Εποχή 26-07-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 26 Ιουλίου 2015 • Αρ. φ. 1261 • 2 €

Κ. ∆οξιάδης: Εκτός απ’ το μνημόνιο, υπάρχουν και οι ταξικοί αγώνες

Η κυβέρνηση της Αριστεράς οφείλει να εκμεταλλευτεί τη μοναδική ιστορική ευκαιρία σελ. 8

...

Σ. Γκίντιν, Λ. Πάνιτς: Ο νέος ελληνικός μαραθώνιος

Τι συνεπάγεται η βαθύτερη προετοιμασία για μια έξοδο από την ευρωζώνη σελ. 28, 29

...

Σλ. Ζίζεκ: Το κουράγιο μπροστά στην απελπισία

Οι “αντιθέσεις” του ΣΥΡΙΖΑ και του ευρωπαϊκού καθεστώτος σελ. 30, 31

...

Β. Αρανίτου: Το δημοψήφισμα και το τέλος του ελληνικού συνδικαλισμού Το συνδικαλιστικό κίνημα πλήρως ενταγμένο στις διαδικασίες διαβούλευσης και κοινωνικού διαλόγου με τους εργοδότες σελ. 13

...

Ο.Φ. Αθανασίου: Ρύθμιση του άναρχου τηλεοπτικού πεδίου

ΝΗΦΑΛΙΑ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ

Ανασύνταξη και απεγκλωβισµός Μετά από ένα δεκαήμερο κρίσιμων εξελίξεων, με δύο ψηφοφορίες για τα προαπαιτούμενα, που ανέδειξαν μια χαρακτηριστική διαφωνία στο εσωτερικό της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, και έναν περιορισμένης έκτασης αλλά πολιτικά σημαντικό ανασχηματισμό, η κυβέρνηση επιχειρεί ανασύνταξη αναζητώντας ισορροπίες σε ένα μάλλον ρευστό πολιτικό τοπίο. Την ίδια στιγμή, οι επιπτώσεις από την εκβιαστική επιβολή του νέου μνημονίου συνειδητοποιούνται στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα να εκφράζεται από πολλές πλευρές η ανάγκη για ενεργοποίηση της συλλογικής και συντεταγμένης συζήτησης για την διατύπωση μιας στρατηγικής επανατοποθέτησης του κόμματος στην προοπτική απεγκλωβισμού της κυβέρνησης και της χώρας από τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα που προδιαγράφει η συμφωνία. Μετά το δημόσια διατυπωμένο αίτημα μεγάλου αριθμού μελών της κεντρικής επιτροπής για άμεση σύγκληση της ολομέλειάς

της, την ανάγκη για προσφυγή στη βάση του κόμματος με τη διοργάνωση ενός «συνεδρίου στρατηγικής επανατοποθέτησης και όχι παράλληλων μονολόγων» τονίζει και ο γραμματέας της κεντρικής επιτροπής σε συνέντευξή του. ∆εν αποκλείεται με την προγραμματισμένη για αύριο, ∆ευτέρα, συνεδρίαση της πολιτικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ να δοθεί το σήμα για μια γόνιμη αναστοχαστική συζήτηση, που τόσο μεγάλη ανάγκη δείχνει να έχει το κόμμα. Εν τω μεταξύ, δημοσκόπηση της Metron Analysis δείχνει ότι στην αναζήτηση αυτής της στρατηγικής επανατοποθέτησης δεν θα υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Στο βαθμό που η δημοσκόπηση αντανακλά την πολιτική πραγματικότητα, τότε η συζήτηση για το αύριο φαίνεται ότι θα έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις και οι απαντήσεις που θα δοθούν μόνο εύκολεςδεν θα είναι. •`

Σαλπάρουμε για να διευρύνουμε τον ορίζοντα

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα λόγο να μπει σε διαδικασία “τακτοποίησης” των οφειλών των ιδιωτικών ΜΜΕ σελ. 15

...

Τζ. Αλιπράντη: Οι συντελεστές κλείνουν το μάτι στην αισχροκέρδεια

Το φθινόπωρο πέρασε και έφερε το χειμώνα που κυοφόρησε την άνοιξη για την Αριστερά. Τη δική μας αριστερά, που παλέψαμε τόσα χρόνια για να κάνει την ανατροπή και να αναρριχηθεί βήμα το βήμα ως την κορυφή, έχοντας στο πλευρό της τα κινήματα και το λαό. Η «Εποχή», όπως κάθε χρόνο, σαλπάρει για να αναστοχαστεί, να ανασυνταχθεί και να επανέλθει δριμύτερη και πιο δυναμική. Αυτό το καλοκαίρι, ειδικά, το έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ. Θα επανέλθουμε στις 30 Αυγούστου.

Προβλήματα και παράδοξα στην αλλαγή του ΦΠΑ σελ. 21

Είμαστε με το μέρος των μικρών και μεσαίων αγροτών

Κείμενο του ειδικού συνεργάτη για την ανασύνταξη του ΣΥΡΙΖΑ στον αγροτικό χώρο

σελ. 22

Αλέκος Φλαμπουράρης:

Plan A, Plan B ή επιτέλους σχεδιασμός;

Να αναζητηθεί ένα νέο πολιτικό σχέδιο

Του Πέτρου Λινάρδου Ρυλμόν

ταν προσπαθεί κανείς να σκεφτεί τα όσα συνέβησαν τους τελευταίους έξι μήνες, αλλά και τα προηγούμενα πέντε χρόνια, θα καταλήξει αναπόφευκτα στο συμπέρασμα ότι η αδιαλλαξία των δανειστών δεν είναι ο μόνος παράγοντας, που προκάλεσε την οικονομική και κοινωνική καταστροφή, ούτε και ο μόνος λόγος που η σημερινή ελληνική κυβέρνηση υπέστη μια συντριπτική ήττα. Η ελαφρότητα με την οποία χειρίστηκαν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου, όχι μόνο τη διαπραγμάτευση, αλλά κυρίως τη διαμόρφωση της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής (χωρίς να ξεχνάμε την περιβαλλοντική), ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Σελίδες 6, 7

Θοδωρής ∆ρίτσας:

Χρειαζόμαστε οδικό χάρτη για την απεμπλοκή

Γιάννης Αλμπάνης: Ανάγκη για σχέδιο ανατροπής

Σελίδα 11

∆ημήτρης Στρατούλης: Nα απεγκλωβιστoύμε από τη μνημονιακή συμφωνία

Σελίδες 8, 9

ΤΟ ΘΕΜΑ

Το δίλημμα είναι κοινό για όλους τους αριστερούς

Για τη θέση της Αριστεράς στην Ευρώπη γράφουν οι Ατίλα Βαϊνάι, Ανέτε Γκρότ και Ροσάνα Ροσάντα

Σελίδες 16, 17

Σελίδες 10, 11

2 Plan A, Plan B ή επιτέλους σχεδιασμός; ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

είχε δύο πολύ αρνητικές επιπτώσεις: πρώτον, δεν στάθηκε δυνατό να δημιουργηθούν ισχυρές συμμαχίες με κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης, που θα αναγνώριζαν ότι πίσω από τη διεκδίκηση για διαγραφή χρέους, βρίσκεται ένα σχέδιο για την οικονομία και την κοινωνία και, δεύτερο, δε στάθηκε δυνατό να προβλεφθούν εναλλακτικές προσεγγίσεις, οι οποίες θα επέτρεπαν στην ελληνική κυβέρνηση να προσαρμόσει την αντίστασή της στη σκληρή στάση των δανειστών, και να αντέξει για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπερασπιζόμενη το πρόγραμμά της και υλοποιώντας βασικά μέρη του, συνεχίζοντας παράλληλα τη διαπραγμάτευση για το χρέος. Με άλλα λόγια, αν θέλουμε να αλλάξουμε την Ευρώπη και να πολεμήσουμε το νεοφιλελευθερισμό, δεν αρκεί να ζητάμε συνεχώς από τον αντίπαλο να προσαρμόσει αυτός το πρόγραμμά του.

Απλοϊκές λογικές, σημαντικές παραλείψεις

Η λογική του στοιχειώδους σχεδίου της κυβέρνησης για την αντιστροφή της πτωτικής εξέλιξης ήταν απλή: θα μειωθεί σε κάποιο βαθμό το κόστος της διαχείρισης του δημοσίου χρέους, θα αυξηθεί έτσι η ζήτηση και, σύμφωνα με έναν πρωτόγονο κεϋνσιανισμό που κατέληξαν να συμμερίζονται όλα τα οικονομικά στελέχη, «θα πάρει μπροστά η οικονομία, και θα γίνουν επενδύσεις»! Σε αυτή τη λογική προστέθηκε η αύξηση των προνοιακών δαπανών σε ότι αφορά την ανθρωπιστική κρίση, η προσπάθεια επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων και ο αποτελεσματικότερος ελέγχος της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας και την απασχόληση. ∆εν σχεδιάστηκαν, όμως, αποφασιστικές παρεμβάσεις για το δημόσιο έλεγχο του τραπεζικού συστήματος, τον έλεγχο των εκροών χρηματικού κεφαλαίου ή την ανακατανομή εισοδήματος και πλούτου, από την οποία εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό η παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση (ειδικότερα για το σύστημα υγείας και το συνταξιοδοτικό). ∆εν αξιοποιήθηκαν δυνατότητες παρεμβάσεων σε ότι αφορά τη δημιουργία συμπληρωματικών νομισμάτων και την ταχεία ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, που θα άλλαζαν το συσχετισμό δυνάμεων προς όφελος των αδυνάτων και του κόσμου της εργασίας, επιταχύνοντας την αύξηση της απασχόλησης. ∆εν αντιμετωπίστηκε μεθοδικά, και με στόχο την άμεση αξιοποίηση δημοσίων πόρων (εθνικών και ευρωπαϊκών) για την ανασυγκρότηση, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.

Φαντασίωσεις αυταρχικής έμπνευσης

Με μια αφέλεια, που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς, επιχειρήθηκε η χρησιμοποίηση ενός κρατικού μηχανισμού, που είναι συγχρόνως διαβρωμένος από ιδιωτικά συμφέροντα, έρμαιο των πελατειακών σχέσεων με την πολιτική ελίτ και επομένως αδιαφανής και αναποτελεσματικός. Η σημερινή διοίκηση, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και όταν μπορεί να αξιοποιηθεί το προσωπικό, έχει τη δυνατότητα να συμβάλει σε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης. Πρόκειται για υπηρεσίες, που είναι το προϊόν δεκαετιών άλωσης από ιδιωτικά και πολιτικά συμφέροντα και ενίσχυσης αυτών των σχέσεων κατά την τελευταία πενταετία. Το όποιο σχέδιο άσκησης πολιτικής με κρατικές υπηρεσίες και δημόσιους πόρους, απαιτεί την επεξεργασία ενός πρόσθετου σχεδίου για την αναμόρφωση της λειτουργίας των υπηρεσιών αυτών και την αποτελεσματική ενεργοποίησή τους, χάρη στη στήριξη και την πρωτοβουλία μέρους, τουλάχιστον, του υπαλληλικού προσωπικού. Η ιδέα που κυκλοφόρησε και σε κυβερνητικά κείμενα, ότι χρειάζονται «μάνατζερ» στη δημόσια διοίκηση, δεν είναι παρά μια φαντασίωση αυταρχικής έμπνευσης, που αγνοεί ότι οι διοικητικές υπηρεσίες είναι κατ’ εξοχήν χώροι εντάσεως γνώσης και συλλογικών μορφών οργάνωσης της εργασίας, όπου η αποτελεσματικότητα είναι επιπλέον συνάρτηση της αποδοχής των στόχων και μεθόδων.

Επειγόντως σχεδιασμός!

Μετά την ήττα της 12ης Ιουλίου, η συζήτηση για έναν άλλο προσανατολισμό και, πόσο μάλλον, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της συμφωνίας με τους θεσμούς, δεν έχει στην πραγματικότητα ξεκινήσει. Κάποιες φήμες για Plan B από ‘δώ, κάποιες «εναλλακτικές» ιδέες από ‘κεί και πάμπολλα πολιτικά στελέχη, που θεωρούν ότι η «δικαίωσή» τους θα γεννήσει αναγκαστικά το νέο και το ριζοσπαστικό. Και από την άλλη μεριά η αίσθηση ότι η πρόσκαιρη πολιτική σταθερότητα θα εξασφαλίσει και την επιτυχή κατά κάποιο τρόπο υλοποίηση της συμφωνίας. Υπάρχουν εύλογα ερωτήματα: ακόμα και αν όλα πάνε σύμφωνα με τις προβλέψεις και, πόσο μάλλον, στην πολύ πιθανή περίπτωση, που θα οδηγηθούμε εκτός Ευρώ, με ποιο τρόπο θα στηριχθεί ο πληθυσμός, πώς θα βρεθεί η «ταξική μεροληψία» στο επίκεντρο των άμεσων αλλά και των μακροπρόθεσμων επιλογών; Χρειάζεται επειγόντως ένας σχεδιασμός. Αλλά ο σχεδιασμός δεν είναι μια συνάντηση φίλων, μια ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ανθρώπων με επιστημονικές γνώσεις, δεν είναι μια επίδειξη γνώσεων κομματικών στελεχών. Είναι μια δουλειά, επίμονη, μακρόχρονη, δημόσια, υπό συνεχή έλεγχο, επιστημονικό και κοινωνικό, η οποία πρέπει να αποτελεί την καρδιά της πολιτικής και κοινωνικής δράσης και το υλικό της διαπαιδαγώγησης και επιμόρφωσης των στρατευμένων ανδρών και γυναικών.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η αριστερά, το παρελθόν και η ήττα

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Κι ἤθελε ἀκόμη πολὺ φῶς νὰ ξημερώσει. Ὅμως ἐγὼ ∆ὲν παραδέχτηκα τὴν ἧττα. Ἔβλεπα τώρα Πόσα κρυμμένα τιμαλφῆ ἔπρεπε νὰ σώσω Πόσες φωλιὲς νεροῦ νὰ συντηρήσω μέσα στὶς φλόγες. Μιλᾶτε, δείχνετε πληγὲς ἀλλόφρονες στοὺς δρόμους Τὸν πανικὸ ποὺ στραγγαλίζει τὴν καρδιά σας σὰ σημαία Καρφώσατε σ᾿ ἐξῶστες, μὲ σπουδὴ φορτώσατε τὸ ἐμπόρευμα Ἡ πρόγνωσίς σας ἀσφαλής: Θὰ πέσει ἡ πόλις. Ἐκεῖ, προσεχτικά, σὲ μιὰ γωνιά, μαζεύω μὲ τάξη, Φράζω μὲ σύνεση τὸ τελευταῖο μου φυλάκιο Κρεμῶ κομμένα χέρια στοὺς τοίχους, στολίζω Μὲ τὰ κομμένα κρανία τὰ παράθυρα, πλέκω Μὲ κομμένα μαλλιὰ τὸ δίχτυ μου καὶ περιμένω. Ὄρθιος καὶ μόνος σὰν καὶ πρῶτα περιμένω. Μανώλης Αναγνωστάκης

όσο συχνά τα τελευταία χρόνια το παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως ένα πρόχειρο ερμηνευτικό εργαλείο. Πυκνή σε γεγονότα κάθε είδους, η πρόσφατη ελληνική ιστορία προσέφερε παραλληλισμούς σε κάθε κατάσταση του παρόντος μας. Ο Τσολάκογλου, η Μικρασιατική καταστροφή, η πτώχευση, τα Ιουλιανά έπαψαν να είναι απλά γεγονότα και ονόματα, έγιναν κώδικες ερμηνείας, παραλληλίες απόλυτες, εγχειρίδια βοηθείας στο να κατανοήσουμε το ξαφνικό παρόν μας. Κωδικοποιημένα ιστορικά γεγονότα χωρίς αποχρώσεις ή αντίλογο, κομμάτια της ιστορίας με το ιστορικό τους βάθος να απέχει, περιοριζόμενα στη μία και μόνη τρέχουσα άποψη με όρους δημοσίου λόγου και όχι επιστημονικής τεκμηρίωσης. Σίγουρα η συγκεκριμένη πτυχή του δημοσίου λόγου, όπως αυτός καθιερώθηκε τα χρόνια της κρίσης, είναι μία από τις λιγότερο προβληματικές. Είναι άλλωστε κατανοητό πως στην πιο ρευστή εποχή κάποιος ψάχνει βράχους για να κρατηθεί, βεβαιότητες μέσα στην τρικυμία. Ειπωμένο με τρόπο απόλυτα καταφατικό, το παρελθόν προσέφερε την ασφάλεια της οικειότητας, τη σιγουριά του κοινού τόπου, τη βεβαιότητα του ήδη βιωμένου.

To ρευστό έγινε αχαρτογράφητο

Ανάμεσα σε εμάς και την περίοδο χρήσης αυτής της ρητορικής, όμως, μεσολάβησε ένα γεγονός που δεν έβρισκε παρόμοιο, ούτε στην ελληνική, ούτε στην ευρωπαϊκή ιστορία. Και αυτό είναι η εκλογική νίκη της αριστεράς. Το ρευστό έγινε πια αχαρτογράφητο και οι τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμασταν το παρόν έμοιαζαν πως μπορούσαν να ταυτιστούν με τον τρόπο που το διαμορφώναμε. Έστω για λίγο, έστω σαν αίσθηση ενός γεγονότος που πλησιάζει, η δημιουργία έμοιαζε να συνορεύει με την αντίληψη. Μια τέτοια αίσθηση όμως κό-

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

πηκε απότομα. Από την ανάταση του δημοψηφίσματος περάσαμε στην απότομη πτώση του κακού αποτελέσματος της διαπραγμάτευσης. Και κάπου εκεί όλα έμοιαζαν να αλλάζουν ξανά. Κάπου εκεί επέστρεψε και το παρελθόν: Η Βάρκιζα, οι χειρισμοί του ΚΚΕ πριν τον εμφύλιο, η ήττα του εμφυλίου, η ήττα γενικά. Ενώ θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την περιγραφή στην αρχή του κειμένου (για τη χρήση του παρελθόντος ως εργαλείου στο παρόν) ώστε να περιγράψουμε τους νέους αυτούς παραλληλισμούς, νομίζω πως έχει μεγαλύτερη σημασία να εστιάσουμε στη προβληματική τους φύση.

Το μέγεθος του αγώνα

Καταρχάς, έχω την αίσθηση -και χωρίς καμία πρόθεση να ηθικολογήσω- πως το να τοποθετούμε τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης ακόμα και στην ίδια πρόταση με τους αγώνες της αριστεράς είναι ασέβεια. Το να ψάχνουμε σχήματα λόγου ή αναλογίες για τη σημερινή ήττα με μια ήττα που είχε σαν κόστος νεκρούς, φυλακίσεις και εξορίες μοιάζει με μια ανώριμη συμπεριφορά και με μια προσπάθεια να αυξήσουμε το βραχύ μας μπόι. Η κατάθεση των όπλων ως κυριολεξία και ως μεταφορά έχουν την απόσταση του «πεθαίνω στη δουλειά» όταν δουλεύεις υπερωρίες, με την εγκληματική κυριολεξία των εργατικών ατυχημάτων. Ταυτόχρονα, υπάρχει άλλη μια προβληματική ευκολία στις παραπάνω χρήσεις. Η ταύτιση της αριστεράς με την ήττα. Γιατί μπορεί οι ήττες του παρελθόντος να συγκρότησαν ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής αριστερής ταυτότητας, να διαχύθηκαν μέσα σε ποιήματα και τραγούδια, τον παλμό των οποίων κρατούμε ακόμη, να έγιναν κομμάτι και απόδειξη (ως κόστος) του ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς, αλλά με μια βασική διαφορά. Η ήττα αυτή ήρθε ως αποτέλεσμα αγώνα. Το μέγεθος του αγώνα αυτού είναι που προσδιορίζει την ηθική, τη σημασία και τελικά την ίδια την ταυτότητα της ήττας. Για ξεκαθαρίσουμε λίγο προς τι όλα αυτά. Έχω την αίσθηση πως η χρήση όλων αυτών των γεγονότων έχουν ως αποτέλεσμα να προσδιορίζουν την ήττα ως απαρέγκλιτη ταυτότητα της αριστεράς. Έχω την αίσθηση πως ταυτίζονται με μια ευκολία και μια προχειρότητα που με τη σειρά τους ταυτίζονται με την παραίτηση. Και ακόμη και αν δεν έχουμε απαντήσεις, ας διακινδυνεύσουμε τη βεβαιότητα πως η αριστερά ταυτίζεται με τον αγώνα και όχι με την ήττα, ακόμα και αν αυτή συναντήσουμε στο τέλος, ακόμη και αν «είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων/είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων». Αυτά.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

tsalapatis.blogspot.gr

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΤΑΣΟΣ ΚΟΡΩΝΑΚΗΣ:

Συνέδριο στρατηγικής επανατοποθέτησης, όχι παράλληλων μονολόγων

Σε ραδιοφωνική συνέντευξη, στη συχνότητα του Αθήνα 9,84, ο γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, Τάσος Κορωνάκης, μίλησε για πράγματα που όλοι περιμέναμε να ακούσουμε: για το ρόλο του κόμματος και των μελών του στις έκτακτες συνθήκες που αντιμετωπίζουμε. ∆ημοσιεύουμε ένα εκτεταμένο απόσπασμα από την απομαγνητοφώνησή της.

«Χ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

ρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε την τακτική μας. Έχουμε κάνει λάθη σε αυτή την πορεία και χρειαζόμαστε να χαράξουμε μια στρατηγική προς όφελος του λαού, με ειλικρίνεια και ενότητα. Απευθύνομαι σε όλες τις πλευρές, να χαμηλώσουν οι τόνοι, γιατί τα ερωτήματα μπορεί να είναι μεγαλύτερα απ’ όσο >ίσως >φανταζόμαστε. Πολλά ευρωπαϊκά κόμματα τοποθε-

τούνται με βάση τις κινήσεις που θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το προηγούμενο διάστημα είχαμε δύο σχέδια σε πλήρη εξέλιξη: να πέσει η κυβέρνηση, ή να διαλυθεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό το παράξενο κόμμα, όπως δήλωναν ευρωπαίοι αξιωματούχοι, για το οποίο εμείς, όμως, είμαστε περήφανοι γιατί μας έφτασε ως εδώ. Χρειάζεται τώρα να συζητήσει, με πολλή σύνεση, τη στρατηγική του, γιατί δεν μπορεί το μέλλον του να είναι το μνημόνιο. Να απεμπλακούμε από εμμονές και ιδεολογήματα και να συζητήσουμε με ειλικρίνεια με τα μέλη του κόμματος και όσους μας έφεραν μέχρι εδώ. Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι τα μέλη του που έδωσαν μάχες μέσα στην κοινωνία, αγώνες πολύ μεγάλους το προηγούμενο διάστημα, τη μάχη του δημοψηφίσματος, μαζί με όσους μας στήριξαν σε όλα αυτά. Τότε είμαι σίγουρος ότι > θα βγάλουμε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα.

Ο εκβιασμός προς την κυβέρνηση είναι δεδομένος, η συμφωνία που επιβλήθηκε δεν ανήκει στο δικό μας πλαίσιο, έχει πολλά λάθη, ξανά βαριά λιτότητα. Γι’ αυτό χρειάζεται να επανατοποθετηθούμε, στο σημερινό πεδίο, με στρατηγικούς όρους και πολύ σοβαρή συζήτηση. >Αν αποδεχτούμε ότι σήμερα δεν υπάρχουν βεβαιότητες, δούμε την πραγματικότητα και δεν εκφωνούμε απλά λόγους ο καθένας από την πλευρά του, αν δεν πάμε σ’ ένα συνέδριο παράλληλων μονολόγων, αλλά σε μια σοβαρή και ουσιαστική συζήτηση με τους διανοούμενους, τα κινήματα, τα μέλη του κόμματος, τότε θα καταλάβουμε ότι χρειάζεται να δουλέψουμε πολύ παραπάνω, για να συγκροτήσουμε σοβαρές απαντήσεις για το σχέδιο εξόδου από την κρίση με την κοινωνία όρθια. Αυτό ήταν το σχέδιό μας από την αρχή και αυτό πρέπει να υλοποιήσουμε. Το ζήτημα είναι να κάνουμε ένα συνέδριο που θα αφορά την κοινωνία, θα έχει διαύλους επαφής με τους προβληματισμούς που αναπτύσσονται στην κοινωνία (όχι μόνο στην ελληνική, αλλά και την ευρωπαϊκή). Το ποιος θα μετέχει είναι καταστατική διαδικασία. Θα υπάρξουν όλες οι διαδικασίες για να ορίσουμε πώς θα πάμε σε συνέδριο. ∆εν είναι ζήτημα επιλογής ή απόφασης του καθενός από εμάς. Το ζήτημα είναι να γίνει μια πραγματική διαβούλευση, που θα εμπλέκει την κοινωνία με το να της ξαναδώσει τη δυνατότητα να χαράξει το μέλλον με τα ίδια της τα χέρια. Χρειαζόμαστε ένα συνέδριο στρατηγικής επανατοποθέτησης. Ένα σοβαρό σχέδιο για την Ελλάδα, αλλά και μια σοβαρή συζήτηση για την Ευρώπη. Με πρώτο κριτήριο το συμφέρον των ανθρώπων για τους οποίους αγωνιζόμαστε.»

Αρχίζουν τώρα οι δύσκολες διαπραγματεύσεις Η

δεύτερη ομάδα προαπαιτούμενων ψηφίστηκαν την περασμένη Πέμπτη τις πρωινές ώρες από τη Βουλή και τώρα είναι ανοιχτός ο δρόμος να αρχίσουν από αύριο ∆ευτέρα οι κανονικές διαπραγματεύσεις για τη νέα συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών, που θα αριθμείται ως το τρίτο μνημόνιο προβλεπόμενης διάρκειας τριών χρόνων. Κατά το συμφωνημένο πρόγραμμα θα πρέπει αυτή να έρθει ολοκληρωμένη στη Βουλή στις 12 Αυγούστου, ώστε να έχει ψηφιστεί για να αποπληρωθούν οι δόσεις ύψους 3,2 δισ. προς την ΕΚΤ που λήγουν στις 20 Αυγούστου. Όσον αφορά το ρήγμα που έχει καταγραφεί στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, παρά το ότι οι αριθμοί του «όχι» και του «παρών» μειώθηκαν, παραμένει και σταθεροποιήθηκε. Αυτή η εξέλιξη επιβεβαιώνει το πρόβλημα της κυβέρνησης, η οποία κατά περίπτωση είναι μειοψηφία, και ταυτόχρονα δρομολογεί και εσωκομματικές και γενικότερα πολιτικές εξελίξεις. Στο τραπέζι, πλέον, υπάρχει η διεξαγωγή ενός έκτακτου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ άμεσα, πιθανόν και τον Σεπτέμβριο, και η διεξαγωγή εκλογών αμέσως μετά, ίσως και τον Οκτώβριο.

Η νέα διαπραγμάτευση πηγή ρευστότητας

Το περιβάλλον, επομένως, είναι ρευστό και αυτή η ρευστότητα τροφοδοτείται από πολλές πλευρές. Η διαδικασία σύναψης της συμφωνίας είναι κρίσιμη πηγή. Πέραν της κατ’ αρχήν συμφωνίας των Βρυξελλών και της πρώτης εκταμίευσης, το περιεχόμενο της συμφωνίας τώρα θα καθοριστεί και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν κάποιες βελτιώσεις, που θα ζητήσει η ελληνική πλευρά, θα γίνουν αποδεκτές ή, αντίθετα, αν οι εκπρόσωποι των θεσμών θα θέσουν νέα προαπαιτούμενα, που θα φέρουν την ελ-

ληνική πλευρά σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Αυτή η πηγή δυσκολιών μπορεί να προκαλέσει ακόμη και πολιτικές εξελίξεις, καθώς οι θεσμοί δεν έχουν ενιαία στάση γενικότερα για την οικονομική πολιτική και ειδικότερα για την Ελλάδα. Το χρέος και το πώς θα αντιμετωπιστεί είναι η αιχμή της διαφωνίας, αλλά διαφωνούν και για το κατά πόσο οι στόχοι της συμφωνίας είναι εφικτοί, άρα πώς πρέπει να διαμορφωθούν τα τελικά μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό δημοσίευμα του «Σπίγκελ» που αναφέρεται σε πληροφορίες για χαλάρωση της λιτότητας λόγω δυσμενούς κατάστασης της οικονομίας. Πολιτικές εξελίξεις, ακόμα, μπορεί να προκληθούν και από την ίδια την κυβέρνηση. Η προσφυγή στις εκλογές μπορεί να επιλεγεί από την κυβέρνηση για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι για να επωφεληθεί από το θετικό κλίμα απέναντί της, όπως αποκαλύπτουν και οι δημοσκοπήσεις, για να εξασφαλίσει μεγαλύτερη από τη σημερινή κοινοβουλευτική και πολιτική δύναμη. Ο δεύτερος είναι για να αντιμετωπίσει τα εσωκομματικά προβλήματα, τα οποία πιθανόν δεν καταφέρει να επιλύσει το έκτακτο συνέδριο.

Το εσωτερικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ

Το μείζον εσωκομματικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς τροφοδοτείται με διάφορους τρόπους, περιπλέκεται όλο και περισσότερο. Η καθυστέρηση της λειτουργίας των κομματικών οργάνων, η οποία όξυνε το κλίμα εφόσον θεωρήθηκε υπεκφυγή της ηγεσίας της κυβέρνησης, με τη συνεδρίαση αύριο της Πολιτικής Γραμματείας και το επόμενο Σαββατοκύριακο της Κεντρικής Επιτροπής, απομακρύνεται ως αιτία τριβών. Εικάζεται, ως εκ τούτου, ότι τα προβλήματα που έχουν προκύψει, θα αρχίσουν να συζητιούνται με μεγαλύτερη σύνεση

και μεγαλύτερη διάθεση εμβάθυνσης. Η συζήτηση στα όργανα θα επιτρέψει και τη διατύπωση των απόψεων των τριών κυριότερων ρευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ, αποτρέποντας έτσι πρόσκαιρες συμπτώσεις, που δεν στηρίζονται και σε κοινά πολιτικά σχέδια. Η κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, συγχρόνως με την εργασία για την τελική σύναψη της συμφωνίας, θα επιχειρήσει με μια σειρά νομοθετικές πρωτοβουλίες να αντικρούσει την κριτική για αδράνεια και κυρίως να πείσει ότι η διπλή στόχευση του έργου της είναι δεδομένη και για το μέλλον. Σε αυτό το έδαφος θα επιχειρήσει να απαντήσει στο επικείμενο συνέδριο η σημερινή ηγεσία της κυβέρ-

•

νησης στην κριτική που θα ασκηθεί. Όσοι επιλέξουν ως αφετηρία κριτικής την άμεση αποχώρηση από την ευρωζώνη και την υιοθέτηση εθνικού νομίσματος, μπορεί να μην επιμείνουν στην αντιπαράθεση σε αυτό το σημείο. Όσοι όμως θα επιλέξουν ως αφετηρία την ανασύνταξη του -αριστερού και όχι απλώς αντιμνημονιακού- κόμματος και της υιοθέτησης ενός σχεδίου, μέσω και των κοινωνικών κινημάτων, απεγκλωβισμού από το μνημόνιο, θα επιμείνουν και θα αποκρούσουν ενδεχόμενες πολιτικές ή και πιέσεις, που θα οδηγούν σε ένα είδος μνημονιακής κανονικότητας.

Το 63% των πολιτών υπέρ της συμφωνίας

Παύλος Κλαυδιανός

ο 63% των πολιτών πιστεύει ότι με τη συμφωνία που έφερε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας από τις Βρυξέλλες μετά τις διαπραγματεύσεις έπραξε το σωστό, ενώ το 32% πιστεύει πως έπρεπε να μείνει ανυποχώρητος στις θέσεις του. Αυτό είναι το αποτέλεσμα δημοσκόπησης της Metron Analysis που δημοσιεύεται στα χθεσινά «Παραπολιτικά» και η σημασία της έγκειται ότι μετρά τις διαθέσεις των πολιτών μετά και την ψηφοφορία στη Βουλή και το ρήγμα στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ ειδικότερα το ποσοστό του «ναι» είναι 61% και 35% «όχι». Τα αντίστοιχα νούμερα για τους ΑΝΕΛ είναι 63% και 37%. Για το ΚΚΕ είναι 32% και 65%. Στις προτιμήσεις των πολιτών ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί πάντα να έχει πολύ υψηλό ποσοστό, 33,6%, έναντι 17,8% της δεύτερης Ν∆. Σε μέτρηση μιας εβδομάδας πριν τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 38,5% και 19,1%. Τρίτο κόμμα είναι το Ποτάμι με 6,1% και ακολουθούν η Χρυσή Αυγή με 5,3%, το ΚΚΕ με 4,2%, το ΠΑΣΟΚ με 3,6% και οι ΑΝΕΛ με 2,8%. Θετική είναι η γνώμη, κατά 61%, όσων θεωρούν ότι ο Αλ. Τσίπρας ασκεί τα καθήκοντά του σωστά. Ενδιαφέρον έχει η μέτρηση της άποψης για την παραμονή της χώρας στο ευρώ, όπου το ποσοστό, στο 78%, παραμένει πολύ υψηλό παρά τις πρόσφατες εξελίξεις. Στην προηγούμενη μέτρηση ήταν όμως 84%. Ειδικότερα, οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ επιλέγουν το ευρώ κατά 70%, με ένα 26% να επιλέγουν την επιστροφή στη δραχμή. Στην προηγούμενη μέτρηση ήταν 80% και 16%. Για τη Ν∆ τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 97% και 3%. Για τη Χρυσή Αυγή υπέρ του ευρώ είναι το 36% και υπέρ της δραχμής το 64%, ποσοστό ρεκόρ μεταξύ όλων των κομμάτων. Στο ΚΚΕ παρατηρείται υψηλό ποσοστό υπέρ του ευρώ, 66% και με ποσοστό 27%, μόλις μια μονάδα περισσότερο από τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, υπέρ της δραχμής. Στην προηγούμενη μέτρηση τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 46% και 33%.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η διάσπαση…live, στο θάλαμο των στελεχών

Ταξίδι στα πέτρινα χρόνια της Ελληνικής Αριστεράς, με αφορμή τα τραγικά εσωκομματικά δρώμενα των καιρών μας. Του Νίκου Τσαγκρή

ίχα την τύχη (ή την ατυχία;) να παρακολουθήσω… live, όπως το λέμε τώρα, τη διάσπαση του ΚΚΕ. Μια χειμωνιάτικη νύχτα του ’68 στις φυλακές της Αίγινας, στην αχτίνα των πολιτικών κρατουμένων. Στο «θάλαμο των στελεχών», όπως τον λέγαμε, αφού φιλοξενούσε τα πλέον σημαίνοντα, μεταξύ όλων των κρατουμένων, στελέχη της Ε∆Α και του ΚΚΕ. Πώς βρέθηκα εκεί; Με είχαν περιμαζέψει τα γερόντια (έτσι αποκαλούσαμε τότε τα κομματικά στελέχη) ανάμεσα από δεκάδες νεολαίους κρατούμενους (που ήσαν έγκλειστοι σε πλαϊνή αχτίνα), για λόγους που ουδέποτε κατάφερα να διευκρινίσω. Ίσως, επειδή ήμουν ένας απ’ τους νεώτερους κρατούμενους (για κάτι μήνες γλίτωσα τις φυλακές ανηλίκων), ίσως επειδή με έβλεπαν ως… εύελπι κομμουνιστή. Το γεγονός είναι ότι βρέθηκα στον «θάλαμο των στελεχών». Να με φροντίζουν τα «γερόντια» σαν παιδί τους. Εκείνη, λοιπόν, τη νύχτα του Φλεβάρη, οι «γέροντες» ήσαν εξαιρετικά ανήσυχοι. Η ώρα περασμένη, αλλά ο ύπνος δεν ερχόταν. Μερικοί δεν είχαν καν ξαπλώσει. Ο Βασιλόπουλος, ο Παύλος Νεφελούδης, ο Καλογερογιάννης κι ο Παλιόπουλος είχανε στήσει «πηγαδάκια» ανταλλάσσοντας συνωμοτικούς ψιθύρους. Άλλοι, ο Καρανδινός θυμάμαι, ο Στρατής ο Γιάννης και ο Τσουπαρόπουλος, και κάποιοι ακόμα, ξάπλα στα γιατάκια, σκεπασμένοι με τριπλές κουβέρτες να γλυτώσουν το κρύο, πλαγιασμένοι, ωστόσο, πρόσωπο με πρόσωπο, υποτονθορίζοντας ακατανόητες κουβέντες…

Από ένα τρανζιστοράκι

Toυ ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Με τα πολλά, τους είδα να σηκώνονται ένας – ένας με τις πιτζάμες και να μαζεύονται κολλητά σε έναν τοίχο, ντυμένο με μια πολύχρωμη πάντα. Ένας απ’ αυτούς, ανασήκωσε την πάντα και αποκάλυψε ένα τρανζιστοράκι, κρυμμένο σε μια εσοχή του τοίχου. Γύρισε το κουμπί, έψαξε για λίγο τις συχνότητες και συντονίστηκε στη «Φωνή της Αλήθειας», τον παράνομο ραδιοφωνικό σταθμό του ΚΚΕ. Και τότε συνέβη αυτό που, στην αρχή, σας είπα: βρέθηκα να παρακολουθώ… live (μαζί με κορυφαία στελέχη του κόμματος, παρακαλώ) τη διάσπαση του ΚΚΕ. Την είδηση της διάσπασης εννοώ βέβαια, συνοδευόμενη από το αυστηρά κατευθυνόμενο, όπως καταλαβαίνετε, ρεπορτάζ της περίφημης 12ης Ολομέλειας. Περιττό να σας πω ότι αυτό το ιστορικό «ρεπορτάζ» δεν ήταν παρά ένας λίβελος διάσπαρτος ακραίων πολιτι-

κών ύβρεων («οι προδότες», «οι φραξιονιστές», «οι ρεφορμιστές», «οι αντικομμουνιστές», «οι υπονομευτές»), εκτοξευμένος από τη μισή ηγεσία του ΚΚΕ (το «γραφείο εξωτερικού») κατά της άλλης μισής (του «γραφείου εσωτερικού»). Ακόμα πιο περιττό, να σας θυμίσω το τείχος της μισαλλοδοξίας που ορθώθηκε μετά τη διάσπαση μεταξύ των πάλαι ποτέ συντρόφων (στη ζωή και στο θάνατο!) του ΚΚΕ «εσωτερικού» και του ΚΚΕ «εξωτερικού», που ακόμα και σήμερα χωρίζει το ΚΚΕ από την ανανεωτική αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ, εν γένει.

Βλέπω «σφαγές»…

Στο προκείμενο τώρα: Οι δημόσιες και οι ιδιωτικές αντεγκλήσεις, οι συκοφαντίες, οι ύβρεις και οι ρετσινιές, που εκτοξεύονται αυτές τις μέρες από την πλευρά Λαφαζάνη (πώς να την πω αλλιώς; πλατφόρμα; παράταξη; πτέρυγα;) κατά της πλευράς του Τσίπρα και της κυβέρνησης – και τούμπαλιν – αρχίζουν να υπερβαίνουν το επίπεδο πολιτικού πολιτισμού (!) που επικρατούσε στις φυλακές και τις εξορίες μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ. Αλλά πέραν αυτού, υψώνεται ήδη κι ένα τείχος μισαλλοδοξίας (σαν κι αυτό που χώρισε τους κομμουνιστές μετά τη διάσπαση) που χωρίζει ήδη στα δύο το σώμα των μελών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. ∆εν λέω τίποτα. Απλά, βλέπω σφαγές… Υ. Γ: Προσωπικά, απεύχομαι κάθε μορφής διάσπαση. Όχι μόνον επειδή νοιάζομαι για την επιβίωση του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, αλλά, κυρίως, επειδή νοιάζομαι – όπως η πλειοψηφία των Ελλήνων – για την επιβίωση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Την επιβίωση της «κυβέρνησης Τσίπρα», όπως την αποκαλούν πια, ακόμα και τέως υπουργοί της. Μιας κυβέρνησης που, ενώ απολαμβάνει την εμπιστοσύνη και τη στήριξη της πλειονότητας των Ελλήνων, κινδυνεύει να μετατραπεί σε «αριστερή παρένθεση», όχι μόνον από το διευθυντήριο των Βρυξελλών, τη γερμανική φράξια Σόϊμπλε, και εντόπια διαπλεκόμενα συμφέροντα, αλλά και «από τις εσωκομματικές δυνάμεις του φανταστικού», όπως έγραφα στο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής». Από εκείνους που επιμένουν να πολιτεύονται ως αντιπολιτευόμενοι, να μην προσφέρουν καμιά λύση πέρα από την κριτική, να μη σκιαγραφούν το σχήμα μιας διαφορετικής χώρας. Εκείνους που όφειλαν από καιρό «να σπάσουν το ιδεοφαντασιακό κέλυφος στο οποίο παραμένουν περίκλειστοι και να δουν την ελληνική και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα χωρίς παρωπίδες». Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα συμβεί τώρα, ότι η διάσπαση θα αποφευχθεί. Ότι, όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας, ο «κομματικός» ΣΥΡΙΖΑ θα αντιστοιχηθεί με τον «κοινωνικό»: για να υποδεχθεί τις αγωνίες και τις προσδοκίες των δεκάδων χιλιάδων απλών ανθρώπων που στηρίζουν σε αυτόν τις ελπίδες του… •

Ηλιθιότητα, τιμωρία ή λεηλασία;

Με αφορμή δηλώσεις επιφανών οικονομολόγων για τη συμφωνία

το φύλλο της «Εφημερίδας των Συντακτών» της 17ης Ιούλη, με τίτλο, «Τυφλή ηλιθιότητα το ελληνικό πρόγραμμα», δημοσιεύτηκε πληθώρα δηλώσεων επιφανών οικονομολόγων από όλο τον κόσμο, αλλά και ενός κοινωνιολόγου (ενός αλλά λέοντα), του Γιούργκεν Χάμπερμας, κατά των μέτρων που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα, έναντι ενός νέου δανεισμού. Λίγο πολύ όλοι συμφωνούν με την άποψη ότι πρόκειται για ηλίθια ή τιμωρητικά μέτρα [Άρα και πάλι ηλίθια, γιατί πώς γίνεται να τιμωρείς έναν ολόκληρο λαό για τις βρωμοδουλειές των κυβερνήσεών του, ιδίως μέσα σε καθεστώς λειψής δημοκρατίας; Άσε που είσαι κι εσύ -ο τιμωρός- συνένοχος στις βρωμοδουλειές.] Στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή, πρόκειται για ανίκανους ή αδαείς, στη δεύτερη για μοχθηρούς ανθρώπους. Πιστεύω ότι η βασική εξήγηση βρίσκεται αλλού και τα περί ηλιθιότητας, αμάθειας ή μοχθηρίας είναι δευτερεύοντα ή και ανύπαρκτα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι αμφισβητώ αναλύσεις, όπως αυτή του νομπελίστα Στίγκλιτς ή του Χάμπερμας («για πολλούς κορυφαίος διανοητής σήμερα στην Ευρώπη»), ή του Μόντι κλπ. Αμφισβητώ, όμως, τα συμπεράσματα τους.

Είναι δυνατόν να μην το καταλαβαίνουν;

Ο Μόντι π.χ. παραπέμπει στον Ίρβινγκ Φίσερ, που, από το 1933, είχε μιλήσει για το φαύλο κύκλο δημόσιου χρέους και αποπληθωρισμού, αφού ο δεύτερος σημαίνει μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων, και επομένως και του ΑΕΠ, και επομένως αύξηση της αναλογίας χρέους/ ΑΕΠ (αφού το χρέος παραμένει σταθερό), και επομένως η αποπληρωμή του γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Να γιατί το ∆ΝΤ προβλέπει ότι το χρέος θα πάει στο 200% του ΑΕΠ, από 175% που είναι σήμερα. Και σχολιάζει, ο Μόντι: «[Είναι απλό], δεν είναι πυρηνική φυσική». Είναι λοιπόν δυνατόν οι Λαγκάρντ, Σόιμπλε και λοιποί να μην το καταλαβαίνουν; Είναι τόσο ηλίθιοι; ∆εν νομίζω. Άλλωστε, υπάρχει απόρρητη έκθεση του ∆ΝΤ από

το 2010, που δείχνει ότι γνώριζαν τις αρνητικές συνέπειες του προγράμματος που εφάρμοζαν στην Ελλάδα. Ο Μπλανσάρ, πάλι, απερχόμενος επικεφαλής οικονομολόγος του ∆ΝΤ, σχολιάζει: «Το ∆ΝΤ δεν έμαθε, συνεχίζει να επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη». Ο Μπάρι Εϊχενγκριν, καθηγητής στο διάσημο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, σχολιάζει: «Οικονομικά το νέο πρόγραμμα είναι λάθος, αφού θα βυθίσει την Ελλάδα σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση». Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, Νόμπελ οικονομίας του 1998, λέει: «Το να συνεχίζουν να ζητούν από την Ελλάδα πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ για το 2018 είναι όχι μόνο τιμωρητική, αλλά και τυφλή ηλιθιότητα», καυτηριάζει την άρνηση της Γερμανίας για αναδιάρθρωση ή ελάφρυνση του χρέους και δηλώνει στη Liberation: «∆εν έχουν αντληθεί τα μαθήματα της Ιστορίας». Ο Ερίκ Ντορ (IESEG) δηλώνει: «Αυτό το πρόγραμμα αναπαράγει τα ίδια λάθη με τα προηγούμενα (...) δείχνει δυστυχώς ότι η τρόικα δεν έμαθε τίποτα».

Ξέρουν πολύ καλά τι κάνουν

Σ’ όλους αυτούς απαντάει ο Μαϊκλ Χάντσον, οικονομολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι, στη συνέντευξη που έδωσε στον Τ. Τσακίρογλου («Εφ.Συν.» 18-19.7.15) επισημαίνει: «Πρόθεση της Ευρώπης είναι να συντρίψει παντελώς την Ελλάδα!» και εξηγεί ότι o πραγματικός στόχος αυτής της «λαθεμένης», «ακατανόητης» ή «τιμωρητικής» διαγωγής των ταγών της Ευρώπης δεν είναι άλλος από τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου της Ελλάδας. «Μοιάζει σαν η Ελλάδα να παραδόθηκε έπειτα από μια στρατιωτική επέμβαση, η οποία έχει στόχο τα εδάφη σας, τα ασημικά σας, αλλά και το δημόσιο τομέα». Και, σε άλλο σημείο, προσθέτει: «Σας λένε «εάν δεν έχετε να πληρώσετε, δεν πειράζει. Να δώσετε την περιουσία σας«. Όμως, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο κανένα κυρίαρχο κράτος δεν μπορεί να στερηθεί την περιουσία του». Έχει απόλυτο δίκιο, δεν υπάρχει λάθος. Ξέρουν

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015 πάρα πολύ καλά τι κάνουν! Το θέμα είναι εμείς τι κάνουμε. Ας το πάρουμε απόφαση: αυτό που θέλουν να πετύχουν με το χρέος στην Ελλάδα - και έπεται συνέχεια είναι ό,τι δεν πέτυχαν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τα τανκς και τα αεροπλάνα: την υποδούλωση, και επομένως την εξαθλίωση μας, για να παραδώσουμε με τη θέληση μας τα ωραιότερα κομμάτια της κοινής μας περιουσίας: παραλίες, θάλασσες, αεροδρόμια, το μοναδικό Ελληνικό, ΟΤΕ, ∆ΕΗ, δάση για αποψίλωση χάριν μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, τον τουρισμό και τις άλλες προσοδοφόρες οικονομικές δραστηριότητες δημόσιες και ιδιωτικές, την Παιδεία, την Υγεία κλπ. κλπ. Κι εμείς; Εμείς στο ρόλο του γκαρσονιού ή του ανειδίκευτου εργάτη. Και ευχαριστημένοι να ‘μαστε.

Γιατί δεν αξιοποιούνται νομικά εργαλεία;

Ελπίζω η επεξεργασία μιας σοβαρής στρατηγικής εξόδου από αυτόν τον ζοφερό εφιάλτη χωρίς ορατό τέλος να μην είναι έξω από τις αναζητήσεις της αριστερής μας κυβέρνησης. Αλλά γιατί, πρώτον, δεν αξιοποιείται το πόρισμα της επιτροπής λογιστικού ελέγχου του χρέους (αλλιώς «Επιτροπή Αλήθειας») που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία της προέδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου; Έχει ήδη κάνει εξαιρετική δουλειά και δίνει πολύ ισχυρά νομικά επιχειρήματα στην ελληνική κυβέρνηση, για να διεκδικήσει μια μερική ή ολική διαγραφή του χρέους. Γιατί δεν το κάνει; Σε τρεις περιπτώσεις (Αργεντινή, Ισημερινός, Ισλανδία) έγινε και πέτυχε; Θεαματικά. Και, δεύτερον, γιατί δεν διαλύεται το ΤΑΙΠΕ∆, αφού ο στόχος του, δηλαδή το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας ενός κυρίαρχου κράτους, είναι παράνομος σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο; Και γιατί δεν ακυρώνεται ό,τι έχει κάνει μέχρι σήμερα; Μήπως επειδή οι προηγούμενες κυβερνήσεις - στα μνημόνια που υπέγραψαν είχαν παραιτηθεί από την εθνική κυριαρχία; Αυτή η παραίτηση όμως γίνεται αποδεκτή από το διεθνές δίκαιο; Είναι δυνατόν; Και στις δύο περιπτώσεις χρειάζεται μια βαρβάτη νομική ομάδα, για να διεκδικήσει τα δικαιώματα του βασανισμένου λαού μας, της πατρίδας μας!

“

Αντρέας ∆άνος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ενότητα προϋπόθεση της πολιτικής επάρκειας Πόσο αναγκαία είναι τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ

η λέξη «ενότητα» θα την ακούσουμε πολλές φορές μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ από εδώ και εμπρός. Είναι αναμενόμενο μετά από μια τόσο δεινή ήττα (που σημάδεψε την αποτυχία μιας στρατηγικής για την απόκρουση της πολιτικής της λιτότητας στην Ελλάδα, παρότι αποτελεί γενική κατεύθυνση της ευρωζώνης και της ΕΕ) να εκδηλώνονται κρισιακά φαινόμενα. Τα οποία, θέτοντας σε αμφισβήτηση την ως τώρα ισορροπία εντός του ΣΥΡΙΖΑ, δοκιμάζουν και τις αντοχές της ενότητάς του. Το να κλίνουμε σε όλες τις πτώσεις την «ενότητα», δεν θα ωφελήσει ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ ούτε κι εκείνη. Χρειάζεται να της δώσουμε πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο και όχι μεταφυσικές διαστάσεις. Σε παρόμοιες περιστάσεις, συνήθως ρίχνουμε βάρος στην αναζήτηση μιας νέας πολιτικής γραμμής, η ανεύρεση και αποδοχή της από τη μεγάλη πλειονότητα του κόμματος υποτίθεται ότι αποκαθιστά μια νέα ισορροπία στο εσωτερικό του και μια νέα εικόνα του στον «έξω κόσμο». Πράγματα απαραίτητα, τα οποία, ωστόσο, δεν αρκούν για ένα κόμμα με τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά τού ΣΥΡΙΖΑ.

Ενότητα μέσα απ’ την αντιπαράθεση

∆είτε πώς δομείται μέχρι στιγμής η αντιπαράθεση εντός του ΣΥΡΙΖΑ γύρω από τα κύρια πολιτικά επίδικα μετά την υπογραφή της συμφωνίας με τους δανειστές: οι αντιπαρατιθέμενοι πόλοι διαμορφώνουν την άποψή τους και τις θέσεις τους για το χαρακτήρα της συμφωνίας, τις αιτίες που οδήγησαν στην υπογραφή της και τους τρόπους απεγκλωβισμού από τους καταναγκασμούς της. Οι ουσιώδεις διαφορές σ’ αυτά τα ζητήματα γίνονται η βάση όχι μόνο για την ερμηνεία και την υπέρβαση των προβλημάτων που προκύπτουν από τη διαπίστωση της αποτυχίας, αλλά και για τον καθορισμό της στάσης του καθενός στην καθημερινή πολιτική πρακτική: για παράδειγμα, στις ψηφοφορίες στη βουλή. Αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς, όμως, απειλεί τη συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι εκ πρώτης όψεως μπορεί να φανεί πολιτικά δικαιολογημένος. Ακόμη κι αν η απάντηση στο ερώτημα ποια θα είναι από εδώ κι εμπρός η πολιτική γραμμή δοθεί με ευλαβική τήρηση των δημοκρατικών καταστατικών διαδικασιών, ακόμα και τότε παραμένει ένας εν δυνάμει κίνδυνος: η οξεία αντιπαράθεση δύο ή περισσότερων «γραμμών» και η λογική επιδίωξη της επικράτησης μίας απ’ όλες διαμορφώνει, έστω από αδράνεια, ένα πλαίσιο που απειλεί να αλλάξει ουσιώδη ταυτοτικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ. Η δυναμική

Χρειάζεται να προσφύγουμε και να αντλήσουμε δύναμη και έμπνευση από τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ ως πλουραλιστικού κόμματος, που επιχειρεί να συνθέτει σε ενιαίο οργανισμό αγωνιστές που προέρχονται από διαφορετικές μήτρες της ελληνικής αριστεράς, επιλέγοντας θεσμικά την αναγνώριση των τάσεων.

της κρίσιμης αντιπαράθεσης είναι δυνατόν να εξωθήσει, όχι απαραίτητα με διοικητικά μέσα, σε απομάκρυνση των φορέων κάποιων απόψεων. Όχι μόνο της μειοψηφίας υπό την πίεση μιας ενδεχόμενης ισχυρής πλειοψηφίας, αλλά και ως άμυνα της μειοψηφίας για λόγους περιφρούρησης της διακριτότητάς της: η ισχυρή διαφοροποίηση μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν επιτρέπει τη συνύπαρξη στο ίδιο κόμμα με τις διαφορετικές απόψεις που ενδεχομένως θα πλειοψηφίσουν.

Ενοποιητικό στοιχείο οι διαφορές

Σε τέτοιες συνθήκες δεν αρκεί να κάνουμε έκκληση μόνο για συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες και σεβασμό των αποφάσεων της πλειοψηφίας. Ακόμη και το πιο συλλογικά διαβουλευόμενο κόμμα και το πιο δημοκρατικά και αντιπροσωπευτικά οργανωμένο συνέδριο είναι δυνατόν να μην αρκέσουν για τη διαφύλαξη της ενότητας. Εδώ χρειάζεται να προσφύγουμε και να αντλήσουμε δύναμη και έμπνευση από τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ ως πλουραλιστικού κόμματος, που επιχειρεί να συνθέτει σε ενιαίο οργανισμό αγωνιστές που προέρχονται από διαφορετικές μήτρες της ελληνικής αριστεράς, επιλέγοντας θεσμικά την αναγνώριση των τάσεων. ∆ηλαδή, αναγνωρίζοντας την ανάγκη μιας ενότητας σημαντικά διαφορετικής από την κλασική ενότητα που προκύπτει από την αναγνώριση της ομοιομορφίας, μια ενότητα που βασίζεται στην παραδοχή της διαφορετικότητας. ∆ιαφορετικότητα που δεν είναι παγιωμένη, αλλά διαμορφώνεται, τροποποιείται και εξελίσσεται με τη δοκιμασία της πολιτικής δράσης σε όλα τα επίπεδα. Όσοι τείνουν να θεωρήσουν με πιο στενό τρόπο το ζήτημα της ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται ίσως να αναλογιστούν ότι, για παράδειγμα, η τάση που

κατόπιν αποτέλεσε τη ∆ΗΜΑΡ, δεν αποβλήθηκε για λόγους αρχής, αλλά αποχώρησε με δική της απόφαση. Επίσης, ότι αυτή η «δεξιά» τάση συνυπήρξε επί πολλά χρόνια με το Αριστερό Ρεύμα στον Συνασπισμό, χωρίς τα μέλη και τα στελέχη του να αισθανθούν ποτέ την «ανάγκη» να αποκλείσουν αλλήλους. Θα ήταν λάθος να μας διαφύγει το γεγονός ότι αυτό ακριβώς το ταυτοτικό χαρακτηριστικό του ΣΥΡΙΖΑ, πέρα από τη ριζοσπαστική αριστερή πολιτική του, είναι που ικανοποίησε και κινητοποίησε εδώ και σε άλλες χώρες της Ευρώπης ποικίλες δυνάμεις της αριστεράς, με σκοπό την αποτελεσματική και βιώσιμη συσπείρωσή τους. Αυτό είναι που πολύ συχνά βλέπουμε να το επικροτούν και να επιχειρούν να το «μιμηθούν» και άλλοι. ∆εν το κάνουν από μια μεταφυσική έλξη προς την ιδέα της ενότητας. Το κάνουν γιατί γνωρίζουν ότι σε συνθήκες ήττας της αριστεράς σε παγκόσμια κλίμακα, που σηματοδοτήθηκε από την κατάρρευση της ΕΣΣ∆ και του Ανατολικού Συνασπισμού το 1989-90, και μη «επινόησης» μιας άλλης, αποδεδειγμένα νικηφόρας στρατηγικής, κοινά κατά βάση αποδεκτής, δεν υπάρχει άλλος τρόπος εξασφάλισης ενός κρίσιμου πολιτικού μεγέθους και βάρους για τη σύγχρονη, ευρωπαϊκή τουλάχιστον, αριστερά από τη δημιουργική, ενωτική αξιοποίηση της διαφορετικότητας, που για την ώρα τη χαρακτηρίζει. Μέχρι την ώρα που θα ανακαλύψει κάποιος τον αποδεδειγμένα νικηφόρο στρατηγικό σχεδιασμό και ίσως υποκλιθούμε τότε όλοι, μετά χαράς, μπροστά του. Για την ώρα, ας μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε σε αναζήτηση μιας πειστικής εξήγησης της βαριάς αποτυχίας και μιας εναλλακτικής προοπτικής χωρίς τις γνωστές αυταπάτες. ∆ηλαδή, σε μια κατάσταση που μόνο ανόητοι μπορεί να αισθάνονται «δικαιωμένοι» και αυτάρκεις. Χ. Γεωργούλας

“

Επιφυλακτική πάντα η ομάδα Σόιμπλε

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

“

Πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε να πετύχουμε όσο το δυνατόν καλύτερους όρους και να εφαρμόσουμε τη συμφωνία. Όπως και να έχει, η συμφωνία πρέπει να εφαρμοστεί, διαφορετικά κινδυνεύουμε να χάσουμε τα 84 δισ. ευρώ, τα οποία χρειάζονται για να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες που έχουμε.

Αν και ο γερμανικός Τύπος παραδέχεται ότι δεν υπάρχει άλλος “αξιόπιστος συνομιλητής” στην Αθήνα πλην του Αλ. Τσίπρα, οι σκληροί στο Βερολίνο επιμένουν να καταστροφολογούν

Ακόμα και οι πιο σκληροί επικριτές του Έλληνα πρωθυπουργού, παραδέχονται σήμερα ότι δε μπορούν να τον παρακάμψουν τόσο εύκολα και θα πρέπει να έρθουν σε συμφωνία μαζί του.

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

ίναι ο πιο δημοφιλής πολιτικός στη Γερμανία και ο πιο μισητός στις υπόλοιπες χώρες και αυτό, προφανώς, κάτι λέει για την κατάσταση της Ευρώπης, ειδικά αν συνυπολογίσουμε ότι, ουσιαστικά, αυτός κρατά στο χέρι του το πηδάλιο της Ευρωζώνης. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε και πάλι την τιμητική του την εβδομάδα που μας πέρασε και το παραπάνω σχόλιο δεν ανήκει σε μας, αλλά στον Γιάκομπ Αουγκστάιν στην ηλεκτρονική έκδοση του «ντερ Σπιγκελ». «Σκιώδη καγκελάριο του πόνου» τον αποκαλούσε στον τίτλο του το σχετικό δημοσίευμα και σημείωνε ότι αν ο δικός του δρόμος είναι και ο συνολικός γερμανικός δρόμος, τότε «Καληνύχτα Ευρώπη». Στην ανάλυση του ο σχολιαστής σημείωνε ότι ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών εκμεταλλεύτηκε τη στιγμή, για να στρίψει το καράβι προς τα εκεί ακριβώς που αυτός επιθυμούσε, εφαρμόζοντας το ρητό του Ουίνστον Τσόρτσιλ, που συνήθιζε να λέει «ποτέ μην αφήνεις μια καλή κρίση να πάει χαμένη». Η αντίδραση του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, που ξαφνικά ανακάλυψε ότι η ευρωζώνη θα πρέπει να μπει σε μια άλλου επιπέδου φάση συνολικής διακυβέρνησης της, δείχνει ότι ο φόβος έχει πια εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η γερμανική Ευρώπη δεν είναι πια μια μακρινή ...φαντασίωση, αλλά απτή πραγματικότητα, που σαν οδοστρωτήρας απειλεί να τα συμπαρασύρει όλα.

∆ύσκολη υπόθεση η υπερψήφιση

Την ίδια στιγμή όλοι οι σκληροί της Χριστιανοδημοκρατίας επιμένουν να θεωρούν ότι παρά την ψήφιση των «προαπαιτούμενων» από την ελληνική Βουλή, οι συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις δεν θα εφαρμοστούν, από τη

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει πλέον δική του πλειοψηφία στο ελληνικό κοινοβούλιο. Και απειλούν πάλι ότι δεν θα δώσουν την ψήφο τους σε ένα νέο μεγάλο πακέτο στήριξης, το οποίο θα πρέπει να έχει συμφωνηθεί μέχρι τις 20 Αυγούστου. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της στάσης ο Βόλφγκανγκ Μπόσμπαχ, ένας παραδοσιακά σφοδρός πολέμιος της πολιτικής της καγκελαρίου Μέρκελ για την ελληνική κρίση, ο οποίος και εξέφρασε τη διαφωνία του με αυτή την πολιτική, υποβάλλοντας την παραίτησή του από τη θέση του προέδρου της Επιτροπής Εσωτερικών Υποθέσεων του γερμανικού κοινοβουλίου. Αντίστοιχες δηλώσεις έγιναν και από άλλους βουλευτές της ομάδας των «οικονομιστών», οι οποίοι στέκονται ιδιαίτερα και στις δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού, ότι υπέγραψε μια συμφωνία την οποία δεν «πιστεύει». Όλα αυτά συνηγορούν στην εκτίμηση ότι η επικύρωση της νέας τριετούς συμφωνίας από το Μπούντεσταγκ δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Μάλιστα κάποιοι διακινούν την ιδέα, η θετική ψήφος τους να συνδυαστεί με την απαίτηση κάποιων ακόμα «προαπαιτούμενων» από την Αθήνα.

Ο πιο αξιόπιστος

Και όλα αυτά, μάλιστα, τη στιγμή που ακόμα και ο συντηρητικός Τύπος παραδέχεται ότι η γερμανική στάση απέναντι στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει κάθε όριο σκληρότητας, με αποκορύφωμα το γνωστό πια και στην Ελλάδα δημοσίευμα της «ντι Βελτ» για την εικόνα του «Τέταρτου Ράιχ», που κυριαρχεί σε πάρα πολλές ευρωπαϊκές κοινωνίες και έχει κάνει την εικόνα της σύγχρονης γερμανικής ηγεσίας να φαντάζει για πολλούς αποκρουστική. Η ίδια εφημερίδα παραδεχόταν την περασμένη εβδομάδα ότι «ο μοναδικός

αξιόπιστος συνομιλητής στην Αθήνα είναι ο Αλέξης Τσίπρας», κάτι που σκόπιμο θα ήταν να το αποδεχτούν Βρυξέλλες και Βερολίνο. Η επίσης αστική εφημερίδα γνώμης και «γραμμής» η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ», σε ασυνήθιστο ύφος, σημείωνε στις αρχές της εβδομάδας, κάτω από τη φωτογραφία-πορτρέτο του Έλληνα πρωθυπουργού ότι αυτός είναι «ο μοναδικός που μπορεί να σώσει την Ελλάδα» και έκανε κάποιους από τους πιστούς αναγνώστες της να τσιμπιούνται για να δουν αν ονειρεύονται. Αυτό ίσως να είναι τελικά και το μεγαλύτερο κέρδος, που απέμεινε στον Ελληνα πρωθυπουργό, μετά την «περιπέτεια» με το δημοψήφισμα και τη σκληρή διαπραγμάτευση που ακολούθησε. Ακόμα και οι πιο σκληροί επικριτές του, ακόμα και αυτοί που πριν από μερικές εβδομάδες ...διαδήλωναν υπέρ της ανάγκης να πέσει η κυβέρνησή του και να αντικατασταθεί από μια άλλη, παραδέχονται σήμερα ότι δε μπορούν να τον παρακάμψουν τόσο εύκολα και θα πρέπει να έρθουν σε συμφωνία μαζί του. Το ερώτημα είναι, αν αυτή η διαπραγμάτευση για μια τέτοια συμφωνία θα είναι ειλικρινής και ρεαλιστική ή θα αποτελεί ακόμα μια προσπάθεια να πιεστεί η κυβέρνηση μέχρι σημείου ασφυξίας και να φθαρεί ακόμα περισσότερο. Αν δηλαδή έχουμε να κάνουμε με μια πραγματική αποδοχή της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας ή απλά με μια προσωρινή αναγκαστική ανακωχή, που θα την διαδεχτούν ακόμα σκληρότερες επιθέσεις ενάντια στη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η στάση Σόιμπλε, αλλά και η προθυμία υιοθέτησης των αιτιάσεων του από κάποιους ντόπιους οπαδούς του γεννούν πολλές υποψίες ότι σύντομα θα βρεθούμε θεατές στο δεύτερο σενάριο. •

Ο Αύγουστος θα είναι ένας δύσκολος μήνας για την κυβέρνηση, με στόχο να κλείσει τη συμφωνία και να σταματήσει ο οικονομικός στραγγαλισμός... Πράγματι, η κυβέρνηση έχει εντατική δουλειά μπροστά της. Από τη μία, να πετύχει μια συμφωνία, η οποία θα είναι όσο μας επιτρέπουν οι συνθήκες- όσο το δυνατόν κοντύτερα στους ανθρώπους του μόχθου και από την άλλη, να προγραμματίζει αλλά και να εφαρμόζει πολιτικές και νομοσχέδια που ετοιμάζονται, ώστε να μειώνουν τα αρνητικά από την εφαρμοζόμενη πολιτική της συμφωνίας. Είσαστε, δηλαδή, προς αναζήτηση τρόπων, που θα απαλύνουν τη δυσβάσταχτη συμφωνία; Ακριβώς. Θα προσπαθήσουμε, μέσα από τις ρωγμές που μπορεί να υπάρχουν, να διαμορφώσουμε καλύτερες συνθήκες για τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα.

Θα αλλάξουμε το παραγωγικό μοντέλο

Η συμφωνία, μέχρι στιγμής, δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών. Γιατί οι δανειστές να επιτρέψουν να ανοίξουν αυτά τα «παραθυράκια»; Προσπαθούσαμε να κάνουμε όσο το δυνατόν καλύτερη συμφωνία από αυτή που υπήρχε και νομίζω πως κάτι καταφέραμε. Ένα θετικό αυτής της, κατά γενική ομολογία, κακής συμφωνίας είναι το πακέτο των 35 δισ. ευρώ που μας επιτρέπει να εφαρμόσουμε μια αναπτυξιακή πολιτική, αξιοποιώντας στοιχεία της κοινωνικής οικονομίας, κερδίζοντας κάθε μέρα νέες θέσεις εργασίας. Η συμφωνία έχει βαρύ φορολογικό μέρος, πώς θα αντιρροπήσει αυτό; Ακριβώς αυτό σας είπα παραπάνω. Θα ξεκινήσουμε την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ώστε να επανεκκινηθεί η οικονομία και να ενισχυθεί η παραγωγική βάση της χώρας. Για παράδειγμα, ετοιμάζουμε ένα νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο θα δίνεται η δυνατότητα να φτιάχνονται εταιρείες που θα αξιοποιούν ανεκμετάλλευτα στρέμματα του δημοσίου ή της Εκκλησίας, τα οποία θα καλλιεργήσουν οι αγρότες, με τη στήριξη του κράτους στα πρώτα τους βήματα. Αντίστοιχα θα προχωρήσουμε και σε άλλους τομείς όπως η βιομηχανία, οι κατασκευές, ο τουρισμός και άλλα. Με αυτό τον τρόπο αφενός θα αντιμετωπίσουμε την ανεργία και αφετέρου θα αλλάξουμε το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Το σχέδιο αυτό φαίνεται πως θα μπορούσε να μειώσει μεσοπρόθεσμα την

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Να αναζητηθεί ένα νέο πολιτικό σχέδιο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ, ΑΛΕΚΟ ΦΛΑΜΠΟΥΡΑΡΗ

Συζητάμε με τον υπουργό Επικρατείας για τη συμφωνία με τους δανειστές και τι περιθώρια αυτή αφήνει, ώστε να απαλύνει τις δυσβάσταχτες για το λαό συνέπειες. Το ενδεχόμενο εκλογών για το φθινόπωρο είναι πολύ πιθανό, την ίδια ώρα που το κόμμα πρέπει να αναζητήσει το πρόγραμμα που θα παρουσιάσει, όπως τονίζει ο Αλέκος Φλαμπουράρης.

ανεργία. Όμως, η 100% προκαταβολή φόρου των επιχειρήσεων, σύμφωνα με προβλέψεις, θα έχει ως αποτέλεσμα να μπει λουκέτο σε 1.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτό πώς θα αποφευχθεί; Η ελληνική οικονομία στηρίχθηκε στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και εμείς θέλουμε να τις στηρίξουμε. Με την αναχρηματοδότηση των τραπεζών, το μέλημά μας θα είναι να δοθούν δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με ένα πρόγραμμα βιώσιμο. Επαναλαμβάνω, η κυβέρνηση της Αριστεράς θα πρέπει να αναζητήσει άλλες μορφές διακυβέρνησης, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε στις υπάρχουσες δυσκολίες. Όσο ήμασταν στην αντιπολίτευση, ποτέ δεν αποδεχθήκαμε το μοντέλο ανάπτυξης το οποίο επιβλήθηκε. Ήρθε η ώρα, όλοι μας να σκεφτούμε τη νέα κατάσταση και μέσα από έναν ουσιαστικό διάλογο, να αναζητήσουμε τις νέες μορφές πολιτικο-οικονομικο-κοινωνικής αντιμετώπισης των προβλημάτων. Έτσι θα αποδείξουμε πως η Αριστερά, η οποία ποτέ δεν κυβέρνησε, μπορεί να το κάνει και μάλιστα με επιτυχία.

Οι εκλογές ως ενδεχόμενο

Ενδέχεται να πάμε τον Σεπτέμβρη σε εκλογές; Οι εκλογές, όπως και το δημοψήφισμα, είναι μια δημοκρατική διαδικασία που είναι αναγκαία όταν υπάρχουν προβλήματα, ώστε να απαντήσει σε αυτά ο λαός. Ενδέχεται, λοιπόν, να χρειαστεί σύντομα να πάμε σε εκλογές. Και ας μην δαιμονοποιούμε τη διαδικασία. Αυτό το έκανε πάντα η δεξιά, για να παραμένει στην εξουσία. Η αριστερά, όμως, έχει άλλη κουλτούρα. Είναι δυνατόν όταν υπάρχουν προβλήματα ή αναγκαστική αλλαγή προγραμματικών κατευθύνσεων ή χάσιμο εμπιστοσύνης από ένα κομμάτι, να μην πάμε σε εκλογές; ∆ιαφορετικά πώς θα μπορεί να εφαρμοστεί η κυβερνητική πολιτική; Με τι πρόγραμμα θα κατέβει ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές; Αυτό πρέπει να το αναζητήσουμε από κοινού. Είναι πρωτόγνωρη εμπειρία να έχει η αριστερά τη διακυβέρνηση και να πρέπει να εφαρμόσει μια τέτοια συμφωνία. Είναι ανάγκη να συζητήσουμε, σε ένα ανοιχτό συνέδριο με τον κόσμο και τον κοινωνικό χώρο που συνέβαλε να

φτάσει ως εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ, τα πραγματικά προβλήματα που υπάρχουν για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε το νέο πολιτικό σχέδιο στις συγκεκριμένες συνθήκες. Και από τη στιγμή που θα το συνδιαμορφώσουμε, οφείλουμε και να το υπηρετήσουμε όλοι μαζί. Αναφέρθηκες σε ανοιχτό συνέδριο. Να το δούμε λίγο; Πιστεύω ότι οι σύνεδροι πρέπει να εκλεγούν από μια ευρεία βάση, ύστερα από μια καμπάνια εγγραφών. Θέλουμε να συμμετέχουν και να έχουν λόγο οι κοινωνικές δυνάμεις που στήριξαν και ψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ. Φυσικά δεν εννοώ να γίνουμε σαν το ΠΑΣΟΚ, που έλεγε πως όλοι είναι μέλη και πρέπει να ψηφίσουν. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι μόνιμα ανοιχτός στην κοινωνία, και στις δυνάμεις εκείνες που τον στήριξαν.

Σύζευξη κόμματος, βουλής, κυβέρνησης

Ήταν αναμενόμενο, από τη στιγμή που η κυβέρνηση υποχρεώθηκε σε αυτή την κακή συμφωνία, να είχε τρανταγμούς. Πώς θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα που έχει τεθεί; Κατ’ αρχάς πρέπει να κάνουμε μια αναγκαία υπενθύμιση: Για πρώτη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κόμμα της αντιπολίτευσης, είναι κυβέρνηση. Μπορεί κάποιες αποφάσεις να πάσχουν σε ένα βαθμό από δημοκρατικές λειτουργίες και ευαισθησίες, αλλά όταν φτάνεις στη Βουλή, κατά τη γνώμη μου, η άρση εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση δεν είναι νοητή. Θεωρώ πως ήταν λάθος από πλευράς των συντρόφων. Ασκείται κριτική πως το εξάμηνο που πέρασε, η κυβέρνηση έκλεψε ύλη από το κόμμα αφήνοντάς του το ρόλο του θεατή. Ισχύει; Και αν ναι, πώς θα το αντιμετωπίσουμε; Αμέσως μετά τις εκλογές του 2012 διεφάνη πως υπήρχε αντιπαράθεση μεταξύ κόμματος και Βουλής. Για να γεφυρωθεί αυτή φτιάξαμε τις ΕΕΚΕ (Επιτροπή Ελέγχου Κοινοβουλευτικού Έργου), ώστε να προετοιμάζονται επερωτήσεις, παρεμβάσεις ή ακόμα και προτάσεις νόμου ανά τομέα. Όταν γίναμε κυβέρνηση φτιάχτηκαν οι ΕΠΕΚΕ με τη συμμετοχή και του κυβερνητικού φορέα. Βέβαια, ορισμένες αντιμετωπίζουν προβλήματα, με ευθύνη και του κόμματος. Αν δεν ενισχυθούν αυτές, η σύζευξη κόμματος, βουλής και

Καταδικαστέα η καταστολή

Ο υπουργός ∆ημόσιας Τάξης έχει διαφορετική άποψη για τα κινήματα αντίστασης που αναφέρθηκες προηγουμένως, είτε με τις δηλώσεις που κάνει για τη νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, είτε με το πώς αντιμετώπισε τη συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος την περασμένη βδομάδα. Η κυβέρνηση συμ-

φωνεί με όσα γίνονται; Η καταστολή της διαδήλωσης πριν δύο βδομάδες είναι σαφώς καταδικαστέα. ∆εν θέλω να υπερασπιστώ τον Γιάννη Πανούση, όμως ας δούμε την μεγάλη εικόνα. Παρά τις δυσκολίες -γιατί δεν ελέγχουμε όλο το μηχανισμό- ακόμα και σε αυτόν τον τομέα έχουμε αλλαγές. Σας θυμίζω τις μεγάλες ταυτόχρονες συγκεντρώσεις του «ναι» και του «όχι» δύο μέρες πριν το δημοψήφισμα, όπου δεν έγινε τίποτα. Αντίστοιχα, το 2010 οι μεγάλες διαδηλώσεις των πλατειών είχαν πνιγεί στα χημικά. Θέλω να πω πως υπάρχει μια σταδιακά σχετική πρόοδος στη συμπεριφορά των δυνάμεων καταστολής. Από εκεί και πέρα ο υπουργός, που βρίσκεται σε αυτή ειδικά τη θέση, πρέπει περισσότερο να δρα παρά να μιλάει. κυβέρνησης δεν θα είναι εύκολο να επιτευχθεί. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει μέσα από διαφανείς και δημοκρατικές διαδικασίες, να συνεδριάσουν τα συλλογικά όργανα του κόμματος, ώστε με νηφαλιότητα να αναζητήσει, στις συνθήκες που ζούμε τώρα, ένα νέο πολιτικό σχέδιο. Πιστεύεις ότι πρέπει να απεγκλωβιστούμε από αυτή τη συμφωνία; Και πώς; Πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε να πετύχουμε όσο το δυνατόν καλύτερους όρους και να εφαρμόσουμε τη συμφωνία. Όπως και να έχει, η συμφωνία πρέπει να εφαρμοστεί, διαφορετικά κινδυνεύουμε να χάσουμε τα 84 δισ. ευρώ, τα οποία χρειάζονται για να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες που έχουμε. Ζητούμενο δεν είναι πώς θα απεγκλωβιστούμε, αλλά αν θα καταφέρουμε να φτιάξουμε ένα παράλληλο σύστημα, το οποίο θα παρέχει στην κοινωνία ανάσες. Και προκειμένου να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει παράλληλα με τις σκληρές διαπραγ-

ματεύσεις, να αναπτυχθεί ένα κίνημα αλληλεγγύης στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και να έχουν ενισχυθεί τα κινήματα αντίστασης και διεκδίκησης στον ελληνικό χώρο. Στο ΚΚΕ Εσωτερικού πάντα λέγαμε ότι και σοσιαλισμό να είχαμε, θα στηριζόμασταν στα κοινωνικά κινήματα και τους αγώνες των εργαζομένων, γιατί σε αυτή τη ζωή τίποτα δεν χαρίζεται, όλα κατακτούνται με αγώνες. Θεωρώ, λοιπόν, πως πρέπει να συζητήσουμε και να δούμε αν υπάρχει η δυνατότητα να κυβερνάμε και να κάνουμε μια παράλληλη πολιτική που θα ελαφραίνει τις επιπτώσεις στα ασθενέστερα κοινωνικά σώματα. Αν, βέβαια, μετά από έξι, οχτώ ή δέκα μήνες δούμε πως δεν περνά τίποτα και πως χειροτερεύει η ζωή του κόσμου, πράγμα που δε το πιστεύω, τότε πρέπει να επανεξετάσουμε τη στάση μας, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Εκτός απ’ το μνημόνιο, υπάρχουν και οι ταξικοί αγώνες

Του Κύρκου ∆οξιάδη*

υμβαίνει συχνά οι πιο τραγικές διλημματικές καταστάσεις να έχουν μια σχετικά απλή εξήγηση. Στην περίπτωση της σύγχρονης Ευρώπης, το να αναγκάζεται μια αριστερή κυβέρνηση να αποδεχτεί και να εφαρμόσει μια επαχθέστατη υφεσιακή συμφωνία με την οποία διαφωνεί, πέρα από την πασιφανή ανισορροπία στους συσχετισμούς δύναμης αλλά και τα όποια λάθη τακτικής και στρατηγικής που μπορεί να οδήγησαν σε αυτό, αποτελεί από μόνο του ένα λογικό παράδοξο στη σφαίρα της πολιτικής σκέψης. Πώς είναι δυνατόν η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση μιας εθνικά κυρίαρχης χώρας να νομοθετεί και να ασκεί πολιτική ενάντια στη δική της βούληση; Πρόκειται για μια παραδοξότητα που μάλλον είναι πρωτοφανής στην ιστορία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το παράδοξο αίρεται αφ’ ης στιγμής συνειδητοποιήσουμε μια ιδιαιτερότητα της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας. Από το 2002, με την έναρξη ισχύος της ευρωζώνης, τα κράτη που την συναποτελούν ευρίσκονται υπό ένα ιδιάζον καθεστώς θεσμικού δυϊσμού. Οι αποφάσεις που αφορούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα και κατά συνέπεια τη δημοσιονομική πολιτική δεν εναπόκεινται πλέον στα εθνικά νομοθετικά σώματα και στις επί μέρους κυβερνήσεις, αλλά σε κάποιους υπερκρατικούς θεσμούς και μηχανισμούς που σε καθοριστικό βαθμό είναι ανεξέλεγκτοι από το σύνολο των κρατών που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν. Οι εν λόγω θεσμοί, έχοντας αυτονομηθεί στην ουσία πλήρως από εθνικά κοινοβούλια και κυβερνήσεις, είναι απολύτως αναμενόμενο ότι θα αποτελούν το όχημα διά του οποίου οι οικονομικά ισχυρότερες χώρες -δηλαδή το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο μαζί με τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις αυτών των χωρών, ήτοι κυρίως της Γερμανίας- θα επιβάλλουν τις οικονομικές πολιτικές τους στις υπόλοιπες.

Η παλιά «καλύτερη» Γερμανία

Παλιότερα, ο ιμπεριαλισμός οργάνωνε στρατιωτικά πραξικοπήματα και δικτατορίες, όπου αισθανόταν ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία επέτρεπε την ανάδυση απειλητικών αριστερών κινημάτων και κυβερνήσεων. Τώρα, στην Ευρώπη της ευρωζώνης, τέτοιες «ακραίες» λύσεις, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν είναι απαραίτητες, δεδομένου ότι έχει ήδη επιτευχ-

θεί μια ιδιότυπη οικονομική δικτατορία – ιδιότυπη κατά το ότι τα εθνικά κοινοβούλια και οι κυβερνήσεις δεν καταργούνται μεν, αλλά εξαναγκάζονται να λειτουργούν μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο μιας άκρως νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής. Για να το θέσουμε ωμά: Αν η Χιλή του Αλιέντε βρισκόταν σε μια λατινοαμερικάνικη «ευρωζώνη», ίσως ο Πινοσέτ να μην ήταν και τόσο απαραίτητος. «Φοβάμαι πως η γερμανική κυβέρνηση, περιλαμβανομένης της σοσιαλδημοκρατικής της πτέρυγας, έπαιξε και έχασε σε μια νύχτα όλο το πολιτικό κεφάλαιο που μια καλύτερη Γερμανία είχε συσσωρεύσει σε μισό αιώνα – και λέγοντας “καλύτερη” εννοώ μια Γερμανία που χαρακτηριζόταν από μεγαλύτερη πολιτική ευαισθησία και μεταεθνική νοοτροπία.» Αυτά ήταν τα λόγια του Γιούργκεν Χάμπερμας σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Γκάρντιαν» την Πέμπτη 16 Ιουλίου. Αν είμαστε λίγο πιο μαρξιστές από τον Χάμπερμας, θα πρέπει να πούμε ότι το «πολιτικό κεφάλαιο» της παλιάς «καλύτερης Γερμανίας», στο οποίο αναφέρεται ο γερμανός στοχαστής, δεν είχε να κάνει τόσο με κάποια «μεγαλύτερη πολιτική ευαισθησία και μεταεθνική νοοτροπία», όσο με το ότι οι κυρίαρχες ταξικές και πολιτικές δυνάμεις της Γερμανίας είχαν όντως καταφέρει, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι πρόσφατα, να ασκήσουν στην Ευρώπη μια ηγεμονική πολιτική – που σημαίνει, με γκραμσιανούς όρους, μια πολιτική που στηριζόταν όχι μόνο στην οικονομική υπεροπλία και στο θεσμικό εξαναγκασμό, αλλά και στη συναίνεση ή ιδεολογική συγκατάθεση στην εν λόγω πολιτική από μέρους των λιγότερο ισχυρών κοινωνικών δυνάμεων και εθνικών κρατών. Με άλλα λόγια, αυτό που συνέβη τη νύχτα Κυριακής 12 προς ∆ευτέρα 13 Ιουλίου, ήταν ότι το γερμανικό συγκρότημα εξουσίας, με την απροκάλυπτη υπενθύμιση ότι τα λιγότερο ισχυρά κράτη τελούν υπό καθεστώς οικονομικής δικτατορίας, απώλεσε την ιδεολογική του ηγεμονία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ηγεμονία στο εσωτερικό

Το ζήτημα τώρα είναι τι γίνεται στο εσωτερικό ελληνικό ταξικό και ιδεολογικοπολιτικό μέτωπο. Θα εφησυχάζαμε υπερβολικά αν πιστεύαμε, επικαλούμενοι την αδιαμφισβήτητη υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ γενικότερα και του Αλέξη Τσίπρα ειδικότερα που στις δημοσκοπήσεις ακόμη ισχύει, ότι στην Ελλάδα η Αριστερά, μαζί με τις δυνάμεις που

εκφράζει, έχει κατορθώσει να εγκαθιδρύσει τη δική της ηγεμονία, σε εγχώριο έστω επίπεδο. Η ηγεμονία της μιας ή της άλλης πλευράς όμως εξαρτάται πάντα από τους μεταξύ τους συσχετισμούς. Και φαίνεται ότι η «άλλη» πλευρά –δηλαδή το κυρίαρχο ταξικό συγκρότημα μαζί με τις πολιτικές και επικοινωνιακές δυνάμεις που συντάσσονται με αυτό– βρίσκεται στο ναδίρ της ικανότητάς της να ασκεί ψηφίσμηγεμονία, τουλάχιστον από την εποχή του εμφυλίου πολέμου. Οι ενδείξεις είναι άφθονες και προφανείς, δεν χρειάζεται να τις αναφέρω. Αρκεί μόνο να θυμηθούμε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις συντριπτικά δυσμενείς για την Αριστερά συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιήθηκε, αλλά και τουλάχιστον μία από τις άμεσες συνέπειές του: παραίτηση του μάλλον πιο εξουσιομανούς ηγέτη στην ιστορία της μεταδικτατορικής ∆εξιάς.

Μέτωπα θεσμικής παρέμβασης

Τα ερείσματα των καθεστωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα έχουν πλέον ελάχιστη σχέση με ιδεολογική ηγεμονία. Βρίσκονται κυρίως στο «βαθύ κράτος», στη σφαίρα της διαπλοκής, καθώς και στους μηχανισμούς προπαγάνδας (άλλο ιδεολογία, άλλο προπαγάνδα). Η κυβέρνηση της Αριστεράς, αν επιβιώσει ως τέτοια, οφείλει να εκμεταλλευτεί τούτη τη μοναδική ιστορική ευκαιρία και να συμβάλει στην ενίσχυση της δικής της ηγεμονίας, όχι μόνο ιδεολογικά αλλά και θεσμικά –έστω μέσα στα ασφυκτικά πλαίσια της οικονομικής δικτατορίας που της επιβάλλεται έξωθεν. Άλλωστε, η πάταξη της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής είναι κάτι που δύσκολα θα τολμήσουν ακόμα και οι «εταίροι» μας να προσπαθήσουν να αποτρέψουν. Ακόμη, οι παρεμβάσεις μπορεί και πρέπει να είναι θεσμικές, αλλά και προς μια κατεύθυνση που θα διευκολύνει την ιδεολογική διάσταση της ηγεμονίας. Υπ’ αυτή την έννοια, ένα απολύτως προεξάρχον μέτωπο θεσμικής παρέμβασης θα έπρεπε να είναι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Ένα άλλο: η παιδεία.

“

* Ο Κύρκος ∆οξιάδης διδάσκει κοινωνική θεωρία με ειδίκευση στην επικοινωνία στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και ∆ημόσιας ∆ιοίκησης του ΕΚΠΑ.

Η κυβέρνηση της Αριστεράς, αν επιβιώσει ως τέτοια, οφείλει να εκμεταλλευτεί τούτη τη μοναδική ιστορική ευκαιρία και να συμβάλει στην ενίσχυση της δικής της ηγεμονίας, όχι μόνο ιδεολογικά αλλά και θεσμικά.

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Ο κόσμος έχει εισπράξει ένα μήνυμα, πως όντως δεν είμαστε όπως οι άλλες κυβερνήσεις. Αυτό «νομιμοποιεί» την παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Αν αυτή διαφοροποιηθεί, τότε η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να μείνει ούτε μια μέρα.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Πλέον έχουμε μία εικόνα τι περιλαμβάνει η συμφωνία μεταξύ θεσμών και ελληνικής κυβέρνησης. Πώς την κρίνεις, αναλογιζόμενος το δυσμενή συσχετισμό δυνάμεων; Και με ποια ευρωπαϊκή πολιτική θα πορευτεί τώρα η Αριστερά; Ύστερα από μεγάλη προσπάθεια και μετά από μια πραγματικά σκληρή διαπραγμάτευση, οδηγηθήκαμε στην κατάληξη της συμφωνίας με συσχετισμούς απόλυτα αρνητικούς για εμάς. ∆εν μπορώ να αξιολογήσω αν μπορούσαμε να φτάσουμε αλλού, αν υπήρχαν άλλοι συσχετισμοί, ωστόσο πρέπει να παρατηρήσω ότι είχαμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, από ότι μας αντιστοιχούσε στην πραγματικότητα, ενώ η αξιολόγηση των δυσκολιών δεν έγινε σε τόσο βάθος, όσο απαιτούσαν οι περιστάσεις. Ωστόσο, στη μάχη φτάσαμε χωρίς όπλα, αφού οι δανειστές μάς τα είχαν αφαιρέσει. Θα έπρεπε να αναμένουμε αυτή τη στάση, καθώς το ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν είναι διαφορετικό από το παγκόσμιο πλαίσιο. Οι ανταγωνισμοί και οι συγκρούσεις εξελίσσονται με πολύ σκληρό τρόπο. Η ηγεμονία του γερμανικού πλαισίου δεν βοηθά στην οικοδόμηση μιας Ευρώπης των λαών, μιας δημοκρατικής Ευρώπης, αντίθετα οδηγεί στη συρρίκνωση της Ευρώπης, στον κατακερματισμό. Για να δούμε πώς τοποθετούμαστε στην Ευρώπη, χρειάζεται να δούμε τη δυναμική που έχουν οι τρέχουσες εξελίξεις και τις νέες συνθέσεις που μπορούμε να επιδιώξουμε. Εκεί η ελληνική αριστερά έχει ήδη ανοίξει δρόμους, είτε για το Νότο, είτε για τα κινήματα, δε νομίζω όμως ότι η χρονική στιγμή μάς ευνοεί. ∆ιατηρούνται οι προσδοκίες, αλλά δεν μπορούμε να στηριχτούμε την επόμενη μέρα σε αυτό.

Ηττηθήκαμε, αλλά δεν τα παρατάμε

Λίγα εικοσιτετράωρα μετά τη νίκη του «όχι» ήρθε μια συμφωνία που ακυρώνει τη δυναμική που είχε αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα. Ποια η γνώμη σου; Είναι μια τραγική αντινομία. ∆εν χωνεύεται εύκολα από κανέναν, ούτε από τους πρωταγωνιστές της διαπραγμάτευσης, ούτε από κανέναν πολίτη. Πρέπει να κρατήσουμε ψηλά το φρόνημα, που δημιούργησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και ταυτόχρονα να ανταποκριθούμε στις πραγματικότητες που γέννησε η αναίρεσή του. ∆εν είναι σωστές οι ερμηνείες που επιχειρείται να δοθούν από κάποιους ότι αγνοήθηκε το δημοψήφισμα. Έπαιξε το ρόλο του. ∆υστυχώς, όμως, δεν ήταν επαρκές για να στηρίξει την κυβέρνηση, στο να νικήσει στη διαπραγμάτευση. Σε κείμενό σου πριν την πρώτη ψηφοφορία για τα προαπαιτούμενα έγραψες πως ηττηθήκαμε. Πρέπει να απεγκλωβιστούμε από αυτή τη συμφωνία ή να πα-

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Να σχεδιάσουμε τον οδικό χάρτη προς την απεμπλοκή ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ, ΘΟ∆ΩΡΗ ∆ΡΙΤΣΑ

∆ύο βδομάδες μετά τη συμφωνία και την ψήφιση δύο νομοσχεδίων με προαπαιτούμενα, συζητάμε με τον Θοδωρή ∆ρίτσα, υπουργό Ναυτιλίας, για την κυβερνητική πολιτική και το κόμμα. Η ανησυχία της εφημερίδας για αυτά τα δύο κρίσιμα ζητήματα δεν μας επέτρεψε να ρωτήσουμε τον Θ. ∆ρίτσα για την ύλη του στο υπουργείο, για την οποία θα επανέλθουμε από Σεπτέμβρη.

λέψουμε εντός της ώστε να βρεθούν ορισμένα «παραθυράκια»; Νομίζω ότι δεν πρέπει να φοβηθούμε να παραδεχτούμε ότι ηττηθήκαμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα παρατήσουμε, αλλά να κινηθούμε με βάση τα πραγματικά δεδομένα. Η ήττα στους πολιτικούς και τους κοινωνικούς αγώνες, και δεν μιλώ με όρους πολέμου, σημαίνει πάντα ότι δεν έχεις όπλα να αντιμετωπίσεις ακόμα και αυτή την ήττα. Αναγκαίος οδικός χάρτης είναι η αναζήτηση όπλων για την ανασύνταξη, η απεμπλοκή -προφανώς με πολιτικό κόστοςαπό τη συνθηκολόγηση που δημιούργησε η ήττα. Γι’ αυτό χρειάζεται η ενότητα και αυτό που λέω δεν είναι ευχολόγιο. Η κάθε άποψη πρέπει να εκφραστεί και κάθε άποψη νομιμοποιείται να υπάρχει, όταν δεν είναι ιδιοτελής και κακόβουλη. Μια χωριστή ανασύνταξη θα επιδεινώσει τις συνέπειες της ήττας. Αν μπορέσουμε να βρούμε ένα κοινό πεδίο ανασύνταξης, τότε θα έχουμε περισσότερες δυνατότητες να αλλάξουμε το τοπίο. Προς το παρόν, δεν έχει κανένα νόημα να χρεώσουμε την ήττα σε κάποιους. Προφανώς ο καθένας έχει διαφορετικές ευθύνες, αλλά αν δεν τις αναλάβουμε όλοι, τότε δεν θα μπορέσουμε να συγκροτήσουμε τα βήματα για να απεμπλακούμε. Άλλο οι διαφορετικές απόψεις, ερμηνείες, προτάσεις και στάσεις και άλλο η αποφυγή ανάληψης της κοινής ευθύνης.

Αναγκαίο να λειτουργήσει το κόμμα

Ο αγώνας ενάντια στα μνημόνια ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτη δύναμη. Φαίνεται πως έως σήμερα ο κόσμος στηρίζει τις επιλογές της κυβέρνησης. Ωστόσο, η εφαρμογή ενός τρίτου μνημονίου μπορεί να σημαίνει ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει τη μοίρα που επιφυλάχθηκε στα υπόλοιπα κόμματα που εφάρμοσαν αυτές τις πολιτικές; Πιστεύω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και οποιαδήποτε κυβέρνηση που στηρίζεται σε αυτόν δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναλάβει την ευθύνη να υλοποιήσει αυτό το τριετές πρόγραμμα. Όχι μόνο γιατί δεν βγαίνει, αλλά και γιατί η δομή του στηρίζεται στην αναδιανομή του πλούτου υπέρ των λίγων. Κυβερνήσεις της αριστεράς ανά τον κόσμο, κατά καιρούς, σήκωσαν το βάρος μεταβατικών περιοριστικών μέτρων για μια σταθεροποίηση της οικονομίας, ώστε το επόμενο βήμα να είναι η διεύρυνση της κάλυψης των κοινωνικών αναγκών. Τα μνημονιακά προγράμματα δεν έχουν τέτοιο χαρακτήρα, για αυτό και δεν μπορεί να τα υλοποιήσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Από την άλλη, βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε μια αντινομία: το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας εμπιστεύεται την κυβέρνηση της Αριστεράς ως μόνη δύναμη που θα μπορούσε να περιορίσει τις συνέπειες εφαρ-

μογής ενός τέτοιου προγράμματος. Ο κόσμος έχει εισπράξει ένα μήνυμα, πως όντως δεν είμαστε όπως οι άλλες κυβερνήσεις. Αυτό «νομιμοποιεί» την παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Αν αυτή διαφοροποιηθεί, τότε η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να μείνει ούτε μια μέρα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το κύριο είναι να σχεδιάσουμε σοβαρά και ρεαλιστικά τον οδικό χάρτη προς την απεμπλοκή, χωρίς να παραβλέψουμε το πολιτικό κόστος. Είναι δύσκολο πολύ. Αλλά δεν βλέπω κάτι άλλο. Ο ΣΥΡΙΖΑ απέχει παρασάγγας από το προεκλογικό του πρόγραμμα και τις ιδρυτικές του θέσεις. Οι τοπικές και νομαρχιακές επιτροπές, με διαφοροποιήσεις στις αποφάσεις τους, ζητούν τη σύγκληση των οργάνων. Τι πρέπει να γίνει; Πρόκειται σαφώς για ακύρωση προγράμματος, για ακύρωση της ταυτότητάς μας. Τα όργανα πρέπει να λειτουργήσουν και έπρεπε να είχαν λειτουργήσει και στο παρελθόν, όπως πρέπει να γίνει και συνέδριο. Όμως, νομίζω πως η αναγκαιότητα αυτή να λειτουργήσει το κόμμα, δεν πρέπει να προσεγγίζεται με τη στενή λογική της τήρησης του καταστατικού. Η λειτουργία του κόμματος πρέπει να αντιμετωπίσει αυτά τα εκρηκτικά προβλήματα των τεράστιων αντινομιών. Αυτό που δεν έγινε στο παρελθόν, να αποτελεί το κόμμα εργαστήρι παραγωγής πολιτικής, πρέπει να γίνει τώρα, στις πιο δύσκολες συνθήκες. Προτείνω η Κεντρική Επιτροπή, που πρέπει να συγκληθεί, να μην πάρει αποφάσεις από την πρώτη της συνεδρίαση, αλλά να οριοθετήσει τα ερωτήματα που χρειάζεται να απαντηθούν άμεσα, να αναζητήσει διαδικασίες συζήτησης σε όλο το κόμμα και να επανέλθουμε καλύτερα προετοιμασμένοι στην κατεύθυνση αναζήτησης αποφάσεων και διεξόδων. Προγραμματική και στρατηγική ανασύνταξη, δεν γί-

∆εν θα συναινέσω στις ιδιωτικοποιήσεις

Στη συμφωνία περιλαμβάνεται ένα νέο ΤΑΙΠΕ∆ που θα ιδιωτικοποιήσει ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας περιουσίας, συμπεριλαμβανομένου και του λιμανιού του Πειραιά, για το οποίο έχεις δώσει αγώνες και από τη θέση του επικεφαλής της δημοτική παράταξης «Το Λιμάνι της Αγωνίας». Ποια η θέση σου απέναντι στην ιδιωτικοποίηση αυτή, που θα πρέπει να την υλοποιήσεις ως υπουργός; Όπως δήλωσα και με το κείμενό μου στην πρώτη ψηφοφορία για τα προαπαιτούμενα, επέλεξα να ψηφίσω με βάση το κριτήριο της αποφυγής της χρεοκοπίας. Επεσήμανα όμως ότι για ζητήματα που θα έχουν ένα χαρακτήρα οριστικό και αμετάκλητο, εκεί θα σκεφτώ πολύ τη διαφοροποίηση. Τα μέτρα που προβλέπονται είναι όλα οδυνηρά. Πάντα όμως υπάρχει ανοιχτός ορίζοντας της αλλαγής τους. Οι ιδιωτικοποιήσεις, αν ολοκληρωθούν, δύσκολα ανατρέπονται χωρίς σοβαρές συνέπειες. Σε αυτές δεν πρόκειται να συναινέσω. νεται με μια απόφαση Κεντρικής Επιτροπής. Η ενότητα είναι στόχος όλων, ωστόσο δηλώσεις και κινήσεις στελεχών ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Πώς θα προστατευτεί; Κατά τη γνώμη μου, είναι τεράστιας ιστορικής σημασίας τα διλήμματα που μπαίνουν και δεν πρέπει να επιστρατευτούν λογικές κομματικής πειθαρχίας, παρότι είναι αναγκαία η κομματική συ-

νοχή. Όποιο τμήμα του κόμματος ή της Κ.Ο. επέλεξε να μην απορρίψει το συμβιβασμό, είχε ως κριτήριο την αναζήτηση των λιγότερο δυνατών συνεπειών αυτής της τόσο τραγικής εξέλιξης. Όσοι δεν επέλεξαν να το κάνουν αυτό, δεν χρειαζόταν να το κάνουν ως ομάδα και με τον ίδιο τρόπο. ∆εν αντιπροσωπεύει κάτι τέτοιο, τις ανάγκες της στιγμής. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Nα απεγκλωβιστoύμε από τη μνημονιακή συμφωνία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ∆ΗΜΗΤΡΗ ΣΤΡΑΤΟΥΛΗ, ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΥΡΙΖΑ Β’ ΑΘΗΝΑΣ

“

Η κυβέρνηση έπρεπε να απεγκλωβιστεί από τον εκβιασμό των δανειστών και να ακολουθήσει άλλο δρόμο, υποστηρίζει ο ∆. Στρατούλης και εκθέτει την άποψή του γι’ αυτό τον άλλο δρόμο.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Η κατάληξη των διαπραγματεύσεων με το πιστόλι στον κρόταφο, όπως ειπώθηκε, ήταν μια δεινή ήττα για την ελληνική κυβέρνηση. Ποια η δική σου εκτίμηση; Και πώς θα πρότεινες να αντιμετωπιστεί; ∆υστυχώς, η συμφωνία της κυβέρνησης με τους «θεσμούς» αποτελεί στην ουσία ένα νέο μνημόνιο λιτότητας, εργασιακών και ασφαλιστικών απορυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων. Η κυβέρνηση έπρεπε να απεγκλωβιστεί από το θανάσιμο και φρικτό εκβιασμό των δανειστών και να ακολουθήσει άλλο δρόμο, σε απόλυτη εναρμόνιση με το «όχι» του λαού και της νεολαίας στο πρόσφατο δημοψήφισμα, που η ίδια- και σωστά- προκάλεσε. Tο νέο αυτό μνημόνιο δεν θα έπρεπε να γίνει αποδεκτό από την κυβέρνηση. Ο αγώνας, όμως, συνεχίζεται και μετά την ψήφισή του στη Βουλή, ώστε η κυβέρνηση ν’ αλλάξει τη θέση της και με την αγωνιστική παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ, όλης της αριστεράς και του λαού να ακυρωθεί και αυτό και τα δύο προηγούμενα. Την περασμένη βδομάδα έκανες, κατά την παραλαβή – παράδοση, τον απολογισμό του έργου του υπουργείου του οποίου είχες την ευθύνη, έργο πραγματικά πλούσιο, κάνοντας έτσι την παράδοση πιο στενάχωρη. Συνολικά, πώς μπορεί να κριθεί το έργο της κυβέρνησης αυτό το εξάμηνο; Ήταν αναμφισβήτητα θετικό. Με δώδεκα νόμους έθεσε σε εφαρμογή ένα τμήμα των προγραμματικών της δεσμεύσεων, όπως τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, η επαναπρόσληψη των απολυμένων μέσω διαθεσιμοτήτων από το δημόσιο, η επαναλειτουργία της ΕΡΤ, μέτρα για την ανακούφιση των ατόμων με αναπηρία και την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, η επαναφορά της σύνταξης των υπερηλίκων ανασφάλιστων (Ελλήνων και ομογενών), τα μέτρα για τον απεγκλωβισμό των αυτοαπασχολουμένων συνταξιούχων, που δεν μπορούσαν να πάρουν τη σύνταξή τους, γιατί είχαν οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία τους κλπ. Ωστόσο, είχαμε και σημαντικές καθυστερήσεις ως προς τη διασφάλιση του δημοσίου ελέγχου στις τράπεζες, τον περιορισμό της δύναμης των ολιγαρχών του πλούτου και τη φορολόγησή τους, τον έλεγχο των

συστημικών ιδιωτικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς και την αποκατάσταση των εργασιακών δικαιωμάτων (Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και κατώτατος μισθός). Επίσης, έγιναν και σημαντικά λάθη, όπως η συμφωνία στο Γιούρογκρουπ στις 20 Φεβρουαρίου και η πληρωμή υποχρεώσεων 8 δισ. στους δανειστές, την ίδια στιγμή μάλιστα, που δεν μας έδιναν καμία χρηματοδότηση του δημοσίου χρέους. Αυτό που εκτιμούμε ότι θα συμβεί από εδώ και πέρα, εάν η κυβέρνηση επιμείνει και υπογράψει τον Αύγουστο το τρίτο μνημόνιο, είναι ότι θα οδηγηθεί και με το νεοφιλελεύθερης κοπής περιεχόμενό του και με τη σκληρή και ταπεινωτική εποπτεία του κουαρτέτου, πλέον, των δανειστών στην πλήρη ακύρωση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ και των προγραμματικών δηλώσεών της.

Το νόημα του «όχι»

Όπως φαίνεται η πλειοψηφία της κοινωνίας στηρίζει την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό, και μ’ αυτούς θέλει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της ήττας. Πώς μπορεί να ερμηνευθεί αυτό; Και πώς μπορεί να γίνει ενεργοποίηση αυτής της πλειοψηφίας κατά του νέου μνημονίου για βαθμιαίο απεγκλωβισμό τής

χώρας; Το «ωσαννά» μετατρέπεται εύκολα σε «σταύρωσον αυτόν», όταν θα αρχίσουν να φαίνονται οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω ουσιαστικής συζήτησης στα συλλογικά όργανά του, αλλά και η ανάπτυξη αντιμνημονιακών εργατικών και κοινωνικών αγώνων μπορούν να ακυρώσουν τα μνημόνια, να κάνουν την εμπλοκή της κυβέρνησης σ’ αυτά μια πολύ σύντομη παρένθεση και να την επαναφέρουν στη ρότα των προγραμματικών δεσμεύσεών της. Ασκείται κριτική σε όσους ψήφισαν «όχι» ότι η θέση τους εμπεριέχει μια αντίφαση ανάμεσα σ’ αυτό και τη δήλωσή τους ότι στηρίζουν την κυβέρνηση. ∆εν φοβάστε ότι αυτή η στάση, επιπλέον, ενισχύει όσους θέλουν να ωριμάσουν σενάρια συγκυβέρνησης; Ως βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ψήφισα στη Βουλή «όχι» σε νέο μνημόνιο και μάλιστα από κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, σε πλήρη εναρμόνιση με τις συνεδριακές αποφάσεις του κόμματός μου και τις προγραμματικές δεσμεύσεις του. Αυτό το έκανα, όχι μόνο για λόγους αρχής και συνείδησης, αλλά και γιατί θεωρώ ότι η συνέχιση των μνημονίων θα είναι καταστροφική για το λαό και τη χώρα. Εξακολουθώ να αγωνίζομαι μαζί με άλλους συντρόφους και συντρόφισσές μου στην κοινοβουλευτική ομάδα. του ΣΥΡΙΖΑ, στην κεντρική επιτροπή και στους κοινωνικούς αγώνες για τον απεγκλωβισμό τής κυβέρνησης από τη μνημονιακή συμφωνία με τους δήθεν εταίρους της χώρας, που επιβεβαιώθηκε, για άλλη μια φορά, ότι λειτουργούν ως αμείλικτοι δανειστές και ως νέα ιερά συμμαχία ενάντια σ’ αυτούς που αμφισβητούν τις πολιτικές τους. Ασκείται κριτική από την πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας ότι οι του «όχι» προτείνουν μια ανισότιμη σχέση στο εσωτερικό της, δηλαδή άλλοι να στηρίζουν τους νόμους τής επαχθούς συμφωνίας και άλλοι τους υπόλοιπους, του συριζικού προγράμματος, δηλαδή. Ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούσε από την

ίδρυσή του με ενότητα μέσα στη διαφορετικότητα και ως τέτοιος βρέθηκε στον αφρό του μεγάλου κύματος των αντιμνημονιακών αγώνων του 2010-2014 και εν συνεχεία από το 4% στο 36% και στη διακυβέρνηση της χώρας. Νομίζω ότι έτσι πρέπει να συνεχίσουμε και στο μέλλον.

Το εναλλακτικό σχέδιο

Επικρίθηκε το εναλλακτικό σχέδιό σας είτε ως ευκαιριακό είτε ότι συντίθεται από ανεπεξέργαστες ιδέες με ενδεχόμενο μάλιστα μεγάλο κόστος για τη χώρα και το λαό. Είναι έτσι; Εναλλακτικές λύσεις υπήρχαν και μάλιστα πολλές. Η πιο βασική από αυτές, δηλαδή ότι δεν γίνεται να καταργήσεις τα μνημόνια, εάν δεν συγκρουστείς με την ευρωζώνη, έχει κατατεθεί από εμένα και άλλους συντρόφους μου στο συνέδριο του κόμματος και σε συνεδριάσεις της Κ.Ε. και έχει επανειλημμένα απορριφθεί. Επομένως, η εναλλακτική λύση απέναντι στα μνημόνια και τη λιτότητα δεν είναι τεχνικοερευνητικό ζήτημα, αλλά καθαρά πολιτικό και, δυστυχώς, δεν υπήρχε η πολιτική βούληση από την κυβέρνηση να την αποδεχθεί, να την επεξεργαστεί, να την αναδείξει και να προετοιμάσει το λαό να την πιστέψει και να τη στηρίξει. Αυτό που έφταιγε, δεν ήταν η απουσία εναλλακτικής λύσης, αλλά η δογματική εμμονή στην πάση θυσία παραμονή στην ευρωζώνη. Η τεχνική επεξεργασία αυτής ή όποιας άλλης εναλλακτικής πρότασης δεν ήταν και δεν είναι υποχρέωση μιας τάσης του κόμματος, αλλά του όλου κόμματος, πόσο μάλλον που η συνεδριακή του απόφαση ήταν καμία θυσία για το ευρώ, και κυρίως της κυβέρνησης. Και εν πάση περιπτώσει, αδικούμε τους εαυτούς μας, την ιστορία μας και τους αγώνες μας, όταν ισχυριζόμαστε ότι είναι μονόδρομος τα μνημόνια και η λιτότητα και ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση σ’ αυτά. Με αυτό τον ισχυρισμό, στην ουσία, αναιρούμε τους λόγους ύπαρξης και το ρόλο της αριστεράς και των κοινωνικών αγώνων για τη διεκδίκηση εναλλακτικών λύσεων στο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό.

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η εναλλακτική λύση απέναντι στα μνημόνια και τη λιτότητα δεν είναι τεχνικοερευνητικό ζήτημα, αλλά καθαρά πολιτικό και, δυστυχώς, δεν υπήρχε η πολιτική βούληση από την κυβέρνηση να την αποδεχθεί

Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ φοβάται ότι αν δεν προσέξουμε το ρήγμα στην ΚΟ, ίσως μετατραπεί σε ρήξη μέσα στο κόμμα. Εγείρεται έτσι ζήτημα ιστορικής, όχι απλώς πολιτικής ή κομματικής ευθύνης. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί και ποια θα έβλεπες ότι μπορεί να είναι η συμβολή τής δικής σας πλευράς; Η ενότητα στο ΣΥΡΙΖΑ είναι διασφαλισμένη μόνο με τον πλήρη σεβασμό της διαφορετικότητας. Γι’ αυτό αυτή την ώρα δεν χρειάζεται να σηκώνονται οι τόνοι, ούτε να εξαπολύονται απειλές ενάντια σε όσους διαφωνούμε με το νέο μνημόνιο. Είναι λυπηρό να παρουσιάζεται, τουλάχιστον με την ανοχή ή και το χλευασμό κύκλων του κόμματος και της κυβέρνησης, από τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης η όποια αριστερή εναλλακτική λύση ως «ριφιφί» στο Νομισματοκοπείο ή στην Τράπεζα της Ελλάδας ή επίσης όσοι σύντροφοι/συντρόφισσες υποστηρίζουμε τέτοιες προτάσεις να αποκαλούμαστε «συμμορία της δραχμής». Αυτό υπερβαίνει κάθε έννοια αριστερής ηθικής και δημοκρατικής δεοντολογίας και πρέπει να σταματήσει ακαριαία. Το πολιτικό πρόβλημα που έχει προκύψει, μετά την ήττα της κυβέρνησης, μόνο με ουσιαστική και δημοκρατική συζήτηση στα συλλογικά όργανα του κόμματος μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Με ποια ευρωπαϊκή πολιτική;

Ποια τα συμπεράσματά σας από όλα όσα ζήσαμε αυτό το διάστημα; Και τι προτείνετε ως αναγκαία ευρωπαϊκή πολιτική για τον ΣΥΡΙΖΑ και την ευρωπαϊκή Αριστερά; Μετά τα όσα έγιναν, θεωρώ ότι η πολιτική που ασκούσαμε για διαπραγμάτευση, χωρίς να αμφισβητείται η ευρωζώνη και το ευρώ, έφτασε στα όριά της και ηττήθηκε κατά κράτος. Αποδείχθηκε ότι ευρωζώνη και μνημόνια για την Ελλάδα και τις χώρες του φτωχού ευρωπαϊκού Νότου πάνε μαζί ως πακέτο. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει ζωή για τη χώρα μας εκτός Ευρωζώνης. Με μια συντεταγμένη πορεία, καλά προετοιμασμένη στο πλαίσιο ενός συνολικού εναλλακτικού σχεδίου, που θα περιλαμβάνει όχι μόνο το εθνικό νόμισμα, αλλά και την αμφισβήτηση και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του δημοσίου χρέους, την εθνικοποίηση των τραπεζών, τη φορολόγηση των υψηλών κερδών και του μεγάλου πλούτου, τον ενεργειακό πλουραλισμό, τις πολυμερείς διεθνείς σχέσεις, οικονομικές συμφωνίες εντός και εκτός ΕΕ, χρηματοδότηση αναπτυξιακού σχεδίου για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και κυρίως τον τερματισμό της λιτότητας και την αποκατάσταση των λεηλατημένων από τα μνημόνια εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από τις συλλογικές διαδικασίες του, μπορεί και πρέπει να ζητήσει από την κυβέρνηση τον απεγκλωβισμό της από το τρίτο μνημόνιο και τον επαναπροσανατολισμό της στην παραπάνω κατεύθυνση. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ανάγκη για σχέδιο ανατροπής της επικυριαρχίας των δανειστών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΑΛΜΠΑΝΗ, ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Ο Γιάννης Αλμπάνης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, μιλά στην «Εποχή» για τους κινδύνους που ενέχει η συμφωνία για την κοινωνία, αλλά και τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ. Όπως επισημαίνει, το κόμμα βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή του και γι’ αυτό θα πρέπει να πραγματοποιήσει συνέδριο επανακαθορισμού της πορείας του, αφού ηττήθηκαν στην πράξη βασικές αντιλήψεις του. Καλείται, επίσης, να δώσει απάντηση στο πώς θα υπάρξει αριστερή κυβερνητική πολιτική με αυτούς τους συσχετισμούς.

Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη Πώς αποτιμάτε τη συμφωνία που έφερε η κυβέρνηση; Η συμφωνία αποτελεί το αποτέλεσμα ενός στυγνού εκβιασμού. Υπό την απειλή της ανατίναξης του τραπεζικού συστήματος που θα οδηγούσε στην άτακτη χρεοκοπία και την πλήρη οικονομική καταστροφή, επιβλήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση το τρίτο μνημόνιο. Όπως ακριβώς και τα δύο προηγούμενα, το τρίτο μνημόνιο βαθαίνει την ύφεση και την ταξική πόλωση, χωρίς να διασφαλίζει σε βάθος χρόνου την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, παρά την επικείμενη αναδιάρθρωση χρέους. ∆ιαιωνίζει, επιπλέον, το καθεστώς μειωμένης λαϊκής κυριαρχίας, από τη στιγμή που η βουλή νομοθετεί καθ’ υπαγόρευση των δανειστών. Η συμφωνία βρίσκεται, δηλαδή, στον αντίποδα του πολιτικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ και των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης. Αν και συνήθως γίνεται λόγος για πραξικόπημα, νομίζω ότι μάλλον θα έπρεπε να ανατρέξουμε σε καταστάσεις του 19ου αιώνα, όταν οι αγγλικές κανονιοφόροι επέβαλλαν στην ελληνική κυβέρνηση την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθήσει. Το ότι η συμφωνία είναι πολύ κακή, επ’ ουδενί σημαίνει ότι ο εκβιασμός δεν ήταν απολύτως υπαρκτός. Το ερώτημα είναι, γιατί τα πράγματα έφτασαν στο σημείο, ώστε να τεθεί το τελεσίγραφο: μνημόνιο ή άτακτη χρεοκοπία. Υπάρχει έδαφος για απεμπλοκή από τα μνημόνια; Κατ’ αρχάς, πρέπει να συνομολογήσουμε ότι δεν υπάρχει πολιτικό έδαφος για να εφαρμόσει ο ΣΥΡΙΖΑ το μνημόνιο. Είναι τόσο λεπτομερείς οι προβλέψεις της συμφωνίας και τόσο αυστηρή η επιτήρηση που δεν υπάρχει εναλλακτικός τρόπος εφαρμογής ή δυνατότητα υιοθέτησης αντιμέτρων. Το μνημόνιο θα εφαρμοστεί, αν εφαρμοστεί, με κοινωνικό πόνο και κρατική καταστολή. Επομένως, θα πρέπει να εξυφάνουμε ένα σχέδιο ανατροπής της επικυριαρχίας των δανειστών, ένα σχέδιο χειραφέτησης και αποκατάστασης της λαϊκής κυριαρχίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Σε ένα τέτοιο σχέδιο όσο αναγκαία είναι η κινητοποίηση των μαζών, άλλο τόσο απαραίτητη είναι η

ενδελεχής τεχνική τεκμηρίωση. Ειδικά σε ό,τι αφορά στο τραπεζικό σύστημα. Το ζητούμενο είναι να βρούμε ένα τρόπο ώστε να μη βρεθούμε ξανά ενώπιον του θανάσιμου τελεσίγραφου «μνημόνιο ή άτακτη χρεοκοπία» ή τουλάχιστον το πώς θα μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε με σχετική επάρκεια.

“

Τελευταία ευκαιρία για ενότητα

Αυτή τη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται διχασμένος, μπορεί να αποφευχθεί η ρήξη; Αν συνεχίσουμε όπως σήμερα, η διάσπαση θα έχει συντελεστεί μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη. Μάλιστα, μπορεί να επέλθει ο κατακερματισμός του κόμματος. Αυτό σε ό,τι αφορά στο στελεχιακό δυναμικό του, όχι το εκλογικό του

Η συμφωνία σηματοδοτεί, επίσης, τη διάψευση στρατηγικών αντιλήψεων του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ότι μπορεί να γίνει ανεκτή μια αριστερή-εναλλακτική πολιτική στο πλαίσιο της ευρωζώνης. σώμα. Επειδή από ένα σημείο και μετά η διάσπαση σε πάει μόνη της και δεν την πας εσύ, ίσως, τώρα να είναι η τελευταία ευκαιρία για να διατηρηθεί το κόμμα ενωμένο. Θα πρέπει, όμως, να τηρηθούν τρεις βασικές προϋποθέσεις: πρώτον, να αποκατασταθεί το κλίμα διαλόγου κι ευπρέπειας. Στο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχουν ούτε προδότες ούτε τζάμπα μάγκες. ∆εύτερον, να επανεργοποιηθούν τα όργανα του κόμματος, όπως η Κεντρική Επιτροπή, που βρίσκονται σε αδράνεια. Και τρίτον, να πάμε με βάση το καταστατικό σε συνέδριο στρατηγικού επανακαθορισμού

της πορείας του όλου ΣΥΡΙΖΑ. Όχι σε συνέδριο ξεκαθαρίσματος λογαριασμών. Υπό ποιους πολιτικούς όρους μπορεί να υπάρξει η ενότητα του κόμματος; ∆ύο είναι οι βασικοί πολιτικοί όροι. Ο πρώτος είναι ότι η εφαρμογή του μνημονίου δεν συνιστά τον ορίζοντα της πολιτικής μας. Αρνούμαστε, δηλαδή, να εσωτερικεύσουμε την ήττα και να τη μετατρέψουμε σε ιδεολογία. Η εφαρμογή του μνημονίου απαιτεί ένα άλλο κόμμα, ασχέτως αν αυτό θα ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ ή όχι. Ο δεύτερος όρος είναι ότι θα συζητήσουμε όλοι νηφάλια επί των πραγματικών δεδομένων. Ο οικονομικός πόλεμος των διεθνών κέντρων δεν είναι μπλόφα, αλλά απολύτως υλικό ζήτημα, το οποίο δεν αντιμετωπίζεται απλά με αδάμαστο φρόνημα. Εξίσου υπαρκτή είναι η δαμόκλειος σπάθη της τραπεζικής χρεοκοπίας που επικρέμεται πάνω από την ελληνική οικονομία. Τα πραγματικά ζητήματα απαιτούν πραγματικές απαντήσεις, όχι ηθικολογικά παρακελεύσματα. Τελικά, σε ποια επίπεδα συντελέστηκε η ήττα της κυβέρνησης; Αναμφίβολα η κυβέρνηση ηττήθηκε. Όχι μόνο δεν επεξεργάστηκε plan Β, αλλά ούτε και το plan A εφάρμοσε με τον καλύτερο τρόπο. Τι άλλο σημαίνουν οι αλλαγές στη διαπραγματευτική ομάδα και του υπουργού Οικονομικών; Επιπλέον, στους τομείς που δεν επηρεάζονταν από τη διαπραγμάτευση, ο απολογισμός είναι αναντίστοιχος με τις προσδοκίες των μελών του ΣΥΡΙΖΑ. Η συμφωνία σηματοδοτεί, επίσης, τη διάψευση στρατηγικών αντιλήψεων του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ότι μπορεί να γίνει ανεκτή μια αριστερή-εναλλακτική πολιτική στο πλαίσιο της ευρωζώνης. Ή ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να μη γίνεται σεβαστή ως ένα βαθμό από τους ευρωπαίους εταίρους και πως ένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν μπορεί να απειληθεί με οικονομική εξόντωση. Κυρίως, όμως, ηττήθηκε η αντίληψη ότι μπορεί να υπάρξουν εύκολες λύσεις που θα τις βρούμε είτε στις Βρυξέλλες είτε στη Μόσχα και το Πεκίνο. Εκ των πραγμάτων, τίθεται πλέον υπό ερώτηση η ίδια η στρατηγική της κυβέρνησης της Αριστεράς. Το κατά πόσο, δηλαδή, μπορεί να εφαρμοστεί μια πραγματικά αριστερή κυβερνητική πολιτική εντός του σημερινού παγκόσμιου συσχετισμού.

Θα αφήσουμε χώρο στην ενότητα;

ην ώρα που βγαίνουν ακονισμένα τα μαχαίρια, που η ψυχραιμία χάνεται, είναι ανάγκη να επαναφέρουμε στο τραπέζι της συζήτησης την ανάγκη της ενότητας μέσα από τη διαφορά. Εύκολο να το λες, δύσκολο να το κάνεις, αν σκεφτούμε ότι η «συμφωνία» ήταν γροθιά στο στομάχι και την ψυχή της αριστεράς. Εντούτοις, υπάρχει ένα στοιχείο, που, ενδεχομένως, μπορεί να μας βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ποιο είναι αυτό; Η παραδοχή ότι στο κόμμα μας δεν υπάρχουν ούτε προδότες ούτε τσάμπα μάγκες. Ότι η «συμφωνία» είναι προϊόν λαθών μεν, κυρίως όμως, ενός αδίστακτου πολιτικού εκβιασμού, ενός πραξικοπήματος. Συνεπώς, όσο κατανοητή, αν και επώδυνη, είναι η «συνθηκολόγηση», άλλο τόσο κατανοητή είναι και η αντίδραση, η επιμονή στο «όχι». Μπορεί κανείς, άραγε, να φανταστεί να υπογράφει η κυβέρνηση, σαφώς

Ο λόγος στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ

Μπορεί η φράση “καυτός Αύγουστος” να ακούγεται κλισέ, αλλά αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα του ΣΥΡΙΖΑ για το αμέσως επόμενο διάστημα.

ι δύο ψηφοφορίες για τα προαπαιτούμενα άφησαν πληγές στο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς είναι, πλέον, εμφανές ότι διαμορφώνονται αποκλίνουσες μεταξύ τους τάσεις στο εσωτερικό του κόμματος. Επιπλέον, πληγές δημιουργούνται και από το γεγονός ότι, μέχρι σήμερα, δεν έχουν συνεδριάσει τα όργανα του κόμματος, προκειμένου να συζητήσουν τη νέα κατάσταση, που διαμορφώνεται, γεγονός που δημιουργεί επιπλέον τριβές στο εσωτερικό της Κουμουνδούρου, πυροδοτώντας αντιδράσεις και αφήνωντας περιθώρια σε παρασκηνιακές ζυμώσεις. Η παγιωμένη, πλέον, διαφοροποίηση αναγκάζει το ΣΥΡΙΖΑ να πάει γρήγορα σε εσωτερικές διαδικασίες. Αύριο, ∆ευτέρα, θα συνεδριάσει η Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, προκειμένου να καθορίσει τα αμέσως επόμενα βή-

εκβιαζόμενη, ένα σκληρό μνημόνιο και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ να μην «ανοίγει μύτη»; Θα ήταν μια εικόνα διόλου συμβατή με τη πορεία του, με τους αγώνες που έδωσε, με τη στάση του στο δημοψήφισμα, με τη σχέση του με το ταξικό και νεανικό “όχι”. Τα “ναι”, τα “όχι” και τα “παρών”, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις, προέκυψαν με δυσκολία, όχι με βεβαιότητα, με βασανιστικές σκέψεις, με πόνο ψυχής. Κανείς και καμία δεν θέλει να ρίξει την κυβέρνηση, κανείς και καμία δεν θέλει να είναι η αριστερά, αυτή που θα εφαρμόσει μια σκληρή μνημονιακή πολιτική. Κανείς και καμία δεν θέλει να αποδράσει από τις ευθύνες του, αλλά και κανείς και καμία δεν θέλει να αποδράσει από τις ιδέες και το πρόγραμμα της αριστεράς. Ωστόσο, αν δεχτούμε όλοι μαζί ότι σ’ αυτόν τον ανοιχτό πόλεμο χάσαμε μια πολύ σημαντική μάχη, μπορούμε με ειλικρίνεια, με περίσσευμα καρδιάς, με συντροφική διάθεση και όχι με διχαστικές φωνές, να μπούμε σε διαδικασία αναστοχασμού, με στόχο τον προσεχτικό, αλλά γρήγορο απεγκλωβισμό από μια «παρά φύσιν» μνημονιακή πορεία. ∆εν ισχυρίζομαι ότι ο δρόμος αυτός είναι εύκολος, το αντίθετο. Τις τελευταίες ώρες πυκνώνουν οι διχαστικοί λόγοι, οι «συμβουλές» για βελούδινα ή πιο σκληρά διαζύγια. ∆υστυχώς, το διχα-

ματα. Στη συνεδρίαση, στην οποία θα παρευρεθεί και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, αναμένεται να συζητηθεί ο τρόπος, που θα δρομολογηθούν οι εσωτερικές διαδικασίες. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ενδείξεις, το πιθανότερο είναι να συγκληθεί η Κεντρική Επιτροπή εντός του επόμενου Σαββατοκύριακου και να διεξαχθεί Συνέδριο το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου. Για το θέμα, άλλωστε, του Συνεδρίου τοποθετήθηκε και ο Γραμματέας του κόμματος, Τάσος Κορωνάκης σε συνέντευξή του στον 9.84 την Παρασκευή λέγοντας ότι: «Χρειαζόμαστε ένα συνέδριο στρατηγικής επανατοποθέτησης. Χρειαζόμαστε ένα σοβαρό σχέδιο και για την Ελλάδα, αλλά και μια σοβαρή συζήτηση στην Ευρώπη».

Όλοι σε «θέση μάχης»

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η σύγκληση της Πολιτικής Γραμματείας τη ∆ευτέρα, τέσσερις μέρες μετά τη δεύτερη ψηφοφορία, δίνει χρόνο για διαβουλεύσεις και βολιδοσκόπηση προθέσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Αλέξης Τσίπρας διαβουλεύεται τις τελευταίες μέρες με στενούς του συνεργάτες και στελέχη του κόμματος, ενώ δεν πρέπει να αποκλειστεί μετά τη συνάντηση, που είχε με την Πρόεδρο της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου να συναντήσει και τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, προκειμένου να συζητήσουν τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις και να επιδιωχθεί μια συναινετική πορεία προς το Συνέδριο. Όσον αφορά πάντως την εσωτερική γεωγραφία, η Αριστερή Πλατφόρμα δείχνει να ετοιμάζει τις επόμενες κινήσεις της. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να ειδωθεί και η αυριανή εκδήλωση στο γήπεδο του Πανελληνίου, με αφορμή τα πέντε χρόνια από την ίδρυση της ιστοσελίδας Ίσκρα, με ομιλητή τον Π. Λαφαζάνη και χαιρετισμούς του Α. Νταβανέλλου, Π. Παπακωνσταντίνου και Γ. Κασιμάτη. Οι προσεκτικοί παρατηρητές των τεκταινόμενων της Κουμουνδούρου έχουν, πάντως, ήδη καταγράψει την απουσία από την εκδήλωση στελεχών της ΚΟΕ, η οποία δεν συμπορεύεται, προς το παρών, με την Αριστερή Πλατφόρμα, την ώρα που ο Ρ. Ρινάλντι ανακοίνωσε, ήδη, την παραίτηση του από μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, ισχυρά πλήγματα δέχεται η άλλοτε πλειοψηφία του κόμματος καθώς στο εσωτερικό της διαμορφώνονται διαφορετικές προσεγγίσεις. Από τη μία υπάρχουν στελέχη, που προτείνουν στον Αλέξη Τσίπρα να «βαθύνει το ρήγμα» με την Αριστερή Πλατφόρμα και να προχωρήσει σε εσωτερικό ξεκαθάρισμα, με στόχο τη δημι-

στικό λόγο, που αγνοεί προκλητικά την ιστορία της αριστεράς, ενστερνίζεται και μέρος αγαπημένων συντρόφων, που όλο το προηγούμενο διάστημα είχαν άλλα δείγματα γραφής. Σαν να μην καταλαβαίνουν ότι η βίαιη απομάκρυνση ενός σημαντικού τμήματος του κόμματος και της Νεολαίας, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη βίαιη μετάλλαξη της φυσιογνωμίας και της κατεύθυνσης του ΣΥΡΙΖΑ. Επειδή, όμως, η υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ είναι κάτι παραπάνω από την υπεράσπιση ενός κόμματος, είναι η ανάγκη υπεράσπισης της κοινωνίας των φτωχών και της νεολαίας, η ενότητα και η ριζοσπαστική του κατεύθυνση είναι βασική προϋπόθεση, για να συνεχίσουμε να είμαστε, με αποτελεσματικό τρόπο, στο δρόμο και το κοινοβούλιο, στο πλευρό των αδικημένων, χωρίς ταλαντεύσεις. Για να υπάρξει ενότητα, δεν γνωρίζω άλλο τρόπο από τη συλλογική λειτουργία, τη συζήτηση μέσα στο κόμμα και τα όργανά του, τις συνθετικές αποφάσεις. Όποιος νομίζει ότι με «διαρροές», με ανακοινώσεις «κύκλων» ή χωριστικές εκδηλώσεις συμβάλλει στο ελάχιστο, κάνει λάθος. Εκτός και αν κάποιοι έχουν πάρει τις αποφάσεις τους, ερήμην των μελών του κόμματος και της Νεολαίας. Πάνος Λάμπρου

ουργία μιας νέας συμπαγούς κοινοβουλευτικής ομάδας. Από την άλλη στελέχη, που ανήκουν στην ομάδα των 53+, θεωρούν ότι είναι αναγκαία μια εις βάθος και ειλικρινής πολιτική συζήτηση για τους λόγους που οδήγησαν στη συμφωνία και τονίζουν ότι πρέπει να γίνουν τα πάντα, προκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ να παραμείνει ενωμένος. Σημειώνουν ότι οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες το αμέσως επόμενο διάστημα και κανείς δεν πρέπει να προδικάσει τα γεγονότα, ενώ τονίζουν, παράλληλα,ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει άμεσα να βρει τρόπους απεμπλοκής από τη «μνημονιακή», όπως την χαρακτηρίζουν, συμφωνία. Σε αυτή τη βάση προτείνουν να ξεκινήσουν άμεσα οι διεργασίες, που θα οδηγήσουν στο Συνέδριο και υπογραμμίζουν την ανάγκη για επιστροφή στην πολιτική γραμμή «καμία θυσία για το ευρώ καμία αυταπάτη για τη δραχμή». Στέλλα Βρεττού

Πέντε χρόνια iskra.gr ∆ευτέρα 27 Ιουλίου, στις 7.30 μ.μ. στον Πανελλήνιο

Ο ιστότοπος iskra.gr γιορτάζει τα πέντε χρόνια λειτουργίας του τη ∆ευτέρα 27 Ιουλίου, στις 7.30 μ.μ., στο γήπεδο του Πανελληνίου (Πεδίον Άρεως) με μια πολιτική εκδήλωση με θέμα «Το «όχι» δεν ηττήθηκε, συνεχίζουμε!». Μιλά ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, χαιρετίζουν οι Γιωργος Κασιμάτης (καθηγητής Συνταγματικού ∆ικαίου Νομικής Αθηνών), Αντώνης Νταβανέλος (μέλος Π.Γ ΣΥΡΙΖΑ, δημοσιογράφος) και Πέτρος Παπακωνσταντίνου (δημοσιογράφος-συγγραφέας). Θα αναγνωστούν μηνύματα του διάσημου οικονομολόγου Σαμίρ Αμίν, του βρετανού συγγραφέα και ακτιβιστή της Αριστεράς Ταρίκ Αλί, του Προέδρου αριστερών οικονομολόγων της Αργεντινής και Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες Κλαούδιο Κατζ, του Ινστιτούτου Πολιτικών και Οικονομικών Μελετών της Βενεζουέλας «Φρανσίσκο Μιράντα», της αριστερής νεολαίας «Juntos» της Βραζιλίας Στην εκδήλωση τραγουδούν οι Γιώργος Μεράντζας και Μάνια Παπαδημητρίου. Στο πιάνο θα είναι Άρης Γρεκούσης και στην κιθάρα ο ∆ημήτρης Παπαγγελίδης.

ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

“

Το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης βρίσκει το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα πλήρως ενταγμένο στις διαδικασίες διαβούλευσης και κοινωνικού διαλόγου με τους εργοδότες. Με έντονα γραφειοκρατικά χαρακτηριστικά και κεντρική έγνοια τη συμμετοχή στη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων, η ΓΣΕΕ απομακρύνεται ουσιαστικά από τον κόσμο της εργασίας.

Το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου και το τέλος του ελληνικού συνδικαλισμού Της Βάλιας Αρανίτου

α αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου, σε πείσμα όσων πιστεύουν ότι οι «βαριές» μεταβλητές δεν επηρεάζουν την πολιτική συμπεριφορά, ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικό: η ψήφος ήταν ταξική. Έτσι, στις αστικές περιοχές υψηλού εισοδήματος το «ναι» προηγήθηκε με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά - Εκάλη (84,62%), ∆ιόνυσος (69,78%), Βουλιαγμένη (66,27%), Κηφισιά (64,59%) - ενώ στις φτωχότερες το «όχι» υπερίσχυσε σημαντικά - Ασπρόπυργος (79,20%), Φυλή (77,22%), Πέραμα (76,64%), Αχαρνές (75,25%), Κερατσίνι – ∆ραπετσώνα (72,84%), Νίκαια – Άγιος Ιωάννης Ρέντη (72,61%), Αγία Βαρβάρα (72,75%), Ελευσίνα (71, 88%), Αιγάλεω (70,68%), Περιστέρι (70,31%). Το ίδιο συμπέρασμα συνάγεται και με βάση τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων. Πιο συγκεκριμένα, πάνω από το 70% των μισθωτών του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα ψήφισαν «όχι», όπως επίσης και οι νέοι, οι οποίοι δεν βλέπουν προοπτική στην τρέχουσα συγκυρία, σε ποσοστό πάνω από 80% (Prorata S.A. & Public Issue). Εάν είναι έτσι τα πράγματα, τότε τίθεται ένα σοβαρό ερώτημα όσον αφορά στη θέση που έλαβαν οι διοικήσεις της ΓΣΕΕ και της ΟΤΟΕ απέναντι στο ερώτημα του δημοψηφίσματος, το οποίο θεώρησαν ψευδεπίγραφο και διχαστικό. Και τούτο διότι οι παραδοσιακές αυτές συνδικαλιστικές οργανώσεις φαίνεται να βρίσκονται πλέον σε μία δομική και βαθιά διάσταση από εκείνες τις κοινωνικές κατηγορίες που θεωρητικά εκπροσωπούν. Φαινόμενα προς αυτή την κατεύθυνση –κατεύθυνση που υπονόμευσε την ιστορική τους συμβολή στην ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος είχαν παρατηρηθεί καθ’ όλη τη μνημονιακή περίοδο. Ωστόσο, τώρα η στάση τους αυτή τούς εκθέτει δυνάμει «μετεκλογικής αποδείξεως». ∆εν μπορεί, επίσης, να μην αναρωτηθεί κανείς για το πώς αντέδρασε το συνδικαλιστικό κίνημα σε όλη την περίοδο που είχε προηγηθεί. Από το ξέσπασμα, δηλαδή, της κρίσης μέχρι σήμερα. Αυτή τη διάσταση υπογράμμιζαν και μια πληθώρα νέων συνδικάτων που αναζητούσε μέσα από τεράστιες διοικητικές, πολιτικές και ιδεολογικές δυσκολίες να ψηλαφίσει ένα νέο τρόπο κοινωνικής εκπροσώπησης

και συνδικαλιστικής λειτουργίας.

Αποτυχία των παραδοσιακών συνδικαλιστικών οργανώσεων

Αυτό, βέβαια, ήταν αναμενόμενο, μιας και σε όλη τη διάρκεια της κρίσης το παραδοσιακό συνδικαλιστικό κίνημα μοιάζει να ψάχνει να βρει είτε «τεχνικές» λύσεις στην κρίση είτε συμμαχίες εκτός των τειχών, αλλά στο πλαίσιο πάντα του «παλιού καλού» κοινωνικού διαλόγου. Τις περισσότερες φορές συνεχίζει στο παραδοσιακό ρεπερτόριο δράσης με κήρυξη γενικών απεργιών, χωρίς ωστόσο να μπορεί να κινητοποιήσει πρακτικά ούτε το σύνολο των μελών της γραφειοκρατίας τους. Με εξαίρεση, ίσως, την προσφυγή της ΓΣΕΕ στη ∆ιεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) με στόχο την παγκόσμια καταδίκη της διαδικασίας και του τρόπου της μείωσης των μισθών και της κατάργησης, στην ουσία, της ελευθερίας των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Όπως και την προσφυγή στο ΣτΕ για την ΕΓΣΣΕ και τον κατώτερο μισθό, ή την προσφυγή στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Πέραν αυτών, η δράση τους περιορίστηκε στη διαβούλευση με τους εργοδότες και στην υποβολή υπομνημάτων στην εκάστοτε κυβέρνηση. Φαίνεται, επομένως, ότι οι οργανώσεις αυτές – θύματα μιας ξεπερασμένης και κομματικής γραφειοκρατίας και μιας λειτουργίας που στηριζόταν σε μικροπολιτικούς ιδιοτελείς συσχετισμούς - απέτυχαν παταγωδώς να δώσουν μια απάντηση στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, την επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης και στην, εκτός ελέγχου, εκτίναξη της ανεργίας. Για αυτό το λόγο και στη συνάφεια αυτή, όπως ήδη αναφέραμε, είδαμε την ελπιδοφόρα, αν και με πολλές αντιφάσεις, εμφάνιση νέων εργατικών συνδικάτων, κυρίως σε τομείς επισφαλούς απασχόλησης, που αντικειμενικά αμφισβητούν το ρόλο της «ισχυρής» ΓΣΕΕ.

Πώς φτάσαμε ως εδώ;

Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα, στη μακρά του πορεία από το 1981, με την ψήφιση του νόμου 1264/1982, μέχρι και σήμερα στο πλαίσιο της κρίσης και της πλήρους διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, έχει περάσει από διαφορετικά

στάδια. Έτσι την πρώτη περίοδο, έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η μεγάλη πλειοψηφία των μελών των συνδικάτων προέρχεται από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα εμφανίζουν σημαντικά μικρότερη συμμετοχή. Ακολουθεί η περίοδος της θεσμοθετημένης συμμετοχής (1993-1999), με αφετηρία την εφαρμογή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Πρόκειται για την περίοδο που έχει ως κεντρικό χαρακτηριστικό τη «συναίνεση» με τους εργοδότες, ιδιαίτερα μέσα από τη θεσμοθέτηση του κοινωνικού διαλόγου σε όλα τα επίπεδα. Φαίνεται ότι οι εργοδοτικές οργανώσεις σταδιακά ηγεμονεύουν στο δημόσιο διάλογο και επηρεάζουν αποφασιστικά όλο το φάσμα των κρατικών πολιτικών και των κυβερνητικών επιλογών. Την ίδια στιγμή, η συνδικαλιστική πυκνότητα παρουσιάζει μια τάση συνεχούς μείωσης. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, η συνδικαλιστική πυκνότητα στον ιδιωτικό τομέα, μετά από διάφορες διακυμάνσεις, κυμαίνεται στο 18%, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνει στο 56% στο δημόσιο τομέα, παρόλο που αποτελεί μόλις το 35% της συνολικής μισθωτής εργασίας (Κουζής, 2007). Οι τάσεις αυτές, βεβαίως, δεν αποτελούν ελληνική ιδιαιτερότητα, αλλά συνθέτουν ένα σοβαρό προβληματισμό που αντιμετωπίζει τις τελευταίες δεκαετίες η πλειοψηφία των συνδικάτων της Ευρώπης. Έτσι, στην τελευταία, πριν την κρίση, περίοδο της εργοδοτικής ηγεμονίας (2000-2009), το συνδικαλιστικό κίνημα συναίνεσε έτσι ώστε ο κάποτε αντίπαλος –ακόμα και εχθρός– να διεισδύσει και να αυξήσει την επιρροή του στην κοινωνία και σε στρατηγικές εθνικές επιλογές. Η διαδικασία αυτή φαίνεται να συμβαδίζει με μια τάση αποδέσμευσης των επαγγελματικών οργανώσεων από κρατικούς περιορισμούς και κομματικές παρεμβάσεις, τα οποία χαρακτήριζαν τις πολιτικές διαδικασίες τόσο πριν τη δικτατορία όσο, και κυρίως, τα πρώτα χρόνια της τρίτης ελληνικής δημοκρατίας.

Και στην κρίση;

γραφειοκρατικά χαρακτηριστικά και κεντρική έγνοια τη συμμετοχή στη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων, η ΓΣΕΕ απομακρύνεται ουσιαστικά από τον κόσμο της εργασίας. Η συναινετική στάση των συνδικαλιστικών ηγεσιών των παραδοσιακών συνδικάτων την περίοδο του κοινωνικού διάλογου συνέθετε ένα τοπίο που είχε ως κύριο χαρακτηριστικό την προσπάθεια διατήρησης της κατάστασης ως είχε. Έτσι, πολλές νέες μορφές επισφαλούς εργασίας, που σε μεγάλο βαθμό εκφράζονταν από τα νέα συνδικάτα, έμεναν συχνά εκτός «επίσημης» εκπροσώπησης. Πρόκειται για την εισαγωγή και στην Ελλάδα του φαινομένου της «μακντοναλτοποίησης» (υπηρεσίες delivery, fast-food, couriers, εμποροϋπάλληλοι, εργαζόμενοι σε call centers κ.λπ). Οι περισσότεροι εργαζόμενοι με τέτοιες συνθήκες εργασίας δεν είχαν κάλυψη από τα συνδικάτα τους, αφού η ηγεσία της ΓΣΕΕ ισχυριζόταν ότι αν τους παρέχουν κάλυψη θα είναι σαν να αναγνωρίζουν και να νομιμοποιούν τις συνθήκες δουλείας. Στο πλαίσιο αυτό εμφανίζονται τόσο τα νέα συνδικάτα, όσο μια σειρά από ανεξάρτητες κινηματικές πρωτοβουλίες με πολυθεματικό, μόνιμο ή και συγκυριακό χαρακτήρα. Πρόκειται για σωματεία με μια εντελώς διαφορετική λογική και λειτουργία, με πολλά μαχητικά ρεπερτόρια δράσης που, όπως και οι ίδιοι λένε, πρόκειται για «σωματεία των μελών τους και όχι εξ ονόματος των μελών τους». Η ιδιότυπη παρουσία του ΠΑΜΕ στο συνδικαλιστικό κίνημα, φαίνεται να εξυπηρετεί σχεδόν αποκλειστικά μια στενή κομματική στρατηγική που, λόγω της σεχταριστικής της πρακτικής, αδυνατεί να συμβάλει στην ανατροπή της δομικής, πλέον, κρίσης εκπροσώπησης των ελληνικών συνδικάτων. Σε αντίστιξη, βέβαια, με αυτό το ζοφερό τοπίο, οι τελευταίες πρωτοβουλίες και εξελίξεις στο χώρο της Α∆Ε∆Υ δείχνουν έναν πιο ελπιδοφόρο δρόμο στην προοπτική της κοινωνικής εκπροσώπησης. Ως εκ τούτου, μετά το δημοψήφισμα οι εργοδότες δείχνουν να είναι περισσότερο «συνεπείς» και σε λειτουργική σχέση εκπροσώπησης με την κοινωνική τους βάση, ικανότητα που, δυστυχώς, φαίνεται να έχουν απολέσει τα συνδικάτα. •

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η διεξαγωγή πειθαρχικής εξέτασης δεν λύνει το πρόβλημα, διότι τέτοιες έχουν γίνει πολλές και δεν πείθουν κανέναν. Η Αστυνομία απέτυχε στον σκοπό της παρουσίας της, δηλαδή να προστατέψει το δικαίωμα των πολιτών να διαδηλώνουν

Η στάση της Αστυνομίας και ο Γιάννης Πανούσης Του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

ο ερώτημα «Τι τρέχει με το υπουργείο ∆ημόσιας Τάξης;» είναι βάσιμο, αφού σε κυβέρνηση με κορμό και ηγεσία τον ΣΥΡΙΖΑ, τμήματα του κόμματος ασκούν έντονη κριτική στον υπουργό, η κομματική νεολαία μάλιστα ζητάει την αποπομπή του, τον κατηγορούν ότι επαναφέρει το καθεστώς ∆ένδια, και ο ίδιος θεωρεί ότι μέλη της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ «στηρίζουν τους ταραξίες» και «θα τιμωρηθούν, αφού προέρχονται από την ίδια μήτρα». Γεγονός είναι, πάντως, ότι μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου και αφότου ο Γιάννης Πανούσης ορίστηκε αναπληρωτής υπουργός ∆ημόσιας Τάξης – ας με συγχωρήσει ο αναγνώστης, αλλά το «Προστασίας του Πολίτη» παραείναι παπανδρεϊκό και δεν μου βγαίνει – διακρίνουμε στροφή στην αστυνόμευση. Την εικόνα των μεγάλων πόλεων, κυρίως της Αθήνας, δεν τη χαρακτηρίζουν οι πάνοπλοι αστυνομικοί και οι κλούβες και στις περιπτώσεις πολιτικής βίας η αστυνομία συγκρατείται. Όσα αντίθετα παραδείγματα και αν παρατεθούν, αυτό δεν αλλάζει. Πριν από λίγους μήνες κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί δύο μεγάλες ταυτόχρονες συγκεντρώσεις στο κέντρο (την πλατεία Συντάγματος και το χώρο μπροστά στο Παναθηναϊκό Στάδιο), χωρίς να ανοίξει μύτη. Χωρίς (ελπίζω: χωρίς ακόμα) να έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στη δομή και την εκπαίδευση της αστυνομίας, οι πόλεις μας είναι ειρηνικότερες, οι αστυνομικοί υπάλληλοι ευγενέστεροι και οι πολίτες αισθάνονται ασφαλέστεροι. Αυτό χρειάζεται να πιστωθεί στην ηγεσία του υπουργείου, πολύ περισσότερο που συνάντησε εξαρχής τη λυσσασμένη αντίδραση των εκπροσώπων του παλαιού καθεστώτος – σημειωτέον: χωρίς ο Γιάννης Πανούσης να έχει από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη νεολαία του τη στήριξη που θα έπρεπε, όταν ο Ν. ∆ένδιας και ο Β. Κικίλιας τον κατηγορούσαν ότι «συναλλάσσεται με τους τρομοκράτες». Κατέληξε, δυστυχώς σε τούτη την εφημερίδα, με μια διατύπωση που δεν μας τιμά: αφού, ορθά, επικρίνει τη έκφραση

«Αριστερά του τίποτα» που είχε χρησιμοποιήσει ο αναπληρωτής υπουργός, αμφισβητεί στον Γιάννη Πανούση το δικαίωμα να ασκεί (έστω άδικη) κριτική σε μια Αριστερά «που ο πρόεδρός της, του έκανε την τιμή να τον υπουργοποιήσει». Η διατύπωση θυμίζει εκείνο το «Χέρι που σε ταΐζει δεν το δαγκώνεις», δηλαδή τον ύμνο της υποταγής κι αυτό δεν γίνεται να γράφεται στην «Εποχή».

ότι αυτά πρέπει να τα λύσει το Πανεπιστήμιο, δηλαδή οι πανεπιστημιακές αρχές και οι φοιτητές. Όταν δεν τα έλυσαν, μάλλον δεν ασχολήθηκαν, υπήρξε επέμβαση, όπως είχε ζητηθεί από τις πανεπιστημιακές αρχές, δηλαδή με τήρηση της βασικής αρχής του ασύλου. Η επέμβαση ήταν ήπια, έπειτα από συνεννόηση με τους καταληψίες, οι οποίοι αποκόμισαν τις φωτογραφίες από την αποβολή τους. Έγινε δηλαδή υποδειγματικά.

Περί καταληψιών Το ζήτημα είναι δομικό Η κριτική στον Γιάννη Πανούση άρχισε με μεγάλη ένταση, όταν η αστυνομία εκκένωσε την Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αθηνών από μια ομάδα καταληψιών. Αυτό έγινε την ίδια χρονική στιγμή, που ο Αριστείδης Μπαλτάς ανακοίνωνε ότι θα αποκατασταθεί το πανεπιστημιακό άσυλο. Την κριτική στον Πανούση: «η επέμβαση των δυνάμεων καταστολής αποτελεί υποχώρηση προς τις πιέσεις και την τρομοϋστερία του συντηρητικού μπλοκ και των καθεστωτικών ΜΜΕ» δεν την ακολούθησε κριτική στον υπουργό Παιδείας, ο οποίος παρατήρησε ότι η εκκένωση ήταν υπεράσπιση του ασύλου. Η κατάληψη της Πρυτανείας ήταν η κατάληξη μιας σειράς καταλήψεων από ομάδα εκ του αναρχικού χώρου. Πρώτα κατέλαβαν τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ στην πλατεία Κουμουνδούρου, έφυγαν, κατέλαβαν τον ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο», έφυγαν κι έπειτα μπήκαν στην Πρυτανεία. Οι διαδοχικές καταλήψεις (που οφείλονταν σε έλλειψη ικανού αριθμού καταληψιών ώστε να γίνουν ταυτόχρονα) είχαν για αίτημα να ληφθούν τα ευνοϊκά μέτρα για φυλακισμένους, που προβλέπονταν σε νομοσχέδιο κατατεθειμένο στη Βουλή, ώστε η ψήφιση και η εφαρμογή του να παρουσιαστούν ως επιτυχία του κινήματος των 18 καταληψιών. Στις δύο πρώτες καταλήψεις δεν υπήρξε αστυνομική επέμβαση, αφού δεν το ζήτησε κανείς (και πολύ ορθά δεν το ζήτησε!) Στην κατάληψη της Πρυτανείας, το υπουργείο και η Αστυνομία δεν έκαναν τίποτα, παρά την «τρομοϋστερία του συντηρητικού μπλοκ και των καθεστωτικών ΜΜΕ» και ο υπουργός δήλωνε

Η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ και της νεολαίας του είναι ότι έλειψε η ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση με το κίνημα των 18 καταληψιών και ότι επιτράπηκε να φανούν αυτοί σαν διωκόμενοι λαϊκοί αγωνιστές. ∆ιότι, όταν, πολύ σωστά, λες πως η αυτοαναφορική πολιτική βία αυτής της μερίδας των αναρχικών δεν αντιμετωπίζεται με την αστυνομία, μόνο με την αστυνομία, συμπληρώνω εγώ, δηλαδή ακριβώς αυτό που είπε και ο Γιάννης Πανούσης, πρέπει να πεις και πώς αντιμετωπίζεται και να το κάνεις. Αυτή η ιδεολογική και πολιτική δουλειά χρειάζεται να είναι το μέλημα του ΣΥΡΙΖΑ και της νεολαίας του. Νομίζω ότι κάτι παρόμοιο, σε πολύ χειρότερες συνθήκες, γιατί δεν είχε την κωμική πλευρά εκείνων των καταλήψεων, έγινε και στις 16 του μηνός στο Σύνταγμα. Το ζήτημα δεν είναι η αντίδραση της Αστυνομίας και η απόκρουση όσων της επιτέθηκαν με μολότωφ. Το ζήτημα είναι ότι υπήρξε γενικευμένη επίθεση, καταδίωξη διαδηλωτών μέχρι απομακρυσμένες περιοχές και, όπως καταγγέλλεται, κακοποίηση συλληφθέντων. Η διεξαγωγή πειθαρχικής εξέτασης δεν λύνει το πρόβλημα, διότι τέτοιες έχουν γίνει πολλές και δεν πείθουν κανέναν. Η Αστυνομία απέτυχε στον σκοπό της παρουσίας της, δηλαδή να προστατέψει το δικαίωμα των πολιτών να διαδηλώνουν: πώς δηλαδή έφτασαν ομάδες με μολότωφ και μπήκαν στη συγκέντρωση; Επίσης όμως δεν απέτρεψε τη παρεμπόδιση από τμήματά της των συγκεντρωμένων να διαδηλώσουν. Παρεμπιπτόντως, είναι αλήθεια ότι οι ομάδες «∆έλτα», που

έχουν συγκροτηθεί ως ομάδες ταχείας παρέμβασης σε περιπτώσεις βαριών εγκλημάτων (δηλαδή όχι σε διαδηλώσεις), δεν διοικούνται, δηλαδή δρουν αυτοβούλως – πάει να πει σαν συμμορία; Το ζήτημα δεν λύνεται με την πειθαρχική εξέταση και την πιθανή (ή μάλλον απίθανη) τιμωρία όσων έδειραν ή έδειχναν τα γεννητικά τους όργανα. Ωραία, αυτοί να διωχθούν. Το ζήτημα είναι δομικό και ο αναπληρωτής υπουργός οφείλει εξηγήσεις και εφαρμογή μέτρων που θα λύσουν το πρόβλημα. ∆ιαφορετικά πράγματι θα υπάρξει διολίσθηση σε καταστάσεις ∆ένδια και Κικίλια. Μπορούν αυτά να διορθωθούν; Φαίνεται σαν ο Γιάννης Πανούσης να κάνει πίσω μπροστά σε αυτά τα προβλήματα. Και το κάνει αυτό με έναν τρόπο που, τουλάχιστον, τον αδικεί σαν επιστήμονα και σαν πολιτικό της Αριστεράς. Όταν μιλάς υποτιμητικά για «18χρονα και 19χρονα», που σε επικρίνουν ή λες «άλλο η γνώμη και άλλο η γνώση», για να αντικρούσεις κριτική της πολιτικής σου, τότε αγνοείς την αρχή της δημοκρατίας και μοιάζεις με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, που είχε επικαλεστεί την ιδιότητα του συνταγματολόγου, για να δικαιολογήσει το έκτρωμα της συνταγματικής αναθεώρησης που υπέγραφε. Αυτό, βλέπεις, το έχει η δημοκρατία: εκεί μετράει η γνώμη και όχι η γνώση^ όσοι «γνωρίζουν» πρέπει να πείσουν τους άλλους, ώστε να διαμορφώσουν γνώμη. Και, ακόμα, αμφιβάλλω αν ο Γιάννης Πανούσης σε συνέδριο εγκληματολόγων θα τολμούσε να εκστομίσει ότι «θα τιμωρηθούν, αφού προέρχονται από την ίδια μήτρα». Μπορούν αυτά να διορθωθούν; Μπορούν, χρειάζεται όμως τόλμη και ευθυκρισία. Χρειάζεται να εξηγηθεί, γιατί επιστρέφουν οι κλούβες και χρειάζεται να εξηγηθεί «τι σημαίνει αριστερή αστυνόμευση». Μόνο που πρέπει αυτό να το εξηγήσει και να το κάνει το υπουργείο.

•

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα λόγο να μπει σε διαδικασία “συνεννόησης”, συναλλαγής και “τακτοποίησης” των οφειλών των ιδιωτικών ΜΜΕ. ∆εν είναι μόνο πως το σημερινό καθεστώς λειτουργίας τους αντίκειται στο Σύνταγμα όπως έχει αποφανθεί από το 2010 το ΣτΕ, αλλά πως η λειτουργία τους στηρίχθηκε και στηρίζεται στον υπέρογκο και αδιαφανή τραπεζικό δανεισμό. Τα ιδιωτικά μέσα θα πρέπει να τακτοποιήσουν όλες τις οφειλές τους και να εξυγιανθούν πριν νομιμοποιηθούν.

Ρύθμιση του άναρχου τηλεοπτικού πεδίου Του Ορέστη Φ. Αθανασίου

ν δεν είχε προηγηθεί για τον ΣΥΡΙΖΑ η τραυματική συμφωνία της 12ης Ιουλίου, με τη δημοσίευση του νομοσχεδίου για τα ΜΜΕ την Τετάρτη θα μιλούσαμε για τη μεγαλύτερη θεσμική αλλαγή που παρήγαγε έως σήμερα η κυβέρνηση. Και αυτό γιατί το νομοσχέδιο που θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 24 Αυγούστου έρχεται να υλοποιήσει μια από τις βασικές προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ: τη ρύθμιση του άναρχου τηλεοπτικού τοπίου βάζοντας τέλος στο «αλισβερίσι» της πολιτικής εξουσίας με τα ΜΜΕ, θεσπίζοντας κανόνες διαφάνειας και προάσπισης του δημοσίου συμφέροντος. Και καθώς ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ αυτόν τον καιρό βρίσκεται σε κατάσταση σοκ, μια νομοθετική παρέμβαση που υλοποιεί ένα βασικό σημείο των δεσμεύσεων του Αλ. Τσίπρα στον Κεραμεικό, τον περασμένο Ιανουάριο, δεν είναι καθόλου αμελητέα. Πράγματι, με το νομοσχέδιο προκηρύσσεται για πρώτη φορά διαγωνισμός για την παραχώρηση τηλεοπτικών αδειών με όρους που δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα. ∆ικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό θα έχουν όχι μόνο επιχειρηματίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Προβλέπεται, επίσης, ελάχιστος αριθμός εργαζομένων πλήρους απασχόλησης, θεσπίζεται η ονομαστικοποίηση μετοχών και τίθενται προϋποθέσεις τεχνικής και προγραμματικής πληρότητας για τους αδειοδοτούμενους σταθμούς. Αλλά οι πανηγυρισμοί τελειώνουν εδώ. Γιατί από ένα νομοσχέδιο τέτοιας εμβέλειας δεν θα πρέπει να μείνουν απ’ έξω και οι υπόλοιπες δεσμεύσεις που συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία υπόνοια υποχώρησης από θέσεις αρχής, ούτε να αφήνονται περιθώρια για παρερμηνείες. Ας δούμε, λοιπόν, τι περιλαμβάνεται και τι λείπει από το νομοσχέδιο.

Καμία αμνηστία για τα ιδιωτικά ΜΜΕ

Στο νομοσχέδιο περιγράφεται η διαδικασία της αδειοδότησης για σταθμούς εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας,

ενώ προβλέπονται άδειες ανάλογα με το περιεχόμενο του εκπεμπόμενου προγράμματος (ενημερωτικό ή μη ενημερωτικό) και το είδος περιεχομένου σε περίπτωση ενημερωτικού προγράμματος (γενικό ή θεματικό πχ. αθλητικό). Οι άδειες θα δίνονται για δέκα χρόνια, εφόσον στο ενδιάμεσο δεν έχει διαπιστωθεί αλλαγή του χαρακτήρα του σταθμού και δεν έχουν μειωθεί τα ίδια κεφάλαια που προβλέπονται για τη λειτουργία του. Οι ρυθμίσεις αυτές θα ήταν επαρκείς αν συζητάγαμε τώρα για πρώτη φορά την εισαγωγή της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα. Τότε πραγματικά θα συνιστούσαν μια διαδικασία δημοπράτησης από «μηδενική βάση». Στην Ελλάδα, όμως, από το 1989 λειτουργούν ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί και είναι λογικό να υποθέσουμε πως οι ιδιοκτήτες τους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα θελήσουν να συμμετάσχουν στη δημοπρασία. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα λόγο να μπει σε διαδικασία «συνεννόησης», συναλλαγής και «τακτοποίησης» των οφειλών των ιδιωτικών ΜΜΕ. ∆εν είναι μόνο πως το σημερινό καθεστώς λειτουργίας τους αντίκειται στο Σύνταγμα όπως έχει αποφανθεί από το 2010 το ΣτΕ, αλλά πως η λειτουργία τους στηρίχθηκε και στηρίζεται στον υπέρογκο και αδιαφανή τραπεζικό δανεισμό. Τα ιδιωτικά μέσα θα πρέπει να τακτοποιήσουν όλες τις οφειλές τους και να εξυγιανθούν πριν νομιμοποιηθούν. Καμία δανειακή υποχρέωση δεν πρέπει να αμνηστευθεί, καθώς μάλιστα εκκρεμεί η εισαγγελική έρευνα για τα κριτήρια υπό τα οποία χορηγήθηκαν δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε μιντιακές επιχειρήσεις. Υπόθεση που σκοντάφτει και στην άρνηση της ΤτΕ να δώσει τα σχετικά στοιχεία που έχουν ζητηθεί από το υπουργείο Οικονομικών. Και εκτός από τον υπέρογκο δανεισμό των μεγάλων μιντακών ομίλων, τα κανάλια χρωστάνε και άλλα, όπως πριν λίγους μήνες υπενθύμισε ο Ν. Παππάς, ένας από τους τρεις υπουργούς που συνυπογράφουν το νομοσχέδιο: το τέλος από τη χρήση των συχνοτήτων από το 2010 έως το 2014 και το φόρο επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων, η είσπραξη του οποίου κάθε χρόνο αναβάλλεται με απόφαση όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, από εκείνη του Γ. Παπαν-

δρέου έως την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου.

Πρόβλημα λειτουργίας του ΕΣΡ

στηριότητες ή την απαγόρευση δοσοληψιών με το ∆ημόσιο. Εδώ θα πρέπει να υπάρξουν πιο ισχυρές και σαφείς ασφαλιστικές δικλίδες που αποτρέπουν τη διαπλοκή. Και εκτός από αυτά που όλοι ξέρουμε και έρχονται στο μυαλό μας, όταν μιλάμε για διαπλοκή πρέπει να υπενθυμίσουμε και κάποια άλλα που είναι πολύ πρόσφατα για να ξεχαστούν. Όπως την τροπολογία για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων που μπήκε την τελευταία στιγμή σε νομοσχέδιο για το Ογκολογικό νοσοκομείο των Αγίων Αναργύρων και αποσύρθηκε μετά την σθεναρή αντίδραση της τότε αντιπολίτευσης, δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ. Οι βουλευτές που τότε έδωσαν τη μάχη να αποσυρθεί εκείνη η διάταξη, και μερικοί από αυτούς είναι σήμερα υπουργοί, σίγουρα θυμούνται.

∆εύτερο μεγάλο ζήτημα είναι ο φορέας που θα αναλάβει το διαγωνισμό και όλους τους ελέγχους που σωστά θέτει το νομοσχέδιο ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και σε μια πρώτη ανάγνωση φαίνονται επαρκώς μελετημένοι. Εκτός από τον αριθμό των αδειών που θα αποφασιστεί από τον υπουργό Επικρατείας το έργο αυτό ανατίθεται στο ΕΣΡ, χωρίς όμως να υπάρχει καμία πρόνοια για τη λειτουργία και τη στελέχωσή του. Αυτή τη στιγμή το όργανο αυτό στην πράξη δεν λειτουργεί και αυτό οφείλεται σε δύο λόγους. Πρώτον, η θητεία των περισσότερων μελών του έχει λήξει και όσοι έχουν παραιτηθεί δεν έχουν αντικατασταθεί. ∆εν έχει πρόεδρο και συνεπώς όλες οι αποφάσεις του μπορούν να εκπέσουν αν υπάρξει δικαστική προσφυγή. ∆εύτερον, οι υπηρεσίες του δεν διαθέτουν το ειδικευμένο προσωπικό για να ελέγξει τους φακέλους των υποψηφίων. Ουσιαστικά, η όλη διαδικασία ανατίθεται σε ένα όργανο που με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορεί να τη φέρει σε πέρας και μάλιστα στις αυστηρές προθεσμίες που προβλέπει το νομοσχέδιο. Αν η κυβέρνηση θέλει πραγματικά να προχωρήσει η διαδικασία -που έτσι κι αλλιώς με βάση τις προβλέψεις του ίδιου του νομοσχεδίου δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε λιγότερο από ένα χρόνο- θα πρέπει να βρει λύση για το ΕΣΡ. Αλλιώς θα έχει βάλει το κάρο μπροστά από το άλογο.

Έχοντας φρέσκα ακόμα στη μνήμη μας όσα συνέβησαν την εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα, θα περίμενε κανείς πως το νομοσχέδιο θα ήταν η ιδανική ευκαιρία να συζητηθεί και ο ρόλος των ΜΜΕ ως μηχανισμών προπαγάνδας και το ρόλο των δημοσιογράφων σε αυτά, όχι με όρους... ΚΕΛΠΝΟ, ή όποιας άλλης λίστας, αλλά με βάση τις αρχές δεοντολογίας. Η κατοχύρωση του ελάχιστου αριθμού απασχολουμένων ανά μέσο και η αναφορά στις συλλογικές συμβάσεις που υπάρχει στο νομοσχέδιο είναι αναμφισβήτητα θετική και καίρια σε μια εποχή που μεγάλα ΜΜΕ εκτός από τις απολύσεις «πειραματίζονται» και με άλλες «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης.

Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ονομαστικοποίηση των μετοχών μέχρι φυσικού προσώπου, θεσμοθετείται έλεγχος πόθεν έσχες για τα οικονομικά μέσα που διαθέτουν οι υποψήφιες εταιρείες και οι μέτοχοί τους και περιγράφονται τα ασυμβίβαστα για ιδιοκτήτες και εκπροσώπους των ανωνύμων εταιρειών που υποβάλλουν υποψηφιότητα. Συμμετοχή, δηλαδή, σε έρευνες μετρήσεων ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και διαφημιστικές επιχειρήσεις. Καμία πρόβλεψη για άλλες επιτρεπτές ή μη επιχειρηματικές δρα-

Αλλά θα πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα. Ο Γ. Πλειός, σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Εποχή», αναφέρθηκε στα επικοινωνιακά δικαιώματα, την προστασία, δηλαδή, του δημοσιογράφου στην άσκηση του επαγγέλματός του, στον κώδικα δεοντολογίας, στη ρητή απαγόρευση εκφοράς λόγου μίσους, ρατσισμού, μισαλλοδοξίας. Την προστασία του δημοσιογράφου από την αυθαιρεσία του εργοδότη, αλλά και την ταύτιση με τα συμφέροντά του που καταλήγει στην παραβίαση της δεοντολογίας, θα προσθέταμε εμείς. •

Ο βασικός μέτοχος

Μηχανισμοί προπαγάνδας

∆ΙΕΘΝΗ

Μια ιστορική συμφωνία

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΟΙ ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗΝ ΑΒΑΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ

Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε την περασμένη Τρίτη ότι η χώρα του βάζει οριστικά τέρμα στον αποκλεισμό της Κούβας. Μετά από τις δηλώσεις αυτές, οι ΗΠΑ προχώρησαν στο άνοιγμα της πρεσβείας τους στην Αβάνα και αντίστοιχα της Κούβας στην Ουάσιγκτον. Πιο συγκεκριμένα, με επιστολή του ο Μπ. Ομπάμα επιβεβαίωσε την «απόφαση για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών». Η δήλωση αυτή είχε άμεσα αποτελέσματα, αφού οι δύο χώρες, από τις 20 Ιουλίου, έχουν πια τις μόνιμες διπλωματικές αντιπροσωπίες η μία στην πρωτεύουσα της άλλης. Με ταυτόχρονες ομιλίες που μεταδόθηκαν από τα εθνικά τηλεοπτικά δίκτυα της κάθε χώρας, οι δύο ηγέτες, Ραούλ Κάστρο και Μπαράκ Ομπάμα, επιβεβαίωσαν την Τετάρτη το απόγευμα τη βούλησή τους για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων.

Ο αμερικανός πρόεδρος ζήτησε από το Κογκρέσο να άρει το εμπάργκο κατά της Κούβας. Μια ενέργεια που θα μπορούσε να συμβάλλει στο ν’ αλλάξει η ζωή 11 εκατομμυρίων πολιτών της Κούβας, οι οποίοι ζουν μια σκληρή οικονομική κατάσταση ανάγκης. Η κατάσταση αυτή διαρκεί περισσότερο από 50 χρόνια. Το εμπάργκο είχε σοβαρές συνέπειες σ’ όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας, ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας τα πρώτα χρόνια. Το εμπάργκο ήταν καθολικό, γιατί όποια χώρα του κόσμου παραβίαζε τον κανόνα του αποκλεισμού και επιδίωκε συνεργασία με την Κούβα διέτρεχε τον κίνδυνο να τιμωρηθεί η ίδια και να αποκλειστεί. Να υπενθυμίσουμε ότι αυτή η «κατάσταση ανάγκης», όπως χαρακτηρίστηκε, θα παραμείνει σαν η πιο μεγάλη, χρονικά, στην ιστορία. Ο Μπ. Ομπάμα

Τα social media εναντίον της αστυνομικής βίας

∆

ιαβάζοντας ειδήσεις από διεθνή μέσα ενημέρωσης, ιδίως τα τελευταία δύο χρόνια, έχει κανείς την εντύπωση ότι μια είδηση παραμένει πάντα στην επικαιρότητα με διαφορετικούς πρωταγωνιστές κάθε φορά. Αναφέρομαι στις περιπτώσεις χρήσεις υπερβολικής και αναίτιας βίας από αστυνομικούς με αποδέκτες αφρο-αμερικανούς πολίτες, με πιο γνωστές αυτές του 50χρονου Γουόλτερ Σκοτ στο Φέργκιουσον του Μιζούρι και του 25χρονου Φρέντι Γκρέι στη Βαλτιμόρη. Αμφότεροι άοπλοι που σκοτώθηκαν από αστυνομικούς και έγιναν αφορμή για τεράστιες διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις. Τα ονόματα των αφρο-αμερικανών που πέφτουν θύματα των ρατσιστικών προκαταλήψεων του αστυνομικού σώματος στην Αμερική όλο και αυξάνονται και πρόσφατα μόνο μπορούμε να μνημονεύσουμε τους: Michael Brown, Eric Garner, Tamir Rice, Jason Harrison, Eric Harris και την Sandra Bland που πέθανε μόλις την τελευταία εβδομάδα σε φυλακή στο Τέξας. Νέο φαινόμενο δεν είναι, αλλά γιατί υπάρχουν τόσα πολλά κρούσματα ξαφνικά; Η απάντηση βρίσκεται στα μέσα δικτύωσης που χρησιμοποιούνται πλέον από την πλειοψηφία των πολιτών, τουλάχιστον στις ηλικίες 15 έως 55 και τα εξελιγμένης τεχνολογίας κινητά τηλέφωνα που δίνουν τη δυνατότητα να τραβήξεις μια φωτογραφία ή ένα βίντεο και αμέσως να το μοιραστείς με τον διαδικτυακό σου “περίγυρο”. Αυτή, ακριβώς, η δυ-

χαρακτήρισε την περίοδο «οριστικά ξεπερασμένη» και συνέχισε: «Οι Αμερικανοί και οι Κουβανοί είναι έτοιμοι να προχωρήσουν μπροστά». Ενώ τόνισε στη συνέχεια ότι: «Θεωρώ πως ήρθε η ώρα το Κογκρέσο να κάνει το ίδιο, το καλώ να πάρει τα μέτρα για να άρει το εμπάργκο που εμποδίζει τους αμερικανούς να ταξιδεύουν και να έχουν εμπορικές σχέσεις με την Κούβα». Η επιμονή του προέδρου Ομπάμα σε αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί οι ρεπουμπλικάνοι παραμένουν γενικά αρνητικοί σ’ αυτή την εξέλιξη. Πολλές σημαντικές προσωπικότητες του μεγάλου αρχαιότερου κόμματος, όπως ο Τζεμπ Μπους και ο Μάρκο Ρούμπιο, και οι δύο υποψήφιοι για την προεδρία το 2016, όχι μόνο είναι αντίθετοι, αλλά έχουν καταγγείλει αυτή την προσέγγιση. Ο Μπ. Ομπάμα, πάντως, εκτιμά ότι τώρα είναι «μια ιστορική ευκαιρία για την προσέγγιση των δύο χωρών». Η πολιτική πρωτοβουλία για την αποκατάσταση των σχέσεων των δύο χωρών εγγράφεται αναμφίβολα στο ενεργητικό του.

∆ιέγραψε την Κούβα από τη «μαύρη λίστα»

Η πολιτική αυτή επιδοκιμάζεται και από την πλειοψηφία των συμπολιτών του, συμφωνία με δημοσκοπήσεις. Θετική είναι και η γνώμη των κατοίκων της Φλόριντα, εκεί όπου έχει εγκατασταθεί μια μεγάλη κουβανική κοινότητα. Η Φλόριντα, που τη χωρίζει μια στενή λωρίδα θαλάσσης 200 χιλιομέτρων από την Κούβα, ήταν το μόνο σημείο επικοινωνίας των δύο πλευρών

νατότητα που μας δίνει η τεχνολογία έχει δώσει πολύτιμες πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία για δολοφονίες που λίγο παλιότερα θα καλύπτονταν και κανείς δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει τις αποφάσεις του αστυνομικού σώματος. Η αφρο-αμερικανική κοινότητα μπορεί μεν να αντιμετώπιζε με καχυποψία τέτοια συμβάντα, δεν θα πέρναγαν, όμως, το φράγμα για να φτάσουν ως ειδήσεις στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, ούτε θα ευαισθητοποιούσαν το λευκό πληθυσμό της χώρας, που σε μεγάλο ποσοστό νομίζει ότι ο ρατσισμός ανήκει στο παρελθόν.

Μυστηριώδης θάνατος ακτιβίστριας

Κι, όμως, δεν είναι παρελθόν, είναι παρόν. Η ακτιβίστρια Σάντρα Μπλάντ, μετά από διήμερη παραμονή στη φυλακή λόγω παραβίασης του κώδικα κυκλοφορίας, βρέθηκε απαγχονισμένη στο κελί της και ο θάνατός της θεωρήθηκε από την αστυνομία αυτοκτονία. Οι συγγενείς της δεν φαίνεται να έχουν πεισθεί με αυτή την εξήγηση και σκοπεύουν να κινηθούν νομικά. Μάλιστα, οι πληροφορίες που δίνουν οι πηγές της αστυνομίας για την υπόθεση είναι πλήρως αντικρουόμενες με αυτές της οικογένειας της Σ. Μπλάντ. Οι υποψίες για τον θάνατό της εντείνονται από την ύπαρξη βίντεο όπου μια μαύρη γυναίκα, που φέρεται να είναι η ίδια η 28χρονη σύμφωνα με τον δικηγόρο της οικογένειάς της, συλλαμβάνεται και ακούγεται να διαμαρτύρεται έντονα για τη βίαιη συμπεριφορά των αστυνομικών. Η περίπτωση του μυστήριου θανάτου της Σ. Μπλάντ έχει δημοσιοποιηθεί ευρέως και ιδιαίτερα μέσα από πλατφόρμες δικτύωσης, όπως το facebook και το twitter. Ένας λόγος είναι η ακτιβιστική δραστηριότητα της 28χρονης που, λίγες εβδομάδες πριν την σύλληψη και το θάνατό της, είχε αναφερθεί δημόσια κατά της αστυνομικής βίας, λέγοντας ότι είναι δύσκολο

μετά το 1977. Το αμοιβαίο άνοιγμα των πρεσβειών στις δύο χώρες έρχεται μετά από μια σχετικά μακρά διαδικασία επαφών και συζητήσεων. Τον περασμένο Μάιο η Ουάσινγκτον έκανε ουσιαστικό βήμα για την αποκατάσταση των σχέσεων των δυο χωρών. ∆ιέγραψε την Κούβα από τη μαύρη λίστα των χωρών που στηρίζουν και βοηθούν τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Η αμερικανική διοίκηση σε πολλές περιπτώσεις αναφέρθηκε στη δυνατότητα μιας επίσκεψης του Μπ. Ομπάμα στην Κούβα το 2016. Ωστόσο, δεν έχει καθοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Έχει, όμως, καθοριστεί ότι προς «το τέλος του καλοκαιριού θα μεταβεί επίσημα στην Αβάνα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, για να υψώσει την αμερικανική σημαία στην πρεσβεία της χώρας του». Τη συμφωνία αυτή χαιρέτησε η Χίλαρι Κλίντον, υποψήφια για την προεδρία, «σαν ένα καλό βήμα για τους λαούς της Αμερικής και της Κούβας. (...) Μια νέα πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αβάνα θα μας βοηθήσει να συνεχίσουμε το διάλογο με το λαό της Κούβας και να συνεχίσουμε τις προσπάθειες για αλλαγές», σημείωσε. Την αποκατάσταση των σχέσεων των δυο χωρών χαιρέτισαν και οι ηγέτες των χωρών της Λατινικής Αμερικής. «Είναι ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση των σχέσεων των ΗΠΑ με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής» δήλωσε η πρόεδρος της Βραζιλίας Ντιλμά Ρουσέφ και πρόσθεσε ότι έτσι «τίθεται ένα τέρμα στην εποχή του ψυχρού πολέμου». Μ. Κοβάνης

να είσαι μαύρος στην Αμερική. Η είδηση του θανάτου της πυροδότησε ακόμη μια φορά έξαρση του διαλόγου στα social media και μια καμπάνια στο twitter όπου αφρο-αμερικανοί δηλώνουν σε βίντεο ότι εάν πεθάνουν υπό κράτηση, θα ευθύνεται η βία των αστυνομικών. Πλέον, η κρατική αυθαιρεσία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη δυνατότητα του πολίτη να την αποδείξει και να συμπαρασύρει και μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης δημοσιοποιώντας το γεγονός. Από τη μια πλευρά, ίσως, εγκυμονούν κίνδυνοι από μια υποτιθέμενη εκμετάλλευση της αγανάκτησης, από την άλλη, όμως, πάνω από όλα πρέπει να μιλάμε. Όλγα Βερελή

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

“

Είναι ξεκάθαρο πως η κυβέρνηση του ΑΚΡ έχει αποτύχει να κατανοήσει τη σημασία του Κομπάνι για τους Κούρδους και διαφαίνεται ότι θα αποτύχει, επίσης, να κατανοήσει και τη σημασία των γεγονότων στο Σουρούτς.

Το αδιέξοδο της τουρκικής πολιτικής στη Συρία Η 20η Ιουλίου 2015 αποτελεί για την Τουρκία την ημέρα που ανέδειξε με τον πλέον δραματικό τρόπο τα αδιέξοδα στα οποία έχει περιέλθει η μεσανατολική πολιτική της Άγκυρας, καθώς και τις καταστροφικές επιλογές της τουρκικής πλευράς στο ζήτημα του συριακού εμφυλίου πολέμου. Οι τουρκικές αρχές αναφέρουν πως οι νεκροί στη Σουρούτς ανέρχονται στους 32 ενώ οι τραυματίες ξεπερνούν τους 100. Τα θύματα προέρχονται από μία ακτιβιστική οργάνωση, η οποία συμμετείχε σε εκδήλωση με σκοπό την ανασυγκρότηση της συριακής πόλης Κομπάνι. Ο βομβιστής της επίθεσης αυτοκτονίας, Σεϊχ Αμπντουραχμάν Αλαγκόζ, ήταν ένας 20χρονος τούρκος φοιτητής και πρόσφατο μέλος του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ΙΚΙΛ). Η τρομοκρατική ενέργεια πραγματοποιήθηκε μπροστά στις κάμερες, ενώ έχει και έναν ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα αφού η τουρκική πόλη Σουρούτς βρίσκεται στα τουρκοσυριακά σύνορα, ακριβώς απέναντι από τη συριακή πόλη Κομπάνι, που αποτελεί πλέον το σύμβολο της κουρδικής αντίστασης ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος.

Της Αθηνάς Σκούρτα*

Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε συνέντευξη Τύπου που μεταδόθηκε ζωντανά από την Τουρκική ∆ημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, όπου βρισκόταν, καταδίκασε αυτούς που βρίσκονται πίσω από την πολύνεκρη επίθεση και είπε χαρακτηριστικά πως «η τρομοκρατία δεν έχει θρησκεία, εθνότητα, εθνικότητα και χώρα. Πάντοτε υποστηρίζαμε πως ο αγώνας ενάντια στην τρομοκρατία είναι διεθνής, κάτι το οποίο συνεχίζουμε να εκφράζουμε». Ο τούρκος πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, υιοθέτησε μία περισσότερο σκληρή στάση απέναντι στα γεγονότα δηλώνοντας πως «στόχος αυτής της επίθεσης είναι η Τουρκία». Ο Νταβούτογλου υποστήριξε πως είναι επιτακτική ανάγκη να επικρατήσει η κοινή λογική καλώντας όλα τα κόμματα να τηρήσουν μία κοινή στάση απέναντι στην επίθεση, ενώ προσέθεσε πως τα μέτρα ασφαλείας στα σύνορα με τη Συρία θα αυξηθούν. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο πως η κυβέρνηση του ΑΚΡ έχει αποτύχει να κατανοήσει τη σημασία του Κομπάνι για τους Κούρδους και διαφαίνεται ότι θα αποτύχει, επίσης, να κατανοήσει και τη σημασία των γεγονότων στο Σουρούτς. Οι πρόεδροι του φιλοκουρδικού κόμματος HD, Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιγκέν Γιουκσεκντά, ζήτησαν από την προσωρινή πλέον κυβέρνηση του ΑΚΡ να λογοδοτήσει για το γεγονός ότι

«επέτρεψε» σε βομβιστές αυτοκτονίας να κυκλοφορούν ελεύθεροι στην πόλη Σουρούτς, κατηγορώντας την έμμεσα για συνενοχή στην επίθεση. Το HDP σε ανακοίνωση του κατηγορεί ευθέως την κυβέρνηση του ΑΚΡ για ανοχή απέναντι στις κτηνωδίες που έχει διαπράξει το ΙΚΙΛ, ενώ υπογραμμίζει πως η κυβέρνηση ελάχιστα έκανε για να αποτρέψει τρομοκρατικές ενέργειες σε συγκεκριμένους στόχους στο εσωτερικό, όπως για παράδειγμα τις επιθέσεις που είχαν πραγματοποιηθεί πριν τις εκλογές της 7ης Ιουνίου στα γραφεία και στις συγκεντρώσεις του φιλοκουρδικού κόμματος. Οι Κούρδοι της Τουρκίας βλέπουν ξεκάθαρα ότι τα γεγονότα αυτά δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της παταγώδους αποτυχίας της κυβέρνησης να εμποδίσει τις δράσεις του ΙΚΙΛ, ενώ το ΡΚΚ επιρρίπτει ξεκάθαρα στην Άγκυρα τις ευθύνες για την επίθεση της 20ης Ιουλίου.

Οι ευθύνες της κυβέρνησης του ΑΚΡ

Έχει ευρύτατα υποστηριχθεί πως η κυβέρνηση του ΑΚΡ έχει συντελέσει καθοριστικά στην ανάπτυξη και στην ενδυνάμωση της οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. Είναι γεγονός, πως η τουρκική κυβέρνηση, από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου, επικεντρώθηκε στην ανατροπή του Προέδρου Μπασάρ Αλ-Άσαντ και έτσι υποστήριξε όλες τις αντικαθεστω-

τικές δυνάμεις, ανεξαρτήτως ιδεολογικών προσανατολισμών και τάσεων. Η επιλογή της Άγκυρας να ανοίξει τα σύνορα της, βοήθησε αυτές τις οργανώσεις, κάποιες από τις οποίες είχαν τη δυνατότητα ακόμη και να εκπαιδευτούν στα προσφυγικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Επίσης, δημοσιογράφοι και εισαγγελείς, οι οποίοι έχουν καταγγείλει τη μεταφορά όπλων από το τουρκικό προς το συριακό έδαφος, έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με ποινικές διώξεις και κατηγορίες για προδοσία και κατασκοπεία. Είναι, επίσης, ιδιαίτερα προβληματικό το γεγονός ότι η Άγκυρα, μετά την ήττα που δέχτηκε το ΙΚΙΛ στη Ροζέβα -στο βόρειο τμήμα της Συρίας-, προσπάθησε να επιβάλει την άποψη ότι το Κόμμα ∆ημοκρατικής Ένωσης των Κούρδων (PYD) είναι σαφώς πιο επικίνδυνο από το ΙΚΙΛ. Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας οπτικής υπό το ΑΚΡ, η οποία βλέπει την ευθυγράμμιση των Κούρδων της Συρίας με το ΡΚΚ ως ζωτικής σημασίας απειλή για το τουρκικό κράτος, ενώ το ΙΚΙΛ ως μία προσωρινή πρόκληση ασφάλειας, η οποία θα εξαφανιστεί την επόμενη μέρα της κατάρρευσης του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Επιπλέον, η τουρκική κυβέρνηση αντί να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να «μπλοκάρει» τις δράσεις του ΙΚΙΛ, τόσο εντός όσο και εκτός τουρκικού εδάφους, επέλεξε να «μπλοκάρει» τη διάδοση και την αναπαραγωγή των ειδήσεων και του φωτογραφικού υλικού, που αφορά στα γεγονότα στο Σουρούτς, μέσω διαδικτύου. ∆ύο ημέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Σουρούτς, με απόφαση του τοπικού δικαστηρίου, το δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο Twitter, μέσω του οποίου δημοσιεύονταν εικόνες από το τραγικό γεγονός, αποκλείστηκε. Παρόλα αυτά, κατά το προηγούμενο διάστημα, μετά από σκληρές αμερικανικές πιέσεις, η Τουρκία είχε αρχίσει να αναμειγνύεται πιο ενεργά στον αγώνα εναντίον του ΙΚΙΛ, εξαπολύοντας συντονισμένες επιχειρήσεις, ώστε να συλληφθούν δεκάδες μέλη της οργάνωσης και να εμποδισθούν εκατοντάδες άλλοι να περάσουν τα σύνορα προς τη Συρία. Έτσι, η επίθεση στο Σουρούτς μπορεί να ερμηνευθεί και ως απάντηση του Ισλαμικού Κρά-

τους στις πρόσφατες τουρκικές ενέργειες.

Κλιμάκωση των εξελίξεων μετά το Σουρούτς

Οι εξελίξεις που διαδέχτηκαν τα γεγονότα στο Σουρούτς, άνοιξαν ένα νέο κύκλο βίας με τους Κούρδους αντάρτες στην Τουρκία να περνάνε σε αντίποινα, σκοτώνοντας τρεις αστυνομικούς και τραυματίζοντας βαριά άλλον έναν στις πόλεις Τσεϊλάνπιναρ και Ντιγιαρμπακίρ στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Στις 23 Ιουλίου, ο τουρκικός στρατός έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπος με τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. Ένας Τούρκος υπαξιωματικός έπεσε νεκρός από σφαίρα στην περιοχή Κιλίς στα σύνορα με τη Συρία, ενώ η τουρκική πλευρά απάντησε με βομβαρδισμούς σκοτώνοντας έναν μαχητή του ΙΚΙΛ. Η τουρκική Εθνοσυνέλευση αποφάσισε να ανοίξει τη βάση του Ιντσιρλίκ, ώστε τα αμερικανικά αεροσκάφη να συμμετάσχουν σε κοινούς βομβαρδισμούς σε στόχους εναντίον του ΙΚΙΛ. Είναι σαφές πως οι αποτυχημένοι χειρισμοί της κυβέρνησης του ΑΚΡ τόσο σχετικά με τη συριακή κρίση όσο και σχετικά με το κουρδικό ζήτημα, έχουν πυροδοτήσει το κλίμα στο εσωτερικό και έχουν καταστήσει την Τουρκία ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξωτερικές προκλήσεις. Η υποστήριξη του ακραίου ριζοσπαστικού Ισλάμ στη Συρία για την ανάσχεση της επιρροής του καθεστώτος στη χώρα, αποτελεί πολιτική απόφαση, που όμως έχει συνέπειες. Και αυτές ακριβώς τις συνέπειες καλείται αυτή τη στιγμή η Τουρκία να αντιμετωπίσει. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα τέρας που η ίδια εξέθρεψε ή τουλάχιστον δεν έλαβε κανένα απολύτως μέτρο για να το περιορίσει. Και, δυστυχώς, το Κουτί της Πανδώρας άνοιξε.

* H A. Σκούρτα είναι διεθνολόγος – απόφοιτη του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πολιτικές, Οικονομικές και ∆ιεθνείς Σχέσεις στη Μεσόγειο» του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

στα δίκτυα του κόσµου

∆ΙΕΘΝΗ

Λευκοί κύριοι με παλιομοδίτικες ρεντιγκότες και ψηλά καπέλα και λευκές κυρίες με κρινολίνα εισέρχονται στην μεγάλη αίθουσα της εκδήλωσης, που θα τιμούσε τους πεσόντες του στρατού των Νοτίων

www.clac.cat

Κανένα ζώο στο κλουβί

Με μια ιστορική απόφα ση που πήρε το κοινοβούλιο της Καταλονίας την

Τετάρτη και η οποία θα τεθεί σε ισχύ σε περιφερειακό επίπεδο μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, απαγορεύεται η παρουσία άγριων ζώων στα τσίρκο. Το νομοσχέδιο αποτελεί μια μεγάλη νίκη του κινήματος, που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια στην περιοχή και της εκστρατείας που έγινε, η οποία έχει αναγκάσει μέχρι σήμερα περίπου 100 δημοτικά συμβούλια της Καταλονίας να έχουν πάρουν σχετικές αποφάσεις,

www.nycantifa.wordpress .com

Λευτεριά στους κρατούμενους

Με μεγάλη επιτυχία έγι νε χτες η παγκόσμια μέρα αλληλεγγύης στους κρα-

τούμενους του αντιφασιστικού κινήματος, με χιλιάδες ανθρώπους σε διάφορες πόλεις του κόσμου να ενώνουν τις φωνές και την οργή τους για να μην μείνει κανένας όμηρος του κράτους. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε πέρυσι με αφορμή την ποινή φυλάκισης 20 χρονών, που επέβαλε βουλγαρικό δικαστήριο, στον Τζοκ Πάλφεμαν, έναν Αυστραλό αντιφασίστα, που υπερασπίστηκε στην Σόφια δύο Ρομά που δέχτηκαν επίθεση με μαχαίρια από μια ομάδα νεοναζί. www.facebook.com /cidobconamaq

Οι αυτόχθονες στους δρόμους

Υπερασπιζόμενοι ένα  σύστημα παραγωγής τροφής βιώσιμο και δίκαιο, ε-

νώσεις αυτόχθονων ετοιμάζονται για δυναμικές κινητοποιήσεις πολιτικής ανυπακοής ενάντια στον νόμο, που ψήφισε την ∆ευτέρα το κοινοβούλιο της Βολιβίας, ο οποίος νομιμοποιεί την καλλιέργεια και το εμπόριο των γενετικά τροποποιημένων. Η κυβέρνηση του Μοράλες υποστηρίζει ότι είναι το αποτέλεσμα μιας ευρείας και δημοκρατικής συζήτησης, που έγινε τους τελευταίους μήνες, με πολλούς κοινωνικούς φορείς, ωστόσο οι αυτόχθονες μιλούν για αυταρχισμό και αναφέρουν ότι ο νόμος εξοντώνει τους μικρούς αγρότες.

∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Τα φαντάσματα του ρατσισμού σκοτώνουν ακόμα για μια σημαία Ε ΗΠΑ

κατόν πενήντα χρόνια πέρασαν από τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου των ΗΠΑ στις 2 Ιουνίου 1965. Όμως, τα φαντάσματα τρομοκρατούν ακόμα, προβαίνουν σε μαζικές δολοφονίες και ορκίζονται στη σημαία της δουλοκτητικής Συνομοσπονδίας του Νότου. Ο ρατσισμός καλά κρατεί στη «Γη της Ελευθερίας», που λέει ο εθνικός ύμνος των ΗΠΑ. Η σημαία της Συνομοσπονδίας κυμάτιζε ελεύθερα στο Κυβερνείο της Νότιας Καρολίνας, ώσπου την Πέμπτη 18/6 ένας νέος λευκός άνδρας άνοιξε πυρ μέσα σε μια ιστορική αφροαμερικανική εκκλησία της πόλης Charleston και σκότωσε 9 πιστούς και τον πάστορα.

Ιστορικό

Η πολιτικο-κοινωνική σύγκρουση για τη σημαία αυτή, που συμβολίζει το ρατσιστικό μίσος, κρατάει χρόνια. Ας πάμε μερικά χρόνια πίσω. Την 25η Μαΐου 2015, ο χορός της Απόσχισης για τα 150 χρόνια από την αυτοανακήρυξη της ανεξαρτησίας των Πολιτείων του Νότου των ΗΠΑ και την έναρξη του Εμφυλίου Πολέμου αντιμετωπίστηκε με συγκέντρωση-πορεία, που διοργάνωσε η ιστορική Εθνική Οργάνωση για την Πρόοδο των Εγχρώμων Πολιτών (NAACP). Στο ίδιο έργο θεατές βρέθηκαν οι διαδηλωτές, αντιμετωπίζοντας το θέαμα λευκών κυρίων με παλιομοδίτικες ρεντιγκότες και ψηλά καπέλα και λευκών κυριών με κρινολίνα να εισέρχονται στην μεγάλη αίθουσα της εκδήλωσης, που θα τιμούσε τους πεσόντες του στρατού των Νοτίων στο πεδίο των άγριων μαχών του εμφύλιου πολέμου, προδίδοντας τα ιδανικά της Αμερικάνικης Επανάστασης για την ελευθερία των ανθρώπων με τη διατήρηση της δουλείας. Σε αυτή την Πολιτεία το 1860, το 57% των κατοίκων της είχαν το στάτους του δούλου. Λίγοι ήταν οι λευκοί, που αγωνίζονταν για τη χειραφέτηση των δούλων. Ένας από αυτούς ήταν ο δικηγόρος και πολιτικός Τζέημς Πέντιγκριου, που είπε ότι «η Νότια Καρολίνα είναι πολύ μικρή για να είναι Πολιτεία (Republic) και πολύ μεγάλη για να είναι άσυλο ανιάτων». Στις 26/7/2011 ο πρόεδρος της ΝΑΑCP ζήτησε από την Ινδικής καταγωγής ρεπουμπλικανή Κυβερνήτρια Nikki Haley την οριστική μεταφορά της σημαίας στο μουσείο κι αυτή αρχικά θεώρησε ότι το θέμα έχει κλείσει.

Όμως, επί της ουσίας το θέμα δεν είχε λήξει ποτέ. Η Πολιτεία ήταν η τελευταία, που καθιέρωσε ως αργία την ημέρα των γενεθλίων του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (2000) και παράλληλα όρισε ως ημέρα αργίας την 10η Μαΐου για τη μνήμη της Συνομοσπονδίας. Το 2012 διορίστηκε αναπληρωτής Κυβερνήτης ο ρεπουμπλικάνος Γκλεν Μακ Κόνελ, ο οποίος προεδρεύει σε οργανώσεις και ινστιτούτα για την ιστορία της Συνομοσπονδίας. Συχνά εμφανίζεται ντυμένος με τη στρατιωτική στολή της Συνομοσπονδίας, προκαλώντας σκάνδαλο, και διατάζει να υψωθεί ακόμη πιο ψηλά η σημαία. Την ίδια χρονιά οι ∆ημοκρατικοί βουλευτές κατήγγειλαν την πλειοψηφία της Πολιτειακής Βουλής, γιατί έκλεισαν τις δημόσιες υπηρεσίες και την ίδια τη Βουλή για να γιορταστεί η «αρχαϊκή επέτειος» που διχάζει την Πολιτεία. Ώσπου φτάσαμε στο έτος 2015. 9 Αφροαμερικανοί νεκροί από το χέρι παρανοϊκού ρατσιστή ξυπνούν τις συνειδήσεις. Η Κυβερνήτρια ανοίγει διάλογο για να λυθεί το «λυμένο θέμα». Μιλά πρωτίστως για θεραπεία του τραύματος κι όχι για διαμόρφωση πολιτικής. Όμως, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι θεσμικοί παράγοντες, με πρόσχημα τη συνθετότητα του θέματος, αρνούνται το κατέβασμα της σημαίας 1.Ο Πρόεδρος Ομπάμα δηλώνει ότι η θέση της σημαίας είναι στο μουσείο. Ας σημειωθεί ότι η σημαία προστατεύεται με ειδικό μηχανισμό και μη διαθέτοντας σύστημα τροχαλίας, δεν μπορεί να κυματίζει μεσίστια κι αυτή είναι ακόμη μία πρόκληση.

Αποκλίσεις από την ακροδεξιά γραμμή

∆εν στοιχίζονται όλοι οι Ρεπουμπλικάνοι στην ακροδεξιά γραμμή. Ο βουλευτής Norman Brannon, που έχασε έναν φίλο του στο μακελειό, δεσμεύτηκε να εισηγηθεί στην Πολιτειακή Βουλή, νόμο για την οριστική απομάκρυνση της σημαίας από κάθε δημόσιο κτήριο. Αυτή είναι κι η θέση της NAACP, η οποία καλεί στους δρόμους τους αντιρατσιστές και δημοκρατικούς πολίτες σε διαδηλώσεις. Παράλληλα με τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Πολιτεία, κινηματικές και συμβολικές ενέργειες λαμβάνουν χώρα σε πολλές πόλεις όπου καίγονται οι συνομοσπονδιακές σημαίες (π.χ. Φιλαδέλφεια κ.ά.). Με όλα αυτά η Κυβερ-

νήτρια συμφώνησε να κατέβει οριστικά η σημαία. Το κίνημα κατά της σημαίας εξαπλώνεται πια στα πανεπιστήμια, στις αθλητικές ενώσεις, ακόμα και στον εμπορικό κόσμο κι ειδικότερα στην αλυσίδα Wal-Mart, που δέχθηκε πιέσεις, και απέσυρε από τα καταστήματά της όλες τις συνομοσπονδιακές ρατσιστικές σημαίες και τα διάφορα προϊόντα που σχετίζονται με αυτές. Ομάδες αφύπνισης αναζητούν πληροφορίες από τους πολίτες για την ύπαρξη ρατσιστικών ομάδων, που οργανώνουν εκδηλώσεις τέτοιου τύπου. Άλλαξε θέση υπέρ της απομάκρυνση της σημαίας ως συμβόλου της δουλείας ακόμα κι ο Ραντ Πολ, γερουσιαστής του Κεντάκυ, που είναι μέλος του Tea Party κι υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων. Έτσι την Πέμπτη 9 Ιουλίου, η σημαία κατέβηκε και μπήκε στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας» (μουσείο) 2. Όμως, είναι σίγουρο ότι η συμβολική ενέργεια θα μετατραπεί σε πραγματική; Πώς θα ξεριζωθεί ο ρατσισμός ως ιδεολογία, ως θεσμική πολιτική και πρακτική, ως νομική και ταξική ανισότητα; Μήπως θα λειτουργήσει ως απλό τσιρότο σε μια βαθιά πληγή; Θανάσης Τσακίρης http://tsakthan.blogspot.gr

1. Ως τα τέλη της δεκαετίας του 1950 οι ∆ημοκρατικοί του Νότου ήταν συντηρητικοί κι οι περισσότεροι από αυτούς φανατικοί ρατσιστές ήδη από την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου. Με τη νίκη των ∆ημοκρατικών του Βορρά στις προεδρικές εκλογές του 1960, αλλά κυρίως με την ανόδου του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, οι ∆ημοκρατικοί του Νότου στο Ρεπουμπλικάνικο Κόμμα, το οποίο έγινε το κόμμα του «βαθέως Νότου». 2. Η ρατσιστική δολοφονική οργάνωση Ku Klux Klan βγήκε απειλητικά στους δρόμους της πρωτεύουσας Columbia για να ακυρώσει την απόφαση της κατάργησης της σημαίας. Απέναντί τους βρέθηκε μαζικό μπλοκ διαδηλωτών και το κόμμα των Μαύρων Πανθήρων. Έγιναν συγκρούσεις και υπήρξαν 5 συλλήψεις. Η αστυνομία φυγάδευσε τους ρατσιστές, που είχαν να αντιμετωπίσουν την οργή των φίλων των δολοφονημένων μελών της πενθούσας Αφροαμερικανικής κοινότητας. •

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Ο νόμος περιέχει και πολλές ασάφειες. Σε τι τιμή θα πωληθεί το αρνί το Πάσχα που δίνεται μαζί με τη συκωταριά όταν το πρώτο έχει συντελεστή 13% και η δεύτερη 23%; Πώς θα κοστολογηθούν τα βιβλία όταν αυτά εντάχθηκαν στο 6%, ενώ οι υπηρεσίες για την παραγωγή τους υπόκεινται στο 23%;

Οι συντελεστές κλείνουν το μάτι στην αισχροκέρδεια Προβλήματα και παράδοξα στην αλλαγή του ΦΠΑ

«Υ

πάρχει δυσκολία εφαρμογής των διατάξεων για τις αλλαγές του ΦΠΑ, καθώς περιλαμβάνουν πολλές εξαιρέσεις για αρκετά προϊόντα που ανάλογα τη διάθεσή τους, αλλάζει και ο συντελεστής τους» εξηγεί στην «Εποχή» ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας του Καταναλωτή, Νικόλας Τσεμπερλίδης, για την αναταραχή που επικρατεί στην αγορά από τη ∆ευτέρα, λόγω της αλλαγής των συντελεστών του ΦΠΑ. Τα περισσότερα παράδοξα φαίνεται να αφορούν το συντελεστή των τροφίμων και ειδικά στα κρέατα. «Η αύξηση του συντελεστή για το μοσχαρίσιο κρέας στο 23%, ενώ τα άλλα κρέατα παραμένουν στο 13%, δεν έχει καμία λογική. Τα τελευταία χρόνια είχε αρχίσει να υπάρχει μια μικρή ανάπτυξη στον τομέα της βοοτροφίας στην Ελλάδα, με την άνοδο του ΦΠΑ αυτό θα σταματήσει, αφού η ζήτηση θα μειωθεί πολύ και κατά αυτόν τον τρόπο ούτε το κράτος πρόκειται να έχει έσοδα» δηλώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Καταστηματαρχών Κρεοπωλείων, Πέτρος Σταύρος. Σημειώνει, επίσης, πως η συγκεκριμένη αλλαγή ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς πέντε ώρες πριν την ψήφιση των μέτρων είχαν συναντηθεί με επιτελείο του υπουργείου Οικονομικών και δεν είχαν ενημερωθεί για την εν λόγω αύξηση. «Ο νόμος περιέχει και πολλές ασάφειες. ∆εν εξηγεί για ποιο λόγο το απλό χοιρινό σουβλάκι δεν θεωρείται παρασκευασμένο και έχει συντελεστή 13%, ενώ αν έχει αλάτι και πιπεριές αλλάζει κάτι και πάει στο 23%. Πρόβλημα μεγάλο θα υπάρξει και τα Χριστούγεννα και το Πάσχα που το αρνί με τη συκωταριά πωλούνται μαζί, αλλά τώρα το πρώτο έχει συντελεστή 13% και η δεύτερη 23%».

Κίνδυνος αισχροκέρδειας

Ίδιας λογικής ασάφειες συναντιόνται και στην περίπτωση της εστίασης. Αναλόγως με το που θα καταναλώσει ο πελάτης την παραγγελία του, διαμορφώνεται ο ΦΠΑ για κάποια από τα προϊόντα. Πιο συγκεκριμένα, αν ο πελάτης παραγγείλει για έξω και δεν τα καταναλώσει στο κατάστημα, το νερό, το γάλα, το ψωμί χρεώνονται με 13% ΦΠΑ, διαφορετικά έχουν 23%. Στην περίπτωση του τουρισμού, τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια τελικά πέρασαν στο 23% από τώρα και όχι το Σεπτέμβρη, όπως φημολογούταν αρχικά. Όσοι πάντως είχαν κάνει κράτηση πριν τη ψήφιση

και τα εισιτήρια τους είχαν εκδοθεί, θα ταξιδέψουν με ΦΠΑ 13%. Όσοι άτυχοι, παρόλο που είχαν κάνει κράτηση, τα εισιτήριά τους εκδόθηκαν μετά τη ψήφιση, θα επιβαρυνθούν με ΦΠΑ 23%. «Η προσωπική μου άποψη είναι πως παρά την ανατίμηση των εισιτηρίων ο κλάδος δεν θα πληγεί ιδιαίτερα, καθώς ακόμα και τώρα στη δική μας εταιρεία έχουμε αύξηση των πωλήσεων σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2014. Παρόλα αυτά, πιο σίγουρα συμπεράσματα για το ζήτημα θα έχουμε μετά το τέλος του Αυγούστου» σύμφωνα με την Αλεξία Κότση, υπεύθυνη επικοινωνίας της Travel Planet 24. Οι αυξήσεις στον ΦΠΑ και οι πολλές διαφορετικές παράμετροι αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο και για αδικαιολόγητες αυξήσεις στις τιμές λόγω της αναταραχής. «Σίγουρα θα εμφανιστούν φαινόμενα αισχροκέρδειας. Πέραν από τις αυξήσεις που θα μεταφερθούν αυτούσιες στον τελικό καταναλωτή, μπορεί να υπάρξουν αυξήσεις και σε προϊόντα που δεν μεταβάλλεται ο συντελεστής, όπως και μεταφορά του κόστους των προβλημάτων με τις τράπεζες στις τελικές τιμές. Αυτά θα πρέπει να τα αντιληφθεί η κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα, ώστε να υπάρξουν κινήσεις για τον έλεγχό τους» τονίζει το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτή.

Άδικος ο ΦΠΑ στα φροντιστήρια

«Η επιβολή 23% ΦΠΑ στα δίδακτρα των φροντιστηρίων είναι ένα άδικο μέτρο που πλήττει τη μέση ελληνική οικογένεια. Στο φροντιστήριο δεν πηγαίνουν πλούσια παιδιά, αλλά μαθητές που ανήκουν σε μεσαίες και φτωχές οικογένειες προκειμένου να μάθουν κάποια ξένη γλώσσα και να βοηθηθούν για τις εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Οικονομικά είναι ατελέσφορο, γιατί κατά αυτόν τον τρόπο θα μεγαλώσει η ζήτηση της μαύρης παραπαιδείας. Ως επιχειρήσεις τα φροντιστήρια ήδη φορολογούνται και μάλιστα με 29% και την 100% προκαταβολή που προβλέπουν τα υπόλοιπα μέτρα» δηλώνει ο Γιάννης Βαφειαδάκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδας. Παράλληλα, τονίζει πως το μέτρο αντίκειται στην ευρωπαϊκή οδηγία που προβλέπει πως οι υπηρεσίες εκπαίδευσης δεν πρέπει να επιβαρύνονται με ΦΠΑ στα δίδακτρα και εξαγγέλλει πως θα υπάρξουν σειρά κινητοποιήσεων, ώστε να αποσυρθεί το μέτρο. Γεγονός που δεν είναι καθόλου απίθανο, σύμφωνα με τον ίδιο, όπως διαφαίνεται μετά

τις συναντήσεις τους με τους υπουργούς Παιδείας και Οικονομικών.

Προβλήματα στο χώρο του βιβλίου

Ενώ τα βιβλία εντάχθηκαν στον υπερμειωμένο συντελεστή του 6%, προβλήματα αναμένεται να ανακύψουν στον κλάδο, σύμφωνα με την επιστολή της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου στον πρω-

Ενδεχόμενο διατροφικό πρόβλημα

έραν των προβλημάτων που προκαλούν οι τόσες διαφοροποιήσεις, το σημαντικότερο ζήτημα είναι πως αυξάνεται ο ΦΠΑ σε είδη διατροφής, με αποτέλεσμα τη δυσκολία πολλών νοικοκυριών να τραφούν επαρκώς και ασφαλώς. «Με την άνοδο του ΦΠΑ θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα γιατί ο κόσμος ήδη πήγαινε στα πιο φθηνά προϊόντα, αφού δεν είχε χρήματα. Τώρα θα αναγκάζεται να παραμελεί τελείως το θέμα της ποιότητας και θα κοιτάζει μόνο την τιμή με συνέπεια να υπάρξουν κίνδυνοι για τη διατροφή του. Οι καταναλωτές θα πρέπει να προσέξουν τις πολύ χαμηλές προσφορές γιατί το πιθανότερο είναι πως θα πρόκειται για κρέας μακράς διάρκειας. Είναι όρος για τα εισαγόμενα κρέατα που έχουν σφαχθεί και διατηρούνται κατεψυγμένα με διάφορα χημικά μέχρι και για 6 μήνες πριν φθάσουν στο τραπέζι μας. ∆υστυχώς, παρά τις κινητοποιήσεις μας, δεν έχει ακόμα νομοθετηθεί να καταγράφονται ως τέτοια, ώστε να προστατεύεται ο πολίτης και να ξέρει τι καταναλώνει». Ο Πέτρος Σταύρος επισημαίνει, ακόμα, τη δυσκολία που θα έχουν πολλά κρεοπωλεία να απορροφήσουν την άνοδο στο ΦΠΑ, αφού οι ίδιοι κάποια τα προμηθεύονται από τα σφαγεία με 23% ΦΠΑ, ακόμα και αν αυτά μετά πωλούνται με 13%. Αντίθετα, αυτό το μέτρο θα δώσει ώθηση στις πολυεθνικές αλυσίδες σούπερ – μάρκετ, καθώς τα κρέατα που έχουν, πρόκειται τις περισσότερες φορές για εισαγόμενα, που έχουν παραμείνει στο 13%. •

θυπουργό, καθώς οι υπηρεσίες φασόν του βιβλίου έχουν συντελεστή 23%. Πιο συγκεκριμένα αναφέρουν ότι: «Στον νέο νόμο, ενώ το βιβλίο εντάχθηκε στο 6%, οι υπηρεσίες για την παραγωγή του βιβλίου υπόκεινται σε ΦΠΑ 23%. Όπως καταλαβαίνετε, η τεράστια αυτή διαφορά, από το 6% στο 23%, δεν μπορεί να καλυφθεί από τις πωλήσεις των βιβλίων, καθώς το περιθώριο μικτού κέρδους μας επ’ ουδενί δεν φτάνει για να καλύψει τη διαφορά των δύο συντελεστών (…)». Αν παραμείνει αυτή η διαφορά οι περισσότερες εκδοτικές επιχειρήσεις θα στραφούν στην ανάθεση της παραγωγής τους σε τυπογραφεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ιταλία, προκειμένου να μηδενίσουν τον ΦΠΑ στο στάδιο της παραγωγής ή θα αναγκαστούν να κλείσουν, όπως επισημαίνουν.

Ζήτημα εισπραξιμότητας

Όλη η λογική, όμως, της ανόδου του ΦΠΑ, προκειμένου να αυξηθούν τα έσοδα του κράτους, φαίνεται να είναι λανθασμένη, καθώς το πρόβλημα έγκειται στη δυσκολία εισπραξιμότητας που αντιμετωπίζει και όχι στις χαμηλές τιμές. «Ο ΦΠΑ είναι ένας άδικος φόρος γιατί επιβάλλεται οριζόντια και δεν συνδέεται με τα εισοδήματα. Η άνοδός του οφείλεται στην αδυναμία που έχει η ελληνική πολιτεία στην είσπραξή του. Αντί να φτιάξουν μηχανισμούς για είσπραξη του ΦΠΑ, προτιμούν την αύξηση. Αυτό δείχνει προχειρότητα στην αντιμετώπιση των δημοσίων προβλημάτων. Όταν είναι υψηλός ο ΦΠΑ, ο καταναλωτής οδηγείται σε τακτικές δοσοληψίας με τον επιχειρηματία, του τύπου να κόβει κάτι από την τιμή και να μην κόβεται η απόδειξη. Στερείται έτσι το κράτος φορολογητέα ύλη. Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι η πολιτεία να αναπτύξει τις κατάλληλες δομές ελέγχου και τιμωρίας για τους παραβάτες. Παράλληλα πρέπει να αναπτύξει και στους πολίτες τη λογική να ζητάνε απόδειξη. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί μέσω της λοταρίας αποδείξεων, αλλά εξηγώντας τους τι ακριβώς σημαίνει για τους ίδιους τους πολίτες. Όσο η πολιτεία δεν θα εισπράττει το ΦΠΑ, στο τέλος θα πληρώνουν το κόστος πάντα οι ίδιοι» καταλήγει ο Νικόλας Τσεμπερλίδης της Προστασίας του Καταναλωτή. Τζέλα Αλιπράντη

“

ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η ενίσχυση της πολιτικής στην ύπαιθρο, των οργανώσεων και η ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, αν ήταν αναγκαία πριν τις 13 Ιουλίου, σήμερα πλέον είναι όρος επιβίωσης για την Αριστερά.

Είμαστε με το μέρος των μικρών και μεσαίων αγροτών Πρώτες σκέψεις για την ανασύνταξη του ΣΥΡΙΖΑ στον αγροτικό χώρο Παρόλο που η πικρή ήττα έχει μουδιάσει το μυαλό και τα συναισθήματα ταλαντεύονται σε ένα ατέρμονο εκκρεμές από το πένθος στην οργή, τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά είναι επείγουσα η ανάγκη αναστοχασμού και ανασύνταξης. Είναι βέβαιο ότι η επικείμενη αλλαγή του τρόπου φορολόγησης του αγροτικού εισοδήματος και οι επαχθείς άλλες επιβαρύνσεις (αυξήσεις ΦΠΑ, φόρος καυσίμων, εισφορές ΟΓΑ) επισκιάζουν ολοκληρωτικά κάθε άλλη συζήτηση. Όμως, αν περιοριστεί -ακόμα μια φορά- σε αποσπασματική αναζήτηση λύσεων (ισοδύναμων, αντιρροπιστικών ή όπως αλλιώς επιτάσσει η μνημονιακή ορολογία), που να ελαφρύνουν κάπως την επερχόμενη καταστροφή, η παρέμβαση της ριζοσπατικής Αριστεράς στον αγροτικό χώρο θα έχει ακυρωθεί οριστικά.

Του Ειδικού συνεργάτη

ξάλλου, σε αυτό ακριβώς το πεδίο μας σπρώχνει ο αντίπαλος. ∆εν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι πρώτοι που «σήκωσαν αντάρτικο» στο όνομα δήθεν της υπεράσπισης των αγροτών ήταν οι βουλευτές των αγροτικών περιοχών της Ν∆. Και μάλιστα όταν ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός, μόλις λίγες ώρες από την υπογραφή της εκβιαστικής συμφωνίας, χαρακτηρίζοντας την μεν δύσκολη έσπευσε να δηλώσει: «∆εσμευόμαστε ότι θα την υλοποιήσουμε με συνέπεια».(!!!) Έτσι λοιπόν, αναίσχυντα, αυτοί που πριν δυό χρόνια είχαν ψηφίσει τη φορολόγηση των κοινοτικών ενισχύσεων και αποζημιώσεων και το εισόδημα από το πρώτο ευρώ με 13%, τολμούν να μιλάνε στο όνομα των αγροτών. Και δυστυχώς, κανείς από τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ στα τηλεοπτικά πάνελ δεν έχει πετάξει στα μούτρα των οδυρόμενων Ν∆, ΠΑΣΟΚ και λοιπών νεοφιλεύθερων, ότι αν δεν είχε υπάρξει από την τωρινή κυβέρνηση και την αν. υπουργό ∆ημοσίων Εσόδων, η τροποποίηση του δικού τους φορολογικού νόμου, με την εξαίρεση των αποζημιώσεων και το αφορολόγητο ενισχύσεων κάτω από 12.000 ευρώ, η καταστροφή θα είχε ήδη συμβεί.

Οι κοινοτικές ενισχύσεις

Όσο για τους όποιους ΠΑΣΟΚους ψέλλισαν από το βάθος της πολιτικής τους εξαέρωσης, αλλά και για τα στηρίγματα τους στον αγροτικό χώρο που έσπευσαν να συμπαραταχθούν με το «ναι», ότι οι κοινοτικές ενισχύσεις δεν είναι εισόδημα αλλά βοήθημα, ας κάνουν τον κόπο να δουν τι έχουν νομοθετήσει το 2011 με την εφαρμοστική ΚΥΑ του μητρώου αγροτών. Φαρδιά πλατιά, οι αγροτικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις επί της παραγωγής, προσμετρώνται στον

υπολογισμό του αγροτικού εισοδήματος. Και κάτι τελευταίο για τις κοινοτικές ενισχύσεις. Από καιρό ήταν γνωστό ότι το 20% των αγροτών καρπώνεται το 80% των ενισχύσεων. Στην πραγματικότητα η ανισοκατανομή είναι ακόμα πιο προκλητική, καθώς από στοιχεία του 2013 φαίνεται ότι πλέον το 7% των αγροτών, καρπώνεται το 40% των άμεσων ενισχύσεων. Αν αναλυθούν και τα στοιχεία των άλλων ενισχύσεων και των προγραμμάτων του ΠΑΑ, η ανισότητα θα είναι εξοργιστική. Είναι προφανές ότι ο ορισμός περί «ενεργού αγρότη» της ΚΑΠ 2014-2021, που με προσήλωση υιοθέτησε η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, βαφτίζοντας συλλήβδην «ενεργούς» όσους παίρνουν ενισχύσεις ως 5.000 και τους άνω των 5.000 με υποχρέωση μόλις

το 10% του εισοδήματος τους να είναι από αγροτική δραστηριότητα, βάζει οριστικά τέλος στην οποιαδήποτε προοπτική αναδιανομής και παραγωγικού προσανατολισμού των κοινοτικών ενισχύσεων.

Ας συμφωνήσουμε σε βασικά πράγματα Αφού, τουλάχιστον έως το 2017, αναθεώρηση έστω και στα σημεία της ΚΑΠ δεν πρόκειται να γίνει και ταυτόχρονα η νέα εκβιαστική συμφωνία ακυρώνει τον πυρήνα του προγράμματος της αγροτικής μας πολιτικής, ας δούμε επειγόντως τι κάνουμε σήμερα. Καταρχάς, για να έχει νόημα και ουσία η συζήτηση, ας συμφωνήσουμε σε μερικά βασικά πράγματα: Στον ΣΥΡΙΖΑ είμαστε με το μέρος των ανθρώπων του καθημερινού μόχθου, των μικρών και μεσαίων αγροτών και των φτωχών κατοίκων της υπαίθρου. Αυτών τα συμφέροντα θέλουμε να υπερασπιστούμε και όχι γενικώς τους αγρότες. Επιπλέον δεν μιλάμε γενικά για ανάπτυξη, αλλά για το συνολικό παραγωγικό και κοινωνικό μετασχηματισμό, σε όφελος των κοινωνικών αναγκών.

Μέτρα και παρεμβάσεις

μως, υπάρχουν μια σειρά μέτρων και παρεμβάσεων, που έπρεπε να ξεκινήσουν από χτες, πολύ περισσότερο σήμερα. - Πρώτα και κύρια η αντιμετώπιση της ασυδοσίας στην αγορά: να μπει χρονική προθεσμία αποπληρωμής των παραγωγών από τις επιχειρήσεις του κλάδου και τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, να απαγορευτούν οι «ανοιχτές» τιμές, να πάψουν οι ελληνοποιήσεις, να παταχθούν οι υπερτιμολογήσεις και οι ενδοομιλικές συναλλαγές. Να λήξει οριστικά και αμετάκλητα η διελκυστίνδα μεταξύ υπουργείων, υπηρεσιών, επαγγελματικών κλάδων. Ενιαίο πλαίσιο, ενιαίο σύστημα ελέγχων, ενιαία (και αδέκαστα) συνεργεία. - Η βίαιη, όπως προέκυψε, αλλαγή στο φορολογικό σύστημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με συστηματική, επιστημονική, πολύπλευρη και κυρίως συλλογική δουλειά. Ούτε δουλειές του ποδαριού, ούτε επικοινωνιακά παιγνίδια και λαϊκισμοί. Έχει σημασία επιτέλους, να κάνουμε πράξη όχι μόνο το απλό και σταθερό, αλλά και το δίκαιο φορολογικό σύστημα. Να γίνει πράξη το «να πληρώσουν οι πλούσιοι».

Η κρίση εκπροσώπησης του αγροτικού κινήματος και συνολικά η απαξίωση κάθε τι συλλογικού (συνεταιρισμοί, δίκτυα κ.λπ.) είναι το μείζον ζήτημα που οφείλει να αναστραφεί. Και αυτό ούτε νομοθετείται, ούτε επιβάλλεται. Ακόμα χειρότερα, είναι δια ροπάλου απαράδεκτο να αναπαράγονται από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (όχι από όλους φυσικά) πρακτικές πελατειακών σχέσεων που χρόνια τώρα εκμαυλίζουν τις συνειδήσεις και κρατούν όμηρους στη διαφθορά και στη διαπλοκή τους αδύναμους της υπαίθρου. Επομένως, η ανάθεση στην κυβέρνηση, τους βουλευτές και στους κρατικούς αξιωματούχους της επίλυσης κάθε προβλήματος, είναι ανάγκη να κοπεί σύρριζα. Η ενίσχυση της πολιτικής στην ύπαιθρο, των οργανώσεων και η ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, αν ήταν αναγκαία πριν τις 13 Ιουλίου, σήμερα πλέον είναι όρος επιβίωσης για την Αριστερά. Είναι προφανές πολλά από τα άμεσα μέτρα του προγράμματος που διαμόρφωσε το τμήμα αγροτικής πολιτικής, όπως η αποκατάσταση της ρευστότητας και η άμεση μείωση του κόστους παραγωγής, αυτή την ώρα έχουν ανασταλεί.

- Επειγόντως ανασχεδιασμό, αναδιάταξη και συντονισμό όλων των υπηρεσιών και φορέων του υπουργείου, συνεργασίες και αυστηρό συντονισμό συναρμόδιων υπουργείων με έμφαση στη στήριξη και εξυπηρέτηση των αγροτών, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την ελάφρυνση έως την απαλλαγή τους από την εξαναγκαστική πληρωμή υπηρεσιών (π.χ. ΟΣ∆Ε). - ∆ιερεύνηση σε βάθος και απόδοση ευθυνών σε όσους ευθύνονται για την κατάρρευση του αγροτικού συνεργατισμού, καθώς και στις στρεβλώσεις και παθογένειες που συσσώρευσε η εφαρμογή του ν.4015. Κάθε αλλαγή του νόμου για τους συνεταιρισμούς και γενικά τις οργανώσεις των αγροτών, αν δεν συνδυαστεί με τη ριζική κάθαρση του χώρου, είναι καταδικασμένη στην παταγώδη αποτυχία. Πολύ περισσότερο που οι προνοητικοί αγροτοπατέρες έχουν ήδη από καιρό φροντίσει να στήσουν το παιγνίδι σε άλλα πεδία (Γαία επιχειρείν, ∆ιεπαγγελματικές κ.λπ.). - Ριζική αλλαγή στην ιεράρχηση, τον προσανατολισμό και τις προδιαγραφές των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. Το μοναδικό ως τώρα κριτήριο της «απορροφικότητας» των πόρων να εκλείψει οριστικά. Υποχρεωτικοί ποσοτικοί και ποιοτικοί στόχοι σε όλα τα προγράμματα προώθησης προϊόντων. Και αν φαντάζουν λίγα όλα τα παραπάνω, σε σχέση με αυτά που οραματιζόμαστε: Τέρμα στα φέουδα και τα παραγοντιλίκια, τέρμα στις δημοσιοσχεσίτικες αντιλήψεις, τέρμα στα τρωκτικά που ροκανίζουν το αριστερό εγχείρημα. Και πάνω απ’ όλα βούληση για ρήξεις. ∆ύσκολο; Ίσως. Αλλά στα δύσκολα θα φανεί η Αριστερά.

•

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Πεδίον του Αρεως, όπως λέμε, Ελλάδα της Κρίσης Του Κωστή Γιούργου

σμου, ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, Πράξις, Άρσις, Νόστος) για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση των οξυμένων φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού κ.λπ., κ.λπ.».

ο Πεδίον του Άρεως, ανάσα πρασίνου και τόπος αναψυχής σε έναν από τους νευραλγικότερους κόμβους του αστικού ιστού της Αθήνας μέχρι πριν μερικά χρόνια, είναι σήμερα ένα από τα πιο κραυγαλέα δείγματα του ερειπιώνα που άφηνε πίσω του αποχωρώντας το σύστημα διαπλοκής, διαφθοράς και λεηλάτησης του δημοσίου χρήματος. Όντας περίοικος είχα το θλιβερό προνόμιο να παρακολουθώ από κοντά, σχεδόν καθημερινά, τη φθίνουσα πορεία του πάρκου μέχρι τη σημερινή οικτρή εικόνα της εγκατάλειψης και της παρακμής. Τα σημάδια της κάμψης ήταν αισθητά αρκετά νωρίς, αλλά έμοιαζαν διαχειρίσιμα, παρόμοια με ό,τι συνέβαινε υπόδηλα σε όλη τη χώρα πριν το ξεσκεπάσει η κρίση. Ο περιπατητής και ο διερχόμενος απολάμβαναν τις ευεργεσίες του πράσινου, που έδειχνε να μπορεί ακόμη να καλύπτει μόνο του τα κενά από τη φθίνουσα φροντίδα. Η παραβατικότητα διεκδικούσε το κομμάτι της, όπως σε όλους τους δημόσιους χώρους που προσφέρουν κάποιες απόμερες γωνίες σχετικής απομόνωσης και ανενόχλητης ηρεμίας, αλλά η επισκεψιμότητα του πάρκου δεν άφηνε πολλά περιθώρια σ’ αυτό.

Η περίφημη ανάπλαση

Εδώ ακριβώς εντοπίζεται το σημείο καμπής μετά το οποίο όλοι οι όροι που ευθύνονται για τη σημερινή κατάσταση συναντήθηκαν καταστροφικά: η βίαιη παρεμπόδιση της επισκεψιμότητας, παραμονές του μοιραίου έτους 2010, για

Όλα πρέπει να γίνουν χθες

σχεδόν δύο χρόνια, όσο δηλαδή κράτησαν τα έργα ανάπλασης του πάρκου. Η περίφημη ανάπλαση του Πεδίου του Άρεως: ∆απάνη 10.063.990 ευρώ για ένα αχρείαστο έργο μικρομέγαλης επιδεικτικότητας, η ξιππασιά και η διαρπαγή των Ολυμπιακών Αγώνων σε μικροκλίμακα. Όλα έδειχναν ότι επρόκειτο για ακόμα μια από τις συνήθεις εφορμήσεις στον δημόσιο κορβανά με το πρόσχημα της υπηρέτησης του κοινού συμφέροντος. Σαν μιθριδατισμένοι, δεν αντιδράσαμε ανάλογα. Σύντομα αποδείχθηκε ότι για το σύστημα της διαπλοκής ήταν μια τελευταία ευκαιρία λεηλασίας πριν τον επερχόμενο όλεθρο, για την έλευση του οποίου –επιπλέον– ήταν, ως φαίνεται, προϊδεασμένοι. Το 2010 η Υπερνομαρχία παρέδωσε το έργο μετά βαΐων και κλάδων – αλλά ανολοκλήρωτο. Και το όποιο αποτέλεσμα ανυπεράσπιστο. Με πρώτο θύμα το πράσινο, που έμεινε από τότε ολωσδιόλου αφρόντιστο, καταταλαιπωρημένο από τα βαρέα οχήματα. Παρόμοια τύχη είχαν οι

Το δικαίωμα στη Στέγη είναι δικαίωμα στην Αξιοπρέπεια

Του Θανάση Αλεξάνδρου

να ανάχωμα κατά των πλειστηριασμών δημιουργήθηκε με την ψήφιση της τροποποίησης του Κώδικα Πολιτικής ∆ικονομίας. Οι νέες διατάξεις «απλοποιούν» τις διαδικασίες εκτέλεσης για απαιτήσεις ιδιωτών (τραπεζών, επιχειρήσεων, κ.λπ.) έναντι των οφειλετών τους. Ο νέος Κώδικας θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2016. Ο ισχύων Κώδικας παρείχε στην πράξη σχεδόν απόλυτη προστασία κάθε είδους ακινήτου μιας και προέβλεπε ότι η τιμή εκκίνησης ενός εκπλειστηριαζόμενου ακινήτου ήταν η αντικειμενική του αξία. Η οποία, όντας κατά πολύ υψηλότερη της εμπορικής, απέτρεπε κάθε επίδοξο «επενδυτή» να «χτυπήσει» το ακίνητο. Γνωρίζουμε και μπορούμε να θυμηθούμε την τεράστια συσσώρευση ακινήτων στα χρόνια της Κατοχής και αμέσως μετά.

Τα αιτήματα του κινήματος

Το κίνημα κατά των πλειστηριασμών είχε εξ’ αρχής επισημάνει ότι τυχόν κατάργηση/τροποποίηση της διάταξης, που όριζε την τιμή εκκίνησης ενός πλειστηριασμού θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου αλλά και την όρεξη κάθε κερδοσκοπικού ομίλου που θα αποζητούσε να δώσει έγγειο αξία στα τεράστια κέρδη από τη χρηματοπιστωτική του δραστηριότητα. Ένα από τα βασικά αιτήματα του κινήματος κατά των πλειστηριασμών ήταν να διατηρηθούν οι διατάξεις του Κώδικα που αφορούσαν τη διαδικασία εκτέλεσης (τιμή εκκίνησης, δυνατότητα απόκρουσης σε διάφορα προδικαστικά ή δικαστικά στάδια μιας κατάσχεσης ή ενός πλειστηρια-

επεμβάσεις καλλωπισμού και οι υποδομές, από ελλιπή φύλαξη και απουσία συντήρησης. Στην εισήγησή της σε συνεδριάση του Περιφερειακού Συμβουλίου στις αρχές αυτού του μήνα για την καθαριότητα του πάρκου, η αντιπεριφερειάρχης Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Ερμίνα Κυπριανίδου, περιέγραφε αδρομερώς τα προβλήματα καθαριότητας και φύλαξης, τις σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό, την ανάγκη αποκατάστασης των υποδομών, τη συντήρηση πρασίνου, την παραβατικότητα και τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που καταφεύγουν στο πάρκο λόγω απόγνωσης και αδιέξοδου. Ωστόσο, η όποια περιγραφή, όσο καλοπροαίρετη και ειλικρινής, απέχει πολύ από την αυτοπρόσωπη μαρτυρία, που ακούει με επιφύλαξη για μελλοντικούς σχεδιασμούς που «βρίσκονται σε εξέλιξη», διαγωνισμούς που τελούν υπό την «έγκριση του ελεγκτικού συνεδρίου», και προσκλήσεις σε συνεργασία προς «εξειδικευμένους φορείς (Γιατροί του Κό-

σμού, τήρηση των διατάξεων περί συνάφειας του ύψους της οφειλής με την αξία του ακινήτου). Να επισημανθεί ότι ο Κώδικας ήταν το κύριο νομικής φύσης «εμπόδιο» στην ολοκλήρωση των πλειστηριασμών, μιας και κάθε άλλη νομική προστασία είχε παύσει να υφίστατο από τις αρχές του 2014. Με την κατάργηση τον ∆εκέμβρη του 2013 του «νόμου Παπαθανασίου» του 2008, με τον οποίο απαγορευόταν ο πλειστηριασμός κάθε είδους ακινήτου για οφειλές ανά περίπτωση δανειακής σύμβασης έως 200.000 ευρώ, απέμενε ο «νόμος Κατσέλη», που προστατεύει με αυστηρές προϋποθέσεις την πρώτη μόνο κατοικία όσων δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα. Από τις αρχές του 2014 που έπαυσε η ουσιαστική προστασία των ακινήτων, όσες φορές απειλούνταν σπίτια, το κίνημα κατά των πλειστηριασμών πρωτοστάτησε για την αποτροπή τους. Με παραστάσεις σε υπουργεία, με διαμαρτυρίες έξω από εφορίες, τράπεζες αλλά κυρίως μέσα στα ειρηνοδικεία, το κίνημα έγινε ανάχωμα αλλά και ελπίδα για απελπισμένους συμπολίτες μας. Ακούσθηκε δυνατά η φωνή του «Κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη». Η κυβέρνηση της Αριστεράς θα μπορούσε να στηριχθεί σε αυτή τη φωνή και να επιβάλει το κοινωνικό της πρόσημο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Αντί αυτού και ενώ το κίνημα κάμφθηκε λόγω των προεκλογικών υποσχέσεων, η κυβέρνηση κατέληξε να υιοθετήσει πλήρως τις προτάσεις των δανειστών, ψηφίζοντας αυτά που οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν τόλμησαν μα και δεν μπόρεσαν.

Προτεραιότητες και αιτήματα

Μέσα στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται, το κίνημα κατά των πλειστηριασμών θα πρέπει να επανεξετάσει τις προτεραιότητές του αλλά και τα αιτήματά του. Με μια απλή καταγραφή οι νέες προτεραιότητες είναι: -Μαζικοποίηση του κινήματος μέσω της απεύθυνσης στα πλατιά λαϊκά στρώματα και κυρίως μέσω της έγκυρης ενημέρωσης. -Οργάνωση και συντονισμός των κατά τόπους κινημάτων κατά των πλειστηριασμών. -Έκδοση ενημερωτικών κειμένων

Ακούγεται εξυπνακίστικο, αλλά δεν παύει να είναι αλήθεια: Στην κρίση που ζούμε, όλα πρέπει να γίνουν χθες. ∆εν θα αμφισβητηθεί εδώ η καλή προαίρεση κανενός και οι δυσκολίες καθενός στο χώρο του. Αλλά είναι οι ανάγκες που αδημονούν, όχι εμείς. ∆ιότι να, ακριβώς πάνω στο επείγον της ανθρωπιστικής κρίσης και πριν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι της εισήγησής της, η αντιπεριφερειάρχης χρειάστηκε να συγκαλέσει εκτάκτως σύσκεψη εργασίας στα γραφεία της Περιφέρειας Αττικής για το ζήτημα της ντε φάκτο εγκατάστασης προσφύγων στο Πεδίον του Άρεως. Πρόκειται για δεκάδες πρόσφυγες από το Αφγανιστάν που καταφθάνουν από τη Μυτιλήνη και άρχισαν να στήνουν σκηνές πριν περίπου δέκα μέρες. Οι ίδιοι λένε ότι γνωρίζουν την κατάσταση στη χώρας μας, ότι δεν θέλουν να μείνουν, ότι θα φύγουν, αλλά δεν φαίνεται να ξέρουν κι οι ίδιοι για πού. Και όλα αυτά ενώ ήδη διαφαίνεται ένα πρόβλημα τριβής ανάμεσα σε εκείνους από τους περιοίκους που σπεύδουν να βοηθήσουν τους πρόσφυγες και σε εκείνους που εμφανίστηκαν να ζητούν την απομάκρυνση των ικετών. Με άλλα λόγια, το Πεδίον του Άρεως, μικρογραφία της Ελλάδας της Κρίσης. •

αλλά και δελτίων για τους επικείμενους πλειστηριασμούς. -Κοινωνική και ψυχολογική στήριξη των νοικοκυριών που απειλούνται από πλειστηριασμό. -Μαζικές κινητοποιήσεις σε ειρηνοδικεία, τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία. Τα νέα αιτήματα αφορούν την: -Απαίτηση για διαγραφή/κούρεμα οφειλών με κοινωνικά κριτήρια από τράπεζες, δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία. -Απαίτηση για πλήρη και χωρίς όρους προστασία της πρώτης κατοικίας εμπορικής αξίας έως 350.000 ευρώ αλλά και κάθε ακινήτου των αδύναμων οικονομικά νοικοκυριών. -Απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για οφειλές στο ∆ημόσιο/Ασφαλιστικά ταμεία ελεύθερων επαγγελματιών. Η μεθοδευμένη εδώ και χρόνια φτωχοποίηση των νοικοκυριών απέβλεπε σε αυτό: στην αρπαγή και του τελευταίου περιουσιακού του στοιχείου, στην αρπαγή της αξιοπρέπειάς του, της ζωής του. Και αν για τους κερδοσκόπους αυτό είναι το τελευταίο τους ριφιφί, για μας το κάθε σπίτι, το κάθε μαγαζί, ή χωράφι, ας γίνει ένα μετερίζι μάχης. *Ο Θανάσης Αλεξάνδρου είναι μέλος του ∆ικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Εξαρχείων και της Πρωτοβουλίας Πλειστηριασμοί-Stop

∆ΙΑΛΟΓΟΣ

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Η Αριστερά ως αντιπολίτευση, ξέρει τι να κάνει. Υποστηρίζει τα συμφέροντα των αποκάτω προβάλλοντας τα αιτήματά τους. Και θα συνεχίσει να το κάνει. Πρέπει, όμως, να πείσεις ότι έχεις τα φόντα να κυβερνήσεις και όχι να πέσεις ηρωικώς μαχόμενος, αλλά ούτε και να το βάλεις στα πόδια με την ουρά στα σκέλια.

Ήττα: ζητείται σχέδιο ανάκαμψης Του Βένιου Αγγελόπουλου

άσαμε μια σημαντική μάχη. Ως κυβέρνηση, ως Αριστερά, ως χώρα, ως κοινωνία. Σε άνισο αγώνα. Μπροστά σε εκβιαστικά διλήμματα, ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να υπογράψει μια ταπεινωτική συνθηκολόγηση. Η οποία, πέρα από όλα τα άλλα, τον καθιστά διακοσμητικό πρόσωπο: κάθε νομοσχέδιο πριν κατατεθεί πρέπει να έχει την έγκριση της τρόικας. Όπως σε κάθε περίπτωση ήττας, πληθαίνουν οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ των ηττημένων για προδοσία, αποστασία, κτλ. ∆εν πρέπει να υπερισχύσουν, προς καμία κατεύθυνση. Ειδεμή χανόμαστε, κι εμείς κι η χώρα. Η Αριστερά έχει παράδοση στους αποδιοπομπαίους τράγους. Ο προδότης Σιάντος έφταιγε για την ήττα του ∆εκέμβρη κατά τον Ζαχαριάδη, ο προδότης Ζαχαριάδης για τον εμφύλιο κατά τους επόμενους. Και πιο κοντά μας, στα στρατόπεδα εξορίας της χούντας, οι κρατούμενοι ήταν χωρισμένοι στα δύο και στα τρία.

Το συναίσθημα δεν αρκεί

Χρειάζεται ενότητα, ναι. Αλλά η ενότητα χτίζεται βασικά πάνω σε πολιτικές κατευθύνσεις, πάνω σε οράματα και σε στρατηγικές υλοποίησής τους. Τουλάχιστον για την Αριστερά. Τα πρόσωπα προφανώς παίζουν ρόλο, αλλά ως εγγυητές της πολιτικής κατεύθυνσης, που είναι χαραγμένη στις συνειδήσεις των πολλών. Το συναίσθημα μόνο του δεν αρκεί για να πάμε μπροστά: εύκολα ο θυμός μετατρέπεται σε θλίψη, απογοήτευση και αδράνεια, όταν δεν κατευθύνεται προς τον κοντινότερο σύντροφο. Αν πήραμε το 36% και το 61%, είναι γιατί υποσχεθήκαμε στο λαό ότι η διαχείριση της λιτότητας δεν είναι μονόδρομος, ότι η αριστερή ανάλυση της διεθνούς συγκυρίας δείχνει πως υπάρχει άλλος δρόμος διεξόδου. Στη διακαναλική του Απριλίου 2012 ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε «Αν ήταν να εφαρμόσουμε [μνημονιακά] μέτρα, καλύτερα να τα εφαρμόσει ο Βενιζέλος, ξέρει καλύτερα από μας να εφαρμόζει μέτρα – εμείς θα αρνηθούμε τα μέτρα». Με αυτή την πεποίθηση πορευτήκαμε, λέγοντας στον κόσμο ότι δεν είμαστε μία από τα ίδια, ότι φέρνουμε την ελπίδα. Και ο κόσμος μας ακολούθησε. Το πιστεύαμε; Εξαπατήσαμε μήπως

τον κόσμο, όπως κάποιος που έλεγε προεκλογικά «λεφτά υπάρχουν»; Όχι, δεν εξαπατήσαμε, το πιστεύαμε και το πιστεύουμε ακόμη. Ίσως κάποιοι από μας να μην το πίστευαν πραγματικά και απλώς το επαναλάμβαναν, για δικούς τους λόγους. Αλλά συλλογικά το πιστεύαμε. Το παλέψαμε. Και ηττηθήκαμε, όχι απλώς ηττηθήκαμε: ταπεινωθήκαμε βάζοντας την υπογραφή μας σε μια επαίσχυντη συνθήκη, σε συνθήκες πρωτοφανούς εκβιασμού. Στείλαμε τον πρωθυπουργό ξυπόλυτο στα αγκάθια, άοπλο στο λάκκο των λεόντων, και υπέγραψε. Αλλά γιατί ξυπόλυτο, γιατί άοπλο; Γιατί επί πεντέμισι μήνες δεν οργανώσαμε έστω μια γραμμή άμυνας, συντεταγμένης υποχώρησης, διατύπωσης απειλών απέναντι στους εταίρους-δυνάστες; Σίγουρα καταφέραμε να δείξουμε ότι οι δυνάστες είναι ανάλγητοι. Αλλά αξίζει να θυσιαστείς για να αποδείξεις ότι ο άλλος είναι εγκληματίας; Και όλη τη διεθνή συμπαράσταση που κερδίσαμε με αυτούς τους αγώνες, θα τη διατηρήσουμε ως αγωνιζόμενη κοινωνία, ή θα τη μετατρέψουμε σε συμπόνια προς τα φτωχά θύματα του ανελέητου καπιταλισμού;

Και τώρα τι κάνουμε;

Και τώρα τι κάνουμε; Στην Ιστορία υπήρξαν και χειρότερα, υπήρξε Βάρκιζα και Μπρεστ-Λιτοφσκ, υπήρξε 4η Αυγούστου και 21η Απριλίου. Άλλες ήττες μετατρέπονται σε νίκες, άλλες όχι. ∆εν παραδίνουμε την κυβέρνηση, προφανώς. Αλλά για να εφαρμόσουμε ποια πολιτική; Η Αριστερά ως αντιπολίτευση, ξέρει τι να κάνει. Υποστηρίζει τα συμφέροντα των αποκάτω προβάλλοντας τα αιτήματά τους. Και θα συνεχίσει να το κάνει. Ως κυβέρνηση όμως αυτό δεν αρκεί. Οφείλει να εγγυάται την κοινωνική συνοχή, μια συνοχή μεροληπτική, όπου τα συμφέροντα των αποκάτω ικανοποιούνται και η θέση τους σταδιακά βελτιώνεται. Οφείλει να μειώσει την ανεργία, να οργανώσει την οικονομική ανάκαμψη ευνοώντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όχι τα μονοπώλια, να στηρίξει την εναλλακτική οικονομία, να εγγυηθεί την επάρκεια αγαθών και ρευστότητας καθώς και τις καταθέσεις των μικροκαταθετών, να πατάξει την οργανωμένη αντίδραση της ολιγαρχίας του πλούτου, να φτιάξει ένα κράτος φιλικό προς τον πο-

λίτη. Όλα αυτά συνιστούν μονομερείς ενέργειες, από τις οποίες η κυβέρνηση παραιτήθηκε, στα λόγια και στην πράξη, με τη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη. Όλη της σχεδόν η δραστηριότητα αφιερώθηκε στη διαπραγμάτευση (όπου ακολούθησε λάθος τακτική), ελάχιστη αφιερώθηκε στο καθαυτό κυβερνητικό έργο (το οποίο κάθε άλλο παρά μηδενικό ήταν, αλλά πολύ κατώτερο των αναγκών): Ούτε τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο έβαλε, ούτε τα άμεσα μέτρα παρέμβασης στην Παιδεία νομοθέτησε, ούτε βέβαια τα μαχητικά σώματα αστυνομικής καταστολής αναμόρφωσε. Προέβαλε τα αιτήματά μας στους επικυρίαρχους χωρίς να εισακουσθεί. Έδρασε ως αντιπολίτευση, αντιπολίτευση ενός προτεκτοράτου απέναντι στην οικονομική μητρόπολη.

Το θέμα είναι πολιτικό

Έχει η κυβέρνηση σχέδιο ανάκαμψης συμβατό με την τήρηση της συμφωνίας; Ακόμη χειρότερα, υπάρχει κάποια εγγύηση αυτή η συμφωνία να είναι ο τελευταίος εκβιασμός, ή θα ακολουθήσουν κι άλλοι, με μέτρα όλο και πιο δυσβάσταχτα – αλλά και αναποτελεσματικά και ανεφάρμοστα – μέχρι μια χρεοκοπία όταν οι εκβιαστές θα έχουν πάρει ότι μπορούσαν; Πολύ φοβάμαι πως όχι. Η συμφωνία καθιστά την κυβέρνηση τοποτηρητή των δυναστών-δανειστών – κι αν είναι αριστεροί, ακόμη καλύτερα: αυτοί θα φέρουν το βάρος της εφαρμογής των μέτρων, θα χάσουν το λαϊκό έρεισμα που κατέκτησαν και θα πεταχτούν στο τέλος από το σύστημα σα στημένη λεμονόκουπα. Εδώ ο Γιωργάκης κι ο Σαμαράς, χαϊδεμένα παιδιά του συστήματος, αποδείχτηκαν αναλώσιμοι, θα τη γλιτώσει ο Τσίπρας; Σχέδιο ανάκαμψης μέσα από αυτή τη συμφωνία δεν νομίζω πως είναι εφικτό. Πιστεύω πως χρειάζεται ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, κήρυξη της χώρας σε κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης και αναστολή όλων των διεθνών συμβάσεων που οδηγούν στη διαιώνιση της κρίσης1. Ένα τέτοιο σχέδιο δεν έγκειται στην αλλαγή νομίσματος, η οποία είναι μια τεχνική λεπτομέρεια, σημαντική μεν, λεπτομέρεια δε. Και ίσως οι κλυδωνισμοί στα χρηματιστήρια να είναι μεγαλύτεροι με την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, αλλά τη μη συμμόρφωση με τους κανό-

νες του, παρά με την έξοδό της. Αυτά θέλουν μελέτη, αλλά το θέμα είναι πολιτικό, όχι τεχνικό. Αν θέλεις συμφωνία προετοιμάζεις τη ρήξη, αν θέλεις ρήξη την προετοιμάζεις διπλά.

Χρειάζεται προβληματισμός

Ενότητα λοιπόν στην κυβέρνηση, στο κόμμα, στην Αριστερά. Αλλά ενότητα βασισμένη σε ένα σχέδιο ανάκαμψης. Ευθύνη για την κατάρτιση αυτού του σχεδίου έχουν όλοι. Και πρώτα από όλους αυτοί που ευθύνονται για την υποτονική λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ και τον οργάνων του, για την αδυναμία παραγωγής αυτόνομης πολιτικής σκέψης, για την υιοθέτηση εκ μέρους του των διλημμάτων που βάζει η αντίπαλη ιδεολογία, που τον μετέτρεψαν σε ένα κόμμα αρχηγικό, καισαρικό, βοναπαρτιστικό, κόμμα παράρτημα της κυβέρνησης. Ένα κόμμα που κινδυνεύει να κατέβει στις εκλογές (αν γίνουν) με μόνο πολιτικό πρόγραμμα την πίστη του λαού στον αρχηγό του. ∆υστυχώς τα δείγματα γραφής από την ηγεσία, τόσο για την αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας όσο και για την εκπόνηση σχεδίου ανάκαμψης είναι μέχρι στιγμής αρνητικά – μακάρι να διαψευστώ. Αλλά η ευθύνη είναι όλων όσων θεωρούν ότι το «όχι» του λαού μας πρέπει να δικαιωθεί πολιτικά. Και γι’ αυτό δε φτάνει να κατεβαίνουμε στους δρόμους διαδηλώνοντας για τα συμφέροντα του λαού που πλήττονται, πρέπει, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται προβληματισμός, μέσα και έξω από το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ (που μακάρι να ξαναγεννηθεί και να μην είναι πεδίο προσωπικών αντεγκλήσεων), για ένα σχέδιο ανάκαμψης που θα δηλώνει ρητά στρατηγικούς στόχους, αντιπάλους, συμμάχους. ∆εν νομίζω πως χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια πια για να πείσεις τον κόσμο ότι οι δανειστές-δυνάστες δεν είναι φίλοι μας. Αυτό που χρειάζεται είναι να πείσεις ότι έχεις τα φόντα να κυβερνήσεις και όχι να πέσεις ηρωικώς μαχόμενος, αλλά ούτε και να το βάλεις στα πόδια με την ουρά στα σκέλια.

Σημείωση: 1. Προφανώς μεταξύ αυτών η αναστολή εξυπηρέτησης του χρέους και ο έλεγχος των τραπεζών.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

Σχετικές Κινήσεις, Julien Prévieux – Ευαγγελία Κρανιώτη

κογενειακό φωτογραφικό άλμπουμ. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 10π.μ. – 3μ.μ. και 6 – 9μ.μ., Σάββατο, Κυριακή 11π.μ. – 2μ.μ. Πινακοθήκη Γρηγοριάδη (Μαρίνου Αντύπα 18, Ηράκλειο Αττικής – ΗΣΑΠ, τηλ.: 2102719744)

∆ιαλογισμοί στο ∆ράκο

α αποτυπώματα της παράδοσης στη σύγχρονη τέχνη μέσα από τα έργα δύο σημαντικών νέων καλλιτεχνών, του γάλλου Julien Pr vieux και της ελληνίδας Ευαγγελίας Κρανιώτη, ανιχνεύει η σχετική έκθεση, στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, που διαρκεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου. Η συνομιλία των δύο καλλιτεχνών φέρνει στην επιφάνεια ζητήματα και προκλήσεις της σύγχρονης εποχής με αναφορές στην παράδοση της Μεσογείου, μέσα από μία ποικιλία παραδοσιακών τεχνικών και σύγχρονων εκφραστικών μέσων: Σχέδια, βίντεο, φωτογραφίες, εγκαταστάσεις, καθώς και πρωτότυπες κατασκευές. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν αναλάβει η ιστορικός τέχνης και διευθύντρια της Μπιενάλε, Κατερίνα Κοσκινά και η επιμελήτρια του ΚΜΣΤ, Άννα Μυκονιάτη. Ωράριο: Τρίτη έως Κυριακή 10π.μ. – 6μ.μ. Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1, λιμάνι, Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310589141)

Ανακαλύπτοντας το Ηράκλειο Αττικής

ριακόσιες ανέκδοτες, ασπρόμαυρες φωτογραφίες από οικογενειακά άλμπουμ, οι οποίες καλύπτουν χρονολογικά εκατό χρόνια ιστορίας και καθημερινής

ζωής στο Ηράκλειο Αττικής, περιλαμβάνει φωτογραφική έκθεση που διαρκεί έως την 1η Σεπτεμβρίου. Στόχος της διοργάνωσης είναι να αναβιώσει την ατμόσφαιρα διαφορετικών εποχών και να διηγηθεί την ιδιαίτερη αλλά άγνωστη στους νέους κατοίκους της, ιστορία της πόλης. Ιστορία που είναι συνυφασμένη με την ίδρυση της Στρατιωτικής Αποικίας Ηράκλειον και επακόλουθα τη συνύπαρξη καθολικών και ορθοδόξων, με τη διέλευση του τραίνου (του περίφημου «θηρίου»), με τη λειτουργία λιγνιτωρυχείων, με τις φωτεινές και σκοτεινές σελίδες των κατοχικών χρόνων αλλά και με την ανάπτυξη της πόλης. Σ’ αυτή την έκθεση, έχει θέση η φωτογραφία–μαρτυρία, η ερασιτεχνική φωτογραφία αλλά και η φωτογραφία των ανώνυμων φωτογράφων του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, όπως επίσης και των τοπικών επαγγελματιών φωτογράφων (όπως του Ευθύμιου Καυκά), οι οποίοι με την τέχνη τους, ενίοτε και ως «φωτορεπόρτερ», απαθανάτισαν πρόσωπα, γεγονότα και στιγμές, εισχωρώντας σε κάθε οι-

κορεάτισσα καλλιτέχνης Sobin Park παρουσιάζει μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου την έκθεσή της, στην οποία είναι εμφανές το ενδιαφέρον που δείχνει εδώ και πολλά χρόνια για τη μορφή του δράκου και την αντίθεση που προκύπτει από την επαφή του με την απαλή επιδερμίδα μιας όμορφης γυναίκας. Στο πέρασμα των χρόνων, ωστόσο, η φόρμα της καλλιτέχνιδος έχει εμπλουτιστεί, καθώς τα ασπρόμαυρα σκίτσα της, τα οποία έφτιαχνε με μολύβι, σήμερα περιέχουν χρώμα, ενώ επίσης ενσωματώνει στα έργα της το υπόβαθρο του καμβά. Επιπλέον, εισάγει στην εικονοπλασία της το θέμα της πόλης, αντιπαραθέτοντας εικόνες της Σεούλ με άλλες από τη Νέα Υόρκη ή από φανταστικά τοπία. Όμως ο δράκος, εικονιζόμενος σε περιπτύξεις με μια γυναικεία φιγούρα, παραμένει το βασικό της μοτίβο, ένα μοτίβο το οποίο κατέχει κεντρική θέση στην τέχνη της Κορέας, τόπο καταγωγής της Park, αλλά και της Κίνας, όπου εκεί γεννήθηκε ο μύθος του δράκου. Την έκθεση έχει επιμεληθεί η Θάλεια Βραχοπούλου. Ωράριο: καθημερινά 10π.μ. – 1μ.μ. και 5 – 7μ.μ. Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης (Μεσολογγίου 32, Ρέθυμνο, Κρήτη, τηλ.: 2831052530)

Τα «λάθη και οι παραλείψεις» του Αλέξη Τσίπρα

•

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Άντε να την αντέξεις τέτοια κατραπακιά. Πρόσωπα αποσβολωμένα, σκυθρωπά, με τη σκιά της απογοήτευσης και της διάψευσης του ονείρου. Αμηχανία, αγωνία, ανάγκη πίστωσης χρόνου για να καταπιείς το πικρό ποτήρι αλλά και στιγμές θυμού, έντασης κι εύκολων συμπερασμάτων. Μέσα σ’ αυτό το ζοφερό τοπίο, στο οποίο φαίνεται να ψυχορραγεί η αριστερά, ένα πρόσωπο, ένας ηγέτης φαίνεται ν’ ανεβάζει τις μετοχές του στο πολιτικό χρηματιστήριο, να γίνεται κυρίαρχος του παιχνιδιού και ν’ αποκτά ευρύτατο και διαταξικό ακροατήριο ξεπερνώντας τα στενά όρια του κόμματός του. Για να πιάσουμε, όμως, σωστά το νήμα αυτής της εξέλιξης απαιτείται να πάμε λίγο πίσω στο παρελθόν. Ο μικρός, τότε, ΣΥΡΙΖΑ προετοιμαζόταν για τις δημοτικές εκλογές και σίγουρος υποψήφιος δήμαρχος για την Αθήνα ήταν το σημαντικό στέλεχος της Ανανεωτικής Πτέρυγας, Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Ο πρόεδρος του Συνασπισμού Αλέκος Αλαβάνος, στηριγμένος στους εσωκομματικούς συσχετισμούς, άδειασε ξαφνικά τον Παπαγιαννάκη κι επέβαλε ως υποψήφιο τον νεαρό κι άγνωστο Αλέξη Τσίπρα. Το καλό εκλογικό αποτέλεσμα έδωσε αέρα στα πανιά του Αλέξη, ο οποίος άρχισε να οικοδομεί την ηγετική του φυσιογνωμία. Όταν ο Αλέκος Αλαβάνος του προσέφερε το δαχτυλίδι του αρχηγού, με την υστεροβουλία ότι θα

συνέχιζε να διατηρεί τον έλεγχο του κόμματος, οι εξελίξεις ήταν ταχύτατες. Ο Αλαβάνος απαξιώθηκε ως Βοναπάρτης και περιθωριοποιήθηκε κι ο Αλέξης εδραίωσε την εξουσία στο κόμμα του με ισχυρή προεδρική τάση και με βασικούς υποστηριχτές στον ΣΥΡΙΖΑ την ΑΚΟΑ και την ΡΟΖΑ, τη σημερινή ΑΝΑΣΑ. Όταν ανδρώνεσαι πολιτικά με τέτοιες μεθόδους, είναι σίγουρο ότι θα τις συνεχίσεις και θα τις εξελίξεις. Όταν, λοιπόν, διαπιστώθηκε ότι το μοντέλο εξουσίας του Συνασπισμού μπορούσε εύκολα να περάσει και στον ΣΥΡΙΖΑ επιταχύνθηκε η δημιουργία του ενιαίου κόμματος, όπου επιβλήθηκε η διάλυση των συνιστωσών, ο απόλυτος έλεγχος της Κεντρικής Επιτροπής και η πανηγυρική εκλογή προέδρου από το συνέδριο, κατά παράβαση των αριστερών παραδόσεων. Κατόπιν, ενώ διαφημιζόταν η εσωκομματική δημοκρατία και τα δικαιώματα των μελών, η κομματική εξουσία μετατοπίστηκε σε μια σκιώδη και ολιγομελή ηγετική ομάδα, αποδυναμώθηκε ακόμα κι η προεδρική τάση (ΑΡ.ΕΝ.) και το κόμμα ελεγχόταν απόλυτα. Μ’ αυτό το μοντέλο πολιτικού αρχηγού φτάσαμε στην πολιτικά άκαιρη για την αριστερά, γεμάτη όμως υπέρμετρη φιλοδοξία κι επικίνδυνη αφέλεια, επιδίωξη για την κατάληψη της εξουσίας. Μέσα, μάλιστα, στο πρώτο εξάμηνο διακυβέρνησης, ο Αλέξης Τσίπρας ξεπέρασε τα στενά όρια

του ΣΥΡΙΖΑ και έκτισε το προφίλ του ηγέτη ευρείας αποδοχής. Χωρίς να προετοιμάσει έγκαιρα εναλλακτική λύση, γιατί προφανώς δεν το ήθελε, αποδέχτηκε τη νομοτέλεια της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Χωρίς να κάνει καμιά προσπάθεια προετοιμασίας του κόμματος και της κοινωνίας για σύγκρουση - άραγε αν δεν το κάνει αυτό η αριστερά, ποιος θα το κάνει; - μετατοπίζει, πλέον, τον ΣΥΡΙΖΑ στον αστερισμό της συμβιβασμένης ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Έτσι, μπορεί ν’ ανακοινώνει, γενικόλογα κι ανέξοδα, ότι έκανε λάθη και παραλείψεις κι ότι αναγκάζεται να περάσει μέτρα που δεν τα πιστεύει, χρησιμοποιώντας την ίδια μεθοδολογία και φρασεολογία με το προκάτοχό του Αντώνη Σαμαρά. Αν σέβεται, όμως, τον κόσμο που θα πληρώσει ακριβά το νέο μνημόνιο, θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη και να του πει, συγκεκριμένα, ποια λάθη έκανε. Κι αν θέλει να του πούμε ένα κεφαλαιώδες λάθος, αυτό είναι η πορεία και το περιεχόμενο της εξουσίας του, όπως περιγράφεται στις παραπάνω γραμμές του παρόντος κειμένου. Κλείνοντας, δυο λόγια για τους συντρόφους της ΑΝΑΣΑ που απορούν γιατί οι βουλευτές που αναφέρονται σ’ αυτήν ψήφισαν «ναι» στα μέτρα. Μα γιατί η ΑΝΑΣΑ, σ’ όλη την κομματική της πορεία, εκτός από ανέξοδες φραστικές διαφοροποιήσεις, ψήφιζε τη γραμμή της ηγετικής ομάδας ή την στήριζε δια της ανοχής ή της αποχής. Επίσης, ανέχθηκε την οικοδόμηση της, αυτονομημένης από το κόμμα, ηγεσίας. Έτσι διαπαιδαγωγήθηκαν οι εν λόγω βουλευτές κι έπραξαν συμβατά με τις πολιτικές συντεταγμένες τους. Σε αντίθεση, βέβαια, με τους συντρόφους της Αριστερής Πλατ-

φόρμας που πολλά μπορείς να τους προσάψεις, δεν μπορείς όμως να μην παραδεχτείς την τόλμη να απηχήσουν το «όχι» του δημοψηφίσματος και στη βουλή, άσχετα αν δεν θα ξαναδούν ποτέ τα έδρανά της λόγω των πιθανών εκκαθαρίσεων ή της λίστας στα ψηφοδέλτια των επερχόμενων εκλογών. Κι όσοι σύντροφοι θέλουν να εκφράσουν το «όχι» τους διακριτά από το «όχι» της Αριστερής Πλατφόρμας, ας προσέξουν, μήπως έτσι οικοδομούν ένα οπορτουνιστικό άλλοθι που θα τους οδηγήσει, διά της διολισθήσεως, σ’ ένα επώδυνο «ναι»… Υ.Γ. Το σαθρό ιδεολόγημα της στήριξης των μέτρων από την «κοινωνική αριστερά», που χρησιμοποιούν οι φωστήρες του Μαξίμου για να υποβαθμίσουν το ρόλο της Κεντρικής Επιτροπής και να ακυρώσουν την «κομματική αριστερά», βγάζει μάτι. Θα έπρεπε να γνώριζαν ότι στην κοινωνική αριστερά ανήκουν οι κινήσεις για τα δικαιώματα, οι δομές αλληλεγγύης, τα κοινωνικά ιατρεία, οι αντιρατσιστικές κι αντιφασιστικές κινήσεις, η χειμαζόμενη νεολαία και τα πάσης φύσεως κινήματα κι οργανώσεις που βρίσκονται στους δρόμους αντιδρώντας στο επερχόμενο μνημόνιο και τους δέρνουν τα «αριστερά» ΜΑΤ. ∆εν ανήκουν σ’ αυτή ούτε οι βολεμένοι μικροαστοί, ούτε η ντόπια αστική τάξη, ούτε τα μεγάλα κανάλια που σπεύδουν τώρα να υποκλιθούν στον μεγάλο ηγέτη που κάποτε θα τα έκλεινε. Άραγε ο Αλέξης Τσίπρας δεν γνωρίζει ότι, «όταν οι αντίπαλοί σου σε επαινούν, αρχίζεις να τους μοιάζεις»;

Ο δικηγόρος του διαβόλου

26 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Νίκος Χουλιαράς, βαθύς γνώστης της τέχνης

∆ιαδώστε το! «Αγάπη ρε+ κατεπείγον»

ι Αγάπη ρε+ μία πρωτοβουλία αλληλεγγύης καλλιτεχνών που την αποτελούν οι: Σπύρος Γραμμένος, Φοίβος ∆εληβοριάς, Στάθης ∆ρογώσης, Γεράσιμος Ευαγγελάτος Γιώργος Καραδήμος, Θέμης Καραμουρατίδης, Κωστής Μαραβέγιας, Νατάσσα Μποφίλιου, Μανώλης Φάμελλος, Μαριέττα Φαφούτη, και RadioSol μαζί με την Τεχνόπολη του ∆ήμου Αθηναίων ενώνουν τις δυνάμεις τους και ενισχύουν την προσπάθεια του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του ∆ήμου Αθηναίων (ΚΥΑ∆Α) για την υποστήριξη των συμπολιτών μας, σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Το ΚΥΑ∆Α στηρίζει καθημερινά 20.000 ανθρώπους στην Αθήνα με τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης και συσσίτια. Στον Κόμβο Αλληλοβοήθειας Πολιτών του ∆ήμου Αθηναίων, στο παλιό Φρουραρχείο, κάθε εβδομάδα προστίθενται 150 νέοι δικαιούχοι. Σήμερα έχει εγγεγραμμένες περισσότερες από 8.000 οικογένειες και μοναχικούς ανθρώπους. Λόγω των εκτάκτων συνθηκών, οι ελλείψεις που έχει είναι ανησυχητικά μεγάλες. Μια συναυλία, λοιπόν, προς ενίσχυσή του, με μοναδικό αντίτιμο είδη πρώτης ανάγκης, φάνηκε ο καλύτερος τρόπος να ανταποκριθούμε στην πρόσκληση. Ελάτε έχοντας μαζί σας ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω είδη σε ποσότητα ανάλογη με τις δυνατότητές σας: α) Τρόφιμα: β) Φάρμακα γ) Είδη Υγιεινής Την Τρίτη 28 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στην Τεχνόπολη ∆ήμου Αθηναίων (Πειραιώς 100, Γκάζι, 210 3475518, 210 3453548)

Ο Μ. Φραγκούλης στο Φεστιβάλ Αίγινας

Νίκος Χουλιαράς υπήρξε πάνω απ’ όλα ποιητής της ζωής! Ζωγράφισε, έγραψε διηγήματα, στίχους, ποιήματα, τραγούδησε, ασχολήθηκε με τη ζωή και το βάθος των νοημάτων της, τόσο που ό,τι δικό του κι αν διαβάσεις ή δεις, θα διαπιστώσεις πως αφορά όλους μας, επειδή η παντός είδους φιλοσοφία είναι Ποίηση και αυτή σημαδεύει αποκλειστικά τον άνθρωπο και την πορεία του… Έζησε εβδομηνταπέντε χρόνια ζωής, από τα οποία περίπου τα οχτώ τελευταία κατάκοιτος, εγκλωβισμένος σε έναν άλλον κόσμο, όχι σε εκείνον για τον οποίο ζωγράφιζε και κατέγραφε τις λεπτομέρειες της ψυχής του… Τον γνώρισα για καλά μέσα στο κλίμα της δεκαετίας του ’60 (το 1968) όπου και συνδεθήκαμε συνεργαζόμενοι, εγώ στην κιθάρα, εκείνος στα πρώτα του βήματα ως ερμηνευτής-τραγουδιστής σε τραγούδια δικά του, με διασκευές κιθαριστικές πάνω σε ηπειρώτικα τραγούδια που δούλεψα εκείνη την εποχή, των μπουάτ της Πλάκας όπου και εμφανιζόμασταν. Υλικό που κατεγράφη σε δίσκους βινυλίου με την προτροπή του αείμνηστου και επίμονου Αλέξανδρου Πατσιφά (της εταιρείας Lyra). Σκωπτικός και χιουμορίστας ο Χουλιαράς, είχε πάντα ένα καινούργιο ανέκδοτο να πει στην παρέα. Στην κιθάρα έπαιζε τρεις-τέσσερις συγχορδίες, αρκετές όμως να στηρίξουν τη φαντασία του και να φτιάχνει μελωδίες τρυφερές, λυρικές, που ακουμπούσαν την ψυχή… (Θυμηθείτε οι παλαιότεροι: «∆εν είχε το νησί κατάρτια», «Το πέτρινο χαμόγελο», «Οι σαρανταπέντε» κ.λπ.). Μαζί του ενορχήστρωσα και διασκεύασα δυο δίσκους με ηπειρώτικα τραγούδια όπου τραγουδάει με το άψογο ύφος ενός τροβαδούρου. Μαζί εμφανιστήκαμε σε μπουάτ και βιώσαμε θετικές εμπειρίες σ’ εκείνη τη δημιουργική περίοδο, θεωρώ δε πως ο κύκλος τού Νέου Κύματος που ξεκίνησε δισκογραφικά το 1964, κλείνει με τη δισκογραφική παρουσία της Αρλέτας και του Νίκου Χουλιαρά, έως το 1969. Μετά από αυτή τη χρονολογία, η δημιουργικότητα για τραγούδια κατάλληλα, στο κλίμα της εποχής, παίρνει την κατιούσα, αφού το όλον της περιόδου μετά το ’70, αλλάζει άρδην τα χαρακτηριστικά των τραγουδιών, με κύριο γνώμονα την εμπορευματοποίηση του είδους και του κλίματος… Πολλά μπορεί να αναφέρει κανείς τόσο για την προσωπικότητά του, όσο και για την προσωπική του τέχνη σε όλες τις μορφές. Πολλά από τα βιβλία του έγιναν μεταφέρθηκαν σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές σειρές με μεγάλες ακροαματικότητες και θεαματικότητες. Μαθαίνοντας κι εγώ για το τελευταίο ταξίδι του, στις 20 Ιούλη, θέλησα να τον αποχαιρετήσω για τελευταία φορά, αυτόν τον παλαιό φίλο και βαθύ γνώστη της τέχνης του και της πολυπραγμοσύνης του. Αυτές οι λιγοστές γραμμές ας είναι η δική μου κατάθεση μνήμης στον ποιητή της ζωής μας… Νότης Μαυρουδής, συνθέτης, κιθαριστής

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

λείνει τα 10 του χρόνια, ρίζωσε για τα καλά και έγινε αναπόσπαστο μέρος του Αιγινίτικου καλοκαιριού. Το ∆ιεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας δηλώνει και πάλι παρών, στους δύσκολους καιρούς, με αναλλοίωτο το στίγμα της προσφοράς και της υψηλής ποιότητας που το χαρακτηρίζει από το 2006, όταν με ορμή και ενθουσιασμό ξεκίνησε με πρωτοβουλία μιας μικρής συντροφιάς φίλων της Ντόρας Μπακοπούλου. ∆έκα χρόνια μετά, έχουν οργανωθεί πάνω από 70 μουσικές βραδιές με περισσότερους από 350 ερμηνευτές, οι φίλοι πολλαπλασιάστηκαν και παραμένουν η βασική κινητήρια δύναμή του, έχοντας ιδρύσει και επισήμως τον Σύλλογο Φίλων του Φεστιβάλ. Το 10ο ∆ιεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας σηκώνει αυλαία με τον Μάριο Φραγκούλη σε μία μεγάλη συναυλία που ονειρεύεται ταξίδια και πάθη ερωτικά. Πόσο απέχει η Αθήνα από το Μπουένος Άιρες; Μια ανάσα αν μετρήσουμε την απόσταση με μουσική, τέσσερα χορευτικά βήματα αν ακολουθήσουμε τους ρυθμούς του τάνγκο, ανάμεσα σε δύο γαλανούς ορίζοντες που αγκαλιάζουν θάλασσες και ωκεανούς και ενώνουν τη Μεσόγειο με το νότιο Ατλαντικό. Με τη φωνή και την ψυχή γεμάτες Αιγαιοπελαγίτικο γαλάζιο και νοσταλγία για ταξίδια μακρινά, ο Μάριος Φραγκούλης θα βρεθεί στην παραλία της Αύρας στην Αίγινα, με το φεγγάρι ολόγιομο και θα προσφέρει στο κοινό του μια μοναδική συναυλία στους ρυθμούς του τάνγκο, μια μοναδική βραδιά πάθους και μουσικής μέθεξης. Συνταξιδιώτες του το quinteto TANGartO, το μουσικό σύνολο που έχει ήδη βρει τη θέση του στο μουσικό χάρτη, μια θέση που την κρατάει είκοσι χρόνια τώρα, αποδίδοντας με γνήσιο αίσθημα τα αργεντίνικα tangos. Το quinteto TANGartO αποτελούν οι μουσικοί: Λευτέρης Γρίβας, μπαντονεόν Γιώργος Παναγιωτόπουλος, βιολί, Αριστείδης Χατζησταύρου, κιθάρα, Απόστολος Παπαπέτρος, κοντραμπάσο, Θωμάς Κοντογεώργης, πιάνο και ενορχηστρώσεις. Καλλιτεχνική επιμέλεια της βραδιάς καθώς και οι μεταφράσεις, οι αποδόσεις τραγουδιών στα ισπανικά και ελληνικά, τα κείμενα της παράστασης, η Αγαθή ∆ημητρούκα. Το Σάββατο 1 Αυγούστο, στις 9μ.μ., στην εμβληματική, πλέον, Παραλία της Αύρας. Τιμές εισιτηρίων: 14 ευρώ γενική είσοδος, 12ευρώ προπώληση.

90 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης

ια εκδήλωση-αφιέρωμα θα σηματοδοτήσει τα 90 χρόνια του Μίκη Θεοδωρακη, στις 29 Ιουλίου. Κοσμαγάπητα τραγούδια του που σιγοψιθύρισαν χιλιάδες άνθρωποι απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδας αλλά και σε μακρινές γωνιές της υφηλίου θα τραγουδήσουν οι: Ελένη Βιτάλη, Ζαχαρίας Καρούνης και Μπέττυ Χαρλαύτη. Μαζί τους, η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης». Το οικουμενικό μήνυμα της μουσικής τού πολυδιάστατου έλληνα δημιουργού, ο οποίος γεννήθηκε στη Χίο το 1925, παραμένει πάντοτε επίκαιρο και έχει γνήσια λαϊκό χαρακτήρα. Τα τραγούδια του Mίκη, που καθόρισαν τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα, αγγίζουν ταυτόχρονα, μέσα από τον πηγαίο ανθρωπισμό του δημιουργού τους, ευαίσθητες χορδές των λαών του κόσμου αφήνοντας ανεξίτηλο το σημάδι τους στη συλλογική μας συνείδηση. Η αξία του Μ. Θεοδωράκη ως συνθέτη έχει αναγνωριστεί σε όλο τον κόσμο από κριτικούς αλλά και κυβερνήσεις ξένων χωρών, κυρίως, δε, από τον ίδιο τον ελληνικό λαό, ένα λαό που, μέσα από τη μουσική του σπουδαίου δημιουργού εξέφρασε τη χαρά και τη λύπη του, την απογοήτευση και το θυμό του, την εθνική του περηφάνια και κάποτε τoν εθνικό του μαρασμό. Θα ακουστούν τραγούδια που συντροφεύουν τις όμορφες αλλά και τις δύσκολες στιγμές της ζωής μας όλα αυτά τα χρόνια: «Όμορφη πόλη», «Φαίδρα», «∆ρόμοι παλιοί», «Μαργαρίτα Μαγιο-

πούλα», «Στρώσε το στρώμα σου για δυο», «Χαρταετοί», αποσπάσματα από το Άξιον εστί κ.ά. Την Τετάρτη 29 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Προπώληση εισιτηρίων: 10 ευρώ, πώληση εισιτηρίων κατά την είσοδο: 12 ευρώ.

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

«PRIDE»

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Ο θρίαμβος της αλληλεγγύης

Του Στράτου Κερσανίδη

ο Μάρτιο του 1984, στη Μεγάλη Βρετανία, ξεκινούν οι μαζικές απεργίες των ανθρακωρύχων οι οποίες συντάραξαν τη χώρα και εγγράφησαν στη συλλογική μνήμη ως η μεγαλύτερη νίκη της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης Θάτσερ εναντίον της εργατικής τάξης. Η απόφασή της να κλείσει αρχικά 20 ανθρακωρυχεία και στη συνέχεια 70, ξεσήκωσε τους εργαζόμενους οι οποίοι αποφάσισαν να αγωνιστούν χρησιμοποιώντας το μοναδικό όπλο που διέθεταν: την απεργία. Την ίδια εποχή αναπτυσσόταν στη χώρα ένας αγώνας για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συγκεκριμένα για το δικαίωμα στο σεξουαλικό προσανατολισμό. Όταν, λοιπόν, οι ανθρακωρύχοι αποφάσισαν να αντισταθούν, παράλληλα άρχισε να αναπτύσσεται και ένα κίνημα αλ-

ληλεγγύης προς το δίκαιο αγώνα τους με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων, ώστε οι απεργοί να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά προβλήματα που προέκυπταν εξαιτίας της απεργίας τους. Στην παρέλαση των ομοφυλόφιλων (gay parade) που πραγματοποιήθηκε την ίδια περίοδο μια ομάδα διαδηλωτών φώναξε συνθήματα υπέρ των ανθρακωρύχων και συγκέντρωνε χρήματα για να ενισχύσει τον απεργιακό αγώνα τους. Έτσι ξεκίνησε η συλλογικότητα «Λεσβίες και γκέι στηρίζουν τους ανθρακωρύχους» με σκοπό να οργανωθεί με καλύτερο και πιο αποδοτικό τρόπο η αλληλεγγύη. Την ομάδα αρχικά αποτελούσαν πολύ λίγα άτομα, αλλά συνέχισε δυναμικά και σύντομα είχε συγκεντρωθεί ένα σημαντικό ποσό. Όταν, όμως, αποφάσισαν να αποδώσουν τα χρήματα στους δικαιούχους αντιμετώπισαν μεγάλες δυσκολίες από τη συντηρητική και γεμάτη προκαταλήψεις αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων ανδρών

και γυναικών από τη μεριά της βρετανικής κοινωνίας, μέρος την οποία ήταν και οι ανθρακωρύχοι. Έτσι οι αλλεπάλληλες προσπάθειες να επικοινωνήσουν με τα συνδικάτα κατέληγαν σε κλείσιμο του τηλεφώνου από την άλλη πλευρά μόλις άκουγαν ποιοι τους καλούσαν. Τελικά, κατάφεραν να έρθουν σε επικοινωνία με τους απεργούς ενός ανθρακωρυχείου σε ένα χωριό της Νότιας Ουαλίας. Αρχικά ένας εκπρόσωπος του σωματείου συναντήθηκε με τους αλληλέγγυους ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες και χαιρετώντας τους είπε: «Όταν είσαι σε μια μάχη ενάντια σε ένα μεγαλύτερο και δυνατότερο εχθρό και μαθαίνεις ότι έχεις ένα φίλο που δεν ήξερες καν ότι υπήρχε, είναι το καλύτερο συναίσθημα στον κόσμο». Ο πάγος από τη μια μεριά είχε σπάσει, έμενε να συμβεί το ίδιο και από την άλλη. Κι αυτό, όπως αποδείχτηκε, ήταν πιο δύσκολο. Η επίσκεψη της ομάδας των ομοφυλόφιλων αλληλέγγυων αντιμετωπίστηκε με εχθρότητα και ψυχρότητα από το μεγαλύτερο μέρος της κοινότητας, η οποία δεν κατάφερε να ξεπεράσει το συντηρητισμό και τις προκαταλήψεις της. Όμως ο αγώνας συνεχίστηκε από εκείνους και εκείνες που τόλμησαν και οι οποίοι εκτός από σχέσεις αλληλεγγύης ανέπτυξαν και σχέσεις φιλικές οι οποίες διατηρήθηκαν και πολλά χρόνια μετά το σταμάτημα της απεργίας. Μάλιστα, τον επόμενο χρόνο στη μεγάλη παρέλαση των ομοφυλόφιλων πήρε μέρος και η κοινότητα των ανθρακωρύχων από τη Νότια Ουαλία. Επιπλέον, λίγο καιρό μετά, οι γκέι απέκτησαν δικαιώματα στη Μεγάλη Βρετανία με νόμο που πέρασε από τη Βουλή το Εργατικό Κόμμα, κάτω από την πίεση της μεγαλύτερης συνδικαλιστικής ομοσπονδίας ανθρακωρύχων.

Ναρκωτικά στο στομάχι Ο «ΤΟ ΒΑΠΟΡΑΚΙ»

Αυτή είναι σε γενικές αρχές η εξιστόρηση κάποιων πραγματικών γεγονότων τα οποία μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο από το Μάθιου Γουόρκους, σκηνοθέτη της ταινίας «Pride» (Περηφάνεια). Πρόκειται για ένα ακόμη δείγμα του βρετανικού κοινωνικού-πολιτικού κινηματογράφου που ουδέποτε εγκατέλειψε τις επάλξεις. Μέσα από την αφήγηση των πραγματικών γεγονότων, ο Γουόρκους επιχειρεί μία κριτική στο καταστροφικό οικονομικό μοντέλο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Ένα μοντέλο που ενώ για τους συστηματικούς αναλυτές έχει κριθεί ως επιτυχημένο είχε καταστροφικά αποτελέσματα για τα φτωχότερα οικονομικά στρώματα με τον περιορισμό του κοινωνικού κράτους, τη συρρίκνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, την αύξηση της ανεργίας κ.λπ. Αυτό που επίσης αναδεικνύεται είναι η έννοια της αλληλεγγύης ανάμεσα στους ανθρώπους και η δύναμή της να επιφέρει σημαντικές αλλαγές τόσο στο κοινωνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο συμπεριφορών. Ακόμη ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται στους χαρακτήρες του, στα δικά τους προβλήματα μέσα στην οικογένεια και στη μικρή τους κοινότητα αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις. Ο Γουόρκους κατορθώνει να κρατήσει μια αξιοθαύμαστη ισορροπία ανάμεσα στην απαραίτητη σοβαρότητα, με την οποία οφείλει κάποιος να αντιμετωπίζει τους εργατικούς αγώνες και τους αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και το χιούμορ, το οποίο αναβλύζει σε κάθε σκηνή μην επιτρέποντας στην ατμόσφαιρα να βαρύνει. Οι ερμηνείες των ηθοποιών κάθε μία ξεχωριστά είναι υποδειγματικές. strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Ρέι Τζέκινς είναι αθλητής σε μια μικρή ομάδα σε κάποια γειτονιά της Μελβούρνης. Προπονητής είναι ο πατέρας του, αλλά κουμάντο στην οικογένεια κάνει η δεσποτική μητέρα του. Ένας ιδιοκτήτης κλαμπ, το οποίο χρησιμοποιεί ως βιτρίνα για να καλύπτει τις παρανομίες του, είναι ο πρόεδρος της ομάδας. Ένα ταξίδι-δώρο του προέδρου προς τους αθλητές γίνεται η απαρχή ενός μεγάλου μπλεξίματος για τον Ρέι. Ο κολλητός του τον πείθει να καταπιεί μια ποσότητα ναρκωτικών, συσκευασμένων μέσα σε προφυλακτικά, ώστε να τα περάσουν στην Αυστραλία για λογαριασμό του αφεντικού και προέδρου της ομάδας. Όμως θα γίνει ένα μπλέξιμο και ο Ρέι θα κρατηθεί σε ένα ξενοδοχείο από την ομοσπονδιακή αστυνομία μια εβδομάδα αρχικά και για άλλες τρεις μέρες στη συνέχεια, μέχρις ότου βγάλει από μέσα του δια της φυσιολογικής οδού, το παράνομο φορτίο. Όμως εκείνος δεν προδίδει το φίλο του και με μεγάλο κόπο και πόνο κρατάει μέσα του τα ναρκωτικά. Η συνέχεια έχει μια σειρά ανατροπές, οι οποίες αποδεικνύουν πως τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται. Το σενάριο της ταινίας «Το βαποράκι» (The mule) των Άνγκους Σάμψον και Τόνι Μαχόνι είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία, η οποία συνέβη το 1983. Αφορμή ήταν ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα, σύμφωνα με το οποίο ένας λαθρέμπορος ναρκωτικών συνελήφθη σε αεροδρόμιο της Νέας Ζηλανδίας και κρατήθηκε επί μέρες σε δωμάτιο ξενοδοχείου αρνούμενος να πάει στην τουαλέτα! Οι σκηνοθέτες στήνουν αριστοτεχνικά μια κωμική ταινία με στοιχεία μαύρου χιούμορ. Ο κεντρικός χαρακτήρας, τον οποίο ερμηνεύει εκπληκτικά ο Χιούγκο Γουίβινγκ, περιτριγυρίζεται από διάφορους ανθρώπους που κανείς τελικά δεν είναι αυτός που αρχικά φαίνεται. Η ιστορία αρχίζει να δημιουργεί μυστήριο, το λεπτό μαύρο χιούμορ κυριαρχεί και στο φινάλε έρχεται η αποκάλυψη του μεγάλου μυστικού. Τα πράγματα ξεκαθαρίζουν, απονέμεται δικαιοσύνη ενώ ο αγαθιάρης Ρέι αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Μια φρέσκια και πρωτότυπη ματιά, μια ταινία διασκεδαστική αλλά όχι «ελαφριά», μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να δει κάποιος πως μπορεί ο Χίτσκοκ να φλερτάρει με τους Κοέν και πως ο μικρός και κλειστός χώρος ενός δωματίου μπορεί να είναι τόσο μεγάλος κι ανοιχτός ώστε να χωρέσει ίντριγκες, ματαιώσεις, διαψεύσεις, επιβεβαιώσεις, φιλίες, μυστικά, ψεύδη, αλήθειες. Στρά. Κερ.

 «Χιροσίμα αγάπη μου» (Hiroshima mon amour) του Αλέν Ρενέ: Μια ηθοποιός φθάνει από τη Γαλλία στη Χιροσίμα για να παίξει σε μια ταινία με θέμα την ειρήνη. Εκεί ερωτεύεται έναν Ιάπωνα και αρχίζουν οι εκατέρωθεν εξομολογήσεις. Το αθάνατο αριστούργημα, που γύρισε ο Αλέν Ρενέ το 1959, θεωρήθηκε ορόσημο για τη γαλλική νουβέλ βαγκ και είναι βασισμένο σε σενάριο που έγραψε η Μαργκερίτ Ντιράς. «Θα μείνει μεταξύ μας» (Un moment d’ egarement) του Ζαν Φρανσουά Ρισέ: Ο Αντουάν κι ο Λοράν, φίλοι από χρόνια, πηγαίνουν για διακοπές στην Κορσική με τις κόρες του, Λούνα και Μέρι. Ένα βράδυ, ο Λοράν θα υποκύψει στα θέλγητρα της 17χρονης Λούνα, η οποία θα τον ερωτευτεί παράφορα. Ριμέικ της ταινίας του Κλοντ Μπερί, «Μια στιγμή τρέλας» (1977). «Κατακούτελα» (Trainwreck) του Τζαντ Άπατοου: Μια δημοσιογράφος αποφασίζει να ζήσει χωρίς δεσμεύσεις και πηγαίνει από τη μια περιστασιακή σχέση στην άλλη, ενώ η καριέρα της βυθίζεται.  «Το βασίλειο των μαϊμούδων» (Monkey kingdom) των Άλιστερ Φόδεργκιλ και Μαρκ Λίνφιλντ: Ντοκιμαντέρ με θέμα τον αγώνα για επιβίωση μιας νεογέννητης μαϊμούς και της μητέρας της στα ερείπια ενός αρχαίου πολιτισμού στη Νότια Ασία.

 «Ο αριστερόχειρας» (Southpaw) του Αντουάν Φουκουά: Ο αριστερόχειρας Μοΐλι είναι πρωταθλητής πυγμαχίας ελαφρών βαρών, πλούσιος και με υπέροχη οικογένεια. Όμως ένα τραγικό συμβάν θα τον οδηγήσει στην εξάρτηση από το αλκοόλ. Θα τον βοηθήσει ένας πρώην μποξέρ, ιδιοκτήτης ενός συνοικιακού γυμναστηρίου.

«Χάρτινες πόλεις» (Paper towns) του Τζέικ Σράιερ: Η Μάργκο εξαφανίζεται κι ο Κουεντίν πρέπει να αποκρυπτογραφήσει τα στοιχεία που έχει για να την ξαναβρεί. Μια συναρπαστική και μυστηριώδης περιπέτεια. Σινεφίλ

Το πραγματικό ελληνικός μαρ

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

“

Οι όροι της αντίθεσης ανάμεσα σε ένα εξαντληθέν σχέδιο A (τη διαπραγμάτευση με την Ευρώπη) και στην απόρριψη του ευρώ (εναλλακτικό σχέδιο), δημιουργούν ένα αρκετά στενό πλαίσιο για να κατανοήσουμε το πραγματικό δίλλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπος ο ΣΥΡΙΖΑ.

Των Σαμ Γκίντιν και Λίο Πάνιτς*

“

Η βαθύτερη προετοιμασία για μια έξοδο από την ευρωζώνη, και πιθανόν και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην πραγματικότητα συνεπάγεται την αξιοποίηση των αλληλέγγυων δικτύων, τα οποία αποτέλεσαν την απάντηση της κοινωνίας απέναντι στην κρίση, ως βάση για την εκκίνηση του μετασχηματισμού των εν Ελλάδι κοινωνικών σχέσεων.

προστά στο ενδεχόμενο του αποκλεισμού της χώρας από τη χρηματοδότηση των στοιχειωδών αναγκών της και την απειλή της εκδίωξής της από την Ευρωπαϊκή Ένω-ση, το ελληνικό κοινοβούλιο έχει πλέον επικυρώσει δια της ψήφου του την αποδοχή ενός ακόμη μνημονίου. Ο Αλέξης Τσίπρας αναγνώρισε ότι πρόκειται για «μια κακή συμφωνία», η οποία επιβλήθηκε στους Έλληνες. Τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ διχάστηκαν, παρόλο που τα τρία τέταρτα εξ αυτών ψήφισαν ναι. Την ίδια ώρα, χιλιάδες οργισμένοι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος και στη συνέχεια διαδήλωσαν στο κέντρο της Αθήνας. Αυτή τη φορά το «ΟΧΙ» αφορούσε στην απόρριψη του νέου μνημονίου. Από την άλλη μεριά, στο εσωτερικό της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, η οποία δεν έχει ακόμη συνεδριάσει, εκδηλώνεται ήδη ένα αρκετά ισχυρό ρεύμα διαφωνίας. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχει μια γενική αίσθηση ότι η κυβέρνηση πρέπει να υποστηριχτεί για να συνεχίσει την άσκηση των καθηκόντων της. Τμήματα της ελληνικής και ένα μεγάλο μέρος της διεθνούς αριστεράς υποστηρίζουν ότι η συμφωνία δεν έπρεπε να γίνει αποδεκτή, υιοθετώντας την προοπτική του Grexit. Οι θιασώτες αυτής της άποψης είναι ανοιχτοί σε μια σειρά σεναρίων, με κυρίαρχο την παραίτηση της κυβέρνησης, την συνακόλουθη προκήρυξη εκλογών, και την εκπόνηση εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ ενός προγράμματος, το οποίο θα αντιστρέφει τη μέχρι τώρα κυρίαρχη θέση περί παραμονής στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο επιχείρημα, ανεξαρτήτως της εκλογικής του νίκης ή ήττας, το κόμμα θα καταφέρει τουλάχιστον να διατηρήσει την πολιτική του αξιοπιστία, παραμένοντας ζωντανό και μεταθέτοντας την καθοριστική μάχη σε κάποιον μελλοντικό χρόνο.

Έξοδος από το Ευρώ, αποχώρηση από το Κράτος

Το παραπάνω επιχείρημα σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί απορριπτέο από χέρι. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, τρεις στους τέσσερις αντιτίθεντο στο ενδεχόμενο του Grexit, κι ακόμη κι αν αυτό έχει αναστραφεί δραματικά με το δημοψήφισμα και ότι ακολούθησε, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί την ύπαρξη μιας βαθιάς και καθαρής συναίνεσης στο ενδεχόμενο της αποχώρησης. Για εκείνους εξ ημών, που καιρό τώρα,

έχουμε υποστηρίξει ότι η ενδεχόμενη έξοδος είναι απαραίτητη, ειδικά από μία σοσιαλιστική προοπτική, η πρόκληση δεν είναι τόσο να καταδικάσουμε αλλά να αναρωτηθούμε: Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να επισυμβεί κάτι τέτοιο; Ποια είναι τα πρακτικά βήματα, τόσο στο πεδίο των κρατικών δυνατοτήτων όσο και σε ιδεολογικό επίπεδο, που θα μπορούσαν να μετατοπίσουν το κόμμα και τη βάση του προς την ουσιαστική εξοικείωση με το συγκεκριμένο ενδεχόμενο; Όσο για εκείνους που έχουν τη γνώμη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να ρισκάρει να χάσει το κυβερνητικό του status, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αναμετρήθηκε με το συγκεκριμένο ερώτημα στην πορεία προς τις εκλογές του 2012 και κατέληξε ότι η υπεύθυνη απάντηση ήταν να διεκδικήσει την είσοδό του στο κράτος και να κάνει ότι μπορεί για αναχαίτιση της νεοφιλελεύθερη επίθεση από τα μέσα. Η εκλογική έκρηξη εκείνης της χρονιάς οφείλεται κυρίως στη δήλωση του Τσίπρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διεκδικεί απλώς την καταγραφή ενός υψηλότερου εκλογικού ποσοστού, αλλά είναι αποφασισμένος να σχηματίσει κυβέρνηση με οποιονδήποτε δεχόταν να συνταχθεί μαζί του, για να ανακόψει το οικονομικό μαρτύριο της χώρας, παραμένοντας όμως στην Ευρώπη. Ακόμη κι αν δεν λάβουμε υπόψη τα ανθρωπιστικά μέτρα που ελήφθησαν άμεσα από τη νέα κυβέρνηση χωρίς την άδεια των εκπροσώπων της Τρόικας, η ίδια αυτή η προσπάθεια αμφισβήτησης των τροϊκανών, βοήθησε στην ανάδειξη του νεοφιλελεύθερου πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πυροδοτώντας ταυτόχρονα τη συζήτηση γύρω από τυχόν εναλλακτικές, όσο δύσκολο κι αν είναι να τις φανταστούμε. Έτσι, μας φαίνεται κάπως ανώριμο το συμπέρασμα ότι είναι καλύτερο ο ΣΥΡΙΖΑ να εγκαταλείψει το κράτος στους αστούς αντιπάλους του. Μοιάζει εποικοδομητικότερο να κινηθούμε πέρα από την κατακραυγή και τη διαμαρτυρία, αφήνοντας κατά μέρους τα σενάρια περί παραίτησης και δίνοντας τη μάχη, με όσα μέσα είναι πλέον διαθέσιμα στο επίπεδο του κράτους, για την υποστήριξη των αναγκών του κόσμου του «ΟΧΙ», συνεισφέροντας ταυτόχρονα στην τόσο απαραίτητη ανάπτυξη των δυνατοτήτων του για αλληλεγγύη και καινοτομία. Ελλείψει αυτών, ένα παραγωγικό μοτίβο για την έξοδο από την ευρωζώνη, ίσως ακόμη κι από την ίδια την ευρωπαϊκή ένωση, φαντάζει ως κάτι ασύλληπτο. Εδώ ακριβώς έγκειται, κι όχι στα κρυφίως εκπονούμενα σχέδια για ένα νέο νόμισμα, η κατάλληλη προετοιμασία

ενός κοινωνικά βιώσιμου Grexit.

Απερίσκεπτες υποεκτιμήσεις, θεμελιακές αυταπάτες Εκείνοι που υποστηρίζουν την έξοδο από το ευρώ, αναγνωρίζουν ανοικτά το ενδεχόμενο κόστος. Ωστόσο, ορισμένες φορές τείνουν, κάπως απερίσκεπτα, στην υποεκτίμηση του κοινωνικού χάους, που αυτό συνεπάγεται. Σύστοιχη αυτού, είναι μια υπερβολή αναφορικά με όσα μπορεί να επιτύχει, από μόνη της, μια έξοδος από το ευρώ. Τα οικονομικά ενός υποτιμημένου νομίσματος οδηγούν με βεβαιότητα σε άνοδο του πληθωρισμού και σε περαιτέρω μείωση του βιοτικού επιπέδου, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια ανάπτυξης μιας νέας ανταγωνιστικής βιομηχανίας. Εκεί όπου το βάθος της κρίσης είναι τόσο σοβαρό όσο είναι στην Ελλάδα, κι εν μέρει οφειλόμενο στην ίδια την αναδιάρθρωση της οικονομίας, συνεπεία της βαθύτερης ενσωμάτωσης στην Ευρώπη, αλλαγές στο νομισματικό πεδίο είναι απίθανο να αποκαταστήσουν παλιές βιομηχανίες ή να αναπτύξουν νέες. Αρκεί να αναλογιστούμε πόσα κράτη με το δικό τους νόμισμα καθίστανται ανίκανα να αντιπαλέψουν τα δεινά του νεοφιλελευθερισμού. Είναι αρκετά φανερό ότι, οι επιλογές της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, εντός του αρνητικού περιβάλλοντος του νέου μνημονίου και της ακόμη πιο σκληρής συνθήκης ενσωμάτωσης της χώρας στη νεοφιλελεύθερη Ευρώπη, καθίστανται αρκετά περιορισμένες. Θα πρέπει επίσης να έχει γίνει πλέον σαφές, σε όλα εκείνα τα μέλη του κόμματος, των οποίων η δέσμευση προς την Ευρώπη καθίστατο θεμελιακή, ότι η παραμονή στην Ευρωζώνη είναι πλήρως ασυμβίβαστη με την αναχαίτιση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Κάτι τέτοιο ενισχύει την ελπίδα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, και τα ευρωπαϊκά αριστερά κόμματα γενικά, θα εγκαταλείψουν την ιδέα ότι ένα ακόμη περισσότερο κεντρικοποιημένο διακρατικό ευρωπαϊκό κράτος θα είναι και προοδευτικότερο. Όμως όλα αυτά, σε καμία περίπτωση, δεν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα ήταν ορθό για το ΣΥΡΙΖΑ, να πυροδοτήσει ένα Grexit τη δεδομένη στιγμή, δίχως μια αρκετά βαθύτερη προετοιμασία για την αναμέτρηση με τις συνέπειές του. Ποιος θα ήταν, όμως, ο αντίλογος στην πρόταση για παραίτηση της κυβέρνησης, ώστε να απεγκλωβιστεί από την εφαρμογή του μνημονίου; Έχοντας εισέλθει στο κράτος υποσχόμενος την ανακούφιση των ανθρώπων από τις επιπτώσεις του νεοφιλελευθερισμού, θα ήταν εξαιρετικά ανεύθυνη μια παραί-

Plan B ή ο νέος αθώνιος τηση, μετά από όσα επιβλήθηκαν στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό από μόνο του βαθαίνει την ευθύνη της, να κάνει ότι μπορεί, για να αναχαιτίσει τον αντίκτυπο του νεοφιλελευθερισμού. Το να έπραττε διαφορετικά, θα ήταν σαν να συναινεί με τους στόχους όλων εκείνων, που επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν τις διαπραγματεύσεις σαν μοχλό πίεσης για την πτώση της κυβέρνησης.

Προς ένα πραγματικό εναλλακτικό σχέδιο

Οι όροι της αντίθεσης ανάμεσα σε ένα εξαντληθέν σχέδιο A (τη διαπραγμάτευση με την Ευρώπη) και στην απόρριψη του ευρώ (Plan B), δημιουργούν ένα αρκετά στενό πλαίσιο για να κατανοήσουμε το πραγματικό δίλλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπος ο ΣΥΡΙΖΑ. Η υπέρβαση του απλοϊκού αυτού διλήμματος οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η βαθύτερη προετοιμασία για μια έξοδο από την ευρωζώνη, και πιθανόν και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην πραγματικότητα συνεπάγεται την αξιοποίηση των αλληλέγγυων δικτύων, τα οποία αποτέλεσαν την απάντηση της κοινωνίας απέναντι στην κρίση, ως βάση για την εκκίνηση του μετασχηματισμού των εν Ελλάδι κοινωνικών σχέσεων. Αυτό είναι το πραγματικό Plan B, το έδαφος στο οποίο τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και τα κοινωνικά κινήματα δύνανται ίσως να αποκτήσουν μια νέα ώθηση. Αλλά πως θα μπορούσε άραγε μια τέτοια θέση να λάβει κάπως πιο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά; Μια ιδιαίτερη έκφανση της πάλης των τάξεων κατά την πρόσφατη περίοδο αφορά στην ανάπτυξη του περίφημου κινήματος αλληλεγγύης, το οποίο συγκροτήθηκε για την αντιμετώπιση των αναγκών των οικονομικά πληττόμενων. Μέσω της ανάπτυξής του, οι περίπου 400 αλληλέγγυες δομές στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των βασικών κοινωνικών αναγκών μέσω δημοκρατικά αυτοοργανωμένων συλλογικοτήτων, που παρέχουν υποστήριξη σε ότι αφορά την υγειονομική περίθαλψη, τη σίτιση, τη στέγαση και πολλές άλλες ανάγκες. Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ συγκαταλέγονται στους βαθιά εμπλεκόμενους στην εγκαθίδρυση και τη διατήρηση των αλληλέγγυων δικτύων, ενώ οι εκλεγμένοι/ες το 2012 βουλευτές του συνεισέφεραν σε αυτά το 20% του μισθού τους. Από την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, όμως, ελάχιστα έχουν γίνει στην κατεύθυνση της αξιοποίησης του κράτους για τη διατήρηση και τη διεύρυνση αυτού του κινήματος. Είναι χαρακτηριστική η απογοήτευση, που μας εξέφρασαν δύο εκ των συντονιστών της συνέλευσης του «Αλληλεγγύη για Όλους», αναφορικά με τη μη ανταπόκριση του Υπουργείου Γεωργίας στο αίτημά τους για πληροφορίες, που αφορούσαν στις τοποθεσίες ορισμένων ειδικών καλλιεργειών, ώστε να έρθουν σε επαφή με περισσότερους αγρότες και να αναπτύξουν αμεσότερους συνδέσμους ανάμεσα σε αυτούς και τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Μόνο 12 άνθρωποι απασχολούνται επαγγελματικά στην Αλληλεγγύη για Όλους – αριθμός που θα έπρεπε να είναι πολλαπλάσιος μέσω της κρατικής αρωγής. Τα στρατιωτικά οχήματα, που μένουν αχρησιμοποίητα στο ενδιάμεσο των στρατιωτικών παρελάσεων, θα μπορούσαν να χρησιμοποι-

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

ηθούν, για να διευκολυνθεί η διανομή του φαγητού μέσω των δικτύων, αντισταθμίζοντας ορισμένες εκ των περικοπών στους φτωχότερους συνταξιούχους και τον αυξημένο ΦΠΑ στην τροφή, που επιβάλλει το τελευταίο μνημόνιο. Ένα πλήθος κρατικών υπηρεσιών θα μπορούσε να συμβάλλει στην προσπάθεια εντοπισμού γης σε αχρησία, η οποία θα μπορούσε να δοθεί σε κοινοτικούς συνεταιρισμούς για την δημιουργία παραγωγής τροφίμων, που θα αναλάβουν και τον συντονισμό των επιμέρους υποπεριοχών. Το Υπουργείο Παιδείας, θα πρέπει να εμπλακεί ενεργά στην ανάδειξη των σχολικών μονάδων ως κοινωνικών κόμβων, που θα παρέχουν στα κοινωνικά κινήματα το χώρο για την οργάνωση των υπηρεσιών της σίτισης και της υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και το χώρο της τεχνικής εκπαίδευσης των ανθρώπων γύρω από αυτού του είδους τις κοινωνικές υπηρεσίες. Συζητώντας με πολιτικά ενεργούς φοιτητές του αριστερού χώρου, γύρω από τη συγκεκριμένη προβληματική, καταλάβαμε ότι, ενώ η αποτελεσματικότητα της παρέμβασής τους στο πλαίσιο της φοιτητικής κοινότητας βρίσκεται σε καλό επίπεδο, οι δυνατότητες παρέμβασής τους σε ευρύτερες σφαίρες του κοινωνικού είναι αρκετά περιορισμένες. Το Υπουργείο Παιδείας θα μπορούσε να συνεισφέρει στην υπέρβαση των δυσκολιών, μέσω της σύστασης προγραμμάτων προετοιμασίας των σπουδαστών για τη συμμετοχή τους στη λειτουργία ευρύτερων κοινοτήτων, όπου θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων και πολλών άλλων κοινωφελών υπηρεσιών.

Αντισταθμιστικές δεσμεύσεις Ομοίως, οι ιδιωτικοποιήσεις που επιβλήθηκαν στο ελληνικό κράτος, θα μπορούσαν να συνοδεύονται από την απαίτηση προς τους νέους ιδιοκτήτες για την αποδοχή εκ μέρους τους αντισταθμιστικών δεσμεύσεων, που θα αφορούν στη δημιουργία βιομηχανικών ζωνών, ικανών να παρέχουν νέες θέσεις εργασίας. Οι ιδιωτικοποιημένες εταιρίες, θα μπορούσε να απαιτηθεί, να προμηθεύουν με προϊόντα την ελληνική αγορά, ενώ οι κρατικές δαπάνες σε υλικά και εφόδια θα μπορούσαν να υποβοηθηθούν από τις νέες παραγωγικές μονάδες, που θα εγκαθιδρυθούν κάτω από αυτού του είδους τη συνθήκη. Από την άλλη μεριά το πλήθος των υλικοτεχνικών υποδομών, που αυτή τη στιγμή καθίστανται λειτουργικά αδρανείς (Ολυμπιακές εγκαταστάσεις), θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη της λειτουργίας κάθε είδους συνεταιρισμών και επιχειρήσεων μικρής κλίμακας. Στην αναδιαμόρφωση των συγκεκριμένων χώρων, ώστε να καταστούν λειτουργικά βιώσιμοι, θα μπορούσε να απασχοληθεί ένα πλήθος νέων αρχιτεκτόνων και μηχανικών. Το Γουόρκ Πρότζεκτ Αντμινιστρέισιον που εφαρμόστηκε από το αμερικανικό κράτος την περίοδο του Νιού Ντηλ, θα μπορούσε να αποτελέσει το παράδειγμα όχι μόνο σε ότι αφορά τα ως εδώ αναφερόμενα, αλλά και για την υποστήριξη ενός ευρέως φάσματος καλλιτεχνικών, θεατρικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, στις οποίες εμπλέκεται ήδη ένας αξιοσημείωτος αριθμός άνεργων νέων ανθρώπων. Σε καμία περίπτωση δεν θα θέλαμε να υπερεκτιμήσουμε τις δυνατότητες της παρούσας κατάστασης. Γνωρίζουμε

Μια ηγεσία νέου τύπου

πί του παρόντος, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί ένα ισχυρό απόθεμα αναγνώρισης, ακόμα και μετά το σοβαρό πλήγμα, που έχει επιφέρει το μνημόνιο. Για να αποτραπεί η περαιτέρω διάβρωση της λαϊκής υποστήριξης είναι αναγκαία η συγκεκριμένη αντιμετώπιση της επιβαλλόμενης από την Τρόικα νομοθεσίας. Για κάθε αρνητικό μέτρο που η κυβέρνηση θα κληθεί να πάρει, θα πρέπει να υπάρχει ένα θετικό αντιστάθμισμα, που θα αποδεικνύει την αδιατάρακτη δέσμευσή της στη μάχη κατά του νεοφιλελευθερισμού. Οι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να αποπειραθούν να παρουσιάσουν τις καταστροφικές επιβολές του μνημονίου ως κάτι θετικό, αλλά δρώντας, όπως οφείλουν, σαν σοσιαλιστές δάσκαλοι, να βοηθούν το λαό να αντιληφθεί ότι τον εμποδίζουν να βελτιώσει τη ζωή του και να ενισχύουν τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες του, συνεχίζοντας να αντιτίθενται στο νεοφιλελευθερισμό και διαπλά-

καλά ότι τέτοιου είδους πειραματισμοί δεν θα μπορούσαν να καταστούν από μόνοι τους «λύσεις». Κι είναι καθόλα εύλογη η αντίρρηση ότι έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις απαιτήσεις του νέου μνημονίου. Ωστόσο, θα πρέπει να ειδωθούν, από στρατηγικής σκοπιάς, ως το κάλεσμα προς μια εποικοδομητική προσέγγιση νέων τρόπων διασύνδεσης του κράτους με την κοινότητα, οι οποίοι θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν το γκρι και το μαύρο των αγορών, που διαφορετικά θα καταπνίξει μια οικονομία, που βρίσκεται ήδη σε τροχιά εξόδου από την ευρωζώνη. Ταυτόχρονα, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεμελίωση μιας νέας διευθέτησης των αντικειμενικών εγχώριων δυσκολιών, που επιβάλλουν οι ανισότητες του πλούτο και η ιδιωτική περιουσία, καθώς και στη συγκεκριμενοποίηση της ανάγκης για επενδυτικό σχεδιασμό και δημοσία ιδιοκτησία, έτσι ώστε το κοινωνικά παραγόμενο πλεόνασμα να ανακυκλώνεται κατά κοινωνικά ελεγχόμενο τρόπο σε τοπικό, περιφερειακό και κλαδικό επίπεδο. Μετάφραση: Γιάννης Μανώλης

*Οι Σαμ Γκίντιν και Λίο Πάνιτς είναι μαρξιστές κοινωνικοί επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Γιόρκ του Καναδά, με σημαντική συνεισφορά στη σύγχρονη συζήτηση. Βρέθηκαν στην Αθήνα την εβδομάδα που ακολούθησε την υπογραφή της συμφωνίας, συμμετέχοντας στο Democracy Rising World Conference. To πρωτότυπο του κειμένου βρίσκεται εδώ: http://www.socialistproject.ca/bullet/1145.php

θοντας μαζί το σοσιαλιστικό όραμα της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας. Κι είναι αυτό, ακριβώς, που θα μπορούσε να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει τον μετασχηματισμό των κρατικών δομών σε μια κατεύθυνση εντελώς διαφορετική από εκείνη του πελατειακού παρελθόντος τους. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να συμβεί, αν ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα, δεν καταφέρει να αναπτύξει τον προσανατολισμό και τις δυνατότητες μεταστροφής του κράτους και της κοινωνίας προς αυτή την κατεύθυνση. Συναντήσαμε πολλούς ανθρώπους τόσο στο κόμμα και στα κοινωνικά κινήματα, όσο και σε κυβερνητικές θέσεις στο κράτος, των οποίων η βασική ανησυχία είναι ότι ΣΥΡΙΖΑ υπολείπεται κατά πολύ από αυτήν ακριβώς την άποψη. Ανάμεσα στους πολλούς λόγους που έχει κανείς για να σταθεί κριτικά απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ, αυτός είναι, κατά τη γνώμη μας, ο σημαντικότερος. •

ΘΕΩΡΙΑ

Ένα ευρωπαϊκό κίνημα με αφορμή την Ελλάδα Του Ροζέ Μαρτελί

,τι συνέβη στην Ελλάδα, θα βαραίνει αποφασιστικά στο άμεσο διάστημα και στο μέλλον της Ευρώπης. Ο ελληνικός λαός εκφράστηκε με σαφήνεια και με μεγάλη πλειοψηφία. Αλλά για μία ακόμα φορά, ο σκληρός πυρήνας της Ευρώπης έπραξε ακριβώς όπως και το 2005, μετά το «όχι» του γαλλικού λαού στο δημοψήφισμα κατά της Ευρωπαϊκής Συνταγματικής Συνθήκης: αποφάσισε να το αγνοήσει. Η «οικονομική διακυβέρνηση» είναι υπεράνω της λαϊκής κυριαρχίας. Βέβαια, σήμερα, όπως μας πληροφορεί η «Φιγκαρό», οι Έλληνες συνέβαλαν να διευρυνθεί το χάσμα ανάμεσα στη Γερμανία και τη Γαλλία. Όποιες κι αν ήταν οι τακτικές κινήσεις προσαρμογής των τελευταίων ωρών της Γαλλίας, το ελληνικό επεισόδιο επιβεβαιώνει ότι το γαλλογερμανικό δίδυμο βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης, της λιτότητας και ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων. Ο Φρανσουά Ολάντ με τρόπο υποδειγματικό και συνεκτικό έκανε την επιλογή να παντρέψει τη σοσιαλφιλελεύθερη λογική, που ακολουθεί η Γαλλία εδώ και δύο χρόνια και να ενισχύσει τον «σκληρό πυρήνα» ή την «ενισχυμένη συνεργασία», που είναι σε θέση να επιβάλει την πολιτική της σε όλους τους λαούς της ΕΕ. Μια πολιτική που συνοψίζεται στο γνωστό: δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική. Αλίμονο σ’ αυτόν που δεν θα δεχθεί, να περάσει τα «καυδιανά δίκρανα» των αγορών και των τεχνοκρατών. Για τις δυνάμεις στη χώρα μας, που δεν δέχονται αυτή τη μέθοδο και την αλαζονεία της, δεν υπάρχει άλλη επιλογή στο δρόμο και το κοινοβούλιο, παρά ένα ξεκάθαρο «όχι». Η αποφασιστικότητα είναι η μόνη δυνατή απάντηση στην επιμονή των αντιπάλων.

Ελλάδα: Βαθιές και μη διαχειρίσιμες κοινωνικές διαφορές

Θέλω να αποφύγω να κρίνω με υπερβολική βεβαιότητα τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Ελλάδα. Σε μια χώρα της οποίας το οικονομικό και δημογραφικό βάρος είναι μέσου μεγέθους. Η χώρα αντιμετωπίζει μια βαθιά κοινωνική διαίρεση τα τελευταία χρόνια και είναι εντελώς δύσκολη

η διαχείριση της όποιας επιλογής των ηγετών της. Αυτό που ξέρω, είναι ότι για πρώτη φορά μια ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να σηκώσει το κεφάλι, να αγωνιστεί και να κινητοποιήσει το λαό, αντί να τον αφήσει στη μοίρα του. Ο Τσίπρας με αξιοπρέπεια και επιμονή κατόρθωσε τουλάχιστον να κερδίσει χρόνο. Τι μπορεί να κάνει τη στιγμή που οι ευρωπαίοι ηγέτες μας έχουν οδηγήσει στη μέγγενη και έχουν στήσει παγίδες για τον ίδιο και τον λαό του; Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω και ταυτόχρονα κατανοώ τη σύνεσή του -που δεν σημαίνει αδράνεια – καθώς και την πικρία ορισμένων, που αμφισβητούν το αποτέλεσμα των μακρών διαπραγματεύσεων των τελευταίων μηνών. Θα χρειαστούμε χρόνο για να στοχαστούμε πάνω σ’ αυτά που συνέβησαν και να βγάλουμε συμπεράσματα. Γνωρίζουμε μόνο ότι ο σκληρός πυρήνας της ΕΕ δεν μετακινείται από τη σκληρή καταστροφική πολιτική σε βάρος των λαών. Αυτή η πολιτική συνεχίζεται, γιατί δεν βρίσκει απέναντί της ένα κοινωνικό και πολιτικό κίνημα αρκετά δυνατό, για να προβάλει μια άλλη δυνατή επιλογή. Μια επιλογή που θα βρίσκεται σε αντιστοιχία με την απαίτηση για μια ανθρωπιστική εξέλιξη και μια δημοκρατία νέου τύπου.

Άμεσες δράσεις και μακρόχρονος σχεδιασμός

Το κίνημα αυτό θα πρέπει να οικοδομηθεί σε κάθε χώρα, έχουμε ανάγκη, όμως, από άμεσα αποτελέσματα. ∆εν θα ‘ναι παντού το ίδιο αποτελεσματικό και ταυτόχρονα εναλλακτικό και ευρωπαϊκό. ∆εν μπορεί να υπάρξει «σοσιαλισμός σε μια χώρα μόνο», πολύ περισσότερο στη μικρή Ελλάδα που υποφέρει περισσότερο από εμάς. Αυτό το κίνημα, ευρωπαϊκό και εθνικό, οφείλει να είναι πολύ πλατύ και να έχει συγκεκριμένους στόχους, και βέβαια να είναι πλειοψηφικό. Έτσι ώστε να είναι σε θέση να κινητοποιήσει μια νέα πλειοψηφία γύρω από ένα νέο σχέδιο. Αυτό θα έχει απέναντί του τη σύμπραξη των δυνάμεων του ακραίου νεοφιλελευθερισμού και του σοσιαλφιλελευθερισμού. Ακόμα και του εθνικισμού, του φιλοφασιστικού ρεύματος με έντονες λαικίστικες εκφάνσεις. Τα καθήκοντά του είναι πολύ σημαντικά. Για να είναι πλατύ αυτό το κίνημα θα πρέπει να

συσπειρώνει, και να μην στηρίζεται στην ανάμνηση του παρελθόντος. Τίποτα χειρότερο δεν υπάρχει, από το να φανταστούμε ότι ξαναπαίζεται, για μια ακόμα φορά το δράμα ενός λαού εγκαταλειμμένου, απελπισμένου που η επανάστασή του προδόθηκε. Τίποτα χειρότερο δεν υπάρχει από το να συνεχίζει η αριστερά της αριστεράς να αντιπαραθέτει τους επαναστάτες στους συμβιβασμένους, τους τυχοδιώκτες στους λογικά σκεπτόμενους. Τίποτα χειρότερο δεν υπάρχει από το να συμπεράνουμε σήμερα, όπως και χθες, ότι είναι ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε την ήρα από το σιτάρι, τους ριζοσπάστες από τους ρεαλιστές, τους αντικαπιταλιστές από τους ρεφορμιστές, τους οπαδούς της λαϊκής κυριαρχίας από τους ευρωπαϊστές, αυτούς που έχουν αυταπάτες απ’ αυτούς που έχουν καθαρές απόψεις. Από τη στιγμή που είμαστε πεπεισμένοι ότι θα πρέπει να γίνει ρήξη, αλλά όχι ρήξη χωρίς διέξοδο, από τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι αν θέλουμε να γίνουν μετασχηματισμοί, επιβάλλεται να δράσουμε άμεσα και ταυτόχρονα να επεξεργαστούμε μακροχρόνια σχέδια, τότε έχουμε ευρύτατο χώρο δράσης. Θα πρέπει να στοχαστούμε με ηρεμία. ∆εν έχουμε όμως απεριόριστο χρόνο μπροστά μας.

“

Αυτή η πολιτική συνεχίζεται, γιατί δεν βρίσκει απέναντί της ένα κοινωνικό και πολιτικό κίνημα αρκετά δυνατό, για να προβάλει μια άλλη δυνατή επιλογή. Μια επιλογή που θα βρίσκεται σε αντιστοιχία με την απαίτηση για μια ανθρωπιστική εξέλιξη και μια δημοκρατία νέου τύπου.

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

Ο ηρωισμός του ΣΥΡΙΖΑ, όταν κερδήθηκε η δημοκρατική πολιτική μάχη, συνίστατο στο γεγονός ότι διακινδύνευσε ένα συμπληρωματικό βήμα στην κατεύθυνση της διατάραξης της καλής λειτουργίας του κεφαλαίου. Tου Σλαβόι Ζίζεκ

ι «αντιθέσεις» του ΣΥΡΙΖΑ είναι εικόνα των «αντιθέσεων» αυτού του ευρωπαϊκού καθεστώτος, που υπονομεύει μέρα με τη μέρα τα ίδια τα θεμέλια της ενωμένης Ευρώπης. Με τη μορφή των «αντιθέσεων» του ΣΥΡΙΖΑ το καθεστώς της ΕΕ βλέπει να επιστρέφει το ίδιο το δικό του μήνυμα στη γνήσια μορφή του. Γι’ αυτό τον ίδιο λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να εκμεταλλευτεί, επιδεικνύοντας έναν ανελέητο πραγματισμό, τις πιο λεπτές ρωγμές της πανοπλίας του αντιπάλου. Όφειλε να εργαλειοποιήσει όλους αυτούς που αντιστέκονται στην ηγεμονική πολιτική της ΕΕ, από τους βρετανούς συντηρητικούς ως το UKIP, το κόμμα που επιδιώκει την ανεξαρτησία του Ενωμένου Βασιλείου. Ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να ερωτοτροπήσει, με τη Ρωσία και την Κίνα, να χαϊδέψει την πρόθεσή της να αποκτήσει η Μόσχα ένα νησί για να το μετατρέψει σε στρατιωτική βάση στη Μεσόγειο, ακριβώς για να αποθαρρύνει τα στρατηγήματα του ΝΑΤΟ. Παραφράζοντας τον Ντοστογιέφσκι, θα λέγαμε ότι, τώρα που ο Θεός – ΕΕ απέτυχε, όλα επιτρέπονται.

Απουσία αλληλεγγύης

Τα μοιρολόγια που ακούγονται για την ωμή αδιαφορία της ΕΕ απέναντι στην απελπιστική κατάσταση του ελληνικού λαού, για την τυφλή γραφειοκρατική επιμονή της να ταπεινώνει και να επιβάλλει τη σκληρή πειθαρχία της στους Έλληνες, για την πλήρη απουσία αλληλεγγύης από τις χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία ή η Ισπανία, για την Ελλάδα, όλα αυτά τα μοιρολόγια θα όφειλαν να έχουν ως μόνη απάντηση το ακόλουθο ερώτημα: μα όλα αυτά είναι απρόσμενα; Τι περίμεναν, λοιπόν, όλοι αυτοί που εκφράζουν τη λύπη τους γι΄ αυτή την κατάσταση; Ότι η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, κατά κάποιο μαγικό τρόπο, θα έτεινε ευήκοο ους στα επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ; Η γραφειοκρατία της ΕΕ κάνει απλώς ό,τι έκανε πάντα. Θα προσάψουμε, λοιπόν, στην Ελλάδα ότι στρέφεται προς τη Ρωσία και την Κίνα, προκειμένου να ζητήσει βοήθεια, σαν να μην ήταν η ίδια η ΕΕ που ωθεί την Ελλάδα να ενεργήσει έτσι ασκώντας πάνω της μιας πλήρως ταπεινωτική πίεση.

Αναζητώντας την κυριαρχία

Τα φαινόμενα του τύπου ΣΥΡΙΖΑ έρχονται να δείξουν αν και κατά πόσο ισχύει η παραδοσιακή διάκριση αριστερά /δεξιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ταυτοποιείται ως άκρα αριστερά. Το κόμμα της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία τοποθετείται στην άκρα δεξιά. Ωστόσο,

ΘΕΩΡΙΑ

Το κουράγιο μπροστά στην απελπισία Η ΕΠΟΧΗ 26 Ιουλίου 2015

θηκε η δημοκρατική πολιτική μάχη, συνίστατο στο γεγονός ότι διακινδύνευσε ένα συμπληρωματικό βήμα στην κατεύθυνση της διατάραξης της καλής λειτουργίας του κεφαλαίου. Το δίδαγμα από την ελληνική κρίση είναι ότι το κεφάλαιο, παρότι είναι τελικά ένα συμβολικό δημιούργημα, αποτελεί την πραγματικότητά μας. Με άλλα λόγια, οι αγώνες των κινημάτων διαμαρτυρίας σήμερα συνιστούν έναν συνδυασμό διαφορετικών επιπέδων, που αποτελεί ακριβώς τη δύναμή τους: τα κινήματα αυτά αγωνίζονται για μια («κανονική» κοινοβουλευτική) δημοκρατία αντιμέτωπα με αυταρχικά καθεστώτα. Μάχονται κατά του ρατσισμού και του σεξισμού και ειδικότερα κατά του μίσους εναντίον των μεταναστών και των προσφύγων. Αγωνίζονται για το κράτος – πρόνοιας αντιμέτωπα με το νεοφιλελευθερισμό. Παλεύουν κατά της διαφθοράς στην πολιτική και την οικονομία (εναντίον των μεγάλων ομίλων που καταστρέφουν το περιβάλλον). Αγωνίζονται για νέες μορφές δημοκρατίας, πέρα από την τελετουργία της τρέχουσας πολιτικής (μέσα από νέες μορφές πολιτικής συμμετοχής κυρίως). Και, τελικά, θέτουν υπό αμφισβήτηση το συνολικό καπιταλιστικό σύστημα αυτό καθ’ εαυτό, επιχειρούν να διατηρήσουν ζωντανή την ιδέα μιας μη καπιταλιστικής κοινωνίας.

Συνθήματα και συγκεκριμένοι στόχοι

τα δύο κόμματα μοιράζονται αρκετά κοινά: μάχονται και τα δύο, ας πούμε, για την κρατική κυριαρχία, εναντίον των πολυεθνικών… Συνεπώς, είναι λογικό ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα να έχει προχωρήσει σε μια συμμαχία με ένα μικρό δεξιό κόμμα, που υπερασπίζεται την ανεξαρτησία. Στις 22 Απριλίου 2015 ο Φρανσουά Ολάντ είχε δηλώσει στην τηλεόραση ότι ο λόγος της Λεπέν θύμιζε το λόγο ου κομμουνιστή ηγέτη Ζορζ Μαρσέ τη δεκαετία 1970, καθώς υπερασπιζόταν με πατριωτικούς τόνους τους Γάλλους που τους εκμεταλλευόταν, ρίχνοντάς τους στη δυστυχία, το διεθνές μεγάλο κεφάλαιο. ∆εν είναι, λοιπόν, καθόλου παράξενο που η Λεπέν υποστήριξε τον ΣΥΡΙΖΑ… Όλα αυτά δεν λένε τίποτα περισσότερο από αυτά που ψελλίζει η παλιά φιλελεύθερη σωφροσύνη, για την οποία ο φασισμός είναι ένα είδος σοσιαλισμού. Αρκεί, ωστόσο, να προσθέσει κάποιος στο κάδρο τους μετανάστες εργάτες, για να καταρρεύσει μόνο του αυτό το κατασκεύασμα.

Από τον Μαντέλα έως τον Λούλα

Το τελευταίο πρόβλημα είναι πολύ πιο βασικό. Η αιώνια ιστορία της σύγχρονης αριστεράς είναι η ιστορία ενός ηγέτη ή ενός κόμματος που εκλέγεται μέσα σε γενικό ενθουσιασμό με την υπόσχεση ενός «καλύτερου κόσμου» (από τον Μαντέλα ως τον Λούλα), που όμως, αργά ή γρήγορα, συνήθως μέσα σε μερικά χρόνια, βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα κρίσιμο δίλημμα: να θίξουν τους καπιταλιστικούς μηχανισμούς ή «να παίξουν το παιχνίδι»; Αν προκαλέ-

σουν αναταραχή σ’ αυτούς τους μηχανισμούς, θα «τιμωρηθούν» από τις αγορές και γρήγορα θα υποστούν τις συνέπειες της αντεκδίκησης, αντιμετωπίζοντας το οικονομικό χάος και ό,τι το συνοδεύει. Ο ηρωισμός του ΣΥΡΙΖΑ, όταν κερδή-

Πρέπει, πάντως, να αποφύγουν δύο σκοπέλους: τον φτιαχτό ριζοσπαστισμό (του τύπου «το μόνο που ενδιαφέρει, είναι η κατάργηση του νεοφιλελεύθερου-κοινοβουλευτικού καπιταλισμού και όλα τα άλλα είναι αστεία»), και τον ψευδο-ρεφορμισμό (του τύπου «τώρα που αγωνιζόμαστε κατά της στρατιωτικής δικτατορίας και για τη δημοκρατία, ας παροπλίσουμε τα σοσιαλιστικά μας

Πολιτική ελευθερία, οικονομική σκλαβιά

πορούμε να πούμε ότι το πρότυπο δημοκρατικό σχήμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν μορφή της μη ελευθερίας: η πολιτική ελευθερία μπορεί εύκολα να προσφέρει το νόμιμο πλαίσιο μιας οικονομικής σκλαβιάς, όπου όσοι δεν έχουν τα μέσα πωλούν τον εαυτό τους «ελεύθερα» και καταλήγουν σε κατάσταση δουλείας. Γι’ αυτό δεν αρκεί να απαιτούμε απλά την πολιτική δημοκρατία: χρειάζεται να απαιτούμε τον εκδημοκρατισμό της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Με λίγα λόγια, χρειάζεται να αποδεχτούμε ότι αυτό που στην αφετηρία θεωρούσαμε ως αδυναμία πλήρους πραγμάτωσης μιας ευγενούς αρχής (της δημοκρατικής ελευθερίας), είναι στην πραγματικότητα εσωτερική αδυναμία της ίδιας της αρχής. Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι δεν έχουμε να κάνουμε με την ατελή πραγμάτωση μιας ιδέας, αλλά με μια στρέβλωση που ενυπάρχει σ’ αυτή. Η κυρίαρχη ιδεολογία κινητοποιεί εδώ ολόκληρο το οπλοστάσιό της με σκοπό να μας εμποδίσει να οδηγηθούμε σ’ αυτό το ριζοσπαστικό συμπέρασμα. Οι υποστηρικτές της αρχίζουν να μας λένε ότι η δημοκρατική ελευθερία συνεπάγεται μια υπευθυνότητα, ότι έχει ένα τίμημα και ότι το να περιμένουμε τα πάντα από αυτήν, αποτελεί απόδειξη ανωριμότητας. Ενεργώντας μ’ αυτό τον τρόπο μας κατηγορούν ότι είναι δική μας η αδυναμία: σε μια ελεύθερη κοινωνία, μας λένε, είμαστε όλοι καπιταλιστές με τον τρόπο μας, επενδύουμε στις υπάρξεις μας, με τον δικό μας τρόπο, και αν θέλουμε να πετύχουμε στη ζωή, πρέπει να προτιμήσουμε την εκπαίδευση από τη διασκέδαση, για παράδειγμα.

όνειρα, που θα τα ανακαλέσουμε, ίσως, αργότερα»). Όταν έχουμε να κάνουμε με μια συγκεκριμένη μάχη, το αποφασιστικό ερώτημα είναι πώς η εμπλοκή μας σ’ αυτή τη μάχη, ή η απεμπλοκή μας, θα επηρεάσει άλλες μάχες. Κατά γενικό κανόνα, όταν σημειώνεται η έναρξη μιας εξέγερσης εναντίον ενός καταπιεστικού ημιδημοκρατικού καθεστώτος, όπως στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής το 2011, είναι εύκολο να κινητοποιηθούν τα πλήθη μέσω συνθημάτων, τα οποία λειτουργούν σαν «παγίδες πλήθους», συνθημάτων υπέρ της δημοκρατίας, κατά της διαφθοράς κ.λπ. Όταν, όμως, πρόκειται για την προσέγγιση πιο δύσκολων επιλογών, όταν η εξέγερση πλησιάζει στην επίτευξη των πρώτων στόχων της, πολύ γρήγορα αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό που μας καταπίεζε πραγματικά (η απουσία ελευθερίας, η ταπείνωση, η διαφθορά, η βεβαιότητα ότι δεν γίνεται να ζήσουμε μια ζωή αξιοπρεπή) παραμένει σαν πρόβλημα με άλλη μορφή. Στην Αίγυπτο, οι διαμαρτυρόμενοι κατάφεραν να απαλλαγούν από το καταπιεστικό καθεστώς Μουμπάρακ, αλλά όχι από τη διαφθορά, και η προοπτική μιας ζωής με αξιοπρέπεια απομακρύνθηκε ακόμα περισσότερο. Μετά την πτώση ενός αυταρχικού καθεστώτος, τα τελευταία απομεινάρια της πατριαρχικής έγνοιας για τον φτωχό μπορεί να εξαφανιστούν, έτσι που η πρόσφατα αποκτημένη ελευθερία να καταβροχθίζεται από την ελευθερία επιλογής της μορφής της εξαθλίωσης. Η πλειονότητα παραμένει φτωχή, αλλά της αναγγέλλουν ότι, στο βαθμό που είναι πια ελεύθερη, μπορεί να λογαριάζει τη φτώχεια της. Σε μια τέτοια κατάσταση, πρέπει να δεχτούμε ότι ο στόχος που επιδιώκαμε ήταν ελλιπώς προσδιορισμένους, έπασχε από έλλειψη ακρίβειας. •

Σε ένα επίπεδο πιο άμεσα πολιτικό, η αμερικανική εξωτερική πολιτική έχει επεξεργαστεί μια ιδιαίτερα μελετημένη στρατηγική, που της επιτρέπει να ασκεί μια «διαχείριση καταστροφών», δηλαδή να περιορίζει τις αντιξοότητες επαναφέροντας στην επιθυμητή κατεύθυνση έναν λαϊκό ξεσηκωμό μέσω κοινοβουλευτικών διαύλων, όπως έκανε με επιτυχία στη Νότια Αφρική μετά την πτώση του απαρτχάιντ. Αλλά και στις Φιλιπίνες μετά την πτώση του Μάρκος, ή ακόμα στην Ινδονησία μετά την πτώση του Σουχάρτο. Μέσα σ’ αυτόν ακριβώς τον τύπο σχήματος η ριζοσπαστική χειραφετητική πολιτική αντιμετωπίζει την πιο μεγάλη πρόκληση: Πώς μπορεί να προχωρήσει πιο πέρα, μόλις περάσει η πρώτη και γεμάτη ενθουσιασμό φάση; Πώς μπορεί να γίνει το επόμενο βήμα, χωρίς να υποκύψει στον πειρασμό του καταστροφικού «ολοκληρωτισμού»; Πώς μπορεί να πας πιο πέρα από τον Μαντέλα, χωρίς να γίνεις Μουγκάμπε; Σ’ αυτό ακριβώς το στάδιο το κουράγιο μπροστά στην απελπισία αναδεικνύεται κρίσιμο. Το «όχι» στο ελληνικό δημοψήφισμα μπορεί να επιβιώσει στον τρόπο που θα βρει η Ελλάδα να αντιμετωπίσει την αναγκαστική παράδοση αναλαμβάνοντας έναν υπομονετικό ανταρτοπόλεμο κατά της οικονομικής κατοχής.

“

Το “όχι” στο ελληνικό δημοψήφισμα μπορεί να επιβιώσει στον τρόπο που θα βρει η Ελλάδα να αντιμετωπίσει την αναγκαστική παράδοση αναλαμβάνοντας έναν υπομονετικό ανταρτοπόλεμο κατά της οικονομικής κατοχής.

“

Τα αποστάγματα έγιναν καταλύτες για τη δημιουργία (ή την αναβίωση) ενός ολόκληρου πολιτισμικού κώδικα όπου η χαμηλής κλίμακας εμπορική δραστηριότητα των καφενείων και των μεζεδοπωλείων, δεν λειτουργούσε αντιπαραθετικά, αλλά επικουρικά προς την κοινοτική συνοχή στα κατώτερα στρώματα.

Οι πολιτικές του τσίπουρου Μόνο σαν μια ιδιότυπη διασταύρωση έμμεσης μείωσης του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και βιοπολιτικού μέτρου μπορεί να γίνει αντιληπτή η πρόταση για το χύμα τσίπουρο που περιλαμβάνεται στη δεύτερη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, η καθολική εφαρμογή της οποίας αποτελεί μέρος των προαπαιτούμενων για την επίτευξη συμφωνίας της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές. Ο στόχος των προτάσεων του ΟΟΣΑ είναι ρητά διατυπωμένος στις εκθέσεις του: να άρει τα διάφορα εμπόδια που τίθενται στον ελεύθερο ανταγωνισμό και τα οποία αποτρέπουν ή περιορίζουν την οικονομική ανάπτυξη, που στην περίπτωση του ιδιαίτερα δημοφιλούς αποστάγματος αφορά τον αθέμιτο ανταγωνισμό ανάμεσα στις μεγάλες ποτοποιίες και τα ινκόγκνιτο καζάνια.

“

Το αλκοόλ ανέκαθεν υπήρξε σύμβολο της φυγοπονίας των εργατών, της μηολοκληρωμέν ης υπαγωγής τους στις απαιτήσεις του χρόνου εργασίας.

Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

οικονομικός ορθολογισμός που προσπαθεί να επιβάλλει η εργαλειοθήκη, πάει κατευθείαν περίπατο όταν φτάσει κανείς στην απάντηση του Οργανισμού στις ενστάσεις: «αναγνωρίζει ότι η πρόταση αυτή είναι βλαπτική για τα συμφέροντα των μικρών αποσταγματοποιών, αλλά χαρακτηρίζει ως πλεονέκτημα ότι η πλήρης απαγόρευση μπορεί εύκολα να ελεγχθεί» (Εφημερίδα των Συντακτών, 19.07). Η συνοπτική αυτή απάντηση του οργανισμού περιλαμβάνει όλα τα δυνατά επίπεδα ανάγνωσης του μέτρου: την αδιαφορία για τις υφεσιακές του συνέπειες, την τιμωρητική του φύση (ως μέρος ενός ευρύτερου τιμωρητικού συνόλου), την έμφαση στη διάσταση του ελέγχου, την απουσία των καταναλωτών από την εξίσωση, αλλά και τον κυνισμό με τον οποίον αφοπλίζονται ολόκληρες παραγωγικές τάξεις στη διαδικασία της αναδιάρθρωσης. Στα χρόνια της κρίσης, το χύμα τσίπουρο, η ρακή, το ούζο και η σούμα ανέκτησαν την πολιτισμική τους υπόσταση. Γλιτώνοντας από την τετραπλή φορολογική άνοδο που υπέστησαν τα εμφιαλωμένα ποτά την περίοδο 2009-2010, τα σπιτικά αποστάγματα ανταποκρίθηκαν καλύτερα απ’ οτιδήποτε άλλο στη ραγδαία υποτίμηση των εισοδημάτων και τα νέα όρια που αυτή έθετε στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Περιοχές της Αθήνας όπως τα Πετράλωνα και το Κουκάκι, που τράβηξαν μαζικά νέους μα-

γαζάτορες στην εποχή της κρίσης, έχουν να επιδείξουν πολύ περισσότερα μεζεδοπωλεία και τσιπουράδικα απ’ ό,τι μπαρ ή κλαμπ, ενόσω τα μεγάλα ξενυχτάδικα περιορίζουν χρόνο με το χρόνο τον τζίρο τους, επιβιώνοντας κυρίως μέσα από τη συγγένεια με εναλλακτικούς μηχανισμούς όπως οι σχολικοί σύλλογοι και οι πανεπιστημιακές παρατάξεις.

Νέα ενδοσκόπηση της εγχώριας παράδοσης

∆εν ήταν μόνο η χαμηλή τους φορολόγηση που επέτρεπε τη διάθεση σε χαμηλές τιμές, αυτό που έδωσε στα εγχώρια αποστάγματα το προβάδισμα. Τα μεζεδοπωλεία άρχισαν την αναγέννησή τους ήδη από την προηγούμενη δεκαετία, πατώντας σε μια διευρυμένη κοσμοπολίτικη διάθεση – πιθανώς εκπορευόμενη από το κίνημα της αντιπαγκοσμιοποίησης – που οδηγήθηκε σε μια νέα ενδοσκόπηση της εγχώριας παράδοσης με όρους «έθνικ» και αποτυπώθηκε περίτρανα στην ξαφνική δημοφιλία μουσικών όπως ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και οι Χαΐνηδες, αλλά και στη διάδοση ενός ρεπερτορίου – απογυμνωμένου από το αυθεντικό πολιτισμικό του περιβάλλον και εξιδανικευμένου – που συνδύαζε ρεμπέτικα, κρητικά, ικαριώτικα και άλλα, ενοποιημένα σ’ ένα αυθαίρετο σύνολο «ελληνικής» μουσικής απ’ το οποίο απουσίαζε τόσο η κοινωνική καταγωγή αυτών των ειδών, όσο και το ιδιαίτερο κοινοτικό τους ανάφορο. Καθώς όμως «το αληθινό δεν είναι παρά μια στιγμή του ψεύτικου», η ενδοσκοπική αυτή βουτιά στα νερά της παράδοσης φιλοξένησε στα διάκενα των πολλών προβλημάτων που είχε ως κουλτούρα και κάποια ψήγματα αυθεντικότητας, ορατά περισσότερο στην επαρχία και λιγότερο στα ελληνικά αστικά κέντρα: αναζωογόνησε έθιμα όπως τα πανηγύρια, διέχυσε τον εσωτερικό τουρισμό σε άλλοτε παραμελημένα μέρη και έσπασε μερικώς το ταμπού της αποαστικοποίησης. Σ’ αυτή τη διαδικασία, τα αποστάγματα έγιναν καταλύτες για τη δημιουργία (ή την αναβίωση) ενός ολόκληρου πολιτισμικού κώδικα όπου η χαμηλής κλί-

μακας εμπορική δραστηριότητα των καφενείων και των μεζεδοπωλείων, δεν λειτουργούσε αντιπαραθετικά, αλλά επικουρικά προς την κοινοτική συνοχή στα κατώτερα στρώματα.

Το σύμβολο της φυγοπονίας

Η πρόταση του ΟΟΣΑ για την παρανομοποίηση των χύμα αποσταγμάτων δεν πλήττει πρωτίστως οικονομικούς, αλλά πολιτισμικούς κι αναπαραγωγικούς τομείς. Με το ύψος των μισθών να είναι πλέον εξαιρετικά χαμηλό και την περαιτέρω μείωσή του να είναι αναμενόμενη, η εξαφάνιση της δυνατότητας για φτηνή διασκέδαση θα επιφέρει ένα βαρύ πλήγμα στο βιοτικό επίπεδο και το ηθικό της εγχώριας εργατικής τάξης, παραδοσιακής ή «γνωσιακής». Καθώς, επίσης, μιλάμε για ένα μέτρο που όλοι συμφωνούν πως δεν θα έχει το επιθυμητό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, αφού θα ενθαρρύνει τη φοροδιαφυγή, είναι απορίας άξιον το πώς φτάνει να προτείνεται από τους φερόμενους ως «τεχνοκράτες» της οικονομικής ευρωστίας. Η απάντηση είναι απλή: στην καπιταλιστική οικονομική σκέψη, που δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει το ενδιαφέρον της για την υγεία και την ευζωία, οι «βλαβερές» συνήθειες και οι ανεπίσημες μικρο-οικονομίες δεν κρίνονται από τα οικονομικά, αλλά από τα κοινωνικά τους αποτελέσματα. Το αλκοόλ ανέκαθεν υπήρξε σύμβολο της φυγοπονίας των εργατών, της μη-ολοκληρωμένης υπαγωγής τους στις απαιτήσεις του χρόνου εργασίας, ενώ η αυτονομία αυτών των – τοπικών συνήθως – παραγωγικών κλάδων κρίνεται ως αποτυχία του κεφαλαίου να κατακτήσει το σύνολο των σφαιρών της κοινωνικής ζωής. Οι κοινωνικές αυτές σφαίρες, ωστόσο, έχουν την τάση να μην παραδίδονται αμαχητί: όταν οι Άγγλοι νομοθέτες του 18ου αιώνα θεώρησαν καλή ιδέα να ανεβάσουν τους φόρους των αποσταγμάτων, καθιστώντας τα απρόσιτα για το εξαθλιωμένο βρετανικό προλεταριάτο, είδαν το Λονδίνο να καίγεται στην περιβόητη «εξέγερση του τζιν» και αναγκάστηκαν να αλλάξουν πορεία.