Εποχή 7-6-2015

Page 1

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 7 Ιουνίου 2015 • Αρ. φ. 1254 • 2 €

Π. Κλαυδιανός: Πόλεμος με πραγματικά πυρά

Παρά την επιβάρυνση του κλίματος, η κυβέρνηση διατηρεί την αισιοδοξία της σελ. 3

...

Η. Ιωακείμογλου: Η διαπραγμάτευση, οι μισθοί και η ανάκαμψη

Σε δημόσια διαβούλευση δόθηκε το νέο ΕΣ∆Α. ∆ίνεται έμφαση στη διαλογή στην πηγή και στη δημόσια διαχείριση. Γράφουν οι Γιάννης ∆ρίβας και Πέτρος Ζούνης

Οι αυξήσεις των μισθών ως κινητήρας της ελληνικής οικονομίας σελ. 10

...

Εοϊν Ο’ Μπρόιν: Να προκαλέσουμε ρωγμές στην ευρωζώνη Το ηγετικό στέλεχος του Σιν Φέιν μιλά για τη λιτότητα στην Ιρλανδία σελ. 17

...

Χ. Γεωργούλας: Ανυποχώρητοι στη συμβιβαστική θέση

Όταν η τόλμη έρχεται να συνδράμει το ρεαλισμό σελ. 5

...

ΠΑΣΟΚ: Ολοκληρώνεται σήμερα το 10ο συνέδριο

∆ιαχείριση της κατάρρευσης ή άλμα προς τα μπροστά; σελ. 12

Ρεπορτάζ στις σελίδες 26, 27

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΣΙΠΡΑ ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ

∆έσµευση για συµφωνία χωρίς µνηµόνιο

Αμήχανη απάντηση από την αντιπολίτευση

...

Ιταλία: Ο Ρέντσι αντιμέτωπος με τις επιλογές του

Τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών, εν μέσω 44 συλλήψεων για διαπλοκή σελ. 15

Ευρωομάδα της Αριστεράς: Ημερίδες μελέτης

Ρεπορτάζ από τις θεματικές συζητήσεις της διήμερης συνάντησης που οργάνωσε η GUE, με τη συμμετοχή 33 ευρωβουλευτών.

Σελ. 19 - 22

∆εν υπάρχει συνάντηση στη μέση του δρόμου Του Πάνου Λάμπρου*

Τ

ελικά, τι επιδιώκει η νεοφιλελεύθερη ευρωπαϊκή ελίτ; Την υποταγή της ελληνικής κυβέρνησης ή την πτώση της; Μάλλον το δεύτερο, καθώς η πρόταση που κατατέθηκε προς την ελληνική πλευρά, δεν είναι απλώς απαράδεκτη, είναι μη συζητήσιμη· και αυτό το γνώριζαν πολύ καλά. Το κατηγορηματικό «όχι» που εισέπραξαν οι «δανειστές», προφανώς δεν αιφνιδίασε κανέναν. Ήταν η αυτονόητη απάντηση σε μια εχθρική κίνηση. Τότε, γιατί την έκαναν; Υπάρχει μια άποψη που υποστηρίζει ότι έγινε στο πλαίσιο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Αλλάζει η διαχείριση απορριμάτων

«Αυτή η κυβέρνηση και αυτή η Βουλή δεν πρόκειται να ψηφίσουν νέο μνημόνιο. ∆ίνουμε μάχη τέσσερις μήνες, γιατί δεν υπογράφουμε ό,τι ακριβώς μας φέρνουν». Την απάντηση αυτή, σε κατηγορηματικό τόνο, έδωσε στη Βουλή ο Αλέξης Τσίπρας αναφερόμενος προφανώς τόσο στις «προτάσεις Γιούνκερ» όσο και στη στάση των Σαμαρά, Θεοδωράκη, Βενιζέλου στην προχθεσινή προημερησίας διάταξης συζήτηση. Στη συζήτηση αυτή ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε την αντιπολίτευση να συνταχθεί και να στηρίξει την απόρριψη εκ μέρους της

Γ. Καπόπουλος: Οι διαβουλεύσεις δεν χωρούν ελληνικό ατύχημα ∆. ∆ώδος: Οι Ευρωπαίοι θέλουν να παγιδεύσουν τον κακό δαίμονα

κυβέρνησης των απαράδεκτων προτάσεων, για να λάβει απάντηση, από την οποία, όπως είπε ο ίδιος, συνάγεται ότι δηλώνεται «ο κρυφός τους πόθος και στόχος να κρύψουν τις μεγάλες ευθύνες τους» παρασύροντας τη σημερινή κυβέρνηση στην αποδοχή της μνημονιακής πολιτικής. Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε σε πρωτοφανώς χαμηλούς τόνους, τόσο με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, όσο και με ανταπόκριση από την πλευρά του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, παρά τις στιγμές όξυνσης. Παρόλα αυτά, δεν σημειώθηκε ουσιαστική σύγκλιση, καθώς ο κ. Σαμαράς ιδιαίτερα επέμεινε στην υπεράσπιση της ορθότητας της πολιτικής των κυβερνήσεων Ν∆-ΠΑΣΟΚ παρά τα απτά αποτελέσματα που στην πράξη αυτή είχε. Έθεσε, μάλιστα, ως προϋπόθεση, για να υπάρξει «βάση της μεγάλης συνεννόησης», την απαίτηση «να αλλάξει πολιτική» η κυβέρνηση, επερωτώντας την ειδικότερα γιατί «έβαλε φρένο στις ιδιωτικοποιήσεις»! Ο πρωθυπουργός χαρακτηρίζοντας ως «μόνη ρεαλιστική βάση συζήτησης για επίτευξη συμφωνίας» την ελληνική συμβιβαστική πρόταση, τόνισε ότι «χρειαζόμαστε λύση οριστική» και για το ζήτημα του χρέους και «όχι απλώς μια συμφωνία με αναφορά υπόσχεσης» για την επίλυσή του, όπως το 2012. Προέβλεψε δε ότι παρά το «μεγάλο πισωγύρισμα», τώρα είμαστε «περισσότερο παρά ποτέ κοντά σε μια βιώσιμη συμφωνία», στηρίζοντας την εκτίμηση αυτή, πρώτον, στη ρεαλιστική ελληνική πρόταση και, δεύτερον, στο γεγονός ότι «κανείς δεν επιθυμεί τη ρήξη και ο χρόνος πια δεν λιγοστεύει μόνο για εμάς, αλλά για όλους».

Όταν τα κέρδη μετριούνται σε ανθρώπινες ζωές

σελ 6, 7

σελ 8,9

ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ

Ο Τύπος μεταμορφώνει την παραμικρή δήλωση σε ακλόνητη βεβαιότητα

Ο συγγραφέας μιλά για το ρόλο των ΜΜΕ σήμερα σελ 38, 39

Ρεπορτάζ για τις συνθήκες εργασίας στα ΕΛΠΕ σελ. 25


2 ∆εν υπάρχει συνάντηση στη μέση του δρόμου ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ενός σκληρού πόκερ, με στόχο να πάρουν όσα περισσότερα μπορούν, κινούμενοι εντέλει ανάμεσα στις δύο κατατεθειμένες προτάσεις, την ελληνική και τη δική τους. Μόνο που η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι η αρχική της, αλλά το τελευταίο όριο, η έσχατη υποχώρηση απέναντι στην αδιαλλαξία των δανειστών. Συνεπώς, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο συνάντησης στη μέση του δρόμου. Γιατί η ελληνική κυβέρνηση όσο δρόμο μπορούσε να διανύσει τον διένυσε και μάλιστα προχώρησε και λίγο περισσότερο από αυτό που αντέχει ο κόσμος. Αλλά έως εδώ. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ανέλαβε την κυβέρνηση για να διαχειριστεί τη φτώχεια και την αθλιότητα. ∆εν πήρε την ευθύνη αυτή για να διαιωνίσει τη λιτότητα και τα μνημόνια. Το ακριβώς αντίθετο.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Η εξαντλητική κοινοτοπία της αποκάλυψης

Υπάρχουν όρια

Η κ. Μέρκελ και οι πολιτικοί φίλοι της γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει τα όριά της. Λογοδοτεί σε έναν ολόκληρο λαό, κυρίως στα λαϊκά, τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Γνωρίζει, επίσης, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένα… «νορμάλ κόμμα», ένα κόμμα, δηλαδή, όπως αυτά που έχει συνεργαστεί, όπως το δικό της. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι Ν∆ ή ΠΑΣΟΚ ή έστω Ποτάμι, και ο Τσίπρας δεν είναι Σαμαράς και δεν έχει Βενιζέλο δίπλα του. Ήξερε, λοιπόν, την απάντηση, όπως ήξερε ότι τα λιγοστά χρήματα που διαθέτουν τα κρατικά ταμεία, δεν θα πήγαιναν στη δόση του ∆ΝΤ, αλλά στις συντάξεις και τους μισθούς, στις ανάγκες των ανθρώπων δηλαδή. Όπως και έγινε. Τότε γιατί αυτή η εμμονή; Αποφάσισαν, άραγε, να ρισκάρουν την όποια συνοχή τής ευρωζώνης; Υποτιμούν τις συνέπειες μιας εξόδου, τη στιγμή μάλιστα που πυκνώνουν οι φωνές, από τη δική τους πολιτική και ιδεολογική πλευρά, για τα τραγικά αποτελέσματα μιας τέτοιας εξέλιξης; Ή μήπως οι ιδεολογικές τους εμμονές κυριαρχούν και βάζουν πάνω από όλα την ιδεολογική ηγεμονία των πολιτικών που εδραιώνουν τη λιτότητα; Μην ξεχνάμε ότι η Ισπανία… καιροφυλαχτεί. Οι τοπικές εκλογές στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη μοιάζουν τόσο πολύ με τις ευρωεκλογές στην Ελλάδα, που ήταν το πρώτο μεγάλο μήνυμα της ανατροπής. Αν, λοιπόν, η ελληνική κυβέρνηση αντέξει, αν καταφέρει σε αυτό το χρονικό διάστημα να κρατηθεί όρθια και συνεπής, αν μείνει σταθερά στο πλευρό των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων, το φθινόπωρο η κ. Μέρκελ και οι πολιτικοί φίλοι θα έχουν, ενδεχομένως, πολύ μεγαλύτερο πονοκέφαλο. Στην Ευρώπη θα αρχίσει σιγά σιγά να αλλάζει το τοπίο. Αυτό θέλουν να αποφύγουν και θα κάνουν ό,τι μπορούν να σταματήσουν τώρα αυτή τη δραματική, για τους ίδιους, εξέλιξη. Εμείς, πάλι, έχουμε κάθε λόγο να φέρουμε πιο κοντά τις εξελίξεις στην Ισπανία, πιθανά και αλλού.

Με τη σκέψη σε ολόκληρη την Ευρώπη

Μας παρατηρούν. Μας παρακολουθούν οι λαοί του Νότου και όχι μόνο. Η δική μας στάση θα κρίνει πολλά όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μια όρθια και ανυπάκουη Ελλάδα, με το λαό στο προσκήνιο και τους δρόμους, θα δίνει δύναμη και στους άλλους λαούς. Σε αντίθετη περίπτωση, αν εμείς κάνουμε πίσω, αν οι κόκκινες γραμμές μας ξεθωριάζουν μέρα με την ημέρα, αν τα βήματα προς την πλευρά τους είναι αλόγιστα και έξω από την εκλογική εντολή, έξω από τις συλλογικές κομματικές αποφάσεις, οι συνέπειες για όλους μας θα είναι μεγάλες. Οι επόμενες ημέρες είναι κρίσιμες. Το «όχι» μας, για να είναι πειστικό και φερέγγυο, θα πρέπει να συνοδευτεί και με πολλά «ναι». Με πολλές δηλαδή θετικές πρωτοβουλίες, ικανές να αλλάξουν το κλίμα, τη σχέση εμπιστοσύνης με τα υποτελή κοινωνικά στρώματα. Η άμεση κατάθεση και ψήφιση του νομοσχεδίου για τα εργασιακά, η προστασία της κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, είναι ορισμένες ενδεικτικές κινήσεις, που θα δείχνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να φτάσει μέχρι το τέλος. Άλλωστε, αν θες να υπάρξει συμφωνία, δεν μπορεί παρά να είσαι έτοιμος να υπερασπιστείς σθεναρά τις θέσεις πίσω από τις οποίες δεν υπογράφεται συμφωνία, αλλά συνθηκολόγηση στη βάση μιας καταστροφικής για όλους πολιτικής.

* Ο Π. Λάμπρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ.

Του Θωμά Τσαλαπάτη

«…Σίγουρα κάποια αποκάλυψη θα είναι κοντά Σίγουρα η ∆ευτέρα Παρουσία θα είναι κοντά.» ( Ο ποιητής W.B. Yeats καταγράφει τις σκέψεις του μετά από τη θέαση δελτίου ειδήσεων των 8 στο ποίημα του ‘’η ∆ευτέρα παρουσία’’)

Κ

άθε βράδυ -εκεί γύρω στις 8- χρεοκοπούμε. Είναι μήνες τώρα που το άμεσο αύριο της αποκάλυψης συνορεύει με το σήμερα μας. Έτσι δεν υπάρχει για μας αύριο, μόνο ένα επόμενο σήμερα, σε μια διαδοχή ακαριαίων τώρα που δεν υπήρξαν ποτέ τους μετά. Αύριο (και μετά στο επόμενο αύριο) έρχεται η καταστροφή. Μα η μη εμφάνισή της δεν την ακυρώνει απλά την μεταθέτει. Το βάδισμά μας μοιάζει με πτώση που απλώς αναβλήθηκε. Και ακόμη και αν δεν πέσουμε ποτέ, τα γόνατά μας έχουν ήδη αρχίσει να γδέρνονται. Κάθε βράδυ –εκεί γύρω στις 8- θα στηθούμε μπροστά στις οθόνες. Ώστε ν’ ακούσουμε για ακόμη μια φορά ένα απάνθισμα απ’ όσα προβλέπει ο διεθνής τύπος για τη μοίρα μας, τις πιθανότητες και τα στατιστικά της τύχης μας, τα προγνωστικά και τις προβλέψεις του πεπρωμένου μας. Γιατί οι τέσσερις ιππότες της αποκάλυψης φοράνε ταγέρ και γραβάτες, διαβάζουν και αναπαράγουν την Bild, ψαρεύουν αρνητικά σχόλια, διασκορπισμένα σε διαφορετικές γλώσσες, κρυμμένα σε απίθανες φυλλάδες, σε οίκους αξιολόγησης και διεθνείς παρατηρητές, ψάχνουν το καθημερινό άρθρο απαξίωσης και αρνητικής κριτικής, κωδικοποιούν και αποκωδικοποιούν τους αριθμούς και τους δείκτες κατά βούληση. Άλλος ένας σήμερα προέβλεψε την πτώση, τη χρεοκοπία, την ερήμωσή μας. Η είδηση αντιγράφει τη μορφή του πανικού και οι πληροφορίες τρέχουν υστερικά η μία πίσω από την άλλη σαν γονείς που ψάχνουν γάλα την αύριο του Τσερνομπίλ.

Φόβος το εργαλείο συντήρησης

Μοιάζουμε με χιλιαστές που, ενώ το ημερολόγιο μας βεβαιώνει πως το έτος είναι σωστό για αποκάλυψη, η αποκάλυψη αυτή δεν έρχεται. Και τότε πανικόβλητοι θα ελέγξουμε τους υπολογισμούς μας, μπας και κάναμε κάποιο λάθος, μπας και καταφέρουμε να αποφύγουμε τα επόμενα χίλια χρόνια αναμονής της καταστροφής. Γιατί η καταστροφή μοιάζει χίλιες φορές προτιμότερη απ’ την αναμονή της.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Είναι και ο χρόνος μας που έχει αλλάξει σχήμα. Μέχρι πρόσφατα ζούσαμε στον απόλυτο κύκλο της κρίσης. Η διαδοχή των ημερών δεν έφερνε διεξόδους, μόνο μια αυτοτροφοδοτούμενη πτώση, ένα ξήλωμα που θα οδηγούσε σε νέο ξήλωμα και μετά πάλι από την αρχή. Μα ήδη από τις προηγούμενες εκλογές, όταν διαφάνηκε το ενδεχόμενο κυβερνητικής αλλαγής, τότε παρουσιάστηκε και το εναλλακτικό σχήμα. Ο κύκλος ξεκόλλησε, τεντώθηκε και έγινε ευθεία. Σιδερώθηκε από τον φόβο και στη μία του άκρη τοποθετήθηκε το παρόν, στην άλλη η αποκάλυψη και ως ενδιάμεσο όλες μας οι μέρες. Είναι ο φόβος το μόνιμο εργαλείο της συντήρησης. Η υπενθύμιση πως όσο άσχημα και αν είναι τα πράγματα μπορούν να γίνουν ακόμη χειρότερα. Ο φόβος που περιγράφει την κάθε απόφαση, την κάθε γενναιότητα και την κάθε ελευθερία ως ένα προβληματικό συστατικό του όλου συστήματος. Ακόμη και το ελάχιστο, εδώ θα περιγραφεί ως μέγιστη παραχώρηση, ως αρετή και ως τύχη.

Οι κραυγές της αποκάλυψης

Μα με την αποκάλυψη δεν γίνεται να συνομιλήσεις. Και αυτό γιατί κάθε κατακλυσμός είναι σφυρηλατημένος με κραυγές. Εδώ δεν υπάρχουν επιχειρήματα, διάλογοι και άλλα τέτοια, παρά μονάχα τα κοτρόνια της συμφοράς που κατρακυλούν προς τη μοίρα μας. Με την αποκάλυψη δεν συνομιλείς, δεν γίνεται όμως και να την προσπεράσεις. Γιατί ακόμα και αν δεν τη δέχεσαι δεν γίνεται να την αγνοήσεις. Ο θόρυβος του φόβου θα καλύψει όποιον αντίλογο, οι κραυγές της αποκάλυψης όποιον ήχο δεν εναρμονίζεται στους δικούς τις μετρονόμους. Το μόνο που μπορείς να κάνεις –και αυτό επίσης που οφείλεις- είναι αυτό που οι άλλοι περιγράφουν ως αποκάλυψη, εσύ να το περιγράψεις ως κάτι άλλο. Όχι ως ευλογία φυσικά, αλλά έστω σαν δυσκολία ενός δρόμου που ίσως τελικά, μετά από κόπους, να οδηγεί και σε κάτι καλύτερο. Όχι να εκβιάσεις τον ερχομό της, αλλά να την καταστήσεις απλώς ένα ενδεχόμενο, κοινωνικοποιώντας και εκλογικεύοντάς την, δείχνοντας πως μπορείς να την διαχειριστής. Και καθιστώντας την από αποκάλυψη απλώς ενδεχόμενο, καταφέρνεις να ενδυναμώσεις και όσα την αποτρέπουν. Να αλλάξεις το σχήμα του χρόνου και να αφαιρέσεις τα θαυμαστικά της καταστροφής. Γιατί η αποκάλυψη θα είναι αποκάλυψη μονάχα για όσους δεν είναι προετοιμασμένοι για αυτή.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.


ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Πόλεμος με πραγματικά πυρά

Πυκνές οι εξελίξεις της τελευταίας βδομάδας και όλα δείχνουν ότι την επόμενη θα είναι ακόμη πυκνότερες. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών έχει μετατραπεί, στην κυριολεξία, σε ένα πόλεμο με πραγματικά οικονομικά και πολιτικά πυρά. Ποια θα είναι η έκβασή του, πια, δεν είναι καθόλου σαφές: θα υπογραφεί στο τέλος μια συμφωνία ή θα υπερισχύσει το πνεύμα της σύγκρουσης ή ακόμα και της ρήξης; Τουλάχιστον, όπως προκύπτει από τις τελευταίες τοποθετήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων και άλλων που ακούσαμε στις ομιλίες του Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή, τα όρια που τίθενται ως αποδεκτά για συνέχιση της διαπραγμάτευσης και επίτευξης συμφωνίας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αν υπάρξει δεν θα είναι συμφωνία επιβολής στην ελληνική πλευρά. Αυτοί που τώρα αναμένεται να είναι υποχρεωμένοι να μετακινηθούν είναι οι δανειστές. Παρά την επιβάρυνση του κλίματος των τελευταίων ημερών, κλείνοντας τη συζήτηση στη Βουλή ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι διατηρεί την αισιοδοξία του. Όπως χαρακτηριστικά είπε: «θα δώσουμε τη μάχη, την οποία οι λαοί βλέπουν με κομμένη την ανάσα, όπως και τον κυνισμό της πιστωτικής ασφυξίας απέναντι στην Ελλάδα, με πείσμα και αυτοπεποίθηση και πατριωτικό αίσθημα ευθύνης και στο τέλος της ημέρας θα την κερδίσουμε και θα επωφεληθούν και όσοι μας κάνουν κριτική. ∆ιατηρώ την αισιοδοξία μου για δίκαιη και βιώσιμη λύση χάρη στη συνεπή θέση της Ελλάδας.» Η ανατροπή του κλίματος, αν και σοβούσε από καιρό η ένταση, έγινε με την υποβολή της προκλητικής πρότα-

3

σης από τους τρεις θεσμούς -και όχι απλώς του κ. Γιουνγκέρ- η οποία όχι μόνο αναιρεί τις ως τότε συμφωνημένες θέσεις, αλλά προσθέτει νέα προαπαιτούμενα. Αν οι δανειστές σχεδίαζαν έτσι μια διαπραγματευτική κίνηση, όπως ειπώθηκε, θα πρέπει να μετρούν τώρα το αποτέλεσμα της αποτυχίας τους. Πέτυχαν ακριβώς το αντίθετο υποχρεώνοντας ή δίνοντας περιθώριο στην ελληνική πλευρά να περάσει στην αντεπίθεση. Από την μια πλευρά, η κυβέρνηση έχει καταθέσει τις προτάσεις της, που ναι μεν δεν αντηχούν στις απόψεις της, αλλά την προσπάθειά της να κλείσει την ως τότε συμφωνία. Από την άλλη, είναι η προκλητική πρόταση των τριών θεσμών. Η απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης, που συνολικά συνιστά σκλήρυνση της θέσης της ήταν άμεση και αποτελεσματική για τη συσπείρωση των δυνάμεών της. Η έμμεση απόρριψη της διεύρυνσης για νέα συνάντηση, μετά το ναυάγιο του πρωθυπουργού με τον κ. Γιουνγκέρ, η συζήτηση στη Βουλή, η μετάθεση της πληρωμής της δόσης προς το ∆ΝΤ ήταν τρεις κινήσεις καθοριστικές για την κυβερνητική στάση. Επιπρόσθετα, η σαφής τοποθέτηση στη Βουλή ότι δεν θεωρείται καθ’ ουδένα τρόπο βάση η πρόταση των θεσμών και ότι η συμφωνία που επιδιώκεται θα είναι λύση με προοπτική, με το αναπτυξιακό στοιχείο στο περιεχόμενό της, προπαντώς με σαφές πλαίσιο συμφωνίας, όχι απλή αναφορά στο Γιούρογκρουπ για το χρέος, είναι ακόμα μια αποφασιστική αποσαφήνιση της ελληνικής κυβέρνησης. Τέλος, απαντώντας στους αρχηγούς της αντιπολίτευσης, ο Αλ. Τσίπρας ξεκαθάρισε ότι αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να υπογράψει ένα νέο μνημόνιο.

∆όση ∆ΝΤ: Προειδοποιητική βολή με βάση τον… κανονισμό Η

κοινοποίηση της πρότασης των τριών θεσμών προς την ελληνική πλευρά, με το προκλητικό περιεχόμενό της, ήταν η αφετηρία της αναζήτησης από την ελληνική κυβέρνηση μιας απολύτως απτής και πειστικής κίνησης, ότι όσα λέει τα εννοεί. Εν προκειμένω, ότι στα λιγοστά διαθέσιμα που διαθέτει, προτεραιότητα έχουν οι εσωτερικές υποχρεώσεις της. Η αναβολή της πληρωμής της πρώτης δόσης των 300 εκατ. ευρώ του Ιουνίου προς το ∆ΝΤ, αν και υποδηλωνόταν νωρίτερα ότι θα καταβληθεί, αφού ήταν διαθέσιμο το ποσό, ήταν η καταλληλότερη κίνηση. Πλέον, δόσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ σωρεύονται για τις 30 Ιουνίου.

Προειδοποιητική υπόμνηση

Επρόκειτο για μία, με βάση τους κανονισμούς του ίδιου του ∆ΝΤ, διαδικαστική

ευχέρεια που είχε η Ελλάδα, επομένως στερεί τη δυνατότητα ανοιχτής κριτικής από τους θεσμούς ή άλλους αξιωματούχους. Όμως, συγχρόνως είχε τη βαρύτητα που ήθελε, έμμεσα, να έχει η ελληνική κυβέρνηση ως προειδοποιητική υπόμνηση για μελλοντικά ενδεχόμενα. Οι διάφορες δηλώσεις, πράγματι, κινήθηκαν σ’ αυτό το δίπολο αποκαλύπτοντας ότι ναι μεν δεν αμφισβητούσαν το δικαίωμα της Ελλάδας, αλλά ταυτόχρονα έσταζαν χολή.

Βαρύ κλίμα

Το κλίμα έχει βαρύνει αποφασιστικά και τις επόμενες μέρες το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης θα επηρεάζεται από την ελληνική κίνηση έναντι του ∆ΝΤ. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να παρατηρήσουμε ότι τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, όπως φάνηκε και στη Βουλή δεν

Η σύγκριση των οικονοµιών δύο χωρών είναι µια εξαιρετικά δύσκολη, έως αδύνατη, διαδικασία. Οι ιδιοµορφίες κάθε χώρας, ως ζωντανό υπόστρωµα το οποίο υποβαστάζει και επενεργεί σε όλες τις κοινωνικές στιγµές και, εποµένως, και στην οικονοµία, είναι αυτές που κάνουν τη διαφορά και οι οποίες δύσκολα αναγνωρίζονται. Με επίγνωση των παραπάνω δυσκολιών, επιχειρείται µια περιγραφική παράθεση βασικών µακροοικονοµικών µεγεθών και αναπτυξιακών δεικτών των οικονοµιών της Αργεντινής και της Ελλάδας, προκειµένου να καταστούν εµφανή τα αποτελέσµατα του δρόµου που ακολούθησαν οι δύο χώρες από τη στιγµή που οι χρηµατοπιστωτικές αγορές αρνήθηκαν να αναχρηµατοδοτήσουν το δηµόσιο χρέος τους, και η µεν Αργεντινή οδηγήθηκε σε αδυναµία πληρωµών, η δε Ελλάδα αναγκάστηκε να προσφύγει σε χρηµατοδότηση από τα κράτη της ευρωζώνης µε την υποχρέωση να ακολουθήσει το γνωστό πρόγραµµα δηµοσιονοµικής προσαρµογής.

επέκριναν την κυβέρνηση για την αναβολή της δόσης. Συγκεκριμένα: • Ο εκπρόσωπος του ∆ΝΤ κ. Τζ. Ράις, θα ανακοινώσει ότι «οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν το Ταμείο ότι σκοπεύουν να ομαδοποιήσουν τις τέσσερις δόσεις της χώρας για τον Ιούνιο σε μία, η οποία πλέον θα πρέπει να καταβληθεί στις 30/6». Και αφού στη συνέχεια σημείωσε ότι προβλέπεται η ομαδοποίηση πέταξε το καρφί λέγοντας ότι αυτή η πρόβλεψη στον κανονισμό του ∆ΝΤ είχε υιοθετηθεί για να αντιμετωπιστούν διοικητικές δυσκολίες στο να πραγματοποιηθούν πολλαπλές δόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα… Υπενθυμίζουμε ότι το πρωί της ίδιας μέρας η κ. Λαγκάρντ είπε ότι έχει επίσης ενημερωθεί ότι η δόση θα καταβληθεί κανονικά. • Ο εκπρόσωπος του κ. Γιούνκερ κ. Σχοινάς είπε πως η κίνηση της Αθήνας συνάδει με τους κανόνες του Ταμείου και επισήμανε πως η Κομισιόν δεν έχει ζητήσει εξηγήσεις από την ελληνική πλευρά. Παρά ταύτα, προσέθεσε με νόημα πως οι Βρυξέλλες είχαν λάβει υπόψη τους τη δημόσια δήλωση του Αλέξη Τσίπρα, το βράδυ της Τετάρτης, πως κανείς δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τη δόση των 300 εκατ. ευρώ, που ήταν προγραμματισμένο να γίνει σήμερα Παρασκευή. • Ευρωπαίος αξιωματούχος ανέφερε χθες στο Ρόιτερς, πως το «πακετάρισμα» από την Ελλάδα των δόσεων προς το ∆ΝΤ «δεν είναι καλό σημάδι» και σημείωνε ότι «τα πράγματα θα είναι δύσκολα από εδώ και στο εξής». • Ο κ. Γ. Ντάισελμπλουμ, μιλώντας σε συνέδριο στις Βρυξέλλες, τόνισε πως η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για μετάθεση των πληρωμών δεν θα της λύσει τα προβλήματα που έχει, καταδεικνύοντας έτσι τη δυσαρέσκειά του για ην εξέλιξη αυτή. Στη βάση αυτή ο κ. Ντάισελμπλουμ κάλεσε την Ελλάδα να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις που της

προτείνονται από τους θεσμούς. «Η Ελλάδα πρέπει να πάρει σκληρές και δυσάρεστες αποφάσεις» είπε. • Ο εκπρόσωπος του Β. Σόιμπλε κ. Μάρτιν Γέγκερ, αφού σημείωσε ότι είναι συμβατό –«αν και κάπως ασυνήθιστο»– με τους κανονισμούς και αφού ανέφερε ως μοναδικό προηγούμενο την Ζάμπια παρατήρησε: «Εμείς πάντα πιστεύαμε – και ο Έλληνας πρωθυπουργός εκφράστηκε σε αυτή τη γραμμή –ότι η Ελλάδα βεβαίως θα ήταν σε θέση να καταβάλει τη σημερινή δόση. Το γιατί η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε αυτό το βήμα, δεν μπορώ να σας απαντήσω– πρέπει να απευθύνετε αυτή την ερώτηση στους εκπροσώπους της Ελλάδας», δήλωσε ο κ. Γέγκερ.

Νεοφιλελεύθερη νομιμοφροσύνη

• Τέλος, ο ρώσος υπουργός Οικονομικών κ. Αντόν Σιλουάνοβ, επιλέγοντας προφανώς να μην υστερήσει σε σχέση με τους άλλους κυρίαρχους των διεθνών οικονομικών εξελίξεων, ανέφερε ότι ο Αλ. Τσίπρας ενημέρωσε τον ρώσο πρόεδρο στην τηλεφωνική τους επικοινωνία ότι η πληρωμή της δόσης του Ιουνίου προς το ∆ΝΤ αναβλήθηκε και θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του μήνα συνδυαστικά με τις υπόλοιπες (προς το Ταμείο). Και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία για την νεοφιλελεύθερη νομιμοφροσύνη της Μόσχας πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα μαζί με την ΕΕ πρέπει να βρουν τη σωστή λύση για να καταφέρει η χώρα να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της εφαρμόζοντας παράλληλα και τις μεταρρυθμίσεις». Κατά τα λοιπά ο κ. Σιλουάνοβ δεν θέλησε να απαντήσει στο ερώτημα πως βλέπει η Ρωσία το ελληνικό ζήτημα. Θα ήταν, εξάλλου, περιττό μετά τα σχόλιά του. Π. Κλαυδιανός


4

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

«Take it or… άντε γεια!»: η τακτική που κερδίζει

Η συστημική “στρατηγική της θηλιάς” και η σύγκρουσή της με την ελληνική “στρατηγική της ισοτιμίας”

T

ake it or leave it, σημαίνει πάρ’ το ή άσ’ το. Αλλά όχι ακριβώς. Στη διπλωματική διάλεκτο, αυτό το μικρό εγγλέζικο συμπίλημα είναι άκρως αντιδιπλωματικό. Είναι το ultimatum, το έσχατο (τελεσίγραφο), μια ενέργεια μονομερής και εχθρική. Το αντίθετο του consensus, που είναι η συναίνεση (συναπόφαση) – ο δημοκρατικός τρόπος στις διεθνείς διαπραγματεύσεις. Όλα αυτά τα κουραστικά, που μέσες – άκρες τα γνωρίζετε υποθέτω, τα γράφω προκειμένου να εμπεδώσουμε… όλοι μαζί το μέγεθος της πολιτικής αναισθησίας (τον βαθμό απουσίας πολιτικού πατριωτισμού, εάν θέλετε) που χαρακτηρίζει εκείνους που αγάπησαν αυτό το επαναλαμβανόμενο, κατά τη διάρκεια της μνημονιακής πενταετίας, «μικρό εγγλέζικο συμπίλημα», αυτόν τον έσχατο «διπλωματικό» εκβιασμό. Να εμπεδώσουμε το πώς και το γιατί οι μνημονιακές κυβερνήσεις λάτρεψαν το τροϊκανό «take it or leave it». Να θυμηθούμε ότι, καθώς με το πρόσχημα του εκβιασμού («or leave it») έπαιρναν τα εξοντωτικά, για τον ελληνικό λαό, μέτρα λιτότητας, (υπογράφοντας τα μνημόνια, υπηρετούσαν τα συμφέροντα του διευθυντηρίου των Βρυξελλών και, ταυτόχρονα, τα δικά τους, τα εντόπια διαπλεκόμενα συμφέροντα) έπαιρναν ως αντάλλαγμα τη συντήρησή τους στην κυβέρνηση. Την εναλλαγή τους στη νομή της κυβερνητικής εξουσίας. Να εμπεδώσουμε ακόμα ότι εξακολουθούν να λατρεύουν το «take it or leave it», τρέφοντας την ελπίδα ότι αργά ή γρήγορα θα το… πάρει και ο Τσίπρας· ότι θα επιβιώσει ως καθεστωτική διπλωματία, εξοστρακίζοντας το αξιοπρεπές «δεν εκβιάζουμε – δεν εκβιαζόμαστε» της νέας Ελληνικής κυβέρνησης.

Take it or bye – bye!

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Η λατρεία του εκβιαστικού αυτού συστημικού «εργαλείου», του «take it orleave it», αφυπνίστηκε και πάλι μεσοβδόμαδα από το επικοινωνιακό σύμπαν της μείζονος και ελάσσονος μνημονιακής αντιπολίτευσης και τύλιξε χαιρέκακα την φήμη για ένα (ανύπαρκτο, εν τέλει,) έσχατο σχέδιο συμφωνίας των δανειστών που «αποστέλλεται υπό την μορφή τελεσιγράφου»: «είναι take it or leave it!», πανηγύριζαν τα παπαγαλάκια των καναλιών. «Η τελευταία ευκαιρία του Τσίπρα!..». Την περασμένη Τετάρτη, 3 Ιουνίου, καθώς ο Έλληνας πρωθυπουργός (με

το ελληνικό σχέδιο υπό μάλης) ταξίδευε στις Βρυξέλες. ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ένας δικός μου ραδιοφωνικός παραγωγός (ονόματα δεν λέμε) σχολίαζε με πικρόχολο σαρκασμό: «Η ελληνική πρόταση που μεταφέρει ο Αλέξης Τσίπρα στον Πρόεδρο της Κομισιόν μπορεί να μην είναι «take it orleave it» αλλά take it or bye – bye! Που σημαίνει, πάρ’το ή άντε γεια!..». Έτσι είναι. Το «take it or leave it» είναι το μότο της «στρατηγικής της θηλιάς» που αντέταξαν οι «θεσμοί» (και, πίσω τους, οι Μέρκελ και Σόϊμπλε)στην ελληνική «στρατηγική της ισοτιμίας» που, απ’ την αρχή της διαπραγμάτευσης, οικοδόμησαν οι Τσίπρας – Βαρουφάκης· με μότο, εάν θέλετε, το ελληνικότατο «δεν εκβιάζουμε – δεν εκβιαζόμαστε» και εκείνο το πολυσυζητημένο ιδεολόγημα του Έλληνα υπουργού Οικονομικών «δεν κάνεις διαπραγμάτευση αν δεν διανοείσαι τη ρήξη»…

Σύγκρουση δυο στρατηγικών

Η «στρατηγική της ισοτιμίας» του ΣΥΡΙΖΑ, με αφετηρία την ιστορική, κατά τη γνώμη μου, «συμφωνία» της 20ης Φεβρουαρίου, αναπτυσσόμενη σταθερά και συστηματικά, συγκρούεται επί τετράμηνο με τη συστημική «στρατηγική της θηλιάς» (στο πεδίο της διαπραγμάτευσης) και, στα σημεία τουλάχιστον, κερδίζει: «ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε ένα ωραίο μάθημα στρατηγικής σε όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ότι είναι δυνατό να αντισταθεί κανείς στην Άνγκελα Μέρκελ. Για ορισμένους, όπως για τον Φρανσουά Ολάντ, το μάθημα είναι σίγουρα σκληρό...», έγραφε προ ημερών ο αρχισυντάκτης της οικονομικής εφημερίδας La Tribune Ρομαρίκ Γκοντέν, αναλύοντας τις θέσεις του Έλληνα πρωθυπουργού, όπως διατυπώνονταν στο περίφημο άρθρο του στην εφημερίδα Le Monde. Πράγματι, ο Αλέξης Τσίπρας, η ελληνική κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ, απέδειξαν έμπρακτα και σε πείσμα του νεοφιλελεύθερου ευρωζωνικού σύμπαντος πως μπορεί κανείς να αντισταθεί σ’ αυτό ακριβώς το νεοφιλελεύθερο σύμπαν, και πράγματι, έδωσαν «ένα ωραίο μάθημα στρατηγικής» σε όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις: ένα μάθημα αντίστασης σε όλους τους λαούς, ιδιαίτερα στους λαούς του ευρωπαϊκού «τρίτου κόσμου», στα κόμματα και στους λαούς των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Τώρα είναι η ελληνική κυβέρνηση, ο Αλέξης Τσίπρας αυτός που έχει τον πρώτο λόγο, «αυτός που βάζει τους κανόνες του παιγνιδιού», παραδέχονται οι πλέον σοβαροί Ευρωπαίοι αναλυτές. «Τώρα, ο χρόνος λειτουργεί κατά των πιστωτών που υποχρεούνται να επιλέξουν και που έτσι κι αλλιώς έχουν χάσει»: «μια υποχώρηση μπρος στην Αθήνα θα είναι μια πολιτική ήττα – μια ώθηση προς ένα Grexit θα είναι καταστροφή»… Ακριβώς: «Ρεαλισμός ή διαίρεση της Ευρώπης» είναι το τελικό δίλημμα που έθεσε ο Έλληνας πρωθυπουργός στους δανειστές. ∆ηλαδή, «take it or leave it», αλα Ελληνικά. Σε πλήρη… μετάφραση, «ή συμφωνία με τους όρους του ΣΥΡΙΖΑ, ή άντε γειά!..» •

Στα χαρτιά θα μείνει η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, ύστερα από απόφαση του ΣτΕ. Εάν εφαρμοζόταν αυτό το σχέδιο τότε η ιστορία της πόλης θα καταστρεφόταν, ενώ το κυκλοφοριακό έργο θα είχε αρνητικές επιπτώσεις σε όμορους δρόμους κα στην υπόλοιπη πόλη. Το πολυέξοδο αυτό πλάνο, γυρνούσε την πλάτη στις πραγματικές και επείγουσες ανάγκες της πόλης, με στόχο την κερδοφορία μέσα από τους χώρους διασκέδασης και προβολής που θα αντικαταστούσαν τα σπίτια και τα γραφεία, που υπάρχουν σήμερα στην Πανεπιστημίου. Ευτυχώς, όμως, ο δρόμος εσώθη!

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Απολύεται

Η

μαφία εκμετάλλευσης στον τομέα της καθαριότητας απολύεται. Ξεκινά η εφαρμογή του «νόμου Κατρούγγαλου», ή αλλιώς του ν. 4325/2015, με το υπουργείο Εργασίας να υπογράφει συμβάσεις εργασίας απευθείας με το υφιστάμενο προσωπικό καθαριότητας. Οι εργαζόμενες πλέον δεν θα πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης του εργολάβου, αλλά και το υπουργείο μειώνει τις δαπάνες του κατά 17.085,37 ευρώ για τους επόμενους εφτά μήνες.

Μηδένισε;

Ο

κ. Κικίλιας έβαλε τα νέα όρια της αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Το κοντέρ μηδένισε στις 25 Ιανουαρίου», δήλωσε στην εκπομπή On Line, εξηγώντας πως η Νέα ∆ημοκρατία είναι πια αντιπολίτευση και άρα δεν νοείται να συζητείται τι έκανε τα προηγούμενα χρόνια. Άλλωστε, το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν σαφές, τα έκανε λάθος. Και αυτό το αποτέλεσμα, κατά τον κ. Κικίλια, δεν επιτρέπει σε κανέναν πια να τους ρωτά γιατί υποστήριξαν τη μνημονιακή πολιτική, πλέον εκείνοι δεν απαντούν, αλλά μόνο ρωτούν, γιατί αυτό το ρόλο τους δίνει η θέση της αντιπολίτευσης. Ένα μπράβο στον κ. Κικίλια, που σκέφτηκε αυτό το ατράνταχτο επιχείρημα για να μην αναγκάζεται να απαντά για τα εγκλήματα που έκανε η κυβέρνηση της Ν∆.

Στην Κω αδερφές μου, στην Κω

Ε

ντονη ήταν η αντίδραση του εγχώριου Τύπου για δημοσί-

ευμα της Daily Mail με τον τίτλο «Πόσους περισσότερους μετανάστες αντέχει η Κως;». Κατηγόρησαν την εφημερίδα για κιτρινισμό και ρατσιστικό παραλήρημα, που βλάπτει τον τουρισμό. Και ενώ τα έλεγαν αυτά έσπευσαν να στείλουν ανταποκριτές στην Κω, για να δείξουν στην Daily Mail γιατί το αντιμεταναστευτικό μένος είναι μονοπώλιο των ελληνικών κυρίαρχων ΜΜΕ. Και για να μην αποκλειστεί από το κάδρο το κόμμα που επέβαλλε να χρησιμοποιείται η λέξη «λαθρομετανάστευση» και καμαρώνει γι’ αυτό, η Νέα ∆ημοκρατία έστειλε κλιμάκιο στην Κω, αποτελούμενο από τους Μ. Κονσόλα (υπεύθυνο τομέα Τουρισμού), Γ. Κουμουτσάκο (υπεύθυνο τομέα Εξωτερικών) και ∆. Κυριαζίδη (υπεύθυνο τομέα ∆ημόσιας Τάξης). Κατόπιν εξέδωσαν ανακοίνωση: «Στο νησί η κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο, με πάνω από 1.500 παράνομους μετανάστες και πρόσφυγες (Σ.Σ.: Μπράβο πρόοδος στο λεξιλόγιο!) να παραμένουν εγκλωβισμένοι και άρα ανεξέλεγκτα περιφερόμενοι (…)», καταλήγοντας πως γι’ αυτή την κατάσταση φταίει η κυβέρνηση, αφού «το μήνυμα που εκπέμπει σε δουλέμπορους και μετανάστες είναι «ανοίξαμε και σας περιμένουμε»».

∆ημοκρατικότατος

Κ

αι μιας και μιλάμε για τη Νέα ∆ημοκρατία, δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε πως η δεύτερη λέξη του τίτλου της, «δημοκρατία», μπήκε κατ’ ευφημισμόν, εκτός αν η πρώτη λέξη, «νέα», δείχνει τι σημαίνει δημοκρατία για το συγκεκριμένο κόμμα. Η κυβέρνηση του Σαμαρά, καθ’ όλη τη θητεία της έδειξε πως στη Ν∆ δεν συναποφασίζουν, αλλά όλα γίνονταν με «εντολή Σαμαρά». Ως και το


WIFI θα ερχόταν στην Ελλάδα, μ’ εντολή Σαμαρά. Τώρα που ο Αντώνης δεν έχει μεγάλο εύρος εντολοδόχων, ξεσπά στο κόμμα του. Έτσι, η «Ν∆ προχωρά στην ανασύνταξη της οργανωτικής της δομής» δίνοντας «έμφαση στο άνοιγμα της Ν∆ σε ολόκληρη την κοινωνία, τους παραγωγικούς φορείς, τις τοπικές κοινωνίες και τους εργαζόμενους». Με «απόφαση κ. Σαμαρά» ξηλώθηκαν οι προηγούμενοι υπεύθυνοι και τοποθετήθηκαν νέοι, πιο αρεστοί, που δεν θα τον αμφισβητούν και πολύ. Άμα είναι ηγέτης κάποιος και δεν έχει μια χώρα να οδηγήσει στα βράχια, το κάνει στο κόμμα του.

Μνημονιακότερος των μνημονιακών

Α

γχεται ο Μπάμπης Παπαδημητρίου (για τους φίλους Μπάμπης) να μην χάσει το μεροκάματο, αλλά και να μην αφήσει πίσω του τις νεοφιλελεύθερες απόψεις, που λατρεύει. Αναφερόμενος στη σύγκρουση της ελληνικής κυβέρνησης με τους εταίρους στα ζητήματα των εργασιακών, ο κ. Παπαδημητρίου είπε «Εκεί υπάρχει και η μεγάλη σύγκρουση με το ∆ΝΤ και, μεταξύ μας, για το καλό όλων, ελπίζω το Ταμείο να κρατήσει αρκετά γερά. Να μην υποχωρήσει σε αυτό το θέμα». Μπάμπη κάτσε κάτω από την μπάρα και θα βγεις νικητής. Θα ανακηρυχθείς μνημονιακότερος των μνημονιακών.

Πήρε πόδι

Ο

διοικητής του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής ξηλώθηκε με απόφαση του υπουργείου Υγείας, που θεώρησε απαραίτητη αυτή την κίνηση για «την αποκατάσταση της εργασιακής ειρήνης και της εύρυθμης λειτουργίας του ΨΝΑ». Ο κ. Θεοδωράκης πρωτοστάτησε τα προηγούμενα χρόνια στη διάλυση των δομών του ΨΝΑ, ωστόσο αφορμή για την αντικατάστασή του στάθηκε η δολοφονία ασθενούς από άλλον ασθενή. Καθόλου εντύπωση δεν μας προκαλεί το γεγονός ότι η Νέα ∆ημοκρατία και το Ποτάμι ένιωσαν την ανάγκη να καταγγείλουν την απομάκρυνση του κ. Θεοδωράκη.

Ανυποχώρητοι στη συμβιβαστική θέση Όταν η τόλμη έρχεται να συνδράμει το ρεαλισμό

Ε

ίναι πιθανό οι αδιανόητες προτάσεις που γνωστοποίησε ο κ. Γιούνκερ στον έλληνα πρωθυπουργό, να αποτελούν κατάθεση της πιο ακραίας θέσης από την πλευρά των θεσμών, τη στιγμή που οι διαπραγματεύσεις περνούν στην καταληκτική φάση. Αυτή η τακτική συνηθίζεται σε παρόμοιες περιστάσεις, ώστε η τελική συμφωνία να συναφθεί ενδεχομένως ακόμα πιο κοντά στις θέσεις του πιο ακραίου, του πιο σκληρού. Αυτό, όμως, δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία τη συγκεκριμένη στιγμή. Γιατί αυτή η στιγμή δεν είναι στιγμή λεπτεπίλεπτων τακτικών ελιγμών, παρότι κανείς δεν μπορεί να υποτιμά την πλευρά αυτή κάθε διαπραγματευτικής διαδικασίας. Η συγκεκριμένη στιγμή είναι η στιγμή της αποφασιστικής αντιπαράθεση. Και σε τέτοιες στιγμές ο «αντισυμβαλλόμενος» δεν πρέπει να έχει καμία αμφιβολία για τις διαθέσεις σου, τις θέσεις σου, τις αμυντικές γραμμές σου και την αποφασιστικότητά σου.

∆ιάθεση συμβιβασμού

Η ελληνική κυβέρνηση έπραξε σε γενικές γραμμές ορθά ακολουθώντας αυτή την επίπονη και μακρόσυρτη διαπραγματευτική διαδικασία απορρίπτοντας τις «συμβουλές» για υπογραφή της όποιας συμφωνία «τώρα» ή, ακόμα χειρότερα, «χθες». Και έπραξε ακόμα ορθότερα, όταν έφτασε στην καταληκτική φάση, καταθέτοντας μια πρόταση, ένα σχέδιο συμφωνίας, το οποίο δεν είναι η μονότονη επανάληψη των αμετάθετων αρχικών θέσεων, αλλά το αποτέλεσμα της μέχρι τώρα διαπραγμάτευσης. ∆ηλαδή ο συμβιβασμός όπως εκείνη τον αντιλαμβάνεται, αλλά και όπως προκύπτει από τις μέχρι τώρα συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, αλλά και από την αφετηρία τους: την κοινά αποδεκτή, στα λόγια τουλάχιστον, απαίτηση να γίνει σεβαστή η λαϊκή θέληση και η εντολή που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ στις 25 Ιανουαρίου, χωρίς να υπάρξει αδιαφορία για τους ευρωπαϊκούς κανόνες δημοκρατικής λειτουργίας της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό η ελληνική κυβέρνηση δείχνει, με όλη τη σοβαρότητα που οι περιστάσεις απαιτούν, ότι δεν χαρτοπαίζει, όπως φαντάζονται ορισμένοι επιφανειακοί «αναλυτές». Καταγράφει στην πρότασή της τις υποχωρήσεις και τους συμβιβασμούς που είναι διατεθειμένη να κάνει, προκειμένου να υπάρξει μια βιώσιμη συμφωνία με αναπτυξιακή διέξοδο και υπό τις προϋποθέσεις που αναφέραμε λίγο πιο πάνω.

Αμετακίνητος ρεαλισμός

Μαρσέλ & Μισέλ

5

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Για να διατηρήσει την αξία της και να παράξει θετικό για όλους αποτέλεσμα αυτή η πρόταση, χρειάζεται να εκληφθεί,

Αν η ελληνική κυβέρνηση, και δεν έχουμε λόγο να αμφιβάλουμε γι’ αυτό, πιστεύει ότι μπορεί και είναι ανάγκη να υπάρξει συμφωνία, οφείλει να μην αφήσει αμφιβολίες για το σημείο μέχρι το οποίο μπορεί να φτάσει, προκειμένου να υπογραφεί.

Του Μαραγκού

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

και να είναι πράγματι, ως τελική πρόταση. Όχι της μίας πλευράς, αλλά του αποδεκτού συμβιβασμού των δύο πλευρών. Όποιος, λοιπόν, θέλει πράγματι μια βιώσιμη συμφωνία, δεν μπορεί να αποστεί από την πρόταση αυτή, που αποτελεί απόσταγμα των διαπραγματευτικών διαδικασιών. Γιατί είναι το σημείο συνάντησης και όχι η αφετηρία μιας ατέρμονης σύγκρουσης. Αν η ελληνική κυβέρνηση, και δεν έχουμε λόγο να αμφιβάλουμε γι’ αυτό, πιστεύει ότι μπορεί και είναι ανάγκη να υπάρξει συμφωνία, οφείλει να μην αφήσει αμφιβολίες για το σημείο μέχρι το οποίο μπορεί να φτάσει, προκειμένου να υπογραφεί. Κι αυτό το σημείο δεν μπορεί να είναι άλλο από την ελληνική πρόταση, η οποία έχει γίνει πια στις λεπτομέρειές της γνωστή δημόσια και γι’ αυτό ακριβώς μπορεί να υπερασπιστεί ο καθένας τον συμβιβαστικό και ρεαλιστικό χαρακτήρα της. Η σταθερότητα σε μια τέτοια θέση αποτελεί απαραίτητο όρο για μια προωθητική για την ευρωπαϊκή υπόθεση λύση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ανεδαφικές αντιπροτάσεις Γιούνκερ έτυχαν της υποδοχής που τους άξιζε όχι μόνο από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και από την πλευρά όχι και τόσο φιλικά προς αυτή διακείμενων δυνάμεων. Αξίζει να σημειώσουμε την τοποθέτηση του επικεφαλής του Ποταμιού, που, από το εξωτερικό όπου βρισκόταν για να συναντήσει τον κ. Σαπέν στο Παρίσι, δήλωσε ότι οι προτάσεις αυτές δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από κανέναν.

Σύμπλεγμα Σαμαρά

Μόνο ο κ. Σαμαράς βρήκε την ευκαιρία πάλι να επιδείξει τη συμπλεγματική στάση του. Απέφυγε να τοποθετηθεί έναντι των απαράδεκτων προτάσεων και ανέλαβε τον άχαρο ρόλο να σύρει την ελληνική κυβέρνηση όσο γίνεται πιο κοντά στην παράδοση στις απαιτήσεις του σκληρού πυρήνα των δανειστών. Και το έπραξε, μάλιστα, επιρρίπτοντας υποκριτικά την ευθύνη για τη χειροτέρευση της στάσης τους στην τακτική της ελληνικής κυβέρνησης. Από την ακριβώς αντίθετη, την αντιδιαμετρικά αντίθετη θέση οφείλει να βρεθεί η ελληνική κυβέρνηση. Αντί να «προσέλθει», όπως την καλεί ο κ. Σαμα-

ράς, σε μια προδιαγεγραμμένη απαίτηση των δανειστών, είναι ορθό από κάθε άποψη να επιμείνει στον προωθητικό ρεαλισμό τής συμβιβαστικής πρότασής της. Έκανε πολύ περισσότερα κι απ’ όσα μπορούσε, για να μπορεί να διατυπωθεί ένα τέτοιο δυνάμει κοινό σχέδιο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χωρούν δευτερεύουσες αλλαγές ή τροποποιήσεις. Σημαίνει, όμως, σαφέστατα ότι δεν μπορεί να αλλάξει χαρακτήρα, δεν μπορεί να υποστεί αλλοιώσεις που θα το κάνουν αγνώριστο. Το «ως εδώ» πρέπει να είναι ο τίτλος του και το υστερόγραφό του.

«Τρόμαξε την καταστροφή»

∆εν ξέρω πόσοι από τους σημερινούς αναγνώστες αυτών των στηλών έχουν διαβάσει προσεκτικά το κείμενο των Καλφά και Κιουκέ στην «Εποχή» της 24ης Μαΐου. Όποιος, όμως, κάνει τον κόπο να ανατρέξει σ’ αυτό, μπορεί να δει ότι υπάρχει τρόπος η ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας να εκφραστεί με μια σθεναρή και σταθερή στάση και η έγνοια για την υπεράσπιση της ενωμένης Ευρώπης να συνδυαστεί με μια αποφασιστική στάση απέναντι σ’ αυτούς που την εκθέτουν επίμονα σε διακινδύνευση τυφλωμένοι από τα μεροληπτικά ταξικά τους βραχυπρόθεσμα συμφέροντα. Πριν από ενάμιση αιώνα, ο Βικτόρ Ουγκό έλεγε: «Η κραυγή “τόλμα!” είναι σαν το “γεννηθήτω φως” (…) Αντιστάσου, μείνε πιστός στον εαυτό σου, πάλεψε με τη μοίρα σώμα με σώμα, με την αφοβία σου τρόμαξε την καταστροφή, καταφρόνησε την άδικη δύναμη. Αυτό είναι το φως που ηλεκτρίζει»*. Και η φωνή του ακούγεται μέχρι σήμερα. Μπορεί οι συνθήκες να μην είναι το ίδιο επαναστατικές όπως στα μέσα του 19ου αιώνα, είναι όμως εξίσου ιστορικές για το μέλλον και την τύχη της ηπείρου μας, της ηπείρου των μεγάλων ανατροπών και των εφικτών ουτοπιών. Μας περιμένουν κι άλλοι στο δρόμο που ανοίγουμε. Περισσότεροι απ’ ό,τι μπορούμε να υποθέσουμε ετούτη τη στιγμή. Χ. Γεωργούλας

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: «Οι άθλιοι», τόμος Γ΄.


6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι διαπραγματεύσεις θα συνεχισθούν

Τι θέλουν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη; Πρώτον, εναρμόνιση στην πολιτική διαχείριση της κρίσης, εναρμόνιση στο κοινωνικό μοντέλο. Αλλά κυρίως αυτό που επιθυμούν, βραχυπρόθεσμα, είναι ότι δεν θέλουν ατυχήματα, προβλήματα, φασαρίες, δεν θέλουν οτιδήποτε μπορεί να καθυστερήσει αυτή τη διαπραγμάτευση.

Η πορεία των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και δανειστών, για να κατανοηθεί καλύτερα, θα πρέπει να ιδωθεί σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο. Αυτή την περίοδο λαμβάνουν δύο μείζονες διαπραγματεύσεις. Η μία είναι διευρωπαϊκή και αφορά τη συμφωνία Γαλλίας-Γερμανίας να επιβάλλουν νέα οικονομική συνθήκη στην ευρωζώνη. Η άλλη είναι διατλαντική (ΤΤΙΡ) με στόχο ένα πολιτικοοικονομικό ΝΑΤΟ, μία συσπείρωση ∆ύσης και Ιαπωνίας απέναντι στην Κίνα, στη Ρωσία και στις άλλες χώρες BRICS. Για όλα τα παραπάνω συζητάμε με τον συνάδελφο Γιώργο Καπόπουλο, αναλυτή διεθνών υποθέσεων.

Tου Κώστα Μελά

Π

αράταση παίρνει το θρίλερ της συμφωνίας της Ελλάδας με τους δανειστές. Οι συγκεκριμένες προτάσεις των «θεσμών», όπως αυτές διέρρευσαν στον Τύπο, μπορούν ανεπιφύλακτα να θεωρηθούν «ακραίες» σε επίπεδο πολιτικής μεταξύ «εταίρων» και, επιπλέον, ατελέσφορες σε οικονομικό επίπεδο. Είναι διαπιστωμένη ιστορικά, ιδιαίτερα σε περιόδους διαπραγματεύσεων προκειμένου να επιλυθούν σημαντικά οικονομικά πρωτίστως προβλήματα, μια απαράδεκτη επιμονή από τη μεριά των ισχυρών χωρών σε αδιέξοδες «λύσεις» που δεν μπορούν να εξηγηθούν, παρά μόνο μέσω της τυφλής κυριαρχίας, της βραχυπρόθεσμης ιδιοτέλειας και της έλλειψης μακροχρόνιας προοπτικής. Η σημερινή κατάσταση θυμίζει, παρά τις υπάρχουσες σημαντικές διαφορές, την Αργεντινή το 2001, όταν το ∆ΝΤ επέβαλε συνεχή δημοσιονομικά μέτρα στην κυβέρνηση του Ντε λα Ρούα, προκειμένου να μηδενισθεί το γενικό δημοσιονομικό έλλειμμα. Η αδυναμία επίτευξης αυτού του στόχου οδήγησε το ∆ΝΤ να αρνηθεί την τελευταία δόση του δανείου, «σπρώχνοντας» τη χώρα στην πτώχευση και στην αδυναμία πληρωμών.

Χάσμα μεταξύ Ελλάδας και δανειστών

Παρότι είναι αναμφισβήτητες οι σημαντικότατες υποχωρήσεις που έχει πραγματοποιήσει η ελληνική πλευρά, γεγονός που έχει φέρει πλησιέστερα τις δύο απόψεις, το χάσμα μεταξύ της χώρας μας και των δανειστών, όπως αποτυπώνεται στις αντίστοιχες προτάσεις που έβαλε στο τραπέζι η κάθε πλευρά παραμένει σημαντικό. Η πίεση του χρόνου δεν είναι πίεση μόνο προς την ελληνική πλευρά. Είναι πίεση προς όλες τις πλευρές, ειδικά μετά την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να απορρίψει την εξωφρενική πρόταση των δανειστών, αφήνοντας όμως να εννοηθεί ότι θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι δύο πλευρές ήδη επεξεργάζονται τις αντιπροτάσεις τους. Όμως, με δεδομένο ότι μέχρι το τέλος του μήνα φαίνεται να μην επαρκεί ο χρόνος για την σύγκλιση των απόψεων και την επίτευξη συμφωνίας, η παράταση του υφιστάμενου προγράμματος φαίνεται να κερδίζει έδαφος.

Σολομώντεια λύση

Η παράταση θα αποτελέσει μια «σολομώντεια λύση», προκειμένου να εκταμιευθούν χρήματα προς την Ελλάδα από το ποσό των 10,9 δισ. ευρώ, που προορίζονταν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να συνεχίσει την αποπληρωμή των υποχρεώσεών της και να μην οδηγηθεί σε χρεωκοπία με αγνώστου μεγέθους συνέπειες για την ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία. Αυτή τη φορά, πάντως, η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει καλύτερα και περισσότερα ως προς το περιβάλλον που είναι υποχρεωμένη να κινηθεί και διαφαίνεται η πρόθεση αξιοποίησης της παράτασης, προκειμένου να επιδιωχθεί η επανεκκίνηση της διαπραγμάτευσης από «μηδενική βάση», συμπεριλαμβανομένου και του ζητήματος του χρέους. Μάλιστα, η ελληνική πλευρά έχει διατυπώσει και συγκεκριμένη πρόταση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Η πρόταση είναι φιλόδοξη αλλά στο μεγαλύτερο μέρος της, όμως, είναι πολιτικά μη αποδεκτό για τους ηγέτες της ευρωζώνης. Εκτός από την επέκταση των λήξεων για τα διακρατικά δάνεια του πρώτου μνημονίου, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έδειξαν ότι είναι απρόθυμες να υποστηρίξουν οποιαδήποτε ανακούφιση χρέους, παρά το γεγονός ότι το ∆ΝΤ έχει πολλές φορές υποστηρίξει ότι το χρέος είναι μη βιώσιμο χωρίς αυτή. Τελικά φαίνεται πως πάμε για «θερμό φθινόπωρο» σε ό, τι αφορά την τύχη του προγράμματος της Ελλάδας, καθώς ωριμάζει η ιδέα μιας ακόμη παράτασης του τρέχοντος προγράμματος δανεισμού προς την Ελλάδα.

Με δεδομένο ότι μέχρι το τέλος του μήνα φαίνεται να μην επαρκεί ο χρόνος για τη σύγκλιση των απόψεων και την επίτευξη συμφωνίας, η παράταση του υφιστάμενου προγράμματος φαίνεται να κερδίζει έδαφος.

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Να δούμε τις τελευταίες, πολύ πυκνές εξελίξεις; Είναι απαραίτητο, πρώτα, να βάλουμε τις εξελίξεις αυτές στο διεθνές και περιφερειακό τους πλαίσιο. Η διαπραγμάτευση της Ελλάδας με τους τρεις θεσμούς και τους εταίρους της στην Ευρωζώνη δεν είναι ξεκομμένη διαπραγμάτευση μιας χώρας που ζητά εξαίρεση σε μία Ένωση όπου επικρατεί κανονικότητα και σταθερότητα. Έρχεται, όμως, η ολοκλήρωσή της με την Αθήνα σε μια κρίσιμη στιγμή για την ευρωζώνη, διαπραγματευτική και πολιτική. Πολιτική, γιατί τα μηνύματα από την Ισπανία και την Ιταλία έρχονται και λένε το εξής: αν κάποιος είχε στο μυαλό του την απλοϊκή ιδέα ότι δυσχεραίνοντας τη διαπραγμάτευση, παρατείνοντάς τη, δίνοντας μια εικόνα ασφυξίας ρευστότητας και τιμωρίας θα φόβιζε τους Ισπανούς ή τους ψηφοφόρους άλλων χωρών ήταν η μεγαλύτερη αφέλεια. Αντίθετα, όλες αυτές οι τιμωρητικού τύπου πολιτικές γυρνούν μπούμερανγκ και βλάπτουν όσους τις υιοθετούν. Το τι θα ψηφίσουν οι Ισπανοί ή οι Ιταλοί εξαρτάται από την κοινωνική πραγματικότητα, τη συμπίεση του βιοτικού τους επιπέδου. ∆εν λέω κάτι πρωτότυπο.

Έντονος ευρωσκεπτικισμός

Ως και ο υπερδεξιός Ραχόι άρχισε κάπως να αλλάζει. Ανακάλυψε την ανάγκη ως και των ευρωομολόγων. Μα βέβαια. Πέρα, όμως, από τη ριζοσπαστική αριστερά και φαινόμενα κοινωνικής χειραφέτησης, όπως η νίκη στο δημοψήφισμα της Ιρλανδίας, παρά τον ισχυρό καθολικισμό, για την ελευθερία στη σεξουαλικότητα, καταγράφεται και έντονος ευρωσκεπτικισμός στη λαϊκιστική ακροδεξιά και τη σκέτη ακροδεξιά όπως Αυστρία, Πολωνία. Αυτή είναι η πολιτική κατάσταση. Έχουμε, όμως, και δυο διαπραγματευτικά φόρα αυτή την περίοδο. Το ένα είναι η γαλλογερμανική

πρόταση για ένωση του ευρώ, για εμβάθυνση δηλαδή της ευρωζώνης. Αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός σ’ αυτό, στο άρθρο του στη Monde, όταν μίλησε για το υπέρ-υπουργείο Οικονομικών της Ευρώπης και στην περίπτωση που όλοι αυτοί οι θεσμοί υπηρετήσουν άκαμπτες σκληρές δημοσιονομικές πολιτικές. Αυτό θέλει η Γερμανία να το περάσει χωρίς τροποποίηση των Συνθηκών. Μπορεί να το δεχτεί η Γαλλία εύκολα; Θέλει όντως ομοφωνία για να το κάνει αυτό η Γερμανία. Η Γαλλία το έχει δεχτεί, την έχει αναστήσει από την υποβάθμισή της, την έχει ξανακάνει, εικονικό, ισότιμο εταίρο του γαλλογερμανικού άξονα. Πρόκειται για μια τελευταία προσπάθεια να ελεγχθεί η απειλή της ακροδεξιάς –θυμίζουμε, ότι η Λεπέν έχει δεσμευτεί για δημοψήφισμα σε έξι μήνες από την εκλογή της στην προεδρία της ∆ημοκρατίας– και η δυσαρέσκεια να πάει στο άλλο συστημικό κόμμα, τη σκληρή δεξιά του Σαρκοζί. Άλλωστε, παρόμοια φαινόμενα έχουμε στην Ιταλία. Βλέπουμε, δηλαδή, φαινόμενα ριζοσπαστικοποίησης προς την άκρα δεξιά, όπου στρώνουν το χαλί για επιστροφή του Μπερλουσκόνι και άνοδο του της ξενόφοβης ακροδεξιάς Λίγκα του Βορρά του Σαλβίνι που έγινε, πλέον, παν-ιταλικό κόμμα. Πρόκειται για βρικολάκιασμα, στην κυριολεξία, της δεξιάς που αποδοκιμάστηκε. Η δεύτερη και σημαντικότερη διαπραγμάτευση, η οποία τρέχει παράλληλα και μάλιστα θέλουν οι Αμερικανοί να κλείσει ως το τέλος του χρόνου, είναι η ∆ιατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP Trans-atlantic Trade and Investment Partnership).

Τι θέλουν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη;

Σύρεται εδώ η Γερμανία ή συμφωνεί; Η Γερμανία παλεύει να επιβάλλει τους όρους της, τη θέλει. Είναι μια κοινή αγορά Βόρειας Αμερικής – δηλαδή η NAFTA των ΗΠΑ, Καναδά, Μεξικού – μαζί με την ΕΕ. Για εξαγωγικές χώρες


7

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Οι διατλαντικές και ενδοευρωπαϊκές διαβουλεύσεις δεν χωρούν ελληνικό ατύχημα ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟ

ματα, προβλήματα, φασαρίες, δεν θέλουν οτιδήποτε μπορεί να καθυστερήσει αυτή τη διαπραγμάτευση.

Κίνηση καλής θέλησης

όπως η Γερμανία και, δευτερευόντως, η Γαλλία είναι ένα βήμα κατοχύρωσης της προοπτικής σταθερής ανάπτυξης, γιατί της ανοίγει μια τεράστια αγορά χωρίς δασμούς, η οποία είναι κλειστή και προστατευόμενη σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα. Όμως, οι Αμερικανοί για να ανοίξουν την αγορά τους θέλουν αυτή η Ένωση να γίνει με τους όρους τους. ∆ηλαδή να έχει τους κανόνες χορήγησης δανείων και ρευστότητας που έχουν οι ΗΠΑ. Θέλουν να συμφωνηθεί, τέλος πάντων, αυτό. Θέλουν, επίσης, απορρύθμιση του εργασιακού πλαισίου ώστε να μην υπάρχει πιο ανταγωνιστικό ή λιγότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Με δυο λόγια ζητούν εδώ και τώρα την επιβολή του αμερικανικού κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου στην Ευρώπη. Με αποτέλεσμα να βλέπουμε αυτή τη διφυή στάση των ΗΠΑ; Ναι, να έχουμε μια σχιζοφρένεια. Από τη μια μεριά, δηλαδή, χτυπάνε τη γερμανική λιτότητα. Βγαίνει το ∆ΝΤ που επηρεάζεται κυρίως από τις ΗΠΑ και λέει στην Ευρώπη ότι μ’ αυτά τα ποσοστά που έχει βάλει (Σύμφωνο Σταθερότητας) για το έλλειμμα και το χρέος (3% του ΑΕΠ έλλειμμα και 60% του ΑΕΠ για το χρέος) δεν θα γυρίσει ποτέ στην ανάκαμψη. «Τυπώστε χρήμα, ξοδέψετε, χαλαρώστε, αλλιώς δεν έχει επιστροφή στην ανάπτυξη», τους λένε. Ταυτοχρόνως, θέλουν μία κοινωνική αποδιάρθρωση παρόμοια μ’ αυτή που η Γερμανία επέβαλε στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αλλά δεν θέλει, ή και να ήθελε δεν μπορεί, να επιβάλλει στην ίδια της τη χώρα και στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης. Μια ματιά και μόνο στο παρελθόν στο πολιτικό κόστος που είχε ο Σραίντερ όταν έκανε κάποιες δειλές μεταρρυθμίσεις προς αυτή την κατεύθυνση τους κάνουν να τρομάζουν. Επίσης είχαμε πρόσφατα απεργίες πχ στον σιδηρόδρομο. Το ελληνικό πρόβλημα, λοιπόν, είναι παγιδευμένο μέσα σ’ αυτά τα συνολικότερα προβλήματα. Γι’ αυτό και η αντιφατική στάση του ∆ΝΤ απέναντι στην Ελλάδα. Από τη μια, είναι ο πιο θερμός συνήγορος της άποψης του κουρέματος του χρέους διότι δεν είναι βιώσιμο. Όσο για το εργασιακό, η ζέση και ο ζήλος του είναι πρώτον ένα ωραίο άλλοθι για τη Γερμανία και τους σκληρούς της Κομισιόν και του Eurogroup να αφήνουν το ∆ΝΤ να απαιτεί και να κάνει τη βρώμικη δουλειά. Η κύρια πλευρά του, όμως, είναι να προϊδεάζει τους Ευρωπαίους ότι στη διαπραγμάτευση για τη ∆ιατλαντική Συνθήκη είναι το σημείο όπου η πλευρά του Ατλαντικού και οι ∆ιεθνείς θεσμοί δύ-

σκολα θα κάνουν πίσω. Μέσα στο αντιφατικό περιβάλλον μια πλευρά της στάσης των ΗΠΑ ευνοεί την Ελλάδα. Να δούμε λίγο τον βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό των ΗΠΑ για να το ερμηνεύσουμε. Οι ΗΠΑ τι θέλουν αυτή τη στιγμή και τι είναι η ΤΤΙΡ; Θέλουν ένα πολιτικοοικονομικό ΝΑΤΟ, μία συσπείρωση ∆ύσης και Ιαπωνίας απέναντι στην Κίνα, στη Ρωσία και στις άλλες χώρες BRICS. Αυτό επιθυμούν. Έκαναν την πρώτη κίνηση, άναψαν τη φωτιά στην Ουκρανία βάζοντας μια σφήνα στην ευρασιατική σύγκλιση, ανάμεσα στη Γερμανία και τη Ρωσία, προκάλεσαν όμως, δυστυχώς για τους ίδιους τους Αμερικανούς, μια σοβαρότερη και πιο επικίνδυνη γι’ αυτούς σύγκλιση της Κίνας με τη Ρωσία. Άρα, τι θέλουν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη; Πρώτον, εναρμόνιση στην πολιτική διαχείριση της κρίσης, εναρμόνιση στο κοινωνικό μοντέλο. Αλλά κυρίως αυτό που επιθυμούν, βραχυπρόθεσμα, είναι ότι δεν θέλουν ατυχή-

∆εν φοβούνται όμως το ενδεχόμενο ενός βέτο ή έστω αντιδράσεων από χώρες όπως η Ελλάδα ή αργότερα η Ισπανία ή και άλλες χώρες; Αυτό είναι σίγουρα ένα ζήτημα. Θα πρέπει οι ΗΠΑ να κάνουν λόμπι για να το περάσουν στην Ευρώπη. Θα προτιμούσαν, μάλλον, να το κάνουν ως υπεργολαβία. ∆ηλαδή να συμφωνήσουν κάποια σημεία με τον γαλλογερμανικό άξονα και να αναλάβει, μετά, αυτός να πείσει τους υπόλοιπους. Είναι ένα θέμα, πάντως, που θα βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα του Τύπου και των κινητοποιήσεων των κοινωνιών πια. ∆ιότι, αν η πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας που εφαρμόστηκε μετά το 2010 σ΄ όλη την Ευρώπη συνέθλιψε κοινωνίες και αποδόμησε την πολιτική σταθερότητα, αν εφαρμοστεί το κοινωνικό εργασιακό σκέλος αυτής της Συνθήκης κατεδαφίζονται κεκτημένα όχι δεκαετιών αλλά αιώνων του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, η κ. Κέλε, ανακοίνωσε ξαφνικά ότι δεν θα αυξήσει τα επιτόκια, όπως είχε αποφασιστεί, ως το 2016. Πού εντάσσεται αυτό; Είναι σημαντική εξέλιξη. Είναι κίνηση καλής θέλησης των ΗΠΑ προς την ΕΕ ενόψει αυτής της κρίσιμης διαπραγμάτευσης. Τι θα συνέβαινε αν αυξάνονταν τα επιτόκια; Μια στιγμή που ο Ντράγκι τυπώνει 60 δισ. τον μήνα και τα οποία δεν απορροφώνται από την πραγματική οικονομία και αναζητούν καταφύγιο ακόμη και σε ομόλογα θα τα μάζευαν όλα θα πήγαιναν όλα στις ΗΠΑ. Θα ήταν, ευθέως, μια εχθρική ενέργεια. Αρ-

Καμπανάκι προειδοποίησης προς την παγκόσμια οικονομία

Η προ ημερησίας συζήτηση στη Βουλή αν και είχε πέσει στην πιάτσα η πρόσκληση, ήταν, μάλλον, μια απάντηση αποφασιστικότητας. Πιο σοβαρή όμως ήταν η κίνηση να μην πληρωθεί η δόση στο ∆ΝΤ. Ποια η γνώμη σου για τη βαρύτητά της; Καταρχάς, σε καμιά περίπτωση, η μη πληρωμή μιας δόσης είναι πιστωτικό γεγονός. Θα είναι, όμως, ένα καμπανάκι προειδοποίησης προς την παγκόσμια οικονομία. Το πολιτικό γεγονός όμως, ότι η Ευρωζώνη είναι τόσο ασταθής και αφερέγγυα που δεν μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα μιας μικρής χώρας, με το 2% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, είναι σοβαρό.

Είδες τις προτάσεις. Είμαστε σε αδιέξοδο ή είναι μια διαπραγματευτική, πολύ σκληρή, κίνηση των θεσμών πριν το τέλος της διαπραγμάτευσης; Είναι, νομίζω, δυο πράγματα. Οι λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στο ∆ΝΤ και την ΕΚΤ και την Κομισιόν που, στις πλάτες Ελλάδας, αναζήτησαν έναν κοινό παρονομαστή για να ικανοποιήσουν το ∆ΝΤ και για να του αναθέσουν, όπως είπαμε προηγουμένως, τη βρώμικη δουλειά που οι ίδιοι δεν θέλουν να κάνουν ευθέως. Ο Γιούνκερ κινείται πολιτικά – είναι και ο μόνος με λαϊκή ψήφο θεσμός η Κομισιόν όπως είπε ο πρωθυπουργός στη Monde – και υπάρχει και ένα άκαμπτο Ταμείο. Αφετέρου, πέρα από κοινός παρονομαστής, όταν μια διαπραγμάτευση φθάνει στο τέλος, η πλευρά που καταλαβαίνει ότι πρέπει να κάνει αποκλί-

χικά, είπαν ‘εμείς κάναμε την ποσοτική χαλάρωση τώρα η σειρά σας’. Αλλά όταν έχεις έναν τέτοιο στρατηγικό στόχο, η δημιουργία μιας ευρύτερης κοινότητας εμπειρικής, οικονομικής, πολιτικής και στρατηγικής των χωρών της ∆ύσης απέναντι στα άλλα κέντρα ισχύος κάνεις τακτικούς χειρισμούς και υποχωρήσεις. Ειπώθηκε ότι η κίνηση έγινε και διότι ξανά η προοπτική ανάπτυξης διεθνώς είναι αβέβαιη. Βεβαίως, διότι η ανάκαμψη που παρατηρείται στις ΗΠΑ είναι ασταθής. Γι’ αυτό για τους Αμερικανούς όχι Grexit ή Grexident, αλλά παράταση του ελληνικού ψυχοδράματος δεν το θέλουν, είναι αρνητικό. Είναι αυτό που λέμε για το πέταγμα της πεταλούδας …

Κρίσιμη η σύνοδος των G7 ∆εν σου κάνει εντύπωση που αν και ενημερώθηκε ο ίδιος ο Ομπάμα για τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα δεν έκαναν δηλώσεις αμερικανοί – ως αυτή τη στιγμή – αξιωματούχοι; Νομίζω ότι ο λόγος είναι η επικείμενη σύνοδος κορυφής των G7 στην Ελμάου της Βαυαρίας που τελειώνει αύριο ∆ευτέρα. Είναι η κατάληξη της συνόδου της ∆ρέσδης. Εκεί θα συζητηθούν όλα τα κρίσιμα διατλαντικά θέματα, εκεί η πίεση της Ιαπωνίας, του Καναδά και των ΗΠΑ προς τη Γερμανία αναμένεται να είναι ασφυκτική για χαλάρωση της λιτότητας. Και εκεί, από ό,τι ανέφερε το Ρόιτερ σε τηλεγράφημά του, συζητώντας για τη συνάντηση Μέρκελ – Ομπάμα πριν αρχίσει η σύνοδος κορυφής, ένα από τα κύρια θέματά της θα είναι η Ελλάδα. Προφανώς, περίμεναν και εξελίξεις Παρασκευή – Σάββατο γιατί στις Βρυξέλλες ως αργά το απόγευμα της Πέμπτης πιθανολογούσαν ως και μετάβαση του Αλέξη Τσίπρα στις Βρυξέλλες. •

σεις και σοβαρές υπαναχωρήσεις, χρησιμοποιεί δυο τακτικούς ελιγμούς. Ο ένας είναι ότι προς το τέλος της διαπραγμάτευσης τα ξαναφέρνει όλα στο τραπέζι ώστε η μείξη, η σύνθεση που θα βρεθεί να είναι όσο το δυνατό με λιγότερο κόστος γι’ αυτή. Και δεύτερον, ότι κάνει ό,τι μπορεί για να δείξει ότι δεν υποχώρησε όσο υποχώρησε. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σ’ αυτό το σημείο.

Έναντι των αγορών ή έναντι των λαών της θέλει να αποδείξει αυτό; Έναντι των αγορών, αλλά και έναντι, επίσης, να μην θεωρηθεί ότι στην Ελλάδα έγινε κάτι που αποτελεί νέο μοντέλο διαπραγμάτευσης για τις χώρες που έχουν πρόβλημα.

Άρα παραμένεις να είσαι, πιο επιφυλακτικά ίσως, αισιόδοξος ότι μπορεί να υπάρξει συμφωνία. Πιστεύω ότι σε μια τέτοια στιγμή, στρατηγικής σημασίας διατλαντικών και ενδοευρωπαϊκών διαβουλεύσεων, όχι μόνο η Ελλάδα δεν χωράει να πάθει ατύχημα, δεν χωράει ούτε και η παράταση του ψυχοδράματος της Μ. Βρετανίας του Κάμερον.

Σε μια τέτοια στιγμή, στρατηγικής σημασίας διατλαντικών και ενδοευρωπαϊκών διαβουλεύσεων, όχι μόνο η Ελλάδα δεν χωράει να πάθει ατύχημα, δεν χωράει ούτε και η παράταση του ψυχοδράματος της Μ. Βρετανίας του Κάμερον.


8

Μόνο υποψίες μπορεί να προκαλεί τελικά η τόση σιγουριά ότι η Ελλάδα θα συμφωνήσει, από τη στιγμή μάλιστα που ο έλληνας πρωθυπουργός είχε δημόσια δηλώσει ότι η υπάρχουσα πρόταση των δανειστών δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Μήπως όλα γίνονται για να απεκδυθεί η κα. Μέρκελ των ευθυνών της σε περίπτωση οριστικού ναυαγίου των συνομιλιών;

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το κείμενο που επέδωσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στον Αλ. Τσίπρα έμοιαζε να έχει γραφτεί από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και μάλιστα σε κάποια στιγμή, που ο γερμανός ΥΠΟΙΚ πρέπει να είχε τα νεύρα του.

Απόλυτη μπλόφα ή τέλεια παγίδα;

Φώναξαν τον Τσίπρα στις Βρυξέλλες για να του δώσουν πρόταση λύσης ή κοινοποίηση έξωσης με της σφραγίδα της “καλόβολης” κυρίας Μέρκελ Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Π

ροφανώς το μεσημέρι της Τετάρτης, όταν και επιβιβαζόταν στο αεροπλάνο με προορισμό τις Βρυξέλλες, ο Αλέξης Τσίπρας δεν φανταζόταν ότι θα γυρίσει την επόμενη μέρα όχι απλά με άδεια τα χέρια, αλλά και με πρόσθετα βάρη στην πλάτη του. Το κείμενο, που του επέδωσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έμοιαζε να έχει γραφτεί από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και μάλιστα σε κάποια στιγμή, που ο γερμανός ΥΠΟΙΚ πρέπει να είχε τα νεύρα του. Φαίνεται ότι τελικά το χέρι του σκληρού συντηρητικού πολιτικού είναι πολύ μακρύτερο από ότι φαντάζονταν ακόμα και οι εχθροί του. Και οι σύμμαχοί του εντός και εκτός Ευρώπης παραμένουν ολοκληρωτικά ευθυγραμμισμένοι μαζί του. Το ερώτημα που προκύπτει και είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί με σιγουριά στην παρούσα στιγμή είναι απλό: Έχουμε να κάνουμε με την απόλυτη μπλόφα λίγο πριν το τέλος της διαπραγμάτευσης ή με την τέλεια παγίδα; Γιατί η πρόσκληση προς τον πρωθυπουργό να μεταβεί στις Βρυξέλλες και η όλη «θετική και εποικοδομητική» ως τώρα στάση του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα αισιοδοξίας στην ελληνική πλευρά, που θεωρούσε ότι ως ένα βαθμό είχαν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς οι προσπάθειες της για «πολιτικοποίηση» του ελληνικού ζητήματος.

Για να βγει το καλοκαίρι

Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι την επόμενη μέρα, και ενώ στην Αθήνα προσπαθούσαν να καταλάβουν «πού το πάνε οι θεσμοί με τα παράλογα αιτήματά τους» για ακόμα περισσότερη λιτότητα, από τη Γερμανία άρχισαν να εκπέμπονται «αισιόδοξα» μηνύματα. Οι γερμανικές εφημερίδες επαναλάμβαναν τη «διαρροή» ότι η Ανγκέλα Μέρκελ θα ήθελε να κλείσει θετικά αυτή την εκκρεμότητα, πριν από τη σημερινή σύνοδο κορυφής του G7 στη Βαυαρία και η ίδια η γερμανίδα καγκελάριος μιλούσε στο BBC υποσχόμενη για μια ακόμα φορά ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποφευχθεί ένα Grexit. Μάλιστα, η «ντι Βελτ» έφτανε να αποκαλύψει σχέδιο για να επιστραφούν στην Ελλάδα τα 11 περίπου δισεκατομμύρια από το ΤΧΣ, στα οποία τόσο πολύ υπολόγιζε προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος, έτσι ώστε η χώρα μας να μπορέσει να «βγάλει» και το καλοκαίρι μέσω μιας νέας «παράτασης». Η ίδια η εφημερίδα ανέλυε ολόκληρα σενάρια για το πώς θα μπορέσει να περάσει μια παράταση του ελληνικού προγράμματος από τη γερμανική Βουλή, αλλά και ένα ενδεχόμενο νέο πρόγραμμα το ερχόμενο φθινόπωρο. Μια άλλη συντηρητική εφημερίδα η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» έδινε ιδιαίτερο βάρος στην ομαδοποίηση και μετάθεση της πληρωμής των δόσεων προς το ∆ΝΤ, χαρακτηρίζοντας τη ως μια ένδειξη καλής θέλησης όλων των πλευρών προς την Αθήνα και αναφερόταν επίσης στο ενδεχόμενο «επιστροφής» των 10,9 δισ. του ΤΧΣ. Πρόσθετε, επίσης, τις δηλώσεις Ντράγκι υπέρ παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ αλλά και την «ελαστικότητα» της Κριστίν Λαγκάρντ απέναντι στη χώρα μας. Ξαφνικά όλοι παρουσιάζονταν καλοί, συγκαταβατικοί και πρόθυμοι να

βοηθήσουν. Το μόνο, που σχεδόν πέρασε ασχολίαστο από το γερμανικό τύπο ήταν ότι τα προτεινόμενα από τους «θεσμούς» μέτρα είναι σκληρότερα και από εκείνα, που θα είχαν το θράσος να απαιτήσουν από μια «δική τους», υπάκουη κυβέρνηση.

Επικοινωνιακή πολιτική;

Με βάση τα παραπάνω μόνο υποψίες μπορεί να προκαλεί τελικά η τόση σιγουριά ότι η Ελλάδα θα συμφωνήσει, από τη στιγμή μάλιστα που ο έλληνας πρωθυπουργός είχε δημόσια δηλώσει ότι η υπάρχουσα πρόταση των δανειστών δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Το ερώτημα λοιπόν είναι θεμιτό: Μήπως όλα αυτά γίνονται για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους, για να μπορέσει η κυρία Μέρκελ να απεκδυθεί των ευθυνών της σε περίπτωση οριστικού ναυαγίου των συνομιλιών. ∆εν είναι υπερβολικό να υποψιαστεί κανείς ότι το όλο σχέδιο αποσκοπούσε τελικά να στηθεί αυτή η τέλεια παγίδα στην ελληνική κυβέρνηση. Πώς το έλεγε από την πρώτη στιγμή ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε; «Είναι στο χέρι των Ελλήνων να σωθούν αν το θέλουν». Είναι άραγε τόσο σατανικό το σχέδιο της «δικαίωσης» του; Πριν αρχίσουμε να ακροβατούμε γύρω από θεωρίες συνωμοσίας ας αναφερθούμε σε ένα δημοσίευμα μιας άλλης γερμανικής εφημερίδας, της «ντι Τσάιτ», η οποία ισχυρίζεται στο τελευταίο της τεύχος ότι έχει στα χέρια της ένα εμπιστευτικό γαλλογερμανικό κείμενο εργασίας, το οποίο μιλά για ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση των θεσμών της ευρωζώνης και στενότερη οικονομική και πολιτική συνεργασία. Το σχέδιο αυτό περικλείει πολλά από τα στοιχεία του περιβόητου κειμένου «Σόιμπλε-Λάμερς» από το 1994, στο οποίο έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές από τις σελίδες της «Εποχής», για μια «Ευρώπη-πυρήνα», στην οποία θα παίρνουν μέρος οι ακμαίοι και πρόθυμοι. Κάτι που είχε ξαναβάλει στο τραπέζι προ ολίγων μηνών και πάλι ο γερμανός ΥΠΟΙΚ μιλώντας για την ανάγκη οικονομικής διακυβέρνησης στην ευρωζώνη. Μια ασθενής, χρεοκοπημένη Ελλάδα προφανώς και δεν χωράει σε τέτοια πλάνα. Ειδικά αν έχει χάσει το τρένο «με δική της ευθύνη», όπως θα έχουν πειστεί οι πολίτες της υπόλοιπης Ευρώπης μετά από τόσα χρόνια συστηματικής προπαγάνδας.

Ποιο είναι το σχέδιο;

Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και την πιο δουλική και υποτακτική κυβέρνηση να είχαμε που θα ικανοποιούσε τη φαντασίωση Σόιμπλε-Ντάισελμπλουμ για μισθούς 300 ευρώ και συντάξεις των 160 ευρώ και πάλι αυτή δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ισχυρή και δυναμική οικονομία, που θα ανήκε στους «σκληρούς» της ευρωζώνης. Υπό αυτή την έννοια, είναι ίσως χρήσιμο να καταλάβουμε αν τελικά το σχέδιο είναι να μας πετάξουν με τρόπο εκτός ευρωζώνης, χωρίς να αναλάβουν την ευθύνη ή αν η ιδεοληψία τους απλά συνεχίζει να τους κάνει επικίνδυνα ηλίθιους και πιστεύουν πραγματικά ότι θα μπορέσουν να εξευτελίσουν την πρώτη αριστερή κυβέρνηση στην Ευρώπη. •

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Οι εταίροι έχουν παραπλανηθεί κάποιες φορές, από την πληροφόρηση και τις επιθυμίες που έρχονται από συγκεκριμένους κύκλους της Ελλάδας. Γιατί όχι, λοιπόν, να μην παραπλανηθούν και ως προς το σενάριο επόμενων εκλογών, που για κάποιους μπορεί να θεωρείται ως η ευκαιρία του πολιτικού συστήματος να επανακάμψει.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Ο τρόπος και η ένταση με τα οποία γίνεται η διαπραγμάτευση, ιδιαίτερα την τελευταία βδομάδα, είναι ενδεικτικά της έκτασης που έχει λάβει η κρίση του πολιτικού συστήματος; Το πολιτικό σύστημα, αλλά και το κομματικό σύστημα, βρισκόταν και βρίσκεται σε βαθιά πολιτική κρίση. Μετά τις εκλογές δεν υπήρξε μια λυτρωτική αλλαγή στο υπάρχον πολιτικό σύστημα και γι’ αυτό βιώνουμε τις παρενέργειες του φθίνοντος πολιτικού συστήματος μέχρι και σήμερα. Είδαμε πώς προσπάθησαν να επιβιώσουν χρησιμοποιώντας την ιδέα της «διάσωσης» της Ελλάδας ή το φαιδρό σενάριο του success story. Ακόμα και στις εκλογές, έδειξαν πως αποδέχονται το ενδεχόμενο να υπάρξει πολιτική αλλαγή, αρκεί η νέα κυβέρνηση να είναι μπλοκαρισμένη, ώστε να μην μπορέσει να αμφισβητήσει το υπάρχον πολιτικό σύστημα και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα. Βέβαια, η αλήθεια είναι πως παρά τις όποιες δηλούμενες επιτυχίες των προγραμμάτων των μνημονίων, εδώ και ένα χρόνο δεν έχει καταβληθεί ούτε ένα ευρώ. Ή μπήκαμε στα μνημόνια επειδή ήμασταν σε μια απελπιστική κατάσταση ή το πολιτικό σύστημα έπαιξε κάποια παιχνίδια στην πλάτη του ελληνικού λαού. Ένα από τα δύο μπορεί να ισχύει. Και τα πολιτικά παιχνίδια, μ’ έναν τρόπο, συνεχίζονται… Αυτό είναι ξεκάθαρο πλέον. Θυμίζω το «βάστα ∆ΝΤ», από τηλεοπτικό σχολιαστή ή το «Γερούν γερά», από τη ∆ΑΠΝ∆ΦΚ. Ο στόχος τους είναι πασιφανής: θέλουν να παγιδεύσουν τον κακό δαίμονα, δηλαδή αυτούς, οι οποίοι «κατά λάθος» κέρδισαν τις εκλογές ή αν δεν τα καταφέρουν, να τους διώξουν από το παιχνίδι και να επανέλθουν τα προηγούμενα πολιτικά τζάκια και κόμματα που κυβερνούσαν. ∆εν εκφέρεται πολιτικός λόγος. Και αυτό, όπως φαίνεται, θα συνεχιστεί.

Το σενάριο νέων εκλογών

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η σκέψη των εταίρων σήμερα είναι πώς θα διορθωθεί αυτό το «λάθος», οδηγώντας με τις κινήσεις τους τη χώρα σε εκλογές; ∆εν πιστεύω να ποντάρουν σε νέες εκλογές. Γνωρίζουν πολύ καλά, πως τέτοιες εκλογές θα είναι εις βάρος τους. Στόχος τους είναι να εμφανίσουν τη νέα κυβέρνηση ανακόλουθη με τις εξαγγελίες της, ώστε να αποδειχθεί πως «όλοι ίδιοι είναι» και ότι δεν υπάρχει άλλη λύση. Ποτέ δεν σκέφτηκαν, και δεν


9

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Οι ευρωπαίοι θέλουν να παγιδεύσουν τον κακό δαίμονα ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ, ∆ΗΜΟΣΘΕΝΗ ∆Ω∆Ο

Η εβδομάδα που πέρασε και οι επόμενες που θα ακολουθήσουν είναι κρίσιμες για το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αλλά και για την πολιτική ελίτ της Ευρώπης. Συζητάμε με τον πανεπιστημιακό ∆ημοσθένη ∆ώδο, με γνωστικό αντικείμενο την πολιτική ανάλυση των κομμάτων και της εκλογικής συμπεριφοράς, τις πολιτικές εξελίξεις. «Οι ευρωπαίοι θέλουν να πετύχουν την εξόντωση του ελληνικού παραδείγματος πριν τις εθνικές εκλογές της Ισπανίας. Είναι απροκάλυπτα εχθρικοί για να προλάβουν τα χειρότερα που έρχονται», τονίζει, μεταξύ άλλων, ο ∆. ∆ώδος.

περνά από το μυαλό τους, ότι μπορεί ο κόσμος να αντέξει ή ότι μπορεί αυτή η «εν θερμώ» εκλεγμένη κυβέρνηση να δώσει τη μάχη. Είναι χαρακτηριστική η διαπίστωση των πολιτών ότι «τουλάχιστον αυτοί το παλεύουν». Το ενδεχόμενο νέας προσφυγής στις κάλπες ακούγεται και από κυβερνητικά χείλη. Αν πάρουμε το καλύτερο δυνατό σενάριο ενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ, τότε το διαπραγματευτικό όπλο της λαϊκής βούλησης θα γινόταν πιο ισχυρό; Η λαϊκή βούληση αποτελεί πάντα ένα ισχυρό όπλο, όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε το ενδεχόμενο να γυρίσει μπούμερανγκ. Κανείς δεν πρέπει να θεωρεί αυτονόητο ότι οι επόμενες εκλογές θα έδιναν αυτοδυναμία στον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε όμως θα πρέπει να υποτιμούν ένα τέτοιο εκλογικό αποτέλεσμα, αντιμετωπίζοντάς το ως «όνειρο θερινής νυκτός». Η προσφυγή στις κάλπες θα έδινε μεγαλύτερη ισχύ στη διαπραγματευτική ομάδα της κυβέρνησης. Ωστόσο, καμιά φορά η διενέργεια μιας δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, μπορεί να έχει παρενέργειες. ∆εν νομίζω, λοιπόν, ότι θα ήταν η καλύτερη λύση. Η περίπτωση να γίνουν εκλογές αργά τον Ιούλιο ή ακόμα και τον Αύγουστο μπορεί να είναι ένα στρατηγικό σχέδιο των εταίρων; Η αποχή δεν θα ευνοήσει το μνημονιακό μπλοκ, αλλά τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος θα κέρδιζε με πρωτοφανή ποσοστά. Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ είναι συσπειρωμένοι και θα πήγαιναν ως την κάλπη, ακόμα και μέσα στο κατακαλόκαιρο. Θα

μπορούσε παρ΄ όλα αυτά να ήταν ένα σενάριο των εταίρων. Θεωρώ όμως πως αυτοί αποβλέπουν, κυρίως, στο να σφίξουν τη θηλιά όσο γίνεται. Πάντως, έχω την αίσθηση ότι δεν τραβάνε το σκοινί μόνο οι Βρυξέλλες ή το Βερολίνο, αλλά και κάποιοι από την Ελλάδα, οι οποίοι βαυκαλίζονται με τέτοια σενάρια. Είναι πολύ χαρακτηριστική η γελοία ιστορία με το τσίπουρο, η οποία παραδόξως πέρασε στα ψιλά. Στο Brussels Group της περασμένης βδομάδας ενώ η ελληνική πλευρά παρουσίασε τις θέσεις για την πάταξη της φοροδιαφυγής, εκπρόσωπος των δανειστών ξανάφερε το ζήτημα της φοροδιαφυγής στο τσίπουρο, τον έλεγχο παραγωγής του και τον περιορισμό της χύμα διακίνησής του, ένα θέμα που είχε τεθεί και παλαιότερα. Την ώρα δηλαδή, που συζητούσαν δημοσιονομικού χαρακτήρα μέτρα ή απολύσεις, κάποιος θεώρησε απαραίτητο να ξαναπαρουσιάσει την πρόταση για τη διακίνηση του τσίπουρου. Προφανώς δεν το σκαρφίστηκε κάποιος ευρωπαίος, αλλά το «σκονάκι» ήρθε από την Ελλάδα. Νομίζω πως ακόμα και οι εταίροι έχουν παραπλανηθεί κάποιες φορές, από την πληροφόρηση και τις επιθυμίες που έρχονται από συγκεκριμένους κύκλους της Ελλάδας. Γιατί όχι, λοιπόν, να μην παραπλανηθούν και ως προς το σενάριο επόμενων εκλογών, που για κάποιους μπορεί να θεωρείται ως η ευκαιρία του πολιτικού συστήματος να επανακάμψει.

Η αντιπολίτευση έχει εγκλωβιστεί

Πώς κρίνετε τη στάση της αντιπολίτευσης, και ιδιαίτερα της Νέας ∆ημοκρατίας;

Η αντιπολίτευση δεν έχει αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα να κάνει κάποια ορθολογική αξιολόγηση και εκτίμηση της κατάστασης. Νομίζω πως έχει εγκλωβιστεί στους εξωτερικούς μηχανισμούς που τη συμβουλεύουν. ∆ιαφορετικά δεν μπορώ να ερμηνεύσω γιατί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κάνει τόσες γκάφες. Είναι εντελώς αντιφατική η συμπεριφορά της και ενδεικτική είναι η συζήτηση που γίνεται στο εσωτερικό της Ν∆ για το αν θα στηρίξει ή όχι την όποια συμφωνία, καθώς και οι προφητείες, στις παραμονές σαββατοκύριακων.

Εάν υπήρχε ένα κίνημα κοινωνικής αντίστασης, ίσως αυτό θα μπορούσε να ανακόψει τα σχέδια λιτότητας; Τα κινήματα δεν παραγγέλνονται, είναι πάντα αποτέλεσμα κάποιων διεργασιών, οι οποίες ήδη συντελούνται. Κάποια στιγμή θα πέσει η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι. Είμαι σίγουρος ότι κανείς δεν είναι αδιάφορος, ώστε να περιμένει απλώς την ώρα να κάνει τις διακοπές του. Άλλωστε, ακόμα και αυτές έχουν χάσει πια το νόημα που είχαν όταν ο Παπανδρέου είχε μιλήσει για «τα μπάνια του λαού». Νομίζω πάντως ότι σύντομα θα δούμε ένα πιο μαχητικό κίνημα από τις Πλατείες, που θα πρέπει όμως να έχει εκείνες τις δομές ώστε να μπορεί να υποδέχεται και να εντάσσει τον κόσμο που δεν θα βρεθεί από την πρώτη στιγμή στους δρόμους.

Ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ

Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα, σήμερα; Μέχρι στιγμής ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις δυσκολίες που συναντά, καταφέρνει να σταθεί. Νομίζω ότι πρέπει να επικεντρωθεί στην παραγωγή πολιτικής, παρά να αναζητά καινούριους ρόλους στα παράθυρα των δελτίων ειδήσεων. Και ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβερνητικού εταίρου; Η κυβέρνηση οφείλει να παράξει κυβερνητικό έργο. ∆υστυχώς, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν προετοιμασμένος να ξεκινήσει άμεσα το κυβερνητικό έργο, γι’ αυτό και μέσα στον ενθουσιασμό, υπήρξαν ασυνεννοησίες, παραλείψεις ή και γκάφες. Όμως, τώρα πρέπει να «μάθει τη δουλειά», να συντονίσει τις δράσεις και να κυβερνήσει.

Το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ διατρέχει την Ευρώπη

Οι εκλογές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες χτυπάνε συνεχώς καμπανάκια για τον παλιό δικομματισμό… Είναι ένα ερώτημα το πώς θα αντιμετωπίσουν οι κυρίαρχες δυνάμεις της Ευρώπης τις δικές τους αντιπαλότητες. Πιστεύω πως τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης είναι τα πρώτα που «θα πληρώσουν τη νύφη». Βλέπετε, η σοσιαλδημοκρατία -δυστυχώς- έχει πετάξει λευκή πετσέτα. Συντάσσεται απροκάλυπτα με τη νεοφιλελεύθερη δεξιά άποψη που επικρατεί στην κεντροευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Θα είναι, λοιπόν, οι πρώτοι που θα νιώσουν τα αποτελέσματα της πολιτικής που ακολούθησαν.

Ηχηρό χαστούκι είναι και το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών στην Ισπανία. Είναι ίσως ένας λόγος που σκληραίνει και η στάση των ευρωπαίων απέναντι στην Ελλάδα; Αυτό είναι δεδομένο. Όλοι βλέπουν μπροστά τους το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ να διατρέχει την Ευρώπη. Και γι’ αυτό ορισμένα κόμματα αλλάζουν ρότα και προβάλλουν τον κεντροαριστερό τους χαρακτήρα, όπως είδαμε να γίνεται στην Ιταλία. Οι ευρωπαίοι θέλουν να πετύχουν την εξόντωση του ελληνικού παραδείγματος πριν τις εθνικές εκλογές της Ισπανίας. Είναι απροκάλυπτα εχθρικοί για να προλάβουν τα χειρότερα που έρχονται.

Θεωρείτε πως ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει έδαφος; Αυτό που με απασχολεί είναι πως η νέα γενιά, στην οποία το πολιτικό σύστημα γύρισε την πλάτη, διακατέχεται από αντιευρωπαϊκό πνεύμα. Ακόμα και όσοι βλέπουν ως προσωπική διέξοδο τη μετανάστευση σε κάποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διακατέχονται από αντιευρωπαϊσμό. Για πρώτη φορά συναντάμε την παγίωση τόσο εμφανώς μιας αντιευρωπαϊκής στάσης και αυτή έχει προκληθεί με αποκλειστική ευθύνη του πολιτικού συστήματος. ∆ημιουργούν μια γενιά η οποία όχι μόνο δεν νοιάζεται για την υπόθεση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της αλληλεγγύης, της ένωσης. ∆ημιουργείται σήμερα η συνείδηση στους νέους ανθρώπους, ότι η Ευρώπη είναι ο εχθρικός, καταστροφικός δρόμος.


10

Η διαπραγμάτευση, οι μισθοί και η ανάκαμψη ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Του Ηλία Ιωακείμογλου

το εμπορικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών που θα βρίσκεται για πολύ καιρό ακόμη υπό την αυστηρή επιτήρηση των χρηματιστικών αγορών.

H

συνολική εικόνα της ελληνικής οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015, όπως αυτή προκύπτει από τα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών, δεν είναι η εικόνα μιας οικονομίας που βυθίζεται στην ύφεση, όπως συνήθως ακούγεται. Με δεδομένο ότι η καταγραφόμενη μείωση του ΑΕΠ κατά 0,16% έναντι του τελευταίου τριμήνου1 είναι τόσο μικρή ώστε βρίσκεται στα όρια του στατιστικού λάθους, ότι η προστιθέμενη αξία σε σταθερές τιμές αυξήθηκε, και ότι οι περισσότεροι κλάδοι παραγωγής στον επιχειρηματικό τομέα αύξησαν κατά τι τον όγκο της παραγωγής τους, η συνολική εικόνα της ελληνικής οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών, δεν είναι η εικόνα μιας οικονομίας που βυθίζεται στην ύφεση, αλλά μιας οικονομίας σε βραχυπρόθεσμη στασιμότητα και αναμονή. Σε αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε ότι μόλις ξεφύγουμε από τον ασφυκτικά βραχυπρόθεσμο ορίζοντα του τριμήνου, τα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών μας δείχνουν ότι είχε εκκινήσει το καλοκαίρι του 2014 και συνεχιζόταν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015, μια ασθενική πλην όμως υπαρκτή τάση ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας με κινητήρα τις αυξήσεις του συνόλου των μισθών2. Στην παρούσα συγκυρία αργίας μεγάλου μέρους του παραγωγικού συστήματος και του εργατικού δυναμικού, η μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας ωθείται από τις αυξήσεις των μισθών. Το πρώτο τρίμηνο του 2015, φαίνεται λοιπόν, ότι συγκροτεί, μαζί με το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνα του 2014, περίοδο προετοιμασίας μιας οικονομικής ανάκαμψης ωθούμενης από τις αυξήσεις του συνόλου των αποδοχών των μισθωτών (και εν τέλει από τις αυξήσεις του μέσου μισθού και του αριθμού των μισθωτών).

Επιδιώκοντας βαθμούς ελευθερίας

Με δεδομένες αυτές τις εξελίξεις, η ελληνική πλευρά θα ήταν καλό να επιδιώκει, στην διαπραγμάτευση με τους «εταίρους», να αποκτήσει βαθμούς ελευθε-

Οι απαιτούμενες αλλαγές

ρίας ως προς τη δύνατότητά της να αυξήσει τον κατώτατο μισθό (που αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα στην διαμόρφωση του ύψους του μέσου μισθού) και να περιορίσει την αυθαιρεσία των εργοδοτών που ρίχνει στη ζυγαριά του ταξικού συσχετισμού δυνάμεων το βάρος των απειλών και της τρομοκρατίας. Η σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού, που προβλέπεται στις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις, θα έχει υποπολλαπλάσια αποτελέσματα σε σύγκριση με την εφάπαξ αύξηση στα 751 ευρώ, διότι θα δοθεί στις επιχειρήσεις η άνεση να προσαρμοστούν κάνοντας χρήση των ευελιξιών και άλλων απορρυθμίσεων της αγοράς εργασίας. Όσο για τις τελευταίες, η διατήρησή τους απειλεί να ακυρώνει κάθε άλλο μέτρο βελτίωσης της κατάστασης των εργαζόμενων τάξεων. Θα ήταν επίσης καλό, ό,τι συμφωνηθεί στη διαπραγμάτευση να μην στηρίζεται στην άποψη ότι η ελληνική οικονομία έγινε ξαφνικά εξωστρεφής και ότι οι εξαγωγές μπορούν να τη σύρουν σε ανάκαμψη. ∆εν ισχύει καθόλου ο ισχυρισμός ότι «η στροφή προς ένα αναπτυξιακό υπόδειγμα με εξωστρεφή προσανατολι-

Η Ευρώπη ενώπιον του εαυτού της...

Ένα σχόλιο με αφορμή κείμενο έντεκα γερμανών οικονομολόγων

Κ

Του Κωστή Γιούργου

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

αθώς η κρίση στην ΕΕ παρατείνεται επίμονα, ξαναδιαβάζεται με ενδιαφέρον ένα κείμενο προβληματισμών και προτάσεων για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή ενοποίηση το οποίο συνέταξαν αρκετά πρόσφατα έντεκα Γερμανοί οικονομολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες και νομικοί. Οι Glienicker Group, όπως αποκαλούνται, απευθύνονται, κατά κύριο λόγο, στο εσωτερικό τους ακροατήριο – κι από την άποψη αυτή τα λεγόμενά τους ενδιαφέρουν ιδιαίτερα το δικό μας εσωτερικό ακροατήριο, εν όψει της αντιμετώπισης που επιφυλάσσει στην Ελλάδα το Βερολίνο. Μια αναλυτική προσέγγιση του κειμένου αυτού ίσως έχει την ευκαιρία της στις σελίδες της «Εποχής» στο άμεσο μέλλον. Εδώ θα αρκεστούμε σε κάποια σημεία

σμό φαίνεται να επιτυγχάνεται το 2013 και το 2014»3. Στη διάρκεια της εφαρμογής του προγράμματος προσαρμογής, όχι μόνο οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών δεν κατέστησαν κινητήρας της ανάπτυξης, αλλά παρουσίασαν και επιδείνωση ως προς την συμβολή τους στη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Το εμπορικό έλλειμμα αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε θεαματικά, όχι όμως επειδή αυξήθηκαν σημαντικά οι εξαγωγές αλλά επειδή το εισόδημά μας συρρικνώθηκε και μαζί με αυτό και οι εισαγωγές. Αλλά και η ιδέα ότι οι επενδύσεις μπορούν να αποτελέσουν τώρα τον κινητήρα της ανάκαμψης της οικονομίας είναι λανθασμένη: οι επιχειρήσεις διαθέτουν τόσο αχρησιμοποίητο παραγωγικό δυναμικό, ώστε θα ήταν μάλλον απίθανο να προχωρήσουν σε επενδύσεις έως ότου νιώσουν ότι οι παραγγελίες τους σύντομα θα είναι τόσες ώστε δεν θα μπορούν να τις ικανοποιήσουν με το εγκατεστημένο παραγωγικό δυναμικό -και αυτή η στιγμή θα αργήσει ακόμη αρκετά. Εξάλλου στο εξής, και για πολύ χρόνο, κάθε επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να θέτει μεταξύ άλλων και την ερώτηση σε ποιο βαθμό η επένδυση θα επιδεινώσει

που εκκινούν από την ανησυχία των συντακτών του για το ότι ένα μεγάλο μέρος της γερμανικής κοινωνίας – και της πολιτικής τάξης της χώρας, υποθέτουμε– επαναπαύεται στην ιδέα ότι η κρίση είναι υπόθεση άλλων και ότι το ευρώ, που, προφανώς, το αντιλαμβάνονται ως την επιτομή της γερμανικής κατίσχυσης, δεν απειλείται από αυτήν. Η αντίληψη αυτή, λένε, δεν είναι απλώς αβάσιμη, αλλά επικίνδυνη, υπενθυμίζοντας ότι κανένα από τα δομικά προβλήματα της ευρω-κρίσης δεν έχει λυθεί – ούτε η κρίση του τραπεζικού συστήματος, ούτε η κρίση χρέους, ούτε η κρίση ανταγωνιστικότητας. Αντιθέτως, «τα προβλήματα του χρέους κλιμακώνονται», «στις χώρες που δοκιμάζονται από την κρίση μια ολόκληρη γενιά έχει αποστερηθεί κάθε ευκαιρία επιλογής, ακόμη και επιβίωσης», τα άκρα του πολιτικού φάσματος ριζοσπαστικοποιούνται αυξητικά, και «η προθυμία για από κοινού λύσεις εξασθενεί ανησυχητικά γρήγορα». ∆ιαπιστώσεις που έχουν καταστεί κοινός τόπος , αλλά που μάλλον δεν απασχολούν το ιερατείο. Γεγονός που, λέμε εμείς, θέτει ένα ζήτημα υπονόμευσης της εμπιστοσύνης και της αλληλοεκτίμησης που απαιτούνται για την ευόδωση του εγχειρήματος. Σε μια ένωση, υπογραμμίζουν οι Glienicker Group, «όλοι πρέπει να βασίζονται στη βεβαιότητα ότι οι κυβερνήσεις τους είναι νόμιμα εκλεγμένες, οι νόμοι σύννομα

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, στην παρούσα συγκυρία μόνον οι αυξήσεις των μισθών είναι ικανές να αποτελέσουν τον κινητήρα της ελληνικής οικονομίας, χωρίς να οδηγήσουν σε νέες μεγάλες μακροοικονομικές ισορροπίες. Όπως επιβεβαιώνει και η ανάλυση των στοιχείων των τριμηνιαίων Εθνικών Λογαριασμών, η ανάκαμψη της οικονομίας έχει εμφανιστεί ως δυσδιάκριτη μεν, υπαρκτή όμως τάση ωθούμενη από το εισόδημα της μισθωτής εργασίας. Η τάση αυτή πρέπει να ενισχυθεί μέσω διαύλων που μας είναι γνωστοί: εφάπαξ αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, αποκατάσταση των θεσμών ρύθμισης των αγορών εργασίας, επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, περιορισμός της αδήλωτης εργασίας και ανασυγκρότηση της Επιθεώρησης Εργασίας ώστε να αποκτήσει τα μέσα δραστικού περιορισμού της μαζικής παρανομίας σε βάρος του κόσμου της εργασίας. Οι αλλαγές αυτές θα πυροδοτήσουν μια διαδικασία ενάρετων μακροοικονομικών αλληλεπιδράσεων, που θα οδηγήσουν στην οικονομική ανάκαμψη και θα αποκαταστήσουν σε σημαντικό βαθμό τα πλήγματα, την απαξίωση, την τρομοκρατία και τους εξευτελισμούς στους οποίους υποβλήθηκαν οι κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας.

Σημειώσεις: 1. Με στοιχεία διορθωμένα για τις εποχικές διακυμάνσεις της παραγωγής. 2. Ο μέσος μισθός αυξήθηκε επειδή υποχώρησε το ποσοστό ανεργίας. Αυτό δε, μειώθηκε επί τρία συναπτά τρίμηνα επειδή υπήρξε επιβράδυνση της καταστροφής παραγωγικού δυναμικού, επειδή η απασχόληση παρέμεινε σε ολόκληρη τη διάρκεια του 2014 και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 σε επίπεδα υψηλότερα από τα αντίστοιχα του 2013, και επειδή υποχώρησε το εργατικό δυναμικό (μετανάστευση, σταθεροποίηση του εισοδήματος των νοικοκυριών από μισθωτή εργασία, ενδεχομένως αποθάρρυνση για αναζήτηση εργασία εξαιτίας της μακροχρόνιας παραμονής στην ανεργία κ.α.). 3. Υπουργείο Οικονομικών: Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2015.

θεσμοθετημένοι, και οι πολίτες τους ελεύθεροι και ίσιοι ενώπιον του νόμου». ∆υστυχώς, «η ΕΕ δεν διαθέτει τα αποτελεσματικά και αξιόπιστα εργαλεία εφαρμογής αυτής τη υποχρέωσης», πράγμα που «μπορεί να αποδειχθεί ιδιαιτέρως προβληματικό όταν ένα κράτος-μέλος ταλανίζεται από σοβαρή οικονομική κρίση». ∆υστυχώς, θα προσθέταμε, φαίνεται να μη διαθέτει και το στοιχειώδη σεβασμό στη δημοκρατικά και ελεύθερα εκφρασμένη ετυμηγορία των πολιτών στις κάλπες. ∆ιαφορετικά, κάποιος από την ιθύνουσα πολιτική τάξη της ΕΕ θα βρισκόταν να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τον απαξιωτικό τρόπο με τον οποίο ο κ. Σόιμπλε αντιμετωπίζει τον ελληνικό λαό και την κυβέρνησή του – τρόπο απαξιωτικό για το ίδιο το ευρωπαϊκό εγχείρημα στο κάτω κάτω.


11

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Συνολική συμφωνία με ουσιαστική λύση για το χρέος ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ

Θα υπερασπιστούμε με τον καλύτερο τρόπο το δικαίωμα ενός ολόκληρου λαού να ζήσει με αξιοπρέπεια.

Η Εποχή δημοσιεύει σήμερα εκτεταμένα αποσπάσματα από την πρωτολογία του πρωθυπουργού στην προ ημερησίας διάταζης συζήτηση στην Βουλή, που συνεκλήθη με πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα, προς ενημέρωση του κοινοβουλίου για την πορεία της διαπραγμάτευσης

Ζ

ήτησα την σημερινή έκτακτη διαδικασία συζήτησης, διότι βρισκόμαστε πλέον στην τελική ευθεία της διαπραγμάτευσης και ταυτόχρονα στην πιο κρίσιμη καμπή της(...). Από την πρώτη στιγμή η νέα ελληνική κυβέρνηση διακήρυξε σε όλους τους τόνους ότι επιδιώκει μια ευρωπαϊκή λύση στο ελληνικό ζήτημα(...) αυτή τη διάθεση και αφοσίωση μας στην ευρωπαϊκή ιδέα, αποδείξαμε έμπρακτα με την κατάθεση της συνολικής και ολοκληρωμένης πρότασης συμφωνίας προς τους θεσμούς και την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία την προηγούμενη εβδομάδα.

Συμβιβασμός μόνο με συνολική συμφωνία

Η πρόταση αυτή αποτέλεσε την έμπρακτη και ειλικρινή διάθεσή μας για

έναν συμβιβασμό, καθώς δεν αποτύπωσε αυτές καθεαυτές τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων στο Brussels Group(...). Η πρόταση, όμως, αυτή αποτελεί βάση συζήτησης μόνο ως ενιαίο σύνολο. Και αυτό σημαίνει ότι κάποιες δύσκολες παρεμβάσεις, που περιγράφονται σε αυτή την πρόταση, δεσμεύουν την ελληνική κυβέρνηση και θα υλοποιηθούν υπό μια και μόνη προϋπόθεση: Ότι θα υπάρξει συνολική συμφωνία λύση για την Ελλάδα (...). Το σύνολο της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας της ελληνικής κυβέρνησης για να τελεσφορήσει, προϋποθέτει και μια ουσιαστική λύση στο πρόβλημα του χρέους(...).

Καθαρή τοποθέτηση από την αντιπολίτευση

Θεωρώ μολαταύτα καθήκον μου, προτού πάρω τις οριστικές αποφάσεις για τις επίσημες απαντήσεις προς τους θεσμούς, να ακούσω με προσοχή τη γνώμη των κομμάτων, σε αυτή τη κρίσιμη στιγμή για τη χώρα. Η βασική ευθύνη προφανώς αναλογεί στη κυβέρνηση, αλλά σήμερα θα ήθελα να ακούσω και τη γνώμη της αντιπολίτευσης με αίσθημα πατριωτικής ευθύνης και με το χέρι στην καρδιά, αν μας καλεί να αποδεχθούμε τη πρόταση που κατέθεσαν οι τρεις θεσμοί ή αν συντάσσεται εναντίον τους.

Τοπίο στην ομίχλη για τη ∆ΗΜΑΡ 4ο ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ

Η

∆ημοκρατική Αριστερά βρίσκεται μπροστά στο πιο κρίσιμο για το μέλλον της συνέδριό, το οποίο ολοκληρώνεται σήμερα στο Σινέ – Κεραμεικός. Ο έως τώρα αναμφισβήτητος ηγέτης του χώρου, Φώτης Κουβέλης αποσύρθηκε ύστερα από την πίεση των εξελίξεων, και βέβαια, λόγω του χαμηλού ποσοστού που έλαβε στις εκλογές. Στην ομιλία του ο απερχόμενος πρόεδρος στάθηκε με αρκετή δόση αυτοκριτικής για τα οργανωτικά πεπραγμένα της ∆ΗΜΑΡ, στην προσπάθεια να συγκεραστούν οι δύο διαφορετικές αντιλήψεις στο εσωτερικό του χώρου. Ούτε ίχνος ουσιαστικής πολιτικής κριτικής κατά τη διάρκεια της συγκυβέρνησης, ούτε για τη μετέπειτα

Γιατί όλο το προηγούμενο διάστημα ασκήσατε δριμεία κριτική -και βεβαίως καλοδεχούμενη η κριτική γιατί είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας- γιατί δεν υπογράφουμε τη συμφωνία. Τώρα που γνωρίζετε με ακρίβεια τι μας ζητάνε να υπογράψουμε, σας καλώ με την ίδια ακρίβεια να ξεκαθαρίσετε αν αποδέχεστε ή απορρίπτετε τη προτεινόμενη συμφωνία (...).

Κοντά σε συμφωνία παρά τις δυσκολίες

Θα με ρωτήσετε, ίσως δικαιολογημένα: Με όλα αυτά τελικά, είμαστε κοντά στο να επιτευχθεί μια βιώσιμη συμφωνία; Θα απαντήσω με το χέρι στη καρδιά: Παρά το μεγάλο πισωγύρισμα της προχθεσινής ημέρας, πεποίθησή μου είναι ότι τώρα είμαστε περισσότερο κοντά παρά ποτέ, και θα εξηγήσω γιατί. Πρώτον γιατί είναι πλέον σαφές στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινή γνώμη ότι η ελληνική πλευρά έχει προτείνει ένα ρεαλιστικό πλαίσιο λύσης και δεν στέκεται με αδιαλλαξία και αδιαφορία στις ανάγκες και των υπολοίπων εταίρων, με αδιαφορία στους κανόνες που διέπουν την νομισματική ένωση, με αδιαφορία σε όσα και η κοινή γνώμη άλλων μελών ζητά στις χώρες τους. ∆εύτερον –και ίσως και σημαντικότερο- γιατί παρά τις αντίθετες προβλέψεις και τις αντίξοες συνθήκες των τε-

πορεία της εξόδου από την τρικομματική. «Άξιζε η κατάθεση προτάσεων που υπερέβαιναν το συντηρητικό μονόδρομο και τα στερεότυπα του λαϊκισμού, συγκροτώντας μια διαφορετική πολιτική εξόδου από την κρίση με ρεαλιστικές και προοδευτικές προτάσεις» τόνισε. Με άλλα λόγια, όλα καλώς καμωμένα. Την προεδρία διεκδικούν η πρώην βουλεύτρια, Μαρία Γιαννακάκη και ο παραιτηθείς γενικός γραμματέας, Θανάσης Θεοχαρόπουλος. Παρότι οι υποψήφιοι περιορίζονται σε δύο, δεν αποκλείεται, όπως μας επισήμαναν κύκλοι της Αγίου Κωνσταντίνου, ο αριθμός τους να αυξηθεί. Σχολιαστής που γνωρίζει το εσωκομματικό τοπίο αναφέρει ότι οι δύο προτάσεις για την ηγεσία, παρά τις διαφορετικές λεκτικού χαρακτήρα προτάσεις και διατυπώσεις, κινούνται στην ίδια πολιτική κατεύθυνση, χωρίς να συγκροτούν κάποια τομή στην έως τώρα πορεία. «Το σχέδιο κεντροαριστερά δεν με ενδιαφέρει» δήλωσε σε συνέντευξή της με κατηγορηματικό τρόπο η πρώην βουλεύτρια, δίνοντας ένα πιο αριστερό τόνο σε σχέση με τον συνυποψήφιό της. Τα πρόσωπα, ωστόσο, σηματοδοτούν και πολιτικές που δεν ξεχω-

λευταίων μηνών, αντέξαμε.Επιμείναμε και αντέξαμε να διαπραγματευόμαστε όρθιοι και με ασφάλεια για τον ελληνικό λαό. Και πλέον, μετά τη χθεσινή απόφαση του Ταμείου για μεταφορά των πληρωμών στο τέλος του μήνα, είναι πλέον σαφές σε όλους, πράγμα το οποίο όλοι κατανοούν και πρώτα από όλους κατανοούν και προεξοφλούν οι ίδιες οι αγορές, ότι κανείς δεν επιθυμεί τη ρήξη. Και ο χρόνος πια δε λιγοστεύει μόνο για μας. Λιγοστεύει για όλους(....). Η ρεαλιστική προσέγγιση της ελληνικής πλευράς είναι η μόνη σοβαρή διαπραγματευτική γραμμή προκειμένου να πάμε σε βιώσιμη συμφωνία (...).

Έξι άξονες της συμφωνίας

Κυρίες και κύριοι βουλευτές θα ήθελα, κλείνοντας, να συνοψίσω τη στρατηγική επιδίωξη της ελληνικής κυβέρνησης στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις : Χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα Απομείωση - αναδιάρθρωση του χρέους. Προστασία των συντάξεων και του πραγματικού μισθού. Αναδιανομή εισοδημάτων προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας. Επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και αντιστροφή της πορείας απορύθμισης των εργασιακών σχέσεων Ισχυρό επενδυτικό πρόγραμμα, που θα δημιουργήσει θετικό σοκ στην ελληνική οικονομία, κινητοποιώντας και το λιμνάζον δυναμικό της. Αυτοί οι έξι βασικοί άξονες είναι για εμάς άξονες που μπορούν να διέπουν, να συνοψίζουν την προοπτική μιας συμφωνίας οικονομικά βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης. Θέλω, τέλος, να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό, πως πέρα από περήφανος για αυτή την προσπάθεια, πρέπει να είναι και ήσυχος. Να είναι υπερήφανος γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να λυγίσει σε παράλογες απαιτήσεις. Αλλά να είναι και ήσυχος γιατί η υπομονή και επιμονή μας στη διαπραγμάτευση, η αντοχή μας αυτή, σύντομα θα φέρει καρπούς. Θα υπερασπιστούμε με τον καλύτερο τρόπο το δικαίωμα ενός ολόκληρου λαού να ζήσει σε συνθήκες αξιοπρέπειας και ελπίδας, αισιοδοξίας. •

ρίζουν με ευκολία. Το κοινό σημείο αναφοράς είναι ο μεταρρυθμιστικός λόγος, που σύμφωνα και με τους δύο, απαιτείται ειδικά σε αυτές τις κρίσιμες για τη χώρα εξελίξεις. Η έννοια, όμως, της μεταρρύθμισης όταν δεν αποκτά περιεχόμενο, μένει κενό γράμμα. Και όλα αυτά σε μια χρονική συγκυρία που η ∆ΗΜΑΡ πολιτικά έχει εξαϋλωθεί, αφού πολλοί από τους ψηφοφόρους της κινήθηκαν σε άλλες πολιτείες, και ιδίως προς τον ΣΥΡΙΖΑ. ∆εν είναι, όμως, μόνο το μικρό μέγεθος που προήλθε από τις εκλογές του Ιανουαρίου που περιορίζει την προσπάθεια οποιοδήποτε εγχειρήματος, αλλά η πολιτική κατεύθυνση του κόμματος που παραμένει ζητούμενο. Και οι δύο διεκδικητές μιλούν για μια προσπάθεια αυτόνομης παρουσίας που θα θέτει τα ζητήματα που προϋποθέτουν την ύπαρξή της. Να γίνει, δηλαδή, η ∆ΗΜΑΡ χρήσιμη για τους πολίτες και τους πολλούς. Αυτό, όμως, για να επιτευχθεί, προϋποθέτει μια βαθιά διαδικασία αυτοκριτικής για τις έως τώρα πολιτικές επιλογές και έναν σαφή προσδιορισμό σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις. •


12

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Το συνέδριο φαντάζει ως πολυτελείς ζυμώσεις, τη στιγμή που το πολιτικό υποκείμενο “ΠΑΣΟΚ” πνέει τα λοίσθια.

∆ιαχείριση της κατάρρευσης ή άλμα προς τα μπροστά; 10ο ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ ΠΑΣΟΚ

Τ

ο 10ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που ολοκληρώνεται σήμερα, θα μπορούσε να περιγραφεί ως συνέδριο διαχείρισης της κατάρρευσης του εν λόγω πολιτικού φορέα. Για πολλούς είναι το σημείο που οριοθετεί την έκλειψη του ιστορικού ΠΑΣΟΚ και την ανανοηματοδότηση του κερματισμένου κεντροαριστερού χώρου. ∆εδομένου ότι στον ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλεται, εν τέλει, η λογική ενός οιονεί μνημονίου, είναι σαφές ότι ο πολιτικός και κοινωνικός χώρος που φιλοδοξεί να διεκδικήσει το ΠΑΣΟΚ συρρικνώνεται επικίνδυνα. Η ρητορεία της εθνικής ευθύνης που έχει επιλέξει ο Ευάγγελος Βενιζέλος μπορεί να έχει βρει υψηλή αποδοχή σε σχολιαστές και διαμορφωτές κοινής γνώμης, ωστόσο οι ρητορικές αποστροφές ενός εύστροφου, αναμφίβολα, δημόσιου άνδρα, δεν συνιστούν ιδεολογικό πλαίσιο, πολιτικό πρόγραμμα ή κοινωνικές εγκλήσεις. Το ΠΑΣΟΚ του 4,8% μοιάζει να διεκδικεί ένα μεγαλύτερο ρόλο από την εκλογική του επιρροή. ∆ίχως, όμως, να έχει εξηγήσει επαρκώς, στον εαυτό του πρώτα απ’ όλα, τους λόγους για τους οποίους έχει βρεθεί σε αυτή τη θέση. Προς το παρόν το μόνο επιχείρημα που αρθρώνεται αφορά στη συλλογική ενοχοποίηση της παλαιάς κοινωνικής βάσης του ΠΑΣΟΚ. Ό,τι, δηλαδή, εγκατέλειψε το κόμμα για τους λάθος λόγους, ενώ ενίοτε ακούγονται αφορισμοί του τύπου «πληγώσαμε τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ» οι οποίοι απολήγουν σε «ψυχολογισμούς» ελλιπούς ερμηνευτικής σημασίας.

Φάντασμα του παρελθόντος

Οι προσυνεδριακές διαδικασίες αποκάλυψαν μία αδήριτη πραγματικότητα. Οργανωτικά το κόμμα θυμίζει ένα φάντασμα μόνο του παλαιού, ηγεμονικού κόμματος των εκατοντάδων χιλιάδων μελών και φίλων. Στις εκλογές για την ανάδειξη συνέδρων συμμετείχαν 30.00035.000 άτομα, όταν το αντίστοιχο νούμερο για το συνέδριο του 2013 ήταν 110.000 άτομα. Είναι ενδεικτικό ότι το μέτρο για την ανάδειξη συνέδρων ανά οργάνωση προέκυψε με βάση τους ψηφίσαντες ανά δήμο στις εκλογές του 2015. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μητρώο εγγεγραμμένων μελών για να βγει το μέτρο, αλλά και ότι το ίδιο το οργανωμένο κόμμα δεν έχει τη δυνατότητα να επικαιροποιήσει

το μητρώο του. Βέβαια, ο συγκεκριμένος αριθμός εξακολουθεί να είναι μεγάλος, αν θυμηθεί κανείς τη συμμετοχή στις αντίστοιχες διαδικασίες του Συνασπισμού πριν το 2012. Παρά ταύτα φαίνεται ότι πλέον έχει αποδυναμωθεί η δυνατότητα κινητοποίησης της κομματικής μηχανής του ΠΑΣΟΚ, κάτι που αναμφίβολα συνδέεται με τη μη συμμετοχή του στη διαχείριση της εξουσίας, σε σχέση παραδείγματος χάριν με το 2013. Καθ’ όλη την προσυνεδριακή περίοδο ήλθαν σε αντιπαράθεση δύο εσωκομματικοί μηχανισμοί, που αποτελούν μετεξελίξεις των μηχανισμών της νεολαίας ΠΑΣΟΚ. Ο πρώτος, είναι ο μηχανισμός του γραμματέα του κόμματος Νίκου Ανδρουλάκη, ο οποίος από ό,τι φαίνεται έχει ελέγξει το μεγαλύτερο αριθμό των συνέδρων. Ο δεύτερος μηχανισμός των Τόνια Αντωνίου, Παντελή Καμά και Παύλου Χρηστίδη, όλοι πρώην γραμματείς της νεολαίας ΠΑΣΟΚ, οργανώνεται αντιπαραθετικά προς αυτόν του Ανδρουλάκη και κινείται προς την υποστήριξη της υποψηφιότητας της Φώφης Γεννηματά. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν οι προσωπικοί μηχανισμοί του Ανδρέα Λοβέρδου και του Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου, οι οποίοι θα διαπραγματευθούν την υποστήριξη του Ανδρουλάκη στο συνέδριο εν όψει της εκλογής αρχηγού, εάν και εφόσον ο τελευταίος δεν κατέλθει ως υποψήφιος αρχηγός. Το γεγονός ότι οι

δύο βασικοί μηχανισμοί προέρχονται από τη νεολαία ΠΑΣΟΚ δείχνει ως ένα βαθμό και την αποξένωση του οργανωμένου κόμματος από τις παραδοσιακές δυνάμεις.

Προσπάθεια ανανοηματοδότησης του ΠΑΣΟΚ

Το πολιτικό επίδικο του συνεδρίου είναι προφανώς το πλαίσιο διεξαγωγής της εκλογής αρχηγού. Η διευθέτηση στην οποία κατέληξαν οι αντιμαχόμενες μερίδες στην οργανωτική επιτροπή συνεδρίου ήταν να συγκροτηθούν δύο διαφορετικά εκλεκτορικά σώματα. Ένα πιο στενό για την ανάδειξη συνέδρων και ένα άλλο για την άμεση εκλογή προέδρου, πιο ευρύ. Οι όροι συγκρότησης του δεύτερου θα καθοριστούν στο συνέδριο με πιθανή καταστατική αλλαγή και βάσει συσχετισμών πάντοτε. Εξυπακούεται, επομένως, ότι όποιος ελέγχει το συνέδριο, ελέγχει και τη διαδικασία εκλογής αρχηγού. Όσον αφορά στο καθαρά ιδεολογικό μέρος, η συζήτηση πιθανόν να κινηθεί πέριξ του άξονα υπέρβαση ή ανανοηματοδότηση του ιστορικο -πολιτικού υποκειμένου «ΠΑΣΟΚ». Εκ των πραγμάτων, στο βαθμό που το συνέδριο δεν αναδείξει αρχηγό, η διαμόρφωση του τελικού πολιτικού πλαισίου θα είναι υπόθεση του νέου αρχηγού.

Οι διεκδικητές της προεδρίας και τα πρόσωπα κλειδιά

Ο

ι εσωκομματικοί παίκτες είναι συγκεκριμένοι. Ο Νίκος Ανδρουλάκης προαλείφεται ως ένα νέο πρόσωπο που μπορεί να εκφράσει τη νέα γενιά στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Παρότι έχει εκσυγχρονιστική πολιτική καταγωγή, έχει επιλέξει προσεκτικά να ακολουθήσει μία κεντρώα πολιτική γραμμή, κρατώντας ίσες αποστάσεις από όλες τις πλευρές και ακόμα δεν έχει εκφράσει κάποια ηγετική φιλοδοξία – ως την Παρασκευή, τουλάχιστον, που γράφονται αυτές οι γραμμές. Ο Ανδρέας Λοβέρδος ακολουθεί μία πιο επιθετική γραμμή, σε αντι-ΣΥΡΙΖΑ κατεύθυνση. Από ό,τι φαίνεται, όμως, δεν διαθέτει εκείνες τις οργανωμένες δυνάμεις για να διεκδικήσει με θετικές προοπτικές την ηγεσία, εκτός και αν δεν κατέλθει τελικά ως υποψήφιος πρόεδρος ο Ανδρουλάκης. Αμφότεροι, με έμμεσο τρόπο, έχουν εκφράσει την άποψη να υπερβεί το ΠΑΣΟΚ

Όλα αυτά, βέβαια, φαντάζουν ως πολυτελείς ζυμώσεις, τη στιγμή που το πολιτικό υποκείμενο «ΠΑΣΟΚ», το οποίο είναι και το σημείο αναφοράς των αντιπαραθέσεων, πνέει τα λοίσθια. Το ΠΑΣΟΚ αποτελεί πλέον υποσύνολο ενός ετερογενούς κεντρώου - μεταρρυθμιστικού χώρου ο οποίος εκτείνεται από τις παρυφές του ΣΥΡΙΖΑ ως τις παρυφές της Ν∆, αντιστοιχεί σε ένα 10-12% του εκλογικού σώματος και διεκδικείται από δύο, τουλάχιστον, κόμματα. Η ενοποίηση του εν λόγω χώρου σημαίνει αφενός την επίτευξη ενός κοινού ιδεολογικού και προγραμματικού τόπου από τις διάφορες εκφάνσεις του και αφετέρου την ανάδειξη κάποιας πολιτικής προσωπικότητας που θα είναι κοινά αποδεκτή από όλες τις πλευρές. Το ΠΑΣΟΚ, εκ των πραγμάτων, είναι αρνητικά φορτισμένο στην συλλογική συνείδηση της κοινωνίας και ως εκ τούτου δύσκολα θα αποτελέσει το σημείο αναφοράς. Υπ’ αυτήν την έννοια, δεν υπάρχουν πολύ μεγάλες αναμονές από αυτό το συνέδριο. Ενδεχομένως το συνέδριο του 2013 να ήταν πιο κρίσιμο στο επίπεδο της αυτοκριτικής αποτίμησης των πεπραγμένων του κόμματος. Τελικά, συμπεράσματα θα μπορούν να εξαχθούν μόνο και μετά την ανάδειξη νέου προέδρου. Κώστας Ελευθερίου

το συμβολικό βάρος του ονόματός του, ευρισκόμενοι έτσι πιο κοντά στη λογική του Ευάγγελου Βενιζέλου. Η Φώφη Γεννηματά, από την άλλη πλευρά, και λόγω ονόματος, επενδύει σε μία συσπείρωση υποστηρικτών δίνοντας έμφαση στην παραδοσιακή ταυτότητα του ΠΑΣΟΚ και κυρίως στην επαγγελία της επιστροφής των παπανδρεϊκών στο Κίνημα. Προτιμά μία περισσότερο ανοιχτή διαδικασία εκλογής αρχηγού που θα επιτρέψει και την κινητοποίηση παπανδρεϊκών μηχανισμών για την υποστήριξή της, οι οποίοι δεν μπορούσαν να κινητοποιηθούν στις εκλογές για την ανάδειξη συνέδρων. Ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, παρότι διαθέτει προσωπικό μηχανισμό, μάλλον θα λειτουργήσει ως ρυθμιστής – παλαιοτέρα ανήκε στο μηχανισμό Ανδρουλάκη -, ενώ η υποψηφιότητα του Θανάση Χειμωνά δύσκολα θα συγκεντρώσει τις απαραίτητες υπογραφές στο συνέδριο, το 10%, δηλαδή, των συνέδρων. Ο παράγοντας Βενιζέλος φαίνεται να μην λαμβάνεται υπόψιν στις διαθέσιμες πολιτικές εξισώσεις, αφού η διακηρυγμένη αποχώρησή του από την ηγεσία συνοδεύεται και από μία απομάκρυνση από την εσωκομματική πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Το σίγουρο είναι ότι θα αντιτεθεί σφοδρά απέναντι σε οποιαδήποτε προοπτική επιστροφής του Παπανδρέου και των παπανδρεϊκών στο κόμμα. •


∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ioυνίου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Να προκαλέσουμε ρωγμές στον πυρήνα της ευρωζώνης Συνέντευξη με τον Εόιν Ο’ Μπρόιν από το Σιν Φέιν σελ. 17

13

Ξενοφοβικό «δημοψήφισμα» στην Ουγγαρία

Ανάγεται ο ρατσισμός σε εθνικό δόγμα και διακηρυγμένο κεντρικό πολιτικό στόχο της κυβέρνησης; σελ. 16

Χάνει ο δικομματισμός, αυξάνεται η ξενοφοβία ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΑΥΣΤΡΙΑΣ

Η οικονομική κρίση και όλα όσα επέφερε στην κοινωνική ζωή των χωρών, καθιστούν τις σημερινές δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στην Ισπανία, πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

το Μπουργκενλαντ.

Ενισχύεται η ξενοφοβία

Τ

α αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών που έλαβαν χώρα στην Αυστρία την περασμένη Κυριακή έφεραν μηνύματα με πολλαπλούς αποδέκτες. Πολίτες των δύο ομόσπονδων κρατιδίων της χώρας, Στυρία και Μπούργκενλαντ, κλήθηκαν για να ψηφίσουν τους τοπικούς τους άρχοντες. Υπενθυμίζεται ότι η Αυστρία αποτελείται από εννιά ομόσπονδα κρατίδια. Το ένα από αυτά είναι η πρωτεύουσα Βιέννη. Τα υπόλοιπα χωρίζονται και σε 84 περιφέρειες. Το κάθε κρατίδιο έχει δικό του νομοθετικό σώμα, κοινοβούλιο και κυβέρνηση, άρα μερική πολιτική και οικονομική αυτονομία.

Άνοδος της ακροδεξιάς

Χαρακτηριστικό και των δύο εκλογικών αναμετρήσεων ήταν οι σοβαρές απώλειες για το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Αυστρίας (SP ) και τους Χριστιανοδημοκράτες ( VP) με ταυτόχρονη σημαντική άνοδο του ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων (FP ). Στην Στυρία μάλιστα και τα δύο- μέχρι πρότινος - μεγάλα κόμματα κατέγραψαν τα χειρότερα αποτελέσματα στην ιστορία τους, ενώ στο Μπούργκενλαντ, η μοναδική εκλογική αναμέτρηση με χειρότερα αποτελέσματα για τους Σοσιαλοδημοκράτες, ήταν το 1940. Ο μεγάλος νικητής των εκλογών, το ακροδεξιό “Κόμμα της Ελευθερίας”, επικέντρωσε την προεκλογική του καμπάνια στο μεταναστευτικό. Με ξενοφοβικά και ρατσιστικά συνθήματα όπως „Deutsch- statt „nix verstehen““ («Γερμανικά- αντί «ντεν καταλαβαίνει»»!) και αφίσες, κατάφερε να συγ-

«Γερμανικά- αντί «ντεν καταλαβαίνει»» ήταν το κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του ακροδεξιού «Κόμματος της Ελευθερίας», το οποίο κατέκτησε την τρίτη θέση στην Στυρία. κεντρώσει πολύ μεγάλο αριθμό ψήφων και να κατακτήσει την τρίτη θέση στην Στυρία, με τον δήμο του κορυφαίου υποψηφίου των Σοσιαλοδημοκρατών να βάφεται μπλε. Το SP έχασε εκεί 7% και τα ποσοστά του FP παρουσίασαν αύξηση 16,84%. Στην κοινότητα Σπιτάλ αμ Σέμερινγκ, όπου πρόσφατα εγκαινιάστηκε ένα νέο κέντρο υποδοχής αιτούντων άσυλο, παρά την αντίθεση της τοπικής κυβέρνησης, το ποσοστό του SP μειώθηκε κατά 10,45% , των Χριστιανοδημοκρατών κατά 8,9%, ενώ το FP απορρόφησε όλη την διαφορά και κατέγραψε άνοδο 15,8%.

Επικείμενη συνεργασία

Ενώ τα δύο παραδοσιακά μεγάλα

Συγκεντρωτικά αποτελέσματα

Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα για την Στύρια είναι SP 29,29 (-8,97%), VP 28,45% (8,74%) , FP 26,76 % (+16,10%), Πράσινοι 6,68% (+1,13%), Κομουνιστικό Κόμμα της Στυρίας 4,22% (-0,19%). Στο Μπούργκενλαντ αναλυτικά,το SP συγκέντρωσε 41,9% (-6,4%), το VP 29,1%(5,5%), το FP 15,0% (+6,0%) και οι Πράσινοι 6,4% (+2,2%).

κόμματα προσπαθούσαν να συνέλθουν από τις απώλειες ένας καινούργιος μετεκλογικός σεισμός ήρθε να συγκλονίσει την Αυστρία. Και οι δύο περιφερειακές οργανώσεις των Σοσιαλοδημοκρατών, αποφάσισαν να ξεκινήσουν συζητήσεις για κυβερνητική συνεργασία με την άκρα δεξιά. Οι φημολογίες των τελευταίων ημερών, οι οποίες προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις και στο εσωτερικό του SP , έγιναν πραγματικότητα την Τετάρτη 3 Ιουνίου, στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσαν SP και FP , με την οποία γνωστοποίησαν ότι βρίσκονται ήδη εν μέσω συνομιλιών για την επικείμενη τους συνεργασία. Ο Καγκελάριος της Αυστρίας, Βέρνερ Φαϊμαν και αρχηγός του SP , δήλωσε ότι ναι μεν το κεντρικό κόμμα δεν θα συνεργαστεί ποτέ ομοσπονδιακά με τους ακροδεξιούς ( αν και υπάρχει ιστορικό και κεντρικής συνεργασίας των δύο κομμάτων την δεκαετία του 70 όπου ο Κράισκυ ήταν επικεφαλής κυβερνητικού συνασπισμού με του “Ελέυθερους”..), αλλά οι τοπικές οργανώσεις έχουν την ανεξαρτησία τους και δεν μπορεί να επέμβει. Αντιδράσεις ήρθαν και από την Σοσιαλιστική Νεολαία, (SJ – η νεολαία του SP ), η οποία παραδοσιακά συμμετέχει στο αυστριακό αντιφασιστικό κίνημα. Η τοπική νεολαία του Μπουργκενλαντ, φέρεται να μην αντέδρασε στην ενδεχόμενη συνεργασία. Πολλοί ακτιβιστές της SJ απειλούν με αποχώρηση ή ζητούν τον αποκλεισμό της ομάδας από

Το βασικό πολιτικό συμπέρασμα των τοπικών εκλογών στην Αυστρία είναι σχεδόν προφανές. Αιτία του οι μακροχρόνιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται και στις σχετικά ευημερούσες εντός της ΕΕ χώρες. Ανεργία, φτώχεια, αποκλεισμός από το ολοένα μειούμενο κοινωνικό κράτος, ανασφάλεια για το μέλλον, μετανάστευση και περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι τα βασικά αποτελέσματα αυτών των πολιτικών. Τα λαϊκίστικα και ακροδεξιά κόμματα προβάλλουν όμως – με την βοήθεια πάντοτε των συστημικών ΜΜΕ – ως βασική αιτία της μακροχρόνιας κρίσης, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Ενισχύουν έτσι τα ξενοφοβικά αλλά ταυτόχρονα και τα αντιευρωπαϊκά ανακλαστικά μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας, θέτοντας επί της ουσίας σε κίνδυνο το ίδιο το μέλλον της Ευρώπης και της ΕΕ. Υπό αυτή την έννοια η πρόταση που προβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ για μια πανευρωπαϊκή συζήτηση στην κοινωνία, τα κινήματα, τα κόμματα και τα συνδικάτα, για μια Ευρώπη με ∆ημοκρατία, Κοινωνική ∆ικαιοσύνη και Αλληλεγγύη, με Σοσιαλισμό, ανοιχτά σύνορα και περιβαλλοντική προστασία, δεν έχει μόνο επείγοντα χαρακτήρα, συνιστά και τη βασική προϋπόθεση διάσωσης του Ευρωπαϊκού οράματος. Με άλλα λόγια, η ευρωπαϊκή διάσταση της αριστερής κυβέρνησης στην Ελλάδα και μόνης αριστερής μετά από πολλές δεκαετίες στην Ευρώπη, αποκτά δεσπόζουσα σημασία όχι μόνο για το μέλλον της ίδιας της Αριστεράς αλλά για το μέλλον της ίδιας της Ευρώπης. Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με βάση την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης για βιώσιμη έξοδο της χώρα από την κρίση, επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο τον παραπάνω ισχυρισμό. Κατερίνα Αναστασίου Γιώργος Χονδρός

* Η Κατερίνα Αναστασίου και ο Γιώργος Χονδρός ήταν υποψήφιοι με το “Europa Anders” στις ευρωεκλογές στην Αυστρία και σήμερα δραστήριοι στην πανευρωπαϊκή καμπάνια “Αλλαγή στην Ελλάδα, αλλαγή για την Ευρώπη”. (Βλέπε http://www.change4all.eu)


14

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Ο μύθος της Χίλαρυ και ο τελευταίος σοσιαλιστής Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και το Κατάρ, την εποχή που η Χίλαρυ κατείχε το Υπουργείο Εξωτερικών. Συνυπολογίζοντας και τις συμμετοχές πολλών «ολιγαρχών» της αμερικάνικης οικονομίας στις διαδικασίες χρηματοδότησής του, μεγάλο μέρος του αμερικάνικου τύπου οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πως το Ίδρυμα δεν αποτελεί παρά την πρόσοψη ενός λόμπι, μιας λέσχης συνάντησης πολιτικών με το μεγάλο κεφάλαιο – συχνό φαινόμενο στα ανώτερα στελέχη των Ρεπουμπλικάνων (όπως ο Νιούτ Γκίνγκριτς και ο Τζον Μακέιν που έχουν εμπλακεί σε παρόμοιες υποθέσεις), το οποίο μέσω του ζεύγους Κλίντον, έφτασε και στους ∆ημοκρατικούς.

«Η

νίκη του ΣΥΡΙΖΑ μας λέει ότι οι άνθρωποι σ’ όλον τον κόσμο δεν δέχονται πια τη λιτότητα για τις εργαζόμενες οικογένειες, την ίδια στιγμή που οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι». Αυτή τη φράση έγραψε στο τουίτερ του την 26η Ιανουαρίου ο ∆ημοκρατικός γερουσιαστής του Βερμόντ, Μπέρνι Σάντερς, ενώ δύο μόλις εβδομάδες αργότερα, η υποστήριξή του στη νέα ελληνική κυβέρνηση, την οποία αντιλαμβανόταν μέσα απ’ την υπερατλαντική απόσταση ως ρήξη με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, θα γινόταν έμπρακτη. Με επιστολή του στην επικεφαλής του Ομοσπονδιακού Αποθέματος στις 10 Φεβρουαρίου, ζητούσε να χρησιμοποιήσει τη θέση της ως μοχλό πίεσης στην ΕΚΤ για τη διάσωση της Ελλάδας, ενώ αντίστοιχες θέσεις υπέρ της «αντιμνημονιακής» στροφής ανέπτυξε και σε αρθρογραφία του στον Guardian και τη Huffington Post. ∆εν ήταν όμως η τοποθέτησή του αυτή το γεγονός που κατέστησε τον 72χρονο γερουσιαστή πρώτη είδηση στα παγκόσμια ΜΜΕ. Η διασημότητα του Σάντερς ήρθε τον Απρίλη, όταν ανακοινώθηκε ότι θα ανταγωνιζόταν την υποψηφιότητα της Χίλαρυ Κλίντον για το χρίσμα των ∆ημοκρατικών στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές του 2016.

Υπέρμαχος του αμερικάνικου παρεμβατισμού

Η Χίλαρυ Κλίντον έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό με τον γνωστό υποτιμητικό τρόπο που επιφυλάσσεται στις γυναίκες: ως σύζυγος ενός διάσημου άντρα. Εν έτει 2015, ωστόσο, ο σύζυγός της είναι λίγο πολύ εξαφανισμένος από το προσκήνιο, ενώ η ίδια κατείχε μέχρι πρότινος ένα απ’ τα πιο κρίσιμα πόστα του αμερικάνικου πολιτικού συστήματος, αυτό της υπουργού Εξωτερικών. Το διάστημα 2009-2013, απ’ τα χέρια της πέρασαν όλες οι κινήσεις του αμερικάνικου παρεμβατισμού, τον οποίο άλλωστε υποστηρίζει ένθερμα σε κάθε δημόσια εμφάνισή της. Ανάμεσά τους, βρίσκεται και η απόφαση χρηματοδότησης τμήματος των εξεγερμένων της Συρίας για την ανατροπή του Άσαντ,

Στον αντίποδα ο Σάντερς Εκεί που ο Σάντερς εισπράττει μικρά ποσά υποστήριξης από σωματεία και συνδικάτα μηχανοδηγών, φορτηγατζήδων, εκπαιδευτικών και άλλων, η πρώην υπουργός δέχεται εξαψήφιες δωρέες από τα μεγάλα ονόματα του χρηματοπιστωτικού τομέα και της βιομηχανίας. που θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο αργότερα στην ανάπτυξη του Ισλαμικού Κράτους, θέση την οποία η Χίλαρυ προωθούσε συστηματικά, κόντρα στην αντίθετη άποψη του Ομπάμα. Ακόμα κι εκτός του κορυφαίου υπουργείου, όμως, η σταδιοδρομία της Χίλαρυ σημειώνει αρκετές μελανές στιγμές και από το 2001, όταν έμπαινε για πρώτη φορά στη Γερουσία, μέχρι σήμερα που διεκδικεί την Προεδρία των ΗΠΑ, έχει δώσει σαφές στίγμα ένταξης στις δεξιότερες πτέρυγες των ∆ημοκρατικών. Πολυσχολιασμένη είναι η υποστηρικτική της στάση –η οποία αίρεται μόνο όταν θέλει να φάνει συγκρουσιακή εν όψει κάποιας εκλογικής αναμέτρησης– απέναντι στις διάφορες «εμπορικές συμφωνίες», τα νομοσχέδια-βιτρίνες με τα οποία από καιρού εις καιρόν, ενισχύονται τα συμφέροντα των μεγάλων εταιριών εις βάρος της δημοκρατικής λειτουργίας. Χαρακτηριστικά, για την περιβόητη ΤΤΙΡ που θα αλλάξει ριζικά το πολιτικό-οικονομικό περιβάλλον σε όλον τον δυτικό κόσμο, η Χίλαρυ δήλωνε ότι αποτελεί «πρότυπο» (“gold standard”, συγκεκριμένα), μέχρι να τη φωτίσει μια

όψιμη αριστεροσύνη, αναγκαία στον αγώνα της για το χρίσμα.

Στο πλευρό των οικονομικών λόμπι

Μ’ αυτό το υπόβαθρο, δεν προκαλεί καμία έκπληξη η συχνή εμπλοκή του ονόματός της σε αμφιβόλου νομιμότητας υποθέσεις. Ελάχιστος καιρός έχει περάσει άλλωστε απ’ όταν έγινε σάλος με την αποκάλυψη ότι στη θητεία της στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, χρησιμοποιούσε ιδιωτικό σέρβερ για την επικοινωνία στα ζητήματα του υπουργείου. Ακόμα κι αυτό, όμως, ωχριά μπροστά στην ιστορία του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος των Κλίντον, η δράση του οποίου εκτείνεται από τη «βοήθεια» στα θύματα της Αϊτής με την κατασκευή καταλυμάτων στα οποία γρήγορα αποκαλύφθηκε η απουσία οποιασδήποτε έγνοιας για ζητήματα υγείας (άνοδος θερμοκρασίας, μούχλα, καρκινογόνα υλικά στην κατασκευή), μέχρι τη συμμετοχή 19 ξένων κυβερνήσεων στη χρηματοδότησή του, η φιλανθρωπική διάθεση των οποίων εξηγείται εύκολα αν αναλογιστεί κανείς ότι σ’ αυτά

Αυτές οι «επικίνδυνες σχέσεις» του ζεύγους Κλίντον αποτυπώνονται στις λίστες των δωρητών στις προεκλογικές καμπάνιες των δύο υποψηφίων. Εκεί που ο Σάντερς εισπράττει μικρά ποσά υποστήριξης από σωματεία και συνδικάτα μηχανοδηγών, φορτηγατζήδων, εκπαιδευτικών και άλλων, η πρώην υπουργός δέχεται εξαψήφιες δωρέες από τα μεγάλα ονόματα του χρηματοπιστωτικού τομέα (Goldman Sachs, JP Morgan, Merrill Lynch, Citigroup) και της βιομηχανίας (21st Century Fox, Time Warner). Παρότι η Χίλαρυ προβλέπεται να κερδίσει το χρίσμα με μεγάλη διαφορά, ο ανταγωνισμός που δέχεται από τον Σάντερς έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των προοδευτικότερων φωνών των ΗΠΑ, καθώς έχει φέρει στο προσκήνιο ένα αριστερό κομμάτι που μέχρι τώρα κρυβόταν στους ∆ημοκρατικούς. Όντας δηλωμένος σοσιαλιστής, φέροντας δηλαδή περήφανα – έστω και στη μετριοπαθή της εκδοχή – τη «βρισιά» που αντιμετώπιζε αμυντικά ο Ομπάμα, έχει ακολουθήσει μια καμπάνια στην οποία υπερτερεί ο προπαγανδιστικός και όχι ο προεκλογικός χαρακτήρας. Στις περιοδείες του, επικεντρώνεται στην αναγκαιότητα της σύγκρουσης με τους κολοσσούς της Wall Street, στην οικονομική ανισότητα, στη φορολογική ασυλία των πλουσίων, στην κατάργηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια που θα τερμάτιζε τη σπέκουλα των φοιτητικών δανείων – μιλάει ακόμα και για «ταξικό πόλεμο». Η δουλειά του Σάντερς έχει κατά γενική ομολογία ωθήσει τη Χίλαρυ στο να ασπαστεί μια αριστερότερη ρητορική, η οποία ακόμα κι αν ακυρωθεί μετεκλογικά (όπως μάλλον θα γίνει), δεν θα έχει αφήσει το πολιτικό πεδίο ανεπηρέαστο. Και η όποια ασυνέπειά της πιθανής μέλλουσας Προέδρου, ίσως να της γυρίσει μπούμερανγκ με ανεπιθύμητη μορφή.

Υ.Γ.: Η Χίλαρυ στηρίζεται από πρόσωπα όπως η Λένα Ντάναμ, ο Μόμπυ και η Έιμι Πόλερ, που έχτισαν το δημόσιο προφίλ τους δήθεν καταφερόμενοι ενάντια στις κοινωνικές αδικίες. Το αντιφατικό τους δέος μπροστά στην εικόνα της «πρώτης γυναίκας Προέδρου», λέει πολλά περισσότερα απ’ τις δηλωμένες πολιτικές τους προτιμήσεις.


∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ioυνίου 2015

Μια εβδομάδα μετά τις περιφερειακές εκλογές στην Ιταλία, 44 συλλήψεις στο δήμο Ρώμης ήρθαν να επιβεβαιώσουν την εικόνα διαπλοκής, διαφθοράς, πελατειακού συστήματος και συνεργασίας με τη Μαφία που κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας.

Ο Ρέντσι αντιμέτωπος με τις επιλογές του

15

Το πολιτικό τοπίο στην Ιταλία αλλάζει ταχύτατα. Πνέει δυνατός ο άνεμος μιας νέας, επιθετικής δεξιάς, που έχει ενσωματώσει τμήμα της παλιάς ακροδεξιάς, ενώ τα σημάδια της παρακμής και της αποσύνθεσης γίνονται όλο και εντονότερα.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Η άνοδος της “νέας” δεξιάς, το ανοιχτό μέτωπο με την αριστερά και τα σκάνδαλα διαφθοράς και διαπλοκής ροκανίζουν τον μύθο του “αήττητου” Ρέντσι.

Μ

ια εβδομάδα μετά τις περιφερειακές εκλογές στην Ιταλία, 44 συλλήψεις στο δήμο Ρώμης ήρθαν να επιβεβαιώσουν την εικόνα διαπλοκής, διαφθοράς, πελατειακού συστήματος και συνεργασίας με τη Μαφία που κυριαρχεί περισσότερο από ποτέ στο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας. Πρόκειται για τη δεύτερη πράξη της υπόθεσης συνεργασίας μαφίας, φασιστών και δημόσιων λειτουργών που κατέληξε πριν από μερικούς μήνες στη σύλληψη άλλων ατόμων, μεταξύ αυτών και του γνωστού φασίστα, ηγετικού στελέχους του εγκληματικού αυτού δικτύου, Μάσιμο Καρμινάτι.

Κεντρικό φαινόμενο στον κρατικό βίο

Τα άτομα που συνελήφθησαν πρόσφατα ανήκουν τόσο στο ∆ημοκρατικό Κόμμα, όσο και στην Κεντροδεξιά, και είναι άτομα που ήταν επικεφαλής συνεταιρισμών και κοινωνικών υπηρεσιών του ∆ήμου, δημοτικοί σύμβουλοι και πάρεδροι. Ο Στέφανο Ροντοτά, σε μια συνέντευξή του στο «Μανιφέστο», ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται για «ένα περιθωριακό φαινόμενο, αλλά κεντρικό στον κρατικό βίο». Εκφράζει την άποψη ότι «υπάρχει ένα παράλληλο σύστημα, που πλαισιώνει το θεσμικό σύστημα και στη συνέχεια το καταβροχθίζει λίγο-λίγο». Συνελήφθησαν και τέσσερις μάνατζερ ενός συνεταιρισμού που βρίσκεται κοντά στην καθολική εκκλησία και ονομάζεται “La Cascina”, διότι σε συνεργασία με τον συνεταιρισμό του Μπούτσι «νόθευσαν έναν διαγωνισμό για κέντρα υποδοχής μεταναστών». Το ∆ημοκρατικό Κόμμα βρίσκεται σε δύσκολη θέση, διότι σε άλλη συνομιλία του ο Μπούτσι ισχυρίζεται ότι «αν ο Μαρίνο (σημερινός δήμαρχος της Ρώμης, που υποστηρίχτηκε από το ∆.Κ) μείνει άλλα τριάμισι χρόνια δήμαρχος, εγώ κι ο φίλος μου θα φάμε τη Ρώμη». Ο Μπούτσι δίνει επίσης τηλεφωνικά μαθήματα διαφθοράς σε δημοτικούς συμβούλους του ∆.Κ.: «Η αγελάδα πρέπει να φάει και μετά να την αρμέξουμε».

Μεγάλος νικητής η Λέγκα

Οι πρόσφατες περιφερειακές εκλογές σε επτά περιφέρειες της Ιταλίας ανέδειξαν παλιούς και νέους περιφερειακούς άρχοντες, που θα πρέπει να αποδείξουν αν εκλέχτηκαν για να αρμέξουν την κρατική «αγελάδα», ή αν θα κάνουν το καθήκον τους απέναντι στους πολίτες που τους εξέλεξαν. Ο μεγάλος νικητής σ’ αυτές τις εκλογές ήταν η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι. Μια νέα Λέγκα, που εγκαταλείπει το τοπικιστικό πνεύμα και προορίζεται να γίνει το νέο Εθνικό Μέτωπο της Ιταλίας. Ο Ματέο Σαλβίνι αντιλήφθηκε ότι για να καταστήσει τη Λέγκα μια δύναμη ικανή να διεκδικήσει τη διακυβέρνηση της χώρας θα έπρεπε να συνδυάσει το ξενοφοβικό

της προφίλ με μια εθνική αντι- ευρωπαϊκή ρητορική. Πρόκειται, λοιπόν, για μια δεξιά «λεπενοποιημένη», για το μόνο κόμμα που διπλασίασε τις ψήφους του από το 2013, και τις αύξησε κατά 50% σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014, φθάνοντας το 15% στις επτά περιφέρειες όπου διεξάχθηκαν οι εκλογές. Το Κίνημα 5 Αστέρων έχασε πάνω από το ήμισυ των ψήφων του, αλλά παρά ταύτα έρχεται στη δεύτερη θέση, με 24,8% στη Λιγουρία, 17,86% στην Καμπανία, 18,17 % στην Απουλία, και κατορθώνει να μπει στα συμβούλια επτά περιφερειών όπου μέχρι σήμερα ήταν ανύπαρκτο. Η παρακμή του κόμματος του Μπερλουσκόνι αντισταθμίζεται από τη «νέα» Λέγκα και επιβραδύνεται κατά κάποιον τρόπο από τη νίκη του Τζοβάνι Τότι στη Λιγουρία, όπου όμως οι ψήφοι της “Forza Ιtalia” έφθασαν μόνο το 13%, ενώ η Λέγκα έφθασε το 20%. Στην Κεντρική και Βόρεια Ιταλία η Λέγκα ξεπέρασε την FI σχεδόν παντού. Στο Βένετο, ο Λούκα Τζάια, υποψήφιος όλης της κεντροδεξιάς, προερχόμενος όμως από τη Λέγκα, έφθασε το 50%, ενώ η υποψήφια του ∆.Κ. και προσωπική επιλογή του Ρέντσι, Αλεσάντρα Μορέτι, συγκέντρωσε μόλις το 23%.

Αποδυναμωμένο το ∆ημοκρατικό Κόμμα

Τώρα ο Σαλβίνι εμφανίζεται ως η «εναλλακτική κυβέρνηση» και ο μόνος αντίπαλός του είναι ο Ρέντσι. Παράλληλα, το ∆ημοκρατικό Κόμμα εμφανίζεται αποδυναμωμένο, με ένα εκατομμύριο ψήφους λιγότερες από τις βουλευτικές του 2013 (-33,8%). Σε όλη την Ιταλία η πτώση που κατέγραψε το ∆Κ είναι σημαντική, ιδιαίτερα στο Βένετο (-65,8%) και στη Λιγουρία, όπου ο Τζοβάνι Τότι, αχυράνθρωπος του Μπερλουσκόνι, έγινε περιφερειάρχης με το 35%, ενώ η υποψήφια του ∆.Κ. Ραφαέλα Πάιτα, έφθασε μόλις το 28%. Υπήρξε μια γενική τάση αποχής, ενώ η προσέλευση δεν έφθασε σε καμία περιφέρεια το 60%. Στη Λιγουρία, ο Λούκα Παστορίνο, υποψήφιος περιφερειάρχης της αριστεράς και βουλευτής που ανήκε στο ∆ημοκρατικό Κόμμα και ο οποίος ανεξαρτητοποιήθηκε μαζί με τον Τσιβάτι, συγκέντρωσε το 9% και το ∆ημοκρατικό Κόμμα τον κατηγορεί για την ήττα της Ραφαέλα Πάιτα. Αυτό ήταν το πιο πικρό ποτήρι που αναγκάστηκε να πιει ο Ρέντσι και το ∆.Κ., γιατί η Λιγουρία ήταν ο κυριότερος στόχος του και το σύμβολο της μάχης του ενάντια στην αριστερά του κόμματος και ενάντια στην προσπάθεια δημιουργίας οποιουδήποτε πολιτικού υποκειμένου στα αριστερά του ∆.Κ., και αυτή τη μάχη την έχασε. Το ∆ημοκρατικό Κόμμα πλήρωσε για τους αντεργατικούς νόμους, που έκαναν τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους, για το γεγονός ότι συντάχθηκε με τη διαφθορά και την αυθαιρεσία, με την εκμηδένιση των κοινωνικών αγαθών,

δημιουργώντας το «κόμμα του έθνους», εντός του οποίου δεν υπάρχει άλλη ιδεολογία πέραν της νεοφιλελεύθερης και προάγοντας εξουσίες μειοψηφιών χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση. Αυτό το 9% της Λιγουρίας ίσως να είναι ο προάγγελος μιας ενοποίησης όλου εκείνου του «λαού της αριστεράς» που είναι διασκορπισμένος στο ∆.Κ., στο Κίνημα 5 Αστέρων, στην «Άλλη Ευρώπη», στα συνδικάτα (που δεν έχουν πλέον ένα συγκεκριμένο και ισχυρό υποκείμενο πολιτικής αναφοράς) και, το κυριότερο, στην αποχή.

Η «Άλλη Ευρώπη»

Οι υποψήφιοι της «Άλλης Ευρώπης», συγκέντρωσαν γενικά πολύ μικρά ποσοστά, πλην της Τοσκάνης, όπου ο υποψήφιος Τομάζο Φατόρι συγκέντρωσε το 6,27% και της Λιγουρίας, όπου η στήριξη της αριστεράς ήταν καθοριστική για το καλό αποτέλεσμα του Λούκα Παστορίνο. Στην Τοσκάνη επανεκλέγεται ο περιφερειάρχης Ενρίκο Ρόσι (∆.Κ.), με 48%, στις Μάρκε ο κεντροαριστερός υποψήφιος Λούκα Τσερισόλι, με 41%, στην Απουλία ο Μικέλε Εμιλιάνο (∆.Κ.) με 47%. Ο Ρέντσι, παρότι το ∆ημοκρατικό Κόμμα κερδίζει τις πέντε από τις επτά περιφέρειες, έχει χάσει μέσα σε ένα χρόνο το ήμισυ της συναίνεσης των ευρωεκλογών (από 40,8 έφθασε στο 25%).

Το πολιτικό τοπίο αλλάζει

Μ’ αυτό το 25%, ο Ρέντσι –χωρίς εκλεγμένη κυβέρνηση- έχει την αλαζονεία να αλλάζει το δημοκρατικότερο σύνταγμα της Ευρώπης, το Καταστατικό των εργαζομένων, την παιδεία, χάνοντας τμήματα της κοινωνικής του συμμαχίας. Σε μεγάλο πονοκέφαλο για το ∆.Κ. έχει εξελιχθεί ο νεοεκλεγείς με 41% των ψήφων περιφερειάρχης Καμπανίας και πρώην δήμαρχος του Σαλέρνο, Βιντσέντσο Ντε Λούκα, που συμπεριέλαβε κάθε είδους φασίστες, καμορίστες και διαπλεκόμενους στις λίστες του. Σύμφωνα με το νόμο Σεβερίνο, ο περιφερειάρχης θα εκπέσει αμέσως μετά την εκλογή του, διότι έχει καταδικαστεί σε ένα χρόνο φυλάκιση με αναστολή για κατάχρηση εξουσίας. Το πολιτικό τοπίο στην Ιταλία αλλάζει ταχύτατα. Πνέει δυνατός ο άνεμος μιας νέας, επιθετικής δεξιάς, που έχει ενσωματώσει τμήμα της παλιάς ακροδεξιάς, ενώ τα σημάδια της παρακμής και της αποσύνθεσης γίνονται όλο και εντονότερα. Όμως και η μικρή αριστερά στη Λιγουρία απέδειξε ότι έχει ακόμη τη δύναμη να ενώνεται και να πετυχαίνει νίκες, χωρίς να χάσει το ταξικό της πρόσημο και το ηθικό της πλεονέκτημα. Τόνια τσίτσοβιτς


16

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Ξενοφοβικό «δημοψήφισμα» μέσω ερωτηματολογίου

στα δίκτυα του κόσµου

ΟΥΓΓΑΡΙΑ www.naotaposolhos.com

Στοπ στην ιδιωτικοποίηση

∆εκτή έκανε την Τρίτη  το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο την αίτηση της

πρωτοβουλίας «Movimento Nao TAP», για την ακύρωση της ιδιωτικοποίησης του εθνικού αερομεταφορέα της Πορτογαλίας. Η απόφαση ήρθε δύο μέρες πριν οι υποψήφιοι αγοραστές υποβάλλουν τις τελικές προτάσεις τους στην κυβέρνηση, και αποτελεί μια μεγάλη νίκη του κινήματος που εδώ και μήνες έχει κάνει πολλές κινητοποιήσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της TAP, και τώρα έχει στόχο τις 75.000 υπογραφές για να ζητήσει την διεξαγωγή δημοψηφίσματος.

www.facebook.com/pages/ Ni-una-menos

Ενώνουμε την οργή μας

Σε μια προσπάθεια να  σπάσει η σιωπή, χιλιάδες γυναίκες

διαδήλωσαν την Τετάρτη στους δρόμους των πόλεων της Αργεντινής στην εθνική μέρα δράσης ενάντια στην βία κατά των γυναικών. Η πρωτοβουλία οργανώθηκε από δεκάδες φεμινιστικές οργανώσεις που ένωσαν τις φωνές και την οργή τους απέναντι στην ατιμωρησία, την κρατική υποκρισία, και την κουλτούρα της πατριαρχίας, σε μια χώρα που πέρυσι 372 γυναίκες έχασαν την ζωή τους ενώ περισσότερες από 600 έπεσαν θύματα απαγωγής από κυκλώματα εμπορίας.

www.15jdiacontraloscie.wor dpress.com

Ενάντια στα κέντρα κράτησης

Ξεκίνησαν οι  προετοιμασίες οργανώσεων, δικτύων και

ακτιβιστών στην Ισπανία για την εβδομάδα δράσεων που θα γίνουν 15 - 21 Ιουνίου, με στόχο το κλείσιμο των κέντρων κράτησης σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, οι διοργανωτές απευθύνουν διεθνές κάλεσμα σε συλλογικότητες του αντιρατσιστικού κινήματος για να δημιουργηθεί μια κοινή ατζέντα ενάντια στην φρίκη των συνόρων και την σκληρή πολιτική της ευρωπαϊκής ένωσης, που στο όνομα της ασφάλειας ποινικοποιεί τους μετανάστες και τους πρόσφυγες.

∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Ανάγεται ο ρατσισμός σε εθνικό δόγμα και διακηρυγμένο κεντρικό πολιτικό στόχο της κυβέρνησης; Του Απόστολου Στραγαλινού

«Ε

θνική διαβούλευση για την τρομοκρατία και τη μετανάστευση» αναγράφεται στο φάκελο που παραλαμβάνει αυτές τις μέρες στο σπίτι του κάθε ούγγρος πολίτης ηλικίας άνω των δεκαοκτώ ετών. Από τον τίτλο και μόνο γεννιούνται αρνητικοί συνειρμοί κατά των μεταναστών, καθώς ταυτίζονται με την τρομοκρατία και την εγκληματικότητα, μια παλιά πρακτική της ξενοφοβικής ακροδεξιάς με στόχο την ενεργοποίηση εθνικιστικών αντανακλαστικών. Το περιεχόμενο της επιστολής – ερωτηματολογίου που απέστειλε σε οκτώ εκατομμύρια ούγγρους η συντηρητική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν κινείται στην ίδια ξενοφοβική κατεύθυνση: Ενδεικτικά, με την ερώτηση υπ. αριθ. τρία, οι πολίτες της χώρας καλούνται να απαντήσουν αν συμφωνούν με την άποψη πως η λανθασμένη μεταναστευτική πολιτική των Βρυξελλών συνδέεται με την αύξηση της τρομοκρατίας. Οι επιλογές απάντησης στα συνολικά δώδεκα παρεμφερή ερωτήματα περιορίζονται στα «συμφωνώ απολύτως», «μάλλον συμφωνώ», «δεν συμφωνώ». Οι επιλογές «διαφωνώ» ή «μάλλον διαφωνώ» σκοπίμως δεν έχουν προβλεφθεί. Η ενορχηστρωμένη καμπάνια κατά των μεταναστών επισφραγίζεται από τη ξενοφοβική διατύπωση της δωδέκατης και τελευταίας ερώτησης: «Συμφωνείτε με τη θέση της κυβέρνησης να στηρίξει τις ουγγρικές οικογένειες και τον οικογενειακό προγραμματισμό αντί της κατανομής κονδυλίων για τη μετανάστευση»;

Σύνδεση μεταναστών με την τρομοκρατία

Το ερωτηματολόγιο – «δημοψήφισμα» είναι καταφανώς παράνομο και δεν έχει καμιά νομική ισχύ. ∆εν προβλέπεται καν η παρουσία εκπροσώπων της αντιπολίτευσης κατά την καταμέτρηση των απαντήσεων στο τέλος του μήνα, ημερομηνία λήξης της προθεσμίας, καθώς και ο έλεγχος της διαδικασίας,. Τι συμβαίνει λοιπόν στην Ουγγαρία; Ανάγεται ο ρατσισμός σε εθνικό δόγμα και διακηρυγμένο κεντρικό πολιτικό στόχο της κυβέρνησης; Ο συστηματικός στιγματισμός των μεταναστών και η σύνδεσή τους με την εγκληματικότητα και την τρομοκρατία ανέκαθεν αποτελούσαν τον πυρήνα της ακροδεξιάς προπαγάνδας. Στην περίπτωση της Ουγγαρίας, η ξενοφοβία ξεκινάει απροκάλυπτα από την ίδια την κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός Όρμπαν συνοδεύει την επιστολή του μ’ ένα «αιτιολογικό σημείωμα» των κινήτρων του, στο οποίο γράφει πως «αφής στιγμής οι Βρυξέλλες απέτυχαν να αντιμετωπίσουν κατάλληλα τη μετανάστευση, η Ουγγαρία πρέπει να ακολουθήσει το δικό της δρόμο. ∆εν θα επιτρέψουμε στους οικονομικούς μετανάστες να θέσουν σε κίνδυνο τις δουλειές και το

∆ιαδήλωση στη Βουδαπέστη ενάντια στην ξενοφοβία βιοπορισμό των Ούγγρων». Στον εισαγωγικό χαιρετισμό του υποδηλώνει επίσης ότι η μετανάστευση συνιστά «μια νέα απειλή» για την Ουγγαρία και ότι η χώρα του πρέπει να αποφασίσει πώς «θα αμυνθεί απέναντι στους παράνομους μετανάστες. Στη σύνδεση της μετανάστευσης και των τρομοκρατικών επιθέσεων δεν παραλείπει να συμπεριλάβει και την επίθεση που έγινε στις αρχές του έτους στο Παρίσι. Οι διεθνείς αναλύσεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι ο Όρμπαν θα «αξιοποιήσει» το αποτέλεσμα της «εθνικής διαβούλευσης», προκειμένου να λάβει σκληρά μέτρα κατά των μεταναστών το φθινόπωρο και να περάσει πιο αυστηρές διατάξεις στο μεταναστευτικό νόμο της χώρας του. Με το εθνικιστικό-ναζιστικό κόμμα Γιόμπικ (Jobbik) να του ασκεί ασφυκτική πίεση ο Όρμπαν δημαγωγεί εδώ και μήνες κατά των ξένων. Υπό αυτό το πρίσμα, η κατηγορηματική του αντίθεση στο νέο σύστημα κατανομής μεταναστών με ποσόστωση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προτάθηκε λίγες εβδομάδες νωρίτερα από την Κομισιόν (και απορρίφθηκε και από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ), ουδεμία έκπληξη προκάλεσε, παρά το γεγονός ότι η Ουγγαρία θα υποδεχόταν μόλις 1134 μετανάστες.

Εύκρατο έδαφος για ξενοφοβική προπαγάνδα

Για να κατανοηθούν οι παράμετροι των ανοιχτά ξενοφοβικών πρωτοβουλιών της ουγγρικής κυβέρνησης, είναι αναγκαίο να υπογραμμιστεί πως στον ευρωπαϊκό χάρτη δεν υπάρχει κόμμα με μεγαλύτερες ομοιότητες προς τη ναζιστική Χρυσή Αυγή από το ισχυρότατο Γιόμπικ στην Ουγγαρία, ένα κόμμα με διασυνδέσεις σε παραστρατιωτικές δράσεις και εξτρεμιστική ρητορική. Οι ομοιότητες της χώρας με τη ρατσιστική έξαρση που βιώνει τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν συμπτωματικές, διότι απορρέουν από τη ίδια “ιδεολογική” μήτρα της μισαλλοδοξίας και της φανατικής βίας. Και απ’ ότι φαίνεται μεγάλα τμήματα της ουγγρικής κοινωνίας τείνουν ευήκοον ους στις Κασσάνδρες της ξενοφοβίας, φαινόμενο που αντανακλάται και

στην απονομή δικαιοσύνης, την αντιμετώπιση και τις πρωτοβουλίες των αρμόδιων υπηρεσιών και στην πολιτική σκηνή, που μονίμως γέρνει προς τα δεξιά-ακροδεξιά. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο Οργανισμός Θεμελιωδών ∆ικαιωμάτων της EE στην ετήσια έκθεση του 2013 για θέματα ρατσισμού, διακρίσεων και μισαλλοδοξίας εστίασε στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία τονίζοντας ότι στις δύο χώρες υπάρχει σημαντική διαφορά «στο επίπεδο της επίσημης νομικής προστασίας κατά των διακρίσεων και των εγκλημάτων μίσους ή στις προσπάθειες που γίνονται για ένταξη των μεταναστών και των μειονοτήτων στην κοινωνία» σε σχέση με τα άλλα κράτη της Ευρώπης.

Αντιδράσεις διεθνών οργανισμών Το ξενοφοβικό ερωτηματολόγιο της ουγγρικής κυβέρνησης έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις διεθνών οργανισμών όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και το Ευρωκοινοβούλιο. Η Ύπατη Αρμοστεία «υπενθυμίζει στις ουγγρικές αρχές ότι έχουν καθήκον, με βάση το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, να καταπολεμούν την ξενοφοβία και τις διακρίσεις. Οι πολιτικές που ακολουθούνται για τη μετανάστευση θα πρέπει να βασίζονται στην αρχή ότι «όλοι οι μετανάστες, όποιο και αν είναι το νομικό καθεστώς τους, ο τρόπος με τον οποίο έφτασαν στα σύνορα ή ο τόπος προέλευσής τους, έχουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους με βάση το διεθνές δίκαιο». Ο πραγματικός αριθμός των μεταναστών στην Ουγγαρία, είναι ελαφρώς αυξημένος τους τελευταίους μήνες εξαιτίας του πολέμου στη Συρία, αλλά διαχρονικά παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Οι ούγγροι δεν πρέπει να ξεχνούν ότι το 1956, τουλάχιστον 250.000 πολίτες της χώρας αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της μετανάστευσης περνώντας τα αυστριακά σύνορα για να γλυτώσουν από τις σοβιετικές δυνάμεις που εισήλθαν στη χώρα για να επιβάλουν την τάξη μετά από την εξέγερση του Οκτωβρίου – Νοεμβρίου, χωρίς η αυστριακή κυβέρνηση, τότε, να προχωρήσει σε αντίστοιχο επιστολικό, ξενοφοβικό δημοψήφισμα.


∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

17

Με δυναμικές λαϊκές κινητοποιήσεις και εκλογικές νίκες μπορούμε να αρχίσουμε να αντιστρέφουμε τις τελευταίες δεκαετίες του νεοφιλελευθερισμού

Να προκαλέσουμε ρωγμές στον πυρήνα της ευρωζώνης ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΟΪΝ Ο΄ΜΠΡΟΪΝ, ΑΠΟ ΤΟ ΣΙΝ ΦΕΪΝ

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Ο Εοϊν Ο’ Μπρόιν ηγετικό στέλεχος του Σιν Φέιν, συγγραφέας και καθηγητής πολιτικής θεωρίας που ειδικεύεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την οικονομική πολιτική, μιλάει στην Εποχή για τις επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας στην Ιρλανδία, την αντίσταση του ιρλανδικού λαού, τις θέσεις και την επιρροή του Σιν Φέιν, περιγράφοντας τα περιθώρια και τους τρόπους αμφισβήτησης του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος στην Ευρώπη.

Το Σιν Φέιν διατηρεί την δυναμική του. Πού το αποδίδεις αυτό; Υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για αυτό. Ο πρώτος είναι η έντονη αντίθεσή μας στη λιτότητα είτε προέρχεται από τις Βρυξέλλες, είτε από το Λονδίνο και το ∆ουβλίνο. Ο δεύτερος είναι η θετική εναλλακτική λύση του κοινωνικού και οικονομικού προγράμματός μας, που πηγαίνει πέρα από την απλή αντίθεση στη λιτότητα και δείχνει στους ανθρώπους ότι υπάρχει καλύτερος και δικαιότερος τρόπος. Ο τρίτος είναι η πολύ ισχυρή εκπροσώπηση των κοινοτήτων μας στη βάση. Έχουμε διπλασιάσει την υποστήριξή του κόσμου από το 10% το 2011 σε 20% σήμερα και ενώ δεν έχουμε ακόμα την ημερομηνία των επόμενων κοινοβουλευτικών εκλογών, υπάρχει η δυνατότητα για πρώτη φορά στην ιστορία της νότιας Ιρλανδίας, να εκλεγεί μια αριστερή κυβέρνηση στο ∆ουβλίνο. Τι γίνεται με το χρέος της Ιρλανδίας; Ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ της νότιας Ιρλανδίας δε μειώνεται. Έχει φτάσει σχεδόν στο 120% και παραμένει εκεί. Το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μας είναι περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ, που είναι το ένα τέταρτο των ετήσιων φορολογικών εσόδων. Υπάρχουν δύο πολύ σημαντικά τμήματα του δημόσιου χρέους, που έχουν τις ρίζες τους στην κοινωνικοποίηση του τραπεζικού χρέους από την τρέχουσα και από την προηγούμενη κυβέρνηση. Αυτό το χρέος δεν είναι δημόσιο, έχει αντιδημοκρατικά φορτωθεί στο κράτος. Το Σιν Φέιν θέλει να ανοίξει εκ νέου το θέμα των γραμματίων, για να βρούμε έναν τρόπο να πάρουμε αυτό το βάρος από το κράτος. Θέλουμε

επίσης να απευθυνθούμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για την αναδρομική ανακεφαλαιοποίηση των άλλων τραπεζών. Αυτές οι κινήσεις έχουν οικονομικό νόημα, καθώς θα μειώσουν το χρέος μας ως ποσοστό του ΑΕΠ και θα ενισχύσουν τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους. Έχουν επίσης ηθικό νόημα, καθώς αυτά τα χρέη δε δημιουργήθηκαν από το λαό και συνεπώς δε θα πρέπει να πληρώνονται απ’ αυτόν. ∆υστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση στο ∆ουβλίνο απορρίπτει τις δύο αυτές προτάσεις και παραμένει προσηλωμένη στη θέση της, που είναι ότι όλα τα χρέη θα πρέπει να καταβληθούν από τη σημερινή και από τις μελλοντικές γενιές.

Το Σιν Φέιν, ο ΣΥΡΙΖΑ και το νέο τοπίο Οι εκλογές στην Ελλάδα, η δυναμική του Ποδέμος και η δημοσκοπική άνοδος του Σιν Φέιν μπορούν να προκαλέσουν ρωγμές στο νεοφιλελεύθερο πυρήνα της ευρωζώνης; Απολύτως! Θα ήταν πολύ μοιρολατρικό να δεχθούμε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Πρέπει, όμως, να είμαστε προσεκτικοί, καθώς αυτή θα είναι μια μακρά και σκληρή μάχη. Θα περιλαμβάνει κάποιους δυσάρεστους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις τακτικής, αλλά με δυναμικές λαϊκές κινητοποιήσεις και εκλογικές νίκες μπορούμε να αρχίσουμε να αντιστρέφουμε τις τελευταίες δεκαετίες του νεοφιλελευθερισμού, αρχίζοντας τη διαδικασία οικοδόμησης μιας κοινωνικά δίκαιης και οικονομικά βιώσιμης Ευρώπης. Πώς αντιμετωπίζετε σήμερα το πρόγραμμα της ευρωζώνης και τι περιθώ-

ρια θεωρείς ότι έχει μια περιφερειακή χώρα, όπως η Ιρλανδία, ν’ αντισταθεί στις απαιτήσεις των Βρυξελών και του Βερολίνου; Το Σιν Φέιν, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν αντίθετο με την ένταξη στο ευρώ, αλλά κατανοούμε επίσης ότι η έξοδος από το ευρώ τώρα θα περιλαμβάνει πάρα πολλούς κινδύνους και ακόμη μεγαλύτερα δεινά για τους πολίτες. Για το λόγο αυτό πιστεύουμε ότι η σωστή επιλογή είναι να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη, αλλά με μια διαφορετική κοινωνική, οικονομική και νομισματική πολιτική. Φυσικά, μία χώρα μόνη της δεν μπορεί να το καταφέρει αυτό δεδομένης της σφοδρότητας των δυνάμεων εναντίον μας. Γι’ αυτό πρέπει να εκλεγούν σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, και εντός της ευρωζώνης, προοδευτικές κυβερνήσεις. Αυτό δεν θα είναι εύκολο και θα πάρει χρόνο, αλλά το Σιν Φέιν πιστεύει ότι είναι η καλύτερη οδός για την έξοδο από τη σημερινή κρίση. Είναι ένας δρόμος, που θα περιλαμβάνει όχι μόνο τις νέες συμφωνίες για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, αλλά και αλλαγές στους παράλογους δημοσιονομικούς

κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης και νέες πολιτικές για τη δημιουργία μιας κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμης ανάπτυξης, που θα παρέχει καλά αμειβόμενες και ασφαλείς θέσεις εργασίας και υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες για όλους. Πώς κρίνεις τις διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης; Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς τι συμβαίνει από τέτοια απόσταση. Η στάση που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ κατά της λιτότητας, δεν είναι απλώς ένα ζήτημα που αφορά τους Έλληνες, αλλά μας επηρεάζει όλους. Ο Τσίπρας, ο Βαρουφάκης και οι συνάδελφοί τους στην κυβέρνηση έχουν την υποστήριξή μας στις προσπάθειές τους. Είναι επίσης σαφές ότι οι «θεσμοί» και οι κυβερνήσεις της λιτότητας σκόπιμα προσπαθούν να θολώσουν τις διαπραγματεύσεις με αρνητικές διαρροές και παραπληροφόρηση. Παρακολουθούμε με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, και υποστηρίζουμε δημόσια τον ελληνικό λαό και τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνησή του στα ιρλανδικά μέσα ενημέρωσης.

Άδικη οικονομική ανάκαμψη

Ποια είναι η κατάσταση στην Ιρλανδία; Στον νότο της Ιρλανδίας βιώνουμε μια βαθιά άδικη και δύο βαθμίδων οικονομική ανάκαμψη. Από την μία πλευρά, οι μακροοικονομικοί δείκτες εμφανίζονται θετικοί, η ανεργία μειώνεται, η απασχόληση αυξάνεται, η ανάπτυξη επέστρεψε στην οικονομία και σύμφωνα με την κυβέρνηση η εποχή της λιτότητας έχει τελειώσει. Αλλά για την πλειοψηφία του πληθυσμού η λιτότητα εξακολουθεί να είναι μια καθημερινή πραγματικότητα. Ναι, δημιουργούνται θέσεις εργασίας αλλά η πλειοψηφία τους είναι χαμηλόμισθες και επισφαλούς εργασίας. Οι μισθοί πέφτουν ενώ το κόστος ζωής αυξάνεται. Η κρίση στον τομέα της στέγασης, της υγείας, της εκπαίδευσης, της φροντίδας των παιδιών και των κοινωνικών υπηρεσιών συνεχίζεται, καθώς λιγότερο προσωπικό και μικρότεροι προϋπολογισμοί προσπαθούν να ικανοποιήσουν περισσότερους ανθρώπους και αυξανόμενες ανάγκες. Η φτώχεια και η παιδική φτώχεια αυξάνονται, όπως επίσης η έλλειψη στέγης και οι κατασχέσεις των σπιτιών. Έτσι, ενώ για το 30% του πληθυσμού τα πράγματα αρχίζουν να βελτιώνονται, αν και πολύ αργά, για τη συντριπτική πλειοψηφία η κατάσταση παρουσιάζει στασιμότητα ή σε ορισμένες περιπτώσεις επιδεινώνεται. Στο βόρειο τμήμα, η επιβαλλόμενη από τη βρετανική κυβέρνηση λιτότητα, έχει δημιουργήσει μια πολιτική κρίση με πολύ ρεαλιστική πιθανότητα, να καταρρεύσει η κυβέρνηση που καθιερώθηκε ως μέρος της ειρηνευτικής συμφωνίας του 1998. Εν τω μεταξύ, στους δρόμους, τόσο στο Νότο όσο και στον Βορρά, οι κινητοποιήσεις ενάντια στη λιτότητα αυξάνονται, και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι επερχόμενες γενικές εκλογές στο ∆ουβλίνο θα είναι οι πιο ενδιαφέρουσες των τελευταίων δεκαετιών, με δυνατότητα μιας πραγματικής αλλαγής στην εκλογική αναμέτρηση.


18

∆ΙΕΘΝΗ

Η Ελλάδα μάς αφορά όλους

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ∆ΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ ΤΥΠΟΥ

«Α

υτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα, οι πιέσεις που υφίσταται η χώρα, αφορούν τον καθένα μας και όλους», γράφει ο ευρωβουλευτής Πατρίκ Λιερίκ στην «Ουμανιτέ Ντιμάνς» και συνεχίζει: «Αυτό που διακυβεύεται είναι το δικαίωμα μιας χώρας στους κόλπους της ΕΕ να επιλέγει μια άλλη μια άλλη πολιτική από αυτή της λιτότητας, της ανεργίας και της κοινωνικής καταπίεσης, που επιβάλλουν από κοινού οι ευρωπαϊκοί και οι διεθνείς θεσμοί. Οι τραπεζίτες με τα κόμματα της δεξιάς και τους σοσιαλιστές, που έχουν μεταλλαχθεί και υποστηρίζουν με ζήλο την ολιγαρχία». Τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας αποτελούν μια αδιάψευστη επιβεβαίωση για όσα υποστηρίζει ο αρθρογράφος.

Το «κονκλάβιο»

Το «σκοτεινό κονκλάβιο» που συνήλθε βιαστικά το βράδυ της περασμένης ∆ευτέρας να συζητήσει για την economie numerique με πρωτοβουλία της Άνγκελα Μέρκελ και προσκεκλημένους της τους Φρανσουά Ολάντ, Μάριο Ντράγκι, Κριστίν Λαγκάρντ και Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, στην πραγματικότητα συζήτησαν το πώς θα συνεχίσουν να επιβάλλουν την πιο αυστηρή πολιτική λιτότητας στη χώρα και πώς θα σφίξουν τη θηλιά στο λαιμό του ελληνικού λαού, γι’ αυτό δεν κάλεσαν και τον πρωθυπουργό της χώρας να παρευρεθεί. Όμως το πρόγραμμά τους – πραγματική προβοκάτσια, σύμφωνα την «Λα Τριμπιούν» – μετέφερε ο ΖανΚλοντ Γιούνκερ στον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλ. Τσίπρα εν είδει τελε-

Γάζα: Εκεί που το ψάρεμα είναι αντίσταση

Π

απ’ όλη αυτή την τετράμηνη διαδικασία, είναι ότι «η αντίσταση της Ελλάδα στην πολιτική με τη θηλιά στο λαιμό, προκάλεσε διαφωνίες στο στρατόπεδο των δανειστών». Την περασμένη ∆ευτέρα 1η Ιουνίου αποδείχθηκε ότι η τρόικα είναι ένα νεκρό σώμα, γιατί το μπλοκάρισμα των διαπραγματεύσεων προέρχονταν από το ∆ΝΤ, το οποίο δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι είχε ζητήσει την αναδιάρθρωση του χρέους, που οι Ευρωπαίοι αρνούνται για πολιτικούς λόγους.

Η Αθήνα κρατάει σίγραφου. Το κείμενο που παρουσιάστηκε στον πρωθυπουργό της Ελλάδας απορρίφθηκε αμέσως. Έτσι, η προσπάθεια των δανειστών να εκμεταλλευθούν μια τελευταία ευκαιρία προσφέροντας μια πρόταση στην Αθήνα, απέτυχε. Αυτή η μορφή τελεσίγραφου δεν υφίσταται επίσημα, όμως πιέζει ο χρόνος για να υπάρξει κάποια λύση.

Πολιτική λύση Το άρθρο του Αλ. Τσίπρα που δημοσιεύτηκε την περασμένη Κυριακή στη «Μοντ», ακριβώς την προηγούμενη ημέρα, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις γιατί απέδειξε με πειστικά επιχειρήματα ποιος ευθύνεται για τη μη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων των λεγόμενων δανειστών με την ελληνική κυβέρνηση. Το άρθρο αυτό τους ενόχλησε, γι’ αυτό εγκατέλειψαν πολύ γρήγορα την προσπάθεια να το απαξιώσουν μέσω των μίντια. Επέλεξαν

έντε Παλαιστίνιοι ψαράδες τραυματίστηκαν από αληθινά πυρά, άλλοι πέντε και ένα παιδί συνελήφθησαν τις τελευταίες δυο βδομάδες, ενώ 35 περιστατικά επιθέσεων από το ισραηλινό ναυτικό έχουν καταγραφεί από το Παλαιστινιακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων, μόνο μέσα στον Μάρτιο. Στην τελευταία επίθεση, που έλαβε χώρα την Τρίτη 2 Ιουνίου, οι ισραηλινές ναυτικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ εναντίον παλαιστινιακού ψαροκάικου, που έπλεε 4 μίλια από τις ακτές της Γάζας, και τραυμάτισε δυο ψαράδες, πυροβολώντας τους στα πόδια. Από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα( 2002), το Ισραήλ έχει εφαρμόσει σταδιακά περιορισμούς στην πρόσβαση των Παλαιστινίων και στη θάλασσα. Τα 20 ναυτικά μίλια επιτρεπόμενης ζώνης αλιείας, που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας Γάζας- Ιεριχούς του 1994 μεταξύ του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, μειώθηκαν αρχικά σε 12 και το 2006 σε 6 μόλις μίλια. Μετά την ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας με την «Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι» το 2008 , το Ισραήλ απαγόρευσε στους Παλαιστίνιους ψαράδες να πλέουν σε απόσταση μεγαλύτερη των 3 ν.μ., εμποδίζοντάς τους να έχουν πρόσβαση στο 85% των θαλάσσιων περιοχών που δικαιούνταν βάσει της συμφωνίας. Οι σχεδόν καθημερινές επιθέσεις στους ψαράδες, αν και καλά καταγεγραμμένες από παλαιστινιακές και διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και από παρατηρητές, δεν καλύπτονται σχεδόν καθόλου από τα ΜΜΕ. Τα ισραηλινά πολεμικά στα ύδατα της Γάζας πυ-

την τακτική να το ξεχάσουν. Ο Αλ. Τσίπρας τόνισε πως το διακύβευμα είναι πολιτικό και συνεπώς θα πρέπει να δοθεί πολιτική λύση.

Απέτυχε η πολιτική με τη «θηλιά στο λαιμό»

Η κ. Αν. Μέρκελ, αντί μιας δημοκρατικής πολιτικής αντιμετώπισης, προτίμησε τη σύσκεψη στην οποία σίγουρα έβγαλαν το συμπέρασμα ότι «κατ’ αρχήν η στρατηγική με τη θηλιά στο λαιμό, με την οποία περίμεναν η κυβέρνηση Τσίπρα να εγκαταλείψει την πολιτική της λόγω οικονομικής ασφυξίας, απέτυχε», αναφέρει η «Λα Τριμπιούν» και προσθέτει: «Η φήμη, που κυκλοφόρησε ότι οι δανειστές θα ήθελαν να στείλουν ένα τελεσίγραφο την 1η Ιουνίου στην Αθήνα με τη μορφή μιας προσφοράς –την παίρνεται ή την αφήνετε– αποδείχθηκε φρούδα». Ένα άλλο συμπέρασμα που βγαίνει

ροβολούν, βομβαρδίζουν και εκτοξεύουν νερό κατά τους συστηματικά. Ενώ στη συνέχεια τους συλλαμβάνουν και τους κατάσχουν τον εξοπλισμό και τα σκάφη.

Σε τραγικό σημείο η επιβίωση στη Γάζα

Οι περιορισμοί στις ζώνες αλιείας στα ανοικτά των ακτών της Λωρίδας της Γάζας, που έχουν επιβληθεί από τις ισραηλινές δυνάμεις ως μέρος του αποκλεισμού της Γάζας, αποτελούν συλλογική τιμωρία του λαού της Γάζας και απαγορεύουν στους ψαράδες της Γάζας να εργαστούν κερδίζοντας τα προς το ζην αξιοπρεπώς και χωρίς να κινδυνεύουν να χάσουν την ζωή τους, να τραυματιστούν ή να συλληφθούν. Αυτή τη στιγμή στη Γάζα, μετά και την τελευταία ισραηλινή επίθεση τον Αύγουστο του 2014 που άφησε πάνω από 2.100 νεκρούς και πάνω από 11.000 τραυματίες, η ανθρωπιστική κρίση είναι χειρότερη από ποτέ. Χιλιάδες άνθρωποι ζουν στα ερείπια των βομβαρδισμένων σπιτιών τους, η ανεργία και η φτώχεια βρίσκονται στο μεγαλύτερο ποσοστό στον κόσμο και η εκπαίδευση, οι παροχές υγείας, οι κοινωνικές υπηρεσίες, όλα υπολειτουργούν. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί νέοι άνθρωποι ή ακόμα και οικογένειες, προσπαθούν να ξεφύγουν πληρώνοντας απατεώνες διακινητές που υπόσχονται να τους μεταφέρουν στην Ευρώπη, με κίνδυνο να πνιγούν στη Μεσόγειο. Οι περισσότεροι, όμως, παραμένουν, και όπως ξέρουν πολύ καλά να κάνουν, αντιστέκονται με όλα τα μέσα στην ισραηλινή κατοχή και στον αποκλεισμό που τους έχει επιβάλει. Παρά την ασφυκτική πολιορκία, ο αποκλεισμένος λαός της Γάζας καταφέρνει να επιβιώνει χάρη στην εφευρετικότητα και την επιμονή του. Προκειμένου, όμως, να συνεχίσει να επιβιώνει, έχει άμεσα ανάγκη από την επαφή και την επικοινωνία με τον

Τέλος, και αυτό είναι σημαντικό, η Ελλάδα κρατάει καλά και αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στις δύσκολες διαδικασίες των διαπραγματεύσεων, και στη στάση της αυτή τη βοηθάει το γεγονός ότι έχει πολιτικά επιχειρήματα: τη δημοκρατική νομιμότητα (ότι εκφράζει τη θέληση της τεράστιας πλειοψηφία του λαού), τη συνοχή στην ευρωζώνη, τα δίκαια αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας, που έχει φθάσει στα όριά της μετά από 5 και πάνω χρόνια λιτότητας… Σε αυτή την κρίσιμη φάση που μπήκαν οι διαπραγματεύσεις, «θα πρέπει να είμαστε κοντά στον ελληνικό λαό, να τον στηρίξουμε, να μην τον αφήσουμε μόνο του αντιμέτωπο με τις τράπεζες και τους ολιγάρχες», τονίστηκε στις συζητήσεις στο Παρίσι το διήμερο του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για εναλλακτικές πολιτικές. Οι διεθνείς εκδηλώσεις συμπαράστασης θα συνεχισθούν στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες και στις άλλες πόλεις της Ευρώπης. Μ. Κ.

υπόλοιπο κόσμο, όπως δικαιούται κάθε λαός. Με κλειστά όλα τα χερσαία σύνορα , τα γειτονικά κράτη και τον ΟΗΕ απρόθυμους να κάνουν κάτι για να αναγκάσουν το Ισραήλ να εκπληρώσει την υποχρέωσή του προς έναν κατεχόμενο λαό, η νέα αποστολή της ∆ιεθνούς Συμμαχίας του Στόλου της Ελευθερίας, την οποία στηρίζει η Πρωτοβουλία «Ένα Καράβι για τη Γάζα», είναι ένας ισχυρός τρόπος για να βγουν στην επιφάνεια τα εγκλήματα της πολιορκίας και ο αποκλεισμός της Γάζας. Έτσι, ένας μικρός στολίσκος από ψαροκάικα θα σαλπάρει στο τέλος του μήνα για να συναντήσει τα ψαροκάικα της Γάζας που πλέουν στην ίδια θάλασσα. Στην ίδια αυτή θάλασσα που κανένα κράτος δεν έχει δικαίωμα να βάζει αποκλεισμούς. Περισσότερες πληροφορίες για την αποστολή και τους τρόπους στήριξης του εγχειρήματος: Ένα Καράβι Για Τη Γάζα | ShipToGaza.gr Άντζελα Ζ. Ιωαννίδου Μέλος του συντονιστικού της Πρωτοβουλίας «΄Ενα Καράβι για τη Γάζα»


Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Ευρωομάδα της Αριστεράς: Ημερίδες μελέτης Την περασμένη Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη, 2,3 και 4 Ιουνίου πραγματοποιήθηκαν ημερίδες μελέτης στο ξενοδοχείο Ιντερκοντινένταλ της Αθήνας. Θέμα τους, το άκρως επίκαιρο ζήτημα του χρέους των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας και η αντιμετώπισή του σε μια προοπτική εναλλακτική της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης αντίληψης.

Γ. ∆ΡΑΓΑΣΑΚΗΣ, ΑΝΤΙΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Η συμφωνία που επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση μια συμφωνία, που θα λειτουργήσει ως γέφυρα για τη μετάβαση από την εποχή της λιτότητας και των μνημονίων στην εποχή της ανασυγκρότησης της οικονομίας, του μετασχηματισμού του κράτους και των δομών του, έχοντας ως στόχο την εξυπηρέτηση της κοινωνίας και των πολιτών, τη διαμόρφωση ενός νέου, σύγχρονου και δίκαιου παραγωγικού υποδείγματος για τη χώρα.

Χρέος, εργασία, επενδύσεις απαραίτητες προϋποθέσεις

Τ

ο πρώτο που πρέπει να εξασφαλίζει η συμφωνία, είναι να λήξει αυτή η περίοδος «μαρτυρίου». Να ομαλοποιηθούν οι συνθήκες και να προχωρήσουμε μπροστά. Το δεύτερο, είναι ότι στόχος δικός μας είναι να έχουμε μια συμφωνία όχι βραχύβια, που απλώς θα εξασφαλίζει την εκταμίευση της επόμενης δόσης. Επιδίωξή μας είναι μια συμφωνία μακράς πνοής. Έπειτα από πέντε χρόνια ύφεσης, λιτότητας, απολύσεων και αβεβαιότητας, εκείνο που έχει ανάγκη ο ελληνικός λαός, ανεξάρτητα από την κομματική του ένταξη, είναι μια συμφωνία μακράς πνοής, που θα επιτρέπει στους εργαζόμενους, στους νέους, στους σπουδαστές, στους επιχειρηματίες, στους επενδυτές, σε όλη την κοινωνία, να σχεδιάζει το μέλλον, να βλέπει μπροστά. Μια συμφωνία που δεν θα δίνει ορατότητα στο μέλλον, δεν θα μπορέσει να εξαλείψει την αβεβαιότητα, που σήμερα αποτελεί βασικό ανασταλτικό παράγοντα καταναλωτικών και επενδυτικών αποφάσεων. Συμφωνία, λοιπόν, που θα εξασφαλίζει ρευστότητα και ορατότητα του μέλλοντος είναι το βασικό αίτημα και επιδίωξη. Τρίτον, μετά από όλα όσα έχουμε υποστεί, η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει άλλη λιτότητα, άλλη ανεργία, ούτε αντέχει άλλες περικοπές μισθών και συντάξεων. Η επιδιωκόμενη, επομένως, συμφωνία δεν πρέπει να περιλαμβάνει υφεσιακά μέτρα, δεν πρέπει να περιέχει μέτρα, που οδηγούν σε περαιτέρω μειώσεις μισθών, συντάξεων ή περικοπές κοινωνικών δαπανών. Πρέπει να είναι

Τέταρτον, για να μπορεί να έχει αυτόν το χαρακτήρα η επιδιωκόμενη συμφωνία, δεν μπορεί να αγνοεί το συσσωρευμένο χρέος και τις αναγκαίες επενδύσεις που πρέπει να γίνουν. ∆εν μπορεί να αγνοεί, αλλά, αντίθετα, να διασφαλίζει την αναπτυξιακή προοπτική. ∆εν θα είναι σωστό για μια ακόμη φορά, όπως έγινε στο Eurogroup του 2012, τα θέματα του χρέους και της ανάπτυξης να παραπέμπονται στο αόριστο μέλλον. Η συμφωνία, που η παρούσα κυβέρνηση επιδιώκει, θεωρεί θεμελιώδες ζήτημα, την ύπαρξη ενός οδικού χάρτη, δεσμευτικού για την αντιμετώπιση του χρέους, ώστε αυτό να γίνει μακροχρόνια βιώσιμο και εξυπηρετήσιμο. Αυτό προϋποθέτει, και αυτό είναι το πέμπτο χαρακτηριστικό που θα ήθελα να αναφέρω, ότι η συμφωνία και η περαιτέρω πορεία της χώρας, πρέπει να στηρίζεται σε χαμηλά πλεονάσματα. Το πρόγραμμα και οι συμφωνίες που ίσχυαν ως τώρα, δέσμευαν τη χώρα στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων, τα οποία ακόμα και από ορισμένους εκ των εισηγητών τους θεωρούνται πλέον εξωπραγματικά και επί της ουσίας, συνιστούσαν τη θεσμοθέτηση και την αναπαραγωγή ενός μηχανισμού σκληρής λιτότητας. Γι’ αυτό και στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ αυτό, που κάποιοι οικονομολόγοι ονομάζουν «δημιουργική καταστροφή». Εδώ, είχαμε «διαλυτική καταστροφή». Η νέα συμφωνία λοιπόν, που επιδιώκουμε, πρέπει να εξασφαλίζει χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα, ενδεικτικά αναφέρω, κάτω από 1% του ΑΕΠ για το 2015 και κάτω από το 1,5% για το 2016. Στη συνέχεια τα πρωτογενή πλεονάσματα θα μπορούσαν να επαναπροσδιοριστούν ανάλογα με τους ρυθμούς ανάπτυξης που θα έχουμε εξασφαλίσει. Τέλος, η συμφωνία που επιδιώκουμε, πρέπει να συνοδεύεται από ένα ισχυρό πρόγραμμα επενδύσεων και απασχόλησης. Τα χρόνια των μνημονίων χαρακτη-

19

Στις επτά θεματικές συζητήσεις της διήμερης συνάντησης πήραν μέρος 33 ευρωβουλευτές της Ευρωομάδας της Αριστεράς από όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης. Μαζί τους και κυβερνητικά στελέχη της Αθήνας. Έπιλέξαμε, αναγκαστικά, ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά αποσπάσματα τοποθετήσεων, που δίνουν μια εικόνα της γόνιμης και χρήσιμης συζήτησης.

ΓΚΑΜΠΙ ΤΣΙΜΕΡ, ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΕΥΡΩΟΜΑ∆ΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Τέλος στη λιτότητα σε Ελλάδα και Ευρώπη

«Η

ρθε η ώρα να τεθεί ένα τέλος στη λιτότητα και να αλλάξει το κοινωνικό τοπίο στην Ελλάδα», δήλωσε η πρόεδρος της GUE / NGL Γκάμπι Τσίμερ μιλώντας στις Ημερίδες Μελέτης της Ομάδας. Η πρόεδρος της Ευρωομάδας της Αριστεράς τόνισε ότι: «Ήρθε η ώρα να βρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή μακροχρόνια συμφωνία, η οποία θα επιτρέπει στον ελληνικό λαό να κοιτάξει προς το μέλλον και η οποία θα τερματίζει την κατάστασή ασφυξίας. Η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει περισσότερη λιτότητα και ανεργία. Πρέπει να διασφαλιστεί η προοπτική για την ανάπτυξη και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί στη βάση των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, των αυξήσεων του ΦΠΑ και της περαιτέρω μείωσης μισθών και των συντάξεων των Ελλήνων πολιτών. «Πρέπει να καταλήξουμε σύντομα σε μια συμφωνία, που να επιτρέπει στην ελληνική κοινωνία να λειτουργήσει δίχως τις ανισότητες και χωρίς οικονομικό στραγγαλισμό. Χρειαζόμαστε άμεσα μια δίκαιη τελική συμφωνία για την Ελλάδα, που να μην δημιουργεί Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων, διαχωρίζοντας τους Ευρωπαίους πολίτες σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Μια πιθανή αποτυχία των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να αποβεί μοιραία όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά για το μέλλον της Ευρώπης.» Η Γκάμπι Τσίμερ ολοκλήρωσε σημειώνοντας: «Η ελληνική κυβέρνηση έχει παρουσιάσει μια ρεαλιστική πρόταση, την οποία οι θεσμοί πρέπει να αποδεχθούν. Είναι μια βιώσιμη λύση που προωθεί τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη και την ανάπτυξη με δικαιοσύνη”.

ρίστηκαν από μια πρωτοφανή σε καιρό ειρήνης αύξηση της ανεργίας και αποεπένδυσης. Για να μειώσουμε δραστικά την ανεργία, υπολογίζουμε ότι θα πρέπει τα αμέσως επόμενα χρόνια όχι απλώς να έχουμε κάποια αύξηση επενδύσεων, αλλά να διπλασιάσουμε τις επενδύσεις, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τούτο σημαίνει ένα επενδυτικό πρόγραμμα ιδιωτικών και δημόσιων, εγχώριων και ξένων, επενδύσεων, που, σε ορίζοντα πενταετίας, πρέπει να υπερβαίνει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα αυτό πρέπει να είναι σχεδιασμένο με τρόπο που να μετασχηματίζει το υφιστάμενο παραγωγικό σύστημα με όρους οικολογικής, κοινωνικής και οικονομικής βιωσιμότητας. Η πρότασή μας δεν έχει κόστος για τον Γερμανό ούτε για άλλους ευρωπαίους

φορολογούμενους. Επαναλαμβάνω, δεν ζητούμε νέα δάνεια. Ζητούμε αναδιάρθρωση των υφιστάμενων δανείων, με στόχο ο ESM, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, να γίνει προοπτικά ο μόνος δανειστής μας. Λόγω του χαμηλότερου επιτοκίου αλλά κυρίως λόγω της συνεπακόλουθης συμμετοχής μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το χρηματοδοτικό κενό θα μειωνόταν δραστικά, αν, παραδείγματος χάρη, τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία βρίσκονται σήμερα στην κατοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περνούσαν στον ESM. Εάν δε, αυτό γινόταν προοπτικά και με το χρέος προς το ∆ΝΤ, τότε η Ελλάδα θα μπορούσε να προχωρήσει χωρίς την ανάγκη νέου δανεισμού, δεδομένου ότι έτσι πολύ σύντομα θα έβγαινε στις αγορές.


20

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΧΡΕΟΣ

Ε. ΤΟΥΣΕΝ, ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Ο έλεγχος του χρέους επιβάλλεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία

Τ

ο χρέος που καλείται η Ελλάδα να πληρώσει, είναι τεράστιο και αποτελεί μέσο εκβιασμού. Η αμφισβήτηση της νομιμότητάς του είναι ένα σημαντικό βήμα. Μέχρι τώρα, καμία ευρωπαϊκή βουλή δεν έχει αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία. Οι χώρες που υπόκεινται σε διαδικασίες προσαρμογής και συνεπώς σε περιορισμούς σε ο,τι αφορά την εθνική κυριαρχία, μπορούν να κάνουν λογιστικό έλεγχο, καταδεικνύοντας γιατί το χρέος κατέληξε μη βιώσιμο και να δουν εάν υπάρχουν τυχόν ατασθαλίες. Όμως, σε καμία ευρωπαϊκή χώρα η Επιτροπή δεν ζήτησε να εφαρμοστεί αυτή η νομοθεσία. Υπήρξε αυτός ο νόμος ταμπού σε ό,τι αφορά την πληρωμή των χρεών Το θεμιτό ή αθέμιτο της δημιουργίας του χρέους είναι πολύ σημαντικό. Είναι αθέμιτο ένα χρέος, που είναι εις βάρος του κοινού οφέλους, που εξυπηρετεί μια μειοψηφία, που παραβιάζει τις διεθνείς συνθήκες. Ένα χρέος μη βιώσιμο δεν είναι απλά αυτό που δεν μπορεί να πληρωθεί. Ένα χρέος είναι μη βιώσιμο, αν η αποπληρωμή του εμποδίζει μια χώρα να ασκήσει θεμελιώδη δικαιώματα. Είναι απόφαση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Ελπίζουμε όταν έρθει η ώρα να δημοσιοποιήσουμε την έκθεση, στις 18/6, να μας βοηθήσετε να ακουστεί η φωνή μας σε όλες τις χώρες. Το τελευταίο τμήμα του κειμένου θα συγκεντρώνει τα επιχειρήματα από το διεθνές δίκαιο, τα οποία οι ελληνικές αρχές μπορούν να χρησιμοποιήσουν. Υπάρχει βασική αρχή στο δίκαιο ότι εάν ένα χρέος είναι απεχθές και μη εξυπηρετήσιμο, τότε μπορεί να γίνει μονομερής παύση πληρωμών. Τελικά, βεβαίως, εναπόκειται στις ελληνικές αρχές το τι θα κάνουν την έκθεση μας. Ας την αξιοποιήσουν, όπως νομίζουν. Είναι σαφές, όμως, πώς όλοι είμαστε έτοιμοι να συμμετέχουμε ενεργά και με μεγάλη σοβαρότητα στο έργο του έλεγχου, γιατί είμαστε πεπεισμένοι ότι υπάρχουν σημαντικές δυνάμεις, που θέλουν η

Ένα χρέος είναι μη βιώσιμο, αν η αποπληρωμή του εμποδίζει μια χώρα να ασκήσει θεμελιώδη δικαιώματα.

ΦΑΜΠΙΟ ΝΤΕ ΜΑΖΙ, ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΝΤΙ ΛΙΝΚΕ

Αναπόφευκτη η απομείωση του χρέους

Υπάρχει μια πραγματικότητα: αυτά τα χρέη δεν μπορούν να πληρωθούν και δεν θα πληρωθούν.

Η

ακύρωση του χρέους δεν είναι αυτοσκοπός, είναι ένα μέσο για να απελευθερωθούν πόροι, που μεταβιβάζονται σήμερα στους πιστωτές, στην ελληνική οικονομία,ώστε να αξιοποιηθούν για ένα καλύτερο μέλλον των νέων και των άνεργων. Υπενθυμίζω πως η έννοια του χρέους είναι τόσο παλιά, όσο και η ανθρωπότητα. Ακόμα και πριν το χρήμα υπήρχε χρέος και πάντα υπήρχε ένα μέσο, για να υποταχθούν οι άνθρωποι και να υπάρξει εκμετάλλευση της εργασίας τους. Κάποιοι οικονομολόγοι θα έλεγαν πως το χρέος από μόνο του δεν είναι πρόβλημα, γιατί αν κανείς έχει μια κεντρική τράπεζα, τυπώνει χρήμα. Το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι δεν έχει τη δική της κεντρική τράπεζα, γιατί η ΕΚΤ δεν παρέχει τη ρευστότητα που χρειάζεται η Ελλάδα. Είναι αντιφατικό να λέμε ότι η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει το χρέος της και ταυτόχρονα να κάνουμε ο,τι μπορούμε, ώστε να μη μπορεί να το αποπληρώσει. Τρεις επιλογές υπάρχουν για την απομείωσή του: α) ανάπτυξη β) πληθωρισμός γ) η διαγραφή/αναδιάρθρωση. Στην ελληνική περίπτωση οι δύο πρώτες επιλογές δεν μπορούν να βοηθήσουν. ∆εν υπάρχει εναλλακτική γιατί δεν υπάρχει ανάπτυξη. ∆εν υπάρχει η επιλογή του πληθωρισμού γιατί δεν επιτρέπεται. Η ΕΚΤ δεν θα στηρίξει διαγραφή του ελληνικού χρέους, γιατί θεωρεί ότι θα χάριζαν λεφτά στην Ελλάδα και αυτό απαγο-

ρεύεται. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι θα συμφωνήσουν πως η ΕΚΤ δεν έχει θεωρητικά τέτοιους περιορισμούς. Γεγονός είναι πως υπάρχει όρος για την απαγόρευση. Άλλα η ΕΚΤ θεωρητικά μπορεί να κάνει ο,τι θέλει στα πλαίσια του ισολογισμού της. Μπορεί να φτιάξει χρήμα από το τίποτα. Είναι ελεύθερη λοιπόν να ασκήσει τη δική της πολιτική όσον αφορά τον ισολογισμό, μπορεί να έχει ακόμα και αρνητικό κεφάλαιο. Νομίζω πως θα ήταν εφικτό και θα πρέπει να είναι στο πρόγραμμα των αριστερών κομμάτων, η κεντρική τράπεζα να μπορεί να δώσει άμεση πίστωση στα κράτη στα πλαίσια μιας αναδιάρθρωσης χρέους. Όταν δίνουν δισεκατομμύρια δολάρια στις τράπεζες, δεν είναι πληθωρισμός. Αυτό που χρειάζεται είναι να χρηματοδοτήσουμε τις δημόσιες επενδύσεις. Ορισμένοι προτείνουν την ακύρωση του χρέους, άλλοι, όπως ο Βαρουφάκης, να συνδεθεί ο βαθμός αποπληρωμής με το ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας. Η απομείωση του χρέους θα πραγματοποιηθεί. Όσο περισσότερο καθυστερεί, τόσο δυσκολότερο θα είναι για τους φορολογούμενους, που ο γερμανός υπουργός Οικονομικών νομίζει ότι προστατεύει.. Η τρόικα, η κεντρική τράπεζα μπορούν να χρησιμοποιήσουν όποια εργαλεία θέλουν, αλλά υπάρχει μια πραγματικότητα: αυτά τα χρέη δεν μπορούν να πληρωθούν και δεν θα πληρωθούν.


21

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΟΤΑΝ Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΥΠΟΣΚΕΛΙΖΕΙ ΤΗ ΣΥΝΟΧΗ

Η εμμονή που λέει ότι δεν πρέπει να αυξηθούν οι δαπάνες του κράτους, πρέπει να σταματήσει.

Ρ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

∆ημόσιες δαπάνες κατά της ανεργίας

Τ

ο 2008, όταν ξεκίνησε η κρίση, οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν αντικυκλικές πολιτικές, με αύξηση των δημοσίων δαπανών, για να στηριχθούν προγράμματα, σχηματίζοντας ένα δίχτυ ασφαλείας. Τα πρώτα δυο χρόνια, 2007-2009, είδαμε να ακολουθούνται αντικυκλικές πολιτικές από τις ΗΠΑ. Υπήρχε η συναίνεση ότι, εν μέσω ύφεσης και ενώπιον μιας κρίσης, οι κυβερνήσεις πρέπει να απαντήσουν. Έχουμε την ακραία περίπτωση της Κίνας, που επένδυσε το 12 % του ΑΕΠ σε δημόσιες δαπάνες. Το 2010 υπάρχει αλλαγή αντιμετώπισης στην Ευρώπη. Ανεξάρτητα από τις αιτίες της κρίσης, η θεραπεία που προκρίθηκε, για να αναζωογονηθεί η οικονομία, ήταν η λιτότητα, η μείωση των μισθολογικών αποδοχών και η εξάλειψη των ελλειμμάτων των προϋπολογισμών ως προϋπόθεση ανάπτυξης. Αποτέλεσμα αυτής της πολίτικης ήταν η αύξηση της ανεργίας. Βλέπουμε ότι

ακόμα και ο όρος για έλλειμμα στο 3% του προϋπολογισμού, που επιβάλλει το Μάαστριχ, δεν τίθεται πια σε συζήτηση. Για χώρες όπως η Ελλάδα, η λύση που επιβάλλεται είναι το πρωτογενές πλεόνασμα! Η όλη θεωρία της μείωσης των αποδοχών στηρίζεται στο ότι αυτό θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα. Ακόμα κι αν λειτουργούσε αυτή η πολίτικη για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει άμεση αντιπαράθεση ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ για το χαμηλότερο μισθολογικό κόστος. Η κάθε χώρα θα γίνει πιο ανταγωνιστική. Υπάρχει και η άλλη αντιμετώπιση, που βασίζεται σε μελέτες, που έχουν γίνει από τον ∆ιεθνή Οργανισμό Εργασίας και λένε: αν είχαμε συντονισμένες πολίτικες για μια βαθμιαία αύξηση των μισθών στις χώρες της ΕΕ, μέσα σε ένα χρόνο θα προέκυπτε αύξηση κατά 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Η μείωση του κόστους δεν αυξάνει την ανταγωνιστι-

κότητα όταν γίνεται σε όλη την ΕΕ και η ώθηση που θα δώσει η αύξηση των μισθών θα είναι κάτι θετικό. Όταν έχουμε συντονισμένη αύξηση σε μισθούς, έχουμε μεγαλύτερη ανάπτυξη, περισσότερα φορολογικά έσοδα. Αντί να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα όπως τώρα, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν γίνεται να αντιμετωπίσουμε μια ανεργία 25%. Η εμμονή που λέει ότι δεν πρέπει να αυξηθούν οι δαπάνες του κράτους, πρέπει να σταματήσει. Το έλλειμμα 3%, ως κάτι το αποδεχτό για τις χώρες της ΕΕ, πρέπει να επανέλθει στη συζήτηση. ∆εν είναι δυνατό όλες οι χώρες, να έχουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Οι μελέτες μας δείχνουν, πως εάν υπάρξει συντονισμένη πολίτικη στο ύψος των μισθών, θα μπορούσε η Ευρώπη να αναβιώσει μόνο μέσα από αυτό το μέτρο. •

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΩΝΤΑΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ

∆. ΠΑΠΑ∆ΗΜΟΥΛΗΣ, ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΣΥΡΙΖΑ

Ευρώ και λιτότητα, διπλή αποτυχία

Ε

χουμε μια διαπιστωμένη αποτυχία. Τι μας είπαν οι νεοφιλελεύθεροι; Ότι συμπιέζοντας μισθούς και συντάξεις θα έχουμε μεγαλύτερα κέρδη, ανάπτυξη και επενδύσεις. Οι επενδύσεις σήμερα είναι 15% χαμηλότερα απ’ ο,τι ήταν το 2009 και η ευρωζώνη έχει ασθενέστερους ρυθμούς ανάπτυξης απ’ ο,τι οι ΗΠΑ, που χρησιμοποίησαν περισσότερο κεϋνσιανισμό. Επίσης, είπαν ότι αρκούν οι ιδιωτικές επενδύσεις, αν συμπιέσουμε το κόστος της εργασίας και τα δικαιώματα των εργαζόμενων. Και αυτό ήταν λάθος. Άρα πρέπει να ξαναθυμηθούμε ότι σε μια περίοδο κρίσης η αύξηση των μισθών μπορεί να είναι μοχλός για να αυξηθούν και οι ιδιωτικές επενδύσεις. Επίσης, η Κομισιόν ποντάρει σε μια μόχλευση 1 προς 15 σε συνθήκες στασιμότητας της οικονομίας. Αυτό

είναι αδύνατο. Χρειάζεται φρέσκους πόρους και εγκατάλειψη της μονομερούς λιτότητας, που παράγει και άλλες ανισορροπίες. Εδώ ζούμε ανθρωπιστική κρίση ενώ στη Γερμανία οι κυβερνήσεις έχουν επιβάλει πάγωμα μισθών και κοινωνικών δικαιωμάτων για 15 χρόνια. Εκεί πρέπει να ζητήσουμε να αυξηθεί η ζήτηση. Εκτός από την αποτυχία της λιτότητας φάνηκαν και οι ανισότητες του ευρώ. Έχει οικοδομηθεί με κανόνες κατάλληλους για τις ήσυχες θάλασσες. Μόλις ξέσπασε η κρίση, αυτή η αρχιτεκτονική φάνηκε ελλειμματική. Η ομάδα της αριστεράς, ανεξάρτητα απ τις διαφορετικές απόψεις για συμμετοχή η όχι των χώρων μας στο ευρώ, πρέπει να ενωθούμε ώστε να μην υπάρχει αλά καρτ νεοφιλελευθερισμός. •

Χρειάζεται φρέσκους πόρους και εγκατάλειψη της μονομερούς λιτότητας, που παράγει και άλλες ανισορροπίες.


22

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Β. ΜΠΑΓΙΕΡ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ «TRANSFORM! EUROPE»

Σ. ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ, ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΣΥΡΙΖΑ

Φαύλος κύκλος χωρίς λογική

Κόμματα και κινήματα στο πλευρό της Ελλάδας

Η

Ζητούν να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα, που δεν οδηγεί πουθενά και συνεχίζει το φαύλο κύκλο ύφεση-λιτότητα.

Ε

ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

διεθνής συνάντησή μας ασχολήθηκε με το πρόβλημα του χρέους στην περιφέρεια της Ευρώπης και την ελληνική περίπτωση, χωρίς φυσικά να δώσει οριστικές απαντήσεις. Και πώς θα μπορούσε να το κάνει, από την στιγμή που έχουμε να κάνουμε με στυγνούς, διαιρεμένους μεταξύ τους, αλλά και αλλοπρόσαλλους δανειστές. Όταν με ρωτούν στο εξωτερικό για τις περιβόητες μεταρρυθμίσεις, που υποτίθεται, δεν θέλει να κάνει η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, τους δίνω ένα τρανταχτό παράδειγμα, που αποδεικνύει ότι πρόκειται στην πραγματικότητα για απορυθμίσεις: την κατάργηση της δημοτικής αστυνομίας. Από την αρχή της εφαρμογής των μνημονίων η τρόικα ζητούσε τα κεφάλια δημοσίων υπαλλήλων. Κάποια στιγμή, καθώς δεν έβρισκαν κεφάλια να πάρουν, αποφάσισαν να καταργήσουν τη δημοτική αστυνομία. Όμως η δημοτική αστυνομία εκτός του ότι ήταν απαραίτητη για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, ήταν και μια υπηρεσία που απέφερε κέρδος με τα πρόστιμα για τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Αυτοί όμως επέμεναν στη διάλυση της κι έτσι και λιγότερα κέρδη υπάρχουν και μεγαλύτερο χάος στο παρκάρισμα. Τώρα, ζητούν από τη σημερινή κυβέρνηση να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα, που, επίσης, δεν οδηγεί πουθενά και συνεχίζει το φαύλο κύκλο ύφεση-λιτότητα κι ας λένε όλοι οι νομπελίστες οικονομολόγοι ότι πρόκειται για καταστροφικό λάθος. Αυτό ήταν το πρόβλημα της διεθνούς συνάντησης: πώς μπορεί να χαράξει κανείς πολιτική απέναντι στην παράλογη τρόικα.

κ μέρους του «transform! europe», έχω μια σύντομη έκθεση για τις προσπάθειες, που γίνονται για τη στήριξη προς τον ελληνικό λαό και την ελληνική κυβέρνηση, μπροστά στον εκβιασμό που δέχεται από τις διεθνείς αγορές και τη γερμανική κυβέρνηση. Ως ίδρυμα, έχουμε αποστολή να δημιουργήσουμε έναν πολιτικό χώρο, εντός του οποίου επιστήμονες, άτομα που ανήκουν σε κοινωνικά κινήματα και πολιτικοί δρώντες μπορούν να αναπτύξουν κοινή στρατηγική. Μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να θέσουμε το ερώτημα τι σημαίνει νέα πολιτική κατάσταση για αυτους τους δρώντες. Ήδη πριν τις εκλογές, είχαμε πολλές κινήσεις αλληλεγγύης προς την Ελλάδα για να οδηγηθούμε σε αυτή τη νίκη. Συνδικάτα, κινήματα αγκάλιασαν αυτή την υπόθεση. Και στο πλαίσιο αυτό υπήρχε και μια σειρά σημαντικών τοποθετήσεων, όπως της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων: η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απειλή άλλα ευκαιρία για την Ευρώπη. Βασισμένοι σε όλες αυτές τις δηλώσεις αλληλεγγύης, μπορέσαμε να αναλάβουμε την οργάνωση ενός σεμιναρίου, στο οποίο ήρθαν διάφοροι πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς, για να δούμε πώς θα μπορέσουμε να δείξουμε την αλληλεγγύη μας στην Ελλάδα. Πραγματικά, μας προξένησε έκπληξη ότι αποδέχτηκαν την πρόσκληση άνθρωποι από τόσο ευρύ φάσμα. Είναι ένα πρώτο βήμα για μια κοινή στρατηγική, που έγινε, γνωρίζοντας πως μπορούμε να ενωθούμε αλλά αυτό δεν θα ανταποκρίνεται στην ένταση και τη δραματικότητα της κατάστασης. Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις αυτές εξέφρασαν μια νέα πολιτική ώθηση. Το πρόβλημα ήταν πως για τα συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα ήταν δύσκολο, παραδοσιακά, να έχουν σχέση με κόμματα. Κι η απογοήτευση για την οπισθοχώρηση του Κοινωνικού Φόρουμ οδήγησε σε μια χαλάρωση. Είχαμε ξανά την πολιτικοποίηση της συζήτησης και σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία. Οι δυσκολίες μεταξύ κομμάτων και κινημάτων είναι υπαρκτές. Είναι δύσκολο να δεχτούν πως τα συνδικάτα δεν έχουν αποκλειστική σχέση με ένα πολιτικό κόμμα. Είναι δουλειά των αριστε-

ρών να φροντίσουν να διευρυνθεί η διαδικασία. Είναι σημαντικό πως συμφωνήσαμε ότι μέχρι τον Ιούνιο, πρέπει να βάλουν τα κοινωνικά κινήματα την ατζέντα. Είχαμε την ιδέα μεταξύ 20-24 Ιουνίου να κάνουμε μία ευρωπαϊκή μέρα δράσης. Στις 27 Ιουνίου θα έχουμε μία μεγάλη συγκέντρωση στην Αθήνα. Αντιλαμβανόμαστε πως αυτός ο αγώνας για τη στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησης είναι αγώνας προς το συμφέρον όλων των ευρωπαϊκών χωρών και λαών. Αυτό σημαίνει πως έχουμε πόλεμο χαρακωμάτων, που θα κρατήσει πολύ. Θα πρέπει να εστιάσουμε σε ένα ευρωπαϊκό μέτωπο αλληλεγγύης κατά της λιτότητας, στο πλαίσιο του οποίου κινήματα, συνδικάτα και κόμματα θα βρουν τη θέση τους.

Ο αγώνας για τη στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησης είναι αγώνας προς το συμφέρον όλων των ευρωπαϊκών χωρών και λαών.


23

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ, ΣΚΥΛΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΗ ΒΙΑ

Με μέσο το φόβο και στόχο την υπακοή Επιχειρώντας τη διερεύνηση του θέματος που ήρθε στην επικαιρότητα με την είδηση που διακινήθηκε από τα ΜΜΕ ως «πιτ μπουλ επιτέθηκε και τραυμάτισε 9 ανθρώπους», η «Εποχή» απευθύνθηκε στον εκπαιδευτή ή σωστότερα κυναγωγό, Νίκο Τσιάμη. Η πρώτη κουβέντα του έδωσε κατευθείαν στα γεγονότα μια άλλη διάσταση: «To περιστατικό στο οποίο θέλεις να αναφερθούμε αφορά την επιθετικότητα των ανθρώπων, όχι των σκύλων».

«Σ

υνολικά, φαίνεται ότι υπάρχει ανάγκη τα ΜΜΕ να παρουσιάσουν κάποια ζητήματα τροφοδοτώντας το φόβο των ανθρώπων. Μεταξύ άλλων, έτσι διαχειρίστηκαν και αυτό το θέμα», επισημαίνει ο Ν. Τσιάμης. «Είναι χαρακτηριστικό ότι τα σκυλιά στα οποία με μια λέξη αναφερόμαστε ως πιτ μπουλ και τα οποία αυτές τις μέρες χρησιμοποίηθηκαν ως φόβητρο, είναι από τα πιο φιλικά σκυλιά. Ενδεχομένως είναι από τις καλύτερες φυλές για κοινωνικοποίηση με παιδιά. Ωστόσο, πολύ συχνά πέφτουν στα πλέον ακατάλληλα χέρια, σε ανθρώπους που δεν τα σέβονται και τα ωθούν να εκδηλώσουν επιθετική συμπεριφορά», υπογραμμίζει ο κυναγωγός. «Το πρόβλημα ξεκινά από τους επαγγελματίες του χώρου, στους οποίους οι πολίτες συνήθως απευθύνονται για να μάθουν πώς να συμβιώνουν με τους σκύλους ή για να αποκτήσουν ένα σκύλο. Συχνά υπάρχει είτε περιορισμένο είτε αναχρονιστικό γνωστικό πεδίο. ∆υστυχώς, ακόμα και κτηνίατροι δίνουν συμβουλές, σε όσους απευθύνονται σε αυτούς, που αντιμετωπίζουν το σκύλο σαν το ζητούμενο να είναι να τραμπουκίσουν ή να σπάσουν τον τσαμπουκά στο ζώο. Οι εκτροφείς, που έχουν το σκύλο στο

«Γουλί» κουρεύτηκαν οι εργαζόμενοι στις ΜμΕ

πρώτο καίριο διάστημα της ζωής του, είναι πολύ συχνά εξαιρετικά ανεπαρκείς», διαπιστώνει ο Ν. Τσιάμης.

Υπακοή με κάθε μέσο

«Ο σκύλος είναι το μόνο ζώο που έχει συμμαχήσει με το ανθρώπινο είδος. Για αυτό το λόγο την τελευταία 15ετία παγκοσμίως εξετάζεται τόσο επισταμένα η λειτουργία του σκύλου, ώστε να απαντηθούν ζητήματα που αφορούν την ψυχολογία του ίδιου του ανθρώπου. Η βιβλιογραφία είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη. Ωστόσο, οι άνθρωποι που εκπαιδεύουν σκύλους σπάνια έχουν διαβάσει. Συνήθως αυτό που απαιτείται από το σκύλο είναι η με κάθε μέσο υπακοή. Όταν, όμως πιέζεις, τραμπουκίζεις ή τιμωρείς ένα σκύλο, το αποτέλεσμα θα είναι ένα νευρικό ζώο. Ίσως σε κάποιους σκύλους που έχουν ιδιαίτερο θάρρος ή αντοχή να έχεις ως αποτέλεσμα την υπακοή, όμως θα έχεις παράλληλα μάθει στο ζώο με ποιο τρόπο λειτουργεί ο κόσμος. Μέσω του φόβου ο σκύλος θα συναινέσει, αλλά με την πρώτη ευκαιρία θα χρησιμοποιήσει τον ίδιο τρόπο στο περιβάλλον του».

Όση ώρα μιλάει ο κυναγωγός, δεν μπορώ να αποφύγω τον πειρασμό να βάλω στη θέση του «επιθετικού» σκύλου, τον άνθρωπο που εμφανίζει «παρεκκλίνουσα» συμπεριφορά. Πόσο διαφορετικά θα αντιμετώπιζε αυτή η κοινωνία ένα τέτοιο άνθρωπο; Μήπως πολύ συχνά στην παιδεία ή στο σωφρονισμό δεν προτάσσεται η τιμωρία; Στη χειραγώγηση και στην προπαγάνδα δεν χρησιμοποιείται ο φόβος; Μοιράζομαι αυτή τη σκέψη με τον Νίκο Τσιάμη: «Η φράση που λέει ότι η συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στα ζώα είναι βασικός δείκτης πολιτισμού δεν είναι κενή νοήματος».

Ζήτημα διαχείρισης εξουσίας

Η τιμωρία είναι τόσο συχνά επιλογή συμπεριφοράς του ανθρώπου απέναντι στο σκύλο, γιατί αποτελεί «ζήτημα διαχείρισης της εξουσίας και φέρνει στην επιφάνεια το πρόβλημα που αφορά σε διαφορετικά επίπεδα την ανθρώπινη κοινωνία, δηλαδή την επιθετικότητα. Στα σπίτια που μπαίνω, παρατηρώ ότι οι άνθρωποι που χειρίζονται το σκύλο τους με επιθετικότητα, χειρίζονται με τον ίδιο τρόπο και τα παιδιά τους και τους συν-

τρόφους τους» επισημαίνει ο Ν. Τσιάμης. «Οι άνθρωποι έχουμε στο μυαλό μας να «διορθώσουμε» το σκύλο. Προτάσσουμε αυτό που δεν θέλουμε να κάνει ο σκύλος. Είναι ο ίδιος προβληματικός τρόπος που λειτουργούμε και με τους ανθρώπους. Όταν δεν «διορθώνεται», εγκαταλείπεται. Με την ίδια ευκολία που εγκαταλείπονται και οι άνθρωποι, οι ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό ο σκύλος, ο οποίος είναι η αφορμή για τη συζήτησή μας, ήταν ένας εγκαταλελειμμένος σκύλος. Συνήθως οι σκύλοι εγκαταλείπονται στην ηλικία που εγκαταλήφθηκε και αυτός, γύρω στους 7-8 μήνες της ηλικίας τους. Γιατί τότε απαιτεί δέσμευση χρόνου και ενέργειας, απαιτεί υπευθυνότητα, απαιτεί αφοσίωση.»

Οι επόμενες γενιές είναι η ελπίδα

Πώς, λοιπόν, μπορούμε να αλλάξουμε τη ροή αυτής της πορείας; «Η κατάσταση μπορεί να αλλάξει από τους ανθρώπους που ασχολούνται με τους σκύλους, όχι μόνο απο τους επαγγελματίες, αλλά από τον καθένα που έχει ένα σκύλο. Η πολιτεία, από την πλευρά της, χρειάζεται να ενημερώσει με εκστρατείες στα ΜΜΕ, αλλά κυρίως στα σχολεία. Οι επόμενες γενιές είναι η ελπίδα. Επίσης, η νομοθεσία χρειάζεται βελτιώσεις.» Φαίνεται, τελικά, ότι τα ΜΜΕ στη συντριπτική τους πλειοψηφία αντιμετώπισαν εμάς τους πολίτες – θεατές όπως εμείς αντιμετωπίζουμε τους σκύλους συνήθως: τροφοδοτώντας το φόβο για να πετύχουν την υπακοή. Είναι ο ίδιος φόβος που επιχειρείται να τροφοδοτηθεί τόσο συχνά πια σε μεγάλη ποικιλία πεδίων και είναι εξίσου υποχρέωσή μας να τον σπάσουμε, πρώτα από όλα μέσα μας. Ζωή Γεωργούλα

Ο μέσος καθαρός μισθός τους έφτασε στα 600 ευρώ την περίοδο Σαμαρά - Βενιζέλου Οι «εργαζόμενοι των 600 ευρώ», όπως προκύπτει μέσα από την ανάλυση των τελευταίων στατιστικών στοιχείων του ΙΚΑ, είναι μια από τις κορυφαίες -μελανές- «επιτυχίες» που πιστώνεται, έναντι των εταίρων - δανειστών, στο «success story» της συγκυβέρνησης Ν∆ – ΠΑΣΟΚ. Μετά το πρώτο «κούρεμα» της περιόδου 2010 – 2012 (6,5% κατά μέσο όρο), τη διετία Σαμαρά – Βενιζέλου το «μάρμαρο» του μνημονίου «πλήρωσαν» ως επί το πλείστον οι απασχολούμενοι στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι αμοιβές των οποίων μειώθηκαν επιπλέον κατά 17,2%.

Ο

πως προκύπτει από τα δεδομένα που δόθηκαν στη δημοσιότητα από το ΙΚΑ μέσα στην εβδομάδα για το Νοέμβριο του 2014, οι μισθοί για την πλειονότητα των εργαζομένων σε επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα μετατράπηκαν τα τελευταία χρόνια σε «ρεγάλο» που αγγίζει τα όρια της φτώχειας. Συγκεκριμένα, οι μηνιαίες αμοιβές των απασχολουμένων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) τον αντίστοιχο μήνα του 2009, δηλαδή πριν το πέρασμα της

χώρας στην «εποχή των μνημονίων» με απόφαση της κυβέρνησης ΓΑΠ, κατά μέσο όρο ανέρχονται στα 933,22 ευρώ το μήνα, μικτά. Μέσα στα πρώτα δύο χρόνια της μνημονιακής περιόδου μειώθηκαν κατά 6,5%, κατά μέσο όρο. Ετσι, το Νοέμβριο του 2012 έφτασαν στα 872,4 ευρώ το μήνα, μικτά.

Την περίοδο της διακυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, με τους μνημονιακούς νόμους να καθιερώνουν μια νέα, τραγική πραγματικότητα για την ελληνική αγορά εργασίας, οι μισθοί των εργαζομένων στις ΜμΕ «κουρεύτηκαν» επιπλέον κατά 17,2%, κατά μέσο όρο. Από τα στοιχεία του ΙΚΑ προκύπτει ξεκάθαρα ότι το Νοέμβριο του 2014 η μέση μηνιαία αμοιβή στις επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα έφτασε στα 722,5 ευρώ το μήνα, μικτά, κατά μέσο όρο. Αυτό σημαίνει ότι, ο μέσος, καθαρός μισθός, λίγο πριν Ν∆ και ΠΑΣΟΚ αποχωρήσουν από την εξουσία, για τους εργαζομένους

στις ΜμΕ είχε φτάσει περίπου στα 610 με 615 ευρώ το μήνα. Συνολικά, από το Νοέμβριο του 2009 μέχρι και τον αντίστοιχο μήνα του 2014, ο μέσος μισθός σε επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα «κουρεύτηκε» κατά 210 ευρώ! Ποσοστιαία, η μείωση «άγγιξε» το 22,6%. Σημειώνεται ότι οι ΜμΕ που έχουν έως 10 άτομα προσωπικό αποτελούν το 89,57% του συνόλου των επιχειρήσεων, δηλαδή απασχολούν τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων. Σε απόλυτους αριθμούς οι επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 εργαζομένους, μέχρι τα τέλη του 2014, ήταν περίπου 192.054 και οι επιχειρήσεις με μεγαλύτερο αριθμό προσωπικού ήταν μόλις 22.355. Νάσος Χατζητσάκος


22

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Β. ΜΠΑΓΙΕΡ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ «TRANSFORM! EUROPE»

Σ. ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ, ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΣΥΡΙΖΑ

Φαύλος κύκλος χωρίς λογική

Κόμματα και κινήματα στο πλευρό της Ελλάδας

Η

Ζητούν να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα, που δεν οδηγεί πουθενά και συνεχίζει το φαύλο κύκλο ύφεση-λιτότητα.

Ε

ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

διεθνής συνάντησή μας ασχολήθηκε με το πρόβλημα του χρέους στην περιφέρεια της Ευρώπης και την ελληνική περίπτωση, χωρίς φυσικά να δώσει οριστικές απαντήσεις. Και πώς θα μπορούσε να το κάνει, από την στιγμή που έχουμε να κάνουμε με στυγνούς, διαιρεμένους μεταξύ τους, αλλά και αλλοπρόσαλλους δανειστές. Όταν με ρωτούν στο εξωτερικό για τις περιβόητες μεταρρυθμίσεις, που υποτίθεται, δεν θέλει να κάνει η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, τους δίνω ένα τρανταχτό παράδειγμα, που αποδεικνύει ότι πρόκειται στην πραγματικότητα για απορυθμίσεις: την κατάργηση της δημοτικής αστυνομίας. Από την αρχή της εφαρμογής των μνημονίων η τρόικα ζητούσε τα κεφάλια δημοσίων υπαλλήλων. Κάποια στιγμή, καθώς δεν έβρισκαν κεφάλια να πάρουν, αποφάσισαν να καταργήσουν τη δημοτική αστυνομία. Όμως η δημοτική αστυνομία εκτός του ότι ήταν απαραίτητη για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, ήταν και μια υπηρεσία που απέφερε κέρδος με τα πρόστιμα για τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Αυτοί όμως επέμεναν στη διάλυση της κι έτσι και λιγότερα κέρδη υπάρχουν και μεγαλύτερο χάος στο παρκάρισμα. Τώρα, ζητούν από τη σημερινή κυβέρνηση να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα, που, επίσης, δεν οδηγεί πουθενά και συνεχίζει το φαύλο κύκλο ύφεση-λιτότητα κι ας λένε όλοι οι νομπελίστες οικονομολόγοι ότι πρόκειται για καταστροφικό λάθος. Αυτό ήταν το πρόβλημα της διεθνούς συνάντησης: πώς μπορεί να χαράξει κανείς πολιτική απέναντι στην παράλογη τρόικα.

κ μέρους του «transform! europe», έχω μια σύντομη έκθεση για τις προσπάθειες, που γίνονται για τη στήριξη προς τον ελληνικό λαό και την ελληνική κυβέρνηση, μπροστά στον εκβιασμό που δέχεται από τις διεθνείς αγορές και τη γερμανική κυβέρνηση. Ως ίδρυμα, έχουμε αποστολή να δημιουργήσουμε έναν πολιτικό χώρο, εντός του οποίου επιστήμονες, άτομα που ανήκουν σε κοινωνικά κινήματα και πολιτικοί δρώντες μπορούν να αναπτύξουν κοινή στρατηγική. Μετά την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να θέσουμε το ερώτημα τι σημαίνει νέα πολιτική κατάσταση για αυτους τους δρώντες. Ήδη πριν τις εκλογές, είχαμε πολλές κινήσεις αλληλεγγύης προς την Ελλάδα για να οδηγηθούμε σε αυτή τη νίκη. Συνδικάτα, κινήματα αγκάλιασαν αυτή την υπόθεση. Και στο πλαίσιο αυτό υπήρχε και μια σειρά σημαντικών τοποθετήσεων, όπως της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων: η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απειλή άλλα ευκαιρία για την Ευρώπη. Βασισμένοι σε όλες αυτές τις δηλώσεις αλληλεγγύης, μπορέσαμε να αναλάβουμε την οργάνωση ενός σεμιναρίου, στο οποίο ήρθαν διάφοροι πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς, για να δούμε πώς θα μπορέσουμε να δείξουμε την αλληλεγγύη μας στην Ελλάδα. Πραγματικά, μας προξένησε έκπληξη ότι αποδέχτηκαν την πρόσκληση άνθρωποι από τόσο ευρύ φάσμα. Είναι ένα πρώτο βήμα για μια κοινή στρατηγική, που έγινε, γνωρίζοντας πως μπορούμε να ενωθούμε αλλά αυτό δεν θα ανταποκρίνεται στην ένταση και τη δραματικότητα της κατάστασης. Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις αυτές εξέφρασαν μια νέα πολιτική ώθηση. Το πρόβλημα ήταν πως για τα συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα ήταν δύσκολο, παραδοσιακά, να έχουν σχέση με κόμματα. Κι η απογοήτευση για την οπισθοχώρηση του Κοινωνικού Φόρουμ οδήγησε σε μια χαλάρωση. Είχαμε ξανά την πολιτικοποίηση της συζήτησης και σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία. Οι δυσκολίες μεταξύ κομμάτων και κινημάτων είναι υπαρκτές. Είναι δύσκολο να δεχτούν πως τα συνδικάτα δεν έχουν αποκλειστική σχέση με ένα πολιτικό κόμμα. Είναι δουλειά των αριστε-

ρών να φροντίσουν να διευρυνθεί η διαδικασία. Είναι σημαντικό πως συμφωνήσαμε ότι μέχρι τον Ιούνιο, πρέπει να βάλουν τα κοινωνικά κινήματα την ατζέντα. Είχαμε την ιδέα μεταξύ 20-24 Ιουνίου να κάνουμε μία ευρωπαϊκή μέρα δράσης. Στις 27 Ιουνίου θα έχουμε μία μεγάλη συγκέντρωση στην Αθήνα. Αντιλαμβανόμαστε πως αυτός ο αγώνας για τη στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησης είναι αγώνας προς το συμφέρον όλων των ευρωπαϊκών χωρών και λαών. Αυτό σημαίνει πως έχουμε πόλεμο χαρακωμάτων, που θα κρατήσει πολύ. Θα πρέπει να εστιάσουμε σε ένα ευρωπαϊκό μέτωπο αλληλεγγύης κατά της λιτότητας, στο πλαίσιο του οποίου κινήματα, συνδικάτα και κόμματα θα βρουν τη θέση τους.

Ο αγώνας για τη στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησης είναι αγώνας προς το συμφέρον όλων των ευρωπαϊκών χωρών και λαών.


Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΕΡΓΑΣΙΑ

25

Κάθε φορά ευχόμαστε να είναι τελευταίοι νεκροί που θρηνούμε, αλλά δεν φθάνουν τα ευχετήρια. Πρέπει η ελληνική πολιτεία να σκύψει επιτέλους πάνω από τα εργασιακά θέματα. Ζητάμε να μπορούμε να ζήσουμε αξιοπρεπώς με ένα οχτάωρο μεροκάματο και να γυρνάμε γεροί σπίτια μας.

Όταν τα κέρδη μετριούνται σε ανθρώπινες ζωές

Ρεπορτάζ για τις συνθήκες εργασίας στα Ελληνικά Πετρέλαια

Τ

έσσερις νεκρούς εργαζόμενους και δύο τραυματίες άφησε πίσω της τελικά η τραγωδία που εξελίχτηκε στις 8 Μαΐου στα Ελληνικά Πετρέλαια, μετά από πυρκαγιά στο διυλιστήριο στον Ασπρόπυργο κατά τη διάρκεια συντήρησης της μονάδας. Η νέα διοίκηση της εταιρείας μετά από έρευνα για τα αίτια του δυστυχήματος και εξέταση των 9 αρμόδιων στελεχών και υπαλλήλων κατέληξε πως το δυστύχημα οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος. Παρόλα αυτά οι εργαζόμενοι των διυλιστηρίων θεωρούν πως τα αίτια είναι βαθύτερα και σχετίζονται με την οργάνωση και τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν. Η τραγωδία αυτή δεν οφείλεται σε έλλειψη των μέσων και διαδικασιών ασφάλειας, σύμφωνα με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου, μηχανικό των ΕΛΠΕ, καθώς ακόμα και όταν τηρούνται αυτά, ο ρόλος τους μπορεί να υποβαθμιστεί από άλλους παράγοντες. «∆εν υπάρχει βιομηχανία που να μην προσπαθεί να γλιτώσει λεφτά από τον τομέα της ασφάλειας. Τα Ελληνικά Πετρέλαια μπορώ να πω ότι τηρούν τις διαδικασίες που πρέπει και επιβάλλει ο νόμος. Κατά τη γνώμη του σωματείου οι παράγοντες που προκάλεσαν την τραγωδία δεν σχετίζονται με λάθος ανθρώπους, αλλά ευθύνες έχει η διοίκηση με τη συνεχόμενη πίεση και εντατικοποίηση της εργασίας που επιβάλλει χρόνια τώρα στο προσωπικό». Ενώ επισημαίνει και τον κίνδυνο της ανθρωποφαγίας σε τέτοιου είδους περιστατικά, αναδεικνύοντας ένα αποδιοπομπαίο τράγο, προκειμένου να καλυφθούν τα βαθύτερα αίτια.

Στο βωμό του κέρδους

«Κάθε 4 χρόνια πρέπει να γίνεται μια συντήρηση στο διυλιστήριο. Αυτή τη φορά πέρασαν 6 χρόνια και δεν είχε γίνει. Το 40% του έμπειρου προσωπικού, οι χειριστές των μονάδων του διυλιστηρίου έχουν φύγει με εθελούσια έξοδο και οι νέοι συνάδελφοι που τους αντικατέστησαν δεν έχουν την ίδια εμπειρία και εκπαίδευση για να κάνουν αυτή τη συντήρηση. Η εταιρεία για να εξοικονομήσει χρήμα προώθησε αυτή την πολιτική γιατί οι νέοι παίρνουν το 1/3 του μισθού των προηγούμενων. Το εργολαβικό προσωπικό επίσης που ήρθε για τη συντήρηση δεν ήταν εξειδικευμένο. Η παλιά διοίκηση φέρει βαριές ευθύνες γιατί έφερε ανθρώπους για αυτή τη δουλειά που δεν ήταν ειδικοί. Ταυτόχρονα είχε τους εργαζόμενούς της να δουλεύουν 14 και 16 ώρες συνεχόμενα, χωρίς καμία αργία. Καταλαβαίνετε ότι το μυαλό και το σώμα τους γίνεται κομμάτια. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν μπορούμε να μιλάμε

για μέτρα ασφαλείας» περιγράφει και ο Γιάννης Βλάχος, εργαζόμενος στα ΕΛΠΕ στον Ασπρόπυργο και μέλος του Συνδικάτου Μετάλλου. Στο βωμό του κέρδους οι εργαζόμενοι απομυζούνται, καθώς ο χρόνος για την ολοκλήρωση μιας εργασίας συμπιέζεται όσο γίνεται περισσότερο. Η συγκεκριμένη συντήρηση έπρεπε να είχε διάρκεια 45 ημερών, αλλά γινόταν προσπάθεια να επιτευχθεί μέσα σε 15, χωρίς βέβαια την ύπαρξη περισσότερου ή πιο εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ όπως τονίζουν οι εργαζόμενοι το ζήτημα της εμπειρίας και της γνώσης είναι καθοριστικό σε αυτού του είδους δουλειά. «Εκπαίδευση γίνεται, αλλά δεν γίνεται αυτή που πρέπει. Η εκπαίδευση πρέπει να ενταχθεί σε όλα τα συγκροτήματα μέσα στην καθημερινή δουλειά και όχι να γίνεται σαν πάρεργο, υπερωριακά και ανάμεσα σε άλλες δουλειές ώστε να μην δίνεται η σημασία που αρμόζει. Πρέπει να γίνεται προγραμματισμένη εκπαίδευση και συστηματική. Να μην είναι μόνο για τα χαρτιά» σύμφωνα με τον Γ. Παπακωνσταντίνου.

Ούτε τυχαίο, ούτε μεμονωμένο περιστατικό

«Το κέρδος σε αυτού του είδους τις βιομηχανίες πρέπει να έρχεται από επενδύσεις, τον εκσυγχρονισμό και τις νέες τεχνολογίες, όχι από συμπίεση των θέσεων εργασίας και από χαμηλότερο κόστος των ανειδίκευτων νέων εργατών. Όταν συμβαίνει αυτό πρόκειται για προαναγγελθείσα δολοφονία» σύμφωνα με τον Θωμά Κώτσια, βουλευτή Ευρυτανίας του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην εργαζόμενου στα ΕΛΠΕ για 35 χρόνια. Αυτή η λογική οφείλεται στο management του Λάτση που κυριάρχησε και στα Ελληνικά Πετρέλαια μετά την ιδιωτικοποίησή τους, σύμφωνα με τον ίδιο. Μια λογική που έχει προκαλέσει και άλλες τέτοιες τραγωδίες στο παρελθόν, όπως υπενθυμίζει και θα συνεχίζει να προκαλεί αν δεν αλλάξει. «Αυτό το management ήταν που προκάλεσε τους 15 νεκρούς στην Petrola το 1992, όταν ο Λάτσης την απογύμνωσε από τα έμπειρα στελέχη της. Και πρόκειται για ένα δυστύχημα που δεν έφθασε ποτέ στα δικαστήρια και δεν αποδόθηκαν ποτέ ευθύνες. Βλέπω πολλά κοινά στοιχεία ανάμεσα στις δύο ιστορίες στο πώς εξελίσσονται και αυτό δεν πρέπει να ξαναγίνει, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι αμείλικτη και να πιέσει να αποδοθούν ευθύνες». Πέραν, όμως, από τα τραγικά δυστυχήματα όπως αυτά, συμβαίνουν και καθημερινά απλά εργατικά ατυχήματα, που επίσης αποσιωπούνται.

«Την ημέρα της τραγωδίας η ηλεκτρονική πινακίδα έγραφε πως είχε 250.000 ώρες εργασίας χωρίς ατύχημα. Αυτό βέβαια είναι ψευδές γιατί στα μικροατυχήματα που συμβαίνουν, σπασίματα, μικροτραυματισμοί κτλ τους μεταφέρουν με αυτοκίνητο σε κάποιο ιδιωτικό ιατρείο και έτσι δεν καταγράφεται τίποτα στα βιβλία συμβάντων που έχουμε» τονίζει ο Γ. Βλάχος

Απαραίτητες οι αλλαγές στις συνθήκες εργασίας

Το υπουργείο Εργασίας στην τελευταία συλλυπητήρια ανακοίνωσή του, επισημαίνει μεταξύ άλλων: «Για άλλη μια φορά το υπουργείο Εργασίας υπογραμμίζει την επιδίωξή του οι αιτίες του δυστυχήματος να εντοπιστούν με ακρίβεια και οι τυχόν ευθύνες να αποδοθούν χωρίς αμφιταλαντεύσεις. Είναι αυτονόητη υποχρέωση, αλλά και καθήκον προς τους νεκρούς». Επιδίωξη που δύσκολα, όμως, θα επιτευχθεί, σύμφωνα με τον Γ. Βλάχο καθώς «μετά την τραγωδία δόθηκαν πολλές υποσχέσεις ότι θα αλλάξουν οι συνθήκες εργασίας. Η αλήθεια είναι ότι σε μεγάλο βαθμό μειώθηκε η εντατικοποίηση της εργασίας και δίνεται κατά κύριο λόγο μια μέρα ανάπαυσης τη βδομάδα, αλλά τα 12ωρα έμειναν ανέπαφα. Παρά τη θέληση του υπουργείου Εργασίας, κανείς δεν υπακούει εκεί μέσα και ακόμα θέλουν να βγει η δουλειά πιο γρήγορα απ’ ότι πρέπει». Αυτό που θα άλλαζε και θα βοηθούσε πραγματικά την κατάσταση, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η κυβέρνηση να περάσει το νόμο για τις συλλογικές συμβάσεις, ώστε οι εργαζόμενοι να μην είναι μόνοι τους απέναντι στον εργοδότη και να εξασφαλίζεται στο οχτάωρο ένα αξιοπρεπές μεροκάματο. Κατά αυτόν τον τρόπο οι εργαζόμενοι δεν θα χρειαζόταν να υποκύψουν σε τέτοιες πιεστικές εντατικοποιήσεις, προκειμένου να ζήσουν, όπως συμβαίνει ειδικά σε ένα κλάδο που μαστίζεται από ανεργία και είναι αρκετά σύνηθες να έχουν δουλέψει κάποιες δεκάδες μόνο μεροκάματα μέσα σε διάστημα τεσσάρων και χρόνων. «Κάθε φορά ευχόμαστε να είναι τελευταίοι νεκροί που θρηνούμε, αλλά δεν φθάνουν τα ευχετήρια. Πρέπει η ελληνική πολιτεία να σκύψει επιτέλους πάνω από τα εργασιακά θέματα. Ζητάμε να μπορούμε να ζήσουμε αξιοπρεπώς με ένα οχτάωρο μεροκάματο, να γυρνάμε γεροί σπίτια μας και να μπορούμε να παίξουμε με τα παιδιά μας. Θέλουμε να δουλεύουμε, όχι να είμαστε δούλοι». Τζέλα Αλιπράντη


26

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Για την οικοδόμηση ενός κινήματος αλληλέγγυας οικονομίας Ο Euclides André Mance είναι βραζιλιάνος φιλόσοφος, από τους βασικούς θεωρητικούς της αλληλέγγυας οικονομίας και της Φιλοσοφίας της Απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική. Εργάστηκε ως λαϊκός εκπαιδευτής από τη δεκαετία του ’90 και είναι συγγραφέας πολλών κειμένων και βιβλίων, όπως «Η Επανάσταση των ∆ικτύων» όπου εξετάζει πώς τα αλληλέγγυα και συνεργατικά δίκτυα μπορούν να συγκροτήσουν τους δεσμούς εκείνους που θα ανατροφοδοτήσουν την οικονομία, την πολιτική και τον πολιτισμό για να σχηματίσει την υλική βάση για νέες, μετα-καπιταλιστικές κοινωνίες. Του Euclides André Mance

Α

ς δούμε τρεις από τις πιο συναφείς πλευρές σχετικά με την οργάνωση του κινήματος αλληλέγγυας οικονομίας. Καταρχάς, η αλληλέγγυα οικονομία δεν είναι κοινωνικό κίνημα, αλλά κοινωνικο-οικονομικό. Το χαρακτηριστικό της αλληλέγγυας οικονομίας είναι η οικονομική και αλληλέγγυα φύση της και όχι το γεγονός ότι είναι μια κοινωνική ομάδα που απαιτεί ή προτείνει κάτι. Οι πρωτοβουλίες αλληλέγγυας οικονομίας δημιουργούν μια αποτελεσματική οικονομική πραγματικότητα. Χαρακτηριστικό της αλληλέγγυας οικονομίας είναι η παραγωγή, η κυκλοφορία και η κατανάλωση οικονομικών μέσων με τρόπο βιώσιμο και αλληλέγγυο. Η αλληλέγγυα οικονομία δημιουργεί οικονομικά μέσα, οικονομική αξία και αναπαραστάσεις οικονομικής αξίας. Όταν η αλληλέγγυα οικονομία οργανώνεται ως κοινωνικοοικονομικό κίνημα, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η διαδικασία οργάνωσης, κινητοποίησης και εκπαίδευσης δεν περιορίζεται στις απαιτήσεις ή στις προτάσεις προς το κράτος –όπως γίνεται με τα περισσότερα κοινωνικά κινήματα. Αντίθετα, επιβάλλεται να συμβάλει ουσιαστικά στην ενίσχυση των οικονομικών ροών της ίδιας της αλληλέγγυας οικονομίας και στην τόνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων των πρωτοβουλιών και των δικτύων που συμμετέχουν σε αυτήν. Κι αυτό μπορεί να συμβεί με την αύξηση της τελικής και ενδιάμεσης

Εκδήλωση με τον βραζιλιάνο φιλόσοφο Euclides André Mance

Σ

ύμφωνα με το Federal University of Pelotas, στη Βραζιλία μέχρι το 2014, 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενοι/ες απασχολούνται, πλήρως ή μερικά, στην αλληλέγγυα οικονομία σε 19.708 συνεταιρισμούς. Η μεγάλη ανάπτυξη των εγχειρημάτων της αλληλέγγυας οικονομίας και των κοινωνικών κινημάτων τη δεκαετία του 1990, συμπίπτει με τις τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που βίωνε η χώρα από την κρίση χρέους. Το 2002 η κυβέρνηση του Λούλα ενίσχυσε σημαντικά την απασχόληση και επένδυσε σε κοινωνικές πολιτικές. Από το 2010 και ενώ οι κοινωνικές ανισότητες συνεχίζουν, το κοινωνικο-οικονομικό αυτό κίνημα ανασυγκροτείται, οργανώνεται καλύτερα και διεκδικεί όχι μόνο αλλαγή πολιτικής αλλά το ριζικό σχεδιασμό ενός νέου οικονομικού μοντέλου. Για την εμπειρία της Βραζιλίας και των υπόλοιπων χωρών της Λατινική Αμερικής, την αναγκαιότητα ανάπτυξης συνεργατικών δικτύων, για την οικονομία της απελευθέρωσης θα μιλήσουμε με τον Euclides André Mance, την Παρασκευή 12 Ιουνίου, στις 7μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Μετά την εκδήλωση θα ακολουθήσει μουσική με συνοδεία βραζιλιάνικων κοκτέιλ. Στο τελευταίο του βιβλίο, «Constellation Solidarius» (12.2008), ο Mance ασχολείται με τις συστημικές ρωγμές του καπιταλισμού και περιγράφει πώς να τις εκμεταλλευόμαστε υπό τη λογική της οικονομίας της αλληλεγγύης. Από το 1999 στηρίζει τη δημιουργία συνεργατικών δικτύων και είναι μέλος του Λαϊκού ∆ικτύου Αλληλέγγυας Οικονομίας της Βραζιλίας [base.d-ph.info/pt/fiches/dph/fiche-dph-6724.html] και του Solidarius Βραζιλίας [www.solidarius.com.br]. Σας προσκαλούν οι: Αλληλεγγύη για όλους, Εφημερίδα των Συντακτών, Πρωτοβουλία για ένα χώρο διαλόγου Κ.ΑΛ.Ο, συνεταιριστικό παντοπωλείο Σέσουλα, Συν Άλλοις, ΣΥΝεταιριστές ΖΩγράφου, P2P foundation, κοοπερατίβα sociality, portokali.gr

κατανάλωσης, με την ανασύνθεση των προμηθευτικών αλυσίδων μέσα στα συνεργατικά δίκτυα, με τη μείωση του κόστους παραγωγής, αλλά και με διάφορους άλλους μηχανισμούς.

Κύριος συνομιλητής, η κοινωνία

Κύριος συνομιλητής της αλληλέγγυας οικονομίας όσον αφορά στον προορισμό των οικονομικών ροών πρέπει να είναι η κοινωνία, ο πληθυσμός των τοπικών κοινοτήτων από τους οποίους ζητείται να επαναπροσδιορίσουν τις πρακτικές κατανάλωσης με συνειδητό και αλληλέγγυο τρόπο. Στόχος της αλληλέγγυας οικονομίας είναι να δημιουργεί και να διανέμει οικονομικά μέσα προκειμένου να εξασφαλίζεται η «καλή ζωή» (buen vivir) των ατόμων, των οικογενειών, των κοινοτήτων, των εθνών και των χωρών. Η αλληλέγγυα οικονομία ως κοινωνικο-οικονομικό κίνημα επιβάλλεται να προσεγγίσει τα άτομα, τις οικογένειες, τις κοινότητες, τα έθνη και τις χώρες γιατί μπορεί να αποτελέσει άξονα πάλης. Μια και ουσιαστικό χαρακτηριστικό κάθε κινήματος είναι η στόχευση στις άμεσες απαιτήσεις μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, όπως ταυτόχρονα και η εξάλειψη των δομών καταπίεσης και αποκλεισμού. Οι αγορές των παραγωγών είναι μόνο ένα μέσο για την τελική κατανάλωση των αγαθών και των υπηρεσιών από τον πληθυσμό. Είναι αδιαμφισβήτητη ανάγκη να προωθήσουμε το διάλογο μεταξύ της αλληλέγγυας οικονομίας και της πολιτείας, με δεδομένη την ανάγκη να δημιουργηθούν νομικό πλαίσιο, κρατικές πολιτικές και δημόσιοι πόροι γι’ αυτήν. ∆εν μπορούμε, όμως, να είμαστε και τόσο αφελείς ώστε να πιστέψουμε ότι η αλληλέγγυα οικονομία είναι δυνατόν να στηριχθεί στους δημόσιους πόρους για τη διεύρυνση και την εδραίωσή της, όπως και για την προώθηση μετακαπιταλιστικών τρόπων παραγωγής. Η αλληλέγγυα οικονομία μπορεί να δημιουργήσει πιστώσεις οικονομικής αξίας όταν προσφέρει τα αγαθά και τις υπηρεσίες της στους καταναλωτές –πιστώσεις με αντάλλαγμα αγαθά και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του δικτύου. Μπορεί, επίσης, να παράξει και πλεόνασμα οικονομικής αξίας μέσα από τις ανταλλαγές που δίνουν τη δυνατότητα για ανάπτυξη αλλά και την αυτοσυντήρησή της. Ωστόσο, αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία συνεργατικών δικτύων αλληλέγγυας οικονομίας και τη δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων.

Συλλογικό σημείο αναφοράς

∆εύτερο ζήτημα είναι ότι οι προτάσεις που κατατίθενται στα φόρα και στα δίκτυα αλληλέγγυας οικονομίας, που οργανώνονται από τοπικό ως παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να αποτελούν προέκταση δημοκρατικής αυτοδιαχείρισης και συγχρόνως οικονομικής συνοχής. Είναι απαραίτητο να εφεύρουμε και να ανανεώσουμε τους τρόπους άσκησης της δημοκρατίας, ώστε ο έλεγχος να ασκείται συμμετοχικά. Παράλληλα, πρέπει σε καθημερινή βάση να επεκτείνουμε το ποσοστό κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών αλληλέγγυας οικονομίας. Σήμερα, οι επιχειρήσεις αλληλέγγυας οικονομίας στη Βραζιλία αποφέρουν περί τα 4.4 δισ. δολάρια κέρδος το χρόνο. Παρόλ’ αυτά πολλοί είναι οι φορείς και οι οργανωμένες ομάδες που παρόλο που υπερασπίζονται την αλληλέγγυα οικονομία δυστυχώς οι ίδιοι καταναλώνουν πολύ λίγα από τα αγαθά και τις υπηρεσίες της. Το τρίτο ζήτημα είναι ότι, αν, από τη μία, τα μέλη των δικτύων και τα φόρα πρέπει να επεξεργαστούν συλλογικά και να προσδιορίσουν με σαφήνεια την αλληλέγγυα οικονομία προκειμένου να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την κινητοποίηση, την οργάνωση και τη λαϊκή εκπαίδευση, από την άλλη, αυτός ο ορισμός δεν μπορεί να μετατραπεί σε δόγμα. Αντίθετα, πρέπει να παραμείνει συλλογικό σημείο αναφοράς και συγχρόνως ένα δημιουργικό θέμα που θα εμπλουτιστεί με ιστορικές εμπειρίες οικονομικής αλληλεγγύης μεταξύ διαφορετικών εθνών και πολιτισμών, στο πλαίσιο της εξάπλωσης της ηθικής εφαρμογής των δημόσιων και ιδιωτικών ελευθεριών. Μετάφραση: Αλληλεγγύη για όλους

Όλο το πρωτότυπο κείμενο εδώ: solidarius.com.br/mance/biblioteca/solidarity_economy.pdf

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Συνολικά η χώρα μας είναι σε πρωτόγονη κατάσταση στη διαχείριση απορριμμάτων. Εξαίρεση αποτελεί η περιφέρεια ∆υτικής Μακεδονίας στην οποία λειτουργεί οργανωμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων από τη δεκαετία του ’90 με χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Νέο Εθνικό Σχέδιο ∆ιαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣ∆Α) ετέθη την εβδομάδα που μας πέρασε, από την κυβέρνηση, σε δημόσια διαβούλευση. Το νέο σχέδιο δίνει έμφαση στη διαλογή στην πηγή και αναγνωρίζει ως δημόσια υπόθεση τη διαχείριση των αποβλήτων. Αναστέλλει έτσι όλες τις διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για έργα μέσω Σ∆ΙΤ, όπως επίσης και όσα είναι εκτός πλαισίου του νέου ΕΣ∆Α και θα επανασχεδιαστούν νέα βάσει του νέου σχεδίου.

Η

κυβέρνηση που κληρονόμησε ένα διαχρονικό πρόβλημα λόγω κακής διαχείρισης των οικιακών απορριμμάτων, των επικίνδυνων αποβλήτων, αλλά και των αστικών λυμάτων δίνει μάχη με το χρόνο για: * Να προχωρήσει ένα νέο σχέδιο διαχείρισης βάσει των σύγχρονων προσεγγίσεων και να εναρμονιστούν με την πολιτική της ΕΕ, όπου γίνεται προσπάθεια να ξεπεραστεί το στάδιο των αποβλήτων και να αντιμετωπιστεί ολόκληρος ο κύκλος ζωής των προϊόντων. Έχει δρομολογηθεί, όπως δήλωσε ο επίτροπος περιβάλλοντος της ΕΕ, «δημόσια διαβούλευση για την κυκλική οικονομία και περιλαμβάνει πολιτικές για τα απόβλητα, την ανακύκλωση, την έξυπνη χρήση των πρώτων υλών, την ενίσχυση των αγορών για τις δευτερογενείς πρώτες ύλες, τον ευφυή σχεδιασμό των προϊόντων, την επαναχρησιμοποίηση και την επισκευή προϊόντων», «Εφημερίδα των Συντακτών» (2.6.2015). * Να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των προστίμων που έχει καταδικαστεί η χώρα μας με απόφαση του Ευρωδικαστηρίου. Επίσης, όπως δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γ. Τσιρώνης, είναι «αποφασισμένος να συγκρουστεί με ισχυρά συμφέροντα» που κρύβονται πίσω από το παλιό μοντέλο διαχείρισης.

Τι προτείνει ο νέος ΕΣ∆Α

- Η ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτων είναι δημόσια υπόθεση και η αρμοδιότητα ανήκει στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση κατά μόνας ή μέσω συνεργασίας με άλλους δήμους. - Στόχος η μείωση της παραγωγής απορριμμάτων μέσω της ανακύκλωσης στην πηγή. Επίσης, δίνεται η ευελιξία στους ∆ήμους για τις ροές της ανακύκλωσης, την ανταποδοτικότητα και άλλες λεπτομέρειες. - Χωριστή συλλογή στην πηγή τουλάχιστον του γυαλιού, του χαρτιού, των μετάλλων και των πλαστικών με στόχο το 65% από προδιαλογή. - Χωριστή συλλογή βιοαποβλήτων στόχος το 40% του συνολικού βάρους. - Επανασχεδιασμό έργων και υποδομών και αναθεώρηση στόχων μέχρι το


27

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ∆ΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ∆ΗΜΟΣΙΑ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Σε δημόσια διαβούλευση το νέο ΕΣ∆Α Πρωτοπόρα η ∆υτική Μακεδονία

2020 όλων των υπό αναθεώρηση περιφερειακών σχεδιασμών στην κατεύθυνση του νέου ΕΣ∆Α. - Υποχρεωτική ενσωμάτωση τοπικών σχεδίων διαχείρισης από τους ∆ήμους. - Πάταξη της παράνομης διακίνησης αποβλήτων εντός της χώρας με στόχο την ορθή περιβαλλοντική επιχειρηματικότητα στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων. - Αποκατάσταση των παλαιών χωματερών και διευθέτηση του προβλήματος

των αποθηκευμένων βιομηχανικών αποβλήτων. - Εκπόνηση από τους ∆ήμους, τοπικών σχεδίων εντός πενταμήνου και σε συμφωνία με τον νέο ΕΣ∆Α. - Ανατροπή τελικά του σημερινού αδιέξοδου μοντέλου ταφής των σύμμεικτων, πίσω από τα οποία κρύβονται οικονομικά συμφέροντα και επιστροφή στους πολίτες της αξίας που πηγαίνει στις τσέπες άλλων .

Η διαχείριση των απορριμμάτων αλλάζει

Συνολικά η χώρα μας είναι σε πρωτόγονη κατάσταση στη διαχείριση απορριμμάτων. Εξαίρεση αποτελεί η περιφέρεια ∆υτικής Μακεδονίας στην οποία λειτουργεί οργανωμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων από τη δεκαετία του ’90 με χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Στον αντίποδα της ∆. Μακεδονίας είναι η περιφέρεια Πελοποννήσου με τους περισσότερους ΧΑ∆Α ενεργούς και ανενεργούς. Εξαίρεση αποτελεί το πιλοτικό έργο της Σπάρτης, που μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα για την υπόλοιπη Ελλάδα, όπως τόνισε ο Επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ. Για τους παραπάνω λόγους, η χώρα μας καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο με 10 εκατομμύρια ευρώ εφάπαξ πρόστιμο και για κάθε εξάμηνο 80.000 ευρώ για κάθε ενεργό ΧΑ∆Α ήτοι 160.000 το χρόνο και 40 χιλιάδες ευρώ για κάθε ανενεργό ΧΑ∆Α ήτοι 80.000 το χρόνο μέχρι τελικής αποκατάστασης. Συσκέψεις ανά περιφέρεια με όλους τους ∆ήμους της χώρας έχει ξεκινήσει το υπουργείο Εσωτερικών με στόχο, όπως δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ν. Βούτσης, μέχρι το τέλος του 2015 να έχουν αποκατασταθεί τουλάχιστον οι ανενεργοί ΧΑ∆Α . Τα πρόστιμα που θα μετακυληθούν στους ∆ημότες ανέρχον-

Απόφαση - τομή για τον αποτεφρωτήρα νοσοκομειακών αποβλήτων Η αδράνεια είναι ο βασικότερος παράγοντας συντήρησης του status quo. Ενίοτε μάλιστα ενδύεται και το μανδύα της… επαναστατικότητας, με τους φέροντες εντέχνως το μανδύα αυτόν συχνά να εγκαλούν εκείνους που αλλάζουν τα δεδομένα, για τα μύρια όσα (οι χαρακτηρισμοί προσαρμόζονται ανάλογα με τις βλέψεις, πολιτικές και άλλες, των εκάστοτε εγκαλούντων). Κάτι τέτοιο φαίνεται να συμβαίνει και στην περίπτωση της πρόσφατης απόφασης της Εκτελεστικής Επιτροπής του ειδικού διαβαθμιδικού συνδέσμου νομού Αττικής (Ε∆ΣΝΑ) σχετικά με την εκμίσθωση του Αποτεφρωτήρα Επικίνδυνων Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων του Συνδέσμου, κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου ενόψει της οριστικής απομάκρυνσής του από τον αστικό ιστό.

Π

ρόκειται για μια απόφαση που σηματοδοτεί αλλαγή ρότας σε σχέση με ό,τι ίσχυε μέχρι τώρα. Και, είτε αυτό αρέσει σε κάποιους, είτε όχι, είτε θέλουν να το παραδεχθούν είτε όχι, πρόκειται για μια απλή απόφαση που συνεπάγεται πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες, ενώ παράλληλα διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον. Συγκεκριμένα, η απόφαση που έλαβε την Τρίτη 2 Ιουνίου, η Εκτελεστική Επιτροπή του Ε∆ΣΝΑ υπό την προεδρία της Περιφερειάρχη Αττικής και Προέδρου του Συνδέσμου, Ρένας ∆ούρου, είναι προς όφελος όλων: και των πολιτών και του Ε∆ΣΝΑ, δηλαδή του ∆ημοσίου και των υγειονομικών μονάδων. Εξηγούμαι: οι πολίτες ωφελούνται διότι στη συγκεκριμένη δύσκολη οικονομική συγκυρία, στη βάση μιας ορθολογικής διαχείρισης, εξοικονομούν περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ! ∆ηλαδή, δεν θα χρεώνονται τα 11,5 εκατομμύρια παθητικό του Ε∆ΣΝΑ που πληρώνονταν στον ανάδοχο και επιπλέον αναμένεται η είσπραξη περίπου 4 εκατομμυρίων στη διάρκεια των τριών ετών. ∆εύτερον, ο Σύνδεσμος δεν θα βαρύνεται πλέον από τις ανείσπρακτες

οφειλές των νοσοκομείων και τρίτον, οι υγειονομικές μονάδες θα δουν να μειώνεται το κόστος που πληρώνουν κατά περίπου 5% επί της υφιστάμενης τιμής.

Με διαφάνεια

Και όλα τούτα επιτυγχάνονται, άμεσα, με διαφάνεια, μέσα από την πιο ανοικτή μορφή εκδήλωσης ενδιαφέροντος, την πλειοδοτική δημοπρασία, στο νομοθετικό πλαίσιο του Π∆ 270/1970 και του νόμου 3463/06, σύμφωνα και με την ευρωπαϊκή οδηγία 2014/23/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης. Χωρίς φωτογραφικές διατάξεις, χωρίς απευθείας αναθέσεις, χωρίς χαριστικές συμφωνίες, χωρίς πολύμηνες χρονοτριβές, υπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον, προς όφελος των πολιτών, με απόλυτη τήρηση της νομιμότητας. Στόχος η επικερδής και ασφαλής λειτουργία του μοναδικού στη χώρα μας αποτεφρωτήρα ενόψει της απομάκρυνσής του από τον αστικό ιστό, για την οποία έχουμε αποφασίσει τη σύσταση Επιτροπής, προκειμένου να διερευνήσει τους όρους ασφαλούς μεταφοράς του.

Οικολογικά δίκαιη και βιώσιμη

Η απόφαση για την εκμίσθωση του αποτεφρωτήρα, είναι η τελευταία σειράς ενεργειών της ∆ιοίκησης του Ε∆ΣΝΑ στο πλαίσιο της νέας, οικονομικά και οικολογικά δίκαιης και βιώσιμης, με δημόσιο χαρακτήρα, διαχείρισης των απορριμμάτων. Έχουν προηγηθεί, το ∆εκέμβριο του 2014 η ακύρωση των διαγωνισμών για τις θηριώδεις μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων με Σ∆ΙΤ, η αποστολή του Οδηγού Σύνταξης Τοπικών Σχεδίων Αποκεντρωμένης ∆ιαχείρισης Αποβλήτων προς όλους τους δήμους της Αττικής, η διαδικασία αποκατάστασης των ΧΑ∆Α της Περιφέρειας (περίπτωση της μελέτης για την Ύδρα), η διοργάνωση ∆ιεθνούς Συνεδρίου. Έπονται και άλλα βήματα, όπως η

ται στα 14,5 εκατομμύρια εκ των οποίων τα 4,5 στην Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Χρηματοδότηση νέου ΕΣ∆Α

Όπως δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γ. Τσιρώνης, οι πόροι για την εφαρμογή του νέου σχεδίου έως το 2020 θα προέρχονται: * Από το επιχειρησιακό πρόγραμμα Υποδομής Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης της νέας προγραμματικής περιόδου 1 δισ. ευρώ. * Ενώ 200 εκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από την πώληση των ανακυκλώσιμων υλικών. * Επίσης 80 εκατ. ευρώ από τα αποθεματικά των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης. * Τέλος από τις δραστηριότητες της ανακύκλωσης αναμένεται να δημιουργηθούν 16.000 νέες θέσεις εργασίας. Επίσης, η Corina Gretu επίτροπος της ΕΕ ανακοίνωσε τη σύσταση κοινής ομάδας εργασίας με στόχο να αξιοποιήσει τα διαθέσιμα κονδύλια των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων. Τέλος, η κυβέρνηση διεκδικεί τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί να αξιοποιηθούν στην κατεύθυνση αποκατάστασης χώρων και διαχείρισης απορριμμάτων. Πέτρος Ζούνης

Οι πολίτες ωφελούνται διότι εξοικονομούν περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ. Ο Ε∆ΣΝΑ δεν θα βαρύνεται πλέον από τις ανείσπρακτες οφειλές των νοσοκομείων και οι υγειονομικές μονάδες θα δουν να μειώνεται το κόστος που πληρώνουν κατά περίπου 5%.

μείωση και ο εξορθολογισμός των αντισταθμιστικών οφειλών που θα είναι επ’ ωφελεία των δήμων της Αττικής και η εκπόνηση επιδημιολογικής μελέτης σχετικά με τις συνέπειες στην υγεία των κατοίκων της Φυλής από την πολύχρονη λειτουργία του ΧΥΤΑ, για την υλοποίηση της οποίας είμαστε ήδη σε επαφή με την Ιατρική Σχολή Αθηνών. Η διαχείριση των απορριμμάτων αλλάζει στην Αττική αλλά και στη χώρα. Η συνδρομή της περιφέρειας Αττικής σε αυτήν την αλλαγή είναι καθοριστική και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως στον αναθεωρημένο ΕΣ∆Α, τα τοπικά σχέδια διαχείρισης που πρώτη θεσμοθέτησε η περιφέρεια Αττικής , γίνονται πλέον υποχρεωτικά. Και αυτό ας το αντιληφθούν οι πάντες. Γιάννης ∆ρίβας γενικός γραμματέας του Ε∆ΣΝΑ


28

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

5 ΙΟΥΝΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Ο πλανήτης καίγεται

«Η

κοινή γνώμη πρέπει να πληροφορηθεί ότι στην πραγματικότητα η παγκόσμια θερμοκρασία σήμερα συνεχίζει να αυξάνεται. (…) Η δήλωση της ∆ιακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προ διετίας, ότι η παγκόσμια επιφανειακή θερμοκρασία εμφανίζει πολύ μικρότερη αύξηση κατά την τελευταία 15ετία έναντι των τελευταίων 30 ή 60 ετών, δεν ισχύει πλέον», δήλωσε ο δρ. Τόμας Καρλ, διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Κλιματικών ∆εδομένων της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ. Αμφισβητώντας τις εκτιμήσεις της ∆ιακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC ) του 2013, οι αμερικανοί ερευνητές ανακοίνωσαν πως δεν υπήρξε καμία επιβράδυνση στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Αντιθέτως αυτή η εντύπωση που επικράτησε για την πρώτη 15ετία του 21ου αιώνα δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μια στατιστική και επιστημονική πλάνη, που οφείλεται σε ανακριβή δεδομένα και εσφαλμένη ερμηνεία τους. Η κλιματική αλλαγή και η γενικότερη καταστροφή του περιβάλλοντος οφείλονται κατά μεγάλο μέρος σε λανθασμένες πολιτικές που ακολουθήθηκαν από το παρελθόν μέχρι σήμερα, βασισμένες στη λογική της άκρατης εκμετάλλευσης οποιουδήποτε πόρου για την αύξηση του κέρδους. «Η οικολογική κρίση και η κλιματική αλλαγή είναι συνθήκες που αλλάζουν βίαια τις ζωές των ανθρώπων και την κατάσταση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε. Πέρα από κάθε αμφιβολία, οι φτωχοί άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη αλλά και στην χώρα μας είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο από την επιδείνωση των συνθηκών και αυτοί που αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση στις ζωές τους. Το κυρίαρχο μέχρι σήμερα πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης, σε συνθήκες ακραίου νεοφιλελευθερισμού, δεν μπόρεσε φυσικά να καλύψει βασικές ανάγκες της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που στη χώρα μας συνέβη μια ιστορική αλλαγή στις εκλογές της 25ης Γενάρη. Η διέξοδος από αυτή τη σύνθετη οικονομική, κοινωνική και οικολογική κρίση μπορεί να προέλθει μόνο μέσα από ένα συνειδητό και συνολικό κοινωνικοπολιτικό αναπροσανατολισμό και σ’ αυτή την ρότα πρέπει να προχωρήσουμε χωρίς ενδοιασμούς. Στην χώρα μας, μετά τα μνημονιακά χρόνια που προηγήθηκαν, περιβαλλοντικά και οικολογικά υπήρξε τρομακτική επιδείνωση από την εγκατάλειψη, από το ξήλωμα κάθε προστατευτικής για το περιβάλλον νομοθεσίας, από την εξυπηρέτηση άπληστων διεκδικήσεων επιχειρηματιών, από τις πρόχειρες και άνευ σχεδίου υποτιθέμενες επενδύσεις σε πολλούς τομείς, όπως η ενέργεια κ.α. Αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών ήταν όχι μόνο ανάπτυξη να μην υπάρχει, αλλά να αποστερηθεί η κοινωνία βασικών πόρων για την ανάπτυξή της και την ευημερία της. Ως κυβέρνηση της Αριστεράς έχουμε το καθήκον και προσπαθούμε να αλλάξουμε αυτή την πορεία και σε αυτούς τους τομείς. Για μας, το περιβάλλον αποτελεί αναπαλλοτρίωτο, συλλογικό πόρο της κοινωνίας» δήλωσε η Ηρώ ∆ιώτη, πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης

WWF

Σκληρή κριτική στην περιβαλλοντική πολιτική της κυβέρνησης

Σ

κληρή κριτική στην περιβαλλοντική πολιτική της κυβέρνησης τις πρώτες 100 μέρες της θητείας της ασκείται από το WWF Ελλάδας, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 25/5 στην ηλεκτρονική σελίδα της οργάνωσης. Στον υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτη Λαφαζάνη, καταλογίζεται έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθησίας και σχεδόν μονομερής ενασχόληση με τα ενεργειακά ζητήματα. Συγκεκριμένα αναφέρεται στο άρθρο : «Ο νέος υπερ-υπουργός Παναγιώτης Λαφαζάνης δεν έδειξε κάποια περιβαλλοντική ευαισθησία. Ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με το μέτωπο της ενέργειας, σηματοδοτώντας με τις ενέργειες του ένα πρωτοφανές πισωγύρισμα σε εποχές ακόμα πιο «βρώμικης», για το περιβάλλον και τις τσέπες μας, ενεργειακής πολιτικής. Από το μέτωπο της προστασίας της φύσης ο νέος υπουργός απουσιάζει επί της ουσίας εντελώς. Ούτε μια ανακοίνωση δεν είχε την ευαισθησία να βγάλει για πολιτική στήριξη προς τις υπηρεσίες του υπουργείου του που για πρώτη, ίσως, φορά συντονίστηκαν για να αντιμετωπίσουν το τραγικό φαινόμενο της εκτεταμένης λαθροθηρίας, με αποτέλεσμα δημόσιοι λειτουργοί να δεχθούν επιθέσεις στη Ζάκυνθο». Το WWF Ελλάδας εκφράζει τη διαφωνία του στη συγχώνευση του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: «Το υπουργείο περιβάλλοντος, ενέργειας και κλιματικής αλλαγής, που παρά την προφανή έλλειψη περιβαλλοντικής πολιτικής βούλησης μόλις είχε αρχίσει να συγκροτείται σε έναν ενιαίο διοικητικό οργανισμό, διαλύθηκε και συγχωνεύθηκε με τα πολιτικά και οικολογικά «βαριά» αντικείμενα της βιομηχανίας και της αγροτικής παραγωγής. Η αλλαγή αυτή φαίνεται πως δεν μένει μόνο στους τίτλους αλλά και στο ανακάτεμα των συγχωνευμένων υπουργείων, καθώς το περιβάλλον πολιτικά εξατμίστηκε και παραμένει, όπως και τα προηγούμενα χρόνια στα αζήτητα».

Λάθη του παρελθόντος που δεν επιλύθηκαν

Η οργάνωση ασκεί, επίσης, κριτική στην κυβέρνηση, γιατί σύμφωνα με την ίδια, δεν προχώρησε στη θεωρητικά εύκολη κατάργηση «φωτογραφικών» και περιβαλλοντικών καταστροφικών νόμων. Συγκεκριμένα, εκφράζει την απορία του για τη μη κατάργηση του δασοκτόνου και πελατειακού, όπως τον χαρακτηρίζει, νόμου 4315/2014. «Καμία από τις επονείδιστες διατάξεις δεν αγγίχτηκαν μέσα

Για το WWF Ελλάδας η διέξοδος της Ελλάδας από την κρίση δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν είναι οικολογικά βιώσιμη. Ζητά από την κυβέρνηση να κατανοήσει ότι το περιβάλλον είναι “όλα τα λεφτά”. στις 100 πρώτες μέρες της νέας κυβέρνησης. Αποτέλεσμα; Τώρα δημιουργούνται τετελεσμένα και έννομα συμφέροντα από νομοθετικές ρυθμίσεις μικρο-τακτοποιήσεων που, όμως, έχουν περιπλέξει απίστευτα τη νομοθεσία. Εντείνουν την ανασφάλεια δικαίου για πολίτες και επενδυτές και βέβαια διαιωνίζουν την πολιτική κοροϊδία εις βάρος όσων σέβονται τους νόμους ως κοινούς κανόνες για τη σωστή λειτουργία ενός σύγχρονου και δίκαιου κράτους», επισημαίνει το δίκτυο. Στον αναπληρωτή υπουργό ΠΑΠΕΝ, Γιάννη Τσιρώνη η οργάνωση καταλογίζει «επιείκεια» απέναντι σε νόμους του προκατόχου του, η οποία θεωρεί ότι αυτοί δεν έχουν θετικά στοιχεία και εξυπηρετούν μόνο πελατειακά συμφέροντα, εις βάρος της εθνικής οικονομίας και του περιβάλλοντος. Κατακρίνει τον αναπληρωτή υπουργό για

δήλωσή του, όπου υποστήριξε ότι οι συγκεκριμένοι νόμοι δεν πρέπει να καταργηθούν συλλήβδην. Όσον αφορά στην νομιμοποίηση των αυθαίρετων τονίζεται η έντονη αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτήν προεκλογικά. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι προωθείται ρύθμιση για το ζήτημα με νέα κόκκινη γραμμή, κατόπιν διαλόγου, από τον οποίο, όμως, αποκλείονται οι περιβαλλοντικές οργανώσεις. Ως απογοητευτική κρίνει και την πολιτική του ΥΠΑΠΕΝ στη ∆ΕΗ. Συγκεκριμένα τονίζει: «Μια από τις ρυπογόνες επιχειρήσεις ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη αρνείται πεισματικά, με πολιτικές πλάτες στην ηγεσία του νέου υπερ- υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας να καθαρίσει το παραγωγικό της μοντέλο. Η φρενίτιδα για διασφάλιση, σε καιρούς οικονομικής στενότητας, των 400 εκατομμυρίων ευρώ που απαιτούνται για την έναρξη κατασκευής μιας ακόμη ρυπογόνου λιγνιτικής μονάδας της «Πτολεμαϊδα V», αφήνει άφωνους όσους ξέρουν καλά πώς οι καθαρές εναλλακτικές λύσεις συμφέρουν τόσο τη ∆ΕΗ όσο και όλους μας». Στις 23 Απριλίου η οργάνωση είχε στείλει επιστολή στα μέλη του κοινοβουλίου προειδοποιώντας για τους κινδύνους κατασκευής της συγκεκριμένης μονάδας. Έμφαση δινόταν στην επιστολή, στο μεγάλο κόστος του έργου (1,4 δισεκ. ευρώ) και στο γεγονός ότι η μονάδα αυτή θα αποτελέσει μια από τις πλέον ρυπαίνουσες στην ΕΕ. Για το WWF Ελλάδας η διέξοδος της Ελλάδας από την κρίση δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν είναι οικολογικά βιώσιμη. Ζητά από την κυβέρνηση να κατανοήσει ότι το περιβάλλον είναι «όλα τα λεφτά».

Σύσκεψη για την εξόρυξη Χρυσή και τις Σκουριές

Τ

Αλέξανδρος Μαυρογένης

ην Τρίτη 9 Ιουνίου στις 2 μ.μ. στην αίθουσα 168 (1ος όροφος) του κτιρίου της Βουλής θα πραγματοποιηθεί, με πρωτοβουλία της Π.Γ., των ΕΠΕΚΕ και της Κ.Ο., ευρεία κομματική σύσκεψη με συμμετοχή των αρμόδιων και σχετικών με το θέμα ΕΠΕΚΕ και Τμημάτων της Κ.Ε., καθώς και της Ν.Ε. Χαλκιδικής. Σκοπός της σύσκεψης είναι να ενημερωθούμε ποια ακριβώς είναι η κατάσταση των πραγμάτων και ποια είναι ή πώς μπορεί να διαμορφωθεί η εναλλακτική μας πρόταση. Ζητούμενο αποτελεί και η συγκρότηση ευρείας ομάδας εργασίας που θα επεξεργαστεί συνολικά το θέμα, με στόχο την παραγωγή αναλυτικού και ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης που θα εκκινεί από τις άμεσες ενέργειες και θα κλιμακώνεται έως την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της περιοχής. Στη σύσκεψη καλούνται να συμμετάσχουν οι επικεφαλής βουλευτές και οι συντονιστές συνεργάτες των εμπλεκόμενων Επιτροπών Προώθησης και Ελέγχου του Κυβερνητικού Έργου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και οι συντονιστές των αντίστοιχων τμημάτων του κόμματος, ενώ θα εκπροσωπηθούν και τα αρμόδια υπουργεία.


ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

FIFA

29

Συνεχίζονται οι αποκαλύψεις για το σκάνδαλο διαφθοράς

Σ

Μια παραβολή για το μέλλον του παγκόσμιου καπιταλισμού Του Πολ Μέισον*

Πριν εισέλθει σε κρίση, η FIFA ήταν ένα σπάνιο φαινόμενο: ένα παγκόσμιο αθλητικό σώμα χωρίς αποστάτες. Χάρη στη γενναιοδωρία της διοίκησής της -που ανακύκλωνε χρήματα στις μικρές εθνικές ομοσπονδίες ποδοσφαίρου που έμεναν αφοσιωμένες στο κέντρο- μετατράπηκε στο απόλυτο παγκόσμιο μονοπώλιο. Μέχρι την περασμένη Τετάρτη, η FIFA ήταν φαινομενικά πάνω από κάθε εθνική δικαιοδοσία. Παρά το γεγονός ότι τα κεντρικά γραφεία της ήταν στη Γενεύη, έμοιαζε να κατοικεί σε μια καμπίνα πρώτης θέσης, 32.000 πόδια πάνω από τη γη, όπως άλλωστε και η παγκοσμιοποίηση.

Α

ν μια οποιαδήποτε κυβέρνηση ισχυριζόταν ότι η FIFA ήταν διεφθαρμένη ή κατείχε υπερεξουσίες, οι εκπρόσωποί της μπορούσαν να απειληθούν με αποκλεισμό. Όπως αποδεικνύεται όμως εν τέλει, η FIFA υπόκειται σε εθνικούς νόμους και μπορεί όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των ατομικών κατηγοριών διαφθοράς- από τη στιγμή που εφαρμοστούν αυτοί οι νόμοι να οδηγήσουν στη διάλυσή της. Αν καταρρεύσει, τούτο θα γίνει στη βάση των ίδιων τεκτονικών ρηγμάτων που καταστρέφουν την παγκόσμια τάξη. Η άμεση καταδίκη από τη Ρωσία της επιχείρησης του FBI στη FIFA έδωσε τον τόνο. Την Παρασκευή, η ψηφοφορία για την ηγεσία του Σεπ Μπλάτερ έλαβε ανοιχτά τη μορφή μιας γεωπολιτικής μεταξύ Ανατολής και ∆ύσης, με τον αναπτυσσόμενο κόσμο να συντάσσεται ανάμεσα σε διαφορετικές πλευρές, όπως και στον Ψυχρό Πόλεμο.

Όταν η αλήθεια μοιάζει με προπαγάνδα

Αλλά η FIFA είναι ίσως το τελευταίο επεισόδιο σε έναν αυξανόμενο άνισο ανταγωνισμό μεταξύ της παγκοσμιοποίησης ως ιδεολογίας και της γεωπολιτικής διάσπασης ως γεγονός. Όσον αφορά το διαδίκτυο, διασπάται όλο και περισσότερο σε ανταγωνιστικά κομμάτια. Το ένα πέμπτο της ανθρωπότητας – η Κίνα- δεν επιτρέπεται να ψάχνει όρους που συμπίπτουν με τόσο ευαίσθητα πολιτικά γεγονότα όπως το συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος. Η Τουρκία, κατά τη διάρκεια των πολιτικών αναταραχών των τελευταίων δύο ετών, συχνά έχει κλείσει τμήματα ενός παγκόσμιου συστήματος που ανήκει και ελέγχεται από αμερικανικές και βρετανικές πολυεθνικές. Η Βραζιλία, στην επιθυμία της να αποφύγει την παρακολούθηση από το σύστημα αντικατασκοπείας των

ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, τοποθετεί ιδιωτικά καλώδια οπτικών ινών στην Πορτογαλία και την Ανγκόλα. Και μετά υπάρχει και ίδια η αλήθεια. Όπως διοχετεύεται από τα αγγλικά ενημερωτικά κανάλια που εναρμονίζονται με διάφορες περιφερειακές εξουσίες, κατακερματίζεται και αυτή. Με το που άρχισε να απολύει δημοσιογράφους το Al Jazeera στην Ντόχα, το αγγλικό κανάλι που δημιουργήθηκε με εντολή του τούρκου προέδρου Ερντογάν τους πήρε. Για να πετύχουν το στόχο τους να κάνουν κάθε αλήθεια να μοιάζει με προπαγάνδα, τα τηλεοπτικά κανάλια που ευθυγραμμίζονται με διάφορους δεσπότες δεν χρειάζεται να είναι αξιόπιστα. Αρκεί απλώς να καταστήσουν κάθε γεγονός αμφισβητήσιμο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η παγκόσμια αγορά δεν έχει κατακερματιστεί

Όσοι από εμάς παρακολουθήσουμε την εκθαμβωτική άνοδο της παγκοσμιοποίησης τη δεκαετία του 1990 πάντα υποθέταμε ότι επειδή ήταν ένα οικονομικό σύστημα, αν διαλυόταν ποτέ θα έπαιρνε μαζί της πρώτα την οικονομία, μετά την πολιτική και τέλος, πολύ μετά, την ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης. Αυτό αποδείχθηκε εντελώς λάθος. Η διάταξη του εμπορίου έχει βεβαίως μετατοπιστεί μετά το τραυματικό αποκορύφωμα της παγκόσμιας εποχής, την κρίση μετά την πτώση της Lehman Brothers. Αλλά η ίδια η παγκόσμια αγορά δεν έχει κατακερματιστεί ακόμη. Αντιθέτως, είναι στο επίπεδο του αθλητισμού, της μουσικής, της ενημέρωσης, της λογοκρισίας και της παρακολούθησης που το παγκόσμιο σύστημα διαλύεται. Η FIFA, παρά τα προβλήματά της, είναι ένα καλό παράδειγμα γιατί αξίζει κανείς να ακολουθεί παγκόσμια συστήματα στα οικονομικά. Τυποποιούν τον

Η FIFA είναι ίσως το τελευταίο επεισόδιο σε έναν αυξανόμενο άνισο ανταγωνισμό μεταξύ της παγκοσμιοποίησης ως ιδεολογίας και της γεωπολιτικής διάσπασης ως γεγονός.

ανταγωνισμό, θέτουν ρητούς κανόνες, τιθασεύουν τη σύγκρουση μετατρέποντας την απουσία της σε παιχνίδι θετικού αθροίσματος. Αλλά το πρόβλημα είναι ότι, με το πέρασμα του χρόνου, η αρχική τους δομή βρίσκεται σε αναντιστοιχία με την υποκείμενη γεωπολιτική, που μετατοπίζεται.

Μεγαλύτερη πολιορκία δυτικών ιδεωδών

Στις αρχές της παγκόσμιας εποχής πολλοί πίστευαν ότι, με την πάροδο του χρόνου, περισσότερες χώρες θα γίνονταν λιγότερο διεφθαρμένες και περισσότερο δημοκρατικές, διότι η αγορά μπορεί να λειτουργήσει μόνο σε ένα κράτος δικαίου. Οι παγκόσμιες καταναλωτικές μάρκες που αναδύθηκαν βασίζονταν πάντοτε στην υπόθεση ότι ακόμη και αν έκαναν δουλειές με απατεώνες, οι ίδιες ήταν μια εκπολιτιστική δύναμη απέναντι στην απατεωνιά. Η κατάρρευση ωστόσο της FIFA απλώς δραματοποιεί ένα γενικό πλέον πρόβλημα για το παγκόσμιο κεφάλαιο. Η ελίτ του κόσμου είναι αρκετά ευτυχής με τη διαφθορά και έτοιμη να τη δει να αυξάνεται –δίπλα στην αύξηση της λογοκρισίας, των προπαγανδιστικών τηλεοπτικών σταθμών και της στρατιωτικοποιημένης αστυνόμευσης των εξεγέρσεων. Οι διαφημιστικές πινακίδες του ποδοσφαίρου, που κάποτε διαφήμιζαν μονάχα δυτικές καταναλωτικές μάρκες, πωλούνται πλέον σε εταιρείες όπως η Gazprom οι οποίες ανοιχτά ευθυγραμμίζονται με δικτάτορες που υφίσταται κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Η παγκοσμιοποίηση δεν οδήγησε στο να γίνουν περισσότερα μέρη του κόσμου όπως η ∆ύση. Οδήγησε σε μια μεγαλύτερη πολιορκία δυτικών ιδεωδών όπως η δημοκρατία, η διαφάνεια και το κράτος δικαίου. Είναι πολύ πιθανό τώρα δύο ή τρεις γιγάντιες εταιρείες που βασίζονται στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο να επιχειρήσουν σε κάποια φάση να μεταρρυθμίσουν τη FIFA ως ιδιωτική οντότητα, όπως έγινε όταν η αγγλική Premier League αποχώρησε από την FA. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό που θα αναδυθεί θα είναι καθαρότερο, περισσότερο προσανατολισμένο στις εταιρικές αξίες των ΗΠΑ από εκείνες του Αζερμπαϊτζάν και πιθανότατα με μεγαλύτερα κέρδη. Είναι ωστόσο απίθανο να είναι πραγματικά παγκόσμιο. Και υπό αυτήν την έννοια, η FIFA είναι μια παραβολή για το μέλλον του παγκόσμιου καπιταλισμού.

* Ο Πολ Μέισον είναι δημοσιογράφος, οικονομικός συντάκτης του Channel 4. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του» Guardian» στις 31.5.2015.

υνεχίζονται αμείωτες οι εξελίξεις στο σκάνδαλο διαφθοράς της FIFA. Τέσσερις μόλις ημέρες μετά την επανεκλογή του στο αξίωμα του προέδρου της Ομοσπονδίας, ο Σεπ Μπλάτερ ανακοίνωσε την απόφαση του να παραιτηθεί. Όπως μετέδιδαν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ο Μπλάτερ φέρεται να βρίσκεται και εκείνος στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών για διαφθορά στους κύκλους της FIFA. «Οι εκλογές τελείωσαν, οι μάχες που έχουμε μπροστά μας όχι. Η FIFA έχει ανάγκη από μια σημαντική αναδιάρθρωση, κι αυτός είναι ο λόγος που συγκάλεσα έκτακτο συνέδριο, έτσι ώστε να εκλεγεί ο νέος πρόεδρος» ανέφερε ο Μπλάτερ. Όπως ανέφεραν οι «New York Times» αλλά και το αμερικανικό δίκτυο ABC, η έρευνα φέρεται να αφορά απευθείας τον Μπλάτερ, ενώ οι αρχές «ελπίζουν ότι θα εξασφαλίσουν τη συνεργασία ορισμένων από τους εμπλεκόμενους αξιωματούχους της FIFA που κατηγορούνται για διαφθορά». ∆ύο ημέρες πριν, οι «New York Times» αποκάλυπταν ότι το δεξί χέρι του Μπλάτερ και γενικός γραμματέας της FIFA Ζερόμ Βάλκε είχε μεταβιβάσει 10 εκατομμύρια δολάρια σε λογαριασμό που διαχειριζόταν ο πρώην αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Τζακ Γουόρνερ, o οποίος κατηγορείται από τη ∆ικαιοσύνη των ΗΠΑ ότι έλαβε αυτό το ποσό ως χρηματισμό από τη Νότια Αφρική, προκειμένου η τελευταία να χριστεί διοργανώτρια του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2010. Την ίδια στιγμή, ο πρώην αξιωματούχος της FIFA Τσακ Μπλέιζερ -ο άνθρωπος που εμφανίζεται ως το «βαθύ λαρύγγι» που βοήθησε τις αμερικανικές αρχές να αποκαλύψουν το σκάνδαλο- παραδέχθηκε ότι μαζί με άλλους από την εκτελεστική επιτροπή της Oμοσπονδίας συμφώνησαν να αποδεχθούν δωροδοκίες για την επιλογή της Νότιας Αφρικής ως διοργανωτή του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2010. Όπως είπε ο ίδιος, διευκόλυνε χρηματισμούς και για την αντίστοιχη διοργάνωση του 1998, που πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία. Ο Μπλέιζερ εργαζόταν για τη FIFA μεταξύ του 1996 και του 2013. Υπήρξε γενικός γραμματέας της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας Βορείου Αμερικής, Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής (CONCACAF), η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της αμερικανικής έρευνας. Ο Μπλέιζερ δέχθηκε να συνεργαστεί με τις αμερικανικές αρχές, μετά από την αποκάλυψη στοιχείων φοροδιαφυγής σε βάρος του. Υπενθυμίζεται ότι στις 27 Μαΐου η γενική εισαγγελέας των ΗΠΑ Λορέτα Λιντς ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απήγγειλαν κατηγορίες σε 9 αξιωματούχους της FIFA και 5 στελέχη για κύκλωμα διαφθοράς από το οποίο είχαν περάσει πάνω από 150 εκατομμύρια δολάρια. Κ.Τ.


30

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων Φεστιβάλ

Κυριακή 7 Ιουνίου ** Σεμινάριο του Συλλόγου Μεταφραστών Επιμελητών ∆ιορθωτών με θέμα «Από το έκφυλο στο έμφυλο: Σημειώσεις για τη μετάφραση κειμένων για το φύλο», στις 7 μ.μ., στα γραφεία του Συλλόγου (Μαυρικίου 8, Νεάπολη Εξαρχείων). Μιλούν οι Γ. Καράμπελας και Μ. Λαλιώτης. ** Ιστορικός περίπατος στην πρώην βιομηχανική ζώνη της ∆ραπετσώνας διοργανώνουν ο δήμος Κερατσινίου∆ραπετσώνας, τα ΑΣΚΙ και η εκπομπή Η Ιστορία στο Κόκκινο 105.5, στις 11 π.μ. Ο περίπατος ξεκινά από τον υδατόπυργο της εταιρείας λιπασμάτων (Γρ. Λαμπράκη και Εθνικής Αντιστάσεως).

Μ. Κοσμόπουλος, Ε. Κούκη, Τ. Κωστόπουλος, Γ. Μπαμπασάκης, Γ. Σκαλιδάκης και ο συγγραφέας.

Τετάρτη 10 Ιουνίου

** Συζήτηση για τη «∆ιαχείριση απορριμμάτων και κοινωνική συμμετοχή» διοργανώνουν ο ΣΥΡΙΖΑ Καλλιθέας και οι Οικολόγοι Πράσινοι, στις 7.30 μ.μ., στη δημοτική πινακοθήκη Καλλιθέας «Σοφία Λασκαρίδη» (Λασκαρίδου 120 & Φιλαρέτου). Μιλούν οι Χρ. Καπάταης, Μπ. Μπιλίνης και ∆. Πολιτόπουλος

∆ευτέρα 8 Ιουνίου ** ∆ιάλεξη της Σάσκια Σάσεν με θέμα «Η ελληνική κρίση: κανόνας ή εξαίρεση στην Ευρώπη;» διοργανώνουν το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και η πρωτοβουλία «Για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας», στο πλαίσιο των διαλέξεων Rethinking Europe, στις 7 μ.μ., στο Gazarte (Βουτάδων 34, Γκάζι). Ακόμα μιλούν οι Johanna Bussemer, Ιωάννα Μεϊτάνη, Πολυμέρης Βόγλης, Αντώνης Λιάκος. ** Εγκαίνια της έκθεσης τέχνης Παπούα, στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο δήμου Χαλανδρίου (Φιλικής Εταιρείας και Τομπάζη 18), στις 8 μ.μ.. Η έκθεση θα διαρκέσει από 8-15 Ιουνίου. Μιλά ο Λούις Νούσι, πολιτικός πρόσφυγας από τη ∆υτική Παπούα, για τη ∆υτική Παπούα σήμερα-ταξιδιωτικές εμπειρίες. Ακολουθεί προβολή του ντοκιμαντέρ «Τα ξεχασμένα πουλιά του παραδείσου» και προβολή φωτογραφιών.

Τρίτη 9 Ιουνίου

** Το περιοδικό Χρόνος και το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας ξεκινούν κύκλους συζητήσεων για την ιστορία στο Polis Art Cafe (Πεσμαζόγλου 5), στις 8 μ.μ.. Η πρώτη συζήτηση αφορά το βιβλίο του ∆. Κουσουρή «∆ίκες των δοσιλόγων 1944-1949: ∆ικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη». Μιλούν οι

Αναιρέσεις

Τ

ην Παρασκευή 12 ξεκινά και ολοκληρώνεται την Κυριακή 14 Ιουνίου, το φεστιβάλ Αναιρέσεις με τίτλο «Να φέρουμε τον κόσμο ανάποδα, με το ρεαλισμό της ανατροπής», στη Γεωπονική Σχολή. Η κεντρική συζήτηση της Παρασκευής έχει θέμα «Για μια νέα διεθνή των αγώνων και της αλληλεγγύης, η πάλη των λαών ενάντια στο φασισμό, τον καπιταλισμό και τον πόλεμο», του Σαββάτου «Ρήξη ή υποταγή; για την πολιτική αντεπίθεση του κινήματος και της αντικαπιταλιστικής αριστεράς» και της Κυριακής «Βάρκιζα τέλος! Το μήνυμα του Άρη τότε και τώρα». Την Παρασκευή τραγουδούν οι Γιώτα Νέγκα και Θέμης Καραμουρατίδης, Χαΐνηδες, Infinik & Renegade instruments, Φράξια, Βέβηλος και Στιχοιμα. Το Σάββατο στο αφιέρωμα στον Ν. Καββαδία συμμετέχουν οι Θάνος Μικρούτσικος, Αφροδίτη Μάνου, Άννα Λινάρδου και Κώστας Θωαμαΐδης. Ακόμα τραγουδούν οι Γ. Ανδρεάτος, Bazooka, Ντίνος Σαδίκης και The last drive. Την Κυριακή παίζουν οι Xatzifrageta, Φοίβος ∆εληβοριάς, Nightknight, The last internationale, Magic de Spell και Γ. Παλαμίδας. Οι συναυλίες ξεκινούν στις 9.30 μ.μ., είσοδος 5 ευρώ. Λουτσιάνα Καστελίνα και ο Τάσος Κορωνάκης.

Παρασκευή 12 Ιουνίου

Πέμπτη 11 Ιουνίου ** Καλοκαιρινή γιορτή για την ενίσχυση του Κοινωνικού Ιατρείου Φαρμακείου Αθήνας, στις 8.30 μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στο Θησείο. ** Συζήτηση με τίτλο «Ένα αριστερό πολιτικό σχέδιο για την Ευρώπη» διοργανώνουν το ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και το δίκτυο transform!europe, στις 7 μ.μ., στο κτίριο Αβέρωφ του ΕΜΠ (Πατησίων 42 και Στουρνάρη). Μιλούν οι

** Το ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα διοργανώνει εκδήλωση για τη στάση του κινήματος και της Αριστεράς με τίτλο «Είναι ο γιαλός στραβός, μήπως κι εμείς στραβά αρμενίζουμε;», στις 8 μ.μ., στο Κηπάκι (Τσαμαδού 10, Εξάρχεια). Μιλούν οι Α. Νταβανέλλος, Α. ∆ραγανίγος, Η. Χρονόπουλος και Ν. Γιαννόπουλος. ** Τριήμερο αλληλεγγύης, δημιουργίας και βιωσιμότητας (Από τη θεωρία στην πράξη) διοργανώνει η ομάδα διοργάνωσης του Φεστιβάλ αλληλέγγυας και συνεργατικής οικονομίας, από τις 12 έως τις 13 Ιουνίου, στο Ανοιχτό Εγχείρημα Σπιθάρι στον Μαραθώνα. Περισσότερες πληροφορίες στο https://trello.com/festival4sce. ** Ο Λεωνίδας Μαριδάκης παρουσιάζει το Κόκκοι Καφέ Project με έθνικ φολκ ήχο και διαφορετικά όργανα να

εναλλάσσονται με φαντασία από τραγούδι σε τραγούδι. Μαζί του ο Μενέλαος Μωραΐτης. Η μουσική ξεκινά στο Άλικο (Αγ. ∆ημητρίου 16, Ψυρρή), στις 10.30 μ.μ.. Είσοδος 3 ευρώ.

Σάββατο 13 Ιουνίου

** Ημερίδα με θέμα «Στέφανος Ροζάνης: Στους δρόμους της φιλοσοφίας, του ρομαντισμού, της λογοτεχνίας» διοργανώνουν η πινακοθήκη Γρηγοριάδη και ο Άλλος τόπος επικοινωνίας και πολιτισμού, στις 11 π.μ., στο δημοτικό πολύκεντρο «Ηλέκτρα Αποστόλου» (Κουντουριώτου και Νεότητος, Ν. Ηράκλειο). Στην πρώτη συνεδρία (11-1) μιλούν οι Β. Αλεξίου, Ν. Κατσιαούνης, Γ. Μερτίκας, Σ. Μιχαήλ, Τ. Πορφύρης και Γ. Γρηγοριάδης. Στη δεύτερη συνεδρία (2-4) μιλούν οι Π. Παπαδόπουλος, Γ. Καχριμάνης, Χρ. Σγουρομύτη, Ο. Τάτσης και Κ. Βούλγαρης. Αντιφώνηση: Στ. Ροζάνης. ** Ανταλλακτικό Παζάρι Ρούχων διοργανώνει το ∆ίκτυο Πολιτών ΧολαργούΠαπάγου (Τερψιχόρης 11 και Κουντουριώτου) από τις 10 π.μ. έως τις 8 μ.μ.

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ

Βασίλης Γκανάτσιος Χείμαρος “Ο τελευταίος καπετάνιος”

Έναν αιώνα ζωής συμπληρώνει φέτος ένα από τα τελευταία επιζώντα στελέχη της Εθνικής Αντίστασης, ο τιμημένος καπετάνιος του ΕΛΑΣ και αργότερα υποστράτηγος του ∆ΣΕ, Βασίλης Γκανάτσιος (Χείμαρος). Και προς τιμή του, η Εταιρεία ∆ιάσωσης Ιστορικών Αρχείων Κεντρικής-∆υτικής Μακεδονίας οργανώνει εκδήλωση τη ∆ευτέρα 8 Ιουνίου, στις 8 μ.μ. στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (πλατεία Ιπποδρομίου). Ομιλητές στην εκδήλωση, που έχει ως τίτλο «100 χρόνια Ζωής και Αγώνα», θα είναι η Ι. Παπαθανασίου, διευθύντρια ερευνών ΕΚΚΕ, ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας στο ΑΠΘ Θ. Σφήκας και η διδάκτορας ιστορίας Παν. Μακεδονίας, Ε. Πασχαλούδη.

Ο Βασίλης Γκανάτσιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στα ορεινά χωριά των Γρεβενών. Εκεί που τον διαμόρφωσε το ορεινό ανάγλυφο της Πίνδου, με την ανέχεια, με τους θρύλους και τις λαϊκές παραδόσεις, με το ανυπότακτο και εξεγερτικό πνεύμα απέναντι σε κάθε κατακτητή και κοινωνική αδικία. Αυτές οι αξίες οριοθέτησαν τη συνεύρεση και τη σύμπλευση αυτής της γενιάς με τα μεγάλα κοινωνικά πολιτικά ρεύματα της εποχής της, που ο Βασίλης Γκανάτσιος γνώρισε με την επίδραση των μεγάλων παιδαγωγών της εποχής, του Γληνού, του Παπαμαύρου, της Ιμβριώτη κ.ά. Η δημιουργία του επόμενου έπους της εθνικής αντίστασης ήταν το φυσικό επακόλουθο της πορείας αυτής της γενιάς.

Μα η συνεύρεση της με το κομμουνιστικό κίνημα, στην συνέχεια, όπως αποδείχτηκε, στην περίοδο του ∆ΣΕ, ήταν επώδυνη και τις περισσότερες φορές ιδιότυπα συγκρουσιακή, αφού ήταν αναγκασμένη να βρίσκεται σε μια μορφή διαρκούς διαμεσολάβησης, ανάμεσα σε δύο τελείως διαφορετικούς κόσμους. Από τη μια το λαϊκό ανυπότακτο πνεύμα που εκπροσωπούσε και από την άλλη ο σκοτεινός κόσμος του κομματικού μηχανισμού, με τις ακατανόητες γραφειοκρατικές τελετουργίες και τις κάθε είδους σκοπιμότητες, που υπηρετούσε. Πολλοί εκπρόσωποι αυτής γενιάς, όπως ο Γιαννούλης, ο Γεωργιάδης κ.ά., το πλήρωσαν τελικά με τη ζωή τους. Όσοι γλίτωσαν χωρίς να προσκυνήσουν, βρέθηκαν αντιμέτωποι με κάθε είδους διώξεις, χυδαιολογίες και συκοφαντίες. Ο Βασίλης Γκανάτσιος, είναι από αυτούς που δεν επέλεξαν ποτέ στη ζωή τους, «της βολής τη σιγή». Και στον «τόπο που έζησε τη φυγή», όταν ακόμα δεν φυσούσε κόντρα, «έριχνε αλάτι στη βαθιά πληγή, για να γεννηθούν οι ωραίοι στίχοι από τα ψέματα που πεθαίνουν». •


31

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΑΠΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ

Σαράντα μέρες μετά… Ο σύντροφος Σωτήρης Μακρίδης, ο «Σωτηράκης», δεν είναι πια μαζί μας… Πάντα όταν πρέπει να γραφτούν κάποια λόγια για την «αναχώρηση» κάποιου απ’ αυτή τη δρακογενιά, υπάρχει μια δυσκολία. Μια δυσκολία για να χωρέσεις σε λίγες γραμμές τη ζωή τέτοιων ανθρώπων, που για άλλους θα χρειάζονταν κάμποσες ζωές για να τα ζήσουν, να τα κατορθώσουν. Το μικρό αετόπουλο, με το όπλο πιο ψηλά απ’ το μπόι του, φύλακας στο ορφανοτροφείο, που κουβάλαγε τα πυρομαχικά στα πυροβολεία για τους μαχητές του ΕΛΑΣ, εκεί στο Κερατσίνι. Ο γιος του «μπάρμπα-Μήτσου», του αμετανόητου Πόντιου κομμουνιστή… Η μεγάλη ανηφόρα ξεκινάει. Φαντάρος στα χέρια του φασίστα Ντερτιλή. «Κλέφτης, βιαστής, απατεώνας, δολοφόνος, ναι… κομμουνιστής να μην είναι!» Τα λόγια του φασίστα που «κένταγε» πληγές πάνω στα κορμιά των αγωνιστών. Νέο παιδί, Μακρόνησος.

Σπαραχτικά τα λόγια της νέας γενιάς, που θυσιάζει τα νιάτα της για «το δίκιο και τη λευτεριά». Όπως έλεγε ο ίδιος, «Όταν έρχονταν εφημερίδες από πέρα, η καθοδήγηση έψαχνε να βρει πίσω από τις λέξεις κρυμμένα νοήματα. Εγώ πήγαινα στις σελίδες με τις διαφημίσεις των νέων ταινιών. Πω πω καουμπόικα που χάνουμε!!!» Λόγια ειρωνικά και σπαραχτικά για ζωές που δεν ζήσαμε. Επιστροφή και απόλυτα φυσιολογική η ενεργή συμμετοχή στους αγώνες του λαού μας. Ν.Ε∆Α, Λαμπράκηδες, πορείες, κυνηγητά, φυλακές. Οι φασίστες και πάλι μπροστά, χούντα. Εξορίες καινούριες, Παρθένι και ταυτόχρονα οι περιπέτειες του κόμματος… Μεταπολίτευση… Ένταξη στο ΚΚΕ Εσωτ., ο «Σωτηράκης» των γραφείων, στις πορείες, στους αγώνες… Και ταυτόχρονα, ο άνθρωπος που οργάνωσε την επιτροπή για τους Κούρδους πρόσφυγες. Το ταλαιπωρημένο Volkswagen, που κάθε Κυριακή πήγαινε τις ανάσες ζωής, μαζί με άλλους, στους καταυλισμούς των κυνηγημένων.

Γιατί αυτό σημαίνει κομμουνιστής, αριστερός. Πάντα στο πλάι του αδύναμου, του κυνηγημένου, του πεινασμένου. Ποτέ στη μπάντα, ποτέ στην άκρη… Πάντα εκεί, πάντα μαζί μας. Μέχρι το τέλος, στο κιόσκι το προεκλογικό με δάκρυα χαράς στα μάτια γι’ αυτό που φαινόταν ότι έρχεται. Ο αγαπημένος μας «Σωτηράκης», που πρόλαβε να δει την Αριστερά στην κυβέρνηση. Στις 29 του Απρίλη ο σύντροφός μας «αναχώρησε» μετά από ταλαιπωρίες ανείπωτες. «Αναχώρησε», έχοντας κάνει στο έπακρο το χρέος του απέναντι στον Άνθρωπο, «στο δίκιο και τη λευτεριά». ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΚΡΙ∆ΗΣ… ΠΑΡΩΝ!!! Θανάσης Λαζαρίδης Υ.Γ.1 Πόσα λείπουν, πόσα ξεχνάμε, πόσα αφήνουμε –σημαντικά- στο πλάι. Υ.Γ.2 Πόσο αμήχανα θα ένιωθε αν τα άκουγε όλ’ αυτά, όπως όλοι από τη δρακογενιά. Η αδελφή του, Ελένη, δίνει στη μνήμη του Σωτήρη Μακρίδη 100€ στην Αυγή, 100€ στην Εποχή και 100€ στην Αλληλεγγύη Κερατσινίου.

Ρήξη με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο της ευρωζώνης ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Α

ν κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν, για μας, που καταγόμαστε πολιτικά από το ΚΚΕ εσωτερικού, η έννοια της Ευρώπης αποτελούσε πάντα ένα φετίχ. Αρχικά, το ιδεολογικό ρεύμα του ευρωκομουνισμού, που υπήρξε ένα όχημα χειραφέτησης από τη σοβιετική κυριαρχία, έθετε την Ευρώπη στον πυρήνα κάθε πολιτικής επεξεργασίας. Αργότερα, ακόμα και σε εποχές έντονου ριζοσπαστισμού, όπως η μεταπολιτευτική περίοδος, όταν αστικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το ΠΑΣΟΚ, εμπεριείχαν στην συνθηματολογία τους την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.), το ΚΚΕ εσωτερικού δεν έθεσε ποτέ το θέμα της συνολικής ρήξης και χρησιμοποιούσε ενδιάμεσα συνθήματα, όπως το γνωστό «ΟΧΙ στην Ε.Ο.Κ. των μονοπωλίων – ΝΑΙ στην Ε.Ο.Κ. των εργαζομένων». Αυτή ήταν η ιδεολογική προίκα, που καθόρισε την πολιτική της Ανανεωτικής Αριστεράς σε όλες τις εκφάνσεις της μέχρι σήμερα, ξεκινώντας από ευρωλάγνες απόψεις και φθάνοντας στις παρυφές του ευρωσκεπτικισμού, χωρίς ποτέ να αμφισβητείται ο ευρωπαϊκός μας προσανατολισμός. Η Ευρώπη, πριν την επέλαση και την ολοκληρωτική κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, είχε αρκετά θετικά χαρακτηριστικά. Ισχυρό κράτος πρόνοιας, πολιτικές συνοχής και σύγκλισης μεταξύ του ισχυρού βορρά και του φτωχού νότου, ζωντανά κινήματα με αποτελεσματική δράση κ.λ.π. Σήμερα, η λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού κι ο επιθετικός μονεταρισμός της ευρωζώνης έχουν σα-

ρώσει τα πάντα. Με αυτό το δεδομένο και λαμβάνοντας υπόψη και την ιστορική αποτυχία του ρεύματος του ευρωκομουνισμού, θα περιμέναμε από την Ανανεωτική-Ριζοσπαστική Αριστερά, που αποτελεί ισχυρό ιδεολογικό ρεύμα στο ΣΥΡΙΖΑ, να είχε χειραφετηθεί τουλάχιστον από το φετίχ της ευρωζώνης. Αυτό, δυστυχώς, δεν έχει γίνει, με αποτέλεσμα να καταχωρείται ο ΣΥΡΙΖΑ στις αριστερές πλην όμως συστημικές δυνάμεις. ∆εν είναι τυχαίο πως όλοι οι εξουσιαστικοί ιδεολογικοί μηχανισμοί, αστικά κόμματα, ΜΜΕ, εταιρίες δημοσκοπήσεων κ.λ.π., περιγράφουν την ευρωζώνη ως τον απόλυτο μονόδρομο. Έχουν καταφέρει να ξεθωριάσουν τη μεγάλη μείωση της αγοραστικής δύναμης του ελληνικού λαού μετά την καθιέρωση του ευρώ, τα σκανδαλώδη κερδοσκοπικά παιχνίδια που παίχτηκαν στην πλάτη του και την πλήρη οικονομική και πολιτική εξάρτηση που επιβλήθηκε στη χώρα στο πλαίσιο της ευρωζώνης. Σ’ αυτή την παγίδα, επικοινωνιακή και πολιτική, έχει περιπέσει κι ο ΣΥΡΙΖΑ κι αυτό ίσως αποτελέσει οδυνηρή αυτοϋπονόμευση της ιστορικής ευκαιρίας που του έχει δοθεί να κυβερνήσει και να καθορίσει τις τύχες της ελληνικής κοινωνίας. Η ίδια η φιλοσοφία του ευρώ, ως ένας σκληρός νομισματικός πόλος στον παγκόσμιο οικονομικό καταμερισμό, και η ακραία νεοφιλελεύθερη δομή της ευρωζώνης δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αλλαγών, πόσο μάλλον ανατροπών αυτής της φυσιογνωμίας. Αυτή η ξεκάθαρη παραδοχή θα πρέπει να αποτελέσει

τον πυρήνα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, αντικαθιστώντας τον μονόδρομο του ευρωπαϊσμού. Αλλιώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγείται, νομοτελειακά, σε διαρκείς εκπτώσεις των πολιτικών του στόχων. Η αριστερά στην οποία αναφέρεται ο ΣΥΡΙΖΑ, οφείλει να έχει ως προοπτική την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος κι αυτό περνά αναγκαστικά μέσα από την αμφισβήτηση, τη σύγκρουση και τη ρήξη με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο της ευρωζώνης. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι εντός του ΣΥΡΙΖΑ έχουν δυναμώσει οι φωνές που βρίσκονται σ’ αυτή την κατεύθυνση. Η ΚΟΕ, μια δύναμη που ήταν για πολύ καιρό δίπλα στην ηγετική ομάδα έκανε στροφή 180ο . Το Κόκκινο ∆ίκτυο συσπείρωσε το τροτσκιστικό τόξο του ΣΥΡΙΖΑ κι αποτελεί υπολογίσιμο αριστερό πόλο, μαζί με κάποια επώνυμα στελέχη του κόμματος, που έχουν επαναπροσδιορίσει την στάση τους. Αρκεί, βέβαια, τα πάρε-δώσε μεταξύ των τάσεων, οι παγιωμένοι συσχετισμοί, η παλαιοκομματική νοοτροπία του Αριστερού Ρεύματος κι οι κυβερνητικές εξαρτήσεις των στελεχών του, να επιτρέψουν σ’ αυτές τις φωνές να έχουν πολιτικό αποτέλεσμα. Επίσης είναι ελπιδοφόρο το ότι τάσεις όπως «οι 53+», αλήθεια πότε θα αλλάξει αυτή η ατυχέστατη επωνυμία, ασκούν ισχυρή κριτική στα φάλτσα της μέχρι τώρα κυβερνητικής θητείας. Η τάση αυτή θα αποτελέσει κρίσιμο εσωκομματικό παράγοντα, αν απογαλακτιστεί πλήρως από την πλειοψηφία του κόμματος, την οποία, αν και διαφωνούσε αρκετές φορές. την στήριζε δια της ανοχής ή της αποχής από κρίσιμες ψηφοφορίες. Το τελευταίο διάστημα, παρακολουθούμε τους δανειστές να παίζουν με την Ελλάδα, όπως η γάτα με το ποντίκι, αφαιρώντας μας και την ελάχιστη εναπομείνασα πολιτική αξιοπρέπεια. Ενώ φαίνεται ότι στον κόσμο έχει ωριμάσει η ιδέα της σύγκρουσης με τους δανειστές, επικοινωνιακά καλλιεργείται η αναγκαιότητα της έντιμης αλλά επώδυνης

συμφωνίας. Όλες οι συστημικές δυνάμεις επιχειρούν να μετατοπίσουν το ΣΥΡΙΖΑ προς τα δεξιά, καθιστώντας τον ανώδυνο άλλοθι του συστήματος. Στην ίδια κατεύθυνση φαίνεται να λειτουργούν και δυνάμεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Το αν θα τα καταφέρουν, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πόσο ισχυρό κι αποτελεσματικό θα είναι το αριστερό αντίβαρο μέσα στο κόμμα. Μέχρι στιγμής, βλέπουμε να κυριαρχούν συμπεριφορές «συνταγματάρχη», όπως ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς, που αφού διόρισε τον δικό του Ταγματάρχη στην ΕΡΤ επιχειρεί να ευνουχίσει την κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, απαιτώντας το κατάπτυστο μέτρο της κομματικής πειθαρχίας στην ψηφοφορία έγκρισης της συμφωνίας με τους δανειστές. Στο επόμενο χρονικό διάστημα θα κριθεί κατά πόσο το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις και δεν θα αφεθεί στον άχαρο ρόλο του κομπάρσου, παίζοντας έναν περιθωριακό ρόλο, που δεν θα επηρεάζει τα πολιτικά δρώμενα, τουναντίον, θα προσπαθεί να καταπιεί και να δικαιολογήσει τις όποιες επώδυνες κυβερνητικές αποφάσεις, είτε αυτές αφορούν την αναμενόμενη συμφωνία με τους δανειστές είτε αφορούν άλλες πτυχές της κυβερνητικής πολιτικής. Και μια τελευταία παρατήρηση: αν έχει κάτι σημαντικό να προσφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και την Ευρώπη, δεν είναι μια «καλή» συμφωνία την οποία θα μπορούσε να πετύχει και κάποιο άλλο σοβαρό αστικό κόμμα, αλλά ένα παράδειγμα αντίστασης κι αμφισβήτησης στην αποικιοκρατία του χρέους που επιβάλλεται πλέον στην ευρωζώνη. Αυτό περνά, αναγκαστικά, μέσα από ρήξη για την οποία απαιτείται πειστικό κι αποτελεσματικό σχέδιο και κυρίως ενημέρωση του κόσμου που θα στηρίξει την επιτυχία του. Ο δικηγόρος του διαβόλου


32

Σ

τη Γιορτή Προφορικής Ιστορίας συμμετέχουν συνολικά δέκα Ομάδες Προφορικής Ιστορίας (ΟΠΙ). Οι ΟΠΙ σχηματίστηκαν «από τα κάτω», αφού κανένας θεσμοθετημένος ή μη φορέας δεν συνέβαλε στη δημιουργία τους. Την κατέστησαν εφικτή, από τη μια, το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης μεγάλης μερίδας του πληθυσμού και, από την άλλη, η ψηφιακή τεχνολογία που διευκολύνει την καταγραφή, διάδοση και διατήρηση της μνήμης. Τα μέλη των ΟΠΙ -μετά από ένα σεμινάριο- ξεκινούν να συλλέγουν προφορικές μαρτυρίες. Είναι ερασιτέχνες ιστορικοί, με την έννοια του ανθρώπου που αγαπάει (από το εράω-ώ=αγαπώ) αυτό που κάνει και όχι με την έννοια της προχειρότητας. Εξάλλου, όλη η διαδικασία της συνέντευξης γίνεται με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές, ώστε να μπορούν οι μαρτυρίες να ενταχθούν σε ένα οργανωμένο αρχείο, όταν και όποτε δημιουργηθεί στη Ελλάδα. Ηλικιακά συνυπάρχουν συνταξιούχοι και νεαροί/ες: από τη δεκαετία των είκοσι έως και των εξήντα. Στην πλειοψηφία τους γυναίκες -γεγονός ιστορικά εξηγήσιμο.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ H προσωπική μνήμη, ως αντανάκλαση της συλλογικής

Προφορική ιστορία: σχηματίζοντας ένα νέο αφήγημα για το παρελθόν, αποκτώντας ένα νέο εργαλείο απέναντι στις προκλήσεις του μέλλοντος

Γιατί σήμερα, μέσα στην κρίση;

Οι ΟΠΙ είναι γέννημα της παρούσας συγκυρίας, της κρίσης, που οδήγησε στο βίαιο μετασχηματισμό της κοινωνίας. Τα «μέτρα λιτότητας» έπληξαν την καθημερινότητα μεγάλων κοινωνικών ομάδων, που είδαν τα πλαίσια μέσα στα οποία κινούνταν μέχρι τότε να κλονίζονται ή και να καταρρέουν και με τη σειρά τους οδήγησαν σε αλλαγή ταυτοτήτων, εύκολα μετρήσιμη στο πολιτικό πεδίο. Το αποτέλεσμα ήταν να επινοηθούν νέοι τρόποι κάλυψης των κοινωνικών αναγκών, νέες μορφές οργάνωσης, όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στην Ιστορία.

Πυξίδα για το μέλλον

Η προφορική ιστορία πρόσφερε αφειδώς τα εργαλεία και σε μη επαγγελματίες ιστορικούς να συλλέξουν μαρτυρίες από «απλούς» ανθρώπους και να φέρουν στο προσκήνιο τις βιωμένες εμπειρίες τους. Να αντιληφθούν και οι ίδιοι που βρίσκονται και που πηγαίνουν. Να προτάξουν την προσωπική μνήμη -ως αντανάκλαση της συλλογικής- απέναντι στις απρόσωπες αγορές. Να μπορέσουν να αρχίσουν να σχηματίζουν ένα νέο αφήγημα για το παρελθόν ώστε να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος (από το δελτίο Τύπου της Γιορτής ΠΙ)

Το πρόγραμμα

Παρασκευή 12 Ιουνίου 4.30 – 5μ.μ.: Εναρκτήρια ομιλία: Τασούλα Βερβενιώτη, ιστορικός 5 – 6.30μ.μ.: «Ιστορίες της πόλης ή ιστορίες για την πόλη» Συντονίστρια: Μαρία Θανοπούλου, ΕΚΚΕ Ομάδα Ιστορικής Χαρτογράφησης ∆ουργουτίου, Ιστορία επί χάρτου: Καρφιτσώνοντας μαρτυρίες και γεγονότα στο ανάγλυφο μιας γειτονιάς ΟΠΙ∆ΟΥ, «Μια πόλη μαγική» 6.30 – 7μ.μ., διάλειμμα 7 – 9.30μ.μ.: «Μετακινήσεις και Μεταναστεύσεις: συνέχειες και ασυνέχειες στον αστικό χώρο» Συντονίστρια: Ρωξάνη Καυταντζόγλου, ΕΚΚΕ ΟΠΙΑ, «…και γεννιέται η Αθήνα των πέντε εκατομμυρίων. Η χωροταξία των ανθρώπων και ο κόσμος της εργασίας ΟΠΙ∆ΟΥ, Από την παράγκα στην πολυκατοικία. Προσφυγιά και μετανάστευση ΟΠΙ ΚΕΜΙΠΟ, Καισαριανή 1922-1945 ΟΠΙΚ, Είμαστε όλοι μετανάστες: διαδρομές προς, από και πέρα από την Κυψέλη Σάββατο 13 Ιουνίου 10 – 11.30π.μ.: «Κρίση: αφηγήσεις και μεταλλαγές» Συντονιστής: Γιώργος Θεοδωρίδης,

Αφηγήσεις

Μετανάστευση «[Στην Ελλάδα] αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου, σαν στο χωριό μου, κατάλαβες; Πίστεψέ με, τώρα που πάω Ρουμανία, αισθάνομαι ξένος. Μετά από τόσα χρόνια είμαι ξένος […] Όταν πάω Ρουμανία, μου λείπει η Ελλάδα. Όταν έρχομαι Ελλάδα, μου λείπει η Ρουμανία. Ε, έτσι είναι τώρα, δεν ξέρω… Μπορώ να πω είμαι μισός-μισός, δεν ξέρω». (συνέντευξη του Κ. από τη Ρουμανία στην ΟΠΙΚ, 01.07.2013)

Κρίση «Εγώ, να σας πω την αλήθεια, προσωπικά, που θάθελα νάκανα ένα παιδί, αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να το σκεφτώ. ∆ηλαδή δεν ξέρω αν αύριο θάχω δουλειά». (Συνέντευξη του Ν.Σ. στην ΟΠΙΚ, 17.03.2013) «Ξαναβλέπουμε ανθρώπους χωρίς δόντια, που αυτό το είχαμε εε… μας είχε φύγει από το μυαλό. Ας πούμε δεν το σκεφτόμασταν καν….». (συνέντευξη της Λ.Χ. στην ΟΠΙΚ, 24.4.2013) Τα «πολιτικά» «Εκείνη την ημέρα είχα κατέβει στην Αθήνα, στο κέντρο της Αθήνας, και σε κάποια στιγμή… Κοιτάχτε, κοιτάχτε δεν υπάρχει σημαία! Και ξαφνικά στη Σταδίου κατέβηκε, εκεί που ήταν η εφημερίδα Ελευθερία, κατέβηκε μια μεγάλη γερμανική σημαία… [..] Ήδη είχανε φύγει οι Γερμανοί». (συνέντευξη της Σ.Τ. στην ΟΠΙΑ, 10.3.1988)

«[..]Στο πάρκο δεν πρόφθανες να περάσεις γιατί κι η Κυψέλη ήταν αριστερή. Η Σχολή Ευελπίδων ήτανε δεξιοί, ενώ εμείς εδώ…, Εξάρχεια, αριστεροί. Ήμασταν σε διασταυρούμενα πυρά». (συνέντευξη της Μ.Α. στην ΟΠΙΑ, 19.3.2014)

«Κάθε χρόνο, λοιπόν, πηγαίναμε και δίναμε τρεισήμισι χιλιάδες στη Νομική για να γραφτώ στη Νομική. Με πόνο ψυχής, η μάνα μου, πως τα έβγαζε για να μου δώσει τρεισήμισι χιλιάδες! Ήτανε μυθικό ποσό τότε και το πληρώναμε. Ευτυχώς μας κάνανε σε δύο δόσεις […]». (συνέντευξη του Ν.Π. στην ΟΠΙΑ, 11.4.2014)

«Όταν έγινε η δικτατορία, πάνω από τρεις εθεωρείτο στάση. Και είχαμε κάνει εμείς πάρτι για την εισαγωγή στις ανώτατες σχολές και πηγαίναμε τώρα τους δίσκους πέντε άτομα και μας βούτηξε η ασφάλεια και μας πήγαν μέσα για εξακρίβωση μην τυχόν ήμασταν στάση – ήταν και φρέσκια η χούντα τότε – ήτανε το 68, εε εξήντα Σεπτέμβριος του 67 που μπήκαμε εμείς στις σχολές». (συνέντευξη του Ν.Σ. στην ΟΠΙΑ, 20.6.2013) •

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015 ΕΚΠΑ ΟΠΙΚ, Το αφήγημα της κρίσης και οι αφηγήσεις του στην Κυψέλη ΟΠΙΚΟ, Η εποχή της κρίσης στο Κολωνάκι. Ανθρώπινες ιστορίες και αστικές μεταμορφώσεις 11.30π.μ. –12μ., διάλειμμα 12μ. – 2.30μ.μ.: «Πολιτικές μνήμες και χαράξεις στην Αθήνα» Συντονίστρια: Βασιλική Λάζου, ιστορικός ΟΠΙΑ, Αφηγήσεις για τα «πολιτικά»: 1936-1974 ΟΠΙΚΟ, Και θυμάμαι μια μέρα ...» Μνήμες και βιώματα κατοίκων του Κολωνακίου από την περίοδο του Μεταξά ως τον εμφύλιο ΟΠΙ∆ΟΥ, Λαϊκοί αγώνες. Πρότυπα. Παραβατικότητα ΟΠΙΑ, «Μικρό παιδί σαν ήμουνα και πήγαινα σχολείο…». Η εκπαίδευση μέσα από τις συνεντεύξεις μας 2.30 – 3μ.μ.: ∆ρώμενο, Ομάδα «όχι παίζουμε»/UrbanDig, Dourgouti Island Hotel, Ταξίδι στη γειτονιά 3 – 4μ.μ., διάλειμμα 4 – 6.30μ.μ. «Παιχνίδια και χαρές στις γειτονιές της Αθήνας» Συντονιστής: Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ΕΚΠΑ ΟΠΙ∆ΟΥ, Χαρές, γλέντια και θεάματα στις γειτονιές της μεταπολεμικής Αθήνας: η φτώχεια θέλει καλοπέραση ΟΠΙΑ, «Αχ, νάταν η ζωή μας Σαββατόβραδο». Η ψυχαγωγία στην Αθήνα 1930– 1970 ΟΠΙΚ, Η τελετουργία του φαγητού στην Κυψέλη: από την πρώτη ύλη στο τελικό προϊόν ΟΠΙΑ, «Περάσαμε φτωχά, πλην τρισευτυχισμένα παιδικά χρόνια». Το παιγνίδι στις γειτονιές της Αθήνας 6.30 – 8μ.μ.: Παιχνίδι «Ελάτε να παίξουμε»: ειδικευμένοι παιδαγωγοί και οι αφηγητές μας παίζουν με τα παιδιά παραδοσιακά παιχνίδια Ταχυδακτυλουργικά με τη συμμετοχή των παιδιών από τον αφηγητή μας Μάξιμο Τζούνιορ. 8μ.μ., γλέντι με ζωντανή μουσική και φαγητό Κυριακή 14 Ιουνίου 11π.μ. – 3.30μ.μ.: «Προοπτικές και συνέχειες της προφορικής ιστορίας: οι εμπειρίες των ΟΠΙ της Αθήνας και όχι μόνο» Συντονίστρια: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ανακοινώσεις νέων ΟΠΙ ΟΠΙ∆ΗΧ, Το όραμα της διάσωσης της μνήμης ζωντανεύει και στο Χαλάνδρι ΕΟΜ-ΟΠΙ, Μεταπολίτευση: Πολιτική και Προφορική Ιστορία ΟΠΙΝΙ, Νέα Ιωνία: μνήμες προσφυγιάς-μνήμες βιομηχανίας ΟΠΙ ΚΕΜΙΠΟ Καισαριανής, Παρουσίαση της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας ΟΠΙΓΑ, Η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Γαλατσίου ΟΠΙΙκ, Η Ομάδα Προφορικής Ιστορία Ικαρίας Ανακοινώσεις παλαιότερων ΟΠΙ ΟΠΙ∆ΟΥ, Γεφυρώνοντας το χθες με το σήμερα. Η ιστορία συνεχίζεται… στο ∆ουργούτι ΟΠΙΚΟ, Η εμπειρία της ΟΠΙΚΟ: Προβλήματα, σκέψεις και προοπτικές για μία συλλογική προσπάθεια με συνέχεια ΟΠΙΑ, ∆ύο χρόνια μαζί στα μονοπάτια της μνήμης ΟΠΙΚ, Προκλήσεις και προβλήματα ενός συλλογικού εγχειρήματος Συζήτηση - κλείσιμο Παράλληλες δράσεις σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης: Προβολή video «Μια πόλη μαγική», κουίζ μυστηρίου: «Το χαμένο εργόχειρο», προβολή σε συνεχή ροή ηχογραφημένων και βιντεοσκοπημένων αφηγήσεων, καθώς και φωτογραφικού υλικού, έκθεση με χάρτες και φωτογραφίες Η συμμετοχή στη γιορτή είναι ελεύθερη. Για το παιδικό πρόγραμμα μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή στο e-mail opiathinas2015@gmail.com. Επιμέλεια: Σοφία Ξυγκάκη


33

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

«Οι εμφύλιοι πόλεμοι δεν ξεσπούν αλλά έρχονται»

Με αφορμή το βιβλίο του Πολυμέρη Βόγλη «Η αδύνατη επανάσταση. Η κοινωνική δυναμική του εμφυλίου πολέμου» (Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2015) Της ∆ήμητρας Λαμπροπούλου

Ο

ι εμφύλιοι πόλεμοι, όπως και οι επαναστάσεις, γράφει ο Βόγλης, δεν γίνονται, δεν ξεσπούν, αλλά έρχονται, είναι διαδικασίες που κορυφώνονται αργά. Σύμφωνα με αυτή την παραδοχή, αφηγείται την ιστορία του εμφύλιου πολέμου ξεκινώντας από το υπόβαθρο της Κατοχής, για να περάσει, στη συνέχεια, στη μεταδεκεμβριανή και τη μεταβαρκιζιανή πόλωση και από εκεί στην κλιμάκωση και την κορύφωση της σύγκρουσης. Μέσα από τη βία και τις διώξεις της διετίας 1945-1946, η πολιτική πόλωση μετατρέπεται σταδιακά σε στρατιωτική σύγκρουση. [...] Στο πλαίσιο που δημιουργεί η κλιμάκωση της σύγκρουσης, οι αντίπαλοι δεν μένουν ίδιοι· η λογική και οι πρακτικές του πολέμου μετασχηματίζουν τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα, ωθώντας το Κομμουνιστικό Κόμμα να διακηρύξει το στόχο της επανάστασης και το κράτος να διεξαγάγει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Πρόκειται για μια αφήγηση που παρακολουθεί την ιστορία εν τω γίγνεσθαι, που βλέπει τα υποκείμενα, τις αντιλήψεις και τη δράση τους να μην ανατέλλουν ξαφνικά όπως ο ήλιος, όπως έγραφε ο Ε. Π. Τόμπσον, αλλά να είναι παρόντα στη δημιουργία τους. Το υποκείμενο στο οποίο, κυρίως, εστιάζει ο Βόγλης είναι ο ∆ημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, τον οποίο παρακολουθεί να δημιουργείται και να μετασχηματίζεται στο πεδίο όπου αλληλεπιδρούν η δράση του κράτους, η τακτική του Κ.Κ.Ε., οι διαθέσιμες από την κατοχική περίοδο πρακτικές και αντιλήψεις για την εμπόλεμη δράση, ο βαθμός εμπλοκής στη σύγκρουση και η κοινωνική διάρθρωση των πόλεων και της υπαίθρου.

Νέοι τρόποι για να προσεγγίσουμε ερωτήματα

Η αδύνατη επανάσταση προτείνει γωνίες από τις οποίες μπορούμε να κοιτάξουμε προσεκτικά όψεις του Εμφυλίου που λίγο μας έχουν αποκαλυφθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η κατάσταση πολιορκίας που προσδιόρισε τι σήμαινε εμφύλιος πόλεμος για τις πόλεις και οδήγησε στην εμπέδωση του καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης μέσα από διεργασίες που περιλάμβαναν τις διώξεις, την καταστολή όλων των γνωστών μορφών αστεακής μαζικής κινητοποίησης –διαδήλωση, διαμαρτυρία, απεργία κτλ.– και την τελική απώλεια της συμμαχίας ανάμεσα στο Κ.Κ.Ε. και τα μεσαία κοινωνικά στρώματα, τα οποία είχαν αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του στην Αθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις την περίοδο της Κατοχής (σ. 177-210). Προτείνει, ακόμα, νέους τρόπους για να προσεγγίσουμε ερωτήματα που έρχονται από παλαιότερες, συνήθως θερμές συζητήσεις, όπως, για παράδειγμα, ποιος ήταν ο ρόλος των εκλογών της 31ης Μαρτίου 1946 στην εξέλιξη της εμφύλιας σύγκρουσης. Αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύεται, λέει ο Βόγλης, η αποχή –την οποία επέλεξαν λόγω των συνθηκών βίας στη διεξαγωγή των εκλογών όχι μόνο το Κ.Κ.Ε. αλλά το σύνολο της Αριστεράς και ένα τμήμα του Κέντρου– δεν απομόνωσε το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά αποτέλεσε τη βάση για μια ευρεία πολιτική συμμαχία, αντίστοιχη με εκείνη του Ε.Α.Μ. Ωστόσο, η συμμαχία αποδείχτηκε βραχύβια, λόγω της απόφασης του Κ.Κ.Ε. να ακολουθήσει το

Ο Π. Βόγλης μας προσφέρει τρόπους για να ανοίξουμε νέα πεδία έρευνας. Προτείνει γωνίες από τις οποίες μπορούμε να αντικρίσουμε και να καταλάβουμε τα βλέμματα που μας κοιτάνε μέσα από τις παλιές φωτογραφίες χωρίς να γυρίσουμε αλλού το κεφάλι από πίκρα, λύπη ή, έστω αμηχανία.

δρόμο της στρατιωτικής σύγκρουσης (σ. 150-153). [...]

Εδαφικότητα και κυβερνητικότητα

Από όλα τα σημαντικά σημεία της αδύνατης επανάστασης, θα ήθελα να επιμείνω σε δύο τα οποία θεωρώ κεντρικά όχι μόνο για το ίδιο το επιχείρημα του βιβλίου αλλά και γενικότερα για ό,τι θα ονομάζαμε κοινωνική ιστορία του ελληνικού εμφύλιου πολέμου. Το ένα είναι η πραγμάτευση της εξουσίας με όρους κυβερνητικότητας και εδαφικότητας, και το δεύτερο η παραγωγή νέων μορφών κοινωνικότητας και συλλογικών υποκειμένων. Κανένα από τα δύο αυτά σημεία δεν μπορεί να νοηθεί δίχως τη δράση του άλλου. Η εδαφικότητα αφορά τις πολιτικές τεχνολογίες ελέγχου μέσα από τις οποίες ο χώρος μετατρέπεται σε έδαφος, δηλαδή σε πεδίο κυριαρχίας, στο οποίο οι άνθρωποι αποκλείονται, μεταφέρονται, εγκαθίστανται, περιορίζονται, αστυνομεύονται. Η δράση του ∆ημοκρατικού Στρατού και του Εθνικού Στρατού, η διαφοροποίηση πεδινών και ορεινών περιοχών, πόλεων και υπαίθρου, η αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών, ο διαρκής αστυνομικός έλεγχος της κίνησης προσώπων, ζώων και αντικειμένων από τη χωροφυλακή και το στρατό, η υποχρεωτική στρατολόγηση αλλά και η εμπλοκή του πληθυσμού στις οικονομικές, κοινωνικές και διοικητικές δραστη-

ριότητες του ∆.Σ.Ε., φωτίζονται από τον συγγραφέα ως πολιτικές ελέγχου και διαχείρισης του χώρου. Στην ίδια προοπτική, η κυβερνητικότητα, θεώρηση που αντλεί πρωταρχικά από το έργο του Μισέλ Φουκώ, αφορά τη διακυβέρνηση που έχει στο επίκεντρό της τη διαχείριση του πληθυσμού και συνδέεται με τεχνικές πειθάρχησης και μηχανισμούς ασφάλειας (σ. 36-37). Σε συνθήκες εμφύλιου πολέμου, με τη σχεδόν απεριόριστη επέκταση του πεδίου παρέμβασης του κράτους, η τέχνη της διακυβέρνησης μετασχηματίζεται σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης, όπου η βία και το δίκαιο δεν διακρίνονται αλλά συναιρούνται. Στο καθεστώς εκτάκτου ανάγκης που δημιουργήθηκε στη δυναμική του ελληνικού εμφύλιου πολέμου, το κρατικό συμφέρον αναγορεύτηκε σε ύψιστη αρχή, η λογική της στρατιωτικοποίησης διαπέρασε την πρακτική της διακυβέρνησης και το κρατικό συμφέρον επαναπροσδιορίστηκε με βάση τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του στρατού (σ. 179).

Νέες συλλογικές ταυτότητες

Πόλεμος χωρίς μέτωπο και στρατιωτικοποίηση της πολιτικής και, σε μεγάλο βαθμό, των κοινωνικών σχέσεων ταυτίστηκαν με τις νέες δυνατότητες του στρατού να διεισδύει στους θεσμούς και στην καθημερινή ζωή. Επρόκειτο δηλαδή, και εδώ, για μια δυναμική στην

εξέλιξη της οποίας δεν στρατιωτικοποιήθηκαν μόνο οι θεσμοί αλλά δημιουργήθηκαν και νέου τύπου κοινωνικότητες με άξονα το στρατό και τον πόλεμο –οργανώσεις, για παράδειγμα, όπως οι «Φίλοι του Στρατού», ο «Έρανος της Πρόνοιας Βορείων Επαρχιών Ελλάδος», η «Φανέλλα του Στρατιώτου» (σ. 196). Το να αναδεικνύονται αυτές, όπως και άλλες παρόμοιες συσσωματώσεις σε περισσότερο ή λιγότερο άμεση διασύνδεση με το κράτος, στο επίκεντρο μορφών κοινωνικότητας που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια του Εμφυλίου ως μέρος μιας γενικότερης τάσης στρατιωτικοποίησης της ζωής είναι σημαντικό και για νέες κατευθύνσεις της έρευνας προς ενδιαφέροντα που αφορούν το περιεχόμενο που αυτές οι οργανώσεις έδιναν στις κοινωνικές σχέσεις, τις έννοιες του πολίτη και της πολιτικής δράσης που επεξεργάστηκαν και τους τρόπους με τους οποίους επηρέασαν τη μεταγενέστερη ιστορία της χώρας. Κατ’ ανάλογο τρόπο, οι πολιτικές του ∆.Σ.Ε. διαμόρφωναν νέες συλλογικές ταυτότητες, καθώς οι αγρότες και οι αγρότισσες μετατρέπονταν σε μαχητές και μαχήτριες (σ. 246). Ο ∆.Σ.Ε. παρήγαγε μια νέα υποκειμενικότητα, αυτή του πειθαρχημένου στρατιώτη της επανάστασης, που ήταν διατεθειμένος να θυσιάσει τη ζωή του για τον σκοπό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε εξαναγκασμός στις τάξεις του. Ο τρόπος με τον οποίο οι μαχητές μιλούσαν δημόσια για την εμπειρία τους στον ∆.Σ.Ε, όπως αντίστοιχα οι εργάτες μιλούσαν «μπολσεβίκικα» την περίοδο του σταλινισμού στη Σοβιετική Ένωση, φανέρωνε ότι εξίσου σημαντική με τον εξαναγκασμό ήταν η ικανότητα ενός μηχανισμού να ορίζει ανθρώπους, να κατασκευάζει ταυτότητες, μέσα από τις οποίες αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους όσοι συμμετείχαν στις γραμμές του.

Η επανασύνδεση «κοινωνίας» και «πολιτικής»

Στην ιστορία της σύγχρονης ιστοριογραφίας, καθώς έχουμε διαρρήξει ή προσπαθούμε να διαρρήξουμε τις παλαιότερες περιχαρακώσεις του «πολιτικού» από το «κοινωνικό» και επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε ξανά τις σχέσεις μεταξύ τους, η επανασύνδεση της «κοινωνίας» και της «πολιτικής» έχει αποδειχτεί μια αρκετή περίπλοκη υπόθεση. Ο Πολυμέρης Βόγλης πετυχαίνει αυτή την επανασύνδεση πάνω σε ένα πεδίο που έχει, νομίζω, υποφέρει από τέτοιες περιχαρακώσεις και από τη λογική των «επικαθορισμών» του κοινωνικού από το πολιτικό, με την πλέον στενή έννοια του τελευταίου. Μας προσφέρει στην αδύνατη επανάσταση τρόπους για να ξαναδούμε παλιές θεματικές και να ανοίξουμε νέα πεδία έρευνας. Αλλά προτείνει και γωνίες από τις οποίες μπορούμε να αντικρίσουμε και να καταλάβουμε τα βλέμματα που μας κοιτάνε μέσα από αυτές τις παλιές φωτογραφίες χωρίς να γυρίσουμε αλλού το κεφάλι από πίκρα, λύπη ή, έστω αμηχανία.

Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Χρόνος» (τ. 26, 06.2015), όπου έχει αναρτηθεί ολόκληρο το κείμενο. Εδώ δημοσιεύεται μέρος του.


34

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

«Antigone reloaded»

Τ

ο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης συνεχίζει για τέταρτη χρονιά το πρόγραμμά του με τίτλο «Αρχαίο δράμα: Επιρροές και σύγχρονες προσεγγίσεις», σε συνεργασία με ξένα Πανεπιστήμια, που έχει ως στόχο την προώθηση της έρευνας και της μελέτης του αρχαίου δράματος και την ανάπτυξη της επικοινωνίας και του διαλόγου ανάμεσα σε δημιουργούς, καλλιτέχνες και θεωρητικούς των Γραμμάτων και της Τέχνης με διαφορετικές προσεγγίσεις. Φέτος, υποδέχεται στην Αθήνα δύο Πανεπιστήμια της Φιλανδίας, το Πανεπιστήμιο Τεχνών της Φινλανδίας / Ακαδημία Θεάτρου και το Πανεπιστήμιο Aalto / Σχολή Τεχνών, Σχεδίου και Αρχιτεκτονικής, τα οποία σε συνεργασία θα παρουσιάσουν την παράσταση «Antigone reloaded» εμπνευσμένη από την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή με χρήση πολυμέσων, σε σκηνοθεσία-δραματουργική επεξεργασία του Γιάνε Πέλινεν, στα αγγλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους. Η παράσταση θέτει μία σειρά προβληματισμούς που αφορούν στο ζήτημα της προσαρμογής μιας αρχαίας τραγωδίας στο σύγχρονο μετα-δραματικό πλαίσιο: ποια είναι η συνάφεια και το νόημα της μελέτης και του ανεβάσματος της Αντιγόνης σήμερα; Παραστάσεις: Πέμπτη 11, Παρασκευή 12 & Σάββατο 13 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος, τηλ.: 210 3418 550). Η είσοδος είναι ελεύθερη. Κράτηση θέσεων: ∆ευτέρα – Παρασκευή, 11π.μ. – 2μ.μ., τηλ.: 210 34 18 579.

Το ξεκίνημα της “Ώρας” των Εικαστικών

Η

ανεξάρτητη ομάδα καλλιτεχνών «Ώρα» Εικαστικών πραγματοποίησε την περασμένη Τρίτη 2 Ιουνίου, στα γραφεία της δημοτικής κίνησης Ανοιχτή πόλη, επί της οδού Ξενοφώντος 7, την πρώτη της εκδήλωση με τον τίτλο «Παγκοσμιοποίηση – Κρίση - Τέχνη», σε συνεργασία με το Εργαστήριο Καλλιτεχνικής και Πολιτισμικής Παιδείας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στο στρογγυλό τραπέζι συμμετείχαν με σύντομες εισηγήσεις οι ∆ημήτρης Αρβανίτης, γραφίστας, μέλος της Alliance Graphique Internationale, η Άντζελα ∆ημητρακοπούλου, ιστορικός τέχνης από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ο Βασίλης Θιοραβάντες, καθηγητής φιλοσοφίας της τέχνης και του πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η Λήδα Καζαντζάκη, ιστορικός τέχνης και συνεργάτης της εφημερίδας «Η Αυγή», η Έρση Χατζηαργυρού, ζωγράφος γλύπτρια. Την εκδήλωση συντόνισε ο Γιάννης Στεφανάκης, ζωγράφος χαράκτης. Ακολούθησε συζήτηση με μεγάλη συμμετοχή, στην οποία μετείχαν άνθρωποι του πολιτισμού και της τέχνης, μεταξύ των οποίων και μέλη του ΕΕΤΕ. Η, κατά γενική ομολογία των παρευρισκομένων, επιτυχία αυτής της εκδήλωσης ωθεί την «Ώρα» Εικαστικών να προγραμματίσει σειρά εκδηλώσεων με το ίδιο θέμα.

Φεστιβάλ νέων θεατρικών ομάδων

Τ

ο φεστιβάλ νέων θεατρικών ομάδων πραγματοποιείται για έβδομη χρονιά στο Επί Κολωνώ, από την Τρίτη 26 Μαΐου έως τη ∆ευτέρα 29 Ιουνίου. Στα έξι προηγούμενα φεστιβάλ η συμμετοχή υπήρξε μεγάλη, ενώ πολλές από τις συμμετέχουσες παραστάσεις, προσελκύοντας το ενδιαφέρον και την αποδοχή, συνεχίστηκαν με επιτυχία μέσα στην επόμενη θεατρική περίοδο, είτε στο Επί Κολωνώ είτε σε άλλον χώρο. Οι ομάδες που συμμετέχουν έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν ελεύθερα σε έναν καλλιτεχνικό «τόπο» - στην περίμετρο της αθηναϊκής θεατρικής σκηνής - με μόνο στόχο να ανθίσει η δημιουργική έκφραση. Οι διαφορετικές αντιλήψεις των ομάδων για το θέατρο και την τέχνη γενικότερα, όπως και η συνάντησή τους με το θεατρόφιλο κοινό, δημιουργούν ένα κλίμα δημιουργικής αλληλεπίδρασης, άμιλλας και επικοινωνίας που συχνά μεταφέρεται «after hours» και στην αυλή του θεάτρου με τους συντελεστές των παραστάσεων να έρχονται σε άμεση επαφή με το κοινό, τις άλλες ομάδες και με επαγγελματίες του θεατρικού χώρου. Ένα πραγματικό open showcase. Σήμερα, Κυριακή, στις 10μ.μ., η Θεατρική Ομάδα nebula παρουσιάζει το έργο «Είναι στους κανόνες» σε κείμενο και σκηνοθεσία Αλέξανδρου Μαυρόγιαννη, σκηνικά και κοστούμια του Νικόλα Μαρμαρά. Παίζουν: Ναταλία ∆ήμου, Αλέξανδρος Μαυρόγιαννης, Νίκη Μαυροειδή. Θα προηγηθούν τα μέλη της ομάδας «ΡαΚούν», στις 8.45μ.μ., με το έργο «Περυσινές Βροχές» σε κείμενο και σκηνοθεσία του Χρήστου Καρασαββίδη. Παίζουν: η ∆ώρα Παρδάλη και Performance:η Εύα Τσαγκαράκη. Η παράσταση θα επαναληφθεί τη ∆ευτέρα στις 10μ.μ. Στο Επί Κολωνώ (Ναυπλίου 12 και Λένορμαν 94, τηλ. 210 5138 2670).

«Ενώ το πλοίο ταξιδεύει» της Γαλάτειας Καζαντζάκη

Ε

να πλοίο ταξιδεύει, ανάμεσα στους δύο μεγάλους πολέμους: από τη γέφυρα του καπετάνιου μέχρι το μηχανοστάσιο και την κάμαρα των θερμαστών, άνθρωποι από κάθε κοινωνική τάξη προσπαθούν να δραπετεύσουν από τους φόβους τους και να γαντζωθούν από τις ελπίδες τους. Η ιστορία αυτή εκτυλίσσεται σε ένα πλοίο με προορισμό ένα νησί, την Τήνο, την Ρόδο, την Κύπρο ή την Λαμπεντούζα. Επιβάτες όλοι εμείς τότε και τώρα. Κοινό σημείο σε όλους η μάχη με την μοίρα μας, σε αυτό το ταξίδι. Η Ομάδα7 παρουσιάζει – για πρώτη φορά μετά τη θρυλική παράσταση του Εθνικού, το 1932 – το πρωτοποριακό θεατρικό έργο της Γαλάτειας Καζαντζάκη, με στόχο να αναδείξει τη διαχρονικότητα της γραφής της αλλά και το επίκαιρο του έργου της. Σε αναζήτηση μίας σύγχρονης θεατρικής αισθητικής, η Ομάδα7 συνεχίζει την ερευνητική της διαδρομή ενσωματώνοντας video art, ηχητικά κολάζ, εικαστικές εγκαταστάσεις και θεατρολογική έρευνα. Βασικός συντελεστής του θεάματος, όπως πάντα, το ανθρώπινο σώμα των επτά ηθοποιών που επιστρατεύουν όλα τα θεατρικά μέσα για να ανταποκριθούν στην πρόκληση των τριανταπέντε ρόλων του έργου. Ιδέα – σκηνοθεσία: Βίκυ Μαστρογιάννη, δραματουργική επεξεργασία: Άννα Τσίχλη, φωτισμοί, φωτογραφία, Video Art: Γιώργος Ζαφειρίου, σκηνικός χώρος – κοστούμια: Ελένη Νανοπούλου, πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Καλογεροπουλος, βοηθός σκηνοθέτη - βοηθός δραματολόγου - δραματολογική έρευνα:

“Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη”,

Τ

του Laurent Mauvignier

ο κείμενο το πολυβραβευμένου γάλλου συγγραφέα Laurent Mauvignier «Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη» παρουσιάζεται σε μετάφραση Σπύρου Γιανναρά. Η σκηνοθεσία είναι της Άσπας Τομπούλη και ο Νίκος Νίκας θα είναι ο αφηγητής. Πρόκειται για μια πυκνή αφήγηση που αδιάκοπα μετατοπίζεται –εν είδει εσωτερικού μονολόγου – από τη συνείδηση του θύματος σε εκείνη των θυτών, των γονιών του θύματος, τυχαίων ανθρώπων. Το έργο και ο συγγραφέας παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η υπόθεση ξεκινά από ένα πραγματικό γεγονός. 30 ∆εκεμβρίου του 2009. Ένας νεαρός περιθωριακός, γάλλος υπήκοος με καταγωγή από την Μαρτινίκα, μπαίνει σε ένα σούπερ μάρκετ Carrefour στη Λυών, παίρνει ένα κουτάκι μπύρα και το πίνει. Τέσσερις σεκιουριτάδες τον πλησιάζουν, τον οδηγούν στα υπόγεια του καταστήματος και τον ξυλοκοπούν άγρια. Ο νεαρός πεθαίνει από μηχανική ασφυξία. Οι κάμερες ασφαλείας του σούπερ μάρκετ έχουν καταγράψει τα πάντα και ο εισαγγελέας, σοκαρισμένος από την ηθελημένη και απροκάλυπτη βία που αποτυπώνεται στα βίντεο, δηλώνει ότι «είναι απαράδεκτο να πεθαίνει κανείς για μερικά κουτάκια μπύρας». Οι δράστες παραπέμπονται. Η είδηση απασχόλησε για λίγες μόνο μέρες τις αστυνομικές στήλες των γαλλικών εφημερίδων και μετά ξεχάστηκε. Ο Μauvignier εμπνέεται από αυτό το πραγματικό συμβάν, ωστόσο δεν γράφει ντοκουμέντο και δεν κάνει ρεπορτάζ. Τον ενδιαφέρει η λήθη και η σιωπή που σκεπάζει έναν τέτοιο θάνατο, η άλογη δολοφονία ενός αφανούς, ενός κοινωνικού παρία, ενός πολίτη που η φωνή του δεν ακούγεται ποτέ. Έτσι το κείμενο αποκτά μια δυνατή πολιτική διάσταση, καθώς επιχειρεί να διατυπώσει σε λόγο την απουσία και τον πόνο, την απροκάλυπτη βία μιας καθημερινότητας που γλιστράει δίπλα μας, συχνά απαρατήρητη. Τη νέα σεζόν στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α 11361 Κυψέλη). Ευδοκία ∆εληπέτρου, επιμέλεια μακιγιάζ: Μαρία Φελλά. Παίζουν: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, Γιώργος Ανδράκης, Άλκης Ζούπας, Μαίρη Λούσυ, Βίκυ Μαστρογιάννη, Μάνος Παπαδάς, Βασιλική Σκευοφύλαξ, Νίκος Χρηστίδης. Ακούγεται η φωνή του Μάριου Σουγι-

ουτζόγλου. ∆είτε: youtu.be/a1c5UcxJEdI Παραστάσεις: 2-14 Ιουνίου, εκτός ∆ευτέρας, στις 9μ.μ., στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» (Πειραιώς 206, Ταύρος, τηλ.: 210 3418 550). •


1095

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

35

ΒΙΒΛΙΟ

Η περίπτωση Ρώμου Φιλύρα Ρώμος Φιλύρας «Ποιήματα Άπαντα τα ευρεθέντα» Τόμοι Α΄- Β΄ Φιλολογική επιμέλεια Χ. Λ. Καράογλου-Α. Ξυνογαλά Εκδ. University Studio Press

Μ

άρτιο 2013, όταν ξεκινούσε μετά φανών και λαμπάδων το Έτος Καβάφη, κυκλοφόρησαν τα δίτομα Άπαντα Ρώμου Φιλύρα. Το εισαγωγικό σημείωμα των επιμελητών φέρει ημερομηνία Μάιος 2012. Αν η έκδοση δεν καθυστερούσε στο Τυπογραφείο, θα συνέπιπτε με την επέτειο των 70 χρόνων από το θάνατο του Φιλύρα, στις 9 Σεπ. 1942. Αλλά ακόμη κι αν δεν καθυστερούσε, ποιος από εκείνους που παίρνουν τις αποφάσεις για τους επετειακούς πανηγυρισμούς, θα διανοείτο Έτος Φιλύρα; Το 2012, είχε κηρυχτεί Έτος Νικηφόρου Βρεττάκου. Σεπτέμβριο 2014, ενώ τα μεθεόρτια του Έτους Καβάφη συνεχίζονταν, με δράσεις προς αναζωπύρωση της δημοφιλίας του Αλεξανδρινού, εκδόθηκε ο πρώτος τόμος των Απάντων Τέλλου Άγρα. Εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο του Άγρα, ουδείς θα σκεφτόταν Έτος Άγρα, κι ας ήταν ορφανό επετείου επιφανούς, όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα, το 2014. Αλλά για Άγρα και Φιλύρα θα συζητούμε, όταν δεν υπήρξε Έτος Καρυωτάκη; Και καλά το 1998, που συμπληρώνονταν 70 χρόνια από την αυτοκτονία του, να δοθεί στον Σολωμό. Το 2008, όμως, γιατί να έχει το προβάδισμα ο Καραγάτσης; Η απάντηση είναι προφανής. Η γενιά του ’30, ακόμη περισσότερο ο Καβάφης, ενδιαφέρει. Ενώ για τη γενιά του ’20 υπάρχει μόνο, όσο υπάρχει, γραμματολογικό ενδιαφέρον. Τη γενιά του ’20 την αποκαλούν και “γενιά του Καρυωτάκη”, αιτιολογώντας εν μέρει τον παραμερισμό της με τα βιογραφικά στοιχεία των ποιητών που την αποτελούν, όπου συμβάλλουν και όσα γράφουν γι’ αυτούς οι ιστορικοί της νεοελληνικής γραμματολογίας. Αν, όμως, το ζητούμενο είναι η επανεκτίμηση ορισμένων ποιητών αυτής της γενιάς, δεν αρκεί το “νοικοκύρεμα” του έργου τους. Απαιτείται εκ νέου θεώρηση των δεδομένων προς απαλλαγή από την παγιωμένη εικόνα που τους ακολουθεί μέχρι σήμερα. Η όποια επανεξέταση προϋποθέτει την αποφυγή για τη γενιά παρόμοιων απλοποιητικών ονομασιών. Αυτή η πρώτη ομάδα ποιητών του Μεσοπολέμου δεν συνοψίζεται ως γενιά του ενός ποιητή, όπως, άλλωστε, δεν συνοψίζεται η γενιά του 1880 ή η γενιά του ’30. Ανεξάρτητα αν ο Καρυωτάκης, μετά την αυτοκτονία του και ως ένα βαθμό χάρις σε αυτήν, έχει αποτιμηθεί ως “ο σημαντικότερος κι αντιπροσωπευτικότερος”. Όσο για τις παρατηρήσεις των Ιστορικών, ότι πρόκειται για “μια γενιά που έχει συνείδηση της ανεπάρκειάς της μπροστά στα μεγάλα προβλήματα της ζωής” ή που υιοθέτησε στάση παραίτησης, αυτές, ως γενικευμένες διατυπώσεις, δείχνουν μάλλον άστοχες. Ως προς τι, όμως, διαφέρουν οι εν λόγω “ποιητές της Αθήνας” και κατ’ επέκταση το έργο τους από τον Καβάφη, ώστε, σήμερα, να μην συγκινούν, ενώ ο Αλεξανδρινός βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος; Την απάντηση την δίνει ο ίδιος ο Καβάφης, όταν αποφαίνεται για τους ομότεχνούς του της Αθήνας: “Είναι ρομαντικοί! Ρομαντικοί! Ρομαντικοί!” Από μιας αρχής, ο ρομαντισμός, από τα Παρίσια, μεταλαμπαδεύτηκε στην Αθήνα και εδώ ρίζωσε. Η Πρώτη Αθηναϊκή Σχολή είναι αυτή των ρομαντικών ποιητών. Την διαδέχεται η Νέα Αθηναϊκή Σχολή, που αντιστοιχεί στη γενιά του 1880 και η οποία αντιμάχεται τις υπερβολές του ρομαντισμού. Αυτή αποβαίνει μία δυναμική γενιά που σβήνει την

προηγούμενη. Οι κατά Καβάφη ρομαντικοί αποτέλεσαν “την αθηναϊκή σχολή του νεορομαντισμού και νεοσυμβολισμού”. Το πρόθεμα “νέο” επιστρατεύεται κάθε φορά που ένας παλαιότερος χαρακτηρισμός εξυπηρετεί μεν, αλλά απαλλαγμένος από τις τυχόν αρνητικές φορτίσεις. Πρόκειται, ουσιαστικά, για μία ∆εύτερη Αθηναϊκή Σχολή. Αντίστοιχα, αυτήν τη γενιά των νεορομαντικών την διαδέχεται μία ∆εύτερη Νέα Αθηναϊκή Σχολή, που είναι η γενιά το ’30. Και πάλι, μία δυναμική γενιά που σβήνει την προηγούμενη. Νομοτελειακά θα αναμενόταν η επόμενη να είναι γενιά παραιτημένων και όχι η πρώτη μεταπολεμική γενιά. Αλλά φαίνεται πως στην περίπτωσή της στάθηκε καθοριστικός ο ρόλος της αριστερής ιδεολογίας, που αποτρέπει απαισιόδοξες ροπές, επιτάσσοντας σθένος και μαχητικότητα. Στην έλξη, ωστόσο, που ασκεί σε κάποιους αυτής της γενιάς η ποίηση των νεορομαντικών, διαφαίνεται η ρομαντική τους διάθεση. Στο εισαγωγικό σημείωμα, ο Χ. Λ. Καράογλου εξομολογείται ότι τον πρώτο σπόρο για τα Άπαντα Ρώμου Φιλύρα τον έβαλε ο Γ. Π. Σαββίδης. Εκείνος είχε επισημάνει την ανάγκη μιας έκδοσης των ποιημάτων του Φιλύρα, κι αυτό, καθόλου τυχαία, λίγο μετά την κυκλοφορία της ανθολογίας «Χαμηλή φωνή» του Μανόλη Αναγνωστάκη, στην οποία ο Φιλύρας, όπως και ο Μελαχρινός, ανθολογείται με 10 ποιήματα, ενώ ο Άγρας με 17 και ο Καρυωτάκης με 15. Αναμφιβόλως, οι πρώτοι ρομαντικοί και οι μετέπειτα, οι αποκαλούμενοι νεορομαντικοί, απέχουν. Γιατί, όμως, ο ρομαντισμός των δεύτερων να χαρακτηρίζεται “άρρωστος”; Είθισται να τους περιγράφουν ως “αυτόχειρες, εραστές της ηδονής και των τεχνητών παραδείσων”. Αυτή η φράση αποδίδει μία συνολική εικόνα ή μήπως είναι ένα στερεότυπο, που καλλιεργήθηκε από τον βίο και την πολιτεία των γνωστότερων, αδικώντας κάποιους από τους καλύτερους της ομάδας; Συμβαίνει συχνά οι αποφάνσεις για ένα σύνολο προσώπων να στηρίζονται σε ένα δυο, διασημότερες, περιπτώσεις. Όλους και όλους δυο αυτόχειρες μετράει η γενιά. Αλλά και σε αυτούς δεν αντιστοιχεί η αίγλη του ρομαντικού αυτόχειρα, που τους αποδόθηκε. Εθελούσια έξοδος από την πενία της Κατοχής, όπως το πρόσφατο κύμα αυτοκτονιών, ήταν εκείνη του Λαπαθιώτη. Κατά μία ερμηνεία, το ίδιο ισχύει για την αυτοκτονία του Καρυωτάκη. Έβλεπε “την άβυσσο που ερχόταν”, ήδη από το 1923, που δημοσιεύει το «Τραγούδι της παραφροσύνης». Ιδίοις όμμασι το διαπιστώνει το 1926, που επισκέπτεται στο ∆ρομοκαΐτειο τον φίλο του Ρώμο Φιλύρα. Εικάζεται, πως συμπτωματικά, την ίδια εποχή, αρχές της δεκαετίας του ’20, “αγορασμένες φίλες” τους έδιναν μαζί με “τα φευγαλέα χείλη” την «Ώχρα σπειροχαίτη». Η συμπόρευση Φιλύρα-Καρυωτάκη ξεκινάει από το 1912 και το περιοδικό «Εικονογραφημένος Παρνασσός», όπου ο Φιλύρας, 24χρονος, είναι αρχισυντάκτης και ο Καρυωτάκης, 16χρονος, αναγνώστης αρχικά και μετά συνεργάτης, με ποιήματα που “συνομιλούν” με εκείνα της πρώτης συλλογής του Φιλύρα, «Ρόδα στον αφρό». Ο Κώστας Στεργιόπουλος σχολιάζει αναλυτικά την έκταση της “συνομιλίας” τους. Εκτός από τους δυο αυτόχειρες, με-

τρημένοι είναι και οι “εραστές των τεχνητών παραδείσων” της γενιάς, μόλις δυο, Λαπαθιώτης και Μήτσος Παπανικολάου. Πιθανώς, για κάποιο διάστημα, να είχε εξοκείλει και ο Καίσαρ Εμμανουήλ. Ας μην γενικεύουμε, με βάση το πρότυπο, που αποτέλεσαν οι κορυφαίες περιπτώσεις των Γάλλων ποιητών. Ούτε αυτόχειρες, ούτε “εραστές της ηδονής”, οι Άγρας και Φιλύρας. Κατά τα άλλα, μόνο εποχές άκρως λογοκρατούμενες διαχωρίζουν τον ρομαντισμό σε υγιή και νοσηρό. Αλλά και πάλι, γιατί ο ρομαντισμός της τριάδας Καρυωτάκη-Άγρα-Φιλύρα ήταν “άρρωστος”; Γνήσια ρομαντικοί στάθηκαν, όπως δείχνουν περίλαμπρα τα ψευδώνυμα των δυο, που, με αυτά, αμφότεροι καταγράφτηκαν στις δέλτους της Λογοτεχνίας. Απόρροια πατριωτικού ενθουσιασμού του πρώτου, γερμανικού ρομαντισμού του δεύτερου. Το αρχικό ψευδώνυμο του Ιωάννη Οικονομόπουλου ήταν “Κορινθιακόν κύμα”, εγκεκριμένο από τον Ξενόπουλο, που κωδικά σήμαινε συμμετοχή στη «∆ιάπλαση των παίδων». Αυτά το 1901, όταν, 13χρονος, βρισκόταν ακόμη στη γενέτειρά του, το Κιάτο Κορινθίας. Σε αντίθεση με τον Άγρα, εγκατέλειψε γρήγορα ψευδώνυμο και περιοδικό. Την επόμενη χρονιά, με την οικογενειακή μετοικεσία στον Πειραιά, γνώρισε τον Χιώτη ∆ημήτρη Σύψωμο, που, το 1884, είχε έρθει στον Πειραιά από τη Σύρο. Το 1902, ήταν ήδη γνωστός ποιητής, με το ψευδώνυμο Λάμπρος Πορφύρας. ∆ική του επινόηση το ψευδώνυμο Ρώμος Φιλύρας, με το οποίο πρωτοεμφανίστηκε ο Οικονομόπουλος, μόλις 14χρονος, με το ποίημα «Ροδόφυλλα», στο «Νουμά». Ενώ, το Λάμπρος Πορφύρας είναι μονοσήμαντα σολωμικό, το Φιλύρας παραπέμπει εις τριπλούν στον γερμανικό ρομαντισμό. Στο μεσαιωνικό ποίημα «Υπό τας φιλύρας», ερωτικό τραγούδι του λυρικού Βάλτερ φον ντερ Φόγκελβαϊντε, στο στοχαστικό διάλογο του Σίλλερ, «Ο περίπατος υπό τας φιλύρας», και στο ρομαντικό ρομάντσο του Αλφόνσου Καρρ, «Υπό τας φιλύρας». Αυτό το τελευταίο, έκδοση του 1832, μεταφράστηκε στα ελληνικά το 1884, και πάλι το 1916, αυτήν τη φορά, από τον Πολέμη. Όσο για το Ρώμος, από το Ρέμος και Ρωμύλος, φαίνεται να προσγειώνει το επίθετο στα καθ’ ημάς. Το μεσαιωνικό τραγούδι αφηγείται τον έρωτα ενός ζευγαριού “unter der linde / an der heide”, με μοναδική παρουσία ένα αηδόνι. Το πρώτο ποίημα, που δημοσιεύει ο Φιλύρας, με το όνομά του, 11χρονος, στο παιδικό περιοδικό «Η Χαρά» του Κωνσταντίνου Γαλάνη, στο χωριό Ψάρι του ∆ήμου Στυμφαλίας, έχει συμπτωματικά τον τίτλο «Αηδόνι». Στον αστερισμό εκείνου του τραγουδιού, με ορίζουσες τη φύση και τον ιδεόπλαστο έρωτα, κινείται το πρώτο “ποιητικό βιβλίο”, που εξέδωσε το 1911. Αυτό, μαζί με τα άλλα πέντε “ποιητικά βιβλία”, που εξέδωσε μέχρι το 1923, και το πεζό, «Ο θεατρίνος της ζωής», που τυπώνει το 1916, αποτελούν τον πρώτο τόμο των Απάντων του, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γκοβόστη, το 1939, με εκτενή εισαγωγή και επιμέλεια του Αιμίλιου Χουρμούζιου. Στη συνέχεια, ο Χουρμούζιος συγκέντρωσε αδημοσίευτα ποιήματα του Φιλύρα με την προοπτική επόμενων, ενός ή και δυο, τόμων. Αυτή η συνέχεια δεν πραγματοποιήθηκε, ούτε τα χει-

ρόγραφα, που συνέλεξε, διασώθηκαν. Ο Καράογλου αναφέρει, πως, στις 29 και 31 Αυγ. 1938, δημοσιεύεται προαγγελία ανθολογίας Φιλύρα με πρόλογο Μιλτιάδη Μαλακάση, που ποτέ δεν εκδόθηκε. Ενώ, στις 14 Μαρ. 1939, αναγγέλλεται η έκδοση των Απάντων. Τότε, υπήρξε διάσταση απόψεων μεταξύ Μαλακάση και Χουρμούζιου. Ο πρώτος υποστήριζε ότι χρειαζόταν “ξεκαθάρισμα” της ποιητικής παραγωγής του Φιλύρα, ενώ ο δεύτερος “περιμάζεμα”. Ούτε τότε, πόσω μάλλον σήμερα, στέκει η άποψη του Μαλακάση. Καταρχήν συγκεντρώνεται ένα ποιητικό σώμα, κατά το δυνατό πληρέστερο, και στη συνέχεια, συγκροτούνται ανθολογίες. ∆εδομένου ότι το μεν πρώτο είναι σταθερό, ενώ η όποια ανθολόγηση εκφράζει την κρατούσα αισθητική εκάστης εποχής. Η κατάρτιση Απάντων και Βιβλιογραφιών είναι οι δυο πρωταρχικές και απαραίτητες φιλολογικές εργασίες, στις οποίες η νεοελληνική γραμματολογία υστερεί. Απόδειξη το πόσο άργησαν τα Άπαντα Φιλύρα. Και πάλι, σύμφωνα με τον τίτλο, πρόκειται για “Άπαντα τα ευρεθέντα”. Οι επιμελητές, παρά τις επίμοχθες προσπάθειες, για τις οποίες ιδεάζουν εισαγωγικά, έχουν τη βεβαιότητα πως λανθάνουν δημοσιευμένα ποιήματα, αλλά και αδημοσίευτα αυτόγραφα. Στον πρώτο τόμο, συγκεντρώνονται, σε ένα πρώτο μέρος, τα έξι “ποιητικά βιβλία” του Φιλύρα και σε ένα δεύτερο, τα «Παραλειπόμενα», δηλαδή όσα δημοσίευσε αυτήν την πρώτη περίοδο αλλά δεν τα συμπεριέλαβε στα “ποιητικά βιβλία” του. Στον δεύτερο τόμο, συγκεντρώνονται τα δημοσιευμένα από το 1923 μέχρι τον θάνατό του και τα ευρεθέντα αδημοσίευτα. Προβλέπονται ευρετήρια τίτλων και πρώτων στίχων, καθώς και γλωσσάρι. Πιστεύουμε ότι θα βοηθούσε και ένα ευρετήριο περιοδικών. Μένει η απορία τι απόγινε εκείνη η ανθολογία, αλλά και πώς συνέβη, ο ίδιος εκδοτικός οίκος να προαναγγέλλει ανθολογία Μαλακάση και έξι μήνες μετά, να εκδίδει Άπαντα Χουρμούζιου. Πιστεύουμε πως μερική απάντηση προσφέρουν οι περιπέτειες που έχει ο εκδότης Κώστας Γκοβόστης με την Ασφάλεια του μεταξικού καθεστώτος. Καταστροφή του στοκ των βιβλίων, όπου πιθανώς συμπεριλαμβάνεται η ανθολογία, και δική του φυλάκιση. Με την επανεκκίνηση του εκδοτικού οίκου, μπορεί να είχε την έμπνευση να περισυλλέξει το διάσπαρτο έργο του Φιλύρα, ξεκινώντας από την επανέκδοση των βιβλίων του, γι’ αυτό απευθύνεται στον Χουρμούζιο, συνεργάτη του από την εποχή του περιοδικού «Πρωτοπόροι». Πολύτιμες αποβαίνουν οι σημειώσεις, που συνοδεύουν τα ποιήματα. Εκτός από το σχολιασμό των λεκτικών και φραστικών παραλλαγών στις διαδοχικές δημοσιεύσεις, αποκαθίσταται η χρονολογική σειρά δημοσίευσης των ποιημάτων, που ο Φιλύρας δεν κρατάει στις ποιητικές συλλογές. Για παράδειγμα, τα ποιήματα «Το κοιμήτηρι» και «Στρατός», δημοσιευμένα αντιστοίχως, το 1904 και το 1907, αντανακλούν τα δεινά της εποχής. Όσο αφορά τις χρονολογίες έκδοσης των ποιητικών συλλογών του Φιλύρα, οι πραγματικές μπορεί να αποκλίνουν λίγο των αναγραφόμενων. Για παράδειγμα, η δεύτερη, «Γυρισμοί», με χρονολογία 1919, θα πρέπει να εκδόθηκε φθινόπωρο 1918, αφού ο Π. Ταγκόπουλος την σχολιάζει Νοέ. 1918. Ας κλείσουμε εδώ, γιατί η περίπτωση Φιλύρα, με αφορμή τη δίτομη έκδοση, επιδέχεται αρκετό ακόμη σχολιασμό. Εξάλλου, δεν φιλοδοξούμε να κάνουμε κάποιο είδος αναδιάταξης στα φιλολογικά πράγματα. Μ. Θεοδοσοπούλου


36 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

Η

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

∆ιεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας

Τ

ο ∆ιεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία για πρώτη φορά το 2005 στο όμορφο νησί του Αργοσαρωνικού. Η μεγάλη του επιτυχία οδήγησε στη δημιουργία ενός ξεχωριστού μουσικού θεσμού με την καλλιτεχνική του διευθύντρια Ντόρα Μπακοπούλου να επιλέγει να είναι προσανατολισμένο, κατά κύριο λόγο, στη μουσική δωματίου, τη μουσική της συνεργασίας, όπου μικρά σύνολα από καταξιωμένους Έλληνες και ξένους σολίστες ενώνουν τις δυνάμεις τους στην ερμηνεία των ωραιότερων έργων μουσικής δωματίου. Τα τελευταία χρόνια, εκτός από τις κύριες εκδηλώσεις του Φεστιβάλ στην Αίγινα, έχουν καθιερωθεί και προφεστιβαλικές διοργανώσεις στην Αθήνα, με την καθοριστική υποστήριξη του δραστήριου Συλλόγου των Φίλων του, και στόχο τόσο την προσφορά καλλιτεχνικού έργου όσο και την οικονομική υποστήριξη του κυρίως Φεστιβάλ στην Αίγινα. Ειδικότερα, η φετινή συναυλία στοχεύει στην απόκτηση ενός πιάνου concert grand, το οποίο είναι απαραίτητο για τη διεξαγωγή των συναυλιών του Φεστιβάλ, ενώ μέρος των εσόδων θα διατεθεί και για την ενίσχυση του Συλλόγου Φίλων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών με σολίστ την Ντόρα Μπακοπούλου θα ερμηνεύσουν έργα των Τζοακίνο Ροσίνι (Εισαγωγή από τον «Κουρέα της Σεβίλης»), Ζορζ Μπιζέ (Αποσπάσματα από την «Κάρμεν»), καθώς και το Κοντσέρτο για πιάνο σε Λα ελάσσονα του Ρόμπερτ Σούμαν. Θα διευθύνει ο γάλλος αρχιμουσικός Νικολά Κράουζε. Την Πέμπτη 11 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στον κήπο του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου (Βασ. Σοφίας 22, Αθήνα). Τιμές εισιτηρίων: 30 και 25 ευρώ.

Γιάννης Χαρούλης, «Χίλια καλώς εσμίξαμε»

Μ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Iουνίου 2015

Ανοιχτά σύνορα

ΙΣ ΣΕ

Ι

ΜΟΥΣΙΚΗ

ε το λαούτο του και όλα όσα προκαλεί η ιδιαίτερη φωνή και η παρουσία του πάνω στη σκηνή υπόσχεται στους φίλους του δύο μαγικές βραδιές γεμάτες παλμό, συναίσθημα, ένταση και ενέργεια. Ανήσυχος και πρωτοπόρος από την μια, παραδοσιακός από την άλλη, ροκάρει με το λαούτο του σε μουσικά μονοπάτια όπου ο ηλεκτρισμός συναντά αρχέγονους ήχους της Κρήτης. Σε ένα οδοιπορικό στο χθες που ξυπνάει τις μουσικές μνήμες και στο σήμερα που χτίζει το μουσικό μας μέλλον. Η δημοτική παράδοση, το λαϊκό και σύγχρονο τραγούδι , οι ποιητές μας, οι στιχουργοί μας, τραγούδια που αγαπήσαμε, στίχοι που τραγουδήσαμε, θα γίνουν ένα με τη φωνή του Γιάννη Χαρούλη, θα γίνουν ένα με τις φωνές των χιλιάδων που θα παρευρεθούν σε αυτήν την μουσική εμπειρία. Μαζί του οι μουσικοί: Λευτέρης Ανδριώτης λύρα, Μιχάλης Καλκάνης κοντραμπάσο, Κωνσταντής Πιστιόλης πνευστά, Θανάσης Τζίνγκοβιτς κιθάρα, Πάνος Τόλιος τύμπανα. ∆ευτέρα 8 και Τρίτη 9 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη». Τιμές εισιτηρίων: 10 (φοιτητικό / ανέργων) και 12 ευρώ γενική είσοδος.

Hellenic Dance Company δημιουργήθηκε το 2000 στο πλαίσιο της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης από την Παυλίνα Βερέμη και έχει ως στόχο να συνδέει το ελληνικό χορευτικό δυναμικό με την παγκόσμια χορευτική σκηνή. Στην παράσταση Ανοιχτά Σύνορα παρουσιάζει έργα των Μάρθας Γκράχαμ, Πασκάλ Ριού, Τόνι Λάκι και Άκραμ Καν, τεσσάρων καλλιτεχνών που ενώ ανήκουν σε διαφορετικές σχολές και εποχές έχουν κοινό παρονομαστή την καταγγελία για τα δεινά της ανθρωπότητας και συγχρόνως τον προβληματισμό σχετικά με τις κοινωνικές συνθήκες. Στην προκειμένη περίπτωση οι επιλεγμένοι χορευτές της Hellenic Dance Company (της ομάδας της ΚΣΟΤ), καλούνται με την ερμηνεία τους να αφυπνίσουν το κοινό από το εφησυχασμό για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Κυριακή 7 και ∆ευτέρα 8 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260, στον Ταύρο. Τιμές εισητηρίων:15 ευρώ, 10 και 5 (φοιτητικό, ανέργων και ΑΜΕΑ ).

Μόνικα, “Take me with you”

Η

τραγουδοποιός που άλλαξε το σκηνικό της αγγλόφωνης ποπ στην Ελλάδα, ανατρέχοντας στη μέχρι τώρα πορεία της, έτσι όπως έχει διαγραφεί μέσα από τα τρία προσωπικά της άλμπουμ, θα χαρίσει στο κοινό τραγούδια που θα συντροφεύσουν ιδανικά μια νύχτα στο κέντρο της πόλης. Από τις αναμνήσεις που ξυπνά το «Over the Hill» και τη συγκίνηση του «Yes I Do» μέχρι την πρόσφατη στροφή της σε πιο ποπ μονοπάτια στο τελευταίο της άλμπουμ «Secret In The Dark», που ηχογραφήθηκε στην Νέα Υόρκη με εξαιρετικούς συντελεστές, η Μόνικα θα αφηγηθεί καινούργιες αλλά και γνώριμες ιστορίες κάτω από τον αττικό ουρανό. Κλασικές επιτυχίες, αγαπημένα τραγούδια και αναπάντεχες διασκευές απαρτίζουν το πρόγραμμα της βραδιάς. Μαζί της οι μουσικοί: Κώστας Βαβούσης μπάσο, Στέλιος Προβής κιθάρα, Σεραφείμ Γιαννακόπουλος τύμπανα, Αποστόλης Μπουρνιάς κρουστά, Βαγγέλης Κατσαρέλης τρομπέτα, Βασίλης Παναγιωτόπουλος τρομπόνι, ∆ημήτρης Καραγιάννης σαξόφωνο, Μιχάλης Πορφύρης βιολοντσέλο, Σταματέλλα Σπίνουλα βιολί. Την Παρασκευή 12 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Προπώληση εισιτηρίων: 10 ευρώ, πώληση εισιτηρίων την ημέρα της συναυλίας: 12 ευρώ.

Τζάκομο Πουτσίνι, «Τόσκα»

Π

ρόκειται για τη μεγαλειώδη παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής που πρωτοπαρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2012 καταφέρνοντας να γεμίσει το Ηρώδειο και στις τέσσερις παραστάσεις που δόθηκαν, ενώ θεωρήθηκε από κοινό και κριτική ένα ιδιαιτέρως καλαίσθητο και μεγαλοπρεπές, παραδοσιακό ανέβασμα με θεαματικές προβολές και αξιοζήλευτη θεατρικότητα. Η δημοφιλέστερη όπερα όλων των εποχών, η Τόσκα του Τζάκομο Πουτσίνι, όπερα σε τρεις πράξεις σε ποιητικό κείμενο Τζουζέπε Τζακόζα και Λουίτζι Ίλικα , βασισμένο στο ομότιτλο θεατρικό έργο του Βικτοριέν Σαρντού, θα παρουσιασθεί και φέτος στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού, με εντυπωσιακά σκηνικά και κοστούμια, τα οποία υπογράφει, μαζί με τη σκηνοθεσία, ο διακεκριμένος αργεντινός σκηνοθέτης Ούγκο ντε Άνα. Ένας από τους λόγους για τους οποίους η Τόσκα παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις δημοφιλέστερες όπερες, είναι τα χαρακτηριστικά της κεντρικής ηρωίδας. Η Τόσκα αποτελεί το πρότυπο της οπερικής ντίβας, τόσο με το τραγούδι όσο και με τη συμπεριφορά της. Όλοι της οι χειρισμοί και τα συναισθήματα στοιχειοθετούν το κατεξοχήν οπερικό στερεότυπο της ματαιόδοξης λυρικής τραγουδίστριας, παραδομένης στα δυνατά της ένστικτα. Πρωταγωνιστεί, είτε βρίσκεται πάνω στη σκηνή είτε πίσω από αυτή. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1942 από την ΕΛΣ, με την 19χρονη Μαρία Κάλλας στον ομώνυμο ρόλο, και από τότε παρουσιάζεται πολύ συχνά μετά από ισχυρή απαίτηση του κοινού. Ο σκηνοθέτης

Ούγκο ντε Άνα παρουσιάζει μια παράσταση συναρπαστική, δραματική και απολύτως συνεπή στο πνεύμα του συνθέτη και το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται το λιμπρέττο. Την αναβίωση της σκηνοθεσίας υπογράφει η Κατερίνα Πετσατώδη. Στο αρχετυπικό πρότυπο της Μαρίας Κάλλας, η οποία υπήρξε η ιδανική Τόσκα, το ρόλο του τίτλου, θα ερμηνεύσει στο Ηρώδειο η σπουδαία Ελληνίδα σοπράνο ∆ήμητρα Θεοδοσίου. Στη δεύτερη διανομή το ρόλο θα ενσαρκώσει και η αγαπημένη του ελληνικού κοινού, διεθνώς αναγνωρισμένη υψίφωνος Τσέλια Κοστέα, η οποία το 2012 στον ίδιο ρόλο χειροκροτήθηκε θερμά και έλαβε θετικότατες κριτικές. Στο ρόλο του Μάριο Καβαραντόσι, ο ιταλός τενόρος Ρομπέρτο Αρόνικα, στην δεύτερη διανομή ο εξαιρετικός κορεάτης τενόρος Ρούντι Πάρκ, τον οποίο το ελληνικό κοινό έχει απολαύσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, σε παραγωγές της ΕΛΣ. Τον βαρόνο Σκάρπια θα ερμηνεύσει ο κορυφαίος έλληνας βαρύτονος ∆ημήτρης Πλατανιάς, στη δεύτερη διανομή ο Φραντσέσκο Λαντόλφι, με σημαντικές συνεργασίες σε κορυφαίες όπερες. Μαζί τους νεότεροι και καταξιωμένοι έλληνες μονωδοί, η Χορωδία και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής. ∆ιεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. ∆ιεύθυνση παιδικής χορωδίας: Μάτα Κατσούλη. Στις 14, 16, 17, 18 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές εισιτηρίων: 25, 45, 55, 60, 85, 100 ευρώ και 15 (φοιτητικό / παιδικό). •


Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

«ΜΗΝ ΕΝΟΧΛΕΙΤΕ, ΠΑΡΑΚΑΛΩ»

37

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Μια καταστροφική μέρα!

Του Στράτου Κερσανίδη

Σ

ας έχει τύχει ποτέ να θέλετε να ξαποστάσετε στο σαλόνι του σπιτιού σας για να απολαύσετε την αγαπημένη σας μουσική αλλά εξώπορτες, τηλέφωνα, εχθροί και φίλοι να εφορμούν κατά κύματα με μοναδικό σκοπό να μη σας αφήσουν να χαρείτε μια ώρα ησυχίας; Αν έχετε τέτοιες εμπειρίες -που φαντάζομαι έχετε- τότε στο πρόσωπο του Μισέλ θα αναγνωρίσετε τον εαυτό σας, τουλάχιστον κατά ένα μέρος, επειδή σε εκείνον συμβαίνουν τα ανείπωτα! Ο Μισέλ είναι ο κεντρικός χαρακτήρας

στην ταινία «Μην ενοχλείτε, παρακαλώ» (Une heure de tranquillit ) του Πατρίς Λεκόντ. Ο γάλλος σκηνοθέτης, που πριν από δύο εβδομάδες μας έκανε να δακρύσουμε με τη συγκινητική ταινία «Μια υπόσχεση», τώρα μας προσφέρει άφθονο γέλιο με αυτήν την πανέξυπνη κωμωδία η οποία είναι βασισμένη στο θεατρικό έργο του Φλοριάν Ζελέρ, «Μια ώρα ησυχίας». Στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι ο απολαυστικός Κριστιάν Κλαβιέρ, ο οποίος έχει συνεργαστεί και στο παρελθόν με το Λεκόντ αλλά πρώτη φορά σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο εν λόγω Μισέλ, λοιπόν, μόλις έχει

Ο αιώνιος Χίτσκοκ «ΝΕΑ ΚΑΙ ΑΘΩΑ»

Μια ταινία που ο μετρ του σασπένς, Άλφρεντ Χίτσκοκ, γύρισε το 1937 στην Αγγλία και η οποία είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα της Τζόζεφιν Τέι, «Ένα σελίνι για κεριά». Στη «Νέα και αθώα» (Young and innocent), ο Χίτσκοκ αφηγείται τον αγώνα ενός άνδρα, ο οποίος κατηγορείται για το φόνο μιας γυναίκας, να αποδείξει την αθωότητα του. Ο Ρόμπερτ θεωρείται ένοχος επειδή η γυναίκα στραγγαλίστηκε με τη ζώνη του αδιάβροχού του, αλλά εκείνος ισχυρίζεται πως την ίδια μέρα κάποιος του το είχε κλέψει. Καταφέρνει να το σκάσει και με τη βοήθεια της Έρικα, κόρης του αρχηγού της αστυνομίας, αναζητά τον κλέφτη του αδιάβροχού του, κάτι που θα τον απαλλάξει από τις κατηγορίες. Με την αστυνομία να τους ακολουθεί οι δύο εραστές θα βρουν ένα ζητιάνο ο οποίος έχει το αδιάβροχο και θα τους βοηθήσει να βρουν τον άνδρα ο οποίος -όπως ισχυρίζεταιτου το χάρισε! ∆εν υπάρχει τίποτε περισσότερο να γράψω για μια ταινία του μεγάλου Άλφρεντ Χίτσκοκ, από όσα έχουν γραφτεί μέχρι σήμερα για το ταλέντο του, το πλούσιο έργο του, την ευφυή σκηνοθεσία του. Σασπένς διανθισμένο με χιούμορ και εμπνευσμένα πλάνα σεκάνς, όπως εκείνο στο φινάλε με την κάμερα να κάνει γενικό πλάνο στην αίθουσα, να κινείται προς την ορχήστρα και τέλος να καταλήγει επάνω σε έναν μουσικό, αποκαλύπτοντας τον ένοχο. Αυτήν είναι η 25η ταινία του Χίτσκοκ, ο οποίος γύρισε συνολικά 59 ταινίες με πρώτη τον «Αριθμό 13», το 1922. Προτάθηκε έξι φορές για το βραβείο Όσκαρ Σκηνοθεσίας, αλλά δεν το κέρδισε ποτέ! Στρά. Κερ.

ανακαλύψει ένα δυσεύρετο άλμπουμ τζαζ μουσικής το οποίο αναζητούσε και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να πάει στο σπίτι του, να το τοποθετήσει στο πικάπ και να το απολαύσει. Αλλά μόλις οι πρώτες νότες τού χαϊδεύουν γλυκά τα αυτιά αρχίζει το πανηγύρι! Πρώτα απ’ όλα η γυναίκα του, η οποία φορτωμένη από τύψεις θέλει να του ομολογήσει πως τον απάτησε με τον καλύτερό του φίλο, ο οποίος φίλος τον αναζητά επειδή θέλει να του ζητήσει μια συμβουλή. Ο γιος του φέρνει στο σπίτι μερικούς μετανάστες για να τους φιλοξενήσει για λίγες μέρες, η ερωμένη του θέλει να του μιλήσει επειγόντως, ένας γείτονας του γίνεται στενός κορσές, η καθαρίστρια προσπαθεί να καθαρίσει το σαλόνι, πολωνοί υδραυλικοί με τους οποίους δεν μπορεί να συνεννοηθεί- κάνουν επισκευές με καταστροφικά αποτελέσματα, οι γείτονες θέλουν να κάνουν ένα πάρτι και το άλμπουμ παραμένει στο πικάπ και όλοι αναρωτιόμαστε εάν και πότε θα παίξει! Όσο για το Μισέλ προσπαθεί να βρει διεξόδους, λέει ψέματα, οργίζεται, κρύβεται και σε γενικές γραμμές προσπαθεί να αποφύγει το εγκεφαλικό! Ο Πατρίς Λεκόντ, όταν ρωτήθηκε γιατί επέλεξε το εν λόγω θεατρικό έργο για να το μεταφέρει στον κινηματογράφο, απάντησε: «Είδα τον εαυτό μου σε αυτό. Είμαι υπερκινητικός. Εδώ και χρόνια, κάθε μέρα είναι μια τρέλα, χωρίς ένα διάλειμμα, έστω και για μία ώρα. Χωρίς να έχω χρόνο να σκεφτώ, να καπνίσω ένα τσιγάρο ή απλά να παρακολουθήσω

τα σύννεφα που περνούν (...) Αυτός ο τύπος αντικατοπτρίζει όλες μας τις ατέλειες (…)». Η αλήθεια είναι πως ο χαρακτήρας του Μισέλ είναι εγωιστής και πονηρός. Ο Λεκόντ δεν επιλέγει έναν άνθρωπο καλόβολο, ο οποίος πέφτει θύμα των συγκυριών. Αλλά έναν τύπο που θεωρεί πως είναι το κέντρο του κόσμου, πως αυτός δικαιούται να ζει όπως θέλει, αλλά δεν ισχύει το ίδιο και για τους ανθρώπους γύρω του. Ένας τέτοιος χαρακτήρας, λοιπόν, όταν βρίσκεται στο επίκεντρο διαβολικών συμβάντων δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα που προκαλεί άφθονο γέλιο. Με μαεστρία, ο Λεκόντ κινεί την κάμερά του μέσα στον κλειστό χώρο του διαμερίσματος, στο ασανσέρ, τις σκάλες, ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων που δημιουργούν ατμόσφαιρα συνωστισμού, φωνάζουν και ζητούν κάτι από το Μισέλ, ο οποίος το μόνο που θέλει είναι να ακούσει το δίσκο του! Κι όλα αυτά με ένα ρυθμό που η ταχύτητά του σε κάνει να λαχανιάζεις! Ταινία διασκεδαστική με την εξασκημένη ματιά του Πατρίς Λεκόντ να πέφτει επάνω στους χαρακτήρες, να αποδομεί σχέσεις, να δημιουργεί καταστάσεις, να μην αφήνει το θεατή να ξεχαστεί βάζοντάς τον διαρκώς στο παιχνίδι. Ανάλαφρος, απολαυστικός, δηκτικός, ειρωνικός και πάντα τρυφερός, ο Λεκόντ σκηνοθετεί την κωμωδία της χρονιάς! strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

«Μαντάμ Μποβαρί» (Madame Bovary) της Σόφι Μπαρτ: Η νεαρή Έμμα θέλοντας να ξεφύγει από την ασφυκτική ζωή που ζει στη φάρμα του πατέρα της, δέχεται την πρόταση γάμου που της κάνει ο γιατρός, Σαρλ Μποβαρί. Όμως, η νέα της ζωή δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της και αναζητά ξανά τρόπους για να ξεφύγει. Τη γοητεύει η υψηλή κοινωνία και έτσι η Έμμα θα αρχίσει να αναζητά την κοινωνική της καταξίωση μέσα από εραστές οι οποίοι ανήκουν στην ανώτερη τάξη. Όμως τα αποτελέσματα θα είναι τραγικά καθώς η Μαντάμ Μποβαρί θα βρεθεί αντιμέτωπη με τεράστια χρέη και η συμπεριφορά της θα αρχίσει να γίνεται αλλοπρόσαλλη. Κινηματογραφική μεταφορά του πασίγνωστου και πολυδιαβασμένου βιβλίου του Γκουστάβ Φλομπέρ. «San Andreas: Επικίνδυνο ρήγμα» (San Andreas) του Μπραντ Πέιτον: Ταινία έντονης δράσης η οποία μας μεταφέρει στο Σαν Φρανσίσκο, στην Καλιφόρνια όπου υπάρχει το γνωστό, για τους σεισμούς που προκαλεί, ρήγμα του Αγίου Ανδρέα. Ένας τέτοιος σει-

«Μαντάμ Μποβαρί»

σμός έντασης 9 Ρίχτερ θα πλήξει την περιοχή. Ο Μπλέικ, ένας διασώστης πιλότος σε ελικόπτερο, θα συνταξιδέψει μαζί με την εν διαστάσει σύζυγό του από το Λος Άντζελες, για να βρουν και να σώσουν την κόρη τους. Το ταξίδι είναι επικίνδυνο αλλά τελικά κρύβει περισσότερους κινδύνους από όσους φανταζόταν.

 «Παράξενη μαγεία» (Strange magic) του Γκάρι Ράιντστρομ: Εμπνευσμένη από το «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας», του Σέξπιρ, η εντυπωσιακή αυτή ταινία κινουμένων σχεδίων είναι μιούζικαλ στο οποίο ακούμε τραγούδια του Έλβις Πρίσλεϊ αλλά και των Μπιγιονσέ και Λέιντι Γκάγκα. Ένα μαγικό φίλτρο διεκδικούν οι ήρωες του υπέροχου αυτού παραμυθιού. Μια πριγκίπισσα η οποία έχει απαρνηθεί την αγάπη, ένας κακός αλλά ευαίσθητος, η νεράιδα Ζαχαρένια, ένα ξωτικό, ένα πονηρό ιμπ και ένας ιππότης «μα τι ιππότης!», αποτελούν την παρέα της νέας αυτής παραγωγής της εταιρείας Λούκασφιλμ. Σινεφίλ


38

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

Ο Τύπος μεταμορφ σε ακλόνητη βεβαι ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ

Ο δημιουργός του «Ονόματος του Ρόδου» (1980) και του «Εκκρεμούς του Φουκώ» (1988) έχει εκδηλώσει εδώ και πάρα πολύ καιρό το ενδιαφέρον του για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Έχει δημοσιεύσει πάμπολλα δοκίμια για τη γλωσσολογία, την αισθητική, την κουλτούρα των μαζών και τη σημειολογία. Στο βιβλίο του «Φύλλο μηδέν», με όχημα τη μυθοπλασία, κριτικάρει με τη δική του, σαρκαστική, ματιά τη σφαίρα των ΜΜΕ στην Ιταλία του 1992, όπου εκτυλίσσεται η επιχείρηση «Καθαρά χέρια». Επικαλούμενος το φάντασμα του Μουσολίνι, αλλά και το τόσο προσφιλές σ’ αυτόν θέμα της συνωμοσιολογίας, ο Έκο εξιστορεί μιαν Ιταλία, όπου η άνοδος στην εξουσία κάποιου σαν τον Μπερλουσκόνι φάνταζε πέρα ως πέρα αδιανόητη.

Ιδεολογία πλέον δεν υπάρχει. Χωρίς δομή που προκύπτει από συλλογικές διαδικασίες, είναι αδύνατον να αποκτήσουμε ταυτότητα. Καθένας επιζητεί, πάνω απ’ όλα, την προβολή.

Συνέντευξη στον Μικαέλ Μελινάρ*

Το μυθιστόρημά σας εκτυλίσσεται το 1992, τη χρονιά κατά την οποία ξεκίνησε στην Ιταλία η επιχείρηση «Καθαρά χέρια»... Από τη μια πλευρά, θέλοντας να μιλήσω για το παρελθόν της Ιταλίας με αφετηρία το 1945, έπρεπε να αυτοπεριοριστώ, ώστε να μην επεκταθώ σ’ ένα δυσανάλογα μεγάλο χρονικό διάστημα. Από την άλλη, το 1992 υπήρξε μια χρονιά-ορόσημο για την ιταλική κοινωνία. Ο κόσμος πίστευε ότι όλα θα άλλαζαν, αφού διεξαγόταν μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον της διαφθοράς. ∆ύο χρόνια αργότερα, η εξουσία περιήλθε στα χέρια του Μπερλουσκόνι. Άρα τίποτα δεν άλλαξε, μάλιστα τα πράγματα χειροτέρεψαν. Αυτή η χρονιά παρουσιάζει ενδιαφέρον. Το γεγονός ότι τοποθετώ το έργο μου στο 1992 επιτρέπει στους αναγνώστες να κάνουν μόνοι τους την ερμηνεία όλων όσων διαδραματίστηκαν στη συνέχεια. Ποιοι λόγοι σας ώθησαν να γράψετε σήμερα ένα μυθιστόρημα πιο προσιτό στο κοινό; Γερνώντας, γίνεται κανείς πιο σοφός. ∆εν νιώθει την ανάγκη να δείξει ότι τα ξέρει όλα. Το βιβλίο αυτό είναι το λιγότερο «λόγιο» απ’ όσα προηγήθηκαν. Τα προηγούμενα μυθιστορήματά μου έμοιαζαν με συμφωνίες του Μάλερ. Αυτό εδώ είναι πιο πολύ τζαζ. Σαν τη μουσική του Τσάρλι Πάρκερ ή του Μπένι Γκούντμαν. Στα μυθιστορήματά μου, η φόρμα ακολουθεί πάντοτε το θέμα. Η φόρμα του Ονόματος του ρόδου ήταν το ύφος γραφής ενός χρονικογράφου του Μεσαίωνα. Στο Νησί της προηγούμενης μέρας ήταν μπαρόκ. Στο «Φύλλο μηδέν» το ύφος είναι δημοσιογραφικό, πολύ στεγνό. Εφ’ όσον αναφέρομαι στη σύγχρονη εποχή, το βιβλίο δεν κουβαλά το βάρος ιστορικών ντοκουμέντων, αν εξαιρέσει κανείς τις ιστορίες που συνδέονται με τον Μουσολίνι, οι οποίες αποτελούν τρόπον τινα μέρος της σύγχρονης καταγραφής. Το «φάντασμα» του Μουσολίνι είναι πανταχού παρόν στο μυθιστόρημά σας. Τι αντιπροσωπεύει στην Ιταλία του σήμερα; Ο Μουσολίνι μνημονεύεται διαρκώς, διότι δεν πρέπει να λησμονούμε το φασισμό. Γι’ αυτό, κάθε βράδυ, το κανάλι RAI – Storia μεταδίδει ιστορικά ντοκιμαντέρ. Το φάντασμα του Μουσολίνι είναι ακόμη παρόν. Ωστόσο, αυτό δεν αφορά τόσο την κοινή γνώμη, όσο τις φασιστικές ομάδες. Το 1992, οι φασίστες ήταν ακόμη περιθωριοποιημένοι. Στη συνέχεια, ο Μπερλουσκόνι τούς άνοιξε την πόρτα για να μπουν στην κυβέρνηση. Εκείνοι έβαλαν λίγο νερό στο κρασί τους, την ώρα που από τα δεξιά τους ξεπρόβαλλαν άλλες ομάδες, πιο ριζοσπαστικές, όπως είναι σήμερα η Casa- Pound** που, από ορισμένες απόψεις, απαρτίζεται από ναζί. Άρα ο Μουσολίνι δεν υπάρχει στο μυθιστόρημά μου επειδή αντιπροσωπεύει, ενδεχομένως, μια εμμονή του μέσου Ιταλού. Κανείς ποτέ δεν επέμεινε στην εκδοχή ότι ίσως και να μην σκοτώθηκε, όσο ένας από τους ήρωές μου, ο Μπραγκαντότσο. Μου προξενούσε πάντοτε ευχαρίστηση

να αποδεικνύω πώς, συνδέοντας διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα, καταφέρνει κανείς πάντοτε να κατασκευάσει μια θεωρία συνωμοσίας. Άλλωστε, χάρη σ’ ένα αλλόκοτο στοιχείο της βιογραφίας μου, είμαι συνδεδεμένος με το θάνατο του Μουσολίνι για δύο λόγους: Μετά τον πόλεμο, έγινα φίλος με τον Πέντρο, τον παρτιζάνο που τον συνέλαβε. Και όταν αποκαλύφθηκε ότι πίσω από το ψευδώνυμο του «συνταγματάρχη Βαλέριο» που σκότωσε τον Μουσολίνι, κρυβόταν ο Βάλτερ Αουντίσιο, ο πατέρας μου ανακάλυψε πως είχε γεννηθεί στην πόλη μου (Σ.τ.Σ την Αλεξάνδρεια του Πιεμόντε) και ότι το σπίτι του απείχε δυό-τρία τετράγωνα από το δικό μας. Οι άνθρωποι που συνέλαβαν και σκότωσαν τον Μουσολίνι συνδέθηκαν στη μνήμη μου μ’ αυτά τα δύο επεισόδια. Ωστόσο, ήθελα να συνθέσω μια θεωρία συνωμοσίας βασισμένη σε μια ιστορία τόσο απίθανη που, ακόμη και ο πιο ηλίθιος αναγνώστης, να μην μπορεί να την πιστέψει –παρ’ όλο που υπάρχει πάντα η πιθανότητα να ανακαλύψεις κάποιον τόσο ηλίθιο ώστε να πιστεύει στις θεωρίες συνωμοσίας.

Η μετριότητα των δημοσιογράφων

Γιατί δώσατε στην εφημερίδα που αναφέρεται στο «Φύλλο μηδέν» τον τίτλο «Domani» (=αύριο); Ο εκδότης Άντζελο Ριτσόλι είχε μια εβδομαδιαία εφημερίδα με τον τίτλο «Oggi» (=σήμερα). Θέλησε να εκδώσει ένα ημερήσιο έντυπο με ομώνυμο τίτλο. Επί τέσσερα-πέντε χρόνια, σχεδίαζε το φύλλο μηδέν (Σ.τ.Σ πιλοτικό φύλλο που ετοιμάζεται υπό συνθήκες κανονικής έκδοσης πριν από την κυκλοφορία της εφημερίδας). Σ’ έναν πελώριο ουρανοξύστη, υπήρχε η επιγραφή: «“Oggi”, il quotidiano di domani» (=«Oggi», η ημερήσια εφημερίδα του αύριο). ∆εν κυκλοφόρησε ποτέ. Κι επειδή στο μυθιστόρημα ο Σιμέι, ο διευθυντής, ισχυρίζεται πως η εφημερίδα του δεν πρέπει να μιλάει για τα γεγονότα της προηγούμενης μέρας, θέλησα να της δώσω τον ειρωνικό τίτλο «Domani». Ποια είναι η άποψή σας για τον ιταλικό Τύπο; Ήδη από τη δεκαετία του ’60, έχω γράψει δοκίμια και άρθρα κάθε είδους για τα κακώς κείμενα του ιταλικού Τύπου. Ωστόσο, ακόμα και οι «New York Times» βάζουν σε εισαγωγικά οποιαδήποτε δήλωση κάνει κάποιος στο δρόμο, μεταμορφώνοντάς την έτσι σε «γεγονός», υπό το πρόσχημα ότι έτσι διαχωρίζουν το «γεγονός» από το σχολιασμό. Όλες οι εφημερίδες αυτό κάνουν. Είναι κάτι για το οποίο έχω γράψει επανειλημμένα ασκώντας πολεμική. Απλούστατα, όταν γράφω ένα δοκίμιο, ο κόσμος αδιαφορεί. Μ’ ένα μυθιστόρημα, όμως, ο κόσμος δίνει στα προβλήματα τη δέουσα προσοχή. Θέλησα να αναπαραστήσω με τον πιο γκροτέσκο τρόπο τη μετριότητα των δημοσιογράφων, ωστόσο πολλά απ’ αυτά τα κακώς κείμενα υπάρχουν και στις ποιοτικές εφημερίδες. Γνωστοί διευθυντές ημερήσιων εφημερίδων έχουν

τοποθετηθεί επί του θέματος στην Ιταλία. Κάποιος πρότεινε, μάλιστα, να χρησιμοποιήσουν το βιβλίο μου ως σύγγραμμα στις σχολές δημοσιογραφίας, για να εξηγούν στους σπουδαστές τι δεν πρέπει να κάνουν. Γιατί όμως η δημοσιογραφία πέφτει ολοένα και συχνότερα σ’ αυτή την παγίδα; Εξαιτίας της κρίσης που αντιμετωπίζει, η οποία χρονολογείται από την εμφάνιση της τηλεόρασης. Εκεί ακούς αποβραδίς όσα η εφημερίδα γράφει το επόμενο πρωί. Η εφημερίδα έπρεπε να έχει εξαφανιστεί ολοσχερώς, αλλά αντ’ αυτού μετατράπηκε σε «εβδομαδιαία». Την εποχή που πρωτοεμφανίστηκε η τηλεόραση, οι εφημερίδες κυκλοφορούσαν με 8 ή 12 σελίδες. Τώρα, έχουν 60. Τη στιγμή που δεν είχαν πια τίποτα να πουν, αύξησαν την ύλη τους εντάσσοντας σ’ αυτήν σχόλια, αναλύσεις ή, απλούστατα, κουτσομπολιά. Η κρίση της δημοσιογραφίας ήταν παγκόσμια. Εξ ου και η κυκλοφορία παραρτημάτων με άρθρα εμβάθυνσης και έρευνες, τα οποία μπορούν να προετοιμαστούν επτά μέρες πριν την κυκλοφορία τους. Ήταν οι προσπάθειες των ημερήσιων εφημερίδων για να ξεφύγουν απ’ αυτόν το θανάσιμο εναγκαλισμό.

Η αριστοκρατία είναι πάντοτε η ίδια

Το διαδίκτυο δεν έχει εντείνει αυτό το φαινόμενο; Η νέα γενιά δεν διαβάζει πια εφημερίδες, αναζητεί την πληροφόρηση στο διαδίκτυο. Αλλά στο διαδίκτυο δεν υπάρχει κανενός είδους προστατευτικό φίλτρο. Όταν διαβάζω την «Humanit », γνωρίζω την πολιτική τοποθέτηση της εφημερίδας. Ξέρω πως είναι κάπως διαφορετική από κείνη του «Figaro»... Στο διαδίκτυο, δεν ξέρω ποτέ ποιος μιλάει. Είμαι δυνητικό θύμα κάθε πιθανής ή απίθανης παραποίησης ή πλεκτάνης. Ένας νέος άνθρωπος δύσκολα διακρίνει ανάμεσα σ’ έναν ιστότοπο αντισημιτικό και σ’ έναν κανονικό δημοκρατικό ιστότοπο. Με τη διαφορά ότι οι νέοι άνθρωποι γεννήθηκαν με το διαδίκτυο. ∆εν είναι επόμενο να καταλαβαίνουν, εν τέλει, ποιος μιλάει; ∆εν νομίζω ότι το καταφέρνουν όλοι. Μόνον εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν τον έναν ιστότοπο από τον άλλο, να προσεγγίζουν τα πράγματα με κριτική ματιά, το κατορθώνουν. Είναι αυτοί που πήγαν στα καλύτερα σχολεία. Η αριστοκρατία είναι πάντοτε η ίδια. Η Μάγια Φρέζια, η μόνη γυναίκα δημοσιογράφος της συντακτικής ομάδας, είναι εκτεθειμένη στις σεξιστικές αντιδράσεις των συναδέλφων της. Τι αποκαλύπτει η ηρωίδα σας όσον αφορά τη θέση των γυναικών στην ιταλική κοινωνία; Στα μυθιστορήματά μου, οι γυναίκες αποτελούν συχνά το όχημα του ορθολογισμού. Στο Εκκρεμές του Φουκώ, η γυναίκα του Καζομπόν είναι εκείνη που ξεδιαλύνει όλες τις πλεκτάνες. Το ίδιο συμβαίνει και σ’ αυτό το βιβλίο. Η Μάγια κουβαλάει το φορτίο της λογικής


Η ΕΠΟΧΗ 7 Ιουνίου 2015

ΘΕΩΡΙΑ

ώνει την παραμικρή δήλωση ότητα

Ο ερχομός του Ρέντσι σήμανε μια αλλαγή στα πράγματα. Μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να μην συμφωνεί με τις απόψεις του, ωστόσο επέβαλλε έναν άλλο ρυθμό στον πολιτικό βίο της Ιταλίας. Εισήγαγε τη δράση. Με τέτοιες ταχύτητες, γίνονται ένα σωρό λάθη. Άλλαξε, όμως, κάτι.

και του χιούμορ. Είναι ο δικός μου τρόπος να εκφράζω τις φεμινιστικές μου θέσεις. Αν αντικατοπτρίζει μια πραγματική κατάσταση; ∆εν το νομίζω. Στο βιβλίο μου, υπάρχει μόνο μια γυναίκα, ενώ στις αίθουσες σύνταξης ο αριθμός τους αυξάνεται ολοένα. Σίγουρα υπάρχουν πάντοτε σεξιστικές αντιδράσεις, ωστόσο οι δικοί μου δημοσιογράφοι είναι μάλλον για κλάματα.

Κάτι άλλαξε

Πώς βιώσατε εσείς εκείνη τη χρονιά, το 1992; Ήμουν κατενθουσιασμένος, παρακολουθούσα τα πάντα από την τηλεόραση. Βλέπαμε τους ισχυρούς της εποχής να τρέμουν ολόκληροι. Ήταν ένα θέαμα ολκής, πολύ συναρπαστικό. Την ίδια εποχή, είχαμε μόλις αρχίσει να αντιλαμβανόμαστε πως οι σοσιαλιστές του PSI του Μπετίνο Κράξι το είχαν παρακάνει με τη λαχτάρα τους για εξουσία. Ήμασταν μάλλον ικανοποιημένοι. Πιστεύαμε πως θα τελειώναμε μια για πάντα με τη διαφθορά, με όλα αυτά. Ωστόσο, τα πράγματα έγιναν χειρότερα. Τα χρόνια εκείνα, γινόσουν κλέφτης για να προσφέρεις χρήματα στο κόμμα σου,

σήμερα γίνεσαι κλέφτης και κρατάς τα χρήματα για την πάρτη σου. Ανταποκρίνεται στην ανάλυση του Ζίγκμουντ Μπάουμαν για την «κοινωνία της ρευστής νεωτερικότητας». Ιδεολογία πλέον δεν υπάρχει, ούτε κοινές οργανωτικές δομές που προήλθαν από συλλογικές διαδικασίες. Είναι αδύνατον πια να αυτοπροσδιοριστούμε. Καθένας επιδιώκει, πάνω απ’ όλα, την προβολή του. Στο διάστημα από το 1992 μέχρι σήμερα, ο Μπερλουσκόνι άφησε το αποτύπωμά του στην πολιτική ζωή της Ιταλίας. Τι νομίζετε πως άλλαξε; Κάτι άλλαξε, κι αυτό έχει να κάνει με την παρακμή του Μπερλουσκόνι, που δεν έχει πάρει ακόμη την οριστική της μορφή. Το κόμμα του έχει γίνει χίλια κομμάτια. Ωστόσο, είναι σαν γάτος με εφτά ζωές. Εξακολουθεί να βρίσκει τρόπους για να επανέρχεται στο προσκήνιο, παρ’ όλο που πιστεύω πως, από ηλικιακής πλευράς, έχει πια φτάσει στη δύση του. Ο ερχομός του Ρέντσι σήμανε μια αλλαγή στα πράγματα. Μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να μην συμφωνεί με τις απόψεις του, ωστόσο επέβαλλε έναν άλλο ρυθμό στον πολιτικό βίο της Ιταλίας. Εισήγαγε για πρώτη φορά τη δράση. Η ιταλική πολιτική ήταν ως τώρα ένας ακύμαντος βαλτότοπος. Κινούμασταν με ρυθμούς χελώνας. Με τον Ρέντσι, ο ρυθμός έγινε, θα έλεγα, ξέφρενος. Με τέτοιες ταχύτητες, γίνονται ένα σωρό λάθη. Άλλαξε, όμως, κάτι. Ανανέωσε ως ένα βαθμό την ιθύνουσα τάξη. Τον κατηγορούν ότι έβαλε στην κυβέρνησή του 30άρηδες που στερούνται πείρας. Αλλά όταν βλέπει κανείς τις ανοησίες που

Το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο «Numéro zéro» κυκλοφόρησε στην Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τον τίτλο «Φύλλο μηδέν». Μιλάνο, 1992. Αποτυχημένος πανεπιστημιακός, δημοσιογράφος της κακιάς ώρας, επιμελητής σε εκδοτικούς οίκους, αόρατος συγγραφέας ενός δημιουργού αστυνομικών βιβλίων, ο Κολόνα ονειρεύεται να γίνει συγγραφέας. Ωστόσο, θα πρέπει να περιμένει πολύ για να δει το όνομά του τυπωμένο σ’ ένα εξώφυλλο βιβλίου. Αποδέχεται, λοιπόν, τη δελεαστική πρόταση του Σιμέι, αρχισυντάκτη της «Domani», μιας ημερήσιας εφημερίδας στο στάδιο της προετοιμασίας. Με την υπογραφή του αφεντικού του, θα συντάξει το χρονικό για τη γέννηση ενός νέου εντύπου. Ωστόσο, ο ίδιος και ο προϊστάμενός του είναι οι μόνοι που γνωρίζουν ότι η εφημερίδα αυτή δεν θα δει ποτέ το φως. Από την πλεονεκτική του θέση, παρατηρεί και καταγράφει το διπλό παιχνίδι του Σιμέι, επικεφαλής ενός σκάφους που μπάζει ολοένα και περισσότερα νερά. Εικονογραφεί τη σύγχυση των δημοσιογράφων που είναι καθηλωμένοι στην προετοιμασία του φύλλου μηδέν γνωρίζοντας εκ των προτέρων το ρόλο του ως μέσου χειραγώγησης, ως τη στιγμή που ένας απ’ αυτούς θα ξεσπάσει σ’ ένα ντελίριο συνωμοσιολογίας, πεπεισμένος πως ο Μουσολίνι δεν τουφεκίστηκε το 1945. Στο μυθιστόρημά του αυτό, ο Ουμπέρτο Έκο ρίχνει μια σαρκαστική ματιά στο πολιτικο-δημοσιογραφικό στερέωμα της προ Μπερλουσκόνι εποχής.

διέπραξαν κάποιοι γέροντες… Τι θα θέλατε ν’ αποτελέσει κάποτε κομμάτι της υστεροφημίας σας; Το πιθανότερο είναι να με κατατάξουν στους μυθιστοριογράφους. Ωστόσο, για την ώρα, η «Library of Living Philosophers» (=Βιβλιοθήκη των εν ζωή Φιλοσόφων), μια συλλογή βιβλίων 1.000 σελίδων που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ το 1939, αποφάσισε να μου αφιερώσει ένα από τα έργα της. Μεταξύ άλλων, έχουν γίνει μελέτες για τον Μπέρτραντ Ράσελ, τον Αϊνστάιν, τον Γκάνταμερ και τον Ρικέρ. Είχαν στερέψει από πρόσωπα. Αποφάσισαν, λοι-

39

πόν, να μου αφιερώσουν ένα βιβλίο. Θα πάρει χρόνο, γιατί πρέπει να γραφτεί μια φιλοσοφική αυτοβιογραφία πενήντα σελίδων. Κατόπιν, μια πλειάδα αναγνωρισμένων διανοουμένων γράφουν κριτικά δοκίμια με θέμα τον αυτοβιογραφούμενο, κι εσύ πρέπει να απαντήσεις σε καθέναν απ’ αυτούς. Το πιθανότερο είναι να έχω πεθάνει πριν συμβούν όλα αυτά. Κι αυτό μάλλον θα αποτελέσει πρόβλημα, αφού μιλάμε για τη «library of living philosophers» και όχι των «dead philosophers» (=νεκρών φιλοσόφων)! Αυτή η ιστορία είναι μεγάλη τιμή για μένα. Τη θεωρώ ανώτερη κι από ένα βραβείο Νόμπελ φιλοσοφίας, εφ’ όσον κανείς από τους δημιουργούς που αποτέλεσαν θέμα αυτής της σειράς δεν πέρασε στη λήθη. Μετάφραση: Βίκη ∆έμου

* ∆ημοσιεύθηκε στις 22 Μαΐου 2015, στην «Humanité Dimanche». ** Νεοφασιστικής έμπνευσης κομματίδιο, που ενεργοποιείται σε πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο. Με όχημα τη στεγαστική κρίση, επιχείρησε να περιβάλλει τις θέσεις του μ’ ένα επίχρισμα ανθρωπισμού


Ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η μάχη για το ευρώ οδηγεί στη αναβίωση μιας δεξιάς γλώσσας περί εθνικής καθαρότητας, ρατσισμού και ανεξαρτησίας.

ΜΑΡΚ ΜΑΖΑΟΥΕΡ

Η Ευρώπη σε αναζήτηση ενός ηθικού οράµατος «Π

οιο είναι το ηθικό όραμα που προτείνουν οι πιστώτριες χώρες; Η λιτότητα δεν είναι πολιτική. Και αν ο χρηματοοικονομικός κλάδος οφείλει να υπηρετεί την Ευρώπη, αντί να την κυβερνά, τότε πρέπει να αποκατασταθεί η ιδέα του κοινού καλού. Η εναλλακτική είναι μια επικίνδυνα διαιρεμένη ήπειρος. Αυτό που διακινδυνεύει η Ευρώπη, αν δεν αλλάξει πορεία, είναι μια επιπλέον διάβρωση του πολιτικού κέντρου και μια άνοδο του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Και, ίσως, την ίδια την διάλυση της ένωσης». Με αυτά τα λόγια περιέγραφε ο πολυβραβευμένος βρετανός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ την κατάσταση και τους κινδύνους που αντιμετώπιζε η Ευρώπη τον Ιανουάριο του 2015, λίγο μετά τις ελληνικές εκλογές, σε ένα άρθρο-παρέμβαση του στους «Financial Times», με τίτλο «Η ευρωπαϊκή δημοκρατία εισέρχεται σε επικίνδυνους καιρούς». «Παρότι διατηρούν μια κριτική στάση αναφορικά με την κατεύθυνση που έχει πάρει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το Podemos στην Ισπανία παραμένουν αφοσιωμένοι ευρωπαϊστές», συμπλήρωνε. «∆εν συμβαίνει το ίδιο με τις δυνάμεις της δεξιάς. Η Χρυσή Αυγή, ένα ναζιστικό κόμμα, διατήρησε τις δυνάμεις της σταθερές, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση, παρά το γεγονός ότι η ηγεσία της βρισκόταν στη φυλακή. Πολιτικά στη Χρυσή Αυγή είναι ευρωσκεπτιστές. Οικονομικά, το όραμά τους είναι εκείνο του φασισμού σε μια χώρα», σημείωνε ο Μαζάουερ, υπογραμμίζοντας ότι μετατόπιση προς τα δεξιά παρατηρείται και σε άλλες χώρες: «Στη Γαλλία,

η αποδιοργάνωση του κεντροδεξιού UMP ωφέλησε το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν, το οποίο κέρδισε στις ευρωεκλογές. Το DPP στη ∆ανία πέτυχε μια παρόμοια νίκη. Η εικόνα είναι ακόμη πιο δυσοίωνη, διότι οι έρευνες γνώμης δεν δείχνουν πώς η απειλή από τις παρυφές επηρεάζει τα ίδια τα κόμματα της κεντροδεξιάς. Εν συντομία, η μάχη για την υπεράσπιση του κοινού νομίσματος της ηπείρου οδηγεί στη αναβίωση μιας δεξιάς γλώσσας περί εθνικής καθαρότητας, ρατσισμού και ανεξαρτησίας».

Ένα ισχυρό νόμισμα δεν αποτελεί πολιτικό ιδεώδες

Περίπου τέσσερις μήνες μετά -την περασμένη Κυριακή-, ο Μαζάουερ επανέρχεται στο ζήτημα της Ευρώπης και των προκλήσεων που θα αντιμετωπίσει στο άμεσο μέλλον, ελλείψει ενός ισχυρού ηθικού οράματος. «Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αίσθηση στην Ευρώπη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χάσει το δρόμο της, ότι πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την αρχή της διασυνοριακής αλληλεγγύης, χωρίς την οποία η Ένωση δεν μπορεί να ευημερήσει», αναφέρει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή». Το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης ήταν ένας σταθμός σε μια μακρόχρονη αναζήτηση για ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο, όπως σημείωσε στην ίδια συνέντευξη. Ωστόσο, «το πρόβλημα είναι ότι βασικά πέτυχε τον σκοπό αυτό, αλλά δεν έχει βρει μια εξίσου υψηλή αποστολή να υπηρετήσει μετά από αυτό. ∆εν μπορεί ο λόγος ύπαρξής της να είναι απλά η δια-

φύλαξη ενός ισχυρού νομίσματος». Γεννημένος στο Λονδίνο το 1958, ο Μαρκ Μαζάουερ σπούδασε Κλασική Φιλολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ∆ιεθνείς Σχέσεις στο Κέντρο του Πανεπιστημίου Johns Hopkins στην Μπολόνια, ενώ έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα στη Σύγχρονη Ιστορία από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, με τη διατριβή «Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου». Καθηγητής στην έδρα Ιστορίας «Ira D. Wallach» στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης και συγγραφέας πληθώρας βιβλίων για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία του 20ου αιώνα, την ελληνική νεότερη ιστορία και την ιστορία των Βαλκανίων («Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της κατοχής», «Σκοτεινή ήπειρος. Ο ευρωπαϊκός 20ος αιώνας», «Θεσσαλονίκη. Πόλη των φαντασμάτων», «Η Αυτοκρατορία του Χίτλερ. Ναζιστική εξουσία στην κατοχική Ευρώπη»). Ο Μαζάουερ έχει διδάξει στο παρελθόν σε βρετανικά και αμερικανικά πανεπιστήμια, ενώ αρθρογραφεί συστηματικά στον βρετανικό και τον αμερικανικό τύπο (Financial Times, Guardian, κ.α.).

Οι ιστορικές ρίζες της κρίσης

Την περασμένη Τετάρτη, βρέθηκε στην Αθήνα για την ειδική τελετή ανακήρυξής του σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, μετά την αναγόρευσή του στη μεγάλη αίθουσα τελε-

τών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο βρετανός ιστορικός αναφέρθηκε στη ιδιαίτερη σχέση του με την Ελλάδα, μια σχέση που ανατρέχει στη δεκαετία του 1980. Στάθηκε, επίσης, και στις ρίζες της ελληνικής κρίσης, τις οποίες τοποθετεί στην ίδια περίοδο. Στην ομιλία του, ο Μαζάουερ προσέφερε μια πιο νηφάλια προσέγγιση της μεταπολιτευτικής περιόδου, στον αντίποδα των εύκολων κριτικών που έχει υποστεί αυτή τα τελευταία χρόνια. Μετά το 1974, υπήρξε μια εμπέδωση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, καθώς και μια βαθιά συζήτηση για θέματα που άπτονταν των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τον βρετανό ιστορικό. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, έλαβε χώρα μια διόγκωση του δημόσιου τομέα, όταν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούσαν μια πολιτική συρρίκνωσής του. Ταυτόχρονα τη δεκαετία του 1990, άρχισε να εμφανίζεται μια κουλτούρα υπερκατανάλωσης. «Η λειτουργία του ιστορικού είναι να ρίξει φως σε αυτή την ιστορική κατάσταση και παραδόξως, ίσως, να δώσει μια οπτική ενός νέου μέλλοντος, μέσα από κάποιες βαθύτερα υπογραμμισμένες δυνάμεις που παραμένουν κρυμμένες κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων και πίσω από τα πρωτοσέλιδα. Ο ιστορικός, σε αντίθεση με τον αρχαιολόγο, είναι ο διαμεσολαβητής σε μια συζήτηση της κοινωνίας με το ίδιο της το παρελθόν. Αυτή ήταν πάντα η αντίληψή μου για την ιστορική ανησυχία και το πάθος μου», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Μαζάουερ. ∆ανάη Ψωμοπούλου


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.