Εποχή 28-06-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 28 Ιουνίου 2015 • Αρ. φ. 1257 • 2 €

Κ. ∆ουζίνας: Επιχειρείται ένα μεταμοντέρνο πραξικόπημα Επιδιώκεται ο εξευτελισμός της ελληνικής κυβέρνησης σελ. 30, 31

...

Μ. Υδραίος: Να τολμήσουμε το δύσκολο αλλά ελπιδοφόρο σενάριο

Η επιλογή της μη συμφωνίας η μόνη συμβατή επιλογή με το πρόγραμμα της Αριστεράς και τις ανάγκες της κοινωνίας σελ. 6

...

Α. Καψάλης: Τα μνημόνια ανατίναξαν την ήδη ναρκοθετημένη αγορά εργασίας

Οι συνέπειες της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων σελ. 13

...

Η. Σουκιάζης: Το μνημόνιο έφυγε, η λιτότητα παραμένει στην Πορτογαλία Ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος σελ. 19

...

Α. Σαπουνά: Αννούλα, άκου!

Υ ΕΠΙ ΤΟ

Απάντηση στους εκβιασμούς με δημοψήφισμα ∆ημοψήφισμα με ερώτημα την αποδοχή ή την απόρριψη της πρότασης των θεσμών αποφάσισε ομόφωνα το υπουργικό συμβούλιο, που συνεδρίασε αμέσως μετά την άφιξη του πρωθυπουργού στην Αθήνα, την Παρασκευή το απόγευμα, μετά από εισήγηση του Αλ. Τσίπρα. Το δημοψήφισμα, που αναγγέλθηκε με διάγγελμα

του πρωθυπουργού, προγραμματίζεται για την ερχόμενη Κυριακή 5 Ιουλίου. Ο Αλ. Τσίπρας δήλωσε ότι ενημέρωσε τους αρχηγούς των κομμάτων, καθώς και τους ευρωπαίους ηγέτες και ότι θα ζητήσει από αυτούς, όπως και από τους θεσμούς «ολιγοήμερη παράταση του προγράμματος, προκειμένου ο λαός να αποφασίσει ελεύθερος από πιέσεις και εκβιασμούς».

ΤΟ ∆ΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

∆ημοκρατική απάντηση στον αυταρχισμό και τη λιτότητα

Ελληνίδες Έλληνες, Εδώ και 6 μήνες η ελληνική κυβέρνηση δίνει μια μάχη μέσα σε συνθήκες πρωτοφανούς οικονομικής ασφυξίας, προκειμένου να εφαρμόσει τη δική σας εντολή, της 25ης Γενάρη. Την εντολή διαπραγμάτευσης με τους εταίρους μας για να τερματιστεί η λιτότητα και να επανέλθει στη χώρα μας η ευημερία και η κοινωνική δικαιοσύνη. Για μια βιώσιμη συμφωνία που θα σέβεται τόσο τη δημοκρατία όσο και τους κοινούς ευρωπαϊκούς κανόνες και θα οδηγεί στην οριστική έξοδο από την κρίση. Σε όλο αυτό το διάστημα των διαπραγματεύσεων, μας ζητήθηκε να εφαρμόσουμε τις μνημονιακές συμφωνίες που σύνηψαν προηγούμενες κυβερνήσεις, παρόλο που αυτές καταδικάστηκαν κατηγορηματικά από τον Ελληνικό λαό στις πρόσφατες εκλογές. (...) Μετά από πέντε μήνες σκληρής διαπραγμάτευσης οι εταίροι μας, δυστυχώς, κατέληξαν στο προχθεσινό Γιούρογκρουπ σε μια πρόταση- τελεσί-

Oρ. Αθανασίου: Ιδιωτικοποιήσεις υπό διαπραγμάτευση Αγώνας εν εξελίξει για τον ΣΥΡΙΖΑ και την κοινωνία σελ. 8

Η εποχή του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη τελειώνει

σελ. 16, 17

Το κουράγιο του Αχιλλέα και η πονηριά του Οδυσσέα Του Ζακ Σαπίρ*

ι τελευταίες περιπέτειες της διαπραγμάτευσης μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών έφεραν στο φως τις αντιπαραθέσεις πολλών σχολιαστών. Μερικοί εκκινούν από την παραδοχή ότι η ελληνική κυβέρνηση «δεν μπορεί παρά να υποχωρήσει» ή «θα υποχωρήσει άμεσα» και θεωρούν κάθε τακτική υποχώρηση της ελληνικής κυβέρνησης σαν «απόδειξη» συνθηκολόγησης, είτε λυπούνται γι’ αυτό, είτε το επιθυμούν. Από αυτή την άποψη προκύπτει μια περίεργη αρρωστημένη συνεργία μεταξύ των πιο αντιδραστικών σχολιαστών και άλΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 22

Όχι στον αυταρχισµό και τη λιτότητα

Ένα πολυνομοσχέδιο με εμβληματικές ρυθμίσεις για την παιδεία σελ. 12

Συνέντευξη με τους Παναγιώτη Παντελίδη, Τζέιμς Γκαλμπρέιθ και Κορίν Μορέλ Νταρλώ

Ρ ΙΟ Η Τ Σ Ε ΠΙ

Γ. Σταθάκης: Η συμφωνία απαιτεί υποχωρήσεις από τους δανειστές Κ. Βεργόπουλος: Υπάρχουν περιθώρια για να διαπραγματευθούμε

Συνέχεια στην 3η σελίδα

Σελίδα 7

Σελίδα 11

Χρ. Βερναρδάκης: Θέλουν να κεφαλαιοποιήσουν τη χρηματοπιστωτική ασφυξία

Σελίδες 8, 9

Απέπλευσε ο στόλος της ελευθερίας!

Απέπλευσε την Παρασκευή από την Κρήτη, το πρώτο πλοίο του στόλου της Ελευθερίας ΙΙΙ με σκοπό να ανοίξει το λιμάνι της Γάζας. Άλλα τέσσερα πλοιάρια, με περισσότερα από 50 άτομα πλήρωμα και επιβάτες από περίπου είκοσι χώρες, προετοιμάζονται σύντομα για αναχώρηση. Ο στολίσκος αναμένεται να φτάσει εκεί την Κυριακή ή τη ∆ευτέρα, με σκοπό να τονίσει την παραβίαση των δικαιωμάτων των 1.800.000 Παλαιστινίων.

Αναρχικοί, ιπτάμενοι και συνωμότες

ΘΕΜΑΤΑ

Γιατί η Ελλάδα δεν γίνεται να φύγει από την Ευρώπη Του Θωμά Τσαλαπάτη

Το παρελθόν δεν είναι νεκρό. Στην πραγματικότητα, δεν είναι καν παρελθόν. Ουίλιαμ Φώκνερ

κολουθώντας τη δεύτερη σύναξη των «Μένουμε Ευρώπη», το κοινό του ΑΝΤ1 βρέθηκε αντιμέτωπο με μiα νέα δημοσιογραφική επιτυχία του Γιώργου Καραϊβάζ. Σύμφωνα με τον δαιμόνιο ρεπόρτερ, η αναρχική ομάδα «Ρουβίκωνας» που επιτέθηκε στους μνημονιακούς διαδηλωτές, «είχε στόχο να εισβάλει στη Βουλή και να βάλει φωτιά ενοχοποιώντας τους “Μένουμε Ευρώπη”». Ισχυρισμός που κόσμησε το σούπερ του δελτίου ειδήσεων, συνοδεία μιας λεζάντας «Αποκάλυψη ΑΝΤ1». Είναι άγνωστο ποια μεθοδολογία ακολούθησε ο δεινός ερευνητής, προκειμένου να φέρει στο φως αυτή την τόσο περίτεχνη προβοκάτσια. Πιθανότατα την τηλεπάθεια - που δεν θα ήταν και η πρώτη υπερδύναμη που έχει επιδείξει. Λίγους μήνες πριν, φορώντας τη μπέρτα του, είχε καταδιώξει τους αναρχικούς που ίπταντο στον ουρανό των Εξαρχείων, απειλώντας την ευταξία, την ασφάλεια και την εναέρια κυκλοφορία των πολιτών. Όσο αστεία κι αν είναι η δημοσιογραφική δουλειά του, η περίπτωση του Γιώργου Καραϊβάζ είναι πολύ σοβαρή. Το όνομά του συμπεριλαμβάνεται στη λίστα δημοσιογράφων, των οποίων οι σύζυγοι εργάζονται στην ΕΥΠ. Έχει δημιουργήσει και διευθύνει τον, προσκείμενο στον χώρο της ΕΛΑΣ, ιστότοπο «bloko.gr», που απευθύνεται κυρίως στα σώματα ασφαλείας, με συγκεκριμένη πολιτική χροιά, μεταφέροντας συχνά και «γραμμές» από ανώτερα όργανα. Έχει απασχοληθεί στην «Espresso», έντυπο που έχει κατηγορηθεί για προνομιακές σχέσεις με τις εγχώριες μυστικές υπηρεσίες. Μια απλή ματιά στα ρεπορτάζ του, επικυρώνει την αίσθηση πως, ο εν λόγω δημοσιογράφος, κοιτάζει το αντικείμενό του από την οπτική γωνία της αστυνομίας, όπου ο αντιεξουσιαστικός χώρος αποτελεί είτε υπερφυσικό κίνδυνο για την κοινωνία, είτε δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού για προβοκάτσιες. Ωστόσο, η παρέμβαση της αναρχικής ομάδας «Ρουβίκωνας» δεν είχε κάτι παραπάνω από τις δηλωμένες της προθέσεις. Ούτε κάποια προσπάθεια ενοχοποίησης των μνημονιακών διαδηλωτών (που, άλλωστε, έχουν τις μιντιακές δυνάμεις να καταρρίψουν κάθε τέτοια απόπειρα), ούτε, φυσικά, τη μυστική συνδρομή της προέδρου της Βουλής. Μόνο μια απέχθεια απέναντι στην προκλητική συμπεριφορά του αστικού μπλοκ, που υπερασπίζεται με θέρμη και σανγκρία την εξολόθρευση των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

επί της ουσίας να μην σημαίνει. Γιατί αυτό που μέχρι πρόσφατα περιγραφόταν ως Ευρώπη, δηλαδή, το μεταπολεμικό όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης -αν κάποτε σήμαινε κάτι- σήμερα, μετά τις διαπραγματεύσεις, τις επιβολές, την αλαζονική στάση της ισχύος απέναντι στην ανάγκη, τις σχεδόν χαιρέκακες γκριμάτσες μπροστά στην καταστροφή, τον ολοένα και κλιμακούμενο ρατσισμό και την παρέλαση των στερεοτύπων από την μία χώρα απέναντι στην άλλη και, κυρίως, τις ολοφάνερες και κυνικά καταγεγραμμένες σχέσεις οικονομικής εξάρτησης και μόνο, το όραμα αυτό, λοιπόν, δεν αποτελεί πλέον κάτι το οποίο μπορεί να επικαλεστεί κάποιος και να τον πάρει στα σοβαρά ο συνομιλητής του.

Για ποια Ευρώπη μιλάμε;

Η «Ευρώπη» μένει μετέωρη στην ακοή μας, ζητώντας νοηματοδότηση. Για κάποιους έχει καταλήξει συνώνυμο του εκβιασμού, για κάποιους μια υπόσχεση που ξαστόχησε, για άλλους μια πλάνη και ένα φάσμα μακρινό που τους ξεγέλασε, για κάποιους, ίσως ακόμη, μια ελπίδα. Για τους όψιμους διαδηλωτές (αυτούς στο Σύνταγμα λέω, που τα κανάλια τους σκηνοθετούν, όπως ο Μπιρσίμ τις αρχαίες συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ, έτσι ώστε να φαίνεται η σταγόνα θάλασσα και η μονάδα πλήθος, προσπαθώντας να κατασκευάσουν ένα ακόμη επιχείρημα στον ξεφούσκωτο, κυνικό τους τρόπο), «Ευρώπη» σημαίνει ένας δρόμος, ώστε να μεταφραστεί το κόμπλεξ του επαρχιωτισμού τους σε κοσμοπολιτισμός. Ο κυνισμός σε όραμα και αξίες, η τόσο εξωστρεφή τους απόσταση και αδιαφορία για την κοινωνία (η οποία είναι μπασκλάς και μπλιάχ) σε αριστοκρατική στάση ενός ορθού ιδανικού. Για ένα κομμάτι της Αριστεράς (μεγάλο μέρος του οποίου βρίσκεται στον ΣΥΡΙΖΑ),

ένα παλιό στοίχημα που τώρα φτάνει στα όρια του. Για τα παιδιά (και μερικούς ακόμη), απλώς, ένας γεωγραφικός προσδιορισμός, με σαφώς λιγότερο εξωτισμό από άλλες ηπείρους, αλλά από την άλλη, με μια ελάχιστη δόση οικειότητας, που ίσως κάτι να σημαίνει. Μέσα στο ρητορικό μας τρεχαλητό, ταυτίσαμε την Ευρώπη με ένα εκλεκτικό συνονθύλευμα στιγμών και ιστορικών κατακτήσεων. Θέλοντας να δικαιολογήσουμε την αισιοδοξία του μέλλοντός μας (αυτή που θα μας έβγαζε από την μιζέρια του παρόντος), γίναμε επιλεκτικοί με όσα βλέπαμε στο παρελθόν. Η Ευρώπη, αυτή που τώρα όλους μας πνίγει, δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα ατελείωτο, επιφανειακό και κατασκευασμένο θετικό πρόσημο. Και, όμως, η ιστορία δεν σβήνει τα γεγονότα, όσο και αν το παρόν το απαιτεί. Έτσι, για κάθε Γαλλική Επανάσταση θα υπάρχει και μια παλινόρθωση, για κάθε ∆ιαφωτισμό και μια αποικιοκρατία, για κάθε Πιετά και μια σταυροφορία, για κάθε Ρομαντισμό και ένα Άουσβιτς, για κάθε κατάκτηση, μια σειρά παραβιάσεών της. Άσχετα, λοιπόν, με την κάθε έκβαση, η Ελλάδα δεν μπορεί να αποχωρήσει από την Ευρώπη. Ακόμη και αν βγει από το ευρώ, ή την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην πραγματικότητα θα παραμείνει παράγωγο των ατελείωτων παραδόσεων της Ευρώπης. Ως θύμα και ως καταστροφή, ως κατάκτηση, ακόμη και ως συνέχεια της μέχρι τώρα αισιοδοξίας. Το στοίχημα είναι ποια από τις παραδόσεις θα επικρατήσει και τελικά ποιο παρελθόν θα καθιερωθεί ως το παρόν, αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε πραγματικότητα.

http://tsalapatis.blogspot.gr/

Φώτοσοπ: Μπανανιώτης

Tου Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

ι τελευταίες μέρες, τόσο με την έντασή τους, όσο και με τον τρόπο που αφήνουν ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, σηματοδοτούν κάτι πολύ περισσότερο από μια διαπραγμάτευση. Είναι ξεκάθαρο πως όποια απόφαση ληφθεί, θα ορίσει, σε μέγιστο βαθμό, τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η πολιτική σε αυτή τη χώρα (και σε ένα άλλο επίπεδο, ως παράδειγμα, θα ορίσουν και την πολιτική σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη). ∆εν είναι απλώς τα μέτρα -τα οποία, ίσως, κάποια στιγμή συμφωνηθούν-, είναι ταυτόχρονα και μια σειρά σχέσεων, οι οποίες αναδιατυπώνονται και σχηματοποιούνται από την αρχή, μέσω της συγκεκριμένης διαπραγμάτευσης. Οι σχέσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη, οι σχέσεις ανάμεσα στις ισχυρές και τις παθογενείς οικονομίες, του ελληνικού λαού με την κυβέρνηση, την οποία μόλις εξέλεξε, και τέλος η σχέση των λαών (και του κάθε πολίτη ξεχωριστά) με αυτό που ονομάζουμε «Ευρώπη». ∆εν είναι παράλογο να διαπιστώσουμε πως αυτό που συντελείται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις, είναι ένα υπαρξιακό ανακάτωμα. Ταυτότητες επαναπροσδιορίζονται, όρια επαναδιαπραγματεύονται, διατυπώσεις επαναδιατυπώνονται. Η ίδια η λέξη «Ευρώπη» έπαψε να σημαίνει αυτό που σήμαινε. Αλλά, αλήθεια τι σημαίνει αυτή η λέξη; Το αδύνατο που περιγράφει ο τίτλος προκύπτει από μια παράδοξη διαπίστωση, πως δηλαδή, η Ευρώπη δεν υπάρχει. Ή μάλλον, πως υπάρχουν τόσες παραλλαγές νοήματος χυμένες στο ίδιο ευρύχωρο δοχείο, ώστε τελικά η φράση να μένει ξεκρέμαστη σαν άδειο πουκάμισο και

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

ΤΟ ∆ΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

∆ημοκρατική απάντηση στον αυταρχισμό και τη λιτότητα

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ρωπαϊκής ενοποίησης.

της Ευρώπης.

γραφο προς την ελληνική δημοκρατία και τον ελληνικό λαό. (...) Ένα τελεσίγραφο που αντίκειται στις ιδρυτικές αρχές και αξίες της Ευρώπης. Στις αξίες του κοινού ευρωπαϊκού μας οικοδομήματος. Ζητήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί μια πρόταση που συσσωρεύει νέα δυσβάσταχτα βάρη στον ελληνικό λαό και υπονομεύει την ανάκαμψη της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας , όχι μόνο συντηρώντας την αβεβαιότητα, αλλά και διογκώνοντας ακόμα περισσότερο τις κοινωνικές ανισότητες. (...) Οι προτάσεις αυτές που παραβιάζουν ευθέως το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο και τα θεμελιώδη δικαιώματα: στην εργασία, την ισότητα και την αξιοπρέπεια, αποδεικνύουν ότι στόχος κάποιων εκ των εταίρων και των θεσμών, δεν είναι μια βιώσιμη και επωφελής συμφωνία για όλα τα μέρη, αλλά η ταπείνωση ολόκληρου του ελληνικού λαού. Οι προτάσεις αυτές αναδεικνύουν κυρίως την εμμονή του ∆ΝΤ στη σκληρή και τιμωρητική λιτότητα και κάνουν πιο επίκαιρη από ποτέ την ανάγκη οι ηγετικές ευρωπαϊκές δυνάμεις να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να πάρουν πρωτοβουλίες που θα δίνουν επιτέλους οριστικό τέλος στην ελληνική κρίση δημόσιου χρέους, μια κρίση που αγγίζει και άλλες ευρωπαϊκές χώρες απειλώντας το ίδιο το μέλλον της ευ-

Ελληνίδες και Έλληνες, Αυτή τη στιγμή βαραίνει πάνω μας ιστορική η ευθύνη απέναντι στους αγώνες και στις θυσίες του ελληνικού λαού για την κατοχύρωση της ∆ημοκρατίας και της εθνικής μας κυριαρχίας. Η ευθύνη μας απέναντι στο μέλλον της χώρας μας. Και η ευθύνη αυτή μας υποχρεώνει να απαντήσουμε στο τελεσίγραφο με βάση την κυρίαρχη βούληση του ελληνικού λαού. Πριν από λίγο συνεδρίασε το Υπουργικό Συμβούλιο στο οποίο εισηγήθηκα την διοργάνωση δημοψηφίσματος, προκειμένου ο ελληνικός λαός κυρίαρχα να αποφασίσει. Η εισήγηση έγινε ομόφωνα αποδεκτή. Αύριο θα συνεδριάσει εκτάκτως η ολομέλεια της Βουλής προκειμένου να επικυρώσει την πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου για δημοψήφισμα την ερχόμενη Κυριακή 5 Ιουλίου με ερώτημα την απόδοχη ή την απόρριψη της πρότασης των θεσμών. Ήδη έχω ενημερώσει για την απόφασή μου το Πρόεδρο της Γαλλίας και τη Καγκελάριο της Γερμανίας, το πρόεδρο της ΕΚΤ, ενώ αύριο με επιστολή μου θα ζητήσω επισήμως από τους ηγέτες της ΕΕ και τους θεσμούς, ολιγοήμερη παράταση του προγράμματος, προκειμένου ο Ελληνικός λαός να αποφασίσει, ελεύθερος από πιέσεις και εκβιασμούς, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα της χώρας μας και η δημοκρατική παράδοση

Ελληνιδες, Έλληνες Στο εκβιαστικό τελεσίγραφο για την αποδοχή από τη μεριά μας μιας αυστηρής και ταπεινωτικής λιτότητας δίχως τέλος και χωρίς προοπτική να ορθοποδήσουμε ποτέ κοινωνικά και οικονομικά, σας καλώ να αποφασίσετε κυρίαρχα και περήφανα, όπως η ιστορία των Ελλήνων προστάζει. Στον αυταρχισμό και στη σκληρή λιτότητα, να απαντήσουμε με δημοκρατία, με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα (...) Σε αυτές τις κρίσιμες ώρες πρέπει όλοι να θυμόμαστε ότι η Ευρώπη είναι το κοινό σπίτι των λαών της. Ότι στην Ευρώπη δεν υπάρχουν ιδιοκτήτες και φιλοξενούμενοι. Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρώπης και η Ευρώπη αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας. Όμως Ευρώπη χωρίς δημοκρατία θα είναι μια Ευρώπη χωρίς ταυτότητα και χωρίς πυξίδα. Σας καλώ όλους και όλες με εθνική ομοψυχία, ενότητα και ψυχραιμία να πάρουμε τις αποφάσεις που μας αξίζουν. Για εμάς, για τις επόμενες γενιές, για την ιστορία των Ελλήνων. Για την κυριαρχία και την αξιοπρέπεια του λαού μας. •

Ο κόμπος στο χτένι Μ

ε μια δήλωση που θα μπορούσε να σηματοδοτεί σημαντική αλλαγή στη στάση της ελληνικής κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας αναχώρησε από τις Βρυξέλλες για Αθήνα το απόγευμα της Παρασκευής, μετά τη λήξη των εργασιών της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: «Η ΕΕ με τις καταστατικές της αρχές υπερασπιζόταν τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη, τον αμοιβαίο σεβασμό. Αυτές οι αρχές δεν βασίστηκαν σε εκβιασμούς και τελεσίγραφα. Και ειδικά σε αυτούς τους χαλεπούς και δύσκολους καιρούς κανένας δεν έχει δικαίωμα να θέτει σε κίνδυνο αυτές τις αρχές. Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει με αποφασιστικό τρόπο να δίνει τον αγώνα υπέρ αυτών των αξιών. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας εκ μέρους των λαών της Ευρώπης και φυσικά εκ μέρους του ελληνικού λαού». Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, τη δήλωση αυτή προκάλεσαν οι χειρισμοί των εταίρων, τις τελευταίες μέρες, που απέρριψαν την ελληνική πρόταση ως βάση για τη συνέχιση της διαπραγμάτευσης και επέστρεψαν σε ένα δικό τους σχέδιο, που απ’ την ελληνική πλευρά χαρακτηρίζεται χειρότερο κι από μνημόνιο. Οι ίδιες πηγές χαρακτηρήζαν τη μεθόδευση αυτή απαράδεκτη.

Όχι στην παράταση

Απορριπτική επίσης ήταν η απάντηση από ελληνικής πλευράς στην πρόταση για πεντάμηνη παράταση του προγράμματος, που θα συνοδεύεται από πακέτο 15,5 δισ., τα οποία, ωστόσο, θα χρησιμοποιούνταν για την εξόφληση υποχρεώσεων προς τους δανειστές. Χωρίς την επίλυση των βασικών προβλημάτων που έχουν τεθεί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης (χρέος, χρηματοδότηση επενδύσεων κ.λπ.) η παράταση θα επέτεινε απλώς την αβεβαιότητα που σκοτώνει την ήδη τραυματισμένη οικονομία, εκτιμούσαν από την πλευρά της κυβέρνησης. Οι διαπραγματεύσεις, βέβαια, στο επίπεδο του Γιούρογκρουπ και της προετοι-

μασίας του φαίνεται ότι δεν διακόπτονται. Σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Αντένα, ο Γ. Βαρουφάκης δήλωσε σε ερώτηση της Μ. Χούκλη ότι ελπίζει πως οι προσπάθειες θα συνεχιστούν ώσπου να βρεθεί λύση, εξηγώντας ότι δεν γίνεται να βαδίζει η ελληνική πλευρά με οδηγό την απειλή κάθε φορά ότι αν δεν υπογράψουμε ό,τι μας προτείνουν, θα καταστραφούμε.

Υπουργικό Συμβούλιο στο Μαξίμου

Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, στο μέγαρο Μαξίμου συνεχιζόταν η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο συγκλήθηκε από τον Αλ. Τσίπρα όταν ακόμη βρισκόταν καθ’ οδόν προς την Αθήνα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνεδρίαση θα εξεταζόταν η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη διαπραγμάτευση και η πορεία που θα ακολουθήσει στη συνέχεια η ελληνική πλευρά. Στο μεταξύ, ο κ. Σουλτς προειδοποίησε την ελληνική κυβέρνηση «να μην παίξει με το χρόνο», αλλά ταυτόχρονα ζήτησε και «υπομονή από όλους». Χαρακτηριστικό, πάντως, της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι ότι ο διευθυντής της «Καθημερινής» σχολιάζοντας τις εξελίξεις επεσήμανε ότι «τελευταίες προθεσμίες στην ΕΕ φαίνεται ότι δεν υπάρχουν», αν και εκτίμησε ότι το βράδυ της Κυριακής είναι το κρίσιμο χρονικό σημείο. ∆εν απέκλεισε, ωστόσο, το ενδεχόμενο να μετατεθεί αυτό το κρίσιμο σημείο στο βράδυ της Τρίτης. Για να καταλήξει ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία ως τότε, «όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά», διατύπωση αρκετά ελαστική προς κάθε κατεύθυνση.

Μια κρίσιμη εβδομάδα

Αυτή ήταν η κατάληξη μιας εβδομάδας με απρόοπτα και ανατροπές, η οποία είχε αρχίσει σχετικά αισιόδοξα: οι θεσμοί είχαν βρει την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης «πολύ καλή βάση» για

συζήτηση. Ωστόσο, πριν καλά καλά περάσουμε στο δεύτερο ήμισυ της εβδομάδας, η «πολύ καλή βάση» είχε ανατραπεί με πρωτοβουλία της πλευράς που αναγνωρίζει ως εκπρόσωπό της τον κ. Σόιμπλε. Το Γιούρογκρουπ, το οποίο, υποτίθεται, θα κατέληγε την Τετάρτη σε πρόταση συμφωνίας, που θα επικυρωνόταν και από τη σύνοδο κορυφής την Πέμπτη, δεν κατόρθωσε να συνεδριάσει με βάση κοινό κείμενο. Το «πολύ καλό» κείμενο της ελληνικής πλευράς βαφτίστηκε «ελληνικές ενστάσεις» και ως βάση για συζήτηση επανήλθε ένα άγριο κείμενο των τριών θεσμών. Εν τω μεταξύ, καθώς το τέλος Ιουνίου πλησίαζε και η δόση του ∆ΝΤ δεν φαινόταν από πού μπορεί να πληρωθεί, ένα ακόμα ταμπού έπεφτε: το ίδιο το Ταμείο ανακοίνωσε ότι η μη έγκαιρη πληρωμή δεν συνιστά χρεοκοπία, «απλώς» καθιστά τη δόση ληξιπρόθεσμη… Όσο για τη ρευστότητα των τραπεζών και την απειλή κάπιταλ κοντρόλ, η σιωπή του κ. Ντράγκι τα τελευταία εικοσιτετράωρα αποτελεί ένδειξη όχι μόνο της σοβαρότητας της κατάστασης, αλλά και της αναζήτησης πιθανότατα λύσεων για τη συνέχιση της στήριξης των ελληνικών τραπεζών και μετά την 30η Ιουνίου.

Στον αντίποδα του πανικού

Το γεγονός ότι οι μεταβολές αυτές στη στάση βασικών παικτών της διαπραγματευτικής σκηνής συμπίπτουν με τη σκλήρυνση της στάσης των δανειστών, δεν συνιστά αντίφαση. Η ένταση της πίεσής τους συνδυάζεται με προσπάθεια αποφυγής του αδιεξόδου, γιατί, όπως φαίνεται, σκοπός δεν είναι η πλήρης διάρρηξη, αλλά η μεγαλύτερη δυνατή απόδοση των πιέσεων επί της ελληνικής κυβέρνησης. Άλλωστε, η υπερβολική ένταση της πίεσης τις τελευταίες μέρες, άρχισε να έχει επιπτώσεις στη στάση διεθνών και εσωτερικών παραγόντων, που επηρεάζουν την έκβαση της σύγκρουσης. Σε πρωτοσέλιδο σχόλιο της «Καθημερινής» (26/6) ο Ν. Κωνσταντάρας σημείωνε ότι «και οι πιο φανατικοί υπέρ της ΕΕ Έλληνες αναρωτιούνταν εάν

υπήρχε ένα ισχυρό ρεύμα στην Ευρώπη και το ∆ΝΤ, που θέλει να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός ευρώ και θα έκανε ό,τι γινόταν, για να μην μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να συμβιβαστεί (…) Μπορούσε να φύγει από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά έμεινε. Τώρα και το “κατεστημένο” είχε χάσει το μονοπώλιο στην υπευθυνότητα». Σε πρόσφατο άρθρο του ο Π. Κρούγκμαν τόνιζε το αναξιόπιστο της στάσης των πιστωτών σημειώνοντας μετά τις τελευταίες εξελίξεις ότι «αυτή τη στιγμή είναι οι πιστωτές, οι οποίοι συνεχίζουν να αλλάζουν τους κανόνες» και ότι «εάν συμβεί τελικά το Grexit, θα είναι επειδή οι δανειστές ή τουλάχιστον το ∆ΝΤ ήθελαν να συμβεί». Τέλος, προχθεσινή ανάλυση του Ρόιτερς προειδοποιούσε ότι το επιχείρημα πως ο Αλ. Τσίπρας δεν έχει εντολή για έξοδο από το ευρώ και θα αναγκαστεί να υποχωρήσει σε κάθε πίεση, «έχει ένα ψεγάδι: οι Έλληνες είναι τόσο οργισμένοι, ώστε τελικά θα μπορούσαν να του δώσουν ακριβώς αυτή την εντολή». ∆εν είναι, όμως, μόνον οι «ακαδημαϊκές» αντιδράσεις. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου με νέα του παρέμβαση ζητάει «από τους θεσμούς που είναι και πιστωτές της Ελλάδας, να δείξουν ευελιξία ως προς τους στόχους και τον τρόπο επίτευξης τους και να ξεκινήσουν συζήτηση για κάποιου είδους αναδιάρθρωση του χρέους» επισημαίνοντας ότι «η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια οικονομία δεν χρειάζονται ένα σοκ αυτή τη στιγμή» Η σκλήρυνση της στάσης των πιστωτών και των θεσμών φαίνεται ότι διαμόρφωσε πρόσφορο πολιτικό κλίμα για την ενεργοποίηση αντανακλαστικών στον αντίποδα του πανικού και της τρομοκράτησης. Στην τηλεοπτική συνέντευξη που προαναφέραμε, ο Γ. Βαρουφάκης εκτίμησε ότι «δεν υπάρχει Έλληνας που θα δει το τελευταίο κείμενο των θεσμών και θα πει: υπογράψτε το». Και μάλλον εξέφρασε τη γενική διάθεση. Χ. Γεωργούλας

H ύλη της εφημερίδας είχε κλείσει νωρίς, το βράδυ της Παρασκευής, και ως εκ τούτου αλλάξαμε μόνο –επί του πιεστηρίου– την 1η και 3η σελίδα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ενώ η κυβέρνηση συνεχίζει να μάχεται στα χαρακώματα της διαπραγμάτευσης, κάποιοι τροφοδοτούν τις παγίδες που της στήνει ο σκληροπυρηνικός Γερμανός υπουργός. Του Νίκου Τσαγκρή

Με το αριστερόμετρο του Αλέξη Μητρόπουλου, τα μέτρα βρέθηκαν «ακραία και αντικοινωνικά». Ο άλλος, ο απεργός πείνας με τα παξιμάδια, τα μέτρησε (με το… πασοκόμετρό του, προφανώς) και τα βρήκε «εγκληματικά». Ένας τρίτος, τα ζύγισε, αντί να τα μετρήσει και τα βρήκε «ετεροβαρή» (!), ένας τέταρτος «εμπροσθοβαρή» (!), ένας πέμπτος «αντιλαϊκά» κ.ο.κ. Αντίθετα, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι βασικό κριτήριο των μέτρων, που περιέχονται στην κυβερνητική πρόταση, είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, υπονοώντας ότι τα μέτρα είναι φιλολαϊκά και επομένως «αριστερά». Υπογράμμισε, ακόμα, ότι προστατεύουν τους μισθούς, τις συντάξεις, τη μέση λαϊκή οικογένεια, και ότι τα βάρη, «για να φύγουμε οριστικά από την κρίση», τα επωμίζονται οι έχοντες και κατέχοντες. «Καλά, ο Μητρόπουλος είναι πιο αριστερός απ’ τον Τσίπρα;», με πικάρισε αρχαίος συνάδελφος που γνωρίζει την αδυναμία μου για τον Τσίπρα. Έλα μου, ντε!.. Φαίνεται ότι στο γυμνάσιο του Πύργου Ηλείας, όπου έμαθε τα βασικά ο Αλέξης Μητρόπουλος, το «παν μέτρον άριστον» ήταν εκτός διδακτέας ύλης… Αλλά δεν είναι μόνο ο Μητρόπουλος, ο Μιχελογιαννάκης, ο Λεουτσάκος και οι άλλοι, διάσημοι πια, αριστερίζοντες διακαναλικοί ρήτορες και προφήτες. Οι πρώτες αντιδράσεις στα μέτρα που περιελάμβανε το ελληνικό σχέδιο συμφωνίας, από διαδικτυακούς φίλους και συντρόφους, ήταν τόσο δραματικές που έκαναν την δεκαεξάχρονη κόρη μου να τραγουδάει ολημερίς ένα παραφρασμένο στίχο του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα: «∆εν είναι κόμμα αυτό που ζούμε, είναι σου λέω πανικός. Ένας μικρός Τιτανικός, και θα `ναι θαύμα αν σωθούμε…».

Στην παγίδα του Σόϊμπλε

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Την επόμενη μέρα, τα γερμανικά (και τα διαπλεκόμενα ελληνικά) μέσα ενημέρωσης γέμισαν με δημοσιεύματα που σπεκουλάριζαν, βασιζόμενα στις συγκεκριμένες δημόσιες αντιδράσεις βουλευτών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Άρχισαν να στήνουν σενάρια διάσπασης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος, ανατροπής της κυβέρνησης, εκλογές, ή μετάλλαξης του σημερινού κυβερνητικού σχήματος μέσω ανασχηματισμού, με αποχώρηση των ΑΝΕΛ και συμμετοχή του Ποταμιού. «Ένα τέτοιο φιάσκο της ελληνικής κυβέρνησης θα ήταν, βέβαια, εντελώς στο πνεύμα του κ. Σόιμπλε, παρόλο που ο ίδιος θα προτιμούσε την άμεση καθίζησή της», σχολιάζει τα

συγκεκριμένα δημοσιεύματα, ο εξαίρετος, Νίκος Χειλάς του Βήματος. Ένα τέτοιο φιάσκο της ελληνικής κυβέρνησης, δεν θα ήταν απλά «στο πνεύμα του Σόϊμπλε», προσθέτω εγώ. Θα καθιστούσε άκρως αποτελεσματική την τελευταία παγίδα του Γερμανού υπουργού Οικονομικών στην «αριστερή κυβέρνηση Τσίπρα», όπως την αποκαλεί απαξιωτικά. Και δυστυχώς, αυτή τη φορά, το τυράκι στην παγίδα ήταν φέτα. Ελληνικής κατασκευής, μάλιστα. Και προελεύσεως ΣΥΡΙΖΑ. Κι όποιος δεν καταλαβαίνει, δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει… Ωστόσο, σε πείσμα των διάσημων ή άσημων, αριστεριζόντων ρητόρων και προφητών, επαναλαμβάνω κάτι χιλιοειπωμένα δικά μου: «Υπάρχει ακόμα καιρός να συμφωνήσουμε ότι ο ελληνικός λαός “ανύψωσε” στην κυβερνητική εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ, όχι για να εγκαθιδρύσει τον σοσιαλισμό, αλλά εντός της καπιταλιστικής – αστικής ζώνης του ευρώ, να διαπραγματευθεί με την παραδοσιακή μαχητικότητα και αξιοπιστία της Αριστεράς για να “σώσει οτιδήποτε αν σώζεται” που λέει και το τραγούδι». Και η έσχατη κυβερνητική πρόταση, που αρχικά έγινε αποδεκτή ως βάση συζήτησης από τους εταίρους, επιχειρούσε αυτό ακριβώς.

«Να τελειώνουμε με τον Τσίπρα»

Αρχικά… Γιατί ύστερα ήρθε ο σκληροπυρηνικός Γερμανός. «Ο Σόιμπλε δεν μπορεί να χωνέψει ότι μια αριστερή κυβέρνηση μπορεί να έχει έστω και μικρή επιτυχία και δεν αποκλείεται να επιχειρήσει τον τορπιλισμό της συνεδρίασης στο Eurogroup, προβάλλοντας νέες απαιτήσεις που είναι αδύνατον να γίνουν αποδεκτές από τους Έλληνες διαπραγματευτές», προέβλεπε, την προηγούμενη Τρίτη, ανώτατος αξιωματούχος του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος*. Πριν αλέκτωρ φωνήσαι, ο Ζαν Κλόντ Γιούνγκερ καλούσε εσπευσμένα τον Αλέξη Τσίπρα στις Βρυξέλες, γιατί «έχουμε πρόβλημα με την Κριστίν». Που πάει να πει ότι ο Σόϊμπλε ξαναείδε εκείνον τον εφιάλτη με τον Τσίπρα, τον Ιγκλέσιας και το «κόκκινο σάντουιτς»**. Πετάχτηκε, λοιπόν, απ’ το προσκεφάλι του, ουρλιάζοντας: «Η Ευρώπη δεν θα γίνει κόκκινη. Καιρός να τελειώνουμε με τον Τσίπρα…»! Ακολούθως, πήρε τηλέφωνο την κ. Λαγκάρντ, για να μάθουμε ότι η γηραιά κυρία του ∆.Ν.Τ. δεν θέλει να πληρώσουν οι έχοντες (επιχειρηματίες, διαπλεκόμενοι και άλλοι, «πάση θυσία στο ευρώ», συμπατριώτες μας) και ότι επιμένει σε περικοπές δαπανών, μισθών και συντάξεων… «Είτε δεν θέλουν συμφωνία, είτε εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα», φημολογείται ότι μονολογούσε ο Αλέξης Τσίπρας, καθώς την επομένη πετούσε για Βρυξέλες. Ε, λοιπόν, σας διαβεβαιώνω πως ισχύουν και τα δύο. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, ακόμα και σήμερα που μιλάμε, η συμφωνία είναι στον «αέρα».

Ρεπορτάζ του Νίκου Χειλά στο «ΒΗΜΑ». **Σκωπτική αναφορά στην, αλήστου μνήμης, ρήση του Ρίτσαρντ Νίξον, για τον κομμουνιστικό κίνδυνο από το «κόκκινο σάντουιτς» των Κάστρο – Αλιέντε.

“Εποχή”: Συναντήσεις θερινής νυκτός

ην Τετάρτη, πρώτη μέρα του Ιουλίου, από τις 9 μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136, στο σταθμό του Θησείου) οργανώνουμε τη θερινή συνάντηση της «Εποχής» σε τόπο δροσερό, με μουσική, ποτό και λιτό φαγητό κατάλληλο για τις κλιματολογικές και γενικότερες συνθήκες. Σας περιμένουμε έτοιμοι για όλα.

Κοπτοραπτική

Στόχος του Σόϊμπλε, η ήττα του Τσίπρα

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Και η ηγεσία στο εδώλιο

ύριο ∆ευτέρα ανάλογα με την ετυμηγορία των δικαστικών λειτουργών θα κριθεί αν η ηγεσία της Χρυσής Αυγής θα κληθεί να λογοδοτήσει στην πολιτική αγωγή. Η εισαγγελέας έχει προτείνει να αποβληθεί η πολιτική αγωγή όσον αφορά 18 μέλη της οργάνωσης, που τυχαίνει (;) να είναι η ηγεσία. Αν αποκλειστεί, τότε τα θύματα, οι πολιτικώς ενάγοντες, «θα μετατραπούν σε δεύτερη κατηγορία», δήλωσε ο δικηγόρων των αιγύπτιων αλιεργατών, Θανάσης Καμπαγιάννης προσθέτοντας πως σε αυτή την περίπτωση «τα θύματα θα είναι β κατηγορίας, δεν θα τους αφήσετε να μιλήσουν, να δικαιωθούν». Αν το δικαστήριο απορρίψει την εισαγγελική πρόταση και επιτρέψει στην πολιτική αγωγή να παραστεί για όλους τους κατηγορούμενους, τότε θα μπορέσουν να αποδείξουν πως η Χρυσή Αυγή λειτουργούσε ως εγκληματική οργάνωση με ενιαία βούληση και όχι πως κάποια μέλη της «παραστράτησαν». Τώρα είναι η ώρα η δικαιοσύνη να σταθεί στο ύψος της.

Ρατσιστικό κρεσέντο

ε 172 «ναι», 91 «όχι» και 4 «παρών» ψηφίστηκε επί της αρχής το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια, σε σύνολο 267 ψηφισάντων. Η Χρυσή Αυγή έσκισε το νομοσχέδιο με τον Χρ. Παππά να φωνάζει «Κυρία Τασία πάρτε τους σπίτι σας, αν είστε τόσο ψυχοπονιάρα». Οι ΑΝΕΛ καταψήφισαν επίσης, με εξαίρεση τον Κ. Ζουράρι που υπερψήφισε, ύστερα και από το ρατσιστικό παραλήρημα του Π. Χαϊκάλη πως «οι αλλοδαποί φταίνε για την αύξηση της εγ-

κληματικότητας και της ανεργίας», καταλήγοντας πως «Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι». Στο ίδιο κλίμα και η Νέα ∆ημοκρατία. Το ΚΚΕ, σαν αναμασημένη κασέτα, δήλωσε παρών καθώς «το νομοσχέδιο είναι τμήμα της γενικότερης πολιτικής της κυβέρνησης στο μεταναστευτικό ζήτημα». Εντύπωση προκάλεσε η τοποθέτηση του ΠΑΣΟΚ πως η καταψήφιση των ΑΝΕΛ θέτει ζήτημα δεδηλωμένης, λες και η ισορροπία της κυβέρνησης διακυβεύεται από κάθε νομοσχέδιο. Όπως και να έχει λύπη προκαλεί η ιδεοληψία πως τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πολίτες της χώρα. Οργή προκαλεί η αδικαιολόγητη απουσία δύο βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που δεν ήθελαν να υποχρεωθούν να ψηφίσουν το νομοσχέδιο, το οποίο είναι σύμφωνο –ακόμα και με τους περιορισμούς που προβλέπονταιμε ιδρυτικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, τις οποίες όλοι οι βουλευτές –και τα μέλη- οφείλουν να υπερασπίζονται.

Αυτολογοκρισία

ο non paper της κυβέρνησης την περασμένη ∆ευτέρα –αλήθεια πόσο καιρό έχει να βγάλει επίσημη ανακοίνωση;ήταν εμφανώς αυτολογοκριμένο, σε σχέση με την πρόταση που κατέθεσε η ελληνική πλευρά στους θεσμούς. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η παράγραφος «ιδιωτικοποιήσεις», όπου αναγράφεται πως «η συμφωνία προβλέπει ελάχιστο ποσό επένδυσης για κάθε ιδιωτικοποίηση, προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων, δέσμευση από τη πλευρά των επενδυτών για την προώθηση της τοπικής οικονομίας, υποχρεωτική συμμετοχή του δημοσίου στο κεφάλαιο και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος

και της πολιτιστικής κληρονομίας». Ξέχασαν να αναφέρουν πως προέβλεπε την πώληση των λιμένων του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, των αεροδρομίων και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. ∆εν το λες και λεπτομέρεια.

Χαλαρά ακραίος

«Χ

αλαρό» χαρακτήρισε το κείμενο των θεσμών ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Αυτός ο άνθρωπος έχει εμμονή με τη φτώχεια, την εξαθλίωση, τον εξευτελισμό των λαών. Έσπευσαν να συμφωνήσουν μαζί του πέντε ακόμα υπουργοί Οικονομικών που θεωρούν πως οι θεσμοί προδίδουν το Μνημόνιο και πως αυτό δύσκολα θα περάσει από τα εθνικά τους κοινοβούλια. Οι «Μένουμε Ευρώπη», το μόνο που θέλουν να εξασφαλίσουν είναι το «Μένουμε Μνημόνιο».

Σόκιν

χολιάζοντας στον Σκάι και την εκπομπή Πρώτη Γραμμή το πρωτοσέλιδο των Νέων την Παρασκευή, όπου στην κύρια φωτογραφία ο Αλ. Τσίπρας, ο Μ. Ρέντσι και η Α. Μέρκελ γελούν, συμπέραναν πως μόνο σεξουαλικά αστεία μπορεί να της λένε οι δύο άντρες για να γελά εκείνη. Αλήθεια κύριοι μόνο τα σόκιν αστεία πιστεύετε πως κάνουν μία γυναίκα να γελά; Αυτή η αποκάλυψη σοκάρει όλες τις υπόλοιπες γυναίκες, που έχουν βρει και άλλους λόγους για να γελούν κάθε μέρα.

Σωθήκαμε

«Η

Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι βεβαία ότι με τη φώτιση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού είναι δυνατόν να ευρεθεί η κατάλληλη, κοινώς αποδεκτή λύση. Προς τούτο καλεί τους Ηγέτες της Ευρώπης να εργαστούν όλοι τους και να συμβάλουν προς την κατεύθυνση αυτή», γράφει σε επιστολή που απευθύνει στην ευρωπαϊκή ελίτ. Μπορεί να αφόρισε το σύμφωνο συμβίωσης, αλλά τώρα παίρνει άφεση, καθώς με τη δέηση αυτή, που είναι και ανέξοδη για τη φτωχή Εκκλησία, θα βρεθεί λύση.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Από τις Κάννες στις Βρυξέλλες Ομοιότητες και διαφορές δύο πολιτικών τοπίων

ο κεντροευρωπαϊκό τοπίο των Βρυξελλών δεν έχει καμία σχέση με τη μεσογειακή ατμόσφαιρα των Καννών. Κι όμως, την εβδομάδα που πέρασε υπήρξαν στιγμές που οι Βρυξέλλες θύμιζαν Κάννες του 2011. Όπως και τότε υπήρχε στο πρόγραμμα μια σύνοδος κορυφής. Όπως και τότε στο επίκεντρό της βρέθηκε ένας έλληνας πρωθυπουργός. Όπως και τότε ήταν φανερή η πρόθεση όλων σχεδόν των άλλων ηγετών, τουλάχιστον όμως του σκληρού πυρήνα του διευθυντηρίου, να φέρουν σε τόσο δύσκολη θέση τον εκπρόσωπο της Ελλάδας, που να μην μπορεί να σταθεί στην πολιτική σκηνή της χώρας του, και ν’ ανοίξει έτσι ο δρόμος για ανατρεπτικές πολιτικές εξελίξεις. Βασική προϋπόθεση επιτυχίας του σχεδίου εκείνου, θα το θυμάστε, ήταν η ύπαρξη κάποιων προθύμων να συμπράξουν σ’ αυτό, ακόμη και υπονομεύοντας από μέσα τον τότε πρωθυπουργό και πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.

Χτες και σήμερα

Εδώ είναι που αρχίζουν οι διαφορές του χτες από το σήμερα. Στις Κάννες ο κ. Γ. Παπανδρέου έφτανε συνοδευόμενος από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. Βενιζέλο, προκειμένου από κοινού να ανακοινώσουν στους εταίρους την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα με το ερώτημα της έγκρισης ή μη της συμφωνίας στην οποία έχουν καταλήξει. Το δίδυμο, όμως, αποδείχθηκε ότι δεν διέθετε συνοχή. Αντίθετα, στοιχεία πού ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, δείχνουν ότι η εφαρμογή του σχεδίου ανατροπής της κυβέρνησης Παπανδρέου και της εγκατάστασης της κυβέρνησης Παπαδήμου στηρίχθηκε στη διαίρεσή του με οδηγό τον κ. Βενιζέλο. Την εβδομάδα που πέρασε στις Βρυξέλλες –ίσως και τις επόμενες μέρες– οι μόνοι σύμμαχοι που θα μπορούσαν να βρουν οι ευφάνταστοι εταίροι, ήταν εκτός των ορίων του ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Ως βασικός συνεργάτης σ’ ένα τέτοιο σχέδιο προσφέρθηκε ο κ. Σαμαράς. Φεύγοντας από την Αθήνα, για να παρευρεθεί στη συνάντηση ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, είχε φροντίσει να δηλώσει ότι είναι έτοιμος να συμβάλει στη συγκρότηση κυβέρνησης από την παρούσα Βουλή –«εθνικής σωτηρίας» προφανώς, για άλλη μία φορά– στην οποία δεν θα ήταν πρωθυπουργός ο Τσίπρας, ούτε κι ο ίδιος, όπως μεγάθυμα διευκρίνισε. Πρόκειται για σαφή πρόσκληση σε πραξικόπημα. Έτσι ονομάζεται η ανατροπή ενός πρωθυπουργού, πρόσφατα μάλιστα εκλεγμένου με νόμιμες εκλογές, και η αντικατάστασή του από κάποιον δοτό, συμφωνημένο στα παρασκήνια της αντιδημοκρατικής συνωμοσίας.

Η συμπλεγματική προβολή του πραξικοπήματος ως “εθνικής λύσης” από τον κ. Σαμαρά ήρθε σε μια στιγμή που το σκηνικό στραγγαλισμού της ελληνικής κυβέρνησης, το οποίο έχει στηθεί στις Βρυξέλλες, είχε φτάσει σε τέτοιο απεχθές σημείο, που ακόμα και φίλιες προς τη Ν∆ δυνάμεις δεν έκριναν σκόπιμο να το υποστηρίξουν, τουλάχιστον ανοιχτά.

Του Πάνου Ζάχαρη

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Αυτός ο σχεδιασμός, όσο κι αν φαντάζει στις δεδομένες συνθήκες αστείος, θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή, αν δεν προσέκρουε σε σοβαρά εμπόδια.

Οι δυσκολίες του σχεδίου

Πρώτο και σημαντικότερο η ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Επί πέντε μήνες πολεμούν με κάθε μέσο να τη θέσουν σε δοκιμασία. Και δεν φαίνεται δύσκολο, αν λάβουμε υπόψη το βραχύ χρονικό διάστημα που διανύει ο ΣΥΡΙΖΑ με τη μορφή και τη λειτουργία ενιαίου κόμματος. Αλλά και τις δύσκολες συνθήκες μέσα στις οποίες ανέλαβε κυβερνητικές ευθύνες. Αν προσθέσουμε και τα σοβαρά κενά που παρουσιάζει στη συλλογική λειτουργία του και στην οργανική σύνδεση του κυβερνητικού έργου με την πολιτική λειτουργία του κομματικού σώματος, τότε οι επίδοξοι διχαστές του θα μπορούσαν εύλογα να φανταστούν ότι είχαν εύκολο έργο μπροστά τους.

Αίσθημα συλλογικής ευθύνης

Η διάψευσή τους θα όφειλε να μας κάνει όλους, όσοι αγωνιούμε για το παρόν και το μέλλον της νέας κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, να αναλογιστούμε πόσο σημαντική είναι η υπεράσπιση της συλλογικής δημοκρατικής λειτουργίας, η οποία διασφαλίζει την ουσιαστική ενότητα και συνεπώς την αμυντική ικανότητα ενός πολιτικού οργανισμού, ιδίως της Αριστεράς. Η ευθύνη για την εξασφάλιση αυτών των προϋποθέσεων της ενότητας προφανώς δεν ανήκει μόνο στην ηγεσία με τη στενή έννοια. Ανήκει στον καθένα που μπορεί να πράξει το ελάχιστο για την άρση των όποιων εμποδίων θέτουν σε κίνδυνο τη διασφάλισή της. Ιδίως σε κρίσιμες περιστάσεις, η σιωπή ή η αδράνεια δεν δικαιολογούνται. Ο σχεδιασμός αυτός προσέκρουσε και σε ένα ακόμα, λιγότερο σημαντικό αλλά υπαρκτό, εμπόδιο. Η συμπλεγματική προβολή του πραξικοπήματος ως «εθνικής λύσης» από τον κ. Σαμαρά ήρθε σε μια στιγμή που το σκηνικό στραγγαλισμού της ελληνικής κυβέρνησης, το οποίο έχει στηθεί στις Βρυξέλλες, είχε φτάσει σε τέτοιο απεχθές σημείο, που ακόμα και φίλιες προς τη Ν∆ δυνάμεις δεν έκριναν σκόπιμο να το υποστηρίξουν, τουλάχιστον ανοιχτά.

Αποδυναμωμένη στήριξη

Η φαινομενικά αυθαίρετη μεταστροφή των τριών θεσμών, που από την πανηγυρική αναγνώριση της πρότασης της ελληνικής κυβέρνησης ως πολύ καλής βάσης για την τελική συζήτηση κατέληξαν να θέτουν ξανά ως νέα βάση τις δικές τους εμμονικές θέσεις μέσα σε ένα – δύο εικοσιτετράωρα, καθώς και η άρνησή τους να συζητήσουν το ζήτημα του χρέ-

ους, ανάγκασαν πολλούς να μιλήσουν έμμεσα για την ανάγκη στήριξης της ελληνικής κυβέρνησης και όχι για την ανατροπή της. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη στιγμή που ο κ. Σαμαράς δήλωνε στις Βρυξέλλες «διεμήνυσα στους ηγέτες της ΕΛΚ ότι το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας είναι αδιαπραγμάτευτο», λες και κάποιος το διαπραγματεύεται (ποιος άλλος: η κυβέρνηση…) τοποθετώντας ξανά τον εαυτό του από την απέναντι πλευρά, ή ότι «τους διεμήνυσα επίσης πως θα αγωνιστούμε για να μειωθούν τα φορολογικά βάρη και να περιοριστούν οι δαπάνες, όπως ήδη είχαμε αρχίσει να κάνουμε, γιατί μόνο έτσι θα βγει η Ελλάδα από την κρίση» δίνοντας ξανά διαπιστευτήρια στους δανειστές, το κύριο άρθρο της «Καθημερινής» 925/6), σε άλλο μήκος κύματος, αφού εκτιμούσε ότι «ο πρωθυπουργός έλαβε μια υπεύθυνη απόφαση», αποφαινόταν ότι «είναι πια σαφές ότι ένα ευρωπαϊκό ισχυρό κέντρο θέλει την Ελλάδα εκτός Ευρώπης» και τόνιζε ότι «οι εταίροι και δανειστές πρέπει να βοηθήσουν (…) και να δώσουν μια ρητή δέσμευση ρύθμισης του χρέους». Με τέτοιους φίλους τι να τους κάνει τους εχθρούς ο κ. Σαμαράς.

Σχέδιο αποδυνάμωσης του ΣΥΡΙΖΑ

∆εν πρόκειται, ωστόσο, περί αχαριστίας φίλων. Μάλλον περί διαφορετικής πολιτικής εκτίμησης δικαιούμαστε να ομιλούμε. Καθώς από την πλευρά της κυβέρνησης και της κυβερνητικής πλειοψηφίας όλο και πιο συχνά ακούγεται η ανάγκη προσφυγής στην κρίση του λαού, ακόμα και στην περίπτωση που διαφαίνεται συμφωνία στον ορίζοντα, πολύ περισσότερο αν δεν είναι δυνατή, το ενδεχόμενο εκλογικής αναμέτρησης δεν αποτελεί ελκυστική εξέλιξη ούτε για τον κ. Σαμαρά (γι’ αυτό και ξορκίζει τις εκλογές σαν «καταστροφική επιλογή», για τη χώρα τάχα, όχι για τον ίδιο). Αλλά ούτε και για τα συμφέροντα που ο κ. Σαμαράς επιθυμεί να εκπροσωπεί: δεν είναι λίγοι αυτοί που στο μπλοκ της συντηρητικής παράταξης θεωρούν βέβαιο ότι, για μεγάλο διάστημα ακόμα, οι εκλογές θα έχουν έναν σίγουρα ηττημένο, τον κ. Σαμαρά. Συνεπώς, ούτε τα σχέδιά του για «παπαδημική» κυβέρνηση μπορούν για την ώρα να στηρίξουν, ούτε τις εκλογές να αποτολμήσουν. Γιατί και οι δύο επιλογές, για να είναι συμφέρουσες, χρειάζονται μία προϋπόθεση: την ικανή αποδυνάμωση του ΣΥΡΙΖΑ, είτε με την εξουδετέρωση της δυνατότητάς του να εφαρμόσει σημαντικά στοιχεία του προγράμματός του, είτε με τη διαίρεσή του. Αν τρωθεί σοβαρά σε ένα από τα δύο αυτά σημεία, τότε όλα είναι πιθανά και μερικά αδύνατα. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Να τολμήσουμε το δύσκολο αλλά ελπιδοφόρο σενάριο

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Του Μιχάλη Υδραίου*

ο σημείωμα αυτό γράφεται σε συνθήκες, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατο να υπάρξει αμοιβαία σύγκλιση με τους δανειστές, με δεδομένη την απολύτως αδιάλλακτη στάση τους και την προσπάθειά τους να σύρουν την κυβέρνηση σε μια ταπεινωτική συμφωνία. Η κατάσταση, όμως, παραμένει ρευστή, καθώς νέες εξελίξεις και γεγονότα μπορούν, ανά πάσα στιγμή, να ακυρώσουν τα γραφόμενα. Παρ’ όλ’ αυτά, φαίνεται να υπάρχουν δύο δεδομένα, τα οποία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν: Όλο αυτό το διάστημα, ο αντίπαλος , οι κυρίαρχοι νεοφιλελεύθεροι κύκλοι της Ε.Ε, είχαν αποσαφηνισμένο σχέδιο και στόχο, που δεν είναι άλλος από την πολιτική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ. Το σχέδιο αυτό έχει δυνατότητες να υλοποιηθεί είτε μέσω της ενσωμάτωσης και της υπογραφής μια συμφωνίας, που θα αποστασιοποιείται θεαματικά από το προγραμματικό πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ, είτε μέσω της διαμόρφωσης μιας ανεξέλεγκτης κατάστασης έκτακτης ανάγκης και πολύπλευρης κρίσης, ως αποτέλεσμα της μη συμφωνίας και πιθανής χρεωκοπίας. Η διατήρηση της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας στην Ευρώπη αποτελεί κεντρική επιλογή των δανειστών, γι’ αυτό και, εάν χρειασθεί, δηλώνουν έτοιμοι να επωμισθούν ακόμα και το σχετικό οικονομικό κόστος. Οι επιμέρους υπαρκτές διαφοροποιήσεις (σκληρό ∆ΝΤ και Β. Σόιμπλε, διαλλακτικότερη Α. Μέρκελ), που εκφράσθηκαν σε όλη τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, με αποκορύφωμα το διήμερο 24-25 Ιουνίου, όπου ο Σόιμπλε ασκούσε κριτική στους θεσμούς για μετριοπάθεια έναντι της Ελλάδας, λειτούργησαν αλληλοσυμπληρώνοντας η μία την άλλη, χωρίς στην πραγματικότητα να διαμορφώνουν μία αντίφαση, που η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει.

Όχι μόνο για την ελληνική αριστερά

“

Το πεδίο της αντιπαράθεσης αφορά το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το κρίσιμο διακύβευμα είναι οι εκλογές του φθινοπώρου στην Ισπανία. Οι ισπανικές εκλογές αποτελούν το κλειδί των εξελίξεων, καθώς μία νίκη της Αριστεράς θα διαμορφώσει έναν άξονα αμφισβήτησης της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας στην ΕΕ, θα διαμορφώσει άλλες προϋποθέσεις και προοπτικές για την ευρωπαϊκή αριστερά, για μια Ευρώπη της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης. Από την έκβαση του ελληνικού ζητήματος και από τον απολογισμό των πεπραγμένων της

Η επιλογή της μη συμφωνίας φαίνεται ότι είναι η μόνη συμβατή με τις παραδόσεις, τις αξίες, το πρόγραμμα της Αριστεράς και τις ανάγκες της κοινωνίας.

“

Η ακραία επιθετική τακτική της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής ηγεμονίας δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί με μια επιχειρηματολογία, που εδράζεται στις καλύτερες παραδόσεις του πολιτικού ορθολογισμού

αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό η τύχη της ευρωπαϊκής αριστεράς. Το συμπέρασμα λοιπόν προκύπτει αβίαστα. Οι κινήσεις μας, οι επιλογές μας, δεν αφορούν μόνο την ελληνική αριστερά και το ελληνικό κίνημα, αλλά όλη την Ευρώπη. Οι ευθύνες μας, συνεπώς, είναι ακόμη μεγαλύτερες.

Ο πολιτικός ορθολογισμός δεν ήταν αρκετός

Οφείλουμε εξαρχής να ομολογήσουμε ότι στον αντίποδα του επεξεργασμένου σχεδίου του αντιπάλου, που όλο αυτό το διάστημα φρόντιζε να μειώσει τις χρηματο-οικονομικές συνέπειες ενός πιθανού grexit και να διαμορφώσει συνθήκες οικονομικής ασφυξίας για τη νεοεκλεγείσα ελληνική κυβέρνηση, εμείς επιμείναμε σταθερά σε ένα αφήγημα, που επικέντρωνε στο ότι οι δανειστές θα συμβιβαστούν ή και θα υποχωρήσουν για να μην επωμισθούν τις πιθανές συνέπειες της ελληνικής χρεωκοπίας. Προφανώς, αυτό το πολιτικό σενάριο έχει απολέσει, πλέον, οποιαδήποτε προωθητική δυναμική. Κάτω από αυτές τις συνθήκες και παρότι οι αβρότητες της διπλωματικής γλώσσας έχουν κι αυτές τη σημασία τους, αποτελώντας μέρος των «κανόνων του παιχνιδιού» στο πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης, οι δηλώσεις περί Ευρώπης, που οραματίσθηκαν οι Ζακ Ντελόρ και Βίλυ Μπράντ, λειτούργησαν εφησυχαστικά. Η αξία της επικοινωνίας και η απόδειξη ότι από ελληνικής πλευράς εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια για έναν αμοιβαία ανεκτό συμβιβασμό είναι, ασφαλώς, πολύ σημαντικό στοιχείο. Ωστόσο, η ακραία επιθετική τακτική της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής ηγεμονίας δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί με μια επιχειρηματολογία, που εδράζεται στις καλύτερες παραδόσεις του πολιτικού ορθολογισμού. Οι δανειστές, προφανώς, γνωρίζουν ότι οι πολιτικές τους οξύνουν τις συνέπειες της κρίσης, επιδεινώνοντας τη

θέση των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων, αλλά αυτός ακριβώς είναι ο πυρήνας της πολιτικής τους.

Πρόταση μη αποδεκτή

Στη σημερινή σύνθετη συγκυρία, η ειλικρίνεια και η ακριβής περιγραφή της πραγματικότητας στον ελληνικό λαό πρέπει να είναι συστατικά στοιχεία της πολιτικής μας. Εξάλλου, η, εντός της αριστεράς, απαραίτητη ειλικρίνεια μάς επιβάλλει να διευκρινίσουμε ότι η πρόταση, που παρουσιάστηκε την προηγούμενη ∆ευτέρα και έγινε αρχικά δεκτή από τους «θεσμούς» ως βάση συζήτησης, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή ως πλαίσιο ενός «έντιμου συμβιβασμού», όχι μόνο από ένα μεγάλο - αν όχι το μεγαλύτερο - κομμάτι της δικής μας αριστεράς, αλλά κι από σημαντικό τμήμα της κοινωνίας. Γιατί η πρόταση αυτή σε πολλά σημεία της: Είναι ασύμβατη με το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και εξαιρετικά πίσω από τις «κόκκινες γραμμές», που ορίστηκαν από τα πολιτικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κοινωνικά άδικη, αφού ένα μεγάλο τμήμα των φορολογικών μέτρων, που εμπεριέχονται σε αυτήν, πλήττουν τα πιο αδύναμα στρώματα της κοινωνίας. Είναι απολύτως αναποτελεσματική, καθώς επί της ουσίας δεν προβλέπει κανένα μέτρο υπέρβασης της ύφεσης και της υποκατανάλωσης, μέσω της αναδιανομής υπέρ των ασθενέστερων. Σε κάθε περίπτωση,όμως, ακόμα και με σημαντικές υποχωρήσεις από την ελληνική πλευρά, μία συμφωνία δεν μπορεί παρά να συνδέεται από μια γενναία πρώτη ρύθμιση του ελληνικού χρέους και από ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα, ώστε να διαμορφωθούν κάποια αντίβαρα.

Μη συμφωνία η μόνη επιλογή

Στην σημερινή, ωστόσο, φάση και με δεδομένη την ακραία στάση των δανειστών, η επιλογή της μη συμφωνίας φαί-

νεται ότι είναι η μόνη συμβατή με τις παραδόσεις, τις αξίες, το πρόγραμμα της Αριστεράς και τις ανάγκες της κοινωνίας. Αυτό οφείλουμε να κάνουμε, υπερβαίνοντας το απολύτως φυσιολογικό αίσθημα, που μας ωθεί στη μη αποδοχή μιας πραγματικότητας που προδιαγράφεται εξαιρετική δύσκολη, όπως εύστοχα περιγράφει ο Ανδρέας Καρίτζης στο άρθρο του στην Κυριακάτικη Αυγή της 21ης/06. Κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλλει ότι πρόκειται για μία επιλογή υψηλού ρίσκου, μία επιλογή που μας οδηγεί σε αχαρτογράφητα νερά, με μεγάλες δυσκολίες διαχείρισης της καθημερινότητας, δυσκολίες που ο αντίπαλος θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει στο έπακρο. Είναι, όμως, μία επιλογή προτιμότερη από το συμβιβασμό εντός του γνωστού και ταυτόχρονα αποκρουστικού πλαισίου κοινωνικής και πολιτικής κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού, της διατήρησης των πολιτικών εσωτερικής υποτίμησης και έστω και αμβλυμένης υπερλιτότητας που τον συνοδεύουν. Το γεγονός ότι σε αυτούς τους πέντε μήνες και ειδικά το τελευταίο διάστημα η ελληνική κυβέρνηση επέδειξε στο μέγιστο βαθμό τη διάθεση της για μια συμφωνία, ενώ οι δανειστές ακολούθησαν μια άτεγκτη στάση, στοχεύοντας στην κατακρήμνιση της ελληνικής αριστερής κυβέρνησης, αποτελεί ένα επιπλέον επιχείρημα. Ας τολμήσουμε λοιπόν το δύσκολο σενάριο της μη υποταγής, της μη συμφωνίας, της μη αυτοακύρωσης μας, γνωρίζοντας ότι υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής κοινωνίας, αποφασισμένο να αντιμετωπίσει όλα τα ενδεχόμενα, αποφασισμένο να ακολουθήσει το δρόμο της συμμετοχής ή να σταθεί αλληλέγγυο σε μία επικαιροποιημένη ευρεία κοινωνική συμμαχία ενάντια στη λιτότητα, καθώς δεν έχει να χάσει παρά μόνο τις αλυσίδες του.

* Ο Μ. Υδραίος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Η συμφωνία απαιτεί υποχωρήσεις από τους δανειστές ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟ∆ΟΜΩΝ, ΓΙΩΡΓΟ ΣΤΑΘΑΚΗ

Λίγες ώρες πριν τη σύγκληση της πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης και του κυβερνητικού συμβουλίου, εν όψει του Eurogroup του Σαββάτου, η “Εποχή” συζητά με τον υπουργό Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Γιώργο Σταθάκη την εκτίμησή του σχετικά με το σημείο που βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις και τις αιτίες της εμπλοκής. Ο ίδιος εκτιμά ότι η άλλη πλευρά χρειάζεται να κάνει μεγαλύτερες υποχωρήσεις και ότι οι φοβίες για καταλητκική ημερομηνία πληρωμής του ∆ΝΤ είναι υπερβολικές.

Τη συνέντευξη πήραν ο Παύλος Κλαυδιανός και η Ζωή Γεωργούλα

Στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα, μπορούμε να μιλάμε για εμπλόκη; Προφανώς υπήρξε εμπλοκή, διότι τα κείμενα, από την πλευρά των θεσμών, επανέφεραν έναν τρόπο κάλυψης του δημοσιονομικού κενού που στηριζόταν κατά δύο τρίτα στην περικοπή δαπανών και κατά ένα τρίτο στην αύξηση των φόρων με οριζόντιο τρόπο, δηλαδή μέσω του ΦΠΑ. Αντίθετα, η δική μας πρόταση περιελάμβανε κατά τρία τέταρτα αύξηση φορολογίας επιχειρήσεων και ευκατάστατων στρωμάτων και κατά ένα τέταρτο αύξηση οριζόντιας φορολογίας, η οποία ήταν, μάλιστα, προσεκτικά διατυπωμένη ώστε να μη θίγει τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Με δεδομένη τη συμφωνία για τα μειωμένα πλεονάσματα για το 2015 και το 2016, σε σχέση με τα μνημόνια του παρελθόντος, που από το 3,8% και το 4,5% κατέβηκαν στο 1% και το 2% αντίστοιχα, στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν ο τρόπος κάλυψης αυτού του κενού, με τις προτάσεις που ανέφερα εκατέρωθεν. Η σύμπτωση απόψεων που φαίνεται να υπάρχει μεταξύ των δανειστών δεν σε εντυπωσιάζει; Πράγματι, διότι εδώ και περίπου δεκαπέντε μέρες υπήρχε μια αδυναμία να συμφωνήσουν μεταξύ τους οι δανειστές. Υπήρχε το γνωστό πλέον πρόβλημα, ότι το ∆ΝΤ πρότεινε πολύ πιο σκληρά μέτρα, θέτοντας ωστόσο το ζήτημα του χρέους, ενώ οι Ευρωπαίοι πρότειναν μεν ηπιότερα μέτρα, δεν συζητούσαν το χρέος καθόλου δε. Το αποτέλεσμα ήταν η ελληνική πλευρά να βρεθεί αντιμέτωπη με τη χειρότερη εκδοχή και των δύο πλευρών: τα σκληρά μέτρα του ∆ΝΤ και με το ζήτημα του χρέους να μην αντιμετωπίζεται. Αυτό δημιούργησε την ουσιαστική εμπλοκή πριν από δέκα μέρες. Έκτοτε έχουν γίνει κάποια βήματα που μας οδήγησαν στην τωρινή εκδοχή των δύο κειμένων.

Ιδιαίτερη έμφαση στο αναπτυξιακό πακέτο

Ωστόσο, τα δύο αυτά κείμενα δεν είναι θετικά για τους δικούς μας στόχους. Αυτή τη στιγμή, εκτιμώ ότι η ελληνική κυβέρνηση επιμένει μέχρι τέλους να υπάρξει κάποιας μορφής ρύθμιση του χρηματοδοτικού κενού για τα έτη 2015 έως 2017 και ταυτόχρονα έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη διατύπωση δεσμεύσεων για το αναπτυξιακό πακέτο της χώρας. Συνεπώς, πέρα από το πρόβλημα του δημοσιονομικού κενού, γύρω από το οποίο έχει κορυφωθεί η αντιπαράθεση των τελευταίων ημερών, θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε την τελική μορφή που μπορεί να πάρει μια συμφωνία. Εκτιμάς ότι υπάρχει περιθώριο περαιτέρω υποχωρήσεων από την ελληνική πλευρά; Νομίζω ότι η ελληνική πλευρά έχει κάνει πολλές υποχωρήσεις και έχει δείξει πλήρως τη διάθεση της να εξευρεθεί

σημο στην οικονομία. Οι προτάσεις μας, συνεπώς, έχουν το πνεύμα να ελαχιστοποιήσουν το υφεσιακό αποτέλεσμα και να μεγιστοποιήσουν τις δυνατότητες σταθεροποίησης της οικονομίας που, όπως όλοι αναμένουν, θα βελτιώσει και τις οικονομικές επιδόσεις. Κατά τη γνώμη σου, μια συμφωνία που θα κινείται σε αυτό το επίπεδο και θα περιλαμβάνει και μια πλευρά του ζητήματος του χρέους αλλά όχι εντελώς σαφή, πώς θα αντιμετωπιστεί πολιτικά και από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από την ελληνική κοινωνία; Όσον αφορά την ελληνική κοινωνία, είναι σαφής και συμβατή με την εντολή που έχουμε πάρει ως κυβέρνηση από τις εκλογές, η προτροπή να κρατήσουμε τη χώρα εντός του ευρώ, να επαναδιαπραγματευτούμε την καλύτερη δυνατή συμφωνία και να αντιστρέψουμε την κοινωνική ανισότητα που παρήγαγαν τα μνημόνια των τελευταίων πέντε χρόνων, με μια κοινωνικά δικαιότερη κατανομή βαρών. Αυτή ήταν η εντολή του λαού και αυτό κάνει η κυβέρνηση. Οποιαδήποτε άλλη εκδοχή ξεπερνά τις δεδομένες πολιτικές συνθήκες και θα πρέπει να κριθεί και να υπάρξουν άλλου τύπου πολιτικές εξελίξεις.

“

Εξαιρετικά απίθανο το αδιέξοδο

Το Grexit είναι μια εξαιρετικά παρακινδυνευμένη στρατηγική, και όχι μόνο επειδή δημιουργεί σειρά προβλημάτων στις οικονομίες, αλλά και διότι οι πολιτικές εξελίξεις σε άλλες χώρες μπορεί να αποβούν καταλυτικές για την ίδια την τύχη της Ευρώπης.

λύση. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι δεδομένο ότι, για να επιτευχθεί συμφωνία αύριο (σσ. Σάββατο), θα πρέπει να γίνουν μεγαλύτερες υποχωρήσεις από την άλλη πλευρά. Ιδίως όσον αφορά το ζήτημα του χρέους; Το ζήτημα του χρέους έχει δύο πτυχές. Η μία αφορά τον τρόπο κάλυψης του βραχυχρόνιου χρέους, προς το ∆ΝΤ και την ΕΚΤ, το οποίο είναι ένα βαρύ χρέος μέχρι το 2018. Η άλλη πτυχή είναι η μακροχρόνια, που αφορά το χρέος προς τους ευρωπαίους εταίρους, το διακρατικό δηλαδή, και το χρέος προς το EFSF, το οποίο ξεκινά το 2022 και φτάνει ώς το 2045. Υπάρχουν, λοιπόν, ορισμένες χρονιές, όπως το 2022 – 2023 και ορισμένες άλλες διετίες, οπότε το χρέος καθίσταται εξόφθαλμα μη εξυπηρετήσιμο. Για παράδειγμα, το 2022 εκτινάσσεται περίπου στα 20 δισ. Αυτό το μακροχρόνιο σκέλος του χρέους χρειάζεται μια ισχυρή εξομάλυνση και έμμεση απομείωση, που να το καθιστούν βιώσιμο με εμφανή τρόπο. Απαιτείται μια διαδικασία για το πώς και πότε θα γίνει αυτό. Ωστόσο, υπάρχει προτεραιότητα για τα έτη 2015

έως 2018 και αυτό είναι για το οποίο αγωνίζεται η κυβέρνηση τώρα.

Μείωση των υφεσιακών συνεπειών Υπάρχει μια αντίστροφη κριτική από την πλευρά των θεσμών, όσον αφορά τα μέτρα που προτείνει η ελληνική πλευρά, ότι δηλαδή πρόκειται για υφεσιακά μέτρα τα οποία δεν μπορούν να γίνουν αντικείμενο υπεράσπισης στο ευρύ κοινό. Εμείς, από την πλευρά μας, προσπαθήσαμε να μειώσουμε τις υφεσιακές συνέπειες, οι οποίες είναι άμεσες όταν πρόκειται για περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δαπανών, και να μετατοπίσουμε τη φορολογία σε κατηγορίες στις οποίες το υφεσιακό αποτέλεσμα είναι πολύ μικρότερο και κοινωνικά δικαιότερο. Το επισημαίνω αυτό, διότι αν η επίτευξη μιας συμφωνίας διευκολύνει την επιστροφή της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι επιχειρήσεις θα ισοσκελίσουν την πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση με το θετικό πρό-

Αν βρεθούμε μπροστά σε άρνηση των δανειστών, πώς πρέπει να πράξουμε; Αν βρεθούμε σε αδιέξοδο, οι επιλογές μας είναι πολιτικές και χρειάζεται να θέσουμε τις σκέψεις και τις προτάσεις μας στην κρίση της ελληνικής κοινωνίας. Ωστόσο, θεωρώ αυτό το ενδεχόμενο εξαιρετικά απίθανο, διότι την προηγούμενη εβδομάδα φάνηκε ότι η επίτευξη συμφωνίας έχει τεράστια σημασία όχι μόνο για την ελληνική και την ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και για την παγκόσμια. Θεωρώ ότι οποιαδήποτε αντίθετη εξέλιξη θα είναι απόλυτα τυχοδιωκτική από την πλευρά των θεσμών και των εταίρων. Φαίνεται, όμως, να υπάρχει ένα κέντρο που επιμένει στο Grexit, αν και αποδυναμωμένο πλέον. Αυτό είναι απόλυτα αληθές και έχει εκφραστεί με όλους τους τόνους και σε διαφορετικές στιγμές αυτής της περιόδου. Θεωρώ, όμως, ότι είναι μια εξαιρετικά παρακινδυνευμένη στρατηγική, και όχι μόνο επειδή το Grexit δημιουργεί σειρά προβλημάτων στις οικονομίες αλλά και διότι οι πολιτικές εξελίξεις σε άλλες χώρες μπορεί να αποβούν καταλυτικές για την ίδια την τύχη της Ευρώπης. Όσον αφορά τον κόμπο που έχει δημιουργηθεί με το ∆ΝΤ, πώς κρίνεις αυτό το ζήτημα; Υπάρχει ένας κόμπος που όμως δεν τον κρίνω καθοριστικό, διότι και το ∆ΝΤ έχει δυνατότητα ευελιξίας και, ταυτόχρονα, όπως αποδείχθηκε τον προπροηγούμενο μήνα, υπάρχουν και άλλοι τρόποι πληρωμής, οι οποίοι αποτρέπουν την οποιαδήποτε περίπτωση χρεοκοπίας τη ∆ευτέρα. Άρα, είναι υπερβολικές οι φοβίες για μια καταληκτική ημερομηνία πληρωμής ή μη του ∆ΝΤ.

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Αγώνας εν εξελίξει για την κοινωνία και τον ΣΥΡΙΖΑ Ι∆ΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ

Θα πρέπει να παραδεχτούμε δημοσίως ότι παίρνουμε πιθανώς το ρίσκο μιας μέτριας ή και κακής συμφωνίας, αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να δημιουργήσουμε μια τεράστια κινητικότητα στην άσκηση της διακυβέρνησης, ώστε και να προκύψουν πρακτικά ισοδύναμα

Του Ορέστη Φ. Αθανασίου

Τρία σχέδια συμφωνίας είχαν δημοσιοποιηθεί έως το απόγευμα της Παρασκευής στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους δανειστές. Το τελευταίο κεφάλαιο και των τριών κειμένων αναφέρεται στις ιδιωτικοποιήσεις. Τα τρία κείμενα έχουν διαφορές που αξίζει να επισημανθούν.

το πρώτο κείμενο, τη ∆ευτέρα, η κυβέρνηση συμπεριλάμβανε πέντε όρους όσον αφορά την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων (ελάχιστο επίπεδο επενδύσεων για κάθε ιδιωτικοποίηση, προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες, συμμετοχή του ∆ημοσίου με «ένα σημαντικό (πιθανώς μειοψηφικό) ποσοστό», προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς) και προβλεπόταν μια αξιοσημείωτη αύξηση της πρόβλεψης εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις (επιπλέον 2,5 δισ. ευρώ στην τριετία 2015-2017). Αύξηση που δεν μπορεί να καλυφθεί από τις «γνωστές» πια ιδιωτικοποιήσεις (περιφερειακά αεροδρόμια, Ελληνικό, ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ και «Ελ. Βενιζέλος»). Το κείμενο των «θεσμών» που κατατέθηκε στο Eurogroup της Πέμπτης, διέγραφε τους πέντε όρους, προέβλεπε δεσμευτικές ημερομηνίες για την πώληση του ΟΛΠ και του ΟΛΘ «χωρίς ουσιαστική μεταβολή στους όρους των διαγωνισμών» και ζητούσε από την κυβέρνηση να πουλήσει και το μερίδιο του ∆ημοσίου στον ΟΤΕ. ∆εν είναι σαφές αν υπήρχε παράρτημα με διαφορετικές εκτιμήσεις για τα έσοδα. Η «ρελάνς» της κυβέρνησης την επόμενη μέρα προχωρούσε ακόμη παραπέρα: αποδεχόταν τη διατύπωση των «θεσμών» πως «το ΤΑΙΠΕ∆ θα εγκρίνει το σχέδιο για την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων το οποίο περιλαμβάνει προς ιδιωτικοποίηση όλα τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν σ’ αυτό την 31/12/2014 και (το σχέδιο αυτό) θα εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο», δεσμευόταν πως θα προωθήσει όλες τις εκκρεμείς ενέργειες για την προώθηση των συγκεκριμένων ιδιωτικοποιήσεων (αφαιρώντας τον ΟΤΕ) αλλά δεν ανέφερε τους πέντε όρους.

Καινούργια ερωτήματα

Όλα αυτά σήμερα μπορεί να είναι πλέον ιστορία και το ενδεχόμενο συμφωνίας να είναι διαφορετικό ή να περιέχει κάποια ανταλλάγματα. Αλλά δύσκολα θα έχει αλλάξει ως προς το βασικό του πυρήνα. Οπότε, τα καινούργια ερωτήματα που προκύπτουν είναι δύο: από πού θα προκύψουν τα επιπλέον έσοδα και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από την αφαίρεση των πέντε όρων που αναφέρονταν στο πρώτο κείμενο. Η πιο πιθανή απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι πώς θα προκύψουν από το λεγόμενο «land development», την πώληση ακίνητης περιουσίας του ∆ημοσίου, και στο δεύτερο πως η αφαίρεση αυτών των όρων διευκολύνει αυτήν την επιδίωξη των δανειστών. Γιατί τα έσοδα από Ελληνικό, ακόμη κι αν προχωρήσει όπως θέλει το ΤΑΙΠΕ∆ και η Lamda, δεν αρκούν. Ούτε αν προστεθούν σ’ αυτά τα 95 εκατ. ευρώ από την πώληση του Αστέρα Βουλιαγμένης

“

Ο Ερημίτης στην Κέρκυρα, ένας υγρότοπος με πλούσια χλωρίδα.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Όταν έρθει η κρίσιμη στιγμή, θα προτιμήσουμε να τοποθετηθούμε ως πολιτευτές του ΣΥΡΙΖΑ με το μάτι στραμμένο στις επόμενες γενιές και τις αρχές του κόμματός μας και όχι στους σημερινούς εκβιασμούς των δανειστών.

εφόσον βρεθεί τρόπος παράκαμψης της απορριπτικής απόφασης του ΣτΕ (και αυτό διευκολύνεται με την αφαίρεση των όρων που αναφέρονται στην προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς). Αν υπάρχει κάποιος νέος κατάλογος προς πώληση ακινήτων, σίγουρα εκεί θα φιγουράρουν δύο εκτάσεις, για την προστασία των οποίων τα προηγούμενα χρόνια οι τοπικές κοινωνίες και ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσαν αγώνες: τα 490 στρέμματα στη Βόρεια Κέρκυρα, στην περιοχή «Ερημίτης» και τα 1.615 στρέμματα της Αφάντου στη Ρόδο. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με περιοχές που έχουν πωληθεί σε ξένα fund με στόχο την κατασκευή πολυτελών ξενοδοχείων και κατοικιών και εγκαταστάσεων για τον ελλιμενισμό μεγάλων τουριστικών σκαφών. Και για τις δύο είχαν υποβληθεί προσφυγές στο ΣτΕ από τοπικούς φορείς.

Υφαρπαγή γης Για την Αφάντου, το δικαστήριο το Μάιο απέρριψε το τροποποιημένο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο μπλοκάροντας έτσι την επένδυση, ενώ οι αντίστοιχες προσφυγές για τον Ερημίτη έχουν απορριφθεί εκτός από μία που εκκρεμεί. Στην Αφάντου, το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης έχει παραχωρηθεί για διάστημα 50 ετών σε έναν Ελληνοαμερικανό που φιλοδοξεί να φτιάξει, αναβιώνοντας ένα σχέδιο που υπήρχε από την εποχή της χούντας, γήπεδα γκολφ, ξενοδοχεία και βίλες. Αμέσως μετά την απόφαση του ΣτΕ, το ΤΑΙΠΕ∆ έσπευσε να ανακοινώσει πως «δεν τίθεται θέμα κωλύματος» και το σχέδιο θα υποβληθεί εκ νέου. Στην Κέρκυρα δεν πρόκειται απλώς για μια πολύ όμορφη παραλία αλλά για μια περιοχή με πλούσια χλωρίδα που έχει εξαφανιστεί από το υπόλοιπο νησί και έναν υγρότοπο στον οποίο ζει ένα είδος βίδρας. Είναι ουσιαστικά το μόνο κομμάτι της Κέρκυρας που δεν έχει καταστραφεί από την τουριστική «αξιο-

ποίηση». Η μόνη διαφορά είναι πως στην περίπτωση της Ρόδου ο ∆ήμος ενέκρινε την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ενώ στην Κέρκυρα ο ∆ήμος και η Περιφέρεια Ιονίου (που διοικούνται από τον ΣΥΡΙΖΑ) όχι μόνο τις απέρριψαν αλλά διακηρύττουν πως δεν πρόκειται να εγκρίνουν οποιαδήποτε μελέτη θέλοντας να αποτρέψουν την τσιμεντοποίηση και την καταστροφή που θα σημάνει η παραχώρησή της στη εταιρεία NCH Capital για… 99 χρόνια. Πρόκειται για δύο κλασικές περιπτώσεις «υφαρπαγής γης» όπως τις περιγράφει με πολλά παραδείγματα και θεωρητική τεκμηρίωση ο Κωστής Χατζημιχάλης στο βιβλίο του «Κρίση χρέους και υφαρπαγή γης», εκδόσεις ΚΨΜ. ∆εν είναι οι Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων, ενώ στην Πελοπόννησο το «παράδειγμα» του Costa Navarino ετοιμάζονται να ακολουθήσουν και άλλοι επιχειρηματίες. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ πρωτοστάτησαν στους αγώνες για την προστασία του περιβάλλοντος και δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν. «Όταν έρθει η κρίσιμη στιγμή, θα προτιμήσουμε να τοποθετηθούμε ως πολιτευτές του ΣΥΡΙΖΑ με το μάτι στραμμένο στις επόμενες γενιές και τις αρχές του κόμματός μας και όχι στους σημερινούς εκβιασμούς των δανειστών» αναφέρουν σε πρόσφατη κοινή δήλωσή τους οι βουλευτές Κέρκυρας του μοναδικές περιπτώσεις που η γη στην Ελλάδα γίνεται η εύκολη και προσοδοφόρα καταφυγή του κεφαλαίου σε περιόδους κρίσης. Στη Ρόδο, υπάρχουν και άλλα σχέδια για την κατασκευή τεράστιων ξενοδοχείων, στο Κάβο Σίδερο προχωρά το σχέδιο της Minoan Group μετά την έγκριση του Ειδικού ΣΥΡΙΖΑ Φωτεινή Βάκη και Στέφανος Σαμοΐλης. Και αυτό είναι που κρατάμε ως αχτίδα αισιοδοξίας για τις μέρες που έρχονται. •

Ενώ την περασμένη ∆ευτέρα οι θεσμοί αναγνώρισαν την ελληνική πρόταση ως κείμενο βάσης, την Πέμπτη απορρίφθηκε, με τις διαπραγματεύσεις να συνεχίζονται το Σάββατο. Τι επιδιώκουν; Πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να συνεκτιμηθεί η περίπτωση να επιδιώκουν στην πραγματικότητα μια μη-συμφωνία και μια παράταση των διαπραγματεύσεων, ώστε να πιέσουν την κυβέρνηση ολοκληρωτικά, μέχρι ταπεινώσεως. Είναι συντονισμένη προσπάθεια; Το στρατόπεδο των δανειστών δεν είναι απολύτως ενιαίο. Απέναντί μας έχουμε πολλούς συνομιλητές με αντικρουόμενα συμφέροντα, με διαφορετικές στρατηγικές και δυνατότητες επηρεασμού της διαπραγμάτευσης. Αλλά, ναι, ένα μέρος των δανειστών με επικεφαλής τον Σόιμπλε λειτουργεί με κριτήριο την ταπείνωση της κυβέρνησης και την επιβολή του ακραίου νεοφιλελευθερισμού ως του απόλυτου υποδείγματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν η πολιτική αυτή κυριαρχήσει έναντι της χώρας, τότε η μόνη επιλογή είναι η ρήξη και η μεταφορά του πολιτικού κόστους στους δανειστές.

Στόχος η χρηματοπιστωτική ασφυξία

Όλες τους οι κινήσεις συντείνουν στην υλοποίηση της στρατηγικής της αριστερής παρένθεσης; Γνωρίζουν πως εάν υποχωρήσουν έστω και οριακά στην ελληνική κυβέρνηση, τότε θα αλλάξει ο οδικός χάρτης της ΕΕ, με αποτέλεσμα να περιοριστεί η κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων και να ακολουθήσει ντόμινο. Πιστεύω ότι εξαρχής η στρατηγική τους ήταν η μεγαλύτερη δυνατή χρονική παράταση, ώστε να δημιουργήσουν χρηματοπιστωτική ασφυξία στην Ελλάδα και να την κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά. Μέχρι στιγμής δεν το έχουν καταφέρει. Αν όμως δεν προκύψει συμφωνία; Την Τρίτη λήγει η συμφωνία-γέφυρα, όπως και η παράταση για την πληρωμή του ∆ΝΤ. Η ελληνική πλευρά δεν υπάρχει περίπτωση να πληρώσει τις δόσεις, άλλωστε δεν υπάρχουν τα χρήματα. Αυτό, όμως, οικονομικο-τεχνικά μπορούν να το διαχειριστούν. Μπορούν να βρουν έναν τρόπο ώστε να μη θεωρηθεί πιστωτικό γεγονός ή χρεωκοπία και να πουν ότι η διαπραγμάτευση συνεχίζεται. Όμως, θα έχει γίνει περισσότερο σαφές ότι είναι προσχηματική.

Επιχειρηματολογία στα όρια της γελοιότητας

Νομίζω πως αυτό έγινε πασιφανές την

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Στόχος τους να κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά τη χρηματοπιστωτική ασφυξία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟ ΒΕΡΝΑΡ∆ΑΚΗ

Συζητάμε με τον Γενικό Γραμματέα συντονισμού του κυβερνητικού έργου, Χριστόφορο Βερναρδάκη, για τις εξελίξεις στη διαπραγμάτευση και τους στόχους της ελληνικής κυβέρνησης. Όπως τονίζει ο Χρ. Βερναρδάκης “αυτή η πολύ μέτρια έως κακή συμφωνία – αν τελικώς προκύψει - θα πρέπει να ιδωθεί ως κίνηση τακτικής, σε μια προσπάθεια να διευρυνθεί ο χώρος άσκησης ενεργητικών πολιτικών”. Είναι απαραίτητο, λόγω των καταιγιστικών εξελίξεων, να σημειώσουμε πως η συνέντευξη πάρθηκε Παρασκευή πρωί.

Πέμπτη… Ακριβώς, ενώ η πρώτη αντίδραση των δανειστών την ∆ευτέρα στην ελληνική πρόταση ήταν θετική, στη συνέχεια υπαναχώρησαν. Αυτό αποκαλύπτει ότι η ΕΕ δεν είναι ο πραγματικός χώρος μέσα στον οποίο παίρνονται οι αποφάσεις, όπως και ότι επιζητείται με κάθε τρόπο η συνέχεια του δόγματος του νεοφιλελευθερισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι πίσω από κάθε πρόταση που καταθέτουν φωτογραφίζονται συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα. Μάλιστα, η επιχειρηματολογία ορισμένων από τους «θεσμούς» αγγίζει πλέον τα όρια της γελοιότητας. Γι’ αυτούς η αύξηση της φορολογίας των κερδών των επιχειρήσεων από το 26% στο 29% αποτελεί υφεσιακό μέτρο, ενώ οι οριζόντιες μειώσεις μισθών και συντάξεων όχι. Αν οι εταίροι δέχονταν την ελληνική πρόταση, χωρίς διευθέτηση του χρέους θα φτάναμε σε συμφωνία; Καμία συμφωνία χωρίς σαφή προοπτική αναδιάρθρωσης και «κουρέματος» του χρέους δεν μπορεί αντικειμενικά να είναι βιώσιμη. Αυτό, άλλωστε, γίνεται πλέον από όλους αποδεκτό – πλην του Σόιμπλε. Παρόλα αυτά η ελληνική πρόταση, όπως παραδέχτηκε και η κυβέρνηση, απέχει μακράν από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Γιατί τόσες υποχωρήσεις; Η πρόταση της ∆ευτέρας είναι ενταγμένη σε μια διαπραγματευτική πολιτική, η οποία κατάφερε να αποκαλύψει την προσχηματική διαδικασία τελεσίδικα. Είναι μια σκληρή πρόταση για τον ΣΥΡΙΖΑ – αφού βρίσκεται έξω από τα πολιτικά του όρια - και για τη χώρα, η οποία ωστόσο εμπεριέχει ορισμένα σημαντικά στοιχεία τα οποία θα πρέπει να αξιοποιηθούν. Αρχικά το ύψος του πλεονάσματος, στο 1%. Κατόπιν μια περισσότερο αναλογική φορολόγηση με καταρχήν μεταφορά του κόστους στα πλουσιότερα κοινωνικά στρώματα. Και, βεβαίως, την αλλαγή της εργασιακής νομοθεσίας του μνημονίου. Από την άλλη, υπάρχει μια μικρή μεν αλλά υπαρκτή μείωση των μισθών και των συντάξεων μέσω των ασφαλιστικών εισφορών. Είναι προφανές ότι η συμφωνία αυτή δεν περιλαμβάνει το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, αλλά όμως

συνεκτιμά τις διαπραγματευτικές δυνατότητες μιας χώρας χωρίς παραγωγική βάση, χωρίς οικονομικά διαθέσιμα ή έμπρακτες διεθνείς συμμαχίες, σε μια προσπάθεια να αλλάξει τη ροή των ασκούμενων πολιτικών.

Το σύστημα «Μένουμε Ευρώπη»

Την ίδια ώρα οι ηγεσίες της Νέας ∆ημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού βρίσκονταν στις Βρυξέλλες, πιέζοντας προς την αντίθετη πλευρά. Έπαιξε ρόλο η στάση τους; Πριν λίγο καιρό έλεγαν καλύτερα μια μέτρια συμφωνία παρά μη συμφωνία. Τελευταία έλεγαν καλύτερα μια κακή συμφωνία από μια μη συμφωνία. Όταν φάνηκε ότι υπάρχει μια κακή συμφωνία, όλο το σύστημα «Μένουμε Ευρώπη» απο-

Η κυβέρνηση να αρχίσει να κυβερνά

Όμως, όσα λες προϋποθέτουν κυβερνητικό έργο, και εδώ και μήνες έχει παγώσει το νομοσχέδιο για τις συλλογικές συμβάσεις για να μην θεωρηθεί μονομερής ενέργεια… Να μην ξεχνάμε όμως, πως ό,τι έχει γίνει μέχρι στιγμής, έχει θεωρηθεί και ήταν μονομερής ενέργεια. Ωστόσο ναι, η Βουλή πρέπει άμεσα να ψηφίσει το νομοσχέδιο για τα εργασιακά. Είναι αλήθεια ότι η Κυβέρνηση έχει βαλτώσει, υπό την έννοια ότι περιμένουν όλοι τη διαπραγμάτευση και όλη η διοίκηση δουλεύει ως υποστηρικτικός μοχλός της διαπραγμάτευσης. Θα πρέπει άμεσα, λοιπόν, να αρχίσει η κυβέρνηση να κυβερνά. Και ουσιαστικά και τυπικά.

«Καμία συμφωνία χωρίς σαφή προοπτική αναδιάρθρωσης και κουρέματος του χρέους δεν μπορεί αντικειμενικά να είναι βιώσιμη», σύμφωνα με τον Χρ. Βερναρδάκη. καλύφθηκε, καθώς οχυρώθηκε πίσω από το ∆ΝΤ και την πολιτική των οριζόντιων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις. Πρόκειται ουσιαστικά για «ένα κόμμα», το «κόμμα του Μνημονίου», δηλαδή της ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής, το οποίο όμως δεν πρέπει να υποτιμήσουμε. Λειτουργεί ως «υποσύστημα των θεσμών» μέσα στη χώρα, επιδιώκοντας την απονομιμοποίηση της Κυβέρνησης. Ωστόσο στελέχη της κυβέρνησης, όπως ο κ. Πανούσης, δήλωσαν επίσης πως καλύτερα μια κακή συμφωνία από τη μη-συμφωνία. Πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση τέτοιες κινήσεις στο εσωτερικό της; Εδώ υπάρχει ο κίνδυνος που ανέφερα πριν, να κυριαρχήσει η άποψη που στην πραγματικότητα υπονοεί ή επιθυμεί, τη μετατροπή μιας τακτικής υποχώρησης σε μια στρατηγική επιλογή. Η άποψη αυτή θέλει να επιβάλλει στον ΣΥΡΙΖΑ μια στρατηγική μετάλλαξη, από κόμμα των λαϊκών συμφερόντων και προσδοκιών σε κόμμα διαχείρισης της κρίσης, με ομόρροπο προς την κατεστημένη εξουσία τρόπο. Εννοείται, ότι το «κόμμα ΣΥΡΙΖΑ», παρά τα πολλά και δομικά προβλήματα λειτουργίας που έχει, δεν θα αφήσει να υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη. Θα διασφαλίσει την ενότητά του, μέσα από τη δημοκρατία του, τη συντροφικότητά του και τις σταθερές αξίες της αριστεράς.

Η συμφωνία ως κίνηση τακτικής

Αυτή η πρόταση θα περνούσε από τη Βουλή; Αυτή η πολύ μέτρια έως κακή συμφωνία – αν τελικώς προκύψει - θα πρέπει να ιδωθεί ως κίνηση τακτικής, σε μια προσπάθεια να διευρυνθεί ο χώρος άσκησης ενεργητικών πολιτικών. Θα πρέπει να συζητηθεί δημοκρατικά, με αντικειμενική στάθμιση των δεδομένων και νηφαλιότητα, όχι ιδεοληπτικά, γιατί πια έχουμε το πηδάλιο της χώρας και τις τύχες του ελληνικού λαού στα χέρια μας. Προφανώς η συζήτηση πρέπει να συνεκτιμήσει τους ευρύτερους κοινωνικούς και ταξικούς συσχετισμούς δύναμης, σε Ελλάδα και Ευρώπη, και να διαχωρίσει σαφώς την τακτική κίνηση από την στρατηγική επιλογή. Είναι διαφορετικό πράγμα να μιλή-

σουμε καθαρά στον ελληνικό λαό και να του εξηγήσουμε γιατί και πώς καταφέραμε να φτάσουμε μέχρι εδώ – κάνοντας και μια δημόσια και αυστηρή αυτοκριτική αν χρειαστεί, και διαφορετικό να υπονοήσουμε ότι προσχωρούμε στις λογικές και τις μεθοδολογίες των μνημονιακών πολιτικών και του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Και για να γίνουμε πειστικοί θα πρέπει άμεσα, σε ορίζοντα τετραμήνου, να προχωρήσουμε εμπράκτως σε πολιτικές για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και σε σαρωτικές αλλαγές στο κράτος και τη δημόσια διοίκηση, στο πολιτικό σύστημα, στην καταπολέμηση της διαφθοράς και την οργάνωση της κοινωνικής πρόνοιας. Και απαραιτήτως στον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος. Ως τακτική, λοιπόν, συνοδευόμενη από τις παραπάνω δεσμεύσεις, μπορεί να περάσει. Θα πρέπει να παραδεχτούμε δημοσίως ότι παίρνουμε πιθανώς το ρίσκο μιας μέτριας ή και κακής συμφωνίας, αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να δημιουργήσουμε μια τεράστια κινητικότητα στην άσκηση της διακυβέρνησης, ώστε και να προκύψουν πρακτικά ισοδύναμα αλλά και για να πείσουμε τους πάντες, ακόμα και τους εαυτούς μας, ότι η Κυβέρνηση της αριστεράς δεν ήρθε για να διαχειριστεί την υφιστάμενη κατάσταση. Και για το κόμμα το ίδιο ισχύει; Το κόμμα πρέπει να πάρει μεγάλες κοινωνικές πρωτοβουλίες, να βγει από τη θέση του «ακολούθου» της κυβέρνησης. Να δημιουργήσει κοινωνικά και πολιτικά αναχώματα σε κάθε γειτονιά και σε κάθε χώρο δουλειάς. Πρέπει να ξεκινήσει μια συντεταγμένη και διαφανή ενημέρωση της κοινωνίας. Να αναπτύξει κινήματα και πρακτικές, έτσι ώστε να διευρύνει το πλαίσιο εφαρμογής των πολιτικών ανατροπής. Να μην ξεχνάμε, ότι ο αντίπαλος οργανώνεται ακριβώς στο επίπεδο της ιδεολογίας και της οργανωτικής κινητοποίησης, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες συγκεντρώσεις του «Μένουμε Ευρώπη». Αν το κόμμα δεν πάρει την κατάσταση στα χέρια του, μια μέτρια συμφωνία θα γίνει κακή και μια κακή κάκιστη. Αν επίσης δεν διευρύνει τον καθαρώς δικό του χώρο παρέμβασης και μείνει ένα παρακολούθημα της Κυβέρνησης, τότε η συνέπεια θα είναι μια ιδεολογική μετάλλαξη.

Η Ευρώπη ψυχορραγεί και οι λαοί τρομάζουν ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Με πρόσχημα τον “τεχνικό χαρακτήρα” του ∆ΝΤ ξεδιπλώθηκε την περασμένη εβδομάδα μια νέα επίθεση εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης, που έδειξε πόσο λίγη αλλά και μικρόψυχη είναι η “ελίτ” της σύγχρονης Ευρώπης Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

τη συνέχιση της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών μέσω ELA και ακουγόταν σαν να κάνει μαύρο χιούμορ, όταν μιλούσε για μια «συγκαλυμμένη τραπεζική διάσωση».

ν υπήρχε πράγματι κάποια «ανώτερη δύναμη», τότε θα πρεπε να φορτώσει τα μεταλλικά γράμματα με το όνομα του Αλτιέρο Σπινέλι, που κοσμούν την είσοδο του ενός κτιρίου του Ευρωκοινοβουλίου στις Βρυξέλλες πάνω στο άγαλμα που υπενθυμίζει το μύθο της «αρπαγής της Ευρώπης» και να τα φυγαδεύσει προς άγνωστη κατεύθυνση. Η εβδομάδα που πέρασε δικαίωσε τις χειρότερες των... ανησυχιών, όσων βλέπουν την ΕΕ να κινείται προς μια πορεία πλήρους αποστασιοποίησής της από τους λαούς και τελικά αυτοκατάργησής της.

Σχέδιο παγίδευσης

Κινήσεις αλληλεγγύης

Μετά από ένα Σαββατοκύριακο που σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έγιναν συλλαλητήρια ενάντια στην λιτότητα και υπέρ της υποστήριξης της Ελλάδας και μετά από μια ∆ευτέρα, που έδειχνε να ανοίγει το δρόμο μιας έστω επώδυνης λύσης το μπλοκ των γερακιών του νεοφιλελευθερισμού επιστράτευσε όλο του το βαρύ πυροβολικό για να μπλοκάρει οποιαδήποτε λύση, ακόμα και μια πολύ χειρότερη για την Αθήνα από εκείνη που περίμεναν οι «απαισιόδοξοι» στις τάξεις της ελληνικής κυβέρνησης. Το εξώφυλλο του περιοδικού Σπίγκελ με το βιβλικό σεισμό να γκρεμίζει μνημεία και κατακτήσεις αιώνων στην ήπειρό μας έμοιαζε να δικαιώνεται πολύ νωρίτερα από ότι θα μπορούσε να προβλέψει ο ευφάνταστος δημιουργός του. Οι περιβόητοι θεσμοί κρύφτηκαν πάλι πίσω από τις «καταστατικές υποχρεώσεις» του ∆ΝΤ, που ξαφνικά έθεσε αιτήματα πέραν κάθε λογικής και οι διαρροές που προσπαθούσαν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα μιλούσαν τη μία για διχασμό στις τάξεις των δανειστών, που οφείλονταν στους «κακούς Έλληνες» και μετά από λίγο για απαιτήσεις που αποτελούσαν κοινή θέση όλων. Στην ουσία αποδείχτηκε ότι το μπλοκ που έχει συσπειρωθεί γύρω από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν ήθελε τίποτε άλλο παρά να αναγκάσει τον Αλέξη Τσίπρα είτε σε μια άνευ όρων παράδοση, είτε σε μια οργισμένη παραίτηση. Ο Αντώνης Σαμαράς θυμόταν τις παλιές καλές εποχές, που ζητούσε κάθε δύο μέρες την παραίτηση του τότε αμήχανου πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου και ο Σταύρος Θεοδωράκης ονειρευόταν ότι θα γυρίσει από τα ...βαρυσήμαντα ραντεβού του στις Βρυξέλλες ως ένας σύγχρονος και πιο πολυφωτογραφημένος Βενιζέλος από τις Κάννες. Όλα αυτά θα ήταν απίστευτα γελοία αν δεν ήταν ανατριχιαστικά για τις προοπτικές της ελληνικής κοινωνίας, που είδε πλέον να ανακοινώνονται και επίσημα και εντελώς απροκάλυπτα τα σχέδια, που προωθούν συγκεκριμένοι κύκλοι εντός και εκτός της χώρας για πτώση της πρώτης αριστερής κυβέρνησης.

Η μέθοδος του πνιγμού

Το πρωτοσέλιδο σκίτσο του περιοδικού Σαρλί Αμπντό με την Κριστίν Λαγκάρντ να πνίγει ένα Έλληνα για να «σώσει την Ευρώπη» είναι ενδεικτικό

“

Αν υπήρχε πράγματι κάποια «ανώτερη δύναμη», τότε θα πρεπε να φορτώσει τα μεταλλικά γράμματα με το όνομα του Αλτιέρο Σπινέλι, που κοσμούν την είσοδο του ενός κτιρίου του Ευρωκοινοβουλίου πάνω στο άγαλμα που υπενθυμίζει το μύθο της «αρπαγής της Ευρώπης» και να τα φυγαδεύσει προς άγνωστη κατεύθυνση. του γενικότερου κλίματος. Η αυστριακή εφημερίδα «Κουρίερ» έγραφε για τους χωρίς στόχους, διχασμένους και ανεύθυνους μεγάλους της Ευρώπης και η «Ουάσιγκτον Ποστ» ειρωνευόταν την Ευρώπη που οδηγεί χωρίς κανέναν λόγο την ελληνική οικονομία στην καταστροφή, θυμίζοντας κάποιον, που σε εξωθεί στην αυτοκτονία και μετά καυτηριάζει την πράξη. Μετά όμως ήρθε η ομοβροντία των μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων της Γερμανίας. Από την Πέμπτη και μετά όταν και φάνηκε ότι οι «σκληροί» μέσα στο Eurogroup έχουν κερδίσει το πάνω χέρι ζητώντας από την Ελλάδα να υιοθετήσει το τελεσίγραφο των θεσμών ή να τους αδειάσει τη γωνιά άρχισε και η αντεπίθεση των γερμανών κονδυλοφόρων. «Φτάνει πια», «Η διάσωση έγινε φάρσα», «Η τελευταία ευκαιρία για τον Τσίπρα», «Η υπομονή τελείωσε» ήταν μερικά μόνο από τα πρωτοσέλιδα που απέφευγαν φυσικά να δουν την ουσία, που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι η Αθήνα βρίσκεται απέναντι στον εκβιασμό να υπογράψει τη θανατική της καταδίκη ή να πεθάνει ακαριαία. Ο γερμανικός Τύπος έδειξε μάλιστα πολύ πρόθυμος να υιοθετήσει την τοποθέτηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι το σχέδιο των δανειστών είναι ιδιαίτερα επιεικές, την ώρα που η Ανγκέλα Μέρκελ ένιπτε τας χείρας της, διαμηνύοντας ότι η συμφωνία θα πρέπει να βρεθεί σε επίπεδο θεσμών ή Eurogroup και δεν απαιτείται να ασχοληθεί πάλι με το θέμα μια σύνοδος κορυφής. Την ίδια ώρα και ο καλογυαλισμένος πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ Γιενς Βάιντμαν τα έβαζε με την ΕΚΤ για

Στην ουσία αποδείχτηκε ότι το μπλοκ που έχει συσπειρωθεί γύρω από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν ήθελε τίποτε άλλο παρά να αναγκάσει τον Αλέξη Τσίπρα είτε σε μια άνευ όρων παράδοση, είτε σε μια οργισμένη παραίτηση.

Φαίνεται την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές να δικαιώνονται όσοι φοβόντουσαν ότι το σχέδιο από την αρχή προέβλεπε την παγίδευση της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και όσοι προειδοποιούσαν ότι ο χρόνος δεν τρέχει απαραίτητα προς όφελος της Ελλάδας. Η ασφυξία φαντάζει απόλυτη και τα περιθώρια ελιγμών έχουν εξαντληθεί. Η Αθήνα μπορεί, όπως όλα δείχνουν, αν πρέπει και να θυσιαστεί προκειμένου να γίνουν ακόμα πιο πειστικά τα σχέδια για μια πιο σφιχτή και συνάμα πιο «γερμανική Ευρωζώνη» όπου κανείς δεν θα τολμά να ξεμυτίσει. Αυτή τη φορά κανείς δεν βγήκε να διαψεύσει τα δημοσιεύματα για την ύπαρξη «σχεδίου Β» για την θωράκιση της ΕΕ από ένα ελληνικό ατύχημα. Και η επικοινωνιακή καταιγίδα ολοκληρωνόταν με δηλώσεις υπουργών και πρωθυπουργών, από διάφορες χώρες, που αναφέρονταν στο πόσο πολύ τους έχει κουράσει τελικά η ενασχόληση με την Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια. Ο αντίπαλος αποδείχτηκε πολύ πιο ισχυρός αλλά και πολύ πιο πονηρός από ότι ίσως τον περίμεναν ορισμένοι, αφού είχε κατά νου να κερδίσει και τη μάχη αλλά και τις εντυπώσεις. Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα μοιάζει απίθανο να υπάρξει κάποια ηχηρή πολιτική παρέμβαση από τη μεριά της Ανγκέλα Μέρκελ, της επί σειρά ετών «ισχυρότερης γυναίκας στον πλανήτη». Ίσως όχι τυχαία αυτή ακριβώς την εβδομάδα διέρρεαν τα «πρακτικά» του Wikileaks, εκεί όπου ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ παραπονιόταν για το πόσο παγερά αδιάφορη την άφηνε ήδη το 2012 η ελληνική κρίση και πόσο επιφανειακή ήταν η προσέγγισή της στο θέμα. Ή όπως έγραψε την Πέμπτη η «Τάγκεστσάιτουνγκ» φανέρωνε ότι «η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει κανένα όραμα για την Ευρώπη πέραν αυτού μιας αγοράς για τα προϊόντα της με το χαμηλότερο δυνατό κόστος». Επίσημη αντίδραση από το Βερολίνο για τα όσα έλεγε ο Ολάντ δεν υπήρξε, αλλά ούτε και κάποια κίνηση της «σιδηράς κυρίας» που να αποδεικνύει ότι ήταν λανθασμένη η τότε εκτίμηση του Γάλλου Προέδρου. Ίσως τελικά να έχει δίκιο ο μάλλον απεγνωσμένος σχολιαστής της «Νόιες Ντόιτσλαντ», που έγραφε την περασμένη Πέμπτη ότι αν τελικά η ελληνική κυβέρνηση λυγίσει απέναντι στους εκβιασμούς, τότε θα μιλάμε για μια ήττα της ευρωπαϊκή αριστεράς συνολικά. Επειδή ακριβώς δεν μπόρεσε να αντιπαραθέσει το δικό της ρεαλιστικό σχέδιο για την Ευρώπη απέναντι στην οργανωμένη ανασύνταξη και λυσσασμένη αντεπίθεση του νεοφιλελευθερισμού, που μοιάζει να αφυπνίστηκε για τα καλά μετά τις 25 Ιανουαρίου. Η Ευρώπη μπορεί να ψυχορραγεί, να βαδίζει προς την αυτοκαστροφή της, αλλά οι λαοί δεν βλέπουν ακόμα τόσο μακριά. Απλά τρομάζουν μπροστά στην δολοφονική ισχύ του τέρατος.

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Υπάρχουν περιθώρια για να διαπραγματευθούμε ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟ

Συζητάμε με τον οικονομολόγο Κώστα Βεργόπουλο για τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις και τις επιπτώσεις που θα έχει ενδεχόμενη αποτυχία. Όπως τονίζει, μεταξύ άλλων, «οι συνέπειες από μια ενδεχόμενη αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα είναι πάρα πολύ μεγάλες και καταλυτικές, όχι μόνον για την Ελλάδα, αλλά ακόμη περισσότερο για το σύνολο της Ευρωζώνης και την αξιοπιστία του κοινού νομίσματος, αλλά ακόμη και αυτού του ευρωπαϊκού οικοδομήματος στο σύνολο του» Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Ποιοι οι κύριοι λόγοι της εμπλοκής; Στην αρχή εμφανίσθηκε ότι οι πιστωτές ανατρέπουν τις ελληνικές προτάσεις, μάλιστα ειπώθηκε ότι πρόκειται για Αρμαγεδώνα και πραξικόπημα. Όμως, εάν αυτό ίσχυε, θα έπρεπε η ελληνική κυβέρνηση να αποχωρήσει άμεσα από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Παρ’ όλα αυτά οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και από ελληνικής πλευράς διαβεβαιώνεται ότι υπάρχει ακόμη δυνατότητα για κάποιο επωφελή συμβιβασμό. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον η δραματική πρώτη εντύπωση δεν ισχύει και ότι δεν ωφελεί η περαιτέρω δραματοποίηση των διαπραγματεύσεων. Αυτό μπορεί να μην ήταν μια πραγματική εκτίμηση αλλά μια προσπάθεια εφησυχασμού. Όμως, εγώ αναφέρομαι στον όρο «πραξικόπημα». Εάν ήταν έτσι τότε θα έπρεπε να είχαμε διακόψει τις διαπραγματεύσεις και αποχωρήσει από αυτές. Γνώμη μου είναι ότι οι δανειστές επιχειρούν να αποκομίσουν όσα μπορούν περισσότερα οφέλη, αλλά με τρόπο αρπακτικό και οπωσδήποτε αντιπαραγωγικό, αφού με την συνταγή τους δεν βελτιώνεται καθόλου η ικανότητα αποπληρωμής των χρεών από τον οφειλέτη, αλλά αντίθετα επιδεινώνεται όλο και περισσότερο.

Για να αποσπάσουν περισσότερες παραχωρήσεις

Ήταν, θα λέγαμε, μια διαπραγματευτική εμπλοκή ελεγχόμενη; Μήπως υποκρύπτει και διαφωνίες μεταξύ τους; Οπωσδήποτε. Οι δανειστές εμφανίζουν αυξημένες απαιτήσεις με σκοπό να αποσπάσουν περισσότερες παραχωρήσεις. Όσο για τις μεταξύ τους διαφωνίες, ναι έχουν, οπωσδήποτε. Το κοινό κείμενό τους είναι κατ’ επίφαση κοινό, είναι επιφανειακά ενωμένοι, καθώς έχουν διαφορετικές εκτιμήσεις. Το ∆ΝΤ, ως γνωστόν, θέλει να διαγραφεί το χρέος, για να γίνει βιώσιμο, διότι διαφορετικά καλείται να ρίχνει χρήματα σε ένα πρόγραμμα που το ίδιο εκτιμά ως μη βιώσιμο. Από την άλλη, υπάρχουν και οπαδοί της ρήξης, όπως η Γερμανία, ειδικότερα η τάση Σόιμπλε, από την πλευρά των εταίρων, οι οποίοι επίσης επωφελούνται και σκληραίνουν τη γραμμή, αλλά υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που θέλουν συνέχιση, ώστε να βρεθεί μία λύση. Έχει ενισχυθεί η πλευρά της συνεννόησης; Έχει ενισχυθεί και δραστηριοποιηθεί. Μέχρι πρόσφατα πολλές χώρες ακολουθούσαν παθητικά τη Γερμανία, ήταν η ουρά της. Σε αυτή την ομάδα ανήκει και ο Γιούνκερ, ο αυστριακός καγκελάριος Φάινμαν, όπως και ο Ολάντ με τον Ρέντσι. Ακόμα και ο Ραχόι φοβάται τον κίν-

δυνο του Grexit, διότι και αυτός καταλαβαίνει ότι θα επιδεινωθεί ραγδαία η κατάσταση, ακόμη και για την χώρα του. Υπάρχουν, λοιπόν, περιθώρια για να διαπραγματευθούμε, αλλιώς δεν θα συνεχίζαμε να καθόμαστε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Για να ξεμπλοκαριστούν, όμως, οι διαπραγματεύσεις οι υποχωρήσεις πρέπει να γίνουν από την πλευρά των δανειστών. Η ελληνική δεν έχει άλλα περιθώρια ελιγμών. Οι συνέπειες από μια ενδεχόμενη αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα είναι πάρα πολύ μεγάλες και καταλυτικές, όχι μόνον για την Ελλάδα, αλλά ακόμη περισσότερο για το σύνολο της Ευρωζώνης και την αξιοπιστία του κοινού νομίσματος, αλλά ακόμη και αυτού του ευρωπαϊκού οικοδομήματος στο σύνολο του, για να μην μιλήσουμε και για τις άμεσες επιπτώσεις που κάτι τέτοιο θα είχε στην παγκόσμια οικονομία. Γι’ αυτό και κανείς δεν θέλει να τις χρεωθεί. Ο ελληνικός λαός έχει όντως την αγωνία αν θα επιτευχθεί μια συμφωνία ή όχι, όπως άλλωστε ακόμη μεγαλύτερη αγωνία έχουν οι ευρωπαίοι πολίτες, αλλά και οι ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αγορές.

Μέρος του ελληνικού προβλήματος η συμφωνία

Οι αγωνίες είναι δύο. Η μία είναι από το ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία, η άλλη όμως είναι μια κακή συμφωνία που να μας εγκλωβίζει. Η συμφωνία στην διαπραγμάτευση δεν είναι το παν για την Ελλάδα: είναι ένα από τα θέματα του ελληνικού προβλήματος. Η Ελλάδα έχει δυνάμεις και προσδοκίες πέρα από τη συμφωνία, που

Παύση πληρωμών εντός ευρώ

Υπάρχει πιο δυναμική τακτική, πριν τη ρήξη, που να επιβάλλει και τη συνέχιση της διαπραγμάτευσης με άλλα μέσα; Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν είναι το ίδιο με τη παύση πληρωμών. Η Ελλάδα δικαιούται να δηλώσει ότι εφόσον δεν μου δίνετε χρήματα, και εγώ δεν σας πληρώνω, ζητώ επισήμως μορατόριουμ, κάνω διακοπή πληρωμών, παύση πληρωμών. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως και έξοδο από το ευρώ, όπως επιπόλαια έσπευσε να ισχυρισθεί την Παρασκευή ο επίτροπος Έντιγκερ. Μπορεί να γίνει μια παύση πληρωμών εντός του ευρώ. Πολλώ μάλλον όταν δεν είναι από υπαιτιότητα ελληνική, αλλά εκ του ότι οι χρηματοδότες έχουν πάψει να χρηματοδοτούν και η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώνει. ∆εν είναι ελληνική ευθύνη. Αλλά αυτό δεν συνεπάγεται αυτομάτως και Grexit.

«Οι Έλληνες πρέπει να πληρώσουν». Η τρόικα αρνείται την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης, γιατί φορολογεί τους έχοντες. δεν συμπεριλαμβάνονται στις διαπραγματεύσεις. Για παράδειγμα, τα έσοδα από τον τουρισμό, τα οποία φέτος, όπως κάθε χρόνο, θα τονώσουν την οικονομία. Η ελληνική οικονομία, επίσης, θα μπει επίσης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του Ντράγκι και της ΕΚΤ, από το οποίο έχει μέχρι σήμερα εξαιρεθεί. Αυτό δεν θα είναι μέσα στη συμφωνία, αλλά θα είναι μια συνέπειά της, ακόμη και αν η συμφωνία είναι «κακή». Επίσης, είναι τα προγράμματα ΕΣΠΑ, από τα οποία έχουμε μέχρι σήμερα αξιοποιήσει μόνον το 20%. Αν σταθεροποιηθεί το γενικότερο κλίμα, ακόμη και κακό, θα επενεργήσουν και άλλοι παράγοντες στη συνέχεια και το σπουδαιότερο από όλα είναι ότι η ίδια η Ευρώπη αλλάζει σιγά σιγά πορεία. Με την επιλογή και ευθύνη του Ντράγκι και με την αντίθεση της Γερμανίας αποσοβείται ο ευρωπαϊκός αποπληθωρισμός και η ευρωπαϊκή οικονομία μπορεί να αντιμετωπίζει θετικούς ρυθμούς, πράγμα που μπορεί να συμπαρασύρει προς την αντίθετη μέχρι σήμερα κατεύθυνση, ακόμη και την Ελλάδα. ∆ηλαδή, αυτή η αναμενόμενη συμφωνία είναι ένα μέρος του ελληνικού προβλήματος, υπάρχουν όμως και άλλες πλευρές του προβλήματος. Αν σταθεροποιηθεί η οικονομία και δεν πάμε στο χάος θα μπορέσουν να ενεργοποιηθούν και οι άλλοι παράγοντες.

Το διαπραγματευτικό όπλο του Grexit

Εάν δεν προκύπτει αποδεκτή λύση, τι μπορεί να κάνει η ελληνική πλευρά; Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω. Ίσως να διακόψει άμεσα κάθε διαπραγμάτευση και να χρησιμοποιήσει αυτό το όπλο προς ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της. Όμως, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Σαπέν δήλωσε ότι θα βρεθεί λύση, όπως και ο Γιούνκερ και

όλοι όσοι θέλουν πραγματικά τη σταθερότητα ολόκληρης της ευρωζώνης, όχι μόνο της Ελλάδας. Οι συνέπειες, γνωρίζουμε όλοι, δεν θα είναι μόνο οικονομικές, θα είναι και πολιτικές. Χάνει την αξιοπιστία του το ευρώ και η ευρωζώνη, η οποία έχει σχεδιαστεί με νόμισμα καθ’ υπόθεση αμετάκλητο για όποια χώρα εγκαθίσταται σε αυτήν. Αν η Ελλάδα αποβληθεί, τότε θα θεωρηθεί ότι και άλλες χώρες μπορεί να ακολουθήσουν. Επειδή οι συνέπειες θα είναι μεγάλες για την ευρωζώνη, θα έπρεπε η Ελλάδα να έχει χρησιμοποιήσει το όπλο, την απειλή να αποχωρήσει από το ευρώ, να πιέσει τουλάχιστον την άλλη πλευρά. Όμως, δεν το χρησιμοποίησε και είναι το παράδοξο γεγονός ότι το ελληνικό επιχείρημα αξιοποιείται σήμερα από την αντίπαλη πλευρά! Και είναι, εν τέλει, αυτό είναι το άκρον άωτον της ανοησίας, διότι οι συνέπειες για την Ευρωζώνη κινδυνεύουν να αποδειχθούν πολύ βαρύτερες και καταλυτικές. Υπάρχει δηλαδή ένα διαπραγματευτικό διαφυγών κέρδος της ελληνικής πλευράς; Έπρεπε να το έχει χρησιμοποιήσει περισσότερο ως διαπραγματευτικό όπλο και επιχείρημα. Και το έχασε. Και επειδή ερασιτέχνες δεν υπάρχουν μόνο από τη μία αλλά και από την άλλη, το άρπαξαν απερίσκεπτα μη αντιλαμβανόμενοι ότι αυτό λειτουργεί εις βάρος τους. Αν μιλάμε όμως για πραγματική ρήξη, από ελληνικής πλευράς, αυτό θα προϋπέθετε ότι έχουμε μελετήσει τις εναλλακτικες προοπτικές. Αυτή τη στιγμή, όπως ολοι γνωρίζουμε, δεν φαίνεται να έχει γίνει οποιαδήποτε μελέτη. Έγινε λόγος για συνεργασία με τους BRICS (Ρωσία, Κίνα, Βραζιλία, Ινδία). Όμως αυτές οι χώρες είναι που συνιστούν φορτικά στην Ελλάδα να έλθει σε συνεννόηση με την Ευρώπη.

Αννούλα, άκου!

ΠΑΙ∆ΕΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Ένα πολυνομοσχέδιο με εμβληματικές ρυθμίσεις για την παιδεία ιδεολογικά, κοινωνικό ακροατήριο των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, έθεσε και ζητήματα που για τη συντριπτική πλειονότητα των αριστερών και για το εκπαιδευτικό κίνημα είναι λυμένα, όχι, όμως, και για την πλειοψηφία της κοινωνίας, καλώς ή κακώς – κακώς κατά τη γνώμη μου αλλά σ’ αυτήν την κοινωνία ζούμε. Η «αξιολόγηση» που στη συνείδηση πολλών μπερδεύεται με την αξιοκρατία και το δημόσιο έλεγχο, η φοιτητική συμμετοχή στη διοίκηση των ΑΕΙ και το πολύπαθο «άσυλο», είναι τέτοια ζητήματα για τα οποία πολλή, καλόπιστη αλλά και βασανιστική, κουβέντα έγινε – και αφήνω στην άκρη τις καλτ εκδηλώσεις του τύπου «Όχι Μπαλτάς στην παιδεία» και άλλα πεζοδρομιακά διηγήματα νεόκοπων μνημονιακών κινηματικών.

Ολοκληρώνεται αύριο το μεσημέρι η ανοιχτή ηλεκτρονική διαβούλευση για το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων. Το νομοσχέδιο αυτό αναμενόταν από τον εκπαιδευτικό κόσμο από την ανάληψη κιόλας της κυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και 5 μήνες, μια και περιλαμβάνει ορισμένες «εμβληματικές» ρυθμίσεις, με προεξάρχουσα την κατάργηση των περιβόητων Συμβουλίων Ιδρύματος του νόμου ∆ιαμαντοπούλου και την επαναφορά της δημοκρατικής, συμμετοχικής λειτουργίας στη διοίκηση των ιδρυμάτων (διδάσκοντες, εργαζόμενοι, φοιτητές), ενώ και το «σχολικό» κομμάτι του πολυνομοσχεδίου (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια εκπαίδευση) δεν έχει μικρότερο συμβολικό φορτίο: επαναθεμελίωση της αντισταθμιστικής εκπαίδευσης, κατάργηση της τιμωρητικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, αποποινικοποίηση των καταλήψεων των σχολείων, άνοιγμα των πινάκων διορισμού των αναπληρωτών εκπαιδευτικών για την περίοδο 2010- 2014, επαναφορά της αρμοδιότητας για τις εργασιακές σχέσεις των ιδιωτικών εκπαιδευτικών από το υπ. Εργασίας στο υπ. Παιδείας, ενίσχυση του δημόσιου ελέγχου των ιδιωτικών σχολείων και θεμελίωση –για πρώτη φορά– ενός εργασιακού πλαισίου αξιοπρέπειας για τους εργαζόμενους των φροντιστηρίων. Της Αγγέλικας Σαπουνά

έχρι να πάρει την «άγουσα» για την Επιτροπή Μορφωτικών της Βουλής αναμένεται να προστεθούν και ρυθμίσεις για δύο ακόμη σημαντικά ζητήματα: Την Ειδική Εκπαίδευση για το μαθητικό πληθυσμό με αναπηρίες και ειδικές ανάγκες και τους διορισμούς μονίμων εκπαιδευτικών. Έτσι, ολοκληρώνεται το πακέτο των άμεσων νομοθετικών μέτρων της κυβέρνησης για την παιδεία, που εγκαινιάστηκε με τον προ διμήνου ψηφισθέντα νόμο 4327 (επανασύσταση καταργημένων ειδικοτήτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης, δημοκρατικές λειτουργίες ανάδειξης στελεχών εκπαίδευσης, διεύρυνση επιλογών για τις πανελλαδικές εξετάσεις, προαγωγή μαθητών λυκείων με μ.ο. εννιάμιση αντί για δέκα, διάκριση πειραματικών – προτύπων κ.ά.), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εδώ κλείνουν όλες οι νομοθετικές τρύπες – είναι βέβαιον ότι έχει πολλή δουλειά ακόμη, όχι μόνον, πλέον, διορθωτική αλλά και καινοτομική, όπως ταιριάζει σε μια αριστερά συνεπή με τον εαυτό της.

Αντιδράσεις και αντιστάσεις

Γεγονός είναι ότι το πολυνομοσχέδιο πέρασε από «χίλια κύματα» μέχρι να φτάσει στην μορφή που είναι σήμερα. Η ανάγκη για άμεσες αλλαγές και η πολιτική εντιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ, που επέλεξε να μην προχωρήσει σε εκ βάθρων ανατροπές (νόμοι-πλαίσια με ολοκληρωμένη αντίληψη που αντικαθιστούν όλους τους προηγούμενους) χωρίς τον αναγκαίο, ευρύ και καλά οργανωμένο κοινωνικό διάλογο, δεν άφηναν άλλη επιλογή από την κοπιώδη και χρονοβόρα εργασία της λεπτομερειακής αναδιάρθρωσης ενός απίστευτα πολύπλοκου νομικού «πάτσγουορκ» – αυτή είναι η πραγματική «κουρελού», κληροδότημα των προηγουμένων κυβερνήσεων, όχι

μόνον της τελευταίας πενταετίας αλλά και παλαιοτέρων. Κι ενώ, από την πλευρά της πολύ μεγάλης πλειονότητας της εκπαιδευτικής κοινότητας, οι αλλαγές χαιρετίστηκαν, ήδη απ’ το στάδιο της πρώτης επεξεργασίας, με ενθουσιασμό και ανυπομονησία, εντυπωσιακές είναι και οι αντιστάσεις, κατά κύριο λόγο από την πλευρά συμφερόντων που συνδέονται πελατειακά ή ιδεολογικά με τον τέως δικομματισμό. Χαρακτηριστική, απ’ αυτή την άποψη, η στάση των μεγαλοϊδιοκτητών ιδιωτικών σχολείων και φροντιστηρίων και διαφόρων διαμεσολαβητών τους, που διεμήνυσαν ακόμη και για προσφυγή στους… θεσμούς (!), προκειμένου να μην περάσουν τα μέτρα που εξανθρωπίζουν τον εργασιακό μεσαίωνα εκπαιδευτικών που οι εργοδότες τους μπορούν να απολύουν όποτε θέλουν και δουλεύουν –στα φροντιστήρια– πολλές φορές με 2,95 ευρώ την ώρα! Παράλληλα, η ανάγκη απεύθυνσης στο διευρυμένο και πολυποίκιλο, ταξικά και

Τα δύσκολα είναι μπροστά

Το μέλλον διαρκεί πολύ: Η «ακροτελεύτια» παρακαταθήκη του Λουί Αλτουσέρ είναι σήμερα, ειδικά, εντελώς επίκαιρη. Αν, ωστόσο, τα πράγματα εξελιχθούν όπως πρέπει κι όπως θέλουμε, όσες και όσοι τουλάχιστον νιώσαμε δικαίωση με το «Όχι, ευχαριστώ» που άρθρωσε προχθές η κυβέρνησή μας στις αποικιακές απαιτήσεις των δανειστών, γνωρίζουμε από την εκπαιδευτική πραγματικότητα κι από την 5μηνη εμπειρία αυτής της κυβέρνησης, πως τα μεγάλα διακυβεύματα είναι μπροστά. Για τη δημόσια παιδεία, ειδικά, η έλλειψη πόρων είναι μια σπαζοκεφαλιά για πολύ δυνατούς αλλά και γενναίους λύτες: Χιλιάδες κενές θέσεις σε σχολεία και ιδρύματα, δυσκίνητα θεσμικά πλαίσια και κληροδοτήματα αδικιών που ζητούν επανόρθωση όσον αφορά προσλήψεις και ανακατατάξεις προσωπικού, παράλληλα με στρατιές ανέργων, αντανακλαστικά συντεχνιασμού και κοινωνικού αυτοματισμού (ναι, υπάρχει κι αυτό, κλάδοι και ειδικότητες εναντίον άλλων κλάδων και ειδικοτήτων κ.ο.κ.). Προοπτικά δε, αλλά όχι και στο πολύ μακρινό μέλλον, επείγει ο εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων και των μεθόδων καθώς και ενός ολοκληρωμένου πλαισίου συμμετοχικής διοίκησης της εκπαίδευσης, με την πνοή της δημοκρατίας και το άρωμα της αριστεράς. Η πολιτική βούληση για αταλάντευτη εμμονή στο πνεύμα, αν όχι στο γράμμα, των προγραμματικών δεσμεύσεων αυτής της κυβέρνησης, η εμπιστοσύνη και η εμβάθυνση της συνεργασίας και η σωστή επιλογή των ανθρώπων στις κατάλληλες θέσεις, «με αρετή και τόλμη», είναι καίριες επιλογές για τη συνέχεια. Και αξίζει τον κόπο. •

Να απελάσουμε το φόβο, να χτίσουμε την αλληλεγγύη

4ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Τρικάλων, Παρασκευή 3 και Σάββατο 4 Ιουλίου, στο πάρκο Ματσόπουλου

Συζητήσεις: Το μόνο που πρέπει να απελαθεί είναι ο ρατσισμός. Εισηγητές: ∆ημοσθένης Παπαδάτος- Αναγνωστόπουλος, πολιτικός επιστήμονας, μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ, συντονιστής Τμήματος ∆ικαιωμάτων ΣΥΡΙΖΑ, υπεύθυνος σύνταξης Red Notebook, Αντωνία Λεγάκη, δικηγόρος, Εναλλακτική Παρέμβαση ∆ικηγόρων Αθήνας. Νταηλίκι απέναντι στον διαφορετικό, στον αδύναμο (Bullying). Εισηγητές: Γιώργος Νικολαΐδης, ψυχίατρος, διευθυντής Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, Θεολόγος , ειδικός παιδαγωγός, κοινωνικός λειτουργός, σύμβουλος Ψυχικής Υγείας του Παιδιού. Μύθοι και πραγματικότητες για τις εξαρτήσεις. Εισηγητές: ∆ήμος Φωτόπουλος, ψυχίατρος, αντιπρόεδρος ΟΚΑΝΑ, Σωτήρης Λαϊνάς, διδάκτωρ Ψυχολογίας Α.Π.Θ, συντονιστής Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβήθειας. Συναυλίες: Ματούλα Ζαμάνη, Νίκος Τουλιάτος με τους φίλους του, Μάκης Σεβίλογλου, Κλασσική Ορχήστρα Νέων. Εκθέσεις φωτογραφίας: Μάριος Λώλος, Τατιάνα Μπόλαρη, Θανάσης Καλλιάρας. •

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

ΕΡΓΑΣΙΑ

“

Το χέρι που απλώνεται πάνω σε εργαζόμενο και εργαζόμενη, πρέπει να σπάει. Το χέρι που απλώνεται πάνω σε επιθεωρητή και επιθεωρήτρια, πρέπει να κόβεται από τη ρίζα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΚΑΨΑΛΗ, ΕΙ∆ΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΣΕΠΕ

Σκάνε τα λάστιχα στους επιθεωρητές!

Οι κυβερνήσεις, πριν την έναρξη της κρίσης, έστρωσαν το χαλί για την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Τα μνημόνια αποτέλεσαν το φιτίλι που οδήγησε στην έκρηξη και κατάρρευση, σχεδόν, όλων των προστατευτικών διατάξεων για τους εργαζόμενους, τονίζει στην “Εποχή” ο κ. Αποστόλος Καψάλης, ο άνθρωπος που εδώ και 4 μήνες έχει αναλάβει τα ηνία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ). Τη συνέντευξη πήρε ο Νάσος Χατζητσάκος

Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η αγορά εργασίας και ποιο ρόλο διαδραμάτισαν η κρίση και τα μνημόνια; Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, τόσο κατά τη διάρκεια της κρίσης, όσο και πριν, είναι η εμπέδωση μιας αντίληψης που αντιμετωπίζει την εργασία αποκλειστικά σαν κόστος. Το κόστος αυτό θεωρούσαν ότι έπρεπε να μειωθεί, είτε με το να μην τηρούν τα μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια, είτε επιλέγοντας εκδοχές παραβατικότητας στις εργασιακές σχέσεις. Πλήρως αδήλωτη εργασία ή μορφές ευέλικτης απασχόλησης. Αυτή η, ευρέως διαδεδομένη, αντίληψη είχε ναρκοθετήσει την αγορά εργασίας με αποτέλεσμα, από τους πρώτους μήνες της ύφεσης και της κρίσης, να πατήσει πάνω σε αυτές τις νάρκες και να εκραγεί. Οι πρώτοι μνημονιακοί νόμοι επέτειναν το πρόβλημα. Ελήφθησαν όλα τα μέτρα που επέτρεψαν την έκρηξη. Υπήρχε σαφής πολιτική στόχευση. Ο ρόλος των μνημονίων ήταν να επισπεύσουν τη διαδικασία κατάρρευσης και απoρύθμισης της αγοράς εργασίας. ∆ιαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι πολλά από τα προβλήματα θα χρειαστούν πολύ χρόνο για να αντιμετωπιστούν. Είναι εύκολο να γκρεμίσεις έναν ουρανοξύστη, αλλά για να τον ξαναχτίσεις θέλεις πολύ καιρό. Εμείς θέλουμε να ρυθμίσουμε ξανά την αγορά εργασίας, να φτιάξουμε ένα νέο εργασιακό μοντέλο, καλύτερο από αυτό που «ανατινάχτηκε». Έχετε σχηματίσει μια πρώτη εικόνα για την έκταση που έχει λάβει η αδήλωτη εργασία και η εισφοροδιαφυγή; Ποσοτικά δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να αποτυπωθούν, επειδή μεθοδολογικά δεν έχουμε συμφωνήσει στον τρόπο με τον οποίο καταγράφονται τα φαινόμενα. ∆εν έχουμε κάνει ως κράτος, εδώ και δεκαετίες, ούτε καν το πρώτο βήμα, που είναι να το ορίσουμε! ∆υστυχώς, στην Ελλάδα η έννοια της αδήλωτης εργασίας είναι συνώνυμη και ταυτίζεται με την ανασφάλιστη εργασία. Όμως, η ανασφάλιστη εργασία είναι μια μόνο από τις έννοιες της αδήλωτης.

Υπάρχει ασφαλισμένη εργασία που είναι κακώς δηλωμένη, μπλοκάκια, λάθος ειδικότητα δηλωμένη, ψευδοαπασχόληση κτλ. Τονίζω ότι, απορρυθμίζοντας τις εργασιακές σχέσεις, δημιουργείς την αίσθηση στην εργοδοτική πλευρά πως η εργατική νομοθεσία δύναται να παραβιάζεται. Αυτό πέτυχαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Έκλεισαν το μάτι προς τους εργοδότες ότι, ακόμη και αυτή την ελάχιστη νομοθεσία, μπορούν να την παραβιάζουν.

Η τρομοκρατία των εργοδοτών

Ποια κατάσταση συναντήσατε στο ΣΕΠΕ σε επίπεδο ελλείψεων προσωπικού και υλικοτεχνικών υποδομών; Μετά από περίπου 4 μήνες, κάθε μέρα εκπλήσσομαι θετικά σε ό,τι έχει να κάνει με το στελεχιακό δυναμικό. Εκπλαγήκαμε ευχάριστα από την ετοιμότητα, την ποιότητα, την αποφασιστικότητα, τις γνώσεις, τα προσόντα και την αυτοδέσμευση των επιθεωρητών και των επιθεωρητριών. Με αυταπάρνηση, κατάφεραν όλα αυτά τα χρόνια να κρατήσουν όρθιο το σώμα, στο πλευρό των εργαζομένων, τη στιγμή που η πολιτεία το είχε απαξιώσει εντελώς. Να σας πω, μόνο, ότι για το 2014 καταβλήθηκαν σε εργαζομένους 16 εκατομμύρια ευρώ από τις διαδικασίες των επιθεωρήσεων, λύνοντας εργατικές διαφορές. Γίνονται έλεγχοι, μπαίνουν πρόστιμα, βοηθούν τα συνδικάτα στο έργο τους, στέκονται πλάι στο νόμιμο εργοδότη. Αυτή τη στιγμή, οι υπηρεσίες στην περιφέρεια είναι υποστελεχωμένες. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Για να κάνει έλεγχο ένας επιθεωρητής ή μια επιθεωρήτρια από τη Σύρο σε ένα διπλανό νησί που δεν έχει τμήμα ΣΕΠΕ, πρέπει το χειμώνα να έρθει Πειραιά και να πάει από εκεί στον προορισμό του, ακόμη και με δικά του έξοδα, αφού δεν υπάρχει άλλη γραμμή. Τώρα, μάλιστα, ζούμε και άλλα ευτράπελα, μέσα σε ένα απίστευτο περιβάλλον τρομοκρατίας. Στο παρελθόν δεν υπήρχαν ούτε οχήματα στο ΣΕΠΕ. Τώρα υπάρχουν οχήματα, αλλά μας σκάνε τα λάστιχα οι επιτήδειοι εργοδότες για να μην κάνουμε ελέγχους! Είχαμε δύο τέτοια περιστατικά στη Σάμο και στη

Λήμνο, τις προηγούμενες βδομάδες. Στη Σάμο, για την ακρίβεια, κατέστρεψαν ολοσχερώς το αυτοκίνητο. Σε ότι αφορά εμένα προσωπικά, θέλω να δώσω το εξής μήνυμα, συμβολικά: Το χέρι που απλώνεται πάνω σε εργαζόμενο και εργαζόμενη, πρέπει να σπάει. Το χέρι που απλώνεται πάνω σε επιθεωρητή και επιθεωρήτρια, πρέπει να κόβεται από τη ρίζα. Πολλές φορές, ο φόβος φιμώνει τους εργαζομένους. Αυτό επιτείνεται και από τη βεβαιότητα ότι, ακόμη και αν κινηθούν δικαστικά και δικαιωθούν, θα γίνει μετά από πολλά χρόνια. Επειδή θα ζήσουμε πολλά χρόνια με την ανεργία, επειδή η αντιστροφή του κλίματος στην αγορά εργασίας θα πάρει καιρό και επειδή οι εργασιακές σχέσεις δεν θα ρυθμιστούν ξανά από τη μια μέρα στην άλλη, εάν τα συνδικάτα δεν εξασφαλίσουν όρους προστασίας για τους εργαζομένους – μέλη τους, δεν θα γίνει τίποτα. Σε κάθε περίπτωση, κατανοώ τους εργαζομένους και το φόβο τους, ειδικά αυτών που δουλεύουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Είναι απαράδεκτο, όμως, να υφίσταται σε μεγάλες επιχειρήσεις στις οποίες υπάρχουν συνδικάτα. Πρέπει, και μπορούν, να προστατεύουν τους εργαζομένους, να πράττουν το αυτονόητο εκ του ρόλου τους. Όσον αφορά στις εργατικές διαφορές, ο χρόνος απονομής της δικαιοσύνης είναι απαγορευτικός. Ξεπερνά ή αγγίζει τα όρια της αρνησιδικίας. Απαιτούνται περίπου 6 χρόνια για μια τελεσίδικη απόφαση, όταν ο μέσος όρος λειτουργίας μιας επιχείρησης είναι κάτω από 6 χρόνια! Στην Ελλάδα θα έπρεπε να υπάρχει οργανωμένος τρόπος επίλυσής τους προδικαστικά και εξωδικαστικά. Πρέπει να εμπνευστούμε από το θεσμό των εργατοδικείων, που υφίσταται σε πολλές χώρες, που επιχειρούν την επίλυση εργατικών διαφορών σε πρώτο βαθμό. Για να μη γίνονται παρεξηγήσεις από συνδικάτα, τονίζω ότι η εργατική διαφορά στο ΣΕΠΕ περνά από τη συμφιλιωτική διαδικασία. Το ΣΕΠΕ δεν είναι εργατοδικείο. Στις σκέψεις του υπουργείου Εργασίας είναι να θεσμοθετηθεί γρήγορα ένας φορέας ανάλογος. Είναι ένα ακανθώδες ζήτημα, που πρέπει να λύσουμε

το συντομότερο δυνατό.

Έντονη παραβατικότητα Υπάρχει κάποιο ειδικό πλάνο για την περίοδο του καλοκαιριού; Τηρούν οι επιχειρηματίες του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου –που κάνουν τζίρο παρά την κρίση- τη νομοθεσία; Επικαιροποιήσαμε το πλάνο που εφαρμόζεται στους τουριστικούς προορισμούς και στα σχετικά επαγγέλματα. Ο τουριστικός κλάδος και ο κλάδος του επισιτισμού παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις. Η κίνηση στο «Ελ. Βενιζέλος», όπου κάναμε ελέγχους και με την παρουσία του υπουργού Εργασίας, Πάνου Σκουρλέτη, έδειξε ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση το πρώτο τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το 2014. Παρά το γεγονός ότι και οι δύο κλάδοι έχουν δυναμική, αυτό δεν αποτυπώνεται, δυστυχώς, στις εργασιακές σχέσεις και στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων. Υπάρχει πολύ μεγάλο πεδίο παραβατικότητας, αδήλωτης, ανασφάλιστης εργασίας και ψευδομαθητείας. Να τονίσω το εξής: Για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία, έχουμε ήδη θεσπίσει επιτροπή διαβούλευσης για θέματα παραβατικότητας στην αγορά εργασίας. ∆εν είχε υπάρξει ποτέ ξανά κατά το παρελθόν. Έχουμε κάνει έξι συναντήσεις και απομένουν ακόμη τέσσερις. Με συντονιστή το ΣΕΠΕ, εργαζόμενοι και εργοδότες ανά κλάδο συναντιόμαστε, θέτουμε επί τάπητος τα ζητήματα σε σχέση με την παραβατικότητα και από κοινού επιχειρούμε να βάλουμε μια τάξη. Έχουμε εστιάσει σε 12 κλάδους και σε δύο οριζόντια πεδία, ελεγκτικούς μηχανισμούς, υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Εξετάζουμε με προσοχή και το θέμα των προστίμων, με αφορμή τις επισημάνσεις των μικρομεσαίων. Η διαδικασία αυτή ευελπιστούμε ότι θα οδηγήσει σε νομοθετικές παρεμβάσεις, μετά τα τέλη Ιουλίου.

Ολόκληρη η συνέντευξη στον ιστότοπο της «Εποχής»

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Η επικείμενη επεξεργασία ενός νέου θεσμικού πλαισίου για το σωφρονιστικό σύστημα δεν θα επιχειρηθεί εν κενώ και εν λευκώ. Οι γενικές κατευθυντήριες αρχές έχουν τεθεί. Βεβαίως, οι βασικές επιλογές της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου δεν υπαγορεύουν προκαθορισμένες λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα.

Προς μία ακόμα «σωφρονιστική μεταρρύθμιση»; Του Νικόλαου Κουλούρη*

τις προγραμματικές δηλώσεις του υπουργού ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρώπινων ∆ικαιωμάτων, η συμφόρηση των φυλακών είχε αναφερθεί ως ενδεικτικό παράδειγμα των πάγιων σοβαρών προβλημάτων της δικαιοσύνης «που διαρκώς περιγράφονται, διαρκώς καταπολεμούνται με διάφορες στρατηγικές, προγράμματα ή πανάκειες, και όμως είναι εδώ και δεκαετίες σταθερά». Στις ίδιες δηλώσεις αναφέρθηκε ότι «η φυλακή πρέπει να είναι ανθρώπινη, όχι μόνο λόγω της ανάγκης σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά και γιατί αλλιώς η εγκληματικότητα αναπαράγεται». Προστέθηκε δε ότι «το Σχέδιο Σωφρονιστικού Κώδικα, εμφανίζεται περισσότερο προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες» και ότι «θα προωθηθεί κατά προτεραιότητα, μετά βέβαια από επεξεργασία». Συνεχίζοντας την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων επισημαίνουμε ότι, σύμφωνα με τον υπουργό ∆ικαιοσύνης, οι «συνθήκες υπέρμετρου συνωστισμού των κρατουμένων […] οδηγούν σε δημιουργία αβίωτων συνθηκών και ότι δίδεται απόλυτη προτεραιότητα στην «επίλυση προβλημάτων που άπτονται της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Περαιτέρω, προαναγγέλλεται η (νομοθετημένη από το 2009, αλλά ακόμη εκκρεμούσα) ένταξη των θεραπευτικών δομών του σωφρονιστικού συστήματος στο ΕΣΥ και η διασφάλιση της κατάλληλης υγειονομικής περίθαλψης των κρατουμένων καθώς και η ενίσχυση των δυνατοτήτων εκπαίδευσής τους.

Αποφυλακίστηκαν 1795 άτομα

Στο μεταξύ, με τον ν. 4322/2015 πραγματοποιήθηκε η προαναγγελθείσα κατάργηση των «καταστημάτων κράτησης τύπου Γ’», η εισαγωγή των οποίων οδηγούσε σε «ακρωτηριασμό» του ισχύοντος σωφρονιστικού κώδικα με την αποκοπή των θεσμών του που προσανατολίζονται στο ζητούμενο της «κοινωνικής επανένταξης». Στην αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου «Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ΄ τύπου και άλλες διατάξεις» οι γνωστές ως φυλακές υψίστης ασφαλείας περιγράφονται κατά τον βραχύ βίο τους ως «ένας δύσκαμπτος θεσμός “πειθαρχείου”, συνδεδεμένος με κρίσιμες υποχωρήσεις από θεμελιώδεις κατακτήσεις και δικαιώματα στο χώρο της φυλακής». Στη συνέχεια της αιτιολογικής έκθεσης αναγνωρίζεται η αδυναμία του κράτους «να ανταποκριθεί στη διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου ανθρώπινων και αξιοπρεπών συνθηκών κράτησης στις φυλακές».

Η διαπίστωση αυτή αφορά και τις περιπτώσεις των κρατουμένων στο Νοσοκομείο και στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων, τους ανάπηρους και τους σοβαρά πάσχοντες και ασθενείς καθώς και τους ουσιοεξαρτημένους που, εκτός από το βάρος της ποινής, φέρουν και το βάρος της πάθησης ή της εξάρτησής τους. Πρόκειται για μια κρίσιμη παραδοχή, που διατυπώνεται με τον πιο επίσημο τρόπο: η αποθηκευτική αδιαφορία στην οποία οδήγησαν οι πολιτικές ποινικής αυστηρότητας των προηγούμενων χρόνων τις φυλακές της χώρας δεν είναι δυνατό να αντιμετωπισθεί εντός των καταστημάτων κράτησης. Έτσι, η εν εξελίξει προσπάθεια αποσυμφόρησης των φυλακών, που επιχειρείται με τον ν. 4322/2015, «τίθεται ως η αναγκαία βάση για μια περαιτέρω παρέμβαση στον χώρο αυτόν, στρατηγικής πνοής για όλο το σύστημα της ποινικής καταστολής». Αυτό που επιδιώκεται, λοιπόν, μέχρι στιγμής «είναι η ελάφρυνση των δυσμενών παραγόντων του σωφρονιστικού συστήματος ως αναγκαία προϋπόθεση μιας επιγενόμενης αναπροσαρμογής και εκλογίκευσής του μέσα από παρεμβάσεις που θα επακολουθήσουν και θα είναι ακόμη πιο δομικές». Ήδη, με δελτίο τύπου της 16ης.6.2015, δόθηκαν στη δημοσιότητα τα πρώτα στοιχεία για τις αποφυλακίσεις με τις διατάξεις του ν. 4322/2015, σύμφωνα με τα οποία ο συνολικός πληθυσμός κρατουμένων της χώρας μειώθηκε την 1.6.2015 κατά 1.200 άτομα, φθάνοντας τους 10.300 εγκλείστους. Οι αποφυλακίσεις συνολικά ήταν 1795 αλλά στον αριθμό των κρατουμένων στις φυλακές περιλαμβάνονται και οι ποινικοί κρατούμενοι, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στα καταστήματα κράτησης από τα αστυνομικά κρατητήρια στα οποία βρίσκονταν ελλείψει χώρου στις φυλακές. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου η αποσυμφόρηση αυτή αποτελεί μια «πρώτη ανάσα» για το σωφρονιστικό σύστημα, που επιτρέπει τη μελέτη και τη δημιουργία νέων θεσμών ή δομών και ανασχεδιασμό δράσεων «ώστε να επιδιωχθούν οι κύριοι στόχοι της αντεγκληματικής πολιτικής: ασφάλεια, ανθρωπισμός, επανένταξη».

Αναγκαίες προϋποθέσεις

Όλα αυτά σημαίνουν ότι η επικείμενη επεξεργασία ενός νέου θεσμικού πλαισίου για το σωφρονιστικό σύστημα δεν θα επιχειρηθεί εν κενώ και εν λευκώ. Οι γενικές κατευθυντήριες αρχές έχουν τεθεί. Βεβαίως, οι βασικές επιλογές της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου δεν υπαγορεύουν προκαθορισμένες λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα. Ωστόσο, όσο και αν μοχθήσει κάποιος, θα συνεχί-

σει να ματαιοπονεί ακολουθώντας την πεπατημένη των προηγούμενων, προοδευτικών ή συντηρητικών «μεταρρυθμίσεων», εάν δεν μπορέσει να εξασφαλίσει: α. τον σαφή καθορισμό του σκοπού, των στόχων και των προτεραιοτήτων της σωφρονιστικής πολιτικής, β. την πλήρη καταγραφή της κατάστασης των φυλακών (υλικών υποδομών και ανθρώπινου δυναμικού) και των κρατουμένων (σύνθεση και χαρακτηριστικά), των υπαρχουσών δυνατοτήτων, των τρεχουσών εξελίξεων και των αναμενόμενων μεταβολών, η γνώση των οποίων είναι προϋπόθεση για μία προσέγγιση των θεμάτων με μεσοπρόθεσμη προοπτική που δεν θα ξεπεραστεί αμέσως εκ των πραγμάτων. Κατευθυντήριοι άξονες του επόμενου μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος μπορεί να είναι οι εξής: α. Ειλικρινείς και συνεπείς επιλογές (όχι νομοθέτηση για τυπική, δήθεν προσαρμογή σε πρότυπα διεθνών οργανισμών, για «επίδειξη» σωφρονιστικού προοδευτισμού και για υπεκφυγή στις υποδείξεις και τις αποφάσεις των κατασταλτικών και προληπτικών, δικαστι-

“Αριστερά, κυβέρνηση και κράτος”

Κλασικές αναλύσεις, σύγχρονες εμπειρίες (εκδόσεις Λιβάνη

κών και μη δικαστικών μηχανισμών προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου. β. Αιτιολογημένη εναρμόνιση ή απόκλιση από τους διεθνείς σωφρονιστικούς κανόνες που αποτελούν μη δεσμευτικές «οδηγίες» για τον νομοθέτη. γ. Ολοκληρωμένες ρυθμίσεις, ακόμη και σε βάρος της οικονομίας του νομοθετήματος, χωρίς παροχή νομοθετικών εξουσιοδοτήσεων που εγγυώνται την παραπομπή των θεμάτων στις ελληνικές καλένδες. δ. Εκλογίκευση του καταμερισμού των αρμοδιοτήτων σε μονοπρόσωπα και συλλογικά όργανα, χωρίς αλληλοεπικαλύψεις και συγκρούσεις που οδηγούν σε πολλαπλές «προσωποθεσμικές εμπλοκές» και σύγχυση ως προς τον επιμερισμό ευθυνών και προώθηση της συμμετοχής των κρατουμένων στη λήψη αποφάσεων. * * Ο Ν. Κουλούρης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής ∆ιοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης στο ∆ημοκρίτειο πανεπιστήμιο Θράκης.

Μπορούν οι κάλπες να ανοίξουν δρόμους για ριζοσπαστικές αλλαγές; Σε τι μπορεί να ελπίζει μια Αριστερά που αναλαμβάνει την κυβέρνηση, ενώ η πραγματική εξουσία παραμένει στα χέρια των εχθρών της; Τι περιθώρια άσκησης εναλλακτικής πολιτικής αφήνουν στο μικρό μας έθνος-κράτος η αδυσώπητη παγκοσμιοποίηση και η γερμανική Ευρώπη; Υπάρχει ζωή μετά το ευρώ; Τα πιεστικά ερωτήματα που ανέδειξαν η οικονομική κρίση, η μνημονιακή θύελλα και οι περιπέτειες της κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσαν το ερέθισμα για το νέο βιβλίο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η δυσκολία όλων των ρευμάτων της Αριστεράς να δώσουν συνεκτικές απαντήσεις οφείλεται εν μέρει στην ανεπαρκή προγραμματική προετοιμασία τους για τα καίρια προβλήματα του κράτους και της πολιτικής εξουσίας. Μέσα από τη διασταύρωση της πολιτικής θεωρίας και ιστορικών εμπειριών παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα από έργα διανοητών του ευρύτερου μαρξιστικού χώρου, κλασικών και σύγχρονων. Ο συγγραφέας προσπαθεί να εξαγάγει κάποια συμπεράσματα για την κρίσιμη συγκυρία στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα, αποφεύγοντας τη μηχανιστική μεταφορά έτοιμων συνταγών. Το βιβλίο φιλοδοξεί κυρίως να δώσει ερεθίσματα για την αναγκαία συλλογική προσπάθεια «συγκεκριμένης ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης» που αποτελούσε για τον Λένιν τη ζωντανή ψυχή του μαρξισμού.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕ∆ΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ

Έλληνας δεν γεννιέσαι, γίνεσαι Είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό ότι το νομοσχέδιο που αφορά το πολύπαθο θέμα του κώδικα ελληνικής ιθαγένειας κατέβηκε επιτέλους προς ψήφιση στην Βουλή των Ελλήνων διασφαλίζοντας ευρεία συναίνεση. Γεμίζει, όμως, θλίψη το γεγονός ότι το κεφάλαιο «ιθαγένεια» σε παιδιά μεταναστών προσέκρουσε σε τόσο έντονες αντιστάσεις και ιδεολογικές αγκυλώσεις μιας πολιτείας που θέλει να αποκαλεί εαυτήν ευρωπαϊκή και ευτεταγμένη. Τα αντι-ρατσιστικά αντανακλαστικά μιας κοινωνίας και ο διαφωτισμός της, ο κοσμοπολιτισμός και η φιλοξενία της, δοκιμάζονται σε περιόδους κρίσεων όταν ο πρώτος κόσμος μετοικεί στον τρίτο και ο τρίτος στον πρώτο καθιστώντας τα σύνορα ρευστά και δυσδιάκριτα.

αγάπη για τον «εκλεκτό εαυτόν» και το μίσος για τον «άλλο», οι άναρθρες κραυγές του πλήθους στις παρελάσεις «δεν θα γίνεις έλληνας ποτέ», η δια στόματος εκπροσώπου της Χρυσής Αυγής ρήση «έλληνας γεννιέσαι δεν γίνεσαι» στην Επιτροπή συζήτησης του νομοσχεδίου, που συνάδει απολύτως με τον τουλάχιστον χυδαίο όρο «λαθρομετανάστες» που χρησιμοποιείται κατά κόρον, για τους μεν νεοναζί του κοινοβουλίου είναι συμπτώματα ρατσιστικού μίσους, για τους δε λοιπούς ένθερμους οπαδούς της «αθάνατης ελληνικής ψυχής» είναι παρεπόμενα ιστορικής αμνησίας. Η ταύτιση της ιθαγένειας με το δίκαιο του αίματος γέννησε τους νόμους της Νυρεμβέργης το 1935 που παρείχαν πιστοποιητικά καθαρότητας του αίματος, στερούσαν την ιθαγένεια από μέχρι τότε γερμανούς πολίτες και κατέτασαν τους ανθρώπους σε ζωές άξιες και ανάξιες. Η ταύτιση της ιθαγένειας με την καθαρότητα του αίματος άνοιξε στρατόπεδα συγκέντρωσης και έριξε βορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στην «εκλεκτή φυλή» που εμπλέκεται στο δαρβίνειο αγώνα εξόντωσης των κατώτερων και υποδεέστερων.

νεται εκ πρώτης όψεως οξύμωρο. Βεβαίως, η Ευρώπη, που τόσο πολύ θέλει το Ποτάμι, απέχει από την Ευρώπη που εμείς θέλουμε να μείνουμε, τόσο όσο ο κλασικός φιλελευθερισμός από το νέο. Ο κλασικός φιλελευθερισμός μίλησε για δικαιώματα ο νεοφιλελευθερισμός τα καταπνίγει. Στην Ευρώπη που επιθυμεί διακαώς να μείνει το Ποτάμι, στην Ευρώπη των χρηματοπιστωτών Σάυλοκ που δημιουργούν ανθρωπιστική κρίση σε χώρες της τον 21ο αιώνα, στην Ευρώπη που εκτρέφει Τζιχαντ και μισαλοδοξία, στην Ευρώπη που μετατρέπει το προαιώνιο σύμβολο κοσμοπολιτισμού, τη mare nostrum, σε τάφρο και τάφο μεταναστών και γίνεται ο Κρόνος που τρώει τις αξίες που η ίδια γέννησε, δεν χωράνε δικαιώματα.

Βίος χωρίς δικαιώματα, αβίωτος Πόσα επιχειρήματα για το αυτονόητο; Η ιθαγένεια δεν είναι προνόμιο αλλά δικαίωμα. ∆εν την απονέμουν οι γραμμές του αίματος αλλά η ισονομία, η ισοπολιτεία και η αξιοπρέπεια ως συντεταγμένες ενός κράτους δικαίου. Το 1797, στον απόηχο της γαλλικής επανάστασης, ο Ρήγας Φεραίος στην Νέα Πολιτική ∆ιοίκηση ορίζει ως πολίτη αυτόν τον οποίον ανεξαρτήτως θρησκείας και γλώσσας «η διοίκησις στοχάζεται πως είναι άξιος κάτοικος της πατρίδος». Πόσα επιχειρήματα πρέπει άραγε να επιστρατευθούν και πόσες μάχες χαρακαμάτων πρέπει να δοθούν για το αυτονόητο της ιθαγένειας σε παιδιά μεταναστών; Παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, έχουν ορίζοντα ζωής την Ελλάδα, πηγαίνουν σχολείο μαζί με τα δικά μας παιδιά, παίζουν με τα δικά μας παιδιά, η γλώσσα των γονιών τους είναι δεύτερη γλώσσα, μετέχουν της ελληνικής παιδείας, για να θυμηθούμε τον Ισοκράτη που διαστρεβλώθηκε από ελληνοκεντριστές ενώ αυτό που εννοούσε είναι το εξής: ότι πιο άξιοι να καλούνται Έλληνες είναι όσοι μετέχουν της ημετέρας

ΑΠΕΡΓΙΑ ΣΤΟ ΝΕΩΡΙΟ ΣΥΡΟΥ

Απλήρωτοι όλο το 2015 οι εργαζόμενοι

Από τις 17 Απριλίου απεργούν οι 250 μόνιμοι και 150 έκτακτοι εργαζόμενοι του ναυπηγείου στο Νεώριο Σύρου. Η διοίκηση του ναυπηγείου εδώ και πολύ καιρό δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της απέναντι στο εργατικό δυναμικό. Παρά τις συνεχείς συναντήσεις με το σωματείο των εργαζομένων και κυβερνητικά στελέχη, δεν έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι όλο το 2015 και απαιτούν τους μισθούς τεσσάρων μηνών ή το 50% των δεδουλευμένων τους για να επιστρέψουν στις θέσεις τους. Ο ιδιοκτήτης φαίνεται να ακολουθεί την ίδια τακτική και στα ναυπηγεία της Ελευσίνας που επίσης του ανήκουν.

ε ερώτηση που του τέθηκε στη Βουλή, ο υπουργός Εργασίας Π. Σκουρλέτης τόνισε την ανάγκη να παραμείνουν ανοιχτά τα ναυπηγεία και ανέφερε ότι σχεδιάζεται η δημιουργία ενός δημόσιου εποπτικού φορέα που θα ασχολείται με αυτά. Παράλληλα, επισήμανε ότι «στις δεδομένες συνθήκες, που προσπαθούμε να αποκαταστήσουμε βήμα-βήμα κάποια από όσα έκαναν στις εργασιακές σχέσεις οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις, αυτού του είδους συμπεριφορές, προφανώς, έχουν και πολιτική σκοπι-

παιδείας παρά όσοι έχουν ελληνική καταγωγή, τουτέστιν ο αλλοδαπός που έχει πάρει την ελληνική παιδεία αξίζει περισσότερο ν’ αποκαλείται Έλληνας απ’ ό,τι ο εκ φύσεως Έλληνας που την αγνοεί.

Ποια Ευρώπη;

Παρακολουθώντας τη συζήτηση στην κοινοβουλευτική ολομέλεια, εξεπλάγην από τη στάση του ΚΚΕ, ενός κόμματος ταυτισμένου με το διεθνισμό που αποτυπώνεται στη γνωστή ρήση «οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα», να μη δίδεται η ιθαγένεια στην πρώτη δημοτικού αλλά με την ενηλικίωση. Ναι, οι προλετάριοι δεν έχουν πατρίδα και ο Μαρξ λοιδωρούσε τα δικαιώματα του πολίτη ως φενάκη εκμεταλλευτικών σχέσεων, αλλά ας μην περιμένουμε να τους δοθούν ως τρόπαιο ή έπαθλο στο τέλος μιας επίπονης κούρσας κοινωνικής ένταξης διότι τότε δεν είναι δικαιώματα. Κατάπληξη όμως προξενεί και η θέση του Ποταμιού που υποστηρίζει να δίδεται η ιθαγένεια στην έκτη δημοτικού. ∆ιακαής πόθος και πάθος να «μείνουμε Ευρώπη» και ιθαγένεια στα δώδεκα φαί-

μότητα και αποσκοπούν στο να δημιουργήσουν πίεση σε μια κυβέρνηση που με αποφασιστικό τρόπο υπερασπίζεται τα συμφέροντα των εργαζομένων». Από το ντόπιο πληθυσμό και την κυβέρνηση δίνεται μάχη για να μην κλείσει το ναυπηγείο, το οποίο κατέχει σημαντική θέση στην οικονομία του νησιού. Όπως τόνισε ο βουλευτής Κυκλάδων, Αντώνης Συρίγος «η Σύρος ζει από τη βιομηχανία. ∆εν έχει τουρίστες από το εξωτερικό, βασίζεται μόνο σε Έλληνες τουρίστες και λόγω της κρίσης έχει πέσει ο τουρισμός», ενώ υπογράμμισε ότι στο Νεώριο υπάρχει μεγάλος εργατικός πληθυσμός με τεχνογνωσία και εμπειρία, επομένως έχει ζωτική σημασία η διατήρηση του ναυπηγείου.

Χρέη και προς τη ∆ΕΗ

Τα χρέη του κ. Ταβουλάρη, ιδιοκτήτη του ναυπηγείου, δεν σταματούν εδώ: πρόσφατα και η ∆ΕΗ διέκοψε την ηλεκτροδότηση του ναυπηγείου λόγω των χρεών που αγγίζουν τα 1,296 εκ. ευρώ. Μια ώρα αργότερα, όμως, και μετά από συνεννόηση με τοπικούς φορείς, ο υπουργός Π. Λαφαζάνης μεσολάβησε για να επανασυνδεθεί το ρεύμα. Σε ανακοίνωσή του ο υπουργός ανέφερε ωστόσο τη συστηματική ασυνέπεια της διοίκησης της «Νεώριον Α.Ε.», παρότι είχαν γίνει ευνοϊκές ρυθμίσεις ώστε να μπορέσει να εξοφλήσει τα χρέη του σε δόσεις: Για την ακρί-

Το εν λόγω νομοσχέδιο έπρεπε να έχει ψηφιστεί προ πολλού. ∆ιότι το έθνος δεν είναι το όμαιμο και το ομόθρησκο αλλά το πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί να απολαμβάνει κανείς την ιδιότητα του πολίτη και άρα του μέλους της κυρίαρχης εξουσίας. Το έθνος δεν υπάρχει ούτε πριν ούτε ανεξάρτητα από τη δημοκρατική διαδικασία που το φέρνει στον κόσμο, η οποία δεν είναι άλλη από αυτή που γεννά την ιδιότητα του πολίτη. Η ιθαγένεια είναι όμως και χρέος μας. Την χρωστάμε στα παιδιά όσων η ελληνική κοινωνία χρησιμοποίησε ως τον εφεδρικό στρατό που έστησε τη «μεγάλη Ελλάδα» των «μεγάλων έργων», εκμεταλλεύτηκε, άσκησε βία, άφησε ανέστιους και ανασφάλιστους, γέμισε αίμα τις φράουλες της Μανωλάδας, μεταχειρίστηκε ως υπανθρώπους ή δούλους. Την χρωστάμε για να θυμόμαστε αυτό που είπε ο Ρουσώ: «Να αποφασίζεις ότι ο γιος ενός δούλου γεννιέται δούλος, είναι σαν να αποφασίζεις ότι δεν γεννιέται άνθρωπος». Την χρωστάμε για να θυμόμαστε ότι ο άνθρωπος αξίζει το όνομά του μόνο ως πολίτης. Βίος χωρίς πολιτικά δικαιώματα είναι βίος αβίωτος. Φωτεινή Βάκη, επικ. καθηγ. Ιστορίας της Φιλοσοφίας, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Κέρκυρας

βεια από το 2011 ως τώρα έχουν γίνει πέντε διακανονισμοί για την εξόφληση χρεών της «Νεώριον» και τον περασμένο Σεπτέμβρη συμφωνήθηκε να καταβληθεί σε 60 μηνιαίες δόσεις το ποσό των 1.272.470,90 ευρώ, παράλληλα με τους τρέχοντες λογαριασμούς. Παρόλα αυτά ο ιδιοκτήτης δεν έχει τηρήσει καμία συμφωνία ως τώρα. Η κίνηση του Π. Λαφαζάνη προκάλεσε αντιδράσεις από παράγοντες της αγοράς που θεωρούν παρεμβατική τη στάση του σε θέματα εταιρικής διοίκησης. Από την πλευρά του υπουργού η απάντηση ήταν ότι η ∆ΕΗ οφείλει να έχει χαρακτήρα κοινωνικό αλλά και έχει σημασία και η ιδιαίτερη φύση της περίπτωσης της «Νεώριον», μιας ιστορικής βιομηχανίας που δεν πρέπει να αφεθεί στο μαρασμό. Όλγα Βερελή

18 Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ Πορτογαλία: Το μνημόνιο έφυγε, η λιτότητα παραμένει

Η πορτογαλική οικονομία και η δυσμενής κατάσταση που άφησε πίσω του το τριετές μνημόνιο, αναπτύσσοντας ένα φαύλο κύκλο λιτότητας. σελ. 19

Στην αρχή μιας νέας εποχής;

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Υπεξαιρέθηκαν 350 εκατομμύρια για διάφορες χρηματοδοτήσεις κομματικών αναγκών του κεντροδεξιού κόμματος σελ. 21

ΝΟΤΙΟΣ ΑΦΡΙΚΗ

ια φοιτητική, αντιαποικιοκρατική εξέγερση που ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν, άνοιξε έναν ουσιαστικό, κριτικό διάλογο στη χώρα, αλλά και εκτός συνόρων. Ομολογείται ανοιχτά πλέον η αποτυχία της νοτιοαφρικάνικης κοινωνίας να μετασχηματιστεί μετά το τέλος του απαρτχάιντ, κρίνονται οι επιπτώσεις των συμβιβασμών και των συμμαχιών που έκανε το κόμμα του Μαντέλα το 1994, προκειμένου η μετάβαση στη δημοκρατία να είναι ομαλή, και μετριούνται οι νέες πληγές, της «δεξιάς» στροφής του ANC, που επί Ζούμα εφαρμόζει ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

#RhodesMustFall

“Είμαστε μια ανεξάρτητη συλλογικότητα φοιτητών, εργατών και προσωπικού που ενωθήκαμε για να βάλουμε τέλος στον θεσπισμένο ρατσισμό και την πατριαρχία στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν (UCT). Το έναυσμα για το κίνημα αυτό ήταν η ριζοσπαστική διαμαρτυρία του Τσουμάνι Μαξουέλε ενάντια στο άγαλμα του Σέσιλ Τζον Ρόουντς, στις 9 Μαρτίου 2015. Έφερε στην επιφάνεια την υπαρκτή και δικαιολογημένη οργή των μαύρων φοιτητών στον τυραννικό χώρο που καλλιεργεί και διατηρεί το UCT, παρά τη ρητορική του ‘μετασχηματισμού’. Θέλουμε να είναι ξεκάθαρο ότι το κίνημα αυτό δεν αφορά μόνο την απομάκρυνση του αγάλματος. Το άγαλμα έχει μεγάλη συμβολική ισχύ δοξάζει έναν δράστη μαζικών δολοφονιών που εκμεταλλεύτηκε τη μαύρη εργασία και άρπαξε γη από τους αυτόχθονες λαούς. Η παρουσία του διαγράφει τη μαύρη ιστορία και αποτελεί πράξη βίας εναντίον των μαύρων φοιτητών, εργατών και υπαλλήλων –λέγοντας ‘μαύροι’ αναφερόμαστε σε όλους τους έγχρωμους ανθρώπους. Έτσι, το άγαλμα αποτέλεσε την απαρχή αυτού του κινήματος. Η απομάκρυνσή του δεν θα σηματοδοτήσει το τέλος, αλλά την αρχή της από καιρό απαραίτητης διαδικασίας αποαποικιοποίησης αυτού του πανεπιστημίου. Η πεποίθησή μας είναι ότι οι εμπειρίες, στις οποίες θέλει να αναφερθεί αυτό το κίνημα δεν είναι ίδιες ενός ελιτίστικου ιδρύματος όπως το UCT, αλλά αντανακλούν ευρύτερες δυναμικές μιας ρατσιστικής και πατριαρχικής κοινωνίας που έχει παραμείνει απαράλλαχτη και μετά το τέλος του τυπικού απαρτχάιντ». Το μανιφέστο συνεχίζει παρουσιάζοντας δεκάδες μακροπρόθεσμους στόχους. ∆ιαπιστώνουν τις δυσκολίες ανέλιξης στην ακαδημαϊκή ιεραρχία των γυναικών και των μαύρων, ανδρών και γυναικών: στο UCT 10 από τους 200 ακαδημαϊκούς είναι μαύροι Νοτιοαφρικανοί και μόνο μία μεταξύ τους είναι γυναίκα. Ζητούν την ολοκληρωτική αλ-

Το κίνημα αυτό δεν αφορά μόνο την απομάκρυνση του αγάλματος. Το άγαλμα έχει μεγάλη συμβολική ισχύ δοξάζει έναν δράστη μαζικών δολοφονιών που εκμεταλλεύτηκε τη μαύρη εργασία και άρπαξε γη από τους αυτόχθονες λαούς. λαγή του ευρωκεντρικού προγράμματος σπουδών -και των εκπαιδευτικών μεθόδων- και την αντικατάστασή του με ένα που θα τοποθετεί την Αφρική στο κέντρο, αλλαγές στις διαδικασίες εγγραφής που θα διευκολύνουν τους μαύρους φοιτητές. ∆ιεκδικούν επίσης την απομάκρυνση των εργολάβων από το δημόσιο πανεπιστήμιο, που κερδοσκοπούν εις βάρος των εργατών στην καθαριότητα, την ασφάλεια, την εστίαση –το ίδιο το Πανεπιστήμιο έχει παραδεχθεί ότι οι εργολάβοι δεν τηρούν τους κατώτατους μισθούς. Ζητούν αυξήσεις για τους εργάτες και το προσωπικό «που θα είναι ένα βήμα πιο κοντά στον μισθό της επιβίωσης, στο πνεύμα της Μαρικάνα». Οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και οι καταλήψεις συνεχίζονται έως και σήμερα και σε άλλα Πανεπιστήμια της χώρας. Αγάλματα απομακρύνθηκαν, κτήρια μετονομάστηκαν και δημιουργήθηκαν χώροι ελεύθερης έκφρασης και εναλλακτικών μαθημάτων, ακολούθησαν εκφοβισμοί και διώξεις φοιτητών. Το κίνημα απέκτησε δεσμούς με το Black Lives Matter στις ΗΠΑ, με καταλήψεις σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και άνοιξε εντός και εκτός της χώρας την συζήτηση για την αποαποικιοποίηση των πανεπιστημίων και όχι μόνο.

Το φάντασμα της Μαρικάνα

Πέρσι τον Μάιο, 20 χρόνια μετά τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) κέρδισε για ακόμα μια φορά την πλειοψηφία, με ένα ποσοστό που ξεπερνούσε το 60%. Ωστόσο, κανείς δεν αμφισβήτησε την ορατή του φθορά, όχι μόνο λόγω των είκοσι χρόνων στην κυβέρνηση, αλλά και της αδιαμφισβήτητης πολύ δεξιάς στροφής τόσο του Ζούμα, όσο και των ηγετών του COSATU, της μεγαλύτερης ομοσπονδίας συνδικάτων. Οι ακραία νεοφιλε-

“

Ονδούρα: Το σκάνδαλο των ασφαλιστικών ταμείων

λεύθερες πολιτικές των τελευταίων κυρίως ετών, μεγάλωσαν το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλούσιων, φτωχοποίησαν τη μεσαία τάξη των μαύρων που είχε προλάβει να δημιουργηθεί στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και απέκτησαν ένα σύμβολο: την πολύνεκρη απεργία της Μαρικάνα το καλοκαίρι του 2012. Ήταν μία από τις πολλές αυθόρμητες και μαζικές απεργίες μεταλλωρύχων με αίτημα την αύξηση των μισθών που ήρθαν αντιμέτωποι με τις εταιρίες, τους ηγέτες των συνδικάτων και την αστυνομία. Το αποτέλεσμα ήταν 31 νεκροί απεργοί (επισήμως) και το χειρότερο επεισόδιο καταστολής στη Νότιο Αφρική από το 1960. Μόλις την Παρασκευή το πρωί, (26/6/15) τρία χρόνια αργότερα, ο Ζούμα ανακοίνωσε το πόρισμα που αποδίδει ευθύνες στην αστυνομία, και αναμένεται ότι η παρουσίασή του στη βουλή θα είναι επεισοδιακή. Η σφαγή στη Μαρικάνα είχε ως άμεσο αποτέλεσμα μια διάσπαση στο ANC, απ’ όπου αποχώρησε ο πρώην γραμματέας της νεολαίας, Τζούλιους Μαλέμα, και ίδρυσε το αντικαπιταλιστικό - αντιιμπεριαλιστικό κόμμα των Μαχητών της Οικονομικής Ελευθερίας (EFF), που ήρθε μεν τρίτο στις εκλογές με μόλις 6%, δείχνει όμως πλέον να έχει πολύ μεγαλύτερη επιρροή. Ακόμα πιο ανησυχητικές για τον Ζούμα θα πρέπει να είναι οι έντονες διεργασίες που από το 2012 γίνονται στο COSATU, που ήταν ανέκαθεν ο ισχυρότερος σύμμαχος του κόμματος. Το εάν θα καταλήξουν σε διάσπαση ή στην επικράτηση των αριστερών ηγετών –που προέρχονται κυρίως από τους μεταλλωρύχους- μένει να το δούμε.

Οι γεννημένοι ελεύθεροι

Τα παιδιά που γεννήθηκαν επί Μαντέλα ψήφιζαν πέρσι για πρώτη φορά και η απουσία τους από την εκλογική

Οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και οι καταλήψεις συνεχίζονται έως και σήμερα και σε άλλα Πανεπιστήμια της χώρας. Αγάλματα απομακρύνθηκαν, κτήρια μετονομάστηκαν και δημιουργήθηκαν χώροι ελεύθερης έκφρασης και εναλλακτικών μαθημάτων, ακολούθησαν εκφοβισμοί και διώξεις φοιτητών. διαδικασία ήταν μάλλον ηχηρή. Ωστόσο, η συζήτηση που έχει ξεκινήσει, αρχικά εντός του φοιτητικού κινήματος, εστιάζει πλέον ανοιχτά στην κριτική των επιλογών του Μαντέλα και τα είκοσι πρώτα χρόνια της ελεύθερης Νοτίου Αφρικής. Οι νέοι μιλούν για την αποτυχία του οικονομικού και πολιτικού συμβιβασμού που έκανε το αριστερό τότε ΑΝC, την αποτυχία, σχεδόν απαξίωση της διαδικασίας «εθνικής συμφιλίωσης» που είχε αναλάβει ο Ντέσμοντ Τούτου και δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Η Sisonke Msimang συνοψίζει πολλά από όσα γράφουν και λένε οι φοιτητές αυτές τις μέρες. «Ζήσαμε με μια χορογραφημένη ενότητα για αρκετό καιρό, ώστε να γνωρίζουμε ότι πλέον προτιμούμε την πικρή και σθεναρή δυσαρμονία. Θεωρούμε ότι η συμφιλίωση είναι κομμάτι μιας αφήγησης που κατασκευάστηκε στη βάση αγωνιών που δεν μας αφορούν πια: η δημοκρατία μας έχει διδάξει ότι οι υψωμένες φωνές δεν χρειάζεται να οδηγούν στον πόλεμο. Ίσως αυτό να μην μας κάνει να νιώθουμε καλά ή άνετα. Και δεν προσφέρει την ειρήνη που πολλοί μαύροι Νοτιοαφρικανοί ονειρεύτηκαν πριν είκοσι χρόνια. Ωστόσο η ανυπομονησία μας για δικαιοσύνη είναι ένα νέο είδος ελπίδας ένα σημάδι ότι ίσως θα πετάξει τώρα πράσινους βλαστούς το έθνος του ουράνιου τόξου». Λίνα Σιπητάνου Πηγές: Universities as sites of struggle for South Africa’s promise, Dhiru Soni, Ahmed Shaikh, Anis Karodia, Joseph David, http://pambazuka.org Why South African students say the statue of Rhodes Must Fall, Don Boroughs, npr.org The End of the Rainbow Nation Myth, Sisonke Msimang, www.nytimes.com Facebook: UCT: Rhodes Must Fall

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

∆εν μας βοηθάνε, μας δανείζουν και κερδίζουν από τα επιτόκια που πληρώνουμε. Αν αλλάξει κάτι τώρα στη συμφωνία με την Ελλάδα, θα είναι γιατί η Μέρκελ δεν θα θέλει να μείνει στην ιστορία ως υπεύθυνη για την καταστροφή της Ευρώπης.

Το μνημόνιο έφυγε, η λιτότητα παραμένει

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ: ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Συνέντευξη με τον οικονομολόγο Ηλία Σουκιάζη Η «Εποχή» συνομιλεί με τον οικονομολόγο και επίκουρο καθηγητή του πανεπιστημίου της Κοΐμπρα, Ηλία Σουκιάζη, για την πορτογαλική οικονομία και τη δυσμενή κατάσταση που άφησε πίσω του το τριετές μνημόνιο, αναπτύσσοντας ένα φαύλο κύκλο λιτότητας.

Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη

Η Πορτογαλία παρουσιάστηκε σαν το πρότυπο του καλού μαθητή που συμμορφώθηκε με το μνημόνιο και γι’ αυτό βγήκε στις αγορές. Ένα χρόνο μετά την έξοδο, πώς είναι η οικονομία στην Πορτογαλία; Πρώτον, το ότι ήταν ο καλός μαθητής είναι μύθος. Παρουσιάστηκε, όμως, έτσι ώστε να μην παραδεχτούν την αποτυχία του προγράμματος, αλλά και να την θέτουν σαν παράδειγμα κάθε φορά που υπήρχε κάποια διαφωνία με την Ελλάδα. Μην ξεχνάμε, επίσης, ότι η τρόικα είδε το λάθος που έγινε στην Ελλάδα και τα μέτρα που πάρθηκαν εδώ ήταν λίγο πιο ήπια. Παρόλα αυτά ένα χρόνο μετά, το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται. Η ανάπτυξη είναι πολύ αδύναμη, περίπου στο 0,7%. Με αυτούς τους ρυθμούς θα πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να φτάσει η Πορτογαλία τα παλιά της επίπεδα. Η ανεργία με το μνημόνιο πήγε στο 18%, ενώ πριν ήταν στο 4% μόνο. Η σημερινή μείωσή της στο 14%, οφείλεται στο γεγονός ότι 500.000 νέοι και πτυχιούχοι μετανάστευσαν, και όχι στην ανάπτυξη. Πιστεύουν ότι έκαναν την οικονομία πιο ανταγωνιστική, αλλά με αυτό εννοούν εξευτελιστικούς μισθούς και κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Πραγματική ανάπτυξη, δηλαδή, με νέες επενδύσεις και θέσεις εργασίας δεν υπάρχει, όπως προβάλλεται από τα ΜΜΕ; Όχι, οι επενδύσεις που προβάλλουν τα μίντια είναι οι ιδιωτικοποιήσεις που γίνονται. Ξεπουλάνε όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις απλά. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η πώληση της αεροπορικής εταιρείας TAP. Μία από τις καλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες σε θέματα ασφάλειας και ποιότητας, την πούλη-

σαν για μόλις 40 εκατομμύρια, τη στιγμή που έχει 70 αεροπλάνα και το καθένα κοστολογείται στα 4 δισ. Πουλήθηκε, επίσης, και η κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού στους Κινέζους. Συνήθως όλες οι ιδιωτικοποιήσεις πρόκειται για πωλήσεις σε Αγκόλα και Κίνα, σε άλλα κράτη δηλαδή, τα οποία είναι και δικτατορικά. Αυτά δεν είναι επενδύσεις, είναι αλλαγή αφεντικού. ∆εν φέρνουν νέα τεχνολογία και τα κέρδη φεύγουν στο εξωτερικό. Στρατηγικοί τομείς, μονοπώλια, περνάν στα χέρια άλλων κρατικών συμφερόντων που αυξάνουν τις τιμές, ρίχνοντας το κόστος στον καταναλωτή. Το πορτογαλικό κράτος ψάχνει να βρει γρήγορα έσοδα για να αποπληρώνει το χρέος και μετά δεν θα μας μείνει τίποτα.

Το άπιαστο όνειρο της ανάπτυξης

Λήφθηκαν καθόλου μέτρα για παραγωγική ανασυγκρότηση, ώστε να μη χρειάζονται συνέχεια περικοπές, ξεπούλημα κτλ; Η παραγωγικότητα στην Πορτογαλία ήταν και είναι από τις πιο χαμηλές στην Ευρώπη. Υπάρχει εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, αλλά το πρόβλημα έγκειται στο ότι η οικονομία στηρίζεται μόνο στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οικογενειακού χαρακτήρα, που δεν έχουν μακροχρόνιες βλέψεις. Το μόνο που έγινε για να αυξηθεί η παραγωγικότητα αυτών των επιχειρήσεων ήταν η αύξηση του χρόνου εργασίας και η μείωση μισθών. Νομίζουν πως ένας εργάτης που θα δουλεύει περισσότερο και θα αμείβεται λιγότερο θα είναι πιο αποδοτικός. Αυτά είναι αστεία πράγματα. Όταν μειώνεις το μισθό δεν πρόκειται να κερδίσεις πολλά, γιατί αποτελεί το 30% μόνο των εξόδων μιας επιχείρησης. Το μεγαλύτερο κόστος αφορά στους φόρους και στο ρεύμα. Η φορολογία εδώ είναι κολοσσιαία, οι δημόσιοι υπάλληλοι στην ουσία δουλεύουν μισό χρόνο για το κράτος και το υπόλοιπο τους μένει ως μισθός. Ταυτόχρονα, βέβαια, οι πολυεθνικές διαφεύγουν στους φορολογικούς παραδείσους. Ο καθηγητής οικονομικής ιστορίας, Πέτερ Λενς, είχε δηλώσει πως όταν έρθει η ανάπτυξη στην Πορτογαλία θα ξαναϋπάρξει πρόβλημα στη χρηματοδότηση του χρέους. Γιατί θα συμβεί αυτό και τι θα σημαίνει; Θα συμβεί γιατί τα επιτόκια που

πληρώνουμε για την εξόφληση του χρέους είναι πιο υψηλά από το ρυθμό ανάπτυξης. Αυτή τη στιγμή στην Πορτογαλία η ανάπτυξη είναι 1%, τα επιτόκια για τα δεκαετή ομόλογα αυξήθηκαν στο 3%. Επομένως αυτόματα αυξάνεται και το χρέος. Το να πιάσουμε 3% ανάπτυξη είναι αδύνατο και δεν έχει συμβεί ποτέ στην Πορτογαλία από τότε που μπήκε στο ευρώ. Το αποτέλεσμα θα είναι ότι θα καλέσουμε πάλι την τρόικα, θα επιβάλλει νέο μνημόνιο κ.ο.κ.

Το επόμενο πλήγμα στην Πορτογαλία

Στην Ελλάδα και στην Ισπανία η λιτότητα προκάλεσε τη δυσαρέσκεια του κόσμου και την αλλαγή του πολιτικού κατεστημένου, με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και του Podemos αντίστοιχα. Στην Πορτογαλία συμβαίνει κάτι τέτοιο; ∆υστυχώς, όχι. Ο κόσμος στην Πορτογαλία θαυμάζει πολύ τον ΣΥΡΙΖΑ και τον υποστηρίζει. Ταυτόχρονα, υπάρχει κοινωνική κριτική για την υποτελή κυβέρνηση της Πορτογαλίας, αλλά δεν έχει αναπτυχθεί κανένα εναλλακτικό κίνημα. Η κυβέρνηση του Κοέλιο προσπαθεί λόγω εκλογών να προβάλει τα «καλά αποτελέσματα» που έφεραν τα μέτρα λιτότητας και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις έχει ξεπεράσει στα γκάλοπ το σοσιαλιστικό κόμμα. Οι λόγοι είναι ότι, πρώτον, η λιτότητα που επιβλήθηκε εδώ είναι τρεις φορές μικρότερη από ό,τι στην Ελλάδα και άρα δεν δημιουργήθηκε τόσο έντονο κλίμα αγανάκτησης. ∆εύτερον, το Κομμουνιστικό Κόμμα είναι δυνατό, με ένα χαρισματικό ηγέτη, αλλά ασκεί μεγαλύτερη κριτική στην αντιπολίτευση των σοσιαλιστών παρά στην κυβέρνηση. Το ποσοστό τους ανέβηκε, όπως και στο Μπλόκο της Αριστεράς, αλλά αυτά τα δύο κόμματα δεν διεκδικούν τη διακυβέρνηση της χώρας. Ο πρωθυπουργός Κοέλιο δήλωσε πως η οικονομία της Πορτογαλίας είναι θωρακισμένη σε ένα πιθανό Grexit. Ισχύει αυτό; Ο πρωθυπουργός Κοέλιο είχε πει, επίσης, ότι δεν θα αύξανε τους φόρους, δεν θα έκοβε τα επιδόματα και ότι θα είχαμε λιτότητα μόνο για ένα χρόνο. Έχει συνηθίσει να λέει ψέματα. Αυτό που λέει είναι προφανώς αδικαιολόγητο, τα επιτόκια, όπως είπαμε, αυξήθηκαν την προηγούμενη εβδο-

μάδα λόγω ενός πιθανού Grexit. Στην υπόνοιά του, δηλαδή, και μόνο, είχε ήδη επίπτωση στην πορτογαλική οικονομία. Αν φύγει η Ελλάδα, το επόμενο πλήγμα θα είναι στην Πορτογαλία.

Πολιτικό και όχι οικονομικό ζήτημα

Τελικά, αφού τα μνημόνια δεν αποτελούν λύση, τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας; Η λύση πρέπει να είναι ευρωπαϊκή. Να συμφωνήσουμε η Ευρώπη να επενδύσει στις χώρες με τα προβλήματα χρέους, ώστε να έρθει ανάπτυξη και να απελευθερωθεί και η ανάπτυξη των άλλων χωρών. Έχουμε παραδείγματα, όπως η Φιλανδία, που οι μελέτες δείχνουν ότι η οικονομία της έχει πέσει σε κυκλική στασιμότητα. Όλη η Ευρώπη δεν αναπτύσσεται. Για να αλλάξει αυτό πρέπει να ξεφύγουμε από την παγίδα του χρέους. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να υποστηρίξει τις χώρες που έχουν πρόβλημα χρέους, κάνοντας αναδιάρθρωση και επενδύοντας σε αυτές. Το μοντέλο της λιτότητας δεν λειτουργεί. Τότε για ποιο λόγο εμμένουν σε αυτό; Οι λόγοι είναι πολιτικοί κυρίως και όχι οικονομικοί. Όλη η Ευρώπη έχει νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις και κυριαρχεί η δικτατορία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η Γερμανία, επίσης, επωφελείται από αυτήν την κρίση. Το 2014 από τα ελληνικά ομόλογα που αγόρασε, είχε κέρδη 360 εκατομμύρια. ∆εν μας βοηθάνε, μας δανείζουν και κερδίζουν από τα επιτόκια που πληρώνουμε. Αν αλλάξει κάτι τώρα στη συμφωνία με την Ελλάδα, θα είναι γιατί η Μέρκελ δεν θα θέλει να μείνει στην ιστορία ως υπεύθυνη για την καταστροφή της Ευρώπης. Αν φύγει η Ελλάδα, κανείς δεν ξέρει ποιες θα είναι οι επιπτώσεις. Για την ίδια την Ελλάδα, το Grexit ίσως να μην ήταν τόσο κακό. Θα υποτιμούσε το νόμισμά της, θα αύξανε τις εξαγωγές της, τον τουρισμό της, την εσωτερική παραγωγή της, καθώς οι εισαγωγές θα ήταν πολύ ακριβές και σε τρία χρόνια θα σταθεροποιούταν. Αυτό φοβούνται, να μην δείξουν ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει χωρίς την Ευρώπη και δημιουργηθεί προηγούμενο. •

στα δίκτυα του κόσµου

∆ΙΕΘΝΗ

Προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την αύξηση της κοινωνικής αναταραχής για να προκαλέσουν μια πολιτική αλλαγή και δεν προσέχουν τους κινδύνους των εθνικιστικών και λαϊκιστικών κινητοποιήσεων του «Μένουμε Ευρώπη».

www.caravana43.com

Το καραβάνι της Ayotzinapa

Ολοκληρώθηκε τη  ∆ευτέρα το καραβάνι των γονιών των θυμάτων της

Ayotzinapa, που ξεκίνησε με αφορμή τη συμπλήρωση οκτώ μηνών από τις δολοφονίες των 43 φοιτητών από μέλη συμμορίας καρτέλ ναρκωτικών. Το ταξίδι με τα τροχόσπιτα διήρκεσε πολλές εβδομάδες και πέρασε από δεκάδες πόλεις του Μεξικού και των ΗΠΑ, καταγγέλλοντας την κυβέρνηση του Ενρίκε Πένια Νιέτο ότι προσπαθεί να κλείσει την υπόθεση πριν αυτή διαλευκανθεί και ότι δεν προχωρά στην απόδοση δικαιοσύνης. www.desobediencia.es

Ενάντια στον αυταρχισμό

Συνεχίζεται σε πολλές  ισπανικές πόλεις η εβδομάδα των δράσεων

πολιτικής ανυπακοής ενάντια στην εφαρμογή του ονομαζόμενου νόμου για την δημόσια ασφάλεια. Ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι σε μια περίοδο, που μεγάλα τμήματα της κοινωνίας περιθωριοποιούνται από την πολιτική του Ραχόι, το καθεστώς προσπαθεί, μέσω της καταστολής, να ποινικοποιήσει τους κοινωνικούς αγώνες των «από κάτω», στοχεύοντας τους μετανάστες, την νεολαία και τους φτωχούς, ενώ την ίδια ώρα τα σκάνδαλα διαφθοράς παραμένουν ατιμώρητα.

www.somosobservadores.org

Αλληλεγγύη στους ακτήμονες

Εκατοντάδες άνθρωποι  στην Παραγουάη συμμετέχουν στην

εκστρατεία για τη δίκαιη δίκη των 13 ακτημόνων αγροτών, που κατηγορούνται για την δολοφονία 6 αστυνομικών στη διάρκεια της επιδρομής, που έκαναν 300 πάνοπλοι ράμπο, τον Ιούνιο του 2012, σε μια περιοχή που είχαν καταλάβει και ζούσαν. Η δίκη ξεκίνησε τη ∆ευτέρα, ενώ αυτόπτες μάρτυρες έχουν καταθέσει ότι οι πυροβολισμοί προήλθαν από ελεύθερους σκοπευτές παραστρατιωτικών ομάδων, με στόχο να δυναμιτιστεί το κλίμα εναντίον του προέδρου Φερνάντο Λούγκο, που λίγες μέρες μετά ανατράπηκε. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

“

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Η αλληλεγγύη είναι αναγκαία προϋπόθεση ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΓΙΟΥΝΤΙΘ ΝΤΕΛΧΑΪΜ, ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΗΣ ΝΤΙ ΛΙΝΚΕ

Η Γιούντιθ Ντελχάιμ, στέλεχος της Ντι Λίνκε, μέλος των Ευρωπαίων Οικονομολόγων και καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Αναλύσεων του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ στο Βερολίνο συζήτησε το απόγευμα της Πέμπτης με την Εποχή για την τροπή που έχουν πάρει οι διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή στους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης. Περιγράφει μια πιθανή εναλλακτική στο νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα και τονίζει τη σπουδαιότητα που έχει για τον ελληνικό λαό, η αλληλεγγύη των αντίστοιχων ευρωπαικών.

Την συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Να μιλήσουμε για το ελληνικό ζήτημα. Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε το πρόγραμμά του στη Θεσσαλονίκη, έγινε ξεκάθαρο ότι εκπονήθηκε από ανθρώπους, που είχαν μια καλά υπολογισμένη αντίληψη για την έξοδο από το κοινωνικά, οικολογικά και οικονομικά καταστροφικό μοντέλο ανάπτυξης. Η εφαρμογή του εξαρτιόταν από τρεις παράγοντες: Πρώτον, από την ενεργή εμπλοκή μελών και φίλων του κόμματος στην υλοποίησή του. ∆εύτερον, από την παραμονή στη ζώνη του ευρώ και τρίτον, από την κινητοποίηση αριστερών δυνάμεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ακύρωση των άδικων χρεών, τις πληρωμές των γερμανικών αποζημιώσεων και την υλοποίηση κοινών στόχων. Σε ποιο βαθμό έγινε αυτό; Μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η νέα κυβέρνηση εξήγησε το βραχυπρόθεσμο σχέδιο της, το οποίο θα μπορούσαν να το είχαν εξηγήσει και οι αριστερές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως και οι Έλληνες, θέλουμε την αντιπαράθεση με τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή, ζητάμε περισσότερη φορολογική δικαιοσύνη, θέλουμε την προστασία, τον εκδημοκρατισμό και την ανάπτυξη του δημοσίου τομέα, ιδίως για να καταπολεμηθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός. ∆ιεκδικούμε οι Έλληνες να δικαιωθούν ιστο-

ρικά και η Γερμανία να πληρώσει τις επανορθώσεις. Θα πρέπει να διαγραφεί μεγάλο μέρος του χρέους και είμαστε δεσμευμένοι στην απαίτηση για μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη. Έτσι, η πρόκληση για την ευρωπαϊκή αριστερά, έπρεπε και

πρέπει να είναι, η αξιοποίηση του πολιτικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να ξεκινήσει η οργάνωση της αλληλεγγύης, καθιστώντας σαφή τα κοινά συμφέροντα με τον ελληνικό λαό, ώστε να αλλάξει η πολιτική ατζέντα στην Ευρώπη. Εντός

Μια εναλλακτική ευρωπαϊκή λύση

Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει σήμερα μια εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη; Από την αρχή της ευρωπαϊκής κρίσης, οικονομολόγοι όπως ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο Στιούαρτ Χόλαντ και πολλοί άλλοι από την Ομάδα Εργασίας των Ευρωπαίων Εναλλακτικών Οικονομολόγων (EuroMemo), έχουν κάνει προτάσεις για να μειωθεί το βάρος της κρίσης και ν’ αρχίσει ένας αγώνας ενάντια στις ουσιαστικές αιτίες της κρίσης: την απορρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, τη συγκέντρωση του πλούτου και αντίστοιχα τις άνισες διαδικασίες στην κατανομή του, την ιδιωτικοποίηση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, τις ανισορροπίες στο εμπορικό ισοζύγιο και τις πληρωμές. Οι αιτίες αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με μέτρα μόνο στο επίπεδο της διανομής και της αναδιανομής. Ερωτήματα σχετικά με την ρύθμιση, την οργάνωση, την αναζωογόνηση των οικονομικών κύκλων και τις αλλαγές των προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης είναι αναγκαία. Και τα μέτρα αυτά θα πρέπει οπωσδήποτε να συνδέονται με στρατηγικές ενάντια στην κρίση στο επίπεδο της οικολογίας, των διατροφής, της ενέργειας και των φυσικών πόρων. Ποια θα μπορούσε να είναι μια ευρωπαϊκή λύση για το περιφερειακό χρέος; Βλέπω δύο κύριες προκλήσεις σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Η πρώτη είναι μια διαδικασία ελέγχου του χρέους, όπως έχει ξεκινήσει να πραγματοποιείται στην Ελλάδα, που

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το αισιόδοξο σύνθημα «ας αρχίσουμε από την Ελλάδα για να αλλάξουμε και την Ευρώπη», θα έπρεπε να έχει γίνει πολιτικός προσανατολισμός, ώστε να οικοδομηθεί ένα ρεαλιστικό προγράμμα. Υπήρξαν πολλές προσπάθειες να το κάνουμε αυτό, αλλά μέχρι τώρα ήταν αδύναμες. Ειδικά η αριστερά στην Γερμανία και την Γαλλία δεν είναι αρκετά ισχυρή για να κάνει ότι θα ήταν απαραίτητο.

Ενάντια στην ελληνική κυβέρνηση

Ποιο είναι τώρα το ερώτημα μιας πιθανής συμφωνίας; Οι κυρίαρχες ομάδες, κυρίως στη Γερμανία και τη Γαλλία, καθώς και όλοι οι συνεργάτες τους, φοβήθηκαν την ελληνική κυβέρνηση, ειδικά βλέποντας και την άνοδο του Ποδέμος. Ίσως και να υπερεκτίμησαν τον ελληνικό κίνδυνο. Υπάρχουν συγκρούσεις ανάμεσα στα συμφέροντα της Κομισιόν και του Eurogroup, μεταξύ των διαφόρων κυβερνήσεων, μεταξύ της ΕΚΤ και του ∆ΝΤ, αλλά μέχρι τώρα οι επιθετικότερες δυνάμεις έχουν καταφέρει να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη τους υπέρ των χρηματοπιστωτικών αγορών και των ολιγαρχών του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου. Τώρα, καθένας βλέπει ότι η βάση της όποιας συμφωνίας θα μπορούσε να επιτευχθεί, θα είναι κοινωνικά άδικη και προσανατολισμένη ενάντια στην πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Το μοναδικό ερώτημα είναι «λιγότερη ή περισσότερη αδικία», μια συμφωνία, που θα αρχίσει να βάζει τέλος σε μια βίαιη διαδικασία καταστροφής ή συνέχιση της μνημονιακής πολιτικής. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο βαθύτερος στόχος των δανειστών; Οι συνθήκες για την υλοποίηση του προγράμματος της Θεσσαλονίκης όχι μόνο έχουν επιδεινωθεί, αλλά εν μέρει καταστράφηκαν. Πρέπει να γίνει σαφές ότι αυτό επηρεάζει τον τρόπο που διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις από το ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας και ο Γιάνης Βαρουφάκης επικρίνονται από κάποιους συντρόφους τους ότι δεν είναι αρκετά δυναμικοί και από άλλους ότι είναι άκαμπτοι. Ωστόσο, η δύναμή τους είναι η εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού και η αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών λαών. Οι κυρίαρχες δυνάμεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ∆ΝΤ και στις ΗΠΑ αγωνίζονται εναντίον μιας εκλεγμένης κυβέρνησης. Είναι προφανές ότι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την αύξηση της κοινωνικής αναταραχής για να προκαλέσουν

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

μια πολιτική αλλαγή και δεν προσέχουν τους κινδύνους των εθνικιστικών και λαϊκιστικών κινητοποιήσεων του «Μένουμε Ευρώπη». Πρέπει, όμως, να μάθουν ότι υπάρχουν άνθρωποι που αντιστέκονται, γιατί θέλουν να ζουν με αξιοπρέπεια.

Το μέλλον της ευρωζώνης και μια ενδεχόμενη έξοδος

Ποιες συνέπειες θεωρείτε ότι θα έχει η επιστροφή σε εθνικά νομίσματα; Μια χώρα θα απομονωνόταν εντελώς από τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τεράστια κεφάλαια θα έφευγαν στο εξωτερικό. Θα επικρατούσε ένας πανικός και οι οικονομικά ισχυρότεροι θα μεταβίβαζαν την επιβάρυνση στους ασθενέστερους. Η καθημερινή ζωή θα επιδεινωνόταν και όλη αυτή την κατάσταση θα μπορούσαν να την εκμεταλλευτούν πολιτικά δεξιοί λαϊκιστές, εθνικιστές, φονταμενταλιστές ή η άκρα δεξιά, για να επιβάλλουν τα δικά τους συμφέροντα. Η συνεχιζόμενη καταστροφή των υφιστάμενων οικονομικών σχέσεων θα ήταν συνεχής και δριμεία. Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει ίδιες ή παρόμοιες συνέπειες σε κάθε χώρα. Εξάλλου η ευρωζώνη θα έχανε την εμπιστοσύνη και τη σταθερότητά της σε σημαντικό βαθμό και αυτό θα σήμαινε την αρχή του τέλους της. Πώς βλέπετε το μέλλον της Ευρώπης; Το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται ιδιαίτερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για τους λαούς της της Ευρώπης, η πραγματοποίηση μιας «μετριοπαθούς πρότασης» θα ήταν μια πραγματική ευκαιρία. Αλλά κάτι τέτοιο απαιτεί μια μεγάλη αλλαγή του ισχύοντος συσχετισμού στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τους αγώνες των κοινωνικών κινημάτων, της αριστεράς και των ανθρώπων που θέλουν να ζήσουν μια αξιοπρεπή ζωή, στηριζόμενοι στην αλληλεγγύη. Επιπλέον, αυτό θα μπορούσε να είναι μόνο η αρχή για βαθύτερες αλλαγές, επειδή η «μετριοπαθής πρόταση» αμφισβητεί τις κυρίαρχες δυνάμεις, αλλά δεν αλλάζει ουσιαστικά τα υφιστάμενα θεμέλια των κοινωνιών μας. Για όλα αυτά, η αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό είναι απαραίτητη, αποτελεί μια αναγκαία προϋπόθεση σε μια παρατεταμένη μάχη που έχουμε να δώσουμε, χωρίς να φαίνεται μια εύκολη νίκη στον ορίζοντα.

•

θα οδηγήσει σε σαφή αποτελέσματα και στην απαραίτητη ακύρωση του χρέους. Η δεύτερη είναι η επείγουσα εφαρμογή όσων γράφουν στο βιβλίο τους «Μια μετριοπαθής πρόταση για την επίλυση της κρίσης του ευρώ», οι Γιάνης Βαρουφάκης, Στιούαρτ Χόλαντ και Τζέιμς Γκαλμπρέιθ. Ένα περιορισμένο πρόγραμμα τροποποίησης του χρέους σε συνδυασμό με προγράμματα για την ενίσχυση των τραπεζών και των επενδύσεων και, κυρίως, με μια οικονομική πολιτική για τους κοινωνικά αδύναμους. Εγώ θα συνέδεα τα παραπάνω με μια οικολογική διάσταση και με περαιτέρω βήματα προς βαθύτερες αλλαγές, αλλά αυτή τη στιγμή δεν είναι απολύτως σωστό να το πω. Επίσης, η ΕΚΤ θα έπρεπε να προσφέρει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα τροποποίησης του χρέους, για να εξασφαλιστεί η εναρμόνισή του με τους κανόνες της συνθήκης του Μάαστριχ. Μ αυτόν τον τρόπο, οι μετοχές του τροποποιούμενου χρέους των κρατών μελών θα μπορούσαν να συνεχίσουν να εξυπηρετούνται από την κάθε χώρα ξεχωριστά. Η αναχρηματοδότηση αυτού του τμήματος του χρέους θα μπορούσε να γίνει από τα κράτη μέλη με μέτρια επιτόκια που θα ορίζει η ΕΚΤ. Τα μερίδια του χρέους των κρατών μελών, μετατρεπόμενα σε ομόλογα της ΕΚΤ, θα πρέπει να αποπληρωθούν με χρεωστικούς λογαριασμούς και τα κράτη μέλη θα αναλάβουν να εξαγοράσουν τα ομόλογα στο ακέραιο κατά τη λήξη τους.

Ερωτήματα σχετικά με την ρύθμιση, την οργάνωση, την αναζωογόνηση των οικονομικών κύκλων και τις αλλαγές των προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης είναι αναγκαία.

•

ΟΝ∆ΟΥΡΑ

Το σκάνδαλο των ασφαλιστικών ταμείων

δώ και βδομάδες οι κάτοικοι της Ονδούρας πραγματοποιούν εξοργισμένοι πορείες διαμαρτυρίας, απαιτώντας την παραίτηση του προέδρου τους, Χουάν Ορλάντο Χερνάντεζ. Λόγος είναι το σκάνδαλο υπεξαιρέσεως εκατοντάδων δολαρίων από τα ασφαλιστικά τους ταμεία (IHSS) προς χρηματοδότηση καθαρά κομματικών εξόδων. Ο ίδιος ο Χερνάντεζ αποδέχεται την παρακράτηση των χρημάτων από το κόμμα του, αρνείται όμως οποιαδήποτε εμπλοκή και υπόσχεται διερεύνηση της υπόθεσης, εγγυόμενος προσωπικά την τιμωρία των ενόχων. Στα αιτήματα των εκατοντάδων χιλιάδων διαδηλωτών συμπεριλαμβάνεται η τροποποίηση του τρέχοντος πολιτικού συστήματος, που τους πιέζει αδιαλείπτως εδώ και χρόνια. Από το 2009 η κυβέρνηση προωθεί τα συμφέροντα μια ελίτ, επηρεάζοντας το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Οι ντόπιοι πασχίζουν να προστατεύσουν τη γη τους από την εταιρική εκμετάλλευση του υδροφόρου ορίζοντα, της υλοτομίας, της κατασκευής γιγαντιαίων έργων προσέλκυσης τουριστών και εξόρυξης ορυκτού πλούτου καντιμετωπίζοντας σωματικές απειλές, όπως οι αγροτικές και οι κοινωνικές μειονότητες των Λένκα και Γκαριφούνα, στρατιωτικοποιήσεις, εκλογικές απάτες, υποβιβασμό των δικαιωμάτων έκφρασης των σεξουαλικών τους προτιμήσεων, των δικαιωμάτων των γυναικών καθώς και τη μετανάστευση χιλιάδων ανηλίκων.

Πού πήγαν τα χρήματα

Τα χρήματα προέρχονταν από τα ασφαλιστικά τους ταμεία, με φήμες να λένε αρχικά πως περίπου 350 εκατομμύρια υπεξαιρέθηκαν για διάφορες χρηματοδοτήσεις κομματικών αναγκών του κεντροδεξιού κόμματος, μεταξύ 2012 και 2013, κυρίως για την προεκλογική καμπάνια του Χερνάντεζ το 2013, μέσω παραγόντων του κόμματος και εταιριών-φαντασμάτων. Όλα τα στοιχεία ανάμειξης των εμπλεκομένων αρχικά παρέμεναν στο σκοτάδι από τους εισαγγελείς έως ότου διέρρευσαν, με τους διαδηλωτές να απαιτούν πλέον τη δημιουργία ανεξάρτητου οργανισμού επίβλεψης των κρατικών κονδυλίων. Πριν λίγες μέρες, ένας μάρτυρας, ο Τζον Τσαρλς Μπόργκαν, κλήθηκε να καταθέσει, καταλήγοντας τελικά δολοφονημένος μαζί με το σωματοφύλακά του. λίγο πριν την κατάθεσή

του. O Μπόργκαν διετέλεσε διευθυντής στο ΙΗSS και κατηγορήθηκε για ξέπλυμα χρήματος. Μέσω ενός τουριστικού πρακτορείου, που κατείχε, υπερχρέωνε το IHSS για να μεταφέρει διοικητικούς και στη συνέχεια τοποθετούσε τη διαφορά των χρημάτων στα κομματικά ταμεία. Το φθινόπωρο του 2014, μαζί με άλλους εμπλεκόμενους, δέχτηκε προειδοποιήσεις από την Ιντερπόλ για επικείμενη φυλάκισή του. Χρήματα από το IHSS ξεπλένονταν επίσης με την μορφή υπερκοστολόγησης φαρμακευτικών αγωγών και λοιπών παραϊατρικών, χρεώνοντας το ταμείο με αποτέλεσμα εκατοντάδες οικονομικά ανίσχυροι, βαριά άρρωστοι άνθρωποι, να μην μπορούν να προμηθευθούν τις αγωγές τους υποκύπτοντας εν τέλει στις ασθένειές τους.

Τα δίδυμα σκάνδαλα και η θέση της Αμερικής

Ένα προγενέστερο κίνημα διαδηλωτών στην κοντινή Γουατεμάλα, το οποίο οδήγησε στην παραίτηση διοικητικών παραγόντων της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του αντιπροέδρου, φαίνεται να αποτελεί την πηγή έμπνευσης των Ουνδουριανών. Οι χιλιάδες αιτούντες οργανώθηκαν, μέσω της Κοινωνικής και Ανθρωπιστικής Συνελεύσεως (Social and People’s Assembly), με το αίσθημα της αγανάκτησης να μεταφέρεται σιγά σιγά και στην υπόλοιπη Κεντρική Αμερική. ∆υνάμεις αστυνόμευσης έχουν πλέον αναλάβει την επίβλεψη των δημοσίων νοσοκομείων και των φαρμακαποθηκών. Ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι κλιμάκια θα διεξάγουν απογραφή, ώστε να καταγραφούν τα πραγματικά αποθέματα, με σκοπό να επέλθει εγγύηση του προορισμού των φαρμάκων στους έχοντες ανάγκη. Την ίδια στιγμή το γραφείο του Ομπάμα πιέζει το Κογκρέσο για αποστολή 1δισ. πακέτου στήριξης στην Κεντρική Αμερική (Γουατεμάλα, Ονδούρα, Ελ Σαλβαδόρ), ως μια απόπειρα περιορισμού της φτώχειας και της παράνομης μετανάστευσης στις ΗΠΑ, μέσω δημιουργίας θέσεων εργασίας στις περιοχές αυτές με στόχο την άνοδο του επιπέδου διαβίωσης.

Κωνσταντίνα Ειρήνη Ζούνη

∆ΙΕΘΝΗ

“

Το κουράγιο του Αχιλλέα και η πονηριά του Οδυσσέα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 1

λων, που θέλουν να θεωρούνται σαν πιο «ριζοσπαστικοί», οι οποίοι ξεχνούν να συνεκτιμήσουν την περιπλοκότητα της κατάστασης και τον αγώνα που συνεχίζει να δίνει η ελληνική κυβέρνηση. Αυτή μάχεται με το κουράγιο τού Αχιλλέα και την πονηριά του Οδυσσέα. Ας πούμε από τώρα σε όλους αυτούς που προαναγγέλλουν τη «συνθηκολόγηση» της κυβέρνησης, ότι κάνουν λάθος. Και πρέπει να καταλάβουν, γιατί.

Για την ώρα είναι αδύνατο να πούμε εάν η κυβέρνηση που απειλείται στο εξής από μια «πορτοκαλί επανάσταση» αν θα διατηρήσει τις θέσεις της μέχρι το τέλος. Όμως μέχρι τώρα έχει υπερασπιστεί με δύναμη, σαν λιοντάρι, τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και, πέρα από αυτά, τα συμφέροντα των Ευρωπαίων. ∆εν έχουμε το δικαίωμα να το ξεχνάμε αυτό και να μην το θυμόμαστε όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαπραγμάτευσης.

Η άποψη της ελληνικής κυβέρνησης

Πράγματι, η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει σημαντικές παραχωρήσεις μετά τον περασμένο Φεβρουάριο. Όλες όμως αυτές οι παραχωρήσεις γίνονται με τον όρο μιας γενικής συμφωνίας για το πρόβλημα του χρέους. Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το βάρος της αποπληρωμής του χρέους εξαναγκάζει την ελληνική κυβέρνηση να είναι εξαρτημένη από τους δανειστές. Το δράμα της Ελλάδας είναι ότι έχει πετύχει ένα σημαντικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, από το οποίο όμως επωφελούνται μόνο οι δανειστές. Οι επενδύσεις τόσο σε τομείς υλικών αγαθών όσο και σε άυλες υπηρεσίες (εκπαίδευση, υγεία) θυσιάζονται στο βωμό των δανειστών. ∆εν μπορεί συνεπώς να ξαφνιάζεται κανείς που με την κατάσταση αυτή ο παραγωγικός μηχανισμός της Ελλάδας έχει αποδιαρθρωθεί και έχει χάσει κανονικά την ανταγωνιστικότητά του. Αυτή την κατάσταση που παρέλαβε η συμμαχική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, επιχειρεί τώρα να την ανατρέψει. Η κυβέρνηση δεν ζητά επιπλέον ποσά από τους δανειστές της. Ζητάει τα χρήματα που συγκεντρώνει να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις επενδύσεις τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα, τόσο στον υλικό τομέα όσο και τον άυλο και πάνω. Και από αυτή τη θέση δεν είναι έτοιμη να μετακινηθεί, τουλάχιστον μέχρι τώρα.

Η διεστραμμένη λογική των δανειστών Όσο για τους δανειστές της Ελλάδας, αυτοί συνεχίζουν να απαιτούν την αποπληρωμή όλων των χρεών – αν και όλοι γνωρίζουν ότι είναι αδύνατον – μόνο και μόνο για να διατηρήσουν μονομερώς το δικαίωμα αφαίμαξης της Ελλάδας μέσω των τόκων. Όλος ο κόσμος ξέρει ότι κανένα κράτος δεν αποπληρώνει ολοκληρωτικά το χρέος. Από αυτή την άποψη οι συζητήσεις που επενδύονται με ηθικά επιχειρήματα είναι εντελώς γελοίες. Γίνονται για να διατηρηθεί ο μύθος του άθικτου του χρέους και να συνεχίσει η σημερινή ροή των χρημάτων της Ελλάδας προς τις χώρες δανειστές. Όταν στις 24 Ιουνίου ο Αλέξης Τσίπρας διαπίστωσε αδυναμία να φτάσει σε συμφωνία, αυτό το πρόβλημα επεσήμανε. Επέμενε στο γεγονός ότι η συμπεριφορά των ευρωπαίων ηγετών είτε έδειχνε ότι δεν ενδιαφέρονται για συμφωνία και η διαπραγμάτευση είναι μάταιη, είτε ότι ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τα ανομο-

ΟΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΟΥ WIKILEAKS

Το αυτί και το μάτι του μεγάλου αφεντικού

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) των ΗΠΑ ξαναχτύπησε. Αυτή τη φορά, στόχος της ήταν η Γαλλία. Μετά την παρακολούθηση των προέδρων Ζακ Σιράκ και Σαρκοζί, ήρθε η ώρα του Ολάντ, όπως αποκαλύπτεται από τα «άκρως απόρρητα έγγραφα», που παρουσίασε ο ιστότοπος των WikiLeaks. Τα έγγραφα αυτά δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Λιμπερασιόν» και στην ιστοσελίδα Mediapart. Έτσι οι ανταλλαγές κρύου – ζεστού καλά κρατούν μεταξύ Ουάσιγκτον και γηραιάς ηπείρου, μετά τις αλλεπάλληλες αποκαλύψεις για τη δράση και τις πρακτικές της NSA. Η αποκάλυψη προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις. Η Γαλλία, με ανακοίνωση του συμβουλίου Άμυνας, χαρακτήρισε την ενέργεια «απαράδεκτη». Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να καθησυχάσει τους συμμάχους των ΗΠΑ, χωρίς να πει κάτι συγκεκριμένο για τον περιορισμό της δράσης της συγκεκριμένης υπηρεσίας

λόγητα συμφέροντά τους. Η κατηγορία είναι βαριά, αλλά είναι πραγματική. Και πιθανόν να αναγγέλλει μια επερχόμενη ρήξη. Πράγματι, μπορούμε να σκεφτούμε ότι οι δανειστές της Ελλάδας και ιδιαίτερα οι χώρες του Γιούρογκρουπ συνεχίζουν να θέτουν δύο στόχους στις διαπραγματεύσεις. Πρώτα πρώτα, επιθυμούν να προκαλέσουν την πολιτική συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ και έτσι, ελπίζουν τουλάχιστον, να διασώσουν την πολιτική της λιτότητας, η οποία αμφισβητείται εδώ και καιρό σε αρκετές χώρες και ιδιαίτερα στην Ισπανία, όπως διαφαίνεται με την εκλογική νίκη του Ποδέμος. Όμως οι χώρες των πιστωτών θέλουν επίσης να διατηρηθεί η ροή χρημάτων, που προέρχεται από την αποπληρωμή του χρέους της Ελλάδας, επειδή από αυτή τη ροή κερδίζουν αρκετά οι χρηματοπιστωτικοί μηχανισμοί των χωρών τους. Ο Αλ. Τσίπρας συνεπώς έχει απόλυτα δίκιο να δείχνει «ιδιαίτερο ενδιαφέρον» για τη διαπλοκή και τη διαφθορά, αν θέλουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Για την ώρα είναι αδύνατο να πούμε εάν η κυβέρνηση που απειλείται στο εξής από μια «πορτοκαλί επανάσταση»

ή για το σεβασμό της ιδιωτικής ζωής των πολιτών. Για την Αριστερά το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό, καθώς «καταπατούνται οι βασικές αρχές στις σχέσεις μεταξύ των χωρών, για την κυριαρχία του δυτικού μπλοκ» αναφέρει η «Ουμανιτέ». «Οι ΗΠΑ συμπεριφέρονται σαν μια ιμπεριαλιστική δύναμη που επιχειρεί να αποδυναμώσει την Ευρώπη», συνεχίζει. Για να βάλει, έτσι, στο χέρι τις «δυναμικές βιομηχανίες, την αγροτική οικονομία, τις υπηρεσίες, στα πλαίσια του οικονομικού πλανητικού πολέμου, διαμορφώνοντας το νέο γεωπολιτικό χάρτη του κόσμου», τονίζει σε άρθρο του ο Πατρίκ Λιερίκ, ευρωβουλευτής της ομάδας της Αριστεράς GUE-NIG.

Έντρομος ο Ολάντ

Η αποκάλυψη των WikiLeaks έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, γιατί σύμφωνα με τα έγγραφα, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, το Μάιο του 2012, λίγες ημέρες μετά την εκλογή του στην προεδρία, σε συνάντησή του με την Άνγκελα Μέρκελ, διαπίστωσε την «αδιάλλακτη στάση στο ζήτημα του δημοσιονομικού συμφώνου και της Ελλάδας, για το οποίο τον διαβεβαίωσε ότι δεν δέχεται κανένα συμβιβασμό». Η καγκελάριος φαινόταν να νίπτει τας χείρας της για την Ελλάδα, αναφέρει το δημοσίευμα. Έτσι, επιστρέφοντας στο Παρίσι, ο πρόεδρος προσκάλεσε αμέσως για συνομιλίες την ηγεσία του γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, που τότε βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Μετά από αυτή τη συνάντηση, ο Φρανσουά Ολάντ

αν θα διατηρήσει τις θέσεις της μέχρι το τέλος. Όμως μέχρι τώρα έχει υπερασπιστεί με δύναμη, σαν λιοντάρι, τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και, πέρα από αυτά, τα συμφέροντα των Ευρωπαίων. ∆εν έχουμε το δικαίωμα να το ξεχνάμε αυτό και να μην το θυμόμαστε όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαπραγμάτευσης.

* Ο Ζακ Σαπίρ είναι γνωστός οικονομολόγος, με πλούσια επιστημονική δράση. Οι απόψεις του θεωρούνται ρηξικέλευθες Υποστηρίζει ότι για να ξαναβρεθεί μία ισορροπία στο σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποίησης και της συγκρότησης περιφερειακών ενώσεων, όπως η ΕΕ, θα πρέπει να προηγηθεί επιστροφή στα έθνη κράτη. Παρεμβαίνει σχεδόν καθημερινά με κείμενά του για γεωπολιτικά και οικονομικά προβλήματα. Τα άρθρα του για την Ελλάδα παρουσιάζουν, πάντοτε, ενδιαφέρον γιατί, δίνουν αφορμή για προβληματισμό.

Μ.Κ.

φαίνεται ότι εγκατέλειψε κάθε ιδέα αντίστασής του στις παράλογες δημοσιονομικές λογικές της Γερμανίας. Αυτά που ζούμε σήμερα, είχαν προγραμματιστεί πολλά χρόνια πριν. Έτσι, ήταν προδιαγεγραμμένη η πορεία αποτυχίας και αποπομπής του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος περίμενε την 5η αξιολόγηση, που δεν έγινε ποτέ. Η ανεπίσημη αυτή συνάντηση σηματοδότησε το τέλος της σοσιαλδημοκρατίας, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ΕΕ. •

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

“Πάρε ένα σβώλο Μήτρο…”

Παρακολουθώντας τις συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ και την Ευρώπη και βλέποντας την «αυθόρμητη» συμμετοχή των πολιτών, που κατά ένα περίεργο τρόπο πριν φτάσουν στο Σύνταγμα είχαν όλοι επισκεφθεί «αυθόρμητα» το ίδιο εργαστήρι που κατασκευάζει πλακάτ και γράφει συνθήματα, το μυαλό μου αυθόρμητα γύρισε πίσω περίπου πενήντα χρόνια.

ταν Μάης του 1965, μαθητής τότε της Ε΄ ∆ημοτικού, μου άρεσε να διαβάζω διηγήματα, ποιήματα, ιστορία. Τα μόνα βιβλία όμως που υπήρχαν ήταν τα σχολικά. ∆ανειζόμουν, λοιπόν, βιβλία Νέων Ελληνικών (Αναγνωστικά τα λέγαμε τότε) από μαθητές μεγαλύτερων τάξεων. Σε ένα από αυτά έπεσα πάνω σε ένα απόσπασμα από το έπος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «Ο Φωτεινός»: «Πάρε ένα σβώλο Μήτρο / και διώξε εκείνα τα σκυλιά που μου χαλούν το φύτρο». Μη μυημένος τότε στην ποίηση η σκέψη μου κυριολεκτικά πήγε σε βιωματική εικόνα που είχα. Ευρισκόμενος κατά τις διακοπές του Πάσχα στο μαντρί του παππού μου, είδα μαζεμένους καμιά δεκαριά σκύλους που ακολουθούσαν μια σκύλα επιδιώκοντας να την κερδίσουν. Μπροστά, λοιπόν, η Μούργα περήφανη και πίσω οι σκύλοι έκαναν βόλτες μέσα στα γεννήματα -σιτάρια και κριθάρια. Το αποτέλεσμα ήταν να τσακίσουν τις καλαμιές και να ρίξουν κάτω τα γεννήματα. Όταν ο παππούς πήρε χαμπάρι τι γινόταν και είδε την καταστροφή, πήρε πέτρες και κυνηγώντας τα σκυλιά μονολογώντας είπε: «Μπρε τα άτιμα άντε τώρα να τα χεροβολιάσεις όπως τα κατάντησαν». Αργότερα, όταν διάβασα όλο το έπος και πιο ώριμος πλέον κατάλαβα τι εννοούσε μεταφορικά ο ποιητής με τον όρο σκυλιά. «Να το πατούν εμπρός μου / με τόση απίστευτη απονιά, οι δυνατοί του κόσμου». Από τη μια λοιπόν ο Φωτεινός εξεγείρεται κατά του Φράγκου κατακτητή και από την άλλη ο γιος του Μήτρος, δειλός και υποταγμένος, απαντά φοβισμένος στον πατέρα του που τον προστάζει να διώξει με σβώλους τα σκυλιά από τη φύτρα του: «Είναι του Ρήγα, δεν κοτώ…» για να πάρει την απάντηση: «Τι Ρήγας; Τι Ρηγόπουλο! Είναι ο καινούργιος κύρης / που πλάκωσε με ξένο βιό να γένει νοικοκύρης. Παλιόφραγκοι που πέφτουνε σαν όρνια στα ψοφίμια / εκείνοι πάντα κυνηγοί και πάντα εμείς αγρίμια…» Αυτή, λοιπόν, η εικόνα των σκύλων από τη μία, που δεν καταλάβαιναν τη ζημιά που προξενούσαν στοχοπροσηλωμένοι αλλού, και η επικαιρότητα των στίχων του Βαλαωρίτη, από την άλλη, ήρθε στη σκέψη μου. Βλέποντας τον Άδωνι μαζί με άλλα μνημονιακά παλικάρια να προτρέπουν τους διαδηλωτές να ανέβουν στο περιστύλιο της Βουλής και διαβάζοντας τα αναγραφόμενα συνθήματα στα πλακάτ, αναλογίστηκα πόσο θράσος μπορεί να έχει κάποιος και να ξεχνά: Τότε που η πλατεία ήταν καγκελωμένη και τα ΜΑΤ ψέκαζαν το λαό και μαζί προκλητικά τον 90χρονο αγωνιστή, βουλευτή Μανώλη Γλέζο. Τότε που το μετρό ήταν κλειστό και η μισή Αθήνα πνιγμένη στα χημικά. Τότε που η ∆ημοκρατία ένιωθε το λαό ως εχθρό και οι υπουργάρες με ύφος εκατό καρδιναλίων κατακεραύνωναν τους συνταξιούχους και τα ΜΑΤ τους ξυλοκοπούσαν. Τότε που από το προαύλιο της Βουλής εξορμούσαν προβοκάτορες και χαφιέδες για να δημιουργήσουν επεισόδια και να αιματοκυλήσουν τις συγκεντρώσεις των πολιτών. Αυθόρμητα στο μυαλό μου ξανάρθαν οι στίχοι του Βαλαωρίτη Πάρε ένα σβώλο Μήτρο και διώξε εκείνα τα σκυλιά… Π. Ζούνης

ΘΕΜΑΤΑ

Κατασκευάζουν μια χώρα στα μέτρα της δεξιάς ΡΟΣΑΝΑ ΡΟΣΑΝΤΑ

Όπως δεν την είχε ονειρευτεί ούτε ο Μπερλουσκόνι

Το να χάσει κανείς μέσα σε ένα χρόνο δύο εκατομμύρια ψήφους, όπως συνέβη στο ∆ημοκρατικό Κόμμα, δεν είναι ένα ασήμαντο ατύχημα. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο γραμματέας του, και πρωθυπουργός, θα το αντιλαμβανόταν και θα προσπαθούσε να διορθώσει την πορεία του, ενώ ο Ρέντσι προσπάθησε μόνο να το πετάξει από πάνω του: «∆εν είναι δική μου ήττα, αλλά της αντιπολίτευσης».

Της Ροσάνα Ροσάντα

∆

εν του πέρασε καν από το μυαλό η υποψία ότι οι μειοψηφίες δεν είναι συμφορά αλλά κατάσταση της δημοκρατίας. Ίσως να μην έμαθε ποτέ ότι εκείνος είναι ο εγγυητής της δυνατότητάς τους να κινούνται στη Βουλή, διότι είναι πεπεισμένος ότι το να κυβερνάς είναι να αποφασίζεις μόνος σου και για όλους. Μετά από δύο μέρες ενεργοποίησε την εκδίκησή του αναβάλλοντας μια μεταρρύθμιση της παιδείας και τις πολυπόθητες προσλήψεις εκατό χιλιάδων καθηγητών που ήταν απόρροιά της, έπειτα από δύο χρόνια κινητικότητας. Στην πραγματικότητα, οι σημερινές κυβερνήσεις παίζουν αρκετές φορές με τις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας που γι’ αυτούς θα έπρεπε να είναι τα άγια των αγίων, μέσο μέτρησης της ωριμότητας και της ωφέλειας του πολιτικού συστήματος. Στην Ιταλία, ο Ρέντσι δεν κατόρθωσε να κάνει τους διδάσκοντες να χωνέψουν το «καλό σχολείο» του. Τις ίδιες σχεδόν εβδομάδες στη Γαλλία, η νέα υπουργός παιδείας Ναζά Βαλό Μπελκατσέμ (που αντικατέστησε τον υπουργό Μπενουά Χαμόν, που ο Ολάντ εξανάγκασε να παραιτηθεί επειδή παραήταν αριστερός) αποφάσισε ταχύτατα μαζί με τον πρωθυπουργό να προσφύγει στο μοιραίο άρθρο 39-4, ένα κατασκεύασμα που πέρασε ο Ντε Γκολ στο σύνταγμα του 1958, χάρη στο οποίο η κυβέρνηση έχει δικαίωμα μια φορά σε κάθε κοινοβουλευτική περίοδο να παρακάμψει τη Βουλή όσον αφορά στα μέτρα που την ενδιαφέρουν περισσότερο. Έχω την εντύπωση ότι στον καιρό του ο Μισέλ Ροκάρ προσέφυγε σ’ αυτό καμιά τριανταριά φορές. Για να κλεί-

∆εν πέρασε καν από το μυαλό του Ρέντσι ότι οι μειοψηφίες δεν είναι συμφορά αλλά δημοκρατία. σει το στόμα των βουλευτών η ιταλική κυβέρνηση χρησιμοποίησε μέχρι σήμερα την ψήφο εμπιστοσύνης, όμως κάποιος πρέπει να συμβούλεψε τον Ρέντσι, τον Πολέτι, τον Παντοάν και Σια να μιμηθούν τους Γάλλους.

Η μεροληπτική Κομισιόν

Το είχε ήδη υπόψη του το 1935 ο Μπενίτο Μουσολίνι. Όμως, μόνο οι γέροι προς απόσυρση και κάποιοι μονόχνωτοι άνθρωποι σαν κι εμένα εξεπλάγησαν, τόσο στην Ιταλία όσο και στη Γαλλία, τη μητέρα – σύμφωνα με όσα λέει η ίδια – όλων των δημοκρατικών πολιτευμάτων. Έτσι, δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση αν καμιά εκατοστή μετανάστες κοιμούνται για μερικές νύχτες στα βράχια κοντά στα σύνορα στο Βεντιμίλια, επειδή η αστυνομία τους κατέβασε με το ζόρι από τα τρένα της γραμμής, τα οποία, αφού διασχίσουν την Κυανή Ακτή, φθάνουν στο Παρίσι και στον πολυπόθητο Βορρά κι από κει στην Ολλανδία, μπορεί και στην Αγγλία, αντί για την πιο φιλόξενη, αλλά γλωσσικά ακατάληπτη Σουηδία. Αυτή η μικρή ομάδα δυστυχισμένων

“

Ο Ρέντσι, ο Πολέτι και οι μακρυμαλλούσες γυναίκες υπουργοί τους, όλοι συνηθισμένοι να μην ανοίγουν το στόμα τους, φαίνεται ότι έχουν εγκρίνει κάποια μέτρα του πρωθυπουργού που κατασκευάζουν μια χώρα στα μέτρα της δεξιάς, όπως δεν την είχε ονειρευτεί ούτε ο Μπερλουσκόνι.

ανθρώπων, μέσα στο κρύο και στην υγρασία και με το κορμί τους να πονάει από το σκληρό βράχο, είναι η ομιλούσα εικόνα μιας απάνθρωπης Ευρώπης, ή μάλλον της απάνθρωπης Κομισιόν που την κυβερνάει, γιατί οι Γάλλοι και Ιταλοί κάτοικοι, από τη μια και από την άλλη πλευρά των συνόρων, περνάνε για να δώσουν σ’ αυτούς τους ανθρώπους μια ζεστή κουβέρτα. Οι άνθρωποι είναι καλύτεροι από τις κυβερνήσεις της αδιάντροπης ηπείρου μας η οποία, αν μπορούσε, θα έριχνε στα βράχια – και δεν της λείπουν – ολόκληρη την Ελλάδα, που το φταίξιμό της είναι ότι ξόδεψε χωρίς να πληρώσει φόρους, κι αυτό όχι υπό την αιγίδα των απεχθών Τσίπρα και Βαρουφάκη, αλλά των προηγουμένων Παπανδρέου και Σαμαρά. Κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει καλύτερα από την Κομισιόν τη χαρωπή ελληνική δημοσιονομική κατάσταση, όμως εκείνες τις κυβερνήσεις δεν τις επέπληξε καθόλου ούτε τους επεσήμανε κάτι.

Ο κοιμώμενος «ελεύθερος» Τύπος

Το μαργαριτάρι της Κομισιόν είναι ο ελεύθερος Τύπος που ξυπνάει κάπουκάπου από τον ύπνο του ανακαλύπτοντας, με τετελεσμένα γεγονότα, κάτι φρικτό στο νόμο για τα εργασιακά, που τον χώνεψε νωρίτερα μια χαρά, όπως και την ελευθερία που παραχωρείται σε επιχειρήσεις να κατασκοπεύουν τους υπαλλήλους τους με κάθε τρόπο, στην ιδιωτική τους ζωή καθώς και όσον αφορά στις πολιτικές τους απόψεις. Και δεν μπορούμε καν να πούμε κάλλιο αργά παρά ποτέ, γιατί αυτή η εξουσιοδότηση προς τα αφεντικά επιβλήθηκε νωρίτερα, ενώ τα συνδικάτα παρέμεναν απαθή, και τώρα δεν θα είναι εύκολο να χαλάσει κανείς αυτό που έχει ήδη νομοθετηθεί. Ο Ρέντσι, ο Πολέτι και οι μακρυμαλλούσες γυναίκες υπουργοί τους, όλοι συνηθισμένοι να μην ανοίγουν το στόμα τους, φαίνεται ότι έχουν εγκρίνει κάποια μέτρα του πρωθυπουργού που κατασκευάζουν μια χώρα στα μέτρα της δεξιάς, όπως δεν την είχε ονειρευτεί ούτε ο Μπερλουσκόνι. Μετάφραση από το «Sbilanciamoci»: Τόνια Τσίτσοβιτς

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΡΑΚΑΚΗ

Ιστορία που γράφουν οι παρέες Τ ο Μάρτιο του 2008, με αφορμή το θάνατο του Βαγγέλη Μαργαρίτη, σκεφτήκαμε με τον Θανάση να του κάνουμε ένα αφιέρωμα. Πριν προλάβουμε πέθανε και ο Κώστας Φωτιάδης. Αγαπημένοι σύντροφοι και φίλοι και οι δυο. Απευθυνθήκαμε, λοιπόν, στους υπόλοιπους φίλους. Γράφτηκαν κάποια κομμάτια και βγάλαμε συλλογικά ένα απλό άδετο ντοσιέ, με την επιμέλεια του Θανάση. Μοιράστηκε στους φίλους μας μια βραδιά μνήμης στα Ξύλινα, στην ταβέρνα. Αυτό, ουσιαστικά, ήταν ένα προσκλητήριο των απόντων και ο «επιμελητής» έγραψε σε όλους μια προσωπική αφιέρωση. Στο δικό μου έγραψε: «Ζήνα, η Ανανεωτική Αριστερά είναι ακόμα στο πατριαρχικό στάδιο. Αυτό φαίνεται και από τη διάλεκτο αυτού του αφιερώματος. Οι δρόμοι είναι χωρίς τέλος. Άλλωστε, η πολιτική θα είναι παρούσα και στην ιδανικότερη κοινωνία». Τώρα πρέπει στο επόμενο αφιέρωμα να προσθέσουμε μερικές σελίδες ακόμα, με τελευταία τη σελίδα του Θανάση, που αρμενίζει πια στους αιθέρες. Και που ξέρεις; Μπορεί να συναντήσει τους υπόλοιπους. Αυτή την πολύχρωμη, πολυφωνική παρέα και να συνεχίσουν με πείσμα τους αγώνες για καλύτερες μέρες, που όλο περιμένουμε και όλο δεν έρχονται. Αλλά και τους καβγάδες της, τις γκρίνιες, τα ταβερνάκια με το τραγούδι και τις πολυφωνίες που φτιάχναμε. Τους έρωτες, τις τρέλες και όλα αυτά που κάναμε μαζί στα νιάτα μας, γεμάτοι ελπίδα. Αυτή η μεγάλη και πολύ δεμένη παρέα, με τη διπλή ιδιότητα του

φίλου και του συντρόφου, ξεκίνησε από τα στενά της Καισαριανής. Από μικρά παιδιά μέσα στα γεγονότα που έγραψαν την ιστορία αυτής της συνοικίας, ακουμπώντας ο ένας στον άλλο στα δύσκολα Στα χρόνια της χούντας έγινε η παρέα της «Λήδας» , ένα καφέ στο Παγκράτι, που κάθε βράδυ συζητούσαν πώς θα οργανώσουν αντιστασιακές δράσεις .

Μαζί στους αγώνες

Ήταν και τακτικοί επισκέπτες του τοπικού αστυνομικού τμήματος. Μερικοί γνώρισαν και το κρατητήριο και τη φιλοξενία με σφαλιάρες και κλοτσιές. Ο Θανάσης πήγε και για 3 μήνες στη φυλακή του Μπογιατίου, επί Ιωαννίδη, ενώ κάποιοι άλλοι το έσκασαν για το Παρίσι, όπου συνέχισαν τη δράση τους. Με τη μεταπολίτευση εντάχτηκαν στον Ρήγα Φεραίο. Γύρισαν και οι «Παριζιάνοι». Τότε γνωριστήκαμε και εμείς –ο Φήμης και εγώ- με αυτή την παρέα, μέσα από το ΚΚΕ εσωτερικού. Μας αγκάλιασαν και έτσι δεθήκαμε. Μετά άρχισαν τα σκασιαρχεία. Πρώτος έφυγε το 1972 ο Μάριος Χάκκας και μετά από λίγα χρόνια, το 1979, ακολούθησε ο Φήμης. Στη συνέχεια ο Γιάννης Συρρής, η Μαρίκα Χάκκα, ο Βαγγέλης Μαργαρίτης, η Χρύσα και ο Μπάμπης Θεοδωρίδης , ο Στάθης Ευσταθιάδης, ο Τάκης Καραντηλιόν, ο Κώστας Φωτιάδης, ο Τάκης Παττάς, η Άννα Φωτεινού και τώρα ο Θανάσης. Όσοι απομείναμε , κατακερματισμένοι πια , παίρνουμε αγκαλιά τις μνήμες και συνεχίζουμε τη μάχη της ζωής και των αγώνων. Αυτοί είναι οι

Η Λιάνα Κανέλλη να προσληφθεί στον ΣΚΑΙ!

αφανείς πυλώνες του κινήματος. Σε αυτό το «θέατρο» της ζωής, η παρέα μας έγραψε μεγάλη ιστορία και ο Θανάσης ήταν από τους πρωταγωνιστές. Άσε τη συνεχή έγνοια που είχε για τους συνανθρώπους μας. Βοήθησε πολλούς κάνοντας τις φορολογικές τους δηλώσεις ή με το να μαζεύει χαρτιά και να τρέχει σε ασφαλιστικά ταμεία, προκειμένου να βγάλουν σύνταξη. Όλα αυτά, φυσικά, ανιδιοτελώς. Με μια κουβέντα, ο φίλος και σύντροφος Θανάσης Κορακάκης ήταν ένας υπεύθυνος Πολίτης!

“

Ζήνα Αποστόλου - Ραζή

Μπορεί να συναντήσει τους υπόλοιπους. Αυτή την πολύχρωμη, πολυφωνική παρέα και να συνεχίσουν με πείσμα τους αγώνες για καλύτερες μέρες, που όλο περιμένουμε και όλο δεν έρχονται.

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ια από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης, κι ειδικότερα της προέδρου της βουλής, είναι η συγκρότηση κι η λειτουργία της επιτροπής αλήθειας για το δημόσιο χρέος. Μιας επιτροπής, όμως, της οποίας τα πορίσματα κινδυνεύουν να καταστούν διακοσμητικά κι εγκυκλοπαιδικής σημασίας, εάν η κυβέρνηση, με την συμφωνία που κυοφορείται, αποδεχθεί το χρέος ως βιώσιμο. Στη διάρκεια των εργασιών της επιτροπής, σήκωσε μεγάλο ντόρο η κατάθεση του πρώην εκπροσώπου της Ελλάδας στο ∆ΝΤ Παναγιώτη Ρουμελιώτη. Ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι κάποιοι έλληνες δημοσιογράφοι συμμετείχαν σε «επιδοτούμενα σεμινάρια» του ∆ΝΤ, όπου τους δινόταν η «γραμμή» που έπρεπε να ακολουθήσουν, προωθώντας επικοινωνιακά τα οικονομικά μέτρα του ταμείου. Είχε πολύ πλάκα να βλέπεις γνωστά λαμόγια, μεγαλοδημοσιογράφους, που ακόμα κι οι πέτρες γνώριζαν τον άθλιο ρόλο τους, να διαρρηγνύουν τα πολυτελή ιμάτιά τους παριστάνοντας τις οσίες παρθένες, που υπερασπίζονται τα

ιερά του «λειτουργήματός» τους. Τι κι αν ο αρχιερέας τους, Πρετεντέρης, ομολόγησε ότι όλοι τους γνώριζαν την αποτυχία των μνημονιακών μέτρων, αλλά οι από πάνω τους έλεγαν να κάνουν την πάπια; Αυτή, όμως, που αφήνιασε μετά τις παραπάνω αποκαλύψεις, ήταν η βουλεύτρια του ΚΚΕ, Λιάνα Κανέλλη. Προβάλλοντας αυτάρεσκα την αραχνιασμένη δημοσιογραφική ταυτότητά της, (αν και θα έπρεπε να ντρέπεται για το τελευταίο εκδοτικό της πόνημα - το πατριδοκάπηλο κι αντιδραστικό περιοδικό «Νέμεσις»), ούρλιαζε στα κανάλια, υπερασπίζοντας το διαβρωμένο κατεστημένο της επικοινωνίας που χρηματίζεται, παραπληροφορεί και ταυτίζεται δουλικά με τα αφεντικά του. Η Λιάνα Κανέλλη διατηρεί μια προνομιακή σχέση με τα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια και τους μεγαλοδημοσιογράφους που διαχειρίζονται τα τηλεοπτικά πάνελ. Οι τελευταίοι καλλιεργούν ή ανέχονται το αυταρχικό κι αποκρουστικό της ταπεραμέντο για να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους σκοπούς.

Έτσι παίζοντας, κατά πώς βολεύει, τη μια το ρόλο του πολιτικού και την άλλη του δημοσιογράφου, εξασφαλίζει ασυλία και μόνιμη τηλεοπτική προβολή. Το ζήτημα είναι πώς αντιμετωπίζει το ΚΚΕ το επικοινωνιακό προφίλ της βουλεύτριάς του. Όπως φαίνεται, εφάπτεται στο βαθύτατο πολιτικό συντηρητισμό της και βολεύεται με τις λυσσαλέες επιθέσεις της εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, οπότε όλα τα υπόλοιπα είναι ψιλά γράμματα. Το χορό, βέβαια, της φαιάς δημοσιογραφίας τον σέρνουν οι δημοσιογράφοι του ΣΚΑΙ. Ως άβουλες μαριονέτες, χωρίς καμιά διαφοροποίηση κι αξιοπρέπεια, δημοσιοποίησαν κοινή ανακοίνωση-καταγγελία κατά της προέδρου της βουλής και πρόβαλαν ένα άθλιο βίντεο «αυριανικής» έμπνευσης κι αισθητικής, όπου παρομοιάζουν τη Ζωή Κωνσταντοπούλου με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Φυσικά, οι εκπομπές τους είναι τόσο εξόφθαλμα στημένες, σαν ο αρχισυντάκτης τους να είναι ο Σόιμπλε. Τέτοια απροκάλυπτη προπαγάνδα υπέρ «των θεσμών» θα τη ζήλευε κι η «BILD». Ταυτόχρονα, η δουλικότητα με την οποία υποστηρίζουν τα συμφέροντα του, εφοπλιστή και ποδοσφαιρικού παράγοντα, αφεντικού, τους χαρίζει δικαιωματικά τον τίτλο του «υπηρέτη δύο αφεντάδων». Και δυο λόγια για τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Η αυταρέσκεια, το απόλυτο κι αυταρχικό ύφος κι ο δικηγορικός της οίστρος, υποδηλώνουν μια έντονη έπαρση που δεν είναι καλός σύμβουλος. ∆εν

μπορούμε, όμως, να μην της πιστώσουμε τη μετατροπή του διακοσμητικού θεσμού του προέδρου της βουλής, σε ισχυρό θεσμό με ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Επίσης, όσοι κατά καιρούς έχουν συγκρουστεί στο δρόμο με τις δυνάμεις καταστολής, νιώθουν μεγάλη ικανοποίηση μετά την έμπρακτη αμφισβήτηση της παντοδυναμίας τους από την πρόεδρο της βουλής. Και, βέβαια, ένα τέτοιο ταπεραμέντο χρειαζόταν για να τρίψει τη μούρη των σαμαρο-βενιζέλων, που είχαν καταντήσει τη βουλή βιλαέτι τους. Κι ας μην ταιριάζει πολύ στον αριστερό καθωσπρεπισμό μας. Αυτό που, σίγουρα, πρέπει να γνωρίζουν τα θλιβερά παπαγαλάκια των ΜΜΕ είναι ότι η Ζωή είναι «πολύ σκληρή για να πεθάνει». Υ.Γ: Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τα τελευταία κατορθώματα δύο κορυφαίων αστέρων των ΜΜΕ. Το κόψιμο στον αέρα, με μεγαλοπρεπέστατη χειρονομία κάτω από το τραπέζι, που έκανε τον γύρο του διαδικτύου, του Μανώλη Γλέζου από την Όλγα Τρέμη και ο κακεντρεχής παραλληλισμός, του Βατερλό του Γ. Παπανδρέου στις Κάννες, με την τωρινή διαπραγμάτευση του ΣΥΡΙΖΑ από τον Νίκο Ευαγγελάτο, ο οποίος διαψεύστηκε άμεσα από τον ανταποκριτή του καναλιού στις Βρυξέλλες. Άξιοι! Ο δικηγόρος του διαβόλου

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Στις χώρες της Βαλτικής, που κάποτε αποτελούσαν τμήματα της Σοβιετικής Ένωσης, υπάρχει μια ιδιαίτερη άνθιση του θεάτρου εδώ και χρόνια: η Λιθουανία πρώτα, αλλά και η Λετονία και σε μικρή απόσταση η Εσθονία. Ό,τι έχουμε δει τα τελευταία 30

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

πάνω-κάτω χρόνια στην Ελλάδα, φιλοξενίες του Φεστιβάλ ή ιδιωτικών πρωτοβουλιών, είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον, ακόμα κι αν τοποθετείται κανείς σκεπτικά για τους πειραματισμούς και τις ερμηνείες. Ενδεικτικά να αναφερθούμε στους

25 Νεκρόσιους, Κορσουνόβας, προσφάτως τον Χερμάνις και φυσικά τον εγκατεστημένο πλέον μόνιμα στη χώρα μας Γκραουζίνις, ενώ και στον κινηματογράφο ο εσθονός Ουρουσάντζε γοήτευσε με τα αντιπολεμικά «Μανταρίνια» του.

Η τραγικωμωδία της αθωότητας

“Σόνια” της Τατιάνα Τολστάγια από το Νέο Θέατρο της Ρίγας σε σκηνοθεσία Άλβις Χερμάνις ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

αστέρι στον ουρανό, φαντασιωνόμενη πως έτσι συναντιέται με τον ανύπαρκτο αγαπημένο της. Ο Ισάγιεφς αφηγείται με φωνή που ακολουθεί τους κανόνες της αφήγησης του παραμυθιού, συμμετέχοντας συναισθηματικά πότε από την πλευρά των φαρσέρ και πότε από την πλευρά της Σόνιας, η ερμηνεία του έχει έντονα στοιχεία αυτοσχεδιασμού –άλλωστε η τεχνική του σκηνοθέτη, τουλάχιστον στις τελευταίες παραστάσεις, είναι το τελικό δραματουργικό μέρος να προκύπτει από μια βάση κειμένου που δουλεύεται με αυτοσχεδιασμούς από τους ηθοποιούς του.

Έμμεση πολιτική κριτική

ον Λετονό σκηνοθέτη Άλβις Χερμάνις έχουμε ξαναδεί στην Ελλάδα το 2010, με το «Sound of Silence», με θέμα τη συναυλία των Σάιμον και Γκαρφάνκελ στη Ρίγα το 1968, που δεν έγινε ποτέ, παράσταση που αποτελούσε έρευνα πάνω στην ουτοπία. Φέτος, ο διευθυντής του Νέου Θεάτρου της Ρίγας, ενός κρατικού θεάτρου που απασχολεί 25 ηθοποιούς, ξανάρθε με μια τρυφερή, νοσταλγική, έξυπνη και διεισδυτική παράσταση, την «Σόνια» βασισμένη σε ένα διήγημα της ρωσίδας διηγηματογράφου Τατιάνα Τολστάγια. Η αγγελική αλλά άσχημη και χαζούλα Σόνια ζει στο Λένιγκραντ. Είναι φοβερή νοικοκυρά, μοναδική μαγείρισσα και τρυφερή παραμάνα. Και μόνη, πολύ μόνη και ανέραστη. Μια παρέα γνωστών της, στην οποία έχει πρωτεύοντα ρόλο μια έξυπνη αλλά ανάλγητη γυναίκα, αποφασίζει να της κάνει μια απάνθρωπη φάρσα: της στέλνουν ένα γράμμα, σύμφωνα με το οποίο, ένας παντρεμένος άντρας, που την είδε στο θέατρο, την ερωτεύτηκε παράφορα αλλά φυσικά δεν μπορεί να την διεκδικήσει λόγω του γάμου του. Η διψασμένη για έρωτα μοναχική γυναίκα «τσιμπάει» αμέσως και ξεκινά έτσι μια μακρόχρονη επιστολογραφία που τελειώνει με το θάνατο της Σόνιας τις μέρες της άγριας πείνας κατά τη θρυλική πολιορκία του Λένιγκραντ. Ένα θάνατο που φτάνει λυτρωτικά, ένα μόλις βήμα πριν ανακαλύψει η γερασμένη παιδούλα τη φριχτή αλήθεια: την πλάνη στην οποία ζούσε όλ’ αυτά τα χρόνια. Η ιστορία είναι απλή, το ψυχογράφημα βαθύ, μολονότι καμιά φορά υπερβολικό, οι ισόποσες, καλοζυγιασμένες δόσεις χιούμορ και συγκίνησης ανάγουν απευθείας στον Τσέχωφ. Ωστόσο στα χέρια του Χερμάνις αυτή η απλή ιστορία μετατρέπεται σε ένα σκηνικό αριστούργημα.

“

προσεγμένο στην τελευταία του λεπτομέρεια –το παλιό σιδερένιο κρεβάτι, η ντουλάπα με τον καθρέφτη, τα καδράκια στους τοίχους, το τραπέζι με το παλαϊκό τραπεζομάντηλο, η ραπτομηχανή, η κουζίνα με τα ντουλάπια της και τα ραφάκια της με τα γλυκά του κουταλιού, ακόμα και τα ρουχαλάκια και ιδίως τα εσώρουχα της Σόνιας που βγαίνουν βάρβαρα από την ντουλάπα της, περιγελώντας και σχεδόν δηλώνοντας τον προσωπικό της χώρο, προσβάλλοντας την παρθενικότητα της αιώνιας κόρης… Ο Χερμάνις βάζει στο κέντρο της παράστασης τον ηθοποιό εκμαιεύοντας εξαιρετικές ερμηνείες από τους δύο πρωταγωνιστές του: τον Γιεβγκένι Ισάγιεφς και τον Γκουντάρ Αμπόλινς. Ο πρώτος αρχίζει να διηγείται την ιστορία της Σόνιας και υποχρεώνει τον δεύτερο να φορέσει τα ρούχα της και να την μιμηθεί. Από κει και πέρα η παράσταση απογειώνεται κυριολεκτικά. Η αφήγηση του Ισάγιεφς εικονοποιείται από τον σιωπηλό Αμπόλινς, που δημιουργεί μια απολαυστική Σόνια μέσα στη μιμική παράδοση της γαλλικής σχολής, που αποκορυφώθηκε με τον περίφημο Μαρσέλ Μαρσό και αρυόμενος από τις τεχνικές του βωβού κινηματογράφου, στον οποίο παραπέμπει επίσης και το μακιγιάζ. Πραγματικό μάθημα δεξιοτεχνίας ο τρόπος που μαρινάρει το κοτόπουλο σαν να κάνει μασάζ σε αθλητή πριν τον αγώνα αλλά και οι πιο τρυφερές στιγμές, όταν ξαπλώνει με τις κούκλες-παιδιά στο κρεβάτι ή κοιτάζει με ρομαντική αναμονή ένα

“Ερωφίλη” του Γ. Χορτάτση

Εξαιρετικές ερμηνείες

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

Η παράσταση αρχίζει με μια διάρρηξη. ∆ύο κωμικοί διαρρήκτες μπαίνουν στο σπίτι της Σόνιας και αρχίζουν να ψαχουλεύουν τα πράγματά της. Το σκηνικό είναι καρφωμένο ανελέητα στο ρεαλισμό,

Ο Χερμάνις δείχνει να αναζητά την ουτοπία ενός παραδείσου που η καλοσύνη, η αλληλεγγύη, η ειλικρίνεια, η πίστη στο καλό, δεν θα είναι ελαττώματα, δεν θα προκαλούν γέλιο, αλλά θα είναι αυτονόητη κατάσταση.

Μου θύμισε -μια άλλη πλευρά- το λεπτοδουλεμένο μυθιστόρημα του Ζαν Ντιτούρ Les horreurs de l’ amour (που κάποιος εκδοτικός οίκος πρέπει να αποφασίσει να το μεταφράσει και να το εκδώσει κάποτε στα ελληνικά), όπου ένας καλός συγγραφέας δεν βρίσκει θέμα να αφηγηθεί και ο φίλος του, ένας λαλίστατος, εκπληκτικός και διεισδυτικός, γλαφυρός αφηγητής, του διηγείται με ασύλληπτες λεπτομέρειες και ψυχολογικές παρατηρήσεις την ερωτική ιστορία ενός κοινού γνωστού τους, παίζοντας ανελέητα με τις αντιθέσεις και τις συμπληρώσεις γραπτού λόγου και προφορικότητας. Το όλο αποτέλεσμα ξεχείλιζε από ανθρωπιά και τρυφερότητα. Από μια ξεχασμένη αλλά αναγκαία αθωότητα. Χωρίς καθόλου να λείπει η έμμεση πολιτική κριτική. Η Σόνια αντιπροσωπεύει ένα κόσμο καθαρότητας, συναισθημάτων, παιδικότητας που έχει χαθεί πια. Η απώλεια ήταν απότομη κι αυτό που ήρθε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης δεν ήταν ένας κόσμος ελευθερίας και χαράς. Ο Χερμάνις δείχνει να αναζητά την ουτοπία ενός παραδείσου που η καλοσύνη, η αλληλεγγύη, η ειλικρίνεια, η πίστη στο καλό, δεν θα είναι ελαττώματα, δεν θα προκαλούν γέλιο, αλλά θα είναι αυτονόητη κατάσταση. Καθώς ο Αμπόλινς απεκδύεται την Σόνια -που μόλις έχει πεθάνει τελώντας μια σχεδόν θυσία στο βωμό του έρωτά της, της δικής της μοναδικής και ακριβής ουτοπίας, ένα λεπτό μόνο πριν μάθει την αλήθεια- και ντύνεται τα δικά του ρούχα, φαίνεται πως κάτι έχει πια αλλάξει. Η αθώα Σόνια, που είχαν (είχαμε) τόσο γελάσει μαζί της με την αφέλειά της και την ευπιστία της, άφησε ένα μικρό αλλά ορατό σημάδι καλού στην ψυχή του, που ακόμα ο ίδιος δεν το γνωρίζει, αλλά είναι σίγουρο πως θα δράσει. Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

Ερωφίλη του Γ. Χορτάτση, έργο γραμμένο στην Κρήτη περίπου στα 1600 μ.Χ., στέκεται μεταξύ του λόγιου και του λαϊκού, του μεσαιωνικού και του αναγεννησιακού, της αρχαίας τραγωδίας και του θεάτρου του μπουλουκιού. Πώς ακούμε σήμερα τέτοιες ιστορίες υψηλού ηρωισμού, ακραίας οργής, απόλυτου έρωτα (ελληνική «πρόταση» ενός Ρωμαίου και Ιουλιέτας); Μάλλον με την ασφάλεια της απόστασης από τα γεγονότα. Με την ελπίδα πως θα νιώσουμε εκείνο το συναίσθημα της γοητείας που βιώνουν τα μικρά παιδιά στο άκουσμα τέτοιων ιστοριών από τη γιαγιά που τα κοιμίζει. Από την ομάδα Όμορος σε σκηνοθεσία Μάξιμου Μουμούρη στο 15νθήμερο Σύγχρονης Θεατρικής ∆ημιουργίας Αισχυλείων. Παίζουν: (αλφαβητικά) Ελένη Βλάχου, Μαντώ Γιαννίκου, ∆ώρα Κοφινά, Γιάννης Μοναστηρόπουλος, Αλκιβιάδης Μπακογιάννης, Βασίλης Παναγιωτίδης, Αγγελική Παναγιωτοπούλου. Παραστάσεις: 11 και 12 Ιουλίου, στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας. Το Παλαιό Ελαιουργείο βρίσκεται στην παραλία της Ελευσίνας και η είσοδος στο χώρο γίνεται από τον πεζόδρομο της οδού Κανελλοπούλου. Πρόσβαση: Με λεωφορείο: Στάση «Τέρμα» (845 Πειραιάς – Ελευσίνα μέσω Θηβών, 871 Πειραιάς – Ελευσίνα μέσω Λ. Σχιστού, A16) Γραμμή 876 Ελευσίνα – Στ. Αγ. Μαρίνα (κυκλική). Υπεραστικό Λεωφορείο Μεγάρων, κάθε μισή ώρα έξω από σταθμό Θησείου. (Περνάει μέσα απ’ την Ελευσίνα, μισή ώρα περίπου διαδρομή) Με προαστιακό: Αποβίβαση Σταθμός Μαγούλας και μετά παίρνετε τα λεωφορεία 879 ή 863 (Νοσοκομείο Ελευσίνα).

26 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Ελένη Τσαλιγοπούλου & boğaz musique

ι ιδιαίτερες ηλεκτρικές κιθάρες και τα τύμπανα με τα κρουστά συναντιούνται με το κανονάκι, το βιολί και τους μπαγλαμάδες, σε ένα μεθυστικό μουσικό διάλογο ανάμεσα στη φλόγα της Ανατολής και το πάθος της ∆ύσης. Με σεβασμό στην παράδοση αλλά και ανοιχτοί στον πειραματισμό, η Ελένη Τσαλιγοπούλου και οι boğaz musique συνδημιουργούν έναν καλοδουλεμένο, διαφορετικό και ήδη εδραιωμένο και δοκιμασμένο ήχο, τον «boğaz» ήχο, που μέσα του συμπλέουν οι πολλοί και διαφορετικοί πολιτισμοί της Μεσογείου σε ένα γοητευτικό μουσικό χαρμάνι. Ένας ήχος που φυσάει σαν αεράκι λυτρωτικό, όπως δηλώνει και η ερμηνεία της λέξης boğaz, που παρασύρει την ψυχή και το μυαλό σε ταξίδια και δρόμους που όλοι έχουμε μέσα μας, καταγεγραμμένα στο μουσικό μας DNA. Η νέα ηχητική προσέγγιση, η προσεκτική επιλογή των τραγουδιών -από την παράδοση έως τον ηλεκτρισμό και την ποπ διάσταση των σύγχρονων μεγάλων επιτυχιών της, η αισθαντική της ερμηνεία και ο μοναδικός τρόπος που η Ελένη Τσαλιγοπούλου επικοινωνεί με το κοινό στα live της, υπόσχονται μία απολαυστική, διονυσιακή και ασυνήθιστη συναυλιακή εμπειρία, στο κέντρο της πόλης! Οι boğaz musique είναι οι: Χατζηκωνσταντίνου Σπύρος - κιθάρες, μπαγλαμά, Καλαμάρας Βαγγέλης - τύμπανα, Αριστείδης Χατζησταύρου – κιθάρες, Απόστολος Τσαρδάκας - κανονάκι, βιολί, Χάρης Κελλάρης - κοντραμπάσο, Αργύρης ∆ιαμαντής – κρουστά. Τη ∆ευτέρα 29 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στην Τεχνόπολη του ∆ήμου Αθηναίων. Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ προπώληση, 12 ευρώ στην είσοδο.

Φεστιβάλ Αθηνών

ο μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει. Ο Άνταμ Κοέν, γιος του Λέοναρντ, γοητεύει με τη δική του ξεχωριστή παρουσία στο χώρο της διεθνούς τραγουδοποιίας και αναμφισβήτητα τιμά την ανεκτίμητης αξίας μουσική κληρονομιά του. Έχει μια ιδιαίτερη προσωπική γραφή, μελωδική, με ευαισθησία, έμπνευση και ανατρεπτική ματιά. Mαζί με τη Συμφωνική Ορχήστρα του ∆ήμου Αθηναίων θα παρουσιάσει, μεταξύ άλλων, το τελευταίο άλμπουμ του με τίτλο «We go home», που ηχογράφησε στην Ύδρα, το νησί των παιδικών του χρόνων όπου ο θρυλικός πατέρας του έχει ένα παλιό αρχοντικό. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει κομμάτια από τις τέσσερις δισκογραφικές του δουλειές, αλλά και αρκετές από τις γνωστές και αγαπημένες συνθέσεις του πατέρα του. Mέρος των εσόδων θα διατεθεί για φιλανθρωπικό σκοπό. Τη ∆ευτέρα 29 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές εισιτηρίων: από 35 έως 8 ευρώ (άνω διά-

”Κλασικά... έξω” Μ

ια νέα σειρά εκδηλώσεων κλασικής μουσικής ανοίγει με τη Metropolitan Symphony Orchestra of Athens και τον μαέστρο και πιανίστα Βασίλη Τσαμπρόπουλο, παρουσιάζοντας δημοφιλή κλασικά αριστουργήματα σε ένα περιβάλλον αλλιώτικο, με στέγη το νυχτερινό ουρανό. Για πρώτη φορά τα κλασικά βγαίνουν έξω με διάθεση καλοκαιρινή και εξωστρεφή. Το φετινό Ιούλιο και Σεπτέμβριο, τις Τετάρτες, μικρά και

ζωμα), 10 ευρώ (φοιτητικό) 5 ευρώ (άνεργοι, ΑΜΕΑ). * Ο Λάκης Παπαδόπουλος γιορτάζει φέτος τριάντα πέντε χρόνια επιτυχημένης πορείας στο ελληνικό τραγούδι και μας προσκαλεί σε μια μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο. Από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της γενιάς του, o «Λάκης με τα ψηλά ρεβέρ» μελοποίησε έλληνες και ξένους ποιητές, συνδύασε τους ήχους της ροκ με λαϊκά ακούσματα και συνεργάστηκε με σπουδαίους ερμηνευτές, υπογράφοντας τραγούδια διαχρονικά: «Σερενάτα», «Ήσυχα βράδια», «Για να σ’ εκδικηθώ», «Κουρσάρος», «Παράξενη γιορτή» κ.ά. Ιδιαίτερα αγαπητός στο κοινό, συνεχίζει να μας εκπλήσσει με την εφηβική του διάθεση. Στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού Την Τετάρτη 1 Ιουλίου, στις 9μ.μ. Τιμές εισιτηρίων: από 35 έως 8 ευρώ (άνω διάζωμα), 10 ευρώ (φοιτητικό) 5 ευρώ (άνεργοι, ΑΜΕΑ). •

μεγάλα ορχηστρικά σύνολα, διακεκριμένοι σολίστ, λυρικοί τραγουδιστές και αρχιμουσικοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό περνούν την πόρτα του Κήπου του Μεγάρου και ανεβαίνουν στη σκηνή, για να δώσουν το παρών στο πιο μουσικό προσκλητήριο της πόλης. Μικροί και μεγάλοι, καθισμένοι στο γρασίδι, με ένα αναψυκτικό ή ένα ποτό στο χέρι, θα απολαύσουν κλασικές μελωδίες και σκοπούς που όλοι σιγοψιθυρίσαμε και αγαπήσαμε. H Metropolitan Symphony Orchestra (MSO) of Athens, το συμφωνικό σύνολο που ιδρύθηκε το 2014 από τον διεθνούς φήμης πιανίστα, αρχιμουσικό και συνθέτη Βασίλη Τσαμπρόπουλο, ύστερα από μια επιτυχημένη περίοδο χειμερινών εμφανίσεων, συνεχίζει την καλλιτεχνική της πορεία, γεμάτη σχέδια για το φετινό καλοκαίρι. Σταθμός στην πρώτη της θερινή εξόρμηση, ο Κήπος του Μεγάρου, όπου η MSO of Athens, θα δημιουργή-

σει, τη δική της… γαλάζια ατμόσφαιρα: Η Rhapsody in blue του Τζορτζ Γκέρσουιν και το Μπολερό του Μορίς Ραβέλ απογειώνουν τις αισθήσεις! Η MSO θα παίξει επίσης αποσπάσματα από τη γοητευτική Αρλεζιάνα του Ζορζ Μπιζέ, καθώς και από τον ποιητικό Πέερ Γκιντ του Έντβαρντ Γκριγκ. Το αθηναϊκό σύνολο θα καθοδηγήσει ο Bασίλης Τσαμπρόπουλος, ιδρυτής, μουσικός διευθυντής και μαέστρος της Metropolitan Symphony Orchestra of Athens, ο οποίος, υπό την ιδιότητα του πιανίστα, θα ερμηνεύσει επίσης τα υψηλών απαιτήσεων σολιστικά μέρη της Γαλάζιας ραψωδίας του Γκέρσουιν. Την Τετάρτη 1 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Προπώληση εισιτηρίων: 10 ευρώ, πώληση εισιτηρίων κατά την είσοδο την ημέρα της συναυλίας: 12 ευρώ.

Φεστιβάλ Λουτρακίου

•

Η σοπράνο Ελπινίκη Ζερβού και ο διακεκριμένος πιανίστας Γιώργος Παπαχριστούδης συμπράττουν με το κουιντέτο χάλκινων πνευστών Brass Quintet, των καθηγητών της Φιλαρμονικής σε μια βραδιά αφιερωμένη στην πρώτη πανσέληνο του Ιουλίου. Αν και μόνιμη κάτοικος πλέον του Βερολίνου, η Ελπινίκη Ζερβού δεν ξεχνά την ιδιαίτερη πατρίδα της, ,το Λουτράκι και έρχεται για μια μοναδική μουσική βραδιά κάτω από το φεγγαρόφωτο του Ιούλη. Το ρεπερτόριό της καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα που το κοινό θα έχει τη χαρά να το απολαύσει καθώς σκοπεύει να ερμηνεύει από την Κάρμεν του Μπιζέ μέχρι την Μαρίνα του δικού μας Μίκη Θεοδωράκη αλλά και με ενδιάμεσες στάσεις στην Αμερική και την Ελλάδα του 30 με swing και jazz. Το Brass Quintet της Φιλαρμονικής Ορχήστρας Λουτρακίου αποτελείται από τους μουσικούς Παναγιώτη Καίσαρη τρομπέτα, Παναγιώτη ∆ρίτσα τρομπέτα, Χρήστο Καλούδη κόρνο, Κώστα Αυγερινό τρομπόνι και Κώστα Κωσταντινίδη τούμπα. Την Πέμπτη 2 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στα Ίσθμια – προαύλιος χώρος ∆ιοικητηρίου Κορίνθου.

1098

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

Θηρεσία και Θεονύμφη Ρέα Γαλανάκη «Η Άκρα Ταπείνωση» Εκδόσεις Καστανιώτη Απρ. 2015

το πρόσφατο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη λανθάνει μία αισιόδοξη διάθεση, ουτοπική ή, ενδεχομένως, ιδεολογικής παρόρμησης. Από τον τίτλο μέχρι την κατάληξη του βιβλίου, η αναφορά γίνεται σε παρελθόντα χρόνο και όχι σε έναν διαρκή ενεστώτα. Η «Άκρα Ταπείνωση» είναι ο εικονογραφικός τύπος της βυζαντινής τέχνης, που παραπέμπει στην εσχάτη ταπείνωση, τον δια του Σταυρού θάνατο. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται το Θείο Πάθος, νοούμενο, όμως, ως προάγγελος της Αναστάσεως. Σε πρώτο πλάνο τοποθετημένο το στοιχείο της ταπείνωσης, υποθέτει ως συνοδευτικό εκείνο της δόξας. Στην εικόνα του κρητικού αγιογράφου της πρώιμης μεταβυζαντινής περιόδου Νικόλαου Τζαφούρη, ο Ιησούς πλαισιώνεται από την Παναγία και τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Αν δεν σφάλλουμε, η συγκεκριμένη εικόνα ανήκει στις συλλογές του Μουσείου Ιστορίας Τέχνης της Βιέννης και όχι, όπως αναφέρεται, του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών, όπου βρίσκεται η «Μεταμόρφωση» του Τζαφούρη. Όπως και να έχει, ένας τόσο βαρύνων τίτλος εκλαμβάνεται με όλο το φορτίο των αλληγορικών συνδηλώσεών του. Της Αναστάσεως συμπεριλαμβανομένης. Στο μυθιστόρημα, η “Άκρα Ταπείνωση” του αθηναϊκού άστεως πραγματώνεται με την πυρπόληση του νεοκλασικού στη γωνία των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά, όπου βρισκόταν το κινηματοθέατρο «Αττικόν» και στον υπόγειο χώρο, η κινηματογραφική αίθουσα «Απόλλων», τη νύχτα της 12ης Φεβ. 2012. Η Γαλανάκη, σε συνέντευξή της, εξομολογείται: “Αισθανόμουν ότι δεν μπορούσα να ασχοληθώ με τίποτε άλλο την περίοδο αυτή παρά μόνο με όσα συγκλόνισαν την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.” Γιατί, άραγε, νιώθει την επιτακτική ανάγκη να γράψει το δικό της μυθιστόρημα της κρίσης, ενόσω αυτή συνεχίζεται και το αθηναϊκό άστυ μένει επί ξύλου κρεμάμενο; Στην τρέχουσα επικαιρότητα, καμία καταστροφή νεοκλασικού, ούτε καν της νεοκλασικής τριλογίας του Χάνσεν, θα εδικαιούτο τον μεγαλύνοντα τίτλο της “Άκρας Ταπείνωσης” του αθηναϊκού άστεως. Πλην του Παρθενώνος. Γαλανάκη έχει δείξει ότι δεν επείγεται. Ακολουθεί τους δικούς της εκδοτικούς ρυθμούς, που δεν φαίνεται να αλλάζουν. 1975, «Πλην εύχαρις» - 2015, «Η Άκρα Ταπείνωση». ∆ηλαδή, 40 χρόνια, 15 βιβλία, περίπου ένα βιβλίο ανά τριετία. Η μετάβαση από την ποίηση στο μυθιστόρημα γίνεται το 1989. Τότε, και όχι το 1975, είπε η επιστήθια φίλη της από τα πρώτα φοιτητικά τους χρόνια, Φρίντα Λιάππα, το “Εγεννήθη συγγραφέας”. Σήμερα πλέον, με έξι μυθιστορήματα σε 25 χρόνια, η Γαλανάκη έχει καταχωρηθεί στους επιφανέστερους μυθιστοριογράφους της περιόδου μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Γιατί, λοιπόν, τόση βιασύνη για ένα, εκ πρώτης όψεως, επικαιρικό έβδομο μυθιστόρημα; Μετρούμε τρία ιστορικά μυθιστορήματα, μία μυθιστορηματική τοιχογραφία, ένα ρομάντσο και ένα σύγχρονο μυθιστόρημα. Γιατί ένα δεύτερο σύγχρονο και μάλιστα, εν θερμώ; Ως μόνη προφανής απάντηση, δείχνει η διάθεση της συγγραφέως να παρέμβει. ∆εν μπόρεσε να αντισταθεί στην πρόκληση, με συγκεκριμένο στόχο, κατά τα φαινόμενα, διττό. Να υπερασπιστεί τη γενιά της και το ευρωπαϊκό ιδεώδες, εκθέτοντας τη δική της άποψη. Της γενιάς του Πολυτεχνείου, πρωτοδημοσιεύει ποιήματα στο 1ο τεύχος του περιοδικού «Η Συνέχεια», που αποτελού-

σε συνέχεια στα «∆εκαοκτώ κείμενα». Άρα, η πρώτη εμφάνιση, που γίνεται Μάρ. 1973, μεταξύ των γεγονότων Νομικής και Πολυτεχνείου, συνιστά αφ’ εαυτής και πολιτική πράξη. Φοιτήτρια του Καποδιστριακού είχε προλάβει τη Νεολαία Λαμπράκη. Στη Μεταπολίτευση, συμμετέχει στην περιοδική έκδοση «Θούριος», που σημαίνει την ιδεολογική συμπόρευση, κατά τη διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, με την ευρωκομουνιστική τάση, το λεγόμενο ΚΚΕ Εσωτερικού. Στα χρόνια της τωρινής κρίσης, η γενιά του Πολυτεχνείου, που έχει πιστωθεί και δια του ονόματός της τη μοναδική εξέγερση του δεύτερου μισού του προηγούμενου αιώνα, βρίσκεται, αφενός μεν αντιμέτωπη με τους εξεγερμένους του νέου αιώνα και αφετέρου, υπόλογη για την “Άκρα Ταπείνωση” της Ελλάδος από τους Γραμματείς και Φαρισαίους, τους ταγμένους να τηρούν αυστηρά, όχι τον εβραϊκό νόμο, όπως εκείνοι που σταύρωσαν τον Ιησού, αλλά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συστήθηκε προς υπεράσπιση αξιών

ρισε τη φρίκη της κρίσης, ούτε εκείνης της νύχτας που καιγόταν για άλλη μία φορά η Αθήνα, ούτε την άλλη των άστεγων. Παρακολουθεί, όμως, ως πολιτικοποιημένη συγγραφέας, όσα γίνονται σε πολιτικό επίπεδο. Και αισιοδοξεί, όπως ο ποιητής τον Οκτ. του ’44. Είθε, αυτή να μην διαψευστεί. ράγματι, η Γαλανάκη ξεκίνησε με δυο γυναικεία πρόσωπα της γενιάς του Πολυτεχνείου. Ως “δυο ώριμες κυρίες” τις πρωτοπαρουσιάζει, που υπήρξαν “φοιτήτριες επί Χούντας”, καθηγήτριες Μέσης Εκπαίδευσης, φιλόλογος η μία, τεχνικός απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών η λίγο νεότερη. Στον παροντικό χρόνο της μυθοπλασίας, την 10η Φεβ. 2012, ημέρα Παρασκευή, που εορτάζει τα γενέθλιά της η μικρότερη, είναι πλέον συνταξιούχοι. Ένα δίδυμο, το οποίο θα μπορούσε να κατέβει την μεθεπόμενη στη διαδήλωση για τα καινούρια μέτρα, που θα ψηφίζονταν, το βράδυ εκείνης της Κυριακής, στη Βουλή. Και εκεί, αντιμέτωπες οι δυο γυναίκες με τα

και ιδανικών. Με άλλα λόγια, εύστοχος ο τίτλος για ένα οπωσδήποτε ενδιαφέρον συγγραφικό εγχείρημα. Το πρώτο που θα αναμενόταν, είναι το πλάσιμο χαρακτήρων, που να μπορούν να πρωταγωνιστήσουν σε αυτόν τον πολλαπλό και πολύσημο διάλογο. Κάτι σαν τους σημερινούς ενήλικες, που κάποτε απάρτιζαν την παρέα της Γαλανάκη στα χρόνια της ∆ικτατορίας. Εκείνους που, κατά ομολογία της, μαζεύονταν στο “ισόγειο της Τσιμισκή”. Τους στοχαστικούς, θαρραλέους, ελευθέριους. Επίσης, αναμένονταν μυθιστορηματικοί πρωταγωνιστές, που να στοιχίζονται με τους ρομαντικούς ήρωες των ιστορικών μυθιστορημάτων της. Μεταξύ των άλλων, αναμενόταν οι γυναίκες εκείνης της γενιάς να σέρνουν τον χορό. Αλλά η συγγραφέας έκανε μία διαφορετική επιλογή, που θυμίζει τους στίχους του Σεφέρη: “Κι ά σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές / είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη / δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή.” Είναι από τους καταληκτικούς στίχους του τελευταίου ποιήματος, «Τελευταίος σταθμός», της συλλογής «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄». Το ποίημα φέρει την ένδειξη “Cava dei Tirreni, 5 Οκτωβρίου ’44”, το λιμάνι κοντά στο Σαλέρνο της Ιταλίας, που ήταν ο “τελευταίος σταθμός” στο ταξίδι του. Βρισκόμαστε στη φάση της επιστροφής των ελληνικών διπλωματικών υπηρεσιών από την Αίγυπτο στην Ελλάδα. Ο Σεφέρης δεν γνώρισε τη φρίκη της Κατοχής, αλλά μόνο τις μηχανορραφίες πολιτικών προσώπων, γηγενών και συμμαχικών. Αισιοδοξεί πως όλα τελείωσαν. Αποδείχτηκε ότι τα χειρότερα ήταν μπροστά του. Και η Γαλανάκη δεν γνώ-

γεγονότα, να προβληματιστούν για τη γενιά τους και τη γενιά των παιδιών τους, για τη δική τους εξέγερση αλλά και εκείνη των παιδιών τους. Όμως, η συγγραφέας αφαίρεσε ένα μέρος της προσωπικότητάς τους, για να τις καταστήσει αντηχεία του δικού της λόγου, που θέλει να είναι παρηγορητικός σαν παραμύθι. Αλλά και ιδεολογικά αποκρυσταλλωμένος, όπως δείχνουν κάποιες μανιχαϊστικές πτυχές στο πλάσιμο των άλλων προσώπων. Από τις δυο γυναίκες κράτησε τη μνήμη των νεανικών τους χρόνων και ακέραιο τον συναισθηματικό τους κόσμο. Τα υπόλοιπα σκοτείνιασαν λόγω ψυχολογικών προβλημάτων. Η μία, πιθανώς με κληρονομικό από τη μητρική πλευρά στίγμα σχιζοφρένειας, κατατρύχεται από φωνές, η άλλη, καθηλωμένη σε έναν παρελθοντικό χρόνο, ίσως και να εμφανίζει συμπτώματα άνοιας. Επινόησε, όμως, γι’ αυτές ένα φορτισμένο παρελθόν, που το πλάθει με θραύσματα από δικές της εμπειρίες, κάποιες από αυτές ήδη χωνεμένες σε παλαιότερα μυθιστορήματά της. Για τη μία, έναν αρχαιολόγο πατέρα, εγκαταλελειμμένο από μία “άτακτη” σύζυγο, που εμφυσά στην κόρη του το πάθος για τους ελληνικούς μύθους και το κλεινόν άστυ. Και εκείνη μένει δια βίου ανύμφευτη, πιστή στον “ιεροφάντη” πατέρα, ένας θηλυκός Τειρεσίας, με το χάρισμα της προφητείας. Για την άλλη, “έναν μακρόχρονο έρωτα” που “είχε θεριέψει στα χρόνια της δικτατορίας” και είχε τελειώσει κάμποσα χρόνια μετά, όταν έγινε ο γάμος. Φύση καλλιτεχνική και ρομαντική, φαντασιώνει πως σαν “νύμφη ανύμφευτη” απέκτησε τον γιο της, μοναδικό πλέον άντρα της ζωής της. Εμφανίζονται σαν “αλαφροΐσκιωτες

πλην άκακες κυρίες”, που συνομιλούν με φαντάσματα και ίσκιους. Έγκλειστες, αρχικά σε άσυλο και μετά τα μέτρα αποασυλοποίησης, σε διαμέρισμα-ξενώνα, υπό επιτήρηση. Με αυτό το μυθοπλαστικό εύρημα, η Γαλανάκη έχει την ευχέρεια να απευθυνθεί σε ένα πλατύτερο κοινό, πλάθοντας ήρωες οικείους σε αυτό, παρμένους όχι από τα παραμύθια, αλλά μάλλον από τα σίριαλ, που τα έχουν προ πολλού υποκαταστήσει. Το δίδυμο των ηρωίδων θυμίζει το τηλεοπτικό δίδυμο της δημοφιλούς σειράς «Παρά πέντε». Κατ’ αρχήν, είναι η σύμπτωση των ονομάτων, του μυθιστορήματος Θηρεσία η σοφή και Θεονύμφη, του σίριαλ Σοφία και Θεοπούλα. Ύστερα, η συμπεριφορά τους, όταν αποφασίζουν να βγούνε κρυφά μόνες τους, με “καρναβαλικό ντύσιμο”, για να μην τις αναγνωρίσουν, που θυμίζει μεγάλα παιδιά. ∆είχνουν “τρελές και αδέσποτες”, όπως και οι δυο ηλικιωμένες γειτόνισσες του σίριαλ, όταν και εκείνες παίρνουν τους δρόμους. Κωμικές οι δικές τους περιπέτειες αν και σε χέρια δολοφόνων, τραγικές αρχικά του μυθιστορηματικού διδύμου, δείχνουν στη συνέχεια, καρικατουρίστικες, όταν διαβιώνουν υπό άθλιες συνθήκες άστεγες και πέφτουν θύματα ενός νταβατζή αστέγων και λοιπών λιμοκτονούντων. Μάλλον το λιγότερο αληθοφανές τμήμα του μυθιστορήματος, αλλά, όπως λέει και ο ποιητής, “η φρίκη δεν κουβεντιάζεται”. Η υπόθεση του μυθιστορήματος στρέφεται γύρω από την κυριακάτικη έξοδο των δυο γυναικών και τη διαδήλωση της 12ης Φεβ. 2012. Τριμερές, προβλέπεται συμμετρικά, προλογικό και εξόδιο μέρος, με πέντε κεφάλαια έκαστο. Στο πρώτο, παρουσιάζεται ο θίασος των ηρώων, ενώ, στο τρίτο, περιγράφεται η αλλαγή που επήλθε εκείνη τη νύχτα στη ζωή τους. Το εκτενές μεσαίο τμήμα, με 18 κεφάλαια, παρακολουθεί την εξέλιξη των δραματικών γεγονότων και τα μεθεόρτια, εστιάζοντας στα διαφορετικά πρόσωπα. Όλους τους ήρωες τους γνωρίζουμε μέσα από τον λεκτικά και φραστικά λειασμένο λόγο του αφηγητή. Μικρός ο θίασος, νομοτελειακά σχεδιασμένος. Την επιτήρηση των δυο γυναικών την έχει αναλάβει μία Κρητικιά χήρα, από το χωριό Απάνω Ρίζα, σήμερα Επάνω Βιάννου, το οποίο ηρωικά είχε αντιμετωπίσει τους Γερμανούς βοηθώντας τους αντάρτες και σε αντιστοιχία, με το ίδιο θάρρος εξεδίωξε τους Χρυσαυγίτες στην προεκλογική περίοδο των πρώτων εκλογών του 2012, στις 6 Μαΐου. Από αριστερή οικογένεια, κλέφτηκε με αστυνομικό και απέκτησε “μονογενή κανακάρη”, που βγήκε Χρυσαυγίτης. Συμμετρικά, ο γιος της μίας από τις δυο κυρίες, της Θεονύμφης, αυτός γιος πολιτευτή, από τους ήρωες της γενιάς του Πολυτεχνείου, που κατέληξαν παμπόνηροι της διαπλοκής, βγήκε “ανάρχας”, ανάμεσα σε αυτούς που “βάζανε τις ανίερες φωτιές και που κάνανε στάχτη τα κτίρια”. Ο αφηγητής στέκεται μεροληπτικός απέναντι στο δίδυμο. Του ενός παραθέτει μόνο τις πράξεις, του άλλου παρουσιάζει, ως παντεπόπτης, εκ των έσω, σκέψεις, αμφιταλαντεύσεις, ευγενή αισθήματα. Έτσι, ο Χρυσαυγίτης μένει στυγνός ρατσιστής, με δολοφονικά ένστικτα. Αντίθετα, ο “ανάρχας” φανερώνεται ιδεολόγος, εμφορούμενος από “επαναστατική πίστη”, επίγονος έστω μακρινός εκείνων του Πολυτεχνείου. Όμοια μεροληπτικός δείχνεται ο αφηγητής απέναντι στη γενιά του Πολυτεχνείου, που τη δικαιώνει με ένα άλλο δίπολο. Ο φίλος του πολιτευτή, γιατρός, που έχει αναλάβει την εποπτεία των δυο κυριών, και αυτός εμπλεκόμενος στο ρέον μαύρο χρήμα, αλλά, παρακολουθώντας τον εκ των έσω, προβάλλουν καθαρτήριες οι ενοχές.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

“

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

εκδηλώσεων

Phenomenon

∆ευτέρα 29 Ιουνίου

ο διετές πρόγραμμα σύγχρονης τέχνης Phenomenon περιλαμβάνει μία έκθεση στην Ανάφη, τη φιλοξενία των καλλιτεχνών, καθώς και την έκδοση ενός καταλόγου–αντικειμένου τέχνης. Οι συμμετέχοντες, δρώντας στην περιφέρεια, μας δείχνουν πώς η Τέχνη έχει τη δυνατότητα να προσφέρει γνώση και νέες εικαστικές εμπειρίες. Στόχος είναι η διερεύνηση του απειροελάχιστου χώρου μεταξύ αυτού που λέγεται και αυτού που φαίνεται, προκειμένου να ξεπεραστούν καθιερωμένες ιεραρχίες, να παραχθούν απρόσμενες συνδέεις και η καλλιτεχνική πράξη να αποτελέσει δημιουργία. Η έκθεση φιλοξενείται στο νεοκλασικό κτίριο του σχολείου στη Χώρα αλλά και σε εξωτερικούς χώρους. Καλλιτέχνες: Κ. Μπασάνος, A. Cesarco, D.G. Cramer, A. Detanico/ R. Lain, H. Epaminonda, Ν. Παπακωνσταντίνου. Θεωρητικοί: Τ. Domenech, W. Trontud. Η έκθεση λειτουργεί από τις 11 έως τις 19 Ιουλίου και η διοργάνωση είναι μια πρωτοβουλία της Συλλογής Kerenidis Pepe. Πληροφορίες: www.phenomenon.fr

This is the Place, Gentlemen!

το νέο σχέδιο - εγκατάσταση της Κατερίνας Στεφανιδάκη βλέπουμε χαρτιά που βρίσκονται στο έδαφος ή αιωρούνται, μαρτυρώντας την επίθεση, αναίρεση και συναρμογή των εικόνων, οι οποίες, μέσα από τις επιστρωματώσεις τους, δίνουν την εικόνα μιας πόλης υπό διάλυση. ∆ιαφορετικές προοπτικές, καπνοί, ερείπια και επιχωματώσεις λειτουργούν ως εμπόδια της όρασης και χωρίς να είναι σαφές το γεωγραφικό στίγμα ή το αν η κατάρρευση είναι αποτέλεσμα ενός πολέμου ή μιας φυσικής καταστροφής. Το έργο εστιάζει στο θεατή, καθώς η δική του παρουσία είναι που συμπληρώνει τη συνθήκη της εγκατάστασης, τοποθετώντας τον στο επίκεντρο. Η έκθεση λειτουργεί έως τις 11 Ιουλίου. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11π.μ. – 3μ.μ. και 5 – 8μ.μ., Τετάρτη 11π.μ. – 3μ.μ., Σάββατο 11π.μ. – 2μμ. Zoumboulakies Galleries (Πλ. Κολωνακίου 20, Αθήνα, τηλ.: 2103608278)

Phantasmagoria

έκθεση Phantasmagoria είναι μία ιδιαίτερη εγκατάσταση, που θέλει να μετατρέψει το χώρο της γκαλερί σε «φαντασμαγορικό σόου». Ασπαζόμενος τις

Η ΕΠΟΧΗ 28 Iουνίου 2015

ανατρεπτικές απόψεις του Μπρετόν, ο οποίος υποστήριζε πως η έρευνα του ασυνείδητου οφείλει να παραμείνει ανοιχτή στους καλλιτέχνες, ώστε να μπορέσουν να αναζητήσουν το «θαυμαστό», ο Τάσος Παυλόπουλος παρουσιάζει για πρώτη φορά μια εγκατάσταση χιλιάδων σχεδίων πολλών δεκαετιών, η οποία συμπληρώνεται από πρωτοεμφανιζόμενα μπρούτζινα γλυπτά, καθώς και μια προβολή ενός «απίστευτα βαρετού» φιλμ. Η έκθεση λειτουργεί έως τις 31 Ιουλίου. Ωράριο: ∆ευτέρα 11π.μ. – 3μ.μ., Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. – 7μ.μ., Σάββατο 11π.μ. – 3μ.μ. Kalfayan Galleries (Χάρητος 11, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 2107217679)

Πόλεις, μάσκες και κορμιά

ι τρεις φωτογραφικές ενότητες του Γιάννη Βουλγαράκη στεγάζονται κάτω από τον τίτλο Πόλεις, Μάσκες και Κορμιά, που αποτελεί απόδοση στα ελληνικά της συλλογής διηγημάτων του Μισέλ Τουρνιέ, «Petites Proses». Στην πρώτη ενότητα, ο καλλιτέχνης επιχειρεί ένα ταξίδι στις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, το Μεταξουργείο και τα Εξάρχεια. Περίπατοι και περιπλανήσεις στη πόλη μάς φέρνουν αντιμέτωπους με μια σειρά από νυχτερινές αποσπασματικές εικόνες, μιας Αθήνας των αισθήσεων και της φθοράς της γοητείας και της υποβάθμισης. Στις δύο επόμενες ενότητες, μελετώντας το ανθρώπινο σώμα, ο καλλιτέχνης διατυπώνει τη δική του προσέγγιση για το πώς ορίζεται το όμορφο και το άσχημο, το αληθινό και το ψεύτικο, αλλά και για το πώς το βλέμμα έχει μάθει να διακρίνει, ακολουθώντας συγκεκριμένα και βαθιά εδραιωμένα στερεότυπα. Η έκθεση διαρκεί έως τις 30 Ιουνίου. Ωράριο: Τετάρτη, Σάββατο 11π.μ. – 3μ.μ., Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11π.μ. – 2μ.μ. και 5 - 8.30μ.μ. Εικαστικός Κύκλος (Καρνεάδου 20, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 2107291642)

** Εκδήλωση για τις πολιτικές εξελίξεις και την παιδεία διοργανώνουν η ΟΜ Εκπαιδευτικών και η Ν.Ο. ΣΥΡΙΖΑ Βόρειου Τομέα, στις 8 μ.μ., στο πολυκέντρο «Ηλέκτρα Αποστόλου» (Κουντουριώτη 18 και Νεότητος, Ηράκλειο Αττικής). Μιλά ο Τ. Κουράκης. ** Ανοιχτή εκδήλωση με θέμα τις πολιτικές εξελίξεις διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Κηφισιάς, στις 8 μ.μ., στη Βίλα Κώστα (Λουκή Ακρίτα 4, Ν. Ερυθραία). Μιλά ο Ν. Βούτσης.

Τρίτη 30 Ιουνίου

** Το Άνω Κάτω στο Καλαμάκι διοργανώνει ανοιχτή συζήτηση για τη διαχείριση των σκουπιδιών, στις 8 μ.μ., στο ανοιχτό θέατρο Μαίρη Αρώνη (Άνω Καλαμάκι). Μιλούν οι Χρ. Καπάταης, Ε. Μπελιά και Μπ. Μπιλίνης.

Τετάρτη 1 Ιουλίου

** Συζήτηση με θέμα «∆εκεμβριανά 1944, η μάχη στους δρόμους της Αθήνας» διοργανώνει η Ανοιχτή Πόλη, στις 8 μ.μ., στην ταράτσα του Bread and Roses (Πανεπιστημίου 64,

Ομόνοια). Μιλούν οι Μ. Χαραλαμπίδης και Στ. Σταυρίδης. ** Παρουσίαση του βιβλίου των Μ. Καραμεσίνη και J. Rubery «Γυναίκες και λιτότητα: Η οικονομική κρίση και το μέλλον της ισότητας των φύλων» διοργανώνουν οι εκδόσεις νήσος και το Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Παντείου, στις 7 μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134). Μιλούν οι Α. Αθανασίου, Ντ. Βαΐου, Ρ. ∆ούρου, Μ. Στρατηγάκη και Φ. Κούβελα. ** Ανοιχτή συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία Νέας Σμύρνης με θέμα τις πολιτικές εξελίξεις διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Νέας Σμύρνης, στις 7.30 μ.μ. Μιλούν Α. Ξανθός και Π. Σκουρλέτης.

Πέμπτη 2 Ιουλίου

** Παρουσίαση του βιβλίου του Εντουάρντο Καντάβα «Λέξεις φωτός, θέσεις για τη φωτογραφία της ιστορίας» από τις εκδόσεις νήσος, στις 8 μ.μ., στον κήπο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (Βασ. Σοφίας 22). Μιλούν οι Μ. Αθανασάκης, Γ. Κουζέλης, Μ. Λούκα, Α. Μπαλτάς, Στ. Σταυρίδης. •

•

Θηρεσία και Θεονύμφη ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27 Όμοια προβλέπονται “καλοί” και “κακοί” στο περιθωριακό χώρο των αστέγων, όπου ο αφηγητής καταφεύγει στο νεολογισμό του νεοάστεγου, κατά το νεοαστός. Στα μυθιστορήματα της Γαλανάκη, λείπουν οι φεμινίστριες. Υπάρχουν μόνο δυνατές γυναίκες, δοτικές στην αγάπη. Στο πρόσφατο, η Κρητικιά μάνα και στη νεότερη γενιά, η κοινωνική λειτουργός. Κόρη αυτή Καισαριανιώτη περιπτερά, χωρισμένη με παιδί, προσπαθεί να στήσει σπιτικό με τον ανερμάτιστο αριστερό επαναστάτη. Επιμένει κι ας αντιλαμβάνεται τη ματαιότητα του εγχειρήματος. Ο θίασος συμπληρώνεται με τη γυναίκα που καθαρίζει τον ξενώνα-διαμέρισμα. Ως αναγνώστες, απορούμε για την επιμονή των συγγραφέων στο στερεότυπο του δεινοπαθούντος μετανάστη. Στο πρόσφατο μυθιστόρημα, εμφανίζεται το τρίτο κύμα, μετά τους

Αλβανούς και τους Σλαβόφωνους, οι εξ Αφρικής ερχόμενοι. Κατοικούν σε ένα μέρος που αποκαλείται “κοτέτσι”, αλλά δείχνει εμπνευσμένο από “τις κάμερες γύρω από μία αυλή” του Παπαδιαμάντη. Από την Αίγυπτο η παραδουλεύτρα του μυθιστορήματος, με ένα αγοράκι αγνώστου πατρός, που ακούει στο όνομα Ισμαήλ. Η συμπαράσταση στον μετανάστη γίνεται αποθεωτική στο τελευταίο κεφάλαιο, όπου η Αιγύπτια τακιμιάζει με έναν Μουσταφά και ο αφηγητής τους παρουσιάζει ως το εναπομένον στήριγμα των δυο κυριών, αποκαλώντας τους “μελαχρινή αγία τριάδα”. πική θα χαρακτηριζόταν η περιγραφή της πορείας κατά τη διαδήλωση, που εξελίσσεται σε δραματική, όταν παρακολουθεί τα συμβάντα επί της πλατείας Συντάγματος, που παρουσιάζεται σαν σκηνικό αρχαίας τραγωδίας. Στο διανθισμένο ύφος της αφήγησης, χάρις στο πλήθος των υποκοριστικών και των γλαφυρών

προσωποποιήσεων και παρομοιώσεων, υπερισχύει η ποιητική ευαισθησία. Τις όποιες εκλαϊκευτικές όψεις του μυθιστορήματος τις αντισταθμίζουν με το παραπάνω οι παραστατικές αλληγορίες και οι εκφοβιστικοί μύθοι, που λειτουργούν και ως λανθάνων σύνδεσμος με το ιστορικό μυθιστόρημα. Κορυφαίος στέκεται ο επινοημένος μύθος, που προκύπτει από τη συνένωση του μύθου για τη γένεση της Ευρώπης με εκείνον για τη γένεση του Μινώταυρου, και ο οποίος θέλει την Ευρώπη μεταμορφωμένη σε Μινώταυρο να επιβιώνει για πάντα. Αλλά χωρίς τον μύθο της θανάτωσης του Μινώταυρου, πώς θα απελευθερώνονταν οι Αθηναίοι από την κυριαρχία της Μινωικής Κρήτης; Κατά συμβολική προέκταση τώρα, πώς άραγε οι μακρινοί επίγονοι θα απελευθερωθούν από τον θηλυκό Μινώταυρο της Ευρώπης; Μ. Θεοδοσοπούλου

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

«SLOW WEST»

Ευρωπαϊκή ματιά στην Άγρια ∆ύση

Του Στράτου Κερσανίδη

ο γουέστερν είναι ένα από τα πιο δημοφιλή κινηματογραφικά είδη. Η βασική του αφήγηση είναι η οικοδόμηση των ΗΠΑ, μια ιστορία εγκλημάτων, αίματος και γενοκτονίας των αυτοχθόνων πληθυσμών. Όμως, όπως το κάθε τι στο κόσμο αυτό, έτσι και το γουέστερν έχει διαφορετικές οπτικές μέσα από τις οποίες βλέπει τα γεγονότα, οι οποίες προκύπτουν από τις διαφορετικές ιδεολογικές προσεγγίσεις. Έτσι, έχουμε τη ρομαντική προσέγγιση η οποία εξιδανικεύει τον αγώνα των αποίκων (θετικοί ήρωες) και παρουσιάζει τους αυτόχθονες ως βαρβάρους οι οποίοι ήταν εμπόδιο στον πολιτισμό. Έχουμε, όμως, και τη ρεαλιστική προσέγγιση όπου κυριαρχούν οι παράνομοι,

οι κυνηγοί επικηρυγμένων, ο νόμος των όπλων. Ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα υπάρχουν αποχρώσεις και διακυμάνσεις που άλλες προσπαθούν να ξορκίσουν τις ενοχές του αμερικανικού έθνους, άλλες να σταθούν στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, άλλες να απομυθοποιήσουν τα πάντα. Προσωπικά πάντοτε προτιμούσα εκείνα τα γουέστερν που ξεπερνούσαν το δίπολο καλό – κακό. Εκείνους τους ήρωες οι οποίοι, μπορεί να κινούνταν στα όρια του νόμου, να ήταν βίαιοι πιστολάδες, αλλά είχαν ηθικούς κώδικες συμπεριφοράς, εκείνα τα καθάρματα που μπορούσαν από τη μια στιγμή στην άλλη να μεταμορφωθούν σε αγγέλους. Ένα τέτοιο αγγελικό κάθαρμα είναι κι ο Σίλας Σέλεκ, ένας από τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες στην ταινία «Slow

 «Όσο είμαστε νέοι» (While we’ re young) του Νόα Μπάουμαχ: Ο Τζος και η Κορνήλια Σρέμπνικ, ένα παντρεμένο ζευγάρι, δεν κατάφεραν να κάνουν παιδί κι αποφάσισαν ότι θα ζήσουν έτσι. Καθώς ο Τζος προσπαθεί να ολοκληρώσει το νέο του ντοκιμαντέρ θα γνωριστούν με τον Τζέιμι και την Ντάρμπιο, ένα νεαρό ζευγάρι, γεμάτο αυθορμητισμό και πάθος που θα τους παρασύρει και θα τους δείξει νέους δρόμους στη ζωή τους. Ακολουθούν τους ανέμελους νεαρούς φίλους τους μέχρις ότου αντιληφθούν πως τίποτε δεν ήταν όπως νόμιζαν. Αρκετά καλή κωμωδία με θέμα την κρίση ηλικίας και με πολύ καλές ερμηνείες.

 «Μακριά από το πλήθος» (Far from the crowd) του Τόμας Βίντεμπεργκ: Στην Αγγλία της βικτωριανής εποχής, η νεαρή Μπάθισμα Έβερντιν, κληρονομεί τη φάρμα του θείου της. Ανεξάρτητη οικονομικά και όμορφη θα βρεθεί ανάμεσα σε τρεις άνδρες οι οποίοι διεκδικούν την έρωτά της. Πρόκειται για ένα βοσκό, τον Γκάμπριελ Όουκ, έναν λοχία, τον Φρανκ Τρόι και έναν πλούσιο εργένη, τον Ουίλιαμ Μπόλντγουντ. Η Μπάθισμα από την πλευρά της μπλέκεται στα δεσμά του πάθους και της προδοσίας και αναζητά το δικό της δρόμο προς την ευτυχία. Μια ιστορία αγάπης βασισμένη στο ομώνυμο κλασικό μυθιστόρημα του Τόμας Χάρντι η οποία διερευνά την φύση των σχέσεων και της αγάπης.

 «Ταξίδι στην Ιταλία» (Trip to Italy) του Μάικλ Γουιντερμπότομ: Η ταινία είναι η συνέχεια του «Ταξιδιού» (The trip), που γυρίστηκε το 2011 από τον ίδιο σκηνοθέτη. Ο Ρομπ κι ο Στιβ ταξιδεύουν στην Ιταλία με σκοπό να γράψουν ένα ρεπορτάζ για μερικά εστιατόρια εν είδει γαστριμαργικής κριτικής. Ο πρώτος, πατέρας ενός παιδιού αναζητά να ξεφύγει από την καθημερινότητα και να ζήσει λίγη περιπέτεια. Ο δεύτερος, μετά από σκληρή δουλειά στο Λος Άντζελες, θέλει να επιστρέψει στην Ευρώπη και να δει τα παιδιά του. Οι δύο άνδρες τρώνε και συζητούν. Ως αποτέλεσμα έχουμε απολαυστικούς

west», του σκοτζέζου σκηνοθέτη, Τζον Μακλίν. Ο άλλος είναι ο Τζέι, ένας 16χρονος ο οποίος ήρθε από την πατρίδα του, τη Σκοτία, στην Αμερική για να βρει την αγαπημένη του Ρόουζ που έφυγε μαζί με τον πατέρα της. Οι δύο αυτοί άνθρωποι θα συναντηθούν και ο Σίλας αναλαμβάνει έναντι αμοιβής να συνοδεύσει τον Τζέι στο δύσκολο και επικίνδυνο ταξίδι του στην Άγρια ∆ύση. Ένα ταξίδι ενηλικίωσης και μύησης για το νεαρό, στο πλάι ενός σιωπηλού και επικριτικού πιστολέρο. Οι δυο άνδρες προχωρούν, συναντούν ανθρώπους, ο Τζέι έρχεται αντιμέτωπος με τη σκληρότητα και την απανθρωπιά της επιβίωσης και, τέλος, ο Σίλας ανακαλύπτει ένα μεγάλο μυστικό σε μια αφίσα επικήρυξης παρανόμων. Η επικήρυξη αυτή θα γίνει η αφορμή να τους ακολουθήσει μια ομάδα κακοποιών με επικεφαλής τον σκληροτράχηλο Πέιν. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να βάλουν χέρι στα λεφτά της επικήρυξης, ενώ ο ανυποψίαστος Τζέι ακολουθεί τον Σίλας που τον οδηγεί κοντά στην αγαπημένη του. Η ώρα της φονικής σύγκρουσης πλησιάζει, η Ρόουζ κι ο πατέρας της δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει κοντά στο σπίτι τους κι όταν οι πιστολάδες του Πέιν θα αποφασίσουν να σκορπίσουν το θάνατο, ο Σίλας θα ανυψωθεί και αποκαθαρμένος θα αναλάβει ρόλο φύλακα – αγγέλου, ενώ η τραγωδία ολοκληρώνεται κι ο θάνατος στρέφεται κατά δικαίων και αδίκων. Ο Τζον Μακλίν δίνει τη δική του ευρωπαϊκή οπτική στο γουέστερν. ∆εν είναι δύσκολο να το αντιληφθεί κάποιος αυτό, με το σκηνοθέτη να δίνει μεγάλη σημασία στις σιωπές και τα βλέμματα. Να προσπαθεί να εκμαιεύσει συναισθήματα από τους ήρωές του, να εισχωρήσει στο μεγάλο, ιδανικό έρωτα του Τζέι.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

διαλόγους, γεμάτους χιούμορ για τη ζωή, την εργασία, την ξενιτιά, την αγάπη.

 «Χορωδία» (Boychoir) του Φρανσουά Ζιράρ: Ένα 12χρονο αγόρι που πρόσφατα έχασε τους γονείς του καταλήγει σε ένα μουσικό οικοτροφείο, με τα δίδακτρα πληρωμένα από έναν ανώνυμο ευεργέτη. Κανείς δεν περιμένει ότι αυτό το ατίθασο και μοναχικό πλάσμα θα καταφέρει να μπει σε μια διάσημη χορωδία αγοριών, που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο διατηρώντας υψηλά το κύρος της σχολής της. Αυτήν είναι η ιστορία του Στετ, ο οποίος από μια μικρή πόλη του Τέξας θα βρεθεί στην Ανατολική Ακτή σε μια από τις καλύτερες ιδιωτικές σχολές χορωδιών αρρένων στην χώρα, στην Εθνική Ακαδημία Χορωδιών Αρρένων. ∆ιευθυντής είναι ο Κάρβελ, ένας παράξενος και απαιτητικός άνδρας, ο οποίος θα γοητευθεί από τη φωνή του Στετ. «Ξεχασμένες ζωές» (Still life) του Ουμπέρτο Παζολίνι: Ο Τζον Μέι κάνει μια περίεργη δουλειά που την αγαπάει πολύ. Εντοπίζει τους συγγενείς ανθρώπων που έχουν πεθάνει μόνοι και οργανώνει τις κηδείες τους. Παθιασμένος με τη δουλειά του συνοδεύει τους «πελάτες» του στην τελευταία τους κατοικία, γράφει επικήδειους, επιλέγει μουσική. Όταν θα βρεθεί νεκρός ο ηλικιωμένος αλκοολικός γείτονάς του, ο

«Όσο είμαστε νέοι»

Αλλά και στον αινιγματικό χαρακτήρα του πιστολά που έχει αναλάβει να τον συνοδεύσει. Μη φανταστεί κανείς πως αυτό οδηγεί σε κάποιο γλυκανάλατο αποτέλεσμα, σε κάποια αποστασιοποίηση από το ρεαλισμό της Ιστορίας. Αντίθετα, ο Μακλίν είναι σκληρός, δεν εξιδανικεύει τους χαρακτήρες του. Η ταινία έχει βία, πολλή βία, και σκηνές σκληρές όπως εκείνη που ο Τζέι πυροβολεί και σκοτώνει μια γυναίκα και στη συνέχεια μαζί με τον Σίλας φεύγουν αφήνοντας μόνα τους δύο μικρά παιδάκια που μόλις έμειναν ορφανά. Μια ρομαντική ερωτική αναζήτηση σε ένα βίαιο περιβάλλον. Ένας έφηβος που ενηλικιώνεται μέσα σε αυτόν το βίαιο κόσμο κι ένας σκληροτράχηλος πιστολέρο ο οποίος εξημερώνεται, επηρεασμένος από το ρομαντικό νεαρό που ανέλαβε να προστατεύσει. Μια ταινία που επανεφευρίσκει το γουέστερν μέσα από τις δικές της διαδρομές και αναζητήσεις. Που βλέπεις μέσα της τον Ίστγουντ να φλερτάρει με τον Πέκινπα και τους Κοέν να κρυφοκοιτάζουν τον Ταραντίνο υπό το βλέμμα του Λεόνε. Όλοι αυτοί και άλλοι πολλοί αλλά και κανένας από όλους συνυπάρχουν απουσιάζοντας, αφού ο Τζον Μακλίν έχει τη δική του ξεκάθαρη οπτική χωρίς όμως να αγνοεί τους μάστορες του κινηματογραφικού είδους, που στην προκειμένη περίπτωση υπηρετεί.

strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

Τζον Μέι θα ανακαλύψει μέσα στο διαμέρισμα του στοιχεία για το νεκρό που αποκαλύπτουν έναν πληθωρικό άνδρα με έντονη ζωή. Η έρευνα θα τον οδηγήσει κοντά στην αποξενωμένη κόρη του και θα νιώσει γι’ αυτήν πρωτόγνωρα αισθήματα που θα αλλάξουν την μέχρι τότε τακτοποιημένη ζωή του.

 «Ο Κιτρινομύτης σε τρελές πτήσεις» (Yellowbird) του Κριστιά Ντε Βίτα: Ένα όμορφο ταξίδι με τον Κιτρινομύτη, ένα μικρό ορφανό πουλί που θα ηγηθεί ενός σμήνους πουλιών που φεύγουν για την Αφρική. Κινούμενο σχέδιο. «Εξολοθρευτής: Γένεsys» (Terminator: Genisys) του Άλαν Τέιλορ: Μελλοντολογικό.

 «Παγιδευμένη ψυχή: Κεφάλαιο 3» (Insidious: Chapter 3) του Λι Γουόνελ: Τρόμου.

Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

Επιχειρ πραξικ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ

«Πέρα από το πρώτη φορά Αριστερά στην κυβέρνηση, υπάρχει και το πρώτη φορά ∆εξιά στην αντιπολίτευση»

«Οι διαπραγματεύσεις των τελευταίων μηνών, μόνο κατ’ ευφημισμό μπορούν να ονομαστούν τέτοιες. Στην πραγματικότητα ήταν τόσο ασύμμετρες, που εν τέλει αποτελούσαν έναν συνεχή εκβιασμό της ελληνικής πλευράς, προκειμένου ν’ αποδεχτεί τις απαιτήσεις των δανειστών, διαφορετικά ν’ ανατραπεί», τονίζει μεταξύ άλλων ο Κώστας ∆ουζίνας σε μία συνέντευξη που προσπαθεί να ερμηνεύσει τη στάση των Ευρωπαίων, τις κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στην Ελλάδα και το «αυθόρμητο» κάλεσμα «Μένουμε Ευρώπη». Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου Έξι μήνες τώρα, η Ελλάδα –και η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης- απαξιώνεται πλήρως από τους ευρωπαίους εταίρους, με αποκορύφωμα την περασμένη βδομάδα, όταν απέρριψαν σκληρές υποχωρήσεις προκειμένου να καταλήξουν σε μία συμφωνία. Θεωρείς πως πρόκειται για μια προσπάθεια ανατροπής της ελληνικής κυβέρνησης; Είναι προφανές ότι τους τελευταίους δύο μήνες επιχειρείται ένα μεταμοντέρνο πραξικόπημα εναντίον της κυβέρνησης ή, όπως ονομάστηκε στον πόλεμο του Ιράκ, μια προσπάθεια regime change (αλλαγής καθεστώτος). Οι διαπραγματεύσεις των τελευταίων μηνών, μόνο κατ’ ευφημισμό μπορούν να ονομαστούν τέτοιες. Στην πραγματικότητα ήταν τόσο ασύμμετρες, που εν τέλει αποτελούσαν έναν συνεχή εκβιασμό της ελληνικής πλευράς, προκειμένου ν’ αποδεχτεί τις απαιτήσεις των δανειστών, διαφορετικά ν’ ανατραπεί. Θέλουν να εξευτελιστεί τόσο πολύ η ελληνική κυβέρνηση, αποδεχόμενη ν’ αλλάξει συνολικά και ριζικά τις πολιτικές της θέσεις και τις δεσμεύσεις της απέναντι στον ελληνικό λαό, ώστε να προκύψει μία άλλη κυβέρνηση. Αυτές τις μέρες που κορυφώνεται η προσπάθεια αυτή, διακινδυνεύεται η ανατροπή μίας από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις του μεταπολεμικού πολιτικού πολιτισμού, που ήταν μιας μορφής συμβιβασμός μεταξύ της οργάνωσης της οικονομίας γύρω από τις αγορές και της δημοκρατικής αρχής, η οποία μπορούσε κατά καιρούς να διορθώνει την άδικη και άνιση διανομή του εθνικού προϊόντος βάσει των αγορών. Σχηματικά θα έλεγα πως οι δύο πλευρές της διαπραγμάτευσης είναι ένα ζευγάρι που συνεχώς μαλώνει και τώρα φαίνεται να προχωρά σιγά-σιγά στο χωρισμό και το διαζύγιο. Τι μας δείχνει αυτή η στάση για την Ευρώπη του 21ου αιώνα; Με την επικράτηση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και τη μετατροπή τους σε μία ορθοδοξία, οδηγούμαστε στην αρχή του τέλους της ευρωπαϊκής ιδέας, μιας ιδέας που προσπάθησε να επικαιροποιήσει στο τέλος του 20ου αιώνα, τις αρχές του ∆ιαφωτισμού, την ισότητα, την ελευθερία, την αλληλεγγύη. Η εξέλιξη της διαπραγμάτευσης θα κρίνει το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Αριστεράς, και δεν ανα-

φέρομαι μόνο στη ριζοσπαστική αριστερά, αλλά και στη σοσιαλδημοκρατική αριστερά. Αν η νεοεκλεγείσα ελληνική κυβέρνηση –στο πλαίσιο της λαϊκής εντολήςαποτύχει να περιορίσει τις συνέπειες της μνημονιακής εποχής, τότε όλες οι μελλοντικές προσπάθειες, ακόμα και της κεντροαριστεράς, να διορθώνουν οι αποφάσεις του λαού τη διανεμητική πολιτική της αγοράς θα αποτυχαίνουν. Αν τώρα περάσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μια μεγάλη επιτυχία της ήταν η ειρήνευση των κρατών, ύστερα από δύο παγκόσμιους πολέμους. Με την ίδρυσή της, έπαυσαν οι εθνικές εντάσεις και συγκρούσεις μέσα από έναν ταξικό αγώνα που συμφωνήθηκε, δηλαδή τη μεταφορά πόρων από τα βόρεια κράτη στα νότια που αποζημιώνει την τεράστια εμπορική ανισότητα. Αν σπάσει αυτή η συμφωνία, αν δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, από τη μια, και τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία, από την άλλη, μετατραπεί από αγώνα μεταφοράς κεφαλαίων σ’ εθνική διαφορά μεταξύ των λαών του Νότου και του Βορρά, τότε θα τελειώσει και η Ευρώπη. Με αυτή την έννοια λέω ότι οι μεγάλες επιτυχίες της Ευρώπης, η ειρήνη και η αναστολή των εθνικών εντάσεων και πολέμων, από τη μία, και ο συμβιβασμός μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας, από την άλλη, παίζονται αυτή τη στιγμή στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση. Αν η Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση αποτύχουν, αν επιτύχει το πραξικόπημα, θα ξεκινήσει το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ισχυρή συμπαράσταση και αλληλεγγύη Αναφέρθηκες στην Αριστερά και πώς θα επηρεαστεί από την έκβαση των διαπραγματεύσεων. Να το δούμε λίγο παραπάνω; Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέχτηκε κυβέρνηση αντιμετωπίστηκε από τους αριστερούς σ’ όλη την Ευρώπη, και σε όλο τον κόσμο έχω την αίσθηση, ως η πρώτη μεγάλη νίκη της αριστεράς αλλά και των τεράστιων κινημάτων αντίστασης του 2010-11. Ήταν το πρώτο ρήγμα σ’ αυτή την νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, η οποία έχει επικρατήσει παγκοσμίως. Βέβαια, προς το παρόν, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει δώσει ακόμα πολλά δείγματα του τι σημαίνει δημοκρατικός σο-

σιαλισμός του 21ου αιώνα, καθώς αυτή τη στιγμή οι προτεραιότητες είναι άλλες, ενώ δεν της έχει δοθεί ακόμα η δυνατότητα να αρχίσει να κυβερνά και να δείχνει τα εναλλακτικά σημάδια της αριστερής πολιτικής. Εν τούτοις, η νίκη αυτή παραμένει η πιο σημαντική νίκη του αριστερού κινήματος στο Βορρά, παραμένει η πρώτη νίκη στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες, και επομένως παραμένει ένας φάρος για τους αριστερούς όλου του κόσμου. Σαφώς, απαλλαγμένοι από την πίεση που νιώθει ο ΣΥΡΙΖΑ, πολλοί Ευρωπαίοι αριστεροί θα προτιμούσαν μια πιο σκληρή διαπραγματευτική γραμμή, όμως δείχνουν κατανόηση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική κυβέρνηση. Η συμπαράσταση, η αλληλεγγύη και η συνεχής έγνοια για την Ελλάδα και την κυβέρνηση παραμένει το ίδιο ισχυρή, όπως ήταν στις 26 Ιανουαρίου. Την περασμένη βδομάδα πραγματοποιήθηκαν συγκεντρώσεις σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις στήριξης της Ελλάδας. Την ίδια ώρα, βλέπουμε να υπάρχει επιθετική αρθρογραφία προς την Ελλάδα, π.χ. με τον τουρισμό, η οποία δεν τυγχάνει ευρείας αποδοχής. Τι δείχνει αυτό; Σαφώς έχει αλλάξει ριζικά η αντιμετώπιση του κόσμου -και όχι μόνο των αριστερών- προς την Ελλάδα σε σύγκριση με πέρσι, πόσο μάλλον με το 2010. Τότε οι ειδήσεις έβριθαν καταγγελιών περί κλεφτών, τεμπέληδων Ελλήνων, που ζουν με τα λεφτά των Ευρωπαίων. Αυτού του είδους η δημοσιογραφία διεκόπη μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, καθώς οι καθεστωτικοί πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι αντιμετώπιζαν την Ελλάδα με αμηχανία, με έλλειψη κατανόησης. Πίστευαν ενδόμυχα ότι και αυτή η κυβέρνηση, όπως όλες οι προηγούμενες, παρά τις ενστάσεις που εκφράζει θα προσαρμοστεί στις κυρίαρχες γραμμές. Όταν έγινε σαφές ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει, αυτή η μικρή περίοδος ακατανοησίας και αμηχανίας μετατράπηκε πάλι σε μια τρομερή επίθεση, την οποία βλέπουμε καθημερινά. Ωστόσο, αυτή τη φορά η αντιμετώπισή της από τον κόσμο είναι τελείως διαφορετική. Έχουμε μια σαφή και σταθερή μετατόπιση των ευρωπαϊκών λαών και της κοινής γνώμης σε μια πολύ πιο θετική στάση απέναντι στην Ελλάδα. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος θα βγει αναφανδόν σε διαδηλώσεις υπέρ της Ελλάδας, αλλά να σας θυμίσω τι έλεγε ο Καντ μετά τη Γαλλική Επανάσταση: η υποδοχή της Γαλλικής Επανάστασης από τους Ευρωπαίους είναι χαρακτηριστικό της ηθικής προόδου της ανθρωπότητας. Παρότι οι ευρωπαϊκοί λαοί δεν ήταν διατεθειμένοι να υποστηρίξουν την «τρομοκρατία» και ορισμένα μέτρα που πήραν οι επαναστάτες, κυρίως στην

“

Οι μεγάλες επιτυχίες της Ευρώπης, η ειρήνη και η αναστολή των εθνικών εντάσεων και πολέμων, από τη μία, και ο συμβιβασμός μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας, από την άλλη, παίζονται αυτή τη στιγμή στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση. Αν η Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση αποτύχουν, αν επιτύχει το πραξικόπημα, θα ξεκινήσει το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

αρχή, υποστήριξαν πλήρως τους σκοπούς της επανάστασης δείχνοντας έτσι ότι η ανθρωπότητα προχωρούσε σε ανώτερο επίπεδο. Κάτι ανάλογο πιστεύω ότι γίνεται στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη σε σχέση με την Ελλάδα. Παρότι ο κόσμος βομβαρδίζεται με τις αρνητικές ειδησιογραφίες καταλαβαίνει ότι αυτό που παίζεται είναι κάτι περισσότερο από το μέλλον μιας μικρής χώρας και ενός μικρού λαού, είναι κάτι που θα έχει επιπτώσεις για όλους μας. Μίλησα την Πέμπτη σ’ ένα μεγάλο ντιμπέιτ που οργάνωσε η Γκάρντιαν στο Λονδίνο. Το ενδιαφέρον του κοινού και η συμπαράσταση στην Ελλάδα ήταν συγκινητική. “Γιατι δεν γράφουν οι εφημερίδες αυτά που λέει ο Κώστας”, είπαν αρκετοί. “Η Ελλάδα μάχεται για όλους μας”. Ο κόσμος για πρώτη φορά καταλαβαίνει ότι ένας μικρός λαός και ένα μικρό κόμμα αντιστέκεται και είναι πιθανόν να κερδίσει ορισμένες υποχωρήσεις και αργότερα μια αλλαγή στο κυρίαρχο παράδειγμα της Ευρώπης.

Η αριστερή κυβέρνηση θα κριθεί από τη θεσμική της φαντασία Υπήρξαν διαδικτυακά καλέσματα στις πλατείες με το σύνθημα «παίρνουμε τη διαπραγμάτευση στα χέρια μας». Είναι μια προσπάθεια αναβίωσης των πλατειών; Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε συνηθίσει φιλοκυβερνητικές διαδηλώσεις, είναι μια καινούρια εμπειρία και ίσως γι’ αυτό οι συγκεντρώσεις αυτές είναι βουβές… Το να βγει πάλι ο κόσμος στους δρόμους για να εκφράσει τη στήριξή του

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Ιουνίου 2015

είται ένα μεταμοντέρνο όπημα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΚΩΣΤΑ ∆ΟΥΖΙΝΑ

Μένουμε Ευρώπη: Το λαϊκό κομμάτι του πραξικοπήματος

στην κυβέρνηση ή να υπερασπιστεί τις κόκκινες γραμμές της διαπραγμάτευσης είναι εξαιρετικά θετικό. Όμως, η σύγκριση των συλλαλητηρίων με το τι συνέβη στις πλατείες του κόσμου το 2011 είναι λάθος. Στις διαδηλώσεις και τα συλλαλητήρια οι συμμετέχοντες συνδηλώνουν κάτι, υποστηρίζουν ή καταδικάζουν την πολιτική που ασκεί μια κυβέρνηση ή μια εξουσία. Οι πλατείες του κόσμου ήταν κάτι το διαφορετικό, ήταν ένα πλήθος σε δημόσια συνάθροιση, η δημιουργία μια νέας μορφής δήμου, ενός νέου πολιτικού κινήματος. Ανέδειξαν τη συντακτική δύναμη, τη δύναμη ενός λαού, ο οποίος με τη μορφή του πλήθους παίρνει τη ζωή του στα χέρια του και προσπαθεί να φτιάξει τον κόσμο μέσα από τις δικές του πρωτοβουλίες. Οι πλατείες άλλαξαν το πολιτικό σκηνικό, ανέτρεψαν το παλιό πολιτικό κατεστημένο, και ξεκίνησαν τη

“

ρεί να παρεμβαίνει σ’ όλους τους κρίσιμους τομείς. Παίν. ν πλατεικτικίίρνουμε τη ζωή μας στα χέρια μας ήταν το μήνυμα και παραμένει η πιο σημαντική επιτυχία και μάθημα των πλατειών. Πιστεύω όμως ότι τα μαθήματα αυτά δεν έχουν αναλυθεί ή κατανοηθεί πλήρως. Το θέμα δεν είναι απλώς να καλέσουμε τον κόσμο στις πλατείες. Επαναλαμβάνω είναι θετικό και θεμιτό, όμως το μεγάλο μάθημα είναι διαφορετικό. ς ί ή κατανοηθεί πλήρως Όταν άδειασαν οι πλατείες, πήγαν στις γειτονιές, τις συνοικίες και τις πόλεις, στις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης, κοινωνικής οικονομίας, στους συνεταιρισμούς και τις αγορές χωρίς μεσάζοντες. Εδώ βρίσκουμε πάλι το καινούργιο και ριζοσπαστικό που μπορεί και πρέπει να μπολιάσει τη λογική του κόμματος και ν’ αρχίσει να μπαίνει στον περίγυρο της κρατικής εξουσίας, κυρίως στο χώρο

Προς το παρόν, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει δώσει ακόμα πολλά δείγματα του τι σημαίνει δημοκρατικός σοσιαλισμός του 21ου αιώνα, καθώς αυτή τη στιγμή οι προτεραιότητες είναι άλλες, ενώ δεν της έχει δοθεί ακόμα η δυνατότητα να αρχίσει να κυβερνά και να δείχνει τα εναλλακτικά σημάδια της αριστερής πολιτικής.

διαδικασία που οδήγησε στις 25 του Γενάρη. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά των πλατειών του κόσμου και του Συντάγματος; Το αυθόρμητο, η έλλειψη κομματικής ένταξης και η κοινή πολιτική επιθυμία να μπει τέλος στο παλιό κατεστημένο και το μνημόνιο. Οι λαϊκές συνελεύσεις έφτιαξαν ένα νέο τρόπο πολιτικής δράσης. Η άμεση δημοκρατία, το αξίωμα ισότητας και η συλλογική διαβούλευση, απόφαση και δράση δημιούργησαν ένα θεσμικό πρόκριμα που πρέπει να συνδυαστεί με την αντιπροσωπευτική της μορφή. Οι ομάδες εργασίας κάλυψαν όλες τις βασικές λειτουργίες του κοινωνικού κράτους δείχνοντας πάλι πως η λαϊκή πρωτοβουλία και η αμεσοδημοκρατική πρακτική μπο-

των κοινωνικών υπηρεσιών με συμπληρωματικό τρόπο. Η αριστερή κυβέρνηση θα κριθεί από τη θεσμική της φαντασία και τον τρόπο με τον οποίο θα αλλάξει την σχέση εξουσίας και πολίτη. Έχουμε τεχνογνωσία, εμπειρία, λαϊκή επιθυμία. Αυτό που χρειάζεται είναι να γυρίσει η κυβέρνηση σ’ αυτά που έλεγε και έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ πριν την εκλογική νίκη.

* Ο Κώστας ∆ουζίνας είναι καθηγητής Φιλοσοφίας του ∆ικαίου και διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών του Κολεγίου Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Η πλατεία Συντάγματος γέμισε και από ανθρώπους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα «Μένουμε Ευρώπη», ένα κάλεσμα που διακινήθηκε και από ιδιωτικά κανάλια, που υποστηρίχθηκε από τη Ν∆, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, ένα κάλεσμα που κύριο στόχο είχε να πιέσει την κυβέρνηση να υπογράψει ό,τι της φέρουν. Η αντίσταση, για μένα, είναι νόμος της ύπαρξης και της ζωής, μια αντιδύναμη στη δύναμη της εξουσίας. Κάθε φορά που φτιάχνεται ένας συσχετισμός δυνάμεων, αμέσως θα υπάρχουν και αντιστάσεις που τον παραμορφώνουν, τον διασπούν, τον αναμορφώνουν, τον πηγαίνουν σε μια νέα κατεύθυνση. Αυτή η αρχή, άλλωστε, οδήγησε και στην άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Κατ’ αρχάς λοιπόν ήταν αναμενόμενο ότι ένα κομμάτι του λαού που βρίσκεται στην απέναντι όχθη θα άρχιζε να εκφράζει την αντίσταση απέναντι στην εξουσία. Και σ’ αυτό το επίπεδο δεν είναι απαραίτητα κακό. Αντίθετα, η εκδήλωση διαμαρτυρίας είναι τελείως παραδεκτή, νόμιμη και δόκιμη. Όπως το Σύνταγμα είχε την «πάνω» πλατεία έτσι και η αριστερή κυβέρνηση έχει το δεξιό Σύνταγμα. Ήρθε η ώρα, ένα κομμάτι που δεν γνώρισε την έξαρση του Συντάγματος τα τελευταία πέντε χρόνια να την γευτεί τώρα. Τίποτε περίεργο εδώ, εγώ θα τους καλωσόριζα στους παλιούς δρόμους της αντίστασης. Το πρόβλημα είναι πως αυτές οι εκδηλώσεις δεν έχουν αυθόρμητο χαρακτήρα, προβάλλονται και προωθούνται από τα καθεστωτικά μέσα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, μετατρέποντας τη διαμαρτυρία σε κομμάτι των εκβιασμών, των απειλών και του εκφοβισμού που ασκείται από τις ευρωπαϊκές ελίτ και τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης. Οι συγκεντρώσεις αυτές έτσι γίνονται κομμάτι της προσπάθειας να ανατραπεί αυτή η κυβέρνηση ή να εγκαταλείψει τις θέσεις της. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι ότι οι διαδηλώσεις αυτές μπορούν να εξελιχθούν στο λαϊκό κομμάτι του πραξικοπήματος που γίνεται εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης και της αριστεράς.

Ο τρόπος που γίνονται αυτές οι συγκεντρώσεις, πόσο μάλλον που παρουσιάζονται από τα ΜΜΕ, θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει σκοπιμότητα να ενταθεί ο διχασμός; Τα ταξικά συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας και της ελίτ που διοίκησε την Ελλάδα από τη μεταπολίτευση και μετά έρχονται σήμερα στην επιφάνεια. Ο αέναος διαχωρισμός της κοινωνίας μπαίνει στο κέντρο της πολιτικής διαμάχης. Η αριστερά ως αντιπολίτευση εκπροσωπούσε τους εργαζόμενους, αλλά προσπαθούσε ταυτόχρονα να συγκροτήσει το λόγο της και την πρακτική της κάτω από μια λογική γενικού συμφέροντος. Αυτό το ρόλο προσπαθεί να παίξει η σημερινή αντιπολίτευση, υπερασπιζόμενη τα δικά της ταξικά συμφέροντα. Επομένως, η περίοδος αναπόφευκτα δυναμώνει τη συγκρουσιακή λογική. Πέρα από το πρώτη φορά Αριστερά στην κυβέρνηση, υπάρχει και το πρώτη φορά ∆εξιά στην αντιπολίτευση. Αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα σ’ ένα κόσμο που θεωρούσε ότι έχει ένα κληρονομικό δικαίωμα να διοικεί τη χώρα ή να παίρνει προνόμια από το κράτος. Αυτός ο κόσμος ξαφνικά χάνει τα προνόμια του και είναι λογικό να αντιστέκεται. Υπάρχει μια διχαστική λογική, με την έννοια ότι τα ταξικά συμφέροντα από υπόστρωμα της διαμάχης γίνονται βασικό διακύβευμα. Αλλά αυτός ο διχασμός δεν πρέπει να περάσει από την πολιτική διαδικασία σε μία ανοιχτή δημόσια σύγκρουση κομμάτι της οποίας εξελίσσεται στις πλατείες. Βέβαια έχοντας και το παράδειγμα της Χρυσής Αυγής, δεν σημαίνει ότι για να αποφύγουμε διχαστικές πρακτικές πρέπει να εγκαταλείψουμε το δημόσιο χώρο. Αν συνεχιστούν οι επιθέσεις πρέπει να υπερασπίσουμε τον δημόσιο χώρο, όχι με βία ή αντεπίθεση αλλά με την προστασία των κοινών, ενός κοινού καλού, για το οποίο είναι η αριστερά ο θεματοφύλακας. Η αριστερά προωθεί τα συμφέροντα των εργαζομένων. Αλλά ως κυβέρνηση, πρέπει να επανασημιοδοτεί την έννοια του κοινού καλού, μιας νέας κοινοπολιτείας, στην οποία χωράνε όλοι εκτός από τους θιασώτες του φυλετικού μίσους και το αμετανότητο οικονομικό κατεστημένο με τις διάφορες εκδοχές και πλοκάμια του. Αν η πρώτη περίοδος της κυβέρνησης θα κριθεί από το έντιμο της συμφωνίας, το δεύτερο ημίχρονο θα πετύχει αν μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μια νέα έννοια του κοινού καλού, ένα νέο μοντέλο δημοκρατικού σοσιαλισμού για τον 21ο αιώνα.

“

•

Όπως το Σύνταγμα είχε την “πάνω” πλατεία έτσι και η αριστερή κυβέρνηση έχει το δεξιό Σύνταγμα. Ήρθε η ώρα, ένα κομμάτι που δεν γνώρισε την έξαρση του Συντάγματος τα τελευταία πέντε χρόνια να την γευτεί τώρα.

Τριήµερη γιορτή αλληλεγγύης

19ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας - 3, 4, 5 Ιουλίου, Πανεπιστημιούπολη Ιλίσια Με κεντρικό του σύνθημα «Αλληλεγγύη στον “ξένο” δίπλα μας – Ελευθερία στον “ξένο” μέσα μας» το φετινό 19ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας στόχο έχει να γκρεμίσει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον «ξένο» διπλανό μας και τον «ξένο» εαυτό μας. Να αναδείξει τη χαρά της αλληλεγγύης προς τους μετανάστες και τις μετανάστριες που φτάνουν εδώ κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τη φτώχεια, διεκδικώντας το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου για μια καλύτερη ζωή. Να μας απελευθερώσει από το φόβο και την άγνοια και να μας συμφιλιώσει με τη διαφορετικότητα, απαραίτητη συνθήκη για ένα κόσμο ειρηνικής συνύπαρξης χωρίς αποκλεισμούς. Απέναντι στις Λαμπεντούζες και το τείχος του Έβρου, ενάντια στην Ευρώπη φρούριο και τη Frontex, χτίζεται η Πολιτεία του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ, μια τριήμερη γιορτή όπου τραγουδάμε, χορεύουμε και απελευθερώνουμε τον «ξένο» μέσα μας!

Οι συζητήσεις

Παρασκευή 3/7: Πόλεμος κατά των μεταναστών: στρατιωτικοποίηση των συνόρων και κέντρα κράτησης. Συντονίζει: Νασίμ Λομανί. Ομιλητές/τριες: Ραφαέλα Μπολίνι ((ARCI), Τόλης Σασινόπουλος (Αντιεξουσιαστική Κίνηση -ΑΚ), Νίκος Αργυρίου (Αντιπολεμική ∆ιεθνιστική Κίνηση), Απόστολος Φωτιάδης (δημοσιογράφος), Ματζίντ Κασιμί (πρόσφυγας από το Ιράν), Παρεμβάσεις: Αζίζ Νταρβίς (Συριακή Κοινότητα), Όλια Κεσίδου (ΚΙ Περιστερίου), Τζαβίντ Ασλάμ (Πακιστανική Κοινότητα). Παραγωγικός μετασχηματισμός, συνεργατικά εγχειρήματα, εργατική αυτοδιαχείριση. Συντονίζει: Κυριακή Κλοκίτη. Ομιλητές/τριες: Μάκης Αναγνώστου (ΒΙΟ.ΜΕ.), Πέτρος Ρυλμόν (οικονομολόγος), Συνεταιρισμός Αλληλέγγυας Οικονομίας «Συν-Άλλοις», Red Kitchen. Ενάντια στη χειραγώγηση και τη ρητορική μίσους των ΜΜΕ. Εγχειρήματα «άλλης πληροφόρησης». Συντονίζει: Αδάμος Ζαχαριάδης. Ομιλητές/τριες: Νίκος Τσιμπίδας, (δημοσιογράφος ERT), Γιώργος Αυγερόπουλος (δημοσιογράφος), Νίκος Μυλωνάς (από τις Οικογένειες Ουράνιο Τόξο), Μάριος Λώλος (Πρόεδρος της Ένωσης Φωτορεπόρτερ Ελλάδας). Παρεμβάσεις: Ελευθερία Κουμάντου (Παρατηρητήριο για το φασιστικό και ρατσιστικό λόγο στα ΜΜΕ), Λουκάς Σταμέλλος (Omnia TV). Σάββατο 4/7: Συντονισμός των αγώνων ενάντια στο χρέος και τη λιτότητα. Συντονίζει: Σωκράτης Γιαννόπουλος. Ομιλητές/τριες: Πέτρος Σταύρου (οικονομολόγος), Μάριο Νέουμαν (μέλος ΙL και Blockocupy International), Λεωνίδας Βατικιώτης (δημοσιογράφος), Μοχάμεντ Σουμπχανί Γιασέρ (μέλος του Σωματείου Σερβιτόρων και Μάγειρων). Ισλαμοφοβία και «σύγκρουση πολιτι-

σμών» ή ανεξιθρησκία και πολυεθνική συνύπαρξη; Συντονίζει: ∆ημοσθένης Παπαδάτος – Αναγνωστόπουλος. Ομιλητές/τριες: Ζιλπέρτ Ασκάρ (καθηγητής στο SOAS, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και συγγραφέας), ANTI-PEGΙDA (μέλος της Παρεμβατικής Αριστεράς της Γερμανίας), Νεκτάριος Μπουγδάνης (υποψήφιος διδάκτορας Πάντειου), Ζέλα Φυκούρα (μέλος της αποστολής αλληλεγγύης στο Κομπάνι). Παρεμβάσεις: Μουσουλμανική Ένωση Ελλάδας, Παναγιώτης Λίλλης - Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό, Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης για τη Ροτζάβα, Ανοιχτή Πόλη. Σωφρονιστική βαρβαρότητα, δικαστικός αυταρχισμός και πολιτικοί κρατούμενοι. Συντονίζει: Πάνος Λάμπρου. Ομιλητές/τριες: Μέλος της Πρωτοβουλίας για τα ∆ικαιώματα των Κρατουμένων, Μάκης Σέρβος (Πρωτοβουλία Αντίστασης και Αλληλεγγύης), Αλέκα Ζορμπαλά (δικηγόρος των Τούρκων προσφύγων πολιτικών κρατουμένων). Παρεμβάσεις: Επιτροπή Αλληλεγγύης στους Πολιτικούς Κρατούμενους από την Τουρκιά και το Κουρδιστάν, Σπύρος Τζουανόπουλος (ΑΚ). Κυριακή 5/7: Κοινωνικός αποκλεισμός από το σύστημα υγείας: ψυχική υγεία, μετανάστες και κοινωνικά ιατρεία. Συντονίζει: Φώτης Ανδριόπουλος (Αλληλέγγυο Ιατρείο Πειραιά και Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών). Ομιλητές/τριες: Γιώργος Βήχας, Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού και ΙΣΑ, Νίκος Γκιωνάκης, ΒΑΒΕΛ, Όλγα Κοσμοπούλου, ΟΕΝΓΕ (Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας), Χαρά Ματσούκα Κοινωνικό Ιατρείο Αθήνας και ΕΙΝΑΠ. Παρεμβάσεις: Μουζάλας Γιάννης (Γιατροί του Κόσμου). Τρεις άμεσοι στόχοι: Άσυλο, ιθαγένεια, νομιμοποίηση. Συντονίζει: Αλέξανδρος Τζήμας. Ομιλητές/τριες: Γιάννα Κούρτοβικ (δικηγόρος), Βασιλική Κατριβάνου (βουλευτίνα), Πάνος ∆έμελλος (Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Κορίνθου), Αμπντέλ Γανί, (μέλος του Φ.Μ.Κ.). Παρεμβάσεις: Καζίμ Ρουές (Αφγανική Κοινότητα), Μαχμούτ (Αλμασάρ), Θανάσης Καμπαγιάννης (ΚΕΕΡΦΑ). Το κίνημα ενάντια στη φασιστική τρο-

μοκρατία και το ναζισμό - Η δίκη της Χρυσής Αυγής. Συντονίζει: Τάκης Γιαννόπουλος. Ομιλητές/τριες: Κώστας Παπαδάκης (δικηγόρος), Θανάσης Κούρκουλας (Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό), Ουαλίντ Ταλέμπ (θύμα ρατσιστικής επίθεσης στην Σαλαμίνα), Εύα Γιαννακάκη (Golden Down Watch). Παρεμβάσεις: Πέτρος Κωνσταντίνου (ΚΕΕΡΦΑ), ∆ίνα Σταυρουλάκη (∆ίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, Ζωή Κοκκάλου (Ζωντανή Βιβλιοθήκη). Ώρα έναρξης συζητήσεων 7μ.μ Αυτοοργανωμένες συζητήσεις: Βία και Σεξουαλικότητες: Η LGBTQI + «Πραγματικότητα». Συντονισμός: Ειρήνη Πετροπούλου. Ομιλητές/τριες: Παναγιώτης ∆αμάσκος (Ομοφυλοφιλική και Λεσβιακή Κοινότητα Αθήνας) Στέλα Μπελιά (Οικογένειες Ουράνιο Τόξο), Μέλος της Colour Youth, Μάρω Χρυσικοπούλου (Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας), Μέλος της ομάδας Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση. Ο αντιφασιστικός-αντιιμπεριαλιστικός αγώνας του λαού της Ουκρανίας και η σημασία της διεθνιστικής αλληλεγγύης. Ομιλητές/τριες: Ισπανός αντιφασίστας, εθελοντής στο Ντονμπάς, μέλη της ελληνικής αποστολής στο 2ο ∆ιεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης στην Ανατολική Ουκρανία: Αντρέας Ζαφείρης - εκπαιδευτικός, Τάνια Πριντίι - φοιτήτρια, Τάκης Πολίτης - αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Κώστας Φουρίκος, οικονομολόγος – δημοσιογράφος Χώροι: LGBTQΙ, Αντιφασισμός, Αλληλεγγύη, Media από τα Κάτω, ΒΙΟΜΕ, Συνέλευση ενάντια στα Κέντρα Κράτησης.

Μουσικές σκηνές

Σκηνή 1 (ώρα έναρξης συναυλιών 9.30μ.μ.) Παρασκευή /7: Νίκος Φάκαρος και το συγκρότημά του (Ικαρία), Γιώργης Μανωλάκης και το συγκρότημά του (Κρήτη), Monsieur Doumani (Κύπρος), Alcalica (Μυτιλήνη) Σάββατο 4/7: Παύλος Παυλίδης & The B-movies, Στάθης ∆ρογώσης - Οδυσσέας Τσάκαλος - Ηλίας Βαμβακούσης, Κολεκτίβα Πλέγμα Κυριακή 5/7: Λένα Πλάτωνος - Σαββίνα Γιαννάτου - Γιάννης Παλαμίδας, Χωρίς Περιδέραιο, Lost Bodies, αγόριαstonilio Ρεμπέτικη σκηνή: Κάθε βράδυ γλέντι με ρεμπέτικα από τις 10.30μ.μ. Μεταξύ άλλων απ’ τη σκηνή θα περάσουν οι Σαλταδόροι και οι Rebetien. Σκηνή 2 (ώρα έναρξης συναυλιών 9μ.μ.) Παρασκευή 3/7: Mandela Girls, African Heritage, Mike Jamore, Nps & Koas, Renovatio, Μουσικός Ταξιδιώτης, 307 Jam Squad, Social Waste μαζί τους ο dj Magnum, Grupo Oya Σάββατο 4/7: Μουσικοχορευτικό από τη Γεωργιανή κοινότητα, Αετοί - Πολυφωνικά τραγούδια και χορούς από την Αλβανία, Χορούς από την Ένωση Αφρικάνικων Γυναικών, Afrotonic / Ομάδα Αφρικάνικων Κρουστών, Doel Acadimy & Doel Culture Μπαγκλαντές, Bradley &

the Swami From AtoZ - rock συγκρότημα, Hydraulic Cupcake rock συγκρότημα Κυριακή 5/7: Rodina: Βουλγάρικο Φολκλορικό Συγκρότημα, Παραδοσιακός Χορός Prague, Παραδοσιακή Αφγανική Μουσική, Rose Wood: χορός και τραγούδια από τη Μαδαγασκάρη, Afro Cargo + Dancers, Sam Roma και η Αγγελική Τουμπανάκη, Χορός και τραγούδια από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Κουρδιστάν

Παραστάσεις – δρώμενα

Παρασκευή 3/7: Yiannis Kostaris Quartet «Η Μεσόγειος είναι η γη», μουσική παράσταση. «Ένα κάποιο στρίψιμο της βίδας, γεφύρωμα» θεατρικό δρώμενο από τα Πίσω Θρανία. Σάββατο 4/7: PassTRESpass 2015, περφόρμανς. «Το πλοίο των τρελών» θεατρική παράσταση από τα Πίσω Θρανία. «Άκου Ανθρωπάκο», χοροθεατρικό δρώμενο, διασκευή του βιβλίου του Βίλχεμ Ράϊχ από τη θεατρική ομάδα Κράμα του ΚΕΘΕΑ- MOSAIC. Κυριακή 5/7: «Μη μαθαίνεις το παιδί σου να είναι πλούσιο, να το μαθαίνεις να είναι χαρούμενο» θεατρική παράσταση από ομάδα σενεγαλέζων (με περίληψη στα ελληνικά). Θεατρικό δρώμενο από τη Very Special Arts Hellas (VSAHellas), οργάνωση που ασχολείται με την καλλιτεχνική δημιουργία ατόμων με ειδικές ανάγκες. «Παραμύθια από τα πέρατα της γης κι από της καρδιάς τα βάθη», αφήγηση παραμυθιών από τους/τις Υφάντρες των Παραμυθιών, Ιπτάμενο Χαλί, ∆ημήτρη Προύσαλη και άλλους/ες αφηγητές/ριες. Ώρα έναρξης παραστάσεων: 8.30μ.μ. Εκθέσεις: Ομαδική έκθεση φωτογραφίας δρόμου πέντε φωτορεπόρτερ: Μαρία Χουρδάρη, Άγγελος Μπαράι, Θανάσης Καμβύσης, ∆ημήτρης Λαμπρόπουλος και Μάριος Λώλος. «African Friends», έκθεση φωτογραφίας από τον Κόσμο Χωρίς Πολέμους και Βία. «Η επιστροφή του Οδυσσέα», έκθεση φωτογραφίας του Βασίλη Μαθιουδάκη. Έκθεση αφίσας με θέμα το 19ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ. «Μικροί και μεγάλοι καλλιτέχνες κατά του ρατσισμού», έκθεση ζωγραφικής από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Προβολές (ώρα έναρξης 9μ.μ.): Παρασκευή 3/7: «Μέχρι να σηκωθεί η μέρα» από την Ανοιχτή Πρωτοβουλία Ενάντια στα Κέντρα Κράτησης. «Οι βροχοποιοί» για την κατάσταση στις φυλακές το ’70 και το ’80 από τις εκδόσεις ∆ιάδοση. Σάββατο 4/7: «Μικρές ιστορίες Ρομά» (67’) του Σταύρου Ψυλλάκη. «Οι φυλές των Ρομά» (44’) του Νίκου Αναγνωστόπουλου. Κυριακή 5/7: «Xenia» (122’) του Πάνου Κούτρα (οργάνωση προβολής: πολιτιστική λέσχη «Το Καρπούζι»). Γενική είσοδος: 5 ευρώ, εισιτήριο 3ημέρου: 10 ευρώ, ελεύθερη είσοδος σε μετανάστες/τριες και ανέργους/ες. Περισσότερα: www.antiracistfestival.gr | fb: Πάμε στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας.