Epohi 26 4 2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 26 Απριλίου 2015 • Αρ. φ. 1248 • 2 €

Μόνη απάντηση η δημόσια διαπραγμάτευση και η συνεχής ενημέρωση των πολιτών σελ. 3

...

Χ. Γεωργούλας: Μεταφορά δυνάμεων στο εσωτερικό μέτωπο

Γιατί επιχειρείται συντηρητική μετατόπιση των διαχωριστικών γραμμών σελ. 5

...

Σάσα Λαδά: ∆ιεκδικώντας χώρους πρασίνου αντί στρατόπεδα Η κυβέρνηση οφείλει να δεσμευτεί για την εξασφάλισή τους σελ. 14

∆ΙΕΘΝΗ Στιούαρτ Χόλαντ: Η ατζέντα Ντελόρ, η ατζέντα Γιούνκερ και ένα ευρωπαϊκό New Deal

Μια εναλλακτική πρόταση για την έξοδο από την κρίση σελ. 16, 17

...

Τομά Πικετί: Τα χρέη ποτέ δεν εξοφλούνται μέχρι τελευταίας δεκάρας

Μια γρήγορη ματιά στην ιστορία του δημόσιου χρέους δείχνει ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα σελ. 23

ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

Μια εισαγωγή τολμηρή και έντιμη

Γράφουν: Σίσσυ Βελισσαρίου, Αγγέλικα Σαπουνά

Σελ. 12, 13

Μεταναστευτική πολιτική δίχως στρατόπεδα συγκέντρωσης Του Νασίμ Λομανί

ετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, τα δεδομένα άλλαξαν και στο μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές και ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης έστω και με τους ΑΝΕΛ- έβαλε τα πράγματα στο αντίθετο ρεύμα. Οι αγώνες του αντιρατσιστικού και του μεταναστευτικού κινήματος δεν έχουν πλέον σκοπό να αποτρέψουν το χειρότερο που έρχεται, αλλά αφενός να επισπεύσουν τις αλλαγές (προς το καλύτερο) που ήδη έχουν ξεκινήσει και αφετέρου να πιέσουν τη νέα κυβέρνηση για να μια νέα μεταναστευτική πολιτική, πιο αρι-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΣΤΡΟ ΝΕΟΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΥ

Πτώχευση αξιών εντός ευρώ Η συνεδρίαση της ομάδας των Βρυξελλών, σήμερα Κυριακή, μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη, καθώς ο χρόνος εξαντλείται δραματικά και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να έχει πειστεί, αμετάκλητα, ότι η ελληνική κυβέρνηση όσο επιθυμεί τη συμφωνία σε ίσο βαθμό δεν θα δεχθεί υποχωρήσεις που αλλοιώνουν την εντολή που έχει λάβει πρόσφατα από τους πολίτες. Σκληροπυρηνικοί κύκλοι στο Γιούρογκρουπ επεχείρησαν να υπονομεύσουν όσα βήματα προόδου είχαν επιτευχθεί το προηγούμενο διάστημα, ιδιαίτερα κατά τη συνάντηση του έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τη γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ.

Με το βλέμμα στην Εργατική Πρωτομαγιά, εργαζόμενοι, άνεργοι, συνταξιούχοι δεν πρέπει να ξεχάσουν ότι τις πιο σταθερές και ανεξίτηλες κόκκινες γραμμές, εμπόδιο στα όσα αντεργατικά απαιτεί, για μια ακόμη φορά, η νεοφιλελεύθερη ευρωζώνη, μόνο οι ίδιοι μπορούν να χαράξουν με τη μεγάλη συμμετοχή τους στις διαδηλώσεις της Παρασκευής.

Μ. Μπαρτσίδης: Η παρούσα

μάχη για την αλήθεια της πολιτικής

Σελίδες 30, 31

Κ. Μελάς: Γιατί σήκωσε θόρυβο η πράξη νομοθετικού περιεχομένου;

Σελίδα 6

Γ. Αγγέλης: Από την ήπια δήλωση Μέρκελ στο άγριο Γιούρογκρουπ

Σελίδα 7

Όμως, η αντιδραστική πολιτική της ΕΕ δεν αναδείχθηκε μόνο από τη στάση της έναντι της Ελλάδας, ιδίως με τις μεθόδους που έχει επιλέξει για να την εξαναγκάσει, δηλαδή την ασφυξία. Ανάλγητη και αντιδραστική ήταν, επίσης, και η πολιτική που αποφασίστηκε για τους πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι, όσοι δεν πνιγούν, φτάνουν στα παράλια της Ευρώπης για να σωθούν από τους τζιχαντιστές ή την πείνα. Η σύνοδος κορυφής αποφάσισε τελικά να «εμποδίζονται» με τα πολεμικά πλοία, δηλαδή να τους αφήνουν να πνιγούν ή να τους υποχρεώνουν να γυρίσουν στα φλεγόμενα χωριά τους. •

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Συνέντευξη με τον πανεπιστημιακό Βασίλη Τσιάνο Γράφουν: Ελένη Ζορμπά, Βιβή Κεφαλά, ∆ημοσθένης Παπαδάτος - Αναγνωστόπουλος

Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

ΑΡΘΡΑ Θέλουν Τσίπρα... με άλλη κυβέρνηση!

2 Μεταναστευτική πολιτική δίχως στρατόπεδα συγκέντρωσης ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

στερή, πιο ανθρώπινη και πιο δίκαιη. Μια πολιτική χωρίς κράτηση και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι εξαγγελίες και οι υποσχέσεις της νέας κυβέρνησης για το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα σε γενικές γραμμές είναι θετικές, όχι όμως αρκετές για να ικανοποιήσουν τα αιτήματα του αντιρατσιστικού και του μεταναστευτικού κινήματος. Νέα νομιμοποίηση και επανανομιμοποίηση των απονομιμοποιημένων μεταναστών. Η τελευταία φορά που έγινε «μαζική» νομιμοποίηση ήταν το 2005. ∆έκα χρόνια μετά, αντί να γίνουν νέες νομιμοποιήσεις μεταναστών ανάλογα με τις ανάγκες, απονομιμοποιήθηκαν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες στη διάρκεια της κρίσης, επειδή χάνοντας τη δουλειά τους αδυνατούσαν να συμπληρώσουν τα προαπαιτούμενα ένσημα που χρειάζονταν για την ανανέωση της άδειας παραμονής. Είναι καιρός το αντιρατσιστικό και μεταναστευτικό κίνημα να διεκδικήσει όχι μόνο την επανανομιμοποίηση των απονομιμοποιημένων μεταναστών, αλλά και μια νέα διαδικασία νομιμοποίησης όλων όσοι μένουν και εργάζονται ή θέλουν να μείνουν και να εργαστούν στη χώρα. Πολιτικό άσυλο και πρόσβαση στις υπηρεσίες άσυλου. Η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει από τις χειρότερες χώρες στην απόδοση πολιτικού ασύλου στους πρόσφυγες που το δικαιούνται. Παρά την ψήφιση του νόμου για τη νέα υπηρεσία ασύλου και τα 13 περιφερειακά γραφεία, εκτός της περιφέρειας Αττικής τα υπόλοιπα δεν άνοιξαν ποτέ, η πρόσβαση στο άσυλο είναι τραγική και το ποσοστό αναγνώρισης παραμένει χαμηλό, γύρω στο 1 με 2%. Για τη βελτίωση του συστήματος ασύλου και την προστασία των προσφύγων πρέπει ως κίνημα να διεκδικήσουμε, αφενός, το άνοιγμα των άλλων 12 περιφερειακών γραφείων της υπηρεσίας ασύλου στην υπόλοιπη Ελλάδα και, αφετέρου, μαζί με το άσυλο τα θεμελιώδη δικαιώματα των αιτούντων και αναγνωρισμένων προσφύγων: στέγη, σίτιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ιθαγένεια στη δεύτερη γενιά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα για όλους-ες. Όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως καταγωγής, που γεννιούνται ή μεγαλώνουν στην Ελλάδα δικαιούνται αυτονόητα να αποκτούν την ιδιότητα του πολίτη και όλα τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα που συνδέονται με αυτή, με μια λέξη, δηλαδή, την ελληνική ιθαγένεια. Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα ελάχιστα κράτη που διατηρεί το ρατσιστικό «δίκαιο του αίματος» και αρνείται στα παιδιά μεταναστών την ιθαγένεια, δημιουργώντας μια νέα γενιά χωρίς δικαιώματα. Πρέπει να απαιτήσουμε, λοιπόν, την άμεση απόδοση της ιθαγένειας σε όλα τα παιδιά, χωρίς όρους και προϋποθέσεις που θα αποκλείσουν κάποιο μέρος τους (όπως για παράδειγμα η προϋπόθεση οι γονείς τους να είναι «νόμιμοι»). Κατάργηση της κράτησης των «χωρίς χαρτιά» κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Καμία αριστερή μεταναστευτική πολιτική δεν μπορεί να συνυπάρχει με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει απαιτήσουμε το κλείσιμο όλων των κέντρων κράτησης των προσφύγων «χωρίς χαρτιά», στην Αμυγδαλέζα, το Παρανέστι, την Ξάνθη, το Φυλάκιο, την Κόρινθο· κάθε μέρα λειτουργίας τους αποτελεί όνειδος όχι μόνο για μια αριστερή κυβέρνηση, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία. Οι άνθρωποι που κλείστηκαν εκεί για μήνες και χρόνια χωρίς να έχουν κάνει κανένα έγκλημα, πρέπει να αφεθούν όλοι ελεύθεροι χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση. Το ίδιο ισχύει για όσους κρατούνται σε ακόμα χειρότερες συνθήκες στα δεκάδες κρατητήρια και αστυνομικά τμήματα. Όσοι αφήνονται ελεύθεροι θα πρέπει να εφοδιάζονται με τα κατάλληλα νομιμοποιητικά έγγραφα για να αποφεύγουν τυχόν νέα σύλληψη. Συνολικά, η πρακτική της κράτησης είναι απάνθρωπη, αδιέξοδη (και πολυέξοδη) και πρέπει να σταματήσει τώρα. Το ίδιο ισχύει για τις επιχειρήσεις-σκούπα, σαν αυτές με τις κυνικές ονομασίες «Ξένιος ∆ίας» και «Θησέας». Οι τεράστιες δημόσιες δαπάνες που γίνονται μέχρι σήμερα στο κυνήγι και την κράτηση των μεταναστών, μπορούν να αξιοποιηθούν στην πρόνοια, προς όφελος όλης της κοινωνίας. Με αυτό τον τρόπο, το κράτος και η τοπική αυτοδιοίκηση μπορούν να φτιάξουν τις αναγκαίες δομές που θα παρέχουν στους αποφυλακισμένους, όπως και σε κάθε άνθρωπο, τη στοιχειώδη στήριξη, με προτεραιότητα φυσικά τις πιο ευάλωτες ομάδες. Ιδιαίτερα οι ανήλικοι που κρατούνται σήμερα στα στρατόπεδα και τα κρατητήρια δεν μπορούν προφανώς να μείνουν ούτε μία μέρα στο δρόμο· αυτό όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για τη συνέχιση της παράνομης και απάνθρωπης κράτησής τους. Ζητάμε, λοιπόν, χώρους φιλοξενίας ανοιχτούς, τόσο για τους ένοικους όσο και για την κοινωνία, ενταγμένους στον ιστό των μεγάλων πόλεων για να διευκολύνουν την ένταξη των προσφύγων· οι παλιοί χώροι κράτησης είναι απολύτως ακατάλληλοι για αυτή τη δουλειά, καθώς πρόκειται για απομονωμένες συνήθως φυλακές. Σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί και πρέπει να συμβάλει η έμπρακτη αλληλεγγύη του αντιρατσιστικού κινήματος και όλης της κοινωνίας, καθώς και η αυτοοργάνωση των ίδιων των προσφύγων.

ΘΕΜΑΤΑ

Αυτός ο Σάκης είναι δικός τους και δικός μας

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Πέντε συνθέσεις («Ένα το Χελιδόνι», «Με το λύχνο του άστρου», «Της ∆ικαιοσύνης ήλιε νοητέ», «Της αγάπης αίματα» και «Ανοίγω το στόμα μου») από το «Άξιον Εστί» του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, θα ερμηνεύσει ο Σάκης Ρουβάς στη συναυλία «90 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης», που θα πραγματοποιηθεί στις 2 Μαΐου στη Νέα Σμύρνη.

ε πολλούς από εμάς τους νεότερους (ας πούμε λίγο μεγαλύτερους ή λίγο μικρότερους από τα 30), η εικόνα του Μίκη Θεοδωράκη μας παραδόθηκε από την αρχή θολωμένη. Από τη μία, η απόλυτη ταύτιση των παλαιοτέρων γενιών (που μπορεί να ήταν γονείς, συγγενείς, φίλοι γονιών, παλαιότεροι σύντροφοι ή οτιδήποτε) με το έργο και την πολιτική διαδρομή του συνθέτη, η μόνιμη συνοδεία της μουσικής του σε γεγονότα προσωπικά και πολιτικά, η αυτοτέλεια του θαυμασμού για τα έργα του. Και από την άλλη, η πρώτη απογοήτευση πολλών (για άλλους η απογοήτευση είχε έρθει πιο νωρίς) για την απόφασή του να εκλεγεί με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Νέας ∆ημοκρατίας το 1990 και να διατελέσει υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου και Επικρατείας. Αυτόν το θαυμασμό και αυτή την απογοήτευση τα κληρονομήσαμε ταυτόχρονα και στη συνέχεια τα εμπλουτίσαμε με δικά μας βιώματα και απόψεις. Ανακαλύπτοντας από την αρχή το έργο του ταυτιζόμενοι και εμείς, αλλά νοιώθοντας παράλληλα απόσταση σε κάποιες δηλώσεις ή πολιτικές θέσεις (φτάνοντας μέχρι τη Σπίθα), ή παλαιότερες συνεργασίες (Πάριος, Ρέμος κ.ά.).

Μυθοποίηση και απομυθοποίηση

Έχω την αίσθηση πως σε σχέση με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη, τις τελευταίες δεκαετίες, υπήρξε μια διπλή κίνηση απονεύρωσης. Η ταυτόχρονη μυθοποίηση και απομυθοποίησή του. Από τη μία, τα αφιερώματα, οι διαφημίσεις, οι προσφορές στις εφημερίδες και μια σειρά άλλων τρόπων που περιέγραφαν τον συνθέτη ως μέτρο απόλυτο, ανέγγιχτο, ως κάτι το υψηλό, άνευ όρων, μουσειοποιημένο και μακριά από εκείνη την οικειότητα, την οικειότητα αυτή που στάθηκε δομικό κομμάτι της ζωής και του έργου του. Από την άλλη, η αντίστροφη πορεία, αυτή που περιελάμβανε τη μουσική του Θεοδωράκη σε θεάματα τύπου «Στην υγειά μας ρε παιδιά», που τον ενέτασσε με ποπ όρους στην πιο πρόχειρη καθημερινότητα, που αντέστρεφε την οικειότητα που περιγράψαμε πιο πάνω σε γειτνίαση με στοιχεία καθόλα ξένα. Στο διπλό, λοιπόν, αυτό πλαίσιο έρχεται να προστεθεί και η εκτέλεση του συνθέτη από τον Σάκη Ρουβά. Το θέμα με τον Ρουβά δεν είναι αν ο ίδιος είναι καλός τραγουδιστής ή περφόρμερ (για μένα προσωπικά τίποτα από τα δύο δεν είναι, αλλά αυτό

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

είναι θέμα άλλης συζήτησης), το θέμα είναι πως ο Ρουβάς είναι το πασιφανές, φλύαρο και απαστράπτον σύμβολο ενός κόσμου. Ενός κόσμου πλαστικής ευημερίας και ελαφρότητας, άκρατης διασκέδασης και χαμηλών κριτηρίων, πολύχρωμης επιφάνειας και αχρωματοψίας περιεχομένου. Αν μας ξενίζει ή μας θλίβει η συγκεκριμένη συνεργασία, προκύπτει από αυτή τη γειτνίαση δύο κόσμων τελείως διαφορετικών (και για πολλούς από εμάς αντικρουόμενους).

Ο λαϊκός πολιτισμός

Ένα από τα μεγάλα κατορθώματα του Μ. Θεοδωράκη είναι πως κατάφερε να εξαφανίσει τα όρια ανάμεσα στην υψηλή και τη λαϊκή κουλτούρα, να φέρει την ελληνική ποίηση στα χείλη των ανθρώπων χωρίς να θέτει προϋποθέσεις. Μια ξεθυμασμένη εκδοχή της συγκεκριμένης κίνησης μοιάζει και η επιλογή του Ρουβά. Παρατηρούμε, όμως, μια σύγχυση πεδίων και όρων. Γιατί είναι άλλο ο λαϊκός πολιτισμός και άλλο η ποπ κουλτούρα, ακόμα και αν στη βιασύνη του λόγου ταυτίζονται. Και αυτό γιατί η ταυτότητά του λαϊκού πολιτισμού έχει σχέση με τη διάδοσή του, τα χαρακτηριστικά του όμως τα παίρνει από το βάθος της καταγωγής του. Ενώ αντίθετα η ποπ κουλτούρα, δεν αποτελεί απλώς υπερθετικό βαθμό αυτής της διάδοσης, αλλά ταυτόχρονα παίρνει τα χαρακτηριστικά της από αυτή την ίδια τη διάδοση (έτσι ώστε να την εξασφαλίσει αποκλείοντας ταυτόχρονα οποιοδήποτε άλλο κριτήριο).

Η απονεύρωση της συνέχειας

Όλη η σύγχυση, η έκπληξη και η αμηχανία για το συγκεκριμένο γεγονός έρχονται να στηθούν πάνω σε μια προϋπάρχουσα και πολλαπλά προβληματική κατάσταση. Από τη μία, η μυθοποίηση του παρελθόντος χωρίς όρους και εργαλεία, άκριτα και στο σύνολό της, που απονευρώνει τη συνέχεια, μικραίνει το παρόν και μας κάνει να αισθανόμαστε πως περπατάμε τα βήματα γιγάντων ανάξιοι για όποια αναμέτρηση, διαφωνία και δημιουργία με ίσους όρους. Από την άλλη, η ταύτιση της ποπ κουλτούρας με το ευτελές. Θέματα που αξίζει κανείς να αφιερώσει αυτοτελώς χώρο για αντιπαράθεση, κουβέντα και διαφωνία. Το κακόηχο, λοιπόν, της συγκεκριμένης συνεργασίας, δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από συμπύκνωση και καθρέφτισμα μιας συνολικής προβληματικής κατάστασης, με πολλές παρανοήσεις, συγχύσεις, εκπτώσεις και αλλοιώσεις. Το ευτυχές είναι πώς η συνεργασία αυτή, όσο και η προβληματική κατάσταση στο σύνολό της, δεν είναι ικανές να αλλάξουν ούτε την ομορφιά των τραγουδιών και των συνθέσεων του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά ούτε και την πολλαπλή μετριότητα του Σάκη Ρουβά.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

tsalapatis.blogspot.gr

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Θέλουν Τσίπρα... με άλλη κυβέρνηση!

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ ΤΩΝ ΜΕΡΚΕΛ – ΣΟΪΜΠΛΕ – ΟΛΑΝΤ

** Μόνη απάντηση η δημόσια διαπραγμάτευση και η συνεχής ενημέρωση των πολιτών Ειδικού συνεργάτη

Ρήξη εντός ευρώ

Ο χρόνος όλο και πιο έντονα θα πιέζει. Όχι μόνο την κυβέρνηση [συντάξεις, μισθοί, ομόλογα που λήγουν και πρέπει να γίνουν roll over, τόκοι, δόσεις στο ∆ΝΤ, κ.λπ.], αλλά και τους δανειστές που αντιλαμβάνονται πλέον, και το δηλώνουν σε κάθε ευκαιρία, ότι το Grexit δεν υπάρχει ούτε ως υπόθεση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επεξεργάζονται «νέα» σενάρια με επικρατέστερο αυτό της χρεοκοπίας εντός του ευρώ –τους εξυπηρετεί και πολιτικά. Ως τότε θα συνεχιστεί «το μαρτύριο της σταγόνας», απέναντι σε μια χώρα που, όπως εκτιμούν, κάθε μέρα που περνάει θα οδηγείται σε μεγαλύτερο αδιέξοδο, θα βουλιάζει. Μοναδικός στόχος τους να καταδείξουν ότι η νέα κυβέρνηση είναι διαχειριστικά ανεπαρκής [τρεις μήνες δεν κάνει τίποτα άλλο από το να διαπραγματεύεται χωρίς αποτέλεσμα…] και έχει φέρει τη χώρα στο χείλος του γκρεμού, στη χρεοκοπία. Που, χωρίς καμιά χρηματοδότηση, είναι πλέον, θέμα χρόνου… Ωστόσο, η κριτική δεν γίνεται για το σύνολο της κυβέρνησης. αλλά για στελέχη της με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, πάντα, σκοπίμως, να εξαιρείται. Αυτή η πίεση τροφοδοτείται συνεχώς με δηλώσεις «αξιωματούχων» και διαφόρων συμβούλων ή ιδρυμάτων «ανάλυσης». Όπως του Μ. Ντράγκι, που δήλωσε ότι «όλοι θέλουμε να πετύχει η Ελ-

“

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

ιώνουμε ένα ιδιαίτερα δύσκολο τελευταίο διάστημα πριν την συμφωνία [ή τη ρήξη…] με τους δανειστές, που, με βάση την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου, πρέπει να περιλαμβάνει δύο σκέλη: μία πρώτη συμφωνία ως τα τέλη Απριλίου [με νομοθετημένες μια σειρά από δράσεις, με τις οποίες θα συμφωνούν και οι εταίροι, πιθανόν με πολυνομοσχέδια…] και μια δεύτερη, που θα αφορά την όποια ρύθμιση για το χρέος, καθώς και τις υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις. Συμφωνία που θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος Ιουνίου/αρχές Ιουλίου και θα αφορά στο σύνολο των δράσεων/μεταρρυθμίσεων για τα υπόλοιπα 3,5 χρόνια ζωής αυτής της κυβέρνησης. Υπάρχει, βέβαια, η πίεση από ευρωπαίους αξιωματούχους [Β. Σόιμπλε, Τ. Βίζερ, κ.ά.] οι δύο συμφωνίες να γίνουν μία στο τέλος Ιουνίου. Το πώς θα αντέξει η χώρα οικονομικά, δεν φαίνεται να τους απασχολεί, παρά τις επανειλημμένες αναφορές και προειδοποιήσεις –ακόμα και δημόσιες- από στελέχη της κυβέρνησης, ότι δεν μπορεί η χώρα να αποπληρώνει δάνεια και ταυτόχρονα να πληρώνει μισθούς και συντάξεις. «Η κατάσταση της ρευστότητας στην Ελλάδα είναι ασφυκτική, είναι ωστόσο επαρκής για τον Ιούνιο», δηλώνει ο T. Βίζερ. Άποψη που φαίνεται να ενστερνίζονται και άλλοι υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι με μόνη πρόταση, ως λύση, τη χαλάρωση της θηλιάς από την ΕΚΤ –να μπορούν, δηλαδή, να αγοράσουν οι ελληνικές τράπεζες ομόλογα [T-bills] έως 15 δισ. ευρώ από περίπου 8,5 δισ. ευρώ που τους επιτρέπει σήμερα [ουσιαστικά «ανάσα» 6, 5 δισ. ευρώ]. Όλα αυτά θα αποφασιστούν στο Γιούρογκρουπ της 11ης Μαΐου, ανάλογα με τις ελληνικές «επιδόσεις»…

Η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να δημοσιοποιήσει τις προτάσεις της με λεπτομέρειες. Ποια είναι η πραγματική λίστα της. Ποιες μεταρρυθμίσεις αποδέχεται, σε ποιες έχει βάλει κόκκινες γραμμές, για ποιες μεταθέτει το χρόνο εφαρμογής τους. Και, κυρίως, ποιες αρνείται να εφαρμόσει.

λάδα» και «η απάντηση βρίσκεται στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης» [άρα υπογράψτε…] ή του Β. Σόιμπλε, που προσπαθεί να προκαταλάβει τις διαπραγματεύσεις λέγοντας ότι «δεν φαίνεται να υπάρξει λύση στη Ρίγα», σημειώνοντας, παράλληλα, πως «είναι σαφές ότι τα πράγματα έχουν χειροτερέψει για την Ελλάδα». Ο ίδιος ο κ. Σόιμπλε, βέβαια, ενώ αποκλείει το Grexit [γι’ αυτό και οι υμέτερες μνημονιακές δυνάμεις σταμάτησαν να το προπαγανδίζουν…], αφήνει ανοιχτή τη χρεοκοπία εντός ευρώ. Στο πλευρό του και το Der Spiegel [άρθρο καθηγητή Χενρικ Μίλερ, 19.04.15], που υποδεικνύει ότι «η Ευρώπη πρέπει να επιτρέψει την πτώχευση κρατών μελών και να γίνει λίγο πιο… Αμερική».

Οι αριθμοί δεν βγαίνουν Οι διαφωνίες της κυβέρνησης με τους θεσμούς δεν είναι προσχηματικές. ∆εν βρίσκονται στο αν η χώρα έχει επεξεργασμένες προτάσεις, κοστολογημένες, κ.λπ. Η διαφωνία είναι πολιτική –δεν πρόκειται περί «αδυναμίας τεχνικής προσέγγισης». Οι θεσμοί το γνώριζαν, όπως γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει πολιτική δύναμη που μπορεί σήμερα να αντιπαρατεθεί στον Αλ. Τσίπρα και τον ΣυΡιζΑ. Τι επιδιώκουν, λοιπόν, μέσα από τη συνεχή οικονομική πίεση; Οι δανειστές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε αδιέξοδες, γι’ αυτήν λύσεις. Και: * είτε θα υπογράψει, «κουρασμένη» και αποκομμένη από την κοινωνία, ό,τι της φέρουν στο τραπέζι, με αποτέλεσμα ο «έντιμος συμβιβασμός» να μετατραπεί όχι σε «επώδυνο συμβιβασμό», αλλά σε

τραγωδία της κοινωνίας * είτε θα την αναγκάσουν να ζητήσει συντεταγμένη έξοδο από το ευρώ, κίνηση, όμως, που ούτε καν μπαίνει σε συζήτηση και από τους ίδιους του Ευρωπαίους * είτε θα προσπαθήσουν να την «ανατρέψουν», δίνοντας τη διακυβέρνηση σε ένα άλλο σχήμα, που αναγκαστικά, όμως, πρέπει να στηριχθεί και από κομμάτι του ΣυΡιζΑ! Σε κάθε περίπτωση, θα προσπαθήσουν να αποφύγουν τις εκλογές –γιατί δεν θα τις κερδίσουν- και να σχηματίσουν «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας», και προς αυτή την κατεύθυνση λειτουργούν συνειδητά –στο πλευρό τους έχουν στελέχη του συστήματος και τραπεζίτες, που όμως δεν αρκούν, γιατί δεν έχουν το πολιτικό ανάστημα. Φυσικά, οι Ευρωπαίοι δεν υπολογίζουν σε κανένα Σαμαρά, που, αναξιοπρεπώς, έθεσε θέμα συμμετοχής του σε μια νέα κυβέρνηση [Bloomberg, 02.04.2105]. Ωστόσο, ακόμα και να μπορέσουν να ρίξουν [συνολικά] την κυβέρνηση Τσίπρα δεν μπορούν να σχηματίσουν «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας»! Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Η Ν∆ έχει 76 έδρες, το Ποτάμι 17 και το ΠΑΣΟΚ 13, σύνολο 106 έδρες. Χρειάζονται άλλους 45 βουλευτές, που δεν βρίσκονται… [Τα υπόλοιπα κόμματα έχουν: ΣΥΡΙΖΑ 149, ΧΑ 17, ΚΚΕ 15 και ΑΝΕΛ 13 βουλευτές]. Η εκτίμηση είναι ότι μέχρι να προετοιμάσουν διάδοχα σχήματα, δεν θα οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές και θα τη συντηρούν στην «εντατική», στα όρια της χρεοκοπίας.

Τι επιδιώκουν

Οι επόμενες μέρες είναι ιδιαίτερα κρί-

σιμες για το μέλλον αυτής της κυβέρνησης, αλλά και για τις κοινωνικές πολιτικές που θα εφαρμοστούν. Τα συστήματα ευελπιστούν ότι εξαντλούνται όλα τα οικονομικά αποθέματα και οι αντοχές της κυβέρνησης Τσίπρα, αλλά και της κοινωνίας. Και θα επιχειρήσουν το «μεγάλο κόλπο». Απέναντι στην κυβέρνηση έχουν συσπειρωθεί όλες οι μνημονιακές και συντηρητικές δυνάμεις, όχι μόνον της Ευρώπης αλλά και πέραν του Ατλαντικού με πρόσχημα την [μη] αποφυλάκιση του Σ. Ξηρού. Πρόκειται για μια «συμμαχία προθύμων» κόντρα στη δομή, τη λειτουργία και την πολιτική στήριξη της κυβέρνησης. Τα δεδομένα είναι ότι δεν θέλουν εκλογές, Grexit, χρεοκοπία εντός ή εκτός ευρώ, ούτε αυτή την κυβέρνηση! ∆εν έχουν, όμως, πολιτικό πρόσωπο να ηγηθεί κάποιου εναλλακτικού σχήματος και ο Αλ. Τσίπρας έχει με το μέρος του τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας. Στόχος τους η πίεση να οδηγήσει σε συμφωνία / υπογραφή από τον Α. Τσίπρα μπροστά στο αδιέξοδο πληρωμής μισθών, που θα περιλαμβάνει μέτρα ή απόσυρση άλλων [π.χ. εργασιακά, ασφαλιστικό, κ.λπ.], που θα οδηγούν σε παραιτήσεις υπουργών ακόμα και αποχωρήσεις από το ΣυΡιζΑ. Θέλουν και επιδιώκουν την παραμονή του Αλέξη Τσίπρα ως πρωθυπουργού με ένα άλλο, όμως, κυβερνητικό σχήμα «χαμηλών αντιστάσεων». Το πώς, βέβαια, θα εξελιχθεί αυτός ο σχεδιασμός, δεν εξαρτάται πάντοτε από τον σχεδιαστή!

Και πώς απαντάμε

Τι πρέπει να γίνει, όμως, για να αποφευχθεί η φθορά της κυβέρνησης Τσίπρα, αλλά και να υπονομευθούν τα σχέδια που απεργάζεται το σύστημα; Τα οικονομικά δεδομένα δείχνουν ότι αν δεν υπάρξει χρηματοδότηση ή, έστω, χαλάρωση από την ΕΚΤ, η χώρα δεν θα μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Η κυβέρνηση θα πρέπει, με κάθε θυσία, να πληρώσει μισθούς και συντάξεις στο τέλος Απριλίου και να μένουν σε εκκρεμότητα οι δόσεις του ∆ΝΤ [από 6 Μαΐου, σύνολο 1 δισ. ευρώ μόνο γι’ αυτό τον μήνα]. Το πρόβλημα, δηλαδή, αν «σκάσει», πρέπει να βρίσκεται στα χέρια των δανειστών. Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία, και οι όποιες αποφάσεις δεν επιδέχονται περιθώρια λάθους –δύσκολα θα υπάρξει επιστροφή από ό,τι αποφασιστεί. Η κυβέρνηση κινδυνεύει να βρεθεί εγκλωβισμένη, ανάμεσα σε δανειστές και πολίτες, με την κοινωνία χωρίς ουσιαστική πληροφόρηση. Με την όποια διαπραγμάτευση να έχει περιοριστεί ανάμεσα σε ομάδες «τεχνοκρατών» [που, ας σημειωθεί, από την ελληνική πλευρά ελάχιστοι ανήκουν στον ΣυΡιζΑ…] , και με την πληροφόρηση να είναι επιλεκτική και κυρίως από ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Το εγχώριο σύστημα ενημέρωσης είτε αναμασά τα όσα μεταδίδουν τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, είτε αναδεικνύει τα θέματα που το συμφέρουν, με μεγάλο βαθμό διαστρέβλωσης. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης είναι μονόδρομος – δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια. Η κυβέρνηση πρέπει άμεσα

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Το «έπος» του ΣΥΡΙΖΑ και κάποιες παραφωνίες Ορισμένοι οφείλουν να σπάσουν το ιδεοφαντασιακό κέλυφος στο οποίο παραμένουν περίκλειστοι για να δουν την πραγματικότητά χωρίς παρωπίδες

ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ και τρείς μήνες στην κυβέρνηση, αλλά κάποια στελέχη του, ανάμεσά τους και αρκετοί βουλευτές, ακόμα και ένας – δυο υπουργοί, εξακολουθούν να πολιτεύονται ως αντιπολιτευόμενοι, δεν προσφέρουν καμιά λύση, πέρα από την κριτική, δεν σκιαγραφούν το σχήμα μιας διαφορετικής χώρας. Μοιάζουν με άνθρωπο που χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο για να τον σπάσει αντί να σκάψει σ’ αυτόν μια πόρτα και να τον διασχίσει. Ευτυχώς που η κυβέρνηση κάνει το δεύτερο. Και το κάνει καλά… Τόσο καλά, που ανάγκασε το περιοδικό «Time» να συμπεριλάβει τον έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στον ετήσιο κατάλογό του με τους ηγέτες που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. Μαζί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, τη γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τον πρόεδρο της Κούβας Ραούλ Κάστρο, τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, την Χίλαρι Κλίντον, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον ιρακινό πρωθυπουργό Χάιντερ αλ – Αμπάντι, τον Κιμ Γιονγκ – Ουν της Βόρειας Κορέας και την αρχηγό του γαλλικού ακροδεξιού κόμματος, Μαρίν Λεπέν. Ξέρω, κάποιοι θα πουν «τι αστικές ανοησίες είναι αυτές», αλλά είναι ακριβώς αυτοί που οφείλουν, το συντομότερο δυνατόν, να σπάσουν το ιδεοφαντασιακό κέλυφος στο οποίο παραμένουν περίκλειστοι, να δουν την πραγματικότητά χωρίς παρωπίδες. Με το βλέμμα, έστω, μιας ξεχωριστής για την πολιτική σοφία της ένδοξης κομμουνίστριας: «Στην αστική κοινωνία, ο ρόλος της Αριστεράς είναι ο ρόλος του κόμματος αντιπολίτευσης. Σε κόμμα εξουσίας επιτρέπεται να υψωθεί μόνο πάνω στα ερείπια του αστικού κράτους»

Η διαπραγμάτευση ως «επανάσταση»

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Λέω πως είναι καιρός να συμφωνήσουμε ότι, στην περίπτωσή μας, η Αριστερά «υψώθηκε» σε κόμμα εξουσίας» όχι «πάνω στα ερείπια του αστικού κράτους», αλλά πάνω στις στάχτες των αστικών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ – Ν∆), που θυσιάστηκαν από τους ίδιους τους ηγέτες τους στο βωμό του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού: χωρίς την καπιταλιστική κρίση, τα μνημόνια, την παράδοση άνευ όρων της Ελλάδας και των Ελλήνων (εκ μέρους των Γ. Παπανδρέου, Αντώνη Σαμαρά και των κυβερνήσεων τους) στη ληστρική – ανθρωποφαγική βουλιμία των… «θεσμών», μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ θα φάνταζε σαν ουτοπία. Είναι καιρός να συμφωνήσουμε ότι ο ελληνικός λαός «ανύψωσε» στην κυβερνητική εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ όχι για να εγκαθιδρύσει τον κομμουνισμό αλλά, εντός της καπιταλιστικής – «αστικής» ζώνης του ευρώ, να διαπραγματευθεί και, με τη μαχητικότητα και την αξιοπιστία της Αριστεράς, να διεκδικήσει την ανάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας και της δημο-

κρατίας, την απαλλαγή από τα μνημονιακά μέτρα λιτότητας, να εφαρμόσει ανυποχώρητα το «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης». Είναι καιρός να συμφωνήσουμε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αυτό ακριβώς κάνει. Και κάτι παραπάνω. Μέσω της διαπραγμάτευσης, με εργαλείο τη διαπραγμάτευση αν θέλετε, αναπτύσσοντας μια περίτεχνη, πολυδιάστατη – απρόβλεπτη και απροσδόκητη για το ελληνικό και το ευρωπαϊκό κατεστημένο– πολιτική διπλωματία, επιχειρεί κάτι που, τηρουμένων των αναλογιών, είναι μια σύγχρονη επανάσταση εν εξελίξει: αντί να χτυπάει το κεφάλι της στο νεοφιλελεύθερο τοίχο για να τον σπάσει, σκάβει σ’ αυτόν μια πόρτα και τον διασχίζει…

Η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ

Και μπαίνει μέσα και τον αποδομεί και τον ανατρέπει: «βλέπω την διαπραγμάτευση σαν μια μυθική ελληνική εκστρατεία για τον εξανθρωπισμό των βάρβαρων ευρωπαϊκών (γερμανικών) κανόνων, την πολιτική επανίδρυση της Ε.Ε.», μου έλεγε ενθουσιασμένος, μετά τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με την Άνγκελα Μέρκελ, ένας φίλος. Γνωστός αριστερός διανοούμενος. Είχαν προηγηθεί αρκετά μικρά βήματα χειραφέτησης, όπως εκείνη η αξιοθαύμαστη διπλωματική πλαγιοκόπηση – απομόνωση του γερμανού γκαουλάιτερ της ευρωζώνης Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από τον έλληνα ομόλογό του, τον Γιάνη Βαρουφάκη, κατά τη διάρκεια των τριών θυελλωδών Εurogroup· που σήμανε την αρχή της έμπρακτης αμφισβήτησης της γερμανικής ηγεμονίας εντός και εκτός διαπραγμάτευσης, την αποκατάσταση της πολιτικής ισοτιμίας Ελλάδας – Γερμανίας. Η απαρίθμηση των επιτευγμάτων της τρίμηνης πολιτικής διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους ευρωπαίους εταίρους σε συνδυασμό με την πολυδιάστατη γεωπολιτική διπλωματία που, συγχρονισμένα και παράλληλα, ανέπτυξε ο Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνησή του, εγγράφουν την αρχή ενός, κατά τα φαινόμενα, ένδοξου ελληνικού έπους που συγκινεί λαούς, κοινωνίες και κινήματα. Και προκαλεί πολιτικούς και κοσμοθεωρητικούς κλονισμούς, υιοθετείται και υποστηρίζεται από προσωπικότητες υψηλού διεθνούς κύρους (Τσόμσκι, Στίγκλιτς, Κρούγκμαν κ.ά.) καθιστώντας τον ΣΥΡΙΖΑ «πανευρωπαϊκό» και «παγκόσμιο». Λοιπόν, που λέτε, εμείς οι απ’ έξω, (τα απλά μέλη, οι ψηφοφόροι, εν γένει, του ΣΥΡΙΖΑ) αισθανόμαστε μέτοχοι αυτού του «έπους», εναγώνιοι «αναγνώστες» και «θεατές» του, εν μέσω ενός καθημερινά αυξανόμενου τρομοκρατικού συστημικού θορύβου αποτροπής. Και στενοχωριόμαστε, απογοητευόμαστε, αγανακτούμε όταν φωνές στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτών, ακόμα και υπουργών σμίγουν μ’ αυτόν τον απεχθή θόρυβο. Αυτό…

* Ο γνωστός «αφορισμός» της Ρόζας Λούξεμπουργκ.

Στη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη είμαστε όλοι μετανάστες...

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Μετά το Εθνικό, τι;

α περί του Εθνικού είναι γνωστά, καθώς μια δύσκολη αλλά εύλογη απόφαση του υπουργού Πολιτισμού Νίκου Ξυδάκη συγκέντρωσε τα πυρά καί όσων έσπευσαν να αθροιστούν για καθαρά αντιπολιτευτικούς λόγους. Ο δρόμος είναι μακρύς και έχει κι άλλους σταθμούς. Στις 30 Απριλίου, για παράδειγμα, τελειώνει ή τετράμηνη παράταση που δόθηκε –στις 23 ∆εκεμβρίου με τροπολογία– στη θητεία του διοικητικού συμβουλίου του Μεγάρου Μουσικής. Τη θέση του προέδρου από το 2009 κατέχει το ίδιο πρόσωπο (η θέση είναι άμισθη). Είναι, λοιπόν, υπερώριμο, μετά τις περιπέτειες του Μεγάρου Μουσικής, των χρεών που σωρεύει, περίπου 435 εκατ. ευρώ συνολικά, να γίνουν αλλαγές. Προφανώς το όλο ζήτημα Μέγαρο είναι λεπτό και πολύ σοβαρό και χρειάζεται ψύχραιμη και σοβαρή μελέτη για να αντιμετωπισθούν υπερβολές του παρελθόντος και χειρισμοί του παρόντος, να ορισθεί η ισόρροπη λειτουργία του στο συνολικό χώρο της μουσικής. Ένα τέτοιο σχέδιο χρειάζεται σίγουρα χρόνο. Η λήξη της θητείας της διοίκησης στις 30 Απριλίου είναι ευκαιρία να γίνει το πρώτο, προσεκτικό αλλά και

Αναγκαία διόρθωση

σταθερό, προετοιμαστικό για το επόμενο μεγάλο βήμα.

Τρύπια κατσαρόλα

ι νεοφιλελεύθεροι έχουν αποδείξει ότι ξέρουν πολύ καλά να οργανώνουν μαζικές διαμαρτυρίες τύπου κατσαρόλας. Οι εγχώριοι εκπρόσωποί τους, χαλαρωμένοι μέσα στη μακαριότητα της κυριαρχίας τους επί δεκαετίες στο πολιτικό γίγνεσθαι, δεν φρόντισαν να αποκτήσουν τη σχετική τεχνογνωσία. Το αποτέλεσμα της πρώτης κινητοποίησής τους ήταν χαρακτηριστικό. ∆ιαδήλωση οργάνωσε, μεσημέρι Παρασκευής, δήμος των δυτικών προαστίων, διαμαρτυρόμενος για τη μεταφορά των διαθεσίμων του στην Τράπεζα της Ελλάδος. Μόνο που όλη κι όλη αριθμούσε είκοσι (κυριολεκτικά) άτομα, καμιά δεκαριά δημοτικούς παράγοντες και άλλους τόσους, όχι ιδιαίτερα πρόθυμους, δημοτικούς υπαλλήλους και δέκα οχήματα του δήμου. Χωρίς πολλά – πολλά, έκλεισαν τη Σταδίου στο ύψος της Κλαυθμώνος παρά το θλιβερά ασήμαντα όγκο τους. Ευτυχώς δεν είχαν προλάβει οι προκάτοχοι της σημερινής κυβέρνησης και φίλοι τους να νομοθετήσουν την απαγόρευση πορειών στους δρόμους της Αθήνας,

Στο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής» δημοσιεύσαμε μια νεκρολογία για τον σύντροφο Γιώργο Μαμάη, ανυπόγραφο. Είχε την υπογραφή του επιστήθιου φίλου του Χρήστου Τόλιου, αλλά ο δαίμων την παρέλειψε. Ο αναγνώστης, διορθωμένη, και σε άλλα σημεία της, θα την βρει στην ηλεκτρονική σελίδα μας.

γιατί αυτή τη στιγμή που διαβάζετε τις γραμμές ετούτες, οι καλοί αυτοί άνθρωποι θα σέρνονταν στα δικαστήρια.

Στην όχθη των δανειστών

πορεί να εξοργίζεται ο κ. Λοβέρδος και οι τέως εταίροι του στην κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, όταν τους κατατάσσουν στην όχθη των δανειστών, πλην όμως η αλήθεια είναι ότι εβδομάδες τώρα ζητούν από την κυβέρνηση να υπογράψει «εδώ και τώρα» συμφωνία με τους πιστωτές, χωρίς ποτέ να απαντούν στο εύλογο ερώτημα: Χωρίς να αρνηθεί η κυβέρνηση καμία από τις απαιτήσεις τους; Η στάση αυτή τους ταυτίζει όχι αντικειμενικά, όπως συνήθως λέγεται σ αυτές τις περιπτώσεις, αλλά και υποκειμενικά, με τις θέσεις των πιστωτών. Άλλωστε, και η στάση τους από την εποχή που βρίσκονταν στην κυβέρνηση, αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει: νόμος είναι το δίκιο του δανειστή. Ό,τι κι αν ζητήσουν οι πιστωτές, είναι για το καλό μας. Πόσες φορές δεν τους έχουμε ακούσει να λένε ότι «κόκκινες γραμμές» μπορούν να βάζουν μόνο αυτοί που δίνουν τα λεφτά κι όχι αυτοί που τα ζητάνε.

Which side are you on?

ργίασαν τα κανάλια στα δελτία ειδήσεων της Παρασκευής, προσπαθώντας να παρουσιάσουν τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη απομονωμένο στο Γιούρογκρουπ. Αυτό που δεν ανέφεραν είναι ότι ο Βαρουφάκης σε επίσημες δηλώσεις του μετά το τέλος της συνεδρίασης αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, κάνοντας λόγο ακόμα και για υπονόμευση της διαδικασίας. Φαίνεται ότι μετά τις διαδοχικές ενοχλήσεις της κυβέρνησης είτε στα κανάλια, είτε στους ιδιοκτήτες τους αποφάσισαν να συνεισφέρουν και αυτά από τη μεριά τους στην προσπάθεια απομόνωσης της ελληνικής κυβέρνησης, αφήνοντας εκτός των ρεπορτάζ τους τη σημαντική αυτή πτυχή των δηλώσεων του υπουργού.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μεταφορά δυνάμεων στο εσωτερικό μέτωπο

* Γιατί επιχειρείται συντηρητική μετατόπιση των διαχωριστικών γραμμών

πορροφημένοι σχεδόν αποκλειστικά από την παρακολούθηση της πορείας των διαπραγματεύσεων και των συγκρούσεων, εντός και εκτός, περί αυτήν, δείχναμε να έχουμε ξεχάσει ότι εξ ίσου σημαντικά, αν όχι σημαντικότερα συχνά, είναι όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό μέτωπο. ∆ύο εξελίξεις συνέβαλαν στην αλλαγή αυτής της πραγματικότητας: Πρώτον, η κυβέρνηση, παρά τις καθυστερήσεις και τις δυσκολίες, άρχισε να προωθεί το νομοθετικό έργο, οπότε οι αντιπαραθέσεις σε συγκεκριμένα εσωτερικά ζητήματα έγιναν σαφείς και απέκτησαν περισσότερο ταξικό πρόσημο. ∆εύτερον, η αντιπολίτευση, ιδίως η αξιωματική, διαβλέπει ότι δεν έχει πολλά περιθώρια να αντιπαρατεθεί πειστικά στην κυβέρνηση με βάση τη στρατηγική της τελευταίας στις διαπραγματεύσεις, καθώς η εξέλιξή τους πια την οδηγεί μπροστά στο αμείλικτο και για την αντιπολίτευση ερώτημα: «Να υπογραφεί τώρα συμφωνία, αλλά με την παραδοχή ποιών απαιτήσεων των δανειστών;» Και σ’ αυτό το ερώτημα δεν μπορεί πια η αντιπολίτευση να απαντάει όπως ο κ. Σαμαράς, Τετάρτη βράδυ στο Μέγκα, λέγοντας ότι «η κυβέρνηση πρέπει να έρθει σε ρήξη είτε με τον εαυτό της είτε με τους δανειστές». Γιατί η διάζευξη αυτή αφορά τελικά και την ίδια, αποκαλύπτοντας απερίφραστα τον πραγματούμενο κίνδυνο να τοποθετείται από την πλευρά των δανειστών, όσο δεν επιλέγει.

Επαναχάραξη διαχωριστικών γραμμών

Αυτές οι δύο εξελίξεις ξύπνησαν το «θηρίο» της απαίτησης για ταξική τοποθέτηση απέναντι όχι μόνο στα κρίσιμα, αλλά και στα λιγότερο σημαντικά ζητήματα της εσωτερική πολιτικής. Αυτό εξηγεί, και από μια άλλη σκοπιά, τη γενικευμένη επίθεση που παρακολουθούμε να εκτυλίσσεται το τελευταίο διάστημα με στόχο την κυβέρνηση: κανένα νομοσχέδιο, κανένα ζήτημα, κανένα πρόβλημα, καμία πτυχή δεν αφήνεται ανεκμετάλλευτη, από τη στιγμή που μπορεί η εκμετάλλευσή του να προκαλέσει απώλειες στην κυβέρνηση Στόχος αυτής της ανάπτυξης του αντιπολιτευτικού μετώπου στο εσωτερικό δεν είναι μόνο να εμφανιστεί και να αισθανθεί η κυβέρνηση όσο γίνεται πιο αδύναμη στη διαπραγμάτευση και να υποχωρήσει άτακτα. Επιδιώκεται με αυτή την ένταση της επίθεσης να μετατοπιστούν στο εσωτερικό της κοινωνίας, του εκλογικού σώματος και των πολιτικών δυνάμεων οι διαχωριστικές γραμμές προς όφελος των συντηρητικών, μνημονιακών, αστικών συσσωματώσεων. Επιδιώκεται, δηλαδή, η ανάκτηση του απωλεσθέντος εδάφους στη βάση μιας σαφέ-

Ακόμα κι αν δεν μπορέσει να πετύχει όλους τους στόχους της η κυβέρνηση και υποχρεωθεί να οδηγηθεί σε εκλογές η χώρα, δεν θα υπάρξει για τη Ν∆ και τους συμμάχους της, παλιούς και “νέους”, ελπίδα, αν δεν εξασφαλιστεί αλλαγή συσχετισμών και αναδιάταξη πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών.

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

στερα ταξικής διάκρισης.

Αστικό προσκλητήριο

Ένα σύντομο αλλά αιχμηρό και δηλωτικό αυτής της διάθεσης πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της «Καθημερινής» (21/4 ανήμερα) σημείωνε: «Τώρα τα πράγματα έχουν γίνει οριακά και επικίνδυνα. Η κυβέρνηση ακολουθεί σε κρίσιμους τομείς πολιτική που απευθύνεται σε μια ακραία μειοψηφία». Για να καταλήξει στο γενικό προσκλητήριο: «Κανείς από την κεντροδεξιά, αλλά και γενικότερα από τον αστικό πολιτικό κόσμο, δεν έχει, πλέον, το δικαίωμα να σιωπά», δηλαδή να μη το τοποθετείται από την ορθή κατά τη γνώμη τους πλευρά. Ορισμένοι ασύδοτα αντιδραστικοί δεν διστάζουν, μάλιστα, να παρομοιάσουν την παρούσα κατάσταση με την περίοδο του ∆εκεμβρίου 1944! Και να καλούν σε συμβιβασμό την κυβέρνηση. (Μαραντζίδης «Κ» 19/4). Το κάνουν, προφανώς, όχι γιατί υπάρχουν ομοιότητες, όχι επειδή κρίνονται τα ίδια επίδικα, αλλά για να τονιστεί η ανάγκη χάραξης νέων διαχωριστικών γραμμών: από εδώ όσοι αποδέχονται τα δεδομένα, από εκεί όσοι επιδιώκουν να τα αλλάξουν αιθεροβατώντας και βάζοντας, έτσι, σε κίνδυνο τα κείμενα -καλώς ή κακώς. Όπως μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε, η διεξαγωγή αυτής της επίθεσης με αυτό το στρατηγικό στόχο διευκολύνεται τα μέγιστα από τα οικονομικά και μιντιακά συμφέροντα, που νιώθουν άμεσα την απειλή μιας δημοκρατικής νομιμότητας με γνώμονα το συμφέρον των λαϊκών τάξεων, των πολλών και όχι των ολιγαρχών. Όταν από τη μιντιακή ολιγαρχία απαιτείται το ελάχιστο, δηλαδή η νομιμοποίηση της δράσης της, και ένας Μπόμπολας απειλείται από τον εισαγγελέα για να πληρώσει ελάχιστο τμήμα από τα αφορολόγητα μονοπωλιακά κέρδη που αποκόμισε εν καιρώ κρίσης, τότε δεν χρειάζεται οποιαδήποτε αυταπάτη για την σκληρότητα της απάντησης. Ούτε οποιουδήποτε είδους εφησυχασμός. Στην αντίπερα όχθη έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται με την παρέλευση των πρώτων μετεκλογικών μηνών ότι με τη σαμαρική λογική της «παρένθεσης» δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί η αντιπολίτευση, εν αναμονή μιας αποτυχίας στη διαπραγμάτευση. Γιατί ακόμα κι αν δεν

μπορέσει να πετύχει όλους τους στόχους της η κυβέρνηση και υποχρεωθεί να οδηγηθεί σε εκλογές η χώρα, δεν θα υπάρξει για τη Ν∆ και τους συμμάχους της, παλιούς και «νέους», ελπίδα, αν δεν εξασφαλιστεί αλλαγή συσχετισμών και αναδιάταξη πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών. Πράγμα που απαιτεί σκληρή αντιπαράθεση ιδίως στο εσωτερικό πεδίο.

Παλινορθωτικός ακτιβισμός

∆εν θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε διαφορετικά την πρωτοφανή επιχείρηση στήριξης και διατήρησης των «κεκτημένων» της αντιμεταρρύθμισης που επί πέντε χρόνια οικοδομείται. Ούτε τις άρτια οργανωμένες και τις ταξικά ερμαφρόδιτες επιχειρήσεις κινητοποίησης τύπου Ελντοράντο, ή τις ακτιβιστικές δράσεις υπερσυντηρητικών πανεπιστημιακών, που πρώτοι ανταποκρίθηκαν στο ταξικό αστικό κάλεσμα της «Κ». Ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύουν όλοι αυτοί και οι πρωτοβουλίες τους δεν είναι αμελητέος. Η κυβέρνηση, βέβαια, έχει το πλεονέκτημα ότι η πολιτική που οι αντίπαλοί της υποστηρίζουν ως ορθή, είναι πιστό αντίγραφο της πολιτικής που εφαρμόστηκε επί πέντε χρόνια με καταστροφικά αποτελέσματα. Και δεν έχουν πρόθεση να την τροποποιήσουν. Γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να εξασφαλίσουν πλειοψηφίες κοινωνικές ή πολιτικές στη βάση αυτή. Γι’ αυτό και δεν θέλουν τώρα ν’ ακούσουν για εκλογές ή δημοψήφισμα. Μπορεί, λοιπόν, η κυβέρνηση και οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που συσπειρώνει γύρω της και μετεκλογικά, να εντοπίσουν και να αξιοποιήσουν, σ’ αυτή τη βάση, τα σημεία ρωγμής αυτού του επιχειρούμενου αντιδραστικού μετώπου παλινόρθωσης. Όσο πιο κοντά στο λαϊκό περί δικαίου αίσθημα βρίσκονται οι πολιτικές πράξεις και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και οι κοινωνικές ευαισθησίες της κυβέρνησης, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται το δικό τους έργο, τόσο πιο ισχυροί οι δεσμοί που ένωσαν τη σημερινή πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία για να την αναδείξουν κυβερνώσα δύναμη. Αυτός είναι ο χρυσός κανόνας. Χ. Γεωργούλας

Θέλουν Τσίπρα... με άλλη κυβέρνηση! ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 3

να δημοσιοποιήσει τις προτάσεις της με λεπτομέρειες. Ποια είναι η πραγματική λίστα της. Ποιες μεταρρυθμίσεις αποδέχεται, σε ποιες έχει βάλει κόκκινες γραμμές, για ποιες μεταθέτει το χρόνο εφαρμογής τους. Προτάσεις συγκεκριμένες και επεξεργασμένες που δίνονται άμεσα στη δημοσιότητα. Και, κυρίως, ποιες αρνείται να εφαρμόσει. Τονίζει ότι δεν δέχεται περικοπή συντάξεων και μισθών, άλλες απολύσεις, περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού, και άλλα λουκέτα σε νοσοκομεία…

∆ημόσια διαπραγμάτευση

Η κίνηση αυτή βάζει τέλος στις επιλεκτικές διαρροές. Και κάνει πράξη την υπόσχεση της κυβέρνησης: όλα στο φως. Η κοινωνία ενημερώνεται πλήρως, τα κόμματα αναγκάζονται να τοποθετηθούν πάνω σε συγκεκριμένες θέσεις, το ίδιο και οι δανειστές. Μια δημόσια διαπραγμάτευση όπου κανείς δεν θα μπορεί να πετά τη μπάλα έξω, να μεθοδεύει τη διαρροή πληροφοριών σύμφωνα με τις οποίες δεν έχει θέσεις ή προτάσεις η ελληνική κυβέρνηση, να ζητούν απίθανα στοιχεία... Θα πρέπει δημόσια θεσμοί και κόμματα να παρουσιάσουν τις αντιρρήσεις τους: σε ποιες μεταρρυθμίσεις επιμένουν, γιατί ορισμένοι λένε «ναι». Παράλληλα, κυβέρνηση και κόμμα βγαίνουν στην κοινωνία με εκδηλώσεις και συζητήσεις –όχι μέσα στο κόμμα, δημόσια. Μια κινητοποίηση που θα αγκαλιάζει όλη την κοινωνία, θα την ενημερώνει, τη συσπειρώνει και την προετοιμάζει, προκειμένου οι ίδιοι οι πολίτες να αποτρέψουν τους επικίνδυνους δρόμους στους οποίους θέλουν να μας οδηγήσουν. Το νέο σενάριο που προωθούν τώρα, μια και κατάλαβαν τις επιπτώσεις ενός Grexit, είναι «οριακή χρεοκοπία», πάντα εντός του ευρώ. Ο αρθρογράφος των F.T., Βόλφγκανκγ Μινχάου [19.04.15], είναι «αρκετά σίγουρος ότι θα πτωχεύσει» η Ελλάδα, καθώς «ίσως να είναι ο μοναδικός τρόπος για να αποτρέψουν την απόλυτη καταστροφή». Τάσσεται, βέβαια, κατά της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. καθώς, όπως τονίζει, «ένα Grexit θα προκαλούσε ανυπολόγιστο οικονομικό ρίσκο στη χώρα και θα τραυμάτιζε τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της ΕΕ αλλά και την παγκόσμια φήμη της». Ωστόσο, ακόμα και οι FT υποδεικνύουν χρεοκοπία απέναντι σε ∆ΝΤ ή ΕΚΤ και όχι «έναντι των πολιτών με το να μην πληρωθούν μισθοί δημοσίων υπαλλήλων ή συντάξεις». Γιατί, αυτό, συνεχίζουν οι FT, «θα ήταν ηθικά απεχθές και πολιτική αυτοκτονία για την κυβέρνηση που ηγείται ο ΣυΡιζΑ». Και υποστηρίζουν ότι η χρεοκοπία «δεν είναι συνώνυμη με την έξοδο. ∆εν υπάρχει ένας κανόνας στην ΕΕ, που να λέει ότι πρέπει να εγκαταλείψεις την Ένωση όταν χρεοκοπείς». Οι Ευρωπαίοι πιέζουν -και θα πιέσουν ακόμα περισσότερο- με στόχο αυτή η κυβέρνηση να υπογράψει συμφωνία. Από αυτή την υπογραφή ευελπιστούν να ξεκινήσουν πολιτικές διαδικασίες στην Ελλάδα, που θα τους επιτρέψουν να παίξουν ρόλο ρυθμιστή. Ας μην τους το επιτρέψουμε!

Υ.Γ.: Είναι σαφές, με βάση και τα παραπάνω, ότι το σύστημα ως μόνη επιλογή έχει τον Τσίπρα. Με αυτή την παραδοχή είναι λογικό να εξυμνούν και να μιλούν για καλό κλίμα του Τσίπρα με την Μέρκελ, κ.λπ., σε αντίθεση με το άσχημο κλίμα του Γιούρογκρουπ, όπου μετέχει ο έτσι και αλλιώς «προβληματικός» Βαρουφάκης.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Γιατί σήκωσε θόρυβο η πράξη νομοθετικού περιεχομένου; ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Τι ακριβώς σημαίνει μεταφορά στην Τράπεζα της Ελλάδος των διαθεσίμων δημοσίων οργανισμών; Έχουν λόγο να ανησυχούν οι δήμοι και οι περιφέρειες; Και πόσο μπορεί να βοηθήσει την κυβέρνηση το μέτρο αυτό; Η συζήτηση με τον Κώστα Μελά φωτίζει τα γκρίζα σημεία του προβλήματος.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Σε προηγούμενες συζητήσεις μας εντόπιζες ότι παρά το θετικό των συμφωνιών είτε της 20ής Φεβρουαρίου είτε της συνόδου κορυφής των 8, παραμένει κενό η χρηματοδότηση. Τώρα αυτό μας πιέζει; Όντως, η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου, ενώ έβαλε τα πράγματα υπό μία έννοια σε ένα κανάλι, είχε ένα έλλειμμα στην αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών αναγκών του δημοσίου. Ως τα τέλη Μαρτίου δεν θα είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα, όμως αυτά θ’ άρχιζαν, όπως ήταν γνωστό, από τον Απρίλιο. Οι υποχρεώσεις της χώρας, ειδικά προς το ∆ΝΤ, ήταν πράγματι υψηλές και τον Απρίλιο και τον Μάιο μαζί με τις υποχρεώσεις για μισθούς και συντάξεις. Πρόσθετο στοιχείο είναι ότι για το πρώτο τρίμηνο του έτους ο προϋπολογισμός, είχε μια δυσκολία εκ κατασκευής, παρουσίαζε πρωτογενή ελλείμματα, δηλαδή τα έσοδα του κράτους δεν αρκούσαν για να πληρωθούν τα έξοδά του, εξαιρουμένων των δαπανών για τόκους. Από τον Μάιο και πέρα προβλέπονται σημαντικά πλεονάσματα ως απόρροια της τουριστικής δαπάνης κ.τ.λ. Αυτό, μαζί με την καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων, την πεισματική άρνηση των εταίρων να συγκλίνουν σε ένα πρόγραμμα, αλλά κυρίως της ΕΚΤ να μην επιτρέψει την έκδοση, όπως ζήτησε η κυβέρνηση, ενός αριθμού εντόκων γραμματίων, περίπου 3 δισ. ευρώ ή της επιστροφής του περιβόητου 1,9 δισ. κερδών που διακρατούν χώρες της ευρωζώνης από αγορά ελληνικών ομολόγων ανάγκασε την κυβέρνηση, την υποχρέωσε να αποφασίσει αν θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο εξωτερικό ή όχι. Πολύ σωστά αποφάσισε να τις εκπληρώσει και προς τούτο θα έπρεπε να βρει τα χρήματα. Έφτασε, λοιπόν, αυτή η δύσκολη στιγμή. Ακριβώς, αυτό κάνει η ελληνική κυβέρνηση, όπως θα έκανε οποιαδήποτε άλλη. Θα επεδίωκε με τα χρήματα που υπάρχουν σε διάφορους οργανισμούς της γενικής κυβέρνησης να αντεπεξέλθει. Βεβαίως, αυτά τα χρήματα, όπως προκύπτει σαφώς από το νόμο, θα επιστραφούν και με πολύ υψηλότερο επιτόκιο, αφού γίνονται ρέπος. Αυτή την πρακτική χρησιμοποιούσε και η κυβέρνηση Βενιζέλου – Σαμαρά κατά το προηγούμενο έτος. Ο κ. Σταϊκούρας, μάλιστα, είχε δηλώσει στη Βουλή ότι είχε φτάσει, αυτού του είδους ο δανεισμός, στα 8 δισ. ευρώ. Χαρακτηρίστηκε από μερικούς εσωτερικός δανεισμός. Είναι επιστημονικά σωστό; Θα ήταν υπερβολή. Είναι ένας πρόσκαιρος δανεισμός για την εξυπηρέτηση αναγκών του δημοσίου, που όμως ανά πάσα στιγμή οι φορείς έχουν τη δυνατότητα να ξαναπάρουν τα χρήματά τους πίσω. Το κράτος έχει ένα απόθεμα χρήματος, όπως μια τράπεζα: βγαίνει

“

Αυτό που κάνει η ελληνική κυβέρνηση θα έκανε και κάθε άλλη. Θα επεδίωκε με τα χρήματα που υπάρχουν σε διάφορους οργανισμούς της γενικής κυβέρνησης να αντεπεξέλθει. Αυτή την πρακτική χρησιμοποιούσε και ο κ. Σταϊκούρας, που είχε δηλώσει στη Βουλή ότι αυτού του είδους ο δανεισμός είχε φτάσει στα 8 δισ. ευρώ.

και μπαίνει συνεχώς. Αυτά δε τα χρήματα που βγαίνουν και μπαίνουν και που με αυτά πληρώνονται μισθοί, συντάξεις και οτιδήποτε άλλο, είναι χρήματα που παραμένουν στο εγχώριο εισοδηματικό κύκλωμα, δεν φεύγουν. Άρα δεν χάνονται, χάνονται μόνο αυτά που πηγαίνουν για την αποπληρωμή εξωτερικών υποχρεώσεων. Ο νόμος προβλέπει ότι αν υπάρχουν ανάγκες εντός των 15 ημερών, δεν παίρνονται τα χρήματα. Η αντίδραση, κατά τη γνώμη μου, υπήρξε λόγω του τρόπου, δηλαδή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου. ∆εν είναι, όντως, σωστή

πρακτική. Αλλά όταν φθάνεις στα όρια; Υπήρξε και η ανακοίνωση της Κομισιόν, που στήριξε την απόφαση της κυβέρνησης. Από την αρχή ήταν αυτό άποψη της Κομισιόν, το πώς να βρεθούν τα απαραίτητα χρήματα. Όλα αυτά, βεβαίως, έχουν νόημα και δείχνουν ότι η λογική της κυβέρνησης δείχνει επιλογή προς τον συμβιβασμό, τη σύναψη συμφωνίας. Εάν δεν προσέβλεπε σ’ αυτό, δεν θα αποστράγγιζε τα ταμεία για να πληρώσει δανειστές. Η ΕΕ επιχειρεί, σύμφωνα με το σχέδιό της, να εξαντλήσει όλα τα αποθέματα της ελληνικής κυβέρνησης, ώστε να φθάσει τον Ιούνιο χωρίς χρήματα. Ήταν, περίπου, εξαναγκαστικό. Να θυμηθούμε τι είπε ο Σόιμπλε: έχετε διορία ως τις 30 Ιουνίου! Γνωρίζουν ότι ως τότε υπάρχουν χρήματα … Εκτός και αν σχεδιάζουν να δώσουν μια μικρή ανάσα. Υπάρχουν, δηλαδή, ενδείξεις, που δείχνουν ότι και το «θεριό» φοβάται τον «Γιάννη»; Σαφέστατα. Νομίζω ότι καμιά ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν επιθυμεί και δεν μπορεί να υλοποιήσει το Grexit. Είναι δύσκολο οι Ευρωπαίοι να φθάσουν στα όρια και να δημιουργήσουν μια κατάσταση με άγνωστο αποτέλεσμα, που δεν ξέρουν πού θα οδηγήσει την Ευρώπη. ∆εν νομίζω ότι η Μέρκελ μπορεί να έχει μια τέτοια άποψη. Η ΕΚΤ σχεδιάζει να γίνει ακόμη πιο σκληρή με την Ελλάδα; Ναι, και δεν πρέπει να το υποτιμήσουμε. ∆ιότι αυτό περιλαμβάνεται στους κανόνες για την ΕΕ, παρά το ότι εφαρμόζονται κατά γράμμα μόνο για την περίπτωση της Ελλάδας. Και ετοιμάζεται να γίνει πιο σκληρή στο εξής σημείο: να μειώσει την προεξόφληση. Εκεί, δηλαδή, που τώρα παίρνουμε ένα συγκεκριμένο ποσό χρημάτων έναντι των πακέτων των ομολόγων που δίνουν οι ελληνικές τράπεζες ως ενέχυρα (collateral) στην ΕΚΤ για προεξόφληση, αυτή, λοιπόν, σχεδιάζεται να μειωθεί. Ο δεύτερος κίνδυνος είναι ότι τελειώνουν, πιθανόν, τα περιθώρια που έχουν οι τράπεζες να σχηματίσουν, πλέον, πακέτα ενέχυρων (collateral).

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Από την ήπια δήλωση Μέρκελ στο άγριο Γιούρογκρουπ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΑΛΥΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΑΓΓΕΛΗ

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Όσα δήλωσαν διάφοροι αξιωματούχοι μετά το έκτακτο Γιούρογκρουπ της Παρασκευής, θα πρέπει να διαβαστούν μαζί με όσα ειπώθηκαν την Πέμπτη κατά τις συναντήσεις στο περιθώριο της συνόδου κορυφής. Αυτό υποστηρίζει σε συνέντευξη του στην «Εποχή» ο οικονομικός αναλυτής Γιάννης Αγγέλης. Η εμπιστευτικότητα που συμφωνήθηκε μεταξύ Μέρκελ – Τσίπρα είναι κάτι που πρέπει να προσεχθεί, υποστηρίζει, και παρά το λίγο χρόνο που απομένει ως το Γιούρογκρουπ της 11ης Μαΐου δεν μπορεί να αποκλειστεί μια συμφωνία.

Πυκνές οι εξελίξεις και συναντήσεις την προηγούμενη εβδομάδα. Ένα γενικό συμπέρασμα; Νομίζω, την ειδησεογραφία της Παρασκευής πρέπει να τη δούμε σε συνάρτηση με την ειδησεογραφία της Πέμπτης, ειδικά των συναντήσεων που έγιναν στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής για το μεταναστευτικό. Ειδικά, πρέπει να προσέξουμε τον ειδικό χαρακτήρα που είχε η συνάντηση Μέρκελ – Τσίπρα, η οποία για πρώτη φορά, με δημόσια δήλωση και των δύο πλευρών, κρατάει το περιεχόμενό της εμπιστευτικό. Ως αυτή τη στιγμή και οι δύο πλευρές έχουν κρατήσει αυτή τη δέσμευση. ∆εν πρέπει αυτό να διαφύγει της προσοχής μας. Από πληροφορίες που έχουμε από διπλωματικούς κύκλους στις Βρυξέλλες, φαίνεται ότι υπήρξε μια κατ’ αρχήν συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών για το πώς θα κινηθούν, ανεξαρτήτως του τι θα ακούμε τις επόμενες ημέρες από συμμετέχοντες στο Γιούρογκρουπ, το Γιουρογουόρκινκ Γκρουπ και τις άλλες ομάδες ή επιτροπές, οι οποίες διαχειρίζονται άμεσα τη διαπραγμάτευση. Αυτό συμπεριλαμβάνει ακόμη και τις δηλώσεις αξιωματούχων μετά το Γιούρογκρουπ της Παρασκευής; Ακριβώς. Και ο λόγος είναι ο εξής: Έχουμε αρκετά σοβαρή ενημέρωση, η οποία διαβεβαιώνει ότι το περιεχόμενο της συνάντησης Τσίπρα – Μέρκελ της Πέμπτης είναι σε γνώση των κυρίων Ντράγκι και Γιούνκερ. Από τη πλευρά της Κομισιόν υπάρχει μια ενημέρωση, άτυπη, η οποία λέει ότι δεν θα ξαφνιάζονταν εάν η ατζέντα των δύο ηγετών περιείχε ένα πλαίσιο συμφωνίας, στο οποίο έχουν συμφωνήσει και οι δύο, και ότι αυτό θα το προωθήσουν πάση θυσία. Αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με την ίδια ενημέρωση, η οποία επαναλαμβάνουμε δεν μπορεί να διασταυρωθεί λόγω της ιδιαιτερότητας της συνάντησης, αγγίζει ακόμη και τα ζητήματα όπως το εργασιακό και το συνταξιοδοτικό, πέραν του δημοσιονομικού για το οποίο υπάρχει η συμφωνία ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1,5% του ΑΕΠ, για τον απλούστατο λόγο ότι έχουν ήδη παρέλθει οι 5 μήνες του 2015.

Το σκληρό Γιούρογκρουπ

Οι δηλώσεις της Παρασκευής μετά το Γιούρογκρουπ, ωστόσο, ήταν πολύ σκληρές, σχεδόν επιθετικές από ορισμένους αξιωματούχους. Είναι, όντως, σε άλλο κλίμα και ήταν αναμενόμενο αυτό. Ο υπουργός κ. Γ. Βαρουφάκης, παραμένει πάντοτε κόκκινο πανί για όλους σχεδόν τους συναδέλ-

φους του, και ορισμένοι εξ αυτών έχουν δημοσίως πει ότι ευχαρίστως θα ήθελαν έναν άλλο στη θέση του. Προφανώς, δεν είναι προσωπικό το θέμα. Ασφαλώς, σε καμία περίπτωση δεν είναι προσωπικό. Του αποδίδεται όμως η ευθύνη για την καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων μέχρι σήμερα και εκφράζουν ένα είδος ανακούφισης, η οποία έχει διατυπωθεί σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, για το γεγονός ότι ο κ. Τσίπρας έχει αναλάβει πρωτοβουλίες στο επίπεδο διαπραγμάτευσης, σαν να παίρνει επάνω του την ευθύνη των επόμενων βημάτων. Αν είναι αλήθεια ότι ενημερώθηκαν Γιούνκερ και Ντράγκι, τότε οι δηλώσεις του τελευταίου δεν φαίνεται να επηρεάστηκαν και πάρα πολύ. Όχι. Ο Ντράγκι, να μην ξεχνάμε, σαν κεντρικός τραπεζίτης θεωρεί ότι οι πολιτικοί, συλλήβδην, στην Ευρώπη δεν διευκολύνουν αυτή τη στιγμή με τον τρόπο διαπραγμάτευσης την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), από το να αντιμετωπίζει την απειλή ενός σοκ μετά από ένα ατύχημα στην Ελλάδα. Και ότι σε τελευταία ανάλυση είναι μόνο η ΕΚΤ που μέχρι αυτή τη στιγμή υποχρεώνεται, αν και δεν θα το ήθελε, να χρηματοδοτεί την Ελλάδα μέσω του ELA. Ωραία, αλλά ο κ. Ντράγκι πιέζει, με σκληρό μάλιστα τρόπο, μόνο τη μία πλευρά. Φαντάζομαι ότι ακούμε αυτό που είναι και πιο εύκολο. ∆ηλαδή, την πίεση προς

την ελληνική πλευρά, προκειμένου να υποχωρήσει και να αποδεχθεί τη συμφωνία. Υπάρχουν όμως πιέσεις και προς την άλλη πλευρά. Ο Ντράγκι τοποθετείται στους κεντρώους, θα λέγαμε, απέναντι στο ελληνικό θέμα, με ακραίους τους Σόιμπλε και Λαγκάρντ. Μέχρι σήμερα, τουλάχιστον, με βάση τις δημοσιογραφικές πληροφορίες και τοποθετήσεις των ίδιων. Υπάρχει, όμως, σήμερα μια αναφορά στο Blooberg ότι η έμμεση απειλή που διατύπωσε σήμερα στη συνέντευξή του, ότι δηλαδή προβληματίζει την ΕΚΤ η συνεχιζόμενη διολίσθηση της αξίας των ελληνικών ομολόγων. Υπάρχει μια αναφορά, που λέει ότι στη συνάντηση της 6ης Μαΐου η ΕΚΤ προτίθεται να επανεξετάσει τη θέση της. Επί τα χείρω, βεβαίως. Υπήρχαν πολύ πρόσφατα σχετικές ενδείξεις. Επί τα χείρω, ναι. Να αλλάξει το ποσοστό κουρέματος των ελληνικών ομολόγων που προσφέρονται για ενέχυρα, την έκπτωση επί της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που αποδέχεται. Αν οριστικοποιηθεί αυτό στο συμβούλιο της 6ης Μαΐου, τότε το θέμα αποκτά άλλη διάσταση. Μην ξεχνάμε ότι 6 Μαΐου είναι 5 μέρες πριν το τακτικό Γιούρογκρουπ στις 11 Μαΐου, που θα εξετάσει την πρόοδο της συμφωνίας με την Ελλάδα. Κατά συνέπεια, μπορεί αυτό να διαβαστεί από πολλές πλευρές.

Κήρυξη χρηματοδοτικού πολέμου;

Μπορεί ν΄ αλλάξει το κλίμα, ας πούμε να δοθεί μια λύση στο ζήτημα της ρευστότητας, αν όντως το ραντεβού Μέρ-

κελ-Τσίπρα λειτουργήσει . Ωστόσο, ο κ. Ντάισελμπλουμ είπε ότι δεν γνωρίζει αν είμαστε έτοιμοι στο Γιούρογκρουπ της 11ης Μαΐου. Στις 12 Μαΐου η χώρα έχει να καλύψει μεγάλη δόση προς το ∆ΝΤ, περίπου 200 εκ. ευρώ. Θα είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπισθούν τα πράγματα στις 6η Μαΐου, αν η ΕΚΤ δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τον τρόπο χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών. Θα είναι ένα πλήγμα στις τράπεζες, κυρίως, τις οποίες όμως η ΕΚΤ, υποτίθεται, τις εποπτεύει. Αυτό θα είναι πόλεμος. Ναι, διότι επιπλέον μειώνεται και η δυνατότητα των τραπεζών να χρηματοδοτηθούν μέσω του ELA, καθώς η χρηματοδότηση αυτή γίνεται με βάση τα έντοκα που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες. Αν η αξία, τώρα, των εντόκων μειώνεται, τότε αυτομάτως είναι και μικρότερη η αξία των χρημάτων που μπορεί να πάρουν οι τράπεζες μέσω του ELA. Αυτό , συγχρόνως, περιορίζει και τη δυνατότητα των τραπεζών να συμμετέχουν σε εκδόσεις εντόκων ομολόγων ακόμη και κάτω από το όριο που προβλέπει η ΕΚΤ. Οπότε δυσκολεύει και τη χρηματοδότηση του δημοσίου. Είναι μια απειλή η οποία επικρέμεται. Το ερώτημα είναι, βέβαια, εάν ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Μάρδας, όπως λέει, έχει εξασφαλίσει, με τη δέσμευση των ρευστών διαθέσιμων, την επάρκεια μέχρι και τον Μάιο. Ο κ. Σόιμπλε είχε πει ότι υπάρχει ως τον Ιούνιο, αλλά μετά... Έτσι κι αλλιώς όλη η συζήτηση είναι εξαιρετικά βραχυπρόθεσμη. ∆ηλαδή, όλα τα γεγονότα αφορούν τις αμέσως επόμενες εβδομάδες. ∆εν μπορούμε να μιλάμε για μακρά περίοδο. Έχει αναφερθεί το ενδεχόμενο για έκτακτο Γιούρογκρουπ στις 28 Απριλίου. Παίζει καθόλου; Μόνο στην περίπτωση που υπάρξει, το σαββατοκύριακο, ορατή πρόοδος. Το οποίο βεβαίως κανείς δεν μπορεί να το αποκλείει, εφόσον το Γιούρογκρουπ της Παρασκευής δεν μπήκε στην ουσία. Ναι. Ο Α. Τσίπρας έκανε μια δήλωση, με την οποία υποστήριξε ότι η πρόοδος θα αποτυπωθεί σύντομα. Αν αυτό σημαίνει μια συμφωνία σε κάποια πράγματα, μπορεί. •

Πολεμούν την παράνομη διακίνηση για να αποφύγουν τη νόμιμη μετακίνηση

Του ∆ημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

ον Οκτώβριο του 2013, μετά τον πνιγμό 387 ανθρώπων στην Λαμπεντούζα, η Ιταλία έθετε σε εφαρμογή την επιχείρηση διάσωσης στη θάλασσα «Mare Nostrum», μηνιαίου προϋπολογισμού 9,3 εκ. ευρώ. Χάρη στην «Mare Nostrum», μέσα σε ένα χρόνο διασώθηκαν περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι. Όμως αυτή ήταν μια ασυγχώρητη εμμονή στην υπεράσπιση της ζωής. Η επιχείρηση δέχτηκε δριμύτατες επικρίσεις, τόσο στο εσωτερικό της χώρας, από τον ακροδεξιό Σαλβίνι, όσο και στο εξωτερικό. «∆εν υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης που προβλέπεται να διεξαχθούν στη Μεσόγειο», δήλωνε τον Οκτώβριο του 2014 η υφυπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Τζόις Ανελάι: «Πιστεύουμε ότι αυτές οι επιχειρήσεις δημιουργούν έναν ακούσιο παράγοντα έλξης , καθώς ενθαρρύνουν περισσότερους μετανάστες να επιχειρήσουν τον επικίνδυνο διάπλου της θάλασσας και οδηγούν συνεπώς σε περισσότερους τραγικούς θανάτους». Το επιχείρημα διέψευδε λίγο μετά τη λήξη της επιχείρησης ο επικεφαλής της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Β. Κοστέλ, εξηγώντας σε συνέντευξή του στην «Repubblica» ότι, μετά τον Οκτώβριο του 2014, οπότε και η «Mare Nostrum» σταμάτησε, οι απόπειρες διάσχισης των ιταλικών θαλασσών είχαν αυξηθεί. Αλλά και τι με αυτό; Λίγους μήνες νωρίτερα, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Σεσίλια Μάλτσρομ, είχε βάλει τα πράγματα στη θέση τους: «Η Frontex θα αντικαταστήσει την επιχειρησιακή λειτουργία της Mare Nostrum, ακόμη και αν αυτό δεν θα είναι στον ίδιο βαθμό. Η Mare Nostrum ήταν ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα

“

Η Σύνοδος Κορυφής της Πέμπτης σήμανε την επιβεβαίωση της ίδιας εγκληματικής άρνησης για την αναδιανομή πόρων που θα στήριζαν την υποδοχή των προσφύγων.

και δεν ξέρουμε αν μπορούμε να κάνουμε όσα έκανε η Ιταλία». Αντικαθιστώντας το παράλογα ανθρωπιστικό πρόγραμμα διάσωσης, η επιχείρηση «Τρίτων» της Frontex, μηνιαίου προϋπολογισμού 2,9 εκ. ευρώ, που θα καλυπτόταν από 21 κράτημέλη, είχε αστυνομικό χαρακτήρα (προστασία των συνόρων), και πεδίο δράσης μόλις 30 ναυτικά μίλια από τις ιταλικές ακτές. Μια τεράστια θαλάσσια περιοχή, από τις ακτές της Λιβύης μέχρι και 30 μίλια από την Ιταλία, αφηνόταν χωρίς σωστικά μέσα. Θα περίμενε κανείς ότι η απώλεια 900 ζωών στ’ ανοιχτά της Λιβύης, θα σήμαινε επιτέλους αλλαγή ρότας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάταια. Η Σύνοδος Κορυφής της Πέμπτης σήμανε την επιβεβαίωση της ίδιας εγκληματικής άρνησης για την αναδιανομή πόρων που θα στήριζαν την υποδοχή των προσφύγων – άρνηση στο όνομα της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης. Η απόφαση να τριπλασιαστούν τα κονδύλια της επιχείρησης «Τρίτων», σε συνδυασμό με την επιδίωξη να εγκρίνει ο ΟΗΕ την ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά των διακινητών στη Λιβύη, δεν περιλαμβάνει την παραμικρή μέριμνα για την οργανωμένη, δηλαδή νόμιμη μετακίνηση προσφύγων στις χώρες της Ε.Ε. Στον απόηχο της Συνόδου, ο σοσιαλιστής (sic) Ολάντ δήλωσε ότι η Γαλλία είναι διατεθειμένη να υποδεχτεί «500 με 700 Σύρους». Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, περισσότεροι από 12 εκατομμύρια έχουν ανάγκη από βοήθεια ώστε να παραμείνουν ζωντανοί, σχεδόν οχτώ έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και μοιράζονται δωμάτια με άλλες οικογένειες ή κατασκηνώνουν σε εγκαταλελειμμένα κτίρια, ενώ 4,8 εκατομμύρια Σύροι ζουν σε δυσπρόσιτες περιοχές στο εσωτερικό της χώρας. Λίγο μετά τη νέα τραγωδία στ’ ανοιχτά της Λιβύης, το πρωτοσέλιδο της «Libération» έθετε με εμφατικό τρόπο την ανάγκη να νομιμοποιηθεί η μετανάστευση. Στο ίδιο μήκος και ο Φρανσουά Κρεπό, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, μιλώντας στον «Guardian»: «Καθώς η κινητικότητα αυξάνεται με την παγκοσμιοποίηση, αντί να την παρεμποδίσουμε, θα έπρεπε να την οργανώσουμε. Αυτό σημαίνει ανοιχτά νομικά κανάλια, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να έρθουν και να ψάξουν για δουλειά. Αν δημιουργήσει μηχανισμούς που θα δίνουν κίνητρα, δε θα είχαμε παράτυπη μετανάστευση στο βαθμό που την έχουμε τώρα». Η Αριστερά δεν μπορεί να διεκδικεί σήμερα τίποτα λιγότερο.

ΤΟ ΘΕΜΑ

Ο πρόσφυγας γίνεται... γείτονας

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Της Ελένης Ζορμπά

Οι εικόνες των ανθρώπων που πνίγονται προκειμένου να φθάσουν στη χώρα μας ή σε μια χώρα της νότιας Ευρώπης δεν είναι καινούργιες. Η έξαρση του φαινομένου της προσπάθειας εισόδου στη χώρα μας, αλλά και σε άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης, προσφύγων και μεταναστών απλά υπογράμμισε μια κατάσταση που υπάρχει εδώ και χρόνια. Η διαφορά δεν είναι στον αριθμό των ανθρώπων που αναμένεται να μετακινηθούν, αλλά στο ότι, από την τοποθέτηση της αναπληρώτριας υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Τασίας Χριστοδουλοπούλου στο θέμα, έγινε ορατό το ζήτημα και οι άνθρωποι που υποφέρουν. Με την πρόταση να φτιαχτούν δομές υποδοχής και φιλοξενίας σε όλη την Ελλάδα, δήμους και περιφέρειες η ομάδα των προσφύγων δεν θα κλειστεί σε μια νέου τύπου Αμυγδαλέζα, αλλά θα βρίσκεται μέσα ή κοντά στις τοπικές κοινωνίες. Ο σχεδιασμός αυτός εξαρτάται από τη θετική ανταπόκριση των δήμων και των περιφερειών σε συνάρτηση με την ανταπόκριση και τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.

νδεικτικά έχουμε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες τοποθετήσεις. Η ανακοίνωση που εξέδωσε το Γραφείο Επικοινωνίας του δήμου Πεντέλης «σχετικά με το σχέδιο της κυβέρνησης για τη Μεταφορά Παράνομων Μεταναστών στο Αναρρωτήριο ΠΙΚΠΑ , κτίριο που διαχειρίζεται το υπουργείο ∆ημόσιας Τάξης και βρίσκεται στο δήμο Πεντέλης. Πληροφορηθήκαμε από τη ∆ιαύγεια ότι εγκρίθηκε η διάθεση κονδυλίου για επισκευές σε κτίριο που διαχειρίζεται το υπουργείο ∆ημόσιας Τάξης και βρίσκεται στο δήμο Πεντέλης (αναρρωτήριο ΠΙΚΠΑ). Προφανώς κάποιοι «οραματίζονται»να μετατρέψουν την περιοχή σε κέντρο φιλοξενίας παράνομων μεταναστών. Θα θέλαμε να τους ενημερώσουμε, όπως πράξαμε και με όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, ότι τα σχέδιά τους δεν θα υλοποιηθούν». Σε διαφορετική κατεύθυνση κινείται ο δήμος Πάτρας κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο θέμα της φιλοξενίας. Συγκεκριμένα, ο δήμος τονίζει: «Απαιτούμε, οι υποδομές για τη φιλοξενία των προσφύγων στην πόλη μας να εξασφαλίζουν τις στοιχειώδεις ανθρώπινες συνθήκες, με όρους υγιεινής διαβίωσης και δομές ιατρικής βοήθειας, καθώς και χορήγησης ταξιδιωτικών εγγράφων». «∆ομές που θα στηρίζουν και θα διευκολύνουν την ασφαλή μεταφορά τους στις χώρες προορισμού τους και όχι κέντρα «αποθήκες ψυχών» εγκλωβισμένων και απελπισμένων μεταναστών». προσθέτει. Ακόμα ο

“

Φωτό: Βασίλης Μαθιουδάκης

Οι δήμοι και οι περιφέρειες πρέπει μέσα από τα όργανα εκπροσώπησης και τους τοπικούς φορείς να ανοίξουν τη συζήτηση για την πολιτική ουσία της ανάγκης των προσφύγων να ζήσουν με αξιοπρέπεια και ασφάλεια.

δήμος Τήλου και Γαύδου έβαλαν μπροστά τις ανάγκες των ανθρώπων.

Τοπική αυτοδιοίκηση και μετανάστες

Η σχέση της τοπικής αυτοδιοίκησης με τους μετανάστες αφορούσε, μέχρι το 2013, την παραλαβή και διαβίβαση των αιτημάτων, για έκδοση και ανανέωση των αδειών διαμονής καθώς και τη λειτουργία του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών, ως συμβουλευτικού οργάνου του δήμου για την ενίσχυση της ένταξης των μεταναστών στην τοπική κοινωνία. Παρότι τα συμβούλια ένταξης μεταναστών δεν έχουν πλήρη λειτουργία, αποτέλεσαν μια θετική εξέλιξη ως προς τη συμμετοχή και την εμπλοκή, τόσο της τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και των εκπροσώπων των μεταναστευτικών κοινοτήτων. Εξαρτώνται, όμως, από την πολιτική βούληση της κάθε δημοτικής αρχής, έχουν γνωμοδοτικό χαρακτήρα, δεν έχουν προϋπολογισμό και δεν εντάσσονται στη διεύθυνση κοινωνικών υπηρεσιών ή κοινωνικής πολιτικής , ώστε να συνδυάζονται η έρευνα των αναγκών με τις προτάσεις και την εφαρμογή συγκεκριμένων δράσεων. ∆εν υπήρξε μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και παρεμβάσεις για την ένταξη των μεταναστών, ούτε προτάσεις από και προς τα δημοτικά συμβούλια. Επίσης, καταγραφή των προβλημάτων και των αιτημάτων των μεταναστών ανά δήμο δεν έχει γίνει. Τα προτεινόμενα μέτρα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους ότι η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός μεγάλων και ευάλωτων ομάδων δημιουργεί οξυμένα κοι-

νωνικά προβλήματα και εντάσεις. Ότι τα γκέτο στις πόλεις γεννιούνται από τη στέρηση δικαιωμάτων και την αδυναμία ένταξης των περιθωριοποιημένων πληθυσμών. Μέχρι σήμερα, η αντιμετώπιση του θέματος από την πολιτεία εξαντλήθηκε στην απομάκρυνση ομάδων τοξικομανών ή και εκδιδόμενων γυναικών. Κατόπιν, άνοιξαν τα πρώτα στρατόπεδα κράτησης, οπότε πολίτες του κέντρου θεώρησαν ότι ανακουφίστηκαν και πολίτες των περιοχών που άνοιξαν τα κέντρα κράτησης ότι υποβαθμίζεται η περιοχή τους.

Ο αποκλεισμός δημιουργεί εντάσεις

Σήμερα φθάσαμε στην κατάργηση των κέντρων κράτησης και την επιστροφή των πρώην κρατουμένων στις πόλεις. Αρνούμαστε και είμαστε κάθετοι στις παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων, δεν υιοθετούμε τη θεωρία της συλλογικής ευθύνης και την αναπαραγωγή των πιο ρατσιστικών στερεότυπων ενοχοποιώντας το σύνολο ενός συγκεκριμένου πληθυσμού που βρίσκεται σε αδυναμία και διώκεται από τη φτώχεια και τον πόλεμο. Θεωρούμε ότι οι δήμοι και οι περιφέρειες πρέπει μέσα από τα όργανα εκπροσώπησης και τους τοπικούς φορείς να ανοίξουν τη συζήτηση για την πολιτική ουσία της ανάγκης των προσφύγων να ζήσουν με αξιοπρέπεια και ασφάλεια. Αυτή η διεργασία πρέπει να ανοίξει στις τοπικές κοινωνίες με στόχο την αρμονική συμβίωση όλων των μερών.

•

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

“

Φωτό: Βασίλης Μαθιουδάκης

Είναι ο ανθρώπινος πολιτισμός που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, αφού η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά δεν είναι “ρομαντικές ανοησίες”, αλλά η απαραίτητη προϋπόθεση για να μη γίνει αποδεκτή ως “φυσικός νόμος” η ρήση του Πλαύτου “ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος”.

Η λυδία λίθος του πολιτισμού μας ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

Της Βιβής Κεφαλά

Μετά την κατάρρευση του διπολισμού, ο πόλεμος, που ήταν ανέκαθεν βασικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ιστορίας, μετατρέπεται σε πρωταγωνιστή της, μια και η μεταβατική περίοδος που διέρχεται το διεθνές σύστημα ευνοεί τη χρήση ένοπλης βίας κρατών ή ομάδων. Πόλεμοι που έχουν κηρυχθεί αλλά και ακήρυκτοι πόλεμοι με πολλαπλά διακυβεύματα, νέες διεθνείς κρίσεις που επισωρεύονται στις ήδη υπάρχουσες, στυγνά καθεστώτα που διατηρούν την εξουσία –και τη δυτική στήριξη– «χάριν της διατήρησης της σταθερότητας», «άρχοντες του πολέμου» που πλουτίζουν από τη βία και τον πολλαπλασιασμό των λεγόμενων αποτυχημένων κρατών, προκαλούν το θάνατο χιλιάδων αμάχων κάθε χρόνο, αλλά και εξαναγκάζουν εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους είτε ως εκτοπισμένοι στην ίδια τους τη χώρα είτε ως πρόσφυγες είτε ως μετανάστες.

έσα σε αυτές τις συνθήκες, χιλιάδες απελπισμένοι άνθρωποι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, επιλέγοντας να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους στο αβέβαιο ταξίδι προς την ασφάλεια του λεγόμενου πολιτισμένου κόσμου αντί να αποδεχθούν το θάνατο αμαχητί, παραμένοντας στις εστίες τους. Οι χώρες από τις οποίες προέρχονται, κυρίως, τα κύματα προσφύγων είναι, πρωτίστως, το Αφγανιστάν, η Λιβύη, η Συρία, το Ιράκ, το Σουδάν, η Νιγηρία, η Κεντροαφρικανική ∆ημοκρατία κ.ά. Πρόκειται για χώρες, στις οποίες είτε μαίνονται οι συγκρούσεις είτε ελέγχονται επί της ουσίας από τζιχαντιστές είτε για χώρες όπου κυριαρχούν αδυσώπητα καθεστώτα που καταδιώκουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους αλλά και τις μειονότητες που βρίσκονται εντός των συνόρων τους.1 Σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ο κύριος όγκος των προσφύγων καταλήγει κυρίως σε γειτονικές χώρες, όπως το Πακιστάν που έχει δεχθεί στο έδαφος του περίπου 1,6 εκατομμύρια Αφγανούς πρόσφυγες, επί συνόλου 2,7 εκατομμυρίων, ενώ από το 2011 μέχρι σήμερα σχε-

δόν 4 εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες είναι διασκορπισμένοι σε γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Ιορδανία και ο Λίβανος2. Επίσης, υπάρχουν ένα εκατομμύριο Σομαλοί πρόσφυγες, εξακόσιες εβδομήντα χιλιάδες Σουδανοί και άλλες πεντακόσιες χιλιάδες προερχόμενοι από το Νότιο Σουδάν, χωρίς, βεβαίως, να υπολογίζονται οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που ξεπερνούν τα 3 εκατομμύρια και επιζούν ουσιαστικά, εδώ και δεκαετίες, χάρη στις φροντίδες του ειδικού Οργανισμού του ΟΗΕ, δηλαδή την UNRWA.

Οικονομικό αδιέξοδο

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, η Ιορδανία και ο Λίβανος έχουν υποδεχθεί το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων σε σχέση με τον πληθυσμό τους, ενώ σε σχέση με τις οικονομικές τους δυνατότητες οι χώρες που έχουν επιβαρυνθεί περισσότερο είναι η Αιθιοπία και το Πακιστάν. Οι πρόσφυγες συγκεντρώνονται σε στρατόπεδα που δημιουργούνται για αυτούς και επιβιώνουν με χρήματα που διατίθενται από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των χωρών υποδοχής τους, αλλά κυρίως από τις οικονομικές συνεισφορές κρατών τις οποίες συγκεντρώνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Αν και οι πρόσφυγες ζουν σε πολύ κακές συνθήκες, ωστόσο κινδυνεύουν να βρεθούν σε ακόμα χειρότερη θέση, καθώς υπολογίζεται ότι για το 2015 θα χρειαστούν περισσότερα από 16 δισεκατομμύρια δολάρια για την παροχή βοήθειας στα –συνολικά– 58 εκατομμύρια πρόσφυγες που υπάρχουν και τα χρήματα αυτά δεν έχουν εξασφαλιστεί. Η ∆ύση απέναντι στα προβλήματα που συσσωρεύονται από τα κύματα των προσφύγων και μεταναστών που προσπαθούν να φθάσουν στο έδαφος της αντιδρά με τη διόγκωση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, ενώ η συνήθης κρατική απάντηση είναι η καταστολή. Μια στάση αναμενόμενη, αφού και η ίδια η ∆ύση διέρχεται μία τεράστια κρίση –οικονομική και όχι μόνο– η οποία δεν της επιτρέπει να σχηματίσει μια συνεκτική στρατηγική για την αντιμετώπιση του μείζονος αυτού προβλήματος, που δεν είναι μόνο ανθρωπιστικό αλλά και βαθύτατα πολιτικό. Μια λύση που θα στηριζόταν σε καίριες και ουσιαστικές διπλω-

ματικές και πολιτικές της παρεμβάσεις για την επίλυση των συγκρούσεων αλλά και την ανάπτυξη των χωρών της περιφέρειας, ώστε να αντιμετωπιστεί ριζικά το πρόβλημα της μετανάστευσης και να απαλειφθεί το πρόβλημα των προσφύγων.

Η ∆ύση νίπτει τας χείρας της

Όμως τα προβλήματα παραμένουν και η ∆ύση είτε σοκάρεται, όταν υπάρχουν εκατοντάδες νεκροί (όπως στο ναυάγιο της 18ης Απριλίου στα ανοικτά της Ιταλίας), είτε εξαντλεί τις προσπάθειες της σε ευχολόγια –επιστέγασμα διεθνών διασκέψεων. Εάν η μακάρια ηρεμία της δεν διαταραχθεί από εκατόμβη θυμάτων, όπως συνέβη πρόσφατα, οι δυτικές χώρες και κυρίως οι βόρειες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε εθελοτυφλούν είτε στοιβάζουν όσους διασώζονται σε αποθήκες ανθρώπινων ψυχών είτε, πάλι, επιδεικνύουν «ψυχρό πραγματισμό», όπως το Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο το 2014 δήλωσε επισήμως ότι δεν πρόκειται να συνεισφέρει οικονομικά στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θαλάσσιας έρευνας και διάσωσης μεταναστών ή προσφύγων, διότι «έτσι ενθαρρύνεται η μετακίνηση τους προς την Ευρώπη». Ο φαρισαϊκός χαρακτήρας αυτής της δήλωσης όχι μόνο είναι προφανής αλλά και διαψεύδεται από τα γεγονότα. Σύμφωνα με τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, το 2014 περισσότεροι από διακόσιες χιλιάδες άνθρωποι προσπάθησαν να διασχίσουν την Μεσόγειο, δηλαδή τρεις φορές περισσότεροι από ό,τι το 2011, οπότε ξέσπασαν οι αραβικές εξεγέρσεις3 για να σώσουν την ζωή τους. Επίσης, σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, μετά την απόφαση του 2014 να καταργηθούν οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις θαλάσσιας διάσωσης του ιταλικού ναυτικού, ο αριθμός αυτών που προσπάθησαν να εισέλθουν παράνομα σε ευρωπαϊκό έδαφος διασχίζοντας την Μεσόγειο το 2015 αντί να μειωθεί αυξήθηκε. Έτσι, από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα 24.000 άνθρωποι προσπάθησαν να προσεγγίσουν τις ιταλικές ακτές, εκ των οποίων 1.700 έχασαν τη ζωή τους4, για να μην αναφερθούμε στην Ελλάδα και την Μάλτα, χώρες που επίσης αποτελούν ενδιάμεσο σταθμό στο

αβέβαιο ταξίδι προς την πολυπόθητη ασφάλεια.

Υπεύθυνοι οι δυστυχείς;

Συνήθως, όταν η δυστυχία δεν μας αφορά δεν μας αγγίζει. Ακόμα χειρότερα, μπορεί να θεωρούμε ότι υπεύθυνοι για τη δυστυχία τους δεν είναι παρά οι ίδιοι οι δυστυχείς. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει κανένας λόγος να επωμιστούμε το βάρος τους. Αντιθέτως, θα πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν, για να τους αποτρέψουμε από το να την μεταφέρουν σε μας, μια και «ο καθένας πρέπει να λύνει τα προβλήματα του μόνος του». Ορθολογική σκέψη; Ρεαλισμός; Όχι, είναι ο ανθρώπινος πολιτισμός που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, αφού η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά δεν είναι «ρομαντικές ανοησίες», αλλά η απαραίτητη προϋπόθεση για να μη γίνει αποδεκτή ως «φυσικός νόμος» η ρήση του Πλαύτου «ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος».

Σημειώσεις

1. Ο αριθμός των προσφύγων που βοηθούνται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες έφθασε τα 13 εκατομμύρια στα μέσα του 2014 και είναι το μεγαλύτερο πλήθος προσφύγων από το 1996, ενώ ο συνολικός αριθμός εκτοπισμένων, προστατευόμενων ή βοηθούμενων από την ΥΑ του ΟΗΕ φθάνει τα 26 εκατομμύρια, αριθμός στον οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται όλες αυτές οι κατηγορίες εάν οι χώρες υποδοχής τους δεν ζητήσουν την βοήθεια της. 2. Στο έδαφος του Λιβάνου βρίσκονται 1,1 εκατομμύρια πρόσφυγες, στο Ιράν 982 χιλιάδες, κυρίως Ιρακινοί, στην Τουρκία 824 χιλιάδες, κυρίως Σύριοι, στην Ιορδανία 737 χιλιάδες, στην Αιθιοπία 588, στην Κένυα 537 και στο Τσαντ 455 χιλιάδες. Βλ. www.unmultimedia.org/radio/french/2015 /01/hcr-lesconflits-ont-accru-les-deplacements 3. Βλ. www.huffingtonpost.fr/2014/12/28/conflits-2014-carte-des-refugies-irak-syrie 4. ∆ηλαδή εκατό φορές περισσότεροι από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Βλ. www.dacaractu.com/Mort-derefugies-et-de-migrants-dans-la-Mediterranee-Amnesty-International

Φωτό: Βασίλης Μαθιουδάκης

ΤΟ ΘΕΜΑ

Τις τελευταίες μέρες πρώτο θέμα στην ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα είναι η μετανάστευση, με αφορμή τον πνιγμό χιλιάδων ανθρώπων που αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή. Οι δακρύβρεχτες δηλώσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων, όπως και η έκτακτη σύνοδος κορυφής με θέμα τη μετανάστευση, επέφεραν περαιτέρω στρατιωτικοποίηση των συνόρων της Μεσογείου. Πάνω στα πτώματα των μεταναστών η Ευρώπη προσπαθεί να επαναχαράξει τα σύνορά της και να ενισχύσει τη σχέση της με τη Frontex. Συζητάμε με τον πανεπιστημιακό Βασίλη Τσιάνο, ο οποίος είναι εξειδικευμένος στις ευρωπαϊκές πολιτικές ελέγχου της μετανάστευσης, για τα σχέδια της Ευρώπης στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου Την Πέμπτη πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύνοδος κορυφής με θέμα την αντιμετώπιση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών στη Μεσόγειο, με τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Ευρώπης κ. Τουσκ να δηλώνει πως «η κατάσταση στην Μεσόγειο αφορά όλη την Ευρώπη, άρα πρέπει να δράσουμε μαζί ως μία δύναμη». Πώς κρίνετε τις προτάσεις που συζητήθηκαν; Προτού εισέλθουμε στο ερώτημά σας χρειάζεται ένας μικρός εννοιολογικός διαχωρισμός. Ο όρος «μεταναστευτικές ροές», ιδιαίτερα με την ανθρωπιστική καταστροφή που βιώνουμε σήμερα στα σύνορα, είναι το λιγότερο προβληματικός. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως η συζήτηση πρέπει να στραφεί στην κρίση που αντιμετωπίζουν τα συστήματα ασφαλείας γύρω από τα ζητήματα αντιμετώπισης της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου. Οι 276.000 αφίξεις δια μέσω της Μεσογείου που καταγράφηκαν πέρυσι – και φέτος αναμένεται να αυξηθούν στις 350.000– στην πλειοψηφία τους δεν αφορούν μεταναστευτικές ροές, αλλά υποψήφιους πρόσφυγες. Η διευκρίνιση αυτή είναι απαραίτητη διότι η ταύτιση της μεταναστευτικής πολιτικής με την πολιτική ασύλου είναι πολιτικά επικίνδυνη. Η πρόταση της Ευρώπης, όπως παρουσιάστηκε με τα δέκα σημεία του κ. Αβραμόπουλου, δεν έχει να προσφέρει τίποτα καινούριο. Αποτελεί τη μιλιταριστική εκδοχή μιας σειράς προγραμμάτων που έχουν συζητηθεί τα τελευταία δέκα χρόνια στην Κομισιόν και στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Φιάσκο το πρόγραμμα της Ευρώπης

Αναφέρεστε στα ειρηνευτικά σώματα που προτείνεται να εγκατασταθούν στις χώρες προέλευσης των προσφύγων; ∆εν είναι τυχαίο το ότι ως πρότυπο παρέμβασης του κ. Αβραμόπουλου ήταν η επιχείρηση «Αταλάντα», μια επιχείρηση στα θαλάσσια σύνορα με την Ερυθραία, η οποία είχε ως αντικείμενο την παρακολούθηση και καταδίωξη των πειρατικών μορφωμάτων στην περιοχή. Η πρόθεση επαναστρατιωτικοποίησης των ευρωπαϊκών πολιτικών ελέγχου των συνό-

ρων είναι εξαιρετικά προβληματική. Αντανακλά την πολιτική κουλτούρα ενός μεγάλου κομματιού εμπειρογνωμόνων και της ευρωπαϊκής τεχνοκρατικής ελίτ του συστήματος Σένγκεν, το οποίο βασίζεται σε μια αστυνομική και στρατιωτική αντιμετώπιση του ζητήματος της μετανάστευσης του ασύλου. Γι’ αυτό το λόγο, αυτό το πρόγραμμα δεν μπορεί να ιδωθεί ούτε ως βάση για την αρχή της συζήτησης για μια νέα πολιτική γύρω από τη μετανάστευση και τις πολιτικές ασύλου στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα φιάσκο, αφού αποτελεί συρραφή, και μάλιστα με επιπόλαιο τρόπο, των υπαρχουσών πολιτικών ελέγχων στα ευρωπαϊκά σύνορα. ∆εν είναι τυχαίο ότι ένα από τα σημεία της ατζέντας είναι η εντατικοποίηση δακτυλοσκοπικών μορφών ελέγχου. Έχει να κάνει με την πολιτική και οικονομική αναβάθμιση του ρόλου της Frontex στη Μεσόγειο. Το πρόγραμμα δεν έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα αντιμετώπισης της κρίσης στη Μεσόγειο, αλλά έχει ως στόχο τη γεωπολιτική αναβάθμιση του χαρακτήρα της παρέμβασής στη Μεσόγειο και την αναδιαπραγμάτευση της

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Αποφασίστηκε αντιμετώπιση ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙ

“

∆εν είναι τυχαίο ότι οι συντηρητικοί κύκλοι της Κομισιόν συνδέουν πάντα τη μετανάστευση με την παράνομη μετανάστευση. Αυτό εξυπηρετεί αποκλειστικά την αστυνομική λογική αντιμετώπισης των ελέγχων συνόρων και των διαφόρων πολιτικών που έχουν να κάνουν με τη γενικότερη κινητικότητα στην ήπειρό μας.

σχέσης της Ευρώπης με την Frontex, η οποία χαρακτηρίζεται από αστυνομική λογική αντιμετώπισης του ζητήματος της μετανάστευσης και του ασύλου. Επαναβεβαιώνεται, δηλαδή, μια πολιτική που έχει αποδεδειγμένα αποτύχει; Αρκεί μόνο να αναλογιστούμε πως, παρότι οι ιταλικές πολιτικές διάσωσης στη Μεσόγειο με το Mare Nostrum κοστίζουν 100-120 εκατ. ευρώ το χρόνο, η ΕΕ είναι διατεθειμένη να αυξήσει τον προϋπολογισμό της Frontex στα 20 εκατ. ευρώ. Τα μέτρα αυτά προλογίζονται ως λύση για να μην χάνονται ζωές στη θάλασσα. Πιστεύετε ότι πρόκειται για προσχηματική διαπίστωση; Ακριβώς. Παρότι διαπιστώνεται ο θάνατος χιλιάδων ανθρώπων, προτείνεται ως πρώτο μέτρο η αποδοχή των 5.000 ανθρώπων που έχουν σωθεί και η εγκατάστασή τους σε χώρες της Ευρώπης. Και μόνο κανείς να σκεφτεί ότι πέρυσι είχαμε 67.000 σύρους και σύρες πρόσφυγες είναι εξωπραγματική πρόταση.

Χρειαζόμαστε ένα πανευρωπαϊκό μεταναστευτικό μορατόριουμ

Ποια θα ήταν η πρότασή σας για την πολιτική αντιμετώπισης μεταναστών και προσφύγων στην Ευρώπη; Χρειαζόμαστε ένα πανευρωπαϊκό μεταναστευτικό μορατόριουμ. Πρέπει επιτέλους να βρούμε έναν τρόπο να μιλάμε για τη μετανάστευση στην Ευρώπη με μη αστυνομικούς και κατασταλτικούς ελεγκτικούς όρους. Και επ’ αυτού έχει τοποθετηθεί εδώ και χρόνια το μεταναστευτικό τμήμα του ΟΗΕ, αλλά και η Ύπατη Αρμοστεία. Για να γίνει αυτό απαιτείται αξιολόγηση των μέχρι τώρα πολιτικών αντιμετώπισης του μετανάστη και του ασύλου στην Ευρώπη τα τελευταία 10-15 χρόνια. Σε αυτό το πρόγραμμα μορατόριουμ είναι απαραίτητο να συμμετέχουν όχι μόνο τα θεσμικά όργανα αντιμετώπισης της μετανάστευσης, π.χ. η Frontex, αλλά οι τοπικές κοινωνίες, τα μέλη-κράτη και πάνω από όλα και οι ομάδες αυτοοργάνωσης των μεταναστών και των προσφύγων που ήδη βρίσκονται στην Ευρώπη ή είναι καθ’ οδόν. Από εκεί και πέρα πρέπει να επαναχρησιμοποιηθούν οι νόμιμες μορφές μετανάστευσης από τους πρόσφυγες, με τον εκδημοκρατισμό και την αναθεώρηση των παροχών βίζας. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι το 2013 στη Συρία παραχωρήθηκαν 23.000 βίζες για υποψήφιους πρόσφυγες, ενώ το 2014 καταργήθηκε ο θεσμός και έτσι δεν δόθηκε ούτε μια. Τέλος, χρειαζόμαστε μια ριζική κριτική και αναστοχασμό του συστήματος ∆ουβλίνο ΙΙΙ. Χρειαζόμαστε κάτι εναλλακτικό και ώσπου να το καταφέρουμε πρέπει να απαλλάξουμε ουσιαστικά τους ανθρώπους που έρχονται από το να εμπίπτουν στο σύστημα ∆ουβλίνο ΙΙΙ και να τους δώσουμε την πρωτοβουλία να επιλέξουν σε ποια χώρα θα κάνουν αίτηση πολιτικού ασύλο. Αυτά τα τρία είναι απολύτως απαραίτητα για να ελέγξουμε το δημοκρατικό χαρακτήρα των ευρωπαϊκών πολιτικών ασύλου και ελέγχου των συνόρων.

Απαιτείται ένα ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου «Νομιμοποιήστε τη μετανάστευση» ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος της Λιμπερασιόν την περασμένη Πέμπτη. Αποτελεί μια ρεαλιστική πρόταση; Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί κανείς να προτείνει. Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα οξύτατο και άμεσο πρόβλημα ανθρωπιστικής κρίσης στο επίπεδο των πολιτικών ασύλου και διάσωσης των ανθρώπων στη Μεσόγειο. Νομίζω ότι εκεί πρέπει να επικεντρωθεί η συζήτηση ενόψει του καλοκαιριού, όταν και θα αυξηθεί η άφιξη προσφύγων. Το ζήτημα της μεταναστευτικής πολιτικής στην Ευρώπη είναι τεράστιο. Η ποιοτική και αριθμητική σχέση μεταξύ μεταναστευτικών ροών και προσφυγικών ροών είναι εντελώς ξεκάθαρη. Μόλις το 5-6% των πληθυσμών που μεταναστεύουν υπόκειται σε αυτό που λέμε προσφυγική ή παράνομη ή παραβατική μετανάστευση. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έρχονται στην Ευρώπη χρησιμοποιούν νόμιμους, όπως η οικογενειακή επανένωση, ή παρα-νόμιμους τρόπους, όπως η βίζα. Μιλάμε, δηλαδή, για ένα πολύ μικρό ποσοστό μετανάστευσης, την οποία μάθαμε να την παρουσιάζουμε και ως «λαθρομετανάστευση». Το ζήτημα ασύλου πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τη μετανάστευση. ∆εν είναι τυχαίο ότι οι συντηρητικοί κύκλοι της Κομισιόν συνδέουν πάντα τη μετανάστευση με την παράνομη μετανάστευση. Παράγουν, δηλαδή, μια εννοιολογική συνέχεια μεταξύ μεταναστών, προσφύγων και παρανόμως εισερχόντων. Αυτό εξυπηρετεί αποκλειστικά την αστυνομική λογική αντιμετώπισης των ελέγχων συνόρων και των διαφόρων πολιτικών που έχουν να κάνουν με τη γενικότερη κινητικότητα στην ήπειρό μας. Μέχρι στιγμής δεν λειτουργεί ένα πραγματικό σύστημα ασύλου, παρόλο που θα έπρεπε φέτος να είχε ολοκληρωθεί η συνολική διαδικασία του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και βιώνουμε τις επιπτώσεις αυτού του πράγματος. Εννοείτε ότι θα έπρεπε να είχε θεσμοθετηθεί μια ευρωπαϊκή διαδικασία παροχής ασύλου, αντί να προβλέπεται στις εθνικές νομοθεσίες; Ακόμα δεν έχει θεσμοθετηθεί ένα ευ-

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

η μιλιταριστική της μετανάστευσης

ΑΚΟ ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΑΝΟ*

* Ο Βασίλης Τσιάνος είναι λέκτορας της Κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Το ερευνητικό του αντικείμενο είναι οι ευρωπαϊκές πολιτικές ελέγχου της μετανάστευσης και βιομετρικοποίηση των συνόρων. Είναι, επίσης, εκπρόσωπος τύπου του γερμανικού συμβουλίου για τη μετανάστευση (Rat f r Migration). •

Φωτό: Βασίλης Μαθιουδάκης

ρωπαϊκό σύστημα ασύλου, το οποίο να διαχειρίζεται με ισότιμους, διαφανείς και δημοκρατικούς όρους τα ζητήματα της ανθρωπιστικής κρίσης στη Μεσόγειο. Η αναγκαιότητα αυτού του συστήματος έγινε απόλυτα ξεκάθαρη ειδικά μετά τις αραβικές εξεγέρσεις, μετά την κρίση του Σένγκεν το 2011 και την τεράστια κρίση του παρελθόντος ∆ουβλίνο ΙΙ και σήμερα ∆ουβλίνο ΙΙΙ.

Ο όρος “δουλέμποροι” έχει πολεμικό χαρακτήρα

Υπάρχει και πολιτική εκμετάλλευση του ζητήματος, η οποία συντηρητικοποιεί την κοινωνία. Όπως παρατηρείται τα κόμματα που εκφράζουν αντιμεταναστευτική ρητορική κερδίζουν την επιρροή του εκλογικού σώματος. Γιατί εντοπίζεται αυτό; Τα νεοφασιστικά ή ακροδεξιά κινήματα και κόμματα στην Ευρώπη αναπροσαρμόζουν τον αντιμεταναστευτικό τους λόγο όχι πλέον γύρω από το ζήτημα της αυστηρότερης αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών, αλλά γύρω από τα ζητήματα της αντιμετώπισης της υποτιθέμενης εσωτερικής κινητικότητας στην Ευρώπη. Το μεγάλο πρόβλημα των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη έχει να κάνει με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, το Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία και συγκεκριμένα με τον τρόπο που οι δυναμικές της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης παράγουν ταυτόχρονα και νέες ενδοευρωπαϊκές μεταναστευτικές μορφές κινητικότητας. Αυτό αφορά εν μέρει και τη νέα ελληνική μετανάστευση στις κεντροευρωπαϊκές χώρες. ∆ηλαδή, οι ενδοευρωπαίοι μετανάστες και μετανάστριες είναι ο στόχος των νέων ακροδεξιών κομμάτων και κινημάτων στην Ευρώπη. Και έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα τελευταία 20 χρόνια μάθαμε τον κόσμο να σκέφτεται τη μετανάστευση ως κάτι παραβατικό. Πρέπει να ομολογήσουμε επίσης ότι το ευρωπαϊκό όραμα της ενδοευρωπαϊκής κινητικότητας δεν αποδεσμεύτηκε ποτέ από τις νεοαποικιακές αντιλήψεις γύρω από το ζήτημα της διεθνούς μετανάστευσης. ∆υστυχώς, το ζήτημα της μετανάστευσης και η ρατσιστική ιδεολογικοποίηση του υποτιθέμενου μη ελέγχου της μετανάστευσης χρησιμοποιήθηκε με λαϊκιστικούς τρόπους ουσιαστικά για να αναδιατυπωθεί ένα ηγεμονικό πρόταγμα της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Το βλέπουμε ξεκάθαρα στη Γαλλία με την κ. Λεπέν. Αυτό που εμείς μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι ουσιαστικά χρειαζόμαστε μια επαναθεματικοποίηση του ζητήματος πολιτών και της κοινωνίας και με όρους δημοκρατικού ελέγχου της συζήτησης γύρω από αυτό. Πρέπει να μάθουμε να μιλάμε αλλιώς. Και σε αυτό τα ΜΜΕ θα έπρεπε να είναι πρωτοπόροι. Αντ’ αυτού αναπαράγουν το λόγο μίσους και, μάλιστα, παρότι είδαμε ότι περιορίστηκε ο όρος «λαθρομετανάστευση», υιοθετήθηκε ο όρος «δουλεμπόριο»… Ο λόγος περί δουλεμπορίας δεν είναι καινούριος. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην πρώτη μεγάλη κρίση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου στη δεκαετία του ’90 και εν μέσω της ανθρωπιστικής κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο και συνδέθηκε μάλιστα και με την προσπάθεια επανανοηματοδότησης του μεικτού χαρακτήρα των μεταναστευτικών ροών. Ο όρος «δουλέμπορος» ή «δουλεμπορία» είναι καταχρηστικός. Ο επίσημος όρος είναι «διακινητές». Ο όρος «δουλεμπορία» συμπυκνώνει προϋπάρχουσες μορφές ελέγχου της μετανάστευσης που έχουν να κάνουν με την καταπολέμηση του αντι-τράφικινγκ και της σεξουαλικής βίας στα τέλη του ’90 και της αρχές του 2000. Ο όρος δουλεμπορία εισήχθη από αμερικάνικα think tank στην Ευρώπη τη δεκαετία του ’90 και χρησιμοποιήθηκε πολύ στην προσπάθεια του ΝΑΤΟ να διαμορφώσει μια δική του πολιτική στα Βαλκάνια, που να είναι παράλληλη με την ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου, δημιουργώντας ένα ηθικό αντικείμενο μεταναστευτικής πολιτικής που είναι η καταπολέμηση του τράφικινγκ, και μάλιστα εν ονόματει της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των γυναικών μεταναστριών και των ασυνόδευτων παιδιών. Τι είναι όμως οι διακινητές; ∆υστυχώς, δεν υπάρχει ούτε μια επιστημονική έρευνα στην Ευρώπη που να ασχολείται με τις πραγματικές διαστάσεις της φιγούρας του διακινητή και των υποτιθέμενων δουλεμπορικών μορφωμάτων. Τα μόνα στοιχεία που έχουμε βασίζονται σε αστυνομικές αναλύσεις από συλληφθέντες διακινητές και στις αναφορές παρατηρητών της Frontex. Ο όρος «δουλέμποροι» είναι καταχρηστικός και έχει πολεμικό χαρακτήρα. Στους υποτιθέμενους διακινητές συγκαταλέγονται ψαράδες, μετανάστες, επαναπροωθημένοι πρόσφυγες, πρόσφυγες, οι οποίοι στην πλειοψηφία προσπαθούν να βοηθηθούν.

Η μετανάστευση δεν είναι έγκλημα Η νέα κυβέρνηση ίδρυσε υπουργείο Μετανάστευσης, ενώ η πολιτική που ανακοίνωσε καταργεί τα στρατόπεδα κράτησης, επισπεύδει τη διαδικασία παροχής ασύλου κ.λπ. Ποια η γνώμη σας για τις μέχρι τώρα κινήσεις; Πρέπει να ομολογήσω ότι είμαι θετικά διακείμενος και σχεδόν ενθουσιασμένος με το νέο δείγμα γραφής της ελληνικής κυβέρνησης, παρότι θα μπορούσα να διαφωνήσω σε επιμέρους ζητήματα. Βλέπουμε μια μεταναστευτική πολιτική, που μπορεί να έχει όχι απλά ανθρωπιστικά στοιχεία –αυτά μπορούν να το πουν όλοι- αλλά να έχει και το στίγμα που οφείλει να έχει μια αριστερή τοποθέτηση του μεταναστευτικού ζητήματος. Είναι πολύ σημαντική η απονομιμοποιήση του εγκλειστικού χαρακτήρα των αισχρών στρατοπέδων στην Ελλάδα και η απονομιμοποίηση του επίσης προβληματικού χαρακτήρα των ελληνικών αστυνομικών και λιμενικών αρχών, όσον αφορά την αντιμετώπιση της μετανάστευσης. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η μετανάστευση δεν έχει να κάνει με την αστυνομία ούτε με τις λιμενικές αρχές. ∆εν είναι υπεύθυνοι αλλά ούτε και μπορούν να αντιμετωπίσουν κάτι τέτοιο. Η αστυνομική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος έχει χαρακτήρα επιτηρητικό και τιμωρητικό. Από αυτά τα πράγματα πρέπει να απομακρυνθούμε.

Ο νεοδεξιός λόγος για τη μετανάστευση

“

Ωστόσο, αντιπολίτευση και ΜΜΕ προωθούν την άποψη πως αυτή η πολιτική ενθαρρύνει τα κύματα των μεταναστών και προσφύγων. «Η Ελλάδα γίνεται ξέφραγο αμπέλι» είναι το κύριο επιχείρημά τους. Έχει κάποια βάση αυτή η άποψη; Αυτό το επιχείρημα είναι ένα κομμάτι του νεοδεξιού λόγου γύρω από τη μετανάστευση και την αντιμετώπισή της. Όλοι γνωρίζουμε πως οι μεταναστευτικές ροές δεν επικοινωνούν άμεσα με τις αντιμεταναστευτικές πολιτικές, αλλά έχουν έναν βαθύτερο ορίζοντα χρόνου. Θέλω να πω πως οι πρόσφυγες που πρέπει να εγκαταλείψουν τη Συρία ή την Ερυθραία δεν παρακολουθούν τις κινήσεις οποιουδήποτε υπουργού μετανάστευσης ή εσωτερικών. Αυτό που προσπαθούν να παρακολουθούν είναι το τι ισχύει στα επιμέρους σημεία του δρόμου τους για την Ευρώπη. ∆εν έχουν καμία απολύτως αντίληψη των αλλαγών που γίνονται στα καθεστώτα ελέγχου. Μετά την αξιολόγηση των δεδο-

Είναι πολύ σημαντική η απονομιμοποιήση του εγκλειστικού χαρακτήρα των αισχρών στρατοπέδων στην Ελλάδα και η απονομιμοποίηση του επίσης προβληματικού χαρακτήρα των ελληνικών αστυνομικών και λιμενικών αρχών, που επιχειρεί η ελληνική κυβέρνηση.

μένων της Mare Nostrum μάθαμε ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία αιτιακή σχέση μεταξύ των όποιων αστυνομικών ελέγχου των πολιτικών αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και της αύξησης των μεταναστευτικών ροών. Συγκεκριμένα, πριν τη Mare Nostrum, η οποία διέσωσε 150.000 ανθρώπους, είχαμε 30.000 περισσότερους πρόσφυγες στην Ιταλία από ότι κατά τη διάρκεια εφαρμογής του ετησίου προγράμματος και μετά το τέλος της καταγράφηκε μείωση του αριθμού των προσφύγων με κατεύθυνση την Ιταλία και την Ελλάδα. Η μετανάστευση δεν είναι κάτι που μπορεί να ελεγχθεί –πόσο μάλλον να αποτραπεί- διότι η μετανάστευση δεν είναι έγκλημα, αλλά μια κλασική μορφή μη επιτρεπτών τρόπων μετακίνησης στην εδαφική επικράτεια μιας άλλης περιοχής. Το Ποτάμι κατέθεσε επίσης δέκα προτάσεις για τη μετανάστευση, μεταξύ των οποίων είναι η ενίσχυση της Frontex. Πώς το σχολιάζετε αυτό; Το Ποτάμι προεκλογικά έδωσε σαφές δείγμα γραφής όταν άρχισαν να συζητάνε για τα πραγματικά όρια υποδοχής μεταναστών στην Ελλάδα. Τέτοιου είδους τοποθετήσεις ανήκουν στον ιδεολογικό ακροδεξιό τομέα της Ευρώπης. ∆εν χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός για αυτού του είδους τα κόμματα.

Η πολιτική της Αυστραλίας είναι σκανδαλώδης

Το antinews.gr, ιστότοπος φιλικά προσκείμενος στη Ν∆, αναδημοσίευσε κείμενο της Τέλεγκραφ με τον τίτλο «Κατά πόσο μπορεί η πολιτική της μετανάστευσης της Αυστραλίας να μεταφερθεί στη Μεσόγειο;» και τον Τόνι Άμποτ να δηλώνει ότι η πολιτική του «γυρίστε πίσω τις βάρκες» πρέπει να γίνει και στην Ευρώπη. Η πολιτική της Αυστραλίας είναι σε παγκόσμιο επίπεδο σκανδαλώδης σε σχέση με τις διεθνείς συμβάσεις. Η Ύπατη Αρμοστεία ουσιαστικά δεν συνομιλεί πλέον με την Αυστραλία και μάλιστα αρνήθηκε να στέλνει εκπροσώπους της για περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Η Αυστραλία είναι ένα από τα χειρότερα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να είχαμε όσον αφορά την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος. Η Αυστραλία είναι ένα νησί απομονωμένο, εν μέσω ενός ωκεανού. Οι πρακτικές των απωθήσεων έχουν καθαρά χαρακτήρα εσωτερικής κατανάλωσης, ενώ ο στόχος τους είναι να μετακυλήσουν τα όρια ελέγχου στις νησιωτικές περιοχές του Ειρηνικού. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της πολιτικής αυτής, αρκεί να δούμε τη σχέση μεταξύ νεκρών προσφύγων και πολιτικών απωθήσεων στην Αυστραλία, η οποία είναι δραματική. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ένα ανοιχτό πολιτικό ρεύμα ιδεών

«Κίνηση 53+»

“

Αυτή ήταν η πρώτη δημόσια εκδήλωση της Κίνησης 53+, ενώ σύντομα θα ακολουθήσουν κι άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες.

Με μια δημόσια εκδήλωση, την πρώτη που κάνει κάποια από τις εσωτερικές ομαδοποιήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, έκανε την εμφάνισή της η «Κίνηση 53+», το βράδυ της προηγούμενης Παρασκευής. Η δημόσια εκδήλωση έγινε στο ασφυκτικά γεμάτο αμφιθέατρο του 9.84 στο Γκάζι, με ομιλητές τους Χριστόφορο Παπαδόπουλο (υπεύθυνος συντονισμού κυβέρνησης), Ευκλείδη Τσακαλώτο (αν. υπουργό Εξωτερικών), Χρήστο Μαντά (γραμματέα της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ), Μάνια Μπαρσέφσκι και Κώστα Μαρματάκη (μέλη ΚΕ). Αυτή ήταν η πρώτη δημόσια εκδήλωση της Κίνησης 53+, ενώ σύντομα θα ακολουθήσουν κι άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες.

ι ομιλητές έδωσαν το στίγμα των πολιτικών απόψεων της «Κίνησης 53+» δίνοντας έμφαση στα ζητήματα δημοκρατικής λειτουργίας του κόμματος, συντονισμού των κέντρων λήψης αποφάσεων (κόμμα - κυβέρνηση - ΚΟ) και ταξικού προσανατολισμού της κυβέρνησης. Ανοίγοντας την εκδήλωση, η Μάνια Μπαρσέφσκι υπενθύμισε ότι αυτή είναι η δεύτερη δημόσια παρέμβαση των 53+, καθώς είχε προηγηθεί το κείμενο υπογραφών που κατατέθηκε λίγο μετά τις ευρωεκλογές. Όπως τόνισε, η «Κίνηση 53+» είναι ένα «ανοιχτό, ορθάνοιχτο πολιτικό ρεύμα ιδεών εντός του πολυτασικού κόμματος» που επιθυμεί να συμβάλει το κόμμα και την κυβέρνηση στην κατεύθυνση της ταξικής μεροληψίας υπέρ των αδυνάτων, το στοιχείο του διεθνισμού, της ανάγκης διεύρυνσης των κοινωνικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και συμμετοχής και ελέγχου του κράτους.

Κυβέρνηση και κόμμα

«Να κινηθεί ο κόσμος, να σπάσει η λογική της ανάθεσης», ζήτησε ο Κώστας Μαρματάκης και μάλιστα σε τρία επίπεδα: Στην κεντρική πολιτική σκηνή, στον έλεγχο του κρατικού - κυβερνητικού μηχανισμού, στις πρώτες κινήσεις της παραγωγικής ανασυγκρότησης. Έβαλε, επιπλέον, ορισμένες ιδέες για τον τρόπο που θα γίνουν αυτά και σημείωσε την ανάγκη της οργανωμένης συζήτησης εντός του κόμματος για τα συγκεκριμένα ζητήματα.

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015 Της Αγγέλικας Σαπουνά

Σε δυο πάγιες ρυθμίσεις και τρεις τροπολογίες στο σχέδιο νόμου για τη βία στα γήπεδα, που ψηφίζεται με τη διαδικασία του επείγοντος, περιλαμβάνονται τα άμεσα μέτρα του υπουργείου Παιδείας για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η οδός των τροπολογιών ήταν αναγκαστική επιλογή για το υπουργείο Παιδείας που έπρεπε να ρυθμίσει ζητήματα όχι μόνον των επόμενων αλλά και της φετινής σχολικής χρονιάς, εφόσον θέλει –και όντως θέλει– να υλοποιήσει τις προγραμματικές του δεσμεύσεις. ∆εσμεύσεις που έχουν να κάνουν με την κατάργηση εμβληματικών νεοφιλελεύθερων και μνημονιακών μέτρων, προκειμένου να θεραπευτούν ανοιχτές πληγές με βαθιά ταξικό πρόσημο, αλλά και να τεθούν οι προϋποθέσεις για την ολοκληρωμένη, σε βάθος χρόνου, εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, στην κατεύθυνση για την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί πολιτικά: τον εκδημοκρατισμό των δομών από κοινού με την ποιοτική αναβάθμιση των περιεχομένων ή αλλιώς «καλά» γράμματα για όλους τους νέους στο πλαίσιο μιας σύγχρονης δημοκρατικής αγωγής.

Από την πλευρά του ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος σημείωσε ότι «»ασφάλεια» της κυβέρνησης απέναντι στο δυσμενές περιβάλλον που έχει να αντιμετωπίσει, είναι ο «όλος ΣΥΡΙΖΑ», το κόμμα, τα μέλη και οι οργανώσεις του», καθώς αυτά μπορούν «να την προστατεύσουν από το κάθε λάθος». Επιπλέον, έθεσε τον τρόπο βάσει του οποίου οφείλει να δομείται η σχέση κυβέρνησης και κόμματος, τονίζοντας ότι δεν είναι δυνατόν να νομοθετεί η κυβέρνηση χωρίς διαβούλευση τόσο με την κοινωνία όσο και με τα κομματικά όργανα και σημείωσε παράλληλα, ότι «χωρίς να θέλουμε την κρατικοποίηση του κόμματος ούτε την κομματικοποίηση του κράτους», πρέπει τα στελέχη του κομματικού μηχανισμού και της κυβέρνησης να είναι σε συνεχή επικοινωνία και συνεννόηση. Σε μια φράση που καταχειροκροτήθηκε, εξέφρασε την πλήρη αντίθεσή του με τους χειρισμούς του υπουργού Προ-Πο, Γιάννη Πανούση λέγοντας ότι ο δημόσιος λόγος του εκθέτει και η πρακτική του προσβάλει τον ΣΥΡΙΖΑ. Εξέφρασε, επιπλέον, την αντίθεσή του με επιλογές προσώπων όπως η σύμβουλος του ΥΠΟΙΚ, Έλενα Παναρίτη αλλά και την επιλογή του Προκόπη Παυλόπουλου για την Προεδρία της ∆ημοκρατίας, υπενθυμίζοντας ότι «οι κοινωνικές συμμαχίες δεν είναι συμμαχίες προσώπων». Τέλος, υπογραμμίζοντας ότι πρέπει να αποφευχθούν φαινόμενα ισοπεδωτικής κριτικής και πλειοδοσίας, υπενθύμισε ότι πρόκειται για εντελώς νέες καταστάσεις στις οποίες όλοι καλούνται να προσαρμοστούν και να αντεπεξέλθουν.

Το συγκριτικό πλεονέκτημα

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, προχώρησε σε μια ενημέρωση για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων λέγοντας «υπήρξαν και λάθη», εστιάζοντας στο γεγονός ότι στη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου δεν διασφαλίστηκε ότι θα υπάρξει αντίστροφη μέτρηση στην ασφυξία που έχει επιβληθεί, αν και υπήρξε σχετική άτυπη συμφωνία. Τόνισε ότι σε ένα συμβιβασμό καμιά πλευρά δεν θα μπορεί να δει τον εαυτό της μέσα στη συμφωνία και σημείωσε ότι η κυβέρνηση κατάφερε να «αντισταθεί στην οπισθοχώρηση» που επεδίωξαν οι εταίροι. Υπενθύμισε ότι η

άλλη πλευρά δεν είναι ενοποιημένη και σημείωσε ότι πολλοί από τους δανειστές θεωρούν το μνημόνιο «δικό τους παιδί», κάτι που δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες της κυβέρνησης. Σημείωσε ότι οι ηγέτες των δανειστών «πρέπει να αποδείξουν ότι δεν είναι λόγια του αέρα όσα λένε στα κοινοβούλια για τη διαφθορά» και να βοηθήσουν εμπράκτως την ελληνική κυβέρνηση στις προσπάθειές της. Τέλος, τόνισε ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής πλευράς είναι το πρόσφατο μεγάλο εκλογικό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ και εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα βρεθεί λύση τις επόμενες ημέρες.

Εμείς χρωστάμε στην Αριστερά

Ο Χρήστος Μαντάς, γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, επισήμανε ότι πέραν της πολιτικής υπάρχει και η ηθική και τόνισε ότι «η Αριστερά δεν χρωστάει σε κανέναν, εμείς τις χρωστάμε». Σημείωσε την ανάγκη αναστοχασμού της μέχρι τώρα πορείας «βάσει του οράματός μας αλλά και της πραγματικότητας» και υπογράμμισε την ανάγκη για γρήγορη και αποτελεσματική αξιοποίηση του δυναμικού που κατέχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μιλώντας για τη δουλειά εντός Κοινοβουλίου σημείωσε ότι «δεν μπορεί να είναι αυτονομημένη από τη δουλειά του κόμματος». Εντύπωση προκάλεσε η επιλογή του να κλείσει την τοποθέτησή του με μια αναφορά από το γράμμα του Μαρξ της 19ης Αυγούστου 1852, ο οποίος, σχολιάζοντας τη δυνατότητα κατάληψης της εξουσίας, σημείωνε πως «τίποτε δεν είναι χειρότερο για τους επαναστάτες από το να υποχρεωθούν να ασχοληθούν με την προμήθεια ψωμιού». Η ονομαστική ψηφοφορία στη Βουλή για το νομοσχέδιο για το σωφρονιστικό σύστημα προκάλεσε την καθυστέρηση της έναρξης της εκδήλωσης και «ανέβαλε» τις τοποθετήσεις του Κώστα Αθανασίου, διευθυντή της ΚΟ, και της Ελένης Σταματάκη, βουλευτή Πειραιά. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν και άλλα μέλη του κυβερνητικού σχήματος όπως η Τασία Χριστοδουλοπούλου, η Θεανώ Φωτίου, και ο Θοδωρής ∆ρίτσας. Στέλλα Βρεττού

ι ρυθμίσεις που κατατίθενται αυτή την εβδομάδα, είναι απλώς το πρελούδιο, η εισαγωγή. Αλλά μια εισαγωγή τολμηρή και έντιμη, που έχει επιπλέον στοιχεία «τομής», βαθύτερης από την ανάταξη των μνημονιακών πληγών. Ας δούμε προσεκτικά τις ρυθμίσεις: * Ανασύσταση των εν μία νυκτί καταργηθέντων κλάδων και ειδικοτήτων των Επαγγελματικών Λυκείων. Να θυμίσουμε ότι πρόκειται για δημοφιλέστατες ειδικότητες (νοσηλευτικές, γραφιστικές, κομμωτικές κ.α.) που εκδιωκόμενες από το δημόσιο σχολείο είχαν ουσιαστικά δοθεί ως δώρο στην ιδιωτική «δια βίου μάθηση», αποκλείοντας πρακτικά τους νέους των φτωχότερα στρωμάτων από την επαγγελματική εκπαίδευση. Η παράλληλη επαναπρόσληψη των απολυμένων εκπαιδευτικών με άμεση αποκατάσταση των οργανικών τους θέσεων στην εκπαίδευση, όχι μόνον αποκαθιστά την κατάφωρη αδικία εις βάρος τους αλλά αποκαθιστά και την δυνατότητα των ΕΠΑΛ να λειτουργήσουν σωστότερα από την επόμενη κιόλας χρονιά. * Επαναφορά του μ.ο. προαγωγής και απόλυσης των μαθητών λυκείου στο 9,5 (το γνωστό μισό υπέρ του μαθητή) και την κατάργηση της Τράπεζας Θεμάτων. Πρόκειται για πολιτική επιλογή με διπλό, παιδαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα, που μάλιστα αναφέρεται και ρητά στην αιτιολογική έκθεση: «…η επιλογή του 50% των θεμάτων των προαγωγικών εξετάσεων από την Τράπεζα Θεμάτων όπως και ο ορισμός του γενικού Μ.Ο. ετήσιας επίδοσης των μαθητών του λυκείου στο ∆έκα, λειτούργησαν ως μέτρα ανάσχεσης της ροής των μαθητών από την είσοδό τους στο λύκειο ως την αποφοίτηση από αυτό, εις βάρος των πλέον ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων. Παράλληλα, η υποχρεωτική χρήση της Τράπεζας Θεμάτων καταργεί στην πράξη τη διδακτική και παιδαγωγική αυτονομία του/της διδάσκοντα/ουσας που έχει άμεση σχέση και πληρέστερη γνώση των ιδιαίτερων αναγκών των μαθητών». * Επαναφορά του πειραματικού χαρακτήρα στα ομώνυμα δημόσια σχολεία, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις επιχείρησαν συστηματικά να μεταλλάξουν σε «σχολεία αριστείας». Σημείο αιχμής: ο τρόπος επιλογής των μαθητών τους, που ορθά προβλέπεται για την πλειονότητα των σχολείων αυτών να γίνεται με κλήρωση, ώστε ο πληθυσμός τους να είναι κατά το δυνατόν κοινωνικά αντιπροσωπευτικός και όχι σκληρά κοινωνικά επιλεγμένος, όπως συμβαίνει με τις εισαγωγικές εξετάσεις. Το γεγονός ότι η δυνατότητα αυτή διατηρείται για κάποια,

ΠΑΙ∆ΕΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Μια εισαγωγή τολμηρή και έντιμη ΤΑ ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

Οι ρυθμίσεις που κατατίθενται αυτή την εβδομάδα έχουν στοιχεία “τομής”, βαθύτερης από την ανάταξη των μνημονιακών πληγών ελάχιστα εξ αυτών, εάν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί το επιλέξουν, δείχνει ότι χρειάζεται ακόμη πολλή συζήτηση μέσα στους κόλπους της κοινωνίας (της αριστεράς συμπεριλαμβανόμενης) για να επανακαθορίσουμε το πως αντιλαμβανόμαστε σήμερα τη σχέση ποιοτικής – δημοκρατικής εκπαίδευσης, όμως το θεμελιώδες βήμα έχει γίνει. * Άνοιγμα περισσότερων δυνατοτήτων επιλογής σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, για τους αποφοίτους λυκείου, χωρίς αύξηση των πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων, όπως προέβλεπε η καταργούμενη διάταξη του θηριώδους νόμου 4186/13 του κ. Αρβανιτόπουλου. Έχει χυθεί πολύ μελάνι για το ζήτημα αυτό, που εμφανίζεται –δικαιολογημένα, αλλά όχι σωστά– ως η επιτομή της (κάθε) εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Ωστόσο, δύο είναι τα σίγουρα δεδομένα: Το πρώτο ότι οι μαθητές θ’ ανακουφιστούν σε σχέση μ’ αυτό που τους περίμενε αν δεν γινόταν αυτή η αλλαγή. Το δεύτερο, ότι δεν υπάρχει τέλειο σύστημα πανελλαδικών εξετάσεων, ίσως ούτε καν καλό ως τέτοιο. Η εκπαιδευτική κοινότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ και η αριστερά εν συ-

νόλω οφείλουν ν’ ανοίξουν κάποια στιγμή με τόλμη τη συζήτηση για την ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τη μόνη προοπτική απαλλαγής από εγγενείς παθογένειες εξετά-

Τι το ωραιότερο διότι δημοκρατικότερο;

σεων τύπου πανελλαδικών, στο πλαίσιο βέβαια ενός συνολικότερου επανασχεδιασμού του εκπαιδευτικού συστήματος. * Τέλος, προωθείται μια πρωτοποριακή αλλαγή στη διοίκηση της εκπαί-

Τα άμεσα μέτρα για το πανεπιστήμιο είναι η εφαρμογή των προεκλογικών δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ «Το Βήμα», «Η Καθημερινή», «Το Ποτάμι» και η ΚΙΠΑΝ (η συνδικαλιστική παράταξη του ΠΑΣΟΚ στα ΑΕΙ) ακολουθώντας με τη σειρά τους τη γραμμή των καρτέλ της ενημέρωσης, δηλαδή ίδια θεματολογία και ίδιους τίτλους, χρησιμοποίησαν τον εξής έναν τίτλο, «Όπισθεν ολοταχώς», για το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, που περιλαμβάνει άμεσα μέτρα για τη λειτουργία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Με το «όπισθεν» εννοούν την επιστροφή, που υποτίθεται το ν/σ σηματοδοτεί, στο νόμο-πλαίσιο του 1982, δηλαδή στην εξοβελιστέα εκείνη παράδοση της μεταπολίτευσης που συστηματικά οι κονδυλοφόροι του εκσυγχρονισμού διασύρουν αναδεικνύοντας το «νέο» ως συνώνυμο του καλού, του προοδευτικού και του ωραίου. ∆εν θα επιχειρήσω εδώ να αντικρούσω αυτήν τη μεταμοντέρνα ιδεολογία της ρηχότητας που θεωρεί το «νέο» αυταξία, αλλά θα πω μια μόνον κουβέντα για τους λάτρεις του εκσυγχρονιστικού μπλοκ: το δικό τους «νέο», που για αυτούς ο περιβόητος νόμος ∆ιαμαντοπούλου (4009/2011) αποτελεί το ζενίθ, δεν μπορεί να κρύψει κάτω από τη φτιασιδωμένη όψη του τις ζάρες, αράχνες και ραγίσματα του 19ου αιώνα: διαλυμένες εργασιακές σχέσεις, παιδεία για όσους μπορούν να αγοράσουν, μισθοί πείνας, αυταρχισμός και υποταγή.

υτό λοιπόν που επιχειρεί το ν/σ είναι η επιστροφή, και ταυτοχρόνως η ανανέωση, στις καλύτερες παραδόσεις του ευρωπαϊκού πανεπιστημίου, που δυστυχώς καταστράφηκαν από τη Μπολόνια και τις σχετικές ντιρεκτίβες της Ε.Ε. Επίσης, επιχειρεί την ανασύνθεση του ελληνικού κεκτημένου του δημόσιου, δωρεάν ακαδημαϊκού πανεπιστημίου, που τόσο συστηματικά εξευτέλισαν τα κυρίαρχα καρτέλ της διαπλοκής ΜΜΕ, ιδιωτικών συμφερόντων και κάποιων πανεπιστημιακών παραγόντων. Ας σκεφτούμε, όμως, τη σωτήρια συγκυρία της 25ης Ιανουαρίου για το ελληνικό πανεπιστήμιο και ας δούμε τι προοιωνίζουν τα άμεσα αυτά μέτρα για τη μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα γίνει εν ευθέτω χρόνω.

Η εκλογή της νέας κυβέρνησης ανέσχεσε την επικίνδυνη ολοκλήρωση της εφαρμογής του ν. 4009/2011 μέσω των Οργανισμών των ΑΕΙ, που ουσιαστικά θα επέβαλαν το πρόταγμα της Μπολόνια στην πράξη, δηλαδή γενίκευση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά, συρρίκνωση των πτυχίων ακόμα και σε τρία έτη, ιδιωτικοποιήσεις, κ.λπ. με την απαραίτητη χρήση αυταρχισμού και καταστολής για «τα παλιόπαιδα, τα ατίθασα», όπως η σύντομη αλλά θαυμαστή θητεία του Φορτσάκη άλλωστε εικονογράφησε.

Οι αντιστάσεις του κινήματος

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ σταματά την κατρακύλα στο μπολονιακό-διαμαντοπουλικό μοντέλο, εφόσον τα άμεσα μέτρα αφενός συμπυκνώνουν τις αντιστάσεις του κινήματος τα πέτρινα αυτά χρόνια, όπως π.χ. τον αγώνα κατά των εκλογών για τα Συμβούλια Ιδρύματος (Σ. Ι.). Άρα είναι τεράστιας συμβολικής σημασίας ότι στις προγραμματικές δηλώσεις επιλέγεται ακριβώς η πλήρης κατάργηση των αυταρχικών, ολιγαρχικών αυτών οργάνων των τόσο ταπεινωτικών για την πανεπιστημιακή κοινότητα, που στοιχειωδώς απέτυχαν και στη νέο-φιλελεύθερη στόχευσή τους (π.χ. στην πολυδιαφημισμένη προσέλκυση χορηγιών στα ΑΕΙ). Επομένως, παρά τις φωνές υπέρ της διατήρησής των Σ. Ι., έστω με κουρεμένες τις «κακές» αρμοδιότητες, όπως αυτήν της προεπιλογής των υποψήφιων πρυτάνεων, τα Σ. Ι. τελικά προς ικανοποίηση των περισσοτέρων και παγερή αδιαφορία των απογοητευμένων πλέον υποστηρικτών τους πήγαν στον χρονοντούλαπο της ιστορίας. Αφετέρου, το ν/σ αποτυπώνει στην πληρότητά τους τις πάγιες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για μια δημοκρατική και συμμετοχική εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες. Αυτή η δέσμευση, συγκροτησιακό στοιχείο της Αριστεράς, συμπυκνώνεται στις εκλογές για τα όργανα όπου επανέρχεται η συμμετοχή όλων των εκπροσώπων της πανεπιστημιακής κοινότητας και προφανώς των φοιτητών. Αυτό το τελευταίο είναι κυρίως που έχει ξεσηκώσει καταιγίδα διαμαρτυριών και αντιδράσεων οι οποίες συνοψίζονται στο «όπισθεν ολοταχώς»: Το ν/σ πάει να νεκραναστήσει το ανύπαρκτο φοιτητικό σώμα

δευσης και είναι ακριβώς η συνεκτίμηση της άποψης των ίδιων των εκπαιδευτικών στην επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης. Η αλλαγή αυτή, που έχει ξεσηκώσει την μήνι των μνημονιακών και πάσης φύσεως συντηρητικών, αλλά και σοβαρές επιφυλάξεις από τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, αποτελεί δημοκρατική τομή για τα δεδομένα της παραδοσιακά συγκεντρωτικής και ιεραρχικής διοικητικής δομής της νεοελληνικής εκπαίδευσης. ∆εν είναι ολοκληρωμένη, γιατί χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά συνολική αναθεώρηση του συστήματος διοίκησης και οργάνωσης και του ρόλου των στελεχών. Ωστόσο, βάζει ένα θεμέλιο λίθο για την εγκαθίδρυση μιας πιο συμμετοχικής, πιο αυτοδιαχειριστικής αντίληψης, που θα λειτουργήσει, βέβαια, μόνον αν στηριχθεί «από τα κάτω», όπως είναι και η πρόθεση του νομοθέτη. Αν, δηλαδή, οι δημοκρατικοί εκπαιδευτικοί των σχολείων πάρουν το ρίσκο να εκτεθούν στις ευθύνες μιας, σε σημαντικό βαθμό, αιρετής και άρα αμοιβαία κρινόμενης διευθυντικής λειτουργίας. Ένας πειραματισμός που αξίζει τον κόπο.

που στη χειρότερη περίπτωση τραμπουκίζει συστηματικά κατά πάντων αδιακρίτως. Αυτή η άποψη, όμως, που είναι και ουκ ολίγων αριστερών, ξεχνάει ότι το πανεπιστήμιο δεν ανήκει μόνον στους διδάσκοντες, άρα οι παλαιομοδίτικες αρχές της ισοτιμίας και δημοκρατίας επιτάσσουν οι αρχές των ΑΕΙ να εκλέγονται και από τους φοιτητές που, αν δεν κάνω λάθος, θεωρούνται αρκετά υπεύθυνοι από την πολιτεία ώστε να τους δίνει το δικαίωμα ψήφου.

∆ιακριτός συμβιβασμός

Μα δεν είναι ακριβώς η απαγόρευση της συμμετοχής όλων των συνιστωσών των ΑΕΙ στις πρυτανικές εκλογές, εξίσου με την προεπιλογή των υποψηφίων από τα Σ. Ι., ο βασικός λόγος που ως ΣΥΡΙΖΑ θεωρούμε ότι οι νυν πρυτανικές αρχές δεν προέκυψαν από ελεύθερες εκλογές; Αυτό ακριβώς ευθέως αναγνωρίζεται από το παρόν ν/σ, εφόσον υποχρεώνει τους νυν πρυτάνεις να διεξάγουν ελεύθερες εκλογές εντός του επομένου έτους, ενώ παράλληλα τους επιτρέπει να είναι υποψήφιοι εάν το επιθυμούν. Εδώ, όμως, είναι διακριτός ο συμβιβασμός που επιχειρείται ώστε να απαντηθούν απόψεις και αντικρουστούν πιθανές πιέσεις που στοχεύουν στη διατήρηση ισορροπιών με τους ήδη εκλεγμένους. Αντίθετα, η παραίτηση τους θα έπρεπε να ήταν ακριβώς το δεύτερο άμεσο μέτρο μετά από την παύση των Σ. Ι., προϊόν της επιλογής των οποίων άλλωστε είναι οι νυν πρυτάνεις. Επειδή ως γνωστόν στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, οι ίδιοι θα μπορούν θαυμάσια να επανεκλεγούν μέσα από τη συνολική αποδοχή τους από πάνδημη την πανεπιστημιακή κοινότητα, την οποίαν βεβαίως θα πρέπει να έχουν πείσει ότι θα υπηρετήσουν στην ολότητά της. Τι το ωραιότερο διότι δημοκρατικότερο από αυτό; Σίσσυ Βελισσαρίου, ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΠΑ

∆ιεκδικώντας χώρους πρασίνου

Το δικαίωμα στην ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Η σημασία της μετατροπής των στρατοπέδων του Π.Σ.

Η κυβέρνηση οφείλει να δεσμευτεί για την εξασφάλισή τους

νά την Ελλάδα συναντάμε ανενεργούς και εγκαταλελειμμένους χώρους και κτήρια, στην πλειοψηφία τους πρώην στρατόπεδα, οι οποίοι συνήθως βρίσκονται στα όρια οικισμών και πόλεων. Εδώ και χρόνια, ιδιαίτερα μετά τη δρομολόγηση αποκρατικοποιήσεων των εκτάσεων πρώην στρατοπέδων μέσω του ΤΑΙΠΕ∆ από την προηγούμενη κυβέρνηση, έχουν αναπτυχθεί πολύμορφα κινήματα με κύριο αίτημα την παραχώρησή τους στην κοινωνία. Τα τοπικά κινήματα και οι φορείς της τοπικής Αυτοδιοίκησης διεκδικούν οι ανεκμετάλλευτοι αυτοί χώροι να αξιοποιηθούν ως δημόσιοι, ελεύθεροι και κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, αθλητισμού και αναψυχής. Το αίτημα αποκτά ακόμα μεγαλύτερη δυναμική αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι τα στρατόπεδα αυτά, στην πλειοψηφία τους, βρίσκονται σε υποβαθμισμένες συνοικίες των αστικών κέντρων και αν επιτραπεί η εμπορευματοποίηση και τσιμεντοποίησή τους, τότε οι περιοχές αυτές θα υποβαθμιστούν οριστικά. Πολλά από αυτά τα στρατόπεδα βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη, με τα δύο να έχουν ήδη μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕ∆ (Μεγάλου Αλεξάνδρου και Παπακυριαζή). Η Θεσσαλονίκη είναι μια πυκνοδομημένη πόλη, στην οποία συναντάται η μικρότερη αναλογία έκτασης πρασίνου ανά κάτοικο (μόλις 2,4 τ.μ.) στην Ευρώπη. Οι ελεύθεροι αδόμητοι χώροι είναι περιορισμένοι, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν επαρκείς χώροι πρασίνου για τη ρύθμιση του αστικού μικροκλίματος ούτε καν για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως οι σεισμοί. Μοναδικοί χώροι που μπορούν να δεχθούν πράσινο είναι τα στρατόπεδα. Σύμφωνα με εξειδικευμένες μελέτες, τα στρατόπεδα που βρίσκονται εντός και στις παρυφές του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης πρέπει να διατεθούν αποκλειστικά στην ανάπτυξη υψηλού πρασίνου, για να βελτιωθεί η αναλογία έκτασης πρασίνου ανά κάτοικο στα 5 τ.μ. Από το 2013, πλήθος συλλογικοτήτων, αλλά και φορείς της τοπικής Αυτοδιοίκησης, υιοθέτησαν μια σειρά αιτημάτων με σκοπό τη μετατροπή των στρατοπέδων που βρίσκονται εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, σε ελεύθερους, δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους υψηλού πρασίνου. Η νέα κυβέρνηση φέρνει ελπίδα στο κίνημα για τη δημιουργία χώρων πρασίνου, με την αξιοποίηση των πρώην στρατοπέδων. Όμως, για να συμβεί αυτό θα πρέπει άμεσα να καταργηθούν προηγούμενες νομοθεσίες, όπως και υπάρξει σαφής πολιτική βούληση. Για αυτό το σκοπό 50 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση στα αρμόδια υπουργεία, καλώντας τους ιθύνοντες να τοποθετηθούν «σε ποια κατεύθυνση σκοπεύουν να κινηθούν σχετικά με το ζήτημα του καθεστώτος και της χρήσης των εκτάσεων των πρώην στρατοπέδων». Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ Α΄ Θεσσαλονίκης διοργάνωσε εκδήλωση την περασμένη Τετάρτη με θέμα «Τα στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης αδιαπραγμάτευτη ζωτική ανάγκη Πρασίνου για την περιβαλλοντική αποκατάσταση της πόλης». Η «Εποχή» δημοσιεύει σήμερα την ομιλία της Σάσας Λαδά, όπως και στοιχεία για τα πρώην στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης, όπως τα κατέθεσε, με υπόμνημά της, η νομαρχιακή Α΄ Θεσσαλονίκης στους αρμόδιους υπουργούς και το ΤΑΙΠΕ∆.

“

Από το 2013, πλήθος συλλογικοτήτων, αλλά και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, υιοθέτησαν μια σειρά αιτημάτων με σκοπό τη μετατροπή των στρατοπέδων που βρίσκονται εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, σε ελεύθερους, δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους υψηλού πρασίνου. Σήμερα, τα αιτήματα αυτά μπαίνουν ακόμα πιο επιτακτικά.

Της Σάσας Λαδά*

εξέλιξη/εξάπλωση του αστικού χώρου της Θεσσαλονίκης είχε ως αποτέλεσμα την ένταξη μεγάλων εκτάσεων στρατωνισμού στον ιστό της πόλης. Οι εκτάσεις αυτές, οι οποίες χωροθετήθηκαν κατά την περίοδο της ίδρυσής τους έξω από την πόλη, αποτελούν σήμερα ελεύθερους χώρους, για την επανάχρηση των οποίων έχουν δρομολογηθεί προβληματισμοί και αποφάσεις την τελευταία δεκαπενταετία από τους τοπικούς φορείς, το ΤΕΕ, το Πανεπιστήμιο κ.τ.λ., μελέτες, ρυθμιστικά, παραχωρήσεις. Σήμερα βρισκόμαστε σε μία κρίσιμη φάση για τη διατήρηση της ύπαρξής τους ως δημόσιοι ελεύθεροι χώροι. Οι μέχρι το 2010 μελέτες είχαν ως στόχο τη διατήρησή τους ως ενιαίοι, ελεύθεροι χώροι πρασίνου απέναντι στην αλόγιστη/υπέρμετρη οικοδόμηση/οικοπεδοποίηση και τα συμφέροντα των ενόπλων δυνάμεων. Σήμερα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις των μνημονίων, όπου μέσω ΤΑΙΠΕ∆ επροωθείτο η ιδιωτικοποίησή τους με στόχο την εκμετάλλευσή τους (περίπτωση Ελληνικού, Βουλιαγμένης, Κέρκυρας κτλ) και τη μετατροπή τους από χώρους ανοιχτούς σε όλους, σε χώρους ελεγχόμενους και κερδοφόρους. Αυτό δεν είναι μία εξαίρεση, μία ελληνική παραξενιά. Είναι αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης, του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, που έχει άμεσες επιπτώσεις σε σχέση με το χώρο γενικότερα και τις πόλεις πιο συγκεκριμένα. • Στην ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων αγαθών συμπεριλαμβάνεται και ο δημόσιος χώρος. • Στο φαινόμενο της φούσκας, της αλόγιστης κατασκευής κατοικιών/δάνεια/Τράπεζες. «Η γη δεν είναι πράγμα αλλά σχέση», τονίζει ο Κώστας Χατζημιχάλης στο βιβλίο του με τίτλο «Κρίση χρέους και υφαρπαγής γης» και για την κατανόηση της υφαρπαγής της γης έχει ιδιαίτερη σημασία ο συσχετισμός των ταξικών και πολιτικών δυνάμεων, που ορίζουν σε κάθε περίοδο και σε κάθε τόπο τις σχέσεις της κοινωνίας με τη γη. Μέσα στην πολυμορφία της παγκόσμιας υφαρπαγής της γης τοποθετεί ο Κ. Χατζημιχάλης την ελληνική περίπτωση.

Η νομιμοποίηση της υφαρπαγής της γης

Το 2010 με το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης χρέους δημιουργείται μία

θαυμάσια ευκαιρία για την επιτάχυνση και την επέκταση της υφαρπαγής, η οποία εκφράστηκε με την ίδρυση του ΤΑΙΠΕ∆, όπως και με την πληθώρα νομοθετικών ρυθμίσεων για τα θέματα γης, άλλοτε στo πλαίσιo μνημονιακών δεσμεύσεων και άλλοτε όχι, που δεν άφησε τίποτε ανέπαφο: δάση, παραλίες, βουνά, οικότοπους, νησιά, μνημεία. Έτσι έγιναν εκτεταμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα του πολεοδομικού, χωροταξικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού, που δίκαια ο συγγραφέας τις περιγράφει ως «θεσμικές εκτροπές για το ξεπούλημα της γης». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές έχουν ως βασικούς στόχους: • Την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και της «αξιοποίησης» της δημόσιας περιουσίας και των δημόσιων υπαίθριων χώρων • Τη διευκόλυνση των επενδύσεων μεγάλης κλίμακας • Την εξασφάλιση ευελιξίας, ασφάλειας και υψηλής κερδοφορίας για τους μεγάλους επενδυτές. Έτσι, ο χωρικός σχεδιασμός χάνει το δημόσιο και κοινωνικό του χαρακτήρα – όσο είχε από αυτόν – και μετατρέπεται σε ρυθμίσεις με διακηρυκτικό στόχο την προώθηση της επιχειρηματικότητας και με ουσιαστικό τρόπο τη νομιμοποίηση της υφαρπαγής της γης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή, την καθημερινότητα και τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, αλλά και για τους φυσικούς πόρους και τα οικοσυστήματα που υπάρχουν σε αυτή.

Από την πόλη του νόμου, στην πόλη των εντοπισμένων θυλάκων

Έτσι το κράτος πρόνοιας μπορούσε να ρυθμίζει το χώρο της πόλης, ως πόλη των δικαιωμάτων και των περιορισμών ταυτόχρονα, το «δικαίωμα στην πόλη» που θέτει ως στόχο ο Ανρί Λεφέβρ και που δεν ήταν παρά μία μορφή διατύπωσης του νεωτερικού οράματος της πόλης-νόμου. Σήμερα, την ιδέα της εμπέδωσης κανόνων γενικής ισχύος για την πόλη που τρέφεται από το νομικό σύστημα, διαδέχεται μία φαντασίωση εντοπισμένης διαχειρισιμότητας, η πόλη των θυλάκων, στην οποία οι τοπικοί κανόνες δεν ανάγονται σε κανόνες γενικής ισχύος, δεν επικαλούνται αρχές δικαίου. Η πόλη των θυλάκων αποτελείται από επικράτειες όπου οι κάτοικοι παραιτούνται ή καλούνται να παραιτηθούν από τα θεσμο-

πόλη

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Θεσσαλονίκης σε ελεύθερους, δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους υψηλού πρασίνου

Η πόλη και τα αστικά χωρικά διαθέσιμα μπορούν να γίνουν, ή είναι εν δυνάμει ένα ενεργό και ανεξάντλητο πεδίο δυνατοτήτων, απρόβλεπτων συμβάντων, η αυτοσχέδια θεατρική σκηνή των δυνητικών συναντήσεων με την ετερότητα, το άλλο.

θετημένα δικαιώματά τους –περιφρουρούμενες κοινότητες, ελεγχόμενοι δημόσιοι χώροι αγοράς, Mall, multiplex, με σημεία ελέγχου της εισόδου, ή με αυτοματοποιημένα συστήματα επιτήρησης και πιστοποίησης, είτε με πραγματικούς φρουρούς, ουσιαστικά αποτελούν σημεία αναστολής του δικαιώματος διέλευσης ή παραμονής για όσους δεν εκπληρούν τους όρους. Το δικαίωμα χρήσης (του πολυκαταστήματος, του αεροδρομίου, του μπαρ με face control) γίνεται έτσι στην πόλη των θυλάκων ένα δικαίωμα που θεμελιώνεται στην εξαίρεση, δεν ισχύει για όλους. Η ιδιωτική διαχείριση του δημόσιου χώρου, η άρθρωσή του σε ελεγχόμενους θύλακες, όπως είναι για παράδειγμα τα αίθρια των μεγάλων ξενοδοχείων, οι δρόμοι και οι πλατείες των κλειστών κοινοτήτων, τα ιδιωτικά πάρκα αναψυχής, είναι ένα υβρίδιο: χώροι «δημόσιας» χρήσης με πρωτόκολλα χρήσης που επιβάλλουν οι ιδιοκτήτες προς το συμφέρον τους. Το δημόσιο εδώ παύει να είναι το πεδίο της συνύπαρξης, της διαπραγμάτευσης ή του ανταγωνισμού και μετατρέπεται σε πεδίο εκδήλωσης μιας αναγνωρίσιμης και πιστοποιήσιμης νέας « συλλογικής ταυτότητας». Οι μητροπόλεις γίνονται κυρίαρχο θέμα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας/ Παγκόσμιες Μητροπόλεις. Ζώνες οικονομικών δραστηριοτήτων με ουρανοξύστες, μαζικές περιοχές κατοικίας περιτοιχισμένες και αποκομμένες από τα κέντρα των πόλεων, ταχύτατη ανάπτυξη υποδομών μεταφοράς (highways, κτλ) παρατίθενται χωρίς συνοχή το ένα δίπλα στο άλλο. Συχνά τα παραπάνω έργα συνδέονται με τη διοργάνωση παγκόσμιων θεαμάτων, εκθέσεις EXPO, Ολυμπιακοί Αγώνες, Μουντιάλ (τοπικά στη Θεσσαλονίκη έχουμε Multiplex, Carrefour, Mediterenean Cosmos, City Gate, κ.τ.λ.).

Ρεύμα αντίδρασης/εξεγέρσεις

Προβάλλει ήδη ένα μεγάλο ρεύμα κριτικής αντίδρασης απέναντι σ’ αυτό το φαινόμενο της ασύμμετρης νεοφιλελεύθερης πόλης, η οποία αναπτύσσεται με διπλή ταχύτητα, πάνω στο δίπολο φτώχειας και πλούτου, και δεν αφορά μόνο τον «Τρίτο Κόσμο». Στη ∆ύση, όπου οι κοινωνίες δέχονται επίσης τις σκληρές συνέπειες της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής επίθεσης, πολλαπλασιάζονται τα έργα που αμφισβητούνται, όπως, για παράδειγμα, η κατεδάφιση του σιδηροδρομικού σταθμού της Στουτγάρδης και η ανοικοδόμηση

νέου, προκάλεσε την πτώση της κυβέρνησης στο κρατίδιο Βάδης-Βιτεμβέργης. Ο επαναστατικός αναβρασμός που εκδηλώθηκε για πρώτη φορά στις μεγαλουπόλεις της λεγόμενης περιφέρειας πυροδοτήθηκε από μικρά αιτήματα, που υπογραμμίζουν τη σκληρότητα της υλικής καθημερινότητας, αλλά και την αντίθεση στη φαντασμαγορία της προόδου. Στην Ταχρίρ ήταν η αύξηση των τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης, στην Κωνσταντινούπολη η υπεράσπιση του πάρκου Γκεζί, στη Βραζιλία η αύξηση της τιμής των εισιτηρίων κ.τ.λ. Ο αγώνας για την πόλη μετατρέπεται σε συνιστώσα αιχμηρών πολιτικών αγώνων σε παγκόσμια κλίμακα. Ο δημόσιος χώρος γίνεται πεδίο σύγκρουσης δύο τάσεων. Η μία κινείται με τις αρχές της νεοφιλελεύθερης επεκτατικότητας και βλέπει το χώρο ιεραρχικό και πολωτικό, η άλλη διεκδικεί

ένα δημοκρατικό και ισονομικό χώρο. Απέναντι σε στρατηγικές σχεδιασμού, που θέλουν να μεταμορφώσουν το πολύμορφο ανθρώπινο πλήθος σε «πειθαρχική» κοινωνία, αναπτύσσεται και μία νέα αστική κουλτούρα αστικής ανυπακοής. Η πόλη και τα αστικά χωρικά διαθέσιμα (πρώην στρατόπεδα, αεροδρόμια κτλ) μπορούν να γίνουν, ή είναι εν δυνάμει ένα ενεργό και ανεξάντλητο πεδίο δυνατοτήτων, απρόβλεπτων συμβάντων, η αυτοσχέδια θεατρική σκηνή των δυνητικών συναντήσεων με την ετερότητα, το άλλο. Αυτό εντάσσεται στη στρατηγική των αυτόνομων κινήσεων και δράσεων που ιδρύουν χώρους και χωροποιούν όνειρα μιας ανοικτής και ανεκτικής κοινωνίας των πολιτών, η οποία προσβλέπει στην αυτοδιαχείριση του αστικού περιβάλλοντος. Για όλους τους παραπάνω λόγους η

Τα στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης

• Παύλου Μελά: ∆ήμος Παύλου Μελά. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Ιδιοκτησία ΥΠΕΘΑ/ΤΕΘΑ, εκτός από μία έκταση 50 περίπου στρεμμάτων που ανήκει στο δημόσιο. Συνολική έκταση 380 στρ. Το Τ.ΕΘ.Α. έχει προχωρήσει σε συμφωνία διανομής με την προηγούμενη δημοτική αρχή, που θα οδηγήσει σε αύξηση του δομημένου χώρου σε βάρος των τεράστιων αναγκών της περιοχής σε πράσινο. • Καρατάσιου: ∆ήμος Παύλου Μελά. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έκταση 672 στρ. Το ΤΕΘΑ φέρεται ως ιδιοκτήτης, αλλά διεκδικείται βάσιμα από το ΥΠΟΙΚ/∆ΑΠ/ΚΥ∆1. Προσωρινά παραχωρήθηκαν (26/10/2005) κατά χρήση στο ∆ήμο 120 στρέμματα. Στα όριά του υπάρχει ρέμα συνεχούς ροής με τεράστια αξία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ενώ η μετατροπή του σε αστικό πάρκο υψηλού πρασίνου είναι ιδιαίτερα εύκολη και αναγκαία. • Κόδρα: ∆ήμος Καλαμαριάς. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έχει χαρακτηρισθεί ως χώρος πρασίνου και ιστορικός τόπος, ενώ μεγάλο τμήμα του είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος και αποτελεί ενιαίο σύνολο με το παραλιακό μέτωπο του δήμου Καλαμαριάς. • Νταλίπη: ∆ήμος Καλαμαριάς. Μερικώς ενεργό. Έκταση 220 στρ. Έχει χαρακτηρισθεί ως χώρος αστικού πρασίνου και αθλητικών εγκαταστάσεων υπερτοπικού χαρακτήρα. Η ταχύτατη οικοδόμηση μεγάλων περιοχών γύρω από αυτό καθιστά απολύτως απαραίτητη την αναθεώρηση όλων των σχεδιασμών, τη μη αύξηση του δομημένου χώρου και τη μετατροπή του αδόμητου χώρου (πλην των νεκροταφείων) σε αστικό πάρκο υψηλού πρασίνου. • Μ. Αλεξάνδρου: ∆ήμος Αμπελοκήπων–Μενεμένης. Μερικώς ενεργό. Ιδιοκτησίας του ΥΠΟΙΚ/∆ΑΠ/ΚΕ∆, μεταβιβάστηκε στο ΤΑΙΠΕ∆ ως ενιαίο ακίνητο με το Στρ. Παπακυριαζή μαζί με δημόσιες υποδομές που έχουν αναπτυχθεί. Έκτασης 231 στρ. 58 στρέμματα παραμένουν σε χρήση από ΣΥ. • Παπακυριαζή: ∆ήμος Ευόσμου-Κορδελιού. Ενεργό. Έκταση 223 στρ. Ιδιοκτησίας ΥΠΟΙΚ/∆ΑΠ. Τμήμα του αποχαρακτηρίσθηκε την 16/9/2005 υπέρ της τοπικής Αυτοδιοίκησης (6,8 στρ. για τη διάνοιξη της οδού Ιπποδρομίου και 1,4 στρ. για την επέκταση

μετατροπή των στρατοπέδων του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης σε ελεύθερους, δημόσιους κοινόχρηστους χώρους υψηλού πρασίνου είναι αναγκαία τόσο για την περιβαλλοντική αποκατάσταση όσο και την ποιότητα ζωής στην πόλη, διότι μπορεί να εξασφαλίσει δημόσιους χώρους: • Ανοιχτούς στην ελεύθερη έκφραση και δράση, σε τόπους άσκησης του δικαιώματος της συγκατοίκησης όλων χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς • Που θα διατηρήσουν την ιστορικότητα και την ταυτότητα του τόπου, ώστε οι χρήστες να μπορούν να ταυτιστούν με τον τόπο και να μην αισθάνονται «διερχόμενοι» όπως συμβαίνει σε ένα πολυκατάστημα ή Mall, αεροδρόμια, κ.τ.λ. • Με προτεινόμενες δράσεις και χρήσεις που θα εμπλέκουν τους χρήστες και θα τους επιτρέπουν τη συνδιαμόρφωση της ταυτότητας του χώρου • Που θα αποτρέπουν τη μετατροπή τους σε θύλακα ελεγχόμενης χρήσης και δεν θα μειώνουν τα δικαίωμα στη πόλη όλων των πολιτών Ένα Mall, γίνεται ένας χώρος κατανάλωσης, διέλευσης, ανωνυμίας, απόλυτης εξατομίκευσης. Ένα πάρκο κοινό/ανοιχτό σε όλους δημιουργεί ένα πεδίο συγκρότησης συλλογικών ταυτοτήτων και δράσεων. * Η Σάσα Λαδά είναι ομότιμη καθηγήτρια αρχιτεκτονικής στο ΑΠΘ.

των υφιστάμενων αθλητικών υποδομών). Μεταβιβάστηκε στο ΤΑΙΠΕ∆ ως ενιαίο ακίνητο της ∆ΑΠ μαζί με το στρατόπεδο Μεγάλου Αλεξάνδρου. • 3ο Σώμα Στρατού: ∆ήμος Θεσσαλονίκης. Μερικώς ενεργό. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και περιλαμβάνει α) τα κτίρια 3ου Σώματος Στρατού και β) έκταση 22 στρεμμάτων διαμορφωμένου ως χώρος πρασίνου με σχετικές χρήσεις, ένα μικρό κτήριο-περίπτερο στρατιωτικής χρήσης και διατηρητέο κτίσμα που φιλοξενεί το Σώμα Προσκόπων. • Μυστακίδη: ∆ήμος Θεσσαλονίκης. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έκταση 7,5 στρ. Βρίσκεται εντός της ζώνης του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης. Αναφέρεται θετική γνώμη από πλευράς ΥΕΘΑ για να παραχωρηθεί στο δήμο. • Πρώην 424 ΓΣΝΕ: ∆ήμος Θεσσαλονίκης. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Περιλαμβάνει σύγχρονα και διατηρητέα κτίσματα που εκκενώθηκαν ή υπολειτουργούν μετά τη μετεγκατάσταση του 424 ΓΣΝΕ στις νέες εγκαταστάσεις του στην Περιφερειακή Οδό. Υπάρχουν πολλά σχέδια για την αξιοποίηση των κτηρίων του. • Φαρμάκη: ∆ήμος Θεσσαλονίκης. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έκταση 49 στρ. Αδόμητο, χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης οχημάτων δημοσίων υπηρεσιών και πρόσφατα καταλήφθηκε προσωρινά από έργα του μετρό. Ιδιαιτέρως κρίσιμο να μετατραπεί σε αστικό πάρκο υψηλού πράσινου σε συνέχεια της Έπαυλης Αλλατίνη (Έδρα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας). • Πρώην Ναυτικής ∆ιοίκησης Βορείου Αιγαίου: ∆ήμος Θεσσαλονίκης. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έκταση 5,3 στρ. Στη συμβολή των οδών Βασ. Όλγας και Μοσχονησίων. Μετατροπή σε αστικό πάρκο υψηλού πρασίνου σε λειτουργική συνέχεια της Έπαυλης Αλλατίνη και του στρ. Φαρμάκη και με παρακείμενα σχολεία, θα δημιουργήσει ένα μεγάλο πάρκο ανάσα για την ευρύτερη περιοχή. Πιθανή αξιοποίηση υφιστάμενων ιστορικών κτισμάτων για ήπιες κοινωφελείς χρήσεις. • Ζιάκα: ∆ήμος Ευόσμου Κορδελιού. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έκταση 121 στρ. «Η Στρατιωτική Υπηρεσία γνωμάτευσε (23/11/2007) την πλήρη αποδέσμευση και επιστροφή στο Υπουργείο Οικονομικών/∆ιεύθυνση Ανταλλαξίμου Περιουσίας/ Κτηματική Υπηρεσία ∆ημοσίου (ΥΠΟΙΚ/∆ΑΠ/ΚΥ∆) του συνόλου της έκτασης ιδιοκτησίας της [το ότι επιστρέφεται σημαίνει ότι δεν ήταν ιδιοκτησία], ως μη αναγκαία για κάλυψη στρατιωτικών αναγκών». • Γκόνου: ∆ήμος Ευόσμου Κορδελιού. Έπαυσε η στρατιωτική χρήση. Έκταση περίπου 1.000 στρ. Ανήκει στον ΟΣΕ μετά από ανταλλαγή με το στρατόπεδο Κακιούση. Μέρος του έχει διατεθεί για δημιουργία καταυλισμού Ρομά.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Από τον ΓΑΠ και το διάγγελμα του Καστελόριζου με τα «απάνεμα λιμάνια», στην προσπάθεια ολικής επαναφοράς των εργασιακών δικαιωμάτων και των αμοιβών στα προ μνημονίου δεδομένα.

Η ΦΕΤΙΝΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Ορόσημο για τους εργαζομένους Του Νάσου Χατζητσάκου

Μέχρι πριν από περίπου 5 χρόνια, τα «κεκτημένα» δικαιώματα των εργαζομένων, όπως το οκτάωρο και οι συλλογικές συμβάσεις, θεωρούνταν στη συνείδηση του κόσμου διασφαλισμένα, δεδομένα και αδιαμφισβήτητα. Όμως, είναι γνωστό ότι η ιστορία δεν έχει σταθερά εξελικτική πορεία. Τουναντίον, τα μνημόνια από το 2010 και μετά, έπληξαν καίρια τα εργασιακά δικαιώματα, μετέτρεψαν την χώρα σε μια ειδική οικονομική ζώνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γύρισαν το εργασιακό ∆ίκαιο στις αρχές του 20ου αιώνα, επαναφέροντας στο προσκήνιο τις διεκδικήσεις του 1886 από την αιματοβαμμένη Πρωτομαγιά του Σικάγο.

προσπάθεια που άρχισε να καταβάλλεται από τη νέα κυβέρνηση, μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, για την επαναφορά στα

δεδομένα, προ της υπαγωγής στα ασφυκτικα για την πλειονότητα των πολιτών Προγραμμάτα ∆ημοσιονομικής Προσαρμογής, καθιστά επίκαιρους όσο ποτέ άλλοτε για τη σύγχρονη Ελλάδα τους ισχυρούς συμβολισμούς της κοινωνικής δικαιοσύνης, τους οποίους διατηρεί ζωντανούς ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Την Παρασκευή 1η Μαΐου στις μνήμες των εργαζομένων θα επανέλθει το διάγγελμα του πρώην πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος λίγες ημέρες πριν τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς, το 2010, και συγκεκριμένα στις 23 Απριλίου, από το Καστελόριζο, ανακοίνωνε το «πέρασμα» της χώρας στην περίοδο των Μνημονίων τάζοντας «απάνεμα λιμάνια». Τελικά, όμως, αντί για λιμάνια και μάλιστα απάνεμα, με τα Προγράμματα (ασφυκτικής) ∆ημοσιονομικής Λιτότητας τα εργασιακά δικαιώματα και οι μισθοί των εργαζομένων βρέθηκαν να «κατρακυλούν» σε έναν «Καιάδα» δίχως αύριο επιστρέφοντας το εργασιακό ∆ί-

Με την υπόμνηση «Τώρα, αποδίδουμε τα οφειλόμενα», ο Τομέας Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων τιμά με μία επιστημονική ημερίδα δύο εμβληματικές μορφές του αντιδικτατορικού αγώνα, την Πόπη Βουτσινά και τον Νίκο Ράπτη. Και οι δύο ήταν φοιτητές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στα δύσκολα χρόνια της χούντας. Η Πόπη Βουτσινά, φοιτήτρια της Φιλοσοφικής, συνελήφθη τον Μάιο του 1973 και ο Νίκος Ράπτης του Φυσικομαθηματικού δύο μήνες νωρίτερα, τον Μάρτιο. Και οι δύο βασανίστηκαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, χωρίς να μιλήσουν, χωρίς να λυγίσουν, έχοντας πίσω τους πλούσια αντιχουντική δράση μέσα στο φοιτητικό κίνημα των Ιωαννίνων, το οποίο και πρέπει να σημειώσουμε ότι ήταν στην πρώτη γραμμή πανελλαδικά του αγώνα κατά της χούντας από την πρώτη μέρα που ξέσπασε το πραξικόπημα. Η ημερίδα θα γίνει την Τρίτη στο αμφιθέατρο του ΦΠΨ στην πανεπιστημιούπολη και θα ξεκινήσει στις 5.30 μ.μ.

καιο στις αρχές του 1900.

Εργασιακά δικαιώματα αρχών 19ου αιώνα Το δεύτερο ισχυρό «χτύπημα», που δέχθηκαν τα πάλαι ποτέ αδιαμφισβήτητα κεκτημένα δικαιώματα του κόσμου της εργασίας, ήρθε και πάλι κοντά σε έναν ακόμη εορτασμό Εργατικής Πρωτομαγιάς. Ηταν 14 Μαΐου του 2012, όταν σε εφαρμογή του «μνημονίου 2» έπαψαν οριστικά να ισχύουν οι τελευταίες για τους εργαζομένους ασφαλιστικές «δικλείδες» ανοίγοντας το δρόμο για την μείωση των μισθών στα επίπεδα των ελάχιστων αμοιβών που θεσμοθετήθηκαν ετσιθελικά από τις κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Λ. Παπαδήμου (510,9 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών και 586 ευρώ το μήνα μικτά για τους μεγαλύτερους ηλικιακά, από τα 751 ευρώ το μήνα μικτά που προβλεπόταν από την ΕΓΣΣΕ και αποτελούσε αποτέλεσμα συλλογικής διαπραγμάτευσης).

Αποτέλεσμα «δρεπανηφόρων» πολιτικών

Το «έγκλημα» σε βάρος του κόσμου της εργασίας είχε, πλέον, σχεδόν ολοκληρωθεί. Οι αμοιβές είχαν «κουρευτεί» για χάρη της επιτυχίας του σχεδίου εσωτερικής υποτίμησης, οι συλλογικές συμβάσεις ήδη είχαν περάσει στην «κατάψυξη» και το θεσμοθετημένο -σε ευρωπαϊκό επίπεδο- δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στους εργοδοτικούς και εργασιακούς φορείς είχε αναιρεθεί ειδικά για την Ελλάδα. Η χώρα, από ισότιμο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε επί της ουσίας μετατραπεί σε μια ειδική οικονομική ζώνη της Ευρώπης όπως άλλωστε, πρόσφατα, ο αρμόδιος Επίτροπος Οικονομικών Π. Μοσκοβισί παραδέχθηκε. Η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου που ανέλαβε την εξουσία μετά τις εθνικές εκλογές του ιδίου έτους διατήρησε, ενίσχυσε με νέες διατάξεις και εφάρμοσε με ευλάβεια τους μνημονιακούς νόμους καθιερώνοντας δεδομένα βγαλμένα από «ασπρόμαυρες» εποχές στην ελληνική αγορά εργασίας. Το αποτέλεσμα των «δρεπανηφόρων» πολιτικών τις οποίες άσκησε με τη σειρά της η συγκυβέρνηση Ν∆ και ΠΑΣΟΚ, μένοντας στη «γραμμή ΓΑΠ και Παπαδήμου», προκάλεσαν ένα «τσουνάμι» ατομικών συμβάσεων «α λα καρτ». Παράλληλα, οδήγησαν σε περαιτέρω μειώσεις τους μισθούς τη διετία

2012 – 2014 (πάνω από 22% κατά μέσο όρο) με τις έννοιες των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων να αποτελούν -το υπό εξέταση χρονικό διάστημα- συμβολισμούς που, απλά, παρέπεμπαν στο παρελθόν.

Αφετηρία κατάργησης

Πέντε χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο, ο φετινός εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς συμπίπτει με την ιστορική «αλλαγή σελίδας» στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας και την προσπάθεια της νέας κυβέρνησης με «κορμό» τον ΣΥΡΙΖΑ και τη συνεργασία των ΑΝΕΛ, να επαναφέρει το εργασιακό ∆ίκαιο, τα δικαιώματα και τις αμοιβές των εργαζομένων στα δεδομένα που επικρατούν τον 21ο αιώνα σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου. Ήδη, στη δημοσιότητα έχει έρθει ένα νέο νομοσχέδιο βάσει των διατάξεων του οποίου επιχειρείται η «ολική επαναφορά» των συλλογικών διαπραγματεύσεων, των συμβάσεων και της μετενέργειας τους, της έννοιας του θεσμού της Μεσολάβησης και ∆ιαιτησίας και της διαμόρφωσης των κατώτατων μισθών του ιδιωτικού τομέα στα 751 ευρώ το μήνα μικτά (με αυξήσεις 10,9% από την 1η Οκτωβρίου του 2015 και 15,6% από την 1η Ιουλίου του 2016) όπως ίσχυε πριν την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της κυβέρνησης Παπαδήμου. Το σχέδιο νόμου θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή και, σύμφωνα με τους πολιτικούς προϊσταμένους του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, θα τεθεί προς ψήφιση μέχρι τα τέλη του Μαΐου. Αυτό, φυσικά, το νομοσχέδιο δεν θα αποτελέσει την «Ιθάκη» για τους εργαζομένους της χώρας αλλά το πρώτο από μια σειρά βημάτων που πρέπει να γίνουν για την κατάργηση των δυσμενών διατάξεων, οι οποίες επιβλήθηκαν μέσω των μνημονίων, και τη διαμόρφωση κανόνων σεβασμού και αξιοπρέπειας για τον κόσμο της απασχόλησης μέσα στην ελληνική αγορά εργασίας. Οι εξελίξεις, σαφώς, θα διαμορφωθούν ανάλογα με την πορεία των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στη νέα κυβέρνηση και τους εταίρους – δανειστές. Εύλογα, λοιπόν, στελέχη του υπουργείου Εργασίας αναφέρουν ότι «η φετινή Εργατική Πρωτομαγιά αποτελεί “ορόσημο” για τους εργαζομένους της Ελλάδας και την προσπάθεια να “αλλάξει σελίδα” η χώρα και να βγει από την εποχή των μνημονίων». •

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Γιατί ιδιωτικές εταιρείες ελέγχου των κλινικών; Του Τάκη Γεωργακόπουλου

Σύμφωνα με εγκύκλιο του ΕΟΠΥΥ (26.3.2015/αρ.πρωτ.οικ.11461), που υπογράφει ο πρόεδρός του ∆. Κοντός, καλούνται οι συμβεβλημένοι πάροχοι ανοιχτής περίθαλψης, όπως διαγνωστικά εργαστήρια, γιατροί κατά πράξη και περίπτωση, φυσικοθεραπευτήρια, να συνάψουν σύμβαση το αργότερο μέχρι 10/04/20515 με μια από τις 4 εταιρείες «ιατρικού κλινικού ελέγχου», που εγκρίνει το υπουργείο, για τον έλεγχο δαπανών 2013.

ο σύστημα ελέγχου παρόχων του ΟΠΑ∆, από ιδιωτικές εταιρείες, θεσμοθέτησε πρώτος ο πρώην υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος, ενώ ο Άδωνις Γεωργιάδης το επεξέτεινε στον ΕΟΠΥΥ, καθιερώνοντας τις ιδιωτικές εταιρείες ελέγχου (ΙΕΕ) σύμφωνα με τον νόμο 4172/2013. Ο τελευταίος μνημονιακός υπουργός υγείας Μ. Βορίδης σχεδίαζε να το εισαγάγει και στα δημόσια Νοσοκομεία! Ο νέος υπουργός υγείας Π. Κουρουμπλής, αντί να καταργήσει άμεσα αυτόν το θεσμό και να επαναφέρει τους ελέγχους από ειδικούς γιατρούς ελεγκτές που διαθέτει το σύστημα, συνεχίζει την ίδια τακτική, διατηρώντας έτσι όλα τα σκοτεινά σημεία που έχουν επισημανθεί ακόμη και από κλινικάρχες στην πρόσφατη συνάντηση, 23/3/2015, μαζί του! Ενάντια στη δραστηριοποίηση ιδιωτικών ελεγκτικών εταιρειών στο χώρο της υγείας έχει ταχθεί και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος με την, από 15/1/2015, επιστολή του, στην οποία επισημαίνει ότι «ο έλεγχος αυτός είναι αρμοδιότητα του κράτους και ο ελεγκτικός μηχανισμός αποτελεί υποχρέωση και αρμοδιότητα των Περιφερειακών ∆ιευθύνσεων (ΠΕ∆) του ΕΟΠΥΥ». Ωστόσο, από τον Ιούνιο του 2014, υπήρχαν δημόσιες αναφορές για «παρασκηνιακή συνεργασία συμβούλων του

(τότε) υπουργού Υγείας με κάποιες από τις ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρείες» στις οποίες μάλιστα παραχωρήθηκε κτίριο στην Πεύκη, χωρίς καταβολή μισθώματος, προκειμένου να στεγάζονται για την διενέργεια των ελέγχων. Από αυτό το «πακέτο» ελέγχων οι ιδιωτικές εταιρείες υπολογιζόταν να κερδίσουν πάνω από 100.000.00. ευρώ! Ταυτόχρονα, όμως, εκδηλώθηκαν παράπονα και για την ποιότητα των ελέγχων και για την αξιοπιστία των ελεγκτών, ενώ οι ελεγχόμενοι πάροχοι υπηρεσιών υγείας, που πληρώνουν οι ίδιοι την αμοιβή της εταιρίας που τους ελέγχει (!), ζητάνε τα πλήρη πορίσματα των ελέγχων και όχι μόνο τα ευρήματα βάσει των οποίων καταλογίζονται τα ποσά που πρέπει να πληρωθούν, υποψιάζοντας έτσι για αδιαφανείς συναλλαγές και διευθετήσεις χρεών αντί για ουσιαστικό έλεγχο δαπανών. Η συμπεριφορά του νέου υπουργού Υγείας, να μην καταργεί τις ΙΕΕ, εξηγεί και την αδιαφορία του να αναδιοργανώ-

σει την ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ, δημιουργώντας και περιφερειακά τμήματα από υπάρχον ιατρικό προσωπικό ελεγκτών στις δομές του ΠΕ∆Υ, που θα διευκολύνουν τους ελέγχους και θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων από τον ΕΟΠΥΥ. Ταυτόχρονα υποψιάζει και η διατήρηση της Γεωργίας Γεωργιάδου, συνταξιούχου φαρμακοποιού, στη θέση της γενικής επιθεωρήτριας ελέγχουν δαπανών υγείας (ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ) με ημερομηνία διορισμού 31/12/2014! Κι αυτό επειδή η ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ σε συνεργασία με την Η∆ΙΚΑ και άλλες εταιρείες Πληροφορικές, εμπλέκονται σε δραστηριότητες, όπως ανάθεση «εργολαβιών» σχετικά με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, που εκφεύγουν των θεσμοθετημένων αρμοδιοτήτων της ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ! Όπως, επίσης, προκαλεί ερωτηματικά και το γεγονός ότι η ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ, ως ελεγκτικός μηχανισμός του κράτους, έμεινε έξω από τον έλεγχο του υπουργού ∆ιαφάνειας κ. Νικολούδη, γεγονός που πρέπει να προβληματίσει και τον πρωθυπουργό.

Ένα αριστερό κόμμα στην κυβέρνηση

“

Ο νέος υπουργός υγείας Π. Κουρουμπλής, αντί να καταργήσει άμεσα το θεσμό των ΙΕΕ και να επαναφέρει τους ελέγχους από ειδικούς γιατρούς ελεγκτές που διαθέτει το σύστημα, συνεχίζει την ίδια τακτική, διατηρώντας έτσι όλα τα σκοτεινά σημεία που έχουν επισημανθεί ακόμη και από κλινικάρχες.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η αναδιάρθρωση της ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ και η ανασυγκρότηση του ΕΟΠΥΥ είναι άμεσα αναγκαίες για το υγειονομικό σύστημα. Ειδικότερα, για τον ΕΟΠΥΥ απαιτούνται: • άμεση αντικατάσταση του προέδρου του • επαναπροσδιορισμός της φυσιογνωμίας του με κατάργηση του μνημονιακού νόμου 4238/2014 και διασαφήνιση αν θα είναι μόνο αγοραστής ή και πάροχος(;) • σύνδεση του σκοπού του με την πρωτοβάθμια περίθαλψη και τους παρόχους • έλεγχος δαπανών υγείας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, από την ΥΠΕ∆ΥΦΚΑ και τις Περιφερειακές ∆ιευθύνσεις ΕΟΠΥΥ • θεσμοθέτηση της υποχρέωσης να αποδίδονται άμεσα στον ΕΟΠΥΥ οι κρατήσεις περίθαλψης κάθε ασφαλισμένου προκειμένου ο ΕΟΠΥΥ να γίνει αυτάρκης οικονομικά και διοικητικά. •

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

αρατηρώντας τους τρεις πρώτους μήνες διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ, μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποια αρχικά συμπεράσματα για τον τρόπο άσκησης της κυβερνητικής εξουσίας από ένα αριστερό κόμμα. Έτσι, στα πρώτα βήματα της κυβέρνησης, παρατηρούμε και θετικά αλλά και αρνητικά χαρακτηριστικά. Αυτό για το οποίο έχουν ήδη ειπωθεί και γραφεί αρκετά σχόλια είναι η σχέση του κόμματος με την κυβέρνηση, ο ρόλος που παίζει ή δεν παίζει ο οργανωμένος ΣΥΡΙΖΑ στη λήψη των κυβερνητικών αποφάσεων. Επειδή είναι πανθομολογούμενο ότι το ισοζύγιο είναι ήδη αρνητικό για το κόμμα, οι διάφορες τάσεις του ενεργοποιούνται, συσκέπτονται και στοιχίζον-

ται ώστε να αντιμετωπίσουν, όπως το αντιλαμβάνεται η κάθε μια, το έλλειμμα της κομματικής παρουσίας του ΣΥΡΙΖΑ στα πολιτικά πράγματα. Μπορούμε, λοιπόν, να συμπεράνουμε ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου το εσωκομματικό τοπίο αναδιαμορφώνεται και οι τάσεις αναδιατάσσονται σε σχέση με τις νέες συνθήκες; Αναζητώντας απαντήσεις, ας ρίξουμε μια ματιά εντός του ΣΥΡΙΖΑ κι ειδικότερα στις τάσεις που συγκροτούν την προεδρική πλειοψηφία. Οι τάσεις της «Αριστερής Ενότητας» (Αρ.Εν.), η «Πλατφόρμα 2010» (Παπαδημούλης, Μπαλάφας, ∆ούρου), η ΑΝΑΣΑ (πρώην ΑΚΟΑ και Ρόζα) και άλλες μικρότερες ομαδοποιήσεις, βρίσκονται σε έντονη κινητικότητα. Μέσα

στην Αρ.Εν. φαίνονται διακριτές κατευθύνσεις: Η «Ενωτική Κίνηση», γνωστή παλαιότερα και ως «∆εξιά Αρ.Εν.», πραγματοποίησε «κλειστή» σύσκεψη στις 5/4/2015 στο Σινέ Κεραμεικός και φαίνεται να επιδιώκει τη συμπόρευση με την «Πλατφόρμα 2010». Η «Αριστερή Αρ.Εν.», που περιλαμβάνει το παλιό «Κοκκινοπράσινο ∆ίκτυο» καθώς και στελέχη που κρατούν επιτελικές θέσεις στο Κόμμα και τη Νεολαία, έφτιαξε μαζί με την ΑΝΑΣΑ την «Κίνηση 53+», η οποία μετά από μεγάλο διάστημα αδράνειας διοργάνωσε πριν λίγες μέρες ανοιχτή εκδήλωση στο αμφιθέατρο του ραδιοσταθμού «9,84». Ο πρωταγωνιστικός ρόλος του «Κοκκινοπράσινου ∆ικτύου» που πάντα πλαισίωνε την εκάστοτε κομματική ηγεσία και κεντρικών στελεχών όπως ο γραμματέας του κόμματος Τάσος Κορωνάκης και ο, άδηλου στίγματος, γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Χρήστος Μαντάς αλλά και η δεδομένη, μέχρι τώρα, σύμπλευση της ΑΝΑΣΑ με την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν δίνουν πολλά περιθώρια στους «53+» χειραφέτησης από την προεδρική πλειοψηφία.

Στο αστικό κοινοβουλευτικό τοπίο, όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά, όταν ένα κόμμα αποκτήσει κυβερνητική εξουσία χάνει τον ουσιαστικό του ρόλο και σιγάσιγά αποκτά διακοσμητικό χαρακτήρα. Τα όργανα σταδιακά ατονούν και συνεδριάζουν σπάνια ενώ στον τομέα παραγωγής πολιτικής αντικαθίστανται, στην καλύτερη περίπτωση, από την κοινοβουλευτική ομάδα και στη χειρότερη από ένα στενό πρωθυπουργικό περιβάλλον. Επίσης, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου τα κομματικά όργανα είναι θεατές και στριμωγμένοι απολογητές άνωθεν αποφάσεων αλλά και αρκετές περιπτώσεις κινηματικών συντρόφων που αυτοπαγιδεύονται και ακυρώνονται πολιτικά αναλαμβάνοντας θέσεις υπουργικών και πρωθυπουργικών συμβούλων. Κάτι τέτοιο φαίνεται, δυστυχώς, να γίνεται και με τον ΣΥΡΙΖΑ, οπότε η κινητικότητα μεταξύ των τάσεων που συγκροτούν την πλειοψηφία του κόμματος έρχεται πολύ καθυστερημένα, με μόνη πιθανή εξέλιξη κάποιες στελεχικές αναδιατάξεις χωρίς πολιτικό αποτέλεσμα. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Προχωρά ο Κοντονής, στυλώνει τα πόδια η ΕΠΟ Σ

την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής έρχεται την προσεχή εβδομάδα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Αθλητισμού, για το οποίο τόσος ντόρος έχει γίνει τις τελευταίες ημέρες. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου και προσωπικά ο Σταύρος Κοντονής επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους ότι δεν είναι η Κυβέρνηση αυτή που θίγει το περιβόητο αυτοδιοίκητο της Ε.Π.Ο, αλλά η ίδια η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, που δεν επιθυμεί να αλλάξει και να καταργήσει τις παθογένειές της. Όπως και να έχει πάντως το Υπουργείο με την κατάργηση του άρθρου 29, παράγραφος 12 του νόμου 3479 έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση με τις διεθνείς ποδοσφαιρικές αρχές (ΟΥΕΦΑ, ΦΙΦΑ), οι οποίες προειδοποίησαν ότι σε περίπτωση που το νομοσχέδιο ψηφιστεί οι ελληνικές ομάδες θα αποκλειστούν από τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες διοργανώσεις μέχρι νεωτέρας.

Αντιδρούν οι ΠΑΕ

Αυτή βέβαια είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή, την οποία πολλά ΜΜΕ αποφεύγουν επιμελώς να αναφέρουν, είναι η αδιαλλαξία της Ε.Π.Ο να δεχθεί οτιδήποτε κινείται προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού της. Η ομοσπονδία λέει όχι στους τακτικούς δικαστές ποδοσφαίρου, όχι στην αλλαγή του τρόπου εκλογής του διοικητικού συμβουλίου και αυτομάτως κινητοποιεί όλες εκείνες τις διαδικασίες, που πιστεύει ότι θα εκθέσουν την ελληνική κυβέρνηση στα μάτια του φίλαθλου κόσμου. Η πραγματικότητα είναι ότι τις τελευταίες μέρες ασκήθηκαν προς την κυβερ-

Ο κ. Κοντονής επανέλαβε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα να συνεργαστεί με τους διεθνείς θεσμούς του ποδοσφαίρου, τους οποίους η ίδια κάλεσε στην Ελλάδα.

νητική πλευρά μεγάλες πιέσεις. Η Π.Α.Ε Ολυμπιακός με επιστολή, που μοίρασε στους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου, κάνει λόγο για καταστροφικές συνέπειες σε περίπτωση εφαρμογής του νόμου ενώ οι αθλητικές εφημερίδες κόκκινων αποχρώσεων στοχοποίησαν τον Σταύρο Κοντονή. Αντίδραση υπήρξε και από την πλευρά της Π.Α.Ε. Παναθηναϊκός παρά το γεγονός ότι οι “πράσινοι” αναγνωρίζουν ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά στον τρόπο που δρα και διοικεί το ποδόσφαιρο η Ε.Π.Ο. Την Πέμπτη μάλιστα έλαβε χώρα και συνάντηση μεταξύ του Γιάννη Αλαφούζου και του Σταύρου Κοντονή από την οποία προέκυψε κοινή θέληση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Ο κ. Αλαφούζος ήταν σαφώς ηπιότερος στις εκφράσεις του, αλλά ζήτησε αλλαγή των

∆ΙΚΗ ΤΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑ∆ΑΣ ∆ΕΛΤΑ

Όταν η αστυνομοκρατία διογκώνεται, η δημοκρατία συρρικνώνεται

τις 5 Μαΐου του 2010, μετά τη λήξη της γιγάντιας αντιμνημονιακής διαδήλωσης και με πρόσχημα το δολοφονικό εμπρησμό στη Μαρφίν, μια ομάδα ∆έλτα εισέβαλε απρόκλητα και χωρίς ένταλμα στα γραφεία του ∆ικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα και του ∆ικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, βανδάλισε ό,τι βρήκε μπροστά της, κατέστρεψε υποδομές και τραυμάτισε μέλη του ∆ικτύου, που βρίσκονταν στο χώρο. Τον Νοέμβριο του 2013, εκδικάστηκε η μήνυση που έγινε από την πλευρά των ∆ικτύων κατά της ομάδας ∆έλτα για διατάραξη οικιακής ειρήνης, φθορά ξένης ιδιοκτησίας και πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης. Η κατηγορία στηριζόταν σε πλούσιο αποδεικτικό υλικό αλλά η δίκη ολοκληρώθηκε αθωώνοντάς τους. Η απόφαση αυτή, αλλά και η γενικότερη στάση της δικαστικής έδρας, αποκάλυψε για άλλη μια φορά τη μεροληψία και την ανοχή στη βία της αστυνομίας. Η Ομάδα ∆έλτα έχει επανειλημμένα βιαιοπραγήσει εναντίον πολιτών και διαδηλωτών και έχει προκαλέσει τραυματισμούς και επεισόδια, που έχουν καταγγελθεί και για τα οποία υπάρχει επίσης αποδεικτικό υλικό, με αποκορύφωμα

επίμαχων άρθρων που αφορούν το αυτοδιοίκητο. Την ίδια ώρα αντίδραση υπήρξε από την Ευρωπαϊκή αλλά και την Παγκόσμια Συνομοσπονδία. Την Τρίτη αναμένεται να δώσει το παρών στη συζήτηση, που θα πραγματοποιηθεί στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, ο γενικός γραμματέας της ΟΥΕΦΑ Tζιάνι Ιφαντίνο ο οποίος θα εκπροσωπήσει και τη ΦΙΦΑ. O εκ των ισχυρών ανδρών της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας τόνισε ότι επιθυμεί να εργαστεί μαζί με την ελληνική κυβέρνηση για τη λύση των προβλημάτων και έδειξε καταρχήν συμβιβαστική διάθεση. Συμβιβαστική διάθεση έδειξε και η πλευρά του Υπουργείου μέσω του κ. Κοντονή, ο οποίος επανέλαβε, ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κανένα απο-

τα γεγονότα της 17ης Νοέμβρη του 2014, που προκάλεσαν - σύμφωνα με δημοσιεύματα εκείνων των ημερών - πολλούς προβληματισμούς ακόμα και στην ηγεσία της αστυνομίας για την συγκεκριμένη ομάδα. Στις 30/04/2015 ξεκινά και πάλι η δίκη του ∆ικτύου ενάντια στην Ομάδα ∆έλτα, μετά από έφεση που άσκησε ο εισαγγελέας εφετών Αθηνών. Η δίκη αυτή εντάσσεται στο πάγιο αίτημα του κινήματος να καταργηθεί η ομάδα ∆έλτα. Το αίτημα αυτό όχι μόνο δεν έχει ικανοποιηθεί, αλλά αντίθετα πριν λίγες μέρες στον πεζόδρομο μπροστά από τα γραφεία του ∆ικτύου, μέλη της ομάδας αυτής παρέλασαν προκλητικά με τους αναβάτες των δυο τελευταίων μηχανών να κρατούν αυτόματα, πράγμα που δηλώνει μια κάποια αναβάθμιση του οπλισμού της. Σε αυτή τη συγκυρία έχει μεγάλη σημασία η καταδίκη τους. Το κίνημα και η αριστερά πρέπει να δίνουν τον αγώνα για τη διεύρυνση των δημοκρατικών δικαιωμάτων, τα οποία έχουν συρρικνωθεί στα χρόνια της μνημονιακής βαρβαρότητας που προηγήθηκαν. Η περιστολή των δικαιωμάτων αποτέλεσε αναγκαία συνθήκη για να χτιστεί το κράτος εξαίρεσης και έκτακτης ανάγκης, που χρειαζόταν το πολιτικό σύστημα, για να καταστείλει τις αντιστάσεις στην πολιτική του και να εκπέμψει μήνυμα πειθάρχησης στο κοινωνικό σώμα.

Μετά τη συζήτηση για τις φυλακές τύπου Γ

Παρότι τις πρώτες μέρες της κυβέρνησης της αριστεράς είχαμε υποχώρηση της αστυνομοκρατίας, παρακολουθήσαμε μια ταχύτατη ανατροπή αυτής της στάσης κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη βουλή για τις φυλακές τύπου Γ. Είδαμε σταδιακά η αστυνομοκρατία να αναβαθμίζεται με κομβικό σημείο την αστυνομική εισβολή στην πρυτανεία και την πολιτική κάλυψη του ανεκδιήγητου αναπληρωτή υπουργού ΠΡΟ.ΠΟ. Ακολούθησαν μια σειρά κινήσεις οι οποίες είναι πλέον στην αντίστροφη κατεύθυνση. Η εξαγγελία για τη δημιουργία νέου σώματος αντιμετώπισης διαδηλώσεων, η εξαγγελία συνάντησης Πανούση, ∆ένδια, Χρυσοχοΐδη, η προληπτική περικύκλωση πανεπι-

λύτως πρόβλημα να συνεργαστεί με τους διεθνείς θεσμούς του ποδοσφαίρου, τους οποίους η ίδια κάλεσε στην Ελλάδα. Συμπλήρωνε όμως ότι και οι θεσμοί οφείλουν να δείξουν συναινετικό πνεύμα και να μην έρθουν με διάθεση να κουνήσουν απειλητικά το δάχτυλο στην κυβέρνηση.

Συνεργασία με τους διεθνείς θεσμούς

Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές ότι η ηγεσία του Υπουργείου θα ακούσει με προσοχή όλα όσα έχουν να τονίσουν η ΟΥΕΦΑ και η ΦΙΦΑ, όχι μόνο στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων αλλά και στη συνάντηση που θα έχει μαζί τους στις 30 Απριλίου (συνάντηση που έχει προγραμματιστεί εδώ και πολλές ημέρες). Το μίτινγκ αυτό θεωρείται καθοριστικό και αναμένεται να φέρει εξελίξεις αν πράγματι επιβεβαιωθεί ότι και οι δύο πλευρές (όχι μόνο η μία) έχουν ειλικρινή θέληση για συνεργασία. Εφόσον όμως ΟΥΕΦΑ και ΦΙΦΑ έρθουν στην Ελλάδα με ύφος...τρόικας απλώς και μόνο για να επιβάλλουν τα θέλω τους, η Κυβέρνηση δεν πρόκειται να κάνει πίσω. Άλλωστε ο κ. Κοντονής τόνισε ότι δεν πρόκειται να ανεχθεί τη συνέχιση της σήψης και της διαφθοράς στο ελληνικό ποδόσφαιρο, ενώ συμπλήρωνε με νόημα: “Αν αύριο έρθει η Ε.Π.Ο. και πει «εγώ θα δέχομαι όλα ό,τι λέει η κυβέρνηση», δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, αυτό μου είχε τονιστεί και στην Ελβετία που είχα πάει. Μου είπαν αν συμφωνεί η Ε.Π.Ο. εμείς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα”. Νίκος Γιαννόπουλος

στημιακών σχολών με κλούβες των ΜΑΤ, η επίθεση στους μικροπωλητές στην ΑΣΟΕΕ, η αστυνομοκρατία κατά την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής στον Κορυδαλλό -για αποφυγή, υποτίθεται, εντάσεων- που ουσιαστικά κάλυψε επιθέσεις φασιστών και τραυματισμούς πολιτών και μαρτύρων. Θα το ξαναπούμε: Όταν η αστυνομοκρατία διογκώνεται η δημοκρατία συρρικνώνεται. Μ’ αυτή την έννοια η δίκη εντάσσεται επίσης στον αγώνα που κάνουμε ενάντια στην αστυνομοκρατία, για τη διεύρυνση των χώρων ελευθερίας και πολιτικής δράσης. Υπάρχουν βεβαίως καταχρηστικές ή/και υπερβολικές παρεμβάσεις τυφλού αντικυβερνητισμού από ένα τμήμα του αναρχικού χώρου, αλλά αυτό δεν νομιμοποιεί την καταστολή εκ μέρους της κυβέρνησης, διότι τα πολιτικά ζητήματα αντιμετωπίζονται πολιτικά. ∆εν νοείται αριστερή κυβέρνηση να αφήνει πραίτορες στους δρόμους και να υιοθετεί αφηγήσεις για την ασφάλεια ως δικαίωμα, τις οποίες στηρίζει στην πολιτική καταστολή, στην οποία, όπως τελευταία παρακολουθούμε, επικεντρώνεται ο συλλογισμός του αρμόδιου Αναπληρωτή Υπουργού. Κυριακή Κλοκίτη ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Τα χρέη ποτέ δεν εξοφλούνται μέχρι τελευταίας δεκάρας

Αλεσάντρα + Αλεσάντρα

Το πείσμα ενός ζευγαριού επιφέρει μια ανέλπιστη αλλαγή στις ενώσεις ζευγαριών του ίδιου φύλου στην Ιταλία. σελ. 22, 23

Άρθρο του Τομά Πικετί. σελ. 23

Η ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ο∆ΗΓΕΙ ΤΟΥΣ ΦΙΝΛΑΝ∆ΟΥΣ ΣΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΟ∆ΕΞΙΑ

Ο λαϊκισμός πέρασε την πόρτα

Των Νίκου Σερβετά και Βαγγέλη Πατούχα

Αναμενόμενο ήταν το αποτέλεσμα των εκλογών της περασμένης Κυριακής στην Φινλανδία. Αυτό που, ακόμα και στο κλίμα της εποχής που ζούμε, προκαλεί εντύπωση, σε όσους φυσικά μπορούν να ερμηνεύουν τα μικρά στοιχεία που συνήθως περνάνε απαρατήρητα από το ευρύ κοινό, είναι η απόλυτη αλλαγή στάσης των διεθνών μέσων ενημέρωσης απέναντι στο μεγάλο νικητή αυτών των εκλογών.

Οι «σοβαροί» ακροδεξιοί

Η δυσαρέσκεια των τμημάτων εκείνων των εργαζομένων που έχουν πληγεί από τις απολύσεις και τους περιορισμούς των παροχών κοινωνικής πρόνοιας εκφράστηκαν, την περασμένη Κυριακή, με αποχή από τις εκλογές ή με ψήφο διαμαρτυρίας και τιμωρίας της πολιτικής που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις Συντηρητικών – Σοσιαλδημοκρατών. Φορέας που εξέφρασε τη δυσαρέσκεια των θυμωμένων πολιτών έγινε το κόμμα των Αληθινών Φινλανδών. Αναλυτές στο Ελσίνκι, καταγράφουν πλέον το κόμμα ως το νέο κόμμα της εργατικής τάξης. Η σταθεροποίηση της εκλογικής του δύναμης στο 17 – 18% τροφοδοτείται από τη μείωση της εκλογικής δύναμης των πραγματικών κομμάτων της εργατικής τάξης, του Σοσιαλδημοκρατικού και της Συμμαχίας της Αριστεράς. Στη συνείδηση τμημάτων των λαϊκών τάξεων και των εργαζομένων, το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα έγινε πλέον μέρος του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου. Η πολι-

Αδυναμίες της Αριστεράς

ι «Αληθινοί Φινλανδοί», ένα κόμμα που από την είσοδο του στη φινλανδική βουλή, το 2011, αποκαλείτο, το λιγότερο, ως «ακροδεξιό», από τη ∆ευτέρα το πρωί, όταν έγινε σαφές ότι είναι πλέον το τρίτο σε ποσοστά αλλά λόγω εκλογικού συστήματος δεύτερο σε έδρες, αποκαλείται απλώς «ευρωσκεπτικιστές». ∆εν γίνεται καμία αναφορά στην προηγούμενη ρητορική του, καμία αναφορά στους λόγους που το οδήγησαν από το προ πενταετίας «τίποτα» να θεωρείται σήμερα ένα από τα κόμματα που θα σχηματίσουν την επόμενη κυβέρνηση, τον δε αρχηγό του, Τίμο Σόινι, να έχει ήδη παραγγείλει το κοστούμι του υπουργού Εξωτερικών. Πρωθυπουργός θα γίνει ο νικητής των εκλογών, αρχηγός του κόμματος του Κέντρου, Γιούχα Σίπιλα. Αυτά τα δύο κόμματα είναι τα μόνα που δεν συμμετείχαν στις κυβερνήσεις που σχηματίστηκαν κατά διαστήματα την τελευταία τετραετία στη Φινλανδία.

“

Ο αρχηγός των «Αληθινών Φινλανδών» ο οποίος, στα μάτια του ευρωπαϊκού Τύπου, από «ακροδεξιός», «ρατσιστής», «φασίστας» έγινε απλώς «ευρωσκεπτικιστής».

Κόμμα

Έδρες

Ποσοστά 2014 (2011)

Κέντρο

21,1

Συντηρητικοί

18,2

Πράσινοι

8,5

Γνήσιοι Φινλανδοί Σοσιαλδημoκράτες Αριστερή Ομοσπονδία Σουηδικό Κόμμα

Χριστιανοδημοκράτες

Ανεξάρτητος

38 34 12

5 1

17,6 16,5 7,1

4,9

3,5 0,6

τική του σε ζητήματα δημοσιονομικής πολιτικής και απασχόλησης είναι ταυτισμένη με αυτή των αστικών κομμάτων. Το κόμμα των Αληθινών Φινλανδών δείχνει να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά πλαίσια με διαφορετικό περιεχόμενο με το κόμμα των Πρασίνων. Εκφράζει τη διαμαρτυρία στις πολιτικές ελίτ, τις καθεστηκυίες μορφές και νοοτροπίες

διοίκησης σε τοπικό επίπεδο και κεντρικής διακυβέρνησης, καθώς και τις επιλογές των κυβερνητικών κομμάτων σε ζητήματα εξωτερικής της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και του ευρώ. Ο χαρισματικός ηγέτης των Αληθινών Φινλανδών, Τίμο Σόινι χαρακτηρίζει το ευρώ «πυραμίδα απάτης». Η πολιτική διαμαρτυρίας του κόμματος έχει παράδοση στη Φινλανδία. Προκάτοχος του ήταν το Αγροτικό κόμμα που τις δεκαετίες του 1970 και 1980 στρέφονταν κατά των καθεστωτικών πολιτικών δυνάμεων. Με κύρια συνθήματα τον πόλεμο κατά της διαπλοκής και της διαφθοράς «της κυβερνητικής κλίκας». Το κόμμα των Αληθινών Φινλανδών συνεχίζει την παράδοση αυτή. Στη περίοδο αναζωπύρωσης διεθνώς των εθνικιστικών και ρατσιστικών φαινομένων έχει συμπεριλάβει και ακροδεξιά ρατσιστικά συνθήματα. Πολλά στελέχη του κόμματος αντιτίθεται στην ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Κατηγορούν τη ∆ύση για τα προσφυγικά ρεύματα στη Μεσόγειο, αφού με τις επεμβάσεις της στην Λιβυή και τη Μ. Ανατολή διέλυσε την επικρατούσα σταθερότητα, χωρίς να επιτύχει τον πολυδιαφημισμένο εκδημοκρατισμό.

Η Συμμαχία της Αριστεράς δεν κατάφερε να προσφέρει πειστικές προτάσεις σε ζητήματα παραγωγικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα δεν μπόρεσε να κατευνάσει τις φοβίες των λαϊκών στρωμάτων, όπως το μεταναστευτικό και το προσφυγικό. Οι νέοι και οι πολίτες με κοινωνικές και περιβαλλοντολογικές ευαισθησίες βρήκαν πιο θελκτικό κόμμα τους Πράσινους. Η ιδεολογική «θολούρα» του κόμματος των Πρασίνων βρίσκει έδαφος στην ιδεολογική θολούρα της μεταμοντέρνας κοινωνικής συμπεριφοράς. Σε επιμέρους ζητήματα, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η πράσινη ενέργεια, οι σχέσεις των δύο φίλων, τα δικαιώματα κοινωνικών και ανθρωπίνων ομάδων, όπως των ομοφυλοφίλων, οι Πράσινοι παίρνουν ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες. Το κόμμα των Πρασίνων είναι ριζοσπαστικό, αλλά ταυτόχρονα συμμετείχε και μπορεί πάλι να συμμετέχει στη διακυβέρνηση της χώρας και στη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων επί συγκεκριμένων ζητημάτων. Η πολιτική αυτή του κόμματος βρίσκεται σε αντιστοιχία με τις ανησυχίες και τις επιθυμίες τμημάτων της νεολαίας. Η Συμμαχία της Αριστεράς αδυνατεί να διεισδύσει πειστικά στους νεολαιίστικους χώρους. Η ιδεολογική ασάφεια και η φυγή σε αφηρημένα κοινωνικά και πολιτικά σύμβολα είναι χαρακτηριστικό των μεταμοντέρνων κοινωνιών της Βόρειας Ευρώπης. Σε αυτό το ιδεολογικό και αισθητικό περιβάλλον, η Αριστερά δείχνει να ασφυκτιά, με άμεση συνέπεια να δυσκολεύεται να βρει ηγεμονικό πολιτικό και ιδεολογικό λόγο στα τμήματα της κοινωνίας που παραδοσιακά κυριαρχούσε. Το εκλογικό αποτέλεσμα θα έχει για την Συμμαχία της Αριστεράς στη Φινλανδία και άμεσες συνέπειες, καθώς θα πρέπει να απολύσει άτομα από τα στελέχη και τους υπαλλήλους του κόμματος, αφού με την απώλεια δύο βουλευτικών εδρών μειώνεται η κρατική επιχορήγηση. Η απόφαση αυτή βρίσκεται σε συνάρτηση με την κυρίαρχη, στη Φινλανδία, νοοτροπία και αρχή περί ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Αφετηρία σύγκλισης των εργατικών αγώνων στην Ευρώπη ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 2015

ακόμα πιο μακριά με τις γνωστές του δηλώσεις στις ΗΠΑ. Ηγέτες της αριστεράς δήλωσαν ότι ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας «ούτε λίγο ούτε πολύ θα ήθελε να εγκατασταθεί μια τρόικα στο Παρίσι».

Νεοφιλελεύθερος πραγματισμός

Πρωτομαγιά, ημέρα διεθνούς αλληλεγγύης των εργαζομένων, επιδιώκεται από τα ευρωπαϊκά συνδικάτα να γιορταστεί με ιδιαίτερα ενωτικό τρόπο, που θα σηματοδοτήσει τη σύγκλιση των δυνάμεων της εργασίας σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Για να ακουστεί πιο έντονα η απαίτησή τους να τερματιστούν οι πολιτικές της λιτότητας, της υποβάθμισης των κοινωνικών δικαιωμάτων και της απαξίωσης του κόσμου της εργασίας. «Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε τα αποτελέσματα των λεγόμενων δομικών μεταρρυθμίσεων και βλέπουμε τις συνέπειές τους: αυξάνονται οι πρόσκαιρες θέσεις εργασίας, πολλαπλασιάζεται η μερική απασχόληση, εξαπλώνεται η φτώχεια στους εργαζόμενους που υφίστανται όλο και περισσότερο δυσμενείς διακρίσεις στην αγορά εργασίας», επισημαίνουν τα συνδικάτα. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις έρχονται υποτίθεται για να συμβάλουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας και τη μείωση της ανεργίας. Το αποτέλεσμα είναι

ακριβώς το αντίθετο. «Η μείωση του εργατικού κόστους, οι πρόσκαιρες θέσεις εργασίας δεν είναι η λύση, γιατί ένας εργαζόμενος που δεν έχει σταθερή εργασία, είναι αδύνατο να συμβάλει στην ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα», σύμφωνα με μελέτες των συνδικάτων. Οι δυσμενέστεροι όροι και οι κακές συνθήκες εργασίας, με τη μείωση των μισθών, την υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών, αυξάνουν τις ανισότητες, τη φτώχεια, το αίσθημα της κοινωνικής αδικίας, διαταράσσουν την κοινωνική συνοχή. Οι συνταγές τής λιτότητας δεν εφαρμόζονται μόνο στις χώρες της Νότιας Ευρώπης και κυρίως στην Ελλάδα που η τρόικα και ευρωπαίοι ηγέτες πιέζουν αφόρητα. Τελευταία, η Γαλλία βρίσκεται στο στόχαστρο των Βρυξελλών. Ο υπουργός Οικονομικών Εμανουέλ Μακρόν ανέλαβε έντονη δράση, έχει σχεδόν υποκαταστήσει τους υπουργούς Εργασίας, ∆ικαιοσύνης, Μεταφορών, Κατοικίας και Οικολογίας και καταθέτει το ένα μετά το άλλο τα νομοσχέδια.

Αλεσάντρα + Αλεσάντρα

Το πείσμα ενός ζευγαριού επιφέρει μια ανέλπιστη αλλαγή στις ενώσεις ζευγαριών του ίδιου φύλου στην Ιταλία

Το τελευταίο από αυτά είναι «για την ανάπτυξη, την οικονομική δραστηριότητα, την ισότητα των ευκαιριών», ένα νομοσχέδιο σκούπα για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, της ιδιωτικοποίησης των δρόμων, αεροδρομίων κ.λπ. Ακόμα προβλέπει τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές και την αποδυνάμωση του θεσμού των εργατικών δικαστηρίων στους τόπους δουλειάς (με την εκλογή των αντιπροσώπων από τους εργαζόμενους). Με το νομοσχέδιο αυτό η γαλλική κυβέρνηση επιζητά την ανοχή των Βρυξελλών. Η στήριξη αυτή δεν άργησε να φθάσει. Ο Ζ. Κ. Γιούνκερ δήλωσε ότι «αυτή η διαδικασία αξίζει συγχαρητηρίων», και πρόσθεσε ότι «θα ήταν καλό αυτές οι μεταρρυθμίσεις να προχωρούσαν ακόμα πιο μακριά». Πόσο πιο μακριά; Η Άνγκελα Μέρκελ ικανοποιημένη δήλωσε ότι «θα ήταν πολύ καλό, αν το νομοσχέδιο αυτό γινόταν αποδεκτός… Θα αποδείκνυε την ικανότητα για δράση». Ο Β. Σόιμπλε έφθασε

Ιστορική απόφαση του ιταλικού Ανώτατου Ακυρωτικού ∆ικαστηρίου για την περίπτωση ενός ζευγαριού από την Μπολόνια, του Αλεσάντρο Μπ. και της Αλεσάντρα Τ., που είχαν παντρευτεί το 2005, ενώ το 2009 ο σύζυγος άλλαξε φύλο και ζήτησε από το κράτος την

Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν άκουσε καλά λόγια μόνο από τις Βρυξέλλες, αλλά και από την αντιπολίτευση στη χώρα του. Ο δεξιός πρόεδρος της Γερουσίας, μιλώντας για το νομοσχέδιο, είπε πως χαρακτηρίζεται «από ένα εξαιρετικό πραγματισμό και όχι από ιδεολογία». Βέβαια, ο Ε. Μακρόν είχε υποστηρίξει ότι «δεν θα πρέπει να εμμένει κανείς ούτε σε δόγμα ούτε σε φετίχ, αλλά να είναι πραγματιστής». Ο πραγματισμός, λοιπόν, θα πρέπει να επικρατεί έναντι των ιδεολογιών και των πολιτικών αρχών και αξιών. Έτσι, η δεξιά και η αριστερά βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο, για να προωθήσουν τις φιλελεύθερες πολιτικές. Η λογική αυτή δεν γίνεται όμως αποδεκτή ούτε από τους βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, οι οποίοι ετοιμάζουν την αντεπίθεσή τους, σύμφωνα με το περιοδικό «Regards». Πέρα από τον πραγματισμό, η κυβέρνηση επενδύει τις μεταρρυθμίσεις αυτές με τη φιλολογία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καταπολέμηση της ανεργίας. Παρόμοια κατάσταση ζουν και οι εργαζόμενοι και στις άλλες χώρες της ηπείρου. Τα συνδικάτα, ιδιαίτερα της Νότιας Ευρώπης αλλά και του Βελγίου και της Γερμανίας, βρέθηκαν το τελευταίο διάστημα αρκετές φορές στους δρόμους παλεύοντας κατά των μέτρων λιτότητας που επιβάλλονται από τις Βρυξέλλες. Η εμπειρία τους οδηγεί όλο και περισσότερο στο συμπέρασμα πως πρέπει να συγκλίνουν οι αγώνες τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η Πρωτομαγιά του 2015 μπορεί να αποτελέσει μια καλή αφετηρία.

αλλαγή του ονόματός του σε Αλεσάντρα. Το ιταλικό κράτος δεν αποδέχεται τo γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και γι’ αυτό το λόγο το υπουργείο Εσωτερικών αποφάσισε μονομερώς να ακυρώσει το γάμο του ζευγαριού και να του επιβάλλει το διαζύγιο.

M. Κοβάνης;

ι δύο γυναίκες δεν το έβαλαν κάτω και απευθύνθηκαν στο Συνταγματικό ∆ικαστήριο, το οποίο, έπειτα από χρόνια αγώνα, τις δικαίωσε πλήρως. Το ∆ικαστήριο χαρακτήρισε αντισυνταγματική την επιβολή του διαζυγίου και, αντίστοιχα, το Ανώτατο Ακυρωτικό ∆ικαστήριο αποφάσισε για τη συνέ-

Του Τομά Πικετί*

φείλουμε να αποπληρώνουμε πάντοτε τα χρέη μας; Για ορισμένους η απάντηση είναι προφανής: τα χρέη πρέπει πάντοτε να εξοφλούνται, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση που να αποφεύγει αυτή την υποχρέωση, ιδίως αν αυτή προκύπτει ως εντολή που έχει χαραχτεί στις πέτρινες πλάκες των ευρωπαϊκών συνθηκών. Ωστόσο, μια γρήγορη ματιά στην ιστορία του δημόσιου χρέους, θέμα συναρπαστικό και αδίκως παραμελημένο, δείχνει ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα. Πρώτο καλό νέο: βρίσκουμε στο παρελθόν δημόσια χρέη πολύ πιο σημαντικά από τα σημερινά, από τα οποία υπήρξε απαλλαγή με τη βοήθεια ποικίλων μεθόδων. Μπορούμε να διακρίνουμε από τη μια μεριά την αργή μέθοδο, που αποβλέπει στην υπομονετική συσσώρευση δημοσιονομικών πλεονασμάτων, ώστε σιγά σιγά να πληρώνονται οι τόκοι και κατόπιν το μεγαλύτερο μέρος του χρέους. Από την άλλη, υπάρχουν μια σειρά από μεθόδους που αποσκοπούν στην επιτάχυνση της διαδικασίας: πληθωρισμός, έκτακτη φορολογία, διαγραφές χρέους απλές και καθαρές.

Η γρήγορη μέθοδος απαλλαγής από το χρέος

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η περίπτωση της Γερμανίας και της Γαλλίας, που το 1945 είχαν βρεθεί με δημόσιο χρέος της τάξης του 200% του ΑΕΠ τους. ∆ηλαδή πολύ υψηλότερο από τα χρέη της Ελλάδας και της Ιταλίας σήμερα. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας 1950 το χρέος αυτό είχε μειωθεί κάτω από το 30% του ΑΕΠ. Μια τόσο γρήγορη μείωση δεν θα μπορούσε προφανώς να είχε γίνει με τη μέθοδο της συσσώρευσης δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Οι δύο χώρες χρησιμοποίησαν όλο το οπλοστάσιο των γρήγορων μεθόδων. Ο πληθωρισμός, που ήταν ιδιαίτερα υψηλός μεταξύ ’45 και ’50 και από τις δύο πλευρές του Ρήνου, έπαιξε κεντρικό ρόλο. Με την απελευθέρωση η Γαλλία επέβαλε έναν έκτακτο φόρο στο ιδιωτικό κεφάλαιο μέχρι 25% για τις πολύ μεγάλες περιουσίες, όπως και 100% επί του

πλουτισμού κατά την περίοδο ’40 με ’45. Οι δύο χώρες επίσης χρησιμοποίησαν και διάφορες μορφές «αναδιάρθρωσης του χρέους», ενός τεχνικού όρου που χρησιμοποιούν οι τεχνοκράτες, για να πουν με τρόπο ότι διαγράφεται απλά και καθαρά μέρος ή όλο το χρέος (μιλούν ακόμα πιο απλά για «κούρεμα»). Όπως έγινε, για παράδειγμα, στις περίφημες συμφωνίες του Λονδίνου το 1953, όπου διαγράφηκε το μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού χρέους. Έτσι μπόρεσαν η Γερμανία και η Γαλλία να προχωρήσουν στην ανασυγκρότηση της οικονομίας τους, στην αύξηση του ΑΕΠ μετά τον πόλεμο χωρίς το βάρος του χρέους. Έτσι μπόρεσαν στις δεκαετίες ’50 και ’60 να επενδύσουν σε δημόσιες υποδομές, στην εκπαίδευση και στην ανάπτυξη. Και είναι αυτές ακριβώς οι δύο χώρες που εξηγούν σήμερα στον ευρωπαϊκό Νότο ότι τα χρέη τού δημοσίου πρέπει να εξοφλούνται, μέχρι το τελευταίο ευρώ, χωρίς πληθωρισμό και χωρίς έκτακτα μέτρα.

Σήμερα απαιτούν άλλα από την Ελλάδα

Ευρωζώνη: ένα χρέος μεταξύ μας

Το πιο παράλογο είναι ότι τα ευρωπαϊκά δημόσια χρέη το 2015 είναι ουσιαστικά εσωτερικά χρέη, όπως και εκείνα του 1945. Η διακατοχή ομολόγων της μιας χώρας από την άλλη στο εσωτερικό της ΕΕ έχει αγγίξει πρωτοφανή ποσοστά: οι γαλλικές τράπεζες διακατέχουν ένα μέρος των γερμανικών και ιταλικών χρεών, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Γερμανίας και της Ιταλίας διακατέχουν μεγάλο μέρος του γαλλικού χρέους κ.ο.κ. Αλλά αν θεωρήσουμε στο σύνολό της την ευρωζώνη, τα χρέη μας τα κατέχουμε εμείς οι ίδιοι. Επιπλέον, τα αξιόγραφα χωρών εκτός ευρωζώνης που κατέχουν χώρες της ευρωζώνης, είναι περισσότερα από τα αξιόγραφα χωρών της ευρωζώνης που βρίσκονται στην κατοχή χωρών εκτός ευρωζώνης. Αντί να εξοφλούμε σε εμάς τους ίδιους το δικό μας χρέος, είναι προτιμότερο να οργανωθούμε σε διαφορετική βάση. Είναι στο χέρι μας.

“

Σήμερα, στην Ελλάδα απαιτείται ένα ελαφρό πρωτογενές πλεόνασμα: να πληρώνουν, δηλαδή, οι Έλληνες λίγο περισσότερους φόρους απ’ ό,τι ξοδεύουν για δημόσιες δαπάνες. Μετά τις συμφωνίες του 2012, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να εξασφαλίζει τεράστιο πλεόνασμα (4%) επί δεκαετίες, προκειμένου να αποπληρώσει

γάμου μέχρις ότου ο νομοθέτης επιτρέψει να διατηρήσουν τη σχέση τους ως ζεύγος με άλλη νομική μορφή που να προστατεύει ανάλογα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους». Η επιμονή και η υπομονή του ζευγαριού θα φέρει μια μεγάλη αλλαγή που ο νομοθέτης δεν έκρινε αναγκαίο να πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα και θα αλλάξει τη ζωή πολλών ομόφυλων ζευγαριών, που η ένωσή τους δεν αναγνωρίζεται και δεν προστατεύεται από καμία νομική μορφή. Ο Φλάβιο Ρομάνι, πρόεδρος της οργάνωσης Arcigay, σημειώνει ότι «ο ∆αβίδ νίκησε τον Γολιάθ» και ευχαριστεί το ζευγάρι και τους συνηγόρους του που χάρισαν σε όλα τα ομόφυλα ζευγάρια της Ιταλίας «τον ενθουσιασμό αυτής της μεγάλης μέρας». •

το χρέος της. Πρόκειται για μια παράλογη στρατηγική, που η Γαλλία και η Γερμανία ευτυχώς ποτέ δεν αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν. Η Γερμανία προφανώς είναι βαρύτατα υπεύθυνη γι’ αυτή τη φοβερή ιστορική αμνησία. Ωστόσο, οι παράλογες αποφάσεις δεν θα είχαν ποτέ ληφθεί, αν η Γαλλία είχε αντιταχθεί σ’ αυτές. Οι διαδοχικές γαλλικές κυβερνήσεις, της δεξιάς και κατόπιν της αριστεράς, αποδείχθηκαν ανίκανες να λάβουν υπόψη την πραγματική κατάσταση και να προτείνουν μια πραγματική δημοκρατική επανίδρυση της Ευρώπης. Με την κοντόφθαλμη εγωιστική στάση τους Γερμανίας και Γαλλίας κακομεταχειρίζονται τον ευρωπαϊκό Νότο και ταυτόχρονα κάνουν κακό και στον εαυτό τους. Με δημόσιο χρέος κοντά στο 100% του ΑΕΠ, μηδενικό πληθωρισμό και ισχνή μεγέθυνση οι δύο χώρες θα χρειαστούν και οι ίδιες δεκαετίες για να ανακτήσουν την ικανότητα να δράσουν και να επενδύσουν με προοπτική το μέλλον.

* Το άρθρο του Τ. Πικετί δημοσιεύτηκε στη «Λιμπερασιόν» (21 Απριλίου 2015).

Η επιμονή και η υπομονή του ζευγαριού θα φέρει μια μεγάλη αλλαγή που ο νομοθέτης δεν έκρινε αναγκαίο να πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα και θα αλλάξει τη ζωή πολλών ομόφυλων ζευγαριών, που η ένωσή τους δεν αναγνωρίζεται και δεν προστατεύεται από καμία νομική μορφή.

www.globalcannabismarch.com

Νομιμοποίηση της κάνναβης, τώρα Ξεκίνησαν οι  προετοιμασίες για την παγκόσμια ημέρα υπέρ της

νομιμοποίησης της κάνναβης, που θα γίνει την Κυριακή σε περισσότερες από 300 πόλεις του κόσμου. Με διαδηλώσεις, συναυλίες, θεατρικά δρώμενα κ.λπ., χιλιάδες άνθρωποι θα ενώσουν τις φωνές τους ζητώντας να σταματήσει η καταστολή εναντίον των χρηστών, σε μια ετήσια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 1998 στην Νέα Υόρκη ως απάντηση στην προσπάθεια του τότε δημάρχου Ρούντολφ Τζουλιάνι να απαγορεύσει την παραδοσιακή παρέλαση με τις κατσαρόλες που ξεκίνησε το 1972.

www.facebook.com/events/ 1061221287238392

Κατάληψη του κοινοβουλίου

Σαράντα ένα χρόνια  μετά την επανάσταση των γαρυφάλλων,

εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν χτες στην Λισαβόνα με στόχο την κατάληψη του πορτογαλικού κοινοβουλίου μέχρι την Πρωτομαγιά. Η πρωτοβουλία οργανώθηκε κυρίως διαδικτυακά και αποτελεί μια προσπάθεια υπεράσπισης της συλλογικής μνήμης και της αξιοπρέπειας, σε μια χώρα που λόγω της πολιτικής της λιτότητας έχουν μεταναστεύσει περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι, η ανεργία των νέων αυξάνεται και η κρίση συνεχίζει να περιθωριοποιεί μεγάλα τμήματα της κοινωνίας.

www.gatheringforjustice.org

Ενάντια στον συστημικό ρατσισμό

Με μεγάλη επιτυχία  ολοκληρώθηκε την Τρίτη στην Ουάσιγκτον η

πορεία των εκατοντάδων χιλιομέτρων που έκαναν με τα πόδια εκατοντάδες ακτιβιστές, ξεκινώντας στις 13 Απριλίου από την Νέα Υόρκη, ενάντια στην αστυνομική βαρβαρότητα και το συστημικό ρατσισμό. Στόχος τους ήταν να ακουστεί η φωνή της μαύρης Αμερικής για δικαιοσύνη, λογοδοσία και αξιοπρέπεια, ενώ ζήτησαν να σταματήσει η στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας και η χρήση βίας με βάση φυλετικά και εθνοτικά κριτήρια.

∆ημήτρης Γκιβίσης

στα δίκτυα του κόσµου

Τα χρέη ποτέ δεν εξοφλούνται μέχρι τελευταίας δεκάρας

χιση του γάμου, διότι «η συμμόρφωση με τις υποδείξεις του Συνταγματικού ∆ικαστηρίου δεν μπορεί παρά να συνεπάγεται την άρση των συνεπειών της αυτόματης ακύρωσης του δεσμού του γάμου, μέχρις ότου ο νομοθέτης καλύψει το ρυθμιστικό κενό, το οποίο συνταγματικά θεωρείται απαράδεκτο, και συνίσταται από την απουσία ενός μοντέλου σχέσης μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου στο οποίο να εντάσσονται οι περιπτώσεις γάμου μεταξύ ατόμων αρχικά διαφορετικού φύλου, τα οποία έγιναν του ιδίου φύλου έπειτα από την αλλαγή φύλου του ενός εξ αυτών». Κατ’ αυτόν τον τρόπο το Ανώτατο ∆ικαστήριο θεώρησε «αναγκαίο» να αποδεχτεί την προσφυγή των δύο γυναικών και ότι πρέπει «να διατηρήσουν την αναγνώριση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που συνεπάγεται ο δεσμός του

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ΜΝΗΜΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Αποχαιρετήσαμε τη Φώφη Λαζάρου Το τελευταίο εν ζωή ιδρυτικό μέλος της ΕΠΟΝ

Η Φώφη Λαζάρου, πρώτη από δεξιά.

έθανε την προηγούμενη Κυριακή σε ηλικία 92 ετών η Φώφη Λαζάρου, μία εξαιρετική γυναίκα, ιστορικό στέλεχος της αριστεράς από την περίοδο ακόμα της κατοχής. Υπήρξε από τα πιο δραστήρια γυναικεία στελέχη του ιστορικού ΚΚΕ, αφοσιωμένη, μαχητική αλλά και με ανοιχτό ορίζοντα στη σκέψη της. Στην περίοδο της κατοχής, φοιτήτρια της νομικής ήταν καθοδηγητικό στέλεχος της ΕΠΟΝ. Παράνομη σ’ όλη την περίοδο του εμφυλίου, μετά το ’50 φυγαδεύτηκε στο εξωτερικό για να γυρίσει παράνομη ξανά. Συνελήφθη το 1957, καταδικάστηκε και παρέμεινε στη φυλακή ως το 1966. Εντάχτηκε στην Ε∆Α ως καθοδηγητικό στέλεχος της οργάνωσης Αθήνας. Στη δικτατορία ξανά παράνομη αγωνίστηκε από τις γραμμές του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ). Καταδικάστηκε το 1968 και έμεινε στη φυλακή ως το 1973. Υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ εσωτερικού, μετά της ΕΑΡ, του Συνασπισμού, της ∆ΗΜΑΡ και συνυπέγραψε την τοποθέτηση όσων διαχώρισαν τη θέση τους στη συνέχεια. Η ίδια συνήθιζε να αυτό-προσδιορίζεται ως μια αριστερή αγωνίστρια ολόκληρης της διαδρομής της. Η Φώφη Λαζάρου, με την επιμονή και υπο-

μονή που την διέκρινε ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη νομική μετά την πτώση της δικτατορίας και εργάστηκε ως δικηγόρος. Η κηδεία της έγινε την περασμένη ∆ευτέρα στο Β΄ νεκροταφείο στη Ριζούπολη. Τη συνόδευσαν σύντροφοι και φίλοι, εκτός από τους συγγενείς της, όλης της διαδρομής της, ιδίως από το ΚΚΕ Εσωτερικού. Από τους παλιούς συντρόφους της αναφέρουμε ενδεικτικά την Φιφή και τον Φρίξο Πρωτογερέλη, την Έλη Πρωτογερέλη, την Μαίρη και τον Παναγιώτη Αρώνη, τον Στέλιο Ζαμάνο, τον Γιώργο Χριστοδουλάκη. Ήταν ακόμη οι βουλευτές του Ποταμιού Σπύρος Λυκούδης και του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μπαλάφας. Από τον Σύνδεσμο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων της δικτατορίας ήταν ο αντιπρόεδρός του Νίκος Απανωμεριτάκης. Οι συγκρατούμενές της από την περίοδο της δικτατορίας Ζωή Βέη, ∆ώρα Κουρμανδά – Καλιπολίτη, Ελένη ∆ούμα, Τασούλα Γεωργούλια κ.ά. Στεφάνι έστειλε και η ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Την Φώφη αποχαιρέτησε ο Μήτσος Παλαιολογόπουλος. «Από μέρους του Πανελλαδικού Συνδέσμου Αγωνιστών ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, αποχαιρετάμε σήμερα μια ακόμα Συναγωνίστριά μας που έφυγε για πάντα από τη ζωή. Τη Φώφη Λαζάρου που μας αφήνει με

Μνήμη Μιλτιάδη Ζαχαρία

φυγε στις 15 Απρίλη με ένα τσιγάρο στα χείλη ο φίλος, συνάδελφος και σύντροφος Μιλτιάδης Ζαχαρίας (τζακ ή μπέμπης όπως τον λέγαμε). Γεννήθηκε το 1951 στα Μουδανιά και μεγάλωσε, με τα αδέρφια του Πέρσα και Νίκο, στην Ελασσόνα, μέσα στο Κατάστημα της Α.Τ.Ε. που ο πατέρας του ήταν ∆ιευθυντής. Στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ το 1968 εξελίχτηκε σε ένα από τους καλύτερους Στατικούς της γενιάς του. Μετείχε ενεργά στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα. Το Φλεβάρη του 1973 η χούντα κόβει την αναβολή και στρατεύθηκε. Απολύεται λίγο πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Τον Φλεβάρη του 1974, με το χτύπημα της ΑΝΤΙΕΦΕΕ, συλλαμβάνεται και οδηγείται στα κρατητήρια στην ΕΑΤ-ΕΣΑ. Μέλος του Κ.Κ.Ε. και κατόπιν του Συνασπισμού. Ενεργός και μαχητικός με τον ΣΥΡΙΖΑ , χωρίς να γίνεται μέλος αλλά είχε την ευτυχία να δει Κυβέρνηση της Αριστεράς και να υπερηφανεύεται που ο γαμπρός του (Απόστολος Καψάλης ) μετείχε σε αυτή. Παντρεμένος με την αρχιτέκτονα Κατερίνα Λιακο-

πούλου αποκτούν 6 παιδιά και 3 εγγόνια. Στέλεχος της ∆ιεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Α.Τ.Ε. από το 1985 μέχρι το 2012 και συγκεκριμένα Προϊστάμενος του τμήματος Κατασκευών. Αγαπητός σε όλους τους εργαζόμενους της ΑΤΕ διότι έκανε όλα τα χατίρια τους προκειμένου το κάθε Κατάστημα να είναι λειτουργικό και καλαίσθητο. Αξιοπρεπής, ευφυής, ευγενικός με βαθιά αίσθηση του χιούμορ. Οι μεγάλες του αγάπες τα εγγόνια του, ο Ολυμπιακός και ο χορός. Οι μικρές του αμαρτίες το τσιγάρο (ΣΑΝΤΕ άφιλτρο), το καλό φαγητό (ειδικά η φέτα) και η απέχθεια στα ιατρικά. Άνθρωπος του καφενείου, της παρέας πάντα με το χαμόγελο στα χείλη με ανιδιοτελή προσφορά σε όποιον του ζητούσε κάτι. Κοφτερό μυαλό που για οποιοδήποτε θέμα το έβαζε να δουλεύει με χίλια με σκοπό να τεκμηριώσει την άποψή του. Ειλικρινής, χαρούμενος με άπειρα ενδιαφέροντα, άνθρωπος που επεδίωκες να τον κάνεις παρέα. Καλό ταξίδι μπέμπη. ∆.Ο.

τη συνείδηση ήσυχη αφού έπραξε στο ακέραιο το καθήκον της απέναντι στην πατρίδα, στο λαό, στην ιστορία μας. Η Φώφη υπήρξε μια ξεχωριστή μορφή στο Ελληνικό Αριστερό Κίνημα. Στέλεχος της Λεύτερης Νέας και στη συνέχεια της ΕΠΟΝ, κατά τη διάρκεια της ξένης Κατοχής, έδωσε τον καλύτερο εαυτό της, για την εκπλήρωση των ιδανικών της, των ιδανικών μας. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΠΟΝ, και στη συνέχεια μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της, ως το τέλος. Οι δρόμοι της τότε σκλαβωμένης Αθήνας την έβλεπαν καθημερινά μαζί με τις χιλιάδες νέες και νέους για να διεκδικήσουν ψωμί για τους πεινασμένους, για να ματαιωθεί η επιστράτευση που σχεδίαζε ο κατακτητής, για να μην κατέβουν οι Βούλγαροι στη Θεσσαλονίκη και στην υπόλοιπη Μακεδονία, πάνω από όλα για το διώξιμο του ξένου κατακτητή. Αλλά και όταν οι ξένοι κατακτητές έφυγαν από τον τόπο μας κι η λευτεριά μας ήλθε ανάπηρη και καχεκτική, τότε που οι αγωνιστές αντί για ανταμοιβή κλείνονταν στις εξορίες και τις φυλακές και στέλνονταν στα εκτελεστικά αποσπάσματα, η Φώφη συνέχισε τους αγώνες της μέσα στη βαθειά παρανομία… Κι ύστερα ήλθε η σύλληψη, η φυλακή… Αλλά και όταν αποφυλακίστηκε συνέχισε τους αγώνες της μέσα από τις γραμμές της προδικτατορικής Ε∆Α ως στέλεχος της οργάνωσης της Αθήνας. Με τη ∆ικτατορία των Συνταγματαρχών, νέοι αγώνες, νέα παρανομία, σύλληψη, φυλάκιση και πάλι. Και όταν ήλθε η μεταπολίτευση, η Φώφη συνέχισε τους αγώνες της μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ Εσωτερικού, του Συνασπισμού στη συνέχεια και της ∆ΗΜΑΡ τα τελευταία χρόνια. Καθηλωμένη στο κρεβάτι του πόνου από καιρό, δεν μπορούσε να περπατήσει τους δρόμους της Αθήνας, όπως εκείνα τα ανεπανάληπτα χρόνια, δεν έπαυε όμως ούτε στιγμή να ενδιαφέρεται και να προβληματίζεται πάνω στους αγώνες της Αριστεράς. Θα σε θυμόμαστε συντρόφισσα Φώφη. Θα θυμόμαστε το ήθος σου, τους αγώνες σου, το χαμόγελό σου. ∆ιάλεξες να μισέψεις την παραμονή μιας μαύρης επετείου, της 21ης Απρίλη, επέτειο της ∆ικτατορίας των Συνταγματαρχών. Τό ’κανες άραγε για να μας θυμίσεις πως τα μαύρα πλοκάμια του φασισμού εξακολουθούν, ακόμη να υπάρχουν; Σου υποσχόμαστε πως θα αγρυπνούμε και δεν θα τον αφήσουμε ποτέ να περάσει. Καλό σου ταξίδι». •

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

“

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

“Το θέατρο της σκληρότητας δεν είναι μια αναπαράσταση. Είναι η ίδια η ζωή σε ό,τι δεν αναπαριστάται. Η ζωή είναι η μη αναπαραστάσιμη πηγή της αναπαράστασης”.

Η Τζούντιθ Μαλίνα και ο Τζούλιαν Μπεκ.

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΗΣ ΤΖΟΥΝΤΙΘ ΜΑΛΙΝΑ

Η ουτοπία ως πραγματικότητα Της Σοφίας Ξυγκάκη

Στις 10 Απριλίου πέθανε σε ηλικία 88 ετών η Τζούντιθ Μαλίνα, εμβληματική μορφή του θεάτρου του 20ού αιώνα, συνιδρύτρια με τον Τζούλιαν Μπεκ του θρυλικού Living Theatre, της θεατρικής ομάδας που αποτέλεσε σημείο αναφοράς για όλα σχεδόν τα πρωτοποριακά θεατρικά σχήματα των τελευταίων 65 χρόνων.

Μαλίνα γεννήθηκε το 1926, στο Κίελο της Γερμανίας, σε εβραϊκή οικογένεια που το 1927 μετανάστευσε στη Αμερική. Μεταπολεμικά, στη Νέα Υόρκη, υπήρξε μαθήτρια του επίσης γερμανού σκηνοθέτη Έρβιν Πισκάτορ, κύριου εκφραστή του πολιτικού θεάτρου, που τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε καταφύγει στην Αμερική. Με τον Τζούλιαν Μπεκ ο οποίος είχε εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο με την απόφαση να γίνει σκηνογράφος, ζωγράφος και συγγραφέας, παντρεύεται το 1948 και μαζί αποφασίζουν ότι το θέατρο που κυριαρχούσε τότε δεν ήταν γι’ αυτούς. Η Μαλίνα περισσότερο από τους δύο ήταν αποφασισμένη ότι, εφόσον δεν υπήρχε θέση γι’ αυτήν, θα δημιουργούσε τη δική της. Ήδη με το όνομα που επιλέγουν για το δικό θέατρό τους, The Living Theatre, δηλαδή το «ζωντανό» θέατρο, καθώς και με τους συγγραφείς και ποιητές, Μπρεχτ, Γερτρούδη Στάιν, Λόρκα, Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς, Κοκτώ, έργα από το γιαπωνέζικο Νο μεταφρασμένα από τον Έζρα Πάουντ, αλλά και τον αναρχικό συγγραφέα και ψυχοθεραπευτή φίλο τους Πολ Γκούντμαν, που επιλέγουν να παρουσιάσουν, δίνουν το στίγμα των πρώτων κυρίως χρόνων της δημιουργίας τους: ποίηση, αναρχία, αναζήτηση μιας διαφορετικής γλώσσας και νέων τρόπων έκφρασης από την Ανατολή, όχι όμως με έμπνευση τη σαγήνη του οριενταλισμού αλλά την ανάγκη διερεύνησης των τεχνικών της τελετουργίας ως αντίδραση στο θέατρο της ανέμελης διασκέδασης. Εναντιώνονται στην νατουραλιστική αμερικάνικη εκδοχή της διδασκαλίας του Στανισλάφσκι, που δημιουργεί νέα κλισέ και στρέφονται στο ποιητικό θέατρο. «Θέλουμε το θέατρο να κάνει την επανάσταση που συντάραξε τις άλλες τέχνες: τη μουσική, τη ζωγραφική, τη γλυπτική».

Το θέατρο στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ʼ50

Ο Μπρεχτ και το πολιτικό θέατρο στην Αμερική της δεκαετίας του ’50 ήταν γνω-

στά κυρίως μέσω του Πισκάτορ, ο οποίος άλλωστε λόγω του Μακαρθισμού είχε αναγκαστεί να επιστρέψει στη Γερμανία. Ενώ η εμπειρία του Federal Theatre, του σχεδίου για ένα εργατικό θέατρο στο πλαίσιο του New Deal, την περίοδο 1935-39, αποτελούσε μάλλον αρνητικό πρότυπο, λόγω της λαϊκίστικης αντίληψης ότι η τέχνη πρέπει ν’ απλουστεύεται προκειμένου να γίνεται κατανοητή από όλους. Όλες οι παραστάσεις τους, από τις πρώτες τους σε μία αποθήκη στη Wooster Street και στο διαμέρισμά τους, στο Νότιο Μανχάταν, έως το The Brig (το Μπρίκι) το 1963, είτε αυτές ανταποκρίνονταν στους κανόνες του ποιητικού ή του ρεαλιστικού θεάτρου, είτε αντανακλούσαν τις ανακαλύψεις της ψυχανάλυσης, στόχο είχαν, όπως επεσήμανε ο Πιερ Μπινέρ, να διευρύνουν τον χώρο της συνείδησης. Αυτό τους έφερε κοντά στον Μπρετόν και απέναντι σε ό,τι θεωρούσαν συμβατικό: τον «πολιτισμό», την υλική άνεση, τη φτιασιδωμένη ανώδυνη ατμόσφαιρα, την αυταρέσκεια του συγγραφέα, των ηθοποιών, των θεατών. Όμως, η ανάγκη τους να μην αρκεστούν στην επιφανειακή παρουσίαση των έργων, αλλά να εισχωρήσουν στις αισθήσεις και τη συνείδηση των θεατών και να τους ξεβολέψουν, τους έφερε κοντά στον Αντονέν Αρτώ, τον μεγάλο ηθοποιό, ποιητή, κυρίως σπουδαίο θεωρητικό του θεάτρου του 20ού αιώνα, συγγραφέα του Το θέατρο και το είδωλό του και εμπνευστή του Θεάτρου της Σκληρότητας. Και έχει πολύ ενδιαφέρον ότι την ίδια εποχή, το 1963-64, ο Πήτερ Μπρουκ στη Βρετανία και ο Τζέρζι Γκροτόφκι στην Πολωνία, χωρίς ούτε κι αυτοί να έχουν καν ακουστά τον Αρτώ, καθώς δεν είχε ακόμη μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες, μέσα από τη δουλειά τους με τις ομάδες τους, διατύπωναν παρόμοια ερωτηματικά και κατέληγαν σε παρόμοιες αναζητήσεις. Όπως έγραψε ο Ντεριντά «το θέατρο της σκληρότητας δεν είναι μια αναπαράσταση. Είναι η ίδια η ζωή σε ό,τι δεν αναπαριστάται. Η ζωή είναι η μη

αναπαραστάσιμη πηγή της αναπαράστασης». Ο Αρτώ υπήρξε για το Living μια πρόσκληση για ταξίδι. Το Living Theatre θα βρεθεί συχνά αντιμέτωπο με την αστυνομία, για παράδειγμα, με την κατηγορία της πολιτικής ανυπακοής, πολλές παραστάσεις του εξάλλου, όπως το The Brig, αποτελούσαν πράξη πολιτικής ανυπακοής, ή για φορολογικούς λόγους όταν η Μαλίνα και ο Μπεκ δεν κατάφεραν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα του θεάτρου τους και καταδικάστηκαν σε μερικές βδομάδες φυλάκισης γι’ αυτό.

Το Living στην Ευρώπη και τον κόσμο

Το 1961, το Living δέχεται πρόσκληση από τη γαλλική κυβέρνηση να δώσει παραστάσεις στο Theatre des Nations. Εχθρική προς αυτό η αμερικάνικη κυβέρνηση αρνείται να χρηματοδοτήσει την περιοδεία στην Ευρώπη και το θέατρο συγκεντρώνει τα χρήματα, μεταξύ άλλων, από δωρεές φίλων και από τη διοργάνωση μιας έκθεσης όπου φίλοι τους ζωγράφοι και συγγραφείς, όπως οι Βίλεμ ντε Κούνινγκ, Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ, Πολ Γκούντμαν, Άλεν Γκίνσμπεργκ δώρισαν τα έργα τους προκειμένου να πραγματοποιηθεί η περιοδεία. Αυτή η πρώτη τουρνέ στην Ευρώπη, σε Ρώμη, Τορίνο, Μιλάνο, Παρίσι Φρανκφούρτη, σηματοδοτεί την αρχή των περιπλανήσεών τους που θα συμπεριλάβει, μεταξύ άλλων, την Αφρική, την Ινδία, την ανατολική Ευρώπη, κυρίως την Πολωνία και την παραμονή στο Ν. Αμερική, κυρίως τη Βραζιλία. Στην Ελλάδα θα έρθουν δύο φορές, η τελευταία ήταν το 2001, όταν παρουσίασαν στο Θέατρο της Ρεματιάς το Mysteries and smaller pieces (Μυστήρια και μικρότερα κομμάτια) που είχαν ανεβάσει για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1964. Στη Γαλλία θα εγκατασταθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ η Ρώμη θα αποτελέσει το ορμητήριό

τους για σχεδόν δέκα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων ενέπνευσαν πολλές θεατρικές ομάδες που δρουν μέχρι σήμερα. Ηθοποιοί, άλλωστε, του Living που δεν ακολούθησαν τους Μπεκ, όταν αυτοί επέστρεψαν οριστικά στην Αμερική αρχές τη δεκαετίας του 80, συνεχίζουν να ζουν και να δουλεύουν στην Ιταλία. Το 1985, σε ηλικία 60 ετών, πέθανε ο Τζούλιαν Μπεκ. Το 2008 πεθαίνει ο Hanon Reznikov, δεύτερος σύζυγος της Μαλίνα, ηθοποιός και συγγραφέας επίσης του Living. Τώρα τη διεύθυνση του θεάτρου ανέλαβαν τρεις παλιοί ηθοποιοί της ομάδας, ανάμεσα τους και ο Γκάρικ Μπεκ. Το Living Theatre ανέβασε πάνω από 80 παραστάσεις, ανάμεσά τους, από τις πιο διάσημες: η Αντιγόνη και οι Τραχίνιες, The Connection (Ο σύνδεσμος) του Τζακ Γκέλμπερ, Paradise now (Παράδεισος τώρα), η παράσταση σύμβολο του «όλα τώρα» που ενσάρκωνε το αίτημα και τα ιδανικά μιας ολόκληρης γενιάς.

Η επιρροή τους -και- σήμερα

Η Τζούντιθ Μαλίνα και ο Τζούλιαν Μπεκ υπήρξαν εμβληματικοί εκπρόσωποι της αντικουλτούρας, της μαχητικής αντίδρασης της δεκαετίας του ’60 ενάντια στο σύστημα που απαιτούσε όλο και περισσότερα αγαθά, που ενορχήστρωνε πολέμους, έθετε σε κίνδυνο το μέλλον του πλανήτη, που οδηγούσε στη μοναξιά, στην υποβάθμιση της ανθρώπινης ζωής. Στόχος τους υπήρξε όχι μόνο να καταργήσουν τα όρια ανάμεσα στη σκηνή και την πλατεία, διαμορφώνοντας έτσι έναν νέο πρότυπο θεατή αλλά και τα όρια προσωπικής ζωής και καλλιτεχνικής δημιουργίας προτείνοντας ένα μοντέλο πολιτικής κουλτούρας βασισμένη στην αναρχία και τον πασιφισμό. Απορρίπτοντας την προσποίηση του αστικού θεάτρου, επί 65 χρόνια η αναζήτηση μιας νέας τελετουργίας στο θέατρο (και κατά συνέπεια στη ζωή) τους οδήγησε μεταξύ άλλων στην Αφρική και τη Βραζιλία συμμετέχοντας με τον εθνολόγο και φίλο τους Ζωρζ Λαπασάντ στη μελέτη των διαφορετικών μορφών transe, αλλά και στη Πολωνία και τον Γιέρζι Γκροτόφσκι που στο θέατρο/εργαστήρι του αναδημιουργούσε τον μύθο και την τελετουργία με μία φυγή προς τα πίσω, όπως έγραφε ο Τζουζέπε Μπαρτολούτσι, σε αντίθεση με το Living που διεκδικούσε την ουτοπία, με τη φυγή προς το μέλλον. Κι ίσως ακριβώς αυτό το καθιστά ακόμα επίκαιρο και ενεργό. •

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΘΕΜΕΛΙΟ

Εκθεση φόρος τιμής στον Α. Μπαχαριάν

Αφίσες του παράνομου Ρήγα

το κέντρο της Αθήνας, στο νεοκλασικό κτίριο της οδού Ξενοφώντος 7 στο Σύνταγμα, εγκαινιάστηκε το 1969 από τον ζωγράφο και αγωνιστή Ασαντούρ Μπαχαριάν το Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο «Ώρα». Στα σκοτεινά χρόνια της δικτατορίας, η «Ώρα» υπήρξε καταφύγιο, αλλά και βήμα έκφρασης για δημιουργούς από το χώρο των εικαστικών, του λόγου και της μουσικής που είχαν αποκλειστεί από το δημόσιο χώρο. Κατά τη μεταπολίτευση παρέμεινε ένας ζωντανός οργανισμός καλλιτεχνικής δημιουργίας, ώσμωσης ιδεών και ελεύθερης έκφρασης μέχρι το 1992 οπότε ο ∆ήμος Αθηναίων αποφάσισε να μετατρέψει το νεοκλασικό της Ξενοφώντος σε γραφεία δημοτικών κινήσεων, σβήνοντας την πολύχρονη ιστορία. Η δημοτική κίνηση «Ανοιχτή Πόλη» μετέφερε την έδρα της στον πρώτο όροφο του ιστορικού αυτού κτιρίου και, με δεδομένη τη σταθερή της θέση υπέρ του ζωντανέματος των δημόσιων χώρων, της διαρκούς συνομιλίας με την κοινωνία και της ανάδειξης των τοποσήμων της πόλης, εγκαινιάζει μια σειρά δράσεων στο χώρο των γραφείων της με μια έκθεση που αποτελεί ταυτοχρόνως φόρο τιμής στον οραματιστή Ασαντούρ Μπαχαριάν και στο σημαντικό έργο του. Ζήτησε από δημιουργούς και κληρονόμους τους να της δανείσουν έργα που εκτέθηκαν στην «Ώρα». Η έκθεση εγκαινιάστηκε την περασμένη Παρασκευή και θα διαρκέσει έως τις 8 Μαΐου [ωράριο: ∆ευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10π.μ. – 1μ.μ. και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10π.μ. – 1μ.μ. και 6 – 9μ.μ.]. Συμμετέχουν με έργα τους οι καλλιτέχνες: Γιάννης Βαλαβανίδης, Μαριλίτσα Βλαχάκη, Χρύσα Βουδούρογλου, Περικλής Γουλάκος, Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, Ηρώ Κανακάκη, Κυριάκος Κατζουράκης, Βάσω Κατράκη, Νίκη Καραγάτση,Αλέξης Κυριτσόπουλος, Αλέκος Λεβίδης, Μιχάλης Μανουσάκης, Κυριάκος Μορταράκος, Ασσαντούρ Μπαχαριάν, Χρήστος Μποκόρος, Χρόνης Μπότσογλου, Πίνο Παντολφίνι, Τριαντάφυλλος Πατρασκίδης, Πάρις Πρέκας, ∆ημήτρης Σεβαστάκης, ∆ήμητρα Σιατερλή, Φίλιππος Τάρλοου, Βίκυ Τσαλαματά, Έρση Χατζηαργυρού, Γιώργος Χατζημιχάλης, Νίκος Χουλιαράς.

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

«Pulsar»

ι εκδόσεις Θεμέλιο, με αφορμή τα βιβλία του Θανάση Σκρουμπέλου «Το δίκοχο του Μίμη» και «Οι κόκκινοι φίλοι μου», διοργανώνουν έκθεση με αφίσες από την αντίσταση της ελληνικής νεολαίας, με θέμα «Από τον εμφύλιο στη Χούντα». Η έκθεση περιλαμβάνει αφίσες του παράνομου Ρήγα που σχεδίασε ο Θανάσης Σκρουμπέλος και πλαισιώνεται με υλικό από τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), την Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ), το αρχείο των εκδόσεων «Θεμέλιο», αλλά και αυθεντικά σχέδια της εποχής, των Γιάννη Βαλαβανίδη, Μιχάλη Κατζουράκη, Χρόνη Μπότσογλου και Γιάννη Ψυχοπαίδη. Εγκαινιάστηκε το περασμένο Σάββατο σε μια όμορφη εκδήλωση με συζήτηση και κρασί και θα διαρκέσει έως τις 2 Μαΐου [Ωράριο: ∆ευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10π.μ. – 3μ.μ. και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10π.μ. – 8μ.μ.], στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων

Η Αθήνα πάνω από “Σχεδία” Τ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ον Οκτώβριο του 2013, δέκα διανομείς του περιοδικού δρόμου «σχεδία» πήραν στα χέρια τους από μια φωτογραφική μηχανή. Αποστολή τους ήταν να αποτυπώσουν τη ζωή στην πόλη από τη δική τους μοναδική οπτική. Να καταγράψουν, χωρίς περιορισμούς και αναστολές, αυτά που τους γοητεύουν, τους θλίβουν, τους κάνουν να χαμογελούν, να θυμώνουν, να ελπίζουν. ∆εκαοκτώ μήνες και δεκάδες χιλιάδες φωτογραφίες αργότερα, το υλικό που έχει συγκεντρωθεί συνθέτει μια μοναδική κοινωνική καταγραφή. Ογδόντα συνολικά από αυτές τις εικόνες της Αθήνας παρουσιάζονται σε έκθεση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, από την Τρίτη 28 Απριλίου ως την Κυριακή 10 Μαΐου. Τα φωτογραφικά έργα θα διατίθενται προς πώληση και τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για την ενίσχυση των ίδιων των δημιουργών. Φωτογράφοι: Λευτέρης Ελευθεράκης, Μπέσσυ Ζαχάρη, Γιάννης Κώτσος, Χρήστος Μπακογιάννης, Αλέξανδρος Νάνος, Ματίνα Πασχάλη, Ιουλία Συμεωνίδου, Γιάννης Φωκάς. Επιμέλεια: Νίκος Πηλός (φωτοειδησεογράφος).

ρόκειται για μια σόλο περφόρμανς με τη Ρόζα Προδρόμου, που καταπιάνεται με το χρόνο, το θάνατο και την αγάπη για ζωή. Κινείται γύρω από το ερώτημα: Από πού αντλούμε πίστη όταν ο κόσμος φαίνεται να καταρρέει; Η περφόρμανς εμπνέεται από το υπερρεαλιστικό ποίημα «Αμοργός» του Νίκου Γκάτσου, που γράφτηκε το 1943, εν μέσω της κατοχής των Γερμανών Ναζί στην Ελλάδα και από «Τα τέσσερα κουαρτέτα» του T.S. Eliot (1936-1942). Είναι ένας μονόλογος συνεχόμενης αφηγηματικής ροής με πολλαπλές μεταμορφώσεις και χρήση ελληνικών και αγγλικών. Η ηρωίδα φλερτάρει ταυτόχρονα με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, αποπειράται να αγγίξει το άπιαστο, να βρει ελπίδα στην καταστροφή, να ρίξει φως στο σκοτάδι της ανθρώπινης φύσης. Είναι απεγνωσμένη και αστεία, μεγαλειώδης και παράδοξη, άγρια και ευάλωτη. Ο τίτλος της παράστασης παραπέμπει στον αστρονομικό όρο pulsar που σημαίνει ένα είδος άστρου που καθώς περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του, δίνει την εντύπωση ότι αναβοσβήνει. Μοιάζει με σφυγμό του σύμπαντος. Όταν το βλέπουμε

•

εμείς, είναι ήδη παρελθόν. Η ιδέα είναι της Ρόζας Προδρόμου, η σκηνοθεσία του Τζον Μπρίτον, η μουσική του Τηλέμαχου Μούσα. Παραστάσεις: Κάθε Παρασκευή, Σαββάτο, Κυριακή, στις 8.30μ.μ., στο Bios (Πειραιώς 84, τηλ.: 210 3425335). ∆ιαδυκτιακή καμπάνια χρηματοδότησης: goo.gl/URJi7k 3 trailer: vimeo.com/124700624

«Bellene - Η (αιώνια) τραγωδία της Ελένης»

υνηγημένη από την κρίση, όχι του Πάρι αλλά του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η Ωραία Ελένη καταφεύγει σε ευημερούσες οικονομίες της ∆ύσης προσφέροντας επί χρήμασι την -ακόμη σφύζουσα από ηδονή- σάρκα της. Υιοθετώντας το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Belleλen» χορεύει pole dance και υπόσχεται στιγμές άκρατου πάθους στα έκπληκτα μάτια που τη θωπεύουν. Ιδιαίτερα λαλίστατη εξηγεί πως βρέθηκε στην αλλοδαπή, τη λατρεία που τρέφει στην Αφροδίτη (αν και θεραπαινίδα στο ναό της Αρτέμιδος), εξυμνεί τη μεγαλύτερη ιστορία αγάπης στην ελληνική μυθολογία ανάμεσα σ’ αυτήν και τον Πάρι και καταριέται τον πανάσχημο Μενέλαο αποκαλύπτοντας πως την απέκτησε με προξενιό. Η κόρη του ∆ιός ομιλεί, εξ ανάγκης, την αγγλική φρικτά τουριστικά. Κύριο μέλημά της να κατακτήσει την απόλυτη προσοχή των απανταχού μισοκοιμισμένων ανδρών που διασκεδάζει. Να τους κάνει να δουν τον άνθρωπο και όχι το κορμί, να (απ)ελευθερώσει ένα κομμάτι της ψυχής της ύστερα από αιώνες αφόρητης σιωπής. Την παράσταση ετοίμασαν το Χοροθέατρο Λυδία Λίθος και η

Εταιρεία Θεάτρου Συν - Επί. Το έργο είναι του ∆ημήτρη Φοινίτση. Τη χορογραφία επιμελήθηκε η Φένια Αποστόλου, τα σκηνικά και τα κοστούμια ο Νίκος Αναγνωστόπουλος, τους φωτισμούς η Χριστίνα Θανασούλα. Παραστάσεις Κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, στις 10μ.μ., στο Από Μηχανής Θέατρο (Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5237297.

«Ο δρόμος για το σπίτι»

τη σιωπηλή γωνιά ενός σπιτιού, είναι καθισμένη μια γριά γυναίκα. Μια παλιά μελωδία την επισκέπτεται ξυπνώντας μέσα της θυμίσεις από τα παιδικά της χρόνια. Η γιαγιά ταξιδεύει προς τα μέρη όπου γεννήθηκε, κάπου στην Ανατολή, στις αρχές του περασμένου αιώνα. Λαχταρά να μπει στο σπίτι που γεννήθηκε... ΄Ενας φόβος βαθύς αναδύεται: το φάντασμα του ξεριζωμού της. Οι αναμνήσεις μπλέκονται με τα όνειρά της. Βήμα προς βήμα αποκαλύπτει την ιστορία της, αναμετριέται με τις κομμένες ρίζες της, σε μια τελευταία προσπάθεια να βρει το δρόμο για το σπίτι. «Ο δρόμος για το σπίτι» είναι το αποτέλεσμα μιας έρευνας βασισμένης στο θέμα της συνθήκης του πρόσφυγα, της ταυτότητάς του και της απώλειας της ρίζας του. Ξεκίνησε το 2011 με την συλλογή μαρτυριών από μικρασιάτες πρόσφυγες πρώτης γενιάς. Γράφει, σκηνοθετεί και ερμηνεύει η Λιάνκα Παντολφίνι. Συνεργασία - επιμέλεια: Andrea Valdinocci, Jean -Μartin Roy. Κατασκευή κούκλας: Helena Stouracova (Divadlo Continuo Theatre). Παραστάσεις: Κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, στις 9.15μ.μ., στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7, Νέος Κόσμος, Μετρό Φιξ, τηλ.: 210 9212 900). •

1090

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ΒΙΒΛΙΟ

Λογοτεχνική πατριδογνωσία «Τόποι της λογοτεχνίας. 134 συγγραφείς καταγράφουν μία ελληνική προσωπική γεωγραφία» Επιμέλεια Μιχ. Μοδινός Εκδ. Καστανιώτη-Εταιρεία Συγγραφέων Μάρτιος 2015

Εταιρεία Συγγραφέων, από το 1994, εκδίδει κατ’ έτος θεματικά ημερολόγια, έχοντας μέχρι σήμερα καλύψει ένα ευρύ φάσμα. ∆οκίμασε τις αντοχές του συγγραφικού της δυναμικού τόσο στα γενικού περιεχομένου θέματα όσο και στα απολύτως εστιασμένα. Σχηματίστηκε έτσι μία αξιόλογη παρακαταθήκη κειμένων, με θέματα όπως “το περιβάλλον και η ποίηση” ή “η βία και η λογοτεχνία”, αλλά και με απανθίσματα κειμένων για κάποιο πρόσωπο (Γιώργος Θεοτοκάς), ένα παλαιότερο βιβλίο («Ελληνική Νομαρχία»), ή και ορισμένο γραμματολογικό είδος (Σάτιρα). Άλλοτε πρόκειται για συλλογικό έργο και άλλοτε για πόνημα ενός, του επιμελητή, που ανθολογεί από κείμενα παλαιότερων. Καθοριστικός παράγοντας αποβαίνει η εκάστοτε συγκυρία, συνήθως η παγκόσμια, όπως μία γενικευμένη εμπόλεμη κατάσταση ή η λειψυδρία σε οικουμενικό επίπεδο. Για παράδειγμα, το Ημερολόγιο του 2004 ήταν αφιερωμένο στην Ολυμπιακή Εκεχειρία. Τα πιο πρόσφατα, λόγω της κρίσης, επικεντρώνονται στην ελληνική επικαιρότητα. Η ανησυχία των συγγραφέων για την τύχη της χώρας αντανακλάται στους τίτλους των Ημερολογίων του 2012 και του 2013: “Η δική μας Ελλάδα” και “Μέρες 2013”. Καθοριστικό παράγοντα στην επιλογή θέματος συνιστά το πρόσωπο του προέδρου του ∆.Σ. της Εταιρείας. Άλλοτε φαίνεται να διεκδικεί απόλυτο λόγο και άλλοτε να μοιράζεται την ευθύνη με τα μέλη του ∆.Σ. Ο 10ος Πρόεδρος, ∆ημήτρης Καλοκύρης επέλεξε ως θέμα για το 2014 τον Οδυσσέα, αναλαμβάνοντας ο ίδιος την ανθολόγηση κειμένων. Αντιθέτως, το Ημερολόγιο του 2015 είναι συλλογικό έργο και τιτλοφορείται «Γέφυρες». Όπου η πρόσληψη του τίτλου αφήνεται στην επιλογή του κάθε συνεργάτη. Εκλαμβάνεται, είτε μεταφορικά, ως μέσο προσέγγισης και εξάλειψης διαφορών, είτε κατά κυριολεξία, ως κατασκευή, αλλά και ως θέμα σχετικό με τη γεωγραφία και τους τόπους. Με εναλλακτικό τίτλο το γεφύρι ή και γιοφύρι, ορισμένα από αυτά, διάσπαρτα στην ηπειρωτική Ελλάδα, ενέπνευσαν επίλεκτα κείμενα σε κάποιους από τους 80 συμμετέχοντες. Όπως τον Γιάννη ∆άλλα, εκείνο της Πέτρας, μεταξύ Πρεβέζης - Ιωαννίνων, ταυτισμένο με τη ληστεία πριν κοντά 90 χρόνια των Ρετζαίων. Τον Θανάση Βαλτινό, το γεφύρι της Πλάκας, που “ζευγνύει τον Άραχθο” και άντεξε την υπογραφή της ομώνυμης ιστορικής συμφωνίας του 1944, η οποία αποδείχτηκε της πλάκας, αλλά ενέδωσε στις πρόσφατες πλημμύρες. Τον Ανδρέα Μήτσου, “η τοξωτή γέφυρα στη θέση Ρέρεση”, στο δρόμο προς τη Μονή Βαρνάκοβας. Τοιουτοτρόπως προέκυψαν ένα ποίημα και δυο διηγήματα, που συστήνουν με την ποιότητά τους τρεις “γέφυρες της λογοτεχνίας”. Γιατί, δεν αρκεί, λ.χ., ένα στιχούργημα έως τετρακοσίων λέξεων ή ένα πεζό έως εξακοσίων, σύμφωνα με τις προδιαγραφές των επιμελητών, εστιασμένα σε μία γέφυρα, για να προκύψει μία “γέφυρα της λογοτεχνίας”. Με αυτό το σκεπτικό, πιθανώς σχολαστικό αλλά ακριβολόγο, ο τίτλος της πρόσφατης ανθολογίας, που εξέδωσε η Εταιρεία Συγγραφέων, “τόποι της λογοτεχνίας” δείχνει γενικός και κάπως ασαφής. Αν και ο υπότιτλος τον προσγειώνει, αποκλείοντας τόπους ουτοπίας και

ταυτόχρονα, τον περιορίζει στην ελληνική επικράτεια. Όπου δόθηκε ιστορικό βάθος, καθώς προβλέπεται ιδιαίτερη ενότητα με τον τίτλο, «Αρχαίαι Ημέραι», στην οποία εντάσσονται κείμενα που αναφέρονται στις “παλιές πατρίδες”. Αυτήν την ονομασία επιλέγει ο επιμελητής του τόμου Μιχάλης Μοδινός, στην Εισαγωγή του, για τόπους όπως η Βόρεια Ήπειρος, η Κωνσταντινούπολη και οι ελληνόφωνες περιοχές της Κάτω Ιταλίας. Προς αποφυγή για τις δυο πρώτες του οδυνηρού χαρακτηρισμού “χαμένες πατρίδες”, που εύκολα σήμερα κρίνεται εθνικιστικός. Όσο για την λεγόμενη Μεγάλη Ελλάδα, αυτή δεν στοιχίζεται ούτε στις “παλιές” ούτε στις “χαμένες πατρίδες”.

για λογοτεχνικό τόπο μείζονος ή ελάσσονος σημασίας, με βάση την αντοχή των ψηφίδων, που, σε κάθε τόμο, ερανίζονται. Ο Καλοκύρης, από την πλευρά του, γίνεται ακόμη πιο απαιτητικός, αναφερόμενος σε μια “νεωτερική γεωγραφία”. Προσθέτει “κοιταγμένη από άλλη γωνία”, υπονοώντας διαφορετική από την ιδεολογία του νεοελληνικού ∆ιαφωτισμού, που ενέπνευσε εκείνη την πρώτη του 1791, των ∆ανιήλ Φιλιππίδη και Γρηγορίου Κωνσταντά. Από όλα αυτά συνάγεται ότι οι απαιτήσεις είναι υψηλές. Μπορεί, όμως, ένα κείμενο κάποιου σύγχρονου συγγραφέα να αναγάγει έναν τόπο σε “τόπο της λογοτεχνίας”; Ακόμη κι αν πρόκειται για μέλος μίας Εταιρείας,

Το γεφύρι της Πλάκας στον Άραχθο ποταμό. Επανερχόμενοι στον τίτλο, μένουμε με την εντύπωση πως αποβαίνει ως ένα βαθμό παραπλανητικός για τον αποδέκτη, που περιμένει να διαβάσει για “τόπους της λογοτεχνίας”, με την έννοια που αντιλαμβάνεται την Αλεξάνδρεια του Καβάφη, τη Σμύρνη του Σεφέρη ή, ακόμη, τη Θεσσαλονίκη του Ν. Γ. Πεντζίκη. Ο Καλοκύρης, στον πρόλογό του, εξομολογείται πως η έμπνευση του θέματος χρονολογείται από τριακονταετίας. Γιατί όχι, από 45ετίας, όταν βαφτίζει το θεσσαλονικιώτικο περιοδικό του «Τραμ», για να ακολουθήσει το αθηναϊκό «Χάρτης»; Προ τριακονταετίας, πάντως, στο περιοδικό του Μάνου Χατζιδάκι «Το Τέταρτο», μετά την αποχώρηση του Χατζιδάκι, όταν εκείνος είχε αναλάβει διευθυντής σύνταξης και καλλιτεχνικός διευθυντής, είχε την ιδέα ενός δισέλιδου “σαλονιού” με κείμενα συγγραφέων και καλλιτεχνών για τον γενέθλιο τόπο τους. Τότε, όμως, πρόκρινε έναν σαφή τίτλο, «Περίπατοι στις πολιτείες». Στο πρόσφατο βιβλίο, πιο φιλόδοξα, υποδεικνύει ως στόχο μία “πατριδογνωσία” των σύγχρονων συγγραφέων για “έναν τόπο που τους ορίζει ως δημιουργούς”. Αρχαίος όρος αυτός της “πατριδογνωσίας”, που αποτελούσε, μέχρι το 1969, μάθημα του ∆ημοτικού, εισαγωγικό εκείνου της Γεωγραφίας των επόμενων σχολικών ετών. Σήμερα πλέον, κι αυτή η λέξη έχει εξοβελιστεί λόγω τοπικιστικών συμφραζομένων. Η επαναφορά της, ωστόσο, συνάδει με την πρόσφατα αυξημένη μέριμνα να συστήσουμε την Ελλάδα ως προνομιούχο τόπο τουριστικού προορισμού. Βεβαίως, η επιδίωξη δεν είναι ένας ταξιδιωτικός οδηγός, όπως διευκρινίζει ο Κώστας Ακρίβος, που είχε την ιδέα, στο γύρισμα του αιώνα, μιας Σειράς τόμων, με γενικό τίτλο, «Μια πόλη στη λογοτεχνία». Εκεί, η συγκέντρωση πεζών και ποιημάτων, παλαιότερων και νεότερων συγγραφέων, για μία πόλη, κατορθώνει πράγματι να την αναγάγει σε “τόπο της λογοτεχνίας”. Αν και μένει να κριθεί, το κατά πόσο πρόκειται

που αυτοσυστήνεται ως “ο μείζων φορέας συγγραφέων της χώρας”; Εικάζουμε, πάντως, πως οι 134 συμμετέχοντες θα πρέπει να επιλέχθηκαν με ιδιαίτερη προσοχή από τα 291 μέλη της Εταιρείας συν τα 25 αντεπιστέλλοντα συν τα 34 επίτιμα. Αν και ουσιαστικά πρόκειται για ανθολόγηση από τα ήδη υπάρχοντα, αφού μόλις 29 κείμενα γράφτηκαν για τον συγκεκριμένο συγκεντρωτικό τόμο. Μόνο που την ανθολόγηση δεν την έκανε ο επιμελητής, αλλά έκαστος συγγραφέας από τη συνολική σοδειά του. ∆ηλαδή, από τα βιβλία του, εκτός από μία περίπτωση συλλογής διηγημάτων, που ολοκληρώθηκε μεν, αλλά έμεινε ανέκδοτη. Πρόκειται για το έβδομο βιβλίο του Γεράσιμου ∆ενδρινού. Πεζογράφος της γενιάς του ’80, αν και η πρώτη του εμφάνιση ήταν κάπως όψιμη, το 1991. Το αφήγημά του στον τόμο προβάλλει ως τόπο την Ελευσίνα, εστία των «Απέραντων συνοικιών», όπως είναι ο τίτλος της δεύτερης συλλογής του, τουτέστιν των ∆υτικών συνοικιών. Αναφέρουμε τον ∆ενδρινό, γιατί στην περίπτωσή του, η Ελευσίνα τον ορίζει ως συγγραφέα. Σε αντίθεση, με άλλους συγγραφείς, που γράφουν για τόπους δευτερεύουσας σημασίας στο έργο τους. Μπορεί, λ.χ., ένα Ημερολόγιο για την Μεγάλη Ελλάδα, που κατήρτισε ένας συγγραφέας, να την συστήνει ως “τόπο της λογοτεχνίας”; Αυτό συμβαίνει συχνότερα, όταν επιλέγονται αποσπάσματα από κάποιο μυθιστόρημα του συγγραφέα. Όπως το τελευταίο της Λ.ΧατζοπούλουΚαραβία, που αναφέρεται στις “χαμένες πατρίδες”, αλλά όχι στην Πόλη, που αποτελεί μόνο σταθμό στην οδύσσεια του Πόντιου ήρωά της και στην οποία εστιάζεται το σταχυολογημένο απόσπασμα. Η κατάταξη των κειμένων έγινε με γεωγραφικά κριτήρια, όπου προτάσσονται οι δυο βασικοί τόποι της ελληνικής λογοτεχνίας. Ποιοι άλλοι; - Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Τριάντα νέα κείμενα για την πρωτεύουσα, τα οκτώ ποιήματα, 16

για την συμπρωτεύουσα, τα τέσσερα ποιήματα. Στις δυο πόλεις, προβάλλονται συνοικίες, δρόμοι, περίχωρα. Κατ’ εξαίρεση, σε κάποια κείμενα, αναφέρεται η ίδια η πόλη ως οντότητα, όπως στα ποιήματα, «Αθήνα της μνήμης και των μύθων» της Β. ∆αλακούρα, «Αθήνα» του Γ. Ζέρβα, «Θεσσαλονίκη, μητέρα ανύμφευτη» της Ε. Λουκίδου και στο πεζό «Αθήνα, βανδαλισμένη πόλη» της Α. Μαντόγλου. Σε αυτήν την κατηγορία, το ποίημα της Αγγελικής Σιδηρά, «Anafranil πόλη», δημιουργεί πιο προσωπική αίσθηση για το αθηναϊκό άστυ, που καθημερινά βιώνουμε. Εξαίρεση αποτελεί το κείμενο της Τζίνας Πολίτη, που σχολιάζει την αντανάκλαση της Αθήνας στα μυθιστορήματα του Άγγελου Τερζάκη. Σύντομο, θίγει ένα μεγάλο θέμα, όπως δηλώνει και ο τίτλος του, «Γονικά μορφοείδωλα και μυθιστορηματικός χώρος». Τα κείμενα για την Αθήνα, καίτοι τόπος διαμονής των περισσοτέρων, δεν συνιστούν, σε όλες τις περιπτώσεις, ενδιαφέρουσες ψηφίδες. Η αριθμητική υπεροχή σε αυτά των υποβαθμισμένων συνοικιών δεν κατορθώνει να τις αναγάγει σε “τόπους της λογοτεχνίας”. Γενικότερα, φαίνεται να απουσιάζουν Γκάγκαροι συγγραφείς. Ο Γιάννης Μπασκόζος, πάντως, περισώζει τη συνοικία του, το Μετς, όπως ήταν τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. ∆υο άλλοι συγγραφείς, γέννημα θρέμμα Αθηναίοι, άφησαν πολύτιμη παρακαταθήκη τα κείμενά τους. Είναι οι δυο τεθνεώτες του τόμου. Χτυπάει η καρδιά της πόλης, του κέντρου της, στις 600 τόσες λέξεις του Γιάννη Κοντού, τις αφιερωμένες στον Γιάννη Βαρβέρη. “Εκεί γύρω χάλασα πολλά παπούτσια, χειμώνες και καλοκαίρια, γνωρίζοντας ανθρώπους και βιβλία”, σε «∆ρόμους και περιδιαβάσεις που με πάνε κατευθείαν στον ουρανό». Πιστεύουμε, όμως, ότι κανείς συγγραφέας της Αθήνας δεν ευτύχησε να έχει δικό του ένα αθηναϊκό κομμάτι, όπως την Πλατεία Βικτωρίας, ο Μένης Κουμανταρέας. Ας μην σκεφτούν να αλλάξουν τα οδωνύμια της περιοχής. Ας τα αφήσουν στους νικητές “της ναυμαχίας του Ναυαρίνου, τον Άγγλο Κόδριγκτον, παρέα με τον Γάλλο ∆εριγνύ και τον Ρώσο Χέυδεν”. Εκείνος έχει χαραγμένο δικό του “δρόμο” στη λογοτεχνία. Σαν να υστερεί στις προστιθέμενες ψηφίδες η Θεσσαλονίκη, πιθανώς γιατί ως “τόπος της λογοτεχνίας” κατέχει εξέχουσα θέση. Για την υπόλοιπη Ελλάδα, υπάρχουν επτά κείμενα για την Κρήτη, πέντε για την Κύπρο, τέσσερα για την Καβάλα. Όσοι άλλοι τόποι αναφέρονται, διεκδικούν θέση στη λογοτεχνία με μόλις ένα-δύο, το πολύ τρία κείμενα. Κι αυτά ευκαιριακά, συχνά γραμμένα για τόπο παραθερισμού, που, στις καλύτερες περιπτώσεις, έχει αποβεί τόπος δεύτερης κατοικίας. Εκτός, βεβαίως, από τους τόπους που έχουν από καιρό καταχωρηθεί σε έναν λογοτέχνη, συχνά αδικώντας συμπολίτες του συγγραφείς. ∆ιατηρώντας τάξη επετηρίδας: Η δυάδα Παπαδημητρακόπουλος-Βαλτινός απαθανατίζει τους δυο προσφιλείς μας τόπους, Πύργο Ηλείας-Τρίπολη. Μία νεότερη δυάδα, Πετσετίδης-Μήτσου, αποτυπώνει δυο πόλεις, που μας εντυπώθηκαν χάρις στις δικές τους γραφές, Σπάρτη-Αμφιλοχία. Τέλος, υπάρχει το πεζό ενός από τους “πρωτομάστορες” της διηγηματογραφίας, που, τα τελευταία χρόνια, δεν αναφέρεται όσο συχνά του αναλογεί. Είναι το «Να τα ξαναπώ λοιπόν (Ήπειρος, Πωγώνι)» του Χριστόφορου Μηλιώνη, εκτός δημοσιευμένης συλλογής, που αρκεί για να καταστεί “τόπος της λογοτεχνίας” όχι μόνο το Πωγώνι, αλλά ολόκληρη η Ήπειρος. Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ELAIώNAS Festival 2015

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Πρωτομαγιά με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου

να γεγονός μείζονος πολιτιστικής σημασίας και διεθνούς ακτινοβολίας υποδέχεται το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το μεσημέρι της Πρωτομαγιάς. Πρόκειται για το ετήσιο «Κοντσέρτο της Ευρώπης» της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, που διοργανώνεται κάθε φορά σε διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης και ειδικότερα σε χώρους μεγάλης ιστορικής σπουδαιότητας ή σε συναυλιακά κέντρα που έχουν συνδεθεί με εξαιρετικά πολιτιστικά επιτεύγματα. Η συναυλία θα προβληθεί σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση σε αρκετές χώρες, ενώ θα μεταδοθεί μέσω διαδικτύου απευθείας σε όλο τον κόσμο. Το διάσημο μουσικό σύνολο θα διευθύνει ο βρετανός αρχιμουσικός Σερ Σάιμον Ρατλ. Σολίστ θα είναι ο Λεωνίδας Καβάκος. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την Εισαγωγή από την όπερα Σεμίραμις του Τζοακίνο Ροσίνι, το δεξιοτεχνικό Κοντσέρτο για βιολί σε ρε ελάσσονα, έργο 47 του φινλανδού συνθέτη Γιαν Σιμπέλιους, από τη γέννηση του οποίου συμπληρώνονται φέτος 150 χρόνια. Η Φιλαρμονική του Βερολίνου θα ερμηνεύσει, επίσης, τη Συμφωνία αρ. 3 σε μι ύφεση μείζονα («του Ρήνου»), έργο 97 του Ρόμπερτ Σούμαν. Η εμφάνιση της Ορχήστρας πραγματοποιείται χάρη στη γενναιόδωρη χορηγία έλληνα του εξωτερικού, ο οποίος επιθυμεί η δωρεά του να παραμείνει ανώνυμη. Φέτος, το 20λεπτο ντοκιμαντέρ που θα συνοδεύει τη συναυλία, θα είναι αφιερωμένο στην Αθήνα. Θα το σκηνοθετήσει η Γκρέτε Λίφερς για λογαριασμό του καναλιού Euroarts, το οποίο έχει αναλάβει την παραγωγή και διεθνή διανομή του «Κοντσέρτου της Ευρώπης». Η 34χρονη γερμανίδα σκηνοθέτις έχει ήδη επισκεφθεί την πόλη μας και έχει κάνει γυρίσματα σε αρκετά σημεία της Αθήνας. Όπως δήλωσε: «αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, από την πρώτη μου κιόλας επίσκεψη […], ήταν η αίσθηση ότι βρίσκομαι σε ένα τεράστιο υπαίθριο μουσείο. Τα αρχαία μνημεία, τα νεοκλασικά, μια πόλη όπου το παλιό και το καινούργιο συνυπάρχουν και δημιουργούν έναν γοητευτικό συνδυασμό. […] Επιλέξαμε να δείξουμε το όμορφο πρόσωπο της Αθήνας: μια πόλη που η αρχαία κληρονομιά της επηρεάζει ακόμη τη ζωή όλων μας». Την Παρασκευή 1η Μαΐου, στις 12μ., στην αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης. Τιμές εισιτηρίων 80, 60, 40, 22, 15 και 10 ευρώ. •

ελαιώνας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας. Η καρδιά της αρχαίας Αθήνας. Ο θρύλος λέει ότι ο ελαιώνας, «το ιερόν άλσος της θεάς Αθηνάς», δημιουργήθηκε από την ιερή ελιά του Ερεχθείου που δώρησε η θεά στην πόλη της. Σήμερα ο ελαιώνας δεν υπάρχει πια. Υπάρχει μόνο η ταμπέλα τού μετρό «Ελαιώνας». Το ιερό δάσος που απλωνόταν από την Ιερά οδό μέχρι το όρος Αιγάλεω έχει πλέον εξαφανιστεί ολοσχερώς. Το μεγαλύτερο κομμάτι του έχει μετατραπεί σε τόπο «απόρριψης», όπως τον χαρακτηρίζει ο Χρήστος Καρακέπελης στο συγκλονιστικό ντοκιμντέρ του «Η πρώτη ύλη». Εκεί όπου άλλοτε υπήρχε το ιερόν άλσος της θεάς Αθηνάς. Κάθε ελιά αυτού του άλσους ήταν δέντρο ιερό, όλη δε η περιοχή του Ελαιώνα, πολύ πιο ευρεία από τη σημερινή, ένας τόπος λατρείας και πνευματικής άνθισης, φορέας των «θρύλων και των παραδόσεων των αιώνων», όπως τόσο συγκινητικά γράφει ο ∆. Γρ. Καμπούρογλου στον «Αναδρομάρη της Αττικής.» Αυτό το βιβλίο ήταν η αφορμή για να δημιουργηθεί το ELAIώNAS Festival 2015. Το ELAIώNAS Festival 2015 φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα δίκτυο αφύπνισης, προσκαλώντας σκηνοθέτες, μουσικούς, εικαστικούς, φωτογράφους, πανεπιστημιακούς, ερευνητές, ακτιβιστές και δημοσιογράφους σ’ ένα μαραθώνιο εκδηλώσεων: 7 θεατρικών και χορευτικών παραστάσεων, 30 συναυλιών, 8 προβολών ταινιών, έκθεσης βιβλίου, εικαστικών και φωτογραφίας αλλά και ομιλιών σχετικά με την περιοχή του Ελαιώνα, τη μεγάλη ιστορία του και τη σύγχρονη πραγματικότητα. Καλλιτεχνική διεύθυνση: Φένια Παπαδόδημα, Γιώργος Παλαμιώτης. ∆ημιουργική ομάδα: Ρούλα Νικολάου, Παυλίνα Ζάχρα, Μενέλαος Κυπαρίσσης, Άρης Ασπρούλης. Καλλιτεχνικοί – επιστημονικοί συνεργάτες: Σίσσυ Παπαθανασίου, Λαοκρατία Λάκκα, Πανδώρα Μουρίκη, Αναστασία Γεωργάκη. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ θα υπάρχει μόνιμη έκθεση φωτογραφίας με έργα των Σεμίρα Μανωλάκη, Γιάννη Λάσκαρη και Alex Kat. Το φεστιβάλ θα διαρκέσει ένα μήνα με κύρια έδρα το θέατρο Ακαδημία Πλάτωνος, Μαραθωνομάχων 8, Ακαδημία Πλάτωνος. Από τις 24 Απριλίου έως τις 17 Μαϊου. Ελεύθερη είσοδος στις ομιλίες, τα δρώμενα, τα θεατρικά αναλόγια και τις προβολές.

Ο «Μάρκος Μπότσαρης» του Π.Καρρέρ

Βαλς στη φρουταγορά της Βαρβακείου

ι δράσεις του Μεγάρου και των Atenistas συνεχίζονται, αυτή την άνοιξη, με μια καλλιτεχνική πρωτοβουλία σε συνεργασία με την πολυβραβευμένη Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής. Μετά την ανταπόκριση του κοινού στην πρώτη χριστουγεννιάτικη δράση των δύο φορέων με στόχο τη συγκέντρωση δώρων για παιδιά που φιλοξενούνται σε ιδρύματα, η Καμεράτα, ανταποκρινόμενη στην προσπάθεια των Αtenistas, εξορμά σε ένα ιστορικό σημείο του κέντρου της, στην πλατεία της Φρουταγοράς της Βαρβακείου. Αυτό το ξεχωριστό ανοιξιάτικο βράδυ, η Καμεράτα θα παίξει γνωστά βαλς του Γιόχαν Στράους ΙΙ (1825-1899). Το διακεκριμένο αθηναϊκό σχήμα θα ερμηνεύσει, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου, τη σύνθεση «Κρασί, γυναίκα και τραγούδι, έργο 333» και αποσπάσματα από τρεις αγαπημένες οπερέτες του Στράους: το «Βαλς των λιμνών», έργο 411 από τη Νύχτα στη Βενετία, το «Βαλς του θησαυρού» από τον Βαρόνο-τσιγγάνο και τα «Ρόδα από τον Νότο» από «Το δαντελένιο μαντίλι της βασίλισσας». Την Κυριακή 26 Απριλίου, στις 8μ.μ.

να πραγματικό «δώρο» για τους φιλόμουσους και για τους λάτρεις και μελετητές της Επτανησιακής Σχολής περιλαμβάνει το πρόγραμμα του φετινού 11ου κύκλου των Ελληνικών Μουσικών Γιορτών ο οποίος θα διεξαχθεί από τις 24 Απριλίου έως τις 12 Ιουνίου, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη: Την παρουσίαση μετά από 80 χρόνια σιγής ολόκληρης της όπερας του Παύλου Καρρέρ «Μάρκος Μπότσαρης», για πρώτη φορά με την καινούρια ενορχήστρωση του Βύρωνος Φιδετζή. Η όπερα, θα παρουσιαστεί υπό τη μουσική διεύθυνση του Βύρωνος Φιδετζή, με σολίστ τους Σοφία Κυανίδου, Τζούλια Σουγλάκου, Γιάννη Χριστόπουλο, ∆ιονύση Σούρμπη, Πέτρο Μαγουλά, Αθηνά Καστρινάκη, Γιάννη Παπαγεωργίου. Συμμετέχουν, η Χορωδία του Μουσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, η Ανδρική Χορωδία Εμπορικής Τραπέζης και η Γυναικεία Χορωδία Opus Femina Πνευματικού Κέντρου του ∆ήμου Κορίνθου. Τη μουσική διδασκαλία έχει κάνει ο ∆ημήτρης Γιάκας. Το περίφημο μελόδραμα του Καρρέρ με το λιμπρέττο του Ιταλού ποιητή Τζοβάνι Κατσαλούπι βασίζεται σε μία μυθιστορηματική αφήγηση της δράσης του στρατηγού Μάρκου Μπότσαρη κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου (τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης, 1821-1823) και μέχρι και τον ηρωικό του θάνατο στη Μάχη του Κεφαλόβρυσου. Ο Καρρέρ τη συνέθεσε σταδιακά την περίοδο 1857-1858, συνέχισε να την επεξεργάζεται όμως όσο συστηματικότερα ασχολούνταν με την αναζήτηση της ελληνικότητας στη μουσική του, ενσωματώνοντας ως άριες στο κύριο μουσικό σώμα της όπερας και δικά του μεμονωμένα τραγούδια εμπνευσμένα από την δημοτική μουσική. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η δημοφιλέστατη άρια του «Γερο∆ήμου» που, φέροντας ακριβώς τέτοιες επιρροές στη μελωδία της, βασίζεται στο ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «Εγέρασα μωρές παιδιά...». Ο «Μάρκος Μπότσαρης» θεωρείται η μεγαλύτερη ελληνική μελοδραματική επιτυχία του 19ου αιώνα, με ιδιαίτερη απήχηση και στον ελληνικό κόσμο των παροικιών. Πρωτοπαίχτηκε το 1861 στην Πάτρα, ενώ μέχρι το 1939 ολόκληρη η όπερα είχε ανέβει σε πολλά θέατρα και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Αλεξάνδρεια, Κάιρο, Μασσαλία, Τεργέστη, Σικάγο, Σιένα, Οδησσό, Βουκουρέστι, Βράιλα). Ο Βύρων Φιδετζής, στη μακρόχρονη σταδιοδρομία του ως σολίστ του βιολοντσέλου και ως διευθυντής ορχήστρας έχει ερμηνεύσει πάνω από 300 ελληνικά έργα, πλείστα εκ των οποίων σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση ή σε πρώτη εκτέλεση και έχει επιμεληθεί, αποκαταστήσει και εκδώσει, είτε μόνος είτε μαζί με εκλεκτούς συνεργάτες, πλείστα όσα νεοελληνικά έργα. Έκφανση της αφοσίωσής του στην ελληνική μουσική ήταν και η σύλληψη της ιδέας για την πραγματοποίηση από το 2005 ενός ετήσιου κύκλου εκδηλώσεων που, υπό τον γενικό τίτλο «Ελληνικές Μουσικές Γιορτές». Την Τετάρτη 29 Απριλίου, στις 8.30μ.μ., στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος). •

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

34ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Το σινεμά, η λογοκρισία και η τρομοκρατία

∆ιαδηλώνοντας κατά της λογοκρισίας, στην Κωνσταντινούπολη. Του Στράτου Κερσανίδη

ωρίς απονομή βραβείων, για πρώτη φορά στα 34 του χρόνια, ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή το ∆ιεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης. Κι αυτό επειδή οι τούρκοι κινηματογραφιστές αποφάσισαν να αποσύρουν τις ταινίες τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την ωμή παρέμβαση της λογοκρισίας, η οποία απαγόρευσε την προβολή ενός ντοκιμαντέρ για τους Κούρδους αντάρτες. Η αντίδραση μεταφέρεται τώρα στην Άγκυρα, στο 26ο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου που ξεκίνησε την περασμένη Πέμπτη στην τουρκική πρωτεύουσα και θα διαρκέσει ως τις 3 Μαΐου. Ήδη 7 ταινίες από τις 11 του διαγωνιστικού τμήματος έχουν αποσυρθεί από τους δημιουργούς τους δίνοντας έτσι συνέχεια στη σύγκρουση ανάμεσα στον κινηματογραφικό κόσμο και το υπουργείο Πολιτισμού. Πάντως, όσοι ξένοι δημοσιογράφοι βρεθήκαμε τις μέρες αυτές στο Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης είδαμε από κοντά τις μεγάλες αντιφάσεις της τουρκικής κοινωνίας, τα δύσκολα βήματα εκδημοκρατισμού της χώρας και την όλο και εντεινόμενη σκλήρυνση του καθεστώτος Ερντογάν. Σε δήλωσή του, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Ομέρ Τσελίκ υποστήριξε πως η ταινία απαγορεύτηκε «επειδή προωθεί την τρομοκρατία»! Όπως γράψαμε την περασμένη Κυριακή, «πέτρα του σκανδάλου» ήταν το ντοκιμαντέρ «Βοράς» (Bakur) των Τσαγιάν Ντεμιρέλ και Ερτουγρούλ Μαβίογλου, το οποίο έχει για πρωταγωνιστές τους Κούρδους αντάρτες. Ένα θέμα το οποίο αποτελεί καυτή πατάτα για την τουρκική κυβέρνηση αλλά και αγκάθι για την τουρκική κοινωνία. Η ταινία μπορεί να μην προβλήθηκε ποτέ στο φεστιβάλ, αλλά έγινε μια ειδική προβολή για τους δημοσιογράφους σε αίθουσα του τμήματος κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Έτσι είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι τα όσα ακούγαμε και διαβάζαμε τις προηγούμενες μέρες. Αυτό που μπορώ να πως με βεβαιότητα είναι πως πρόκειται για μια θαυμάσια δουλειά. Έχοντας να διαπραγματευτούν ένα πολύ δύσκολο θέμα, οι δημιουργοί της ταινίας καταφέρνουν να «εισχωρήσουν» στην καθημερινότητα των ανταρτών με τρόπο διακριτικό. Οι πληροφορίες που παίρνουμε είναι πολύ σημαντικές. Μαθαίνουμε για το πώς περνούν τις μέρες τους, πώς εκπαιδεύονται,

πώς διασκεδάζουν, πώς κάποιοι αποχωρούν όταν φτάσει η ώρα. Μαθαίνουμε ακόμη για την απόλυτη ισοτιμία μεταξύ ανδρών και γυναικών και για την ύπαρξη επιχειρησιακών ομάδων που αποτελούνται αποκλειστικά από γυναίκες. Μέσα σε μιάμιση ώρα αντλείται πλήθος πληροφοριών και ταυτόχρονα η σκηνοθεσία είναι απόλυτα ισορροπημένη, κρατά σωστούς κινηματογραφικούς ρυθμούς, δεν κουράζει, αντίθετα ανανεώνει διαρκώς το ενδιαφέρον των θεατών. Μετά από την προβολή έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τους συντελεστές της ταινίας οι οποίοι απάντησαν σε ερωτήσεις και μας έδωσαν επιπλέον

πληροφορίες για τα γυρίσματα. Έτσι μάθαμε πως η τουρκική κυβέρνηση είχε δώσει αρχικά τη συγκατάθεσή της. Πως τα γυρίσματα έγιναν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2013. Πως οι κούρδοι μαχητές συνεργάστηκαν πολύ καλά. Επίσης η παραγωγός της ταινίας, Αϊσέ Τσετίνμπας, έκανε αναφορά σε μία από τις αντάρτισσες που εμφανίζεται στο ντοκιμαντέρ και μας είπε πως η γυναίκα εκείνη σκοτώθηκε μερικούς μήνες πριν πολεμώντας στο Κομπάνι. Τελειώνοντας ο Ερτουγρούλ Μαβίογλου, θέλοντας να μας θυμίσει τα όσα υποστήριξε ο υπουργός για την απαγόρευση της ταινίας, μας απηύθυνε αστειευόμενος φυσικά, το ερώτημα: «Τώρα που είδατε την ταινία, νιώθετε πως θέλετε να γίνεται τρομοκράτες;». Το περασμένο Σάββατο, 18 Απριλίου, κινηματογραφιστές, διανοούμενοι, άνθρωποι της τέχνης, δημοσιογράφοι και δημοκρατικοί πολίτες ένωσαν τις φωνές τους σε μια αρκετά μαζική πορεία, μπροστά στα γραφεία του Φεστιβάλ και τις αίθουσες που γίνονται οι προβολές. Με κεντρικό σύνθημα εναντίον της λογοκρισίας και υπέρ της ελευθερίας στο σινεμά, και κρατώντας πλακάτ με τίτλους ταινιών που έχουν λογοκριθεί στο παρελθόν, οι διαδηλωτές βάδισαν φώναξαν συνθήματα και χειροκροτήθηκαν από τον κόσμο.

μόνο για ξένους δημοσιογράφους. Η «Λεμονάδα» (Limonata) του Αλί Ατάι, είναι ένα ρόουντ μούβι, βαλκανικού στιλ, που απλώς, βλέπεται ευχάριστα. Αντίθετα οι «Πειρατές του χιονιού» (Kar konsalari) του Φαρούκ Χατζιχαβίζογλου, είναι ένα πολύ δυνατό φιλμ, που μας μεταφέρει στα χρόνια της δικτατορίας του Εβρέν, το 1981. Σε μια μικρή πόλη στην περιοχή Καρς, ο βαρύς χειμώνας και η έλλειψη κάρβουνου αναγκάζει μια παρέα παιδιών να αναζητούν το πολύτιμο καύσιμο για να ζεσταθούν οι οικογένειές τους. Όλα αυτά με φόντο τη δικτατορία, τις συλλήψεις και τα βασανιστήρια. Μινιμαλιστικό, σφιχτό, ανθρώπινο και πολύ δυνατό φιλμ με έντονη την πολιτική ματιά. Τέλος, η «Αποικία» (Koloni), του Γκιουρκάν Κελτέκ, γυρισμένο στην Κύπρο, έχει ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα. Την αναζήτηση ομαδικών τάφων αγνοουμένων και από τις δύο πλευρές, την Ελληνοκυπριακή και την Τουρκοκυπριακή. Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί τις έρευνες μιας ανεξάρτητης επιτροπής αναζήτησης αγνοουμένων. Ακόμη ένα τολμηρό ντοκιμαντέρ, με μια άκρως ενδιαφέρουσα αισθητική που πλησιάζει την πειραματική προσέγγιση. Κατά τα άλλα, η Κωνσταντινούπολη παραμένει όμορφη όσο κι αν ο το τσιμέντο επεκτείνεται σε βάρος αυτού που αποκαλούμε «δημόσιο χώρο».

Αν και όπως έγραψα ήδη, δεν πραγματοποιήθηκε το διαγωνιστικό τμήμα, κάποιες τουρκικές ταινίες προβλήθηκαν

strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

Κάποιες ταινίες

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

 «Ο χορός της πραγματικότητας» (La Danza De La Realidad) του Αλεχάντρο Χοδοροφσκι: Σε μια μικρή παραλιακή πόλη της Χιλής, στην Τοπκαπίλα, γεννιέται το 1929 ένα αγόρι. Παιδί μιας ξεριζωμένης οικογένειας αρχίζει να ισορροπεί ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα κι έτσι αποφασίζει να ασχοληθεί με το σινεμά.  «Σε επιφυλακή» (Qui Vive) της Μαριάν Ταρντιέ: Ο Σερίφ θέλει να γίνει νοσηλευτής και για να εξοικονομήσει τα προς το ζην εργάζεται ως σεκιουριτάς σε ένα εμπορικό κέντρο. Πηγαίνει καλά στις εξετάσεις, γνωρίζει την Τζένη, και η ζωή του φαίνεται να στρώνει. Όμως μια συμμορία παιδιών τον ενοχλεί διαρκώς στο πολυκατάστημα που εργάζεται. Για να γλυτώσει συμφωνεί με κάποιον γνωστό του για να τον βοηθήσει., με αντάλλαγμα κάποιες πληροφορίες για ένα φορτίο εμπορευμάτων.  «Η δεύτερη αλήθεια» (En Chance Til) της Σουζάνε Μπίερ: ∆ύο φίλοι αστυνομικοί, ο Αντρέας κι ο Σιμόν, ο πρώτος οικογενειάρχης κι ο δεύτερος χωρισμένος που διασκεδάσει σε ένα στριπτιτζάδικο. Μια έφοδος σε ένα σπίτι τοξικομανών τους φέρνει μπροστά σε ένα τρομερό θέαμα. Ένα μωρό κλειδωμένο σε ντουλάπα μέσα στις ακαθαρσίες. «Πρωταθλητές με ψυχή» (McFarland, USA) της Νίκι Κάρο: Ο προπονητής Νικ Γουάιτ αναλαμβάνει την ομάδα στίβου της Μακ Φάρλαντ που ζουν κυρίως Λατινοαμερικάνοι. Η ομάδα «πετάει» και η οικογένεια του Τζιμ θα βρει τον τόπο που αναζητούσαν για σπίτι τους. «Η συμμορία του παρκούρ» (Tracers) του Ντανιέλ Μπενμαγιόρ: Ο Καμ προσπαθεί να επιβιώσει. Συναντά τη μυστηριώδη, Νίκι. Μία συναρπαστική ταινία δράσης με φόντο τον επικίνδυνο κόσμο του παρκούρ  «Το τίμημα της δόξας» (La rançon de la gloire) του Ξαβιέ Μποβουά: Ο Τσάρλι Τσάπλιν πέθανε το 1977 στην Ελβετία. Τρεις μήνες μετά, εκλάπη το σώμα του μέσα από τον τάφο! Αυτή η αληθινή ιστορία είναι η βάση για το σενάριο μιας ευχάριστης, διασκεδαστικής, έξυπνης ταινίας. «Αδέσποτα σκυλιά» (Jiao You) του Τσάι Μινγκ Λιανγκ: Ένας αλκοολικός άνδρας, που εργάζεται ως άνθρωπος-πινακίδα, και τα δυο του μικρά παιδιά, μόλις και μετά βίας επιβιώνουν στην Ταϊπέι. Μια υπάλληλος παντοπωλείου θα τους βοηθήσει να φτιάξουν μια καλύτερη ζωή.  «Αναρχία» (Anarchy) του Μάικλ Αλμερέιντα: Μια σύγχρονη εκδοχή του «Κυμβελίνου» του Ουίλιαμ Σέξπιρ. Ο αρχηγός

μια συμμορίας μοτοσικλετιστών, ο έρωτας της κόρης του με ένα πρωτοπαλίκαρό του, η αρχή μιας τραγωδίας. «Το μυστικό της Ανταλάιν» (The Age Of Adaline), του Λι Τόλαντ Κρίγκερ: Η Ανταλάιν Μπόουμαν, γεννημένη στις αρχές του 20ού αιώνα, γλυτώνει από ατύχημα και στα 29 της χρόνια σταματά να μεγαλώνει. Ζει έτσι 80 χρόνια και ξαφνικά ερωτεύεται. «Παραμονεύοντας» (Lurk) του Βασίλη Κατσίκη: Για την πολύ καλή αυτή ελληνική ταινία έχουμε γράψει σε παλαιότερο φύλλο. «Παράδοξη πατρίδα» του Νίκου Ασλανίδη: Ντοκιμαντέρ για τη ζωή του Στάθη Χαϊτίδη, που στα 8 του χρόνια σώθηκε όταν το χωριό του καταστράφηκε από τους ναζί και εκτελέστηκαν 353 κάτοικοι. Έχασε τη μητέρα του, τη γιαγιά του, τέσσερα αδέλφια ενώ ο πατέρας του εκτελέστηκε στον εμφύλιο. «∆ύο παιδιά της γειτονιάς» (Dvoe Iz Odnogo Kvartala) των Ίλια Γκουρίν, Αζντάρ Ιμπραγκίμοφ: Ταινία του 1957 το σενάριο της οποίας έγραψε ο Ναζίμ Χικμέτ. ∆ύο φίλοι που ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους. Ο ένας θα συμβιβαστεί κι ο άλλος θα γίνει αντιστασιακός. Σινεφίλ

«Ο χορός της πραγματικότητας»

“

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

∆ευτέρα 27 Απριλίου

** Η ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Νέου Κόσμου διοργανώνει ανοιχτή λαϊκή συνέλευση, στις 7μ.μ., στην πλατεία Περιβολάκι στην οδό Φραντζή (Σταυρός του Νότου), με ομιλητές τον γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ Τάσο Κορωνάκη και τον υπουργό Εσωτερικών και ∆ιοικητικής Ανασυγκρότησης Νίκο Βούτση. ** Η ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Καλαμαριάς διοργανώνει εκδήλωση-συζήτηση με θέμα τις πολιτικές εξελίξεις, στις 7μ.μ., στο αμφιθέατρο του 4ου-5ου Λύκειου Βότση (Μ. Αλεξάνδρου & Αν. Θράκης). ** Το βιβλίο του Γιώργου Ρούση «Μετάβαση – Από τη δύναμη της συνήθειας στη διεκδίκηση της μαρξικής ουτοπίας» (εκδόσεις Τόπος) θα παρουσιαστεί στις 7μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Θα μιλήσουν οι: ∆ημήτρης Καλτσώνης, επικ. Καθηγητής στο Πάντειο, ∆ημήτρης Μπελαντής, δικηγόρος – μέλος ∆Σ του ∆.Σ.Α., Παναγιώτης Σωτήρης, δρ Φιλοσοφίας και Αλέξανδρος Χρύσης, καθηγητής στο Πάντειο. Συντονίζει ο Στάθης Χατζόπουλος. ** Ο ΣΥΡΙΖΑ Αργυρούπολης, εν όψει της δίκης της Χρυσής Αυγής και με αφορμή τη θλιβερή επέτειο της Απριλιανής Χούντας του 1967, διοργανώνει εκδήλωση με τον ιστορικό και δημοσιογράφο Στρατή Μπουρνάζο, την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Αλεξάνδρα Κορωναίου και τον κοινωνιολόγο – ερευνητή Βαγγέλη Λαγό, με τίτλο «Τελικά, υπάρχουν φασίστες στην Ελλάδα: Οι διαρκείς και επίκαιροι κίνδυνοι του φασιστικού φαινομένου», στις 7.30μ.μ., στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ Αργυρούπολης (Κύπρου 16 και Πολεμιστών). ** Τα ∆ιοικητικά Συμβούλια του Ενιαίου Συλλόγου ∆ιδασκόντων του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, της ΕΛΜΕ Μαγνησίας και του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Μαγνησίας συνδιοργανώνουν εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Ποτέ ξανά φασισμός!», στις 7μ.μ., στο αμφιθέατρο Κορδάτος του παραλιακού συγκροτήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Βόλο. ** Ο Γιώργος Καραμπελιάς συνομιλεί με τον ∆ιονύση Χαριτόπουλο, για τη σύγχρονη περιπέτεια του ελληνισμού, από τον Άρη Βελουχιώτη μέχρι τα χθαμαλά πεζούλια του σήμερα, στις 8.30μ.μ., στο καφέ του Ιανού (Σταδίου 24, Αθήνα). Είσοδος ελεύθερη.

Τρίτη 28 Απριλίου

** Επίσημη παρουσίαση του βιβλίου του αείμνηστου αγωνιστή δημοσιογράφου Κώστα Ν. Λιναρδάτου με τίτλο «Η καταιγίδα» και υπότιτλο «Το σπίτι με τις αναμνήσεις, Κατοχή, Αντίσταση, Αγώνες, ∆ιώξεις» (εκδόσεις Επικαιρότητα), θα πραγματοποιηθεί στις 7μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ στην Αθήνα (Ακαδημίας 20, α’ όροφος).

Τετάρτη 29 Απριλίου

“

ΘΕΩΡΙΑ

** Η ολομέλεια της ιδρυτικής συνέλευσης της ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Νεάπολης (Α΄ Αθήνας) αποφάσισε την πραγματοποίηση της πρώτης ολομέλειας στις 7.30μ.μ., στην Καλλιδρομίου 54. ** Στο πλαίσιο των πρωτομαγιάτικων εκδηλώσεων, το ΜΕΤΑ θα συζητήσει σε ανοιχτή εκδήλωση με ομιλητή τον Άρι Καζάκο, καθηγητή Εργατικού ∆ικαίου στο ΑΠΘ, για τις ανάγκες που χρειάζονται στο νομικό πλαίσιο, ώστε να έχουμε πλήρη επαναθεμελίωση των Εργασιακών Σχέσεων, των Συλλογικών Συμβάσεων και του Εργατικού ∆ικαίου, στις 6.30μ.μ., στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (Νίκης 4, Σύνταγμα). ** Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και το δίκτυο transform!europe διοργανώνουν σειρά εκδηλώσεων για την ευρωπαϊκή συγκυρία, έχοντας ως αιχμές ζητήματα που χαρακτηρίζουν την εξέλιξη της ευρωπαϊκής οικονομικής και πολιτικής κρίσης και ταυτόχρονα εξετάζοντας τις διανοιγόμενες προοπτικές. Η πρώτη εκδήλωση, με θέμα «Το χρέος ως τεχνική διακυβέρνησης» και ομιλητή τον Μαουρίτσιο Λατσαράτο, κοινωνιολόγο και φιλόσοφο, θα πραγματοποιηθεί, στις 7μ.μ., στην αίθουσα τελετών κτιρίου «Αβέρωφ» Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Σχολιάζει η Αθηνά Αθανασίου, αν. καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο και αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς. ** Η CMT Προοπτική και η Praksis διοργανώνει ημερίδα με θέμα «Πορνεία και trafficking στην Ελλάδα», από τις 10π.μ. έως τις 4μ.μ., στην αίθουσα Κρανιδιώτη του υπουργείου Εξωτερικών (Ακαδημίας 1).

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

Η πλειοψηφική στάση αναμονής δεν σημαίνει εκχώρηση δύναμης και παθητικοποίηση αλλά ενεργητική αναμονή, ψύχραιμη συλλογική σκέψη και αντίσταση. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αγώνα που δίνουν οι λαοί στην Ελλάδα και θα τα καταφέρουν όχι γιατί έχουν δίκιο, αλλά στο βαθμό που αγωνίζονται.

Η συνέντευξη με τον Μιχάλη Μπαρτσίδη, ο οποίος διδάσκει Φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και η διδακτορική του διατριβή είχε θέμα «Φιλοσοφία και πολιτική στο έργο του Ετιέν Μπαλιμπάρ», αποδείχτηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, εισάγοντας σημαντικές έννοιες και παραμέτρους στη συζήτηση για τους πρώτους μήνες της νέας κυβέρνησης. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει: «Το θέμα είναι να κάνουμε όσα μπορούμε αλλά, προσοχή, όχι ως ρεαλιστική προσαρμογή στα όρια ισχύος που, άλλωστε, ήταν γνωστά από πριν: παλέψαμε, το είδατε, αυτά μπορέσαμε να καταφέρουμε, ας συμβιβαστούμε. Αντίθετα, να φτάσουμε μέχρι εκεί που δυνάμεθα, να τραβήξουμε μέχρι τα όρια αυτό που μπορούμε, να μετατοπίσουμε τα όρια». Άλλωστε, «δεν έχουμε να μοιράσουμε πανευρωπαϊκά ένα περίσσευμα καθώς το κοινό μας είναι ό,τι ακριβώς μας λείπει: η ανανέωση της αλληλοδέσμευσής μας με δικαιοσύνη, φιλία, αγάπη, αξιοπρέπεια της ισοελευθερίας και μια αξιοβίωτη ζωή. Η πιστότητα σε αυτές τις αξίες θα κρατήσει υψηλό και το φρόνημα». Ο Μιχάλης Μπαρτσίδης πρόσφατα εξέδωσε ένα φιλοσοφικό τόμο για τη διατομικότητα από τις εκδόσεις Νήσος και είναι μέλος του Κοινωνικού Εργαστηρίου Θεσσαλονίκης.

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Πώς αποτιμάς τους τρεις πρώτους μήνες της κυβέρνησης, ποιο αποτύπωμα έχει αφήσει; Είναι δύσκολο και άχαρο έργο να προβαίνεις σε απολογισμούς σε τόσο σύντομο διάστημα για ένα πρωτότυπο ιστορικό συμβάν σαν αυτό που ζούμε και για την κυβέρνηση, η οποία είναι αποτέλεσμά του. Μπορεί να είναι πολύ νωρίς ή πολύ αργά, ανάλογα πώς βλέπει κανείς τα πράγματα. Χωρίς ισοψηφισμούς ορθών κινήσεων και λαθών αλλά με ενός είδους ενεργητική και εν κινήσει κριτική βλέπω το αποτύπωμά της θετικό: επιβραδύνει ορθά στη διαπραγμάτευση αλλά πρέπει να επιταχύνει με πρωτοβουλίες στα εσωτερικά θέματα. Παρά τη σχετική μείωση της υψηλότατης αποδοχής, τον περιορισμό των προσδοκιών στις απολύτως λελογισμένες και μια σχετική απώλεια ισχύος ως προς τα παραδοσιακά κέντρα εξουσίας, διατηρεί την επαφή με τους πολίτες και τις μάζες καθώς και την εμπιστοσύνη τους. Μπορεί η ελληνική πλευρά μόνη της να προκαλέσει ρωγμές στο σκληρό νεοφιλελεύθερο πυρήνα της Ε.Ε. και να αναδείξει τις αντιθέσεις που υπάρχουν εντός της; Ήδη προκάλεσε ρωγμές. Το σοκ που υπέστησαν οι κυρίαρχοι κύκλοι την πρώτη περίοδο ήταν εμφανές, ασχέτως αν με την παρέμβασή τους επιχειρούν να κλείσουν, να συρράψουν το τραύμα. Το βασικό ήταν και είναι η επανεμφάνιση της ίδιας της πολιτικής στο ευρωπαϊκό τερέν με αφορμή την ελληνική περίπτωση. Εξελίσσεται από το 2011 (πλατείες) και μετά μια διαδικασία ενδυνάμωσης ατόμων και μαζών. Τα υπο-κείμενα του χρέους, οι «υπό-χρεοι άνθρωποι» έχουν ανορθώσει το ανάστημα απέναντι στους δανειστές. Πρόκειται για μια σπάνια ιστορική στιγμή αποτίναξης της ενοχής, αντικαταθλιπτικής άρσης του εσωτερικού αποκλεισμού, εξόδου από την αυτο-αποικιοποίηση, όλα αυτά που επέφεραν τη διάνοιξη προς την πολιτική, την κυβερνητική αλλαγή το 2015 στην Ελλάδα και ανάλογες προοπτικές σε όλη την Ευρώπη. ∆εν εννοώ κάτι σχετικό με τα περί «κατοχής» που ακούγονται, αλλά μια πολιτισμική διάσταση της πολιτικής. Η πολιτική διάνοιξη έλαβε τη μορφή ενός ρήγματος που αποκάλυψε βαθύτερες διεργασίες, οι οποίες υπερ-

βαίνουν τις οικονομικές παραμέτρους και θέτουν το κορυφαίο πρόβλημα της δημοκρατίας και των μορφών κυριαρχίας και πολιτικής κοινότητας στην Ευρώπη. Όσοι διαχειρίζονται από ελληνικής πλευράς την κατάσταση ας μην εφησυχάζουν με βεβαιότητα ότι «γνωρίζουν από πολιτική» έναντι των ιδεοληπτικών και δογματικών τεχνοκρατών μιας νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Είμαστε σε μετάβαση προς νέο καθεστώς όπου δοκιμάζονται σε ενιαίο μίγμα ακραίες δι-ευρωπαικές ταξικές πολιτικές επισφάλειας, βιοπολιτικές στιγματισμού των υπό-χρεων ατόμων και κρατών, θανατοπολιτικές των πλεοναζόντων σωμάτων, αυταρχικές μορφές «από τα πάνω ολοκλήρωσης». ∆εν είναι ελληνικό το πρόβλημα, παντού στην Ευρώπη ασκούνται οι ίδιες πολιτικές, πανευρωπαϊκή θα είναι και η λύση. Ενορχηστρώνονται ασφυκτικές πιέσεις για να προκαλέσουν το «φόβο των μαζών», στενεύουν τα περιθώρια για την ελληνική διεκδίκηση σε βαθμό στραγγαλισμού, ώστε να αποτρέψουν τη διάσχιση της Ευρώπης. Οποιαδήποτε πολιτική θεωρείται ανορθολογισμός, τρέλα και ιδεοληψία. Συνέπεια αυτού είναι η επαναφορά των αυταρχικών τάσεων. Τελικά δεν είναι μια μάχη για την αλήθεια που θα λάμψει με το δίκιο της, αλλά μια μάχη για την αλήθεια της πολιτικής η οποία είναι αποτέλεσμα της μάχης. Αυτό είναι ένα σημείο στο οποίο πρέπει, οπωσδήποτε, να συνεννοηθούμε με τους φίλους της «αριστεράς της λογικής», ώστε να μην αδικούμαστε μεταξύ μας και να παραμείνουμε στην ίδια πλευρά. ∆ιακρίνεις στοιχεία μιας άλλης, μιας νέας πολιτικής, στις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους; Αν ναι, πώς μπορεί να εμπλουτιστεί αυτή η πολιτική από εδώ και μετά; Θα ήταν πιο φρόνιμο να επιδείξουμε ένα ριζικό πολιτικό εμπειρισμό με ευελιξία στο χώρο και στο χρόνο -όπως κάναμε στα κινήματα της τελευταίας δεκαπενταετίας- χωρίς, ωστόσο, να απεμπολούμε όσα γνωρίζουμε ήδη από την παράδοσή μας. Οι πάντες έχουν αντιληφθεί εγκαίρως την τακτική πολιτικοποίησης της διαπραγμάτευσης, τις επιβραδύνσεις και την αναμονή που αυτή επιβάλλει. Είμαστε ακόμη εντός της διάρκειας της «εξέγερσης» των υπο-χρεωμένων για ανάκτηση της αξιοπρέπειας και επαναφορά της ισοελευθερίας. Ο πολλαπλώς

ΘΕΩΡΙΑ

“

Η παρούσα μάχη για την αλήθεια της πολιτικής Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΑΡΤΣΙ∆Η

Τελικά δεν είναι μια μάχη για την αλήθεια που θα λάμψει με το δίκιο της, αλλά μια μάχη για την αλήθεια της πολιτικής η οποία είναι αποτέλεσμα της μάχης λαϊκός κόσμος υποστηρίζει την κυβέρνηση και λέει: «καλά το κάνετε αλλά μην κάνετε πίσω». Η πλειοψηφική στάση αναμονής δεν σημαίνει εκχώρηση δύναμης και παθητικοποίηση αλλά ενεργητική αναμονή, ψύχραιμη συλλογική σκέψη και αντίσταση. Πρόκειται για το μεγαλύτερο αγώνα που δίνουν οι λαοί στην Ελλάδα και θα τα καταφέρουν όχι γιατί έχουν δίκιο, αλλά στο βαθμό που αγωνίζονται. Όπως τα φουγάρα δεν κάνουν τον καπιταλισμό, διότι αυτός είναι το χρήμα, έτσι και ενεργητική κινητοποίηση δεν νοείται μόνο μέσω της παράστασης των διαδηλώσεων στους δρόμους. Η συλλογική ενδυνάμωση είναι μια βαθειά πολιτική διαδικασία με την οποία η κυβέρνηση διατηρεί μέχρι στιγμής επαφή, όπως επίσης και τμήματα της αριστεράς που έχουν την κουλτούρα να παρακολουθήσουν. Άλλες μερίδες της έχουν παλινδρομήσει στην «εξωτερική» κριτική του πρωτοπόρου μοντερνιστή που διαθέτει πρόταγμα έναντι των μαζών οι οποίες, θεωρείται βεβαίως ότι, στερούνται ιστορικής συνείδησης. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει. ∆εν έχουν ιστορική συνείδηση με την λουκατσιανή έννοια, έχουν όμως εκπληκτική ιστορική επίγνωση με τη σπινοζική σημασία ως αποτέλεσμα της διατομικής διαδικασίας ενδυνάμωσης. Συνεπώς, το ερώτημα δεν είναι το παραδοσιακό «τι να κάνουμε;» αλλά, με σπινοζική ορολογία και έμπνευση, «πώς μπορούμε να διατηρήσουμε αυτή τη δύναμη». Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται, γίνεται η ελληνική πλευρά να απεγκλωβιστεί από το δίλημμα «έντιμος συμβιβασμός» ή «ρήξη» και να προωθήσει μια πολιτική διεύρυνσης του κοινωνικού εδάφους; Αν ναι, τι σημαίνει αυτό; Πολύ σωστή διατύπωση του προβλήματος. Όπως είπαμε, λοιπόν, το θέμα είναι να κάνουμε όσα μπορούμε αλλά, προσοχή, όχι ως ρεαλιστική προσαρμογή στα όρια ισχύος που, άλλωστε, ήταν γνωστά από πριν: παλέψαμε, το είδατε, αυτά μπορέσαμε να καταφέρουμε, ας συμβιβαστούμε. Αντίθετα, να φτάσουμε μέχρι εκεί που δυνάμεθα, να τραβήξουμε μέχρι τα όρια αυτό που μπορούμε, να μετατοπίσουμε τα όρια. Τα όρια της δύναμής μας τίθενται από την υπέρτερη σε μας ισχύ του κράτους και του κεφαλαίου σε διευρωπαϊκό επίπεδο εντός μιας ασύμμετρης σχέσης. Σε τέτοιου είδους σχέσεις ευφυές είναι να επιβραδύνουμε στην αδύναμη πλευρά (διαπραγμάτευση) και να κινούμαστε αντίστροφα επιταχύνοντας εκεί που μπορούμε (μέτρα ανατροπής ισχύος στην εσωτερική πολιτική που δεν κοστίζουν προς το παρόν). Τι μπορούμε; Όχι έξοδος (grexit) προς την εθνική καθήλωση – απομόνωση, αλλά έξοδος μέσα σε ένα κοινό διευρωπαϊκό χώρο, συνεχής κίνηση διάσχισής του με εμπλουτισμό συμμαχιών και των παθηματικών αλληλεπιδράσεων, μέτρα άμεσου περιορισμού της οικονομικής και πολιτικής ισχύος της «κάστας» (όπως λεν οι ποδεμίστες), καλλιέργεια των αντοχών του κόσμου με μέτρα ανακούφισης, ενίσχυση της αλληλεγγύης και των δικαιωμάτων στις κοινωνικές υπηρεσίες, αυτόμετασχηματισμό μας ως άτομα- πολίτες και θεσμοί. Ας εφαρμόσουμε, λοιπόν, έναν κάποιο επιταχυντισμό και τη φαντασία για να διαστείλουμε το χωροχρόνο

μας, να ισορροπήσουμε το συσχετισμό δύναμης και να επιτύχουμε το πέρασμα από τις Συμπληγάδες. Πρόκειται για μια διαδικασία δύσκολη, που περιλαμβάνει ενδεχομένως υποχωρήσεις και ήττες αλλά όχι απόλυτη υποταγή. Σημασία, τελικά, έχει η ασφαλής διέλευση όχι της ερήμου αλλά του ορίου - εμποδίου (είμαστε το εσωτερικό όριο της Ευρώπης), η δι-έλευση ως ερχομός μιας νέας δημοκρατικής κοινότητας. Πώς θα αποφευχθεί ο κίνδυνος κρατικοποίησης του κόμματος; Και πώς μπορούν σήμερα τα κινήματα να ενισχύσουν τη ριζοσπαστικότητα του κυβερνητικού έργου; Το κράτος, από τη μια, περιλαμβάνει ήδη πάντοτε τη μορφή - κόμμα ασχέτως αν, από την άλλη, υπάρχει η τάση - δυνατότητα το ίδιο το κόμμα να «αποσπαστεί σχετικά» ως πολιτική δύναμη από το κράτος. Πιστεύω, όμως, ότι η κύρια τάση σήμερα είναι η αποδυνάμωση του κόμματος ως γνωσιακο-πολιτικού σημείου στο πεδίο των δυνάμεων. Όσον αφορά τα κινήματα αυτά είναι πολλών ειδών, ευτυχής εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, θέτουν τα δικά τους ερωτήματα, παράγονται εντός τους νέες μορφές γνώ-

σης και πολιτικής. Με άλλα λόγια, δεν τα φτιάχνουμε εμείς και καλόν είναι να είμαστε σε θέση να αντιλαμβανόμαστε τι θέτουν. Ας δούμε το ερώτημά σου με μια άλλη οπτική, εκείνη της εμμένειας. Βρισκόμαστε ως άτομα, ομάδες και κινήματα στο ίδιο επίπεδο με τους κυβερνώντες, και ο ισχυρισμός αυτός στηρίζεται σε και ελέγχεται από τη νέα εμπειρία μας. Καταρχήν, έχουμε την εντύπωση ότι οι κυβερνητικοί δεν έχουν κάτι παραπάνω να μας πουν. Όσοι μπαίνουν σε θέσεις έχουν δύσκολο έργο να επιτελέσουν αλλά κινδυνεύουν από μείωση των αντανακλαστικών τους καθώς βυθίζονται στην κρατική λογική και σταδιακά αποκόπτονται από τη διατομική ροή αισθημάτων και σημασιών. Μετά, αντί για συνδικαλιστές θα ήταν πολύ προτιμότεροι ακτιβιστές που έχουν τη διάθεση να δουλέψουν και να προσφέρουν γιατί πάντοτε ενδιαφέρονται για την αποτελεσματική δράση. Τρίτον, αντί για μάνατζερς που εφαρμόζουν τα πακέτα διαχείρισης, ας εμπιστευτεί η κυβέρνηση επαγγελματίες γνώστες των αντικειμένων οι οποίοι, επιπλέον, είναι σε θέση να υπηρετήσουν ένα σχέδιο, να διευρύνουν τις συμμαχίες και τη δυναμική. Τέταρτον, οι αριστεροί είναι και πρέπει να είναι πάντοτε κριτικοί απέναντι στην κυβέρνηση τους χωρίς η κριτική τους να δηλώνει ότι «τα ξέρουν όλα» με εκείνη την αριστοκρατική διάθεση και κουλτούρα πολιτικής. Συνεπώς, ριζοσπαστικοποίηση σημαίνει εμβάθυνση των αρχών και των θέσεών μας και συγχρόνως μετασχηματισμός μας ως πολιτικών υποκειμένων. Είναι προφανές ότι η επίλυση μιας σειράς θεμάτων συνδέεται άμεσα με την πορεία των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, υπάρχουν ζητήματα στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να δώσει το στίγμα μιας αριστερής διακυβέρνησης. Ποια θεωρείς τα σημαντικότερα από αυτά; Η δραστηριότητα και η οπτική μου είναι ηθελημένα αδαής από κρατική πολιτική λογική. Ωστόσο, αντί ενός καταλόγου προτάσεων μπορώ να σκεφτώ μια γενική ηθικοπολιτική αρχή ανασυγκρότησης της πολιτοφροσύνης που θα μπορούσε να διέπει τομές και μεταρρυθμί-

Οι αριστεροί είναι και πρέπει να είναι πάντοτε κριτικοί απέναντι στην κυβέρνηση τους χωρίς η κριτική τους να δηλώνει ότι «τα ξέρουν όλα» με εκείνη την αριστοκρατική διάθεση και κουλτούρα πολιτικής. Ριζοσπαστικοποίηση σημαίνει εμβάθυνση των αρχών και των θέσεών μας και συγχρόνως μετασχηματισμός μας ως πολιτικών υποκειμένων.

σεις. Αφενός, σκληρή οριοθέτηση με όσους νέμονται και ιδιοποιούνται ατομικιστικά το κράτος με μια υποκριτική ρητορική του συλλογικού, και ανάδειξη της διατομικής πολιτικής υπεράσπισης και χρήσης των δημόσιων χώρων - κοινών αγαθών (ό,τι παλιότερα ονομάζαμε κομμουνιστική τάση). Αφετέρου, στενά συνδεδεμένο με το πρώτο, αφού μιλήσαμε για ανά-ταση των υπόχρεων υποκειμένων, τότε θα πρέπει να προτείνουμε μια διαφορετική έννοια της ευθύνης ως το μάθημα από τα χρόνια της κρίσης. Μια μη ηθικολογική κοινή διατομική ευθύνη την οποία δεν τεμαχίζουμε για να αναλάβουμε μετά ένα μέρος της που μας αναλογεί, αντιθέτως, αναλαμβάνουμε το όλον της, αλλά το επιτελούμε με το δικό μας τρόπο. ∆εν έχουμε να μοιράσουμε πανευρωπαϊκά ένα περίσσευμα καθώς το κοινό μας είναι ό,τι ακριβώς μας λείπει: η ανανέωση της αλληλοδέσμευσής μας με δικαιοσύνη, φιλία, αγάπη, αξιοπρέπεια της ισοελευθερίας και μια αξιοβίωτη ζωή. Η πιστότητα σε αυτές τις αξίες θα κρατήσει υψηλό και το φρόνημα.

“

Η ένταξη των Ξηρού και Μαζιώτη στη λίστα τη στιγμή της κατάργησης των φυλακών τύπου Γ και της άρσης πολλών τιμωρητικών μέτρων του ελληνικού σοφρωνιστικού συστήματος, συνιστά ηχηρή πολιτική τοποθέτηση.

Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μαρί Χαρφ.

Ποια «λίστα της ∆ιεθνούς Τροµοκρατίας»; Απ’ τη μεριά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ήταν μάλλον σημειολογικά ατυχής η επιλογή της φετινής επετείου του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών για να προσθέσει τους Χριστόδουλο Ξηρό και Νίκο Μαζιώτη στη λίστα του Εκτελεστικού ∆ιατάγματος 13224, κίνηση που –με τη βοήθεια των ΜΜΕ– καλλιέργησε την εντύπωση ότι οι Ξηρός και Μαζιώτης εντάχθηκαν «στη λίστα των διεθνών τρομοκρατών» (όπως τιτλοφορήθηκε χαρακτηριστικά το σχετικό ρεπορτάζ της «Καθημερινής»).

Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

λίστα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη ∆ιεθνή Τρομοκρατία, ωστόσο, είναι διαφορετική απ’ αυτή του διατάγματος και τα υπό συζήτηση πρόσωπα είναι παλιά μέλη της. Η 17 Νοέμβρη μπήκε σ’ αυτή μετά τη δολοφονία Περατικού το 1997 και ο Επαναστατικός Αγώνας το 2009, ύστερα απ’ τον πυροβολισμό του αστυνομικού των ΜΑΤ και το μπαράζ επιθέσεων σε τράπεζες. Ακόμα όμως και για την ειδική λίστα του 13224, δεν είναι η πρώτη συμμετοχή τους. Στο μεσοδιάστημα απ’ τη δολοφονία του Στίβεν Σόντερς και την εξάρθρωσή της, η 17Ν έκανε ποδαρικό σ’ αυτή παρέα με την έτερη εγχώρια συμμετοχή των Επαναστατικών Πυρήνων, το περουβιανό Φωτεινό Μονοπάτι, τον ένοπλο IRA, τα PKK και DHKP/C και το σύνολο των παλαιστινιακών ένοπλων οργανώσεων. Ο Επαναστατικός Αγώνας καταχωρήθηκε ταυτόχρονα στην επίσημη λίστα και τη λίστα του 13224 το 2009, ενώ το 2011 στις ελληνικές συμμετοχές προστέθηκε και η Σέχτα Επαναστατών.

Ένα έκτακτο διάταγμα

Εν αντιθέσει με την επίσημη λίστα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αντίστοιχες της οποίας υπάρχουν σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο, το Εκτελεστικό ∆ιάταγμα 13224, επιτελεί μια πιο ιδιότυπη λειτουργία. Θεσπίστηκε την επαύριο των επιθέσεων της 11ης Σεπτέμβρη, στη βάση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και της νομοθετικής εξουσίας που απέκτησε λόγω αυτής ο πρόεδρος Μπους. Επίσημα, προβλέπει την εκχώρηση ειδικών αρμοδιοτήτων στο υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, προκειμένου να εντοπίζονται τα οικονομικά δίκτυα σε αμερικάνικο έδαφος που υποστηρίζουν την παγκόσμια τρομοκρατία, την επιβολή ποινών και το «πάγωμα» των τραπεζικών λογαριασμών, των οχημάτων και των ακινήτων για πρόσωπα ή οργανισμούς που συνδέονται οικονομικά με τα πρόσωπα και τις οργανώσεις της λίστας. Ο χαρακτηρισμός

των τρομοκρατών ή των συνεργών τους, επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του υπουργού. Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δίωξης βάσει του οικονομικού συσχετισμού με τρομοκράτες, ωστόσο, αφορούσε φιλανθρωπικές οργανώσεις που θεωρήθηκαν βιτρίνες για την ενίσχυση των καταχωρήσεων της λίστας. Στην ιστοσελίδα του υπουργείου, υπάρχει παράρτημα με τις φιλανθρωπικές αυτές οργανώσεις1, όπου δεν προκαλεί έκπληξη ότι το μεγαλύτερο μέρος των αναφερόμενων, έχει ως κύρια δραστηριότητα την παροχή βοήθειας σε Παλαιστίνιους – που στη γλώσσα του υπουργείου μεταφράζεται σε «υποστήριξη στη Χαμάς». Το 2006, στην υπόθεση Humanitarian Law Project v. United States Department of Treasury, η ομώνυμη φιλανθρωπική οργάνωση που εμποδιζόταν απ’ την απειλή του 13224 να στείλει βοήθεια στους Τίγρεις του Ταμίλ Ιλάμ και το ΡΚΚ για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκάλεσε το τσουνάμι στη Σρι Λάνκα, κατέδειξε την αντιπαλότητα της ανθρωπιστικής υποχρέωσης με το διάταγμα. Παρότι η προεδρεύουσα απεφάνθη υπέρ του HLP, αμφισβητώντας τις έκτακτες εξουσίες του υπουργείου, η απόφαση τόσο του ∆ικαστηρίου, όσο και του Εφετείου, απαγόρευσε εν τέλει στην οργάνωση να στείλει βοήθεια στους πληγέντες. Η ένταση αυτής της υπόθεσης, ωστόσο, ανάγκασε το αμερικάνικο κράτος να προβεί σε τροποποιήσεις του 13224.

Αντι-αμερικανισμός και εξωτερική πολιτική

Καθώς η 17Ν και ο ΕΑ δεν σχετίζονται με κάποιο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα που θα τύχαινε ανθρωπιστικής βοήθειας, η καταχώρηση δύο ατόμων που έχουν ήδη συλληφθεί, με τις οργανώσεις τους να έχουν πλέον διαλυθεί, μοιάζει παράδοξη. Οι Ξηρός και Μαζιώτης, ωστόσο, μοιράζονται κάτι κοινό: και οι δύο δραπέτευσαν αξιοποιώντας τα ελάχιστα παράθυρα επιείκειας της ελληνικής δικαιοσύνης. Σ’ ένα βαθμό, η ένταξή τους στη

λίστα τη στιγμή της κατάργησης των φυλακών τύπου Γ και της άρσης πολλών τιμωρητικών μέτρων του ελληνικού σοφρωνιστικού συστήματος, συνιστά ηχηρή πολιτική τοποθέτηση. Άλλωστε, στην άρρητη απορία αν υπάρχει πιθανότητα να επαναληφθεί μια τέτοια απόδραση απάντησε ο Νίκος Κοτζιάς κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, ενώ το θέμα της απόδρασης του Ξηρού είχε μονοπωλήσει το ενδιαφέρον του αμερικάνου ΥΠΕΞ όταν υποδέχθηκε τον τότε ομόλογό του, Ευάγγελο Βενιζέλο. Το ξεχωριστό ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τους Ξηρό και Μαζιώτη, δεν προκύπτει από «καπρίτσιο». Αμφότερες οι οργανώσεις τους, είχαν ως συστατικό στοιχείο τους τον αντι-αμερικανισμό και η πρόσφατη έρευνα του Ιού για τις σχέσεις της αμερικάνικης πρεσβείας με το ελληνικό πανεπιστήμιο2, αποτελεί ιδανική ένδειξη του ενδιαφέροντος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την καταστολή των αντι-αμερικανικών αισθημάτων. Η 17Ν, συγκεκριμένα, ευθύνεται για τη δολοφονία πέντε αμερικάνων αξιωματούχων, ενώ οι Ξηρός και Μαζιώτης είναι οι μόνοι απ’ τους πολιτικούς κρατούμενους των συγκεκριμένων οργανώσεων που έχουν εκδηλώσει προθέσεις να συνεχίσουν τη δράση τους. Ας σημειωθεί πως ο αντι-αμερικανισμός έχει φουντώσει και στη Ρωσία τελευταία, καθώς η θεωρία συνωμοσίας που απέδωσε τη μυστηριώδη δολοφονία του Μπόρις Νέμτσοβ στη CIA, έγινε εξαιρετικά δημοφιλής. ∆εν υπάρχει κάποια σαφής ένδειξη, ωστόσο, ότι η «αναβάθμιση» των Ξηρού και Μαζιώτη, αποτελεί κάποιου είδους απάντηση στις τάσεις σύσφιξης των ελληνορωσικών σχέσεων.

Σημειώσεις

1. http://www.treasury.gov/resource-center/terrorist-illicit-finance/Pages/protectingindex.aspx 2. http://www.efsyn.gr/arthro/akadimaiki-eleytheria-ypo-airesi