Κυριακή 29-3-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 29 Μαρτίου 2015 • Αρ. φ. 1244 • 2 €

ΚΟΙΝΩΝΙΑ Μ. Τριανταφύλλου: Η μεταβατική περίοδος να τελειώνει γρήγορα

Μερικά ζητήματα για την εύρυθμη λειτουργία της ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σελ. 22

...

Μ. Λυκούρα: Αθήνα, μια πόλη τυλιγμένη σε μουσαμά

Χωρίς πολιτική βούληση δεν αντιμετωπίζονται οι αυθαιρεσίες σελ. 24

...

Γ. Κουβίδης: Η οδική αν-ασφάλεια σκοτώνει τα παιδιά Θλιβερή πρωτιά για την Ελλάδα σελ. 13

∆ΙΕΘΝΗ Α. Γκαρθόν: Το πρόβλημα με τους Ποδέμος Τι λέει ο συντονιστής της ισπανικής Ενωμένης Αριστεράς σελ. 18, 19

...

Β. Κεφαλά: Ο φαύλος κύκλος της τρομοκρατίας σε Λιβύη και Υεμένη Η αδύναμη και διασπασμένη ∆ύση και τα προκεχωρημένα φυλάκια σελ. 16, 17

...

Γ. Χονδρός: Ανταπόκριση από το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ σελ. 16

Μία συζήτηση για την Ελλάδα

Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ και ο Πολ Μέισον μιλούν για τους πρώτους μήνες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ

Σελ. 30, 31

Ο πατριωτισμός των συνθημάτων Του Τάσου Σακελλαρόπουλου

διατήρηση εκ μέρους της Ελλάδας ενόπλων δυνάμεων φαίνεται ότι παραμένει ζητούμενο και αναγκαίο για λόγους που δεν είναι απλοί. Παρά τις όποιες εξαγγελίες και προγραμματισμούς, οι δυνάμεις αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν, να εκπαιδεύονται και να εξοπλίζονται με μεθόδους που είναι σχεδόν ίδιες εδώ και πολλά χρόνια. Η πρόσβαση στις παραγωγικές σχολές των ενόπλων δυνάμεων μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων έχει ανοίξει εδώ και πολλά χρόνια τις σχολές αυτές στην κοινωνία, διευρύνοντας και ανανεώνοντας τους ήδη υπάρχοντες ηθικούς δεσμούς μεταξύ στρατού και πολιτών. Τους δεσμούς αυτούς ανανεώνει, επίσης, η υποχρεωτική θητεία που ακόμη λειτουργεί συνθετικά, έστω και αδύναμα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΚΡΙΣΙΜΗ ΕΒ∆ΟΜΑ∆Α ΓΙΑ ΤΗ ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ

∆ύσκολη µάχη για κοινό έδαφος Σ’ έναν καταιγισμό φημών, αντιπαραθέσεων, απειλών, πιέσεων και δηλώσεων στο εσωτερικό και από το εξωτερικό, η κυβέρνηση ολοκληρώνει την προετοιμασία για το κρίσιμο επταήμερο, με αφετηρία τη σύγκληση της «ομάδας των Βρυξελλών» (Σάββατο, 28/3), στη συνέχεια τη συζήτηση στην Ομάδα Εργασίας του Γιούρογκρουπ (∆ευτέρα, 20/3) και κατάληξη τη σύγκληση του Γιούρογκρουπ (ως το τέλος της εβδομάδας). Η αίσθηση ότι η ελληνική πλευρά θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρές δυσκολίες στις συζητήσεις που διεξάγονται στα θεσμικά αυτά όργανα, είναι διάχυτη. Και δεν οφείλεται τόσο στο κλίμα που συνοπτικά περιγράψαμε πιο πάνω, όσο στο πραγματικό επίδικο των διαπραγματεύσεων σ’ αυτή τη φάση: θα βρεθεί το κοινό έδαφος, πάνω στο οποίο μπορεί να αναζητηθεί μια συμφωνία που θα απομακρύνει το ενδεχόμενο της ρήξης, χωρίς να αποκλείει τη δυνατότητα άσκησης πολιτικής κατά της ανθρωπιστι-

100 δόσεων συνέχεια...

κής κρίσης και της ύφεσης εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης; Εξίσου διάχυτη, όμως, είναι και η εντύπωση ότι, ενθαρρυμένη από τις πρόσφατες εξελίξεις στο πεδίο της πολιτικής διαπραγμάτευσης, η ελληνική κυβέρνηση προσδοκά βάσιμα ότι θα υπάρξει θετικό αποτέλεσμα στη φάση αυτή της διαπραγμάτευσης και ότι δεν θα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει απαιτήσεις ασύμβατες με τα νέα δεδομένα που δημιουργούν όχι μόνο το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Ιανουαρίου, αλλά και η σταθερή καταγραφή τής ακόμα πιο διευρυμένης λαϊκής στήριξης που απολαμβάνει το πολιτικό της σχέδιο. Άλλωστε, με όπλο αυτή τη σαφή στήριξη, το δίκαιο των επιδιώξεών της και τις επεξεργασμένες προτάσεις της, προσέρχεται με αποφασιστικότητα και επίγνωση των δυσκολιών στη δύσκολη μάχη για την ανεύρεση κοινού εδάφους.

Με πράξη νομοθετικού περιεχομένου, που θα έρθει προς κύρωση αύριο, ∆ευτέρα, διευρύνθηκε ο νόμος για τη ρύθμιση φορολογικών εκκρεμοτήτων των πολιτών και των επιχειρήσεων, που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Πλέον δεν θα εντάσσονται προς διαγραφή μόνο οι προσαυξήσεις, αλλά και οι πρόσθετοι φόροι και τα τέλη του Ν. 2523/1997, τα πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής ή μη υποβολής δήλωσης ή ανακριβούς δήλωσης του Ν. 4174/2013 που έχουν συμβεβαιωθεί με την κύρια οφειλή. Την προηγούμενη βδομάδα που ενεργοποιήθηκε η ρύθμιση των 100 δόσεων ο κρατικός μηχανισμός εισέπραξε 100 εκατ. ευρώ, ενώ με τη ρύθμιση στα ταμεία εισέπραξε ήδη 16 εκατ. ευρώ, ποσό που αναμένεται να φτάσει τα 232. Όπως φαίνεται, η ρύθμιση αυτή θα δώσει ανάσα στους πολίτες, αλλά και στον κρατικό προϋπολογισμό. Και οι δύο το είχαν ανάγκη.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Θέλουν να τιμωρήσουν το εναλλακτικό παράδειγμα

Έχουμε ανάγκη για μια νέα αριστερά

Ο ∆. Παπαδημούλης μιλά για την πορεία των διαπραγματεύσεων. σελ. 6, 7

Ο Γ.Γ. του γαλλικού ΚΚ Πιέρ Λοράν για τις γαλλικές περιφερειακές εκλογές. σελ. 20

Ο οικονομολόγος Κ. Μελάς εξηγεί πώς το 1,2 δισ. του ΤΧΣ μπαίνει σε διαπραγμάτευση σελ. 9

Η ακαδημαϊκός Μ. Τσακατίκα εξηγεί την επίδραση της Ελλάδας στην Ευρώπη σελ. 11

Φανερή η αφερεγγυότητα των εταίρων

O ΣΥΡΙΖΑ είναι το μεγάλο όπλο της ευρωπαϊκής Αριστεράς

ΘΕΜΑΤΑ

Περνάει ο στρατός…

Ο πατριωτισμός των συνθημάτων ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Του Θωμά Τσαλαπάτη

λαγή, τη δημιουργία, τη μεταμόρφωση του γύρω. Τους λόγους δηλαδή που μερικοί από μας ενταχθήκαμε στην αριστερά. Και κυρίως τις διαφωνίες μεταξύ μας, την κουλτούρα του διαλόγου, τη δημοκρατική ανταλλαγή (που δεν ξέρω γιατί αλλά η παρελαύνουσα γεωμετρία των εθνικών εορτών –τόσο ως εικόνα όσο και ως σύνολο ιδεολογημάτωνεμένα μου μοιάζει , έστω διαισθητικά, κόντρα αντίθετη).

«-Γιατί, παιδί μου, είσαι θλιμμένο μέρα γιορτής και με κοιτάς σαν ξένο; -Αχ πόσο με στεναχωρείς πατρίδα μονάχα σε εθνικές γιορτές σε είδα… (…) -Γιατί, παιδί μου, αγναντεύεις πέρα τι βλέπεις να ‘ρχεται μες στον αέρα; -Βλέπω να ‘ρχεται η ανεργία και να με στέλνεις στη Γερμανία». Θωμάς Γκόρπας, «Η πατρίδα»

“

πλέον, σε ένα πλαίσιο που φέρνει τους άρρενες πολίτες της χώρας κοντά, παρά την κοινωνική ή οικονομική ή και θρησκευτική διαφορετικότητα του καθενός. Πρόκειται για δεσμούς με έντονη ιστορικότητα, οι οποίοι δεν έχουν προφανώς τη λειτουργικότητα και την ισχύ του παρελθόντος, ωστόσο διακρίνονται από μια έστω φαντασιακή και αφηρημένη πατριωτική λογική, η οποία δεν χρειάζεται ευτυχώς, να τεθεί στην βάσανο της πολεμικής εφαρμογής. Παρά την αποστρατιωτικοποίηση πλέον της δημόσιας εκπαίδευσης, της καθημερινότητας και εν γένει της κοινωνίας, η όποια εμπλοκή με τον στρατό παραμένει και στις νέες ηλικίες ένα στοιχείο αναφοράς ακόμη και στις αστικές περιοχές της χώρας. Παραμένει ως μεγάλο πεδίο ουσιαστικής εκκρεμότητας και αναζήτησης ο πατριωτισμός που καλλιεργείται εντός των ενόπλων δυνάμεων. Όπως παραμένουν ως ζητούμενο οι τρόποι που θα καλλιεργήσουν με σταθερότητα τον συνταγματικό ή δημοκρατικό πατριωτισμό.

Ο πατριωτισμός του μίσους, όπως και τα συνθήματα του μίσους, έχουν κυρίως, εάν όχι αποκλειστικά, αποδέκτες στο εσωτερικό της χώρας. Έχουν ως ζητούμενο τον εκφοβισμό των πολλών.

Ο πατριωτισμός του μίσους

Η έκφραση χλεύης και μίσους ή απαξίωσης για τον αντίπαλο και για τον δυνητικό εχθρό, δεν καλλιεργούν τον ουσιαστικό πατριωτισμό. Αυτός ο πατριωτισμός, όπως κάθε τι σταθερό και θετικό χρειάζεται μέθοδο και μεθοδικότητα για να καλλιεργηθεί σε συνδυασμό με την σταθερή παιδεία απαραίτητο είναι και το κύρος που αποκτούν η χώρα και οι θεσμοί της. Το μίσος δεν είναι πατριωτισμός, όπως πατριωτισμός δεν ήταν ο λόγιος ή δολοφονικός αντικομουνισμός που χαρακτήρισε την επίσημη ιδεολογία του ελληνικού κράτους για αρκετές δεκαετίες και είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό και την επίσημη απαξίωση μεγάλου μέρους της κοινωνίας απότοκο του αντικομουνισμού και η αντιπατριωτική δικτατορία του 1967 και κατ’ επέκταση την κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου. Ο πατριωτισμός του μίσους, όπως και τα συνθήματα του μίσους, έχουν κυρίως, εάν όχι αποκλειστικά, αποδέκτες στο εσωτερικό της χώρας. Έχουν ως ζητούμενο τον εκφοβισμό των πολλών, εκείνων αισθάνονται και πιστεύουν ότι η ζωή και η αξιοπρέπεια ανθρώπων και χωρών κερδίζονται μέρα – μέρα, μέσα από διαδικασίες που διασώζουν έναν απαιτητικό διάλογο μεταξύ παρόντος και παρελθόντος.

«Ε

τσι και φέτος, θαυμάσαμε την ένδοξη εθνική μας παρέλαση· τις τροχοφόρες και ένστολες αμυντικές δαπάνες, τους στρατιώτες στρατοκόπους, την ατμόσφαιρα της στρατόσφαιρας. Το παρελθόν ντυμένο στο χακί, γιορτάζοντας τη διακεκομμένη γλώσσα της ιστορίας, την εθνοπερήφανη άγνοιά μας, τις κατασκευές και τα μπαλώματα. Και μαζί τη μικρογεωγραφία της σεμνής τελετής, τις μαθητικές παρελάσεις με την άγουρη πούδρα, το γερασμένο λευκό των πουκαμίσων, την ομοιομορφία της κρατικής γεωμετρίας. Σημαιοφόροι βραβευμένοι με έθνος ακολουθούμενοι από παραστάτες, οδηγοί και οδοιπόροι και η φωνή του υπερήφανου σπίκερ της δημόσιας τηλεόρασης να μας επιβεβαιώνει με υπερήφανα σαρδάμ, τον ηρωισμό της Μπουμπουλίνας, τα κατορθώματα των Ελλήνων, το ανυπέρβλητο θάρρος του στρατού, τον ένδοξο κυματισμό της πολεμικής σημαίας. Και κάπου εκεί πίσω, ο επαναλαμβανόμενος τυμπανισμός της μπάντας που ακούς απ’ τα μαθητικά σου χρόνια, να μπουκώνει την ακοή, το τύμπανο του αυτιού να σου υπενθυμίζει τις πιο ανούσιες περιοχές της μνήμης.»

Μοιάζει να ξεχνάμε απότομα

Αυτά γράφαμε λίγους μήνες πριν, μια επέτειο απόσταση, στις 28 Οκτωβρίου του 2014. Άλλαξε η χρονιά, άλλαξε και η κυβέρνηση, αλλά οι παρελάσεις παρέμειναν. Αναβαθμισμένες, χωρίς φραγμούς από κάγκελα αλλά υπό το φράγμα του ήχου των κλαρίνων. Με μια προσπάθεια διαφορετικής αφήγησης που σε συμβολικό επίπεδο προσπαθεί να βρει χώρο στις ίδιες νεκρές μορφές. Μα αν το περιεχόμενο αλλάζει, αυτό δεν μπορεί παρά να εντυπώνεται και στην επιφάνεια. Και η θωρακισμένη επιφάνεια της 25ης Μαρτίου μοιάζει να αποτελεί το ίδιο ακριβώς σύμβολο. Και συ μοιάζεις αμήχανος. Τι είναι όλα τούτα και τι να γράψω για αυτά; Άλλωστε, η αμηχανία δεν είναι άποψη σου λένε. Και όμως, αντίθετα από την απόλυτη κατάφαση του στρατιωτικού βηματισμού η αμηχανία είναι πολιτική άποψη. Μοιάζει να ξεχνάμε απότομα σύντροφοι. Όχι τις συμφωνίες αλλά τις διαφωνίες πολύ περισσότερο. Τις διαφωνίες απέναντι στην κυρίαρχη ιδεολογία, τις διαφωνίες απέναντι σε ό, τι περιέβαλε έναν κόσμο που έπρεπε να αλλάξει, στη ουσία και την λεπτομέρειά του. Τη διαφωνία που γεννά την αλ-

Θα μπορούσε να γίνει πραγματικός εορτασμός

Και για να μην κλαυθμηρίζουμε ποιητικοτρόπως και γενικολογώντας. Να ξεχνάμε τι σημαίνει στρατός σε αυτή τη χώρα και με τι είναι συνδεδεμένος (και δεν μιλάμε εδώ για το ‘21 ή την Αλβανία, αλλά για σχεδόν όλα τα άλλα. Εξορίες, δικτατορίες, παρακράτος, τραβήξτε όποιο χαρτί θέλετε). Να ξεχνάμε τον τρόπο με τον οποίο η θητεία λειτουργεί ως κατασταλτικός μηχανισμός χειραγώγησης και ομογενοποίησης. Να ξεχνάμε τις καταγγελίες για το υπέρμετρο κόστος των εξοπλισμών (και το αδικαιολόγητο κόστος των παρελάσεων επίσης). Να ξεχνάμε συγκεκριμένες εθνικές αφηγήσεις που παραχαράσσουν ιστορικές αλήθειες, υπεραπλουστεύουν πάντα ωραιοποιώντας και καλλιεργούν εθνικισμούς και περιούσιους λαούς. Και τελικά μοιάζει να ξεχνάμε τι είναι στρατός γενικά, τη σχέση της ελληνικής αριστεράς και της αριστεράς γενικότερα με το φιλειρηνικό κίνημα, το οποίο, θεωρώ, πως σε συνθήκες ειρήνης δεν καλλιεργείται με μιλιταριστικά θεάματα. Και κυρίως να ξεχνάμε τον διάλογο γύρω απ όλα τα παραπάνω. Όχι τις θέσεις, ή το δόγμα, αλλά έναν διάλογο που κάποια στιγμή –γι αυτά τα θέματα και ταυτόχρονα μια σειρά από άλλα - περιμέναμε πως θα ανοίξει και ευρύτερα στην κοινωνία. Και το πώς ο διάλογος αυτός, διευρυμένος και ενσαρκωμένος, θα μπορούσε να γίνει πραγματικός εορτασμός μηνυμάτων, σημασιών και διεκδικήσεων, όταν οι άσκοπες στρατιωτικές παρελάσεις και η αισθητική της πλαστικής σημαίας θα καταργούνταν ως κάτι το αυτονόητο. Και μπορεί επιμέρους κινήσεις ή πλαισιώσεις (όπως π.χ. το κείμενο του Αριστείδη Μπαλτά προς τους μαθητές) να κινούνται προς ακριβώς αυτή την κατεύθυνση, αλλά οι αναφορές σε «παλιγγενεσία», οι αποστροφές τύπου «ουδέποτε είχαμε βάλει θέμα κατάργησης των παρελάσεων», ο φανατισμός με τον οποίο υποστηρίχτηκε από ένα κομμάτι της αριστεράς η διεξαγωγή της παρέλασης, χωρίς το παραμικρό περιθώριο διαφωνίας και ακόμη περισσότερο η χρήση μιας γενικόλογης ρητορικής περί εθνικής ομοψυχίας, με όλο και λιγότερες ταξικές αναφορές (το σημείο που εγώ –ίσως αφελώς-αντιλαμβάνομαι πως καθιστά την αριστερά, αριστερά) κινούνται προς ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση. Περιμένουμε καλοπροαίρετα ένα «όχι» κάπου την 28η Οκτωβρίου. http://tsalapatis.blogspot.gr/

* Ο Τάσος Σακελλαρόπουλος είναι ιστορικός.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Όλα, σχεδόν, καλά με τη λίστα Λαγκάρντ

Του ΑΡΚΑ

δίκη για την υπόθεση της αλλοίωσης της λίστας Λαγκάρντ, από μια άποψη, κατέληξε όπως είχε σχεδιασθεί από την αρχή: σε μια συμβολική ποινή. Κανείς δεν ήταν και δεν είναι κατά το δικαστήριο υπεύθυνος για την απόκρυψή της, την αλλοίωσή της, για την αδράνεια των υπηρεσιών και πολιτικών προϊσταμένων να ενεργήσουν, με βάση αυτή, για να συλλάβουν τη φοροδιαφυγή. Ούτε προκλήθηκε και βλάβη στο ελληνικό δημόσιο, όπως έκρινε το δικαστήριο, γι’ αυτό και ο κ. Παπακωνσταντίνου δικάστηκε με τόσο ελαφριά ποινή. Ολοκληρωμένη τώρα η υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ, ίσως περισσότερο και από την υπόθεση εξαγορών από τη Ζίμενς, αποκαλύπτει καθαρά την υπόγεια συνεργασία των δύο πυλώνων του τότε δικομματισμού, του ΠΑΣΟΚ και της Ν∆, ώστε μια χαρακτηριστική υπόθεση διαφθοράς, τελικά, να μην αποκαλυφθεί. Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν έτοιμες λίστες που συνέταξαν άλλοι και η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε παρά να αξιοποιήσει –όπως άλλες κυβερνήσεις– εντούτοις δεν έκαναν τίποτε. Ή σωστότερα τα κατάφεραν να μην γίνει τίποτε. Η κ. Λαγκάρντ, αστειευόμενη κατά την τηλεφωνική επικοινωνία της με τον πρωθυπουργό, καθώς έγινε τόσο γνωστή στη χώρα μας λόγω της λίστας, επεσήμανε, και δικαίως, ότι μέχρι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν έχει κάνει απολύτως τίποτε προκειμένου να αξιοποιηθεί η λίστα. Προσθέτει μάλιστα κάτι που έχει πει και δημοσίως, ότι «οι πλούσιοι συνεχίζουν να μην πληρώνουν φόρους». Η απόφαση του δικαστηρίου και ιδίως η ομίχλη που δημιουργήθηκε από τα δύο κόμματα για να μην μπορεί να υποχρεωθεί κανείς να πληρώσει και να μη δικαστεί κανείς, είναι αψευδής μάρτυς. Η επίσκεψη του αρμόδιου υπουργού της Ελβετίας στη χώρα μας, ο οποίος συναντήθηκε με τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παπά και τον αναπληρωτή του Π. Νικολούδη, είναι μια καλή πρωτοβουλία. ∆εν πρέπει να υπάρξει καμία καθυστέρηση και κανένας δισταγμός σ’ αυτόν τον τομέα.

“

∆ύσκολη μάχη στις Βρυξέλλες Εκείνο που προέκυψε με καθαρότητα, όμως, είναι ότι το ελληνικό ζήτημα δεν είναι ένα διμερές, δύσκολο ή απλό, πρόβλημα για τους δανειστές, για την ηγεσία της ΕΕ. Είναι ένα πρόβλημα με σαφές και έμπρακτο διεθνές ενδιαφέρον, καθότι ευρωπαϊκό.

∆

εν θα ξεκινήσουμε σήμερα το σημείωμα μας από τους δανειστές μας, από όσα σχεδιάζουν για την εβδομάδα που αρχίζει αύριο και η οποία, ένα μέρος τους, επιδιώκει να είναι κρίσιμη και επικίνδυνα ανοιχτή σε ενδεχόμενα. Θα στρέψουμε την προσοχή μας στο εσωτερικό, στην αντιπολίτευση, κυρίως αυτή που ως τις 25 Ιανουαρίου συγκυβερνούσε. Και οι δύο πρώην κυβερνητικοί εταίροι ΠΑΣΟΚ και Ν∆, έχουν αποδυθεί σε μια πολύ σκληρή αντιπολίτευση, η οποία τους ωθεί, κατά κανόνα, στη νομική θέση ελέγχοντας τη σημερινή κυβέρνηση για πλημμέλεια, να θυμίζουν τη δική τους πολιτική. Στο ΠΑΣΟΚ δεν έχουν προβλήματα γραμμής έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, προσανατολίζονται προς ένα συνέδριο στο οποίο θα εκλεγεί νέα ηγεσία. Εν τω μεταξύ, ο κ. Βενιζέλος δρα ως ανεύθυνος άρχοντας. Στη Ν∆, όμως, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά. Ο κ. Σαμαράς προσπαθεί να πείσει την ηγεσία της Ν∆ ότι η κυβέρνηση, πιεζόμενη από τους δανειστές με μοχλό τη ρευστότητα, οδεύει σε αδιέξοδο. Γι’ αυτό, προτείνει τη μετωπική αντιπολίτευση.

Πλεγματική αντιπολίτευση από τη Ν∆

Πρόκειται για μια απλοποίηση, ωστόσο, που δεν μπορεί να πείσει εύκολα ούτε κεντρικά στελέχη του κόμματός του. Πολλά στελέχη του προκρίνουν τη συναίνεση με πρωταρχικό στόχο τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής κατεύθυνσης της χώρας. Η κ. Μπακογιάννη, από την πλευρά της, δεν δίστασε να πει ότι το ταξίδι Α. Τσίπρα στο Βερολίνο ήταν μια θετική εξέλιξη, ενώ ο γραμματέας του κόμματος, κ. Παπαμιμίκος, σύμφωνα με έγκυρο ρεπορτάζ, προτείνει η Ν∆ να κινηθεί σ’ έναν άξονα εθνικής υπευθυνότητας και να αποφύγει το λαϊκισμό. Η Ν∆, συνεπώς, θα δοκιμάζεται κάθε φορά που ένα νομοσχέδιο, που θα λύνει χρόνια προβλήματα, θα έρχεται στη Βουλή. Αυτού του είδους η, πλεγματική, αντιπολίτευση ως τώρα δεν βρίσκει αποδέκτες. Οι δημοσκοπήσεις είναι αψευδής μάρτυρας, όπως και αν αυτές αναγνωσθούν. Ενδιαφέρον, όμως, είναι και το γεγονός ότι αυτή η γραμμή δεν πιάνει και στο χώρο των επιχειρήσεων. Οι επιχειρηματίες μπορεί να είναι επιφυλακτικοί με την πολιτική της κυβέρ-

νησης, όχι όμως και εχθρικοί. Όσο για τους δανειστές, ενώ έχουν έκδηλα κοινούς στόχους με τους πρώην κυβερνητικούς εταίρους, ωστόσο δεν τους θεωρούν αξιόπιστους συζητητές και κυρίως πιθανούς μελλοντικούς συνεργάτες.

Στις Βρυξέλλες

Χθες στις Βρυξέλλες το Brussel Group σχεδιαζόταν να συζητήσει πάνω στη δέσμη των προτάσεων της ελληνικής κυβέρνησης. Οι συζητήσεις θα είναι συνεχείς ως την Τρίτη ενώ την Τετάρτη αναμένεται να συνεδριάσει και το Γιούρογκρουπ. Η σύσκεψη, αρχικά, των επτά στις Βρυξέλλες και στη συνέχεια η συνάντηση του Έλληνα πρωθυ-

Εξ όνυχος

η κρατώντας τα προσχήματα, έστω και κατ’ ελάχιστον, η Ν∆ πρωτοστάτησε στις επιθέσεις εναντίον της πλειοψηφίας στην Περιφέρεια Αττικής, της «∆ύναμης Ζωής» και προσωπικά της Ρένας ∆ούρου για μια απόφαση σχετικά με τα διαθέσιμα της Περιφέρειας. Στο Περιφερειακό Συμβούλιο, η ∆ύναμη Ζωής πρότεινε διάσπαρτοι σε πολλές τράπεζες λογαριασμοί της Περιφέρειας, με χαμηλότατο επιτόκιο, να συγκεντρωθούν και να κατατεθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος, με στόχο να πετύχουν πολύ καλύτερο επιτόκιο. Το συνολικό ποσό είναι 80 εκατ. ευρώ. Η Ν∆ με τρεις διαφορετικές ανακοινώσεις της επιτέθηκε στην περιφερειάρχη, την εγκάλεσε για κομματικοποίηση και την κατηγόρησε ότι ενεργεί με εντολή του ΣΥΡΙΖΑ, «προκειμένου να μαζευτούν από την κυβέρνηση χρήματα». Αποκαλύπτει έτσι την εμμονή στο στόχο της, ανεξάρτητα αν σ’ αυτό αποβλέπει η απόφαση της Περιφέρειας, να αποδειχθεί έμπρακτα ότι η χώρα δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, δηλαδή να υπάρξει χρεοκοπία, για να επαληθευτεί η γραμμή της για τον ανίκανο και ανεύθυνο ΣΥΡΙΖΑ!

Π. Κ.

πουργού με τη γερμανίδα καγκελάριο στο Βερολίνο έχουν αλλάξει δραστικά το κλίμα στις σχέσεις Ελλάδας και δανειστών. Το έχουν αλλάξει με την έννοια ότι υπάρχει, πλέον, ομαλή επικοινωνία και συνθήκες αποτελεσματικής εργασίας. Οι διαφωνίες ωστόσο παραμένουν. Εκείνο που προέκυψε με καθαρότητα, όμως, είναι ότι το ελληνικό ζήτημα δεν είναι ένα διμερές, δύσκολο ή απλό, πρόβλημα για τους δανειστές, για την ηγεσία της ΕΕ. Είναι ένα πρόβλημα με σαφές και έμπρακτο διεθνές ενδιαφέρον, καθότι ευρωπαϊκό. Οι δηλώσεις του κ. Έρνεστ, εκπροσώπου του προέδρου Ομπάμα, αμέσως μετά τη συνάντηση Τσίπρα-Μέρκελ μιλούσαν για «διαφορά» –όχι υποχρεώσεις– μεταξύ Ελλάδας και ΕΕ: «Οι ΗΠΑ, όπως επί πολλά χρόνια τώρα, βρίσκονται κοντά στους ευρωπαίους συμμάχους και τους εταίρους μας για μερικά (από τα ζητήματα) της οικονομικής ανασφάλειας στην ήπειρο», ανέφερε ο κ. Έρνεστ προσθέτοντας ότι «συνεχίζουμε να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά αυτό το θέμα.»

Κρίσιμο Γιούρογκρουπ

Οι συζητήσεις, ως την Τετάρτη που αναμένεται το καθοριστικό Γιούρογκρουπ, θα είναι δύσκολες. Η άποψη των δανειστών για τις μεταρρυθμίσεις είναι πολύ διαφορετική από την άποψη της κυβέρνησης. Επομένως, δεν θα υπάρξει εύκολη συμφωνία. Η κυβέρνηση με όλους τους τρόπους έχει δηλώσει ότι προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με ευθύνη, αλλά ταυτόχρονα είναι διατεθειμένη να υπερασπιστεί την ουσία του προγράμματός της, για το οποίο εξάλλου εκλέχθηκε. Οι δανειστές, χωρίς εναλλακτικές πολιτικές λύσεις και διστακτικοί στο ενδεχόμενο να βρεθούν μπροστά σε καταστάσεις αποσταθεροποίησης σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, δεν μπορούν να αποδεχθούν ως επίσημη γραμμή τους την άποψη των έξαλλων, οι οποίοι όμως έχουν ισχυρές θέσεις στις Βρυξέλλες και ιδίως στη Φρανκφούρτη. Μπορούμε, επομένως, να προβλέψουμε, ότι με δεδομένα όλα αυτά, είναι μεν δύσκολη αλλά εφικτή μια προωθητική συμφωνία. Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Ένας πραγματικός έλληνας πρωθυπουργός

Aνώτατη πολιτειακή αρχόντισσα του Peterson Wilberforce

Του Νίκου Τσαγκρή

ια ιδέα είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας έκανε ένα βήμα πίσω, ότι στο επίπεδο της ρητορικής, τουλάχιστον, έδειξε να υποχωρεί. Τακτικά όμως. Με τον τρόπο που οι ποδοσφαιρικές ομάδες κάνουν το transition μετά από μια επίθεση προς την περιοχή του αντιπάλου, προκειμένου να προλάβουν την αντεπίθεσή του. Η κ. Μέρκελ ξέρει μπάλα. Το ίδιο και ο Τσίπρας, και μια ανάλυση της συνάντησης των δυό ευρωπαίων ηγετών με ποδοσφαιρικούς όρους θα ταίριαζε στην περίπτωση, καθώς θα διευκόλυνε τον αντικειμενικό σχολιαστή να τοποθετήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό στην επίθεση και την Γερμανίδα καγκελάριο στην άμυνα, και τέρμα. Σίγουρα, η ιδέα ότι ο Τσίπρας έκανε ένα βήμα πίσω στο πλαίσιο μιας τακτικής υποχώρησης, και μάλιστα στο επίπεδο της ρητορικής μόνο, είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα της συνάντησης από μια άλλη ιδέα που θέλει τον Τσίπρα να κάνει μια εντυπωσιακή στροφή αποδοχής της κ. Μέρκελ ως ηγέτιδας του ευρωπαϊκού «διευθυντηρίου». Την ύπαρξη και λειτουργία του οποίου, σύμφωνα μ’ αυτή την ιδέα, είχε αποδεχτεί ήδη ο Έλληνας πρωθυπουργός δυό εβδομάδες πριν τη επίσκεψή του στο Βερολίνο: με την επιστολή του προς την Άνγκελα Μέρκελ καθώς και με το αίτημα της επταμερούς συνάντησης στις Βρυξέλες. Είναι περιττό να πούμε πως η… «ιδέα» αυτή είναι η κεντρική ιδέα των αναλυτών του «λόμπι της κολοτούμπας», όπως αποκαλώ τους his master’s voiceσχολιαστές των διαπλεκομένων με τα μνημονιακά κόμματα και αποκόμματα ΜΜΕ. Εκείνων που για μια χούφτα ευρώ χαλκεύουν μικρές, καθημερινές «συριζαίικες κολοτούμπες», στο πλαίσιο της στρατηγικής της «αριστερής παρένθεσης». Που επιμένουν να συντηρούν τα αφεντικά τους με την φρούδα ελπίδα της καθεστωτικής επιβίωσής τους.

Κανείς πλην… Αδώνιδος

mamalinga.wordpress.com

Ναι, μια ιδέα είναι ότι με το αίτημα της επταμερούς συνάντησης των Βρυξελών, ο Τσίπρας απεδέχθη τη λειτουργία ενός ευρωπαϊκού διευθυντηρίου, αλλά μια άλλη ιδέα είναι ότι, με το ίδιο αίτημα και την αποδοχή του (τη σύγκλιση της «επταμερούς» υπό την Άνγκελα Μέρκελ), ο Τσίπρας «αποκάλυψε» ενώπιον όλων των εταίρων της ευρωζώνης την ύπαρξη και την λει-

τουργία ενός ευρωπαϊκού διευθυντηρίου· προκαλώντας τις αντιδράσεις κάποιων «εταίρων» και την απολογητική δήλωση ισοτιμίας της Μέρκελ ότι, «δεν είμαι παρά η καγκελάριος της Ομοσπονδιακής ∆ημοκρατίας της Γερμανίας και εκπροσωπώ ένα από τα 19 κράτη της Ευρωζώνης» Κατά μιαν ακόμα ιδέα, ότι ο Τσίπρας παραδέχτηκε πως το «πρόγραμμα» (μνημόνιο) επέφερε μια πρωτοφανή δημοσιονομική προσαρμογή αλλά, κατά μιαν άλλη, απαριθμώντας στη συνέχεια τα δεινά που προκάλεσε το μνημόνιο ( ανεργία, ύφεση, ανθρωπιστική καταστροφή κλπ.), το όρισε ως απολύτως αποτυχημένο. Γενικότερα, το «λόμπι της κολοτούμπας», χαλκεύοντας αποστροφές και νοήματα των πρωθυπουργικών δηλώσεων και των απαντήσεων στη συνέντευξη Τύπου, επιχείρησε να αποδώσει μια «εμφανή διάθεση μεταστροφής» του Τσίπρα, «μια προσγείωση στην ευρωζωνική κανονικότητα. Ωστόσο, κανείς πλην… Αδώνιδος, ούτε καν ο πικραμένος Σαμαράς δεν τόλμησε να διαστρέψει σε οπισθοχώρηση την ευγενή ελληνικότητα που σφράγισε την διπλωματία του Έλληνα πρωθυπουργού στο Βερολίνο.

Τι λέει ο λαός

Στη χειρότερη περίπτωση «τσάι και συμπάθεια», όπως έσπευσαν να καταλήξουν κάποιοι «ημέτεροι». Ακόμα χειρότερα και πιο… αριστερά, η κασέτα Κουτσούμπα: «Έχει δίκιο ο λαός μας όταν λέει ότι ο κατήφορος δεν έχει τέλος». Φυσικά, ιδέα δεν έχει ο Κουτσούμπας τι θέλει «ο λαός μας», δικτατορία του προλεταριάτου (!) νομίζει πως θέλει. Φωνάζει «ο κατήφορος δεν έχει τέλος» και… δικαιώνει τον αντίλαλό του, ακούγοντάς τον ως τον λαό που αντιλαλεί τη φωνή του Κυρίου του!.. Για να δούμε όμως τι, πραγματικά, λέει ο λαός μας. Όχι βέβαια ως αντίλαλος του Σαμαρά ή του Κουτσούμπα, αλλά ως σύνοψη των ποιοτικών στοιχείων μιας δημοσκόπησης. Η οποία είναι πιθανόν, καθώς διαβάζετε αυτό το κείμενο, να έχει δημοσιευτεί. Η πλειονότητα των Ελλήνων, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων, εμφανίζονται ικανοποιημένοι έως και υπερήφανοι από την εμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο θεωρώντας ότι μετά από πολλά - πολλά χρόνια τους εκπροσώπησε ένας πραγματικός Έλληνας πρωθυπουργός» : - Μίλησε Ελληνικά (όχι αγγλικά ή γερμανικά) -Έθεσε θέμα τέλους της καταστροφικής πενταετίας των μνημονίων -Έθεσε θέμα δικαστικής συνδρομής για τη Siemens -Έθεσε θέμα γερμανικών επανορθώσεων και κατοχικού δανείου Αυτά λένε οι καλοί Έλληνες και είμαι ένας απ’ αυτούς. Ωστόσο, επειδή (όπως η Μέρκελ και ο Τσίπρας) ξέρω μπάλα, θα προτιμούσα να κάνω μια ανάλυση της συνάντησης των δυό ευρωπαίων ηγετών με ποδοσφαιρικούς όρους. Έστω και μόνο για την ευχαρίστηση να τοποθετήσω τον Τσίπρα στην επίθεση και την Μέρκελ στην άμυνα. Και τέρμα. •

Κοπτοραπτική

Κανείς πλην… Αδώνιδος, δεν κατάφερε να διαστρέψει την ευγενή ελληνικότητα που σφράγισε την παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού στο Βερολίνο.

Μεγάλης σημασίας κίνηση

βουλευτής των ΑΝΕΛ, Νίκος Νικολόπουλος απέδειξε ότι όταν κανείς θέλει μπορεί να κάνει σοβαρή δουλειά μέσω των ερωτήσεων που κατατίθενται στη Βουλή. Την Παρασκευή κατέθεσε ερώτηση προς τον υπουργό Παιδείας, Πολιτισμού και Θρησκευμάτων με την οποία διαμαρτύρεται για την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. «η γερμανική γλώσσα, κατά τα τελευταία 20 έτη, έχει παραλόγως προωθηθεί και στηριχθεί από το ελληνικό κράτος σε υπερβολικό βαθμό σε σχέση με άλλες, εξίσου αν όχι σημαντικότερες γλώσσες σε παγκόσμιο επίπεδο όπως η ισπανική, η ρωσική, η αραβική και η ιταλική», αναφέρει το κείμενο του βουλευτή των ΑΝΕΛ και συνεχίζει: «δεν πρέπει να παραπονούμαστε διαρκώς για τη γιγάντωση ενός μέλους κράτους της ΕΕ, όταν εμείς οι ίδιοι και χωρίς να μας επιβάλλεται, κάνουμε την επιλογή να στηρίζουμε τη διάδοση της γλώσσας, την κουλτούρας και των εθίμων λαών, οι οποίοι, σε γενικές γραμμές, αποδεδειγμένα έχουν συστηματικά βλάψει τη χώρα μας και έχουν αντιταχθεί σε νόμιμα κυριαρχικά μας δικαιώματα». Εμείς να συγχαρούμε τον κ. Νικολόπουλο και να του προτείνουμε οι επόμενες ερωτήσεις να καταπιαστούν με τα εξής θέματα: Γιατί η τηλεόραση δείχνει σε επανάληψη τον τελικό του Μουντιάλ όπου η Γερμανία κατέκτησε το τρόπαιο και γιατί το κανάλι της Βουλής βάζει μουσική υπόκρουση μελωδίες του Μπετόβεν.

Κάποιος να τους εξηγήσει που βρίσκονται

ρισμένοι δεν έχουν μάλλον ακόμα καταλάβει με ποιό κόμμα έχουν εκλεγεί στο ελληνικό κοινοβούλιο. Η βουλευτής Κοζάνης, Ραχήλ Μακρή επέλεξε να πάρει θέση για το συμβάν με τα εθνικιστικά συνθήματα που φώναξαν άνδρες των ΟΥΚ κατά τη διάρκεια της παρέλασης. Μόνο που διάλεξε τη λάθος πλευρά. Ανέβασε βίντεο υποστήριξης των ΟΥΚ γράφοντας μάλιστα: «Είναι αυτοί... που όταν εσύ κοιμάσαι, ξενυχτούν για να σε φυλάνε! Είναι αυτοί... που δεν ξέρουν τι θα πει οικογένεια, διασκέδαση, προσωπική ζωή.». Ευτυχώς που το Τμήμα ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και η βουλευτής Βασιλική Κα-

τριβάνου με ανακοινώσεις τους, βάζουν τα πράγματα στη θέση τους καθώς καταδικάζουν απερίφραστα τα επικίνδυνα για τη δημοκρατία συνθήματα και ζητούν την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων.

Αλληλεγγύη στον Ουαλίντ

ην Τρίτη 31 Μαρτίου συνεχίζεται η δίκη των βασανιστών του εργαζόμενου αιγύπτιου μετανάστη Ουαλίντ Ταλέμπ, στο τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιά (Σκουζέ 3-5), στις 9 π.μ. Ο Ουαλίντ υπέστη από τον εργοδότη, το γιο του και τους φίλους τους κτηνώδη και διαστροφικό βασανισμό, τον οποίο αναγκάστηκε ο Ουαλίντ να περιγράψει με λεπτομέρειες ενώπιον του δικαστηρίου. Την Τρίτη θα αντεξεταστεί από τον συνήγορο των κατηγορουμένων γι’ αυτό η φυσική παρουσία κόσμου είναι απαραίτητη. Το ∆ίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών και το ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα τονίζουν στο κάλεσμά τους «Ο αρχιβασανιστής του Ουαλίντ μπήκε στη δίκη καμαρωτός και βγήκε σκυφτός και με συνοδεία αστυνομικών, γιατί, έστω και τώρα, συναντήθηκε με την οργή, την αλληλεγγύη και την αποφασιστικότητα των αντιρατσιστών. Ας είμαστε όλοι κ όλες στο Εφετείο για να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα: μια δίκαιη δίκη για τον Ουαλίντ».

Αποσυμφόρηση χωρίς εξαιρέσεις

Γενναία αποσυμφόρηση αναμένεται να επιφέρει το νομοσχέδιο του υπουργείου ∆ικαιοσύνης τον πρώτο κιόλας μήνα εφαρμογής του, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες υπολογίζεται στους 1.500 κρατούμενους, αριθμός που θα διπλασιαστεί ως το τέλος του χρόνου. Το νομοσχέδιο, που θα κατατεθεί στη Βουλή την ερχόμενη βδομάδα, καταργεί τις φυλακές ανηλίκων, κατοχυρώνοντας ακαταλόγιστο στους ανήλικους έως 15 ετών και προβλέποντας φυλάκιση μόνο στην περίπτωση που η πράξη του ανήλικου αντιμετωπίζεται με ισόβια κάθειρξη. Ακόμα αποφυλακίζονται ασθενείς κρατούμενοι, χωρίς καμία ειδική εξαίρεση, ενώ περιορίζεται η προφυλάκιση ασθενών κατηγορουμένων. Όσον αφορά τα έκτακτα μέτρα για την αποσυμφόρηση των φυλακών, αυτά προβλέ-

πουν την υπό όρους αποφυλάκιση κρατουμένων που έχουν εκτίσει μέρος της ποινής τους (αναλογικά με το ύψος της ποινής που τους έχει επιβληθεί). Είναι η πρώτη φορά που η αποσυμφόρηση των φυλακών γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην εξαιρείται κανείς από το ευεργέτημα αυτό, με πρόσχημα το λόγο για τον οποίο βρέθηκε στη φυλακή. Το υπουργείο δεσμεύτηκε πως θα ακολουθήσουν ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να μην ξαναγεμίσουν οι φυλακές.

Πυκνοί καπνοί

ο αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ, ύστερα από δέκα χρόνια, ολοκλήρωσε τον κύκλο του, ξεκινώντας ένα νέο γεγονός: την πρώτη γιορτή Κάνναβης, η οποία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 9 Μαΐου, από τη 1 μ.μ. έως τη 1 π.μ., στην πλατεία Συντάγματος! Η κίνηση αυτή έπιασε απροετοίμαστους τους θαμώνες των αντιαπαγορευτικών φεστιβάλ, με αποτέλεσμα να έχει ξεκινήσει μία απίστευτη συζήτηση στη σελίδα της γιορτής στο facebook. Αλιεύσαμε ένα ενδεικτικό μήνυμα: «Έχει κανείς (εκ των διοργανωτών;) κάποια ιδέα για το πώς θα λειτουργήσει η συνύπαρξη στο Σύνταγμα μεταξύ μπάφων, χασικλήδων, μπάτσων, ασφαλιτών, κόσμου που θα σπρώχνει (εντάξει μην εθελοτυφλούμε, προφανώς κάποιοι θα σπρώχνουν), περαστικών οικογενειαρχών, 16χρονων καυλωμένων που πίνουν δύο μπαμπάνια και την ακούν για δυο βδομάδες, μαγαζατόρων, γιαγιάδων, ζητάδων, δελτάδων ματατζήδων ∆ΙΑΣ κλπ; Ή απλά υπάρχει ελπίδα και πίστη στην καλή προαίρεση;». Εμείς, πάντως, θα είμαστε εκεί, γιατί όπως απάντησε και ένας άλλος θαμώνας «Με σεβασμό και αλληλεγγύη, όλοι μαζί μπορούμε».

Μια αναγκαία διόρθωση

“

Την προηγούμενη Κυριακή είχαμε την τύχη να φιλοξενήσουμε το άρθρο του Κώστα Βεργόπουλου με τίτλο «Το ευρωπαϊκό μαύρο πρόβατο» με το οποίο σχολίαζε τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής. Από βιασύνη παραλείψαμε να αναφέρουμε όμως το όνομα του φίλου Κώστα. Είμαστε βέβαιοι ότι θα μας συγχωρέσει αλλά η διόρθωση ήταν απαραίτητη και επιβεβλημένη. Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Από τον «ξαφνικό θάνατο» στον «εικονικό πνιγμό» Τακτικές επιβίωσης σε επικίνδυνο περιβάλλον

ρίνοντας από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της εφταμερούς συνάντησης στις Βρυξέλλες και της διμερούς συνάντησης στο Βερολίνο, μπορούμε να πούμε ότι φαίνεται να έχει αποσυρθεί από το τραπέζι της διαπραγμάτευσης η εκδοχή –και απειλή– της μετωπικής σύγκρουσης, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Η απειλή του «ξαφνικού θανάτου», που επιχειρήθηκε με κατάλληλη προετοιμασία ως τις 20 Φεβρουαρίου και δεν απέδωσε, κρίνεται μάλλον μη επιλέξιμη για πολλούς λόγους. Παραμένει, ίσως, σαν ιδέα στο μυαλό κάποιων που αποτελούν στη συγκεκριμένη συγκυρία μειοψηφία.

Η τεχνική του εικονικού πνιγμού

Αντ’ αυτής, στο τραπέζι έχει βρει τη θέση της, μια άλλη τακτική, που ορισμένοι προτιμούν να τη χαρακτηρίζουν τακτική της πιστωτικής ασφυξίας. Της ταιριάζει, όμως, πιο πολύ ο χαρακτηρισμός του εικονικού πνιγμού. Οι μελετητές τής πρακτικής των μαρτυρίων γνωρίζουν πολύ καλά ότι η «τεχνική» αυτή επιτρέπει την απόσπαση «ομολογιών», χωρίς να τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η ζωή του «ανακρινόμενου». Στο επίπεδο του ατομικού μαρτυρίου ο εικονικός πνιγμός είναι απεχθέστατα αποτελεσματικός, γιατί στηρίζεται στο αίσθημα πλήρους απομόνωσης του βασανιζόμενου, που μπορεί να τον οδηγήσει σε ολοκληρωτική απελπισία. Το κακό για τους μιμητές του στην πολιτική είναι ότι μια κυβέρνηση δημοκρατικά εκλεγμένη και δεσμευμένη από συγκεκριμένη λαϊκή εντολή, δεν γίνεται να αισθανθεί απομονωμένη και απελπισμένη, εφ’ όσον νιώθει αναπόσπαστο μέρος ενός συνόλου που ονομάζεται λαός, λαϊκές τάξεις ή πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Μπορεί, όταν βρεθεί αντιμέτωπη με τη δοκιμασία του «εικονικού πνιγμού», να αντιδράσει έλλογα και όχι υπό το κράτος πανικού: αφού επιβιώσει, οργανώνει κάθε φορά και την αντίστασή της. Κάπου εδώ βρισκόμαστε σήμερα. Με τις τεχνικές της ανακοπής των χρηματοδοτικών ροών ή του αποπνικτικού περιορισμού τους, οι πιστωτές της χώρας επιδιώκουν να αποσπάσουν τις μεγαλύτερες δυνατές παραχωρήσεις από τη νέα ελληνική κυβέρνηση. Από την πλευρά της, εκείνη αγωνίζεται να διασώσει τον πυρήνα της πολιτικής της, που είναι η ανακοπή της ανθρωπιστικής κρίσης που προκάλεσαν οι μνημονιακές πολιτικές λιτότητας, και η αποτροπή της επιβολής υφεσιακών μέτρων, λιτότητας σε βάρος των λαϊκών τάξεων, που μας βυθίζουν

Με τις τεχνικές της ανακοπής των χρηματοδοτικών ροών ή του αποπνικτικού περιορισμού τους, οι πιστωτές της χώρας επιδιώκουν να αποσπάσουν τις μεγαλύτερες δυνατές παραχωρήσεις από τη νέα ελληνική κυβέρνηση. Από την πλευρά της, εκείνη αγωνίζεται να διασώσει τον πυρήνα της πολιτικής της

Του Πάνου

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

στο φαύλο κύκλο της αποβιομηχάνισης, της ανεργίας και της διάλυσης του παραγωγικού ιστού.

Αφήστε τη διαπραγμάτευση, γυρίστε στα μηνόνια…

Όπως αποδεικνύεται καθημερινά, σ’ αυτή τη διελκυστίνδα δεν βρίσκονται απέναντι στην κυβέρνηση μόνο οι πιστωτές. Συντάσσονται μαζί τους και εσωτερικές δυνάμεις, που δεν επιθυμούν τον πραγματικό πνιγμό, αλλά δεν θέλουν και να γείρει η ζυγαριά πολύ προς την πλευρά της κυβέρνησης. Είναι όλοι αυτοί που με διάφορους τρόπους την εγκαλούν επειδή διαπραγματεύεται… επικίνδυνα. Άλλοτε της καταμαρτυρούν ότι δεν έχει επαρκώς επεξεργασμένες προτάσεις, άλλοτε ότι δεν αντιλαμβάνεται τι ζητούν οι «εταίροι», άλλοτε ότι δεν μπορεί να συγκεράσει τις εσωτερικές αντιθέσεις της. Όλες αυτές οι κριτικές συγκλίνουν σε μία και μόνη απαίτηση: αφού δεν έχουμε ρευστό, ας αποδεχτούμε το γρηγορότερο τους όρους των πιστωτών. Και για να μην έχουμε ρευστό, μπορεί να γίνονται ακόμη και «λάθη» 1,2 δισ. στο ΤΧΣ… Σε πιο επεξεργασμένη εκδοχή αυτή η κριτική γίνεται σαφέστερη υπόδειξη: μια που ο κ. Τσίπρας «έκανε τη δύσκολη επιλογή στο Βερολίνο «να αποδεχθεί την πραγματικότητα», ας κάνει πια «ό,τι έκανε κι ο Σαμαράς το 2012». ∆ιότι «ενώ η ελληνική κυβέρνηση μετακινήθηκε, δεν έχουμε κανένα δείγμα ότι μετακινήθηκαν οι άλλοι». Γι’ αυτό και «η κυβέρνηση είναι πλέον υποχρεωμένη να πολιτευθεί (λίγο πολύ) στο πλαίσιο των προκατόχων της και με τους όρους των προκατόχων της (…) ∆εν έχει δρόμο επιστροφής». Αυτή τη… σκληρά ρεαλιστική διαπραγματευτική τακτική που προτείνει ο κ. Πρετεντέρης, θα τη ζήλευε ο κ. Σόιμπλε. Και ο μεν κ. Πρετεντέρης δεν έχει να διακινδυνεύσει παρά μόνο την ακριβοπληρωμένη περίοπτη θέση του στα συστημικά μίντια. Εκείνος ο δυστυχής Σαμαράς, που σέρνει πίσω του ολόκληρο κόμμα, γιατί άραγε επιλέγει την ίδια απαράδεκτη στάση; Γιατί να τρέφει την ελπίδα , είναι ότι θα βρει τα αποδεικτικά στοιχεία, που θα μας πείσουν όλους ότι και η νέα κυβέρνηση συνεχίζει απαρέγκλιτα το πρόγραμμα της δικής του κυβέρνησης; Τι προσδοκά, άραγε, να του

αποφέρει αυτή η παιδιάστικη ανόητη πολιτική;

Ο Σαμαράς στο δρόμο που χάραξε ο Βενιζέλος

Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι πείθει το πανελλήνιο με τους ισχυρισμούς του, δεν φοβάται μήπως η προσπάθειά του αποδειχθεί μάταιη και αυτοκαταστροφική; ∆εν έχει διδαχθεί τίποτα από την… τόσο ευφυή τακτική του κ. Βενιζέλου, ο οποίος, αφού καταχάρηκε που συγκυβέρνησε με τον ανανήψαντα κ. Σαμαρά, άρχισε να επαίρεται ότι η Ν∆ ήρθε με τα νερά τού ΠΑΣΟΚ και αναγκάστηκε να εφαρμόσει τη δική του πολιτική, των μνημονίων. Το τί κέρδισε μ’ αυτή την τόσο ευφυή πολιτική επιχειρηματολογία το ΠΑΣΟΚ, είναι γνωστό: την εκλογική του απομείωση στα όρια της πολιτικής εξαφάνισης. Για τον απλούστατο λόγο ότι μια πολιτική που κοστίζει ακριβά στις λαϊκές τάξεις, όσο κι αν επιχειρείται να αποδειχθεί ορθή και να πιστωθεί στον πρώτο διδάξαντα, είναι βέβαιο ότι, αντίθετα, θα του χρεωθεί με σκληρό τρόπο. Η εξήγηση είναι μάλλον απλή: με βιωμένη πια την πικρή εμπειρία τής μνημονιακής λιτότητας, η μεγάλη πλειονότητα των λαϊκών τάξεων, ακόμα κι αν ξεγελαστεί με τις θριαμβολογίες των εραστών τής λιτότητας αν παραμείνει στην ίδια λογική, οδηγείται να επιλέξει το μικρότερο κακό. Και δεν μπορεί παρά να θεωρήσει μικρότερο κακό το κόμμα που αναγκάστηκε να συμβιβαστεί, κι όχι το κόμμα που εκ γενετής είχε ως επιλογή την υφεσιακή λιτότητα. Αυτό δεν φαίνεται, πάντως, να καταλαμβάνει ο κ. Σαμαράς. Του το θυμίζουν, ωστόσο, αρκετοί μέσα στο κόμμα του: η προσπάθεια μηδενισμού των αποτελεσμάτων της διαπραγμάτευσης της νέας κυβέρνησης, και μάλιστα με το επιχείρημα ότι όλοι είναι αναγκασμένοι να υποκλίνονται στα μνημόνια, οδηγεί τελικά στο 5%. Σ’ αυτούς, σύμφωνα με ορισμένα δημοσιεύματα, φέρεται να συγκαταλέγεται και ο γραμματέας της Ν∆ κ. Παπαμιμίκος. Αν αυτό αληθεύει, η τύχη του κ. Σαμαρά μοιάζει να συγκλίνει επικίνδυνα με την τύχη του κ. Βενιζέλου. Ή του κ. Γ. Παπανδρέου, αν προτιμάτε. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Θέλουν να τι το εναλλακτι Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟ ΤΟΥ

“

Το σενάριο της σύντομης αριστερής παρένθεσης, του στραγγαλισμού της ελληνικής οικονομίας, επομένως και της ελληνικής κυβέρνησης, νομίζω ότι με την επταμερή και τη συνάντηση στο Βερολίνο έχει υποχωρήσει. Οι φωνές και επιδιώξεις δεν έχουν εξαφανιστεί, έχουμε μπροστά μας ένα δύσκολο Γιούρογκρουπ.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Μετά τη σύσκεψη των Βρυξελλών και το ταξίδι του πρωθυπουργού στο Βερολίνο, πώς διαμορφώνεται το κλίμα; Η πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα να πάρει το παιχνίδι επάνω του και να γίνει μια ουσιαστική πολιτική διαπραγμάτευση σε επίπεδο κορυφής, έχει αποδώσει καρπούς. Ακυρώθηκε μια προσπάθεια να τορπιλισθεί η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου. Ναυάγησε το σενάριο των πιο σκληροπυρηνικών κύκλων των δανειστών μας μια κυβέρνηση Τσίπρα να εφαρμόσει την πολιτική Σαμαρά. Ο κ. Σόιμπλε τις τελευταίες μέρες έχει σταματήσει να κάνει εμπρηστικές και προσβλητικές δηλώσεις. ∆εν έπαψαν να υπάρχουν διαφορές, αλλά σταμάτησε η εμπρηστική ρητορική, που οδηγούσε σε αδιέξοδο, και ξαναμπήκαν τα πράγματα σε μια τροχιά. Η κυβέρνηση καλείται να τρέξει, να κατατεθεί και εγκριθεί η λίστα Τσίπρα με μεταρρυθμίσεις συγκεκριμένες, ποσοτικοποιημένες με χρονοδιάγραμμα, και οι δανειστές να ανοίξουν τη στρόφιγγα της ρευστότητας ακυρώνοντας όχι μόνο τα σενάρια του Grexit, αλλά και τα σενάρια στραγγαλισμού της οικονομίας. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι δεν ισχύει το 18 με 1 στο Γιούρογκρουπ; Η Ελλάδα είναι η μόνη από τις δέκα εννιά στην Ευρωζώνη που έχει αριστερό πρωθυπουργό, αλλά δεν είμαστε απομονωμένοι. Η ατζέντα των ελληνικών προτάσεων εγγράφεται σε μια συζήτηση, που έτσι κι αλλιώς έχει ανοίξει στην Ευρώπη, για την ανάγκη τερματισμού της μονομερούς λιτότητας, για ένα νέο μείγμα πολιτικής στραμμένο στην ανάπτυξη. Ήδη έχουμε, με καθυστέρηση, δειλά κάποιες αλλαγές. Πχ η ελαστική ερμηνεία του Συμφώνου Σταθερότητας, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, το έστω δειλό και περιορισμένο επενδυτικό πρόγραμμα Γιούνκερ, τα 2 δισ. από την Κομισιόν για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Οι σκληροπυρηνικοί, βέβαια, θέλουν στο πρόσωπο της νέας κυβέρνησης και του ελληνικού λαού να τιμωρήσουν το εναλλακτικό παράδειγμα, προκειμένου να αποτρέψουν τη διάδοσή του. Αλλά υπάρχει και η άποψη, και πιστεύω πιο ισχυρή, ότι το κόστος μιας ρήξης με τη νέα ελληνική κυβέρνηση είναι υψηλό και για την ευρωζώνη, για οικονομικούς

αλλά και γεωπολιτικούς λόγους.

Υπάρχουν και οι γεωπολιτικοί παράγοντες Να αναλύσουμε λίγο περισσότερο τους γεωπολιτικούς λόγους; Η Ευρωζώνη με το δόγμα της μονομερούς λιτότητας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα: 15% μικρότερες επενδύσεις από το 2009, αποπληθωρισμός, μεγαλύτερη φτώχεια, όξυνση των ανισοτήτων, στασιμότητα. Η οικονομία των ΗΠΑ, με μεγαλύτερες δόσεις κεϋνσιανής πολιτικής, παρ’ ότι από εκεί ξεκίνησε η κρίση, έχει ανακάμψει καλύτερα. Η Ευρωζώνη, αντίθετα, αποτελεί τον αδύνατο κρίκο στην παγκόσμια οικονομία, βάζει σε κίνδυνο την εύθραυστη οικονομική ανάκαμψη, απειλεί την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας. Μελέτες μιλούν για τις συνέπειες ενός Grexit και γι’ αυτό το θεωρούν επικίνδυνο και ανόητο όλοι οι κορυφαίοι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών – Γιούνκερ, Τουσκ, Σουλτς και Ντράγκι. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια χαίνουσα πληγή όχι μόνο για τη ρωσική, αλλά και την ευρωπαϊκή οικονομία. Έχουμε την πλήρη αποσταθεροποίηση στη Β. Αφρική, στην Εγγύς Ανατολή, το ISIS κτλ. Οι πιέσεις της κυβέρνηση Ομπάμα προς την Ευρωζώνη και τη γερμανική ηγεσία είναι ολοφάνερες. Έχω την εντύπωση ότι η ίδια η Μέρκελ για δικούς της λόγους έχει αποφασίσει ότι πρέπει να ακυρωθεί το σενάριο του Grexit ως ενδεχόμενο. ∆εν νομίζω ότι οι διαφορές με τον Σόιμπλε είναι ένα συμφωνημένο παιχνίδι του «κακού» και του «καλού» βασανιστή. Για λόγους γεωπολιτικούς και οικονομικούς η γερμανική ηγεσία έχει αρχίσει, αργά – αργά, όπως ένα τάνκερ, να στρίβει ή να σκέφτεται την ανάγκη να στρίψει. Είναι πιθανό η Μέρκελ, η Γερμανία μέσω της Μέρκελ, να σκέφτεται να πράξει, αυτό που τις προσάπτουν ότι δεν κάνει να αναλάβει τον ηγεμονικό της ρόλο και σε άλλη κατεύθυνση; Όχι, δεν έχουμε φθάσει ακόμη σ’ αυτό, διότι υπάρχουν πάντα τα στερεότυπα που κτίζουν μια ρητορική και δημιουργούν δυσκολίες. Ισχύουν οι πολιτικές σκοπιμότητες να μην κερδίσει το παράδειγμα ΣΥΡΙΖΑ. ∆ιότι έρχονται αύριο και το Ποδέμος, το Σιν Φέιν, οι πορτογαλικές εκλογές. Αλλά από την άλλη, για τους πιο διορατικούς, υπάρχουν πανί-

σχυρα επιχειρήματα. Αν καταρρεύσει κράτος της Ευρωζώνης, όλοι θα σκέφτονται ποιο θα είναι το επόμενο. Αν λυγίσει ο ευρωπαϊκός Νότος, που υποφέρει, πού θα εξάγουν οι Γερμανοί τα προϊόντα τους; Οι πιο διορατικοί επίσης στη Γερμανία σκέφτονται, γιατί η ιστορική μνήμη είναι νωπή, ότι το κλίμα αντιγερμανισμού που διαχέεται στην Ευρώπη, είναι εμπόδιο στα καλώς εννοούμενα συμφέροντά τους. Το πού θα οδηγήσει αυτό, εξαρτάται και από το πώς θα κινηθούμε εμείς. Είμαστε η μόνη αριστερή κυβέρνηση, είμαστε στην εμπροσθοφυλακή αυτού του μετώπου εναντίον της λιτότητας, η μόνη και η πρώτη μέχρι τώρα ευρωπαϊκή κυβέρνηση με αντινεοφιλελεύθερη ατζέντα. Έχουν φύγει από το στόχο να μην αφήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει; Το σενάριο της σύντομης αριστερής παρένθεσης, του στραγγαλισμού της ελληνικής οικονομίας, επομένως και της ελληνικής κυβέρνησης, νομίζω ότι με την επταμερή και τη συνάντηση στο Βερολίνο έχει υποχωρήσει. Οι φωνές και επιδιώξεις δεν έχουν εξαφανιστεί, έχουμε μπροστά μας ένα δύσκολο Γιούρογκρουπ. Το στοίχημα για μας είναι: Πρώτον, να πείσουμε με έμπρακτο παράδειγμα ότι εμείς είμαστε σε θέση να βάλουμε μπροστά ορισμένες μεταρρυθμίσεις, που τις χρειάζεται η ελληνική κοινωνία και οικονομία, σε διοίκηση, κράτος, πολιτικό σύστημα, σύστημα διαπλοκής, φορολογία. ∆εύτερον, ότι μπορούμε όχι μόνο να προτείνουμε αλλά να αρχίσουμε να εφαρμόζουμε έμπρακτα ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής στραμμένο στην ανάπτυξη, με περισσότερη δικαιοσύνη στην κατανομή και των βαρών και των οφελών από αυτήν. Φυσικά, μια διαπραγμάτευση ποτέ δεν πιάνει το 100% των στόχων, κάπου θα υποχωρήσεις.

Πώς θα αξιοποιήσουμε το χρόνο που κερδίζουμε

Υποστηρίξαμε - και εμείς στην «Εποχή» - ότι κερδίσαμε «χρόνο και χώρο» με τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου. Είναι αρκετός ο χώρος για να κινηθούμε, μπορούμε να τον διευρύνουμε; Πώς θα δράσουμε μέσα σ’ αυτόν; Το χρόνο τον χρειαζόμαστε για να πάψουμε να είμαστε η μοναδική αριστερή κυβέρνηση στην Ευρωζώνη, μπορεί να

μας φέρει θετικές πολιτικές ανακατατάξεις και εξελίξεις σε άλλες χώρες. Αυτό θα μας δημιουργήσει περισσότερο χώρο. Κατά τα άλλα, και πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τον κόσμο, προϋπόθεση για να υλοποιηθεί έστω με κάποιες υποχωρήσεις, με υστερήσεις το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, είναι να αποφύγουμε τον στραγγαλισμό, να αποφύγουμε τον ξαφνικό θάνατο, να ακυρώσουμε το σενάριο του Grexit, της αριστερής παρένθεσης. Και αυτή είναι ακριβώς η γραμμή με την οποία πορεύεται η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ και ο πρωθυπουργός. Ψηφίσαμε το νόμο για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Κανένας δεν μιλάει πια για βέτο, όλοι θέλουν να ξεχάσουν το mail Κοστέλο, ακόμη και αυτοί που το παράγγειλαν. Ο κ. Σουλτς δήλωσε οι διαφορές μαζί του είναι σοβαρές, ότι «είναι απαράδεκτο να θέλουμε εμείς, η Ευρώπη, να εμποδίσουμε ένα νόμο που θέλει να μην πεινούν τα παιδιά στο σχολείο». Η δέσμευσή μας «όχι νέα ελλείμματα, νοικοκυρεμένα δημόσια οικονομικά», αρκούν όσα μας κληροδότησαν σαράντα χρόνια Ν∆ και ΠΑΣΟΚ, είναι σταθερά του προεκλογικού μας προγράμματος, που σημαίνει ότι η ικανότητά μας θα κριθεί και από αυτό: αν μπορούμε, βήμα – βήμα, να υλοποιούμε το πρόγραμμά μας χωρίς νέα ελλείμματα. Ήδη κανένας δεν μιλάει για πρωτογενή πλεονάσματα 4% - 4,5% του ΑΕΠ. Αυτό το έχουμε πετύχει ήδη. Να το κάνουμε πράξη. Πράγμα που σημαίνει να κάτσουμε να στύψουμε το μυαλό μας όλοι, πρώτα απ’ όλους το οικονομικό επιτελείο, πώς μπορεί να αυξήσει τα έσοδα με δικαιοσύνη, να επαναξιολογήσει και να κόψει δαπάνες εκεί όπου υπάρχει περιθώριο, χωρίς να πονάει η κοινωνία και τα ασθενέστερα στρώματα. Μιλώντας για μεταρρυθμίσεις, άλλο πράγμα έχει στον νου της η κυβέρνηση και άλλο οι δανειστές. ∆εν θα ανακύψει, κάποια στιγμή, αυτή η διαφωνία;, Επί πέντε χρόνια μνημονιακής πολιτικής με τη λέξη μεταρρυθμίσεις οι κυβερνώντες, χέρι – χέρι με τους δανειστές, εννοούσαν δραστικές περικοπές κοινωνικού κράτους, μισθών, συντάξεων, κατάργηση στοιχειωδών για την Ευρώπη δικαιωμάτων, όπως αυτό της συλλογικής διαπραγμάτευσης. Αυτό δυσφήμισε την έννοια μεταρρύθμιση κάνοντας ζημιά και στην οικονομία. Τώρα πια όλοι ομολογούν, ακόμη και οι εκπρόσωποι των δα-

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

μωρήσουν κό παράδειγμα Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ, ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑ∆ΗΜΟΥΛΗ

νειστών ανεπισήμως, ότι το φάρμακο ήταν τόσο ισχυρό που σκότωσε τον ασθενή. Άρα, το ζητούμενο τώρα είναι να τρέξουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, που επί σαράντα χρόνια δεν έγιναν.

Πολύπλευρη εξωτερική πολιτική

Τι νέες δυνατότητες δίνει η εξωτερική πολιτική στην κυβέρνηση; Οφείλει να είναι μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική μιας ευρωπαϊκής χώρας, μέλους της Ευρωζώνης. Τίποτε περισσότερο, αλλά και τίποτε λιγότερο. Όπως κάθε άλλη χώρα της Ευρωζώνης θέλουμε να έχουμε καλές σχέσεις στη βάση του αμοιβαίου συμφέροντος και με τις εκτός ευρωζώνης χώρες. ∆εν επισκεπτόμαστε τη Ρωσία, πχ, για να αφήσουμε την Ευρώπη αλλά γιατί πιστεύουμε ότι συμφέρον, της Ελλάδας και της Ευρώπης, είναι η αποκλιμάκωση των συγκρουσιακών σχέσεων. Η καλλιέργεια σχέσεων της νέας κυβέρνησης με τους βαλκάνιους γείτονές μας οφείλει να είναι υψηλά - και είναι νομίζω - για λόγους γεωπολιτικούς και οικονομικούς. Χρειαζόμαστε ειρήνη, σταθερότητα και νέο μείγμα πολιτικής για να πετύχουμε ανάπτυξη. Θα θέλαμε πολύ να ξεπεράσει η κυβέρνηση της FΥROM εθνικισμούς και κάποιες τάσεις δημοκρατικής παλινδρόμησης για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε, σταθερή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, μια συμβιβαστική λύση κοινής αποδοχής στο θέμα της ονομασίας και μια θεαματική εξομάλυνση των σχέσεων. Παρά τις διαφορές και τις κατά καιρούς εντάσεις στις σχέσεις Ελλάδας Τουρκίας είναι εφικτό να υπάρξει εξομάλυνση στη βάση του διεθνούς δικαίου, που θα επιτρέψει στις δύο χώρες να αναπτυχθούν και στους δυο λαούς να επωφεληθούν από τους καρπούς της ανάπτυξης περιορίζοντας τις δαπάνες για εξοπλισμούς. Η επίσκεψη στην Κίνα μας δίνει τη δυνατότητα να συζητήσουμε με τις κινεζικές αρχές πώς μπορεί να ωφεληθεί η χώρα από την επιθυμία των Κινέζων να γίνει η Ελλάδα πύλη εισόδου για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της. Γενικά η εξωτερική πολιτική μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την εξυπηρέτηση των οικονομικών στόχων της κυβέρνησης καθώς εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ είμαστε εναντίον του ξεπουλήματος των

‘ασημικών’ που απόμειναν στη δημόσια περιουσία. Αντίθετα, είμαστε υπέρ μιας δραστήριας αξιοποίησής της και για να στηρίξουμε το ασφαλιστικό σύστημα,

και να ενισχύσουμε την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας. Η πολιτική που περιγράφεις είναι συμβατή με το υπάρχον πλέγμα των σχέσεων της χώρας διεθνώς και στην Ευρωζώνη; Είναι σε απόσταση απ΄ αυτά που έκαναν οι κυβερνήσεις Παπαδήμου, Παπανδρέου, Σαμαρά, αλλά είναι σε πλήρη συμφωνία μ’ αυτά που κάνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για τις χώρες τους. Ο κ. Ντάισελμπλουμ, πχ, ακύρωσε ως υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας τα σχέδια ιδιωτικοποίησης της Gasuni και του δικτύου της. Η Fraport, που θέλει να γίνει βασικός μέτοχος στα αεροδρόμια, έχει βασικό μέτοχο το γερμανικό δημόσιο όπως και η Ντόιτσε Telecom που αγόρασε τον ΟΤΕ. Εμείς, λοιπόν, λέμε ότι θέλουμε συνέργειες του ιδιωτικού τομέα ή και του δημόσιου τομέα άλλων κρατών, αλλά γιατί να δεχθώ για την Ελλάδα κάτι που για τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία δεν είναι αποδεκτό;

Με τη γλώσσα της ειλικρίνειας

Η κυβέρνηση έχει μια διαδρομή με μεγάλες δυνατότητες, υποχρεώσεις αλλά και κινδύνους. Πώς πρέπει να κινηθούν, κυβέρνηση και κόμμα, για να είναι η διαδρομή ασφαλής και προωθητική; Ας ξεκινήσουμε από την κυβέρνηση. Ο καλύτερος τρόπος είναι η γλώσσα της ειλικρίνειας. Να μιλήσουμε και για τις δυνατότητες, τους κινδύνους, τις υποχρεώσεις. Χωρίς εξωραϊσμούς. Τώρα, που το πολιτικό κεφάλαιο και της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού και του ΣΥΡΙΖΑ είναι υψηλό. Είναι υψηλότερο των εκλογών παρά τις δυσκολίες, παρά τις πιέσεις, παρά τις υποχωρήσεις που ήδη έχουμε κάνει, ας μη γελιόμαστε. Να θυμηθούμε τι μας έλεγε ο κόσμος προεκλογικά: και τα μισά να κάνετε εμείς μαζί σας θα είμαστε, και δυο από τα δέκα! Κατανοεί, πολιτικά, την έννοια του βήμα – βήμα, που άλλωστε είναι στρατηγική αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ. Το θέμα είναι να τρέξουμε σ’ αυτά που δεν έχουν οικονομικό κόστος ή δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. ∆εν πρέπει, για παράδειγμα, να καθυστερήσει άλλο ο διαγωνισμός για τις δημόσιες ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες. Τομές στη δημοκρατίας διαφάνεια, δικαιοσύνη πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα και μπορούν να βοηθήσουν και τα δημόσια ταμεία πέρα από ένα αίσθημα αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης. Το ζητούμενο είναι να έχουμε κατεύθυνση, πυξίδα και να φυλαχθούμε απ΄ τις ασθένειες που συνήθως προσβάλλουν κυβερνητικά κόμματα, να μη χάσουμε τον εαυτό μας, να μη μολυνθούμε από φαινόμενα αλαζονείας και κυβερνητισμού. Η κυβέρνηση έτσι θα έχει μακρά διάρκεια και θετικές επιπτώσεις όχι μόνο για τη χώρα, τα ασθενέστερα τμήματά της, την κοινωνία, αλλά και για ένα εναλλακτικό παράδειγμα αριστερό, προοδευτικό με πανευρωπαϊκή σημασία. Για να το πετύχουμε όμως αυτό, δεν πρέπει να ξεχάσουμε το κόμμα.

Πώς θα εργαστούμε γι’ αυτό; Χρειαζόμαστε έναν ΣΥΡΙΖΑ πιο μαζικό, δημοκρατικότατο, του 36,5%, μακριά από κάθε έννοια κρατικοποίησής του. Να ελέγχει την κυβέρνηση μαζί με τη στήριξή της, να την τραβάει από το μανίκι όταν σημειώνονται φαινόμενα αλαζονείας, καθυστερήσεις κτλ. Αλλά να αντιστοιχεί και με τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ. Ένα κόμμα όπως, εντέλει, το έχουμε αποφασίσει στο Συνέδριο. Ενιαίο, δημοκρατικό και ενωμένο με πλήρη σεβασμό

•

Ήδη κανένας δεν μιλάει για πρωτογενή πλεονάσματα 4% 4,5% του ΑΕΠ. Αυτό το έχουμε πετύχει ήδη. Να το κάνουμε πράξη. Πράγμα που σημαίνει να κάτσουμε να στύψουμε το μυαλό μας όλοι, πρώτα απ’ όλους το οικονομικό επιτελείο, πώς μπορεί να αυξήσει τα έσοδα με δικαιοσύνη, να επαναξιολογήσει και να κόψει δαπάνες εκεί όπου υπάρχει περιθώριο, χωρίς να πονάει η κοινωνία και τα ασθενέστερα στρώματα.

στο διάλογο και τη διαφορετική άποψη. Να φύγουμε από παθογένειες του παρελθόντος, το διάλογο κουφών, τα καπετανάτα. Να μπορεί βοηθήσει και την κυβέρνηση προφυλάσσοντάς την από την ασθένεια του κυβερνητισμού. Με περισσότερη συλλογικότητα και πιο ισχυρό μπορεί να μας προφυλάξει και από τον κίνδυνο ανάπτυξης φαινόμενων συγκεντρωτισμού και αρχηγισμού. Όσο πιο κοντά στον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ έλθει ο κομματικός ΣΥΡΙΖΑ, τόσο το καλύτερο. Ο ∆ραγασάκης χρησιμοποίησε τον όρο βίαιη ωρίμανση, πριν τρία χρόνια, όταν γίναμε αξιωματική αντιπολίτευση. Νομίζω ότι πρέπει να σκεφθούμε συλλογικά μια νέα φάση ωρίμανσης για το κόμμα, αλλά με έντονα τα δημοκρατικά, μαζικά, συλλογικά χαρακτηριστικά. ∆εν είναι δυνατόν η σχέση οργανωμένων μελών και εκλογικής επιρροής να είναι ένα προς εκατό. Να βάλουμε το δάχτυλο επί των τύπων των ήλων, να γίνουμε αριστερό, δημοκρατικό, ενιαίο κόμμα, διότι τώρα είμαστε μια χαλαρή ομοσπονδία καπετανάτων, ομάδων και τάσεων.

Υπάρχει και ο κόσμος του κόμματος Υπάρχει ισχυρή πίεση, θετική προς αυτή την κατεύθυνση από τη βάση του κόμματος προς την ηγεσία και ακόμη ισχυρότερη απ΄ τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ. Να δούμε κατάματα τα πράγματα. Το 36,5% μας ψήφισε από ανάγκη, διαμαρτυρία, από ελπίδα, προσδοκία χωρίς όλοι αυτοί να είναι αριστεροί. Πρόκληση για μας και στοίχημα είναι μαζί με αυτούς να φτιάξουμε το μεγάλο δημοκρατικό κόμμα της Αριστεράς. ∆εν θα κερδίσουμε ούτε έναν παραπάνω, αν κρύψουμε ότι είμαστε κόμμα τής Αριστεράς. ∆εν θα κερδίσουμε, όμως, και το στοίχημα, αν θεωρήσουμε ότι εμείς είμαστε οι σωστοί, τα γνωρίζουμε όλα, και το ζητούμενο είναι να πείσουμε όλους τους καινούργιους να ασπαστούν τα δικά μας. Πρέπει να ωφεληθούμε απ’ αυτό το αεράκι που μας δίνει αυτή τη δυναμική και να μην ξεχνάμε το ιδρυτικό μας DNA: το στοίχημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι η δημιουργία, η συνδιαμόρφωση της Αριστεράς του 21ου αιώνα, που να υπερβαίνει τις αποτυχίες των ιστορικών ρευμάτων του 20ού αιώνα, και του υπαρκτού σοσιαλισμού του παραδοσιακού κομμουνιστικού κόμματος, και της σοσιαλδημοκρατίας, δημιουργώντας μια νέα ποιότητα. Και αυτό που, προφητικά, επιχειρεί στην Ελλάδα ο ΣΥΡΙΖΑ, αρχίζει βρίσκει παραδείγματα και σ’ άλλες χώρες, αναπτύσσει δυναμική. Και εδώ ο ανταγωνισμός έχει ιστορικά χαρακτηριστικά. Αν δεν πετύχει το διπλό μας στοίχημα, ήττα της λιτότητας και βιώσιμη ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή και μια νέα αριστερά ικανή και να κυβερνά στη θέση μιας δεξιόστροφης κυβέρνησης, τότε προβάλλει απειλητικά η περαιτέρω άνοδος της άκρας δεξιάς και διαλυτικά φαινόμενα για την Ευρώπη. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μια δέουσα Καμία εκποίηση δημόσιου απάντηση

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ, ΦΩΤΕΙΝΗ ΒΑΚΗ

πλούτου και αγαθών

Της Ρένας ∆ούρου*

Η μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης συνίσταται στην πολιτικοποίηση της διαπραγμάτευσης Tη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η διαπραγμάτευση με τους ευρωπαίους δανειστές; Ως ένας τιτάνιος αγώνας που προσομοιάζει στον αγώνα του ∆αυίδ της λαϊκής κυριαρχίας και δημοκρατίας εναντίον του Γολιάθ του νεοφιλελευθερισμού. Η μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης συνίσταται στην πολιτικοποίηση της διαπραγμάτευσης. ∆ιότι το μεγάλο διακύβευμα δεν είναι το χρέος αλλά ένας λυσσαλέος αγώνας ιδεολογικής ηγεμονίας και κατίσχυσης του φονταμενταλισμού των αγορών και του άρθρου πίστης του ΤΙΝΑ (there is no alternative). Μόνο έτσι μπορούν να εξηγηθούν, άλλωστε, οι σπασμωδικές αντιδράσεις της Ευρώπης και συγκεκριμένα της Γερμανίας. Είναι πρόδηλο ότι το χρέος λειτουργεί ως ∆ούρειος Ίππος άλωσης δικαιωμάτων, ως μηχανισμός πειθάρχησης, τιμωρίας και διαρκούς επιτήρησης λαών, ως μέσο απορρύθμισης εργασιακών σχέσεων. Το χρέος είναι η δαμόκλειος σπάθη που κραδαίνει η Ευρώπη της λιτότητας και της ύφεσης εναντίον μιας άλλης Ευρώπης που σκέπασαν τα ερείπια του κοινωνικού κράτους: της Ευρώπης των αξιών του ∆ιαφωτισμού και της δημοκρατίας, της ελευθερίας, ισότητας και αδελφότητας. Η νέα κυβέρνηση έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα, άνοιξε μια ρωγμή στο ζοφερό συμπαγές του νεοφιλελευθερισμού και εγκαινιάζει μια αλλαγή παραδείγματος. Έγινε η υπόμνηση μιας άλλης Ευρώπης και ταυτόχρονα έδειξε ότι νεοφιλελευθερισμός και δημοκρατία είναι αντίφαση εν τοις όροις. Εκτός από το κομμάτι της διαπραγμάτευσης υπάρχει και αυτό της διακυβέρνησης της χώρας. Είστε ευχαριστημένη με τους πρώτους δύο μήνες κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ; Είμαι ευχαριστημένη διότι διαψεύσθηκαν τόσο οι Κασσάνδρες της «αριστερής παρένθεσης» όσο

και οι συνήθεις μίζερες φωνές και γκρίνιες που καταμαρτυρούσαν στη νέα κυβέρνηση παλινωδίες και δυστοκία. Ήδη ψηφίσθηκαν τα δύο πρώτα νομοσχέδια, αυτό που αφορά τα μέτρα ανακούφισης της ανθρωπιστικής κρίσης και το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των εκατό δόσεων για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Έπονται τα νομοσχέδια για την επαναλειτουργία της ΕΡΤ, τη διοικητική μεταρρύθμιση που προβλέπει την επαναπρόσληψη των αντισυνταγματικά απολυμένων και των «διαθέσιμων» και επίσης το νομοσχέδιο για την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ. Η «εξ αριστερών» κριτική κατά την οποία τα νομοσχέδια, και ειδικότερα το πρώτο για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, εμφορούνται από μια λογική «ελεημοσύνης» και «συνδιαχείρισης» του συστήματος καταρρίπτεται από τις διατάξεις που αφορούν την καταπολέμηση της διαφθοράς και θέτουν τους πυλώνες ενός κράτους δικαίου που είναι προαπαιτούμενο της κοινωνικής πολιτικής μέσω της αναβάθμισης των απαξιωμένων ελεγκτικών μηχανισμών προκειμένου να παταχ-

θεί -επιτέλους- η φοροαποφυγή. Επιπλέον, η ρύθμιση των εκατό δόσεων θα συμβάλει στην αύξηση των εσόδων, την τόνωση της οικονομίας και στην ανακούφιση του «μεγάλου ασθενούς» της που είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τέλος, τα επικείμενα νομοσχέδια αποκαθιστούν τη χαμένη τιμή της δημοκρατίας που σπίλωσαν -μεταξύ άλλων- το μαύρο στην ΕΡΤ και οι διαβόητες φυλακές τύπου Γ αλλά και τη χαμένη αξιοπρέπεια των απολυμένων συμπολιτών μας. Πώς αντιλαμβάνεστε το ρόλο σας ως βουλευτής της κυβερνητικής παράταξης; Το νομοθετικό έργο μιας αριστερής διακυβέρνησης που δεν συμπορεύεται με την καλλιέργεια ενός διαφορετικού ήθους και την εδραίωση μιας αριστερής «ηγεμονίας» -για να θυμηθούμε τον Γκράμσι- είναι κενό γράμμα. Ο ρόλος ενός αριστερού βουλευτή οφείλει να είναι η άσκηση νομοθετικού έργου και κοινοβουλευτικού ελέγχου και όχι η διατήρηση προσωπικών πελατολογίων. Οφείλει να είναι ο ιμάντας μεταβίβασης της φωνής των απέλπιδων και όχι μέσο διατήρησης προνομίων και συμφερόντων. Οφείλει τέλος, είτε είναι της συμπολίτευσης είτε της αντιπολίτευσης, να ασκεί κριτικό έλεγχο της κυβέρνησης σεβόμενος-η τη διάκριση των εξουσιών που είναι η μεγάλη παρακαταθήκη του ∆ιαφωτισμού. Υπάρχει μια αμφισημία σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις, μετά και τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου. Ως βουλευτής Κέρκυρας ποια είναι η θέση σας σχετικά με το αεροδρόμιο της πόλης; Η έντεχνη υποβάθμιση και απαξίωση του αεροδρομίου τα τελευταία χρόνια αποσκοπούσε στην προλείανση του εδάφους για την ιδιωτικοποίησή του. ∆εν υποκύψαμε στους εκβιασμούς και η θέση μας παραμένει αδιαπραγμάτευτη: Καμία εκποίηση δημόσιου πλούτου και αγαθών. •

κοπός του μικρού αυτού σημειώματος δεν είναι να εισέλθει στην ουσία του ζητήματος των στρατιωτικών παρελάσεων. Στοχεύει στο να δοθούν μερικές εξηγήσεις / διευκρινίσεις σχετικά με τη συγκεκριμένη παρέλαση της 25ης Μαρτίου. Και μάλιστα να δοθούν εξηγήσεις σε τούτη την εφημερίδα επειδή η παρέμβασή της, την περασμένη Κυριακή 22/3, απηχεί ειλικρινή ανησυχία και όχι πολιτικάντικη σπέκουλα, όπως ήταν ο στόχος πλήθους άλλων δημοσιευμάτων σε έντυπα και στο διαδίκτυο. Καταρχήν, να ξεκαθαρίσουμε ότι η Περιφέρεια Αττικής, εκ του νόμου, συμπεριλαμβάνει στο γενικό πρόγραμμα του εορτασμού της επετείου, τη μαθητική παρέλαση της παραμονής της εορτής και τη στρατιωτική παρέλαση της ημέρας της εορτής. Οι δύο παρελάσεις διεξάγονται, η μεν πρώτη ενώπιον του υπουργού Παιδείας, σύμφωνα με το πρόγραμμα του ∆ήμου Αθηναίων η δε δεύτερη ενώπιον του Προέδρου της ∆ημοκρατίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι δεν αποτελεί αρμοδιότητα της Περιφέρειας Αττικής η κατάργηση ή η συνέχιση του θεσμού των μαθητικών ή των στρατιωτικών παρελάσεων. Αυτή είναι αρμοδιότητα που ανήκει στην κυβέρνηση και τους αρμόδιους υπουργούς. Τι έγινε φέτος; Αντί να διεξαχθεί η στρατιωτική παρέλαση όπως διεξαγόταν τα τελευταία πέντε χρόνια (σιδερόφρακτη, με το κέντρο αποκλεισμένο και με διαπιστεύσεις για την παρακολούθησή της από τους πολίτες), αποφασίστηκε η παρέλαση να μην αποτελεί κλειστό αλλά ανοικτό γεγονός. Όπως και έγινε. Την περασμένη Τετάρτη, η παρέλασε διεξήχθη χωρίς κάγκελα αποκλεισμού, χωρίς κλειστούς όλους τους δρόμους, χωρίς εντατική αστυνόμευση, χωρίς εξέδρα επισήμων, χωρίς οι επίσημοι να έχουν στραμμένη την πλάτη τους στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και με τη δυνατότητα όσοι πολίτες το επιθυμούν, να μπορούν να παρακολουθήσουν από κοντά την παρέλαση. Σε αυτό προστέθηκε, μετά από την ολοκλήρωση της στρατιωτικής παρέλασης η πρόσκληση για λαϊκούς, δημοτικούς χορούς με τη συμμετοχή μουσικοχορευτικών συγκροτημάτων πολιτιστικών συλλόγων και σωματείων. Μια πρόσκληση συμμετοχής δημοκρατική κι ανοικτή σε όλους πολίτες, η οποία σίγουρα, όπως άλλωστε αποδείχθηκε στην πράξη, δεν συνιστούσε κάλεσμα σε «αριστερούς και ακροδεξιούς, ζητιάνους και λαθρεμπόρους καυσίμων, φοιτητές και τραπεζίτες». Εν κατακλείδι: η αλλαγή των συνειδήσεων είναι μακρόχρονη διαδικασία που δεν διατάσσεται ούτε επιβάλλεται. Καλλιεργείται συστηματικά με σοβαρότητα, από πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, μέσα από διάλογο και αντιπαράθεση των απόψεων, στο πλαίσιο συγκεκριμένης προσέγγισης όχι μόνο ρήξης αλλά και οικοδόμησης του νέου -όχι α λα καρτ και συγκυριακά. Και το κυριότερο: επιλέγοντας τους σωστούς στόχους, την κατάλληλη στιγμή, δίνοντας την έμφαση στο σοβαρό, σε αυτό που δρα σε βάθος χρόνου και όχι στο επιφανειακό. ∆ιαφορετικά διατρέχουμε όλοι μας τον κίνδυνο μιας αβάσταχτης ελαφρότητας που δεν ανταποκρίνεται ούτε στις περιστάσεις ούτε στις προσδοκίες των πολιτών.

“

H αλλαγή των συνειδήσεων είναι μακρόχρονη διαδικασία που δεν διατάσσεται ούτε επιβάλλεται. Καλλιεργείται συστηματικά με σοβαρότητα, από πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, μέσα από διάλογο και αντιπαράθεση των απόψεων, επιλέγοντας τους σωστούς στόχους, την κατάλληλη στιγμή.

* Η Ρ. ∆ούρου είναι Περιφερειάρχης Αττικής

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Φανερή αφερεγγυότητα των εταίρων Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Το κατά λάθος επιστραφέν ποσό του 1,2 δισ. από το ΤΧΣ στο ESM ξαναμπαίνει στην πολιτική διαπραγμάτευση Στην κατεύθυνση περαιτέρω ασφυκτικής πίεσης στην ελληνική κυβέρνηση μέσω της χρηματοδότησης, την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε δυο αυστηρότατες ή και νομικά αστήρικτες αποφάσεις από ευρωπαϊκούς θεσμούς. Την ίδια ώρα που οι συναντήσεις στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες φαίνεται να ξεμπλοκάρισαν τις εξελίξεις και ετοιμάζονται οι ελληνικές προτάσεις, με το «άλλο χέρι» ασκείται αφόρητη πίεση. Ο συνεργάτης μας Κώστας Μελάς μας εξηγεί τι σημαίνουν όλα αυτά.

Tη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Στις πηγές στις οποίες η κυβέρνηση προσδοκά να εξασφαλίσει ρευστότητα προστέθηκε μια ακόμη: το 1,2 δισ. ευρώ που επέστρεψε «κατά λάθος» στο ESM/EFSF (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) το ελληνικό ΤΧΣ (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας). Πώς προέκυψε αυτό; Η Ελλάδα είχε δανειστεί από το EFSF 48,2 δισ. σε δικά του ομόλογα και 1,5 δισ. ευρώ μετρητά, σύνολο 49,7 δισ. με σκοπό την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Απ’ αυτά χρησιμοποιήθηκαν τα 40 δισ. άρα έπρεπε να επιστραφούν 9,7 δισ. Το ΤΧΣ επέστρεψε στο EFSF/ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας), όμως, 10,9 δισ., δηλαδή 1,2 δισ. παραπάνω. Γιατί έγινε αυτό; ∆ιότι το ΤΧΣ χρησιμοποίησε πρώτα το 1,2 δισ. από το 1,5 δισ. των μετρητών και μετά τα ομόλογα, άρα έπρεπε να επιστρέψει τα 9,7 δισ. Άρα η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι πρέπει να πάρει πίσω αυτά το 1,2 δισ. ευρώ. Πώς και από ποιον έγινε το λάθος; Αυτό θα το βρουν οι αρμόδιοι στο ΤΧΣ, δηλαδή το θεσμό από τον οποίο προέκυψε τα λάθος. Πώς ανευρέθηκε αυτό; Η κυβέρνηση έψαχνε παντού για ρευστά, πηγαίνοντας σ’ όλους τους δημόσιους φορείς. Στο ΤΧΣ βρήκαν ότι έπρεπε να έχει επιπλέον αυτά χρήματα, αλλά δεν τα είχε. Και η κυβέρνηση ψαχτά πήγαινε. Η κυβέρνηση το έθεσε αμέσως στο Euroworking Group και ζήτησε αυτά να μας επιστραφούν. Ο ίδιος ο Ντάισελμπλουμ, μάλιστα ζήτησε να ξεκαθαριστεί το θέμα. Η απόφαση, τελικά, ήταν αρνητική διότι υπάρχουν νομικά προβλήματα αυτή τη στιγμή όπως ειπώθηκε. ∆ηλαδή, να υπάρξει ομόφωνη απόφαση του Eurogroup και ενώ από μερικούς τέθηκε ότι απαιτείται και απόφαση των δικών τους κοινοβουλίων. ∆ιότι θεωρείται νέος δανεισμός αυτό; Ναι, τον θεωρούν ένα είδος δανεισμού. Άρα, τα πράγματα έμπλεξαν αρκετά σοβαρά. ∆εν μπορούμε να το λύσουμε τώρα θα το λύσουμε εν καιρώ, είπαν. Αν είναι άδικο το αίτημα της Ελλάδας αυτό δεν θα αλλάξει εν καιρώ. Ο εκπρόσωπος της Γερμανίας μετά το Euroworking Group δήλωσε αμέσως ότι δεν χρειάζεται να επιστραφούν. Πώς θα λυθεί το πρόβλημα; Κατά την άποψή μου, απάντησε, θα λυθεί εφόσον προχω-

ρήσει… το πρόγραμμα. Άρα, μπαίνει και αυτό στην (πολιτική) διαπραγμάτευση. Ναι, από ένα λάθος «κάποιου» ή «κάποιων» παραγόντων αντί να μας επιστραφεί μπαίνει και το 1,2 δισ. σε διαπραγμάτευση. Υπάρχει αντίφαση, υπάρχει μια φανερή αφερεγγυότητα εδώ. Έτσι είναι. Το νομικό επιχείρημα είναι σαν να ξανά-δανείζουν άρα χρειάζονται έγκριση. Αλλά επί της ουσίας αυτό μπαίνει στα θέματα της πολιτικής διαπραγμάτευσης. Αυτό πότε συνέβη, δηλαδή πότε επιστράφηκε ενώ δεν έπρεπε; Με την απόφαση της 20ής Φεβρουαρίου που υπογράφηκε από τον κ. Βαρουφάκη έπρεπε να επιστραφούν τα υπόλοιπα κεφάλαια από το ΤΧΣ στο ESM. Σ’ αυτό το σημείο έγινε το λάθος, δηλαδή δεν έπρεπε να επιστραφούν. ∆εν θα έπρεπε τουλάχιστον να ενημερώσει η ηγεσία του TXΣ τον αρμόδιο υπουργό, την κυβέρνηση; Σαφέστατα έπρεπε. Τώρα προβάλλεται σαν λάθος. Το τι λάθος είναι αυτό είναι θέμα της έρευνας να το προσδιορίσει. Την τελευταία φορά η ΕΚΤ όρισε αυξημένα ποσά για ELA, ύψους 1,2 δισ. Η αυξημένη ενίσχυση εδώ δεν συγκρίνεται με τις προηγούμενες ενισχύσεις αλλά με τις εκτιμήσεις που κάνει η ΕΚΤ και ο SEM, δηλαδή ο ελεγκτικόs οργανισμός που δημιουργήθηκε από τον Νοέμβριο και αρμοδιότητά του είναι να ελέγχει τις τράπεζες για τις ανάγκες που υπάρχουν στο τραπεζικό σύστημα. ∆ηλαδή δόθηκε για το χρηματοδοτικό κενό που δημιουργήθηκε στις τράπεζες. Αυτοί παρακολουθούν πόσες είναι οι καταθέσεις, πόσα είναι τα δάνεια, πόσες είναι οι ανάγκες και αναλόγως κρίνουν.

Σημαίνει ότι υπήρχε αυξημένη εκροή καταθέσεων; Είχαμε λίγο μεγαλύτερη εκροή καταθέσεων. Παρακολουθούν, λοιπόν, τις εξελίξεις στις τράπεζες ώστε να μην παρουσιάζουν προβλήματα όσον αφορά το χρηματοδοτικό τους κενό. Ως συνέπεια περιορίζουν τις κινήσεις τους. Η πιστωτική επέκταση συνεχίζει να είναι αρνητική, συνεπώς δεν αφήνουν το τραπεζικό σύστημα να αναπνεύσει. Του δίνουν μόνο τόσα όσα για να επιζεί σε μια κατάσταση ζόμπι. Ως προς το κράτος, η απόφαση της ΕΚΤ δεν είναι απλώς περιορισμός αλλά απαγόρευση. Ναι, έχουμε μία απαγόρευση η οποία παίρνει πια και νομική μορφή, κανονιστική όπως λέμε στη γλώσσα της τραπεζικής. ∆ηλαδή, απαγορεύει στις τράπεζες να αυξήσουν τη δια-κράτηση των εντόκων γραμματίων του ελληνικού ∆ημοσίου, πάνω απ’ αυτά που κατείχαν τον Φεβρουάριο. ∆ηλαδή απαγορεύει να αγοράσουν έντοκα γραμμάτια του ∆ημοσίου, απαγορεύεται ρητά. Άρα πάει και αυτή η πηγή χρηματοδότησης του κράτους. Αυτό είναι κάτι που έχει ξαναγίνει; ∆εν νομίζω. Είναι μέτρο αυστηρότατο. Εδώ κεντρικές τράπεζες αγοράζουν το χρέος των χωρών τους μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης που αποφάσισε ο κ. Ντράγκι. Επί της ουσίας κάνουν αυτό το οποίο απαγορεύουν να γίνει στην Ελλάδα. Η ΕΚΤ αγοράζει το χρέος των χωρών μέσω των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Προφανώς όλα αυτά έχουν πολιτική διάσταση, είναι πολιτική στάση έναντι της Ελλάδας. Οι δηλώσεις Ντράγκι εξακολουθούν να είναι πάντα σκληρές. Ναι, τις επανέλαβε μιλώντας στο ιταλικό κοινοβούλιο πρόσφατα. Επικαλέστηκε πάλι τους ίδιους λόγους, ότι η Ελλάδα δεν είναι σε πρόγραμμα, ότι έχει πολύ χαμηλή διαβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας σε ομόλογα, επομένως πρέπει να είναι σε πρόγραμμα και δεν μπορούν να χρηματοδοτούν την Ελλάδα έτσι ώστε να καταστεί η ΕΚΤ ο μεγαλύτερος πιστωτής της χώρας. Ήδη έχουμε δανείσει, είπε, στην Ελλάδα 104 δισ. Πρόκειται για μια πολύ – πολύ σκληρή στάση έναντι της Ελλάδας σε μια περίοδο όπου όλες οι άλλες χώρες επωφελούνται της ποσοτικής χαλάρωσης και αυτός που έχει τις μεγαλύτερες ανάγκες και χρειάζεται να βοηθηθεί δεν μπορεί να το κάνει. Είναι μια μορφή πίεσης να υποχρεωθεί η Ελλάδα να συμφωνήσει με τους εταίρους σε πρόγραμμα.

Στην Ελλάδα εν τω μεταξύ, συγκροτούνται ήδη προτάσεις, είναι διαδικασία σε εξέλιξη και θα μπορούσε να μην τίθενται εμπόδια στη διευκόλυνση της ρευστότητας. Θα μπορούσε, αλλά δυστυχώς δεν έγινε. Είναι αυτό που ονομάζουμε πρόγραμμα εν εξελίξει, σ’ αυτό βρίσκεται η Ελλάδα. Ο Ντράγκι, επί της ουσίας, κάνει μια αξιολόγηση και είναι σαν να λέει ότι, ναι μεν είμαστε σε ένα πρόγραμμα, με τεσσάρων μηνών παράταση του προηγούμενου προγράμματος, αλλά δεν έχουμε ακόμη νέο. Έχουμε ανατρέψει το παλιό και επί της ουσίας δεν έχουμε συμφωνήσει νέο. Από άλλους θεσμούς, ωστόσο, παρακολουθούνται οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, με θετική προσδοκία και εκτίμηση. Ναι, ο κ. Γιούνκερ, π.χ., έκανε δηλώσεις την Πέμπτη και είπε ότι ήταν αρ-

“

Πρόκειται για μια πολύ σκληρή στάση έναντι της Ελλάδας σε μια περίοδο όπου όλες οι άλλες χώρες επωφελούνται της ποσοτικής. Είναι μια μορφή πίεσης να υποχρεωθεί η Ελλάδα να συμφωνήσει με τους εταίρους σε πρόγραμμα.

κετά απαισιόδοξος τις προηγούμενες μέρες, τώρα όμως νομίζει ότι είμαστε σε καλύτερη κλίμακα. Και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, την Πέμπτη επίσης, σημείωνε ότι έχουμε ελπίδες πως την επόμενη εβδομάδα θα κλείσει το ζήτημα. Να σημειωθεί ότι, λόγω του Πάσχα των Καθολικών, η 30ή Μαρτίου είναι η τελευταία μέρα. Άρα αν υπάρχει απόφαση για χρηματοδότηση πρέπει να γίνει ως τις 30 Μαρτίου. ∆ιαφορετικά θα πάμε μετά το Πάσχα. Πώς θα συνοψίζαμε, λοιπόν, την κατάσταση; Βρισκόμαστε στο εξής σημείο. ∆εν έχουμε τη χαλάρωση αγοράς εντόκων γραμματίων από τις τράπεζες. ∆εν επιστράφηκε το 1,2 δισ. από την EFS. Το 1,9 δισ. από την επιστροφή των κερδών του ευρωσυστήματος είναι πιθανό να επιστραφεί αν καταλήξουμε σε συμφωνία. Πιθανόν, επίσης, είναι να δοθεί από την ευρωζώνη η δόση των 1,8 δισ. που είχε απομείνει από το 2014. Άρα, το συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να επιταχύνει τις διαδικασίες κατάθεσης των προτάσεών της, διότι δεν έχουμε πολλά χρονικά περιθώρια.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ρητορική ανακωχή, εν αναμονή της «λίστας Τσίπρα» H αεροπορική τραγωδία απώθησε από τα πρωτοσέλιδα το ελληνικό ζήτημα, αλλά ο κύριος Σόιμπλε καιροφυλακτεί για να εκφράσει πάλι τις αμφιβολίες του

“

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Είναι σαφές ότι πολλοί θα προτιμούσαν να μην έχουν να κάνουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο λόγος είναι ότι τον θεωρούν άγνωστη, άπειρη και απρόβλεπτη οντότητα, αλλά και πως αν επιτύχει να αλλάξει σε κάποιο βαθμό τους όρους που συμφωνήθηκαν με τις προηγούμενες κυβερνήσεις θα δημιουργήσει αβεβαιότητα και “κακό” προηγούμενο.

Τη συνέντευξη πήρε ο Βασίλης Ρόγγας

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

ε ένα σημείο τουλάχιστον φαίνεται να συμφώνησαν οι αντιπροσωπείες «1+5», που πέρασαν μαζί το απόγευμα και το βράδυ της περασμένης ∆ευτέρας στο μοντέρνο κτίριο της καγκελαρίας στο Βερολίνο. Οι υπερβολικές δηλώσεις, αντεγκλήσεις και διαρροές μεταξύ Αθηνών και Βερολίνου δεν βοηθούν τελικά καμιά από τις δύο πλευρές, αν υποτεθεί τουλάχιστον ότι κοινός στόχος είναι η εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης. Έτσι πέραν των όσων δημόσια είχαν πει το ίδιο απόγευμα ο Αλέξης Τσίπρας και η Ανγκέλα Μέρκελ μπροστά σε ένα δάσος από κάμερες κάθε είδους, ελάχιστα παραπάνω πράγματα διέρρευσαν για το τι συζητήθηκε στις πολύωρες διαπραγματεύσεις.

Ουσιαστικός διάλογος

Το μόνο σίγουρο ήταν ότι ο διάλογος ήταν εντατικός και ουσιαστικός. Η ελληνική πλευρά έθεσε όλα τα ζητήματα, ακόμα και αυτά που μπορεί να μην ηχούσαν και πολύ ευχάριστα στα αυτιά της γερμανίδας καγκελαρίου. Αυτή από τη μεριά της δεν εκδήλωσε ενόχληση γι αυτό αντίθετα έδειξε διάθεση να ακούσει, ακόμα και όταν ο Αλέξης Τσίπρας της εξήγησε σε ποια πράγματα αδυνατεί να συμφωνήσει μαζί της. Αλλά επέμεινε ότι δε μπορεί αυτή από μόνη της να δώσει το πράσινο φως για να χαλαρώσει η θηλιά της οικονομικής ασφυξίας γύρω από το λαιμό της ελληνικής οικονομίας. Και ζήτησε πολύ συγκεκριμένα μέτρα και όχι απλώς ιδέες, τα οποία επειδή ο χρόνος κυλά σε βάρος της Ελλάδας θα πρέπει να κατατεθούν στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης και να πάρουν την έγκρισή τους προκειμένου να διασφαλιστεί η στοιχειώδης έστω χρηματοδότηση της Ελλάδας. Και εδώ αρχίζει προφανώς ο δύσκολος γρίφος για την ελληνική κυβέρνηση, που για μια ακόμα φορά καλείται μέσα σε ελάχιστο χρόνο να καταφέρει αυτά που πέτυχαν άλλοι μέσα σε μια πενταετία. Να πετύχει μεταρρυθμίσεις σε μια σειρά τομείς, όπως αυτός του φορολογικού συστήματος και συνολικότερα της λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Πάντως από τα λίγα που ακούστηκαν φαίνεται ότι η γερμανική πλευρά επέμεινε σε ζητήματα όπως η άμεση συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων αλλά και μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό. Κάποιοι λένε ότι σε αντάλλαγμα θα μπορούσε να κάνει μια διμερή κίνηση καλής θέλησης στο θέμα των αποζημιώσεων των συγγενών των θυμάτων του ∆ιστόμου.

Αλλάζει το κλίμα;

Ελλείψει περισσότερων ειδήσεων ουσίας, ακόμα και ο γερμανικός τύπος αποφάσισε να ασχοληθεί με πιο ανάλαφρες πλευρές της πρώτης επίσημης επίσκεψης αριστερού Έλληνα πρωθυπουργού στη γερμανική πρωτεύουσα. Πόσο έκανε το ξενοδοχείο που έμεινε ο Αλέξης Τσίπρας (319 ευρώ το δωμάτιο που τα πλήρωσε όμως η καγκελαρία όπως συνηθίζεται σε παρθενικές επισκέψεις) και τι μπορεί να συμβόλιζε το κίτρινο σακάκι που επέλεξε για την περίπτωση η σιδηρά γερμανίδα κυρία; Η ελπίδα που εκφράστηκε από κάποιες πιο αριστε-

ρές φωνές αφορά το ενδεχόμενο να «το πήρε απόφαση» η γερμανίδα καγκελάριος, πως ένα Grexit θα πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία και για αυτό είναι έτοιμη ακόμα και να ζητήσει από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να σταματήσει τις «προκλήσεις». Αυτό είναι κάτι που μένει να φανεί. Η αλήθεια είναι ότι τις τελευταίες μέρες ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έδειξε πιο ήρεμος, αλλά αυτός ίσως και να έχει να κάνει με το γεγονός ότι η γερμανική κοινωνία και τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά με την αεροπορική τραγωδία με την πτώση του Airbus στις γαλλικές Άλπεις.

Ο Σόιμπλε καραδοκεί;

Κάποιοι πάντως είχαν παρατηρήσει μια συνολικότερη υιοθέτηση φιλικότερων τόνων προς την Ελλάδα από μερίδα του Τύπου, που ζητούσε την κεφαλή του Τσίπρα επί πίνακι (σε πολιτικό πάντα επίπεδο). ∆εν ήταν μόνο η «φιλελληνική» στροφή της Bild αλλά και η ειδησεογραφία σε εφημερίδες της ∆εξιάς, όπως η die Welt, οι οποίες απέφυγαν τουλάχιστον σαρκασμούς και ειρωνείες στις οποίες μας είχαν συνηθίσει το τελευταίο διάστημα. Κάποιοι αποδίδουν αυτή τη στάση σε «σήμα της καγκελαρίας», το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οφείλεται και στην νέα αμερικανική παρέμβαση υπέρ μιας συμβιβαστικής λύσης με την Ελλάδα. Πάντως οι σκληροπυρηνικοί της Χριστιανοδημοκρατίας μπορεί να έχουν λουφάξει αλλά καραδοκούν για να επιτεθούν σε πρώτη ευκαιρία εναντίον της Ελλάδας και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Ηγέτης τους παραμένει πάντα ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος μπορεί να μην εκδηλώνεται αυτό το διάστημα, αλλά όπως λένε κάποιοι που τον ξέρουν καλά, επιμένει να έχει τις επιφυλάξεις του για τις προθέσεις της κυβέρνησης Τσίπρα να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις συμβατές με την κυρίαρχη λογική στο Eurogroup. Αν κάποια στιγμή τις εκδηλώσει, θα αποδειχτεί και αν τελικά η περιβόητη διαφωνία του με την τακτική Μέρκελ είναι υπαρκτή ή αν αποτελεί απλά μέρος του χιλιοπαιγμένου έργου με τον καλό και κακό χωροφύλακα.

“

Οι σκληροπυρηνικοί της Χριστιανοδημοκρατίας μπορεί να έχουν λουφάξει αλλά καραδοκούν για να επιτεθούν σε πρώτη ευκαιρία εναντίον της Ελλάδας και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια

Για πρώτη φορά ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς κυβερνά σε μια χώρα της ΕΕ. Τι σημαίνει αυτό για την υπόλοιπη ευρωπαϊκή αριστερά; Η σημασία της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ είναι εξαιρετικά μεγάλη για την ριζοσπαστική Αριστερά σε παγκόσμιο και όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανεξάρτητα από το αν η κυβέρνηση καταφέρει να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, η ρήξη με την πολιτική ορθοδοξία της λιτότητας έχει γίνει σε συμβολικό επίπεδο. Ο δρόμος για όσους θέλουν να αντισταθούν και να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις έχει ανοίξει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι ένας δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα. Για την ευρωπαϊκή αριστερά όμως η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός και για δύο επιπλέον λόγους. Ο πρώτος είναι ότι στο βαθμό που καταφέρει να επιτύχει κάποιους από τους στόχους του μπορεί να διευκολύνει την ψήφο στην αριστερά και σε άλλες χώρες, συντελώντας σε αλλαγή συσχετισμών και άρα, εν καιρώ, σε αλλαγή μείγματος πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο δεύτερος είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί αυτή τη στιγμή μοντέλο πάνω στο οποίο δημιουργούνται νέα κόμματα της αριστεράς ή από το οποίο αντλούν ιδέες, πρακτικές και στρατηγικές επιλογές πολλά ευρωπαϊκά κόμματα της αριστεράς. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ακούγεται το ‘χρειαζόμαστε κι εμείς ένα ΣΥΡΙΖΑ! Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μοντέλο κυρίως του πώς μπορεί να ενοποιηθεί στη βάση ενός κοινού σχεδίου η Αριστερά και να απειλήσει με αξιώσεις τη σοσιαλδημοκρατία. Οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιδεικνύουν μια όχι και τόσο φιλική στάση απέναντι στη νέα ελληνική κυβέρνηση. Μεγάλο μέρος των ελλήνων πολιτών συνειδητοποιεί αυτήν την πραγματικότητα, τώρα που για πρώτη φορά γίνεται διαπραγμάτευση. Μπορεί να αλλάξει η στάση των εταίρων απέναντι στην νέα ελληνική κυβέρνηση; Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη. Το να μιλάμε γενικά για τους «θεσμούς» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λέγοντας ότι είναι εναντίον ή υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ δεν βοηθά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια σύνθετη οικονομική και πολιτική ενότητα στο πλαίσιο της οποίας συμβιώνουν, συγκρούονται και συνδιαλέγονται πολλοί δρώντες. Τα συμφέροντα και οι αξίες που αυτοί αντιπροσωπεύουν, εκφράζουν και προωθούν δεν είναι ταυτόσημα. Προφανώς μιλάμε για ηγεμονικό παράδειγμα πολιτικής και κυρίαρχες ιδέες στην Ευρώπη τις οποίες αμφισβητεί ο ΣΥΡΙΖΑ και προφανώς κάποιες χώρες βρίσκονται σε ισχυρότερη θέση από άλλες. Όμως η στρατηγική της ελληνικής πλευράς λαμβάνει υπόψη της όχι μόνο τις συγκλίσεις αλλά κυρίως τις διαφορές που υπάρχουν στην Ευρώπη, προ-

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μεγάλο όπλο της ευρωπαϊκής Αριστεράς ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΑ∆ΗΜΑΙΚΟ, ΜΥΡΤΩ ΤΣΑΚΑΤΙΚΑ

Η Μυρτώ Τσακατίκα είναι λέκτορας πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Επιστημονικά της ενδιαφέροντα είναι η ευρωπαϊκή αριστερά και οι θεσμοί της ΕΕ, Συζητάμε μαζί της για τις προοπτικές που ανοίγει η νέα ελληνική κυβέρνηση, για τη διαπραγμάτευση αλλά και για τις άλλες αριστερές δυνάμεις της Ευρώπης.

σπαθώντας να εκμεταλλευτεί τις ρωγμές που υπάρχουν μεταξύ αντιτιθέμενων συμφερόντων ώστε να ενισχύσει τις ελληνικές θέσεις. Είναι σαφές ότι πολλοί θα προτιμούσαν να μην έχουν να κάνουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο λόγος είναι ότι τον θεωρούν άγνωστη, άπειρη και απρόβλεπτη οντότητα, αλλά και πως αν επιτύχει να αλλάξει σε κάποιο βαθμό τους όρους που συμφωνήθηκαν με τις προηγούμενες κυβερνήσεις θα δημιουργήσει αβεβαιότητα και «κακό» προηγούμενο. Το πώς θα εξελιχθεί η στάση των εταίρων εξαρτάται από τις συμμαχίες που θα καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ να χτίσει, από το βαθμό στον οποίο θα καταφέρει να συνεχίσει να πολιτικοποιεί και να διεθνοποιεί την διαπραγμάτευση και από το πόσο θα καταφέρει ως κυβέρνηση να εφαρμόσει κομβικά σημεία του προγράμματός του του μέσα στους υπάρχοντες περιορισμούς.

Να αντληθούν παραδείγματα κι από άλλες χώρες

Γνωρίζεις το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, την ελληνική πραγματικότητα και την ανάγκη για κοινωνικές πολιτικές που θα απαντούν στην ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα. Είναι στη σωστή κατεύθυνση; Χρειάζεται να εξεταστούν και άλλα εργαλεία που να αναχαιτίζουν την ανθρωπιστική κρίση; Υπάρχει το βραχυπρόθεσμο ζήτημα που έχει να κάνει με την αντιμετώπιση των ζητημάτων επιβίωσης που αντιμετωπίζει σημαντικό τμήμα του πληθυσμού, με το οποίο έχει μέχρι στιγμής κυρίως ασχοληθεί η κυβέρνηση. Το ζήτημα όμως του σχεδιασμού ενός σύγχρονου, δημοκρατικού, συμμετοχικού, αποκεντρωμένου και αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους που συμπεριλαμβάνει όλους τους πολίτες, τους αντιμετωπίζει ισότιμα, χειραφετεί και προχωρά στην κατεύθυνση της αποεμπορευματοποίησης κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών είναι μεσό- και μακροπρόθεσμο και πρέπει να αποτελέσει κεντρικό πυλώνα της πολιτικής της κυβέρνησης. Λαμβάνοντας υπόψη της τόσο την ανεπάρκεια και τις στρεβλώσεις του υπάρχοντος συστήματος όσο και τις αδυναμίες, και τους εγγενείς περιορισμούς ακόμα και των πιο προωθημένων παραδειγμάτων κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη, η κυβέρνηση της Αριστεράς πρέπει να τολμήσει να κοιτάξει μπροστά και όχι πίσω. Κάποιας μορφής ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα πρέπει να θεσμιστεί, αλλά αυτό θα πρέπει να αποτελέσει βάση εκκίνησης και όχι τελικό προορισμό. Παραδείγματα και συμπεράσματα θα πρέπει να αντληθούν από άλλες χώρες που έχουν εφαρμόσει ριζοσπαστικά κοινωνικά προγράμματα στην Ευρώπη, την Λατινική Αμερική και αλλού, όμως δεν θα πρέπει να χαθεί η ευκαιρία σχεδιασμού σχεδόν από το μηδέν ενός κοινωνικού κράτους που θα ανταποκρίνεται στις

ανάγκες και στις δυνατότητες της Ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Οι Podemos παραμένουν στην πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνά και το Sinn Fein έχει επίσης πολύ καλές προοπτικές. Τι πρέπει να κάνει η Ευρωπαϊκή Αριστερά έτσι ώστε να μπορέσει να είναι η κυρίαρχη εναλλακτική επιλογή απέναντι στις δυο μεγάλες κομματικές οικογένειες και στην ακροδεξιά; Οι σύμμαχοι του ΣΥΡΙΖΑ στην Ευρωπαϊκή Αριστερά βρίσκονται πρωτίστως στο ΚΕΑ και έχουν συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό στην ανάδειξη μιας εναλλακτικής προοπτικής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σε κοινωνικό επίπεδο η Ευρωπαϊκή Αριστερά πρέπει να δουλέψει περισσότερο για την διαμόρφωση και ενίσχυση ενός πανευρωπαϊκού κινήματος που θα προωθήσει αυτήν την προοπτική. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι η Ευρωπαϊκή Αριστερά οφείλει να συμμαχήσει με τους Πρασίνους και με κόμματα της αριστερής σοσιαλδημοκρα-

Το κόμμα να παραμείνει ανοιχτό στην κοινωνία

τίας όπου υπάρχουν σε επίπεδο πανευρωπαϊκό. Και τα δύο αυτά κόμματα που αναφέρεις είναι σύμμαχοι του ΣΥΡΙΖΑ στην πανευρωπαϊκή μάχη κατά της πολιτικής της λιτότητας. ∆εν πρόκειται όμως για κόμματα που έχουν μεγάλη συγγένεια με τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε πολιτικά είτε οργανωτικά. Το Podemos είναι νέος σχηματισμός που δεν έχει σε μεγάλο βαθμό αναπτύξει και εξελίξει την πολιτική και ιδεολογική του πλατφόρμα. Οργανωτικά βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα. Το Sinn Fein εξακολουθεί να προτάσσει το εθνικό θέμα. Πράγματι, μια πιθανή νίκη των κομμάτων αυτών το φθινόπωρο θα προσέφερε πολύτιμους συμμάχους στον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή τη στιγμή όμως θα έλεγα

Χρειάζεται να εξελιχθεί πολιτικά, οργανωτικά και κοινωνικά το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ τώρα που κυβερνά; Και σε ποια κατεύθυνση; Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βαθιές ρίζες με την έννοια ότι πολλά από τα κόμματα, τις οργανώσεις, τις ομάδες που τον συνέθεσαν έχουν μακρά διαδρομή στην πολιτική και στη σχέση τους με τα κινήματα. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι είναι πολύ πρόσφατη η συγκρότησή του σε ενιαίο κόμμα. Οι όροι με τους οποίους έγινε αυτή η συγκρότηση επιβλήθηκε από τις συνθήκες, από την ταχύτητα των πολιτικών εξελίξεων. Τώρα όμως υπάρχει μεγάλη ανάγκη να επανεξεταστούν όλες αυτές οι πλευρές που αναφέρεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2012 στήθηκε σαν να εξακολουθεί να πρόκειται για ένα κόμμα του 3%, ένα κόμμα της ήσσονος αντιπολίτευσης, που σκοπό έχει τη διαμαρτυρία και την έκφραση κοινωνικών και πολιτικών αιτημάτων που δεν εκφράζονταν στο παγιωμένο πολιτικό σύστημα. Τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μεγαλύτερο ελληνικό κόμμα, ένα κόμμα που έχει κληθεί να αποτελέσει τον κύριο κορμό της κυβέρνησης. Το ξέρουμε καλά όμως ότι αυτό δεν θα σημαίνει τίποτα από τη σκοπιά της Αριστεράς αν δεν αλλάξουν οι παραγωγικές δομές, το κράτος, οι θεσμοί, αν δεν μπει σε μια πορεία ο μετασχηματισμός της ίδιας της κοινωνίας και των αξιών που την διέπουν. Η συζήτηση για την οργάνωση και το ρόλο συνολικότερα του κόμματος μπαίνει σε αυτό το επίπεδο. Πώς θα μπορέσει το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ να αποτελέσει προωθητικό παράγοντα σε αυτόν τον βαθύτερο μετασχηματισμό, αυτό είναι το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί. ∆εν πιστεύω ότι πρέπει το κόμμα να είναι διεκπεραιωτικός μηχανισμός της κυβέρνησης, με την έννοια του ιμάντα μεταβίβασης των πολιτικών αποφάσεων από πάνω προς τα κάτω. Με αυτή την έννοια πρέπει να υπάρξει ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των μελών και συνεχής αντίσταση στη συγκέντρωση εξουσίας στην ηγεσία. Θεωρώ ότι το να υπάρχει μικρότερος αριθμός μελών στην Κεντρική Επιτροπή θα βοηθούσε σε αυτή την κατεύθυνση

ότι ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μεγάλο όπλο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Το να μπορέσει να επικεντρωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στην εφαρμογή ενός πραγματικά ριζοσπαστικού προγράμματος και να δείξει στην πράξη οτι ένας άλλος δρόμος είναι εφικτός είναι το κλειδί. Το να δείξει με το παράδειγμά του οτι υπάρχει εναλλακτική λύση στην σοσιαλδημοκρατία από τα Αριστερά, το να ανοίγει συνεχώς μέτωπα με τον εθνικισμό, την πατριαρχία και τον παραγωγισμό, να δείξει οτι ξέρει να διευκολύνει ευρύτερες συγκλίσεις που προωθούν ώριμα κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα, εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα. •

με την έννοια ότι ενισχύεται η διαβούλευση και διευκολύνεται ο έλεγχος της ηγεσίας από ένα όργανο το οποίο εκλέγεται από τα μέλη. Το άνοιγμα των οργανώσεων στις τοπικές κοινωνίες και στους χώρους εργασίας είναι εξίσου σημαντικό σε αυτή την κατεύθυνση, όπως και η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των τοπικών οργανώσεων. Το κόμμα οφείλει να παραμείνει ανοιχτό στην κοινωνία και στα κινήματα, να διασυνδέει, να καλλιεργεί το διάλογο και να συμβάλλει στη διαμεσολάβηση, όχι να συνεργεί στην από τα πάνω επιβολή λύσεων στις κοινωνικές αντιθέσεις. Οφείλει να αποτελεί ένα παράδειγμα διαφορετικών αξιών, πρακτικών, δράσεων, τρόπου ζωής. Πολύ σημαντικό να παγιωθούν και να δουλέψουν με περισσότερο ανοικτό και συμμετοχικό τρόπο τα τμήματα της ΚΕ τα οποία θα πρέπει πραγματικά να αποτελούν το καθημερινό σπίτι ομάδων παραγωγής πολιτικής. Αυτές οι ομάδες θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν κοινοβουλευτικά, κυβερνητικά, κομματικά στελέχη, ειδικούς και ανθρώπους που συμμετέχουν ενεργά σε κοινωνικά κινήματα. Πρέπει να πίνονται με άλλα λόγια πολλοί «πρωινοί καφέδες» στο κόμμα, όχι ένας.

“

Το ζήτημα όμως του σχεδιασμού ενός σύγχρονου, δημοκρατικού, συμμετοχικού, αποκεντρωμένου και αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους που συμπεριλαμβάνει όλους τους πολίτες, τους αντιμετωπίζει ισότιμα, χειραφετεί και προχωρά στην κατεύθυνση της αποεμπορευματοποίησης κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών είναι μεσό- και μακροπρόθεσμο και πρέπει να αποτελέσει κεντρικό πυλώνα της πολιτικής της κυβέρνησης.

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Η κατάληψη αυτή, ήταν ξεκάθαρο πλέον, δεν είχε μόνο στόχο τη μετάδοση των αιτημάτων των απεργών πείνας, αλλά την αποκλειστική μετάδοση των ιδεών όσων συμμετέχουν σε αυτή, αφού η θεματολογία διευρύνθηκε φτάνοντας ως και τη διαχείριση του χρέους της χώρας.

Κοινές θέσεις, διαφορετικά χρονοδιαγράμματα 26η ΜΕΡΑ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΠΕΙΝΑΣ

Όταν η “αλληλεγγύη” ξεμακραίνει

21ος αιώνας βρήκε την Ελλάδα – ακριβέστερα την ελληνική κυβέρνηση- έτοιμη να εναρμονιστεί με το δόγμα μηδενικής ανοχής που είχε επιβληθεί στις ΗΠΑ και εξαπλωνόταν στην Ευρώπη, φέρνοντας προς ψήφιση τον πρώτο τρομονόμο το 2001. Τότε, δειλά-δειλά άρχισε να διαμορφώνεται ένα κίνημα αντίστασης στην ποινικοποίηση των ιδεών και στη θεσμοθέτηση των ειδικών καθεστώτων. Το κίνημα εκφράστηκε και στη βουλή δια των κοινοβουλευτικών κομμάτων της αριστεράς (Συνασπισμός και ΚΚΕ), αλλά και στους δρόμους με τη διοργάνωση διαδηλώσεων και δράσεων από συλλογικότητες, ομάδες υπεράσπισης δικαιωμάτων και πολιτικούς χώρους. Το καλοκαίρι του 2002, η «εξάρθρωση της εγχώριας τρομοκρατίας» ήταν η κουρτίνα πίσω από την οποία κρυβόταν το κυνήγι μαγισσών που είχε εξαπολύσει η κυβέρνηση. Αθρόες συλλήψεις, βασανισμοί κρατουμένων, κανιβαλισμός. Εκείνες τις μέρες πήραν θέση όλα τα ιδεολογικά ρεύματα: αριστεροί, κομμουνιστές, ανανεωτές, διεθνιστές, αντιεξουσιαστές, αναρχικοί, δικαιωματικοί… Ο καθένας, από το δικό του μετερίζι, πάλευε ενάντια στην τρομοϋστερία και όλοι μαζί συναντιόντουσαν στο δρόμο, εκεί που πάντα οι διαφορές γεφυρώνονται και οι φωνές όλων ενώνονται πάνω στο αίτημα του κινήματος που αναπτύσσεται. Ακολούθησαν δύο ακόμη τρομονόμοι, ο κουκουλονόμος, οι φυλακές τύπου Γ, όπως και η ψήφιση δεκάδων ειδικών διατάξεων και κάθε φορά που συλλαμβάνεται ένα φερόμενο ως μέλος κάποιας –ακόμα και ανύπαρκτης- «τρομοκρατικής οργάνωσης», η τρομοϋστερία κλιμακώνεται, δράττοντας την ευκαιρία για καταστρατήγηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. ∆εκατέσσερα χρόνια έχουν περάσει και τα αιτήματα του κινήματος παραμένουν ίδια: κατάργηση των τρομονόμων και των ειδικών καθεστώτων.

Ο ρόλος του κινήματος

Το 2015 ξεκίνησε με την εκλογική μάχη να είναι στο ζενίθ. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέγεται πρώτο κόμμα και σχηματίζει, μαζί με τους ΑΝΕΛ, κυβέρνηση. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι η ευκαιρία για τη ριζοσπαστική αριστερά να αποδείξει τη συνέπεια στις ιδέες της και να ικανοποιήσει τα αιτήματα των κινημάτων, που

στήριξε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ο υπουργός ∆ικαιοσύνης, Ν. Παρασκευόπουλος, στις προγραμματικές του δηλώσεις ανακοίνωσε τις άμεσες νομοθετικές πρωτοβουλίες: κατάργηση φυλακών ανηλίκων, αποσυμφόρηση φυλακών χωρίς διακρίσεις ούτε εξαιρέσεις, ριζικές αλλαγές στο ποινικό δίκαιο και τον σωφρονιστικό κώδικα. Παράλληλα, έδωσε το στίγμα για την πολιτική που θα ακολουθηθεί σε βάθος τετραετίας. Προτού κατατεθεί το πρώτο νομοσχέδιο του υπουργείου, δεκάδες πολιτικοί κρατούμενοι ανακοίνωσαν πως ξεκινούν στις 2 Μαρτίου απεργία πείνας με αιτήματα την κατάργηση των τρομονόμων, του κουκουλονόμου, των φυλακών τύπου Γ, τον περιορισμό της λήψης και χρήσης DNA, την απελευθέρωση του Σάββα Ξηρού, όπως και συγγενών μελών της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς (ΣΠΦ). Ένα κίνημα αλληλεγγύης ορθώθηκε στο πλευρό των απεργών πείνας. Στο πλαίσιο των δράσεων αλληλεγγύης, όπως κάθε φορά, πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις, καταλήψεις, μικροφωνικές, αναρτήσεις πανό. Μία από τις πρώτες κινητοποιήσεις που κέντρισαν το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, δίνοντας έτσι δημοσιότητα στην απεργία πείνας, ήταν η κατάληψη των κεντρικών γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και περιφερειακών (Χανιά, Ρέθυμνο). Αντίστοιχες προσπάθειες είχαν γίνει και στο παρελθόν, σε γραφεία άλλων κομμάτων, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με συλλήψεις και καταστολή, μέσο που χρησιμοποιούσαν σε κάθε περίπτωση οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Η κατάληψη στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ έληξε ύστερα από αρκετές ώρες, καθώς, σε αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διανοήθηκε να χρησιμοποιήσει κατασταλτικά μέτρα. Αντίθετα, στήριξε δημόσια το δίκαιο των αιτημάτων και μπήκε σε διάλογο για την ομαλή λήξη των καταλήψεων.

Ερωτηματικά ως προς τον σκοπό

Ακολούθησαν και άλλες κινητοποιήσεις. Ανάμεσά τους ορισμένες που μόνο ερωτηματικά δημιουργούν για την αποτελεσματικότητά τους. Την Παρασκευή 13 Μαρτίου, η Νομική καταλήφθηκε από αλληλέγγυους στην απεργία πείνας, ορισμένοι εκ των οποίων επέλεξαν να βανδαλίσουν το χώρο, να τραμπουκίσουν φοιτητές και εργαζόμενους και να κά-

ψουν βιβλία. Η κατάληψη διήρκησε πέντε μέρες, αμαυρώνοντας το άσυλο και υπονομεύοντας τα αιτήματα των απεργών. Η κατάληψη έληξε, κατόπιν παρέμβασης των φοιτητικών συλλόγων, οι οποίοι απέτρεψαν οποιαδήποτε αστυνομική επέμβαση. Άλλοι «αλληλέγγυοι», μετά την ολοκλήρωση της μαζικής πορείας την Τρίτη 17 Μαρτίου, κατευθύνθηκαν στο Πολυτεχνείο, όπου σταμάτησαν διερχόμενο τρόλεϊ και αφού το εκκένωσαν, το έσπασαν, αντιμετωπίζοντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς ως ταξικό εχθρό. Την ∆ευτέρα 22 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε κατάληψη στο ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο». Είχαν προηγηθεί και άλλες καταλήψεις σε ραδιοφωνικά ή τηλεοπτικά μέσα, ο χαρακτήρας των οποίων ήταν συμβολικός, προκειμένου να μεταδοθεί το μήνυμα των απεργών πείνας. Όπως αποδείχτηκε στόχος των καταληψιών του Κόκκινου κάθε άλλο παρά συμβολικός ήταν, αφού όπως δήλωσαν ήθελαν «να πάρουν το μέσο στα χέρια τους και να κάνουν την αντιπληροφόρηση όπλο». Ύστερα από 24 ώρες συνεχούς μετάδοσης το Κόκκινο παρέκαμψε το σήμα και διέκοψε τη μετάδοση του προγράμματος της κατάληψης. Η κατάληψη αυτή, ήταν ξεκάθαρο πλέον, δεν είχε μόνο στόχο τη μετάδοση των αιτημάτων των απεργών πείνας, αλλά την αποκλειστική μετάδοση των ιδεών όσων συμμετέχουν σε αυτή, αφού η θεματολογία διευρύνθηκε φτάνοντας ως και τη

Επί του πιεστηρίου

∆ημήτρης Κουφοντίνας ανακοίνωσε την Παρασκευή πως σταματά την απεργία πείνας. Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωσή του: «Μετά την κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου του υπουργείου ∆ικαιοσύνης, το οποίο ικανοποιεί τα βασικά αιτήματά μας, διακόπτω την από 2 Μαρτίου απεργία πείνας. Ο αγώνας συνεχίζεται». Εν τω μεταξύ, την Τρίτη αναμένεται η απόφαση για την αποφυλάκιση ή μη συγγενών μελών της ΣΠΦ. Θυμίζουμε ότι δέκα μέλη έχουν ξεκινήσει απεργία πείνας από τις 2 Μαρτίου με αίτημα την αποφυλάκιση της μητέρας των Χρήστου και Γεράσιμου Τσάκαλου και της συντρόφου του Γεράσιμου Τσάκαλου, ενώ ο εισαγγελέας έχει εισηγηθεί την υπό όρους αποφυλάκιση και των δύο γυναικών.

διαχείριση του χρέους της χώρας. Η φίμωση των απεργών πείνας, μετατράπηκε σε φίμωση του ραδιοφώνου, ενός ραδιοφώνου που πάντα ήταν στο πλευρό των κινημάτων, μεταδίδοντας όσα οι άλλοι δεν έβλεπαν ή δεν ήθελαν να δουν. Και η συζήτηση μετατοπίστηκε. Από το ζητούμενο, την ικανοποίηση των αιτημάτων των απεργών, στην απελευθέρωση του Κόκκινου. Και είναι λες και προ(σ)καλούν τον ΣΥΡΙΖΑ να χρησιμοποιήσει δυνάμεις καταστολής, λες και θέλουν με αυτό τον τρόπο να (απο)δείξουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβερνητικό πλέον κόμμα, νομοτελειακά πέρασε στην αντίπερα όχθη.

Η απεργία στο προσκήνιο

Το υπουργείο ∆ικαιοσύνης εξέδωσε την πρώτη ανακοίνωση για την απεργία πείνας είκοσι μέρες μετά την έναρξή της, στην οποία, μεταξύ άλλων, ανακοινώνεται πως κάποια αιτήματα ικανοποιούνται, ενώ τα υπόλοιπα θα εξεταστούν, καλώντας ταυτόχρονα τους απεργούς να διακόψουν την απεργία πείνας. Η απεργία πείνας συνεχίζεται για 26η μέρα, ύστερα από ανακοινώσεις των απεργών ότι η ικανοποίηση των δύο αιτημάτων γνωστό και πριν την έναρξη της απεργίας ότι θα ικανοποιηθούν- δεν επαρκεί για τη διακοπή της. ∆ιεκδικούν το σύνολο των αιτημάτων, παρότι ήδη οι ισορροπίες για την υπερψήφιση του νόμου είναι λεπτές. Η υγεία των απεργών βρίσκεται πλέον σε κίνδυνο, με πολλούς να νοσηλεύονται σε νοσοκομεία, όπου ορισμένοι γιατροί, παρά τις σαφείς εντολές του υπουργείου ∆ικαιοσύνης, παραβιάζουν κάθε κώδικα δεοντολογίας επιτρέποντας να τους εξετάζουν σιδεροδέσμιους ή αφήνοντας τη φρουρά να ελέγχει ποιος περνά, πώς θα εξεταστούν, αν θα τους δοθεί νερό από συγγενείς. Η απεργία πείνας έχει επισκιαστεί από τους βανδαλισμούς γραφείων του ΣΥΡΙΖΑ και τις καταλήψεις ραδιοφωνικών σταθμών του. Η απαίτηση της άμεσης ικανοποίησης του συνόλου των αιτημάτων δεν αφήνει πολλά περιθώρια. Το υπουργείο οφείλει σαφώς να δεσμευτεί ως προς το χρονοδιάγραμμα των νομοθετικών πρωτοβουλιών, όμως και ορισμένοι «αλληλέγγυοι» οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους τους. Ιωάννα ∆ιαλεισμά

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Αριστερή αντεγκληματική πολιτική ή «συνέχεια του κράτους» ...δηλαδή της ποινικοποίησης της φτώχειας; Του ∆ημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Στις 12 Μαρτίου, ο επισκέπτης της ιστοσελίδας της Ελληνικής Αστυνομίας διάβαζε πως «το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, με βάση τους κατευθυντήριους άξονες της νέας αντεγκληματικής πολιτικής της ηγεσίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, εκπόνησε Ειδικό Επιχειρησιακό Σχέδιο [δηλαδή] ένα πλέγμα δράσεων, που στοχεύουν στη συνεχή και εμφανή αστυνομική παρουσία και την αποτρεπτική δράση». Στα βασικά σημεία και τη φιλοσοφία, όπως λέγεται, του σχεδιασμού, περιλαμβάνεται «ο σχεδιασμός και εφαρμογή επιχειρήσεων στοχευμένου χαρακτήρα (όπως ομάδα παραεμπορίου, ναρκωτικών, επαιτείας, εκδιδομένων γυναικών)». Επρόκειτο για ό,τι το ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών συνόψιζε ως «νέο Ξένιο ∆ία». Λίγες μέρες αργότερα (17.3), μιλώντας στην ίδια εφημερίδα, ο Γιάννης Πανούσης αντέκρουε τον ισχυρισμό: «Από πού προκύπτει ότι η νέα αστυνόμευση θα κυνηγά ζητιάνους; Αυτό δεν είναι κυνήγι, είναι ακριβώς το ανάποδο, αστυνομική προστασία. Σκουπίζουμε τα σκουπίδια, όχι τους ανθρώπους».

ι ισχύει τελικά; Συνεχίζεται η παλιά αντεγκληματική πολιτική, βασική μέριμνα της οποίας ήταν, όχι η δίωξη του εγκλήματος, αλλά η δίωξη της μικρής παραβατικότητας –δηλαδή η ποινικοποίηση της φτώχειας–, ή κάτι αλλάζει επί τα βελτίω; Στην αρχή

ΘΛΙΒΕΡΗ ΠΡΩΤΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

της εβδομάδας, στη συνάντηση της Ανοιχτής Πόλης και του Τμήματος ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ με τον γ.γ. του υπουργείο ∆ημόσιας Τάξης κ. ∆ημήτρη Αναγνωστάκη, το συμπέρασμα ήταν πως κάτι όντως αλλάζει –έστω κι αν θέλει ακόμα το χρόνο του. ∆ιαβάζοντας τις δηλώσεις του Γιάννη Πανούση, το μεσημέρι της Παρασκευής, φαίνεται πως υπάρχουν δεύτερες σκέψεις. Επισκεπτόμενος τη Γενική Περιφερειακή Αστυνομική ∆ιεύθυνση Πελοποννήσου στην Τρίπολη, ο υπουργός προανήγγειλε σύσκεψη με το Λιμενικό και την αστυνομία, με θέμα τη μεταναστευτική πολιτική και σημείο εκκίνησης τη θέση ότι η χώρα «δεν αντέχει άλλους μετανάστες».

Η οδική αν-ασφάλεια σκοτώνει τα παιδιά

τρίτη Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (4 έως 10 Μαΐου) θα εστιάσει στο θέμα Παιδί και Οδική Ασφάλεια. Στόχος είναι να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες παιδικές ζωές και να ενισχυθεί η ασφαλής μετακίνηση των παιδιών. Σε ολόκληρο τον κόσμο, 186.300 παιδιά χάνουν τη ζωή τους σε τροχαία κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει πως κάθε μέρα, περισσότερα από 500 παιδιά χάνουν τη ζωή τους και χιλιάδες άλλα τραυματίζονται. Tη δεκαετία 1996-2007, 22.104 παιδιά μέχρι 14 ετών έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτά περιλαμβάνονται εξακόσια παιδιά από την Ελλάδα, γεγονός που τοποθετεί τη χώρα μας στη χειρότερη θέση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Σε όλες τις παραμέτρους που αφορούν την οδική ασφάλεια των παιδιών, η χώρα μας καταλαμβάνει την τελευταία ευρωπαϊκή θέση ή βρίσκεται ανάμεσα στους τελευταίους. Ενδεικτικά, τα έτη 20102012, η Ελλάδα κατέλαβε την πρώτη θέση σε θανάτους παιδιών που επέβαιναν σε αυτοκίνητα αναλογικά με τον πληθυσμό της, με ποσοστό υπερδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου! Οι θάνατοι αυτοί αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Τουλάχιστον ίσος αριθμός βαριά τραυματισμένων παιδιών θα ζήσουν τη ζωή τους με σοβαρή αναπηρία σαν αποτέλεσμα της κατάστασης που

Αυτή η δύσκολη ισορροπία δεν κοστίζει μόνο επικοινωνιακά, άρα και πολιτικά στην κυβέρνηση –πράγμα που εξάλλου έδειξε πρόσφατα η υπόθεση Νίτσα. Προβλήματα επικοινωνίας ή συντονισμού, δηλαδή πολιτικής, έχουν ως αποτέλεσμα αστυνομικά τμήματα να γεμίζουν μετανάστες (εκεί όπου οι συνθήκες κράτησης είναι χειρότερες και από αυτές στα στρατόπεδα), οι μηχανοκίνητες και «σκληρές» μονάδες της Αστυνομίας παίρνουν το σήμα ότι το έργο τους είναι το ίδιο με πριν, η δε βαριά εγκληματικότητα –που ως γνωστόν δεν εξαντλεί τη δράση της στο κέντρο της Αθήνας, ούτε και αντιμετωπίζεται από μια «εμφανή» Αστυνομία–, μένει στο απυρόβλητο.

επικρατεί στο οδικό δίκτυο. Σε ένα μεγάλο αριθμό αυτών των συμβάντων η κατάσταση είναι εξαιρετικά περίπλοκη, με σοβαρότατες συναισθηματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, καθώς γονείς εμπλέκονται στο θάνατο ή τον τραυματισμό των ίδιων τους των παιδιών. Η κατάσταση αυτή αντικατοπτρίζει την παντελή έλλειψη δικαιωμάτων των παιδιών και στην κυκλοφορία. Το ζητούμενο δεν είναι απλά η ασφαλής μετακίνηση των παιδιών και η υποχρέωση των ενηλίκων να προσέχουν τα παιδιά όταν χρησιμοποιούν το οδικό δίκτυο. Ζητούμενο είναι η διεκδίκηση ζωτικού χώρου, χώρου ελεύθερου, χώρου ελευθερίας όπου τα παιδιά θα μπορούν να κυκλοφορούν, να ζουν και να παίζουν, χωρίς τον τρόμο που έχουν επιβάλει τα μηχανοκίνητα μέσα, όχι μόνο στους δρόμους, αλλά και στους πεζόδρομους, τα πεζοδρόμια, τις πλατείες, παντού. Αποτελεί ζωτική ανάγκη η ανάκτηση του δημόσιου χώρου και η δυνατότητα ελεύθερης, ασφαλούς, και ευχάριστης μετακίνησης για τα παιδιά, με τα πόδια, με ποδήλατο, πατίνι ή σκέιτ μπορντ. Η ιεραρχία που κυριαρχεί στην κυκλοφορία σήμερα πρέπει να ανατραπεί, προς όφελος των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου και πρώτα απ’ όλα των παιδιών. Το κυκλοφοριακό δίκτυο πρέπει να ανασχεδιαστεί, ώστε η πόλη να γίνει ασφαλής και φιλική προς τους κατοίκους της –μια κυψέλη συλλογικότητας και

“

Επείγει πια η δέσμευση του υπουργείου σε μια ενιαία στρατηγική με τα “όμορά” του, όσον αφορά τη διαχείριση δύσκολων ζητημάτων, που σε μια νέα αντεγκληματική πολιτική, ωστόσο, δεν αποτελούν θέματα (κυρίως) της Αστυνομίας.

Θα ήταν άδικο να τελειώνει εδώ μια αποτίμηση της πολιτικής του νέου υπουργείου ∆ημόσιας Τάξης, που στους δύο μήνες της θητείας του νέου υπουργού έχει στο ενεργητικό του επιτυχίες σε δύσκολες επιχειρήσεις, όπως οι απολύσεις κρατουμένων στα στρατόπεδα ή ή πρόσφατη κατάληψη της Νομικής. Αν επισημαίνονται τα παραπάνω, είναι γιατί επείγει πια η δέσμευση του υπουργείου σε μια ενιαία στρατηγική με τα «όμορά» του, όσον αφορά τη διαχείριση δύσκολων ζητημάτων, που σε μια νέα αντεγκληματική πολιτική, ωστόσο, δεν αποτελούν θέματα (κυρίως) της Αστυνομίας. Το θέμα, όπως πάντα για εκεί που πας, είναι η κατεύθυνση που κοιτάς. Ακόμα και αν, για να πας τελικά εκεί που κοιτάς, χρειάζεται να σπάσεις και μερικά αβγά...

* Ο ∆. Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος είναι συντονιστής του Τμήματος ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ.

όχι ένα δίκτυο από πίστες ταχύτητας ανάμεσα σε πολυκατοικίες που φιλοξενούν εγκλείστους. Ο SOS Τροχαία Εγκλήματα απευθύνθηκε σε ένα ευρύ φάσμα φορέων να συντονίσουν τις δράσεις τους για να αναδείξουν το πρόβλημα και να θέσουν τις βάσεις μιας μονιμότερης παρέμβασης σε σχέση με το θέμα, διαφορετικής από τις συνηθισμένες φοβικές και ενοχοποιητικές για τα παιδιά παρεμβάσεις που εμπεδώνουν στην παιδική ψυχή την ήττα του ανθρώπου από τη μηχανή. ∆εν ζητάμε να υποταχθούν οι ανάγκες των παιδιών στα δεδομένα της κυκλοφορίας. Αντίθετα, ζητάμε να προσαρμοστεί η κυκλοφορία στις ανάγκες των ανθρώπων για τους οποίους δημιουργήθηκε, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τόσο τα παιδιά, όσο και άλλοι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου. Τα παιδιά είναι και αυτά χρήστες του οδικού δικτύου. ∆εν είναι κινούμενοι στόχοι. Γιώργος Κουβίδης

ΥΓ. Επόμενη συνάντηση μας, στο Κοινωνικό Στέκι Τσαμαδού 15 στα Εξάρχεια. Για άλλες πόλεις ενημέρωση μέσω του: soste.gr@gmail.com. Το blog «sostegr.wordpress.com» όλη τη φετινή χρονιά θα είναι ουσιαστικά αφιερωμένο στο θέμα Οδική Ασφάλεια και Παιδί.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

∆ύο σενάρια για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ Του Κώστα Ελευθερίου

ο ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να βιώνει τις αντιφάσεις της μετα-ηγεμονικής του φάσης. Η ολοκλήρωση δύο μηνών μετεκλογικής πολιτικής δείχνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τόσο την περιθωριοποίηση του κόμματος όσο και την πλήρη αδυναμία του για παρέμβαση στο δημόσιο διάλογο. Συνήθως, όταν ένα κατεστημένο κόμμα βιώνει μια σημαντική εκλογική κατάρρευση στρέφεται προς τον εαυτό και επιχειρεί συλλογικά να κατανοήσει τα αίτια της κατάρρευσής του και το κυριότερο να αντλήσει από την πολιτική του παράδοση και να μεθοδεύσει την εμπέδωση της κομματικής του ταυτότητας. Αυτό στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ δε συνέβη ούτε το 2012 ούτε το 2015. Το 2012 η ηγεσία του κόμματος επέλεξε την εκ νέου συμμετοχή στην κυβέρνηση – παρότι το μήνυμα των εκλογών ήταν σαφώς διαφορετικό – με όρους «σωτηρίας της πατρίδας», με αποτέλεσμα να απολέσει ακόμα περισσότερες πηγές κοινωνικής υποστήριξης. Το 2015 το ΠΑΣΟΚ δεν μπήκε τελικά στην κυ-

“

Το βασικό σχήμα με το οποίο ο Ευ. Βενιζέλος ερμήνευσε τις αλλεπάλληλες ήττες ήταν ότι “ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ” δεν κατάλαβε τις θυσίες που υποχρεώθηκε να κάνει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ “για να σωθεί η χώρα”.

βέρνηση – παρότι αυτοδιαφημιζόταν ως η «χρήσιμη ψήφος» - και εν τέλει απέδωσε τον εκλογικό κατακρημνισμό στο «Κίνημα» του Γ. Παπανδρέου. Το βασικό σχήμα με το οποίο ο Ευ. Βενιζέλος ερμήνευσε τις αλλεπάλληλες ήττες ήταν ότι «ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ» δεν κατάλαβε τις θυσίες που υποχρεώθηκε να κάνει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ «για να σωθεί η χώρα». Αυτό προφανώς είναι ένα εύσχημο επιχείρημα για να επιβιώσει ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν μπορεί να παραγάγει βιώσιμες και θετικές στρατηγικές για την επιστροφή των χαμένων ψηφοφόρων. Οι πιθανοί δελφίνοι Το ΠΑΣΟΚ έχει προγραμματίσει το 10ο Συνέδριό του για τον Μάιο του 2015. Προς το παρόν ενδιαφέρον για τη διεκ-

“

δίκηση της ηγεσίας έχουν εκδηλώσει οι Α. Λοβέρδος, Θ. Χειμωνάς και Οδ. Κωνσταντινόπουλος, ενώ υφίσταται και η προοπτική της Φ. Γεννηματά. Η εκλογή θα είναι άμεση, από τα μέλη και τους φίλους του κόμματος. Προς το παρόν, επομένως διαφαίνονται κάποιες πιθανές εκ-

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Κυριακή 29 Μαρτίου

** Η πρωτοβουλία «Όλοι για το πεδίον του Άρεως» διοργανώνει ποδηλατοδρομία και περπάτημα στις 11.30 π.μ. έως την ώρα της συνέλευσης στη 1 το μεσημέρι. Στις 3 μ.μ. ξεκινά η θεατρική παράσταση «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη από την ομάδα «Μύθος». ** Η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης και Πολιτισμού «Ομπρέλες» οργανώνει παζάρι τροφίμων Χωρίς Μεσάζοντες, στις 8.30 π.μ. έως τις 2 μ.μ., στο άλσος Ψυχικού (Τέννις), στο χώρο της Βιολογικής Αγοράς Ψυχικού. Παραγγελίες στο www.ombreles.com.

∆ευτέρα 30 Μαρτίου

** Ο Μαρξιστικός Χώρος Μελέτης και Έρευνας (Αγ. Κωνσταντίνου και Γερανίου 47) διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Κατοχικό δάνειο, γερμανικές επανορθώσεις και οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα». Μιλούν οι Γ. Σταθάς, Σ. Θεοδωρόπουλος, Γ. Παπαλεξίου και Χ. Ερμείδης. Συντονίζει η Β. Λάζου. ** Εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ ∆ιονύσου με θέμα «Τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης και οι πολιτικές εξελίξεις» στο Πνευματικό Κέντρο Αγίου Στεφάνου (Πεντζερί-

βάσεις, οι οποίες θα κριθούν και από τη σταθερότητα της τρέχουσας συγκυβέρνησης. Το πρώτο αφορά την περίπτωση της επιβεβαίωσης της λογικής της «αριστερής παρένθεσης», όπου πλέον θα επιζητείται η επανάκαμψη των έμπειρων πολιτικών. Εκεί μπορεί να παίξει ρόλο

δου 3). Μιλά ο Ν. Βούτσης. ** Ο όμιλος κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού «Ακτίδα» διοργανώνει εκδήλωση για την «Ελλάδα και την Ευρώπη με ορίζοντα το 2020: Απασχόληση, πραγματική οικονομία, ανισότητες, κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη», στις 6.30 μ.μ., στο ξενοδοχείο New (Φιλελλήνων 16). Μιλούν οι Αιμ. Αυγουλέας, Κ. Μελάς και Γ. Αντώνενας. Συντονίζει ο Α. Παπαγιαννίδης. ** Η Ομάδα Τέχνης - Μνημεία ∆ρώντα και ο Θουκυδίδειος Πολιτιστικός Οργανισμός του ∆ήμου Αλίμου διοργανώνουν ημερίδα με θέμα «Περιβάλλον και μνημεία», στις 6 μ.μ. στο Πολιτιστικό Κέντρο του δήμου. Μιλούν οι μητροπολίτης Αδριανουπόλεως, η κ. Χριστοπούλου, η κ. Καζά, εκπρόσωποι φορέων, η κ. Καμηλάκη και ένας νέος επιχειρηματίας. Στο πολιτιστικό κέντρο λειτουργεί ακόμα έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Τα τείχη της Βασιλεύουσας και οι υπερασπιστές της», η οποία ολοκληρώνεται σήμερα.

Τετάρτη 1 Απριλίου

** Η Ενωτική Αριστερή Συνεργασία στα Πατήσια διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: Πώς προχωράμε και πώς απαντάμε στις πιέσεις των εταίρων», στον πολυχώρο ΕΚΣΤΑΝ (Πατησίων και Καυταντζόγλου 5), στις 6.30 μ.μ. Μιλούν οι Ν. Γιαννόπουλος, Α. Παγιάτσος, Π. Λάμπρου, Β. Σιούτη. Συντονίζει ο Β. Θεοφανόπουλος. Παρεμβαίνουν οι Ζ. Γκόρου και Π. Κονσέτι. ** Παρουσίαση του βιβλίου της Κρυσταλίας Πατούλη «Η έρευνα για την κρίση (2010-2014)«, στο βιβλιοπωλείο Τρα-

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

τόσο ο Κ. Σκανδαλίδης, ως θεματοφύλακας της κομματικής παράδοσης, αλλά δεν θα πρέπει να αποκλείεται και η διατήρηση του Ευ. Βενιζέλου, έστω και διαμέσου εκπροσώπου, για την αποτελεσματική παρουσία του κόμματος στην «επόμενη ημέρα». Το δεύτερο αφορά στη διάψευση της πρόβλεψης περί «αριστερής παρένθεσης», όπου πια είναι απαραίτητη η προώθηση κάποιων αλλαγών τόσο στις πολιτικές κατευθύνσεις όσο και στο πολιτικό προσωπικό. Εκεί υπάρχουν τα νέα πρόσωπα – Ν. Ανδρουλάκης, Οδ. Κωνσταντινόπουλος, Ευ. Καϊλή – που μπορούν να λειτουργήσουν ως ισοδύναμα του νέου ηλικιακά Πρωθυπουργού -, η Φ. Γεννηματά, που πέρα από το συμβολικό του ονόματος, μπορεί να επαναφέρει και τους παπανδρεϊκούς στο κόμμα και δεν θα πρέπει να αποκλείεται και πάλι η έμμεση παραμονή Βενιζέλου και η αλλαγή ονόματος ή η ένωση με κάποιον άλλο σχηματισμό. •

βέρσο (Λεωφ. Ελ. Βενιζέλου 152, Καλλιθέα). Μιλούν οι Ν. Αραπάκης, Π. Γαλιατσάτος και Ευστ. Πατούλη. ** Εκδήλωση με θέμα «Παρόν και μέλλον της Κοινωνικής Ασφάλισης« διοργανώνει η Πρωτοβουλία Συνταξιούχων και το σωματείο συνταξιούχων «Η Συσπείρωση», στις 6.30 μ.μ., στην Ε∆ΟΘ (Πρ. Κορομηλά 51). Μιλούν οι Γ. Ρωμανιάς, Β. Πορταρίτου και ο Α. Ταρπάγκος. ** Ο ΣΥΡΙΖΑ Αλίμου διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: 60 μέρες μετά...«, στις 7.30 μ.μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο Αλίμου (Ιωνίας 96). Μιλά ο υφυπουργός Αθλητισμού Στ. Κοντονής.

Πέμπτη 2 Απριλίου

** Παρουσίαση του βιβλίου του Α. Φωτιάδη «Έμποροι των συνόρων« (εκδόσεις Ποταμός), στις 7.30 μ.μ., στην ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν οι Κ. Παπαϊωάννου, Κ. Στεφανάκη και Α. Συρίγος. Χαιρετίζει ο υπουργός Πολιτισμού Ν. Ξυδάκης.

Σάββατο 4 Απριλίου

** Εκδήλωση με θέμα «Η κοινωνική κατασκευή της επικινδυνότητας και οι δομές «υψίστης ασφαλείας»» διοργανώνει η Πρωτοβουλία για ένα πολύμορφο κίνημα στην ψυχική υγεία στο θέατρο Εμπρός από τις 10 π.μ. έως τις 5 μ.μ. Στις 10.30 συζήτηση με θέμα «Η επικινδυνότητα και το δικαστικό ψυχιατρείο». Μιλούν οι Α. Κουκουτσάκη, Θ. Μεγαλοοικονόμου, Γ. Αλεξάκης. Συντονίζει η Γ. Μυλωνάκη. Στη 1 μ.μ. συζήτηση με θέμα «Η διαρκής παραβίαση των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, των τοξικοεξαρτημένων, των οροθετικών». Μιλούν οι ∆. Κουτσανέλλου, Βάσω, Λεμονιά, Ντία Κ, Μανώλης Κριτσωτάκης, Εύη Μυλωνάκη, ∆έσποινα ∆ημητριάδου, Νίνα Κατσαρού, Χριστόφορος Παπαδάκης, ∆άφνη, Γιώργος, Στάθης, ∆ιονυσία. Συντονίζει η Μ. Κεφαλληνού. Στις 3 μ.μ. συζήτηση με θέμα «Το «κράτος ασφάλειας» μέσα από τα κέντρα κράτησης και τις φυλακές τύπου Γ». Μιλούν Γ. Μασουρίδου, Β. Μαγκλάρα, Aboul Hossein, Sakibul Islam Riaz, Amar Sadik. Συντονίζει ο Λ. Καρατζαφέρης.

Γνωστοποίηση

Ο τομέας Φιλοσοφίας του πανεπιστημίου Ιωαννίνων οργανώνει στα Ιωάννινα στις 28 Απριλίου επιστημονική ημερίδα με θέμα «Πανεπιστήμιο και ∆ημοκρατία: Τιμώντας την Πόπη Βουτσινά και τον Νίκο Ράπτη». Οι ενδιαφερόμενοι ας επικοινωνήσουν με το mpappa@uoi.gr

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Πιερ Λοράν: Είναι ανάγκη να οικοδομήσουμε μια νέα αριστερά

Ο γενικός γραμματέας του Κ.Κ. Γαλλίας, σχολιάζει στην “Εποχή” τα ποτελέσματα του πρώτου γύρου των περιφερειακών εκλογών στην Γαλλία. σελ. 20

∆ύο επισκέψεις που αλλάζουν το πλαίσιο

να σας πω ότι δεν είναι τυχαίο που επέλεξα, το πρώτο μου επίσημο ταξίδι ως Πρωθυπουργού, μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης, να γίνει στην Κύπρο. Στην Κύπρο με την οποία μας δένει τόσο η λαμπρή κοινή μας ιστορία, όσο όμως θέλω να πιστεύω και ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Ένα κοινό μέλλον ευρωπαϊκό και μεσογειακό με πολύ σημαντικές δυνατότητες. ∆ιότι, παρά την οικονομική κρίση, η οποία έχει επιβαρύνει Έλληνες και Κυπρίους με θυσίες άδικες τα τελευταία χρόνια, εν τούτοις Ελλάδα και Κύπρος παραμένουν δύο σημαντικοί πυλώνες σταθερότητας στην ταραγμένη περιοχής της νοτιοανατολικής Μεσογείου». ∆εν μίλησε ούτε για τον κυπριακό ελληνισμό, ούτε για αλύτρωτες πατρίδες. Αναφέρθηκε στις κοινές ιστορικές και πολιτιστικές αναφορές και έθεσε τις σχέσεις των δύο χωρών σε ένα κοινό μεσογειακό και ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Απάντηση στον Χ. Γεωργιάδη

Τις ημέρες που η Ελληνίδα Πρόεδρος της Βουλής βρισκόταν στην Κύπρο, προέκυψε το ζήτημα με τις προαναφερόμενες δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών της Κύπρου. Η συγκεκριμένη δήλωση δεν θα μπορούσε να μείνει ασχολίαστη. Εντούτοις, οι δηλώσεις της Κωνσταντοπούλου είναι ενδεικτικές της νέας αντίληψης που επικρατεί στην Ελλάδα. «Συνειδητά επέλεξα να είναι η πρώτη μου επίσκεψη ως Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων και των Ελληνίδων και με αυτό τον τρόπο να σηματοδοτήσω την ανάγκη σε κάθε μας κίνηση, σε κάθε μας επιλογή, σε κάθε μας λέξη

“

Αλμπέρτο Γκαρθόν: Το πρόβλημα του Ποδέμος

ΕΛΛΑ∆Α - ΚΥΠΡΟΣ

νέα πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα και η άνοδος μιας κυβέρνησης με βασικό πυρήνα την αριστερά, για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της χώρας, επαναφέρει στο προσκήνιο ένα περιθωριοποιημένο για χρόνια ερώτημα. Αναφέρομαι στις σχέσεις Κύπρου – Ελλάδας και στον τρόπο που οι δύο χώρες συνδέονται, συνεργάζονται και τελικά πολιτεύονται, ιδιαίτερα σήμερα μέσα σε συνθήκες παγκοσμιοποιημένων πολιτικό-οικονομικών καταστάσεων και διεθνικών συνθηκών όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ζήτημα βρίσκεται, άλλωστε, στην επικαιρότητα με αφορμή και τη στάση του Κύπριου Υπουργού Οικονομικών, Χάρη Γεωργιάδη στα τελευταία Eurogroup, τις δηλώσεις του για τη διαπραγματευτική τακτική της ελληνικής κυβέρνησης και ειδικά την τελευταία του συνέντευξη στην εφημερίδα Φιλελεύθερος στην οποία υποστήριξε, μεταξύ άλλων ότι η «Κύπρος δεν είναι όπως το ψευδοκράτος» (http://www.philenews.com/el-gr/oikonomia-anthropoi/158/248109/charisgeorgiadis-sto-eurogroup-protayperaspizomai-tin-kypro). Επιπλέον, οι επισκέψεις στην Κύπρο του Έλληνα Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα και της Ελληνίδας Προέδρου της Βουλής, Ζωής Κωνσταντοπούλου, βάζουν το ερώτημα σε νέο πλαίσιο, καθώς για πρώτη φορά τόσο οι ίδιες οι επισκέψεις όσο και οι δηλώσεις τους ξέφυγαν από το παραδοσιακό σχήμα της «μητέρας πατρίδας». Ο Έλληνας πρωθυπουργός στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσε με τον Κύπριο Πρόεδρο δήλωσε: «Θέλω

∆ΙΕΘΝΗ

και σε κάθε μας πράξη, να επιβεβαιώνουμε αυτή την αδιαπραγμάτευτη αλληλεγγύη που διέπει διαχρονικά τις σχέσεις Ελλάδας – Κύπρου, τις σχέσεις των λαών μας, μιας αλληλεγγύης που δεν επιτρέπεται για καμία σκοπιμότητα να τίθεται υπό διακύβευση. Μιας αλληλεγγύης η οποία αποτελεί η ίδια εγγύηση ότι θα υπηρετηθούν με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα τόσο του Ελληνικού Λαού όσο και του Κυπριακού Λαού, αλλά και συνολικότερα τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών λαών, τα δικαιώματά τους, η αξίωσή τους για ευημερία και προκοπή» είπε στις κοινές της δηλώσεις με τον κύπριο ομόλογό της. ∆εν ζήτησε από τον κύπριο υπουργό οικονομικών να μην υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Κύπρου όπως αυτός θεωρεί καλύτερα και να συνταχθεί με την Ελλάδα, άνευ προϋποθέσεων. Άλλωστε, είναι πολιτικά έντιμο να εκφράζει κανείς του πολιτικές του θέσεις. Αυτό που δεν είναι έντιμο είναι να κάνει την «εθνική ενότητα» λάστιχο και να την χρησιμοποιεί κατά βούληση. Η Πρόεδρος της ελληνικής Βουλής είπε πως πιστεύει ότι η επιτυχία της ελληνικής πλευράς θα συμβάλει στην καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων, όχι μόνο της ελληνικής και κυπριακής κοινωνίας, αλλά όλων των ευρωπαϊκών λαών. Και πως σε αυτή την προσπάθεια, η ελληνική πλευρά περιμένει την κυπριακή συμπαράσταση. Ανεξαρτήτως αν κανείς συμφωνεί ή διαφωνεί με τις πολιτικές θέσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης, δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει ότι οι πρόσφατες επισκέψεις τους στην Κύπρο δημιούργησαν νέα «ήθη και έθιμα» στις

Ο εκλεγμένος βουλευτής στη Μαλάγα το 2011- εξηγεί πώς ελπίζει να ανανεώσει την πολιτική κουλτούρα του κόμματος. σελ. 18, 19

Για πρώτη φορά ανώτατοι πολιτειακοί παράγοντες της Ελλάδας αντιμετώπισαν την Κύπρο ως μια ισότιμη χώρα και όχι ως μια ελληνική επαρχία, διατυπώνοντας παράλληλα, τις θέσεις και τις απόψεις τους πάνω στα φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν την κυπριακή πολιτική σκηνή, χωρίς κανένα ίχνος πατερναλισμού και παρεμβατικότητας.

σχέσεις των δύο χωρών. Για πρώτη φορά ανώτατοι πολιτειακοί παράγοντες της Ελλάδας αντιμετώπισαν την Κύπρο ως μια ισότιμη χώρα και όχι ως μια ελληνική επαρχία, διατυπώνοντας παράλληλα, τις θέσεις και τις απόψεις τους πάνω στα φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν την κυπριακή πολιτική σκηνή, χωρίς κανένα ίχνος πατερναλισμού και παρεμβατικότητας. Έθεσαν τις σχέσεις των δύο χωρών σε ένα μεγαλύτερο πλαίσιο από το συνηθισμένο, αυτό της Ευρώπης. Για πρώτη φορά, ανώτατοι πολιτειακοί παράγοντες της Ελλάδας συνάντησαν και συνομίλησαν με Τουρκοκύπριους αναγνωρίζοντας εμπράκτως την «ισότητα και την ισοτιμία» για την οποία όλοι μιλούν αλλά λίγοι εννοούν. Για πρώτη φορά έλληνας πολιτικός κατέθεσε στεφάνι στους τάφους των Μισιαούλη και Καβάζογλου με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε συμβολικό επίπεδο. Και τέλος, για πρώτη φορά ανώτατοι θεσμικοί παράγοντες της Ελλάδας, συνάντησαν τον Αρχιεπίσκοπο και δεν συζήτησαν μαζί του για πολιτικά θέματα αλλά περιορίστηκαν στον κοινωνικό ρόλο της Εκκλησίας σε μια δύσκολη οικονομική περίοδο. Υ.Γ Είναι προφανές ότι οι δηλώσεις και οι απόψεις του Έλληνα Υπουργού Άμυνας, Πάνου Καμμένου δεν μπορούν να ενταχθούν στο πιο πάνω πλαίσιο. Αυτό όμως είναι πρόβλημα της ελληνικής κυβέρνησης που πιθανότατα θα κληθεί να το αντιμετωπίσει πιο σύντομα από ότι πιστεύει. Αδάμος Ζαχαριάδης

ΤΟ ΘΕΜΑ

ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μ

Ο φαύλος κ ΛΙΒΥΗ-ΥΕΜΕΝΗ

Της Βιβής Κεφαλά

Ο πολύχρωμος αυτός κόσμος είναι η ελπίδα Τ

ο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ ξεκίνησε την περασμένη Τρίτη στην Τυνησία, με τη μεγάλη διαδήλωση για την ειρήνη, τη δημοκρατία και ενάντια στην τρομοκρατία. Ο τυνησιακός λαός αποφάσισε να μην υποκύψει στο φόβο και στην υποχώρηση. Συνέχισε και μετά την τρομοκρατική επίθεση στο μουσείο με δεκάδες θύματα, οι περισσότεροι τουρίστες, να ζει την ίδια καθημερινότητα. Μάλιστα, όπως μου είπε ένας ταξιτζής «τώρα θα βγαίνουμε περισσότερο στο δρόμο, χωρίς φόβο ή φανατισμό, αλλά με περισσότερη διάθεση για εμβάθυνση της δημοκρατίας». Οι συμμετέχοντες στο ΠΚΦ, περισσότερες από 5.000 οργανώσεις από 170 και πλέον χώρες, διαδηλώσαμε την αλληλεγγύη μας σ’ αυτόν το λαό, στέλνοντας ταυτόχρονα ένα μήνυμα στους τρομοκράτες ότι οι λαοί ενωμένοι δεν υποχωρούν ούτε εκβιάζονται και πως η δημοκρατία μαζί με την ειρήνη και τον πολιτισμό είναι το μέλλον. Την ίδια μέρα έγιναν και οι μεγάλες συνελεύσεις των γυναικών μαι της νεολαίας.

“

Οι συμμετέχοντες στο ΠΚΦ, περισσότερες από 5.000 οργανώσεις από 170 και πλέον χώρες, διαδηλώσαμε την αλληλεγγύη μας σ’ αυτόν το λαό, στέλνοντας ταυτόχρονα ένα μήνυμα στους τρομοκράτες ότι οι λαοί ενωμένοι δεν υποχωρούν ούτε εκβιάζονται.

Συζητήσεις για όλα τα επίδικα Αξιοπρέπεια είναι το βασικό αίτημα του ΠΚΦ και εμείς οι Έλληνες το κατανοούμε όσο λίγοι. Οι Τυνήσιοι ανέλαβαν τη διοργάνωση σε μια σύνθετη για τους ίδιους περίοδο, όπου η δημοκρατία, μετά την επανάστασή τους, αναζητεί την εμβάθυνσή της. Κατάφεραν όμως να στήσουν μια αξιοπρεπέστατη διοργάνωση στο El Manar University Campus. Εκαντοντάδες νέοι και νέες εθελοντές, με την πηγαία τυνησιακή ευγένεια και προθυμία, συμπληρώνουν με αυταπάρνηση τις ελλείψεις της διοργάνωσης. Είναι πραγματικά υπερήφανοι που φιλοξενούν τη διοργάνωση, ιδιαίτερα μετά το σοκ της τρομομρατικής επίθεσης. Συγκινητικά είναι τα σχόλια των ταξιτζή-

δων, που ακόμα και όταν η γλώσσα δεν τους βοηθάει, το καλοσυνάτο αλλά και υπερήφανο βορειοαφρικάνικο βλέμμα τους είναι γεμάτο ευγνωμοσύνη για την αλληλέγγυα παρουσία μας εδώ. Στο ΠΚΦ οι συζητήσεις και τα σεμινάρια είναι εκατοντάδες και η θεματολογία τους δεν αφήνει κανένα ζήτημα των κινημάτων εκτός: δικαιώματα, νεολαία, ζητήματα υγείας, παιδείας, πολιτισμού, τα δικαιώματα των γυναικών, της στέγης. Συζητούνται ακόμα όλα τα πολιτικά επίδικα: ο καπιταλισμός, ο πόλεμος, η τρομοκρατία, το περιβάλλον, οι περιφερειακές συγκρούσεις, το μεταναστευτικό, η αλληλέγγυα και κοινωνική οικονομία, οι εναλλακτικοί τρόποι παραγωγής και κοινωνικής οργάνωσης, τα δημόσια αγαθά και η προστασία τους.

Στο επίκεντρο η Ελλάδα

Ακόμα, στο επίκεντρο των συζητήσεων είναι το Παλαιστινιακό ζήτημα και η Ελλάδα, με πολλά σεμινάρια να αφορούν την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για διέξοδο από την κρίση. Όπως εύστοχα παρατήρησε η συντρόφισσα Τόνια, μετά την Παλαιστινιακή η πιο πολυφωτογραφημένη σημαία εδώ είναι αυτή του ΣΥΡΙΖΑ. Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ και της ελληνικής κυβέρνησης ότι η κρίση δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά ευρωπαϊκό και διεθνές, άρα και η λύση του, βρίσκει απόλυτη συμφωνία εδώ. Το ζητούμενο είναι ο πανευρωπαϊκός συντονισμός σε ένα κοινό μέτωπο κατά της λιτότητας. Και σ’ αυτό φαίνεται να συμφωνούν τα κινήματα, τα κόμματα, τα συνδικάτα, η κοινωνία των πολιτών. Μένει να συνεχιστεί η συζήτηση και η αναζήτηση του κοινού πανευρωπαϊκού και διεθνούς συντονισμού. Ιδιαίτερο βάρος πέφτει εδώ στην ελληνική πλευρά. Η στήριξη των κινημάτων στην ελληνική κυβέρνηση, με την απαιτούμενη κριτική, είναι κρίσιμης σημασίας για την έκβαση των διαπραγματεύσεων για την επιτυχία συνολικά του εγχειρήματος και εν τέλει για το μέλλον της ίδιας της ευρωπαϊκής αριστεράς.

Ένας πολύχρωμος κόσμος

Από την Ελλάδα είναι εδώ η «Αλληλεγγύη για Όλους» που διοργανώνει και μεγάλο σεμινάριο, ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και άλλες συλλογικότητες και ακτιβιστές. Είναι επίσης ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου, καθώς και ο βουλευτής Βασίλης Χατζηλάμπρος, που πήραν μέρος στην μεγάλη κοινοβουλευτική συνδιάσκεψη. Ο πολύχρωμος αυτός κόσμος εδώ είναι η εναλλακτική διέξοδος στην παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που γεννάει φτώχεια, εξαθλίωση, πολέμους, μετανάστευση, τρομοκρατία και ακροδεξιά. Είναι η Ελπίδα. Είμαι χαρούμενος που ήμουνα μέρος του. Γιώργος Χονδρός, συντονιστής τμήματος Περιβάλλοντος και Οικολογίας ΣΥΡΙΖΑ

ια μία ακόμα φορά η ευρύτερη Μέση Ανατολή, φαίνεται να δικαιώνει το χαρακτηρισμό της ως πυριτιδαποθήκης, καθώς νέες κρίσεις συσσωρεύονται στις ήδη υπάρχουσες, με επίκεντρο αυτήν την φορά την τρομοκρατία και τις ένοπλες ισλαμικές οργανώσεις, οι οποίες πολλαπλασιάζονται συνεχώς και των οποίων η δράση εξαπλώνεται ταχύτατα. Έτσι, ολόκληρη η Μέση Ανατολή, η Βόρεια και η υποσαχάρια Αφρική συγκλονίζονται από τις εγκληματικές δραστηριότητες ισλαμικών οργανώσεων, που συναγωνίζονται η μία την άλλη σε επίδειξη βαρβαρότητας, βαρβαρότητα η οποία καμία σχέση δεν έχει με την ισλαμική θρησκεία, την οποία ωστόσο επικαλούνται ακατάπαυστα. Ποιοι είναι, όμως, οι λόγοι της εξάπλωσης και επέκτασης της δράσης των τρομοκρατικών ισλαμικών οργανώσεων;

Γιατί εξαπλώνονται;

Ο πρώτος λόγος αφορά την αποστέρηση τμημάτων πληθυσμού, κρατών που πλήττονται από την τρομοκρατία, από νόμιμα δικαιώματά τους, όπως συμβαίνει σε χώρες όπου η αίσθηση του ανήκειν σε μία φυλή είναι πολύ ισχυρότερη από την ενιαία εθνική συνείδηση και, προφανώς, τον αποκλεισμό τους από κάθε μορφή άσκησης εξουσίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επίσης, αφορά την περιθωριοποίηση πολιτικών δυνάμεων, που θεωρούνται εχθροί του κράτους, όπως οι ισλαμιστές στην Αίγυπτο, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τις δημοκρατικές διαδικασίες και θεσμούς για να εδραιωθούν και στη συνέχεια να τις καταστρέψουν. Ο δεύτερος λόγος εστιάζεται στο ότι μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα αντιτιθέμενων συμφερόντων και συγκρούσεων, κάθε περιφερειακός δρών συνεισφέρει στη διαιώνισή τους για να προωθήσει τα δικά του συμφέροντα, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις να διαιωνίζονται και, φυσικά, να παροξύνονται, να διαχέονται σε γειτονικές χώρες και να απειλούν με κατάρρευση ολόκληρα υποσυστήματα, καθώς τα αποτυχημένα κράτη πολλαπλασιάζονται στην περιοχή.

Αδύναμη και διασπασμένη η ∆ύση

Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι η ∆ύση όχι μόνο δεν έχει να αντιτάξει μία ολοκληρωμένη πολιτική και στρατηγική αντιμετώπιση στη διογκούμενη ασύμμετρη απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας, αλλά και εμφανίζεται αδύναμη και διασπασμένη, την ίδια ακριβώς στιγμή που διακυβεύονται ζωτικά της συμφέροντα. Είναι προφανές, βέβαια, ότι κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, ειδικότερα μετά τις παταγώδεις αποτυχίες της Ουάσιγκτον στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, πράγμα που όχι μόνο έχει ενδυναμώσει τους αντιπάλους της και έχει μειώσει την αξιοπιστία της στα μάτια των συμμάχων της, αλλά και τους έχει επιτρέψει να αποστασιοποιηθούν από τις αμερικανικές πολιτικές επιλογές. Αυτό το τελευταίο ζήτημα αναδεικνύει έναν ακόμα λόγο που εξηγεί τα όσα συμβαίνουν, καθώς η αμερικανική πολιτική στα υποσυστήματα αυτά είναι αντιμέτωπη με σοβαρά διλήμματα, που αφορούν την επίτευξη ζωτικών στόχων των ΗΠΑ, η οποία προσκρούει σε σημαντικούς στόχους περιφερειακών τους συμμάχων. Πράγματι, ο Λευκός Οίκος φαίνεται να έχει αντιληφθεί ότι στρατηγικοί περιφερειακοί του σύμμαχοι, όπως το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, έχουν εντελώς αποκλίνον-

τες στόχους απ βαίνει για παρά και της Συρίας σιγκτον εκτιμά ριφερειακή στα Ισλαμικού κράτ (ΙΚΙΛ) είναι το νει με την Τουρ

Προκεχωρημ

Μέσα σε αυτ στρατηγικά χώ λόγους- η Υεμ τραπεί σε αποτ ρημένα φυλάκι σου και της Αλ στοίχως, ενώ άλλες ένοπλες κιστικές ομάδε Αντιμέτωπες

Ηκ H

εμπλο τιωτι τικού προέδρου τη θνείς τιμές τ για την αύξη η συμμετοχ αποτελεί μία γαλύτερη ε σμίως. Οι πρ ματιστήριο τ (2 δολάρια) κ Μετά από Φλεβάρη, όπ παρατηρήθη ήταν τα υπε υψηλότερα κ του αμερικα την περασμέ

ΤΟ ΘΕΜΑ

Μαρτίου 2015

κύκλος της τρομοκρατίας

πό τους δικούς του, όπως συμάδειγμα με το ζήτημα του Ιράν ή θεωρούν ότι αυτό που η Ουάά ως μείζονα απειλή για την πεαθερότητα, δηλαδή η δράση του τους του Ιράκ και του Λεβάντε μικρότερο κακό, όπως συμβαίρκία και το Κατάρ.

μένα φυλάκια

τό το πλαίσιο, δύο σημαντικές ώρες –αν και για διαφορετικούς μένη και η Λιβύη, έχουν μετατυχημένα κράτη και προκεχωια της Αλ Κάιντα της Χερσονήλ Κάιντα του Μάγκρεμπ αντιστο έδαφος τους δρουν και ς ισλαμικές οργανώσεις ή εθνιες, όπως οι Χούθι στην Υεμένη. ς με τους κινδύνους που απορ-

βομβαρδισμοί θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και ως μέσο έμμεσης πίεσης σε μετριοπαθείς ισλαμικές ομάδες της Λιβύης να αποδεχθούν και να προωθήσουν τον εθνικό διάλογο, ώστε να σταματήσει η αιματοχυσία.

Επιχείρηση «Καταιγίδα σταθερότητας»

ρέουν από τα αποτυχημένα κράτη που βρίσκονται στα σύνορα τους, μεγάλες χώρες της περιοχής αναλαμβάνουν στρατιωτική δράση εναντίον ομάδων που ελέγχουν εδάφη της Λιβύης και της Υεμένης. Στις 16 Φεβρουαρίου, η Αίγυπτος βομβάρδισε τη λιβυκή πόλη Ντέρνα, η οποία ελέγχεται από το ΙΚΙΛ, ως αντίποινα για την αποτρόπαιη εκτέλεση 21 Αιγύπτιων Κοπτών, που είχε γίνει την προηγούμενη μέρα. Προφανώς, ο λόγος της ενεργού –έστω και περιορισμένης- ανάμειξης του Καΐρου στην Λιβύη δεν οφειλόταν –και πάντως όχι πρωτίστως- στο ενδιαφέρον της Αιγύπτου για του Κόπτες ούτε μόνο σε λόγους γοήτρου. Ο βασικός λόγος της αιγυπτιακής επίθεσης (η οποία προκάλεσε την μήνιν του Κατάρ, που ενισχύει «διακριτικά» το ΙΚΙΛ) είναι ότι το Κάιρο επιθυμεί να αποστείλει ένα σαφές μήνυμα στο ΙΚΙΛ, καθώς πυρήνες ένοπλων ισλαμιστών που δρουν στο Σινά έχουν δηλώσει υποταγή στο ΙΚΙΛ. Επίσης, οι αιγυπτιακοί

Όσο για την σουνιτική Σαουδική Αραβία, επικεφαλής δύναμη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ), στις 26 Μαρτίου εξαπέλυσε την επιχείρηση «Καταιγίδα σταθερότητας» εναντίον των σιιτών Χούθι στην Υεμένη, μίας από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, η οποία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο διάσπασης της. Οι Χούτι, με τη βοήθεια του Ιράν, προελαύνουν και απωθούν τα κυβερνητικά στρατεύματα και μάλιστα έφθασαν να καταλάβουν για λίγο το αεροδρόμιο του Άντεν, πράγμα που απετέλεσε την αφορμή της στρατιωτικής επίθεσης του Ριάντ. Στην επίθεση αυτή δήλωσαν ότι θα συμμετάσχουν όλα τα μέλη του ΣΣΚ, καθώς και η Αίγυπτος, το Πακιστάν, η Ιορδανία, το Μαρόκο και το Σουδάν. Οι ΗΠΑ στηρίζουν την όλη επιχείρηση παρέχοντας επιμελητειακή βοήθεια και πληροφορίες. Ο λόγος τον οποίο επικαλέστηκε το Ριάντ για να εξαπολύσει την επίθεση εναντίον των Χούτι ήταν ακριβώς ο ίδιος με αυτόν που είχε επικαλεστεί το 2011 όταν επενέβη στρατιωτικά στο Μπαχρέιν για να καταστείλει την σιιτική εξέγερση, δηλαδή «η στήριξη της νόμιμης [σουνιτικής] κυβέρνησης της χώρας». Ωστόσο, η πραγματική αιτία είναι το γεγονός ότι στο εσωτερικό της Σαουδικής Αραβίας ζουν περισσότερο από ενάμισι εκατομμύριο σιίτες, οι οποίοι δεν έχουν κανένα δικαίωμα και στην περιοχή των οποίων βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου παγκο-

σμίως, που φθάνουν το 22%. Από την περιοχή αυτή παράγεται το 98% του σαουδαραβικού πετρελαίου.

Η διελκυνστίνδα Ιράν-Σαουδικής Αραβίας

Από την πλευρά του το σιιτικό Ιράν –το οποίο όμως αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως υπέρμαχο όλων των απανταχού καταπιεσμένων μουσουλμάνων- και το οποίο παρακολούθησε αμέτοχο την σφαγή των σιιτών στο Μπαχρέϊν το 2011, κατήγγειλε τη σαουδαραβική στρατιωτική επίθεση ως μία πολύ επικίνδυνη εξέλιξη. Η διελκυστίνδα Ιράν – Σαουδικής Αραβίας έχει άμεσο αντίκτυπο στην μεσανατολική πολιτική της Ουάσιγκτον, η οποία προσπαθεί να ολοκληρώσει επιτυχώς τις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ώστε να αρθεί η απομόνωση της Τεχεράνης, να επανέλθει στο διεθνές και περιφερειακό σύστημα και να μπορέσει να διαδραματίσει έναν σταθεροποιητικό ρόλο στο μεσανατολικό χάος. Πέντε χρόνια μετά τις αραβικές εξεγέρσεις, λοιπόν, φαίνεται να δικαιώνονται οι πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, μια και οι αραβικές κοινωνίες αντί να οδεύουν προς την νεωτερικότητα και την ανάπτυξη, βρίσκονται εγκλωβισμένες σε έναν φαύλο κύκλο. Είτε πρόκειται για ατελεύτητες αιματηρές κρίσεις, όπως συμβαίνει στην Υεμένη, στην Λιβύη και στην Συρία, είτε πρόκειται για εσωτερική καταστολή, όπως συμβαίνει στην Αίγυπτο ή την Σαουδική Αραβία, οι συγκρούσεις αυτές παρουσιάζονται ως πάλη κατά της τρομοκρατίας. Στην πραγματικότητα, όμως πρόκειται για μία πάλη μέχρις εσχάτων με διακύβευμα την ηγεμονία και την εξουσία. •

κρίση στην Υεμένη ανατιμά το πετρέλαιο

οκή των χωρών του Περσικού Κόλπου στις στραικές επιχειρήσεις εναντίον των εξεγερμένων σιιύ κινήματος Χούτι και του συμμάχου τους πρώην ης Υεμένης Αλί Αμπντάλα Σάλεχ σπρώχνει τις διετου πετρελαίου προς τα πάνω. Ο κυριότερος λόγος ηση των τιμών που παρουσιάστηκε τελευταία είναι χή στις συγκρούσεις της Σαουδικής Αραβίας, που α από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και τη μεεξαγωγική δύναμη του «μαύρου χρυσού» παγκοροθεσμιακές τιμές του Μάη για το Brent στο Χρητης Νέας Υόρκης παρουσίασαν αύξηση κατά 3,54% και έφτασαν στα 58,48 δολάρια/βαρέλι. μια περίοδο σταθεροποίησης κατά τη διάρκεια του που η τιμή κινήθηκε γύρω στα 60 δολάρια/βαρέλι, ηκε πτωτική τάση κατά το Μάρτη και κύρια αιτία ερβολικά μεγάλα αποθέματα των ΗΠΑ, που ήταν τα κατά τα τελευταία 30 χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία ανικού υπουργείου ενέργειας που δημοσιεύτηκαν ένη Τετάρτη, τα αποθέματα αυτά αυξάνονταν συνε-

χώς κατά τις τελευταίες 11 εβδομάδες και έφτασαν στα 466,7 εκατομμύρια βαρέλια (περίπου 63,66 εκατομμύρια τόνους), ύψος ρεκόρ από τον Αύγουστο του 1982. Η εξέλιξη αυτή πίεσε προς τα κάτω την τιμή του πετρελαίου, καθηλώνοντάς την στα 55 δολάρια/βαρέλι. Το βράδυ, όμως, μεταξύ Τετάρτης και Πέμπτης η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν, τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ ανταποκρίθηκαν στην έκκληση για βοήθεια του προέδρου της Υεμένης και εξαπέλυσαν μεγάλη επίθεση. Αεροπλάνα της πολεμικής αεροπορίας της Σαουδικής Αραβίας έπληξαν θέσεις των εξεγερμένων σιιτών της Υεμένης. Γι’ αυτές τις επιθέσεις, η Σαουδική Αραβία διέθεσε 100 αεροπλάνα και 150 χιλιάδες στρατιώτες και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο χερσαίας επίθεσης. Τις αεροπορικές επιχειρήσεις υποστηρίζουν επίσης το Μαρόκο, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και το Σουδάν.

Ο ρόλος των λιμανιών

Η Σαουδική Αραβία το 2014 για πρώτη φορά απώλεσε την πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή πετρελαίου. Ημερησίως αντλούσε 11,6 εκατομμύρια βαρέλι, ενώ οι ΗΠΑ αντλούσαν 12,4 εκατομμύρια βαρέλια. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η παγκόσμια εξόρυξη ήταν 93,3 εκατομμύρια βαρέλια, η Σαουδική Αραβία καλύπτει το 12,4% . Τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κουβέιτ επίσης είναι μεταξύ των 10 μεγαλύτερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών και το 214 παρήγαγαν 3,2 και 2,8 εκατομμύρια βαρέλια αντίστοιχα. Η Υεμένη δε συγκαταλέγεται στις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες. Παράγει περίπου 125-130 χιλιάδες βαρέλια ημερησίως, κάτι λιγότερο δηλαδή από το 0,2% της παγκόσμιας εξόρυξης. Από τα λιμάνια της, όμως, τα οποία προσωρινά έκλεισαν, εξάγονται 1,4-1,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου το μήνα, κυρίως προς την Κίνα. Το Πεκίνο καλεί όλες τις πλευρές να επιλύσουν το θέμα με διάλογο και σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Ανησυχίες για γενίκευση

Ειδικοί αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες, ιδιαίτερα μετά την εμπλοκή των χωρών του Περσικού, για ενδεχόμενη γενίκευση της σύρραξης στην περιοχή μεταξύ σιιτών και σουνητών. Επίσης, πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση που θα κρατήσει το Ιράν, το οποίο υποστηρίζει τους σιίτες διεθνώς. Προς το παρόν ζητάει να σταματήσει η Σαουδική Αραβία τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τονίζει ότι η στρατιωτική δράση θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο την ήδη κρίσιμη κατάσταση και θα υπονομεύσει τις προσπάθειες για ειρηνική επίλυση. Η εμπλοκή στη σύγκρουση, βέβαια, είναι το τελευταίο πράγμα που θα επιθυμούσε αυτή την περίοδο η Τεχεράνη, η οποία βρίσκεται σε διάλογο με τη ∆ύση για έξοδο από το καθεστώς των κυρώσεων. Η επιτυχία αυτού του διαλόγου αποτελεί μεγάλο στοίχημα για τον ιρανό πρόεδρο Ρουχανί. Εκτός αυτού το Ιράν έχει ήδη εμπλακεί σε στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών στο έδαφος του Ιράκ και δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να ανοίξει νέα μέτωπα.

“

Μιχάλης Ρένεσης

Η Υεμένη δε συγκαταλέγεται στις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες. Από τα λιμάνια της, όμως, τα οποία προσωρινά έκλεισαν, εξάγονται 1,41,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου το μήνα, κυρίως προς την Κίνα.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Ο δικομματισμός άρχισε να πορεύεται με δυσκολίες ΠΡΟΩΡΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝ∆ΑΛΟΥΣΙΑ

Ενωμένη Αριστερά

Στην Ανδαλουσία, η Ενωμένη Αριστερά είχε διαχρονικά το υψηλότερο εκλογικό της ποσοστό. Προεκλογικά, τόσο σε επίπεδο τοπικό όσο και κεντρικό η Ε.Α. δημιούργησε υψηλές προσδοκίες, διακηρύσσοντας ότι η Ε.Α. θα κάνει την έκπληξη και θα αντέξει την πίεση του Ποδέμος. Το εκλογικό αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται ως «προφανώς κακό και κατώτερο του αναμενόμενου». Με αυτοκριτική στάση, εκτιμάται ότι «οι πολίτες μας τιμώρησαν για τα τρία χρόνια συνεργασίας με το Σ.Κ.» Ο γενικός συντονιστής της Ε.Α., την επομένη των εκλογών, δήλωσε ότι «απαιτείται περισσότερη δουλειά στους θεσμούς και στους κοινωνικούς αγώνες στο δρόμο και το μάξιμουμ της εσωτερικής ενότητας». Σχετική συζήτηση στα όργανα του κόμματος έχει ήδη ξεκινήσει.

Ποδέμος

ο 2015 είναι μια εκλογική χρονιά για τους λαούς του ισπανικού κράτους, που ξεκίνησε απρόσμενα με τις περιφερειακές εκλογές στην Ανδαλουσία την περασμένη Κυριακή (22/3), ακολουθούν οι εκλογές στις Περιφέρειες (Αυτονομίες) και οι δημοτικές το Μάη, οι περιφερειακές στην Καταλονία το Σεπτέμβρη και ολοκληρώνεται με τις βουλευτικές εκλογές το Νοέμβρη ή ∆εκέμβρη. Η προκήρυξη των εκλογών από το Σοσιαλιστικό Κόμμα (Σ.Κ., PSOE) έναν περίπου χρόνο νωρίτερα και γενικότερα οι προεκλογικές και μετεκλογικές στρατηγικές/τακτικές των κομμάτων καταστρώνονται με το βλέμμα στραμμένο στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Άλλωστε, η ιδιαίτερη σημασία που προσδόθηκε σ’ αυτές τις εκλογές οφείλεται στο ότι θεωρήθηκαν και προβλήθηκαν σαν ο προάγγελος των πολιτικών συσχετισμών που θα καταγραφούν στις επόμενες.

Οι νέοι πολιτικοί συσχετισμοί

Η Ανδαλουσία ήταν για 32 χρόνια το άπαρτο κάστρο των σοσιαλιστών. Το 2012, για πρώτη φορά, το Σ.Κ. βγήκε μεν δεύτερο με μικρή διαφορά από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (Λ.Κ, P.P), αλλά συνέχισε να κυβερνά, σε συνεργασία με την Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α.), μέχρι την προκήρυξη των πρόσφατων εκλογών. Με πρόσχημα την αστάθεια της κυβερνητικής πλειοψηφίας (υποτιθέμενη, κατά την Ε.Α.), η επικεφαλής του Σ.Κ. στην Ανδαλουσία Σουζάνα Ντίαθ προκηρύσσει πρόωρες εκλογές με στόχο και κεντρικό σύνθημα «ευρεία πλειοψηφία στο Σ.Κ. για σχηματισμό δυνατής και σταθερής κυβέρνησης». Ταυτόχρονα, κατηγορεί την Ε.Α. ως την αποσταθεροποιητική δύναμη της συγκυβέρνησης και υπαίτιο των πρόωρων εκλογών. Στο επίκεντρο της απόφασης των σοσιαλιστών για εκλογές βρίσκεται το Ποδέμος, ο αντίπαλος του Σ.Κ. στις εθνικές εκλογές του Νοέμβρη. Τα όποια προβλήματα δημιουργήθηκαν στη συγκυβέρνηση Σ.Κ.-Ε.Α. χρησιμοποιήθηκαν ως μια καλή ευκαιρία να αντιμετωπιστεί το Ποδέμος τώρα, που είναι ακόμα οργανωτικά αδύναμο στην Ανδαλουσία. Στόχος, η επανάκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας στη βουλή, που επιπρόσθετα θα λειτουργήσει προωθητικά για το Σ.Κ. στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και ταυτόχρονα θα καταδεικνύει ότι το Σ.Κ. μπορεί να φρενάρει το Ποδέμος. Το Σ.Κ. μπορεί να μην κατέκτησε, για 8 έδρες, την αυτοδυναμία, όμως διατηρεί τον καθοριστικό του ρόλο στην Ανδαλουσία, περιοχή που πλήττεται ιδιαίτερα από την κρίση και τις πολιτικές λιτότητας. Το ισχυρό πελατειακό κράτος που έχει εγκαθιδρύσει και η στήριξη από τα τοπικά ΜΜΕ αποδείχτηκαν καλοί αρωγοί. Για το Λ.Κ. ήταν το χειρότερο αποτέλεσμα της τελευταίας εικοσαετίας και αποδίδεται στις κυβερνητικές (και όχι μόνο) πολιτικές περικοπής των κοινωνικών δαπανών, ιδιαίτερα στην παιδεία και την υγεία. Οι Πολίτες (Σιουδαδάνος)*, που κατάφεραν να προσελκύσουν τους δεξιούς ψηφοφόρους που εγκατέλειψαν την παραδοσιακή δεξιά, είναι ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα και το ρόλο που καλούνται να παίξουν στο σχηματισμό κυβέρνησης. Προς τον παρόν, είναι αρνητικοί στο να συγκυβερνήσουν με το Σ.Κ.

Οι πρόωρες εκλογές βρήκαν το Ποδέμος με σοβαρές οργανωτικές και οικονομικές δυσκολίες, οι οποίες αναγνωρίστηκαν και δημόσια. Αν και οι προσδοκίες ήσαν συγκρατημένες, φάνηκε ότι το αποτέλεσμα ήταν κατώτερο του αναμενόμενου. Τονίζουν δε ότι η συστηματική προβολή αυτού του αποτελέσματος στις εθνικές εκλογές δεν είναι μόνο λάθος, αλλά και συνειδητή προσπάθεια επηρεασμού του εκλογικού σώματος.

Αποτελέσματα περιφερειακών εκλογών

Κόμματα

2015

2012

Σοσιαλιστικό

35,4 (47 έδρες)

39,5 (47)

Εν. Αριστερά

6,9 (5)

11,3 (12)

Λαϊκό

Πολίτες

Ποδέμος

26,8 (33)

9,3 (9)

40,7 (50) -

14,8 (15)

Μετεκλογικό τοπίο Οι συμμαχίες που απαιτούνται για το σχηματισμό κυβέρνησης είναι πολύ περιορισμένες: η Σ. Ντίαθ αποκλείει κατηγορηματικά (;) κάθε συνεργασία με το Λ.Κ ή το Ποδέμος και προφανώς η Ε.Α. πήρε το μήνυμα. Ο σχηματισμός μονοκομματικής κυβέρνησης μειοψηφίας του Σ.Κ. με συμφωνίες κατά περίπτωση, που προβάλλεται από τη Σ. Ντίαθ ως εναλλακτική λύση, πολύ δύσκολα μπορεί να προχωρήσει. Ας περιμένουμε. Η Βουλή συνέρχεται στις 16 Απριλίου και 15 ημέρες αργότερα κατατίθενται οι προγραμματικές δηλώσεις. Ο δικομματισμός δεν ηττήθηκε στην Ανδαλουσία, όμως άρχισε να πορεύεται με δυσκολίες. Γεωργία Ντούσια

Ποια είναι η Ανδαλουσία

νοτιότερη Περιφέρεια του ισπανικού κράτους, πρώτη σε πληθυσμό (8 εκατ. κάτοικοι), δεύτερη σε έκταση και τρίτη ως προς τη συμμετοχή της στη διαμόρφωση του εθνικού ΑΕΠ, με αυξημένα ποσοστά στις εξορυκτικές δραστηριότητες και τον αγροτικό τομέα. Οι κοινωνικοοικομικές συνθήκες είναι οι χειρότερες στη χώρα. Κατατάσσεται προτελευταία με κριτήριο το ΑΕΠ/κάτοικο (16.600 € έναντι 22.300 € του εθνικού μ.ο το 2013) και κατέχει την πρώτη θέση στο ποσοστό ανεργίας με 34,2% και 1.396.000 ανέργους με αντίστοιχο μέσο εθνικό 23,7% (4ο τρίμηνο 2014). Η... άνθιση της οικοδομικής δραστηριότητας την περίοδο πριν την κρίση του 2009 και η κατάρρευσή της στη συνέχεια (περίπου -30%) είχε δραματικές επιπτώσεις στην κοινωνία. Οι περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες (παιδεία, υγεία, κ.λπ γνωστά) χειροτέρεψαν τις ήδη δυσμενείς συνθήκες ζωής των λαϊκών τάξεων. Το διεθνές εμπόριο της περιοχής (εισαγωγές- εξαγωγές) μειώνεται με υψηλούς ρυθμούς ( -27% και -17% αντίστοιχα το 2014).

Η Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α.) δεν κατάφερε να διατηρήσει τον πολιτικό χώρο που καταλαμβάνει τώρα το Ποδέμος. Γιατί συμβαίνει αυτό; Η Ε.Α. έκανε πολύ καλή διάγνωση για την πολιτική κατάσταση της Ισπανίας, αλλά δεν ήταν αρκετά φιλόδοξη πολιτικά ώστε να λάβει τις αποφάσεις που θα έπρεπε να ληφθούν μαζί με τη διάγνωση. Θα λέγαμε ότι οι μεταβολές στη κοινωνία ήταν γρηγορότερες από τις αλλαγές στο εσωτερικό της οργάνωσής μας. Ρομαντικοί βρέθηκαν επικεφαλής των συνελεύσεων (που σχηματίστηκαν το 2011 στο κίνημα των αγανακτισμένων), αλλά έπειτα έδωσαν τη θέση τους σε γραφειοκράτες που τις ελέγχουν σήμερα. Πριν να πιάσουμε το ζήτημα των «γραφειοκρατών» του Ποδέμος, πείτε μας τι εννοείτε «πολιτικά φιλόδοξοι». Η στήριξη στο PSOE (σοσιαλιστικό κόμμα) δε θα έπρεπε να είναι η μόνη φιλοδοξία της Ε.Α. Στόχος της θα έπρεπε να είναι ο μετασχηματισμός της κοινωνίας. Στο εσωτερικό της οργάνωσης κάποιοι ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα μπορούσαμε να πάρουμε πάνω από 10% των ψήφων, άρα δε θα είχαμε επιλογή παρά να συνεργαστούμε με το Σ.Κ. Πολιτική φιλοδοξία σημαίνει να πηγαίνουμε πέρα από τέτοιου είδους υπολογισμούς και αυτό προϋποθέτει αλλαγή μεθόδου, αλλαγή εποχής.

Τι πρέπει να αλλάξουμε

Κάνετε κάλεσμα για μια διαδικασία σύγκλισης της Αριστεράς. Τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο; Είναι μια απλή ιδέα. Η ενότητα είναι δύναμη και ο κατακερματισμός της Αριστεράς ευνοεί τη ∆εξιά. Όσο περισσότεροι από εμάς συμμετέχουμε σε ένα εγχείρημα κοινωνικού μετασχηματισμού, τόσο το καλύτερο. Στο εσωτερικό της Ε.Α. υπάρχει επιφυλακτικότητα ως προς αυτό. Στη Μαδρίτη, μάλιστα, το κόμμα είναι διχασμένο. Κάποιοι φοβούνται ότι το κόμμα θα διαλυθεί. Αλλά δεν είναι η πλειοψηφία. Και όπως πάντα στην ισπανική πολιτική, η Μαδρίτη είναι ιδιαίτερη περίπτωση. Η «σύγκλιση» αυτή θα μπορούσε να διατηρηθεί για όλες τις εκλογές της χρονιάς; Ναι, το Ποδέμος ήδη δήλωσε ότι δεν θα κατέβει στις δημοτικές εκλογές, εκτός από λίγους δήμους, και ότι θα κατέβουν μόνοι τους στις περιφερειακές και βουλευτικές εκλογές. Έχουν δηλώσει ήδη ότι δεν επιθυμούν λαϊκή ενότητα. Κυρίως επειδή το Ποδέμος θεωρεί το Ε.Α. μέρος της «κάστας» των πολιτικών που είναι υπεύθυνοι για την κρίση. Μπορεί να μην το λένε πολύ ανοιχτά, πάντως το λένε. Θεωρούν την Ε.Α. πεπαλαιωμένη πολιτική κουλτούρα που ξεπεράστηκε από το κίνημα των αγανακτισμένων. Στο εσωτερικό της Ε.Α. υπάρχουν κάποιοι που βλέπουν την οργάνωση ως στήριγμα στο Σ.Κ. ή σαν εκλογική μηχανή. Έχει γίνει ένα πολύ θεσμικό κόμμα, που η ύπαρξή του περιορίζεται σε προεκλογικές εκστρατείες και έχει πολύ μικρή συμμετοχή στα κοινωνικά κινήματα. Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε.

Ο καισαρισμός του Ποδέμος

Έχουν επίσης υπάρξει και κρούσματα διαφθοράς στο κόμμα. Το ζήτημα των «δωρεάν πιστωτικών καρτών» που προέκυψε το φθινόπωρο έδειξε ότι κάποια από τα άτομα που όρισε η Ε.Α. για το διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας Caja Madrid χρησιμοποιούσαν για χρόνια τη χρηματοδότηση για τον εαυτό τους. Πρέπει να εξαλείψουμε κάθε ίχνος

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Το πρόβλημα του Ποδέμος

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΜΠΕΡΤΟ ΓΚΑΡΘΟΝ

Στην Ισπανία, η παρακμή της πράσινηςκομμουνιστικής Ενωμένης Αριστεράς (Ε.Α.) συνέβη παράλληλα με την άνοδο των Ποδέμος. Στη συνέντευξη αυτή, που δημοσιεύτηκε αρχικά από το γαλλικό ιστότοπο Mediapart, ο Αλμπέρτο Γκαρθόν, υποψήφιος για την προεδρία της Ε.Α., υποστηρίζει ότι ο «καισαρισμός» των Ποδέμος δε δίνει λύσεις. Καλεί τις διάφορες αριστερές δυνάμεις σε σύγκλιση για τις εκλογές του Νοεμβρίου. Το κείμενο αυτό, από την πλευρά των πολιτικών αντιπάλων του Ποδέμος στην διαφθοράς στο κόμμα. Όλοι όσοι έχουν κλέψει ή επέτρεψαν σε άλλους να κλέψουν πρέπει να φύγουν από το κόμμα. Έχουμε πολιτικές ευθύνες. Μια εσωτερική επιτροπή της Ε.Α. στην οποία είμαι κι εγώ μέλος ασχολείται με αυτό (δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ερευνών στις 14 ∆εκεμβρίου και απαίτησε να παραιτηθούν ορισμένα στελέχη του κόμματος). Κάποιοι λένε ότι το Ποδέμος έχει ήδη γίνει ίδιο με τα άλλα κόμματα, έχει αποκοπεί από τα κοινωνικά κινήματα. Τι πιστεύετε για αυτό; Το Ποδέμος χρησιμοποιεί την ορολογία του κινήματος 15-Μ των αγανακτισμένων, αλλά στις πρακτικές του είναι ένα πολύ τυπικό κόμμα με γενικό γραμματέα και με μια ομάδα που λειτουργεί ως πραιτοριανή φρουρά. Όλες οι επιθυμίες του γενικού γραμματέα πραγματοποιούνται. Αυτό είναι καισαρισμός. Στήνουν μια παράσταση συνεχών εσωτερικών διαβουλεύσεων, αλλά τα πάντα είναι προαποφασισμένα. Το οικονομικό τους πρόγραμμα σχεδιάστηκε από δύο άτομα, όχι από συνέλευση. Αν κοιτάξουμε τα οικονομικά σας προγράμματα, η Ε.Α. και το Ποδέμος μοιάζετε αρκετά: θέλετε να γίνει έλεγχος στο χρέος της Ισπανίας και καταγγέλλετε τη λιτότητα. Ποιες είναι οι διαφορές; Αρχικά δεν υπήρχαν πολλές διαφορές. Κυριολεκτικά μας αντέγραψαν. Αλλά τώρα υπάρχουν κάποιες. Αλλάζουν το πρόγραμμα για να επανατοποθετηθούν πιο κοντά στο κέντρο και να αποφύγουν να δυσαρεστήσουν τις αγορές. Έτσι, το εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα τώρα δεν είναι απόλυτα εγγυημένο. Επίσης, έχουν θολώσει τα σχέδιά τους για έλεγχο του χρέους. Βλέπουμε μια σειρά υποχωρήσεων. Το Ποδέμος είναι πολύ πιο αμφιλεγόμενο σήμερα από ό,τι ήταν κατά την προεκλογική εκστρατεία των ευρωεκλογών.

Οι εκλογικές νίκης δεν φέρνουν κοινωνικό μετασχηματισμό

Το τελευταίο σας βιβλίο καλεί σε μια «Τρίτη ∆ημοκρατία» στην Ισπανία. Αυτό είναι προτεραιότητα τόσο για την Ε.Α. όσο και για τους Ποδέμος… Για την Ε.Α. δημοκρατία δεν σημαίνει απλώς απουσία βασιλιά. Για εμάς, περισσότερο από το οτιδήποτε, σημαίνει αυξημένη δημοκρατική συμμετοχή, δημοψηφίσματα και πρωτοβουλίες για λαϊκή συμμετοχή. Το σύνταγμα του 1978 δεν φροντίζει για τέτοιους μηχανισμούς. Ως προς αυτό, επίσης το Ποδέμος είναι ασαφές. Τις προάλλες σε μια συζήτησης στη Μαδρίτη ένα μέλος τους είπε ότι υπάρχουν «και καλοί γαλαζοαίματοι». Όταν ακούμε τον Πάμπλο Ιγκλέσιας, παραδέχεται ότι υπάρχει αμφισημία και λέει ότι δικαιολογείται από την ανάγκη για νίκη. Για τον Πάμπλο, το βασικότερο είναι

παραδοσιακή ισπανική αριστερά, ασκεί κριτική στο Ποδέμος και το λαϊκισμό του που εμπνέεται από τον Αργεντίνο πολιτικό θεωρητικό Ερνέστο Λακλάου. Ο Γκαρθόν είναι ένα από τα άτομα, μαζί με τον Πάμπλο Ιγκλέσιας των Ποδέμος και την Άντα Κολάου των Guanyem, που ενσαρκώνουν την ανανέωση της πολιτικής ζωής της Ισπανίας. Ο 29χρονος οικονομολόγος είναι υποψήφιος επικεφαλής της Ενωμένης Αριστεράς φέτος. Θα βρεθεί αντιμέτωπος με την πρόκληση της ανανέωσης μιας οργάνωσης που

όχι μόνο έχει επισκιαστεί από την άνοδο των Ποδέμος, αλλά έχει κατηγορηθεί για διαφθορά ορισμένων από τα στελέχη της. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Γκαρθόν – εκλεγμένος βουλευτής στη Μαλάγα το 2011- εξηγεί πώς ελπίζει να ανανεώσει την πολιτική κουλτούρα του κόμματος. Επίσης στηλιτεύει τις αμφισημίες που προέκυψαν κατά την άνοδο του Ποδέμος, από το οικονομικό του πρόγραμμα ως τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις που προτείνει.

“

Το Ποδέμος χρησιμοποιεί την ορολογία του κινήματος 15-Μ των αγανακτισμένων, αλλά στις πρακτικές του είναι ένα πολύ τυπικό κόμμα με γενικό γραμματέα και με μια ομάδα που λειτουργεί ως πραιτοριανή φρουρά. Όλες οι επιθυμίες του γενικού γραμματέα πραγματοποιούνται.

να κερδίσει τις εκλογές του Νοεμβρίου. Αλλά οι εκλογικές νίκες από μόνες τους δεν φέρνουν κοινωνικό μετασχηματισμό. Το πρόβλημα του Ποδέμος είναι ότι δίνουν το μήνυμα: σταματήστε να βγαίνετε στους δρόμους, ψηφίστε μας και θα τα φροντίσουμε όλα. Για την Αριστερά, αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα: αν βασίζεσαι αποκλειστικά στις εκλογές, τότε αδρανοποιείς τους πολίτες. Έτσι θα εξαφανιστούν τα κινήματα κατά της λιτότητας, τα σωματεία και ο κοινωνικός ακτιβισμός, και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Αυτό θα περιπλέξει τη διαδικασία «σύγκλισης» που επιδιώκετε. Ναι. Η στρατηγική του Ποδέμος εφαρμόζει τη θεωρία του αριστερού λαϊ-

κισμού, όπως ορίστηκε από τον Ερνέστο Λακλάου. Φυσικά οι αρχηγοί του Ποδέμος είναι αριστεροί. Αλλά η στρατηγική τους δεν είναι. Και η βάση τους – οι άνθρωποι που τους υποστηρίζουνολοφάνερα δεν είναι αριστεροί. Η σύγκλιση για την οποία μιλάω είναι ένας τρόπος να εκμεταλλευτούμε την ιστορική ευκαιρία που διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή στην Ισπανία, για κάτι διαφορετικό από το δίπολο Σ.Κ. και το PP (Λαϊκό Κόμμα). Έχουμε τη δυνατότητα να σπάσουμε αυτό το σύστημα και να χτίσουμε ένα νέο. Έτσι ας καθίσουμε σε ένα τραπέζι και ας συζητήσουμε για μια σειρά συγκεκριμένων πολιτικών προτάσεων. Θα μπορούσατε να φανταστείτε μια

Το Ποδέμος ξεχνά ότι υπάρχουν κοινωνικές τάξεις

Στην Ισπανία πιο κοντά σε αυτό τον πολιτικό λόγο που ξεκίνησε από τους αγανακτισμένους είναι η Άντα Κολαου και το κίνημα Guanyem που αναλαμβάνει δράση σε τοπικό επίπεδο. Μπορεί. Κυρίως είναι μια προσέγγιση που θυμίζει πολύ τον Γκράμσι. Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε ότι και το Ποδέμος μιμείται τον Γκράμσι, επιβάλλοντας δικές του συλλήψεις στον πολιτικό διάλογο- για παράδειγμα όταν μιλάει για την κάστα, έναν όρο που όλα τα ΜΜΕ έχουν υιοθετήσει.

συμμαχία με το Σ.Κ. αν ο νέος του αρχηγός, ο Πέδρο Σάντσες, άλλαζε τη ρητορική του; Το κόμμα σας έχει την εξουσία μαζί με τους σοσιαλιστές στην Ανδαλουσία. Οι συμφωνίες γίνονται πάντα με βάση ένα πρόγραμμα. Αυτή τη στιγμή το σενάριο που μου φαίνεται πιο πιθανό (σε εθνικό επίπεδο) είναι οι Σοσιαλιστές να είναι έτοιμοι να κάνουν συμφωνία με το Λ.Κ. και να αναπαράγουν το «μεγάλο συνασπισμό» που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο Ευρωκοινοβούλιο. Μεταφραση από το jacobinmag.com: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή

∆εν συμφωνώ. Ο Γκράμσι σκεφτόταν με όρους κοινωνικών τάξεων. Για τον Ερνέστο Λακλάου, το σημείο αναφοράς του Ποδέμος, οι κοινωνικές τάξεις δεν υπάρχουν πια. Αυτό δεν είναι λεπτομέρεια. Το Ποδέμος προσπαθεί να δημιουργήσει ένα κίνημα αποκλειστικά με μέσο την αποτελεσματική ρητορική που κατευθύνεται ενάντια σε έναν εχθρό που περιλαμβάνει ολόκληρο τον πολιτικό κόσμο: τη γνωστή «κάστα». Αλλά ξεχνούν ότι υπάρχει κάτι πιο σημαντικό στον Γκράμσι: ότι οι κοινωνικές τάξεις υπάρχουν ακόμη και τελικά το βασικότερο είναι να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής των πολιτών. Το Ποδέμος θέλει να προσελκύσει γιατρούς, δημόσιους υπαλλήλους, ανέργους και ανθρώπους που λιμοκτονούν με ένα δημόσιο λόγο αρκετά ασαφή για να τους χωράει όλους. Από την άποψη των εκλογών αυτό είναι πολύ αποτελεσματικό. Αλλά όταν έρχεται η ώρα για αποφάσεις δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα συμφωνούσε ο γιατρός, ο δημόσιος υπάλληλος και αυτός που πεθαίνει από την πείνα στο δρόμο. •

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Είναι σαφές ότι η Άνγκελα Μέρκελ δεν μπορεί να ενεργεί όπως πριν. ∆εν μπορεί να επιβάλει πια στην Ελλάδα μια κυβέρνηση υποταγμένη στις δικές της ντιρεκτίβες της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του ∆ΝΤ. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης είναι πολύ έξυπνη και σοφή στις διαπραγματεύσεις. Είναι πλέον δύσκολο στην Άνγκελα Μέρκελ να καταπολεμήσει μια κυβέρνηση, η οποία επιμένει στο διάλογο.

Είναι ανάγκη να οικοδομήσουμε μια νέα αριστερά ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ Κ.Κ ΠΙΕΡ ΛΟΡΑΝ

Στον απόηχο του πρώτου γύρου των περιφερειακών εκλογών στην Γαλλία, ο Πιέρ Λοράν, γενικός γραμματέας του Κ.Κ. Γαλλίας, σχολιάζει στην “Εποχή” τα αποτελέσματα, μιλάει για τις προσπάθειες του Μετώπου της Αριστεράς να αποκτήσει ξανά τη δυναμική του και αναφέρεται στο νέο ελπιδοφόρο τοπίο που διαμορφώνεται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Ποιες είναι οι σκέψεις σας για τα αποτελέσματα των εκλογών; Η πρώτη μου εντύπωση είναι ότι δεν υπάρχει πραγματικά νικητής. Η αποχή ήταν αρκετά μεγάλη. Εμείς κάναμε λόγο για «απεργία της κάλπης» .Από την άλλη πλευρά, δεν έγινε καμία καμπάνια για τα ουσιαστικά προβλήματα. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το αν θα νικήσει το Εθνικό Μέτωπο. Η πολιτική κρίση είναι πραγματικά πολύ βαθειά και όλες οι δημοσκοπήσεις διαψεύσθηκαν. Οι τάσεις για το δεύτερο γύρο δείχνουν ευρεία νίκη της δεξιάς και της άκρας δεξιάς με σημαντική άνοδο του Εθνικού Μετώπου και μαζική απώλεια ψήφων της αριστεράς. Η ευθύνη της κυβέρνησης Βαλς και Φρανσουά Ολάντ είναι βαριά. Μετά την ήττα στις δημοτικές και τις ευρωεκλογές, τα μηνύματα που έστειλαν οι Γάλλοι και οι Γαλλίδες είναι μια νέα σαφής καταδίκη της πολιτικής που συνεχίζεται από το 2012. Οι άνθρωποι δεν ξέρουν πλέον ποια κατεύθυνση βρίσκεται η ελπίδα. Εάν οι νομαρχίες περάσουν στη δεξιά, θα πρόκειται για μια κοινωνική καταστροφή για τις περιοχές, θα σημάνει επιτάχυνση της πολιτικής της λιτότητας. Πώς θεωρείτε ότι μπορεί να αποτραπεί μια συνολική μετατόπιση προς τα δεξιά του πολιτικού σκηνικού στην Γαλλία; Υπάρχουν δύο τουλάχιστον προϋποθέσεις: επανάκαμψη των κοινωνικών αγώνων κατά της λιτότητας και μια νέα ελπίδα για την πολιτική της αριστεράς. Στις 9 Απριλίου θα πραγματοποιηθούν απεργιακές διαδηλώσεις μετά το κάλεσμα των τεσσάρων βασικών συνδικαλιστικών οργανώσεων της Γαλλίας. Στο πολιτικό επίπεδο εργαζόμαστε εδώ και αρκετούς μήνες για να αρχίσει ο διάλογος με όλες τις δυνάμεις της αριστεράς που αντιστέκονται στην κυβερνητική πολιτική: το Μέτωπο της Αριστεράς,

τους οικολόγους, τους σοσιαλιστές που τους αποκαλούμε «διαμαρτυρόμενους». Πρόκειται για μια δουλειά που θα πάει σε βάθος» και η οποία θα χρειαστεί χρόνο. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει αναπόφευκτα να γίνει, αν θέλουμε να αναδειχθεί μια νέα αριστερά στη Γαλλία, ικανή να εμπνεύσει την ελπίδα.

Η ανάγκη για τη νέα αριστερά

Πώς αξιολογείτε την παρουσία των αριστερών ψηφοδελτίων και τι παρακαταθήκη αφήνουν για τις μελλοντικές διεργασίες στο χώρο της ευρύτερης κοινωνικής και πολιτικής αριστεράς; Εμείς, το Μέτωπο της Αριστεράς, συγκεντρώσαμε το 9,4% σε εθνικό επίπεδο. Εάν αφαιρέσουμε τα καντόνια στα οποία δεν κατεβάσαμε υποψήφιους, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 11%. Σημειώσαμε πρόοδο σε σχέση με τις περιφερειακές εκλογές του 2008 και 2011. Ελπίζουμε να επανεκλέξουμε την Κυριακή, στο δεύτερο γύρο, τους δύο κομμουνιστές προέδρους των νομαρχιών στη Βαλ ντε Μαρν στην περιοχή του Παρισιού και στην Αλιέ στην Κεντρική Γαλλία. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα καλά αποτελέσματα των υποψηφίων κομμουνιστών του Μετώπου της Αριστεράς σε συνεργασία με τους Οικολόγους, που αποτελούν μια επιτυχή δοκιμασία. Το Μέτωπο της Αριστεράς βρίσκεται σε στασιμότητα. Τι θα πρέπει να γίνει, να αποκτήσει ξανά τη δυναμική του και να βοηθήσει ώστε να εκφραστούν πολιτικά τα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από την κρίση; Θα πρέπει να επιταχύνουμε την οικοδόμηση της νέας αριστεράς. Όλοι ήδη έχουν δεσμευτεί για την οικοδόμηση αυτή και για το άνοιγμα ενός νέου δρόμου. Όλες οι λαϊκές δυνάμεις και οργανώσεις των πολιτών της χώρας μας μπορούν να συμβάλουν. Οι δυνάμεις της αριστεράς όλες χωρίς καμία εξαίρεση έχουν κληθεί να πάρουν μέρος. Κανείς δεν μπορεί να πει: «Αυτό αφορά

τους άλλους». Είναι τώρα η ώρα των αποφάσεων, της δράσης, της αφύπνισης για μια σταθερή και καθοριστική προσπάθεια που θα καταλήξει στην οικοδόμηση μιας εναλλακτικής και πλειοψηφίας πολιτικής της αριστεράς για να ξεφύγουμε από την πολιτική της λιτότητας και την υλοποίηση ενός κοινωνικού προγράμματος, αλληλεγγύης και οικολογίας. Η δημοκρατία απειλείται, είναι ανάγκη να δράσουμε, η αλλαγή είναι αναπόφευκτη. Είμαστε περισσότερο από ποτέ αποφασισμένοι να εργαστούμε γι’ αυτήν.

Συμπαράσταση στον ελληνικό λαό

Τι πρωτοβουλίες θα πάρει το επόμενο διάστημα το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για το ελληνικό πρόβλημα; Οι πρόεδροι των κομμάτων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) βρέθηκαν στην Αθήνα στις 14 Μαρτίου. Εκεί αποφασίσαμε να συντονίσουμε τις ενέργειές μας και να ανταλλάσσουμε πληροφορίες. Έχουμε ήδη οργανώσει πολλές δράσεις στήριξης στις χώρες μας. Στη Γαλλία π.χ. υπάρχει μια συλλογικότητα που συγκροτήθηκε από πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις «Αλληλεγγύη με τους Έλληνες», που λειτουργεί τακτικά για να οργανώσει την καμπάνια υποστήριξης προς την Ελλάδα. Συμμετέχουμε σε συζητήσεις στα μίντια για να ενημερώσουμε και να πούμε την αλήθεια για την πολιτική και τη δράση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για ένα σημαντικό ζήτημα, κυρίως, στη Γαλλία και τη Γερμανία, γιατί οι δυνάμεις του κατεστημένου επιχειρούν να δυσφημίσουν την Ελλάδα και τον πρωθυπουργό της Αλέξη Τσίπρα στην κοινή γνώμη των δύο χωρών. Αυτή η αλληλεγγύη πρέπει να δυναμώσει και να γίνει πιο αποτελεσματική, ώστε να κερδηθεί η συμφωνία- γέφυρα. Αυτό σημαίνει –και γι’ αυτό είμαι πεπεισμένος– ότι η πιο απο-

φασιστική βοήθεια προς τον ελληνικό λαό είναι να οικοδομήσουμε μια εναλλακτική πολιτική στη χώρα μας και να ξαναδώσουμε την αξιοπρέπεια στους άλλους λαούς. Εμείς οφείλουμε να δουλέψουμε για να δυναμώσουν παντού οι συμμαχίες κατά της λιτότητας. Το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς είχε την πρωτοβουλία να ξεκινήσει η οικοδόμηση του εναλλακτικού Ευρωπαϊκού Φόρουμ. Σ’ αυτό είναι δυνατό να πάρουν μέρος όλες οι πολιτικές δυνάμεις τα συνδικάτα και οι κοινωνικές οργανώσεις, ο κάθε πολίτης που επιθυμεί να συμμετάσχει στις συζητήσεις. Έτσι, θα οργανωθούν επτά μεγάλοι θεματικοί κύκλοι, ώστε να περάσουμε όλοι μαζί στην επίθεση, για να πούμε αντίο στη λιτότητα. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, οι κινητοποιήσεις του Ποδέμος, και η δημοσκοπική άνοδος του Σιν Φέιν, δείχνουν ότι σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες διαμορφώνεται ένα νέο πολιτικό τοπίο. Πως θεωρείτε ότι θα επηρεάσει αυτή η εξέλιξη την πολιτική της Μέρκελ; Είναι σαφές ότι η Άνγκελα Μέρκελ δεν μπορεί να ενεργεί όπως πριν. ∆εν μπορεί να επιβάλει πια στην Ελλάδα μια κυβέρνηση υποταγμένη στις δικές της ντιρεκτίβες της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του ∆ΝΤ. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης είναι πολύ έξυπνη και σοφή στις διαπραγματεύσεις. Είναι πλέον δύσκολο στην Άνγκελα Μέρκελ να καταπολεμήσει μια κυβέρνηση, η οποία επιμένει στο διάλογο. Πέρα από αυτό η κυβέρνηση Τσίπρα βρίσκεται στη διαδικασία ν’ αποδείξει ότι μπορεί να ενεργήσει διαφορετικά ακόμα και στους κόλπους της ΕΕ. Αυτός είναι ένας λόγος για να προχωρήσουμε σε δυναμικές κινητοποιήσεις στις άλλες χώρες (της Ευρώπης). Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ πετύχει η φιλελεύθερη ηγεμονία στην Ευρώπη θα υποστεί μια ιστορική ήττα που μπορεί πραγματικά να εμπνεύσει τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

“

Oι χώρες δεν μπορούν να μειώσουν τα ελλείμματά τους, εάν δεν υπάρχει ανάπτυξη στην οικονομία.

H ιδιοτέλεια, η οποία υποκινήθηκε από τον εθνικισμό, με προβληματίζει σήμερα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

«Η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει κάτι μόνη της» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΑΛΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟ ΤΟΜΑΣ ΠΙΚΕΤΙ

Υποστηρικτής του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ο οικονομολόγος Τόμας Πικετί συγγραφέας του βιβλίου «Το Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα» σε συνέντευξη του στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στη σημερινή ελληνική κυβέρνηση, στη διαχείριση της αμερικανικής οικονομικής κρίσης, που στην Ευρώπη μετετράπη σε κρίση χρέους, στο Σύμφωνο Σταθερότητας και στο κοινό νόμισμα.

Μετάφραση - επιμέλεια: Νίκος Σερβετάς

∆ήλωσες δημόσια ενθουσιασμένος από την εκλογική νίκη του Τσίπρα. Πόσο πιθανό θεωρείς το ενδεχόμενο η ΕΕ και η Αθήνα να συμφωνήσουν σε έναν τρόπο για την επίλυση της κρίσης; Η συμπεριφορά της Ευρώπης κατά τη διάρκεια της κρίσης ήταν καταστροφική. Πριν από πέντε χρόνια, το ποσοστό ανεργίας και το επίπεδο του χρέους στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ήταν περίπου τα ίδια. Σήμερα, η εικόνα είναι διαφορετική: Η ανεργία έχει εκτιναχθεί στην Ευρώπη, ενώ έχει μειωθεί στις ΗΠΑ. Η οικονομική παραγωγή εξακολουθεί να είναι κάτω από το επίπεδο του 2007. Έχει μειωθεί μέχρι 10% στην Ισπανία και την Ιταλία, και κατά 25% στην Ελλάδα. Η νέα αριστερή κυβέρνηση στην Αθήνα δεν έκανε αυτό που θα λέγαμε εντυπωσιακό ξεκίνημα. Πιστεύετε πραγματικά ότι ο πρωθυπουργός A. Τσίπρας μπορεί να δώσει ζωή στην ελληνική οικονομία; Η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει κάτι μόνη της. Θα πρέπει να συνεργαστεί με τη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Βρυξέλλες. Το ∆ιεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε ήδη αναγνωρίσει, πριν από τρία χρόνια, ότι η πολιτική λιτότητας έχει κρατήσει πολύ. Το γεγονός ότι οι πληγείσες χώρες αναγκάστηκαν να μειώσουν τα ελλείμματά τους σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα είχε ολέθριες συνέπειες για την ανάπτυξη. Εμείς οι Ευρωπαίοι, ελάχιστα οργανωμένοι όπως είμαστε, χρησιμοποιήσαμε τα αδιαπέραστα πολιτικά όργανα και καταφέραμε να μετατρέψουμε την οικονομική κρίση που ξεκίνησε στις ΗΠΑ, σε κρίση χρέους. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να αποτρέψουν την κρίση εφαρμόζοντας μια σειρά από μεταρρυθμίσεις. Τι εννοείτε όταν λέτε αδιαπέραστα πολιτικά όργανα; Μπορεί να έχουμε ένα κοινό νόμισμα για 19 χώρες, αλλά όλες αυτές έχουν διαφορετικό φορολογικό σύστημα. Επίσης η δημοσιονομική πολιτική δεν είναι συντονισμένη στην Ευρώπη. Αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει. Όταν δημιουργήσαμε τη ζώνη του ευρώ, δημιουργήσαμε ένα τέρας. Ίσως να ακούγεστε λίγο σαν τον Α. Τσίπρα, ο οποίος υποστηρίζει ότι η Ελλάδα δεν θα αποπληρώσει τα χρέη της, επειδή αυτά έχουν προκύψει από σφάλματα άλλων. Είναι προφανές ότι οι χώρες δεν μπορούν να μειώσουν τα ελλείμματά τους, εάν δεν υπάρχει ανάπτυξη στην οικονομία. Απλά είναι αδύνατο. ∆εν πρέπει να ξεχνάμε ότι ούτε η Γερμανία ούτε η Γαλλία, δύο χώρες

βυθισμένες στο χρέος το 1945, το αποπλήρωσαν. Παρ’ όλα αυτά, ακριβώς αυτές οι δύο χώρες λένε πλέον στους νοτιοευρωπαίους ότι πρέπει να εξοφλήσουν τα χρέη τους μέχρι και το τελευταίο ευρώ. Είναι ιστορική αμνησία! Αλλά με ολέθριες συνέπειες. Θα πρέπει, λοιπόν, να πληρώσουν άλλοι για τις δεκαετίες κακοδιαχείρισης της Αθήνας; Είναι καιρός να σκεφτούμε τη νέα γενιά των Ευρωπαίων. Για πολλούς από αυτούς, είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρουν δουλειά. Θέλουμε πραγματικά ένα ευρωπαϊκό μοντέλο της συλλογικής τιμωρίας από γενιά σε γενιά; Αυτή η ιδιοτέλεια, η οποία υποκινήθηκε από τον εθνικισμό, με προβληματίζει σήμερα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. ∆εν φαίνεται να είσαι οπαδός του Συμφώνου Σταθερότητας. Η συμφωνία τέθηκε σε εφαρμογή για να αναγκάσει τις χώρες της ευρωζώνης να βελτιώσουν την οικονομική τους πειθαρχία. Το Σύμφωνο είναι πραγματικά μια καταστροφή. ∆εν μπορεί κάποιος να θέσει σήμερα μόνιμους κανόνες για προβλήματα που θα προκύψουν στο μέλλον. Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα του χρέους με κανόνες που θα ισχύουν για πάντα, ανεξάρτητα από τις διαφορές στις οικονομικές συνθήκες. Τι έχεις να προτείνεις; Πρέπει να επενδύσουμε περισσότερα χρήματα στην εκπαίδευση για τους νέους μας, καθώς επίσης στον τομέα της καινοτομίας και της έρευνας. Αυτός πρέπει να είναι ο κύριος στόχος της πρωτοβουλίας για την προώθηση της ευρωπαϊκής ανάπτυξης. ∆εν είναι φυσιολογικό ότι το 90% των κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου βρίσκεται στις ΗΠΑ και ότι τα φωτεινότερα μυαλά μας περνάνε τον Ατλαντικό. Οι Αμερικανοί επενδύουν 3% του ΑΕΠ στα πανεπιστήμιά τους, ενώ εμείς μόνο το 1%. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο η Αμερική αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η Ευρώπη. Οι ΗΠΑ έχουν μια ενιαία δημοσιονομική πολιτική. Ποια συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από αυτό; Χρειαζόμαστε μια δημοσιονομική ένωση και συντονισμό των προϋπολογισμών. Χρειαζόμαστε ένα κοινό ταμείο για την αποπληρωμή του χρέους στη ζώνη του ευρώ, όπως προτείνεται από το γερμανικό Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Κάθε χώρα θα εξακολουθεί να είναι υπεύθυνη να εξοφλήσει το μερίδιό της επί της συνολικής οφειλής. Με άλλα λόγια, οι Γερμανοί δεν θα πρέπει να πληρώσουν τα παλαιά χρέη των Ιταλών και το αντίστροφο. Αλλά θα πρέπει

να οριστεί κοινό επιτόκιο των ευρωομολόγων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την αναχρηματοδότηση του χρέους. Αλλά αυτό θα ενείχε τον κίνδυνο ενός μεγάλου συνασπισμού του χρέους. Ποιος αποφασίζει ποιό μπορεί να είναι το επιτρεπτό χρέος; Θα πρέπει να αναλάβουμε από κοινού την ευθύνη για τα χρέη, αλλά θα πρέπει αυτή η απόφαση να είναι δημοκρατικά νομιμοποιημένη. Προτείνω ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη ζώνη του ευρώ που θα αποτελείται από μέλη των εθνικών κοινοβουλίων. Κάθε χώρα θα πρέπει να εκπροσωπείται αναλογικά με τον πληθυσμό της. Με άλλα λόγια, η Γερμανία, με 80 εκατομμύρια κατοίκους, να έχει το μεγαλύτερο αριθμό μελών. Τότε, οι πολιτικοί θα ψηφίζουν δημοκρατικά σχετικά με το πώς τα μεγάλα ελλείμματα μπορούν να είναι στη ζώνη του ευρώ. Γιατί ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ λειτουργεί τόσο υποτονικά; Στην ηγεσία της χώρας μας είχαμε πάντα ανθρώπους της ίδιας κατηγορίας και αυτό δεν είναι καλό. ∆εν μπορεί να υπάρξει ανανέωση σε κανένα επίπεδο. Ο Ολάντ εξακολουθεί να αισθάνεται τραυματισμένος από την έκβαση του δημοψηφίσματος, το 2005 για την Ευρωπαϊκή Συνθήκη. Αγωνίστηκε σκληρά, αλλά οι Γάλλοι την απέρριψαν. Θα ήταν καλό και για εμάς και για την Ευρώπη, αν έστω και αργά, κατάφερνε να το ξεπεράσει. Αυτή τη στιγμή οι ψηφοφόροι δεν δείχνουν να δυσανασχετούν στη σκέψη να δοθούν στις Βρυξέλλες ακόμα μεγαλύτερες αρμοδιότητες. Παράλληλα, οι ονομαζόμενοι ευρωσκεπτικιστικές γίνονται παντού όλο και περισσότεροι. Όποια άποψη κι αν έχουμε για την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα είδος θεραπείας σοκ για όσους βρίσκονται στην εξουσία. Ξαφνικά, συνειδητοποιούν ότι αυτό που κάνουν δεν λειτουργεί και ότι θα πρέπει να δουν τα μεγάλα ζητήματα με διαφορετική προσέγγιση. Αλλά τα αριστερά κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ή στην Ισπανία οι Ποδέμος δεν είναι τόσο επικίνδυνα όσο αυτά της άκρας δεξιάς. Το Εθνικό Μέτωπο εδώ στη Γαλλία είναι αυτή τη στιγμή πιο δημοφιλές από κάθε άλλη φορά. Και γι’ αυτόν το λόγο είναι πολύ επικίνδυνο τα καθιερωμένα κόμματα να συνεχίζουν να τροφοδοτούν αυτές τις εθνικιστές αντιλήψεις. Το να μιλάς συνεχώς για τεμπέληδες Έλληνες ή Πορτογάλους είναι ανεύθυνο. Ολόκληρη η συνέντευξη στην ιστοσελίδα της εφημερίδας.

ΠΑΙ∆ΕΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Το τελικό και ουσιαστικό ζητούμενο είναι να τελειώσει γρήγορα η μεταβατική περίοδος, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις να παρακαμφθούν γρήγορα και να ξεκινήσουν οι μεγάλες αλλαγές που θα πραγματώνουν το αριστερό όραμα μιας παιδείας πλούσιας, δημοκρατικής και ανεξάντλητης για όλους.

Η μεταβατική περίοδος να τελειώνει γρήγορα

Μερικά ζητήματα για την εύρυθμη λειτουργία της ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

λύση για την Πρωτοβάθμια και ∆ευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα μπορούσε να είναι απλή και ριζική: να τη διαλύσουμε και να την ανασυγκροτήσουμε εξαρχής πάνω σε νέες αρχές και με ολότελα νέο περιεχόμενο και λειτουργία. Επειδή αυτό δεν είναι εφικτό, θα πρέπει να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε, όχι όμως σιγά-σιγά, αντιθέτως με σπουδή και σύνεση. Τόση σύνεση όση και σπουδή και το αντίθετο. Γιατί οι καιροί ου μενετοί.

Όσα δεν επιδέχονται χρονοκαθυστέρηση

Τα προηγούμενα χρόνια, είχαμε διατυπώσει και υποστηρίξει ως Αριστερά τρεις θεμελιώδεις άξονες της δημόσιας εκπαίδευσης: α. την 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (14χρονη ουσιαστικά με τα 2 χρόνια προσχολικής εκπαίδευσης) β. τη μεταφορά όλων των δομών εκπαίδευσης στην αρμοδιότητα του υπουργείου Παιδείας και κυρίως γ. την ανάγκη οι αλλαγές να ξεκινήσουν από την βάση, δηλαδή από το δημοτικό. Αυτά θα πρέπει να παραμείνουν προτεραιότητες για την κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, είναι εκ των ων ουκ άνευ να παρουσιαστεί ένα σαφές και ολοκληρωμένο πρόγραμμα σπουδών, στηριγμένο σε δημοκρατικές παιδαγωγικές αρχές και το οποίο να λαμβάνει υπόψη του όχι τις συντεχνιακές ανάγκες των επιστημονικών κλάδων (η εκπαίδευση δεν είναι χώρος επαγγελματικής αποκατάστασης ειδικοτήτων, υπάρχει για την διαπαιδαγώγηση και άνθιση της νέας γενιάς και μόνον εξαιτίας της) αλλά τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Καλόν θα ήταν να λάμβανε υπόψη και τοπικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες, αλλά ίσως αυτό να είναι το αμέσως επόμενο βήμα. Είναι πάντως λάθος του υπουργείου να αφήνει αρκετό καιρό τώρα να κυκλοφορούν μέσα στην εκπαιδευτική κοινότητα εν είδει διαρροών και διαδρομολογιών, «πληροφορίες» ανυπόστατες που δημιουργούν μεμψιμοιρίες, πανικούς και κλίμα αβεβαιότητας, τώρα που όσο ποτέ χρειαζόμαστε ψυχραιμία και εμπεριστατωμένες προτάσεις. Και πρέπει γρήγορα να το αντιμετωπίσει. Αν το πρόγραμμα δεν είναι έτοιμο –και κακώς δεν είναι-, αν όχι για να εφαρμο-

στεί άμεσα, αλλά τουλάχιστον για να συζητηθεί στις λεπτομέρειές του πια, κάποια ζητήματα πάντως δεν επιδέχονται χρονοκαθυστέρησης, γιατί αφορούν τη λειτουργία του σχολείου στο παρόν. Θα περιοριστούμε σε ζητήματα που αφορούν στο χώρο της ∆ευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

α. Οι 13 περιφερειάρχες εκπαίδευσης

Ο θεσμός των 13 περιφερειαρχών εκπαίδευσης ήταν προϊόν των μνημονιακών πολιτικών για την εκπαίδευση, αφού ο περιφερειακός διευθυντής «εξειδικεύει την εφαρμογή της εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο», και έχει εκ του νόμου μια επικίνδυνη υπερεξουσία. Ο θεσμός, που γραφειοκρατικοποιεί περαιτέρω την εκπαίδευση, πρέπει να καταργηθεί, ωστόσο επειδή αυτό προϋποθέτει μια συνολικότερη πρόταση αναδιοργάνωσης του διοικητικού πλαισίου και για ένα μεταβατικό μόνο χρονικό διάστημα, πρέπει να δούμε γρήγορα τα κριτήρια επιλογής των περιφερειαρχών που θα αναλάβουν, με δεδομένο κιόλας ότι οι μνημονιακοί περιφερειάρχες έχουν ήδη υποβάλει τις παραιτήσεις τους. Το υπουργείο προτείνει κριτήρια σπουδών και διοικητικής ικανότητας. Ορθώς. Μόνο που εμπειρία σε θέσεις ευθύνης τέτοιου τύπου έχουν μόνο οι νυν περιφερειάρχες, άρα επανεκλέγονται αυτοδίκαια οι ίδιοι (όσοι τέλος πάντων θελήσουν να βάλουν ξανά υποψηφιότητα). ∆ηλαδή οι άνθρωποι που στήριξαν τη μνημονιακή παιδεία και έχουν μερίδιο ευθύνης για την κατάντια των σχολείων. Ήδη κάποιοι από αυτούς άρχισαν να στέλνουν επιστολές στα σχολεία της Περιφέρειάς τους, όπου παρουσιάζουν εκλαμπρυμένο το παραχθέν εξ αυτών έργο, αποσιωπώντας την στάση τους στις δύσκολες ώρες του κλάδου.

β. Η εκλογή των διευθυντών των σχολικών μονάδων

Η πρόταση του Υπουργείου να εκλεγούν οι διευθυντές των σχολικών μονάδων από τους συλλόγους είναι δημοκρατική και μπορεί να έχει πολύ θετικά αποτελέσματα. Μπορεί να αναδείξει διοικη-

τικά στελέχη που ούτε οι ίδιοι ήξεραν τις ικανότητές τους. Κυρίως έχει ένα έντονο στοιχείο πολιτικής εκπαίδευσης και ωρίμανσης: μια συλλογικότητα πρέπει κάποτε να συνηθίζει στην αυτοδιοίκηση, να δημιουργεί η ίδια εκ των ένδον τα στελέχη που θα αναλαμβάνουν ακόμα και εκ περιτροπής να ασκήσουν διοίκηση με την βοήθεια όλων των μελών του συλλόγου και να αποδώσουν ευθύνες στο τέλος της θητείας τους. Κάτι ήξεραν οι αρχαίοι Αθηναίοι επ’ αυτού. Όμως, πρέπει να διευκρινιστεί και να γίνει σαφής η πρόθεση του υπουργείου περί του βαθμού πριμοδότησης των αντικειμενικών προσόντων. Ας πούμε, υπάρχουν πλέον πολλοί συνάδελφοι με ειδικές σπουδές στη διοίκηση και οργάνωση της εκπαίδευσης και την αντίστοιχη εμπειρία: μέχρι ποίου βαθμού θεωρούμε ότι παίζουν ρόλο αυτά τα προσόντα; Πρέπει να διασαφηνιστεί, ειδάλλως, και αφού η θητεία αυτών των πρώτων εκλεγμένων δημοκρατικά διευθυντών είναι πιλοτική για ένα μόνο χρόνο, είναι άδικο για όσους σηκώσουν το βάρος αυτού του δύσκολου χρόνου, να παυθούν κατόπιν μιας μακροπρόθεσμης ρύθμισης του υπουργείου που θα δίνει την καθοριστική προτεραιότητα στα τυπικά προσόντα ή, ακόμα περισσότερο, μόνο σ’ αυτά (και το υπουργείο μάλλον δείχνει μια κάποια «αδυναμία» σε αυτά τα προσόντα). Και ποιος ο ρόλος τότε του συλλόγου; Το θέμα των διευθυντών σχολικών μονάδων είναι πολύ σημαντικό, γιατί είναι η ουσία της λειτουργίας του σχολείου. Έχει εγείρει τεράστια συζήτηση έντυπα και διαδικτυακά, με προτάσεις που καλύπτουν ένα τεράστιο φάσμα πολιτικών και εκπαιδευτικών θέσεων. Ας σκύψει επιτέλους πάνω από αυτό το διάλογο το Υπουργείο. Κέρδος θα έχει από τις ενδιαφέρουσες ιδέες και τις γόνιμες ενστάσεις. Θετικό πάντως κρίνεται το ότι για να αναλάβει κάποιος τη διεύθυνση μιας σχολικής μονάδας απαιτούνται τουλάχιστον 8 χρόνια πραγματικής διδακτικής εμπειρίας, όπως και η υπηρέτηση έστω και για ένα χρόνο κατά την τελευταία 5ετία στη συγκεκριμένη σχολική μονάδα, σε οποιαδήποτε θέση.

βρήκε σύμφωνη σχεδόν σύσσωμη την εκπαιδευτική κοινότητα, που ανακουφίστηκε από μια αναίτια και ανόητη πίεση και μπόρεσε να δουλέψει με μεγαλύτερη άνεση, με γνώμονα την ποιότητα και όχι την ποσότητα της αμφιλεγόμενης και πάντως σίγουρα αποσπασματικής γνώσης των σχολικών εγχειριδίων. Το ίδιο και η αποσύνδεση της βαθμολογίας των τριών λυκειακών τάξεων από την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. ∆είγμα δημοκρατικής αντίληψης αλλά και σταθερότητας σε διακηρυγμένες αρχές είναι η αποποινικοποίηση των καταλήψεων, δηλαδή καταργείται η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 4.12.1999, που κυρώθηκε ως νόμος 2811/2000 με υπογραφή του τότε πρωθυπουργού Κ. Σημίτη. Όμως όλ’ αυτά δεν έχουν πάρει ακόμα τη στέρεη μορφή του νόμου, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια αγωνία στη σχολική κοινότητα, που μεγαλώνει από το γεγονός ότι δεν έχει πάρει τελική μορφή το θέμα των πανελληνίων εξετάσεων. Η καθυστέρηση του υπουργείου μόνο προβλήματα δημιουργεί και συσκοτίζει τις ορθές προθέσεις, σύστοιχες με τις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κυρίως με τα πάγια αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος. Το τελικό και ουσιαστικό ζητούμενο είναι ένα: η μεταβατική περίοδος να τελειώσει γρήγορα, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις να παρακαμφθούν γρήγορα και να ξεκινήσουν οι μεγάλες αλλαγές που θα πραγματώνουν το αριστερό όραμα μιας παιδείας πλούσιας, δημοκρατικής και ανεξάντλητης για όλους, μιας παιδείας που θα προσεγγίσει το όνειρο της αταξικότητας τουλάχιστον εδώ. Οι επεξεργασίες να περατωθούν, οι αντιθέσεις να γίνουν διαλεκτική πρόταση και ανοιχτή εφαρμογή. Οι καθυστερήσεις και τα «μπλάστρια» αποσαθρώνουν κάθε μέρα ένα ήδη διαλυμένο σχολείο, αποκαρδιώνουν άξιους εκπαιδευτικούς, οδηγούν τους νέους στην αδιαφορία και την άγνοια και αφήνουν χώρο από τη μια στην ιδιωτική εκπαίδευση και από την άλλη, στη μαθητική διαρροή. Στο ΣΥΡΙΖΑ ονειρευτήκαμε μια άλλη εκπαίδευση, μην το ξεχνάτε εκεί στο Μαρούσι.

Η κατάργηση της Τράπεζας Θεμάτων

Μαρώ Τριανταφύλλου

γ. Οι πανελλήνιες εξετάσεις

ΠΑΙ∆ΕΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Το δημοτικό σχολείο στα χρόνια της κρίσης Θα περάσουν αποπάνω μας όλοι οι τροχοί στο τέλος τα ίδια τα όνειρα μας θα μας σώσουν. Ν. Καρούζος

“ Ο

ι αναφορές για την εκπαίδευση στο δημόσιο διάλογο, εστιάζουν σε ζητήματα που αφορούν, πρωτίστως, τη λειτουργία των Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. και, κατά δεύτερο, λόγο το Γυμνάσιο και Λύκειο. Το δημοτικό σχολείο μένει κατά κανόνα μακριά από την προσοχή και το ενδιαφέρον όσων παρακολουθούν τα ζητήματα της εκπαίδευσης. Το δημοτικό σχολείο εκλαμβάνεται ως χώρος εφαρμογής διδακτικών πρακτικών, που εκτυλίσσονται ομοιόμορφα μέσα σε πλαίσια που ελάχιστες δυνατό-

Η δοκιμασία των τελευταίων ετών επηρέασε αρνητικά τη διδακτική παρουσία και προσφορά πολλών άξιων συναδέλφων. Τα σχολεία δέσμια μιας ανούσιας, παραλυτικής αντίληψης για τη σχολική ζωή, έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργική τους πνοή

τητες αναπροσδιορισμού επιτρέπουν. Ενιαίο στις στοχεύσεις του και προβλέψιμο στη ροή του, το σχολείο προφυλάσσεται αποτελεσματικά από τις ανεπιθύμητες εντάσεις που οι κοινωνικές συνθήκες επιφέρουν.

Παθητικοί εντολοδόχοι Εξετάζοντας, όμως, με μεγαλύτερη προσοχή το τοπίο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, αντιλαμβανόμαστε πως κάτω από τα παγιωμένα χαρακτηριστικά του, κρύβεται μια παλλόμενη συλλογικότητα που εσωτερικεύει όλο το φάσμα των σύγχρονων προκλήσεων. Έντονες αλληλεπιδράσεις και ισχυρά διλήμματα, καρποφόρες συναντήσεις και οδυνηρές διαψεύσεις εμπλέκουν όσους συνθέτουν τον ιστό της σχολικής κοινότητας. Κοιτάζοντας πίσω, στη διαδρομή των τελευταίων τεσσάρων πέντε ετών, ανιχνεύουμε τις δραματικές επιπτώσεις, που επισώρευσαν στο δημοτικό σχολείο το μνημόνιο και οι πολιτικές αποφάσεις

που συνόδευσαν την εφαρμογή του. Οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης συνειδητοποίησαν, από τους πρώτους κιόλας μήνες, πως η οικονομική αφαίμαξη που υπέστησαν συνδέεται άμεσα με τη ραγδαία υποβάθμιση της επαγγελματικής τους υπόστασης. Αντιλήφθηκαν πως ο ρόλος που τους επιφυλάσσεται δεν είναι άλλος από εκείνον του παθητικού εντολοδόχου, που αδιαμαρτύρητα διεκπεραιώνει εκπαιδευτικές πρακτικές που έχουν διαμορφώσει φορείς ξένοι προς την σχολική κοινότητα και τις ανάγκες της. Ο ρόλος του συλλόγου διδασκόντων υποβαθμίστηκε και οι δυνατότητές του υποτιμήθηκαν, επιτρέποντας την εγκαθίδρυση του φόβου ως καθοριστικού στοιχείου της στάσης των εκπαιδευτικών έναντι των προϊσταμένων τους. Οι καταργήσεις και οι συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων, η αύξηση των μαθητών ανά τμήμα και η συρρίκνωση των δομών της ειδικής αγωγής επιδείνωσαν τις συνθήκες λειτουργίας των σχολείων την ώρα ακριβώς που οι μαθητές μας και οι οικογένειές τους χειμάζονταν υφιστάμενοι τα καταστροφικά αποτελέσματα της φτώχειας, της ανεργίας και της επισιτιστικής ανασφάλειας.

Αυταρχικές αντιλήψεις και συμπεριφορά

Φτάνουμε έτσι στο ρόλο που διαδραμάτισαν την περίοδο αυτή πολλά από τα στελέχη της εκπαίδευσης, ιδιαίτερα εκείνα που συνδέονται περισσότερο με τους εκπαιδευτικούς των σχολείων, δηλαδή διευθυντές σχολικών μονάδων και σχολικοί σύμβουλοι. Με έκπληξη είδαμε

τους εντεταλμένους για την ομαλή, δημοκρατική λειτουργία του σχολείου, τους μέχρι πρότινος συνεργάτες μας στην καθημερινή σχολική εργασία, να απομακρύνονται από τα βιώματα των συναδέλφων τους και να υιοθετούν αυταρχικές αντιλήψεις και συμπεριφορά. Προκρίνοντας τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και υποχωρώντας στις πιέσεις που τους ασκήθηκαν από την κεντρική διοίκηση, πολλοί διευθυντές και σύμβουλοι, επιχείρησαν με πολλούς τρόπους τον εξουθενωτικό έλεγχο και τη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών σε μια σειρά θεμάτων (αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας - αξιολόγηση, καθηκοντολόγιο, πειθαρχικό δίκαιο, προγράμματα σπουδών, ωράριο εργασίας κ.ά.). ∆εν δίστασαν, όπως πολλοί συνάδελφοι καταγγέλλουν, με ψευδείς και αστήρικτες αιτιάσεις να απειλήσουν εκπαιδευτικούς με πειθαρχικές διώξεις, να επιβάλλουν κλίμα τρομοκρατίας στο σχολείο, να καλλιεργήσουν τη διχόνοια ανάμεσα στα μέλη του συλλόγου διδασκόντων. Με την άκριτη και ανεύθυνη επίκληση του νόμου, με ανορθολογικές διατυπώσεις και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. εκβίασαν τη συμμόρφωση των εκπαιδευτικών δυναμιτίζοντας την αναγκαία για το σχολείο συνοχή. Είναι σαφές πως η δοκιμασία των τελευταίων ετών επηρέασε αρνητικά τη διδακτική παρουσία και προσφορά πολλών άξιων συναδέλφων. Είναι πολύ δύσκολο να συναντήσεις το βλέμμα του παιδιού όταν η ψυχή σου βουλιάζει στην ταραχή και στον φόβο. Είναι εξίσου σαφές πως η ρήξη που εκδηλώθηκε μεταξύ συναδέλφων άνοιξε πληγές που δύσκολα θα επουλωθούν. Τα σχολεία, πάλι, δέσμια μιας ανούσιας, παραλυτι-

κής αντίληψης για τη σχολική ζωή, έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργική τους πνοή.

Ξανά στην αφετηρία

Στο σημείο αυτό, νιώθουμε την ανάγκη να ορίσουμε εκ νέου τα πράγματα, να οδηγηθούμε ξανά στην αφετηρία. Η διάχυτη ανάταση που προκάλεσε στον εκπαιδευτικό κόσμο το αποτέλεσμα των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου, δεν πρέπει να μείνει μια ψυχολογική κατάσταση προσωρινής ανακούφισης αλλά να γίνει καταλύτης για τη συγκρότηση ενός νέου ήθους μέσα στα σχολεία. Αντιλήψεις και συμπεριφορές που συρρίκνωσαν την υπόθεση της εκπαίδευσης μετατρέποντάς τη σε υπαλληλική διευθέτηση, πρέπει να εκλείψουν και τη θέση τους να καταλάβει το όραμα για ένα σχολείο που θα βασίζεται: • στη δημοκρατία ως αυθεντικό χαρακτηριστικό των λόγων και των έργων μας • στον εκπαιδευτικό για την καθοριστική συμβολή του στην αγωγή και τη μόρφωση των παιδιών • στην απεριόριστη εμπιστοσύνη και στον μέγιστο σεβασμό που οφείλουμε ως κοινωνία στον αναπτυσσόμενο άνθρωπο, στα ίδια τα παιδιά. Μία αξιόλογη σχολική πραγματικότητα προϋποθέτει ζεστές ανθρώπινες σχέσεις. Έχουμε την ευθύνη να καλλιεργήσουμε τις σχέσεις αυτές μέσα στο σχολείο, με την καθημερινή επίμονη, ειλικρινή και ανιδιοτελή μας προσπάθεια.. Τώρα περισσότερο από ποτέ. Γρηγόρης Ιωάννου

“

ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Αθήνα, μια πόλη τυλιγμένη σε μουσαμά Η

παραβίαση του δικαιώματος στο δημόσιο χώρο είναι σύνηθες φαινόμενο στους δρόμους της πρωτεύουσας. Καταπάτηση πεζοδρόμων, πλατειών, κακοσυντηρημένα πεζοδρόμια, δυσκολία στη μετακίνηση -ιδιαίτερα για ορισμένες ομάδες, όπως τα ΑΜΕΑ, οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά- αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των δημοτών της Αθήνας. Το θέμα συνδέεται με την ποιότητα ζωής. Άλλωστε, κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί ελεύθερα τους κοινόχρηστους χώρους, δικαίωμα που απορρέει από το δικαίωμα της προσωπικότητας (άρθρο 57 του ΑΚ), καθώς και το δικαίωμα να απαιτεί από τους υπεύθυνους για τη διαχείρισή τους ΟΤΑ την προστασία της ακώλυτης χρήσης τους όταν αυτή παρεμποδίζεται.

Περάστε! Καθίστε!

Συχνά η αιτία της παραβίασης του δικαιώματος στο δημόσιο χώρο είναι τα τραπεζοκαθίσματα καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος (εστιατόρια, καφετέριες). Αν και τα παραδείγματα τέτοιου είδους αυθαιρεσιών στο δήμο της Αθήνας -και κυρίως στο ιστορικό κέντρο- είναι πολλά, θα σταθούμε σε μια σειρά από κραυγαλέες περιπτώσεις, κάτω από τον «ιερό βράχο» και δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους. Εκεί που η ευαισθησία του κ. Καμίνη για τη “λαμπερή” ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και την προσέλκυση του τουρισμού πνίγεται στην αυθαιρεσία του νάιλον και της κακογουστιάς. Εκεί που ο επιχειρηματίας έχει πάντα δίκιο...

Στη γειτονιά του Μουσείου της Ακρόπολης

Οι κάτοικοι της περιοχής Μακρυγιάννη με κείμενο-διαμαρτυρία και συλλογή υπογραφών προσπαθούν να καταδείξουν το πρόβλημα των προκλητικών αυθαιρεσιών σε ένα σημείο-βιτρίνα της πόλης, στον πεζόδρομο της Αρεοπαγίτου και στο χώρο που γειτνιάζει με το Μουσείο της Ακρόπολης. Στο κείμενο της διαμαρτυρίας οι κάτοικοι επισημαίνουν ότι «μετά από συγκεκριμένες καταγγελίες κατοίκων και επαγγελματιών της περιοχής, διαπιστώνουμε σωρεία παραβάσεων, παρανομιών και προκλητικών αυθαιρεσιών. Οι πεζόδρομοι Μακρυγιάννη και ∆ιονυσίου Αρεοπαγίτου που βρίσκονται στην είσοδο του Νέου Μουσείου και στα “πόδια της Ακρόπολης των Αθηνών”, οι πιο φημισμένοι της Ευρώπης, αν όχι παγκοσμίως, αποτελούν δυστυχώς χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας πολιτικής που εξυπηρετεί ιδιωτικά και μόνο συμφέροντα, μια πολιτικής που χαρακτηρίζεται από έργα

βιτρίνας αλλά απουσία σχεδιασμού, απουσία ελέγχου και αδιαφορία για την οργάνωση και τον εξοπλισμό του χώρου ώστε να τον καθιστούν βιώσιμο για τους κατοίκους και τον επισκέπτη». Όπως καταγγέλλουν οι κάτοικοι, καταλαμβάνονται ακόμα και οι είσοδοι των πολυκατοικιών, ενώ επί της οδού ∆. Αρεοπαγίτου τα τραπεζοκαθίσματα έχουν απλωθεί μέχρι και πάνω στο κοίλο των φρεατίων! Οι αυθαίρετες κατασκευές, μεταλλικές, ξύλινες και άλλες προκλητικού χαρακτήρα που στήνονται για την προστασία από τα καιρικά φαινόμενα και αποκτούν μόνιμο χαρακτήρα -ομπρέλες, παραπετάσματα, πλαστικά- προκαλούν φθορές σε μάρμαρα και πλάκες του πεζόδρομου. Όσον αφορά δε την αισθητική, η ποικιλομορφία σε χρώματα και υλικά (σίδερο, ξύλο, πλαστικό, μουσαμάδες) σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση εξαρτημάτων -κλειστά καθίσματα, τέντες, θερμάστρες, πάγκοι εργασίας κ.λπ.- που λόγω έλλειψης αποθηκευτικών χώρων στα περισσότερα καταστήματα στοιβάζονται πάνω στον πεζόδρομο σε κοινή θέα κατακερματίζουν το τοπίο και προσβάλλουν κατάφωρα την αισθητική κατοίκων και επισκεπτών, καθώς και την ιστορία του τόπου. Εκτός από τα καταστήματα υγειονομικού χαρακτήρα στο «παιχνίδι των αυθαιρεσιών» οδηγούνται και άλλοι επιχειρηματίες που παράνομα στήνουν πάγκους με εμπορεύματα είδη λαϊκής τέχνηςστις εισόδους των καταστημάτων τους μετατρέποντας τον πεζόδρομο σε λαϊκή εμποροπανήγυρη. Οι κάτοικοι με την κινητοποίησή τους απαιτούν άμεση παρέμβαση της δημοτικής αρχής, έλεγχο και εφαρμογή των νόμων και αποφάσεων των ∆ημοτικών Συμβουλίων, δεδομένου ότι η αδειοδότηση των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και ο έλεγχος είναι, σύμφωνα με το νόμο, στην αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τονίζουν μάλιστα ότι «δεκάδες μέχρι σήμερα καταγγελίες συναντούν την αδιαφορία της ∆ημοτικής Αρχής που απαξιοί ακόμα και να απαντήσει, ενισχύοντας την αντίληψη ότι οι παρανομίες και η ατιμωρησία συνοδεύονται σε πολλές περιπτώσεις από σχέσεις διαπλοκής, ρουσφετιών, χρηματισμού κ.λπ.». Οι κάτοικοι της περιοχής ήρθαν σε

επαφή με την Ανοιχτή Πόλη και τις συμβούλους της 1ης ∆ημοτικής Κοινότητας, Μαρία ∆ικαίου και Τασία Λαζαρίδου, και το θέμα έχει τεθεί και πρόκειται να συζητηθεί στο συμβούλιο 1ης ∆ημοτικής Κοινότητας.

Τα νάιλον σκίαστρα επισκιάζουν και τις αρχαιότητες

Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στο πεζόδρομο της Αδριανού, μεταξύ του Αγ. Φιλίππου και της πλατείας Θησείου. Απαράδεκτες αυθαίρετες κατασκευές μεταξύ του σημαντικότατου αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς και του περιφραγμένου χώρου, όπου η ανασκαφή της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής με μνημεία όπως η Ποικίλη Στοά και το ιερό της Ουρανίας Αφροδίτης. Η ίδια κακογουστιά κυριαρχεί με κάθε είδους αυθαίρετες κατασκευές από υλικά πρόχειρα, συχνά πλαστικά. Οι κατασκευές αυτές, μάλιστα, παρεμποδίζουν όχι μόνο τη θέαση, αλλά ακόμα και την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο. Και οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι οι μόνες, καθώς η Πλάκα δεινοπαθεί από τις κακόγουστες, παράνομες κατασκευές πλείστων όσων επιχειρηματιών.

Στο συρτάρι οι καταγγελίες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας

Όπως καταγγέλλει η σύμβουλος της 1ης ∆ημοτικής Κοινότητας, Τασία Λαζαρίδου, κατά την επίσκεψή της στην αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία, πληροφορήθηκε την ύπαρξη σωρείας έγγραφων καταγγελιών από την υπηρεσία προς το δήμο και το αρμόδιο Τμήμα Εσόδων, οι οποίες φυλάσσονται σε... ντοσιέ και συρτάρια χωρίς να έχουν ούτε κατ’ ελάχιστον ληφθεί υπ’ όψιν. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία καταγγέλλει τη συνεχή, από το 2012, καταστρατήγηση της χωροθέτησης των τραπεζοκαθισμάτων σε γειτνίαση με αρχαιολογικούς χώρους (όπως μελετήθηκε από το 2004 από τον Γ. Καλαντίδη, πρόεδρο του Γραφείου Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων).

Ποιος εφαρμόζει το νόμο

Οι αυθαιρεσίες και οι συνακόλουθες ενστάσεις δεν είναι ένα σ φαινόμενο. Όπως καταγγέλλει ο Θωμάς Τσούπος,

πρώην σύμβουλος της 1ης ∆ημοτικής Κοινότητας με την Ανοιχτή Πόλη, οι παρεμβάσεις και οι διαμαρτυρίες ήταν συνεχείς και κατά την προηγούμενη θητεία του δημάρχου Καμίνη. Η δημοτική αρχή με βάση το νόμο είναι η αρμόδια για τον δημόσιο χώρο, όμως ο δήμος έχει ως πάγια τακτική να επικαλείται τη δυσχέρεια συντονισμού με άλλες υπηρεσίες, προκειμένου να κρύψει την πραγματική αιτία για την οποία δεν επεμβαίνει: την έλλειψη της πολιτικής βούλησης να επιβάλλει κυρώσεις. Η δημοτική αρχή αφήνει χρόνια τώρα την αυθαιρεσία να κυριαρχεί και να γιγαντώνεται, επικαλούμενη κωλύματα, όπως την αδυναμία της αστυνομίας και τη δυσκολία να παρευρεθεί εισαγγελέας κατά τους ελέγχους και την εφαρμογή του νόμου με την απομάκρυνση των κατασκευών. Όπως αναφέρει ως παράδειγμα ο Θ. Τσούπος, μια περίπτωση που η δημοτική αρχή -υπό την πίεση των συνεχών καταγγελιών- αποφάσισε να δράσει, τον Απρίλιο του 2013. Ο πρώην σύμβουλος χαρακτηρίζει την παρέμβαση «επικοινωνιακή τουφεκιά». Οι δημοτικές υπηρεσίες ξήλωσαν τότε κάποιες αυθαίρετες κατασκευές, που την άνοιξη και το καλοκαίρι δεν χρειάζονταν πια, έκαναν κάποιες υποδείξεις δίχως να επιβάλουν τα αντίστοιχα πρόστιμα και αποχώρησαν. Χωρίς να υπάρξει στη συνέχεια κανένας επιπλέον έλεγχος, η κατάσταση στον πεζόδρομο της Αρεοπαγίτου επανήλθε στα... φυσιολογικά με τον ερχομό του φθινοπώρου και η αυθαιρεσία καλά κρατεί μέχρι σήμερα.

Φοβού τους επιχειρηματίες και... πούρα φέροντες

∆ύσκολο να αντιμετωπιστούν οι αυθαιρεσίες, όταν η έλλειψη της πολιτικής βούλησης εκ μέρους της δημοτικής αρχής προσκρούει και σε ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα. Αυτή η ιστορία είναι παλιά. Ακολουθεί μια διαδρομή από την οδό Θέσπιδος και το μνημείο Λυσικράτη, όπου το κατάστημα συμφερόντων Μάκη Ψωμάδη λειτουργεί αδιαλείπτως για χρόνια και χρόνια αρχικώς χωρίς άδεια (!) και στη συνέχεια με μια άδεια που επανειλημμένως ανακαλείται, όταν οι δημοτικές υπηρεσίες «ανακαλύπτουν» τις αυθαίρετες κατασκευές που ποτέ δεν απομακρύνονται. Και η διαδρομή της αυθαιρεσίας συνεχίζεται, περιδιαβαίνει τα σοκάκια της «συνοικίας των θεών» και φτάνει στην Αδριανού, όπου εδώ ο μεγαλοεπιχειρηματίας έχει κοινά συμφέροντα με γαμπρό «αγίας» πολιτικής οικογένειας... Αλλά είπαμε, πάνω απ’ όλα ο τουρισμός! Μαρία Λυκούρα

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Στη μνήμη του Χ. Ρεκλείτη

ΒΙΟΜΕ: Σε κίνδυνο το αυτοδιαχειριστικό εγχείρημα Αποφασισμένοι οι εργαζόμενοι να συνεχίσουν τον αγώνα τους

ΕΜΙΑΝ είχε την καλή ιδέα να οργανώσει τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του αγωνιστή της δημοκρατίας, του αντιδικτατορικού αγώνα και της κοινωνικής πάλης Χρήστου Ρεκλείτη. Την περασμένη Πέμπτη, γέμισε ασφυκτικά η αίθουσα «Αντώνης Τρίτσης» στο Πνευματικό Κέντρο της Αθήνας. Στην εκδήλωση παρούσα και η Αργυρώ, συντρόφισσα του Χρήστου στη ζωή και τους αγώνες. Το ίδιο και οι κόρες και τα εγγόνια του, καθώς και συγγενείς και φίλοι. Εκεί βρέθηκαν, όμως, παλιοί και νέοι φίλοι στους αγώνες μιας ολόκληρης ζωής του Χρήστου, από τη Νεολαία της Ε∆Α, τους Λαμπράκηδες, τον Αντιδικτατορικό Αγώνα, τους αγώνες της μεταπολίτευσης. Την εκδήλωση άνοιξε ο Θανάσης Καλαφάτης, πρόεδρος της ΕΜΙΑΝ. Μετά μίλησε ο Αριστείδης Μανωλάκος που αναφέρθηκε στους αγώνες, την περίοδο της Ε∆Α και των Λαμπράκηδων. Για την ίδια περίοδο μίλησαν ο δικηγόρος Αριστείδης Θωμόπουλος και ο Νίκος Καπετανέας, νυχτερινοί μαθητές στην Καλαμάτα στα νεανικά τους χρόνια που βρέθηκαν με τον Χρήστο στους κοινούς αγώνες των νυχτερινών μαθητών. Η Μαρία Καλλέργη, από τα στελέχη της Νεολαίας Λαμπράκη, βρέθηκε στην παρανομία μαζί με τον Χρήστο και πάλεψαν κατά της χούντας. Μαζί βρέθηκαν και στο στρατοδικείο και καταδικάστηκαν σε πολύχρονες φυλακίσεις. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στα βασανιστήρια που υπέστη ο Χρήστος στο Στρατόπεδο του ∆ιονύσου και είπε χαρακτηριστικά: «Με όση φωνή τού απόμεινε από τον πόνο, από τα βασανιστήρια και από τις λιποθυμίες, κατέληγε σ’ ένα πελώριο και ατέλειωτο «όχι» σε ό,τι του ζητούσαν οι βασανιστές. Έμεινε για μήνες δεμένος στον ∆ιόνυσο σαν τον Προμηθέα στο βράχο του». Κατόπιν ο Σωτήρης Οικονόμου, συνάδελφος του Χρήστου στο συνδικαλιστικό κίνημα των ασφαλιστικών εταιρειών. Η μεγάλη στιγμή της εκδήλωσης ήταν όταν μίλησαν οι κόρες του Γιάννα και Μαρίνα για τον πατέρα, τον άνθρωπο με τη μεγάλη καρδιά. Μίλησαν ακόμη ο συγγραφέας Μήτσος Κασόλας και ο Μήτσος Παλαιολογόπουλος. Τέλος, ο συγκρατούμενος του στον Κορυδαλλό Μ. Κοβάνης αναφέρθηκε στα χρόνια της φυλακής, αλλά και τη συνειδητή επιλογή του Χρήστου να αγωνιστεί μέσα από το ΚΚΕ Εσωτερικού για την ανανέωση της αριστεράς. Η εκδήλωση έκλεισε μ’ ένα ποτήρι κρασί στη μνήμη του. •

ο μέλλον του αυτοδιαχειριστικού εγχειρήματος του εργοστασίου της ΒΙΟΜΕ βρίσκεται σε κίνδυνο μετά την εκδίκαση στις 23/3, του αιτήματος των συνδίκων της πτωχευμένης ΒΙΟΜΕ για εκποίηση των ακινήτων της μητρικής της εταιρείας Φίλκεραμ Τζόνσον. Στα ακίνητα της Φίλκεραμ περιλαμβάνονται και εκείνα στα οποία στεγάζεται η ΒΙΟΜΕ. Από τον Φεβρουάριο του 2013 το εγκαταλελειμμένο από τη διοίκηση της Φιλκέραμ εργοστάσιο, πέρασε υπό τον έλεγχο των εργαζομένων, οι οποίοι δηλώνουν αποφασισμένοι να υπερασπιστούν το εγχείρημα τους, ακόμη και αν προκύψει μια αρνητική για εκείνους δικαστική απόφαση. Συγκεκριμένα, σε ανακοίνωση τους τονίζουν. «Ανεξάρτητα από την απόφαση του δικαστηρίου είμαστε αποφασισμένοι, να υπερασπιστούμε το εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ, έναν τόπο εργασίας που κρατήθηκε ζωντανός χάρη στην αποφασιστικότητα των εργαζομένων και την αλληλεγγύη της ευρύτερης κοινωνίας. Η μοίρα μας είναι στα χέρια μας, διαχειριζόμαστε τη δουλειά μας και τις ζωές μας μόνοι μας. Η ΒΙΟΜΕ δεν είναι προς πώληση. Ανήκει στους εργαζόμενους». Ο ∆ημήτρης Κουματσιούλης, εργάτης της ΒΙΟΜΕ εξηγεί στην «Εποχή» γιατί οι 21 συμμετέχοντες στο συνεργατικό εγχείρημα δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν το εργοστάσιο στην περίπτωση κατά την οποία μια δικαστική απόφαση (αναμένεται μέσα σε 45 μέρες) επιτρέψει την εκποίηση των εγκαταστάσεων του. «Θα είμαστε εδώ. Το εργοστάσιο έχει δεθεί με μας, με τη ζωή μας. Είμαστε τέσσερα χρόνια εδώ και δεν έχουμε χάσει τη δύναμη μας.

Συνεχίζουμε τον αγώνα μας , γιατί ο αγώνας αυτός δεν είναι μόνο για εμάς. Είναι για όλη την κοινωνία. ∆εν μας ενδιαφέρει να επιτύχουμε μόνο εμείς σε αυτό το εργοστάσιο. Επιδιώκουμε ο αγώνας μας, να επεκταθεί και σε άλλα εργοστάσια. Όλοι μαζί οι εργάτες παλεύουμε σε αυτήν τη συνεργατική εταιρεία για να επιτύχουμε. Έχουμε ήδη δείξει με πράξεις ότι μπορούμε χωρίς αφεντικά».

Αναμένοντας τη νομοθετική ρύθμιση

Εν αναμονή της δικαστικής απόφασης για την εκποίηση ή μη των ακινήτων της Φίλκεραμ οι εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ ελπίζουν ότι μια νομοθετική ρύθμιση για τα αυτοδιαχειριστικά εγχειρήματα θα μπορούσε να δώσει μια οριστική λύση στα προβλήματα τους. Ο δικηγόρος, Χρήστος Μπακέλλας, σε συνέντευξη τύπου για τις εξελίξεις στη ΒΙΟΜΕ, την προηγούμενη εβδομάδα, ανέφερε ότι

το Υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται νομοθετική διάταξη για τις εγκαταλελειμμένες πτωχευμένες επιχειρήσεις. Ο δικηγόρος της ΒΙΟΜΕ, μιλώντας στην «Εποχή» εξηγεί γιατί θα είναι σημαντική μια τέτοια νομοθετική ρύθμιση: «Η αίτηση για την εκποίηση όλων των ακινήτων δυσκόλεψε την κατάσταση. Ευελπιστούμε ότι θα προχωρήσει η υπόθεση με τη διάταξη. Οι εργαζόμενοι δεν σκέφτονται σε καμία περίπτωση να αποχωρήσουν». Εξηγεί επίσης γιατί η συνεργατική της ΒΙΟΜΕ έχει καταθέσει αγωγή ενάντια στην πτώχευση της εταιρείας. Κάνουμε την αγωγή, γιατί την αίτηση για την κήρυξη της πτώχευσης την παρέλαβε η οικογένεια Φιλίππου, η οποία, ενώ είχε παραιτηθεί όλο το ∆ιοικητικό Συμβούλιο, εμφανίστηκε σαν νόμιμος εκπρόσωπος. Εμείς όμως δεν λάβαμε γνώση για το γεγονός και το μάθαμε μόνο όταν βγήκε η απόφαση. Για αυτήν την απόφαση κάναμε πτωχευτική ανακοπή. Αλέξανδρος Μαυρογένης

Η αυτολογοκρισία των αριστερών εντύπων ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

δώ κι αρκετά χρόνια, η θεματολογία του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα παράθυρο στον κόσμο, μια πλούσια πηγή ενημέρωσης και προβληματισμού. ∆υο νέα παιδιά, η Μυρτώ Συμεωνίδου κι ο Νίκος Πανιεράκης στο ντοκιμαντέρ τους με τίτλο «Oppression», παρουσιάζουν εύστοχα τα προβλήματα του χώρου της δημοσιογραφίας κυρίως στην παρατεταμένη περίοδο της οικονομικής κρίσης. Όσο η κρίση βαθαίνει, οι παρεμβάσεις στο δημοσιογραφικό έργο αυξάνονται κι οι δημοσιογράφοι καλούνται να επιλέξουν αν θα ακολουθήσουν την επιβεβλημένη γραμμή των αφεντικών ή αν θα τολμήσουν να τηρήσουν διαφορετική στάση. Αυτοί που τολμούν, ρισκάρουν όχι μόνο

να απολυθούν ή να διωχθούν νομικά, αλλά διακινδυνεύουν ακόμα και τη σωματική τους ακεραιότητα. Το «Oppression» παρουσιάζει μερικά μόνο από τα εκατοντάδες περιστατικά που δείχνουν ότι ένα από τα θύματα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι κι η ελευθεροτυπία. Ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από την επεξεργασία του υλικού της ταινίας είναι ότι οι δημοσιογράφοι, πλέον, είναι εκτεθειμένοι σε ένα μέγιστο κίνδυνο που τείνει να αλλοτριώσει καθοριστικά την ουσία της δουλειάς τους. Κι αυτός ο κίνδυνος δεν είναι αφορά μόνο τις ωμές παρεμβάσεις από τους διαπλεκόμενους εργοδότες τους στις εφημερίδες και τα κανάλια ή

τις δαιδαλώδεις εξαρτήσεις από φορείς της πολιτικής εξουσίας. Μια βαθύτερη διάβρωση τείνει να απονευρώσει ολοκληρωτικά τη δημοσιογραφική λειτουργία κι αυτή είναι η αυτολογοκρισία. Οι περισσότεροι δημοσιογράφοι, για να μη κοντραριστούν με την πολιτική που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των αφεντικών τους και να προλάβουν παρεμβάσεις στις έρευνες και τα κείμενά τους, αυτολογοκρίνονται κι έτσι αποφεύγουν τον κίνδυνο της στοχοποίησης, της δυσμένειας και της πιθανής απόλυσης. Στις μέρες μας, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, διαπιστώνουμε μια άλλη μορφή αυτολογοκρισίας, κυρίως στις εφημερίδες που στήριζαν και στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Εδώ τα αίτια δεν είναι ο φόβος των διευθυντικών παρεμβάσεων και της απόλυσης αλλά η ανάγκη να στηριχθεί η νέα κυβέρνηση και να φανεί ότι το πολιτικό της σχέδιο δεν έχει μεταλλαχθεί επικίνδυνα. Έτσι παρατηρούμε κείμενα που «μασάνε τα λόγια τους», όπου αναδεικνύονται τα θετικά κι υποβαθμίζονται ή αποσιωπούνται τα αρνητικά της κυβερνητικής πολιτικής. Τα κεντρικά άρθρα, κυρίως, που απηχούν τη

γραμμή της εφημερίδας ή γράφονται από τις περισσότερο επώνυμες πέννες, παρουσιάζουν ένα νερόβραστο μείγμα γενικόλογων διαπιστώσεων όπου κυριαρχεί η λείανση των αντιθέσεων, η ευθυγράμμιση με τις επιλογές του προεδρικού περιβάλλοντος κι η αποδοχή, ως αναγκαίου κακού, κάθε υποχώρησης από τις προεκλογικές δεσμεύσεις. Λειτουργώντας σε ένα πλαίσιο συμπολίτευσης με παραδοσιακούς όρους η αυτολογοκρισία επέρχεται αβίαστα, εγκαθίσταται στον τρόπο σκέψης των αρθρογράφων κι επηρεάζει καθοριστικά τον πυρήνα των κειμένων. Τι είναι, όμως, πιο ωφέλιμο για την αριστερά και τη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία; Η προοπτική μιας κυβέρνησης που θα ελέγχεται από ισχυρές κι αδέσμευτες φωνές κριτικής οι οποίες θα προλαβαίνουν και θα διορθώνουν αρνητικές εξελίξεις ή η εικόνα μιας πολιτικής ύπνωσης στην οποία θα συμβάλουν αυτολογοκριμένα κείμενα μυωπικής κυβερνητικής σύμπλευσης;

Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Η τέχνη πρέπει να προσφέρεται

Μια διασκευή του «Μονόλογου» της Σιμόν ντε Μπωβουάρ από την Αθηνά Κεφαλά ερμηνεύει τις Πέμπτες στο πατάρι του Γαβριηλίδη η Μάνια Παπαδημητρίου. Πρόκειται για ένα έργο δυνατό που συζητήθηκε πολύ την εποχή που βγήκε και εξακολουθεί να ταράζει με τις οξυδερκείς ψυχολογικές παρατηρήσεις του για το γυναικείο ψυχισμό, πολύ επίκαιρο στις μέρες της κρίσης. Παράσταση με δωρεάν είσοδο στο πατάρι ενός βιβλιοπωλείου. Σημαίνει κάτι; Εντάσσεται σε μια ιδέα αλληλεγγύης; Ίσως να περιμένουμε να την δούμε, δηλαδή, και σε δημόσιους χώρους; Το αναλόγιο αυτό που κάνουμε πάνω σε μια ιδέα και με την καθοδήγηση της Αθηνάς Κεφαλά και υπό τους ήχους της μουσικής από το βιολοντσέλο της Μαίρης Σκοπελίτη είναι μια πρώτη γεύση για μια παράσταση που θέλουμε να κάνουμε του χρόνου σε θέατρο κανονικό…. Έτσι ξεκινήσαμε!.. Παίζουμε, λοιπόν, πάνω σ’ ένα τραπέζι. Με το φωτισμό του χώρου Έχουμε δηλαδή μόνο το σώμα κι ένα μικρόφωνο! Είχα καιρό να αισθανθώ τέτοια ευθύνη και τέτοια διάθεση να μοιραστώ με τον κόσμο λόγο θεατρικό. Η διασκευή της Αθηνάς Κεφαλά είναι υπέροχη. Πολύ ωραίος σύγχρονος λόγος που ενώνει το τότε με το σήμερα αλλά και το χιούμορ με τον πικρό σαρκασμό! Υπάρχει μια γεύση πικρίας σε συγκεκριμένη κατηγορία γυναικών κυρίως, αλλά και ανδρών πια στην εποχή μας, στη μέση της ζωής ένα αίσθημα τρομακτικού πανικού μπροστά στο θάνατο, που γίνεται αφόρητο τις ώρες της μοναξιάς, που ολοένα πολλαπλασιάζονται… Η συνάντησή μου με την Αθηνά Κεφαλά, την οποία γνώριζα βέβαια από παλιά αλλά είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα μέσα από το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ και να επεξεργαστούμε τις θέσεις του προγράμματος πολιτισμού μαζί, έχει και πολιτικό χαρακτήρα για μένα. Πολιτικό, όμως, από την πλευρά της καλλιτεχνικής συγγένειας! Τι είναι δηλαδή προτιμότερο, για έναν καλλιτέχνη; Να διεκδικεί μέσα από το γραφείο του και τα τηλέφωνα μια θέση σε θέατρο ή φεστιβάλ; Ή να κατεβαίνει στο δρόμο με τις καθαρίστριες και να βλέπει την ανάγκη της τέχνης από κοντά, Η Αθηνά ήταν πάντα εκεί και πριν και μετά, όπως κι εγώ όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες που δεν γνωριζόμασταν και γνωριστήκαμε μέσα απ αυτές τις διαδικασίες μέσα και έξω απ τη βουλή! Θα βαδίσουμε παρέα για να συναντηθούμε με τους φυσικούς και αισθητικούς συμμάχους μας. Σε χώρους που μπορούν να προ-

“

Υπάρχει εκεί έξω γνήσια δυναμική καλλιτεχνική ζώσα πραγματικότητα αληθινά επαναστατική! ∆ηλαδή, που κάνει, αυτό που λέγανε παλιά και για τον Κάρολο Κουν, “ωραία φασαρία”.

σφερθούν και να προσφέρουν πολιτισμό. Σε πείσμα των καιρών και σε πείσμα της ευκολίας της συνήθειας. Πρόκειται για ένα δύσκολο αλλά πολύ ουσιαστικό έργο για το γυναικείο ψυχισμό. Μιλά για την αποπροσωποποίηση δίνοντάς της την έμφυλη διάσταση. Αποτελεί η επιλογή του έργου παρέμβαση στα γυναικεία θέματα που άνοιξαν ξανά με την κρίση και όσα έφερε αυτή ειδικά στις γυναίκες; Προσωπικά το θέμα της γυναικείας ψυχολογίας με κάνει λίγο καχύποπτη! Σκέπτομαι: γιατί γυναικείο; Ο τρόμος της μοναξιάς και του θανάτου και το ναρκισσιστικό κενό όταν τελειώνει η νεότητα και ο χρόνος των ερώτων δεν είναι μόνο γυναικείο! Είναι πανανθρώπινο! Όμως, ένα στοιχείο που είναι ξεχωριστό σε μας τις γυναίκες είναι η περίφημη σχέση με τη μάνα! Αν αυτή δεν έχει υπάρξει σωστά, τότε όλα πάνε στραβά: οι σχέσεις με τους άντρες, με τα παιδιά γιατί είναι κακές οι σχέσεις της γυναίκας με τον εαυτό της. Πριν από κάποια χρόνια θα σκεφτόμουν ότι έχουμε να κάνουμε με ένα δράμα. Τώρα πραγματικά δεν ξέρω, γιατί μερικά πράγματα μου μοιάζουν σάτιρα και σαρκασμός! Πώς ήταν η πρόσφατη εμπειρία σας από τη σύντομη θητεία σας στη βουλή; Πώς συνεχίζει την πο-

λιτική της δραστηριότητα η πολίτης/καλλιτέχνης Μάνια Παπαδημητρίου; Η πορεία μου στη βουλή ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, συναρπαστική εμπειρία. Και η επιστροφή μου στην τέχνη είναι σαν να ξαναπιάνω ένα νήμα που ήξερα αλλά με τελείως άλλη σχέση πια μ’ αυτό που λέμε ζωή. Ως βουλευτής προσπάθησα -και τώρα προσπαθώ- να εξηγήσω πως πρέπει να δώσει η πολιτεία τη δυνατότητα στο εναλλακτικό να υπάρξει δίπλα στο θεσμικό. Κι αυτό γιατί το θεσμικό είναι παρέες που ανακυκλώνονται στις κυρίαρχες σκηνές της χώρας! Όλοι το καταλαβαίνουν αλλά στο δια ταύτα δεν μπορούν παρά να κάνουν το «εφικτό» που είναι ό,τι γινόταν πάντα. Υπάρχει εκεί έξω γνήσια δυναμική καλλιτεχνική ζώσα πραγματικότητα, αληθινά επαναστατική! ∆ηλαδή, που κάνει αυτό που λέγανε παλιά και για τον Κάρολο Κουν, «ωραία φασαρία». Αυτό μου λείπει από τις καλοσυγυρισμένες αίθουσες και τα θεατρικά σαλόνια. Η ωραία φασαρία των καλλιτεχνών της άρτε πόβερα και η δυνατότητα να εξελίξεις αυτή τη φασαρία σε αρθρωμένο λόγο ποιητικό που θα ακουμπήσει στις ανάγκες και στις αγωνίες των ανθρώπων, που έχουν ανάγκη την τέχνη όχι για να κάνουν δημόσιες σχέσεις αλλά για να περάσουν καλά, να χαρούν ή να συγκινηθούν! Αν είχατε να κάνετε μια άμεση πρόταση για το θέατρο στην Ελλάδα, ποιο θα ήταν το πρώτο μέτρο που θα προτείνατε, η πρώτη πρόταση που θεωρείτε απαραίτητη; Ωραία ερώτηση! Το πρώτο μέτρο θα ήταν να εντάξω στα μέτρα για την ανθρωπιστική κρίση τμήμα της ιατρικής ασφάλισης και εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς για άνεργους καλλιτέχνες που εργάζονται. Θα απελευθέρωνα άμεσα τις μικρές ιδιωτικές χορηγίες και θα έδινα κίνητρα για να πηγαίνουν προς ομάδες νέων καλλιτεχνών, έτσι ώστε να ευνοήσω τις προσπάθειες των μικρών και πενήτων καλλιτεχνών και να πολλαπλασιάζω τις πιθανότητες της υγιούς άμιλλας, πράγμα απαραίτητο στην τέχνη. Αμέσως μετά θα έφτιαχνα δίκτυο με εξέδρες στις γειτονιές με καλλιτεχνικά σχήματα διαφόρων ηλικιών από πολύ άξιους καλλιτέχνες που θα δέχονταν να παίξουν με λίγα χρήματα ή με κουτί, για τις νύχτες του καλοκαιριού που έρχεται, ώστε ο κόσμος με μια μπιρίτσα και πολύ φτηνό ή καθόλου εισιτήριο να μπορεί να διασκεδάσει όπως εκείνα τα βράδια στην ΕΡΤ! Η τέχνη είναι αγαθό που πρέπει να προσφέρεται! Αλλά ο καλλιτέχνης πρέπει να μπορεί να ζήσει. Και κυρίως να μπορεί να αρρωστήσει. Καλλιτέχνης δεν είναι μόνο ο γνωστός, δηλαδή ο διάσημος, ή ο γνωστός του γνωστού δηλαδή ο ημέτερος, είναι και ο καθένας που έχει ταλέντο διάθεση και πάθος να τιμήσει την τέχνη που έμαθε έστω και σε μια χώρα σαν τη δική μας με τέτοια ανθρωπιστική κρίση. Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

“Θυμάμαι” της Ελένης Παπαχριστοφιλοπούλου

ΜΕ ΣΥΝΤΟΜΙΑ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

Η Μάνια Παπαδημητρίου μιλά για τον ”Μονόλογο” της Σιμόν ντε Μποβουάρ

τον πολυχώρο ΕΚΣΤΑΝ (Καυτατζόγλου 5, Πατήσια) παίζεται κάθε Κυριακή στις 7μ.μ., το έργο της Ελένης Παπαχριστοφιλοπούλου «Θυμάμαι». Πρόκειται για μια ειλικρινή και συναισθηματική καταγραφή της περιόδου της κρίσης. Η συγγραφέας, με μια γραφή που θυμίζει docu-theatre, ασχολήθηκε με τα μεγάλα θέματα της κρίσης: την ανεργία, τη φτώχεια, τη μετανάστευση, την εκπαίδευση, την υγεία, την τρίτη ηλικία, το μαύρο στην ΕΡΤ, το περιβάλλον (το κομμάτι για τις Σκουριές ήταν ιδιαιτέρως ενδιαφέρον). Θα μπορούσε να κρατήσει το έργο ανοιχτό και να προσθέτει και να αφαιρεί θέματα κατά περίπτωση. Πάντως άγγιξε τα θέματα με ευαισθησία και πολιτική θέση. Μια ομάδα, μια παρέα να πούμε καλύτερα, απλών, καθημερινών ανθρώπων που βιώνουν την κρίση πάνω τους και βλέπουν τις ζωές τους να ρημάζονται μιλούν γι’ αυτήν σαν να βρίσκονται μπροστά στο δικαστήριό της. Καθαρά, απλά και αληθινά. Χωρίς μεγαλοστομίες, χωρίς περισπούδαστες αναλύσεις, με αναφορές σε τρόπους του ιρλανδικού θεάτρου. Θα μου άρεσε να το δω το καλοκαίρι στις πλατείες των πόλεων, σαν μια έκπληξη τέχνης και μια πολιτική υπενθύμιση για όσα μένουν ακόμα να γίνουν και απαιτούν λαϊκή επαγρύπνηση και κινητοποίηση, γιατί ο εχθρός καραδοκεί εκεί έξω την ώρα της επανάπαυσης. Μετωπικά σκηνοθετημένο, σαν ντοκιμαντέρ από τον Γιάννη Σταματίου, ντύθηκε μουσικά από τις νότες του Μίκη Θεοδωράκη -ζωντανά στο πιάνο η Νατάσα Μωυσόγλου. Παίζουν οι ηθοποιοί: Λευτέρης Αλεξανδρής, Χριστίνα Καπράλου, Λαμπρινή Λίβα, Ιωάννα Μαργαρίτη, Φωτεινή Μπιρλή, Νατάσα Μωυσόγλου, Ευαγγελία Νύκταρη, Παναγιώτης Ξανθόπουλος, Ελένη Παπαχριστοφιλοπούλου, Γιάννης Σταματίου, Παύλος Τάγκας, Μάριος Τσαμαντιώτης, Γιώργος Φώσκολος. •

1088

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

ΒΙΒΛΙΟ

Το περιοδικό της Θεσσαλονίκης «Εντευκτήριο» Τεύχος 106 Ιούλ.-Σεπ. 2014 Έκδοση 10/2/2015 Θεσσαλονίκη

“Τ

α λογοτεχνικά περιοδικά οφείλουν να είναι προσωποπαγή. Με δημοκρατικές διαδικασίες δεν βγαίνουν περιοδικά. Εγώ ήμουν δικτατορικός.” Αυτά έλεγε ο Μανόλης Αναγνωστάκης σε συνέντευξή του, αναφερόμενος και στα προπολεμικά περιοδικά, που “ήταν περιοδικά παρέας, περιοδικά ιδεών”. Και συμπλήρωνε: “Σήμερα τα περιοδικά δεν συγκρούονται μεταξύ τους. Οι ίδιοι συνεργάτες μπορεί να είναι στο ένα περιοδικό και στο άλλο. Οι ίδιες ιδέες να εκφράζονται στο ένα περιοδικό, οι ίδιες και στο άλλο. Τα περιοδικά σήμερα είναι έντυπα καλής ανθολογίας. Μπορούν τα ίδια κείμενα να δημοσιευτούν και σ’ ένα άλλο περιοδικό, ενώ πρώτα κάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο.” Το “σήμερα” εκείνης της συνέντευξης τοποθετείται το 1992. Κοντά ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, η κατάσταση δεν έχει και πολύ αλλάξει. Τα περισσότερα περιοδικά θα χαρακτηρίζονταν προσωποπαγή, αλλά διατηρούν και μια παρέα φίλων. Αν και μάλλον πρόκειται για κύκλο μόνιμων συνεργατών. Πάντως, οι περισσότεροι συγγραφείς δίνουν συνεργασίες, όπου τους ζητηθεί. Ενώ στέλνουν κείμενά τους σε όποιο περιοδικό έχουν κάποιας μορφής πρόσβαση. Μοναδική εξαίρεση “περιοδικού παρέας”, όπως την αντιλαμβανόταν ο Αναγνωστάκης, που επιβιώνει έστω και με φαγωμένη από τη φθορά του χρόνου την παρέα, είναι οι «Σημειώσεις». Τρία προσωποπαγή περιοδικά αναφέρει ο Αναγνωστάκης: «Νέα Γράμματα», «Νέα Εστία», «∆ιαγώνιος». Ενώ, δεν ξεχωρίζει κανένα από τα περιοδικά, που ξεκίνησαν μεταπολιτευτικά. Μέχρι τότε, πάντως, το μοναδικό περιοδικό, που του είχε κάνει αφιέρωμα, ακριβέστερα του είχε αφιερώσει σελίδες, ήταν το θεσσαλονικιώτικο «Εντευκτήριο». Τότε, ακόμη, η συμπρωτεύουσα είχε περιοδικά. Σήμερα, εξαιρουμένου του ετήσιου φιλολογικού περιοδικού «Κονδυλοφόρος», αν δεν σφάλλουμε, το «Εντευκτήριο» απέμεινε μοναδικό. Περιοδικό αρχικά διμηνιαίο, σήμερα τριμηνιαίο, με το πρώτο τεύχος να κυκλοφορεί την 7η Νοε. 1987. Οι “σελίδες για τον Αναγνωστάκη” δημοσιεύονται στο έκτο τεύχος. Σίγουρα προσωποπαγές, αφού δημιουργός του και πάγιος διευθυντής είναι ο Γιώργος Κορδομενίδης. Ως “μέντορά” του αναγνωρίζει τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, τον “δικτατορικό διευθυντή” της «∆ιαγωνίου». Μόνο που ο Κορδομενίδης, παρά τη μαθητεία δίπλα του και τη λαϊκή ρήση, “με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις”, ούτε στα τριάντα του, ούτε εφέτος, που συμπληρώνει τα εξήντα, λειτουργεί δικτατορικά. εκινώντας το περιοδικό του είχε μία κοντά δεκαετή θητεία σε διάφορα έντυπα, με πιο μακρόχρονη εκείνη στο αξιόλογο περιοδικό της Εθνικής Τράπεζας, το «Εμείς», που διηύθυνε ο ∆ημήτρης ∆ασκαλόπουλος. Μια άλλη προσωπικότητα του λογοτεχνικού χώρου, που στερείται αυταρχικού προφίλ. Στη νεολαιίστικη αργκό, ο ∆ασκαλόπουλος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί “ήρεμη δύναμη”. Ο Κορδομενίδης, αντιθέτως, δίνει την εντύπωση του αβρού, στα όρια του ανασφαλούς, που μάλλον χρειάζεται παρά προσφέρει στήριξη. ∆εν αποκλείεται, ωστόσο, να πρόκειται για απατηλή εντύπωση, την οποία καταφέρνει να δημιουργεί ένας ταλαντούχος στις δημόσιες σχέσεις. Ίσως, πάλι, το 1987, που, όπως εξομολογείται, “ένιωθε μετέωρος στα προσωπικά του αδιέξοδα” και έστησε το περιοδικό, να ήταν προτιμότερο,

αντ’ αυτού, να ξεκινούσε μία ψυχαναλυτική διαδικασία. Αν το είχε αποφασίσει, το πιθανότερο να μην είχε στο βιογραφικό του μόλις μία ολιγοσέλιδη συλλογή διηγημάτων. Και αυτή με ψευδώνυμο, που ποτέ δεν καταγράφτηκε. Είκοσι συναπτά έτη μετά την υιοθέτησή του, πάντοτε σε αναμονή συνέχειας, θα μπορούσαμε να το αποκαλύψουμε. Είναι ο Γιώργος Αδαμίδης, ο συγγραφέας της συλλογής διηγημάτων «Βολή εγγύς φιλίων τμημάτων». Αντί, όμως, να εμπιστευθεί εαυτόν στον θείο Φρόυντ, προτίμησε να μείνει συναισθηματικά μετέωρος, με “περπατούρα” το περιοδικό του, όπως το χαρακτηρίζει αυτοσαρκαζόμενος. Στο «Εντευκτήριο», δημοσιεύτηκε και το πρώτο, μετά θάνατο, αφιέρωμα στον Αναγνωστάκη. Εκείνος, πάντως, μάλλον συγκατατάσσει το περιοδικό στα “έντυπα καλής ανθολογίας”. Μόνο που σήμε-

πρόσφατη και συγκεντρωτική των τριών πρώτων ποιητικών του συλλογών, που είχαν εκδοθεί μέσα στη δεκαετία του ’70. Η συγκεντρωτική εκδόθηκε το 2012, με τίτλο, «Εικόνες που επιμένουν», και ως επισφράγισμα μίας 40ετούς ποιητικής παρουσίας. Από τις θεσσαλονικιώτικες εκδόσεις του περιοδικού «Τραμ», εκδόθηκαν οι δυο πρώτες ποιητικές συλλογές, αρχές 1973 «Το τέλος του τοπίου», τέλη 1976 «Μετάθεση». Αν δεν σφάλλουμε, ο πρώτος κριτικός, που επισημαίνει τότε τη νέα ποιητική φωνή, είναι ο Αντρέας Καραντώνης. Παρουσιάζει και τις τρεις πρώτες συλλογές. Την επόμενη, του 1982, «Ο Μινώταυρος μετακομίζει», δεν την προλαβαίνει. Αποβιώνει 27 Ιουν. 1982. Για την τρίτη ποιητική συλλογή, του 1978, «Υπόγειο γκαράζ», ο Καραντώνης κάνει την εύστοχη παρατήρηση, ότι ο

βίος - / πώς βλέπω τώρα καθαρά το νόημά των. / Τι μεταμέλειες περιττές, τι μάταιες... ”). Σε ένα παραπλήσιο συμπέρασμα ωθεί, αν διαβάζουμε σωστά, και το κείμενο, με τίτλο, «Ένας δια βίου λυρισμός», του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου, του μόνου αμιγούς κριτικού λογοτεχνίας στους συμμετέχοντες στο αφιέρωμα. Εκείνος, ζητώντας να παρουσιάσει τον λυρικό Λιοντάκη, αντιπαραθέτει τη συγκεντρωτική πρόσφατη έκδοση των τριών πρώτων ποιητικών συλλογών με την έβδομη συλλογή του. Σχετικά, ο Χατζηβασιλείου παρατηρεί: “Ο έρωτας, που αποτελούσε πάντοτε μόνο ένα εν δυνάμει στοιχείο, μια δυνατότητα σε αναστολή, υποταγμένη στο κυνήγι του ωραίου, θα ανέβει τώρα με πρωτόγνωρη ορμή στην επιφάνεια...Πρόκειται περισσότερο για έναν χώρο επεξεργασίας, μεταλλαγής και εν τέλει χειραφέτησης του ποιητικού προσώπου και της ερωτικής του ταυτότητας.” Για την ερωτική διάθεση, με αφορμή την πέμπτη συλλογή του 1988, «Ο ροδώνας με τους χωροφύλακες», γράφει ο Γιάννης Τσαρούχης. Με συγκίνηση διαβλέπει πως “ο ποιητής δεν διστάζει να τη συμφιλιώσει ακόμη και με τον χριστιανισμό, βάζοντας τη βροχή να ζωγραφίζει ένα ρόδο, το κυρίαρχο σύμβολο του έρωτα, στο κλίτος μιας βασιλικής”. κτός από τα αποσπάσματα των παλαιότερων κριτικών κειμένων Λειβαδίτη και Τσαρούχη, αναδημοσιεύεται απόσπασμα επιφυλλίδας του ∆. Ν. Μαρωνίτη. Επίσης, κείμενο του ∆ιονύση Χαλκωματά, που εγκατέλειψε προσωρινά τον Κικέρωνα και τους κανόνες της ρητορικής, για να ασχοληθεί με τη σύγχρονη λογοτεχνική αισθητική. Αυτά όσο αφορά το ποιητικό έργο του Λιοντάκη. Για το μεταφραστικό του, γράφει η Τιτίκα ∆ημητρούλια, όπου μνημονεύει συνοπτικά και τις λοιπές “δεύτερες γραφές” του, τουτέστιν ανθολογίες και βιβλιοκρισίες. Έτσι, τουλάχιστον σε υποσελίδια σημείωση, μνημονεύεται “το σκοτεινό τρυγόνι”, η πρώτη ανθολογία διηγημάτων του Παπαδιαμάντη, που ο Λιοντάκης είχε εκδώσει προ 20ετίας, καθώς και ο “ερωτικός Παπαδιαμάντης”, όπως μετεξελίχθηκε ο τίτλος στη δεύτερη ανθολογία, προ πενταετίας. Επίσης, αναφέρεται η ανθολογία του για τον γενέθλιο τόπο, το Ηράκλειο Κρήτης, στη Σειρά, «Μια πόλη στη λογοτεχνία». Σε αυτήν την ανθολογία, υπάρχει έμμεση μνεία και στο κείμενο της Μαριλίζας Μητσού, «Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου στην ποίηση του Χριστόφορου Λιοντάκη». Εκκινεί, όμως, από το μοναδικό βιβλίο του Λιοντάκη με κείμενα, το «Νυκτερινό γυμναστήριο», όπου υπάρχει και κείμενο για τον γενέθλιο τόπο, το Ηράκλειο και τον μύθο του, που αποτέλεσε “το έδαφος της ποίησής του”. Στο «Μια πόλη στη λογοτεχνία», ο πρόλογος τιτλοφορείται «Είκοσι τέσσερις ψηφίδες για τον Χάνδακα». Κατά τον προλογιστή, “μια πόλη που τρέφει το μύθο και τρέφεται από αυτόν” και ακόμη, “μια πόλη όπου ο μύθος γίνεται πραγματικότητα”. Ανθολογεί 24 συγγραφείς, με άνοιγμα κοντά ενός αιώνα: το 1862 γεννηθείς ο Ιωάννης ∆αμβέργης, το 1959 ο Γιώργος Ξενάριος. Αναδημοσιεύονται 18 πεζά, μία επιστολή Σικελιανού προς Καζαντζάκη και πέντε ποιήματα, ανάμεσα σε αυτά και το δικό του, με τίτλο, «Χάνδαξ». Ο πρόλογος είναι αφιερωμένος “στον Γ. Π. Σαββίδη, φίλο του Ηρακλείου”. Στην εικονογράφηση του αφιερώματος, δημοσιεύεται φωτογραφία του Λιοντάκη με τον Σαββίδη, την Μητσού και τον ομήλικο ομότεχνό του Θ. Θ. Νιάρχο. Μόνο που φωτογραφίες, χωρίς το πού και κυρίως, το πότε, μένουν χωλές, κάτι σαν γεροντικές αναμνήσεις.

Μία από τις έντεκα φωτογραφίες του Γιώργου ∆επόλλα, στο ένθετο Camera Obscura. ρα, αυτός ο χαρακτηρισμός είναι μακράν του να θεωρείται αυτονόητος. Το πρόσφατο τεύχος διατηρεί το ίδιο πάντοτε προσωπικό στίγμα του εκδότη του, όσο αφορά αισθητική και βασικούς συνεργάτες, βελτιώνοντας την πρώτη και διευρύνοντας τον αρχικά στενό κύκλο των δεύτερων. Σε αυτό μετρούμε 39 συνεργάτες, οι 15 Βορειοελλαδίτες τουλάχιστον ως προς τον τόπο γέννησης, στους οποίους θα πρέπει να προσθέσουμε τους Γιάννη Κοτσιφό και Ηρακλή Παπαϊωάννου, που διέλαθαν της ευρετηρίασης. Οπότε, στους 41 συνεργάτες, οι 17 έρχονται από τη Βόρεια Ελλάδα, σήμερα, όμως, οι περισσότεροι την έχουν εγκαταλείψει. Μεγάλη, λοιπόν, είναι η συμμετοχή των Αθηναίων. Γεγονός, που μπορεί να εκληφθεί και ως ατού και σαν μειονέκτημα. Ατού λόγω της αναγνωρισιμότητας που απολαμβάνουν, μειονέκτημα γιατί αποδεικνύονται γραφομανείς και άπιστοι, σκορπίζοντας κείμενα σε όσα περισσότερα έντυπα δύνανται. Αντιθέτως, ο Κορδομενίδης μένει πιστός στις “αγάπες” του, με πρώτο τον φίλο του Γιώργο Ιωάννου. Εκείνος δεν πρόλαβε το «Εντευκτήριο», απεβίωσε στις 16 Φεβ. 1985. Ήδη, στο δεύτερο τεύχος του περιοδικού, υπάρχει αφιέρωμα και ένα δεύτερο, στο δέκατο. Το πρόσφατο τεύχος συνοδεύεται από CD, “Ο Γιώργος Ιωάννου διαβάζει πεζογραφήματά του”.

πετειακό το αφιέρωμα του τεύχους στον Χριστόφορο Λιοντάκη, γεννημένο στις 20 Φεβ. 1945, σύμφωνα με την εργοβιογραφία, που συντάσσει ο δοκιμιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας Ζαχαρίας Κατσακός. Γέννημα θρέμμα Κρητικός αυτός, από το Ηράκλειο, όπως και ο τιμώμενος, κλείνει τις σελίδες του αφιερώματος δίνοντας το στίγμα εκάστης από τις συνολικά επτά ποιητικές συλλογές του Λιοντάκη. Επτά συν μία, την πιο

Λιοντάκης διαθέτει το “τρίτο μάτι” ή και “μάτι της διαίσθησης”. Τα ποιήματα της ίδιας συλλογής, ο Τάσος Λειβαδίτης τα διαβάζει ως αλληγορία ενός από τους κύκλους της «Κόλασης» του ∆άντη, στη σύγχρονη εκδοχή τους. Ερμηνεία που υιοθετεί και επαυξάνει η Χριστίνα Ντουνιά στο εκτενές κείμενό της στο αφιέρωμα, με τίτλο, «Τα δικαιώματα του “θυμού” και η ποίηση του Χριστόφορου Λιοντάκη». Σε αυτό, αναζητεί τον μίτο της “αφήγησης”, όπως αυτή, ελλειπτική και αποσπασματική, ανελίσσεται στις επτά συλλογές. Τελικά, επιλέγει ως σταθερό προσωπικό ίχνος του ποιητή στην επτάλοφη ποιητική πορεία του την φράση , “θυμώ μάχεσθαι χαλεπόν ο γαρ αν θέλη ψυχής ωνείται”. ∆άνειο του Λιοντάκη από τον Ηράκλειτο, που δηλώνει την αποδοχή του “θυμού”, τουτέστιν του πάθους, και την ένδοση στην ακατανίκητη επιθυμία. Η μελετήτρια, στην εγκωμιαστική κατακλείδα του κειμένου της, τσιμπάει στίχους από το ποίημα «Τα επικίνδυνα» του Καβάφη (“το σώμα μου στες ηδονές θα δώσω /...γιατί όταν θέλω - / και θα ’χω θέλησι, δυναμωμένος / ως θα ’μαι με θεωρία και μελέτη - / στες κρίσιμες στιγμές θα ξαναβρίσκω / το πνεύμα μου, σαν πριν, ασκητικό”), προσθέτει και τον σολωμικό με “λογισμό και μ’ όνειρο”, για να στρογγυλέψει το συλλογισμό της, πως “το πάθος της ψυχής και του σώματος, δυναμωμένο με θεωρία και μελέτη, καλλιεργημένο με λογισμό και μ’ όνειρο, κατακτά την καλλιτεχνική του δικαίωση”. Κι όμως, από τα συμφραζόμενα του ποιήματος του Λιοντάκη, «Εξιλαστήριο», όπου και το ηρακλείτειο απόφθεγμα, εικάζουμε πως ο ποιητής, τουλάχιστον σε εκείνο, μάλλον στίχους από το καβαφικό ποίημα «Νόησις» ανακαλεί (“Τα χρόνια της νεότητάς μου, ο ηδονικός μου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

28 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

Γέφυρες τέχνης από τις φυλακές στην κοινωνία

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Joanna Drigo & Ευστάθιος ∆ράκος Οι δύο χαρισματικοί καλλιτέχνες οπωσδήποτε προκαλούν το ενδιαφέρον με τη νέα τους μουσική πρόταση, μια πρόταση που ντύνεται με το χρώμα της άνοιξης και γίνεται ένα τραγούδι που αγαπάει το παρελθόν και φωτίζει το μέλλον. Η Joanna Drigo και ο Ευστάθιος ∆ράκος, ο συνθέτης και τραγουδιστής των Minor Project, ενώνουν τις μουσικές τους ταυτότητες σε μία μοναδική βραδιά που υπόσχεται να σε κάνει να θυμηθείς τα παραμύθια του Νιόνου, να χαμογελάσεις με τις μελωδίες του Μάνου, να χορέψεις στο ρυθμό του πιο ξεχασμένου βαλς και έπειτα να επιστρέψεις στη σκηνή που μεγάλωσε και ενέπνευσε τους δύο τραγουδοποιούς, γεμάτος από εκείνο το υπέροχο συναίσθημα της νοσταλγίας. Ο ∆ημήτρης Σιάμπος (κιθάρες), ο Κώστας Πατσιώτης (κοντραμπάσο), ο Γιώργος Τσιατσούλης (ακκορντεόν) και ο Αλέξανδρος Μπαλτάς (τύμπανα) αποφασίζουν να δώσουν πνοή σε αυτό το μουσικό project που γεννήθηκε σαν ιδέα κάπου στην καρδιά των Κυκλάδων, λίγα χρόνια πριν... Σε αυτήν τη ξεχωριστή συνάντηση, ο καθένας με τον προσωπικό και αφοπλιστικό του τρόπο θα μεταδώσει πως αντιλαμβάνεται και παράγει πρωτότυπους ήχους, μέσα από τη μουσική. Τη ∆ευτέρα 30 Μαρτίου, στις 9μ.μ., στο Σταυρό του Νότου. Είσοδος 10 ευρώ με μπύρα-κρασί.

Το περιοδικό της Θεσσαλονίκης

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

Στο αφιέρωμα, προτάσσεται αδημοσίευτο ποίημα του τιμώμενου. Τα τελευταία τεύχη του περιοδικού ανοίγουν με σελίδες που φιλοξενούν “νέες φωνές”, δηλαδή πρωτοεμφανιζόμενους αλλά και νέους ως προς την ηλικία. Ως επιλογή δείχνει ρηξικέλευθη, με βάση τα έως σήμερα μέτρα και σταθμά του περιοδικού, ωστόσο εντάσσεται στη γενικότερη τάση, που θα μπορούσε να έχει την ετικέτα “τόπο στα νιάτα”. Απομένει ζητούμενο αν αυτή η μόδα προέκυψε ως μίμηση ενός γενικότερου ρεύματος στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης ή από ανάγκη για ανανέωση των προσώπων. Πάντως, τείνει να κυριαρχήσει σε όλους τους χώρους από την πολιτική μέχρι το χώρο του βιβλίου. Σε αυτό το τεύχος, δημοσιεύονται ποιήματα δεκαεξάχρονης Κύπριας. Ακολουθούν μεταφράσεις, ποιήματα και πεζά ενηλίκων. Επίσης, νεκρολογίες και βιβλιοπαρουσιάσεις. Υπάρχει, βεβαίως και σε αυτό το τεύχος το φωτογραφικό 16σέλιδο Camera Obscura, που συνιστά μόνιμο διακριτικό στοιχείο του περιοδικού. Με τίτλο «The Artist and his Masterpiece», δημοσιεύονται 11 φωτογραφίες του Γιώργου ∆επόλλα, όπου σαρκάζει τις μετανεωτερικές καλλιτεχνικές τάσεις, ποζάροντας σοβαροφανώς προς αυτοφωτογράφιση δίπλα σε σωρούς σκουπιδιών σε δημόσιους χώρους. Πρόκειται για τολμηρό σαρκασμό, αλλά ριψοκίνδυνο, καθώς μπορεί να παρεξηγηθεί από αφελείς θιασώτες της σημερινής πρωτοπορίας στη φωτογραφία. Μ. Θεοδοσοπούλου

ο οργανικό σύνολο ART facts ensemble παρουσιάζει έργα έξι νέων ευρωπαίων συνθετών γραμμένα ειδικά για το σύνολο και εμπνευσμένα από τη ζωή των γυναικών στις φυλακές της Θήβας, έργα με βαθιά φιλοσοφική διάσταση, με πολλή ευαισθησία και ταυτόχρονα αντιπροσωπευτικά avant-garde δείγματα της νέας γενιάς ευρωπαίων συνθετών της contemporary classical μουσικής. Το ART facts ensemble αποτελούν οι: Ai Motohashi-Σιδέρη (πιάνο), Σπύρος Τζέκος (κλαρινέτο), Guido De Flaviis (σαξόφωνο), Λαέρτης Κοκολάνης (βιολί), Μάριος ∆απέργολας (βιόλα), Κώστας Σερεμέτης (κρουστά), Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά). Η βασική ιδέα του ART facts ensemble ήταν η σύνθεση έργων για live electronics ή προηχογραφημένους ήχους και ακουστικό σύνολο, με βάση τις ηχογραφήσεις ήχων και μαρτυριών από κρατούμενες στις γυναικείες φυλακές Θήβας κατά τη διάρκεια του προγράμματος art and drama therapy που εκπόνησε η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση ΑΜΑΚΑ, από τον Σεπτέμβρη του 2013 μέχρι τον Ιούνιο 2014. Έννοιες που σχετίζονται με τη ζωή στις φυλακές, όπως ο εγκλεισμός, η ρουτίνα, ο πανοπτισμός, έτσι φυσικά όπως τις αντιλαμβάνονται άνθρωποι εκτός εγκλεισμού, καθώς και μαρτυρίες των ίδιων των κρατούμενων γυναικών απο-

“Η πονηρή αλεπουδίτσα”

τέλεσαν τους βασικούς θεματικούς άξονες και πηγές έμπνευσης των συνθετών για τη δημιουργία των συνθέσεών τους. Η πρώτη παρουσίαση των συγκεκριμένων έργων πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2014 μέσα στο κτίριο των γυναικείων φυλακών της Θήβας. Τόσο η σύνθεση των συγκεκριμένων έργων, όσο και η παρουσίασή τους εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος «PAROL! Writing and art beyond walls, beyond borders» (το οποίο στηρίζεται από το «Culture Program» της Ευρωπαϊκής Ένωσης) κι έχει σαν στόχο τη δημιουργία καλλιτεχνικών γεφυρών ανάμεσα στα σωφρονιστικά ιδρύματα και την κοινωνία δια μέσου της τέχνης, πρόγραμμα που εφαρμόζεται ταυτόχρονα σε 5 ευρωπαϊκές χώρες. Η ηχογράφησή των έργων θα κυκλοφορήσει σε cd στις 3 Απριλίου από την Puzzlemusik. Τη ∆ευτέρα 30 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος. Εισιτήριο: 10 ευρώ και μειωμένο 7 ευρώ (για φοιτητές και ανέργους).

Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει για πρώτη φορά μια από τις πιο απολαυστικές όπερες του παγκόσμιου ρεπερτορίου που περιγράφει την τρυφερή ιστορία μιας άτακτης αλεπούς, ένα έργο ύμνος στον κύκλο της ζωής, δοσμένο με τρυφερότητα, χιούμορ και πραγματισμό, ένα αλληγορικό έργο με ονειρική μουσική, το οποίο ο Τσέχος συνθέτης Γιάνατσεκ συνέθεσε στο τέλος της δημιουργικής του πορείας. Το έργο θα παρουσιαστεί στη θρυλική παραγωγή του Ντέιβιντ Πάουντνι, όπως πρωτοπαρουσιάστηκε από την Εθνική Όπερα της Ουαλίας και την Όπερα της Σκωτίας και είναι η πρώτη όπερα του Γιάνατσεκ, που προστίθεται στο δραματολόγιο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η μαγική μουσική που συνέθεσε ο Γιάνατσεκ και που τον κατέταξε στους σημαντικότερους συνθέτες του 20 αιώνα, στηρίζεται στη μουσικότητα της τσεχικής γλώσσας, αντλεί στοιχεία από τη μουσική παράδοση της πατρίδας του, είναι έντονα λυρική και ατμοσφαιρική. Η υπόθεση του έργου, παρακολουθεί τον κύκλο ζωής μιας αλεπούς, καθώς μεγαλώνει, ερωτεύεται, κάνει οικογένεια και τελικά πεθαίνει. Η παραγωγή, την αναβίωση της οποίας υπογράφει η Ελέιν Τάιερ Χολ, είναι πολύχρωμη, ζωηρή και με υπέροχη αίσθηση του χιούμορ. Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής διευθύνουν οι διακεκριμένοι μαέστροι -με ειδίκευση στο έργο του Γιάνατσεκ- Γιάροσλαφ Κίσλινγκ και Οντρέι Όλος. Τα μαγευτικά σκηνικά και κοστούμια είναι της Μαρία Μπγέρνσον, οι φωτισμοί του Νικ Τσέλτον, ενώ η χορογραφία του Στιούαρτ Χοπς. Στη διανομή της παραγωγής, η οποία παρουσιάζεται στα τσέχικα με ελληνικούς υπέρτιτλους, συναντούμε καταξιωμένους μονωδούς όπως -μεταξύ άλλων- τους Ράνταλ Τζέικομπς, Μίνα Πολυχρόνου, Έλενα Κελεσίδη, Χάρη Ανδριανό, ∆ημήτρη Κασιούμη, Ινές Ζήκου, Πέτρο Σαλάτα, Τζίνα Φωτεινοπούλου, Τζίνα Πούλου, Άκη Λαλούση, Πέτρο Μαγουλά, Ελένη ∆άβου, Χαράλαμπο Αλεξανδρόπολο και άλλους. Στις 28, 29 Μαρτίου & 1, 3, 4, 5 Απριλίου, στο Θέατρο Ολύμπια. Τιμές εισιτηρίων 20, 30, 40, 50, 60, 65 ευρώ. Παιδικό & φοιτητικό: 15 ευρώ. Θέσεις περιορισμένης ορατότητας: 10, 15, 20, 30 ευρώ.

“Planctus, θρήνοι της Παναγίας”

ια κατανυκτική αναδρομή στην υμνογραφία της μεσαιωνικής ∆ύσης με όργανα εποχής από το σύνολο παλαιάς μουσικής Ex Silentio με τον ∆ημήτρη Κούντουρα στη μουσική διεύθυνση και στο πλαίσιο του κύκλου Adagio - Μουσικές για τις μέρες του Πάσχα. Το οδοιπορικό στη θρησκευτική μουσική εκτείνεται χρονικά από τον 10ο έως τον 15ο αιώνα και περιλαμβάνει σταθμούς στην Καταλονία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία αλλά και στην παράδοση των σούφι (ισλαμιστών ασκητών). Θα ακουστούν, μεταξύ άλλων, ύμνοι, κανόνες, χοροί, αντίφωνα, θρήνοι και άλλες συνθέσεις – φωνητικές ή ενόργανες– που εμπνεύστηκαν ανώνυμοι ή επώνυμοι δημιουργοί. Τα φωνητικά μέρη αποδίδουν οι τραγουδίστριες Θεοδώρα Μπάκα και Φανή Αντωνέλου. Συμμετέχουν οι μουσικοί: Θύμιος Ατζακάς (ούτι), Ανδρέας Λινός και Ηλέκτρα Μηλιάδου (βιέλα), Νίκος Βαρελάς (κρουστά) και ∆ημήτρης Κούντουρας (φλάουτο με ράμφος). Το σύνολο Εx Silentio δημιουργήθηκε το 2001 και ειδικεύεται στην παλαιά μουσική και την ιστορική ερμηνεία. Την καλλιτεχνική διεύθυνση του συνόλου έχει ο φλαουτίστας ∆ημήτρης Κούντουρας. Το Ex Silentio έχει ηχογραφήσει κοσμική μουσική του 15ου αιώνα και μεσαιωνική μουσική από τη Μεσόγειο για γνωστές γερμανικές δισκογραφικές εταιρείες. Μέλη του συνόλου διδάσκουν στη διεθνή καλλιτεχνική κοινότητα «Μουσικό χωριό» του Πηλίου. Οι ύμνοι θα συνοδεύονται με ελληνικούς υπέρτιτλους. Το Σάββατο 4 Απριλίου, στις 8.30μ.μ., στην Αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 12, 20 ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 8 ευρώ (65+, πολύτεκνοι). •

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

«Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΑΪΝΕΚΕΝ»

Καλόκαρδοι εγκληματίες

ο 1983 έγινε στο Άμστερνταμ μια απαγωγή η οποία μονοπώλησε επί αρκετές εβδομάδες τα ΜΜΕ. Απήχθη, από μια ομάδα πέντε ανδρών, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, ο Φρέντι Χάινεκεν, ιδιοκτήτης της μεγάλης ζυθοποιίας. Το ποσό που ζητήθηκε από τους απαγωγείς και καταβλήθηκε ήταν περίπου 35 εκατομμύρια φιορίνια, δηλαδή περί τα 46 εκατομμύρια ευρώ με σημερινές τιμές. Ενώ όλα πήγαν καλά, τελικά οι δράστες

συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε ποινές από 8 έως 12 χρόνια. Ο βραβευμένος με Έμι δημοσιογράφος, Πίτερ Ρ. Ντε Βρις, έγραψε το 1987 ένα ογκώδες βιβλίο 800 σελίδων για την υπόθεση. Το βιβλίο αυτό μετετράπη σε σενάριο 110 σελίδων από τον Γουίλιαμ Μπρούκφιλντ και ο Ντάνιελ Άλφρεντσον, ο οποίος σκηνοθέτησε το δεύτερο και το τρίτο μέρος της τριλογίας Μιλένιουμ («Το κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά», «Το κορίτσι στη φωλιά της σφή-

Μνήμη και αφύπνιση Σ «ΠΑΡΑΜΟΝΕΥΟΝΤΑΣ»

κας»), μετέφερε στον κινηματογράφο την υπόθεση. Η ταινία «Η απαγωγή του κυρίου Χάινεκεν» (Kidnapping Freddy Heineken) αφηγείται τα δραματικά εκείνα τα γεγονότα, από τη στιγμή που οι πέντε φίλοι αποφάσισαν να προχωρήσουν στην απαγωγή μέχρι τη σύλληψή τους. Οι Κορ Βαν Χουτ, Γουίλεμ Χόλεντερ, Φρανς «Σπάικς» Μέιχερ, Γιαν «Κατ» Μπελάαρντ και Μάρτιν «Μπρέικς» Έρκαμπς, ήταν φίλοι και συνεταίροι σε μια οικοδομική εταιρεία, τα οικονομικά προβλήματα της οποίας τους ανάγκασαν να αναζητήσουν τραπεζικό δάνειο. Όμως, επειδή καμία τράπεζα δεν τους δάνειζε, αποφάσισαν να κάνουν το μεγάλο κόλπο. Οργάνωσαν το σχέδιο με μεγάλη προσοχή και μια μέρα απήγαγαν τον Χάινεκεν και τον οδηγό του. Τους μετέφεραν σε ένα χώρο που είχαν κατασκευάσει, με τέλεια ηχητική μόνωση, και περίμεναν τα λύτρα που είχαν ζητήσει. Τελικά αν και είχαν οργανώσει την τέλεια απαγωγή δεν κατάφεραν να απολαύσουν τα χρήματα που πήραν και σύντομα βρέθηκαν στη φυλακή. Αυτό συνέβη επειδή δεν ήταν πραγματικοί εγκληματίες, αλλά μια παρέα, όχι κακών ανθρώπων, που αποφάσισαν να εγκληματήσουν για να βγουν από το οικονομικό αδιέξοδο χωρίς να χρησιμοποιήσουν καθόλου βία εναντίον των θυμάτων τους. Αυτό ήταν και το τρωτό τους σημείο. Η αστυνομία υποπτεύθηκε πως δεν είχε να κάνει με οργα-

νωμένη συμμορία και το εκμεταλλεύτηκε για να φτάσει στην εξιχνίαση της απαγωγής. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια θαυμάσια ταινία. Πρόκειται για ένα δράμα που μετατρέπεται σε θρίλερ αγωνίας αλλά και ψυχολογικό θρίλερ. Πάνω απ’ όλα όμως είναι μια ταινία χαρακτήρων. Κρατώντας τους θεατές σε μια διαρκή ισορροπία επάνω σε τεντωμένο σχοινί, καθώς η ένταση κορυφώνεται, ο σκηνοθέτης σκιαγραφεί αρχικά τους ήρωές του και όσο προχωρά η δράση αρχίζει και διεισδύει μέσα τους. Τα γεγονότα επιδρούν επάνω τους και αρχίζουν να διαφαίνονται οι ξεχωριστές πτυχές των χαρακτήρων τους. Καθώς αρχίζουν οι αμφιβολίες από κάποιους για την πράξη τους, ξεκινούν και οι συγκρούσεις μεταξύ τους και αρχίζουν να δημιουργούνται ρωγμές στη φιλία τους. Υπάρχει δράση, εντάσεις και κορυφώσεις, αγωνία και σασπένς, κάποιες στιγμές χιούμορ. Υπάρχει, όμως, κι ακόμη μία ανάγνωση που μας λέει πως όλα όσα συνέβησαν είχαν κοινωνικά αίτια και αφορμή ήταν η οικονομική ύφεση της εποχής. Οι πέντε αυτοί άνθρωποι βρέθηκαν κατεστραμμένοι οικονομικά, προσπάθησαν να βρουν νόμιμη διέξοδο, αλλά το «όχι» των τραπεζών τούς μετέτρεψε σε απαγωγείς. strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

την «Εποχή» της 11ης Μαΐου 2014 είχε δημοσιευτεί κείμενό μου, με τίτλο «Ο μηχανισμός της μνήμης και της αφύπνισης» για την ταινία του Βασίλη Κατσίκη, «Lurk» (Παραμονεύοντας). Η κριτική είχε γραφτεί με αφορμή την προβολή της ταινίας στη Θεσσαλονίκη, σε εκδήλωση της δημοτικής παράταξης ΘεσσαλονίκηΑνοιχτή Πόλη και του ρ/σ «93.4 Στο Κόκκινο». Τώρα που η ταινία προβάλλεσαι στους κινηματογράφους, αναδημοσιεύουμε μέρος του κειμένου. «Η ταινία είναι, καταρχάς, ένα ψυχολογικό θρίλερ, αφού διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν ως τέτοιο. Ο σκηνοθέτης καταφέρνει να δημιουργήσει μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα τρόμου, καθώς κλιμακώνει την αγωνία και περιπλέκει το μυστήριο. Η απειλή πλανάται καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, τα φλας μπακ μας ταξιδεύσουν στο χρόνο και στην ψυχική κατάσταση της γυναίκας. Χρησιμοποιώντας με μαεστρία μια σειρά από κλισέ των ταινιών του είδους και αφού κερδίζει τις εντυπώσεις σε επίπεδο σασπένς, ο Κατσίκης φροντίζει να αφήσει μικρές ρωγμές, μέσα από τις οποίες μπορεί ο θεατής να διακρίνει τις πραγματικές του προθέσεις. Οι αναφορές του στο Χίτσκοκ και ιδίως στον Πολάνσκι είναι πολλές και αυτό που κάνει είναι μια ταινία επάνω στη μνήμη, την απώλεια και την επαναφορά της, διά της οποίας επέρχεται η αφύπνιση. Σε μια απροσδόκητη εξέλιξη μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας, ο νεαρός εισβολέας λέει στη γυναίκα τη φράση κλειδί: «ήλθα για να σε ξυπνήσω». Γύρω από αυτήν τη φράση αναπτύσσεται όλη η ταινία, που σημαίνει πως έχοντας απωλέσει κάποιος τη μνήμη του, άνθρωπος ή κοινωνική ομάδα, βυθίζεται σε λήθαργο, γίνεται έρμαιο των καταστάσεων, πέφτει θύμα εκμετάλλευσης. Χρειάζεται να έρθει αυτό το κάτι, ένα ταρακούνημα, για να επανέλθει, να αφυπνιστεί, να δει την πραγματικότητα, να εξεγερθεί, να διεκδικήσει. Γίνεται πλέον σαφές το κοινωνικό μήνυμα της ταινίας. Η παγιδευμένη γυναίκα καταφέρνει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της. Μια κοινωνία ναρκωμένη μέσα στο λήθαργο της επίπλαστης ευδαιμονίας χάνει την ταυτότητά της, την ψυχή της. Χρειάζεται ένα σοκ για να αφυπνιστεί, για να αναζητήσει όσα έχει χάσει, να απελευθερωθεί, όπως η ηρωίδα του φιλμ». Στρα. Κερ.

«Μακριά από τους ανθρώπους» (Loin des hommes) του Νταβίντ Ελχόφεν: Στο διήγημα του Αλμπέρ Καμί «Η φιλοξενία» (συλλογή «Η εξορία και το βασίλειο», εκδόσεις Ζαχαρόπουλος), βασίζεται η θαυμάσια αυτή ταινία, η οποία μας μεταφέρει στην Αλγερία στα χρόνια του αντιαποικιοκρατικού αγώνα. 1954 και οι Αλγερινοί πολεμούν εναντίον των Γάλλων για την ανεξαρτησία τους. Ο δάσκαλος ενός χωριού, ο Νταρού, αναλαμβάνει να συνοδεύσει τον Μοχάμεντ, έναν άνδρα που κατηγορείται για φόνο, στην πόλη. Οι δύο άνδρες κυνηγημένοι από τους συγγενείς του θύματος αλλά και από τους Γάλλους, βρίσκονται μπροστά σε ηθικά διλήμματα, βία και μισαλλοδοξία.

«Το πέρασμα» (Sadilisheto) του Στέφαν Κομαντάρεφ: Πριν από 25 χρόνια, ο Μίτιο, ενώ έκανε τη στρατιωτική του θητεία στα σύνορα, είχε σκοτώσει ένα ζευγάρι Ανατολικογερμανών που προσπαθούσαν να διαφύγουν στη ∆ύση. Τώρα ο Μίτιο ζει μαζί με το γιο του, σε ένα φτωχό χωριό στα σύνορα Βουλγαρίας, Ελλάδας και Τουρκίας και περνάει λαθραία σύρους πρόσφυγες από την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι σχέσεις με το γιο του Βάσκο είναι τεταμένες, η γυναίκα του έχει πεθάνει μερικούς μήνες πριν και κάνει αυτή τη δουλειά επειδή έχει μείνει άνεργος. Θαυμάσια ταινία από τη Βουλγαρία, σκληρή και τρυφερή με θέμα τις καθημερινές ανθρώπινες τραγωδίες και τα ιστορικά γεγονότα που τις καθορίζουν.

«1.000 φορές καληνύχτα» (Tusen ganger god natt) του Έρικ Πόοουπ: Η Ρεμπέκα είναι φωτογράφος σε εμπόλεμες ζώνες. Σε μια αποστολή στην Καμπούλ τραυματίζεται, ενώ άλλη μια βόμβα εκρήγνυται όταν ξεκινά για να επιστρέψει στην πατρίδα της. Ο άντρας της και οι κόρες της, μην αντέχοντας να ζουν στην αγωνία, της ζητούν να τα παρατήσει. Εκείνη υπόσχεται πως δεν θα ξαναπάει σε ταραγμένες περιοχές και αναλαμβάνει μια δουλειά στην Κένυα η οποία φαίνεται ασφαλής.

«Σε θέση βολής» (The gunman) του Πιέρ Μορέλ: Ένας απόστρατος των Ειδικών ∆υνάμεων, που υποφέρει από μετατραυματικό στρες, προσπαθεί να ξαναβρεί τον έρωτα της ζωής του, αφού προηγουμένως ταξιδέψει από το Λονδίνο στη Βαρκελώνη και διασχίσει την Ευρώπη για να καθαρίσει το όνομα του.

 «Εξωτικό ξενοδοχείο Μάριγκολντ 2» (The second best exotic Marigold Hotel) του Τζον Μάντεν: Πριν τρία χρόνια γίναμε ένοικοι ενός ξενοδοχείου με τους πιο διασκεδαστικούς και αναπάντεχους συγκατοίκους και τώρα το «Εξωτικό Ξενοδοχείο Μάριγκολντ» ανοίγει και πάλι, για μια ιστορία γεμάτη γέλιο, συγκίνηση, μουσική και χορό!

 «Chappie» του Νιλ Μπλομκαμπ: Αστυνομικοί-ρομπότ έχουν αναλάβει την τήρηση της τάξης. Ένα από αυτά, ο Chappie, απάγεται και επιστρέφει, αφού έχει προγραμματιστεί από κάποιους να σκέφτεται ανθρώπινα και να νιώθει.O Chappie απειλεί την καθεστηκυία τάξη και πρέπει να εξοντωθεί.

Σινεφίλ

30 Στις 18 Μαρτίου, το Ινστιτούτο Μπίρκμπεκ για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες διοργάνωσε διάλεξη - συζήτηση με θέμα “Ελλάδα και Ευρώπη: Ένας πρώτος απολογισμός μιας ριζοσπαστικής κυβέρνησης”, με ομιλητές τον Κώστα ∆ουζίνα, επικεφαλής του Ινστιτούτου, το μαρξιστή φιλόσοφο Σλαβόι Ζίζεκ και το δημοσιογράφο και οικονομικό αναλυτή Πολ Μέισον. Το πρώτο μέρος, την ομιλία του Κώστα ∆ουζίνα, δημοσιεύσαμε την προηγούμενη εβδομάδα. Σήμερα δημοσιεύουμε την τοποθέτηση του Σ. Ζίζεκ και του Π. Μέισον.

ΘΕΩΡΙΑ

Του Σλαβόι Ζίζεκ

υμφωνώ με τα όσα είπε ο Κώστας ∆ουζίνας στην ομιλία του, σχεδόν εξ ολοκλήρου. Θα σταθώ, λοιπόν, μόνο στα σημεία που διαφωνώ. Θα παίξω το ρόλο ενός παλιού μαρξιστή, κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό σήμερα. Συχνά ο Κ. ∆ουζίνας είναι επικριτικός –και ορισμένες φορές επιβεβαιώνεται- απέναντι στον Αλέν Μπαντιού. Εγώ είμαι ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στην ανοησία της «δράσης της ισότητας». Ο Μαρξ ήταν σαφώς επικριτικός απέναντι σε αυτό. Η ισότητα, όπως επισημαίνει ο ίδιος, είναι μια έννοια αστική. Θέλω να αναφερθώ σε μερικές τακτικές διαφοροποιήσεις. Ο ∆ουζίνας είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ξεπέρασε το ναρκισσισμό των μικρών διαφορών. Κατά τη γνώμη μου είναι πιο σύνθετο ζήτημα. Νομίζω ότι η συνεργασία που επέλεξε σε κυβερνητικό επίπεδο με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, είναι ακριβώς μια ευφυής σταδιακή εφαρμογή τού ναρκισσισμού των μικρών διαφορών: καλύτερα συνεργασία με τους δεξιούς, παρά με κάποιους απαίσιους κοντινούς αριστερούς. Είχα μιλήσει για αυτό με τον Α. Τσίπρα, δύο χρόνια πριν στο Ζάγκρεμπ, και του είχα πει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται ένα άνοιγμα στους πατριώτες αστούς. Κάποιοι πολύ αριστεροί τότε μου επιτέθηκαν, αλλά ξέρετε σε ποιον ανήκει αυτός ο ορισμός; Στον Μάο. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε εντοπίσει ότι δεν υπάρχουν μόνο οι φτωχοί και εξαθλιωμένοι. Υπάρχει και ένα αναγνωρίσιμο τμήμα της κοινωνίας, ας τους ονομάσουμε αφελώς έλληνες αστούς, που είναι εντελώς απαυδισμένο με το πελατειακό διαφθαρμένο κράτος της Νέας ∆ημοκρατίας. Κανείς δεν εκπροσωπούσε τις δικές του θέσεις. Φαντάζεστε πόσο μόνοι αισθάνονται; Νομίζω αυτή η κίνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σωστή. Ένα δεύτερο σημείο που θέλω να επι-

“

Με μικρά βή Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

∆εν χρειάζεται να μιλάς για πλήρη εθνικοποίηση ή άμεση δημοκρατία. Χρειάζεται απλώς να προτείνεις και να προωθείς προσεκτικά επιλεγμένα μέτρα, όπως έκανε η ελληνική κυβέρνηση.

σημάνω, είναι η αναζήτηση συμμάχων στη Ρωσία και την Κίνα. Νομίζω ότι στον ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζουν καλά ότι δεν μπορούν να βασιστούν σε αυτούς.

Εχθρική προπαγάνδα

Όταν οι Κινέζοι αγόρασαν τμήμα του λιμανιού του Πειραιά, έκαναν κάτι που ούτε μια αξιοπρεπής νεοαποικιακή δυτική ιμπεριαλιστική δύναμη δεν θα έκανε: προσπάθησαν να διαλύσουν τα συνδικαλιστικά σωματεία. Το μήνυμα που έστειλε η Ρωσία στην Ελλάδα ήταν: Είστε σε πολύ δυσμενή θέση εάν βγείτε από την ευρωζώνη. Εμείς είμαστε σε πολύ δυσμενή θέση αν χάσουμε τη μοναδική μας μεσογειακή δίοδο για τη Συρία. Οπότε οι Ρώσοι προτείνουν να δώσουν στην Ελλάδα χρήματα και η Ελλάδα να τους δώσει ένα νησί. Αυτό είναι μη αποδεκτό και ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει καλά όλους αυτούς τους κινδύνους. Έπειτα, ας δούμε το παιχνίδι που παίζουν τα ΜΜΕ. Πριν την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, πολλά ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των «Financial Times», δημοσίευαν σχόλια ότι ο Α. Τσίπρας και ο Γ. Βαρουφάκης είναι οι μόνοι που εκφράζουν τη φωνή της λογικής αναφορικά με την ελληνική κρίση. Όλα αυτά εξαφανίστηκαν μετεκλογικά και αντικαταστάθηκαν με χαρακτηρισμούς όπως εκκεντρικοί, τρελοί, σκανδαλώδεις. Τώρα ό,τι κάνουν ανακηρύσσεται λάθος. Πριν λίγους μήνες υπήρχε ένα άρθρο στο γερμανικό Τύπο για το διαμέρισμα όπου μένει ο Τσίπρας. Αναφερόταν ότι συνεχίζει να μένει στο ίδιο φτωχικό διαμέρισμα όπου έμενε και το κυρίαρχο μήνυμα ήταν ότι πρόκειται για έναν φτωχό που προέρχεται από χαμηλή κοινωνική τάξη, όχι αρκετά αξιοπρεπή για να μας κυβερνήσει. Τώρα, ο Βαρουφάκης γίνεται στόχος επίθεσης επειδή μένει σε ένα ωραίο, άνετο διαμέρισμα. Πρόκειται για εχθρική προπαγάνδα.

Το σημείο του ανέφικτου

Το πιο θλιβερό κατηγορητήριο που μπορώ να στοιχειοθετήσω για το δυτικό πολιτισμό είναι το εξής: Ο Βαρουφάκης είναι ένας μετριοπαθής πραγματιστής. Σε ένα παλιότερο σχόλιο του στον «Guardian» δήλωνε ανοιχτά ότι ζούμε σε δύσκολους καιρούς και το να επιχειρήσουμε μια άμεση κομμουνιστική επανάσταση είναι τρέλα και θα ισχυροποιήσει μακροπρόθεσμα τη Χρυσή Αυγή. Είναι προς το συμφέρον μας, έλεγε, αν και πρόκειται για μια ιδιαίτερα επώδυνη και απελπισμένη επιλογή, να βοηθήσουμε τον καπιταλισμό να αναζωογονηθεί. Όμως, και είναι θλιβερότατο, ακόμα και αυτό είναι μη ανεκτό στη σημερινή κατάσταση. Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ή οι τρελοέλληνες. Το πρόβλημα χρειάζεται να εντοπιστεί στην αντίδραση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ και να μας οδηγήσει στη σκέψη για το πώς αλλάζουν τα πρότυπα. Αυτό που συμβαίνει δεν είναι ότι η Ευρώπη μένει ίδια και μάχεται τους εχθρούς της, αλλά ότι ο εχθρός της Ευρώπης είναι η ίδια της η εκδοχή εδώ και λίγα χρόνια. Ο Κ. ∆ουζίνας έδωσε έμφαση στη ριζοσπαστική αλλαγή παραδείγματος που συνιστά ο ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, ήδη ο Βαρουφάκης είναι ιδιαίτερα μετριοπαθής και μιλά τη γλώσσα που η ίδια η δυτική Ευρώπη μιλούσε πριν τρεις - τέσσερις δεκαετίες. Ο Αλέν Μπαντιού είχε εισαγάγει τον κρίσιμο όρο του σημείου του ανέφικτου: υπάρχουν πολιτικά αιτήματα που είναι μη ανεκτά για το σύστημα. Αυτή η διαπίστωση μας οδηγεί στη στρατηγική - κλειδί για την Ελλάδα σήμερα, της τακτικής του ανταρτοπόλεμου, όπως σημείωσε και ο ∆ουζίνας. ∆εν χρειάζεται να μιλάς για πλήρη εθνικοποίηση ή άμεση δημοκρατία. Χρειάζεται απλώς να προτείνεις και να προωθείς προσεκτικά επιλεγμένα μέτρα, όπως έκανε η ελληνική κυβέρνηση. Σε αυτό το σημείο

“

Ο ιμπεριαλισμός είναι μια εντελώς πραγματική, βάρβαρη δύναμη. Ο μόνος τρόπος για να την αντιμετωπίσουμε, είναι ο ανταρτοπόλεμος, με την έννοια της ενεργοποίησης και της ανάδειξης όλων των εσωτερικών ασυμβατοτήτων της.

ΘΕΩΡΙΑ

ματα θα φτάσουμε στο στόχο Η ΕΠΟΧΗ 29 Μαρτίου 2015

θα αναφερθώ σε κάποιον που δεν μισώ ακόμα εντελώς: τον Μπάρακ Ομπάμα. Ναι, έκανε πολλά τρομερά πράγματα. Αλλά ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι υπάρχουν και πολλά πράγματα που δεν έκανε. Για τους Αμερικανούς, το ενιαίο εθνικό σύστημα υγείας είναι το σημείο του ανέφικτου. Το να προτείνεις κάτι τέτοιο δεν συνιστά επαναστατική πρόταση, υπάρχει στον Καναδά, στην Ευρώπη κ.α. Όμως είναι το σημείο του ανέφικτου για τις ΗΠΑ.

Η χάρτινη τίγρη

Ας έρθουμε ξανά στην Ευρώπη. Όταν μιλάμε για λιτότητα, δεν πρόκειται ακριβώς για αυτό. Κάποιοι Ευρωπαίοι δεν ακολουθούν λιτότητα. Η Γερμανία στο εσωτερικό της διατηρεί ένα καλό κράτος πρόνοιας για τους πολίτες της. Εξαπατά, λοιπόν, όσον αφορά τους κανόνες που ορίζει η πολιτική της λιτότητας, γιατί οι μεγάλες δυνάμεις πάντα εξαπατούν. Η μεγαλύτερη απογοήτευση, κατά τη γνώμη μου, σε αυτό το σημείο είναι η απουσία έστω και της ελάχιστης πραγματικής αλληλεγγύης άλλων χωρών, όπως η Ιταλία, η Γαλλία, προς την Ελλάδα. Ξέρετε γιατί; Αν διαβάζετε τις «μικρές» ειδήσεις, θα είδατε ότι η γραφειοκρατία των Βρυξελλών επέτρεψε στη Γαλλία να διατηρήσει μεγαλύτερο έλλειμμα από το επιτρεπόμενο χωρίς κυρώσεις. Κάποιοι, λοιπόν, πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες, αλλά κάποιοι άλλοι όχι. Αυτή είναι μια παλιά ιστορία. Σύμφωνα με τη δική μου οπτική σήμερα ο είμαστε αντιμέτωποι με το παράδοξο: υπάρχουν κάποιοι ριζοσπάστες αριστεροί που ήδη κάνουν κριτική στον Βαρουφάκη για προδοσία. Πρέπει, λοιπόν, να συμβιβαστούμε ή να παραμείνουμε πιστοί στις αρχές μας; Μα είναι δυνατόν να μιλάμε σαν να υπάρχει η επιλογή για ριζοσπαστική κομουνιστική επανάσταση σήμερα στην Ελλάδα; Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι αυτό που είχε πει ο Μάο, μια χάρτινη τίγρη την οποία χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε με ηρωισμό. Πρόκειται για μια εντελώς πραγματική, βάρβαρη δύναμη. Ο μόνος τρόπος για να την αντιμετωπίσουμε είναι ο ανταρτοπόλεμος, με την έννοια της ενεργοποίησης και της ανάδειξης όλων των εσωτερικών ασυμβατοτήτων της. ∆εν φτάνει μόνο να αναδείξουμε το ζήτημα της ανθρωπιστικής κρίσης, όπως υπογράμμισε ο ∆ουζίνας, και να ζητήσουμε την κοινή αποδοχή του. Αλλά να επισημάνουμε ότι δεν αντιμετωπίζονται όλες οι ευρωπαϊκές χώρες με τον ίδιο τρόπο, εκεί υπάρχει ασυμβατότητα.

Χρειάζεται κάθε δυνατή αλληλεγγύη

Υπάρχει ένα σημείο για το οποίο πραγματικά μου αρέσει ο ΣΥΡΙΖΑ -και για το οποίο είμαι λίγο σκεπτικιστής απέναντι στο Ποδέμος: είναι ωραίο να λέμε όλα αυτά τα λαϊκίστικα συνθήματα για αξιοπρέπεια για όλους, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ ήξερε από την αρχή ότι το πρόβλημα είναι το κεφάλαιο και πώς η αντιμετώπισή του. ∆εν στελεχώνεται απλά από νέους άνεργους αριστερούς δόκτορες που κάνουν παιχνίδι, αλλά έχει πραγματική κοινωνική βάση, αυτά τα δίκτυα αλληλεγγύης που λειτουργούν σε όλη τη χώρα. Πρόκειται για ένα κοινωνικό δίκτυο, πέρα ακόμα και από το κόμμα. Επειδή είμαι λίγο κυνικός, προτιμώ πάντα την επόμενη μέρα. Στην αρχή υπήρχε ενθουσιασμός για την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια κάποιοι βλέπουν αχρείαστους συμβιβα-

σμούς. Το ζητούμενο δεν είναι το μισό εκατομμύριο πολίτες συγκεντρωμένο στην πλατεία Συντάγματος να πανηγυρίζει την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό είναι εύκολο, αλλά η πραγματική αλλαγή παραδείγματος συνίσταται σε κάτι βαθύτερο: να γεμίζει η πλατεία την επόμενη μέρα. Τώρα η Ελλάδα χρειάζεται κάθε δυνατή αλληλεγγύη. Τώρα δίνεται η πραγματική μάχη, όχι στις εκλογές. Οι αντίπαλοι της ελληνικής κυβέρνησης ξέρουν πολύ καλά ότι αν επιβάλει αυτή τη σχετικά μετριοπαθή αλλαγή, ολόκληρο το δίκτυο που ορίζει την Ευρώπη όπως είναι σήμερα θα κλονιστεί. Σε αυτήν την κατεύθυνση, το ζητούμενο για την ελληνική κυβέρνηση δεν είναι να καταφέ-

λαγή παραδείγματος, αλλά να περάσουν κάποια έστω μέτρα με το νομοσχέδιο για την ανθρωπιστική κρίση. Με μικρά βήματα θα φτάσουμε στο στόχο. Αυτό που θέλω να πω, και ελπίζω να συμφωνούμε όλοι σε αυτό, είναι: Να είμαστε υποστηρικτικοί στον ΣΥΡΙΖΑ, τώρα κάνει σκληρή δουλειά. Είναι εύκολο να είσαι ένας άνετος αριστερός εδώ ή αλλού και να μιλάς για προδότες σοσιαλδημοκράτες. Παραφράζοντας την παλιά πατριωτική φράση του Κένεντι, θα έλεγα: Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η πραγματική βαθιά πολιτική αλλαγή χτίζεται με συνεχή δουλειά με τον κόσμο. Θα αναφέρω εδώ μια σκέψη του Α.

Μπαντιού: Ο πραγματικός στόχος της εχθρικής προπαγάνδας δεν είναι να εξοντώσει έναν υπαρκτό εχθρό, αυτή είναι εν γένει δουλειά της αστυνομίας. Ο πραγματικός στόχος είναι να εξοντώσει μια αδιόρατη δυνατότητα που ενυπάρχει στην κατάσταση. Ο στόχος δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η δυνατότητα εναλλακτικής. Το είπε πρόσφατα, εκτός από τη Μ. Θάτσερ παλιότερα, και η Α. Μέρκελ. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποτύχει, τότε είναι το τέλος της Ευρώπης και της παλιάς καλής κληρονομιάς που φέρει: της ισότητας και της δημοκρατίας.

Η μάχη για το «καλό ευρώ»

ρει Του Πολ Μέισον την ολλά χρόνια πριν, από το 1986, επισκεπτόμουν αραλκετά συχνά την Ελλάδα, λόγω της σχέσης που διατηρούσε η αδελφή μου με ένα έλληνα αριστερό διανοούμενο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι, όταν γνώρισα τον πατέρα τού τότε συντρόφου τής αδελφής μου, μου είπε ότι μοιάζω ακριβώς σαν τους άγγλους στρατιώτες που έφτασαν στο χωριό του το 1944. Τον συνάντησα πολλές φορές έκτοτε και κάθε φορά μου έλεγε ιστορίες από την Αντίσταση και τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Ο ίδιος είχε πολεμήσει στον εμφύλιο, αλλά ήταν πολύ νέος για να πολεμήσει στην περίοδο της αντίστασης, ενώ ο αδελφός του είχε συμμετάσχει. Όπως μου έλεγε, η οικογένεια τους, αν και αστική, ήταν persona non grata στην Ελλάδα μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, το 1945. Σύμφωνα με τις διηγήσεις του, τότε οι κομμουνιστές παρέδωσαν τα όπλα, γεγονός που οδήγησε σε μια περίοδο 70 χρόνων διακυβέρνησης της Ελλάδας από ολιγάρχες, πολλοί από τους οποίους είχαν υποστηρίξει τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής, ενώ όλοι, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν αντιδημοκράτες, εγκληματίες, πλούσιοι ηλίθιοι. Αυτή η Ελλάδα πέθανε στις 25 Ιανουαρίου 2015. Αυτό είναι το βάθος της αλλαγής που εσείς βιώνετε τώρα. Για το παγκόσμιο κεφάλαιο, όμως, αυτό αποτελεί πρόβλημα.

Μετάφραση: Ζωή Γεωργούλα

Η πιθανότητα ενός graccident

Η Ευρώπη, κατά κάποιο τρόπο, έχει ήδη τελειώσει. Αυτό που βλέπουμε να εκτυλίσσεται δεν είναι απλώς ότι το ευρωπαϊκό σύστημα απαγορεύει την εφαρμογή του κεϊνσιανού μοντέλου από μια κυβέρνηση, αλλά ότι απευθύνεται στους πολίτες και ψηφοφόρους για να ανατρέψουν την περίπτωση ανατροπής. Νομίζω ότι αυτή είναι η κοινωνική σύγχυση που βιώνει και η ηγεσία αλλά και η βάση του ΣΥΡΙΖΑ. Νόμισαν -και σωστά- ότι συμμετέχουν σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας η ευρωζώνη μπορεί να λειτουργήσει με τον τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ ονομάζει «το καλό ευρώ». Όμως, δεν μπορούμε να πάμε πίσω στο 1986, όταν θα μπορούσαμε πολλοί Ευρωπαίοι να εργαζόμαστε για τη βαθμιαία ανάδειξη της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας. Σήμερα, οι γερμανικές ελίτ δεν σκέφτονται καν την ενωμένη Ευρώπη. Η Γερμανία καταστρέφει τον εαυτό της στη διαμάχη της με την Ελλάδα και θέτει σε κίνδυνο όλο το εγχείρημα της Ευρώπης. Αν δεν αλλάξει ρότα, μέσα στις επόμενες εβδομάδες, είναι δυνατό να συμβεί ένα graccident, μια κατά λάθος έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Εκτός αν κάποιος την σταματήσει.

Απομεινάρι μιας ιεραρχικής περιόδου

Πιστεύω ότι το σημαντικότερο όπλο των δημοκρατικών πολιτών που πιστεύουν στην κοινωνική δικαιοσύνη, είναι να καταγράφουν λεπτομερώς την πραγματικότητα. Αυτό προσπαθώ να κάνω. Μέσω της έρευνάς μου είχα την ευκαιρία να προβληματιστώ για τους λόγους για τους οποίους νέοι άνθρωποι, γύρω στα τριάντα, φαίνεται να μη δείχνουν εμπιστοσύνη στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν πάτε σε μια συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του δεν θα δείτε πολλούς

νέους ανθρώπους. ∆εν πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα κόμμα μαζικού αγώνα. Η επαφή του με τις μάζες είναι οργανική σε κάποια μέρη αλλά όχι σε άλλα. Τέσσερα χρόνια λιτότητας και η αντίσταση σε αυτή εξάντλησαν τα κοινωνικά κινήματα και την αγωνιστικότητά τους. Παράλληλα, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το απομεινάρι μιας πειθαρχημένης και ιεραρχικής περιόδου. Αυτό το χαρακτηριστικό σφυρηλατήθηκε στα περίπου δύο χρόνια που ήταν αξιωματική αντιπολίτευση και του επέτρεψε με αποτελεσματικό τρόπο να ενώσει διαφορετικές αριστερές φωνές. Ωστόσο, στον ΣΥΡΙΖΑ δεν διαλέγονται αρκετά. Πιθανώς θα ξέρετε για την εσωτερική διαφωνία στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με το ευρώ. Οι άνθρωποι που υποστηρίζουν την έξοδο από το ευρώ, δεν μπαίνουν καν στην αίθουσα συνεδρίασης για να συζητήσουν με τον Γ. Βαρουφάκη. Η αίσθησή μου είναι ότι αποφεύγονται οι δυσκολίες, όχι τόσο στην ηγεσία, αλλά στα μέλη του κόμματος. Το ερώτημα - κλειδί σχετικά με την ελληνική κρίση είναι σε ποιο βαθμό θέλουμε να παλέψουμε για το καλό ευρώ. Νομίζω ότι σωστά παλεύουμε για αυτό μέχρι το τελευταίο λεπτό. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι η μόνη άλλη πραγματικότητα, αν παραδοθούμε στη λογική των γερμανικών ελίτ, είναι ότι δεν θα υπάρξει άλλο αριστερό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα στην Ευρώπη με πιθανότητα εφαρμογής.

“

Το ερώτημα - κλειδί σχετικά με την ελληνική κρίση είναι σε ποιο βαθμό θέλουμε να παλέψουμε για το καλό ευρώ. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι η μόνη άλλη πραγματικότητα είναι ότι δεν θα υπάρξει άλλο αριστερό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα στην Ευρώπη με πιθανότητα εφαρμογής.

“

Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης είναι μεγάλος καλλιτέχνης, και μας το αποδεικνύει για άλλη μια φορά. Γιατί, χάρη στο ταλέντο του, οι μνήμες, ο πόνος, η ευαισθησία, η νοσταλγία μετουσιώνονται σε άρτια έργα τέχνης, χαρίζοντάς μας αυτό το παλίμψηστο των πέτρινων χρόνων.

Μνησιπήµων πόνος Β

λέπω τις εικόνες του Γιάννη Ψυχοπαίδη Αγία Μαύρα – και από δίπλα έχω τη μαρτυρία του Θανάση Καλαφάτη Από το Λυκόφως στο Λυκαυγές. Κοινωνική ωρίμανση και πολιτική στράτευση, 1944-1959 (Θεμέλιο 2014), η οποία αποτέλεσε και το έναυσμα για τη δημιουργία τους. Και καθώς τις κοιτάζω, μία-μία και όλες μαζί, μου έρχεται στο μυαλό η λέξη παλίμψηστο. Παλίμψηστο. Θυμίζω: στην κυριολεκτική του σημασία, αναφέρεται σε παπύρους και περγαμηνές, ακόμα και πίνακες ζωγραφικής, που, μεταγενέστερα, επικαλύπτονταν με άλλο κείμενο ή εικόνα και χρησιμοποιούνταν ως βάση για να γραφτεί νέο κείμενο ή να φτιαχτεί ένας καινούριος πίνακας. Παλίμψηστες, λοιπόν, μου μοιάζουν τούτες οι εικόνες του Γιάννη, όχι από την πλευρά της τεχνικής, αλλά του περιεχομένου. Ένα παλίμψηστο της μνήμης, όπου πάνω στις παλιότερες μνήμες και εικόνες επικάθονται οι νεότερες, όπου οι παλιές μνήμες θα ξυστούν για να τις διαδεχτούν οι επόμενες, κι όμως τα ίχνη των πρώτων, αχνά έστω, από κάτω, μένουν.

σταυροί, ένα αποτσίγαρο, περίστροφα – και αποχρώσεις πολλές, αποχρώσεις του άσπρουμαύρου και του κόκκινου, παντού. Κι αξίζει, πιστεύω, να δει κανείς τις εικόνες του Ψυχοπαίδη διαβάζοντας το βιβλίο του Καλαφάτη, και να διαβάσει το βιβλίο του Καλαφάτη βλέποντας τις εικόνες του Ψυχοπαίδη. Όχι βέβαια ως «εικονογράφηση» – είναι κάτι πολύ παραπάνω. Αλλά για δυο άλλους λόγους. Πρώτον, επειδή κάνοντας τη διαδρομή μπρος-πίσω (από το κείμενο στην εικόνα και το αντίστροφο) μπορούμε να αναζητήσουμε τα σημεία απ’ όπου εκκίνησε ο ζωγράφος, τα σημεία στα οποία κουμπώνουν οι εικόνες πάνω στο λόγο. ∆εύτερον –και αυτό είναι το πιο σημαντικό για μένα– επειδή η ωραία αυτοβιογραφική μαρτυρία του Θανάση Καλαφάτη και οι σκληρές εικόνες του Γιάννη Ψυχοπαίδη είναι, θα έλεγα, ομόλογες: τις έχει γεννήσει μια παρόμοια νοσταλγία για το παρελθόν που τροφοδοτεί το παρόν και το μέλλον, τρέφονται από ένα παραπλήσιο συναίσθημα –με κυμαινόμενες αποχρώσεις σκληρότητας, απαισιοδοξίας και φωτός–, από το ίδιο πάθος, που τις φωτίζει.

Τα καρέ του φιλμ

Το συνεκτικό στοιχείο

Ας δούμε λοιπόν τα καρέ του φιλμ, όπου το κόκκινο, το μαύρο και το γκρι κυριαρχούν: ένας νεκρός κατάχαμα στο Σύνταγμα, μετά τη διαδήλωση της 3ης του ∆εκέμβρη του 1944, με μια λίμνη αίμα ολόγυρα, μαχαίρια, μαθητές σχολείου, πένσες, και πάλι μαχαίρια, παλιές φωτογραφίες, μια Γκουέρνικα που αχνοδιακρίνεται, χέρια δεμένα, κομμάτια από γράμματα, παιδικά πρόσωπα, γυναικεία πρόσωπα, χέρια σφιγμένα, η 21η Απριλίου σε ένα απόκομμα από ημερολόγιο τοίχου, κουτάλια, σώματα με κεφάλια που δεν φαίνονται, γυμνά κορμιά, αντάρτισσες,

Τι είναι όμως εκείνο το οποίο λειτουργεί συνεκτικά, εκείνο το οποίο συνέχει όλα αυτά τα πρόσωπα, πράγματα και τοπία που εμφανίζονται στην Αγία Μαύρα; Το πρώτο στοιχείο είναι η μνήμη και ο πόνος· μαζί. «Στάζει δ’ ανθ’ ύπνου προ καρδίας / μνησιπήμων πόνος». Ο στίχος του Αισχύλου, οικείος σε μας μέσα από το πέρασμά του στον «Τελευταίο σταθμό» του Σεφέρη («Στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο / μνησιπήμων πόνος») μας ανακαλείται, νομίζω, αμέσως. Γιατί η μνήμη και ο πόνος, σε όλους τους συνδυασμούς τους (και η μνήμη του πόνου,

και ο πόνος της μνήμης) είναι βασικά στοιχεία που διατρέχουν τις εικόνες, τις ενώνουν, συνδέοντας τα διαφορετικά και ανόμοια που περιέχουν οι εικόνες του Ψυχοπαίδη. Τις κάνουν μια ενότητα, προσδίδοντάς τους υψηλή συγκινησιακή θερμοκρασία. Ο πόνος του νόστου, άλλωστε, είναι κάτι που διατρέχει συνολικότερα τη δημιουργία του Ψυχοπαίδη. Παραθέτω εδώ ένα απόσπασμα από τα λόγια του Κωνσταντίνου Τσουκαλά, γραμμένα για την έκθεση «Ψωμί-ΠαιδείαΕλευθερία», την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2011: «Τα έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη είναι ένα μάθημα για την αναγκαιότητα, αλλά ταυτόχρονα και για τα όρια και τη ματαιότητα της νοσταλγίας. Ένα μάθημα για το άλγος, για τον πόνο του νόστου. Ένα μάθημα για τις συνιστώσες της αγωνίας που συνοδεύει την επιθυμία της επιστροφής σε κάτι που έχει ήδη χαθεί και δεν μπορεί να ανακτηθεί, για την οδύνη που προκαλείται από την αναπόληση ενός χθες που δεν έχει σήμερα ή αύριο, μια παραλλαγή γύρω από τους αναγκαίους μεταβολισμούς της αίσθησης της απώλειας, μια κραυγή για την μοναξιά της διαπραγμάτευσης με το αδύνατο» (Κ. Τσουκαλάς, «Μαθήματα νοσταλγίας», Ενθέματα Αυγής, 25.9.2011). Και το δεύτερο, βέβαια, είναι η τέχνη. Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης είναι μεγάλος καλλιτέχνης, και μας το αποδεικνύει για άλλη μια φορά. Γιατί, χάρη στο ταλέντο του, οι μνήμες, ο πόνος, η ευαισθησία, η νοσταλγία μετουσιώνονται σε άρτια έργα τέχνης, χαρίζοντάς μας αυτό το παλίμψηστο των πέτρινων χρόνων. Τον ευχαριστούμε, για άλλη μια φορά. Στρατής Μπουρνάζος