Κυριακή 08-02-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2015 • Αρ. φ. 1237 • 2 €

Χ. Γεωργούλας: Ο κ. Σαμαράς σταθερά από την πλευρά των δανειστών Αποκαλυπτική η ομιλία του στην Κ.Ο. της Ν∆ σελ. 5

...

Π. Κλαυδιανός: Το έκτακτο Eurogroup η πρώτη μικρή νίκη

Η ΕΚΤ, τα ελληνικά ομόλογα και οι διαπραγματεύσεις σελ. 3

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Κυβέρνηση: Πιστή στη σαφή λαϊκή εντολή

Αποφασισμένη η Αθήνα για σκληρή στάση απέναντι στους δανειστές σελ. 10, 11

...

Νέα ∆ημοκρατία: Απαγορεύεται η αυτοκριτική μέχρι νεωτέρας

Μονόλογος του Σαμαρά την ώρα που το έκτακτο συνέδριο πλησιάζει σελ. 8

∆ΙΕΘΝΗ Β. Κεφαλά: Η απελεύθερωση του Κομπάνι Η νίκη των Κούρδων δεν εξαντλείται σε συμβολικό και ψυχολογικό πεδίο σελ. 15

...

Φρ. Λούσα: Η Αθήνα είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ευρώπης

Το ιστορικό στέλεχος του “Μπλόκο” μιλά για τις ελπίδες που δημιουργεί η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ σελ. 16, 17

ΣΥΡΙΖΑ, Ποδέμος και η ευρωκομμουνιστική κληρονομιά

ΕΝΕΡΓΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΑΠΟΚΤΑ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ

Αθήνα - Βρυξέλλες µια πλατεία δρόµος Ο τρίτος παίκτης στη μάχη της διαπραγμάτευσης κάνει ήδη την εμφάνισή του στηρίζοντας τις προσπάθειες της νέας κυβέρνησης. Τη στιγμή που ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί της, με πυκνό πρόγραμμα συναντήσεων στις πρωτεύουσες της Ευρώπης, επιχειρούν να ανοίξουν δρόμο διαλόγου με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δημιουργώντας ρήγματα στο τείχος των «δεσμεύσεων που πρέπει οπωσδήποτε να τηρηθούν», εκδηλώσεις συμπαράστασης στο επίπονο έργο της έρχονται αρωγοί από το εσωτερικό και το εξωτερικό. ∆εν είναι μόνο οι 300 διανοούμενοι από όλο τον κόσμο, τα Ευρωπαϊκά Συνδικάτα, οι Έκπληκτοι Οικονομολόγοι, που ζητούν από τους δανειστές να εισακουστούν οι λογικές διεκδικήσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης και να γίνει σεβαστή η νωπή λαϊκή θέληση. Είναι και ένα κίνημα συμπαράστασης, που αρχίζει να αναπτύσσεται στο εσωτερικό στηριγμένο σε μια κοινή γνώμη, που αναγνωρίζει και στηρίζει το δίκαιο χαρακτήρα των θέσεών της με μια ευρύτητα κατά πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που καταγράφηκε στις πρόσφατες εκλογές. Σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε από το πανεπιστήμιο Μακεδονίας (με υπεύθυνο τον καθηγητή Ν. Μαραντζίδη, στις 4 και 5 Φεβρουαρίου) καταγράφονται σημαντικά και χαρακτηριστικά ευρήματα: • Το 75% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η κυβέρνηση θα εφαρμόσει το σύνολο των εξαγγελιών της. • Το 59,5% πιστεύει ότι εξ αυτού θα συνεχιστεί η αντιπαράθεση

με την τρόικα. • Επιπλέον, το 72% θεωρεί ότι η αντιπαράθεση αυτή, στην οποία επιμένει η κυβέρνηση, είναι σωστή επιλογή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και στους ψηφοφόρους της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ τα ποσοστά που αφορούν το τελευταίο ερώτημα είναι πολύ υψηλά υπέρ της κυβέρνησης: 43,5% των ψηφοφόρων της Ν∆ και 54,5% του ΠΑΣΟΚ θεωρούν σωστή την πολιτική της αντιπαράθεσης, προκειμένου να επιτευχθεί συμφέρουσα για τη χώρα συμφωνία. Το συμπέρασμα που συνάγεται από την έρευνα, είναι ότι η στήριξη της νέας κυβέρνησης και των επιλογών της είναι σήμερα, μετά τις εκλογές, ευρύτατη, ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ και αγγίζει το σύνολο του εκλογικού σώματος περνώντας πάνω από τις κομματικές οριοθετήσεις. Πρώτες ενδείξεις ότι το σώμα αυτό της ευρύτατης στήριξης κινείται, αποτέλεσαν οι μαζικές συγκεντρώσεις, που πραγματοποιήθηκαν με διαδικτυακό κάλεσμα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις την Πέμπτη το απόγευμα. Παρόμοιες κινητοποιήσεις, και προφανώς αποτελεσματικότερες, προγραμματίζονται ήδη για τις 11 Φεβρουαρίου, ημέρα της έκτακτης συνεδρίασης του Γιούρογκρουπ, με θέμα την Ελλάδα. Αν είναι να κτιστεί, τελικά, η προτεινόμενη «γέφυρα» ανάμεσα στις απαιτήσεις της Αθήνας και τις εμμονές των Βρυξελλών, σίγουρα στα θεμέλιά της θα υπάρχουν οι «νέες πλατείες», που φαίνεται ότι ξαναζωντανεύουν.

11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, 18:00

Σελ. 30, 31

Πολιτικός όρκος για όλους

Του Σταύρου Ζουμπουλάκη*

ο ζήτημα της διαβεβαίωσης των βουλευτών, της κυβέρνησης, των αιρετών της αυτοδιοίκησης ότι θα ασκήσουν τα καθήκοντά μας σύννομα και προς το συμφέρον του λαού είναι ένα πολύ απλό ζήτημα. Η διαβεβαίωση αυτή πρέπει να δίνεται πολιτικά, με αυτό που λέμε πολιτικό όρκο. Και από ό,τι φαίνεται εκεί οδηγούνται τα πράγματα. Όλο και πιο συχνά και όλο και πιο πολλοί δίνουν πολιτικό όρκο, τώρα πια, για πρώτη φορά, και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Η Εκκλησία, ευτυχώς, δεν αντέδρασε καθόλου στον πολιτικό όρκο του πρωθυπουργού και των περισσότερων μελών της κυβέρνησης, αυξάνεται μάλιστα διαρκώς και ο αριθμός των ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Νίκος Θεοχαράκης:

Αναζητείται λύση κατάλληλη και για τις δύο πλευρές Σελίδες 6, 7

Χρήστος Χατζηιωσήφ: Η νίκη δεν είναι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ

Σελίδες 9

ΑΡΘΡΑ

Χριστόφορος Βερναρδάκης: Το κόμμα, η κυβέρνηση και το κράτος

Γιώργος Βελεγράκης: Οικολογική πολιτική και το ζήτημα των Σκουριών

Σελ. 20

Σταύρος Τομπάζος: Κέρδισε τις εντυπώσεις ο Τσίπρας στην Κύπρο

Σελ. 21

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ένας ήλιος πίσω από τα κάγκελα

Σελ. 12

Μια θεατρική παράσταση των κρατουμένων στο νοσοκομείο του Κορυδαλλού Σελ. 24

ΘΕΜΑΤΑ

Πολιτικός όρκος για όλους ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

«Κρείττον του λαλείν το σιγάν»

επισκόπων που τάσσονται κατά του θρησκευτικού όρκου. ∆εν χρειάζεται, επομένως, καμία δραματοποίηση, o θρησκευτικός όρκος οδεύει προς το τέλος του. ∆εν ισχύει, βέβαια, το ίδιο για την ορκωμοσία του προέδρου της ∆ημοκρατίας, ο οποίος κατά συνταγματική επιταγή δίνει θρησκευτικό και δη χριστιανικό όρκο. Εδώ η αλλαγή προϋποθέτει συνταγματική αναθεώρηση, δηλαδή πρέπει καταρχάς τα σχετικά άρθρα να ενταχθούν στα αναθεωρητέα. Τώρα που διανύουμε αυτή τη μεταβατική περίοδο προς το τέλος της εθιμοταξίας του θρησκευτικού όρκου των βουλευτών και των λοιπών αιρετών αρχόντων, δύο μόνο παρατηρήσεις θα είχα να κάνω επί του θέματος. Πρώτον· είναι λάθος να υπεισέρχεται στη συζήτηση για την κατάργηση του θρησκευτικού όρκου το ερώτημα αν ο όρκος αυτός είναι θεολογικά θεμιτός, δεδομένου ότι ο ίδιος ο Χριστός τον απαγορεύει (Μτ, 5, 34-38). Το σημειώνω αυτό επειδή διαβάζω διάφορα κείμενα που επικαλούνται την ευαγγελική μαρτυρία. Αυτή είναι μια συζήτηση που αφορά μόνο τους χριστιανούς, δεν αφορά την Πολιτεία. Οι χριστιανοί μπορούν να τα συζητούν όλα αυτά, να συζητούν πόσο απόλυτη είναι αυτή η απαγόρευση στη ζωή τους ως χριστιανών –ο Παύλος, αίφνης, ορκιζόταν- και πολλά άλλα. Η καθιέρωση του πολιτικού όρκου δεν γίνεται για να συμμορφωθεί η πολιτειακή νομοθεσία και εθιμοταξία προς το Ευαγγέλιο, γίνεται στην προοπτική του ουδετερόθρησκου κράτους. ∆εύτερον· είναι πολιτικά επικίνδυνο αυτό που εκ πρώτης όψεως φαίνεται λίαν δημοκρατικό, να δίνει δηλαδή ο καθένας τον όρκο που θέλει, άλλος πολιτικό και άλλος θρησκευτικό. Είναι επικίνδυνο πολιτικά, γιατί θα προκαλέσει εσφαλμένες και απαράδεκτες ταυτίσεις (όσοι δίνουν θρησκευτικό όρκο να θεωρούνται χριστιανοί και εν γένει φίλα προσκείμενοι στην Εκκλησία, ενώ όσοι δίνουν πολιτικό εχθροί της πίστης) και νέα πολιτική εργαλειοποίηση της θρησκείας. Η λύση, λοιπόν, είναι μία: καθιέρωση του πολιτικού όρκου παντού (στα πολιτειακά αξιώματα, στα δικαστήρια, στους δημοσίους υπαλλήλους, στο στρατό) και για όλους υποχρεωτικά, όχι εναλλακτικά για εκείνους μόνο που τον επιλέγουν. Αν η «Εποχή» έχει χριστιανούς αναγνώστες εκτός από τον υπογραφόμενο, θα ήθελα, απευθυνόμενος σε αυτούς, να τους πω ότι πρέπει ασφαλώς να δίνουν τη μαρτυρία της πίστης τους στον δημόσιο χώρο, αλλά να μην την συγχέουν με ανούσια πολιτειακά έθιμα.

“

Η λύση είναι μία: καθιέρωση του πολιτικού όρκου παντού και για όλους υποχρεωτικά, όχι εναλλακτικά για εκείνους μόνο που τον επιλέγουν.

* Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης είναι πρόεδρος του ∆.Σ. του Βιβλικού Ιδρύματος «Άρτος Ζωής», καθώς και του εφορευτικού συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

ην περασμένη Πέμπτη, πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων των νέων βουλευτών, με την ορκωμοσία τους, άφησα τη μηχανή στη Ρηγίλλης και έφτασα με τα πόδια στο αστυνομικό φυλάκιο της εισόδου της Βουλής. Χαμός από πρόσωπα ανδρικά και γυναικεία. Ορισμένα γνωστά λόγω υπερβολικής παρουσίας τους στα κανάλια, αλλά και από κυβερνητικές θέσεις που κατείχαν. Το ενδιαφέρον, βέβαια, των φωτογράφων και των τηλεοπτικών καμερών ήταν οι ενδυματολογικές εμφανίσεις πολιτικών και των συνοδών τους… Ο αστυνομικός της πύλης με σταμάτησε ρωτώντας με τι είμαι. Βουλευτής, του είπα. Από πού; Από την Ηλεία, του απάντησα «Α! Από εκεί είμαι κι εγώ. Από την πολυτραγουδισμένη και πολύκαφτη Ηλεία», μου πέταξε. Του χαμογέλασα συγκαταβατικά, αλλά δεν είχε χρόνο για συζήτηση και μείναμε να τα ξαναπούμε άλλη φορά. Γρήγορα έστριψα πηγαίνοντας να εξερευνήσω τα κατατόπια του αχανούς –πρώην ανακτόρα– κοινοβουλίου. Εκεί έχει τα πάντα. Από περίπτερο και κυλικεία έως τράπεζα.

Έχει χαρτί...

Για κάποιον παρατηρητή μου, θα έκανε εντύπωση η επίσκεψη μου πρώτα στις τουαλέτες. ∆εν επρόκειτο για συχνοουρία ή για κόψιμο αλλά για «έρευνα πολιτικής αγοράς».Ήθελα να τσεκάρω αν η ελληνική Βουλή είχε χαρτί τουαλέτας –γιατί δεν το κρύβω– είχα προβληματιστεί με την προειδοποίηση της κ. Βούλτεψη, ότι αν αναλάβει την κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ τότε δε θα υπάρχει χαρτί υγείας. Στην πρώτη τουαλέτα υπήρχαν αρκετά χαρτιά υγείας. Τα έψαξα περισσότερο. Ήταν έξω από το γραφείο του τέως πρωθυπουργού και επομένως οι άνθρωποί του θα φρόντιζαν εγκαίρως για προμήθειες. Το ίδιο συμπέρασμα έβγαλα και για τις παραπλήσιες τουαλέτες πρώην πρωθυπουργών. ∆ε βγάζω άκρη, σκέφτηκα. Σήμερα είναι μέρα γιορτής. Τελικά πήγα σε μια απόμακρη τουαλέτα στο 5ο υπόγειο του γκαράζ της Βουλής, αλλά και εκεί υπήρχαν τα σχετικά απαραίτητα χαρτιά. Άρχισε να κλονίζεται ο ψυχισμός μου από τις δηλώσεις της κ. Βούλτεψη. «Είναι φανατική», αποφάνθηκα. Εδώ αμέσως μετά τις εκλογές βγήκε και κατήγγειλε κυβερνητικούς του ΣΥΡΙΖΑ ότι πάνε ατημέλητοι στα πάνελ, ενώ αυτή, όπως διατράνωνε, πριν επισκεφθεί τα πρωινάδικα ερχόταν η μακιγιέρ και η κομμώτρια της ξημερώματα στο σπίτι της. Προφανώς, σκέφτηκα, χωρίς ένσημα για βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα… ∆εν μπορεί ο κ. Σαμαράς είναι πιο υπεύθυνος από την Βούλτεψη. Έτσι πήγα στο υποκατάστημα της Εθνικής και είδα μια μεγαλούτσικη σειρά μπρος από τα ΑΤΜ της. «Βρε τον μπαγάσα, έπεσε μέσα», συλλογίστηκα. «Έρχεται η σειρά του καθενός που περιμένει και το μηχάνημα βγάζει ένα μήνυμα. «Λεφτά δεν υπάρχουν. Απευθυνθείτε στον κ. Βαρουφάκη»! Πήγα δίπλα στους ανθρώπους που συναλλάσσονταν και είδα ότι έπαιρναν λεφτά και τα έχωναν βιαστικά στις τσέπες ή στις τσάντες τους, λες και φοβόντουσαν ότι θα τους ορμούσαν σουλατσα-

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

δόροι. «Θα βάζουν κάποιον ειδικό κωδικό και να δίνει μόνο σε νεοδημοκράτες λεφτά», πήγα να σκεφτώ, αλλά με πρόλαβε συνάδελφός μου από την Καρδίτσα που ευχήθηκε και για τους δυό μας «σιδεροκέφαλοι».

Ριψάσπιδες ή μαχητές;

Αυτές οι τρομοκρατικές προβοκάτσιες, που δεν είχαν σημειωθεί προεκλογικά ακόμα και στη μεταεμφυλιοπολεμική περίοδο, η Ν∆ συνεχίζει ακάθεκτη τη με κάθε τρόπο και μέσο, την έξω από κάθε αντιπολιτευτική τακτική, ιδίως το πρώτο διάστημα που αναλαμβάνει μια νεοεκλεγείσα κυβέρνηση. Πολύ περισσότερο που αυτή η κυβέρνηση έχει χαρίσει τα πρώτα χαμόγελα στους πολυπαθείς κατοίκους της χώρας. Στην αρχαιότητα και στο Βυζάντιο οι αποτυγχάνοντες ηγήτορες πήγαιναν να μονάσουν, συνήθως έμεναν εκεί, ή επανέρχονταν μετά από πλήρη μεταστροφή της στάσης τους. Η σημερινή ηγεσία της Ν∆ δεν έχει ακόμα αντιληφθεί ότι η κοινωνία την έχει κατατάξει στην ομάδα των ριψάσπιδων, αυτών δηλαδή που στη μάχη πετούν το όπλο τους από δειλία ή προσχωρούν ικέτιδες στον αντίπαλο. Και στην Κατοχή υπήρχαν τέτοιες φωνές και προτροπές: «Να τα πηγαίνουμε καλά με τους Γερμανούς. Να καθίσουμε στ’ αυγά μας», έλεγαν. Και κάθε μέρα που περνούσε ας πέθαινε ο κόσμος, ας έπαιρναν το βιος του, ας ζούσε ταπεινωμένος και χωρίς αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια. Αντίθετα, το ΕΑΜ τον βοήθησε να σηκώσει το ανάστημά του, να αισθανθεί υπερήφανος και ζωντανός, δημιουργώντας τις συνθήκες ανάτασης για να έρθει νωρίτερα η ώρα της απελευθέρωσης από τους Ναζί. Υπερβολικοί οι παραλληλισμοί. Ας κρατήσουμε, όμως, αυτό που διατράνωσε και ο πρωθυπουργός. Ότι θέλουμε να είμαστε ισότιμοι στο κοινό μας σπίτι που είναι η Ευρώπη και όχι πειραματόζωα που τα σπρώχνουν στη ζώνη της βαθιάς ανθρωπιστικής κρίσης. Θέλουμε να σταθούν ξανά όρθιοι και να ικανοποιήσουμε (τις μετρημένες άλλωστε) προσδοκίες τους για τη ζωή και το (θιγμένο) είναι τους. Και εμείς θα τους επαναλάβουμε τη σολομώντεια ρήση: ««ετοιμάζονται βαριές ποινές δια τους διεφθαρμένους και ανήθικους, καθώς επίσης επιφυλάσσονται τιμωρίες και για τους άφρονες, που παρεκτρέπονται»! Αυτά βλέπουν οι απλοί πολίτες που στηρίζουν σε πρωτοφανή ποσοστά τη κυβέρνηση, ψηφοφόροι της Ν∆ και άλλων κομμάτων, όπως διαπιστώνουμε όσοι και όσες γυρίζουμε στα καφενεία και στις γειτονιές. Αυτό καταγράφουν και οι δημοσκοπήσεις. Γι’ αυτό και αυθόρμητα σημειώθηκε το βράδυ της Πέμπτης ένα, πρωτοφανές λαϊκό ξέσπασμα, στήριξης της κυβέρνησης στο δύσκολο και άνισο, φαινομενικά, αγώνα. Με πρωτοβουλία άγνωστων ανθρώπων, που είχαν ως μόνο προπαγανδιστικό όπλο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κόντρα στα κυρίαρχα ΜΜΕ, αλλά και στα στενόμυαλα κόμματα, μεταξύ των οποίων και του ΣΥΡΙΖΑ!

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Μάκης Μπαλαούρας

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΕΚΤ: επικίνδυνα πολιτικά παιχνίδια

απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να διακόψει ενωρίτερα κατά τρεις εβδομάδας του προβλεπόμενου την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες με ενέχυρο τα ελληνικά ομόλογα, ήταν κυρίως μια πολιτική απόφαση. Πριν συναντήσει ο κ. Βαρουφάκης τον κ. Σόιμπλε, ενημερώθηκε και μάλιστα ότι μ’ αυτό συμφωνεί και ο κ. Ρέντσι, που λίγες ώρες πριν είχε συναντήσει τον Α. Τσίπρα! Τυπικά δεν υπερέβη τους κανόνες που λένε ότι μια χώρα δικαιούται αυτής της πρόνοιας όταν είναι σε πρόγραμμα και ήδη αναμένεται το τέλος του υπάρχοντος. Όμως μέσα σε ένα σχέδιο «πολιτικής χειραγώγησης της Ελλάδας» που υλοποιείται, έδωσε το – πολιτικό – παρών της. Αυτός είναι και ο λόγος που η απόφαση πάρθηκε με πλειοψηφία. ∆εν συμφώνησαν όλοι. Επιμένουμε στον πολιτικό χαρακτήρα της πράξης αυτής, διότι είναι γνωστό ότι αυτή δεν θα στερήσει τις ελληνικές τράπεζες από ρευστότητα, εφόσον θα την προμηθεύονται με το σύστημα ELA, μέσω της Τράπεζας Ελλάδος. Οι σχετικές δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας Ελλάδος κ. Γιάννη Στουρνάρα ήταν σαφείς. Προκαλεί, όμως αβεβαιότητα και ανησυχία στους αποταμιευτές, άρα πιέζει πολιτικά την ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί το πλαίσιο που προσφέρουν οι δανειστές ως βάση για ένα συμβιβασμό. ∆ηλαδή συνδέουν, όπως παρατηρούσε ο Γιάννης Αγγέλης στο Capital.gr, «το αξιόχρεο των ελληνικών εγγυήσεων με την ύπαρξη μνημονιακού προγράμματος». Το γεγονός ότι έσπευσαν να στηρίξουν την απόφαση Γαλλία και Ιταλία, αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει. Υπάρχει, όμως, και μια άλλη, πολύ ενδιαφέρουσα, δεύτερη ανάγνωση της απόφασης της ΕΚΤ, του γνωστού νομπελίστα Πωλ Κρούγκμαν. Σε ένα άρθρο του με τον δηλωτικό τίτλο «Χορεύοντας με τον Ντράγκι», αφού πρώτα από-δραματοποιεί την πράξη της ΕΚΤ, που θεωρεί, εντούτοις, ότι συνιστά προσπάθεια «πολιτικής χειραγώγησης», θεωρεί ότι «έχει στόχο περισσότερο τους Γερμανούς παρά τους Έλληνες». Μπορεί με την απόφασή της να εκτίθεται η ΕΚΤ και να κρατά «πίσω» τη Γερμανία για την ώρα, αλλά συγχρόνως είναι σαν να προειδοποιεί: «Αγαπητή Καγκελάριος, απέχουμε ελάχιστα από την τραπεζική κατάρρευση της Ελλάδας και την έξοδο από το ευρώ – είστε σίγουρη ότι θέλετε να ακολουθήσετε αυτή την οδό; Αλήθεια, τώρα;» «Ήταν ένας προ-τσαμπουκάς, μια προειδοποιητική βολή προς πάσα κατεύθυνση για το τι θα ακολουθήσει» σημειώνει. Είναι, μήπως, σίγουρος για το θετικό αποτέλεσμα της κίνησης Ντράγκι; Καθόλου! «Σε αυτή την κατάσταση κανένας δεν ξέρει τι κάνει, γιατί πρόκειται για δημοσιονομική αντάρα. Αλλά ας μην πανικοβαλλόμαστε – ακόμη», καταλήγει.

Το έκτακτο Eurogroup, πρώτη μικρή νίκη Η

διαπραγμάτευση δεν έχει αρχίσει, απλώς αρχίζει σιγά – σιγά να διαγράφει και το περίγραμμα όπου κινούνται οι διάφορες πλευρές, που ευτυχώς για τα ελληνικά συμφέροντα δεν είναι δύο. Τα ραντεβού πυκνώνουν και οι προθεσμίες που έθεσαν οι δανειστές, φροντίζοντας να είναι ασφυκτικές για τη νέα ελληνική κυβέρνηση, αρχίζουν να πιέζουν και αυτούς που τις όρισαν. Αψευδές παράδειγμα το έκτακτο Eurogroup την Τετάρτη, το οποίο ορίσθηκε «μονομερώς» από το διευθυντήριο των Βρυξελλών, για να αρχίσουν να συζητούνται οι ελληνικές θέσεις και επισήμως, να προετοιμάζονται για τη σύνοδο κορυφής στις 17 Φεβρουαρίου. Το έκτακτο Εurogroup είναι μια μικρή νίκη της ελληνικής πλευράς, διότι αυτή είναι που θέλει να ενεργοποιηθούν, γύρω από το πρόβλημα της χώρας, τα θεσμικά όργανα της Ευρωζώνης και να συζητηθούν οι θέσεις της. Όσο και αν είναι ωφέλιμες οι διμερείς επαφές, έχουν και κινδύνους. Είναι εύλογο από το Μαξίμου, επομένως, να θεωρούν εκτός από απολύτως αναμενόμενη και «απολύτως ευπρόσδεκτη» την εξέλιξη αυτή. Εντωμεταξύ, ένας νέος παίκτης προσήλθε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυθορμήτως, χωρίς καμιά πρόσκληση, ως στήριγμα στην ελληνική κυβέρνηση, αλλά και στο πανευρωπαϊκό κίνημα κατά της λιτότητας. Είναι οι πολίτες που κατέκλυσαν και πάλι το Σύνταγμα – όπως και πλατείες στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα – σε μια μάλλον χωρίς προηγούμενο κίνηση στήριξης μιας κυβέρνησης που βρίσκεται σε δύσκολη αποστολή. Μετά τη μεγάλη συγκέντρωση του Podemos στη Μαδρίτη, το νέο ραντεβού στις 11 Φεβρουαρίου σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, ένα κίνημα γεννιέται που δεν μπορεί να παρακαμφθεί.

Το ραντεβού Μέρκελ-Ομπάμα

Η αυριανή συνάντηση Μέρκελ – Ομπάμα είναι καθοριστική για την εξέλιξη που θα πάρει η διαπραγμάτευση. Ως παρένθεση να σημειώσουμε το πόσο δίκιο είχαμε, όταν στον ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζαμε

ότι η νίκη μας θα γίνει γεγονός με διεθνές ενδιαφέρον, ότι η νέα συζήτηση δεν θα μοιάζει σε τίποτε με την προ κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ περίοδο ότι ένας ανατροπέας εμφανίζεται στον ευρωπαϊκό χώρο. Αλλά ας κλείσουμε την παρένθεση. Για το αυριανό ραντεβού Μέρκελ – Ομπάμα έχει γίνει προσεκτική προετοιμασία – ασφαλώς δεν θα συζητηθεί μόνο το ελληνικό ζήτημα – ιδίως από τις ΗΠΑ. Ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, του οποίου η επίσκεψη στην Αθήνα συμφωνήθηκε κατά το τηλεφώνημα Ομπάμα – Τσίπρα, έκανε πολλές συναντήσεις εργασίας – με τους Γιάνη Βαρουφάκη, Γιάννη ∆ραγασάκη, Γ. Σταθάκη, Ε. Τσακαλώτο ενώ ο πρεσβευτής των ΗΠΑ επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό. Είναι προφανές ότι ο αμερικανός πρόεδρος θέλει να έχει πλήρη εικόνα των προθέσεων, προτάσεων και σχεδίων της ελληνικής πλευράς.

Το ενδιαφέρον την ΗΠΑ

Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ είναι δεδομένο και το εκδήλωσαν με τον πιο φανερό τρόπο την εβδομάδα που πέρασε ρίχνοντας το βάρος τους υπέρ της Ελλάδας. Ωστόσο, έκαναν επίσης σαφές ότι θεωρούν ότι το προβάδισμα το έχει η Γερμανία. Η κ. Μέρκελ προσέρχεται στη συνάντηση ενοχλημένη από τη στάση των εταίρων και συμμάχων της, αλλά η ίδια δεν έχει εκτεθεί σε σκληρές δηλώσεις αφήνοντας αυτό τον ρόλο στον κ. Σόιμπλε. Επομένως, έχει το περιθώριο να ελιχτεί και να δοκιμάσει το σημείο του συμβιβασμού, που δεν θα υπολογίζει μόνο τις θέσεις της Ελλάδας αλλά και τις θέσεις των ΗΠΑ, τις οποίες συναντά κανείς πάντα όταν εκπρόσωποί τους κάνουν δηλώσεις για την Ελλάδα. «Η ελπίδα μου είναι ότι η Ελλάδα θα μείνει στην ευρωζώνη, νομίζω ότι αυτό θα απαιτούσε συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές» σημείωνε στη δήλωσή του ο κ. Ομπάμα και πρόσθετε: «Γενικώς, όμως, με απασχολεί η ανάπτυξη στην Ευρώπη, η δημοσιονομική πειθαρχία είναι σημαντική, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες σε πολλές απ΄ αυτές

τις χώρες, αλλά αυτό που μας δίδαξε η αμερικανική εμπειρία, είναι ότι ο καλύτερος τρόπος να μειώσεις τα ελλείμματα είναι να αποκαταστήσεις τη δημοσιονομική σταθερότητα, είναι να αναπτυχθείς και όταν έχεις μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση πρέπει να υπάρξει στρατηγική ανάπτυξης και όχι απλώς να γίνονται προσπάθειες πίεσης ενός πληθυσμού που δεινοπαθεί ολοένα και περισσότερο». Έχει ανακοινωθεί η αποστολή στην Ευρώπη κλιμακίου του αμερικανικού οικονομικού επιτελείου που θα παρακολουθεί από κοντά τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Ευρωζώνης.

Ο Σόιμπλε «ακούει» Βαρουφάκη

Στη σειρά των συναντήσεων του Υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη αυτή με τον κ. Σόιμπλε ήταν ασφαλώς η πιο σημαντική. ∆εν περίμενε κανείς κάτι το διαφορετικό από τη διατύπωση ότι «συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε». Όμως, παρ’ όλα αυτά έγινε συζήτηση, τέθηκαν τα θέματα και διασταυρώθηκαν οι δυο θέσεις. Τίποτε δεν έμεινε όπως ακριβώς ήταν πριν. Ο κ. Σόιμπλε θέλοντας να αποσείσει την κατηγορία ότι καλεί τη νέα κυβέρνηση να ξεχάσει την εντολή των ψηφοφόρων της τόνισε ότι «πρέπει να υπάρξει σεβασμός όχι μόνο των Ελλήνων αλλά όλων των ψηφοφόρων και των άλλων κρατών – μελών». Σημείωσε, όμως, το καθήκον να υπάρξει «αναζήτηση κοινών λύσεων» εφόσον η Ελλάδα ανήκει στο ευρώ». Επιπλέον, και αυτό έχει ενδιαφέρον ο κ. Σόιμπλε σημείωσε πως η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τους τρεις θεσμούς, το ∆ΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν, χωρίς όμως να κάνει αναφορά στην τρόικα. Και φυσικά δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «είναι σημαντικό να τηρούνται οι συμφωνίες. Σε ό, τι αφορά το πρόγραμμα σταθερότητας, η προσφορά μας έφτασε ως εκεί που δεν πάει άλλο. Τα προβλήματα σε τελική ανάλυση πρέπει να λυθούν εκεί όπου δημιουργούνται. Για να αλλάξει το υφιστάμενο πρόγραμμα χρειάζεται μια συμφωνία». ∆εν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Γερμανοί

«θέλουν παλινόρθωση του μνημονίου» όπως τόνιζαν στην «Εποχή» από το Βερολίνο. Τόσο ο κ. Σόιμπλε όσο και ο κ. Γκάμπριελ, θέλουν να στριμώξουν την ελληνική πλευρά ότι δεν έχει συγκεκριμένο πρόγραμμα με «καθαρές προτάσεις επί των οποίων θα γίνει διαβούλευση, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν μπορεί να υπάρξει συμφωνία» δήλωσε ο κ. Γκάμπριελ και πρόσθεσε με νόημα: «Συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει συζήτηση για κούρεμα χρέους ούτε χρηματοδότηση χωρίς την προϋπόθεση μεταρρυθμίσεων». Φυσικά οι Γερμανοί αναζητούν προφάσεις για να κερδίζουν χρόνο και ταυτόχρονα να «στεγνώνει» η ελληνική οικονομία. Όμως δεν μπορούν να παραγνωρίσουν ότι η ελληνική πλευρά προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με επεξεργασμένες θέσεις στα κύρια ζητήματα: τη λιτότητα, τις μεταρρυθμίσεις, τις σαφείς θέσεις της για τη σταθερότητα της ευρωζώνης, το χρέος. Στο Eurogroup αυτές θα αναλυθούν και η Γερμανία δεν θα είναι και τόσο εύκολο να τις παρακάμψει ή πολύ περισσότερο να τις αντιμετωπίσει με τις θέσεις που περιλάμβανε το κείμενο εργασίας που κατά το Ρόιτερ θα κατέθετε στο Euroworking Group η γερμανική αντιπροσωπεία.

Γαλλογερμανικός άξονας

Η επίκληση της ανάγκης διατήρησης της ισχύος του γαλλογερμανικού άξονα που έγινε από την Γερμανία ύστερα από την αρχικά θερμή στάση του Ολάντ έναντι της Ελλάδας δεν είναι πλέον αποτελεσματικός τρόπος πειθαρχίας των εταίρων. ∆ιότι το πρόβλημα είναι πολιτικό, δεν μπορεί να το διαχειρισθεί κανείς στη βάση των γερμανικών θέσεων. Ισχύει αυτό και για τον Ρέντσι, ισχύει ακόμη και για τον Ραχόι όπως είδαμε με τη συνεχή άνοδο του Podemos. Το πολιτικό κλίμα έχει αλλάξει, μπορούμε να περιμένουμε τη συζήτηση στο έκτακτο Eurogroup με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και με συγκρατημένη αισιοδοξία. Παύλος ∆. Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Οι πρώτες μέρες αριστερής διακυβέρνησης

Επιστροφή στην πολιτική: με τους κυβερνώντες να τα δίνουν όλα για τους πολίτες και την “πόλη” καιτους πολίτες να συμμετέχουν, ως “δυνάμει” κυβερνώντες.

νας φίλος αστυνομικός συντάκτης που καλύπτει και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, μου εκμυστηρεύτηκε ότι «τρελάθηκε» με την αντίδραση της νέας κυβέρνησης στην περίπτωση της καταστροφικής νεροποντής στην Ήπειρο: «∆εν έχω ξαναδεί τέτοιο πράμα», μου είπε. «∆ουλεύω τριάντα χρόνια στον Τύπο και τόσο άμεση κυβερνητική αντίδραση σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών δεν έχω ξαναδεί· με το που μαθεύτηκε το κακό, έξι ολόκληροι υπουργοί στην τσίτα, να συντονίζουν άψογα τον κρατικό μηχανισμό με γνώμονα την προστασία των πολιτών. - Για πες μου τους υπουργούς, του ζήτησα, με περιπαικτική διάθεση. - Ο Βούτσης, ο Λαφαζάνης, ο Σπίρτζης, ο Αποστόλου, ο Πανούσης και ο Σακελλαρίδης. - Μα αυτοί δεν είναι υπουργοί, του απάντησα γελώντας. Ακτιβιστές είναι ακόμα. Πολιτικοί ακτιβιστές. Και, «μακάρι να συνεχίσουν έτσι», ευχήθηκα. - Μακάρι, συμφώνησε και ο δημοσιογράφος: «γιατί αυτό μπορεί είναι στροφή στην πολιτική». Ακριβώς. Οι πρώτες μέρες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ήσαν άκρως πολιτικές, αν συμφωνήσουμε στην Αριστοτέλεια νοηματοδότηση της έννοιας πολιτική, «τη φροντίδα των κοινών». Τη φροντίδα, δηλαδή, για τους πολίτες και την «πόλη» μέσα σε έναν «οργανωμένο κοινωνικό σχηματισμό»· εντός του οποίου, κάθε μέλος του οργανωμένου αυτού κοινωνικού σχηματισμού ορίζεται ως πολίτης. Κάτι που καθιστά προφανή τη διαλεκτική σχέση του πολίτη με την πολιτική. Συμφωνώ, όλα αυτά, σκόρπια, εκτός ∆ημοκρατίας, δεν είναι παρά ασπόνδυλα φληναφήματα πολιτικής φιλοσοφίας. Αλλά αυτό δεν με αποτρέπει να πω ότι οι πρώτες μέρες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ήταν άκρως πολιτικές: «λες και από την τυραννία του Περίανδρου περάσαμε ξαφνικά στην Αθηναϊκή ∆ημοκρατία του Περικλή» όπως, χαριτολογώντας, έλεγε ο συριζαίος δάσκαλος της παρέας.

Πολιτικά χαμόγελα

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Ακραία υπερβολή βέβαια, ακόμα και ως χαριτολόγημα. Ή μήπως όχι; Το σίγουρο είναι ότι εκείνο το μπαράζ υπουργικών εξαγγελιών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παραλαβής – παράδοσης των υπουργείων, αυτή η ενθουσιώδης κυβερνητική «ελευθεριότητα» (όπως χαρακτηρίστηκε, από ορισμένους… ενάρετους αριστερούς και δεξιούς ψάλτες, η καταιγιστική δράση – η λαχτάρα για δράση αλλού – των κυ-

βερνητικών στελεχών εντός και εκτός της χώρας με στόχο την οικονομική και πολιτική χειραφέτηση των Ελλήνων) είναι η επιστροφή στην πολιτική. Μια προσπάθεια, εν πάση περιπτώσει, από την κυβέρνηση της Αριστεράς (με τη στήριξη των ΑΝΕΛ) για επιστροφή στην πολιτική. Ή μήπως ένα φαντασιακό σκηνικό, στο οποίο οι Έλληνες πολίτες κατάφεραν να εγκαταστήσουν ένα κράτος ∆ικαίου; Μια κατάσταση άμεσης δημοκρατίας, να πούμε, όπου οι πολιτικοί φροντίζουν για τους πολίτες και την «πόλη» και οι πολίτες είναι οι δυνάμει κυβερνώντες: πολίτες ενεργοί που συμμετέχουν, άλλοι δρουν «από την οπτική των κυβερνώντων, σαν να επρόκειτο να λάβουν οι ίδιοι τις αποφάσεις». Να λείπουν οι εξιδανικεύσεις και οι φαντασίες. Το σίγουρο είναι ότι οι πρώτες δεκατέσσερις μέρες αριστερής διακυβέρνησης ήταν γεμάτες χαμόγελα και τα χαμόγελα αυτά ήταν πολιτικά. Υπό την έννοια ότι ήταν χαμόγελα ανακλαστικά της εκκωφαντικής πολιτικής δράσης (της δράσης για την φροντίδα των πολιτών και της «πόλης») των κυβερνητικών παραγόντων, εντός και εκτός της χώρας.

Η ώρα της «μετατόπισης»;

Από τα πρώτα χρόνια της παγκόσμιας κρίσης αναφέρομαι διαρκώς σε μιαν επείγουσα παγκόσμια ανάγκη, την ανάγκη μετατόπισης του κέντρου βάρους από την οικονομία στην πολιτική: «οι σημερινές ∆ημοκρατίες αδυνατούν να επιβάλουν στον Καπιταλισμό τη μέριμνα για το γενικό συμφέρον, το κοινωνικό κράτος. ∆εν τον τιθασεύουν, δεν τον συγκρατούν, δεν τον περιορίζουν, τον αφήνουν να κερδοσκοπεί ασύδοτος, εν ονόματι μιας νέας παγκόσμιας τάξης, της επονομαζόμενης «∆ημοκρατίας των Αγορών». Είναι άλλωστε η «∆ημοκρατία των Αγορών» που επιφέρει τη διαφθορά της ίδιας της πολιτικής ∆ημοκρατίας, αφού μετατοπίζει την έδρα της νομιμότητας από τα κοινοβούλια στις Τράπεζες… «Όσοι δεν το κατανοούν και κάνουν μονάχα οικονομικούς υπολογισμούς, θα διαψευστούν, γιατί, καλοί οι οικονομολόγοι, αλλά στηριζόμενοι μονάχα σε αυτούς, κινδυνεύουμε να οδηγήσουμε την Ευρωζώνη σε μεγάλη καταστροφή», είναι μια φράση από τη ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην Κύπρο. Και σ’ αυτήν, εκτός από την σήμανση υπεροχής του γεωπολιτικού επιχειρήματος έναντι της κρατούσας οικονομολογικής – καιροσκοπικής θεώρησης (της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου) εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας, διακρίνεται η βούληση για επιστροφή στην πολιτική. Για την ανάγκη επαναφοράς του πολιτικού ελέγχου. Ή μήπως όχι; Το σίγουρο είναι πως οι πρώτες μέρες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, είναι άκρως πολιτικές. Και ότι, σε κάποιους από εμάς, μοιάζουν σαν φαντασιακό σκηνικό εντός του οποίου προσπαθούμε να εγκαταστήσουμε ένα κράτος ∆ικαίου. Μια κατάσταση άμεσης δημοκρατίας, να πούμε, όπου οι πολιτικοί φροντίζουν για τους πολίτες και την «πόλη» και οι πολίτες είναι «δυνάμει» κυβερνώντες. •

Το ίδιο μετράει ο Βαρουφάκης με τον Αμυρά;

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Ποιος θα είναι ο Πρόεδρος;

τις 13 Φεβρουαρίου θα ξεκινήσει η διαδικασία εκλογής Προέδρου της ∆ημοκρατίας από τη νέα Βουλή. Μπορεί στην κυβέρνηση να λένε ότι θα ασχοληθούν με το θέμα μετά τις προγραμματικές δηλώσεις αλλά είναι ξεκάθαρο ότι οι πρώτες διεργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει. Οι αναγνώστες της στήλης θα θυμούνται ότι είχαμε προβλέψει πως τα ονόματα που ακούγονται «καίγονται» και για αυτό θεωρούμε ότι δύσκολα η πρόταση θα ακούει στο όνομα Αβρααμόπουλος. ∆εν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν ο υποψήφιος που θα προτείνει η κυβέρνηση θα τοποθετείται στην κεντροδεξιά παράταξη αλλά στο Μαξίμου δείχνουν να λαμβάνουν υπόψη τις πρώτες αντιδράσεις για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, που έρχονται από την Κουμουνδούρου. Ήδη, δύο βουλευτές (Κοδέλας, Γαϊτάνη) έχουν εκφράσει δημόσια την αντίθεσή τους, ενώ την ίδια γνώμη εκφράζουν και ορισμένες Οργανώσεις Μελών με ανακοινώσεις τους. Επιπλέον, στην ίδια κατεύθυνση ήταν και η συντριπτική πλειοψηφία των τοποθετήσεων των μελών της Πολιτικής Γραμματείας στην πρόσφατη συνεδρίασή της. Ίδωμεν!

“Μουσουλμάνοι” άθρησκοι!

∆

εν μπορούσε να πιστέψει στα αυτιά και στα μάτια του ο προεδρεύων κ. Τραγάκης, στην ορκωμοσία της νέας βουλής. Μόλις ολοκληρώθηκε ο θρησκευτικός όρκος για τους χριστιανούς ορθόδοξους βουλευτές, φώναξε του τρεις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που εκλέγονται από τη μειονότητα της Θράκης. Όταν όμως συνειδητοποίησε ότι μόνο ο Χουσείν Ζεϊμπέκ θα έδινε θρησκευτικό όρκο, έμεινε με ανοιχτό στόμα και αναφώνησε ένα ξερό «Οι άλλοι; Μάλιστα...Λοιπόν..». Βλέπετε, δεν μπορούσε να πιστέψει ότι οι Α χάν Καραγιουσούφ και

Μουσταφά Μουσταφά επέλεξαν τον πολιτικό όρκο γιατί στο δικό του μυαλό, όποιος είναι από τη Θράκη και δεν έχει ελληνικό όνομα, είναι και μουσουλμάνος.

Στημένο ψηφοδέλτιο

ωρίς την παρουσία του εθνικού μας ψηφολέκτη, Ιορδάνη Τζαμτζή, ξεκίνησε την Πέμπτη η λειτουργία της νέας βουλής, αφού δεν κατάφερε να επανεκλεγεί. Σύμφωνα με τον Ι. Τζαμτζή, «το ψηφοδέλτιο στην Πέλλα ήταν στημένο. ∆εν μπορεί οι τρεις βουλευτές να είναι τα μόνα άτομα που θα κάνουν δουλειά. Μου έβαλαν δίπλα συγγενικό πρόσωπο από την ίδια περιοχή». Για να ενισχύσει την πίκρα του, πρόσθεσε πως πριν τις εκλογές είχε δηλώσει «αν δεν με θέλετε στην παράταξη, στην οποία πολλοί με βρήκαν, πάω σπίτι μου». «Σε θέλουμε», φαίνεται πως του απάντησαν, αλλά για να πας σπίτι σου με 9.996 σταυρούς, ενώ ο Γιώργος Καρασμάνης πήγε στη Βουλή, με 17.956. Η αλήθεια είναι ότι θα μας λείψει!

Γραφειάκι

ήμες λένε ότι ο Ευ. Βενιζέλος αναφώνησε «τι τρύπα είναι αυτή;» όταν μπήκε στο νέο γραφείο του στο ισόγειο της Βουλής. Ο Γ. Παπανδρέου, ύστερα από απευθείας ανάθεση του Α. Κακλαμάνη, πήρε το «καλό». Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να επιβιώσει σε ένα γραφείο εσωτερικό, δίπλα στις τουαλέτες, χωρίς παράθυρο. Το γραφείο αυτό, μάλιστα, παλαιότερα λειτουργούσε ως γκισέ της Ολυμπιακής Αεροπορίας για τους βουλευτές. Το γραφείο του προέδρου του ΚΙ∆ΗΣΟ, από την άλλη, είναι ευρύχωρο, σε απόσταση αναπνοής από την είσοδο στην Ολομέλεια και μεσοτοιχία με την αίθουσα των κοινοβουλευτικών συντακτών. Ακόμα, μεγαλύτερη μαχαιριά για τον Ευ. Βενιζέλο είναι ότι μόλις αποχωρήσει από την προεδρεία του ΠΑΣΟΚ, θα τον διώξουν από το γραφειάκι αυτό και θα τον στείλουν στο πολιτικό του γραφείο

στην οδό Βαλαωρίτου, ενώ ο Γ. Παπανδρέου που είχε τη χαρά να είναι πρωθυπουργός θα μείνει αμετακίνητος.

Και τώρα τι;

∆

εν γίνεται να υπάρξει κάλεσμα στο Σύνταγμα και να μην σπεύσουμε. Όταν μας έβαλαν στο ∆ΝΤ, όταν μας επέβαλαν τα μνημόνια, όταν ψήφιζαν τους εφαρμοστικούς νόμους. Πάντα ήμασταν εκεί. Ανάμεσα στο πλήθος της πλατείας Συντάγματος να φωνάζουμε συνθήματα ενάντια στη μνημονιακή κυβέρνηση, ενάντια στη λιτότητα, ενάντια στην καταστολή. Είδαμε την περασμένη Πέμπτη κάλεσμα στα social media και σπεύσαμε και πάλι. Όπως και χιλιάδες άλλοι. Και είχαμε καιρό να βρεθούμε. Μεσολάβησαν Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, εκλογές. Οπότε είχαμε αποθέματα δυνάμεων. Όμως καθόμασταν και κοιταζόμασταν. Εμείς τώρα τι; Τι συνθήματα να φωνάξουμε; ∆εν έχουμε συνηθίσει έτσι. Ήταν η πρώτη μας φιλοκυβερνητική συγκέντρωση. Την επόμενη φορά θα πάμε προετοιμασμένοι. Συγκέντρωση χωρίς σύνθημα είναι σαν λουκουμάς χωρίς μέλι. ∆εν λέει.

Που πήγαν οι γυναίκες;

ξηνταέξι φεμινιστικές οργανώσεις της Ισπανίας απέστειλαν ανοιχτή επιστολή στον Αλ. Τσίπρα εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους στην Ελλάδα, αλλά και την «τεράστια απογοήτευση για την πιο ανδροκρατούμενη κυβέρνηση της Ευρώπης, η οποία, στην καλύτερη περίπτωση, θα ασκεί ένας πεφωτισμένο αυταρχισμό του τύπου “όλα για τις γυναίκες χωρίς τις γυναίκες”, και σίγουρα δεν αντιπροσωπεύει το ποσοστό των γυναικών της ελληνικής κοινωνίας, ούτε ενσαρκώνει τη δημοκρατική αρχή: η εξουσία πηγάζει από το λαό». Η ανακοίνωση καλεί τον Αλ. Τσίπρα να επανορθώσει, να λάβει υπόψη και τις γυναίκες της χώρας και να διακρίνει την αξία και την ικανότητα αυτών που μπορούν να είναι υπουργοί. ∆υστυχώς, στη Βουλή εκλέχτηκαν μόλις 68 γυναίκες (22,66%), ενώ στο κυβερνητικό σχήμα καταλαμβάνουν μόλις 6 θέσεις από τις 40 (15%), χωρίς καμία να είναι υπουργός, παρά μόνο αναπληρώτριες υπουργοί και υφυπουργοί. Αν κρίνουμε από το ρεκόρ εκλογής της προέδρου της Βουλής, μάλλον η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να δείξει εμπιστοσύνη στις γυναίκες και να ανατρέψει τα αρνητικά ποσοστά, άμεσα.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο κ. Σαμαράς σταθερά από την πλευρά των δανειστών Τι αποκαλύπτει η ομιλία του στην Κ.Ο. της Ν∆

ι πολιτικοί αναλυτές έσπαγαν το κεφάλι τους για να εξηγήσουν γιατί ο κ. Σαμαράς, με μια παράλογη εμμονή, αρνείται να παραδεχθεί την εκλογική ήττα. Οι πιο πολλοί απέδιδαν αυτή τη στάση στην ανάγκη του να αποκρούσει την εσωκομματική αμφισβήτηση και να διασώσει τη θέση του. Μακάρι να ήταν μόνο αυτό. Η πρώτη του ομιλία στη νέα κοινοβουλευτική ομάδα της Ν∆ την περασμένη Πέμπτη έδειξε δυστυχώς ότι είναι κάτι πολύ βαθύτερο. Πρόκειται για την εκδήλωση μιας αντιδημοκρατικής νοοτροπίας, που δεν έχει την παραμικρή σχέση ακόμα και με την τυπική αντίληψη περί δημοκρατικής νομιμοποίησης.

Στα παλιά του παπούτσια οι εκλογές…

∆είτε τι υποστήριξε, απευθυνόμενος στους βουλευτές της Ν∆, δέκα μόλις μέρες μετά τη νωπή και σαφέστατη ετυμηγορία του ελληνικού λαού, η οποία μάλιστα δημοσκοπικά ενισχύθηκε με τη θετική διάθεση του 70% των πολιτών απέναντι στα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης: «Αν η νέα κυβέρνηση αποφασίσει να εφαρμόσει αυτά που υποσχέθηκε, και συνεχίζει να επαναλαμβάνει ακόμα και μετά τις εκλογές, τότε θα έρθουν πολύ δύσκολες μέρες για τον τόπο (…) ∆ικαίωση για μας θα είναι να καταλάβουν, έστω και την τελευταία στιγμή, τι πάνε να κάνουν και να αλλάξουν ρότα. Θα είμαστε εκεί, έτοιμοι να τους στηρίξουμε, αν επιλέξουν τη συνέχιση της πολιτικής που είχαμε ξεκινήσει εμείς»… Παίρνοντας παράδειγμα από τον εαυτό του, που ξέχασε το ίδιο βράδυ των εκλογών του 2012 τις υποσχέσεις του (τα Ζάππεια και τα 18 σημεία) και μετέτρεψε τη δέσμευσή του για αναδιαπραγμάτευση στη γνωστή δήλωση «ουδείς αναμάρτητος», ζητάει από τη νεοεκλεγμένη κυβέρνηση να ξεχάσει τι έλεγε προεκλογικά στον κόσμο (δείχνει, μάλιστα, να απορεί που επιμένει να λέει τα ίδια και μετά τις εκλογές!) Πρόκειται για μια τρανταχτή επίδειξη κυνισμού και αδιαφορίας για οποιαδήποτε εκδοχή της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, που θα ήθελε πολύ να την παρουσιάσει σαν επίδειξη ρεαλισμού με γνώμονα τάχα το εθνικό συμφέρον.

Εθνικό ό,τι είναι καλό για τους δανειστές

∆υστυχώς και πάλι γι’ αυτόν, η απουσία οποιασδήποτε έννοιας συμφέροντος της ελληνικής πλευράς είναι έκδηλη στην επιχειρηματολογία που ανέπτυξε σ’ αυτή την πρωτοφανή ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα της Ν∆: «Απ’ έξω μαθαίνουμε ότι οριστικά δεν τίθεται πια θέμα κουρέματος του χρέους (…) Όλοι τους προειδοποιούν ότι δεν θα γίνει δεκτό». Με χαρά σχεδόν προβάλλει τον ισχυρισμό ότι δεν περνάει το αίτημα της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Αίσθημα που επιβεβαιώνεται λίγο πιο

Παίρνοντας παράδειγμα από τον εαυτό του, που ξέχασε το ίδιο βράδυ των εκλογών του 2012 τις υποσχέσεις του, ζητάει από τη νεοεκλεγμένη κυβέρνηση να ξεχάσει τι έλεγε προεκλογικά

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

κάτω, καθώς καταγγέλλει τη διαπραγματευτική θέση της νέας κυβέρνησης με τρόπο χειρότερο κι από αυτόν που θα επέλεγε ο κ. Σόιμπλε: «∆εν είναι διαπραγμάτευση αυτό που γίνεται. Είναι προετοιμασία ρήξης από θέση αδυναμίας. Ή προετοιμασία κωλοτούμπας, που μπορεί να γίνει πολύ λίγο, πολύ αργά και να στοιχίσει πανάκριβα». Ο δεινότερος αντίπαλος της ελληνικής πλευράς δύσκολα θα μπορούσε να βρει χειρότερο τρόπο, για να περιγράψει την αντίθεσή του στις διεκδικήσεις της νέας κυβέρνησης. Και δύσκολα θα μπορούσε να δείξει με άλλα λόγια πόσο πολύ βιάζεται να γίνει και πόσο μεγάλη επιθυμεί να είναι η… κωλοτούμπα. Ξεπερνάει ακόμα και την τιμωρητική διάθεση του κ. Σόιμπλε, γιατί τη μετατρέπει σε διάθεση αυτοτιμωρίας. Σε μια διάταξη μάχης, που δίνεται για την επιβίωση της κοινωνίας και της οικονομίας, δεν του φτάνουν οι θυσίες που (του επιβάλλουν να) κάνει ο ελληνικός λαός, του προτείνει με απλοχεριά να κάνει κι άλλες: κομπάζει ότι, με αυτόν πρωθυπουργό, «το 2015 θα καλύπταμε το σύνολο των τόκων που πρέπει να πληρώσει η χώρα» και όχι το 50% που είχαμε υποχρέωση! Είναι να μην αναρωτιέσαι, λοιπόν, από ποια μεριά στέκει ο κ. Σαμαράς; Είναι να μην απορείς όταν ονομάζει βιώσιμο ένα χρέος που η εξυπηρέτησή του κάνει αβίωτο το βίο μας;

Με το μέρος του ΣΥΡΙΖΑ όποιος τον αμφισβητεί

Έχει τόσο συνηθίσει στο ρόλο του από τη σκοπιά των δανειστών, που ακόμα και όσους ασκούν στο εσωτερικό της Ν∆ κριτική στη στάση του, τους αντιμετωπίζει με την ίδια λογική: σαν εχθρούς που αντιστρατεύονται το… εθνωφελές έργο του της υπεράσπισης της τρόικας και των μνημονίων. ∆είτε με ποια επιχειρήματα τους αποκρούει: «Κάποιοι θέλουν να μας βάλουν σε εσωστρέφεια. Θέλουν τη Ν∆ σε δίνη εσωτερικής αμφισβήτησης. Γιατί αυτό θα δώσει περιθώρια και χρόνο στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει».

Και δεν φτάνει μόνο αυτό, κατηγορεί όσους του κάνουν κριτική ότι «θέλουν να υπάρχει μια αδύναμη αντιπολίτευση απέναντι στη νέα κυβέρνηση, που θα περάσει δύσκολα έτσι κι αλλιώς»! Το προεξοφλεί με τόση χαρά, που δεν κρατιέται να προσκαλέσει σ’ αυτό το ρεβανσιστικό πανηγύρι όλους όσοι αμφισβητούν την ορθότητα των επιλογών του. ∆εν είναι, ωστόσο, καθόλου βέβαιος αν θα αποδεχθούν την πρόσκλησή του. Γι’ αυτό και την επόμενη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν∆, στην οποία υποσχέθηκε ότι θα αφήσει και τους άλλους να μιλήσουν, την όρισε στις 19 Φεβρουαρίου. Όταν θα έχουν τελειώσει οι πρώτες δοκιμασίες της νέας κυβέρνησης στο Γιούρογκρουπ και τη σύνοδο κορυφής. Με τη φανερή ελπίδα ότι η νέα κυβέρνηση θα έχει χάσει τη μάχη με τα θηρία, και τότε θα μπορεί ο ίδιος να αντιμετωπίσει με ευκολία την εσωκομματική αμφισβήτηση.

Η διαχωριστική γραμμή

Σε όλα τα σχέδιά του, κύρια και δευτερεύοντα, βασικό στοιχείο ακλόνητο παραμένει η συμπαράταξή του με τα συμφέροντα των δανειστών. Στον άξονα αυτό συντονίζονται τα πάντα για τον κ. Σαμαρά. Αν, όμως, η εσωκομματική του αντιπολίτευση, σε όποιο βαθμό υπάρχει, εκφράζει υπαρκτά κοινωνικά στρώματα, τότε είναι ευθύνη τού ΣΥΡΙΖΑ να τα εντοπίσει και να τα πείσει με τον προγραμματικό λόγο του και τη συνεπή συμπεριφορά του να μετακινηθούν από την πλευρά που βρίσκονται τα πραγματικά συμφέροντά τους: απέναντι από τους αποικιοκράτες της υπερχρέωσης, που θέλουν να συντηρούν το απειλητικό μέγεθος του χρέους σαν δικαιολογητική – πολιτική και ηθική – βάση για την επιβολή τής διαρκούς και αέναης λιτότητας. Η πολιτική τού κ. Σαμαρά μπορεί να ηττηθεί άλλη μια φορά, μετά τις εκλογές και χωρίς εκλογές. Αρκεί να ταυτοποιηθεί πειστικά ο απαράδεκτος –ακόμη και από τη σκοπιά ενός συντηρητικού πολιτικού– πολιτικός λόγος του. Χ. Γεωργούλας

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Η πρόταση της κυβέρνησης που γίνεται δια του Βαρουφάκη, είναι ισότιμη με ένα κούρεμα χωρίς τα βάρη.»

Το να λες όμως ότι πρέπει να απολύσεις την καθαρίστρια για να κάνεις μεταρρύθμιση, ενώ ξέρεις ότι είναι ακριβότερο να αναθέσεις τον καθαρισμό σε έναν σκληρό και ανυπόληπτο εργοδότη, δεν είναι μεταρρύθμιση, είναι διαφθορά και ιδεολογικό κόλλημα.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Η διαπραγμάτευση έχει ήδη αρχίσει; Βεβαίως. Όχι μόνο έχει αρχίσει, αλλά ο κόσμος καταλαβαίνει ότι είναι η πρώτη φορά που ελληνική κυβέρνηση διαπραγματεύεται πραγματικά. ∆εν υπογράφουν, δηλαδή, ένα χαρτί που τους έρχεται από την τρόικα. Αποτελεί επίσης μια αφορμή συσπείρωσης για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που βλέπουν το αδιέξοδο της λιτότητας για να απαιτήσουν μια στροφή στην οικονομική πολιτική. Από το 2008, και είναι εντυπωσιακό, έχουμε δει το χρέος να μη μειώνεται, την ανεργία σε επίπεδα συναγερμού, τους Έλληνες – ιδίως τους παραγωγικότερους – να φεύγουν στο εξωτερικό, την οικονομία να στερείται την εργασία του ενός τέταρτου του εργατικού της δυναμικού, ενώ οι περισσότεροι αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Η βασικότερη, όμως, προϋπόθεση για μια στροφή στην οικονομική πολιτική είναι η οικονομική ανάπτυξη. Συνάντησε και ένα ώριμο κλίμα στην Ευρώπη η ελληνική άποψη. Είναι αλήθεια αυτό. Κάποιος έπρεπε να πει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Το πρόβλημα είναι ότι οι δυνάμεις που κρατούν τα ηνία, ακόμα προσποιούνται ότι δεν το βλέπουν. Ποιο το συμπέρασμά σου μέχρι τώρα; Πολύ συγκρατημένη αισιοδοξία. Μας ακούνε, αλλά το βρίσκουν δύσκολο. Έχω την εντύπωση, όμως, ότι θα υπάρξει, τελικά, μια υποχώρηση. ∆εν πιστεύω ότι είναι διατεθειμένοι, σ’ αυτή τη φάση, να το πάνε μέχρι τέρμα, να εξωθήσουν την Ελλάδα να βγει από το ευρώ. Ύστερα αντί για τους κολλημένους αριστερούς δογματικούς που φαντάζονταν, αντιμετώπισαν κάποιους πραγματιστές, οι οποίοι όμως, χωρίς να απεμπολούν την ουσία των πραγματικών θέσεων της Αριστεράς, διαπραγματευόμενοι, αντιλαμβάνονται και προσαρμόζονται και εκφέρουν τα επιχειρήματά τους στην γλώσσα των Ευρωπαίων. Θα είναι, λοιπόν, πιο δύσκολο πολιτικά για τους Ευρωπαίους να τους πουν όχι. Όσο για τα άρθρα που γράφονται περί «κωλοτούμπας» και ότι η θέση για κούρεμα χρέους έχει φύγει από το τραπέζι, κάνουν μεγάλο λάθος. Το χρέος είναι ένα συμβολικό νούμερο, άνω των τριακοσίων δισ., και είναι παραδεκτό από όλους ότι δεν είναι βιώσιμο. Λειτουργεί όμως σαν ένα «ρόπαλο», που μπορεί να υποχρεώνει την Ελλάδα να εφαρμόσει δημοσιονομική πειθαρχία και λιτότητα. Αν επιβάλλεις, λόγω χρέους, ένα πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ και το διατηρήσεις για χρόνια, ξέρεις ότι δεν πρόκειται ποτέ να έχεις ανάπτυξη. Μια συρρίκνωση του ΑΕΠ, θα επιδεινώσει το λόγο χρέους/ΑΕΠ. Όμως τους ενδιαφέρει με το «εργαλείο» αυτό να επιτύχουν την περιβόητη εσωτερική δημοσιονομική πειθαρχία – η εσωτερική υποτίμηση έγινε

Αναζητείται κατάλληλη κ Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗ

Πού βαδίζει η διαπραγμάτευση που άρχισε η νέα κυβέρνηση; Τι σημαίνει η «συμφωνία γέφυρα»; Ποια τα χαρακτηριστικά των «αέναων ομόλογων» και ποιες πιθανότητες έχουν να γίνουν αποδεκτά ως λύση από τους δανειστές; Ερωτήματα που συναντάμε στην καθημερινή ζωή, βρίσκουν την απάντησή τους στη συνέντευξη που ακολουθεί. και απέτυχε – και να βάλουν όλες τις χώρες στην ίδια πορεία της Ελλάδας. Η στάση τους, τώρα, στηρίζεται στο εξής. Γνωρίζουν ότι όσο η Ελλάδα έχει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό (χωρίς τα τοκοχρεολύσια), δεν χρειάζεται άλλα δάνεια για να χρηματοδοτήσει πρωτογενή ελλείμματα. Θα μπορούσε να πει «σταματάω εδώ, δεν πληρώνω χρέος, πορεύομαι μόνη μου χωρίς την ανάγκη νέων δανείων». Ξέρουν όμως ότι εκεί που δεν μπορεί η Ελλάδα να πει όχι, είναι στο ότι θα μας καταστρέψουν τις τράπεζες εάν δεν πληρώσουμε το χρέος. Και αυτό είναι το μεγάλο τους ρόπαλο και μ’ αυτό οι πολιτικοί, πλέον, πιστωτές πιέζουν.

Το ρόπαλο γίνεται μπούμεραγκ

Αυτό το ρόπαλο, όμως, δεν χτυπά κι αυτούς; Προφανώς, αλλά υπολογίζουν – τουλάχιστον έτσι λένε – ότι οι επιπτώσεις θα είναι βαρύτερες για μας παρά γι’ αυτούς. Ενώ ένα Grexit θα είναι πραγματικά πρόβλημα για την Ελλάδα, όχι τόσο για το πώς θα είναι ως χώρα όταν θα έχει ένα δικό της νόμισμα, όσο διότι η διαδικασία της μετάβασης θα είναι ένας εφιάλτης. Αλλά επειδή ο βρεγμένος δεν φοβάται τη βροχή, αν σου καταστρέψουν το τραπεζικό σου σύστημα, δεν έχεις κανένα λόγο να φοβάσαι από κάτι τέτοιο. Αλλά ας επανέλθουμε στο ζεύγος αναγκαιότητα – πραγματικότητα. Σε μεγάλο βαθμό, επειδή ουσιαστικά τα οικονομικά έχουν μετατραπεί σε πολιτικά ζητήματα, όλη η ιστορία είναι να βρεθεί μια τέτοια λύση, που να δοθεί στην Ελλάδα η δυνατότητα να κάνει μια πολιτική που θα αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση και, εν πάση περιπτώσει, θα δώσει μια προοπτική στον πληθυσμό της, χωρίς από την άλλη μεριά να φανεί ότι έχεις καταγάγει περιφανή νίκη. Θα πρέπει και οι δύο πλευρές να μπορούν να πουν ότι κέρδισαν. Και ο πρωθυπουργός, ο Αλέξης Τσίπρας, και όλοι οι εκπρόσωποί μας, πάρα πολύ προσεκτικοί, μιλούν πάντοτε για λύση προς το συμφέρον και των δύο πλευρών. Σαφώς. Γνωρίζουν ότι αυτό που πρέπει να προτείνουν πρέπει να συμφέρει – ή να φαίνεται ότι συμφέρει – και τις δύο πλευρές. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο το οποίο μπορεί να προσφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ που θα ακούγεται καλά ακόμα και στα αυτιά των Γερμανών αλλά και των Ελλήνων: οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις – χωρίς να ήταν απαραίτητο – άφησαν την τρόικα να τους υποδείξει τις μεταρρυθμίσεις. Η τρόικα, στη συνέχεια, άκουσε διάφορους εκπροσώπους συγκεκριμένων συμφερόντων, οι οποίοι όταν «μπήκαν στην πόλη οι εχθροί» βρήκαν την ευκαιρία να περάσουν την ατζέντα τους, που εν πολλοίς εναρμονιζόταν με την πολιτική και οικονομική ιδεολογία της τρόικας. Έτσι

προέκυπτε η δήθεν πολιτική των μεταρρυθμίσεων. Να μειώσουν, πχ, το «κακό» δημόσιο, αν και οι δαπάνες του ήταν στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς να το αλλάξουν.

Μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν ποτέ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, θα μπορούσε να κάνει μια αντεπίθεση; Ναι, θα μπορούσε, με μεταρρυθμίσεις σε τομείς που οι άλλοι δεν μπορούσαν να επιφέρουν διότι είχαν πάρα πολύ στενές σχέσεις και συμφύσεις με τους οικονομικούς τους φίλους. Αυτό δεν ακούγεται άσχημα στ’ αυτιά της Ευρώπης, στο βαθμό βέβαια που δεν επηρεάζει τα δικά της συμφέροντα. Στην Ελλάδα η ανικανότητα της αστικής τάξης να λειτουργήσει «εθνικά» και «παραγωγικά» εντοπίζεται ακόμα και ιστορικά, πχ στις εκθέσεις των Αμερικανών για το Σχέδιο Μάρσαλ, και στην Έκθεση Βαρβαρέσου. Το να λες όμως ότι πρέπει να απολύσεις την καθαρίστρια για να κάνεις μεταρρύθμιση, ενώ ξέρεις ότι είναι ακριβότερο να αναθέσεις τον καθαρισμό σε έναν σκληρό και ανυπόληπτο εργοδότη, δεν είναι μεταρρύθμιση, είναι διαφθορά και ιδεολογικό κόλλημα. Ταυτόχρονα, έχεις μια Ελλάδα με πάνω από 25% ανεργία, με το μέσο μισθό στα 600 ευρώ, με το ένα τρίτο των εργαζομένων ανασφάλιστο και με πολλούς εργαζόμενους απλήρωτους για μήνες, ενώ η τρόικα ζητά «μεταρρυθμίσεις» με περισσότερη «ευελιξία στην αγορά εργασίας». Αξιωματούχοι, πάντως, υψηλού επιπέδου, οργανισμών και χωρών έχουν μιλήσει για ανίκανες ελληνικές ελίτ.

“

Εδώ συναντάμε τις «κακές» λέξεις, όπως «αναπτυξιακό σχέδιο», «προγραμματισμός». Είναι όροι που παλιά όλοι τούς χρησιμοποιούσαν, αλλά τώρα έχει επικρατήσει ότι οποιαδήποτε παρέμβαση στην αγορά είναι κακή. Τώρα, όμως, μόνο μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αλλάξει την οικονομία, να την κάνει να δουλεύει σε άλλες βάσεις.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

λύση αι για τις δύο πλευρές Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ΜΙΑΚΟ ΝΙΚΟ ΘΕΟΧΑΡΑΚΗ

“

Επειδή ουσιαστικά τα οικονομικά έχουν μετατραπεί σε πολιτικά ζητήματα, όλη η ιστορία είναι να βρεθεί μια τέτοια λύση, που να δοθεί στην Ελλάδα η δυνατότητα να κάνει μια πολιτική που θα αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση, χωρίς να φανεί ότι έχεις καταγάγει περιφανή νίκη. Ναι, αλλά το εντάσσουν αλλού. Ότι οι ελληνικές ελίτ ήταν ανίκανες και τώρα ζητούν να μας ξελασπώσει, πχ, ο γερμανικός λαός. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πει ότι αυτό το πράγμα που ονομάζουν αυτοί ελίτ, μόνο ελίτ δεν είναι και ότι στην πραγματικότητα μόνο αυτή μπορεί να δημιουργήσει μια αναδιοργάνωση της χώρας πάνω σε πραγματικά παραγωγικές βάσεις. Ο μέσος μισθός μπορεί να κατέρρευσε, αλλά ανάπτυξη δεν έγινε. Και, εδώ συναντάμε τις «κακές» λέξεις, όπως «αναπτυξιακό σχέδιο», «προγραμματισμός». Είναι όροι που παλιά όλοι τούς χρησιμοποιούσαν, αλλά τώρα έχει επικρατήσει, μέσα από τη νεοφιλελεύθερη λογική, ότι οποιαδήποτε παρέμβαση στην αγορά είναι κακή. Τώρα, όμως, δεν γίνεται διαφορετικά και μόνο μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αλλάξει την οικονομία, να την κάνει να δουλεύει σε άλλες βάσεις. Σ’ αυτό το σημείο, τίθεται στη διαπραγμάτευση και το ζήτημα χρόνος, να μπορεί να φτιαχτεί το πρόγραμμα; Αφορά ένα τμήμα του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, που εκτείνεται σε ένα μικρό χρονικό ορίζοντα, μηνών, για να βγούμε από την εντατική. Είναι η λεγόμενη γέφυρα για τις ανάγκες των 22 δισ., που πρέπει να πληρωθούν το 2015 με ένα μεγάλο κομμάτι τον Ιούλιο κ.τ.λ. Η κυβέρνηση ζητά περιθώριο πριν επιτευχθεί η τελική συμφωνία. Εδώ γίνεται η διαπραγμάτευση, τίθενται όροι. Το τι θα γίνει από εκεί και πέρα, αφορά ένα πιο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα της Αριστεράς. Το οποίο ενδεχομένως να φοβούνται και οι άλλοι. Μπορεί να θεωρούν, δηλαδή, ότι κάποια στιγμή, εάν αφήσουν την κυβέρνηση να πάρει θάρρος, μπορεί και να εφαρμόσει πράγματα τα οποία να είναι μέσα στο μυαλό του κόσμου, και όχι μόνον της Αριστεράς. Εξάλλου, σ’ αυτό το σημείο κέρδισε τον κόσμο ο ΣΥΡΙΖΑ, διότι καταλάβαιναν ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε καμιά διάθεση να τους βγάλει από το λούκι στο οποίο είχαν πέσει. Αυτό οι πολιτικοί πιστωτές δεν το θέλουν. * Ο Ν. Θεοχαράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ.

«Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πει ότι αυτό το πράγμα που ονομάζουν αυτοί ελίτ, μόνο ελίτ δεν είναι και ότι στην πραγματικότητα μόνο αυτή μπορεί να δημιουργήσει μια αναδιοργάνωση της χώρας πάνω σε πραγματικά παραγωγικές βάσεις.»

Η πρόταση για τα αέναα ομόλογα Να δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα την πρόταση Βαρουφάκη για το χρέος; Η λύση δεν μπορεί να είναι μια απλή περικοπή του. Ακόμα και αν σου έλεγαν ότι δεχόμαστε περικοπή, αν και πολιτικά είναι αδύνατο, υπό την προϋπόθεση να ξαναμπεί η τρόικα, να γίνεται αξιολόγηση, να έχεις, τελικά, ένα μνημόνιο από τα ίδια, θα το δεχόσουν; Ασφαλώς όχι. Η πρόταση της κυβέρνησης που γίνεται δια του Βαρουφάκη, είναι ισότιμη με ένα κούρεμα χωρίς τα βάρη που προανέφερα. Το χρέος, επειδή τα χρωστάμε σε διαφορετικούς πιστωτές με διαφορετικά νομικά καθεστώτα, θα κοπεί σε δύο κομμάτια. Στο ένα κομμάτι, της ΕΚΤ και κάποια άλλα, προτείνει τα λεγόμενα αέναα ή διηνεκή ομόλογα. Είναι πολύ παλιά πρακτική από το 1751μ όταν ο Ουίγος πρωθυπουργός Henry Pelham (Χένρι Πέλαμ) αποφάσισε, βλέποντας να αναπτύσσεται το χρέος, να ενοποιήσει τις διάφορες μορφές τού δημόσιου χρέους και να δώσει στους ομολογιούχους νέα ομόλογα για τα οποία δεν θα αποπλήρωναν ποτέ το αρχικό κεφάλαιο, αλλά θα είχαν ένα σταθερό τοκομερίδιο εις το διηνεκές. Πάντα, εξάλλου, στη θεωρία μελετούσαν πώς είναι δυνατό να χρηματοδοτηθεί μια δαπάνη η οποία ήταν έκτακτη, πχ, στρατιωτική. Υπάρχει ένα περίφημο άρθρο του Ντέιβιντ Ρικάρντο το 1820, το οποίο μιλάει για το funding system και υποστηρίζει ότι έχουμε τρεις θεωρητικά ισοδύναμους τρόπους για τη χρηματοδότηση μιας έκτακτης δαπάνης. Ο πρώτος είναι να το πληρώσεις επιβάλλοντας φόρο άμεσα, ο δεύτερος είναι με διηνεκή ομόλογα και ο τρίτος με ένα sinking fund στο οποίο να μπαίνουν σταδιακά χρήματα από φόρους και το κεφάλαιο αυτό να ανατοκίζεται μέχρι να γίνει η αποπληρωμή. Τι λέει τώρα ο Βαρουφάκης; Να υπάρχει ένα κομμάτι χρέους για το οποίο θα πληρώνουμε ένα συγκεκριμένο ποσό για την εξυπηρέτησή του, αλλά με βάση ένα χαμηλό επιτόκιο. Αν, πχ, στο ένα άκρο αυτό το επιτόκιο ήταν μηδενικό, είναι σαν να διαγραφόταν το χρέος. Ένα μικρό επιτόκιο θα μετατρέψει τις πληρωμές σε ένα μικρό ποσοστό του ΑΕΠ, και μάλιστα σε περίοδο που τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά, έχεις κάνει μια ντε φάκτο ελάφρυνση του χρέ-

ους, η οποία μπορεί να γίνει αποδεκτή. Για το άλλο κομμάτι του χρέους τι προτείνεται; Είναι κυρίως αυτό του ∆ΝΤ και ενδεχομένως αυτά προς τις χώρες της Ευρωζώνης και της Επιτροπής. Προβλέπεται να αποπληρώνεται με ρήτρα ανάπτυξης. Ούτε και εδώ υπάρχει πρωτοτυπία. Η λογική του είναι να μπορεί το ελληνικό δημόσιο να παίρνει ανάσα, όταν αδυνατεί να πληρώνει επειδή το ΑΕΠ δεν αυξήθηκε αρκετά. Θέλει να το συνδυάσει με τη δυνατότητα να αποπληρώνεται όσο μεγεθύνεται το ΑΕΠ και, ως εκ τούτου, θα μειώνεται ο λόγος δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ. Το ∆ΝΤ έχει αυτό το δικαίωμα από το καταστατικό του, υπάρχουν προηγούμενα; Αυτό που προτείνεται, ουσιαστικά είναι ένα είδος Swap, δηλαδή ανταλλαγή ομολόγων με κάποια άλλα και επειδή δεν είναι ακριβώς ομόλογα χρειάζεται να βρει έναν τρόπο να μπορεί να το κάνει. Το ∆ΝΤ έχει το πρόβλημα - καταστατικά - ότι δεν μπορεί να δανείσει αν το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Κανονικά, η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης θα του έλυνε εν μέρει το πρόβλημα, αφού θα μπορούσε να προσποιηθεί πιο αποτελεσματικά ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Ο λόγος που οι πιστωτές δεν θέλουν να δεχθούν τις προτάσεις αυτές, είναι πολιτικός. ∆εν πρέπει να φανεί ότι μια κυβέρνηση της αριστεράς πετυχαίνει εκεί που οι άλλοι απέτυχαν και ότι οι ηγετικές δυνάμεις στην Ευρώπη αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μπροστά σε ένα μικρό αλλά αποφασισμένο κράτος. Μα το πρόβλημα στην Ευρώπη δεν είναι πλέον πολιτικό; ∆εν μπορούν να ξεφύγουν απ’ αυτό. Βεβαίως. Αυτή είναι και η διαφορά που κάνει ευνοϊκή, από μια άποψη, την περίοδο αυτή.

“

Ο λόγος που οι πιστωτές δεν θέλουν να δεχθούν τις προτάσεις αυτές, είναι πολιτικός. ∆εν πρέπει να φανεί ότι μια κυβέρνηση της αριστεράς πετυχαίνει εκεί που οι άλλοι απέτυχαν και ότι οι ηγετικές δυνάμεις στην Ευρώπη αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μπροστά σε ένα μικρό αλλά αποφασισμένο κράτος.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Απαγορεύεται η αυτοκριτική, μέχρι νεοτέρας ΝΕΑ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

παράταξης. Θέλουν τη Νέα ∆ημοκρατία σε δίνη εσωτερικής αμφισβήτησης. Γιατί αυτό θα δώσει περιθώρια και χρόνο στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει»]. Πάντως, όσο και να κατηγορεί τα στελέχη του ότι δρουν υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ αμφισβητώντας τον ίδιο και την πολιτική του, τα εσωκομματικά προβλήματα δεν κρύβονται κάτω από το χαλί.

ιωπητήριο μέχρι την Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου επέβαλε ο Α. Σαμαράς στα μέλη της Κ.Ο. της Νέας ∆ημοκρατίας, ενώ φαίνεται πως δεν προτίθεται να εκκινήσει κανένα διάλογο στο εσωτερικό του κόμματος. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν ευθέως τον Α. Σαμαρά και επιμένουν στην αλλαγή ηγεσίας.

Χωρίς ίχνος αυτοκριτικής

«Με αυτά που γίνονται σε ένα ή δύο μήνες θα είμαι ξανά πρωθυπουργός» διαμηνύει ο πρόεδρος της Νέας ∆ημοκρατίας στους δημοσιογράφους, εμμένοντας στο σενάριο της αριστερής παρένθεσης. Στο ίδιο κλίμα ήταν και η ομιλία του στην Κ.Ο. της Ν.∆. λέγοντας, μεταξύ άλλων, «γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε: να παλέψουμε για να μείνει η Ελλάδα στο σωστό δρόμο και να παίξει σύντομα η παράταξη κυρίαρχο πολιτικό ρόλο». Όσο και αν τα στελέχη του κόμματος ανέμεναν έστω και ένα ψεγάδι αυτοκριτικής απογοητεύτηκαν, καθώς ο Α. Σαμαράς την απέφυγε, αποτιμώντας ταυτόχρονα θετικά το κυβερνητικό του έργο [«Πριν δυόμισι χρόνια παραλάβαμε χάος και πριν δέκα μέρες παραδώσαμε χώρα»]. Για τον ίδιο δεν απέτυχε, απλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την τετραετία, ενώ τα όσα λάθη έγιναν οφείλονται στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο «εμπόδιζε μια σειρά μεταρρυθμίσεων», με «τις αγκυλώσεις που έπρεπε κάθε φορά να υπερνικήσουμε». Όσον αφορά το εκλογικό αποτέλεσμα, για μία ακόμα φορά εκτιμά ότι η Ν∆ «στάθηκε όρθια», καθώς «υπέστη ελάχιστη μείωση δυνάμεων από τον Ιούνιο του

ΠΟΤΑΜΙ

Ζητούν έκτακτο συνέδριο

2012», παραβλέποντας και πάλι τις εκλογικές αναμετρήσεις των προηγούμενων δεκαετιών. Η μοναδική στιγμή που αναφέρθηκε σε λάθη είναι όταν είπε ότι «ασφαλώς και υπήρξαν», προσθέτοντας ότι δεν είναι η ώρα να συζητηθούν από κανέναν.

Προειδοποίηση στους επικριτές

Γι’ αυτό και ο Α. Σαμαράς απαγόρευσε στους βουλευτές του να ανοίξουν τη συζήτηση περί εκλογικού αποτελέσματος μέχρι την Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου, οπότε «θα ακουστούν και κριτική και προτάσεις». Ταυτόχρονα, προειδοποίησε όσους θέτουν ζήτημα ηγεσίας ότι βάζουν σε κίνδυνο το κόμμα, ενώ δίνουν έτσι προβάδισμα στον ΣΥΡΙΖΑ [«Κάποιοι θέλουν ασφαλώς να μας βάλουν σε εσωστρέφεια. Χτυπάνε εμένα, όπως χτύπησαν και προηγούμενους αρχηγούς της

∆εν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν τον Α. Σαμαρά και ζητούν από τον Κ. Καραμανλή να αναλάβει ρόλο. Ο τελευταίος, όμως, παρά τις συνεχείς πιέσεις δεν προτίθεται να επανέλθει στο προσκήνιο, όμως παρασκηνιακά έχει συνεχείς συναντήσεις με στελέχη του κόμματος. Την περασμένη βδομάδα παρέθεσε δείπνο στους ∆. Τζαμτζή, Π. Βογιατζή, Κ. Κουτσογιαννόπουλου, Κ. Παπασιώζου, Α. Μανδρέκα, Η. Βλαχογιάννη, Θ. Νταβλούρου και Α. Κουτσούμπα, προκειμένου να ακούσει τους προβληματισμούς και τις ενστάσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό του κόμματος. Βεβαίως, επισήμως –όπως και με τη συνάντηση με την Ντ. Μπακογιάννη- λέγεται ότι η συζήτηση δεν αφορά τα εσωκομματικά, όμως η σύνθεση τέτοιων συναντήσεων αποκλείει το ενδεχόμενο αυτό. Ενδεικτικά, ο ∆. Τζαμτζής μιλώντας στον Realfm, είπε πως «υπάρχει πραγματικά μεγάλος προβληματισμός στα στελέχη της παράταξης» και πως «ο κόσμος ζητάει να συζητηθούν τα αίτια της ήττας και να αναζητηθούν ευθύνες». Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της ∆ΑΚΕ, Ν. Κιουτσούκης, ο οποίος σημειωτέον έχει δια-

Στα σεμινάρια έμαθαν τις selfies τα θρανία κάθισαν την προηγούμενη βδομάδα οι βουλευτές του Ποταμιού, για να μάθουν τις αρχές του κόμματος. Όμως, μάλλον δεν τα πιάνουν όλοι τα γράμματα αν κρίνουμε τη συμπεριφορά πολλών εξ αυτών κατά την ορκωμοσία στη Βουλή. Την ίδια ώρα, στελέχη του Ποταμιού αποχώρησαν αμφισβητώντας την πολιτική που ασκεί.

Γράμματα σπουδάγματα

Σεμινάρια διοργάνωσε η ηγεσία του Ποταμιού την προηγούμενη Τετάρτη, προκειμένου να «ομογενοποιηθεί η κοινοβουλευτική ομάδα και να εκπαιδευτούν οι βουλευτές στις επικοινωνιακές ανάγκες των νέων τους καθηκόντων». Στόχος ήταν οι βουλευτές να γίνουν ομάδα αποκτώντας διακριτό στίγμα, σύμφωνα με τις αρχές και τις θέσεις του κόμματος. Την επόμενη κιόλας μέρα, ορισμένοι βουλευτές του Ποταμιού δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τη χαρά τους που εξελέγησαν και μπήκαν στην αίθουσα του κοινοβουλίου με το κινητό ανά χείρας, φωτογραφίζοντας τον εαυτό τους (selfies) στα έδρανα γελοιοποιώντας τη διαδικασία της ορκωμοσίας.

Αποχωρήσεις

Την ίδια ώρα που το Ποτάμι ενδιαφέρεται για την επικοινωνιακή πολιτική που θα εκφράζουν οι βουλευτές του στα ΜΜΕ, συνεχίζονται στο εσωτερικό του οι διαφωνίες για την επιθετική του στάση εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Συγκεκριμένα, οχτώ στελέχη (Α. Βανταράκης, ∆. ∆ουράκης, Α. Κάτσικα, ∆. Κουρέτας, Κ. Κωστόπουλος, Κ. Λουλάκης, Α. Ραμαντάς και Π. Σαμαράς) ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από το Ποτάμι, καταγ-

γέλλοντας «την ανελέητη δημόσια επίθεση στην οποία επιδίδονται πολιτικοί σχηματισμοί και ΜΜΕ κατά της νέας κυβέρνησης, από την πρώτη μέρα εκλογής της, προκαταλαμβάνοντας την αποτυχία σε κάθε τι που ανακοινώνεται». Αναρωτήθηκαν δε αν «οι διαρκείς δημόσιες τοποθετήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης εναντίον όλων των κινήσεων της νέας κυβέρνησης, είναι προς όφελος της χώρας μας ή για τη δημιουργία εντυπώσεων και καλλιέργεια κλίματος ρήξης στο εσωτερικό της χώρας;» Ο Στ. Θεοδωράκης, όμως, δεν πτοείται από τέτοιες τοποθετήσεις και συνεχίζει την επιθετική πολιτική. Στο Reuters δήλωσε, μεταξύ άλλων, πως «έφτασε η στιγμή η κυβέρνηση να εγκαταλείψει τις μαξιμαλιστικές θέσεις και να προσγειωθεί στην πραγματικότητα», καλώντας τον Αλ. Τσίπρα να πάρει μια πρωτοβουλία εθνικής συνεννόησης. Στην ίδια γραμμή, αυτή της «υπεύθυνης αντιπολίτευσης» ζητείται να κινηθούν όλοι οι βουλευτές του Ποταμιού στο εξής, γι’ αυτό και στο Ποτάμι θα διοργανωθούν και άλλα σεμινάρια.

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

γραφεί τρείς φορές από τα μητρώα του κόμματος από το 2011, ζητά τη «διεξαγωγή έκτακτου συνεδρίου αρχών και θέσεων» προσθέτοντας ότι ο Α. Σαμαράς πρέπει να «ανοίξει ο ίδιος τις διαδικασίες, χωρίς να στερείται του δικαιώματος υποβολής εκ νέου υποψηφιότητας». Στο ίδιο μήκος κύματος μίλησαν και άλλα στελέχη, όπως ο Κ. Αρβανιτόπουλος, ο οποίος ανέφερε ότι η Ν∆ πρέπει να προχωρήσει τώρα σε ιδεολογική, οργανωτική και επικοινωνιακή ανασυγκρότηση ή ο Π. Παναγιωτόπουλος, ο οποίος ανέφερε ότι θα πρέπει να γίνουν διεργασίες στο κόμμα που θα οδηγήσουν σε ένα έκτακτο συνέδριο. Όσο και να απαγορεύει την αυτοκριτική ο Α. Σαμαράς, τελικά ουκ ολίγοι την κάνουν. Για παράδειγμα, ο Ευρ. Στυλιανίδης, μιλώντας λίγη ώρα μετά την Κ.Ο. της Ν∆ σε συνέδριο της ΓΣΕΕ τόνισε ότι «η αντικατάσταση της “ήπιας προσαρμογής” του Κώστα Καραμανλή με το “δόγμα του σοκ” του Α. Σαμαρά την έφερε αντιμέτωπη με την κοινωνία». Ομοίως, ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε «εκ των πραγμάτων πρέπει να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι η Ν∆ υπέστη μία ήττα σε αυτές τις εκλογές, γι’ αυτό πρέπει να κάνουμε τη δική μας εσωτερική αυτοκριτική». Όσο και να προσπαθεί ο Α. Σαμαράς να φιμώσει τις φωνές αμφισβήτησης στο εσωτερικό του κόμματος, αποτυγχάνει. Και η εμμονή στην αριστερή παρένθεση, κάθε άλλο παρά υποστηρικτές βρίσκει. Έτσι, θα πρέπει να επιλέξει ή θα επιτρέψει τον εσωτερικό διάλογο, ή αυτός θα γίνεται δημόσια, από όσους έχουν πρόσβαση σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις.

Με αυτές του τις επιλογές ελπίζει ότι θα αποφύγει περιστατικά όπως αυτό του Λ. Λιαρόπουλου που δήλωσε την περασμένη βδομάδα «Γερούν γερά. Σπάστου τον τσαμπουκά» και έτσι οδηγήθηκε σε παραίτηση καθώς «τέτοιες αναρτήσεις απέχουν από τον πολιτικό πολιτισμό του Κινήματος». Μάλλον, όμως, δεν θα τα καταφέρει, αφού -όπως κατήγγειλε ο γενικός γραμματέας ∆ιαφάνειας, Γιώργος Σούρλας, ο Χ. Θεοχάρης όντας γενικός γραμματέας δημοσίων εσόδων απήλλαξε -με εγκύκλιό του- off shore εταιρείες από φόρους, πρόστιμα και προσαυξήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Για την ιστορία ο Χ. Θεοχάρης δήλωσε «αν επιμέναμε σε αυτή την πρακτική θα οδηγούμασταν σε πρόστιμα, στα δύο διυλιστήρια, που ξεπερνούσαν την αξία των ίδιων των επιχειρήσεων και συνεπώς θα τα οδηγούσαμε μαθηματικά στο κλείσιμο. ∆εν θα είχαμε δηλαδή ως χώρα πετρέλαιο». Ι.∆.

«Έμπειροι» πολιτικοί

Ο Στ. Θεοδωράκης τοποθέτησε σε νευραλγικές θέσεις «έμπειρους» πολιτικούς, για να αποφύγει τα οποιαδήποτε ατοπήματα από τους «πρωτάρηδες». Έτσι, για αντιπρόεδρο της Βουλής προτείνει τον Σπ. Λυκούδη, ενώ στη θέση των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων όρισε την Αντ. Λυμπεράκη και τον Χ. Θεοχάρη. Γραμματέας της Κ.Ο. θα είναι ο Π. Καρκατσούλης και εκπρόσωπος Τύπου ∆. Τσιόρδας, ο οποίος ήταν διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού στην κυβέρνηση Παπαδήμου και δεν κατάφερε να εκλεγεί με το Ποτάμι.

Ιωάννα ∆ρόσου

Τζάμπα πήγαν τα μαθήματα...

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Η νίκη δεν είναι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΡΗΣΤΟ ΧΑΤΖΗΙΩΣΗΦ

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Πολλοί μιλούν για ιστορική καμπή, για ανατροπή και τομή χαρακτηρίζοντας την περίοδο που άνοιξε με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές και την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης. Ο Χρ. Χατζηιωσήφ, με τη ματιά του ιστορικού, επιχειρεί μια ψύχραιμη και επιχειρηματολογημένη αξιολόγηση της νέας περιόδου που ήδη διανύουμε.

Μπορούμε να πούμε ότι σήμερα διερχόμαστε μια ιστορική καμπή; Ένας ιστορικός πώς θα θεμελίωνε την απάντησή του στο ερώτημα; Θα επέλεγα έναν όρο της φυσικής· στις 25 Ιανουαρίου είχαμε μια μεγάλη δόνηση που συντάραξε το πολιτικό εποικοδόμημα και απελευθέρωσε ενέργεια στη βάση της κοινωνίας. Η συνέχεια θα δείξει, αν αυτό που ζούμε αυτές τις μέρες θα αποτελέσει καμπή ή τομή. Η τομή εμπεριέχει και το στοιχείο της ανατροπής; ∆εν νομίζω ότι η κατάργηση των μνημονιακών θεσμών και ρυθμίσεων αρκεί για να μιλάμε για ανατροπή. Η πρώτη φάση θα είναι αναγκαστικά περίοδος αποκατάστασης θεσμών και δικαιωμάτων. Πώς δεν θα ξαναγυρίσουμε στο προ της κρίσης καθεστώς, το οποίο εξέθρεψε και τις ενδογενείς αιτίες της κρίσης. Η αποκατάσταση θεσμών και δικαιωμάτων δεν σημαίνει επιστροφή στο προ της κρίσης καθεστώς. Αυτή είναι αδύνατη. Ας μην ξεχνάμε ότι τομή θα έχουμε οπωσδήποτε στην περίπτωση αποτυχίας της σημερινής προσπάθειας. Τότε δεν θα έχουμε, όπως ορισμένοι ελπίζουν, επαναφορά της προηγούμενης κατάστασης, αλλά κάτι από όλες τις απόψεις πολύ χειρότερο. Από τι θα εξαρτηθεί η επιτυχία ή η αποτυχία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ; Σε μια πρώτη φάση, μέσα στις επόμενες μέρες, θα εξαρτηθεί από το ποια συμφωνία θα φέρει με τους ξένους δανειστές του ελληνικού δημοσίου. Η επίτευξη μιας ανεκτής για την ελληνική κοινωνία συμφωνίας δεν εξαρτάται μόνο από την ελληνική κυβέρνηση και τους χειρισμούς της, αλλά εξίσου και από το

ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.

“

πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς των δανειστών. Η ευθύνη είναι μοιρασμένη. Στη μετέπειτα φάση η ευθύνη θα βαρύνει κατά κύριο λόγο την ελληνική κυβέρνηση και την ελληνική κοινωνία. Πώς κατά τη γνώμη σου, στον ιστορικό χρόνο, θα επηρεάσει τις εξελίξεις και τον ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα, το γεγονός ότι έχει ψηφιστεί μαζικά από πολίτες που δεν είναι ή δεν υπήρξαν αριστεροί, αλλά ήταν ταυτόχρονα απολύτως ενήμεροι ότι ψήφιζαν Αριστερά; Μάλλον βρισκόμαστε σε μια συγκυρία ανάλογη με αυτήν της Κατοχής, κατά την οποία καταστράφηκε οικονομικά ένα με-

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να συμπεριφερθεί σαν κόμμα της πρωτοπορίας και να προσπαθήσει να επιβάλει το δικό του αξιακό σύστημα, ιδεολογία, όραμα και προοπτική. γάλο μέρος της μικροαστικής και μεσοαστικής τάξης και τα μέλη τους ριζοσπαστικοποιήθηκαν και για ένα διάστημα έδειξαν έτοιμα να βαδίσουν σε νέους δρόμους. Τα παράθυρα τέτοιων ευκαιριών μένουν ανοικτά για μικρό χρονικό διάστημα. Μέσα σε αυτό πρέπει να εφαρμοσθούν πολιτικές που θα σταθεροποιήσουν την κοινωνική συναίνεση και θα εκμεταλλευθούν την απελευθερωθείσα δυναμική, για να επιφέρουν μεί-

«∆εν νομίζω ότι η κατάργηση των μνημονιακών θεσμών και ρυθμίσεων αρκεί για να μιλάμε για ανατροπή. Η πρώτη φάση θα είναι αναγκαστικά περίοδος αποκατάστασης θεσμών και δικαιωμάτων.» ζονες κοινωνικές αλλαγές. Η διαφορά της σημερινής συγκυρίας με την κατοχική είναι ότι η καταστροφή της μικροϊδιοκτησίας δεν αποτέλεσε παράπλευρη απώλεια, αλλά προγραμματικό στόχο των πολιτικών που εφαρμόσθηκαν. Αυτό πρέπει να γίνει σαφές, να καταδειχθεί στην κοινωνία, ώστε να παραμείνει το παράθυρο της ευκαιρίας ανοικτό για περισσότερο χρόνο. Ζητείται πρόγραμμα και πάνω στο πρόγραμμα θα στηθούν οι συμμαχίες και θα διεξαχθούν οι συγκρούσεις με δυνάμεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το χρέος ήταν το μέσο και όχι ο στόχος. Αν δεν το είχαμε κατανοήσει, το βλέπουμε στις παρεμβάσεις που θεωρήθηκαν ότι ήταν υπέρ των ελληνικών θέσεων – Ομπάμα, Ρέντσι κλπ. Ναι, να μειωθεί η λιτότητα, αλλά οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να γίνουν. Και ως μεταρρυθμίσεις δεν εννοούν την πάταξη της φοροδιαφυγής και τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, αλλά την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και τις ιδιωτικοποιήσεις. Αν ξεπουλούσαμε όλη τη δημόσια περιουσία και είχαμε επιστρέψει στην εποχή του λίθου στις εργασιακές σχέσεις, πιθανόν να είχαμε ευνοϊκότερη αντιμετώπιση στο

ζήτημα του δημόσιου χρέους, αλλά τότε δεν θα υπήρχε πολιτισμένη κοινωνία σε αυτόν τον τόπο. Ποια θα έλεγες ότι είναι η ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα της αριστεράς; Μεγάλη. Όσοι πέρασαν την πολιτική έρημο και άντεξαν επί δεκαετίες στο περιθώριο της κεντρικής πολιτικής σκηνής δεν πρέπει να πιστέψουν ότι τώρα δικαιώθηκαν. Η νίκη δεν ήταν μόνο δική τους, αλλά κυρίως του πλήθους που θέλησε να αναζητήσει μαζί τους διέξοδο από τη γενικότερη κρίση. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να συμπεριφερθεί σαν κόμμα της πρωτοπορίας και να προσπαθήσει να επιβάλει το δικό του αξιακό σύστημα, ιδεολογία, όραμα και προοπτική. ∆εν χρειάζεται να τα εγκαταλείψει, αν τα διαθέτει, αλλά να τα χωνέψει μαζί με τα οράματα και τις προοπτικές των νέων ψηφοφόρων του.

* Ο Χρήστος Χατζηιωσήφ είναι καθηγητής σύγχρονης ιστορίας στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης και διευθύνει το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας.

Έξωση στο πολιτιστικό κέντρο εργαζομένων Ολυμπιακή Αεροπορίας

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου, στις 11 π.μ. ο Πολιτιστικό κέντρο εργαζομένων Ολυμπιακής Αεροπορίας καταγγέλλει τη διοίκηση της Ελληνικόν Α.Ε. ότι του απαγορεύτηκε η πρόσβαση στο χώρο στο πρώην ∆υτικό Αεροδρόμιο Ελληνικού. Το Πολιτιστικό κέντρο είχε το συγκεκριμένο χώρο επί 25 χρόνια. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΠΟΛΚΕ Ο.Α. «Με την αιφνιδιαστική και ανεξήγητη αυτή απόφαση της ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ Α.Ε. να αλλάξει κλειδαριές και να γεμίσει το χώρο με αλυσίδες και λουκέτα – ακυρώνει το νόμιμο δικαίωμά μας για πρόσβαση στα περιουσιακά μας στοιχεία που βρίσκονται εκεί, καθώς και για πρόσβαση στα εκθέματα του «Μουσείου Πολιτικής Αεροπορίας», τα οποία είναι πάνω από 20.000 αντικείμενα

ανεκτίμητης αξίας και μεγάλης ιστορικής σημασίας. Η εμμονή της ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ Α.Ε. να εκδιώξει φορείς από τους παραπάνω χώρους (ενώ ακόμη δεν έχει εγκατασταθεί ο επενδυτής), έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη εγκατάλειψη και στη συνέχεια έρχεται λεηλασία και κανιβαλισμός των εγκαταστάσεων. Ότι έγινε δηλαδή και σε άλλους χώρους και εγκαταστάσεις του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού. Επαναλαμβάνουμε πως, η παρουσία φορέων στους χώρους του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού, συμβάλει στην προστασία του χώρου αφενός, αλλά και των εγκαταστάσεων, η δική μας δε παρουσία ζωογονεί τις μνήμες μας και διασφαλίζει τα περιουσιακά μας στοιχεία. Κατά συνέπεια, η στάση της

διοίκησης της ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ Α.Ε., να επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στο να «κόβει» και να βάζει αλυσίδες, με σκοπό τον αποκλεισμό μας από τα περιουσιακά μας στοιχεία, μόνο προβληματισμό δημιουργεί και αντικειμενικά συμβάλει στην εγκατάλειψη και στη συνέχεια την εισβολή των επιτηδείων που αποξηλώνουν και κανιβαλίζουν τις εγκαταστάσεις. Το ΠΟΛ.Κ.Ε.Ο.Α. καταγγέλλει την ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ Α.Ε., την καλούμε άμεσα όπως αποκαταστήσει την πρόσβασή μας στο χώρο και οργανώνει εκδήλωση διαμαρτυρίας την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου, στις 11 π.μ., στον προαύλιο χώρο του πρώην αεροδρομίου.» •

Πιστή στη σαφή

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η αναγκαία διττή ενεργοποίηση της κοινωνίας

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ατά την προεκλογική περίοδο, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επικαλέστηκαν συχνά το επιχείρημα «Το 2015 δεν είναι 2012», για να δηλώσουν πως ο ελληνικός λαός δεν θα υποκύψει αυτή τη φορά στη στρατηγική του εκφοβισμού. Το αποτέλεσμα των εκλογών το επιβεβαίωσε: ο λαός εξέλεξε κυβέρνηση με σαφή εντολή να βγάλει τη χώρα από την κρίση με την κοινωνία όρθια. Υπάρχει όμως και μία άλλη διάσταση της σύγκρισης αυτής, η οποία περνά συχνά απαρατήρητη : σε αντίθεση με το 2012, πριν τις εκλογές του 2015 δεν είχαμε μία περίοδο μαχητικών μαζικών κινητοποιήσεων και κινημάτων πολιτικής ανυπακοής. Έτσι σήμερα, σε αντίθεση με ότι θα μπορούσε να είχε συμβεί τότε, το κόμμα μας της ριζοσπαστικής αριστεράς αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, όχι σε ευθεία συνάρτηση με ένα εν ενεργεία κοινωνικό κίνημα ανατροπής, αλλά μετά από τρία χρόνια κινηματικής «νηνεμίας». Η διατήρηση αυτής της «νηνεμίας» θα δυσχεράνει την υλοποίηση των δεσμεύσεων μας, καθώς στερεί από την κυβέρνησή μας την ενεργή λαϊκή στήριξη που χρειάζεται, τόσο στη διαπραγμάτευσή της με τους πολιτικούς εκφραστές της ευρωπαϊκής νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, όσο και στη σύγκρουσή της με την εγχώρια διαπλοκή. Ευτυχώς, το κομμάτι της κοινωνίας που κινητοποιήθηκε ενάντια στη λιτότητα των μνημονίων, το έχει συνειδητοποιήσει. Το επιβεβαιώνει: το κάλεσμα μέσω facebook για κινητοποιήσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας στις όποτε ξεκινήσουν οι επίσημες διαπραγματεύσεις για το χρέος η συγκρότηση της πρώτης τοπικής επιτροπής στήριξής της κυβέρνησης στα Τρίκαλα ήδη από την πρώτη εβδομάδα μετά τις εκλογές. Καθήκον των οργανώσεων και των μελών του ΣΥΡΙΖΑ είναι η στήριξη, η συμμετοχή, ο πολλαπλασιασμός και η επέκταση αυτών των εγχειρημάτων. Πρέπει να στραφούμε και πάλι στον κόσμο των κινημάτων από τον οποίο προερχόμαστε, και μαζί να οργανώσουμε τη δημιουργία επιτροπών στήριξης της κυβέρνησης στις γειτονιές, τους χώρους δουλειάς, τα πανεπιστήμια και όπου αλλού μπορούμε. Τώρα είναι η ώρα να μετατρέψουμε τη χαρά των συμπολιτών μας από την ανάκτηση της εθνικής μας αξιοπρέπειας, σε συμμετοχή στο δύσκολο έργο της εξόδου από την κρίση προς όφελος των πολλών.

Συμμετοχή σε παραγωγική ανασυγκρότηση με αριστερό, προοδευτικό πρόσημο

Η δραστηριοποίηση των επιτροπών αυτών δεν θα πρέπει να περιοριστεί στο διάστημα των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό χρέος, απλά γιατί ο πόλεμος εναντίον της νέας κυβέρνησης από την ευρωπαϊκή νεοφιλελεύθερη ελίτ δεν πρόκειται να σταματήσει με την λήξη τους. Και αυτό γιατί κάθε πτυχή του κυβερνητικού έργου θα αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο υλοποίησης ενός προοδευτικού υποδείγματος εξόδου από την παρούσα καπιταλιστική κρίση. Το υπόδειγμα αυτό, το οποίο αν εφαρμοστεί εδώ θα είναι σε παγκόσμια πρώτη, υπάρχει ήδη στις θεωρητικές επεξεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ, και το έχει εκφράσει συνοπτικά ο νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, σε ανύποπτο πολιτικά χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, ο Γιάννης ∆ραγασάκης, σε συνέντευξη που είχε δώσει στο left.gr στις 4/12/2013 αναφέρει πως ενώ από την κρίση του 1929 βγήκαμε με πρωταγωνιστή το κράτος και από την κρίση της δεκαετίας του 70 με πρωταγωνιστή τις αγορές, από τη τωρινή καπιταλιστική κρίση θα βγούμε με όρους κοινωνίας: «∆ηλαδή, πάντα χρειαζόμαστε κράτος, σε ένα ρόλο επιτελικό, πάντα χρειαζόμαστε αγορές, αλλά ο συνδετικός κρίκος και το ηγεμονικό πλαίσιο θα είναι οι ανάγκες της κοινωνίας. Γι’αυτό μιλούμε για μία οικονομία των αναγκών, ως τον πυρήνα του νέου υποδείγματος». Από τις ανάγκες υλοποίησης αυτού του υποδείγματος εξόδου από την κρίση, πηγάζει η αναγκαιότητα μιας άλλης μορφής ενεργοποίησης της κοινωνίας: «Η κυβέρνηση η καινούργια θα πρέπει να συντονίζει δράσεις της κοινωνίας. … ∆ηλαδή, αν έχουμε κοινωνικούς πειραματισμούς, αν έχουμε ομάδες εργαζομένων να προσπαθούν να δημιουργήσουνε εστίες παραγωγής σε εγκαταλειμμένα εργοστάσια, αν δούμε τοπικές κοινωνίες να ενεργοποιούνται, … και να προτείνουν τρόπους αξιοποίησης των δικών τους δυνατοτήτων, αν δούμε μια αναβίωση των συνεταιρισμών σε νέες βάσεις, τότε ναι, η κυβέρνηση μπορεί να κάνει πράγματα, να τα συντονίσει, να τα ενισχύσει, να τα ενθαρρύνει κτλ.»

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε πως για τη διττή ενεργοποίηση της κοινωνίας που παρουσιάσαμε παραπάνω ως προϋπόθεση της επιτυχίας της νέας κυβέρνησης, χρειάζεται • ο ΣΥΡΙΖΑ, ως πολιτικός φορέας, να αγκαλιάσει και να πολλαπλασιάσει τις κινήσεις λαϊκής στήριξης προς το κυβερνητικό έργο, • ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, να καλέσει την κοινωνία να συγκροτηθεί σε συλλογικότητες και να προτείνουν τρόπους επανεκκίνησης της παραγωγής σύμφωνα με το πρότυπο της αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας. Η δημιουργία αυτών των τοπικών πυρήνων συμμετοχής στη πολιτική και την παραγωγή, σε συνδυασμό με τις αλλαγές στο κρατικό μηχανισμό και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής που υπάρχουν στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, μπορούν να δώσουν νέα ζωή σε εκείνο το όραμα για ένα ριζοσπαστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, μέσω της εμβάθυνσης της έμμεσης δημοκρατίας «από τα πάνω», και της λειτουργίας αμεσοδημοκρατικών εγχειρημάτων «από τα κάτω». Πασχάλης Νταγτεβερένης, ∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

ε σιγουριά και αποφασιστικότητα αντιμετωπίζει η ελληνική κυβέρνηση την εξελισσόμενη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, καθώς θεωρεί ότι οι θέσεις της για τερματισμό της λιτότητας και ανεύρεση αμοιβαία επωφελούς λύσης βρίσκουν απήχηση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Όπως σημειώνει το Μαξίμου, η διαπραγμάτευση με τους ευρωπαίους εταίρους είναι πλέον γεγονός, κάτι, άλλωστε, που το αποδέχονται οι πάντες στην Ευρώπη. «Μένουμε σταθεροί στις θέσεις μας. Ο δρόμος είναι μακρύς και είμαστε ακόμα στην αρχή», τονίζουν κυβερνητικά στελέχη και υποδεικνύουν ότι η νωπή λαϊκή εντολή έχει ξεκάθαρο αντιμνημονιακό χαρακτήρα, γεγονός που δεν μπορεί κανείς να παρακάμψει στην Ευρώπη, σημειώνοντας, παράλληλα, πως η κυβέρνηση επιμένει ότι μόνο με τον τερματισμό της λιτότητας θα πάρει ανάσα η Ελλάδα και θα σταθεροποιηθεί η Ευρώπη.

Η διαπραγματευτική τακτική

Στην κυβέρνηση θεωρούν ότι το αποτέλεσμα της 25ης Ιανουαρίου ενδυναμώνει τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας και για αυτό επιμένουν ότι δεν πρόκειται να αποδεχθούν το αίτημα των δανειστών για παράταση του υφιστάμενου προγράμματος, που ολοκληρώνεται στις 28 Φεβρουαρίου. Αντ΄ αυτού ζητάνε να εκπονηθεί, από κοινού, ένα «πρόγραμμα – γέφυρα» που θα αποτελεί μεταβατική συμφωνία μέχρι την τελική συμφωνία, η

Ευχάριστη η λαϊκή κινητοποίηση

οποία τοποθετείται στις αρχές του καλοκαιριού. Βασικό χαρακτηριστικό της «συμφωνίας – γέφυρα» θα είναι ότι καμιά πλευρά δεν θα θα προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες. Επιπλέον, και με δεδομένο ότι η Ελλάδα δεν ζητάει τις εναπομείνασες δόσεις του υφιστάμενου προγράμματος, η κυβέρνηση θεωρεί απαραίτητο να της δοθεί η δυνατότητα έκδοσης εντόκων γραμματίων πέρα από το όριο των 15 δισ, ώστε να καλύψει τυχόν έκτακτες ανάγκες. Στην Αθήνα εμφανίζονται αισιόδοξοι και υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για ένα απολύτως λογικό αίτημα καθώς αφενός δεν είναι δυνατόν να βρεθεί τελική λύση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, αφετέρου το πρόγραμμα – γέφυρα που προτείνει δεν δημιουργεί κόστος στους εταίρους. Μετά τη συμφωνία η ελληνική κυβέρνηση θα καταθέσει την οριστική της πρόταση για τα δημοσιονομικά προγράμματα της επόμενης τετραετίας. Ειδικότερα, για τα πρωτογενή πλεονάσματα στην κυβέρνηση είναι έτοιμοι να αποδεχθούν τον στόχο του 0.5-1%, που προβλέπει η Συνθήκη του Μάαστριχτ ενώ η Αθήνα διαμηνύει ότι δεν θα προχωρήσει σε επανακρατικοποίηση δημόσιων οργανισμών που έχουν ιδιωτικοποιηθεί, ξεκαθαρίζοντας όμως, παράλληλα, ότι δεν θα συνεχίσει την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων. Στα τελευταία δύο σημεία, άλλωστε, αναφέρεται ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όταν λέει ότι τον δεσμεύουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, που έχει υπογράψει το ελληνικό κράτος, ακόμα και αν διαφωνεί σε

Στην κυβέρνηση βλέπουν με ευχαρίστηση το γεγονός ότι η κοινωνία δείχνει να έχει κατανοήσει την αναγκαιότητα της λαϊκής κινητοποίησης και στήριξης της δύσκολης προσπάθειας που γίνεται για τερματισμό της λιτότητας και των μνημονίων. Η παρουσία χιλιάδων πολιτών στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της χώρας, την προηγούμενη Πέμπτη, μετά από αυθόρμητο κάλεσμα που έγινε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν μια πρώτη απόδειξη ότι οι πολίτες βρίσκονται στο πλευρό της κυβέρνησης δίνοντας το μήνυμα ότι η «δημοκρατία δεν εκβιάζει ούτε όμως και εκβιάζεται». Οι κινητοποίησες θα έχουν και συνέχεια καθώς ήδη έχουν γίνει παρόμοια καλέσματα για τις 11 Φεβρουαρίου, όταν θα βρίσκεται σε εξέλιξη το έκτακτο Eurogroup ενώ για τις 15 και 16 του μήνα οργανώνονται εκδηλώσεις συμπαράστασης σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Βασικό σύνθημα των κινητοποιήσεων θα είναι: «∆εν μασάμε στους εκβιασμούς- ∆εν κάνουμε πίσω - Θα νικήσουμε».

“

λαϊκή εντολή η κυβέρνηση ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Η Αθήνα καλωσορίζει το “έκτακτο” Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου, μια εξέλιξη αναμενόμενη από την πλευρά της, και σημειώνει ότι ο Υπουργός Οικονομικών θα αναπτύξει στις Βρυξέλλες τις θέσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης, “όπως αυτές ανταποκρίνονται στη νωπή λαϊκή εντολή και με σκοπό την αμοιβαία επωφελή συμφωνία σε σύντομο χρονικό διάστημα”. κάποιες από αυτές.

Η σημασία της φοροδιαφυγής Στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι δυνατό διαπραγματευτικό χαρτί της νέας κυβέρνησης αποτελεί η σαφής πολιτική βούληση για πάταξη της φοροδιαφυγής και αντιμετώπιση της διαπλοκής στη χώρα. Το συμπέρασμα από τον κύκλο επαφών που είχαν τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και ο Γιάνης Βαρουφάκης στο εξωτερικό είναι ότι και τα δύο ζητήματα «καίνε» τους εταίρους που όμως, έχοντας κακή εμπειρία από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, δεν θεωρούν ότι θα εκπληρωθούν αυτές οι δεσμεύσεις. Πάντως, πηγές από το Μαξίμου, έλεγαν στην «Εποχή» ότι χρειάζεται να γίνει αρκετή δουλειά στην ανασυγκρότηση των φοροελεγκτικών μηχανισμών του κράτους, καθώς «η κατάσταση που επικρατεί είναι χειρότερη από ό,τι φανταζόμασταν». Επιπλέον, στον ΣΥΡΙΖΑ υπενθυμίζουν ότι ήταν και προεκλογική τους δέσμευση η αναδιοργάνωση του κράτους, χωρίς αυτό να σημαίνει, βέβαια, αποδοχή των απολύσεων που επιβάλει το μνημόνιο. Η Αθήνα καλωσορίζει το «έκτακτο» Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου, μια εξέλιξη αναμενόμενη από την πλευρά της, και σημειώνει ότι ο Υπουργός Οικονομικών θα αναπτύξει στις Βρυξέλλες τις θέσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης, «όπως αυτές ανταποκρίνονται στη νωπή λαϊκή εντολή και με σκοπό την αμοιβαία επωφελή συμφωνία σε σύντομο χρονικό διάστημα». Η αίσθηση που επικρατεί πάντως είναι ότι δύσκολα οι δύο πλευρές θα καταλήξουν σε συμφωνία στο πρώτο Eurogroup κάτι που πιθανόν να συμβεί στις 16 του μήνα. Σχολιάζοντας πάντως τη δήλωση του προέδρου του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ ότι δεν θα γίνει δεκτό το αίτημα για «συμφωνία – γέφυρα», κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως «επιμένουμε στις θέσεις μας» και εκφράζουν την αισιοδοξία ότι μέχρι το τέλος του μήνα θα εξευρεθεί λύση. Άλλωστε, θεωρούν ότι καμία πλευρά δεν επιδιώκει τη ρήξη και υποδεικνύουν τόσο τη τηλεφωνική επικοινωνία Ντράγκι – Τσίπρα, όπου δόθηκαν αμοιβαίες επιβεβαιώσεις για αυτό όσο και τη δήλωση του κ. Ντάισεμλπουμ ότι

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου νέα πρόεδρος της Βουλής

ΣΥΡΙΖΑ

Κρίσιμη η ενεργή παρουσία του λαϊκού παράγοντα

Συνεδρίασε, την περασμένη Τετάρτη, η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να γίνει μια πρώτη αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος της 25ης Ιανουαρίου, αλλά και να αρχίσει ο προγραμματισμός για την αναγκαία αναδιάρθρωση του κόμματος και των οργάνων του καθώς πολλά στελέχη έχουν μετακινηθεί σε κυβερνητικές θέσεις. Στην ανακοίνωση που εεκδόθηκε τονίζεται ότι το αποτέλεσμα των εκλογών αποτελεί «μια ιστορική νίκη ολόκληρου του ελληνικού λαού που αλλάζει σελίδα στην ιστορία του τόπου, βάζει τέλος στην πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης και της λιτότητας και στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα προς την Ευρώπη στην κατεύθυνση της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής». Επιπλέον, εκφράζεται η ικανοποίηση για τα πρώτα δείγματα της νέας κυβέρνησης που «από την πρώτη κιόλας εβδομάδα ανάληψης των καθηκόντων της, ανέλαβε μια σειρά σημαντικών πρωτοβουλιών σε διεθνές επίπεδο, που αναδεικνύουν την ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος του δημόσιου χρέους, καθώς και την αναγκαιότητα ευρύτερων συμμαχιών για την επίλυσή του». Ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζει ότι στη νέα προσπάθεια «κρίσιμη είναι η ενεργή παρουσία και παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα» και σημειώνει ότι «σε αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, που ήθελαν την κοινωνία να παρακολουθεί παθητικά τις εξελίξεις, ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζει τη σημασία της ενεργού συμμετοχής της σε αυτές. Η κοινωνία πρέπει να είναι παρούσα, να ελέγχει και να συνδιαμορφώνει την ασκούμενη πολιτική».

«δεν επιθυμεί να δημιουργηθεί η αίσθηση ότι δεν θα συνεχιστεί η διπραγμάτευση». Επιπλέον, σημειώνουν ότι οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ αρχίζουν σταθερά να βρίσκουν ευήκοα ώτα και δίνουν ιδιαίτερη σημασία τόσο στη δήλωση του Ιταλού υφυπουργού Οικονομικών, Σάντρο Γκότζι ότι «είμαστε πιστωτές της Ελλάδας, αλλά δεν θέλουμε να την εξαντλήσουμε, θα ακούσουμε τον Τσίπρα».Τέλος, υπογραμμίζουν τη σαφή τοποθέτηση της Ουάσιγκτον τόσο μέσω του κ. Ομπάμα όσο και των δηλώσεων άλλων υψηλόβαθμων αξιωματούχων του Λευκού Οίκου. Στην Αθήνα θεωρούν ότι οι ΗΠΑ ανησυχούν για την αναστάτωση που επικρατεί στην Ευρώπη και θέλουν να επανέλθει ηρεμία το συντομότερο δυνατόν και περιμένουν ότι σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί ο Αμερικανός Πρόεδρος και στη συνάντηση που θα έχει αύριο με την Γερμανίδα Καγκελάριο.

Οι προγραμματικές δηλώσεις

Με ιδιαίτερο, πάντως, ενδιαφέρον αναμένονται οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης που θα ξεκινήσουν το απόγευμα της Κυριακής. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να κινηθεί στο πνεύμα της ομιλίας της Πέμπτης στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα, με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός θα εξειδικεύσει τα σημεία του προγράμματος της Θεσσαλονίκης, ενώ μεγάλη βαρύτητα θα δώσει και στην προσπάθεια πάταξης της φοροδιαφυγής. Για αυτό το λόγο, άλλωστε, έχει ζητήσει ενδελεχή ενημέρωση από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Επιπλέον, η ομιλία του θα είναι μήνυμα τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, καθώς θα εκφράσει τη βούλησή του για τήρηση των προεκλογικών δεσμεύσεων και θα διαμηνύσει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης για πλήρη αναδιάρθρωση του κράτους. Άλλωστε, δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου τυχαία η αναφορά του στην ΚΟ του κόμματός του ότι «έχουμε δύσκολη δουλειά μπροστά μας, ανηφορικό δρόμο, διότι έχουμε μία χώρα να φτιάξουμε από την αρχή». Αδάμος Ζαχαριάδης

ε νέο ρεκόρ ψήφων (235 επί 298 βουλευτών) η Ζωή Κωνσταντοπούλου έγινε η νεότερη σε ηλικία πρόεδρος της Βουλής και η δεύτερη γυναίκα που αναλαμβάνει το τρίτο τη τάξει πολιτειακό αξίωμα της χώρας. Με τη φράση «η σημερινή πρώτη μεταμνημονιακή Βουλή καλείται μαζί με τον ελληνικό λαό να γράψει ιστορία και να αποδείξει ότι ∆ημοκρατία και Λαϊκή Κυριαρχία εξακολουθούν να αποτελούν αδιαπραγμάτευτη αξία», η Ζωή Κωνσταντοπούλου έδωσε στίγμα προθέσεων για το κοινοβουλευτικό έργο στο εξής. Τόνισε, παράλληλα, ότι οι βουλευτές δεν πρέπει να είναι απλοί χειροκροτητές λέγοντας ότι «η εκλογική διαδικασία μας θέτει στην πρώτη γραμμή της ευθύνης, δεν υπάρχουμε για τον εαυτό μας αλλά για τον λαό», είπε, και συμπλήρωσε: «Εχθές δόθηκαν για πρώτη φορά θρησκευτικός και πολιτικό όρκος, η πίστη στην Πατρίδα και τη ∆ημοκρατία, το περιεχόμενο του όρκου σημαίνει την ενεργό υποχρέωση ο καθένας κι η καθεμιά από μας να δίνουμε περιεχόμενο στο δημοκρατικό πολίτευμα». Η νέα πρόεδρος της Βουλής προανήγγειλε αλλαγές στον Κανονισμό λειτουργίας της Βουλής στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της διαφάνειας, αναβάθμισης του νομοθετικού έργου με υποβοήθηση του έργου των βουλευτών, καθώς και υποστήριξης του ελεγκτικού ρόλου του Κοινοβουλίου. Η αναφορά της ότι πρωθυπουργός και υπουργοί πρέπει να είναι παρόντες στη διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου, να μην καταθέτουν κατεπείγοντα νομοσχέδια ή άσχετες και εκπρόθεσμες τροπολογίες θεωρήθηκε μομφή κατά της προηγούμενης κυβέρνησης αλλά και μήνυμα για τις προθέσεις του νέου προεδρείου της Βουλής. Τέλος, η κ. Κωνσταντοπούλου, δεσμεύθηκε για αναβάθμιση της διακομματικής επιτροπής διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων. Η ομιλία, της πάντως, προκάλεσε αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, καθώς Ν∆, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, παρά το γεγονός ότι υπερψήφισαν τη νέα πρόεδρο, εξέδωσαν ανακοινώσεις με τις οποίες την κατηγορούν ότι «κομματικοποίησε τον θεσμό».

Οι αντιπρόεδροι

Εκλογή όμως είχαμε και για τις θέσεις των αντιπροέδρων, των κοσμητόρων και των γραμματέων. Για τις τρεις θέσεις των αντιπροέδρων έχουν προταθεί οι Αλέξης Μητρόπουλος (α’ αντιπρόεδρος), Γιάννης Μπαλάφας (β’ αντιπρόεδρος) και ∆έσποινα Χαραλαμπίδου (γ’ αντιπρόεδρος). Από τη Ν∆ υποψήφιος αντιπρόεδρος είναι ο Νικήτας Κακλαμάνης και από το ΚΚΕ ο Γ. Λαμπρούλης. Κοσμήτορες της Βουλής οι Νάσος Αθανασίου και Γιώργος Πάντζας. Για γραμματείς οι Παναγιώτα ∆ριτσέλη, ∆ανάη Τζίκα, Ζήσης Ζάννας και Βασίλης Τσίρκας. Τέλος, όπως ανακοίνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ, γραμματέας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ ορίστηκε ο Χρήστος Μαντάς και κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι οι Νίκος Φίλης, Θανάσης Πετράκος και Όλγα Γεροβασίλη. ∆ιευθυντής της ΚΟ ο Κώστας Αθανασίου, συντονιστής της ΕΕΚΕ ο Βασίλης Χατζηλάμπρου. A.Z.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το κόμμα, η κυβέρνηση και το κράτος

Το “αμαρτωλό” τρίγωνο και οι προκλήσεις του νέου ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση. Και από σήμερα καλείται, μεταξύ πολλών άλλων βεβαίως, να αντιμετωπίσει ένα καινούργιο και ίσως πολυπλοκότερο πρόβλημα. Αυτό των σχέσεων του κόμματος με την κυβέρνηση και το κράτος. Υπάρχουν σε γενικές γραμμές δύο τρόποι να απαντηθεί αυτό το πρόβλημα: Ο πρώτος είναι να αποδεχτεί κανείς ότι διαχειρίζεται την υφιστάμενη δομή, με τον ίδιο λίγο έως πολύ (παλαιό) τρόπο και την ίδια (παλαιά) μεθοδολογία. Ο δεύτερος, να αποδεχτεί ότι έχει μια πρόκληση μπροστά του, τη διεύθυνση του κράτους (και της κυβέρνησης ειδικότερα) προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων, επομένως μια μακρά διαδικασία ριζικών μετασχηματισμών, τόσο του κράτους καθαυτού όσο και των δομών πολιτικής αντιπροσώπευσης.

Του Χριστόφορου Βερναρδάκη*

νας ευρύτερα διατυπωμένος φόβος προεκλογικά ήταν το κατά πόσον ο «ΣΥΡΙΖΑ θα γινόταν ΠΑΣΟΚ». Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε ΠΑΣΟΚ -ούτε θα μπορούσε να γίνει- λόγω της συμμετοχής στα ψηφοδέλτια ορισμένων ανθρώπων προερχόμενων από το ΠΑΣΟΚ, ούτε πρόκειται να γίνει ΠΑΣΟΚ εξαιτίας του γεγονότος ότι στην κυβέρνηση συμμετέχουν ορισμένοι με ΠΑΣΟΚικό παρελθόν. Η συζήτηση αυτή -όσο κι αν απηχεί υπαρκτούς και βάσιμους φόβους- είχε και έχει λάθος παραδοχές. Ο κίνδυνος ο «ΣΥΡΙΖΑ να γίνει ΠΑΣΟΚ» θα γίνει ορατός τώρα. Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Σημαίνει: α) Να «απορροφηθεί» το κόμμα από το κράτος. Να «αδειάσει» δηλαδή το κόμμα και να γίνει «κράτος» και «κυβερνητικές θέσεις». β) Να πάψει να αναζητεί τους πόρους του στην κοινωνία (όλων των ειδών τους πόρους: προγραμματικούς, ιδεολογικούς, οικονομικούς, ανθρώπινους, κ.λπ.) και να μεταβληθεί σε ένα είδος «κρατικού κόμματος» όπου όλοι οι πόροι του εξαρτώνται και προέρχονται από το κράτος. γ) Να θεωρηθεί ότι ο χώρος συγκρότησης και αναπαραγωγής της κοινωνικής συμμαχίας που εκπροσωπείται είναι η «κυβέρνηση» (και το κράτος κατ’ επέκτασιν) και όχι το κόμμα. Το τρίτο αυτό στοιχείο θα επισφράγιζε την «κρατικοποίηση» του κόμματος και το μετασχηματισμό του σε ένα εκλογικίστικό και προσωποκεντρικό πελατειακό οργανισμό. Τότε και μόνον τότε «θα γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ νέο ΠΑΣΟΚ», αν δηλαδή ενσωματώσει λειτουργίες και δομές πολιτικής αντιπροσώπευσης που τον μεταβάλλουν από κόμμα της κοινωνίας σε κόμμα του κράτους. Αυτό, δηλαδή, που κατέληξε να είναι και να εκπροσωπεί το ΠΑΣΟΚ.

Πυρήνας παραγωγής πολιτικής

Στην εφαρμοσμένη άσκηση της πολιτι-

κής (και κυρίως της αστικής πολιτικής) θεωρείται ορθόν το «κόμμα» να υποβαθμιστεί και όλο το κέντρο βάρους να μετατοπιστεί στην «κυβέρνηση». Τεράστιο στρατηγικό και ιστορικό λάθος. Το κόμμα είναι «μόνιμος» σχηματισμός («θεσμός»), η κυβέρνηση «προσωρινή». Το κόμμα είναι η συνέχεια της συλλογικής συνείδησης, η κυβέρνηση είναι μία στιγμή και μία πλευρά της πολιτικής του. Επομένως, το κόμμα είναι το επίκεντρο οργάνωσης και αναπαραγωγής κοινωνικών συμμαχιών, το κόμμα είναι ο συμπυκνωτής του πολιτικού προγράμματος που εφαρμόζεται, το κόμμα εντέλει είναι ο πυρήνας παραγωγής πολιτικής. Η λειτουργία αυτή δεν αφορά μόνον στα αριστερά κόμματα. Αφορά σε όλων των ειδών τα κόμματα αντιπροσώπευσης (ακόμα και τα αστικά ή συντηρητικά που δεν εξαρτώνται μονομερώς από το κράτος), αφού στη ρίζα αυτής της θέσης ενυπάρχει η αποδοχή του «κόμματος» ως του βασικού θεσμού πολιτικής αντιπροσώπευσης. Αλλά βεβαίως, αφορά πολύ περισσότερο ένα αριστερό κόμμα, ένα «κόμμα των μαζών» όπως θα λέγαμε κάποτε. Με βάση τα παραπάνω επιβάλλεται στη σημερινή συγκυρία να ανοίξει μια σε βάθος συζήτηση για το «κόμμα ΣΥΡΙΖΑ», συζήτηση όμως που πρέπει να είναι μεθοδολογικά οριοθετημένη, τεκμηριωμένη και δυναμική σε νέες ιδέες. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να είναι μια συζήτηση «κωφών», ούτε μια συζήτηση ανθρώπων με προϋπάρχουσες ιδεοληψίες.

Το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ

Εν όψει αυτής της συζήτησης είναι πιστεύω κρίσιμες οι παρακάτω συντεταγμένες: * Το «κόμμα ΣΥΡΙΖΑ» ισορροπεί σήμερα σε τεντωμένο σχοινί. Κάνει θαυμάσια πράγματα, αλλά και αδικαιολόγητα λάθη. Είναι και σεκταριστικό και ανοικτό. Είναι και γραφειοκρατικό και φιλελεύθερο. Για την ακρίβεια, αδυνατεί να οριοθετήσει μεθοδολογικά τη λειτουργία του. Απέχει πολύ από το να θεωρηθεί «κόμμα των μελών», με μεγάλη ευθύνη των ηγετικών του οργάνων, αλλά και οι Οργανώσεις των Μελών πολλές φορές αδυνατούν να λειτουργήσουν ως «κόμμα μαζών» και όχι ως «κόμμα στελεχών». Με δύο λόγια, το κόμμα μας απέχει πολύ από το να θεωρηθεί συλλογικός διανοούμενος των «από κάτω». * Χωρίς κόμμα, ωστόσο, δεν μπορεί να υπάρξει ούτε κυβέρνηση, ούτε αριστερό πρόγραμμα, γιατί το κόμμα είναι ο οργανωτής και ο εκφραστής της «κοινωνικής συμμαχίας». Είναι το πεδίο αποκρυστάλλωσής της. Το κόμμα δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να ξεπεραστεί ή να αγνοηθεί. Επιβάλλεται να διορθωθεί, έτσι ώστε να διαδραματίσει ιστορικό ρόλο μακράς πνοής. * Η συζήτηση περί σχέσεων κόμματος – κυβέρνησης δεν πρέπει να γίνει με παλαιές και ξεπερασμένες θεωρητικές προσεγγίσεις. Συνήθως η συζήτηση αυτή εξαντλείται σε διαπιστώσεις δεοντολογίας: «το κόμμα (πρέπει να) σπρώχνει την κυβέρνηση», «(να) κριτικάρει την κυβέρνηση», «(να) ελέγχει την κυβέρνηση», κ.λπ. Είναι κατά τη γνώμη μου λάθος μέθοδος συζήτησης, λάθος σημείο αφετηρίας. Το κόμμα για να τα κάνει όλα αυτά και πολύ περισσότερα πρέπει να αλλάξει

“

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Η στρατηγική για το κόμμα περνάει μέσα από την ενίσχυση των δομών του και της ενδοκομματικής του δημοκρατίας. Επιβάλλεται μια διευρυμένη συζήτηση για ένα κόμμα μαζικό, ανοικτό στα κοινωνικά κινήματα και τις συλλογικότητες, με καταστατικές αλλαγές που θα εμβαθύνουν τη δημοκρατία. το πεδίο της δραστηριότητάς του. Το κόμμα δεν πρέπει να «βλέπει» προς την κυβέρνηση, αλλά προς την κοινωνία και το κοινωνικό σώμα. Να οργανώσει και να κάνει συνεκτική την κοινωνική συμμαχία που σήμερα κτίζεται. Εχει το δικό του πεδίο βολής, το δικό του ορίζοντα. Θα ήταν δομικό λάθος να εξαρτήσει τη δουλειά του και το χώρο του από την κυβέρνηση. Ούτε μπρος ούτε πίσω από την κυβέρνηση. Κανένας ετεροκαθορισμός από την κυβέρνηση. Στροφή προς το κοινωνικό σώμα, με μαζικό προσανατολισμό, στρατηγική συγκρότησης κοινωνικών μετώπων και ανάδειξη μαζικών κοινωνικών στελεχών. Αφού τα κάνει όλα αυτά, τότε η επίδραση προς την «κυβέρνηση» θα είναι αυτονόητη και πολύ σημαντική. Γιατί, απλούστατα, δεν θα είναι παρακολούθημα του κράτους αλλά «κόμμα της κοινωνίας». * Το κόμμα επιβάλλεται να αποκτήσει μαζικό προσανατολισμό και συγκροτημένη δουλειά πεδίου. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Το κόμμα πρέπει να ρίξει το βάρος του στη διεύρυνση και σταθεροποίηση της κοινωνικής εκλογικής βάσης, να αντιστοιχηθεί με αυτήν με ένα πολιτικό πρόγραμμα και μια πολιτική ανάδειξης νέας γενιάς μαζικών κοινωνικών στελεχών, με μετρήσιμους στόχους μέσα στην επόμενη πενταετία. Στην πρώτη γραμμή των στόχων του πρέπει να είναι: η δημιουργία / ισχυροποίηση συνδικάτων και δομών κοινωνικής αντιπροσώπευσης, με έμφαση στην ένταξη όλων των «αποκλεισμένων» σε αυτήν, ο πλήρης εκδημοκρατισμός της ΓΣΕΕ και η οριστική συντριβή του συνδικαλιστικού καρτέλ που λυμαίνεται τα συνδικάτα, η ανάπτυξη ενός ισχυρού και δομημένου νεολαιίστικού και πολιτισμικού κινήματος στη χώρα, με έμφαση στην κατοχύρωση κοινωνικών και επικοινωνιακών δικαιωμάτων, και βεβαίως, η ενίσχυση των τοπικών δομών αλληλεγγύης με στόχο την καθοριστική ενίσχυση της Αριστεράς στο τοπικό κράτος (γειτονιές, ∆ήμοι, Περιφέρειες), εκεί δηλαδή που συγκροτούνται και ανασυγκροτούνται οι κοινωνικές συμμαχίες μακροχρόνια. * Προφανώς, όλη αυτή η στρατηγική για το κόμμα περνάει μέσα από την ενίσχυση των δομών του και της ενδοκομματικής του δημοκρατίας. Επιβάλλεται μια διευρυμένη συζήτηση για ένα κόμμα μαζικό, ανοικτό στα κοινωνικά κινήματα και τις συλλογικότητες, με καταστατικές αλλαγές που θα εμβαθύνουν τη δημοκρατία και την εσωκομματική απογραφειοκρατικοποίηση, με αναβαθμισμένα όργανα πολιτικής συγκρότησης και παραγωγής πολιτικής και στρατηγικής.

* Ο Χρ. Βερναρδάκης είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Η απελευθέρωση του Κομπάνι

Η Τουρκία έχει επενδύσει πολλά σε μία πολύ επικίνδυνη στρατηγική, που εύκολα μπορεί να γυρίσει εναντίον της. σελ. 15

Η Αθήνα είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ευρώπης

Ο Ομπάμα χρειάζεται μια συμπαγή Ευρώπη

Ο Φρανσίσκο Λούσα, οικονομολόγος και ιστορικό στέλεχος του Μπλόκο της Αριστεράς στην Πορτογαλία, μιλάει στην “Εποχή” για τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και τις ελπίδες που δημιουργεί στους λαούς της Ευρώπης. σελ. 16, 17

Στην Ουάσιγκτον ανησυχούν ότι τελικά η Γερμανία αδυνατεί να ηγηθεί της Ευρώπης και ιστορικά έχει την τάση να την διαλύει

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Προφανώς και δεν χρειάζονταν οι ελληνικές εκλογές και οι εκ διαμέτρου διαφορετικές αντιδράσεις από Ουάσιγκτον και Βερολίνο για να κατανοήσει κανείς πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζεται στις δύο πρωτεύουσες το ζήτημα υπέρβασης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Οι βολές κατά της «επικίνδυνης και καταστροφικής πολιτικής» του Βερολίνου φιλοξενούνται μόνιμα στις σελίδες μεγάλων αμερικανικών εφημερίδων. Η αμερικανική αντίληψη, που εκφράζεται σχεδόν καθημερινά και από κορυφαίους οικονομολόγους είναι ότι δεν μπορείς να βγεις από την ύφεση με ακόμα περισσότερη λιτότητα, ειδικά όταν υποστηρίζεις ταυτόχρονα την ανάγκη να προχωρήσουν και κάποιες σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

α σχόλια του αμερικανού προέδρου για ένα λαό που δεν μπορείς να τον «ξεζουμίζεις» συνεχώς, ειπώθηκαν σε μια ευαίσθητη στιγμή. Όπως και οι προτροπές «βαριών» ονομάτων της οικονομικής επιστήμης σαν τους Κρούγκμαν και Στίγκλιτς να μην οχυρωθεί πάλι η γερμανική πλευρά πίσω από ένα πεισματικό «όχι» προς τις ελληνικές προτάσεις. Η ενόχληση της γερμανικής κυβέρνησης ήταν, λοιπόν, αυτονόητη αλλά και προβλεπόμενη. Όπως δεν ήταν καθόλου τυχαία η προσπάθεια να «αναβαθμιστεί» επικοινωνιακά η διαφοροποίηση της Αθήνας από τη σκληρή γραμμή της ΕΕ απέναντι στη Μόσχα, έτσι ώστε να πειστεί η αμερικανική πλευρά ότι δεν χρειάζονται «χαϊδέμα-

τα» προς την Αθήνα, όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ένας γερμανός σχολιαστής. ∆εν είναι, λοιπόν, παράλογο να θεωρεί κανείς ότι η προγραμματισμένη για τη ∆ευτέρα συνάντηση Ομπάμα - Μέρκελ θα έχει πολύ περισσότερο ελληνικό ενδιαφέρον από οποιαδήποτε άλλη ανάλογη στο παρελθόν. Αλλά είναι υπερβολή να θέλει να πείσει κανείς την κοινή γνώμη ότι το ραντεβού κλείστηκε άρον - άρον εξαιτίας της Ελλάδας. Η αλήθεια είναι ότι η Γερμανία ανησυχεί. Αλλά ανησυχεί κυρίως για το γεγονός ότι εκτός από την οικονομική της «αυθεντία», που ανοικτά αμφισβητείται από πολλές πλευρές, οι εξελίξεις σε μια σειρά από άλλα μέτωπα αποδεικνύουν ότι δεν μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα με την οικονομική της ισχύ και μετατρέποντας σε ευρωπαϊκά τα δικά της συμφέροντα. Υπάρχουν άλλωστε ζητήματα όπου η στρατιωτική ισχύ της Γαλλίας είναι πιο ενδιαφέρουσα και χρήσιμη για την Ουάσιγκτον.

τους υπόλοιπους να πειθαρχήσουν. Κάτι που έκανε ουσιαστικά και την περασμένη ∆ευτέρα η γερμανίδα καγκελάριος, επισκεπτόμενη την επίσης «απείθαρχη», σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, Βουδαπέστη. Αυτό, όμως, που γίνεται ακόμα πιο οφθαλμοφανές τα τελευταία χρόνια είναι η διαπίστωση πώς η Γερμανία είτε γιατί δεν ξέρει τον τρόπο, είτε γιατί δεν θέλει να μάθει, σίγουρα δεν μπορεί να παίξει το ρόλο ενός σοβαρού και αξιόπιστου παγκόσμιου παίκτη. Αντίθετα, αυτό που κάνει είναι να εξαγριώνει όλο και περισσότερο τους εταίρους της με τις εμμονές της και να απομονώνεται πολιτικά, άσχετα αν είναι λίγοι αυτοί που τολμούν να διατυπώσουν δημόσια αυτή την άποψη. Ακόμα και οι διαρροές περί προσπάθειας του Βερολίνου να πιέσουν άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να μην «υποκύψουν στη γοητεία του Τσίπρα», μοιάζουν περισσότερο με πείσμα έφηβης, παρά με πολιτική στρατηγική μεγάλης δύναμης.

Η κρίση στην Ουκρανία ή για να είμαστε πιο ειλικρινείς ο πόλεμος, που συνεχίζεται σχετικά βουβά εκεί, αλλά και η βίαιη ένταξη της Γαλλίας στον αγώνα κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας, δείχνουν ότι και τα παραδοσιακά «όπλα» δεν έχουν χάσει καθόλου τη σημασία τους. Η κυρία Μέρκελ τάχθηκε εναντίον της μεταφοράς αμερικανικών όπλων προς την ουκρανική πλευρά και επιμένει ότι οι σκληρές κυρώσεις θα συνετίσουν τη Μόσχα. Είναι πολλοί εκείνοι στις ΗΠΑ που εκτιμούν ότι αυτό δεν φτάνει. Από την άλλη, υπάρχουν πολλοί Ευρωπαίοι που θεωρούν ότι ωραία είναι όλα αυτά, όταν οι Γερμανοί έχουν κάνει τις «δουλειές» τους με τους Ρώσους και ζητούν από

Ο μόνος που μπορεί να εκλογικεύσει το Βερολίνο σε όλα τα επίπεδα είναι προφανώς ο Μπαράκ Ομπάμα, εκτιμούν διπλωμάτες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. ∆εν είναι τυχαίο ότι πριν το ταξίδι Μέρκελ προηγήθηκε η επίσκεψη του αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν στις Βρυξέλλες, ο οποίος συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και τον πρόεδρο του Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, πριν ταξιδέψει για την ετήσια σύνοδο ασφαλείας του ΝΑΤΟ στο Μόναχο. Ο ίδιος Τζο Μπάιντεν που κάποτε ξημεροβραδιαζόταν στα τηλέφωνα για να αποτρέψει το ατύχημα εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Η επίθεση αυτή «φιλίας» των Αμερικα-

Η Γερμανία απομονώνεται

“

Η αμερικανική οπτική

Η επίθεση αυτή “φιλίας” των Αμερικανών προς την Ευρώπη έχει να κάνει με τη διαπίστωση ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα παρουσιάζει σημάδια αποσύνθεσης και θα μπορούσε να τους δημιουργήσει πρόσθετους πονοκεφάλους. Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν μια εξασθενημένη Ευρώπη ούτε ένα ασταθές και υποτιμημένο ευρώ. νών προς την Ευρώπη έχει να κάνει με τη διαπίστωση ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα παρουσιάζει σημάδια αποσύνθεσης και θα μπορούσε να τους δημιουργήσει πρόσθετους πονοκεφάλους. Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν μια εξασθενημένη Ευρώπη, που θα προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια της, την ώρα που άλλοι παγκόσμιοι παίκτες εμφανίζονται απειλητικά στο προσκήνιο. Όπως δεν επιθυμούν ένα ασταθές και υποτιμημένο ευρώ. Και αυτό είναι κάτι που θα προσπαθήσει να πει στην κυρία Μέρκελ όσο πιο καθαρά μπορεί ο Μπαράκ Ομπάμα. Θα προσπαθήσει, επίσης, να της πει ότι όσο και ασφαλής αν νοιώθει απέναντι στην προοπτική ενός Grexit, οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούνται συχνά στην οικονομία μπορεί να καταστρέψουν ακόμα και εκείνους που συνειδητά τις προκάλεσαν. Ισως, τέλος, οι σύμβουλοι του να του πουν να θυμίσει στη γερμανίδα καγκελάριο το ρητό που λέει «ο ισχυρότερος υποχωρεί» και ότι η επιμονή σε μια λογική αυστηρής τιμωρίας απέναντι στην εξασθενημένη από την κρίση Ελλάδα δεν θα εκληφθεί από το διεθνές περιβάλλον ως σημάδι ισχύος αλλά μάλλον αδυναμίας. Η ψύχραιμη πρόβλεψη, πάντως, που κάνουν στην Ουάσιγκτον αλλά και στο Λονδίνο είναι ότι τελικά η Γερμανία θα κάνει κάποια βήματα πίσω, αφού πρώτα προσπαθήσει να φτάσει την κατάσταση στα όρια της, απειλώντας έμμεσα και επιμένοντας στη σκληρή γραμμή, που πρεσβεύει κυρίως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Θα μπορέσει τότε το Βερολίνο να επικαλεστεί και την «ευρωπαϊκή του συνείδηση», έχοντας αποσπάσει ίσως και κάποιες διαβεβαιώσεις για μεταρρυθμίσεις, που θα μπορεί να παρουσιάσει και στο γερμανικό εκλογικό σώμα ως δική του επιτυχία. •

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης των BRICS

στα δίκτυα του κόσµου

ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ∆ΝΤ www.iac-ciaf.net

Ενάντια στον ακρωτηριασμό

Χιλιάδες γυναίκες σε  διάφορες πόλεις του κόσμου ένωσαν, την

Παρασκευή, τις φωνές τους στην παγκόσμια δράση ενάντια στον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων. Σύμφωνα με στοιχεία της Unicef, περισσότερες από 150.000.000 γυναίκες σε όλον τον κόσμο έχουν πέσει θύματα αυτής της αποτρόπαιης πρακτικής και περίπου 8.000 κορίτσια ακρωτηριάζονται καθημερινά, ενώ στην κορυφή των 29 αφρικανικών χωρών που συνεχίζουν αυτό το βάρβαρο «έθιμο» βρίσκεται η Αίγυπτος, όπου το 91% των γυναικών έχει ακρωτηριαστεί. www.facebook.com/pages/ Huelga-de-Hambrecolectiva-en-apoyo-aHassana-Aalia

Πολιτικό άσυλο, τώρα

Συνεχίζεται η απεργία  πείνας που ξεκίνησαν 18 μετανάστες στις 29

Ιανουαρίου στο αεροδρόμιο Μπαράχας της Μαδρίτης, σε μια πρωτοβουλία αλληλεγγύης για να δοθεί πολιτικό άσυλο στην ακτιβίστρια Χασάνα Αλία. Το ισπανικό κράτος έχει ανακοινώσει ότι στο τέλος της εβδομάδας θα την επαναπροωθήσει υποχρεωτικά στο Μαρόκο, μια χώρα που την έχει καταδικάσει σε ισόβια κάθειρξη λόγω του αγώνα που κάνει για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα του λαού των Σαχραουί στην ∆υτική Σαχάρα. www.independencia.net

Ανεξαρτησία στο Πουέρτο Ρίκο

Χιλιάδες άνθρωποι  έχουν υπογράψει τη διεθνή εκστρατεία, που

ξεκίνησε τη ∆ευτέρα, με στόχο να ασκηθεί πίεση στις ΗΠΑ για να σταματήσει η πολιτική και οικονομική κυριαρχία που έχουν επιβάλει στο Πουέρτο Ρίκο από το 1898. Να σημειωθεί, ότι σε δημοψήφισμα που έγινε το 2012 το 54% των Πορτορικανών απέρριψε το σημερινό καθεστώς της κοινοπολιτείας που δημιουργήθηκε με το σύνταγμα του 1952, σύμφωνα με το οποίο το Πουέρτο Ρίκο είναι «ελεύθερο» κράτος ενωμένο με τις ΗΠΑ. givisisdim@yahoo.gr

ατατέθηκε για επικύρωση στο ρωσικό κοινοβούλιο σχέδιο νόμου για τη Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης των χωρών-μελών των BRICS. Η συμφωνία για τη δημιουργία τράπεζας ανάπτυξης υπογράφτηκε τον Ιούλη του 2014, στην έκτη σύνοδο των χωρών-μελών των BRICS στην πόλη Φορταλέζα της Βραζιλίας. Η έδρα της τράπεζας θα είναι στη Σαγκάη και το αρχικό κεφάλαιο θα είναι 100 δισ. δολάρια. Οι ψηφοφορίες για τη λήψη αποφάσεων θα λαμβάνονται αναλογικά, με βάση τη συμμετοχή της καθεμιάς χώρας. Η Κίνα θα συμμετέχει με 41 δισ. δολάρια, η Ινδία, η Ρωσία και η Βραζιλία με 18 δισ. δολάρια και η Νότια Αφρική με 5 δισ. δολάρια. Οι αποφάσεις του ∆ιοικητικού Συμβουλίου για κομβικά θέματα (συμμετοχή νέων μελών στην τράπεζα, μεταβολές στο ύψος και τη σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου, διαγραφή μέλους, εκκαθάριση της τράπεζας και χρηματοδοτήσεις) θα λαμβάνονται με σχετική πλειοψηφία και η κάθε χώρα θα διαθέτει μία ψήφο. Οι χρηματοδοτήσεις αρχικά θα παρέχονται στις χώρες-μέλη των BRICS και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες για έργα υποδομής και παραγωγικής ανασυγκρότησης (λιμάνια, οδικές αρτηρίες κ.λπ.). Η τράπεζα θα είναι αρωγός σε κρατικές και ιδιωτικές επενδύσεις στις χώρες αυτές.

Ρωσική ένσταση

Η Ρωσία συγκρίνει αυτήν την τράπεζα με μίνι ∆ΝΤ, ενώ επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι είναι αντίθετη με τις ποσοστώσεις κατά τις ψηφοφορίες μεταξύ των χωρών-μελών του ∆ΝΤ. Ανάλογες ενστάσεις για τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις στο ∆ΝΤ προβάλλουν η Κίνα, η Βραζιλία και η Ινδία. Οι χώρες αυτές έχουν δηλώσει κατ’ επανάληψη ότι είναι διατεθειμένες να αυξήσουν τη συμμετοχή τους στο συνολικό κεφάλαιο του ∆ΝΤ και αντίστοιχα να αυξηθεί η επιρροή τους στη λήψη των αποφάσεων. Το 2010 αποφασίστηκε να γίνει μεταρρύθμιση στη λειτουργία του ∆ΝΤ, η οποία θα έπρεπε να ολοκληρωθεί το 2014, κάτι που δεν συνέβη. Τη μεταρρύθμιση αυτή μπλόκαραν οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν το 17,7% του συνολικού κεφαλαίου. Η Ρωσία έχει 3,4 δισ. δολάρια ή το 2,4%. Οι χώρες των BRICS μέχρι πρότινος αποτελούσαν άτυπη ένωση, χωρίς συγ-

Συνομιλίες υπό πίεση για το ουκρανικό

κεκριμένη έδρα και σαφείς δεσμεύσεις. Τώρα, όμως, με τη δημιουργία χρηματοδοτικών και πιστωτικών δομών και τη διεύρυνση με νέα μέλη, όπως π.χ. η Αργεντινή, αποσκοπούν στην αύξηση της οικονομικής και πολιτικής τους επιρροής.

Αναβάθμιση της άτυπης ένωσης

Στην απόφασή τους για τη δημιουργία της Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης υπογραμμίζουν ότι μπορούν να συμμετέχουν και άλλες χώρες-μέλη του ΟΗΕ. Η συμμετοχή, όμως, των χωρών-μελών των BRICS στο συνολικό κεφάλαιο της τράπεζας δεν μπορεί να είναι κάτω από το 55%. Επίσης γίνονται επεξεργασίες για τη δημιουργία Ταμείου συναλλαγματικών αποθεμάτων, το οποίο επίσης θα έχει αρχικό κεφάλαιο 100 δισ. δολάρια και θα χρησιμοποιείται σε έκτακτες καταστάσεις. Οι χώρες-μέλη των BRICS ενδιαφέρονται σφόδρα για την απεξάρτησή τους από το ∆ΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, γιατί θεωρούν ότι οι δύο οργανισμοί δρουν πάνω απ’ όλα προς το συμφέρον των ΗΠΑ. Βέβαια, οι προσπάθειές τους βρίσκονται μόνο στην αρχή. ∆εν είναι εύκολο μία τράπεζα με πέντε μέλη και 100 δισ. κεφάλαιο να αντιπαρατεθεί στο ∆ΝΤ που έχει 188 μέλη και το συνολικό του κεφάλαιο προσεγγίζει το 1 τρισ. δολάρια. Ο πρέσβης της Βραζιλίας στη Μόσχα Αντόνιο Ζοζέ Βαλίμ Γερέιρο δήλωσε ότι έχει συσταθεί από τις χώρες-μέλη των BRICS ομάδα ειδικών με σκοπό την επεξεργασία σχεδίου δημιουργίας νέου ανε-

φοδρές μάχες συνεχίζονται στην Ανατολική Ουκρανία μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των ρωσόφωνων αυτονομιστών, οι οποίοι τις τελευταίες μέρες μετατόπισαν τη γραμμή του πυρός δυτικότερα. Συνεχίζεται η πολιορκία της πόλης Ντεμπάλτσεβο που αποτελεί σπουδαίο σιδηροδρομικό κόμβο για την Ουκρανία. Την περασμένη Πέμπτη, οι αυτονομιστές άνοιξαν ανθρωπιστικό διάδρομο για να βγουν από τον κλοιό οι άμαχοι, κυρίως οι γέροι και τα παιδιά, αλλά και οι στρατιώτες του ουκρανικού στρατού που παραδίνουν τα όπλα τους.

ξάρτητου οίκου αξιολόγησης.

Οίκος αξιολόγησης

Το σχέδιο αυτό θα είναι έτοιμο τον ερχόμενο Μάρτη. Οι χώρες αυτές, αλλά κυρίως η Κίνα και η Ρωσία έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι οι υπάρχοντες οίκοι αξιολόγησης δεν είναι αντικειμενικοί στις εκτιμήσεις τους και πολλές φορές υποβαθμίζουν τις οικονομίες τους χωρίς λόγο, επειδή επηρεάζονται από συγκεκριμένα πολιτικά και οικονομικά κέντρα. Ανάλογες προσπάθειες είχαν γίνει και παλιότερα για δημιουργία οίκων αξιολόγησης από χώρες των BRICS, είτε ξεχωριστά είτε ως μεικτά σχήματα. Ο κινέζικος οίκος αξιολόγησης Dagong Global Credit Rating Co., δημιουργήθηκε το 1994, έχει έδρα το Πεκίνο και θυγατρικές σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και τη Ρωσία. Η επιτροπή χρεογράφων και χρηματιστηρίων των ΗΠΑ το 2010 δεν του έδωσε άδεια για δραστηριοποίηση στο έδαφός της. Ο κινέζικος οίκος θεωρείται εναλλακτικός στην τρόικα των οίκων S&P, Fitch και Moody’s. Επίσης, τον Ιούνη του 2013 δημιουργήθηκε νέος διεθνής οίκος αξιολόγησης με την επωνυμία Universal Credit Rating Group που αποτελεί μεικτό σχήμα και αποτελείται από το ρώσικο οίκο «Rus-Rating» τον κινέζικο «Dagong» και τον αμερικάνικο «Εgan-Jones Rating» με έδρα το Χόνγκ Κόνγκ. Μιχάλης Ρένεσης

Την ίδια μέρα κατέφθασαν στο Κίεβο η Άγγελα Μέρκελ και ο Φρανσουά Ολάντ, όπου συζήτησαν με τον ουκρανό Πρόεδρο Πετρό Ποροσένκο νέο σχέδιο υπέρβασης της κρίσης στο Ντονμπάς και την Παρασκευή το παρουσίασαν στη Μόσχα. Το νέο σχέδιο βασίζεται στο πρωτόκολλο του Μινσκ του περασμένου Σεπτέμβρη. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές δεν αποτελεί μόνο επικαιροποίηση της Συμφωνίας του Μινσκ, αλλά εκφράζει και την ανησυχία του Βερολίνου και του Παρισιού για τις απρόβλεπτες συνέπειες που θα μπορούσε να έχει η προμήθεια αμερικανικών όπλων στην Ουκρανία. Η γερμανική εφημερίδα «Sueddentsche Zeitung» υποστήριξε αρχικά ότι το γαλλο-γερμανικό σχέδιο προβλέπει για τις δύο ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας μεγαλύτερη αυτονομία από αυτή που προβλεπόταν στη συμφωνία του Μινσκ. Βέβαια, στη συνέχεια η εφημερίδα ανασκεύασε, αναφέροντας ότι η γερμανική κυβέρνηση υποστηρίζει τις αρχές της συμφωνίας του Μινσκ και πρόσθεσε ότι η Μόσχα δεν θα επιθυμούσε σε καμία περίπτωση νέες κυρώσεις, ούτε την προμήθεια αμερικανικών όπλων στην Ουκρανία. Μ.Ρ.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

“

Η νίκη των Κούρδων στο Κομπάνι δεν συνοψίζεται και δεν εξαντλείται στο συμβολικό και ψυχολογικό πεδίο. Αποστέρησε το ΙΚΙΛ από τον έλεγχο σημαντικών στρατηγικών περιοχών, από οικονομικούς πόρους αλλά και από διευκολύνσεις στον εφοδιασμό του σε έμψυχο και άψυχο υλικό.

Ο αγώνας για να ξαναχτιστεί το Κομπάνι, τώρα αρχίζει.

Η απελευθέρωση του Κομπάνι ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ, ΜΑΚΡΥΣ ∆ΡΟΜΟΣ

Η Τουρκία έχει επενδύσει πολλά σε μία πολύ επικίνδυνη στρατηγική, που εύκολα μπορεί να γυρίσει εναντίον της Της Βιβής Κεφαλά

Στις 27 Ιανουαρίου, οι Κούρδοι μαχητές που υπερασπίζονταν εδώ και τεσσεράμισι μήνες το Κομπάνι, που βρίσκεται στην τουρκο – συριακή μεθόριο, χόρευαν στους δρόμους της ερειπωμένης αλλά επί τέλους ελεύθερης πόλης τους. Και είχαν κάθε λόγο, αφού όχι μόνο κατάφεραν να αντέξουν τη σκληρή πολιορκία της τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (ΙΚΙΛ) αλλά και να απωθήσουν τις δυνάμεις του, που τελικά εγκατέλειψαν την προσπάθεια να την καταλάβουν.

πολιορκία του Κομπάνι απετέλεσε, χωρίς αμφιβολία, μία πράξη τεράστιου ηρωισμού, αντίστοιχη με αυτήν της πολιορκίας του Στάλινγκραντ, όπως λένε οι υπερασπιστές της μαρτυρικής πόλης, μια και εκτός από μία μάχη υπέρ βωμών και εστιών, η αντίσταση του Κομπάνι ήταν μια απελπισμένη μάχη και για την υπεράσπιση των βασικών αξιών του ανθρώπινου πολιτισμού. Υπό την έννοια αυτή, ό,τι συνέβη στο Κομπάνι μας αφορά όλους. Όμως, η νίκη των υπερασπιστών του Κομπάνι είναι τεράστια σε συμβολικό επίπεδο, αφού είναι η πρώτη φορά από τότε που άρχισε η επέλαση του ΙΚΙΛ στο Ιράκ και την Συρία, που οι δυνάμεις του δεν καταφέρνουν να καταλάβουν μία περιοχή. Πρόκειται, επίσης, και για μία τεράστιας σημασίας νίκη σε ψυχολογικό επίπεδο, που απέδειξε ότι οι αιμοσταγείς μαχητές του ΙΚΙΛ με τις απάνθρωπες μεθόδους τους δεν μπορούν πλέον να προκαλέσουν άλλο τρόμο, ότι η φρίκη που γενούν οι πρακτικές τους δεν μπορεί πλέον να μπει εμπόδιο στην ανάγκη των ανθρώπων να ζήσουν με ελευθερία και αξιοπρέπεια και χωρίς τη δική τους μισαλλοδοξία, που προσβάλλει τις ίδιες τις αξίες, τις οποίες υποτίθεται ότι προωθούν.

Επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή

Όμως, η νίκη των Κούρδων στο Κομ-

πάνι δεν συνοψίζεται και δεν εξαντλείται στο συμβολικό και ψυχολογικό πεδίο. Αντιθέτως, μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή αλλά και στη διαμόρφωση των μελλοντικών περιφερειακών ισορροπιών, υπό τον όρο ότι ο αγώνας εναντίον του ΙΚΙΛ θα συνεχιστεί μέχρι να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά η ασύμμετρη αυτή απειλή. Η πρώτη γεωστρατηγική επίπτωση της «μάχης του Κομπάνι» αφορά τη δυναμική της προέλασης του ΙΚΙΛ. Εάν το ΙΚΙΛ καταλάμβανε το Κομπάνι, τότε θα κατάφερνε να συνδέσει τμήματα των εδαφών που έχει καταλάβει και κυρίως την «πρωτεύουσα» του, την πόλη Ράκκα, με το Αλέπι. Επίσης, με την κατάληψη του Κομπάνι, το ΙΚΙΛ θα ήλεγχε περίπου εκατό χιλιόμετρα συρο-τουρκικής μεθορίου, πράγμα που θα του επέτρεπε να συνεχίσει ευκολότερα το λαθρεμπόριο πετρελαίου προς την Τουρκία, το οποίο αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό μέρος των εσόδων του. Επίσης, μέσω Τουρκίας, οι τζιχαντιστές από άλλες χώρες, ευρωπαϊκές ή όχι, θα είχαν ευκολότερη πρόσβαση στα εδάφη που ελέγχει το ΙΚΙΛ, ενώ θα διευκολυνόταν και το πέρασμα της ξένης βοήθειας προς αυτό. Τέλος, η κατάληψη του Κομπάνι θα άνοιγε το δρόμο για την κατάληψη μίας ακόμα σημαντικότερης περιοχής, του Χασάκι, περιοχή πλούσια σε πετρέλαιο που βρίσκεται στο νοητό κέντρο των εδαφών που ελέγχει το ΙΚΙΛ στο Ιράκ και την Συρία. Με άλλα λόγια, η απελευθέρωση του Κομπάνι αποστέρησε το ΙΚΙΛ από τον έλεγχο σημαντικών στρατηγικών περιοχών, από οικονομικούς πόρους αλλά και από διευκολύνσεις στον εφοδιασμό του σε έμψυχο και άψυχο υλικό.

Νέα δυναμική στο Κουρδικό

Η δεύτερη επίπτωση της νίκης των υπερασπιστών του Κομπάνι, αφορά το ίδιο το Κουρδικό Ζήτημα και τη δυναμική που δημιουργήθηκε, καθώς για πρώτη φορά, οι Κούρδοι της Συρίας (DYP), του Βόρειου Ιράκ και της Τουρκίας (PKK) συνεργάστηκαν για να αποκρούσουν τη θανάσιμη απειλή του ΙΚΙΛ. Είναι πολύ νωρίς, βέβαια, για να συμπεράνει κανείς ότι το κουρδικό

έθνος, διασκορπισμένο σε τέσσερεις κυρίως χώρες, διαμόρφωσε κοινή εθνική συνείδηση και ως εκ τούτου η βασική στρατηγική του επιδίωξη θα είναι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους, εντός του οποίου θα περιλαμβάνονται οι Κούρδοι του Βορείου Ιράκ, της Νοτιο - ανατολικής Τουρκίας, της Βόρειας - Βορειοανατολικής Συρίας και του Βορειοδυτικού Ιράν, για να μην αναφερθεί κανείς στις υπόλοιπες γειτονικές χώρες, όπως η Αρμενία, όπου διαμένουν κουρδικοί πληθυσμοί. Ήδη, όμως, η αναφορά στις χώρες όπου διαμένει η πλειονότητα των Κούρδων, αναδεικνύει και το μέγεθος του προβλήματος που θέτει το Κουρδικό για τις περιφερειακές ισορροπίες και κυρίως για την Τουρκία. Εξ αρχής, η Άγκυρα αρνήθηκε να παρέξει την παραμικρή βοήθεια στους υπερασπιστές του Κομπάνι. Αντιθέτως, από την αρχή της πολιορκίας, η Τουρκία μετέφερε στρατιωτικές της δυνάμεις στα σύνορα με την Συρία, ακριβώς απέναντι από το Κομπάνι, ώστε να σταματήσει τη διέλευση κάθε βοήθειας προς την πολιορκημένη πόλη. Ο προφανής λόγος που εξηγεί την τουρκική στάση είναι ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν αντιμετωπίζει απαραιτήτως αρνητικά την προέλαση του ΙΚΙΛ στο συριακό έδαφος, θεωρώντας ότι στην παρούσα, τουλάχιστον, φάση ευνοεί εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας. Πράγματι, οι επιτυχίες των τζιχαντιστών εμποδίζουν την πραγματοποίηση των βλέψεων των Κούρδων της Συρίας για αυτονομία, οι οποίοι έχουν μία άρρητη -αλλά σαφή- συμφωνία με το συριακό καθεστώς, στα πλαίσια της οποίας οι καθεστωτικές συριακές δυνάμεις και οι δυνάμεις των Κούρδων δεν μάχονται μεταξύ τους. Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τι θα συμβεί μετά το πέρας της συριακής κρίσης, αφού κανείς δεν γνωρίζει ούτε πότε ούτε πώς θα λήξει. Σε κάθε περίπτωση, όμως, φαίνεται αδύνατη η επιστροφή του κουρδικού πληθυσμού της Συρίας στο πολιτικό status quo ante της εξέγερσης.

μένως, η Άγκυρα θεωρεί ότι επιτυγχάνει αφενός την αποδυνάμωση του καθεστώτος της Συρίας, αφετέρου αποτρέπει την πιθανότητα αυτονόμησης των Κούρδων της Συρίας. Εξάλλου, αυτός είναι και ο βασικός στόχος της Τουρκίας, μια και η ενδεχόμενη αυτονόμηση των Κούρδων της Συρίας θα μετατρεπόταν σε ένα δραματικό καταλύτη όσον αφορά ένα από τα μείζονα εσωτερικά της προβλήματα, που είναι το ζήτημα των Κούρδων που ζουν εντός των συνόρων της. Μάλιστα, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προσλάμβανε καταλυτικές διαστάσεις εάν συνυπολογιστεί το δεδομένο της de facto αυτονόμησης των Κούρδων του Βόρειου Ιράκ. Τέλος, η εκτίμηση που φαίνεται να έχει η Άγκυρα σχετικά με τη βαρύτητα της απειλής που αντιπροσωπεύει το ΙΚΙΛ εξηγεί ακόμα καλύτερα τη στάση της. Πρόκειται για μια απειλή που δεν είναι τόσο σοβαρή για την ίδια την Τουρκία ή έστω δεν είναι συγκρίσιμη με την απειλή που αντιπροσωπεύει η δυναμική που θα αποκτούσε το Κουρδικό για την τουρκική ασφάλεια. Αντίθετα, αν η απειλή του ΙΚΙΛ είναι σημαντική, τότε είναι σημαντική για τους δυτικούς της συμμάχους, οπότε είναι εκείνοι που θα πρέπει να επωμιστούν το βάρος της αντιμετώπισης της. Σε αυτήν την περίπτωση, η Τουρκία όχι μόνο δεν έχει να χάσει τίποτα αλλά και θα κερδίσει, αφού από την μία πλευρά η δήθεν αποστασιοποίηση της από το πρόβλημα του ΙΚΙΛ αναδεικνύει τη στρατηγική της σημασία και από τη άλλη πλευρά το ΙΚΙΛ θα ηττηθεί με δυτικά έξοδα. Είναι σαφές ότι η Τουρκία έχει επενδύσει πάρα πολλά σε μία πάρα πολύ επικίνδυνη στρατηγική, η οποία μπορεί εύκολα να γυρίσει εναντίον της. ∆εν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι αρκετοί δυτικοί αναλυτές και πολιτικοί θέτουν ως στόχο τον περιορισμό και όχι την εξαφάνιση της απειλής που αντιπροσωπεύει το ΙΚΙΛ όχι μόνο για τη ∆ύση αλλά και για τους ίδιους του μουσουλμάνους. Στο Κομπάνι, επομένως, κερδήθηκε μία μάχη, όμως ο δρόμος που απομένει για να κερδηθεί ο πόλεμος είναι ακόμα μακρύς και δύσκολος.

Ενισχύοντας τους τζιχαντιστές, επο-

•

Τουρκία και ΙΚΙΛ

ΕΥΡΩΠΗ

Ερίζουν με φόντο τη στήριξη στην Ελλάδα ΦΙΝΛΑΝ∆ΙΑ

Με τα μάτια στραμμένα στις εκλογές που θα γίνουν στη χώρα του τον Απρίλιο κάνει δηλώσεις ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ. Στις δηλώσεις αυτές καθώς και στην πρακτική εφαρμογή τους, με τα μάτια στραμμένα στον ίδιο στόχο, απαντά με μομφή κατά της κυβέρνησης της χώρας του ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος «Γνήσιοι Φινλανδοί», Τίμο Σόινι.

Του Νίκου Σερβετά

ε συνέντευξή του, πριν από μερικές μέρες στην εφημερίδα «Financial Times» αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα, ο Αλεξάντερ Στουμπ -ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντα του πριν από μερικούς μήνες, πάλι μετά από πρόταση μομφής- δήλωσε μεταξύ άλλων ότι η χώρα του δεν θα χαρίσει δάνεια, αλλά θα υποστηρίξει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων. Συγκεκριμένα είπε: «Θα συνεχίσουμε να δείχνουμε αλληλεγγύη. Αλλά κανείς δεν πρέπει να περιμένει ότι θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να διαγράψουμε χρέη ή να σταματήσουμε τα τρέχοντα προγράμματα». Tην Πέμπτη, μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg υπεραμύνθηκε των προγραμμάτων στήριξης, δηλώνοντας ότι οι κυβερνήσεις της χώρας του εργάσθηκαν στη διάρκεια της κρίσης για να σώσουν το ευρώ. Η λογική και η πολιτική φιλοσοφία του Στουμπ, βρήκαν αντίθετο τον Τίμο Σόινι. Σύμφωνα με πηγή στο Ελσίνκι, η αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό είναι ένα ζήτημα που διχάζει τους Φινλανδούς, οι οποίοι θέλουν μεν να συμβάλουν στην επίλυση του προβλήματος, θεωρούν όμως ότι η έως τώρα βοήθεια τους δεν έχει καταλήξει στους Έλληνες πολίτες αλλά σε «τράπεζες κάπου στην Ευρώπη». Έως πριν από μερικές εβδομάδες τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας χαρακτήριζαν τον ΣΥΡΙΖΑ «άκρα αριστερά», το κλίμα όμως έχει αλλάξει το τελευταίο διάστημα κυρίως μέσω αναπαραγωγής άρθρων από τον διεθνή Τύπο. Η κυρίαρχη αντίληψη, σύμφωνα με την ίδια πηγή, μπορεί επιγραμματικά να διατυπωθεί στη φράση: «Κάτι έχει αλλάξει και τελικά θα βρεθεί λύση»

Συνηθισμένο φαινόμενο

Η πρόταση μομφής άρχισε να συζητείται στο κοινοβούλιο της χώρας την Παρασκευή το μεσημέρι. Αν καταψηφιστεί η κυβέρνηση συνασπισμού «Συντηρητικών» (που στις εκλογές του 2011 είχαν πάρει 20,4%) και «Σοσιαλδημοκρατών» (19,2%), που υποστηρίζεται και από τους «Χριστιανοδημοκράτες» (4%) και το «Σουηδικό Λαϊκό Κόμμα» (4,3%) θα παραμείνει στη θέση της. Αν υπερψηφιστεί η πρόταση μομφής θα αναλάβει υπηρεσιακή κυβέρνηση έως τον Απρίλιο. Οι προτάσεις μομφής είναι συνηθισμένο φαινόμενο στη πολιτική ζωή της Φινλανδίας. Από τις προηγούμενες εκλογές, έχουν κατατεθεί 17 παρόμοιες προτάσεις και τα κόμματα που συνθέτουν τον κυβερνητικό συνασπισμό έχουν αλλάξει αρκετές φορές. Σε μία εξ αυτών συμμε-

“

Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ. τείχε και η «Αριστερή Ομοσπονδία» (8,1%) αλλά ποτέ οι ακροδεξιοί «Γνήσιοι Φινλανδοί» (19,1%) που το 2011 μπήκαν για πρώτη φορά στη βουλή της χώρας. Αυτοί είναι, όμως, που δίνουν το ρυθμό στην πολιτική ζωή της Φινλανδίας. Όλα τα υπόλοιπα κόμματα θέλουν να περιορίσουν τη δύναμη τους αλλά, όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η εξελισσόμενη οικονομική κρίση και κυρίως η ανάπτυξη της ρωσικής επιρροής στην πολιτική αρκετών χωρών, ενισχύει τους «Γνήσιους Φινλανδούς». Τα πρόσφατα δημοσιεύματα περί επαφών Αθήνας – Μόσχας, δείχνουν να παίζουν καταλυτικό ρόλο αναφορικά με τη στάση των Φινλανδών πολιτών στο ελληνικό ζήτημα.

Η ρωσική αρκούδα

Οι ιδιαίτερες σχέσεις της Φινλανδίας με τη Ρωσία, που κρατούν πάνω από ένα αιώνα, έχουν στη χώρα φανατικούς υποστηρικτές και φανατικούς αντιπάλους. Οι σχέσεις αυτές ήταν «η προίκα της» και έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο ώστε να ενταχθεί η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1994, ίσως λίγο πρόωρα για την τότε οικονομική κατάσταση της. Την βοήθησαν, όμως, ώστε να παρουσιάσει ραγδαία εξέλιξη και να βελτιώσει το ήδη καλό κοινωνικό κράτος της. Η Φινλανδία η οποία ήταν «ο φτωχός συγγενής» των χωρών του Βορρά -μόνο στη γειτονική της Σουηδία ζούσαν τη δεκαετία του ’80 πάνω από μισό εκατομμύριο Φινλανδοί μετανάστες, από τα 5,5 εκατομμύρια των κατοίκων της- έγινε παγκοσμίως χώρα πρότυπο: Πρώτη στον κόσμο στην ελευθερία του Τύπου, πρώτη στον κόσμο στο εκπαιδευτικό της σύστημα, δεύτερος λιγότερο διεφθαρμένος δημόσιος τομέας. Αυτό που, για πολλούς και διάφορους λόγους, δεν κατάφερε ποτέ να μειώσει, είναι η ανεργία η οποία κυμαίνεται λίγο κάτω από το 10%. Το ποσοστό αυτό, αν και τα προηγούμενα χρόνια ήταν ελεγχόμενο -μέσω κοινωνικών και επιμορφωτικών προγραμμάτων-, παρουσιάζει αυξητικές τάσεις λόγω των μεγάλων ιδιωτικοποιήσεων και των κεφαλαίων που βγήκαν από τη χώρα. Ειδικά η πώληση - αποχώρηση της ΝΟΚΙΑ δεν στέρησε μόνο τις χιλιάδες θέσεις εργασίας, που προσωρινά καλύφθηκαν μέσω επιδομάτων, αλλά και τα κεφάλαια με τα οποία συνέβαλε η εταιρεία τόσο στις επανεπενδύσεις όσο και στο σκανδιναβικό ποσοστό φορολόγησης.

Η αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό είναι ένα ζήτημα που διχάζει τους Φινλανδούς, οι οποίοι θέλουν μεν να συμβάλουν στην επίλυση του προβλήματος, θεωρούν όμως ότι η έως τώρα βοήθεια τους δεν έχει καταλήξει στους Έλληνες πολίτες αλλά σε “τράπεζες κάπου στην Ευρώπη”.

DesGrecia

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβ

Η ισπανική κυβέρνηση και με τον ΣΥΡΙΖΑ φοβούμενοι αντί Της Μάγδας Φυτιλή

Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα σηματοδότησε την έλευση μιας αριστερής κυβέρνησης στην εξουσία για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή ιστορία μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Αν η λαϊκή ετυμηγορία του ελληνικού λαού ερμηνευτεί ως μια αντίδραση απέναντι στην καταστροφική πολιτική λιτότητας που εφαρμοζόταν ως σήμερα, είναι πολύ πιθανό να πυροδοτήσει αντίστοιχες διαδικασίες και σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες καταστάσεις, όπως εκείνες του ευρωπαϊκού Νότου. Ιδιαίτερα στην Ισπανία, η δεξιά συντηρητική κυβέρνηση έχει απέναντί της ένα μαζικό λαϊκό κίνημα αλληλέγγυο στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως απέδειξε η πορεία του Σαββάτου στην Μαδρίτη υπέρ της αλλαγής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η κατασυκοφάντηση του ΣΥΡΙΖΑ όπως και της ελληνικής πραγματικότητας λαμβάνει τρομακτικές διαστάσεις.

κριτική απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να συμπυκνωθεί σε τρία σημεία. Πρώτον, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ κατηγορείται για λαϊκισμό και ερμηνεύεται ως ένα κακόηχο μείγμα πολιτικής που θα οδηγήσει στην καταστροφή τόσο της ίδιας της Ελλάδας όσο και της ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, ο δεξιός Τύπος αποδίδει στον ΣΥΡΙΖΑ την ίδια κατηγορία που επιρρίπτει και στο Ποδέμος, πως επιδιώκει να μετατρέψει τη χώρα σε μια εκδοχή της Βενεζουέλας του Τσάβες. ∆εύτερον, διακηρύσσεται πως δεν επρόκειτο για μία αληθινά αριστερή κυβέρνηση καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ συγκυ-

βερνά με το «ακροδεξ ΑΝΕΛ περιγράφεται μ ταυτιζόμενο με τη Χρ το αληθές χρησιμοπο «αποφθεγμάτων» αντι στελεχών του. Ωστόσ αυτή την ετερόδοξη σ κάποια κομμάτια της πως θα δυσκολέψει το σειρά από ζητήματα χαρακτήρα.

Προτεραιότητα στη

Εντούτοις, η πιο γεν τη συμμετοχή των γυ Για μια κοινωνία σαν κατακτήσει μία αξιόλ αναφορικά με ζητήμα κών φύλου, η απουσία βερνητικό σχήμα κρ Ωστόσο, σε κάθε περίπ διαφορετικού τύπου α μεριά, τόσο για το Λα στην εξουσία, όσο κα γατικό Κόμμα, η εργαλ χειρήματος χρησιμεύε ηση των αριστερών σ θηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ Από την άλλη, μία πιο του εποικοδομητική την αριστερά εν γένει Ποδέμος. Η Κλάρα Σ θέματα ισότητας, επ όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που αλλαγή, θα έπρεπε ν

Η Αθήνα είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ευρώπης

ΣΥΝΕ

Ο Φρα μιλάε

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Όλα δείχνουν ότι στον Ευρωπαϊκό Νότο διαμορφώνεται σταδιακά ένα νέο πολιτικό τοπίο. Πράγματι, βλέπουμε να διαμορφώνεται ένα καινούριο σκηνικό. Η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη για την Ευρώπη. Για πρώτη φορά, τουλάχιστον κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, αυτή είναι η πρώτη κυβέρνηση που έχει στην ημερήσια διάταξη της μια αριστερή πολιτική, που απειλεί την καταστροφική πολιτική της λιτότητας που προωθεί η Μέρκελ. Όπως κατέστη σαφές με την αποστασία του Ολάντ, ο οποίος επέλεξε να αλλάξει τη συνθήκη του προϋπολογισμού και γρήγορα συνθηκολόγησε με την αυτοκράτειρα, το κέντρο έχει παραιτηθεί και μόνο η αριστερά μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση. Ο αντίκτυπος από τις μαζικές κινητοποιήσεις στην Ισπανία και η ελπίδα που δημιούργησαν οι ελληνικές εκλογές στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία και, ελπίζω, στη Γαλλία και τη Γερμανία, είναι η απόδειξη ότι μπροστά μας έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία για την αλλαγή. Στην Πορτογαλία πως είναι η κατάσταση; Η Πορτογαλία θα έχει εκλογές τον επόμενο Οκτώβριο. Σε αντίθεση όμως με την Ελλάδα, όπου η πόλωση βρίσκεται στην αντίθεση αριστεράς και δεξιάς, εδώ εξακολουθεί να είναι μεταξύ της δεξιάς και του κέντρου. Και το Σοσιαλι-

στικό Κό παρά το ήταν έξω ρίοδο). Και η α Η αρισ κεντρωθε εναλλακτ που θα εί Παρόλο πλήττοντ δεν βγαί ηγούμενα κότητα. Π

“

ΕΥΡΩΠΗ

βρουαρίου 2015

Χρησιμοποιώντας ζοφερές εικόνες που κάνουν έκκληση στο συναίσθημα αντί για λογικά επιχειρήματα, επιχειρείται μια συγκαλυμμένη απονομιμοποίηση της πολιτικής απόφασης του ελληνικού λαού για αλλαγή.

ερίδα του Τύπου συκοφαντούν ίστοιχες εγχώριες εξελίξεις

ξιό» ΑΝΕΛ. Το κόμμα των με τα πιο μελανά χρώματα ρυσή Αυγή. Για του λόγου οιούνται πλήθος παλιών ισημιτικού χαρακτήρα των σο, την ανησυχία τους για συμβίωση εκφράζουν και ς Αριστεράς, φοβούμενα ο έργο του ΣΥΡΙΖΑ σε μια κοινωνικού και αξιακού

ην ισότητα

νικευμένη κριτική αφορά υναικών στην κυβέρνηση. ν την ισπανική, όπου έχει λογη πολιτική κουλτούρα Στιγμιότυπο από τη συγκέντρωση του Σαββάτου στην Μαδρίτη υπέρ της αλλαγής. ατα ισότητας και πολιτια γυναικών από το νέο κυρίνεται ως απαράδεκτη. πτωση πρόκειται περί δύο την ισότητα». θέμενη απελπισία που διακατέχει τους Έλληαντιδράσεων. Από τη μία Σε αυτές τις κριτικές έρχεται να προστεθεί νες και όχι να γίνει κατανοητή ως μια ορθολοαϊκό Κόμμα που βρίσκεται μία που ενώ θα άρμοζε καλύτερα σε εφημερί- γική απόφαση. αι για το Σοσιαλιστικό Ερ- δες κίτρινου Τύπου, υιοθετείται παρόλα αυτά λειοποίηση αυτού του επι- από εφημερίδες με κύρος όπως η «El Pais». ει για την απονομιμοποί- Πρόκειται για δημοσιεύματα όπου παρουσιά- Ιστορικό χαμηλό για το δικομματισμό σχηματισμών που συντάχ- ζουν μια Ελλάδα δυστοπική γεμάτη βία, μιζέκαι κυρίως του Ποδέμος. ρια, εξαθλίωση, απάθεια και απελπισία. ΧρησιΕν κατακλείδι, σύμφωνα με την πρόσφατη ο ειλικρινής και ως εκ τού- μοποιώντας ζοφερές εικόνες που κάνουν έκ- δημοσκόπηση του Κέντρου Κοινωνικών Ερευκριτική προέρχεται από κληση στο συναίσθημα αντί για λογικά επιχει- νών (CIS, 4.2.2015), η δημοτικότητα των δύο ι, όπως και από το ίδιο το ρήματα, επιχειρείται μια συγκαλυμμένη απονο- μεγαλύτερων κομμάτων της Ισπανίας, του PP Σεράνο, συντονίστρια για μιμοποίηση της πολιτικής απόφασης του ελλη- και του PSOE, έχει πέσει στο ιστορικά χαμηλόπισήμανε πως ένα κόμμα νικού λαού για αλλαγή. Εν προκειμένω, αυτή η τερο επίπεδο έπειτα από μια σειρά σκανδάλων «στοχεύσει σε μια βαθιά δημοκρατικά εκφρασμένη πολιτική απόφαση διαφθοράς και μεγάλες περικοπές στις κοινωνα έχει ως προτεραιότητα γίνεται προσπάθεια να αποδοθεί σε μια υποτι- νικές παροχές. Τουναντίον το Ποδέμος εμφανί-

ζεται να κερδίζει τη δεύτερη θέση στις βουλευτικές εκλογές μετά το PP και πριν το PSOE. Bασική στρατηγική του PP και του Ραχόι -ήδη από την προεκλογική περίοδο με την επίσκεψή του στην Αθήνα- είναι να αποδείξει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα με το οποίο έχει στενές σχέσεις το Ποδέμος, «βυθίζει τη χώρα στην άβυσσο του λαϊκισμού». Βασική στρατηγική όλων των δημοκρατικών δυνάμεων είναι να αποδείξουν ότι οι αριστερές πολιτικές, η αντίσταση και η αλληλεγγύη δεν περιορίζονται στα στενά γεωγραφικά και πολιτικά όρια της Ελλάδας, αλλά προσπαθούν να ταξιδέψουν χωρίς φραγμούς σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Σημείωση

* «DesGrecia. Los helenos se lanzan al abismo populista», είναι ο τίτλος της ισπανικής δεξιάς εφημερίδας «La Razοn», που κυκλοφόρησε την επομένη των ελληνικών εκλογών. Η λέξη «DesGrecia» είναι ένα λογοπαίγνιο με τη λέξη «desgracia» που σημαίνει ένα δυστυχές γεγονός και τη λέξη «Grecia», δηλαδή την Ελλάδα. Παράλληλα τονίζεται πως «οι Έλληνες ρίχνονται στην άβυσσο του λαϊκισμού».

ΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ ΛΟΥΣΑ, ΠΡΩΗΝ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

ανσίσκο Λούσα, οικονομολόγος και ιστορικό στέλεχος του Μπλόκο της Αριστεράς στην Πορτογαλία, ει στην “Εποχή” για τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και τις ελπίδες που δημιουργεί στους λαούς της Ευρώπης.

Ο Φρανσίσκο Λούσα.

όμμα δείχνει ότι μπορεί να κερδίσει τις εκλογές, γεγονός ότι υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο (όμως ω από την κυβέρνηση για όλη την μετέπειτα πε-

αριστερά; στερά πρέπει να μάθει από την Ελλάδα και να επιεί σε συγκεκριμένες και ισχυρές προτάσεις για μια τική λύση, όπως για την αναδιάρθρωση του χρέους ίναι το κρίσιμο πολιτικό ζήτημα. ο που μεγάλα τμήματα της πορτογαλικής κοινωνίας ται από την πολιτική της λιτότητας, οι άνθρωποι ίνουν τόσο εύκολα στους δρόμους όπως τα προα χρόνια, που είχαμε μια έντονη κινηματική κινητιΠού το αποδίδεις αυτό;

Πράγματι. Οι πολύ μεγάλες διαδηλώσεις των τελευταίων χρόνων δεν έχουν συνέχεια και βλέπουμε ότι υπάρχει μια αίσθηση μεγάλης πίεσης στις λαϊκές μάζες. Η ανεργία είναι πολύ υψηλή, τα συνδικάτα δεν τολμούν να κάνουν γενικές απεργίες και οι διάφορες κινηματικές πρωτοβουλίες είναι αποσπασματικές. Τι σημαίνει για το Μπλόκο η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και πως θεωρείς ότι θα συμβάλει στον αγώνα που κάνετε ενάντια στην πολιτική της λιτότητας; Είναι πολύ σημαντικό για μας ότι για πρώτη φορά έχουμε μια κυβέρνηση στην Ευρώπη που υπερασπίζεται τον πορτογαλικό λαό. Η ατζέντα της κοινωνικής πλειοψηφίας στην Ελλάδα είναι η κρίσιμη επιλογή για την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία, καθώς και για την Ευρώπη στο σύνολό της. Πρέπει να δαμάσουμε την οικονομία και να καταστρέψουμε την κερδοσκοπία, για να αποφευχθεί αυτή η μεταφορά πόρων και αξιών από την εργασία στο κεφάλαιο. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ, κόντρα στις πιέσεις που του ασκούνται, το μπορέσει, όπως όλη η ευρωπαϊκή αριστερά σίγουρα το περιμένει και το πιστεύει, αυτό θα είναι ένα τεράστιο μάθημα για όλους. Πιστεύω ότι η νίκη είναι εφικτή, το χρέος και οι δανειστές μπορούν να νικηθούν. Είναι προφανές ότι αυτός είναι και ο λόγος για την εχθρότητα της Μέρκελ και των συμμάχων της, που προσπαθούν να επιβάλουν ένα εμβόλιο ενάντια σε κάθε πιθανή αριστερή εξέγερση στην Ευρώπη. Η Αθήνα είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ευρώπης. Εάν η Ελλάδα δεν πετύχει τη μείωση του χρέους, με οποιοδήποτε τρόπο, τότε αυτή θα είναι η απόδειξη ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να προχωρήσει περισσότερο. Αλλά αν τα καταφέρει θα μπούμε σε μια νέα εποχή, θα είναι το άνοιγμα για την Ευρώπη. Στους συμμάχους της Μέρκελ βρίσκεται και ο Πάσος Κοέλιο, που υποστηρίζει ότι η Γερμανία πρέπει να συνεχίσει τη σκληρή πολιτική της απέναντι στην Ελλάδα. Ο Κοέλιο και ο Ραχόι είναι σήμερα οι πιο πιστοί υποστη-

ρικτές της Μέρκελ σε όλη την Ευρώπη. Φοβούνται τη μόλυνση της ελληνικής επανάστασης και υπερασπίζονται τα συμφέροντα των οικονομικών ελίτ, που είναι οι μόνοι που κερδίζουν από τη λιτότητα. Κατά συνέπεια, είναι αντίθετοι με τους δικούς τους λαούς, οι οποίοι χρειάζονται μια θαρραλέα προσέγγιση για τη μείωση του χρέους, όπως αυτή που ακολουθεί η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Όλοι λένε ότι το ζητούμενο είναι να μπει η Ευρώπη σε μια προοπτική ανάπτυξης, ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες είναι δέσμιες του χρέους. Τι μπορεί να γίνει; Το χρέος είναι μια παγίδα και μια φυλακή. Αυξήθηκε πάρα πολύ από τη λιτότητα και την ύφεση και, αν αυτές οι λανθασμένες πολιτικές οδηγήσουν σε αποπληθωρισμό, αυξάνεται και πάλι, καθώς οι δυνατότητες ανάπτυξης και ανάκαμψης είναι καταδικασμένες. Αλλά η ατζέντα της λιτότητας, όπως αποδείχθηκε τόσο καλά στην Ελλάδα, είναι και μια διαδικασία καταστροφής των κοινωνικών κατακτήσεων, των δημόσιων αγαθών, της ευημερίας, των συνδικάτων και των συνταγματικών δικαιωμάτων, όπως υπάρχουν μετά τον ∆εύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η λιτότητα σημαίνει ένα ολοκληρωτικά καταστροφικό πλάνο. Για αυτό και η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ έχει τόσο μεγάλη ιστορική σημασία. Είμαστε κοντά σε αποπληθωρισμό και αυτό σημαίνει ύφεση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το σχέδιο Ντράγκι, ακριβώς μετά το φιάσκο Γιούνκερ, αποτελεί ένα εργαλείο για την απόκλιση και εξυπηρετεί μόνο τους πλούσιους και όσους έχουν χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, οι αξίες των οποίων θα ανατιμηθούν. Έτσι δεν επιλύεται η ύφεση, γιατί η επίλυση απαιτεί επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Κάθε απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εφαρμόστηκε ήταν επιζήμια για την ανάκαμψη και τους ανθρώπους. Το πρόβλημα είναι προφανώς οι συνθήκες, τα θεσμικά όργανα, και οι άνθρωποι που διαχειρίζονται αυτή την παγκόσμια κυβέρνηση των κεφαλαιούχων. Όμως η απάντηση, όπως η Ελλάδα απέδειξε, είναι για άλλη μια φορά η δημοκρατία.

ΕΥΡΩΠΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 300 ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ

«Είμαστε με την Ελλάδα και την Ευρώπη» Τριακόσιοι οικονομολόγοι και πανεπιστημιακοί απ’ όλες τις ηπείρους συνυπογράφουν κείμενο με τίτλο «Είμαστε με την Ελλάδα και την Ευρώπη». Με το κείμενό τους ζητούν από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τους διεθνείς θεσμούς να «σεβαστούν την απόφαση του ελληνικού λαού» και «να αρχίσουν με καλή πίστη διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση για την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα του ελληνικού χρέους». Το κείμενο υπογράφουν γνωστές προσωπικότητες, όπως Τζέιμς Γκαλμπρέιθ, Στέφανι Γκρίφιθ Τζόουνς, Ζακ Σαπίρ, Ντομινίκ Μεντά κ.ά. Στο κείμενο τονίζεται: «Καλούμε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ και το ∆ΝΤ να σεβασθούν την απόφαση του ελληνικού λαού και να ξεκινήσουν με καλή πίστη τις διαπραγματεύσεις με τη νέα ελληνική κυβέρνηση για την επίλυση του θέματος του χρέους». Στη συνέχεια υπογραμμίζεται ότι «δικαίως η ελληνική κυβέρνηση υποστηρί-

ζει ότι είναι αναγκαίος ένας εκ βάθρων αναπροσανατολισμός, διότι οι πολιτικές που εφαρμόσθηκαν έως τώρα αποδείχθηκαν ένα απόλυτο φιάσκο. ∆εν προσέφεραν ούτε την οικονομική ανάκαμψη, ούτε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ούτε την απασχόληση, αλλά ούτε καν τις ξένες επενδύσεις. Αντίθετα, αποδείχθηκαν επιζήμιες για την ελληνική κοινωνία και αποδυνάμωσαν τους θεσμούς. Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε αποδείχθηκε ξεκάθαρα καταστροφική και δεν επέτρεψε καμία πρόοδο από αυτές που προοριζόταν να επιφέρει. Ζητούμε από τους ευρωπαίους εταίρους να λάβουν υπ’ όψιν τους αυτήν την πραγματικότητα, στην οποία άλλωστε οφείλεται και η εκλογή της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από άμεσα ανθρωπιστικά μέτρα, ένα μεγαλύτερο κατώτατο μισθό, δημιουργία θέσεων απασχόλησης, επενδύσεων και μέτρων για τη διόρθωση και καλυτέρευση των βασικών υπηρεσιών, όπως της υγείας και της παιδείας». Οι υπογράφοντες αναφέρονται στη συνέχεια στην πάταξη της διαφθοράς και στην ανάγκη για ένα πιο αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα, που να βασίζεται

λιγότερο στους έμμεσους φόρους. «Για να εφαρμοσθούν οι πολιτικές αυτές και να τους δοθεί ο χρόνος να αποδείξουν την αποτελεσματικότητά τους, απαιτούνται κάποια δημοσιονομικά περιθώρια», τονίζουν. «Εν τω μεταξύ, η χώρα έχει ανάγκη να χρηματοδοτηθεί από την ΕΚΤ για να σταθεροποιήσει το τραπεζικό της σύστημα. Ζητούμε από τις ευρωπαϊκές αρχές και από τις κυβερνήσεις, να δοθούν στην Ελλάδα αυτά τα δημοσιονομικά περιθώρια και να διασφαλισθεί αυτή η χρηματοδότηση», υπογραμμίζουν. Στη συνέχεια, υποστηρίζουν ότι δικαίως η ελληνική κυβέρνηση ζητά διαγραφή χρέους διότι δεν είναι βιώσιμο και όπως και να έρθουν τα πράγματα δεν πρόκειται να αποπληρωθεί. Επομένως δεν υπάρχει οικονομική απώλεια για τις άλλες χώρες και τους φορολογούμενούς τους. Αντίθετα, μια νέα εκκίνηση για την Ελλάδα θα τονώσει τη δραστηριότητα, θα αυξήσει τα εισοδήματα, θα δημιουργήσει απασχόληση και θα επωφεληθούν συγχρόνως και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. « Καλούμε επειγόντως τους πιστωτές της Ελλάδας να αδράξουν την ευκαιρία αυτή και να παρουσιάσουν με σα-

φήνεια και εντιμότητα αυτά τα δεδομένα στους λαούς τους», επισημαίνουν. «Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο η τύχη της Ελλάδας, αλλά επίσης το μέλλον της Ευρώπης στο σύνολό της. Μια πολιτική απειλών, τελεσιγράφων, ισχυρογνωμοσύνης και εκβιασμών θα ερμηνευόταν στα μάτια όλων ως αποτυχία, ηθική, πολιτική και οικονομική του ευρωπαϊκού οράματος», καταλήγουν. Και ζητούν «επειγόντως από τους ευρωπαίους ηγέτες να απορρίψουν και να καταδικάσουν όλες τις απόπειρες εκφοβισμού και εξαναναγκασμού της κυβέρνησης και του λαού της Ελλάδας. Η επιτυχία της Ελλάδας μπορεί να υποδείξει το δρόμο για την ευημερία και τη σταθερότητα στην Ευρώπη. Θα επέτρεπε να αναπτερωθεί η δημοκρατία. Είμαστε με την Ελλάδα και την Ευρώπη για τη δημοκρατία και την αλλαγή. Οι ευρωπαίοι ηγέτες οφείλουν να αναγνωρίσουν την αποφασιστική δημοκρατική επιλογή του ελληνικού λαού μέσα σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Οφείλουν να προχωρήσουν σε μια ρεαλιστική αξιολόγηση της κατάστασης και να δεσμευθούν χωρίς καθυστέρηση στην πορεία για μια λογική διαπραγμάτευση».

Χρηματοπιστωτικό πραξικόπημα κατά της Ελλάδας ΕΝΤΟΝΕΣ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤ

νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα συνεχίζει να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των διεθνών μίντια, γιατί είναι αρκετοί αυτοί που πιστεύουν ότι επιταχύνει τις πολιτικές διαδικασίες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, δημιουργεί νέες ελπίδες για να αλλάξει ο συσχετισμός μετά από 30 χρόνια κυριαρχίας των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού. «Είναι μια ευκαιρία όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη. Είναι μια ευκαιρία για την κοινωνική και οικονομική αναβάθμιση των εργαζομένων με την απεμπλοκή από τις σκληρές πολιτικές της λιτότητας, που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια με ολέθριες συνέπειες για τους πολλούς και τον πλουτισμό των λίγων», αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους τα ευρωπαϊκά συνδικάτα. Οι τεράστιες λαϊκές κινητοποιήσεις των τελευταίων ημερών στην Ισπανία με το Ποδέμος, το Σιν Φέιν στην Ιρλανδία και τα συνδικάτα στην Πορτογαλία και το Βέλγιο ενισχύουν την ελπίδα. Στο κλίμα αισιοδοξίας των πρώτων ημερών μετά τις εκλογές στην Ελλάδα, κυριάρχησαν στα ευρωπαϊκά μίντια οι πολιτικές πρωτοβουλίες του νέου πρωθυπουργού της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα και του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση. Στην προσπάθεια αυτή βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σκληρή και άκαμπτη πολιτική ελίτ των κυβερνήσεων και των ευρωπαϊκών θεσμών. Ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων; Ποια τα περιθώρια μιας μικρής χώρα που έχει βυθιστεί στην κρίση, απέναντι σε μια δογματική ηγεσία προσκολλημένη στην πολιτική της λιτότητας και της δημοσιονομικής προσαρμογής;

Μια απόφαση αυταρχικού χαρακτήρα

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό» ότι δεν μπορεί να είναι δημοκρατική μια εκλογή, όταν στρέφεται κατά των ευρωπαϊκών συνθηκών (!) Όμως αυτές ακριβώς οι ευρωπαϊκές συνθήκες είναι που επιβλήθηκαν σε αντίθεση με τη δημοκρατική θέληση των λαών. Ας θυμηθούμε τα δημοψηφίσματα κατά των ευρωπαϊκών συνθηκών της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Ιρλανδίας. Η πιο πρόσφατη αντιδημοκρατική απόφαση είναι αυτή του Μάριο Ντράγκι της ΕΚΤ, να μην επιτρέπει τα ελληνικά ομόλογα να κατατίθενται ως ενέχυρο για την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες. Η πράξη αυτή καταδικάστηκε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο από πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις στην Ευρώπη και όχι μόνο. Στη Γαλλία, ιδιαίτερα, οι δυνάμεις της Αριστεράς προχώρησαν ακόμα και σε διαδηλώσεις στο

Παρίσι κατά της απόφασης αυτής. Οι κινηματικές συλλογικότητες Attac οι Έκπληκτοι Οικονομολόγοι της Γαλλίας χαρακτήρισαν την ενέργεια αυτή «χρηματοπιστωτικό πραξικόπημα κατά της Ελλάδας, που μπορεί να συμπαρασύρει την Ευρώπη σ’ ένα πρωτοφανή αυταρχικό δρόμο». Ποιος μπορεί να καταδικάσει μια χώρα σε οικονομικό αποκλεισμό; Πρόκειται «για μια απόφαση εντελώς απαράδεκτη και ανεύθυνη της ΕΚΤ, που μπορεί να προκαλέσει πανικό με ανυπολόγιστες καταστροφικές συνέπειες για την

Έκπληκτοι Οικονομολόγοι Γαλλίας

Ελλάδα και την Ευρώπη» τονίζει η Attac. Με προηγούμενη ανακοίνωσή της είχε προτείνει να συσταθεί «επιτροπή λογιστικού ελέγχου για το ελληνικό χρέος» δηλώνοντας τη διαθεσιμότητά της να παραχωρήσει το μηχανισμό για την επιτυχία του έργου της και για την πραγματοποίηση μιας ευρωπαϊκής διάσκεψης για το χρέος.

Κίνδυνος για οικονομικό και κοινωνικό χάος

Μ. Κ.

Με ανακοίνωσή τους η κίνηση των Έκπληκτων Οικονομολόγων τονίζει: «Η αυταπάτη ότι η ΕΚΤ θα ακολουθούσε μια ελαστική νομισματική πολιτική, που θα συνέτεινε να ξεφύγει η ευρωζώνη από τον αποπληθωρισμό, διήρκεσε δυο βδομάδες. Η ΕΚΤ μονομερώς αποφάσισε να μη δέχεται τα κρατικά ομολόγα της Ελλάδας για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Έτσι, ο Μάριο Ντράγκι θέτει σε κίνδυνο την ευρωζώνη, αθετώντας τη δέσμευσή του να «κάνει τα πάνα για να διασώσει το ευρώ». Πρόκειται για ποινή που η ΕΚΤ επιβάλλει στη νέα κυβέρνηση της χώρας, αντί να έχει την τόλμη να θέσει τέρμα στη λιτότητα. Ο κίνδυνος είναι να προκληθεί οικονομικό και κοινωνικό χάος με πολιτικές παρενέργειες. Πριν ακόμα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με τη νέα κυβέρνηση η ΕΚΤ έστειλε ένα μήνυμα προς όλες τις χώρες της ευρωζώνης: Η δημοκρατία δεν μετράει. Οι Έλληνες, βέβαια, ψήφισαν. Η ψήφος τους, όμως, δεν έχει καμία τύχη. Η νέα κυβέρνηση είναι εξαναγκασμένη να εφαρμόσει τις αποφάσεις της προηγούμενης. Η απόφαση αυτή είναι ένα κτύπημα με συνέπειες για τους λαούς της ΕΕ, που είναι καταδικασμένοι σε μαρασμό με τις πολιτικές της λιτότητας. Το αποκορύφωμα του παραλογισμού θα επηρεάσει και τις χώρες που σήμερα φαίνεται να μην έχουν πρόβλημα, όπως η Γερμανία, η οποία δεν μπορεί να ζει πάντα από τα ελλείμματα των άλλων.»

KΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΕ

“

Ο σιδηρόδρομος, καταλύτης της ανάπτυξης Του Γιάννη Αντωνιάδη*

Για περισσότερα από δέκα χρόνια, οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.∆. εφαρμόζοντας σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με πρόσχημα το δημόσιο χρέος και τις υποχρεώσεις της χώρας έναντι της Ε.Ε., επέβαλαν εκτός των σκληρών μέτρων λιτότητας, πρόγραμμα εκτεταμένων αποκρατικοποιήσεων - ιδιωτικοποιήσεων. Οι ιδιωτικοποιήσεις αφορούσαν στη δημόσια περιουσία (εκποιήσεις γηπέδων σε προνομιακές τοποθεσίες, πολυτελών ξενοδοχείων, καζίνο) και στα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες (νερό, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, συγκοινωνίες). Ο σιδηρόδρομος ήταν από τους πρώτους οργανισμούς κοινής ωφέλειας του ∆ημοσίου, που στοχοποιήθηκε και βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα.

την αρχή κατεβλήθη συστηματική προσπάθεια να πειστεί η κοινή γνώμη, με επικοινωνιακό βομβαρδισμό από τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ, για τη ζημιά που υφίσταται ο έλληνας φορολογούμενος από τη λειτουργία του ΟΣΕ. Ακολούθησε η απογύμνωση των υπηρεσιών του ΟΣΕ από προσωπικό με μετατάξεις, εφεδρείες, παραιτήσεις υπό καθεστώς φόβου και ανασφάλειας και απολύσεις, που είχε ως αποτέλεσμα τη συστηματική υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον πολίτη. Στο εναπομείναν προσωπικό οι διοικήσεις των εταιρειών του ΟΣΕ επέβαλαν σκληρά αντεργατικά μέτρα, επικαλούμενοι πιέσεις από την τρόικα. Μετά, λόγω έλλειψης προσωπικού, αλλά και ελλιπούς συντήρησης, καταργήθηκαν γραμμές ως ασύμφορες (Πελοπόννησος, ∆υτ. Μακεδονία, Θεσσαλία) και σταμάτησαν να λειτουργούν εντελώς νευραλγικές υπηρεσίες (μεταλλικών κατασκευών, γεφυρών, τμήματα μηχανεργοστασίων, ηλεκτρολόγων, ηλεκτρονικών, τεχνικών συνεργείων κ.λπ.). Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, επεβλήθη δυσανάλογη και αδικαιολόγητη αύξηση του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών προκαλώντας την αγανάκτηση του κόσμου. Παράλληλα, προς διευκόλυνση της πώλησης, ο ΟΣΕ κατακερματίστηκε σε μικρότερες εταιρείες και οι πιο αποδοτικές υπήχθησαν στο ΤΑΙΠΕ∆ προς πώληση (ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΕΕΣΤΥ). Οι σιδηροδρομικοί, με την υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, αντέδρασαν σε αυτές τις πολιτικές θεωρώντας ότι δεν θα έλυναν το πρόβλημα, αλλά αντίθετα θα το επιδείνωναν. Σήμερα δικαιώνονται από τις εξελίξεις.

Ο διαχωρισμός του σιδηρόδρομου σε εταιρείες υποδομής και εκμετάλλευσης προβλήθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις ως υποχρέωση της χώρας έναντι της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, ο διαχωρισμός αυτός, που επιβάλλεται από τις κοινοτικές οδηγίες (Π.∆.41/2005) και επιτρέπει πάνω στο δημόσιο σιδηροδρομικό δίκτυο να κινούνται και ιδιωτικά τρένα, σε καμιά περίπτωση δεν υποχρεώνει σε πλήρη διαχωρισμό της εκμετάλλευσης (ΤΡΑΙΝΟΣΕ) από τον ΟΣΕ.

Η επόμενη μέρα

Χρειάζονται άμεσα επείγοντα μέτρα, ώστε ο σιδηρόδρομος να συνεχίσει τη λειτουργία του. Οι διαδικασίες ενοποίησής του πρέπει να ξεκινήσουν αμέσως. Οι υπάρχουσες θυγατρικές ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ και ΕΕΣΣΤΥ να ενταχθούν στον ΟΣΕ ως διευθύνσεις. Το ίδιο και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με πρόνοια να υπάρχει λογιστικός διαχωρισμός της υποδομής από την εκμετάλλευση, ώστε οι δαπάνες της υποδομής να είναι πλήρως διακριτές. Έτσι, θα εξασφαλιστεί ότι δεν επιδοτείται έμμεσα η σιδηροδρομική εκμετάλλευση, όπως συμβαίνει άλλωστε και με όλα τα άλλα δημόσια μέσα μεταφοράς. Να εξασφαλισθεί νέο σιδηροδρομικό τροχαίο υλικό που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες λειτουργίας του δικτύου. Να εξασφαλισθούν με γρήγορες διαδικασίες και προγραμματισμό, τα αναγκαία ανταλλακτικά για τις επισκευές του υφιστάμενου τροχαίου υλικού. Σημαντικός στόχος θα είναι η σύναψη συμβολαίων παροχής δημόσιας υπηρεσίας μεταξύ της πολιτείας και της σιδηροδρομικής επιχείρησης, μέσω των οποίων το κράτος θα επιδοτεί δρομολόγια, που είναι οικονομικά ασύμφορα (άγονες γραμμές) για την επιχείρηση, αλλά είναι αναγκαία για την εξυπηρέτηση κοινωνικών ομάδων. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζονται συνθήκες ανταγωνισμού των διαφόρων μέσων μεταφοράς με ίσους όρους, που τελικά θα αποβεί προς όφελος των επιβατών, ενώ συγχρόνως θα αυξάνεται το μεταφορικό έργο των σιδηροδρόμων. Ο ΟΣΕ καλείται να αξιοποιήσει, με το βέλτιστο τρόπο, το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει και να θέσει τα θεμέλια για τη μακροπρόθεσμη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Έργα προτεραιότητας

Οι όποιες διαρθρωτικές αλλαγές θα πρέπει να αποβλέπουν στη δημιουργία ενός σύγχρονου ΟΣΕ, που θα ανταποκρί-

νεται στις αυξημένες απαιτήσεις του 21ου αιώνα, προσανατολισμένου στην ελληνική αλλά και στην ευρύτερη ευρωπαϊκή μεταφορική αγορά. * Η ολοκλήρωση των έργων του άξονα υψηλών ταχυτήτων Πάτρα - Αθήνα Θεσσαλονίκη – Ειδομένη που θα παρέχει σιδηροδρομική σύνδεση υψηλής ποιότητας. * Η αναβάθμιση του σιδηροδρομικού άξονα Θεσσαλονίκης - Αλεξανδρούπολης - Ορμένιου, που διασχίζει την Κεντρική Μακεδονία, την Ανατολική Μακεδονία και την Θράκη. * Η ολοκλήρωση των έργων του Προαστιακού, με το οποίο ο ΟΣΕ αποκτά ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους ανταγωνιστές του: αφενός τη γρηγορότερη και πιο άνετη μεταφορά των επιβατών στον τόπο προορισμού (π.χ. αεροδρόμιο), αφετέρου την ταχύτερη και με μειωμένο κόστος μεταφορά των εμπορευμάτων προς τις βιομηχανικές περιοχές, αφού η εκφόρτωση από το πλοίο θα γίνεται κατευθείαν στο σιδηροδρομικό συρμό χωρίς ενδιάμεση απόθεση. * Η σιδηροδρομική σύνδεση με τους πέντε σημαντικότερους λιμένες της Ελλάδας, δηλαδή του Πειραιά / Ν. Ικονίου, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, του Βόλου και της Αλεξανδρούπολης. Ειδικά η σύνδεση του σιδηροδρομικού δικτύου του ΟΣΕ με τον εμπορικό λιμένα του Πειραιά (Ικόνιο) θεωρείται από τους πλέον βασικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του εμπορευματικού έργου μεταφορών μέσω σιδηροδρόμου. Από τα πιο φιλόδοξα σχέδια του ΟΣΕ για τη μελλοντική επέκταση του δικτύου αποτελεί: α) Ο ∆υτικός Σιδηροδρομικός Άξονας, ο οποίος έχει ενταχθεί ως έργο προτεραιότητας στα διευρωπαϊκά δίκτυα (ΤΕΙΜ) και με την ολοκλήρωση του θα επιτευχθεί η ένωση των δυτικών λιμανιών της Ελλάδας με τον κορμό της σιδηροδρομικής υποδομής. β) Η σιδηροδρομική σύνδεση του Βόλου (Αιγαίο) με την Ηγουμενίτσα (Ιόνιο) με επέκταση της γραμμής από Καλαμπάκα προς Ιωάννινα και ολοκλήρωση του δικτύου Καλαμπάκας - Κοζάνης. Η λειτουργία των εμπορευματικών κέντρων, όπως το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο που βρίσκεται υπό κατασκευή, καθώς και οι σιδηροδρομικές συνδέσεις με τις βιομηχανικές περιοχές, είναι βέβαιο ότι θα δώσουν μεγάλη ώθηση στις εμπορευματικές μεταφορές και θα αναδείξουν τον ΟΣΕ σε «κέντρο» του συστήματος συνδυασμένων μεταφορών στην Ελλάδα αλλά και στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Τα έργα της ηλεκτροκίνησης και της

τηλεδιοίκησης έχουν ξεκινήσει το 1999. Είναι πολύ σημαντικά έργα και πρέπει να ολοκληρωθούν το συντομότερο. Στα επόμενα άμεσα βήματα θα πρέπει να είναι η επιστροφή των μεταταχθέντων σιδηροδρομικών (για όσους το επιθυμούν). Κινδυνεύει πλέον να χαθεί η σιδηροδρομική εμπειρία που χρόνια τώρα μεταλαμπαδεύονταν από τους παλαιότερους στους νεότερους, που είναι βασικός κανόνας και που χάρη σ’ αυτόν λειτουργεί ακόμη ο σιδηρόδρομος. Οι σιδηροδρομικοί πρέπει να απεγκλωβιστούν από το ενιαίο μισθολόγιο και να ενταχθούν σε ένα σιδηροδρομικό μισθολόγιο που θα προκύψει μέσα από διάλογο στο πλαίσιο μιας ελεύθερης συλλογικής διαπραγμάτευσης.

Συμπεράσματα - προτάσεις

Είναι τέτοια η δομή του χρέους και του ελλείμματος, που το κλείσιμο μέρους του δικτύου (κάποιου περιφερειακού ή άλλου τμήματος) κανένα πρόβλημα δεν θα λύσει ούτε θα ελαφρύνει ουσιωδώς τα χρηματοοικονομικά και άλλα προβλήματα της επιχείρησης. Το ∆ημόσιο οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες του, αποπληρώνοντας τα χρέη του ΟΣΕ, που αποτελούν δικά του χρέη. Αντί να προτείνει την «εξαφάνιση του (υπαρκτού) χρέους, διά της εξαφάνισης του σιδηροδρόμου», να σκύψει στο πρόβλημα και με τη βοήθεια επιστημόνων, να σχεδιάσει τη μελλοντική λειτουργία του, ώστε να καταστεί βιώσιμος, συντάσσοντας και υλοποιώντας ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Το χρέος του ΟΣΕ δημιουργήθηκε από την απαίτηση του κράτους να υποχρεώνει το σιδηρόδρομο σε δανεισμό για τα τεράστια έργα υποδομής, για τις υπηρεσίες που καλείται από το ελληνικό ∆ημόσιο να εκτελεί ελλειμματικές (άγονες) γραμμές, σε αντίθεση με όλα τα άλλα μέσα μεταφοράς (αεροπλάνα, πλοία ) και παρότι αυτό προβλέπεται ρητά από το Νόμο, για την τιμολογιακή πολιτική που επιβάλλει το κράτος, για την ιδία συμμετοχή στα συγχρηματοδοτούμενα έργα που δεν καταβάλλεται από το κράτος και τη μη καταβολή επιστροφής ΦΠΑ. Εν ολίγοις: Ο ΟΣΕ υποχρεώνεται να λειτουργεί με «πολιτικά κριτήρια» και αξιολογείται με «επιχειρηματικά κριτήρια». Ο σιδηρόδρομος μπορεί και πρέπει να αποτελέσει καταλύτη στην ανάπτυξη της χώρας, στην εξυπηρέτηση των ελλήνων πολιτών, στην εθνική οικονομία και την πράσινη ανάπτυξη. * Ο Γ. Αντωνιάδης είναι σιδηροδρομικός, πολιτικός μηχανικός και μέλος του Γ.Σ. της ΠΟΣ και της αντιπροσωπείας του ΤΕΕ Μαγνησίας.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Οικολογική πολιτική και το ζήτημα των Σκουριών Του Γιώργου Βελεγράκη

Είναι γεγονός ότι η πρώτη περίοδος της νέας κυβέρνησης κυριαρχείται από το ζήτημα του χρέους, της διαπραγμάτευσης και γενικότερα του οικονομικού πεδίου. Είναι, επίσης, γεγονός ότι η επιτυχία και η σταθεροποίησή της θα κριθεί κατά πολύ σε αυτό το πεδίο. Πόσω μάλλον όταν ο επιθετικός και ανυποχώρητος βηματισμός γίνεται στο τεντωμένο σχοινί του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού της ευρωζώνης. Αυτή, όμως, είναι η μια πλευρά της, αναγκαίας αριστερής πολιτικής της περιόδου. Η άλλη πλευρά, η σημαντικότερη, έχει να κάνει με το «σκληρό» πυρήνα της αριστερής πολιτικής που δεν είναι άλλος από τον κοινωνικό μετασχηματισμό.

ΣΥΡΙΖΑ καλείται, από τη θέση της κυβέρνησης πλέον, να μεταφράσει σε συγκεκριμένη πολιτική πρακτική τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις των ουκ ολίγων κινημάτων και κοινωνικών αγώνων μιας μεγάλης περιόδου: από το «όχι στο νεοφιλελευθερισμό» του Κοινωνικού Φόρουμ και τα αιτήματα των φοιτητών και της νεολαίας (βλ. φοιτητικό κίνημα 2006-07, εξέγερση του ∆εκέμβρη 2008) μέχρι την απαίτηση για «πραγματική δημοκρατία» των πλατειών του 2011 και τις διεκδικήσεις των δεκάδων εργατικών, οικολογικών και αντιρατσιστικών κινημάτων. Να δώσει χώρο και φωνή αλλά και να προστατεύσει την αυτοοργάνωση «των από κάτω». Και εδώ δεν χωράνε αναθέσεις ευθυνών από καμία πλευρά. Όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει από το μεγάλο καμβά των κινημάτων να συνεχίσουν τις δράσεις τους και να μην αναθέσουν τα αιτήματα τους αποκλειστικά στην κυβέρνηση, αλλά να αυτοοργανώνονται και να τα διεκδικούν, έτσι και ο ίδιος ως κυβέρνηση καλείται να μην υποχωρήσει στην εφαρμογή του αριστερού πολιτικού προγράμματος υπό τη δικαιολογία «ότι το κίνημα δεν τραβάει».

Οικολογικός μετασχηματισμός…

Αυτή η σχέση μεταξύ κυβέρνησης, αριστερού προγράμματος και κινήματος απαιτεί ειδικές πολιτικές πρακτικές σε μια σειρά από πεδία. Η περίπτωση του οικολογικού πεδίου πρέπει και μπορεί να είναι στο προσκήνιο και όχι στο περιθώριο μιας συγκρουσιακής αριστερής πολιτικής. Εξάλλου, όπως πολλές φορές έχει υποστηριχθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και από τα περιβαλλοντικά κοινωνικά κινήματα, η ανάγκη σήμερα δεν είναι απλώς το «πρασίνισμα» του κυβερνητικού λόγου, αλλά οι βάσεις για τη δημιουργία ενός νέου υποδείγματος που θα στηρίζεται στον κοινωνικό-οικολογικό μετασχηματισμό της παραγωγής και στην «οικονομία των αναγκών». Ένα ριζικά διαφορετικό πλαίσιο μακριά από την «πράσινη ανάπτυξη», την εμπορευματοποίηση -και εσχάτως χρηματιστικοποίησητης φύσης και των πλουτοπαραγωγικών πηγών, των ιδιωτικοποιήσεων και των επιταγών των αγορών.

…και η περίπτωση των Σκουριών

Στη Χαλκιδική είναι πλέον εμπεδωμένο ότι συντελείται ένα ταυτόχρονα οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό και δικαιωματικό έγκλημα, με καταστροφικές,

“

Η δημοκρατία και η συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων είναι ο δρόμος για μια πιο δίκαιη, βιώσιμη και δημιουργική οργάνωση της κοινωνίας. Η περίπτωση των Σκουριών μπορεί να αποτελέσει ένα πεδίου “ελέγχου” αυτής της θέλησης και δυνατότητας μας. και εφόσον δεν ανακοπεί μη αναστρέψιμες, συνέπειες για το φυσικό περιβάλλον και τις τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες, καθώς επίσης και για την υγεία και τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων. Συνεπώς, η άμεση ανακοπή του υπάρχοντος, εν εξελίξει, σχεδίου εξόρυξης χρυσού, αποτελεί το πρώτο απολύτως αναγκαίο και κρίσιμο βήμα. Οι πρώτες κινήσεις και δηλώσεις της κυβέρνησης και των αρμόδιων υπουργών δείχνουν ότι η πολιτική βούληση υπάρχει. Το βήμα αυτό, παρότι μείζονος σημασίας και κρισιμότητας, αποτελεί αναγκαία αλλά μη ικανή συνθήκη. Η πρόκληση που ακολουθεί αφορά στην αντιστροφή του μοντέλου ανάπτυξης που έχει επιλεγεί και επιχειρείται να επιβληθεί στην περιοχή. Στη διαμόρφωση ενός ριζικά αντιδιαμετρικού υποδείγματος κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής ανασυγκρότησης που θα λογοδοτεί στις ανάγκες των πολλών –της συντριπτικής κοινωνικής πλειοψηφίας των κατοίκων της περιοχής. Ποιοι είναι, όμως, οι αλληλένδετοι άξονες, τα βήματα και οι ενέργειες στη βάση ενός νέου υποδείγματος;

Βήματα στη βάση ενός νέου υποδείγματος

Πρώτον, απαιτείται η άμεση ακύρωση της λεγόμενης «επένδυσης» στο δάσος των Σκουριών. Αυτό σημαίνει μια σειρά από νομικές και θεσμικές ενέργειες που

ξεκινούν από τη «σκανδαλώδη» σύμβαση παραχώρησης σχεδόν ολόκληρης της περιοχής -317.000 στρ- στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός με μηδαμινό όφελος για το δημόσιο και φτάνουν μέχρι την ανάκληση των εγκριτικών αποφάσεων για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την απόσυρση φωτογραφικών ρυθμίσεων υπέρ της εταιρείας. Αν η πολιτική βούληση είναι αναγκαία συνθήκη, τα ένδικα και θεσμικά μέτρα αποτελούν απαραίτητο εργαλείο για την προάσπιση των άμεσων και μακροχρόνιων συμφερόντων της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας των κατοίκων της περιοχής. Στο ίδιο -θεσμικό- πλαίσιο κινείται και ο αποχαρακτηρισμός της περιοχής, από «μεταλλευτική» που μέχρι τώρα υπαγόρευε την μονοκαλλιέργεια των εξορύξεων, ως τη μόνη αναπτυξιακή διέξοδο. ∆εύτερον, μπορεί να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής αποκατάστασης το οποίο να χρησιμοποιηθεί ως ευρύτερο αναπτυξιακό έργο για την περιοχή. Όπως δείχνει η εμπειρία από άλλες περιπτώσεις στο εξωτερικό, η διαδικασία αποκατάστασης των περιοχών που έχουν πληγεί από τις εξορυκτικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες, πέρα από απολύτως αναγκαία, μπορεί να μετατραπεί, με κατάλληλο σχεδιασμό και σε δυνατότητα κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης. Αυτό το σχέδιο μπορεί να πραγματοποιηθεί με ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των θεσμικών φο-

ρέων, όπως η τοπική αυτοδιοίκηση, πανεπιστημιακά ιδρύματα, κρατικοί φορείς, ΤΕΕ, δασικοί συνεταιρισμοί, κ.ά. Οφείλει, επίσης, να ενεργοποιήσει διοικητικά εργαλεία (όπως για παράδειγμα το Ρυθμιστικό Σχέδιο, περιφερειακό χωροταξικό κ.τ.λ.), που θα επικουρήσουν την προσπάθεια αλλαγής του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου. Τα οφέλη είναι εξίσου πολλαπλά: Σε πρώτο στάδιο, η ίδια η διαδικασία της αποκατάστασης θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας στα διάφορα επίπεδα και φάσεις της, όπως ο σχεδιασμός, η υλοποίηση των έργων, ο έλεγχος και συντήρηση. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η περιοχή μπορεί να αποτελέσει πρότυπο αποκατάστασης, τόσο για έρευνα όσο και για εκπαίδευση, σε συνεργασία με πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ανάπτυξη πρότυπων μεθόδων αποκατάστασης, νέων τεχνολογιών επεξεργασίας συμπυκνωμάτων και αποβλήτων, εναλλακτικών μεθόδων (π.χ. βιολογικών) αντιμετώπισης όξινων απορροών, αποτελεσματικότερων μεθόδων γόμωσης στοών και σταθεροποίησης εδάφους. Μπορεί επίσης να αποτελέσει πεδίο έρευνας στους τομείς της βιολογίας, της περιβαλλοντικής διαχείρισης και της οικολογίας. Τρίτον, στη μεταβατική πορεία αλλαγής του παραγωγικού υποδείγματος μπορεί ενταχθεί και ένα χρονοδιάγραμμα σταδιακής απομάκρυνσης των υπαρχουσών παραδοσιακών μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Το καθεστώς λειτουργίας τους υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχοιδιοκτησία είναι αναγκαίο βήμα σε αυτή τη φάση, ενώ η συμμετοχή των τοπικών φορέων (π.χ. αυτοδιοίκηση) στο σχεδιασμό και τον έλεγχο της παραγωγής μπορεί να εξασφαλίσει ένα βαθύ δημοκρατικό πλαίσιο προκειμένου οι εργαζόμενοι και η τοπική κοινωνία να ορίσουν τα επόμενα βήματα. Τέταρτον, είναι κρίσιμης σημασίας η ευρύτερη ανασυγκρότηση της τοπικής παραγωγικής δραστηριότητας σε ένα πλαίσιο μακριά από τη «μονοκαλλιέργεια» των εξορύξεων. Στην πορεία αυτή μπορούν να προκύψουν πολλαπλασιαστικά οικονομικά και αναπτυξιακά αποτελέσματα από την ενεργοποίηση της τοπικής οικονομίας και την εγκαθίδρυση παραγωγικών δικτύων. Συνεπώς, είναι αναγκαία η οργανική σύνδεση των τριών τομέων της παραγωγής και οι συνέργειες μεταξύ τους τόσο στην οικονομική σφαίρα και χρηματοδότηση όσο και στην αξιοποίηση των ανθρώπινων και φυσικών πόρων. Παράλληλα μπορούν να αξιοποιηθούν μορφές και δομές κοινωνικής οικονομίας, π.χ. δίκτυα παραγωγών και καταναλωτών, συνεταιριστικές δομές κ.λπ., καθώς μέσω αυτών επιτυγχάνεται στο τοπικό και όχι μόνο πλαίσιο η δημοκρατική - κοινωνική λειτουργία, η ενίσχυση της αξίας των τοπικών προϊόντων και η ευρεία διανομή του παραγόμενου πλούτου. Κλείνοντας, αξίζει να τονιστεί για μια ακόμη φορά ότι για την Αριστερά η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος δεν αποτελεί «κόστος», αλλά όρο ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών. Η δημοκρατία και η συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων είναι ο δρόμος για μια πιο δίκαιη, βιώσιμη και δημιουργική οργάνωση της κοινωνίας στην προσπάθεια ενός ευρύτερου κοινωνικού και οικολογικού μετασχηματισμού. Η περίπτωση των Σκουριών μπορεί να αποτελέσει ένα πεδίου «ελέγχου» αυτής της θέλησης και δυνατότητας μας.

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ΚΥΠΡΟΣ

“

Η επίσκεψη Τσίπρα αναστάτωσε την Κύπρο ευχάριστα και δυσάρεστα. ∆υσάρεστα για την κυβερνώσα ∆εξιά: τι θα κάνει αλήθεια η κυπριακή κυβέρνηση στην Ε.Ε; Θα προσκυνά την τρόικα, ενώ η Ελλάδα θα αγωνίζεται για να την καταργήσει; Ευχάριστα για κάθε αριστερό, διότι διαμορφώνονται τώρα οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για μιαν ουσιαστική αμφισβήτηση του κυπριακού μνημονίου.

Η σαφής αντιμνημονιακή στάση της νέας ελληνικής κυβέρνησης φέρνει σε δύσκολη θέση τον Ν. Αναστασιάδη

Κέρδισε τις εντυπώσεις ο Τσίπρας H επίσκεψη του νέου πρωθυπουργού στην Κύπρο, άλλαξε τα δεδομένα Του Σταύρου Τομπάζου

α κυπριακά κυρίαρχα ΜΜΕ, δημόσια και ιδιωτικά, αντιμετώπισαν την προεκλογική εκστρατεία στην Ελλάδα με αμηχανία. Ενεργοποιήθηκαν οι μηχανισμοί απώθησης και άρνησης της πραγματικότητας, ωσάν η επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ να ήταν ένα απομακρυσμένο ενδεχόμενο, ή ωσάν να επρόκειτο για μια εκλογική αναμέτρηση σε μιαν απομακρυσμένη ευρωπαϊκή χώρα, χωρίς ιδιαίτερους δεσμούς με την Κύπρο.

Η δυσκολία των κυπριακών ΜΜΕ

Πώς εξηγείται αυτή η «παράδοξη» στάση των κυρίαρχων ΜΜΕ; Απλούστατα, το πολιτικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και, γενικότερα, το ύφος και το χρώμα του δημοσίου λόγου του ελάχιστα αντιπροσωπεύονται στην Κύπρο. Στις πρόσφατες ευρωεκλογές ο μόνος πολιτικός σχηματισμός του οποίου το πρόγραμμα, στη γενική φιλοσοφία του, θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτό του ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτό της ∆ικοινοτικής Ριζοσπαστικής Αριστερής Συνεργασίας (∆ΡΑΣυ), της οποίας το εκλογικό ποσοστό πλησίασε μόλις το 1%. Αξίζει να αναφερθεί ότι ποτέ προηγουμένως δεν υπήρξε ψηφοδέλτιο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιες μικρές πολιτικές οργανώσεις με ιστορία δεκαετιών που θα μπορούσε να τοποθετήσει κανείς σ’ αυτόν τον πολιτικό χώρο. Πώς να χωνέψουν λοιπόν τα κυρίαρχα ΜΜΕ ότι η μνημονιακή διαχείριση της κρίσης και η διάλυση του ΠΑΣΟΚ ανέδειξαν τον ΣΥΡΙΖΑ (ένα κόμμα που πριν την κρίση αντιπροσώπευε ένα εκλογικό ποσοστό κάτω από το 5%) ως το πρώτο κόμμα;

Η αμηχανία του ΑΚΕΛ Ακόμη και η εφημερίδα του ΑΚΕΛ, η Χαραυγή, κράτησε μια γραμμή ίσων αποστάσεων μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη διαφορά στα εκλογικά ποσοστά των κομμάτων. Το ΑΚΕΛ και η Χαραυγή χειρίστηκαν τις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα, ωσάν να επρόκειτο για συνηθισμένες εκλογές, όπου η εναλλαγή κυβερνήσεων δεν σημαίνει και ριζική αλλαγή πολιτικής. Απουσίαζε από την παρουσίασή τους η σημασία των εκλογών για την Ελλάδα και την Ευρώπη, απουσίαζε η ιστορικότητά τους. Αυτή η κατάσταση δεν άλλαξε στην Κύπρο ούτε και αμέσως μετά την συντριπτική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και τον σχηματι-

σμό της νέας κυβέρνησης. Κάποια κανάλια, περιλαμβανομένου και του κρατικού, παρουσίαζαν μάλιστα αδιάφορα την άρνηση του Α. Σαμαρά να παραδώσει καθώς είθισται την κυβερνητική εξουσία, χωρίς να μπορούν να αποκρύψουν αποτελεσματικά και την ικανοποίησή τους για την πολιτικά απαράδεκτη και προσωπικά μικροπρεπή στάση του πρώην πρωθυπουργού απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα.

Οι απωθημένες πραγματικότητες δεν παύουν, ωστόσο, να είναι πραγματικότητες. Ο Αλέξης Τσίπρας επισκέφθηκε την Κύπρο όχι πλέον ως ένας «νεαρός» με «τρελές» απόψεις, ούτε ως ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης λόγω μιας «ιδιοτροπίας» ή «παραξενιάς» της πολιτικής συγκυρίας, αλλά με το κύρος του νέου Έλληνα πρωθυπουργού, ως ηγέτης ενός λαού που τολμά να απαιτήσει τη χαμένη του αξιοπρέπεια και να τα βάλει με

Σημαντική και για το Κυπριακό

Η ομιλία του Α. Τσίπρα στην κυπριακή βουλή άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Ζήτησε από την Κυπριακή ∆ημοκρατία να στηρίξει τις προσπάθειες της νέας ελληνικής κυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες της Κύπρου για επίλυση του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο μια διζωνικής ως προς το έδαφος και δικοινοτικής ως προς την πολιτειακή συγκρότηση ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Στήριξε το κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Έρογλου και την πολιτική ισότητα των κοινοτήτων όπως αυτή καθορίζεται από το σχετικό ψήφισμα του ΟΗΕ. Το μόνο σημείο στο οποίο θα μπορούσε να ασκηθεί κριτική στον Έλληνα πρωθυπουργό σχετικά με το Κυπριακό είναι η συχνή επανάληψη μιας κοινοτοπίας που η Αριστερά στην Κύπρο, από το ΑΚΕΛ μέχρι την άκρα Αριστερά αποφεύγει: ότι το κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής-κατοχής. Το Κυπριακό είναι πράγματι πρόβλημα εισβολής-κατοχής, είναι όμως ταυτόχρονα και πρόβλημα δικοινοτικών σχέσεων. Άλλωστε, το Κυπριακό και οι συνομιλίες για την επίλυσή του άρχισαν πολύ πριν το 1974. Το γεγονός όμως ότι ο Α. Τσίπρας πρωτοτύπησε αποδεχόμενος να συναντήσει και Τουρκοκύπριους εκπροσώπους μετριάζει αυτό το ολίσθημα. Η επίσκεψη Τσίπρα αναστάτωσε την Κύπρο ευχάριστα και δυσάρεστα. ∆υσάρεστα για την κυβερνώσα ∆εξιά: τι θα κάνει αλήθεια η κυπριακή κυβέρνηση στην Ε.Ε; Θα προσκυνά την τρόικα, ενώ η Ελλάδα θα αγωνίζεται για να την καταργήσει; Ευχάριστα για κάθε αριστερό, διότι διαμορφώνονται τώρα οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για μιαν ουσιαστική αμφισβήτηση του κυπριακού μνημονίου. Η Κύπρος δεν είναι πλέον η ίδια.

όλο το ευρωπαϊκό κατεστημένο.

Ταράχθηκαν τα λιμνάζοντα νερά Ο Αλέξης Τσίπρας ήρθε στην Κύπρο για να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά και να διαλύσει τις κραταιές αντιλήψεις σχετικά με το πολιτικό βάθος και την πολιτική ωριμότητα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε όλο το φάσμα της κυπριακής πολιτικής. Στις δηλώσεις, αμέσως μετά τη συνάντησή του, με τον πρόεδρο της Κυπριακής ∆ημοκρατίας, στο προεδρικό μέγαρο, ήταν πλέον φανερό ακόμη και για τον πιο κακόπιστο ακροατή ότι ο έμπειρος πολιτικός, ο πολιτικός που μετρά τα λόγια του χωρίς να τα χάνει, ήταν ο Αλέξης Τσίπρας και όχι ο Νίκος Αναστασιάδης. Ο τελευταίος, προσποιητά φιλικός και φανερά αμήχανος, παρουσίασε μια από τις χειρότερες παραστάσεις της πολιτικής του καριέρας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός χειρίστηκε, όμως, θαυμάσια και τον Αρχιεπίσκοπο. Εξήγησε με ευγένεια ότι η θρησκευτική ηγεσία της Κύπρου πρέπει να διαδραματίσει ρόλο σε μια προσπάθεια χαλιναγώγησης των θρησκευτικών φανατισμών και συμφιλίωσης των λαών της περιοχής. Τόνισε ότι η κυπριακή εκκλησία πρέπει να δώσει έμφαση στην ενίσχυση των μηχανισμών κοινωνικής αλληλεγγύης, αφήνοντας διακριτικά να νοηθεί ότι πρέπει να αλλάξει ρότα.

* Ο Σταύρος Τομπάζος είναι αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

ΘΕΜΑΤΑ

Κασκόλ, παλτά και γραβάτες

“

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου

** Παρουσίαση του βιβλίου της Φένιας Παπακοσμά «Κινέζικη γραμματική στα ελληνικά», στις 5 μ.μ., στο Polis Art Cafe (Πεσμαζόγλου 5). Μιλούν οι ∆. Σωτάκης, Μ. Κωστοπούλου, Μ. Κοβάνη και Φ. Παπακοσμά.

-Γιατί οι νέοι έλληνες υπουργοί δεν φορούν γραβάτα; -Γι’ αυτό. Του Θωμά Τσαλαπάτη

ακόγουστες κρίσεις για τις ενδυματολογικές επιλογές της νέας κυβέρνησης, για τα μαλλιά και τα γένια, εμμονές στην απουσία γραβάτας και στον τρόπο ντυσίματος, στην εικόνα και στη στάση του σώματος, κακεντρεχή σχόλια και αφ’ υψηλού ειρωνείες. Η όψη της επιφάνειας δείχνει να κατακτά ένα σημαντικό κομμάτι του δημοσίου λόγου, από τις μεσημεριανές εκπομπές του τίποτα στα διαδικτυακά σχόλια του καθόλου. ∆εν είναι προφανώς κάτι νέο, η σφαίρα της πολιτικής εδώ και δεκαετίες συνόρευε με το λόγο του λάιφσταϊλ. Ας θυμηθούμε τις συνεντεύξεις και τις παρουσιάσεις πολιτικών στα λάιφσταϊλ έντυπα, τους «πολιτικούς του μέλλοντος» στο Κλικ, τη συνέντευξη του Κώστα Σημίτη στο Nitro ως στιγμή πλήρους αποδοχής του επιφανειακού τρόπου και ιδιώματος στη διαμόρφωση της πολιτικής, τη συγκατοίκηση των θεμάτων στα δελτία ειδήσεων, τα ζεϊμπέκικα του ΠΑΣΟΚ, τα ζιβάγκο του Ανδρέα και την κόκκινη γραβάτα του Γιωργάκη, την εισβολή ποδοσφαιριστών, μοντέλων κ.τ.λ. στη βουλή και τόσα άλλα σημεία. Όλη αυτή η κληρονομιά έρχεται να εφαρμοστεί και τώρα στη νέα κυβέρνηση ώστε να παρουσιάσει και να επεξηγήσει, να καταστήσει οικείες τις εικόνες και να τις οικειοποιηθεί. Κάτι όμως ηχεί φάλτσα στην όλη καταγραφή.

Σκουριασμένα αντανακλαστικά

Ο τρόπος ύπαρξης των συγκεκριμένων σημείων υπήρξε παιδί μιας πιο ανέμελης εποχής, μιας γενικευμένης συμφιλίωσης σε μια εποχή αισιοδοξίας. Η σημερινή εποχή με τις ρήξεις, τις άμεσες ανάγκες, τα σημαντικά διακυβεύματα, παρουσιάζει το μέγεθος των γεγονότων αμετάκλητα στο πραγματικό τους μέγεθος. Άσχετα από πλάνα και σχόλια, άσχετα από μοντάζ και κολάζ. Αυτό που ίσως προκαλεί

κάποιο ξάφνιασμα είναι το πώς αυτό το σκουριασμένο αντανακλαστικό επιστρέφει στα αυτιά μας και από τα διεθνή μέσα. Το κασκόλ του Τσακαλώτου, το μπουφάν του Βαρουφάκη, ο αγραβάτοτος λαιμός του Τσίπρα. Και πολύ περισσότερο το πώς η όλη αυτή προσέγγιση καταλήγει να γίνει στοιχείο πολιτικής ρητορικής στην δημόσια σφαίρα: «Η γερμανική κυβέρνηση δεν έκρινε ποτέ τους συνομιλητές της από το αν φορούν γραβάτα, δερμάτινο σακάκι ή κλασικό σακάκι. ∆εν έχει καμία διαφορά για μας», είπε σε επίσημη τοποθέτηση o Στ. Ζάιμπερτ, εκπρόσωπος της γερμανίδας καγκελαρίου, ενώ ο Ματέο Ρέντσι έσπευσε να κάνει δώρο στον Αλέξη Τσίπρα μία ιταλική γραβάτα. Ταυτόχρονα, από τις γαλλικές εφημερίδες μέχρι το CNN, έχει ξεσπάσει μια μεγάλη αψιμαχία για τις διάφορες επιλογές του Γιάνη Βαρουφάκη: «Ροκ», «ένας απλός άνθρωπος», «είναι ντυμένος σαν κολομβιανός ντίλερ ναρκωτικών», « Ο έλληνας υπουργός είναι τόσο σέξι» (σχόλιο πορτογαλίδας βουλεύτριας), « V for varoufakis». Και ταυτόχρονα τα σχόλια στον ελληνικό τύπο να κυμαίνονται από εκθειασμό έως την κρίση του πάντα αξιαγάπητα σκατόψυχου Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος τόνισε πως: « Κατ’ αρχήν, δεν βάζει του πουκάμισο μέσα. Αυτό είναι άθλιο. Ή το βάζεις μέσα ή δεν το φοράς. Πας στη Downing Street, προσαρμόζεις το ντύσιμό σου με εκείνο του οικοδεσπότη σου. Όταν όλοι φοράνε γραβάτες, δεν πας με τις παντόφλες. Το δεύτερο είναι ότι συνεχώς έχει το χέρι στην τσέπη. ∆εν ξέρω τι είναι, να πάει σε έναν ψυχίατρο! Είναι αγενέστατο να έχεις το χέρι στην τσέπη». Για να προσθέσει ακόμα πιο βαθυστόχαστα: «δεν θέλω να επαναλάβω αυτό που μας έλεγε ο γυμναστής μας στο Βαρβάκειο «κωλόπαιδα, βγάλτε το χέρι από την τσέπη γιατί ξέρω τι πιάνετε εκεί μέσα»». Όλο αυτό το πολύχρωμο γαϊτανάκι σχολίων μοιάζει αθώο και αναμενόμενο. Αλλά ταυτόχρονα, κατακτώντας μια

νόμιμη θέση στο δημόσιο λόγο, αποπροσανατολίζει τονίζοντας εμμονικά το δευτερεύον, υποβαθμίζει μια διαφορετική πρόταση και -ως έναν βαθμό- έναν διαφορετικό κόσμο στον εξωτισμό της εικόνας, σημειολογεί την επιφάνεια όχι ως κάτι που προκύπτει από το περιεχόμενο αλλά ως κάτι το ανεξάρτητο και το αυτάρκες, προσπαθεί να εγκολπώσει με παλαιούς τρόπους ένα νέο παράδειγμα.

Η πολιτικοποίηση της αισθητικής

∆εν βρισκόμαστε μπροστά στην πολιτικοποίηση της αισθητικής, αντίθετα –για άλλη μια φορά- ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πολιτικοποίηση της αισθητικής. Με τους πιο εύκολους, τους πιο ανώδυνους όρους. Με μια περιγραφή του διαφορετικού, μέσα από μια ελάχιστη μετατόπιση, έτσι ώστε το παράδειγμα να διαφέρει αλλά ταυτόχρονα να ταυτίζεται. Για άλλη μια φορά, η έμφαση τοποθετείται στη πολιτική μορφή και όχι στο πολιτικό περιεχόμενο και μάλιστα με όρους tabloid. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να αφήσει το συμβολικό του στίγμα ήδη από την πρώτη μέρα μετά τις εκλογές (μια έτσι κι αλλιώς συμβολική μέρα) με τα εξαιρετικά βήματα από την ορκωμοσία μέχρι το σκοπευτήριο της Καισαριανής. Τη συγκεκριμένη στιγμή ο συμβολισμός μετατρέπεται σε ουσία. Από εκεί και πέρα ένας μεγάλος αριθμός από τα –άλλοτε καλόβουλα και άλλοτε κακόβουλα- σχόλια όχι μόνο δεν εξυπηρετούν την ουσία αυτή αλλά πολύ συχνά στρέφονται εναντίον της όποιας ουσίας. http://tsalapatis.blogspot.gr/

Προσφορές

Στη μνήμη της Βάσως Μέλλιου ο Χρήστος Μέλλιος και η Μάνια Επιθυμιάδου πρόσφεραν 50 ευρώ για ενίσχυση της «Εποχής».

∆ευτέρα 9 Φεβρουαρίου

** Το Εργαστήριο αστικού περιβάλλοντος του ΕΜΠ, σε συνεργασία με το 14ο γυμνάσιο Πειραιά και το Ανοιχτό σχολείο μεταναστών Πειραιά διοργανώνουν επιστημονική εκδήλωση με θέμα «Η μετανάστευση και η Παλαιά Κοκκινιά», στις 7 μ.μ., στο 14ο γυμνάσιο Πειραιά (Αγ. Αναργύρων και Κω). Στις 7 μ.μ. χαιρετίζουν οι Ν. Μαριάκης και Π. Παρασκευοπούλου. Στις 7.15 η συζήτηση έχει θέμα «Πειραιάς και μετανάστες» και μιλούν οι Ν. Μπελαβίλας και Π. Πρέντου. Στις 7.45 μ.μ. η συζήτηση έχει θέμα «Μουσαφεράτ. Η μετανάστευση στη σύγχρονη Ελλάδα. Η περίπτωση της Παλαιάς Κοκκινιάς». Μιλούν οι Ευ. Βυζιργιαννάκη και ∆. Μαυριγιαννάκη. Ακολουθεί συζήτηση.

Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου

** Παρουσίαση του βιβλίου του Πάνου ∆ημητρούδη «Ο δικηγόρος του διαβόλου», στις 8.30 μ.μ., στο Στέκι Πολιτών στην Κατερίνη (Α πάροδος Βότση 5). Μιλούν οι Μ. Γούναρης, Κ. ∆εσποινιάδης, Στ. Λαλίδης και ο συγγραφέας. ** Εκδήλωση-συζήτηση με τίτλο «Και μετά τις εκλογές, ο λαός θα σκίσει τα μνημόνια. Νέα κατάσταση-νέα καθήκοντα» διοργανώνει το ΕΕΚ, στις 6 μ.μ. στην παναρκαδική λέσχη (Τζορτζ 9, 1ος όροφος). Ομιλητής ο Σ. Μιχαήλ.

Σάββατο 14 Φεβρουαρίου

** Η παιδαγωγική ομάδα «Το σκασιαρχείο» παρουσιάζει την ταινία «Ο δάσκαλος που άφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται», στις 2 μμ., στον κινηματογράφο Αλκυονίς. Θα ακολουθήσει συζήτηση.

«Βιώσιμη, οικολογική, οικονομική διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική» ∆ιεθνές Συνέδριο διοργανώνουν η Περιφέρεια Αττικής και ο Ε∆ΣΝΑ

ε σημαντικές διεθνείς συμμετοχές, ξεκινά την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου, τριήμερο συνέδριο που διοργανώνουν η Περιφέρεια Αττικής και ο Ε∆ΣΝΑ με αντικείμενο τη «Βιώσιμη, οικολογική, οικονομική διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική». Το συνέδριο εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια της νέας Περιφερειακής Αρχής να αλλάξει το καθόλα αποτυχημένο σημερινό σύστημα της διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων με τελικό αποδέκτη τη Φυλή. Στόχος του συνεδρίου η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση πολιτών, προκειμένου η Αττική να γυρίσει σελίδα, εναρμονιζόμενη με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, στην κατεύθυνση μιας αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων με δημόσιο έλεγχο, οικονομικά και οικολογικά δίκαιης και βιώσιμης. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη διεθνή εμπειρία. Συγκεκριμένα, θα παρουσιαστούν οι επιτυχημένες πρακτικές σύγχρονης, ορθολογικής διαχείρισης και τα παραδείγματα χωρών και δήμων όπως οι περιπτώσεις της OVAM, της ∆ημόσιας Υπηρεσίας ∆ιαχείρισης Απορριμμάτων της Φλάνδρας, του Οργανισμού ∆ιαχείρισης Απορριμμάτων της Καταλονίας, της διαχείρισης αποβλήτων στην Εσθονία, στην Αυστρία, κ.α..

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Η απασχόληση επί τάπητος Ω

ς επί το πλείστον είναι νέοι έως 29 ετών, αν και την πενταετία των μνημονίων υπό το ίδιο καθεστώς «ψευτό – απασχόλησης» κλήθηκαν -μπροστά στη διαρκώς αυξανόμενη ανεργία- να παρέχουν τις υπηρεσίες τους και μεγαλύτεροι ηλικιακά. Θεωρητικά, ενισχύουν τα προσόντα τους για να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση τους στην αγορά εργασίας. Στην πραγματικότητα, όμως, εργάζονται σαν «σκλαβό – απασχολούμενοι» για περίπου 5 μήνες, με μηνιάτικα - «ρεγάλο» από περίπου 350 έως 450 ευρώ, χωρίς ασφάλιση και χωρίς καμιά ουσιαστική προοπτική. Ο λόγος για τους εργαζομένους υπό το καθεστώς των «επιταγών εισόδου στην αγορά εργασίας», τα γνωστά πλέον voucher. Στην κατηγορία αυτή υπολογίζεται ότι ανήκουν περίπου 40.000 άτομα. Αν μάλιστα η συγκυβέρνηση Ν∆ και ΠΑΣΟΚ παρέμενε στην εξουσία, ο αριθμός τους θεωρείται βέβαιο ότι θα έβαινε διαρκώς αυξανόμενος.

Τα αιτήματα

Τα προβλήματα των εργαζομένων με «επιταγές εισόδου στην αγορά εργασίας» ήρθαν στην επιφάνεια, ξανά, κατά τη διάρκεια της ανοικτής συνέλευσης που πραγματοποίησε στην Αθήνα, προχθές, Παρασκευή, η ομάδα έκφρασης και προώθησης των δίκαιων αιτημάτων αυτών των «ψευδό – απασχολουμένων», η «V for Voucherades». Κατά τη διάρκεια της ανοικτής συνέλευσης τέθηκαν επί τάπητος τόσο οι «πληγές» αυτού του καθεστώτος «ψευτό – απασχόλησης» όσο και τα αιτήματα των εργαζομένων με voucher από τη νέα κυβέρνηση οι οποίοι, μεταξύ άλλων, διεκδικούν: • Μετατροπή των προγραμμάτων voucher σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης • Κατάργηση των μεσαζόντων / «δουλέμπορων» ΚΕΚ και απ’ ευθείας συνεν-

“

μονάδα». Ο κόμπος έφτασε στο χτένι όταν τα ΚΕΚ παρέλαβαν τη «σκυτάλη» συνεχίζει ο Κ. Φωθιαδάκης και διευκρινίζει: «Στα ΚΕΚ, πιστοποιημένα από τις “αδιάβλητες” κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων, έχει ανατεθεί να μας διακινούν στην αγορά, λαμβάνοντας 1.100 ευρώ για τον καθένα από εμάς (!) ως μερίδιο μεσάζοντα - δουλεμπόρου από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ».

Οι 4 «πληγές» των Voucher

∆εν δουλεύουμε, αλλά “μαθητεύουμε”. Περιμένουμε μήνες να πληρωθούμε, ενώ είμαστε συνεχώς εκτεθειμένοι απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία.

νόηση με το υπουργείο Εργασίας • Ένταξη στα ασφαλιστικά ταμεία κατά επάγγελμα και στα αντίστοιχα σωματεία • Πλήρη ασφάλιση και όχι μόνο ιατροφαρμακευτική κάλυψη. Όπως ανέφερε στην «Εποχή» από τους «V for Voucherades» ο Κώστας Φωθιαδάκης, «όσοι είμαστε “ψευτό – απασχολούμενοι”, είμαστε κυρίως νέοι και νέες, έως 29 ετών, αν και με τα τελευταία προγράμματα στο ίδιο καθεστώς ενέτα-

Το σκοτεινό πρόσωπο του Ιανού

ξαν και μεγαλύτερους ηλικιακά. Είμαστε άνθρωποι που δεν δουλεύουμε, αλλά “μαθητεύουμε”. Περιμένουμε μήνες να πληρωθούμε. Είμαστε συνεχώς εκτεθειμένοι απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία. ∆εν συμπεριλαμβανόμαστε σε κανένα νόμο, αν και φορολογούμαστε κανονικά, χωρίς να έχουμε ένσημα. Είμαστε πολλές φορές οι… “αόρατοι” ψευτό – ωφελούμενοι που θα μας βρείτε παντού. Σε κάθε νοσοκομείο, δήμο, εργοστάσιο, εταιρία ή μεγάλη ξενοδοχειακή

Σύμφωνα με την καταγραφή που έχουν κάνει οι «V for Voucherades», τα μεγάλα προβλήματα των «επιταγών εισόδου στην αγορά εργασίας» συνοψίζονται στα εξής: 1. Όσοι παίρνουν στα χέρια τους τη λεγόμενη και «επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας» (voucher) όχι μόνο δεν έχουν κανένα εργασιακό δικαίωμα, αλλά δεν μπορούν ούτε να αρρωστήσουν για δέκα ημέρες, κατά τη διάρκεια της πεντάμηνης ψευτό – απασχόλησης τους, αφού σε μια τέτοια περίπτωση χάνουν ακόμη και το δικαίωμα λήψης του μηνιάτικου - «ρεγάλο». 2. Όσα πτυχία και να έχουν, είτε διπλώματα, είτε μεταπτυχιακά, είτε διδακτορικά, παίρνουν μισθό χαμηλότερο και από του ανειδίκευτου εργάτη. 3. Τους προσφέρεται μόνο ιατροφαρμακευτική κάλυψη και όχι συντάξιμες ημέρες ασφάλισης (τα πάλαι ποτέ γνωστά ένσημα). 4. Αν και «εργαζόμενοι ενός κατώτερου Θεού», οι voucherades φορολογούνται και μάλιστα, κατά την άποψη τους, υπέρμετρα. Στις αποδοχές, αφενός υπάρχει 23% φόρος και αφετέρου, είναι «θολό το τοπίο» γύρω από τις ημερομηνίες των πληρωμών. Νάσος Χατζητσάκος

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

αλυσίδα των βιβλιοπωλείων Ιανός τείνει να μονοπωλήσει την αγορά του βιβλίου, κυρίως στη Θεσσαλονίκη απ’ όπου ξεκίνησε. Οι εκδότες διαγκωνίζονται να καταλάβουν μερικές προνομιούχες θέσεις, πληρώνοντας αδρά, όπως ακούγεται, στις βιτρίνες και στις περίοπτες προθήκες των βιβλιοπωλείων του και οι λογοτέχνες μπαίνουν σε λίστα αναμονής παρακαλώντας για μια βιβλιοπαρουσίαση στους χώρους του Ιανού. Επίσης, οι περισσότεροι καλλιτέχνες δίνουν γη και ύδωρ για μια μουσική βραδιά στην πολυσύχναστη αίθουσα εκδηλώσεων του Ιανού στην Αθήνα. Το περασμένο φθινόπωρο έγινε ένα μεγάλο πάρτι, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, για τα 30 χρόνια λειτουργίας της επιχείρησης. Παρατηρώντας τις παρουσίες και τα κολακευτικά λόγια πολλών λογοτεχνών και καλλιτεχνών που παρέλασαν στο πάρτι, συμπεραίνουμε, γι’

άλλη μια φορά, την πολιτική ένδεια, την απουσία στοιχειώδους ριζοσπαστισμού, την ωφελιμιστική στάση και την παντελή έλλειψη κοινωνικής γείωσης των ταγών του πολιτισμού μας. Αγνοούν, άραγε, οι εν λόγω άνθρωποι του πολιτισμού, τις απολύσεις εργαζομένων του Ιανού επειδή αρνήθηκαν να υπογράψουν κείμενα νομιμοφροσύνης στην εργοδοσία; Αγνοούν τα ατομικά μηχανάκια, σκάνερς, που κρέμονται στο λαιμό των εργαζομένων και καταγράφουν τις πωλήσεις τους; Στο τέλος κάθε μήνα, οι υπάλληλοι αξιολογούνται με βάση τη συνεισφορά τους στα κέρδη της επιχείρησης και όχι με βάση των αριθμό των πωλήσεων. Έτσι καταμετράται η ατομική απόδοση και προωθείται ένας εξοντωτικός ανταγωνισμός, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να υπογράφουν δηλώσεις υποστήριξης στον εργοδότη, να εργάζονται πολύ πέραν του ωραρίου τους, να παγιώνονται τα εξαήμερα, η εργασία τις

Κυριακές και οι «λευκές νύχτες», όπως δηλώνει ο Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου. Κι είναι φανερό που οδηγούν όλα αυτά. Η εργοδοσία εγκαινιάζει πρώτα το αλληλοφάγωμα, το χυδαίο κυνήγι της πρωτιάς και κατ’ ουσία την παρότρυνση των υπαλλήλων να «σπρώχνουν» τα πιο ακριβά βιβλία, κι ας είναι σκουπίδια, στους πελάτες. Όλα αυτά, βέβαια, σε πλήρη αντίθεση με το δημόσιο προφίλ της «αλυσίδας πολιτισμού» που προβάλει η επιχείρηση, η οποία έρχεται μετά να αξιολογεί αρνητικά τους εργαζόμενους που δεν τα πήγαν καλά σ’ αυτό τον παράλογο ανταγωνισμό. Οι εργαζόμενοι του Ιανού που αντιδρούν διώκονται με διάφορους τρόπους και προσπαθούν να βρουν το δίκιο τους. Ο πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Θεσσαλονίκης Γιάννης Γκλαρνέτατζης δικαιώθηκε δικαστικά με απόφαση Εφετείου, η οποία έκρινε ότι η μετακίνησή του σε μικρότερο υποκατάστημα της αλυσίδας ήταν καταχρηστική και εκδικητική. Το δικαστήριο υποχρέωσε την επιχείρηση να τον επανατοποθετήσει στη θέση του, επιδικάζοντας 2000 ευρώ συν τόκους για ηθική βλάβη. Παρ’ όλα αυτά η τακτική της εργοδοσίας δεν έχει αλλάξει. Παρά την πρωτόδικη καταδικαστική απόφαση του ιδιοκτήτη της αλυσίδας για εμπλοκή στην υπόθεση

Τσοχατζόπουλου, ο Ιανός συνεχίζει να πρωταγωνιστεί σε κάθε είδους αυθαιρεσία. Μέσα στις γιορτές του Χριστουγέννων, στην απεργία της Κυριακής 28/12, κάλεσε τα ΜΑΤ που προχώρησαν σε ξυλοδαρμούς και συλλήψεις έξω από το κατάστημα της Αθήνας. Πριν λίγες μέρες, απολύθηκαν 5 υπάλληλοι σε καταστήματα της Θεσσαλονίκης. Αυτές οι απολύσεις δεν είναι τυχαίες κι αφορούν εργαζόμενους που αρνήθηκαν που μπουν στο καθεστώς του κανιβαλικού ανταγωνισμού. ∆εν δέχθηκαν να υπογράψουν τα κείμενα καταδίκης συναδέλφων τους και απώλειας των δικαιωμάτων τους, όπως να αλλάξει η σύμβαση τους σε μερικής απασχόλησης. ∆ιεκδίκησαν αυτό που η εργοδοσία θέλει να τσακίσει: τη δουλειά με αξιοπρέπεια και δικαιώματα. Ο Ιανός, εν τέλει, έχοντας ισχυρές προσβάσεις στις προηγούμενες κυβερνήσεις και καλλιεργώντας ένα αλισβερίσι συμφερόντων με την βαθιά νυχτωμένη πολιτισμική ελίτ της χώρας, συνεχίζει απρόσκοπτα να προβάλλει τη φωτεινή, πλασματική, πλευρά του και να αποκρύπτει την άλλη, σκοτεινή και δυσοίωνη, όψη του μυθικού προσώπου του. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Ένας ήλιος πίσω από τα κάγκελα Μια θεατρική παράσταση των κρατουμένων στο νοσοκομείο του Κορυδαλλού

ολλές φορές, ως μέλος της Πρωτοβουλίας για τα ∆ικαιώματα των Κρατουμένων, έχω βρεθεί μέσα και έξω από διάφορες φυλακές για να στηρίξουμε τον αγώνα των κρατουμένων, πολεμώντας για τα δικαιώματά τους, δημοσιοποιώντας τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης. Αυτή την φορά όμως επισκεφτήκαμε το νοσοκομείο Φυλακών Κορυδαλλού «Άγιος Παύλος» για κάτι θετικό, να παρακολουθήσουμε μια θεατρική παράσταση με ηθοποιούς οροθετικούς κρατούμενους.

Η παράσταση αρχίζει

Παίρνω βαθιά ανάσα και περνώ τη μεγάλη σιδερένια πόρτα και κάθε φορά σκέφτομαι πώς άραγε νιώθουν αυτοί οι άνθρωποι όταν την περνάνε για πρώτη φορά και ξέρουν ότι θα περάσουν χρόνια να την ξαναδιαβούν; Περνάμε από ένα διάδρομο με κάγκελα στο προαύλιο χώρο. ∆ύο κρατούμενοι μας κοιτάνε απαθείς. Μας υποδέχονται στο γραφείο τους οι κοινωνικές λειτουργοί όπου και μας ενημερώνουν ότι 35 οροθετικοί έχουν ήδη μεταφερθεί σε νέα πτέρυγα στις φυλακές Κορυδαλλού και αυτό βοήθησε στην αποσυμφόρηση του νοσοκομείου. Και όλο αυτό ύστερα από την εξέγερση των κρατουμένων, τον περασμένο Φεβρουάριο. Μπαίνουμε σε μια μικρή αίθουσα, που χρησιμοποιείται ως φυσιοθεραπευτήριο. Οι τοίχοι είναι βαμμένοι μαύροι για τις ανάγκες της παράστασης, οι θεατές έχουν γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα, οι ηθοποιοί φορούν τις μάσκες τους και αρχίζει η παράσταση. Κάποιοι από τη θεατρική ομάδα είναι Έλληνες, κάποιοι μετανάστες κάποιοι φανερά καταβεβλημένοι από τη χρήση, κάποιοι λιγότερο,

όλοι μαζί όμως κατάφεραν να μας εντυπωσιάσουν με την προσπάθειά τους σε ένα πραγματικά δύσκολο έργο με μακροσκελείς μονολόγους.

«Με συγχωρείτε...»

Στο «Βασιλικό Κυνήγι του Ήλιου» του βρετανού Πήτερ Σάφφερ (γνωστού κυρίως από το «Αμαντέους»), ο κόσμος των Ινκας έρχεται αντιμέτωπος με τον Κόσμο των Ισπανών κατακτητών και μέσα από τη σύγκρουση των δύο κόσμων και πολιτισμών μιλάει για το αίσθημα της ανεξαρτησίας της ανθρώπινης ύπαρξης και την ανάγκη για ελευθερία.

Όπως οι Ίνκας έρχονταν αντιμέτωποι με τους Ισπανούς, έτσι κει εμείς οι θεατές «οι ελεύθεροι» πολίτες ήρθαμε αντιμέτωποι με τους φυλακισμένους, για να μας υπενθυμίσουν με ένα διαφορετικό και πιο δημιουργικό τρόπο ότι είναι και αυτοί άνθρωποι με όνειρα, ελπίδα, ταλέντα και με τεράστια λαχτάρα να τους ακούσουμε και να τους δεχτούμε. «Με συγχωρείτε που δεν πέθανα και ζω ακόμα. Που είμαι εδώ και σας μιλάω. Ζωντανός. Με συγχωρείτε που δεν θα σας κάνω να κλάψετε. Που δεν θα με λυπηθείτε. Που θα συνεχίσω να ζω. Όπως όλοι. Με συγχωρείτε που έχω μέλλον!» Η παράσταση τελείωσε και οι θεατές χειροκροτούσαν για ώρα. Οι ηθοποιοί, λίγο σαστισμένοι από τα χειροκροτήματα, πιάσανε τοίχο και άναψαν τσιγάρα. Και ύστερα ανέβηκαν στη σκηνή τα μέλη του «Τεχνοδρομώ», οι άνθρωποι που παίξανε σημαντικό ρόλο στο να επιτευχθεί αυτή η παράσταση. Χαιρετήσαμε αυτούς που θα έμεναν πίσω με μια ευχή «καλή λευτεριά» και βγήκαμε στο διάδρομο, με τα κάγκελα αυτή τη φορά προς την έξοδο. Περνάω τη σιδερένια πόρτα προς το φως το ήλιου και αυτή κλείνει πίσω μου, με αυτό τον ανατριχιαστικό ήχο που σου θυμίζει ταφόπλακα και σκέφτομαι ότι πρέπει όλοι να κάνουμε οτιδήποτε περνάει από το χέρι μας να σταματήσουν οι φυλακές να είναι άβατο. Να μπορεί να υπάρχει αλληλεπίδραση των κρατουμένων με την κοινωνία έτσι ώστε να μπορούμε να μιλάμε για σωφρονισμό και επανένταξη και όχι για αποθήκες ψυχών. Γιατί αυτό

“∆ώστε μας ρόλους και πάρτε μας την ψυχή” Οι ηθοποιοί-κρατούμενοι της παράστασης μιλούν στην «Εποχή»

• Σταύρος: Αν το θέατρο είναι αποκάλυψη, διαφυγή, όνειρο στη ζωή, τότε τι είναι, πώς λειτουργεί στη φυλακή; Υποκαθιστά, αντικαθιστά, αναπληρώνει τη ζωή που δεν ζεις. Είναι τροφή, ελπίδα, φαντασία. Κατά πόσο το «Βασιλικό κυνήγι του ήλιου», ένα αντισυμβατικό έργο που ανατρέπει καταστάσεις, μας αναγκάζει να σκεφτούμε, μας προβληματίζει, μας απελευθερώνει; Αυτό είναι το θέατρο για μένα. Αυτό είναι και το «Βασιλικό κυνήγι του ήλιου». • Πάνος: Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην ομάδα του θεάτρου και τους υπευθύνους της που με δέχτηκαν, κι έτσι οι μέρες μου έχουν γεμίσει με λίγη χαρά και κοινωνικότητα. Τα συναισθήματα που μου βγάζει -και τα οποία είναι πάρα πολλά και δεν θα τ’ αναφέρω- βγαίνουν μόνο σε αυτό το δίωρο. Μακάρι να ήταν περισσότερες οι ώρες. Όσον αφορά το έργο, είναι πολύ ενδιαφέρον και βασίζεται σε αληθινή ιστορία την οποία ξέρουμε όλοι. ∆ώστε μας ρόλους και πάρτε μας την ψυχή! Τελικά οι Ισπανοί εκείνοι ήταν πολύ καθάρματα... Ευχαριστώ τους πάντες! • Άρης: Στον ατελείωτο χρόνο αναμονής και σιωπής που βιώνουμε στην κράτησή μας, έχουμε μία δυνατότητα διαφυγής. Τη διαφυγή του μυαλού και του εαυτού μας μέσα από κάτι που μπορούμε να ταυτι-

το έργο να μην μπορεί να ανέβει και στις άλλες φυλακές, ώστε να παίξουν οι κρατούμενοι για τους κρατούμενους; Γιατί να μην ανέβει σε ένα θέατρο; Αυτοί οι άνθρωποι πλήρωσαν για ό,τι έκαναν με τη στέρηση της ελευθερίας τους δεν χρειάζεται να τους καταδικάζουμε σε απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, όπως και σε πλήρη αποκλεισμό από την κοινωνία. Βίκυ Μαγκλάρα

στούμε έστω και για λίγο. Αυτό μας το προσφέρει το θέατρο και για την παρούσα κατάσταση είναι κάτι μοναδικό! • Βασίλης: Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό σε εμένα. ∆εν έχω ξαναπάρει μέρος στο θέατρο. Και πόσο περισσότερο στη φυλακή. Είναι κάτι πρωτότυπο για μένα και με ευχαριστεί. Μου δίνει χρόνο, στον οποίο ξεφεύγω από της φυλακής τα δρώμενα και ελπίζω να μη σταματήσει. Να υπάρξουν κι άλλες παραστάσεις που θα μπορούσα να πάρω μέρος. Να μη σταματήσει εδώ. • Κώστας: Είναι η δεύτερη φορά που συμμετέχω στο θέατρο. Η πρώτη ήταν παντομίμα. Είναι κάτι το ωραίο που περνάω μέσα στη φυλακή. Είναι μια νέα εμπειρία για μένα. Μαθαίνω πράγματα, καινούργια πράγματα - και μου αρέσει . • Παύλος: Πολύ ωραία εμπειρία. Είναι κάτι πρωτόγνωρο για μένα και μέσα απ’ αυτό ένιωσα διάφορα συναισθήματα. Μου αρέσει θα ήθελα να το ξανακάνω. • Χόρχε: Το θέατρο είναι το μέσον που με βοηθάει να αποστασιοποιούμαι από τον εαυτό μου. Θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να παίξει σε μια παράσταση έστω μια μία φορά στη ζωή του. • Φάνης: Μου αρέσει το θέατρο και ο ρόλος που παίζω είναι πολύ ωραίος. Σαν πρώτη φορά που το κάνω είναι καλή εμπειρία για μένα. • Άϊμο: Με το θέατρο μπορώ να ξεφεύγω έστω και λίγο από την καθημερινότητα της φυλακής. Βγαίνω από τα προβλήματα και τις σκέψεις μου και λίγο παύω να νιώθω το εγώ μου. Αυτό με ανακουφίζει! • Ιμάντ: Περνάω πολύ καλά με την ομάδα.

Παρουσιάζοντας το «Τεχνο

δρομώ»

Το «Τεχνοδρομώ» είν αι ένα Σωματείο μη κε ρδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπό να προσεγγίσει μέσω του θεάτρου και άλλων τεχνών ευάλωτ ες πληθυσμιακές ομάδ ες και να λειτουργήσει θεραπευτ ικά στην κοινωνική έντ αξη των ομάδων αυτών. Έτσι ξεκ ίνησε το 2012 η γνωριμ ία τους με το Νοσοκομείο Αγ. Παύλ ος των φυλακών Κορυ δαλλού, όπου και δημιούργησαν μια θεατρική ομάδα, αρχικ ά από τον Γιάννη Νικολόπουλο που λίγο αργότερα με τη συνεργασία της Άννας Χατζηχρήσ του που αναλαμβάνει την διδασκαλία και εκπαίδευση των συμμετεχόντων. Τον Φεβρουάριο του 2014 ανέβασαν το πρ ώτο θεατρικό έργο «Κ » με σκοπό την αποδαιμονοποίηση τη ς οροθετικότητας. Η παράσταση που μόλις είδαμε ήταν η συ νέχεια της πρώτης.

37 χρόνια και κάτι μήνες… Τό ’χα όλη την ώρα στο νου μου το βράδυ των εκλογών, παρακολουθώντας την καταμέτρηση των ψήφων με συγκίνηση και αγωνία σε ένα μικρό εκλογικό τμήμα στο Μοσχάτο. Είχα μόλις περάσει τα 13, τέλος της Α΄ Γυμνασίου, όταν στρατεύτηκα στην Αριστερά. Έμαθα να μετράω τη ζωή μου με πορείες, διαδηλώσεις, κομματικές συνεδρίες, αφισοκολλήσεις… Έμαθα να μετράω τη ζωή μου με διαβάσματα που άνοιγαν τις λεωφόρους των οραμάτων και των ελπίδων… Η λέξη «σύντροφος» υπήρξε και είναι ακόμα (πιο προσεκτικά πια, μαθαίνεις με τα χρόνια πικρές αλήθειες) ιερή. 37 χρόνια και κάτι μήνες… Κι αν ήταν να ξανάρχιζα τη ζωή μου, πάλι τον ίδιο δρόμο θά ’παιρνα.

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

10 και μισή το βράδυ, φτάσαμε στην Αθήνα κι, όπως ανεβαίναμε από το Σύνταγμα προς την Κλαυθμώνος, η νύχτα ξαφνικά πλημμύρισε από τη ∆ιεθνή. Και από πρόσωπα χαμογελαστά και από χέρια που έσφιγγαν το ένα το άλλο με αισιοδοξία… Το ζούσαμε πράγματι ή το βλέπαμε σε ταινία; 37 χρόνια και κάτι μήνες. Για άλλους ήταν πολύ περισσότερα χρόνια και πολύ μεγαλύτερες θυσίες. Κάποιοι δεν ήταν πια ανάμεσά μας, δεν πρόφτασαν, έφυγαν νωρίς και μας έλειπαν πολύ. Τώρα που κόπασε η χαρά της γιορτής, τώρα που βλέπουμε τα δύσκολα μπροστά μας, τώρα απαιτείται ακόμη μεγαλύτερος αγώνας. Η κοινωνία να βγει από τη λογική της ανάθεσης, να στηρίξει κινηματικά και κριτικά, να ξαναμάθουμε την πραγματική συλλογική

πάλη και αυτό που εννοούσε η ρητορεία του συνδικαλισμού. Να αντέξουμε τη δημοκρατία, πραγματικά και ουσιαστικά. Να μην αφήσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ να αποχυμωθεί περιορίζοντας το κόμμα σε γραφειοκρατικές λειτουργίες. Να λειτουργήσει το κόμμα ουσιαστικά δίπλα στην κυβέρνηση, με προτάσεις και έλεγχο, συνομιλώντας με τα κινήματα που θα αντέξουμε να απελευθερώσουμε από επικίνδυνους εναγκαλισμούς και να παλέψουμε για να μείνουν ελεύθερα άρα λειτουργικά και γόνιμα. Ο ωραιότερος στίχος της «Αντιγόνης» παραμένει το προκλητικό της ερώτημα προς την Ισμήνη από τον πρόλογο ήδη της τραγωδίας: ήρθε η ώρα να δείξεις «τάχα εἴτ᾽ εὐγενεῖς πέφυκαμεν εἴτ᾽ ἐσθλῶν κακοί».

Αγάπη ή εξάρτηση;

∆ιεισδυτικό ψυχολογικό θέατρο από “Τα παράσιτα” της Βίβιεν Φράντσμαν στο Θέατρο του Ν. Κόσμου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

προκαλούνται κάποιοι έφηβοι από εικόνες φρίκης. Τα Παράσιτα είναι ένα έργο για τις ανθρώπινες σχέσεις. Στέρεα δομημένο, με γρήγορη εναλλαγή μικρών σκηνών κατά τις οποίες οι διάλογοι των δυο γυναικών αποκαλύπτουν την πορεία της σχέσης τους και τη διαμόρφωση των χαρακτήρων τους, τον ιδιαίτερο ψυχισμό της κάθε μιας, όπου η συγγραφέας δεν παρεμβαίνει με κανένα συναισθηματισμό ούτε με καμιά καταγγελτική διάθεση. ∆υσδιάκριτα όρια

τα δικά μας τώρα. Η Αμέλια Τζέντλμαν στην «Guardian» έκανε ίσως την πιο περιεκτική κριτική στο έργο «Τα παράσιτα» που παρουσιάζεται αυτόν τον καιρό στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου: «Βία, κακοποίηση, εξάρτηση […] αλλά δεν πρόκειται για μια τουριστική περιήγηση στον κόσμο της φτώχιας». Η Βίβιεν Φράντσμαν (Λονδίνο, 1971), η συγγραφέας του έργου, είναι εκπαιδευτικός σε σχολεία του Λονδίνου και συνεργάζεται από καιρό με την εταιρεία Clean Break. Πρόκειται για μια θεατρική εταιρεία που ιδρύθηκε το 1979 από δύο φυλακισμένες γυναίκες που ήθελαν να φέρουν μπροστά στα μάτια του κοινού τις ιστορίες φυλακισμένων γυναικών, ώστε να μελετηθεί το δύσκολο και πολύπλοκο θέμα της γυναικείας παραβατικότητας και του τρόπου που το νομικό σύστημα και η κοινωνία το αντιμετωπίζουν. Έτσι εδώ και 35 χρόνια η εταιρεία παραγγέλνει σχετικά έργα σε γυναίκες συγγραφείς. Τα Παράσιτα ήταν παραγγελία του Clean Break και η συνθήκη συγγραφής έχει σημασία τόσο στην επεξεργασία των χαρακτήρων και των καταστάσεων όσο και στη μορφή του έργου. Τα Παράσιτα περιγράφουν τη συνεξαρτησιακή σχέση δύο αδερφών, της Πινκ και της Ρόλι, εθισμένων στα ναρκωτικά. Ζουν στο περιθώριο, σε ένα

“

Η συνεξάρτηση μπορεί να εμφανιστεί σε όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα, σε όλες τις σχέσεις. Έμμεσα η συγγραφές μας καλεί να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να αντιμετωπίσουμε το τέρας της ανειλικρινούς αφοσίωσης και αγάπης.

σπίτι μικρό, ακατάστατο, βρώμικο, γεμάτο τμήματα επίπλων, μια φυλακή από σκουπίδια που τις κρύβει από τον αληθινό κόσμο και κρύβει απ’ αυτές τη ζωή. ∆εν είναι τυχαίο που στην πρώτη σκηνική οδηγία αναγράφεται. «Η φωλιά της Πινκ. Ένα χάος». Είναι κι αυτές αόρατοι άνθρωποι. Η κοινωνία τις προσπερνά, συνήθως με αδιαφορία, αν όχι με εχθρότητα. Επικίνδυνοι «άλλοι», «χαμένα κορμιά», παραδομένα στην «πρέζα»… «Ενημέρωση υπάρχει, ήξεραν πολύ καλά τι έκαναν, βάσανα και προβλήματα έχουν όλοι, δεν το ’ριξαν όλοι στις ουσίες…». Και δεν κατανοούν πως μέσα σ’ αυτό ακριβώς που λένε κρύβεται το πραγματικό ερώτημα που πρέπει να θέτει κανείς προσεγγίζοντας τους εξαρτημένους.

Χωρίς καταγγελτική διάθεση

Η Κατερίνα Μάτσα στο βιβλίο της «Περίπτωση Ευρυδίκη» μεταφέρει τη μαρτυρία μιας τοξικομανούς (σκληρή λέξη, όχι απλώς περιγραφική, φορτωμένη αρνητικές συνυποδηλώσεις: τοξικότητα, δηλητήρια, μανία, τρέλα, επικινδυνότητα…). Λέει η νεαρή κοπέλα: «Εγώ δεν έπινα πρέζα για να ξεχωρίζω. Έπινα για να μπορώ να αντέχω τον εαυτό μου. Πριν αρχίσω την πρέζα, αισθανόμουν νεκρή. Ούτε η χειρότερη ξεφτίλα της πρέζας δεν με έκανε να αισθανθώ όπως τότε». Για μένα, και ας μου συγχωρεθεί η πρωτοπρόσωπη αναφορά, είναι η πιο συγκλονιστική και η πιο ολοκληρωμένη ερμηνεία του προβλήματος της ουσιοεξάρτησης, αν όχι γενικότερα των εξαρτήσεων. Νομίζω μάλιστα ότι η Φράντσμαν έχει κατά νου μια τέτοια προσέγγιση του ζητήματος στο έργο της. Γιατί τα Παράσιτα δεν είναι ένα έργο για τον κόσμο των ναρκωτικών. Τότε, όσο κι αν προσπαθούσε να μην το κάνει, θα έπεφτε στην παγίδα του διδακτισμού. Προφανώς -εκπαιδευτικός ούσαξέρει πολύ καλά ότι με την τρομοκρατία της κατάντιας ποτέ κανείς δεν έφυγε από την κόλαση. Μάλιστα, οι έρευνες δείχνουν ότι ειδικά σε περιβάλλοντα εφήβων η ορμητική πορεία προς το δύσκολο θάνατο από ναρκωτικά προσλαμβάνεται θετικά, ίσως

Εδώ η Φραντσμαν δίνει ένα υπόδειγμα μοντέρνας ρεαλιστικής γραφής και πετυχαίνει ένα διεισδυτικό ψυχολογικό θέατρο, που τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει δώσει ιδιαίτερα σημαντικά δείγματα στις βρετανικές σκηνές (φρέσκα δείγματα του οποίου επιμένει ορθώς να φέρνει ταχύτατα στην Ελλάδα ο σκηνοθέτης Β. Θεοδωρόπουλος). Η Πινκ δεν αγαπά την Ρόλι, είναι εξαρτημένη από την ανάγκη της να την βοηθά για να υπάρχει η ίδια. Για να το πετύχει αυτό, την κρατά δέσμια των εξαρτήσεών της και εμποδίζει με δόλο κάθε της προσπάθεια να ξεφύγει και να πατήσει στα πόδια της. Φτάνοντας μέχρι το φόνο ενός αθώου παιδιού. Η Πινκ μας τρομάζει. Η συνεξάρτηση μπορεί να εμφανιστεί σε όλα τα κοινωνικά περιβάλλοντα, σε όλες τις σχέσεις (φιλικές, ερωτικές, γονεϊκές, πολιτικής στράτευσης ακόμη). Έμμεσα η συγγραφές μας καλεί να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να αντιμετωπίσουμε -όσοι χρειάζεται- το τέρας της ανειλικρινούς αφοσίωσης και αγάπης. Γιατί η αγάπη είναι προσφορά από το περίσσεμα. Μπορώ να είμαι μόνος και επιλέγω να είμαι μαζί σου. Έτσι μόνο έχει αξία. Μόνο που τα όρια εδώ είναι δυσδιάκριτα.

Άρτια υποκριτικά

Η σκηνοθεσία επέτρεψε στο κείμενο να εκδιπλώσει πολλές πτυχές του. Ζωντανή και γρήγορη, λιτή, βοηθήθηκε από τους φωτισμούς του Σάκη Μπιρμπίλη που παρακολουθεί τις εξελίξεις της τέχνης του και τις ενσωματώνει αφομοιωμένες γόνιμα στον προσωπικό του κώδικα και τα σκηνικά της Μαγδαληνής Αυγερινού που «έχτισε» μια πραγματική φωλιά για να ξεσκεπάσει όμως και όχι να καλύψει τη σχέση των κοριτσιών. Ευτύχησε η παράσταση υποκριτικά. Η υπογράφουσα τη στήλη ήταν από τους πρώτους κριτικούς που πρόσεξε και ανέδειξε το ταλέντο της Κόρας Καρβούνη, μια ηθοποιός που μέχρι τώρα δεν μας απογοήτευσε. Η Πινκ δουλεύτηκε στις λεπτομέρειές της για να αποδώσει τον εύθραυστο και ανασφαλή χαρακτήρα της, το κομφούζιο των συναισθημάτων ανάμεσα στην αγάπη, την εκδίκηση και την ανάγκη. Νομίζουμε ότι συνεχίζει ένα νήμα που είχε την αρχή του σε μια άλλη παράσταση στο ίδιο θέατρο («Σεξουαλικές νευρώσεις των γονιών μας» του Μπαίρφους) όπου ήταν φανερό ότι δεν διστάζει να «τσαλακωθεί» για να φτάσει στα μύχια της ψυχής της ηρωίδας της. Αποκάλυψη, ωστόσο, της παράστασης η νεαρή Ιωάννα Κολλιοπούλου. Η Ρόλι της είχε τον σπαραγμό στο απαιτούμενο μέτρο, ενώ απέδωσε εύστοχα το πιο δύσκολο κομμάτι, τις στιγμές που μπουμπουκιάζει ένα ιδιότυπο χιούμορ στα όρια της αυτογελοιοποίησης. Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

26 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

«Suono Italiano»

Ντόρα Μπακοπούλου «Carte blanche»

Ντόρα Μπακοπούλου προσκαλεί το κοινό σε μια ξεχωριστή περιπλάνηση στον κόσμο της μουσικής, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του νέου Κύκλου εκδηλώσεων «Πιανόραμα». Η διάσημη ελληνίδα πιανίστα αντιπαραθέτει ζωντανές και ηχογραφημένες ερμηνείες συνθέσεων από την εποχή του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ μέχρι σήμερα και τον Φίλιπ Γκλας, επιχειρώντας να ανιχνεύσει την εξέλιξη της μουσικής ιστορίας. Ταυτόχρονα, θα προσπαθήσει να αναδείξει τις διαφορές στα ηχοχρώματα του πιάνου και της ορχήστρας. Συνοδοιπόρος της στη μουσική της περιπλάνηση η πιανίστα Έλενα Χούντα. Η Ντόρα Μπακοπούλου γράφει στο σημείωμά της γι’ αυτό το νέο ταξίδι της στην εργογραφία της λόγιας μουσικής ανά τους αιώνες: «Με αυτή τη βραδιά, σκοπός μου είναι η έκθεση βασικών ρευμάτων, σε μια αντίστροφη αντιπαράθεση. Τα περισσότερα από τα έργα που επέλεξα γι’ απόψε, είναι αυτά που αγαπώ και μ’ έχουν συντροφέψει στη ζωή μου». Θα ερμηνευθούν ζωντανά οι ακόλουθες συνθέσεις: «Σισιλιάνα»

o «Suono Italiano» είναι ένας κύκλος συναυλιών που παρουσιάζει μερικούς από τους πιο σπουδαίους ιταλούς ερμηνευτές μουσικής δωματίου και διοργανώνεται σε συνεργασία με το CIDIM (Εθνική Επιτροπή Ιταλίας για τη Μουσική) και την υποστήριξη του ιταλικού υπουργείου Πολιτισμού. Στο πλαίσιο του κύκλου, το κοινό θα απολαύσει δύο λαμπρούς Ιταλούς καλλιτέχνες: τον κλαρινετίστα Καλότζερο Παλέρμο και τον πιανίστα Μικελάντζελο Καρμπονάρα, σε έργα Johannes Brahms, Carlos Guastavino, Ferruccio Busoni και Francis Poulenc. Ο Καλότζερο Παλέρμο, πρώτο κλαρινέτο της Ορχήστρας της Όπερας της Ρώμης, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους κλαρινετίστες στο διεθνές μουσικό στερέωμα. Ξεκίνησε νωρίς την καριέρα του αναλαμβάνοντας, από το 1993 έως το 1996, τη θέση του πρώτου κλαρινέτου στο Θέατρο «V. Bellini» στην Κατάνια, ενώ συχνά προ-

Θανάσης ∆ρίτσας “Στον προσωπικό μου άγγελο”

του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (1685-1750), «Σονάτα σε σι ελάσσονα» του Ντομένικο Σκαρλάττι (1685-1757), «Σονάτα σε λα ελάσσονα» (μέρος α΄) του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791), «Ιντερμέτζο από το Καρναβάλι της Βιέννης» του Ρόμπερτ Σούμαν (1810-1853), το έργο «La plus que lente» του Κλοντ Ντεμπισί (18621918), «Κοντσερτίνο» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975) και η σύνθεση «Vers la flamme, έργο 72» του Αλεξάντρ Σκριάμπιν (1872-1915). Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, τέλος, το απόσπασμα «Chasse Neige» αρ. 12 (από τις 12 Σπουδές υπερβατικής δεξιοτεχνίας) του Φραντς Λιστ (1811-1886) και τη «Μεταμόρφωση» του Φίλιπ Γκλας (γενν. 1937). Επίσης, θα ακουστούν ηχογραφημένα αποσπάσματα των εξής έργων: «Πιθοπρακτά» του Ιάνη Ξενάκη (1922-2001), «Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 2, έργο 10» του Άρνολντ Σένμπεργκ (1874-1951), «∆άφνις και Χλόη» του Μορίς Ραβέλ (1875-1937), «Τριστάνος και Ιζόλδη» (Πρελούδιο) του Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-1883), «Συμφωνία αρ. 7» του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827), Συμφωνία «Των παιχνιδιών» του Γιόζεφ Χάιντν (1732-1809), «Συμφωνία σε λα μείζονα» του Καρλ Φίλιπ Εμάνουελ Μπαχ (17141788) και «Κοράλ» από τα Κατά Ματθαίον Πάθη του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (16851750). Την Τρίτη 10 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής. Τιμές εισιτηρίων: 12, 20 ευρώ, ειδικές τιμές: 5 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 8 ευρώ (65+, πολύτεκνοι). •

ε γενικό τίτλο «Στον προσωπικό μου άγγελο», οι μουσικοί Παντελής Σταματέλος (βιολί) και Γιάννης Μιχαηλίδης (πιάνο) παρουσιάζουν έργα του συνθέτη Θανάση ∆ρίτσα για βιολί και πιάνο, με παρεμβολές αφήγησης από ποιητικές ιστορίες και μουσικά παραμύθια του ίδιου του συνθέτη αλλά και αποσπάσματα ποίησης του Μίλτου Σαχτούρη. Αφηγητής επί σκηνής θα είναι ο ίδιος ο συνθέτης. Ο Θανάσης ∆ρίτσας ως καρδιολόγος στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο έχει επίσης αναγνωρισθεί διεθνώς για την πρωτοποριακή του επιστημονική δραστηριότητα στη χρήση της μουσικής ως θεραπευτικού μέσου στη σύγχρονη ιατρική. Τη ∆ευτέρα 9 Φεβρουαρίου, στις 8μ.μ., στο Αμφιθέατρο Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη (Βασιλίσσης Σοφίας 9 & Μέρλιν). Εισιτήρια: 15, 10, 5 ευρώ.

σκαλείται για την ίδια θέση από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου και την Orchestra da Camera Italiana του Salvatore Accardo. Έχει πλούσια συναυλιακή δραστηριότητα στις σημαντικότερες πόλεις της Ιταλίας, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Ο Μικελάντζελο Καρμπονάρα γεννημένος το 1979 στο Σαλέρνο, ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές σε ηλικία πέντε ετών ενώ στην ηλικία των έξι ετών άρχισε να συνθέτει και να εμφανίζεται στο κοινό. Το 2003 έκανε το ντεμπούτο του στην Κίνα εμφανιζόμενος, μεταξύ άλλων, στο Κεντρικό Ωδείο του Πεκίνου. Τον Ιούνιο του 2007 έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης και σήμερα εμφανίζεται σε πολλές χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο. Τη ∆ευτέρα 9 Φεβρουαρίου, στις 9μ.μ., στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Τιμές εισιτηρίων: 7 και 5 ευρώ. •

«Θέλω να δω τον Πάπα»

δημοφιλέστατη και εξαιρετικά σκανδαλώδης για την εποχή της οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη ανεβαίνει στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου Ολύμπια ως νέα παραγωγή. Το «Θέλω να δω τον Πάπα» είναι ένα από τα έργα σύγχρονης αστικής θεματολογίας του Σακελλαρίδη, στα οποία υποσκάπτονται τα θεμέλια της αστικής ζωής, ενώ ασκείται βιτριολική κριτική στο θεσμό της οικογένειας. Ακολουθώντας, βεβαίως, τα πρότυπα του είδους, ο συνθέτης επιδεικνύει ιδιαίτερη μουσικοθεατρική επινοητικότητα στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων που δυναμιτίζουν τις σταθερές της οικογενειακής ζωής. Το ομότιτλο τραγούδι όχι μόνο τραγουδήθηκε, αλλά έγινε και νούμερο επιθεωρήσεων και οπωσδήποτε το μεγάλο σουξέ εκείνης της χρονιάς και βέβαια προκάλεσε τις αντιδράσεις από την Καθολική Εκκλησία, που διαμαρτυρήθηκε για το σκανδαλιστικό περιεχόμενο της οπερέτας και τη γελοιοποίηση του αρχηγού της. Το αποκορύφωμα της σκανδαλώδους διαδρομής του έργου ήρθε στις 11 ∆εκεμβρίου του 1921, όταν το ομότιτλο τραγούδι έγινε αφορμή ενός φόνου μπροστά από την Καθολική Εκκλησία του Πειραιά. Συντελεστές της παράστασης: Μουσική διεύθυνση: Ανδρέας Τσελίκας - Γιώργος Αραβίδης, σκηνοθεσία: Βασίλης Παπαβασιλείου, σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Ζιάκας, φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ, διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Πρωταγωνιστούν ως εξής: Βαρονάς: Παύλος Μαρόπουλος - Κωστής Ρασιδάκης, Κύριος Λατρούδης: Βαγγέλης Χατζησίμος - Σταμάτης Μπερής, Κυρία Λατρούδη: Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη - Λυδία Αγγελοπούλου, Άννα: Έλενα Κελεσίδη - ∆έσποινα Σκαρλάτου, Ανδριανός: ∆ημήτρης Πακσόγλου - Νίκος Στεφάνου, Ρίτα: Γεωργία Ηλιοπούλου - Μαρία Κόκκα, ∆ημοσθένης: Θανάσης ∆ήμου, Ενωματάρχης: Κώστας Ντότσικας - Κώστας Μαυρογένης, Μίμης: Νίκος Τσαούσης - Αναστάσιος Στέλλας, Πέτρος: Μανώλης Λορέντζος - Σταύρος Γιαννούλης. Συμμετέχουν η Ορχήστρα, η Χορωδία της ΕΛΣ. Στις 14, 15, 18, 20, 21, 22 Φεβρουαρίου & 17, 19 Απριλίου, στις 8μ.μ., στο Θέατρο Ολύμπια. Εισιτήρια: 15, 25, 30, 40 ευρώ, παιδικό & φοιτητικό 15 ευρώ.

Αφιέρωμα στον Θεόδωρο Αντωνίου

ο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, συνεχίζοντας την παράδοση των Εργαστηρίων Νέων Συνθετών, παρουσιάζει, ένα αφιέρωμα στον Θόδωρο Αντωνίου για τα 80ά γενέθλιά του. Ο γνωστός συνθέτης, μαέστρος και πανεπιστημιακός, είναι ένας από τους διαπρεπέστερους και πολυγραφότερους σύγχρονους καλλιτέχνες. Είναι επίσης Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών από το 1989. Ήδη από το 1997, πραγματοποιεί σειρά εργαστηρίων νέων ελλήνων συνθετών στο ΜΜΑ, με σκοπό την ανάπτυξη της εκπαιδευτικής-δημιουργικής συνεργασίας ανάμεσα στον μαέστρο, τον συνθέτη και τους μουσικούς. Στα φετινά Εργαστήρια θα ακουστούν έργα τα οποία επελέγησαν από επιτροπή ελλήνων συνθετών και αρχιμουσικών. Το πρόγραμμα αρχίζει με τον Χορό των ξωτικών για ενόργανο σύνολο του ∆ημήτρη Τσιμπάνου. Ακολουθεί η σύνθεση Carthago_Delenda_Est (2014) για ενόργανο σύνολο που υπογράφει ο Άγγελος Μαστραντώνης. Το πρώτο μέρος της συναυλίας-αφιερώματος στα 80ά γενέθλια του Θόδωρου Αντωνίου θα κλείσει με το έργο Annus Rubini [Η χρονιά του ρουμπινιού] (2014) για οκταμελές ενόργανο σύνολο της Ειρήνης Χατζηθέμελη. Το δεύτερο μέρος θα αρχίσει με τη σύνθεση Labyrinth (2013) για ενόργανο σύνολο της Λίνας Τόνια. Ακολουθεί η σύνθεση Constructions for a picture (2014) και πάλι για ενόργανο σύνολο της Μαρίας Γούβαλη. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με τη Φρεναπάτη (2011-14) για ενόργανο σύνολο του Γιώργου Παπαμήτρου. Ερμηνεύει το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής (ΕΣΣΜ). Στο πόντιουμ ο Θόδωρος Αντωνίου. Την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος. Τιμές εισιτηρίων: 12, 20 ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 8 ευρώ (πολύτεκνοι, 65+).

1081

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

Τα ορφανά του Τσαουσέσκου Άκης Παπαντώνης «Καρυότυπος» Εκδόσεις Κίχλη Νοέ. 2014

δώ και μια πενταετία, ίσως και παραπάνω, όταν οι μεν φωνάζουν στις πορείες το σύνθημα “Είμαστε όλοι μετανάστες” ή το γράφουν στους τοίχους, οι άλλοι τους αποκαλούν “τα ορφανά του Τσαουσέσκου”, ξεθάβοντας τον χαρακτηρισμό από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας, όπως λέγανε παλαιότερα. Αν και το 2014, με τη συμπλήρωση 25 χρόνων, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί ξαναθυμήθηκαν την εκτέλεση του ζεύγους Τσαουσέσκου, ανήμερα Χριστούγεννα του 1989, που μαγνητοσκοπημένη έκανε τον γύρο του κόσμου. Και τα μεθεόρτια, με τα φώτα της επικαιρότητας σταθερά στραμμένα στο Βουκουρέστι, όταν τα ΜΜΕ εισχωρούσαν στα κοινωφελή Ιδρύματα, όπου στεγαζόταν ο υπερπληθυσμός παιδιών, ορφανών και μη, που είχε προκύψει κατά τη διακυβέρνηση του Νικολάε Τσαουσέσκου. Τότε η διεθνής κοινή γνώμη πληροφορήθηκε για το φιλόδοξο πρόγραμμα “δημογραφικής αναγέννησης”, που είχε αναλάβει προσωπικά μετά το 1980 η σύζυγός του, η χημικός Έλενα Πετρέσκου. Αντικρίζοντας ο ∆υτικός Κόσμος στους τηλεοπτικούς δέκτες τις εικόνες των παιδιών, εκδηλώθηκε πρώτα ένα κύμα αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας και στη συνέχεια, υιοθεσιών. Χάρις, λοιπόν, στα συνθήματα των δυο πλευρών, των μεν που συλλήβδην αποκαλούνται “αριστερά” από τους δε, που αυτοαποκαλούνται “Έλληνες εθνικιστές”, πρωτάκουσαν για “τα ορφανά του Τσαουσέσκου” και οι νεότεροι, οι ομήλικοι των ορφανών, που γεννήθηκαν στην Αθήνα της Μεταπολίτευσης. Αν και κάποιοι, όπως τα παιδιά “των ορφανών του Τσαουσέσκου”, είχαν μάθει την ιστορία εξ απαλών ονύχων, μαζί με το “Είμαστε όλοι μετανάστες”, όταν ακόμη τα “καραβάνια” από Βορρά ήταν μετρημένα και τα θαλασσινά “περάσματα” δεν είχαν ξεκινήσει. ε αυτήν την ομάδα, ανήκει, τουλάχιστον ηλικιακά, ο Άκης Παπαντώνης, ο οποίος, στις θεματικές επιλογές των πεζών του, περνάει από το ένα σύνθημα στο άλλο. Γεννημένος το 1978, έκανε την πρώτη του εμφάνιση στον δεύτερο διαγωνισμό διηγήματος, «HOTEL-Ένοικοι γραφής», του 2007, με θέμα το “Είμαστε όλοι μετανάστες”. Ίσως δεν είναι τυχαίο, ότι στον συγκεκριμένο θεματικό διαγωνισμό, και όχι στον προηγούμενο ή τον επόμενο, διακρίθηκαν ο Χρίστος Κυθρεώτης, που είχε αποσπάσει το βραβείο, και οι Γιάννης Τσίρμπας, Ιάκωβος Ανυφαντάκης. Γεννημένοι και οι τέσσερις την περίοδο 1976-1983, διπλωματούχοι πανεπιστημιακών σχολών, με μεταπτυχιακές σπουδές, όπου οι δυο ακολούθησαν πανεπιστημιακή σταδιοδρομία, ο Παπαντώνης εκτός Ελλάδος, σήμερα επίκουρος καθηγητής. Παράλληλα, και οι τέσσερις εμφανίζονται ως κριτικοί βιβλίου. Εξέδωσαν το πρώτο τους βιβλίο, τρεις νουβέλες και μία συλλογή διηγημάτων, τη διετία 2013-14, και έτυχαν θερμής κριτικής υποδοχής. Οι δυο επανήλθαν στο ίδιο θέμα. Ο Τσίρμπας με τη νουβέλα του, «Η Βικτώρια δεν υπάρχει» και ο Παπαντώνης, με διήγημα. Επέλεξε τους μετανάστες ως θέμα για τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό «Λόγω Τέχνης», στον οποίο δεν προσδιορίζεται το θέμα, αλλά αντ’ αυτού, ορίζεται μία μικρή ομάδα λέξεων, οι οποίες θα πρέπει να εμφανίζονται στα διηγήματα. Στον τρίτο διαγωνισμό, του 2012, με το «Φωνές με λέπια», απέσπασε το Τρίτο Βραβείο, ενώ ο Τσίρμπας, με το «Θερμοκοιτίδα», δια-

κρίθηκε με τον Τρίτο Έπαινο. Η απορία που μας γέννησε η τρίτη νουβέλα της ομάδας των πρωτοεμφανιζόμενων, η εφετινή του Παπαντώνη, είναι το γιατί επιλέγει μία τόσο ειδική περίπτωση, όπως “τα ορφανά του Τσαουσέσκου”. Για το θέμα του, που είναι το βάρος των πρώτων βιωμάτων στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, θα μπορούσε να αρκεστεί σε πιο κοινές περιπτώσεις, όπως τα παιδιά των Ιδρυμάτων, του πρώην Ανατολικού Μπλοκ αλλά και του ∆υτικού Κόσμου, ακόμη και τους τρόφιμους των γηγενών Ιδρυμάτων. Αν, μάλιστα, υιοθετήσουμε τις απόψεις της Ελβετίδας ψυχαναλύτριας Άλις Μίλλερ («Η απαγορευμένη γνώση»), δεν χρειάζεται καν τρόφιμος Ιδρύματος, καθώς η κακοποίηση και “ο ακρωτηριασμός της ψυχής” συχνά συμβαίνουν μέσα στην ίδια την οικογένεια. Άλλωστε, ο ίδιος, στο διήγημα, «Το πολύ σύντομο ταξίδι του κ. Ρ», που γράφει μετά τη νουβέλα, με κάποια δάνεια από αυτήν μαζί με δικά του σχόλια από την παρουσίασή της στον Τύπο, πλάθει έναν ήρωα, με παρόμοια ψυχολογικά προβλήματα, αλλά προερχόμενο από μια τυπική οικογένεια. Εκεί, η μόνη ένδειξη της δύσκολης ενδοοικογενειακής συνύπαρξης είναι το ότι κόβει τον ομφάλιο λώρο και εγκαταλείπει την οικογενειακή εστία αμέσως μετά το θάνατο της μητέρας του. Παραμένει, πάντως, ως κοινό στοιχείο, ο αφηγηματικός τρόπος, συμβάλλοντας στη διάκριση από το αγγλικό περιοδικό, «OpenPen». Όπως, όμως, έδειξε ο Παπαντώνης ήδη από το πρώτο του διήγημα, το «Αλμυρά μουστάκια», ανήκει στην ομάδα των συγγραφέων, που θηρεύει το εξαιρετικό. Στα δέκα διηγήματα του τομιδίου, «Είμαστε όλοι μετανάστες», μόνο αυτός δεν αρκέστηκε σε έναν συνήθη αφηγητή, αλλά προτίμησε σκεπτόμενο σκύλοαφηγητή. Αντιστοίχως, στη νουβέλα, έχει επιτύχει να ξεφύγει από τα πλαίσια του συνηθισμένου, με την επιλογή ως κεντρικού προσώπου ενός βιολόγου, που βρίσκεται στην Οξφόρδη, ως μέλος ερευνητικού προγράμματος για τις επιπτώσεις, που έχει η απομάκρυνση του νεογνού ποντικιού από τη γεννήτορα στη συμπεριφορά του. Κινούμενος ο ήρωάς του στον διεπιστημονικό χώρο μοριακής βιολογίας και βιοψυχολογίας, μεταφέρει τα όποια πειραματικά αποτελέσματα στα επακόλουθα των παιδικών τραυμάτων. Όπου το ενδιαφέρον του δεν είναι αμιγώς επιστημονικό, ούτε ορμάται από κοινωνική ευαισθησία, αλλά εγωιστικό, κεντρωμένο στη δική του περίπτωση. Ο Παπαντώνης εστιάζει στην ψυχογράφηση ενός υιοθετημένου παιδιού, που απέκτησε αργά, γύρω στα δέκα, θετή οικογένεια, με αποτέλεσμα να συγκρατεί μνήμες από την προηγούμενη ζωή του. Μόνο που δεν αρκείται σε αυτό, αλλά εστιάζει στην εξαιρετική περίπτωση ενός παιδιού προερχόμενου από “τα ορφανοτροφεία του Τσαουσέσκου”. Κατά μία άποψη, αυτός είναι ένας τρόπος να προσδώσει κάποιο ιστορικό βάθος στο θέμα του. Κατά τη δική μας, αυτή η επιλογή καθιστά μια πρωτότυπη νουβέλα υπαρξιακού χαρακτήρα και ελλειπτικής γραφής, γριφώδη. Από την πλευρά της κριτικής υποδοχής, πάντως,

εξασφαλίζει στο βιβλίο εκτενή εγκωμιαστικά δημοσιεύματα. Ταυτόχρονα, όμως, εκτρέπει το σχολιασμό “στο δράμα των ορφανών του Τσαουσέσκου”. Το παράδοξο με τις συγκεκριμένες κριτικές, αλλά και σχετικά άρθρα ή αναρτήσεις σε ηλεκτρονικά περιοδικά, είναι η μονομερής αναφορά στα προ εικοσιπενταετίας γεγονότα στη Ρουμανία, παρόλο που αντλούν πληροφόρηση από την πρόσφατη αρθρογραφία του αγγλικού και αμερικανικού Τύπου, όπως η λονδρέζικη «Guardian» ή το νεοϋορκέζικο περιοδικό «New Republic», όπου το χτες μνημονεύεται σε σύγκριση με το σήμερα. Με αφορμή και τις πρόσφατες εκλογές στη Ρουμανία, γίνεται εκτενής αναφορά στη σημερινή κατάσταση της χώρας. Αν το 1989, με το “baby boom” επί Τσαουσέσκου, τα παιδιά των Ιδρυμάτων έφταναν τα 100.000, σήμερα, παρά τη μεγάλη συρρίκνωση του πληθυσμού, υπερβαίνουν τις 60.000. Αλλά και τα εκτός Ιδρυμάτων παιδιά, λόγω της εκτεταμένης οικονομικής κρίσης, ήδη από βρεφικής ηλικίας, αντιμετωπίζουν άκρως δυσμενείς συνθήκες. Σύμφωνα με την «Guardian», δημοσκόπηση του πανταχού παρόντος Ιδρύματος Σόρος έδειξε, πως ποσοστό μεγαλύτερο του ενός τρίτου των γεννηθέντων μετά το 1989 πιστεύει ότι η ζωή επί κομουνιστικού καθεστώτος ήταν καλύτερη. Όσο για τους αμερικανούς επιστήμονες, με βάση τα δεδομένα για “τα ορφανά του Τσαουσέσκου”, στρέφονται στα δικά τους παιδιά. Ανακαλύπτουν πόσο επισφαλείς είναι οι συνθήκες στους βρεφικούς τους σταθμούς, πόσο μεγάλος είναι ο αριθμός των άγαμων γυναικών που αδυνατούν να φροντίσουν έστω και στοιχειωδώς τα βρέφη τους, ή ακόμη, πόσο πολυπληθείς είναι οι αλκοολικοί και γενικώς βίαιοι γονείς. σο αφορά τον Παπαντώνη, επιλέγει ως κεντρικό πρόσωπο ένα ορφανό του Τσαουσέσκου, αλλά δεν βαραίνει την αφήγηση με “το δράμα των ορφανών του Τσαουσέσκου”. Αν καταλήγει σε μια αινιγματική για το ευρύτερο κοινό αφήγηση, σε αυτό συμβάλλει ο πλάγιος τρόπος που αποκαλύπτεται η ρουμανική ταυτότητα του ήρωά του. Εκείνος θυμάται “ένα παλιό ρουμάνικο έθιμο”, μια “εργατική πολυκατοικία του πρώην Ανατολικού Μπλοκ”, τον Μπαχλούι, το Ιάσιο, ενώ, “στο μυαλό του πηγαινοέρχεται η λέξη Τσαουσέσκου”, “τα ορφανοτροφεία του Τσαουσέσκου”, “τα ποντίκια του Τσαουσέσκου”, η Έλενα Τσαουσέσκου, και ο αριθμός 770/1966. Αυτά βρίσκονται φαινομενικά σκόρπια στην αφήγηση. Στην ουσία, είναι επιμελώς τοποθετημένα σε ένα προσεκτικά δομημένο πεζό. Παρόλα αυτά, ποιος γνωρίζει ότι ο Μπαχλούι, είναι ο αποδιδόμενος ελληνιστί Μπαλούι, παραπόταμος του Προύθου, που διασχίζει το Ιάσιο. Ή, πως ο κωδικός αριθμός αναφέρεται στο Ψήφισμα 770 του 1966, που υπέγραψε ο Τσαουσέσκου για να αυξήσει τον πληθυσμό της χώρας και το οποίο απαγόρευε αντισύλληψη και έκτρωση σε γυναίκες κάτω των σαράντα ετών με λιγότερα από τέσσερα παιδιά. Λόγω των σπουδών μοριακής βιολογίας του Παπαντώνη και του κατ’ εικόνα και ομοίωση ήρωά του, τουλάχιστον ως προς τα γνωστά βιογραφικά στοιχεία του

συγγραφέα, στη νουβέλα πολλοί θα σκοντάψουν σε άγνωστες λέξεις, ξεκινώντας από τον τίτλο. Για τον οποίο, όμως, έχει προβλεφθεί ο ορισμός του στο οπισθόφυλλο. Για τα υπόλοιπα, ας μην λησμονούμε, ότι η επιστημονική ορολογία πορεύτηκε με δάνεια από την ελληνική, με αποτέλεσμα, η ελληνική αντίστοιχη ορολογία, που προέκυψε εκ των υστέρων, να έχει πλημμυρίσει αντιδάνεια. Η νουβέλα συνδυάζει, όπως και τα διηγήματά του, δυο είδη λόγων. Το κυρίως σώμα αποτελείται από 27 κεφάλαια, τα 22 σε κανονική αρίθμηση, δυο ένθετα που τιτλοφορούνται “Ιντερμέδια” και τρία πρόσθετα, με τίτλους, τα δυο φυλετικά χρωμοσώματα (“Χ”, “Ψ”) και το καταληκτικό, τη λέξη “Γιορτή”. Σε αυτά παρεμβάλλονται σε ορισμένα σημεία, ώστε να δένουν με την ανέλιξη της ιστορίας, έξι ηλεκτρονικά μηνύματα του ερευνητή προς τον επικεφαλής του εργαστηρίου και δυο του δεύτερου, απαντητικά. Το κυρίως σώμα, σε τρίτο πρόσωπο, είναι μία ψυχαναλυτικής φύσης παρακολούθηση εαυτού, κλινικής λεπτολογίας. Τα “Ιντερμέδια”, σε πρώτο πρόσωπο, είναι συναισθηματικά φορτισμένες αφηγήσεις. Ενώ, τα ηλεκτρονικά μηνύματα, υπό μορφή αλληλογραφίας, δίνουν περιγραφή των πειραμάτων. συγγραφέας δεν επιβαρύνει τη νουβέλα του με πραγματολογικά στοιχεία. Μόλις μία αναφορά στο ιστορικό των πειραμάτων: “σκεφτόταν τα πειράματα των Λέβιν και Χάρλοου, τις παρατηρήσεις της Κάρλσον”. Μάλλον κρυπτική. Γιατί ποιος έχει ακουστά τα πρώτα πειράματα με ποντίκια του Σέυμουρ Λέβιν, το ’50, ή τον “λάκκο της απελπισίας”, όπως αποκαλούσε ο Χάρρυ Χάρλοου τα κλουβιά, στα οποία απομόνωνε νεογέννητους πιθήκους για να μελετήσει τις οργανικές αλλοιώσεις, προκαλώντας την μήνιν της επιστημονικής κοινότητας. Ή, ακόμη, τη μαθήτριά του, Μαίρη Κάρλσον, που είχε την τύχη το 1990 να μελετήσει “τα ορφανά του Τσαουσέσκου”. Αλλά και η επιμελημένη σύνταξη των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, όπου, κατά την μεταμοντέρνα συνθήκη, ο συγγραφέας αναμιγνύει το γνήσιο με το πλαστό, από λιγοστούς θα εκτιμηθεί. Λ.χ., τα πειράματα της Στάσυ Ντρούρυ μεταφέρονται από το Tulane Πανεπιστήμιο της Νέας Ορλεάνης στο Tufts της Βοστώνης. Σημαντικότερο είναι ότι παρουσιάζει ως αντικείμενο τους “τη μακροπρόθεσμη μνήμη της στοργικότητας”. Όταν τα πειράματα σε ποντίκια της αμερικανίδας ερευνήτριας δείχνουν μόνο ότι το υπερβολικό στρες κατά τη βρεφική ηλικία επιφέρει βράχυνση των άκρων των χρωμοσωμάτων. ∆ηλαδή, κονταίνουν τα τελομερή των χρωμοσωμάτων, που σημαίνει πρόωρη γήρανση και μειωμένη αμυντική ικανότητα του οργανισμού σε σειρά σοβαρών ασθενειών. Ουδεμία σχέση έχουν με τη στοργή ή την ενδοστρέφεια, που, τουλάχιστον προσώρας, βρίσκονται εκτός πειραματικής καταγραφής. Θεωρούνται απότοκα του περιβάλλοντος, όπως η ομοφυλοφιλία, η οποία, μυθιστορηματική αδεία, σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα, πιθανολογείται ως γονιδιακά προσδιοριζόμενη. Αν συγκρατήσουμε τον Παπαντώνη για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου, δεν θα είναι χάρις στα καινοφανή χαρακτηριστικά της υπόθεσης, αλλά για τον κεντρικό χαρακτήρα της νουβέλας. ∆εν έχει υποστεί κάποια εγκεφαλική βλάβη όπως τα ποντίκια της Ντρούρυ, μόνο “ακρωτηριασμό” της συναισθηματικής του ανάπτυξης. ∆εν είναι ο ξένος στην Οξφόρδη. ∆εν είναι ο απόξενος στο σπίτι του και στην Αθήνα. ∆εν είναι ο αδιάφορος στο χώρο εργασίας. ∆εν είναι ο αμέτοχος στη σεξουαλική συνεύρεση. Είναι

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

∆υο ξεχωριστές μουσικές βραδιές

Μιχάλης Κατζουράκης. Παραλλαγές 1954-2014

Ο Γιάννης Πατίλης

Εταιρεία Συγγραφέων, στο πλαίσιο της έκθεσης - πολυθέαμα «Βίοι παράλληλοι» διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων, στο Κέντρο Τεχνών - Πάρκο Ελευθερίας (Βασιλίσσης Σοφίας, πίσω από το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου). Τη ∆ευτέρα 9 Φεβρουαρίου, στις 7μ.μ., θα πραγματοποιηθεί συναυλία με τον Σάκη Παπαδημητρίου στο πιάνο και την Γεωργία Συλλαίου στο τραγούδι, με τίτλο «Πρώτη κίνηση». Ο Σ. Παπαδημητρίου και η Γ. Συλλαίου θα παρουσιάσουν μια επιλογή από το έργο μιας εικοσαετίας. Συνθέσεις και τραγούδια τους από θεατρικές παραστάσεις, ταινίες βωβού κινηματογράφου, ποιητικά αφιερώματα: Ποιήματα της Σαπφούς, των Samuel Beckett, Bertolt Brecht, Vittorino Curci, Tom Waits, Boris Vian, Guillevic και Robert Creeley. Ανοιχτές ερμηνείες του αρχαιοελληνικού «Ύμνου εις Μούσαν», μιας σεφαραδίτικης μελωδίας και δυο τραγουδιών, του Μάρκου Βαμβακάρη και του Tom Waits. Την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου, στις 7μ.μ., θα πραγματοποιηθεί μια μουσικοποιητική βραδιά αφιερωμένη στον Γιάννη Πατίλη. Στην εκδήλωση, τραγούδια του Γιάννη Πατίλη της δεκαετίας του ’60 θα ερμηνεύσουν οι μουσικοί: ∆ημήτρης Βαρελόπουλος (ακουστική κιθάρα τραγούδι), Iωάννα Κάππου (τραγούδι), Aλέξανδρος Καψοκαβάδης (κλασική κιθάρα & τραγούδι). Ακόμη, ο συνθέτης Χάρης Βρόντος θα παρουσιάσει έργα του σε ποίηση του Γιάννη Πατίλη, όπου θα συμμετέχουν οι μουσικοί: Χρήστος Γκίνος (κλαρινέτο), Τίτος Γουβέλης (πιάνο), Μάιρα Μηλολιδάκη (σοπράνο), Κλαίρ Ντεμελενάρ (βιολοντσέλο). Ποιήματά του θα διαβάσει ο ίδιος ο Γιάννης Πατίλης. Η είσοδος είναι ελεύθερη και στις δύο εκδηλώσεις. •

ο πολύπλευρο εικαστικό έργο του Μιχάλη Κατζουράκη ξεδιπλώνεται στην πρόσφατη αναδρομική του έκθεση, αναδεικνύοντας, τη στενή του σχέση με τη φωτογραφία. Αυτό που τον απασχολεί είναι τα ίχνη που αφήνουν οι άνθρωποι με τις επεμβάσεις τους στην πόλη και προκειμένου να συλλέξει αυτά τα ίχνη, περπατά εντός της για να τα εντοπίσει, να τα παρατηρήσει αλλά και να καταγράψει τις μεταβολές του αστικού τοπίου, καθώς ξαναπερνά από τα ίδια μέρη με διαφορά ετών. Στην παρούσα έκθεση, που διαρκεί μέχρι τις 5 Απριλίου, το φωτογραφικό αρχείο του καλλιτέχνη παίζει πρωτεύοντα ρόλο, δεδομένου ότι αποτελεί τον τόπο μέσα από τον οποίο προκύπτουν οι αφηγήσεις. Παράλληλα, όμως, μέσω αυτού φανερώνεται ο τρόπος που το ίδιο το έργο μετασχηματίζει το χώρο της πόλης. Παρότι η έκθεση καλύπτει σχεδόν έξι δεκαετίες πειραματισμών με τη φόρμα, το χρώμα και την ύλη, αυτή δε σηματοδοτεί το τέλος μιας εικαστικής πορείας αλλά ένα σημείο συνάντησης, προτού ο καλλιτέχνης ξεκινήσει τη νέα του εικαστική διαδρομή στην πόλη. Ωράριο: Πέμπτη, Κυριακή 10π.μ. - 6μ.μ., Παρασκευή, Σάββατο 10π.μ. - 10μ.μ. Μουσείο Μπενάκη - Κτίριο Οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, Αθήνα, τηλ.: 2103453111)

∆ιάφανος χρόνος

νεαρή καλλιτέχνις Έλλη Κουτσουκέλλη παρουσιάζει 30

Τα ορφανά του Τσαουσέσκου ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27 όλα αυτά και κάτι πολύ περισσότερο, ο ξένος μέσα στο σαρκίο του. “Χτίζει τη ρουτίνα του”. Μένει “στο κλουβί του”, κι ας είναι ανοιχτή η πόρτα. Το είδος του θανάτου του και ο τρόπος που προοικονομείται στο πρώτο κεφάλαιο δείχνει το αναπόδραστο μίας παρόμοιας ψυχολογικής αναπηρίας. Παρεμπιπτόντως, μήπως παρεισέφρυσε τυπογραφικό σφάλμα ως προς την ημέρα στο πρώτο κεφάλαιο; Μήπως, όχι Πέμπτη, αλλά ∆ευτέρα, που έπεφτε η 2α Ιαν. 2012, κατά την οποία, τελικά, επέρχεται το μοιραίο; Μ. Θεοδοσοπούλου

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015 Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

έργα με μελάνι σε χαρτί μεγάλων διαστάσεων και με θεματική αφετηρία όψεις και εσωτερικά ιστορικών κτιρίων. Το μελάνι χρησιμοποιείται με το βάρος του λαδιού, σε συμπαγείς πάστες που αναδεικνύουν τα ίχνη μιας χειρονομιακής ζωγραφικής, ενώ το άσπρο του χαρτιού, το μοναδικό φόντο αυτών των συνθέσεων, υποδύεται ένα απόλυτο φως που μπαινοβγαίνει αμείλικτο στα χαλάσματα ναών και σπιτιών, και τα εξαϋλώνει προβάλλοντας στις μαύρες επιφάνειές τους τη δύναμη μιας μετέωρης ομορφιάς. Αποκαλύπτοντας τις κρυφές δομές του μελανιού, που εδώ ταυτίζονται με τους φθαρμένους σκελετούς των αρχιτεκτονημάτων, τα έργα της καλλιτέχνιδας περνούν από την αφαιρετική αναπαράσταση της εξωτερικής πραγματικότητας στη μνημειακή απόδοση μιας εσωτερικής θέασης του κόσμου. Η έκθεση διαρκεί μέχρι τις 7 Μαρτίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 2.30μ.μ. και 6.30μ.μ. - 9.30μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 3μ.μ. Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης (Ξενοκράτους 7, Αθήνα, τηλ.: 2107244552)

Περί Ορίων

τις 12 Φεβρουαρίου εγκαινιάζεται η ατομική έκθεση της Ηούς Αγγελή, παρουσιάζοντας μια σειρά έργων που διαπραγματεύονται το θέμα των ορίων. Η δουλειά αυτή αποτελεί μια τοπογραφία – πολλές φορές αδιόρατων– ορίων, τα οποία συνθέτουν ένα καινούργιο τοπίο, αυτό που δημιουργείται από τον ιστό που υφαίνουν οι προσδιορισμοί του «ορίζω και περιορίζω». Παρατηρούμε, λοιπόν, μια χαρτογράφηση από σημάδια στο έδαφος, σημαδούρες στο νερό ή σκηνές στις κατοικημένες περιοχές. Μπάρες που μοιάζουν με κλωστές σηματοδοτούν το συμβολισμό του κλουβιού με την αρχετυπική έννοια του περιορισμού, ενώ τα επίπεδα του τοπίου διαφοροποιούνται από το κατοικημένο στο ακατοίκητο, από το εύφορο στο άγονο, από το προσωπικό στη δημόσιο. Η έκθεση διαρκεί έως τις 14 Μαρτίου. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11π.μ. - 3μ.μ. και 5 -

8μ.μ., Τετάρτη 11π.μ. - 3μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 2μ.μ. Zoumboulakies Galleries (Πλατεία Κολωνακίου, Αθήνα, τηλ.: 2103608278)

Φτιάχνω το δικό μου σπιτικό

ο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΜΣΤ Χωρίς Σύνορα, οργάνωσε σε συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ εν δράσει, εκπαιδευτικό πρόγραμμα στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού. Στην πρώτη φάση του προγράμματος τα μέλη της θεραπευτικής κοινότητας προσεγγίζουν το θέμα του σπιτιού μέσω έργων σύγχρονης τέχνης, τα οποία αναδεικνύουν το σπίτι ως οίκημα, ως καταφύγιο, ως τόπο απομόνωσης, περισυλλογής κ.ά. Κατά τη δεύτερη φάση πραγματοποιείται εργαστήρι με τη συνεργασία της εικαστικού Αϊλίν Μπότσφορντ, όπου τα μέλη της ομάδας χρησιμοποιούν ποικίλα υλικά και μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως χαρτόνι, ύφασμα, φως αλλά και το γραπτό λόγο, προκειμένου να δημιουργήσει η καθεμία συμμετέχουσα το δικό της σπιτικό και όλες μαζί μια κοινότητα. Το πρόγραμμα διαρκεί μέχρι την άνοιξη. Πληροφορίες: Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Βασ. Γεωργίου Β’ 17–19 & Ρηγίλλης, Αθήνα, τηλ.: 2109242111).

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

«ΧΕΙΜΕΡΙΑ ΝΑΡΚΗ»

∆ιαφορετικοί χωρισμένοι κόσμοι

Του Στράτου Κερσανίδη

κάθε άνθρωπος αποτελεί έναν ολόκληρο κόσμο. Ζει και κινείται μέσα στο οριοθετημένο περίβλημά του και αναζητά την επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους-κόσμους που άλλοτε την πετυχαίνει, άλλοτε όχι. Κι αυτό γίνεται είτε με τη μορφή της συμβίωσης και της συνεργασίας είτε μέσα από αντιφάσεις, συγκρούσεις, διαφωνίες. Το ίδιο συμβαίνει και στο επίπεδο της κοινωνίας με τις διάφορες κοινωνικές ομάδες, τις κοινωνικές τάξεις, οι οποίες επικοινωνούν μέσα από συμφωνίες αλλά και τις διαφοροποιήσεις και τις συγκρούσεις τους. Άνθρωποι και ομάδες κινούμαστε μέσα σε ένα κοινό

σύμπαν αλλά μας χωρίζουν σύνορα, βαδίζουμε σε χωριστούς, μοναχικούς και συχνά αντιπαρατιθέμενους δρόμους. Ακόμη κι όταν ζούμε κάτω από την ίδια στέγη. Ο Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν υφαίνει με μαεστρία αυτούς τους διαφορετικούς κόσμους στη μεγαλειώδη και διάρκειας 198 λεπτών ταινία του. «Χειμερία νάρκη» (Kis Uykusu), η οποία κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Κανών καθώς και το βραβείο της ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικού Τύπου (FIPRESCI) στο ίδιο φεστιβάλ. Τοποθετεί τους ήρωές του και τη δράση στο χειμωνιάτικο, υποβλητικό τοπίο της Καππαδοκίας. Ο Αϊντίν, πρώην ηθοποιός, διευθύνει ένα μικρό ξε-

Αληθινές εικόνες του κόσμου Α

νοδοχείο και ζει εκεί με την αρκετά νεότερη σύζυγό του, Νιχάλ, και την πρόσφατα χωρισμένη αδελφή του, Νετζλά. Ο Αϊντίν, κρατά μια στήλη σε μια τοπική εφημερίδα ενώ ταυτόχρονα ετοιμάζει ένα βιβλίο για το τουρκικό θέατρο. Έχοντας αποσυρθεί από την καριέρα του, ζει από διάφορα ενοίκια από ιδιοκτησίες που έχει κληρονομήσει από τον πατέρα του. Από αυτό ξεκινά και η ταινία, από ένα επεισόδιο που σημειώνεται όταν ο επιστάτης του πηγαίνει να πάρει το ενοίκιο από έναν οικογενειάρχη που αδυνατεί να πληρώσει και ο γιος του εκνευρισμένος πετάει μια πέτρα και σπάει το τζάμι από το αυτοκίνητου του Αϊντίν. Εδώ αναδεικνύεται ο πρώτος διαχωρισμός, ο ταξικός. Ακολουθούν οι υπόλοιποι, ανάμεσα στον Αϊντίν και την αδελφή του αλλά και τη γυναίκα του. Ο Τζεϊλάν σκηνοθετεί ένα μεγάλης χρονικής διάρκειας αριστούργημα, ξεπερνώντας τον εαυτό του. Έχοντας ως κέντρο τον Αϊντίν, απλώνεται, εξερευνά και διεισδύει βαθιά μέσα στους χαρακτήρες του. Χρησιμοποιεί τα διάφορα γεγονότα της καθημερινότητας ως αφορμή για να αναδείξει τα προβλήματα σχέσεων που υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους, είτε της ιδίας οικογένειας είτε όχι. Ακολουθώντας έναν υποβλητικά αργό ρυθμό, χωρίς να βιάζεται, ο μεγάλος τούρκος σκηνοθέτης χρωματί-

17o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

πό 13 έως 22 Μαρτίου θα διεξαχθεί το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα, που αναμένεται και φέτος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που λάβαμε θα προβληθούν δύο ντοκιμαντέρ τα οποία είναι υποψήφια για Όσκαρ. «Το αλάτι της γης» (The salt of the earth) των Βιμ Βέντερς και Τζουλιάνο Ριμπέιρο Σαλγάδο: Η ζωή και το έργο του καταξιωμένου βραζιλιάνου φωτορεπόρτερ Σεμπαστιάο Σαλγάδο. «Virunga» του Ορλάντο βον Έινσιντελ: Μια ομάδα ανθρώπων προσπαθούν να προστατεύσουν το ομώνυμο πάρκο της Ουνέσκο στο Κονγκό. Ταινία που ισορροπεί ανάμεσα στο οικολογικό ντοκιμαντέρ και το πολιτικό θρίλερ. Προβάλλονται επίσης ταινίες μεγάλων δημιουργών, όπως: «Το βλέμμα της σιωπής» (The look of silence) του Τζόσουα Οπενχάιμερ: Με θέμα τη φρικτή γενοκτονία που διαπράχθηκε στην πρόσφατη ιστορία της Ινδονησίας. «Ο γύρος του κόσμου με 50 συναυλίες» (Around the world in 50 concerts) της Χέντι Χόνινγκμαν: ένα μουσικό ρόουντ μούβι με τη Βασιλική Ορχήστρα του Άμστερνταμ. «Ονειροπαγίδα» (Dreamcatcher) της Κιμ Λοντζινότο: Το πορτρέτο μια χαρισματικής προσωπικότητας, πρώην ιερόδουλης η οποία ξέφυγε από την πορνεία και έγινε υπέρμαχος των δικαιωμάτων γυναικών σε απόγνωση. «Τρέχοντας από την τρέλα» (Running from crazy) της Μπάρμπαρα Κοπλ: Η εγγονή του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Μάριελ, σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας που το στοιχειώνει η κληρονομιά της οικογένειάς της, σημαδεμένη από ψυχικές α- «Είμαστε σθένειες και εξαρτή- δημοσιογράφοι»

σεις. Προβάλλονται ακόμη κάποιες άκρως ενδιαφέρουσες ταινίες, όπως: «Θα πέσει η νύχτα» (Night will fall) του Αντρέ Σίνγκερ: Βασισμένο στο μοναδικό ντοκιμαντέρ του Χίτσκοκ, αποτελεί μια συγκλονιστική εμπειρία, με φόντο τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα απίστευτο ντοκουμέντο που για λόγους πολιτικής έμεινε στα συρτάρια και βγήκε για πρώτη φορά στο φως έπειτα από 70 χρόνια στη μορφή που το εμπνεύστηκαν οι δημιουργοί του. «Φτώχεια ΕΠΕ» (Poverty INC) του Μάικλ Μάθεσο Μίλερ: Το παρασκήνιο του φαύλου κύκλου της παγκόσμιας φτώχειας που υποκινείται συνειδητά ή ασυνείδητα από τη ∆ύση. Η αποικιοκρατική φιλανθρωπία που υποδουλώνει γενιές ανθρώπων. «Είμαστε δημοσιογράφοι» (We are journalists) του Αχμάντ Τζαλαλί Φαραχανί: Μια βιωματική ταινία για τις συνθήκες τρομοκρατίας κάτω από τις οποίες εργάζονται οι δημοσιογράφοι στο Ιράν. «Τεκμηριώνοντας» (Documented) του Χοσέ Αντόνιο Βάργκας: Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ Βάργκας, μετά την αποκάλυψη πως ζει παράνομα στις ΗΠΑ, ξεκίνησε ένα σκληρό αγώνα που οδήγησε την κυβέρνηση Ομπάμα στην αλλαγή του μεταναστευτικού νόμου.

ζει τον κινηματογραφικό του καμβά, αποτυπώνοντας επάνω του ψήγματα συναισθημάτων και αποτυπώματα σκέψεων. ∆εν διστάζει να χρησιμοποιήσει σιωπές αλλά ούτε και μεγάλες συζητήσεις-εξομολογήσεις, ανάμεσα στους ήρωές τους. Με αυτό τον τρόπο τους απογυμνώνει και ξεδιπλώνει τους χαρακτήρες με τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις τους. Ο Τζεϊλάν, με κομψότητα και χωρίς κραυγές, αναδεικνύει τις υφιστάμενες ταξικές διαφορές. Ακόμη ένα βήμα προς την ωριμότητα για έναν σκηνοθέτη που ακολουθεί μια συνεχή ανοδική πορεία, που δεν βολεύεται με κοινοτυπίες αλλά ρισκάρει, σκάβει βαθειά μέσα στον άνθρωπο, ξεδιπλώνοντας τη ζωή, ώστε να δημιουργήσει έναν κόσμο ερωτημάτων και σκοτεινών διαδρομών μέσα από μια επίμονη ψυχολογική προσέγγιση των χαρακτήρων του, οι οποίοι δομούνται με πολύ δυνατό υλικό. Χαρακτήρες εγκλωβισμένοι μέσα στα στενά πλαίσια μιας καθημερινότητας, με την οποία αρνούνται να συγκρουστούν αλλά και χαμένοι μέσα στον εαυτό τους και την προσωπική τους φυλακή. strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Χωρίς μέτρο» (Whiplash) του Νταμιέν Σαζέλ: Ο 29χρονος σκηνοθέτης κερδίζει με αυτήν την ταινία το 1ο βραβείο στο Φεστιβάλ του Ντοβίλ, με πρόεδρο της κριτικής επιτροπής τον Κώστα Γαβρά. Η ταινία έχει κερδίσει το Μεγάλο βραβείο της κριτικής επιτροπής και το βραβείο της ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικού Τύπου στο Φεστιβάλ του Σάντανς, ενώ είναι υποψήφια για 5 Όσκαρ. Μια ταινία-έκπληξη με θέμα τις προσπάθειες ενός νεαρού και φιλόδοξου ντράμερ της τζαζ, ο οποίος σπουδάζει σε ένα από τα καλύτερα μουσικά σχολεία των ΗΠΑ με έναν από τους πιο απαιτητικούς καθηγητές. «Ήθελα να δημιουργήσω μια ταινία για τη μουσική που να θυμίζει πολεμική ή γκανγκστερική ταινία, όπου τα όργανα αντικαθιστούν τα όπλα, όπου οι λέξεις είναι το ίδιο βίαιες όσο τα όπλα και η δράση δεν ξετυλίγεται σε ένα πεδίο μάχης αλλά σε μια αίθουσα που γίνονται πρόβες ή στη σκηνή ενός θεάτρου», λέει ο Σαζέλ.

 «Σέλμα» (Selma) της Άβα Ντιβερνέ: Στις 7 Μαρτίου του 1965, οι Αμερικανοί καθώς παρακολουθούσαν τηλεόραση έμειναν έκπληκτοι όταν το πρόγραμμα διεκόπη για να μεταδώσει τις ειδήσεις που έδειχναν βίαιες εικόνες από το δρόμο. Στη Σέλμα της Αλαμπάμα, οι τοπικές αρχές είχαν μόλις επιτεθεί σε διαδηλωτές, οι οποίοι ζητούσαν το δικαίωμα της ψήφου να ισχύει για όλους τους Αμερικανούς. Η ταινία αφηγείται, με ακαδημαϊκό τρόπο, τους αγώνες των μαύρων και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μέχρι την ψήφιση των δικαιωμάτων τους, το 1965. «Το μυστικό της ευτυχίας» (Hector and the search of happiness) του Πίτερ Τσέλσομ: Ο Χέκτορ είναι ένας εκκεντρικός ψυχίατρος από το Λονδίνο, ο οποίος -όπως και οι ασθενείς του- περνά υπαρξιακή κρίση. Κωμωδία.

 «Με αγάπη, Ρόζι» (Love, Rosie) του Κρίστιαν Ντίτερ: Η Ρόζι κι ο Άλεξ είναι φίλοι από τα 5 τους χρόνια. Μεγαλώνουν μαζί, φλερτάρουν και ενθουσιάζονται μέχρις ότου ο Άλεξ θα φύγει για σπουδές στις ΗΠΑ. Κωμωδία. «Το πεπρωμένο της Τζούπιτερ» (Jupiter ascending) των Άντι και Λάνα Γουατσόφσκι: Οι δημιουργοί της τριλογίας Μάτριξ ξαναχτυπούν. Από τους δρόμους του Σικάγου μέχρι τους γαλαξίες του σύμπαντος μάς διηγούνται την ιστορία της Τζούπιτερ Τζόουνς, μιας γυναίκας προορισμένης για μεγάλα πράγματα. Μέχρι τότε, όμως, εργάζεται ως καθαρίστρια και μόνον όταν την εντοπίσει ο γενετικά τροποποιημένος πρώην στρατιωτικός Κέιν, θα αρχίσει να βρίσκει το δρόμο της. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

ΣΥΡΙΖΑ, Ποδέμος και η ευρωκ Του Φαμπιέν Εσκαλονά*

ια να καταλάβουμε τη δυναμική καθώς και τις προκλήσεις που περιμένουν τον ΣΥΡΙΖΑ και όλη τη ριζοσπαστική αριστερά, είναι χρήσιμο να στρέψουμε την προσοχή μας στην «ευρωκομμουνιστική στιγμή» στα τέλη της δεκαετίας 1970. Παρότι έχουν περάσει σχεδόν σαράντα χρόνια, οι συζητήσεις που κυριαρχούσαν τότε στη ριζοσπαστική αριστερά, αναδύονται σήμερα σχεδόν αυτούσιες. Ο ΣΥΡΙΖΑ μόλις σημείωσε μια ιστορική νίκη στην Ελλάδα. Η αλματώδης άνοδός του, καθώς και του Ποδέμος στην Ισπανία προξενεί ξανά το ενδιαφέρον για τη ριζοσπαστική αριστερά, που μέχρι τώρα αντιμετώπιζε την αδιαφορία των μεγάλων μίντια, ακόμα και των ακαδημαϊκών κύκλων. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι μια από τις κύριες ιδρυτικές συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ είναι συνέχεια ενός κομμουνιστικού κόμματος, «του εσωτερικού» όπως λεγόταν, που είχε ιδρυθεί το 1968 σε ευρωκομμουνιστικές βάσεις. Αναφερόμενος σ’ αυτή τη χρονολογία, ο φιλόσοφος Σ. Χόρβατ έγραφε πρόσφατα στη «Γκάρντιαν» ότι αυτοί οι νέοι πολιτικοί σχηματισμοί θα μπορούσαν κάλλιστα να «πραγματοποιήσουν τα όνειρα» μιας ολόκληρης γενιάς που πολιτικοποιήθηκε εκείνη την εποχή, καθώς αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις. Υπάρχει, λοιπόν, κάποια κόκκινη κλωστή που ενώνει το ευρωκομμουνιστικό κίνημα της δεκαετίας 1970, το οποίο ήθελε να χαράξει ένα δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό, με τη δυνατότητα που φαίνεται να διαμορφώνεται σήμερα για τη σύγχρονη ριζοσπαστική αριστερά; Το ερώτημα είναι ακόμα πιο εύλογο, καθώς η πλειονότητα των προσδοκιών που περιέκλειε ο ευρωκομμουνισμός, αφορούσαν χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Και έχει ακόμα πιο κρίσιμο χαρακτήρα, γιατί ο προσανατολισμός αυτός απέτυχε. Βέβαια, υπάρχουν χαρακτηριστικές διαφορές που κάνουν αυτές τις εποχές να ξεχωρίζουν μεταξύ τους, όπως η πτώση της ΕΣΣ∆ ή η ήττα του εργατικού κινήματος. Ωστόσο, παρά τα σαράντα χρόνια που τις χωρίζουν, το ζήτημα που τίθεται και στις δύο περιπτώσεις, αφορά την ικανότητα αυτού του ρεύματος να αποφύγει την περιθωριοποίηση καθώς και την «κανονικοποίηση», με άλλα λόγια να προσεγγίσει στην εξουσία, χωρίς να απωλέσει την επιθυμία του να μετασχηματίσει την κοινωνία με την είσοδό του στους υπάρχοντες θεσμούς. Η ιστορία του ευρωκομμουνισμού μπορεί να έχει ξεχαστεί, αλλά η κληρονομιά του βαραίνει πάνω στον ΣΥΡΙΖΑ και τους συμμάχους του της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής αριστεράς. Την χαρακτηρίζει η αναζήτηση ενός άλλου δρόμου μεταξύ της σοσιαλδημοκρατίας και της άκρας αριστεράς και ενός σχεδίου και μιας στρατηγικής, που ταιριάζουν στις σύγχρονες κοινωνίες και τις πολλαπλές σχέσεις κυριαρχίας που τις διατρέχουν. Τη χαρακτηρίζουν, όμως, επίσης και τα άλυτα προβλήματα, που αφορούν τη σχέση με το καπιταλιστικό κράτος.

Τι ήταν ο ευρωκομμουνισμός;

Ο ευρωκομμουνισμός δεν διαμόρφωσε ποτέ ένα ενιαίο σώμα δογμάτων ή πρακτικών. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε μάλλον για να προσδιορίσει ένα προσανατολισμό που είχαν ορισμένα δυτικά κομμουνιστικά κόμματα, στη διάρκεια μιας δεκαετίας που σημάδεψε την πολι-

Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ριάτου, που μετατράπηκε σε ολιγαρχία.

“

Οι θεωρητικοί του ευρωκομμουνισμού

Υπάρχει κάποια κόκκινη κλωστή που ενώνει το ευρωκομμουνιστικό κίνημα της δεκαετίας 1970, με τη δυνατότητα που φαίνεται να διαμορφώνεται σήμερα για τη σύγχρονη ριζοσπαστική αριστερά;

Αν και δεν είχαν άμεση επιρροή, ορισμένα έργα αριστερών διανοητών πρόσφεραν τη θεωρητική στήριξη αυτού του ρεύματος. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά βιβλία ήταν το έργο του Νίκου Πουλαντζά «Κράτος, εξουσία, σοσιαλισμός». Χωρίς να εξομοιώνει το σοβιετικό καθεστώς με τη σοσιαλδημοκρατική πρακτική στα δυτικά καθεστώτα, ο θεωρητικός αυτός που ήταν μέλος του ΚΚΕ Εσωτερικού, αναδεικνύει, και στις δύο περιπτώσεις, τα εμπόδια που τίθενται στην παρέμβαση των λαϊκών μαζών, με τη βοήθεια κρατικών μηχανισμών που ο εκδημοκρατισμός τους έχει εγκαταλειφθεί. Βέβαια, προηγήθηκαν άλλοι στην ανάπτυξη αυτού τύπου σκέψης στην ιστορία του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού, κυρίως από το ρεύμα των αυστριακών μαρξιστών με πρωταγωνιστή τον Μαξ Άντλερ, ο οποίος πρότεινε έναν επαναστατικό δρόμο διακριτό από τη σοδιαλδημοκρατία και τον μπολσεβικισμό. Η καινοτομία του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος συνίσταται, λοιπόν, στη θέλησή του να συμπεριλάβει τους χειραφετητικούς αγώνες που εκτυλίσσονται έξω από τα αυστηρά προσδιορισμένα όρια των οικονομικών σχέσεων. Σύμφωνα με την Κριστίν Μπυσί-Γκλυξμάν και του Γκόραν Θερμπρόν, τα κοινωνικά κινήματα της εποχής μαρτυρούν την ύπαρξη μιας συγκρουσιακής σχέσης, που διατρέχει τις τάξεις και δεν ανάγεται στην ταξική πάλη. Χρησιμοποιώντας ξανά τη γλώσσα του Γκράμσι, μιλούν για την ανάγκη ενός «ιστορικού δημοκρατικού συνασπισμού», που δεν θα περιοριζόταν στην εργατική τάξη, ούτε θα στηριζόταν στις παλιές κεϊνσιανές συνταγές. Με άλλα λόγια, ήδη από την εποχή εκείνη, η αριστερά είχε προειδοποιηθεί για τα αδιέξοδα μιας πολιτικής που θα φυλάκιζε τον αγώνα για τη χειραφέτηση σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο παραγωγισμού και εθνικο-κρατισμού.

τική τους οικογένεια, η οποία προ- ξική κατάσταση». Οι παράγοντες αυτοί αναδεικνύουν έκυψε από την οκτωβριανή επανάσταση όσο ποτέ άλλοτε την αξία τής πρότασης του 1917. Η έναρξη αυτής της φάσης μπορεί να του Γκράμσι, σύμφωνα με την οποία η προσδιοριστεί στο 1968, όταν η κατα- επαναστατική στρατηγική στη ∆υτική στολή εκ μέρους της ΕΣΣ∆ τερμάτισε Ευρώπη θα έπρεπε να συνιστά ένα «πότην Άνοιξη της Πράγας. Πολλά ΚΚ κα- λεμο θέσεων» μάλλον παρά «κινήταδίκασαν τότε τη σοβιετική επέμβαση σεων». Με άλλα λόγια, απαιτούσε μάλκαι στη συνέχεια επέκριναν ευρύτερα λον δουλειά μακράς πνοής μέσα στο σύτις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του νολο της κοινωνίας, παρά την προετοιανθρώπου από την άλλη πλευρά του μασία της «μεγάλης νύχτας». Συνοψίζοντας, οι δύο πυλώνες του τείχους και υποστήριξαν την ιδέα των εθνικών και αυτοτελών δρόμων προς το ευρωκομμουνιστικού προσανατολισμού είναι ο νέος διεθνισμός, που δεν ευθυσοσιαλισμό. Αποτέλεσε, λοιπόν, ο ευρωκομμουνι- γραμμίζεται με τις μεγάλες δυνάμεις, σμός πρώτα απ’ όλα μια αποστασιοποί- και η δημοκρατική στρατηγική οικοδόηση από την κηδεμονία της Μόσχας. μησης του σοσιαλισμού. Στόχος, η χάΜια σημαντική διάσταση αυτής της ραξη ενός «τρίτου δρόμου», που ξεπεραποστασιοποίησης ήταν η στήριξη της νάει τις αποτυχίες και την ιστορική διάιδέας ενός πολυπολικού κόσμου, απαλ- σπαση του εργατικού κινήματος. Πρόκειται για τη διάνοιξη ενός δρόλαγμένου από τη λογική του ψυχρού πολέμου. Το περιβάλλον που διαμόρ- μου, μιας στρατηγικής που δεν είναι Γιατί απέτυχε φωνε η πολιτική τής εκτόνωσης των εν- ούτε η ρεφορμιστική διαχείριση του κα- ο ευρωκομμουνισμός τάσεων στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΣΣ∆, ευνο- πιταλισμού, ούτε η αυταρχική παρέκούσε μια τέτοια τοποθέτηση. Ευνοϊκά κλιση της «πρωτοπορίας» του προλεταΣτη διάρκεια της δεκαετίας 1970 ο ευεπίσης επιδρούσαν και οι προγραμματικές συμπτώσεις μεταξύ των δυτικών ΚΚ. Είχαν πραγματοποιηθεί πολλές διμερείς συναντήσεις μεταξύ τους, οι οποίες κατέληξαν σε μια συνάντηση κορυφής στη Μαδρίτη το 1977, με τη συμΛόγω της καταγωγής του, του πλουραλισμού του, της θέλησής του να αναλάβει το μετοχή των ιταλών, γάλλων και ισπακράτος για να το εκδημοκρατίσει και να συντονίσει την πολιτική και οικονομική κυνών κομμουνιστών. ριαρχία του ελληνικού λαού, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ούτε άκρα αριστερά ούτε σοσιαλδημοκρατία. Υπάρχουν, όμως, άλλα χαρακτηριστικά του κόμματος, που κάνουν πολλούς Η νέα ριζοσπαστικοποίηση παρατηρητές να αμφιβάλλουν αν θα μπορέσει να σπάσει τα δεσμά της λιτότητας κι Στην ίδια κατεύθυνση ωθούσαν και οι ακόμα περισσότερο αν θα μπορέσει να θέσει σε εφαρμογή μια διαδικασία κοινωνικού εμφανείς πια αναχρονισμοί που εντοπί- μετασχηματισμού. ζονταν στη βουλγκάτα του μαρξισμούλενινισμού. Για τη μεγάλη πλειονότητα Ορισμένες παρατηρήσεις των πολιτών ο πλουραλισμός των αντιπροσωπευτικών καθεστώτων ήταν ένα Από την άποψη αυτή, έχει σημασία να επισημάνουμε τη μικρή εμπειρία των ηγετών κεκτημένο, καθώς πολιτικά και κοινωτου, τη μετριοπάθεια του λόγου του και την αβεβαιότητα για τη στρατηγική του έναντι νικά αισθανόταν να μετέχει στη λειτων αντιστάσεων της ΕΕ, καθώς και τον αύξοντα πρωσοποκεντρισμό γύρω από τον τουργία κρατών που δεν χαρακτήριζε η στενότητα αντιλήψεων. Άλλωστε, νέες Τσίπρα σε βάρος της λαϊκής κινητοποίησης κ.λπ. Τα ίδια εμπόδια θα προκύψουν εξάλμορφές ριζοσπαστικότητας αναπτύσ- λου και στο δρόμο του Ποδέμος, αν αυτός ο πολιτικός σχηματισμός παραμείνει πρώσονται με αφετηρία το 1968 και στη συ- τος στην πρόθεση ψήφου ενόψει των εκλογών στην Ισπανία. Πολλοί απ’ όσους ανήκουν νέχεια στα επόμενα έτη: ανεξάρτητα ερ- στη μειοψηφία του κόμματος, ανησυχούν μήπως η επιδίωξη μιας εκλογικής νίκης γατικά κινήματα, φοιτητικές εξεγέρ- κάνει το κόμμα να χάσει από την οπτική του τη δουλειά μακράς πνοής που χρειάζεται σεις, αναγέννηση φεμινιστικών κινημά- για να ασκηθεί μια πραγματικά μετασχηματιστική εξουσία. Η ανησυχία αυτή στηρίζετων, καθώς και οικολογικών και εναλ- ται σε στοιχεία όπως η «καθετοποίηση» του μηχανισμού γύρω από τον Πάμπλο Ιγκλέλακτικών… Αποτελούν μάρτυρες μιας σιας και το στρογγύλεμα του οικονομικού προγράμματός του. Να προσθέσουμε ότι όλα κοινωνικοοικονομικής εξέλιξης, που θα εξαρτηθούν επίσης από την ικανότητα των δύο πολιτικών σχηματισμών να συντοκάνει ακόμα πιο πολύπλοκη την «τα- νιστούν και να βρουν κι άλλους συμμάχους πέρα από τα εθνικά τους σύνορα. Οι παρα-

Στοιχεία ενός σύγχρονου σχεδίου

ΘΕΩΡΙΑ

ομμουνιστική κληρονομιά Η ΕΠΟΧΗ 8 Φεβρουαρίου 2015

ρωκομμουνιστικός προσανατολισμός συζητήθηκε σε πολλά δυτικά ΚΚ. Στις αρχές της δεκαετίας 1980, ωστόσο, η δυναμική του φαινόταν ήδη μειωμένη. Τα βλέμματα ήταν στραμμένα στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία. Τα κόμματα στις χώρες αυτές είχαν σημαντικό βάρος και η κατάκτηση της εξουσίας φαινόταν πιθανή σε χώρες όπου ο εκδημοκρατισμός των καθεστώτων της δεξιάς εμφανιζόταν σαν αποφασιστικής σημασίας διακύβευμα. Το Ιταλικό ΚΚ δεν κατόρθωσε, ωστόσο, να συμμετάσχει στην εξουσία παρά τον «ιστορικό συμβιβασμό», στο πλαίσιο του οποίου η ταυτότητά του έχασε τη σαφήνειά της. Το Ισπανικό ΚΚ έχασε τη μάχη στις κάλπες, κατόπιν διασπάστηκε, χωρίς να μπορέσει να στηριχθεί στις λαϊκές κινητοποιήσεις τής μετά τον Φράνκο εποχής. Τέλος, το Γαλλικό ΚΚ, αφού επέλεξε να προχωρήσει σε μια ταυτοτική αναδίπλωση, δεν μπόρεσε ούτε να εμποδίσει την προσαρμογή των σοσιαλιστών στο νεοφιλελευθερισμό ούτε να επωφεληθεί από αυτή. Για να καταλάβουμε την αποτυχία αυτή, θα πρέπει να καταφύγουμε και στους εξωτερικούς παράγοντες που επέδρασαν, όπως η δομική κρίση που πέρασε τότε ο καπιταλισμός ή η αναζωπύρωση της έντασης μεταξύ ΗΠΑΕΣΣ∆. Θα μπορούσε, πάντως, κάποιος να αντιτάξει ότι ο ευρωκομμουνισμός όφειλε να απαντήσει σε αυτά ακριβώς τα προβλήματα. Πρέπει, λοιπόν, να σκύψουμε και στους εσωτερικούς παράγοντες που έδρασαν, πολύ περισσότερο που τα κενά των διαφόρων τάσεων του ευρωκομμουνισμού θα μπορούσαν να μας θυμίζουν ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ευρωπαϊκή ριζοσπαστική αριστερά. Πρώτα απ’ όλα, μπορεί η αυτονόμηση των δυτικών ΚΚ από την ΕΣΣ∆ να αποδείχθηκε σωτήρια, αλλά η θέληση να χαραχθούν εθνικοί δρόμοι προς το σοσιαλισμό έφερε τα κόμματα αυτά σε αντίθεση με το διεθνιστικό, δηλαδή παγκόσμιο, χαρακτήρα των κρίσεων της σύγχρονης εποχής. Η συνεργασία μεταξύ των ΚΚ διαταρασσόταν συνέχεια από τις διαφορές που υπήρχαν ανάμεσά τους, οι οποίες οφείλονταν στις ιδιαίτερες κουλτούρες που δεν μπορούσαν να συνομιλήσουν μεταξύ τους. Κατά δεύτερον, η θέληση να συμφιλιωθεί ξανά η κομμουνιστική παράδοση με τη φιλελεύθερη δημοκρατία αποστα-

Οι διανοούμενοι που αναφέραμε πιο πάνω, είχαν επισημάνει τα αδιέξοδα του «φιλελεύθερου-κυβερνητικού» ευρωκομμουνισμού. Ο εγκλεισμός του στις κρατικιστικές μορφές πολιτικής δεν του επέτρεψε να αρθρώσει από τα κάτω δημοκρατικά υποκείμενα ικανά να αμφισβητήσουν με αποτελεσματικό τρόπο τη «γενικευμένη κυριαρχία». Ωστόσο, και οι αριστεροί ευρωκομμουνιστές δεν απέφυγαν κι αυτοί το στρατηγικό έλλειμμα. Αυτό τους καταλογίζουν οι πιο έγκυροι και ταυτόχρονα οξυδερκείς κριτικοί τους, κυρίως από τις τάξεις των τροτσκιστών. Ο Ντανιέλ Μπενσαΐντ, για παράδειγμα, επέκρινε τον Πουλαντζά γιατί δεν προσδιόριζε με θετικό τρόπο το δρόμο που ήθελε να χαράξει ανάμεσα στα αδιέξοδα που υποδείκνυε. Ο γάλλος θεωρητικός εντόπιζε εδώ έναν κίνδυνο, μια αδυναμία και μια έλλειψη κατανόησης του γεγονότος ότι το σύγχρονο κράτος ενσάρκωνε το διαχωρισμό ανάμεσα στον πολίτη και τον ιδιώτη, ο οποίος διαχωρισμός ενίσχυε την αλλοτρίωση των εργαζομένων μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Με άλλα λόγια, ισχυριζόταν ότι ο «φετιχισμός της τυπικής δημοκρατίας» υπήρχε κίνδυνος να διασφαλίσει το φετιχισμό του εμπορεύματος.

θεροποίησε τον ταυτοτικό πυρήνα των ΚΚ, χωρίς αυτά να είναι προετοιμασμένα για κάτι τέτοιο. Η ολοκληρωτική αποδοχή του ευρωκομμουνιστικού προσανατολισμού προϋπέθετε ένα aggiornamento δυνητικά σαρωτικό. Η αποδοχή του χωρίς ιδεολογική ή οργανωτική ανανέωση, ήταν επόμενο να προκαλέσει πρόδηλη έλλειψη συνοχής. Το αποτέλεσμα ήταν να αναπτυχθούν διαμάχες μεταξύ των διαφόρων τάσεων, οι οποίες έφτασαν μερικές φορές μέχρι τη διάσπαση.

Οι τάσεις του ευρωκομμουνισμού

Τέλος, οι ευρωκομμουνισμός δεν διέθετε ένα στέρεο δόγμα που να το μοιράζονται όλοι. Η έλλειψή του οδήγησε στην ανάπτυξη διάφορων τάσεων με διαφορετικούς στρατηγικούς ορίζοντες. Η πιο αριστερή τάση πρότασσε τη συνάρθρωση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με διευρυμένους χώρους αυτοδιαχείρισης και θεωρούσε αναπόφευκτη τη στιγμή μιας αποφασιστικής σύγκρουσης με τις φιλοκαπιταλιστικές δυνάμεις. Η πιο δεξιά, δεν έπαιρνε στα σοβαρά αυτή την υπόθεση ούτε ενδιαφερόταν πραγματικά για τον εκδημοκρατισμό των κρατικών μηχανισμών. Αν πάρουμε το παράδειγμα του Ιταλικού ΚΚ, που υπήρξε αιχμή του δόρατος του ευρωκομμουνισμού, ο Τζόρτζιο Αμέντολα εκπροσωπούσε την πιο συντηρητική πτέρυγα, ενώ ο Πιέτρο Ινγκράο την αριστερή, που νοιαζόταν για την εσωτερική δημοκρατία και το άνοιγμα στο φεμινισμό και την οικολογία. Ο Ενρίκο Μπερλιγκουέρ είχε μια ενδιάμεση θέση, οι αμφισημίες τής οποίας λύθηκαν μετά το θάνατό του (1984), με τη μετακίνηση του κόμματός του όλο και περισσότερο προς το κέντρο, με τίμημα μια πρωτοφανή διάλυση της ιταλικής κομμουνιστικής κουλτούρας.

Η σύγχρονη ριζοσπαστική αριστερά

∆εν χρειάζεται να επιμείνουμε στις έκδηλες διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στη δεκαετία 1970 και την εποχή μας. Το διπολικό σχήμα που κυριαρχούσε τότε γεωπολιτικά, έχει αλλάξει. Στην περίοδο της ακμής του, το 1968, το εργατικό κίνημα συμπιέστηκε από τα τριάντα χρόνια νεοφιλελευθερισμού που ακολούθησαν. Αυτό εξηγεί γιατί οι αναφορές της ριζοσπαστικής αριστεράς στους εξωτερικούς παράγοντες μετατοπίστηκαν (κυρίως προς την πλευρά των λατινοαμερικανικών εμπειριών και του κινήματος για μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση) και γιατί οι ορίζοντες των προσδοκιών της σαφώς έχουν ανασταλεί ως προς την ελπίδα του δημοκρατι-

τηρήσεις αυτές οδηγούν στην επισήμανση ότι οι αντιθέσεις που δεν είχαν λυθεί στο πλαίσιο του ευρωκομμουνιστικού προσανατολισμού, θα επανέλθουν στο πλαίσιο της ριζοσπαστικής αριστεράς, τόσο στο πεδίο της στρατηγικής ως προς τα ζητήματα του εθνικού κράτους, όσο και στο πεδίο των σχέσεων με το ευρωπαϊκό «κράτος».

∆οκιμασία για τη ριζοσπαστική αριστερά

Γενικότερα, στην καρδιά της ριζοσπαστικής αριστεράς υπάρχει ως κληρονομιά του ευρωκομμουνισμού η άρνηση της περιθωριοποίησης και η κατανόηση του πλουραλιστικού χαρακτήρα των κοινωνικών σχέσεων υποταγής που χρειάζεται να αποδομηθούν. Βγαίνοντας, όμως, από μακρά περίοδο ήττας, δεν διαθέτει παρά μια ανολοκλήρωτη στρατηγική για τους εθνικούς και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, οι οποίοι υπάρχει κίνδυνος να απορροφήσουν τις αντιρρήσεις της. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο, γιατί είναι μεγάλος ο πειρασμός να αφεθεί να καταλάβει το κενό που άφησε η σοσιαλδημοκρατία, καθώς η κρατικίστικη και κεϊνσιανή επανεκκίνηση της ανάπτυξης δεν βρίσκεται στο ύψος των απαιτήσεων της δομικής κρίσης που βιώνουμε. Από τη στιγμή που αυτή η κρίση ξέσπασε, η γεωπολιτική απεικόνιση του κόσμου, του καπιταλισμού και της ευρωζώνης βρίσκεται σε πλήρη διαταραχή, που δεν θα ξεπεραστεί με ιδανικό τρόπο. Σ’ αυτή τη χαοτική φάση, η ανάδειξη ΣΥΡΙΖΑ (και ίσως του Ποδέμος) στην εξουσία θα έχει αξία σαν δοκιμασία για τη ριζοσπαστική αριστερά. Με την έννοια αυτή η 25η Ιανουαρίου θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία σαν το χρονικό σημείο που θα σηματοδοτεί την ενίσχυσή της ή την καθίζησή της. •

κού σοσιαλισμού, που διατηρήθηκε για σαράντα χρόνια. Ωστόσο, κάποια ευρωκομμουνιστική κληρονομιά είναι ευδιάκριτη στους κόλπους της ριζοσπαστικής αριστεράς. Η θέληση προσαρμογής στις νέες συνθήκες και το χειραφετητικό ιδανικό – ιδίως όσον αφορά την αριστερή τάση του ρεύματος αυτού– είναι παρόντα στις βασικές συνιστώσες αυτής της αναδυόμενης πολιτικής οικογένειας. Το σχέδιό τους χαρακτηρίζεται από μια εναλλακτική νεωτερικότητα αντίθετη προς κάθε μορφή «υποτελούς εναλλακτικότητας». Από εδώ προκύπτει και το βάρος που δίνουν στους αντικαπιταλιστικούς, αντιπατριαρχικούς, αντιρατσιστικούς αγώνες και τους αγώνες εναντίον του παραγωγισμού. Ο εργατισμός έχει εξαλειφθεί και η κοινωνική βάση τους είναι πιο ετερογενής, καθώς περιλαμβάνει και μεσοστρώματα εργαζόμενων διανοούμενων του δημόσιου τομέα ή επισφαλώς εργαζόμενους που ωθούνται στο περιθώριο. Ο τρόπος οργάνωσής τους γίνεται πιο δημοκρατικός, πιο συναρθρωμένος με τα κοινωνικά κινήματα, την αυτονομία των οποίων σέβονται. Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν τη γονιμοποίηση του Συνασπισμού, της κύριας ιδρυτικής συνιστώσας του ΣΥΡΙΖΑ, από τη θεωρητική κουλτούρα του ευρωκομμουνισμού. Η επιρροή που είχαν οι αναφορές στον Γκράμσι, τον Πουλαντζά και τον Ινγκράο στην πρώτη γενιά των μελών του, μεταφέρθηκε στη γενιά του Τσίπρα, που έχει έρθει σε επαφή με τα κινήματα της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης, της υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αλλά και τα LGBT κινήματα.

* Ο Φαμπιέν Εσκαλονά διδάσκει πολιτικές επιστήμες στη Γκρενόμπλ, είναι συνεργάτης του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών και ειδικεύεται σε θέματα σχετικά με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Το κείμενό του δημοσιεύτηκε στη γαλλική ιστοσελίδα Mediapart (www.mediapart fr.)