Η Εποχή, 20-10-2013 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013 • Αρ. φ. 1173 • 2 €

Η άμεση στρατηγική σημαίνει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό Ε. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ

Σελ. 8, 9

Είναι λογικό η δημοκρατία να υπερασπίζεται τον εαυτό της Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ

Σελ. 10

Η Αριστερά δεν μετεωρίζεται ανάλογα με τις διαθέσεις του αντιπάλου Α. ΚΑΛΥΒΗΣ

Σελ. 11

Σε ασταθή ισορροπία ** Σε δύσκολη θέση η κυβέρνηση, κάτω από το βάρος των αποτυχιών της ** Η τρόικα ζητά νέα μέτρα, η συγκυβέρνηση δεν τα αντέχει ΣΚΟΥΡΙΕΣ

Γράφουν οι Κ. Χατζημιχάλης και Γ. Βελεγράκης. Μιλούν οι δικηγόροι των διωκόμενων κατοίκων Α. Αδαμίδης και Γ. Κυρίτσης

Επιδεινώθηκε ραγδαία η θέση της κυβέρνησης Σαμαρά το τελευταίο διάστημα. Πρώτον, διότι ένα μεγάλο μέρος του ιδεολογικού υποβάθρου της πολιτικής της, η θεωρία των δύο άκρων και η ένταση της λογικής του νόμου και της τάξης, ηττήθη-

καν. ∆εύτερον, διότι το καλό σενάριο της ομαλής διαπραγμάτευσης με την τρόικα που θα άνοιγε απρόσκοπτο δρόμο ως και τις ευρωεκλογές δεν φαίνεται να επαληθεύεται, χωρίς τουλάχιστον, αφόρητες πολιτικά τροποποιήσεις. Τρίτον, διότι η ευ-

Σελίδες 16, 17

Χ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ

Ο πολιτικός αμοραλισμός στην «έκκληση των 58»

Ο Αλ. Τσίπρας υποψήφιος για την Κομισιόν

Σελίδα 4

ΛΑΜΠΡΟΥ - ΜΠΑΡΣΕΦΣΚΙ

Είμαστε ο αντίπαλος κόσμος Σελίδα 7

Θ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ

Πώς επαναθεμελιώνεται αυτό που δεν υπήρξε;

Ο δήμαρχος Αθηναίων στα άκρα Σελίδα 20

Β. ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

Πολύ λίγα, πολύ αργά Σελίδα 19

ΓΚΙΛΜΠΕΡΤ ΖΙΓΚΛΕΡ

Οι κάτοικοι του Αμβούργου υπέρ της κοινωνικοποίησης των δικτύων ενέργειας Σελίδα 24

Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

Σελίδα 5

Ε. ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ

στάθεια στο εσωτερικό της κυβέρνησης, ιδιαίτερα μετά το «θερμό» επεισόδιο μεταξύ Αβραμόπουλου – Βενιζέλου, είναι εξαιρετικά ευάλωτη. Η κυβέρνηση, εν μέσω προβληματικών, σφυγμομετρήσεων, βρέθηκε μπροστά σε μια σκληρή αντιπροσωπεία της τρόϊκας να επιμένει στα συμφωνημένα μέτρα, αλλά και να απαιτεί νέα. Η αρχική στάση, όμως της κυβέρνησης να συγκροτήσει δήθεν μέτωπο αντίστασης, να ορίσει κόκκινες γραμμές κτλ. εγκαταλείφθηκε γρήγορα. ∆ιότι γνωρίζει ότι το χαρτί των εκλογών για πολλούς λόγους δεν μπορεί να παιχθεί. Η κυβέρνηση δεν έχει ούτε την αντίληψη ούτε τη βούληση, ούτε τις αντίστοιχες θέσεις για να διαπραγματευτεί στ΄ αλήθεια με την τρόικα. Ποτέ η κυβέρνηση δεν θέλησε να διεκδικήσει έναν άλλο δρόμο πλην του μνημονίου. •

Αντιφασιστική ∆ιαδήλωση στον Άγιο Παντελεήμονα Με ανοιχτό κάλεσμα στους κατοίκους της περιοχής, αντιφασιστικές συλλογικότητες και πρωτοβουλίες κατοίκων και μεταναστών καλούν όλους και όλες στην μεγάλη αντιφασιστική διαδήλωση στον Άγιο Παντελεήμονα, το Σάββατο 12:00. Στην ανοικτή επιστολή που τελειώνει με την προτροπή «να ξαναδώσουμε χαμόγελο στα παιδιά μας και ελπίδα στους εαυτούς μας», οι διοργανωτές της συγκέντρωσης τονίζουν ότι ο φασισμός ποτέ δεν ήταν η λύση. Η λύση είναι ο κοινός αγώνας των ντόπιων και μεταναστών κατοίκων και των φορέων τους, χωρίς ρατσιστικές διακρίσεις, ενάντια στις πολιτικές που οδηγούν στην ανεργία, τη φτώχεια, την εγκληματικότητα, την υποβάθμιση των γειτονιών μας. Εντωμεταξύ, οι αστυνομικές αρχές, δείχνοντας έμπρακτα την πρόθεσή τους να χτυπήσουν το νεοφασιστικό φαινόμενο, προσήγαγαν το Σάββατο, αντιφασίστες που μοίραζαν το φυλλάδιο-κάλεσμα στην διαδήλωση.

Με ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου Προέδρων του Κ.Ε.Α., ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κατέρχεται ως υποψήφιος για την θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα συμβολίζει την υπαρκτή ελπίδα για κοινωνική και πολιτική αλλαγή στην Ευρώπη», αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του το ΚΕΑ. H υποψηφιότητα Τσίπρα θα εγκριθεί από το 4ο Συνέδριο του ΚΕΑ, στις 13-15 Δεκεμβρίου, στη Μαδρίτη.

Εκδήλωση της «Εποχής» και του Red Notebook Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, στα συμφραζόμενα του λόγου περί «άκρων» και στον απόηχο της συζήτησης για το βιβλίο της Στ΄ ∆ημοτικού, που αποκαθιστά το δικτάτορα Μεταξά ως εθνικό ηγέτη, η Εποχή και το Red Notebook διοργανώνουν μια εκδήλωση με θέμα την άνοδο του Μεταξά στην εξουσία, το αντιφασιστικό ΟΧΙ και το σημερινό πολιτικό στοίχημα της αναθεώρησης της ιστορίας του 20ου αιώνα.Στην εκδήλωση μιλούν οι:* Τάσος Σακελλαρόπουλος (ιστορικός)* Μενέλαος Χαραλαμπίδης (ιστορικός)* Θεανώ Φωτίου (βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ)Συντονίζει η Λίνα Θεοδώρου (Red Notebook).

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Εγώ πυροβόλησα τον Άντι Γουόρχολ (Συνέχεια από το προηγούμενο) Η θέση της πολυθρόνας στη βεράντα μου το τέλμα, η προσήλωση σε παμπάλαια σχήματα το μονοπάτι ανθίζει σαν καινούργιο Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου Και το ’λεγε ο πατέρας μου: –Μάθε σκοποβολή φρόντιζε τον εαυτό σου, μη συνερίζεσαι τους πεθαμένους Μόνο τ’ αστέρια είναι αλεξίσφαιρα Με τέτοια όνειρα εκεί κάτω σίγουρα θα φας το κεφάλι σου

Κ.Κ.

∆

εν πρόκειται για την ηθοποιό και φεμινίστρια Βαλερί Σολάνας*, παρότι το όπλο της βρήκε το στόχο. άλλωστε κατόπιν εορτής γνωρίσαμε έργο και όνομα: Άντι Γουόρχολ… ∆εν αξιωθήκαμε καν το Μανχάταν, (ο Γούντυ Άλεν παραμένει η μόνη αναφορά μας). στα ’68 όταν οι άλλοι προετοιμάζαν το Γούντστοκ εμείς μόλις που πρωτοακούγαμε το «Περιβόλι του Τρελού» (στ’ όνομα ∆ιονύσης Σαββόπουλος) και βεβαίως όχι με την παγκοίνως γνωστή Συννεφούλα του που ποτέ δε μας άρεσε, αλλά με την καταλυτική για μας «θεία Μάρω». (Τη δική μας απλώς τη λέγαν Ρουμπίνη). Με κίνδυνο να κατηγορηθούμε γι’ αυστηρώς προσωπικές αναφορές και τόνο αυτοβιογραφικό παραμένουμε διατεθειμένοι να ολοκληρώσουμε παρακάμπτοντας τα όποια σχόλια δικαιολογημένα ή μη, παρελθόντα ή

μέλλοντα, βάσιμα (από ποιον και γιατί;) ή αβάσιμα (απέναντι σε τι και από πού και ως πού;) Ενδεχομένως να εγερθούν αντιρρήσεις σχετικές με τους συνειρμούς μας στη Σολάνας, το Μανχάταν, την Pop art του Γουόρχολ, τα κοινόβια, τους χίπις και τη θεία μας… ∆εν ήταν όμως αφορμή ο Κολωνός, (κοινός μας τόπος με τον Αντρέα, ή τον άλλον πρόωρα χαμένο Χρήστο), η Αρχελάου (όπου κάποτε γειτνιάζαμε προσωρινώς –αν μπορούμε να αντιδιαστείλουμε τον χρονικό προσδιορισμό στην υπό αίρεση μονιμότητά μας), τα υπερμεγέθη Macintosh που μας κόμπλαραν, (εμείς οι ταπεινοί τού φτωχοτάτου Classic που εγκαταλείψαμε ακουσίως, μαζί με την ποίησή μας εσαεί έξωθεν της Χείρωνος), ή ενός Powerbook (–δεύτερο χέρι)… ∆εν ήταν η απαλότητα της μουσικής (υπόκρουσης) και ο ανάλογος φωτισμός (ή μάλλον το κατάλληλο σκότος), τα πεδία (είκοσι δύο τον αριθμό ν’ ανοίγουν αντιστρόφως), το κάρβουνο, η ελευθερία του χώρου (σε αποχρώσεις γκρι και μαύρου), η λάσπη (και να σε πνίγει), τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια (και οι εγκαταλελειμμένοι άνθρωποι), οι άστεγες λαμαρίνες, ο απροσδιόριστος φόβος του μέλλοντος (που από καιρό διαρκεί σαν παρελθόν). Μα ειλικρινά γευτήκαμε γραμμές και σχήματα αλαλάζοντα, καμπύλες και ευθείες (οι περισσότερες) επισκιάζοντας –απ’ το μηδέν και πίσω πάλι στο άπειρο– τη γενετήσια ορμή ενός τριγωνικού αισθαντικού κατόπτρου (που κάποιοι θα εκλάβουν και ως άνθος)… Χαρήκαμε τη θάλασσα βουβή και εναγωνίως απαστράπτουσα, και υπεσχημένη

(άνευ αντικρίσματος). Τετράγωνα, ημικύκλια και τόξα έκτοτε, (όχι ουράνιοι εξορκισμοί νεφών κι υδάτων) αλλά φωτιές/φωνές ολόζωες ενός υγρού που ενώ προόρισται να καταπιεί σε, αφήνει για το τέλος έκπληξη καθοδηγώντας απαλά ως τη νιρβάνα που (αν δεν εκληφθεί ως ύβρις σε τέτοιες θρηνητικές εποχές), μπορεί να αποκληθεί και προοπτική ευτυχίας ενόψει απαστράπτοντος λειμώνος. Όντα θνησιγενή στο επίκεντρο να φθίνουν ενώ η θέση τους θα ήταν στο μηδέν κι ακόμα παρακάτω. Θα ζούμε εμείς; αναρωτήθηκα στην έξαψη, εάν ναι, πώς, πού και έως πότε άραγε; Αν όχι, τότε γιατί αφήνουμε να μας ξεφεύγει αυτό που θα μπορούσε να οριστεί μοναδική ανάμνηση; «Εγώ πυροβόλησα τον Άντι Γουάρχολ» τις μνήμες και τα συναισθήματά μου κι απόμεινα ολόμονος να τρέχω βράδια προς την έξοδο κινδύνου κυνηγημένος. Αναλύσεις που χάθηκαν σε μια λασπωμένη στροφή, σε τούνελ αγροικιών, σε νεκρά βλέφαρα ταινιών μη ομιλούντος (βωβού θα λέγαμε σήμερα) κινηματογράφου. σε διαρκή αποκαθήλωση ονείρων που αποκτούν πνοή κι υπόσταση οσάκις εξομοιώνονται με τα τετριμμένα, τα απλοϊκά και τα συνήθη. (Σαν τον «συνήθη τόπο εκτελέσεων» όπου συνετίζονταν οι αποκλίνοντες). Μοναξιά-μοναξιά-μοναξιά, σφυρίγματα τρένων κι ο κόμπος ολόγυρα ίδιος γραβάτα που σου φορέσαν άπαξ για επικήδειο. Το παλιό με το καινούριο του αιώνα να χάνονται στο μετέωρο πλατύσκαλο της απόφασης που διαβάζεται και ατολμία. Χάραξη χαραματιά και χάρακας μιας ιδιότυπης ακινησίας στο κενό. Ρίζα που μόλις να συσπάται, στά-

σιμα νερά ρέοντα λόγια άκαμπτα. Πολιτική ή ουσία της νύχτας; Το δάκρυ του μεσημεριού και κείνο θάνατος. Είσαι σε κίνηση είμαι σε ζωή –η εικόνα μου –εσύ που μάχεσαι εφήμερες καινούριες τάξεις, ακόμα και ερωτευμένα σιντριβάνια σε στάση. Μας ψιθυρίζει τα βράδια ο έναστρος υποβολέας του κ. Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου των νεανικών μας ορμών. Πόσα ονόματα σε ανώνυμα εγχάρακτα τόξα! Κι όμως για τα έργα και τις ημέρες μας ο λόγος, που φέτος τέλειωσαν νωρίς, πριν καν αρχίσουν… Πάντως, να ξέρετε: εγώ πυροβόλησα τον Άντι Γουόρχολ. Κώστας Κρεμμύδας mandragoras_magazine@yahoo.gr *Η απόπειρα από τη Βαλερί Σολάνας έγινε τρεις μέρες πριν τη δολοφονία του υποψήφιου για την προεδρία των ΗΠΑ γερουσιαστή Ρόμπερτ Κένεντι). **H ομορφιά των αδιεξόδων –μεταφορικά ή κυριολεκτικά– θα μπορούσε να είναι ο εναλλακτικός τίτλος αν επιχειρούσαμε να αποδελτιώσουμε την υποκειμενικότητα συναισθημάτων και οπτικής του καθενός μας, την πολυσημία του Περάσματος/Περάματος, την ασυνέχεια αλλά και τη συγγένεια Τσε Γκεβάρα, Βαγγέλη Κορακάκη, Αντρέα Παγουλάτου (αλφαβητική η παράθεση των ονομάτων). Και δεν είναι ανάγκη να ’σαι Αϊνστάιν για να αισθανθείς μέσα σου ρευστή την ηδονή της σχετικότητας.

ΑΦΡΟ∆ΙΧΤΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΟΧΘΗΣ Ίδρυμα Ωνάση, όπως είπαν οι υ0 Το πεύθυνοι της καμπάνια του, θέλησε

«να περάσει την ποίηση του Αλεξανδριανού στον ευρύτερο κόσμο, βάζοντας φράσεις, οι οποίες έχουν νοηματική αυτοτέλεια. – Επειδή όµως η νοηµατική αυτοτέλεια θα ήταν κουτσή αν παρέµεινε µόνο λογοτεχνική, έβαλαν και πολιτική νοηµατική. Σ’ ένα κατ’ εξοχήν πολιτικό ποίημα ο Καβάφης γεμάτος ειρωνεία για τους «πολιτικούς αναμορφωτές», για τους οποίους γράφει ότι «ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ δεν τους χρειαζόταν κανείς». – Ο ποιητής προς το τέλος του ποιήµατός τελειώνει τους «αναµορφωτές»: «Κι όταν, µε το καλό, τελειώσουνε την εργασία, κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτοµερώς, απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία µισθοδοσία, να δούµε τι αποµένει πια, µετά τόση δεινότητα χειρουργική». «Ίσως δεν έφτασεν ακόμη ο καιρός. Να μη βιαζόμεθα είναι επικίνδυνον πράγμα η βία». – Το Ίδρυµα Ωνάση αποµόνωσε την τελευταία φράση που πάει γάντι στην πολιτική συγκυρία, ρίχνοντας νερό στο µύλο του Πάγκαλου και του Χρ. Λαζαρίδη. Εκτός αν κάνει πονηρή αντίσταση στους τροικανούς. Όπως στη χούντα, για να σε στρέψει να διαβάσεις όλο το ποίημα και να εξεγερθείς. – Γιατί τελικά «τα πράγµατα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Αποικία, δεν µέν’ η ελάχιστη αµφιβολία». «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον».

G 1

– Ανάξιος της Αθήνας ποιών Ευάγγελε», όπως θα συµπλήρωνε και για τον έτερο κυβερνητικό Καππαδόκη. Από τα ποιήματα στα πεζά. Ο καταζητούμενος για λαθρεμπόριο όπλων Αν. Πάλλης, είχε στην έπαυλή του φτιάξει ολόκληρο μουσείο ναζιστικής υπερηφάνειας. – Σβάστικες, σηµαίες, στολές ναζί, αγάλµατα, φωτογραφίες του Χίτλερ. Το αμερικάνικο όνειρο στα καθ’ ημάς. Ο τύπος ξεκίνησε ως επαγγελματίας 5ετούς θητείας στην Αεροπορία. Μετά έπιασε την καλή. Έγινε οικονομικός σύμβουλος της Μονής Βατοπεδίου και φίλος του Εφραίμ. – Κατόπινµε τη βοήθεια της Θείας Χάρητος έφτιαξε εταιρία που ήθελε να πάρει έκταση προστατευόµενης φυσικής οµορφιάς 26.000 στρεµµάτων, από τη Μονή Τοπλού. Επειδή όμως στην ιστορία δεν μπορεί να απουσιάζει το σεξ, έστησε ροζ τηλέφωνα, μέσω Πράσινου Ακρωτη-

«Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Aποικία δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία, και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός, ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός να φέρουμε Πολιτικό Aναμορφωτή» (Από το ποίημα του Κ. Καβάφη «Εν μεγάλη Eλληνική αποικία, 200 π.X») ρίου, που ζημίωσε τον ΟΤΕ με 4,2 εκ. ευρώ. – Μετά τα πράγµατα έγιναν ακόµα πιο εύκολα. Το αµερικανικό όνειρο εις τριπλούν. Μαζί µε τον υπόδικο Ρέστη έγινε τραπεζίτης, στην FBB και µεγαλοµέτοχος του «Πρώτου Θέµατος», του Θ. Αναστασιάδη. Πάντως, αυτή η κυβέρνηση επενδύει σε σοβαρούς επενδυτές. – Ο υπουργός Παιδείας Αρβανιτόπουλος ανέθεσε την έκδοση σχολικού βιβλίου «υπέροχη Ελλάδα», στον Μπόµπολα µε µόνο 645.000 ευρώ. Πράγματι, υπέροχη η Ελλάδα.

6 7

– Η εταιρία «Ελληνικός Χρυσός», ανήκε αρχικώς στον Μπόµπολα, ο οποίος την πούλησε βγάζοντας µάνι µάνι 95 εκατ. Πάντως, δεν παν να κονομάνε από το κράτος, εξακολουθούν όμως να είναι βαλκάνιοι καπιταλιστές. – Ούτε µια χειρονοµία δωρεάς, για τα µάτια του κόσµου δεν κάνουν. Ενώ η «Ελληνικός Χρυσός» από τότε που έχασε την πλειοψηφία της ο Μπόμπολας δημοσίευσε ότι είναι χορηγός της Αστυνομίας. – «Βασικό µέρος της ανταποδοτικότητας καταλήγει στα Σώµατα Ασφαλείας, µε καύσηµα, ελαστικά, συντήρηση οχηµάτων», ανακοίνωσε. Ωραία και συγκινητική η πρωτοβουλία της. – Εκείνο που δεν κατάλαβα ακόµη είναι η λέξη ανταποδοτικότητα. Ανταποδοτικότητα σε σχέση µε τι; Με τα χηµικά, ξύλο µε γκλοµπς, τις µαζικές και αλά Αλ Καπόνε συλλήψεις και τις παραποµπές για κακούργηµα κατοίκων της Ιερισσού; Λίγα δίνει.

8 9 1

– Μόνο για τη χαριστική παραχώρηση των 15 εκατ. που έκανε το κράτος στην εταιρία, καταδικάστηκε η Ελλάδα να πληρώσει τσουχτερό πρόστιµο. Ενώ ο Βαρδινογιάννης ενεργεί ως άραβας πρίγκηψ. Αφιλοκερδώς. – Προσφέρει όλα τα καύσιµα για αερο-

]

πλάνα και κανόνια για τη στρατιωτική παρέλαση της Θεσσαλονίκης. Σε ανταπόδοση ευχαριστιών προς την οικογένεια Βαρδινογιάννη οι στρατιώτες θα τραγουδούν το γνωστό εμβατήριο, μεταλλαγμένο λιγάκι. – «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, δε τη σκιάζει φοβέρα καµιά, µόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει, γιατί έχει την Motor Oil κοντά». Εντάξει, μπορεί ο Αβραμόπουλος να θέλει παρελάσεις αλλά από τότε που ως «κύριος κανένας» κατατρόπωσε τον Πάγκαλο, όλο το ψαροχώρι είναι μαζί του. – Τουλάχιστον είναι ένας αστός, όχι όπως άλλοι που τους παριστάνουν αλλά στην καλύτερη είναι νεόπλουτοι µε σφραγίδα µικροαστού. Έχουμε και ένα ακόμα λόγο να είμαστε μαζί του. Φωτογράφισε τον Βενιζέλο για το σκάνδαλο των υποβρυχίων, λέγοντας ότι «αν δεν είχαν λειτουργήσει κάποιοι κάποτε υποβρυχίως δε θα είχε προκύψει το πρόβλημα». – Βρε µανία οι πασόκοι µε τα υποβρύχια. Το ένα γέρνει, το άλλο είναι χτυπηµένο στην πλώρη, το τρίτο πιθανόν να ρίξει τορπίλες στην ενότητα της συγκυβέρνησης. Το λέει και το τραγούδι του Ναυτικού.

, m

– «Να του κολλήσω µια τορπίλα, το έταξα στην Παναγιά, και τα καράβια τ’ άλλα να βουλιάξω κάτω στα βαθιά νερά». Μπορεί να τραγουδήσουν στον Βενιζέλο και λιγότερα αιμοβόρικα τραγούδια, όπως από την ταινία «Η Αλίκη στο Ναυτικό». – «Τράβα µπρος, κι όσα έρθουν και όσα πάνε, τράβα µπρος, και του κεφαλιού σου κάνε». «Ο Βενιζέλος, που έχει χάρισμα στη φωνή, αλλά και στρατηγική στο κεφάλι, θα απαντήσει πονηρά «έχω ένα μυστικό κρυμμένο στης καρδιάς τα βάθη, κανείς δε θα το μάθει και ποτέ δε θα το πω». – Μπορεί να χλευάζουµε µε τραγούδια και εµβατήρια τη συγκυβέρνηση, τη ραψωδία όµως τη γράφουν οι «58».

να μην ασχολήθηκαν στη διαcΜπορεί κήρυξη για την ενότητα της κεντροα-

ριστεράς με την εξαθλίωση, τις απολύσεις, την αστυνομική βία, τον κυβερνητικό ρατσισμό, τη φοροδιαφυγή, αλλά δυναμώνουν με τρομερούς ρυθμούς. – Πέρσι τον Ιούνιο ήταν 32. ∆εν µπορεί να υπογράψει ένας, ο Στουρνάρας, γιατί έγινε έκτοτε υπουργός και εποµένως έχουµε 31, που προχθές έγιναν 58 συν 2 που υπέγραψαν µε καθυστέρηση. * Ούτε ο ρυθμός της ανεργίας των νέων να ήταν. Μιλάμε δηλαδή για αύξηση 99%. – Τελικά ποιος αριστερός απ’ αυτούς είναι ο Κάρολος της Αγγλίας. * Μπορεί να τσαντίστηκε γιατί η μητέρα του Ελισάβετ θα παραδώσει το θρόνο στο γιο του και όχι στον ίδιο, αλλά από τις κοινωνικές συνθήκες διαμορφώνονται οι συνειδήσεις. ∆ήλωσε, και µάλιστα οι «Τάιµς» το είχαν πρώτο θέµα, ότι «Το Σίτι του Λονδίνου είναι ακατάλληλο για να προστατεύσει τις συντάξεις µας». Γεράσιμος ο Αλιεύς alieys@hotmail.gr Η στήλη εύχεται στον Κων/νο Μητσοτάκη που µπήκε στο 95ο έτος της ηλικίας του να µην τα εκατοστήσει απλώς. Έχουµε ανάγκη να τα ξεπεράσει. Μας δείχνει το σωστό νεοφιλελεύθερο δρόµο.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε. Ακαδημίας 62, 5ος όροφος, Αθήνα 106 79 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702 3619513 - 3619514 FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 140 • Kύπρος: 240 • Ευρώπη: 240 • Λοιπός κόσμος: 240 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: A’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Όλοι είδαµε το τυρί. Τη φάκα;

Του ΑΝ∆ΡΕΑ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ από την «Καθημερινή»

Η επίθεση του Αντ. Σαμαρά κατά του ΣυΡιζΑ, με κύριο θέμα την… τρομοκρατία απεδείχθη τουλάχιστον άσφαιρη. Η Ν∆ αποδέχθηκε τροπολογίες των «τρομοκρατών του άλλου άκρου» και συναίνεση στο νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Η συναίνεση αυτή, που όπως φαίνεται μπορεί να αποτελέσει προάγγελο και άλλων συγκλίσεων, απαντά και στις κατηγορίες περί «τρομοκρατικού τόξου» - στη Marfin και τις Σκουριές. Η Ν∆ συναίνεσε πολιτικά με τους τρομοκράτες του ΣυΡιζΑ, αν και δεν της είναι απαραίτητοι οι 72 ψήφοι που διαθέτουν, εκτιμώντας ότι μπορεί να τον εκθέσει πολιτικά τοποθετώντας τον τεχνηέντως πλάι στη Ν∆, το ΠαΣοΚ και τη ∆ημΑρ, και απέναντι στους εν δυνάμει συμμάχους του. Αυτή η κίνηση, προφανώς, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι υιοθετείς και την μνημονιακή πολιτική της λιτότητας, γεγονός, όμως, που πρέπει να φροντίσεις να γίνει κατανοητό από τους πολίτες. Οι όποιες συγκλίσεις, πάντως, ακόμα και με τη Ν∆, δεν σημαίνουν ότι απεμπολούμε το δικαίωμά μας σε τροπολογίες που εκτιμούμε ότι εξασφαλίζουν τη δημοκρατική λειτουργία της χώρας και ότι οι νόμοι δεν θα στραφούν ενάντια στους κοινωνικούς αγώνες και ιδιαίτερα των εργαζομένων. Οπως μπορεί να συμβεί με την αναφορά στο άρθρο 187Α του Ποινικού Κώδικα, που πρέπει να απαλειφθεί. Θ. Μιχ.

ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ… ΤΡΟΪΚΑΣ!

Αρχίστε την επανάσταση χωρίς εμένα Το Μαξίμου ήθελε το νέο πακέτο βοηθείας από την τρόικα και πολιτική στήριξη να δίνει στην σημερινή κυβέρνηση και φανερά μέτρα να μην περιλαμβάνει. Παράλληλα, να της επιτρέπει και προσφυγή σε πρόωρες κάλπες, αν Βρυξέλλες και Αθήνα έκριναν ότι σίγουρα υπερτερούν N∆ και ΠΑΣΟΚ. Τα όνειρα, όμως, βούλιαξαν κάτω από τους κυματισμούς που δημιουργεί η πολιτική των μνημονίων, η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών στην Ευρώπη και η οικονομική κρίση που φαίνεται να επανέρχεται.

ε προσωπικό τηλεφώνημα προς τους εκδότες ο Αντ. Σαμαράς τους ζήτησε να χαμηλώσουν οι τόνοι της… αντίστασης απέναντι στην τρόικα –μάλλον κατ’ απαίτηση των Βρυξελλών. Παράλληλα, το Μαξίμου, που κρατούσε ανοιχτό το θέμα των πρόωρων εκλογών – το έθεσε και δημοσίως ο Αδ. Γεωργιάδης λέγοντας στον Σκάι ότι «εάν η τρόικα ζητήσει νέα οριζόντια μέτρα, τότε πρέπει να αποφασίσει ο λαός με εκλογές», έσπευσε να το διαψεύσει την Παρασκευή, ενώ αντίστοιχες διαβεβαιώσεις έδωσε και ο Αντ. Σαμαράς στον Ευ. Βενιζέλο, μετά το επεισόδιο που είχε ο τελευταίος με τον ∆. Αβραμόπουλο. Το ΠαΣοΚ είναι κατηγορηματικά αντίθετο σε πρόωρες κάλπες, καθώς ευελπιστεί ότι στο μέλλον θα ανακοπεί η πτωτική του πορεία. «Μπαμπούλας» ο ΣυΡιζΑ Το Μαξίμου διακινούσε τις πρόωρες εκλογές ως μήνυμα προς τους δανειστές μέσα από συνεχείς δηλώσεις των Αντ. Σαμαρά, Ευ. Βενιζέλου και Γ. Στουρνάρα ότι «δεν υπάρχουν νέα οριζόντια μέτρα». Στη δήθεν «ξαφνική» απαίτηση της τρόικας το Μαξίμου απάντησε ότι νέα οριζόντια μέτρα σημαίνουν

εκλογές και κυβέρνηση ΣυΡιζΑ, ενώ υπήρξε και η επισήμανση ότι αυτή η Βουλή δεν αντέχει να ψηφίσει νέα μέτρα –ήδη υπάρχει «αντάρτικό» βουλευτών, γιατί, όπως λένε, δεν θα μπορούν να κυκλοφορήσουν στις περιφέρειές τους. Ωστόσο, το χρηματοδοτικό κενό των 2 έως 3 δισ. ευρώ για το 2014 είναι πραγματικό και πρέπει να καλυφθεί εκ των προτέρων –στον προϋπολογισμό που ψηφίζεται τον ∆εκέμβριο. Ο Γ. Στουρνάρας, μάλιστα, που αναφέρεται στην κυβέρνηση ως το «τέταρτο μέλος της τρόικας», βγήκε στο βουνό δηλώνοντας ότι «δεν θα δεχθούμε απόψεις που υποτιμούν τις προσπάθειές του ελληνικού λαού». Τι, όμως, συνέβη πραγματικά και ο Αντ. Σαμαράς αναγκάστηκε να ξεκινήσει την «αντίσταση»; Αρκούσαν δύο – τρείς αναφορές σε φιλικά μέσα ενημέρωσης;[1] Ή πίστεψε ότι η διαμάχη ∆ΝΤ – ΕΚΤ αποτελούσε θαυμάσια ευκαιρία για αναπροσανατολισμό των στρατηγικών του; Η αλήθεια είναι ότι τα όποια νέα μέτρα θέτουν σε ευθεία αμφισβήτηση το success story του, μαζί και το πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ καθίστανται απαγορευτικά για την ανάπτυξη που ευαγγελίζεται το Μαξίμου -εκθέσεις Alpha Bank και Eurobank υποστηρίζουν, στηρίζοντας την κυβέρνηση, ότι δεν θα υπάρξει ανάπτυξη το 2014 με νέα μέτρα. Το ΙΟΒΕ, πάντως, χωρίς μέτρα προβλέπει μηδενική ύφεση όχι όμως και ανάπτυξη για το 2014. Η διπλή, μάλιστα, επίθεση που εξαπέλυσε ο Αντ. Σαμαράς, προσπαθώντας να αξιοποιήσει πλαστά οικονομικά αποτελέσματα, με στόχο κυρίως τον ΣυΡιζΑ, αλλά και τον επαναπατρισμό ψηφοφόρων από τη Χρυσή Αυγή, ήταν βέβαιο ότι δεν θα μπορούσε να αποδώσει αν δεν είχε τις «πλάτες» της τρόικας. Αποδείχθηκε ότι δεν τις είχε -και για εσωτερικούς λόγους της τρόικας. Ο Κ. Μητσοτάκη, πάντως, που έκλεισε χθες τα 95 [κυνηγώντας από κοντά τη μητέρα του δικού μας

που πλησιάζει τα 105!], πιστεύει ότι «οι Ευρωπαίοι στο τέλος θα πράξουν το χρέος τους» και προτείνει στους Ελληνες να «σφίξουν άλλη μια φορά τα δόντια»!... Ανοιχτά μέτωπα Όμως οι «ασκήσεις αποφασιστικότητας προκαλούν εντάσεις και εάν δεν οδηγήσουν σύντομα σε εκλογές, θα χάσουν τη φαντασμαγορία και τη δυναμική τους», γράφει ο Κ. Ιορδανίδης στην Καθημερινή [17.10.13], και αυτό φαίνεται ότι βιώνουμε σήμερα. ∆εν έγινε άλλωστε ποτέ πιστευτό από την κοινωνία ότι οι επί τρία χρόνια ένθερμοι υποστηρικτές των μνημονίων έγιναν και πάλι, μέσα σε μια νύχτα, αντιμνημονιακοί! Η αναδίπλωση, βέβαια, του Μαξίμου δεν απομακρύνει και τις πρόωρες εκλογές, καθώς η οικονομία δεν βγαίνει, ενώ πολλά εξαρτώνται και από την πίεση που θα ασκήσει η τρόικα. Πέρα από τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της υποδόσης του 1 δισ. ευρώ [αμυντικές βιομηχανίες και ΛΑΡΚΟ, διαθεσιμότητα δημοσίων υπαλλήλων, ρύθμιση χρεών του δημοσίου προς ΕΥ∆ΑΠ - ΕΥΑΘ], που έθεσε μετ’ επιτάσεως σε Αντ. Σαμαρά και Γ. Στουρνάρα και ο πρόεδρος του Euro Working Group Τόμας Βίζερ, οι Ευρωπαίοι μετέθεσαν τη ρύθμιση του χρέους για μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου και αφού πιστοποιηθεί, τον Απρίλιο του 2014, από την Eurostat το πρωτογενές πλεόνασμα. Η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών, που εκφράζονται και μέσα από ακροδεξιά κόμματα, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες [Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, κ.λπ.] οδήγησε στην αναβολή των αποφάσεων. ∆εν ρισκάρουν νέες αντιδράσεις και ψήφους προς την ακροδεξιά, λόγω μιας νέας βοήθειας προς την Ελλάδα και γενικότερα προς τον Νότο, γεγονός που στερεί από τον Αντ. Σαμαρά «πολιτικές ανάσες».

Παράλληλα, η άρνηση της ΕΚΤ να μετατεθεί χρονικά η λήξη ομολόγων [ANFA’s] που κατέχουν κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης, δημιουργει ασφυξία σε Αντ. Σαμαρά και Ευ. Βενιζέλο. Οι ευρωπαίοι βλέπουν νέο μνημόνιο ή επέκταση του υφιστάμενου ακυρώνοντας, ουσιαστικά, τα πολιτικά σχέδια του Μαξίμου. Ο Αντ. Σαμαράς ήθελε άμεσα μια απόφαση για το χρέος, τα όποια νέα μέτρα να μην αποτυπωθούν στον προϋπολογισμό του 2014, αλλά να συμφωνηθούν ατύπως και να εφαρμοστούν μετά τις ευρωεκλογές, καθώς και τη δυνατότητα έκδοσης εντόκων γραμματίων τα οποία θα καταθέτουν στην ΕΚΤ οι ελληνικές τράπεζες που θα τα αγόραζαν προκειμένου να έχουν ρευστότητα. Θα ήταν τα δυνατά χαρτιά του Αντ. Σαμαρά σε κάθε εκλογική διαδικασία –ακόμα και στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Ναυάγιο στον Σκαραμαγκά Ο ασφυκτικός κλοιός στο Μαξίμου ενισχύεται από το «θερμό» επεισόδιο μεταξύ του ∆. Αβραμόπουλου και του Ευ. Βενιζέλου για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Η πρόταση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής της Βουλής που θα καταθέσει ο ΣυΡιζΑ, είναι δυνατόν να μετατραπεί σε οξύτατο εσωκομματικό πρόβλημα της Ν∆, να οδηγήσει τις σχέσεις των δύο κυβερνητικών εταίρων στα όρια και να προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς στο ήδη παραπαίον ΠαΣοΚ –το αν ο ∆. Αβραμόπουλος ονειρεύεται την Προεδρία της ∆ημοκρατίας το 2015, θέλει να προφυλάξει τα νώτα του από μια ιστορία που τουλάχιστον «βρωμάει» ή να γίνει πρωθυπουργός σε μια κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, είναι άλλης τάξης πρόβλημα. Ήδη, πάντως, ο υπουργός Άμυνας δέχθηκε τα πυρά του συγκροτήματος. Ο Μικροπολιτικός [Νέα, 19.10.13] κάτω από τον τίτλο «κουίζ» ερωτά «ποιος υπουργός της κυβέρνησης έχει βαφτίσει το

παιδί του καταζητούμενου Αναστάσιου Πάλλη; Για να σας βοηθήσω είναι πρώτος στο ντύσιμο και στις παρελάσεις», φωτογραφίζοντας πλήρως τον ∆. Αβραμόπουλο. Για να συσταθεί, πάντως, εξεταστική επιτροπή απαιτούνται 120 ψήφοι –τα δύο πέμπτα της Βουλής. Ο ΣυΡιζΑ διαθέτει 72 βουλευτές και τυχόν υπερψήφισή της σημαίνει ότι ψήφισαν «ναι» και βουλευτές του κυβερνητικού συνασπισμού. Ακόμα και διαρροές, όμως, να υπάρξουν από πλευράς Ν∆, δημιουργείται πολιτικό πρόβλημα, ανεξάρτητα αν ήδη ο Αντ. Σαμαράς έσπευσε να διαβεβαιώσει τον Ευ. Βενιζέλο ότι τόσο ο ίδιος όσο και το κόμμα του θα στηρίξουν πλήρως τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ. Στη Χαριλάου Τρικούπη, πάντως, προβληματίζονται σοβαρά για την ανοχή που έχουν επιδείξει απέναντι στη Ν∆ και επισημαίνουν ότι η πολιτική τους επιβίωση απαιτεί διαφοροποίηση. Ίδωμεν. Στα προβλήματα, πάντως, που συσσωρεύονται πάνω από το Μαξίμου, ας συνυπολογιστεί και η δημόσια αμφισβήτηση του Αντ. Σαμαρά από τους καραμανλικούς. Θόδωρος Μιχόπουλος 1. Στ. Ψυχάρης: «Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την χώρα: η τρόικα, αγριότερη παρά ποτέ και πολλαπλώς ύποπτη […] Η πολιτική που επιβάλλεται τώρα περιορίζει και καταδικάζει τη χώρα σε ατέλειωτη μιζέρια και μπορεί να την οδηγήσει σε κοινωνική έκρηξη», ενώ η Καθημερινή (13.10.13) σημείωνε ότι «όλη αυτή η κατάσταση αποσταθεροποιεί τη χώρα σε μια κρίσιμη στιγμή […] Είναι ανάγκη να πέσουν οι τόνοι στην πολιτική σκηνή και να σταματήσουν οι καταστροφικές έριδες, οι οποίες λειτουργούν διαλυτικά για την κυβέρνηση»].

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

TA ΛΑΘΡΑΙΑ

“

Του Νίκου Τσαγκρή

ν είσαι δημοσιογράφος –ή επιστήμων ή καλλιτέχνης απ’ αυτούς που αρέσκονται στη δημοσιολογία και τρέφονται, πραγματικά ή μεταφορικά, απ’ αυτήν– και αρχίσεις να συναναστρέφεσαι πολιτικούς και εκδότες, να συχνάζεις στα στέκια τους, να ζυμώνεσαι μαζί τους, να προσεγγίζεις τα πολιτικά πράγματα με τον τρόπο που τα προσεγγίζουν αυτοί, με την ελαφρότητα, δηλαδή, και την αλαζονεία, και τον κυνισμό, και την πολιτική ανευθυνότητα, εν τέλει, του σύγχρονου Έλληνα (και Ευρωπαίου, υποθέτω) επαγγελματία πολιτικού και εκδότη –που δεν είναι εκδότης, εργολάβος είναι– τότε… Τότε, το πιθανότερο είναι να χάσεις την επαφή σου με την πεμπτουσία της Πολιτικής (την αέναη ανθρώπινη δράση για την αριστοτελική «αγαθή κοινωνία» στην εξέλιξή της) και να αρχίσεις να μοιάζεις με τους σύγχρονους Έλληνες (και τους Ευρωπαίους, υποθέτω) επαγγελματίες πολιτικούς: να ασκείσαι κι εσύ, όπως εκείνοι, στην επεξεργασία παραπολιτικών στοιχείων που συνθέτουν μικροπολιτικά σενάρια τόνωσης και επιβίωσης του συστήματος που σε βολεύει. Σενάρια που καταλήγουν στα δελτία των οκτώ ως πολιτικές εξελίξεις. Να κάνεις, εν τέλει, ό,τι κάνουν οι πολιτικοί. Κι ας είσαι δημοσιογράφος, επιστήμων ή καλλιτέχνης. *** Ένα τέτοιο σενάριο, γραμμένο και υπογεγραμμένο από 57 άτομα, που έτσι, γενικά και αόριστα, χαρακτηρίζονται (από τους χρήστες του σεναρίου) ως «προσωπικότητες», είδε, προ ημερών, το φως της δημοσιότητας. Τιτλοφορήθηκε (από τους χρήστες του πάλι) «Μανιφέστο για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς», αλλά τίποτε πολιτικά ουσιαστικό, τίποτε κοινωνικά χρήσιμο, τίποτε αισθηματικά αληθινό δεν περιείχε· πέραν ενός χαρακτηρισμού που αποκαλύπτει το τυφλό πάθος των σεναριογράφων για τον ΣΥΡΙΖΑ: η πρόσκληση για συνεργασία αφορά όλες εκείνες τις συλλογικές μορφές και τους πολίτες που δεν αναγνωρίζονται στη ∆εξιά (σ.σ. η δεξιά χωρίς κανέναν χαρακτηρισμό) και στη νεοκομμουνιστική - εθνολαϊκιστική Αριστερά. Κατά τα λοιπά, το σενάριο που ονομάστηκε «Μανιφέστο για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς », σύμφωνα και με τις πολιτικές επιστήμες, δεν υπάρχει: «υπάρχει η ∆εξιά και η Αριστερά. Το (σ. σ. εξαιρετικά… ερωτεύσιμο, για τους πολιτικούς) Κέντρο, δεν είναι παρά το μηδέν της πολιτικής. Μια θεωρητική κατασκευή που, στην πράξη, μεταβάλλεται σε καμουφλάζ πότε της ∆εξιάς για να πλασάρεται ως «κεντροδεξιά και πότε της Αριστεράς για να πλασάρεται ως κεντροαριστερά».* *** Ωστόσο, εάν διαβαστεί σημειολογικά (και όχι μόνον), το «μανιφέστο για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς» αποκτά εξαιρετικό ενδιαφέρον. Τότε δικαιούμεθα να «διαβάσουμε» και τα εξής: - Οι «νταβατζήδες» της πολιτικής και της ενημέρωσης (με την καραμανλική διάλεκτο) έχουν πια τεράστιο πρόβλημα με τον Ευάγγελο Βενιζέλο που, λόγω της σκιώδους, υπό τον Σαμαρά, παρουσίας του –προκειμένου να τη βγάλει καθαρή– χάνει τον έλεγχο ακόμα και του ισχνότερου ΠΑΣΟΚ όλων των εποχών. Και βέβαια τον έλεγχο του μεσαίου χώρου, τον οποίο - όπως λένε – αφήνει να «λυμαίνεται» ο ΣΥΡΙΖΑ. - Οι «νταβατζήδες της πολιτικής και της ενημέρωσης» υιοθέτησαν και προέβαλαν με πρωτοφανή «ταρατατζούμ», από τα ιδιόκτητα μέσα τους (βλέπε φωτογραφία), το «μανιφέστο για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς», ένα κειμενάκι που, υπό τις συνήθεις δημοσιογραφικές συνθήκες, θα ήταν ένα μονόστηλο. Άντε, ένα διστηλάκι, με φωτογραφία της φίλης μου της Σώτης, που είναι και ευπώλητη. Εν τέλει, το «μανιφέστο για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς» διαβάζεται σαν μια τελευταία, απεγνωσμένη (πιασμένη απ’ τα μαλλιά, που λέμε) απόπειρα των «νταβατζήδων» και 57 παρατρεχαμένών τους… «προσωπικοτήτων», να δώσουν «εκσυγχρονιστική» πνοή στο θνήσκον ΠΑΣΟΚ με τη συνδρομή των Σημιτικών ζόμπι. Να συντηρήσουν ένα «κεντροαριστερό» συγκυβερνητικό ανάχωμα στον επερχόμενο ΣΥΡΙΖΑ… * Μικρή πολιτική εγκυκλοπαίδεια, «Εκδόσεις 70»

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Το «μανιφέστο» για την κεντροαριστερά έχει και «νταβατζήδες»

Ζητούν από τους καλούμενους να συμμετάσχουν στην ανασυγκρότηση του κατ’ ευφημισμόν «κεντροαριστερού χώρου» να συναινέσουν σε μια πράξη εξαπάτησης και πολιτικού αμοραλισμού, η οποία συμβαίνει να είναι και η ιδρυτική της ανασυγκροτητικής διαδικασίας.

Ο πολιτικός αμοραλισμός στην «έκκληση των 58» * Η μεταμοντέρα εξαφάνιση της διάκρισης συμπολίτευση/αντιπολίτευση

νωρίζω και προσωπικά αρκετούς από αυτούς που υπογράφουν την «έκκληση των 58» και για ορισμένους ομολογώ ότι δεν περίμενα πως θα έβαζαν την υπογραφή τους κάτω από ένα τουλάχιστον προβληματικό από την άποψη της πολιτικής ηθικής κείμενο, το οποίο ευνοεί τον πολιτικό αμοραλισμό, παρότι ισχυρίζεται ότι στηρίζεται «στη βάση αξιών». ∆εν ξέρω αν το πρόσεξαν, πάντως όφειλαν να διυλίσουν τον κώνωπα για να μην καταπιούν την κάμηλο: με την έκκλησή τους καλούν τη ∆ΗΜΑΡ να συμμετάσχει «τώρα, σύντομα», «στους επόμενους μήνες» σε έναν «κοινό πολιτικό φορέα που θα στεγάσει όλους» (συνεπώς και το ΠΑΣΟΚ) και θα λειτουργήσει σαν «κέντρο κοινών επεξεργασιών(...) με προτεραιότητα τις ευρωεκλογές και τις δημοτικές εκλογές». Τι ζητούν από τη ∆ΗΜΑΡ Καλούν, δηλαδή, ένα κόμμα που έχει αποφασίσει μετά γνώσεως να επιλέξει τελικά τη θέση της αντιπολίτευσης, να συμπράξει εκλογικά στις ευρωεκλογές και τις δημοτικές με ένα άλλο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, που έχει επιλέξει να συγκυβερνά με τη Ν∆, την πιο δεξιά ∆εξιά των τελευταίων ετών. Και την καλούν να το κάνει χωρίς να θέσει ζήτημα συμμετοχής του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση Σαμαρά, ούτε να απαιτούν από το ΠΑΣΟΚ να επανεξετάσει τη θέση του, ή, έστω, να ζητούν από τη ∆ΗΜΑΡ να επιστρέψει στην τριμερή συγκυβέρνηση που μόλις εγκατέλειψε. Ζητούν, δηλαδή, από τους καλούμενους να συμμετάσχουν στην ανασυγκρότηση του κατ’ ευφημισμόν «κεντροαριστερού χώρου» να συναινέσουν σε μια πράξη εξαπάτησης και πολιτικού αμοραλισμού, η οποία συμβαίνει να είναι και η ιδρυτική της ανασυγκροτητικής διαδικασίας. Πρόκειται, πράγματι, για νέα ήθη, που διαπνέονται από «έναν ευρωπαϊσμό όχι μόνο προοδευτικό, αλλά και λαϊκό»... Αλλά η εξαπάτηση και ο αμοραλι-

σμός δεν αφορούν μόνο ένα κόμμα, το οποίο καλείται να γίνει συνεργός. Αφορούν και το νοήμον κοινό στο οποίο τελικά απευθύνεται η έκκληση. ∆ιότι, ενώ η πρωτοβουλία υποτίθεται ότι είναι «όλων εκείνων που δεν αναγνωρίζονται ούτε στη δεξιά ούτε στη νεοκομμουνιστικήεθνικολαϊκιστική αριστερά», καλούνται να μετάσχουν σ’ αυτή και να τη στηρίξουν πολίτες, οι οποίοι γνωρίζουν, ή όφειλαν να γνωρίζουν, ότι οι πρωτεργάτες του εγχειρήματος «αναγνωρίζονται» μια χαρά στην κυβερνητική συνεργασία με τη δεξιά του κ. Σαμαρά, ωστόσο βγάζουν φλύκταινες μόλις το βλέμμα τους πέσει στη «νεοκομμουνιστική-εθνικολαικιστική» αριστερά (διάβαζε ΣΥΡΙΖΑ). Μόνη «σταθερά» ο Σαμαράς Κάποιος επιπόλαιος αναγνώστης της «έκκλησης των 58» θα μπορούσε να πει ότι υπερβάλλουμε εγκαλώντας για πολιτικό αμοραλισμό τους συντάκτες της. ∆υστυχώς, το κείμενο είναι σαφέστατο: «H σύγκλιση (του «κεντροαριστερού χώρου») πρέπει να γίνει με τρόπο που να διασφαλίζει την πολιτική σταθερότητα». Υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι, αποκλειομένης της «νεοκομμουνιστικής αριστεράς», η μόνη «σταθερότητα» που απομένει είναι εκείνη που στηρίζεται στις...στέρεες βάσεις της δεξιάς του κ. Σαμαρά; Κοντά στο νου κι η γνώση, λοιπόν, ότι στις ευρωεκλογές και στις δημοτικές του 2014 οι συντάκτες της έκκλησης θα καλούν τον κόσμο να ψηφίσει τους συνδυασμούς συνεργασίας πολιτικών της συμπολίτευσης με πολιτικούς της αντιπολίτευσης. ∆ηλαδή, δυνάμεων που, ταυτόχρονα, συμφωνούν και διαφωνούν με την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική, που δεν είναι άλλη από την πολιτική των μνημονίων (του πιο ολοκληρωμένου πολιτικού σχεδίου που είχαμε ποτέ στην Ελλάδα, κατά τον κ. Στουρνάρα, του σχεδίου που, αν δεν μας το είχαν επιβάλει, θα έπρεπε να το είχαμε επινοήσει εμείς οι ίδιοι, κατά την ηγεσία τού ΠΑΣΟΚ).

Τα μνημόνια δεν πεθαίνουν από φυσικό θάνατο Γι’ αυτό και βιάζονται οι συντάκτες της έκκλησης να ξεμπερδέψουν – κατά φαντασίαν – με τα μνημόνια: «Η εποχή των μνημονίων φαίνεται να φτάνει στο τέλος της(...) Η πολιτική δραστηριότητα δεν θα περιορίζεται στην αντίθεση μνημόνιο-αντιμνημόνιο». Θαυμάστε με πόση προθυμία επαναλαμβάνουν –γιατί τους βολεύει- το μύθο του κ. Σαμαρά, ότι το 2014 βγαίνουμε από τα μνημόνια. Ακόμα κι αν ήταν έτσι όμως, το στίγμα που θα άφηνε πίσω της, πάνω στην κοινωνία, την οικονομία και την πολιτική, αυτή η «έξοδος», θα χρειαζόταν πολύ μεγάλη προσπάθεια και χρόνος για να εξαλειφθεί. Και, κυρίως, θα απαιτούσε μια σταθερή πολιτική αναίρεσης των επιπτώσεων των μνημονίων. ∆ηλαδή μια πολιτική και πάλι αντιμνημονιακή, όσο κι αν ενοχλεί ορισμένους ο όρος. Ακόμα και ένα μεταμνημονιακό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης και κοινωνικής αναγέννησης θα είχε αναγκαστικά στοιχεία αντίθεσης με την πολιτική που επέβαλαν τα μνημόνια σημαδεύοντας την οικονομία και την κοινωνία. ∆υστυχώς γι’ αυτούς, όσοι πίστεψαν στη μνημονιακή πολιτική ή όσοι θεώρησαν άσκοπο ή ποταπό να αντιπαρατεθούν σ’ αυτή, δεν θα μπορέσουν να απαλλαγούν τόσο εύκολα από τις ερινύες των μνημονίων. Είναι αλήθεια ότι η πολιτική δραστηριότητα δεν μπορεί, ούτε σήμερα ούτε αύριο να περιορίζεται στην αντίθεση μνημόνιο-αντιμνημόνιο, ωστόσο είναι βέβαιο ότι θα επικαθορίζει για πολύ ακόμα σχεδόν όλες τις πτυχές της. Κι αν νομίζουν κάποιοι ότι με τις πολιτικά αμοραλιστικές ντρίπλες τους μπορούν να τη συγκαλύψουν με λευκούς πολιτικούς γάμους στις ευρωεκλογές και τις δημοτικές του 2014, μάλλον θα ανακαλύψουν γρήγορα ότι απατώνται οικτρά. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

“

Το αδύναμο σημείο της έκκλησηςπρόσκλησης των 58 δεν είναι ούτε η ρηχή κριτική που ασκεί στην Αριστερά ούτε οι προτάσεις που κονταροχτυπιούνται με την πραγματικότητα. Είναι ότι ο κοινωνικός χώρος στον οποίο θέλουν να απευθυνθούν δεν υπάρχει. Τον συνέθλιψε η πολιτική του παλιού, φαύλου δικομματισμού και η τετραετία των μνημονίων του έδωσε τη χαριστική βολή.

Πώς επαναθεμελιώνεται αυτό που δεν υπήρξε; * Με αφορμή το «κείμενο των 58» και το λόγο περί «κεντροαριστεράς»

χουν ήδη γραφτεί πολλά για το λεγόμενο «κείμενο των 58». Η υποδοχή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ενθουσιώδης, μάλλον επικριτική ή έστω επιφυλακτική, ακόμα και από ανθρώπους που ακόμα προσβλέπουν στην ανασυγκρότηση αυτού του χώρου, του λεγόμενου της «Κεντροαριστεράς», ο οποίος ωστόσο δεν συγκροτήθηκε ποτέ. Ας θυμηθούμε ότι «Κεντροαριστερά» στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκε η ομάδα του Ανδρέα Παπανδρέου στην προδικτατορική Ένωση Κέντρου και στην Ιταλία η κυβερνητική συμμαχία των Χριστιανοδημοκρατών, Σοσιαλιστών και Σοσιαλδημοκρατών, δηλαδή η φαυλοκρατία που κατέρρευσε με την επιχείρηση «Καθαρά Χέρια» και τα κόμματα που την αποτελούσαν διαλύθηκαν, ενώ ηγετικά τους στελέχη οδηγήθηκαν στο δικαστήριο ή διέφυγαν στο εξωτερικό. ∆εν θέλω εδώ να μιλήσω για αναλογίες· στη μεταδικτατορική Ελλάδα, «Κεντροαριστερά» ήταν η επιδίωξη του ΠΑΣΟΚ να προσεταιριστεί τμήμα της Αριστεράς, του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού αρχικά, του ΚΚΕ και του Συνασπισμού αργότερα. Τα αποτελέσματα αυτής της επιχείρησης ήταν ισχνά, άρκεσαν όμως για να διχάσουν και να αποδυναμώσουν κυρίως τον Συνασπισμό και για να εξασφαλίσουν λίγες, αλλά κρίσιμες ψήφους για το ΠΑΣΟΚ. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις υπογραφές λίγων δεκάδων πρώην αληθινών ή και μη αληθινών στελεχών της Αριστεράς που εμφανίζονταν (οι ίδιες πάντα!) πριν από εκλογές σε κείμενα υποστήριξης του ΠΑΣΟΚ. «Νέα σοσιαλδημοκρατία» Το φαινόμενο πήρε διαστάσεις μετά τα κοσμογονικά γεγονότα του ’89 και την υποχώρηση των ιδεών του σοσιαλισμού: κάτι σαν αποδοχή του «τέλους της Ιστορίας» από διανοούμενους της Αριστεράς, διαπλεγμένη βέβαια με επιδιώξεις επαγγελματικής αποκατάστασης, γιατί η εξουσία ξέρει να επιβραβεύει. Αργότερα, σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, η σο-

σιαλδημοκρατία οικειοποιήθηκε τον όρο για τον εαυτό της. Η θεωρητική θεμελίωση του εγχειρήματος βασίζεται σε αναλύσεις του γερμανού σοσιαλδημοκράτη πολιτικού Πέτερ Γκλοτς που στα τέλη της δεκαετίας του 1980 μιλούσε για συμμαχία της μισθωτής διανόησης με την πρωτοπόρο επιχειρηματικότητα και στις ιδέες του «τρίτου δρόμου» του βρετανού κοινωνιολόγου Άντονι Γκίντενς. Η πρακτική της εφαρμογή είναι η πολιτική της «νέας σοσιαλδημοκρατίας» που γνώρισαν οι Ευρωπαίοι με τον βρετανό Μπλερ, τον γερμανό Σρέντερ, τον έλληνα Σημίτη, η περίοδος του οποίου στιγματίστηκε από τη διαφθορά –φαινόμενο που συνόδευσε κάθε εγχείρημα αστικού εκσυγχρονισμού στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Στοιχεία αυτού του προγράμματος της «νέας σοσιαλδημοκρατίας» που κατέρρευσε την πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα βρίσκει κανείς διάσπαρτα στο κείμενο των 58. Στην πραγματικότητα, σε καμία στιγμή αυτές οι ιδέες δεν γοήτευσαν αξιόλογα τμήματα από το σώμα της Αριστεράς. Αλλά και η αναφορά στο «φιλελεύθερο Κέντρο» είναι μάλλον αναχρονιστική, τουλάχιστον, εάν σημαίνει εκείνο το τμήμα του φιλελεύθερου πολιτικού χώρου που επέδειξε κοινωνικές ευαισθησίες –ας αναφέρουμε κι εδώ ένα όνομα, του γερμανού κοινωνιολόγου Ραλφ Ντάρεντορφ που, απογοητευμένος, αποσύρθηκε ως καθηγητής στο LSE. Αυτό, όμως, είναι μια ιστορία που τελείωσε στη δεκαετία του 1980. Με άλλα λόγια, η επιδίωξη να επαναθεμελιωθεί μια παράταξη επί ποινή παρακμής και εξαφάνισης, που διατυπώνουν στην αρχή του κειμένου οι υποστηρικτές του, είναι ψευδής, κι αυτό κάνει το εγχείρημα αναξιόπιστο. Η «Κεντροαριστερά» ήταν είτε προεκλογικό τέχνασμα είτε εξωραϊστική ονομασία της δεξιάς στροφής της σοσιαλδημοκρατίας που κατέρρευσε, γιατί εγκατέλειψε το κοινωνικό της περιεχόμενο και αποσπάστηκε από την κοινωνική της βάση· ειδικά στην Ελλάδα η περίοδος αυτή συνδέεται με

μεγάλα σκάνδαλα διαφθοράς. Ως παράταξη δεν υπήρξε ποτέ, παρά μόνο ως κόμμα: το ΠΑΣΟΚ. Πώς, λοιπόν, να επαναθεμελιωθεί; Εν πάση περιπτώσει, ανεξάρτητα από την προσπάθεια τέτοια κείμενα δικαιούνται να κριθούν από το περιεχόμενό τους, αρνητικό (δηλαδή από την κριτική που ασκούν σε άλλους) και θετικό (δηλαδή από τις προτάσεις που περιέχουν). Αλλάζει το κακό το ριζικό; Κι εδώ υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα, το οποίο έχει ήδη επισημανθεί από πολλούς. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κριτική για κανέναν? υπάρχουν μόνο υπαινιγμοί και χαρακτηρισμοί και μάλιστα μόνο εναντίον της Αριστεράς. Ο σκοπός είναι προφανής: να χαρακτηριστεί η υπαρκτή Αριστερά «εθνικιστική», λες και υπάρχει κανείς άλλος που πρωτοστάτησε στους αγώνες εναντίον του εθνικισμού –πάντως δεν συμμετείχε κανείς από όσους υπογράφουν το κείμενο. Και να χαρακτηριστεί «νεοκομμουνιστική», προσδιορισμός που όποιος βρει τι σημαίνει «κερδίζει ένα ιπποδήλατον» που έλεγε ο Μποστ. Κατά έναν περίεργο τρόπο, το κείμενο, που υπογράφεται από ανθρώπους που θέλουν να είναι «ευρωπαϊστές», καθιστά υπεύθυνη για την αδυναμία της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού κράτους να ξεφύγουν από την οικονομική και δημοσιονομική κρίση «μια Ευρωπαϊκή Ένωση αιφνιδιασμένη, μυωπική, συντηρητική, διαιρεμένη και αναδιπλωμένη στους εθνικισμούς της.» ∆εν φταίει δηλαδή η πολιτική των «νέων τζακιών» που εγκαινίασε ο Ανδρέας Παπανδρέου με την ομιλία του στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης το 1988 ούτε οι σκανδαλώδεις ιδιωτικοποιήσεις του Μητσοτάκη και του Σημίτη ούτε η χρηματιστηριακή και οι τραπεζικές φούσκες του σημιτικού εκσυγχρονισμού ούτε η είσοδος στην ΟΝΕ μιας οικονομίας ήδη αποδυναμωμένης. Και φυσικά για τη δημοσιονομική καταστροφή δεν έφταιξαν τα φορολογικά

δώρα στους πλούσιους και η εθνικιστική φενάκη της κυριαρχίας στα Βαλκάνια με τους εξοπλισμούς και την Ολυμπιάδα. Μόνο κάτι «εθνικές ολιγωρίες» υπήρξανε –δηλαδή το κακό το ριζικό μας. Όμως, τα πράγματα θα πάνε καλά, γιατί η «Ενωμένη Ευρώπη δεν θα είναι, γιατί δεν μπορεί πια να είναι, πολιτικό σχέδιο των ελίτ, αφού η κρίση πολιτικοποίησε στο έπακρο τη διαδικασία ενοποίησης». Κι άλλο βραβείο διαθέσιμο σε όποιον καταλάβει τι σημαίνει αυτό. Και ακόμα θα πάνε καλά γιατί «η εποχή των μνημονίων φτάνει στο τέλος της», κι έτσι θα μπορέσουμε να συμφιλιωθούμε, αρκεί να υπάρξει «συμφιλιωτική επιμονή απ’ όλες τις πλευρές». Στο κάτω κάτω όλοι άνθρωποι είμαστε, έλεγε μια παλιά ελληνική ταινία. Και όλα αυτά την ίδια στιγμή που ετοιμάζεται το νέο πακέτο μέτρων, το τέταρτο, κι ας μην ονομαστεί μνημόνιο. Τι ακριβώς κατέρρευσε Έτσι, λοιπόν, φτάνουμε στο θετικό λόγο της μη διακήρυξης, αλλά «έκκλησης και πρόσκλησης» των 58. Θέλουμε, αναρωτιούνται οι συγγραφείς, «μια ανάπτυξη ρηχή, ασθενική;» Και βέβαια όχι θα αναφωνήσουν οι πάντες, αλλά πρότεινε κανείς κάτι τέτοιο; «Θα βασίζεται», η ανάπτυξη, «στη φτηνή εργατική δύναμη, στην άγρια ανασφάλεια και στην κυνική αποδοχή των μεγάλων ανισοτήτων;» Μα, αυτό ακριβώς δεν είναι το πρόγραμμα που εφαρμόζεται και το οποίο καταπολεμά η «εθνικιστική-νεοκομμουνιστική αριστερά»; Και δεν είναι προϋπόθεση για να αλλάξει αυτό, να ηττηθεί η συμμαχία των πολιτικών δυνάμεων που το σχεδίασαν και το εφαρμόζουν; Για ποια «συμφιλίωση», λοιπόν, γίνεται λόγος; «Η συγκρότηση της νέας προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης», λένε οι 58. «Η κατάρρευση του μεταπολιτευτικού κομματικού συστήματος έχει οδηγήσει σε ένα ασταθές ακόμα κομματικό σκηνικό, με ανησυχητικά χαρα-

κτηριστικά». Μα, είναι αλήθεια ότι κατέρρευσε το μεταπολιτευτικό κομματικό σύστημα; Μάλλον ο αστικός δικομματισμός που είχε ιδρύσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατέρρευσε μες στη διαφθορά, παρά το εκλογικό του σύστημα και τη χρηματοδότηση από ισχυρά επιχειρηματικά κέντρα και από μίζες, και παρά τη μονοπώληση των ΜΜΕ. Με τη φαυλότητα και ξεριζώνοντας όσα κοινωνικά στοιχεία είχαν εμφυτεύσει στην 3η ελληνική ∆ημοκρατία η ήττα της Χούντας και οι λαϊκοί αγώνες κατόρθωσε να απαξιώσει τη δημοκρατία και να συμβάλει στην «τερατογένεση», όπως σωστά την αποκαλεί το κείμενο, της ναζιστικής συμμορίας. Οι τερατογενέσεις, βλέπεις, χρειάζονται μήτρα. Η Αριστερά, αντίθετα, εκείνο το μέρος του κομματικού συστήματος που εξ αρχής ο δικομματισμός ήθελε να θέσει στο περιθώριο, δεν κατέρρευσε, θάλλει. Και ούτε αποτελεί μέρος ενός νέου «δικομματισμού Ν∆-ΣΥΡΙΖΑ». Τι λογής μέρος δικομματισμού μπορεί να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που επιδιώκει να αντικαταστήσει τους καλπονοθευτικούς νόμους με την απλή αναλογική χωρίς όριο εισόδου στη Βουλή και να ενισχύσει την κοινοβουλευτική και εξωκοινοβουλευτική δραστηριότητα των μικρότερων κομμάτων; Το σημαντικότερο μειονέκτημα, το αδύναμο σημείο της έκκλησης-πρόσκλησης των 58, όμως, δεν είναι ούτε η ρηχή κριτική που ασκεί στην Αριστερά ούτε οι προτάσεις που κονταροχτυπιούνται με την πραγματικότητα. Είναι ότι ο κοινωνικός χώρος στον οποίο θέλουν να απευθυνθούν δεν υπάρχει. Τον συνέθλιψε η πολιτική του παλιού, φαύλου δικομματισμού και η τετραετία των μνημονίων του έδωσε τη χαριστική βολή. Έτσι, λοιπόν, η «έκκληση-πρόσκληση» απευθύνεται μονάχα σ’ εκείνους που ήδη πιστεύουν τις κενολογίες για «εθνική συμφιλίωση», λες και βρισκόμαστε στα 1920 ή στα 1960? δεν μπορεί να συνεγείρει. Θόδωρος Παρασκευόπουλος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Συζήτηση εφ΄όλης της ύλης * Συνεδριάζει σήμερα η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ

τον απόηχο των έντονων πολιτικών εξελίξεων των τελευταίων εβδομάδων συνεδριάζει σήμερα η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Αναμένεται να ασχοληθεί με την πολιτική συγκυρία της περιόδου, όσα ακολούθησαν την σύλληψη των μελών της Χρυσής Αυγής αλλά και τους τρόπους με τους οποίους το κόμμα θα κινηθεί την επόμενη περίοδο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το εισηγητικό σημείωμα της Πολιτικής Γραμματείας ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να επικεντρωθεί το επόμενο διάστημα σε τέσσερα σημεία: α) στην ανάπτυξη ενός ενεργού κινήματος, ενός μετώπου ανατροπής «από τα κάτω», β) στην ανασυγκρότηση και ενδυνάμωση του συνδικαλιστικού κινήματος, γ) στην δράση στη νέα γενιά, δ) σε πολιτικές πρωτοβουλίες ανάδειξης της προγραμματικής του δράσης. Προετοιμασία σε όλα τα επίπεδα Την βδομάδα που πέρασε η Πολιτική Γραμματεία προετοίμασε το εισηγητικό κείμενο βάσει του οποίου θα γίνει η συζήτηση στην Κεντρική Επιτροπή. Γενική εκτίμηση του οργάνου ήταν ότι η κυβέρνηση Σαμαρά βρίσκεται σε δύσκολη θέση καθώς από τη μία δεν φαίνεται να αποκομίζει σημαντικά οφέλη από την υπόθεση «Χρυσή Αυγή», ενώ ούτε η «θεωρία των δύο άκρων» δείχνει να πείθει την κοινή γνώμη. Αντίθετα, η επιμονή της ηγετική ομάδας της Νέας ∆ημοκρατίας στην επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να προκαλεί αντιδράσεις τόσο μέσα στην συγκυβέρνηση όσο και μέσα στην ίδια την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος κόμματος. Επιπλέον, διαψεύστηκαν όσοι ανέμεναν κάποιο «δώρο» από πλευράς τρόικας καθώς οι

Η διακοπή χρηματοδότησης της Χρυσής Αυγής

σία του ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζονται ικανοποιημένοι. Όπως συγκεκριμένα αναφέρουν πηγές της Κουμουνδούρου, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να περάσει μεγάλο μέρος των προτάσεών του στην τελική τροπολογία που αφορά την διακοπή χρηματοδότησης της Χρυσής Αυγής, η οποία κατατίθεται προς ψήφιση την Τρίτη στην Ολομέλεια της Βουλής. Η τελική τροπολογία είναι εν τέλει προϊόν συμβιβασμών καθώς και η κυβέρνηση υπαναχώρησε σε βασικά ζητήματα. Η αρχική πρόταση της κυβέρνησης προέβλεπε την απόφαση για αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης των κομμάτων να μπορεί να την πάρει η εκάστοτε κυβέρνηση. Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ επέμεινε στην πρότασή του η απόφαση να αφορά αποκλειστικά το κοινοβούλιο ενώ «κέρδισε» την αφαίρεση συγκεκριμένων αδικημάτων όπως για παράδειγμα αυτό της «εσχάτης προδοσίας». Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ δέχτηκε τελικά, η έγκριση να χρειάζεται 151 και όχι 180 βουλευτές όπως ήταν η αρχική του πρόταση. Να σημειωθεί ότι η αρχική πρόταση της κυβέρνησης προνοούσε δυνατότητα λήψης απόφασης μόνο από την πλειοψηφία των παρόντων, πρόταση που απορρίφθηκε από την αξιωματική αντιπολίτευση. Η αλήθεια πάντως είναι ότι και σε δυνάμεις του κόμματος αλλά και εντός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξαν αποχρώσεις και αντιρρήσεις σχετικά με την αποδοχή ή όχι της συγκεκριμένης τροπολογίας. Οι επιφυλάξεις και διαφωνίες εστιάστηκαν κυρίως στην αποδοχή της διάταξης που προβλέπει τη δίωξη με βάση το άρθρο 187α, τον περίφημο δηλαδή τρομονόμο.

Όσον αφορά τις εξελίξεις στο κοινοβουλευτικό πεδίο, στην ηγε-

Αδάμος Ζαχαριάδης

Ο Τσίπρας υποψήφιος για Κομισιόν Στην υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα για την Προεδρία της Κοµισιόν συµφώνησε, οµόφωνα, το βράδυ της Παρασκευής το προεδρείο του Κόµµατος Ευρωπαϊκής Πολιτικής (ΚΕΑ). Η υποψηφιότητα θα εγκριθεί και τυπικά στο 4ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, στις 13-15 ∆εκεµβρίου στη Μαδρίτη. Σε ανακοίνωσή του το ΚΕΑ εξηγεί την απόφασή του καθώς: «Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα είναι το πρώτο χειροπιαστό παράδειγµα ανάδειξης της Ευρωπαϊκής Αριστεράς σε πρωταγωνιστική δύναµη και δυνάµει σε κυβερνητική δύναµη. Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί επίσης παράδειγµα πρωτοφανούς επιτυχίας της Αριστεράς ως αυτόνοµο κοινωνικό και πολιτικό ρεύµα, που έχει κατορθώσει να διεµβολίσει τον παραδοσιακό δικοµµατισµό (δεξιάς και σοσιαλδηµοκρατίας) και να διεκδικεί σήµερα να οδηγήσει µια χώρα-θύµα των µνηµονίων και πειραµατόζωο της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, σε µια φιλολαϊκή και αντιµνηµονιακή διέξοδο από την κρίση».

δανειστές δεν δείχνουν πρόθυμοι να προχωρήσουν σε ελάφρυνση των όρων δανεισμού με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναγκαστεί, σύντομα, να πάρει νέα μέτρα. Παράλληλα, στην συνεδρίαση θα συνεχιστεί η συζήτηση σχετικά με τις δεδομένες εκλογικές μάχες των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών. Πάντως, στον ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο ιδιαίτερα μετά και το επεισόδιο Αβρααμόπουλου-Βενιζέλου - και προετοιμάζονται για την περί-

πτωση που αποφασιστεί η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες διεργασίες για πιθανές συνεργασίες με δυνάμεις εκτός ΣΥΡΙΖΑ. Στις προκαταρκτικές σχετικές συζητήσεις (Επιτροπή Συνεργασιών) υπήρξαν ασάφειες στο πλαίσιο και τις υποψήφιες δυνάμεις, σε σχέση και με τις συνεδριακές αποφάσεις, γεγονός που επισημάνθηκε από τους εκπροσώπους της ΑΝΑΣΑ. Τέλος, στην Κ.Ε., αναμένεται να τεθεί προς έγκριση η απόφαση του Συντονιστικού

Νέων του ΣΥΡΙΖΑ για Συνδιάσκεψη Νέων στις 12-14 ∆εκεμβρίου ως το πρώτο στάδιο συγκρότησης ενιαίας νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με πληροφορίες, στο συγκεκριμένο ζήτημα είναι πιθανόν να προκύψουν διαφοροποιήσεις.

∆ιαγκωνισμός εντυπώσεων έως τώρα στο χώρο της κεντροαριστεράς

Του Στάθη Κουτρουβίδη

ο κείμενο που υπέγραψαν 58 διανοούμενοι κινείται στην κατεύθυνση ευρύτερης συσπείρωσης των κεντροαριστερών κομμάτων και ομάδων. Παρά την αρχική θετική υποδοχή των μίντια και την πίεση που άσκησαν για την υλοποίησή της ιδέας των 58, δεν φαίνεται να πέτυχε τον αρχικό του στόχο. Ήρθε, επιπλέον, την ίδια μέρα και το κείμενο με υπογραφές 800 στελεχών του ΠΑΣΟΚ για να καταδείξει ότι η 3η Σεπτέμβρη δεν είχε τελικά σταθερό πολιτικό αντίκτυπο, και παρέμεινε τελικά σε έναν επετειακό αποκλειστικά χαρακτήρα. Την πρωτοβουλία λοιπόν της συσπείρωσης τώρα ανέλαβαν άλλοι και ο πρόεδρος του ο κ. Βενιζέλος αποφάσισε να στηρίξει τη νέα προσπάθεια, ενδεχομένως με «βαριά» καρδιά.

Το κείμενο των 800 που συντάχθηκε με πρωτοβουλία της κίνησης των «75» του ΠΑΣΟΚ με επικεφαλής τον Μ. Καρχιμάκη, και υπογράφηκε από ένα αξιοσημείωτο αριθμό, μελών και στελεχών μεταξύ των οποίων υπέγραφαν στελέχη πρώτης γραμμής, όπως οι Γ. Νιώτης, Γ. Πεταλωτής, Κ. ∆ιαμαντοπούλου - και κυρίως, μεσαία και συνδικαλιστικά στελέχη της βάσης έτυχε ελάχιστης δημοσιότητας. Το κείμενο αμφισβητεί με έντονο τρόπο τον πρόεδρό του ΠΑΣΟΚ, αλλά κυρίως τη συνεχιζόμενη πολιτική σημειώνουν. «Τώρα πλέον, όλοι μιλούν για τον κύκλο της ύφεσης που πρέπει να κλείσει και τον κύκλο της ανάπτυξης που πρέπει να ανοίξει, με αλλαγή πολιτικής». Σε άλλο σημείο της διακήρυξης επισημαίνεται «ότι η πολιτική συμμαχίας με τη Ν∆ δεν ήταν μονόδρομος, καθώς υπήρχαν και άλλες επιλογές». Και ακριβώς ως μέσο για την επίτευξη του στόχου «χρειάζεται να ιεραρχηθεί ως προτεραιότητα η μερική διαγραφή του κρατικού χρέους εκ μέρους των λοιπών χωρών της ΕΕ, παράλληλα με την περαιτέρω επιμήκυνση και τη μείωση των επιτοκίων, ώστε να καταστεί βιώσιμο το χρέος και να εξέλθει η χώρα στις αγορές». Όσον αφορά το πολιτικό επίπεδο διατυπώνεται η άποψη ότι «η χώρα μπορούσε να συνεχίσει με Οικουμενική Κυβέρνηση ή με το ΠΑΣΟΚ να παρέχει απλώς κοινοβουλευτική ψήφο εμπιστοσύνης, υπό συγκεκριμένους όρους και εγγυήσεις,

βάζοντας διαφανείς, πράσινες γραμμές προγραμματικής συνεργασίας». Η δημοσίευση του κειμένου λίγες μόλις ώρες πριν την εμφάνιση του κειμένου των «58», προκάλεσε αίσθηση, διότι καταγράφηκε ως μια ισχυρή αντιπολίτευση στο εσωτερικό του κόμματος που μέχρι τώρα δεν υπολογιζόταν και η οποία έχει τη βαρύτητα εκτός της σημερινής αμφισβήτησης της πολιτικής γραμμής, γνωστών σχέσεων με τον Γ. Παπανδρέου. Η χλιαρή άλλωστε αντιμετώπιση του κειμένου από την πλευρά του Βενιζέλου και ο σχολιασμός που ακολούθησε, πρόδιδε τουλάχιστον την έκδηλη αμηχανία του. «Όλα» τόνισε, «μπορούν να συζητηθούν στα όργανα». ∆εν είναι, όμως, ο φόβος για την ισχυρή αντιπολίτευση που φαίνεται να οικοδομείται στο εσωτερικό του, αλλά και η πίεση των δημοσκοπήσεων που δείχνει ότι η πτώση συνεχίζεται χωρίς διακοπή. Η πίεση και τα προβλήματα μεταφέρονται και στο εσωτερικό της κυβέρνησης με τελευταία την αντιπαράθεση ανάμεσα στον Βενιζέλο και τον ∆. Αβραμόπουλο σχετικά με τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και το θέμα των υποβρυχίων. ∆εν είναι, όμως μόνο αυτό. Όλο και περισσότερο το επίσημο ΠΑΣΟΚ «γκρινιάζει» επειδή καπελώνεται από τη Ν∆. Σε διαφορετική κατεύθυνση κινείται και ο πρόσφατα αποχωρήσας από το ΠΑΣΟΚ Γ. Παναγιωτακόπουλος, ο οποίος κάλεσε ανοιχτή συγκέντρωση χθες το πρωί στο γήπεδο του Πανελλη-

νίου με σκοπό, όπως σημείωνε την ανασυγκρότηση της μεγάλη δημοκρατικής παράταξης. Τα απόνερα του κειμένου των 58 για τη ∆ΗΜΑΡ Η ∆ΗΜΑΡ όπως ήταν και αναμενόμενο απάντησε αρνητικά στους 58 παρά τις έντονες διαφωνίες στο εσωτερικό της. Το κείμενο ήδη φέρει υπογραφές μελών της ΕΓ της, των Σ. Λιβαδά, Γ. Γεωργάτο, ∆. Τσικαρδάνη ενώ θετική απήχηση συνάντησε από τον βουλευτή Επικρατείας, Σ. Λυκούδη, ο οποίος επέμεινε ότι η ∆ΗΜΑΡ δεν πρέπει να κλείνει τις πόρτες στο διάλογο. Θετικός ήταν επίσης ο Βασίλης Οικονόμου, ο Γ. Ψαριανός και ο ∆. Αναγνωστάκης. Παρά τα προβλήματα αυτά η ∆ΗΜΑΡ επιδιώκει τη δική της συσπείρωση. Ήδη προχωράει η συνεργασία της ∆ΗΜΑΡ με τη «Συμφωνία για την Νέα Ελλάδα» του Α. Λοβέρδου, ενώ αναμένεται ανάλογη συνεργασία με τον Π. Μπεγλίτη, Στ. Μανίκα και ενδεχομένως, με την Άννα ∆ιαμαντοπούλου. Όμως τα πρόσωπα αυτά και, ιδίως, ο Α. Λοβέρδος βαρύνονται με τις πιο ακραίες μνημονιακές επιλογές του πρόσφατου παρελθόντος που δύσκολα θα βρουν αποδοχή στην κοινωνική της βάση. Οι επιλογές αυτές έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την κριτική της ∆ΗΜΑΡ στο κείμενο των «58» για την αδυναμία να ασκήσει κριτική στην πολιτική των μνημονίων.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Είμαστε ο αντίπαλος κόσμος

ταν ένα στα δύο νοικοκυριά είναι υπερχρεωμένο, όταν τα νοσοκομεία συρρικνώνονται απελπιστικά, όταν η παιδεία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, όταν η ανθρωπιστική κρίση είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού, η συζήτηση περί «σταθεροποίησης» της κυβέρνησης χάνει το νόημά της. Αν κάτι είναι υπαρκτό, πραγματικό, είναι η σταθεροποίηση της κοινωνικής εξαθλίωσης, που όσο και αν θέλει η κυβέρνηση Σαμαρά να την κρύψει αδυνατεί. Άλλωστε, ο χειμώνας είναι προ των πυλών. Ο κόσμος, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, θα παγώσει, ενώ το κύμα νέων φουρνιών αστέγων στις μεγάλες πόλεις, εξαιτίας της οικονομικής επιδείνωσης, αλλά και των εξώσεων και των πλειστηριασμών, που ως φαίνεται έρχονται, θα δημιουργήσει ένα εκρηκτικό περιβάλλον. Η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, βρίσκεται μπροστά σε ποικίλα αδιέξοδα. Τα εσωτερικά προβλήματα που την ταλανίζουν και το παγερό «όχι», έστω για ένα δωράκι, που εισπράττει από την Τρόικα, τις θέτουν νέα διλήμματα, που προσώρας, τουλάχιστον, αδυνατεί να απαντήσει. Ποια είναι ακραία πολιτική; Άλλωστε και η θεωρία των δύο άκρων, που πόνταρε και συνεχίζει να ποντάρει δεν βγαίνει. Ευρύτερα κοινωνικά στρώματα αντιλαμβάνονται στην καθημερινότητά τους, ότι άκρο είναι η πολιτική της κυβέρνησης. Άκρο είναι η οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, η ανεργία, οι μισθοί πείνας, η απώλεια της πρώτης κατοικίας, η απουσία κοινωνικής πρόνοιας, η ανασφάλιστη εργασία, οι αυτοκτονίες των απελπισμένων. Πώς άραγε, αυτή η ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική να πείσει ότι η αριστερά είναι ακραία; Ο αντίπαλος κόσμος Εντούτοις, η κυβέρνηση Σαμαρά επιμένει στη στρατηγική της ακραίας έντασης στοχοποιώντας την Αριστερά, τις αντιστάσεις, τους λαϊκούς αγώνες. Ρίχνει τα τελευταία της χαρτιά. Τζογάρει. ∆είχνει με το δάχτυλό αριστερά, κοιτάει προκλητικά προς τις Σκουριές, αφήνει ανόητα υπονοούμενα για την Μαρφίν, συλλαμβάνει καταληψίες μαθητές, αφισοκολλητές αντιφασίστες… Κάνει ότι μπορεί για να κατασκευάσει το προφίλ μιας αποφασισμένης κυβέρνησης, μιας κυβέρνησης του «νόμου και της τάξης». Μόνο που αυτή πρώτη απ΄ όλους παραβιάζει το ίδιο το Σύνταγμα της χώρας. Πρώτη αυτή, παρά τις ανιστόρητες κορόνες περί βίας, ασκεί βία στην ίδια την κοινωνία. Να γιατί η αριστερά δεν έχει κανένα λόγο να στέκεται απολογητικά απέναντι σε μια κυβέρνηση που ακολουθεί πιστά, συνειδητά, μια ταξικά ακραία πολιτική. Η αριστερά, ο ΣΥΡΙΖΑ, τα κοινωνικά κινήματα, όλοι και όλες εμείς που βρισκόμαστε από την εδώ πλευρά της όχθης, δεν είμαστε το… άλλο άκρο. Είμαστε, όμως, ο αντίπαλος κόσμος, ο κόσμος της αλληλεγγύης, της ελευθερίας, των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, των αγώνων, της ανεκτικότητας και της αξιοπρέπειας. Και έχουμε κάθε λόγο να είμαστε υπερήφανοι γι αυτό. Έχουμε κάθε λόγο να το πούμε ανοιχτά, να το διακηρύξουμε στα υποτελή κοινωνικά στρώματα, στους «από κάτω», στους φτωχούς, στους καταπιεσμένους. Έχουμε κάθε λόγο να βγούμε οριστικά από το κάδρο ενός συστήματος, που καλλιεργεί ιδέες και αξίες που βρίσκονται

στον αντίποδα των δικών μας αξιών, των δικών μας απελευθερωτικών ιδεών. Και έχουμε κάθε λόγο, να αντιπαρατεθούμε ιδεολογικά, πολιτικά, κοινωνικά με τους απέναντι. Η ριζοσπαστική αριστερά θα κερδίσει μόνο αν γειωθεί με την κοινωνία, αν συνδεθεί ουσιαστικά με τα κινήματα που αναπτύσσονται, με τις αγωνίες της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων που ζουν σε αυτό τον τόπο. Η ριζοσπαστική αριστερά θα βγεί νικήτρια από αυτή τη μάχη μόνο αν παραμείνει ριζοσπαστική, ρηκτική, ανατρεπτική. Και βεβαίως, αν πείσει ότι η προγραμματική, εναλλακτική της πρόταση είναι αυτή που μπορεί να γεννήσει ελπίδα ότι η επόμενη ημέρα θα είναι η αρχή του τέλους της κοινωνικής καταστροφής, η αρχή μιας μεγάλης, δύσκολης, επίμονης πορείας για τη διαμόρφωση ενός εντελώς διαφορετικού μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης. Η ριζοσπαστική αριστερά θα κερδίσει όχι αντιγράφοντας συνταγές του παρελθόντος, ούτε κάνοντας «καθησυχαστικές» συμμαχίες, που ελάχιστη, έτσι κι αλλιώς, απήχηση έχουν στην κοινωνία, αλλά ανοί-

“

γοντας ένα ουσιαστικό διάλογο με τις πιο ζωντανές κινηματικές δυνάμεις της κοινωνίας. Με ανθρώπους και συλλογικότητες που έμπρακτα κινούνται σε μια αντιμνημονιακή, αντιαυταρχική κατεύθυνση. Η ριζοσπαστική αριστερά θα κερδίσει αν επικοινωνήσει και συναντηθεί με τη ριζοσπαστική οικολογία, με τις άλλες δυνάμεις της αριστεράς που δεν είναι προσκολλημένες σε αδιέξοδα δόγματα. Η ριζοσπαστική αριστερά θα κερδίσει, αν με θάρρος και ρεαλιστική αισιοδοξία απευθυνθεί πρώτιστα στα εκατομμύρια των ανθρώπων που είναι θύματα της μνημονιακής, συντηρητικής, αντιλαϊκής πολιτικής. Θέλουμε κόμμα μαζικό, αλλά κυρίως θέλουμε κόμμα Σε αυτή την πορεία, που έχει ως πρώτο στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης μέσα από τους αγώνες και τη λαϊκή ετυμηγορία, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποδείξει ότι είναι έτοιμος να κυβερνήσει, αλλά να κυβερνήσει με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. Και αυτό θα χρειαστεί να το αποδείξει σή-

Η ριζοσπαστική αριστερά θα κερδίσει μόνο αν γειωθεί με την κοινωνία, αν συνδεθεί ουσιαστικά με τα κινήματα που αναπτύσσονται, με τις αγωνίες της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων που ζουν σε αυτό τον τόπο. Η ριζοσπαστική αριστερά θα βγεί νικήτρια από αυτή τη μάχη μόνο αν παραμείνει ριζοσπαστική, ρηκτική, ανατρεπτική.

μερα. Μέσα από τη δική του δημοκρατική, συλλογική λειτουργία, μέσα από υποδείγματα της δικής του οργάνωσης και πρακτικής. Αλλά θα πρέπει να δεχτούμε ότι έχουμε προβλήματα, παθογένειες, ανεπάρκειες. Και να το δεχτούμε ειλικρινά, δημόσια. Μόνο έτσι θα συζητήσουμε ουσιαστικά και σε βάθος και μόνο έτσι θα μπορέσουμε να τα υπερβούμε. Χρειαζόμαστε ένα μαζικό κόμμα, αλλά κυρίως χρειαζόμαστε κόμμα, που θα λειτουργεί, που τα μέλη του θα παίρνουν μέρος στις αποφάσεις και δεν θα είναι εκλογικός μηχανισμός. Χρειαζόμαστε κόμμα, μια τεράστια συντροφιά ανθρώπων, που ο ένας θα σέβεται την άλλη, που η δημοκρατία, η συνεννόηση, η εμπιστοσύνη, θα είναι κυρίαρχα στοιχεία στην καθημερινότητά του. Χρειαζόμαστε κόμμα, που ο παραγοντισμός δεν θα έχει θέση, που οι άνθρωποι, τα μέλη του δεν θα μετατρέπονται σε εκλέκτορες, που θα αποτελούν μονάδες σε ένα συλλογικό εμείς. Χρειαζόμαστε ένα κόμμα που δεν θα εξαντλείται στα δελτία των οχτώ, που η βασική του μέριμνα θα είναι ο δρόμος, η κοινωνία, τα προβλήματα των ανθρώπων. Εκεί πρέπει να είμαστε: στις αυτόνομες δομές αλληλεγγύης, έξω από τα νοσοκομεία, στα σχολεία, στους χώρους εργασίας, έξω από τα γραφεία του ΟΑΕ∆, στις διαδηλώσεις… Εκεί πρέπει να είμαστε: εκεί που επιχειρούν να κόψουν το ρεύμα, που πετούν οικογένειες έξω από το σπίτι τους, στις γειτονιές της φτώχειας, στα…εργοστάσια των απολυμένων, στους πλειστηριασμούς. Εκεί πρέπει να είμαστε: στα κέντρα κράτησης των μεταναστών, στις φυτείες των σύγχρονων δούλων, στα σοκάκια που οι ναζιστές δολοφονούν. Να γίνουμε ένα τεράστιο ανάχωμα, ιδεολογικό, πολιτικό, κοινωνικό, προγραμματικό, στο φασιστικό τέρας, αλλά και σε αυτούς που υιοθετούν και εφαρμόζουν, με πιο ήπιο βέβαια και θεσμικό τρόπο, την ατζέντα της Χρυσής Αυγής. Να δούμε κάτω από το κέλυφος Γιατί η ναζιστική - εγκληματική οργάνωση, δεν έχει μόνο κέλυφος, έχει κυρίως περιεχόμενο και εμείς σε αυτό το περιεχόμενο πρέπει να απαντήσουμε με ολικό τρόπο, ξεδιπλώνοντας το αξιακό φορτίο της δικής μας αριστεράς. Κάτω από το κέλυφος, βρίσκεται ο ρατσισμός, η έχθρα στο διαφορετικό, η ομοφοβία, ο εθνικισμός. Η αριστερά, η δική μας αριστερά, σε αυτή ειδικά τη συγκυρία, έχει καθήκον, όχι μόνο να ανοίξει τη βεντάλια της υπεράσπισης των φτωχών μεταναστών, των LGPT, των ρομά, των ανάπηρων ανθρώπων, αλλά και να τους καλέσει ανοιχτά να ενταχθούν στις μαζικές οργανώσεις, στα συνδικάτα, στις δημοτικές κινήσεις, στους συλλόγους, στα κόμματα της αριστεράς. Αλλά για να το κάνει αυτό θα πρέπει η αριστερά να είναι έτοιμη να γνωρίσει αυτό τον κόσμο, να τον ακούσει, να τον αποδεχτεί ισότιμα και βεβαίως να δημιουργήσει χώρους υποδοχής. ∆ιαφορετικά, η εναντίωσή μας στις ρατσιστικές επιθέσεις θα συρρικνωθεί σε ένα χρήσιμο μεν, αλλά ημιτελή «δικαιωματισμό» από τα πάνω. Πάνος Λάμπρου, Μάνια Μπαρσέφσκι Μέλη της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Η άμεση στρατηγική σημαίνει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό * Συνέντευξη με τον καθηγητή Οικονομικών και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Ευκλείδη Τσακαλώτο Τη συνέντευξη πήραν ο Παύλος Κλαυδιανός και ο Μάκης Μπαλαούρας Η κυβέρνηση στις διαβουλεύσεις με την τρόικα θέτει και το πολιτικό της πρόβλημα. Πώς το αντιμετωπίζει η τρόικα; Υπάρχει για την κυβέρνηση θέμα με το πόσο έχουν πέσει έξω τα νούμερα σε σχέση με το δημοσιονομικό και χρηματοδοτικό κενό. Αλλά αυτό για το οποίο η κυβέρνηση, κατά την άποψή μου, έχει πιο ουσιαστικό πολιτικό πρόβλημα, είναι ότι δεν φαίνεται να βάζει η πολιτική της την Ελλάδα σε τροχιά που να πείθει ότι σε ένα – δυο χρόνια θα φανούν θετικά οικονομικά αποτελέσματα, σε σχέση για παράδειγμα με την ανεργία ή τις επενδύσεις. ∆ηλαδή, δεν προκύπτει από πουθενά αυτό που πιστεύουν κάποιοι ότι αν έχεις φτιάξει τα δημοσιονομικά σου, τότε η αγορά είναι τόσο δυναμική που από μόνη της θα επαναφέρει την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης. Από εκεί και πέρα, οι διάφοροι εκπρόσωποι των δανειστών μπορεί να διαφωνούν μεταξύ τους, να αλλάζουν κάποτε και ρόλους –κάτι που δεν πρέπει ασφαλώς να υποτιμάμε– όμως συμφωνούν στο οικονομικό μοντέλο. Και για αυτό το λόγο η τρόικα δεν θα δώσει ποτέ στην Ελλάδα μια μόνιμη λύση. Πάντα θα υπάρχει λίγο δημοσιονομικό ή χρηματοδοτικό κενό μέσω του οποίου θα πιέζεται. Tο θεωρώ μέρος του παιχνιδιού. Ο κ. Στουρνάρας το λέει καθαρά: δεν θα έχουμε οριζόντια μέτρα, αλλά μεταρρυθμίσεις. Μα οι μεταρρυθμίσεις είναι η κωδική ονομασία του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου. Ποιο είναι το επίδικο στο τραπέζι, για το οποίο πιέζει η τρόικα; Θα κάνουν κάποιες υποχωρήσεις; Η τρόικα απαιτεί να παρθούν όλα τα μέτρα που αν είσαι σοβαρός νεοφιλελεύθερος θεωρείς απαραίτητα: περαιτέρω φιλελευθεροποίηση στην αγορά εργασίας, στην αγορά προϊόντων κ.τ.λ. Επίσης απαιτείται να καλυφθούν τα κενά. Κάποιες υποχωρήσεις μάλλον θα κάνουν. ∆ηλαδή, θα βρεθούν λύσεις και για τα δύο κενά, αλλά με πίεση ότι θα παρθούν και μέτρα. Το ∆ΝΤ λέει τώρα ότι είναι μεγαλύτερο το δη-

Το ουσιαστικό πρόβλημα της κυβέρνησης είναι ότι η πολιτική της, δεν βάζει την ελληνική οικονομία σε τροχιά εξόδου από την κρίση, πέρα από το γεγονός ότι δεν βγαίνουν και τα νούμερα, ενώ η τρόικα μεταθέτει τη συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους για μετά τις ευρωεκλογές υποστηρίζει στη συνέντευξή του στην «Εποχή» ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Η οικονομία μετά τη μεγάλη πτώση που καταγράφει, προσθέτει, θα περάσει σε περίοδο με πολύ χαμηλή πτήση χωρίς άνοδο της απασχόλησης και η κυβέρνηση δεν έχει σχέδιο για το πώς θα την διαχειρισθεί. Εδώ πρέπει να ρίξει το βάρος της η αριστερά, σημειώνει. μοσιονομικό κενό από ό,τι υποστηρίζει η κυβέρνηση διότι δεν πιστεύει ότι θα εισπραχθούν τα ίδια χρήματα από το νέο φόρο ακινήτων και προβλέπει μεγαλύτερα ελλείμματα στα ασφαλιστικά ταμεία. Και βεβαίως το κλίμα βαραίνει περισσότερο όσο μετατίθεται η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους για μετά τις ευρωεκλογές. Όπως διαμορφώνεται η «διαπραγμάτευση», η ελληνική πλευρά προτείνει «τεχνικές λύσεις» όπως η μετακύληση των ομολόγων –η ΕΚΤ το δέχθηκε για την Ιρλανδία!– ενώ η τρόικα πρόσθετα μέτρα. Γενικότερα, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει δύο επιλογές. Η μία είναι να υπογράψει ένα νέο μνημόνιο που θα έχει το αβαντάζ χα-

μηλών επιτοκίων αλλά, συγχρόνως και περιορισμένο βαθμό ελευθερίας στην πολιτική. Η άλλη είναι η μετακύλιση των ομολόγων και να βγει στις αγορές (με νέα ομόλογα) για να καλύψει ένα μέρος του χρηματοδοτικού κενού –πιο ακριβή λύση (υψηλότερα επιτόκια) αλλά με λιγότερο πολιτικό κόστος. Αυτό είναι το «καλό σενάριο» που θέλει ο Στουρνάρας. ∆εν φαίνεται να περνάει, αν και δεν είναι και τόσο μακριά. Το βασικό, όμως, ζήτημα που τίθεται, και εκεί έχει μεγάλο πρόβλημα η κυβέρνηση – και εκεί πρέπει να ρίξει το βάρος της η αριστερά– είναι ότι δεν έχει σχέδιο για το πώς θα διαχειρισθεί την επικείμενη περίοδο ισχνής ανάκαμψης, ουσιαστικά στασιμότητας. Η πρόβλεψη για

την Ελλάδα είναι του τύπου όπου μας παραπέμπει το Αγγλικό L όχι το V. ∆ηλαδή, μετά τη μεγάλη πτώση θα πάει σε πολύ χαμηλή πτήση, χωρίς άνοδο της απασχόλησης. Το οξύ πολιτικό πρόβλημα θα είναι τότε ότι η κυβέρνηση άσκησε μια τόσο σκληρή πολιτική, χωρίς αποτέλεσμα για την κοινωνία. Η αριστερά δεν μπορεί να μένει στην επισήμανση του ασήκωτου κοινωνικού κόστους και του πενιχρού οικονομικού αποτελέσματος της ασκούμενης πολιτικής. Για να έχεις άμεση στρατηγική για το τώρα, πρέπει να έχεις και μια πιο μακροπρόθεσμη στρατηγική. Για να πείσεις τον κόσμο να πέσει η κυβέρνηση, πρέπει όχι μόνο να καταλάβει ότι είναι αναποτελεσματική, διε-

φθαρμένη και κοινωνικά άδικη, αλλά ότι έρχεται μια νέα δύναμη, που στηρίζεται και σε συγγενείς δυνάμεις αλλού, που μπορούν να ανατρέψουν τους συσχετισμούς με ένα σχέδιο που επιτρέπει και αναδιανομή του εισοδήματος, και κοινωνικούς πειραματισμούς, και νέο μοντέλο ανάπτυξης και πολλά άλλα. Όταν τίθενται αυτά τα ζητήματα δεν παραμελεί κανείς την άμεση ανάγκη για μια κυβέρνηση της αριστεράς. Εξάλλου ούτε το L, ούτε το «καλό σενάριο» της κυβέρνησης, αποτελεί μια στοιχειωδώς αποδεκτή έξοδο από την κρίση. Το βλέπουμε τώρα στην Ιρλανδία, που βγαίνει μεν στην αγορά, αλλά η άνεργη ανάπτυξη καλά κρατεί, μαζί με μεγάλες ανισότητες. ∆εν αισθάνεται η κοινωνία αυτή την «επιτυχία». Η στρατηγική της Γερμανίας για την ευρωζώνη δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή για τον κόσμο του Νότου. Ναι, έχει πρόβλημα διότι η βασική νεοφιλελεύθερη προσδοκία, ότι αυτή η πολιτική θα φέρει απασχόληση και επενδύσεις, δεν επαληθεύεται. Ποια χώρα, λόγω αυτού ακριβώς, δεν έχει πολιτικά προβλήματα; Αυτή η πολιτική δεν είναι βιώσιμη και έτσι και το ευρώ δεν θα είναι βιώσιμο. Χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, οι οποίες έχουν βιομηχανία με βαθιές ρίζες, κάποια στιγμή δεν θα δεχθούν αυτή την πολιτική. Μπορώ να φανταστώ ότι στο μέλλον η μόνη λύση για τη βιωσιμότητα της ευρωζώνης θα

Η Γερμανία δεν εξάγει μόνο προϊόντα, Ας δούμε λίγο την εξέλιξη της διεθνούς οικονομίας Τους τελευταίους τρεις – τέσσερις μήνες βλέπουμε μια κάποια ανάκαμψη και στην ευρωζώνη. Κατά την άποψή μου, θα επιστρέψουμε είτε σε μηδενικούς ρυθμούς, σε κάποιες χώρες, είτε σε μικρούς ρυθμούς ανάπτυξης, είτε σε ελαφρά αρνητικούς ρυθμούς. Από την άλλη, μην ξεχνάμε ότι Βρετανία, ΗΠΑ, αλλά και Ιαπωνία υιοθετούν τη λογική της ποσοτικής νομισματικής χαλάρωσης. Ρίχνοντας, όμως, πολύ χρήμα στην αγορά είναι σαν να έχεις οικονομίες στην εντατική. Πώς θα αντιδράσουν, λοιπόν, όταν βγουν; Θα έχουν αυτόνομη ανάπτυξη ή όχι; Ο φόβος είναι ότι ο τρόπος που γίνεται η νομισματική χαλάρωση εντείνει όλα τα κερδοσκοπικά φαινόμενα που ώθησαν στην κρίση το 2008. ∆ηλαδή, έχουμε χρήμα, που πολύ απ’ αυτό δεν πάει στην πραγματική οικονομία αλλά στις χρηματαγορές και σε άλλα χρηματοοικονομικά εργαλεία. Με την άνοδο των χρηματαγορών παντού –Αγγλία, ευρωζώνη, ΗΠΑ– κερδίζουν συνολικά πιο πολύ οι πλούσιοι, εντείνοντας έτσι την ανισότητα. Συγχρόνως, το τραπεζικό σύστημα διατη-

ρεί τις ίδιες λειτουργίες. Οι προτάσεις που έχουν γίνει δεν υλοποιήθηκαν, δεν έγινε πραγματική ρύθμισή του. Συνεχίζονται οι μεγάλες μακροοικονομικές ανισορροπίες, με τη Γερμανία να έχει συνεχώς πλεονάσματα και τις άλλες χώρες να έχουν συνεχώς ελλείμματα. ∆ηλαδή, μπορεί να έχουμε τα επόμενα χρόνια, χωρίς αλλαγή πολιτικής, μια πολύ ασθενική ανάκαμψη αλλά χωρίς μακροπρόθεσμο ορίζοντα γιατί θα στηρίζεται σε μικρά κερδοσκοπικά επεισόδια που μετά θα ξεφουσκώνουν. Ποια είναι η στρατηγική της Γερμανίας; Να γίνει η ευρωζώνη Γερμανία! Τι σημαίνει αυτό; Η Γερμανία, και η ευρωζώνη στο σύνολο της, θα συνεχίσουν να είναι πλεονασματικές, να εξάγουν περισσότερο από ό,τι εισάγουν. Για να επιτευχθεί αυτό, η Γερμανία θα εξάγει περισσότερο σε τρίτες χώρες και λιγότερο στον ευρωπαϊκό Νότο. Οι οικονομίες του Νότου θα έρθουν σε ισορροπία σε σχέση με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, είτε επειδή θα έχουν χαμηλότερα εισόδημα (και άρα λιγότερες εισαγωγές) είτε επειδή θα

“

Οι διάφοροι εκπρόσωποι των δανειστών μπορεί να διαφωνούν μεταξύ τους, να αλλάζουν κάποτε και ρόλους, όμως συμφωνούν στο οικονομικό μοντέλο. Και για αυτό το λόγο η τρόικα δεν θα δώσει ποτέ στην Ελλάδα μια μόνιμη λύση. Πάντα θα υπάρχει λίγο δημοσιονομικό ή χρηματοδοτικό κενό μέσω του οποίου θα πιέζεται.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Οι επικουρικές συντάξεις στο απόσπασμα

“

Η αριστερά για να πείσει τον κόσμο να πέσει η κυβέρνηση, πρέπει όχι μόνο να καταλάβει ότι είναι αναποτελεσματική, διεφθαρμένη και κοινωνικά άδικη, αλλά ότι έρχεται μια νέα δύναμη, που στηρίζεται και σε συγγενείς δυνάμεις αλλού, που μπορούν να ανατρέψουν τους συσχετισμούς με ένα σχέδιο που επιτρέπει και αναδιανομή του εισοδήματος, και κοινωνικούς πειραματισμούς, και νέο μοντέλο ανάπτυξης

είναι θεσμικές αλλαγές που τη μετατρέπουν σε μια πιο κανονική νομισματική ένωση (μεταβιβάσεις από το Βορρά στο Νότο, μεγαλύτερο προϋπολογισμό, τραπεζική ένωση κ.λπ.). Αλλά τότε δεν θα είναι καθόλου εύκολα τα πράγματα, διότι πώς αυτό θα γίνει αποδεκτό από λαούς που έχουν συνηθίσει σε άλλο προσανατολισμό; Σε σχέση με την αρχή της κρίσης, είναι εξίσου ισχυρή τώρα η διαπραγματευτική θέση της χώρας, αν έχουμε μια κυβέρνηση της αριστεράς, ή έχει εξασθενήσει; Εξαρτάται εν μέρει από την οικονομική κατάσταση που θα επικρατεί όταν έρθει η ώρα. Αλλά και από το αν έχουν βρεθεί θεσμικές λύσεις στα δομικά προβλήματα της ευρωζώνης. ∆εν προκύπτει από πουθενά ότι η ευρωζώνη έχει αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα που ήρθαν στην επιφάνεια μετά από το 2008. Και αυτό σου δίνει κάποια διαπραγματευτική ισχύ και κάνει πιο δύσκολες τις οποίες προσπάθειες απομόνωσης της χώρας. Αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Εξαρτάται από τις πολιτικές επιπτώσεις που θα

υπάρξουν. Εάν μια κυβέρνηση της αριστεράς πει ότι εμείς δεν θα συνεχίσουμε μια πολιτική που είναι κοινωνικά άδικη, οικονομικά αναποτελεσματική και δεν έχει τη νομιμοποίηση του λαού, καθώς έχει δώσει νωπή εντολή για μια εναλλακτική πολιτική, αυτό εικάζω ότι θα επηρεάσει τους Ισπανούς, τους Ιταλούς ή τους Πορτογάλους. Στόχος της κυβέρνησης της αριστεράς είναι να πάει στις Βρυξέλλες και να θέσει ζητήματα που αφορούν όλη την Ευρώπη, να διαπραγματευτεί, επομένως, λύσεις για όλη την ευρωζώνη. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά με την πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά. Θα αφήσει αδιάφορους τους λαούς της Ευρώπης μια τέτοια πρωτοβουλία; Θα αφήσουν τις κυβερνήσεις τους να συμπλεύσουν σε μια συμμαχία κατά της αριστερής ελληνικής κυβέρνησης παρόλο που μια νίκη της θα άνοιγε μια διαφορετική προοπτική για τους ίδιους; Νομίζω ότι δεν θα είναι τόσο εύκολο να διαχειριστεί η ηγεσία της ευρωζώνης ένα τέτοιο ζήτημα. •

εξάγει και ανεργία αυξηθεί η παραγωγικότητα (και άρα περισσότερες εξαγωγές). Αλλά αυτή η στρατηγική έχει κοντά ποδάρια. Απο τη μια μεριά, δημιουργεί εντάσεις με τις υπόλοιπες οικονομίες του κόσμου. Η οικονομία της ευρωζώνης κατηγορείται ότι έχει συμπεριφορά «ελεύθερου καβαλάρη», «τζαμπατζή». Γιατί είναι μια μεγάλη οικονομία και δεν μπορεί να αδιαφορεί για τη ζήτηση παγκόσμια. ∆εν είναι η παλιά Γερμανία, μια μικρή ανοιχτή οικονομία που έλεγε «εγώ θα έχω εξαγωγές, δεν επηρεάζω, δεν με νοιάζει». Τώρα, η ΕΕ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, δεν μπορεί να αδιαφορεί. Όπως έγραψε πρόσφατα ο Μάρτιν Γουλφ, στους «Financial Times», όταν η Γερμανία έχει συστηματικά μεγάλα πλεονάσματα δεν εξάγει μόνο προϊόντα, εξάγει και ανεργία και χρεοκοπία. Από την άλλη, δεν βελτιώνεται ουσιαστικά η μοίρα του Νότου της ευρωζώνης. Τα πλεονάσματα της ευρωζώνης κρατούν το ευρώ ανατιμημένο και άρα είναι δύσκολο για αυτές τις οικονομίες να ανταγωνιστούν. Συγχρόνως, ο χαμηλός πληθωρισμός της ευρωζώνης, τις αναγκάζει να προχωρούν σε ονομαστικό αποπληθωρισμό για να είναι ανταγωνιστικές –να μειώσουν τους ονομαστικούς μισθούς. Αυτό δημιουργεί μια μιζέρια στους πολίτες, που επηρεάζει αρνητικά το οικονομικό κλίμα, και επί πλέον αυξάνει την αξία του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Ό,τι χειρότερο δηλαδή. Υποστηρίχθηκε ότι πλέον γνωστοί οικονομολόγοι ασκούν κριτική στα κυρίαρχα δόγματα. Τα Νόμπελ που δόθηκαν προχθές όμως το αντανακλούν αυτό; Έδωσαν ένα Νόμπελ στον Ρόμπερτ Σίλερ, που μπορεί να μην είναι ετερόδοξος οικονομολόγος, αλλά έχει μεγάλη προσφορά με τις αναλύσεις του για τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις και με τις προτάσεις του για τη ρύθμιση αυτών των χρηματαγορών, που τις θεωρεί εγγενώς αναποτελεσματικές. Όμως το Νόμπελ το πήρε και ο Γιουτζίν Φάμα, ο οποίος είναι τόσο ακραίος νεοφιλελεύθερος που υποστηρίζει ότι οι χρηματαγορές είναι πάντοτε αποτελεσματικές (Perfect Market Hypothesis), ότι δεν λαθεύουν ποτέ, ότι δεν χρειάζονται ρύθμιση και ότι ούτε ο ιδιωτικός τομέας ούτε οι χρηματαγορές φταίνε για την κρίση. Σκεφτείτε να είχαν μοιραστεί το Νόμπελ Ιατρικής κάποιος που είχε αναδείξει τη σχέση του καρκίνου του πνεύματος με το κάπνισμα, και κάποιος άλλος επιστήμονας που ισχυριζόταν ότι η καλύτερη προστασία από τη νόσο είναι το κάπνισμα τριών πακέτων την ημέρα. •

* Μόλις το 0,52% των επικουρικών συντάξεων ξεπερνούν τα 500 ευρώ * ∆εν θα καλύπτονται τα ελλειμματικά ταμεία από το 2014 * Μειωμένες κατά 2,28 δισ. ευρώ οι δαπάνες του προϋπολογισμού

Στον ιδρυτικό νόμο του ΕΤΕΑ καθίσταται, μάλιστα, σαφές ότι «εάν και μετά την εφαρμογή του συντελεστή βιωσιμότητας προκύψει οποιοδήποτε έλλειμμα, με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ύστερα από τεκμηριωμένη πρόταση της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, το ποσό της σύνταξης θα αναπροσαρμόζεται πριν από την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους».

Του Νάσου Χατζητσάκου

το εκτελεστικό απόσπασμα οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια οι επικουρικές συντάξεις μέσα στην επόμενη διετία. Οι μνημονιακοί νόμοι της τελευταίας τριετίας σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη ύφεση και τη μείωση των σχετικών δαπανών για το 2014, σύμφωνα με το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, έρ- Η επόμενη μέρα χονται να ενισχύσουν τις εκτιμήσεις περί επικείμενης κατάργησης τους. Ένα μέρος των επικουΤι σημαίνει αυτό; Σήμερα, με βάση τα πιο πρόρικών, της τάξης των 150 ευρώ, αναμένεται να σφατα στοιχεία που έχουν έρθει στη δημοσιότητα, συγχωνευτεί εντός των κύριων συντάξεων, και το τουλάχιστον το 80% των επικουρικών ταμείων υπόλοιπο (για όσους μέχρι (είτε αυτών που είναι εντός στιγμής λαμβάνουν περισσότου ΕΤΕΑ, είτε αυτών που τερα) θα πάει υπέρ... «πίπαραμένουν εκτός) έχουν προ στεως και πιστωτών». πολλού ξεπεράσει τις «κόκκιΗ «άλωση» των επικουριΤο επικρατέστερο νες γραμμές». Την ίδια κών ταμείων με στόχο τον στιγμή, στο προσχέδιο του σενάριο είναι ένα ποσό αφανισμό των παροχών τους κρατικού προϋπολογισμού ξεκίνησε με τις περικοπές της τάξης των 150 ευρώ για το 2014 προβλέπεται μείπου έλαβαν χώρα από το ωση των δημόσιων δαπανών το μήνα να 2011 και παγιώθηκε με το για μισθούς, συντάξεις, κοινόμο 4052 του 2012 με τον «συγχωνευτεί» στις νωνική ασφάλιση και περίοποίο προωθήθηκε η ίδρυση θαλψη κατά 2,28 δισ. ευρώ σε κύριες συντάξεις των του Ενιαίου Ταμείου Επισχέση με τα ποσά που διατέκουρικής Ασφάλισης δικαιούχων, ως θηκαν φέτος. (ΕΤΕΑ). Με βάση τα δεδομένα αυτά αντιστάθμισμα Στο νέο επικουρικό ταμείο ενισχύονται οι εκτιμήσεις - «μαμούθ» πέρασαν, μεταξύ απέναντι στον όσων θεωρούν ότι το αργόάλλων, το Ενιαίο Ταμείο τερο μέσα στο 2015, στη βάση επερχόμενο, οριστικό Επικουρικής Ασφάλισης Μιαυτής της ασκούμενης πολιτιαφανισμό των σθωτών (ΕΤΕΑΜ), τομείς κής, ο θεσμός των επικουριτου Ταμείου Επικουρικής κών συντάξεων θα καταργηεπικουρικών. Ασφάλισης Ιδιωτικού Τομέα θεί. (ΤΕΑΙΤ), το Ταμείο ΕπικουΑντ’ αυτών, με δεδομένη ρικής Ασφάλισης ∆ημοσίων την απαγόρευση –από το 2014 Υπαλλήλων ∆ημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑ∆Υ) και και μετά- της ενίσχυσης των ελλειμματικών επιοι τομείς αυτού «ΤΕΑΠΟΚΑ» και «ΤΑ∆ΚΥ», οι κουρικών ταμείων από τον κρατικό κορβανά, θετομείς του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του ωρείται ότι το επικρατέστερο σενάριο είναι ένα Ταμείου Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και ποσό της τάξης των 150 ευρώ το μήνα να «συγχωΕπιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ) νευτεί» στις κύριες συντάξεις των δικαιούχων, ως και ο Κλάδος Ασφάλισης Προσωπικού ∆ΕΗ του αντιστάθμισμα απέναντι στον επερχόμενο, οριΤΑΥΤΕΚΩ ως προς του κατ' επικουρική ασφά- στικό αφανισμό των επικουρικών. ∆εν είναι τυλιση ασφαλισμένους του. Επίσης, στο ΕΤΕΑ πε- χαίο το γεγονός ότι εδώ και αρκετούς μήνες, τα ριήλθαν το ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλ- αρμόδια κυβερνητικά στελέχη αναφέρονται σε λήλων Ναυτικών και Τουριστικών Πρακτορείων μέσο μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις, χωρίς να (ΤΕΑΥΝΠΤ), το ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης διαχωρίζουν ως όφειλαν τις κύριες από τις επιΧημικών (ΤΕΑΧ) και το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλι- κουρικές. σης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ), ως προς την Μετά από τις διαδοχικές περικοπές των αμέεπικουρική ασφάλιση. σως προηγούμενων ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλι«Μαχαίρι» στις συντάξεις σης και Πρόνοιας, από το σύνολο των 1.549.611 επικουρικών, ποσοστό 99,48% λαμβάνει κατά Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του ΕΤΕΑ, το μέσο όρο κάθε μήνα από 106,9 μέχρι 193,8 ευρώ, νέο επικουρικό ταμείο - «μαμούθ» διαμορφώνει μικτά, ανάλογα με την κατηγορία της σύνταξης τα ποσά των καταβαλλόμενων συντάξεων του με (γήρατος, χηρείας ή αναπηρίας). Από 500 ευρώ βάση, μεταξύ άλλων: το μήνα, μικτά, και πάνω δικαιούνται, πλέον, α) τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία στηρί- μόλις 8.564 δικαιούχοι, δηλαδή το… 0,52% του συζονται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες νόλου! θνησιμότητας, β) το πλασματικό ποσοστό επιστροφής, που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες ειΠοιες μειώσεις ήδη έχουν σφορές και το οποίο προκύπτει από την ποσοστιαία μεταβολή των συντάξιμων αποδοχών των υποστεί οι επικουρικές ασφαλισμένων και γ) τον συντελεστή βιωσιμότητας, ο οποίος θα 1) Με το άρθρο 44 πα πέραν του ποσοστού αύξ ρ. 13β του Ν.3986/2011 πρέπει να αναπροσαρμόζει σε ετήσια βάση τις ληλεγγύης συνταξιούχω ησης για την εισφορά αλνέες και τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, μέσω ν στις κύριες συντάξεις σπίστηκε από την 1η θεΣεπτεµβρίου 2011 και ενός μηχανισμού μειωμένης τιμαριθμικής αναειδική εισφορά συνταξιούχω ν επι κου ρικ ής ασφ προσαρμογής, ανάλογα με τις καταβαλλόμενες ειάλισης ποσοστό από 3% έως 10% για επικουρικές συν σε ξεις άνω των 300,00€ τάσφορές, έτσι ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία σε μηνιαία βάση. 2) Με το άρθρο 6 παρ.2 ελλειμμάτων στο ταμείο, αποκλείοντας κάθε μετου Ν.4 051/12 μειώθηκαν αναδρομικά οι επικουρικ ταφορά πόρων από τον Κρατικό Προϋπολογισμό! ές συντάξεις: α) κατά μέχ 10%

“

ρι 250,00 ευρώ, β) κατ ά 15% από 250,01 300,00 ευρώ και γ) κατ ά 20% από 300,01 και έως άνω.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Είναι λογικό η δημοκρατία να υπερασπίζεται τον εαυτό της

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

* Συνέντευξη με τον συνταγματολόγο Γιώργο Κατρούγκαλο Συζητάμε με τον καθηγητή Δημόσιου Δικαίου, Γιώργο Κατρούγκαλο, για τη συνταγματικότητα των μέτρων, τη ποινική αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής και τα κινήματα. Όσον αφορά τη βία, με αφορμή την εμφάνισή του στην εκπομπή του Γ. Πρετεντέρη, σημειώνει: «Όπως τα άτομα έχουν δικαίωμα να αμύνονται, έτσι και οι κοινωνίες έχουν ένα ανάλογο δικαίωμα και μάλιστα οι Ρωμαίοι έλεγαν ότι αυτό αποτελεί τον ύψιστο νόμο της πολιτείας». Τη συνέντευξη πήρε

η Ιωάννα ∆ρόσου

“

Ο Α. Σαμαράς θέλει να εμφανιστεί σαν ο προστάτης των νοικοκυραίων, αλλά οι νοικοκυραίοι καταστρέφονται από την πολιτική του. Με επικοινωνιακούς κρότους δεν μπορούν να λυθούν τα βασικά προβλήματα της χώρας. Χρειαζόμαστε ένα κίνημα που να αγκαλιάζει όλη την κοινωνία, όχι μόνο αυτούς που θίγονται άμεσα, εκείνους που βλέπουν τη φωτιά στην πόρτα τους.

Ένα από τα κύρια επιχειρήματα τμημάτων της κοινωνίας που πλήττονται από τα μέτρα λιτότητας είναι ότι είναι αντισυνταγματικά ή παράνομα. Όμως, η κυβέρνηση είναι αυτή που δικαιώνεται στα δικαστήρια. Πώς εξηγείτε αυτή την αντίφαση; Τα δικαστήρια έχουν μια σχετική, όχι απόλυτη αυτονομία απέναντι στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία. ∆εν πρέπει, συνεπώς, κανείς να περιμένει ριζικές ανατροπές της πολιτικής κατάστασης από δικαστικές αποφάσεις. Βεβαίως, υπήρχαν λόγοι να περιμένουμε περισσότερα από τους δικαστές. Οι θεσμοί, όμως, έχουν πάντοτε μια αδράνεια, δεν αλλάζουν με την ίδια ταχύτητα με την οποία αλλάζουν οι σχέσεις παραγωγής και οι κοινωνικές σχέσεις. Το Σύνταγμα μας, συνεπώς, αποτυπώνει ένα συσχετισμό δυνάμεων προηγούμενων δεκαετιών, όπου η ισορροπία μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας ήταν καλύτερη για την τελευταία. Ενόψει του γεγονότος αυτού, τα δικαστήρια θα έπρεπε να καταλήξουν στη διαπίστωση της αντισυνταγματικοτήτας πολλών από τους μνημονιακούς νόμους. Αντιθέτως, μέχρι σήμερα επέδειξαν υπερβολική κατά τη γνώμη μου- δικαστική αυτοσυγκράτηση. Ενδεχομένως, πάντως, η κατάσταση να αρχίζει να μεταβάλλεται. Για παράδειγμα, στις περισσότερες από τις εκκρεμείς υποθέσεις διαθεσιμότητας δημοσίων υπαλλήλων δόθηκε προσωρινή δικαστική προστασία στους αιτούντες. Ωστόσο, το μότο του μήνα φαίνεται να είναι η «εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη»… Πρόκειται για φοβερή υποκρισία, όταν λέγεται από αυτούς που μέχρι σήμερα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μην φτάσουν έγκαιρα οι εκκρεμείς υποθέσεις Χρυσαυγιτών ενώπιον της. Όχι πώς δεν έχει και αυτή τις ευθύνες της. Από το 1979 έχουμε αντιρατσιστικό νόμο και ουσιαστικά δεν έχουμε ούτε μία καταδίκη. Ο αταβισμός της δεξιάς Βλέπουμε ότι στο όνομα της ασφάλειας παραβλέπονται νόμοι

του κράτους, όπως φάνηκε και με τις παρακολουθήσεις μελών της Χρυσής Αυγής από την ΕΥΠ. Μέχρι που μπορεί να φτάσει η αυθαιρεσία της εκτελεστικής εξουσίας; Ο νόμος 2225/1994 για τις παρακολουθήσεις δίνει στην πραγματικότητα λευκή επιταγή στην ΕΥΠ, χωρίς να επικαλεστεί την ανάγκη παρακολούθησης συγκεκριμένων προσώπων, να παίρνει μια γενική άδεια να παρακολουθεί τους πάντες. Αυτό είναι αντισυνταγματικό, ξεκάθαρα αντίθετο στο άρθρο 19 παρ. 1 του Συντάγματος. Και εδώ υπάρχει ένα πολλαπλό πρόβλημα αστοχίας των θεσμών της αστικής δημοκρατίας. Πρώτα απ’ όλα, ο νομοθέτης ψήφισε μια αντισυνταγματική ρύθμιση. Μετά, η ανεξάρτητη Αρχή ∆ιαφύλαξης του Απορρήτου των Επικοινωνιών την εφαρμόζει και τέλος, το δικαστήριο την ανέχονται. Συνεπώς, όλοι οι θεσμοί που θα λειτουργούσαν ως αντίβαρα για να ελεγχθούν οι αυθαιρεσίες έχουν αποτύχει. Και ακριβώς αυτό δείχνει και τα όρια της αστικής συνταγματικής νομιμότητας και γιατί εμείς πρέπει να την υπερασπιζόμαστε. Φυσικά, το Σύνταγμα αντανακλά τις κυρίαρχες ιδέες και συνεπώς, σε τελική ανάλυση, εξασφαλίζει τα συμφέροντα των κυρίαρχων, αυτών που έχουν την ιδιωτική και πολιτική εξουσία σε μια κοινωνία. Από την άλλη μεριά, επειδή ακριβώς επηρεάζεται και τις διεκδικήσεις των εξουσιαζόμενων, κατοχυρώνει και τα δικαιώματα που αυτοί έχουν πετύχει με τους αγώνες τους. Προφανώς λοιπόν πρέπει να είμαστε υπέρ της τήρησης του Συντάγματος, και πάντα και ιδίως σήμερα, που αυτό παραβιάζεται συστηματικά από τις μνημονιακές πολιτικές. Μπορεί να αμφισβητούμε άλλες διατάξεις του και να θέλουμε την ανατροπή τους, είναι σημαντικό όμως για αμυντικούς, θεσμικούς και ουσιαστικούς λόγους να υπερασπιζόμαστε τις συνταγματικές διατάξεις που κατοχυρώνουν δικαιώματα. Ποια η γνώμη σας για τις διώξεις της Χρυσής Αυγής με τον τρόπο που έγιναν; Η κυβέρνηση, όσο και αν αυτό φαίνεται αντιφατικό, και άργησε και βιάστηκε. Σαφώς έπρεπε να είχε φροντίσει οι διώξεις να έχουν ασκηθεί πολύ νωρίτερα. Ο τρόπος που επιλέχθηκε στο τέλος, όμως, είχε έντονα τα χαρακτηριστικά μιας επικοινωνιακής φιέστας. ∆ηλαδή, θυσιάστηκε η ουσία στο όνομα της επικοινωνίας. Και αυτό μπορεί να δημιουργήσει αφενός περιπλοκές στην εξέλιξη της ποινικής διαδικασίας, και αφετέρου συντελεί στην αποδυνάμωση των θεσμών. Η κυβέρνηση προσπαθεί να δώσει λύσεις στο φαινόμενο του φασισμού καταθέτοντας φωτογραφικές διατάξεις ποινικοποίησης της Χρυσής Αυγής, όπως αυτή της άρσης της χρηματοδότησης. Ποια η γνώμη σας; Επί της αρχής είναι λογικό η δημοκρατία να υπερασπίζεται τον εαυτό της και να μην χρηματοδοτεί αυτούς που θέλουν να την καταλύσουν Η αρχική διατύπωση της κυβερνητικής πρότασης, όμως, ήταν πράγματι ιδιαίτερα προβληματική. Σύμφωνα με αυτήν, η Βουλή δεν θα αποφάσιζε επί του θέματος, δεν θα είχε τη δυνατότη-

τα να κρίνει εάν η κατηγορία είναι βάσιμη ή εάν πράγματι τα εγκλήματα της κατηγορίας τελέσθηκαν στο πλαίσιο δράσης του κόμματος ή είναι άσχετα με αυτό. Επίσης, περιλάμβανε αδικήματα όπως η κατασκοπεία. Η δεξιά έχει έναν αταβισμό, θυμάται και πάλι τις διατάξεις που οδήγησαν τον Μπελογιάννη και τον Πλουμπίδη στο απόσπασμα. Μετά και τις παρεμβάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όλα αυτά απαλείφθηκαν και η διάταξη δεν θα είναι φωτογραφική. Ωστόσο, δεν είναι ενάντια στο τεκμήριο της αθωότητας; Η αναστολή της χρηματοδότησης και όχι η οριστική διακοπή της όσο διερευνάται ένα σοβαρό κακούργημα, όπως αυτό της συγκρότησης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, για το οποίο υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες είναι, κατά τη γνώμη μου, δικαιολογημένη. Θα πρέπει, όμως, να γίνεται με άδεια της Βουλής με αυξημένη πλειοψηφία, ώστε να αξιολογείται

““

Για πρώτη φορά στην Ευρώπη, ένα πολιτικό κόμμα της αριστεράς φαίνεται να διεκδικεί με αξιώσεις την κυβερνητική εξουσία, αλλά από την άλλη μεριά το κίνημα βρίσκεται σε αναντίστοιχη μορφή οργάνωσης.

το αποδεικτικό υλικό που συνδέει τις εγκληματικές πράξεις με το κόμμα. Η ανάγκη του κινήματος Οι αντιδράσεις της κοινωνίας απέναντι στα μέτρα είναι χλιαρές και μένουν κυρίως στην προσφυγή στη δικαιοσύνη. Πώς επιδρά στη σημερινή κατάσταση η αδράνεια του κινήματος; Η αδυναμία αυτή δείχνει την αποτυχία, μέχρι σήμερα, του κινήματος να αντιδράσει αποτελεσματικά στην ολομέτωπη επίθεση σε θεσμούς και δικαιώματα. Βρισκόμαστε σε μια παράδοξη ιστορική στιγμή. Για πρώτη φορά στην Ευρώπη, ένα πολιτικό κόμμα της αριστεράς φαίνεται να διεκδικεί με αξιώσεις την κυβερνητική εξουσία, αλλά από την άλλη μεριά το κίνημα βρίσκεται σε αναντίστοιχη μορφή οργάνωσης. Και αυτό μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα αν τα πράγματα πάνε καλά και πράγματι η εξουσία περάσει στην αριστερά. Από την άλλη, είδαμε ότι το κίνημα όπου γιγαντώθηκε, όπως για παράδειγμα στις Σκουριές, διώχθηκε ανηλεώς. Και στις Σκουριές, όμως, είδαμε ότι αντέδρασαν μαζικά όταν είδαν ότι είχαν έξω από την πόρτα τους αυτό που θα σκότωνε τα παιδιά τους. Και πολύ καλά έκαναν

και αντέδρασαν, αλλά χρειαζόμαστε ένα κίνημα που να αγκαλιάζει όλη την κοινωνία, όχι μόνο αυτούς που θίγονται άμεσα, εκείνους που βλέπουν τη φωτιά στην πόρτα τους. Πάντως και η πανεπιστημιακή κοινότητα κινείται. Βρίσκεται ήδη στην 6η βδομάδα κινητοποιήσεων. Πιστεύεις ότι μπορεί να αναπτυχθεί ένα κίνημα από εκεί; Έχω πολλές ελπίδες για το κίνημα αυτό. Είναι μαζικό, ενωτικό, έχει στόχους και δεν περιορίζεται στη δικαστική διαμάχη, αν και την χρησιμοποιεί. Το πρόβλημα, βεβαίως, παραμένει πώς θα συνδυαστούν οι κινητοποιήσεις αυτές με την αντίδραση της υπόλοιπης κοινωνίας. Περί νοικουραίων Ο Α. Σαμαράς προσπαθεί να χτίσει το προφίλ του «καλού εθνικιστή» εξισώνοντας την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής με το κίνημα στις Σκουριές. Ο εθνικισμός μπορεί να μην τρέφεται από το μίσος; Ο Α. Σαμαράς θέλει να εμφανιστεί σαν ο προστάτης των νοικοκυραίων, αλλά οι νοικοκυραίοι καταστρέφονται από την πολιτική του. Με επικοινωνιακούς κρότους δεν μπορούν να λυθούν τα βασικά προβλήματα της χώρας. Ακούγεται καθημερινά πια η ερώτηση «καταδικάζετε τη βία από όπου και αν προέρχεται». Σας την επανέλαβαν πάμπολλες φορές στην εκπομπή του Γ. Πρετεντέρη την προηγούμενη βδομάδα. Και τελικά δεν την καταδικάσατε. Υπάρχει «καλή και κακή βία»; Οι αριστεροί που ξεκινούν λέγοντας ότι καταδικάζουν κάθε μορφή βίας, πριν τολμήσουν να πουν την όποια άποψή τους, νομίζω ότι εκδηλώνουν ένα απαράδεκτο ενοχικό συναίσθημα απέναντι στον ιδεολογικό αντίπαλο. Άλλωστε ακόμη και αυτός στην πραγματικότητα δεν καταδικάζει κάθε μορφής βία, αλλά μόνο την βία που δεν προέρχεται από το κράτος, τη μη νομιμοποιημένη θεσμικά. Υπάρχουν όμως και σε επίπεδο ποινικού δικαίου βίαιες συμπεριφορές που μένουν ατιμώρητες: η περίπτωση της άμυνας αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα. Γενικότερα θα έλεγε κανείς ότι η βία είναι δικαιολογημένη μόνο όταν είναι αμυντική. Όπως τα άτομα έχουν δικαίωμα να αμύνονται, έτσι και οι κοινωνίες έχουν ένα ανάλογο δικαίωμα και μάλιστα οι Ρωμαίοι έλεγαν ότι αυτό αποτελεί τον ύψιστο νόμο της πολιτείας. Από την άλλη, μερικά κανείς λαός δεν επιλέγει τη βία από μόνος του, όταν έχει άλλη επιλογή. Το κεντρικό πανό του ΕΑΜ το ∆εκέμβρη του ‘44 έγραφε μια μεγάλη αλήθεια: «ο λαός όταν βρίσκεται μπροστά στην τυραννία έχει μία επιλογή. Ή τις αλυσίδες ή τα όπλα». Βεβαίως, για να μην υπάρξει παρεξήγηση, δεν εννοώ, προφανώς, ότι η σημερινή κατάσταση είναι ανάλογη με αυτή του ∆εκέμβρη του '44 και είμαστε στα πρόθυρα ένοπλης εξέγερσης. Ευτυχώς όχι. Υφίστανται σήμερα οι θεσμικές προϋποθέσεις να γίνουν ριζικές αλλαγές με ειρηνικό και θεσμικό τρόπο. Αρκεί οι επόμενες εκλογές να συμπέσουν με την ανάσταση του μαζικού κινήματος.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΑΛΕΚΟ ΚΑΛΥΒΗ

Η αριστερά δεν μετεωρίζεται ανάλογα με τις διαθέσεις του αντιπάλου

Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο και τώρα είναι ακόμη πιο αναγκαία η αντεπίθεση του ΣυΡιζΑ, σ’ όλα τα μέτωπα, υποστηρίζει ο Αλέκος Καλύβης. Και ξεκαθαρίζει, εν όψει εκλογικών συνεργασιών, ότι η αριστερά πρέπει να γίνει πόλος έλξης αγωνιστών, δημιουργικών και ανιδιοτελών προοδευτικών πολιτών και να μην λειτουργήσει ως πλυντήριο για τα λερωμένα και τα άπλυτα κάποιων παρατρεχάμενων της κεντρικής ή τοπικής εξουσίας. Τη συνέντευξη πήρε

ο Θόδωρος Μιχόπουλος Το Μαξίμου και ο Αντ. Σαμαράς προσωπικά συνεχίζουν την επίθεση κατά του ΣυΡιζΑ. Θεωρείς ότι είναι ικανοποιητικός ο τρόπος αντιμετώπισης αυτών κινήσεων από τον ΣυΡιζΑ; Η θεωρία των δύο άκρων συνιστά μια στρατηγική πίεσης προς την αριστερά και το κίνημα αλλά και ένα όχημα για το κατεστημένο για να θωρακίσει ακόμη πιο αυταρχικά την ταξική κυριαρχία του. Κάποιοι πιστεύουν ότι μπορούν να μειώσουν την επιρροή της αριστεράς μέσα στο πιο φοβισμένο κομμάτι της κοινωνίας μας, να συκοφαντήσουν τους κοινωνικούς αγώνες, να αποσείσουν τις ευθύνες τους για την ανοχή και υπόθαλψη της εγκληματικής βίας της Χρυσής Αυγής και να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο από τα δραματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει από τη μνημονιακή πολιτική. Πιστεύουν, μάταια, ότι με μια ρητορική γενικά κατά της βίας μπορούν να στριμώξουν τον ΣυΡιζΑ, ένα κόμμα που με σαφήνεια τάσσεται υπέρ των πολύμορφων, μαζικών λαϊκών αγώνων και κατά της τυφλής βίας. ∆εν μπορεί κανείς να ξεχνά ότι η έξαρση της ρατσιστικής εγκληματικής βίας απέναντι στους μετανάστες έγινε επί των ημερών του κ. Σαμαρά, όπως επίσης ότι με την κρατική και παρακρατική καταστολή και βία, έχει συνδεθεί μεταπολιτευτικά η παράταξη του κ. Σαμαρά και με πρόκληση θυμάτων από το κίνημα. Είναι χαρακτηριστική η δολοφονία του αριστερού αγωνιστή Νίκου Τεμπονέρα από στέλεχος της ΟΝΝΕ∆. Η στρατηγική της Ν∆ χρεοκοπεί μέρα με τη μέρα, διότι ο κόσμος είναι υποψιασμένος και καχύποπτος και διότι ο ΣυΡιζΑ αντικρούει αποφασιστικά και πειστικά αυτή την επίθεση. Παρόλα αυτά χρειάζονται ακόμη πολλά να γίνουν στο επίπεδο της ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης και κυρίως στο σκέλος της ανάπτυξης των αντιμνημονιακών και αντιφασιστικών αγώνων. Απελπισία και αδιέξοδο Η ατζέντα των πολιτών, όπως φάνηκε και από τις ερωτήσεις που υπέβαλλαν στον Αλ. Τσίπρα [∆ευτέρα, εκπομπή με Ν. Χατζηνικολάου], είναι τελείως διαφορετική. Αφορά την οικονομία. Κυρίως, όμως, οι πολίτες φαίνεται να μην πιστεύουν ότι ο ΣυΡιζΑ θα εφαρμόσει όσα υπόσχεται. Πώς μπορεί να ξεπεραστεί αυτό το γεγονός; Και που πιστεύεις ότι οφείλεται; Η ατζέντα Σαμαρά και των ΜΜΕ που τον στηρίζουν είναι μακριά από τις ανάγκες και τις αγωνίες του κόσμου που βρί-

“

σκεται σε απόγνωση. Αναφέρονται, άλλω- κάποιες σκέψεις για πιθανό αιφνιδιασμό, στε, αναγκαστικά σ’ αυτά μόνο και μόνο ή για ενδεχόμενη ανοχή της τρόικας σε για να μην χάνουν τελείως την αξιοπιστία εκλογική αποσαφήνιση του πολιτικού τοτους. Η τεράστια ανατροπή που έγινε στη πίου στην Ελλάδα, δεν πιστεύω ότι υπήρχε χώρα μας είναι στρατηγική επιλογή του η εντύπωση σε κανέναν μας ότι επίκειται η συστήματος για έναν ολοκληρωτικό καπι- πτώση της κυβέρνησης ή ότι με λίγο σπρώταλισμό, με ολιγαρχική και αυταρχική δι- ξιμο ή με μια πετυχημένη κινητοποίηση θα οίκηση και μια κοινωνία χωρίς αντιστά- μπορούσε να πάει η χώρα σε εκλογές. σεις και δικαιώματα. Οι συνέπειες αυτής της επίθεσης στη θέση αλλά και στη συ- Η κεντροαριστερά νείδηση του κόσμου της εργασίας δεν οδηγούν αυτόματα σε μια αριστερά ριζοσπαΜήπως αλλάζουν τα δεδομένα σήμερα; στικοποίηση ούτε μετατρέπουν την οργή Η κυβέρνηση βρίσκεται σε πολύ δύσε πολιτική βούληση θετικών αλλαγών. σκολη θέση. Η διαφορά μεταξύ ∆ΝΤ και Μεγάλο τμήμα του λαού αγωνίστηκε κατά ΕΕ, το δημοσιονομικό και χρηματοδοτικό των μνημονίων. Βρίσκεκενό, η προετοιμασία ται, όμως, σε μια θέση επιβολής νέου μνημοαπελπισίας και πλήρους νίου, η αδυναμία να ξεαδιεξόδου. Η αναποτεφύγει η χώρα από το λεσματικότητα των αγώφαύλο κύκλο ύφεσης, νων έχει κάμψει την υπερχρέωσης, ανεργίας, αγωνιστική διάθεση του λιτότητας και φτώχειας κόσμου και αυτό δημιτην έχουν φέρει σε δεινή ουργεί πολύ μειωμένες θέση. Αυτή η κατάσταση προσδοκίες και μια λοσυνιστά πηγή πολιτικής γική ανάθεσης του κοιαστάθειας. ∆εν μπορεί νωνικού στο πολιτικό ή κανείς να έχει ασφαλή ακόμα χειρότερα οδηγεί εκτίμηση αν θα φτάσει σε τάσεις παραίτησης. σε σημείο κρίσης που να Η ριζοσπαστική αριμην είναι, μάλιστα, διαστερά δεν επαγγέλλεται χειρίσιμη. Χρέος της έναν εύκολο δρόμο, ούτε αριστεράς δεν είναι να μια καλύτερη διαχείριση Η τεράστια μετεωρίζεται ανάλογα αλλά μια μεγάλη τομή με τις διαθέσεις του ανανατροπή που στην πολιτική και οικοτιπάλου αλλά να αγωνίέγινε στη χώρα νομική πορεία της ζεται και να δημιουργεί χώρας. Ζητά από τον τις κοινωνικές και πολιμας είναι κόσμο όχι μόνο την τικές προϋποθέσεις, να στρατηγική ψήφο αλλά και την κατακτά την πολιτική και ενεργή συμμετοχή και οργανωτική ετοιμότητα επιλογή του κινητοποίησή του σε μια για να πετύχει την δημοσυστήματος για επιλογή συγκρουσιακή. κρατική ανατροπή της Η δυσπιστία που εμφανίκυβέρνησης και των ανέναν ζεται απέναντι στην αριτιλαϊκών πολιτικών. ολοκληρωτικό στερά μπορεί να ξεπερακαπιταλισμό, με στεί αν δημιουργήσουμε Το τελευταίο διάέμπνευση, ρεύμα συστημα γίνεται προσπάολιγαρχική και σπείρωσης και ψυχολοθεια να ξεκινήσει διάλοαυταρχική γος για την κεντροαριγία ριζικών αλλαγών. στερά. Στο ΠαΣοΚ Και, φυσικά, εφόσον διοίκηση και μια υπάρχει προβληματιδιατηρούμε τον ριζοσπακοινωνία χωρίς σμός, η ∆ημΑρ εμφανίστισμό και τον αντισυζεται αρνητική. Βλέπεις στημικό λόγο μας, την ειαντιστάσεις και να προχωρά ένα τέτοιο λικρίνεια, τις αιχμές δικαιώματα σχήμα; στον προγραμματικό μας Εμείς διεκδικούμε να λόγο, την ασυμβίβαστη κερδίσουμε με την πολιεπιλογή μας να προχωρήσουμε σε μεγάλες προοδευτικές αλλα- τική και οικονομική μας πρόταση όσους ταξικά θέλουμε να εκπροσωπήσουμε και γές με κατεύθυνση το σοσιαλισμό. αναφέρομαι στους εργαζόμενους, τα μεΠάνω από ένα χρόνο ακούμε ότι «έρ- σαία στρώματα των αστικών κέντρων και χονται εκλογές», ότι «η κυβέρνηση κα- της περιφέρειας, τη νεολαία, τους ανθρώταρρέει». Μέχρι σήμερα τίποτα δεν συ- πους του πνεύματος και του πολιτισμού, νέβη. Με λάθος ανάλυση, όμως, δεν οδη- αλλά και όσους απλούς πολίτες βρίσκονγούμαστε και σε λάθος αποφάσεις ως ταν ή βρίσκονται ακόμη σε άλλους πολιτιπρος την αντιμετώπιση της σημερινής κούς χώρους. Μας ενδιαφέρει πολύ η συνεργασία της αριστεράς, η πλατιά συμμακυβέρνησης; Η στρατηγική μας για ανατροπή της κυ- χία των «από κάτω» και γι’ αυτό το λόγο βέρνησης είναι κεντρική μας επιλογή και κεντρικός μας στόχος είναι η δημιουργία εργαζόμαστε με βάση αυτή τους τελευταί- σε τοπικό και εργασιακό επίπεδο λαϊκών ους μήνες. Όμως άλλο πράγμα η επιθυμία επιτροπών συσπείρωσης και αγώνα. Το και άλλο η πραγματικότητα. Το εγχείρημα αστικό σύστημα έχει έλλειψη εφεδρειών, αυτό για να αποκτήσει δυναμική πρέπει ανησυχεί για τον αποδεκατισμό και την να γίνει πλειοψηφικό αίτημα στην κοινω- απαξίωση του σοσιαλδημοκρατικού και νία, να πιέζει αφόρητα την μνημονιακή του κεντρώου χώρου και επιχειρεί την συγκυβέρνηση. Καμία κυβέρνηση δεν πέ- αναστήλωσή του. Αυτό δεν γίνεται με φτει από μόνη της παρά μόνο αν την αναγ- όρους επιστροφής στις κοινωνικές του κάσει ο λαός ή αν κρίνει η ίδια ότι τη συμ- ρίζες, αλλά με όρους υπαρξιακούς, επιφέρουν οι εκλογές και εφόσον –στην πε- κοινωνιακούς και με επιμονή σε μια διαρίπτωση της χώρας μας- το αποδεχτεί η χείριση υπέρ του κεφαλαίου στα πλαίσια τρόικα και ιδίως η Γερμανία. Πέρα από των πολιτικών των μνημονίων. Συνεπώς

“

δεν υπάρχει κοινωνικό έδαφος για να ευδοκιμήσει αυτή η προσπάθεια. Είναι σαν το βάδισμα στο κενό. Η κοινωνία έχει υποστεί μια μεγάλη κοινωνική διαίρεση η οποία έχει δημιουργήσει μια νέα αυθεντική πόλωση ανάμεσα στις δυνάμεις που συγκροτούν προτάσεις εξουσίας με διαφορετικά πολιτικά και οικονομικά σχέδια. Οι παλιές κανονικότητες και συμμαχίες έχουν διαρραγεί. Το μνημόνιο έχει χαράξει βαθιά μια διαχωριστική γραμμή και δεν μπορεί όσοι στήριξαν με διάφορους τρόπους τα μνημόνια, ή τον Σημιτικό δήθεν εκσυγχρονισμό να εμφανίζονται ως τιμητές μιας νέας πορείας. Οι συνεργασίες Τελευταία γίνεται λόγος για συνεργασίες του ΣυΡιζΑ, ενόψει εκλογών, κυρίως από το χώρο της κεντροαριστεράς. Αυτή η μονομερής διεύρυνση δεν μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα ταυτότητας στο ΣυΡιζΑ; Ο ΣυΡιζΑ θέλει να στηριχτεί σε μια ευρύτατη κοινωνική συμμαχία των θυμάτων του μνημονίου και να προωθήσει την κοινή δράση και συνεργασία της αριστεράς στο πολιτικό επίπεδο. Στην προσπάθεια αυτή μπορεί να συμβάλουν και δυνάμεις ή πρόσωπα που έχουν γνήσια διαχωρίσει τη θέση τους από την μεταλλαγμένη σοσιαλδημοκρατία χωρίς, όμως, να έχουν υποστηρίξει τα μνημόνια από κεντρικές θέσεις. Στην τοπικές εκλογές προφανώς τα κριτήρια είναι και αυτοδιοικητικά, ωστόσο, επειδή οι παθογένειες και τα εκφυλιστικά φαινόμενα του πολιτικού συστήματος έχουν απλωθεί και στην τοπική αυτοδιοίκηση, χρειάζεται μεγάλη προσοχή ώστε η αριστερά να γίνει πόλος έλξης αγωνιστών, δημιουργικών και ανιδιοτελών προοδευτικών πολιτών και να μην λειτουργήσει ως πλυντήριο για τα λερωμένα και τα άπλυτα κάποιων παρατρεχάμενων της κεντρικής ή τοπικής εξουσίας. Η κυβέρνηση προσπαθεί να δείξει ότι κάνει αντίσταση στην τρόικα. Ο ΣυΡιζΑ, όμως, δεν βγαίνει επιθετικά, όπως και σε άλλα θέματα. Που οφείλεται; Μπορεί να ασπάζεται τη θεωρία του ώριμου φρούτου; Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν κάνει αντίσταση αλλά και ούτε καν στοιχειώδη διαπραγμάτευση. Είναι απούσα από κάθε πολιτική παρέμβαση στο θέμα του χρέους προσβλέποντας σε κάποια αντισταθμιστικά πολιτικά οφέλη για την στάση του καλού παιδιού που κράτησε απέναντι στους δανειστές και στην τρόικα, τα οποία δεν φαίνεται να επιτυγχάνει μέχρι στιγμής. Η εμπλοκή ενισχύεται από την εκκρεμότητα συγκρότησης κυβέρνησης στην Γερμανία. Στήνεται ένα σκηνικό επικοινωνιακής διαχείρισης της ίδιας πολιτικής και όχι αλλαγής στάσης. Ο ΣυΡιζΑ παρεμβαίνει με το σύνολο των προτάσεών του που συνιστούν ένα συγκρουσιακό μοντέλο διαπραγμάτευσης για το χρέος και μια ριζικά διαφορετική οικονομική πρόταση. ∆εν υιοθετεί κανείς, φαντάζομαι, τη θεωρία του ώριμου φρούτου, ωστόσο είναι απόλυτα σωστό ότι τώρα είναι ακόμη πιο αναγκαία η αντεπίθεση του ΣυΡιζΑ σ’ όλα τα μέτωπα και η ανάκτηση της πρωτοβουλίας των κινήσεων. Βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο. Ο ΣυΡιζΑ με όλες του τις δυνάμεις, σ’ όλη του την κλίμακα πρέπει να μπει σε διάταξη μάχης.

∆εν υπήρχε η εντύπωση σε κανέναν μας ότι επίκειται η πτώση της κυβέρνησης ή ότι με λίγο σπρώξιμο ή με μια πετυχημένη κινητοποίηση θα μπορούσε να πάει η χώρα σε εκλογές

∆ΙΕΘΝΗ

ITAΛΙΑ

ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΑ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

Της Ντανιέλα Πρετσιοζι

ρχικά ήταν μόνο οι κόκκινες σημαίες (πάμπολλες της Αριστεράς, της Οικολογίας και Ελευθερίας με πένθιμο πλαίσιο για τους νεκρούς της Μεσογείου, άλλες τόσες της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, του Κόμματος Ιταλών Κομμουνιστών, η θάλασσα της Fiom, της Cgil που δεν υποστήριξε επίσημα τη διαδήλωση, οι σημαίες των φοιτητών της UDU (Φοιτητική Ένωση). Πριν να ξεκινήσει η πορεία, όταν φτάνουν και οι δεκάδες ολοκαίνουριες σημαίες της Επανάστασης των Πολιτών και της Ιταλίας των Αξιών, η πλατεία ∆ημοκρατίας μοιάζει σαν μια φωτογραφία που έχουμε ξαναδεί: τη φωτογραφία των πενήντα αποχρώσεων της αριστεράς. Όμως, μετά έρχονται οι βαθυγάλαζες μπλούζες για την υπεράσπιση του Συντάγματος που μοιάζουν με έναν αστερισμό που λάμπει. Τις φοράνε όλοι, οι εργάτες μέταλλου, οι καθηγητές, οι φοιτητές, τα μελή των επιτροπών για το δημόσιο νερό. Και η πλατεία μεταμορφώνεται πραγματικά σε έναν αστερισμό. Σε «έναν κοινωνικό συνασπισμό νικητών», θα πει στη συνέχεια ο καθηγητής Ροντοτά: για μια φορά δεν ξεκινάμε από τις ήττες αλλά από τις νίκες του δημοψηφίσματος για το νερό και την ατομική ενέργεια του 2011, ή από τη νίκη της Fiom για την επαναφορά στη δουλειά των εργατών που απολύθηκαν άδικα. Αυτό το ποτάμι ίσως να φτάσει στο δημοψήφισμα για τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που η «παράξενη πλειοψηφία» της κεντροαριστερο-δεξιάς θέλει να κάνει στη βουλή. Είναι πολλοί, αλλά χρειάζονται περισσότεροι που να «κρατιούνται από το χέρι». Αυτό ζητά o Μαουρίτσιο Λαντίνι από την εξέδρα. Ακριβώς αυτό που έκαναν τα 27 εκατομμύρια που ψήφισαν ενάντια στην ιδιωτικοποί-

Του Νίκου Σερβετά

άποτε τους σκλάβους τους απήγαγαν από τα χωριά τους στην Αφρική, οι οικογένειές τους, τους έχαναν για πάντα, τους κουβαλούσαν αλυσοδεμένους στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, όπου συνέχιζαν μια μαρτυρική ζωή, έως τον θάνατό τους. Σήμερα η ανθρωπότητα έχει προοδεύσει, η οικονομία έχει οργανωθεί: Σιγά μην ταξιδεύει ο σκλάβος δωρεάν, σιγά μην τρώει και πίνει –όταν βρει να πιει– δωρεάν, σιγά μην τον χάσει για πάντα η οικογένεια του. Και ποιος θα πληρώσει για τα χρέη που δημιουργεί δουλεύοντας; Σύμφωνα με το Euronews, υπάρχουν στον κόσμο περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι που δουλεύουν σε καθεστώς δουλείας, αλλά την πιο οργανωμένη μορφή εκμετάλλευσης την βρίσκουμε σήμερα στο Κατάρ, όπου υπάρχουν και νομοθετημένες συνθήκες εργασίας για τις οποίες η ανθρωπότητα πρέπει να ντρέπεται. Το «σύστημα Καφάλα», το οποίο ισχύει στη χώρα, έχει θεσπιστεί εδώ και μερικά χρόνια και ισχύει ειδικά για τους χιλιάδες ξένους εργάτες, κυρίως από το Νεπάλ, που μεταφέρονται στην χώρα προκειμένου να χτίσουν τις εγκαταστάσεις που θα φιλοξενήσουν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου του 2022. Απλώς και μόνο ότι η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA) ανέθεσε σε μια χώρα όπως το Κατάρ, χωρίς καμία απολύτως περγαμηνή στο ποδόσφαιρο και

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Ένας ανθρώπινoς αστερισμός Πολλές δεκάδες ήταν οι διαδηλωτές το περασμένο Σάββατο (12/10) στη Ρώμη. Οργανώθηκε από πέντε γνωστές προσωπικότητες (τον νομικό Στέφανο Ραντοτά, τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Μετάλλου (FIOM) Μαουρίτσιο Λαντίνι, τον ιερέα Λουΐτζι Τσιότι, τη συνταγματολόγο Λορέντζα Καρλασάρε και τον επίσης συνταγματολόγο Γκουστάβο Ζαγκρεμπέλσκι) και είχε ως γενικό σύνθημα «Να υπερασπιστούμε το Σύτναγμα» ειδικότερα το δικαίωμα στην Εργασία και τα Δημόσια Αγαθά. Εν τω μεταξύ, οι ζυμώσεις για τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα στο χώρο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς συνεχίζονται και η διαδήλωση του Σαββάτου την ενθαρρύνει παρά την επιμονή των οργανωτών της να τονίζουν ότι δεν κυοφορούν κόμμα, αλλά κίνημα. Το ρεπορτάζ που ακολουθεί από το «Il Manifesto», δίνει πολύ παραστατικά τον παλμό και την πολυμορφία της διαδήλωσης.

ηση του νερού και που ακόμη περιμένουν την εφαρμογή αυτού του αποτελέσματος. «Προχωράμε», εξηγεί ο Μάουρο Σόλμι, από το Φόρουμ της Μοντένα. «Οι αρχές του Συντάγματος είναι επιτακτικές και αν αυτή η πολιτική τάξη δεν είναι σε θέση να τις εφαρμόσει, ας φύγει από τη μέση». Είναι εδώ οι λευκές σημαίες των No Tav (του κινήματος ενάντια στα τρένα υψηλής ταχύτητας) που κρατούν φιλειρηνικοί συνταξιούχοι από το Τορίνο. Από την εξέδρα διαβάζεται ο χαιρετισμός του Σάντρο Πλάνο, προέδρου της ορεινής κοινότητας Βάλε Σούζα και Βαλ Σανγκόνε. «Το να επιβάλλεις με στρατιωτικό τρόπο τα μεγάλα έργα σημαίνει

ότι ήδη παραβιάζεις το Σύνταγμα», εξηγούν τα μέλη της Alba (συμμαχία για την εργασία, τα κοινά αγαθά και το περιβάλλον). Ανάμεσα στις πολλές μπλούζες της Libera ενάντια στη μαφία και της Arci παρελαύνουν οι χίλιες διαφορετικές επιγραφές που επικαλούνται το άρθρο 1, του Συντάγματος που λέει ότι η Ιταλία είναι μια δημοκρατία που βασίζεται στην εργασία. ∆εκάδες άνδρες και γυναίκες με το πλακάτ «Άνεργοι άνω των 50». Καθένας έχει μια πάρα πολύ δύσκολη ιστορία, τη δική του: O Ντομένικο, από το Μιλάνο, τυπογράφος, «όταν η επιχείρηση έκλεισε μου έλειπαν 30 μέρες για τη σύνταξη, μα εκείνη τη στιγμή ο νόμος Φορνέρο άλλαξε τους κανόνες και τώρα

μου λείπουν 2 χρόνια και 4 μήνες. Ποιος όμως θα με προσλάβει, στα 58;» Ο Μαουρίτσιο, πάλι από το Μιλάνο: «Άνεργος, σε κινητικότητα, φτιάχναμε γυαλόχαρτο, στα 56 τι να κάνουμε; Είμαστε μόνοι». Ακριβώς αυτή τη μοναξιά θέλει ακόμη να πολεμήσει ο Πιέρο Γκουέλφι, 86 ετών. Έφερε το συγκινητικό λάβαρο της Γαριβαλδινής Ταξιαρχίας Μουτσίνι, μαζί με τα άλλα μέλη της Ένωσης Αντιστασιακών Anpi από τη Σαρτζανα, παρόλο που ο πρόεδρος της ένωσης δεν θέλησε να κατέβει στη διαδήλωση. Εκείνος ήθελε να είναι παρών, όπως πολλοί άλλοι αντάρτες, πρώην μαχητές και μη. Όπως ο Λουΐτζι Φιόρι, 93 ετών, ο οποίος στη μέση της πορείας σταματά και δεν αντέχει άλλο. Μπροστά, το μοναχικό πανό των υποστηρικτών του Πίπο Τσιβάτι, υποψήφιου για τη γραμματεία του ∆ημοκρατικού Κόμματος, από τα ελάχιστα μέλη του ∆ημοκρατικού Κόμματος που συμμετέχουν. Γενικά, λάμπουν δια της απέραντης απουσίας τους. Όμως από δω και μπρος θα πρέπει να αναμετρηθούν μ’ αυτόν το νέο συνασπισμό. Και όχι επειδή είναι το έμβρυο ενός νέου κόμματος, όπως προσπάθησαν να πουν. ∆εν είναι κόμμα, είναι μια ανθρώπινη αλυσίδα, που από αύριο θα προσπαθήσει να «κρατηθεί χέρι-χέρι». Πολίτες μαζί με άλλους πολίτες. Έξαλλου, ανυπάκουοι είναι και οι λιγοστοί οπαδοί του Γκριλο που συμμετέχουν στην πορεία, που μαγνητοφωνούν τον διάλογο με τη δημοσιογράφο και φωτογραφίζουν τις σελίδες του σημειωματάριου,τόσο λίγη εμπιστοσύνη έχουν. Απόδοση: Τόνια Τσίτσοβιτς

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ ΕΡΓΑΤΕΣ ΣΤΟ ΚΑΤΑΡ

Κράτος σκλάβων Αν και πολλοί προβληματίστηκαν το ∆εκέμβριο του 2010, όταν ο Ζεπ Μπλάτερ (δεξιά) ανακοίνωσε ότι το Κατάρ θα αναλάβει την διοργάνωση του Μουντιάλ του 2022, το σχέδιο που είχε καταθέσει η χώρα ήταν εντυπωσιακό. Υπερσύγχρονα γήπεδα με κλιματισμό, χωριά που θα χτιστούν από το μηδέν για να φιλοξενήσουν τους επισκέπτες, εξοπλισμοί τελευταίας τεχνολογίας και προπονητικά κέντρα που θα ζηλεύουν οι χώρες της ∆ύσης. Σήμερα, οι αποκαλύψεις της εφημερίδας Guardian, όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, σε μια αναπτυσσόμενη και αναμφίβολα πλούσια χώρα όπως το Κατάρ, ταράζουν την παγκόσμια κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που κινούνται γύρω από το ποδόσφαιρο.

με το θερμόμετρο να δείχνει μεταξύ 45 με 50 βαθμούς όταν θα γίνονται οι αγώνες, τη διοργάνωση αυτού του πρωταθλήματος, αποτελεί διεθνές σκάνδαλο. Η Καφάλα, λοιπόν, είναι ένας νόμος σύμφωνα με τον οποίο «κανένας εργάτης δεν μπορεί να αποχωρήσει ούτε από την εταιρία που εργάζεται -και η οποία έχει πληρώσει για την βίζα του- αλλά ούτε και από την χώρα, χωρίς την συγκατάθεση του εργοδότη του». Αυτό, βέβαια, δεν είναι παρά το γράμμα του νόμου, καθώς το πνεύμα που επιβάλλει είναι κατά πολύ χειρότερο. Ακόμα και αν παρα-

λάβουν τα έγγραφα και την βίζα τους και αποσπάσουν την υπογραφή του εργοδότη προσπαθώντας να αποχωρήσουν, πολλοί από αυτούς έχουν επιβαρυνθεί με δάνεια από πρακτορεία εύρεσης εργασίας στην χώρα τους, το επιτόκιο των οποίων μπορεί να αγγίζει το 36%. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Σουηδικού ραδιοφώνου, το χρέος της μετάβασης ενός μετανάστη στο Κατάρ, επωμίζεται υποχρεωτικά η οικογένειά του που παραμένει στον τόπο της, η οποία είναι υποχρεωμένη να αποπληρώσει «αν συμβεί κάτι» στον άνθρωπο που ξενιτεύεται

προκειμένου με τα χρήματα που θα της στέλνει να συντηρηθεί. Και πώς να μην συμβεί όταν δουλεύουν κάθε μέρα στους 4050 βαθμούς Κελσίου, χωρίς να έχουνε πρόσβαση σε πόσιμο νερό, όταν τα μέτρα ασφαλείας είναι ανύπαρκτα, όταν είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται επτά μέρες την εβδομάδα 12 ώρες την ημέρα. Σαράντα τέσσερις νεκροί εργάτες μέσα σε διάστημα δυο μηνών, αναφέρει η Guardian ενώ, πρόσφατα, περίπου 30 μετανάστες αναζήτησαν καταφύγιο στην πρεσβεία τους, για να γλυτώσουν από την βίαιη μεταχείριση των εργοδο-

τών τους. Σε συνέντευξή της στην ιστοσελίδα «Οthersidefootball», η γενική γραμματέας της ∆ιεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων, Σάραν Μπάροου, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι: «Οι αρχές του Κατάρ, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τους εργάτες στην χώρα, δεν έχουν κάνει ακόμα κανένα βήμα για να προστατέψουν τους εργάτες και τα δικαιώματα τους. Θα προκύψουν περισσότεροι θάνατοι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα από τις αρχές του και την FIFA». Λίγους μήνες μετά την ανάθεση στο Κατάρ της διοργάνωσης του Μουντιάλ 2022, αποκαλύφθηκε ότι δύο μέλη της διεθνούς ομοσπονδίας είχαν δωροδοκηθεί από αξιωματούχο της χώρας προκειμένου να ψηφίσουν υπέρ του. Η Σάραν Μπάροου ρωτήθηκε από τον συντάκτη της ιστοσελίδας αναφορικά με τις αντιδράσεις της FIFA για τα όσα συμβαίνουν κατά την προετοιμασία της διοργάνωσης: «Η FIFA πραγματοποίησε μια ‘εθιμοτυπική επίσκεψη’ στον Εμίρη του Κατάρ μετά τις αποκαλύψεις των θανάτων των εργατών. Αυτό είναι κάτι εντελώς ανεπαρκές και αδυνατεί να θέσει σε εφαρμογή κάποιο σχέδιο για να σταματήσουν τους θανάτους». Οι μελέτες προβλέπουν ότι, για να ολοκληρωθούν τα έργα για το Μουντιάλ, θα πρέπει κατά τα επόμενα εννιά χρόνια που απομένουν μέχρι ο διαιτητής να σφυρίξει την έναρξη του πρώτου αγώνα, να μεταφερθούν στο Κατάρ περίπου 1,5 εκατομμύριο ξένοι εργάτες.

∆ΙΕΘΝΗ

Οι Ιρλανδοί υπέρ του θεσμού της Γερουσίας μερινή της μορφή είναι ελιτίστικη, αντιδημοκρατική και απαράδεκτη.» Από το Σοσιαλιστικό Κόμμα (συμμετέχει στην Ενωμένη Αριστερά και στη GUE) σε ανακοίνωση του επικεφαλής της καμπάνιας του κόμματος τονίζεται πως «η ψήφος του όχι είναι μια ένδειξη της βαθιάς δυσπιστίας προς την κυβέρνηση και δείχνει πως οι πολίτες επιθυμούν να ελέγξουν και να βάλουν φρένο στο πολιτικό κατεστημένο και την πολιτική της λιτότητας. Βεβαίως, δεν πρέπει να ερμηνευτεί ως ψήφος υπέρ της ελιτίστικης και αντιδημοκρατικής Γερουσίας.» Αντίθετα από το θέμα της Γερουσίας το αίτημα να δημιουργηθεί το Εφετείο συγκέντρωσε την πλειοψηφία (65,16%) και έτσι αυτό το αίτημα εγκρίθηκε.

* Καταψηφίστηκε με δημοψήφισμα η κατάργηση της Άνω Βουλής της Ιρλανδίας Tου Θανάση Τσακίρη

ο δημοψήφισμα της Ιρλανδίας εξέπληξε την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, καθώς η πρόταση της κυβέρνησης για την κατάργηση της Γερουσίας καταψηφίστηκε. H κυβέρνηση συνεργασίας του Fine Gael και του Εργατικού Κόμματος έφαγε χαστούκι από τους ψηφοφόρους που αποφάσισαν να προσέλθουν στις κάλπες (39,17%), καθώς εισέπραξε την οργή για την πολιτική της τρόικας και την τρίχρονη λιτότητα. Η αιτιολόγηση της κατάργησης της Γερουσίας με βάση τη λογιστική αντίληψη του κόστους δεν έπεισε τους πολίτες. Στο ∆ουβλίνο το «όχι» σημείωσε τα υψηλότερα ποσοστά του. Ο πρωθυπουργός Kenny δήλωσε ότι είναι «απογοητευμένος προσωπικά» και

αποδέχτηκε την ήττα του λέγοντας ότι «ήταν η ημέρα του λαού και η απόφαση του λαού κι αυτό είναι το απόλυτο δικαίωμα του λαού και θεωρώ ότι από τη σκοπιά αυτή επρόκειτο για την κορυφαία στιγμή άσκηση δημοκρατίας.» Ο Μάικλ Μάρτιν, επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Fianna Fail είπε ότι το αποτέλεσμα δείχνει «την απόλυτη απόρριψη της κυβερνητικής στρατηγικής που μιλούσε για μεταρρύθμιση και εννοούσε απλώς την ενίσχυση της εξουσίας της. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση πρέπει να συνομιλήσουν σοβαρά με τα υπόλοιπα κόμματα και την κοινωνία των πολιτών για την πραγματική μεταρρύθμιση τόσο στο Κοινοβούλιο όσο και στην κυβέρνηση. Ο ηγέτης του Sinn Fein Τζέρι Άνταμς δήλωσε ότι «η χαμηλή προσέλευση ψηφοφόρων πρέπει να αποτελέσει λόγο ανησυχίας για όλους τους πολιτικούς ηγέτες και να αναλυθούν και να αντιμετωπιστούν τα αίτια. Όλοι οι συμμετέχοντες και τα κόμματα που ενεπλάκησαν στην καμπάνια ήταν σαφείς λέγοντας ότι η Γερουσία με τη μορφή τη ση-

Και στο βάθος περικοπές Η οργή που ξεχειλίζει για την ανεργία, τη λιτότητα και τον ουσιαστικό εξαναγκασμό στη νέα μετανάστευση αναμένεται να βγει οργανωμένα αυτή τη φορά στους δρόμους. Το δάνειο έληξε αλλά η πολιτική της τρόικας θα συνεχιστεί. Τις προηγούμενες ημέρες υπήρξαν δημοσιεύματα για τον Προϋπολογισμό του 2014, προκειμένου να επισκιαστεί το ζήτημα νέων περικοπών δαπανών και αυξήσεων φόρων. Η Ενωμένη Αριστερά καταγγέλλει ότι ο Προϋπολογισμός δημιουργεί «αποδιοπομπαίους τράγους: τους μη προνομιούχους, τους άνεργους, τους νέους, τους ηλικιωμένους και τους ασθενείς». Ενδεικτικά αναφέρουμε: κατάργηση τηλεφωνικού επιδόματος που θα οδηγήσει τους ηλικιωμένους σε αποξένωση και μοναξιά, περικοπή προνοιακού επιδόματος για νέους κάτω των 25 ετών, επίθεση σε επιδόματα ασθένειας και μητρότητας, αύξηση εξόδων για την αγορά φαρμάκων κ.ά. http://tsakthan.wordpress.com

Η Μέρκελ προβάρει τα κόκκινα Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

παροιμία "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό" φαίνεται ότι πρυτάνευσε τελικά στους κόλπους των Γερμανών Πρασίνων, που διέκοψαν κατ' αρχήν τις διερευνητικές επαφές για το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με τη Χριστιανοδημοκρατία της Ανγκέλα Μέρκελ. Το παράδειγμα των Φιλελευθέρων, που τους "καταβρόχθισε" εκλογικά το κόμμα της γερμανίδας καγκελαρίου λειτούργησε προφανώς προειδοποιητικά και ξύπνησε αντανακλαστικά επιβίωσης στο κόμμα της οικολογίας, που έτσι κι αλλιώς δεν τα πήγε όπως θα ήθελε στις εκλογές και δεν διαθέτει πλέον στην ηγεσία του τέτοιες προσωπικότητες που θα μπορούσαν να επιβιώσουν απέναντι σε μια καγκελάριο "βαρέων βαρών". Το πείραμα μιας μαυροπράσινης κυβέρνησης μετατίθεται λοιπόν για το απώτερο μέλλον παρά το γεγονός ότι ακόμα και μέσα στους κόλπους των Χριστιανοδημοκρατών υπάρχουν πολλοί, που θεωρούν ότι οι συνθήκες για κάτι τέτοιο έχουν πλέον ωριμάσει, μετά τη σταδιακή "ενηλικίωση", βλέπε συντηρητικοποίηση των Πρασίνων. Το μπαλάκι ξαναγυρίζει λοιπόν και όλοι θεωρούν ότι λογικά θα καθίσει στο μαυροκόκκινο ή αλλιώς "μεγάλο συνασπισμό". Πάντως, το τρίτο ραντεβού με τους Σοσιαλδημοκράτες την περασμένη Πέμπτη έδειξε ότι το

“

Το μπαλάκι ξαναγυρίζει και όλοι θεωρούν ότι λογικά θα καθίσει στο μαυροκόκκινο ή αλλιώς "μεγάλο συνασπισμό". Πάντως, το τρίτο ραντεβού με τους Σοσιαλδημοκράτες την περασμένη Πέμπτη έδειξε ότι το παζάρι θα είναι αρκετά σκληρό όσο και αν τα δύο κόμματα μοιάζουν "καταδικασμένα" να τα βρουν. παζάρι θα είναι αρκετά σκληρό όσο και αν τα δύο κόμματα μοιάζουν "καταδικασμένα" να τα βρουν. Η κ. Μέρκελ μπορεί να φόρεσε το κόκκινο σακάκι σε ένδειξη καλής θέλησης αλλά θεωρεί ότι η λογική του "αίμα, δάκρυα και ιδρώτας" επιβραβεύτηκε στις κάλπες και διαδίδει δεξιά και αριστερά ότι δεν πρόκειται να δεχτεί παράλογες απαιτήσεις του SPD. Αυτό από τη μεριά του θέλει να διατηρήσει όσο αυτό είναι εφικτό μέσα σε μια κυβέρνηση Μέρκελ ένα στοιχειώδες "κεντροαριστερό"

προφίλ. Κάποιοι λένε ότι όλα αυτά μοιάζουν με μια προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου. Από την άλλη, ο φόβος των Σοσιαλδημοκρατών να θεωρηθούν ως υπεύθυνοι για νέες εκλογές αν αποφασίσουν να κρατήσουν μια ανένδοτη στάση κάνει τελικά τους περισσότερους να ποντάρουν στο μεγάλο συνασπισμό, που έτσι κι αλλιώς έμοιαζε αναπόφευκτος από την αρχή ακόμα της προεκλογικής περιόδου. Πάντως και οι δύο πλευρές απέφυγαν δημόσιες τοποθετήσεις που θα μπορούσαν να επιβαρύ-

Στα ∆ίκτυα

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

του Κόσμου

www.comitedesolidaridad.com

Αλληλεγγύη στους πολιτικούς κρατούμενους ε μεγάλη επιτυχία οΜ λοκληρώθηκε χτες σε 144 φυλακές της Κο-

λομβίας η εβδομάδα δράσεων αλληλεγγύης για τους πολιτικούς κρατούμενους. Σε μια περίοδο που η κάθε διαμαρτυρία απέναντι στο κυρίαρχο κοινωνικό μοντέλο ποινικοποιείται και η κοινωνική βία καταστέλλεται από το καθεστώς του Χουάν Μανουέλ Σάντος, περισσότεροι από 9.000 πολιτικοί κρατούμενοι μέσα στα κολαστήρια υποβάλλονται σε ταπεινώσεις και συνεχείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, ενώ την ίδια ώρα διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες συνεχίζουν ανενόχλητες να τρομοκρατούν το λαό. www.queselixeatroika15 setembro.blogspot.com

Γαμήστε την τρόικα ε στόχο την ανατροΜ πή της κυβέρνησης, οι Πορτογάλοι ετοιμάζο-

νουν το κλίμα. Το πρώτο μήνυμα καλής θέλησης προς τους σοσιαλδημοκράτες ήρθε από κάποιον που συνήθιζε να παίζει τον "κακό". Ο Χριστιανοκοινωνιστής πρωθυπουργός της Βαυαρίας Χορστ Ζέεχοφερ φάνηκε έτοιμος να δεχτεί το αίτημα για την καθιέρωση ενός κατώτατου ωρομίσθιου της τάξης των 8,5 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό "δεν θα στοιχίσει θέσεις εργασίας". Και φυσικά εφόσον το SPD παραιτηθεί από την προεκλογική του θέση για αύξηση της φορολογίας. Την ίδια στιγμή, όλη η Ευρώπη περιμένει να δει άσπρο καπνό από το μπαλκόνι της καγκελαρίας και το Βερολίνο δείχνει να το απολαμβάνει. Τώρα η αναβλητικότητα της Ανγκέλα Μέρκελ έχει ακόμα μια δικαιολογία την ώρα που τα σενάρια για το τι θα συμβεί με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αλλά και τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος δίνουν και παίρνουν. Οι διαρροές δείχνουν ότι η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να δώσει ένα μικρό "τυράκι" προς τους έλληνες ιθαγενείς, που δεν θα είναι άλλο από την πιθανή επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής κάποιων δανείων και κάποια αμυδρή μείωση των επιτοκίων, έτσι ώστε στις επόμενες εκλογές η ελληνική μνημονιακή κυβέρνηση να έχει πάλι την ευκαιρία να θέσει το εκβιαστικό δίλημμα "ή εμείς ή το χάος". Παλιά μου τέχνη κόσκινο. •

νται να βγουν και πάλι στους δρόμους το Σάββατο, μετά από κάλεσμα της πρωτοβουλίας «queselixeatroika» (γαμήστε την τρόικα). Οι διαδηλώσεις θα γίνουν σε πολλές πόλεις και χιλιάδες άνθρωποι θα ενώσουν την οργή και τις φωνές τους απορρίπτοντας τους εκβιασμούς του φόβου, που προωθούν ο Πάσος Κοέλιο και η τρόικα προκειμένου να συνεχιστεί η πολιτική της λιτότητας που οδηγεί μεγάλα τμήματα της κοινωνίας στο περιθώριο και την απόγνωση. www.supportmariemason.org

Λευτεριά στην Marie Mason ιλιάδες άνθρωποι έΧ χουν δηλώσει συμμετοχή στην ημέρα δράσης

στις 25 Οκτωβρίου για την απελευθέρωση της Marie Mason, που κρατείται στις φυλακές ασφαλείας του Τέξας. Η Marie είναι ακτιβίστρια του περιβάλλοντος και το 2009 καταδικάστηκε σε 22 χρόνια φυλάκιση γιατί έβαλε φωτιά σε γραφείο γενετικά τροποποιημένων οργασμών από την οποία δεν υπήρχε κανένα θύμα, ενώ η ποινή της είναι η μεγαλύτερη που έχει επιβληθεί ποτέ στην ιστορία των ΗΠΑ για ακτιβίστικη δράση. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ

Κρίσιμη ψηφοφορία για το Μέτωπο της Αριστεράς Σήμερα παίζεται η τελευταία πράξη στους κόλπους του κινήματος. Μετά τις συζητήσεις, οι κομμουνιστές θα αποφασίσουν με την ψήφο τους, για το ψηφοδέλτιο στο Παρίσι, στις προσεχείς δημοτικές εκλογές

«∆

εν θέλουμε να περάσει το Παρίσι στη δεξιά, ταυτόχρονα όμως, υπάρχει μια έντονη δυσαρέσκεια κατά της κυβέρνησης και ο φόβος ότι η πολιτική της σ’ όλους σχεδόν τους τομείς, θα έχει τις συνέπειες της στις πολιτικές που αφορούν τις τοπικές κοινωνίες», ανέφερε στέλεχος του ΓΚΚ στο Παρίσι και πρόσθεσε: «Είναι δύσκολο, συνεπώς να πει κάποιος με βεβαιότητα ποια θα είναι τα αποτέλεσμα που θα βγει από τις κάλπες». Πρόκειται για τις κάλπες που έστησε η οργάνωση του Παρισιού του ΓΚΚ από την Πέμπτη 17/10 μέχρι χθες Σάββατο βράδυ, για να ψηφίσουν τα μέλη του κόμματος την τακτική του στις δημοτικές εκλογές που θα γίνουν τον Μάρτιο του 2014. Το ερώτημα είναι αν θα προχωρήσει το κόμμα σε συνεργασία με το ΣΚ σε ενιαία λίστα στον α’ γύρο ή θα συγκροτηθεί ψηφοδέλτιο του Μετώπου της Αριστεράς, αυτόνομο έναντι του ΣΚ. Το ζήτημα αυτό έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις στους κόλπους (κόμματα και κινήματα) του Μετώπου της Αριστεράς. Η πλειοψηφία των μελών του κόμματος της Αριστεράς τάχθηκε υπέρ της αυτόνομης παρουσίας του Μετώπου, όχι μόνο στο Παρίσι αλλά σε όλες τις μεγάλες πόλεις με πάνω από 20.000 πληθυσμό. Η ηγεσία του ΓΚΚ χωρίς να αποκλείει την αυτόνομη παρουσία του Μετώπου της Αριστεράς με τη μεγαλύτερη δυνατή διεύρυνση, υποστηρίζει ότι για τη συγκρότηση των ψηφοδελτίων θα πρέπει να αποφασίσουν οι τοπικές οργανώσεις με βάση τις ιδιομορφίες και τα προβλήματα κάθε πόλης. Με την τακτική αυτή το ΓΚΚ πιστεύει ότι οι πολίτες θα θεωρήσουν δική τους υπόθεση τις εκλογές, θα ενεργοποιηθούν και θα πάνε στις κάλπες. Σε διαφορετική περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος να επικρατήσει η αδιαφορία και η αποχή από

τις κάλπες να φθάσει σε πολύ υψηλά ποσοστά. Η αποχή αυτή θα ευνοήσει τη δεξιά και το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν, όπως έχουν δείξει οι μέχρι τώρα επαναληπτικές εκλογές. Ζαν Λικ Μελανσόν: Ρήξη με την πολιτική της λιτότητας Το Κόμμα της Αριστεράς θεωρεί, αντίθετα, σε περίοδο κρίσης η εκλογική στρατηγική δεν μπορεί να χαράσσεται με τοπικά κριτήρια, αλλά με βάση τα γενικά προβλήματα που απασχολούν τη χώρα. Οι δημοτικές εκλογές αποτελούν μια καλή ευκαιρία να προβληθεί η πολιτική του Μετώπου, με τη συγκρότηση ψηφοδελτίων του, στα οποία θα μετέχουν και στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος και των ευρωπαίων Οικολόγων. Ο Ζαν Λικ Μελανσόν υποστηρίζοντας τη θέση της αυτονομίας του Μετώπου της Αριστεράς θεωρεί ότι μπορεί να κερδίσει το στοίχημα όπως στις προεδρικές εκλογές πριν ενάμισι χρόνο που συγκέντρωσε το 11% των ψήφων.

Εκλογές Τσεχία: Ενισχυμένη η Αριστερά

τις 25 και 26 Οκτωβρίου θα διεξαχθούν οι πρόωρες εκλογές στην Τσεχία ύστερα από την αυτοδιάλυση του Κοινοβουλίου της Τσεχικής ∆ημοκρατίας στις 20 Αυγούστου μετά την αποκάλυψη σκανδάλου διαφθοράς με εμπλεκόμενο τον πρώην πρωθυπουργό. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το προβάδισμα διατηρεί το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (CSSD) με 28,5%. Έκπληξη αποτελεί ότι το πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα του δισεκατομμυριούχου Αντρέι Μπάμπις (ΑΝΟ) δημοσκοπικά κερδίζει το 12,5%, όπως και ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα (KSCM) ανεβαίνει συνεχώς στις μετρήσεις φτάνοντας σήμερα το 12,5% (από 11% που κατέγραφε σε δημοσκόπηση της 6ης Οκτωβρίου). Το όριο εισόδου στη Βουλή (5%) αναμέ-

νεται να καλύψουν επίσης το κεντροδεξιό κόμμα TOP 09 και οι ∆ημοκράτες (ODS), καταγράφοντας 11% και 6,5% αντίστοιχα. Οι Χριστιανοδημοκράτες (KDU-CSL) καταγράφουν 6,5%, ενώ οι Πράσινοι και το δεξιό κόμμα του Μίλος Ζίμαν SPOZ βρίσκονται στο όριο εισόδου στη Βουλή (4,5-5%). Όπως προβλέπεται η συμμετοχή στις εκλογές θα είναι ιστορικά υψηλή, με το 38% των Τσέχων να δηλώνει πως θα ψηφίσει. Το ελπιδοφόρο μήνυμα των δημοσκοπήσεων είναι η είσοδος του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Βουλή, ενισχυμένου. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Μποχούσλαβ Σομπότκα δηλώνει πρόθυμο να συγκυβερνήσει με το Κομμουνιστικό Κόμμα, όμως προς το παρόν όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά.

Η στάση όμως των ψηφοφόρων και τα κίνητρά τους είναι διαφορετικά στις δημοτικές εκλογές απ’ ότι στις προεδρικές. Ακόμα και το πολιτικό κλίμα που επικρατεί είναι άλλο. Σήμερα μπορεί οι ψηφοφόροι του Μετώπου της Αριστεράς να παραμένουν σταθερά στις θέσεις τους γύρω στο 9-11% όπως, δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Οι ψηφοφόροι, όμως, της Αριστεράς γενικότερα μετά τη διάψευση και την απογοήτευση από την πολιτική του Ολάντ, οι οποίοι ασφαλώς δεν του έδωσαν την ψήφο για τη συνέχιση της πολιτικής της λιτότητας, αποφεύγουν, ωστόσο, να πάνε στην κάλπη και να αποδοκιμάσουν αυτή την πολιτική Πιερ Λοράν: Για μια άλλη εναλλακτική πολιτική Ο ρόλος του Μετώπου της Αριστεράς είναι ακριβώς αυτός να πείσει τους ψηφοφόρους της αριστεράς ότι με «τη συλλογική τους δύναμη και δράση μπορούν να ανοίξουν μια άλλη εναλλακτική πολιτική. Γιατί αν χάσουν αυτή την προοπτική

θα απέχουν τις εκλογές» υποστηρίζει ο εθνικός γραμματέας του ΓΚΚ Πιερ Λοράν. Ο Ζαν Λικ Μελανσόν τονίζει συνεχώς ότι οι αυτόνομες λίστες (ψηφοδέλτια) του Μετώπου της Αριστεράς θα πρέπει να συγκροτηθούν πάνω στη βάση «της ρήξης με την πολιτική της λιτότητας». Εξάλλου η Έβα Ζολί υποψήφια των Οικολόγων στις προεδρικές εκλογές, όπως και οι σοσιαλιστές, προχωρούν στη συνεργασία με το Μέτωπο της Αριστεράς στη βάση αυτής της πολιτικής. Οι δυνάμεις, όμως που αμφισβητούν την πολιτική Ολάντ είναι ευρύτερες μέσα στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Η Μαρί-Νοελ Λίμαν ηγετικό στέλεχος του ΣΚ που εκπροσωπεί την κίνηση η «Αριστερά σήμερα» επανέρχεται στη δυνατότητα αλλαγής της κυβερνητικής πολιτικής μετά από μια πίεση της ροζ-κόκκινης-πράσινης συμμαχίας, δηλαδή αποδέχεται όπως σημειώνει αναλυτής, στην ουσία τις απόψεις του Μετώπου της Αριστεράς, χωρίς όμως να ξεκόβει από το ΣΚ. Στο ίδιο μήκος βρίσκεται και η νέα κίνηση (εντός του ΣΚ) που επιδιώκει να καταλάβει το χώρο του Μπενουά Αμό (υπουργού Κοινωνικής Οικονομίας), θέτοντας μια σειρά ζητήματα που έρχονται σε σύγκρουση με την κυβερνητική πολιτική. Η εκλογική τακτική του Μετώπου της Αριστεράς θα πρέπει να αποβλέπει στην κινητοποίηση αυτών των δυνάμεων, σύμφωνα με το ΓΚΚ. Από την άλλη, όμως δεν μπορεί να μην παρατηρηθεί ότι στο Παρίσι η δύναμη του Μετώπου της Αριστεράς δεν θα είναι αναγνωρίσιμη όπως τονίζει το Κόμμα της Αριστεράς. Σήμερα μετά τα αποτελέσματα της οργάνωσης του Παρισιού οι συζητήσεις με την ένταση που έχουν πάρει ελπίζουν όλοι ότι θα τελειώσουν. Μ.Κ.

Έντονες αντιδράσεις στη Γαλλία για τις απελάσεις μαθητών

«Αυτό που επιθυμώ είναι, μαζί με την οικογένειά μου, να γυρίσω στη Γαλλία, για να συνεχίσω το σχολείο μου, για το μέλλον μου. Το πιο σπουδαίο απ’ όλα είναι το σχολείο. Στο Κόσοβο αυτό που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να κοιμηθεί στα θρανία. Εγώ όμως δεν έχω το δικαίωμα να πάω στο σχολείο». Η απέλαση από τη Γαλλία στο Κόσοβο της νεαρής μαθήτριας 15 χρονών Ρομά προκάλεσε τεράστια συγκίνηση και έντονες αντιδράσεις την περασμένη Τετάρτη. Στο Παρίσι χιλιάδες μαθητές βγήκαν στους δρόμους, για να απαιτήσουν την επιστροφή της Λεονάρντ και του 19 Αρμένιου Κατσίκ. Οι μαθητές ενώθηκαν με τους καθηγητές, τους φοιτητές και γονείς, οι οποίοι εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους σε μια ενέργεια του υπουργού Εσωτερικών ο οποίος εννοεί να συνεχίσει την πολιτική Σαρκοζί στο μεταναστευτικό. •

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

“

Στις 26 Οκτωβρίου οι γυναίκες θα καθίσουν στη θέση του οδηγού γιατί «δεν τους αρέσει το πίσω κάθισμα», όπως γράφει και το προπαγανδιστικό για τη διαμαρτυρία αυτοκόλλητο.

Το 1990 είκοσι γυναίκες αψήφησαν την απαγόρευση και οδήγησαν με την υποστήριξη των κηδεμόνων τους. Μετά από αυτό απομακρύνθηκαν προσωρινά από τις εργασίες τους και τους κατασχέθηκαν τα διαβατήρια, ενώ φονταμενταλιστές κυκλοφόρησαν φυλλάδια με τα ονόματά τους χαρακτηρίζοντάς τες «πόρνες» και τους κηδεμόνες τους «νταβατζήδες».

Οδηγώντας πας στη χειραφέτηση * Οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας κέρδισαν το δικαίωμα στην οδήγηση Πριν από περίπου δέκα μέρες οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας κέρδισαν ένα αρκετά ιδιάζον δικαίωμα: το δικαίωμα στην οδήγηση. Η εξέλιξη χαιρετίστηκε ως ιδιαίτερα θετική από ομάδες που παλεύουν για τα δικαιώματα των γυναικών τόσο μέσα στην χώρα όσο και διεθνώς. Σαουδική Αραβία είναι μια από τις πιο εχθρικές χώρες απέναντι στη χειραφέτηση των γυναικών παγκοσμίως. Είναι η τελευταία χώρα στον κόσμο που οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα ψήφου. Επίσης, εφαρμόζει ημι-επίσημα ένα σύστημα επιμέλειας των γυναικών από κάποιον άνδρα. Αυτό στην πράξη σημαίνει πως κάθε γυναίκα οφείλει να έχει έναν άνδρα κηδεμόνα (πατέρα, αδελφό, σύζυγο ή ακόμα και γιο), ο οποίος ανάλογα με τις περιστάσεις πρέπει να συναινεί ώστε η γυναίκα να δουλέψει, να παντρευτεί, να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό ή ακόμα και να υποβληθεί σε κάποια εγχείρηση, ειδικά αν αυτή έχει σχέση με την αναπαραγωγική ικανότητά της. Παρόλο που αυτή η πρακτική είναι ευρέως διαδεδομένη, οι εκπρόσωποι της Σαουδικής Αραβίας διεθνώς αρνούνται την ύπαρξή της.

Με τον κηδεμόνα τους Παρόμοιο ήταν το ζήτημα της οδήγησης. Επίσημα δεν απαγορευόταν, αλλά για να οδηγεί κάποιος νόμιμα θα έπρεπε να έχει ειδική διοικητική άδεια, η οποία δεν δινόταν ποτέ σε γυναίκες. Μάλιστα, το 1990 είκοσι γυναίκες αψήφησαν την απαγόρευση και οδήγησαν χωρίς άδεια έχοντας μάλιστα την υποστήριξη των κηδεμόνων

τους. Μετά από αυτό απομακρύνθηκαν προσωρινά από τις εργασίες τους και τους κατασχέθηκαν τα διαβατήρια, ενώ φονταμενταλιστές κυκλοφόρησαν φυλλάδια με τα ονόματά τους χαρακτηρίζοντάς τες «πόρνες» και τους κηδεμόνες τους «νταβατζήδες». Βέβαια, τίποτα δεν πάει χαμένο. Τόσο οι πιέσεις στο εσωτερικό της χώρας, όσο και το γενικότερο κλίμα της Αραβικής Άνοιξης φαίνεται πως οδηγούν σε σχετική «φιλελευθεροποίηση» του καθεστώτος. Το 2013 ξεκίνησε η πρώτη καμπάνια ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία , ο βασιλιάς Αμπντουλάχ έχει υποσχεθεί να επιτρέψει τη συμμετοχή των γυναικών στις τοπικές εκλογές του 2015, ενώ πρόσφατα η χώρα απέκτησε την πρώτη γυναίκα υπουργό. Παράλληλα, το γεγονός ότι επιτράπηκε η οδήγηση στις γυναίκες είναι μια εξέλιξη που διευκολύνει την κίνηση των γυναικών, διευκολύνοντας την καθημερινότητά τους και ενισχύοντας την αυτονομία τους. Το πρώτο αφελές ερώτημα που προκύπτει από τα παραπάνω είναι γιατί το Κοράνι απαγόρευε την οδήγηση στις γυναίκες. Φυσικά και δεν την απαγόρευε, αφού χρονολογικά δεν θα μπορούσε άλλωστε. Παρόλα αυτά η Σαουδική Αραβία εφαρμόζει έναν «ιδιαίτερο» κανόνα: σε περίπτωση αμφιβολίας, τεκμαίρουμε ότι απαγορεύεται για τις γυναίκες. Συνεπώς, δεν πρόκειται για μια θρησκευτική επιταγή, αλλά για την πολιτική επιλογή ενός σκληρά απολυταρχικού κράτους. Μάλιστα, το κράτος αυτό τυχαίνει να έχει υπάρξει διαχρονικά ο καλύτερος σύμμαχος (σε σημείο παρεξηγήσεως) των ΗΠΑ στην περιοχή. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, δηλαδή, παρά τα όσα πιστεύουν από κοινού φονταμενταλιστές

και δυτικοί ακροδεξιοί δεν είναι κατά βάση μια πράξη άρνησης/αντίστασης/επίθεσης στη ∆ύση. Ή σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν είναι και αυτό, είναι κατά βάση ένας τρόπος (ανα)διοργάνωσης της εξουσίας σε κοινωνικούς σχηματισμούς που είτε οι παραδοσιακές αστικές πολιτικές μορφές απέτυχαν είτε οι λαϊκοί αγώνες δεν έχουν επιτύχει ακόμα την καθιέρωση των τυπικών πολιτικών ελευθεριών. Στο σημείο αυτό βρίσκεται ίσως και η λύση του προβλήματος, ή τουλάχιστον στοιχεία μιας τέτοιας λύσης. Στον απόηχο της Αραβικής Άνοιξης Στον απόηχο της Αραβικής Άνοιξης, και κυρίως της εξέγερσης σε μια άλλη πετρελαιοπαραγωγό χώρα- το Μπαχρέιν- ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας ξεκίνησε ουσιαστικά να μοιράζει λεφτά επιχειρώντας να αποφύγει μια ενδεχόμενη εξέγερση και στην δική του χώρα. Προς το παρόν φαίνεται να το πετυχαίνει, στο βαθμό μάλιστα που στην Σαουδική Αραβία ο κοινωνικός συντηρητισμός συμβαδίζει με μια ισχυρή κουλτούρα καταναλωτισμού και ευμάρειας, τουλάχιστον για σημαντικά κομμάτια των μεσαίων στρωμάτων. Παρόλα αυτά, μια γυναίκα που οδηγεί δεν απέχει πολύ από μια γυναίκα που διαδηλώνει. Στο βαθμό, μάλιστα, που η έμφυλη και η πολιτική χειραφέτιση είναι σχετικώς αυτόνομες σε σχέση με την οικονομική κατάσταση και την ταξική θέση, η βεντάλια του μέλλοντος για τις γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας μόλις άνοιξε λίγο περισσότερο.

ΥΠΕΡΨΗΦΙΣΤΗΚΕ Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

ργά το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, την «ύστατη ώρα» πριν την εξάντληση των ταμειακών αποθεμάτων της χώρας, ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε τον Προϋπολογισμό 2014, όπως τον είχαν εγκρίνει νωρίτερα η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία, μετά από διαπραγματεύσεις που κορυφώθηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Στην πραγματικότητα, το σχέδιο που εγκρίθηκε αφορά στη χρηματοδότηση των κυβερνητικών δαπανών μέχρι 15 Ιανουαρίου και στην αύξηση του ορίου δανεισμού των 16,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι 7 Φεβρουαρίου. Για τις νέες συμφωνίες που θα απαιτηθούν, ο πρόεδρος δήλωσε το ίδιο βράδυ: «Ευελπιστούμε να μην γίνουν την 11η ώρα [σ.σ.: 11 ώρες διήρκησε η συνεδρίαση του Κογκρέσου] την επόμενη φορά. Χρειάζεται να απαλλαγούμε από τη συνήθεια των κρίσεων διακυβέρνησης».

Έληξε η ομηρία Την επομένη, με επιστολή του, ο Ομπάμα καλωσόρισε στις εργασίες τους τους εκατοντάδες χιλιάδες κυβερνητικούς υπαλλήλους, που βρίσκονταν σε υποχρεωτική αργία επί δύο εβδομάδες και τους ευχαρίστησε για τις υπηρεσίες τους. Ως επόμενες προτεραιότητες έθεσε τον προϋπολογισμό, τη μεταναστευτική μεταρρύθμιση και τη γεωργική νομοθεσία. Η συμφωνία επιτεύχθηκε μετά από διαβουλεύσεις των δύο κομμάτων στην Γερουσία -όπου πλειοψηφούν οι ∆ημοκρατικοί- τα οποία παρουσίασαν κοινό σχέδιο και εμμέσως υποχρέωσαν σε συμβιβασμό μέρος των ρεπουμπλικανών της Βουλής των Αντιπροσώπων, που ψήφισαν τελικά τον προϋπολογισμό. Αμετανόητοι παρέμειναν οι υποστηριζόμενοι από το υπερ-συντηρητικό κίνημα Tea Party, το οποίο έχει κύριο αίτημά του τη μεί-

Τελικά τα βρήκαν... * Επαναλειτούργησε το δημόσιο ύστερα από δύο βδομάδες υποχρεωτικής αργίας ωση της φορολόγησης, προκρίνοντας ως μέτρο τη μείωση των κοινωνικών παροχών σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, συχνά εκφράζοντας ρατσιστικές απόψεις. Ο αμερικανός πρόεδρος είχε χαρακτηρίσει «λύτρα» τις απαιτήσεις των ρεπουμπλικανών σε μια κατάσταση που αρκετοί σχολιαστές παρομοίασαν με «ομηρία του έθνους». Οι Ρεπουμπλικανοί -που κατέχουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων και η οποία ψηφίζει πριν τη Γερουσία- χρησιμοποίησαν τις κυβερνητικές δαπάνες και την αύξηση του ορίου χρηματοδότησης ως μέσο πίεσης προκειμένου να πετύχουν τη μείωση των κονδυλίων για κοινωνικές παροχές, με κύριο στόχο τους την Πράξη Προσιτής Περίθαλψης, το γνωστό ως Obamacare.

Περί ανασφάλιστων ο λόγος Ο νόμος που ψηφίστηκε τον Μάρτιο 2010, αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας περίθαλψης και στη μείωση του αριθμού των ανασφάλιστων, του κόστους των υπηρεσιών και των κρατικών ιατροφαρμακευτικών δαπανών. Η εκστρατεία του ρεπουμπλικανικού κόμματος επικεντρώνεται στην επιβάρυνση των φορολογουμένων εξαιτίας των παροχών και επικρίνει με λαϊκιστικές μεθόδους τις δυσλειτουργίες στην εφαρμογή του. Επιπλέον, υποστηρίζει τροποποιήσεις που αφορούν αυστηρότερα μέτρα για την εξακρίβωση των εισοδημάτων όσων αιτούνται επιδοτήσεις ασφάλισης

υγείας, όρος ο οποίος συμπεριλήφθηκε στη συμφωνία και θεωρείται η μόνη υποχώρηση από την πλευρά της κυβέρνησης στο κατά τα λοιπά «άθικτο» Obamacare. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου υπολογίζει ότι η Πράξη θα καλύψει περίπου 14 εκατομμύρια ανασφάλιστους το 2014 και 25 εκατ. μέχρι το τέλος της δεκαετίας αν και εξακολουθεί να αφήνει περίπου 30 εκατ. ανθρώπους ανασφάλιστους. Η συντριπτική πλειοψηφία των αμερικανών πολιτών τάσσονται υπέρ του Obamacare και εναντίον της στάσης των Ρεπουμπλικανών που οδήγησε στο κλείσιμο των υπηρεσιών. Το «θρίλερ» διαδραματίστηκε σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο από την 1η Οκτωβρίου, αρχή του οικονομικού έτους των ΗΠΑ, όταν μέρος των κυβερνητικών υπηρεσιών έκλεισαν για πρώτη φορά μετά από 17 χρόνια και η συμφωνία ∆ημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσου έγινε επιτακτική. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα είχε προειδοποιήσει ότι τα ταμειακά αποθέματα ύψους 30 δισ. δολαρίων θα εξαντλούνταν στις 17 Οκτωβρίου, τα έσοδα από φόρους (6 δισ. ημερησίως) δεν θα επαρκούσαν για την κάλυψη των εξωτερικών και εσωτερικών υποχρεώσεων και η χώρα θα βρισκόταν σε καθεστώς «αθέτησης πληρωμών». Οι ΗΠΑ είχαν ουσιαστικά εξαντλήσει το δανειοληπτικό όριό τους από τον περασμένο Μάιο, οπότε το υπουργείο Οικονομικών επιστράτευσε λογιστικές «αλχημείες» γνωστά ως «έκτακτα μέτρα»- προκειμένου

να εξασφαλίσει λογιστικά αποθέματα.

Με το βλέμμα στις ΗΠΑ Οι ανά τον κόσμο «ενδιαφερόμενοι» (∆ΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, οι μεγάλοι δανειστές Κίνα και Ιαπωνία, Ρωσία, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οίκοι αξιολόγησης, χρηματιστήρια, αγορές) ανέμεναν εναγωνίως τη συμφωνία. Η συμφωνία της Τετάρτης εγκρίνει την αναδρομική πληρωμή μισθών των υπαλλήλων που ήταν σε αργία και προβλέπει συγκεκριμένες διαδικασίες και ψηφοφορίες πριν την 7η Φεβρουαρίου. Σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων, το δανειοληπτικό όριο θα αυξηθεί αυτόματα ώστε να αποτραπεί η χρησιμοποίησή του ως μέσου πολιτικών πιέσεων. Επιπλέον, δεν τέθηκαν περιορισμοί στη χρήση «έκτακτων μέτρων» από το υπουργείο Οικονομικών, ενώ θα συσταθεί διακομματική επιτροπή με αντικείμενο τη μείωση του χρέους. Ο υποστηριζόμενος από το Tea Party, γερουσιαστής του Τέξας Τεντ Κρουζ, τη χαρακτήρισε «άθλια συμφωνία» και επέκρινε τα μέλη του κόμματός του ότι υπαναχώρησαν εύκολα από την προσπάθειά τους να υπονομεύσουν το Obamacare. Προοδευτικοί παρατηρητές και ΜΜΕ, είχαν επικρίνει νωρίτερα τη μάλλον μετριοπαθή στάση των ∆ημοκρατικών, η οποία άφησε περιθώρια στον εκβιασμό των Ρεπουμπλικανών.

Ελισάβετ Πετρίδου

ΣΚΟΥΡΙΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

“

Χρυσή ανάπτυξη ή χρυσή τρομοκρατία;

Η κυβέρνηση του κ. Σαμαρά έχει θέσει πολύ υψηλά στην ατζέντα της το θέμα της Χαλκδικής τόσο για υλικούς όσο και για συμβολικούς όρους. Από τη μία, θέλει να δείξει στους δανειστές ότι το «success story» δεν είναι παραμύθι και ότι μπορεί η δικιά του κυβέρνηση να κάνει την Ελλάδα «ελ-ντοράντο επενδύσεων» προς όφελος του εγχώριου και ξένου κεφαλαίου. Από την άλλη, θέλει να ισχυροποιήσει το προφίλ του δυναμικού ηγέτη που δεν χαρίζεται στις «μειοψηφίες των συμφερόντων». Βέβαια, το ερώτημα αν μειοψηφίες είναι οι κάτοικοι που αντιδρούν ενάντια στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους και του περιβάλλοντος ή ο κύριος Μπόμπολας και η Eldorado Gold δεν μας το απαντά.

Του Κωστή Χατζημιχάλη*

επένδυση της Καναδικής εταιρίας Eldorado Gold στη Χαλκιδική, όπως δεκάδες πριν απ’ αυτή, έχει περιβληθεί με εξαγγελίες και βεβαιότητες για τη σημαντική ώθηση που θα δώσει στην εθνική και περιφερειακή οικονομία. Οι κάτοικοι, βέβαια, έχουν διαφορετική άποψη και οι δυναμικές κινητοποιήσεις τούς έχουν φέρει κυβέρνηση και επενδυτές σε δύσκολη θέση και αυτό τους ωθεί να εμπλέξουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για να μεταθέσουν το πρόβλημα σε άλλο επίπεδο αντιπαράθεσης. Ωστόσο, η μακρά ιστορία αντιδράσεων στη Χαλκιδική από τα τέλη της δεκαετίας του '80 έχει γίνει μάθημα για την εταιρία και την κυβέρνηση. Τα λάθη παλαιότερων χειρισμών με την προηγούμενη, επίσης Καναδική, εταιρία TVX έχουν προσαρμόσει τα σχέδια υλοποίησης σε πέντε άξονες: τεχνικά τεκμηριωμένες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, νέο θεσμικό πλαίσιο, δημόσιες σχέσεις και προπαγάνδα, προσεταιρισμός τμήματος των κατοίκων και, τέλος, ακραία καταστολή από αστυνομία, ιδιωτικούς φρουρούς και δικαιοσύνη για τους και κυρίως τις κατοίκους που αντιδρούν.

Γνωστή η πολιτική τους Το οικονομικό, πολιτικό και συμβολικό διακύβευμα της σύγκρουσης στις Σκουριές είναι πολύ σημαντικό γι’ αυτό κυβέρνηση και καθεστωτικά ΜΜΕ επαναφέρουν την εκδοχή περί «τρομοκρατών» και «πολιτικών άκρων», που δεν θέλουν την «ανάπτυξη», γνωστή και από παλιότερες κινητοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα. Το είχαμε ακούσει στα Μέγαρα το 1973, όταν οι κάτοικοι αντιστάθηκαν στο διυλιστήριο της πολυεθνικής ΣΤΡΑΝ και κατέβηκαν μαζικά στο Πολυτεχνείο. Το είδαμε να υλοποιείται στα Μέθανα το 1973 και αργότερα το 1975 στο Βόλο με τις κινητοποιήσεις ενάντια στο εργοστάσιο της ΑΓΕΤ και το 1975 στην Ιτέα

με τα μεταλλεία βωξίτη. Στην Πύλο την περίοδο 1974-1978, οι κάτοικοι είχαν χωριστεί στα δυο, άλλοι υποστηρίζοντας και άλλοι αντιστεκόμενοι στα σχέδια δημιουργίας ναυπηγείων και διυλιστηρίων στον κόλπο του Ναβαρίνου. Στις αρχές του 2000, οι κάτοικοι της Πύλου βρέθηκαν εκ νέου μπροστά σε φαραωνικές προτάσεις τουριστικής ανάπτυξης με δυο γήπεδα γκολφ και οργάνωσαν την Κ.Ι.Ν.Ο που κατηγορήθηκε για «αντι-αναπτυξιακή μανία». Στη Μονή Τοπλού, στο Κάβο Σίδερο της Σητείας, σε πε-

πικά δεδομένα ανάλογα με τον κλάδο (βιομηχανία, εξορύξεις, ΑΠΕ, τουρισμός). Από την άλλη, κάτοικοι και μη τοπικοί φορείς (περιβαλλοντικές και επιστημονικές οργανώσεις, πολιτικές κινήσεις) ενδιαφέρονται για ανάπτυξη της περιοχής. Όχι μόνο για τη φυσική παρουσία μιας επιχείρησης αλλά και για τη συνολική βιώσιμη ευημερία που θα δημιουργήσει στη περιοχή π.χ. με απασχόληση, με συνδέσεις με άλλους κλάδους και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, με επανα-επένδυση των κερδών στην περιοχή,

Μεγάλες επενδύσεις, περιφερειακή ανάπτυξη και κοινωνικά κινήματα ριοχή NATURA και σε μοναδικό τοπίο, οι προτάσεις αγγλικής εταιρίας από το 2005 για μεγαλύτερη τουριστική επένδυση από αυτή της Πύλου με τρία γήπεδα γκολφ, βρέθηκαν αντιμέτωπες με τοπικές αλλά και διεθνείς αντιδράσεις. Το ΣτΕ έχει ακυρώσει την επένδυση, αλλά επανέρχεται σήμερα με το καθεστώς του φαστ-τρακ. Και στην Αθήνα το «μεγαλύτερο οικόπεδο της Μεσογείου», το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού και ο Αγ. Κοσμάς, αναμένει μεγάλο επενδυτή, παρά τις αντιδράσεις και τις τεκμηριωμένες αντι-προτάσεις των κατοίκων. Τα παραπάνω είναι κάποια ενδεικτικά παραδείγματα από τη μόνιμη αντίφαση που χαρακτηρίζει τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό και αφορά τη σχέση μεγάλων επενδύσεων και περιφερειακής ανάπτυξης. Στο όνομα της τελευταίας, κρατικές υπηρεσίες και επενδυτές ενδιαφέρονται κυρίως για ανάπτυξη στην περιοχή, για την απλή λειτουργία επιχειρήσεων σε συγκεκριμένους τόπους αξιοποιώντας τα συγκεκριμένα το-

με προστασία του περιβάλλοντος και των τοπικών πόρων, με συμβολή στη δημόσια υγεία, κ.α. Η στρατηγική της Αριστεράς Στα παραπάνω παραδείγματα και φυσικά στη Χαλκιδική, κυβέρνηση και επενδυτές ταυτίζουν την ανάπτυξη στην με την ανάπτυξη της περιοχής, ενώ οι κάτοικοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι να τα διακρίνουν, δεν εμπιστεύονται τις εξαγγελίες και ζητούν επίμονα το δεύτερο. Ο μύθος ότι αρκεί η υλοποίηση μιας οποιασδήποτε μεγάλης επένδυσης για να αναπτυχθεί μια περιφέρεια έχει καταρρεύσει, όχι όμως και το γεγονός ότι αρκετές μεγάλες επενδύσεις συμβάλλουν καθοριστικά στην περιφερειακή ανάπτυξη. Και εδώ πρέπει να σταθεί κριτικά η δική μας Αριστερά και να αναρωτηθεί για τη δική της στρατηγική. Γιατί αναφαίνονται κρίσιμα θέματα που συχνά τα

Τη δε σύγκρουση την αναβάθμισε τις τελευταίες μέρες ο ίδιος ο κ. Σαμαράς και η κυβέρνηση μιλώντας για «τρομοκράτες» και «άκρα», που δεν θέλουν την «ανάπτυξη» και στοχεύουν στην «αποσταθεροποίηση» της χώρας. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια κυβέρνησης και εταιρείας να εμπλέξουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και να μεταθέσουν το πρόβλημα σε άλλο επίπεδο αντιπαράθεσης. Οι τελευταίες εξελίξεις, όμως, ξεφεύγουν ακόμα και από αυτό το πλαίσιο της οργάνωσης της «νόμιμης βίας» του κράτους ενάντια στις κινητοποιήσεις. Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής δεν αντιμετωπίζουν πλέον μόνο την ακραία καταστολή των ΜΑΤ, την καθημερινή τους επόπτευση και τον εγ-

κρύβουμε κάτω από το χαλί τρέχοντας για βοήθεια στις κινητοποιήσεις, τα οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε. Να σκεφτούμε π.χ. πώς αξιολογούμε μια επενδυτική πρόταση ως Αριστερά και πώς εκμεταλλευόμαστε ως κοινωνία τον τοπικό πλούτο που κληρονομήσαμε. Τα δικαιώματα διαφορετικών κοινωνικών ομάδων σε συγκεκριμένους τόπους δεν είναι προφανή και οι συγκρουσιακές απόψεις για το χώρο, τον τόπο και την ανάπτυξη απαιτούν προσεγγίσεις χωρίς βερμπαλισμούς και λαϊκισμούς. Και, τέλος, η συγκρότηση εναλλακτικού προγράμματος περιφερειακής ανάπτυξης βασισμένου στις αρχές της κοινωνικής και χωρικής δικαιοσύνης, πρέπει να προσβλέπει στη συνεργασία μεταξύ των περιφερειών και όχι στον ανταγωνισμό τους. Αυτά είναι θέματα που τα βρίσκουμε συνεχώς μπροστά μας και δεν μπορούμε να τα αγνοούμε επειδή τώρα έχουμε αγώνα.

κλεισμό των κοινών της περιοχής τους, αλλά και τις κατηγορίες περί σύστασης τρομοκρατικής οργάνωσης και την καταπάτηση των στοιχειωδών δημοκρατικών τους ελευθεριών. Αν η μάχη αυτή χαθεί, τότε το μοντέλο «ανάπτυξης», χέρι-χέρι με τη γενικευμένη καταπάτηση της δημοκρατίας θα εδραιωθεί και θα γενικευτεί. Ας σηκώσουμε, λοιπόν το γάντι. Η μάχη της Χαλκιδικής δεν πρέπει να χαθεί τόσο για τους άμεσους υλικούς όρους της όσο και για τους συμβολικούς, που τελικά είναι βαθύτατα υλικοί. Επιμέλεια: Γιώργος Βελεγράκης

Οι εξορύξεις χρυσού και το κράτος του Καναδά ανεξάρτητη από το ίδιο το κράτος του Καναδά. Ανατρέχοντας στην ιστορία θα δούμε ότι ήδη από τη δεκαετία του '80 οι κρατικές πολιτικές της χώρας ενίσχυσαν την «έξοδο» των εταιρειών στα πεδία χρυσού ανά τον κόσμο. Πολιτικές που περιλάμβαναν απευθείας χρηματοδοτήσεις, φορολογικές ελαφρύνσεις για τους επενδυτές και ανάπτυξη ομάδων τεχνικοοικονομικής στήριξης και πολιτικής πίεσης προκειμένου να γίνουν αποδεκτά τα έργα εξορύξεων σε περιοχές με έντονες αντιδράσεις. Τυχαία η επιλογή των χωρών;

* Ο Κ. Χατζημιχάλης είναι ομότιμος καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

“

Κρατικές υπηρεσίες και επενδυτές ενδιαφέρονται κυρίως για ανάπτυξη στην περιοχή. Από την άλλη, κάτοικοι και μη τοπικοί φορείς (περιβαλλοντικές και επιστημονικές οργανώσεις, πολιτικές κινήσεις) ενδιαφέρονται για ανάπτυξη της περιοχής.

ν μελετήσει κανείς την παγκόσμια παραγωγή χρυσού θα βρεθεί μπροστά σε μερικά πολύ ενδιαφέροντα δεδομένα. Οι 527 από τις 1079 εταιρείες χρυσού που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο είναι καναδικές, οι 5 από τις 10 μεγαλύτερες είναι και πάλι καναδικές ενώ οι ίδιες βρίσκονται και μεταξύ των 2.000 ισχυρότερων εταιρειών παγκόσμια σε όλους τους τομείς. Την ίδια στιγμή η Barrick Gold, η ισχυρότερη από αυτές, έχει στο ενεργητικό της 5 από τα 10 μεγαλύτερα ορυχεία χρυσού στον κόσμο, όλα φυσικά εκτός της καναδικής επικράτειας. Για να μη ξεχνιόμαστε, η «δικιά μας» El Dorado Gold

είναι η δέκατη ισχυρότερη εταιρεία χρυσού στη σχετική λίστα. Από την άλλη, ο Καναδάς θεωρείται μια περιβαλλοντικά «πρότυπη» χώρα που ξεκινάει από τη σημαία της και φτάνει μέχρι την αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία, τα μεγάλα εθνικά πάρκα-προστατευόμενες περιοχές και το κοινωνικό κράτος που διασφαλίζει την υψηλή ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Αποφεύγοντας τις εύκολες γενικεύσεις και απαντήσεις, δεν μπορούμε παρά να παρατηρήσουμε την αντίφαση και να σχολιάσουμε λίγο παραπάνω το θέμα. Η ραγδαία εξάπλωση των καναδικών εταιρείων χρυσού δεν είναι καθόλου

∆εν είναι τυχαία εξάλλου και η επιλογή των περιοχών εξορύξεων. Οι περισσότερες των περιπτώσεων βρίσκονται σε χώρες του «παγκόσμιου Νότου» που χαρακτηρίζονται από αδύναμες κυβερνήσεις, μεγάλη διαφθορά και γενικευμένη οικονομική και κοινωνική κρίση. Σε αυτές τις χώρες στοχεύει το καναδικό κράτος, υπογράφοντας διμερείς συμφωνίες (πιο πρόσφατη η περίπτωση της Κόστα-Ρίκα) με τις κυβερνήσεις τους, προωθώντας τα συμφέροντα των εταιρειών χρυσού που εμφανίζονται ως οι μόνες αναπτυξιακές λύσεις για αυτά τα κράτη. Αντίστοιχα, το τελευταίο διάστημα στοχεύουν στις χώρες της Ευρώπης που βρίσκονται σε καθεστώς μερικής ή ολικής επιτήρησης από το ∆ΝΤ και τη ΠΤ, όπως είναι η Τουρκία, η Ρουμανία και η Ελλάδα. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχει το λεγόμενο «εξωτερικό κόστος» αυτών των επενδύσεων δηλαδή η κοινωνική και

Η Χαλκιδική καθημερινά μάς εκπλήσσει * Συνέντευξη με τους δικηγόρους των κατοίκων των Σκουριών, Αλέξανδρο Αδαμίδη και Γεώργιο Κυρίτση

Tη συνέντευξη πήρε η Σταυρούλα Πουλημένη

Πριν λίγες μέρες αποφυλακίστηκαν οι δύο από τους τέσσερις κατοίκους της Ιερισσού που βρίσκονταν προφυλακισμένοι για έξι μήνες. Πως αξιολογείτε την εξέλιξη αυτή; Γ. Κυρίτσης: Σίγουρα είναι μία θετική εξέλιξη, και η ίδια η αποφυλάκιση των δύο προσωρινά κρατουμένων αποδεικνύει τις σκέψεις και τις απόψεις της κοινωνίας αλλά και των συνηγόρων τους ότι ήταν άδικη και επιλέχθηκε τότε το ακραίο μέτρο της προσωρινής κράτησης στο όνομα «επένδυση με κάθε τρόπο και κάθε κόστος». Κρίθηκε ότι οι δύο

κατηγορούμενοι αποφυλακισμένοι δεν είναι ύποπτοι φυγής και τέλεσης νέων αδικημάτων καταρρίπτοντας ταυτόχρονα την επιχειρηματολογία και τη θεωρία των δύο άκρων καθώς δεν μπορεί να ταυτιστεί ένα κοινωνικό κίνημα με μία στυγνή δολοφονία. Ακόμη, ακραίες συμπεριφορές από τις διωκτικές αρχές, όπως η διαδικασία απολογίας τους με τη σύλληψή τους ως ύποπτοι φυγής με ένταλμα το οποίο εκτελέσθηκε τρεις η ώρα το πρωί από τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας με τρόπο βάναυσο και προσβλητικό για τον νομικό μας πολιτισμό, όπως και η επιλογή του χώρου ανάκρισης στην ΓΑ∆Θ, μακριά και έξω από το φυσικό χώρο της δικαιοσύνης. Όλα αυτά δημιούργησαν αίσθημα ανα-

σφάλειας στους κατοίκους της περιοχής συνδυάζοντάς το με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού περί επένδυσης με κάθε κόστος και ανασφάλεια ως προς τα δικαιώματα τους. Από τη μία πλευρά, έχουμε μία τοπική κοινωνία που αντιδρά εδώ και δύο χρόνια και παλεύει για τη ζωή της και από την άλλη, έχουμε ένα μόρφωμα που στόχο και σκοπό έχει να αφαιρέσει ζωές. Στις δικογραφίες των τελευταίων διώξεων που έχουν γίνει εναντίον μελών του κινήματος η βασική κατηγορία που υπάρχει είναι περί σύστασης «εγκληματικής οργάνωσης». Που στηρίζουν οι αρχές την κατηγορία αυτή; Α. Αδαμίδης: ∆εν προκύπτει από κανένα στοιχείο της δικογραφίας, δεν υπάρχουν αντικειμενικά ευρήματα που να οδηγούν στη συμμετοχή σε έκνομες ενέργειες και πράξεις τους ύποπτους. Από την δικογραφία προκύπτει ξεκάθαρα ότι στοχοποιήθηκε κόσμος και κλήθηκαν για παροχή εξηγήσεων για αυτό με μοναδικό κριτήριο τη στάση τους και την παρουσία τους στις κινητοποιήσεις και στις δραστηριότητες ενάντια στη μεταλλευτική δραστηριότητα. Κοινή συνιστάμενη των υπόπτων, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, είναι η εναντίωσή τους στη μεταλλευτική δραστηριότητα, όπου εδώ βλέπουμε για πρώτη φορά να ποινικοποιείται το φρόνημα και να θεωρείται κριτήριο ένταξης σε μία εγκληματική ομάδα που στόχο έχει την αναστολή ή την ματαίωση

των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Πριν λίγες μέρες το ∆ικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασε τη χώρας μας για το γεγονός ότι δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να ανακτήσει και μάλιστα εντόκως από την Ελληνικός Χρυσός την ενίσχυση η οποία χορηγήθηκε στην επιχείρηση επ' ευκαιρία της πωλήσεως περιουσιακών στοιχείων σε τιμή κατώτερη της αξίας τους. Πιστεύετε ότι θα επηρεάσει η απόφαση αυτή τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στην εταιρεία; Α. Αδαμίδης: Η απόφαση αυτή σε κάθε περίπτωση υποδεικνύει την έμμεση πλην σαφή πολιτική και όχι μόνο υποστήριξη μιας ιδιωτικής εταιρείας από πλευράς του κράτους με ευθεία παράβαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναμφίβολα αποτελεί μία ακόμη μαύρη σελίδα στον φάκελο της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με συνέπειες σαφώς αρνητικές στη σχέση της με την τελευταία. Πλέον τούτο η απαράδεκτη και χαρισματική άφεση από πλευράς του ελληνικού κράτους σημαντικών οικονομικών εσόδων δεν πρέπει να λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά όσον αφορά την ουσία και τους λόγους αντίδρασης της κοινωνίας της Β.Α Χαλκιδικής. Το προηγούμενο διάστημα συλλέχθηκε DNA από δεκάδες κατοίκους χωρίς την θέλησή τους, η αστυνομία «εξαφάνιζε» κατοίκους για αρκετές

ώρες, ενώ χημικά έπεσαν μέχρι και στην αυλή του σχολείου της Ιερισσού. Από την άλλη, η κυβέρνηση κάνει λόγο για «τήρηση της νομιμότητας» και «καταδίκη της βίας απ' όπου και αν προέρχεται»… Α. Αδαμίδης: Η βία που κυριαρχεί στη βορειοανατολική Χαλκιδική είναι μονόπλευρη, πηγάζει, αφενός, από τη βίαιη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και της πανίδας, αφετέρου, από τη βίαιη καταστολή κάθε μορφής αντίδρασης των κατοίκων που εναντιώνονται. Υπήρχαν στιγμές όπου οι κάτοικοι βρέθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και άμυνας υπερασπίζοντας τη ζωή τους και το ίδιο το Σύνταγμα. Είναι αδιανόητο στο όνομα οποιασδήποτε έρευνας να αναστέλλονται σωρηδόν θεμελιώδη δικαιώματα και να ζει μια κοινωνία σε συνθήκες Γκουαντάναμο. ∆εν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε ότι έχει δημιουργηθεί από το Φεβρουάριο του 2013 μία τεράστια τράπεζα DNA από κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ούτε ύποπτοι είναι ούτε κατηγορούμενοι και το γενετικό υλικό των οποίων έπρεπε ήδη να καταστραφεί και να γνωστοποιηθεί καταστροφή του. Και παραμένει ένα τεράστιο ερώτημα στα χέρια ποιων βρίσκεται ποιος το διαχειρίζεται και για ποιο σκοπό. Τελευταία στη Χαλκιδική έχουμε και τη μαζική άρση τηλεφωνικού απορρήτου. Τι προκύπτει από τις συνομιλίες των κατοίκων; Τι σηματοδοτεί η

πρακτική αυτή για την προστασία των προσωπικών δεδομένων; Γ. Κυρίτσης: Οι συζητήσεις των κατοίκων μεταξύ φίλων που ζουν μακρυά ενάντια στις μεταλλευτικές δραστηριότητες, η συζήτηση μεταξύ των κατοίκων της περιοχής για τον τρόπο δράσης και λειτουργίας των διωκτικών αρχών σε βάρος τους και ο φόβος ότι όποιος εκδηλώνεται ενάντια στις μεταλλευτικές δραστηριότητες είναι εν δυνάμει κατηγορούμενος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι βαφτίζονται ύποπτες και στο πλαίσιο δράσης και λειτουργίας της εγκληματικής οργάνωσης οι συναντήσεις σε δημόσιους χώρους με δικηγόρους. Η πρακτική των εκατοντάδων τηλεφωνικών παρακολουθήσεων σηματοδοτεί συν τοις άλλοις την επικινδυνότητα και την ακροβασία μεταξύ δικαστικής έρευνας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Είναι χαρακτηριστικό από το υλικό της δικογραφίας ότι χιλιάδες σελίδες αναφέρονται σε θέματα άσχετα με την ερευνόμενη υπόθεση και σε αμιγώς προσωπικές υποθέσεις. Πολλές φορές η Χαλκιδική έχει χαρακτηριστεί το πειραματόζωο καταστολής των κοινωνικών αγώνων. Παρ' όλα αυτά το κίνημα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη εκτίμηση από την κοινωνία. Ήταν αναμενόμενη για σας αυτή η «αντίστροφη» εξέλιξη; Γ. Κυρίτσης: Η Χαλκιδική καθημερινά μάς εκ-

περιβαλλοντική ζημιά. Αυτό το κόστος, λοιπόν, βρίσκεται (πάντα) στο χώρο παραγωγής του χρυσού και όχι στα γραφεία των εταιρειών στο Βανκούβερ ή στο χρηματιστήριο του Τορόντο. Το να χρησιμοποιήσει η El Dorado διαδικασία εξόρυξης ανοικτού πεδίου στη Χαλκιδική, μπορεί να σημάνει άμεση αύξηση της μετοχής της στο χρηματιστήριο, πλουτισμό κάποιων και πιθανά φορολογικά έσοδα για το καναδικό κράτος, μεταφράζεται όμως σε οικολογική καταστροφή στην περιοχή των Σκουριών. Η κοινωνική και περιβαλλοντική ζημιά Γι’ αυτό έχουν βαρύνοντα ρόλο οι φωνές ενάντια στις καταστροφικές αυτές εξορύξεις που προέρχονται και από τον ίδιο τον Καναδά. Οι κομβικές παρεμβάσεις της Ναόμι Κλάιν αλλά και η δουλειά οργανώσεων και δικτύων όπως το Mining Watch Canada, αναδεικνύουν εκτός των άλλων και στο καναδικό δημόσιο χώρο την πρακτική των κυβερνήσεων τους και το ρόλο τους στη διασφάλιση των κερδών των εταιρειών εξόρυξης χρυσού. Κατά αυτόν τον τρόπο η αλληλεγγύη στον αγώνα των τοπικών κοινωνιών που αντιστέκονται γίνεται πληρέστερη περιλαμβάνοντας και το αίτημα της χωροκοινωνικής δικαιοσύνης που καταπατάται. Γ.Β.

“

Κοινή συνιστάμενη των υπόπτων, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, είναι η εναντίωσή τους στη μεταλλευτική δραστηριότητα, όπου εδώ βλέπουμε για πρώτη φορά να ποινικοποιείται το φρόνημα και να θεωρείται κριτήριο ένταξης σε μία εγκληματική ομάδα που στόχο έχει την αναστολή ή την ματαίωση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. πλήσσει από τους τρόπους συμπεριφοράς των διωκτικών αρχών όπου κάθε μέρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάτι το καινούριο, όπως μας εκπλήσσει θετικά η αντοχή του κόσμου, η δυναμική του, το κουράγιο του και η αποφασιστικότητα του. Παράλληλα, η κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων λειτούργησε ενισχυτικά στο κίνημα αλληλεγγύης προς τους αγωνιζόμενους κατοίκους της Β.Α. Χαλκιδικής απ' όλη την Ελλάδα και όχι μόνο, ενώ ταυτόχρονα τους συνέδεσε με ισχυρούς αγωνιστικούς δεσμούς

ΠΑΙ∆ΕΙΑ Ο αγώνας ενάντια στη διάλυση του δημόσιου πανεπιστημίου συνεχίζεται

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

* Η διαθεσιμότητα απειλεί τη βιωσιμότητα 8 πανεπιστημιακών ιδρυμάτων Με μαύρο πανί στην είσοδο της Μεγάλης Αίθουσας του ΕΚΠΑ υποδέχτηκαν την Τρίτη 15/10 σε κοινή τους εκδήλωση οι Σύλλογοι του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Καποδιστριακού, βουλευτές της αντιπολίτευσης και πολίτες, προκειμένου να συζητήσουν για την επίθεση που δέχεται ο χώρος του δημόσιου πανεπιστημίου, εξαιτίας του μέτρου διαθεσιμότητας 1.349 διοικητικών υπαλλήλων. «Ακόμα τώρα ξεκινάμε», δήλωσε στην συνέπειες δεν θα είναι μόνο για τις χιλιάομιλία του ο πρύτανης του ΑΠΘ και πρό- δες οικογένειες που θα μείνουν στο δρόμο εδρος της Συνόδου Πρυτάνεων, κ. Γ. Μυ- σε μια τέτοια εποχή και χώρα, αλλά και λόπουλος, μιλώντας για κορύφωση του για το πανεπιστήμιο σημαίνει είτε ότι θα αγώνα σύσσωμης της πανεπιστημιακής πρέπει να προσλάβει με ιδιωτικές συμβάκοινότητας, ενώ πρόκειται να παρουσιά- σεις εργαζόμενους, επομένως να ιδιωτισει το ζήτημα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση κοποιηθεί και αυτός ο κλάδος, είτε ότι θα Πανεπιστημίων την ερχόμενη εβδομάδα. υποβαθμιστεί και θα γίνει ένα άθλιο κολΑπό την άλλη πλευρά, το υπουργείο Παι- λέγιο» τόνισε ο κ. Γ. Τριμπέρης, εκπρόδείας κορυφώνει την επίθεση καλώντας σωπος των καθηγητών θετικών επιστημών όλους τους διοικητικούς υπαλλήλους να του ΕΚΠΑ. Την εικόνα ερήμωσης που υποβάλουν τα στοιχεία τους στην ηλε- πρόκειται να παρουσιάσουν τα πανεπικτρονική πλατφόρμα μέχρι τη ∆ευτέρα στήμια με την ισχύ του μέτρου περιέγραψε υπό την απειλή της αργίας. «Είναι έκνομη και ο κ. Μυλόπουλος: «Σε λίγο τα πανεπιη κίνηση του Υπουργείου. Εμείς ως Ομο- στήμια θα έχουν βιβλιοθήκες χωρίς βισπονδία ∆ιοικητικού Προσωπικού Τριτο- βλιοθηκονόμους, γραμματείες χωρίς γραμβάθμιας Εκπαίδευσης καλούμε τους συ- ματείς, εργαστήρια χωρίς τεχνικό προσωναδέλφους να μην αποστείλουν τα στοι- πικό να συντηρεί τα μηχανήματα». χεία τους. Είναι λογικό όμως το κίνημα να υποστεί ρωγμή με την τρομακτική απειλή Αίτημα για αξιολόγηση της αργίας. Εδώ είναι αναγκαία η καίρια αντίδραση της αντιπολίτευσης στη Βουλή», «Μέσα στο καλοκαίρι όλα τα πανεπιεπισημαίνει στην «Εποχή» ο γενικός γραμ- στήμια κάναμε αξιολόγηση στις διοικητιματέας της Ο∆ΠΤΕ, κ. Σ. Παπαδόπουλος. κές μας δομές και διαπιστώσαμε αυτό που ήδη γνωρίζαμε, ότι υπολειπόμαστε προσωπικού. Στην Ελλάδα αντιστοιχούν 3,6 ∆ιάλυση του πανεπιστημίου υπάλληλοι για 100 φοιτητές, ενώ αντί«Συμπαραστεκόμαστε στους διοικητι- στοιχα στη Γερμανία είναι 16 ανά 100, κούς συναδέλφους μας, διότι η μεγάλη μας στην Αμερική 9,5 και στη Βρετανία 7,5» αγωνία είναι αν το δημόσιο πανεπιστήμιο υπενθυμίζει ο κ. Μυλόπουλος την αυθαίθα υπάρχει αύριο. Αυτή είναι η αγωνία ρετη απόφαση του Υπουργείου για τους και ο αγώνας μας. Βεβαίως δεν θέλουμε 1.349 υπαλλήλους, ενώ υποβάλει πάλι δηνα χαθεί το εξάμηνο, αλλά το ζήτημα είναι μόσια τα αναπάντητα ερωτήματα που να υπάρχει πανεπιστήμιο και το επόμενο έχουν θέσει στο Υπουργείο. «Πρώτον, με εξάμηνο και για τις επόμενες γενιές», δή- ποια κριτήρια απέρριψαν τις εισηγήσεις λωσε στην εκδήλωση ο κ. Θ. Πελεγρίνης, των πανεπιστημίων; ∆εύτερον, με ποιο πρύτανης του ΕΚΠΑ. Πέρα από τις επι- τρόπο αποδείχτηκε ότι πλεονάζουν 1.349 πτώσεις που επιφέρει η διαθεσιμότητα υπάλληλοι; Τρίτον, σύμφωνα με το Σύνστους ίδιους τους διοικητικούς, τρομερές ταγμα η Πολιτεία οφείλει να υποστηρίζει συνέπειες προβλέπονται και για τη βιωσι- το Πανεπιστήμιο, τι θα κάνει όταν δεν θα μότητα των 8 πανεπιστημίων εν γένει. «Οι μπορούμε να λειτουργήσουμε; Και τέλος,

ο Υπουργός είπε τα πανεπιστήμια άντρα ανομίας με παράνομες προσλήψεις, αν γνώριζε κάτι τέτοιο τόσο καιρό γιατί δεν έκανε κάτι να αποκαταστήσει την ανομία, γιατί δεν μίλησε σε μας που δεν το γνωρίζαμε;». Άλλωστε, τα πανεπιστήμια δεν έχουν να φοβηθούν κάτι από μια πραγματική αξιολόγηση, όπως επισημαίνει η αντιπρύτανης του ΕΜΠ, κ. Μ. Μουροπούλου. «Το Πολυτεχνείο για κάθε ευρώ που επενδύει το ∆ημόσιο σε αυτό παράγει 4, τη στιγμή που ο μέσος όρος της ελληνικής οικονομίας παράγει 1,5», ενώ συμπληρώνει σχετικά με τα αιτήματά τους, «διεκδικούμε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο που δεν θα υστερεί σε τίποτα, ούτε διεθνώς, ούτε ως μοχλός ανάπτυξης της χώρας μας». Υποστήριξη από την αντιπολίτευση «Η ιδέα του επιχειρηματικού πανεπιστημίου δεν είναι μνημονιακή ιδέα, επωάζεται στα μυαλά των πιο νεοφιλελεύθερων ανθρώπων εδώ και πολλά χρόνια. Η εποχή που μπορούσε ένα παιδί εργατικής και αγροτικής οικογένειας να περάσει στο πανεπιστήμιο και να γίνει γιατρός, δικηγόρος, πολιτικός μηχανικός έχει πια τελειώσει. Προχωράμε πλέον σε μια σκληρή ταξική διαστρωμάτωση με στεγανά και αυτοί που θα σπουδάζουν θα είναι μόνο

όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα», διαβλέπει ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η εκτίμηση του βουλευτή του ΚΚΕ κ. Καραθανασόπουλου: «Είναι ένα κομμάτι στο παζλ μιας γενικότερης επίθεσης που δέχεται η δημόσια εκπαίδευση και στοχεύει στη μετατροπή των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων σε ανώνυμες εταιρείες». Την υποστήριξή τους στον αγώνα της πανεπιστημιακής κοινότητας τόσο στη Βουλή όσο και ως κοινωνική συμμαχία εξέφρασαν ο Αλ. Τσίπρας, ο κ. Καραθανασόπουλος, όπως και ο κ. Μαρκάτος των Ανεξάρτητων Ελλήνων. Η κ. Ρεπούση από τη ∆ημοκρατική Αριστερά, ενώ δήλωσε υπέρ των εργαζομένων, διαφοροποιήθηκε όσον αφορά το ζήτημα της κινητικότητας που υποστηρίζει το κόμμα της και της απεργίας, ζητώντας ανοιχτά πανεπιστήμια για να μην παρεμποδίζεται το εκπαιδευτικό έργο, γεγονός που επέφερε τις αποδοκιμασίες των παρευρισκομένων στην εκδήλωση. Άλλωστε υπέρ του αγώνα των διοικητικών τάσσεται και ο φοιτητικός σύλλογος, καθώς όλες οι Σχολές του ΕΜΠ (εκτός Μηχανολόγων και Πολιτικών που δεν είχαν απαρτία) τελούν υπό κατάληψη μέχρι τις 21/10, οπότε είναι προγραμματισμένες γενικές συνελεύσεις. Τζέλα Αλιπράντη

Κινδυνεύει να κλείσει το Νηπιοτροφείο * ∆έκα μήνες απλήρωτοι οι εργαζόμενοι στο ΠΕΝ Καλλιθέας

Τα τελευταία δύο τουλάχιστον χρόνια το ΠΕΝ υποχρηματοδοτείται στο 1/3 του προϋπολογισμού του, ενώ και αυτά τα ελάχιστα κονδύλια φτάνουν με μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις.

σο η κρίση βαθαίνει, όσο η κοινωνία βυθίζεται στη φτώχια, τόσο μεγαλώνει η κρίση του κοινωνικού κράτους, της οφειλόμενης προς τον πολίτη πρόνοιας –μιας πρόνοιας την οποία ο πολίτης έχει πληρώσει. Η απώλεια εισοδήματος είναι πολύ μεγαλύτερη, αν συνυπολογίσει κανείς το κόστος των υπηρεσιών που ο πολίτης πληρώνει πλέον από το απισχνασμένο βαλάντιό του: παιδικοί σταθμοί, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.ά. Η μετακύλιση μιας σειράς αρμοδιοτήτων της κεντρικής διοίκησης στην τοπική με τον «Καλλικράτη», την ίδια στιγμή που οι δήμοι βρίσκονται σε οικονομικό ζόφο, ενέτεινε τα προβλήματα. Θύμα της μνημονιακής πολιτικής και η ευπαθέστερη ίσως πληθυσμιακή ομάδα, τα ορφανά βρέφη και νήπια ή αυτά που αναγκαστικά φιλοξενούνται σε ιδρύματα, επειδή οι γονείς

είτε τα εγκατέλειψαν είτε αδυνατούν να τα θρέψουν. Οι περισσότερες από αυτές τις δομές είναι σε οικονομικό αδιέξοδο και πολλές έτοιμες να κλείσουν. Πρόνοια ώρα μηδέν Σοβαρά προβλήματα στο Ορφανοτροφείο Βόλου είχε επισημάνει με ερώτησή του τον Αύγουστο ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Μαγνησίας, Α. Μεϊκόπουλος. Πριν από λίγες μέρες νέα ερώτηση από τις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Θ. Φωτίου, Ν. Βαλαβάνη και Σ. Σακοράφα ανέδειξε τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει το Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο στην Καλλιθέα. Το Ίδρυμα λειτουργεί από το 1912. Οι εγκαταστάσεις του βρίσκονται σε ένα οικόπεδο 10 περίπου στρεμμάτων στην οδό Κρέμου 128, σε πολύ κεντρικό σημείο της

πόλης, απέναντι από το ∆ημοτικό Θέατρο, κοντά στο σταθμό ΗΣΑΠ και την αγορά, πολύ κοντά σε μεγάλα σχολικά συγκροτήματα. Φιλοξενεί νήπια από 2,5 έως 5,5 ετών που μένουν εκεί όλη την εβδομάδα, επειδή οι οικογένειές τους είναι σε οικονομική δυσπραγία, και επιστρέφουν στο σπίτι τους σαββατοκύριακα και σχολικές διακοπές. Άλλα όμως βρίσκονται εκεί με εισαγγελική εντολή για διάφορους λόγους και μένουν συνεχώς στο Ίδρυμα, πράγμα που κάνει απαραίτητη την παρουσία προσωπικού 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Εργαζόμενοι σε απελπισία Τα τελευταία δύο τουλάχιστον χρόνια το ΠΕΝ αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα λειτουργίας. Υποχρηματοδοτείται στο 1/3 του προϋπολογισμού του, ενώ και αυτά τα ελάχιστα κονδύλια φτάνουν με μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις. Τα κτίρια δεν συντηρούνται, με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί ο αριθμός των φιλοξενούμενων νηπίων. Το προσωπικό παραμένει εδώ και δέκα (10) μήνες απλήρωτο. Οι εργαζόμενοι είναι σε απελπισία. ∆υσκολεύονται να πληρώσουν ακόμα και τα εισιτήρια για να έρθουν στη δουλειά τους. Στην πλειονότητά τους είναι γυναίκες και η γυναικεία ανεργία είναι πολύ υψηλή. Κάνουν ό,τι μπορούν, απευθύνονται όπου μπορούν, πλην εις μάτην. Ένα μεγάλο πανό είναι κρεμασμένο μήνες έξω από την πόρτα του ΠΕΝ και καταγγέλλει την κατάσταση. Οι αρχές

κωφεύουν. Ο δήμος Καλλιθέας – εκπροσωπείται με δύο μέλη στο ∆.Σ. – μέχρι σήμερα δεν έχει αναλάβει τις ευθύνες του. Τον Ιούλιο, έφτασε η πρώτη δόση της επιχορήγησης, που θα μπορούσε να ανακουφίσει λίγο τις ανάγκες των εργαζομένων. Ωστόσο δεσμεύθηκε αμέσως από το ΙΚΑ για μη καταβληθείσες εισφορές. Παράλληλα, δεν καλύπτονται ούτε οι ανάγκες των νηπίων. Πριν από λίγο καιρό ζητήθηκε η βοήθεια της κοινωνίας για να καλυφθούν οι ανάγκες σε τροφη και ένδυση. «Οι απλήρωτοι λογαριασμοί κοινής ωφέλειας, και πριν απ’ όλα της ∆ΕΗ, απειλούν ακόμα και την προσωρινή επάρκεια» σημειώνεται στην ερώτηση. Πάγιο αίτημα είναι οι δομές προνοίας να έχουν ειδικά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, νερού και φυσικού αερίου. Κοινωνική λειτουργός, ειδικότητα εντελώς απαραίτητη για τέτοιο Ίδρυμα, δεν υπάρχει, αφού μετά τη συνταξιοδότηση της κοινωνικής λειτουργού, η θέση δεν ανανεώθηκε. Τι θα μπορούσε κανείς να σχολιάσει; Να περιμένουμε να απαντήσει ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας προς τον οποίο απευθύνεται η ερώτηση; Θα υπάρξει στοιχειώδης κοινωνική ευαισθησία απέναντι σ’ αυτούς του εργαζόμενους που αγαπούν τη δουλειά τους και κάνουν μεγάλες προσπάθειες να κρατήσουν το ΠΕΝ ανοιχτό; Και απέναντι σ’ αυτά τα παιδιά που η πολιτεία οφείλει να φροντίσει; Μαρώ Τριανταφύλλου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

ΚΩΔΙΚΑΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ

Πολύ λίγα, πολύ αργά Τ

ην περασμένη Τετάρτη δόθηκε στη δημοσιότητα για διαβούλευση ο Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης. Με την ευκαιρία, ας επισημάνουμε ότι δώδεκα μέρες ηλεκτρονικής – και μόνο - διαβούλευσης για ένα νομοθέτημα 143 άρθρων δεν αρκούν. Είναι προφανές ότι η ηλεκτρονική διαβούλευση είναι ουσιαστικά μια κατ' όνομα διαβούλευση. Ο Κώδικας Μετανάστευσης ενοποιεί την έως σήμερα νομοθεσία και δε φέρνει ιδιαίτερα σημαντικές αλλαγές. Ιδίως όσοι και όσες περίμεναν μια ευκαιρία νομιμοποίησης για όσους βρίσκονται σήμερα «χωρίς χαρτιά» στη χώρα, θα απογοητευτούν. Αλήθειες και ψέματα Η κυβέρνηση επιχειρεί να παρουσιάσει ως μεγάλη αλλαγή την καθιέρωση της άδειας «επί μακρόν διαμένοντος», που επιτρέπει σε μια ορισμένη κατηγορία νόμιμων μεταναστών τη μετακίνηση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αλήθεια ωστόσο είναι διαφορετική: η άδεια «επί μακρόν διαμένοντος» δεν είναι μια νέα ρύθμιση, αλλά στην Ελλάδα έχει θεσπιστεί ήδη από το 2006 με το Προεδρικό ∆ιάταγμα 150/2006. Η θέσπισή της δεν ήταν έκφραση νομοθετικής πρωτοβουλίας της τότε κυβέρνησης της Ν∆, αλλά αποτελούσε ενσωμάτωση σχετικής κοινοτικής οδηγίας (2003/109/ΕΚ). Τα κόμματα της δικομματικής συγκυβέρνησης αντί να παρουσιάζουν ως δήθεν νέο κάτι που (θα έπρεπε να) ισχύει ήδη από το 2006, θα πρέπει μάλλον να εξηγήσουν γιατί η άδεια “επί μακρόν διαμένοντος” δεν έχει αποδοθεί έως σήμερα σε όσους – τόσα χρόνια τώρα - τη δικαιούνται. Όπως είχα γράψει και παλαιότερα (Αυγή 22/7/2012), η χώρα μας κατά την ενσωμάτωση της συγκεκριμένης Οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο, έθεσε, αυθαίρετα, ως προϋπόθεση για την απονομή της άδειας του «επί μακρόν διαμένοντος» την απόκτηση, με εξετάσεις, πιστοποιητικού ελληνομάθειας. Όμως, τα τελευταία τρία

χρόνια οι σχετικές εξετάσεις σταμάτησαν να διεξάγονται. Αποτέλεσμα αυτής της σχιζοφρενικής κατάστασης ήταν ότι η χώρα μας σταμάτησε εντελώς να χορηγεί άδειες «επί μακρόν διαμένοντος» σε όσους το δικαιούνταν. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το χρονικό διάστημα 20062013 αποδόθηκαν μόλις 600 περίπου άδειες «επί μακρόν διαμενόντων», ενώ οι δικαιούχοι θα έπρεπε να είναι κάποιες δεκάδες χιλιάδες. Τώρα λοιπόν, που η θέσπιση της άδειας «επί μακρόν διαμένοντος» εξαγγέλλεται ως κάτι καινούριο, καλό θα ήταν να είμαστε επιφυλακτικοί και να παρακολουθήσουμε την πρακτική εφαρμογή της νέας εξαγγελίας, ιδίως ενόψει της πολύ κακής προϊστορίας των δύο κομμάτων της συγκυβέρνησης (Ν∆ΠΑΣΟΚ). «Χρυσώνουν» το χάπι Ο νέος κώδικας περιέχει μία νέα ρύθμιση σχετικά με την υπό όρους χορήγηση της παραπάνω άδειας του «επί μακρόν διαμένοντος» στη «δεύτερη γενιά» μεταναστών. Η συγκεκριμένη επιλογή γίνεται προφανώς για να «χρυσωθεί» το πικρό χάπι της γνωστής απόφασης του ΣΤΕ για την ιθαγένεια. Και αυτή η ρύθμιση είναι ωστόσο ανεπαρκής. ∆ε νομίζω ότι αποτελεί σημαντική και επαρκή τομή η χορήγηση του καθεστώτος του «επί μακρόν δια-

μένοντος» σε παιδιά που γεννήθηκαν στη χώρα. Πρακτικά μιλώντας, τα παιδιά αυτά θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν (με αβέβαιο βέβαια αποτέλεσμα) την πολιτογράφησή τους όταν φθάσουν πια στην ηλικία των 23 ετών. Η κυβέρνηση δεν επιλέγει καν στη συγκεκριμένη περίπτωση να αξιοποιήσει τη λύση που κατά κάποιον τρόπο της «υπέδειξε» η υπ' αριθμ. 460/20123 απόφαση της Ολομέλειας του ΣΤΕ, δηλαδή να νομοθετήσει για την απόδοση της ιθαγένειας στα παιδιά νόμιμων μεταναστών που έχουν τελειώσει την υποχρεωτική εννεαετή εκπαίδευση στην Ελλάδα. Αντίθετα, με την παρούσα ρύθμιση, ενταφιάζεται οριστικά – με τους υπάρχοντες συσχετισμούς - η απόδοση της ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά. Η κυβέρνηση μοιάζει να ελπίζει ότι τα παιδιά της δεύτερης γενιάς θα επιλέξουν τελικά τη μετανάστευση στην Ευρώπη πριν φθάσουν στην ηλικία να ζητήσουν την ελληνική υπηκοότητα. Νομίζω ότι είναι προφανείς οι συνέπειες αυτής της επιλογής, που αποκαλύπτει την αδιαφορία της κυβέρνησης να κρατήσει στη χώρα και να αξιοποιήσει το κεφάλαιο νέων ανθρώπων, τους οποίους η χώρα (σε ένα βαθμό εξόδοις της) μεγάλωσε και εκπαίδευσε. Μπορεί κανείς να βρει κάποιες θετικές διατάξεις στο υπό διαβούλευση σχέδιο, ιδίως στις μεταβατικές του διατάξεις. Παρέχεται, επί παραδείγματι, άδεια διαμο-

νής σε θύματα ρατσιστικών εγκληματικών πράξεων, κάτι που προβλεπόταν και στο σχέδιο του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου Ρουπακιώτη. Επίσης, διευκολύνεται (έως το τέλος του 2014) η ανανέωση της άδειας διαμονής όσων εργαζομένων αδυνατούσαν τα τελευταία 2 χρόνια να ανανεώσουν την άδεια διαμονής τους ελλείψει ενσήμων. Τέλος, γίνεται εφικτή η οικογενειακή επανένωση ακόμα και στις (πολλές) περιπτώσεις που τα μέλη της οικογένειας έχουν ήδη παράνομα μπει στη χώρα. Τα λίγα θετικά Ωστόσο, συνολικά το σχέδιο παραμένει προσανατολισμένο στην κατασταλτική λογική. ∆εν παρέχεται η δυνατότητα νομιμοποίησης ακόμα και σε ανθρώπους που είναι αποδεδειγμένα στη χώρα πολλά χρόνια τώρα, δε θίγεται το απαράδεκτο καθεστώς της μακροχρόνιας κράτησης για τους ανθρώπους “χωρίς χαρτιά”, ενώ για την οικογενειακή επανένωση επιβάλλεται και πρόσθετο τεστ DNA για τη διαπίστωση της ύπαρξης συγγένειας. Η κυβέρνηση, στο κείμενο που διένειμε στον τύπο κάνει φανερές τις προθέσεις της και το πρόσημο του δημόσιου λόγου της. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι “... οι παράνομοι μετανάστες δεν έχουν άδεια διαμονής. ∆ιαμένουν παρανόμως στη χώρα και δεν εφαρμόζεται σε αυτούς ο κώδικας. Αυτοί απελαύνονται” και ότι “ ... οι διατάξεις γίνονται πιο αυστηρές ως προς τις υπάρχουσες δυνατότητες για νομιμοποίηση παρανόμων μεταναστών ή την οικογενειακή επανένωση που γίνεται πλέον με αυστηρούς όρους”. ∆εν μπορούμε να περιμένουμε περισσότερα από μια κυβέρνηση με αυτή τη σύνθεση και αυτή την αντίληψη. Μια αριστερή πολιτική για το μεταναστευτικό ζήτημα, δηλαδή μια πολιτική που θα συνδυάζει τον καλώς νοούμενο ρεαλισμό με το σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, παραμένει επίκαιρη.

Βασίλης Παπαστεργίου

Η ΥΠΟΘΕΣΗ MARFIN ΞΑΝΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Της ανώνυμης επιστολής... το βούλευμα

ώς μπορεί να συνιστά αποκάλυψη ένα βούλευμα το οποίο βρίσκεται εδώ και μήνες στα χέρια δεκάδων δικηγόρων και σε γνώση όλων των συντακτών του δικαστικού ρεπορτάζ; Με τον ίδιο τρόπο που η υπόθεση στην οποία αναφέρεται, η υπόθεση του εμπρησμού της Marfin, ανασύρεται, χρησιμοποιείται κατά το δοκούν και ξαναμπαίνει στο συρτάρι για να ξαναχρησιμοποιηθεί όταν παραστεί ανάγκη (ως φόβητρο, ως απειλή, ως επικοινωνιακό τρικ, ως στάχτη στα μάτια) χωρίς κανέναν σεβασμό στα θύματα, χωρίς καμία ευαισθησία για τους συγγενείς τους και προφανώς χωρίς καμία… αγωνία για την αλήθεια. Εδώ το κάνουν οι διωκτικές αρχές και η ίδια η κυβέρνηση, η «αποκαλυπτική» δημοσιογραφία θα κωλώσει; Έτσι λοιπόν η Real News, λίγες ημέρες μετά τις δηλώσεις Σαμαρά περί «παραδειγματικής τιμωρίας των δραστών», κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τίτλο «Αυτοί έκαψαν τη Marfin!». Στις εσωτερικές σελίδες, εκτός από το

βούλευμα, υπάρχουν και οι απαραίτητες σάλτσες για να φτιάξει κάπως η… μπαγιάτικη γεύση της αποκάλυψης: παλιοί γνώριμοι «μπαχαλάκηδες», αναρχικοί πιο σκληροί κι από την πέτρα και σχέσεις με τους Πυρήνες της Φωτιάς (για τις οποίες βέβαια μόλις δύο αράδες παρακάτω «δεν προκύπτει κανένα στοιχείο»). Το δημοσίευμα όμως λέει μισές αλήθειες, ολόκληρα ψέματα και παραλείπει ό,τι δεν επιβεβαιώνει τον τίτλο του. Πρώτα απ’ όλα οι κατηγορούμενοι για τον εμπρησμό της Marfin είναι… ένας, ο Θ.Σ., αφού το δεύτερο άτομο που παραπέμπεται κατηγορείται για την επίθεση στον Ιανό. ∆εύτερον, η όλη υπόθεση δεν είναι αποτέλεσμα αστυνομικής έρευνας αλλά στηρίζεται σε μια ανώνυμη επιστολή που… έφτασε στα χέρια των διωκτικών αρχών και κατονόμαζε τρία άτομα αναφέροντας επιπλέον διευθύνσεις, τηλέφωνα και αριθμούς κυκλοφορίας. Την παραθέτουμε ολόκληρη αφού το ύφος και το περιεχόμενό της είναι χαρακτηριστικά: «Είμαι ένας πολίτης, δεν θέλω να πω το όνομά μου και θέλω να πω μόνο ότι οι αναρχικοί από τα Εξάρχεια πάνε στην Κερατέα μολότοφ για να πετάνε στους αστυνομικούς και στις φασαρίες που γίνονται με το ΧΥΤΑ. Τρεις από αυτούς είναι […]. Αυτοί και οι άλλοι είναι μπλεγμένοι στα επεισόδια στην Αθήνα, αυτοί πάνε πάντα. Ήταν και στο κάψιμο της Marfin στις 5 του Μάη, μπροστάρηδες...» Τρίτον, ο συγκεκριμένος φάκελος, από τον Μάιο του 2011 που ανακινήθηκε για πρώτη φορά η υπόθεση (όλως τυχαίως στην πρώτη επέτειο του τραγικού συμβάντος), άλλαξε πολλά χέρια και παρέμεινε επί μακρόν σε διάφορα συρτάρια, αφού σε πρώτη φάση ο εισαγγελέας τον επέστρεψε στην αστυνομία χωρίς να ασκήσει διώξεις, για να φτάσουμε τελικά στο παραπεμπτικό βούλευμα του περασμένου Μαΐου. Και τότε όμως οι δύο κατη-

γορούμενοι απολογήθηκαν και αφέθησαν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους. «Η δίωξη είναι κατασκευασμένη» «Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για την αθωότητα του Θ.Σ., και μάλιστα δεν είναι στοιχεία που προσκομίσαμε εμείς αλλά περιέχονται στη δικογραφία», όπως δήλωσε στην «Εποχή» ο συνήγορός του ∆ημήτρης Κατσαρής. Σε κάποιες από τις δεκάδες φωτογραφίες που επισυνάπτονται, εικονίζεται ο Θ.Σ. σε άλλο σημείο και το κυριότερο με άλλα ρούχα από αυτά που φοράει το άτομο που προσδιορίζεται σε άλλες φωτογραφίες ως ύποπτο για τον εμπρησμό. Αυτό βέβαια το βούλευμα το προσπερνάει ως ασήμαντο αφού στη δικογραφία υπάρχει η κατάθεση ενός αστυνομικού, ο οποίος αναφέρει ότι «συνήθως τα άτομα αυτά αλλάζουν ρούχα» («μετά και όχι πριν από την όποια ενέργεια» επισημαίνει ο ∆. Κατσαρής αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα). Αλλά και η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών επιβεβαιώνει όσα κατέθεσε ο Θ.Σ. για το πού πήγε και τι έκανε εκείνη την ημέρα. Τώρα περιμένουν να οριστεί δικάσιμος: «Κρατήσαμε χαμηλούς τόνους όλον αυτό τον καιρό, κυρίως από σεβασμό προς τις οικογένειες των θυμάτων, όμως κάποια στιγμή πρέπει να τελειώνουμε με αυτή την κατασκευασμένη υπόθεση». Στον αντίποδα των… χαμηλών τόνων γύρω από την τεχνητή αναθέρμανση της υπόθεσης έχει στηθεί τις τελευταίες ημέρες ένας μακάβριος χορός πολιτικών σκοπιμοτήτων: άλλος παίζει τον τιμωρό των δύο άκρων, άλλος προαναγγέλλει συλλήψεις αριστερών κι άλλοι δίνουν διαπιστευτήρια δημοσιογραφικής υποτέλειας στην κυβέρνηση… Ρόζα Κοβάνη

ANTINAZIΣΜΟΣ

«Όσο περισσότερο αναπτύσσεται μια διαδικτυακή συζήτηση για οποιοδήποτε θέμα, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες ο Ναζισμός και ο Χίτλερ να μπουν ως επιχειρήματα στην κουβέντα» Νόμος του Godwin

Ο φασισμός ως μεταφορά από την υπεραπλούστευση της εργαλειοποίησής του και την επίκλησή του όταν θέλουμε να περιγράψουμε το κακό γενικά, ο φασισμός έγινε οικείος ως χαρακτηρισμός. Μα στο σημείο αυτό πρέπει να μπει μια τελεία. Όχι για λόγους γλωσσικής ή ιστορικής ακριβολογίας ή για να ξορκιστεί η εκφραστική αφέλεια της γενίκευσης, αλλά γιατί στις μέρες μας ο φασισμός (ο ναζισμός καλύτερα) υπάρχει ως απόλυτη κυριολεξία. Και σε αντίθεση με πολλές άλλες κυριολεξίες, η συγκεκριμένη κυριολεξία μαχαιρώνει.

Του

Θωμά Τσαλαπάτη

αζί με τα ατελείωτα ρεπορτάζ, τις υποκριτικές εκπλήξεις και τα δημοκρατικά αυτομαστιγώματα, η ναζιστική τηλεοπτική παρέλαση (η οποία μοιάζει να καταλαγιάζει) έφερε στο προσκήνιο μια συνεχή ροή ερωτημάτων γύρω από την φύση και τα αίτια της ανόδου του φασισμού, ερωτήματα κατατεθειμένα προς μελλοντική πολιτική χρήση. Μια ακατάσχετη ψυχολογικοποίηση, μια στρεβλή ιστορικοποίηση και κυρίως διαγράμματα, μετρήσεις και τικ στα ερωτηματολόγια της Αλήθειας. Στην τηλεοπτική του διαδρομή, ο φασισμός δεν άργησε να ταυτιστεί με τη βία και αυτή με την σειρά της να ανοίξει χώρο γα συζητήσεις σχετικά με τη βία της αριστεράς, τις αντιστάσεις στις Σκουριές, τη βία στα πανεπιστήμια, το ταπεραμέντο του Έλληνα, το στραβό γρανάζι της φυλής. Μέσα στη φλυαρία της δημόσιας φωνασκίας και των ίσων λόγων κανένα λογικό οικοδόμημα δεν μπορεί να στηθεί. Ο επιστημονικός λόγος καταλαμβάνει όσο χώρο του παραχωρείται ανάμεσα σε δημοσιογραφικές ηθικολογίες, παρεϊστικες αποψάρες και αναλύσεις της πιάτσας. Ο

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

θόρυβος γίνεται συμπέρασμα. Στα λιβάδια της ασάφειας, η πολιτική δεν διαχειρίζεται απλά τις απαντήσεις. Είναι αυτή που τις προσδιορίζει, ακριβώς για να τις διαχειριστεί σύμφωνα με την δική της βούληση. Ο φασισμός ως μεταφορά Η λέξη «φασισμός» βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό προς χρήση, ακόμα και σε περιόδους που δεν συναντούσε την πρακτική ή πολιτική της αντιστοιχία. Ίσως γι αυτό, ακόμα και τώρα -τώρα που η αντιστοιχία όχι μόνο βρέθηκε αλλά μετράμε και τα θύματά τηςνα μην μας προκάλεσαν και τόσο μεγάλη εντύπωση οι ξεθυμασμένες ασάφειες της Free Press αρλουμπολογίας: «Ο Ναζί που όλοι κρύβουμε μέσα μας», «Όταν πετάς γιαούρτι στον Πεταλωτή

Tης

Ελένης Πορτάλιου

το δημοτικό συμβούλιο της 10ης Οκτωβρίου 2013, ο δήμαρχος κ. Καμίνης προέβη σε μια βαθύτατα αντιδημοκρατική και γι’ αυτό επικίνδυνη τοποθέτηση σε βάρος του κοινωνικού/αντιφασιστικού κινήματος στις περιοχές της Αθήνας, που η Χρυσή Αυγή είχε δημιουργήσει άβατα (Άγιος Παντελεήμονας, πλατεία Αττικής) ή επιχείρησε να δημιουργήσει και δεν το κατάφερε, λόγω ακριβώς της κοινωνικής δράσης (Κυψέλη, Πατήσια). Ταυτόχρονα, επιτέθηκε προσωπικά στην υπογράφουσα και επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης με ανοίκειους χαρακτηρισμούς, που ζήτησε να διαγραφούν από τα πρακτικά ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Κακλαμάνης, χωρίς ο δήμαρχος να το δεχθεί. Επανεμφάνιση των «αγανακτισμένων κατοίκων» Στην ημερήσια διάταξη είχε εγγραφεί κανονικά το θέμα της παιδικής χαράς του Αγίου Παντελεήμονα, ύστερα από αίτημα 37 κατοίκων της περιοχής και της Κίνησης Κατοίκων της 6ης δημοτικής κοινότητας. Οι γνωστοί «αγανακτισμένοι κάτοικοι», συνοδοιπόροι της Θ. Σκορδέλη, υπόδικης όχι μόνο για το βαρύ τραυματισμό του αφγανού μετανάστη, αλλά και λόγω πολλών παράνομων πράξεων που έφερε στο φως η πρόσφατη δικαστική έρευνα, πήραν κάρτα εισόδου και εγκαταστάθηκαν στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου. Πρόσωπα όπως η Θ. Γιαννάτου και ο Σ. Γιαννάτος, που είχε προπηλακίσει την τότε δημοτική σύμβουλο Μαρία Κανελλοπούλου με αποτέλεσμα να υποστεί καρδιακό σοκ, εμφανίστηκαν με το γνωστό τίτλο Επιτροπή Κατοίκων του Αγίου Παντελεήμονα και έγιναν δεκτοί ως ισότιμοι συνομιλητές από τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου και τον δήμαρχο. Ενώ σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας προπηλάκιζαν τους εισηγητές στο θέμα: επαναλειτουργία της παιδικής χαράς, έλαβαν κανονικά τον λόγο και ζήτησαν να δημιουργηθεί γήπεδο μπάσκετ - αίτημα από το παρελθόν όταν ήθελαν να αντικαταστήσει την παιδική χαρά. Είναι γνωστό ότι οι συγκεκριμένοι

είσαι το ίδιο φασίστας με τον Χρυσαυγίτη που κυνηγάει και μαχαιρώνει μετανάστες», «Όταν λες "βία είναι τα μνημόνια" να περιμένεις έκρηξη της πραγματικής βίας». Χρόνια μετά την ιστορική του εμφάνισή, ο φασισμός επιβιώνει στη γλώσσα και τη συνείδηση ως μεταφορά. Καλείται να περιγράψει πρόχειρα και συνοπτικά φαινόμενα όπως τον αυταρχισμό, τον ρατσισμό ή τον εθνικισμό. Μασώντας τον σαν τσίχλα μαζί με τις πιο φθαρμένες λέξεις έφτασε να περιγράφει την επιθετικότητα, την αγένεια, την έλλειψη τρόπων, την έλλειψη τακτ. Το να κορνάρεις είναι ο χειρότερος φασισμός, το να μιλάς δυνατά, να πετάς σκουπίδια, να σκαλίζεις την μύτη σου δημόσια είναι ο χειρότερος φασισμός. Μέσα από τη χρήση του όρου προς πάσα κατεύθυνση, μέσα

Επιμέρους χαρακτηριστικά Χρησιμοποιώντας τόσο συχνά τη μεταφορά, καταλήξαμε να χάνουμε την κυριολεξία. Το ίδιο το φαινόμενο του φασισμού άλλωστε δεν είναι εύκολο ως προς τον ακριβή ορισμό του (για μια ιστορία των ορισμών παραπέμπουμε στην «Ιστορία του Φασισμού» του Στάνλει Πέιν). Ο κατάλογος με τα επί μέρους χαρακτηριστικά που συγκροτούν το πρόσωπο του φασισμού είναι μακρύς. Και στο σημείο αυτό γίνεται κατά την άποψή μας μια υπεραπλουστευτική παράβλεψη. Ο σεξισμός, η ομοφοβία, ο αυτοσκοπός της βίας, ο ρατσισμός κτλ. είναι χαρακτηριστικά που συναντιούνται σε κάθε ναζιστικό/φασιστικό μόρφωμα. Ως επιμέρους χαρακτηριστικά όμως δεν ταυτίζονται

Ο δήμαρχος Αθηναίων στα άκρα

“

Παρά τις παρεμβάσεις και δημοτικών συμβούλων της πλειοψηφίας, οι «αγανακτισμένοι κάτοικοι» αναγνωρίστηκαν ως μια από τις επιτροπές κατοίκων της περιοχής, που θεωρήθηκαν απολύτως ισότιμες μεταξύ τους. Για τον κ. δήμαρχο αντιφασίστες και έμπρακτοι υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής «είναι όλοι παιδιά του». «αγανακτισμένοι κάτοικοι» συνέδραμαν την κατάληψη της πλατείας από ροπαλοφόρους και οπλοφορούντες χρυσαυγίτες, οι οποίοι επεκτάθηκαν και στην πλατεία Αττικής, δημιουργώντας νέο άβατο. Ακριβώς γι’ αυτό οι δημοτικοί σύμβουλοι Κ. ∆ωρή, Π. Κωνσταντίνου, Ε. Πορτάλιου αποχώρησαν από την αίθουσα στη διάρκεια της ομιλίας της Θ. Γιαννάτου. Από την πλευρά μου, έγινε εκτενής αναφορά στις εγκληματικές πράξεις της Χ.Α. στην περιοχή, με έμφαση στην επίθεση εναντίον μεγάλων και παιδιών στην παιδική χαρά, στους ξυλοδαρμούς που διέκοψαν πολιτιστικές εκδηλώσεις, στους προπηλακισμούς του Αρχιεπισκόπου και του Προέδρου της ∆ημοκρατίας, καθώς και στις επιθέσεις εναντίον των παρατάξεων Ελεύθερη Αττική και Ανοιχτή Πόλη προεκλογικά. Κυρίως, όμως, αναφέρθηκα στα μαζικά πογκρόμ και τους σοβαρούς τραυματισμούς εκατοντάδων μεταναστών, που έχουν εν μέρει καταγραφεί από τους Γιατρούς του Κόσμου. Από την Κίνηση Κατοίκων της 6ης δημοτικής κοινότητας ο Χρήστος Ρουμπάνης περιέγραψε αναλυτικά τα γεγονότα. Παρά ταύτα και παρά τις παρεμβάσεις και δημοτικών συμβούλων της πλειοψηφίας, οι «αγανακτισμένοι κάτοικοι» αναγνωρίστηκαν ως μια από τις επιτροπές κατοίκων της περιοχής, που θεωρήθηκαν απολύτως ισότιμες μεταξύ τους. Για τον κ. δήμαρχο αντιφασίστες και έμπρακτοι υποστηρικτές της Χ.Α. «είναι όλοι παιδιά του». Όμως, δεν σταμάτησε εδώ. Ο κ. Κα-

μίνης ευθαρσώς διατύπωσε την πιο ακραία εκδοχή της θεωρίας των δύο άκρων. Είπε μεταξύ άλλων : «Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες με υψηλό αίσθημα ευθύνης, με νηφαλιότητα, με ωριμότητα, αφού έχουμε ακούσει όλες τις πλευρές, αφού έχουμε όσο το δυνατόν συζητήσει και αποφασίσει χωρίς στερεότυπα ποιος είναι φασίστας ή ποιος είναι δεξιός ή ποιος είναι αριστερός ή ποιος είναι δεν ξέρω τι…∆εν πρέπει σοβαρά ζητήματα να συσκοτίζονται από ιδεοληψίες, προκαταλήψεις και βεβαίως η συζήτηση να νοθεύεται από ανθρώπους οι οποίοι θέλουν να αντλήσουν μικροπολιτικά οφέλη». Όπως είναι φανερό η διάκριση φασισμού/αντιφασισμού αποτελεί ιδεοληψία, ενώ η Ανοιχτή Πόλη αλλά και η Ανταρσύα και όποιος άλλος κάτοικος ή φορέας αντιστέκεται στη Χ.Α. επιδιώκει μικροκομματικά οφέλη. Και πάλι τα δύο άκρα Αντίθετα, ο κ. Καμίνης δεν ξεχωρίζει τους φασίστες από τους αριστερούς, δεν μπλέκεται με τέτοια στερεότυπα. Και για να μην μείνει καμιά αμφιβολία για τη θέση του, ο δήμαρχος Αθηναίων προχώρησε ακόμα περισσότερο. Είπε τα εξής αδιανόητα, αν και κατά τη γνώμη μου απολύτως συνειδητά: «Ξέρoυμε ότι η ∆ημoτική Αρχή με κάθε ευκαιρία έχει τovίσει τηv πρoσήλωσή της στo σεβασμό στo δημόσιo χώρo και τηv ελεύθερη πρόσβαση σε κάθε δημόσιo χώρo, σε κάθε άvθρωπo. Αυτό

μια και το επιμέρους δεν εμπεριέχει το όλο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν είναι ανατριχιαστικά και καταδικαστέα. Αντίθετα, η φρίκη εντοπίζεται στην αυτοτέλειά τους χωρίς να χρειάζονται έναν ετεροπροσδιορισμό για να χαρακτηριστούν ως τέτοια. [Μικρή παρένθεση για τους θιασώτες της θεωρίας των δύο άκρων. Είναι εντυπωσιακό το πώς ο φασισμός μπορεί να ταυτίζεται με τον κομμουνισμό –άρα και με την αριστερά στην πιο καιροσκοπική χρήση των όρων- όταν εμπεριέχει τον αντικομμουνισμό (και τον αντιφιλελευθερισμό επίσης) ως ένα από τα δομικά χαρακτηριστικά του σε κάθε ορισμό] Το γεγονός πως ο φασισμός και ο ναζισμός καταγράφονται ως ιστορικά συγκεκριμένα φαινόμενα δεν σημαίνει πως δεν μπορούν να εξεταστούν ως προς την επικαιρότητά τους. Ταυτόχρονα όμως ο ορισμός και η καταγραφή των χαρακτηριστικών τους είναι ο μόνος τρόπος για τη βαθύτερη κατανόησή τους άρα σε μεγάλο βαθμό και για την κατανόηση της επανάληψής τους. Οι υπεραπλουστευτικές αποφάνσεις, η πολιτική σκοπιμότητα ή η pop γενικευτική αφέλεια μπορεί να μιλούν με την σιγουριά της επιστημονικής βεβαιότητας. Να μοιράζουν στιγμές εξοργιστικές, βλακώδεις ή εξοργιστικά βλακώδεις. Πέρα όμως από την εγωπαθή αστοχία τους είναι ταυτόχρονα και συνυπεύθυνες για τους αγκυλωτούς σταυρούς που φυτρώνουν γύρω μας. http://tsalapatis.blogspot.gr

απoδείχθηκε με τη ∆ημoτική Αγoρά της Κυψέλης. Ένας χώρoς πoυ τελoύσε όπως λέγαμε υπό κατάληψη απoδόθηκε σε όλoυς τoυς πoλίτες… Από τότε, από τov Αύγoυστo τoυ 2012 είχαμε πει ότι δεv πρόκειται vα δεχθoύμε καμία ζώvη άβατoυ στηv πόλη. Καμία. Και αρχίσαμε αμέσως έvα συστηματικό αλλά και διακριτικό διάλoγo με τoυς κατoίκoυς τoυ Αγίoυ Παvτελεήμovα πρoκειμέvoυ vα δoύμε τι θα κάvoυμε και με τηv παιδική χαρά αλλά και συvoλικά με τηv πλατεία πρoκειμέvoυ vα ξεπεράσoυμε πρoβλήματα πoυ εξακoλoυθoύv vα διχάζoυv τoυς κατoίκoυς της περιoχής, παρ' όλo πoυ πρόσφατα φαίvεται ότι κάπoιες ακραίες φωvές έχoυv απoμovωθεί». Ο κ. Καμίνης ταύτισε, με λίγα λόγια, το πολυσχιδές δημιουργικό και συλλογικό έργο που συντελέστηκε για 6 χρόνια στη ∆ημοτική Αγορά Κυψέλης με το άβατο των χρυσαυγιτών στον Άγιο Παντελεήμονα. Μίλησε για διακριτικό -μυστικό;διάλογο με τους κατοίκους, πάντως όχι με τους αντιφασίστες, ώστε να επέλθει συμφιλίωση, ευκολότερη σήμερα όταν οι ακραίες φωνές έχουν απομονωθεί. Θυμίζουμε στον κ. δήμαρχο ότι στον Άγιο Παντελεήμονα δεν είχαμε ακραίες φωνές αλλά ακραία φασιστικά/ρατσιστικά εγκλήματα των νεοναζί και ότι τα προβλήματα που χωρίζουν τους εγκληματίες από τους αντιφασίστες αριστερούς είναι θέματα ζωής ή θανάτου. Οι κάτοικοι του Αγίου Παντελεήμονα κ. δήμαρχε δεν είναι όλοι ίδιοι. Υπάρχουν αυτοί και αυτές που έμπρακτα αντιστάθηκαν στο φασισμό και το ρατσισμό και που σήμερα αγωνίζονται να ξαναγυρίσουν στη γειτονιά η επαφή των κατοίκων, η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη. Υπάρχουν, όμως, και αυτοί που αμαύρωσαν τη γειτονιά με αίμα αθώων. Αυτό το αίμα, στο βαθμό που αντιστοιχεί στην Ανοιχτή Πόλη, δεν θα ξεχαστεί, όπως δεν θα ξεχαστούν οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί του μίσους και των εγκλημάτων τα οποία διαπράχθηκαν. ∆εν διαβουλευόμαστε με το φίδι. Αντίθετα προχωρούμε με τους ενεργούς πολίτες της γειτονιάς σε σειρά κοινωνικών και πολιτιστικών δράσεων για όλους ανεξαίρετα τους κατοίκους, πλην Λακεδαιμονίων, εν προκειμένω αυτών που υπηρετούσαν την «κρυπτείαν», δηλαδή τη δολοφονία ειλώτων στην αρχαία Σπάρτη.

ANTINAZIΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Η γοητεία της νεοφασιστικής ρητορικής * Γιατί ο λόγος της Χρυσής Αυγής βρήκε ευήκοα τα ώτα των εφήβων Της Πηνελόπης Κουφοπούλου*

“

ι επιθέσεις εναντίον έγχρωμων μεταναστών, οι εμπρησμοί σε κατοικίες αλλοδαπών και τα ρατσιστικά εγκλήματα εν ονόματι της φυλετικής καθαρότητας ή η αφύπνιση ενός ευνουχισμένου πατριωτισμού είναι κοινός τόπος σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Στη μνημονιακή Ελλάδα η εκρηκτική άνοδος της λαϊκής ακροδεξιάς και η είσοδός της στο κοινοβούλιο με 7% στις εκλογές του 2012 δεν πρέπει να διαβαστεί ως μια «επαίσχυντη» εθνική ενοχή, αλλά ως ένα ακόμα δείγμα της βαθύτατης κρίσης νομιμοποίησης, που διέρχεται διεθνώς η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία μετά την παρακμή του μεταπολεμικού κοινωνικού μοντέλου. Η Χρυσή Αυγή αποτελεί ένα νεοναζιστικό πολιτικό μόρφωμα με ιδιαιτέρως επικίνδυνα χαρακτηριστικά: προβάλλει φιλοδοξίες μαζικού κινήματος, διαθέτει ομάδες κρούσης και επιδίδεται σε εγκληματικές πρωτοβουλίες γειτονιάς, ενώ η επιρροή που ασκούν οι θέσεις της στην κυβερνητική ατζέντα είναι εξαιρετικά δυσανάλογη με τα ποσοστά της. Ίσως, όμως, το πιο επίφοβο στοιχείο είναι ότι ο φασιστικός της λόγος απευθύνεται σε ένα ολοένα και ευρύτερο νεανικό κοινό. Είναι τρίτο κόμμα στους ψηφοφόρους ηλικίας 18-24. Πολλοί από τους νέους αυτούς, αν και έχουν προλάβει να απολαύσουν τις μέρες της αφθονίας, καλούνται τώρα να ενηλικιωθούν σε μια «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης». ∆εν αρκεί η αναγωγή στην οικονομία Νεοφασιστικές και ρατσιστικές αντιλήψεις αποκτούν ανησυχητική δημοτικότητα ανάμεσα σε μαθητές γυμνασίων και λυκείων και κρούσματα ρατσιστικής βίας έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στα σχολεία. Πολλοί νέοι απαξιώνουν τη δημοκρατία και αποστρέφονται «τη διαφθορά και υποκρισία» των κομμάτων τού περιβόητου συνταγματικού τόξου. ∆εν αρκεί η αναγωγή στην οικονομία για να ερμηνευτεί το φαινόμενο. Σε διεθνές επίπεδο, η κυρίαρχη μορφή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης έχει ως αποτέλεσμα την υποχώρηση της αγωνιστικής διάστασης και την απονεύρωση του πολιτικού. Η ορθολογιστική και ατομικιστική προσέγγιση του εκσυγχρονιστικού ωφελιμισμού, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της παγκόσμιας αγοράς, αντιστρατεύεται τη συγκρότηση των συλλογικών ταυτοτήτων. Η δημοκρατική πολιτική μοιραία περιορίζεται στην επίτευξη οικονομικών συμβιβασμών ή στη δημόσια διαβούλευση γύρω από το κοινό αγαθό. Ο «αντισυστημικός» λόγος της λαϊκής ακροδεξιάς σηματοδοτεί την επαναφορά του πάθους στην πολιτική, ενώ, χάρη στα εθνοκεντρικά του μηνύματα, προσφέρει την ερμηνεία και βίωση του κόσμου από τη σκοπιά ενός αξιακά φορτισμένου και μεταφυσικά εξιδανικευμένου εμείς, που καλύπτει με προνομιακό τρόπο πάγιες αλλά υποτιμημένες συναισθηματικές ανάγκες του εφήβου (πχ. την ανάγκη συγκρότησης ταυτότητας ή την ανάγκη του ανήκειν). Σημαντικό είναι επίσης το «κάλε-

Η ακροδεξιά επιθετικότητα προσφέρει ευφάνταστους τρόπους διοχέτευσης του καταπιεσμένου ενεργητικού των εφήβων. Ο φασισμός κατά παράδοση απευθύνεται στη νεολαία και υπόσχεται τη χειραφέτησή της από τη δυσφορία του πολιτισμού και την τυραννία της καλής συμπεριφοράς. σμα σε άμεση δράση», διαχρονικό μοτίβο των φασιστικών κινημάτων. Στην Ελλάδα, οι οικονομικές αφαιμάξεις και οι εθνικές ταπεινώσεις των τελευταίων ετών, αλλά και το χρόνιο αξιακό έλλειμμα της μεταπολίτευσης έχουν καλλιεργήσει το έδαφος κατάλληλα, για να ευδοκιμήσουν οι σπόροι της μισαλλοδοξίας. Η ευρωπαϊκή ιδέα αποδείχτηκε ένα έωλο ιδεολόγημα. Ο πρωτοφασισμός, εξηγεί ο Ουμπέρτο Έκο, πηγάζει από μια ατομική ή κοινωνική απογοήτευση. Ψυχικό κενό Σε ψυχαναλυτικό επίπεδο, ο κατακερματισμός της κοινωνικής συνοχής και η έκρηξη της κοινωνικής απόσχισης που η ανομία προκαλεί εις βάρος των ασθενέστερων στρωμάτων βιώνεται ως απουσία νοήματος. Οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί -και εν προκειμένω το εκπαιδευτικό σύστημα- έχουν απολέσει τη διαμεσολαβητική τους ικανότητα και, επομένως, αδυνατούν να συγκρατήσουν την ψυχική οδύνη ή να μετασχηματίσουν τα καθημερινά αδιέξοδα σε συλλογική δράση. Η ύπαρξη των νέων βυθίζεται σε ένα τρομακτικό ψυχικό κενό, που συχνά εκφορτίζεται με βία και καταστροφικότητα. Η μηδενιστική κριτική που ασκεί η Χρυσή Αυγή στη δημοκρατία και ο ακραίος αντικοινοβουλευτισμός της διεκδικούν με επιτυχία την εκπροσώπηση της νεανικής απελπισίας. Η κυρίαρχη αφήγηση της κρίσης, λοιπόν, ισοδυναμεί με μια ρητορική της εθνικής ενοχής και του συλλογικού κακού (μαζικός ηδονισμός, πελατειακές σχέσεις, πλαστά δάνεια υπερβολικά επιτρεπτική δημοκρατία) - ο κατηχητικός λόγος των οργανικών διανοοούμενων έχει εδώ κρισιμότατο ρόλο- και καταλήγει στο μοτίβο του κολασμού και της επανόρθωσης του σάπιου ελληνικού ιστού, με αποτέλεσμα μια έντονη διάχυση αισθημάτων συλλογικής αδυναμίας και εθνικής ταπείνωσης. Η φιλελεύθερη κανονιστική γλώσσα καταδικάζει το μαρξιστικό λόγο ως συνυπεύθυνο της κρίσης και συχνά λοιδορεί τις συλλογικές διεκδικήσεις, αλλά αφήνει ανοικτό το πεδίο για την εξτρεμιστική αναθεωρητική εκδοχή της: ο λόγος του εθνορατσισμού ψέγει κι αυτός την παρασιτική δημοκρατία, την οποία συνδέει με την ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς, διατείνεται όμως ότι η πτώση του ελληνισμού δεν οφείλεται σε φυλετικές αδυναμίες ή εθνικές αμαρτίες, αλλά στην προδοσία των πολιτικών ελίτ και σε μυστικές λέσχες που συνεργάζονται με εβραίους τραπεζίτες και χρηματιστές που απεργάζονται την καταστροφή της μικρής αλλά υπερήφανης Ελλάδας. Στη ρίζα της πρωτοφασιστι-

κής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Η θεοποίηση της αυτοδικίας Πρόκειται, ασφαλώς, για μια απλοϊκή και μανιχαϊστική ερμηνεία των δεινών, που όμως καθησυχάζει την οργή, παρηγορεί την πικρία και κολακεύει την ευθιξία των νέων, που είναι εθισμένοι επίσης σε θεωρίες συνωμοσίας. Οι οπαδοί της Χρυσής Αυγής συνηθίζουν να την επαινούν ως το μόνο πολιτικό μόρφωμα που δεν αρκείται στα λόγια. Η φυσική βία, τώρα -απροκάλυπτη και ωμή- επιχειρεί να δικαιωθεί μέσα από επιθέσεις σε «ανθελληνικούς στόχους» και τη θεοποίηση της αυτοδικίας. Όσα παιδιά πλησιάζουν τα γραφεία τέτοιων οργανώσεων, μαθαίνουν πως ανήκουν σε μια εκλεκτή και ένδοξη φυλή και πως πρέπει ανά πάσα στιγμή να είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για τη μητέρα-πατρίδα και την «Αγία Ιδεολογία» (φαντασιακή ταύτιση με τους αρχαίους πολεμιστές), με ιδιαίτερο θαυμασμό για τη στρατιωτική Σπάρτη. Η ακροδεξιά επιθετικότητα προσφέρει ευφάνταστους τρόπους διοχέτευσης του καταπιεσμένου ενεργητικού των εφήβων. Όχι τυχαία, λοιπόν, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες αποτελούν ομάδα-στόχο της Χρυσής Αυγής. Η οργάνωση έχει από το 1990 δημιουργήσει και το δικό της νεολαιίστικο σχήμα, το Μέτωπο Νεολαίας, ενώ από το 1998 άρχισε να εκδίδει και αντίστοιχο περιοδικό την Αντεπίθεση. «Είστε ο ανθός» και αργότερα «Είστε η φρουρά και οι φρουροί δεν πίπτουν», μερικές από τις κολακευτικές προσφωνήσεις του αρχηγού της Χρυσής Αυγής στους νεαρούς οπαδούς του. Η προπαγάνδα των νεοφασιστών χρησιμοποιεί τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης για να διαδώσει τα μισαλλόδοξα μη-

νύματά της, ενώ χώροι προσηλυτισμού και στρατολόγησης των νέων αποτελούν τα γυμναστήρια, οι αθλητικοί σύλλογοι αλλά δυστυχώς και τα σχολικά προαύλια, (ας θυμηθούμε τους «Κενταύρους» της Νίκαιας) Τα σχήματα της αισθητικής του νεοφασισμού, ναζιστικά σύμβολα, μαύρες στολές, μπόντιμπιλντ σώματα, αρβύλες τύπου Doc Martens, απειλητικά τατουάζ, διεγείρουν τη νεανική φαντασία. Η White Power Music διαθέτει στην υπηρεσία της διεθνή αλλά και εγχώρια συγκροτήματα, που στους στίχους τους εξυμνούν την υπεροχή της Άριας Φυλής και καλούν σε κάθε είδους βιαιοπραγία ενάντια στα μιάσματα «εβραίους, κομουνιστές, μαύρους ή ασιάτες». Εθνικιστικά δίκτυα κυκλοφορούν ηλεκτρονικά παιχνίδια, όπου, σύμφωνα με το σενάριο, κερδίζει όποιος βάλει πιο πολλούς εβραίους στους φούρνους ή σε θαλάμους αερίων... Η ψυχαναλυτική δομή μιας φασιστικής οργάνωσης είναι παρανοϊκή, αλλά ασκεί ιδιαίτερη έλξη σε άτομα με χαμηλή υποκειμενικότητα και ενδεχόμενη καταπιεσμένη σεξουαλικότητα, υποστηρίζει ο Ράιχ. ∆εν έχει σημασία αν η Χρυσή Αυγή διαθέτει ρεαλιστικό πρόγραμμα ή κυβερνητική δυναμική. Στο φασιστικό λόγο η λογική κρίση παραμερίζεται ή αδρανοποιείται και οι ρητορικές τεχνικές φέρνουν στην επιφάνεια απωθημένες σκέψεις και ανομολόγητες επιθυμίες. ∆ιεγείρονται και αξιοποιούνται συναισθήματα πρωτίστως αρνητικά. Η Χρυσή Αυγή κατορθώνει να ενσαρκώσει όχι μόνο τις ματαιώσεις, αλλά και τις προσδοκίες των νέων. Συγκινησιακός ευνουχισμός Γιατί όμως η εφηβική ευαισθησία δεν εξεγείρεται μπροστά στην κάθοδο των νέων βαρβάρων; Γιατί έχουν εθιστεί στη βία μέσω τηλεόρασης και video games

και έχουν υποστεί έναν ιδιότυπο συγκινησιακό ευνουχισμό. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής δεν είναι κεραυνός εν αιθρία: αντίθετα, πολλά από τα στοιχεία του λόγου και της πρακτικής της είναι διάχυτα και ήδη παρόντα στην ελληνική κοινωνία Ο επιχειρήσεις «σκούπα», οι προεκλογικές υποσχέσεις για καθαρές πόλεις, η αναγωγή των μεταναστών σε «υγειονομικές βόμβες» και ο εγκλεισμός τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αλλά και η δημόσια διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών, πέρα από την «ιατρικοποίηση της κρίσης», αποδεικνύουν περίτρανα και την κοινοτοπία της ακροδεξιάς ιδεολογίας. Η νόρμα της εθνικής και πολεμικής αρρενωπότητας ως θεματοφύλακα της εθνοφυλετικής καθαρότητας είναι χαρακτηριστική όψη της αστυνομευμένης τάξης (με όρους Ζακ Ρανσιέρ), που επιβάλλει ο νεοφιλελευθερισμός σε περιόδους κρίσης. Γι’ αυτό ίσως και δεν ήταν εφικτό να δημιουργηθεί μια «υγειονομική ζώνη» (cordon sanitaire) δημόσιου αποκλεισμού γύρω από τη Χρυσή Αυγή άμα τη εμφανίσει, όπως έχει συμβεί επανειλημμένως με τους ομόφρονες πολιτικούς σχηματισμούς σε άλλες χώρες. Τώρα, μάλιστα, που οι λαλίστατοι εκπρόσωποί της έγιναν δημοφιλείς τηλεπερσόνες, τα όψιμα αποφασιστικά μέτρα εναντίον ίσως προσδώσουν στην οργάνωση τη γοητεία της διωκόμενης πολιτικής δύναμης. Η μόνη λύση είναι η αλλαγή παραδείγματος, η σύνθεση μιας επαναστατικής συναστρίας αξιών, η δημιουργία ενός πολιτικού πεδίου, όπου η εκπροσώπηση του πάθους θα είναι εκ νέου δυνατή, το στήσιμο μιας δημόσιας σκηνής όπου ο πολίτης θα γίνει ξανά πρωταγωνιστής. * Η Πηνελόπη Κουφοπούλου είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας και εκπαιδευτικός.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Κάλεσμα αλληλεγγύης στο ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα Στις 23 Οκτώβρη εκδικάζεται η μήνυση του ∆ικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα εναντίον αστυνομικών που εισέβαλαν στα γραφεία του και κακοποίησαν μέλη του στις 5/5/2010. Τα γεγονότα έχουν εν τάχει ως εξής:

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΠΑΝΤΟΥ

Οδηγός η ανάγκη των ανθρώπων Σε μια κοινωνία που η υγεία φαίνεται να ασθενεί, με πάνω από 3 εκατομμύρια των πολιτών να είναι ανασφάλιστοι, τα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία φαίνεται να αποτελούν τη μοναδική χείρα βοηθείας στους αποκλεισμένους από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Τα ΚΙΦΑ έχουν σαν σκοπό τη στήριξη και ανακούφιση όλων όσοι έχουν ανάγκη, δημιουργώντας εστίες αντίστασης απέναντι στη διάλυση του κοινωνικού κράτους, που επιβάλλουν οι μνημονιακές πολιτικές. Για τις δράσεις τους και για την ενημέρωση των πολιτών, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου από εθελοντές και γιατρούς που συμμετέχουν στο δίκτυο αλληλεγγύης. Τα ΚΙΦΑ είναι αυτόνομες, ανεξάρτητες, αυτοοργανωμένες και αυτοδιαχειριζόμενες συλλογικότητες πολιτών που παρέχουν εθελοντικά, εντελώς δωρεάν, υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας σε ανασφάλιστους, άπορους και άνεργους ασθενείς. Πριν από δύο χρόνια ιδρύθηκε το πρώτο κοινωνικό ιατρείο στο Ελληνικό, ενώ σήμερα λειτουργούν 7 ΚΙΦΑ και ένα είναι υπό σύσταση.

κα κυρία Σταυρούλα Αρναουτάκη, εθελόντρια στο Φαρμακείο Αλληλεγγύης στα Πατήσια, παρουσίασε στην ομιλία της στατιστικά στοιχεία επισκεψιμότητας, αναφέροντας ενδεικτικά ότι σε 5 μόνο από τα ΚΙΦΑ Αττικής (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται του Ελληνικού), σύμφωνα με καταγεγραμμένα στοιχεία, έχουν πραγματοποιηθεί 20.303 ιατρικές επισκέψεις ασθενών. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι ο αριθμός των Ελλήνων ασθενών που προσέρχονται είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από αυτός των μεταναστών. Πιο συγκεκριμένα, οι 1.629 είναι Έλληνες, οι 651 μετανάστες, οι 1.148 γυναίκες, οι 966 άντρες και οι 166 παιδιά/έφηβοι. Από το Αλληλέγγυο Ιατρείο Πειραιά ο κ. Κυριάκος Ψαρούλης, οδοντίατρος, υπογράμμισε «ότι όχι μόνο οι ανασφάλιστοι, αλλά και οι ασφαλισμένοι ακόμα, δεν καλύπτονται από τον τρόπο που λειτουργεί η οδοντιατρική φροντίδα στην Ελλάδα. Στα 3 κοινωνικά οδοντιατρεία που λειτουργούν στην Αττική συμμετέχουν 44 οδοντίατροι και έχουν πραγματοποιηθεί 3.072 οδοντιατρικές επισκέψεις». «Η κατάσταση της στοματικής υγείας που βλέπουμε είναι αυτή που αντικρίζαμε όταν βγήκαμε στο επάγγελμα, πριν από 30 χρόνια, παρατηρείται δηλαδή μια οπισθοδρόμηση» , πρόσθεσε. Κλείνοντας επεσήμανε ότι οι πιο συχνές επισκέψεις στα οδοντιατρεία αφορούν την ηλικιακή ομάδα από 31-50 (38%), μετά ακολουθούν

τα παιδιά (22%), στη συνέχεια οι νέοι από 19 έως 30 (21%) και τέλος οι ηλικιωμένοι άνω των 50 (19%). Να κρατήσουμε την κοινωνία όρθια «Μιλάμε πλέον για συνειδητές δολοφονίες από κάποιους που έχουν υποστηρίξει τις πολιτικές των τελευταίων χρόνων, απέναντι σε ανθρώπους που έχουν βαριά νοσήματα και αποκλείονται από τα νοσοκομεία», ανέφερε ο κ. Γιώργος Βήχας, γιατρός στο Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Στη συνέχεια τόνισε ότι «τα ΚΙΦΑ μπορούν μόνο να ανακουφίσουν πολίτες που χρειάζονται μια πρωτοβάθμια εξέταση. Παραμένει μεγάλο το πρόβλημα με ασθενείς που χρήζουν δευτεροβάθμιας κάλυψης». Επίσης, υπογράμμισε ότι «το κόστος νοσηλίων μεταφέρεται στους ασθενείς, που αδυνατούν να το καλύψουν, στην πλειοψηφία δε των περιπτώσεων μεταφέρεται από τα νοσοκομεία στην εφορία, με κίνδυνο ακόμα και κατασχέσεων περιουσιών λόγω αδυναμίας πληρωμής από ασθενείς». Σκοπός όλων των εθελοντών είναι «να κρατήσουμε όρθια την κοινωνία» τόνισε η κ. Όλγα Κεσίδου, γιατρός στο Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Περιστερίου, μιλώντας για το ρόλο των ανθρώπων που στηρίζουν αυτά τα εγχειρήματα αλληλεγγύης. «Το κράτος ετοιμάζει το σχέδιο του για την απόσυρση από την υγεία, εμείς προσπαθούμε με

οργανωμένο και συντονισμένο τρόπο να αντιταχθούμε σε αυτά τα σχέδια». Ο κ. Μάκης Μαντάς, γιατρός στο ΚΙΦΑ Αθήνας, επεσήμανε ότι «στη δράση μας αυτή δεν μας οδήγησε ο εθελοντισμός ως αυταξία, αλλά η ανάγκη των ανθρώπων. Κύρια χαρακτηριστικά όλως όσοι συμμετέχουμε είναι η πίστη στην κοινωνική αλληλεγγύη και η πεποίθηση ότι η υγεία είναι ύψιστο κοινωνικό αγαθό». Με τις προσωπικές τους μαρτυρίες, δύο ασθενείς παρουσίασαν με τον πιο ζωντανό τρόπο τα προβλήματα με τα οποία έχουν έρθει αντιμέτωποι, εκφράζοντας την οργή και τη δυσαρέσκεια τους, αφού για χρόνια ήταν ασφαλισμένοι σε ΤΕΒΕ και ΙΚΑ και πλέον δεν μπορούν να νοσηλευθούν δωρεάν, βάζοντας την υγεία τους σε κίνδυνο. Οι πολίτες στο πλευρό των ΚΙΦΑ Τέλος, τέθηκε το θέμα αξιοποίησης κτιρίων που ανήκουν στο δήμο και θα μπορούσαν να στεγάσουν νέα κοινωνικά ιατρεία ή φαρμακεία. Μια τέτοια προσπάθεια έγινε από την κοινωνική αλληλεγγύη στο ΠΙΚΠΑ Αγίας Βαρβάρας πριν 2 μήνες, αλλά τελικά ο δήμος αρνήθηκε με το επιχείρημα ότι οι ασθενείς πρέπει να περνάνε από την κοινωνική υπηρεσία του δήμου. Στις 17 Οκτωβρίου ήταν η μέρα πανελλαδικής δράσης των ιατρείων αλληλεγγύης, με κινητοποιήσεις που έλαβαν χώρα σε 5 νοσοκομεία, στο Αλεξάνδρα, στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, στο Αγία Όλγα, στο Αττικό και στο Αγία Βαρβάρα, που υπολειτουργεί μετά την απόφαση του Υπουργείου για το κλείσιμό του. Επίσης, την ίδια ώρα πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις έξω από νοσοκομεία σε ολόκληρη την χώρα. Η ανταπόκριση, τόσο από το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό όσο και από τον κόσμο ήταν ενθαρρυντική, όχι μόνο για τη συνέχιση της δράσης τους, αλλά και για την περαιτέρω συνεργασία όλων των εμπλεκομένων για δημόσια και δωρεάν υγεία για όλους. Χρυσούλα Πατσού

ο πρωί της 5 Μάη 2010 πραγματοποιείται ένα από τα πιο μαζικά συλλαλητήρια των τελευταίων δεκαετιών ενάντια στο πρώτο Μνημόνιο. Στο περιθώριο της διαδήλωσης, λαμβάνει χώρα ο εγκληματικός εμπρησμός της Μαρφίν στη Σταδίου. Υπό το σοκ της τραγωδίας με τους τρεις νεκρούς, η διαδήλωση σταματά και ο κόσμος αρχίζει να διαλύεται. Νωρίς το απόγευμα, κι ενώ επικρατεί σχετική ηρεμία στα Εξάρχεια, άνδρες της Ομάδας ∆ περνάνε από την οδό Τσαμαδού και σταματάνε μπροστά στον αριθμό 13, όπου βρίσκονται τα γραφεία του ∆ικτύου και το Στέκι Μεταναστών. Χωρίς προφανή αφορμή, εισβάλλουν στο χώρο των γραφείων, σπάζουν πόρτες και τζάμια, κι επιτίθενται σε μέλη του ∆ικτύου που βρίσκονται στο χώρο, τα οποία και κακοποιούν βάναυσα. Μετά από λίγα λεπτά η συμμορίτικη επιδρομή τελειώνει και οι ∆ελτάδες αποχωρούν. Όλα τα περιστατικά τεκμηριώνονται από φωτογραφικό υλικό και ιατροδικαστικές εκθέσεις. Η εξιστόρηση των γεγονότων δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι η επιδρομή στα γραφεία του ∆ικτύου ήταν μια απολύτως ηθελημένη, τραμπούκικη, εκφοβιστική, ενέργεια Οι ∆ελτάδες και ξέρανε πού βρίσκονταν και βρίσκονταν σε καθεστώς νηφαλιότητας. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και άλλες φορές στο παρελθόν τα γραφεία του ∆ικτύου και το Στέκι Μεταναστών έχουν γίνει στόχος αστυνομικών επιθέσεων. Είναι περιττό να πούμε ότι εμείς δεν έχουμε τρομοκρατηθεί, δεν τρομοκρατούμαστε και δεν θα τρομοκρατηθούμε. Νομίζουμε όμως το ζήτημα της αστυνομικής επιδρομής στο ∆ίκτυο έχει ευρεία πολιτική σημασία. Εντάσσεται σε ένα πλαίσιο όξυνσης της κρατικής καταστολής, ιδεολογικής νομιμοποίησης της κρατικής τρομοκρατίας και υιοθέτησης συμμορίτικων λογικών από τα σώματα ασφαλείας -των οποίων η διαπλοκή με τη Χρυσή Αυγή αποτελεί ένα μόνο μέρος. Αυτή η πορεία προς ένα ιδιότυπο καθεστώς έκτακτης ανάγκης είναι παράλληλη με τη μνημονιακή καταστροφή του κοινωνικού πλούτου. Η "δημοκρατία του ροπάλου" είναι αναγκαία προϋπόθεση για να επιβληθεί η μαζική εξαθλίωση. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποδεχτούμε ότι τραμπούκικες αστυνομικές πρακτικές όπως η επιδρομή στο ∆ίκτυο, μπορούν να γίνουν ανεκτές. ∆εν πρέπει ούτε στιγμή να συμβιβαστούμε με την κρατική τρομοκρατία. Αν η απαίτηση για την ποινική τιμωρία των αστυνομικών είναι απολύτως αναγκαία μιας και η ατιμωρησία οδηγεί στην αποθράσυνση, εντούτοις, δεν είναι αρκετή. Αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρατικής καταστολής δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς πολιτική σύγκρουση μαζί της, χωρίς έμπρακτη αλληλεγγύη σε κάθε κομμάτι του κινήματος που βρίσκεται κάθε φορά στο στόχαστρο. Γι' αυτό καλούμε κάθε συλλογικότητα του ανταγωνιστικού κινήματος να εκφράσει την αλληλεγγύη του στο ∆ίκτυο ενόψει της δίκης της 23 Οκτώβρη, που θα πραγματοποιηθεί στις 9:00 το πρωί στο κτίριο 2 της Ευελπίδων ∆ίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα

ΘΕMATA Ημερολόγιο εκδηλώσεων Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

** Γιορτή για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς διοργανώνει το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών και προσφύγων την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 4 μ.μ. (Θεμιστοκλέους 52). ** Συναυλία Αλληλεγγύης διοργανώνει ο δήμος Ελληνικού – Αργυρούπολης και η Polymusic την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 8 μ.μ. στο κλειστό γυμναστήριο Αργοναύτες (Τριπόλεως 6, Αργυρούπολη). Παίζουν οι: Ευρυδίκη, ∆ημήτρης Κοργιαλάς, Κορίνα Λεγάκη, Βασίλης Λέκκας, Παναγιώτης Μάργαρης, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. Είσοδος 5 ευρώ. Όλα τα έσοδα θα διατεθούν στην Τράπεζα Τροφίμων του ∆ήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης. ** Τη θεατρική παράσταση «Βαριέμαι» θα παρουσιάσει το Αλληλέγγυο Ιατρείο Πειραιά και η Αλληλεγγύη Πειραιά την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 8.30 μ.μ. στον Πολυχώρο «Κώστας Κωσταράκος» (Θήρας και Μαντινείας, Καμίνια) ** Ιδρυτική συνέλευση νέων ΣΥΡΙΖΑ Κερατσινίου ∆ραπετσώνα την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 6 μ.μ. στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ (Χορμοβίτου 269, 1ος Όροφος). ** Λαϊκό ρεμπέτικο γλέντι διοργανώνει η Αντιφασιστική Επιτροπή γειτονιάς Φαλήρου- Αγ. Τριάδος- Ευζώνων την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 6 μ.μ. στο Πεδίο του Άρεως (πάρκο ΕΡΤ-3). Θα πραγματοποιηθεί συλλογή ρούχων και τροφίμων, καθώς και φαρμάκων που δεν έχουν λήξει. ** Συνέντευξη Τύπου διοργανώνει ο Αντιφασιστικός Συντονισμός Επιτροπών-Πρωτοβουλιών Συλλογικοτήτων Αθήνας Πειραιά την Τρίτη 22 Οκτωβρίου στις 12 το μεσημέρι στην ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν οι Χρ. Ρουμπάνης, Francis William, Ε. Πορτάλιου, Τ. Γιαννόπουλος, Θ. Κούρκουλας και εκπρόσωποι από το ∆ίκτυο για τα Κοινωνικά και Πολιτικά ∆ικαιώματα, την Πρωτοβουλία για την δημιουργία αντιφασιστικής επιτροπής σε Πατήσια – Λαμπρινή και αντιφασιστικές συνελεύσεις γειτονιών καθώς και τοπικές ΕΛΜΕ. ** Συζήτηση με θέμα «Το μνημονιακό τόξο, το φασιστικό βέλος και οι λαϊκές ελευθερίες της εποχής μας» διοργανώνει η ΚΕ∆∆Ε την Τρίτη 22 Οκτώβρη στην ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν

οι Κ. Αρβανίτης, Μ. Αρκολάκης. ∆. Καλτσώνης, Γ. Κασιμάτης και Γ. Κατρούγκαλος. ** Εκδήλωση με θέμα «Η συμβολή των εκπαιδευτικών στον Αντιφασιστικό Αγώνα 1941-44. Ο Αντιφασιστικός Αγώνας των εκπαιδευτικών στην εποχή των μνημονίων» διοργανώνει ο Πολυχώρος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού Ανοιχτή Πόλη την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου στις 7 μ.μ. Μιλούν οι Μ. Λυμπεράτος, Α. Σούρλας. Απαγγέλλει η Ε. Πετροπούλου. Συντονίζει ο Χρ. Πιλάλης. ** Εκδήλωση με θέμα «Ο φασισμός σήμερα: όψεις-προσεγγίσειςαντιστάσεις» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Κέντρου Θεσσαλονίκης την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου στις 7.30 μ.μ. στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Μέγαρο Μπίλλη). Μιλούν οι Κ. Τσιτσελίκης, ∆. Αναγνωστόπουλος Παπαδάτος και Θ. Κούρκουλας. ** Συζήτηση με θέμα «Το πανεπιστήμιο με την κοινωνία ενάντια στο φασισμό» διοργανώνει ο Σύλλογος Μελών ∆ΕΠ Παντείου Πανεπιστημίου την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου στις 6 μ.μ. στο αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα ΙΙ. Μιλούν οι Φ. Γεωργιάδου, Κ. Παπαϊωάννου, Πρ. Παπαστράτης, Α. Ψαρρά. ** Παρουσίαση του βιβλίου της Λίτσας Λεμπέση («Η μουσική και οι ήχοι στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου») συνδιοργανώνουν οι εκδόσεις Μανδραγόρας και το Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2Α) την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου στις 7.30 μ.μ. Μιλούν οι Γ. Κοντός, Μ. Μερακλής και Τ. Πατρίκιος. ∆ιαβάζει η Μ. Παπαδημητρίου. Στο πιάνο οι Α. Γκρεκούσης και Μ. Τράπαλης. ** Επίσκεψη μνήμης στην Κέρκυρα διοργανώνει το σωματείο "Λαζαρέτο" στις 25-28 Οκτωβρίου. Η εκδρομή κοστίζει 170 ευρώ. Πληροφορίες στα τηλέφωνα 210-5819145 και 6999020079. ** Εκδήλωση με θέμα «40 χρόνια από το φασιστικό πραξικόπημα στη Χιλή» διοργανώνει ο Πολυχώρος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού Ανοιχτή Πόλη (Πανεπιστημίου 56) το Σάββατο 26 Οκτωβρίου στις 8.30 μ.μ. Απαγγέλλουν ποιήματα ο χιλιανός ποιητής Jaime Svart και η Άλια Ήσυχου. Παρουσιάζει τραγούδια ο χιλιανός μουσικός Horacio Duran από την ομάδα Inti Illimani.

** Εκδρομή στους ∆ελφούς διοργανώνει ο Πολυχώρος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού Ανοιχτή Πόλη την Κυριακή 27 Οκτωβρίου. Κόστος εκδρομής 50 ευρώ. Κράτηση θέσεων: Πόπη Μέλλιου (6944344064).

μαντέρ «Catastroika», στις 7 μ.μ. οι Α. Χατζηστεφάνου, Λ. Βατικιώτης, Γ. Αρχοντόπουλος και Β. Τσόκαλης μιλούν για το «Νερό: δημόσιο αγαθό ή ευκαιρία για κερδοσκοπία;». Η ημέρα θα κλείσει με ρεμπέτικο γλέντι στις 9 μ.μ.

** Τελετή μνήμης των θυμάτων του εμφυλίου πολέμου και αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στις 10 π.μ. στο νησάκι Λαζαρέτο της Κέρκυρας.

** ΚΡΙΣΗ-ΜΟ σεμινάριο με θέμα «Η λυκειοποίηση της εκπαίδευσης» την Τρίτη 29 Οκτωβρίου στις 7 μ.μ. στο αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης» (Ακαδημίας 50). Μιλούν οι Ελ. Βεκρής, Ν. Παΐζης, Ν. Φωτόπουλος. Συντονίζει ο Κ. Παπαϊωάννου.

** Ημέρα Αλληλεγγύης συνδιοργανώνουν το δίκτυο αλληλεγγύης «Υπάρχει άλλος δρόμος» Ελευσίνας-Μαγούλας, και το ΣΤΕκει Ελευσίνας την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στην Ελαιουργική Ελευσίνας. Στις 11 το πρωί θα πραγματοποιηθεί θεατρικό παιχνίδι και παραμύθια, στις 5 μ.μ. προβλέπεται προβολή ντοκιμαντέρ και συζήτηση για τη μετανάστευση με τον Γ. Μουτάφη και ∆. Μιχαλάκη. Στις 6 μ.μ. θα προβληθεί το ντοκι-

** Παζάρι τροφίμων – Χωρίς μεσάζοντες στο Νέο Ψυχικό διοργανώνει η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης και Πολιτισμού «ΟΜΠΡΕΛΕΣ» την Κυριακή 3 Νοεμβρίου στο δημοτικό σχολείο Ν. Ψυχικού (Ομήρου - Καλαβρύτων - Σολωμού). Ηλεκτρονική παραγγελία στο www.ombreles.com/index.html. Περισσότερες πληροφορίες τηλ. 210 6728562 & 6936728562 (9 π.μ -2 μ.μ και 6 - 9 μ.μ.). •

ΑΙΜΟΝΙΚΑ

τη σύγχρονη ελληνική τηλεοπτική δημοκρατία, πολλά είναι τα πρόσωπα που ξεχωρίζουν για τον στημένο και προβοκατόρικο ρόλο τους. Επιλέγονται αριστοτεχνικά από τους αρχιερείς της κυβερνητικής προπαγάνδας, όπως ο Πρετεντέρης κι ο Ευαγγελάτος, και λυμαίνονται τα τηλεοπτικά παράθυρα διαστρέφοντας την πραγματικότητα και τρομοκρατώντας την ηττημένη κοινή γνώμη. Έβλεπα, λοιπόν, τις προάλλες στην τηλεόραση τον «μέντορα» του Σαμαρά Φαήλο Κρανιδιώτη, με μια φυσιογνωμία θλιμμένου μπούλη που έτρωγε συνεχώς ξύλο στο σχολείο, να ξιφουλκεί αδέξια αλλά με αξιοσημείωτη προκλητικότητα και χυδαιότητα εναντίον των συνομιλητών του, βάζοντας επανειλημμένα ως προσφιλή επωδό της κουβέντας τη δειλή και βλαχομάγκικη φράση: «αυτά να τα πεις αλλού, όχι σε μένα». Προσπαθούσε δε ανεπιτυχώς να μιμηθεί το ύφος του μπράβου χρυσαυγίτη Λαγού, ο οποίος διαθέτει μια γνήσια κατατομή «προστάτη» της νύχτας την οποία είναι λογικό να ζηλεύει ένας κατα-

Ο Φαήλος και η Σώτη πιεσμένος μπούλης αλλά αποτελεί την απόλυτη καρικατούρα όταν προσπαθεί να την οικειοποιηθεί. Τα λόγια του ξεχείλιζαν από φασίζουσες κορώνες και μίσος εναντίον της αριστεράς κι είναι τραγικό τέτοιας ποιότητας πολιτικά πρόσωπα να μολύνουν την καθημερινότητά μας, να δίνουν επικοινωνιακές κατευθύνσεις στον πρωθυπουργό και να παγιώνουν τον ακροδεξιό ολοκληρωτισμό της κυβέρνησης. Μερικές μέρες αργότερα, σχεδόν ταυτόχρονα με την εξαγγελία της νέας κεντροαριστερής πρωτοβουλίας των 58, λάμπρυνε τις οθόνες μας το αστραποβόλο πνεύμα της Σώτης Τριανταφύλλου. Εκπροσωπώντας το ήθος και την πολιτική γραμμή της νέας σοσιαλδημοκρατίας, συντάχθηκε ανεπιφύλακτα με τον Πρετεντέρη, τον Πάγκαλο και τον Μιχελάκη για να αποσπάσουν δήλωση καταδίκης της «βίας από όπου κι αν προέρχεται» από τον «άτακτο» καθηγητή Γ. Κατρούγκαλο. Επειδή όμως ο Κατρούγκαλος, με ιδιαίτερη τόλμη και ψυχραιμία, τους τάπωσε και τους χάλασε το επικοινωνιακό σόου, η αγαπημένη συγ-

γραφέας πολλών αριστερών, τρομάρα τους, τον διέκοπτε συνεχώς και τελικά τον κατήγγειλε για αήθη συμπεριφορά! ∆εν μας φτάνουν οι νεοφιλελεύθερες υστερίες που γράφει στην μνημονιακή πατσαβούρα Athens Voice, θα την βλέπουμε και «πανελίστρια» του Πρετεντέρη, τόσο ταιριαστή με τον Πάγκαλο… Υπάρχουν όμως, ευτυχώς, κι άλλης ποιότητας συγγραφείς, όπως η Μάρω ∆ούκα που μας εξέπληξε με τον κρυστάλλινο λόγο της, στην συνέντευξη στο Θωμά Τσαλαπάτη στην περασμένη «Εποχή». Μας λέει λοιπόν για την περιβόητη θεωρία των δύο άκρων: «Η Άκρα Αριστερά, όπως και αν την εννοούν, δεν κηρύσσει το μίσος, δεν στρέφεται ενάντια στον αδύνατο, ενάντια σε όποιον έχει άλλη άποψη, άλλες συνήθειες, άλλες επιλογές, άλλη πίστη ή άλλο χρώμα. Η Άκρα Αριστερά επίσης ποτέ δεν φιλοδόξησε να συνομιλήσει με το θυμικό του Νεοέλληνα. ∆εν χαϊδεύει αυτιά, δεν κολακεύει… δεν δίνει άλλοθι. Η Άκρα Αριστερά, να το ξαναπώ, δεν θα σταλεί ποτέ

από το εκλογικό σώμα στη Βουλή να απεργάζεται κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα. Τα λέω αυτά και την ίδια στιγμή σκέφτομαι όλους αυτούς που επιμένουν να καταλογίζουν στις «συνιστώσες» του ΣΥΡΙΖΑ τα τραγικά θύματα της Μαρφίν, τις φωτιές και τις σπασμένες τζαμαρίες στην Αθήνα ή τα γεγονότα της Χαλκιδικής. Τι να τους πεις; Ότι ισοπεδώνουν και εξομοιώνουν σαν να μην έχουν ούτε καν τη στοιχειώδη κοινωνική συνείδηση; Ότι ειδικά για τα γεγονότα της Χαλκιδικής, το δικαίωμά σου να μην πίνεις νερό μολυσμένο από το δηλητηριώδες αρσενικό και να αγωνίζεσαι για το περιβάλλον σου δεν έχει καμιά σχέση με τα κηρύγματα, τη χυδαιότητα και τη βαρβαρότητα της Χρυσής Αυγής; Όποιο και αν είναι το επιχείρημά σου, αυτοί ακριβώς επειδή έτσι τους συμφέρει, θα επιμένουν να αναμασούν τα ίδια και τα ίδια. Και σημασία έχει ότι μιλούν σε πρόθυμο να πειστεί ακροατήριο…» Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Οι κάτοικοι του Αμβούργου υπέρ της κοινωνικοποίησης των δικτύων ενέργειας Tου Γκίλμπερτ Ζίγκλερ

Ήταν ένα εξαιρετικά συναρπαστικό βράδυ, όχι μόνο λόγω των ομοσπονδιακών εκλογών: κατά τις 11 το βράδυ η απόφαση των κατοίκων του Αμβούργου ήταν σαφής: «Κυβέρνηση και Κοινοβούλιο οφείλουν να λάβουν αμέσως όλα τα απαραίτητα μέτρα για να επανέλθουν πλήρως στο δημόσιο τομέα τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεθέρμανσης και φυσικού αερίου του Αμβούργου. ∆εσμευτικός στόχος είναι μια κοινωνικά δίκαιη, φιλική προς το κλίμα και δημοκρατικά ελεγχόμενη παροχή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας” (κείμενο δημοψηφίσματος). Έτσι, αποφασίστηκαν: η επαναδημοτικοποίηση της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου αλλά και της πλήρους τηλεθέρμανσης. Επιπλέον, καθορίστηκαν και οι στόχοι, βάσει των οποίων θα πρέπει να δουλέψουν οι νέες αστικές επιχειρήσεις.

πό τις αρχές της δεκαετίας του '90 ιδιωτικοποιήθηκε σε μεγάλη κλίμακα η δημόσια ιδιοκτησία στη βάση νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων. Με συνθήματα «πιο λιτοδίαιτο κράτος», «η αγορά μπορεί να ρυθμίσει τα πάντα» και «ο ιδιωτικός τομέας μπορεί καλύτερα και φθηνότερα» πουλήθηκαν σε πολλές πόλεις σπίτια, εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, η παροχή ύδρευσης, η διαχείριση λυμάτων και η καθαριότητα της πόλης, Ταχυδρομεία και Τηλεπικοινωνίες σε εθνικό επίπεδο καθώς και πολλά άλλα. Το συνταξιοδοτικό σύστημα και η υγειονομική περίθαλψη ιδιωτικοποιήθηκαν εν μέρει. Το ιστορικό πλαίσιο αυτού του κύματος ιδιωτικοποιήσεων και απορρύθμισης ήταν και είναι η δημιουργία επικερδών επενδυτικών ευκαιριών για το μεγάλο κεφάλαιο. Η διαδικασία αυτή επιταχύνθηκε σημαντικά από την πολιτική της συγκυβέρνησης του SPD με τους Πράσινους σχετικά με τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τις μεγάλες επιχειρήσεις και περιουσίες. Η εμπειρία των ιδιωτικοποιήσεων Η εμπειρία από τις ιδιωτικοποιήσεις είναι σε όλες τις περιπτώσεις, όπως μπορούμε να φανταστούμε, πολύ κακή. Οι τιμές αυξήθηκαν και η ποιότητα υποβαθμίστηκε, πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν, ενώ υπήρξε αδιαφορία για οικολογικές και κοινωνικές πτυχές. Στο επίκεντρο βρίσκεται η υψηλότερη δυνατή απόδοση, το μέγιστο κέρδος. Το ίδιο ίσχυε και για το Αμβούργο. Οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν πολύ περισσότερο από όσο το κόστος ζωής. Πολλές θέσεις εργασίας περικόπηκαν. Οι εταιρείες Vattenfall και E.on αντιδρούν σήμερα στη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας που έχει αποφασιστεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας και στην ταχεία αντικατάσταση του άνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Πριν από το δημοψήφισμα υπήρξε μια τεράστια προπαγανδιστική καμπάνια από την εταιρεία Vattenfall, τα κόμματα SPD, CDU, FDP (Φιλελεύθεροι), το Εμπορικό Επιμελητήριο, από ενώσεις επαγγελματιών και τον εκδοτικό όμιλο Springer κατά του δημοψηφίσματος. Παρόλα αυτά ήδη έχει γίνει αποδεκτό πως η παροχή τηλεθέρμανσης, τα δίκτυα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου ανήκουν στο δήμο, διότι πρέπει να υπηρετούν το δημόσιο καλό και όχι τα κέρδη των εταιρειών ενέργειας. Μια πραγματική ενεργειακή μετάβαση από τον άνθρακα και την πυρηνική ενέργεια σε μια κοινωνικά δίκαιη, φιλική προς το κλίμα παροχή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, δεν είναι δυνατή με την Vattenfall

και την E.on. Ο ∆ήμος πρέπει τελικά να έχει λόγο στην ανάπτυξη της παροχής ενέργειας του Αμβούργου και τα σημαντικά κέρδη από την παροχή τηλεθέρμανσης και τα δίκτυα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου να είναι στη διάθεση του ∆ήμου. Η καμπάνια για δημοψήφισμα Νομική βάση της καμπάνιας ήταν ο νόμος για την εκδήλωση λαϊκού αιτήματος στο Αμβούργο. Για τις προαναφερθείσες απαιτήσεις δημιουργήθηκε αρχικά μια λαϊκή πρωτοβουλία, η οποία έπρεπε να συγκεντρώσει τουλάχιστον 10.000 υπογραφές μέσα σε έξι μήνες. Μέσα σε τρεις βδομάδες συγκεντρώθηκαν 13.000. Σε αυτή τη βάση έγινε η εκδήλωση λαϊκού αιτήματος, για το οποίο έπρεπε μέσα σε τρεις εβδομάδες να συγκεντρωθούν υπογραφές από το 5% του εκλογικού σώματος (περίπου 63.000), Μαζεύτηκαν 116.000. ∆εδομένου ότι η Γερουσία (τοπική κυβέρνηση) και η πλειοψηφία των βουλευτών (τοπικό κοινοβούλιο) δεν υιοθέτησαν το λαϊκό αίτημα, έγινε δημοψήφισμα παράλληλα με τις ομοσπονδιακές εκλογές. Για να έχει επιτυχία έπρεπε να το ψηφίσουν πάνω από το 50 % των ψηφισάντων στις εκλογές. Η Συμμαχία Το Αμβούργο μας - το δίκτυό μας (UhuN) ξεκίνησε το 2010 από το Γερμανικό Σύλλογο για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Φύσης (BUND), το κέντρο καταναλωτών, την Ευαγγελική Εκκλησία, την περιβαλλοντική οργάνωση Robin Wood, την Attac και την τοπική πρωτοβουλία πολιτών κατά του θερμοηλεκτρικού εργοστασίου της Vattenfall. Στο τέλος υποστηρίχτηκε από περισσότερες από 50 οργανώσεις. Κόμματα

δεν μπορούν να είναι μέλη της συμμαχίας, ωστόσο το Die Linke και η Συμμαχία 90/Πράσινοι την υποστήριξαν από την αρχή. Σχεδόν μισό εκατομμύριο πολίτες του Αμβούργου έδειξαν ότι «οι από πάνω» δεν μπορούν να κάνουν ό, τι θέλουν. Με το επιτυχημένο δημοψήφισμα άνοιξαν την πόρτα για μια νέα ενεργειακή πολιτική του Αμβούργου, η οποία επιτρέπει την προστασία του κλίματος και αποτρέπει την ενεργειακή φτώχεια. Ένα σημαντικό βήμα νεοφιλελεύθερης ιδιωτικοποίησης αναιρέθηκε. Τώρα μένει να προχωρήσει στην εφαρμογή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος η τοπική κυβέρνηση του SPD, η οποία «σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας» με την εταιρεία Vattenfall, κατέβαλε όλες τις προσπάθειες για να αποτραπεί αυτή η ψηφοφορία. Η συμμαχία πολιτών, οργανώσεων και κομμάτων που κέρδισε το δημοψήφισμα θα πρέπει, τώρα, να προσέξει έτσι ώστε η τοπική κυβέρνηση και η κοινοβουλευτική ομάδα του SPD «θα λάβουν άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα» (σύμφωνα με το κείμενο του δημοψηφίσματος) για να εφαρμόσουν τη βούληση του λαού. Η σημασία της επιτυχίας Μετά την επιτυχία του δημοψηφίσματος η Vattenfall και η E.on είναι αποδυναμωμένες. Εξακολουθούν να έχουν επιρροή στην παροχή ενέργειας του Αμβούργου, αλλά πλέον δεν την ελέγχουν. Παρ’ όλα αυτά, η μάχη δεν έχει τελειώσει. Θα χρειαστεί μεγάλη πολιτική πίεση, ώστε να προχωρήσει η τοπική κυβέρνηση του SPD στην ορθή εφαρμογή της δημοκρατικής α-

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και το Συντονιστικό Πολιτών & Φορέων «SOSτε το Νερό» διοργανώνουν εκδήλωση ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού µε θέµα: ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΚΟΙΝΟ ΑΓΑΘΟ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ∆ευτέρα 21 Οκτωβρίου 2013, 7:00 µ.µ., ∆ΗΜΑΡΧΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων Οµιλητές: ANNE LE STRAT, αντιδήµαρχος Παρισιού, Πρόεδρος της "Eau de Paris", OSMAN ΦZGάVEN, δήµαρχος ∆ικελί (Τουρκία) Σε όλη την Ελλάδα επιτροπές και πρωτοβουλίες πολιτών δραστηριοποιούνται, δικτυώνονται και ενηµερώνουν σχετικά µε τη σχεδιαζόµενη ιδιωτικοποίηση του νερού και την πώληση των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης (ΕΥΑΘ, ΕΥ∆ΑΠ). Οι δύο φορείς που συνδιοργανώνουν την εν λόγω εκδήλωση αποτελούν µέρος αυτού του κινήµατος και µέχρι σήµερα έχουν διοργανώσει πλήθος εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών µε αντικείµενο τις συνέπειες των ιδιωτικοποιήσεων του νερού και την ιδιαίτερη φύση του ως κοινού αγαθού. Στόχος της προσεχούς εκδήλωσης είναι, µέσα από την παρουσίαση συγκεκριµένων εµβληµατικών εγχειρηµάτων (Παρίσι και ∆ικελί), να διευρύνουµε τη συζήτηση και την τεκµηρίωση για την προοδευτική, κοινωνικά δίκαιη και οικολογική διαχείριση του νερού υπό δηµόσιο έλεγχο, απορρίπτοντας τους µύθους που καλλιεργούν οι θιασώτες της ιδιωτικοποίησης των κοινών αγαθών. Η σχετική εµπειρία από την οποία µπορούµε να ωφεληθούµε είναι άλλωστε υπαρκτή, δυναµικά αυξανόµενη και προσβάσιµη.

πόφασης των πολιτών του Αμβούργου. Αυτό πρέπει κυρίως να διασφαλίσει η ευρεία συμμαχία που βρίσκεται πίσω από τη Συμμαχία Το Αμβούργο μας - το δίκτυό μας (UhuN). Επιπλέον, η Die Linke θα πρέπει, πέρα από τις εξωκοινοβουλευτικές και κοινοβουλευτικές δραστηριότητες, να υποδείξει στον κόσμο τρόπους για την εφαρμογή του δημοψηφίσματος. Η κοινωνικοποίηση αυτών των δικτύων αποτελεί αναγκαία, αλλά όχι επαρκή προϋπόθεση για μια κοινωνική και σημαντικά οικολογική δράση για τις εν λόγω εταιρείες. Επιπλέον, πρέπει να υπάρξουν οι δύο εξής προϋποθέσεις: Πρώτον, σαφήνεια του σκοπού, ο οποίος ορίζεται ως δεσμευτικός σκοπός των εταιρειών (όπως αυτός περιγράφεται στο άρθρο 2 του κειμένου του δημοψηφίσματος), Μπορούμε επίσης να πούμε: θέλουμε την παραγωγή αξιών χρήσης. ∆ηλαδή σε αυτή την περίπτωση να παράσχουμε ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα από αποκεντρωμένες ανανεώσιμες πηγές σε κοινωνικά δίκαιες τιμές. Οι εταιρείες θέλουν την παραγωγή ανταλλακτικής αξίας. ∆ηλαδή το μέγιστο δυνατό κέρδος, το οποίο επιδιώκουν πάντα. ∆εύτερον, αποτελεσματικό δημοκρατικό έλεγχο. Προϋπόθεση του δημοκρατικού ελέγχου είναι μια καθολική διαφάνεια: Εκείνοι που θα διεξάγουν τον έλεγχο, θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα σχετικά στοιχεία των επιχειρήσεων. Όταν βασικά στοιχεία δηλώνονται ως «εταιρικό μυστικό», δεν μπορεί ούτε το Κοινοβούλιο ούτε κανείς άλλος να κάνει έλεγχο. Επιπλέον, η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών δείχνει ότι ένας δημοκρατικός έλεγχος δεν μπορεί συχνά να λειτουργήσει μόνο με το δημοτική συμβούλιο ή την τοπική ή ομοσπονδιακή Βουλή. Η σύνθεση των τοπικών κοινοβουλίων αντικατοπτρίζει το συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων. Όμιλοι επιχειρήσεων, αλλά και μεμονωμένες μεγάλες οικονομικές εταιρείες, υπηρεσίες και βιομηχανίες ασκούν τεράστια επιρροή στα κατεστημένα κόμματα. Ως εκ τούτου, στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, πρέπει να προστεθεί και ο αμεσοδημοκρατικός έλεγχος. Αυτό θα μπορούσαν να το κάνουν εκλεγμένοι εκπρόσωποι των καταναλωτών ενέργειας στο Αμβούργο ή συμβούλια, στα οποία θα εκπροσωπούνται σημαντικές κοινωνικές ομάδες (κοινωνικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις, συνδικάτα). Η επιτυχία του δημοψηφίσματος στο Αμβούργο αποτελεί επίσης μια μεγάλη υποστήριξη για το δημοψήφισμα στο Βερολίνο, όπου οι πολίτες θα ψηφίσουν στις 3 Νοέμβρη για την επαναδημοτικοποίηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Η υποστήριξη του Energietisch του Βερολίνου, της τοπικής συμμαχίας, φτάνει μέχρι το SPD που κυβερνά. Αν και στο Βερολίνο έχει την ίδια επιτυχία το δημοψήφισμα, τότε θα αναιρεθούν κεντρικά νεοφιλελεύθερα σχέδια ιδιωτικοποίησης στον τομέα της ενέργειας στις δύο μεγαλύτερες γερμανικές πόλεις. Αυτά τα παραδείγματα θα εμπνεύσουν ανθρώπους σε άλλες πόλεις και κοινότητες να επιδιώξουν το ίδιο. Τα τελευταία χρόνια έχουν επαναδημοτικοποιηθεί σε περίπου 200 δήμους δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και άλλα τμήματα παροχής ενέργειας. Σε περίπου 8000 πόλεις και κοινότητες λήγουν συμβάσεις παραχώρησης με τις εταιρείες ενέργειας και οι δήμοι έχουν την ευκαιρία να πάρουν στα χέρια τους τουλάχιστον ένα μέρος της παροχής ενέργειας. Πολλοί άνθρωποι θα θέσουν τότε το ερώτημα: Αυτό που είναι δυνατό στο Αμβούργο δεν θα μπορούσε να ισχύσει και στη δική μας περίπτωση; Η επιτυχία του δημοψηφίσματος στο Αμβούργο και μια πιθανή επιτυχία στο Βερολίνο, σηματοδοτούν τουλάχιστον στον τομέα της ενέργειας ένα σημείο καμπής. Μετάφραση: Λίνα Φιλοπούλου

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Με δύναμη από τη Ρουμανία * Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη που κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο, Καλίν Πέτερ Νέτζερ Ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Η σχέση μιας μητέρας με το γιο της. Ο Καλίν Πέτερ Νέτζερ (Calin Peter Netzer) επιβεβαιώνει τη δύναμη του σύγχρονου ρουμάνικου κινηματογράφου και με την ταινία «Οικογενειακή υπόθεση» κερδίζει τη Χρυσή Αρκούδα στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Το πρώτο σαββατοκύριακο που προβλήθηκε η ταινία στη Ρουμανία έκοψε πάνω από 20.000 εισιτήρια. Ο σκηνοθέτης έδωσε συνέντευξη στη Ροξάνα Καλινέσκου για τη ρουμάνικη ιστοσελίδα «Ντιλέμα Βέκε» (Dilema Veche). Μέρος της συνέντευξης δημοσιεύουμε σήμερα, με αφορμή την προβολή της ταινίας στη χώρα μας. Ποιες ταινίες σάς έχουν επηρεάσει; Ξέρω πως με έχει σημαδέψει «Το Τενεκεδένιο ταμπούρλο», του Σλέντορφ, το πρώτο φιλμ που είδα στη Γερμανία (σημ.: έζησε για χρόνια στη Γερμανία και έχει επιστρέψει πλέον στη Ρουμανία) και με σόκαρε σε βαθμό που δεν μπορούσα να το βγάλω από το μυαλό μου. Όταν ήμουν έφηβος και πήγαινα μόνος μου στον κινηματογράφο, θυμάμαι τις ταινίες με τον Πιεντόνε (Μπαντ Σπένσερ) και τον Τέρενς Χιλ. Το βραβείο που πήρατε στο Βερολίνο επανέφερε τη συζήτηση για την κατάσταση στο ρουμάνικο σινεμά. Αν και μερικά πράγματα είναι γνωστά, παρόλα αυτά θα ήθελα να σας ρωτήσω για τις δυσκολίες που αντιμετωπίσατε. Οι δυσκολίες ήταν πολλές, μεγάλες και διαρκείς, ξεκινώντας από το Κέντρο Κινηματογράφου το οποίο απέρριψε το σενάριο της ταινίας. Αρχικά ο προϋπολογισμός ήταν περίπου 1.200.000 ευρώ, ύστερα έπεσε στις 600.000, αλλά ακόμη ελπίζουμε να πάρουμε τα χρήματα που μας υποσχέθηκαν, τόσο από τους διαφημιστές όσο και από τους συμπαραγωγούς. Ο Άντα Σόλομον (σημ.: ο συμπαραγωγός του Νέτζερ), πήρε κάποια χρήματα από το Κέντρο Κινηματογράφου για τη μικρού μήκους ταινία «Εγχειρίδιο Αριθμητικής», του Ντανιέλ Σάντου, που κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ του Σεράγεβο. Εγώ από τη μεριά μου χρησιμοποίησα την προκαταβολή που πήρα για τη μεγάλου μήκους «Μετάλλιο τιμής» (Medalia de onoare). Περιμένατε να παρακολουθήσει τόσο πολύς κόσμος την ταινία; Κατά κάποιον τρόπο περίμενα να έρθουν άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα, επειδή η «Οικογενειακή υπόθεση» έχει δύο επίπεδα ανάγνωσης. Κάποιοι είδαν την κοινωνική πλευρά, η οποία περιλαμβάνει και τη διαφθορά στη Ρουμανία, κάποιοι άλλοι ενδιαφέρθηκαν για την παθολογική σχέση μεταξύ της Κορνέλια και του γιου της, Μπάρμπου. Η ταινία δεν είναι πάντως από εκείνες που σε κάνει να νιώθεις καλά, οι θεατές δεν βγαίνουν ήρεμοι από την αίθουσα αλλά ελπίζω πως η ιστορία θα τους μείνει στη μνήμη. Μιλήσατε για την παθολογική αγάπη ανάμεσα στη μητέρα και το γιο. Πιστεύετε πως η παθολογική εμμονή της Κορνέλια προς το γιο της θα μπορούσε να έχει ρίζες στις πρώην κομουνιστικές χώρες; Βεβαίως αυτή θα μπορούσε να είναι μία εύλογη εξήγηση, αλλά το θέμα είναι παγκόσμιο. Μιλώντας στατιστικά, παλιότερα υπήρχαν λιγότερα διαζύγια, η γενιά των γονιών μας –αν και έχει ξαναειπωθεί αυτό– είναι γενιά της θυσίας. Και στην ταινία, εάν αναλύσουμε την Κορνέλια και το σύζυγό της που βρήκε διαφυγή στη δουλειά, βλέπουμε πως έχουν μια σχέση δυσλειτουργική, η οποία προέρχεται επίσης από την εποχή του κομουνισμού. Αν και η σχέση τους δεν λειτουργεί, παραμένουν μαζί μόνο και μόνο για χάρη του παιδιού. Η δυσλειτουρ-

Ο ρουμάνος σκηνοθέτης Καλίν Πέτερ Νέτζερ

«ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ»

Μόνο θύματα

Τίποτε στη ζωή δεν είναι μονοδιάστατο. Συχνά οι έννοιες καλό και κακό διαφέρουν ιστορικά, πολιτισμικά, κοινωνικά. Έτσι συμβαίνει πολλές φορές ο θύτης να είναι ή να μετατρέπεται σε θύμα. Ο Καλίν Πέτερ Νέτζερ με την ταινία του «Οικογενειακή υπόθεση» (Pozi ia copilului) κέρδισε τη Χρυσή Αρκούδα στο Φεστιβάλ του Βερολίνου προσθέτοντας ακόμη ένα βραβείο στην πλούσια συλλογή του σύγχρονου ρουμάνικου κινηματογράφου. Η 69χρονη Κορνέλια μαθαίνει ένα βράδυ πως ο 32χρονος γιος της Μπάρμπου, έχει συλληφθεί επειδή προκάλεσε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα με θύμα ένα παιδί. Από τη στιγμή εκείνη η Κορνέλια ξεκινά έναν αγώνα για να σώσει το γιο της με κάθε τρόπο. Μέσα από αυτό αναδύεται η σχέση της δεσποτικής μητέρας με το γιο, ο οποίος νιώθει να «πνίγεται» μέσα σε αυτή τη σχέση. Ο Μπάρμπου ακόμη και στην πιο δύσκολη στιγμή της ζωής του μοιάζει να αδιαφορεί για τα όσα κάνει η Κορνέλια για να τον σώσει από τη φυλακή. Εκείνη από τη μεριά της απευθύνεται στις υψηλές γνωριμίες που έχει, προκειμένου να πετύχει το σκοπό της θέλοντας ταυτόχρονα να επιβάλλει στο γιο της τις απόψεις της. Ο Νέτζερ με χαρακτηριστική ευαισθησία και χιουμοριστικές πινελιές αναδεικνύει την προβληματική τους σχέση. Αναδεικνύει τα τραύματα του νεαρού από την ασφυκτική «αγάπη» και τις επιπτώσεις που έχει στην προσωπικότητα του. Την ίδια στιγμή, κάνει μία τομή στη σύγχρονη Ρουμανία και βλέπει με κριτικό μάτι την ανώτερη τάξη, η οποία προέκυψε μετά την πτώση του σταλινικού καθεστώτος Τσαουσέσκου. ∆εν παραλείπει δε να μιλήσει και για την εκτεταμένη διαφθορά που υπάρχει στη χώρα αλλά με τρόπο διακριτικό και χωρίς δημαγωγίες. Η σκηνοθεσία του Νέτζερ είναι λιτή, σταθερή και καλά δομημένη. Με ντοκιμαντερίστικη διάθεση καταγράφει την παθογένεια των σχέσεων στην οικογένεια και την ανώτερη τάξη της χώρας. Χωρίς υπερβολές και αυτάρεσκα σκηνοθετικά κόλπα, κερδίζει το θεατή με το ρεαλισμό της ιστορίας του αλλά και τον τρόπο που υποστηρίζει τη δραματουργία. Χρησιμοποιώντας θαυμάσιους διαλόγους ξετυλίγει σε εύρος και βάθος τις διαπροσωπικές σχέσεις των ηρώων του το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται. Μήπως η χειραγώγηση εντός της οικογένειας, μας οδηγεί στη γενικότερη κοινωνική χειραγώγηση; Εν τέλει ποιος είναι το θύμα και ποιος ο θύτης στην ιστορία μας; Ερωτήματα που τίθενται και χωρίς να εκβιάζονται απαντήσεις καταλήγουν σε ένα ελλειπτικό, ανοιχτό φινάλε. Σπαρακτικές και γεμάτες ένταση είναι οι σκηνές της επίσκεψης της Κορνέλια με τον Μπάρμου στην οικογένεια του θύματος, καθώς και εκείνη στο τέλος όταν οι δύο μητέρες συναντιούνται και συζητούν. Η Λουμινίτσα Γκεοργκίου δίνει μια συγκλονιστική ερμηνεία στο ρόλο της Κορνέλια.

Σ.Κ. γία ανάμεσα στους γονείς μεταφέρθηκε από τη μητέρα στο γιο, και ο Μπάρμπου είναι εγκλωβισμένος σε ένα φαύλο κύκλο, ζει μια νεύρωση, μια σύγκρουση μεταξύ του συνειδητού και του ασυνείδητου. Εν τέλει, το θέμα της ταινίας είναι το κυνηγητό της Κορνέλια πίσω από το γιο της; Έτσι είναι. Το δυστύχημα που προκαλεί ο Μπάρμπου είναι, εν τέλει, το ατύχημα της σχέσης μητέρας - γιου και σκοτωμένο παιδί, εκτός από το θύμα, μπορεί να θεωρηθεί και ο Μπάρμπου. Γι’ αυτό η ταινία τελειώνει με τη συζήτηση ανάμεσα στις δύο θλιμμένες μητέρες. Προτίμησα ένα ανοιχτό φινάλε: δεν έχει σημασία εάν ο Μπάρμπου θα μπει στη φυλακή ή όχι, δεν βρίσκεται εκεί το θέμα, αλλά στις σκηνές που οικοδομούν τη δραματουργία. Τελικά, η τραγωδία λύνεται μέσω των δύο μητέρων, μέσα από μια ανθρώπινη συζήτηση, στην οποία η κάθε μία κλαίει για το χαμένο της παιδί. ∆ηλώσατε πως το σενάριο έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία. Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτό; Εμπνεύστηκα από τις σχέσεις με τις δικές μας μητέρες. ∆εν μπορώ να διευκρινίσω ακριβώς πόσο εμπνεύστηκα από αυτές τις σχέσεις και πόσο τις επινόησα. Το σημείο εκκίνησης του σεναρίου πάντως ήταν οι μητέρες μας, ένα μέρος από τις σκηνές της ταινίας είναι πραγματικές, αλλά ανακατασκευασμένες δραματουργικά.

Τι ρόλο παίζει η εκπαίδευση στη σωστή διαχείριση των οικογενειακών σχέσεων; Έχει κάποιον ρόλο, αλλά όχι απόλυτο. Το συναισθηματικό μέρος σε μια οικογένεια είναι εξίσου σημαντικό. Εκπαίδευση σημαίνει ηθική, συνείδηση και λόγος, αλλά δεν ξέρω σε ποιο μέτρο ο λόγος μπορεί να επηρεάσει την αιώνια σύγκρουση στο εσωτερικό του ανθρώπου. Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε οριακές καταστάσεις αντιδρούν διαφορετικά και είναι πιο δύσκολο διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Αισθάνεστε αλληλέγγυος με τη γενιά η οποία θεωρείται πως αντιπροσωπεύει το νέο κύμα στο ρουμάνικο κινηματογράφο; Ναι και όχι. Αισθάνομαι αλληλέγγυος αλλά προσπαθώ να προχωρήσω πιο πέρα. Η πλειοψηφία των συναδέλφων μου κάνουν αυτό το βήμα επειδή έφτασαν στον κορεσμό του μινιμαλισμού. Είναι σαν να κάνουν το ίδιο φιλμ όπου οι σκηνές μοιάζουν τρομερά. Εάν αφαιρέσουμε την υπογραφή από τους τίτλους, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε –σίγουρα με μικρές ή μεγάλες διαφορές– για την ίδια ταινία. Πιστεύω πως πρέπει να βγούμε από τη ζώνη αυτού του αδιέξοδου μινιμαλισμού. Επιμέλεια – μετάφραση από τα ρουμανικά: Στράτος Κερσανίδης strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

«Νέα και όμορφη» (Jeune et jolie) του Φρανσουά Οζόν: Η 17χρονη Ιζαμπέλ, κόρη μεγαλοαστικής οικογένειας, ενηλικιώνεται. Οι εποχές αλλάζουν, ο χρόνος περνά και η Ιζαμπέλ ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητά της, κάνει έρωτα, γίνεται πόρνη και συγκρούεται με την οικογένειά της. Μια εξαιρετική ταινία από τον ταλαντούχο Φρανσουά Οζόν, ο οποίος μας εκπλήσσει θετικά για μια ακόμη φορά. Μια όμορφη ποιητική ταινία-ύμνος στην ενηλικίωση και την προσέγγιση του έρωτα από τους νέους. Χωρίς σκηνοθετικούς ακροβατισμούς, με μια ελεύθερη φόρμα, ο γάλλος σκηνοθέτης μας προσφέρει μια απολαυστική ταινία που συγκινεί και ικανοποιεί τον απαιτητικό θεατή. «Μια στάση πριν το τέλος» (Fruitvale sta on) του Ράιαν Κούγκλερ: Δραματική βιογραφική ταινία που αφηγείται τη ζωή του 22χρονου Όσκαρ Γκραντ, ο οποίος έπεσε νεκρός από σφαίρες αστυνομικού. Η αληθινή ιστορία του Όσκαρ που έκανε το γύρο του κόσμου ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων και εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή Ο Γκραντ το πρωί της 31ης Δεκεμβρίου 2008, έχει την αίσθηση πως κάτι περίεργο πρόκειται να συμβεί. Χωρίς να ξέρει τι είναι αυτό αποφασίζει να αλλάξει τη ζωή του και να αφοσιωθεί στους ανθρώπους που τον αγαπούν καθαρίζοντας τη συνείδησή του. Στο πρώτο μέρος βλέπουμε έναν πολύ καλό άνθρωπο. Στο δεύτερο συγκλονιστικό μέρος βλέπουμε τον Όσκαρ να πέφτει θύμα ρατσιστικής βίας. Ταινία που σάρωσε τα βραβεία στο Φεστιβάλ του Σάντανς. «Riddick» του Ντέιβιντ Τουόχι: Ο Ρίντικ θεωρείται νεκρός και εγκαταλείπεται σε ένα θεωρύμενο ως ακατοίκητο πλανήτη ο οποίος καίγεται από τον ήλιο. Όμως ο Ρίντικ είναι ζωντανός και σύντομα θα έρθει αντιμέτωπος με κάποια αιμοβόρα αρπακτικά και αγωνίζεται να επιβιώσει και να επιστρέψει στη Γη. «Όσα φέρνει ο χρόνος» (About me), του Ρίτσαρντ Κέρτις: Ο 21χρονος ασκούμενος δικηγόρος μαθαίνει από τον πατέρα του, πως όλοι οι άντρες της οικογένειας, έτσι κι αυτός έχει τη δυνατότητα να ταξιδεύει πίσω στο χρόνο. Έτσι όταν κάποια σχέση του δεν πηγαίνει καλά επιστρέφει για να διορθώσει τα λάθη του. Ρομαντική κομεντί. Σινεφίλ

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

«Βόυτσεκ» του Γκέοργκ Μπύχνερ Θέατρο Άττις Νέος Χώρος, (Λεωνίδου 12, κοντά στον σταθμό μετρό Μεταξουργείο, 210-3225207 & 6942841714). έα δουλειά της παρουσιάζει σε λίγες μέρες στο θέΝ ατρο Άττις, η ομάδα Σημείο Μηδέν, που έχει ξεχωρίσει τα τελευταία χρόνια για τις καλλιτεχνικές επιλογές

της, τους ψαγμένους πειραματισμούς της φόρμας, τη φιλοσοφική και πολιτική έρευνα που υπάρχει πίσω από κάθε παράσταση. Φέτος παρουσιάζουν τον εμβληματικό «Βόυτσεκ» του Γκ. Μπύχνερ, έργο που οριοθετεί τις απαρχές του μοντέρνου θεάτρου, σε μετάφραση της Ιωάννας Μεϊτάνη. Η «Εποχή», όπως και για τις προηγούμενες δουλειές της ομάδας, φιλοξενεί κουπόνι με το οποίο δύο θεατές μπορούν να παρακολουθήσουν την παράσταση πληρώνοντας ένα εισιτήριο. Ο Βόυτσεκ γράφτηκε το 1836 στη Γερμανία, από τον 24χρονο Γκέοργκ Μπύχνερ, που πέθανε πριν προλάβει να τον ολοκληρώσει. «Κι όμως, αυτό το έργο, με τις μικρές αποσπασματικές του σκηνές, των οποίων η σειρά είναι ένα αίνιγμα, επηρέασε όσο λίγα το θεατρικό τοπίο του 20ού αιώνα». Η υπόθεση βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα: Ο στρατιώτης Βόυτσεκ, που ξυρίζει το λοχαγό του και για λίγες πενταροδεκάρες κάνει το πειραματόζωο στον γιατρό του στρατοπέδου, θα σκοτώσει τη Μαρία, τη μάνα του παιδιού του, γιατί τον απάτησε. Στη φυλακή της κοινωνίας και στη φυλακή του μυαλού του δεν έχει άλλη καταφυγή πέρα από τη βία, που δεν στρέφεται ενάντια στους καταπιεστές του, αλλά ενάντια στη γυναίκα του και σε τελική ανάλυση, ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό. Η σκηνοθεσία είναι του Σάββα Στρούμπου, τα σκηνικά και κοστούμια του Γιώργου Κολιού, η μουσική του ∆αυίδ Μαλτέζε. Παίζουν τα τακτικά μέλη της ομάδας: Ελεάνα Γεωργούλη και Μιλτιάδης Φιορέντζης και δύο νέοι συνεργάτες ο ∆αυίδ Μαλτέζε και η ∆έσποινα Χατζηπαυλίδου. Το πρόγραμμα της παράστασης με τη μετάφραση του έργου και πρωτότυπα θεωρητικά κείμενα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Νεφέλη. Από 25 Οκτωβρίου, κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 8.30μ.μ. και Κυριακή στις 7.30μ.μ.

Θέατρο για παιδιά στον Άγιο Παντελεήμονα

α μπορούσε να είναι το καλό νέο της εβδομάδας ή και του μήνα. Κάτι καλό αρχίζει να συμβαίνει στον Α. Παντελεήμονα. Στην πολύπαθη αλλά πάντα αγωνιστική γειτονιά, η ζωή κερδίζει… Γι’ αυτό μας καλεί σε μια μεγάλη αντιφασιστική γιορτή την Κυριακή. Και δεν θα μπορούσε απ’ αυτή τη γιορτή να λείπει το Θέατρο του Νέου Κόσμου, που συμμετέχει σε πλήθος αντιφασιστικές και αντιρατσιστικές δράσεις που απλώνονται αυτό τον καιρό στις γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά. Παρουσιάζει την παράσταση «Το μεγάλο μπλουμ του Μπρίλη» της Ρεγγίνας Καπετανάκη και του Βασίλη Ρίσβα στην Πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 12 το μεσημέρι. Μια παράσταση που απευθύνεται σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από καταγωγή, και στα παιδιά που έπαιζαν στην πλατεία πριν παραδοθεί στη βαρβαρότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παράσταση ανεβαίνει από την κινητή μονάδα θεάτρου για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα ή ανήκουν σε άλλες ευαίσθητες ομάδες. Είναι μια προσφορά που χρόνια τώρα κάνει το Θ.Ν.Κ. περιδιαβαίνοντας τα νοσοκομεία και παίζοντας από θάλαμο σε θάλαμο για να απαλύνει τον παιδικό πόνο. Η σκηνοθεσία είναι του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, τα σκηνικά και κοστούμια της Μαρίας Χανιωτάκη. Μουσική έγραψε ο ∆ημήτρης Μαραγκόπουλος. Παίζουν οι ηθοποιοί: Ντίνη Ρέντη, Κατερίνα Μαούτσου, Μάνος Στεφανάκης.

Moonlight Sonata Θέατρο ∆ια ∆ύο (Σπύρου Πάτση 99, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210-3466048). Αφαιρετική παρουσίαση της «Σονάτας του Σεληνόφωτος» σε μία θεατρική ονειρική σύνθεση, διανθισμένη με αποσπάσματα ποιημάτων του Γ. Ρίτσου, επιχειρεί ο σκηνοθέτης Νικόλας Μίχας. Παίζουν: Χάρις Συμεωνίδου, Μάριος Ιορδάνου. Από 21 Οκτωβρίου και για 4 ∆ευτέρες (21 και 28/10, 4 και 11/11), στις 9.15μ.μ.

Το χειροποίητο και το ανακυκλούμενο θέατρο * Με αφορμή την παράσταση «Ψέματα ή αλήθεια… έτσι είναι τα παραμύθια», από τη νεοσύστατη ομάδα Mind the Gap

Φανατική της ανακύκλωσης, την οποία θεωρώ όχι μόνο δείγμα οικολογικής συνείδησης και πολιτικής παρέμβασης, αλλά θέμα στοιχειώδους ευφυΐας για την επιβίωσή μας, θυμώνω και οργίζομαι με το πόσο πίσω είμαστε στην Ελλάδα στο ζήτημα αυτό, πόσο οι δήμοι αδιαφορούν, ενώ θα μπορούσε, εκτός από το οικολογικό κέρδος, να παραχθεί εισόδημα, αλλά και να δημιουργηθεί μια άλλη καταναλωτική ηθική. Nα εξομολογηθώ και κάτι: Χρόνια έχω κατά νου ένα «Οικοθεατρικό Φεστιβάλ». Τό ’χω συζητήσει και με φίλους από το χώρο του θεάτρου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχω ακούσει θαυμάσιες ιδέες και εποικοδομητικές ενστάσεις, αλλά το όλον έμεινε στα χαρτιά και στα όνειρα και δεν προχώρησε. Ένα από τα τμήματα του Φεστιβάλ αυτού σκεπτόμουν να ήταν οι «ανακυκλωμένες παραστάσεις». Παραστάσεις δηλαδή που η έννοια της «ανακύκλωσης» θα έπαιζε σημαντικό ρόλο, είτε στα υλικά κατασκευής σκηνικών κι ενδυμάτων είτε ακόμα και στο κειμενικό ή το γενικότερο παραστασιακό υλικό. Έτσι μου προκάλεσε το ενδιαφέρον το 1st Handmade and Recycled Theater Festival που ξεκίνησε στις 10 Οκτωβρίου και τελειώνει σήμερα με μια εκδήλωση ανταλλαγής και ανακύκλωσης βιβλίων, ρούχων, μικροαντικειμένων και δύο παραστάσεις από την ομάδα Ερωτέχνες: «Μια συνηθισμένη μέρα» (στις 7.30μ.μ.) και «Οι ένορκοι» (9.30μ.μ.). Το Φεστιβάλ οργανώθηκε από την ομάδα Fabrica Athens, μια πολυδραστική ομάδα τέχνης που απαρτίζεται από νέους ηλικιακά καλλιτέχνες και έχει ένα πολύ σύντομο αλλά αρκετά ενδιαφέρον παρελθόν. «Πρόκειται για μια προσπάθεια ανάδειξης και προώθησης της καλλιτεχνικής δημιουργίας ανεξάρτητων παραγωγών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την ιδιότητα του χειροποίητου και ανακυκλώσιμου» λέει η ιστοσελίδα του Φεστιβάλ και συνεχίζει: «Το 1st handmade and recycled theater festival διοργανώνεται με σκοπό να αποτελέσει μια πράξη καλλιτεχνικής συσπείρωσης και δημιουργικής βάσης προκειμένου να δημιουργηθεί ένας ανοιχτός διάλογος ανάμεσα στον καλλιτέχνη και το έργο του, μια προσπάθεια για ένα ανοιχτό θέατρο, ανεξάρτητο και ελεύθερο προς τη σύλληψη και την εκτέλεσή του». Με όπλο τη δημιουργία Φτάνοντας, στη συμβολή περίπου της Μ. Αλεξάνδρου με την Ευρυμέδοντος, το πρώτο που βλέπεις είναι το κουφάρι μιας παλιάς τηλεόρασης, άδειο από τα λαμπάκια, και μέσα από το γυαλί κρέμονται μερικές πολύχρωμες φιγούρες του Κα-

ραγκιόζη που κουνιούνται συνεχώς. ∆ιάφορα πράγματα γύρω-γύρω, τοποθετημένα πάνω στο στενό πεζοδρόμιο σαν ένα μικρό χαριτωμένο γιουσουρούμ και άνθρωποι, νέοι ως επί το πλείστον, που πάνε κι έρχονται, διασχίζουν το στενό δρομάκι, κατεβαίνουν στο υπόγειο που παίζονται οι παραστάσεις, ανεβαίνουν πάλι, κάθονται στο πεζοδρόμιο, πίνουν καφέ, καπνίζουν, μιλούν και γελάνε… Μια διαρκής κίνηση. Και χαρά. Μου έκανε εντύπωση η χαρά. Στην κατηφή Αθήνα των μνημονίων αυτή η ανθρώπινη κυψέλη αντιστεκόταν με ένα όπλο δυνατό και ενοχλητικό για το σύστημα: την αισιοδοξία και τη δημιουργία. Μια κατάληψη δημόσιου χώρου κι ένα διαρκές μπες-βγες σε ανανοηματοδοτημένες πλευρές του δημόσιου χώρου. Ψέματα ή αλήθεια… Με αφορμή το Φεστιβάλ, 4 νέοι ηθοποιοί συνέπραξαν και δημιούργησαν την ομάδα Mind the Gap. Αυτές οι συνεργασίες ήταν και ένας από τους εκπεφρασμένους στόχους του Φεστιβάλ. Πρόκειται για τους: Νίκο Αξιώτη, Νίκη Κατσαρού, Ελεάννα Σταθοπούλου και ∆ήμητρα Σύρου. Και δημιούργησαν την παράσταση «Ψέματα ή αλήθεια … έτσι είναι τα παραμύθια». Οι τρεις πρώτοι ανέλαβαν το υποκριτικό μέρος και η ∆ήμητρα Σύρου τη σκηνοθεσία. Τη ∆ήμητρα Σύρου τη θυμόμαστε από την δυνατή ερμηνεία της Ρέιτσελ Κόρι, στην ομότιτλη παράσταση που σκηνοθέτησε πριν από τρία χρόνια η Μάνια Παπαδημητρίου. Το κείμενο είναι σύνθεση των Αξιώτη και Σταθοπούλου. Σε μια μακρινή χώρα οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αντί για νόμισμα, τα παραμύθια. Κι ο κόσμος είναι όμορφος και μαγικός και όλοι περνάνε καλά. Μέχρι που τα παραμύθια γί-

νονται υποχρέωση. Η χαρά τότε χάνεται, οι άνθρωποι πεινούν και υποφέρουν. Ένα τυραννικός άρχοντας κλέβει τη χαρά. Αυτό που πριν ήταν ευχάριστο, τώρα είναι βασανιστικό. Οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν σε ένα κόσμο εχθρικό. ∆εν έχουν να δώσουν τον οβολό τους – με τη μορφή παραμυθιού– στο δημόσιο κορβανά και στην ανημπόρια τους η ανάλγητη πολιτεία ζητά όλο και πιο πολλά. Τιμωρεί τη φτώχια και την ανέχεια. Αλλάζουν τους ηγεμόνες τους ελπίζοντας πως ο επόμενος θά ’ναι καλύτερος, πως θα κυβερνήσει με σύνεση και δικαιοσύνη. Αλλά διαρκώς απογοητεύονται. Μέχρι που καταλαβαίνουν ότι η λύση δεν είναι να αναζητούν ηγέτη αλλά να μάθουν να κυβερνούν οι ίδιοι τον τόπο τους, να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Ανα-σύνθεση και αναδιήγηση Φανερό το μήνυμα της πολιτικής αλληγορίας, φανερός και ο στόχος της παράστασης. Παίζοντας με τους κώδικες της αφήγησης του παραμυθιού, με την επίφαση μιας παράστασης που άγγιζε τα όρια του παιδικού θεάτρου, με αθωότητα και χιούμορ, οι Mind the Gap αφηγήθηκαν όχι μόνο το προβληματικό παρόν της Ελλάδας αλλά είχαν και μια πρόταση εξόδου. Μια πρόταση με σαφές πολιτικό πρόσημο που καλεί στην άμεση δημοκρατία, στη βαθιά αναγκαιότητα της πραγματικής συμμετοχής του πολίτη στα κοινά, συνεχούς και πρωτοβουλιακής, με απαίτηση συνδιαμόρφωσης και όχι απλής γνωμοδότησης. Και βέβαια οι συντελεστές της παράστασης έδειχναν να ξέρουν καλά πως η φαινομενικά απλή λύση τους είναι και η δυσκολότερη, γιατί αποτελεί το κορύφωμα πολύπλοκων πολιτικών διεργασιών και συνειδητοποιήσεων. Φανερό και το χειροποίητο της δουλειάς: ανα-σύνθεση και αναδιήγηση των παραμυθικών μοτίβων, σκηνικά και κοστούμια από τα χέρια της ομάδας, μουσική επένδυση το ίδιο. Ένα πίνακας στον τοίχο κι ένα κομμάτι κιμωλία ζωγραφίζουν κόσμους και γεγονότα. Σβήνουν και ξαναγράφουν ιστορίες, αναδιατυπώνουν προθέσεις. Η ∆ήμητρα Σύρου σκηνοθέτησε μια παράσταση για ενήλικες με την αθωότητα του παιδικού θεάτρου και με ευαισθησία, ενώ οι τρεις ερμηνευτές απέδωσαν πρόσωπα και καταστάσεις με κέφι και ευρηματικότητα. Μαρώ Τριανταφύλλου maro@otenet.gr

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

1028

ΒΙΒΛΙΟ

Σαν μυθιστόρημα Άλκη Ζέη «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δυο» Εκδόσεις Μεταίχμιο Σεπτέμβριος 2013

α τελευταία χρόνια οι αυτοβιογραφίες πληθαίνουν, καθώς αρκετοί διάσημοι από διάφορους χώρους εξιστορούν τα του βίου τους. Συμβάλλει και η μεγάλη ζήτηση που έχουν παρόμοια βιβλία, τα οποία φτάνουν να συναγωνίζονται τα αποκαλούμενα ροζ μυθιστορήματα. Κάπως έτσι, από ενασχόληση ανθρώπων με δημιουργική δραστηριότητα, επιθυμητή από μια ηλικία και ύστερα ώστε να διασωθεί το αποταμίευμα εμπειρίας, κατέληξε κερδοφόρα επιχείρηση. Στην ποικιλία των αυτοβιογραφούμενων, την πρώτη θέση κατέχουν οι συγγραφείς. Πρόσφατα έχουν προκύψει μέχρι και εκδοτικές σειρές με τις αυτοβιογραφίες τους, στις οποίες συμμετέχουν μεσήλικες, κάποτε και νεότεροι, που, μη έχοντας επαρκές βιωματικό απόθεμα, καταφεύγουν σε συχνά ανιαρή ομφαλοσκόπηση. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, κάνουν εκτεταμένη χρήση προσωπικών στοιχείων και στο στήσιμο ή τη διάνθιση των μυθιστορημάτων τους. Στη δυσμενή προδιάθεση, που έχει προκαλέσει αυτός ο εναγκαλισμός της αυτοβιογραφίας με το σκανδαλοθηρικό ανάγνωσμα και το μυθιστόρημα, το καινούριο βιβλίο της Άλκης Ζέη έρχεται να σώσει τη χαμένη τιμή της αυτοβιογραφίας. Όπως είχε κατορθώσει πριν είκοσι έξι χρόνια να στήσει ένα μυθιστόρημα με ολοκληρωμένους χαρακτήρες, βασισμένο στα αληθινά γεγονότα από μια περίοδο της ενήλικης ζωής της, τώρα εξιστορεί τα παιδικά, εφηβικά και πρώτα νεανικά χρόνια της σαν μυθιστόρημα. Αν δεν είχε προλάβει ο Ξενόπουλος, στο πρόσφατο βιβλίο της θα ταίριαζε ο τίτλος της δικής του αυτοβιογραφίας, «Η ζωή μου σαν μυθιστόρημα», καθώς πρόκειται για μια συναρπαστική αφήγηση. Όσο αφορά την ανάκληση αυτού του αρκετά μακρινού παρελθόντος, στηρίχτηκε, όπως γράφει, στη μνήμη της και στη μνήμη της μονάκριβης αδελφής της. Συνδυασμός, που εκπλήσσει με την ακρίβειά του, ιδίως, όταν πρόκειται για πρόσωπα, που δεν έχει συγκρατήσει η Ιστορία της εποχής και σώζονται μόνο σε αναφορές ειδικών πραγματειών και απομνημονευμάτων. Ή και όταν αφορά επιμέρους λεπτομέρειες του βιογραφικού γνωστών προσώπων. Για παράδειγμα, στην πρώτη σελίδα, διορθώνεται η ημερομηνία γέννησης του φίλου της από τα χρόνια της ∆ικτατορίας στο Παρίσι, Χόρχε Σεμπρούν. Όλες οι πηγές που γνωρίζουμε τον φέρουν γεννηθέντα στις 10 ∆εκ. 1923. Η Ζέη αναφέρει πως είχε γενέθλια την ίδια μέρα με εκείνη και τον Νίκο Κούνδουρο, στις 15 ∆εκ. Όπως θυμίζει, “ο Σεμπρούν έφυγε πριν από λίγο καιρό”, στις 7 Ιουν. 2011. Τα πρώτα τους βιβλία, «Το μεγάλο ταξίδι» του Σεμπρούν και το δικό της, «Το καπλάνι της βιτρίνας», είχαν εκδοθεί την ίδια χρονιά, πριν 50 χρόνια. Ενώ, στη δεκαετία του ’80, είχαν κυκλοφορήσει δυο σημαντικά βιβλία τους, και τα δυο από τις εκδόσεις Θεμέλιο. Το 1983, «Ο δεύτερος θάνατος του Ραμόν Μερκαντέρ», σε μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου, και το 1987, «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα». Ο τίτλος, που η συγγραφέας επιλέγει για την αυτοβιογραφία της, κυριολεκτεί. “Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο” έγραφε, από το δημοτικό, τα πρώτα εξωσχολικά κείμενά της. Αυτός ο τύπος μολυβιού γράφει μαλακά, με βαθιούς τόνους. Αντιστοίχως, ο τρόπος που παρουσιάζεται η αφηγήτρια δείχνει έναν άνθρωπο ήπιο και τρυφερό, που εξιστορεί προχωρώντας στο βάθος των πραγμάτων. Μέχρι συμπλεγματικές

τά μόνας συνάντηση. Μέχρι που “νοικιάζει αμαξάκι με άλογο – δυο υπήρχαν σ’ όλη την Αθήνα – για να την πάει βόλτα”. Για να εντυπωσιάσει την δεκαοχτάχρονη, επιδεικνύει αχαλίνωτη φαντασία. Μέσα στην Κατοχή, σκαρφίζεται μια μυστική αποστολή στην Αίγυπτο. Εξαφανίζεται ένα δεκαπενθήμερο, επιστρατεύοντας τον Ελύτη ως κομιστή της αποχαιρετιστήριας επιστολής, που έγραφε, “Αν δεν γυρίσω και χαθώ, να ξέρεις πως σε αγάπησα πολύ”. Ένας έρωτας που θάλλει χάρις και Η Λενούλα... στα παραμύθια που της λέει, αναδεικνυόΤο βιβλίο είναι αφιερωμένο στην αδελ- μενος σε υπέροχο τερατολόγο. Εκείνη, όφή της, “στη Λενούλα”, στην οποία παρα- μως, είναι ένα ρομαντικό κορίτσι, που διαχωρεί πρωταγωνιστικό ρόλο, ακόμη και λέγει στα περιοδικά μόδας το νυφικό της στην εικονογράφηση. Είναι η ίδια που ε- “κι ονειρεύεται πως είναι νύφη στο μπράνέπνευσε την Αντιγόνη στο δεύτερο βιβλίο τσο του Γκάτσου που σίγουρα θα φορά της, του 1971, «Ο μεγάλος περίπατος του σμόκιν”. “∆εν ήτανε ωΠέτρου». Εκεί ραίος, ήτανε όείναι η μεγαλύμορφος. Πολύ τερη αδελφή ψηλός, μάτια του Πέτρου, σχιστά, αριστοπου “κοιμότανε κρατικά χέρια. με 68 κουρελάΚατάμαυρα κια στο κεφάλι, μαλλιά. Έμοιαγια να έχει ζε με ισπανό ευμαλλί φουντωγενή.” Αυτή ήτό σα κουνουταν η πρώτη επίδι. Όλοι έλεντύπωση της γαν ότι μοιάζει Ζέη από τον στην διάσημη Γκάτσο. Πάαμερικανίδα ηντως, εκείνος θοποιό και δεν αντέδρασε τραγουδίστρια ως ισπανός ευΝτιάνα Ντάργενής, ούτε όταν μπιν”. Στην αυτέθηκε θέμα γάτοβιογραφία, μου ούτε, όταν, άνοιξη 1939, “η μετά το χωρισμό Λενούλα τυλίτους, κατάλαβε γει τα μαλλιά πως τη θέση του της σε κουρεστην καρδιά της λάκια πριν πέΛενούλας είχε σει να κοιμηπάρει άλλος. θεί” και είναι Μάλλον συμπε“αναγνωρισμέριφέρθηκε σαν νο από όλα τα γνήσιος Έλλησχολεία πως έΟ Γιώργος Σεβαστίκογλου το 1942, νας. Την μεν μοιαζε” στην εποχή γνωριμίας του με την Άλκη Ζέη. κουλούρα δεν Ντάρμπιν. την έβαλε, αλλά Αρρένων και έσπασε τα τζάθηλέων, Ιόνιος Σχολή, Μπερζάν, Μακρή και Αηδονοπού- μια του σπιτιού του αντίζηλου. Όσο για λου, που παρακολουθούσαν σε πρωινή την Λενούλα βρήκε το ταίρι της, όπως και προβολή του Ρεξ ταινία της αμερικανίδας η Ντάρμπιν, στον τρίτο της έρωτα. Η μεσταρ. Με “καρό φούστα και σοσονάκια γαλύτερη αδελφή και οι νεανικοί έρωτές και οι δυο”, η ηθοποιός και η κατά δυόμι- της δεν ενέπνευσαν στη Ζέη ένα αυτοτεσι χρόνια νεότερη Ελληνίδα σωσίας της, η λές μυθιστόρημα. Κρίμα, καθώς θα ενέοποία “σηκώθηκε όρθια και χαιρέτησε τα πλεκε δυο ποιητές, που δεν άφησαν ημεπλήθη” που “φώναζαν ρυθμικά: Λε-νου- ρολόγια και επιστολές, τον Γκάτσο και τον λα Λε-νου-λα”. Αστέρι η Ντάμπιν στις δε- Νίκο Καρύδη, περισσότερο γνωστό ως έκαετίες του ’30 και του ’40, μέχρι ο νεότε- ναν της τριάδας που ίδρυσε τον «Ίκαρο». ρος των κοριτσιών Θωμάς Γκόρπας, θυμό- Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να έχει ταν να ακούει τα τραγούδια της. Τα ΜΜΕ τίτλο, “οι αρραβωνιαστικοί της Ελένης”. Η την ξαναθυμήθηκαν εφέτος τον Μάη με το μεγαλύτερη αδελφή είχε πάρει το όνομά θάνατό της. Η Ντάρμπιν έκανε το ντε- της από την κρητικιά, εκ πατρός, γιαγιά. μπούτο της δεκαπεντάχρονη και πριν κλεί- Ενώ, το Άλκη είναι υποκοριστικό του σει τα τριάντα, το 1949, εγκατέλειψε τον Αγγελική. Έτσι λέγανε την άλλη γιαγιά, κινηματογράφο, ακολουθώντας τον τρίτο την Σαμιώτισσα, το γένος Νικολαραΐζη. Συγγένευε, άραγε, με τον διπλωμάτη και σύζυγό της. Στο ενδιάμεσο, Οκτ. 1942, ξεκίνησε το κριτικό λογοτεχνίας ∆ημήτρη Νικολαειδύλλιο της Λενούλας με τον Νίκο Γκά- ραΐζη, που ήταν κι αυτός Σαμιώτης, από τσο, που κράτησε μέχρι το 1946. Έτσι ό- πλούσια οικογένεια εμπόρων; πως το παρουσιάζει η Ζέη, δίνει σπάνια μαρτυρία για μια σχεδόν άγνωστη πλευρά ∆ιαδοχικά προσωπεία του Γκάτσου. Αυτήν του ερωτευμένου. Καμία σύγκριση με τον Γκάτσο της πρόσφαΗ συγγραφέας πλάθει τα διαδοχικά της “μυθιστορίας” της Αγαθής ∆ημητρού- προσωπεία της αφηγήτριας - παιδί, έφηβη, κα, «Πουλάμε τη ζωή χρεώνουμε τον θά- νεαρή κοπέλα – χωρίς να παρεμβαίνει από νατο». Εδώ, είναι ο τριαντάρης άντρας, τη θέση του ενήλικα στον τρόπο που εκείπου ζει έναν κεραυνοβόλο και παράφορο νη, σε κάθε μια περίοδο, βλέπει συνομήλιέρωτα. Απ’ αρχής μέχρι τέλους, τον εκ- κους και μεγαλύτερους, καθώς και στο φράζει με τρόπο δαψιλή και υπερβολικό. πώς αντιλαμβάνεται όσα συμβαίνουν στον “Μια τεράστια ανθοδέσμη από κλωνάρια στενό οικογενειακό χώρο ή στο πώς αντιαμυγδαλιάς” συνοδεύει την πρώτη πρό- δρά στους αντίκτυπους που έχει η γενικόσκληση στου Λουμίδη για καφέ. Με απει- τερη κατάσταση στην Ελλάδα και τον υπόλή για εσπευσμένη αναχώρησή του στη λοιπο κόσμο στον δικό της κόσμο του σπιΓερμανία, την οποία παρουσιάζει ως αυ- τιού και του σχολείου. Για τα σχόλια του τοχειρία ενέργεια, αποσπά την πρώτη κα- ενήλικα έχει προβλέψει πλαγιογράμματες θα χαρακτήριζε ο παππούς Φρόυντ αποφάνσεις του τύπου: “ήμουνα μια ασήμαντη μαθήτρια”, “δεν ήμουνα ψηλή και φανταχτερή”, η μεγαλύτερη αδελφή μου “από μικρή με θεωρούσε κουτούτσικη. Άλλωστε το παρατσούκλι μου ήταν Κουτοκούλι.” Μόνο που το “Κουτοκούλι μας προέκυψε συγγραφέας”, όπως σχολιάζει η αδελφή της, και μάλιστα, ένας συγγραφέας με το χάρισμα του αυτοσαρκασμού.

περικοπές. Σχετικά λιγοστές και σύντομες, με μικρότερα στοιχεία, ευτυχώς ελάχιστα παραλλάσσουν ή εκλογικεύουν τις αλλοτινές εκτιμήσεις. Μόνο προσθέτουν μεταγενέστερα συμβάντα και θανάτους, που συμπληρώνουν μεν την εικόνα, αλλά προσθέτουν και κάποιες πένθιμες νότες. Από μια άποψη, αυτή η γεύση του τέλους υποστέλλει τον ανάλαφρο τόνο της αφήγησης, που κυμαίνεται από την σκανδαλιάρικη διάθεση του παιδιού, στην περιπαικτική της εφηβείας και την χιουμοριστική της ενηλικίωσης. Αν και αυτή η τελευταία καταλήγει σε πικρά ειρωνική, όταν η κατάσταση αρχίζει να ζορίζει από τα ∆εκεμβριανά και μετά. Σε κάθε περίοδο, η αφήγηση ζωντανεύει μια χορεία προσώπων, με πρώτη τη μεγάλη οικογένεια του Σαμιώτη παππού Γεωργίου Σωτηρίου, καθηγητή αρχαίων ελληνικών στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Από lapsus calami αναφέρεται ότι απέκτησε δέκα τρία παιδιά, ενώ ο περιγραφικός κατάλογος που ακολουθεί τα βγάζει δώδεκα. Όπως και να έχει, στερνοπαίδια είναι “τα πανέμορφα δίδυμα Πλάτων και Έλλη”. “Ο θείος Πλάτων” είναι ο ήρωας του ομότιτλου, τρίτου βιβλίου της, και σύζυγος της Μικρασιάτισσας ∆ιδώς Παππά. Ένα ακόμη πρόσωπο της λογοτεχνίας, δίπλα στον Γκάτσο, που παίρνει αυτόνομη υπόσταση και δη, σχεδόν μυθιστορηματικού χαρακτήρα, είναι η ∆ιδώ Σωτηρίου, η δυναμική πρώιμη φεμινίστρια. Και η Έλλη είναι “η μαμά”, που “δεν ήταν μόνο πολύ όμορφη”, αλλά και “αχτύπητη στο ντύσιμο”. Στην Κατοχή, έκανε αντίσταση - σύνδεσμος με το Κόμμα, διακινώντας παράνομα έντυπα - με καμουφλάρισμα τα μοντελάκια “των μεγάλων τότε οίκων μόδας, της Παπαστεφάνου και της Τσούχλου”, που λάνσαρε φορώντας τα. Εκείνο που αντιδιαστέλλει την αυτοβιογραφία της Ζέη από άλλες αυτοβιογραφικού χαρακτήρα αφηγήσεις δεν είναι το πλήθος των σημαντικών προσώπων που αναφέρει, αλλά η οπτική μέσα από την οποία τα παρουσιάζει. Προβάλλει διαφορετικές από τις γνωστές πλευρές τους, κυρίως μεταφέροντας εντυπώσεις της εποχής που τους γνώρισε. Συχνά η καλύτερη σύσταση είναι ο προφορικός τους λόγος, έτσι πιστικά που κατορθώνει να τον ανασυστήσει. Παράδειγμα, οι διάλογοι Γκάτσου – Εμπειρίκου και οι συζητήσεις της ίδιας με την επιστήθια φίλη της Ζωρζ Σαριβαξεβάνη. Το 1969, με την έκδοση του παιδικού βιβλίου, «Ο θησαυρός της Βαγίας», η φίλη της θα καταγραφεί στις δέλτους της λογοτεχνίας ως Ζωρζ Σαρή. Παρεμπιπτόντως, όταν η Ζέη αναφέρεται στο ιδιωτικό σχολείο των πρώτων γυμνασιακών της χρόνων, αποφεύγει να το ονοματίσει, γιατί “ήταν φασιστικό” και η διευθύντρια του, που την βαφτίζει Περσεφόνη, “είχε υιοθετήσει κατά γράμμα τις απόψεις του Χίτλερ”. Την έχει, όμως, προλάβει η Σαρή με το αυτοβιογραφικό βιβλίο της, «Ε. Π.», του 1996. Οι ενωμένες για πάντα, που υπαινίσσεται το αρκτικόλεξο του τίτλου, είναι τέσσερις συμμαθήτριες, με την πρώτη να ακούει στο όνομα Άλκη, ενώ η διευθύντρια και ιδιοκτήτρια του σχολείου ονομάζεται Ερασμία ∆ελαπόρτα.

Θέατρο και Αντίσταση Στην τελευταία περίοδο, με τις μνήμες της νεαρής κοπέλας, φωτίζονται πλαγίως δυο διαφορετικοί χώροι, του Θεάτρου και της Αντίστασης. Και στους δυο ουσιαστικά την εισήγαγε “ο ψηλός με τα γυαλιά και το άσχημο επίθετο”, που είχε γνωρίσει μαζί με “τον Εμπειρίκο, τον Ελύτη, τον Γκάτσο και τον Μάριο Πλωρίτη”, ο θεατρικός συγγραφέας Γιώργος Σεβαστίκογλου. Από τον πρώτο χώρο, δεν εντυπωσιάζει ο Συνέχεια στη σελίδα 29

ΜΟΥΣΙΚΗ

μ ΟΥΣΙΚΕΣ π ΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Επιμέλεια: Λιάνα Μαλανδρενιώτη - lianam@otenet.gr

Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια είναι στάση ζωής * Συνέντευξη με τη μεσόφωνο Αγγελική Καθαρίου Όταν στα τέλη του 1990, η Αγγελική Καθαρίου έκανε το ντεμπούτο της ως Mrs Quickly δίπλα στο Falstaﬀ του Rolando Panerai στο Teatro Ponchielli της Cremona , κριτικοί και κοινό υποδέχτηκαν τη νεαρή αθηναία μεσόφωνο με ενθουσιώδη και επαινετικά σχόλια που της άνοιξαν το δρόμο για εμφανίσεις σε λυρικά θέατρα και συμφωνικές αίθουσες της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η διακεκριμένη Ελληνίδα δεν κατέκτησε τυχαία την παγκόσμια οπερετική σκηνή, σπουδαίοι δάσκαλοι όπως ο Άρης Γαρουφαλής και η Ντόρα Μπακοπούλου στο πιάνο την βράβευσαν με άριστα παμψηφεί, ενώ σπούΤη συνέντευξη πήρε η Λιάνα Μαλανδρενιώτη

Στη διεθνή καλλιτεχνική σας πορεία έχετε διακριθεί για τις ερμηνείες σας σε ρόλους του κλασικού οπερετικού και συμφωνικού ρεπερτορίου, ωστόσο έχετε αφιερώσει σημαντικό μέρος της δισκογραφικής σας παρουσίας σε ηχογραφήσεις έργων σύγχρονων ελλήνων συνθετών, πολλά από τα οποία σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση. Πράγματι, ένα σημαντικό κομμάτι της δισκογραφικής μου παρουσίας περιλαμβάνει έργα ελλήνων συνθετών. Η αρχή έγινε με την ηχογράφηση των 16 Τραγουδιών του Νίκου Σκαλκώτα για τη Σουηδική εταιρία BIS. Ακολούθησαν έργα του Μιχάλη Αδάμη για τη Naxos, του Νίκου Μαμαγκάκη –με τον οποίο μας συνέδεε πολύχρονη φιλία και συνεργασία– του Ντίνου Κωνσταντινίδη, του Γιάννη Ιωαννίδη, του Ξενάκη, του Μητρόπουλου… Θεωρώ πως η σύγχρονη λόγια ελληνική μουσική δημιουργία έχει να επιδείξει ιδιαίτερα αξιόλογα έργα, πολλά από τα οποία σήμερα έχουν ήδη βρει τη θέση τους στο παγκόσμιο ρεπερτόριο, και η δισκογραφική τους καταγραφή είναι μια σημαντική παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές. Μιλήστε μας για το απαιτητικό εγχείρημα, την ερμηνεία σας σε έργα Μητρό-

πουλου και Ξενάκη από την πρόσφατη δισκογραφία σας. Ο δίσκος ακτίνας «∆ημήτρης Μητρόπουλος: Ο πρωτοποριακός συνθέτης», περιλαμβάνει την πρώτη παγκόσμια ηχογράφηση του πλήρους κύκλου των 14 Invenzioni σε ποίηση Καβάφη καθώς και δύο ακόμη τραγουδιών σε ποίηση Σικελιανού. Τα έργα αυτά τα παρουσιάσαμε για πρώτη φορά συναυλιακά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, και στη συνέχεια στην Κέρκυρα, στη Βιένη και στην Όπερα του Καΐρου. Θεωρώ δε, ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός πως, πριν να γίνει η ηχογράφηση στο Παρίσι, είχαμε τη ευκαιρία με το Θοδωρή να παίξουμε τα έργα αυτά σε διαφορετικές αίθουσες, να δώσουμε στην κοινή ερμηνευτική μας προσέγγιση το χώρο και το χρόνο να «αναπνεύσει» και να ωριμάσει. Ο δίσκος «Iannis Xenakis» περιλαμβάνει στο μεγαλύτερο μέρος του, παγκόσμιες πρεμιέρες έργων του Ξενάκη μεταξύ των οποίων η Zyia για μεσόφωνο, φλάουτο και πιάνο. ∆εδομένης της δυσκολίας της κατανόησης των έργων τόσο του Μητρόπουλου όσο και του Ξενάκη από το ευρύ κοινό, να θεωρήσω ότι πήρατε κάποιο ρίσκο; Με το δίσκο αυτό θελήσαμε να παρουσιάσουμε μια άλλη όψη του μουσικού σύμπαντος του Ξενάκη, μέσα από λιγότερο γνωστά έργα του όπως η Ζyia, γραμμένη το 1951, έργο που για πολλά χρόνια ο συνθέτης είχε κρατήσει στο συρτάρι του και που η αγαπημένη μου φίλη και συνεργάτις Cιcile Sarah Daroux τον έπεισε να επαναφέρει στον κατάλογο των έργων του το οποίο και της αφιέρωσε. Το έργο το παρουσιάσαμε σε αυτήν την εκδοχή σε πρώτη παγκόσμια στη Μαδρίτη και στη συνέχεια στο Παρίσι, πάντα μαζί με τη Cιcile και το ∆ημήτρη το Βασιλάκη στο πιάνο. Τη μουσική παρέα του δίσκου συμπληρώνουν ο Daniel Ciampolini στα κρουστά και ο πιανίστας Νικόλας Σαμαλτάνος. Το 2012 είχα την τιμή και τη χαρά να λάβω δια χειρός Pierre Bergι το βραβείο Orphιe d’Or 2012 >για την καλύτερη ηχογράφηση σύγχρονου λυρικού έργου» για τη Ζyia από την Academie du Disque Lyrique, βραβείο το οποίο α-

δασε τραγούδι επίσης με άριστα στο Ωδείο Athenaeum-Maria Callas. Με υποτροφία του Ιδρύματος Α.Σ.Ωνάσης τελειοποίησε την τεχνική της φωνής στην Ιταλία με τους Arrigo Pola, Ντίνο Εγκολφόπουλο, Dante Mazzola και Renata Sco!o (Renata Sco!o Opera Academy). Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών Master of Arts in Music. Στο ενεργητικό της έχει πολλές συνεργασίες με γνωστά σύνολα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και με διακεκριμένους μαέστρους (Αμπάντο, Πλασόν, κ.ά.). Η Αγγελική Καθαρίου ειδικεύεται στο σύγχρονο ρεπερτόριο και οι ερμηνείες της

περιλαμβάνουν μερικά από τα σημαντικότερα έργα του 20ού αιώνα. Ζει στο Παρίσι, αλλά από το καλοκαίρι βρίσκεται στην Ελλάδα δίνοντας ένα δυναμικό «παρών» στο μουσικό γίγνεσθαι. Με αφορμή τις εμφανίσεις της στο Μέγαρο Μουσικής και τη Λυρική Σκηνή, αλλά και την πρόσφατη δισκογραφία της, που περιλαμβάνει τις πρώτες παγκόσμιες παρουσιάσεις των έργων: Zyia του Ι.Ξενάκη για τη γαλλική εταιρία Saphir (Βραβείο Orphιe d’ Or 2012 για την καλύτερη ηχογράφηση σύγχρονου λυρικού έργου) και τις 14 Invenzioni του Δ. Μητρόπουλου, συνομιλήσαμε μαζί της.

φιερώσαμε στη μνήμη της Cιcile που τόσο γρήγορα έφυγε από κοντά μας… Ως προς τη δυσκολία του εγχειρήματος της δισκογράφησης των έργων αυτών, δεν θεωρώ πως πήραμε απολύτως κανένα ρίσκο… ή μάλλον μήπως όλη μας η πορεία μέσα στη μουσική δεν είναι ένα ρίσκο; Στα έργα του Μητρόπουλου η βασική ερμηνευτική και τεχνική πρόκληση ήταν να

μπορέσει η φωνή να αποτυπώσει με απόλυτη τονική ακρίβεια την παρτιτούρα χωρίς παράλληλα να χάνεται ο λόγος, έτσι ώστε ο ακροατής να έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί το ποιητικό κείμενο που με τόσο ευφυή και συγκινητικό τρόπο ο συνθέτης μελοποίησε… Στη Ζyia του Ξενάκη Συνέχεια στη σελίδα 29

ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΑΘΑΡΙΟΥ

«Pierrot lunaire» του Σένμπεργκ το πλαίσιο των εκδηλώσεων του Κύκλου «Σύγχρονη μουσική δημιουργία» εντάσσεται η συναυλία - αφιέρωμα στον Άρνολντ Σένμπεργκ, την ηγετική φυσιοΣ γνωμία της ∆εύτερης Σχολής της Βιένης, στο πλαίσιο της οποίας το Σύνολο Εαρινού

Φεστιβάλ Παξών και η μεσόφωνος Αγγελική Καθαρίου θα παρουσιάσουν τη σύνθεσή του «Pierrot lunaire» για σύνολο και φωνή. Το αφιέρωμα στον πρωτοπόρο δάσκαλο του 20ού αιώνα θα πλαισιωθεί επίσης από έργα των μαθητών του: Χανς Έσλερ, Λου Χάρισον και Νίκου Σκαλκώτα, καθώς και δύο άλλων σπουδαίων δημιουργών της ∆εύτερης Βιενέζικης Σχολής, των Μπεργκ και Βέμπερν. ∆ιευθύνει ο πιανίστας, συνθέτης και μαέστρος Βασίλης Τσιατσιάνης. Ο Σένμπεργκ συνέθεσε την παρτιτούρα για πέντε όργανα (φλάουτο, κλαρινέτο, βιολί, τσέλο και πιάνο) και αφηγητή, διευκρινίζοντας ότι το φωνητικό ύφος θα έπρεπε να προσιδιάζει σε αυτό του αδόμενου λόγου. Στη συναυλία την υψηλών φωνητικών απαιτήσεων σύνθεση θα αποδώσει η Αγγελική Καθαρίου. Το Σύνολο του Εαρινού Φεστιβάλ των Παξών είναι ένα ευέλικτο σύνολο μουσικής δωματίου. Συμμετέχουν οι: Ιάσων Κεραμίδης, βιολί - Θανάσης Σουργκούνης, βιόλα - Ηλίας Σδούκος, βιόλα - Μαρίνα Κολοβού, τσέλο - Fabiola Ojeda, τσέλο Ζαχαρίας Ταρπάγκος, φλάουτο - Ana Chifu, φλάουτο - Κώστας Τζέκος, κλαρινέτο και Στέφανος Νάσος, πιάνο σε συνεργασία με τον μαέστρο Βασίλη Τσιατσιάνη και την μεσόφωνο Αγγελική Καθαρίου. Την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής. Τιμές εισιτηριών: 20, 12, 8 (65+ και πολύτεκνοι) και 5 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι και ΑΜΕΑ).

«Η Σταχτοπούτα» του Ροσίνι ε τη «Σταχτοπούτα» ή «Ο θρίαμβος της καλοσύνης», όπως είναι ο πλήρης τίτλος μιας από τις πιο απολαυστικές κωμικές όπερες του Τζοακίνο Ροσίνι, ξεΜ κινά η καλλιτεχνική περίοδος 2013-14 για την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η σκηνοθέτρια

Ροδούλα Γαϊτάνου σκηνοθετεί και μας μεταφέρει στο μικρόκοσμο ενός off Broadway θεάτρου στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του ’30, την εποχή της «Μεγάλης Ύφεσης» και του οικονομικού κραχ. «Η Σταχτοπούτα» χαρακτηρίζεται από ρέουσα ιδιαίτερα μελωδική μουσική, σκηνές με έντονη θεατρικότητα και ένα ποιητικό κείμενο με διαρκείς ανατροπές, που βασίζεται στο γνωστό παραμύθι του Σαρλ Περό. Τα σκηνικά του Σάιμον Κόρντερ μας παραπέμπουν στα άδυτα ενός αμερικάνικου θεάτρου της δεκαετίας του ’30. Από τη μια βλέπουμε τους αφανείς ήρωες του παρασκηνίου στα υπόγεια του θεάτρου και από την άλλη τους υψηλά ιστάμενους στο roof garden να απολαμβάνουν τη θέα στο Μανχάταν στα πάρτι μετά τις πρεμιέρες. Τα κοστούμια της Αλεξίας Θεοδωράκη αντικατοπτρίζουν τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής, ενώ την ίδια στιγμή έχουν κάτι από τη θαμπή λάμψη της ματαιοδοξίας του κόσμου του θεάματος. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ θα διευθύνει ο διαπρεπής μαέστρος Γιώργος Πέτρου, ενώ στον πρωταγωνιστικό ρόλο εναλλάσσονται οι καταξιωμένες μέτζο σορπάνο Μαίρη – Έλεν Νέζη και Ειρήνη Καράγιαννη. Στο ρόλο του Ντον Ραμίρο οι Αντώνης Κορωναίος και Βασίλης Καβάγιας, στο ρόλο του Νταντίνι οι Ντέιβιντ Μενέντεθ και Χάρης Ανδριανός. Κλορίντα: Γεωργία Ηλιοπούλου, Ελπινίκη Ζερβού και Μυρσίνη Μαργαρίτη, Τίσμπε: Ελένη Βουδουράκη, Αγγελική Καθαρίου, Ελένη ∆άβου. Τη Χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο Αγαθάγγέλος Γεωργακάτος. Στις 25, 26, 30 Οκτωβρίου και 1, 2, 3, 10, 13 Νοεμβρίου, στις 8μ.μ., στο Θέατρο Ολύμπια (Ακαδημίας 59-61).

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια είναι στάση ζωής μερα ένας καλλιτέχνης είναι εξαιρετικά δύσκολες. Όμως δεν είναι τυχαίο πως σε το σημαντικότερο στοίχημα ήταν η ανά- πείσμα της κατάστασης αυτής -ή μήπως εδειξη του τελετουργικού χαρακτήρα του ξαιτίας της;- γίνεται ολοένα και πιο φανεέργου καθώς και η αναζήτηση των ηχο- ρή η ανάγκη να επαναπροσδιορισθεί η θέχρωμάτων εκείνων της φωνής που, πάντα ση της τέχνης στην ανθρώπινη καθημεριμέσα από τη μουσική γλώσσα του συνθέ- νότητα. Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, είτη, ανασύρουν μνήμες της δημοτικής μας ναι στάση ζωής. παράδοσης. Έτσι, βλέπουμε αφενός να γεννιούνται Το καλοκαίρι κυκλονέες ομάδες και νέες φόρησε επίσης και μια πρωτοβουλίες και αφετέδισκογραφική σας συρου επίσημοι φορείς, όνεργασία με τον Θάνο πως η Εθνική Λυρική Μικρούτσικο… Σκηνή, να δίνουν -με ελάΝαι, ο δίσκος κυκλοχιστα μέσα αλλά με εξωΘεωρώ πως η στρέφεια και με φρεσκάφόρησε μαζί με κείμενά του σε μια έκδοση με δα (μέσα από εκπαιδευτισύγχρονη λόγια ελτίτλο : Πέντε κείμενα / κά προγράμματα σε σχοληνική μουσική δηΜετά μουσικής. Πρόλεία, από μουσικές πακειται για έναν πολύ όμιουργία έχει να ερεμβάσεις στην πόλη, αμορφο κύκλο τραγουπιδείξει ιδιαίτερα α- πό την «όπερα βαλίτσα» διών για μεσόφωνο και ,από τον κύκλο συναυπιάνο με τίτλο «Η γη ξιόλογα έργα, πολλιών στο φουαγιέ)- ένα τσακισμένο καράβι», σε δυναμικό καλλιτεχνικό λά από τα οποία σήποίηση Γιώργου Κοζία «παρών» στην κοινωνία. μερα έχουν ήδη με παρεμβολές στίχων Είναι βέβαιο πως η μόνη του William Blake, τον απάντηση σε όλα όσα βρει τη θέση τους οποίο πρωτοπαρουσιάβιώνουμε σήμερα δεν στο παγκόσμιο ρεσαμε στο Μέγαρο Μουμπορεί παρά να έρθει μέσικής Αθηνών το 2009 περτόριο, και η δισα από την παιδεία, τον με τη Νέλλη Σεμιτέκολο πολιτισμό και το σεβασμό σκογραφική τους στο πιάνο. Αγαπώ πολύ στον άνθρωπο. τη μουσική του Θάνου καταγραφή είναι Την προσεχή εβδομάΜικρούτσικου, μου έχει δα θα σας απολαύσουμε μια σημαντική παεμπιστευθεί πολλά έργα σε δύο διαφορετικές και ρακαταθήκη για τις πολύ ενδιαφέρουσες εμτου και κάθε συνεργασία μαζί του είναι γιορφανίσεις σας (βλ. ένθετο μελλοντικές γενιές. τή, μια πραγματική πηγή πλαίσιο). Τα επόμενα άενέργειας και χαράς! μεσα μελλοντικά σας Φέτος τον Αύγουστο με σχέδια; τον κύκλο του Κοζία αΣτο Μέγαρο Μουσικής νεβήκαμε μαζί στο Κάστρο της Πάτρας παρουσιάζουμε το έργο «Pierrot Lunaire» στο πλαίσιο του ∆ιεθνούς Φεστιβάλ. του Σένμπεργκ για φωνή και ενόργανο σύΜε αφορμή τη συναυλία στο Φεστιβάλ νολο με το Σύνολο του Εαρινού Φεστιβάλ της Πάτρας, αλλά και τις υπόλοιπες φετι- Παξών και αμέσως μετά ξεκινάμε τις πανές συνεργασίες σας στην Ελλάδα, και έ- ραστάσεις της Σταχτοπούτας στην Εθνική χοντας ταυτόχρονα αντίληψη για τα μου- Λυρική Σκηνή σε μουσική διεύθυνση του σικά πράγματα στη Γαλλία όπου Γιώργου Πέτρου και σε μία απολαυστική δραστηριοποιήστε εδώ και πολλά χρό- σκηνοθεσία της Ροδούλας Γαϊτάνου! Επινια, πιστεύετε πως στο όνομα της στρέφω στην Ελλάδα και πάλι πριν από τα οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα γίνο- Χριστούγεννα για μια συναυλία με έργα νται και «εκπτώσεις πολιτισμού»; Μητρόπουλου, Busoni και Debussy και για Σίγουρα οι συνθήκες μέσα στις οποίες την όπερα «Ο βιασμός της Λουκρητίας» καλείται να ζήσει και να δημιουργήσει σή- του Britten στο φουαγιέ της Λυρικής. Συνέχεια από τη σελίδα 28

“

Σαν μυθιστόρημα Συνέχεια από τη σελίδα 27

Κουν της εποχής, καθώς ο ίδιος ως προσωπικότητα και το πρωτοποριακό θέατρο του συνιστούν ένα από τα πιο γνωστά κεφάλαια του μεταπολεμικού ελληνικού θεάτρου. Εντυπωσιάζει, όμως, η Καιτούλα, που κατάφερε “να ξεπεράσει τον εαυτό της” στο πρώτο έργο του Θεάτρου Τέχνης, την «Αγριόπαπια» του Ίψεν, “στο θέατρο Αλίκης”, 18 Σεπ. 1942. “Ένα μαγευτικό πλασματάκι πάνω στη σκηνή, η Καίτη Λαμπροπούλου.” Αχάριστη η τέχνη του ηθοποιού. Η Καιτούλα του Κουν και του Ροντήρη πέθανε στις 31 Ιαν. 2011, χωρίς να αφήσει ίχνη. ∆ιασώθηκε μόνο η μετέπειτα χαρισματική κωμικός σε ρόλους δευτεραγωνίστριας του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Από το δεύτερο χώρο, πολλοί μεν αναφέρονται, αλλά μόλις που σκιαγραφούνται. Ανάμεσα σε αυτούς ο Σεβαστίκογλου, με τον οποίο έζησε μια ολόκληρη ζωή, όπως είχε προφητεύσει τη νύχτα του γάμου της η θεία ∆ιδώ. Η Ζέη διευκρινίζει πως ο άντρας της δεν ήτανε ο Αχιλλέας. Όταν γραφόταν το μυθιστόρημα, εκείνος βρισκόταν δίπλα της. Ίσως, και να την έβαλε “να το γράψει τρεις φορές”, όπως έκανε με το πρώτο της διήγημα, «Κοντά στις ράγες», που δημοσιεύτηκε στο τέταρτο τεύχος του κατοχικού περιοδικού «Νεανική Φωνή», Φεβ. 1944. Παρεμπιπτόντως, ο

“αδύνατος νεαρός με γυαλιά, μάλλον στην ηλικία της”, που είχε τότε παραλάβει το διήγημα στα γραφεία του περιοδικού ονομαζόταν Κωστής Νεχαλιώτης. Ήταν ο Κωστής Σκαλιόρας της επιτροπής έκδοσης, τότε μόλις 17 ετών. Έφυγε στις 5 Οκτωβρίου. Αλλά ποιος ήταν ο Γιώργος Σεβαστίκογλου; Ούτε διεξοδική ιστορία του ελληνικού θεάτρου υπάρχει ούτε του Εμφυλίου. Το μυθιστόρημα «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» και η πρόσφατη αυτοβιογραφία δίνουν αποσπασματικά στοιχεία. Σήμερα, είκοσι τρία χρόνια μετά το θάνατό του, την 1η Νοε. 1990, η αυτοβιογραφία θα χρειαζόταν μια συνέχεια, “η ζωή με τον Γιώργο”. Άλλωστε, το 2013 είναι επετειακό έτος για εκείνον, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του. Όπως και να έχει, μια πρώτη ιδέα για το ήθος του αγωνιστή Σεβαστίκογλου δίνει η στιχομυθία, που έγινε το βράδυ του γάμου τους στο σπίτι της ∆ιδώς. Εκείνος ανακοινώνει ότι δεν θα φύγει με το Ματαρόα για Παρίσι, παρόλο που ο γάμος είχε γίνει ακριβώς λόγω αυτής της αναχώρησης. “Πήρα εντολή από το Κόμμα να μείνω”, λέει. “Κι εσύ δέχτηκες;” τον ρωτούν έκπληκτοι. “∆εν υπήρχε θέμα να δεχτώ ή όχι. Αφού ήτανε εντολή.” Μ. Θεοδοσοπούλου

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ TED

Αδιάκοπα success stories, γενικεύσεις και ταυτίσεις Στην αρχή της ελληνικής κρίσης πολλοί είδαν το TED (ακρωνύμιο του Technology, Entertainment, Design) και όλες τις αντίστοιχες πλατφόρμες, ως μια δυναμική διαδικασία ανάδειξης του Νέου. Το Νέο λάμβανε στο πλαίσιο αυτών των μέσων χαρακτηριστικά μεταφυσικής. Ήταν αυτό που είχαν απεγνωσμένα ανάγκη οι μορφωμένοι των μεσαίων τάξεων οι οποίοι έχοντας, συλλογικά και ατομικά, επενδύσει σε οράματα με μικρό ορίζοντα ανταπόδοσης, αγωνιούσαν να απευθυνθούν σε ένα σχήμα που θα μπορούσε να εγγυηθεί μια εναλλακτική διέξοδο στην απρόσμενη ματαίωση των προσδοκιών τους. Το TED επινοήθηκε για να καλύψει αυτή τη συνεχώς διογκούμενη ανάγκη, αναγνωρίζοντας ένα niche market με μεγάλη προοπτική ανάπτυξης: θα στοιχειοθετούσε έναν οδηγό επιβίωσης για το σύγχρονο κόσμο.

πλατφόρμα δημιουργήθηκε το 1984 ως συνεδριακό think tank, ενώ ενίσχυσε την επιρροή της με τη διεύρυνση της χρήσης του youtube και των social media από το 2006 και μετά. Παρόλα αυτά, ήταν η αποσταθεροποίηση που διαμόρφωσε το ξέσπασμα της κρίσης του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου ο παράγοντας που εκτόξευσε το TED στη σημερινή του θέση. Από το 2008, το TED έχει αναδειχθεί σε θεμελιώδη αναφορά για τη δημιουργική προοπτική του κόσμου και συνεχίζει αδιάκοπα να παράγει success stories και μοντέλα προσωπικών ιστοριών που προσφέρονται για γενικεύσεις και ταυτίσεις. Στις θεαματικές αφηγήσεις που προβάλει, μπορεί ο καθένας να ανακαλύψει μια κατάσταση που προσομοιάζει στη δική του, κάποιον που να του μοιάζει, μια αποτυχία που με τρόπο ευρηματικό μεταστράφηκε σε επιτυχία και τώρα εύχεται να εμπνεύσει τον κόσμο. Κάθε ιστορία αποτελεί μία παραβολή την οποία ο καθένας μπορεί να εκλάβει ως μεταφορά της προσωπικής του διαδρομής· ένα θαύμα, το οποίο μπορεί να επικαλεστεί για να νιώσει ανακούφιση και προσμονή για τη στιγμή κατά την οποία ο ίδιος θα βρεθεί στο σταυροδρόμι μιας ευτυχούς εκπλήρωσης τύπου «TED». Η απόλυτη εικόνα της εταιρικής ρητορικής ∆εν χρειαζόμαστε άλλο TED. Οι ανθρώπινες ζωές και η δημιουργία δεν μπορούν να υποβιβάζονται σε τέτοιες εξαπλουστεύσεις. Η παρούσα κοινωνική συνθήκη είναι εξαιρετικά σύνθετη και ζοφερή ώστε να επιδέχεται τόσο ισοπεδωτικά σχήματα ερμηνείας. Το TED, άλλωστε, δεν διαδόθηκε ως εναλλακτική διαδικτυακή στήλη για την επιχειρηματικότητα. ∆εν έχει στόχο την πληροφόρηση για τις τάσεις στην αγορά και την προώθηση των προτύπων σύμφωνα με τα οποία μπορεί κάνεις να ελιχθεί στην τρέχουσα συγκυρία. Αυτό το κάνουν κυρίως άλλα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Το TEDx διακινείται με όρους viral ως πλατφόρμα η οποία όπως υποστηρίζει- διαδίδει ιδέες που αξίζουν. Το κοινό του, ωστόσο, δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τα μοντέλα παραγωγής γνώσης ή την επιχειρηματικότητα, παρόλο που η κρίση κανονικοποίησε τις ρητορικές για την οικονομία και καθιέρωσε την ενασχόληση με το επιχειρηματικό εύρημα και τις στρατηγικές αυτοαπασχολούμενης βιωσιμότητας ως στοιχείο της καθημερινότητας. Το TED και το TEDx ουσιαστικά συνιστούν την απόλυτη εικόνα της εταιρικής ρητορικής εφαρμοσμένης σε ένα διαδι-

κτυακό περιβάλλον, το οποίο προσφέρεται για διακίνηση στα social media αναπαράγοντας τη μη παραγωγική λογική του procrastination. Η επαναληπτικότητα, η ομογενοποίηση και η καθολική, παγκόσμια επέκταση του TEDx προκαλούν μια αίσθηση δυσθυμίας. Εξάλλου, τι μας διδάσκουν οι αφηγήσεις δυσκολιών και εμποδίων που βρίσκουν αίσιο τέλος στις παρούσες συνθήκες; ∆εν είναι προφανής η συμπαραδήλωση ότι εφόσον κάποιοι τα καταφέρνουν ακόμα και υπό τους πιο δύσκολους όρους, τότε δεν υπάρχει καμιά ανάγκη πρόνοιας, κράτους και δομών οι οποίες να παρέχουν σεβασμό στην ιδιότητα του πολίτη; ∆εν προωθείται, δηλαδή, το ιδεολόγημα της κρίσης ως δημιουργικής δυνατότητας και ευκαιρίας; Η πολιτική κουλτούρα που αναπαράγει το TEDx είναι κουλτούρα ζούγκλας. Είναι παράδοξο, λοιπόν, που πολλοί εκπλήσσονται με τις πρόσφατες χορηγικές συνεργασίες που σύναψε το TED με εταιρείες όπως η Monsanto και η άμεση στροφή που πραγματοποίησε στο περιεχόμενο που προβάλει με τον επικείμενο αποκλεισμό θεμάτων σχετικών με τη μεταλλαγμένη τροφή και τους κινδύνους που εμπεριέχει. Ένα υπνωτικό αναμάσημα Αν εξετάσουμε μάλιστα την περίπτωση υπό το πρίσμα της θεώρησης «το μέσο είναι το μήνυμα» του Marshall McLuhan, φθάνουμε στο συμπέρασμα πως πρόκειται απλά για μία σοσιαλμιντιακή επινόηση η οποία αναπαράγει την αισθητική των reality shows, της χρονοτριβής και της ενασχόλησης με τις ζωές των άλλων· αισθητική την οποία κατά τα άλλα το TED διατείνεται ότι αντιστρέφει, ενθαρρύνοντας τον θεατή για μια υπέρβαση που τείνει προς μια ολική κατάφαση ζωής. Είναι, όμως, αυτονόητο πως οι κοινωνικές αλλαγές και οι προσωπικές τομές δεν πραγματοποιούνται με όρους ηδονοβλεπτικής βολιδοσκόπησης. Η δημιουργική δυνατότητα επιβεβαιώνεται με τη δημιουργία και όχι με τους λόγους των δημιουργών. Το TED, λοιπόν, αποτελεί ένα υπνωτικό αναμάσημα που κάθε άλλο παρά απελευθερωτικό είναι. Αντιθέτως, αναπαράγει με κυρίαρχους όρους τις προσωπικές και συλλογικές ματαιώσεις, οι οποίες στις τρέχουσες συνθήκες βρίσκονται σε τροχιά κάθετης πτώσης στο άπειρο.

Ευαγγελία Λεδάκη, ανθρωπολόγος, επιμελήτρια εκθέσεων

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Από τον Φουκώ στον Μαρξ * Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση στα ελληνικά του κειμένου του Πιερ Μασερέ «Το παραγωγικό υποκείμενο» Εκατόν σαράντα έξι χρόνια από τη δημοσίευση του Κεφαλαίου, το κορυφαίο αυτό έργο του Μαρξ δεν έπαψε ποτέ να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των πιο σημαντικών στοχαστών της εποχής μας, που μας προτρέπουν να αναζητήσουμε σ’ αυτό κρίσιμα εργαλεία για την κατανόηση του σήμερα. Το 1965 ο Λ. Αλτουσέρ μας είχε προτείνει μια ανάγνωση του Κεφαλαίου που θα απελευθέρωνε την επαναστατική σκέψη του Μαρξ από τη μεταγενέστερη οικονομιστική κωδικοποίησή της από το σοβιετικό μαρξισμό. Μερικά χρόνια αργότερα (1976, 1981), ο Μ. Φουκώ, μας πρότεινε μια νέα ανάγνωση του Κεφαλαίου, εξίσου ασύμβατη με τις προσλήψεις του Μαρξ από τις κυρίαρχες μαρξιστικές θεωρητικές παραδόσεις.

υτό ακριβώς το εγχείρημα στο οποίο μας κάλεσε ο Μ. Φουκώ, χωρίς να το ολοκληρώσει ο ίδιος, αναλαμβάνει ένας εκ των συνεργατών του Αλτουσέρ του συλλογικού «Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο», ο Πιέρ Μασερέ, με ένα κείμενο σεμιναρίου φιλοσοφίας, που δόθηκε το 2012, με τον τίτλο «Το παραγωγικό υποκείμενο» και το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα στα ελληνικά, σε μετάφραση Τ. Μπέτζελου, από τις εκδόσεις Εκτός Γραμμής1. Σε αντίθεση με τους περισσότερους μελετητές που επιχείρησαν να ανιχνεύσουν τη σχέση Μαρξ και Φουκώ, ο Μασερέ δεν ακολουθεί το μονοπάτι που οδηγεί από τον Μαρξ στον Φουκώ, αλλά το αντίστροφο και μάλλον πιο δύσβατο: αυτό που οδηγεί από τον Φουκώ στον Μαρξ. Εστιάζει, δηλαδή, σε κάποια χωρία του Κεφαλαίου που έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον του ίδιου του Φουκώ, και επιχειρεί να αναδείξει την καινοτομία και το βάθος του μαρξικού κειμένου, υπό το φως ορισμένων θεμελιωδών εννοιών του Φουκώ, όπως οι σχέσεις εξουσίας, η δύναμη, η αυθεντία, η βιοεξουσία, η βιοπολιτική. Η διπλή ανισότητα Ο Φουκώ μας καλεί, λοιπόν, να εστιάσουμε στα κεφάλαια εκείνα του (πρώτου τόμου) του Κεφαλαίου όπου αναλύεται ο μηχανισμός παραγωγής αυτού που ο Μαρξ αποκαλεί σχετική υπεραξία. Πρόκειται για τα κεφάλαια του 4ου και 5ου μέρους του Α’ Τόμου. Ο Μασερέ προτάσσει μια σχολαστική παρουσίαση της θεμελιώδους θεωρητικής ανακάλυψης του Μαρξ, σύμφωνα με την οποία ο προλετάριος παραχωρεί (ενοικιάζει, κατά τον Μασερέ) στον καπιταλιστή την εργασιακή δύναμη της οποίας είναι φορέας, έναντι ενός χρηματικού ποσού που αντιπροσωπεύει την αξία των αγαθών που είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγή αυτής της δύναμης, ενώ ο καπιταλιστής οικειοποιείται το σύνολο των αγαθών που παράγει ο προλετάριος στη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας, αγαθά των οποίων η αξία υπερβαίνει αυτή των αγαθών της αναπαραγωγής του. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Μασερέ, η διατύπωση αυτή αποκρύπτει την ουσία της σχέσης που αποτελεί τον πυρήνα της κεφαλαιακής σχέσης: Ο καπιταλιστής μέσω του συμβολαίου εργασίας αποκτά το δικαίωμα να διαπλάσει και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει την εργασιακή δύναμη του προλετάριου κατά τον τρόπο που εκείνος προκρίνει, προκειμένου να αυξήσει και στη συνέχεια να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό την παραγωγική της δύναμη. Η ανισότητα της σχέσης της μισθωτής εργασίας είναι κατ’ αυτό τον τρόπο διπλή: Όχι μόνο γιατί η παραχώρηση της χρήσης της εργασιακής δύναμης στον καπιταλιστή αποφέρει σ’ αυτόν γενικώς αγαθά αξίας μεγαλύτερης αυτών του μισθού, αλλά και γιατί αυτός έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να οργανώνει την κατανάλωσή της κατά τρόπο που να πολλαπλασιάζει στο διηνεκές την παραγωγική της δύναμη. Με τα λόγια του Μασερέ: «Επειδή ο καπιταλισμός χρησιμοποιεί την εργασιακή δύναμη ως παραγωγική δύναμη, και όχι ως παράγουσα δύναμη, δικαιούται να την αντιμετωπίζει με τη μέγιστη δυνατή ελαστικότητα, γιατί μόνο κέρδος μπορεί να προσμένει τότε: απορρίπτει σθεναρά

δυνάμεων που αναγνωρίζονται σε αυτό, στηριζόμενη σε στρατηγικές σχηματισμού οι οποίες δεν υπακούουν, στο επίπεδο της λειτουργίας τους, σε καμιά προσδιορισμένη σκοπιμότητα που θα μπορούσε να εννοηθεί με όρους συνείδησης». Πειθαρχική κοινωνία

“

Κατά τον Μασερέ, ο λόγος για τον οποίο προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του Φουκώ τα κεφάλαια στα οποία ο Μαρξ εξετάζει θεωρητικά και ιστορικά τους μηχανισμούς παραγωγής της σχετικής υπεραξίας, έγκειται στο γεγονός ότι εκεί ακριβώς αναδεικνύεται η νέα μορφή εξουσίας, ενσωματωμένη στην εκδίπλωση της ίδιας της εργασιακής διαδικασίας.

τους κανόνες που η νομοθεσία αξιώνει να του επιβάλλει, με το πρόσχημα ότι τέτοιοι κανόνες καθιστούν άκαμπτη μια πραγματικότητα που ο ίδιος θεωρεί ζώσα, και ως εκ τούτου εύπλαστη, κατά το πρότυπο ενός άγριου ζώου που προσπαθεί να εξημερώσει ώστε να μπορεί να εκτελεί εκπληκτικά κόλπα για τα οποία φάνταζε τελείως ανίκανο εκ πρώτης όψεως, όπως να περνά μέσα από φλεγόμενα στεφάνια, να γυρίζει ολοένα και πιο γρήγορα σε έναν κινούμενο κύλινδρο, κ.λπ.» Οι Κανόνες Η οργάνωση και η συνεχής αναδιοργάνωση της παραγωγής κατά τέτοιο τρόπο ώστε η μεν εργασιακή δύναμη του προλετάριου να διαπλάθεται σε μαζική παραγωγική δύναμη, και ο ίδιος σε παραγωγικό υποκείμενο, δεν γίνεται με κάποιες ουρανοκατέβατες εντολές: Οι Κανόνες που στηρίζουν αυτή την οργάνωση και αναδιοργάνωση τόσο της παραγωγής όσο και της κοινωνίας που αυτή εδραιώνει, δεν μπορούν να έχουν το χαρακτήρα ενός τυπικού εξαναγκασμού: επιβάλλονται στους φορείς της εργασιακής δύναμης διαπερνώντας και κατακτώντας το ίδιο τους το είναι. Από αυτή την άποψη, μπορούμε να μιλάμε για πραγματική αναδημιουργία, που αντιστοιχεί στη μετάβαση σε μια δεύτερη φύση. Ωστόσο, η δεύτερη αυτή φύση δεν βιώνεται από τα υποκείμενα ως κάτι το παράδοξο, κάτι το κοινωνικά κατασκευασμένο, γιατί λειτουργεί αυθόρμητα, χωρίς να εμφανίζεται στη συνείδηση: Τα υποκείμενα έχουν εξ αρχής παραιτηθεί «από κάθε ερώτημα περί των λόγων ύπαρξής της, περί των στόχων στους οποίους ανταποκρίνεται και των καθορισμένων ορίων εντός των οποίων λαμβάνουν θέση αυτοί οι στόχοι». Τη συνθήκη αυτή αποτυπώνει η έννοια της πειθαρχίας, κατά τον Φουκώ, η οποία –όπως εξηγεί ο Μασερέ– «εγκαθιδρύεται με ψηλαφητό τρόπο αποκλειστικά στο επίπεδο του σώματος και των

Ωστόσο, κατά τον Μασερέ, ο λόγος για τον οποίο προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του Φουκώ τα κεφάλαια στα οποία ο Μαρξ εξετάζει θεωρητικά και ιστορικά τους μηχανισμούς παραγωγής της σχετικής υπεραξίας, έγκειται στο γεγονός ότι εκεί ακριβώς αναδεικνύεται η νέα μορφή εξουσίας, ενσωματωμένη στην εκδίπλωση της ίδιας της εργασιακής διαδικασίας. Η εξουσία αυτή επιβάλλεται στο μεμονωμένο εργάτη με τη μορφή της αυτονόητης αναγκαιότητας συντονισμού, ελέγχου και διεύθυνσης του έργου που παράγεται από ένα μεγάλο πλέον αριθμό εργατών συγκεντρωμένων στον ίδιο χώρο, και ως αποτέλεσμα ενός υψηλού καταμερισμού εργασίας μεταξύ τους. Ορμώμενος (και) από την ιεραρχική οργάνωση της παραγωγής που συνδέεται με τη βιομηχανική επανάσταση, ο Φουκώ κάνει λόγο για μια «κοινωνία Κανόνων» και άλλοτε για μια «πειθαρχική κοινωνία». Στηρίζεται σε δύο συγκρίσεις που αναφέρει ο Μαρξ (ο καπιταλιστής ως στρατηγός που δίνει διαταγές στο πεδίο της μάχης, και ως μαέστρος μιας ορχήστρας) προκειμένου να διατυπώσει κάποιες από τις πιο εμβληματικές θεωρητικές του επεξεργασίες σχετικά με τους βρόχους της εξουσίας: Η οργάνωση της καπιταλιστικής παραγωγής περιλαμβάνει ένα σύνθετο δίκτυο, οι ενδιάμεσοι και πολυπληθείς βρόχοι του οποίου κατέχουν θέσεις ταυτόχρονα κυρίαρχες και κυριαρχούμενες, όπου η υπακοή στον προϊστάμενο και η υπακοή των υφιστάμενων είναι απολύτως αλληλένδετες. Όπως επισημαίνει ο Μασερέ, ο Φουκώ επιμένει ιδιαίτερα στις λειτουργίες της επιτήρησης που παραχωρούνται στο στελεχιακό δυναμικό της παραγωγής, το οποίο, για μια ακόμα φορά, δεν επιφορτίζεται μόνο με την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις μη εφαρμογής των οδηγιών, αλλά κυρίως με την οργάνωση της όλης διαδικασίας ώστε να καθιστά τα ενδεχόμενα αυτά κατά το δυνατόν ανέφικτα. Εκεί όπου παράγεται η αξία Το συμπέρασμα στο οποίο οδηγείται ο Φουκώ από αυτή την προσέγγιση των σχέσεων εξουσίας που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της καπιταλιστικής παραγωγικής διαδικασίας είναι ότι η έννοια της εξουσίας εν γένει, άρα και στο επίπεδο των συνολικών κοινωνικών συσχετισμών, θα πρέπει να αποσυνδεθεί από το όποιο νομικό ή πολιτικό περιεχόμενό της. Η εξουσία δεν ανήκει σε κάποιο «εποικοδόμημα» μιας προϋπάρχουσας κατά κάποιο τρόπο υποδομής στην οποία επικάθεται εκ των υστέρων, αλλά αναβλύζει από τα βάθη του συστήματος όπου παράγεται η αξία. Ας κλείσουμε αυτή την παρουσίαση με μια παρατήρηση που πιστεύω ότι τη συμμερίζεται και ο Μασερέ: Είτε δέχεται κανείς την υπόθεση της δυνατότητας ενοποίησης των θεωρητικών συστημάτων που επεξεργάστηκαν οι Μαρξ και Φουκώ, είτε κλίνει προς την υπόθεση της μεταξύ τους ασυμβατότητας, πέρα από τις όποιες σημειακές συγκλίσεις, αυτό που δεν αμφισβητείται είναι το γεγονός ότι φωτίζοντας την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής μας (και όχι μόνον), από διαφορετικές οπτικές γωνίες τροφοδοτούν ένα γόνιμο διάλογο, τα οφέλη του οποίου έχουν αναγνωριστεί αμοιβαία. Χρήστος Βαλλιάνος Σημείωση 1. Παρεμπιπτόντως, νομίζω ότι θα ήταν χρήσιμη η αναφορά, στο κείμενο της ελληνικής έκδοσης, της ηλεκτρονικής διεύθυνσης στην οποία ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης θα μπορούσε να βρει το πρωτότυπο κείμενο, αναρτημένο από τον ίδιο τον συγγραφέα του, μιας και δεν υπάρχει (ακόμα) έντυπη έκδοση.

“

Θέλησα να αποδείξω ότι το εργατικό κίνημα, ακόμα και στις πιο μαύρες στιγμές της ιστορίας του, έχει τη δυνατότητα μέσα σε συνθήκες απότομων και απρόβλεπτων μεταστροφών, να ανακάμπτει και να επανεμφανίζεται με νέους και κατά κανόνα πιο προωθημένους στόχους.

αίθουσα της ΕΣΗΕΑ ήταν το βράδυ της ∆ευτέρας ασφυκτικά γεμάτη. Οι «καλεσμένοι», άνθρωποι όλων των ηλικιών και αποχρώσεων της αριστεράς, φίλοι και σύντροφοι του Τάκη, αναγνώστες του βιβλίου, ήταν εκεί. Όλοι και όλες χαμογελαστοί, ευδιάθετοι, περίμεναν με αγωνία να ξεκινήσει η παρουσίαση του πρώτου βιβλίου του Τάκη Μαστρογιαννόπουλου. Την παρουσίαση του βιβλίου «Η άνοδος και η πτώση των εργατικών διεθνών» από τις εκδόσεις Τόπος είχε αναλάβει η δημοσιογράφος Μικέλλα Χαρτουλάρη. Τοποθετήσεις έκαναν ο διευθυντής του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, Χάρης Γολέμης, η νομικός Τασία Χριστοδουλοπούλου και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας. Όλοι τους συνοδοιπόροι του Τάκη στην πορεία του στην αριστερά αλλά και προσωπικοί του φίλοι. Η συγκλονιστική φωτογραφία των κομμουνάριων Ξεκινώντας την εκδήλωση, η Μικέλλα Χαρτουλάρη έκανε αναφορά σε μια συγκλονιστική φωτογραφία που υπάρχει στην σελίδα 605 του βιβλίου. Πρόκειται για τη φωτογραφία που απεικονίζει επτά εκτελεσμένους κομμουνάριους, τον Μάιο του 1871: «Είναι ξαπλωμένοι στα φέρετρά τους, ολόγυμνοι, θύματα μιας υπερσυντηρητικής εξουσίας που έφτασε να συμμαχήσει με τον εθνικό εχθρό, τους Πρώσους, για να τους νικήσει, μιας εξουσίας που γυμνώνοντάς τους πίστεψε πως θα τους έγδυνε από την επαναστατική τους συνείδηση. Έκανε λάθος όμως. Τριάντα χιλιάδες άντρες και γυναίκες εκτελέστηκαν από τις αντεπαναστατικές δυνάμεις του Θιέρσου κι άλλοι 45.000 συνελήφθησαν. Από αυτούς, οι 15.000 οδηγήθηκαν είτε στο απόσπασμα είτε στα κάτεργα της Νέας Καληδονίας. Όμως το προλεταριάτο είχε προλάβει να κρατήσει την εξουσία για 71 ημέρες και να κάνει ριζικές αλλαγές που αποτελούν ακόμα και σήμερα ζητούμενο. Πολλοί από τους ηγέτες του μπόρεσαν να καταλάβουν πως η πολιτική που ακολούθησαν είχε υπάρξει πολύ διστακτική. Τι έγινε μετά; Στη Γαλλία εδραιώθηκε η Τρίτη ∆ημοκρατία που

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 20 Οκτωβρίου 2013

Με τον διεθνισμό στο επίκεντρο των κοινωνικών αγώνων

* Παρουσιάστηκε το βιβλίο του Τάκη Μαστρογιαννόπουλου «Η άνοδος και η πτώση των εργατικών διεθνών»

ανέδειξε την ιδιότητα του πολίτη τσαλακώνοντας τις ιδέες των επαναστατών. Έπειτα, η 1η ∆ιεθνής –η ∆ιεθνής Ένωση των Εργατών– διασπάστηκε και αυτοδιαλύθηκε. Αλλά πολύ γρήγορα, σε μια 15ετία από την ήττα, οι μαρξιστικές ιδέες είχαν διαδοθεί ευρύτατα και το εργατικό κίνημα είχε ενισχυθεί, αποκτώντας μια χωρίς προηγούμενο μαζικότητα, με ισχυρά σοσιαλιστικά κόμματα και μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις, να φυτρώνουν παντού…». Τέλος, η Μικέλλα Χαρτουλάρη έκανε αναφορά σε τρεις βασικές παρατηρήσεις που διατρέχουν το βιβλίο και αφορούν το σήμερα. Αρχικά, την ανάγκη για συμπόρευση του ακτιβισμού και της παραγωγής ιδεών. ∆εύτερον, την έκφραση σε όλη την πορεία της 1ης ∆ιεθνούς και των δύο πτερύγων: Της «δεξιάς» και της «αριστερής». Το ζητούμενο, σύμφωνα με τον Τ. Μαστρογιαννόπουλο είναι να βρεθεί ο τρόπος που οι δύο θα συνυπάρξουν. Η τρίτη παρατήρηση αφορά τη «συγκατοίκηση» πολιτικών τάσεων μέσα στην Πρώτη ∆ιεθνή. Μαρξιστές, Αναρχικοί, Μπλανκιστές, Προυντονικοί, Βρετανοί συνδικαλιστές. Σήμερα, αναδεικνύεται ξανά η επικαιρότητα των πολυτασικών κομμάτων στην Αριστερά, την οποία ο συγγραφέας του βιβλίου υποστηρίζει με πάθος και επιμονή όλα αυτά τα χρόνια. Όλοι οι ομιλητές έκαναν λόγο για τον τρόπο με τον οποίο ο Τ. Μαστρογιαννόπουλος καταφέρνει, στις 645 σελίδες του βιβλίου του, να μεταφέρει τα γεγονότα αλλά και το πρόσωπα του εργατικού κινήματος από την Ένωση των ∆ικαίων μέχρι την πτώση της Πρώτης ∆ιεθνούς, με εύγλωττο και ευανάγνωστο τρόπο που σε κάνει να διαβάζεις το ογκωδέστατο βιβλίο με ευκολία και ευχαρίστηση. Ο διεθνισμός στο επίκεντρο Ιδιαίτερα συγκινημένος δήλωσε ο Χάρης Γολέμης για το έργο του φίλου και συντρόφου του Τάκη Μαστρογιαννόπουλου, δηλώνοντας παράλληλα την ανυπομονησία του να διαβάσει και τους δύο άλλους τόμους που αναμένεται να δημοσιευθούν στο άμεσο μέλλον. Έκανε ιδιαίτερη μνεία στο γεγονός ότι το βιβλίο άρχισε να γράφεται «στις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν ο παγκόσμιος νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός βρισκόταν στο απόγειο της δόξας του και η πλειοψηφία της αριστεράς αλλά και της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη, που μέχρι τότε ισχυριζόταν, ειλικρινώς ή όχι, ότι προσέβλεπε στον κοινωνικό μετασχηματισμό, προσαρμοζόταν στην πραγματικότητα, μεταλλασσόταν ή περιθωριοποιούταν ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά αποκηρύσσοντας τα ριζοσπαστικά της οράματα ή, μετά από ένα σύντομο διάστημα εξύμνησης της περεστρόικα και της γκλάσνοστ, επέστρεφε στο σταλινικό της παρελθόν». Επιπλέον, ο Χάρης Γολέμης αναφέρθηκε στην άποψη που εκφράζεται στο βιβλίο ότι «μια οικονομική κρίση

“

“Ο Τάκης Μαστρογιαννόπουλος καταφέρνει, στις 645 σελίδες του βιβλίου του, να μεταφέρει τα γεγονότα αλλά και το πρόσωπα του εργατικού κινήματος από την Ένωση των ∆ικαίων μέχρι την πτώση της Πρώτης ∆ιεθνούς, με εύγλωττο και ευανάγνωστο τρόπο που σε κάνει να διαβάζεις το ογκωδέστατο βιβλίο με ευκολία και ευχαρίστηση.

διαιρεί και εξασθενεί το επαναστατικό πνεύμα του προλεταριάτου, ενώ αντίθετα μια οικονομική άνοδος που έρχεται μετά την επικράτηση της αντίδρασης είναι ικανή να αναγεννήσει το εργατικό κίνημα και να δραστηριοποιήσει πάλι την εργατική τάξη στο πολιτικό επίπεδο». Ως παράδειγμα, ο συγγραφέας αναφέρει το γεγονός ότι η καπιταλιστική οικονομική μεγέθυνση της περιόδου 1850-1860 οδήγησε σε όξυνση των κοινωνικών αγώνων στις ευρωπαϊκές χώρες και συνέβαλε στη δημιουργία της 1ης ∆ιεθνούς. Τέλος, κάνοντας αναφορά στην προτροπή του βιβλίου να ξαναβάλουμε στη συζήτησή μας το διεθνισμό ως συστατικό στοιχείο της ριζοσπαστικής αριστεράς, ο Χάρης Γολέμης τόνισε: «Η κρίση του χρηματιστικοποιημένου καπιταλισμού, σε συνδυασμό με τη νεοφιλελεύθερη αρχιτεκτονική της ΕΕ, έχει οδηγήσει στην έξαρση του εθνικισμού στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Αυτή η επικίνδυνη απειλή χτυπάει την πόρτα και της ελληνικής αριστεράς, ορισμένα τμήματα της οποίας, ακόμα και αν πιστεύουν

ειλικρινά ότι υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ του δικού τους πατριωτισμού και του ναζιστικού ή λαϊκίστικου ακροδεξιού και δεξιού εθνικισμού / σωβινισμού, δεν φαίνεται να κατανοούν πλήρως ότι στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη είναι μια προσπάθεια εξόδου από την κρίση η οποία στρέφεται σε βάρος των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων όλων των χωρών, έστω και αν τα σοβαρότερα πλήγματα τα υφίστανται οι κυριαρχούμενες τάξεις των κρατών του ευρωπαϊκού Νότου, και ιδιαίτερα της Ελλάδας, οι κυρίαρχες τάξεις των οποίων ουδέν πρόβλημα έχουν με τις συγκεκριμένες πολιτικές. Το αποτέλεσμα είναι ότι ορισμένοι αριστεροί πατριώτες δεν στρέφουν όσο θα έπρεπε το ενδιαφέρον τους στον πανευρωπαϊκό συντονισμό των κοινωνικών και αριστερών πολιτικών δυνάμεων, αλλά επιμένουν σε έναν αταξικό και εν τέλει αδιέξοδο εθνοκεντρισμό, που δυστυχώς αποτελεί προνομιακό πεδίο της ακροδεξιάς». Η αξία των ιδεών

“

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επεσήμανε ότι εντυπωσιάστηκε από το γεγονός πως ο Τάκης Μαστρογιαννόπουλος είχε την ανάγκη μελέτης της ιστορίας των αγώνων σε μια περίοδο βαριάς πολιτικής, ιδεολογικής και ηθικής ήττας της αριστεράς.

Ακολούθως πήρε τον λόγο η Τασία Χριστοδουλοπούλου, η οποία εξήρε τον τρόπο με τον οποίο «καταγράφει με ιστορική ακρίβεια τη συνεισφορά ανθρώπων που δεν ξέρουμε, προλετάριων πρωτοπόρων στην υπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης, αλλά και των διανοούμενων της εποχής, που τους τοποθετεί στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες των χωρών που έδρασαν. Την πορεία της σκέψης τους, την ανάπτυξη των ιδεών τους, μέσα από την επιστημονική παρατήρηση και την εμπειρία. Την απόσταση τους από την επαναστατική δράση στα πρώτα χρόνια μέχρι την κομμούνα. Την ενασχόληση τους στην αρχή με τη φιλοσοφία και, όσο αναπτυσσόταν ο καπιταλισμός, με την οικονομία. Την αρχική τους διάθεση να στεγαστούν όλα τα ρεύματα του εργατικού κινήματος σε ένα κοινό σπίτι που είναι η ∆ιεθνής, τους ανταγωνισμούς που θέριεψαν μετά τη συντριβή της κομμούνας. Εκεί που τα επίδικα χάνουν το νόημα τους, γιατί η ιστορία έχει ηττημένους. Το διεθνισμό που αποτέλεσε το συστατικό στοιχείο της πρώτης συγκρότησης, είτε ως Ένωσης των ∆ικαίων, είτε ως ένωσης Κομμουνιστών, είτε πολύ περισσότερο ως 1ης ∆ιεθνούς. Η θέση τους για τον πόλεμο, ως εμφύλιου των λαών, αποτέλεσε την ξεχωριστή συνεισφορά τους στο εργατικό κίνημα. Τα ιδεολογικά ζητήματα με βάση τα οποία αυτοπροσδιορίστηκαν ως κομμουνιστές το 1848, που εκδόθηκε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, δοκιμάστηκαν σκληρά στις δύο επόμενες ∆ιεθνείς και παραμένουν ακόμα ανοιχτά στο χώρο της αριστεράς». Συνεχίζοντας, η Τασία Χριστοδουλοπούλου τόνισε ότι ο χώρος των ιδεών είναι σήμερα υποτιμημένος σε σχέση με την οικονομία και επισήμανε ότι το ταξίδι που προσφέρει ο Τ. Μαστρογιαννόπουλος στο βιβλίο του είναι διδακτικό, συγκινητικό και πολιτικά χρήσιμο. Η αισιοδοξία ως γνώση Τελευταίος μίλησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας ο οποίος επέλεξε να μιλήσει περισσότερο για τον συγγραφέα του βιβλίου. Αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη εκτίμηση που τρέφει στο πρόσωπο του συγγραφέα, στην ευγένεια και στην αισιοδοξία της σκέψης του ακόμα και σε δύσκολες για την αριστερά περιόδους.

Όπως χαρακτηριστικά είπε: «Πριν μάθω την ενασχόλησή του με το βιβλίο είχα την αίσθηση ότι η αισιοδοξία αυτή ήταν ένας βερμπαλισμός. Σήμερα διαπιστώνω ότι ήταν γνώση. Βαθιά ιστορική γνώση». Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επεσήμανε ότι εντυπωσιάστηκε από το γεγονός πως ο Τάκης Μαστρογιαννόπουλος είχε την ανάγκη μελέτης της ιστορίας των αγώνων σε μια περίοδο βαριάς πολιτικής, ιδεολογικής και ηθικής ήττας της αριστεράς. Ο Αλ. Τσίπρας, αναφέρθηκε σε ορισμένες σκέψεις που του γεννήθηκαν με αφορμή το βιβλίο: «Το να κατανοήσεις το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο είναι απαραίτητο προκειμένου να εμβαθύνεις στις μαρξιστικές ιδέες στις οποίες όλοι έχουμε αναφορά. ∆εν είναι δόγματα γενικής χρήσης για κάθε συγκυρία. Γράφτηκαν σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Αυτό που μας μαθαίνουν είναι τον τρόπο ανάλυσης των πραγμάτων, τον τρόπο να καταλαβαίνουμε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ο μαρξισμός δεν είναι τσιτάτο, είναι εργαλείο κατανόησης του κόσμου». Επιπλέον, έκανε αναφορά στην τάση που υπάρχει να ξεχνάμε ότι η ιστορία των κοινωνικών αγώνων είναι ιστορία κάθε άλλο παρά γραμμική. «Γεμάτη βήματα μπρος και πίσω. Νίκες, ενθουσιασμούς αλλά και υποχωρήσεις. Το προλεταριάτο ωρίμασε μέσα από μια μακρά διαδικασία. Εσωτερικές αντιπαραθέσεις». Τέλος, ο Αλ. Τσίπρας αναφέρθηκε στη σταθερή αξία της αριστεράς, το διεθνισμό. «Όσο κι αν έχουν αλλάξει οι συνθήκες, ο αγώνας και σήμερα παραμένει διεθνής υπόθεση. Ο ορίζοντας της ανατροπής είναι πάντα πέραν από τα στενά όρια μιας χώρας. Βρίσκεται στην ενότητα και την αλληλεγγύη όλων των καταπιεσμένων που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Και αυτό είναι σήμερα το νόημα του δικού μας αγώνα. Για μια άλλη Ελλάδα σε μια άλλη Ευρώπη». Η εκδήλωση έκλεισε με τις ευχαριστίες του, εμφανώς συγκινημένου, Τάκη Μαστρογιαννόπουλου και την υπόσχεση ότι σύντομα θα έχουμε κοντά μας το δεύτερο και τρίτο τόμο του έργου του. Αδάμος Ζαχαριάδης

ΗΣ ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝ

Επιστροφή στο σύγχρονο ελληνικό θεατρικό έργο

πρώτη παράσταση για ενήλικες που είδα, ως νεαρή έφηβη, ήταν στο Θέατρο Τέχνης, «Ο ήχος του όπλου» της Λούλας Αναγνωστάκη, σε σκηνοθεσία του Κάρολου Κουν, το 1987. Αν ανατρέξει κάποιος στις παραστάσεις σύγχρονου ρεπερτορίου του Θεάτρου Τέχνης (theatro-technis.blogspot.gr) θα διαπιστώσει ότι ο μεγάλος δάσκαλος της τέχνης του θεάτρου, Κάρολος Κουν, είχε συνειδητά και επίμονα επιλέξει το σύγχρονο ελληνικό θέατρο ως πηγή από την οποία αντλούσε και την οποία τροφοδοτούσε. ∆εν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι μέσα στο Θέατρο Τέχνης γεννήθηκαν ένα πλήθος νέοι έλληνες συγγραφείς. Από το 1942 μέχρι σήμερα στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης πρωτοπαρουσιάστηκαν έργα των: Γ. Σεβαστίκογλου, Α. Σολωμού, ∆ημ. Κεχαΐδη, Ιακ. Καμπανέλλη, Λ. Αναγνωστάκη, Γ. Σκούρτη, Μ. Ευθυμιάδη, Γ. Αρμένη, Ε. Χαβιαρά, ∆. Λιτινάκη, Μ. Λαϊνά, Γ. Χρυσούλη, Θ. Βαλτινού, Π. Μεντή κ.ά. Το Θέατρο Τέχνης ήταν, όταν η γενιά μου, η γενιά των σημερινών σαραντάρηδων, ξεκινούσε να γνωρίζει το θέατρο, σημείο αναφοράς και για το θέατρο, αλλά και το σύγχρονο ελληνικό θεατρικό έργο. Από τότε πέρασαν χρόνια, φέτος το Θέατρο Τέχνης

μπαίνει στην όγδοη δεκαετία του και επιχειρεί να επανασυνδεθεί με αυτόν τον αμφίδρομο ομφάλιο λώρο: «Να συνδέσουμε ξανά το Θέατρο Τέχνης με έναν από τους βασικούς του στόχους, τη δημιουργία νεοελληνικού θεάτρου» όπως το διατυπώνει στην «Εποχή» ο διευθύνων σύμβουλος του Θεάτρου Τέχνης Κωστής Καπελώνης. «Ζητήσαμε από συγγραφείς, που έχουν εμφανιστεί στο χώρο του θεάτρου γύρω στο 2000, να γράψουν για το Θέατρο Τέχνης ένα έργο μιας ώρας, για να μπορούν να παίζονται δύο έργα μαζί την ίδια βραδιά, ώστε να μπορούμε στη διάρκεια μιας θεατρικής περιόδου να φιλοξενήσουμε οκτώ έργα, διότι σκεφτήκαμε ότι ένα ή δύο δεν θα είναι αντιπροσωπευτικά της σύγχρονης ελληνικής θεατρικής γραφής» εξηγεί ο Κ. Καπελώνης. «Το αποτέλεσμα έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον». Οι οκτώ, λοιπόν, συγγραφείς από τους οποίους το Θέατρο Τέχνης ζήτησε έργα και εκείνοι ανταποκρίθηκαν είναι, με σειρά παρουσίασης των έργων τους: οι Αντώνης και Κωνσταντίνος Κούφαλης, με το έργο «Όλη η πόλη το κουβεντιάζει», ο Αλέξης Σταμάτης, με το έργο «Μεσάνυχτα σ' έναν τέλειο κόσμο», ο Ανδρέας Φλουράκης, με το έργο «Ασκήσεις για γερά γόνατα», ο Βαγγέλης Χα-

τζηγιαννίδης, με το έργο «Τον άυλο εσένα», η Μαριάννα Κάλμπαρη, με το έργο «Αλμανάκ», ο Μισέλ Φάις, με το έργο «La petite mort», ο Σάκης Σερέφας, με το έργο « Έναν φιδέ κι ακίνητος!» και ο Γιάννης ∆ούμος, με το έργο «Να ζεις». Ήδη, κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, ανεβαίνει διαδοχικά, στις 9 και στις 10.30μ.μ., το πρώτο δίδυμο έργων. Ενώ τη σκυτάλη παίρνει το επόμενο δίδυμο στις 9 ∆εκέμβρη. Το εισιτήριο και για τις δύο παραστάσεις είναι 15 ευρώ, για τη μία 10 ευρώ, ενώ και για τις 8 παραστάσεις είναι 48 ευρώ. Η «Εποχή» συνομίλησε με δύο από τους θεατρικούς συγγραφείς των οποίων έργα θα παρακολουθήσουμε φέτος στο Υπόγειο, τον Ανδρέα Φλουράκη και τον Γιάννη ∆ούμο θέτοντας τους ερωτήματα για το πώς αισθάνονται για αυτήν την πρόσκληση και συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης [1], πώς το Θέατρο οδηγήθηκε σε αυτούς [2], πώς αισθάνθηκαν την «παραγγελιά» και την εμπιστοσύνη απο την πλευρά του Τέχνης [3], αλλά και πώς οδηγήθηκαν στη θεατρική γραφή και αν αυτή η ενασχόληση μπορεί να τους «ζήσει» [4]. Ζωή Γεωργούλα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΜΟΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΛΟΥΡΑΚΗΣ

«Η συνάντηση με το θέατρο είναι μαγευτική»

«Το Θέατρο Τέχνης ασφαλώς πήρε ένα ρίσκο»

1. Το Υπόγειο είναι μια σκηνή που ο καθένας θέλει να ανέβει έργο του, ειδικά αν είναι νέος συγγραφέας. Με κάνει πολύ χαρούμενο αυτή η συνεργασία, που είναι συνάμα αναπάντεχη και πολύ ευχάριστη. 2. Με το Θέατρο Τέχνης γνωρίστηκα πριν δύο χρόνια, όταν είχε ξεκινήσει ένα Τμήμα Θεατρικής Σκηνοθεσίας. Το σχέδιο αυτό τελικά δεν ευωδόθηκε, αλλά είχα ήδη ξεκινήσει να δουλεύω με κάποιους μαθητές του τρίτου έτους της ∆ραματικής Σχολής του Τέχνης κάνοντας ένα εργαστήριο με ένα έργο το οποίο έγραφα παράλληλα με τις πρόβες που κάναμε. Αυτή τη δουλειά παρουσιάσαμε ως work in progress στο τέλος της χρονιάς. 3. Η ανάθεση είναι ο πιο παλιός τρόπος γραφής έργων. Έχει ρίσκο, το ρίσκο της δέσμευσης να ανέβει το έργο ό,τι κι αν είναι. Είναι πολύ προοδευτική ιδέα, δείχνει μεγάλη εμπιστοσύνη στους συγγραφείς, για τους οποίους λειτουργεί ταυτόχρονα ως ελευθερία και ως ευθύνη. 4. Ασχολήθηκα ερασιτεχνικά με το θέατρο όταν ήμουν φοιτητής, τότε άρχισα και να πρωτογράφω. Πάντως όταν έγραφα εκθέσεις στο δημοτικό μου έκαναν παρατήρηση γιατί ήταν μόνο διάλογοι. Στην ηλικία των 23 χρόνων περίπου είχα συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό που έκανε το Θέατρο του Νότου για νέους θεατρικούς συγγραφείς, όπου το έργο μου είχε διακριθεί, και στη συνέχεια συμμετείχα στο Εργαστήρι Νέων Θεατρικών Συγγραφέων που έκανε το ίδιο θέατρο. Η συνάντηση με το θέατρο είναι μαγευτική, όπως μαγευτικό είναι να ανεβαίνει στη σκηνή μια ιστορία, ένας κόσμος που έχεις φανταστεί. Ελάχιστα έχω ασχοληθεί με την πεζογραφία, ενώ έχω γράψει και ένα λιμπρέτο για μια μίνι όπερα. Η πρωινή μου δουλειά είναι γιατρός και έχω τη νηφαλιότητα να την διατηρώ.

“

Η «Εποχή» συνομίλησε με δύο από τους θεατρικούς συγγραφείς των οποίων έργα θα παρακολουθήσουμε φέτος στο Υπόγειο, τον Ανδρέα Φλουράκη και τον Γιάννη ∆ούμο

1.Το Θέατρο Τέχνης είναι φορτισμένο θετικά και είναι πολύ μεγάλη ευχαρίστηση η πρόσκληση να ανέβει δουλειά μου εκεί. Ως συγγραφέα με κάνει να αισθάνομαι ότι η θεατρική γραφή δεν είναι εντελώς ξεχασμένη υπόθεση σε αυτή τη χώρα. 2. Βραβεύτηκε το 2001 ένα μονόπρακτό μου στο Θέατρο Τέχνης που θα γινόταν παράσταση με άλλα ελληνικά μονόπρακτα από τον Γ. Λαζάνη, ο οποίος δυστυχώς εκείνη τη χρονιά πέθανε και το σχέδιο ματαιώθηκε. Έκτοτε δεν υπήρχε επαφή και ήταν για μένα τιμή και έκπληξη που μου ζήτησαν φέτος έργο μου. 3. Το Θέατρο Τέχνης ασφαλώς πήρε ένα ρίσκο, όμως είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι θεατρικοί συγγραφείς θα έδιναν το καλύτερο που μπορούσαν σε μια συνεργασία με ένα θέατρο όπως το Τέχνης. Είναι σημαντικό που αυτό το θέατρο επέστρεψε στους έλληνες σύγχρονους θεατρικούς συγγραφείς, αν και άργησε. 4. Ξεκίνησα με ένα δίπλωμα κινηματογράφου και ο λόγος για τον οποίο κατευθύνθηκα σε αυτή τη σχολή ήταν ότι εκείνη την εποχή το σενάριο ήταν ό,τι κοντινότερο στο θεατρικό έργο. Από εκεί είχα την τύχη να με διαλέξουν στο πρώτο Εργαστήρι Νέων Θεατρικών Συγγραφέων που έκανε το Θέατρο του Νότου [2000]. Στη συνέχεια με δέχτηκαν στο Royal Court Theater [2001], ακολούθησε μια υποτροφία Fulbright [2005] στην Αμερική, πήρα το μάστερ μου στη θεατρική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου [2010] και η μελέτη μου πάνω στο αντικείμενο συνεχίζεται. Παράλληλα, έχω γράψει δύο μυθιστορήματα και φέτος εκδόθηκε η τέταρτη ποιητική μου συλλογή «Σώμα 4». Εκτός από τη συγγραφή, η άλλη βασική μου ιδιότητα είναι η διδασκαλία θεατρικής γραφής. Αυτή την εποχή με απασχολεί το «Θέλω μία χώρα», ένα έργο που μέρος του παρουσιάστηκε στο Royal Court αυτό το καλοκαίρι και το «Μήδειας Πατούσες» που θα ανέβει με την καινούργια χρονιά σε σκηνοθεσία της Βαρβάρας Νταλιάνη. ∆εν είναι δυνατόν να βιοποριστεί κάποιος σήμερα από τη συγγραφή θεατρικών έργων στην Ελλάδα, είναι αστείο.