Κυριακή 28-9-2014 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014 • Αρ. φ. 1218 • 2 €

Θ. Μιχόπουλος: Αγώνας επιβίωσης με ορατές τις κάλπες

Ξεκίνησαν τον προεκλογικό αγώνα οι βουλευτές της Ν∆. σελ. 3

...

Φρ. Κουτεντάκης: Οι εφιάλτες του Ντράγκι

Η αμφισβήτηση της σκληρής λιτότητας δεν οδηγεί απαραίτητητα σε κάποια στροφή. σελ. 16

...

Αξιολόγηση στους δήμους

Ρεπορτάζ για τη στάση των δήμων και των περιφερειών στην αξιολόγηση. Συνέντευξη με τον δήμαρχο Χαλανδρίου, Σίμο Ρούσσο. σελ. 10

Θ. Παρασκευόπουλος: Περί κοινωνικής οικονομίας ο λόγος

ΜΕ ΤΟ ΦΟΒΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΠΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΜΑΞΙΜΟΥ

Σε παγίδα ήττας η κυβέρνηση Αβεβαιότητα, σύγχυση και κατήφεια επικρατεί στο Μαξίμου με την επιστροφή του κ. Σαμαρά από το Βερολίνο. Στις αποσκευές του, αντί για τις «ανάσες» που ζήτησε, κουβαλούσε τα προαπαιτούμενα που απαίτησε η κ. Μέρκελ, προ-

Όλα αυτά αναγκάζουν την κυβέρνηση Ν∆-ΠΑΣΟΚ μέχρι τον Νοέμβριο να μετεωρίζεται επί δύο ακόμη μήνες, χωρίς να μπορεί να πείσει ότι «τελειώνουν τα βάσανά μας». Με αποτέλεσμα να κατρακυλάει διαρκώς πιο χαμηλά η πειστικότητα, η ιδεολογική επιρροή της και εκλογική απήχησή της. Τα αδιέξοδά της επιτείνονται από τις πιέσεις που δέχεται πια όλο και πιο έντονα και από τους ίδιους τους βουλευτές της συμπολίτευσης, οι οποίοι αντιλαμβάνονται περισσότερο απ όλους την επιτάχυνση της διολίσθησης της ισχνής κυβερνητικής πλειοψηφίας. Ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα έχει να αντιμετωπίσει ο εταίρος της Ν∆. Το ΠΑΣΟΚ βλέπει τη διάλυση να έρχεται όσο συνεχίζει να στηρίζει τις «μεταρρυθμίσεις» και διχάζεται όλο και πιο φανερά ανάμεσα στον κυβερνητισμό του και τα ίχνη ενστίκτου αυτοσυντήρησης που του έχουν απομείνει. Η χθεσινή δημοσκόπηση της Public Issue στην «Εφημερίδα των Συντακτών» επιβεβαιώνει τις τάσεις κατάρρευσης της κυβέρνησης προαναγγέλλοντας την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ σε επίπεδα αυτοδυναμίας και την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ ταυτόχρονα με τη συρρίκνωση της Ν∆. Το μήνυμα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να σπάσει την «οροφή», που μέχρι τώρα ισχυριζόταν το Μαξίμου ότι έχει φτάσει η επιρροή του, προκαλεί αναστάτωση και κινήσεις πανικού στην κυβερνητική πλειοψηφία. Και καθώς επιχειρεί να αντιδράσει, ωθείται σε εκλογές που την σπρώχνουν ακόμη βαθύτερα στην παγίδα ήττας όπου ήδη βρίσκεται.

Με αφορμή ένα άρθρο στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση για τους συνεταιρισμούς. σελ. 30-31

Γ. Τσιρώνης: Η μάχη για το κλίμα

Παρά τη συμμετοχή 120 χωρών και τη στροφή των ΗΠΑ, η στάση της Κίνας και Ινδίας μειώνουν τα περιθώρια αισιοδοξία. σελ. 13

...

Ειρήνη Αγαθοπούλου: Πανικός στην κυβέρνηση ∆εν δικαιούμαστε πλέον να μην μπορούμε. Πρέπει να μπορέσουμε, για να ανασάνει ξανά ο κόσμος. σελ. 6

...

Σ. ∆ημητρίου: Υλικός πολιτισμός και πολιτισμική κρίση

Ποια θέση κατέχει το ζήτημα του υλικού πολιτισμού στη σύγχρονη παγκόσμια κρίση; σελ. 29

Η Αμφίπολη και εγώ Του Θωμά Τσαλαπάτη

ίναι εκείνο εκεί το συναίσθημα, που σε συναντά καμιά φορά σε κηδεία γνωστού, συγγενή ή φίλου ακόμα, εκείνη η στιγμή που παρά την ειλικρινή σου λύπη, τη δεδομένη σχέση σου και το βιωμένο πένθος σου, αδυνατείς να κλάψεις ή έστω να βουρκώσεις. Και τότε αρχίζει. Η αμφιβολία πρώτα και ύστερα οι ενοχές απέναντι στον εαυτό σου, τους γύρω σου και κυρίως το πρόσωπο που αποχωρίζεσαι. Οι δεύτερες σκέψεις, το ξήλωμα των βεβαιοτήτων σου. Και ύστερα μια στιγμή σιωπής, παγωμένης ψυχραιμίας και συνειδητοποίησης. Η ύπαρξή σου τεντωμένη και όρθια με μιας, κόντρα σε όλα τα άλλα. Ο καθένας, λες, έχει τον δικό του τρόπο να πενθεί. Έστω στη μοναξιά του δικού του παραδείγΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

κειμένου να αρχίσει την όποια συζήτηση για «ελαφρύνσεις»: να τελειώσουν τα στρες τεστ για τις τράπεζες, να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της τρόικας, η οποία θα εμπεριέχει και ειδικό κεφάλαιο για τη «βιωσιμότητα» του χρέους.

Eγκλωβισμένος ο Σαμαράς

Συνέντευξη της Καθεστώς Άντζελας Ντέιβις προς ανατροπή

Ο Κώστας Βεργόπουλος για την πολιτική της Μέρκελ, την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τις οικονομικές εξελίξεις.

Η ακτιβίστρια μιλά για το μαύρο φεμινισμό, την Αριστερά, τα κινήματα, την Παλαιστίνη, τη βία και τις φυλακές.

Σελ. 16, 17

Σελ. 18, 19

Ο βουλευτής και οικονομολόγος Ευκλείδης Τσακαλώτος, για την εξαγγελία ότι βγαίνουμε από το μνημόνιο.

Σελ. 8, 9

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Η Αμφίπολη και εγώ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ματος. Ας αναλογιστούμε τη μοναξιά αυτή στην αντίστροφη ακριβώς περίπτωση. Την αμφιβολία μεγεθυμένη ανάμεσα σε προπόσεις, θριαμβολογίες και χειροκροτήματα, την αμηχανία ανάμεσα σε προκατασκευασμένες εκδηλώσεις και υποκριτικές ζητωκραυγές, την ήρεμη αυτή αδιαφορία που ακολουθεί την αποδοχή της αδυναμίας σου να ταυτιστείς. Πόσο μάλλον όταν ξέρεις πως αυτή η σχέση -τουλάχιστον για σένα- δεν είναι καθόλου δεδομένη, πόσο μάλλον όταν άσχετα με όσα άγαρμπα και απότομα σε δίδαξαν ξέρεις πως το μόνο που έμαθες είναι πώς το παρελθόν οικοδομείται και αυτό από το παρόν σου (και γι’ αυτό πόσα λίγα είχανε να πουν), πόσο μάλλον όταν η αμφιβολία σου ξεκινά στο σημείο που σε καλούν να βιώσεις τις δικές τους βεβαιότητες. Χρησιμοποιώ αυτόν τον παραλληλισμό ακριβώς γιατί νοιώθω πώς όλο αυτό το χειροκρότημα γύρω από την ανασκαφή της Αμφίπολης κρύβει από πίσω του κάτι το πένθιμο, κάτι το βουβό που προσπαθούμε να καλύψουμε με φλύαρα σάβανα, κομμένα από πολιτικάντικες ρητορείες, ραμμένα από δημοσιογραφίζουσες αφέλειες. Άλλωστε για τάφους δεν μιλάμε; Ίσως γιατί όλα μοιάζουν με απόηχο της εποχής εκείνης που η θριαμβολογία ήταν ο μόνος τρόπος να αρθρώνεις το παρόν, της εποχής εκείνης που παρελθόν και παρόν παρέλαυναν παράλληλα, ζητώντας χώρο ταυτόχρονο στο ίδιο παραμύθι, κάτω από την τέντα της πιο μακάριας αισιοδοξίας, εξορίζοντας την όποια ιστορία. Ή ίσως γιατί ζήσαμε τη δεκαετία του ’90, όπου η έξαρση της δημόσιας ιστορίας και της συγκεκριμένης ρητορικής, ήρθε ταυτόχρονα με την έξαρση του εθνικισμού. Ενός πρακτικού εθνικισμού, λειτουργικό μπάλωμα ταυτότητας, συμπλήρωμα παρόντος, μυτιά ανάτασης (μέχρι και πατριωτισμό τον βάφτισαν μερικοί, μπας και σταματήσει να έχει αηδία γεύση και τον καταπιούμε). Ενός εθνικισμού που τώρα θέριεψε και τις νύχτες μαχαιρώνει ανθρώπους στις γωνίες. Και οι λέξεις βουίζουνε στα αυτιά σου, μαθαίνοντας τρόπους από τα κουνούπια του Αυγούστου: «Συγκίνηση», «παγκόσμιο ενδιαφέρον», «διθυραμβικά σχόλια από την παγκόσμια κοινότητα», «τουρισμός!», «η Ελλάδα που σηκώνεται στα πόδια της». Η γλώσσα αυτή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία ακόμη αποτύπωση του κοινότοπου. Του κοινότοπου και δεδομένου τρόπου με τον οποίο πρέπει να σκεφτόμαστε, να πράττουμε και να περιφέρουμε αυτό το κοινότοπο «εμείς». Αυτό το προκατασκευασμένο, πειθαρχημένο και δεδομένο «εμείς». Για τον τρόπο που πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την αισθητική, την ιστορία και τελικά τον εαυτό μας. Ας το παραδεχτούμε. Εδώ δεν μιλάμε για αρχαιολογία -και πόσο λίγοι αλήθεια μιλάνε-, δεν μιλάμε καν για ιστορία. Εδώ μιλάμε για ένα συναίσθημα και για έναν τρόπο που απευθύνεται στον καθένα μας προσωπικά. Ιστορία δεν σημαίνει μόνο να θυμάσαι, αλλά κυρίως να ξεχνάς. Να φιλτράρεις τα γεγονότα του παρελθόντος μέσα στο χρόνο, επιτρέποντας σε ελάχιστα -αυτά που θεωρείς σημαντικά αλλά και αυτά που ταυτόχρονα θεωρείς πως συμπυκνώνουν όλα τα άλλα- να περάσουν, να παραμείνουν, να εξιστορήσουν. Να πετάς το πλήθος και να συγκρατείς τη μονάδα που κυριαρχεί και το περιγράφει. Έτσι και η κυρίαρχη αφήγηση της Αμφίπολης δεν σημαίνει μόνο να θυμόμαστε κάποιο παρελθόν και κάποια ιστορία που κλείστηκαν με τιμές σε κάποιο τάφο. Σημαίνει κυρίως να ξεχνούμε. Αυτή τη φορά, όμως, δεν είναι το παρελθόν αυτό που μας ζητείται να ξεχάσουμε. Είναι το παρόν μας. Γιατί όσο και να το επιθυμούν οι τρισχιλιετείς Έλληνες του Παπαρηγοπούλειου κανόνα δεν είμαστε τα αγάλματα. Όσο και να το τραγουδάει η γενιά του ’30 -κυρίαρχη ακόμη- μέσα σε ποιήματα, σχήματα στοχασμών και επαναλήψεις, δεν είμαστε ούτε καν τα σπασμένα αγάλματα. Είμαστε ο ακρωτηριασμός τους.

“

Ιστορία δεν σημαίνει μόνο να θυμάσαι, αλλά κυρίως να ξεχνάς. Να πετάς το πλήθος και να συγκρατείς τη μονάδα που κυριαρχεί και το περιγράφει.

tsalapatis.blogspot.gr

«Μισό κούρεμα, παρακαλώ» Ο

ταν πηγαίνω στο χωριό μου, ίσως ως έθιμο, ίσως για να μάθω τοπικά νέα, δηλαδή ωσάν κοινωνική συναναστροφή, όπως και αρκετοί άλλοι «Αθηναίοι», προσέρχονται για κούρεμακουβέντα στον Νίκο. Ξεκίνησε από μαθητευόμενος, μπαρμπέρης όπως θα έλεγαν οι παλαιότεροι, στον Ηλία Μικέλη, φίλο και κουρέα του πατέρα μου, ενώ εμάς μας αναλάμβανε ο βοηθός του. Ο Νίκος με τα χρόνια έχει εξελιχθεί σε σπουδαίο κουρέα, ενώ με το διάβασμα έχει καταφέρει να σκαλίζει την επιφάνεια πραγμάτων, φέρνοντας πάνω απόψεις που δύσκολα συναντάς πια, όχι μόνο στην επαρχία αλλά και στο λεγόμενο κλεινόν άστυ. Προχθές, με αφορμή την επίσκεψη του Τσίπρα στο Άγιο Όρος μου μίλαγε για την Εκκλησία και την ανεξιθρησκία, αλλά και για τη φορολογία και γενικά για την κρίση που απλώνεται αλματωδώς πια και στην επαρχία. Συζητά σαν τους παλιούς μπαρμπέρηδες-προπάτορές του στο επάγγελμα, που ήταν ταυτόχρονα γιατροί, οδοντίατροι και ψυχοθεραπευτές. «Η κρίση έχει αγκαλιάσει, πια, και τους αγρότες. Είναι τα μόνιμα θύματα των μεσαζόντων». Πράγματα γνωστά, το ενδιαφέρον όμως είναι ότι οξύνθηκαν, τώρα με την κρίση. Με την κουβέντα θυμήθηκα πως παλιά ο μεσάζων στη χειρότερη παράγγελνε τη σοδειά, αλλά βρίσκοντας διάφορες προφάσεις, «ξεχνούσε» να την παραλάβει και ο καλλιεργητής, προκειμένου να μη σαπίσουν τα αγαθά, δεχόταν τις εξευτελιστικές τιμές του μεσάζοντα. Ταυτόχρονα, ενώ η τιμή αγοράς είναι κάποια λεπτά, στο τιμολόγιο γράφεται «κοινή συναινέσει» τριπλάσια ή τετραπλάσια τιμή, προκειμένου ο έμπορος να εκτοξεύσει το κέρδος του χωρίς καμία συνέπεια, ούτε καν ηθική. Πώς λοιπόν να μην εισαχθεί η κρίση και στην επαρχία; Μειωμένη κατανάλωση, μειωμένες τιμές, αδιάθετα προϊόντα, φορολογία κεφαλική. Τα μαγαζιά αρχίζουν και κλείνουν και στα χωριά, όπως έκλεισαν και στη Σόλωνος, ενώ οι άνεργοι, απελπισμένοι επιστρέφουν στα χωριά τους για να μην καταντήσουν άστεγοι και ζητιάνοι.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

«Προχθές ήρθε ένα πελάτης μου, ο Γιώργης, για κούρεμα», είπε. «Μισό κούρεμα, Νίκο», παρήγγειλε. «Τι να κάνω. Τον έβαλα στην πολυθρόνα και τον κούρεψα». «Με τα υπόλοιπα 5 ευρώ θα πάρω γάλα στο μικρό και χοντρό φιδέ για να φτιάξω μπίγουλη» (σ.σ. μπίγουλη ή μενουδέλι, τοπικό φαγητό της Ηλείας, ντοματόσουπα με όξινη γεύση που φτιάχνεται με χοντρό φιδέ). Ο φτωχός πελάτης του κουρέα, άθελά του, μπήκε στα βαθιά νερά της πολιτικής. Αν δεν πήγαινε στον φίλο του τον κουρέα, όπου του ζήτησε προσφορά των υπηρεσιών του και πρόσθεσε ευγενικά το «σε παρακαλώ», αλλά στον τοκογλύφο δανειστή του, θα του έλεγε ορθά κοφτά: «Μισό κούρεμα, αλλιώς τα χάνεις όλα. Μετά από μένα θα έρθουν και άλλοι και θα χάσεις τα πάντα». Τι θα έκανε ο κοτζάμπασης, θα στραγγάλιζε τον οφειλέτη; Αν το έκανε θα έχανε όλα τα χρωστούμενα. Ο δανειστής έχει στο χέρι τον δανειζόμενο. Αυτό συμβαίνει αιώνες τώρα, από την εποχή της σεισάχθειας του Σόλωνα, τότε που οι οφειλέτες γίνονταν δούλοι των δανειστών τους. Και οι οφειλέτες έχουν, όμως, στο χέρι τους δανειστές τους. Είτε με εξέγερση, με τη μορφή άρνησης πληρωμής, είτε με γενικό ξεσηκωμό. Ο σοφός Σόλων, αν και συντηρητικός, φοβούμενος ότι οι Αθηναίοι που κατάντησαν δούλοι των δανειστών θα εξεγείροντο, θέσπισε το επαναστατικό μέτρο της σεισάχθειας, που ονομάστηκε έτσι από τις λέξεις «σείω», που σημαίνει ταρακουνώ και «άχθος», που σημαίνει βάρος, χρέος. Σήμερα, μια τέτοια λύση είναι πάλι επίκαιρη, πολύ περισσότερο που δεν αφορά απλώς πολλούς πολίτες, αλλά όλους ή μάλλον τη συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας, αυτή, δηλαδή, που ονομάστηκε από ντόπιους και ευρωπαίους ελληνική ανθρωπιστική κρίση. Σεισάχθεια, λοιπόν, στα δάνεια των κόκκινων οφειλετών και σεισάχθεια στο δυσθεώρητο χρέος της χώρας που εκτινάχτηκε από τους διασώστες μας. Ο Γιώργης, οι Γιώργηδες ανοίγουν δρόμους.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Μάκης Μπαλαούρας

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Έντεκα μονάδες μπροστά ο ΣυΡιζΑ! Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Public Issue

ε 11 μονάδες προηγείται ο ΣυΡιζΑ με βάση δημοσκόπηση της Public Issue που δημοσίευσε χθες η Εφημερίδα των Συντακτών. Ο ΣυΡιζΑ συγκεντρώνει το 36% των ψηφοφόρων έναντι 25% της Ν∆ με τρίτο κόμμα και 9,5% να είναι το Ποτάμι. Ακολουθούν Χρυσή Αυγή [7,5%], ΚΚΕ [6,5%], ΠαΣοΚ [5,5%], ΑνΕλ [4,0%], ∆ημΑρ [1% ] και Λοιπά με 5%. Σύμφωνα με την P. Issue μ’ αυτά τα αποτελέσματα ο ΣυΡιζΑ θα είχε από 142 έως 150 έδρες, στο όριο, δηλαδή, της αυτοδυναμίας. Το 54% εκτιμά ότι μάλλον θα γίνουν πρόωρες εκλογές με μόλις το 37% να πιστεύει ότι η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία – χωρίς γνώμη το 9%. Ως καλύτερη κυβέρνηση για τη χώρα οι πολίτες δίνουν 31% σε μια κυβέρνηση ΣυΡιζΑ, 22% σε κυβέρνηση Ν∆ και ΠαΣοΚ, ενώ το «καμία» συγκεντρώνει το 42%. Ως καταλληλότερος για πρωθυπουργός εμφανίζεται ο Σαμαράς με 38 μονάδες έναντι 34 του Τσίπρα –το «κανένας από τους δύο» συγκεντρώνει 22 μονάδες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 72% των πολιτών εκτιμά ότι η χώρα έχει λάθος κατεύθυνση.

Αγώνας επιβίωσης με ορατές τις κάλπες ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΤΟΝ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΗΣ Ν∆!

ο Μαξίμου παραπαίει. Εγκλωβισμένο στις μνημονιακές πολιτικές και εντολές των δανειστών αδυνατεί να επεξεργαστεί ένα συνολικό πολιτικό σχέδιο εξόδου από την κρίση. Αδυνατεί να διαφοροποιηθεί και στο ελάχιστο έχοντας μετατραπεί σε εκτελεστικό όργανο υλοποίησης εντολών και σε απλό παρατηρητή των σημαντικών εξελίξεων στην Ευρώπη –δεν μπορεί να παίξει κανένα ουσιαστικό ρόλο, προσπαθεί να επιζήσει. Εξαιρετικά δύσκολο, όμως, καθώς η αίσθηση της επερχόμενης ήττας αποδιοργανώνει το κυβερνητικό στρατόπεδο με πλήθος παραδείγματα.

Η μάχη της Β’ Αθηνών

Στο εσωτερικό μέτωπο, ο Αντ. Σαμαράς έχοντας χάσει κάθε κύρος, που θα του επιτρέψει καθοριστικές παρεμβάσεις, παρακολουθεί αμήχανα τις διαμάχες υπουργών και στελεχών του στα τηλεπαράθυρα όπου διεξάγεται η μάχη της Β’ Αθήνας για τη Ν∆! Όλοι εναντίον όλων καθώς, στην καλύτερη περίπτωση, η Ν∆, ως δεύτερο κόμμα, θα εκλέξει τέσσερις βουλευτές από τους 13 που εκλέχθηκαν στη Β’ Αθήνας τον Ιούνιο του 2012. Ο Αργ. Ντινόπουλος ξεσπαθώνει κατά του Κυρ. Μητσοτάκη [«στην κόντρα Μητσοτάκη - ∆ούρου εγώ είμαι με την κ. ∆ούρου και αυτό που είπε ότι θα τους ταράξουμε στη νομιμότητα», δήλωση που προσπάθησε να διορθώσει χαρακτηρίζοντάς την ειρωνική] καθώς η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του, σε αντίθεση με αυτών του υπουργού ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης, έχουν εργασιακή σχέση με δημόσιο και αυτοδιοίκηση. Σ. Βούλτεψη, Αδ. Γεωργιάδης, Γερ. Γιακουμάτος και Αν. Καραμανλή –«να πάει να γαμηθεί ο Χαρδούβελης»- έχουν ήδη μπει στο χορό των εκλογών, ενώ σύντομα θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι: Γ. Μιχελάκης, Π. Παναγιωτόπουλος, κ.ά.

∆ύο προϋποθέσεις

Η μάχη της Β΄ Αθήνας, και σε άλλες περιοχές της χώρας τα ίδια συμβαίνουν, τροφοδοτήθηκε και από τα «άδεια χέρια» του Αντ. Σαμαρά μετά τη συνάντησή του με την Α. Μέρκελ –σε «προχώρα και βλέπουμε» μεταφράζεται πολιτικά η στάση της καγκελαρίου. Η πλει-

οψηφία, ωστόσο, βουλευτών και στελεχών της Ν∆ [και του ΠαΣοΚ, βέβαια] επιβεβαίωσαν τους φόβους τους ότι επίκεινται εκλογές –ακόμα και για ασήμαντη αφορμή- καθώς εκτιμάται ότι η κυβέρνηση με «άδεια χέρια» από την Α. Μέρκελ μπορεί να μην αντέξει πολιτικά. Και να καταρρεύσει ακόμα και πριν την εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας. Με ορατές, λοιπόν, τις κάλπες και με τον κίνδυνο για πρόσθετα μέτρα το 2015 [η τρόικα εκτιμά ότι υπάρχει δημοσιονομικό κενό 2 δισ. ευρώ και χρηματοδοτικό 12,6 δισ. έως το τέλος του 2016] η Α. Μέρκελ δεν αρνήθηκε βοήθεια στον Αντ. Σαμαρά. Με δύο, όμως, βασικές προϋποθέσεις: η όποια βοήθεια θα αποφασιστεί όταν θα έχουν ολοκληρωθεί τα stress test των τραπεζών, που θα ανακοινωθούν στις 26 Οκτωβρίου, και η τρόικα θα έχει συντάξει την έκθεση αξιολόγησης. Έκθεση που εκτός από την πορεία υλοποίησης των προαπαιτούμενων πάντα συνοδεύεται από έκθεση για την βιωσιμότητα του χρέους. [Οι τράπεζες για να καλύψουν τυχόν ανάγκες που θα προκύψουν από τα stress tests θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα 11,4 δισ. ευρώ του ΤΧΣ αλλά, πλέον, και άλλα 3 δισ. ευρώ από τον αναβαλλόμενο φόρο. Ένα «μαξιλαράκι» χάρισμα από το Μαξίμου προς τους τραπεζίτες με τη δικαιολογία ότι είχαν ζημιές από το PSI].

Επιμένει η τρόικα

Σε κάθε περίπτωση ο Αντ. Σαμαράς θα γνωρίζει «προς τα που βαδίζει», και τα όποια περιθώριά του, τέλος Νοεμβρίου με αρχές ∆εκεμβρίου –«η διαπραγμάτευση για το χρέος είναι προγραμματισμένη να ξεκινήσει το Νοέμβριο άλλα χρειαζόμαστε περισσότερα στοιχεία», σύμφωνα με πηγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έως τότε, και αυτό είναι το κρίσιμο, θα έχει διαφανεί η όποια συμφωνία με την Α. Μέρκελ. Πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι η τρόικα επιμένει στην απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, την αλλαγή πλαισίου για τις απεργίες, ακόμα και για το lock out, ενώ υπάρχει κυβερνητική δέσμευση από τον έλεγχο του περασμένου Μαρτίου ότι θα ψηφιστεί το νέο ασφαλιστικό και θα εφαρμοστεί από τον Ιανουάριο του 2015 –υπάρχει μόνιμο αίτημα της κυβέρνησης να μετατεθούν οι αλλαγές στο ασφαλι-

στικό για μετά την εκλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας. Παράλληλα, σύμφωνα με τρόικα και κυβέρνηση, πρέπει να έχουν απολυθεί και άλλοι 5.500 δημόσιοι υπάλληλοι μέσα στο 2014 –υπαλλήλους που αναζητεί ο Κυρ. Μητσοτάκης στην τοπική αυτοδιοίκηση γι’ αυτό και η οξύτατη διαμάχη του με περιφερειάρχες και δημάρχους. Θα μπορέσει ο Αντ. Σαμαράς να περάσει όλες αυτές τις «ρυθμίσεις» από τη Βουλή; ∆ύσκολο, αν όχι αδύνατον μια και βουλευτές της Ν∆ έχουν «παραγγείλει» ότι δεν το «αντέχουν», καθώς εκτιμούν ότι θα εξαφανιστούν πολιτικά αν υπογράψουν αυτές τις «ρυθμίσεις», ενώ και στελέχη του ΠαΣοΚ επιμένουν ότι «τέτοια μέτρα δεν ψηφίζουμε αν θέλουμε να υπάρχουμε ως ΠαΣοΚ μέχρι τις εκλογές».

Εκλογική χαλάρωση;

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η «διαπραγμάτευση» με την τρόικα, που ξεκινά την Τρίτη, αποτελεί εφιάλτη διαρκείας, σε δύο φάσεις μάλιστα. Η πρώτη ξεκινά την Τρίτη και θα διακοπεί στις 8 Οκτωβρίου, λόγω της ετήσιας συνόδου του ∆ΝΤ [θα συμμετάσχει και ο Γκ. Χαρδούβελης] και της Συνόδου Κορυφής στις 13 Οκτωβρίου με την έναρξη της δεύτερης φάσης να προσδιορίζεται το Νοέμβριο – σε κάθε περίπτωση η διαπραγμάτευση θα τραβήξει σε μάκρος, αντίθετα με την επιθυμία της κυβέρνησης να είναι σύντομη. Στο πρώτο μέρος θα συζητηθεί ο προϋπολογισμός που, σύμφωνα με το προσχέδιο, προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους από 2,3% έως 2,5% του ΑΕΠ, μικρότερο από το στόχο του 3% για τον οποίο είχε δεσμευθεί η κυβέρνηση. Η μείωση αποσκοπεί στη χαλάρωση των φόρων καθώς το 2015, όποτε και αν στηθούν κάλπες, θεωρείται εκλογική χρονιά. Στο οκτάμηνο του 2014, πάντως, υπήρξε δραματική αύξηση της φορολογίας κατά 25,3% μισθωτών, συνταξιούχων, ελευθέρων επαγγελματιών και νομικών προσώπων. Το Μαξίμου, παράλληλα, έχει δεσμευθεί, με το επικαιροποιημένο μνημόνιο, πως το όποιο κόστος των δικαστικών αποφάσεων θα καλυφθεί με «ισοδύναμα» μέτρα! Η τρόικα θέλει να «ρυθμίσει» όλα τα

ανοιχτά μέτωπα από τα οποία θα καθοριστεί και το μέλλον της κυβέρνησης Σαμαρά –η σχετική φημολογία ότι μεταφέρονται για το 2015 ασφαλιστικό και εργασιακά δεν έχει επιβεβαιωθεί. Από την κάλυψη, μάλιστα, του χρηματοδοτικού κενού για το 2015 και 2016 θα εξαρτηθεί και το σόου «φεύγει το ∆ΝΤ από την Ελλάδα».

Φεύγει ή μένει το ∆ΝΤ;

Η τρόικα υποστηρίζει πως υπάρχει κενό 11 – 12,5 δισ. ευρώ από τον Ιούλιο του 2015 και μέχρι το τέλος του 2016, εφόσον συνεχιστεί η χρηματοδότηση από το ∆ΝΤ -με βάση τη συμφωνία, οι δόσεις του ∆ΝΤ για το 2015 και 2016 είναι 12,5 δισ. ευρώ. Αν, όμως, αποχωρήσει το ∆ΝΤ το χρηματοδοτικό κενό, σύμφωνα με την τρόικα, διευρύνεται στα 25 με 26 δισ. ευρώ με την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι δεν είναι τόσο υψηλό και μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της χώρας από τις αγορές. Ωστόσο, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ∆ΝΡ, Τζέρι Ράις, «δεν υπάρχει αίτημα από την ελληνική κυβέρνηση για πρόωρη ολοκλήρωση του προγράμματος», ενώ ο επικεφαλής του ESM [Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης], Κλ. Ρέγκλινγκ, επεσήμανε [Ημερησία, 19.09.14] ότι δεν γνωρίζει αν η Ελλάδα μπορεί να αντέξει οικονομικά αν δεν λάβει αυτές τις εκταμιεύσεις. Ως το τέλος του χρόνου, πάντως, η Ελλάδα θα εισπράξει 3,5 δισ. ευρώ από το ∆ΝΤ, την τελευταία δόση του EFSF, ύψους 1,8 δισ. και άλλα 1,8 δισ. ευρώ από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν η ΕΚΤ και οι κεντρικές ευρωπαϊκές τράπεζες. Όσον αφορά τις δηλώσεις στελεχών της κυβέρνησης ότι η τρόικα τελειώνει και μαζί και οι έλεγχοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι ήδη υπάρχουν μηχανισμοί εποπτείας που χρησιμοποιούνται σε Ιρλανδία και Πορτογαλία [εξαμηνιαίοι έλεγχοι] καθώς από την ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπεται ότι μέχρι να ξεπληρωθεί το 75% των δανείων παραμένει το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Θ. Μιχόπουλος tmihopoulos@gmail.com

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Σοσιαλφιλελεύθερος φθόνος: μια αντί - ΣΥΡΙΖΑ νεύρωση Πώς ο… συντετριμμένος θαυμασμός (2008) για το “φαινόμενο Τσίπρα” διαχύθηκε στην περιοχή του μνημονιακού κυβερνητισμού και μεταλλάχθηκε σε αρρωστημένο πολιτικό φθόνο

«Μ

η φοβού τέκνον μου, ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός», καθησύχασε ο Πάπας Φραγκίσκος τον Αλέξη Τσίπρα, όταν αντελήφθη το σοσιαλφιλελεύθερο φθόνο που περιέβαλε το Βατικανό κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους. Αυτό το εξαιρετικά αληθοφανές «παρασκήνιο» από την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Βατικανό, δεν είναι ένα δημοσιογραφικό «παρασκήνιο» από την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Βατικανό, αλλά μια λαϊκή φαντασία, ένα εξαιρετικά σαρκαστικό σχόλιο από αυτά που ενέπνευσαν στους χρήστες των social media οι ελληνικές και διεθνείς αντιδράσεις στην αιφνίδια συνάντηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ με τον Πάπα της Ρώμης. Ένα εύστοχο πολιτικό σχόλιο με ψυχαναλυτικές προεκτάσεις που θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για τη συγγραφή ενός μικρού δοκιμίου πάνω στον πολιτικό φθόνο, με άξονα το φθόνο των ημερών. Που δεν είναι παρά ο πολιτικός φθόνος για τον Αλέξη Τσίπρα. Και ως εκ τούτου, για το κόμμα του οποίου ηγείται, τον ΣΥΡΙΖΑ. «∆εν είναι πολιτικός φθόνος αλλά συντετριμμένος θαυμασμός», λέω εγώ. Όπως ο… Πάπας*! Και από μια άποψη θα μπορούσα να έχω δίκιο. Κι εγώ και ο… Πάπας…

Η κουλτούρα του φθόνου

Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΡΩΝΗ

∆είτε τι έγραφα το 2008 (στο «Έθνος») προσπαθώντας να τιθασεύσω τον περιρρέοντα (από τότε!) στους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους… συντετριμμένο θαυμασμό, για τον νέο (και ωραίο) ηγέτη του Συνασπισμού της Αριστεράς: «Αλέξης Τσίπρας, το Φαινόμενο! Αυτός ο θαυμαστικός προσδιορισμός (που έχει να συνοδεύσει Έλληνα πολιτικό από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου και από τότε αποδίδεται μόνο σε διεθνείς σταρ της show business και σε ποδοσφαιριστές τύπου Ρονάλντο) αποδίδεται ήδη, από τα media στον νεαρό πρόεδρο του Συνασπισμού. Και ομολογώ ότι του ταιριάζει, αρκεί να μην αποδειχτεί φαινόμενο… φαινομενικό, και ως φαινόμενο και ως Τσίπρας…». Ωστόσο, σήμερα, έξι χρόνια μετά, ο «νεαρός πρόεδρος του Συνασπισμού» είναι ο πρόεδρος του μεγαλύτερου ελληνικού κόμματος (του ΣΥΡΙΖΑ), ένας πολιτικός με διεθνή αναγνώριση, ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της ευρωπαϊκής Αριστεράς, ένας «πρωθυπουργός εν αναμονή», όπως έγραψαν, προ ημερών, οι «Financial Times». Έτσι, (το καταλαβαίνετε, υποθέτω) ο… συντετριμμένος θαυμασμός του 2008 διαχύθηκε στην περιοχή του μνη-

μονιακού κυβερνητισμού και εκτός αυτού (ακόμα και στις παρυφές του ΣΥΡΙΖΑ!) και σταδιακά μεταλλάχθηκε σε «κουλτούρα». Μια μαζική πολιτική νεύρωση, αυτήν που ονομάζω «σοσιαλφιλελεύθερο φθόνο». Άδωνης Γεωργιάδης, Φαήλος Κρανιδιώτης, Σοφία Βούλτεψη, Ευάγγελος Βενιζέλος, Αντώνης Σαμαράς, ∆ημήτρης Κουτσούμπας και λοιποί… ασθενείς: «Η πολιτική κουλτούρα του φθόνου» λέει η ψυχανάλυση, «αναπτύσσεται και επικρατεί όταν στον αντίπαλο ηγέτη βλέπεις το δικό σου πολιτικό θάνατο».

Ο Πάγκαλος στο… ντιβάνι

Φυσικά, ο πλέον αντιπροσωπευτικός εκφραστής του «σοσιαλφιλελεύθερου φθόνου», ο πιο μεγάλος ασθενής, να πούμε, είναι ο Θεόδωρος Πάγκαλος. Στην τελευταία, μάλιστα, ψυχαναλυτική συνεδρία, από το ντιβάνι του «Μega» – ψυχαναλυτή του, εξομολογήθηκε μιαν πράξη του που παραπέμπει στο διαγνωστικό σχήμα Φθόνος – Μίσος – Παράνοια: «Ψήφισα Ν.∆. στις περασμένες εκλογές. Βεβαίως! Με δυσκολία, αλλά πήγε το χέρι μου, διότι ήθελα οπωσδήποτε να αποφύγω αυτό που δεν απέφυγα τελικά, δηλαδή την πρωτοπορία του ΣΥΡΙΖΑ» Και αμέσως μετά, ο μεγάλος ασθενής εμφάνισε το σύνηθες –στο διαγνωσμένο «σχήμα»– σύμπτωμα της συστολής: «θα μπορούσε να μου πει κάποιος ότι πρέπει να ντρέπομαι, αλλά έτσι σκεπτόμουν (...) και πράγματι ήρθε πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ (...) υπήρχε σοβαρό θέμα, για να παρεμποδιστεί». Εδώ, η τελευταία… συνεδρία Πάγκαλου, διασταυρώνεται με τη θέση του Λακάν, η οποία αναδεικνύει την παράνοια ως μία στρατηγική που αποσκοπεί να ταυτίσει την απόλαυση με τον «τόπο» του άλλου. Έτσι το πολιτικό ύφος της παράνοιας συνίσταται στο να καθίσταται απόλυτη η εχθρότητα προς τον εχθρό (στην περίπτωσή μας, τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ) ως τρομακτικό Άλλο, ως ακάθαρτο Άλλο, ως Άλλο που, ακριβώς, απολαμβάνει. Από την πλευρά της πολιτικής φιλοσοφίας, τώρα, το σύνδρομο του «νεοφιλελεύθερου φθόνου» –που το λέω εγώ– , ειδικά στην περίπτωση του ψυχαναλυτικού σχήματος «Φθόνος – Μίσος – Παράνοια», συμπίπτει με το μηδενισμό, είναι μηδενισμός: οι μηδενιστές κατευθύνονται «πέρα από το καλό και το κακό» και ο Νίτσε είχε χαλκεύσει τη συγκεκριμένη φράση με βάση μια εμπειρία πολύ πιο ανώδυνη από εκείνη του Θεόδωρου Πάγκαλου στην πορεία του προς τον πολιτικό φθόνο, το μίσος, το μηδενισμό, τη δυστυχία… «Καμιά δυστυχία»!, με διορθώνει ο… εξπέρ του μηδενισμού, Αντρέ Γκλικσμάν. ∆εν υπάρχουν δυστυχείς μηδενιστές. Καιρός να τους ξαναδούμε με την οξυδέρκεια που τους έβλεπε ο Πασκάλ. Εξοπλισμένους με μια μυθική ικανότητα προς «διασκέδαση» υπό μίαν τριπλή έννοια: «το διασκορπισμό και την αποσύνθεση του νου, την απομάκρυνση από κάθε πίστη και την αδιαφορία για κάθε αρχή, τη χαρούμενη και τερπνή ζωή…».

* Το απόφθεγμα «ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός» είναι του δανού φιλόσοφου Σέρεν Κίρκεγκορ (1813-1855).

Απόφοιτος του ΚΕΘΕΑ συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών για το αδίκημα της κατοχής μικροποσότητας ουσιών που είχε κάνει προτού ξεκινήσει την προσπάθεια απεξάρτησης. Υπογράφουμε για την άμεση αποφυλάκισή του στο www.avaaz.org/el/petition/Ypoyrgeio_Dikaiosynis_Psifis ma_gia_tin_apofylakisi_meloys_toy_KEThEA

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Ο Πορτοσάλτε δεν αγχώνεται

«Α

ν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ θα βγάλω λεφτά μου στο εξωτερικό» δήλωσε ο Άδωνις Γεωργιάδης, που κινδυνεύει να καταντήσει πιο γραφικός και από το χωριό της γιαγιάς μου. Μέχρι και βουλευτές των δύο κυβερνητικών κομμάτων έσπευσαν να διαχωρίσουν τη θέση του από τον πρώην υπουργό υγείας, μιλώντας εμμέσως μάλιστα για ανευθυνότητα. Το μόνο σχόλιο όμως που είχε να κάνει ο πάντα έγκυρος και αντικειμενικός δημοσιογράφος, Άρης Πορτοσάλτε ήταν με ανάρτηση στο twitter όπου έγραψε: «Αν κρίνω από τις δηλώσεις Σαμαρά-Μέρκελ δεν βλέπω να βγάζει τα λεφτά του από την τράπεζα ο Αδ. Γεωργιάδης». Είπαμε. Λειτούργημα η δημοσιογραφία. Πάντα για τις ανάγκες της ενημέρωσης και του πολίτη.

Αυτή κάτι ξέρει

«Θ

α ζητήσω την ψήφο των πολιτών στην Α΄Αθήνας. Ο σταυρός και η επιλογή του κόσμου σου δίνει τη δύναμη να λες αυτά που πιστεύεις», έγραψε στον προσωπικό της λογαριασμό στο twitter η Ντόρα Μπακογιάννη. Από αυτή τη δήλωση βέβαια λείπουν ορισμένες πληροφορίες. Πρώτον, με ποιο κόμμα; ∆εύτερον, μήπως ξέρει και πότε θα γίνουν οι εκλογές και για αυτό σπεύδει να σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις της; Πάντως φαίνεται ότι ήδη λαμβάνονται θέσεις μάχης για τη σύγκρουση που θα αφορά την

ηγεσία της Ν∆ μετά τις επερχόμενες εκλογές.

Ο Γιάννης και το θεριό

τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ του Φεβρουαρίου του 2010, γράφει στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του ο κ. Χ. Βαν Ρομπέι, οι ηγέτες της κατάλαβαν (δεν υπέθεσαν, δεν φοβήθηκαν μήπως…) ότι το ελληνικό πρόβλημα μπορούσε να γίνει συστημικό για την Ευρωζώνη. Σχεδόν μία πενταετία αργότερα, εδώ στην Αθήνα υπάρχουν πολλοί ακόμα που δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι οι ηγέτες της ΕΕ είχαν από την αρχή αντιληφθεί τι θα σήμαινε για την ευρωζώνη η «εγκατάλειψη» ενός μέλους της. Και εξακολουθούν να κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν πώς άφησαν αυτό το υπαρκτό και σοβαρό πλεονέκτημα ανεκμετάλλευτο απέναντι στους «εταίρους».

Εσείς, πού θα πάτε τις καταθέσεις σας;

τυχος ο καημένος ο Άδωνις Γεωργιάδης. Μόλις εξέπεμψε την τρομοκρατική του προτροπή να σηκώσουν οι Έλληνες τις καταθέσεις τους από τις τράπεζες όταν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής δημοσίευσε την πολύ τρομακτικότερη έκθεσή του. Εκεί διαπιστώνεται ότι 6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πέρα από τον βραχύ ορίζοντα της κυβέρνησης Σαμαρά Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Γιατί είναι αναγκαίο, τώρα, ένα “μεσοπρόθεσμο” της Αριστεράς

Καθεστώς τα μνημόνια

Η επίτευξη αυτού του στόχου, στις δεδομένες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, εξαρτάται κυρίως από παράγοντες ανεξάρτητους από την ορθή θέληση και επιδίωξη του ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα, από τη στάση των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και της Ν∆ σε κρίσιμα νομοσχέδια, η οποία επηρεάζεται μόνο σε ένα βαθμό από την πίεση της κοινωνίας. Άλλο παράδειγμα: το να μη βρεθούν οι 180 για την εκλογή προέδρου της ∆ημοκρατίας είναι ένα διακύβευμα, δεν αποτελεί βεβαιότητα. Ο κίνδυνος, λοιπόν, που υφίσταται, είναι να περιοριστεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ρόλο δύναμης αποτροπής, τη στιγμή που το πεδίο στο οποίο θα δίνεται η ουσιαστική μάχη, στους 10 συνέλληνες επιβιώνουν στα όρια της φτώχειας ή κάτω από αυτά. Με μηνιαίο εισόδημα που δε φτάνει ούτε για τα στοιχειώδη, όχι για καταθέσεις. Αυτοί, μόνο για το τι θα κάνουν τις καταθέσεις του δεν μένουν ξάγρυπνοι τις νύχτες. Και είναι πάρα πολλοί, πανάθεμά τους…

Ξέχασαν τα περιεχόμενα

Μυστική προσπάθησε για μήνες να κρατήσει η κυβέρνηση της έκθεση της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (CPT) του Συμβουλίου. Η μη δημοσίευσή της στηρίχθηκε στο επιχείρημα ότι οι αναφορές της CPT δεν δημοσιεύονται υποχρεω-

“

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

ομολογημένη και από τους αντιπάλους του ακόμα –διά του πανικού που τους προκάλεσε –θετική υποδοχή των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ για την άμεση ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων και την άμεση αντιμετώπιση των συνεπειών της μνημονιακής πολιτικής ενέχει έναν σοβαρό κίνδυνο. Ενώ ανέτρεψε στη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών τον καλλιεργούμενο μύθο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ γενικολογεί και αοριστολογεί, γιατί δεν υφίσταται άλλος δρόμος από το μνημονιακό κατήφορο, υπάρχει ο κίνδυνος να εγκλωβίσει την αξιωματική αντιπολίτευση στο στενό πολιτικό ορίζοντα της συγκυβέρνησης Ν∆-ΠΑΣΟΚ. Το άμεσο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ συνδέεται ρητά με την ανάγκη να ανατραπεί το γρηγορότερο η συγκυβέρνηση, για να μπει τέρμα στο μνημονιακό κατήφορο και να αντιμετωπιστούν άμεσα οι πιεστικές ανάγκες μιας κοινωνίας και μιας οικονομίας υπό κατάρρευση. Αυτή η πολιτική πρόταση και η συνακόλουθη πολιτική στρατηγική αποβλέπουν –ορθά- στην απόκρουση του βασικού στόχου της συγκυβέρνησης, που δεν είναι άλλος από τη μεγαλύτερη δυνατή επιμήκυνση του βίου της, ώστε να ολοκληρώσει τις μνημονιακές υποχρεώσεις της και να διαχειριστεί τη ρύθμιση του χρέους σύμφωνα με τα συμφέροντα των δανειστών, τα οποία συμπίπτουν κατά βάση με τα συμφέροντα της εγχώριας άρχουσας τάξης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πείθει πια ως δύναμη αποτροπής της μεγαλύτερης καταστροφής. Κι αυτό πανικοβάλλει την κυβέρνηση. Τώρα πρέπει να πείσει και ως δύναμη ανάκτησης του χαμένου για τις λαϊκές τάξεις εδάφους.

είναι άλλο: το πεδίο της ανατροπής του πλαισίου που διαμορφώνει ήδη η μετατροπή των μνημονίων σε καθεστώς. Και της ανάκτησης εκ μέρους των εργαζομένων τάξεων, δηλαδή της μεγάλης πλειονότητας του πληθυσμού, των κατακτήσεων που αυτό το καθεστώς καταργεί. Έτσι ώστε ο κοινωνικός και πολιτικός συσχετισμός να μεταβάλλεται σταθερά υπέρ των υποτελών τάξεων, ανατρέποντας την κύρια επιδίωξη των κυρίαρχων: δηλαδή τη διαιώνιση της υποταγής και της σούπερ – εκμετάλλευσης ως «φυσικής» κατάστασης. Εδώ, υπάρχει, παρότι καταβάλλεται τικά, άρα μπορεί η κάθε χώρα να επιλέξει να την κρατήσει κρυφή. Όμως, ύστερα από ερώτηση της κ. Γιαννακάκη στη Βουλή, ο υπουργός ∆ικαιοσύνης υποχρεώθηκε να τη δώσει στους βουλευτές και κάπως έτσι δημοσιεύτηκε, με ορισμένες περικοπές. Συγκεκριμένα λείπουν οι σελίδες 21, 28, 46 και 63. Ξέχασαν, όμως, να τις αφαιρέσουν και από τον πίνακα περιεχομένων και έτσι γνωρίζουμε ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να ξέρουμε για την πρόσβαση των κρατούμενων σε υγειονομική περίθαλψη στα αστυνομικά τμήματα και τις φυλακές, ούτε για την αυτοψία στα τμήματα στα σύνορα, ούτε για τη μεταχείριση των ασυνόδευτων ανήλικων στα κέντρα κράτησης μεταναστών. Τι φοβούνται άραγε κα θέλουν να κρύψουν;

Μαρσέλ & Μισέλ

υπεράνθρωπη προσπάθεια να κρυφτεί, ο πυρήνας του ζητήματος. Όταν οι προπαγανδιστές της συγκυβέρνησης επαναλαμβάνουν μονότονα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχει λόγο ύπαρξης όταν τελειώσουν τα μνημόνια, αυτό θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε: ότι τα μνημόνια είναι ένα στιγμιαίο κακό και ότι το καθεστώς που αφήνουν πίσω τους είναι τόσο «φυσικό», που οφείλει να παραμείνει αιώνιο. Πόσες φορές δεν έχουν πει κυνικότατα ότι, αν δεν υπήρχαν τα μνημόνια ως απαίτηση των δανειστών, θα έπρεπε να τα είχαμε επινοήσει οι ίδιοι;

Μετά τη ∆ΕΘ τι; Να γιατί παρόλη την επιτυχία που πράγματι είχε η παρουσίαση των εμπεριστατωμένων θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ στη ∆ΕΘ, χρειάζεται να υπάρξει συνέχεια. Μια συνέχεια που θα δίνει άλλη πνοή στους κοινωνικούς αγώνες και προοπτική στη νικηφόρα πολιτική στρατηγική της Αριστεράς. Ήδη μια πρώτη γεύση για το είδος της συνέχειας που χρειάζεται, δόθηκε από τη Θεσσαλονίκη με την υπόσχεση για δεκατρία περιφερειακά προγραμματικά συνέδρια εξειδίκευσης του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, με διαδικασίες ανοιχτές στο λαό. Σ’ αυτή την προοπτική χρειάζεται να ακολουθήσει σύντομα η κατάθεση και η συζήτηση σε ανοιχτές συνελεύσεις τού μεσοπρόθεσμου προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την κοινωνική αναδημιουργία. Αυτή η κίνηση θα πρέπει να δανειστεί

χαρακτηριστικά της επιτυχίας της προηγούμενης, δηλαδή να έχει επαρκή τεκμηρίωση και σαφές αριστερό πρόσημο, να ξεφεύγει από τη γενικότητα και να συνδέει τους οικονομικούς στόχους με την αποδοχή τους από τον κινητοποιημένο λαό. Σ’ αυτή τη μάχη, σ’ αυτή τη φάση η ενίσχυση της πολιτικής δύναμης και της κοινωνικής υποστήριξης του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ακόμη πιο αναγκαία απ’ ό,τι στην άμεση επιδίωξη του σήμερα για πρόωρες εκλογές. Συνεπώς, και η πειστικότητα των επιχειρημάτων του και η δυνατότητά του να συσπειρώνει στο πλάι του τη μεγάλη πλειονότητα των εργαζόμενων, των λαϊκών τάξεων των νέων είναι ακόμα πιο αναγκαία. Αν φοβηθεί ότι έτσι μπορεί να στενέψει την πολιτική και κοινωνική βάση του, είναι σαν να αποδέχεται την αφήγηση της συγκυβέρνησης περί εξόδου από τα μνημόνια και την κρίση.

∆ύναμη ανάκτησης

Αναπτύσσοντας στην αντίθετη προοπτική την πολιτική δράση του και τις πολιτικές πρωτοβουλίες του από τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει τη δυνατότητα να υπερβεί το στενό ορίζοντα στον οποίο επιχειρεί η πολιτική Σαμαρά – Βενιζέλου να εγκλωβίσει την πολιτική ζωή του τόπου και τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις: δεν είναι το 2016, έτος δήθεν απεμπλοκής, και, επομένως, σφίξτε τα δόντια να το περάσουμε και να βγούμε στον «κανονικό κόσμο». Το πεδίο στο οποίο θα κριθεί ποιος χάνει τη μάχη και ποιος την κερδίζει, εκτείνεται και πέρα από τον ορίζοντα αυτό. Και στο πεδίο αυτό οφείλει ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι ακόμα πιο έτοιμος για τις μάχες που θα δοθούν. Ακόμη κι αν έχει εν τω μεταξύ κερδίσει τη μάχη των εκλογών, ακόμη κι αν έχει την τυπική δυνατότητα να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα εγκεκριμένο από την πλειονότητα του εκλογικού σώματος, δεν θα μπορέσει να το κάνει, αν από τώρα δεν αρχίσει να πείθει ότι δεν υπάρχει μόνο άλλος τρόπος για να αντιμετωπιστεί άμεσα η κοινωνική κρίση, η φτώχεια, η ανεργία, η ύφεση, αλλά και άλλος δρόμος για να βαδίσουν οι εργαζόμενοι και οι λαϊκές τάξεις, αφού αντιμετωπίσουν με μια πολιτική «πρώτων βοηθειών» τις απάνθρωπες σκέψεις της μνημονιακής καταστροφής. Ο ΣΥΡΙΖΑ πείθει πια ως δύναμη αποτροπής της μεγαλύτερης καταστροφής. Κι αυτό πανικοβάλλει την κυβέρνηση. Τώρα πρέπει να πείσει και ως δύναμη ανάκτησης του χαμένου για τις λαϊκές τάξεις εδάφους. Ξεκινάει αυτή τη μάχη με ένα πλεονέκτημα: οι αντίπαλοί του έχουν τον ακριβώς αντίθετο στόχο, να διατηρήσουν το καθεστώς των μνημονίων, τις διαβόητες «μεταρρυθμίσεις». Κι αυτό τους τοποθετεί απέναντι στα συμφέροντα της μεγάλης πλειονότητας. Γι’ αυτές τις «μεταρρυθμίσεις» δεν ζήτησε πρόσφατα «ανάσα» ο Σαμαράς από τη Μέρκελ; ∆ουλειά του ΣΥΡΙΖΑ είναι να κάνει την αλήθεια αυτή εμπεδωμένη συνείδηση στη μεγαλύτερη δυνατή πλειονότητα των πολιτών: μ’ αυτούς δεν πρόκειται οι λαϊκές τάξεις να ξαναδούν άσπρη μέρα. Με τον ΣΥΡΙΖΑ και τους δικούς τους αγώνες μπορούν να έχουν ένα αξιοβίωτο παρόν και μέλλον. Χ. Γεωργούλας

Πανικός στην κυβέρνηση

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Κινήματα και Αριστερά να επιταχύνουν τις εξελίξεις της Ειρήνης Αγαθοπούλου*

τύχες αυτής της χώρας. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ‘λεγε κάποιος ότι φαντάζει περίπατος η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές. Η φράση μιας κοπέλας, με την οποία συνομιλούσα χτες, αποτυπώνει την παραπάνω διαπίστωση: «Εσείς στον ΣΥΡΙΖΑ δεν χρειάζεται να τρέξετε για τις επόμενες εκλογές. Τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους. Αρκεί να έρθουν εκλογές και όλα τα άλλα είναι τελειωμένα». Και όντως κάπως έτσι φαίνεται να είναι.. Αρκεί όμως αυτό για τον ΣΥΡΙΖΑ και για μια αριστερή κυβέρνηση;

ε κατάσταση πανικού, που δύσκολα πλέον μπορεί να κρυφτεί, έχουν οδηγήσει σύσσωμη την κυβέρνηση τόσο η έντονη δραστηριότητα – στο εσωτερικό και το εξωτερικό – του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης το τελευταίο διάστημα, όσο και οι ευφυέστατες κυβερνητικές πρωτοβουλίες, τύπου ΕΝΦΙΑ. Ο Α. Σαμαράς, μετά την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα από το Κόμο και τη συνάντησή του με τον Πάπα Φραγκίσκο, έσπευσε σε μια κίνηση απόγνωσης να συναντήσει την καγκελάριο Μέρκελ, για να θυμίσει κάτι από τον ρόλο του πρωθυπουργού που συναντά σημαίνοντα πρόσωπα. Μόνο που δεν επιδεικνύει πια κανέναν πλουραλισμό στις συναντήσεις του. Από την άλλη, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπουργός Εξωτερικών, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και εξαίρετος συνταγματολόγος, κ. Βενιζέλος, δε δίστασε να μιλήσει για αλλαγές του εκλογικού νόμου ώστε όσο και να θέλει ο λαός, να μην επιτραπεί (και μάλιστα δια νόμου) στον ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει.

“

Χωρίς ίχνος αξιοπιστίας

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν∆, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, απείλησε ότι θα πάρει τα λεφτά του από τις τράπεζες μόλις βγει ο ΣΥΡΙΖΑ, παροτρύνοντας και τον υπόλοιπο κόσμο να το κάνει! Και άντε να το καταπιούμε ότι ο Σαμαράς – πρωθυπουργός της χώρας – δεν ήξερε

Πρότεινε “21 λύσεις και όχι συνθήματα”, μόνο που οι λύσεις που πρότεινε ήταν συνθήματα. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγήσει κανείς την τηλεγραφική εγγραφή των υποτιθέμενων λύσεων, χωρίς κοστολόγηση;

Πρέπει να μπορέσουμε

ότι θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα, όταν δήλωνε στο εντευκτήριο της Βουλής ότι δεν θα μείνει ούτε ευρώ στις τράπεζες εάν θα βγει ο Τσίπρας. Ο κ. Γεωργιάδης όμως, εξαίρετος ιστορικός, με λαμπρή θητεία ως υπουργός Υγείας, και επί παντός επιστητού σε κάθε είδους τηλεοπτική εκπομπή, δεν το ήξερε ούτε αυτός; Πόσο ακόμη λαϊκισμό θα μας πουλήσουν για να μην απολέσουν την καρέκλα, για να μην χάσουν την εξουσία; Όσο και αν δεν το παραδέχονται,

έχουν πλέον χάσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας, τόσο στην κοινωνία όσο και στους εταίρους μας, αλλά και σε όλα τα εγχώρια και μη οικονομικά κέντρα. Αυτή η κυβέρνηση έχει φτάσει στο σημείο σήμερα να είναι παράγοντας αποσταθεροποίησης για τη χώρα, παρά σταθερότητας, όπως ευαγγελιζόταν πριν κάποιους μήνες. Και φυσικά έχει καταφέρει να αλλάξει και ένα «δημοσκοπικό κατεστημένο» δυόμισι ετών, που έφερνε Σαμαρά και συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-Ν∆ ως τους καταλληλότερους να διαχειριστούν τις

Μέσα σε αυτό το τοπίο ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποκτήσει ή να ανακτήσει και κάποια χαρακτηριστικά που του λείπουν σήμερα: Σίγουρα θέλουμε έναν ΣΥΡΙΖΑ με συγκροτημένο προγραμματικό λόγο, συγκεκριμένο και στοιχειοθετημένο με νούμερα, όπως συνέβη στη ∆ΕΘ και προκάλεσε πονοκέφαλο στο υπουργείο Οικονομικών, αϋπνίες στην κυβέρνηση και ανακούφιση σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Θέλουμε όμως και έναν ΣΥΡΙΖΑ που να αναπτερώνει τις λαϊκές ελπίδες με βάση τις αξίες και τα ιδανικά της Αριστεράς, ως αδιαπραγμάτευτο πλαίσιο αρχών και δράσης. Θέλουμε έναν ΣΥΡΙΖΑ που να συνομιλεί με τους δανειστές και με ηγέτες άλλων ευρωπαϊκών χωρών, για να προετοιμάζει το έδαφος για τις πολιτικές του. Θέλουμε όμως και έναν ΣΥΡΙΖΑ που να βγει εδώ και τώρα μαζικά στην κοινωνία, να παραμερίσει την στείρα εκλο-

Οι λύσεις ως σύνθημα

Μια ημερίδα για το πρόγραμμα του “Ποταμιού”

τις 21 Σεπτεμβρίου το Ποτάμι διεξήγαγε ημερίδα, εν είδη προγραμματικού συνεδρίου, με τον τίτλο «21 λύσεις: διάλογος με το Ποτάμι». Στην επεξεργασία πήραν μέρος και μη μέλη, προέρχομενοι/ες από την «Επιτροπή ∆ιαλόγου», που συναποτελούνταν από πανεπιστημιακούς, επιχειρηματίες, ανθρώπους της τέχνης κλπ. Συνολικά πήραν το λόγο πάνω από 60 ομιλητές. Η ημερίδα ήταν ουσιαστικά η πρώτη δράση του κόμματος μετά τη συμμετοχή στις ευρωεκλογές, τη διεξαγωγή του Συνεδρίου νωρίς το καλοκαίρι και τη συνέντευξη τύπου της ∆ΕΘ. Μέσα στον Σεπτέμβριο είχαν προηγηθεί συναντήσεις τού επικεφαλής κ. Στ. Θεοδωράκη με την ΓΣΕΕ και τον ΣΕΒ και η προσπάθεια δημιουργίας του διαδικτυακού ραδιοφώνου του κόμματος.

Μέτα από αρκετές αποχωρήσεις μέσα στο καλοκαίρι (πριν τις ευρωεκλογές είχε αποχωρήσει ο Νίκος ∆ήμου αλλά μίλησε στην ημερίδα, ο ∆ημήτρης Παπαδημητριάδης γενικός συντονιστής μελών και εθελοντών του κόμματος είχε αποχωρήσει από τις 26 Μαΐου, τουλάχιστον 4 αποχωρήσεις μελών στις 22 Ιουλίου, ενώ στις 28 Αυγούστου παραιτήθηκε από εκπρόσωπος τύπου του κόμματος, ο δημοσιογράφος Κώστας Αργυρός) και μετά την άρνηση του συνταγματολόγου Νίκου Αλιβιζάτου να δεχτεί την πρόταση του κ.Θεοδωράκη για την Προεδρία της ∆ημοκρατίας, το κόμμα είδε τα δημοσκοπικά ποσοστά του να υποχωρούν και στις τρεις δημοσκοπήσεις που δημοσιεύτηκαν. Με μέσο όρο περίπου στο 4,7%, το «κίνημα» δεν φαίνεται να έχει αέρα.

21 συνθήματα Η ημερίδα χωρίστηκε σε 9 μέρη, με την περίπου δίωρη ομιλία του επικεφαλής να συνοψίζει τη συζήτηση στο τέλος. Τι μας είπε το νέο «Κέντρο των Αλλαγών», όπως χαρακτήρισε το κόμμα του ο Θεοδωράκης; Πρότεινε «21 λύσεις και όχι συνθήματα», μόνο που οι λύσεις που πρότεινε ήταν συνθήματα. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγήσει κανείς την τηλεγραφική εγγραφή των υποτιθέμενων λύσεων σε 21 σημεία, χωρίς κοστολόγηση και με μόνη δικαιολόγηση ότι ως προτάσεις προέρχονται από επαΐοντες των συγκεκριμένων πεδίων; Μάλιστα, οι συγκεκριμένες «λύσεις» παρουσιάζονταν και ως το κυβερνητικό πρόγραμμα του κόμματος. Το κόμμα, του οποίου οι ευρωβουλευτές

εντάχθηκαν στην ομάδα των σοσιαλιστών, διατύπωσε ένα προφίλ έξω και πέρα από τα κόμματα, έξω και πέρα από τη δεξιά και την αριστερά, έξω και πέρα από το πολιτικό. Τεχνοκρατικός και κωδικοποιημένος τηλεοπτικός λόγος, νεοφιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις», που παρουσιάστηκαν πέραν της κριτικής στα πλαίσια ενός ακραίου -χωρίς να επιδέχεται αντιρρήσεων- εκσυγχρονισμού. Ο Σταύρος (όπως παλιά λέγαμε ο Αντρέας;) είναι νέος πολιτικός, αλλά κάνει πολιτική αλά παλαιά. Οι απόψεις του προσομοιάζουν με εκείνες του ∆ημήτρη Αβραμόπουλου του ΚΕΠ, με εκείνο το περίφημο «τελείωσε ο βιοϊστορικός κύκλος των παλαιών κομμάτων», το 2001. Στις συγκρούσεις μεταξύ αντιπαρατιθέμενων πολιτικών σχεδίων το Ποτάμι μεταχειρίζεται έναν εργαλειακό ορθολογισμό, έναν μεταφυσικό ορθολογισμό, που αντλεί υλικό από τις κυρίαρχες παραδοχές των φιλελεύθερων σχολιαστών των μεγάλων εφημερίδων. Βεβαίως οι φιλελεύθερες απόψεις δεν αναγνωρίζονται ως πεδίο αντιπαράθεσης.

Το βασίλειο των «ειδικών» Οι «ειδικοί» μπορούν να κάνουν κουμάντο περίπου παντού, αλλά ακόμα κι αν έχουν διαλεχτά new age ονόματα, συγκροτούν περίπου παντού επιτροπές: για τη διακυβέρνηση, για τις ανεξάρτητες αρχές, για τη διαφθορά, με προτάσεις προς τους αρχηγούς των κομμάτων κλπ. Οι επιτροπές θα είναι ο πυρήνας της διαβούλευσης αν όχι της απόφασης και όχι η κοινωνία σε ένα ιδανικό για το Ποτάμι πολίτευμα. Μάλιστα,

“

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

∆εν δικαιούμαστε πλέον να μην μπορούμε. Πρέπει να μπορέσουμε! Για να ανασάνει ξανά αυτός ο κόσμος… γολογία, τις διαρροές και τους διαγκωνισμούς εσωτερικών συσχετισμών και εκλογικών υποψηφιοτήτων και να γίνει ένα με τον κόσμο και τις αγωνίες του! Οφείλουμε να εκπέμψουμε εμπιστοσύνη στον κόσμο, γιατί από σκοπιμότητες, προσωπικές στρατηγικές και υπονομεύσεις έχει χορτάσει στο παρελθόν. Πρέπει να τον πείσουμε ότι δεν είμαστε από αυτούς που θέλουν να κυβερνήσουν απλά για να κυβερνήσουν και αυτοί με τη σειρά τους, αλλά για να έρθει η σειρά του κόσμου να κυβερνήσει. Πρέπει ακόμα, να δώσουμε όραμα κι ελπίδα στα κινήματα, απτό πολιτικό περιεχόμενο και ουσιαστικό ρόλο όταν θα έρθει «η ώρα της Αριστεράς». Στα κινήματα αυτά, που παρ’ όλη την καταστολή, την αυταρχικότητα και την ασυδοσία των μνημονιακών πολιτικών, κατάφεραν να ακουστούν στην άλλη άκρη του κόσμου και παραμένουν σπίθα αναμμένη για νέες διεκδικήσεις και νέες νίκες. Η ερώτηση σήμερα στα χείλη των ανθρώπων που συναντάμε είναι: «∆ε μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να κάνει κάτι για να γίνουν εκλογές εδώ και τώρα και να πάψει το μαρτύριο που βιώνουμε;». Λέω λοιπόν πως δεν δικαιούμαστε πλέον να μην μπορούμε. Πρέπει να μπορέσουμε! Για να ανασάνει ξανά αυτός ο κόσμος…

* Η Ειρήνη Αγαθοπούλου είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στο Κιλκίς

τη μετάθεση των ευθυνών από τα αιρετά πολιτικά σώματα σε εκείνα που δεν ελέγχονται από κανέναν, αλλά ελέγχουν τους πάντες, μάλλον το λέμε μεταδημοκρατικό ή, για να εξηγούμαστε, άκρως επικίνδυνο. Παράλληλα, εγκολπώνεται όλη η ρητορική για τη δημόσια διοίκηση ως χωρίς σχέδιο, για τους υπαλλήλους του δημοσίου ως τεμπέληδες και εν δυνάμει διεφθαρμένους, ενώ φυσικά πρέπει να έχουμε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Επίσης, στον κόσμο του Ποταμιού, πρέπει να διδάσκονται τα παιδιά υποχρεωτικά το μάθημα «καινοτομία και επιχειρηματικότητα» και γενικώς να υπάρχει καινοτομία, μιας και αυτή η λέξη μαζί με το «αυτονόητο» αναδεικνύονται ως τα ρητορικά φετίχ του χώρου. Τέλος, στο πλαίσιο της τεχνοκρατικής διαχείρισης, οι υφυπουργοί σε ορισμένα υπουργεία θα είναι μόνιμοι, ενώ για το ζήτημα του χρέους προκρίνουν τη βιώσιμη εξυπηρέτησή του. Η πορεία του Ποταμιού, ως κόμμα – στήριγμα του μεσαίου χώρου, δεν έχει αλλάξει. Η πολύ πιθανή διεύρυνσή του με προσωπικότητες όπως ο Γρ. Ψαριανός – δεν μπορεί να συμπεριλάβει έστω αρκετές από τις ομαδώσεις του χώρου που έχουν δημιουργηθεί, με δύσκολη τη σύμπλευσή του και με την ομάδα Λυκούδη. Εκείνο στο οποίο μπορεί να στοχεύσει, είναι να συγκρατήσει τα μεσαία στρώματα που το στήριξαν στις ευρωεκλογές κάνοντας έναν διμέτωπο αγώνα. Στην πόλωση όμως που θα κυριαρχήσει κατά την προεκλογική περίοδο, η συμπίεση του είναι σχεδόν νομοτελειακή και τότε το μιντιακό σπρώξιμο δεν θα επαρκεί. Βασίλης Ρόγγας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση ΚΚΕ

το 40ο φεστιβάλ της ΚΝΕ, που πραγματοποιήθηκε στο άλσος «Αντώνης Τρίτσης», ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, ∆ημήτρης Κουτσούμπας, αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του στον ΣΥΡΙΖΑ, σαν να ήταν ήδη στην κυβέρνηση και να ασκεί κυβερνητική πολιτική. Σε αντίθεση με τις πολλαπλές αναφορές με επίκεντρο τον ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε ελάχιστο βάρος στις ασκούμενες πολιτικές της μνημονιακής συγκυβέρνησης, παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότερο, -ακόμα και από μέλη και φίλους του ΚΚΕ- αναγνωρίζεται ότι πρόκειται για μια κυβέρνηση που ασκεί τις πλέον νεοφιλελεύθερες πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών. Η εξήγηση που έδωσε ήταν τουλάχιστον άστοχη «γιατί τη Ν∆ και το ΠΑΣΟΚ πλέον τους έχουμε γνωρίσει και από την καλή και από την ανάποδη» είπε, υπεκφεύγοντας ουσιαστικά από την ανάγκη ανάλυσης της σημερινής πολιτικής κατάστασης. Συνέχισε μάλιστα στην ίδια πάγια τακτική, να ταυτίζει τις πολιτικές της συγκυβέρνησης με τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ με εξόφθαλμα ανορθολογικό τρόπο: «Στο ίδιο έργο, αυτό της κάλπικης αντιπαράθεσης ανάμεσα στη συγκυβέρνηση της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ, που συνεχίζει την ανελέητη πολιτική της ενάντια στο λαό μας, και την αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ και άλλα κόμματα, που σπέρνουν νέες αυταπάτες, συστηματικά βάζουν εμπόδια στη ριζοσπαστικοποίηση, στο άνοιγμα του δρόμου για πραγματικές ριζικές αλλαγές σε όφελος του λαού». Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιεργεί αυταπάτες και θέτει εμπόδια στη ριζοσπαστικοποίηση των κοινωνικών αγώνων που προωθεί το ΚΚΕ. Στην αυστηρή όμως κριτική που διατύπωσε στον ΣΥΡΙΖΑ μεταχειρίστηκε και ένα ακόμη επιχείρημα, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σε πιο ρεαλιστικές θέσεις από ό,τι στο παρελθόν και ακολουθώντας αυτήν την τακτική ενσωματώνεται στο σύστημα. «Ο ΣΥΡΙΖΑ…τα δύο τελευταία χρόνια, με πολύ γρήγορους ρυθμούς πράγματι,

“

Η επίθεση που εξαπέλυσε ο γενικός γραμματέας εντάσσεται στην προσπάθεια που επιχειρεί η ηγεσία του κόμματος να συσπειρώσει εκ νέου μεγάλο μέρος φίλων και μελών του κόμματος που είτε ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ είτε βλέπουν θετικά την οικονομική και πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. μεταπήδησε και φραστικά και πρακτικά σε ρεαλιστικότερες αστικές προσεγγίσεις, για την ΕΕ και την Ευρωζώνη, αλλά περισσότερο, προκειμένου να γίνει πράξη ο στόχος του για τη συμμετοχή στην αστική διακυβέρνηση, επιδίωξε και επιδιώκει να κερδίσει την υποστήριξη της τάξης των καπιταλιστών, έστω ως μια δεύτερη επιλογή τους, αλλά πάντα στην υπηρεσία της εξυπηρέτησης των συμφερόντων τους». Να θυμίσουμε μόνο, πώς για το ΚΚΕ και πριν -όταν ο ΣΥΡΙΖΑ διατύπωνε, για το ΚΚΕ, πιο «μαξιμαλιστικές» και ριζοσπαστικές πολιτικές θέσεις πάλι στο σύστημα εντασσόταν, πάλι τα συμφέροντα των καπιταλιστών εξυπηρετούσε, ενώ σε τίποτα δεν είχε αλλάξει την πολιτική του το κόμμα της εργατικής τάξης έναντι του. Αυτή η ίση αντιμετώπιση πάντως απέναντι στα υπόλοιπα κόμματα αποκρύπτει - ακόμα και όταν δεν έχει την πρόθεση - ότι η δικομματική κυβέρνηση εφαρμόζει τις συγκεκριμένες πολιτικές.

Τι επιδιώκει;

κόμματος (26/8/2014), για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η κριτική των μελών της νέας Κίνησης, αλλά και της Νέας Σποράς, σάιτ που κινείται στο εσωκομματικό πεδίο από κριτική σκοπιά. «Έχουν πυκνώσει και έγιναν πιο φανερές οι αντι-ΚΚΕ παρεμβάσεις διάφορων οπορτουνιστικών ομάδων που επικεντρώνονται ενάντια στην ηγεσία και τη γραμμή του, κυρίως με αρθρογραφία σε σάιτ αλλά και με άλλες κινήσεις, όπως εκδηλώσεις με ομιλητές διάφορους…». Σε αυτήν την κατεύθυνση είναι χαρακτηριστική η επίθεση που δέχτηκε η Κίνηση Κομμουνιστών - Εργατικός Αγώνας, κίνηση που συγκροτήθηκε από διαφωνούντες και από διαγραμμένους του ΚΚΕ. Ο Εργατικός Αγώνας (ξεκίνησε αρχικά ως ιστοσελίδα από το 2012), μετεξελίχτηκε σε πολιτική κίνηση η οποία ασκεί κριτική στο ΚΚΕ. Τελευταίας σοδειάς ήταν το κείμενο με το οποίο σχολίαζε το ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη για την υψηλόβαθμη αποστολή στο Σουργκούτ της Σιβηρίας. Όσον αφορά το κείμενο στο Ριζοσπάστη σημείωνε μεταξύ άλλων για την σημερινή πολιτική γραμμή: «Με όπλο του τον μαρξισμό- λενινισμό πρέπει να αντιστέκεται- να μην σιωπά- στην αλλοίωση των χαρακτηριστικών του κόμματος». Η απάντηση από την πλευρά της Νέας Σποράς δεν άργησε να έρθει με δύο κείμενα στις (23/9/2014), και στις (25/9). ∆ιότι το ΚΚΕ έχει ξεφύγει από τις αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου. «Πιθανόν να έχει και δίκιο αν η στάση της εμπίπτει στο πλαίσιο ενός καταμερισμού καθηκόντων τον οποίο εμείς δεν γνωρίζουμε» σημείωσε δηκτικά απέναντι στην «εσωκομματική αντιπολίτευση» ήταν το δηκτικό σχόλιο του Εργατικού Αγώνα. Ο γ. γραμματέας στην ομιλία του πάντως υιοθέτησε για μια ακόμα φορά, τη λαϊκή παροιμία «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση». Όμως, αν θα βγει θετικά για το ΚΚΕ, μένει να αποδειχτεί. Στάθης Κουτρουβίδης

“

Η λήξη του Μνημονίου ενδέχεται να σημάνει τη μη επιβολή νέων μέτρων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει λήξη όλων αυτών των μέτρων που έχουν ήδη επιβληθεί. Είναι αυτό που τόσο καιρό λέμε ότι το Μνημόνιο έχει γίνει καθεστώς.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα μνημόνια είναι κα Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΥΚΛΕΙ∆Η ΤΣΑΚΑΛΩΤΟ

Μπορεί να σταθεί μια κυβέρνηση τόσο πιστή στα μνημόνια σε μια κοινωνία και μια οικονομία τόσο εξουθενωμένη, όπως η ελληνική; Πόσο πειστική μπορεί να είναι η εξαγγελία της ότι «βγαίνουμε από το μνημόνιο» ή η τρομοκράτηση των πολιτών; Ποτέ, ίσως, οι πολιτικές εξελίξεις δεν είχαν τόσο μεγάλη εξάρτηση από την οικονομική πραγματικότητα μιας χώρας. Τι πιο φυσικό να αναζητήσουμε τις απαντήσεις σε μια συζήτηση με έναν οικονομολόγο όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης Η κυβέρνηση είχε καλλιεργήσει συγκεκριμένες προσδοκίες από τη συνάντηση Μέρκελ – Σαμαρά. Πώς κρίνετε τα αποτελέσματα της συνάντησης. ∆ικαιώθηκαν αυτές οι προσδοκίες; Αν μπορούμε να συνοψίσουμε σε λίγες γραμμές τη στρατηγική των δύο πλευρών, θα λέγαμε ότι ο Σαμαράς επιδιώκει να κερδίσει κάποιες παραχωρήσεις από τη Μέρκελ, ώστε να επιτευχθεί πιο εύκολα οικονομική και πολιτική σταθεροποίηση, ενώ η Μέρκελ περιμένει πρώτα τη σταθεροποίηση και στη συνέχεια να συζητήσει για τυχόν παραχωρήσεις. Αυτή η διαφορά προτεραιοτήτων δεν φαίνεται να άλλαξε στην πρόσφατη συνάντηση. ∆εν γνωρίζουμε, βέβαια, αν υπήρξε τελικά, σε επιμέρους τομείς έστω, κάποιου είδους συμφωνία. Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος λιγοστεύει για την κυβέρνηση, η οποία θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση αν αυτή η διαφορά δεν γεφυρωθεί άμεσα. ∆εν είναι μόνο ότι όλα τα προηγούμενα, αλλά και τυχόν νέα, μέτρα είναι δύσκολο να σταθούν σε μια τόσο εξασθενημένη οικονομία και κοινωνία. Είναι και το γεγονός ότι και οι ίδιοι οι βουλευτές τής συγκυβέρνησης, βλέποντας το αδιέξοδο, θα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να τα υποστηρίξουν. Γι’ αυτό εκτιμούμε ότι η προεδρική εκλογή μπορεί να αποτελέσει ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο για αυτήν. Ο πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι το Μνημόνιο τελειώνει και το ∆ΝΤ είναι έτοιμο να αποχωρήσει. Ισχύει κάτι τέτοιο; Όπως λένε και οι Άγγλοι, αν το πιστεύεις αυτό, είσαι διατεθειμένος να πιστέψεις οτιδήποτε! Ας δούμε πρώτα το τυπικό μέρος. Μέχρι να ξεπληρωθεί το 75% των δανείων που έχουμε λάβει στα πλαίσια του προγράμματος στήριξης, η χώρα θα βρίσκεται σε καθεστώς ενισχυ-

∆ιαγραφή χρέους ή επιμήκυνση;

Πολλοί οικονομολόγοι και αναλυτές, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζουν ότι το χρέος είναι μη βιώσιμο. Από την άλλη, η κυβέρνηση –μέσω του κ.Χαρδούβελη- τονίζει ότι δεν θέλει ούτε κούρεμα του χρέους ούτε νέο δάνειο. Πώς θα κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το πεδίο; Το δημόσιο χρέος παραμένει μη βιώσιμο. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια σύγχυση σχετικά το ζήτημα της επιμήκυνσης. Οι υποστηρικτές της επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής του χρέους προβάλλουν δύο επιχειρήματα. Πρώτον, ότι η διαγραφή του χρέους είναι ανέφικτη και, δεύτερον, ότι η επιμήκυνση επιφέρει επί της ουσίας τα ίδια αποτελέσματα. Η επιχειρηματολογία αυτή έχει προβλήματα. ∆ιότι πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα, αν και οι δύο μέθοδοι έχουν τα ίδια αποτελέσματα, γιατί οι δανειστές να αντιστέκονται στη μία και θα δεχτούν εύκολα την άλλη; Ο ΣΥΡΙΖΑ στις θέσεις του ενσωματώνει και τις δύο μεθόδους

μένης εποπτείας. Αυτό προκύπτει από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και δημιουργεί έναν ασφυκτικό κλοιό για την ελληνική οικονομία σε βάθος αρκετών δεκαετιών, ακόμα κι αν δεν λάβουμε κανένα νέο δάνειο από τώρα και στο εξής. Αλλά υπάρχει και το ουσιαστικό μέρος. Το Μνημόνιο δεν αποτελεί ένα κομμάτι χαρτί με ημερομηνία λήξης. Περιλαμβάνει χιλιάδες νόμους, εγκυκλίους και υπουργικές αποφάσεις, που σταδιακά ξεδιπλώνονται, εγκαθίστανται και αποτελούν μέρος της οικονομικής πραγματικότητας. Η λήξη του Μνημονίου ενδέχεται να σημάνει τη μη επιβολή νέων μέτρων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει λήξη όλων αυτών των μέτρων που έχουν ήδη επιβληθεί. Είναι αυτό που τόσο καιρό λέμε ότι το Μνημόνιο έχει γίνει καθεστώς. Υπάρχει και ένα πολιτικό μήνυμα από όλη αυτή την κουβέντα. Οι παθιασμένες τοποθετήσεις Σαμαρά περί τέλους του Μνημονίου ουσιαστικά ακυρώνουν και απονομιμοποιούν τη μέχρι τώρα πολιτική του και γίνονται υπό το βάρος της έλλειψης ιδεολογικής ηγεμονίας των νεο-

– μιλά και για διαγραφή και για επιμήκυνση (αποπληρωμή με ρήτρα ανάπτυξης). Η γενική άποψη είναι ότι η λύση χρειάζεται τη διαγραφή, γιατί δεν μπορεί μια αδύναμη οικονομικά χώρα έπειτα από μια τεράστια ύφεση να μεταβιβάζει πόρους – μέσω των πλεονασμάτων – στις πλουσιότερες χώρες. Αυτό μάθαμε και από την κρίση χρέους του Νότου τη δεκαετία του ’80. Στην αρχή δόθηκε επιμήκυνση και μείωση επιτοκίων, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Μόνο όταν έγινε διαγραφή χρέους με την εγγύηση του εναπομείναντος από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, δόθηκε πραγματική ανακούφιση στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιπλέον, το ποσοστό χρέους ως προς το ΑΕΠ μπορεί να γίνει βιώσιμο και από την πλευρά του παρονομαστή. Πρέπει έτσι να βάλουμε στην εξίσωση τα αναγκαία μέτρα για την ανάπτυξη και τα επενδυτικά προγράμματα που θα οδηγήσουν σε αύξηση του ΑΕΠ. Η τελική λύση, λοιπόν, χρειάζεται παρεμβάσεις και στα δύο σκέλη, και στο χρέος και στο ΑΕΠ.

φιλελεύθερων στην ελληνική κοινωνία. Είναι αυτό άλλο ένα σημάδι ότι πλησιάζει το τέλος εποχής για την κυβέρνηση Σαμαρά. Η ελληνική κοινωνία αναζητά ένα διαφορετικό παράδειγμα οικονομικής και κοινωνικής συγκρότησης, πέρα και έξω από τις νεοφιλελεύθερες λογικές των Μνημονίων, γι’ αυτό στρέφεται όλο και περισσότερο στον ΣΥΡΙΖΑ ως τον πολιτικό χώρο που αξιακά, ιδεολογικά και προγραμματικά αντιστέκεται σε αυτά και μπορεί να τα ανατρέψει.

Πλεονάσματα και ελλείμματα;

Ο πρωθυπουργός, όπως αναφέρουν τα ρεπορτάζ, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη συνέχιση της πολιτικής των πλεονασμάτων. Γνωρίζουμε επίσης ότι, παράλληλα, επιδιώκει να αποσπάσει υπόσχεση για μικρή μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων που έχουν συμφωνηθεί στο Μνημόνιο. ∆εν συνάγεται έτσι ότι η κυβέρνηση συνεχίζει την πολιτική της λιτότητας; Ποια είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για όλα αυτά; Επί της αρχής, δεν υπάρχει κανένας λόγος η Αριστερά να είναι υπέρ των ελλειμματικών ή των πλεονασματικών προϋπολογισμών. Επίσης, πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι είναι διαφορετικής τάξης ζήτημα, αλλά ιδιαίτερης σημασίας, το συνολικό μέγεθος του προϋπολογισμού, δηλαδή το επίπεδο των δαπανών και των εσόδων, που αντικατοπτρίζει τις πολιτικές επιλογές της εκάστοτε κυβέρνησης – π.χ. για το μέγεθος του κοινωνικού κράτους. Νομίζω ότι κύριος στόχος της Αριστεράς, που αντιμετωπίζει τη δημοσιονομική πολιτική ως εργαλείο και όχι αυτοσκοπό, είναι η ευελιξία. Χρειάζονται ελλείμματα σε περιόδους ύφεσης, για την επανεκκίνηση της οικονομίας, και αντιστοίχως πλεονάσματα σε περιόδους ανάπτυξης, ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγεις σε υπερβολικό δανεισμό. Άρα, όταν μιλάμε για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, αναφερόμαστε σε μια μεγάλη χρονική περίοδο, όπου το έλλειμμα ορισμένων ετών αντισταθμίζεται με το πλεόνασμα των υπόλοιπων.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

θεστώς που πρέπει να ανατραπεί Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Η ελληνική κοινωνία αναζητά ένα διαφορετικό παράδειγμα οικονομικής και κοινωνικής συγκρότησης, πέρα και έξω από τις νεοφιλελεύθερες λογικές των Μνημονίων, γι’ αυτό στρέφεται όλο και περισσότερο στον ΣΥΡΙΖΑ.

Επιπλέον, θεωρούμε ότι το σκέλος των δημόσιων επενδύσεων πρέπει να εξαιρείται από τον υπολογισμό των ελλειμμάτων, διότι οι επενδύσεις τείνουν να είναι αυτοχρηματοδοτούμενες. Μπορεί άμεσα να συνεπάγονται αύξηση των δαπανών, αλλά μακροχρόνια συμβάλλουν στην αύξηση των εισοδημάτων εξανεμίζοντας το αρχικό τους κόστος. Σήμερα, βέβαια, αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα του χρέους που απαιτεί την επίτευξη πλεονασμάτων. Το θέμα αυτό αποτελεί ένα από τα βασικά αντικείμενα της διαπραγμάτευσης, από την οποία θα εξαρτηθεί το κατά πόσο μπορείς να φτάσεις στο βέλτιστο σημείο που μόλις είπαμε. Πάντως, η οικονομική θεωρία, και η πρόσφατη εμπειρία με τα αποτελέσματα μιας καταστροφικής δημοσιονομικής πολιτικής λιτότητας, είναι με το μέρος των επιχειρημάτων μας.

Αναζητούμε νέες ιδέες

Η ∆ΕΘ και οι εξαγγελίες των μέτρων αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης ήταν μια σημαντική στιγμή για τον ΣΥΡΙΖΑ. Πώς συνεχίζει η κατάρτιση του προγράμματος και ποια στοιχεία πιστεύετε ότι πρέπει να τονισθούν, προκειμένου να έχει ένα σαφές πολιτικό στίγμα; Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχουμε πει και στο παρελθόν, είναι μια συνεχής διαδικασία με πυξίδα τις θέσεις που ψηφίστηκαν στο τελευταίο συνέδριο. Οι συνθήκες στην οικονομία αλλάζουν, οι ανάγκες της κοινωνίας διευρύνονται, θέτοντας διαρκώς νέα ζητήματα προς επίλυση. Συστατικά στοιχεία της διαδικασίας αυτής πρέπει να είναι η συμμετοχή και η διαβούλευση, όχι μόνο των μελών του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και όσο το δυνατόν ευρύτερων κοινωνικών ομάδων, καθώς η έμπρακτη υποστήριξη της κοινωνίας είναι το πιο δυνατό στήριγμα για μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Από τη μια πλευρά, η εμπλοκή των μελών του ΣΥΡΙΖΑ στη διαμόρφωση του προγράμματος όχι μόνο ενισχύει την εσωκομματική δημοκρατία, αλλά και εξασφαλίζει την αυτοπεποίθηση όλων μας για να διευρύνουμε την επιρροή μας στην κοινωνία και να κάνουμε πράξη τις θέσεις μας, όταν αναλάβουμε την κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, επιθυμούμε την ανοιχτή συζήτηση με τους εργαζόμενους, τα κοινωνικά κινήματα, τους παραγωγικούς φορείς και τα εγχειρήματα στην κοινωνική οικο-

νομία. Η συζήτηση αυτή σαφώς έχει το χαρακτήρα της ανταλλαγής απόψεων και της προσπάθειας σύγκλισης στους στόχους και τα μέσα της πολιτικής. Αλλά ιδιαίτερη σημασία έχει και κάτι ακόμα. Αναζητούμε και νέες ιδέες για το πρόγραμμά μας, ζητάμε να μας θέσει η κοινωνία νέα ερωτήματα, που δεν έχουν ακόμα απα-

σχολήσει το δημόσιο διάλογο. Για παράδειγμα, όταν συζητάμε για τις δημόσιες επιχειρήσεις, πέρα από τις θέσεις μας, θέλουμε να ακούσουμε ιδέες για το πώς μια δημόσια επιχείρηση μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, πώς μπορεί να υποστηρίξει τις μικρές επιχειρήσεις. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο και μπροστά στην πι-

θανότητα ανάληψης της κυβέρνησης, χρειαζόμαστε ιδέες για το τι χρειάζεται να αλλάξει στη δημόσια διοίκηση, για να εμπεδωθεί μια διαφορετική αντίληψη για το ρόλο του κράτους και τις σχέσεις του με τον πολίτη. Αναμένουμε τις 13 περιφερειακές συσκέψεις για το πρόγραμμά μας με μεγάλο ενδιαφέρον. •

Αυτοδυναμία και συμμαχίες Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ σταθερά στην πρώτη θέση και με δυναμική αυτοδυναμίας. Την ίδια ώρα υπάρχει πράγματι ένα ζήτημα απουσίας πιθανών πολιτικών συμμάχων. Πώς πρέπει να κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να μπορέσει να τηρήσει και τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που έχει πάρει απέναντι στους πολίτες; Ως ριζοσπαστική Αριστερά πρεσβεύουμε πολλά και πολύ διαφορετικά πράγματα από όσα έχουμε συνηθίσει από τις κυρίαρχες μέχρι πρότινος πολιτικές δυνάμεις. Οι πολιτικοί σχηματισμοί, τα κόμματα δεν μπορεί να αποτελούν ελιτίστικους μηχανισμούς, δεν μπορεί να αποκόπτονται, να βρίσκονται πάνω από την κοινωνία και να λειτουργούν ερήμην της. Το ΠΑΣΟΚ (αλλά και ο ΛΑΟΣ ή η ∆ΗΜΑΡ), για παράδειγμα, πλήρωσε αυτή την τακτική. Οι πολιτικές συμμαχίες ή θα αντανακλούν τις κοινωνικές διεργασίες ή θα οδηγούν σε αδιέξοδα. Ως εκ τούτου, οι πολιτικές συμμαχίες, με τη στενή έννοια του όρου που υπονοεί η συζήτηση περί έλλειψης αυτοδυναμίας, αποτελούν κάτι δευτερεύον αυτή τη στιγμή. Πρωτεύον είναι να αναζητούμε διαρκώς τις κοινωνικές συμμαχίες. Οι κοινωνικές οργανώσεις, οι φορείς, τα σωματεία, οι κινήσεις πολιτών, τα κοινωνικά υποκείμενα που προωθούν εναλλακτικά, συλλογικά εγχειρήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, και ένα σωρό άλλοι

είναι, τελικά, η ζωντανή κοινωνία με την οποία προνομιακά μάς ενδιαφέρει να συμμαχήσουμε και να βρούμε κοινούς δρόμους. Έτσι στήνονται στέρεα τα πολιτικά εγχειρήματα και αποκτούν τουλάχιστον την πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία, πριν καν αναζητήσουν την αυτοδυναμία και τυχόν πολιτικούς συμμάχους. Ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή για τον ΣΥΡΙΖΑ το επόμενο διάστημα; Να θεωρήσει ως δεδομένο ότι η κυβέρνηση είναι ξοφλημένη, ότι δεν έχει καμία πιθανότητα να εκλέξει Πρόεδρο και έτσι να μην πάρει σοβαρά τη στρατηγική του αντιπάλου. Σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς δε, να χάσει την αυτονομία του απέναντι στο κράτος, οι κρατικοί θεσμοί να απορροφήσουν το ικανότερο πολιτικό δυναμικό, ο πολιτικός στοχασμός, η θεωρητική και στρατηγική αναζήτηση να μείνει εγκιβωτισμένη στα όρια της κρατικής διαχείρισης. Αν σκεφθούμε τη γοητεία που ασκούν οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί, το κοινοβούλιο, η αυτοδιοίκηση, οι κρατικές λειτουργίες, υπάρχει πάντα φόβος να μας λείψουν στελέχη για την κοινωνία, για την αυτοοργάνωση των πολιτών, για εναλλακτικά παραδείγματα στην αλληλεγγύη και την παραγωγή, για τον στοχασμό και τον αναστοχασμό στα ζητήματα του κοινωνικού μετασχηματισμού.

“

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

∆εν μπορεί αυτοί οι οποίοι ευθύνονται για τη σημερινή κατάντια του δημοσίου, οι ίδιοι οι οποίοι χρησιμοποίησαν την αναξιοκρατία και το ρουσφέτι, σήμερα στο όνομα της υλοποίησης των δεσμεύσεων τους στην τρόικα, να λένε ότι φταίνε οι εργαζόμενοι ή οι δήμαρχοι.

Τo χρονικό της προαναγγελθείσας απόλυσης ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΗΜΟΥΣ

Ο αριθμός των απολύσεων που πρέπει να επιτευχθεί έχει δοθεί, 6.500. Το ποσοστό των εργαζομένων που πρέπει να απολυθούν στους δήμους έχει προϋπολογιστεί, 15%. Τι μένει; Οι άνθρωποι που αντιστέκονται.

λλη μια λέξη έχει προστεθεί στο μνημονιακό «λεξικό» που στρεβλώνει νοήματα για να κρύψει στοχεύσεις, «αξιολόγηση». Την συναντήσαμε σε διάφορους χώρους του δημοσίου και τώρα ήρθε η σειρά της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όπως εξηγεί στην «Εποχή» ο Γιώργος Χαρίσης, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΜΕΤΑ - Μαχητική Εργατοϋπαλληλική Ταξική Ανατροπή, «η κυβέρνηση έχει προδιαγράψει το αποτέλεσμα της “αξιολόγησης”: μέχρι 60% των αξιολογούμενων εργαζομένων μπορεί να βαθμολογηθεί ως “μέτριο”, μέχρι 25% ως “άριστο”, ενώ μέχρι 15% ως “ανίκανο”. Αποκλείεται, δηλαδή, όλοι οι εργαζόμενοι σε ένα δήμο να είναι “άριστοι” ή όλοι “μέτριοι”; Ποιος είναι αυτός που προαποφασίζει;» Μα η κυβέρνηση, που έχοντας συγκεκριμένο αριθμό απολύσεων να καλύψει, προκαθορίζει πόσοι χρειάζεται να τεθούν σε διαθεσιμότητα στους 325 δήμους της χώρας και τους βαφτίζει «ανίκανους». Μάλιστα, ζητάει από τους συναδέλφους και προϊσταμένους τους να γίνουν «νονοί». Μια σειρά από άλλες λέξεις έρχονται στο νου: δειλία, υποκρισία, ανθρωποφαγία.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον Γ. Χαρίση, «ζητήθηκε από τους δημάρχους ή τους γενικούς διευθυντές των δήμων να καθορίσουν από πού θα προέρχεται το 15% των “ανίκανων”, συνολικά από όλες τις υπηρεσίες του δήμου ή από μια συγκεκριμένη υπηρεσία; Πρόκειται, δηλαδή, και για εργαλείο ώστε να κλείσουν κάποιες υπηρεσίες σε δήμους».

Τριπλή γραμμή άμυνας

Η στάση όσων αντιστέκονται σε αυτήν τη λεγόμενη αξιολόγηση έχει τριπλή αξία, διότι υπερασπίζεται: τους εργαζόμενους από περαιτέρω απολύσεις, τη σταθερή και μόνιμη εργασία αλλά και τις δημόσιες και κοινωνικές υπηρεσίες από τη διάλυση και την ιδιωτικοποίηση. «Αυτό που προέχει είναι μια πολιτική στήριξης των δημόσιων υπηρεσιών, ιδιαίτερα εκείνων που παρέχουν κοινωνική στήριξη και έχουν άμεση ανάγκη οι πολίτες» συμπληρώνει ο Γ. Χαρίσης. «∆εν μπορεί να μετακυλύεται η ευθύνη που έχει η κυβέρνηση για την ελλιπή λειτουργία δημοσίων υπηρεσιών, όταν λόγω των αποχωρήσεων και των συντα-

ξιοδοτήσεων, που δεν καλύφθηκαν με νέες προσλήψεις, δεν μπορούν να ικανοποιηθούν οι πραγματικές ανάγκες των δημοτών. Όταν μεγάλο μέρος των παρεχόμενων υπηρεσιών καλύπτονται με επισφαλείς και ελαστικές σχέσεις εργασίας, ακόμα και σε θέσεις που απαιτούν εμπειρία, καταλαβαίνετε ότι η ποιότητα των υπηρεσιών θίγεται ευθέως. Όταν, π.χ. οι παιδικοί σταθμοί, εκκινούν τη λειτουργία τους με δίμηνες συμβάσεις στους παιδαγωγούς, καταλαβαίνετε τι είναι αυτό που υπονομεύει τις δημόσιες υπηρεσίες» επισημαίνει ο ίδιος.

Επανέλεγχος προς μια κατεύθυνση

Η κυβέρνηση επέλεξε ως πεδίο σύγκρουσης με τους αντιστεκόμενους δήμους το λεγόμενο επανέλεγχο των συμβάσεων, δηλαδή την αποκάλυψη τυχόν πλαστών πτυχίων ή πιστοποιητικών. Όπως εξηγεί ο Γ. Χαρίσης, «η κυβέρνηση προσπαθεί να σπιλώσει την αντίσταση των δημάρχων, λέγοντας ότι αρνούνται τον έλεγχο για πλαστά πτυχία ή πιστοποιητικά. Η διαδικασία για τον επανέλεγχο των φακέλων για τη μετα-

τροπή των συμβάσεων είναι μια ξεχωριστή διαδικασία, η οποία έχει αρχίσει πολύ καιρό και προχωράει. Ωστόσο, δεν μπορεί η κυβέρνηση, για συμβάσεις που με αγώνες κερδήθηκε να γίνουν από μερικής απασχόλησης πλήρους και από ορισμένου χρόνου αορίστου, να έρχεται μετά από είκοσι χρόνια και να αλλάζει τα κριτήρια με τα οποία έγιναν οι μετατροπές των συμβάσεων». Επιπλέον, τυχόν πλαστά δικαιολογητικά δεν αφορούν μόνο αυτούς που τα κατέθεσαν αλλά και αυτούς που τα αποδέχτηκαν, εν αγνοία ή εν γνώσει τους. Η διαδικασία επανελέγχου, όμως, δεν στοχεύει σε πολιτικούς προϊστάμενους και στο πελατειακό κράτος. «∆εν μπορεί αυτοί οι οποίοι δεκαετίες τώρα ευθύνονται για τη σημερινή κατάντια του δημοσίου, οι ίδιοι οι οποίοι χρησιμοποίησαν την αναξιοκρατία και το ρουσφέτι, σήμερα στο όνομα της υλοποίησης των δεσμεύσεων τους στην τρόικα, να λένε ότι φταίνε οι εργαζόμενοι ή οι συνδικαλιστές ή οι δήμαρχοι» επισημαίνει ο Γ. Χαρίσης. Zωή Γεωργούλα

Αν επιτρέψουμε την «αξιολόγηση», δεν θα υφίστανται δήμοι Συνέντευξη με τον δήμαρχο Χαλανδρίου, Σίμο Ρούσσο

Ποια είναι η αντίθεσή σας με την αξιολόγηση που προωθείται στους δήμους; Στην εν λόγω αξιολόγηση προκαθορίζεται ένα ποσοστό 15% των εργαζομένων στον κάθε δήμο που θα πάρει βαθμολογία κάτω από τη βάση. Αυτοί οι άνθρωποι μπαίνουν στην πρώτη σειρά για διαθεσιμότητα και για απόλυση, στη λίστα για τις 6.500 απολύσεις που αναζητούνται. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι δεν πρόκειται για πραγματική αξιολόγηση, αλλά για ψευδοαξιολόγηση, αφού το 15% προϋπολογίζεται ως απορριπτέο πριν αξιολογηθεί. Αυτό σημαίνει ότι σε ένα δήμο 400 εργαζομένων, όπως ο δήμος Χαλανδρίου, πρέπει να χαρακτηρίσω 60 ανθρώπους ως ανίκανους. Πώς ορίζεται αυτό το ποσοστό, γιατί δεν είναι 25 ή 5%; Άρα είναι άλλος ο στόχος και όχι η αξιολόγηση. Επίσης, πρόκειται για μια συγκριτική αξιολόγηση των εργαζομένων μεταξύ τους, χωρίς καμία αντικειμενικότητα. Ένα τέτοιο σύστημα είναι διαλυτικό για κάθε διεύθυνση και για κάθε υπηρεσία. Υπάρχει συντονισμένη αντίδραση από την πλευρά των δήμων; Οι 320 από τις 325 δήμους ανά την Ελλάδα έχουν αντιταχθεί σε αυτή τη διαδικασία αξιολόγησης, με αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων και δημάρχων. Πρόκει-

ται για ευρύτατο κίνημα μέσα στην αυτοδιοίκηση που αντιδρά και εκτείνεται πέρα από τα σωματεία των εργαζομένων, στους αιρετούς γιατί γίνεται κατανοητό ότι αυτή η στόχευση της απόρριψης του 15% των εργαζομένων στους δήμους είναι η χαριστική βολή στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών στους δημότες. Περιγράψτε μας τη σημερινή εικόνα στις υπηρεσίες του δήμου. Ήδη οι δήμοι λειτουργούν με μειωμένο προσωπικό. Στο Χαλάνδρι, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο δήμος έχει χάσει 150 εργαζόμενους με συνταξιοδοτήσεις και 50 εργαζόμενους με διαθεσιμότητα, σχολικούς φύλακες, καθαρίστριες και δημοτική αστυνομία. Ο δήμος αυτός, λοιπόν, έχει στερηθεί το ένα τρίτο του προσωπικού του. Το 2009, ο δήμος μας είχε εννέα παιδικούς σταθμούς, που φιλοξενούσαν 800 περίπου παιδιά, και σήμερα έχει τέσσερις, που φιλοξενούν 365. Η καθαριότητα δουλεύει με το ένα τρίτο του μόνιμου προσωπικού το οποίο προβλέπεται από τον οργανισμό του δήμου, δηλαδή με 40 ανθρώπους αντί των 120. Είναι αντιληπτό ότι καμία υπηρεσία ή παροχή του δήμου δεν μπορεί να λειτουργήσει λόγω έλλειψης προσωπικού. Ενώ, λοιπόν, υπάρχει αυτή η κατάσταση, έρχεται η κυβέρνηση με την ψευδοαξιολόγηση και τον επανέλεγχο των συμβάσεων να βάλουν στο στόχαστρο και να απολύσουν κι άλλο κόσμο. Αυτό είναι αδύνατο να περάσει. Μετά δεν θα υφίσταται δήμος.

Ποιος είναι ο στόχος των δήμων που κινητοποιούνται και αρνούνται να παραδώσουν στοιχεία για την αξιολόγηση; Να κατοχυρωθούν οι εργαζόμενοι στο δήμο και να γίνουν άμεσα προσλήψεις στις κρίσιμες κοινωνικές υπηρεσίες που μπορεί να παρέχει ο δήμος. Ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών όπου υπάρχουν ανταποδοτικά τέλη, που πρόκειται για εισπράξεις των δήμων που δεν έχουν κανένα δημοσιονομικό κόστος, χρειάζεται να επιτραπούν οι προσλήψεις, αφού είναι άμεσα ανταποδοτικές στους δημότες. Ωστόσο, απαγορεύουν τις προσλήψεις ακόμα και σε αυτές τις υπηρεσίες που δεν έχουν κανένα κόστος για το κράτος. Παράλληλα, πρέπει να υπάρχουν μόνιμες και σταθερές σχέσεις εργασίας για όλο το προσωπικό των δήμων, ώστε να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες των δημοτών. Ποια είναι τα επόμενα βήματα αυτού του αγώνα; Η κυβέρνηση επιδεικνύει πανικό, ακριβώς επειδή το μέτωπο ενάντια σε αυτές τις επιλογές ξεπερνά το όριο των αριστερών δημάρχων και παρατάξεων και συντάσσονται αυτοδιοικητικοί από διάφορες πολιτικές και ιδεολογικές καταβολές. Ο κόσμος που ζει την αυτοδιοίκηση καθημερινά κατανοεί την αγωνία προκειμένου να προσφέρονται οι υπηρεσίες στους δημότες, γι’ αυτό και πολλές αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων για την άρνηση παροχής στοιχείων, όπως και του Χαλανδρίου, είναι ομόφωνες. Το μέτωπο συνεχώς διευρύνεται.

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ψίχουλα για την κοινωνία των 400 ευρώ Του Νάσου Χατζητσάκου

«Κάτω από τη βάση» βάζει στη συγκυβέρνηση, όχι η αντιπολίτευση, αλλά το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής για το μέτρο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος το οποίο αποτελεί ένα από τα ισχυρά επικοινωνιακά «χαρτιά» της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ. Από το θεσμό αυτό, ο οποίος θα εφαρμοστεί πολιτικά μόλις σε 13 δήμους (με «υποσχετική» επέκτασης για το… μέλλον) πρόκειται να ωφεληθεί από το 0,4% έως το 2%, στην καλύτερη περίπτωση, του συνόλου των πολιτών που διαβιούν κάτω από τα όρια της φτώχειας!

ήμερα, με βάση την ενδιάμεση έκθεση για τις «πολιτικές ελάχιστου εισοδήματος στην Ευρώπη και στην Ελλάδα», 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται κάτω από το χρηματικό όριο της σχετικής φτώχειας. Απλά, αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες αυτοί ζουν με κατά πολύ λιγότερα από 430 ευρώ το μήνα! Επιπλέον, 3,8 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας λόγω υλικών στερήσεων και ανεργίας, με την Ελλάδα να συγκαταλέγεται στην ομάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη φτώχεια (23,1%). Τι σημαίνει αυτό; Τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη έχουν υποσχεθεί ότι ο θεσμός του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα ξεκινήσει φέτος, από το Νοέμβριο, σε 13 δήμους της χώρας* (ανακοινώσεις αναμένεται να κάνει ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς στα μέσα Οκτωβρίου). Εφόσον τα μνημόνια το επιτρέψουν, μετά από 2 χρόνια θα επεκταθεί σε όλη τη χώρα, με τον αριθμό των δικαιούχων να φτάνει στις 700.000.

Θεσμός - φούσκα

Όμως, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της ενδιάμεσης έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, τα δεδομένα πάνω στα οποία έχει διαμορ-

του Ε.Ε.Ε., δηλαδή 400 ευρώ.

4 «φάουλ» της κυβέρνησης

“

Στην ενδιάμεση έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού επισημαίνονται μια σειρά παραλείψεων και λαθών τα οποία καθιστούν το θεσμό αναποτελεσματικό, πριν ακόμη ξεκινήσει. Στην έκθεση τονίζεται συγκεκριμένα ότι θα πρέπει, πριν την πιλοτική εφαρμογή του, να επιλυθούν μεταξύ άλλων ζητήματα τα οποία παραμένουν εκκρεμή και αφορούν: - Στην αναδιάταξη των κοινωνικών δαπανών - Στον προσδιορισμό των πραγματικών εισοδημάτων, έτσι ώστε να μην αποκλείονται οι πραγματικοί δικαιούχοι - Στον περιορισμό της γραφειοκρατικής διαδικασίας και - κατά την επιλογή των ∆ήμων, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, είναι σημαντικό να ελεγχθεί εάν αυτοί οι ∆ήμοι χαρακτηρίζονται από υψηλούς δείκτες φτώχειας και από συγκέντρωση ευπαθών ηλικιακών ομάδων. Παράλληλα, πρέπει να ελεγχθεί εάν οι ∆ήμοι αυτοί διαθέτουν οργανωμένες δομές για τη υλοποίηση του μέτρου.

Με βάση την ενδιάμεση έκθεση για τις «πολιτικές ελάχιστου εισοδήματος στην Ευρώπη και στην Ελλάδα», 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται κάτω από το όριο της σχετικής φτώχειας. Επιπλέον, 3,8 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, με την Ελλάδα να συγκαταλέγεται στην ομάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη φτώχεια (23,1%). φωθεί η πιλοτική -και μεταγενέστερα, πλήρης- εφαρμογή του θεσμού, τον καθιστούν εκ των προτέρων αναποτελεσματικό και, εν τέλει, «φούσκα». Στην πιλοτική εφαρμογή του εκτιμάται ότι ο αριθμός των ωφελουμένων θα κινηθεί από 10.000 έως και -στην καλύτερη περίπτωση- 50.000 φτωχά άτομα. Ακόμη και εάν, υποθετικά, ο θεσμός επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα, σύμφωνα με την κυβέρνηση οι δικαιούχοι δεν θα ξεπεράσουν τις 700.000. Αρα, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα λάβουν από το… 2017 και μετά το 28% από το σύνολο των

Σημείωση

εχόντων πραγματική ανάγκη στήριξης. Σημειώνεται ότι η δαπάνη της πιλοτικής εφαρμογής του για το διάστημα 2013 - 2014 ανέρχεται μόλις σε 20 με 30 εκατ. ευρώ και το ποσό του Ε.Ε.Ε. ξεκινά από το «παχυλό» ποσό των 200 ευρώ για άγαμο και αυξάνεται ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του δικαιούχου. Στην περίπτωση των εγγάμων προστίθενται 100 ευρώ για κάθε ενήλικο μέλος της οικογένειας πέραν του συζύγου και 50 ευρώ για κάθε τέκνο. Έτσι ένα ζευγάρι με δύο ανήλικα παιδιά χωρίς καμία πηγή εισοδήματος θα λάβει το σύνολο

* Οι 13 δήμοι της πιλοτικής εφαρμογής είναι: για την Περιφέρεια Αττικής, η Καλλιθέα, για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, Τρίπολης, για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, Χαλκίδας, για την Περιφέρεια ∆υτικής Μακεδονίας, Γρεβενών, για την Περιφέρεια Ηπείρου, Ιωαννίνων, για την Περιφέρεια Θεσσαλίας, Καρδίτσας, για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, Λευκάδας, για την Περιφέρεια Κρήτης, Μαλεβιζίου, για την Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου, Σύρου, για την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, Σάμου, για την Περιφέρεια ∆υτικής Ελλάδας, Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου, για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Έδεσσας, για την Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης, ∆ράμας (Πηγή: Ενδιάμεση έκθεση Γραφείου Προϋπολογισμού Βουλής).

Στους δρόμους της ανατροπής σμιλεύουμε το μέλλον!

3ο Φεστιβάλ Νεολαίας ΣYΡΙΖΑ, 2, 3, 4 και 5 Οκτώβρη, στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου o Φεστιβάλ των Νέων ΣΥΡΙΖΑ στα τρίτα του γενέθλια γίνεται τεσσάρων ημερών και μας καλεί να γιορτάσουμε και να κινητοποιηθούμε, στις 2, 3, 4 και 5 Οκτώβρη, «στον απόηχο των πλούσιων κινηματικών διεργασιών της περιόδου (∆ΕΘ, αντιφασιστικός Σεπτέμβρης 2014, resist TAΙΠΕ∆)». Εκεί, στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου, «το αίτημα της ανατροπής της αντικοινωνικής πολιτικής της λιτότητας και των μνημονίων συναντιέται με το όραμα της κοινωνικής αλλαγής, της ισότητας και της εξάλειψης των διακρίσεων. Μέσα σε μια συνθήκη διαρκούς όξυνσης των κοινωνικών αντιθέσεων και των ανισοτήτων μοιραζόμαστε τις αγωνίες μας και σχεδιάζουμε το μέλλον μας πέρα από το νεοφιλελευθερισμό». Στο επίκεντρο των συζητήσεων θα είναι «η αντιφασιστική δράση, οι σύγχρονοι εργατικοί αγώνες στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο, οι διεθνείς εξελίξεις, οι εναλλακτικές μορφές συνεταιριστικής δραστηριότητας, η συλλογική δημιουργία και οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης, που θα αποτελέσουν εφαλτήριο για πλούσιο προβληματισμό και ανταλλαγή εμπειριών». Tην Κυριακή θα πραγματοποιηθεί η κεντρική εκδήλωση με ομιλία του Αλέξη Τσί-

πρα, προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός από τις πολιτικές συζητήσεις και τα workshops κεντρική θέση στη διοργάνωση έχουν οι συναυλίες, οι θεατρικές παραστάσεις καθώς και άλλα διαδραστικά δρώμενα. Επίσης, όπως κάθε χρόνο, στο χώρο του φεστιβάλ θα φιλοξενηθούν καλλιτεχνικές, αντιφασιστικές και lgbtqi συλλογικότητες, συλλογικές συνεταιριστικές πρωτοβουλίες, μεταναστευτικές κουζίνες κ.ά. Πιο συγκεκριμένα, το μουσικό πρόγραμμα θα περιλαμβάνει: Την Πέμπτη 2/10, στην κεντρική σκηνή, οι JazzMatazz, οι The Speakeasies Swing Band, οι Gadjo Dilo και οι Penny & The Swingin’ Cats. Στο λαϊκό πάλκο, ικαριώτικο γλέντι με τους Παίδες εν Καμίνω και φίλοι (φωνή Στέλιος Γαλανός και Γιάννα Βράτιμου, βιολί Γιώργος Πλίστακας). Την Παρασκευή 3/10, στην κεντρική σκηνή, οι Άγνωστος χειμώνας και Ταφ λάθος (ψυχοδράμα 07), οι Cafι Aman και οι Ιmam Baildi. Στο λαϊκό πάλκο, οι Χειμερινοί Κολυμβητές και Ρεμπέτικο. Το Σάββατο 4/10, στην κεντρική σκηνή, η Θεοδοσία Στίγκα, η Πίτσα Παπαδοπούλου και ο Γιώργος Μαργαρίτης. Στο λαϊκό πάλκο, κρητικό γλέντι με τους: ∆ημήτρη Σγουρό, ∆ημήτρη Σιδερή,

Έκτορα Κυριάκου και Γιάννη Παπατζανή. Την Κυριακή 5/10, στην κεντρική σκηνή, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, οι Shantel & Bucovina Club Orkestar, οι Shazman και οι Melios Balkana Mama. Στο λαϊκό πάλκο, οι «Χορδίζοντας τον ήλιο» (παράσταση με λόγο, μουσική και ποίηση) και ηΑντιγόνη Μπασακάρου. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ διοργανώνεται, σε επιμέλεια του εικαστικού Ανδρέα Γεωργιάδη, ένας εικαστικός περίπατος στο χώρο. Εκεί θα παρουσιαστεί η ουτοπία ως εικαστικός λόγος, μέσα από ανατυπώσεις σπουδαίων ζωγραφικών έργων από όλο τον κόσμο σε μεγάλα λάβαρα. Επίσης θα φιλοξενηθούν θέατρο δρόμου, ακροβατικά, αθλητικές δραστηριότητες, προβολές ταινιών και δύο φωτογραφικά αφιερώματα: ένα με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων ζωής του ελληνικού κινηματογράφου καθώς κι ένα με πηγή έμπνευσης το νεορεαλιστικό ρεύμα στο μεταπολεμικό ιταλικό κινηματογράφο. Τέλος, όπως κάθε χρόνο ο χώρος του φεστιβάλ και φέτος υποδέχεται νέους δημιουργούς και τα έργα τους. Αναλυτικές πληροφορίες για το πολιτιστικό μέρος αλλά και το συνολικό πρόγραμμα του φεστιβάλ διαθέσιμες στον ηλεκτρονικό σύνδεσμο: festival.neolaiasyriza.gr •

12 Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ ΟΗΕ: Έκτακτη σύνοδος για το κλίμα

Παρά τη συμμετοχή 120 χωρών και τη στροφή των ΗΠΑ, η στάση της Κίνας και Ινδίας μειώνουν τα περιθώρια αισιοδοξίας. σελ. 13

Σκωτσέζικο ντους ΜΕΤΑ ΤΟ ∆ΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΙ;

Της Μυρτώς Τσακατίκα*

ο πρωί της 19ης Σεπτεμβρίου όλα είχαν κριθεί. Το 45% των Σκωτσέζων είχε ψηφίσει υπέρ της ανεξαρτησίας από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το 55% είχε δώσει τη νίκη στην συνέχιση της Ένωσης. Η διαφορά των δέκα μονάδων που τελικά διαμορφώθηκε ήταν έκπληξη για πολιτικούς, πολίτες και δημοσκόπους, καθώς οι ενδείξεις τις τελευταίες εβδομάδες έδειχναν σύγκλιση των δύο πλευρών, πολύ κοντά στο 50%. Ενώ στο μεγαλύτερο κομμάτι της καμπάνιας υπήρχε σημαντικό προβάδισμα υπέρ της Ένωσης, η καμπάνια υπέρ της ανεξαρτησίας το τελευταίο διάστημα έκανε μεγάλο δημοσκοπικό άλμα, είχε πολύ εντονότερη παρουσία στους δρόμους και στις πλατείες και αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη της εντυπωσιακής λαϊκής κινητοποίησης που συνόδευσε τη δημόσια συζήτηση και συνέβαλε στο 84% της συμμετοχής στο δημοψήφισμα. Ήταν λοιπόν σκωτσέζικο ντους ό,τι προηγήθηκε, αλλά και ό,τι έπεται αυτού του δημοψηφίσματος, με απρόβλεπτες αλλαγές στη θερμοκρασία.

Ρόλο κλειδί έπαιξε ο φόβος

Το 45% των «χαμένων» του δημοψηφίσματος ήταν στο μεγαλύτερο μέρος τους κάτοικοι των εργατικών περιοχών της πάλαι πότε «κόκκινης» όχθης του ποταμού Κλάιντ, των κλειστών ναυπηγείων και της αποβιομηχάνισης. Πρόκειται για περιοχές που περιέχουν θύλακες με υψηλότατα ποσοστά ανεργίας, φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό. Οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας ήταν επίσης περισσότερο νέοι, μεταξύ 25 και 40 ετών, ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά υπέρ της ανεξαρτησίας προήλθαν από τις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδίως των άνω των 65. Οι νέοι, κάτοικοι των μεγάλων πόλεων της κεντρικής ζώνης της Σκωτίας, που αντιπροσωπεύουν τα πιο δυναμικά και δημιουργικά τμήματα της χώρας τόσο οικονομικά όσο και πολιτιστικά. Απέναντί τους οι άνω των 65, η γενιά που γαλουχήθηκε στη «χρυσή» περίοδο του βρετανικού μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους, του γενναιόδωρου Εθνικού Συστήματος Υγείας και των υψηλών προδιαγραφών πολιτιστικών θεσμών όπως το BBC. Η γενιά που τελικά φοβήθηκε ότι η ανεξαρτησία θα πλήξει τις συντάξεις. Ο φόβος – κυρίως αυτών που είχαν κάτι να χάσουν - δείχνει να έπαιξε ρόλο κλειδί στην διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Η καμπάνια του φόβου (το project fear, όπως το βάφτισαν οι επικεφαλής της καμπάνιας υπέρ του «Ναι» ) περιελάμβανε ένα τοξικό κοκτέιλ αρνητικών επιχειρημάτων για τις οικονομικές συνέπειες της ανεξαρτησίας από τη μεριά των πολιτικών κομμάτων που πλέον στη Σκωτία αντιμετωπίζονται από ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ως δυνάμεις του εκτός των (Σκωτσέζικων) τειχών βρε-

τανικού πολιτικού κετεστημένου, δηλαδή των Συντηρητικών, των Φιλελεύθερων και των Εργατικών), ανακοινώσεις μεγάλων τραπεζών και επιχειρήσεων ότι σε περίπτωση ανεξαρτησίας θα μετακινήσουν της έδρα τους στην Αγγλία, αναλύσεις εγχώριων και ξένων οικονομολόγων (ιδιαίτερη αίσθηση έκανε παρέμβαση συνεργάτη της Deutch Bank) που έδειχναν νομισματική αστάθεια, φυγή κεφαλαίων, απώλεια εισοδημάτων και θέσεων εργασίας και την στάση της μεγάλης πλειοψηφίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης (συμπεριλαμβανομένου και του BBC) που στήριξαν ρητά ή άρρητα την πλεuρά της Ένωσης. ∆εν έφτανε όμως το μαστίγιο, την τελευταία στιγμή βγήκε και το καρότο. Λίγες μέρες πριν το δημοψήφισμα δόθηκε δια στόματος του πρώην πρωθυπουργού των Εργατικών, Γκόρντον Μπράουν, n υπόσχεση εκ μέρους των τριών κομμάτων «του Λονδίνου» για μεγαλύτερη αποκέντρωση. Αμέσως μετά το δημοψήφισμα, είπε ο Μπράουν, το σκωτσέζικο κοινοβούλιο θα είχε να λαμβάνει σημαντικές επιπλέον αρμοδιότητες, κυρίως όσον αφορά τη φορολογία και το κράτος πρόνοιας, βασικά αιτήματα των κομμάτων που υποστήριξαν την ανεξαρτησία, πέραν της δημοκρατικής αυτοδιάθεσης. Θεωρήθηκε ιδιαίτερα σημαντική αυτή η δέσμευση τόσο για την κινητοποίηση της τελευταίας στιγμής, όσο και την προσέλευση στις κάλπες των υποστηρικτών της Ένωσης, της λεγόμενης «σιωπηλής πλειοψηφίας» που σε όλη τη διάρκεια της καμπάνιας δεν είχε εκτεθεί δημόσια, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό που το έκαναν οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας.

Πιέσεις για αποκέντρωση εξουσιών

Παρά τη νίκη που κατήγαγαν οι υπέρμαχοι της Ένωσης, όπως όλα δείχνουν, το δημοψήφισμα έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ενώ ο πρωθυπουργός έχει ήδη ορίσει τον λόρδο Κέλβιν ως διαμεσολαβητή για την μελλοντική αποκέντρωση εξουσιών, οι χαμένοι του δημοψηφίσματος έχουν ήδη αρχίσει να πιέζουν για την τήρηση αυτής της υπόσχεσης, υποστηρίζοντας ότι σε περίπτωση που αυτό δεν συμβεί θα πρόκειται για μεγάλη απάτη σε βάρος των σκωτσέζων ψηφοφόρων. Επιπλέον, άλλα τμήματα του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένης της Ουαλίας, της Βόρειας Ιρλανδίας αλλά και περιοχών της Βόρειας Αγγλίας επίσης ζητούν μεγαλύτερη αυτονομία. Η ευρωσκεπτικιστική και ξενοφοβική πτέρυγα των Συντηρητικών ζητά τη διευθέτηση του «αγγλικού ζητήματος», παράλληλα με την αποκέντρωση. ∆ηλαδή να μην ψηφίζουν οι μη άγγλοι βουλευτές σε ζητήματα που αφορούν την Αγγλία. Οι Εργατικοί και οι Φιλελεύθεροι μιλούν για την ανάγκη μιας συνολικότερης νέας Συνταγματικής διευθέτησης στη χώρα. Από την επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος, είναι

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

“

Ιταλία: Ο Ρέντσι επιτίθεται στον κόσμο της εργασίας

Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι προσπαθεί να αλλάξει επί τα χείρω την εργατική νομοθεσία, καταργώντας το άρθρο 18.. σελ. 15

Η κινηματική δυναμική της καμπάνιας υπέρ του “ναι” στην ανεξαρτησία δείχνει να μεταφέρεται στα κόμματα. Μεγάλη εντύπωση προκαλεί η επιτυχία του διαδικτυακού καλέσματος προς το 45% των “χαμένων” να ενταχθεί στα κόμματα που υποστήριξαν την καμπάνια υπέρ της ανεξαρτησίας. έντονες οι πολιτικές διεργασίες στη Σκωτία, με ορίζοντα τις εθνικές εκλογές του 2016. Ο ηγέτης του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος, του κόμματος που ηγήθηκε της καμπάνιας για την ανεξαρτησία με ατζέντα τη δημοκρατική αυτοδιάθεση, την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, την απομάκρυνση του πυρηνικού οπλοστασίου από το έδαφος της Σκωτίας, μια νέου τύπου πράσινη ανάπτυξη, την πολυπολιτισμικότητα και την ενθάρρυνση της μετανάστευσης, ο Άλεξ Σάλμοντ, παραιτήθηκε, δηλώνοντας ότι το θέμα της ανεξαρτησίας διευθετήθηκε για αυτή τη γενιά, αλλά «το όνειρο δεν θα πεθάνει ποτέ». Η πιθανότερη ως αντικαταστάτριά του, Νίκολα Στέρτζον, κατά πολλούς το μεγάλο αστέρι της καμπάνιας αυτής, σε αντίθεση με τον προκάτοχό της δεν δεσμεύτηκε ότι δεν θα επιδιώξει νέο δημοψήφισμα.

Η κινηματική δυναμική μεταφέρεται στα κόμματα

Σημαντική εξέλιξη η αναμενόμενη κατάρρευση της ψήφου των Εργατικών στη Σκωτία στις επόμενες εκλογές, που ακολουθεί την εκλογική εξαφάνιση των Συντηρητικών μετά τη δεκαετία του ‘80. Νέες πολιτικές δυνάμεις καλούνται να καλύψουν το κενό. Μεγάλη εντύπωση προκαλεί η επιτυχία του διαδικτυακού καλέσματος προς το 45% των «χαμένων» να ενταχθεί στα κόμματα που υποστήριξαν την καμπάνια υπέρ της ανεξαρτησίας. Η κινηματική δυναμική της καμπάνιας υπέρ του «ναι» στην ανεξαρτησία δείχνει να μεταφέρεται στα κόμματα. Το Εθνικό κόμμα είναι ο μεγάλος κερδισμένος, διπλασιάζοντας τα μέλη του από 25 σε 50 χιλιάδες μέσα σε μια εβδομάδα. Αντίστοιχα οι Πράσινοι από 2,5 χιλιάδες μέλη έφτασαν τις 5 χιλιάδες. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σκωτίας δέχθηκε 2 χιλιάδες αιτήματα για νέα μέλη. Με ενδιαφέρον αναμένεται η ανακοίνωση καινούριου κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς από τη νέα γενιά των ακτιβιστών που προέρχονται από τα κινήματα και μικρότερες αριστερές ομάδες, οι οποίοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επικράτηση του στρατοπέδου του «ναι» στις φτωχές γειτονιές της Γλασκώβης και του Νταντί αλλά και στην κινητοποίηση των νέων ψηφοφόρων μέσα από τα social media. Πρόκειται για τους πρωταγωνιστές του Radical Independence Campaign, που συνένωσε όλες τις πολιτικές και κινηματικές δυνάμεις πέραν του (σοσιαλδημοκρατικού) Εθνικού κόμματος κάτω από μια κοινή πλατφόρμα προβληματισμού και δράσης. Μια νέα Σκωτία, λένε, είναι δυνατή!

* Η Μ. Τσακατίκα είναι καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.

∆ΙΕΘΝΗ

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

www.twitter.com/ BelgradePride

Στους δρόμους με περηφάνια

Παρά τις απειλές και τις  αντισυγκεντρώσεις που ετοιμάζουν η εθνικιστική ορ-

γάνωση Dveri και η παραθρησκευτική Istinoliublje, οι ακτιβιστές/στριες του LGBT κινήματος δηλώνουν ότι θα διαδηλώσουν σήμερα στο Gay Pride Parade του Βελιγραδίου. Να σημειωθεί, ότι η παρέλαση δεν έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, επειδή η αστυνομία την απαγόρευσε ύστερα από την άγρια επίθεση με πέτρες και μπουκάλια που δέχτηκαν οι διαδηλωτές/τριες το 2010, με τη δικαιολογία ότι δεν μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια. www.facebook.com/pages/ Block-BCE-Napoli-2-Ottobre

Μπλοκάρουμε στους τραπεζίτες

Ξεκίνησαν οι προετοιμασίες διαφόρων οργανώσεων για την μεγάλη κινητοποίηση της Πέμπτης στη Νάπολη, όπου οι διαδηλωτές θα προσπαθήσουν να μπλοκάρουν το χώρο στον οποίο έχει προγραμματιστεί η συνάντηση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ με τους διοικητές των ιταλικών τραπεζών. Εμπνευσμένοι από τις ημέρες του 1943 (28 Σεπτεμβρίου -1 Οκτωβρίου) όταν η πόλη επαναστάτησε ενάντια στη ναζιστική κατοχή, οι διαδηλωτές καλούν για μια νέα απελευθέρωση από τις τράπεζες που οδηγούν τους λαούς στην εξαθλίωση.



www.mareablancasalud. blogspot.com

∆ωρεάν υγεία για όλους

Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν την Κυριακή  στη Μαδρίτη, με αφορμή τη

συμπλήρωση δύο χρόνων από την ψήφιση του νομοθετικού διατάγματος 16/2012, ζητώντας εδώ και τώρα την κατάρτισή του. Με το συγκεκριμένο διάταγμα αποκλείονται από τις δωρεάν παροχές υγείας περίπου 900.000 άνθρωποι με ηπατίτιδα C, ενώ θύματα της ανάλγητης πολιτικής του Ραχόι είναι και οι μετανάστες χωρίς χαρτιά, που πρέπει να πληρώνουν κάθε χρόνο 710 ευρώ για να μπορούν να εξετάζονται στα δημόσια νοσοκομεία.

∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

“

Το κλίμα της κοινωνικής έντασης καταγράφηκε και σε δημοσκόπηση που έγινε από την εταιρία IFOP. Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, τα δύο τρίτα των πολιτών προβλέπουν ότι “τους προσεχείς μήνες η Γαλλία θα αντιμετωπίσει κοινωνική έκρηξη”.

Η μάχη για το κλίμα, ως μάχη ενάντια στο οικονομικό σύστημα ΕΚΤΑΚΤΗ ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ

Παρά τη συμμετοχή 120 χωρών και τη στροφή των ΗΠΑ, η στάση της Κίνας και Ινδίας μειώνουν τα περιθώρια αισιοδοξίας Του Γιάννη Τσιρώνη*

ε τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν να δηλώνει ότι: «∆εν ήρθαμε εδώ για να συζητήσουμε αλλά για να γράψουμε ιστορία», η έκτακτη σύνοδος για την κλιματική αλλαγή, που πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου στην Νέα Υόρκη, πέρασε στην ιστορία.

Πρώτα συμπεράσματα

Η συνδιάσκεψη δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί από τα αποτελέσματα της, αφού σκοπό είχε να προετοιμάσει τη συνδιάσκεψη του Παρισιού το 2015. Τα συμπεράσματα όμως είναι σημαντικά: • Στο άνοιγμα της ομιλίας του ο πρόεδρος Ομπάμα δήλωσε «Από όλες τις άμεσες προκλήσεις που θα συζητήσουμε στην σύνοδο - την τρομοκρατία, την αστάθεια, την ανισότητα, τις ασθένειες - υπάρχει ένα ζήτημα που θα επηρεάσει τον αιώνα μας πιο δραματικά από ότι οποιαδήποτε άλλο, και είναι η επείγουσα και αυξανόμενη απειλή της κλιματικής αλλαγής», σηματοδοτώντας μια ριζική στροφή των ΗΠΑ σε σχέση με την άγονη διάσκεψη της Κοπεγχάγης το 2009. • Στον αντίποδα οι απουσίες των ηγετών της Κίνας και της Ινδίας, του πρώτου και τρίτου (μετά τις ΗΠΑ) ρυπαντών παγκοσμίως, ίσως αποκτούν μεγαλύτερη βαρύτητα, ιδιαίτερα λόγω και της απουσίας του πρωθυπουργού της Αυστραλίας. • Σημαντική εξέλιξη είναι η ενίσχυση του Πράσινου Ταμείου για το κλίμα, που μέχρι πρόσφατα παρέμενε στα χαρτιά λόγω απουσίας πόρων: Η Γαλλία θα το ενισχύσει με 1 δισ. δολάρια, με την Γερμανία να είχε δεσμευτεί από τον Ιούλιο για αντίστοιχο ποσό. Παρά αυτές τις δεσμεύσεις το Ταμείο έχει καταφέρει να συγκεντρώσει 2,3 δισ., ποσό πολύ χαμηλότερο από τον στόχο των 10 δισ. μέχρι τέλους του 2014. Το Ταμείο, λοιπόν, προς το παρόν γεμίζει... υποσχέσεις και σχέδια για πράσινα ομόλογα αξίας 20 δισ. μέσα στο 2015. Λίγα χρόνια πριν, η σημερινή στάση των ΗΠΑ θα αποτελούσε θρίαμβο. Σή-

μερα, σηματοδοτεί τα αδιέξοδα του οικονομικού στάτους με τις αναδυόμενες οικονομίες να απαιτούν από τη ∆ύση τη χρηματοδότηση της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, αίτημα ίσως δίκαιο, αφού η ∆ύση έχει μέγιστη ευθύνη για την κλιματική αλλαγή.

Λόμπι και κλιματική αλλαγή

Ωστόσο, αυτού του τύπου η «δικαιοσύνη» ελάχιστα ενδιαφέρει τους οικονομικά ασθενέστερους, που θα πληγούν ανεπανόρθωτα από καταστροφές που, σύμφωνα με την έκθεση Στερν, πιθανά θα κινηθούν στο 5-20% του παγκόσμιου ΑΕΠ και ίσως περισσότερο σύμφωνα με τελευταίες εκτιμήσεις. Αυτό που δεν γράφει καμία έκθεση Στερν, αλλά το ζουν τα θύματα της οικονομικής κρίσης, είναι ότι αυτά τα κόστη δεν ισοκατανέμονται, ούτε χωρικά ούτε ταξικά. Η κυνική παροιμία «Σεισμός-σωσμός», μας θυμίζει ότι για την οικονομία της αγοράς, αρρώστιες, φυσικές καταστροφές, πόλεμοι, ακόμα και το οργανωμένο έγκλημα ...αυξάνουν το ΑΕΠ! Ακόμα και εάν οι δηλώσεις Ομπάμα δεν αποτελούν ρητορεία, μία ριζική στροφή της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας έχει πλέον μικρότερο ειδικό βάρος, όταν τα κέντρα βιομηχανικής παραγωγής αλλά και κατανάλωσης μετατοπίζονται προς την Κίνα και την Ινδία. Ίσως, μάλιστα, τα λόμπι έπαψαν να πιέζουν τον Ομπάμα, λόγω της άνεσης των μεγάλων πολυεθνικών να μετακινούν τις ρυπογόνες δραστηριότητες σε χώρες, όπου οι καταστροφές ενός τυφώνα δεν δημιουργούν πολιτική αστάθεια.

Η μάχη για το κλίμα

Αυτή η πραγματικότητα αναδεικνύεται από την ακτιβίστρια Ναόμι Κλάιν: Σε παλαιότερη συνέντευξή της στον Bill Moyers, η Κλαιν είχε εστιάσει σε δύο κρίσιμα ζητήματα: • Στην κριτική στο περιβαλλοντικό κίνημα που εστίασε περισσότερο στην «ατομική» ευθύνη και λιγότερο στο οικονομικό μοντέλο: «Πολλοί πίστεψαν ότι για να λυθεί το πρόβλημα αρκούσε

να αγοράσουμε ένα υβριδικό αυτοκίνητο, να ανακυκλώνουμε, να αλλάξουμε γενικότερα συμπεριφορά». • Στη εκτίμηση ότι , η οικονομία της αγοράς δεν πρόκειται από μόνη της να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα και απαιτείται πολιτική παρέμβαση. Στο τελευταίο της βιβλίο «This Changes Everything: Capitalism vs The Climate» προχωρά ακόμα περισσότερο και ζητά, αντί να προσδοκούμε λύσεις από τις πολιτικές ηγεσίες, το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής να γίνει προτεραιότητα για τα κινήματα που αμφισβητούν τον καπιταλισμό. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά της στην Ελλάδα και στην αυτοκριτική του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, που παραδέχθηκε ότι «μαχόμενοι ενάντια στην λιτότητα ξεχάσαμε την μάχη για το κλίμα». Οι παγκόσμιες μαζικές διαδηλώσεις της περασμένης Κυριακής, σηματοδοτούν μία πολιτικοποίηση του κινήματος για την κλιματική αλλαγή. Η μάχη για το κλίμα δεν είναι μία διαφορετική μάχη από την μάχη ενάντια στην λιτότητα. Είναι η ίδια μάχη ενάντια στην οικονομία της αγοράς. Και τα ίδια τα κινήματα που αγωνίζονται ενάντια στην λιτότητα μπορούν σήμερα να κάνουν ένα βήμα παραπάνω: Να οργανώσουν τους πολίτες, ώστε να παράγουν μόνοι τους την ενέργεια που χρειάζονται. Ο Dirk Knapen, Συντονιστής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενεργειακών Συνεταιρισμών RESCOOP, σε πρόσφατη συνάντησή του με τους Οικολόγους Πράσινους, μας ενημέρωσε ότι σήμερα είναι εφικτή η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ με κόστος μικρότερο από τη σημερινή αγορά ρεύματος από την ∆ΕΗ. Το κέρδος γίνεται ακόμα μεγαλύτερο εάν αυτή η ενέργεια αξιοποιείται επιπλέον για τις μετακινήσεις και την θέρμανση, όπως συμβαίνει σε δεκάδες κοινότητες σε όλη την Ευρώπη, θυμίζοντας ότι η πραγματική ανατροπή δεν είναι η καταγγελία ενός οικονομικού μοντέλου, αλλά η ουσιαστική αλλαγή στα μέσα παραγωγής.

* Ο Γ. Τσιρώνης είναι συντονιστής της Εκτελεστικής Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων.

∆ΙΕΘΝΗ

Ποιος ωφελείται από τους βομβαρδισμούς;

Αυτού του είδους η συζήτηση είναι θανατηφόρα για τον πολιτικό στόχο στον οποίο ο Ομπάμα έχει προσδεθεί. Υπάρχουν ήδη αναφορές στο θυμό ανάμεσα στους εξεγερμένους της Συρίας για την επιλογή του να μην πλήξει καίρια κυβερνητικά κτίρια. Η εφημερίδα «Αλ Βατάν», που είναι κοντά στο καθεστώς του Προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ, επικαλούμενη συριακές διπλωματικές πηγές, αναφέρει: «Η ηγεσία του αμερικανικού στρατού πολεμά τώρα στα ίδια χαρακώματα με τους σύριους στρατηγούς, σε ένα πόλεμο κατά της τρομοκρατίας μέσα στη Συρία και στα δυτικά και ανατολικά της σύνορα». Αυτό είναι σίγουρο ότι ειπώθηκε από σύριους διπλωμάτες αν και Ουάσιγκτον και ∆αμασκός δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τη συνεργασία για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους. Προσθέτουν ότι «ο συριακός στρατός σίγουρα θα επωφεληθεί από τις αμερικάνικες αεροπορικές επιδρομές, ειδικά καθώς είναι η πιο μεγάλη δύναμη στο έδαφος κατέχοντας ισχύ και ευελιξία στον τρόπο που κινείται ανάμεσα στο πεδίο της μάχης. Αυτός θα είναι ο ωφελούμενος των αεροπορικών επιθέσεων». Ο σύριος αντιπρόσωπος στα Ηνωμένα Έθνη ήταν επίσης ικανοποιημένος, καθώς το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο καλούνται οι χώρες να αυστηροποιήσουν τη νομοθεσία τους για τους πολίτες που αναχωρούν με στόχο να ενταχθούν στο Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και το Ιράκ. Προφανώς υπάρχουν δυνάμεις στη ∆αμασκό που πιστεύουν ότι η αμερικάνικη επέμβαση λειτουργεί προς όφελος του προέδρου Άσαντ.

“

Η πίστη των ΗΠΑ στη δύναμη των αεροπορικών επιδρομών είναι συγκινητική, αλλά στην πραγματικότητα καμιά σύγκρουση στην οποία ενεπλάκη η αμερικανική αεροπορία δεν τέλειωσε νωρίς.

Του Χουάν Κόουλ*

Το αραβικό Αλ Τζαζίρα αναφέρθηκε στις αντιδράσεις στη Συρία στους αμερικάνικους βομβαρδισμούς κατά του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι περιλαμβάνουν και επιθέσεις σε πετρελαιοπαραγωγικούς σταθμούς, σημαντική πηγή εισοδήματος για την τρομοκρατική οργάνωση. Φαίνεται ότι ο Τύπος της ∆αμασκού δίνει στον Πρόεδρο Ομπάμα έναν αμήχανο εναγκαλισμό.

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Σοκ και δέος στη Συρία Ο βομβαρδισμός απουσία φίλιων χερσαίων δυνάμεων είναι πολύ απίθανο να αποδειχθεί καθοριστικός

Του Χουάν Κόουλ*

Η συριακή κυβέρνηση αναγνώρισε ότι οι ΗΠΑ προειδοποίησαν τον σύριο πρέσβη στα Ηνωμένα Έθνη για τους βομβαρδισμούς της περασμένης ∆ευτέρας, που διενεργήθηκαν κατά θέσεων του Ισλαμικού Κράτους στην Ράκα της Συρίας, από τις ΗΠΑ και αρκετούς Άραβες συμμάχους. Μπορεί οι ΗΠΑ να μην είναι στρατιωτικά συνδεδεμένες με την Συρία, αλλά παρέχουν στο καθεστώς αρκετή πληροφόρηση προκειμένου να αποφύγουν τη ρήξη. ι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έπληξαν θέσεις όχι μόνο του Ισλαμικού Κράτους αλλά και στόχους του Τζαμπάτ αλ-Νούσρα ή Σουκόρ (σύμμαχος της Αλ Κάιντα στη Συρία). Όταν μπαίνεις σε ένα πόλεμο, δεν ισχύουν περιορισμοί. Οι ΗΠΑ ανέπτυξαν όχι μόνο μαχητικά αλλά και μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους Τόμαχοκ, πυροδοτούμενους προφανώς από αντιτορπιλικό του 6ου Στόλου στη Μεσόγειο. Στόχευσαν πιθανές οπλαποθήκες, το ∆ημαρχείο της πόλης (χρησιμοποιείται από το Ισλαμικό Κράτος και τους συμμάχους του) και οδοφράγματα, ανάμεσα σε άλλα. ∆εκάδες μαχητές του Ισλαμικού Κράτους έχουν σκοτωθεί και πολλοί περισσότεροι είναι τραυματίες. Ο Τζιμ Σκιούτο1 έγραψε στο twitter: «Η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παίρνουν μέρος, στο πλευρό των ΗΠΑ, στις επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. ∆εν συμμετέχουν Ευρωπαίοι». Η Λουίζα Λόβλακ2 επίσης αναφέρει: «Αξιωματούχοι των ΗΠΑ αναφέρουν ότι οι αεροπορικές επιχειρήσεις υποστηρίζονται από το Μπαχρέιν, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα». Προφανώς «υποστηρίζονται» δεν σημαίνει «συμμετοχή στους βομβαρδισμούς» στις περιπτώσεις του Μπαχρέιν και του

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΖΗΛΑΝ∆ΙΑ

Κατάρ. Η πίστη των ΗΠΑ στη δύναμη των αεροπορικών επιδρομών είναι συγκινητική, αλλά στην πραγματικότητα καμιά σύγκρουση στην οποία ενεπλάκη η αμερικανική αεροπορία δεν τέλειωσε νωρίς. Οι είκοσι δύο επιδρομές που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη ∆ευτέρα σκότωσαν αρκετούς τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους, ανατίναξαν πολλές οπλαποθήκες και κατέστρεψαν αρκετά οδοφράγματα. Όμως, το Ισλαμικό Κράτος αποτελείται από αντάρτες που απλώς κρύφτηκαν στα σοκάκια της Ράκα, όπου δεν μπορείς να τους βομβαρδίσεις χωρίς να σκοτώσεις πολλούς πολίτες (και θα βιντεογραφήσουν τα θύματα των βομβαρδισμών σου). Μετά θα υπάρξουν απλώς περιστασιακές βολές μη επανδρωμένων αεροσκαφών, όπως αυτές που αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές στις περιπτώσεις του Αφγανιστάν και του Πακιστάν. Οι Αμερικάνοι έριξαν μεγάλους αριθμούς βομβών στο Ιράκ από το 2003 και μετά και τελικά η στηριζόμενη από αυτούς κυβέρνηση έχασε το 40% της χώρας από το Ισλαμικό Κράτος. Να βομβαρδίζεις θέσεις στη Συρία με την απουσία φίλιων χερσαίων δυνάμεων είναι πολύ απίθανο να αποδειχθεί καθοριστικό.

* Ο Χουάν Κόουλ είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. ∆ιατηρεί την ιστοσελίδα www.juancole.com όπου σχολιάζει την πολιτική κατάσταση της Μέσης Ανατολής, στην οποία δημοσιεύτηκαν τα κείμενα αυτής της σελίδας, στις 23 και τις 24 Σεπτεμβρίου 2014.

Σημειώσεις 1. Ο Τζιμ Σκιούτο είναι ο κύριος συντάκτης για θέματα άμυνας του CNN. 2. Η Λουίζα Λόβλακ είναι freelance δημοσιογράφος, ειδική σε θέματα Μέσης Ανατολής.

Ζητούμενο, η πολιτικοποίηση της αγανάκτησης

Το συντηρητικό Εθνικό Κόμμα πήρε 48% και κέρδισε για τρίτη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση

εγάλος χαμένος των εκλογών του περασμένου Σαββάτου στη Νέα Ζηλανδία ήταν το Εργατικό Κόμμα που πήρε 24%, το χαμηλότερο ποσοστό του από το 1922. Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν μέσα σε μεγάλη οικονομική αστάθεια, που βρίσκεται η χώρα, αφού μπορεί η οικονομία της να αυξήθηκε κατά 3,9% από την αρχή του χρόνου, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στις προσωρινές κατασκευές που γίνονται μετά τους μεγάλους σεισμούς στο Κράισττσερτς και στις εποχιακές γεωργικές εξαγωγές προς την Ασία. Ενδεικτικό αυτής της αστάθειας είναι το γεγονός ότι πριν λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομικών άλλαξε προς το χειρότερο τις αρχικές προβλέψεις του για την ανάπτυξη του 2015, επειδή οι τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων, που αποτελούν τον κύριο όγκο των εξαγωγών, έπεσαν στο μισό τους τελευταίους μήνες λόγω της μειωμένης ζήτησης από την Κίνα. Προσπαθώντας να διεμβολίσουν το Εθνικό Κόμμα, οι Εργατικοί και οι διαχρονικοί σύμμαχοί τους οι Πράσινοι, υποστήριξαν μια σειρά ακραίων νεοφιλελεύθερων μέτρων, όπως ελαστικές μορφές εργασίας, αύξηση των έμμεσων φόρων, φοροαπαλλαγές για το κεφάλαιο,

κ.λπ. Παράλληλα, στην προεκλογική περίοδο ο ηγέτης των Εργατικών, Ντέιβιντ Κάνλιφ, εξήρε όλα τα αντιλαϊκά μέτρα που πήραν οι Συντηρητικοί από το 2008 και μετά με αφορμή την οικονομική κρίση: απολύσεις χιλιάδων ανθρώπων από το δημόσιο, περικοπές των κοινωνικών δαπανών, αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια, και άλλα. Το βαρετό κλίμα της συναίνεσης και της αβροφροσύνης, ήρθαν να ενισχύσουν και οι πανομοιότυπες θέσεις των κυρίαρχων κομμάτων στην ευθυγράμμιση της χώρας με τον άξονα της Ουάσιγκτον και η πλήρης υποστήριξη τους στα γεωστρατιωτικά σχεδία της κυβέρνησης Ομπάμα στον οι-

κονομικό πόλεμο των ΗΠΑ με την Ασία. Μάλιστα, υπερθεματίζοντας οι Εργατικοί και οι Πράσινοι πίεσαν την κυβέρνηση για να μειώσει τους επιχειρηματικούς δεσμούς με την Κίνα, τον υπ’ αριθμόν ένα εμπορικό εταίρο της Νέας Ζηλανδίας. Στα αξιοσημείωτα των εκλογών ήταν η συμμαχία του κόμματος των αυτόχθονων Μαορί με το κόμμα του ∆ιαδικτύου, που έστω και δειλά μίλησε για την αύξηση του κατώτατου μισθού, ζήτησε καθιέρωση δωρεάν γευμάτων στα σχολεία, αναφέρθηκε στην ανάγκη δημοσίων επενδύσεων ως μέτρο καταπολέμησης της ανεργίας και πρότεινε συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας που φτάνει στο 25%. Ωστόσο, μετά από ένα εκλογικό αποτέλεσμα που ανέδειξε το τεράστιο χάσμα μεταξύ των κατεστημένων κομμάτων και των συμφερόντων των εργαζομένων και της νεολαίας, το ζητούμενο είναι η πολιτικοποίηση της κοινωνικής αγανάκτησης και η πολιτική έκφραση όλων των δυνάμεων που βρίσκονται στα αριστερά των Εργατικών. ∆ημήτρης Γκιβίσης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Ο Ρέντσι επιτίθεται στον κόσμο της εργασίας

ΙΤΑΛΙΑ: ΠΡΟΩΘΕΙΤΑΙ Η ∆ΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

εγάλη συζήτηση έχει ανοίξει στην Ιταλία για το άρθρο 18 του Καταστατικού των Εργαζομένων (Νόμος 300 του 1970), που ασχολείται με την προστασία των εργαζομένων στις μεγάλες επιχειρήσεις από παράνομη απόλυση. Το άρθρο 18 είναι απόρροια του «θερμού φθινοπώρου» του 1969, σε μια στιγμή που η εργατική τάξη, στα όρια της εξέγερσης, πέτυχε τις μεγαλύτερες κατακτήσεις και η ιθύνουσα τάξη αναγκάστηκε να προχωρήσει σε πρωτοφανείς θεσμικές αλλαγές. Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, νέος σε ηλικία αλλά υπέρμαχος της παλιάς εξουσίας, προωθεί το λεγόμενο «νομοσχέδιο Πολέτι», που αλλάζει επί τα χείρω την εργατική νομοθεσία, και σκοπεύει να καταργήσει το άρθρο 18 και να σπρώξει στην επισφάλεια κάθε νέο εργαζόμενο. Από τη Νέα Υόρκη, όπου βρίσκεται σε επίσημη επίσκεψη, δήλωσε ότι «Είμαστε έτοιμοι, αν χρειαστεί, να δώσουμε μάχη στη Βουλή και να προκαλέσουμε τις ισχυρές εξουσίες, μολονότι εγώ φοβάμαι περισσότερο από τις ισχυρές εξουσίες τις αδύναμες σκέψεις». Σε συνέντευξή του στη Wall Street Journal και στη TV Bloomberg έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους κοινωνικούς εταίρους: «Η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας στην Ιταλία είναι μια προτεραιότητα και αν τα συνδικάτα είναι εναντίον μου για μένα αυτό δεν είναι πρόβλημα».

∆ιχασμένο το ∆ημοκρατικό Κόμμα

Το ∆ημοκρατικό Κόμμα είναι διασπασμένο, η αριστερή πτέρυγα δηλώνει ότι δεν θα ανεχτεί αυτή τη μεταρρύθμιση, ενώ απειλεί με εσωκομματικό δημοψήφισμα και προτείνει επτά τρο-

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

πολογίες. Η μειοψηφία του ∆ημοκρατικού Κόμματος απαιτεί την πλήρη προστασία του άρθρου 18 για όλους τους νεοδιόριστους έπειτα από τρία χρόνια πρόσληψης. Τριανταπέντε γερουσιαστές του ∆Κ υπογράφουν τις τροπολογίες, μεταξύ των οποίων είναι τόσο γερουσιαστές που είναι κοντά στον Μπερσάνι, όσο και στον Πίπο Τσιβάτι. Ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι απαντώντας στις προσωπικές επιθέσεις του Ρέντσι είπε: «Ο Ρέντσι πήρε το 40%, αλλά κυβερνά με το δικό μου 25%». Ο Τζιάνι Κούπερλο, επίσης από την αριστερή πτέρυγα του ∆.Κ., δήλωσε ότι «το κόμμα δεν είναι επιχείρηση ούτε στρατόπεδο. Είναι μια κοινότητα». Ο Ρέντσι έχει στο πλευρό του τον πρόεδρο της ∆ημοκρατίας Ναπολιτάνο, καθώς και τη Forza Italia, που δηλώνει, μέσω του αρχηγού της κοινοβουλευτικής ομάδας Ρενάτο Μπρουνέτα, ότι «αν ο Ρέντσι κρατήσει τις υποσχέσεις του σχετικά με τη μεταρρύθμιση της εργασίας, εμείς θα ψηφίσουμε το νομοσχέδιο». Ένας άλλος διάσημος υποστηρικτής του Ρέντσι και της εργασιακής μεταρρύθμισης είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Φίατ Σέρτζιο Μαρκιόνε: «Είμαι πεπεισμένος ότι ο Ματέο Ρέντσι θα τα κα-

ταφέρει. Πρέπει να τον βοηθήσουμε. Ο πρωθυπουργός μιλάει για το μέλλον για πρώτη φορά. Να τον αφήσουν στην ησυχία του να δουλέψει. Το άρθρο 18; ∆ημιουργεί κοινωνική δυσφορία και ανισότητα. ∆εν είναι δικαιοσύνη». Την προσεχή ∆ευτέρα, αναμένεται ξεκαθάρισμα λογαριασμών, στη συνεδρίαση της ηγετικής ομάδας του ∆.Κ.

Αναζητούνται συμβιβαστικές λύσεις

Την ερχόμενη Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί πιθανά μια άλλη συνέλευση των γερουσιαστών του ∆ημοκρατικού Κόμματος για το εργασιακό νομοσχέδιο. Όμως, η αριστερή πτέρυγα του ∆Κ προχωρά με πολύ προσεκτικά βήματα και προσπαθεί να βρει συμβιβαστικές λύσεις, γιατί, εάν ο Ρέντσι αποφασίσει πρόωρες εκλογές, υπάρχει φόβος να βρεθεί εκτός κόμματος. ∆εν είναι πάντως δεδομένο ότι ολόκληρη η αριστερή πτέρυγα θα υποχωρήσει. Εξάλλου, μοιάζει πολύ πιθανό το γεγονός ο Ρέντσι να εξωθεί την κατάσταση στα άκρα γιατί θέλει να απαλλαγεί από τα «βαρίδια» του κόμματός του, για να κυβερνήσει μαζί με

Έντονο διπλωματικό παρασκήνιο μετά την εκεχειρία

να έντονο διπλωματικό παρασκήνιο αναπτύσσεται μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και ΕΕ, μετά τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία. Στις 24 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα μίλησε, για πρώτη φορά από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης, για ενδεχόμενη άρση των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, αν η τελευταία αλλάξει στάση για το ουκρανικό ζήτημα. Ως προπομπός της δήλωσης αυτής, ο εκπρόσωπος τύπου του ΝΑΤΟ, Τζέι Γιάντσεν, έλεγε στις αρχές Σεπτεμβρίου ότι στις περιοχές που ελέγχονται από τους ρωσόφωνους αυτονομιστές υπήρχαν χιλιάδες ρώσων στρατιωτών και εκατοντάδες αρμάτων μάχης, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα δήλωνε, ότι βρίσκονται περίπου χίλιοι ρώσοι στρατιώτες. Αντίστοιχα, ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Ιβάν Σιμόνοβιτς, ανέφερε ότι μέχρι τις 21 Σεπτεμβρίου είχαν καταγραφεί 3.543 νεκροί (περιλαμβανομένων των 298 του μαλαισιανού μπόινγκ). Από τον Απρίλιο μέχρι και τον Ιούνιο υπήρχαν 11 νεκροί την

ημέρα. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο 36 νεκροί την ημέρα, πριν την εκεχειρία 42 και τώρα λιγότεροι από 10 νεκροί την ημέρα. Η ΕΕ σκοπεύει στις 30 Σεπτεμβρίου να συζητήσει για ολοκληρωτική ή τμηματική άρση των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Ιαπωνία. Είναι ολοφάνερο ότι οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα, όχι μόνο στη Ρωσία αλλά και στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και, κυρίως, στις χώρες της ΕΕ. Επίσης, ένας άλλος λόγος που οδήγησε σ’ αυτές τις αποφάσεις είναι και η επέκταση των τζιχαντιστών στο Ιράκ, τη Συρία και σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής.

Ο Πούτιν στο Μιλάνο;

Εκείνο πάντως που δεν επιθυμεί η Ρωσία είναι η απομόνωσή της. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα ξαναμπεί σε διεθνή φόρα που τον είχαν προσωρινά αποκλείσει.

τη δεξιά και να εφαρμόσει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επιβάλλονται από την Ε.Ε., για την αποτελεσματικότητα των οποίων είναι πεπεισμένος και ο ίδιος. Η γραμματέας της Cgil, Σουζάνα Καμούσο, σε μια προσπάθεια συμβιβασμού, μιλάει για «δοκιμαστική περίοδο χωρίς το άρθρο 18». Ο Ρέντσι απαντά ότι «∆εν μπορεί να αποφασίζει ένας δικαστής αν η απόλυση είναι σωστή ή όχι». ∆ηλαδή ουσιαστική απόρριψη της τροπολογίας που προτείνει πλήρη προστασία του άρθρου 18 στους νεοδιόριστους μετά από τρία χρόνια, μαζί με σύμβαση αορίστου χρόνου. Το κίνημα 5 Αστέρων δηλώνει «Μην αγγίζετε το άρθρο 18». Και ο Μπέπε Γκρίλο στο blog του επιτίθεται, κλείνοντας το μάτι στην αριστερή πτέρυγα του ∆.Κ.: «(...)Οι καρχαρίες της διεθνούς οικονομίας αποφάσισαν να κλείσουν τις τρύπες με την αφαίρεση κοινωνικών δικαιωμάτων. Μετατρέποντας τους εργαζομένους σε σκλάβους. Για να το κάνουν, χρησιμοποιούν στην Ιταλία ένα γέρο (ΣτΜ τον Ναπολιτάνο) και ένα παιδί (ΣτΜ τον Ρέντσι)». Στον αγώνα ενάντια στις πολιτικές του Ρέντσι δίνει δυναμικά το παρών η «Άλλη Ευρώπη», η οποία θα συμμετάσχει στη διαδήλωση που καλεί η FIOM για τις 18 Οκτωβρίου και προτείνει μια άλλη διαδήλωση για τις 29 Νοεμβρίου στη Ρώμη ενάντια στον Ρέντσι και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Γιούνκερ και του Κατάινεν. ∆εν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαμόρφωση των στρατοπέδων στο ζήτημα του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση της εργασίας διαλύει κάθε ιταλική και εγχώρια αυταπάτη για το ρόλο του Ρέντσι στην ευρωπαϊκή και διεθνή πραγματικότητα και για τις συμμαχίες που σκοπεύει να στηρίξει. Τόνια Τσίτσοβιτς

Άμεσα ετοιμάζεται να πάει στο φόρουμ «Ευρώπη-Ασία» (ΑSEM) που θα γίνει στο Μιλάνο 16-17 Οκτωβρίου και τον Νοέμβριο να μετάσχει στη σύνοδο των G20 στην Αυστραλία. Στις 24 Σεπτεμβρίου συναντήθηκαν στη Μόσχα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Γκριγκόρι Καράσιν, και πρέσβης της Ιταλίας στη Ρωσία, Σεζάρε Μαρία Ραγκαλίνι, και συζήτησαν τις λεπτομέρειες της επίσκεψης του Βλ. Πούτιν στην Ιταλία. Σύμφωνα με την Repubblica, αμέσως μόλις έγινε γνωστό το γεγονός ηγέτες από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής, με πρώτη την Πολωνία δήλωσαν ότι δεν θα παραστούν ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Η Ιταλία καθ’ όλη τη διάρκεια της ουκρανικής κρίσης κρατούσε μια ιδιαίτερα προσεκτική στάση απέναντι στη Ρωσία. Είναι άλλωστε η δεύτερη χώρα της ΕΕ (μετά τη Γερμανία) με βάση τις οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές. Οι τομείς της κλωστοϋφαντουργίας και της μόδας θα πληγούν καίρια αν η Μόσχα αποφασίσει να μην εισάγει από τις χώρες της ΕΕ προϊόντα ελαφριάς βιομηχανίας. Kατά τ’ άλλα οι βουλευτικές εκλογές στην Ουκρανία έχουν προκηρυχτεί για τις 26 Οκτωβρίου. Οι Λαϊκές ∆ημοκρατίες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ ανακοίνωσαν ότι οι βουλευτικές εκλογές για τα κοινοβούλιά τους θα γίνουν στις 2 Νοεμβρίου. Ο Π. Ποροσένκο εμφανίζεται διχασμένος. Από τη μια πλευρά, αποφεύγει να ερεθίζει τις ανατολικές περιοχές φοβούμενος την επανάληψη του σεναρίου της Κριμαίας και, από την άλλη, οξύνει την αντιπαράθεση όταν κατηγορείται για παράδοση του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ από τους μέχρι σήμερα συμμάχους του. Μιχάλης Ρένεσης

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτ

Σε «παγίδα ρευστότ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛ

Εγκλωβισμένος στην πολιτική Μέρκελ ο Σαμαράς Η οικονομία της Γερμανίας νοσεί περισσότερο από α

Οι εφιάλτες του Ντράγκι

Του Φραγκίσκου Κουτεντάκη

ιταλός διοικητής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι βρίσκεται μπροστά στον εφιάλτη κάθε κεντρικού τραπεζίτη: σε μια οικονομία με ύφεση, υψηλή ανεργία, σχεδόν μηδενικό πληθωρισμό και σχεδόν μηδενικά επιτόκια. Αν το δει κανείς σαν άσκηση επί χάρτου, το πρώτο που θα έλεγε είναι ότι πρέπει να προχωρήσει σε νομισματική επέκταση, ώστε να ενισχύσει τη ρευστότητα και τη δαπάνη στην οικονομία, για να βγει από την ύφεση. Άλλωστε, αυτός είναι ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας, να διαχειρίζεται την ρευστότητα της οικονομίας μεταβάλλοντας τη συνολική ζήτηση. Το βασικό εργαλείο είναι ο καθορισμός των επιτοκίων δανεισμού και, στην περίπτωσή μας, η νομισματική επέκταση απαιτεί μείωση των επιτοκίων. Κάτι τέτοιο θα ωθούσε σε δανεισμό ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα. Τα παραπάνω είναι σωστά μόνο στη επί θεωρία. Στο πραγματικό έδαφος της σημερινής ευρωζώνης, τα νομισματικά εργαλεία δεν λειτουργούν για τρεις κυρίως λόγους: Πρώτον, τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά (για την ακρίβεια 0,05%) και δεν μπορούν να μειωθούν περισσότερο, αφού κανείς δεν δανείζει με αρνητικό επιτόκιο. ∆εύτερον, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά είναι υπερχρεωμένα και δεν διαθέτουν την πιστοληπτική ικανότητα να δανειστούν περισσότερο. Τρίτον και σημαντικότερο, οι τράπεζες βρίσκονται ακόμα σε επισφαλή κατάσταση και προτιμούν να χρησιμοποιούν τη χαμηλότοκη ρευστότητα που τους παρέχει η ΕΚΤ για την ενίσχυση της κεφαλαιακής τους επάρκειας, αντί να τη μετατρέψουν σε δανεισμό. Με αυτά τα δεδομένα, τα συμβατικά μέσα της νομισματικής πολιτικής αποδεικνύονται ανεπαρκή, για να βγάλουν την οικονομία της ευρωζώνης από την ύφεση και την υψηλή ανεργία. Από τη μια μεριά, ο Ντράγκι επιμένει στην πολιτική των χαμηλών επιτοκίων επαναλαμβάνοντας με κάθε ευκαιρία τη δέσμευση της ΕΚΤ να συνεχίσει αυτή τη στάση «για όσο καιρό χρειαστεί». Πρόσφατα, μάλιστα, ξεκίνησε ειδική παροχή ρευστότητας συνολικού ύψους 400 δισ. ευρώ, με επιτόκιο μόλις 0,15% προς τις τράπεζες της ευρωζώνης, εφόσον οι τελευταίες παρέχουν χαμηλότοκα δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ωστόσο, παρά τους ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, τα αποτελέσματα ήταν μάλλον κατώτερα των προσδοκιών, αφού μόλις 82 δισ. απορροφήθηκαν από την πρώτη δόση. Από την άλλη, αντιλαμβανόμενος τα όρια της νομισματικής πολιτικής, δείχνει να αναγνωρίζει το συνολικότερο πρόβλημα. Αν παρακολουθήσει κανείς τις τελευταίες παρεμβάσεις του – αρχής γενομένης από την ομιλία του τον Αύγουστο σε οικονομικό συνέδριο στις ΗΠΑ – έχει προχωρήσει σε τρεις σημαντικές υπερβάσεις μάλλον ασυνήθιστες για κεντρικό τραπεζίτη: Πρώτον, αντιλαμβάνεται ότι η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να ασχολείται αποκλειστικά με τον πληθωρισμό και να αδιαφορεί για την ύφεση και την ανεργία, δεύτερον, αναγνωρίζει ότι η υψηλή ανεργία της ευρωζώνης δεν οφείλεται αποκλειστικά στις «θεσμικές ακαμψίες» των ευρωπαϊκών αγορών εργασίας, αλλά και στην ανεπαρκή ζήτηση, και, τρίτον και κυριότερο, δείχνει να αμφισβητεί – εμμέσως πλην σαφώς – τις πολιτικές λιτότητας προτείνοντας την εφαρμογή δημοσιονομικών πολιτικών, που ευνοούν την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Άλλωστε, όπως επισημαίνει, η εμπροσθοβαρής φάση της λιτότητας έχει περάσει και το Σύμφωνο Σταθερότητας παρέχει επαρκές πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας με αρκετά περιθώρια ευελιξίας, που θα πρέπει να εκμεταλλευθούν οι κυβερνήσεις. Φυσικά, η αμφισβήτηση της σκληρής λιτότητας εκ μέρους του Ντράγκι δεν οδηγεί απαραίτητα σε κάποια στροφή στη γενικότερη οικονομική κατεύθυνση της ευρωζώνης. Άλλωστε, η δημοσιονομική πολιτική δεν καθορίζεται από την ΕΚΤ, αλλά από τις εθνικές κυβερνήσεις καθ’ υπόδειξη ευρωπαϊκών οργάνων, που ελέγχονται πλήρως από την Γερμανία. Ο Ντράγκι απλά κρούει τον κώδωνα για τον κίνδυνο της παρατεταμένης στασιμότητας και ανεργίας διαχωρίζοντας τη θέση του, προσπαθώντας ίσως να αποφύγει την «πίσσα και πούπουλα», που ο νομπελίστας οικονομολόγος Π. Ντάιμοντ προβλέπει ότι οι ιστορικοί του μέλλοντος ετοιμάζουν για τους ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες.

Η Ευρώπη εγκαθίσταται στη στασιμότητα, η πολιτική της Μέρκελ χάνει όλο και περισσότερο έδαφος εν τοις πράγμασι. Μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα βρει ευήκοα ώτα όταν βάλει στο τραπέζι τους όρους επιβίωσης της ελληνικής κοινωνίας. Ο καθηγητής Κώστας Βεργόπουλος μιλά για όλα αυτά στην Εποχή.

Tη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Η Ευρώπη εγκαθίσταται στη στασιμότητα, οι μεγάλες χώρες μπαίνουν σε φάση ύφεσης. Ποια προοπτική ανοίγεται στη γηραιά ήπειρο; Υπάρχουν δύο πράγματα απελπιστικά και ελπιδοφόρα ταυτόχρονα. Πρώτον, ότι τα μέτρα που παίρνει ο Ντράγκι για να αυξήσει την προσφορά χρήματος, άφθονου και φθηνού, δεν αποδίδουν. ∆εύτερον, ο αποπληθωρισμός συνεχίζεται. Η πορεία των τιμών συνεχίζει να είναι καθοδική, πράγμα που υποδηλώνει ακόμη μεγαλύτερη ύφεση στην Ευρώπη και ακόμη πιο δύσκολη ανάκαμψη. Θα το «αξιοποιήσει» αυτό για να περάσει σε άλλα μέτρα; Το έχει ήδη αναγγείλει. Θα αγοράζει ομόλογα ABS, που σημαίνει τιτλοποιημένα δάνεια, ακόμη και επισφαλή, με την προσδοκία ότι το χρήμα θα πάει περισσότερο προς την οικονομία. ∆ηλαδή, ο καθένας έχει δικαίωμα να το κάνει και να μεταφέρει το ρίσκο στον άλλο και οι εμπορικές τράπεζες στην Ε.Κ.Τ. Ακόμη, θα μπορεί να αγοράσει και κρατικά ομόλογα, κάτι που μέχρι τώρα του απαγορεύουν οι συνθήκες ως μέτρο αντισυμβατικό, παρά την αντίθεση της Γερμανίας. Η Γερμανία αντιτίθεται σ’ αυτό αλλά στις 4 Σεπτεμβρίου, όταν πάρθηκε η σχετική απόφαση απομονώθηκε από τους συμμάχους της. Έκτοτε, όλο το βαρύ πυροβολικό των οικονομολόγων τής Γερμανίας πυροβολεί τον Ντράγκι και την απόφαση αυτή. Όμως η απόφαση έχει ληφθεί …

Ο Ντράγκι στο... απόσπασμα

Τι του αποδίδουν ακριβώς; Ο Ντράγκι κατηγορείται ότι μ’ αυτή την απόφαση κοινοτικοποιεί την ευθύνη και τον κίνδυνο, ότι η Γερμανία εκτίθεται στους ευρωπαϊκούς κινδύνους. Αυτή η διάγνωση δεν είναι βέβαια ανακριβής, αλλά μέχρι τώρα, η Γερμανία κερδίζει από αυτήν την έκθεση, δεν ζημιώνει καθόλου. Η ΕΚΤ είναι ο μόνος πραγματικά ευρωπαϊκός θεσμός και παίρνει αποφάσεις χωρίς την ψήφο των κρατών. Όλοι οι άλλοι είναι διακρατικοί, όπου χρειάζεται η συμφωνία των κρατών. Όμως, προχθές μίλησε ο πρόεδρος του σημαντικότερου ινστιτούτου της Γερμανίας και σύμβουλος της κ. Μέρκελ, ο κ. Μαρσέλ Φράτσερ, ο οποίος υποστήριξε ότι έχουν άδικο να κατηγορούν τον Ντράγκι. ∆ιότι ναι μεν προχωρεί στην κοινοτικοποίηση, έχει εκθέσει σε κίνδυνο πάρα πολύ τον Γερμανό φορολογούμενο, αλλά ταυτόχρονα τους προσκομίζει και τεράστια κέρδη. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από τους Μέρκελ και Σόιμπλε, και από τους γερμανούς φορολογούμενους. Το δράμα είναι, όπως παραδέχεται ο Φράτσερ, ότι ενώ η Γερμανία κερδίζει τεράστια ποσά, δισεκατομμύρια καταγράφει εντυπωσιακό έλλειμμα επενδύσεων. Οι επενδύσεις της μειώνονται με αποτέλεσμα να πιέζεται και η παραγωγικότητα της εργασίας. Το επενδυτικό έλλειμμα της Γερμανίας είναι, τουλάχιστον, 80 δισ. το χρόνο. Η οικονομία νοσεί και μάλιστα

περισσότερο από τη γαλλική. Η Γαλλία, αναγνωρίζει ο Φράτσερ, είναι πρώτη στην Ευρώπη στις επιδόσεις και πρέπει να σταματήσουν να λένε ότι είναι το άρρωστο παιδί της. Αυτό συσχετίζεται με το ότι η οικονομία δεν είναι καθόλου καλή ούτε η γερμανική ούτε η ευρωπαϊκή. Η Γερμανία βαδίζει κατευθείαν προς τη λεγόμενη «παγίδα ρευστότητας», όπως η Ιαπωνία επί 20 χρόνια. ∆ηλαδή, πέφτει χρήμα στην οικονομία και αυτό δεν επενδύεται. Αυτή η απελπισία οδηγεί στην ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Παρ’ όλα αυτά, η συνάντηση Βαλς – Μέρκελ δεν άλλαξε την κατάσταση. Ναι, δεν άλλαξε τίποτε. Μάλιστα, αυτό αφορά και την Ελλάδα, η Μέρκελ είπε στον Βαλς να μην ελπίζουν σε νέο πρόσθετο χρήμα διότι η ανάπτυξη μπορεί να γίνει χωρίς χρήμα! Αυτό είναι πρωτοφανές, συνιστά πλήρη άγνοια της οικονομικής πραγματικότητας, της επιστήμης, της θεωρίας και της ιστορίας. Πουθενά και ουδέποτε έγινε ανάπτυξη χωρίς χρήμα. Η Μέρκελ, βέβαια, εννοεί αυτό που λένε οι συντηρητικοί και οι νεοφιλελεύθεροι ότι, με διαρθρωτικές αλλαγές, περικοπές δαπανών, θα εξυγιανθούν οι υποδομές και τότε θα έλθουν και οι επενδύσεις. Όλα αυτά, όμως, είναι λόγια.

Και το Βερολίνο δεν αισθάνεται πολύ καλά...

Τώρα, επιπλέον, υπάρχει και πίεση από τα δεξιά της με την εμφάνιση ακροδεξιού κόμματος με υπολογίσιμα ποσοστά. Τα λέει και υπό την πίεση της δεξιάς, η οποία θέλει να αποχωρήσει η Γερμανία από την ΕΕ. Όμως, η πραγματική απάντηση σ’ αυτούς θα ήταν να πάει η Μέρκελ όχι δεξιότερα, δηλαδή πιο εθνικιστικά, αλλά να δώσει ευρωπαϊκή απάντηση. Να δείξει ότι η Ευρώπη λειτουργεί και είναι σε όφελος της Γερμανίας και όχι βαρίδι για αυτήν. Η δεξιά θεωρεί πως για ό, τι δεν πάει καλά, φταίει η Ευρώπη. Αυτά τα δυο σημεία είναι συνδεδεμένα. Το ζήτημα είναι ότι χρειάζεται οπωσδήποτε και πρόσθετο χρήμα για να τονωθούν οι μισθοί, να τονωθεί η ζήτηση που είναι ψόφια στη Γερμανία, αλλά και χρήμα για τις επενδύσεις και τις επιχειρήσεις. ∆εν υπάρχει καμιά επιχείρηση που να ξεκινάει ή να λειτουργεί χωρίς ανοιχτές πιστωτικές γραμμές με τράπεζα. Το τρίτο σημείο είναι αυτό που είπε ο Ντράγκι: το πρόβλημα της ανάκαμψης στην Ευρώπη δεν είναι νομισματικό. ∆εν εκκινούν, δηλαδή, έτσι οι επενδύσεις. Όσο χρήμα και να ρίξει, χρειάζεται και να επενδυθεί, πράγμα που δεν συμβαίνει σήμερα. Αν οι ιδιώτες δεν το επιθυμούν τότε τις επενδύσεις πρέπει να τις κάνει το κάθε κράτος, τα κράτη ή να συμφωνήσουν τα κράτη να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη Γερμανία έχουν πάψει να επενδύουν στις

υπ μέ κα οι δύ δι λη

τι εί όν να τι λα μά συ τε τί αλ τε νω εί τω ρο σε μό αν

ΤΟ ΘΕΜΑ

Σεπτεμβρίου 2014

ότητας» η Ευρώπη

ΟΥΛΟ

“

ς πό αυτή της Γαλλίας

Το στοίχημα της κυβέρνησης είναι να πείσει ότι η σταθεροποίηση δεν είναι όνειρο. Το στοίχημα του ΣΥΡΙΖΑ, αντίθετα, είναι να πάμε καλύτερα, ταχύτερα και ρωμαλεότερα.

υποδομές και οι δημόσιες επενδύσεις είναι κατώτερες κατά 20% από ό, τι στις άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες. Το κλειδί για την ανάκαμψη των επενδύσεων είναι η ζήτηση και το κλειδί όλων των κλειδιών είναι η ανεργία, δηλαδή το ύψος της απασχόλησης.

Ο Σαμαράς, η Μέρκελ και ο ΣΥΡΙΖΑ

Πώς εκτιμάς τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ στη ∆ΕΘ; Έχει ενδιαφέρον να τις αντιπαραβάλει κανείς με τις προτάσεις της Ν∆. Το στοίχημα της κυβέρνησης είναι να πείσει ότι η σταθεροποίηση δεν είναι όνειρο, αλλά πραγματικότητα και ότι έχει πάψει να χειροτερεύει η οικονομία, ότι αρχίζει να βελτιώνεται, έστω και ελάχιστα. Να αποδείξει, δηλαδή, και έτσι να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, ότι σταμάτησε η επιδείνωση. Μ’ αυτό τον τρόπο κερδίζει συντηρητικούς ανθρώπους, οι οποίοι ελπίζουν ότι τελειώνει ο εφιάλτης. Το στοίχημα του ΣΥΡΙΖΑ, αντίθετα, είναι όχι μόνο να σταματήσει η επιδείνωση, αλλά να πάμε καλύτερα, ταχύτερα και ρωμαλεοτερα με άμεσα και εφικτά μέτρα που έχουν και κοινωνικό και οικονομικό χαρακτήρα, και, κυρίως, είναι υπέρ των αδύναμων κοινωνικά τάξεων και των μισθωτών. Βάζει στοίχημα για πολύ υψηλότερους στόχους. Είναι δυο ανταγωνιστικές προτάσεις. Θα μείνουμε σε μια σταθεροποιημένη στασιμότητα ή θα επιδιώξουμε μια επιθετική πολιτική ανάπτυξης;

Το σχέδιο Σαμαρά λέει: «Θα φύγω από το ∆ΝΤ, δεν χρειαζόμαστε άλλο δάνειο κτλ». Τι θα απαντήσουν οι δανειστές σ’ αυτά; Τον ενθαρρύνει να τα υποστηρίζει αυτά η Μέρκελ. Επειδή φέρει βαρέως τις προτάσεις του ∆ΝΤ για διαγραφή του χρέους. Θέλει, επομένως, να το βγάλει από τη μέση, για να ορίσει εκείνη τη λύση που θα δοθεί στο ελληνικό πρόβλημα. Παρά το ότι τη συμμετοχή του ∆ΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα είχε ζητήσει η ίδια η Μέρκελ. Όμως και η Μέρκελ θα πρέπει κάτι να δώσει στον Σαμαρά. Αν και δεν συνέβη κάτι τέτοιο στο Βερολίνο την περασμένη Τρίτη. Ναι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα του δώσει κάτι στο μέλλον. Θα ξεκαθαριστεί τον Οκτώβριο με τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ευρωζώνης. Η Μέρκελ θα αναλάβει τις ευρωπαϊκές της ευθύνες; Να σημειώσουμε ότι Βαλς και Ρέντσι έχουν ήδη δηλώσει με πολλούς τρόπους ότι «δεν πάει άλλο». Θα είναι μια κρίσιμη συνάντηση. Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ νομίζω ότι βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση, απήχηση πολύ μεγαλύτερη από τη συνήθη, αφού αναδεικνύουν την ευρωπαϊκή διάσταση του ελληνικού προβλήματος. ∆ημιουργούν κλίμα αυξημένης κοινωνικής εμπιστοσύνης και συμπάθειας. Αυτό που απαιτείται τώρα, είναι προγραμματικοί άξονες. Το να ζητάμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, είναι νομίζω πρωθύστερο, διότι για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζεται ευρεία κινητοποίηση και συμμετοχή της κοινωνίας.

Το πλεονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, τα επόμενα στάδιά του, έχει σχέση και με τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι η κατάσταση δεν είναι διατηρήσιμη, δεν είναι άλλο βιώσιμη στις παρούσες συνθήκες. Και με 1% ανάπτυξη το χρέος εξακολουθεί να είναι μη βιώσιμο. Χρειάζεται μια θαρραλέα λύση ή κάποια ριζοσπαστική πρόταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμώ, θα βρεθεί, ως κυβέρνηση, σε ένα περιβάλλον πιο ευνοϊκό στην Ευρώπη, διότι πιέζονται όλοι σήμερα και θα καταλάβουν ότι η Ελλάδα δεν ζητάει κανένα ρουσφέτι. Όλοι αναγνωρίζουν ότι τα πέντε τελευταία χρόνια η χώρα μας έχει υποστεί τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή, και όχι εξ αιτιας της, αλλά εξ αιτιας της λανθασμένης ευρωπαϊκής συνταγής. Το επιχείρημα της κυβέρνησης είναι «πετύχαμε να εφαρμόσουμε την λανθασμένη συνταγή», ενώ του ΣΥΡΙΖΑ είναι «η ανεφάρμοστη συνταγή δεν εφαρμόζεται, όσες θυσίες και αν καταβληθούν».

“

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ νομίζω ότι βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση, αφού αναδεικνύουν την ευρωπαϊκή διάσταση του ελληνικού προβλήματος. ∆ημιουργούν κλίμα αυξημένης κοινωνικής εμπιστοσύνης και συμπάθειας.

Ακόμα ένα μνημόσυνο του κοινωνικού κράτους Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

υτή η αξιολόγηση του περιβόητου «οίκου» δεν χρειαζόταν και μεγάλη σοφία για να πραγματοποιηθεί. Η Standard & Poors εκτιμούσε στα μέσα της εβδομάδας ότι η άνοδος του ευρωφοβικού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία», το οποίο μάλιστα έχει υιοθετήσει και μερικές καθαρά ακροδεξιές θέσεις, θα υποχρεώσει τη γερμανική κυβέρνηση να «γλιστρήσει» σε ακόμα πιο ανυποχώρητες θέσεις απέναντι στις ταλανιζόμενες από την κρίση χώρες του Νότου. Ετσι η κυρία Μέρκελ και το επιτελείο της φρονούν ότι θα μπορέσουν να σταματήσουν την εκλογική τους αιμορραγία προς τα δεξιά. Το ίδιο ισχύει και για τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι έχουν επίσης σημαντικές απώλειες προς το «κόμμα του μάρκου», το οποίο πλέον σε όλες τις δημοσκοπήσεις αγγίζει ή ξεπερνά το ψυχολογικό όριο του 10%. ∆εν ξέρουμε, βεβαίως, ποιος ρώτησε τους «αξιολογητές» και πόσο τους πλήρωσε, για να μας ανακοινώσουν αυτό που είναι έτσι κι αλλιώς «φως φανάρι», ακόμα και για τον πιο αδαή. Ο τρόπος και μόνο με τον οποίο υποδέχτηκαν στο Βερολίνο τον πρωθυπουργό της Γαλλίας Μάνουελ Βαλς στις αρχές της εβδομάδας τύπος, σχολιαστές, βουλευτές, αλλά και η ίδια η Ανγκέλα Μέρκελ, ήταν παραπάνω από ενδεικτικός. Σκωπτικά σχόλια για το αποσαθρωμένο οικονομικό μοντέλο των Παρισίων και υπενθυμίσεις ότι τα όσα συμφωνήθηκαν για τη σταθερότητα της ευρωζώνης θα πρέπει να τηρηθούν. Η γερμανίδα καγκελάριος μόνο για τις «μεταρρυθμίσεις» που υπόσχεται να κάνει το Παρίσι ξεστόμισε μερικά θετικά λόγια. Οσο για την επίσκεψη Σαμαρά, την οποία κάποιοι «καλά ενημερωμένοι» (μονόπλευρα από το Μαξίμου, εννοείται) έλληνες δημοσιογράφοι προσπαθούν φιλότιμα να μετατρέψουν και πάλι σε «θρίαμβο», το κλίμα ήταν τόσο καλό όσο και σε ένα μνημόσυνο, το οποίο συνήθως όλοι το θεωρούν υποχρεωτικό, αλλά πρέπει να πάνε έστω και σαν αγγαρεία. Η καγκελαρία και τα ΜΜΕ φρόντισαν να υποβαθμίσουν τη συνάντηση, κάνοντας στον έλληνα πρωθυπουργό το μικρό δώρο να του αφήσουν ελεύθερο το πεδίο να ερμηνεύσει κατά τις ανάγκες του το περιεχόμενο της συνάντησης με όπλο τις «διαρροές» προς τα συστημικά ελληνικά μέσα. Αλλά, βεβαίως, όσο και να προσπαθούν οι καλοθελητές, είναι μάλλον δύσκολο να παρουσιάσεις ως «χαρμόσυνο γεγονός» ένα ακόμα μνημόσυνο του δολοφονηθέντος κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα. Στο Βερολίνο έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Αντώνης Σαμαράς μπορεί να λέει ό,τι θέλει προς τους ιθαγενείς του, αφού τις τελικές αποφάσεις θα τις πάρουν οι ίδιοι, ειδικά τώρα που έχουν φροντίσει να διασφαλίσουν και τον ασφυκτικό έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Γνωρίζουν επίσης ότι τα μεγάλα αγκάθια της επόμενης περιόδου θα είναι οι προσπάθειες να μην καταρρεύσουν ολικά οι γονατισμένες οικονομίες Γαλλίας και Ιταλίας. Η Ελλάδα περνά κατά κάποιο τρόπο σε δεύτερη μοίρα. Ενδεικτικό της απόλυτης γερμανικής κυριαρχίας στην Ευρώπη είναι και το γεγονός ότι το Βερολίνο, για μια ακόμα φορά, στρέφει με θάρρος το βλέμμα του και στο παιχνίδι σε πιο μακρινά «γήπεδα». Ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ ανακίνησε εκ νέου το θέμα της εισόδου της χώρας του ως μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Προς αυτή την κατεύθυνση αναζήτησε συμμαχίες με χώρες της ομάδας των BRICS, δηλαδή με τη Βραζιλία, την Ινδία και την Ιαπωνία, οι οποίες επίσης έχουν ανάλογο ενδιαφέρον και οι οποίες -ειδικά οι δύο πρώτες- έχουν πρωτεύοντα ρόλο στους οικονομικούς σχεδιασμούς του Βερολίνου για την αρχιτεκτονική του 21ου αιώνα. Την ίδια στιγμή η Γερμανία στήριξε πρακτικά την αμερικανική στάση και την απόφαση για το βομβαρδισμό θέσεων του Ισλαμικού Κράτους, χωρίς να το δηλώνει ευθαρσώς. Αλλά αυτά είναι περίπλοκα και βαρετά ζητήματα για τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, που προτιμούν να πανηγυρίζουν για το πόσο μεγάλα έχουν τα... δάχτυλα του ποδιού τους οι Καρυάτιδες.

Ι∆ΕΕΣ

Πρέπει να είμαστε το μακρύ μονοπάτι Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΖΕΛΑ ΝΤΕΪΒΙΣ

Σε αυτή τη συνέντευξη η Άντζελα Ντέιβις, ακτιβίστρια, συγγραφέας και σύμβολο του κινήματος Black Power μιλάει για όσα συνδέουν μεταξύ τους τούς αγώνες ανά τον κόσμο. Αναλύοντας το μαύρο φεμινισμό, τη σημασία της συλλογικής δράσης, την Παλαιστίνη, το σύστημα της βιομηχανίας των φυλακών και πολλά άλλα, η δόκτωρ Ντέιβις υπογραμμίζει το ρόλο που μπορεί και πρέπει να παίξει ο κάθε άνθρωπος. Τη συνέντευξη πήρε ο Φρανκ Μπάρατ

Συχνά μιλάτε για τη δύναμη της συλλογικής δράσης και δίνετε έμφαση στη σημασία των κινημάτων. Πώς γίνεται να υπάρχει μια τέτοια δύναμη σε μια κοινωνία που προάγει τον εγωισμό και τον ατομικισμό; Από τη στιγμή της ανάδυσης του παγκόσμιου καπιταλισμού και των σχετικών ιδεολογιών που συνδέονται με το νεοφιλελευθερισμό, έχει γίνει ιδιαίτερα σημαντικό να αναγνωρίζουμε τον κίνδυνο του ατομικισμού. Οι προοδευτικοί αγώνες –είτε εστιάζουν στο ρατσισμό, την καταπίεση, τη φτώχεια είτε σε άλλα θέματα- είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν αν δεν προσπαθήσουν να μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξη του καπιταλιστικού ατομικισμού. Παρόλο που ο Νέλσον Μαντέλα πάντα επέμενε ότι οι επιτυχίες του ήταν συλλογικές και ότι ήταν και επιτυχίες των ανδρών και των γυναικών που εργάζονταν μαζί του, τα μέσα ενημέρωσης προσπαθούσαν να τον αγιοποιήσουν σαν ηρωικό άτομο. Με παρόμοιο τρόπο προσπάθησαν να αποσυνδέσουν τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ από τους πολυάριθμους άντρες και γυναίκες που αποτελούσαν την ψυχή του κινήματος ελευθερίας του μέσου του 20ού αιώνα. Έχει εξαιρετική σημασία να αντισταθούμε στην ερμηνεία της ιστορίας ως έργο ηρωικών ατομικών προσωπικοτήτων ώστε να καταλάβουν οι σημερινοί άνθρωποι ότι έχουν τη δυνατότητα να γίνουν μέρος μιας όλο και μεγαλύτερης κοινότητας που αγωνίζεται.

Επίκαιρα όσο ποτέ τα αιτήματα των Μαύρων Πανθήρων

Τι έχει μείνει σήμερα από το κίνημα black power; Αντιλαμβάνομαι το κίνημα black power –ή ό,τι ονομάζαμε τότε κίνημα της μαύρης απελευθέρωσης- ως μια συγκεκριμένη στιγμή στην πορεία της διεκδίκησης της ελευθερίας των μαύρων. Από πολλές πλευρές ήταν μια απάντηση στα στενά όρια του κινήματος για πολιτικά δικαιώματα. ∆εν διεκδικούσαμε μόνο νομικά δικαιώματα στο πλαίσιο της κοινωνίας όπως ήταν, αλλά διεκδικούσαμε και άλλα ουσιαστικά δικαιώματα –εργασία, στέγαση, περίθαλψη, εκπαίδευση κτλκαι αμφισβητούσαμε την ίδια τη δομή της κοινωνίας. Αυτά τα αιτήματα –όπως το να σταματήσουν οι ρατσιστικές φυλακίσεις, η αστυνομική βία και η καπιταλιστική εκμετάλλευση- κωδικοποιήθηκαν στα δέκα σημεία του προγράμματος του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων. Αν και οι μαύροι ως άτομα έχουν καταλάβει υψηλές θέσεις στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ιεραρχία (με το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα το 2008), η συντριπτική πλειονότητα των μαύρων υφίστανται οικονομικό, εκπαιδευτικό και ποινικό ρατσισμό σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι την εποχή πριν το

κίνημα για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Από πολλές απόψεις, τα αιτήματα του προγράμματος των δέκα σημείων είναι τόσο επίκαιρα –ίσως και ακόμα περισσότερο- όσο ήταν τη δεκαετία του ‘60 όταν διατυπώθηκαν για πρώτη φορά. Την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα πανηγύρισαν πολλοί σαν νίκη κατά του ρατσισμού. Πιστεύετε ότι είχε ως συνέπεια τον αποπροσανατολισμό; Ότι στην πραγματικότητα παρέλυσε την αριστερά για μεγάλο διάστημα, όπως και τους Αφροαμερικανούς που αγωνίζονταν για έναν πιο δίκαιο κόσμο; Πολλά από τα συμπεράσματα που διατυπώθηκαν για τη σημασία της εκλογής Ομπάμα είναι λανθασμένα, ειδικά όσα ισχυρίζονται ότι ένας μαύρος πρόεδρος συμβολίζει την πτώση του τελευταίου προπυργίου του ρατσισμού. Πιστεύω, ωστόσο, ότι η εκλογή του είχε σημασία, κυρίως επειδή οι περισσότεροι –ανάμεσά τους και οι περισσότεροι μαύροιδεν πίστευαν ότι ήταν δυνατό να εκλεγεί ένας μαύρος στο αξίωμα του προέδρου. Νέοι άνθρωποι σχημάτισαν κίνημα – μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε διαδικτυακό κίνημα- που κατόρθωσε αυτό που έμοιαζε αδύνατο. Το πρόβλημα ήταν ότι οι άνθρωποι

“

Οι προοδευτικοί αγώνες –είτε εστιάζουν στο ρατσισμό, την καταπίεση, τη φτώχεια είτε σε άλλα θέματα- είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν αν δεν προσπαθήσουν να μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξη του καπιταλιστικού ατομικισμού. που εντάχθηκαν σε αυτό το κίνημα δε συνέχισαν να χρησιμοποιούν τη συλλογική τους δύναμη για να πιέσουν τον Ομπάμα να κινηθεί σε πιο προοδευτικές κατευθύνσεις (πχ ενάντια στη στρατιωτική επέμβαση στο Αφγανιστάν, υπέρ του κλεισίματος του Γκουαντανάμο, υπέρ ενός ισχυρότερου πλάνου για το εθνικό σύστημα υγείας.) Αν και ασκούμε κριτική στον Ομπάμα, νομίζω ότι είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δε θα ήμασταν καλύτερα με το Ρόμνεϊ για πρόεδρο. Αυτό που έλειπε τα τελευταία πέντε χρόνια δεν ήταν ένας καλός πρόεδρος αλλά οργανωμένα και μαζικά κινήματα. Πώς θα ορίζατε τον «μαύρο φεμινισμό»; Τι ρόλο θα μπορούσε να παίξει

στη σημερινή κοινωνία; Ο μαύρος φεμινισμός προέκυψε ως θεωρητική και πρακτική προσπάθεια να γίνει φανερό ότι η φυλή, το φύλο και η κοινωνική τάξη είναι αδιαχώριστα στις κοινωνίες μας. Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο μαύρος φεμινισμός, οι μαύρες γυναίκες έπρεπε συχνά να απαντήσουν στην ερώτηση αν είναι πιο σημαντικό το μαύρο κίνημα ή το γυναικείο κίνημα. Η απάντηση είναι ότι η ερώτηση είναι λάθος. Η σωστή ερώτηση θα ήταν πώς να γίνει κατανοητό το πώς συνδέονται και πού συναντιούνται τα δύο αυτά κινήματα. Είμαστε ακόμα αντιμέτωπες με την πρόκληση της κατανόησης των πολύπλοκων τρόπων με τους οποίους συμπλέκονται μεταξύ τους η φυλή, η κοινωνική τάξη, το φύλο, η σεξουαλικότητα, η εθνικότητα- αλλά και του πώς να ξεπεράσουμε αυτές τις κατηγοριοποιήσεις και να καταλάβουμε τις σχέσεις μεταξύ ιδεών και διαδικασιών που δείχνουν να είναι ξέχωρες και άσχετες μεταξύ τους. Με αυτή την έννοια το να επιμένουμε ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στους αγώνες κατά του ρατσισμού στις ΗΠΑ και τους αγώνες κατά της καταπίεσης των Παλαιστινίων από το Ισραήλ είναι φεμινιστική προσέγγιση. Πιστεύετε ότι είναι καιρός να αποστα-

σιοποιηθεί ο κόσμος εντελώς από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα και από αυτό που οι «ηγέτες» μας αποκαλούν αντιπροσωπευτική δημοκρατία; ∆εν θα έπρεπε να λάβει τέλος αυτή η φάρσα, να πάψουμε να ψηφίζουμε και να αρχίσουμε να δημιουργούμε κάτι από τα κάτω προς τα πάνω, κάτι νέο και φυσικό; Σίγουρα δεν πιστεύω ότι τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα μπορούν να γίνουν ο βασικός φορέας των αγώνων μας, αλλά πιστεύω ότι ο χώρος των εκλογών μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πεδίο στο οποίο να οργανωθούμε. Στις ΗΠΑ χρειαζόμαστε ένα ανεξάρτητο κόμμα εδώ και πολύ καιρό –ένα αντιρατσιστικό, φεμινιστικό και εργατικό κόμμα. Επίσης βρίσκω ότι έχετε απόλυτο δίκιο να αναγνωρίζετε τον ακτιβισμό από τα κάτω ως το σημαντικότερο συστατικό οικοδόμησης ριζοσπαστικών κινημάτων.

Οι θεσμοί έχουν το μονοπώλιο στη βία

Υπάρχει μια σκηνή στο “Black Power Mixtape”, ένα ντοκιμαντέρ για το κίνημα Black Power και τους Μαύρους Πάνθηρες που γυρίστηκε πριν λίγα χρόνια, όπου ο δημοσιογράφος ρωτάει αν

Για μια κοινωνία χωρίς φυλακές Πρόσφατα δώσατε διάλεξη στο Λονδίνο για την Παλαιστίνη, την εταιρία G4S, που είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία σεκιούριτι στον κόσμο και το σύστημα της βιομηχανίας των φυλακών. Με το προσωπείο της ασφάλειας και του κράτους ασφαλείας, η G4S έχει διεισδύσει στη ζωή των ανθρώπων ολόκληρου του κόσμου –κυρίως στη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Παλαιστίνη. Η εταιρία αυτή είναι η τρίτη μεγαλύτερη επιχείρηση στον κόσμο μετά τη Walmart και τη Foxcom. Είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εργοδότρια εταιρεία στην Αφρική. Έχει μάθει να βγάζει κέρδος από το ρατσισμό, τις πρακτικές κατά των μεταναστών και από τις τεχνολογίες επιβολής τιμωριών στο Ισραήλ και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η G4S είναι άμεσα υπεύθυνη για τους τρόπους με τους οποίους υφίστανται οι παλαιστίνιοι πολιτικοί κρατούμενοι τη φυλάκισή τους, αλλά και για πολλά χαρακτηριστικά του τείχους του απαρτχάιντ στην Παλαιστίνη, για τις φυλακίσεις στη Νότια Αφρική, τα σχολεία-φυλακές στις ΗΠΑ και το φράχτη στα σύνορα με το Μεξικό. Με έκπληξη μάθαμε στη συνάντηση στο Λονδίνο ότι η G4S διαχειρίζεται και κέντρα περίθαλψης σεξουαλικά κακοποιημένων γυναικών. Πόσο κερδοφόρα είναι η βιομηχανία των φυλακών; Συχνά τη χαρακτηρίζετε «σύγχρονη δουλεία». Το παγκόσμιο σύστημα της βιομηχανίας φυλακών όλο και διευρύνεται, όπως φαίνεται από το παράδειγμα της G4S. Από αυτό μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι ανεβαίνουν και τα κέρδη τους. Συμπεριλαμβάνει όχι μόνο ιδιωτικές και δημόσιες φυλακές (και οι δημόσιες φυλακές, που είναι πιο ιδιωτικοποιημένες από ότι φαντάζεστε, πιέζονται για όλο και μεγαλύτερα κέρδη) αλλά και οι φυλακές ανηλίκων, οι στρατιωτικές φυλακές και τα ανακριτικά κέντρα. Επιπλέον ο πιο κερδοφόρος τομέας της βιομηχανίας ιδιωτικών φυλακών είναι τα κέντρα κράτησης μεταναστών. Έτσι μπορεί κανείς να καταλάβει γιατί η πιο αυστηρή νομοθεσία κατά της μετανάστευσης στις ΗΠΑ βασίστηκε σε νομοσχέδιο που συνέταξαν οι εταιρείες ιδιωτικών φυλακών, σε μια απροκάλυπτη προσπάθεια να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Μια κοινωνία χωρίς φυλακές είναι εφικτή ή είναι ουτοπία, κατά την άποψή σας; Πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει κάτι τέτοιο; Πιστεύω ότι μια κοινωνία χωρίς φυλακές είναι μια ρεαλιστική δυνατότητα για το

Ι∆ΕΕΣ

“

έτοιμοι να περπατήσουμε για την ελευθερία Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

θα μπορούσαν να έχουν σχέσεις και με άλλα κόμματα και τότε αποφάσισα να αποσυρθώ από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Συνέχισα να συνεργάζομαι με τους Μαύρους Πάνθηρες και να τους υποστηρίζω. Όταν βρέθηκα στη φυλακή οι Μαύροι Πάνθηρες ήταν βασική δύναμη που διεκδίκησε την ελευθερία μου.

Τα ζητήματα του παλαιστινιακού αγώνα αποκρύπτονται

εγκρίνετε τη βία. Απαντάτε: «Με ρωτάτε αν εγκρίνω τη βία! Αυτό δεν έχει νόημα!». Μπορείτε να το εξηγήσετε; Προσπαθούσα να δείξω ότι οι ερωτήσεις για το θεμιτό χαρακτήρα της βίας θα έπρεπε να απευθυνθούν στους θεσμούς που είχαν και έχουν το μονοπώλιο στη βία: την αστυνομία, τις φυλακές, το στρατό. Εξήγησα ότι έχω μεγαλώσει στον Αμερικανικό Νότο την εποχή που οι κυβερνήσεις επέτρεπαν στους Κου Κλουξ Κλαν να πραγματοποιούν τρομοκρατικές επιθέσεις ενάντια στις μαύρες κοινότητες. Ήμουν τότε στη φυλακή, με ψευδείς κατηγορίες για φόνο, απαγωγή και σύσταση συμμορίας και είχα γίνει στόχος της θεσμικής βίας και ρώτησαν εμένα αν συμφωνώ με τη βία. Πολύ παράξενο. Προσπάθησα να δείξω επίσης ότι η υπεράσπιση της αλλαγής μέσω της επανάστασης δεν έχει κυρίως να κάνει

με τη βία, αλλά με θεμελιώδη θέματα όπως καλύτερο βιοτικό επίπεδο για τους φτωχούς και τους έγχρωμους. Σήμερα πολλοί πιστεύουν ότι είχατε ενταχθεί στους Μαύρους Πάνθηρες και κάποιοι πιστεύουν και ότι ήσασταν ένα από τα ιδρυτικά τους μέλη. Μπορείτε να εξηγήσετε ποιος ήταν τότε ο ρόλος σας και η σχέση σας μαζί τους; ∆εν ήμουν ιδρυτικό μέλος του κόμματος των Μαύρων Πανθήρων. Το 1966 σπούδαζα στην Ευρώπη, τη χρονιά που ιδρύθηκαν οι Μαύροι Πάνθηρες. Αφού έγινα μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος το 1968 έγινα και μέλος του κόμματος των Μαύρων Πανθήρων και συνεργάστηκα με την τοπική τους οργάνωση στο Λος Άντζελες, όπου είχα αναλάβει την πολιτική εκπαίδευση. Ωστόσο κάποια στιγμή οι επικεφαλής αποφάσισαν ότι τα μέλη των Μαύρων Πανθήρων δε

μέλλον, όμως σε μια αλλαγμένη κοινωνία, όπου οδηγός θα είναι οι ανάγκες των ανθρώπων και όχι τα κέρδη. Την ίδια στιγμή η κατάργηση των φυλακών δείχνει ουτοπική, ακριβώς επειδή η φυλακή και οι ιδεολογίες που την υποστηρίζουν είναι πολύ βαθιά ριζωμένες στη σύγχρονη κοινωνία. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι πίσω από τα σίδερα στις Ηνωμένες Πολιτείες –γύρω στα δυόμισι εκατομμύριακαι η φυλάκιση χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σαν στρατηγική αποπροσανατολισμού από τα βασικά κοινωνικά προβλήματα –ρατσισμός, φτώχεια, ανεργία, έλλειψη εκπαίδευσης κτλ. Αυτά τα θέματα δεν εξετάζονται ποτέ στα σοβαρά. Είναι θέμα χρόνου να αρχίσει ο κόσμος να καταλαβαίνει ότι η φυλακή δεν είναι πραγματική λύση. Η ρητορική υπέρ της κατάργησης των φυλακών μπορεί και πρέπει να συνδεθεί με το αίτημα για ποιοτική εκπαίδευση, αντιρατσιστικές στρατηγικές στον τομέα της εργασίας, δωρεάν περίθαλψη και με άλλα προοδευτικά κινήματα. Μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση της κριτικής στον καπιταλισμό και την προώθηση σοσιαλιστικών κινημάτων. Τι φανερώνει η εξάπλωση της βιομηχανίας των φυλακών για την κοινωνία μας; Οι όλο και μεγαλύτεροι αριθμοί των κρατούμενων σε ολόκληρο τον κόσμο και η αυξανόμενη κερδοφορία των μέσων που τους κρατάνε έγκλειστους είναι ένα από τα πιο δραματικά παραδείγματα των καταστροφικών τάσεων του παγκόσμιου καπιταλισμού. Όμως τα προκλητικά κέρδη από τις μαζικές φυλακίσεις συνδέονται με τα κέρδη από τη βιομηχανία της περίθαλψης και την εκπαίδευσης και άλλες εμπορευματοποιημένες ανθρώπινες υπηρεσίες που θα έπρεπε να είναι διαθέσιμες δωρεάν στον καθένα.

Επιστρέφοντας στην απάντησή σας για τη βία, όταν άκουσα αυτά που είπατε στο ντοκιμαντέρ σκέφτηκα την Παλαιστίνη. Η διεθνής κοινότητα και τα δυτικά ΜΜΕ συνέχεια ζητάνε ως προϋπόθεση να σταματήσουν να χρησιμοποιούν βία οι Παλαιστίνιοι. Πώς θα εξηγούσατε την απήχηση αυτής της ρητορικής, ότι οι καταπιεσμένοι πρέπει να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των καταπιεστών; Το να τοποθετούμε τη βία στο πρώτο πλάνο σχεδόν αναπόφευκτα εξυπηρετεί στο να αποκρύπτονται τα ζητήματα που βρίσκονται στο κέντρο των αγώνων για δικαιοσύνη. Αυτό έγινε και στη Νότια Αφρική στον αγώνα κατά του Απαρτχάιντ. Έχει ενδιαφέρον ότι ο Νέλσον Μαντέλα -που έχει αγιοποιηθεί σαν τον σημαντικότερο ειρηνιστή της εποχής μας- παρέμεινε στον κατάλογο τρομοκρατών των ΗΠΑ ως το 2008. Τα σημαντικά ζητήματα στον παλαιστινιακό αγώνα για ελευθερία και αυτοδιάθεση ελαχιστοποιούνται και αποκρύπτονται από αυτούς που προσπαθούν να εξισώσουν την αντίσταση των Παλαιστινίων στο ισραηλινό απαρτχάιντ με την τρομοκρατία.

Η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη να γίνει ζητούμενο όλου του κόσμου

Υπάρχουν πολλά μέσα αντίστασης διαθέσιμα σε ανθρώπους που καταπιέζονται από ρατσιστικά ή αποικιοκρατικά καθεστώτα ξένης κατοχής (Πρόσθετο Πρωτόκολλο 1 των Συμβάσεων της Γενεύης), συμπεριλαμβανομένης και της ένοπλης αντίστασης. Σήμερα το κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη έχει δεσμευτεί στην επιλογή της μη-βίαιης αντίστασης. Πιστεύετε ότι αυτό αρκεί για να λήξει το ισραηλινό απαρτχάιντ; Τα κινήματα αλληλεγγύης είναι, βέβαια, από τη φύση τους μη-βίαια. Στη Νότια Αφρική, αν και οργανώθηκε διεθνές κίνημα αλληλεγγύης, το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο και το Κομμουνιστικό Κόμμα Νότιας Αφρικής αποφάσισαν ότι χρειάζονταν και ένοπλο τμήμα του κινήματός τους: το Umkonto We Siswe (Ακόντιο του Έθνους). Είχαν κάθε δικαίωμα να πάρουν μια τέτοια απόφαση. Παρόμοια, εξαρτάται από τους Παλαιστινίους ποιες μέθοδοι θα θεωρήσουν ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να στέψουν με επιτυχία τον αγώνα τους. Ταυτόχρονα είναι σαφές ότι αν το Ισραήλ απομονωθεί πολιτικά και οικονομικά, πράγμα για το οποίο παλεύει η καμπάνια μποϊκοτάζ-κυρώσεις-όχι επενδύσεις, δε θα μπορεί πια να εφαρμόζει τις πρακτικές απαρτχάιντ. Αν για παράδειγμα στις ΗΠΑ αναγκάσουμε τον Ομπάμα να σταματήσει την υποστήριξή του στο Ισραήλ με οχτώ εκατομμύρια δολάρια τη μέρα, αυτό θα είχε σημαντικό αποτέλεσμα ως πίεση για να λάβει τέλος η κατοχή.

Αν και ασκούμε κριτική στον Ομπάμα, νομίζω ότι είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δε θα ήμασταν καλύτερα με το Ρόμνεϊ για πρόεδρο. Αυτό που έλειπε τα τελευταία πέντε χρόνια δεν ήταν ένας καλός πρόεδρος αλλά οργανωμένα και μαζικά κινήματα.

Είσαστε μέλος μιας επιτροπής υπέρ της απελευθέρωσης του Παλαιστινίου πολιτικού κρατούμενου Μαρβάν Μπαργκούτι και όλων των πολιτικών κρατουμένων. Πόσο σημαντικό θα ήταν να απελευθερωθούν όλοι για να επικρατήσει δικαιοσύνη; Έχει εξαιρετική σημασία να απελευθερωθεί ο Μαρβάν Μπαργκούτι και όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι από τις φυλακές του Ισραήλ. Ο Μπαργκούτι είναι εδώ και είκοσι χρόνια φυλακισμένος. Η περίπτωσή του αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι οι περισσότερες οικογένειες στην Παλαιστίνη έχουν τουλάχιστον ένα μέλος τους κρατούμενο από τις ισραηλινές αρχές. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 5.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι και γνωρίζουμε ότι από το 1967, έχουν φυλακιστεί 800.000 Παλαιστίνιοι από το Ισραήλ δηλαδή 40% του αντρικού πληθυσμού. Η απαίτηση να απελευθερωθούν όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι είναι σημείο-κλειδί του αιτήματος να τελειώσει η κατοχή. Είπατε στη διάρκεια μιας διάλεξης στο πανεπιστήμιο Μπίρκμπεκ του Λονδίνου ότι το παλαιστινιακό ζήτημα πρέπει να πάρει παγκόσμιες διαστάσεις, να γίνει ένα κοινωνικό ζήτημα που κάθε κίνημα που αγωνίζεται για τη δικαιοσύνη να το περιλαμβάνει στην ατζέντα του. Τι εννοείτε με αυτό; Όπως και ο αγώνας για να λήξει το απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής αγκαλιάστηκε από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και συμπεριλήφθηκε σε πολλά προγράμματα οργανώσεων για την κοινωνική δικαιοσύνη, έτσι και η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη πρέπει να γίνει ζητούμενο των προοδευτικών οργανώσεων και κινημάτων ολόκληρου του κόσμου. Η τάση που επικρατεί είναι να θεωρείται η Παλαιστίνη ξεχωριστό, δυστυχώς και περιθωριακό ζήτημα. Τώρα είναι η στιγμή να ενθαρρύνουμε όσους πιστεύουν στην ισότητα και τη δικαιοσύνη να συμμετάσχουν στην έκκληση για μια ελεύθερη Παλαιστίνη. Ο αγώνας είναι αέναος; Θα έλεγα ότι όσο ωριμάζουν οι αγώνες μας παράγουν νέες ιδέες, νέα ζητήματα και νέα πεδία για να παλέψουμε στην αναζήτηση της ελευθερίας. Όπως έλεγε ο Νέλσον Μαντέλα, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να περπατήσουμε το μακρύ μονοπάτι για την ελευθερία. Μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή

Οι φωτογραφίες είναι του Stephen Shames, ο οποίος φωτογράφισε τους «Μαύρους Πάνθηρες» τη δεκαετία του ‘60.

Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε ολόκληρη στο www.jadaliyya.com, ενώ εκτενές απόσπασμα παρουσιάστηκε στο The Nation.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Στο εδώλιο το θύμα με κατήγορους τους θύτες

∆ικάζεται αντιφασίστας γιατί αναγνώρισε τους χρυσαυγίτες που του επιτέθηκαν

ην Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Βέροιας δικάζεται για δεύτερη φορά ο αντιφασίστας και μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Βραχνής, ύστερα από μήνυση έξι χρυσαυγιτών για συκοφαντική δυσφήμηση. Η δικαστική του περιπέτεια ξεκίνησε στις 9 Ιουνίου 2012, μία βδομάδα πριν τις εκλογές, όταν ομάδα χρυσαυγιτών ως τάγμα εφόδου εμφανίστηκε στην Αγορά της Βέροιας φωνάζοντας συνθήματα μίσους και προπηλακίζοντας όσους δεν εξέφραζαν συμπάθεια προς το ναζιστικό μόρφωμα. ∆εν ήταν λίγοι αυτοί που φώναξαν στους χρυσαυγίτες να φύγουν, ενώ κάποια στιγμή κυνηγήθηκαν από τους αντιεξουσιαστές με αποτέλεσμα να τραπούν σε φυγή. Λίγο αργότερα, και ενώ πια ήταν κλειστά τα μαγαζιά της Αγοράς, περίπου 20 χρυσαυγίτες, συνοδεία των υποψήφιων βουλευτών Πέλλης Γ. Σαχινίδη και Έβρου, Γ. Τολιόπουλος, επιτέθηκαν στο καφενείο του Γ. Βραχνή και όσους βρίσκονταν στο μαγαζί, τραυματίζοντας στο κεφάλι έναν θαμώνα. Αφού οι περίοικοι πίεσαν την αστυνομία που ήταν παρούσα να αναλάβει δράση, συνελήφθησαν 8 άτομα, τα οποία με τη σειρά τους κατέθεσαν μήνυση στον Γ. Βραχνή για εξύβριση. Οι δύο υποθέσεις συνδικάστηκαν, με την έδρα να αθωώνει τους εφτά δράστες για τυπικούς λόγους –δεν είχε καταβληθεί το παράβολο των 100 ευρώ από τον μηνυτή- καταδικάζοντας μονάχα τον Ι. Τολιόπουλο σε 4 μήνες για πρόκληση σωματικών βλαβών. Ταυτόχρονα, καταδίκασε τον Γ. Βραχνή σε 4 μήνες και 20 μέρες χωρίς δικαίωμα έφεσης. Ύστερα από αυτή την εξέλιξη οι 6 από τους 8 κατηγορούμενους μήνυσαν ξανά τον Γ. Βραχνή, για εξύβριση και συκοφαντική δυσφήμηση κατηγορώντας τον ότι εκείνος επιτέθηκε στους χρυσαυγίτες, την ώρα που μοίραζαν προεκλογικό υλικό. «Πώς γίνεται να μοιράζουν προεκλογικό υλικό στις 4.30 το μεσημέρι, όταν ήταν κλειστή η Αγορά και δεν κυκλοφορούσε κανείς λόγω καύσωνα;» αναρωτιέται ο Γ. Βραχνής. «Όσοι μας επιτέθηκαν τότε ήταν από τις γύρω περιοχές και κανείς από την πόλη μας. Οφείλουμε να παλέψουμε να μην καταφέρει να νιώσει ότι μπορεί να επιτίθεται ανενόχλητη στην πόλη μας», συμπληρώνει. Ο ΣΥΡΙΖΑ Ημαθίας, σε ανακοίνωσή του, καλεί σε συμπαράσταση όλο το δημοκρατικό κόσμο της Βέροιας και του νομού Ημαθίας: «Απαιτούμε η δικαστική εξουσία να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και εναρμονιζόμενη με τη δημοκρατική ευαισθησία της συντριπτικής πλειοψηφίας των συμπολιτών μας, να αποδώσει δικαιοσύνη και να προχωρήσει στην αθώωση του Γιώργου Βραχνή».

Η ανθρωπιστική αποστολή για τη Γάζα ξεκινάει Ι.∆.

∆

εν θα είναι εύκολο. Μάθαμε πριν από την πτήση μας για Κάιρο ότι η βομβιστική επίθεση κοντά στο υπουργείο Εξωτερικών εκεί, έχει δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας στην Αίγυπτο και όλες οι διπλωματικές διαδικασίες καθυστερούν. Αυτά όμως τα γνωρίζουμε και είναι αναμενόμενα. Μέλημα της αποστολής της Αλληλεγγύης για Όλους, της Fair Planet, του Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού, της Ένωσης Παλαιστινίων Εργαζομένων και του ραδιοφώνου μας του «105,5 στο Κόκκινο» είναι να παραλάβουμε τα φάρμακα που συλλέξαμε και να περάσουμε όλοι μαζί στη Λωρίδα της Γάζας. Εκεί είναι ένα άλλο επιχείρημα που πρέπει να πετύχουμε. Κατ’ αρχάς να καταγράψουμε την παραλαβή του ανθρωπιστικού υλικού από τις δομές υγείας στη Γάζα, αλλά και να «φέρουμε» τη Γάζα στην Ελλάδα και ευρύτερα.

“

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Ένοχοι χωρίς ελαφρυντικά για την επίθεση στο Αντίπνοια Απόφαση ορόσημο για τη δίκη της Χρυσής Αυγής

μόφωνα ένοχοι χωρίς κανένα ελαφρυντικό κρίθηκαν οι χρυσαυγίτες Βασίλης Σιατούνης και Θανάσης Στράτος για τη δολοφονική επίθεση στο Στέκι Αντίπνοια στα Κάτω Πετράλωνα, το 2008. Η υπόθεση είχε βρεθεί (!) στο συρτάρι του υπουργού ∆ημόσιας Τάξης, Ν. ∆ένδια, μέχρι που δόθηκε η πολιτική εντολή να εκδικαστεί – όπως και άλλες 31 υποθέσειςύστερα από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα.

Θα πεθάνετε κομμούνια

Ήταν 30 Ιουνίου του 2008 όταν ομάδα 20 φασιστών εισέβαλε στο στέκι Αντίπνοια και αφού συστήθηκε λέγοντας «Με τους χαιρετισμούς της Χρυσής Αυγής θα πεθάνετε κομμούνια», επιτέθηκε με μαχαίρια και λοστούς στους δύο από τους τέσσερις παρευρισκόμενους. Λίγα λεπτά αργότερα τράπηκαν σε φυγή, καθώς «ο χρόνος είχε τελειώσει». ∆ύο από τους δράστες συνελήφθησαν την ίδια μέρα σε τυχαίο έλεγχο της αστυνομίας. Όταν βρέθηκαν πάνω τους ένα μαχαίρι με τον αγκυλωτό σταυρό και ένα τσεκούρι, παραπέμφθηκαν με το πλημμέλημα της οπλοκατοχής. Στις 2 Μαΐου 2011, μέλη της Χρυσής Αυγής με τη συνοδεία των Η. Κασιδιάρη και Γ. Λαγού βρέθηκαν στο δικαστήριο για να στηρίξουν τους κατηγορούμενους. Πριν ξεκινήσει η δίκη, οι χρυσαυγίτες επιτέθηκαν εντός της αί-

θουσας, τραυματίζοντας μία αλληλέγγυα. Οι αντιφασίστες αντιστάθηκαν στην επίθεση με αποτέλεσμα το τάγμα εφόδου να τρέπεται σε φυγή και τους κατηγορούμενους να πηδούν τα έδρανα και να εξαφανίζονται. Εκείνη τη μέρα δικάστηκαν ερήμην και η έδρα έκρινε ότι το κατηγορητήριο έπρεπε να αναβαθμιστεί σε κακούργημα και έτσι παραπέμφθηκε στο μεικτό ορκωτό. Την περασμένη Παρασκευή –και ενώ οι κατηγορούμενοι βρίσκονται προφυλακισμένοι για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή- η υπόθεση εκδικάστηκε πρωτόδικα, παρά την πρόθεσή του να δοθεί η 12η αναβολή.

Άνανδρη επίθεση

Και οι τέσσερις μάρτυρες που βρίσκονταν στο στέκι αναγνώρισαν τους κατηγορούμενους ως συμμετέχοντες στην επίθεση. Οι Β. Σιατούνης –που ήταν υποψήφιος με τη Χρυσή Αυγή στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010- και Θ. Στράτος αρνήθηκαν τα πάντα: «Εκείνη τη μέρα με βρήκε ο Κώστας και μου είπε να πάμε στα Πετράλωνα να μοιράσουμε φυλλάδια. Πήρα τον Στράτο και πήγαμε στο ραντεβού. Εκεί ήταν δέκα μηχανές με 20 άτομα». «Ποιος ήταν ο Κώστας;» ρωτά η έδρα, «∆εν τον ξέρω» απαντά, «Τι φυλλάδια ήταν αυτά;», «∆εν ξέρω», «Ποιοι ήταν οι 20;», «Πρώτη φορά τους βλέπαμε». Και η

Μας έχει πεισμώσει που μετά την καταστροφή της Γάζας (σ.σ. πρωτόγνωρη καταστροφή) από τον ισραηλινό στρατό, οι κάμερες στραφήκαν ήδη αλλού. Στη Γάζα των σχεδόν δυο εκατομμύριων, μας είπαν ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα μετά τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς, δεν υπάρχουν κοινωνικές-υγειονομικές δομές και ο κόσμος περιμένει… Πως ζουν αυτοί οι άνθρωποι; Σε τι συνθήκες και με ποιες προσδοκίες; Τι θα γίνει με το Παλαιστινιακό; Αυτά όλα οφείλουμε να τα απαντήσουμε. Η ανθρωπιστική βοήθεια που συλλέξαμε από όλη την Ελλάδα, την Ελλάδα που η ίδια βρίσκεται σε ανθρωπιστική κρίση λόγω μνημονίου, ξεπέρασε κάθε προσδοκία που είχαν οι έμπειρες δομές αλληλεγγύης. Το ελληνικό κράτος μπορεί να έχει ευθυγραμμιστεί στην εξωτερική πολιτική με το Ισραήλ αλλά όχι και οι Έλληνες που συγκέντρωσαν 156.434 σκευάσματα (!) για τους Παλαιστίνιους της Γάζας. Από χειρουργικά γάντια και ράμματα μέχρι ακριβά αντιβιοτικά και αντικαρκινικά φάρμακα, όλα αυτά σε περισσότερα από 430 χαρτοκιβώτια είναι καθ’ οδόν για Αίγυπτο από όπου και θα τα παραλάβουμε σε συνεργασία με την Ερυθρά Ημισέληνο. Το μακρύ ταξίδι μέσα από την έρημο του Σινά για την Γάζα είναι ένα άλλο σκέλος της αποστολής με τις δικές του ιδιαιτερότητες-

Η απόφαση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς για πρώτη φορά αποδεικνύεται ότι τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής έδρασε οργανωμένα, υπό αυστηρή στρατιωτική πειθαρχία και κατόπιν εντολών. εξοργιστική στάση του «∆εν ξέρω, δεν απαντώ» συνεχίστηκε: «Όπως πηγαίναμε σταμάτησαν οι προπορευόμενες μηχανές και μπήκαν σε ένα υπόγειο. Ακούσαμε σπασίματα και φωνές και φύγαμε. ∆εν σκεφτήκαμε να παρέμβουμε ούτε να πάμε στην αστυνομία». Η εισαγγελέας τους κατακεραύνωσε [«Γιατί μία ομάδα 20 ατόμων να πάρει δύο άγνωστους μαζί της σε μία οργανωμένη επίθεση;»], χαρακτηρίζοντας την επίθεση άνανδρη, καθώς «χτύπησαν άοπλους ανθρώπους» και προτείνοντας την ενοχή τους. Τελικά, το δικαστήριο καταδίκασε τον Σιατίστα σε 13 χρόνια και 6 μήνες και τον Στράτο σε 11 χρόνια και 6 μήνες, χωρίς αναστολή, ενώ τους επέβαλε στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για 7 χρόνια. Η απόφαση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία και στην εξέλιξη της δίκης της Χρυσής Αυγής, που αναμένεται να αρχίσει πριν το τέλος του χρόνου, καθώς για πρώτη φορά αποδεικνύεται ότι τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής έδρασε οργανωμένα, υπό αυστηρή στρατιωτική πειθαρχία και κατόπιν εντολών. Ιωάννα ∆ρόσου

και πριν την Γάζα μέχρι τα σύνορα, και φυσικά εντός Γάζας. Θα περάσουμε αρκετές ημέρες με πολλές διαδρομές για να καταφέρουμε να περάσουμε τα φάρμακα στα νοσοκομεία της Γάζας που έχουν διαλυθεί. Θα επιστρέψουμε με τις πραγματικές εικόνες και τις ιστορίες των ανθρώπων εκεί γνωρίζοντας ότι μεταφέραμε το ισχυρότερο φάρμακο από τους Έλληνες προς τους Παλαιστίνιους. Την έμπρακτη αλληλεγγύη μας. Χριστόφορος Λουκάς

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

ΚΥΡΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ

Το προωθούμενο «success story» των εξορύξεων Τ

α θερινά τμήματα της Βουλής καλά κρατούν, το ίδιο και οι «επείγουσες» εργασίες τους. Συγκεκριμένα, την περασμένη Πέμπτη κυρώθηκαν από το Γ’ Θερινό Τμήμα της Βουλής οι συμβάσεις παραχώρησης σε ιδιωτικές εταιρείες δικαιωμάτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στις περιοχές του Κατάκολου, του Πατραϊκού κόλπου και των Ιωαννίνων. Την ώρα που πραγματοποιούνταν διεθνείς κινητοποιήσεις με αφορμή τη σύνοδο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, οι κυβερνητικοί βουλευτές και το ΥΠΕΚΑ συνεχίζουν να στήνουν ένα τεχνητό, επικοινωνιακό «success story», γύρω από αυτή τη σύνθετη και ιδιαίτερα επικίνδυνη υπόθεση. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατήγγειλε από την πρώτη στιγμή τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα αυτών των συμβάσεων και ανέδειξε συγκεκριμένα και τεκμηριωμένα τους λόγους για τους οποίους δεν εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον, δεν διασφαλίζεται η περιβαλλοντική προστασία των υπό εκποίηση περιοχών, ενώ τίθενται σε κίνδυνο οι παραγωγικές δραστηριότητες και προοπτικές ευρύτερων περιοχών της χώρας (Ιόνια, Ήπειρος, ∆υτική Ελλάδα, Κρήτη). «∆εδομένου του γεγονότος ότι, ευρωπαϊκά αλλά και διεθνώς, το σύνολο των ριζοσπαστικών κινημάτων και της αριστεράς αγωνίζεται για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και της οικολογικής κρίσης, με κεντρικό αίτημα τη σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα στα επόμενα 40 έτη, το μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται στις εξορύξεις υδρογονανθράκων βρίσκεται στον αντίποδα των διεκδικήσεων μας» σημειώνει σε ανακοίνωσή του το Τμήμα Οικολογίας, Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού του ΣΥΡΙΖΑ.

Ένα ακόμα «success story»

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «το “success story”των εξορύξεων που προωθεί η μνημονιακή κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου είναι τυπικό της μετατροπής της “κρίσης σε ευκαιρία” από τις κυρίαρχες ελίτ σε χώρες ευάλωτες σε οικο-

νομικές-πολιτικές πιέσεις. Στην πραγματικότητα με πρόσχημα την εξυπηρέτηση του χρέους και την ανάκαμψη της οικονομίας εκμεταλλεύονται τις συνθήκες της κρίσης που οι ίδιες δημιούργησαν. Εκμεταλλεύονται την κατάρρευση μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων και την πτώση αξιών γης. Επιβάλλουν την εκποίηση δημόσιου πλούτου (π.χ. γης, ορυκτών πόρων), με ληστρικούς όρους, προς όφελος πολυεθνικών, την αποσάθρωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των ελεγκτικών μηχανισμών, αλλά και συνολικά καθεστώς “χαριστικών” μισθωμάτων, φορολογίας κ.λπ. Τέλος, αξιοποιούν την κρίση για να κάμψουν τις κοινωνικές αντιστάσεις προτάσσοντας εκβιαστικά διλήμματα, το φόβο και την επιβαλλόμενη εξαθλίωση». Αυτό το «success story» επιχειρεί να αποκρύψει γνωστές και καταγεγραμμένες, διεθνώς, συνέπειες, όπως σημειώνει η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ: α) εξάρτηση από εξωτερικό δανεισμό ή χρηματοδότηση), β) εξάρτηση από το μονοπωλιακό έλεγχο της τεχνολογίας από μεγάλες πολυεθνικές, , γ) σοβαρές μη αντιστρεπτές περιβαλλοντικές μακροχρόνιες επιπτώσεις και σημαντικούς κινδύνους περιβαλλοντικών ατυχημάτων (π.χ. καταστροφή κόλπου Μεξικού), δ) συγκρούσεις στις χρήσεις γης, με εκτόπιση τοπικών παραγωγικών δραστηριοτήτων (του-

ρισμός, αλιεία, γεωργία κ.ά.) και απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδημάτων για τις τοπικές κοινωνίες, ε) επιβάρυνση με συνολικό εξωτερικό κοινωνικό κόστος, στ) δέσμευση δημόσιων πόρων που εγκλωβίζουν τον παραγωγικό σχεδιασμό έναντι εναλλακτικών που δεν έχουν καν εξεταστεί, ζ) άμεση εμπλοκή σε ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς με αποτέλεσμα τη στρατιωτικοποίηση με αύξηση εξοπλιστικών δαπανών αλλά και τη γεωπολιτική ένταση ( π.χ. Ουκρανία, Μ. Ανατολή και η) αναπαράγει το ρυπογόνο ενεργειακό μοντέλο που στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα.

Υπάρχει άλλος δρόμος

«Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μια μεσογειακή χώρα, με χαρακτηριστικό το νησιωτικό στοιχείο, με ιδιαίτερα ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες (και για αξιοποίηση Α.Π.Ε. με δημόσια-κοινωνική ρύθμιση), με έντονη σεισμικότητα, με ποικιλομορφία ευαίσθητων οικοσυστημάτων και με σημαντικά στοιχεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, που ταυτόχρονα διαθέτει συσσωρευμένες υποδομές, εξειδικευμένους εργαζόμενους και αναπτυγμένο παραγωγικό, επιστημονικό και τεχνολογικό δυναμικό (ενεργό αλλά και αργούν), ο δρόμος που οδηγεί στην έξοδο από την κρίση είναι κοινωνικά και πε-

ριβαλλοντικά ο αντίστροφος» επισημαίνεται στην ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ. «Στον πυρήνα της δικής μας πολιτικής φυσιογνωμίας, όπως συστηματικά έχει καταγραφεί, βρίσκονται η εξυπηρέτηση των συλλογικών κοινωνικών αναγκών και η αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας που διασφαλίζουν τις παρούσες και μελλοντικές αξιοβίωτες συνθήκες παραγωγής και διαβίωσης της κοινωνικής πλειοψηφίας». «Σήμερα, στην εποχή της κρίσης», συνεχίζει η ανακοίνωση, «είναι περισσότερο αναγκαίο παρά ποτέ ένα νέο υπόδειγμα “κοινωνικού – οικολογικού μετασχηματισμού” προς μια οικονομία των αναγκών με σοσιαλιστικό ορίζοντα, στον αντίποδα τόσο της νεοφιλελεύθερης “πράσινης ανάπτυξης” της αγοράς, όσο και του παραγωγισμού, του καταστροφικού δηλαδή αστικού μοντέλου ανάπτυξης του παρελθόντος. Ένα υπόδειγμα που θα έχει στο επίκεντρό του την εργασία και το περιβάλλον (τα δημόσια και κοινά αγαθά), το δημόσιο έλεγχο, τη δημοκρατία στην ίδια την παραγωγή με έλεγχο της κοινωνίας, των εργαζομένων και ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Ένα υπόδειγμα που στοχεύει στην αξιοποίηση των εγχώριου παραγωγικού δυναμικού, των τεχνολογικών δυνατοτήτων της χώρας με την παραγωγή διαφοροποιημένης τεχνολογίας συμβατής με τις κοινωνικές και τοπικές ανάγκες, προσανατολισμένο τόσο στην αποκέντρωση ανθρώπων και δραστηριοτήτων όσο και στην αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας. Πρώτη προτεραιότητα ενός τέτοιου μετασχηματισμού αποτελεί η ταχεία δημιουργία “κόκκινων” και ταυτόχρονα “πράσινων” θέσεων εργασίας για την αντιμετώπιση της ανεργίας, αλλά και η δραστική αντιστροφή της πρωτογενούς διανομής του εισοδήματος υπέρ των εργαζομένων και της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, έναντι των κερδών -εγχώριων και διεθνών- ομίλων». Ένα τέτοιο εγχείρημα μόνο μια «κυβέρνηση της αριστεράς», με την αποφασιστική ενεργό στήριξη και συμμετοχή της κοινωνίας, μπορεί να προωθήσει.

«Τακτοποιήσεις» υπέρ τραπεζικών ομίλων Το “Ερρίκος Ντινάν” δεν είναι πια εκεί...

απόπειρα δύο βουλευτών της Ν∆, του Μ. Κεφαλλογιάννη και του Γ. Γεωργαντά να περάσουν συγκεκριμένη Τροπολογία για το ΠΙΟΠ (Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς) στη Βουλή προκάλεσε αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και της συμπολίτευσης. «∆ιέπεται αποκλειστικά από τις διατάξεις της συστατικής του πράξης και από τις διατάξεις των άρθρων 59 και 82 του Νόμου 4182/2013 κατά το μέρος που αναφέρονται ειδικά στην υποβολή και έγκριση των Προϋπολογισμών και Απολογισμών από το Υπουργείο Οικονομικών», έγραφε η συγκεκριμένη Τροπολογία. Η απάντηση ήρθε άμεσα από τον εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ, Σταύρο Κοντονή, ο οποίος επεσήμανε ότι η συγκεκριμένη τροπολογία δεν εξυπηρετεί σε τίποτα, αφού ορίζει την ενσωμάτωση των παραπάνω υποχρεώσεων στον Οργανισμό του ΠΙΟΠ. Με αυτόν τον τρόπο, το ΠΙΟΠ, υποστήριξε ο Σ. Κοντονής δεν εντάσσεται πλέον στο νόμο 4182/2013 και στην εποπτεία από το ΥπΟικ πέρα από τις συγκεκριμένες διατάξεις των άρθρων 59 και 82- ή στην καλύτερη περίπτωση αποφεύγει άλλες έννομες συνέπειες όπως οι ετήσιοι ισολογισμοί και η υποβολή φορολογικών δηλώσεων ή

η έγκριση επιχειρησιακών σχεδίων. Ενδιαφέρον στοιχείο πάντως ήταν ότι ούτε ο Υπουργός ∆ικαιοσύνης έκανε δεκτή την Τροπολογία, ενώ και το ΠΑΣΟΚ κράτησε σαφείς αποστάσεις από αυτήν. * Το δεύτερο συμβάν αφορά στο «ξεπούλημα» του υπερσύγχρονου Νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν στον Όμιλο Πειραιώς με αναγκαστικό πλειστηριασμό έναντι του ευτελούς ποσού των 115.000.000 ευρώ, γεγονός

που προκάλεσε αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του κόσμου των γιατρών. Το Τμήμα Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε στο συγκεκριμένο ξεπούλημα υποστηρίζοντας ότι το Ερρίκος Ντυνάν «βρέθηκε εκεί που βρέθηκε εξαιτίας της κακοδιαχείρισης από τη μεριά της διοίκησης Μαρτίνη, κατέληξε να είναι ένα υπερχρεωμένο ίδρυμα με αβέβαιο μέλλον. Η κυβέρνηση αρνήθηκε πεισματικά ακόμα και να συζητήσει την ένταξη του Ερρίκος Ντυνάν στο ΕΣΥ, όπως πρότεινε επανειλημμένα ο ΣΥΡΙΖΑ. Με διαδικασίες φαστ - τρακ και αντίθετα με ό,τι επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον και το δικαίωμα των πολιτών για πρόσβαση σε σύγχρονες υγειονομικές μονάδες, το νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν περνάει στα χέρια της τράπεζας Πειραιώς…». «Ταυτόχρονα», σημείωσε στην ανακοίνωση «κατά την προσφιλή πρακτική της κυβέρνησης, με μια τροπολογία της τελευταίας στιγμής σε ένα άσχετο νομοσχέδιο εκχωρείται και η άδεια λειτουργίας του νοσοκομείου στην τράπεζα που γιγαντώθηκε κατά την διακυβέρνηση της χώρας από τους κυρίους Σαμαρά και Βενιζέλο.» •

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Μικρή νίκη των καθαριστριών Αναβολή της εκδίκασης στον Άρειο Πάγο για τις 24/2 Μια μικρή αλλά σημαντική νίκη πέτυχαν οι 595 αγωνιζόμενες καθαρίστριες του υπουργείου Οικονομικών με την αναβολή στον Άρειο Πάγο της εκδίκασης της προσφυγής του ∆ημοσίου ενάντια στην απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία ζητούσε την επαναπρόσληψη τους. Η εκδίκαση της προσφυγής είχε οριστεί για τις 23/9, αλλά μετά από αίτημα των συνηγόρων των καθαριστριών αναβλήθηκε για τις 24 Φεβρουαρίου.

γύη όλου του κόσμου ήταν τεράστια. Στους 13 μήνες στο δρόμο και ειδικά όσο είμαστε στη σκηνή, στην καθιστική διαμαρτυρία, ήταν φανταστικοί και παρά πολύ συγκινητικοί, όλοι όσοι πέρναγαν από εδώ και με ένα λόγο και με το υστέρημα τους στήριζαν αυτόν τον αγώνα για να πάει μπροστά. Τελικά νομίζω ότι αυτός ο αγώνας δεν είναι μόνο δικός μας. Είναι αγώνας όλων των εργαζομένων».

Αγώνας της κοινωνίας και των εργαζομένων

ετά την ανακοίνωση της αναβολής της εκδίκασης οι καθαρίστριες οι οποίες είχαν συγκεντρωθεί έξω από τον Άρειο Πάγο, μαζί με πλήθος εργαζομένων από διαφορετικούς κλάδους έδειξαν με τα συνθήματα τους την αποφασιστικότητα τους να συνεχίσουν τον αγώνα τους μέχρι την τελική δικαίωση. Χαρακτηριστικά φώναζαν «Θα γίνει χαμός, θα γίνει πανικός, δεν θα μας απολύσει κανένας υπουργός», «Στο δρόμο, στο δρόμο να διώξουμε τον τρόμο». Η Ευαγγελία Αλεξάκη, μέλος του Συντονιστικού των Αγωνιζόμενων Καθαριστριών του Υπουργείου Οικονομικών, μίλησε στην «Εποχή» και εξήγησε γιατί η αναβολή της εκδίκασης στον Άρειο Πάγο αποτέλεσε για εκείνες μια μικρή νίκη. «Θεωρούμε ότι σήμερα είχαμε μια μικρή νίκη. Ήταν αυτό που θέλαμε η αναβολή του δικαστηρίου, γιατί πιστεύαμε ότι με βάση την εισήγηση του Αρεοπαγίτη, η οποία βγήκε προς τα έξω, αν γινόταν το δικαστήριο θα ήμασταν σή-

μερα απολυμένες. Για μας είναι μικρή νίκη γιατί παραμένουμε στον αγώνα, παραμένουμε στις επάλξεις, παραμένουμε στις δουλειές μας χωρίς να είμαστε απολυμένες. Ελπίζουμε οι μεγαλύτερες νίκες να έρθουν αργότερα και να γυρίσουμε στη δουλειά. ∆εν φεύγουμε από το δρόμο μέχρι να επιτύχουμε την τελική δικαίωση».

Τα οφέλη του αγώνα

Ο αγώνας των καθαριστριών έχει συμπληρώσει 13 μήνες και αναμένεται να συνεχιστεί εξίσου δυναμικά. Η Ευαγγελία Αλεξάκη αναφέρεται στα οφέλη, τα οποία αποκόμισαν όλες όσες συμμετείχαν σε αυτόν τον αγώνα. «Έχουμε αποκομίσει παρά πολλά οφέλη. ∆εν θα άλ-

Η εξαπάτηση των μετεγγραφών Με οιμωγές, ο Α. Λοβέρδος φανέρωσε ότι η συνεχής αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο, ήταν ένα φιάσκο

Φωνάζει ο εξαπατήσας για να φοβηθεί ο εξαπατηθείς.

λαζα ούτε μια στιγμή από έναν τέτοιο αγώνα. Αλλάξαμε πρώτα από όλα σαν άνθρωποι, δεν είμαστε ίδιες μετά από 13 μήνες στο δρόμο. Ελπίζουμε να γυρίσουμε στη δουλειά. Αν το καταφέρουμε αυτό, έχουμε πει ότι θα είμαστε πάλι αλληλέγγυες με όλους όσοι διεκδικούν πράγματα. ∆εν θα μείνουμε ποτέ ξανά στον καναπέ. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Μέσα από αυτόν τον αγώνα, γυναίκες οι οποίες δεν είχαν ξαναβγεί στο δρόμο, σήμερα είναι συνειδητοποιημένες, πολιτικοποιημένες και μάχιμες. Είναι έτοιμες να βοηθήσουν οποιονδήποτε είναι στον αγώνα». Η ίδια τονίζει τη σημασία της συμπαράστασης του κόσμου στον αγώνα τους. «Αν δεν είχαμε τον κόσμο συμπαραστάτη μας δεν θα τα καταφέρναμε. Η αλληλεγ-

Tου ∆ημήτρη Καλλέργη*

Η ιστορία των μετεγγραφών αποτελεί ένα από τα επίσημα «δώρα» των κυβερνήσεων προς τα λαϊκά στρώματα –όχι για να μπορέσουν οι νεοεισερχόμενοι στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ να ξεκινήσουν τις σπουδές τους, αλλά για να κερδίσουν οι κυβερνήσεις λίγους παραπάνω ψηφοφόρους για την επόμενη εκλογική διαδικασία. Η ωμή αυτή διατύπωση δεν φιλοδοξεί να μηδενίσει τα οφέλη που προκύπτουν από τις μετεγγραφές, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, παρά να καταδείξει ότι στερείται νοήματος η «μετακίνηση» φοιτητών χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές για να τους υποδεχτούν.

πειδή, όμως, οι ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας δεν καταλαβαίνουν από «συνθήκες εκπαίδευσης και έρευνας» και αντίστοιχες προοδευτικές σκέψεις, προτιμούν να μιλούν με αριθμούς και να στριμώχνουν νέους και νέες σε κεντρικά ΑΕΙ, ενώ παράλληλα να σπρώχνουν τα περιφερειακά Ιδρύματα στο μαρασμό. Εντός αυτού του σκεπτικού κινήθηκε και ο πρώην υπουργός Παιδείας Κ. Αρβανιτόπουλος στις αρχές Μαΐου. Λίγο ημέρες πριν τις ευρωεκλογές και ένα περίπου μήνα πριν την υποβολή μηχανογραφικών δελτίων όσων συμμετείχαν στις πανελλήνιες, έδωσε πράσινο φως για το μεγάλο κόλπο. Έφερε στη Βουλή προσθήκη - τροπολογία που έδινε το δικαίωμα σε όλους όσοι το είχαν και παλαιότερα, με δύο σημαντικές αλλαγές: η χρήση του δικαιώματος γίνεται χωρίς εισοδηματικό κριτήριο των δικαιούχων και χωρίς τη συνηθισμένη προβλεπόμενη ποσόστωση (10%) επί του συνολικού αριθμού των εισακτέων ανά Σχολή ή Τμήμα υποδοχής. Με άλλα λόγια, ο ν.4264/2014 περί λαϊκών αγορών, στο άρθρο 53, έδωσε το μήνυμα για τη μαζική μεταφορά του φοιτητικού πληθυσμού και επομένως μιας βοήθειας προς εκείνες τις οικογένειες που το έχουν ανάγκη. Με αυτό το μήνυμα συμμετείχαν στις πανελλαδικές εξετάσεις οι

Την άποψη ότι ο αγώνας αυτός αφορά μεγάλο αριθμό εργαζομένων και την ευρύτερη κοινωνία, συμμερίζεται και ο συνήγορος των καθαριστριών, ο εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος. Σχολιάζοντας στην «Εποχή» την αναβολή της εκδίκασης στον Άρειο Πάγο ανέφερε. «Η επιλογή της κυβέρνησης να μην εφαρμόζει την πρωτόδικη απόφαση που διέτασσε την επαναπρόσληψη των καθαριστριών, καθιστά αναγκαία τη συμμετοχή στη δίκη του Αρείου Πάγου, κάθε ενδιαφερόμενου φορέα και συνδικαλιστικής οργάνωσης, στην προάσπιση του αυτονόητου δικαιώματος στην εργασία, στην τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, όπως χρόνια ισχύει στη χώρα μας και στην τήρηση και το σεβασμό του Συντάγματος. Επιλέξαμε να ανοίξουμε τη δίκη στην κοινωνία, αφού τελικώς το πρόβλημα των καθαριστριών η κυβέρνηση το κατέστησε πρόβλημα και άλλων εργαζομένων της ελληνικής κοινωνίας». Στο πλευρό των αγωνιζόμενων καθα-

μαθητές, με αυτό συμπλήρωσαν το μηχανογραφικό δελτίο τους. Λαϊκισμός εκ μέρους του τότε υπουργού ή σκόρπια μαθηματική λογική, έτσι ξεκίνησε η φετινή ιστορία των μετεγγραφών. Πρώτα ψήφισε, μετά κατανόησε

Ο νέος, ακόμα, υπουργός Παιδείας Α. Λοβέρδος έφερε στις 4 Ιούλη 2014 νέα προσθήκη - τροπολογία στο θεσμικό πλαίσιο για τις μετεγγραφές. Επειδή «αναγνώρισε» ότι δεν ήταν αρκετό το πλήθος που προέκυπτε από τον ν.4264/2014, έδωσε κάτι επιπλέον –με εισοδηματικό κριτήριο τα 9.000 ευρώ κατά κεφαλή οικογενειακό εισόδημα και σε ποσοστό 10% επί του συνόλου των εισακτέων. ∆ηλαδή, ο Α. Λοβέρδος δημιούργησε μια εξίσωση και είπε: «όλοι, συν 10% θα είναι φέτος οι μετεγγραφόμενοι φοιτητές». Οι ευρωεκλογές, βέβαια, είχαν τελειώσει, αλλά είχε προσωπική πολιτική σκοπιμότητα η κίνησή του αυτή. Προωθούσε ένα φιλολαϊκό προσωπείο. Μήνας Σεπτέμβριος. Έχει φτάσει πλέον η ώρα των εγγραφών για τους νέους φοιτητές και τις φοιτήτριες σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Ο υπουργός Α. Λοβέρδος σαν να ξυπνά από λήθαργο, αποφασίζει να ασχοληθεί θερμά με το ζήτημα –δηλαδή να αποδομήσει την πολιτική του προκατόχου του. Χρησιμοποιώντας τα γνωστά πλέον επικοινωνιακά εργαλεία του, παρουσιάζεται συχνά στα τηλεοπτικά μέσα και αναγγέλλει ότι θα συζητήσει στη Βουλή «για να βρεθεί λύση». Ενώ οι αριθμοί είχαν υπολογιστεί από το καλοκαίρι, όταν ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Θ. Κυριαζής μιλούσε για 20.000 αιτήσεις μετεγγραφών, ο υπουργός περίμενε πρώτα να έχει ανά χείρας τα πραγματικά δεδομένα. Στη συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της 23ης Σεπτέμβρη, ο Α. Λοβέρδος διαπίστωσε ότι «…αφού καταλάβαμε τη διάταξη (σ.σ. που είχαμε ήδη ψηφίσει), ότι η διάταξη δίνει δικαίωμα στους πάντες […] διαπιστώσαμε ότι δεν είναι αυτό που θέλουμε, δεν είναι αυτό που θέλει να κάνει η Βουλή». Με οιμωγές και σπουδαίες φραστικές διατυπώσεις φανέρωσε ότι η συνεχής

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

του ΥΠ.ΟΙΚ. ριστριών, έξω από τον Άρειο Πάγο, βρέθηκαν την προηγούμενη Τρίτη και οι σχολικοί φύλακες. Η Αμαλία Οικονόμου, σχολική φύλακας του ∆ήμου Παλαιού Φαλήρου, μίλησε στην «Εποχή» για την ανάγκη ενότητας μεταξύ των εργαζομένων από διαφορετικούς κλάδους. «Είμαστε εδώ γιατί αγωνιζόμαστε ενάντια στις απολύσεις και γιατί ζητάμε το δίκιο μας, να επιστρέψουμε στις δουλειές μας. Όπως είναι οι καθαρίστριες, έτσι ακριβώς είμαστε και εμείς. Πρέπει να σταθούμε ο ένας κλάδος στον άλλο. Θεωρούμε απαραίτητο να είμαστε ενωμένοι σαν μια γροθιά. Ένας μόνος του δεν κάνει τίποτα. Όλοι μαζί μπορούμε να πετύχουμε τα πάντα». Η Άννα Κιουτσοκιόζογλου, αντιπρόεδρος της ΠΟΕ-∆ΟΥ, δήλωσε στην «Εποχή»: «Η σημερινή απόφαση νομίζω ότι είναι μια απόφαση που δικαιώνει τον αγώνα των καθαριστριών, οι οποίες εδώ και ένα χρόνο είναι στο δρόμο. ∆εν αφορά, όμως, μόνο αυτές τις 595, αφορά το σύνολο της κοινωνίας, αφορά το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων». Η Μαρία Κανελλοπούλου, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε από την πλευρά της το θαυμασμό της για τον πολύμηνο αγώνα των καθαριστριών: «Αυτές οι γυναίκες μας έχουν βάλει τα γυαλιά.» Όσον αφορά τη στάση της κυβέρνησης πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα επεσήμανε. «Αντιλαμβάνομαι τη στάση τη συγκυβέρνησης και της δικαιοσύνης που δεν θέλουν να δώσουν λύση. Αυτό που έγινε σήμερα δεν δίνει λύση ούτε αρνητική ούτε θετική. Η συγκυβέρνηση δεν θέλει να εκτεθεί, αλλά ταυτόχρονα θέλει και το πρωτογενές της πλεόνασμα από τους

“

Αλλάξαμε πρώτα από όλα σαν άνθρωποι μετά από 13 μήνες στο δρόμο. Ελπίζουμε να γυρίσουμε στη δουλειά. Αν το καταφέρουμε αυτό, έχουμε πει ότι θα είμαστε πάλι αλληλέγγυες με όλους όσοι διεκδικούν. ∆εν θα μείνουμε ποτέ ξανά στον καναπέ.

μικρούς μισθούς των καθαριστριών». Για το ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στους εργαζόμενους που πλήττονται από την εφαρμογή της διαθεσιμότητας και των απολύσεων τόνισε: «Ο ΣΥΡΙΖΑ συμπαραστέκεται σε αυτούς τους ανθρώπους που έχουν χάσει τη δουλειά τους με αντισυνταγματικό τρόπο και παράνομο. Έχει δηλώσει με όλους τους τρόπους ότι θα είναι δίπλα τους».

Αν κοιτάξουμε με προσοχή, διαπιστώνουμε ότι οι βάσεις εισαγωγής αυξήθηκαν στα περιφερειακά Ιδρύματα, ακριβώς επειδή οι μαθητές πίστεψαν ότι θα έπαιρναν αμέσως μετεγγραφή. Τώρα, όχι μόνο δεν πρόκειται να μετεγγραφούν, αλλά ενδεχομένως να αποτελέσουν την καινούργια τροφοδότηση προς τα ιδιωτικά “Πανεπιστήμια”. αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο των μετεγγραφών, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα φιάσκο, μια ακόμα πράξη εξαπάτησης των νέων και των οικογενειών τους.

Ας δούμε το πρόβλημα συνολικά

Τι θα αλλάξει τώρα; Με νέα τροπολογία που υποσχέθηκε ότι θα καταθέσει τη ∆ευτέρα, θα δίνεται το δικαίωμα μετεγγραφής μόνο σε όσους και όσες αιτούνται φοίτησης στον τόπο κατοικίας των γονιών τους ή στον τόπο που φοιτά ο αδελφός ή η αδελφή τους. Στην ίδια συνεδρίαση της Επιτροπής

Αλέξανδρος Μαυρογένης

Μορφωτικών, ο υπουργός διατύπωσε τη γνώμη ότι η νέα αλλαγή θα πρέπει να εξαιρεί τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ Αθηνών, Πειραιά και Θεσσαλονίκης! ∆ηλαδή, για παράδειγμα, το 80% των νεοεισακτέων στη Νομική Σχολή του ∆ημοκρίτειου οι οποίοι έκαναν αίτηση για μετεγγραφή, είναι πιθανότερο να παραμείνουν εκεί. Ή να μην φοιτήσουν καθόλου. Αν κοιτάξουμε με προσοχή τα ποσοστά που προέκυψαν από την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής («Εποχή», 31.8.2014), διαπιστώνουμε ότι οι βάσεις εισαγωγής αυξήθηκαν στα περιφερειακά Ιδρύματα, ακριβώς επειδή οι διαγωνιζόμενοι μαθητές στις πανελλήνιες πίστεψαν ότι θα έπαιρναν αμέσως μετεγγραφή. Τώρα, όχι μόνο δεν πρόκειται να μετεγγραφούν, αλλά ενδεχομένως οι νέοι και οι νέες αυτοί να αποτελέσουν την καινούργια τροφοδότηση προς τα ιδιωτικά «Πανεπιστήμια». Αν όχι πρωθύστερα, είναι τώρα η ώρα να σκεφτούμε τι κάνουμε εμείς στην κυβέρνηση της αριστεράς. Πώς ενισχύουμε οικονομικά τους νέους που εισάγονται σε ΑΕΙ μακριά από τον τόπο κατοικίας τους και ποιο είναι το όριο και η ανοχή αυτής της άμεσης ενίσχυσης. Βραχυπρόθεσμα, προτείνουμε τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, τη χορήγηση οικονομικού βοηθήματος, αλλά φτάνει αυτό; Σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ που στριμώχνονται νέοι και παλαιότεροι φοιτητές και φοιτήτριες χρειάζονται επιπλέον διδάσκοντες και διοικητικό προσωπικό. Χρειάζονται, για να είναι η φοίτηση αντάξια των προσδοκιών μας και για να έχουν τα πτυχία μας περιεχόμενο. Το λεγόμενο brain drain, η μαζική φυγή νέων επιστημόνων από τη χώρα, ανακόπτεται και επειδή θα δώσουμε προοπτική εργασίας στο επιστημονικό τους αντικείμενο, σε κάποιο Ίδρυμα της Ανώτατης Εκπαίδευσης ή Ερευνητικό Κέντρο. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. * Ο ∆ημήτρης Καλλέργης είναι συμβ. διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και στο ΤΕΙ Πειραιά, μέλος της Γραμματείας του τμήματος Παιδείας ΣΥΡΙΖΑ..

Η Coca cola δεν πάει με όλα

Ο αγώνας των 480 απολυμένων του εργοστασίου της Θεσσαλονίκης συνεχίζεται μετά από 364 ημέρες Περίπου 364 ημέρες αγώνα και η τιτάνια προσπάθεια -με στόχο την επαναπρόσληψή τους- από την πλευρά των πρώην εργαζομένων της Coca cola της Θεσσαλονίκης, που απολύθηκαν για την «ικανοποίηση» των τεράστιων κερδών της 3Ε, όχι μόνο δεν σταματά, αλλά εντείνεται. Με σύνθημα «Ούτε γουλιά», η καμπάνια του μποϊκοτάζ που πραγματοποιούν εδώ και μήνες κατά των προϊόντων της εταιρίας «κατεβαίνει» στην Αθήνα και, όπως τονίζει στην «Εποχή» ο πρόεδρος του Σωματείου Εργατοϋπαλλήλων Κόκα κόλα 3Ε Γρηγόρης Παπαδόπουλος, «ο κόσμος όσο περνά ο καιρός καταλαβαίνει ότι, τελικά, η Coca cola δεν πάει με όλα»!

ον αγώνα των απολυμένων του εργοστασίου της Coca cola στη Θεσσαλονίκη, το οποίο αποτελεί πλέον ένα «κουφάρι», δεν σταματούν ούτε οι νέες νομικές, εκφοβιστικού χαρακτήρα, ενέργειες κατά του σωματείου, των απολυμένων της επιχείρησης και των υπόλοιπών συνδικαλιστικών φορέων που τους στηρίζουν. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, από την 3Ε κατατέθηκε νέα αγωγή μέσω της οποίας η εταιρία ζητά να σταματήσει το μποϊκοτάζ και διεκδικεί ένα εκατομμύριο ευρώ (!) από τους ιθύνοντες νόες… δηλαδή από τους εργαζομένους τους οποίους οδήγησε στην απόλυση (η δικάσιμος έχει οριστεί για το Φεβρουάριο του 2017). Οι πρώην απασχολούμενοι της επιχείρησης εντάσσουν -και- αυτή την κίνηση στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης «επιχείρησης εκφοβισμού» τους, μετά το δικαστικό «ράπισμα» το οποίο δέχτηκε πριν από περίπου ένα μήνα η 3Ε από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, με αφορμή τα ασφαλιστικά μέτρα που είχε καταθέσει για να τερματιστεί άμεσα η -σε βάρος της- καμπάνια. Σημειωτέον, το Πρωτοδικείο δικαίωσε επί της ουσίας τους πρώην εργαζομένους της εταιρίας απαγορεύοντας, σύμφωνα και με την «ενοχλημένη» απάντηση - ανακοίνωση που ακολούθησε από την 3Ε, μόνο την αξιοποίηση, διάθεση και αναπαραγωγή, με οποιοδήποτε μέσο, των μηνυμάτων ότι «η Coca cola παράγεται στη Βουλγαρία, φορολογείται στην Ελβετία και καταναλώνεται στην Ελλάδα». Το Μονομελές Πρωτοδικείο, αναφέρει ο κ. Γ. Παπαδόπουλος, αποδέχθηκε επί της ουσίας ότι η καμπάνια του μποϊκοτάζ σε βάρος των προϊόντων της 3Ε μπορεί να συνεχιστεί, με δεδομένο ότι αφορά στην προσπάθεια διεκδίκησης εργασιακών δικαιωμάτων. «Τα δικαιώματα μας, τους αγώνες μας, δεν πρόκειται να τους εγκαταλείψουμε», τονίζει ο πρόεδρος του Σωματείου Εργατοϋπαλλήλων Κόκα – κόλα 3Ε. Ο κ. Γρηγόρος Παπαδόπουλος αναφέρει στην «Εποχή» ότι οι δράσεις ενημέρωσης κατά των προϊόντων της επιχείρησης από τους απολυμένους της, συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και, πλέον, σειρά έχει η Αθήνα. «Όπως πήγαμε μέσα στο καλοκαίρι σε πολλά τουριστικά θέρετρα και νησιά, έτσι και τώρα, με δεδομένο τον αποκλεισμό μας από τα “μεγάλα” κανάλια, συνεχίζουμε να ενημερώνουμε τον κόσμο για ποιους λόγους δεν πρέπει να καταναλώνει τα προϊόντα της Coca cola και αυτή τη φορά, επικεντρωνόμαστε στην Αθήνα» εξηγεί ο πρόεδρος του Σωματείου. Αλλωστε, όπως τονίζει ο κ. Γ. Παπαδόπουλος, «η Coca cola μόνο παίρνει από τη χώρα, χωρίς να δίνει…». Ηδη, από τα 9 εργοστάσια που διατηρούσε τα προηγούμενα χρόνια, σε λειτουργία βρίσκονται μόλις τα 3. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μόνο στη Θεσσαλονίκη, η επιχείρηση απέλυσε 480 άτομα οδηγώντας αυτούς και τις οικογένειες τους, όχι λόγω οικονομικών προβλημάτων, όπως υποστηρίζει ο πρόεδρος του Σωματείου τους, αλλά, καθαρά, για λόγους διατήρησης και ενίσχυσης της κερδοφορίας της, στην ανεργία και κατ’ επέκταση στην οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση. Νάσος Χατζητσάκος

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Το ΠΙΚΠΑ, στα δύο χρόνια λειτουργίας του, φιλοξένησε χιλιάδες ανθρώπων(κάποιους για μεγάλο χρονικό διάστημα) όντας ανοιχτό χωρίς προβλήματα σε αρμονία με την τοπική κοινωνία και αποτελεί, με τις αδυναμίες του, πηγή γνώσης και υπόδειγμα

ΠΙΚΠΑ: ΑΝΟΙΧΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟ∆ΟΧΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

Το «παράδειγμα» της Λέσβου κλείνει Η

είδηση ότι το ΠΙΚΠΑ κλείνει, προκάλεσε και συνεχίσει να παράγει ποικίλες συζητήσεις και αντιδράσεις. Η απαράδεκτη και «τεχνητή» υπερσυσσώρευση ταλαιπωρημένων προσφύγων στο χώρο του ΠΙΚΠΑ, με την απόλυτη ευθύνη των λιμενικών και αστυνομικών αρχών που τους μετέφεραν και τους «ξέχναγαν» εκεί κατ’ εντολή των πολιτικών τους προϊσταμένων, όπως και η επίσκεψη του νέου δημάρχου Λέσβου άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου. «Η δημοτική κατασκήνωση του πρώην ΠΙΚΠΑ στη Νεάπολη της Μυτιλήνης δεν μπορεί να λειτουργεί ως Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών. Θα εκκενωθεί σταδιακά. Είναι χώρος για παιδικές κατασκηνώσεις και κάμπινγκ που εμείς θέλουμε να συνδυάσουμε και με τους γύρω αθλητικούς χώρους και να το διαμορφώσουμε σε ένα αθλητικό κέντρο που θα μπορούν να φιλοξενούνται ομάδες ή αθλητές που έρχονται για αγώνες, έναντι κάποιου συμβολικού τιμήματος» δήλωσε ο νέος δήμαρχος Λέσβου, Σπύρος Γαληνός. Και συνέχισε λέγοντας: «η προηγούμενη δημοτική αρχή είχε παραχωρήσει το χώρο, μπροστά στο αδιέξοδο που είχε δημιουργηθεί, αλλά σήμερα η κατάσταση δεν είναι η ίδια. Είναι έτοιμες οι εγκαταστάσεις της Μόριας. Ας μη γελιόμαστε. Υπάρχει λύση, δαπανήθηκαν τόσα χρήματα στη Μόρια, αρκεί ένα τηλεφώνημα από τον υπουργό για να ηλεκτροδοτηθεί. Είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε όπου χρειαστεί στο θέμα της φιλοξενίας των μεταναστών, όπως για παράδειγμα να διαμορφώσουμε μια παι-

δική χαρά για τα παιδιά που φιλοξενούνται εκεί»!

Παράδειγμα υποδοχής

Την κατασκήνωση του ΠΙΚΠΑ τη γνωρίσαμε το καλοκαίρι του 2009 στη μεγάλη κινητοποίηση του No Border. Τότε, στο πλαίσιο αποσυμφόρησης της αποθήκης-Κέντρου Κράτησης στην Παγανή, μεταφέρθηκαν εκτάκτως πολλοί πρόσφυγες, κρατούμενοι για μήνες, προκειμένου να προχωρήσουν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και να απελευθερωθούν. Τον Νοέμβρη του 2009, το ανθρώπινο κολαστήριο της Παγανής έκλεισε ως απόρροια της παταγώδους αποτυχίας της πολιτικής της κράτησης, αφήνοντας πίσω του μνήμες αθλιότητας, βίας, ρατσισμού και οσμές οικονομικού σκανδάλου αλλά και ξεκάθαρη την αντίληψη στην τοπική κοινωνία ότι δεν θέλουμε ποτέ ξανά «Παγανή» στη Λέσβο. Πέρασαν τρία χρόνια από τότε και το Β. Αιγαίο -και η Λέσβος ειδικότερα- μετατράπηκε στην κύρια πύλη εισόδου προσφύγων από τη Συρία και το Αφγανιστάν, στη μεγάλη τους πλειοψηφία. Η κατάσταση ήταν πλέον εκτός ελέγχου, με γεμάτα όλα τα κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων, με τους πρόσφυγες να περπατάνε χιλιόμετρα αναζητώντας τις Αρχές προκειμένου να συλληφθούν και τις Αρχές να τους αρνούνται με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να κοιμούνται απροστάτευτοι και ταλαιπωρημένοι στα πάρκα της πόλης.

Συλληπητήρια

Ο Στράτος απουσιάζει σήμερα από την εφημερίδα, δεν θα μας ξεναγήσει στα στενά της κινηματογραφικής εβδομάδας. Έζησε την ξεχωριστή οδύνη της απώλειας της μητέρας του. Όταν πρόκειται για τη μάνα ποτέ δεν είναι μικρή, αλλά γίνεται οδυνηρότερη όταν έλθει ξαφνικά, όταν αφορά μια δραστήρια γυναίκα, πολύ περισσότερο μια αξέχαστη συντρόφισσα. Θα γράψουμε σε άλλο φύλλο της ΕΠΟΧΗΣ για τη συντρόφισσα Στέλλα. Τώρα, τα θερμά μας συλλυπητήρια στον Άκη, στον Στράτο, στη μικρή Ηλέκτρα και στη Χρύσα.

Στα τέλη εκείνου του μήνα μετά από ώριμες συζητήσεις και παρεμβάσεις το «Χωριό του Όλοι Μαζί» - η τοπική δικτύωση οργανώσεων και πολιτών με σκοπό την αλληλεγγύη προς τους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν προβλήματα στη Λέσβο- παρέλαβε τα κλειδιά της κλειστής από καιρό κατασκήνωσης του ΠΙΚΠΑ και δημιούργησε το πρώτο Ανοικτό Κέντρο Υποδοχής στα σύνορα της Ευρώπης. Σε αυτή την κίνηση είχε τη σύμφωνη γνώμη όλων των εκπροσώπων των Αρχών του τόπου. Όμως βρέθηκε χωρίς καμία ουσιαστική στήριξη από το δήμο και την περιφέρεια, ενώ οι υποσχέσεις του αρμόδιου Γ.Γ. του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την υλικοτεχνική στήριξή του εγχειρήματος έμειναν ανεκπλήρωτες. Παρ’ όλα αυτά, το ΠΙΚΠΑ μέσα σε λίγες εβδομάδες αποτέλεσε το «παράδειγμα» του άλλου τρόπου υποδοχής των προσφύγων. Σε ένα ανοιχτό χώρο, που οι άνθρωποι κυκλοφορούν ελεύθεροι, που η τοπική κοινωνία συνεισφέρει μαζικά σε όλους τους δυνατούς τομείς (τρόφιμα, ρούχα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εθελοντική εργασία στο χώρο της κατασκήνωσης, κ.ά.). Το εγχείρημα παρουσιάστηκε από τα εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ αλλά και από επιστήμονες ως ο εναλλακτικός τρόπος αντιμετώπισης της υποδοχής μεταναστών. Αυτό, όμως, ήταν κόντρα στην πολιτική της Ευρώπης φρούριο και ενόχλησε την κυβέρνηση. Έτσι, το «παράδειγμα» του ΠΙΚΠΑ άρχισε να μεταβάλλεται σε «πείραμα», με τις αστυνομικές και λιμενικές αρχές να αθετούν την αρχική κοινή συμφωνία και να αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες και τους εθελοντές ως πειραματόζωα, δοκιμάζοντας την υπομονή τους και καταλήγοντας μετά από πολιτική εντολή, στην εκκένωσης του χώρου. Ακολούθησε η επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς των κρατητηρίων και των συνεχιζόμενων πα-

ραβιάσεων των ∆ιεθνών Συμβάσεων για τους Πρόσφυγες. Το ΠΙΚΠΑ, στα δύο χρόνια λειτουργίας του, φιλοξένησε χιλιάδες ανθρώπων(κάποιους για μεγάλο χρονικό διάστημα) όντας ανοιχτό χωρίς προβλήματα σε αρμονία με την τοπική κοινωνία και αποτελεί, με τις αδυναμίες του, πηγή γνώσης και υπόδειγμα για μια διαφορετική και επιτυχημένη αντίληψη της υποδοχής των προσφύγων στα ευρωπαϊκά σύνορα.

Με όραμα μια νέα Παγανή

Για τη σημερινή κυβέρνηση, η κατάσταση στην παρούσα φάση μοιάζει πιο ώριμη από ποτέ. Ο δήμαρχος εκκενώνει το ΠΙΚΠΑ και συνηγορεί στο άνοιγμα της Μόριας, χωρίς να προσδιορίζεται το καθεστώς λειτουργίας και αψηφώντας την απόφαση του προηγούμενου ∆ημοτικού Συμβουλίου που τάσσεται κατά της λειτουργίας Κέντρου Κράτησης στην Λέσβο. Οι πρόσφυγες, των οποίων ο αριθμός συνεχώς αυξάνεται, λόγω της συνεχώς επιδεινούμενης κατάστασης στις χώρες τους, είναι πάλι στο δρόμο μέχρι να συλληφθεί. Η πτέρυγα καταγραφής στη Μόρια έχει διαθέσιμα 150 κρεβάτια και έτσι η κυβέρνηση αναζητά τη στιγμή για να ανοίξει στη Λέσβο ένα Κέντρο Υποδοχής με απροσδιόριστο καθεστώς λειτουργίας σε ένα κατασκευασμένο και ακριβοπληρωμένο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης- Φυλακή. Το ΠΙΚΠΑ με τη λειτουργία του έρχεται σε απόλυτη σύγκρουση με την εμμονή της κυβέρνησης στην πολιτική της Ευρώπης φρούριο και της μακροχρόνιας κράτησης. Η είδηση ότι το ΠΙΚΠΑ κλείνει, μπορεί να αποδειχτεί ,δυστυχώς, συνώνυμη με το μια νέα« Παγανή» ανοίγει στη Μόρια της Λέσβου.

Οφειλόμενη ευχαριστία

Γιώργος Πάλλης

Στο προηγούμενο φύλλο της «Εποχής» παραλείψαμε να αναφέρουμε ότι τη φωτογραφία του Τσούκρι, στην 1η και τη 2η σελίδα της εφημερίδας τράβηξε ο Ορέστης ∆αύλιας, τον οποίο ευχαριστούμε πολύ.

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Κουράστηκα να κάνω σχέδια για το μέλλον και κάθε μέτρο της κυβέρνησης να μου τα χαλάει. Κουράστηκα να γκρεμίζεις ό,τι κατάφερα να κάνω μέσα σε δύο χρόνια με ένα “άντε στο διάολο”, ρε φίλε. Αλλά κάθε φορά που με διαολοστέλνεις πεισμώνω κι άλλο.

Γιατί ΣΥΡΙΖΑ;

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει σωστή απάντηση, όλοι οι λόγοι που μπορείς να σκεφτείς είναι σωστοί

άθε τόσο, γεννιέται το ερώτημα «γιατί ΣΥΡΙΖΑ;». Κάθε φορά που συζητάς με τον οποιοδήποτε, φίλο, συγγενή, άγνωστο σε πορεία, ακόμα και στο σούπερ μάρκετ, τίθεται το ίδιο ερώτημα. Συνήθως έχεις την απάντηση έτοιμη, γιατί έχει τεθεί τόσες φορές η ερώτηση που πλέον ξέρεις ποια είναι και η απάντηση. «ΣΥΡΙΖΑ γιατί είναι η μόνη ελπίδα.» Εκεί, θυμάσαι αυτόν που είπε ότι σπάνια στην πολιτική έχεις να επιλέξεις ανάμεσα στο καλό και στο κακό, αλλά συχνότερα έχεις να επιλέξεις ανάμεσα στο κακό και στο λιγότερο κακό. Άλλες φορές κολλάς, ξεχνάς ποια είναι η σωστή απάντηση. Γιατί, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει σωστή απάντηση. Όλοι οι λόγοι που μπορείς να σκεφτείς για να ψηφίσεις ΣΥΡΙΖΑ είναι σωστοί. Άλλοτε θα τους πείσεις κι άλλοτε θα σηκωθούν να φύγουν δίχως να μπουν στη διαδικασία να σκεφτούν αυτά που τους είπες. Βέβαια, δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκη να τους πείσεις. Αρκεί να τους δώσεις την ευκαιρία να σκεφτούν. Ωστόσο, κάποιοι θα αποφασίσουν ότι έχεις δίκιο. Θα καταφέρεις να ακούσεις αυτό το πολυπόθητο «εγώ θα ψηφίσω ΣΥΡΙΖΑ». Θα το ακούσεις από την κυρία στο σούπερ μάρκετ, που θα μπορούσε να είναι και γιαγιά σου, που της έκοψαν τη σύνταξη, που ο γιος της μετανάστευσε

για να ζήσει την οικογένειά του. Θα το ακούσεις από τη σχολική φύλακα του λυκείου σου, που το 2013 έμεινε χωρίς δουλειά. Από την καθηγήτρια σου, που τόσα χρόνια ψήφιζε ΠΑΣΟΚ, νομίζοντας ότι ο Αντρέας κι ύστερα ο Σημίτης ή ο Γιωργάκης θα έλυνε τα προβλήματά της και θα έφερνε σοσιαλισμό. Από τον πωλητή στη λαϊκή, που, ακόμα κι όταν του πάσαρες το φυλλάδιο του ΣΥΡΙΖΑ σε προεκλογική περίοδο, σε κοίταγε με μισό μάτι, τελικά το πήρε και την επόμενη Πέμπτη σου κέρασε τις ντομάτες. Ίσως να στο πει κι η αδερφή σου που στο 1ο έτος οργανώθηκε στα ΕΑΑΚ, από αντίδραση στον πατέρα σου που ήταν στο ΚΚΕ Εσωτερικού και τον πέρναγε για ρεφορμιστή. Αλλά κι από έναν να τ’ ακούσεις θα αξίζει σαν να το άκουσες από χιλιάδες. Κι αν ακούσεις και από μερικούς «άντε στο διάολο και ‘σύ και ο ΣΥΡΙΖΑ σου, τσιπράκι», μην αποθαρρυνθείς. Πείσμωσε κι άλλο. Γιατί, φίλε, αν πάω εγώ στο διάολο, θά ‘ρθεις και ‘συ μαζί. Και ‘συ και άλλοι 11.000.000 μετανάστες και Έλληνες. Εσύ μπορεί να μη θέλεις να παλέψεις για το μέλλον σου, εγώ όμως θέλω. Θέλω γιατί κουράστηκα να προσπαθώ να σε πείσω. Βαρέθηκα, κιόλας, αλλά κυρίως κουράστηκα. Κουράστηκα να κάνω σχέδια για το μέλλον και κάθε μέτρο της

κυβέρνησης να μου τα χαλάει. Κουράστηκα να γκρεμίζεις ό,τι κατάφερα να κάνω μέσα σε δύο χρόνια με ένα «άντε στο διάολο», ρε φίλε. Αλλά κάθε φορά που με διαολοστέλνεις πεισμώνω κι άλλο. Γιατί το θεωρώ τραγικό ότι ο συμμαθητής μου αντιλαμβάνεται ως σωστότερη πολιτική επιλογή τη Χρυσή Αυγή ή ότι η σερβιτόρα της καφετέριας της γειτονιάς μου είναι ∆ΑΠίτισσα και πιστεύει ότι δεν υπάρχει κρίση. Κουράστηκα να προσπαθώ να πείσω τους ανθρώπους γύρω μου «γιατί ΣΥΡΙΖΑ». Ίσως δεν είναι η καλύτερη επιλογή, διατηρώ και ‘γώ τις επιφυλάξεις μου. Είναι, όμως, η μόνη λύση κόντρα στις μνημονιακές πολιτικές, κόντρα στην κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου και σε κάθε κυβέρνηση αυταρχισμού. Γιατί, όταν αυτοί σπρώχνουν όλο και περισσότερους ανθρώπους στα όρια της φτώχειας, ο ΣΥΡΙΖΑ, εμείς, προτάσσουμε την αλληλεγγύη, την αντίσταση και την αυτοοργάνωση. Όταν αυτοί ρίχνουν μαύρο στην ΕΡΤ και διαγράφουν χιλιάδες φοιτητές, εμείς μιλάμε για πλουραλισμό και ελεύθερη δημοσιογραφία και για δημόσια, δωρεάν εκπαίδευση για όλους, χωρίς εξαιρέσεις. Όταν ο Σαμαράς στοιβάζει πρόσφυγες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και το λιμενικό ρίχνει παιδιά μεταναστών στη θάλασσα, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για ανθρώπινα δικαιώ-

Η ψυχή της κινηματογραφικής λέσχης της ΕΡΤ3

ματα. Όταν τα 586 ευρώ φαίνονται πολλά στον κύριο Μέργο και τα μαγαζιά αρχίζουν να ανοίγουν τις Κυριακές, εμείς μιλάμε για εργασιακές σχέσεις και αξιοπρεπή βασικό μισθό. Γιατί όταν η κυβέρνηση μας εκμηδενίζει και μας ισοπεδώνει ως προσωπικότητες, ο ΣΥΡΙΖΑ μας θυμίζει ότι έχουμε αξιοπρέπεια και ήθος. Η ειδοποιός διαφορά μας με αυτούς τους ανθρώπους, δεν είναι ότι αυτοί είναι δεξιοί και εμείς αριστεροί. Είναι ότι αυτοί μας βλέπουν σαν μηχανές παραγωγής και εμείς βλέπουμε τους ανθρώπους γύρω μας όπως είναι: άνθρωποι, έγχρωμοι, λευκοί, χριστιανοί, μουσουλμάνοι, Έλληνες, αλλοδαποί. Παρά τις αμφιβολίες μου, παρά τα όποια λάθη του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η σωστότερη επιλογή. Γιατί από αυτήν εξαρτάται το μέλλον το δικό μου, της γενιάς μου και των επόμενων. Ο καθένας μας, λοιπόν, είναι ελεύθερος να κάνει τη δική του επιλογή. Πρέπει, όμως, να θυμάται ότι είναι στο χέρι του να αλλάξει αυτά και αυτούς που τον καταπιέζουν. Είναι δικαίωμά του και οφείλει να παλέψει και να το διεκδικήσει. Χρέος της γενιάς μας είναι η ανατροπή. Το θέμα είναι ποιοι και με ποιους όρους θα το εκπληρώσουν. Νεφέλη Μπούλιαρη μαθήτρια και μέλος της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

κλεισε η θερινή σεζόν για την κινηματογραφική λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ3 και το επόμενο, χειμερινό πλέον, ραντεβού δίνεται για τη ∆ευτέρα στον κινηματογράφο «Αλέξανδρο». Παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες του Σεπτέμβρη, παρότι στο φαρδύ πεζοδρόμιο της οδού Αγγελάκη δεν έλειπαν οι αμέριμνοι περιπατητές που περνούσαν αδιάφοροι κάτω από την «οθόνη», παρά το θόρυβο των αυτοκινήτων και κυρίως των λεωφορείων, «δεν έπεφτε καρφίτσα» σε κάθε προβολή. Οι καρέκλες που μεταφέρονταν από το κτίριο του ελεύθερου ραδιοφώνου της ΕΡΤ3 ποτέ δεν έφταναν, κάποιες κυρίες έφερναν καρεκλάκι από το σπίτι και δεν έλειπαν κι οι γενναίοι που καθόντουσαν στο

γρασίδι ή στα καγκελάκια του πεζοδρομίου. Στην τελευταία, μάλιστα, θερινή προβολή όταν η ψιχάλα άρχισε να πέφτει επίμονα, όλο σχεδόν το κοινό παρέμεινε περίπου 20 λεπτά στη βροχή για να δει το συμβολικό φινάλε του θαυμάσιου πολιτικού σπαγγέτι-γουέστερν «Ο κυνηγός των επτά συμμοριών» του Τονίνο Βαλέρι. Μια ταινία που, χρησιμοποιώντας προσφυώς το γεγονός της δολοφονίας του Τζον Κένεντι σε παρελθοντικό χρόνο, πραγματεύεται με θαυμαστή πολιτική οξυδέρκεια διαχρονικά ζητήματα, όπως ο ρατσισμός, η διαφθορά των πολιτικών κι η διαπλοκή τους με το οικονομικό κατεστημένο. Επίσης, παρουσιάζει συγκλονιστικά τον παραλογισμό του παρακράτους και τις συμβάσεις του ρεα-

λισμού στην πολιτική όπως και τα κρυμμένα, για πάντα, μυστικά της. Μια ταινία που χρησιμοποιεί ως όχημα τη μυθολογία του γουέστερν, για να αναδείξει καίρια κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που στο σύγχρονο κινηματογράφο αγνοούνται προκλητικά. Μια ταινία που παρέμεινε σχεδόν άγνωστη στο ευρύ κοινό γιατί το ιδεολογικό της φορτίο ήταν πολύ επικίνδυνο για την καθεστηκυία τάξη. Έχω γράψει κι άλλες φορές για την ταινιοθήκη της ΕΡΤ3. Η επιτυχία αυτού του πρωτότυπου εγχειρήματος βασίζεται στα εξής σημαντικά στοιχεία: - Αποτελεί τη διαρκή, εξωστρεφή παρουσία των απολυμένων-εργαζομένων της ΕΡΤ3, που συνεχίζουν για 15 μήνες αγωνιζόμενοι, στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της πόλης. - Το ενδιαφέρον του κόσμου είναι εντυπωσιακό ακόμα κι όταν οι προβολές γίνονταν σε αντίξοες συνθήκες, στο πεζοδρόμιο της οδού Αγγελάκη, με ένα λάπτοπ κι έναν βιντεοπροβολέα. Με τις πρωτότυπες κι αντισυμβατικές επιλογές των ταινιών, με τη δυνατότητα που δίνεται στους θεατές να εκφραστούν και να

ανταλλάξουν απόψεις μετά το τέλος της ταινίας και με το δωρεάν εισιτήριο, έχει επιτευχθεί η ζητούμενη λαϊκότητα, μόνιμο έλλειμμα στο χώρο των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. - Υπάρχουν κι άλλες κινηματογραφικές λέσχες στην πόλη, όπως για παράδειγμα η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης που στεγάζεται στο Μουσείο Κινηματογράφου. Έχουν κι αυτές τον κόσμο τους, είναι όμως ψυχρές κι απρόσωπες και δεν έχουν την ψυχή της λέσχης της ΕΡΤ3. Αυτή η ψυχή τροφοδοτείται από τον αγώνα των εργαζομένων, από το ριζοσπαστισμό και την αποφασιστικότητά τους, που διαρκώς εντείνονται παρά την πολύμηνη κόπωση από το περσινό φασιστικό κλείσιμο της ΕΡΤ. Και, φυσικά, αυτή η ψυχή αντικατοπτρίζεται στις επιλογές των ταινιών, κυρίως αυτών που είναι άγνωστες και «ταπεινές», πλην όμως εμπεριέχουν έναν τεράστιο ιδεολογικό πλούτο, με σαφείς διαθέσεις ρήξης με το κατεστημένο και τις δομές του και προωθώντας τολμηρά το επαναστατικό πρόταγμα. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Μια οπερατική εκδοχή της Σταχτοπούτας “Cendrillon” της Πολίν Βιαρντό από την Oμάδα Λυρικού Θεάτρου “Ραφή”

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

«Tarantella rituale»

«Φεστιβάλ noir ελληνικού έργου»

Ομάδα μουσικού θεάτρου Ραφή ιδρύθηκε το 2012 από τη μουσικό Αναστασία Κότσαλη και την εικαστικό Χριστίνα Σπανού. Μέλη της αποτελούν οι σοπράνο Λητώ Μεσσήνη και Μάιρα Μηλολιδάκη και ο μαέστρος Μιχάλης Παπαπέτρου. Οι παράστασεις της περιλαμβάνουν κυρίως site specific παραγωγές γύρω απ’ το λυρικό ρεπερτόριο του 20ού αιώνα και το διάλογο του με τα νέα μέσα. Αυτή τη φορά, μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε στο Φεστιβάλ Αθηνών 2014 («Και τα ψάρια βγήκαν να πολεμήσουν ενάντια στους ανθρώπους» της Ανχέλικα Λίντελ), ο σκηνοθέτης Θέμελης Γλυνάτσης συνεργάζεται με την Ομάδα Λυρικού Θεάτρου Ραφή για την όπερα δωματίου «Cendrillon» της Πολίν Βιαρντό. Γραμμένη στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτή η πρωτότυπη οπερατική εκδοχή της Σταχτοπούτας παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση ενός από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες της νέας γενιάς, γνωστού για τις ακραίες, ποιητικές και στοχαστικές του δημιουργίες. Η Cendrillon της Βιαρντό, σκοτεινή, ενήλικη και γεμάτη χιούμορ, σηματοδοτεί το τέλος μια εποχής και την απαρχή μιας καινούριας. Τα νέα ρεύματα, το ancient regime, η ταξική αναδιάρθρωση, το αβάν γκαρντ εκρήγνυνται και συντίθενται απολαυστικά, μέσα από τη γραφή μιας σημαντικής δημιουργού. Σκηνοθεσία: Θέμελης Γλυνάτσης, μουσική διδασκαλία-πιάνο:Μιχάλης Παπαπέτρου, σκηνικά: Αδριανός Ζαχαριάς, φωτισμοί: Ντίνος Νικολάου, κοστούμια: Μαργαρίτα ∆οσούλα. Με τους: Χρήστο ∆εληζώνα, Κωνσταντίνο Ζαμπούνη, Χρήστο Κεχρή, Αναστασία Κότσαλη, Μιράντα Μακρυνιώτη, Γιώργο Ματθαιακάκη, Κώστα Μαυρογένη, Λητώ Μεσσήνη, Μάιρα Μηλολιδάκη. Κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη (από τις 13 Οκτωβρίου έως τις 11 Νοεμβρίου), στις 9 μ.μ., στο Θέατρο Skrow (Aρχελάου 5, Παγκράτι, 210 7235842). Τιμή εισιτηρίου: 12 ευρώ (γενική είσοδος), 8 ευρώ (μειωμένο). •

ο πρώτο από τα έξι θεατρικά έργα που αποτελούν το φεστιβάλ noir ελληνικού έργου, υπό την διεύθυνση της γνωστής συγγραφέως Λείας Βιτάλη, παρουσιάζεται στις αρχές του Οκτώβρη. Πρόκειται για το έργο της Νίνας Ράπη «Άγριες Νότες». Μια πολιτική δολοφονία γίνεται αφορμή να ενεργοποιηθούν οι πιο σκοτεινοί μηχανισμοί του συστήματος. Μια συναυλία διακόπτεται. Οι ζωές κάποιων ανθρώπων ανατρέπονται. Μια τραγουδίστρια και ένας μαρμαράς-γλύπτης συλλαμβάνονται ως εξιλαστήρια θύματα. Ένα πείραμα έχει δρομολογηθεί: η ζωή θα είναι πια υπό έλεγχο. Ένας χώρος απομόνωσης, κάμερες, μικρόφωνα, τα πειραματόζωα υπό συνεχή παρακολούθηση και τα πάντα μετατρέπονται σε ένα σκληρό ριάλιτι σόου. Παρουσιάστρια αυτού του σόου, μια φίλη που γίνεται εχθρός και ένας φύλακας, γρανάζι της εξουσίας, που από θύτης μεταστρέφεται σταδιακά σε θύμα. Οι Θεατές, σε αυτό το πείραμα-μάθημα, θα γίνουν μάρτυρες των πιο σκληρών τεχνικών αναμόρφωσης για όλους όσους τυχόν παρεκκλίνουν. Η σκηνοθεσία είναι των Χρύσα Καψούλη και DameBlance, η μουσική της Nalyssa Green και τα κοστούμια της Άσης ∆ημητρολοπούλου. Παίζουν οι ηθοποιοί: Αθηνά Μαξίμου, Χριστίνα Χειλά – Φαμέλη και Κώστας Μπάρας (φιλική συμμετοχή). Παραστάσεις: κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη (από 6 Οκτωβρίου μέχρι 11 Νοεμβρίου), στις 8μ.μ., στο Αγγέλων Βήμα (Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια, τηλ. 210 5242211).

«Ελεύθερο ζευγάρι»

υνεχίζεται για δεύτερη χρονιά η εξαιρετικά επιτυχημένη παράσταση της προηγούμενης θεατρικής περιόδου, η κωμωδία των Ντάριο Φο και Φράνκα Ράμε, «Το ελεύθερο ζευγάρι». Πρόκειται για μια θεότρελη κωμωδία με πολύ γέλιο, απρόοπτη εξέλιξη αλλά και συγκινήσεις της καθημερινής ζωής. «Εκείνη... εκείνος... ο γάμος τους... οι απιστίες του... ο εραστής της... οι συνεχείς απόπειρες αυτοκτονίας... η ζήλια τους... η αγάπη τους... και μια εξομολόγηση στους θεατές που θα μοιραστούν αμφίδρομα τα συζυγικά τους προβλήματα». Σκηνοθεσία και μουσική επένδυση: Αλέξανδρος Λιακόπουλος.

Παίζουν οι ηθοποιοί: Χριστίνα Βογιατζή, Γιώργης Κοντοπόδης. Παραστάσεις: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, στις 9.45μ.μ., Κυριακή στις 7.15μ.μ. (από 10 Σεπτεμβρίου μέχρι 29 Οκτωβρίου), στο Τσάι στη Σαχάρα (Λαοδικείας 18, Ιλίσια, τηλ.: 211-0120936). Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ και 7 φοιτητικό - ανέργων.

«Από πρώτο χέρι»

ρεις ηθοποιοί, με υλικά τις πραγματικές μνήμες και αφηγήσεις των ανθρώπων που εργάστηκαν ως καπνεργάτες ή ως αγρότες-καλλιεργητές στα καπνά του Αγρινίου, συνθέτουν μια παράσταση που μιλά για τον καθημερινό μόχθο των ανθρώπων και την πατρογονική γη. Γυρίζοντας στη ρίζα της πόλης και της φύσης τους, αναζητούν να θυμηθούν και να εμπνευστούν από το πείσμα ζωής αυτών των ανθρώπων, που στην ουσία έχτισαν, άνδρωσαν και έκαναν διάσημες τις πόλεις του καπνού. Μνήμες και εμπειρίες από γιαγιάδες, προγιαγιάδες, παππούδες και παιδιά που μεγάλωσαν και ωρίμασαν μέσα στη μυρωδιά και την κόλλα του καπνού. Η παράσταση «Από πρώτο χέρι» είναι αποτέλεσμα μιας μεγάλης έρευνας των συντελεστών της, που στηρίζεται σε αφηγήσεις καπνεργατών και καλλιεργητών καπνού του Αγρινίου, σε πληροφορίες από το βιβλίο του Ευάγγελου Παπαστράτου Η δουλειά κι ο κόπος της, σε ιστορικά στοιχεία που προκύπτουν από το ιστορικό δοκίμιο «Καπνεργάτες – οι κυνηγοί του ονείρου» του Αριστείδη Μπαρχαμπά, και σε μια σειρά συναισθηματικών, λογοτεχνικών και μουσικών συνειρμών. Παίζουν: Κατερίνα Καραδήμα, Μαντώ Κεραμυδά, ∆ανάη Σπηλιώτη. Παραγωγή: Μικρό Θέατρο Αγρινίου σε σκηνοθεσία Γεωργίας Μαυραγάνη. Παραστάσεις: Πέμπτη έως Κυριακή (από 16-26 Οκτωβρίου), στις 8.30μ.μ., στο Bios Main (Πειραιώς 84, τηλ. 210 3425335).

«Tarantella rituale»

ην παράσταση «Tarantella ritual», μία παραγωγή της Spazio Seme s.n.c., καλλιτεχνικής εταιρίας που δραστηριοποιείται στην πολιτιστική και διεθνή καλλιτεχνική παραγωγή, με έδρα το Arezzo της Τοσκάνη, θα φιλοξενήσει η κεντρική σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. H παράσταση, που είναι εμπνευσμένη από τα αρχαία

Μυστήρια της Μεσογείου, αφηγείται με έναν ονειρικό, δραματικό και ταυτόχρονα ειρωνικό τρόπο, το τελετουργικό ίασης μιας γυναίκας «ταραντολάτα», σύμβολο κάθε ανθρώπινης ύπαρξη. Θέατρο, χορός, μουσική, αρχέγονες ιταλικές μελωδίες, λαϊκή παράδοση και μύθος: είναι τα στοιχεία που απαρτίζουν την παράσταση υπό τη σκηνοθεσία του Gianni Bruschi και την ερμηνεία ενός διεθνούς καστ ηθοποιών και χορευτών: Gianni Bruschi (Ιταλία), Eleonora Ciampelli (Ιταλία), Leonardo Lambruschini (Ιταλία), Lourdes McGehee (ΗΠΑ), Sam McGehee (ΗΠΑ), Melanie Neu (ΗΠΑ), Ρένια Πουρνάρα (Eλλάδα), Caterina Testi (Ιταλία), Ashai Lombardo Arop (Ιταλία). Από την Παρασκευή 26 έως και την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου, στις 9.15μ.μ., Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 και Θαρύπου, μετρό Φιξ, Νέος Κόσμος, τηλ. 210 9212900).

«Το αμάρτημα της μητρός μου»

«Τ

ο αμάρτημα της μητρός μου» αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα διηγήματα της ελληνικής πεζογραφίας κι ένα σπάνιο κείμενο για την παγκόσμια λογοτεχνία. Σκηνοθετημένο από τον ∆ήμο Αβδελιώδη, ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο Θησείον, με τους Κωνσταντίνο Γιανακόπουλο και Ρένα Κυπριώτη. Ο Αβδελιώδης σημειώνει: «Ο Γεώργιος Βιζυηνός επιζητά, σ αυτό το αριστουργηματικό έργο, την αμοιβαία κατανόηση και συγχώρεση από τη μητέρα του, αποκαλύπτοντας ο ίδιος την πιο βαθιά του πληγή. Πρόκειται για μια τραγικού χαρακτήρα εξομολόγηση που ενώ συνήθως κρύβεται επιμελώς στο σκοτάδι, εδώ βγαίνει αγέρωχα στο φώς, και ξεπερνώντας τις συμπληγάδες της ηθογραφίας και της ηθικογραφίας, γίνεται λόγος δημόσιος και λυτρωτικός, με το πνεύμα ενός πολύ μεγάλου συγγραφέα. Ενός πνεύματος, που έχει συμπεριλάβει και αφομοιώσει μέσα σε όλο το πεζογραφικό του έργο, τα στοιχεία ενός ζωντανού και πηγαίου λαϊκού πολιτισμού που εμπεριέχει τις δυνάμεις της ζωής και της πίστης, να υπερνικούν τις δυνάμεις του θανάτου και της φθοράς». Παραστάσεις: ∆ευτέρα και Τρίτη (από 6 Οκτωβρίου έως 25 Νοεμβρίου), στις 9μ.μ., στο Θησείον, ένα θέατρο για τις τέχνες (Τουρναβίτου 7, Θησείο, τηλ. 210 3255444).

1065

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Ψυχής παραμυθία Γιώργος Σκαμπαρδώνης «Νοέμβριος» Εκδόσεις Πατάκη Απρίλιος 2014

«Μ

παίνω την νύχτα μέσα εις την εκκλησιά του Αιγιάννη και κλειώ την πόρτα κι αρχινώ τα κλάματα με μεγάλες φωνές και μετάνοιες: “τ’ είναι αυτό οπού ’γινε σ’ εμέναν, γομάρι είμαι να με δέρνουν;” Και τον περικαλώ να μου δώση άρματα καλά κι ασημένια και δεκαπέντε πουγγιά χρήματα και εγώ θα του φκιάσω ένα μεγάλο καντήλι ασημένιον. Με τις πολλές φωνές κάμαμεν τις συμφωνίες με τον άγιον...» Αυτά γράφει ο Μακρυγιάννης ενθυμούμενος τη ντροπή και το παράπονό του στα δεκατέσσερα για το ξυλοφόρτωμα από το πρώτο αφεντικό του “ομπρός σε όλον τον κόσμον”. Κοντεύει να τελειώσει το 2014, που κάποιοι παλαιότεροι – καλή ώρα ο Σεφέρης – θα πρότειναν να ανακηρυχτεί Έτος Μακρυγιάννη, χωρίς να τον μνημονεύσουμε. Η φετινή επέτειος των 150 χρόνων από τον θάνατό του εορτάστηκε μόνο τοπικά, σε Κροκύλειο και Λιδωρίκι, χωρίς να υπερβεί τα όρια της ορεινής ∆ωρίδος, άντε και της Φωκίδας. Υπήρξαν, βεβαίως, οι θεατροποιήσεις των «Απομνημονευμάτων» του. Αυτή η μόδα, που σαρώνει κυριολεκτικά τη νεοελληνική πεζογραφία, απέδειξε, για ακόμη μία φορά, ότι προ ουδενός ορρωδεί. Η μνημόνευση του Μακρυγιάννη δεν έχει εδώ επετειακό χαρακτήρα. Μας τον θύμισε ο Γιώργος Συμεωνίδης, που, ανήμερα στη γιορτή του ανατρέχει στους Αιγιώργηδες, τον Μεγαλομάρτυρα και τον Νεομάρτυρα των Ιωαννίνων. Με τον δεύτερο, τον φουστανελοφόρο, οκτώ χρόνια μικρότερο του Μακρυγιάννη, “είχε προσωπική σχέση ο παππούς του”. Όταν το κτήμα του έπιασε φωτιά, μια μέρα που εκείνος έλειπε, μόλις γύρισε, έτρεξε κατευθείαν “στην εικόνα του, κρεμασμένη στο χαγιάτι”. Όρθιος μπροστά του, “με υψωμένο το δάχτυλο, έξαλλος του λέει”: «...Εσύ, κοτζάμ άγιος, γιατί δεν έτρεξες να βοηθήσεις να σβήσουνε τη φωτιά πριν προχωρήσει και κάψει το κτήμα; Γιατί, ρε, δεν έτρεξες να ρίξεις ούτε ένα κουβά νερό, ε; Αφορεσμένε! Τρεις μήνες θα κάνω να σ’ ανάψω το καντήλι. Που να χέσω τη φουστανέλα σου...» Πώς του ’ρθε του εγγονού και αρχίζει να ψάχνει τη δική του φουστανέλα από τον Φοιτητικό Χορευτικό Σύλλογο Ηπειρωτών «Η Σαμαρίνα». Την ανασύρει, την φοράει και θυμάται φευγαλέα μια πανέμορφη Ιωάννα από το χορευτικό. σοι άκουσαν τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη να διαβάζει το διήγημα, «Ούτε έναν κουβά νερό», τον Μάιο, στο Βυζαντινό Μουσείο Πολιτισμού, θα πρέπει να εξεπλάγησαν ευχάριστα με την ενημέρωσή του γύρω από τους μεταβυζαντινούς αγιογράφους. Ταυτόχρονα, θα μελαγχόλησαν, καθώς το διήγημα δένει “το λυκόφως του Βυζαντίου” με εκείνο της ζωής. Ο συγγραφέας, όμως, διασκεδάζει τις εντυπώσεις, κλείνοντας το διήγημα με ένα τραγούδι, όχι το «Παιδιά της Σαμαρίνας» που θα αναμενόταν, αλλά ένα δικό του, παραφράζοντας το «Κούρο Σίβο» του Καββαδία: «Η Σαμαρίνα, η Σαμαρίνα όλα τα σβήνει...». Σε εκείνη την εκδήλωση, είχε ξεκινήσει διαβάζοντας ένα άλλο διήγημα για εικόνες και αγιογράφους, ακριβέστερα, για έναν αγιογράφο, παλαιότερο και περιώνυμο, τον υστεροβυζαντινό Μανουήλ Πανσέληνο. Το «Ο κυρ Μανουήλ Πανσέληνος δεσπόζει» είναι το τέταρτο διήγημα του Σκαμπαρδώνη, που εμπνέεται από τον μυστηριακό χώρο του Αγίου Όρους. Είχε περισσότερο από δέκα χρόνια να θυμηθεί το Όρος. Όπως εξομολογείται ο αφηγητής στο τελευταίο διήγημα της συλλογής, το «Πάρε το τρανζίστορ στη βάρκα», όπου ψαρεύει με τον παπα-Θεόφιλο στη σκιά του Άθωνα, έχει δέκα πέντε χρόνια να μπει στο Όρος. Πάντως, η

πρώτη συλλογή του ανοίγει με το αγιορείτικο διήγημα, «Το ασπιδόνερο». Εκείνο το πρώτο και το τελευταίο της πρόσφατης έχουν το ίδιο θέμα, την ανταπόκριση των ζώων στο μουσικό ερέθισμα. Εκεί είναι το πιο φαρμακερό φίδι, η ασπίδα, εδώ τα δελφίνια, που, για ακόμη μία φορά, συντελούν στην ευφραντική ατμόσφαιρα των θαλασσινών του διηγημάτων. Αντιθέτως, υποβλητική είναι η ατμόσφαιρα στα δυο αγιορείτικα, ενώ στα ενδιάμεσα δυο που διαδραματίζονται στο Όρος («Ιχθύος κατάλυσις», «Πρωινό ρόφημα»), περιγράφονται περιστατικά με εύθυμη διάθεση. Πάντως, στο πρώτο και το τελευταίο, δεν ονοματίζει τους Γέροντες ούτε τις Μονές που ασκητεύουν, πιθανώς θέλοντας να προϊδεάσει για την διαφυγή προς το φανταστικό. Πράγματι, σύμφωνα και με τον τίτλο, δεσπόζει ο Πανσέληνος. Όχι, όμως, μόνο στο Πρωτάτο, όπου οι γνωστές τοιχογραφίες του, αλλά και σε μια υπόγεια εκκλησία, κρυμμένη κάτω από το κελάκι ενός παράξενου Γέροντα, αποκύημα συγγραφικής φαντασίας ερεθισμένης από τη μακρόχρονη κατά ∆ιονυσίου του εκ Φουρνά ανάγνωση. Γενικότερα, σε αυτήν τη συλλογή, η φαντασία του Σκαμπαρδώνη αναδεικνύεται πλέον οξυμμένη στο να συνθέτει ιστορίες, καθώς επινοεί δαιμονικές συμπτώσεις και ακραίες συγκυρίες. Αναφέραμε τρία από τα 33 διηγήματα της πρόσφατης συλλογής. Για όσους καταγράφουν και αριθμητικά την παρουσία ενός συγγραφέα, είναι η ενάτη συλλογή, φτάνοντας το σύνολο των στεγασμένων σε αυτές διηγημάτων στα 187 μέσα σε μία εικοσιπενταετία. Αυτά, όμως, μπορεί να μην ταυτίζονται με την συνολική παραγωγή του. Ο Σκαμπαρδώνης κάνει δύσκολη τη ζωή μελλοντικών γραμματολόγων, μη αναφέροντας από το 2003 και ύστερα, όπως είναι φιλολογικά επιβεβλημένο, πρώτες δημοσιεύσεις διηγημάτων. Οπότε δεν είναι γνωστά τα ήδη δημοσιευμένα, ούτε αν υπάρχουν δημοσιευμένα που δεν έχουν συμπεριληφθεί. Όσο για τη συγγραφική παρουσία, αυτή δεν μετριέται από την έκδοση βιβλίου, αλλά δημοσίευσης διηγήματος. Και ο Σκαμπαρδώνης, αν δεν σφάλλουμε, συμπληρώνει του χρόνου τριακονταετία. Κατά τα άλλα, η πρόσφατη συλλογή έχει τα περισσότερα διηγήματα όλων, αλλά λιγότερες σελίδες σε σχέση με τις τρεις προηγούμενες. Αρχικά, οι πέντε πρώτες συλλογές ήταν ολιγοσέλιδες, 130 σελίδες η εκτενέστερη. Με το ξεκίνημα, μετά το 2000, της μυθιστοριογραφίας, αυξήθηκαν σε σελίδες και οι συλλογές. Κατ’ εξαίρεση, σε αυτήν τη συλλογή, ο αριθμός του πλήθους των διηγημάτων αναγράφεται και στο εξώφυλλο, δίκην υπότιτλου. Το 33 θεωρείται μαγικός αριθμός, ο μεγαλύτερος σε δύναμη σαγήνης, όπως και ο Νοέμβριος, που εκλαμβάνεται ως ο πλέον μυστηριώδης μήνας, αλλά και ο μήνας εισόδου στον χειμώνα. Χάρις σε αυτό το χαρακτηριστικό και το συμβολικό του φορτίο επιλέγεται ως τίτλος. ∆ηλώνεται, άλλωστε, στο κειμενάκι του οπισθόφυλλου, που εκπέμπει μελαγχολία, αλλά και προϊδεάζει για το θεματικό φάσμα των νέων διηγημάτων. Πλαγίως ο Σκαμπαρδώνης μνημονεύει την α-

ποχώρησή του από τη μάχιμη δημοσιογραφία: “Τώρα που πέρασαν οι παλιές Παρασκευές”. Προσθέτοντας: “νταγιαντώ μ’ αυτά”, που σημαίνει υποφέρω αλλά βαστώ με την ανάκληση παλαιών ιστοριών. Ακριβέστερα, δίνει μια ποιητική εικόνα για τη σχέση αφηγητή και μνήμης, που προβάλλει την ευαίσθητη ισορροπία μίας μυθοπλασίας με αυτοβιογραφική διάσταση. Ο συγγραφέας φαίνεται να διαθέτει περισσότερο χρόνο στο λεκτικό ραφινάρισμα, καθώς αυξάνει ο πλούτος των επί μέρους στολιδιών, ενώ πολλαπλασιάζονται οι πλάγιες νύξεις και οι πολύσημες αναφορές. Συχνά γίνεται κρυπτικός, κλείνοντας ένα διήγημα με στίχο του Θέμη Τζούλη, ή γράφοντας ένα άλλο τύπου μπονζάϊ, όπως το «Σχεδόν πουθενά», με ποιητική σκοτεινότητα και ισόποση ειρωνεία. Μας δίνει, επίσης, την εντύπωση, ότι στο βάθος των περισσότερων διηγημάτων ανασαίνει ένας ιδιότυπος ρομαντισμός. ελικά, ο Σκαμπαρδώνης έχει κατορθώσει να χειρίζεται τρεις διαφορετικού τύπου λόγους, χωρίς να νοθεύει τον ένα με τα χαρακτηριστικά του έτερου, όπου μερικά από αυτά ενδέχεται να λειτουργούν ως αδυναμίες. Παράδειγμα, ως κύριο χαρακτηριστικό στο διήγημά του επισημαίνεται η πύκνωση, ενώ το πεζογραφικό του έργο δεν έχει ποτέ χαρακτηριστεί χρονογραφικό. Σε αυτήν τη συλλογή, ριψοκινδυνεύει απόπειρα και στον ποιητικό λόγο. Στο διήγημα «Στο ΑΤΜ που δίνει ποιήματα» εγκιβωτίζει πολύστιχο ποίημα ως ύμνο οιστρήλατης έμπνευσης προς την Ία, τη γυναίκα των αφιερωματικών μότο των βιβλίων του. Στις συλλογές διηγημάτων, εμφανίζεται άπαξ μόνη της, τριάκις μετά άλλων προσώπων και σκύλων, ενώ στην πρόσφατη απομένει μόνη μετά επτάδας σκύλων συν τα μονίμως επανερχόμενα αδέσποτα. Ακόμη και ο Περικλής Σφυρίδης, που στα 12 ζωοφιλικά του τα οκτώ είναι για σκύλους, διήγημα δεν τους έχει αφιερώσει. Και σε αυτήν τη συλλογή του Σκαμπαρδώνη υπάρχει διήγημα για σκύλο, «Το λουρί που πάει βόλτα», σε υψηλούς τόνους συγκινησιακής φόρτισης. Κατά τα άλλα, προτιμά το εξαιρετικό στην επιλογή των ζωντανών. Αυτό διακρίνεται εξαρχής με το «Μία χελώνα ανάσκελα», το πρώτο δημοσιευμένο διήγημά του στο πρώτο τεύχος του θεσσαλονικιώτικου περιοδικού, «Παραφυάδα». Στην πρόσφατη συλλογή, σε δέκα διηγήματα πρωταγωνιστούν ή έστω δευτεραγωνιστούν ζωντανά. Σε ένα από αυτά, «Ώσπερ πελεκάν», ξεπροβάλλει στον ανδροκρατούμενο κόσμο του συγγραφέα μια μοναδική γυναίκα αφηγητής. Ίσως, την υποβάλλει το θέμα, η στοργή του πελεκάνου για τα νιογέννητα. Αυτή τη φορά, πάντως, υπερισχύουν τα ζώα της ξηράς, έναντι εκείνων του αέρος, κυρίως της θαλάσσης, που έρχονταν για ένα διάστημα πρώτα στις προτιμήσεις του. Χαρακτηριστική διαφορά στα πρόσφατα είναι ο έντονος ανθρωπομορφισμός. Παράδειγμα τα τρία που τα ζωντανά έχουν τον πρώτο ρόλο: Το «Θαμπό φανάρι», γύρω από τη σφαγή των χοίρων και τον παζολινικής πνοής οργασμό που προηγείται. Θεματικά συγγενεύει με το «Μαρία» του Γιάννη Παλαβού, το υπερβαίνει,

όμως, στις προθέσεις κοινωνικής κριτικής, χρησιμοποιώντας για το ζευγάρωμα των ζώων το ρήμα γαμώ, αναφερόμενο κατά τα λεξικά μόνο στη συνεύρεση ανδρός, αλλά και υπαινισσόμενος ότι ο κόσμος των χοίρων έναντι εκείνου των ανθρώπων είναι ευγενικός. Ηπιότερος ο ανθρωπομορφισμός στο «Ο κύριος Cricket ίπταται», όπου την παράσταση την κλέβει το γνωστικό εύρος του συγγραφέα σχετικά με τις μουσικές προτιμήσεις και επιδόσεις του κρίκετ, ελληνιστί γρύλος, στην κοινή τριζόνι. Πάντως, στα ζωοφιλικά του Σκαμπαρδώνη δεν υπάρχει ο έρπων μεταμοντέρνος διδακτισμός. Υπερέχει όλων το συναισθηματικό δέσιμο. Ενδεικτικό το πιο ευφάνταστο «Ταΐζοντας τα μυρμήγκια». Θεατρικό ήθελε να γράψει ο αφηγητής για τον Άρη Βελουχιώτη, όπως εξομολογείται στο παλαιότερο διήγημα «Φωτογραφία με τον Άρη». Προσώρας, έγραψε ένα δεύτερο διήγημα, προβιβάζοντας την ομάδα των 50-60 ανδρών του Άρη σε τάγμα και εξισώνοντάς το αριθμητικά με εκείνο που τους καταδίωκε. Παρενθετικά να σημειώσουμε, ότι η όλη δύναμη που ρίχτηκε εναντίον τους, έφτανε τους 1500. Όταν κινείται κανείς μεταξύ ντοκουμέντου και μυθοπλασίας, κατά κανόνα η ιστορική αλήθεια θυσιάζεται στο βωμό της λογοτεχνικής. Μένουμε, ωστόσο, με την εντύπωση, ότι αυτή η εξομοίωση είναι μία πρώτη αδικία του αφηγητή σε βάρος του μυθοπλαστικού Βελουχιώτη. Η δεύτερη είναι η κεντρική ιδέα του διηγήματος, που θέλει έναν Μαυροσκούφη εκείνης της ομάδας να ζει 68 χρόνια ταΐζοντας μυρμήγκια, γιατί τον έσωσαν τότε, ξυπνώντας τον εγκαίρως, από την ενέδρα των Εθνοφυλάκων. Μάλλον δεν δείχνει και μεγάλη εκτίμηση απέναντι στο ανάστημα εκείνων των αγρίως καταδιωκόμενων ανδρών. πό άλλους χρόνους και τον βορειοελλαδίτικο τόπο έρχονται τα ιστορικά πρόσωπα που τον παθιάζουν. Γιατί, εκτός από διηγήματα για γυναίκες, σκύλους και λοιπά ζωντανά, ο κορμός της συλλογής αφορά πρόσωπα. Ήρωες, σαν αλλοπαρμένοι, που ζούνε στον κόσμο τους. Σε αυτήν τη συλλογή, “τρελάρες”, έμμονοι και θερμόαιμοι του παρόντος χρόνου υπολείπονται αριθμητικά σε σχέση με τα πρόσωπα του παρελθόντος. Ο Σκαμπαρδώνης, αλλάζοντας ανάλογα με το πρόσωπο αφηγηματικό τρόπο, ποικίλλοντας τους τόνους και την οπτική γωνία, δίνει μυθιστορηματική χροιά στο απείκασμα μυθικών μορφών της πόλης του και των χώρων με τους οποίους ταυτίστηκαν (Ν. Γ. Πεντζίκης, Τ. Κανελλόπουλος, Σολομών Μόλχο). ∆ίπλα σε αυτούς, πλάθει δυο εκκεντρικούς ήρωες, που παρουσιάζονται ως υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί, θείος ο ένας και νουνός ο άλλος του αφηγητή. Τόσο εξωραϊστική η μνήμη του βαφτισιμιού, που θέλει τον νουνό του, ως λοχαγό στον Εμφύλιο, να κυνηγάει αντάρτες σε Νάουσα, Κερδύλλια, Ρεντίνα, με άδειο πιστόλι. Η μνήμη ωραιοποιεί αλλά και υπονομεύει. Την περιγραφή του Μακεδονομάχου Στέργιου-Τσιούμα, πρωτοπαλίκαρου του Καπετάν Κώττα, μπορεί να την ζήλευε ακόμη και ο Γεώργιος Μόδης, ωστόσο οι υψηλοί τόνοι, κάποια επίθετα, μια φρασούλα προσθέτουν ειρωνικές ανταύγειες. Κι αν υπερβάλλουμε ως προς την ειρωνεία, μένει σίγουρα αίσθηση ματαιότητας, ευκρινέστερη στην σχεδόν επική μνεία της «Απολλωνίας Ίλης», όπου ο Μέγας Αλέξανδρος βυθίζεται στο ημίφως μέσα σε σκηνικό τύπου Ταρκόφσκι. Έτσι κι αλλιώς, αυτή η αίσθηση υφέρπει σε ολόκληρη τη συλλογή. Από το πρώτο διήγημα, με τον αποκαλυπτικό τίτλο, «Ο αυτόλυκος». Σαν μοναχικός λύκος νιώθει εδώ ο αφηγητής – μάταιος αυτόλυκος. Ψυχής παραμυθία, λοιπόν, οι διηγήσεις του Σκαμπαρδώνη.

Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

 Φωτεινή Βελεσιώτου & Βαγγέλης Καζαντζής

Γ. Νταλάρας Ντούλτσε Πόντες - Nόα

ωρίς καμιά αμφιβολία πρόκειται για μια μοναδική μουσική συνύπαρξη. Ένα μουσικό ταξίδι στην Μεσόγειο με τρεις από τους σημαντικότερους εκφραστές της. Μια επιλογή από μπαλάντες και τραγούδια από τα τραγούδια της Κάτω Ιταλίας έως τα ρεμπέτικα, από το φλαμένκο έως τα φάντος και από τις σεφαραδίτικες μπαλάντες έως τα μπλουζ. Ένα εκρηκτικό μουσικό μίγμα, το οποίο ενισχύεται από αντίστοιχους σπουδαίους σολίστες μουσικούς. Ο Γιώργος Νταλάρας ξανασυναντά δύο από τις πολύ αγαπημένες του καλλιτέχνιδες, την Ντούλτσε Πόντες και την Nόα, για πρώτη φορά και τις δύο μαζί. Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με την καθεμία ξεχωριστά σε πολύ πετυχημένες μουσικές στιγμές, δισκογραφικά και σε συναυλίες. Οι διεθνείς Ντούλτσε Πόντες και Nόα συγκαταλέγονται αδιαφιλονίκητα στους μουσικούς του κόσμου με φανατικό κοινό, γνωστές για τα δικά τους τραγούδια αλλά και για τις ερμηνείες και τις συνεργασίες τους με μεγάλους συνθέτες. Η Ντούλτσε Πόντες από την Πορτογαλία, με τη χαρακτηριστική, μελωδική, γεμάτη πάθος φωνή της, είναι η καλλιτέχνις που έχει κερδίσει επάξια τον τίτλο της «ιέρειας του φάντο», της πλούσιας μουσικής παράδοσης της πατρίδας της, την οποία η ίδια κατάφερε να ξαναζωντανέψει επαναφέροντάς τη στο διεθνές προσκήνιο. Η Νόα είναι η ερμηνεύτρια από το Ισραήλ που εδώ και δύο δεκαετίες διαγράφει διεθνή καριέρα και έχει συνεργαστεί με διάσημους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων τους Στινγκ, Στίβι Γουόντερ, Νικόλα Πιοβάνι, Αντρέα Μποτσέλι, Κάρλος Σαντάνα αλλά και τον ιταλό σκηνοθέτη Ρομπέρτο Μπενίνι, καθώς ήταν αυτή που ερμήνευσε το μουσικό θέμα της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας του «Η ζωή είναι ωραία». Τη ∆ευτέρα 29 Σεπτεμβρίου, στις 9μ.μ., στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές εισιτηρίων: από 65 έως 15 ευρώ.

Συναυλίες τελειόφοιτων μαθητών Ωδείων

Φωτεινή Βελεσιώτου και ο Βαγγέλης Καζαντζής μαζί με υπέροχη παρέα, τους ∆ημήτρη Μπρέντα, ∆ιονύση Μακρή και Γιώργο Μαγαλιό, συνεχίζουν το μουσικό τους ταξίδι σε νέους προορισμούς ενώνοντας τις καλλιτεχνικές τους δυνάμεις. Η Φωτεινή Βελεσιώτου είναι ερμηνεύτρια με λιτή, δωρική, φωνή. Την γνωρίσαμε κυρίως μέσα από τις ερμηνείες της στο τραγούδι «Μέλισσες» αλλά και το πρόσφατο «∆ιόδια». Την καριέρα της ακολουθεί σταθερά ένα μεγάλο κοινό και ξεχωρίζει για τις σημαντικές συνεργασίες της με τους Γιώργο Καζαντζή, Μιχάλη Νικολούδη, Μελίνα Κανά κ.ά. Αφορμή για αυτή τη συνεργασία, της σπουδαίας ερμηνεύτριας και του νέου ταλαντούχου τραγουδοποιού στάθηκε η πρόσφατη δισκογραφική δουλειά του Καζαντζή που κυκλοφορεί με τίτλο «Έξω απ τα μέτρα» όπου συμμετέχουν επίσης ο Γιάννης Χαρούλης, ο Γρηγόρης Κλιούμης, η Μαρίνα ∆ακανάλη (τραγουδούν μαζί το τραγούδι «Το παραμύθι της βροχής») και ο Κωσταντής Πιστιόλης. Ο Βαγγέλης Καζαντζής πριν από 3 χρόνια έκανε αισθητή την παρουσία του με την έκδοση του δίσκου «Της γης το μυστικό» σε στίχους Γιώργου Γκώνια και τις συμμετοχές του Ψαραντώνη, του Απόστολου Ρίζου και της Μαρίνας ∆ακανάλη. Ακολούθησαν ζωντανές εμφανίσεις και συνεργασίες με σημαντικούς καλλιτέχνες. Το μουσικό τους πρόγραμμα περιέχει τραγούδια από τη προσωπική δισκογραφία των δυο και συνεχίζει σε μεγάλο μέρος του με διασκευές αγαπημένων κομματιών από την ελληνική δισκογραφία παντρεύοντας τον Νικόλα Άσιμο και τους Χειμερινούς κολυμβητές με παραδοσιακά ακούσματα και ρεμπέτικα αλλά και συναντώντας τους σύγχρονους τραγουδοποιούς όπως τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Το σάζι και η κιθάρα του Βαγγέλη συναντούν τη φωνή της Φωτεινής αλλά και το κλαρίνο, τη γκάιντα και τα άλλα πνευστά του ∆ημήτρη μαζί με το κοντραμπάσο του ∆ιονύση και τα κρουστά του Γιώργου και μας υπόσχονται ένα υπέροχο μελωδικό ταξίδι. Τα Σάββατα 4 και 11 Οκτωβρίου, στις 10.30μ.μ., στη μουσική σκηνή, Ρυθμός Stage (Μαρίνου Αντύπα 38, Ηλιούπολη, τηλ. 210 9750060). Γενική είσοδος 12 ευρώ με μπίρα ή κρασί.

ια τρίτη συνεχόμενη χρονιά η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη» φιλοξενεί μικρές συναυλίες τελειόφοιτων μαθητών Ωδείων υπό τον τίτλο «Παρασκευή στις 3: Συναυλίες στη Βιβλιοθήκη». Οι συναυλίες πραγματοποιούνται στην Αίθουσα ∆ιδασκαλίας της Βιβλιοθήκης με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, στα πρότυπα των lunchtime concerts, ενός θεσμού που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 100 συναυλίες που έχουν προσελκύσει περισσότερους από 8.000 θεατές. Η παραπάνω πρωτότυπη

Σταύρος Ξαρχάκος «Μάνα μου Ελλάς»

εγάλες στιγμές από τη μουσική του πορεία των τελευταίων 50 χρόνων θα παρουσιάσει ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης, Σταύρος Ξαρχάκος, στη συναυλία με τίτλο «Μάνα μου Ελλάς». Μια δημιουργική πορεία, μία ιδιαίτερη συμβολή στο μουσικό μας πολιτισμό. Θα ερμηνεύσουν τρεις εξαίρετοι ερμηνευτές της νεότερης γενιάς: η Ηρώ Σαΐα, που συνεργάζεται με τον Σταύρο Ξαρχάκο τα τελευταία χρόνια, ο Ζαχαρίας Καρούνης, ο οποίος συμμετείχε στη μεγάλη θεατρική επιτυχία «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», και ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, ο οποίος υπογράφει και την ενορχήστρωση των τραγουδιών. Τους πλαισιώνει επί σκηνής 11μελής ορχήστρα μουσικών, υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου. Την 11μελή ορχήστρα αποτελούν οι σολίστες μουσικοί: ∆ρογκάρης Βασίλης (ακορντεόν), Ζάκκας Ηρακλής (μπουζούκι - μαντολίνο), Κακουλίδου Σοφία (μαρίμπα – κρουστά), Καλαντζής ∆ημήτρης (πιάνο - keyboards), Μέρμηγκας Χάρης (κοντραμπάσο), Νεοφυτίδης Νεοκλής (πιάνο), Ορφανός Νίκος (πνευστά), Σαμπαζιώτης Νίκος (κιθάρα), Σιάμπος ∆ημήτρης (κιθάρα κλασική – ηλεκτρική), Σιδερίδης ∆ιαμαντής (μπουζούκι - μπαγλαμάς– τζουράς), Χατζής Γιάννης (ντραμς). Η συναυλία στο Ηρώδειο πραγματοποιείται λίγες ημέρες πριν από την εμφάνιση του Σταύρου Ξαρχάκου και του Σταμάτη Κόκκοτα στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης. Την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου, στις 9μ.μ., στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές εισιτηρίων: από 70 έως 15 ευρώ.

Γιώτα Νέγκα Θέμης Καραμουρατίδης

Γιώτα Νέγκα και ο Θέμης Καραμουρατίδης κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα που χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα ωραιότερα της σεζόν που πέρασε, αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές. Κατέκτησε από την έναρξή του το ενδιαφέρον του κοινού και άφηνε στο τέλος κάθε βραδιάς μία αίσθηση τόσο ζεστή και λυτρωτική, όσο μια αξέχαστη βραδιά με φίλους, από εκείνες που θυμάσαι. Γι’ αυτό και επιστρέφει, για δεύτερη χρονιά, στον ίδιο χώρο, αλλά σε διαφορετική μέρα και για 4 μόνο παραστάσεις! H Γιώτα Νέγκα και ο Θέμης Καραμουρατίδης θα ανταλλάσουν το «Καινούριο φιλί» τους, τον κοινό τους δίσκο που έδωσε τον τίτλο και στις εμφανίσεις τους, αποδεικνύοντας πως μία υπέροχη φωνή και ένας από τους καλύτερους νέους συνθέτες μπορούν, έχοντας ως βάση καινούριο υλικό, να στήσουν ένα πρόγραμμα οικείο και ταυτόχρονα νοσταλγικό, δυναμικό όσο και ονειρικό, εξωστρεφές όσο και συγκινητικό. Από τις 4 Οκτωβρίου και κάθε Σάββατο, για 4 μόνο παραστάσεις, στις 10.30μ.μ., στο Σταυρό του Νότου Plus. Γενική είσοδος 12 ευρώ με μπίρα ή κρασί.

δράση της Βιβλιοθήκης έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά παροχών προς τα Ωδεία με απώτερο στόχο την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των φορέων αλλά και την καλλιέργεια κινήτρων σε σπουδαστές που βρίσκονται στο τέλος των σπουδών τους. Αποτελεί επίσης μία από τις πολλές εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Βιβλιοθήκης. Το πρόγραμμα των προγραμματισμένων συναυλιών είναι: 10.10.2014 Ωδείον Νικόλαος Μάντζαρος 24.10.2014 Εθνικό Ωδείο Παράρτημα Αλίμου 31.10.2014 Εράτειο Ωδείο 07.11.2014 Τάξη πιάνου Κατερίνας

•

Παπαδάκου 14.11.2014 ∆ημοτικό Ωδείο Καλαμάτας 21.11.2014 Σύγχρονο Ωδείο 28.11.2014 Ωδείο Μουσικοί Ορίζοντες 05.12.2014 Παναρμόνιο Ωδείο 12.12.2014 Εθνικό Ωδείο Αθηνών 19.12.2014 Ωδείο «Εν οργάνοις» Οι συναυλίες πραγματοποιούνται Παρασκευή απόγευμα, από τις 3 έως τις 4μ.μ., χωρίς διάλειμμα. H είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη. •

Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

“

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η Α. Οικονόμου εκθέτει όλη την πορεία των διαδοχικών ερμηνειών που δέχτηκε ο υλικός πολιτισμός, ερμηνειών που εξυπηρετούσαν τις δομές της εξουσίας, καθώς και την αποδόμηση που υπέστησαν από την παγκόσμια κρίση και που οδήγησε στις νεότερες απόψεις.

Υλικός πολιτισμός και πολιτισμική κρίση

Με αφορμή το βιβλίο “Υλικός πολιτισμός: θεωρία, μεθοδολογία, αξιοποίηση” της Ανδρομάχης Οικονόμου (εκδόσεις Παπαζήση, 2014, σελ.243) Ποια θέση κατέχει το ζήτημα του υλικού πολιτισμού στη σύγχρονη παγκόσμια κρίση; ∆εν είναι χωρίς σημασία το γεγονός ότι ένα χρόνο μετά την έκδοση του βιβλίου της Ε. Γιαλούρη ακολουθεί νέο βιβλίο από την Α. Οικονόμου πάνω στο ίδιο θέμα, στον «Υλικό πολιτισμό», που ήταν περιφρονημένος από τον κυρίαρχο λόγο παρόλο που ο βιομηχανικός πολιτισμός στηρίζει την ύπαρξη και την ανάπτυξή του σ’ αυτόν.

ναμφισβήτητα, η κρίση που υφίσταται από το 2008 η ανθρωπότητα γενικεύεται σε κοινωνική και πολιτισμική κρίση, σ’ αυτό που ο Κ. Πολάνυι είχε προβλέψει ως «επίθεση των αγορών στην κοινωνία» και ο Μ. Φουκό το είχε ονομάσει «βιοεξουσία». Οι εκδηλώσεις της στην κοινωνική σφαίρα, γνωστές με την ονομασία «παράπλευρες απώλειες», αυξάνουν συνεχώς: διατάραξη της κοινωνικής δομής: ανεργία, μετανάστευση, κινήματα διατάραξη της ψυχικής δομής: κατάθλιψη, βία, αυτοκτονίες ένταση των κοινωνικών διακρίσεων: ρατσισμός, ανδροκρατία ένταση της κοινωνικής παθογένειας: εγκληματικότητα, ναρκωτικά ένταση της διαφθοράς: παιδεραστία, βιασμοί, τράφικ γυναικών αμοραλισμός, απουσία κοινωνικών αξιών και μελλοντικής προοπτικής, διάλυση του κοινωνικού ιστού (communitas) και γενοκτονίες –Ρουάντα, Αν. Ζαΐρ, Κατρίνα. Στην πολιτισμική σφαίρα η κρίση είναι λιγότερο ορατή αλλά εξίσου βαθιά. Από τη δεκαετία του ’70 είχαν εντοπιστεί η εισβολή της κοινωνίας του σόου, και της παθητικοποίησης. Η έννοια της προόδου, που ήταν κυρίαρχη, έσβησε και μαζί της άρχισαν να σβήνουν το τραγούδι και το γέλιο από τα χείλη των ανθρώπων, κατά περίεργο τρόπο μέσα στην ίδια την κοινωνία της αφθονίας. Εκείνο που άργησε να εντοπιστεί ήταν η κρίση στο εννοιολογικό επίπεδο, στις κατηγορίες και τις νοητικές αρχές της κουλτούρας μας. Το φαινόμενο αυτό απαιτεί ιδιαίτερη διερεύνηση αλλά θα αρκεστούμε σε ορισμένες επισημάνσεις.

Νέοι τρόποι κατανόησης του κόσμου

Είναι γεγονός ότι ο ∆ιαφωτισμός εισήγαγε ορισμένες θέσεις ευνοϊκές για τη χειραφέτηση του ανθρώπου: την οικονο-

μική αυτονόμηση, το τρίπτυχο ελευθερία - ισότητα - αδελφότητα και τον ορθό λόγο. Οι αρχές αυτές περιέκλειαν αοριστίες και αντιφάσεις που, μέσα από τη διεξαγωγή των ταξικών συγκρούσεων, οδήγησαν σε μονομέρειες και παραβιάσεις. Π.χ. ο όρος ότι το δικαίωμα του πολίτη το είχαν όσοι είχαν ιδιοκτησία αναιρούσε την αρχή της ισότητας. Ο ορθός λόγος ταυτίστηκε με το νόμο του κράτους, οπότε οι ίσες υποχρεώσεις στους νόμους δεν συνέπιπταν με τα ίσα δικαιώματα στη σύνταξή των νόμων. Αυτό οδήγησε στον ιδεαλιστικό δυισμό που επικράτησε στη δυτική σκέψη και που εκφράστηκε με τις αντιθέσεις: κουλτούρα/ φύση, πνεύμα/ σώμα, υποκείμενο/ αντικείμενο και πνευματικός/ υλικός πολιτισμός. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι η πολιτισμική κρίση στο εννοιολογικό επίπεδο θέτει σε κρίση τις αρχές του ∆ιαφωτισμού. Τα παραπάνω ζεύγη αντιθέτων αμφισβητούνται σήμερα και μετατρέπονται σε διαλεκτικές σχέσεις, ενώ ο ορθός λόγος και η «αλήθεια» επικρίνονται ότι συνιστούν πολιτισμικές διαδικασίες ελέγχου, ότι «χρησιμοποιήθηκαν για να τρομοκρατήσουν τον άνθρωπο…» (Feyerabend 1983:224). Συνεπώς, η πολιτισμική κρίση άνοιξε το δρόμο για νέους τρόπους κατανόησης του κόσμου. Αυτό συνέβη σε όλα τα πολιτισμικά επίπεδα αλλά περιοριζόμαστε στο ζήτημα που σχετίζεται με τον υλικό πολιτισμό.

Το σχίσμα πνεύμα - σώμα

Εξαρχής του βιβλίου της η Α. Οικονόμου ορίζει ότι «η κατηγορία του H. Faber, του ανθρώπου κατασκευαστή, χαρακτήρισε τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες στα πρώτα στάδια της συγκρότησής τους, … όπου όλα τα μέλη συμμετείχαν στην παραγωγή». Αναφέρει το πλήθος των ονομασιών που χρησιμοποιούμε για την τεχνική και περιγράφει την ποικιλία των διαφορετικών απόψεων με τις οποίες την αντιμετώπισε η δυτική κουλτούρα. Ο ∆ιαφωτισμός στράφηκε στην ανάδειξη του υλικού πολιτισμού με την «Εγκυκλοπαίδεια» (1751-72), αλλά στον επόμενο αιώνα ο ρομαντισμός τον περιθωριοποίησε. Οι συλλογές των εξωτικών ειδών από τις αποικίες του έδωσαν νέα αίγλη, ενώ η C. S. Burne (1914) τον αποκλείει από τα ενδιαφέροντα της λαογραφίας και η θέση αυτή έγινε κυρίαρχη. Το ίδιο συνέβη στη γερμανική λαογραφία, καθώς και στην ελληνική, η οποία πε-

ριορίζει τη λαϊκή παράδοση στον πνευματικό πολιτισμό για να εξυπηρετήσει τη θεωρία της ιστορικής συνέχειας. Είναι εκπληκτικό το πώς η κουλτούρα και ο κυρίαρχος λόγος επηρεάζουν βαθιά το νοητικό μας σύστημα, σε βαθμό που να διαστρέφουμε την πραγματικότητα. Ένα απλό παράδειγμα είναι ότι στο δυτικό κόσμο είμαστε γενικά χριστιανοί, αλλά ταυτόχρονα, θεωρούμε κατώτερες τις άλλες φυλές και καλλιεργούμε το μίσος για τα άλλα έθνη. Εξαίρουμε τις πνευματικές αξίες και καταδικάζουμε τις υλικές, ενώ θυσιάζουμε τα πάντα για την ιδιοκτησία και το χρήμα. Με την αποδόμηση της βιομηχανικού πολιτισμού που συντελείται από την παγκόσμια κρίση κλονίζονται σοβαρά πολλές κατηγορίες του. Ανάμεσα σ’ αυτές καταρρέει το σχίσμα πνεύμα/ σώμα και, μαζί του, το σχίσμα πνευματικός/ υλικός πολιτισμός.

Τεχνικές και κοινωνικές σχέσεις

Οι ανθρωπολογικές έρευνες έδειξαν ότι η τεχνική αποτελεί τη θεμελιακή διαφορά της ανθρώπινης κοινωνίας από τον κόσμο των ζώων, από τη βιόσφαιρα. Οι πρόγονοί μας πέτυχαν να επιβιώσουν χάρη στη δράση τους και στο μετασχηματισμό του φυσικού περιβάλλοντος διαμέσου της τεχνικής. Τα υλικά συνιστούν προέκταση του σώματός μας, όπως το μαχαίρι, ή συμπλήρωμά του, όπως το τάμα. Προσδιορίζουν την ταυ-

τότητά μας και το ρόλο μας στη ζωή, πράγμα που συμβαίνει με το ντύσιμο αλλά και με όλα τα είδη ιδιοκτησίας. Όπως πολύ σωστά παρατηρεί η Α. Οικονόμου, οι τεχνικές όχι μόνο αντανακλούν τις κοινωνικές σχέσεις αλλά και τις δημιουργούν. Για παράδειγμα, στους Άραβες οι τεχνικές εκμετάλλευσης του εδάφους σχετίζονται με το σύστημα συγγένειας. Αν η ανθρωπολογία αδιαφορούσε για τον υλικό πολιτισμό και εξέταζε μόνο τις συμπεριφορές, τα έθιμα και τις πίστεις των ανθρώπων, αντίθετα, το υλικό της αρχαιολογικής έρευνας αποτελείται αποκλειστικά από αντικείμενα. Γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο που αμφισβητήθηκε η θέση της αρχαιολογίας στις επιστήμες και, αν είχε κάποια υπόσταση σ’ αυτές, την όφειλε στο ότι έδινε βάρος μόνο στα αντικείμενα τέχνης. Αλλά και σ’ αυτήν υπέστησαν μεγάλες αλλαγές. Αρχικά, η μελέτη των αντικειμένων περιοριζόταν στην τυπολογική ταξινόμηση των αρχαιολογικών ευρημάτων. Κατόπιν, όσα υλικά χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή ασβέστη και για τις οικοδομές, – π.χ. οι στήλες του Ολυμπίου ∆ιός- μετονομάστηκαν «ιερά μάρμαρα» κι αποθεώθηκαν. Σε συνέχεια, μετατράπηκαν σε μαρτυρίες κοινωνικών σχέσεων από τη συμβολική αρχαιολογία του I. Hodder και σε τεκμήρια των δομών εξουσίας από τη σύγχρονη «αρχαιολογία της ανισότητας». Η Α. Οικονόμου εκθέτει όλη την πορεία των διαδοχικών ερμηνειών που δέχτηκε ο υλικός πολιτισμός, ερμηνειών που εξυπηρετούσαν τις δομές της εξουσίας, καθώς και την αποδόμηση που υπέστησαν από την παγκόσμια κρίση και που οδήγησε στις νεότερες απόψεις κατά τις οποίες τα υλικά κατάλοιπα μαρτυρούν: α) την αποτύπωση σ’ αυτά των ιδεών και των τρόπων σκέψης των δημιουργών τους, β) την εξέλιξη των μορφών εργασίας, γ) τις κοινωνικές σχέσεις και τις δομές εξουσίας που αντανακλούν. Σωτήρης ∆ημητρίου ανθρωπολόγος

Βιβλιογραφία

Feyerabend, P., 1983 [1975], «Ενάντια στη μέθοδο», Αθήνα, Σύγχρονα Θέματα. Hodder, I. (ed.) 1982, «Symbolic and Structural Archaeology», Cambridge University Press

ΘΕΩΡΙΑ

Περί κοινωνικής Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

Με αφορμή ένα άρθρο στην Κομμουνιστική Επι

Το ζήτημα της «κοινωνικής οικονομίας» διχάζει την Αριστερά και τα εργατικό κίνημα. Αυτός ο διχασμός δεν είναι νέο φαινόμενο. Από τον καιρό του Μαρξ και της Πρώτης ∆ιεθνούς, τη διένεξη μεταξύ των Μπέμπελ-Λούξεμπουργκ από τη μια και Μπερνστάιν από την άλλη στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της Γερμανίας για το ερώτημα «Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση;», τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα, τις μεγάλες επιχειρήσεις ιδιοκτησίας των εργατικών συνδικάτων που κατέρρευσαν στα τέλη του 20ου αιώνα, τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην Αργεντινή ή την Ισπανία, όπου εργάτες ανέλαβαν τη διεύθυνση εργοστασίων που τα εγκατέλειψαν οι ιδιοκτήτες τους, έως την Ελλάδα της κρίσης με τη ΒΙΟΜΕ (πρώην θυγατρική της Φίλκεραμ-Τζόνσον), αλλά και τη συνεταιριστική «Εφημερίδα των Συντακτών» ή την αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΤ, τίθεται το ερώτημα για τη θέση της «κοινωνικής οικονομίας» στη σύγκρουση της εργατικής τάξης με τους καπιταλιστές και την εξουσία τους.

Του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

ρώτος ο Μαρξ επισήμανε ότι, παρά την παραδειγματική αξία των συνεταιριστικών εγχειρημάτων, αυτά είναι καταδικασμένα να αποτύχουν, εφόσον αποκόπτονται από τη διεκδίκηση της πολιτικής εξουσίας. Αργότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι τον Μεγάλο Πόλεμο, όταν στην Κεντρική Ευρώπη οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις, στη διοίκηση των οποίων τα συνδικάτα έπαιζαν κεντρικό ρόλο, παρήγαν πια το μεγαλύτερο μέρος των αγαθών που κατανάλωναν οι εργάτες και τα διέθεταν με δικές τους αλυσίδες εμπορικών καταστημάτων, ο «κοινωνικός τομέας» της παραγωγής αναπτύχθηκε σε συστατικό στοιχείο της εργατικής κουλτούρας. Από την άλλη, στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα αναπτύχθηκαν θεωρίες που μοιάζουν με τη σημερινή δοξασία για την υπέρβαση του καπιταλισμού χωρίς κατάληψη της εξουσίας. Οι συνδικαλιστικές διεκδικήσεις και η συνεταιριστική παραγωγή ήταν η καρδιά της πρότασης του Μπερνστάιν για τον μεταρρυθμιστικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό. Τόσο ο Αύγουστος Μπέμ-

“

πελ όσο και, αργότερα, η Ρόζα Λούξεμπουργκ συμφωνούσαν ότι οι συνεταιρισμοί βελτίωναν τη ζωή των εργατών – στην πραγματικότητα τους έσωζαν από την πλήρη εξαθλίωση – ακολουθούσαν όμως τη «γραμμή του Μαρξ» για τον αποφασιστικό χαρακτήρα της πολιτικής εξουσίας. Ενδιαφέρον και χαρακτηριστικό είναι ότι η Λούξεμπουργκ αντιτάχθηκε με σθένος (και επιτυχώς) στην πρόταση του Μπέμπελ να διαγραφούν οι «μεταρρυθμιστές» από το κόμμα.

Ο παραγωγικός σκοπός των συνεταιρισμών

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Γερμανία, τα συνδικάτα ανέλαβαν και επανοικοδόμησαν όλον τον κοινωνικό τομέα της οικονομίας με μεγάλες μονάδες παραγωγής μέσων κατανάλωσης, τη μεγαλύτερη κατασκευαστική επιχείρηση της Ευρώπης, μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία και δική τους τράπεζα. Η συνεταιριστική δημοκρατία είχε χαθεί. Σταδιακά, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν στην Ομοσπονδιακή

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου

** Μπαζάρ στον πεζόδρομο της Τζαβέλλα στα Εξάρχεια από τις 3 μ.μ. έως το βράδυ. Ο πεζόδρομος θα γεμίσει με πάγκους από χειροποίητα κοσμήματα, ρούχα, σαπούνια, τσάντες, σημειωματάρια, παπούτσια... Ο Πάνος και ο Γιάννης του «Απαγορευμένο ∆άσος» αυτοσχεδιάζουν με τις κιθάρες τους. Και στα τηγάνια οι Made in Tzavela ετοιμάζουν κινέζικες λιχουδιές (Σπίρτο, Τζαβέλλα 9-13, Εξάρχεια) ** Η κίνηση πολιτών Νίκαιας Ρέντη «Κόντρα στο ρεύμα» διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Μπλόκο στη λήθη. Εβδομήντα χρόνια από το Μπλόκο της Κοκκινιάς«. Στις 6.30 μ.μ., θα πραγματοποιηθεί ιστορικός περίπατος «Από τον Έσπερο στη Μάντρα» με εκκίνηση την οδό Ηλιουπόλεως και 7ης Μαρτίου. Στις 7.30 μ.μ., στο χώρο της Μάτρας η Μαρία Κανελλοπούλου παρουσιάζει

Γερμανία τα συνδικάτα ανέκτησαν την περιουσία που τους είχαν αφαιρέσει οι ναζί, η διοίκηση των κοινωνικών επιχειρήσεων πέρασε στα ανώτατα κλιμάκια της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, έγιναν εστίες σκανδάλων, μεταβλήθηκαν σε μετοχικές επιχειρήσεις, χρεοκόπησαν και έκλεισαν ή πουλήθηκαν σε καπιταλιστικά συγκροτήματα. Η κεντρική ιδέα αυτού του εγχειρήματος της «κοινωνικής οικονομίας» δεν ήταν η αυτοδιαχείριση, ήταν η παραγωγή όχι με σκοπό το κέρδος, αλλά την ικανοποίηση αναγκών. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις αυτές δεν παρήγαν εμπορεύματα για την αγορά ούτε ότι δεν είχαν κέρδη. Σημαίνει ότι σκοπός τους δεν ήταν η κίνηση του κέρδους, η διαρκής επένδυση προκειμένου να αυξάνεται το κέρδος, αλλά ο παραγωγικός σκοπός της επιχείρησης. Ο καπιταλιστής είτε μεμονωμένος ιδιοκτήτης είτε συλλογικός στις μετοχικές εταιρίες, επενδύει ή «τοποθετεί» τα κέρδη του (μερίσματα ή μη διανεμόμενα κέρδη) εκεί όπου οσμίζεται ακόμα μεγαλύτερο κέρδος. Εάν η επιχείρηση δεν αποφέρει ικανοποιητικό κέρδος μπορεί να απαξιωθεί ή και να εγκαταλειφθεί. Ο σημερινός χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός με τις σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες διευκολύνει αυτή την κίνηση του κεφαλαίου στο έπακρο. Οι επιχειρήσεις της «κοινωνικής οικονομίας», αντίθετα, ήταν προσηλωμένες στον παραγωγικό τους σκοπό: ας πούμε, οινοπνευματώδη (και το αναφέρω αυτό με την καλή ανάμνηση της εποχής που δούλευα στη γραμμή παραγωγής ενός τέτοιου εργοστασίου) και στη διάθεση των προϊόντων τους σε χαμηλές τιμές.

Η πεμπτουσία του δογματισμού

Η διαφορά είναι ουσιώδης όσο και αν οι δογματικοί επικριτές της «κοινωνικής οικονομίας» δεν το καταλαβαίνουν. Στο τελευταίο τεύχος της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης, του θεωρητικού περιοδικού του ΚΚΕ, στο άρθρο «Ποιοι προωθούν το σύνθημα της αυτοδιαχείρισης;» αναφέρεται χαρακτηριστικά:

το θεατρικό μονόλογο «Τζιέρι μου». Ακολουθεί μουσικό πρόγραμμα με τον Γιώργο Καλκάνη και την Φωτεινή Βελεσιώτου. ** Σήμερα ολοκληρώνεται η γιορτή του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών στο Λόφο Κολωνού. Η συζήτηση με θέμα «Αντιρατσιστικός νόμος, Φαρμακονήσι, Μανωλάδα, Αμυγδαλέζα: Να σταματήσουμε τον θεσμικό ρατσισμό που θρέφει τους νεοναζί» ξεκινά στις 6 μ.μ.. Μιλούν οι ∆. Χριστόπουλος, Χρ. Καραγιαννίδης, Χρ. Βρεττάκος, Τ. Αλιζαντά. Παρεμβαίνουν οι Α. Βασιλόπουλους, ∆. Κουτσούμπα, Κ. Θανοπούλου και Τ. Γιαννόπουλος. Συντονίζει ο Θ. Κούρκουλας. Στις 8 μ.μ. ξεκινά συναυλία με του Σπυριδούλα unplugged, ΒΗΤΑ ΠΕΙΣ, Τοξικά Απόβλητα, ANFO, TE PAVARURIT (Αλβανία).

∆ευτέρα 29 Σεπτεμβρίου

** Παρουσίαση του βιβλίου των Γ. Καραμπελιά και ∆. Λιβιεράτου «Ιούλης ‘65, η έκρηξη» διοργανώνουν οι Εναλλακτικές εκδόσεις, στις 7.30 μ.μ., στο χώρο πολιτικής και πολιτισμού Ρήγας Βελεστινλής (Ξενοφώντος 4, πλ. Συντάγματος). Μιλούν οι Θ. Καλαφάτης, Γ. Καραμπελιάς, ∆. Λιβιεράτος, Μ. Παπούλιας, Γ. Χατζόπουλος. ** Συζήτηση με θέμα την υπερφορολόγηση, τον ΕΝΦΙΑ και τα κόκκινα δάνεια διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ ∆ιονύσου, στις 7.30 μ.μ., στο πνευματικό κέντρο Αγίου Στεφάνου. Μιλούν οι Γ. Μηλιός και Π. Καλαποθαράκου.

“

«οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις, όπως και οποιαδήποτε άλλη μορφή παραγωγικής-οικονομικής δραστηριότητας, δεν μπορούν παρά να υπόκεινται στις νομοτέλειες του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, με πρώτη την επιδίωξη της μεγαλύτερης δυνατής υπεραξίας, του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους.» Αυτό το «δεν μπορούν παρά…» είναι η πεμπτουσία του δογματισμού, η πλήρης διαστρέβλωση της έννοιας του καπιταλιστικού κέρδους όπως την ανέπτυξε ο Μαρξ. Βλέπεις, μπόρεσαν για πολλές

Νέες μορφές συμβίωσης μπορούν να αναπτυχθούν μόνο κατά μήκος των αληθινών προβλημάτων που θέτει η κοινωνική εξέλιξη και όχι επειδή το σκέφτηκαν κάτι καλοί άνθρωποι. Μόνο που, βέβαια, η ανάπτυξη η υπεράσπιση και η αναπαραγωγή τους απαιτούν φιλική κρατική εξουσία, φιλικούς θεσμούς, φιλική παιδεία – όσα μπορεί να κάνει μόνο μια κυβέρνηση της Αριστεράς. δεκαετίες και η ανακάλυψη μιας «νομοτέλειας» εκ των υστέρων δεν είναι πολύ έξυπνο επιχείρημα. Όταν, δηλαδή, βλέπεις ένα εγχείρημα να αποτυγχάνει και να καταστρέφεται είναι φτηνό και δεν έχει σχέση με επιστήμη να πεις: «η καταστροφή ήταν νομοτέ-

** Παρουσίαση του βιβλίου του Τζ. Ριντέλ, «Το ενιαίο μέτωπο» διοργανώνουν οι εκδόσεις Red Marks, στις 7.30 μ.μ., στην Ε∆ΟΘ (Προξένου Κορομηλά 51). Μιλούν οι Π. Κοσμάς, Χρ. Λάσκος, Τ. Κανταράς και Γ. Γιαννόπουλος. ** Εκδήλωση με θέμα «Απολογισμός δύο χρόνων κοινοβουλευτικής παρουσίας στο Ρέθυμνο-∆ημόσια λογοδοσία του βουλευτή Ανδρέα Ξανθού» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Ρεθύμνου, στις 7.30 μ.μ., στο «Σπίτι του Πολιτισμού» στο Ρέθυμνο. Παρεμβαίνει ο Ευκλ. Τσακαλώτος.

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου

** Συζήτηση με θέμα «Γεωπολιτικές αντιθέσεις και συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και η θέση της Ελλάδας» διοργανώνει ο ΜΑΧΩΜΕ, στις 7 μ.μ., στα γραφεία του (Αγ. Κωνσταντίνου και Γερανίου 47). Μιλούν οι Σ. Ρούσσος, Εγκτάμι Μιχιάρ, Κ. Ήσυχος και Αχμέτ Σοράν Σεβέρ. Συντονίζει ο Κ. Μακαρώνας. ** Παρουσίαση του βιβλίου του Κ. Μιχαλάκη «Η εβραϊκή κοινότητα Τρικάλων 1881-1940. Προσπάθεια ανάπλασης μιας εποχής» διοργανώνουν οι εκδόσεις Τύποις στις 7 μ.μ., στην αίθουσα δημοτικού συμβουλίου του δήμου Τρικκαίων. Μιλούν οι Ρ. Μπενβενίστε, ∆. Παπαστεργίου, Β. Ελιέζερ και Κ. Μιχαλάκης. Συντονίζει η Ε. Κουτσογιάννη. •

ΘΕΩΡΙΑ

οικονομίας ο λόγος Η ΕΠΟΧΗ 28 Σεπτεμβρίου 2014

θεώρηση με τίτλο “Ποιοι προωθούν το σύνθημα της αυτοδιαχείρισης;” λεια». Και δεν έχει, βέβαια, σχέση με τον μαρξισμό. Παραγνωρίζει τη διφυή και αντιφατική φύση των κοινωνικών φαινομένων και μοιάζει περισσότερο με το «ναι ναι, ου ου το δε περισσόν τούτων εκ του πονηρού εστίν» του Ευαγγελιστή, την πεμπτουσία της Μεταφυσικής, όπως έλεγε ο Ένγκελς. Της ίδιας ποιότητας είναι το επιχείρημα ότι αστοί πολιτικοί και διεθνείς οργανισμοί επικροτούν και ενισχύουν τα εγχειρήματα της «κοινωνικής οικονομίας». Ο ΟΗΕ, ας πούμε, που αναφέρεται δια μακρών ως ιμπεριαλιστικός οργανισμός, απαγορεύει τη χρήση και την απειλή χρήσης βίας στις διακρατικές σχέσεις. Μήπως, επειδή στον ΟΗΕ κυριαρχούν οι ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες, δεν πρέπει να προβάλλει η Αριστερά την ειρηνική διευθέτηση διακρατικών διενέξεων; Και τι να πεις για το άλλο επιχείρημα, ότι στον σύγχρονο καπιταλισμό «Η ατομική καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της παραγωγής έχει αντικατασταθεί από μια συλλογική ιδιοποίηση εκ μέρους είτε κάποιων μετόχων είτε των εργατών του κάθε εργοστασίου». Αν ήταν χαρακτηριστικό του καπιταλισμού ότι οι εργάτες «του κάθε εργοστασίου» ιδιοποιούνται τα αποτελέσματα της παραγωγής, πράγματι οι αντικαπιταλιστές θα τα βρίσκαμε πολύ σκούρα.

Το ερώτημα της εξουσίας

Η καταστροφή των επιχειρήσεων «κοινωνικής οικονομίας» στα τέλη του 20ου αιώνα, βέβαια, δεν οφείλεται ούτε στην απληστία και στην κακοδιαχείριση ανώτατων συνδικαλιστικών στελεχών. ∆εν θα ήταν καλύτερα τα πράγματα, αν τις επιχειρήσεις αυτές τις διοικούσαν έντιμοι και ικανοί άνθρωποι. Η καταστροφή οφείλεται εξ ολοκλήρου σε δύο αλληλοσυνδεόμενους και αλληλοτροφοδοτούμενους παράγοντες. Ο ένας είναι η πλήρης αποδοχή από την σοσιαλδημοκρατία της καπιταλιστικής λογικής και του τέλους της πάλης των τάξεων σταδιακά από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Σε αυτή τη λογική, όντως, δεν έχει θέση κάτι άλλο από την καπιταλιστική επιχείρηση, την κίνηση του καπιταλιστικού κέρδους και την ειδικά καπιταλιστική αποτελεσματικότητα. Ο άλλος παράγοντας είναι ο μεγάλος κατακερματισμός της εργατικής τάξης μαζί με την άνοδο του βιοτικού της επιπέδου στον καπιταλισμό «έκτακτης ανάγκης» μετά τον πόλεμο και τον χωρισμό της Ευρώπης σε δύο στρατόπεδα. Από αυτή τη σκοπιά, η επανεμφάνιση της ιδέας της «κοινωνικής οικονομίας» σε όλη τη φάση της νικηφόρου πορείας του καπιταλισμού την τελευταία 30ετία εξηγείται. Τη νικηφόρο πορεία του καπιταλισμού τη συνόδευαν σε όλο αυτό το διάστημα η αύξηση της εργασιακής ανασφάλειας, η καθήλωση των μισθών και όλα όσα, δικαίως, της καταμαρτυρούμε. Και οι άνθρωποι ψάχνουν κάτι να πιαστούν. Τι είναι αφελής ουτοπία και τι είναι ελπιδοφόρο στην «κοινωνική οικονομία». Νομίζω ότι αφελής ουτοπία είναι ακριβώς ό,τι ήταν πάντα αφελές και ουτοπικό. Ότι δηλαδή, μπορεί να αναπτυχθεί στον καπιταλισμό ένας εναλλακτικός τρόπος παραγωγής, ο οποίος θα τον ανταγωνιστεί και θα επικρατήσει, χωρίς να τεθεί το ερώτημα της εξουσίας. Ή ότι αυτές οι εναλλακτικές σχέσεις παραγωγής, αναπτυσσόμενες, θα θέσουν αυτές το ερώτημα της εξουσίας.

Ο καπιταλισμός, βλέπεις, είναι πρώτα από όλα σύστημα εξουσίας και διαθέτει πάρα πολλά μέσα, από τα οποία η ανοιχτή καταστολή είναι το έσχατο. Οι δυνατότητες εξαγοράς, πλουτισμού και κύρους, η συμμετοχή στην αέναη κερδοσκοπία, ο χωρισμός σε διευθυντές και διεθυνόμενους με σινικά τείχη και, στο τέλος, η καταστολή θα κληθούν να φροντίσουν για την αποτυχία τέτοιων εγχειρημάτων. Η μόνη δυνατότητα σωτηρίας είναι η υποστήριξη από μια εξουσία μη αστική – και η αρνητική αναφορά είναι σκόπιμη – που έχει στο μυαλό της την υπονόμευση της ταξικής εξουσίας των αστών. Ή ότι με συνεταιριστικά και αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα μπορεί να αρθεί ο χωρισμός της εργασίας σε πνευματική και χειρωνακτική (σήμερα: σε διευθυντική και εκτελεστική). Λες και αυτός ο χωρισμός έχει να κάνει μόνο με την καπιταλιστική ιδιοκτησία και όχι με τη μονοπώληση της γνώσης και τον προσανατολισμό της σε όσα εξυπηρετούν την επιδίωξη του καπιταλιστικού κέρδους. Οι αφελείς ουτοπίες που ανέφερα καλλιεργούνται σε μερίδα του αντιεξουσιαστικού και του αναρχικού χώρου, όχι όμως πια, όπως τον 19ο αιώνα στη σοσιαλδημοκρατία. Ο λόγος είναι, βέβαια, ότι η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία δεν έχει

στο μυαλό της ούτε κάποιες εναλλακτικές σχέσεις παραγωγής ούτε αλλαγή της ταξικής εξουσίας. Σε αυτό το σημείο είναι ορθή η ένσταση από τη μεριά του ΚΚΕ, ότι δηλαδή η επιδίωξη των αστών υποστηρικτών της «κοινωνικής οικονομίας» είναι η ενσωμάτωση όσων πλήττονται από την κρίση και την καπιταλιστική αναδιάρθρωση σε μια προσπάθεια να απαλύνουν τον πόνο τους. Σύμφωνοι, αλλά έχουν δικαίωμα η Αριστερά και το εργατικό κίνημα να παρακολουθούν και να σχολιάζουν μονάχα αυτές τις επιδιώξεις; Μπορούν να επαναλαμβάνουν το «αναμείνατε στο ακουστικό σας;» Βλέπεις, η ταξική πάλη θέτει πάντα συγκεκριμένα ερωτήματα, όπως: πώς συμπεριφέρεσαι όταν η παλιά ιδιοκτησία της ΒΙΟΜΕ θέλει να ανακτήσει τις εγκαταστάσεις που εγκατέλειψε; Ή μπορείς να αδιαφορήσεις όταν, όπως αναφέρει το άρθρο της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης, παραθέτοντας τον Μαρξ: «Στην πράξη και όχι με επιχειρήματα, απόδειξαν ότι η παραγωγή σε μεγάλη κλίμακα και σε αρμονία με τις επιταγές της σύγχρονης επιστήμης μπορεί να πάει μπροστά χωρίς την ύπαρξη μιας τάξης αφεντικών που χρησιμοποιεί μια τάξη εργατών, ότι τα μέσα εργασίας δε χρειάζεται να μονοπωληθούν σα μέσα κυριαρχίας πάνω

στον εργάτη και σα μέσα εκμετάλλευσης απέναντι του ίδιου του εργάτη, και ότι, όπως η δουλειά του σκλάβου, όπως η δουλειά του δουλοπάροικου, έτσι και η μισθωτή εργασία δεν είναι παρά μια μεταβατική και κατώτερη κοινωνική μορφή, που είναι προορισμένη να εξαφανιστεί μπρος στη συνεταιρισμένη εργασία, που εκπληρώνει το έργο της θεληματικά, με ρωμαλέο πνεύμα και χαρούμενη καρδιά.»; Ή πρέπει εδώ να βάλεις πλάτη, σε σύγκρουση βέβαια, αλλά αλληλέγγυα σύγκρουση, με αφελείς ουτοπίες; Η υποστηρικτική και αλληλέγγυα στάση της Αριστεράς θα μπορούσε να δικαιολογηθεί με αισθήματα συμπάθειας. Στα εγχειρήματα της «κοινωνικής οικονομίας» όμως εγκατοικεί κάτι ακόμα που ενδιαφέρει την Αριστερά και τις επιδιώξεις της. Αυτό είναι επίσης διπλό. Από τη μια, η ενάσκηση της εργατικής τάξης στη διεύθυνση της παραγωγής. Η εκλογή των διευθυντών (και των πιο εξειδικευμένων διευθυντών) και ο έλεγχός τους σε συνελεύσεις απαιτεί την ανάπτυξη γνώσεων, τις οποίες οι καπιταλιστές κρατούν επτασφράγιστες, και της ικανότητας λήψης αποφάσεων που η εξέλιξη του καπιταλισμού έχει αφαιρέσει από τους απλούς ανθρώπους. Το δεύτερο είναι ότι πράγματι μπορούν να αναπτυχθούν μέσα στον καπιταλισμό εναλλακτικές σχέσεις παραγωγής που η αναγκαιότητά τους αναδεικνύεται ιδίως σε περιόδους κρίσης. Γιατί, βλέπεις, νέες μορφές συμβίωσης μπορούν να αναπτυχθούν μόνο κατά μήκος των αληθινών προβλημάτων που θέτει η κοινωνική εξέλιξη και όχι επειδή το σκέφτηκαν κάτι καλοί άνθρωποι. Μόνο που, βέβαια, η ανάπτυξη η υπεράσπιση και η αναπαραγωγή τους απαιτούν φιλική κρατική εξουσία, φιλικούς θεσμούς, φιλική παιδεία – όσα μπορεί να κάνει μόνο μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Και υπό αυτούς τους όρους μπορούν εγχειρήματα της κοινωνικής οικονομίας να συμβάλλουν στην παραγωγική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική ανασυγκρότηση και να της δώσουν μια κατεύθυνση φιλική προς τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.