Κυριακη 15 3 2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 15 Μαρτίου 2015 • Αρ. φ. 1242 • 2 €

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ Ράνια Σβίγκου: Καταρρίπονται όλοι οι μύθοι της Ν∆

Η νέα εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ μιλά για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων σελ. 7

...

Ελθήνα Αγγελοπούλου: Θέλουμε να είμαστε η φωνή των πολιτών

Η επικεφαλής της “Ανοιχτής Πόλης” μιλά για τα προβλήματα του δήμου και την έλλειψη πολιτικής βούλησης σελ. 9

...

Γιώργος Βοσκόπουλος: Η Ευρώπη σε επικίνδυνους πειραματισμούς

Ο πρόεδρος του τμήματος ∆ΕΣ του ΠΑΜΑΚ μιλά για την εξέλιξη της Ευρώπης μέσα στην κρίση σελ. 10

∆ΙΕΘΝΗ Χάνα Έμπερλε: Οι κυβερνήσεις θα αισθανθούν την πίεση στους δρόμους

Η εκπρόσωπος Τύπου του Blockupy μιλά για την κινητοποίηση στη Φρανκφούρτη σελ. 21

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ Ειρήνη Σταμούλη: Η δίκη της Χρυσής Αυγής Ένα μεγάλο διακύβευμα για την Αριστερά σελ.18

Ιχνηλατώντας (σ)τα όρια του ιστορικού μαρξισμού Ο Χρήστος Βαλλιάνος γράφει με αφορμή τη συλλογή κειμένων του Ετιέν Μπολιμπάρ: «Κράτος, μάζες, πολιτική»

Σελ. 30, 31

Αναζητώντας τον τζιχαντιστή Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

ε την άνοδο του ISIS και ιδιαίτερα μετά τη δολοφονική επίθεση στο Charlie Hebdo, στην εγχώρια αντιμεταναστευτική ρητορική, προστέθηκε και ο κίνδυνος της τρομοκρατίας, εξυπηρετώντας ιδανικά τις σκοπιμότητες της ελληνικής ακροδεξιάς1. Πρόσφατα, ωστόσο, τρεις υπουργοί της παρούσας κυβέρνησης, σε πόστα ιδιαίτερα σημαντικά για τις μεταναστευτικές πολιτικές, άρχισαν να επιδεικνύουν μία παρόμοια προθυμία να συσχετίσουν τη στρατολόγηση του ISIS με τους μουσουλμάνους μετανάστες της Ελλάδας. Ο Γιάννης Πανούσης χρησιμοποίησε την τζιχαντιστική απειλή για να ενισχύσει την προηγούμενη θέση του για θωΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΣΗΜΑ∆ΙΑ ∆ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΕ ΚΑΙ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ

Κραυγές στο Βερολίνο, ψίθυροι στις Βρυξέλλες Τη στιγμή που στο προσκήνιο κυριαρχεί ο θόρυβος από τις απειλές κατά της νέας ελληνικής κυβέρνησης και οι απαντήσεις σε πολεμικό κλίμα, σε δεύτερο πλάνο εξελίσσονται ενδιαφέρουσες κινήσεις. Χωρίς να χαλαρώνει η ασφυκτική πίεση, τώρα που αρχίζει η διαπραγμάτευση με την «Ομάδα των Βρυξελλών» (και με τα «τεχνικά κλιμάκια» να επισκέπτονται την Αθήνα), υπάρχουν σημάδια διαφοροποίησης μεταξύ των θεσμικών εκπροσώπων της ΕΕ και της Ευρωζώνης, αφενός, και του σκληρού πυρήνα την κηρύκων της λιτότητας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αφετέρου. Με τα εργαλεία που διαθέτουν ΕΚΤ, ∆ΝΤ και Γιούρογκρουπ, η ελληνική πλευρά πιέζεται τόσο ώστε να ελαχιστοποιούνται οι δυνατότητες ελιγμών της. Από την άλλη, ωστόσο, από το επίπεδο της Κομισιόν κυρίως, αλλά και από τους κόλπους των ίδιων των «σκληρών» θεσμών, ανεπαίσθητες σχεδόν κινήσεις φροντίζουν ώστε η αποπνικτική αίσθηση από τις ασφυκτικές πιέσεις να μην εξελιχθεί σε πραγματικό πνιγμό. Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Σπίγκελ» ο επίτροπος Οικονομικών κ. Μοσκοβισί τόνισε, απαντώντας σε όσους διακινούν και πάλι ανέμελα σενάρια περί Grexit, ότι κάτι τέτοιο «θα αποτελούσε καταστροφή και για την Ευρωζώνη», καθώς «αυτό μπο-

ρεί να αποδειχθεί η αρχή του τέλους». Στο ίδιο πνεύμα, από άλλη αφετηρία, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Βερολίνου καταθέτουν στο έγκυρο γερμανικό πρακτορείο Euro Insight ότι η κ. Μέρκελ, σε κάποια απόχρωση από τον κ. Σόιμπλε, αποκλείει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ εξαιτίας της γεωπολιτικής σημασίας της. Και εξηγούν ότι το Βερολίνο είναι διατεθειμένο, εάν χρειαστεί, να εγκρίνει περισσότερες εκδόσεις εντόκων γραμματίων, αλλά και πρόωρες εκταμιεύσεις, και να υποστηρίξει «ανορθόδοξες λύσεις» για να μη μείνει από ρευστό η Ελλάδα (βλέπε σελ. 3). Λίγες ώρες πριν, στη συνάντηση Τσίπρα-Γιουνκέρ στις Βρυξέλλες, είχε ανακοινωθεί η αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων (από τέσσερα διαφορετικά ευρωπαϊκά ταμεία) για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, της ανεργίας, ιδίως των νέων, και για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς και η συγκρότηση ειδικής κοινής ομάδας υψηλόβαθμων στελεχών για το συντονισμό των αναγκαίων πρωτοβουλιών (βλέπε σελ. 6). Μπορεί οι πολεμικές κραυγές να επικρατούν στο σκηνικό της συγκρουσιακής διαπραγμάτευσης, δεν σβήνουν, ωστόσο, τον ψίθυρο μιας συλλογιστικής, που προτείνει λιγότερο δαπανηρές και επικίνδυνες λύσεις τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα.

ΜΑΤ και σεκιούριτι στην υπηρεσία του Μπέου

Με ΜΑΤ και σεκιούριτι απαγόρευσε, την περασμένη Παρασκευή, ο δήμαρχος Βόλου στους πολίτες και δημοτικούς συμβούλους της αντιπολίτευσης να παραβρεθούν στο ∆Σ της ∆ΕΥΑΜΒ και να τοποθετηθούν για το ζήτημα του κανονισμού άρδευσης. Ο Α. Μπέος με τον κανονισμό αυτό προσπαθεί να επιβάλλει τη συνέχιση της επιχειρηματικής δράσης της ∆ΕΥΑΜΒ και τη συνέχιση της λειτουργίας της με ανταποδοτικά τέλη, με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατακόρυφα η τιμή του νερού άδρευσης. Ο δήμαρχος Βόλου ξεπέρασε κάθε όριο παρατάσσοντας διμοιρίες των ΜΑΤ και ομάδα σεκιούριτι, ώστε να μην επιτραπεί να ακουστεί διαφορετική άποψη στο ∆Σ της ∆ΕΥΑΜΒ, οι οποίες απώθησαν τους συγκεντρωμένους με χρήση χημικών και βίας. Όπως καταγγέλλουν οι βουλευτές Μαγνησίας του ΣΥΡΙΖΑ «Η βίαιη κατάληξη της σημερινής συνεδρίασης είναι ενδεικτική της αντιδημοκρατικής στάσης, που κρατά ο ∆ήμαρχος Βόλου απέναντι σε πολίτες, που ασκούν το δικαίωμα τους να εκφράζουν την άποψη τους σε σχέση με ένα ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας για την τοπική κοινωνία, όπως η διαχείριση του νερού». Η αναίτια και απαράδεκτη επίθεση των ΜΑΤ θα διερευνηθεί, ύστερα από εντολή του υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Όμως, το έχουμε ξαναγράψει και ελπίζουμε να μη χρειαστεί να επανέλθουμε: Οι αστυνομικοί δεν θα χρησιμοποιούσαν τα χημικά αν δεν τα είχαν μαζί τους, δηλαδή αν δεν περιλαμβάνονταν στον εξοπλισμό τους.

ΕΡΤ: Βρέθηκε το κέλυφος, να προχωρήσουμε στην ουσία

Μιλούν για το νομοσχέδιο εργαζόμενοι, απολυμένοι και η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αννέτα Καββαδία

Σελίδες 16, 17

Υγεία: Περιμένοντας τη θεραπεία της

Ρεπορτάζ για τα προβλήματα και τις ελλείψεις σε όλους τους τομείς της υγείας. Μιλούν γιατροί και εργαζόμενοι σε δημόσια νοσοκομεία

Σελίδες 12, 13

ΘΕΜΑΤΑ

Αναζητώντας τον τζιχαντιστή ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ράκιση των ελληνικών συνόρων. Ο Πάνος Καμμένος, απείλησε ότι θα απαντήσει στις ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας αφήνοντας τους «τζιχαντιστές» να πάνε στη Γερμανία. Τέλος, ο Νίκος Κοτζιάς τράβηξε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ όταν σε συνέντευξή του στο ZDF, ανακήρυξε τους τζιχαντιστές «ζήτημα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής» (και κατά συνέπεια τους μετανάστες στην Ελλάδα, φωλιά τζιχαντιστών), δημιουργώντας έτσι έναν μπαμπούλα πιο απειλητικό από τη ρωσική πολιτική στην Ουκρανία. ∆εν ήταν η πρώτη φορά που εντόπισε «εξτρεμιστικά στοιχεία» σε ομάδα που ήταν μάλλον απίθανο να τα περιέχει. Το 2010, στην ανθρωπιστική αποστολή στη Γάζα που αναχαιτίστηκε απ’ τον ισραηλινό στρατό, ο νυν υπουργός Εξωτερικών είχε δει να κρύβονται «Τούρκοι πράκτορες και Γκρίζοι Λύκοι».2 Ο πανικός για τη διείσδυση μελών του ISIS στην Ευρώπη, ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο, όταν το αμερικάνικο δίκτυο ABC μετέδωσε ως αυθεντικό έναν χάρτη κατασκευασμένο απ’ τη νεοναζιστική οργάνωση «Third Position», ο οποίος δήθεν απεικόνιζε τις γεωπολιτικές βλέψεις του Ισλαμικού Κράτους στην Ευρώπη. Στους επόμενους μήνες, ο χάρτης γνώρισε πολλές παραλλαγές στα συντηρητικά ΜΜΕ, με την «πύλη εισόδου» να είναι άλλοτε η Ισπανία, άλλοτε η Ιταλία, η Ελλάδα ή η Βουλγαρία.

Στο κυνήγι των τζιχαντιστών

Οι δολοφονίες στο Charlie Hebdo πυροδότησαν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, με την ΕΕ να καλεί σε διάσκεψη τη 12η Φλεβάρη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την Europol να διεξάγει εντατικές έρευνες για τον εντοπισμό εξτρεμιστών. Ο κώδωνας του κινδύνου είχε χτυπήσει λίγο νωρίτερα, στα τέλη του Γενάρη, τότε που το Buzzfeed, περισσότερο γνωστό για την αναγνωσιμότητα, παρά για την αντικειμενικότητά του, δημοσίευσε συνέντευξη με υποτιθέμενο διακινητή μεταναστών προς την Ευρώπη που υποστήριζε ότι το ISIS έχει προσεταιριστεί τόσο τον ίδιο, όσο και άλλους του «κλάδου» για το πέρασμα μελών του στον ευρωπαϊκό Νότο. Την ίδια περίοδο, η άποψη αυτή θα διαδοθεί ευρέως μέσα από τις «αποκαλύψεις» του Ιδρύματος Quilliam τις οποίες θα ασπαστούν ενθουσιωδώς τα συντηρητικά ΜΜΕ εκατέρωθεν του Ατλαντικού: το ξενοφοβικό ρεπουμπλικάνικο FOX News στις ΗΠΑ και ο όμιλος Express στο Ηνωμένο Βασίλειο, ιδιοκτησίας δηλωμένου χρηματοδότη του ακροδεξιού UKIP. Το ίδρυμα Quilliam «έφερε στο φως» την υποτιθέμενη αλληλογραφία υψηλόβαθμου μέλους του ISIS, όπου αποκάλυπτε ότι στα σχέδια της οργάνωσης είναι η εισβολή στην Ευρώπη μέσω της Λιβύης. Το σκιώδες αυτό think tank, ωστόσο, θα είχε κάθε λόγο να κατασκευάσει μια τέτοια «αποκάλυψη». Χρηματοδοτούμενο από το βρετανικό δημόσιο και προσκείμενο στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία μέχρι και το 2011, είναι αφιερωμένο στην καταπολέμηση του τζιχαντισμού, τις ρίζες του οποίου εντοπίζει στις «μη-βίαιες ομάδες του εξτρεμιστικού Ισλάμ» που με τον ορισμό του φτάνουν να περιλαμβάνουν μέχρι και το Μουσουλμανικό Συμβούλιο της Βρετανίας και την Ισλαμική Επιτροπή Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων. Ο πρόεδρός του, Ματζίντ Ναχβάζ, διατέλεσε σύμβουλος του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον την εποχή των επίμαχων δηλώσεών του για τον «μυώδη φιλελευθερισμό» ενάντια στην «κρατική πολυπολιτισμικότητα». Τα τελευταία χρόνια, πέρασε απ’ την κρατική στην ιδιωτική χρηματοδότηση και υποδέχθηκε κάποια αμφιλεγόμενα πρόσωπα ως υψηλόβαθμα στελέχη, όπως τον επικεφαλής των ισλαμοφοβικών ταγμάτων εφόδου της English Defense League, Στίβεν Λένον, και τον ηγέτη της παραστρατιωτικής Μαχητικής Ομάδας της Λιβύης, Νομάν Μπεν Οτμάν. Με τον τελευταίο έχει συνεργαστεί σε βιβλίο του και ο Τζέισον Πακ, ο καθηγητής του Κέμπριτζ στον οποίον αφιέρωσε το Russia Today ένα ολόκληρο μισάωρο για την παρουσίαση του σχεδίου εισβολής μέσω Λιβύης.

Όσα ξεχνούν να αναφέρουν

Στην πραγματικότητα, έξω από τις επιμέρους σκοπιμότητες που κρύβονται πίσω από μια κατάσταση ευρωπαϊκής έκτακτης ανάγκης, η σύνδεση των τζιχαντιστών με τους μεταναστευτικούς πληθυσμούς της Ευρώπης είναι ιδιαίτερα σαθρή. Όταν πίσω απ’ τον «Τζιχάντι Τζον» αποκαλύφθηκε ένας ευκατάστατος μορφωμένος μουσουλμάνος, συμπλήρωνε μια σειρά δημοσιευμάτων για τα μέλη του ISIS που όλα έδειχναν σε μεσοαστούς δεύτερης ή τρίτης γενιάς μετανάστες στις ευρωπαϊκές χώρες, συνήθως απόφοιτους πανεπιστημίου και όχι πρόσφυγες από τις κατώτερες εργασιακές βαθμίδες, οι οποίοι δεν έδειξαν ποτέ ενδιαφέρον για εξτρεμιστική δράση στις χώρες διαμονής τους. Ξεχνιέται επίσης μέσα στον ηθικό πανικό, ότι η δολοφονία του Charlie Hebdo, απ’ ό,τι δείχνουν τα στοιχεία ήταν, πρωτοβουλιακή κίνηση των δραστών και όχι στρατηγικό χτύπημα ευρύτερης οργάνωσης. Ανήμερα 25η Γενάρη, πριν καλά-καλά κλείσουν οι κάλπες, ο ιστότοπος του CNN φιλοξενούσε ρεπορτάζ με τίτλο «Προσθέστε κι αυτό στα προβλήματα της Ελλάδας: Αποτελεί εκκολαπτόμενη φωλιά τρομοκρατών», στο οποίο εγκαλούνταν προειδοποιητικά η νέα κυβέρνηση για τη μεταναστευτική της πολιτική. Η σύγκρουση της Τασίας Χριστοδουλοπούλου με τον Γιάννη Πανούση στα ζητήματα μετανάστευσης παίχτηκε σε πρώτο πλάνο στην ελληνική επικαιρότητα, με τα περισσότερα ΜΜΕ να σιγοντάρουν τον ηθικό πανικό. Σε περιβάλλον επαναφοράς της ξενοφοβικής τρομοϋστερίας, οι δηλώσεις των Πανούση-Καμμένου-Κοτζιά έρχονται σε σύγκρουση με τις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και αντιστρατεύονται με επικίνδυνο τρόπο τις μέχρι τώρα διακηρύξεις της αναπληρώτριας υπουργού Μετανάστευσης. 1) Η ελληνική τζιχάντ: Ο εθνικός κορμός, το Charlie Hebdo και η «δική μας» 11η Σεπτέμβρη, http://rednotebook.gr/2015/01/i-elliniki-tzihant/ 2) Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 6/6/2010

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Η μεγάλη επιτυχία του γκράφιτι στο Πολυτεχνείο

Του Θωμά Τσαλαπάτη

οιάζει πολλές φορές παράδοξος ο τρόπος με το οποίο ανοίγουν τα θέματα στον δημόσιο διάλογο. Παράδοξες οι αφορμές και παράδοξο το μέγεθος. Τα τελευταία χρόνια ειδικότερα, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να συμβάλλουν ώστε η καταγραφή των διαφορετικών γνωμών και εντάσεων να περιγράφονται και να παίρνουν υλική σχεδόν υπόσταση, τα διάφορα θέματα προς συζήτηση γίνονται πιο ορατά από ποτέ και ο όποιος διάλογος -με τα επιχειρήματα, τα συνθήματα και τους αφορισμούς του- καταγεγραμμένος και προσβάσιμος σε όποιον επιθυμεί να συμμετάσχει ή απλώς να ενημερωθεί. Θέματα διαφορετικής σημασίας και μεγέθους γίνονται αντικείμενα συζήτησης από ειδικούς και ημι-ειδικούς, από αυτόκλητους ή απλά εξυπνάκηδες, και τελικά από οποιονδήποτε έχει γνώμη και επιθυμεί να την εκφράσει. Η μαγεία του συγκεκριμένου διαλόγου είναι πως αφήνει περισσότερο χώρο στο επιχείρημα και λιγότερο στην επάρκεια (η οποία συχνά μεταμορφώνεται σε αυθεντία) του φορέα. Τα θέματα λοιπόν, μοιάζουν να ανοίγουν από την αρχή. Και πιο πρόσφατο ανάμεσα σε αυτά τα θέματα υπήρξε το γκράφιτι του Πολυτεχνείου.

Αφορισμοί απαξίωσης και υπερβολές υπεράσπισης

Ξεκινώντας θα ήθελα να πω πως αισθητικά το συγκεκριμένο γκράφιτι δεν με συγκίνησε (και να διευκρινίσω εδώ πως γράφω χωρίς πρόθεση να μετακινηθώ από τον υποκειμενισμό της πρώτης εντύπωσης, όπως επίσης πως δεν έχω δει το έργο από κοντά). Ήρθα σε επαφή μαζί του μέσα από τον διάλογο που ξέσπασε. Ο μεγάλος αριθμός αφορισμών απαξίωσης (ο θάνατος της αστικής δημοκρατίας) ή υπερβολών υπεράσπισης (Η Γκουέρνικα της Αθήνας), περιγράφει την ένταση και το μέγεθος του διαλόγου. Η συζήτηση αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον ακριβώς όταν ακουμπά παράδοξα σημεία. Όπως, ας πούμε, την άποψη που εξέφρασε ο υφυπουργός Σγουρίδης που ούτε λίγο ούτε πολύ είδε γερμανική παρέμβαση πίσω από το γκράφιτι. Ή στην υποκρισία της Free press απλοϊκότητας. Οι ίδιοι φορείς γνώμης που υπερασπίζονταν και προωθούσαν τις ανάπηρες παρεμβάσεις των Ατενίστας όταν χρωμάτιζαν με φλύαρα χρώματα τα σκαλοπάτια του Κολωνακίου ή διατράνωναν τον κυνισμό τους ντύνοντας δέντρα και παγκάκια με πλεχτά, ενώ δίπλα οι άστεγοι πέθαιναν από το κρύο (με τις ευλογίες του κυρίου Καμίνη), στη συγκεκριμένη κίνηση δεν είδαν παρέμβαση αλλά κανιβαλισμό και πίσω από τα υποκείμενα της ενέργειας δεν είδαν εθελοντές που προσπάθησαν να δημιουργήσουν αλλά ανώριμους που δεν γνωρίζουν τι σημαίνει δημόσιος χώρος. Πολλά επιχειρήματα ακούστηκαν και τα περισσότερα είναι σεβαστά (προσωπική εμμονή: εκτός από το επιχείρημα ιερότητας

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

του χώρου. Το επιχείρημα της ‘’ιερότητας’’ ενός κτηρίου ή ενός μνημείου είναι ακριβώς αυτό που το απομονώνει από την όποια λειτουργικότητα, την όποια σχέση του με την πραγματική ζωή, την υπόστασή του στον πραγματικό χώρο και χρόνο και το καθιστά αμετάκλητα νεκρό). Και ο χώρος μιας σελίδας μοιάζει περιορισμένος όχι μόνο για να επιχειρηματολογήσεις, αλλά ακόμη και για να καταγράψεις τα διάφορα επιχειρήματα. Ειδικά όταν τα θέματα που άνοιξαν είναι πολλαπλά: δημόσιος χώρος και δημόσια τέχνη, το γκράφιτι ως τέχνη και η παρακμή του μέσα από την μουσειοποίηση του, οι όροι των παρεμβάσεων και η πολιτική διάσταση των χειρονομιών, η παρακμή της καθημερινότητας σε σχέση με την τέχνη και ο δυνητικός διάλογός τους. Αλλά μήπως τελικά όλο αυτό το πλέγμα διαλόγου ως προϊόν μιας κίνησης δεν γεμίζει με ουσία το εγχείρημα;

Το διακείμενο του γκράφιτι

Το σημείο στο οποίο θέλω να καταλήξω είναι πως αυτό που έχει σημασία είναι όχι το γκράφιτι καθεαυτό ή η πράξη της παρέμβασης, αλλά ο διάλογος που ξεκινά με αφορμή αυτό. Όχι το πρωτογενές έργο, αλλά τα σημεία που θέτει σε κίνηση μέσα στον δημόσιο λόγο και μάλιστα με επιτακτικό τρόπο ανάλογο του μεγέθους της παρέμβασης αλλά και της -χωροταξικής, ιστορικής, πολιτικής- σημασίας του κτηρίου (και εδώ φυσικά θα μπορούσαμε να εντάξουμε τον διάλογο αυτό ως μέρος του όλου έργου, άσχετα με το εάν κάτι τέτοιο βρισκόταν στις προθέσεις των καλλιτεχνών). Η μεγάλη λοιπόν επιτυχία του γκράφιτι του Πολυτεχνείου είναι το διακείμενό του, το πώς μιλάμε για το δημόσιο, για την τέχνη για την παρέμβαση και τελικά για τους όρους της καθημερινότητας, σε έναν διάλογο που δεν ξεκίνησε προφανώς τώρα, αλλά μοιάζει να παίρνει νέες διαστάσεις. Σε έναν διάλογο που δεν σταματά φυσικά εδώ αλλά περιμένει περισσότερα επιχειρήματα και περισσότερη θεωρία και κυρίως νέες παρεμβάσεις στον χώρο, στο δημόσιο πεδίο και στην καθημερινότητα. Λιγότερο ή περισσότερο εξωστρεφείς, ογκώδεις ή επιτυχημένες. Και για όλους αυτούς τους λόγους πιστεύω πως χρωστούμε ένα ευχαριστώ στην ασπρόμαυρη επιφάνεια των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, γιατί ό, τι τελικά δεν καταφέραμε να διακρίνουμε σε χρώμα και σχέδιο μοιάζει να μας παραχωρείται σε λέξεις και σε νόημα, έστω και σαν ηχώ.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

∆ύο στρατηγικές για την Ευρώπη Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΟΡΥΦΗΣ ΓΙΑ ΤΟ GREXIT

ξαιρετικά πυκνή σε γεγονότα αυτή η εβδομάδα. Από το σκληρό Γιούρογκρουπ της ∆ευτέρας περάσαμε στη διαδικαστική σύσκεψη των Βρυξελλών και τη συγκρότηση της «Ομάδας των Βρυξελλών» για την επανέναρξη, μετ’ εμποδίων, των διαπραγματεύσεων. Ακολούθησαν τα ταξίδια του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στις Βρυξέλλες και του υπουργού οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη σε Βρυξέλλες και Παρίσι. Η ένταση και από τις δύο πλευρές υπήρξε μεγάλη όλη την εβδομάδα. Και η αρχή των διαπραγματεύσεων ήταν πολύ τραχιά με τους λεγόμενους θεσμούς να παραμένουν στο «ύψος» τους. Προφανώς δεν μπορούσαν να παραδεχθούν ότι πλέον δεν μπορούν να ορίζουν το παιχνίδι όπως νομίζουν. Ωστόσο, τα πρώτα μικρά έστω σημάδια που μπορεί να οδηγήσουν σε εκτόνωση είναι γεγονός. Οι τοποθετήσεις τόσο του κ. Γιούνκερ όσο και του κ. Σουλτς κινούνται σ’ αυτή την κατεύθυνση και είναι ενδιαφέρον ότι βρήκαν θετικό αποδέκτη, άμεσα, τον έλληνα πρωθυπουργό. Τις επόμενες μέρες θα φανεί.

Η Άνγκελα Μέρκελ

Εντωμεταξύ, ένα τηλεγράφημα που αναφερόταν σε ρεπορτάζ του πρακτορείου Euro Insight σχετικά με τις απόψεις της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ για τον κίνδυνο να βρεθεί η Ελλάδα εκτός ευρωζώνης, την Παρασκευή το απόγευμα, αναστάτωνε τα μίντια στην Αθήνα, τα μπέρδεψε γεμίζοντάς τα αμηχανία. Με την ως εκείνη τη στιγμή υπέρπροβολή των δημοσιευμάτων και δηλώσεων περί Grexit, δεν πίστευαν ότι η κ. Μέρκελ δεν συνδράμει και προσωπικά στην επωφελή – και αφελή – κινδυνολογία τους. Εξάλλου, το εν λόγω πρακτορείο ήταν εντελώς άγνωστο και πάντως λιγότερο φημισμένο, πχ, από την Welt. Καθώς, όμως, επρόκειτο, τελικά, για το πρακτορείο του γερμανικού Χρηματιστηρίου, τα κανάλια άρχισαν, τελικά, να το μεταδίδουν το ένα μετά το άλλο. Συγκεκριμένα το πρακτορείο αυτό μετέδιδε: «‘Κλειδί’ στην αποφασιστικότητα της Μέρκελ να αποφύγει μια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, είναι τα γεωπολιτικά. Τα παραπάνω αποκαλύπτουν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Βερολίνου στο πρακτορείο Euro Insight του ΜΝΙ. Φοβούμενη την αστάθεια στα Βαλκάνια, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είναι αποφασισμένη να αποτρέψει μια κατάσταση στην οποία η Ελλάδα αποχωρεί από το ευρώ από ατύχημα, εν τω μέσω αυξημένων εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών για τη χρηματοδότηση, σύμφωνα με υψηλόβαθμους αξιωματούχους στο Βερολίνο. Οι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι εάν η Ελλάδα επρόκειτο να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα, θα γινόταν διότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί η ευρωζώνη, παρά για το ότι δεν θα επιτευχθούν οι κινητοί στόχοι για τις προθεσμίες αποπληρωμής και τις δεσμεύσεις για τις μεταρρυθμίσεις που έχουν θέσει με τους πιστωτές. Πρόκειται για μια πολιτική απόφαση, δεν θα υπάρχει Grexident, δήλωσε μια καλά ενημερωμένη πηγή σχετικά με τις θέσεις της καγκελαρίου, χρησιμοποιώντας τον όρο που επινοήθηκε προσφάτως για να περιγραφεί η πιθανότητα εξόδου

κατά το Reuters, υποστήριξε: «Προσπαθώ να μείνω ψύχραιμος με την Ελλάδα αλλά δεν με βοηθάει», ανέφερε ο κ. Σόιμπλε στην εκδήλωση με τίτλο Finanz im Dialog. Όπως είπε, «είναι ευκολότερο για χώρες με προβλήματα να λένε στους πολίτες τους ότι αυτά οφείλονται στο Βερολίνο ή τις Βρυξέλλες αλλά αυτό δεν βοηθάει. Η Ελλάδα δεν είναι χαμένη υπόθεση», συμπλήρωσε και τόνισε ότι μέχρι το τέλος του 2014 αναπτυσσόταν καλύτερα του αναμενομένου, αλλά από τότε τα προβλήματα έχουν κάνει εκ νέου την εμφάνισή τους. «Μακροπρόθεσμα τα πιο αδύναμα μέλη της ευρωζώνης δεν μπορούν να περιμένουν από ισχυρότερες χώρες να χρηματοδοτούν τις σπατάλες τους», ανέφερε με νόημα. Σε δηλώσεις του, στη συνέχεια, στην αυστριακή τηλεόραση, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο «ατυχήματος» με έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ ενώ επανέλαβε ότι αν η Αθήνα δεν υλοποιήσει τα συμφωνηθέντα, τότε δεν θα υπάρξουν περισσότερα χρήματα. Στο συνέδριο μίλησε και ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών Χανς Γιοργκ Σέλινγκ, ο οποίος εκτίμησε ότι ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είναι υπαρκτός.

Ο Μοσκοβισί προειδοποιεί

της Ελλάδας από την ευρωζώνη ως ένα αποτέλεσμα των παρεξηγήσεων και των πολιτικών εντάσεων. Το δημοσίευμα επισημαίνει ακόμη πως ενώ η Μέρκελ είναι κατανοητό να πιστεύει πως η ευρωζώνη είναι τώρα καλύτερα εξοπλισμένη να αντιμετωπίσει την αναταραχή που θα μπορούσε να προκύψει στην αγορά εάν η Αθήνα αποχωρήσει από την ευρωζώνη, οι πιθανές γεωπολιτικές συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης έχουν αποτελέσει μεγάλη ανησυχία για την Καγκελαρία. Ο κύριος φόβος είναι ότι η περιοχή των Νότιων Βαλκανίων μπορεί να αποσταθεροποιηθεί και η Ελλάδα -μέλος του ΝΑΤΟ- θα μπορούσε να περάσει στην ρωσική επιρροή.

Οι «ανορθόδοξες λύσεις»

Ως εκ τούτου, αναφέρει το Euro Insight, η γερμανική κυβέρνηση είναι έτοιμη να υποστηρίξει ανορθόδοξες λύσεις για να αποτρέψει το να ξεμείνει από ρευστό η Ελλάδα. Αυτές φέρεται να περιλαμβάνουν: * την αύξηση του ορίου των εντόκων γραμματίων που μπορεί να εκδίδει η Αθήνα και να πουλάει στις ελληνικές τράπεζες που με τη σειρά τους τα χρησιμοποιούν ως collateral με την ΕΚΤ, * προσωρινά capital controls (έλεγχοι κεφαλαίων) σε περίπτωση ενός bankrun, * καταβολή κεφαλαίων από το τρέχον πρόγραμμα πριν από το χρονοδιάγραμμα, * καθυστέρηση πληρωμής χρέους προς το ∆ΝΤ. Η γερμανική κυβέρνηση θέλει να αποφύγει να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά δεν αποκλείει ότι θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτά, εάν δεν υπήρχε άλλος τρόπος να διατηρηθεί η Ελλάδα εντός ευρωζώνης. Το Βερολίνο περιμένει, ακόμη, ότι θα μπορούσε να βρεθεί επαρκές κοινό έδα-

φος με την Αθήνα, ιδιαίτερα καθώς η Μέρκελ είναι κατανοητό ότι έχει καθιερώσει μια καλή σχέση εργασίας με τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα. Η γερμανική κυβέρνηση, επίσης, είναι έτοιμη για συμφωνία σε ένα χαμηλότερο στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα και να αφήσει στην Ελλάδα περισσότερο περιθώριο για τον καθορισμό και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και -σε μεταγενέστερο στάδιο- μείωση του φορτίου χρέους. Η αντίδραση της Μέρκελ σε ένα Grexit έχει οδηγήσει τον Σόιμπλε να εγκαταλείψει τα σχέδιά του, και πιο πρόσφατα, και αυτός επίσης έχει ανησυχήσει περισσότερο για το γεωπολιτικό περιβάλλον. Οι διαφορές μεταξύ της Καγκελαρίας και του υπουργείου Οικονομικών, έχουν ως εκ τούτου στενέψει. Για αυτό ο Σόιμπλε έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην πρόσφατη επέκταση του ελληνικού πακέτου διάσωσης».

Ο κ. Σόιμπλε

Το δημοσίευμα αναφέρει πολλά ακόμη και ενδιαφέροντα σημεία, όπως ότι η ενδεχόμενη στήριξη θα απαιτούσε πρώτα πολιτική συμφωνία σε δεσμεύσεις της Ελλάδας και τρίτο πρόγραμμα, ότι ο κ. Σόϊμπλε έχει επανειλημμένως μελετήσει ιδέες περί Grexit, και ότι η Γερμανία, αν οι διαφορές με την Ελλάδα αποδειχθούν αγεφύρωτες, έχει έτοιμα σχέδια στήριξης της χώρας να οδεύσει εκτός Ευρωζώνης κτλ. Όμως, ο πραγματικός πυρήνας του είναι αυτός που αναφέραμε αναλυτικά προηγουμένως: Ο φόβος Μέρκελ και τα σχέδιά της. Στη Βιέννη, ωστόσο, ο κ. Σόιμπλε δεν σταμάτησε να καλλιεργεί το Grexident, έστω λέγοντας ότι αν συνέβαινε, τότε θα έφταιγαν οι Έλληνες ηγέτες, επειδή δεν ήξεραν να διαπραγματευθούν νέα δάνεια. Σε συνέντευξή του και σε συνέδριο,

Την επόμενη μέρα η απάντηση στις απόψεις Σόιμπλε αλλά και Σέλινγκ ήλθε από τον Γάλλο Επίτροπο κ. Πιερ Μοσκοβισί. Μάλιστα μίλησε καθαρά οικονομικά για τον κίνδυνο από ένα Grexit και όχι για γεωπολιτικούς λόγους. Συγκεκριμένα, όπως μεταδόθηκε: Κατά της υποτίμησης των κινδύνων που συνδέονται με μία έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, προειδοποιεί ο ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί λέγοντας ότι ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους για το κοινό νόμισμα. «Εξάλλου, όλοι στην Ευρώπη πιθανότατα συμφωνούμε ότι ένα Grexit θα ήταν μία καταστροφή – για την ελληνική οικονομία αλλά επίσης και για την ευρωζώνη ως σύνολο» δήλωσε ο κ. Μοσκοβισί σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel που θα δημοσιευόταν το Σάββατο. «Εάν μία χώρα αφήσει αυτή τη (νομισματική) ένωση, οι αγορές θα διερωτηθούν αμέσως ποια χώρα είναι η επόμενη και αυτό θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους» προειδοποίησε. Ασφαλώς, η έξοδος από την Ευρωζώνη μιας χώρας, της Ελλάδας έστω που έχει «απομονωθεί» με χίλιες κατηγορίες, δεν είναι μικρό ζήτημα. Ωστόσο, οι διαφωνίες που έχουν, πρόσφατα ιδίως, προκύψει με οξύτητα, στην ηγεσία της Ευρωζώνης και της ΕΕ είναι πιο συνολικές, για πιο κεντρικά ζητήματα. Άπτονται ζητημάτων όπως για την κοινωνική και οικονομική πολιτική, για τον προσανατολισμό γενικώς της ΕΕ, τον ρόλο της στον πολυπολικό κόσμο. Έχουν δίκιο όσοι προβλέπουν ότι σε μερικούς, μόλις, μήνες για οικονομικούς αλλά πρώτα απ’ όλα για πολιτικούς λόγους θα ανατρέπουν τις ως τώρα ισορροπίες, το ελληνικό πρόβλημα, μπροστά σε άλλα πολύ σοβαρότερα θα είναι παρωνυχίδα. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η θέση του κ. Σόιμπλε τότε. Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Ούτε ρήξη, ούτε οπισθοχώρηση Του Νίκου Τσαγκρή

ροσπαθώ να δω την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ όπως είναι, μια κυβέρνηση – γέννημα της οργής και της ανάγκης, μια φιλολαϊκή κυβέρνηση μιας προεδρευομένης κοινοβουλευτικής ∆ημοκρατίας ενός αστικού κράτους – έθνους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ευρώ· που, σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης – οφειλόμενης στην κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, την «ιμπεριαλιστική» διαχείρισή της από τις ηγεμονεύουσες την Ε. Ε. δυνάμεις, την εθελόδουλη προσαρμογή της χώρας μας στο «πλαίσιο» της συγκεκριμένης διαχείρισης – επιχειρεί, με σχετική επιτυχία και με τη στήριξη της πλειονότητας του ελληνικού λαού που αντιπροσωπεύει και κυβερνά, να ανταποκριθεί στην προεκλογική δέσμευσή της για μια «πραγματική διαπραγμάτευση με τους εταίρους». Με στόχο μια νέα συμφωνία (δανειακή σύμβαση) που θα εξυπηρετεί την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας, χωρίς να συνοδεύεται από τιμωρητικούς για τον ελληνικό λαό όρους, μέτρα λιτότητας και καταστροφικούς για την οικονομία κανόνες. Κι ακόμα, να ανταποκριθεί στην (προεκλογική, επίσης) δέσμευσή της για άμεση εφαρμογή των μέτρων ανάσχεσης της ανθρωπιστικής καταστροφής που περιλαμβάνονται στο «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης». Κάπως έτσι βλέπω την κυβέρνηση όταν προσπαθώ να τη δω όπως είναι, και κάπως έτσι βλέπω ότι την βλέπει και η (κυμαινόμενη από 80 – 55%) πλειονότητα των Ελλήνων που τη στηρίζει, όταν «διαβάζω» τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των σχετικών σφυγμομετρήσεων της κοινής γνώμης. Κάπως έτσι, άλλωστε, υποθέτω, βλέπει και η ίδια η κυβέρνηση τον εαυτό της, όταν προσπαθεί να τον δει όπως είναι. Και όχι όπως θέλει να είναι, ή όπως θέλει να φαίνεται πως είναι, αν θέλει να φαίνεται διαφορετική απ’ ό,τι είναι ή απ’ ό,τι επιθυμεί να φαίνεται πως είναι…

Ακραίες «θεωρήσεις»

mamalinga.wordpress.com

Το πώς βλέπει μια κυβέρνηση τον εαυτό της δεν είναι θέμα επικοινωνιακής φαντασμαγορίας, αλλά ζήτημα συλλογικής αυτογνωσίας. Ωστόσο, η συγκεκριμένη κυβέρνηση (το παρόν της – το μέλλον της) κρίνεται από την διαπραγμάτευση, δεδομένου ότι απ’ αυτήν κρίνεται το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας και των Ελλήνων και, κατ’ ανατρεπτική ακολουθία, της ευρωζώνης και της Ε.Ε. Έτσι, η κυβέρνηση είναι η διαπραγμάτευση και, καθώς η διαπραγμάτευση γίνεται, αναπόφευκτα, ζήτημα επικοινωνιακής φαντασμαγορίας, οι πρωταγωνιστές της παρα-

μορφώνονται, ο λόγος τους θρυμματίζεται εντός της, μαζί και το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Και από κοντά η κυβέρνηση, το πραγματικό της σχήμα, ο πολιτικός της χαρακτήρας. Λοιπόν, ποια συλλογική αυτογνωσία; Η κυβέρνηση είναι η διαπραγμάτευση, όπως την βλέπουν οι υπουργοί της, οι υφυπουργοί της, τα μέλη της! Όπως την βλέπουν οι βουλευτές της, τα κόμματα που την συνιστούν – σε ότι μας αφορά, ο ΣΥΡΙΖΑ, τα στελέχη του, τα μέλη του. Εδώ, δύο ακραίες εκδοχές θεωρήσεων: Η ρομαντική θεώρηση: Βλέπω τη διαπραγμάτευση σαν μια μυθική ελληνική εκστρατεία για τον εξανθρωπισμό των βάρβαρων ευρωπαϊκών (γερμανικών) κανόνων, την πολιτική επανίδρυση της Ε.Ε. Η ευρωφοβική θεώρηση: βλέπω τη διαπραγμάτευση σαν μια εξελισσόμενη διαδικασία εγκλωβισμού της κυβέρνησης, με στόχο να οδηγηθεί στην πλήρη συνθηκολόγηση. Μονόδρομος για την Ελλάδα είναι η ανυπακοή και η ρήξη...

Η ρήξη είναι εύκολη

Ούτε ρήξη ούτε συνθηκολόγηση: η δεύτερη είναι εύκολη, η πρώτη ευκολότερη: ∆ιαπραγμάτευση – διαπραγμάτευση – διαπραγμάτευση, αν όχι σαν «μια μυθική ελληνική εκστρατεία για τον εξανθρωπισμό των βάρβαρων ευρωπαϊκών (γερμανικών) κανόνων…», ως αταλάντευτη επιχείρηση εκπροσώπησης και διεκδίκησης του συλλογικού «θέλω» της πλειονότητας των Ελλήνων που ανέδειξαν και στήριξαν (και στηρίζουν) αυτή την κυβέρνηση, αυτή τη διαπραγμάτευση. Ακριβώς! Αυτή τη στιγμή, καθώς γράφω αυτό το κείμενο, καλούμαι από διαδικτυακούς φίλους να υπογράψω ένα άλλο. Ένα ψήφισμα μέσω της ομάδας Avaaz που περιλαμβάνει, ακριβώς, αυτό το λαϊκό συλλογικό «θέλω» το περιγράφει και το διεκδικεί: Για πρώτη φορά μετά την έναρξη της κρίσης, γίνεται μια συντονισμένη, εθνική προσπάθεια για ένα τέλος στο αποτυχημένο πείραμα της λιτότητας που έχει γονατίσει τη χώρα μας. Αλλά ευρωπαίοι ηγέτες και τραπεζικά συμφέροντα απειλούν να σκοτώσουν την ελπίδα μας. Κάποιοι ήδη μιλούν για χαλάρωση της ελληνικής θέσης. Αν όμως συσπειρωθούμε τώρα και δημιουργήσουμε μια εκκωφαντική, ενωτική, υπερκομματική έκκληση ενάντια στη λιτότητα, μπορούμε να γίνουμε το δημοκρατικό αντίβαρο στην πίεση και τις φοβέρες των δανειστών. ∆εν έχουμε χρόνο – όλα θα κριθούν μέσα στις επόμενες μέρες. Πρόσθεσε το όνομά σου για να στηρίξουμε τη διαπραγμάτευση και να ζητήσουμε απ’ τον Α. Τσίπρα και τον Γ. Βαρουφάκη να επιμείνουν με αποφασιστικότητα στη θέση τους για τέλος στη λιτότητα και μια νέα, δίκαιη συμφωνία για τον ελληνικό λαό. Ας κρατήσουμε την ελπίδα ζωντανή… Συνυπογράφω και στηρίζω, και έτερον ουδέν… * Όταν οι υπογραφές φτάσουν τις 100.000 το ψήφισμα θα παραδοθεί απ’ την ομάδα του Avaaz στους δύο πολιτικούς.

Κοπτοραπτική

Τη συνέχιση της διαπραγμάτευση για μια νέα, δίκαιη συμφωνία που θα σημάνει το τέλος της λιτότητας και την ανάπτυξη απαιτεί η πλειονότητα των Ελλήνων

Και η χαρά δεν τον αφήνει Το 65% του protagon.gr, άρα και τον απόλυτο έλεγχο για τη διαχείριση του ιστότοπου, θα κατέχει πια το πρώην στέλεχος του ∆ΟΛ, Χρήστος Μεμής. Ο νέος ιδιοκτήτης του ήδη αναζητά νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και νέο προσωπικό για να ξεκινήσει η μετά-Θεοδωράκη εποχή. Ο Χρήστος Μεμής αποχώρησε μόλις στις 15 ∆εκεμβρίου του 2014 από τη θέση του γενικού διευθυντή μέσων ενημέρωσης του ∆ΟΛ «με φιλικό τρόπο και κατόπιν συνεννόησης με τον Σταύρο Ψυχάρη», όπως είχε γραφτεί τότε. Μάλλον οι δεσμοί του Θεοδωράκη με το συγκρότημα, κάθε άλλο παρά υποψία είναι πια. Και αυτό αναμένουμε να αναδειχθεί και από το νέο «προφίλ» της ιστοσελίδας. Όσο και αν θέλει ο Σταύρος να κρυφτεί... τελικά αποκαλύπτεται.

Υπάρχει θέμα με Στουρνάρα

ι σχέσεις του Γιάννη Στουρνάρα με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ποτέ και οι καλύτερες. Άλλωστε, το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, όντας στην αντιπολίτευση δεν ήταν λίγες οι φορές που επιτέθηκε στον κύριο Στουρνάρα τόσο όταν αυτός ήταν επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών όσο και αργότερα, όταν μεταφέρθηκε στη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδος. Με την ανάληψη της κυβέρνησης, τα στελέχη του κόμματος προσπάθησαν να κατεβάσουν τους τόνους, πιθανότατα και γιατί δεν μπορούσε η νέα κυβέρνηση να διαχειριστεί όλα τα ανοιχτά μέτωπα. Ωστόσο, οι σχέσεις των δύο πλευρών φαίνεται να βρίσκονται και πάλι στο ναδίρ καθώς ο ∆ιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι δεν διαδραματίζει πλέον πολιτικό ρόλο. Τελευταίο ατόπημα του κ. Στουρ-

Μακρυά από την πλατεία Κολωνακίου παραμονεύουν οι Atenistas... νάρα αποτέλεσαν οι δηλώσεις του σε ημερίδα της Τράπεζας της Ελλάδος όπου μίλησε για «ταχεία δρομολόγηση των ιδιωτικοποιήσεων του Ελληνικού και των περιφερειακών αεροδρομίων» και παράλληλα, σημείωσε ότι «η αβεβαιότητα αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο κίνδυνο εκτροχιασμού της ελληνικής οικονομίας και τη μεγαλύτερη απειλή να χαθούν οι θυσίες του ελληνικού λαού, που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια». Η κυβέρνηση εμφανίζεται ενοχλημένη από τις συγκεκριμένες δηλώσεις ενώ δεν πρέπει να θεωρείται η αναφορά του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Στάθη Λεουτάκου ότι: «Ο κ. Στουρνάρας έχει βαθιές πολιτικές ευθύνες για τα όσα έχει περάσει ο ελληνικός λαός, έπρεπε να έχει παραιτηθεί για να διευκολυνθεί η πορεία του τόπου». Σύντομα αναμένουμε και νέα επεισόδια!

Η σύμβουλος κυρία Παναρίτη

∆

εν είμαστε από αυτούς που ενθουσιάστηκαν στο άκουσμα της είδησης ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης προσέλαβε ως ειδική σύμβουλό του την κυρία Έλενα Παναρίτη. Επιλέξαμε, ίσως κακώς, να μην ασκήσουμε κριτική καθώς θεωρήσαμε ότι την ώρα που η κυβέρνηση διαπραγματεύεται σκληρά και ο ίδιος ο υπουργός οικονομικών δέχεται τα πυρά επί δικαίων και αδίκων, δεν χρειαζόταν να ανοίξουμε ένα ακόμα μέτωπο. Τις τελευταίες μέρες όμως το πράγμα έχει παραγίνει. Η κυρία Παναρίτη έχει βαλθεί να ακολουθήσει τα χνάρια του προϊσταμένου της σε δηλώσεις, συνεντεύξεις και δημόσιες παρουσίες που στις περισσότερες των περιπτώσεων δίνουν «λαβράκια» στα ΜΜΕ, δημιουργώντας πρόβλημα στην κυβέρνηση. Σεβόμαστε το γεγονός ότι ο κ. Βαρουφάκης την επέλεξε για αυτήν τη θέση αλλά κάποιος πρέπει να της πει ότι οι «σύμβουλοι» μένουν πίσω από τις κάμερες και επιτελούν με διακριτικότητα το ρόλο τους.

Οφείλουμε μια απολογία

ράψαμε την προηγούμενη βδομάδα για την πρόθεση του Γρηγόρη Γεωργακόπουλου, πρώην στελέχους της Χρυσής Αυγής να προσχωρήσει στους ΑΝΕΛ. Οφείλουμε μια απολογία στο κόμμα του κυρίου Καμμένου καθώς δεν είχαμε προλάβει να διαπιστώσουμε ότι, με ανακοίνωσή του, απέρριψε την αίτηση του συγκεκριμένου ατόμου καθώς θεώρησε ότι οι απόψεις και οι ιδεολογικές του αναφορές δεν συνάδουν με αυτές των ΑΝΕΛ. Μάλιστα, το κόμμα του κ. Καμμένου προχώρησε ένα βήμα παραπάνω καθώς ζήτησε την παραίτηση και του υπεύθυνου της τοπικής οργάνωσης που παρέλαβε την αίτηση του κυρίου Γεωργακόπουλου.

Τα αυτοκίνητα των βουλευτών

ολύς ντόρος έγινε τις τελευταίες μέρες σχετικά με το ζήτημα των αυτοκινήτων των βουλευτών. Τελικά, από τους 135 νέους βουλευτές, οι 67 αρνήθηκαν να παραλάβουν αυτοκίνητο. Από αυτούς οι 47 είναι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που στη συντριπτική τους πλειοψηφία επέλεξαν να μην «ενημερώσουν» τα Μέσα για την κίνηση αυτή, επιλέγοντας να κρατήσουν χαμηλότερους τόνους. Πάντως, αξίζει να θυμηθούμε λίγο τον κώδικα δεοντολογία των υποψήφιων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά το σημείο όπου τόνιζε πως: Όλοι/ες οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και οι συνεργάτες τους υπόκεινται στους μισθολογικούς κανόνες που καθορίζονται από το κόμμα και περιγράφονται στο άρθρο 29 του Καταστατικού ή σε μεταβατικές αποφάσεις των οργάνων του κόμματος. Σχετικά με τα περιβόητα αυτοκίνητα ο κώδικας δεοντολογίας έλεγε: «Όσον αφορά τις υπόλοιπες βουλευτικές παροχές και διευκολύνσεις (αυτοκίνητο, ατέλειες κ.λπ.), ο/η βουλευτής οφείλει με τη χρήση τους να συμβάλλει όσο το δυνατόν περισσότερο στη συλλογική λειτουργία του κόμματος.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η λιτότητα ως παρελθόν, παρόν και μέλλον για τη Ν∆ Γιατί ο κ. Σαμαράς διαλέγει την όχθη των δανειστών

ταν ένα κόμμα που βρισκόταν στην κυβέρνηση χάνει τις εκλογές, το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να αναρωτηθεί τι δεν πήγε καλά με τις επιλογές του, τόσο στην εκλογική τακτική όσο και στην κυβερνητική πολιτική. Η ηγεσία της Ν∆ φαίνεται ότι δεν ασπάζεται αυτή την τόσο απλή και σαφή αρχή. Στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της, όπου υποτίθεται ότι ο κ. Σαμαράς με την ομιλία του θα άνοιγε τη συζήτηση για την αναζήτηση των αιτίων της εκλογικής αποτυχίας, ο πρόεδρος της Ν∆ απέκλεισε εκ προοιμίου αυτή τη δυνατότητα αποφαινόμενος ότι το κόμμα «εφάρμοσε σωστή πολιτική, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο του». Αποδεικνύοντας έτσι ότι δεν είναι διατεθειμένος να αντικρίσει την αντικειμενική πραγματικότητα που βοά: τη μεγαλύτερη άνοδο ποσοστού ο ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές τη σημείωσε στην πληθυσμιακή κατηγορία άνω των 65 ετών, προπύργιο μέχρι πρότινος της Ν∆, καθώς οι συνταξιούχοι προτίμησαν να μην αφήσουν τον κ. Σαμαρά «να ολοκληρώσει το έργο του», που περιλάμβανε τη δραστική μείωση των συντάξεων.

Ο γιαλός είναι στραβός…

Στο ερώτημα που θέτει ο ίδιος στον εαυτό του και στους βουλευτές του: «Υπήρχε άλλη πολιτική; Υπήρχε άλλος τρόπος να κρατήσουμε την πατρίδα στον πυρήνα της Ευρώπης χωρίς προσαρμογή και μεταρρυθμίσεις;», απαντάει αρνητικά με απόλυτο τρόπο. Συνεπώς, η πολιτική που επέλεξε η Ν∆, κατά τον κ. Σαμαρά δεν ήταν απλώς ορθή, ήταν η μόνη ορθή. Πώς μπορεί να ερμηνευθεί αυτή η εμμονή, αυτή η απαγόρευση κριτικής εξέτασης μιας πολιτικής γραμμής που ηττήθηκε στις εκλογές, δηλαδή απορρίφθηκε από το εκλογικό σώμα; ∆εν πρόκειται για εκδήλωση πολιτικής μυωπίας, που αναγκάζει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ασκεί μια αντιπολιτευτική τακτική αδιέξοδη. ∆ηλαδή να επιμένει ότι δεν είναι το κόμμα που δεν καταλαβαίνει τι του είπε το εκλογικό σώμα, αλλά το εκλογικό σώμα που δεν κατάλαβε τι του έλεγε το κόμμα. Πρόκειται για την επιβεβαίωση της εκτίμησης ότι η άσκηση της μνημονιακής πολιτικής της λιτότητας ήταν και είναι επιλογή της Ν∆ (και του συντηρητικού πολιτικού ρεύματος στην Ευρώπη), και όχι μια πολιτική που επιβλήθηκε ως καταναγκασμός. Αυτός είναι ο λόγος που κάνει τη Ν∆ να

Η Ν∆ δεν ενδιαφέρεται πρωτίστως να προτάξει μια πειστική και πιο κοντά στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος πολιτική. Την ενδιαφέρει κυρίως να υπερασπιστεί και να κρατήσει ζωντανό στο εθνικό πλαίσιο το συντηρητικό ευρωπαϊκό πρόταγμα της λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης ανυψώνοντάς το σε μέγιστο εθνικό στόχο.

Του Πάνου

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

ακολουθεί τον παραλογισμό να αντιπολιτεύεται σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα που κέρδισε τις εκλογές, επιμένοντας σε μια πολιτική που ηττήθηκε σ’ αυτές τις εκλογές. ∆ηλαδή να ετοιμάζει την επόμενη ήττα της. ∆εν ενδιαφέρεται πρωτίστως να προτάξει μια πειστική και πιο κοντά στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος πολιτική. Την ενδιαφέρει κυρίως να υπερασπιστεί και να κρατήσει ζωντανό στο εθνικό πλαίσιο το συντηρητικό ευρωπαϊκό πρόταγμα της λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης ανυψώνοντάς το σε μέγιστο εθνικό στόχο.

Στην απέναντι όχθη

Έτσι, η υπογραφή εκ μέρους τής Ν∆ της ανακοίνωσης του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που απαιτεί από την Ελλάδα «να τηρεί τα συμφωνηθέντα», δεν μπορεί να φανεί σαν αστοχία. Τα «συμφωνηθέντα» για τη Ν∆ δεν είναι μια πολιτική που επικυρώνεται ή απορρίπτεται από το εκλογικό σώμα, μια πολιτική που μπορεί να κριθεί, να επανεξεταστεί. Είναι κάτι σαν θεία επιταγή. Μέσα από αυτό το πρίσμα μπορεί να εξηγηθεί η ακόλουθη ανατριχιαστική σκληρή διατύπωση από την ομιλία του κ. Σαμαρά στην κ.ο. της Ν∆: «Εμείς δεν θέλουμε ο ΣΥΡΙΖΑ να φύγει ως θύμα ανατροπής. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένοχος εξαπάτησης του ελληνικού λαού! Και θέλουμε να υποστεί όλες τις συνέπειες της εξαπάτησης του. Θέλουμε ο ΣΥΡΙΖΑ να πιει το πικρό ποτήρι των συνεπειών αυτής της εξαπάτησης μέχρι και την τελευταία γουλιά, γιατί μόνο τότε θα ηττηθεί οριστικά ο λαϊκισμός». Ο πολιτικός που μπορεί να εκστομίσει τέτοια λόγια, δεν νοιάζεται για την απόρριψη της πολιτικής του αντιπάλου τού από το εκλογικό σώμα. Ενδιαφέρεται για την επικράτηση ενός παγκόσμιου δόγματος, όποιο κι αν είναι το τίμημα για τη δική του χώρα. Γιατί, προφανώς, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση, «το πικρό ποτήρι μέχρι την τελευταία γουλιά», θα το πιει και η νόμιμη κυβέρνηση, και μαζί της οι λαϊκές τάξεις (αυτές ειδικά, καλά να πάθουν, γιατί ρέπουν προς το «λαϊκισμό»…) Για μια ακόμη φορά η δεξιά υπό την

ηγεσία Σαμαρά αποδεικνύεται πολιτική δύναμη που έχει πολύ πιο αδύνατους δεσμούς με την πλειονότητα της κοινωνίας, σε σύγκριση με τους δεσμούς που αναπτύσσει με εξωχώριες δυνάμεις, που υπηρετούν συχνά ασύμβατα συμφέροντα και επιδιώξεις με τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των εγχώριων λαϊκών τάξεων. Με την «άνεση» που της δίνει αυτή η θέση της, μπορεί να τοποθετείται σταθερά με την πλευρά των δανειστών και των δυναστών, όπως διαπιστώνουμε και στην τρέχουσα περίοδο.

Ελπίδα τους ο φόβος

Γι’ αυτό και, όχι μόνο προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά, καταφυγή της ηγεσίας της Ν∆ βλέπουμε να είναι ο φόβος. Ο φόβος που παραλύει τη λογική, που θολώνει τη σκέψη. Είναι η μόνη ελπίδα της. ∆είτε ένα, ακόμα πιο ανατριχιαστικό απόσπασμα από την ομιλία του κ. Σαμαρά: «Στην κοινωνία δεν υπάρχουν αυτοί που ελπίζουν στον ΣΥΡΙΖΑ κι εκείνοι που φοβούνται από τον ΣΥΡΙΖΑ [αν αποδεχθεί έναν τέτοιο διαχωρισμό, ξέρει ότι είναι χαμένος]. Στη συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας, μέσα σε κάθε πολίτη συνυπάρχει η ελπίδα για κάτι καλύτερο με το φόβο για κάτι χειρότερο (…) Όταν οι προσδοκίες καταρρεύσουν, θα κυριαρχήσει ο φόβος». Εκεί έχει εναποθέσει τις ελπίδες του αυτός ο απίστευτος ακροδεξιός, που βρέθηκε επικεφαλής ενός κόμματος της κεντροδεξιάς –σύμφωνα με τον αυτοπροσδιορισμό του. ∆εν μπορούμε να προδικάσουμε τι θετικό θα αφήσει ο ΣΥΡΙΖΑ με το πέρασμά του από την κυβέρνηση, παρότι θα αγωνιστούμε όλοι για το καλύτερο. Μπορούμε, όμως, να προβλέψουμε ότι η Ν∆, ένα κόμμα που επιμένει να διεκδικεί την ψήφο του λαού τοποθετούμενο σταθερά στην απέναντι όχθη από εκείνον, επιμένοντας σε πολιτικές που τον καταστρέφουν, και προβάλλοντας τις σαν μόνες σωτήριες, είναι πολύ πιθανό υπό αυτές τις συνθήκες να έχει την τύχη του ΠΑΣΟΚ. Χ. Γεωργούλας

Τα πρώτα βήματα της επόμενης μέρας 6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Τόσο στην ομιλία του στον ΟΟΣΑ, την Πέμπτη, όσο και στις συναντήσεις με τους κ.κ Σούλτς και Γιούνκερ, που έγιναν την επόμενη μέρα, ο πρωθυπουργός έδωσε σαφές στίγμα της αντίληψης της ελληνικής κυβέρνησης για την Ευρώπη των επόμενων δεκαετιών και τη νέα σχέση που πρέπει να εγκαθιδρύσουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί με τις κοινωνίες των χωρών της ΕΕ.

κανοποίηση επικρατεί στην κυβέρνηση από τις επαφές που είχε ο Αλέξης Τσίπρας σε Παρίσι και Βρυξέλλες την εβδομάδα που μας πέρασε. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων, ο πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να αναπτύξει τις θέσεις της ελληνικής πλευράς και να δώσει το στίγμα των μελλοντικών προθέσεων της κυβέρνησης σε ζητήματα που άπτονται της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Ιδιαίτερα επιτυχής ήταν η συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον επικεφαλής του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία, καθώς στην κυβέρνηση σημειώνουν ότι βάσει της νέας συμφωνίας τίθεται οριστικά στο περιθώριο η περιβόητη «εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ», επί της οποίας είχε δεσμευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση και οικοδομείται «μια νέα σχέση με τον ΟΟΣΑ μακριά από τις εργαλειοθήκες του παρελθόντος, οι οποίες ποτέ δεν είχαν γίνει αποδεκτές από τους πολίτες ως ένα δικό τους σύνολο μεταρρυθμίσεων», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της ομιλίας του. Η συμφωνία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας με σκοπό την εξυπηρέτηση πραγματικών κοινωνικών αναγκών, τη μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων που αφορούν την ίδρυση νέων επιχειρήσεων και την καταπολέμηση των ολιγοπωλίων και των καρτέλ μέσω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι η συνεργασία θα διευρυνθεί και στους τομείς της πράσινης ανάπτυξης, της κοινωνικής οικονομίας, των νέων δικτυακών συστημάτων και των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων (clusters). Εκτός όμως από αυτή καθ΄ αυτή τη συμφωνία, στο Μαξίμου υποδεικνύουν τη σημασία του περιεχομένου της ομιλίας του πρωθυπουργού στην ολομέλεια του ΟΟΣΑ. Σε αυτήν, ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε ότι η Ελλάδα «δεν είναι sui generis, αλλά αποτελεί σύμπτωμα μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής αδυναμίας» και για αυτό η Ευρώπη χρειάζεται «μια αποφασιστική στροφή υπέρ των συλλογικών συμφερόντων και των λαϊκών προσδοκιών. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να ξανακερδίσουμε τις καρδιές των Ευρωπαίων και να αποκατασταθεί το κύρος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος». Επιπλέον, εκτενή αναφορά έκανε και στο ζήτημα του ελληνικού χρέους τονίζοντας πως «δεν μπορούμε πλέον να υποκρινόμαστε ότι το δημόσιο χρέος της χώρας είναι βιώσιμο και εξυπηρετήσιμο, όταν ανέρχεται περίπου στο 178% του ΑΕΠ, με τους τόκους περίπου στα 6,5 δισεκα-

τομμύρια ετησίως μέχρι το 2021, και μετά στα 11 δισεκατομμύρια και το 2022 στα 24,5 δισεκατομμύρια».

Για μια νέα σχέση με την Ευρώπη

Παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις, η κυβέρνηση συνεχίζει το νομοθετικό της έργο. Έτσι, μετά τα νομοσχέδια για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την επανασύσταση της ΕΡΤ τις επόμενες μέρες θα κατατεθεί το νομοσχέδιο για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο. Επιπλέον, μέσα στην επόμενη βδομάδα θα δοθούν προς δημόσια διαβούλευση τόσο το νομοσχέδιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς όσο και αυτό του υπουργείου ∆ικαιοσύνης για την αποσυμφόρηση των φυλακών και την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ. ελληνικής κυβέρνησης για την Ευρώπη των επόμενων δεκαετιών και τη νέα σχέση που πρέπει να εγκαθιδρύσουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί με τις κοινωνίες των χωρών της ΕΕ. «Κατά την άποψή μας, η νομισματική ένωση ως σύνολο ζημιώνεται από την αποτυχία να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του δημόσιου χρέους της Ελλάδας.Ο φαύλος κύκλος της παγίδας του χρέους και η μόνιμη εξάρτηση δεν αποτελούν μια μέθοδο που εξασφαλίζει μια συνολικά υγιή ευρωζώνη. Πρέπει να αντικαταστήσουμε την πολιτική μυωπία με έμπνευση και τόλμη» είπε ο πρωθυπουργός στον ΟΟΣΑ, ενώ στη συνέχεια προχωρώντας ένα βήμα παραπάνω σημείωσε: «Είμαστε υπέρ της ευρύτερης συμμετοχής και του εκδημοκρατισμού της διαδικασίας λήψης οικονομικών αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, θέλουμε η κοινωνία να συμμετάσχει στη συζήτηση για τους στόχους και το σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής, έτσι ώστε οι στόχοι που επιδιώκονται και οι πολιτικές που εφαρμόζονται να αντικατοπτρίζουν πραγματικά το δημόσιο συμφέρον και να διασφαλίζεται ότι αντιμετωπίζονται όλες οι βασικές ανάγκες. Για όμοιους λόγους, δεν θεωρούμε ούτε το λαϊκό αίτημα για αίσθηση του ανήκειν, ούτε την

επιθυμία των ανθρώπων να έχουν κάποια μορφή ελέγχου σχετικά με τα θέματα που επηρεάζουν τη ζωή τους ως στοιχεία λαϊκισμού». Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και την επόμενη μέρα στις κοινές δηλώσεις με τον κ. Σούλτς, μετά τη συναντήσή τους. «Πιστεύω ότι δεν υπάρχει ελληνικό πρόβλημα που να μην έχει αντίκτυπο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επειδή, λοιπόν, πιστεύουμε στην Ευρώπη και πιστεύουμε ότι έχουμε ένα κοινό μέλλον, θεωρώ ότι στο τέλος θα ξεπεράσουμε αυτή την παρανόηση και τελικώς θα υπάρξει ένας έντιμος συμβιβασμός, όπως και στις 20 Φεβρουαρίου και θα εφαρμοστούν αυτές οι αποφάσεις με έναν δημιουργικό τρόπο, ούτως ώστε η Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση, αλλά και η Ευρώπη να ξεπεράσει την κρίση».

H ένταση με τη Γερμανία...

Σε αυτό το πλαίσιο, στο Μαξίμου επιθυμούν να πέσουν οι τόνοι στη σύγκρουση που προέκυψε μέσα στη βδομάδα με το Βερολίνο. Στην κυβέρνηση απορρίπτουν την κατηγορία ότι η όξυνση εντάσσεται στην διαπραγματευτική τακτική της ελληνικής πλευράς και σημειώνουν ότι το αίτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου δεν μπορεί να θεωρηθεί «επιθετική ενέργεια» καθώς είναι δίκαιο ηθικά, ιστορικά και πολιτικά. Επιπλέον, η στάση του κ. Σόιμπλε και οι δηλώσεις του, που άγγιζαν τα όρια της προκλητι-

κότητας, δεν θα μπορούσε να μείνει αναπάντητη από μια κυβέρνηση που προσπαθεί να αναβαθμίσει τον ρόλο της εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας και για αυτό και επιλέχθηκε το διάβημα προς τη γερμανική κυβέρνηση. Πάντως, στην ελληνική κυβέρνηση θεωρούν το θέμα λήξαν και για αυτό τόσο ο υπουργός Οικονομικών όσο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ήταν ιδιαίτερα προσεχτικοί στις απαντήσεις τους τις τελευταίες μέρες.

Και τα σενάρια για Grexit

Όσον αφορά τα σενάρια για Grexit που ανακινήθηκαν καθόλη τη διάρκεια της εβδομάδας, στην κυβέρνηση σημειώνουν ότι πρόκειται για την «κλασική τακτική πόλωσης που ακολουθείται από ξένους και εγχώριους παράγοντες» και υποδεικνύουν τη δήλωση του Ευρωπαίου Επιτρόπου Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί στο γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ: «όλοι μας στην Ευρώπη πιθανόν συμφωνούμε ότι ένα Grexit θα αποτελούσε καταστροφή για την ελληνική οικονομία, αλλά και για την ευρωζώνη ως σύνολο. Εάν μια χώρα εγκαταλείψει Ευρωζώνη, οι αγορές θα αναρωτηθούν αμέσως ποια χώρα θα είναι η επόμενη και αυτό μπορεί να αποδειχθεί ότι θα είναι η αρχή του τέλους». Αδάμος Ζαχαριάδης

Συγκροτήθηκε ειδική ομάδα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και της ανεργίας

τη συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ συζητήθηκαν ζητήματα που αφορούν την ανθρωπιστική κρίση και την ανεργία στην Ελλάδα, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανεργία των νέων. Συμφωνήθηκε ότι, παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις, πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες της καλύτερης δυνατής αξιοποίησης κονδυλίων που είναι ήδη διαθέσιμα, ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη και να αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την καταπολέμηση της ανεργίας, ιδίως των νέων. Στη συνάντηση αποφασίστηκε να συγκροτηθεί άμεσα ειδική ομάδα, αποτελούμενη από υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη και στελέχη της προεδρίας της Κομισιόν, για να συντονίσει τις κατάλληλες πρωτοβουλίες. Στην κατεύθυνση αυτή θα αξιοποιηθούν πόροι από: Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Τα Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Tην Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων. Μάλιστα στελέχη της Κομισιόν επισήμαναν τη χαμηλή απορροφητικότητα της τάξης του 1% που σημειώθηκε το 2014 από την προηγούμενη κυβέρνηση στα σχετικά κονδύλια Το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τους Άπορους (Fund for European Aid to the Most Deprived) Η πρώτη σύγκληση της ομάδας θα πραγματοποιηθεί την επόμενη εβδομάδα.

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Καταρρίπτονται όλοι οι μύθοι της Ν∆

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΡΑΝΙΑ ΣΒΙΓΚΟΥ

Συζητάμε με τη νέα Εκπρόσωπο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, τα συμπεράσματα από τις τελευταίες συναντήσεις του πρωθυπουργού στο εξωτερικό και τις μεταρρυθμίσεις που επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση. Επιπλέον, η Ράνια Σβίγκου αναφέρεται στα σενάρια δημοψηφίσματος αλλά και στο ζήτημα των Σκουριών. Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Υπάρχει το τελευταίο διάστημα μια αυξημένη ένταση μεταξύ των κυβερνήσεων Ελλάδας και Γερμανίας. Πρόκειται για μια επιλογή τακτικής της κυβέρνησης που εντάσσεται στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης ή αφορά κάτι άλλο; Είναι η πρώτη φορά που η χώρα διαπραγματεύεται ως ισότιμος εταίρος μέσα στην Ευρώπη, έχοντας ως στρατηγική στόχευση την υπέρβαση της λιτότητας και συγκροτημένο σχεδιασμό τόσο για το 4μηνο όσο και για μετά. Σίγουρα, αυτό έχει ενοχλήσει πολλούς όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και στην Ελλάδα. ∆εν επιλέγουμε, όμως, την «ένταση» ως διαπραγματευτική τακτική. Επιλέγουμε να εκτελέσουμε τη λαϊκή εντολή για το τέλος των μνημονίων και για την επαναφορά της δημοκρατίας και της αξιοπρέπειας. Και σε αυτό το δρόμο πρέπει να κινηθούμε μέχρι τέλους. Την ίδια στιγμή, είναι λάθος να παρουσιάζεται η διαπραγμάτευση ως διμερής, μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, χωρίς να παραγνωρίζουμε βέβαια την ηγετική θέση της Γερμανίας στην οικοδόμηση της σημερινής Ευρώπης. Η Γερμανία δεν είναι μόνη της στην Ευρώπη. Η δε Ευρώπη δεν είναι σήμερα η ίδια σε σχέση με πριν τις ελληνικές εκλογές. Εμείς θα αξιοποιήσουμε όλα τα ρήγματα εντός της Ευρώπης, για να υπερασπιστούμε τις αξίες της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ποια είναι τα συμπεράσματα από τις πολιτικές επαφές που είχε ο πρωθυπουργός τις τελευταίες μέρες; Γνωρίζουμε τις δυσκολίες που έχουμε μπροστά μας αυτό το τετράμηνο, αλλά τα συμπεράσματα από τις διεθνείς επαφές των τελευταίων ημερών μόνο ως θετικά μπορούν να αποτιμηθούν. Οι συναντήσεις του πρωθυπουργού με τον κ. Γιούνκερ και τον κ. Σουλτς είχαν στο επίκεντρό τους την επανεκκίνηση της οικονομίας και την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Θέματα δηλαδή που δεν τέθηκαν ποτέ επί της ουσίας από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Πλέον οι συνομιλίες της Ελλάδας με τους εταίρους γίνονται στη βάση και των ελληνικών προτάσεων και αυτές δεν αφορούν στη διάλυση του κοινωνικού ιστού, αλλά στην προστασία του. Στη συνάντηση της Παρασκευής, μάλιστα, με τον κ.Γιούνκερ συμφωνήθηκε η συγκρότηση μιας ειδικής ομάδας, παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις, για την αξιοποίηση κονδυλίων που θα έχουν ως στόχευση την ανάπτυξη, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την καταπολέμηση της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων. Αυτό καταρρίπτει άλλον έναν μύθο της Ν∆ σύμφωνα με τον οποίο το τέλος του μνημονίου θα αποστερούσε από τη χώρα τα κοινοτικά κονδύλια Ο ΣΥΡΙΖΑ κατακεραύνωνε την περίφημη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ. Τι διαφορετικό έχει η συμφωνία μεταξύ Τσίπρα και Γκούρια; Η περίφημη «εργαλειοθήκη» δεν ήταν

περί δημοψηφίσματος, που προεξοφλούν μια αδυναμία συμφωνίας τον Ιούνιο. ∆εν διαφαίνεται κάτι τέτοιο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η κυβέρνηση τον ελληνικό λαό υπηρετεί, σε αυτόν λογοδοτεί, από αυτόν αντλεί τη διαπραγματευτική της δύναμη και αυτόν χρειάζεται δίπλα της. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φοβήθηκε ποτέ τον ελληνικό λαό και το ίδιο θα κάνει και τώρα που είναι στην κυβέρνηση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στο πλευρό των κατοίκων των Σκουριών

τίποτα άλλο από αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες η ίδια η κυβέρνηση επέλεξε μαζί με την τρόικα και στη συνέχεια ζήτησε τη συνδρομή του ΟΟΣΑ για την εξειδίκευσή τους. Η συνάντηση μεταξύ Τσίπρα και Γκουρία περιλάμβανε μια συγκεκριμένη ατζέντα για την τεχνική συνδρομή σε μεταρρυθμίσεις με θετικό κοινωνικό πρόσημο, όπως η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, των καρτέλ, της διαφθοράς. Καμία απολύτως σχέση, δηλαδή, με την εργαλειοθήκη Σαμαρά, που την αποχαιρετήσαμε μαζί με την προηγούμενη κυβέρνηση. Είναι κατανοητή βέβαια η προσπάθεια της Ν∆ να βαφτίσει το κρέας ψάρι όπως κάνει σε όλες τις πτυχές της διαπραγμάτευσης, σε μια απέλπιδα προσπάθειά της να συγκαλύψει το

μνημονιακό της έγκλημα. Κανείς, όμως, στην Ελλάδα δεν έχει μνήμη χρυσόψαρου. Με διάφορες δηλώσεις μένει ανοιχτό το ζήτημα του δημοψηφίσματος την ώρα που η κυβέρνηση σημειώνει τη σημασία της ισχυρής νωπής λαϊκής εντολής στη διαπραγμάτευση. Πως συμβαδίζουν αυτά τα δύο; Η κυβέρνηση έχει μια ισχυρή και νωπή λαϊκή εντολή και μια αξιοσημείωτη κοινωνική στήριξη σήμερα που βρισκόμαστε στη φάση της εξειδίκευσης της συμφωνίας της 20ης Φλεβάρη. ∆εν είναι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ή της κυβέρνησης που κρατούν στη δημοσιότητα το ζήτημα του δημοψηφίσματος. Αυτά καλούνται να απαντήσουν σε υποθετικά σενάρια

Παρατηρείται μια αμφισημία σε σχέση με την περίπτωση των Σκουριών. Ποια είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ; Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των κατοίκων της Χαλκιδικής, ενάντια σε μια εξόρυξη χρυσού που συνιστά ένα περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό έγκλημα. Στάθηκε στο πλευρό των κατοίκων που αντιμετωπίστηκαν ως τρομοκράτες και εγκληματίες, ενώ το μόνο τους «έγκλημα» ήταν η υπεράσπιση του τόπου τους. Την ίδια στάση θα κρατήσουμε και σήμερα, με σεβασμό στην προστασία του δημόσιου συμφέροντος και του περιβάλλοντος.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ως πρώτη φάση, σε συνθήκες επείγουσες, μιας ενιαίας προσπάθειας εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών και μιας μείζονας φορολογικής μεταρρύθμισης θα πρέπει να θεωρηθεί το νομοσχέδιο για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές που δόθηκε για διαβούλευση από την αρμόδια υπουργό Νάντια Βαλαβάνη. «Το νομοσχέδιο έχει μεγάλη σημασία για την επανεκκίνηση της οικονομίας, ενώ παράλληλα επιλύει σοβαρά κοινωνικά προβλήματα», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης ∆ραγασάκης. Η πρώτη ανάγνωση του περιεχομένου του ασφαλώς πείθει για το επείγον των δημοσιονομικών υστερήσεων. Συγχρόνως, όμως, αφήνει να διαφανεί το άγχος της κυβέρνησης να εξομαλυνθεί η σχέση

πολιτών και επιχειρήσεων με τις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι προβλεπόμενες ρυθμίσεις διαφέρουν σημαντικά από τις προηγούμενες της κυβέρνησης Σαμαρά, καθώς απομακρύνουν αγκάθια και περιορισμούς, που την καθιστούσαν αναποτελεσματική, και δίνουν ισχυρά κίνητρα, ιδίως σε όσους έχουν χρέη έως 5.000 ευρώ, δηλαδή το 90% των χρεών. Αυτό αποπνέει και μια διαφορετική αντίληψη, πιο κοινωνική και φιλολαϊκή. Ωστόσο, είναι επίσης ορατοί οι περιορισμοί μέσα στους οποίους είχε να εργαστεί η κυβέρνηση. Η επείγουσα δημοσιονομική κατάσταση δεν επέτρεπε, λόγω χρόνου και τεχνικών προβλημάτων, να υλοποιηθεί η προγραμματική θέση του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα έπρεπε να εισαχθεί το κριτήριο της φοροδοτικής

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015 ικανότητας, δηλαδή να αθροίζονται όλες οι οφειλές ταμεία, εφορίες, τράπεζες- και να ορίζεται ως ανώτατο όριο δόσης ένα 20-30% του συνολικού εισοδήματος. Πρόκειται για παρέμβαση που θα πραγματοποιηθεί σε δεύτερη φάση. Ιδιαίτερα προβλήματα -ανεργία, αναπηρία κ.ά.- θα αντιμετωπιστούν σε ειδικές επιτροπές που θα προσφεύγουν οι ενδιαφερόμενοι. Η «Εποχή» δημοσιεύει στη συνέχεια αποσπάσματα από μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον συνεργάτη μας Βαγγέλη Καραγρηγορίου, μέλος της Επιτροπής Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, στο «Κόκκινο», στο συνάδελφο Κώστα Αρβανίτη, στην οποία απαντούσε σε πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα ακροατών. •

Ρυθμίζονται οι επείγουσες ανάγκες, έπεται συνολικό νομοσχέδιο ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΓΓΕΛΗ ΚΑΡΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ 100 ∆ΟΣΕΙΣ

“

Τώρα, οι 100 δόσεις ισχύουν για όλους, ανεξαρτήτως ορίου, και όχι υπό προϋποθέσεις όπου εξαιρούνταν πολλοί. Η ελάχιστη δόση είναι 20 ευρώ έναντι 50 που έθιγε κυρίως τα μικρά χρέη. Τα περισσότερα χρέη είναι κάτω από 5.000 (κύρια οφειλή).

Nα κάνουμε πρώτα μία γενική κρίση για το νομοσχέδιο, σε σχέση με όσα ίσχυαν προηγούμενα. Είναι, νομίζω, η καλύτερη ρύθμιση από όσες έχουν δοθεί. Αφαιρεί όλα τα αγκάθια και τα εμπόδια από τις προηγούμενες και δίνει ακόμη μεγαλύτερα κίνητρα. Καταρχήν, μπορούν να υπαχθούν χρέη που έγιναν ληξιπρόθεσμα και την 28η Φεβρουαρίου. Συνεπώς, μπαίνει όλος ο ΕΝΦΙΑ, και η τελευταία δόση. Στην πραγματικότητα περιλαμβάνει όλα τα χρέη, δεν υπάρχει κάποιο που να μένει εκτός. Πλην αυτών για τα οποία έχει γίνει προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια, τα οποία επίσης μπορεί να υπαχθούν αν παραιτηθούν απ’ αυτή. Τώρα, οι 100 δόσεις ισχύουν για όλους, ανεξαρτήτως ορίου, και όχι υπό προϋποθέσεις όπου εξαιρούνταν πολλοί. Η ελάχιστη δόση είναι 20 ευρώ έναντι 50 που έθιγε κυρίως τα μικρά χρέη. Τα περισσότερα χρέη είναι κάτω από 5.000 (κύρια οφειλή).

Κούρεμα προσαυξήσεων

Τα κίνητρα ποια είναι; Έχουμε μεγάλα κουρέματα στις προσαυξήσεις. Αν κάποιος δώσει όλο το ποσό έχει κούρεμα, εφάπαξ, 100% των προσαυξήσεων. Αυτό κλιμακώνεται ανάλογα με τις δόσεις που θα επιλέξει. Αν κάποιος επιλέγει, πχ, 50 μηνιαίες δόσεις θα έχει κούρεμα 60% στις προσαυξήσεις, αν 100 θα έχει 30%. Η ρύθμιση αυτή ισχύει μέχρι 26 Μαΐου. Υπάρχει όμως ειδικά μια πρώτη φάση της ρύθμισης, μέχρι 27 Απριλίου, η οποία προβλέπει ότι αν δώσεις, ό,τι έχεις, πάνω από 200 ευρώ, πχ αν είναι 5.000 το

αρχικό χρέος και δοθούν 1.000 ευρώ γι’ αυτό το ποσό σβήνουν ισόποσες προσαυξήσεις, δηλαδή 1.000. ∆εν χρειάζεται να πληρώσεις και τα 5.000 ευρώ για να σβήσουν οι προσαυξήσεις τους. Το υπόλοιπο θα μπορείς να το ρυθμίσεις έως 100 δόσεις. Είναι μία μεγάλη αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν. Η προηγούμενη ρύθμιση προέβλεπε να πληρωθεί όλο το ποσό για να σβήσουν οι προσαυξήσεις. Επίσης, έχουμε πολύ μικρότερο επιτόκιο: μηδενικό για χρέος ως 5.000 ευρώ έναντι 4,56% και 3% για πάνω από 5.000, που είναι επίσης μικρότερο. Τέλος, αυτή η ρύθμιση χάνεται πολύ πιο δύσκολα από την προηγούμενη, γιατί δεν βάζει, πλέον, την προϋπόθεση ότι πρέπει να πληρώνονται, ταυτόχρονα με τη ρύθμιση, και τα τρέχοντα. Επιπλέον προβλέπεται ότι πρέπει να χάσεις δύο συνεχόμενες δόσεις και τρεις συνεχόμενες μετά το πρώτο οκτάμηνο. Συνεπώς γίνεται πολύ πιο χαλαρή η διαδικασία του πότε χάνει κανείς τη ρύθμιση. Με την παλιά ρύθμιση χρεών προς τον ΟΑΕΕ, όταν σε ανέβαζε κλίμακα, δυσκολευόσουν να συνεχίζεις με αποπληρωμή ρύθμισης και εισφοράς. Προβλέπεται τώρα να μπορείς να κατέβεις; Σε ειδικό άρθρο, λόγω αυτού του προβλήματος, προβλέπεται η δυνατότητα να κατέβεις μέχρι και τρεις κατηγορίες. Είναι πολύ σημαντικό αυτό και το ζητούσαν οι επαγγελματίες πολλά χρόνια. Για όσους χρωστούσαν στο ΤΕΒΕ, σήμερα ΟΑΕΕ, και δεν είχαν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τώρα ζητούν, παρανόμως, τις εισφορές παρελθόντων ετών, περίπου 1.200 ευρώ το έτος. Υπάρχει πρόβλεψη γι’ αυτό; Το παρόν ν/σ έχει να κάνει με το πώς θα πληρωθούν υπάρχοντα χρέη. Σε νέο Ν/Σ που ετοιμάζεται θα εξεταστούν συνολικά τα ζητήματα.

∆υνατότητα επιλογής χρέους

Για ποιο λόγο φόρους όπως το χαράτσι και ο ΕΝΦΙΑ που τον λέγαμε παράνομο, αντισυνταγματικό, τώρα με το νομοσχέδιο καλούμαστε να τους πληρώσουμε; Κάναμε, ομαδικά, ενδικοφανή προσφυγή στην εφορία. Τώρα τι να πούμε; Επίσης, λέγαμε ότι θα καταργήσουμε τις προσαυξήσεις, ότι είναι αντισυνταγματικές. Ως τις 5.000 ληξιπρόθεσμη οφειλή δεν υπάρχει τόκος. Για πάνω από 5.000 είναι 3% ετησίως. Περίπου το 90% των χρεών είναι κάτω των 5.000 ευρώ. Απαλλάσσονται, δηλαδή, από τόκο, κυρίως, τα μικρά χρέη. Τώρα ως προς το πρώτο ζήτημα, θα έλθει το συνολικό νομοσχέδιο για φορολογική μεταρρύθμιση που θα κριθεί, τότε, αν θεμελιώνει ένα δίκαιο σύστημα και τι πολιτική χρηματοδοτείται με τα έσοδά του. Όντως, τα τελευταία χρόνια ζήσαμε σε ένα άδικο φορολογικό σύστημα. Μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει τα χρέη

από διάφορες αιτίες και να ρυθμίσει, πχ, μόνο το χρέος από μια εξ αυτών; Ναι μπορούμε, ως την 27η Απριλίου, να επιλέξουμε ποιο χρέος θα ρυθμίσουμε. Μετά τον Μάιο θα μπορεί κάποιος να μπει στη ρύθμιση; Είναι ένα ανοιχτό ζήτημα και συμφωνώ. Από τη στιγμή που υπήρξε μια συζήτηση ενός μήνα από την πρώτη αναγγελία θα πρέπει να πάμε, νομίζω, και μέχρι τον Ιούνιο. Εάν οι λογαριασμοί μιας εταιρίας είναι σε καθεστώς κατάσχεσης μπαίνει στη ρύθμιση; Ως τώρα εάν ίσχυε αυτό το καθεστώς έπρεπε να πληρώσεις το 50% μπροστά. Τώρα αυτό το όριο κατεβαίνει στο 25% των οφειλών για να αρθούν οι κατασχέσεις των εταιρικών λογαριασμών.

Η λογική της πρώτης φάσης

Θέση του ΣΥΡΙΖΑ, προεκλογικά, ήταν ότι θα συνολικοποιηθούν όλα τα χρέη ενός πολίτη – ∆ΕΚΟ, εφορία, ταμεία, τράπεζες – και η δόση δεν θα ξεπερνούσε το 20% 30% του οικογενειακού εισοδήματός του. Τώρα και με τις 100 δόσεις είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανταποκριθεί κανείς. Τι θα γίνει μ’ αυτό; Αυτό θέτει το ζήτημα της συνολικής φοροδοτικής ικανότητας και θα εξεταστεί σε δεύτερη φάση, στις επιτροπές που θα ορισθούν. Εξετάστηκε το ζήτημα. ∆εν υπάρχει όμως ένα ενοποιημένο πληροφοριακό σύστημα να μπορεί να τσεκάρει μια Αρχή τα εισοδήματα. ∆ηλαδή, το ηλεκτρονικό σύστημα των ταμείων με αυτό της εφορίας είναι εντελώς διαφορετικά. Θα καθυστερούσαμε πάρα πολύ, επομένως ενώ οι ανάγκες είναι επείγουσες. Γι’ αυτό επιλέχθηκε η λογική της πρώτης φάσης, της ρύθμισης. Σε δεύτερη φάση, της ρύθμισης μ΄ επιτροπές διακανονισμού, να κρίνεται η φοροδοτική ικανότητα υπολογίζοντας και τις ανάγκες εξυπηρέτησης δανείων. Αυτό έχει προαναγγελθεί. Ακόμη κι αυτοί, που πιέζονται, λοιπόν ας αξιοποιήσουν τη ρύθμιση, τα θετικά της χαρακτηριστικά. Στα ασφαλιστικά ταμεία έρχεται η εξαμηνιαία οφειλή σου, πχ, και δεν έχεις εισπράξει τίποτε. Θα χάσεις και τη ρύθμιση; Και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Νομίζω ότι πρέπει να επανεξετασθεί, να βρεθεί μια μέση λύση. Έχει προβλεφθεί να πληρώνονται τα τρέχοντα αλλά το Υπουργείο πρέπει να το δει με μεγαλύτερη ελαστικότητα. Από την άλλη μεριά, όμως, γνωρίζουμε ότι τα ασφαλιστικά ταμεία είναι στο κόκκινο και γνωρίζουμε ότι οι ανάγκες τους καλύπτονται άμεσα από την είσπραξη των εισφορών. Συνεπώς πρέπει να βρεθεί μέση λύση. •

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

Θέλουμε να είμαστε η φωνή των πολιτών ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΘΗΝΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η Ελθήνα Αγγελοπούλου, νέα επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης, μιλά στην “Εποχή” για τα προβλήματα του δήμου Αθηναίων και την έλλειψη πολιτικής βούλησης από τη δημοτική αρχή για την επίλυσή τους. Βασικό επίδικο για τη δημοτική σύμβουλο είναι η συμμετοχή των πολιτών και ο προγραμματισμός του δήμου βάσει των αναγκών τους.

Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη Τι έχει κάνει μέχρι τώρα ο δήμος στο ζήτημα της ανθρωπιστικής κρίσης, για τους άστεγους και τους άπορους της πόλης; H δημοτική αρχή έχει μια ριζικά διαφορετική λογική από τη δική μας στα θέματα κοινωνικής πολιτικής. Σκέφτεται με όρους φιλανθρωπίας, χορηγών, ευημερίας των αριθμών, επικοινωνιακού χειρισμού των οξυμένων προβλημάτων. Τα πετσοκομμένα και μικρής κλίμακας προγράμματα που εξαγγέλλει χαρακτηρίζονται από αδιαφάνεια ως προς τους στόχους, τα μέσα και τους φορείς με τους οποίους συνεργάζεται. Συνεχίζει, επίσης, να αγνοεί το μεγάλο δυναμικό κοινωνικής αλληλεγγύης που αναπτύχθηκε τα προηγούμενα χρόνια και υποβαθμίζει τις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου. ∆εν χτίζει μακροχρόνιες δομές που να εμπλέκουν την κοινωνία και τους ίδιους τους “ωφελούμενους” των δράσεων κοινωνικής πολιτικής.

Θέλουμε ενιαίο φορέα κοινωνικής πολιτικής

Ποιες οι προτάσεις της Ανοιχτής Πόλης επί του ζητήματος; Σε καμιά περίπτωση δεν γίνεται να συναινέσουμε στη διαρκή υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών του δήμου και στην ουσιαστική κατάργηση του Ιδρύματος Αστέγων από την πίσω πόρτα. Θέλουμε έναν ενιαίο φορέα, που θα ασχολείται με όλα τα ζητήματα της κοινωνικής πολιτικής και αυτός να είναι φορέας του δήμου. Στο πρόγραμμα που καταθέσαμε στις πρόσφατες εκλογές είχαμε διατυπώσει σαφείς προτάσεις για το πως θα μπορούσε να αναπροσανατολιστεί η τοπική κοινωνική πολιτική στην Αθήνα. Ξεκινάει από την διεκδίκηση του δικαιώματος στη στέγη, την εξασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος και σίτισης για τα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς και τα σχολεία, ουσιαστικές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης από τα δημοτικά ιατρεία, και φτάνει μέχρι την παροχή στήριξης στους ηλικιωμένους. Ο δήμος πώς θα μπορούσε να βοηθήσει στο πρόβλημα της ανεργίας; Το θέμα της ανεργίας είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας ως κοινωνία, ως πολιτικό σύστημα, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Καταλαβαίνουμε όλοι, ότι τέτοια μεγέθη ανεργίας απαιτούν μια νέα στρατηγική ανάπτυξης και μεγέθυνσης της οικονομίας. Στο πλαίσιο της παραγωγικής ανασυγκρότησης, οι δήμοι μπορούν λόγω της κλίμακάς τους να αποτελέσουν κόμβο συνεργασίας ανάμεσα στο κράτος και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια, τους ιδιώτες και τους κοινωνικούς φορείς. Η άμεση πρόσβαση των πολιτών στην κλίμακα του δήμου, σε αντίθεση με το απομακρυσμένο κεντρικό κράτος, τους παρέχει το προνόμιο να μπορούν να εντοπίσουν τις ανάγκες, να

διαμορφώσουν δομές συμμετοχής, διαβούλευσης και σχεδιασμού. Άρα να βοηθήσουν το κεντρικό κράτος να ασκήσει μια πολιτική σχεδιασμού στη βάση των αναγκών. Στην ίδια κατεύθυνση θα μπορούσαν να αναλάβουν δραστηριότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους πολίτες. Αυτό βέβαια, δεν αναιρεί το ρόλο του κράτους να σχεδιάσει σε εθνικό επίπεδο και προφανώς σε συνεργασία και διαβούλευση και με το διεθνές περιβάλλον μας.

Το «νοικοκύρεμα» Καμίνη

Ο δήμος έχει το απαραίτητο εργατικό δυναμικό για να λειτουργήσει;

Τα προηγούμενα χρόνια επιβλήθηκαν, με τις ευλογίες Καμίνη, οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις, οι διαθεσιμότητες και απολύσεις που άφησαν νευραλγικές υπηρεσίες χωρίς εργαζόμενους. Υπηρεσίες καθαριότητας και πρασίνου αποψιλώθηκαν στην κυριολεξία. Στους βρεφονηπιακούς σταθμούς οι βρεφοκόμοι φροντίζουν περισσότερα παιδιά από το νόμιμο όριο, και κάθε τόσο λήγουν οι συμβάσεις των καθαριστριών. Έχουν απομείνει ελάχιστοι κοινωνικοί λειτουργοί, στο ίδρυμα αστέγων υπάρχει μόνο ένας. ∆εν υπάρχουν μηχανικοί για να επιβλέπουν και παραλαμβάνουν έργα, άρα και να απορροφούν τα ΕΣΠΑ. Η δημοτική αστυνομία που θα μπορούσε να

Η αυτοδιοίκηση θα είναι βασικός πυλώνας της κυβερνητικής πολιτικής

Ποιες θα είναι οι διεκδικήσεις της Ανοιχτής Πόλης στο μέλλον; Η Ανοιχτή Πόλη είναι μια διακριτή δύναμη στο δήμο Αθηναίων χρόνια τώρα. Μέσα στα όργανα και τους θεσμούς του δήμου μεταφέρουμε τη συσσωρευμένη εμπειρία της δράσης έξω από αυτά. Θέλουμε να είμαστε η φωνή των πολιτών. Και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε σε όλη τη θητεία, να μετέχουμε και να υποστηρίζουμε τις δημιουργικές δυνάμεις της πόλης, τα τοπικά κινήματα και τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης. Θα ασκούμε έλεγχο και θα καταθέτουμε προτάσεις με

συμβάλει στον περιορισμό των τραπεζοκαθισμάτων, των παρανόμως σταθμευμένων αυτοκινήτων διαλύθηκε. Αυτό ήταν το μνημόνιο για το δήμο Αθηναίων, που με μεγάλη ευκολία έγινε αποδεκτό από τη δημοτική αρχή στο όνομα ενός δήθεν νοικοκυρέματος. Υπάρχει έκθεση της ίδιας της δημοτικής αρχής που προβλέπει σε μερικά χρόνια από σήμερα την πλήρη αδυναμία λειτουργίας του. Πώς θα προσφέρεις τελικά υπηρεσίες στον πολίτη χωρίς εργαζόμενους; Μήπως μέσα από τις πανάκριβες εργολαβίες σε ιδιώτες; Ποια άλλα σοβαρά προβλήματα πιστεύετε πως αντιμετωπίζει ο δήμος της Αθήνας; Ο δημόσιος χώρος στην Αθήνα πλήττεται βάναυσα. Έχουν την πρόθεση ακόμα και να κλείσουν παιδικές χαρές, ενώ δεν γίνεται καμία προσπάθεια για την αναβάθμιση συνολικά του δημόσιου χώρου στην πόλη. ∆ες για παράδειγμα την πλατεία Ομονοίας, την καρδιά της πρωτεύουσας. ∆εν μιλάμε μόνο για εγκατάλειψη, αλλά για κατάρρευση. Κατά τα άλλα, στα κυρίαρχα οράματα συνεχίζουν να προβάλλονται έργα βιτρίνας που περισσότερο σχετίζονται με ιδιωτικά συμφέροντα παρά για τις ανάγκες των πολιτών. Ο προϋπολογισμός προσανατολίζεται στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων; Ο προϋπολογισμός του δήμου Αθηναίων και για το 2015 είναι ένας μνημονιακός προϋπολογισμός. Είναι σαν να κάνεις περικοπές οξυγόνου σε έναν ασθενή που βρίσκεται στην εντατική. Ευελπιστούμε, ότι σύντομα θα υπάρξουν οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες, ώστε αφενός να επιστρέψουν οι διαθέσιμοι υπάλληλοι αλλά και να δοθεί οικονομική ανάσα στο δήμο. •

βάση τα συμφέροντα των πολιτών. Συναινετικοί στις πρωτοβουλίες, που θα κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση, σταθερά απέναντι σ’ εκείνα, που βλάπτουν την πόλη και τους πολίτες. Πώς μπορεί να επηρεάσει την αυτοδιοίκηση η ύπαρξη μιας αριστερής κυβέρνησης; Η αυτοδιοίκηση θα είναι βασικός πυλώνας της κυβερνητικής πολιτικής σε πολλά επίπεδα. Από την ανασυγκρότηση του κράτους, την άσκηση κοινωνικής πολιτικής μέχρι την παραγωγή ανασυγκρότηση. Ευελπιστούμε, ότι σύντομα θα δούμε από την κυβέρνηση όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες, που θα αντιστρέφουν την άσχημη εικόνα των τελευταίων πέντε χρόνων και θα ξαναβάζουν την αυτοδιοίκηση στην καρδιά της κοινωνίας. Εμείς από τη μεριά μας θα πιέσουμε για τους χρόνους υλοποίησης αυτών των δεσμεύσεων και να προχωρήσουν χωρίς αγκυλώσεις, προσχώματα. Να γίνουν κτήμα της ίδιας της κοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση τόσο η αυτοδιοίκηση όσο και μια παράταξη σαν την Ανοιχτή Πόλη οφείλουν να μεταφέρουν με ένταση την φωνή και τις ανάγκες των πολιτών προς την κυβέρνηση και όχι το αντίστροφο, όπως έκανε ο κ. Καμίνης από το 2010. Η Ανοιχτή Πόλη θα συνεχίσει να παίρνει πρωτοβουλίες και να βάζει ατζέντα τόσο προς τον δήμο όσο και προς την κυβέρνηση. Όμως, όπως και για την χώρα, έτσι και για τον δήμο το κρίσιμο μέγεθος παραμένει η ενεργοποίηση και η συμμετοχή των πολιτών.

ΕΥΡΩΠΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Η Ευρώπη σε επικίνδυνους οργανωτικούς πειραματισμούς

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥ∆ΩΝ, ΓΙΩΡΓΟ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΟ

Ο Γιώργος Βοσκόπουλος, πρόεδρος τμήματος ∆ιεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο ΠΑΜΑΚ, μιλά για την Ευρώπη και πώς αυτή έχει εξελιχθεί μετά την κρίση. «Σήμερα οι θεσμοί χρησιμοποιούνται από το Βερολίνο ως μέσο πειθαναγκασμού των υπολοίπων, αφού η επιρροή των Γερμανών είναι καταλυτική», τονίζει μεταξύ άλλων και καταλήγει: «Η Ευρώπη κινείται στο δρόμο επικίνδυνων οργανωτικών πειραματισμών. Η Ελλάδα δεν αποτελεί απλά μία εκτροπή από το αξιακό περίγραμμα της Ένωσης, αλλά κατάλυση του εσωτερικού Λεβιάθαν». Τη συνέντευξη πήρε η Κατερίνα Νοτοπούλου

Πώς θα περιγράφατε την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα συγκριτικά με τους ιδρυτικούς στόχους και αξίες της; Το σημερινό οικοδόμημα έχει κάποια προοπτική με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις; Το εγχείρημα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ξεκίνησε μεταπολεμικά ως μία συγκροτημένη θεσμική προσπάθεια ενίσχυσης της ειρήνης στην Ευρώπη. Σήμερα απειλείται από ένα απρόσωπο, μη ανθρωποκεντρικό και σκληρά τεχνοκρατικό μοντέλο βίαιης ολοκλήρωσης. Από ένα οργανωτικό πλαίσιο ονομαστικής θεσμοκρατίας, απειλούμαστε με την επιβολή μίας απρόσωπης, μη υπόλογης θεσμοκρατορίας. Σε τούτο το πλαίσιο οργάνωσης, οι πολιτικές ελίτ σε επίπεδο εθνικών δήμων θα αποτελούν απλά διαχειριστές λήψης αποφάσεων που θα λαμβάνονται εκτός των κρατών μελών και θα νομιμοποιούνται οριακά μόνο εντός ενός διαδικαστικού και όχι πολιτικού πλαισίου. Μοιάζει, να απειλείται η δημοκρατία. Ο Χομπσμπάουμ είχε αναφερθεί στην ανάγκη διάσωσης της αξιοπρέπειας της δημοκρατίας.

Ο οικονομικός ηγεμονισμός της Γερμανίας

Ποιος είναι ο ρόλος της Γερμανίας στη θεσμική και οργανωτική μετεξέ-

Η Ευρώπη αλλάζει χωρίς την συναίνεση των λαών της

λιξη της ΕΕ; Η Γερμανία εξέλαβε την κρίση ως μία ευκαιρία οικονομικής επέκτασης και επιβολής ενός οικονομικού ηγεμονισμού. Με τις πολιτικές που προωθεί διευρωπαϊκά στο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πεδίο, επιχειρεί να λειτουργήσει ως μία ηγεμονική δύναμη που εκμεταλλεύεται δημοσιονομικούς κανόνες τους οποίους επί του παρόντος μόνο εκείνη μπορεί να τηρήσει. Μεταπολεμικά, η ενοποιητική διαδικασία στόχευε, μεταξύ άλλων, να αποτρέψει την έκφραση ηγεμονικών βλέψεων από πλευράς μίας ευρωπαϊκής δύναμης. Ουσιαστικά δημιουργήθηκε μία θεσμική αρχιτεκτονική προκειμένου να ελεγχθεί η Γερμανία. Σήμερα οι θεσμοί χρησιμοποιούνται από το Βερολίνο ως μέσο πειθαναγκασμού των υπολοίπων, αφού η επιρροή των Γερμανών είναι καταλυτική. Απέναντι στον γερμανικό ηγεμονισμό βλέπετε να υπάρχει έτερος πόλος; Η Γαλλία και οι χώρες του Νότου πόσο καθοριστικοί παράγοντες είναι για τις εξελίξεις; Μεταπολεμικά, η Γαλλία αποτέλεσε παράγοντα εξισορρόπησης της γερμανικής ισχύος. Λειτούργησε ως δεξαμενή ιδεών, μέσο στήριξης του κοινωνικού κράτους, του κράτους δικαίου. Ήταν η απαραίτητη συνιστώσα στο πλαίσιο διατήρησης των ενδο-ευρωπαϊκών συσχετισμών ισχύος. Σήμερα, κινείται στο περιθώριο της Ευρώπης και στη σκιά της Γερμανίας. Υπό το βάρος των γερμανικών πιέσεων συμμόρφωσης με το Σύμφωνο Σταθερότητας, το Παρίσι εξωθείται στο ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου». Η συναινετική στάση του Φ. Ολάντ στο ισοπεδωτικό κοινωνικά ελληνικό πρόγραμμα ανταμείφτηκε με παράταση από την Επιτροπή.

Ο Νότος αποδέχεται έναν δευτερεύοντα ρόλο στη διαδικασία θεσμικής μετεξέλιξης της ΕΕ. Κατακερματισμένος, έχει αποδεχτεί τη γερμανική επικυριαρχία. Η πρόσφατη αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας-ΙσπανίαςΠορτογαλίας θυμίζει καυγά των βατράχων κάτω από τους βούβαλους στο νερόλακκο. Στις ∆ιεθνείς Σχέσεις συνηθίζουμε να λέμε: «όταν συγκρούονται τα βουβάλια στο νερόλακκο, χαμένα βγαίνουν τα βατράχια που συνθλίβονται κάτω από τις οπλές τους».

Η ακροδεξιά υφαρπάζει ψήφους Ποιά εκτιμάτε ότι θα είναι τα πολιτικά επακόλουθα της παρούσας κρίσης στην ΕΕ; Βλέπετε διέξοδο; ∆υστυχώς αυτά είναι πολλά και αλληλένδετα. Το πρώτο είναι η ισχυροποίηση της ακροδεξιάς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Το ανησυχητικό είναι ότι αυτή συνοδεύεται από μία ρητορική με πολιτικά επιχειρήματα. Υπό το βάρος της έλλειψης εκπροσώπησης, η ακροδεξιά υφαρπάζει ψήφους όχι ως συνειδητή ιδεολογική επιλογή αλλά ως ο εκφραστής της λαϊκής δυσαρέσκειας, εκφραστής κοινωνικών αιτημάτων που αφορούν την επιβίωση και την αντίσταση στη λογική της παγκοσμιοποιημένης φτώχειας. Η νέα ανθρωπογεωγραφία της φτώχειας στην Ευρώπη δημιουργεί πιέσεις στα μεσαία στρώματα, τα οποία στρέφονται στην άκρα δεξιά. Το δεύτερο σημαντικό επακόλουθο της κρίσης είναι η απονομιμοποίηση των εθνικών πολιτικών συστημάτων. Οι πιέσεις, που δέχονται συλλογικότητες από τις περιοριστικές πολιτικές, είναι τόσο έντονες που απειλούν το πλαίσιο άσκησης νομιμοποιημένης εξουσίας

Η συζήτηση για το δημοκρατικό έλλειμμα στην Ευρώπη γίνεται ακόμα πιο επίκαιρη τα τελευταία χρόνια με την άνοδο των λαϊκών κινητοποιήσεων. Την ίδια στιγμή, αναδεικνύονται πολιτικές δυνάμεις, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που αντιστέκονται στο κυρίαρχο δόγμα της λιτότητας. Τι προοπτικές βλέπετε για αυτές; Η έννοια του δημοκρατικού ελλείμματος, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα σε κανόνες οργανωτικής δομής και εφαρμοσμένης πολιτικής εκλαμβάνει πλέον τη μορφή ενός διαχειριστικού θετικισμού. Είναι η λογική του μονόδρομου της λιτότητας. Ο νεοφιλελευθερισμός ενέχει στοιχεία καταστατικής ασυμβατότητας με τα πρωτογενή στοιχεία που κατέστησαν την ΕΕ το πλέον ελκυστικό οργανωτικό πλαίσιο στο δυτικό κόσμο. Η αποδόμηση του κοινωνικού κράτους διαμορφώνει ένα μη ανθρωποκεντρικό περιβάλλον. Η Ευρώπη αλλάζει χωρίς την συναίνεση των λαών της, οι οποίοι θα απαιτούν διαρκώς, περισσότερη δημοκρατία. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει τα πρωτογενή ιδεολογικά και οργανωτικά στοιχεία της ενοποιητικής διαδικασίας σε συνθήκες καταστατικής και διαχειριστικής εμπέδωσης του νεοφιλελευθερισμού, ενάντια στο κυρίαρχο ρεύμα που εκφράζουν οι πολιτικές ελίτ. από πλευράς ηγεσιών. Η Ευρώπη κινείται στο δρόμο επικίνδυνων οργανωτικών πειραματισμών. Η Ελλάδα δεν αποτελεί απλά μία εκτροπή από το αξιακό περίγραμμα της Ένωσης, αλλά κατάλυση του εσωτερικού Λεβιάθαν. Ως μία διττή ένωση κρατών και λαών φαίνεται να θέτει στο περιθώριο τους λαούς και να περιχαρακώνεται γύρω από τον ακραίο νέο-φιλελευθερισμό διευρύνοντας τον Τέταρτο Κόσμο (νεόπτωχους) εντός του Πρώτου. Η απλή καταγραφή της δραματικής ενίσχυσης των ανισοτήτων δεν απαιτεί πλέον τη χρήση ταξικών εργαλείων ανάλυσης. Είναι περισσότερο από καταφανής σε θιασώτες και μη της αστικής δημοκρατίας. Ένα σχόλιο για το Grexit; To grexit είναι μία μη επιθυμητή εξέλιξη αφού τα πολιτικο-οικονομικά εργαλεία που έχουμε στην διάθεσή μας δεν θα μας επιτρέψουν να απορροφήσουμε τους πολυεπίπεδους κραδασμούς σε επίπεδο οικονομίας αλλά και κοινωνίας. Φοβάμαι, πως θα οδηγηθούμε σε ακραία φαινόμενα από τα οποία μόνο η ακροδεξιά θα ωφεληθεί. Ένας λαός, που έχει πολιτικά κοινωνικοποιηθεί να διαβιεί σε συνθήκες επίπλαστου ευδαιμονισμού, με ελλειμματική παιδεία και αξιακό πλαίσιο, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να προσαρμοστεί σε τέτοιο περιβάλλον. Αυτό δεν σημαίνει ότι η χώρα θα πρέπει να υποταχθεί. Η Ελλάδα ως οικονομικό και κοινωνικό πείραμα θα κρίνει και την τύχη των υπόλοιπων.

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Χωρίς σίτιση και στέγαση οι φοιτητές στο Αγρίνιο

“

Συμβολική κατάληψη στην πρυτανεία του πανεπιστημίου Πατρών

ε συμβολική κατάληψη της πρυτανείας του πανεπιστημίου Πατρών προχώρησαν φοιτητές των πανεπιστημιακών τμημάτων του Αγρινίου, την προηγούμενη Παρασκευή. Κύριο αίτημά τους ήταν να δοθεί μια οριστική λύση στο ζήτημα της σίτισης, εφόσον η προσωρινή λύση, την οποία είχαν εξασφαλίσει οι ίδιοι οι φοιτητές, δεν μπορούσε να έχει διάρκεια πάνω από ένα μήνα. Οι φοιτητές κατά τη διάρκεια της κινητοποίησής τους συναντήθηκαν με την πρύτανη του Πανεπιστημίου, Βενετσάνα Κυριαζόπουλου, η οποία τους διαβεβαίωσε, ότι λύθηκε το πρόβλημα της σίτισης με την υπογραφή νέας σύμβασης. Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών με στόχο να προβληθούν τα αιτήματα τους για εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της σίτισης και της στέγασης ξεκίνησαν στις 6 Μαρτίου, με την κατάληψη των κεντρικών κτιρίων των πανεπιστημιακών τμημάτων του Αγρινίου. Πέρα από αυτά τα δύο ιδιαιτέρως σοβαρά ζητήματα, οι φοιτητές αγωνιούν για το αν και πότε θα γίνει η φημολογούμενη χωροταξική μεταφορά των τμημάτων τους στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας.

Μία έχουμε, μία δεν έχουμε σίτιση

Η Αλεξάνδρα Γουριώτη, εκπρόσωπος των Φοιτητικών Συλλόγων, εξηγεί στην «Εποχή», πώς τα ζητήματα της σίτισης και της στέγασης συνδέονται με την ενδεχόμενη μεταφορά στο πανεπιστήμιο της Πάτρας. «Όταν είπαμε στην πρύτανη ότι δεν έχουμε ούτε σίτιση ούτε στέγαση μας είπε εμμέσως πλην σαφώς ότι, για την επίλυση του προβλήματος, θα χρειαστεί να μετακινηθούμε χωροταξικά στην Πάτρα. ∆ιοικητικά έχουμε υπαχθεί στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, εδώ περίπου και ένα χρόνο». Η ίδια περιγράφει πώς ξεκίνησε το πρόβλημα με τη σίτιση.

“Όταν είπαμε στην πρύτανη ότι δεν έχουμε ούτε σίτιση ούτε στέγαση μας είπε εμμέσως πλην σαφώς ότι, για την επίλυση του προβλήματος, θα χρειαστεί να μετακινηθούμε χωροταξικά στην Πάτρα.”

«Το πρόβλημα ξεκίνησε πέρυσι. Η λέσχη ήταν κλειστή. Γενικότερα κλείνει και ανοίγει συνέχεια. Είχαμε καταφέρει για κάποιους μήνες, να μη φύγει ο προηγούμενος ανάδοχος για τη λέσχη. Μας επέβαλλαν τις κάρτες σίτισης οι οποίες ισχύουν σε όλα τα πανεπιστήμια, αλλά δεν προκηρύχτηκε θέση για ανάδοχο». Οι κάρτες σίτισης όμως δεν αφορούν όλους τους φοιτητές , όπως επισημαίνει η ίδια. «Ο τωρινός προσωρινός ανάδοχος δεν είχε πρόθεση να αναλάβει για μεγάλο διάστημα, επειδή οι κάρτες σίτισης ήταν μόνο 400, ενώ οι ενεργοί φοιτητές πρέπει να είναι πάνω από 800». Η λύση, όμως, στα σημαντικά προβλήματα, τα οποία ταλανίζουν τα πανεπιστημιακά τμήματα του Αγρινίου, μπορεί να δοθεί μόνο μέσω της χωροταξικής μεταφοράς στην Πάτρα; Η Αλεξάνδρα Γουριώτη διευκρινίζει τη στάση της απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα. «Θέ-

Συνέδεσαν τις συντάξεις με το δημόσιο χρέος

Ποια είναι η περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων μετά το διπλό κούρεμα

ια τραγική αλήθεια για το παρόν και το μέλλον των συντάξεων στην Ελλάδα, όπως το είχαν σχεδιάσει οι εκπρόσωποι της τρόικας μαζί με τις μνημονιακές κυβερνήσεις της περιόδου 2009 – 2014, ήρθε στην επιφάνεια μέσα από το μεγάλο θέμα των «κατά παραγγελία» - σικέ αναλογιστικών μελετών που ανέδειξε μέσα στην εβδομάδα η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης: με βάση τις διατάξεις - «παγίδες» των νόμων της προηγούμενης πενταετίας, το ύψος των συνταξιοδοτικών παροχών στη χώρα θα έπρεπε να διαμορφώνεται εσαεί, δηλαδή να αυξομειώνεται για πάντα από εδώ και στο εξής (άρα, κυρίως, να μειώνεται) με βάση τη σχέση του δημόσιου χρέους προς το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν.

Παγκόσμια πρωτοτυπία

«Η πατέντα αυτή αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία αφού κάτι ανάλογο δεν ισχύει σε καμιά άλλη χώρα του κόσμου», αναφέρει στην «Εποχή» ο γενικός γραμματέας

λουμε να βρισκόμαστε κάπου, όπου θα μας εξασφαλίσουν τα επαγγελματικά μας δικαιώματα, θα έχουμε σίτιση και στέγαση, είτε είμαστε εδώ είτε στην Πάτρα. ∆εν θα είχαμε λόγο να φύγουμε, αν τα είχαμε εξασφαλίσει αυτά στο Αγρίνιο».

∆ιεκδικούμε επαγγελματικά δικαιώματα

Οι φοιτητές του ∆ΠΦΠ (Τμήμα ∆ιαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων) διεκδικούν την αναγνώριση τους, ως Μηχανικοί Περιβάλλοντος, μετά τη λήξη των σπουδών τους. «Όταν είχαμε ενταχθεί διοικητικά στο Πανεπιστήμιο ∆υτικής Ελλάδος είχαμε πενταετές πρόγραμμα φοίτησης. Η προσπάθεια αναπροσαρμογής δεν πέτυχε. Μας ενέταξαν στην Πολυτεχνική Σχολή του Πα-

Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γιώργος Ρωμανιάς. Εφόσον, δηλαδή, δεν είχε υπάρξει η ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό με τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, στην Ελλάδα οι συντάξεις θα έπρεπε να μετατραπούν για πάντα, από εδώ και στο εξής, σε «ασανσέρ», με διαρκή καθοδική πορεία κατά τα φαινόμενα, συνδέοντας το ύψος τους με την πορεία του δημόσιου χρέους, όπως προκύπτει ξεκάθαρα και από τις δηλώσεις του υπουργού Εργασίας Π. Σκουρλέτη και του αναπληρωτή υπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης ∆. Στρατούλη. Πίσω από αυτή την κρίσιμη λεπτομέρεια φαίνεται ότι «κρύβονται» οι λόγοι για τους οποίους η αναλογιστική μελέτη που κλήθηκαν το 2013 τα στελέχη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής να φέρουν σε πέρας μετά από εντολή του πρώην υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση και της τρόικας (την οποία παρέδωσαν το 2014) στηρίχθηκε σε λανθασμένες παραδοχές, σύμφωνα με τον κ. Ρωμανιά, χωρίς να υπολογιστεί η -«κουρεμένη»- περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων. «Μετά από έρευνα που πραγματοποίησα, διαπίστωσα ότι οι προβολές που έγιναν, είχαν λάβει υπόψη μόνο τις ασφαλιστικές εισφορές, ως έσοδα του Ασφαλιστικού Συστήματος, και καθόλου την κινητή και ακίνητη περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων (…) το ζητούμενο, όπως όλα δείχνουν, ήταν να έχουν μια ακόμη δικαιολογία για να μειώσουν ακόμη περισσότερο τις συντάξεις, τα εφάπαξ και, γενικότερα, τις παροχές του Συστήματος», διευκρίνισε χαρακτηριστικά ο γενικός γραμματέας Κοινωνικής Ασφάλισης, στην εκπομπή της δημοσιογράφου Άννας Κωνσταντακάκη, στο διαδικτυακό «αέρα» της ertopen, την περασμένη Πέμπτη. Με τον υπολογισμό της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων, τα συμπεράσματα της αναλογιστικής μελέτης θα ήταν καλύτερα σε σχέση με το παρόν και τις «τύχες» του Συστήματος ∆ημόσιας Ασφάλισης και των συντάξεων, υποστήριξε ο κ. Ρωμανιάς στην «Ε», παρά το γεγονός ότι υπέστη διπλό κούρεμα τόσο με το PSI το 2012, όσο και στη συνέχεια.

νεπιστημίου Πατρών, χωρίς όμως να έχουμε τα δικαιώματα των μηχανικών. ∆εν μπορούμε να γραφτούμε στο ΤΕΕ. ∆ιεκδικούμε να έχουμε τα ίδια δικαιώματα. Αν δεν θεωρούμαστε μηχανικοί, τότε γιατί να έχουμε πενταετή φοίτηση, με 72 μαθήματα και διπλωματική εργασία;» αναρωτιέται η εκπρόσωπος των φοιτητικών συλλόγων. Η ίδια μιλώντας για την ανάγκη οριστική διευθέτησης του ζητήματος της σίτισης, επισημαίνει. «Παρότι δεν είναι ανεκτή η ποιότητα του φαγητού, υπάρχουν φοιτητές για τους οποίους είναι αναγκαία. Αν το φαγητό ήταν καλύτερο θα ήταν ακόμη περισσότεροι εκείνοι οι οποίοι θα έτρωγαν. Η μόνιμη εξασφάλιση της θα πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος, άσχετα με τον αν θα γίνει η μετακίνηση των Τμημάτων στην Πάτρα ή όχι». Αλέξανδρος Μαυρογένης

Η περιουσία μετά το διπλό κούρεμα

Συγκεκριμένα, η αξία των κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων των ταμείων προ κρίσεως και μνημονίων (το 2009) υπολογιζόταν περίπου στα 36 δισ. ευρώ. Μετά το «κούρεμα» του PSI «συρρικνώθηκε» στα 10 δισ. ευρώ, με μόλις ένα με δύο δισ. ευρώ να είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα. Παράλληλα, τα ταμεία διατήρησαν ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τα οποία υπολογίζεται ότι έχουν αξία που ανέρχεται περίπου στο 10% του συνόλου που έχει απομείνει από την κινητή περιουσία τους. Ωστόσο, επαναλαμβάνεται ότι κανένα από αυτά τα δεδομένα, εσκεμμένα, δεν λήφθηκε υπόψη για την αναλογιστική μελέτη την οποία ζήτησαν και έλαβε η προηγούμενη, μνημονιακή συγκυβέρνηση Ν∆ – ΠΑΣΟΚ και η τρόικα, με ένα και μοναδικό στόχο: τη συνέχιση, εσαεί, του κουρέματος στις κύριες, στις επικουρικές συντάξεις, στα εφάπαξ και στο σύνολο των παροχών του ∆ημόσιου Ασφαλιστικού Συστήματος προς τους πολίτες. Νάσος Χατζητσάκος

“

∆εν βγαίνουν οι βάρδιες, δεν υπάρχει ασφάλεια για τον ασθενή, δεν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε τις εφημερίες. ∆εν υπάρχουν υλικά, δεν υπάρχουν φάρμακα, τα μηχανήματα μαραζώνουν χωρίς ανταλλακτικά ή συντήρηση. Πρέπει επιτέλους η πολιτική ηγεσία να αναλάβει δράση

KOINΩΝΙΑ

Ζ Α Τ Ρ ΡΕΠΟ

τα όριά του βρίσκεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ή ό,τι απέμεινε από αυτό, ύστερα από τη λαίλαπα των μνημονιακών περικοπών την τελευταία πενταετία. Όπως μας λένε εκπρόσωποι της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φροντίδα υγείας, το ΕΣΥ καταρρέει. Τα τελευταία χρόνια το προσωπικό μειώθηκε κατά 40%, οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είναι υποστελεχωμένες, οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων συρρικνώθηκαν, έκλεισαν μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και νοσοκομεία. Αυτή την κατάσταση έχει να διαχειριστεί το υπουργείο Υγείας, που ακόμα προσπαθεί να χαρτογραφήσει τα προβλήματα, προκειμένου να τα επιλύσει, χωρίς -προς το παρόν- επιβάρυνση του προϋπολογισμού.

Η πρωτοβάθμια υγεία αργοπεθαίνει

Το κλείσιμο του ΕΟΠΥΥ στις 31/12/2014 και η αντικατάστασή του με το ΠΕ∆Υ έβαλε ταφόπλακα στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. «Στόχος της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν να περάσει η πρωτοβάθμια υγεία στον ιδιωτικό τομέα», λέει ο Σπήλιος Μπίθας, μέλος του ∆Σ γιατρών ΕΟΠΥΥ Αθήνας και δερματολόγος στο ΕΟΠΥΥ της οδού Αλεξάνδρας. «Έθεσαν 2.500 εργαζόμενους του ΕΟΠΥΥ σε διαθεσιμότητα, με

Οι επόμενες κινήσεις του υπουργείου

το υπουργείο Υγείας δηλώνουν γνώστες όλων των παραπάνω προβλημάτων και ακόμα περισσότερων, που δεν είχαμε το χώρο να αναφέρουμε. Όπως πληροφορούμαστε, ήδη γίνονται κινήσεις για να αντιμετωπιστούν ορισμένα από αυτά. Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, σε συνάντηση με εκπροσώπους εργαζομένων σε νοσοκομεία, δήλωσε πως γίνεται αγώνας «για να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας» και ανακοίνωσε πως θα επιχειρηθεί να καλυφθούν οι ελλείψεις με στοχευμένες προκηρύξεις θέσεων επικουρικών γιατρών. Στόχος είναι να επαναπροκηρυχθούν οι 800 θέσεις επικουρικών, όπως και να διεκδικηθεί μεγάλο μέρος των 12.000 προσλήψεων που θα προκηρυχθούν να αφορά νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό. Μάλιστα, για την κάλυψη των επικουρικών σχεδιάζεται να δοθούν κίνητρα, ώστε να δηλώσουν γιατροί να πάνε, που τώρα στην πλειοψηφία τους επιλέγουν να αναζητήσουν δουλειά στο εξωτερικό. Όσον αφορά τα δεδουλευμένα πληροφορούμαστε πως δόθηκε η εντολή για την καταβολή τους. Για την πρόσβαση των ανασφάλιστων στην υγεία, τις επόμενες είκοσι μέρες θα ολοκληρωθεί το πόρισμα της επιτροπής που συστάθηκε για αυτό το σκοπό και θα αναρτηθεί για διαβούλευση. Η κατάργηση του εισιτηρίου των πέντε ευρώ έχει

“

Η Υγεία περι Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Τα πράγματα είναι πολύ οριακά. Ο κίνδυνος να χαθεί ανθρώπινη ζωή είναι άμεσος. Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν προσλήψεις, να αναστηθεί η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και να αυξηθεί ο προϋπολογισμός.

αποτέλεσμα να κλείσει το 40% των μονάδων», καταλήγει. «Ο νόμος 4238 του Γεωργιάδη έστειλε τον κόσμο στα μεγάλα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Λιγότερο και από το 5% των παραπεμπτικών που γράφονται στα ιατρεία του ΠΕ∆Υ, εκτελούνται σε δημόσιες δομές», τονίζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας ΣΕΥΠ του ΕΟΠΥΥ, Παναγιώτης Ψυχάρης και προσθέτει: «Ήταν πολιτική επιλογή να στηριχθεί ο ιδιωτικός τομέας και τώρα είναι αναγκαίο να δοθεί μια γενναία χρηματοδότηση και να υπάρξει πολιτική βούληση για να στηριχθεί το ΕΣΥ». Σήμερα, τα εργαστήρια του ΠΕ∆Υ υπολειτουργούν ελλείψει προσωπικού, ενώ το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στις δομές της περιφέρειας. Για παράδειγμα, το ΠΕ∆Υ Ξάνθης, που είχε 15 γιατρούς, σήμερα έχει μόνο έναν οδοντίατρο. Το Κέντρο Υγείας Πολυκάστρου και ∆ροσάτου στο Κιλκίς αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις υλικών, ενώ οι παρεχόμενες υγειονομικές υπηρεσίες είναι αισθητά υποβαθμισμένες. Η πρώην βουλευτής Κιλκίς και φαρμακοποιός Ειρήνη Αγαθοπούλου μας εξηγεί πως «τα Κέντρα Υγείας μέχρι το τέλος του 2014 ανήκαν στα νοσοκομεία. Πλέον υπάγονται στις Υγειονομικές Περιφέρειες Ελλάδος (ΥΠΕ), με αποτέλεσμα να μην προβλέπεται σήμερα κανενός είδους προϋπολογισμός για αυτά. Στην περίπτωση του Κέντρου Υγείας στο Κιλκίς, ο διοικητής του νοσοκομείου Κιλκίς μείωσε τις δαπάνες

ήδη υπογραφεί από τον υπουργό Υγείας και έχει σταλεί στον υπουργό Οικονομικών, προκειμένου να εκδοθεί η κοινή υπουργική απόφαση. Ταυτόχρονα, αναζητούνται ισοδύναμα (22 εκατ. ευρώ) για την κατάργηση του μέτρου αυτού, ώστε να αποφευχθεί «τρύπα» στον προϋπολογισμό. Τέλος, η ομάδα εργασίας για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, που συνεδρίασε για πρώτη φορά την περασμένη Τετάρτη υπό το συντονισμό του Αλέξη Μπένου, ετοιμάζει ολοκληρωμένο σχέδιο ώστε να ανασυσταθεί η πρωτοβάθμια υγεία. Αυτό θα περιλαμβάνει τον οικογενειακό γιατρό, ιατρεία ανά γειτονιά, ώστε αυτά να συντονίζουν αν κάποιο περιστατικό χρειάζεται παραπομπή σε Κέντρο Υγείας ή σε νοσοκομείο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει το υπουργείο Υγείας, είναι ο ασφυκτικός προϋπολογισμός, ώστε να αποφευχθεί το κλείσιμο επιπλέον κλινικών ή νοσοκομείων. Αυτός είναι ο σκόπελος για να εφαρμόσει την πολιτική που έχει εξαγγείλει, αλλά και το μεγάλο στοίχημα για να αναδιοργανωθεί πλήρως το ΕΣΥ. Όμως, σ’ αυτό το τούνελ –ακόμα τουλάχιστον- δεν βλέπουμε φως. Ι.∆.

που αντιστοιχούσαν στο Κέντρο Υγείας τον ∆εκέμβρη, ώστε να φανεί ότι εξοικονομεί πόρους, με αποτέλεσμα να μην μπορεί σήμερα να λειτουργήσει». Στον αντίποδα βρίσκεται το ΠΕ∆Υ Μυτιλήνης, στο οποίο εργάζονται πέντε γιατροί (από τους 35 που ήταν πριν το κλείσιμο του ΕΟΠΥΥ), όπου με υπεράνθρωπες προσπάθειες το προσωπικό έχει καταφέρει να το λειτουργεί και μάλιστα να έχει και απογευματινή βάρδια. Με τη βοήθεια τριών γιατρών από τα Κέντρα Υγείας του νησιού, λειτουργεί τμήμα επειγόντων, μονάδα βραχείας νοσηλείας και γίνονται όλες οι εργαστηριακές εξετάσεις. Ο διευθυντής του ΠΕ∆Υ, Μιχάλης Χατζηγιάννης, τονίζει ότι «παρά τις δυσκολίες, το ΠΕ∆Υ εξυπηρετεί 30.000 κατοίκους». Το παράδοξο είναι πως, ενώ το προηγούμενο διάστημα προκηρύχθηκαν 900 θέσεις επικουρικών γιατρών, εκδήλωσαν ενδιαφέρον μόλις 213. Στην περίπτωση του ΠΕ∆Υ Μυτιλήνης, ενώ έπρεπε η προκήρυξη να περιλάβει τη Μυτιλήνη στις άγονες και παραμεθόριες περιοχές και άρα η σύμβαση να είναι τριετής, τελικά ήταν ετήσια, με αποτέλεσμα μόνο ντόπιοι να εκδηλώσουν ενδιαφέρον και να μείνουν αδιάθετες οι θέσεις του καρδιολόγου και του παιδιάτρου. «Μόνη λύση είναι να επαναπροσληφθούν οι απολυμένοι εργαζόμενοι, ώστε να μπορέσει να επαναλειτουργήσει η πρωτοβάθμια υγεία», προσθέτει ο Π. Ψυχάρης.

Λουκέτο στα νοσοκομεία

Ίδια εικόνα εμφανίζεται και στα νοσοκομεία. Σήμερα, 150 από τις 600 κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) είναι κλειστές. «Τα πράγματα είναι πολύ οριακά. Ο κίνδυνος να χαθεί ανθρώπινη ζωή είναι άμεσος», σημειώνει η Χαρά Ματσούκα, μέλος του ∆Σ της ΕΙΝΑΠ και διευθύντρια του αιματολογικού τμήματος του νοσοκομείου Αλεξάνδρα. «Ο προϋπολογισμός για την υγεία είναι μηδαμινός, ο χαμηλότερος αναλογικά σε όλη την Ευρώπη, την ίδια στιγμή που έχουμε υψηλές δαπάνες στην ιδιωτική ιατρική», προσθέτει, καταλήγοντας πως «είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν προσλήψεις και να αυξηθεί ο προϋπολογισμός». Με λουκέτο απειλούνται πολλά νοσοκομεία τής περιφέρειας, όπως η καρδιολογική κλινική Ξάνθης, η μονάδα τεχνητού νεφρού Κατερίνης και το νοσοκομείο της Ικαρίας. Όμως και στην Αττική οι συνέπειες από τη συρρίκνωση των προϋπολογισμών είναι περισσότερο από εμφανείς. «Η έλλειψη νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού, η πλέον του 130% πληρότητα και ο πετσοκομμένος προϋπολογισμός καταδεικνύουν πως είναι αδύνατη η συνέχιση της λειτουργίας του νοσοκομείου. Είναι επικίνδυνο πια για την υγεία και τη ζωή των ασθενών», λέει ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στο νοσοκομείο Αττικόν, Παναγιώτης Πλαγιαννάκος: «Μέσα στο νοσοκομείο των 650 κλινών έχουν εγκαταστήσει ένα μικρό νοσοκομείο με 130 ράντζα, από όταν έκλεισαν το Αγία Βαρβάρα. ∆εν

μένει τη θεραπεία της

βγαίνουν οι βάρδιες, δεν υπάρχει ασφάλεια για τον ασθενή, δεν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε τις εφημερίες. ∆εν υπάρχουν υλικά, δεν υπάρχουν φάρμακα, τα μηχανήματα μαραζώνουν χωρίς ανταλλακτικά ή συντήρηση. Πρέπει επιτέλους η πολιτική ηγεσία να αναλάβει

Ανησυχία

δράση». Η συνέλευση των εργαζομένων αποφάσισε πως, αν δεν λυθεί το πρόβλημα τις επόμενες μέρες, τότε θα αναλάβουν εκείνοι να διώξουν τα ράντζα, ενώ προτείνουν να επαναλειτουργήσει το Αγία Βαρβάρα ή να υπάρξει εφεδρικό παθολογικό νοσοκομείο όταν εφημερεύει το Αττικόν, ώστε να παραλαμβάνει όσα περιστατικά δεν μπορεί να εξυπηρετήσει. Όμως, κινητοποιήσεις αναμένεται να ξεκινήσουν οι γιατροί διεκδικώντας και τα δεδουλευμένα τους, αφού δεν έχουν πληρωθεί τις εφημερίες τους από τον περασμένο ∆εκέμβρη. Ήδη οι εργαζόμενοι του Γενικού Κρατικού Νίκαιας δήλωσαν ότι θα προβούν σε επίσχεση εργασίας το επόμενο δεκαπενθήμερο αν δεν πληρωθούν.

Σε ισχύ, ακόμα, επαίσχυντες διατάξεις

Όπως τονίζουν οι γιατροί, δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τα προβλήματα που προκύπτουν από τις ελλείψεις, αλλά και όσα προκαλούν διάφοροι νόμοι, που επιτρέπουν διακρίσεις στην

ην έντονη ανησυχία τους για τους διορισμούς στις διοικήσεις των Υγειονομικών Περιφερειών Ελλάδος (ΥΠΕ), όπως και σε οργανισμούς και φορείς υγείας εξέφρασαν εργαζόμενοι στον τομέα της Υγείας. Σύμφωνα με ανακοίνωση του τμήματος Υγείας Θεσσαλονίκης «εκφράστηκαν ομόθυμα ιδιαίτερες ανησυχίες για το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία, ιδιαίτερα των αναπληρωτών διοικητών, συμβολίζει μια συνέχεια με το προηγούμενο καθεστώς. Τονίστηκε ότι η εικόνα αυτή προκαλεί απογοήτευση τόσο στους εργαζόμενους στις υπηρεσίες υγείας όσο και στο γενικό πληθυσμό που προσδοκά συμβολικές και ουσιαστικές τομές με το παρελθόν.» Ιδιαίτερες ενστάσεις εκφράστηκαν για την τοποθέτηση του Θ. Γιαννόπουλου, υφυπουργό επί κυβερνήσεων Ν∆, στη θέση του προέδρου του ΚΕΕΛΠΝΟ. Ο τελευταίος, τουλάχιστον, ήταν η μοναδική πρόταση των ΑΝΕΛ, όσον αφορά αυτές τις θέσεις. Όλοι οι άλλοι, για τους οποίους εκφράζονται «ιδιαίτερες ανησυχίες» μάλλον ήταν επιλογή της ηγεσίας του υπουργείου. Και τέτοιου είδους επιλογές δημιουργούν δυσπιστίες και διαταράσσουν την κοινωνική συμμαχία, που τόσο χρειάζεται η κυβέρνηση για να αντέξει.

αντιμετώπιση των ασθενών. Ενδεικτικά, η Χαρά Ματσούκα μας αναφέρει ότι «είναι ακόμα σε ισχύ ο νόμος που επιβάλλει διπλά νοσήλια στους μετανάστες, με αποτέλεσμα να έχουμε πολλές περιπτώσεις μεταναστριών που γεννούν και δεν μπορούν να πληρώσουν τη νοσηλεία τους. Ευτυχώς, στο νοσοκομείο έχουμε καταφέρει να βρίσκουμε λύσεις». Η Όλγα Κοσμοπούλου, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της ΟΕΝΓΕ και μέλος της πενταμελούς της ΕΙΝΑΠ στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, θυμίζει ότι «είναι ακόμα σε ισχύ η επαίσχυντη υγειονομική διάταξη του Λοβέρδου, όπως και η διάταξη που προβλέπει ότι όταν δεν πληρώσεις τα νοσήλια, αυτά θα μεταφερθούν στην εφορία». Ένα ζήτημα που μας έθεσαν όλοι, είναι η κατάργηση του εισιτηρίου των πέντε ευρώ και θεσμοθέτηση της δωρεάν πρόσβασης όλων στην Υγεία. «Είναι εξοργιστικό να συνεχίζεται η νεοφιλελεύθερη λογική όσον αφορά τους ανασφάλιστους», τονίζει η Ο. Κοσμοπούλου και προσθέτει: «Περιμένουμε να δούμε μια κίνηση καλής προαίρεσης, προκειμένου να νιώσουμε και εμείς την ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει. Όμως, μέχρι στιγμής οι κινήσεις του υπουργείου είναι –το λιγότερο- ανεπαίσθητες όσον αφορά τα προβλήματα του ΕΣΥ». «∆εν μπορεί μια αριστερή κυβέρνηση να μην έχει προτεραιότητα να εφαρμόσει τη δημόσια και δωρεάν πρόσβαση στην υγεία για όλους. Είναι απαραίτητες οι προσλήψεις προσωπικού, η αύξηση του προϋπολογισμού και η ανασύσταση της πρωτοβάθμιας υγείας», μας λέει η Χ. Ματσούκα. «Το κράτος δεν μπορεί να βασιστεί στη δουλειά των κοινωνικών ιατρείων, στους επικουρικούς γιατρούς και το ΕΣΠΑ. Χρειάζεται μια γενναία χρηματοδότηση για να αναστηθεί το ΕΣΥ. Και γι’ αυτό η υγεία πρέπει να εξαιρεθεί πλήρως από τις όποιες συμφωνίες γίνουν στην Ευρώπη», υπογραμμίζει ο Π. Ψυχάρης. «Οι προηγούμενες κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν την υγεία ως την ευκαιρία για να κερδοσκοπήσουν κάποιες εταιρείες. Στα πάντα: από τη γάζα ως το τηλέφωνο για τα ραντεβού. Η κυβέρνηση της αριστεράς πρέπει να αποδείξει ότι έχει άλλη κουλτούρα», καταλήγει ο Σπ. Μπίθας.

Ιωάννα ∆ρόσου

Σεκιουριτάδεςτραμπούκοι στον Ερυθρό Σταυρό

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ

“

Ήταν πολιτική επιλογή να στηριχθεί ο ιδιωτικός τομέας και τώρα είναι αναγκαίο να δοθεί μια γενναία χρηματοδότηση και να υπάρξει πολιτική βούληση για να στηριχθεί το ΕΣΥ.

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Την Παρασκευή 6 Μαρτίου, ο κ. Κοκκινάκης χρειάστηκε να νοσηλευτεί στον Ερυθρό Σταυρό. Στο πλευρό του έμεινε το βράδυ η κόρη του και η αποκλειστική νοσοκόμα. Μετά τη λήξη του επισκεπτηρίου, μπήκαν στο θάλαμο δύο υπάλληλοι της εταιρείας σεκιούριτι του νοσοκομείου και πέταξαν έξω τις γυναίκες απειλώντας τες. Όπως καταγγέλλει στην «Εποχή» ο ∆ημήτρης Αρβανίτης, «με τραμπουκισμούς πέταξαν έξω από το θάλαμο, ταράζοντας τον ασθενή, τη γυναίκα μου και την αποκλειστική. Ζήτησαν από την αποκλειστική να τους δείξει το εργόσημο, το οποίο είχε εισπραχθεί. Επέστρεψα στο νοσοκομείο και το επεισόδιο είχε λήξει. Την επόμενη βραδιά έκαναν πάλι τα ίδια. Πλησίασαν επιθετικά τη γυναίκα μου και της ζήτησαν να τους δώσει το κινητό, γιατί νόμισαν ότι τους έβγαλε φωτογραφία. Ο ένας σεκιουριτάς κόλλησε τη μούρη του στην αποκλειστική και της φώναζε: “Είσαι ξένη και θα σε διώξουμε από τη χώρα”. Ζήτησα τα ονόματα των σεκιουριτάδων και τους είπα ότι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να ζητούν δημόσια έγγραφα ούτε να κατάσχουν κινητά. Αρνήθηκαν να μου δώσουν τα ονόματά τους και πήγα στην προϊσταμένη, η οποία με ενημέρωσε ότι ο διοικητής του νοσοκομείου έχει δώσει εντολή στην εταιρεία να κάνουν ελέγχους. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο, αν αναλογιστούμε και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Και είναι κρίμα η συμπεριφορά υπαλλήλων φύλαξης να εκθέτει ολόκληρο το νοσοκομείο». Ο ∆. Αρβανίτης τις επόμενες μέρες θα καταθέσει επίσημη καταγγελία στο γραφείο του υπουργού και θα αποστείλει εξώδικο στη διοίκηση του νοσοκομείου ζητώντας να του δοθούν τα ονόματα των δύο υπαλλήλων, όπως και να δοθεί μια επίσημη απάντηση, αν μπορεί ιδιωτική εταιρεία σεκιούριτι να εισβάλλει σε θαλάμους ασθενών, να διώχνει συνοδούς, να ελέγχει τις νοσοκόμες και να κατάσχει προσωπικά αντικείμενα. Τα παραπάνω ερωτήματα έχουν νομική απάντηση, η οποία είναι αρνητική, όμως το ζητούμενο είναι τέτοιου είδους συμπεριφορές να παταχθούν, χωρίς δικαιολογίες.

ΘΕΜΑΤΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Ο Σλαβόι Ζίζεκ και τα δίδυμα αδέλφια της καταπίεσης Χωρίς καμία παραχώρηση στη ρητορική, η κίνηση που θα πρέπει να γίνει είναι αυτή που οδήγησε τους άνδρες και τις γυναίκες του Κομπάνι και της Ροζάβα να αντισταθούν στον ISIS στο όνομα όχι γενικών ελευθεριών, αλλά της ικανότητάς τους να αναπτύξουν, να οικοδομήσουν κοινωνικές σχέσεις.

Ένα δοκίμιο γραμμένο στις μέρες που ακολούθησαν την επίθεση στη σύνταξη του Charlie Hebdo, που θεωρεί το φονταμενταλισμό ως την άλλη όψη της ενιαίας σκέψης. Tου Μπενεντέτο Βέκι

συγκίνηση για την επίθεση στη σύνταξη του Charlie Hebdo ξεπέρασε τα γαλλικά σύνορα κι έγινε ένα «παγκόσμιο γεγονός», όπως εξάλλου αποδεικνύει η συμμετοχή δεκάδων και δεκάδων πολιτικών ηγετών στη διαδήλωση στην οποία κάλεσε ο Γάλλος πρόεδρος στο Παρίσι. Γι’ αυτή την ομάδα ανδρών και γυναικών που παρέλασαν συντεταγμένοι σαν ένα στρατιωτικό τάγμα γράφτηκαν σκληρά λόγια, ιδιαίτερα τα λόγια που μας υπενθύμισαν ότι κάποιοι από αυτούς τους πολιτικούς ηγέτες εφαρμόζουν συστηματικά την κρατική τρομοκρατία, ή ότι ήταν υπεύθυνοι για πολέμους εμπνευσμένους από μια λογική ισχύος που αγνόησε το σεβασμό στους αμάχους. Αυτό είναι ένα στοιχείο που υπενθυμίζει ο Σλαβόι Ζίζεκ σε ένα μικρό δοκίμιο που ξεκινά από ένα άρθρο του σλοβένου φιλοσόφου στην Ιταλία από την εφημερίδα «La Repubblica». Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Iσλάμ και νεωτερισμός», και αμφισβητεί την άποψη της απόλυτης ασυμβατότητας ανάμεσα στη θρησκεία του Μωάμεθ και το δυτικό νεωτερισμό. Ο Ζίζεκ δεν είναι βέβαια ένας ειδικός ισλαμικής θεολογίας, παρόλο που δείχνει να έχει μια καλή γνώση του Κορανίου, καθώς και ορισμένων ερμηνευτικών κειμένων της μουσουλμανικής θρησκείας. Αυτό που τον ενδιαφέρει πολύ είναι η ανάλυση και η αντίκρουση δύο βασικών θέσεων του «δυτικού κόσμου». Η πρώτη είναι η πεποίθηση ότι πίσω από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό υπάρχει μια δογματική συμφωνία με τις επιταγές του Κορανίου. ∆εν υπάρχει τίποτα πιο λαθεμένο, ισχυρίζεται ο σλοβένος φιλόσοφος. Η ανάγνωση του Κορανίου, όπως και κάθε άλλου θρησκευτικού κειμένου, εντάσσεται σε μια πολιτιστική, κοινωνική και πολιτική συγκυρία.

Έρχεται ο Jihadi John

Η αποδοχή αυτών των βιβλίων πρέπει συνεπώς να ενταχθεί μέσα σε ένα κυρίαρχο «πνεύμα των καιρών». Μπορούν δηλαδή να λειτουργήσουν ως στοιχεία αντίδρασης, με προφανή ετερότητα ή ως στοιχεία ένταξης στην κυρίαρχη σκέψη. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός πρέπει να τοποθετηθεί μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, δηλαδή στην παγκοσμιοποίηση. Είναι αναγκαίο επομένως να εισαχθεί μια διάκριση μεταξύ του Ισλάμ και του ισλαμικού φονταμενταλισμού.

Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι υπάρχει ασυμβατότητα μεταξύ της φονταμενταλιστικής πολιτικής διάστασης και της ισλαμικής θρησκείας, αλλά ότι η πρώτη πλευρά δεν εξαντλεί τη δεύτερη. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, με τις διάφορες εξαιρέσεις του, η τελευταία εκδοχή των οποίων είναι ο ISIS, πρέπει να τοποθετηθεί στο εσωτερικό μιας αναδιαμόρφωσης των αραβικών πραγματικοτήτων, αλλά και εκείνων των χωρών που έχουν έναν σημαντικό πληθυσμό με μουσουλμανική θρησκεία. Πρέπει, όμως, να ενταχθεί και στις πολιτικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ Βορρά και Νότου του πλανήτη. Επίσης, ως παράγοντας σε ταχεία εξάπλωση, μπαίνει ως σημαντική μεταβλητή στις κοινωνικές σχέσεις στο εσωτερικό κάποιων ευρωπαϊκών χωρών μεταξύ των νέων μουσουλμανικής θρησκείας και τον υπόλοιπο πληθυσμό, όπως μαρτυρούν οι βιογραφίες των δύο ατόμων που επιτέθηκαν στο Charlie Hebdo, του Jihadi John και άλλων foreign fighters.

Ο απρόσκλητος συνδαιτυμόνας

Για τον Ζίζεκ είναι όλοι κομμάτια ενός παζλ που συνεχώς μεταβάλλεται, που επιβεβαιώνει πάνω απ’ όλα ένα γεγονός: ο φονταμενταλισμός είναι ένας παράγοντας που αντιδρά στην παγκοσμιοποίηση, στους μετασχηματισμούς που δημιούργησε, στην αποτυχία των διαδικασιών εκσυγχρονισμού που ακολούθησαν την αποαποικιοποίηση και στα «φιλελεύθερα» σχέδια οικοδόμησης πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Αν στον αραβικό κόσμο παρακολουθούμε έναν επανακαθορισμό των συνόρων που του επιβλήθηκαν από τον ευρωπαϊκό και αμερικανικό καπιταλισμό, όσον αφορά τους νέους ευρωπαίους που συμπαρατάσσονται με τα πολιτικά συνθήματα του ισλαμικού φονταμενταλισμού μπορούμε να μιλάμε για κρίση των διαδικασιών κοινωνικής ένταξης. Ο Ζίζεκ συμφωνεί μ’ αυτή την ανάγνωση, παρόλο που μας καλεί, ορθώς, να θεωρήσουμε το φονταμενταλισμό όχι ως μια αντιπολίτευση στην κοινωνία του κεφαλαίου, αλλά ως ένα στοιχείο ακριβώς μιας παγκοσμιοποίησης που βέβαια είναι σε κρίση, αλλά που θέλει παρόλα αυτά να επιβάλει στον κόσμο το ζουρλομανδύα της οικονομίας της αγοράς. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, εφόσον είναι πολιτικό σχέδιο, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η άγρια προσπάθεια για να τεθούν όροι στην παγκοσμιοποίηση,

χωρίς ποτέ να την θέτει υπό συζήτηση. Είναι, δηλαδή, ο απρόσκλητος συνδαιτυμόνας σε ένα τραπέζι που έχει ως μενού τους φυσικούς πόρους του πλανήτη και τον παραγόμενο πλούτο. ∆εν πρέπει επομένως να θεωρείται ως ένα ανταγωνιστικό υποκείμενο στην κοινωνία του κεφαλαίου, όπως γράφτηκε κάποιες φορές από τα ορφανά του διπολικού κόσμου, αλλά ως το σχέδιο που έχει ως στόχο να γίνει πρωταγωνιστής σε ίσο βαθμό με τους άλλους. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά που ο Ζίζεκ θέλει να διευκρινίσει: η σχέση μεταξύ φιλελεύθερης κουλτούρας και ισλαμικού φονταμενταλισμού. Η εικόνα που χρησιμοποιεί είναι αυτή των δύο όψεων του ίδιου νομίσματος, δηλαδή και οι δύο είναι πολιτικές κουλτούρες που ο στόχος τους είναι να παγιώσουν την καθεστηκυία τάξη. ∆εν επιδιώκουν την απελευθέρωση από τους καταπιεστές ή το σεβασμό των ελευθεριών από την εκμετάλλευση, αλλά είναι και οι δύο πολιτικές κουλτούρες της καταπίεσης. Είναι ένα παλιό δυνατό επιχείρημα του Ζίζεκ το να αποδίδει στην ιδεολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ένα ρόλο νομιμοποίησης του status quo. Αυτό, όμως, που αποδεικνύεται ελάχιστα πειστικό είναι, σε σχέση με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, η διαφορά ανάμεσα

“

Για τον Ζίζεκ, ο φονταμενταλισμός είναι ένας παράγοντας που αντιδρά στην παγκοσμιοποίηση, στους μετασχηματισμούς που δημιούργησε, στην αποτυχία των διαδικασιών εκσυγχρονισμού που ακολούθησαν την αποαποικιοποίηση και στα “φιλελεύθερα” σχέδια οικοδόμησης πολυπολιτισμικών κοινωνιών.

σε κάποιες εγγυημένες ελευθερίες στη ∆ύση και στη μη αποδοχή τους εκ μέρους των ισλαμικών πολιτικών φονταμενταλιστικών κινημάτων.

Μια μελαγχολική πρόσκληση

Ο σλοβένος φιλόσοφος έχει πολλά βέλη στο τόξο του όταν επιτίθεται ενάντια στο μισογυνισμό του ισλαμικού φονταμενταλισμού και την καταναλωτική εξύμνηση του σώματος των γυναικών στη ∆ύση, μα η μελαγχολική του πρόσκληση για την κριτική σκέψη, για να σωθεί η φιλελεύθερη κουλτούρα, καταντά ένα ευφυολόγημα για να τραβήξει την προσοχή. Μια πρόσκληση που δεν μπορεί, πράγματι, παρά να πέσει στο κενό αν δεν συνοδεύεται από το άλλο κίνημα της σκέψης: την κριτική των μηχανισμών που επιβάλλουν το ίδιο καθεστώς παραγωγής πλούτου. Πιο συνοπτικά: το πρόβλημα που θέτει με δραματικό τρόπο ο ισλαμικός φονταμενταλισμός στην κριτική σκέψη είναι η ανάλυση των κοινωνικών σχέσεων που δεν προϋποθέτουν καταπίεση και ιδιωτική απαλλοτρίωση του πλούτου. Τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο του πλανήτη, στη Γαλλία όπως και στη Συρία. Χωρίς καμία παραχώρηση στη ρητορική, η κίνηση που θα πρέπει να γίνει είναι αυτή που οδήγησε τους άνδρες και τις γυναίκες του Κομπάνι και της Ροζάβα να αντισταθούν στον ISIS στο όνομα όχι γενικών ελευθεριών, αλλά της ικανότητάς τους να αναπτύξουν, να οικοδομήσουν κοινωνικές σχέσεις. Εδώ η ελευθερία είναι ένα βασικό συστατικό για την ικανότητα αυτοδιάθεσης της ύπαρξής τους, των κοινωνικών σχέσεων και για να αξιοποιήσουν, ταυτόχρονα, τις πολιτιστικές, εθνικές, θρησκευτικές διαφορές. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός είναι εχθρός των διαδικασιών απελευθέρωσης, κάθε άλλο παρά πιθανός συνοδοιπόρος στον αγώνα ενάντια στο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό ή στο δυτικό ιμπεριαλισμό. Αυτό ισχύει, αλλά με διαφορετικό τρόπο, για εκείνη τη φιλελεύθερη κουλτούρα που κινδυνεύει πάντα να περιοριστεί σε μια καταπιεστική ανεκτικότητα οποιουδήποτε προτείνει να προχωρήσουμε πέρα από τον στενό ορίζοντα της οικονομίας της αγοράς.

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Μανιφέστο (11.3.2015). Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ ΣΤΟ ∆ΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

“

Το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων δεν ίσχυσε ποτέ στην πράξη για τον προσδιορισμό των όρων εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων. Σήμερα, θεωρώ ότι η κυβέρνηση της αριστεράς πρέπει να καταργήσει αυτόν τον πλαστό διαχωρισμό των εργαζομένων και να οργανώσει για όλους το ∆ίκαιο της Εργασίας.

Η έννοια των κατωτάτων ορίων προστασίας της εργασίας Τ

ο ελληνικό Εργατικό ∆ίκαιο, που έχει ως αντικείμενο τις σχέσεις εργασίας των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, δημιουργήθηκε καταρχάς με κανόνες αμφιμερώς αναγκαστικού δικαίου, που έθετε ο νομοθέτης ως κατώτατα όρια προστασίας της εργασίας. Πολύ αργότερα, όταν κατοχυρώθηκε το δικαίωμα για συλλογικές διαπραγματεύσεις, ο νομοθέτης επέτρεψε να μπορούν να ρυθμίζονται συγκεκριμένοι όροι εργασίας ευνοϊκότερα από τα κατώτατα όρια με συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των κοινωνικών ανταγωνιστών. Το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων δεν ίσχυσε ποτέ στην πράξη για τον προσδιορισμό των όρων εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων, τους όρους εργασίας των οποίων προσδιορίζει με τρόπο αυταρχικό ο κρατικός νομοθέτης. Με νόμο του 1920 καθορίστηκε ότι οι εργαζόμενοι στο δημόσιο έχουν τις δικές τους συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι οποίες μέχρι το 1975 απαγορευόταν να ασκούν το δικαίωμα της απεργίας. Σήμερα, θεωρώ ότι η κυβέρνηση της αριστεράς πρέπει να καταργήσει αυτόν τον πλαστό διαχωρισμό των εργαζομένων και να οργανώσει για όλους το ∆ίκαιο της Εργασίας.

Περί κατώτατων ορίων

Για την ύπαρξη ή όχι κατωτάτων ορίων προστασίας της εργασίας, την έννοιά τους, καθώς και για το αν αυτά αποτελούν κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων έχει γίνει, ειδικά μετά τα μνημόνια, έντονη συζήτηση στη χώρα μας και διεθνώς. Η άποψη της μη ύπαρξης κεκτημένων δικαιωμάτων καταργεί καταρχάς στην πράξη το διεθνές δίκαιο των δικαιωμάτων του ανθρώπου, γιατί η έννοια της επικύρωσης από τα κράτη των κανόνων των διεθνών συμβάσεων, που έχουν ως περιεχόμενο δικαιώματα των εργαζομένων, γίνεται για να εξασφαλίζονται κατώτατα όρια προστασίας της εργασίας. Τα κατώτατα όρια που τίθενται από κανόνες διεθνών συμβάσεων δεσμεύουν τον νομοθέτη. Μάλιστα, η ∆ιεθνής Οργάνωση Εργασίας συστήνει στις κυβερνή-

σεις να επικυρώνουν ακόμη και τις διεθνείς συμβάσεις που περιέχουν κατώτερη προστασία από αυτή που παρέχουν οι νόμοι ενός συγκεκριμένου κράτους, με το επιχείρημα, ότι σε περίπτωση αλλαγής των νόμων να υπάρχει ως κατώτατο όριο το περιεχόμενο των κανόνων της διεθνούς σύμβασης, το οποίο ο νομοθέτης είναι υποχρεωμένος να σέβεται. Αυτές τις μέρες γίνεται μια δημόσια συζήτηση για την επαναφορά σε ισχύ των διατάξεων του νόμου για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και ειδικότερα για την επαναφορά της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού. Προκύπτει, λοιπόν, η εξέταση εκ νέου του τρόπου που πρέπει να τίθενται τα κατώτατα όρια όρων και συνθηκών εργασίας, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και ο προσδιορισμός των κατώτατων μισθών και ημερομισθίων των εργαζομένων.

O καθορισμός κατωτάτων μισθών και ημερομισθίων

Ένα κατώτατο όριο προστασίας της εργασίας, που αποτέλεσε αντικείμενο περισσότερων διεθνών κειμένων της ∆ιεθνούς Oργάνωσης Eργασίας, των Συμβάσεων 26/1928, 99/1951 και 131/1970 και των Συστάσεων 30/1928, 89/1951 και 134/1970 αναφέρεται στον καθορισμό κατωτάτων μισθών και ημερομισθίων. «Σύμφωνα με το περιεχόμενο των διεθνών αυτών κειμένων, ο καθορισμός κατωτάτων επιτρεπτών επιπέδων μισθών και ημερομισθίων για τους εργαζόμενους όλης της χώρας, ή για συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων, πρέπει να αποτελεί στοιχείο κάθε πολιτικής που θέτει ως στόχο την αντιμετώπιση της φτώχειας και την ικανοποίηση των αναγκών όλων των εργαζομένων. »O καθορισμός κατωτάτων μισθών και ημερομισθίων δεν πρέπει με κανένα τρόπο να λειτουργεί σε βάρος της άσκησης και ανάπτυξης των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων ως μέσου καθορισμού υψηλότερων ημερομισθίων από τα κατώτατα όρια, δηλαδή οι συλλογικές διαπραγματεύσεις θα πρέπει να γίνονται μετά τον προσδιορισμό των κατωτάτων ορίων και οι συμφωνίες στις

οποίες θα καταλήγουν οι κοινωνικοί ανταγωνιστές θα πρέπει να αποτελούν τους μισθούς της κατηγορίας των εργαζομένων που προσδιορίζουν και όχι κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων. »O καθορισμός κατωτάτων μισθών και ημερομισθίων μπορεί να γίνεται με διάφορους τρόπους π.χ. από το νόμο, με αποφάσεις της δημόσιας αρχής, με αποφάσεις επιτροπών ή συμβουλίων, με διαιτητικά ή εργατικά δικαστήρια ή επιτροπές, καθώς και με συλλογικές συμβάσεις, των οποίων οι όροι θα έχουν ισχύ νόμου. O καθορισμός των μεθόδων για τον προσδιορισμό των κατωτάτων ορίων μισθών πρέπει να γίνεται με διαβουλεύσεις των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των εργαζομένων και των εργοδοτών. Eπίσης ο προσδιορισμός του ύψους των κατωτάτων ορίων ημερομισθίων πρέπει να γίνεται με βάση ορισμένα κριτήρια, όπως π.χ. οι ανάγκες των εργαζομένων και των οικογενειών τους, το κόστος διαβίωσης κ.ά. και το ύψος τους πρέπει να αναπροσαρμόζεται περιοδικά για να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές των οικονομικών συνθηκών. »Σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 2 της Σύμβασης 131/1970 οι κατώτατοι μισθοί και τα ημερομίσθια θα πρέπει να έχουν ισχύ νόμου και δεν θα μπορούν να μειωθούν. H μη εφαρμογή των κατωτάτων ορίων μισθών θα έχει ως αποτέλεσμα την επιβολή των ανάλογων κυρώσεων ποινικών ή άλλων κατά του ή των υπευθύνων προσώπων. H διάταξη δε της παραγράφου 2 του άρθρου 2 της Σύμβασης 131/1970 επαναλαμβάνει, ότι η ελευθερία της συλλογικής διαπραγμάτευσης θα πρέπει να είναι πλήρως σεβαστή, μετά τον προσδιορισμό των κατωτάτων ορίων μισθών». Xαρακτηριστικό παράδειγμα υιοθέτησης από το νομοθέτη ρύθμισης για τα κατώτατα όρια αποδοχών αποτελεί η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του νόμου 3239/1955, σύμφωνα με την οποία τα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων ρυθμίζονταν με εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Η ρύθμιση της παραγράφου 1 του άρθρου 8 του νόμου 1876/1990 θεωρείται ότι διευρύνει αυτή τη ρύθμιση όταν ορίζει ότι οι εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας καθορίζουν τους

«ελάχιστους» όρους εργασίας. Η ρύθμιση αυτή δεν χρησιμοποιεί τον όρο κατώτατα όρια, ο οποίος θα αντιστοιχούσε και στον όρο κεκτημένα δικαιώματα.

Παραποίηση όρων

Στη θεωρία του ελληνικού Εργατικού ∆ικαίου και στη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων θεωρείται ως κρατούσα η άποψη, ότι οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας θέτουν κατώτατα όρια προστασίας της εργασίας και ότι επειδή οι όροι των συλλογικών συμβάσεων μπορούν να τροποποιηθούν και επί το δυσμενέστερον, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων. Στο σημείο υπάρχει μια εσκεμμένη παραποίηση όρων. Ενώ η Εθνική Γενική ορίζεται για να καθορίζει κατώτατα όρια, δηλαδή, κεκτημένα δικαιώματα, θεωρείται τελικά απλά ως ένα είδος συλλογικών συμβάσεων. Από το περιεχόμενο των ως άνω διεθνών συμβάσεων εργασίας προκύπτει όμως, ότι τα κατώτατα όρια αποδοχών ή άλλων όρων εργασίας που μπορούν να τίθενται με διάφορους τρόπους που επιλέγει ο νομοθέτης, αποτελούν κεκτημένα δικαιώματα που δεν μπορούν να μειωθούν. Οι συλλογικές συμβάσεις που ακολουθούν μετά τη ρύθμιση των κατωτάτων ορίων επιβάλλεται να μπορούν να βελτιώνουν τα κατώτατα όρια όρων και συνθηκών εργασίας, αλλά δεν θέτουν κατώτατα όρια. Το ερώτημα που τίθεται για την κυβέρνηση της αριστεράς είναι ποιο τρόπο θα επιλέξει για τον προσδιορισμό των κατωτάτων ορίων μισθών και ημερομισθίων, καθώς και άλλων όρων εργασίας. Από τις ανακοινώσεις στον τύπο φαίνεται ότι θα συμμετέχει και η κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις για τη ρύθμησή τους. Στην περίπτωση αυτή θα μπορούσαν να συμμετέχουν καταρχάς και οργανώσεις δημοσίων υπαλλήλων, ώστε τα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων να καλύπτουν πράγματι όλους τους εργαζόμενους της χώρας. Σταύρος Μουδόπουλος, αφυπ. Αναπληρωτής καθηγητής της Νομικής του πανεπιστημίου Αθηνών

Θεσμικό πλαίσιο για τα ΜΜΕ

θέσπιση ενός θεσμικού πλαισίου για τα ΜΜΕ, η προκήρυξη διαγωνισμών για την αδειοδότηση των ραδιοτηλεοπτικών μέσων και ένα διαφανές καθεστώς για τη δανειοδότησή τους είναι οι υπόλοιπες εξαγγελίες της κυβέρνησης εκτός από το άνοιγμα της ΕΡΤ και θα απασχολήσουν το υπουργείο το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζονται είναι η ενεργοποίηση των διατάξεων που επιτρέπουν στην Τράπεζα της Ελλάδος ή στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές να διενεργούν ελέγχους για την προέλευση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων ενημέρωσης και προβλέπουν ότι μια ζημιογόνα επιχείρηση δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί επ’ αόριστον χωρίς να ανακεφαλαιοποιείται. Στις προγραμματικές δηλώσεις στη Βουλή, ο Αλ. Τσίπρας είχε δηλώσει την πρόθεση της κυβέρνησης να βάλει τέλος τα χαριστικά δάνεια που παραχωρούνται συνήθως με αδιαφανείς όρους στις επιχειρήσεις ενημέρωσης. Για την προκήρυξη διαγωνισμού για τις άδειες θα πρέπει πρώτα να συνταχθεί ο κατάλογος κριτηρίων που πρέπει να πληροί κάθε επιχείρηση ΜΜΕ, όπως η οικονομική βιωσιμότητα και οι πραγματικές θέσεις εργασίας. Τυπικά, στο διαγωνισμό θα μπορούν να συμμετάσχουν και άλλοι επιχειρηματίες από μηδενική βάση, καθώς η μοριοδότηση δεν θα προκύπτει από τα χρόνια λειτουργίας, όπως ίσχυε σήμερα. Προϋπόθεση όμως για να προχωρήσει αυτή η διαδικασία είναι η ανασυγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, η σύνθεση του είναι πλέον παράτυπη, καθώς η πλειονότητα των μελών του έχει κλείσει 10 και 12 χρόνια θητείας. Ο ορισμός των μελών του γίνεται από τη ∆ιάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Το ΕΣΡ θα αναλάβει, επίσης, τον έλεγχο της σύμβασης παραχώρησης ψηφιακών συχνοτήτων στην Digea, εταιρεία που συνέστησαν οι ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών σταθμών πανελλαδικής εμβέλειας και κατέχει αυτή τη στιγμή το σύνολο των συχνοτήτων για 15 χρόνια και με τίμημα 18,3 εκατ. ευρώ, το οποίο θεωρείται ιδιαίτερα χαμηλό. Ουσιαστικά, με το κλείσιμο της ΕΡΤ, η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου προσέφερε ένα δωράκι στους καναλάρχες. Οι παραγωγοί περιεχομένου (τα κανάλια) ελέγχουν μονοπωλιακά και την παροχή του τηλεοπτικού σήματος (μέσω της Digea). Ετσι, αφενός η νέα ΕΡΤ για να εκπέμψει ψηφιακά σε πανελλαδικό δίκτυο πρέπει να πληρώσει ενοίκιο στην Digea, αφετέρου, αν αποσυρθεί η Digea, δεν θα γίνεται εκπομπή τηλεοπτικού σήματος. Σήμερα, η ΝΕΡΙΤ πληρώνει περί το 1 εκατ. ευρώ το χρόνο στη Digea για την ψηφιακή εκπομπή των καναλιών της. Το δίκτυο των 1.020 και πλέον πομπών και αναμεταδοτών που διέθετε η ΕΡΤ Α.Ε. σε όλη τη χώρα, μετατράπηκε σε «άχρηστο» υλικό καθώς απολύθηκαν οι τεχνικοί που το συντηρούσαν και μεγάλο μέρος του έχει κλαπεί. Ηδη, ο υπουργός Ανάπτυξης, Γ. Σταθάκης ζήτησε να γίνει έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕΤΤ συνέταξε τους όρους του διαγωνισμού για τις ψηφιακές συχνότητες. O.A.

ΤΟ ΘΕΜΑ

ΕΡΤ

Βρέθηκε το κέλυφ να προχωρήσουμε

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μ

Μετά από σχεδόν 22 μήνες αγώνα και αγωνίας οι απολυμένοι εργαζόμενοι της ΕΡΤ θα είναι τα πρώτα θύματα της μνημονιακής λαίλαπας που θα αποκατασταθούν. Το νομοσχέδιο για την επανασύσταση της ΕΡΤ εισάγεται αύριο για συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Εκεί θα υπάρξει περιθώριο για βελτιωτικές τροποποιήσεις. Είναι γεγονός πως το νομοσχέδιο έχει ένα μεταβατικό χαρακτήρα, αποτελεί ουσιαστικά ένα κέλυφος που θα επιτρέψει να ανασυσταθεί η δημόσια ραδιοτηλεόραση και δεν περιλαμβάνει όλα όσα θα ήθελαν οι εργαζόμενοι και σε ένα μεγάλο βαθμό έθεσαν μέσα από τις διαδικασίες των πανελλαδικών τους συνελεύσεων. Ωστόσο, είναι επίσης σαφές ότι ανοίγει δρόμο για να συζητηθούν στο διάστημα του ενός χρόνου που προβλέπεται να διαρκέσει αυτή η μετάβαση στο καινούργιο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο.

Του Ορέστη Φ. Αθανασίου

α περισσότερα παράπονα που έχουν εκδηλωθεί έως τώρα αφορούν τις ρυθμίσεις για την επιστροφή του προσωπικού με ένα τρόπο που δεν θα εξισώνει ή ακόμη χειρότερα θα βάζει σε δεύτερη μοίρα όσους έχασαν τη δουλειά τους με όσους δέχθηκαν να συνδράμουν στο μόρφωμα της ΝΕΡΙΤ. «Η δικαίωση προϋποθέτει και δικαιοσύνη, όχι μόνο για τους εργαζόμενους που αγωνίστηκαν άμισθοι για 21 μήνες άλλα και για τους πολίτες που πλήρωναν 3 ευρώ το μήνα για το κακέκτυπο ΝΕΡΙΤ» έγραψαν στην ανακοίνωσή τους οι εκπρόσωποι των δημοσιογράφων της ΕΡΤ, Μάχη Νικολάρα και Νίκος Τσιμπίδας. Το νομοσχέδιο προβλέπει πως επανέρχονται όλοι οι εργαζόμενοι αορίστου χρόνου της ΕΡΤ της 11ης Ιουνίου, με συμψηφισμό των αμοιβών ή των αποζημιώσεων. Όμως υπάρχουν δύο ελλείψεις που έχουν σημασία. Πρώτον, αποκλείονται οι 286 συμβασιούχοι που κάλυπταν πραγματικές ανάγκες της παλιάς ΕΡΤ και οι

συμβάσεις τους έληξαν την περίοδο του «μαύρου» ή πρόκειται να λήξουν τους επόμενους μήνες. «Πρέπει να βρεθεί τρόπος να αναγνωριστεί η αξία αυτών των ανθρώπων που έχουν προσφέρει στην ΕΡΤ» επισημαίνει η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αννέτα Καββαδία, και αυτή συμβασιούχος της παλιάς ΕΡΤ. ∆εύτερον, όσον αφορά το συμψηφισμό, πολλοί επισημαίνουν πως θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια αυτό να γίνεται με δήλωση αποδοχής από τη μεριά του εργαζόμενου πώς θα επιστρέψει τα επιπλέον ποσά που έχει λάβει. Αυτό αφορά παλιούς εργαζόμενους της ΕΡΤ που, αφού έλαβαν πλήρεις αποζημιώσεις, ακολούθως απασχολήθηκαν στη ∆Τ και τη ΝΕΡΙΤ. Αυτοί είτε θα πρέπει να επιστρέψουν την αποζημίωση, είτε να μη διεκδικήσουν ξανά την παλιά τους θέση. Επιπλέον, τομή με τις παθογένειες του παρελθόντος θα αποτελέσει η ρητή αναφορά πως οι θέσεις εργασίας στη νέα ΕΡΤ θα είναι αποκλειστικής απασχόλησης. Με τις δύο αυτές ρυθμίσεις εκτιμάται πως θα εκκαθαριστεί το προηγούμενο καθε-

Οι αγωνιζόµενοι κρίνουν το νοµοσχέδιο Ελένη Χρονά, δημοσιογράφος ΕΡΤ και ΕΡΤopen

«Η κατάθεση του νομοσχεδίου εκλαμβάνεται από εμένα προσωπικά ως δικαίωση του αγώνα που δίνουμε 22 μήνες τώρα οι συνάδελφοί μου, οι αλληλέγγυοι και σημαντικά κομμάτια της κοινωνίας, για μια πραγματικά δημόσια πλουραλιστική ραδιοτηλεόραση. Από κει και πέρα, όμως, υπάρχουν αδικαιολόγητα κενά, υστερόβουλες ασάφειες και ανυπαρξία αυτονόητων, μέχρι την προηγούμενη της δημοσιοποίησης του νομοσχεδίου, δεσμεύσεων. - ∆εν αναγνωρίζεται πουθενά και ούτε καν υπονοείται πως η πολύμηνη εμπειρία της αυτοδιαχείρισης της ΕΡΤ3 στη Θεσσαλονίκη και του ΕΡΤopen στην Αθήνα θα ληφθούν υπόψη ή θα αποτελέσουν τη βάση για το νέο μοντέλο λειτουργίας της ΕΡΤ. - ∆εν υπάρχει δέσμευση για την επαναλειτουργία όλων των δομών της ΕΡΤ, αλλά η θλιβερή αναφορά «δύναται». - Η συμμετοχή των εργαζομένων στις δομές της ΕΡΤ περιορίζεται τελικά σε δύο άτομα στο ∆Σ. - ∆εν λαμβάνεται μέριμνα για την επιστροφή και των συναδέλφων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που εργάζον-

στώς που οδήγησε στο να προσλαμβάνονται συμβασιούχοι για να κάνουν τη δουλειά άφαντων διπλοθεσιτών ή πολυθεσιτών και θα υπάρχει ακριβής εικόνα για τις πραγματικές ανάγκες σε προσωπικό που εύλογο είναι να καλυφθούν κατά προτεραιότητα από τους παλιούς συμβασιούχους.

Ανασυγκρότηση και αυτοδιαχείριση

Χαρακτηριστικό της μεταβατικότητας που έχει το νομοσχέδιο είναι το γεγονός πως ανατίθεται στο πρώτο ∆ιοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας να εκπονήσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο το σχέδιο ανασυγ-

ταν, κάποιοι επί σειρά ετών, στην ΕΡΤ, όταν έπεσε το μαύρο».

Βικτωρία Καβουριάρη, απολυμένη δημοσιογράφος ΕΡΤ

«Στα θετικά θα προσμετρούσα την εκκαθάριση από Ειδική Επιτροπή Ελέγχου των οικονομικών στοιχείων της πρώην ΕΡΤ και των θυγατρικών της και το ασυμβίβαστο της συνδικαλιστικής δράσης για τους δύο εκπροσώπους των εργαζομένων που θα μετέχουν στο 7μελές ∆Σ του φορέα. Στα αρνητικά, καταγράφω μια καταρχάς ασάφεια με διατυπωμένες απλώς γενικές αρχές. Ευελπιστώ σε βελτιώσεις σχετικά με: - το κατά πόσο δεσμευτικές θα είναι οι προτάσεις των εργαζομένων στις όποιες αποφάσεις, το στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας και τον Κανονισμό Προσωπικού - την ανεξαρτησία της ΕΡΤ - τα Συμβούλια Κοινωνικού Ελέγχου αντί μιας μόνιμης εσωτερικής υπηρεσίας υποδοχής παρατηρήσεων-προτάσεων του κοινού - την ύπαρξη εργαζομένων πολλαπλών ταχυτήτων με συμβάσεις εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου και «έμμισθης εντολής» - την επιχειρησιακή αντί συλλογικής σύμβαση εργασίας».

Μαίρη Βενέζη, απολυμένη δημοσιογράφος ΕΡΤ

«Εκτός από το ότι επιστρέφουν οι απολυμένοι στις θέσεις τους, κατά τα λοιπά το νομοσχέδιο είναι απογοητευτικό. ∆εν νομίζω ότι θα έπρεπε να παραπεμφθούν στο μέλλον ζητήματα τόσο σημαντικά όπως το θέμα των μισθών υπερημερίας και της ασφαλιστικής κάλυψης των 20 μηνών του αγώνα. Θα έπρεπε να προβλέπονται με σαφήνεια στο

κρότησης. Ο αποφασίσε φωνα, ιστοσ κ.ά. θα δια οπτικοακου τιολογική «δύνανται ν φορέα το σ και ραδιοφ κών και π τουργούσαν (ΕΤ1, ΝΕΤ, ζεται πόσα ριφερειακο νέα ΕΡΤ. Η πάντα αλλά του αγώνα πόλο, θα π μαντικό βαθ ρουν οι δύο

νομοσχέδιο στη ∆Τ και ρητά η απαγ εργαζόμενο χυρώνει τη ραδιοφωνικ των τοπικώ δοτικού δε τουργία δημ

Βασίλης Π απολυμέν

«Αυτό που βλέπουμε Αναρωτιέμ ελεύθερη Ε νία που ήτα λουμε να εί νικά και χω που ονειρε σήμερα μπο

Βίκυ Καπο απολυμέν

«Καταρχά λιτική βούλ της ΕΡΤ. Ε ασάφειες τ διευκρινιστ των εργαζο καμε και κλ

φος, ε στην ουσία

Μαρτίου 2015

Ουσιαστικά θα πρέπει να ει πόσα κανάλια, ραδιόσελίδες, μουσικά σύνολα αθέτει ο νέος δημόσιος υστικός φορέας. Στην αιέκθεση αναφέρεται ότι να ενταχθούν στον ενιαίο σύνολο των τηλεοπτικών φωνικών σταθμών (εθνιπεριφερειακών) που λειν την 11η Ιουνίου 2013 ΕΤ3)» και δεν ξεκαθαρίκανάλια, ραδιόφωνα, πεούς σταθμούς θα έχει η Η ΕΡΤ3 «που αποτέλεσε ά και κατά την περίοδο α, ιδιαίτερης σημασίας πρέπει να διατηρήσει σηθμό αυτοτέλειας», αναφέο εκπρόσωποι.

Στο προσωρινό ∆ιοικητικό Συμβούλιο ανατίθεται και το καθήκον της αξιοποίησης της πολύτιμης εμπειρίας της αυτοοργάνωσης – αυτοδιεύθυνσης των 21 μηνών. Στο νομοσχέδιο υπάρχει μια σημαντική τομή. Θεσμοθετείται, για πρώτη φορά σε δημόσιο φορέα, η εκπροσώπηση της κοινωνίας με τη συγκρότηση των Συμβουλίων Κοινωνικού Ελέγχου του προγράμματος από ακροατές, εθελοντές, τηλεθεατές, συλλογικότητες κτλ. Είναι μια διάταξη που πρέπει να εμπλουτιστεί ώστε να ανταποκρίνεται στον καινούργιο άνεμο που έφεραν, κυρίως στον τομέα της ενημέρωσης, οι εκπομπές της ertopen.

Ποιος εκπροσωπεί ποιον

Πολλές αντιδράσεις, κυρίως από την ΠΟΣΠΕΡΤ, προκάλεσε και η πρόνοια του νομοσχεδίου πως δύο μέλη του ∆Σ εκλέγονται με άμεση, μυστική και καθολική ψηφοφορία των εργαζομένων της ΕΡΤ και δεν θα μπορούν να είναι ταυτόχρονα και μέλη ∆Σ συνδικαλιστικών οργανώσεων. Η ρύθμιση αυτή θεωρήθηκε από κάποιες πλευρές ως απόπειρα να «μπουν στο πλάι τα σωματεία». Πρόκειται για μια μάλλον κακόπιστη κριτική. Εκτός από τους τεχνικούς και διοικητικούς υπαλλήλους που έχουν σωματείο στο χώρο δουλειάς και εκπροσωπούνται από την ΠΟΣΠΕΡΤ- οι δημοσιογράφοι δεν έχουν πρωτοβάθμιο σωματείο στην ΕΡΤ αφού ανήκουν στην ΕΣΗΕΑ. Αρα, με το μέχρι τώρα μοντέλο αυτοί θα πρέπει να θεωρούνται παραμερισμένοι και όχι τα άλλα σωματεία. Εξάλλου,

ο, αλλιώς είναι σαν να δικαιώνει όσους πήγαν ι τη ΝΕΡΙΤ. Θα έπρεπε επίσης να προβλέπεται γόρευση της παράλληλης απασχόλησης για τους ους της ΕΡΤ. Επίσης, το νομοσχέδιο δεν κατοη λειτουργία του συνόλου των τηλεοπτικών και κών σταθμών της ΕΡΤ, και κυρίως της ΕΤ3 και ών ΕΡΑ. Τέλος, νομίζω ότι το ύψος του ανταποεν επαρκεί για τις ανάγκες μιας εν πλήρη λειμόσιας ραδιοτηλεόρασης».

Πέτσης, νος ΕΡΤ - ΕΡΑ Βόλου

υ θέλω να επισημάνω είναι ότι δεν πουθενά τους αλληλέγγυους. μαι αν χωρίς αυτούς υπήρχε η ΕΡΤ – ertopen. Με την κοινωαν δίπλα μας, τι γίνεται; Οφείίμαστε δίπλα τους αντικειμεωρίς ταλαντεύσεις, για την ΕΡΤ ευόμασταν, που αγωνιστήκαμε και ορούμε να την έχουμε».

οτά, νη ΕΡΤ - ΕΡΑ Βόλου

άς χαιρετίζω την ποληση για το άνοιγμα Ελπίζω πως κάποιες του νομοσχεδίου, θα τούν. Προς όφελος ομένων που αντισταθήλείσαμε τα αυτιά μας στις

ΤΟ ΘΕΜΑ

ο διαχωρισμός της ιδιότητας μέλους συνδικαλιστικής οργάνωσης από την αυτοδίκαιη εκπροσώπηση στη διοίκηση της επιχείρησης μάλλον λειτουργεί υπέρ της αυτονομίας του συνδικαλιστικού κινήματος. Με την άμεση και καθολική ψηφοφορία οι δύο εκπρόσωποι των εργαζομένων στο ∆Σ καθίστανται υπόλογοι απέναντι στο σύνολο των εργαζομένων χωρίς συντεχνιακές περιχαρακώσεις που μέχρι τώρα -κακά τα ψέματαπαρήγαγαν αρκετές στρεβλώσεις στο χώρο της ΕΡΤ.

Κοιτώντας μπροστά

Το νομοσχέδιο παρά τις ατέλειές του αποτελεί οπωσδήποτε βάση εκκίνησης και θα πρέπει να κριθεί σε συνδυασμό με τις επιλογές που θα γίνουν στα πρόσωπα που θα κληθούν να στελεχώσουν τις θέσεις ευθύνης. Ηδη διάφοροι καλοθελητές άρχισαν τους ψιθύρους και την ονοματολογία, επειδή για τις κρίσιμες θέσεις στο ∆Σ δεν απαιτείται ο υποψήφιος να κατέχει πανεπιστημιακό πτυχίο. Με μια τέτοια τυπολατρική αντιμετώπιση, όμως, ούτε ο Μάνος Χατζιδάκις θα είχε διαβεί ποτέ την πόρτα του Ραδιομεγάρου. Εκείνο που προέχει τώρα είναι να γίνει πράξη αυτό που η κυβέρνηση έχει διακηρύξει: κατάργηση προνομίων, περικοπή της σπατάλης των μεικτών και εξωτερικών παραγωγών, καθώς και των κρυφών αμοιβών. Ουσιαστικός οικονομικός έλεγχος των πεπραγμένων του παρελθόντος.

«σειρήνες» του βολέματος».

Χαρά Λέκκα, συνταξιούχος δημοσιογράφος ΕΡΤ αλληλέγγυα στην ΕΡΑ Βόλου

«Θεωρώ πως δεν μπορεί να «πατήσει» ούτε στον επί σκοπό κατασκευασμένο σημερινό φορέα (ΝΕΡΙΤ), ούτε στον προηγούμενο με τις πολλές παθογένειες (ΕΡΤ). Χρειαζόμαστε έναν δημόσιο οργανισμό, πλουραλιστικό, με την ελευθερία και την ευθύνη της ertopen και ασφαλώς με τον απόλυτο σεβασμό στον ακροατή-τηλεθεατή. Το νομοσχέδιο θέλει όχι ξαναγράψιμο, θέλει γράψιμο».

Tάσος Χατζηγεωργίου, δημοσιογράφος, απολυμένος ΕΡΤ

«Η λεγόμενη «λειτουργία από μηδενική βάση», παραπέμπει αποφάσεις, σε βάθος χρόνου, από ένα διοικητικό συμβούλιο, για το οποίο κανείς δεν ξέρει κάτι συγκεκριμένο. Η επαναπρόσληψη, για παράδειγμα, θα γίνει με τους μισθούς που έπαιρνε ο κόσμος όταν απολύθηκε και στη συνέχεια θα συζητηθεί η επιχειρησιακή σύμβαση; Με ποια κριτήρια θα γίνει η αξιολόγηση και αυτή θα περιλαμβάνει την περίοδο πριν και μετά το «μαύρο»; Οι υπεύθυνοι των τμημάτων θα είναι εκλεγμένοι, όπως ζητούσαν οι αγωνιζόμενοι απολυμένοι της ΕΡΤ, ή θα αποφασίσει το ∆Σ; Στην πράξη θα λειτουργήσουν οι πρότερες δομές και σε τι βάθος χρόνου;»

Ισχυρή και ανταγωνιστική δημόσια ραδιοτηλεόραση

λλού και άλλοτε, η επιβεβαίωση των δεσμεύσεων μιας νεοεκλεγμένης κυβέρνησης θα ήταν απλώς το αναμενόμενο: μια υπόθεση θεσμικής ρουτίνας. Φτάσαμε, στην Ελλάδα του 2015, αυτή η στοιχειώδης συνέπεια να αποτελεί από μόνη της πραγματική είδηση. Η υπόσχεση, λοιπόν, τηρήθηκε και μία νέα σελίδα στην ιστορία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης άρχισε, ήδη, να γράφεται, με την κατάθεση του νομοσχεδίου για την ΕΡΤ. Η μέρα της ντροπής, η μέρα που η προηγούμενη ανάλγητη κυβέρνηση έριξε το «μαύρο» στην ΕΡΤ και έδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο το πώς αντιλαμβάνεται την έννοια της πολυφωνίας, του πλουραλισμού, την έννοια -τελικά- της ίδιας της δημοκρατίας, εκείνη λοιπόν η μέρα -11 Ιουνίου του 2013- θα μείνει σίγουρα ανεξίτηλη στη μνήμη και τη συνείδηση όλων των Ελλήνων και των Ελληνίδων. Όχι μόνο για το κουρέλιασμα της δημοκρατίας και τον ευτελισμό της ενημέρωσης, αλλά και γιατί σήμανε την απαρχή ενός πολύμηνου αγώνα εκατοντάδων ανθρώπων σε όλη την Ελλάδα που μαζί με την αλληλέγγυα κοινωνία, έδωσαν το παράδειγμα ενός διαφορετικού μοντέλου ενημέρωσης, πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον. Η επαναλειτουργία, άλλωστε, της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης είναι, πρωτίστως, δικό τους κατόρθωμα και τιμή. Η κυβέρνηση αποδεικνύει έμπρακτα ότι στη νέα εποχή δεν έχουν θέση οι παθογένειες του παρελθόντος, οι προχειρότητες και οι σπατάλες, οι σκανδαλώδεις συμβάσεις, οι κάστες προνομίων, οι προκλητικές αμοιβές. Τα γνωστά, δηλαδή, προβλήματα που οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είχαν καταγγείλει χωρίς, ωστόσο, να εισακούονται από κανέναν. Για τον πολύ απλό λόγο ότι η κυβερνητική νομενκλατούρα -που επί χρόνια εναλλασσόταν στην εξουσία- ήθελε όχι μια πραγματικά δημόσια αλλά μια κρατική ραδιοφωνία και τηλεόραση στην οποία οι καλοπληρωμένοι «ημέτεροι» αναλάμβαναν, με το αζημίωτο, να συντηρήσουν τον ομφάλιο λώρο μεταξύ Αγίας Παρασκευής και Μεγάρου Μαξίμου. Όλα αυτά όμως τελειώνουν εδώ. Πιστοί στις προεκλογικές μας δεσμεύσεις, επαναλειτουργούμε με νόμο την Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά πόρους από το ανταποδοτικό τέλος. Εγγυόμαστε την καθολική πρόσβαση του ελληνικού λαού στο αγαθό της αντικειμενικής και αυτόνομης, από πολιτικές παρεμβάσεις, ενημέρωσης. Έτσι, χωρίς ρεβανσισμούς, χτίζουμε μια ισχυρή και ανταγωνιστική δημόσια ραδιοτηλεόραση που θα ενισχύει την προβολή της χώρας στο εξωτερικό και που θα διευρύνει τις δυνατότητες συμμετοχής όλων των πολιτών στα αγαθά του πολιτισμού.

“

Η κυβέρνηση αποδεικνύει έμπρακτα ότι δεν έχουν θέση οι παθογένειες του παρελθόντος, οι προχειρότητες και οι σπατάλες, οι σκανδαλώδεις συμβάσεις, οι κάστες προνομίων, οι προκλητικές αμοιβές. Τα γνωστά, δηλαδή, προβλήματα που οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είχαν καταγγείλει.

Αννέτα Καββαδία, βουλευτίνα ΣΥΡΙΖΑ Β΄Αθήνας

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Η δίκη της Χρυσής Αυγής, ένα μεγάλο διακύβευμα για την Αριστερά Της Ειρήνης Σταμούλη*

τις 20 Απριλίου κάθονται στο εδώλιο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων 70 μέλη της Χρυσής Αυγής- ανάμεσα τους βρίσκεται και σύσσωμη η προηγούμενη κοινοβουλευτική της ομάδα- τα οποία καλούνται να λογοδοτήσουν για σωρεία κατηγοριών με βασική εκείνη της σύστασης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση. Η δίκη θα διεξαχθεί σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στις φυλακές Κορυδαλλού. Αξίζει να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να θυμηθούμε πότε εγκαινιάστηκε η «ειδική» αυτή αίθουσα για «ειδικές» δίκες «ειδικών» εγκλημάτων. Ήταν πριν δεκατέσσερα χρόνια όταν η νομοθεσία για τις εγκληματικές οργανώσεις, ο νόμος 2928/2001 έπαιρνε το βάπτισμα του πυρός με τη δίκη της 17 Νοέμβρη. Πρόκειται ουσιαστικά για τον πρώτο αντιτρομοκρατικό νόμο στη μεταπολιτευτική ιστορία που κατάφερε να μακροημερεύσει. Οι προκάτοχοί του, οι ν. 774/1978 και 1916/1990 καταργήθηκαν σύντομα και μάλιστα χωρίς να τύχουν ιδιαίτερης εφαρμογής (ο ν. 774/1978 καταργήθηκε μετά από πέντε χρόνια με το ν. 1366/1983 και ο ν. 1916/1990 μετά από τρία χρόνια με το ν. 2174/1993). Σε αντίθεση, ο ν.2928/2001, γνωστός και ως αντιτρομοκρατικός νο. 1, φαίνεται να εφαρμόζεται σε μεγάλη συχνότητα, εάν κρίνει κανείς από το πλήθος των εκδοθείσων αποφάσεων τα τελευταία χρόνια και τις συνεχώς αυξανόμενες ποινικές διώξεις.

“

Οι επικριτές δικαιώνονται

Ο εν λόγω νόμος έχει επικριθεί από τη νομική θεωρία ότι εισάγει συλλογική ευθύνη, εκτροπή από την αρχή της ενοχής και σοβαρότατη διεύρυνση του αξιοποίνου. Η βασική κριτική είναι ότι ανάγει σε αυτοτελείς ποινικές πράξεις και μάλιστα κακουργήματα, απλές προπαρασκευα-

στικές πράξεις φρονηματικής σύγκλισης. Οι επικριτές του νόμου σήμερα θα δικαιώνονταν: μια ειδική, εξαιρετική νομοθεσία που θεσπίστηκε υπό την πίεση ενός κλίματος τρομοϋστερίας για να αντιμετωπίσει από κοινού τα φαινόμενα του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας (ταυτίζοντάς τα επί της ουσίας), φαίνεται να έχει μετατραπεί σε κανόνα, τα δε χαρακτηριστικά της έχουν επηρεάσει και τον τρόπο που αντιμετωπίζεται το κοινό έγκλημα από τον ποινικό μηχανισμό. Στην πράξη το άρθρο 187 ΠΚ (σύσταση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση) έχει ευρύτατη εφαρμογή. Απόδειξη είναι η δικαστηριακή καθημερινότητα, οι δεκάδες προσωποπαγείς συμμορίες ευκαιριακής εγκληματικής δράσης που προσάγονται στην ποινική δικαιοσύνη ως εγκληματικές οργανώσεις, ενώ στερούνται τα απαιτούμενα από το νόμο κριτήρια της δομής, της διάρκειας και ενίοτε και του ελάχιστου αριθμού συμμετοχής των τριών ατόμων. Η περίπτωση της Χρυσής Αυγής σαφέστατα δεν εντάσσεται στην κατηγορία των παραπάνω υποθέσεων. Ήδη με το εισαγγελικό πόρισμα Ντογιάκου αναδεικνύεται ο τρόπος δομής και δράσης της οργάνωσης, ενώ για πρώτη φορά ακούστηκαν τίτλοι όπως πυρηνάρχες, φαλαγγάρχες κλπ. Παρόλα αυτά, το άρθρο 187 ΠΚ μάλλον υποβαθμίζει ποινικά την όποια ευθύνη των κατηγορουμένων, δεδομένου ότι η δικαιοσύνη ενδεχομένως

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Κυριακή 15 Μαρτίου

** Ολομέλεια του τμήματος Αγροτικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ με θέματα τον απολογισμό της απερχόμενης γραμματείας και συνολικά του τμήματος, τον προγραμματισμό της δράσης του τμήματος στις νέες συνθήκες και την εκλογή νέας γραμματείας, στις 11 π.μ., στα γραφεία της Εποχής (Βλαχάβα 11, 3ος). ** Ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Το τοπίο μετά τις εκλογές» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Καλλιθέας στις 11 π.μ., στο καφενείο «Το στέκι» (Γρ. Λαμπράκη 16). Μιλά η Β. Κατριβάνου. ** Το Περιβαλλοντικό ∆ίκτυο Αθήνας προσκαλεί κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς, κινήματα και δίκτυα πολιτών, ενεργούς πολίτες της Αθήνας για διαβούλευση ως προς «τις κατευθύνσεις ενός νέου ρυθμιστικού σχεδίου στην Αθήνα», στις 11 π.μ. στην αίθουσα του ΤΕΕ (Νίκης 4). Εισηγούνται οι Μ. Καραμανώφ, Ε. Πορτάλιου, Π. Τότσικας.

∆ευτέρα 16 Μαρτίου

** Εκδήλωση με θέμα «Ο ∆εκέμβρης του ‘44 και η μάχη της Αθήνας» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Αμπελοκήπων (Λαμίας 17), στις 7 μ.μ. Μιλά ο ιστορικός Μ. Χαραλαμπίδης. ** Ο ΣΥΡΙΖΑ Αγίου ∆ημητρίου διοργανώνει ανοιχτή

θα μπορούσε ακόμη και να εντάξει τις πράξεις των συλληφθέντων στο περίφημο άρθρο 187Α ΠΚ και να χαρακτηρίσει τη Χρυσή Αυγή ως τρομοκρατική οργάνωση, επισύροντας βαρύτερες ποινές. Οι προϋποθέσεις, άλλωστε, που τάσσει το άρθρο 187Α ΠΚ περί του σκοπού της οργάνωσης να «εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό….ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις συνταγματικές, πολιτικές, οικονομικές δομές μιας χώρας….» φαίνεται να προκύπτουν από το εισαγγελικό πόρισμα. Προφανώς όμως η Χρυσή Αυγή δεν ανήκει στους «συνήθεις υπόπτους», σε εκείνους που έχει συνηθίσει το κράτος να προσδίδει την ετικέτα του τρομοκράτη, του εσωτερικού εχθρού. Μια τέτοια οπτική θα ήταν ρηξικέλευθη για την ελληνική δικαιοσύνη.

Να μην ξεχάσουμε Η μειοψηφική άποψη περί απαλλαγής της Χρυσής Αυγής από την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης, που αποτυπώθηκε στο υπ΄ αριθμ. 215/2015 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών, στηρίχθηκε στο σκεπτικό ότι απουσιάζει ο προσπορισμός οικονομικού οφέλους ως στόχος της οργάνωσης, βασικό συστατικό της έννοιας της εγκληματικής οργάνωσης σύμφωνα με τη Σύμβαση του Παλέρμο. Η αποσύνδεση του οικονομικού οφέλους από την αντικειμενική υπό-

συζήτηση στο δημαρχείο, στις 6.30 μ.μ. με ομιλητή τον Τ. Κορωνάκη.

Τρίτη 17 Μαρτίου

** Με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά της μπροσούρας «Το «γερμανικό εργασιακό» θαύμα – Μοντέλο για την Ευρώπη;» το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και η εφημερίδα Εποχή οργανώνουν ανοιχτή εκδήλωση, στις 7 μ.μ., στο GazArte (Βουτάδων 32-34, Γκάζι). Μιλούν οι Κλάους Ντόρε, καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων, Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Γένας και συγγραφέας της μπροσούρας και Γιάννης Κουζής, καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων. Παρεμβαίνει ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης. ** Συζήτηση με τον κουβανό συγγραφέα Λεονάρδο Παδούρα διοργανώνουν οι εκδόσεις Καστανιώτη και το Public Συντάγματος, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του «Αιρετικοί», στις 9 μ.μ., στο Public Cafe. Συμμετέχουν η Μ. Χαρτουλάρη και ο Κ. Αθανασίου

Τετάρτη 18 Μαρτίου

** Προβολή της ταινίας «Haxan: Η μαγεία μέσα από τους αιώνες« διοργανώνει η Κινημα-

σταση του άρθρου 187 ΠΚ δεν αποτέλεσε τυχαία επιλογή για τον έλληνα νομοθέτη. Στόχος ήταν να συμπτύξει τα δύο φαινόμενα, τρομοκρατία και οργανωμένο έγκλημα. Ο νόμος εφαρμόζεται ανελλιπώς από το 2001 χωρίς να θεωρείται το οικονομικό όφελος απαραίτητο συστατικό της έννοιας της εγκληματικής οργάνωσης. Και τίθεται και αμφιβολία για το εάν η έλλειψη του έχει αποτελέσει επιχείρημα απαλλαγής από την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης σε άλλες υποθέσεις, π.χ. για τους 29 στις Σκουριές Χαλκιδικής που παραπέμπονται ως εγκληματική οργάνωση για τον κοινωνικό τους αγώνα, μειοψήφησε κάποιος για την πρόδηλη απουσία οικονομικού οφέλους; Η εφαρμογή του άρθρου 187 ΠΚ στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής δεν θα πρέπει να σταθεί αιτία να ξεχάσουμε την κατασταλτική αξία της διάταξης, την ασάφεια και την ευρύτητα που τη χαρακτηρίζει και την εν γένει υποτίμηση της νομιμότητας που έχει εισαγάγει στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Το μεγάλο διακύβευμα για την Αριστερά είναι να σταθεί στην επερχόμενη δίκη δίπλα στο αντιφασιστικό κίνημα και απέναντι από τη Χρυσή Αυγή χωρίς να συνηθίσει «στην όψη του τέρατος», μένοντας συνεπής στις ιδέες της και στην κριτική της για το ν. 2928/2001. Η Αριστερά οφείλει σύντομα να επανεξετάσει το ζήτημα της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας (άρθρα 187 και 187Α ΠΚ) Η απάντηση για το εάν τελικά η Χρυσή Αυγή είναι εγκληματική οργάνωση με δομή και διάρκεια δράσης θα δοθεί σύντομα από την ελληνική δικαιοσύνη. Το βίαιο πρόσωπό της το έχει δείξει απροκάλυπτα και δημόσια, αναμένεται να κριθεί και για τις βίαιες και παράνομες πράξεις που της καταλογίζονται. Για τις ιδέες πίσω από τις πράξεις, την έχει ήδη κρίνει η ιστορία.

* Η Ειρήνη Σταμούλη είναι νομικός, υποψήφια διδάκτορας Εγκληματολογίας ∆ΠΘ.

τογραφική Λέσχη Ηλιούπολης, στις 8 μ.μ., στην αίθουσα Μουσείου ΕΘνικής Αντίστασης (Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου και Μαρ. Αντύπα) ** Η Λαμπηδόνα τιμά τη μνήμη του Σταύρου Κωνσταντακόπουλου, στις 8.30 μ.μ., στο Κοινωνικό Κέντρο Βύρωνα «Λαμπηδόνα». Μιλούν οι συνάδελφοί του Ν. Θεοτοκάς, Γ. Φαράκλας και Γ. Φουρτούνης.

Παρασκευή 20 Μαρτίου

** Πάρτι οικονομικής ενίσχυσης του Συλλόγου Υπαλλήλων Βιβλίου Χάρτου Αττικής, στο μπαρ «500 μίλια μακριά» (Σαλαμίνος 43-45, Μεταξουργείο)

Σάββατο 21 Μαρτίου

** Με αφορμή την παγκόσμια μέρα δράσης κατά του ρατσισμού διοργανώνεται στις 12 το μεσημέρι, συγκέντρωση με χάπενινγκ και καλλιτεχνικά δρώμενα στην πλατεία Κλαυθμώνος. Θα ακολουθήσει πορεία στη Βουλή. Συμμετέχουν καλλιτεχνικά σχήματα δεύτερης γενιάς μεταναστών, μουσικά και χορευτικά γκρουπ από τις Φιλιππίνες, το Αφγανιστάν και το Κουρδιστάν, η θεατρική ομάδα Back Pack του Βο και η ομάδα κρουστών του ΕΜΠ. •

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Οι κυβερνήσεις θα αισθανθούν την πίεση στους δρόμους Συνέντευξη με την Χάνα Έμπερλε, εκπρόσωπο τύπου του Blockupy στη Γερμανία. σελ. 21

Αντίσταση, η πιο ανθρώπινη ανάγκη

Του Κωνσταντίνου Ζαγάρα

ο 1983 ιδρύθηκε ο Εθνικοαπελευθερωτικός Στρατός των Ζαπατίστας (EZLN). ∆έκα χρόνια αργότερα, λίγο μετά τον κρότο της κατάρρευσης του τείχους του Βερολίνου και το σώριασμα των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού», οι εξεγερμένοι ιθαγενείς κάλυψαν το πρόσωπό τους για να τους δούμε... Η εμφάνιση τους συνέπεσε με την ανακοίνωση της συμφωνίας περί ελεύθερου εμπορίου, μεταξύ ΗΠΑ - Καναδά - Μεξικού, τη λεγόμενη NAFTA. Την ώρα της πλήρους αποθέωσης του νεοφιλελευθερισμού, της ανιαρής και προβλέψιμης πραγματικότητάς μας, η φωνή, αυτών «που δεν έχουν φωνή» από τη ζούγκλα του Μεξικού, ήρθε να παρεμβληθεί στη μελωδία των ισχυρών και να ταράξει τη νηνεμία της αφήγησης περί «τέλους της Ιστορίας». Η δεκαετία του ’90 ήταν η δεκαετία της μεγάλης διάψευσης των προσδοκιών. Της ήττας. Της ιδεολογικής και πολιτικής υποχώρησης της αριστεράς, καθώς και των κατακτήσεων του κόσμου της εργασίας. Τη θέση των αιτημάτων που, στο παρελθόν, συντάραξαν την κατεστημένη τάξη, πήρε η κοινωνία του θεάματος, το εμπόρευμα, η καταναλωτική μανία, το κυνήγι του κέρδους, ο ανταγωνισμός, η παραίτηση των μαζών από τα κοινά και η ιδιώτευση. Οι «μασκοφορεμένοι» αντάρτες εμφανίστηκαν σε ένα πλαίσιο πολύπλευ-

ρης κρίσης του νεοφιλελευθερισμού, στην Κεντρική και Νότια Αμερική, όπου οι αρχές της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, είχαν καμφθεί.

Παρεμβολή στη μελωδία των ισχυρών

Επιπρόσθετα, το Μεξικό, λόγω του πλούσιου υπεδάφους, των φυσικών πόρων, των φθηνών εργατικών χειρών που διαθέτει, καθώς και του γεγονότος ότι συνορεύει με τις ΗΠΑ, αποτελεί προνομιακό πεδίο -εδώ και δεκαετίεςωμής παρέμβασης, του βορειοαμερικάνικου παράγοντα, στα εσωτερικά του. Η επαρχία Τσιάπας, διαθέτει απ’ τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου και τα σημαντικότερα κοιτάσματα πετρελαίου του Μεξικού. Ωστόσο, η φτώχεια, οι δείκτες θνησιμότητας και τα ποσοστά του αναλφαβητισμού, στην περιοχή, προκαλούν δέος. Ταυτόχρονα, οι διώξεις και ο ρατσισμός σε βάρος των αυτοχθόνων πληθυσμών είναι συμπεριφορές βαθιά ριζωμένες στη μεξικανική κοινωνία. Επομένως, οι Ζαπατίστας δεν ήταν αποτέλεσμα, μονάχα, τοπικών ιδιαιτεροτήτων. Ήταν «γέννημα» ενός γενικότερου πλαισίου που έχει να κάνει με τις επιθετικές διαθέσεις και τον ακραίο χαρακτήρα του ίδιου του καπιταλισμού.

Μεταξύ της ζωής και του θανάτου

«Εμείς, έντιμοι και ελεύθεροι άντρες και γυναίκες, έχουμε συνείδηση ότι ο πόλεμος που κηρύξαμε είναι το έσχατο, όμως δίκαιο μέτρο…» Με τα λόγια αυτά, από την 1η ∆ιακήρυξή τους, οι Ζαπατίστας συστήθηκαν στις 32 πολιτείες της χώρας και τις 5 ηπείρους, στέλνοντας το μήνυμα ότι θα αντισταθούν στο θάνατο, δίνοντας ακόμα και τη ζωή τους. Η εικόνα του Μάρκος, αν και δεν

“

Τι θα γίνει με τις αντιρωσικές κυρώσεις;

21 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ∆ΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΖΑΠΑΤΙΣΤΑΣ

Το να μιλάς σήμερα για τους Ζαπατίστας και τον σουμπ - κομαντάντε Μάρκος, είναι, ίσως, για πολλούς, σαν να βαδίζεις ξέγνοιαστος σε ανοιξιάτικα περιβόλια και να φαντασιώνεσαι αντάρτικα και εξεγέρσεις μιας άλλης πραγματικότητας. Την ώρα που η μάχη, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διακυβεύεται σε χώρους και καταστάσεις έξω από το πλαίσιο και το περιβάλλον που επιτρέπει ανάλογες συγκρίσεις, η οποιαδήποτε απόπειρα αναζήτησης ομοιοτήτων των δύο κόσμων είναι, ίσως, μάταιη. Πρόσφατα, συμπληρώθηκαν 21 χρόνια από την πρώτη διακήρυξη των Ζαπατίστας, το ιστορικό «Φτάνει πια». «Όταν ο υποδιοικητής Μάρκος εμφανίστηκε στην αγορά των μύθων, έφιππος, μασκοφορεμένος, μιλώντας ποιητικά με μια φωνή άκρως καλλιεργημένη, έγινε δεκτός ως θαυμαστή έκπληξη, μια έκπληξη που μας επεφύλασσε η χιλιετία πριν το σκάσει…», αναφέρει ο Μ.Β. Μονταλμπάν στο βιβλίο του, «Μάρκος - Η επανάσταση και οι καθρέφτες».

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

μπορεί να συγκριθεί με αυτή του θρυλικού «Τσε» -και ούτε ποτέ, σύμφωνα με τον ίδιο, είχε τέτοιες αξιώσεις-, ήταν το παράθυρο του EZLN προς τον έξω κόσμο, προκειμένου η παγκόσμια κοινότητα να στρέψει το βλέμμα της προς τη ζούγκλα Λακαντόνα. Ο Μάρκος γοήτευσε και συνάρπασε, με ένταση, το φαντασιακό και αξιακό κόσμο πολλών ανθρώπων ανά την υφήλιο. Πατώντας πάνω στους λαϊκούς συμβολισμούς, τα στοιχεία μυθολογίας των λατινοαμερικάνων και τις αλληγορίες και τους μύθους των ιθαγενών, οι Ζαπατίστας μπολιάστηκαν με άλλα ιδεολογικά στοιχεία, αναρχικής και κομμουνιστικής, κυρίως, προέλευσης. Σε αντίθεση με άλλα ένοπλα αντάρτικα, θεώρησαν πως η δράση δεν μπορεί να περιορίζεται απλά σε πολεμικές επιχειρήσεις ή πολιτικές συμφωνίες. Κατανόησαν πως πρέπει να καταθέσουν το στίγμα τους στο ευρύ κοινό. Οι πρωτοχρονιάτικες διακηρύξεις τους, οι καμπάνιες, το διαδίκτυο, τα εμπορικά τρικ με τον «καφέ Τσιάπας», τα συνθήματά τους που έχουν εξαπλωθεί παντού, η λογοτεχνική ικανότητα του Μάρκος κ.ά., επιστρατεύθηκαν ως μορφή δράσης και επικοινωνίας με τα πλήθη. Με τον τρόπο αυτό, κατάφεραν να στρέψουν το βλέμμα της παγκόσμιας κοινής γνώμης στις άσχημες συνθήκες επιβίωσης τους και στα αιτήματά τους για δουλειά, γη, τροφή, στέγη, υγεία, εκπαίδευση, ανεξαρτησία, δημοκρατία, πολιτισμό και δικαίωμα στην πληροφόρηση. Τον περασμένο Μάιο, ο υποδιοικητής Μάρκος, έπαψε, σε συμβολικό επίπεδο, «να υφίσταται», όπως ο ίδιος ανακοίνωσε. Στο πλευρό των εξεγερμένων, όμως, συνεχίζουν μαζί, «με τις πληγές των ψυχών τους να ανοίγουν εκεί που δεν το περιμένεις».

Η παρακαταθήκη της απείθειας

Με τα ίχνη των εξεγερμένων χρόνων και της αμφισβήτησης να ξεθωριάζουν στον ιστορικό χάρτη, οι Ζαπατίστας

Σκεπτικισμός στην Ε.Ε., διχογνωμία και στις ΗΠΑ. σελ. 23

Οι Ζαπατίστας δεν ήταν αποτέλεσμα, μονάχα, τοπικών ιδιαιτεροτήτων. Ήταν “γέννημα” ενός γενικότερου πλαισίου που έχει να κάνει με τις επιθετικές διαθέσεις και τον ακραίο χαρακτήρα του ίδιου του καπιταλισμού.

και ο Μάρκος φαντάζουν σαν την τελευταία, ίσως, έκφραση της επικής ιδεολογίας. Μιας ιδεολογίας αντιαυταρχικής και αντιεξουσιαστικής που μπορούμε να την συναντήσουμε σε ανάλογα κινήματα και πρόσωπα, περασμένων δεκαετιών, που ενσάρκωσαν δυνατά την προσδοκία για την αλλαγή του κόσμου, της ζωής των ανθρώπων και των προϋποθέσεων της ζωής. Το «μοντέλο» Ζαπατίστας ήταν, εξ αρχής, βέβαιο ότι δεν αντιστοιχούσε στις καταστάσεις που προσδιορίζουν την αναπτυγμένη ∆ύση. Η σθεναρή τους αντίσταση να μη διεκδικήσουν ποτέ την εξουσία και να μετατραπούν σε πολιτικό κόμμα, αλλά αντίθετα να προσπαθήσουν να διατηρηθούν ως «κίνημα ανεξάρτητο απ’ το κράτος, ώστε να μην απορριφθεί από τη λογική του», ξανάνοιξε μεν, έναν ουσιαστικό διάλογο για το ζήτημα της διακυβέρνησης και την εξουσία, (εκεί μπαίνει και η συζήτηση για τα εγχειρήματα των Τσάβεζ, Μοράλες, Κορέα κ.λπ.) ωστόσο, τους ίδιους τους κατέταξε στο συλλογικό υποσυνείδητο ως ένα κίνημα διαμαρτυρίας. Όμως, οι εξεγερμένοι ιθαγενείς του Μεξικό δεν επανέρχονται κάθε τόσο στην επικαιρότητα λόγω των επετειακών εκδηλώσεων ή διακηρύξεών τους ή ακόμη περισσότερο ως νοσταλγική διάθεση για τη χαμένη ουτοπία. Αφενός, γιατί ο αγώνας τους συνεχίζεται, αφετέρου, γιατί η παρουσία τους συμβολίζει κάτι πιο βαθύ και ουσιαστικό. Κάτι που πηγάζει απ’ την ίδια την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου, όταν η ίδια μας η ζωή γίνεται αβίωτη. Είναι η ανάγκη αντίστασης και η παρακαταθήκη απείθειας. Είναι η εξεγερμένη αξιοπρέπεια εκείνων που κάνει τους εαυτούς μας να αντικρίζουμε τους καθρέφτες του σύγχρονου κόσμου με ντροπή. Είναι το καλυμμένο πρόσωπο των ιθαγενών «για να τους δουν οι νεκροί, που πεθαίνουν για να ζήσουν»… Και για μας, να ξαναπιάσουμε το νήμα της αντίστασης, εκεί που το αφήσαμε.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Το μη χείρον, βέλτιστον;

στα δίκτυα του κόσµου

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΟ ΙΣΡΑΗΛ www.cobp.resist.ca

Ενάντια στην αστυνομική βία

Με την ποινικοποίηση  των κοινωνικών αντιστάσεων να αυξάνεται, με

τα δικαιώματα να περιστέλλονται στο όνομα της ασφάλειας, και με την καπιταλιστική κρίση να βαθαίνει οδηγώντας καθημερινά ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στο περιθώριο, χιλιάδες άνθρωποι σε διάφορες χώρες του κόσμου θα βγουν σήμερα στους δρόμους στη διεθνή ημέρα δράσης ενάντια στην αστυνομική βία. Η κινητοποίηση διοργανώνεται από την COBP, μια πρωτοβουλία που δημιουργήθηκε το 1995 στον Καναδά από μια ομάδα συλληφθέντων διαδηλωτών. wqw2010.blogspot.co.uk

Απελευθέρωση των ακτιβιστριών

Συνεχίζονται οι  αντιδράσεις για τις επτά κινέζες ακτιβίστριες που

συνέλαβε η αστυνομία στο Πεκίνο και ακόμα αγνοείται η τύχη τους. Οι συλληφθείσες, με αφορμή την ημέρα της γυναίκας, συμμετείχαν σε μια δράση ενάντια στην σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ φεμινιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν ότι και σε άλλες πόλεις δεκάδες γυναίκες που συμμετείχαν σε εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με την ισότητα των φύλων συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν. www.marchasdeladignidad.org

Πορείες της αξιοπρέπειας Ένα χρόνο μετά τη  διαδήλωση που χαρακτηρίστηκε ως η

μεγαλύτερη στην ιστορία της Ισπανίας, χιλιάδες άνθρωποι θα συγκεντρωθούν το Σάββατο στην Μαδρίτη συμμετέχοντας στις «πορείες της αξιοπρέπειας». Με την ανεργία των νέων στο 55% και με περισσότερους από 3.000.000 ανθρώπους χωρίς κανένα εισόδημα, οι διαδηλωτές θα ενώσουν τις φωνές και την οργή τους ενάντια στις πολιτικές της λιτότητας και του αυταρχισμού της κυβέρνησης Ραχόι, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα όλων στην εργασία, τη στέγαση και τη ζωή.

∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

«Ε

ίναι μια εξαιρετικά δύσκολη αναμέτρηση. Τίποτα δεν είναι εγγυημένο εξαιτίας της ύπαρξης μιας τεράστιας διεθνούς προσπάθειας να ανατρέψουν την κυβέρνηση Λικούντ (Likud)». Η πιο πάνω δήλωση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, θα μπορούσε να θεωρηθεί γραφική, αν δεν προερχόταν από τον διαχειριστή (τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές της 17ης Μαρτίου) ενός πυρηνικού οπλοστασίου άγνωστης δυναμικής. Η ομιλία του στο αμερικανικό Κογκρέσο, με πρόσκληση σκληροπυρηνικών ρεπουμπλικανών και χωρίς έγκριση του Ομπάμα, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα στον «Μπίμπι», εκτός ίσως από την επιστολή 47 γερουσιαστών προς το Ιράν, το οποίο προτρέπουν να απορρίψει την συμφωνία με τις ΗΠΑ, αφού οι αποφάσεις οποιουδήποτε προέδρου, του Ομπάμα στην προκειμένη περίπτωση, μπορούν να τροποποιηθούν από το Κονγκρέσο. Ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών, χαρακτήρισε την επιστολή «προπαγανδιστικό τέχνασμα», «από εκείνους που, όπως ο Νετανιάχου, θεωρούν την ειρήνη ως υπαρξιακή απειλή».

Τα ισχυρά χαρτιά κάηκαν

Αναλυτές θεωρούν ότι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, χωρίς να απειλούνται στη σκοπιμότητά τους, δεν ισχυροποιούνται από τις πρακτικές του ισραηλινού πρωθυπουργού. Η προοδευτική κοινή γνώμη έχει αγανακτήσει με το θράσος του Νετανιάχου, ο οποίος επωφελείται από τα χρήματα των αμερικανών φορολογουμένων. Επίσης, αν και σύμφωνα με τον ισραηλινό νόμο, τα πολιτικά κόμματα απαγορεύεται να δέχονται οικονομική ενίσχυση ή δωρεές από το εξωτερικό, δεν ισχύει περιορισμός σε κεφάλαια που προσφέρουν ΜΚΟ και ιδρύματα πίσω (ή μπροστά) από τα οποία βρίσκονται μεγιστάνες και αμερικανικό κατεστημένο. Ακόμα και εκείνοι που συμμερίζονται εμμονές περί ασφάλειας, διαπιστώνουν ότι τα προβαλλόμενα συμφέροντα βρίσκονται σε αντίθεση προς αυτά της ανθρωπότητας και ότι οι μισαλλόδοξες και φασιστικές πολιτικές δημιουργούν αντιπάλους ή και εχθρούς. Πάντως, στις αρχές της εβδομάδας, ο ΟΗΕ ανακοίνωσε ότι η δημοσιοποίηση του πορίσματος της Επιτροπής Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων για τα εγκλήματα που πολέμου που διαπράχθηκαν το περασμένο καλοκαίρι στην Γάζα, αναβάλλεται μέχρι τον Ιούνιο προκειμένου να εξεταστούν νέα στοιχεία. Ο φόβος, το δεύτερο ισχυρότερο χαρτί του Νετανιάχου μετά την αμερικανική υποστήριξη, δεν φαίνεται να λειτούργησε. Αντιθέτως, δημοσκοπήσεις δείχνουν το Λικούντ δεύτερο με 21 έδρες και δίνουν προβάδισμα με 24-25 έδρες στην Σιωνιστική Ένωση, την κεντρώα συμμαχία Εργατικού κόμματος του Ισαάκ «Μπούγκι» Χέρζογκ και του Κινήματος (Hatnuah) της Τζίπι Λίβνι. Οι Χέρζογκ-Λίβνι, υποστηρίζουν την ειρήνευση με τους παλαιστίνιους και εκφράζονται υπέρ δύο ανεξάρτητων κρατών. Τα διεθνή ΜΜΕ θεωρούν τον προερχόμενο από οικογένεια πολιτικών Χέρζογκ, προς τον οποίο εξέφρασε την υποστήριξή του και ο Σιμόν Πέρεζ την Πέμπτη, ως την πιο ελκυστική εναλλακτική. Η Λίβνι, με την οποία έχουν συμφωνήσει να μοιράσουν χρονικά την πρωθυπουργία, διετέλεσε υπουργός ∆ικαιοσύνης, έχει σύντομη θητεία στην Μοσάντ και με-

“

Ο φόβος, το δεύτερο ισχυρότερο χαρτί του Νετανιάχου μετά την αμερικανική υποστήριξη, δεν φαίνεται να λειτούργησε. Αντιθέτως, δημοσκοπήσεις δείχνουν το Λικούντ δεύτερο με 21 έδρες και δίνουν προβάδισμα με 24-25 έδρες στους Χέρζογκ-Λίβνι, που υποστηρίζουν την ειρήνευση με τους παλαιστίνιους και εκφράζονται υπέρ δύο ανεξάρτητων κρατών. τείχε στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Ο πρώην διευθυντής επικοινωνίας τού γραφείου τού Νετανιάχου σχολίασε ωστόσο: «Ακόμα κι αν ήταν υποψήφιος ένας κάκτος, θα μπορούσε να κερδίσει έδρες έναντι του Νετανιάχου, αφού ο κόσμος έχει απηυδήσει μαζί του».

Αποκλείονται τα μικρά κόμματα

Το εκλογικό σύστημα δεν ευνοεί την απόλυτη πλειοψηφία στην ισραηλινή βουλή (Κνέσετ) των 120 εδρών. Ο σχηματισμός κυβέρνησης, με δεδομένη την μικρή διαφορά μεταξύ Λικούντ και Σιωνιστικής Ένωσης, θεωρείται ότι θα εξαρτηθεί και από τις συμφωνίες για διάθεση ψήφων που πλεονάζουν (δεν επαρκούν για την εκλογή έδρας), και σε αυτόν τον τομέα ο Νετανιάχου φαίνεται να έχει προβάδισμα. Επιπλέον, πριν τη διάλυση του κοινοβουλίου, η κυβέρνηση αύξησε από 2% σε 3,25 (πρακτικά σε 4%) το ποσοστό εισόδου των κομμάτων στο Κνέσετ, μηδενίζοντας τις πιθανότητες εκπροσώπησης σε τρία τουλάχιστον κόμματα -δύο από τα αραβικά και το ∆ημοκρατικό Μέτωπο για την Ειρήνη και την Ισότητα (HADASH), την αντισιωνιστική, φιλειρηνική και εναντίον των πυρηνικών, συμμαχία αριστερών με πυρήνα το Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας (CPI). «Προκειμένου να εξασφαλίσει την εκπροσώπησή του στο κοινοβούλιο και να προωθήσει τις θέσεις του για ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη και δημοκρατία για όλους, ενάντια στον ρατσισμό και τον φασισμό», όπως τονίζει το CPI, το

HADASH συμμαχεί με την Αραβική Λίστα και με τα μικρότερα αραβικά κόμματα, «περιλαμβανομένων των αραβικών εθνικιστικών και των μουσουλμανικών θρησκευτικών φατριών» και με ισχυρή συμμετοχή των γυναικών. Η συμμαχία υπήρξε αφορμή για τη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών και υποψήφιου, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν την Κυριακή ότι, «οι άραβες πολίτες που δεν είναι πιστοί στο κράτος θα πρέπει να αποκεφαλίζονται». Οι αραβο-ισραηλινοί αποτελούν το 20% των οκτώ εκατομμυρίων κατοίκων και αντιμετωπίζονται ως πολίτες β΄ κατηγορίας, υφίστανται διακρίσεις, ρατσισμό και κοινωνική απομόνωση. ∆ημοσκοπήσεις, Reuters και Washington Post προβλέπουν ότι η συμμαχία μπορεί να κερδίσει 13 ως 15 έδρες, αντί των 11 που είχαν συνολικά οι συμμετέχοντες.

Το κίνημα εναντίον του Νετανιάχου

Το 2013, το Λικούντ είχε συμμαχήσει με το Ίσραελ Μπεϊτέινου (Yisrael Beiteinu) του υπερ-εθνικιστή Λίμπερμαν, που κατεβαίνει ανεξάρτητο σ’αυτές τις εκλογές. Το κεντρώο Γες Ατίντ (Yesh Atid) ήταν δεύτερο και ο αρχηγός του, Γιαϊρ Λαπίντ, είχε τοποθετηθεί υπουργός Οικονομικών. Το Ιουδαϊκό Σπίτι, με αρχηγό τον Ναφτάλι Μπένετ και το, επίσης ιουδαϊκό, Όλοι Μας, του προερχόμενου από το Λικούντ, Μοσέ Καλόν, κινούνται στα ίδια ή συντηρητικότερα πεδία με του Νετανιάχου σε παλαιστινιακό, εξωτερική πολιτική και οικονομία. Το αριστερό-σοσιαλδημοκρατικό Μέρετζ (Meretz), με επικεφαλής τον Ζαχάβα Γκαλόν και έξι έδρες στο προηγούμενο Κνέσετ, κατεβαίνει ανεξάρτητο και έχει συμφωνήσει με την Σιωνιστική Ένωση για την παροχή των επιπλέον ψήφων. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν διατήρηση της δύναμής του, ωστόσο υπάρχουν προβλέψεις για διαρροή ψηφοφόρων προς την Ένωση. Την περασμένη εβδομάδα, περίπου 40.000 πολίτες πραγματοποίησαν συγκέντρωση στο Τελ-Αβίβ, εναντίον του Νετανιάχου. Την ημέρα την γυναίκας, σε κοινή πορεία, 1.500 παλαιστίνιες και ισραηλινές αντιμετωπίστηκαν με βία και δακρυγόνα από τον στρατό. Οι συντηρητικοί ψηφοφόροι φαίνεται να στρέφονται προς το «μη χείρον» των Χέρζογκ-Λίβνι. Το μεγάλο άλμα ωστόσο, πολιτικών και πολιτών, θα είναι να κινηθούν πέρα από τον καλλιεργημένο για χρόνια στη χώρα, εθνικισμό. Ελισάβετ Πετρίδου

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2014

Οι κυβερνήσεις θα αισθανθούν την πίεση στους δρόμους

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΧΑΝΑ ΕΜΠΕΡΛΕ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ BLOCKUPY ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

ιλιάδες άνθρωποι θα προσπαθήσουν την Τετάρτη να καταλάβουν τα νέα γραφεία, κόστους 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, που εγκαινιάζει η ΕΚΤ στην Φραγκφούρτη. Απέναντι στην απόλυτη οικονομική εξουσία της ΕΚΤ, ακτιβιστές και οργανώσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς και της αυτονομίας από διάφορες χώρες ετοιμάζονται για μια πανευρωπαϊκή μέρα αντίστασης, υπερασπιζόμενοι μια Ευρώπη της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας. Η Χάνα Έμπερλε, εκπρόσωπος Τύπου του Blockupy, μιλάει στην «Εποχή» για τις δράσεις πολιτικής ανυπακοής, και για την ανάγκη δημιουργίας μιας ισχυρής συμμαχίας ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι για αυτήν την διεθνή κινητοποίηση; Η ΕΚΤ υποστηρίζει μια νεοφιλελεύθερη πολιτική που καταστρέφει χιλιάδες ανθρώπους στην Νότια Ευρώπη και κλέβει τις ζωές τους. Αριστερές οργανώσεις, κινήματα, δίκτυα συμφώνησαν ότι έφτασε η ώρα να ενοποιήσουμε όλους τους αγώνες ενάντια στον καπιταλισμό στη Γερμανία. Όχι μόνο στη Νότια Ευρώπη, αλλά και στην Γερμανία, πολλοί άνθρωποι είναι άνεργοι. Ακόμη και όσοι εργάζονται οι μισθοί τους δεν αρκούν για να επιβιώσουν. Για εμάς είναι σημαντικό να αναδείξουμε την αντίθετη άποψη απέναντι στον κυρίαρχο λόγο, που λέει ότι η Γερμανία πληρώνει για την Ελλάδα

επειδή αυτή απέτυχε να φτιάξει ένα «καλό νεοφιλελεύθερο κράτος». Προσπαθούμε να δείξουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας στον ελληνικό λαό και να καταπολεμήσουμε αυτό το μεγάλο ψέμα. ∆εν είναι δυνατόν στην Ευρώπη του 21ου αιώνα οι γερμανοί αξιωματούχοι να δηλώνουν τέτοια πράγματα για έναν ευρωπαίο εταίρο. Οι άνθρωποι πρέπει να εξεγερθούν ενάντια σε αυτήν την ευρωπαϊκή οικονομία, στις πολιτικές της λιτότητας, και στις εξευτελιστικές συνθήκες που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πώς συνεχίζονται οι προετοιμασίες; Επικρατεί μια έντονη κινηματική ατμόσφαιρα σε όλη την Γερμανία και πρόσφατα άνοιξε στην Φραγκφούρτη το γραφείο μας στο οποίο οι άνθρωποι ενημερώνονται για το πως μπορούν να εμπλακούν και να βοηθήσουν. Υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση για τις δράσεις

πολιτικής ανυπακοής και είμαστε τυχεροί ότι άνθρωποι όπως η Νάομι Κλάιν και ο Μιγκέλ Ουρμπάν από το Ποδέμος έρχονται να μας στηρίξουν με τις ομιλίες τους. Επίσης, αρκετοί γερμανοί διανοούμενοι, καλλιτέχνες και πολιτικοί, όπως η Σάρα Βάγκενκνεχτ από την Die Linke, θα είναι εκεί. Και πολλές διαφορετικές πολιτικές οργανώσεις που σε γενικές γραμμές δεν συνεργάζονται πολύ μεταξύ τους, τώρα ετοιμάζονται να έρθουν στην Φρανκφούρτη και να διαδηλώσουν μαζί. Οι ακτιβιστές έχουν ένα κοινό στόχο σε αυτήν την κινητοποίηση. Έτσι, με όπλο την αλληλεγγύη θα μπλοκάρουμε τα γραφεία της ΕΚΤ, θα κάνουμε μια μεγάλη διαδήλωση που δεν θα σταματήσει από τις δυνάμεις καταστολής, και θα δείξουμε ότι οι διαφορές δεν είναι μεταξύ Γερμανών και Ελλήνων, αλλά ανάμεσα στους φτωχούς και τους

πλούσιους. Πώς μπορεί να οικοδομηθεί από τα κάτω σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ένα ισχυρό μπλοκ δυνάμεων ενάντια στην πολιτική της ΕΚΤ και της Μέρκελ; Νομίζω ότι είμαστε στο σωστό δρόμο για τη δημιουργία μιας ισχυρής συμμαχίας από διαφορετικές αριστερές οργανώσεις και κινηματικές πρωτοβουλίες. Πρέπει να κάνουμε τις κυβερνήσεις να αισθανθούν την πίεση στους δρόμους. Είναι μακρύς ο δρόμος που θα διανύσουμε, και είναι πολύ σημαντικό εδώ στην Γερμανία να βοηθήσουμε στην συζήτηση για την αλληλεγγύη με τους λαούς της Ευρώπης. Πρέπει να επιμείνουμε ότι το πρόβλημα είναι ο μερκελισμός και οι αντιφάσεις του καπιταλισμού, και ότι και εμείς υποφέρουμε όπως και οι λαοί σε όλη την Ευρώπη. Όχι στον ίδιο βαθμό, αλλά από την ίδια πολιτική. Τι σημαίνουν για εσάς οι κινητοποιήσεις που έκανε το τελευταίο διάστημα ο ελληνικός λαός απέναντι στους εκβιασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ΕΚΤ; Είμαστε εντυπωσιασμένοι από την επιμονή και την δύναμη των αγώνων στους δρόμους και τις πλατείες της Ελλάδας. Ελπίζουμε ότι αυτό που έγινε στην Ελλάδα θα είναι ένα σημάδι και για την Ισπανία, καθώς και για όλους τους λαούς που πιστεύουν ότι υπάρχει ένας εναλλακτικός δρόμος πολιτικής και ένας νέος τρόπος σκέψης για να συνυπάρχουμε. Είμαστε ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι για την δουλειά των Ελλήνων που οικοδομούν την ζωή τους πάνω στη βάση της αλληλεγγύης.

«Πολίτες», επιχειρηματίες και (κυρίως) Ισπανοί

Του Κρίτωνα Ηλιόπουλου

ο 2015 είναι έτος εκλογών στην Ισπανία. Οι γενικές εκλογές θα γίνουν πριν από τις 20 ∆εκεμβρίου ενώ νωρίτερα θα διεξαχθούν οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Τα δύο κόμματα που κυριαρχούν τα τελευταία σαράντα χρόνια, μετά το θάνατο του δικτάτορα Φράνκο, δεν μπορούν πλέον να κυβερνήσουν όπως πριν, δηλαδή εξασφαλίζοντας ικανοποιητική υποστήριξη ή ανοχή. Οι πολύ ισχυροί κοινωνικοί αγώνες των τελευταίων χρόνων για λαϊκές ανάγκες και δικαιώματα ανάγκασαν την κυβέρνηση Ραχόι να φτιάξει το πιο αντιδημοκρατικό νομοθέτημα καταστολής της λαϊκής οργής που επινοήθηκε ποτέ σε ευρωπαϊκή χώρα με κοινοβουλευτισμό, το διαβόητο «Νόμο-Φίμωτρο», με τον οποίο επιδιώκει να εξαφανίσει «τεχνικά» την κοινωνική διαμαρτυρία. Η αστυνομία συλλαμβάνει στα σπίτια τους διαδηλωτές, φωτογράφους, δημοσιογράφους, εκπροσώπους οργανώσεων ή επιβάλλει εξοντωτικά οικονομικά πρόστιμα χωρίς δίκη. Παρά την καταστολή και την προπαγάνδα, αναπτύχθηκε εντυπωσιακή άνοδος σχηματισμών που αποτελούν πολιτική-εκλογική παρέμβαση των μαζικών κινημάτων, με κυριότερο το Ποδέμος.

Το Θιουδαδάνος ως ανάχωμα

Πρόσφατα, διαφαίνεται μια απόπειρα να καλυφθεί το «κενό εκπροσώπησης» που αφήνει η πτώση των δύο μεγάλων κομμάτων, - του παραδοσιακού δεξιού ΡΡ και του πρώην σοσιαλδημοκρατικού PSOE- χωρίς κίνδυνο για το πολιτικό σύστημα . Στις δημοσκοπήσεις για τις εκλογές του κοινοβουλίου της Ανδαλουσίας, (περιφέρεια 9 εκατομμυρίων κατοίκων) που γίνονται στις 22 Μαρτίου, εμφανίζεται να παίρνει 12% και με ισχυρές ανοδικές τάσεις το κόμμα Ciudadanos (Πολίτες). Στην

τελευταία δημοσκόπηση της El Pais (8/3/2015) για την πρόθεση ψήφου στις γενικές εκλογές, το Ποδέμος έχει 22,5%, το PSOE 20,2%, το PP 18,6% και με μικρή διαφορά το Ciudadanos που έχει 18,4%. Ενώ μεταξύ των τεσσάρων πρώτων, τάσεις ανόδου δείχνουν μόνο το Ποδέμος και το Θιουδαδάνος. Στα μετεκλογικά σχέδια όσων επιδιώκουν τη συνέχιση των σημερινών νεοφιλελεύθερων επιλογών, κυριότερο σενάριο είναι η αναζωογόνηση του PSOE και μια ισχυρή συμμαχική κυβέρνηση PP και PSOE (όπως Σαμαράς-Βενιζέλος). Ταυτόχρονα, αρχίζει να διακρίνεται και το σενάριο της ενίσχυσης των «Πολιτών», ως ανάχωμα προς το Ποδέμος και ως πιθανός σύμμαχος σε νεοφιλεύθερη κυβέρνηση. Αν το PSOE συγκυβερνήσει με το PP στην Ανδαλουσία, θα συντριβεί στις γενικές εκλογές αργότερα. Μιας και κάνουμε τις αναπόφευκτες συγκρίσεις, οι «Πολίτες» είναι κάτι ανάμεσα σε Ποτάμι και ΑΝ.ΕΛ. Από τη μια υπερασπίζουν τα νεοφιλεύθερα συμφέροντα με «εκσυγχρονιστικό» λόγο χωρίς να υπερασπίζουν τους αγώνες για τα δημόσια αγαθά και από την άλλη έχουν εθνικιστικό, πατριωτικό και συχνά ρατσιστικό λόγο. Είναι κόμμα «αρχηγικό», με ηγέτη τον πολύ «καθωσπρέπει» νεαρό Καταλανό, Άλμπερτ Ριβέρα. Ξεκίνησαν ως περιφερειακό κόμμα, στην Καταλονία, ανοίγοντας μέτωπο προς τον καταλανικό εθνικισμό από θέσεις ισπανικού εθνικισμού. Τώρα διεύρυναν την εμβέλειά τους σε όλη την Ισπανία και επιδιώκουν να αποτελέσουν

ικανοποιητική επιλογή για δυσαρεστημένους και των δύο μεγάλων κομμάτων. Οι «Πολίτες» δεν υποστηρίζουν ούτε τη ∆ημόσια Υγεία, ούτε τη δημόσια Παιδεία, κοινωνικά αγαθά που ακόμα και οι πρώην σοσιαλδημοκράτες αναγκάζονται να υπερασπιστούν. Οι τρεις πρώτες θέσεις τους για οικονομική ανάπτυξη (όπως φαίνονται στην ηλεκτρονική σελίδα τους) είναι: «Θέλουμε περισσότερους επιχειρηματίες και επιχειρήσεις, μεγαλύτερες «μικρές επιχειρήσεις» και μια νέα πολιτική στη βιομηχανία. Θα εξάγουμε περισσότερο και θα φέρουμε περισσότερες παραγωγικές ξένες επενδύσεις. Θα διευκολύνουμε τις διαδικασίες για έναρξη επιχείρησης…». Επιπλέον, υποστηρίζουν μετά «βδελυγμίας» ότι δικαίωμα στις κρατικές παροχές υγείας πρέπει να έχουν μόνο οι Ισπανοί και οι μετανάστες με άδεια παραμονής και εργασίας, καθώς και μια σειρά μέτρων για «φύλαξη των συνόρων», φράχτες, FRONTEX.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Πληρώστε το χρέος σας προς την Ελλάδα τώρα! ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ

Ευρύτερη απήχηση είχε η πρωτοβουλία της κυβέρνησης

“

απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να θέσει με τον πιο επίσημο τρόπο το ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων στην Ελλάδα από τις τεράστιες ανθρώπινες και υλικές ζημιές, καθώς και την αποπληρωμή του κατοχικού «αναγκαστικού δανείου» από την Τράπεζα της Ελλάδος δεν προκάλεσε μόνο τις έντονες αντιδράσεις του Βερολίνου. Είχε απήχηση σε πολιτικές δυνάμεις και τα μίντια της Ευρώπης. Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με τη γαλλική «Τριμπιούν», εντάσσεται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που έχει ξεκινήσει με κύρια αιχμή –έστω και αν αυτό δεν ομολογείται– την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Η εφημερίδα σημειώνει: «Το άνοιγμα του ζητήματος των επανορθώσεων δίνει τη δυνατότητα στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να αντιστρέψει τα επιχειρήματα περί «ηθικής υποχρέωσης για την πληρωμή του χρέους που έχει η Ελλάδα» και να υπενθυμίσει προς την άλλη πλευρά, την γερμανική, ότι έχει και αυτή «υποχρέωση να αποπληρώσει το αναγκαστικό δάνειο της Κατοχής». Πολλοί Ευρωπαίοι, σημειώνει ακόμα η εφημερίδα, «εξέφρασαν την έκπληξή τους για το πώς τόλμησε η ελληνική πλευρά να θέσει τέτοιο ζήτημα». Ο Αλέξης Τσίπρας όμως, που δεν διαθέτει άλλα όπλα, επέλεξε να αμυνθεί και να απαντήσει», βελτιώνοντας, όπως εκτιμά η εφημερίδα, την εικόνα της διαπραγματευτικής ικανότητας της Ελλάδας, που είχε αμαυρωθεί μετά τη συμφωνία της 24 Φεβρουαρίου. «Είναι πλήρως κατανοητό ότι η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα, προκειμένου να συζητηθεί ουσιαστικά αυτό το πρόβλημα», καταλήγει η «Τριμπιούν». Εν τω μεταξύ, κείμενα συμπαράστασης προς την Ελλάδα βρίσκονται διάσπαρτα σ’ όλα τα ευρωπαϊκά μίντια συμπεριλαμβανομένων και της Γερμανίας. Ένα από αυτά είναι και το άρθρο που δημοσιεύουμε.

Μ. Κ.

Στη Γερμανία η πλειονότητα των πολιτών αγνοεί τις καταστροφές που προκάλεσαν οι ναζί στην Ελλάδα στη διάρκεια του δεύτευρου παγκοσμίου πολέμου. Αν τις γνώριζαν οι γερμανοί πολίτες, δεν θα ήταν αντίθετοι στην αποπληρωμή του γερμανικού χρέους.

ετά τις εξετάσεις μου στο Λύκειο, πέρασα ένα χρόνο στο νησί της Κρήτης, σε ένα χωριό, τον Αζογυρέ, κοντά στην Παλαιόχωρα. Εκεί μια ημέρα ένας γέρος χωρικός, που μας αγαπούσε πολύ, με πήρε από το χέρι και με πήγαμε βόλτα. «Θέλω να σου δείξω κάτι», μου είπε. Φθάσαμε σ’ ένα νεκροταφείο στο βουνό, εκεί όπου έχουν ταφεί περίπου 150 έλληνες αντιστασιακοί, που εκτελέστηκαν από τους ναζί στη διάρκεια του πολέμου. Μέχρι εκείνη την ημέρα αγνοούσα ότι οι ναζιστές είχαν σπείρει τη φρίκη στο δρόμο τους προς ένα μικρό χωριό, από τα πιο καθυστερημένα, στα βουνά της Κρήτης, όπου ακόμα και στη δεκαετία του ’80 δεν είχαν φτάσει ούτε το ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο, ούτε οι εφημερίδες –όμως οι ναζί πέρασαν από εκεί. Γιατί σας τα διηγούμαι αυτά; Οι μεταπολεμικές γενιές των Γερμανών, με πρώτο εμένα, αγνοούν πολλά γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν στη διάρκεια του πολέμου. Οι καταστροφές που έχουν αφήσει οι ναζί στην Ελλάδα, δεν αναφέρονται στα σχολικά βιβλία τής ιστορίας. Μας μίλησαν για το Στάλιγκραντ, τη ∆ρέσδη, την απόβαση (στη Νορμανδία), ίσως ακόμα και για το Ελ – Αλαμέιν, όχι όμως για την Ελλάδα. Έτσι μπορεί να εξηγήσει κάποιος, εν μέρει, χωρίς να δικαιολογεί, την έλλειψη της γερμανικής συμπάθειας για τα δεινά που έχει υποστεί ο ελληνικός λαός. Θα πρέπει να ξαναθυμηθούμε αυτή την εποχή, για να αξιολογήσουμε σωστά το γερμανικό χρέος απέναντι στην Ελλάδα, που η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί την αποπληρωμή του. Αν η νομική κατάσταση σε ό,τι αφορά αυτό το χρέος φαίνεται σύνθετη, εντούτοις είναι πολύ σαφής σε ηθικό επίπεδο. Το 1942 οι ναζιστές εξανάγκασαν την Τράπεζα της

Η χώρα υφίσταται μια ανθρωπιστική κρίση χωρίς προηγούμενο και η ηθική υποχρεώνει τη Γερμανία να ενεργήσει όχι για να επιβάλει νέες ρυθμίσεις λιτότητας, όχι για να δώσει συμβουλές της πεντάρας για τα προβλήματα της χώρας, αλλά για να βάλει τα χρήματα πάνω στο τραπέζι. Τα χρήματα που οι Γερμανοί άρπαξαν από την Ελλάδα. Το γεγονός αυτό είναι τόσο απλό.

Ελλάδος να συμφωνήσει σε μια «πίστωση» 476 εκατ. μάρκων. Από τότε μέχρι σήμερα εκτιμάται ότι αυτό το ποσό μαζί με τους τόκους κυμαίνεται από 11 έως 70 δισ., ένα ποσό που οι Γερμανοί δεν έχουν ποτέ επιστρέψει. Η Γερμανία ισχυρίζεται ότι έχει πληρώσει, το 1960, το ποσόν των 115 εκατομμυρίων μάρκων στην Ελλάδα. Αυτό είναι ορθό. Όμως, το ποσό αυτό δόθηκε για αποζημίωση στα θύματα του ναζισμού, που ήταν πολλά, στην Ελλάδα. ∆εν έχει να κάνει καθόλου με το «αναγκαστικό δάνειο» που οι ναζί απέσπασαν. Συνεπώς, δεν είναι σωστο να αναφέρουμε τα 115 εκατ. μάρκα, λέγοντας «εμείς έχουμε πληρώσει». Οι δικαστές βρίσκονται στη διαδικασία αναψηλάφησης αυτής της υπόθεσης. Η Ομοσπονδιακή ∆ημοκρατία της Γερμανίας είναι πράγματι η νόμιμη κληρονόμος της Γερμανίας των ναζί; Θα πρέπει να φέρει την ευθύνη των εγκλημάτων των ναζιστών; Στα ερωτήματα αυτά, απ’ όπου κι αν προέρχονται, ο κάθε άνθρωπος απαντάει, χωρίς δισταγμό, «ναι». Οι δικαστές απαντούν: «ναι, ίσως, όχι, θα δούμε». Το δίκαιο και η ηθική δεν συμβαδίζουν πάντα. Αφήνοντας τις νομικές ερμηνείες στην άκρη, είμαστε αναγκασμένοι να διαπιστώσουμε ότι η Γερμανία δεν είχε ποτέ αποπληρώσει αυτή την «πίστωση», την οποία η Ελλάδα συμφώνησε να παραχωρήσει υπό την απειλή των όπλων το 1942. Η ηθική επιτάσσει η Γερμανία να βγάλει το πορτοφόλι της (το οποίο φούσκωσε –επωφελούμενο από τους τόκους που εισέπραξε η Γερμανία από τα δάνεια που παραχώρησε στην Ελλάδα τώρα με την κρίση) και να περάσει από το ταμείο. Οι νομικοί γερμανοί ισχυρίζονται ότι «στη συνθήκη 4+2 που καθόριζε την ενοποίηση της Γερμανίας το 1990, γράφτηκε καθαρά ότι η Γερμανία δεν υποχρεούται σε επανορθώσεις που αφορούν τη ναζιστική εποχή. Είναι αλήθεια, επίσης, ότι η συνθήκη ενισχύει αυτή τη ρήτρα. Αλλά για να μείνουμε στο νομικό επίπεδο, η αποπληρωμή αυτού του «αναγκαστικού δανείου» δεν είναι μια «επανόρθωση» κατά το πνεύμα του νόμου. Και ένα άλλο ερώτημα: είχαν το δικαίωμα οι Σύμμαχοι και η Γερμανία να καθορίσουν τους όρους μιας τέτοιας ρή-

τρας χωρίς τη συγκατάθεση του συνόλου των ενδιαφερόμενων χωρών; Κανείς δεν ρώτησε την Ελλάδα εάν ήταν σύμφωνη να παραιτηθεί για πάντα από τη διεκδίκηση του γερμανικού χρέους. Όπως βλέπουμε, η νομική κατάσταση είναι τόσο σύνθετη, που οι νομικοί μπορεί να συζητούν για δεκαετίες. Η Ελλάδα δεν μπορεί, όμως, να περιμένει δεκαετίες για να λύσει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν με την κρίση. Η χώρα υφίσταται μια ανθρωπιστική κρίση χωρίς προηγούμενο και η ηθική υποχρεώνει τη Γερμανία να ενεργήσει όχι για να επιβάλει νέες ρυθμίσεις λιτότητας, όχι για να δώσει συμβουλές της πεντάρας για τα προβλήματα της χώρας, αλλά για να βάλει τα χρήματα πάνω στο τραπέζι. Τα χρήματα που οι Γερμανοί άρπαξαν από την Ελλάδα. Το γεγονός αυτό είναι τόσο απλό. Με μια τέτοια χειρονομία όχι μόνο θα αποκλείει μια νομική αντιδικία πολυδάπανη και ανέντιμη για τη Γερμανία, αλλά θα συνιστούσε πράξη αλληλεγγύης, αδελφοσύνης και ευρωπαϊκής συνοχής. Είναι ντροπή να συκοφαντείται η Ελλάδα από τη Γερμανία που της έχει βουτήξει τα 476 εκατ. μάρκα το 1942, παρουσιάζοντάς την να ζητιανεύει το ποσόν, που έπρεπε να της έχει επιστραφεί. Η Γερμανία, χώρα πλούσια, έχει αποκομίσει πολλά κέρδη, περισσότερα από κάθε άλλη χώρα, από την κρίση της Ελλάδας. Έχει την υποχρέωση να αποπληρώσει άμεσα αυτό το δάνειο. Ας αφήσουμε στους ειδικούς να εκτιμήσουν τη σημερινή αξία των 476 εκατ. και αυτό να γίνει χωρίς εμπόδια. Όχι, αυτό δεν το ζητάει ένας έλληνας πολίτης, αλλά ένας γερμανός πολίτης, που ντρέπεται για τη χώρα του, η οποία ακόμα και το 2015 συμπεριφέρεται σαν να ήταν ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, μια «τεχνική λεπτομέρεια της ιστορίας».

Η ηλεκτρονική εφημερίδα «Eurojournalist» που συνεργάζεται με το Mediapart, είναι ανεξάρτητη εφημερίδα γνώμης, που ασχολείται με τα ευρωπαϊκά ζητήματα και κυρίως τη γαλλο-γερμανική επικαιρότητα. Πολλά κείμενα δημοσιεύονται στη γερμανική γλώσσα, στην αγγλική και στη γαλλική γλώσσα, από την οποία και αναδημοσιεύουμε αυτό το κείμενο στην «Εποχή».

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2014

Τι θα γίνει με τις αντιρωσικές κυρώσεις; ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ∆ΙΧΟΓΝΩΜΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

ρώτον, η συνέχιση της αντιπαράθεσης δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση Ομπάμα να αναδεικνύει την ηγεμονία της στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. ∆εύτερον, μπαίνει φρένο στις όποιες επιδιώξεις της ΕΕ για κάποια αυτονομία στη λήψη των αποφάσεων. Τρίτον, αλλά όχι έσχατο, είναι η επιρροή που ασκείται στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις. Ο «πόλεμος των κυρώσεων» έχει πολύ μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις στις χώρες της ΕΕ παρά στις ΗΠΑ. Βέβαια, οι ΗΠΑ μπορούν ευκολότερα να πουλάνε στρατιωτικούς εξοπλισμούς στην ΕΕ και να προχωρούν στην προμήθεια, παραδείγματος χάρη, σχιστολιθικού αερίου, ώστε προοπτικά να περιοριστούν η προμήθεια ρώσικων ενεργειακών πρώτων υλών. Οι χώρες της ΕΕ επανέφεραν τη συζήτηση για την πολιτική των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας κατά την άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών που έγινε στη Ρίγα, 6-7 Μάρτη. Είναι φανερό ότι δεν υπήρξε ενιαία άποψη για το συγκεκριμένο θέμα. Οι χώρες που στηρίζουν τις κυρώσεις (Πολωνία, χώρες της Βαλτικής, Μεγάλη Βρετανία, Σουηδία, Βέλγιο) ζήτησαν να συνεχιστεί η πίεση προς τη Μόσχα και να επεκταθούν οι κυρώσεις. Προχώρησαν μάλιστα ένα βήμα παραπέρα. Με πρόσχημα το ρωσικό κίνδυνο πρότειναν τη δημιουργία ενόπλων δυ-

νάμεων στα πλαίσια της ΕΕ.

∆εν υπάρχουν λόγοι για παράταση

Κατά τη διήμερη συνάντηση των υπουργών εξωτερικών έγινε μια πρώτη προσπάθεια προσέγγισης των 28 χωρών, ενόψει της συνόδου κορυφής των χωρών-μελών της ΕΕ, στις 19 Μάρτη, όπου μεταξύ άλλων θα συζητηθούν οι σχέσεις με τη Ρωσία και η πορεία υλοποίησης των συμφωνιών του Μινσκ. Από την άλλη πλευρά, τονίζεται ότι δεν υπάρχουν λόγοι για παράταση των κυρώσεων που λήγουν 31 Ιούλη. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Πάολο Τζεντιλόνι, δήλωσε ότι έρχονται «ελπιδοφόρα μηνύματα» από την περιοχή του Ντονμπάς και «προς το παρόν δεν υπάρχει ανάγκη για επιβολή νέων κυρώσεων, ούτε για αυτόματη επέκταση των σημερινών». Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και η ομιλία του αυστριακού υπουργού Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Χοσε Μανουέλ Γκαρσία - Μαργκάλο τόνισε ότι θα πρέπει να δοθεί μια ευκαιρία στην ειρήνη και στην τοποθέτησή του ήταν όλο «ήξεις – αφήξεις» και στη Ρίγα και κατά την επίσκεψή του στις 10 Μάρτη στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε με το ρώσο ομόλογό του και του έθεσε τα με-

“

Πέρασε ένας χρόνος από την επιβολή των κυρώσεων της ∆ύσης εναντίον της Ρωσίας . Το διάστημα αυτό ήταν αρκετό για να φανεί η ανεδαφικότητα του μέτρου στις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις. Οι κυρώσεις είναι δίκοπο μαχαίρι και ενίοτε στρέφονται εναντίον των εμπνευστών τους.

Από την άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών, στη Ρίγα, 6-7 Μάρτη

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα παρέτεινε τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας κατά ένα χρόνο. Οι κυρώσεις αυτές ισχύουν από τις 16 Μάρτη 2014 μετά την ένταξη της Κριμαίας στη Ρώσικη Ομοσπονδία. Αυτό το δικαιολόγησε λέγοντας ότι η ρώσικη πολιτική αποτελεί κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Αν και η παράταση αφορά κυβερνητικούς αξιωματούχους και επιχειρηματίες και όχι τομείς της ρώσικης οικονομίας, η αμερικανική κυβέρνηση θέλησε να δείξει ότι οι κυρώσεις θα συνεχιστούν ανεξάρτητα από την τήρηση των συμφωνιών του Μινσκ. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η παράταση δίνεται στις κυρώσεις και δεν υπάρχει διεύρυνση, όπως δήλωνε σε όλους τους τόνους η αμερικανική κυβέρνηση. Η υπογραφή από τους ηγέτες του «κουαρτέτου της Νορμανδίας» των συμφωνιών για τη διευθέτηση της κρίσης στο Ντονμπάς οπωσδήποτε συνέβαλε στην απόφαση των ΗΠΑ. Από την άλλη, είναι φανερό ότι η αμερικανική πλευρά επιθυμεί τη συνέχιση των κυρώσεων, γιατί από την αντιπαράθεση ∆ύσης - Ρωσίας βγαίνουν μέχρι στιγμής οι πιο ωφελημένοι.

γάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η ισπανική αγροτική οικονομία μετά το εμπάργκο της Ρωσίας στα δυτικά αγροτικά προϊόντα, αλλά και ο τουρισμός. Ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία, όπως δεν ζήτησε την επιβολή των κυρώσεων από τη ∆ύση, έτσι δεν θα ζητήσει την άρση τους και ότι η ίδια η ζωή θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους.

Η ελληνική στάση

Ο έλληνας υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς σε συνέντευξή του στη δημόσια γερμανική τηλεόραση ARD ανέφερε ότι οι κυρώσεις έχουν κοστίσει στην Ελλάδα «ο κούκος αηδόνι» και διαμαρτυρήθηκε για την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζει η ΕΕ περιπτώσεις χωρών όπως η Τουρκία, που εκμεταλλεύεται τις κυρώσεις για να διεισδύσει αυτή, με τα προϊόντα της στη θέση των ελληνικών, στη Ρωσία. Επίσης, ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει αρνητική εμπειρία από το εμπάργκο που είχε επιβάλλει πριν 20 χρόνια στην ΠΓ∆Μ. Σε ερώτηση, αν η Ελλάδα απειλεί με βέτο απάντησε: «∆εν απειλούμε με βέτο. Το βέτο περιλαμβάνεται στα δικαιώματα τα οποία διαθέτει η χώρα στην ΕΕ και το βρίσκω παράξενο να λέει κανείς ότι η χρήση των εργαλείων της ΕΕ αποτελεί απειλή. Τίποτα το οποίο προβλέπεται από το καταστατικό και τις συνθήκες της ΕΕ δεν αποτελεί απειλή… Ποτέ δεν ασκήσαμε βέτο χωρίς λόγο και στην περίπτωση της Ουκρανίας πιθανόν δεν θα ασκήσουμε βέτο χωρίς περαιτέρω λόγο».

Χωρίς ενιαία γραμμή

Ακόμη και ένθερμοι υποστηριχτές των κυρώσεων, όπως ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εμφανίζεται ιδιαίτερα σκεπτικός και υποστηρίζει ότι δεν είναι εύκολο να ασκούνται πιέσεις προς τη Ρωσία τη στιγμή που στο Ντονμπάς γίνονται βήματα προς την κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης. Σε συνέντευξή του στην «Τhe New York Times», στις 8 Μάρτη ανέφερε ότι συμφωνία μεταξύ των 28 χωρών θα επιτευχθεί πολύ δύ-

σκολα και ότι υπάρχουν πολιτικοί ηγέτες που ελπίζουν ότι θα αποφευχθεί ένας νέος γύρος αντιπαράθεσης μεταξύ ΕΕ - Ρωσίας. Οι δηλώσεις αυτές του Τουσκ , που θεωρείται ένας από τους πιο αντιρώσους πολιτικούς, υπαγορεύονται και από τις απώλειες των πολωνών αγροτών που έχασαν το 2014 από το εμπάργκο περίπου 500 εκατ. ευρώ. Η Άγγελλα Μέρκελ από την άλλη, το ίδιο διάστημα ταξίδεψε στο Τόκιο και είχε συνομιλίες με τον ιάπωνα πρωθυπουργό Σίντζο Αμπε. Σκοπός της επίσκεψης ήταν να επιβεβαιωθεί η κοινή στάση της ∆ύσης απέναντι στη Ρωσία. Ο κ. Αμπε, αν και εξέφρασε την υποστήριξή του απάντησε ότι η άσκηση πίεσης είναι απαραίτητη, αλλά θα είναι δύσκολη η διευθέτηση του προβλήματος μόνο με κυρώσεις. Πέρασε ένας χρόνος από την επιβολή των κυρώσεων της ∆ύσης εναντίον της Ρωσίας . Το διάστημα αυτό ήταν αρκετό για να φανεί η ανεδαφικότητα του μέτρου στις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις. Οι κυρώσεις είναι δίκοπο μαχαίρι και ενίοτε στρέφονται εναντίον των εμπνευστών τους. Οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας αλλά και το απαντητικό εμπάργκο του Κρεμλίνου στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα της ∆ύσης δημιούργησαν πολλά και σοβαρά προβλήματα και στις δύο πλευρές και η συνέχισή τους θα σωρεύσει ακόμα περισσότερα. Ήδη εμφανίζονται ρωγμές στο εσωτερικό της ΕΕ. Εκτός από την Ελλάδα, εναντίον των κυρώσεων τάσσονται χώρες όπως η Κύπρος, η Ιταλία, η Αυστρία, η Ουγγαρία και άλλες. Επίσης, ενιαία άποψη για τις κυρώσεις δεν υπάρχει ούτε στις ίδιες τις ΗΠΑ. Μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις διαφωνούν με τη συνέχιση των κυρώσεων. Η Exxon ήδη δήλωσε ότι έχει χάσει 1 δισ. δολάρια από τη διακοπή της συμμετοχής της στην ανίχνευση νέων κοιτασμάτων στη ∆υτική Σιβηρία. Από τη άλλη πλευρά, η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο χαλάρωσης του εμπάργκο σε χώρες όπως η Ελλάδα. Μιχάλης Ρένεσης

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Πρόγραμμα κτήμα των πολιτών ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝ. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΕΥΚΛΕΙ∆Η ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ ΣΤΟΝ ΟΟΣΑ

Μιλώντας στην έναρξη των εργασιών των αντιπροσωπειών της ελληνικής κυβέρνηση και του ΟΟΣΑ, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών σημείωσε την ανάγκη για τη σύναψη ενός προγράμματος μεταρρυθμίσεων στα μέτρα της Ελλάδας, που να μπορεί να γίνει κτήμα των πολιτών. Παραθέτουμε ολόκληρη την ομιλία του κ. Τσακαλώτου.

ρειαζόμαστε ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που να ανήκει σε όλους τους πολίτες. Ένα πρόγραμμα που θα θεωρούν κτήμα τους. Μόνον έτσι μπορούμε να προσβλέπουμε στην ενεργή και ενθουσιώδη στήριξή τους και άρα, στην επιτυχία του προγράμματος. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο δίνουμε έμφαση στην έννοια της ανάπτυξης για όλους (inclusive growth). ∆εν είναι υπερβολή να πούμε ότι το είδος των μεταρρυθμίσεων που προώθησε η προηγούμενη κυβέρνηση -η απαίτηση, για παράδειγμα να διαθέτει ο συνταξιούχος των 330 ευρώ, 10 ευρώ από το υστέρημά του για μια επίσκεψη στο νοσοκομείο- κατέστρεψε στη συνείδηση των πολιτών την ίδια την ανάγκη για μεταρρύθμιση. Η ισότητα και η δικαιοσύνη είναι ζητήματα μείζονος σημασίας που αφορούν ολοένα και μεγαλύτερα κομμάτια της μεσαίας τάξης, και όχι μόνο τα φτωχά εργαζόμενα στρώματα και τους κοινωνικά αποκλεισμένους. Επομένως, η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης και ενεργής στήριξης των μεταρρυθμίσεων από τα στρώματα αυτά είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του εγχειρήματος και για την λήψη δύσκολων αποφάσεων στη διαδικασία υλοποίησής τους. Άλλωστε, όπως δείχνουν όλες σχεδόν οι πρόσφατες έρευνες, οι ανισότητες έχουν καταστροφική επίπτωση στην οικονομική επίδοση. Οι Αξιολογήσεις Ομοτίμων (Peer Reviews) και οι Βέλτιστες πρακτικές Εξίσου σημαντικά είναι δύο ακόμη πράγματα: η αξιολόγηση μεταξύ ομοτίμων (peer review) και η εξέταση «βέλτιστων πρακτικών». Και τα δύο μπορούν να βοηθήσουν, ώστε να αποφύγουμε λάθη και να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το «πλεονέκτημα της τελευταίας κίνησης» (last mover advantage) χωρίς να χρειαστεί να επανεφεύρουμε τον τροχό. Η αντιμετώπιση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής αποτελούν πεδία στα οποία η «αξιολόγηση ομοτίμων» και οι «βέλτιστες πρακτικές» μπορούν να είναι χρήσιμες. Εν μέρει γιατί ως χώρα, είμαστε πολύ πίσω σε αυτούς τους τομείς, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι οι ελίτ της Ελλάδας έχουν κατορθώσει να αντισταθούν με επιτυχία σε όλες τις προσπάθειες (ακόμη και σ’ εκείνες που έγιναν «με μισή καρδιά») να αντιμετωπιστούν αυτά τα θέματα. Για τα θέματα αυτά, προσβλέπουμε, ιδιαίτερα, στη βοήθεια του ΟΟΣΑ. Για την Ελλάδα, όμως, η «αξιολόγηση ομοτίμων» και οι «βέλτιστες πρακτικές» μπορεί να μην είναι αρκετές. Αυτό συμβαίνει για μία σειρά από λόγους:

Κάποιες σκέψεις έξω από την πεπατημένη - Πρώτον, γιατί είναι πιθανό να μη μπορούμε να αξιολογήσουμε ποιά είναι η βέλτιστη πρακτική για μια οικονομία όπως η ελληνική, που είδε το ΑΕΠ της να μειώνεται σε βαθμό πρωτόγνωρο σε συνθήκες ειρήνης. Το είδος των μέτρων που απαιτούνται από την πλευρά της προσφοράς, όπως επίσης και η ιεράρχησή τους, μπορεί να είναι αρκετά διαφορετική απ’ ό,τι θα ταίριαζε σε μια οικονομία που προσεγγίζει την ισορροπία, έστω κι αν η ισορροπία αυτή δεν είναι η καλύτερη δυνατή και πρέπει να αλλάξει. Εν μέρει, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το ∆ημόσιο πρέπει να αναλάβει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στις επενδύσεις, είτε με την ενθάρρυνση κοινοπραξιών, είτε βοηθώντας στην αντιμετώπιση της αποτυχίας συντονισμού στον ιδιωτικό και τον κοινωνικό τομέα. Μπορεί, επίσης, να σημαίνει ότι το κράτος θα ενθαρρύνει τη συμβολή των ερευνητικών ινστιτούτων, του μεγάλου δικτύου ελλήνων ερευνητών που βρίσκονται στο εξωτερικό αλλά και άλλων, σε τομείς, όπως για παράδειγμα οι πράσινες επενδύσεις, με στόχο να διευρύνει τον αριθμό των πρωτοβουλιών που χρειάζονται χρηματοδότηση. Εδώ, αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόβλημα της Ελλάδας –και όχι μόνον της Ελλάδας- δεν εντοπίζεται τόσο στην έλλειψη χρηματοδότησης αλλά στην έλλειψη καλών, αξιόλογων επενδυτικών σχεδίων. Τόσο ο Larry Summers όσο και ο Joseph Stiglitz έχουν μιλήσει για το φαινόμενο του «πλεονάσματος αποταμίευσης» (savings glut)- που είναι η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος- ακόμα και πριν ακόμη την έναρξη της κρίσης το 2009. ∆εύτερον, κάθε πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων πρέπει να οικοδομείται σε συνάρτηση με την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα ο κοινωνικός τομέας της οικονομίας έχει παρουσιάσει τεράστια ανάπτυξη στα χρόνια της κρίσης. Εδώ έχουμε πολλά να μάθουμε πολλά από τους Γάλλους, που έχουν ένα από τα πιο προηγμένα θεσμικά πλαίσια στον τομέα αυτό. Πρέπει λοιπόν να δούμε πώς ο κοινωνικός τομέας μπορεί να επεκταθεί και να συνδεθεί με τους άλλους τομείς. Και το πλεονέκτημα στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι μόνο θέμα κλίμακας, αλλά και συμμετοχής -σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα- ανθρώπων που δεν θα είχαν τις ίδιες ευκαιρίες ούτε στον ιδιωτικό ούτε στον δημόσιο τομέα. - Τρίτον, το πρόβλημα με την «αξιολόγηση ομοτίμων» και τις βέλτιστες πρα-

κτικές είναι ότι μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που οι κοινωνιολόγοι της γνώσης ονομάζουν «γνωσιακό κλείδωμα» (cognitive lock-in). ∆ηλαδή, ότι οι άνθρωποι πέφτουν στην παγίδα να μη μπορούν να σκεφθούν «έξω από το κουτί», καταλήγοντας να εξετάζουν μόνο ιδέες που προέρχονται από αναλύσεις «ξένες» προς το πρόβλημα. Αυτό, βέβαια, δεν είναι θέμα όταν τα πράγματα πάνε καλά. Αλλά για τις περισσότερες οικονομίες της ευρωζώνης, τα πράγματα μάλλον δεν πάνε και τόσο καλά. Έτσι, μια πρωτοβουλία όπως η δική μας είναι ευκαιρία να τολμήσουμε και να δοκιμάσουμε νέα πράγματα. Χωρίς κοινωνικό και παραγωγικό πειραματισμό, κινδυνεύουμε να εξαντλήσουμε τις διαθέσιμες εναλλακτικές επιλογές πάνω στις οποίες θα χρειαστούμε «αξιολόγηση ομοτίμων» και βέλτιστες πρακτικές.

∆ύο Παραδείγματα

Α. Το πρώτο παράδειγμα αφορά τις αγορές εργασίας και τις επιδόσεις της πραγματικής οικονομίας. Εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ διαφωνεί με την προσέγγιση που τείνει να χρησιμοποιεί σήμερα η ΕΕ. Πιστεύουμε ότι η έμφαση που δίνεται στη νομοθεσία σχετικά με τις προσλήψεις και τις απολύσεις επηρέασε πολύ οριακά την αποδοτικότητα της εργασίας. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι στην ανοδική φάση του οικονομικού κύκλου προσλαμβάνονται περισσότεροι, αλλά από την άλλη, στην καθοδική τάση του κύκλου απολύονται περισσότεροι. Γνωρίζουμε όμως ήδη ότι αυτού του είδους η ευελιξία επιβαρύνει την ευημερία των εργαζομένων λόγω της αβεβαιότητας που γεννά. Αυτό, φυσικά, έχει επιπτώσεις : -στη συνεργασία μεταξύ των εργαζομένων - στην βούλησή τους να επενδύσουν στις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτεί η δουλειά τους μέσα στην επιχείρηση - και, για όλους αυτούς τους λόγους, στην παραγωγικότητα. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μια νέα αντίληψη στο πλαίσιο της οποίας η χειραφέτηση των εργαζομένων θα ενισχύει την οικονομική επίδοση. Πολύ συχνά, η ευελιξία λειτουργεί απλώς ως μέσο ενίσχυσης ανεπαρκών εργοδοτών. Ο Wolfgang Streeck, Γερμανός πολιτικός, οικονομολόγος με μεγάλη απήχηση, έχει αναφερθεί στους λεγόμενους «επωφελείς περιορισμούς». Σε περιορισμούς, δηλαδή, οι οποίοι προστατεύουν τόσο την εργασία όσο και το κεφάλαιο από τις εύκολες επιλογές, κατευθύνοντάς τους προς εκείνες που αυξάνουν την παραγωγικό-

τητα σε βάθος χρόνου. B. Το δεύτερο παράδειγμα προέρχεται από τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα. Για πολλούς λόγους, η δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν επιχείρηση, και οι πρακτικές διοίκησης που εισάγονται από τον ιδιωτικό τομέα έχουν περιορισμένα όρια εφαρμογής. Έμπρακτη απόδειξη των παραπάνω είναι η επικράτηση διεφθαρμένων, ημιδιεφθαρμένων ή κακών πρακτικών που εντοπίζονται στις πιο νεοφιλελεύθερες οικονομίες. Η απάντηση πρέπει να βρίσκεται, έστω και εν μέρει, στην ενίσχυση της δημοκρατίας και της λογοδοσίας απέναντι στο λαό. Σε αυτό το ζήτημα, η Ελλάδα ίσως μπορέσει να επωφεληθεί από το «πλεονέκτημα της τελευταίας κίνησης». Πρέπει να πειραματιστούμε με ιδέες, όπως οι επιτροπές πολιτών για τις δημόσιες υπηρεσίες και τους συμμετοχικούς προϋπολογισμούς στην τοπική αυτοδιοίκηση, ακριβώς, για να εμπλακεί μεγαλύτερος αριθμός απλών πολιτών στο εγχείρημα της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αναστρέψει το φαινόμενο της έλλειψης εμπιστοσύνης των ανθρώπων στην πολιτική διαδικασία. Ένα φαινόμενο με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες που εκτείνονται πέρα και πάνω από τη σφαίρα της πολιτικής.

Συμπέρασμα

Η ελληνική κυβέρνηση προσβλέπει στη συνεργασία με τον ΟΟΣΑ για τα θέματα αυτά. Στόχος μας είναι να διαπραγματευτούμε με τους εταίρους μας μια νέα συμφωνία για το χρέος, ώστε να θέσουμε τις βάσεις για ένα νέο συμβόλαιο για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά το κράτος και τη σχέση του με την κοινωνία και την οικονομία. Σε αυτό το πιο μεσοπρόθεσμο εγχείρημα χρειαζόμαστε ένα ισχυρότερο όραμα το οποίο, αφενός δεν ανακαλύπτει ξανά τον τροχό, και αφ’ ετέρου είναι ανοιχτό σε νέες ιδέες. Τόσο το παλιό όσο και το νέο πρέπει να μπορέσουν να μετασχηματιστούν σε συγκεκριμένους θεσμούς, πολιτικές και ευρύτερες πρακτικές πρωτοβουλίες. Είναι ένα εγχείρημα υψηλών απαιτήσεων. Ένα εγχείρημα όμως στο οποίο είμαστε αφοσιωμένοι, και θα είμαστε ευγνώμονες σε όσους φίλους μας βοηθήσουν σε αυτή τη διαδικασία.

•

Ο Νώντας ο Μπαρχαμπάς

κλεισαν χθες, Σάββατο 14 Μαρτίου, σαράντα μέρες που έφυγε ο σύντροφος, ο συναγωνιστής Νώντας Μπαρχαμπάς. Ο Νώντας, ο αμίμητος Αιτωλοακαρνάνας, θα κοσμεί τώρα με τη μοναδικότητά του το αφανές ηρώο μιας γενιάς που το αποτύπωμά της αντέχει και θα σιγοκαίει για πολύ ακόμη στον πυρήνα του ψυχικού μας θεμελιώματος. Άλλος ένας από τους εμβληματικούς ανθρώπινους χαρακτήρες μιας πατρίδας που παλεύει, που αντιστέκεται, που απολαμβάνει το ταξίδι υπομένοντας ανυπότακτα τις τροπές της ζωής. Γεννημένος το 1935, ο Νώντας ήταν το πρώτο από τα δώδεκα παιδιά μιας οικογένειας που ήξερε από αγώνα. ∆εκαπεντάχρονος οργανώθηκε στην Ε∆Α, δραστηριοποιήθηκε στις γραμμές της Αριστεράς και βίωσε από πρώτο χέρι την περιπέτεια της δημοκρατίας. ∆ραστήριο μέλος του Πανελλήνιου Αντιδικτατορικού Μετώπου στο Αγρίνιο, πιάστηκε από τα όργανα της δικτατορίας τον Αύγουστο του 1967 και καταδικάστηκε σε βαριά κάθειρξη από το στρατοδικείο της Τρίπολης. Φυλακές της Τρίπολης πρώτα, φυλακές της Αίγινας ύστερα. Στις φυλακές Αβέρωφ το 1968 – και στη διάσπαση τότε του κόμματος– ο Νώντας διάλεξε Ανανέωση και ΚΚΕ Εσωτερικού – «γραφείο εσωτερικού» το λέγαμε τότε, τώρα μερικοί το λέμε «καλή μαγιά του ΣΥΡΙΖΑ». Ο Νώντας υπηρέτησε την επιλογή του αμετακίνητα: «Ενωμένη Αριστερά», «Συνασπισμός», «Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς». Αν, τελικά, ο βίος του ανθρώπου είναι το άθροισμα των στιγμιότυπων που τον θυμίζουν, ο Νώντας δύσκολα θα χάσει τη μάχη με τη λήθη. Η γλαφυρή παρουσία, το χέρι με το τσιγάρο, η βαθιά φωνή, η βαριά αγρινιώτικη προφορά. Μια θυμόσοφη παρατήρηση, ένας αυτοσαρκαστικός υπαινιγμός, ένα εύστοχος αστεϊσμός από τον Νώντα – κι ένας χείμαρρος γέλιου απ’ τους συγκρατούμενούς του, μαρτιάτικο απόγευμα με ήλιο στο προαύλιο των φυλακών Κορυδαλλού. Έτσι θα τον θυμόμαστε τον Νώντα. Με ένα χαμόγελο. Που θα το σκιάζει μια ιδέα μελαγχολίας, όχι που τελειώνει κάποτε η ζωή, αλλά που δεν είναι τόση ώστε να χωράει αδιάκοπα όλους όσοι, όλα όσα, μικρά και μεγάλα, την απαρτίζουν ωστόσο και, εν τέλει, τη νοηματοδοτούν...

Γάμος

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Κωστής Γιούργος, Γιάννης Ξαρχουλάκος εξ ονόματος των συναγωνιστών και των συγκρατουμένων του

Γέφυρα προς τα πού; ∆

εν πέρασε πολύς καιρός από τις τελευταίες εκλογές, και στα χείλη των Ελλήνων αχνοφαίνεται ένα χαμόγελο, γιατί μετά από πολλά χρόνια η Αριστερά ανέλαβε ελαφρώς ακρωτηριασμένα την εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση, και πίκρα για το διαλυμένο τοπίο που οι συγκυβερνήσεις άφησαν πίσω τους με τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπισθούν. Οι ασφυκτικές δεσμεύσεις δημιούργησαν εκνευρισμό στο σχεδιασμό, αλλά και στο είδος της διαπραγμάτευσης που έπρεπε άμεσα να γίνει. Οι επαφές για τη δημιουργία συμμαχιών ήταν ιδιαιτέρα έντονες, από την μια έπρεπε να διατηρούν ισορροπίες που θα αναγνώριζαν τα αποδεδειγμένα δίκια μας και, από την άλλη, την απαίτηση των κυρίαρχων δυνάμεων για συμμόρφωση στις υποχρεώσεις μας απέναντι τους. Οι βρυχηθμοί των Γερμανών και των πιστών τους, για την ώρα, συμμάχων ανάγκασαν την κυβέρνηση να ελιχθεί και να αποφασίσει άμεσα. Τελικά, αποφάσισε ρευστότητα και χρόνο για να αναδιατάξει την τακτική της, αφήνοντας για λίγο στην άκρη τις δεσμεύσεις της από τη νωπή εντολή των εκλογών. Οι αυθόρμητες κινητοποιήσεις και οι καλές δημοσκοπήσεις δημιούργησαν μια συναισθηματική πλήρωση, αλλά και ευθύνη να αναγνωστεί η διάθεση του λαού. Ρήξη ή αξιοπρεπή συμβιβασμό που δεν θα ακυρώνει τουλάχιστον το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Μέσα στις πυκνές εξελίξεις, ήρθε και η επιλογή Προέδρου της ∆ημοκρατίας, η οποία πάγωσε πολλούς, τόσο για τη διαδικασία επιλογής του, όσο και για το συγκεκριμένο πρόσωπο που σηματοδοτεί το παλιό σάπιο κατεστημένο, το άλλο ήθος και ύφος αναβαλλόταν για να περάσει η μπόρα. Το τελεσίγραφο του Eurogroup δημιούργησε πανικό με την αμέριστη βοήθεια των ΜΜΕ και σε λίγες ώρες έπρεπε να απαντήσουμε εγγράφως ότι

Ο Χρήστος Μπακογιάννης του Νικολάου και της Βασιλικής το γένος Ψυχογιού, που γεννήθηκε στην Αθήνα και κατοικεί στην Πετρούπολη και η Ευθυμία Καφαλτζή του Αγγελου και της Σαπφούς το γένος Αγριτάκη, που γεννήθηκε στην Αθήνα και κατοικεί στο Περιστέρι θα έλθουν σε γάμο που θα γίνει στην Πετρούπολη.

δεν προχωράμε σε μονομερείς ενέργειες. Αποδεχόμαστε τους ελέγχους από τους θεσμούς, δεν διαταράσσουμε την δημοσιονομική πολιτική και τέλος αποδεχόμαστε την αξιολόγηση τον Ιουνίου. ∆όθηκε μια μάχη σε πλήρως αντίξοες συνθήκες. Η παγίδα που είχε στηθεί ήταν ρήξη χωρίς καμιά προετοιμασία ή υποταγή εκθέτοντας στην κοινή γνώμη ότι και αυτή η κυβέρνηση είναι μια από τα ίδια. Μια μάχη χάθηκε, δεν χάθηκε όμως ο πόλεμος. Κυβέρνηση-κόμμα-λαός πρέπει να αναδιοργανωθούν για την τελική μάχη του Ιουνίου. Στην τακτική του πολέμου, βασική αρχή είναι η ακριβής εκτίμηση και η μετατόπιση σε πλεονεκτικές θέσεις για την αντεπίθεση που θα κρίνει την τελική νίκη. Τον Ιούνιο θα κριθεί αν ήμασταν - αριστερή παρένθεσηή μια δύναμη που τιμά την ιστορία της, τους αγώνες, τον ελληνικό λαό. Η πορεία για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας μας είναι μακρύς και δύσκολος, είναι όμως ο μοναδικός. Κώστας Ντούζγος

Στη μνήμη του Γιάννη Μπανιά Πέρασαν κιόλας τρία χρόνια από το θάνατο του Γιάννη Μπανιά, οι συγγενείς, οι σύντροφοι και οι φίλοι του θα μαζευτούν για να τον θυμηθούν και να τιμήσουν τη μνήμη του το Σάββατο 28 Μαρτίου, στις 12 μ., πάνω από τον τάφο του στο Α Νεκροταφείο Αθηνών.

Από τον Γιαρουζέλσκι στον Ομπάμα και τον Πούτιν ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ταν αρχές της δεκαετίας του 1980. Τα μεγάλα αδιέξοδα του υπαρκτού σοσιαλισμού άρχισαν να φαίνονται, πλέον, πολύ έντονα. Η Λαϊκή ∆ημοκρατία της Πολωνίας ζούσε έναν μεγάλο πολιτικό αναβρασμό και το σύστημα ήταν υπό διαρκή αμφισβήτηση, με πρωτοστάτη το συνδικάτο «Αλληλεγγύη». Ο αρχηγός του κομμουνιστικού κόμματος και της κυβέρνησης, στρατηγός Γιαρουζέλσκι, επέβαλε στρατιωτικό νόμο στις 13 ∆εκεμβρίου 1981. Η εξόφθαλμη παραβίαση των στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων στην Πολωνία προκάλεσε μεγάλο αντίκτυπο στη ∆ύση. Στην Ελλάδα, το ΚΚΕ προσπαθούσε εναγωνίως να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, στο πλαίσιο της πλήρους υποταγής του στο αλάθητο του μοντέλου του υπαρκτού σοσιαλισμού. Έτσι, στην κατάμε-

στη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διοργανώθηκε εσπευσμένα από τη σπουδάζουσα της ΚΝΕ εκδήλωση-ενημέρωση για τα γεγονότα στην Πολωνία. Ο ομιλητής, με σήμα κατατεθέν το στελεχικό κομμουνιστικό μουστάκι, ήταν χειμαρρώδης, σκληρός και ικανοποίησε απόλυτα ένα κοινό που χρειαζόταν στήριξη για να αντιμετωπίσει την αυτονόητη κριτική που δεχόταν η στάση του ΚΚΕ για το μεγάλο αυτό ζήτημα. Το τότε μέλος του think tank του ΚΚΕ που κλήθηκε στα Γιάννενα για να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, ήταν ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς. Έκτοτε ο φέρελπις ινστρούχτορας αποστασιοποιήθηκε από το ΚΚΕ, δίδαξε στο Χάρβαρντ και την Οξφόρδη, έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πει-

ραιά, ενώ στις πολιτικές αναλύσεις και στα βιβλία του κυριαρχεί η έννοια του έθνους και της πατρίδας, σε μεγάλη απόσταση από τον κλασικό διεθνισμό τού κομμουνιστικού παρελθόντος. Εμφανιζόταν συχνά σε εκπομπές εθνοκεντρικού χαρακτήρα, όπως αυτή του Παντελή Σαββίδη στην ΕΡΤ3, στην οποία επιδίδονταν σε ατέλειωτους αυτάρεσκους μονολόγους. Ήδη, εδώ και αρκετά χρόνια, κάποιες αόρατες δυνάμεις φαινόταν να τον προορίζουν για κορυφαίες διπλωματικές θέσεις, ως εξπέρ στην εξωτερική πολιτική με ειδικές σχέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στη Ρωσία. Εμφανίστηκε να προσεγγίζει το υπουργείο Εξωτερικών επί υπουργίας Αντώνη Σαμαρά(!), αργότερα δεν δέχτηκε πρόταση του Γιωργάκη για υφυπουργός Εξωτερικών, μέχρι που έφτασε το πλήρωμα του χρόνου και τοποθετήθηκε στην περίοπτη θέση του υπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησης της Αριστεράς! Μετά την απαραίτητη ιστορική αναδρομή μπορούμε να παραθέσουμε τα ερωτήματα που απευθύνονται ήδη από πολλές πλευρές: Υπάρχει τόσο μεγάλη ένδεια στελεχών στον ΣΥΡΙΖΑ ώστε να προσφερθεί ένα πρωτοκλασάτο υπουργείο σε έναν πανε-

πιστημιακό άσχετο πλέον με την Αριστερά; Ο Νίκος Κοτζιάς ήταν επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ ή του επιβλήθηκε και από που; Αν μας έχει επιβληθεί, αυτή η επιβολή θα επιδράσει και στην κατεύθυνση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής; Πόσο θα επηρεάσει τις εξελίξεις στην ταραγμένη γειτονιά τής χώρας μας ο πυρήνας της πολιτικής που πρεσβεύει ο Νίκος Κοτζιάς; Αν υποθέσουμε ότι είναι δεδομένη η εξάρτηση της εξωτερικής μας πολιτικής, τι θα ήταν προτιμότερο; Ένας χαρτογιακάς υπουργός, άχρωμος κι υποταγμένος στις προσταγές των Βρυξελλών, ένας υπερ-πατριώτης υπουργός ή μία τρίτη λύση; Μήπως ο ΣΥΡΙΖΑ, μ’ αυτή την επιλογή, παίζει έξυπνο και τολμηρό παιχνίδι, διεμβολίζοντας τον γερμανικό ολοκληρωτισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκμεταλλευόμενος τις ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις; Πού χωράει, σ’ όλα τα παραπάνω, η αριστερά; Ο δικηγόρος του διαβόλου

26 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

Ζόρντι Σαβάλ: Όλα τα πρωινά του κόσμου…

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

MusicAeterna + Θεόδωρος Κουρεντζής

ον αποκαλούν ο εικονοκλάστης μαέστρος, γιατί έχει ανατρέψει τα δεδομένα των ακαδημαϊκών ερμηνειών, ο Θεόδωρος Κουρεντζής ο Έλληνας ταλαντούχος μαέστρος, με το μουσικό σύνολο ΜusicAeterna, προτείνει αυτή τη φορά στο κοινό δύο εντελώς διαφορετικά προγράμματα με έργα του γαλλικού Μπαρόκ αλλά και του 20ού αιώνα. Την πρώτη βραδιά, που τιτλοφορείται Rameau Gala, η σκηνή θα πλημμυρίσει από το φως της μουσικής του Γάλλου Ζαν-Φιλίπ Ραμό, ενός συνθέτη που ανέκαθεν συνάρπαζε τον Κουρεντζή: «Το πιο εκπληκτικό φαινόμενο στη ζωή είναι το

«A

υτό που τον ξεχωρίζει είναι οι περιπλανήσεις του πέρα από το ναό της υψηλής κουλτούρας. Ως αδηφάγος τροβαδούρος, τριγυρνάει από τις βιβλιοθήκες του Μάντσεστερ έως τα χωριά της Κολομβίας για να περισώσει μουσικές παραδόσεις, με ηχογραφήσεις που κινούνται από ρυθμούς των Βερβέρων έως το εκστατικό συναίσθημα μιας ράγκα και από την ανατριχιαστική ηρεμία ενός αρμένικου νανουρίσματος έως τη ζωηράδα ενός ελισαβετιανού γκαλιάρ». Έτσι ακριβώς περιέγραψε τον Ζόρντι Σαβάλ το 2011, η εφημερίδα «The Guardian». Ο Σαβάλ έχει κάνει τη μεγαλύτερη προσπάθεια από οποιονδήποτε άλλον για να φέρει στο προσκήνιο τις μουσικές σχέσεις ανάμεσα στη ∆υτική Ευρώπη και τον αραβικό και οθωμανικό κόσμο, αρχικά, και πιο πρόσφατα πηγαίνοντας ακόμα παραπέρα, έως την Αρμενία και τις γύρω περιοχές, χτίζοντας πολιτιστικές γέφυρες που οικοδομούνται πάνω στη μουσική εμπειρία, και όχι σε μια αδιάφορη «παγκοσμιοποιημένη» προσέγγιση. Η τεράστια δισκογραφία του, που αριθμεί περισσότερους από 160 τίτλους, καλύπτει απέραντες εκτάσεις της συλλογικής μουσικής κληρονομιάς μας: Bach, Lully, Matthew Locke, Tobias Hume, Monteverdi, ισπανική αναγεννησιακή μουσική, εβραϊκή σεφαρίδιτικη παράδοση και τους ηχητικούς κόσμους του Ισραήλ, της Τουρκίας και της Αρμενίας. Σε αυτή την εμφάνισή του, ο Ζόρντι Σαβάλ: βιόλα ντα γκάμπα και οι συνεργάτες του: Xavier D az-Latorre: θεόρβη & μπαρόκ κιθάρα και Pierre Hanta : τσέμπαλο, θα παρουσιάσουν έργα για βιόλα ντα γκάμπα του Μαρέν Μαραί (1656-1728), ενός συνθέτη που η γραφή του για το συγκεκριμένο όργανο του προσδίδει μια σχεδόν ανθρώπινη χροιά και έκφραση. Η μουσική του Μαραί έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό χάρη στην ταινία «Όλα τα πρωινά του κόσμου», με ερμηνευτή τον ίδιο τον Σαβάλ. Την Τετάρτη 18 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Κεντρική Σκηνή. Τιμές εισιτηρίων: 15, 18, 25, 36 ευρώ. Μειωμένο: 10, 12, 15 ευρώ και άνεργοι 5 ευρώ.

φως. Μας δίνει ανάσα, ζωή και έρωτα. Πώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε σε κάποιον που δεν έχει δει ποτέ τον ήλιο τι είναι φως; Εγώ θα του έπαιζα μουσική του Ραμό…». Άριες από διάσημα λυρικά έργα του σπουδαίου γάλλου μουσουργού θα ερμηνεύσει η σοπράνο Ναντίν Κούτσερ. Τη δεύτερη βραδιά, o προικισμένος αρχιμουσικός που έχει κάνει δεύτερη πατρίδα του τη Ρωσία, θα προσεγγίσει με το χαρακτηριστικό ερμηνευτικό του πάθος την αριστουργηματική μουσική του Σεργκέι Προκόφιεφ για το μπαλέτο Ρωμαίος και Ιουλιέττα (στην πλήρη του μορφή). Η Ορχήστρα MusicAeterna θα βάλει τη χαρακτηριστική της ερμηνευτική σφραγίδα στην εμπνευσμένη παρτιτούρα του μεγάλου ρώσου δημιουργού, αναδεικνύοντας με ευαισθησία και μαεστρία τα ηχοχρώματα και τις δυναμικές της. Ο Κουρεντζής αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένας αρχιμουσικός που έχει εγκύψει με σεβασμό και αγάπη στο έργο του συνθέτη. Για το λόγο αυτό άλλωστε του απενεμήθησαν το 2007 το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής Μουσικού Θεάτρου για την Σταχτοπούτα του Προκόφιεφ και το 2012 το Βραβείο Καλύτερου Μαέστρου για τον Γελωτοποιό -και πάλι του Προκόφιε. Την Τρίτη 17 και την Τετάρτη 18 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 16, 30, 43, 60 ευρώ. Ειδικές τιμές: 8,50 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι και Α.Μ.Ε.Α.) και 11 ευρώ (65+ και πολύτεκνοι). •

ε 35 και πλέον χρόνια συνεχούς παρουσίας στο χώρο της σύνθεσης και με πλούσιο συνθετικό έργο στο ενεργητικό του, ο Μιχάλης Γρηγορίου παρουσιάζει για πρώτη φορά σε δημόσια εκτέλεση δύο εμβληματικά έργα του που η διαχρονική τους αξία τα καθιστά επίκαιρα και αναγκαία όσο ποτέ σε μια εποχή γενικευμένης κρίσης. Στο πρώτο μέρος της συναυλίας θα ακουστεί η καντάτα «Τα ανεπίδοτα γράμματα» σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου, ένα από τα σημαντικά έργα της σύγχρονης ελληνικής μουσικής που αποτέλεσε σταθμό και στο χώρο του πολιτικού τραγουδιού λόγω των αντιηρωικών του στίχων. Παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε ζωντανή εκτέλεση, 38 χρόνια μετά την κυκλοφορία του σε δίσκο από τη Lyra (με ερμηνευτές τότε την Αφροδίτη Μάνου και τον αξέχαστο Σάκη Μπουλά). Στην παρουσίαση των επτά τραγουδιών της καντάτας του Μιχάλη Γρηγορίου συμμετέχουν η Αφροδίτη Μάνου και ο Τάσος Αποστόλου. Τους πλαισιώνει 11μελές μουσικό σύνολο. Στο δεύτερο μέρος της συναυλίαςαφιερώματος θα παρουσιαστεί – επίσης σε πρώτη εκτέλεση και με πλήρη διανομή ύστερα από 35 χρόνια– ο κύκλος τραγουδιών «Ο

Οδυσσέας στο ποτάμι». Ερμηνεύουν η Θεοδώρα Μπάκα και ο ∆ώρος ∆ημοσθένους. Τους τραγουδιστές συνοδεύει μουσικά 8μελές σύνολο. Όπως σημειώνει ο Γρηγορίου, το έργο αυτό γράφτηκε ύστερα από ένα «στοίχημα» που είχε βάλει με τον Χατζιδάκι πάνω στο ποιος είχε γράψει τη μουσική για μια κινηματογραφική ταινία. «Εάν έχανα το στοίχημα», λέει ο Γρηγορίου, «θα έγραφα ένα έργο και θα του το αφιέρωνα. Eυτυχώς, έχασα το στοίχημα!» Ο Οδυσσέας, που είχε αποτελέσει μια από τις πρώτες παραγωγές της δισκογραφικής εταιρείας Σείριος του Μάνου Χατζιδάκι (τότε με τη Σαβίνα Γιαννάτου και τον Βασίλη Λέκκα), βασίζεται σε ποιήματα-μινιατούρες του σπουδαίου ποιητή Τάκη Σινόπουλου. Η εξαιρετικά μικρή έκταση των στίχων επιτρέπει στον συνθέτη να αντιμετωπίσει τις φωνές ως ισότιμους ρόλους με τα όργανα της ορχήστρας, δημιουργώντας 12 γοητευτικά μουσικά αραβουργήματα. Την Πέμπτη 19 Μαρτίου, στις 8.30μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 19, 30 ευρώ. Ειδικές τιμές: 7 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 12 ευρώ (65+, πολύτεκνοι).

Μιχάλης Γρηγορίου: Μελοποιημένη ποίηση

21 Μαρτίου, Παγκόσμια ημέρα ποίησης

ε αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης, Σάββατο 21 Μαρτίου, παρουσιάζεται το τρίπτυχο αφιέρωμα «Ποίηση και μουσική» στους Γιάννη Βαρβέρη, Γιώργο Κακουλίδη και Κώστα Κουτσουρέλη. Ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Φίλιππος Τσαλαχούρης και οι ερμηνευτές Λουίζα Σοφιανοπούλου (τραγούδι) και Θοδωρής Κότσυφας (κιθάρα) πλαισιώνουν τους ποιητές με τη μουσική τους. Ποιήματά τους διαβάζουν οι ίδιοι οι ποιητές, ενώ του πρόωρα χαμένου Γιάννη Βαρβέρη διαβάζει ο συγγραφέας και μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης. Ο Γιάννης Βαρβέρης κατατάσσεται στους σημαντικότερους ποιητές της εποχής μας. Αιρετικός, ειρωνικός και ανατρεπτικός, παραμένει πάντοτε καίριος και ουσιαστικός. Η αγάπη του για το σύγχρονο ποιητικό γαλλικό τραγούδι δεν είναι συμπτωματική. Γι’ αυτό και στην τελευταία ενότητα του αφιερώματος, η Λουίζα Σοφιανοπούλου και ο Θοδωρής Κότσυφας επέλεξαν να παρουσιάσουν τραγούδια των Ζακ Μπρελ, Ζορζ Μπρασένς, Λεό Φερέ και άλλων γάλλων δημιουργών. Το Σάββατο 21 Μαρτίου, στις 7μ.μ., στην αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 10, 15 ευρώ. Ειδικές τιμές: 5 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 7 ευρώ (65+, πολύτεκνοι). •

1086

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Πάλι Αναγνωστάκης

σο και να φαίνεται παράδοξο, το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη δεν έχει τύχει συστηματικής φιλολογικής φροντίδας. ∆εν υπάρχει, για παράδειγμα, μία πλήρης χρονογραφία. Τα κατά καιρούς συνταχθέντα χρονολόγια, με αφορμή κάποια αφιερώματα, είναι περισσότερο βιοεργογραφικά σχεδιάσματα, με πλέον ολοκληρωμένο το μεταθανάτιο, ∆εκ. 2005, στο περιοδικό «Εντευκτήριο». Ούτε, όμως, για αυτά τα αφιερώματα σε περιοδικά και εφημερίδες υπάρχει καταγραφή. Ούτε καν τα ψευδώνυμά του δεν έχουν πλήρως αποδελτιωθεί, ενώ είναι ελλιπής η εύρεση των εντύπων στα οποία εμφανίζονται. Και στη δική του περίπτωση, βαραίνει η έλλειψη βιβλιογραφίας, παρά το παρήγορο γεγονός ότι αυτή έχει αρχίσει να καταρτίζεται κάμποσα χρόνια πριν τον θάνατό του. Επίσης, δεν φαίνεται να έχει γίνει συστηματική προσπάθεια να συγκεντρωθούν άπαντα τα ποιήματά του, όπου απαιτείται και έρευνα εντοπισμού τους, καθώς βρίσκονται διάσπαρτα σε αρκετά περιοδικά. Άλλωστε, δεν έχουν εκδοθεί ούτε άπαντα τα ευρισκόμενα ποιήματα, κι αυτό όχι γιατί μια παρόμοια έκδοση αναχαιτίστηκε λόγω δικής του άρνησης. Από μέρος του, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, υπήρχε αδιαφορία. Επιπλέον, δεν έχει υπάρξει έγνοια για τη συγκέντρωση του μη ποιητικού έργου του, κριτικών και κυρίως άρθρων, όπου για τα δεύτερα δεν χρειάζεται έρευνα μεγάλης έκτασης, δεδομένου ότι δημοσίευε σε μετρημένα γνωστά έντυπα. Αντιθέτως υπάρχει πληθώρα κειμένων για το ποιητικό έργο του. Μέχρι και ένας αριθμός βιβλίων, αφού αρκετοί μελετητές έχουν δείξει επιμέλεια για το δικό τους έργο, συγκεντρώνοντας τα κατά καιρούς δημοσιεύματά τους γι’ αυτόν. Ως θέμα ο Αναγνωστάκης συγκινεί. Περισσότερο από το ίδιο το έργο του, το ενδιαφέρον ενός πλατύτερου κοινού κεντρίζουν επιλεκτικά ορισμένοι στίχοι ή δικές του αποφάνσεις, που αλιεύονται ξεκομμένες. Αυτή η αποσπασματική προβολή της στάσης του και ορισμένων ποιημάτων του συμβάλλει στη δημιουργία μιας εικόνας, κάπως μυθικής, παρότι έχουν περάσει μόλις δέκα χρόνια από τον θάνατό του. Σε παρόμοιες περιπτώσεις τυχόν λανθασμένες αναφορές και παραλήψεις, ακόμη αντιφάσεις ή ασάφειες, φλουτάρουν την εικόνα του ειδώλου, επαυξάνοντας την αίγλη του. Σε αυτό, βοηθούν και οι συνεντεύξεις του ίδιου ή ακόμη, οι μαρτυρίες ανθρώπων της ύστερης παρέας του, καθώς η μνήμη συγκρατεί τα σημαντικά, χωρίς να δίνει ιδιαίτερο βάρος στην ακριβολογία, κυρίως όταν πρόκειται για προφορικό λόγο. Ωστόσο, θα αναμενόταν, ιδιαίτερα από τους νεότερους φίλους του, νεοελληνιστές, ιστορικούς, ερευνητές, ακόμη από τον “Όμιλο Φίλων Μανόλη Αναγνωστάκη” να επιληφθούν της φιλολογικής του τακτοποίησης. Αυτό το έργο, όπως και οι βιβλιογραφίες, αποβαίνει ελάχιστα αποδοτικό για εκείνον που το αναλαμβάνει, είναι όμως απαραίτητο για να πάρει ο λογοτέχνης γραμματολογικά τη θέση που του αναλογεί. Πέραν αυτής της μελλοντικής προοπτικής, η κάθε εποχή ορίζει, μέσω μίας αυτοτροφοδοτούμενης κυκλικής διαδικασίας προσφοράς-ζήτησης, τα βιβλία που κυκλοφορούν. Είναι ενδεικτικά τα βιβλία για τον Αναγνωστάκη, που εκδόθηκαν μέσα στην δεκαπενταετία του νέου αιώνα. Αν εξαιρέσουμε, το 2000, την διδακτορική διατριβή του Μιχ. Μπακογιάννη για το περιοδικό του Αναγνωστάκη «Κριτική», τις συναγωγές κειμένων μελετητών και ορισμένες ανθολογήσεις ποιημάτων του, υπήρξε μόλις ένα βιβλίο με τον δικό του λόγο. Το 2011, το «Είμαι αριστερόχειρ ουσιαστικά», με υπότιτλο, «Μονόλογος Μανόλη Αναγνωστάκη»,

πρόλογο Παντελή Μπουκάλα και επιμέλεια-επίμετρο Μισέλ Φάις. Σύμφωνα με το Επίμετρο, προέκυψε από μαγνητοφωνημένη συνομιλία (4 και 9 Νοεμβρίου 1992), εντασσόμενη σε κύκλο 32 συνομιλιών με ισάριθμους συγγραφείς, αποσπάσματα των οποίων κυκλοφόρησαν σε κασετίνα με 6 CDs. Γιατί η ιδέα να μετατραπεί η συνέντευξη σε μονόλογο και ο μονόλογος σε βιβλίο άργησε κοντά 20 χρόνια κι αν είναι η μόνη εκ των 32 που πήρε αυτή τη μορφή, μένει αδιευκρίνιστο. Με την επίνοια του τίτλου, πάντως, τονίστηκε η ιδιαιτερότητα του Αναγνωστάκη ως αριστερού, η οποία ανέκαθεν προβαλλόταν. Το προσδιοριστικό επίθετο αριστερόχειρ, που, ως γνωστόν, σημαίνει υπεροχή του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, δείχνει πως στην περίπτωσή του, το συναίσθημα ήταν εκείνο που καθόρισε επιλογές και εκφάνσεις του βίου του. Κάπως έτσι, υποβοηθούσης της πληθωρικής ρητορικής του Τύπου, πλάθεται ένας sui generis αριστερός, που βρίσκεται σε συμφωνία με τις μεταμοντέρνες προδιαγραφές. Το πώς προέκυψε ο τίτλος, που δημιουργεί εντύπωση μίας εκ βαθέων ομολογίας του συνεντευξιαζόμενου, παρουσιάζει ενδιαφέρον, καθώς δείχνει το πόσο παρακινδυνευμένο είναι να κάνει κάποιος χιούμορ. Ιδιαίτερα σε λόγο δημόσιο ή και λόγο που ενέχει την πιθανότητα να δημοσιοποιηθεί. “Υπήρξα ένας αριστερόχειρ manque”, είναι η φράση του Αναγνωστάκη και έχει χαρακτήρα αυτοσαρκασμού. Σαφώς εννοεί πως, ούτε καν σε μία κατάσταση μειονεξίας, όπως νοείτο παλαιότερα η αριστεροχειρία, δεν κατόρθωσε να είναι γνήσιος. Τη φράση, που επιλέχθηκε ως τίτλος, την προσθέτει για να δικαιολογήσει τον γαλλιστί αστεϊσμό του. Αυτονομούμενη, όμως, και προβαλλόμενη ως τίτλος αποκτά διαφορετική διάσταση. Βεβαίως, παρόμοιες διευκρινίσεις συνιστούν λεπτομέρειες, όπως λεπτομέρεια μπορεί να χαρακτηριστεί και ο σχολιασμός κάποιων σημείων της συνέντευξης, που δείχνουν ασαφή ή έρχονται σε αντίφαση με αναφορές από άλλες πηγές. Άλλωστε, εν μέρει, οφείλονται στην προσπάθεια να προκύψει από τη συνέντευξη, με την αφαίρεση των ερωτήσεων ή πιθανώς και των διατυπωμένων αποριών από τον συνεντευξιαστή, ο μονόλογος. Πάντως, τα κενά και οι απορίες που δημιουργούνται δεν απασχόλησαν. Κάτι τέτοιο θεωρείται μίζερος φιλολογισμός. Κι όμως, δίνουν αφορμή για μερικές παράπλευρες παρατηρήσεις. να παράδειγμα ήσσονος βιβλιογραφικού ενδιαφέροντος, αλλά ενδεικτικό για τον ελλιπώς ερευνημένο ελληνικό Τύπο, συνιστά η πρώτη δημοσίευση του Αναγνωστάκη σε έντυπο, την οποία ο Αλέξ. Αργυρίου δεν αναφέρει ούτε στην Γραμματολογία-Ανθολογία Σοκόλη ούτε στην Ιστορία του. Το ’40, “έγραψα και το πρώτο μου ποίημα, το οποίο έστειλα στα «Νεοελληνικά Γράμματα» του Φωτιάδη... Ο ίδιος παράλληλα ήταν υ-

πεύθυνος σε μια εφημερίδα και το δημοσίευσε εκεί. Ήταν το «Μολών Λαβέ».” Ιούλιο 1993, σε αφιέρωμα του περιοδικού «Αντί», δημοσιεύεται φωτοτυπία από τη σελίδα της εφημερίδας, που είναι ο «Νέος Κόσμος», το φύλλο 16/1/1941, με το ποίημα και σημείωμα της Σύνταξης ότι αυτό “το ποιητικό διαμάντι” τους το έστειλε μαθητής από τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με την νεοαποκτηθείσα Εγκυκλοπαίδεια Τύπου, πρόκειται για εφημερίδα Φιλελεύθερων Αρχών του Αντώνη Νικολόπουλου, που κυκλοφορεί 1933-1936 και μετά το 1945. Άρα, στην Κατοχή, δεν κυκλοφορούσε. Πρώτη απορία, που διορθώνεται βάσει παλαιότερης πηγής, που πληροφορεί πως την περίοδο 1936-Απρ. 1941, ο «Νέος Κόσμος» κυκλοφορεί ως εβδομαδιαία εφημερίδα ποικίλης ύλης, με τον ίδιο εκδότη. ∆εύτερη απορία, κατά πόσο ο Φωτιάδης ήταν συνεργάτης της εν λόγω εφημερίδας. Την απαντά εν μέρει ο Αργυρίου, με την πληροφορία πως τα «Νεοελληνικά Γράμματα» κυκλοφορούν το 1941, με διευθυντή τον Νικολόπουλο, καθώς το Μεταξικό καθεστώς είχε απαγορεύσει από τον Οκτώβριο του 1939 στον ∆ημήτρη Φωτιάδη την αναγραφή του ονόματός του. Αυτή η σχέση Φωτιάδη-Νικολόπουλου εξηγεί το πώς το ποίημα του θεσσαλονικιού μαθητή, που φιλοδόξησε να δει το όνομά του στο “περίφημο εκείνο περιοδικό της εποχής”, καταπώς το αναφέρει ο Αναγνωστάκης στη συνέντευξη, δημοσιεύτηκε σε βενιζελική εφημερίδα. Αλλά ο Αναγνωστάκης, ως ποιητής, “καμάρωνε στην τάξη”, την τελευταία του γυμνασίου, Σεπτέμβριο 1942, όταν, επιτέλους, δημοσιεύτηκε το πρώτο του ποίημα σε λογοτεχνικό περιοδικό, τα «Πειραϊκά Γράμματα». Είναι το ποίημα «1870-1942». “Μοναδικό έντυπο τεκμήριο της παραδοσιακής περιόδου μου”, το χαρακτηρίζει στο βιβλίο του για τον Μανούσο Φάσση, όπου και το αναδημοσιεύει, ενώ το έχει αφήσει εκτός της συγκεντρωτικής έκδοσης των «Ποιημάτων» του. Γριφώδης δείχνει ο τίτλος του ποιήματος. Απορούμε πώς και δεν ζητήθηκε από τον ποιητή να τον σχολιάσει. Το 2000, σε αφιερωματικό τεύχος του περιοδικού «Νέο Επίπεδο», ο Αλέξης Ζήρας θεωρεί ότι “ο τίτλος συνδέει και συνδυάζει ρητά τον χρόνο κατά τον οποίο δημιουργεί ο Σπυρίδων Βασιλειάδης με τον χρόνο δημιουργίας του συγκεκριμένου ποιήματος”. Αλλά τότε, γιατί όχι, 1872, που εκδίδεται η δεύτερη συλλογή του Βασιλειάδη «Έπεα Πτερόεντα», την οποία ο Ζήρας μνημονεύει, καθώς θεωρείται η σημαντικότερη; Ή το 1873, που εκείνος αναφέρει και είναι το έτος του ποιητικού διαγωνισμού, στον οποίο ο Βασιλειάδης την παρουσίασε; ίναι η πρώτη αλλά όχι και η μοναδική φορά, που ο Αναγνωστάκης έχει ως τίτλο μία χρονολογία. ∆ηλαδή, προτάσσει ημερομηνία ή έτος, στα οποία δεν γίνεται ρητή αναφορά μέσα στο ποίημα, αλλά μένουν ως υπαινιγμός,

διευρύνοντας το πεδίο αναφοράς των ποιητικών συμφραζομένων. Τα δυο πεντάστιχα του συγκεκριμένου ποιήματος αναφέρονται σε μια βραδιά με πανσέληνο, όταν ένας μιας παρέας, που διαπνεόταν από “διάθεση ρομαντική”, “εψιθύριζε στίχους του Βασιλειάδη”. Σε εμάς, που πιθανώς και να διαπνεόμαστε από διάθεση πεισιθάνατη, ο τρόπος αναγραφής των δυο χρονολογιών και η αναμεταξύ τους χρονική απόσταση, παραπέμπουν στην παρένθεση, που συνοδεύει το όνομα ενός αποθανόντος. Αν δούμε στους στίχους “τη σχέση της νεανικής συγκίνησης με μια ποίηση χαμηλής φωνής”, όπως ο Ζήρας παρατηρεί, μια πρώτη ιδέα θα ήταν να αναζητήσουμε στην ανθολογία του Αναγνωστάκη «Χαμηλή φωνή», όσους απεβίωσαν το 1942. Ένας της “γενιάς του Καρυωτάκη”, ο Ρώμος Φιλύρας, αλλά στις 9 Σεπτεμβρίου, όταν το ποίημα είχε ήδη δημοσιευθεί, έτσι κι αλλιώς, όμως, ήταν πολύ νεότερος, γεννηθείς το 1889. Υπάρχει, όμως, και ένας πρεσβύτερος, της γενιάς του 1880. Στις 11 Μαρτίου 1942, απεβίωσε ο Γιάννης Γρυπάρης. Για περαιτέρω υποστήριξη της προτεινόμενης ερμηνείας του τίτλου, θυμίζουμε ότι, την εποχή που γραφόταν το ποίημα, ο Γρυπάρης βρισκόταν στο λογοτεχνικό προσκήνιο. Το “περίφημο περιοδικό” «Νεοελληνικά Γράμματα» του είχε αφιερώσει ολόκληρο το τεύχος της 8ης Φεβρ. 1941, συν μέρος του προηγούμενου τεύχους, της 1ης Φεβρ., όπου ήταν σχεδιασμένο να δημοσιευθεί το αφιέρωμα, αλλά το εκτόπισαν οι επιβεβλημένες αναφορές στον θάνατο του Μεταξά. Μετά τον θάνατο του Γρυπάρη, 1η Ιουλίου 1942, κυκλοφόρησε και αφιερωματικό τεύχος της «Νέας Εστίας». Το κυριότερο, ο Γρυπάρης γεννήθηκε στον Αρτεμώνα Σίφνου, στις 17 Ιουλίου 1870. Κατά τα άλλα, το φεγγάρι είναι σύμβολο προσφιλές του Γρυπάρη. Αλλά και πρώτος εκείνος συνομίλησε με τους στίχους του νεαρού Βασιλειάδη (λ.χ., «Η Χαρά» ο ρομαντικός, «Τρελλή Χαρά» ο απόγονος). Σχετικά με τη χρονολογία γέννησής του, ο Γ. Π. Σαββίδης απορεί γιατί, στην Ανθολογία, ο Αναγνωστάκης διαταράσσει την τάξη, προτάσσοντας τον Γρυπάρη των Χατζόπουλου και Μαλακάση. Πιθανώς, οι στίχοι από τη μοναδική ποιητική συλλογή του Γρυπάρη, «Οι Σκαραβαίοι και Τερρακότες», να ήταν από τους πρώτους που αντέγραφε στα μαθητικά του χρόνια, από τη μαγιά της Ανθολογίας. Τόσο η σειρά παράταξης, όπου υπάρχουν περισσότερες παρεκκλίσεις, όσο και ο αριθμός των ποιημάτων για κάθε ποιητή δημιουργούν και άλλες απορίες. Όπου προβάλλει το ερώτημα, αν η συγκίνηση του έφηβου ή και νεαρού Αναγνωστάκη γεννιέται μόνο από την ποίηση. Γιατί, λ.χ., επιλέγει ως πρώτο ανθολογούμενο τον Λορέντζο Μαβίλη; Άραγε, μόνο για τα εξαιρετικά σονέτα του ή συμβάλλει ο θαυμασμός για τον μαχόμενο δημοτικιστή και κυρίως, η συγκίνηση για τον εθελοντή, που πολέμησε με τους Γαριβαλδινούς κατά τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στο ∆ρίσκο; Για τον αριθμό των ανθολογούμενων ποιητών, στη συνέντευξη ισχυρίζεται πως, αν κρατούσε, “αυτό που άρεσε σ’ εκείνον”, θα ήταν οι μισοί. Αν θεωρήσουμε κάπως αυθαίρετα ως ένδειξη των προτιμήσεών του τον αριθμό ποιημάτων, τότε θα κρατούσε όσους ανθολογεί με τέσσερα και περισσότερα ποιήματα. ∆ηλαδή, Μαβίλη, Γρυπάρη, Άγρα, Καρυωτάκη, Φιλύρα, Μελαχρινό, Χατζόπουλο, Μαλακάση, Ουράνη, Κλ. Παράσχο, Καρθαίο, Κοτζιούλα, Σκαρίμπα, Καββαδία. Που σημαίνει πως οι προτιμήσεις του

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Θαύματα και νάματα»

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

θεατρική παράσταση «Θαύματα και νάματα» είναι βασισμένη σε πέντε διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Οι ηθοποιοί της ομάδας του Ιδιόμελου αναπαριστούν τις παπαδιαμάντειες μορφές αναζητώντας την έννοια της συγχώρεσης και της ανάστασης. Η παράσταση αντιμετωπίζει το Πάσχα ως το πέρασμα από την απώλεια του εαυτού στην ανακάλυψή του, μέσα από την αναγνώριση της αδυναμίας και τη συγχώρεση. Τα διηγήματα «Τελευταία του Γέρου», «Τελευταία Βαπτιστική», «Χολεριασμένη», «Θαύμα της Καισαριανή»ς και «Αλιβάνιστος» αποτελούν το σώμα κειμένου της παρά-

στασης. Τα ζωντανεύουν οι ηθοποιοί: Μανώλης Γιούργος, Γεωργία ∆εληγιαννοπούλου, Μαριέττα ∆ελώτη, Πίτσα Κάτσικα, Μάιρα Μεταξά, Γιάννης Παπαθύμνιος, Εριφίλη Σαββίδου και Μαίρη Σταγάκη. Την παράσταση επιμελήθηκε ο Μανώλης Γιούργος. Για 12 παραστάσεις, από την Παρασκευή 20 Μαρτίου μέχρι και τη Μεγάλη Τετάρτη 8 Απριλίου (20/3, 21/3, 22/3, 27/3, 28/3, 29/3, 3/4, 4/4, 5/4/15, 6/4, 7/4 και 8/4/15), στο Ιδιόμελο (Ελευθερίου Βενιζέλου 17 και Βασιλέως Κωνσταντίνου, Μαρούσι, πλησίον ΗΣΑΠ, 210 6817042).

«Zyclon ή το πεπρωμένο» του Θανάση Τριαρίδη

τίτλος του έργου παραπέμπει στο αέριο Zyklon B, το μέσο θανάτωσης των κρατουμένων του Άουσβιτς. Ένα έργο,

σύμφωνα με τον συγγραφέα του, «για τη μνήμη του ολέθρου του Ολοκαυτώματος, για την ανυπόφορη Ιστορία που εισβάλλει στο ανυπεράσπιστο παρόν των ανθρώπων». Ένας άντρας και μια γυναίκα συναντιούνται στη δίδυμη κάψουλα ενός διάσημου παιχνιδιού roller coaster του Ζyklon. Βασική προϋπόθεση του παιχνιδιού είναι ότι κατά τη διάρκειά του, αυτοί οι δύο άνθρωποι δεν θα ιδωθούν ποτέ. Μέσα στον προγραμματισμένο από το παιχνίδι εγκλεισμό τους και έχοντας την ελευθερία να πούνε ό,τι θέλουν ξέροντας πως ποτέ δεν θα συναντηθούν, κατασκευάζουν ταυτότητες, επινοούν «εαυτούς», θυμούνται ιστορίες, και -σχεδόν μοιραίαανατρέχουν στην παρελθοντική (;) κτηνωδία του Ολοκαυτώματος, των θαλάμων εξόντωσης και του αερίου Zyklon B. Με την ευκολία που τους εξασφαλίζει η απόσταση των χρόνων, φτιάχνουν σενάρια και στήνουν υποθετικές «παλαιές ιστορίες κραταιής αγάπης». Όμως κάποια

στιγμή οι δύο αυτοί άνθρωποι, θα καταλάβουν πως πλέον δεν υπάρχει επιστροφή από τους «εαυτούς» που δημιούργησαν: η Ιστορία που θυμήθηκαν τους κυριεύει, η υποθετική αγάπη τους γίνεται Πεπρωμένο. Θα καταλάβουν εν τέλει, πως το αέριο Zyklon Β ίσως να βρίσκεται στον εξαερισμό του χώρου στον οποίο βρίσκονται. Τη σκηνοθεσία έχει κάνει ο Γιάννης Παρασκευόπουλος. Στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους εμφανίζονται η Ιωάννα Παγιατάκη και ο Κωνσταντίνος Γαβαλάς. Τη μουσική συνθέτει ο Μάνος Μυλωνάκης, ενώ τη σκηνογραφία υπογράφει η Σοφία Παπαδοπούλου. Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, στις 9μ.μ. και Κυριακή στις 7μ.μ., στο Βlack Box (Βασ. Όλγας 65 & Φλέμινγκ 2, Θεσσαλονίκη, 2310829254). Πληροφορίες – κρατήσεις: 2310829254. Προπώληση εισιτηρίων: www.viva.gr, Public, Παπασωτηρίου, Seven spots, Ιανός, Reload και στο ταμείο του BlackBox.

Πάλι Αναγνωστάκης ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27 γέρνουν προς τους ρομαντικούς, αλλά και πως επηρεάζονται από τη στάση ζωής των ποιητών. Όπου, για ορισμένους, υπολογίσιμη είναι η συγκίνηση από τον θάνατό τους. Στη συνέντευξη, όμως, υπάρχουν και ανακριβείς ισχυρισμοί. Για παράδειγμα, πως τα δημοσιευμένα ποιήματα σε περιοδικά, που έμειναν εκτός των βιβλίων είναι τέσσερα-πέντε. Ωστόσο, και μόνο, όσα αναφέρει ο Αλέξ. Αργυρίου στην Ιστορία του είναι περισσότερα. Επίσης, ο αποσπασματικός τρόπος, που διατυπώνονται στον Μονόλογο ορισμένες απόψεις, τους προσδίδει απόλυτο χαρακτήρα. αράδειγμα, το ερώτημα για τον Καβάφη, κατά πόσο “ήταν μείζων ή ελάσσων”. Σε αντίστιξη, με τα σχετικά κριτικά του κείμενα, στα οποία φαίνονται οι αποχρώσεις της σχέσης του με τον Αλεξανδρινό. Σε εκείνα, αναγάγει την πρώτη ανάγνωση Καβάφη “στα πρώτα εφηβικά του χρόνια”. Ήδη, στα έντεκα, ήταν γυμνασιόπαις, στο Πειραματικό Σχολείο του Αριστοτελείου, με καθηγητή νεοελληνικών τον Γιώργο Θέμελη. Άραγε, από αυτόν πρωτάκουσε Καβάφη ή είχε προηγηθεί το “ξεκοκάλισμα” της «Νέας Εστίας». “Ως το ’40, την ξέρω απ’ έξω”, λέει στη συνέντευξη. Που σημαίνει, πως το πρώτο ποίημα που αποστήθισε θα ήταν το «Νέοι της Σιδώνος (400 μ.Χ.)», που είναι το πρώτο δημοσιευμένο στο περιοδικό το 1930 και μετά, τα 22 ποιήματα του μεταθανάτιου αφιερώματος, 15 Ιουλ. 1933. Μεταξύ αυτών, το «Μέρες του 1903». Το 1989, στο καταγραφόμενο ως πρώτο αφιέρωμα στον Αναγνωστάκη, του νεότευκτου τότε «Εντευκτηρίου», ο ∆. Μαρωνίτης σχολιάζει τις διακειμενικές αναφορές στον Καβάφη μέσω των τίτλων δυο ποιημάτων της ενότητας «Ο Στόχος»: «Θεσσαλονίκη, Μέρες του

1969 μ.Χ.» και «Νέοι της Σιδώνος, 1970». Θα πρέπει, άραγε, να συμπεράνουμε πως αυτά τα δυο ποιήματα, απομνημονευμένα στην εφηβεία, χαράχτηκαν βαθύτερα; Ένας πρόσθετος λόγος, τουλάχιστον για το πρώτο, είναι πως από τα πέντε καβαφικά ποιήματα με τίτλο αυτού του τύπου, σαν ημερολογιακή εγγραφή, είναι το μόνο με προεξάρχουσα τη διάθεση νοσταλγίας, διάχυτη και στο ποίημα του Αναγνωστάκη. ∆εν το παρατηρεί ο Μαρωνίτης, εμμένοντας μόνο στον τίτλο, ο οποίος και τον οδηγεί στη συνομιλία Σεφέρη-Αναγνωστάκη. Τα δυο ποιήματα μνημονεύονται ακροθιγώς και “στην ποιητική συνάντηση Καβάφη-Αναγνωστάκη”, στα ορεινά Ρούστικα Ρεθύμνου, γονικό τόπο του ποιητή (Μ. Μπακογιάννης, Γ. Παπαθεοδώρου). Άλλη διακειμενική αναφορά δεν έγινε. Εμείς, ωστόσο, θα θυμίζαμε και ένα τρίτο ποίημα του Αναγνωστάκη, το «Νόηση». Είναι από εκείνα που έμειναν εκτός της συγκεντρωτικής έκδοσης, χωρίς να τα έχει αποκηρύξει, όπως ρητά διαβεβαιώνει σε άλλη συνέντευξη. ∆ημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα», με το οποίο ο ∆ημήτρης Φωτιάδης επανήλθε μετά τον Πόλεμο, στο τεύχος Μάι-Ιουν. 1949. Πώς, όμως, ο Αναγνωστάκης γνώριζε το «Νόησις» του Καβάφη, που δημοσιεύτηκε αρχικά σε αιγυπτιώτικα έντυπα και μετά συμπεριλήφθηκε στα 154 των Απάντων; Τα πρώτα Άπαντα του 1935 φαίνεται απίθανο να είχαν πέσει στα χέριά του, τα δεύτερα, όμως, του Ίκαρου, γιατί όχι; ∆εκέμβριο 1947 βγαίνουν από το Τυπογραφείο, Αύγουστο 1948 συλλαμβάνεται. Αλλά και στο Επταπύργιο, που κρατείται ως θανατοποινίτης από τις αρχές του 1949, του έφερναν βιβλία μητέρα και μικρότερη αδελφή, όπως διαβεβαιώνει ο συγκρατούμενος φίλος, κι αυτός θανατοποινίτης, Γιώργος Αποστολίδης. Όπως και στα άλλα δυο ποιήματα με συγγενείς καβα-

φικούς τίτλους, έτσι και στο «Νόησις» που έγινε «Νόηση», ως προς το περιεχόμενο διίστανται. Μόνο που στα δυο ποιήματα του «Στόχου», το περιεχόμενο, από ερωτικό στα καβαφικά γυρίζει σε πολιτικό, ενώ, το νεανικό ποίημα, που είναι βαθιά υπαρξιακό, βρίσκεται πλησιέστερα στο καβαφικό, τουλάχιστον ως προς το κλίμα. Στο ποίημα αμφοτέρων, υπάρχει η απόσταση του χρόνου. Αυτογνωσία κατέκτησε μεγαλώνοντας ο αισθητιστής αφηγητής του Καβάφη, αυτοσαρκασμό του Αναγνωστάκη. Σημειωτέον, όμως, πως ο Καβάφης το έγραφε στα 52 και ο Αναγνωστάκης στα 23. Κατά τα άλλα, κάποιος πιθανώς να παρατηρήσει πως η λέξη νόηση δεν είναι και τόσο σπάνια και συνεπώς, ότι θα μπορούσε να πρόκειται για σύμπτωση. Μόνο που ο Αναγνωστάκης δεν συνήθιζε αφηρημένα ουσιαστικά για τίτλους. Στο “περιθώριο ’68-’69”, ο ίδιος σχολιάζει, “«Έχει μια φαντασία προσκολλημένη στο αντικείμενο...», έγραψε κάποτε ο Α.Α., τότε που δεν είχαμε γνωριστεί καν ακόμα.” Τέλος, όσο αφορά το Έτος Μανόλη Αναγνωστάκη, που ανακηρύσσει μόνο ο ∆ήμος της Θεσσαλονίκης, θυμίζει τον “εθνικό διχασμό” του 1916. Ας γίνει, μεταξύ τόσων άλλων υπερβάσεων, και η ηλικιακή ως προς τους κατ’ έτος τιμώμενους λογοτέχνες. Άλλωστε, το να περάσουμε στους ηλικιακά μεταπολεμικούς της λογοτεχνίας συνάδει με τη γενικότερη μείωση ηλικιών στα δημόσια πρόσωπα. Το 1916, ήταν οι αντίπαλες παρατάξεις Βασιλέως Κωνσταντίνου-Βενιζέλου. Το 2015, Υπουργός Πολιτισμού και ∆ήμαρχος Θεσσαλονίκης ανήκουν σε παρατάξεις της ίδιας ιδεολογικής οικογένειας. Μ. Θεοδοσοπούλου

Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

«ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ»

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Οι σιωπές της Ιστορίας

Επιμέλεια: Στράτος Κερσανίδης

τύχη παίζει παράξενα παιχνίδια. Την περασμένη Τρίτη και ενώ ετοιμαζόμουν να γράψω για την ταινία του ∆ιονύση Γρηγοράτου, «Τα παιδιά του Εμφυλίου», γνώρισα τον κύριο Γιώργο. Η γνωριμία έγινε στο θάλαμο ενός νοσοκομείου όπου νοσηλευόμουν μετά από μία εγχείρηση όταν στο διπλανό κρεβάτι ήρθε ο κύριος Γιώργος, ο οποίος επρόκειτο να εγχειριστεί. Κουβέντα στη κουβέντα, λοιπόν, έμαθα πως ο 81 ετών «συγκάτοικός» μου, ήταν ένα από τα παιδιά του λεγόμενου παιδομαζώματος. Το 1948, σε ηλικία 9 ετών, μεταφέρθηκε από το ∆ημοκρατικό Στρατό μετά από αίτημα των γονιών του, από τη

Ροδόπη στη Βουλγαρία, αρχικά, και στην Τσεχοσλοβακία στη συνέχεια. Εκεί σπούδασε, εργάστηκε και έκανε οικογένεια. Κάποτε επέστρεψε στην Ελλάδα αλλά δεν ξαναείδε τους γονείς του ποτέ. Εκείνα τα χρόνια εκτός από σκοτεινά είναι και σκεπασμένα από σιωπή. Σύμφωνα με την κυρίαρχη ιδεολογία οι «κομμουνιστο – συμμορίτες» ήταν εκείνοι που άρπαζαν τα παιδιά χωρίς τη θέληση των γονιών τους. Μάλιστα ο «έγκυρος» (λέμε τώρα!), Νίκος Μαραντζίδης, υποστηρίζει σε άρθρο του στην «Καθημερινή» (12.8.2012) πως, επειδή στο ∆ημοκρατικό Στρατό δεν προσέρχονταν μαχητές να καταταγούν, αφού η προσέλευση στις τάξεις του ήταν μόνο 10%, προσέφυγαν στη βίαιη επιστράτευση.

Βέβαια ο ∆ιονύσης Γρηγοράτος μετά από έρευνα πολλών ετών καταρρίπτει το εν λόγω επιχείρημα, χρησιμοποιώντας ένα έγγραφο του βρετανού συνταγματάρχη, Σέπαρντ, επικεφαλής της Βρετανικής Αποστολής στη Βόρεια Ελλάδα, σύμφωνα με το οποίο, «στις περιοχές που ελέγχονταν από το ∆.Σ., το 95% των περιπτώσεων απομακρύνθηκαν με συγκατάθεση των γονέων τους…». Βέβαια, την ίδια εποχή γινόταν και ένα άλλο παιδομάζωμα, από την πλευρά της Βασίλισσα Φρειδερίκης, η οποία ίδρυσε τις περίφημες Παιδοπόλεις όπου τα μετέφερε η κυβέρνηση. Τα σιωπηλά αυτά γεγονότα αναφέρονται σε πάνω από 60.000 μετακινήσεις παιδιών, 30.000 από το ∆ημοκρατικό Στρατό και 30.000 από το κυβερνητικό στρατό. Το 1948, λοιπόν, απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους, στις περιοχές όπου μαινόταν ο Εμφύλιος, παιδιά και προς τις δύο κατευθύνσεις. Εκτός Ελλάδος σε ιδρύματα των πρώην «σοσιαλιστικών» χωρών από το ∆.Σ. και εντός της χώρας από τον κυβερνητικό στρατό στις 52 Παιδοπόλεις που δημιουργήθηκαν αιφνιδιαστικά με την αμερικανική βοήθεια. Ο ∆ιονύσης Γρηγοράτος, με την ανεξάρτητη αυτή παραγωγή, τα γυρίσματα της οποίας κράτησαν 6 χρόνια και πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, το Γράμμο και την Τασκένδη, επιχειρεί να σπάσει τη σιωπή. Με «Τα παιδιά του Εμφυλίου» κάνει μία σύνθεση μυθοπλασίας και αρχειακού υλικού, θέλοντας να φωτίσει την Ιστορία αλλά και να δει τα αποτελέσματα αυτού του παραλογισμού επάνω

17ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αρχή με ΚΑΠΗ χιπ-χοπ!

ην τρίτη του μέρα διανύει το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης «Εικόνες του 21ου αιώνα» και, αν και είναι κοινοτυπία, θα επαναλάβω πως η επιτυχία του άρχισε να φαίνεται από τις πρώτες ώρες. Με μια πρωτότυπη και διασκεδαστική ταινία, η οποία εντάσσεται στην ενότητα «Μουσική και χορός», άνοιξε την Παρασκευή το βράδυ στο Ολύμπιον, ο χορός των ταινιών. Κι όταν λέω χορός, κυριολεκτώ αφού η «Επιχείρηση χιπ-χοπ» (Hop Hoeration), η ταινία έναρξης, αφηγείται την περιπέτεια μιας ομάδας χορευτών. Και τί χορευτών! Κάποιων φιλόδοξων τύπων από τη Νέα Ζηλανδία οι οποίοι προετοιμάζονται για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Χιπ Χοπ το οποίο πραγματοποιείται στο Λας Βέγκας. Τι είναι, όμως, εκείνο που κάνει αυτήν την ομάδα χορευτών ξεχωριστή; Μα, η ηλικία των μελών της! Οι επίδοξοι χορευτές -ανάμεσά τους και αρκετοί άνω των ενενήντα ετών- είναι κάποιες γοητευτικές προσωπικότητες με ενδιαφέρουσες ιστορίες ζωής, που αψηφούν τις αντιξοότητες και χορεύουν με όση δύναμη και πάθος διαθέτουν. Αστείο και συγκινητικό, το ντοκιμαντέρ εκτυλίσσεται σαν μια απρόσμενη έκρηξη συναισθημάτων, που επιβεβαιώνει ένα κλισέ πέρα για πέρα αληθινό: ότι η ηλικία είναι απλά ένας αριθμός. Βέβαια, όπως είναι φυσικό, μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει από τη μεριά των ελλήνων σκηνοθετών. Επιμένοντας -και ορθώςστη στήριξη του ελληνικού ντοκιμαντέρ, το Φεστιβάλ βοηθά τους

«Επιχείρηση χιπ χοπ»

έλληνες ντοκιμαντερίστες να βρουν τον δικό τους τρόπο έκφρασης και ενισχύει με όποιο τρόπο μπορεί την παρουσία τους στη διεθνή αγορά. Κάθε χρόνο και πιο δυναμική, η ελληνική παραγωγή ντοκιμαντέρ πρωταγωνιστεί. Έτσι και φέτος συμμετέχουν 63 ελληνικές ταινίες οι οποίες αποτυπώνουν με τόλμη μια πραγματικότητα που αναδιαμορφώνεται στη δίνη κοινωνικών ζυμώσεων. Τα ελληνικά ντοκιμαντέρ, κατατάσσονται στα τμήματα του Επίσημου Προγράμματος και στο Ελληνικό Πανόραμα. Το 17ο Φεστιβάλ τιμά φέτος μέσα από τα αφιερώματά του, δυο κινηματογραφιστές, οι οποίοι μέσα από το έργο τους ασκούν έντονη κριτική στη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα: Τον Αυστριακό Χούμπερτ Ζάουπερ, το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί με το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ, και τον Ρουμάνο Αλεξάντρου Σόλομον, με σημαντική συνεισφορά στις πολιτικές ταινίες τεκμηρίωσης. Και οι δυο σκηνοθέτες θα παραβρεθούν στη διοργάνωση για να παρουσιάσουν τις ταινίες τους και να συνομιλήσουν με τους θεατές. Η γιορτή συνεχίζεται μέχρι το επόμενο Σάββατο 21 Μαρτίου με την τελετή λήξης, στην οποία θα προβληθεί η ταινία που θα κερδίσει το Βραβείο Κοινού.

στους ίδιους τους ανθρώπους που βίωσαν τα γεγονότα. Έτσι οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες της ταινίας είναι δυο ηλικιωμένοι άνθρωποι, η Ολυμπία και ο Γιώργος. Η μεν πρώτη είχε μεταφερθεί εκτός Ελλάδας και έγινε χορεύτρια στα Μπολσόι, ο δε δεύτερος, είχε μεταφερθεί σε Παιδόπολη και έγινε εναερίτης στη ∆ΕΗ. Και εδώ τίθεται το ερώτημα: Τι γίνεται με τα χαμένα παιδικά χρόνια αυτών των ανθρώπων; Και με τα τραγικά οδοιπορικά που δεν τέλειωσαν με το τέλος του Εμφυλίου αλλά συνεχίστηκαν εκτός και εντός της Ελλάδος με εξορίες, απαγορεύσεις επανόδου στις εστίες τους, διακρίσεις; Στην ταινία, η βάση της οποίας είναι μυθοπλαστική, εμφανίζονται και υπαρκτά πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα. Επίσης, ενσωματώνεται υλικό αρχείου, που ενισχύει τη δραματουργία, όπως για παράδειγμα η μυθιστορηματική παρουσία του γάλλου κομμουνιστή ποιητή, Πολ Ελιάρ, στα ελληνικά βουνά το 1949. Μια σύνθετη κινηματογραφική δημιουργία, με την οποία ο ∆ιονύσης Γρηγοράτος προσφέρει σημαντικότατα στοιχεία στη σκοτεινή εκείνη περίοδο της ελληνικής Ιστορίας και δίνει απαντήσεις στην άλλη πλευρά στην οποία συνωστίζονται διάφοροι κομμουνιστοφάγοι, ιστορικοί αναθεωρητές, ακροδεξιοί και χρυσαυγίτες. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Still Alice: Κάθε στιγμή μετράει» (Still Alice) των Ρίτσαρντ Γκλέιτζερ και Γουός Γουεστμόρλαντ: Καταξιωμένη γλωσσολόγος και ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ευτυχισμένη σύζυγος και μητέρα, η δρ Άλις Χάουλαντ έρχεται αντιμέτωπη με έναν ύπουλο εχθρό. Αρχικά δεν ανησυχεί με τη μνήμη της που την προδίδει αλλά τελικά διαπιστώνει πως βρίσκεται αντιμέτωπη με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Η Άλις ξεκινά έναν μεγάλο και άνισο αγώνα. Μια δυνατή ταινία με μια συγκλονιστική ερμηνεία από την Τζούλιαν Μουρ, η οποία της χάρισε το Όσκαρ α΄ γυναικείου ρόλου.

«Τετάρτη 04:45» (Wednesday 04:45) του Αλέξη Αλεξίου: Ο Στέλιος ∆ημητρακόπουλος έχει 32 ώρες πριν χάσει τα πάντα. Από το τζαζ μπαρ που με πολύ κόπο διατηρεί σε λειτουργία εδώ και χρόνια, μέχρι την ίδια του την οικογένεια. Ο Ρουμάνος γκάνγκστερ που του έχει δανείσει χρήματα, απαιτεί να εξοφληθεί το χρέος τώρα. Ένα ατμοσφαιρικό και αγωνιώδες θρίλερ, που έκανε την πρεμιέρα του στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ του Ρότερνταμ. Η δεύτερη ταινία του Αλεξίου μετά την «Ιστορία 52».

 «Από μηχανής» (Ex machina) του Άλεξ Γκάρλαντ: Ένας δισεκατομμυριούχος φέρνει έναν υπάλληλό του στην πολυτελή κατοικία του. Σκοπός είναι να πάρει μέρος σε ένα πείραμα με ένα εξαιρετικά προηγμένο θηλυκό ρομπότ. Ένα παράδοξο ερωτικό τρίγωνο σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας. «Wild card» του Σάιμον Γουέστ: Μια θανάσιμη περιπέτεια στο Λας Βέγκας με πρωταγωνιστή έναν επιδέξιο σωματοφύλακα, το Νικ Γουάιλντ ο οποίος θα έρθει αντιμέτωπος με τη μαφία. Κι αυτό θα γίνει μετά από τη βίαιη επίθεση που θα δεχτεί ένας φίλος του από κάποιο πρωτοπαλίκαρο της μαφίας.

 «Σταχτοπούτα» (Cinderella) του Κένεθ Μπράνα: Η νέα «Σταχτοπούτα» παραμένει πιστή στο κλασικό, πασίγνωστο ομώνυμο παραμύθι και δίνει σάρκα και οστά στη διαχρονική ταινία κινουμένων σχεδίων του 1950.

Σινεφίλ

“

ΘΕΩΡΙΑ

Ιχνηλατώντας (σ) Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

Η οικονομία είναι πρωτίστως πολιτική. Αλλά, «δεν είναι πολιτική επειδή αναλύει τις συνθήκες του πλούτου των εθνών, έτσι όπως μπορεί να τις πραγματοποιήσει ιδεωδώς ή να τις εγγυηθεί ένα κράτος. Είναι πολιτική επειδή ανακαλύπτει μέσα στις ανταγωνιστικές ισορροπίες φαινόμενα κυριαρχίας, μέσα στη συσσώρευση του κεφαλαίου τη λογική της εκμετάλλευσης, μέσα στην αξία την αναγκαία υπερεργασία.

Με αφορμή τη συλλογή κειμένων του Ετιέν Μπαλιμπάρ: «Κράτος, μάζες, πολιτική» Του Χρήστου Βαλλιάνου*

τον απόηχο των μεγάλων μαζικών κινημάτων σε πολλές χώρες της ∆ύσης αλλά και του αναδυόμενου «τρίτου κόσμου», στη διάρκεια των δεκαετιών του 60 και του 70, της ριζοσπαστικής αμφισβήτησης και των ελπίδων που εξέθρεψαν, αναπτύχθηκε στο εσωτερικό του μαρξισμού, κυρίως μετά το 1970, πλούσιος διάλογος σχετικά με το κράτος, κυρίως ως οργανωτή και εγγυητή ταξικής κυριαρχίας, και την εξ αυτού κατάλληλη στρατηγική στόχευση της αριστεράς. Αν ο πλέον προβεβλημένος από τους θεωρητικούς αυτού του διαλόγου, είναι ο «δικός μας» Ν. Πουλαντζάς, θα πρέπει να δεχτούμε ότι εξ ίσου καίρια ήταν η συμβολή στα ζητήματα αυτά ενός άλλου μαρξιστή και φιλοσόφου, που κινήθηκε σε μια (σχεδόν) παράλληλη πορεία με αυτόν, αλλά μέσα από ιδιαίτερα και εξαιρετικά δύσβατα μονοπάτια.

Η αναζήτηση της «προλεταριακής πολιτικής»

Πράγματι, ο μεν Πουλαντζάς εργάστηκε ως εκπρόσωπος ενός ιδιαίτερου χώρου που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «μαρξιστική πολιτική επιστήμη», ορίζοντας ως ειδικότερα αντικείμενα της έρευνάς του τη μορφή του σύγχρονου καπιταλιστικού κράτους, τις κοινωνικές συμμαχίες που προωθούνται μέσω κάθε μιας ιδιαίτερης μορφής, κλπ. αξιοποιώντας βεβαίως και συχνά εμβαθύνοντας τις θεωρητικές υποδείξεις του ώριμου Μαρξ, αλλά και του Γκράμσι και του Αλτουσέρ. Η μέθοδος του Μπαλιμπάρ ήταν διαφορετική. Στο ζήτημα του κράτους (αλλά και της ανάλυσης αυτού που αποκλήθηκε «πολιτική βαθμίδα») ο Μπαλιμπάρ είδε την ένδειξη μιας σοβαρής (καθ)υστέρησης της μαρξιστικής θεωρίας, τα αίτια της οποίας θέλησε να αναζητήσει στις θεωρητικές και φιλοσοφικές συντεταγμένες που καθόρισαν τη σκέψη του Μαρξ και επομένως και τον ίδιο τον ιστορικό μαρξισμό, αφού οι συντεταγμένες αυτές, στις συνθήκες φετιχοποίησης των γραπτών του Μαρξ από το σοβιετικό μαρξισμό, ουδέποτε αποτέλεσαν αντικείμενο σοβαρής κριτικής αποτίμησης. Συγχρόνως, το εγχείρημα αυτό εμπεριείχε ένα θεωρητικό στοίχημα: να δείξει ότι οι μεγάλες θεωρητικές τομές στις οποίες οδήγησε η σκέψη του Μαρξ (έστω κι αν φαινομενικά δεν έχουν κά-

ποια συνάφεια με τα ζητήματα της πολιτικής και του κράτους), μπορούν να είναι εξαιρετικά χρήσιμες όχι μόνοι στο να εντοπίσουμε θεωρητικά δάνεια, ασύμβατα προς τον επαναστατικό μαρξισμό, που λαθροβιούν ακόμα και στα έργα της ωριμότητάς του, αλλά και να διατυπώσουμε συνεκτικές απαντήσεις στα ερωτήματα σχετικά με τη (ζητούμενη) «προλεταριακή πολιτική», το αντικείμενό της, τους ιστορικούς φορείς της, κλπ. Η συλλογή «Κράτος, μάζες, πολιτική» (εκδόσεις «Εκτός Γραμμής», μτφρ. Τ. Μπέτζελος), που κυκλοφόρησε πρόσφατα, περιλαμβάνει ορισμένες από τις πιο καίριες θεωρητικές παρεμβάσεις (άρθρα, δοκίμια, εισηγήσεις) στα ζητήματα αυτά, που εκτείνονται στη χρονική περίοδο 1972 – 1984, οι οποίες διατηρούν ακέραιο το θεωρητικό τους ενδιαφέρον (η σχετική συζήτηση δεν εμπλουτίστηκε ιδιαίτερα μετά από το 1984), και καλύπτουν ένα σημαντικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, συμπληρώνοντας τη σχετική συλλογή έργων εκείνης της περιόδου («Για τη δικτατορία του προλεταριάτου», το συλλογικό «Ο Μαρξ και η πολιτική», κ.ά.). Η συλλογή των επτά άρθρων του γάλλου φιλοσόφου συνοδεύεται από ένα πολύ ενδιαφέρον Επίμετρο του Π. Σωτήρη, που παρουσιάζει το νήμα που συνέχει τις φαινομενικά διάσπαρτες αυτές εργασίες, αλλά και κάποια στοιχεία για την μετέπειτα εξέλιξη των θεωρητικών αναζητήσεων του Μπαλιμπάρ. Πράγματι, η δημοσίευση της διόρθωσης του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, το 1872, εγκαινιάζει για τον Μπαλιμπάρ μια περίοδο θεωρητικών αναζητήσεων γύρω από το ζήτημα του αστικού κράτους, της παρουσίας των μαζών στο εσωτερικό του και του περιεχομένου μιας κομμουνιστικής ή προλεταρικαής πολιτικής, που θα αμφισβητεί και θα τείνει να ανατρέψει την αστική κυριαρχία και εκμετάλλευση.

Με την εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας

Στο άρθρο αυτό, ο Μπαλιμπάρ σχολιάζει τα συμπεράσματα που άντλησε ο ίδιος ο Μαρξ από την εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας και με βάση τα οποία προχώρησε στη γνωστή «διόρθωση» του Μανιφέστου, που περιελήφθη στον πρόλογο της έκδοσης του 1872, και τον οποίο με τη σειρά του επικαλείται ο Λένιν στο «Κράτος και Επα-

νάσταση». Κωδικοποιώντας λοιπόν τα συμπεράσματα αυτά, ο Μπαλιμπάρ καταλήγει ότι το σύγχρονο κράτος θα πρέπει να εννοηθεί ως μια σύνθετη πραγματικότητα, που περιλαμβάνει μια κρατική εξουσία και ένα κρατικό μηχανισμό. Οι ανάγκες αναπαραγωγής των συνθηκών εκμετάλλευσης της εργασίας επιβάλλουν την «επικάλυψη» της κυριαρχίας του κεφαλαίου επί της εργασιακής διαδικασίας από μια πολιτική κυριαρχία, την οποία δεν ασκεί το κεφάλαιο «αυτοπροσώπως», αλλά ένας ιδιαίτερος μηχανισμός, τυπικά αυτόνομος από τον ταξικό ανταγωνισμό, που έχει αναπτυχθεί γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό, και επί του οποίου το κεφάλαιο ασκεί τον κυριαρχικό του έλεγχο. Το γεγονός αυτό έχει κρίσιμη σημασία, γιατί ο μηχανισμός αυτός δεν μπορεί να λειτουργήσει «για λογαριασμό» μιας άλλης τάξης που θα επιχειρήσει να αποτινάξει την οικονομική εκμετάλλευση και την πολιτική υποτέλεια: «Είτε δεν λειτουργεί καθόλου, είτε λειτουργεί για λογαριασμό κάποιου άλλου, ο οποίος δεν μπορεί να είναι παρά ο ταξικός αντίπαλος». Το προλεταριάτο δεν είναι δυνατόν «να κατακτήσει και στη συνέχεια να κρατήσει και να ασκήσει την πολιτική εξουσία χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο ανάλογο με εκείνο που χρησιμοποιούσαν οι κυρίαρχες τάξεις, διότι τότε χάνει αναγκαστικά την πολιτική εξουσία, με τη μια ή την άλλη μορφή, “βίαιη” ή “ειρηνική”». (σελ. 51-52).

Η πολιτικοποίηση στο χώρο της παραγωγής

Η ανάγκη μιας ριζικής αντιπαράθεσης όχι με τα κόμματα του αστικού κοινοβουλίου, αλλά με τον κρατικό μηχανισμό και τις ιδεολογικές και πολιτικές λειτουργίες που αυτός υπηρετεί, αλλά και την ίδια την οργάνωση της παραγωγής που επίσης αναπαράγει την υποταγή της εργασίας στις επιταγές τού κεφαλαίου, επιβάλλει τη συνολικοποίηση της αντιπαράθεσης, ή μάλλον την πολιτικοποίση των συγκρούσεων σε όλα τα μέτωπα όπου εμπλέκεται η αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων εξουσίας. Ο Μπαλιμπάρ επιμένει ειδικά στην ανάγκη πολιτικοποίησης των αγώνων στους χώρους παραγωγής, για την ανάγκη να αναδειχθεί και να υποστηριχτεί η αυθόρμητη αντίσταση του εργάτη στην εκμετάλλευσή του, με τη «διείσδυση της πολιτικής πρακτικής στη σφαίρα της εργασίας, της παραγωγής». Με τον τρόπο αυτό εγκαινιάζεται μια νέα πρακτική της πολιτικής, που αρνείται έμπρακτα την απόλυτη διάκριση ανάμεσα στην πολιτική και την οικονομία, η οποία αναπτύχθηκε στα πλαίσια του καπιταλισμού και του αστικού κράτους. Όπως εξηγεί ο Μπαλιμπάρ, «όχι με την ουδόλως πρωτότυπη έννοια μιας «οικονομικής πολιτικής», ούτε επίσης μόνο με τη μεταβίβαση της πολιτικής εξουσίας στους εργαζόμενους, αλλά για να μπορούν ακριβώς να ασκούν την πολιτική εξουσία ως εργαζόμενοι, και χωρίς να πάψουν να είναι εργαζόμενοι, με τη μεταβίβαση ενός ολόκληρου μέρους της πολιτικής πρακτικής μέσα στη σφαίρα της παραγωγής» (σ. 53). Είναι φανερό ότι οι σκέψεις αυτές σχετικά με το περιεχόμενο αυτής της νέας πρακτικής της πολιτικής που θα αγκαλιάζει το σύνολο των μηχανισμών του κράτους, της παραγωγικής μηχανής συμπεριλαμβανομένης, παραπέμπουν ευθέως στην εμπειρία της κινεζικής πολιτιστικής επανάστασης, στην οποία εξ άλλου αναφέρεται ονομαστικά: «Καθώς [η ΠΕ] υποστήριζε ότι η ταξική πάλη (ανάμεσα στους «δύο δρόμους») συνεχίζεται στους κόλπους ολόκληρης της μετάβασης, χωρίς το ζήτημα της πραγματικής άσκησης της εξουσίας από τις μάζες να διευθετείται ποτέ οριστικά, (…) έδινε νέο νόημα στη μετάβαση, το οποίο διόρθωνε δυνητικά τις μηχανιστικές και τελοκρατικές όψεις της (η μετάβαση δεν είναι πλέον πρόγραμμα οικοδόμησης, με προβλέψιμα, αν όχι υπο-

ΘΕΩΡΙΑ

τα όρια του ιστορικού μαρξισμού Η ΕΠΟΧΗ 15 Μαρτίου 2015

λογίσιμα, οικονομικά και θεσμικά βήματα, αλλά – όπως έλεγε ο Μαρξ – «μακρά ακολουθία αγώνων, σειρά ιστορικών διαδικασιών», δηλ. αντιφατική τάση)» (σ.72).

Μαρξ και Μακιαβέλι

Ο στοχασμός στα όρια της σκέψης του Μαρξ είναι διάχυτος σε όλα τα άρθρα της συλλογής. Αξίζει όμως τον κόπο να αναφερθούμε πολύ συνοπτικά στην επιχειρηματολογία που αναπτύσσει ο Μπαλιμπάρ στο μεγαλύτερο δοκίμιο («Μαρξ ο τζόκερ, ή ο μη αποκλειόμενος τρίτος», 1981). Εκεί λοιπόν ο Μπαλιμπάρ παρατηρεί αρχικά ότι ο Μαρξ ταλαντεύτηκε μέχρι τέλους ανάμεσα σε δύο αντίθετες θέσεις σχετικά με τις αντιλήψεις του για την πολιτική, που αντίστοιχα τροφοδότησαν δύο αντίθετες αναγνώσεις: Από τη μια μεριά, αναπτύχθηκε μια παράδοση (Γκρότσε, Γκράμσι) που έβλεπε τον Μαρξ σαν τον «Μακιαβέλι του προλεταριάτου», θεωρώντας ότι ο Μαρξ, όπως και ο Μακιαβέλι, είναι ένας πρωτίστως πολιτικός θεωρητικός, ο στοχασμός του οποίου ασκείται επί συσχετισμών δυνάμεων, προκειμένου να παρέμβει σ’ αυτούς μέσω της πολιτικής δράσης, και επομένως η θεωρία του είναι εξ αρχής υποταγμένη στο πρωτείο της πολιτικής. Από την άλλη μεριά, ο Μαρξ θεωρήθηκε ως κάποιος οικονομολόγος ή κοινωνιολόγος, που επεδίωξε εν είδει αυτοσκοπού να συγκροτήσει μια αφηρημένη επιστήμη των κοινωνικών σχέσεων, απ’ όπου θα μπορούσε εκ των υστέρων να προκύψει μια συγκεκριμένη εφαρμογή. Οι δύο αυτές προσεγγίσεις κρίνονται από τον Μπαλιμπάρ εξ ίσου προβληματικές. Η παράδοση των Γκρότσε – Γκράμσι αντιλαμβανόταν ότι το ρόλο του μακιαβελλικού «Ηγεμόνα» καλείται να παίξει η συμμαχία των τάξεων, που υφίστανται την εκμετάλλευση ως υποκείμενο της ιστορίας (και της μελλοντικής εξουσίας) που «συγκεντρώνει ιδεατά στο κεφάλι και τα χέρια του τα μέσα και τους στόχους της». Η δεύτερη παράδοση παραγνωρίζει βεβαίως ότι ο μαρξισμός δεν μπορεί παρά να είναι μια επαναστατική θεωρία σε συνεχή αλληλοτροφοδότηση με τους αγώνες των τάξεων που υφίστανται την εκμετάλλευση. Κατά τον Μπαλιμπάρ και οι δύο προσεγγίσεις μένουν δέσμιες ενός διπόλου, από το οποίο ακόμα και ο ίδιος ο Μαρξ δεν μπόρεσε να απαλλαγεί οριστικά: του διπόλου «κοινωνία των πολιτών» - «κράτος». Από την άλλη πλευρά, ο γάλλος φιλόσοφος θεωρεί ότι στο έργο του Μαρξ μπορούμε να ανιχνεύσουμε ίχνη μιας άλλης αντίληψης για το περιεχόμενο και τη θέση τής υπό αναζήτηση «προλεταριακής πολιτικής» στο εσωτερικό της μαρξιστικής θεωρίας. Αναπτύσσει την υπόθεση ότι η συμβολή του Μαρξ στο ζήτημα αυτό μπορεί να αναζητηθεί στην ίδια την κριτική της πολιτικής οικονομίας. Με τα λόγια του Μπαλιμπάρ: «Η κατ’ εξοχήν μορφή της πολιτικής σκέψης του Μαρξ είναι ακριβώς η κριτική στην πολιτική οικονομία, η ανάλυσή του για τους ταξικούς αγώνες στην παραγωγή, και ο ίδιος ο τρόπος που κάνει τον ανταγωνισμό να ανακύπτει εκεί όπου φαινομενικά ο λόγος των οικονομολόγων είχε καταφέρει να τον ξορκίσει. Ενδεχομένως αυτή η πολιτική σκέψη να είναι μερική, (…) είναι όμως αδύνατον να υποστηριχτεί η ιδέα ότι αυτή η κριτική είναι ατελώς πολιτική ή προπολιτική, ότι είναι ένα είδος προκαταρκτικής κριτικής για την πολιτική (…)» (σ. 110). Η οικονομία (σε αντίθεση προς τη

“

Ο Μπαλιμπάρ επιμένει ειδικά στην ανάγκη πολιτικοποίησης των αγώνων στους χώρους παραγωγής, για την ανάγκη να αναδειχθεί και να υποστηριχτεί η αυθόρμητη αντίσταση του εργάτη στην εκμετάλλευσή του, με τη «διείσδυση της πολιτικής πρακτικής στη σφαίρα της εργασίας, της παραγωγής». Με τον τρόπο αυτό εγκαινιάζεται μια νέα πρακτική της πολιτικής, που αρνείται έμπρακτα την απόλυτη διάκριση ανάμεσα στην πολιτική και την οικονομία.

σύγχρονη αγγλοσαξονική τάση υποβάθμισης του πολιτικού προσδιορισμού της) είναι πρωτίστως πολιτική. Αλλά, «δεν είναι πολιτική επειδή αναλύει τις συνθήκες του πλούτου των εθνών, έτσι όπως μπορεί να τις πραγματοποιήσει ιδεωδώς ή να τις εγγυηθεί ένα κράτος. Είναι πολιτική επειδή ανακαλύπτει μέσα στις ανταγωνιστικές ισορροπίες φαινόμενα κυριαρχίας, μέσα στη συσσώρευση του κεφαλαίου τη λογική της εκμετάλλευσης, μέσα στην αξία την αναγκαία υπερεργασία κλπ. Επομένως, είναι πολιτική αλλάζοντας το νόημα της λέξης» (σ. 111).

Μέσα και έξω από την οικονομική ιδεολογία Από την άλλη μεριά, κατά τον Μπαλιμπάρ, «ο Μαρξ , όπως και οι σοσιαλιστές της εποχής του – και υπ’ αυτή την έννοια είναι απλώς ένας εξ αυτών – βρίσκεται εντελώς μέσα στην οικονομική ιδεολογία. Για παράδειγμα, αναπαράγει σε ένα τμήμα των αναλύσεών του την οικονομική ιδεολογία του αυτοματισμού ή της αυτόματης ρύθμισης των οικονομικών φαινομένων με ποσοτικούς όρους (…) Ακόμα πιο χαρακτηριστικό

είναι το γεγονός ότι ο Μαρξ, ως γνωστόν, υποβάλλει σε κριτική το νατουραλισμό των οικονομολόγων, (…) αλλά η κριτική αυτή τον οδηγεί να «ιστορικοποιήσει» τον καπιταλισμό με πολύ ιδιαίτερη μορφή: εγγράφοντας τις τάσεις της εμπορευματικής παραγωγής σε ένα γενικό νόμο εξέλιξης, τον οποίο μάλιστα ο Ένγκελς θα συγκρίνει με εκείνο του ∆αρβίνου» (σ. 117). Ταυτόχρονα βέβαια, όταν ο Μαρξ παρεμβάλει στις αναλύσεις του τα κεφάλαια των ταξικών αγώνων, της απαλλοτρίωσης των αγροτικών πληθυσμών κλπ, βρίσκεται έξω από την οικονομική ιδεολογία και συμβάλει αποφασιστικά στην κατεδάφιση του τρόπου ανάλυσής της. Κατά τον Μπαλιμπάρ, αυτή η ταλάντευση του Μαρξ «μέσα» και «έξω» από την οικονομική ιδεολογία παραπέμπει στη «δυσκολία του Μαρξ να πει συγχρόνως ότι υπάρχει επιστημονική οικονομία, ή ότι υπάρχει κάποια επιστημονική διάσταση στην πολιτική οικονομία, και ότι η πολιτική οικονομία είναι η υπ’ αριθμόν ένα ιδεολογία της αστικής τάξης. Και αυτό που τον εμπόδιζε δεν ήταν η ανάλυσή του για τον οικονομικό λόγο (τουλάχιστον των «κλασικών») (…) Τον εμπόδιζε κυρίως το γεγονός ότι δεν διέθετε παρά μόνο ένα θεωρητικό ορισμό της ιδεολογίας ως θεωρησιολογίας, και συνεπώς μια αντίθεση όρου προς όρο μεταξύ επιστήμης και ιδεολογίας – την οποία ακριβώς έθετε υπό αμφισβήτηση η κριτική του στην οικονομία – που καθιστά κυριολεκτικά αδιανόητη την προλεταριακή ιδεολογία (ή την προλεταριακή «ταξική συνείδηση»), και της οποίας η συγγένεια με το ζεύγος Κοινωνία των πολιτών – Κράτος θα μπορούσε εύκολα να καταδειχτεί» (σ. 120 -121). Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε μια νέα αντίφαση, ενώ ο Μαρξ εργάζεται ακατάπαυστα προκειμένου να εξοπλίσει την «προλεταριακή πολιτική» μέσω μιας κριτικής της πολιτικής οικονομίας, αναγνωρίζοντας εμπράκτως την κρισιμότητα αυτής της κρατικής ιδεολογίας «όχι μόνο για την κυριαρχία, αλλά για τη συγκρότηση και δη για την ανασυγκρότηση μιας αστικής τάξης» (σ. 121), φαίνεται ότι δεν αξιολογεί σωστά τη διαφορά αυτής της ιδεολογίας από τη νομική ιδεολογία, που είναι μια «επιμέρους ιδεολογία, η οποία συνέχει εκ των έσω, σαν τσιμέντο, τον αστικό κρατικό μηχανισμό, τη συμπεριφορά των υπαλλήλων του, τη δραστηριότητα των διανοουμένων του, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών σε σχέση με τον κρατικό μηχανισμό, κλπ (…) είναι δηλ. η ιδεολογία του κοινοβουλευτικού καθεστώτος» (σ. 121). Ο Μπαλιμπάρ δεν απαντά κατηγορηματικά στο ερώτημα κατά πόσο μια θεωρητική έρευνα πάνω σ’ αυτές τις αντιφάσεις του έργου που μας παρέδωσε ο Μαρξ, αλλά και πάνω στην ιστορία και την ιδεολογία των μαζικών κομμάτων που έδρασαν επί 150 χρόνια στο όνομα αυτού του έργου, θα μας οδηγήσει τελικά σε μια υπέρβαση ή «έξοδο» από το μαρξισμό, κατά πόσο δηλ. ο Μαρξ εξάντλησε αυτό που θα είχε να μας προσφέρει ακόμα και με τη μορφή κάποιων υπαινιγμών. Πιστεύω ωστόσο ότι κάποιες παρατηρήσεις που παρουσιάστηκαν προηγουμένως σχετικά με την «υπ’ αριθμόν ένα κρατική ιδεολογία της αστικής τάξης», στη βάση ακριβώς αυτών των υπαινιγμών διατηρούν μια επικαιρότητα για την Ελλάδα του 2015, που ίσως θα εξέπληττε και τον ίδιο τον Μπαλιμπάρ.

* Ο Χρήστος Βαλλιάνος είναι μέλος της Συντακτικής Ομάδας του περιοδικού «Θέσεις».

Η ΕΥ∆ΑΠ κοντά στις ευπαθείς ομάδες

Το τρίπτυχο κοινωνία, άνθρωπος και φυσικό περιβάλλον αποτελούν διαχρονικά τον κατευθυντήριο άξονα που αναπτύσσει και διευρύνει η ΕΥ∆ΑΠ τη δράση της, εντάσσοντας τις αρχές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στο σύνολο των ενεργειών της. Κύριος στόχος είναι η προαγωγή της κοινωνικής συνοχής και η προστασία του περιβάλλοντος. Η ΕΥ∆ΑΠ επιδεικνύει κοινωνική υπευθυνότητα μέσα από την υλοποίηση οργανωμένων δράσεων με γνώμονα τη συνεισφορά της στη δοκιμαζόμενη κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό παρέχει ειδικά τιμολόγια χαμηλής χρέωσης σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, όπως φιλανθρωπικά ιδρύματα, πολύτεκνες και μονογονεϊκές οικογένειες με τρία παιδιά, καθώς και σε υπερήλικες άνω των 75 ετών με χαμηλό εισόδημα.

Επίσης, η ΕΥ∆ΑΠ έχει θέσει σε εφαρμογή νέο πρόγραμμα διακανονισμού οφειλών καταναλωτών, που περιλαμβάνει ειδικές ρυθμίσεις κοινωνικού χαρακτήρα για την καλύτερη εξυπηρέτηση του ελληνικού νοικοκυριού το οποίο πλήττεται από την κρίση. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: • Απλούστευση της διαδικασίας διακανονισμού και γρήγορη έγκριση των αιτημάτων χωρίς την υποχρέωση υποβολής πλήθους δικαιολογητικών. Το πρόγραμμα των διακανονισμών γίνεται ευνοϊκότερο για τον πελάτη με αποδεδειγμένη οικονομική δυσκολία με αύξηση των δόσεων μέχρι και 100. • Προσωρινή αναστολή των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης, βάσει του Κώδικα Είσπραξης ∆ημοσίων Εσόδων και μέχρι ποσού 3.000 ευρώ, υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης προσέλευσης των οφειλετών για τον διακανονισμό της αποπληρωμής των χρεών τους σε δόσεις, σύμφωνα με την ισχύουσα πολιτική της Εταιρείας. Επεκτείνοντας την κοινωνική της δράση η ΕΥ∆ΑΠ προβαίνει επίσης και στη διαγραφή χρεών σε κοινωφελή ιδρύματα, όπως το Άσυλο Ανιάτων και στηρίζει συστηματικά κοινωφελή ιδρύματα, φιλανθρωπικές οργανώσεις, υπηρεσίες υγείας και παιδείας με αναγνωρισμένη κοινωνική προσφορά. Για τους λόγους αυτούς, η Επιχείρηση εφαρμόζει σύγχρονες τεχνικές διαχείρισης στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων επενδύοντας διαρκώς στο ανθρώπινο δυναμικό, την παραγωγικότητα όπως επίσης και σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας. Στόχος της ΕΥ∆ΑΠ είναι η συνεχής πρόοδος και ανάπτυξη της με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον.