μια συζήτηση και το παρόν μιας δεκαετίας

Χαμένη Άνοιξη

Η σύντομη δεκαετία του ’60 –κομμένη απότομα με το πραξικόπημα του 67μένει σήμερα απόμακρη και οικεία. Όψεις του παρόντος την επαναλαμβάνουν διασκευάζοντας την. Οι Έλληνες μετανάστες του σήμερα δεν είναι εργάτες αλλά ειδικευμένοι επιστήμονες, το παρακράτος δεν κινείται πια στην σκιά αλλά επιχειρηματολογεί τα εγκλήματά του με την μορφή πολιτικού κόμματος, ο λόγος της δεξιάς δεν είναι αντικομουνιστικός αλλά ευρύτερα αντιαριστερός, (οι κομμουνιστές δεν θα κλέψουν τα σπίτια σας, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ θα πάρει τις καταθέσεις σας για να κάνει σπονδές στην δραχμή), ενώ οι ρυθμιστικές κινήσεις του ξένου παράγοντα δεν γίνονται με απόρρητα τηλεγραφήματα και μυστικές συναντήσεις, αλλά με ψιθύρους στο περιθώριο κάποιας ευρωπαϊκής συνάντησης. Ταυτόχρονα η αριστερά βρίσκεται και πάλι σε άνοδο, ενώ η καλλιτεχνική κινητικότητα περιγράφει τα πρώτα βήματα μιας ενδεχόμενης ανθοφορίας. Οι παρακαταθήκες του παρελθόντος είναι μέρος του σημερινού πλούτου. Και ό, τι χάσαμε στο παρελθόν μπορεί να το συναντήσουμε στο μέλλον, αρκεί αυτή την φορά να κουρδίσουμε λίγο προσεχτικότερα το παρόν μας. http://tsalapatis.blogspot.gr/

∆. Κατσούδας

“

Είπα μέσα μου: “και γιατί όχι; Κι αν χάθηκε μια άνοιξη, στο χέρι τους είναι να την ξαναφέρουν ακόμη πιο μεγάλη και λαμπρή. Ο Σωτήρης ζει. Ο παλμός της ζωής του μεταπλάστηκε σ’ ενέργεια, γίνηκε κινητήρια δύναμη, που εμψυχώνει κι ενθουσιάζει κι εμπνέει και οδηγεί. Ευλογημένοι όσοι στα μαρμαρένια αλώνια νικούν το Χάρο, όπως ο Σωτήρης Πέτρουλας’”.

Σημειώσεις για μια ημιτελή άνοιξη