Κυριακή 15-02-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015 • Αρ. φ. 1238 • 2 €

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στ. ∆ημητρίου: Απαραίτητο να μην εφησυχάζουμε Το κίνημα θα μειώσει την πολιτική υποαντιπροσώπευση σελ. 8

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ Φρ. Κουτεντάκης: Αλλαγή των όρων της οικονομικής συζήτησης

Η κυβέρνηση αναδεικνύει την πολιτική πλευρά της κρίσης σελ. 6

...

Θ. Παρασκευόπουλος: Τι σημαίνει και τι απαιτεί ο οικολογικός μετασχηματισμός

Η προστασία του περιβάλλοντος ως προϋπόθεση της παραγωγήςσελ. 22, 23

ΘΕΩΡΙΑ Μ. Τρόντι: Πώς θα δημιουργηθεί ο λαός σήμερα;

ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΟΛΩΝ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΠΟΥ ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑ ΚΡΙΝΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ∆ΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ

Πίσω από την Ελλάδα η Ευρώπη των λαών Με τα μάτια όλων των πολιτών της Ευρώπης στις Βρυξέλλες αύριο συνέρχεται το Eurogroup να αποφασίσει για το ελληνικό ζήτημα. Θα χρωματίσει αποφασιστικά τις αποφάσεις του η ετυμηγορία του ελληνικού λαού της 25ης Ιανουαρίου; Θα νικήσει η ελπίδα; Θα καμφθεί ο νεοφιλελεύθερος δογματισμός; Θα ηττηθεί η λιτότητα; Θα ανοίξει ο δρόμος για να ανασάνει από το δυσβάσταχτο χρέος η οικονομία της Ευρώπης; Η μάχη αύριο στις Βρυξέλλες υπερβαίνει την Ελλάδα. Είναι μάχη για το μέλλον της Ευρώπης. Γι’ αυτό και όσοι θα ήθελαν «να τελειώνουν» με την ελληνική ιδιαιτερότητα εντούτοις δεν προχωρούν, διστάζουν. Ελίσσονται, ωστόσο, πιέζοντας και απειλώντας, προσπαθώντας να επιβάλλουν μία απαράδεκτη συμφωνία. Όσοι επιμένουν σε μια

αντιδραστική και ανορθολογική λιτότητα αγνοούν ότι πια το πρόβλημα στην Ευρώπη είναι πολιτικό. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα φέρνει εφιάλτες, καθώς ακολουθούν εκλογές σε Γαλλία, Εσθονία, Φινλανδία, Αγγλία, Πορτογαλία και Ισπανία. Ο χρόνος είναι απελπιστικά λίγος. Εν τω μεταξύ, το πρώτο γκάλοπ της MARC, για λογαριασμό του Alpha, πιστοποιεί όσα βλέπουμε καθημερινά στον κόσμο γύρω μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζεται από το 45,4%, η Ν∆ 18,4%, το ΚΚΕ 4,8%, οι ΑΝΕΛ 4,7%, η Χρυσή Αυγή 4,7%, το Ποτάμι 4,6%, το ΠΑΣΟΚ 2,8% και το ΚΙ∆ΗΣΟ 2,4%. Η στήριξη του ελληνικού λαού στην κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοηθεί από τον άξονα Βρυξελλών-Φρανκφούρτης-Βερολίνου.

Η απαραίτητη καταπολέμηση του λαϊκισμού σελ. 30, 31

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 65ο Φεστιβάλ Βερολίνου: Λίγο πριν τα βραβεία

Η έκπληξη από τη Γουατεμάλα και η κριτική των ταινιών που μας άρεσαν σελ. 25

3 μπλόγκερς σχολιάζουν τις πρώτες ημέρες της κυβέρνησης

Γράφουν: Το Βυτίο, ο Καρτέσιος και ο Old Boy

Σελ. 12, 13

Οι ψυχικές οδύνες από την εργασιακή εκμετάλλευση Tης Αναστασίας Ζήση*

ταξική και εισοδηματική πόλωση, η επιδείνωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, η αύξηση της φτώχειας και της ανεργίας είναι οι κοινωνικές οδύνες της κρίσης χρέους που κορυφώθηκαν την τελευταία τετραετία στη χώρα μας και συνδέθηκαν με νέες μορφές αποκλεισμού και νέες επισφάλειες. Πέρα από τους επίσημους δείκτες, ευρωπαϊκούς και εθνικούς, τις αντικειμενικές καταγραφές της ανθρώπινης δυστυχίας, της κοινωνικής οδύνης και των κοινωνικών ρηγμάτων, υπάρχει και η υποκειμενική τους αποτίμηση, η πρόσληψή τους. Οι νέες μορφές ψυχικής οδύνης εκφράζονται ως απειλή και ανασφάλεια, ταπείΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙ∆ΗΣ

ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

Το μνημόνιο τέλειωσε στις 25 Ιανουαρίου Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αποτιμά τον πρώτο γύρο διαπραγματεύσεων και καταθέτει τις εκτιμήσεις του για το αυριανό Γιούρογκρουπ Σελ. 7

Να μην χάσουμε τον ορίζοντά μας

Η αν. υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης μιλά για τα πρώτα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης

Να κλείσει η Αμυγδαλέζα χθες!

Σελ. 11

Το θάνατο επέλεξε πακιστανός κρατούμενος όταν μετήχθη από την Κρήτη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Αμυγδαλέζας, ύστερα από παράταση της κράτησής του. Και είναι ο τέταρτος θάνατος που καταγράφεται τις τελευταίες βδομάδες. Οι κρατούμενοι στο άκουσμα της αυτοκτονίας του μετανάστη εξεγέρθηκαν και ανακοίνωσαν πως ξεκινούν απεργία πείνας. Χθες ο Γ. Πανούσης βρέθηκε στην Αμυγδαλέζα, ενώ η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι άμεσα θα αφεθούν ελεύθεροι οι 210 ασυνόδευτοι ανήλικοι, ασθενείς κρατούμενοι και όσοι έχουν κρατηθεί πλέον του 18μηνου. Όμως, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών έπρεπε να είχαν κλείσει χτες. ∆εν νοείται με κυβέρνηση της αριστεράς να κρατούνται χιλιάδες άνθρωποι μόνο και μόνο γιατί δεν έχουν χαρτιά.

Οι ψυχικές οδύνες από την εργασιακή εκμετάλλευση ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Η Ελλάδα, γραβάτα που δεν δένεται

Σ νωση και άρνηση της αναγνώρισης, απογοήτευση και θλίψη, αίσθημα αναξιοπρέπειας, δυσφορία και ψυχική καταπόνηση. Αυτό ήταν ένα από τα κύρια ευρήματα της κοινωνικής έρευνας InMeD: «Ανισότητες και ψυχική καταπόνηση: κοινωνικές συνθήκες, δρώντες και ιδεολογίες των επαγγελματιών στη σύγχρονη Ελλάδα» που μελέτησε 300 νοικοκυριά στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης σε κοινωνικο-οικονομικά αντιθετικές περιοχές. Οι ψυχικές οδύνες που προκαλούνται από την απειλή απόλυσης των λιγότερο εξειδικευμένων, την ταπείνωση της απόρριψης και της απαξίωσης, την αδυναμία αποπληρωμής χρεών και κάλυψης βασικών αναγκών και τη δυστυχία του ζην χωρίς καμία από το κράτος ελάχιστη εγγύηση, απροστάτευτα και ανυπεράσπιστα. Το 45% των ερωτηθέντων δήλωσαν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες κάλυψης λογαριασμών και αδυναμίας να αγοράσουν αυτά που οι ίδιοι ή τα παιδιά τους έχουν ανάγκη. Άνεργοι, αυτοαπασχολούμενοι χαμηλής ειδίκευσης, και εργάτες είναι οι κοινωνικές τάξεις που βρέθηκαν στο μάτι αυτού του παρατεταμένου κυκλώνα της κρίσης χρέους με ισχυρό αντίκτυπο στην ψυχική και συναισθηματική τους υγεία.

Στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης

Οι ανειδίκευτοι εργάτες/τριες που απασχολούνται ως χειρώνακτες, υπάλληλοι πωλήσεων, σε πολυκαταστήματα ή αλυσίδες σούπερ μάρκετ, φορτοεκφορτωτές, τηλεφωνήτριες, οδηγοί, βοηθητικό προσωπικό στην παροχή υπηρεσιών αποτελούν τα πιο ευάλωτα τμήματα της κοινωνίας: ο ρυθμός της εργασίας είναι εντατικός, η εποπτεία της απρόσωπης εργοδοσίας είναι διαρκής και ελεγκτική, η οικονομική αναγνώριση είναι συχνά χαμηλότερη του βασικού κατώτατου μισθού, και η αίσθηση της συναδελφικότητας απούσα. Οι νέες μορφές των ταξικών εκμεταλλευτικών σχέσεων έχουν και ψυχολογικό περιεχόμενο που είναι προϊόν της επισφαλούς θέσης απασχόλησης, της έλλειψης προοπτικής και της αβεβαιότητας για το μέλλον, της καταπάτησης του δικαιώματος για μια ανθρώπινη ζωή. Οι ημι-ειδικευμένοι μισθωτοί, συνθέτουν μια ενδιάμεση ταξική κατηγορία για τη χώρα μας: είναι κάτοχοι «κορεσμένων» πτυχίων, οι οποίοι εργάζονται με πολύ χαμηλή αμοιβή και αναγνώριση σε συνθήκες ελέγχου και επισφάλειας, βιώνοντας παράλληλα μια ισχυρή εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στην συμβολική παράσταση του επαγγέλματος το οποίο αρχικά επέλεξαν να σταδιοδρομήσουν και το πραγματικό της αντίκρισμα, αυτό της κοινωνικής και οικονομικής υποβάθμισης. Οι αυτό-απασχολούμενοι χαμηλής ειδίκευσης είναι αντιμέτωποι με τη δραματική μείωση του τζίρου τους, και την ασφυκτική οικονομική πίεση, αισθάνονται ανίκανοι να ανταποκριθούν σε χρέη, λογαριασμούς και καθημερινές ανάγκες. Το 18% των ερωτηθέντων δήλωσε αλλαγή κοινωνικής θέσης, και αυτοί ήταν κυρίως άνεργοι και αυτοαπασχολούμενοι χαμηλής ειδίκευσης (μικροέμποροι). Είναι ενδιαφέρον, ότι παρά την ψυχική επιβάρυνση, η πλειονότητα των συμμετεχόντων της έρευνας έχει ενεργοποιήσει μηχανισμούς άμυνας και θωράκισης των ψυχικών αποθεμάτων του εαυτού αλλά όχι προς μια κατεύθυνση συλλογικής κινητοποίησης. Η άμβλυνση της ταξικής συνείδησης, η αποκοπή από την πολιτικοποίηση, και η έκθεση σε μια διαδικασία α-συμμετοχής έχουν επωαστεί από τις σύγχρονες μορφές του δικτυακού καπιταλισμού (Χτούρης, 2004)1, ως τις πιο σκληρές όψεις ιδεολογικής, συναισθηματικής και άλλων μορφών χειραγώγησης.

* Η Α. Ζήση είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνιολογίας του πανεπιστήμιο Αιγαίου Χτούρης, Σ. (2004). Ορθολογικά Συμβολικά ∆ίκτυα: Global states και εθνικά Χόμπιτ. Αθήνα: Νήσος.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

την τριήμερη συζήτηση της Βουλής για τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν την πρόθεση τους να μιλήσουν μέσω ηλεκτρονικής κάρτας που βάζεις σε ειδική θέση από το έδρανό σου. ∆εν ξέρω τι έγινε από κει και πέρα, ενώ πήρα τον αριθμό 75 στο σύνολο των βουλευτών που δήλωσαν απ’ όλα τα κόμματα, στη λίστα εμφανίστηκα στο νούμερο 147. Τελικά μίλησαν, περίπου, 70 βουλευτές, εκ τω οποίων λιγότεροι από 30 του ΣΥΡΙΖΑ, αφού τη συζήτηση μονοπώλησαν υπουργοί, κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι και αρχηγοί κομμάτων. Είχα φτιάξει το περίγραμμα της ομιλίας μου, χωρίζοντάς το σε 4 μέρη, αρχίζοντας με την παρουσίαση των μεγάλων προβλημάτων της Ηλείας, και της ευθύνης των εκπροσώπων του τέως δικομματισμού, τα οποία έχουν αναφερθεί αναλυτικά σ’ αυτή εδώ τη στήλη. Ως εισαγωγή θα εκμεταλλευόμουν ένα σκίτσο του περιοδικού «Νέος Αριστοφάνης», που δυστυχώς δεν βρήκα στο διαδίκτυο για να αποφύγω την αναλυτική παρουσίαση, σκίτσο από μια σειρά ανηρτημένων στο κυλικείο της Βουλής, που απ’ ότι κατάλαβα, λίγοι τα είχαν προσέξει. Το σκίτσο αυτό, πρέπει να δημοσιεύτηκε γύρω στο 1893, μετά την περίφημη χρεοκοπία που συνέβη επί πρωθυπουργίας του Χ. Τρικούπη, με το γνωστό «∆υστυχώς επτωχεύσαμεν». Έδειχνε έναν διπρόσωπο άντρα ανάμεσα σε δύο ομάδες. Από τη μια, οι πιστωτές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους με φράκα, ημίψηλα και ρεντιγκότες και, από την άλλη, πεσμένοι στα γόνατα δύο ρακένδυτοι που παρακαλούσαν έλεος. Ο διπρόσωπος τους έδειχνε, προκειμένου να τους υποτάξει τελείως, ένα αρμάρι, που αντί για τρόφιμα είχε ποντίκια, κατσαρίδες και άλλα απαίσια ζωύφια.

Ανέχεια ή ελπίδα;

Ήταν η αφορμή για να μπω στο θέμα της κρίσης και της αντιμετώπισής της, όπου στη διάρκεια της ιστορίας καταγράφονται δυο διαφορετικές πορείες. Από τη μια, οι ριψάσπιδες που οδηγούν τους ανθρώπους στην ταπείνωση, στην ανέχεια και στην υποταγή. Από την άλλη, οι μαχητές που αγωνίζονται για αξιοπρέπεια, υπερηφάνεια, ανάταση, ελπίδα, χαμόγελο. Τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης είναι η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, η αλλαγή μπουζί στον κινητήρα της οικονομίας προκειμένου να αρχίσει να λειτουργεί και βεβαίως η πάταξη της διαφθοράς και η τιμωρία των διεφθαρμένων. Θα τόνιζα την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης για να εφαρμόσει το πρόγραμμά της και να καταργήσει τη λιτότητα γεγονός που αξιολογήθηκε θετικότατα από τον ελληνικό λαό, με συνέπεια όχι μόνο να καταγράφονται πρωτοφανή ποσοστά, όχι μόνο από ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από όλο το πολιτικό φάσμα, που πήρε δυναμικές διαστάσεις στήριξης της νέας κυβέρνησης με κινηματικές αυθόρμητες πρωτοβουλίες σ’ όλη την Ελλάδα. Η αποφασιστικότητα της αντίστασης και του δίκιου της νέας κυβέρνησης δημιούργησε ένα νέο μεγάλο ενεργό κύμα «φιλελληνισμού» στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο, με φαντασία, σθένος, ελπίδα όπως εκφράζεται

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

και από το διαχρονικό σύνθημα «Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος», στον ενικό και στον πληθυντικό. Τα όπλα μας είναι μεγάλου βεληνεκούς. Η ενεργή στήριξη των λαών και των κινημάτων, η αποφυγή μιας νέας πολύ πιο βαθιάς κρίσης που, στο ενδεχόμενο ενός Grexit θα λειτουργήσει ως ντόμινο στην παγκόσμια οικονομία, εξ ου και ο φόβος των ΗΠΑ, που έχουν βγει από την κρίση και δε θέλουν να ξαναμπούν εξ αιτίας του δογματισμού των κυρίαρχων ευρωπαϊκών ελίτ, όπως πολύ εύστοχα το παρουσίασε ο νομπελίστας Κρούγκμαν «Η Ελλάδα, γραβάτα που δεν δένεται»!

Το θολωμένο τους μυαλό

Θα έλεγα, επιπλέον, ότι στη χώρα μας δεν υπήρξε μια απλή συνηθισμένη κυβερνητική αλλαγή, αλλά μια ανατροπή του φθαρμένου και ευτελισμένου πολιτικού συστήματος. Μια ιστορική τομή. Οι μόνοι που δεν κατάλαβαν αυτό το κεφαλαιώδες γεγονός είναι οι ηγετικές ομάδες της Ν∆, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού. Στο θολωμένο τους μυαλό έχουν την με κάθε τρόπο υπονόμευση της κυβέρνησης, στηρίζοντας ταυτόχρονα τους δανειστές μας, προσδοκώντας την «αριστερή παρένθεση». Εδώ θα παρουσίαζα τη γελοιογραφία του Ανδρέα Πετρουλάκη στην «Καθημερινή» της Κυριακής, η οποία εμφανίζεται εντός του κειμένου μου. Με τη φαντασίωση της «αριστερής παρένθεσης» και τον ρεβανσισμό τα κόμματα αυτά θα μπουν οριστικά στο περιθώριο της ιστορίας. «Που θα βρείτε τα λεφτά;» είναι η μόνιμη επωδός των ομιλητών των κομμάτων αυτών. Η απάντηση μου θα ήταν: από τους φίλους σας, που βρίσκονται στις λίστες Λαγκάρντ, Νικολούδη, Λιχτενστάιν, Λονδίνου, από αυτούς που μαζί τους δημιουργήσατε το αμαρτωλό τρίγωνο της πολιτικής εξουσίας-ΜΜΕ-τραπεζών. Ας προβληματιστούν εγκαίρως γιατί τότε ο ελληνικός λαός θα πει τη ρήση του Χριστού «Άφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούς». Προς το ΚΚΕ θα έλεγα: Σύντροφοι πιέστε, διεκδικήστε, όπως λέτε, αλλά όχι ισοπεδωτικά και μηδενιστικά. Ποτέ το ΚΚΕ στην ηρωική και μακρά πορεία του δεν είχε μια τέτοια στάση, ακόμα και απέναντι σε αστικά κόμματα… Τέλος, θα τελείωνα με ένα στίχο του μεγάλου Ήλειου ποιητή Τάκη Σινόπουλου «Αυτά μου χρειάζονται για την οργή και την υπηρηφάνεια μου. Για να κρατήσω και να κρατηθώ. Και δεν φοβάμαι».

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Μάκης Μπαλαούρας

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Ν∆: Πρόβλημα ηγεσίας και γραμμής

Πολύ πιθανόν στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Ν∆ την Πέμπτη θα τεθεί θέμα ηγεσίας. Μετά μια σοβαρή ήττα, είναι κάτι που εμπεριέχει κινδύνους. Όμως, το πρόβλημα της Ν∆ είναι πολύ σοβαρότερο διότι άπτεται της γραμμής της στην περίοδο της κρίσης. Μετά το ΠΑΣΟΚ, αν και από ευνοϊκότερες θέσεις, παίζεται η συνέχεια του δράματος για το ελληνικό «μοντέλο εναλλαγής» με την Ν/∆, τώρα, στο κέντρο της δίνης. Το σχόλιο της ηγεσίας ότι «οι παρασυναγωγές μόνον κακό κάνουν» για μια φανερή –ηθελημένα!– σύσκεψη στελεχών, δείχνει ότι οι δύο πλευρές είναι ήδη σε «θέση μάχης». Η ηγεσία επεσήμανε, επίσης, την «ανομοιογένεια» των στελεχών που προσήλθαν στο δείπνο της κ. Μ. Γιαννάκου. Ωστόσο, αυτό ακριβώς δείχνει την στελεχική απομόνωσή της και την ευρεία σύμπτωση των στελεχών με «κεντρώα-φιλελεύθερη πολιτική προσέγγιση» όπως παρατηρούσαν έγκυροι αναλυτές. Το πιθανό ενδεχόμενο, μετά την ήττα της η Ν∆ να βρεθεί προ μιας συμφωνίας νέας ελληνικής κυβέρνησης – δανειστών, είναι βέβαιο ότι θα φέρει στο τραπέζι τη συζήτηση για τη γραμμή της ηγεσίας Α. Σαμαρά που οδήγησε και στην ήττα. Η απώλεια της ηγεμονίας της Ν∆ στη ∆εξιά τώρα εντείνεται. Τα περί «αριστερής παρένθεσης» θα είναι αστείο να επαναληφθούν και να προταθούν ως νέα κεντρική γραμμή. Οι εξελίξεις στη Ν∆ συνδέονται και με την πορεία της ευρωπαϊκής ∆εξιάς, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) του οποίου επίσης έχει κλονιστεί η ηγεμονία του, ιδίως από την Άκρα ∆εξιά. Ωστόσο, προχθές στις Βρυξέλλες το ΕΛΚ έμεινε προσκολλημένο στο νεοφιλελευθερισμό, κάλυψε πλήρως τον κ. Σαμαρά και επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Σαμαράς μέσα σ’ αυτό το κλίμα ήταν λογικό να πει ότι έχει «την αίσθηση αδιεξόδου» στις διαπραγματεύσεις. Παρά τις προσπάθειες, στη συζήτηση στη Βουλή για τις προγραμματικές δηλώσεις, να αποτρέψει, χρησιμοποιώντας κάποιες συναινετικές διατυπώσεις, τη μετωπική με την εσωκομματική αντιπολίτευσή του, δεν μπόρεσε να αλλάξει το κλίμα. Ιδίως οι τοποθετήσεις του στις Βρυξέλλες φέρνουν τη Ν∆ με την πλάτη στον τοίχο. Η σύγκρουση, τελικά, στη Ν∆ θα είναι ανάμεσα στη συνέχιση, με έντονα στοιχεία ρεβάνς, της γραμμής του κ. Σαμαρά και σ’ αυτούς που θα αναζητήσουν νέα γραμμή για την ανάκτηση, σε βάθος χρόνου, της ηγεμονίας του συντηρητικού χώρου. Η στάση του κ. Σαμαρά στο ΕΛΚ, πάντως, πυροδότησε νέες αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ν.∆. Η Ντόρα Μπακογιάννη σε σχόλιό της στο Twitter τονίζει: «Κρίμα για το ΕΛΚ. Υποτιμούν ότι σε μια εθνική διαπραγμάτευση είμαστε πρωτίστως όλοι Έλληνες». Ο πρώην βουλευτής της Ν.∆. Γ. Μιχελάκης χαρακτηρίζοντας απαράδεκτο το ψήφισμα προσθέτει: «Απαράδεκτη και η αποδοχή του από την ελληνική αντιπροσωπεία».

Eurogroup: Συνεδρίαση σταθμός για την πορεία της Ευρώπης Σ

την αυριανή συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, που μπορεί να αποδειχθεί σταθμός για την πορεία της Ευρώπης, κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το αποτέλεσμα. Ωστόσο, με βάση τα σημερινά δεδομένα, την κατάσταση της οικονομίας της Ευρώπης και τους γεωπολιτικούς τριγμούς της ανατολικής περιοχής της, μπορούμε να αναμένουμε μια κάποια λύση. Πάντως, όχι σύγκρουση. Η Γερμανία με τους συμμάχους της δεν έχει αυτό το περιθώριο με βάση τους συσχετισμούς όχι μόνο στην Ευρωζώνη και την ΕΕ αλλά και στο ∆υτικό Κόσμο. Η συνεχής αλλαγή των δεδομένων και του κλίματος αυτό ακριβώς αποκαλύπτει. Υπάρχουν οι δυνάμεις εκείνες που θα ήθελαν «δυναμικές λύσεις», σύγκρουση έως και εξόδους. Αλλά οι ίδιες δυνάμεις γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν με βάση τους ευρύτερους συσχετισμούς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ωθούμαστε σε μία λύση του ελληνικού προβλήματος με δυσφορία άρα και με συμπιεσμένη τη δυναμική της. Όσο το δυνατόν περιχαρακωμένη, ώστε να μην ανατρέπει άμεσα τις εξελίξεις συνολικά στην ΕΕ.

Οι δανειστές αλλάζουν θέσεις

Οι εναλλαγές στη στάση των δανειστών έναντι των προτάσεων της ελληνικής κυβέρνησης ήταν καθημερινές. Το αδιέξοδο έκτακτο Γιούρογκρουπ της Τετάρτης, στο οποίο επιχειρήθηκε πιεζόμενη η ελληνική πλευρά να δεχθεί την παράταση του μνημονίου, λόγω της σταθερής στάσης της και των προτάσεων που κατέθετε, οδήγησε σε μια Σύνοδο Κορυφής που άνοιξε δρόμο. Αποφασίστηκε πως στο Γιούρογκρουπ αύριο ∆ευτέρα οι τεχνικές ομάδες των δύο μερών να έχουν διαμορφώσει προτάσεις για να ανεβρεθεί λύση στην βάση ενός συμβιβασμού επωφελούς για τις δύο πλευρές και την Ευρώπη. Το Bloomberg στην ιστοσελίδα του είχε τις εξελίξεις αυτές ως πρώτο θέμα με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ελλάδα και Γερμανία εργάζονται προς μια συναινετική λύση». Επικαλούμενο δύο γερμανούς αξιωματούχους ανέφερε ότι υπο-

“

Την Παρασκευή το απόγευμα, είτε για λόγους διαπραγματευτικούς είτε λόγω εσωτερικών διαφωνιών μέρος των δανειστών εμφανιζόταν απειλητικό, με προτάσεις απαράδεκτες.

στηρίζουν ότι: «εφόσον επιμηκυνθεί το πρόγραμμα, η Γερμανία θα είναι ανοικτή να συζητήσει για το μέγεθος των απαιτούμενων πρωτογενών πλεονασμάτων και για τους όρους πώλησης δημόσιας περιουσίας». Πρόσθεσε δε ότι «η βελτίωση στην είσπραξη των φόρων και στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής θα έχει τη γερμανική στήριξη και η επίτευξη συμφωνίας θα εξαρτηθεί από τις συνολικές δεσμεύσεις της Ελλάδα για μεταρρυθμίσεις».

∆ιαπραγματευτική σύγκρουση

Την Παρασκευή το απόγευμα, ωστόσο, είτε για λόγους διαπραγματευτικούς είτε λόγω εσωτερικών διαφωνιών μέρος των δανειστών εμφανιζόταν απειλητικό, με προτάσεις απαράδεκτες. Ο πρόεδρος π. χ. του Γιούρογκρουπ κ. Ντάισελμπλουμ, ενώ την Πέμπτη πήρε ο ίδιος την πρωτοβουλία να συναντήσει τον Αλέξη Τσίπρα, τον Έλληνα Πρωθυπουργό και να αναζητήσουν από κοινού λύση, δίνοντας ελπίδες βάσιμες την Παρασκευή δήλωση χαρακτηριστικά: «Σε αυτό το στάδιο είμαι πολύ απαισιόδοξος. Η Ελλάδα έχει υπερβολικά

υψηλές προσδοκίες, ωστόσο οι πιθανότητες, βάσει των δεδομένων της ελληνικής οικονομίας, είναι περιορισμένες... ∆εν είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να φτάσουμε εκεί έως τη ∆ευτέρα». Κατά την ερμηνεία του το Γιούρογκρουπ έχει εκφράσει «με μεγάλη σαφήνεια» τη θέση ότι «δεν υπάρχει δυνατότητα για αλλαγές παρά μόνο στην περίπτωση που το πρόγραμμα συνεχίσει να εφαρμόζεται». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο κ. Γιούνκερ, επικεφαλής της Κομισιόν, επίσης αντίθετα από ό,τι υποστήριζε στη Σύνοδο Κορυφής. Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι «είμαστε μακριά από μια συμφωνία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πολιτικός συμβιβασμός» και χαρακτήρισε υψίστης σημασίας τον ελληνικό προϋπολογισμό.

Αισιόδοξος ο κ. Μοσκοβισί

Αντίθετα ο Γάλλος Επίτροπος κ. Μοσκοβισί θα δηλώσει αισιόδοξος. «Η συνάντηση της ∆ευτέρας θα είναι δύσκολη αλλά αποφασιστική, διότι αφορά την εξασφάλιση των μελλοντικών χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας. Θα πρέπει να βρεθεί μια συμφωνία και δεν τίθεται θέμα εμπιστοσύνης ή μη». Σε όσους, μέσα σ’ αυτό το κλίμα διαπραγματευτικών ελιγμών, βρήκαν την ευκαιρία («Σπήγκελ») να επαναφέρουν το Grexit, μάλιστα μαζί με την Κύπρο δίνει την απάντηση ο ίδιος ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, του ESM, κ. Κλάους Ρέκλιγκ, προειδοποιεί για τις συνέπειες. «Μια αποχώρηση της Ελλάδας θα ήταν η ακριβότερη από όλες τις πιθανές λύσεις», δήλωσε στον «Σπήγκελ». «Τόσο για την Ελλάδα, όσο επίσης για τη Γερμανία και τις άλλες χώρες της νομισματικής ένωσης», πρόσθεσε.

∆ύσκολη η θέση της ΕΚΤ

Στη δίνη των εξελίξεων στην πιο δύσκολη θέση βρίσκεται η ΕΚΤ. Η απόφαση της να επεκτείνει κατά 5 δισ. το πρόγραμμα χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών με βάση το ΕLA υποδηλώνει αισιοδοξία ότι θα βρεθεί λύση. Κυρίως όμως ο κ. Ντράγκι δεν θα ήθελε να

Π. Κ.

βρεθεί στη δύσκολη θέση, αν καταρρεύσουν οι συνομιλίες, να αποφασίσει αυτός για τη διακοπή της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών, δηλαδή την κατάρρευσή τους, που θα οδηγήσει στην έξοδο από την ευρωζώνη. Αυτή είναι άκρως πολιτική απόφαση και το πιο πιθανό είναι να αντιδράσει, όταν θα κληθεί να την πάρει αυτός. Στις 18 Φεβρουαρίου συνεδριάζει το ∆.Σ της ΕΚΤ και για να ασκήσει βέτο χρειάζεται πλειοψηφία των δύο τρίτων.

Τηλεφώνημα Λιου προς Τσίπρα

Κανείς δεν θέλησε να φθάσει εκεί ή κανείς δεν θεωρεί ότι μπορεί να φθάσει ως εκεί, ιδίως όταν αναλογίζεται τις επιπτώσεις στην Ευρώπη και ∆ιεθνώς. ∆εν είναι ο κ. Ντάισεμπλουμ ή ο Ραχόι που θα το αποφασίσει αυτό. Αυτό το επαναλαμβάνουν, με διάφορους τρόπους, οι ΗΠΑ. Παρά το ότι μόλις την προηγούμενη ∆ευτέρα και ο κ. Ομπάμα ενημέρωσε την κ. Μέρκελ για την άποψη των ΗΠΑ ως προς το ελληνικό ζήτημα την Παρασκευή ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ κ. Τζακ Λιού έκρινε σκόπιμο να την επαναλάβει. Σε τηλεφώνημά του προς τον πρωθυπουργό τόνισε «την υποστήριξη των ΗΠΑ στην ευόδωση των συνομιλιών της Ελλάδας με τους ευρωπαίους εταίρους της για ένα κοινά αποδεκτό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση» και «τη σημασία που θα έχει αυτή η εξέλιξη για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ευρώπη». Υπογράμμισε παράλληλα, «την ικανοποίηση των ΗΠΑ για τις τεχνικο-οικονομικές διαβουλεύσεις που διεξάγονται στης Βρυξέλλες». Ο πρωθυπουργός επισήμανε «την σταθερή πρόθεση της Ελλάδας για συμφωνία με τους εταίρους, επί ενός προγράμματος που θα βάζει τέλος στη λιτότητα, μετά από 5 χρόνια πρωτοφανούς σκληρής προσαρμογής και θα θέτει σε προτεραιότητα τις αναγκαίες για τη χώρα μεταρρυθμίσεις, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας». Παύλος ∆. Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Όταν ο Βαρουφάκης «σκότωσε» τον Σόιμπλε

Μερικές παρατηρήσεις σημειολογικού χαρακτήρα για την κυβερνητική διπλωματία στις σχέσεις Ελλάδας – Ευρωπαϊκής Ένωσης

το πεδίο της διαπραγμάτευσης, εμβληματική παραμένει η εικόνα των Σόιμπλε – Βαρουφάκη μετά την πρώτη συνάντησή τους στο Βερολίνο, στην αίθουσα Τύπου του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Στη συγκεκριμένη εικόνα ο Γερμανός είναι το παρελθόν, ο Έλληνας το μέλλον. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την ηλικία και την εξωτερική εμφάνιση των δύο ανδρών, τη σημειολογία της συμπεριφοράς τους· «τη γλώσσα του σώματος»– για να παπαγαλίσουμε κι εμείς το μοδάτο δημοσιογραφικό κλισέ. Η σημειολογική τοποθέτηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο παρελθόν και του Γιάνη Βαρουφάκη στο μέλλον προσδιορίζεται από τη γλώσσα του πνεύματος (sic) των δύο ανδρών, όπως κατεγράφη κατά τη διάρκεια των δηλώσεών και των απαντήσεών τους προς τους δημοσιογράφους μετά την ενενηντάλεπτη συνάντησή τους: «Συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε», έκανε… πνεύμα ο Γερμανός. «∆εν συμφωνήσαμε ούτε καν ότι διαφωνούμε», ήταν η πνευματώδης απάντηση του Έλληνα. Η οικονομική διαπραγμάτευση στο επίπεδο εκπροσώπων αντιτιθέμενων εθνών – κρατών είναι διπλωματία υψηλού επιπέδου και, απ’ αυτή την άποψη, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών στάθηκε στο ύψος του: η δήλωση «Συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε» είναι η κλασική δήλωση – σήμανση της αρχής μιας διαπραγμάτευσης. Και είναι αυτή, ακριβώς, η δήλωση που, στο επίπεδο της πολιτικής διπλωματίας (και όχι μόνον) «τοποθετεί» τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο παρελθόν. ∆εδομένου ότι είναι μια «στάση» εκπορευόμενη από την παραδοσιακή γερμανική εμμονή στη δογματική τάξη και τους κανόνες.

Ένα ανέκδοτο για τον Βόλφγκανγκ

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Το παρακάτω ανέκδοτο, που σαρώνει στο διαδίκτυο με χιλιάδες αναδημοσιεύσεις σε όλη την Ευρώπη, δίνει τη λαϊκή εκδοχή αυτής ακριβώς της φονικής και, εν τέλει, αυτοκτονικής γερμανικής εμμονής (στην περίπτωσή μας, του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε) στη δογματική (προτεσταντικής προελεύσεως) εφαρμογή των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας· που παράγουν ύφεση, σκοτώνουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες και απειλούν με ξαφνικό θάνατο το ευρώ. Και βέβαια, την ίδια τη Γερμανία: «Στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης, οι εξεγερμένοι συνέλαβαν τρεις ευγενείς: έναν Άγγλο, έναν Γάλλο και έναν Γερμανό. Τους πέρασαν από λαϊκό δικαστήριο και τους έστειλαν στη γκιλοτίνα. Λίγο πριν από τον αποκεφαλισμό, ρώτησαν τον Άγγλο για την τελευταία

του επιθυμία και αυτός ζήτησε ένα μπουκάλι ουίσκι. Του το πήγαν, το ήπιε και μισομεθυσμένος έβαλε το κεφάλι του στη λαιμητόμο. Για καλή του τύχη, η λεπίδα σταμάτησε λίγα εκατοστά πριν από τον σβέρκο του και οι επαναστάτες, τηρώντας τις παραδόσεις, του έδωσαν χάρη. Σειρά πήρε ο Γάλλος. Τον ρώτησαν για την τελευταία του επιθυμία και αυτός ζήτησε ένα καλό γεύμα και ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί. Αφού έφαγε και ήπιε, έβαλε το κεφάλι του στην καρμανιόλα και ως εκ θαύματος η λεπίδα μπλόκαρε και πάλι. Οι επαναστάτες, μη έχοντας άλλη επιλογή, του χάρισαν τη ζωή. Στη συνέχεια οδηγήθηκε για εκτέλεση ο Γερμανός, ο οποίος όταν ρωτήθηκε για την τελευταία του επιθυμία είπε στους επαναστάτες με αυστηρό ύφος: «Να φτιάξετε αυτό το μηχάνημα!»

Ο Βαρουφάκης των «παιγνίων»

Η δήλωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε «Συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε» είναι η κλασική δήλωση – σήμανση της αρχής μιας διαπραγμάτευσης, της οποίας ο δηλών «δηλώνει» πως έχει τον έλεγχο και πως δεν προσφέρεται για υποχωρήσεις από την τάξη και τους κανόνες που διέπουν τη βάση της διαπραγμάτευσης – στην περίπτωσή μας, τις «δεσμεύσεις» των προηγουμένων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μνημονιακών κυβερνήσεων: «η διαπραγμάτευση άρχισε και σ’ αυτήν είμαι το αφεντικό» είπε, σημειολογικά, ο γερμανός αξιωματούχος. «∆εν συμφωνήσαμε ούτε καν ότι διαφωνούμε», απάντησε ο Βαρουφάκης, «σκοτώνοντας» (στο επίπεδο της διπλωματίας, βέβαια) τον Σόιμπλε: στη θεωρία των παιγνίων κάθε παίκτης προσπαθεί να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει, για να εμποδίσει τον αντίπαλό του να αποκτήσει πλεονεκτήματα που θα περιορίσουν τα κέρδη του. Επομένως, οι ενέργειές του εξαρτώνται άμεσα από τη θέση (στρατηγική) που θα επιλέξει ο αντίπαλος. Ακριβώς. Με την απάντηση «δεν συμφωνήσαμε ούτε καν ότι διαφωνούμε», ο υπουργός Οικονομίας του ΣΥΡΙΖΑ εξουδετέρωσε τον «αντίπαλό» του, ακυρώνοντας τη στρατηγική του (τη δογματική εμμονή στους διπλωματικούς και μνημονιακούς κανόνες), καθώς και το συγκριτικό του πλεονέκτημα, αυτό του «αφεντικού της διαπραγμάτευσης». Κυρίως το δεύτερο: δεν συμφωνήσαμε ούτε καν ότι διαφωνούμε, δήλωσε ο Βαρουφάκης, υπονοώντας ότι καμιά διαπραγμάτευση δεν άρχισε, μια απλή συνάντηση γνωριμίας ήταν και όχι με το «αφεντικό της διαπραγμάτευσης», αλλά με τον γερμανό ομόλογό του – τον ισότιμό του, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Αυτά είναι σημεία της νέας ελληνικής διπλωματίας, σημεία που αμφισβητούν εμπράκτως τη γερμανική ηγεμονία, εντός και εκτός διαπραγμάτευσης. Αμφισβήτηση που κλιμακώθηκε με τον μαραθώνιο διμερών συναντήσεων των Τσίπρα, Κοτζιά, Βαρουφάκη, που ακολούθησαν όπως και στο Eurogroup και στη Σύνοδο κορυφής. Καθώς ξεδιπλώνονταν η κυβερνητική στρατηγική για την αποκατάσταση της ισοτιμίας των χωρών – μελών της ευρωζώνης.

Μετά τους ιπτάμενους αναρχικούς των Εξαρχείων, ο ΑΝΤ1 ανακάλυψε τους φιλοκυβερνητικούς αγανακτισμένους που διαμαρτύρονται κατά των δύσμοιρων εταιρίων μας. Εντυπωσιάζομαι.

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Όχι θα της ξέφευγε

Α. Σαμαράς στην 52λεπτη ομιλία του, κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων, προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποδείξει ότι τα δυόμισι χρόνια που διήρκησε η κυβέρνησή του διαπραγματεύτηκε, απλά δεν το διαφήμιζε, όπως είχε πει και στην Κ.Ο. της Ν∆. Προς επίρρωσιν αυτού κατέθεσε στα πρακτικά της βουλής μέιλ της τρόικας που ζητούσε πολλαπλάσια μέτρα από αυτά που τελικά πήρε. Όταν κατέβηκε από το βήμα, η πρόεδρος της βουλής Ζ. Κωνσταντοπούλου ακύρωσε το συγκεκριμένο έγγραφο, καθώς είχε παραληφθεί ο αποστολέας και ο παραλήπτης και του ζήτησε να το επανακαταθέσει. Ας μην ξεχνάμε ότι οι προγραμματικές δηλώσεις περιλάμβαναν και τη δέσμευση για εξεταστικές επιτροπές όσων μας έβαλαν στα μνημόνια...

Όλα είναι δανεικά

ξαλλος ο Ευ. Βενιζέλος με όσους εποφθαλμιούν τη θέση του προέδρου και θέλουν να τον αποκαθηλώσουν μία ώρα αρχύτερα. Μπορεί ο ίδιος να έχει ανακοινώσει ότι το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ θα γίνει τον Μάιο, όμως ορισμένοι φαίνεται πως είναι ανυπόμονοι. Για παράδειγμα η Φ. Γεννηματά ζήτησε να επισπευθούν οι διαδικασίες εκλογής νέου προέδρου, όπως και αυτή να γίνει από τη βάση. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ φαίνεται να χαρακτήρισε τα λεγόμενά της προκλητικά και ιταμά. Μάλλον ξεχνά το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου του 2007,

όταν το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές και ο ίδιος έσπευσε στο Ζάππειο να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για τη θέση της προεδρίας. Όπως, επίσης, ξεχνά το ρητό που λέει «μην κάνεις σε κανέναν, αυτό που δεν θες να σου κάνουν». ∆ανεικά, όμως, είναι αυτά. Και τώρα είναι η σειρά του.

Πτυχιούχος σκέτο

αι τώρα με τι εφόδια θα μεταναστεύσει ο Α. Γεωργιάδης, σε περίπτωση που αποφασίσει ότι δεν τον κρατούν πια οι ψηφοφόροι του στη χώρα; Με ένα πτυχίο Φιλοσοφικής έμεινε, καθώς το βρετανικό πανεπιστήμιο που του είχε απονείμει τον τίτλο του διδακτορικού αποφάσισε ότι δεν του ανήκει διότι «σκόπιμα και συστηματικά» διέπραξε λογοκλοπή. Και έτσι του το πήρε πίσω. Μην ανησυχείτε, όμως, του έχουμε εμπιστοσύνη. Θα τη βρει την άκρη να επιβιώσει.

Ζητούν ρουσφέτια

ίλιες επαναξιολογήσεις περιπτώσεων φύλαξης πολιτικών προσώπων από αστυνομικού έχει ήδη κάνει η ΕΛΑΣ, με έναν στους δύο πολιτικούς να χάνει την προσωπική του φρουρά. Ήδη 500 αστυνομικοί επέστρεψαν στα αστυνομικά τμήμα και 80 οχήματα της ΕΛΑΣ αποδεσμεύτηκαν από το να φρουρούν τους VIP. Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Περίπου 3.000 περιπτώσεις που αφορούν επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους και εκδότες αναμένεται να επανεξε-

ταστούν. Όμως, αυτό έφερε αντιδράσεις στη φρουρούμενη ελίτ, με τον κάθε επωφελούμενο να καλεί το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ζητώντας προσωπική εξαίρεση από αυτό το μέτρο. Εμείς τους συνιστούμε να αρχίσουν να ψάχνουν εταιρείες σεκιούριτι αν επιθυμούν να νιώθουν Γουίτνει Χιούστον στο Σωματοφύλακα, αλλιώς ας συνηθίσουν τη μοναξιά τους.

∆ραματική έκκληση

Α. Σαμαράς που πάντα κόπτεται για το συμφέρον της Ελλάδας και του ελληνικού λαού πήγε στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη, για να συμμετέχει στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Την ίδια ώρα, που η κυβέρνηση βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με την ευρωζώνη ο Α. Σαμαράς συνυπέγραψε, και από ότι καταλαβαίνουμε υπαγόρευσε, κείμενο του ΕΛΚ, στο οποίο εκφράζεται η «ελπίδα ότι ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας δεν θα θέσει σε κίνδυνο την πρόοδο που πέτυχε η κυβέρνηση του Α. Σαμαρά». Επιπλέον, κάλεσε «τον νέο πρωθυπουργό να τηρήσει όλες τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η προηγούμενη κυβέρνηση» και «να μην αποτελέσει εμπόδιο στο να βοηθηθεί ο ελληνικός λαός». Και για να μην υπάρξει καμία αμφιβολία περί των σκοπιμοτήτων του Α. Σαμαρά, ο ίδιος με ανακοίνωσή του σημείωσε: «Στόχος μου είναι να διασφαλίσω την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, για αυτό είμαι εδώ. Και βέβαια η αίσθηση αδιεξόδου δεν βοηθάει». Και ύστερα προσπαθεί να μας πείσει ότι μοναδικό του μέλημα είναι το συμφέρον της χώρα. Αμ δε! Θέλει να κρυφτεί και η χαρά δεν τον αφήνει, που λένε και στο χωριό μου.

∆ύναμή μας οι πλατείες

«Η

μόνη μας δύναμη είναι η εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού. Εμείς αισθανόμαστε ότι αυτή την εμπιστοσύνη την έχουμε και με το παραπάνω αυτή τη στιγμή. Αυτό αποτυπώνεται στις προτοφανείς εκδηλώσεις συμπαράστασης στην ελληνική κυβέρνηση και σηματοδοτεί μια πολύ ουσιαστική μετατόπιση». Αυτό δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας, κληθείς να σχολιάσει τις μαζικές κινητοποιήσεις στις πλατείες όλης της Ελλάδας. Νέο ραντεβού σήμερα στις 4 το απόγευμα.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Νέοι σε μια γερασμένη ήπειρο Από την εθνική ανάγκη στο διεθνιστικό χρέος

ην αποκάλεσαν «γηραιά ήπειρο», για να την τιμήσουν μάλλον, αλλά σήμερα της ταιριάζει πιο πολύ ο χαρακτηρισμός «γερασμένη ήπειρος». Με εθνικές και κοινοτικές ελίτ –πολιτικές και οικονομικές- που μοιάζουν φαντάσματα και καρικατούρες αλλοτινών ηγεσιών, με οράματα ταξικά πρόσημασμένα, αλλά προωθητικά της ανθρώπινης ιστορίας εν τέλει, βρίσκεται σήμερα στις οπισθοφυλακές της ανθρωπότητας. Χειραγωγημένη από κωμικοτραγικές φιγούρες , που υποδύονται άτεχνα τις ηγετικές μορφές, υπερασπίζεται ιδιοτελή καπιταλιστικά μικροσυμφέροντα – αν τα δει κανείς από τη σκοπιά της ανθρώπινης ιστορίας. Τυφλωμένη από την αρνητική επιρροή ανθρώπων με περιορισμένη οπτική, που δεν ορώνται, δεν ορίζουν ορίζοντες, οπισθοχωρούν φοβικοί στις πιέσεις των λαϊκών αντιδράσεων, με μόνη έγνοια τη διάσωση του ανώφελου και διαρκώς μειούμενου κέρδους τους, το οποίο ήδη αδυνατεί να κινήσει την παραγωγική μηχανή σε επίπεδα άνω του μηδενός, γεννώντας ύφεση, ανεργία, αποπληθωρισμό.

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Στην ήπειρο των επαναστάσεων

Η ήπειρος που έχει ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν ζωογονήσει την ανθρώπινη ιστορία με σημαδιακές εξεγέρσεις και επαναστάσεις κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές, επιστημονικές, ηθικές, εν τέλει λαικές, περνάει περίοδο παρακμής. Τις εξεγέρσεις των δούλων που άνοιξαν το δρόμο για την κατάργηση του δουλοκτητικού τρόπου παραγωγής, τη γαλλική επανάσταση που πρόταξε ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη αφήνοντας πίσω τη φεουδαρχία, την οκτωβριανή επανάσταση που μας άφησε μέσα από τη ρωγμή του χρόνου να διακρίνουμε τις δυνατότητες του μέλλοντός μας, διαδέχονται σήμερα στάσεις στο μεδούλι τους συντηρητικές, φοβικές, εμπνευσμένες από την παρακμιακή αντίληψη της διατήρησης του φθίνοντος μικροσυμφέροντος σε βάρος και με θυσία μιας νέας, αναγκαίας ώθησης που χρειάζεται πάλι η «γηραιά» ήπειρος.

Η Ευρώπη της παρακμής

Είναι τραγικά χαρακτηριστικό ότι στη θέση του γκολικού οράματος της «Ευρώπης από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια» έχει αναδειχθεί ο φοβικός πτωχοπροδρομισμός κωμικοτραγικών ελίτ και κοινοτικών γραφειοκρατών, που βλέπουν τα σύνορα αποκλειστικά σαν όρια που οφείλουν να υπερβούν τα κεφάλαια και τα εξαγώγιμα προϊόντα των πατρόνων τους και όχι σαν εμπόδια στην οικουμενικότητα και τελικά στην ολοκλήρωση των ανρώπινων κοινωνιών. Μικροί και μοιραίοι ξέρουν μόνο να «καθαρίζουν την πόρτα τους», για να μπορούν να κλείνον-

Όποια κι αν είναι η κατάληξη αυτής της διαπραγμάτευσης, αυτό που θα γράψει η ιστορία, είναι ότι η έναρξή της υπήρξε ένα από τα κύρια σημεία καμπής στην πορεία της Ευρώπης. Η κατάληξη της πρώτης δεν θα είναι το τέρμα της δεύτερης.

ται με ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια στη μιζέρια του φθίνοντος μικρόκοσμού τους. Η φιγούρα τους, καθηλωμένη στην ακινησία της, μάλλον οίκτο προκαλεί παρά οργή. Καλό είναι συνειδητά να αποφεύγουμε, όταν μιλάμε για το είδος τους, να χρησιμοποιούμε τους όρους ηγεσία και ηγέτης. Τα βήματά τους δεν προηγούνται, δεν άγουν κάπου με προοπτική τον διαρκώς μεταβαλλόμενο ορίζοντα των κοινωνιών. Τα πόδια τους, κολλημένα στο έδαφος, αντιστέκονται πεισματικά και μάταια στην πίεση της ιστορίας και της κοινωνίας, όταν δεν οπισθοχωρούν σε σκοτεινούς μεσαίωνες. Μ’ αυτή τη Ευρώπη της παρακμής αντιμέτωποι οι λαοί έχουν αρχίσει από καιρό να αναδεύονται στις πλατείες του Νότου και τις απεργίες του Βορρά. Από κοντά οι παλιές και νέες πολιτικές δυνάμεις, που αναδύονται επιχειρώντας να κάνουν την εξαίρεση της αντίστασης κανόνα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, το Ποδέμος, η Λίνκε, το Σιν Φέιν...

Ο νέος ευρωπαισμός

∆εν είναι πια παράδοξο να ακούγεται πιο αγχωμένος για το μέλλον τής Ευρώπης ο αγανακτισμένος στην πλατεία Ντελ Σολ ή Συντάγματος (κι ας τού ‘ρχεται καμιά φορά να κάψει τη γαλάζια αστερόεσσα) από τον γραφειοκράτη των Βρυξελλών και τους έγκλειστους του Βερολίνου, ή ο Τσίπρας από τη Μέρκελ. ∆εν είναι πια αδιανόητο να μάχεται ένας μικρός λαός μαζί με την πολιτική ηγεσία του για τη διάσωση του οράματος της ενωμένης Ευρώπης, παρά τον κίνδυνο να διαρραγεί το ήδη ετοιμόρροπο σχήμα της. Και ο πιο ανίδεος κατανοεί ότι διασώζεται ό,τι αλλάζει και πεθαίνει ό,τι δεν μπορεί να διανοηθεί διαφορετικά το μέλλον του. Όσοι γαντζώνονται πάνω στην «υπαρκτή Ευρώπη», είναι σαν τους πνιγμένους που πιάνονται απ’ τα μαλλιά της και την τραβούν μαζί τους στο βυθό της ιστορίας. Όσοι την καλούν «με σημαίες και με ταμπούρλα» να πετάξει από πάνω της το έρμα που την οδηγεί στον πυθμένα, της

προτείνουν μια μέθοδο διάσωσης με τις μηχανές σε λειτουργία. Όσοι αφήνουν τα πράγματα να εξελιχθούν όπως-όπως δηλώνοντας ότι έτσι αποτρέπουν δήθεν τη χώρα από την πρόσκρουση στα βράχια, συναινούν σε μια πορεία που ήδη έχει κολλήσει την καρίνα της Ευρώπης στα ρηχά της οικονομικής και πνευματικής παρακμής. Μέχρι εκεί μπορεί ο κ. Σαμαράς, για παράδειγμα. ∆εν έχει άλλο τι να προσθέσει. Γι’ αυτό είναι μάταιο να τον πιέζουν ρωτώντας τον τι θα πει στην κ. Μέρκελ όταν τη συναντήσει. ∆εν έχει άλλο να της πει, μόνο ό,τι εκείνη θέλει ν’ ακούσει. Μιλούν την ίδια παρακμιακή διάλεκτο και έχουν το ίδιο «όραμα» για την Ευρώπη.

Το διεθνιστικό παράδοξο

Το εγχείρημα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΑΝΕΛ, με όλες τις αντιφάσεις, τις ατέλειες και τις ιδιομορφίες, βρίσκεται στον αντίποδα αυτής της νοοτροπίας. Είναι από τις σπάνιες στιγμές, όπου η διεκδίκηση του δίκιου ενός λαού συμβάλλει άμεσα στη δικαίωση των προσδοκιών μιας ολόκληρης ομάδας λαών και η εθνική διεκδίκηση αποκτά χαρακτηριστικά άμεσης διεθνιστικής συνδρομής. Και αποτελεί ευεξήγητο ιστορικό παράδοξο το γεγονός ότι στο εγχείρημα αυτό συμπράττουν δύο δυνάμεις με διαφορετικές αφετηρίες: διεθνιστική η μεν, εθνοκεντρική η άλλη. Ίσως δεν οδήγησε σ’ αυτή τη σύμπραξη μόνο η έλλειψη δύο εδρών, αλλά και η ασυνείδητη διάθεση συμμετοχής στη σπάνια στιγμή, όπου η εθνική ανάγκη μεταφράζεται σε διεθνιστικό χρέος. Όποια κι αν είναι η κατάληξη αυτής της διαπραγμάτευσης, αυτό που θα γράψει η ιστορία, είναι ότι η έναρξή της υπήρξε ένα από τα κύρια σημεία καμπής στην πορεία της Ευρώπης. Η κατάληξη της πρώτης δεν θα είναι το τέρμα της δεύτερης. Έτσι κι αλλιώς, η πραγματική ζωή έχει τη συνήθεια να συνεχίζεται. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αλλαγή των όρων της οικονομικής συζήτησης

Του Φραγκίσκου Κουτεντάκη*

υτό που έχει καταφέρει μέχρι τώρα η κυβέρνηση είναι η ανάδειξη της πολιτικής πλευράς της ελληνικής κρίσης. Μέσα σε δυο εβδομάδες, κατάφερε να επιβάλλει μια διαφορετική οπτική σε όλους τους συνομιλητές της και να επιφέρει σοβαρό ρήγμα στη μέχρι τώρα συζήτηση. Εδώ και μια πενταετία η βασική γραμμή των ελληνικών κυβερνήσεων ήταν πως αφού χρειαζόμαστε χρήματα, είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε οτιδήποτε μας ζητήσουν. ∆εν υπήρχε κανένα πολιτικό σχέδιο, πέρα από την εξασφάλιση της εξωτερικής χρηματοδοτικής στήριξης, πράγμα που οδηγούσε στην αποδοχή κάθε απαίτησης των πιστωτών – ενίοτε και άλλων, εγχώριων απαιτή-

σεων που παρουσιάζονταν ως τέτοιες. Με άλλα λόγια, η πολιτική βούληση είχε υποταχθεί απόλυτα στην οικονομική αναγκαιότητα. Μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου οι όροι έχουν αντιστραφεί: Η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει διατυπώσει ένα διαφορετικό πολιτικό σχέδιο που απολαμβάνει τη λαϊκή υποστήριξη, κάτι που εκφράστηκε τόσο με τις ψήφους όσο και με τη συμμετοχή στις συγκεντρώσεις. Αυτή είναι πλέον η βάση της συζήτησης και το ερώτημα που απευθύνεται στους δανειστές είναι αν σκοπεύουν να αποδεχτούν τις επιλογές της λαϊκής βούλησης.

∆εν υπάρχει δρόμος επιστροφής Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί θα πρέπει να υπάρχει η έγκριση των δανειστών.

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Ένας κυρίαρχος λαός μπορεί να αποφασίσει οτιδήποτε θέλει και δεν χρειάζεται αποδοχή από κανέναν. Όμως, υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν. Οι φετινές αποπληρωμές προς το ∆ΝΤ και την ΕΚΤ είναι τεράστια ποσά που δύσκολα μπορούν να καλυφθούν από εσωτερικούς πόρους. Επιπλέον, η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος είναι απόλυτα εξαρτημένη από την ΕΚΤ. Συνεπώς, για να διατηρηθεί η οικονομική ομαλότητα θα πρέπει να υπάρξει κάποιος συμβιβασμός με τους δανειστές. Όμως όχι οποιοσδήποτε συμβιβασμός. Τόσο η κυβέρνηση όσο και το εκλογικό σώμα έχουν δείξει πως είναι διατεθειμένοι να υπερασπιστούν τις πολιτικές τους επιλογές, δηλαδή να δώσουν προτεραιότητα στην πολιτική βούληση απέναντι σε αυτές τις οικονομικές αναγκαιότητες. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής στο μνημόνιο και η αλλαγή πολιτικής δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Από την πλευρά των δανειστών, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η ηθικοπλαστική εμμονή στους κανόνες, που μεταφράζεται στην απαίτηση συνέχισης των ίδιων πολιτικών από τη νέα κυβέρνηση, είναι σαθρό επιχείρημα. Επί της ουσίας, συμπυκνώνεται στο πρόβλημα του ηθικού κινδύνου (moral hazard) σύμφωνα με το οποίο αν επιτραπεί σε κάποιον να παραβιάσει τους κανόνες ατιμώρητα τότε κανείς άλλος δεν θα έχει κίνητρο να τους τηρήσει. Το ευρωπαϊκό κατεστημένο πορεύτηκε μερικά χρόνια επικαλούμενο αυτό το μάλλον απλοϊκό επιχείρημα. Ξέχασαν, εν τω μεταξύ, πως

αφενός οι κανόνες έχουν εξαιρέσεις και, αφετέρου, υπάρχουν για να εξυπηρετούν συγκεκριμένες σκοπιμότητες που είναι αποδεκτές από όσους υποχρεούνται να τους ακολουθούν. Εδώ και καιρό υπάρχει σαφές πολιτικό πρόβλημα στην αποδοχή της σκοπιμότητας αυτών των κανόνων και όχι μόνο στην Ελλάδα. Το status quo της Ευρώπης, όπως διαμορφώθηκε από το λεγόμενο πολιτικό κέντρο, αντιμετωπίζει μια ιστορική πρόκληση, τόσο από τα αριστερά όσο και από τα δεξιά. Η ιστορία τα έφερε έτσι και η Ελλάδα αποτελεί την αιχμή του δόρατος σε αυτή την αντιπαράθεση.

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ας μην περιμένει κανείς ότι η επίτευξη συμφωνίας θα είναι εύκολη ούτε και πρέπει να τη θεωρεί δεδομένη. Όσο κι αν όλες οι πλευρές έχουν δηλώσει ότι επιθυμούν την επίτευξή της, είναι προφανές πως υπάρχει μεγάλη απόσταση που θα πρέπει να καλυφθεί. Πρώτα από όλα κάπως θα πρέπει να ονομαστεί. Όπως φάνηκε από το Eurogroup της Τετάρτης, οι διατυπώσεις παίζουν σημαντικό ρόλο, άλλωστε αυτές οδήγησαν στην ανυπαρξία κοινού ανακοινωθέντος. Αυτό δεν είναι μόνο θέμα συμβολικό, παρότι και οι συμβολισμοί έχουν τη σημασία τους. Είναι και θέμα ουσίας, αφού συγκεκριμένες λέξεις έχουν και συγκεκριμένα νοήματα. Έτσι, η λέξη «παράταση» σημαίνει ότι παραμένει σε ισχύ το σύνολο των δεσμεύσεων

Το Βερολίνο μέτρησε το κόστος του

Η κερδισμένη μέχρι τώρα από την κρίση γερμανική οικονομία θα ήταν αυτή που θα αντιμετώπιζε τις μεγαλύτερες αναταράξεις από Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

αφνικά ο Αλέξης Τσίπρας έγινε «ρεαλιστής, λογικός, συνετός πολιτικός» και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ άρχισε να μιλά για την «ανθρωπιστική κρίση» στην Ελλάδα, όρο που μετά βδελυγμίας απέρριπταν ως τώρα ευρωπαίοι συντηρητικοί. Προφανώς κάτι έχει αλλάξει στην Ευρώπη και η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να ξεκινήσει από το πολιτικό σκέλος της συζήτησης για την κρίση στην Ελλάδα μοιάζει να δικαιώνεται, πολύ νωρίτερα από ότι θα περίμεναν οι αντίπαλοί της. Μια πρώτη μάχη φαίνεται να κερδίζεται, αν και ο πόλεμος θα είναι μακρύχρονος. Η γερμανική κοινή γνώμη, πάντως, βρίσκεται μέσα σε λίγες ώρες αντιμέτωπη με μια θεαματική αναστροφή του «τύπου γνώμης», ακούει πιο μετριοπαθείς απόψεις της κυβέρνησής της απέναντι στα ελληνικά αιτήματα και αντιπαρατίθεται με αναλύσεις, που σκιαγραφούν ως απειλή το κόστος που θα είχε το Grexit. Φυσικά, η προσπάθεια που γίνεται έχει στόχο να δείξει ότι υποχώρησε η Ελλάδα, η οποία έτσι κι αλλιώς τις προηγούμενες ημέρες είχε παρουσιαστεί ως βρισκόμενη στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Ο γερμανικός Τύπος προετοιμάζει το κοινό του

Το έναυσμα έδωσε στις αρχές της εβδομάδας η κάθε άλλο παρά φιλική προς τους «αχάριστους χαραμοφάηδες» του Νότου εφημερίδα BILD όταν«ανακάλυψε» έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εργασίας για τις αρνητικές συνέπειες που θα είχε η έξοδος της χώρας μας από την ευρωζώνη για τη γερμανική οικονομία. Η «κίτρινη» εφημερίδα, που έχει πρωτοστατήσει στις επιθέσεις απαξίωσης της Ελλάδας φιλοξενούσε τη ∆ευτέρα δηλώσεις του Εκκερχαρντ Ερνστ, ο οποίος προειδοποιούσε ότι μια πιθανή αποπομπή της χώρας μας από την ευρωζώνη θα κόστιζε στη γερμανική αγορά εργασίας 80.000 θέσεις το 2016 και άλλες 150.000 το 2017. Και παρέθετε την εκτίμηση του γερμανού επιστήμονα ότι και αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να συνυ-

πολογιστούν στις πολιτικές διαπραγματεύσεις με την Αθήνα. Kάποιοι είπαν ότι στόχος του δημοσιεύματος ήταν να «προετοιμαστεί» το κοινό της εφημερίδας για το ενδεχόμενο μιας «κωλοτούμπας» του Βερολίνου, για την περίπτωση δηλαδή που θα αναγκαστεί η γερμανική κυβέρνηση, που είναι αρκετά απομονωμένη πολιτικά διεθνώς, να υποχωρήσει σε κάποια από τα αιτήματα της Αθήνας, έτσι ώστε να αποτραπεί η καταστροφή. Φαίνεται ότι είχαν δίκιο. Η πολύ πιο αντικειμενική «ντι Τσάιτ» ανέλυε δύο μέρες αργότερα πέντε μεγάλες παρανοήσεις των τελευταίων ετών, που αδικούν την Ελλάδα και το πρώτο κανάλι της δημόσιας τηλεόρασης, που και στο παρελθόν είχε καταρρίψει θεωρίες για τα «δανεικά» που μας δίνουν οι Γερμανοί, ακολουθούσε με στοιχεία, που επίσης διέψευδαν κάποιους μύθους, που με συνέπεια καλλιεργούν τα τελευταία χρόνια ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και οι ομοϊδεάτες του.

Η γερμανική οικονομία εκμεταλλεύεται τη συγκυρία

Η αλήθεια είναι, βεβαίως, ότι όσο και αν κάποιοι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες επιμένουν ότι δεν δίνουν δεκάρα για το μέλλον της Ελλάδας, οι σοβαροί οικονομολόγοι επέμεναν όλο το προηγούμενο διάστημα ότι το Grexit και οι επακόλουθες αναταράξεις, που θα μπορούσε να προκαλέσει σίγουρα δεν θα αφήσουν ανέγγιχτη τη γερμανική οικονομία. Γιατί ήξεραν ότι πιθανές αλυσιδωτές αντιδράσεις δεν μπορούν να προβλεφθούν. Τι άλλα φαινόμενα θα μπορούσε να προκαλέσει η χρεωκοπία εντός της Ευρωζώνης; Τι μηνύματα θα έστελνε ένα τέτοιο γεγονός στις αγορές, το να αφεθεί δηλαδή μια χώρα να χρεοκοπήσει για μερικά δισεκατομμύρια ευρώ; Οι γερμανικές εφημερίδες πανηγύρισαν συντονισμένα τις τελευταίες ημέρες μετά και την επίσημη ανακοίνωση του νέου ρεκόρ εξαγωγών της χώρας, που ξεπέρασε το 1,1 τρισεκατομμύρια ευρώ. Η εξέλιξη αυτή θεωρείται ως αποτέλεσμα των νομισματικών εξελί-

ξεων, που ευνοούν τις γερμανικές εξαγωγές και δικαιώνουν όσους λένε ότι οι Γερμανοί παραμένουν σε πολλά επίπεδα οι κερδισμένοι της κρίσης. Από την άλλη, όμως, κάποιοι προειδοποιούν ότι η εθελοτυφλία του κυβερνητικού επιτελείου μπροστά στα προβλήματα, που συσσωρεύσει η κρίση κάποια στιγμή θα πληρωθεί ακριβά. Έστω και πιο μεσοπρόθεσμα. Η γερμανική οικονομία εκμεταλλεύεται τη συγκυρία, αλλά κάποια στιγμή η «ισορροπία του τρόμου» μπορεί να ανατραπεί. Τα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια με τα οποία δανείζεται η χώρα κάποια στιγμή θα αρχίσουν να ανησυχούν και τους απλούς καταθέτες. Υπάρχουν τράπεζες που δεν πληρώνουν τόκους, αλλά ζητούν φύλακτρα από μεγαλοκαταθέτες τους. Αν αυτό το φαινόμενο παγιωθεί, θα αρχίσει να ανατρέπεται στην κοινή γνώμη η μεταπολεμική σιγουριά της «αποταμίευσης που κάνει τα λεφτά στην τράπεζα να αβγατίζουν». «Και τελικά ποιο θα είναι το επόμενο βήμα;» αναρωτιόταν πρόσφατα ένας αναλυτής με μπόλικη φαντασία. «Θα μας δίνει μπόνους η τράπεζα για να δανειστούμε από αυτήν;» Τα χαμηλά αυτά επιτόκια έχουν στρέψει τα τελευταία χρόνια πολλούς Γερμανούς προς τον στεγαστικό τομέα ως το πιο ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο. Πολλοί μιλούν για τη δημιουργία μιας φούσκας, που αν κάποια στιγμή αρχίσει να ξεφουσκώνει ή ακόμα χειρότερα αν σκάσει θα δημιουργήσει πολλούς χαροκαμένους.

Σωτήρια μια πολιτική στροφή;

Μια προσεκτική, σταδιακή «χαλάρωση» ίσως να μην είναι λοιπόν και τόσο αρνητική για τη Γερμανία, ειδικά αν μπορεί να πλασαριστεί στην κοινή γνώμη της χώρας πακεταρισμένη με ένα περιτύλιγμα «δικαίωσης» της γερμανικής πολιτικής μαζί με γενναιοδωρία. Μπορεί να αποβεί και σωτήρια, και σίγουρα είναι πολύ πιο ελεγχόμενη από μια σφοδρή σύγκρουση. ∆εν είναι τυχαίο, που στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα η γερμανική πλευρά φάνηκε συχνά να έχει μεγαλύτερη διάθεση να κάνει βήματα προς τη μεριά της νέας ελληνικής κυ-

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙ∆ΗΣ

του μνημονίου, ενώ η λέξη «τροποποίηση» σημαίνει πως ολόκληρο το πρόγραμμα τίθεται σε συζήτηση και αναθεώρηση. Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, αλλά φαίνεται δύσκολο να οδηγηθούμε σε ρήξη λόγω έλλειψης λέξεων που να ικανοποιούν και τις δυο πλευρές. ∆εύτερον, θα πρέπει να συμφωνηθεί αρκετά σύντομα ένα γενικό πλαίσιο. Αυτό είναι σίγουρα κρίσιμο θέμα αφού θα περιγράφει τις δεσμεύσεις που θα αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση στο επόμενο διάστημα. Εδώ θα χρειαστούν λεπτοί χειρισμοί ώστε η κυβέρνηση να επιβάλλει τις δικές της προτεραιότητες οικονομικής πολιτικής, όπως η επαναφορά του βασικού μισθού και οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης (που συνιστούν ανατροπή μνημονιακών αποφάσεων) και ταυτόχρονα να αποδεχτεί κάποιες από τις συστάσεις που υπήρχαν ήδη στα μνημονιακά κείμενα, όπως η πάταξη της φοροδιαφυγής και η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών. Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι και η τρόικα έθετε τη φοροδιαφυγή ως μείζον πρόβλημα συμμόρφωσης της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά ουδέποτε το ανέδειξε ως κρίσιμο θέμα, όπως για παράδειγμα το ασφαλιστικό. Τέλος, όσο σημαντικά κι αν είναι τα προηγούμενα, δεν είναι παρά σχέδια επί χάρτου. Εάν και εφόσον επιτευχθεί συμφωνία, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να κερδίσει ένα δύσκολο στοίχημα στο επόμενο εξάμηνο. Η πραγματική μάχη θα δοθεί στην πράξη, στο διάστημα που η

κυβέρνηση θα εφαρμόσει την πολιτική της και οι δανειστές θα παρέχουν τη γνωστή στήριξη με το σταγονόμετρο. Εκεί θα κριθεί η επιβίωση της ελληνικής κυβέρνησης, τόσο σε πολιτικούς όσο και σε οικονομικούς όρους. Σε πολιτικούς όρους, θα πρέπει να επιδείξει αξιοπιστία στις εξαγγελίες της προκειμένου να διατηρήσει την πρωτοφανή λαϊκή υποστήριξη που απολαμβάνει σήμερα. Σε οικονομικούς όρους θα πρέπει να εξασφαλίσει θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης ταυτόχρονα με δημοσιονομική ισορροπία, ένα πρόβλημα δύσκολο εξ ορισμού. Το σχέδιό της έχει μια λογική συνέπεια που θα πρέπει να δοκιμαστεί στην πράξη: Ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός, η πάταξη της φοροδιαφυγής και οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι αλληλένδετα. Με άλλα λόγια, η δημοσιονομική σταθερότητα μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την αδυσώπητη πάταξη των νόμιμων και παράνομων φοροαπαλλαγών που απολαμβάνουν συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα. Αυτό όμως απαιτεί και μία σκληρή σύγκρουση μαζί τους που θα επανακαθορίσει τις κοινωνικές συμμαχίες του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Από την αποφασιστικότητά της θα εξαρτηθεί η πραγματοποίηση της πολυπόθητης αλλαγής πολιτικής που απαίτησε ο ελληνικός λαός με την ψήφο του.

* Ο Φρ. Κουτεντάκης είναι λέκτορας στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης

Grexit

μια απότομη ανατροπή της σημερινής ισορροπίας

βέρνησης, από ότι κάποιοι φανατικοί εντολοδόχοι της, όπως οι συντηρητικοί πρωθυπουργοί της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, που ακολουθώντας τη μοίρα του Αντώνη Σαμαρά νοιώθουν λίγο σαν πιστοί, αλλά «απατημένοι σύζυγοι». Όταν ο κ.Σόιμπλε δήλωνε ότι δεν «τον νοιάζει» και τόσο το τι θα αποφασίσει να κάνει η Ελλάδα, μάλλον έλεγε τη μισή αλήθεια. Όπως εύστοχα σχολιάστηκε από ορισμένους είναι σαν να λέει ότι δεν τον ενδιαφέρει αν θα χρεοκοπήσει η Σαξονία ή η Θουριγγία. Και, κυρίως, αν εννοούσε ό,τι έλεγε θα ήταν σαν να υπέγραφε την καταδίκη του ευρώ. Και αυτό η γερμανική κυβέρνηση, παρά τις προτροπές συγκεκριμένων κύκλων, δεν μοιάζει έτοιμη να το κάνει. •

Το Μνημόνιο τελείωσε στις 25 Ιανουαρίου

Την αποτίμηση του πρώτου γύρου διαπραγματεύσεων μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών αλλά και τις εκτιμήσεις για το τι πρέπει να περιμένουμε από το αυριανό, κρίσιμο Eurogroup καταθέτει στην «Εποχή» ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γαβριήλ Σακελλαρίδης. Επιπλέον, τονίζει τη σημασία της κοινωνικής κινητοποίησης και εξηγεί γιατί αυτή καθίσταται ένα μεγάλο «διαπραγματευτικό ατού»

Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Πώς κρίνετε τις πρώτες τρεις βδομάδες κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ; Χωρίς διάθεση υπερβολής, τις τρεις βδομάδες της κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας, έγιναν περισσότερα από όσα έκαναν τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις στη μνημονιακή πενταετία. Πρώτα απ’ όλα, για πρώτη φορά διαπραγματευόμαστε πραγματικά με τους Ευρωπαίους εταίρους. Για πρώτη φορά η φωνή του ελληνικού λαού ακούγεται καθαρά στην Ευρώπη. Για πρώτη φορά δεν αποφασίζουν άλλοι πριν από εμάς για εμάς. Επιπλέον, για πρώτη φορά εκπέμπεται ένα διαφορετικό ύφος και ήθος της διακυβέρνησης. Χωρίς σπατάλες και υπερβολές, κοντά στον πολίτη, με έγνοια για την κοινωνία. Θα ήθελα μια αποτίμηση των συνεδριάσεων του Eurogroup και της Συνόδου Κορυφής. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι. Στο Eurogroup και τη Σύνοδο Κορυφής κάναμε μερικά αποφασιστικά βήμα στην κατεύθυνση επίτευξης συμφωνίας, αν κι έχουμε απόσταση να διανύσουμε. Κατ’ αρχάς είπαμε «όχι» στο σχέδιο κοινής ανακοίνωσης. ∆είξαμε έτσι: Πρώτον , ότι αυτή η κυβέρνηση είναι έτοιμη να πει το «όχι» όταν πρέπει. ∆εύτερον, ότι όταν λέμε ότι δεν δεχόμαστε παράταση του Μνημονίου, το εννοούμε. Τρίτον, ότι το να αρνηθούμε δεν μας οδηγεί νομοτελειακά στην απομόνωση. Είπαμε «όχι» στην κοινή ανακοίνωση και την επόμενη μέρα ο κ. Ντάισελμπλουμ πρότεινε να αρχίσουν οι επαφές των τεχνικών κλιμακίων Ελλάδας και ΕΕ. Οι τοποθετήσεις της κυβέρνησης καλλιεργούν ένα κλίμα αισιοδοξίας για συμφωνία. Την ίδια ώρα άλλες τοποθετήσεις δηλώνουν έτοιμοι και για ρήξη. Πως το εξηγείτε; Είμαστε αισιόδοξοι ότι θα φτάσουμε σε συμφωνία. Αν πρυτανεύσει ο ορθολογισμός, η συμφωνία είναι σίγουρη, αφού θα ωφελήσει τόσο την Ελλάδα όσο και τους εταίρους. Ωστόσο, δεν πρόκειται να δεχτούμε οποιαδήποτε συμφωνία. Το Μνημόνιο, η τρόικα και η λιτότητα τελείωσαν στις 25 Ιανουαρίου. Τι να περιμένουμε στην αυριανή συνάντηση του Eurogroup; Ποιος μπορεί να είναι ο «αμοιβαία επωφελής» συμβιβασμός; Αύριο θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να φτάσουμε σε συμφωνία. Αμοιβαία επωφελής θα είναι μια λύση που θα δώσει τη δυνατότητα στο λαό να αναπνεύσει και στην οικονομία να απελευθερωθεί από τα δεσμά του Μνημονίου. Έχετε ζήσει από κοντά τις διαπραγματεύσεις των τελευταίων ημερών. Θεωρείτε ότι η παρουσία κόσμου στις πλατείες πολλών ευρωπαϊκών χωρών πιέζει τους Ευρωπαίους και βοηθά την ελληνική πλευρά; Το μόνο στήριγμα αυτής της κυβέρνησης είναι ο απλός κόσμος. Εμείς δεν έχουμε τα μεγάλα συμφέροντα και τη διαπλοκή να μας υποστηρίζουν. Είμαστε μια κυβέρνηση που εκλέχτηκε σαν αποτέλεσμα της λαϊκής κινητοποίησης. Και η λαϊκή κινητοποίηση είναι το μεγάλο ατού μας στη διαπραγμάτευση. Πράγμα που καταλαβαίνουν οι Ευρωπαίοι…

“

Το μόνο στήριγμα αυτής της κυβέρνησης είναι ο απλός κόσμος. Εμείς δεν έχουμε τα μεγάλα συμφέροντα και τη διαπλοκή να μας υποστηρίζουν. Είμαστε μια κυβέρνηση που εκλέχτηκε σαν αποτέλεσμα της λαϊκής κινητοποίησης.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Απαραίτητο να μην εφησυχάζουμε ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΟ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΥ

Πώς αποτιμάται η κυβερνητική πολιτική; Ποιος είναι ο ρόλος του κινήματος; Πώς διαμορφώνεται ο πολιτικός χάρτης; Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα που μας απασχόλησαν την περασμένη βδομάδα και στα οποία αναζητάμε απαντήσεις μέσα από μια συζήτηση με τον πανεπιστημιακό Στέφανο ∆ημητρίου. Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου Εδώ και πολύ καιρό είχε ξεκινήσει μία συζήτηση για την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος. Η αλλαγή που επέφεραν οι εκλογές, πώς επηρέασε το πολιτικό σύστημα; Κατ’ αρχάς πρέπει να πω ότι το πολιτικό σύστημα είναι ασαφής έννοια, που περιγράφει τον τρόπο οργάνωσης και κατανομής της πολιτικής εξουσίας και την κατανομή της πολιτικής ισχύος ακόμη και σε μη θεσμικά κέντρα εξουσίας, όπως είναι τα μεγάλα ΜΜΕ. Ως εκ τούτου, θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι, επειδή είμαστε κυβέρνηση, έχουμε και την εξουσία. Την εξουσία εξακολουθεί να την έχει και να την κατανέμει το πολιτικό σύστημα. Μέσα από την εξασθένηση της αυτονομίας της πολιτικής και τη γιγάντωση των πελατειακών εξαρτήσεων μεταξύ επιχειρηματιών-ιδιοκτητών ΜΜΕ, τραπεζιτών και μνημονιακών κυβερνήσεων, οδηγηθήκαμε στην κρίση των αντιπροσωπευτικών θεσμών και στο μαρασμό της πολιτικής συμμετοχής. Η κρίση του πολιτικού συστήματος είναι κρίση της ίδιας της δημοκρατίας και της θεμελιώδους κανονιστικής αρχής της, η οποία δεν πρέπει να λογίζεται ως απλή νομιμοποιητική αρχή της αντιπροσώπευσης: είναι η περιστολή της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας. Η κοινωνική εξαθλίωση οδήγησε στην πολιτική υποαντιπροσώπευση.

Η μάχη που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ

Οι πολίτες είχαν γυρίσει την πλάτη στην πολιτική. Όμως, όπου και να σταθούμε πια συναντάμε παρέες που συζητούν πολιτικά. Και αυτή είναι η μεγάλη τομή που προέκυψε από το εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτό οφείλεται σε εμάς, όπως και στα τμήματα της κοινωνίας που μας εμπιστεύτηκαν, ακόμα και με επιφυλάξεις. Την προεκλογική περίοδο κατέρρευσε η οργανωμένη προσπάθεια κινδυνολογικής-τρομοκρατικής χειραγώγησης και βιασμού της λαϊκής βούλησης και του πολιτικού-εκλογικού σώματος. Ταυτοχρόνως, επαναπολιτικοποιήθηκε μεγάλη μερίδα της κοινωνίας. Πλέον, ο πολιτικός λόγος εκφωνείται από πολίτες και όχι μόνο από επαγγελματίες πολιτικούς και τηλεοπτικούς κατηχητές. Την ίδια ώρα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι επανήλθε η πολιτική συζήτηση στην Ευρώπη; Οι προηγούμενες κυβερνήσεις στην ουσία δεν άσκησαν πολιτική διεκδίκησης, διαπραγμάτευσης, ελιγμών, επωφελών συμβιβασμών και οριοθέτησης της γραμμής πίσω από την οποία δεν υπάρχει υποχώρηση. Η άνευ ετέρου αποδοχή των μνημονιακών επιταγών δεν είναι πολιτική. Είναι υπαλληλικού τύπου κυβερνητική διεκπεραίωση. Η πολιτική ενέχει εγγενή διακινδύνευση. Από αυτή τη διακινδύνευση προκύπτουν τα κατακτώμενα δικαιώματα. Η απλή διεκπεραίωση όμως του μνημονίου υπήρξε αναπόδραστη, παντελής καταστροφή. Αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη, με την αξιοπρεπή διαπραγμάτευση, είναι, στην ουσία, η επιστροφή της πολιτικής. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πολιτικός φορέας που εκφράζει στην Ευρώπη το αξιακό τρίπτυχο της Γαλλικής Επανάστασης και υπηρετεί την αρχή της ισότητας, της αλληλεγγύης, αλλά και του αμοιβαίου σεβασμού των χωρών και των λαών τους.

Αυτό που ζούμε, στην Ευρώπη, τα τελευταία χρόνια, είναι αντιμεταρρύθμιση. Πρόκειται για παλινόρθωση του «Παλαιού Καθεστώτος», του ancienne regime, καθώς τα εργασιακά, κοινωνικά δικαιώματα καταργούνται και αντικαθίστανται από προνόμια, που βαθμηδόν συρρικνώνουν και το ουσιαστικό περιεχόμενο των πολιτικών δικαιωμάτων. Ως προς αυτά, είμαστε πίσω από το όριο των αξιών του νεωτερικού πολιτισμού, που χάραξε η Γαλλική Επανάσταση. Υπέρβαση αυτού του ορίου είναι η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, που επιτρέπει στους εργοδότες να νοικιάζουν εργαζόμενους· δηλαδή, άνθρωποι να νοικιάζουν ανθρώπους. Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός επιτίθεται σε όλες τις μορφές της δημοκρατίας. Αυτή είναι η αντεπανάσταση του κεφαλαίου, το οποίο παίρνει πίσω, στο πολλαπλάσιο, ό,τι αναγκάστηκε να παραχωρήσει για το κοινωνικό κράτους και τα δικαιώματα που αυτό εγγυόταν. Αυτή είναι η μάχη που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ για την ανασύσταση του κοινωνικού κράτους. Αυτή είναι βαθιά ριζοσπαστική και αντικαπιταλιστική θέση. Η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους είναι αποτέλεσμα ταξικής πολιτικής. Η αναθεμελίωσή του προϋποθέτει την άσκηση της αντίστροφης ταξικής πολιτικής, δηλαδή της πολιτικής που μεροληπτεί υπέρ των αδυνάτων που επλήγησαν βαναύσως από την κρίση, ώστε με τους πόρους του κοινωνικού κράτους να χρηματοδοτηθούν οι δανειστές και η παρασιτική, συστημική, αντιπαραγωγική επιχειρηματικότητα. Αυτός είναι ο νέος μαυραγοριτισμός που ευδοκίμησε εντός των θυλάκων της διαφθοράς και της διαπλοκής τραπεζιτών, ιδιοκτητών ΜΜΕ και των κυβερνητικών τους πατρώνων. Έτσι συγκροτήθηκε τον πυρήνα του θνήσκοντος πολιτικού συστήματος.

Ο ρόλος της κεντροαριστεράς

Από τις τοποθετήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, κυρίως της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ, βλέπουμε ότι αποτελεί είδηση το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τηρεί τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Γιατί τόση έκπληξη; Το πολιτικό σύστημα σαφέστατα απειλείται σήμερα από τον ΣΥΡΙΖΑ. Επιδιώκει ή την κατάρρευση της κυβέρνησης ή την αφομοίωση του ΣΥΡΙΖΑ μέσω της σταδιακής του προσέγγισης. Επιδιώκει, ταυτόχρονα, να ανασυγκροτήσει το χώρο της λεγόμενης κεντροαριστεράς. Ωστόσο, σήμερα, δεν υπάρχει πλέον, πουθενά στην Ευρώπη, αριστερή σοσιαλδημοκρατία. Υπάρχει νεοφιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ο Σρέντερ είναι αυτός που επέφερε καίριο πλήγμα στο κοινωνικό κρά-

τος. Η λεγόμενη κεντροαριστερά, που στην ουσία είναι κεντροδεξιά, θα ορίζεται ως τέτοια σε σχέση με την άκρα δεξιά του Σαμαρά. Θα αποτελέσει μηχανισμό ανασυγκρότησης της ίδιας της ∆εξιάς. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί γελοιωδώς να διαφοροποιηθεί από τον Σαμαρά, ενώ ήταν το υποζύγιό του. Τώρα, ενισχυόμενο από ανέστιους, περιπλανώμενος κεντροαριστερούς ελευθέρας βοσκής, που αμφιταλαντεύονται ανάμεσα σε αυτό και το «Ποτάμι», επενδύει το βραχύβιο μέλλον του στο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα διαψεύσει τις προσδοκίες. Είναι προφανής η σκοπιμότητα του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ: να ισχυριστεί ότι τελικά δεν υπήρχε άλλος δρόμος και άλλη επιλογή από τη δική τους. Το ότι αυτός είναι ο στόχος τους δείχνει την απόγνωσή τους. Πλέον έχει παραλύσει η βούλησή τους. Η τελευταία αποσκοπεί απλώς στη διάσωσή τους ως πολιτικών παραγόντων, που αδυνατούν να αποσυρθούν μετά την επονείδιστη ήττα, για την οποία ευθύνεται η πολιτική τους. Η λεγόμενη κεντροαριστερά λειτουργεί ως

κέντρο σχολιασμού του ΣΥΡΙΖΑ. Λειτουργεί σαν κομματικό-ιδεολογικό ΙΕΚ, που χορηγεί πιστοποιητικά «υπεύθυνης, πραγματιστικής πολιτικής» - εγκεκριμένα από επιχειρηματικούς ομίλους ΜΜΕ – και μέμφεται τον ΣΥΡΙΖΑ, επειδή δεν μαθαίνει το μάθημά του. Ωστόσο, είναι περίεργο: επαίρονται ότι είναι «τεχνικοί της εξουσίας», αλλά αδυνατούν να αποκαταστήσουν τη βλάβη που υπέστη ο πολιτικός τους χώρος. Κάνουν απλώς μερεμέτια. Από την άλλη, εμείς πρέπει να επιμείνουμε στις κύριες προγραμματικές μας εξαγγελίες. Ο κόσμος που μας εμπιστεύτηκε περιμένει να δει αν θα είμαστε συνεπείς. Ταυτόχρονα, όσοι δεν μας εμπιστεύτηκαν, όταν δουν ότι αντέχουμε, θα διευρύνουν την κοινωνική συμμαχία, που μας στηρίζει.

Θα υποστούμε πολιτικό πόλεμο

Με αυτά τα δεδομένα, τι κινήσεις πρέπει να γίνουν για να διευρυνθεί η κοινωνική συμμαχία; ∆εν πρέπει να εφησυχάσουμε. Θα υποστούμε πολιτικό πόλεμο από το καταρρέον πολιτικό σύστημα. Εάν κάποιος μπει στον κόπο να κοιτάξει το βιβλίο του Γεωργαλά «Η Προπαγάνδα» και το συσχετίσει με συγκεκριμένους τηλεοπτικούς κατηχητές και τελάληδες θα εντοπίσει ενδιαφέρουσες ομοιότητες. ∆εν σημαίνει ότι το ακολουθούν. Σημαίνει ότι το πολιτικό σύστημα χρησιμοποιεί τα ΜΜΕ ως μέσα πολιτικού πολέμου. Συνεπώς, δεν πρέπει να εφησυχάζουμε μακαρίως, παρασυρόμενοι από την αποδοχή της κυβέρνησης. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε την αυτονομία του κόμματος από την κυβέρνηση. ∆εν θα πω, σχετικά

Το κίνημα θα μειώσει την πολιτική υποαντιπροσώπευση

Είδαμε την περασμένη Τετάρτη οι πλατείες της χώρας, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών χωρών να γεμίζουν από κόσμο που στηρίζει την κυβερνητική πολιτική. Αυτή είναι μια εμπειρία πρωτόγνωρη. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει; Οι πολίτες μάς εμπιστεύονται, επειδή μπορούμε να διασφαλίσουμε περαιτέρω την προσφάτως ανακτηθείσα πολιτική τους αξιοπρέπεια. ∆ηλώνουν τη στήριξή τους, γιατί επαναφέραμε την πολιτική, γιατί μπορέσαμε να πούμε «όχι». Ταυτόχρονα, οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν αυτή την πολιτική και είτε τη σέβονται, όπως κάνει το Ποδέμος, είτε την προσμένουν, όπως βλέπουμε στην Ιρλανδία, είτε τη φοβούνται. Όλοι, όμως, την αναγνωρίζουν ως πολιτική τακτική με στρατηγικό στόχο την ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης, την κοινωνική ανόρθωση και την παραγωγική ανασυγκρότηση. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν ασκούσαν πολιτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η πλέον φιλοευρωπαϊκή δύναμη, αλλά υπέρ μιας Ευρώπης αλληλέγγυας, εδραζόμενης στην αρχή του αμοιβαίου σεβασμού των λαών, η οποία δεν θα προτάσσει τον ανταγωνισμό σε βάρος των κοινωνικών δικαιωμάτων, διευρύνοντας τις ήδη βαθιές και ανθρωποβόρες ανισότητες. Ποιος είναι ο ρόλος που αντιστοιχεί στο κίνημα για την εξασφάλιση όσων είπες; Πρωταγωνιστικός. Και δεν το λέω μόνο για λόγους αρχής, αλλά και γιατί το κίνημα είναι ο φορέας, ο εκφραστής ενός νέου ριζοσπαστικού, δημοκρατικού φρονήματος. Με βάση τη διάσταση ανάμεσα στη δημοκρατία και την αντιπροσώπευση, το κίνημα θα μειώσει την πολιτική υποαντιπροσώπευση, στην Ευρώπη, και θα δείξει ότι ο κυρίαρχος λαός μπορεί, σε δεδομένες συνθήκες, να έχει ψυχή και σάρκα, να μην είναι μόνο αφηρημένη δικαιοπολιτική έννοια και – το κυριότερο – να έχει φωνή· εκείνη τη φωνή που βγαίνει από τα σπλάχνα της ιστορίας, που ακούστηκε στη Γαλλική Επανάσταση, που υψώθηκε στην Ελληνική Επανάσταση, αντήχησε στην επανάσταση του 1848 και έγινε σάλπισμα με την Παρισινή Κομμούνα. Έτσι σαρκώθηκε, μέσα στην ιστορία, η αρχή του δημοκρατικού αυτοκαθορισμού του λαού ως πυρήνα της λαϊκής κυριαρχίας, δηλαδή της κανονιστικής αρχής της δημοκρατίας.

“

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Πρέπει να συγκροτηθούν δημοκρατικές-λαϊκές επιτροπές στήριξης της κυβέρνησης. Αυτές θα δώσουν τη δυνατότητα, ώστε μέλη της κυβέρνησης να βρεθούν σε δημόσιους χώρους και να περιγράψουν την πολιτική που θα ασκήσουν και να λογοδοτήσουν για τα μέχρι τώρα πεπραγμένα. με αυτό, τίποτε παραπάνω από ό, τι έγραψαν στα άρθρα τους ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος και ο Χριστόφορος Βερναρδάκης, στην «Αυγή» και την «Εποχή» της προηγούμενης Κυριακής, αντιστοίχως. Επίσης, πρέπει να συγκροτηθούν δημοκρατικές-λαϊκές επιτροπές στήριξης της κυβέρνησης. Αυτές θα δώσουν τη δυνατότητα, ώστε μέλη της κυβέρνησης να βρεθούν σε δημόσιους χώρους και να περιγράψουν την πολιτική που θα ασκήσουν και να λογοδοτήσουν για τα μέχρι τώρα πεπραγμένα. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί. Και αυτό μπορεί να ζωντανέψει την πρωτογενή εξουσία των πολιτών, ενώ, ταυτόχρονα, θα επαναβεβαιώνεται η αξία της λαϊκής κυριαρχίας. Μειώνοντας, λοιπόν, την πολιτική υποαντιπροσώπευση, θα αναπτυχθεί ένα κίνημα πολιτικής συμμετοχής, συμφυές προς την ιδέα του δημοκρατικού-συνταγματικού πατριωτισμού και της νέας δημοκρατικής λαϊκότητας, όπως έγραψε ο Ν. Φίλης, την προηγούμενη Κυριακή, στην «Αυγή». Αυτή θα είναι η ουσιαστική μας δύναμη στην αναμέτρηση με το πολιτικό σύστημα, ώστε να διαψευστούν τα θρυλούμενα περί αριστερής παρένθεσης ή ενδεχόμενης αφομοίωσης του ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα, είδαμε τον Α. Σαμαρά να μεταβαίνει στις Βρυξέλλες και να ακυρώνει όποια προσπάθεια διαπραγμάτευσης γίνεται, υπερασπιζόμενος την αποτυχημένη πολιτική της λιτότητας και αγνοώντας τη λαϊκή βούληση... Με αφορμή την απεργία πείνας του Ν. Ρωμανού, είχα γράψει, στην «Αυγή της Κυριακής», ότι ο Σαμαράς κυβέρνησε κακοποιώντας το πολίτευμα. Το άρθρο αυτό είχε τον εξής τίτλο: «Όταν είσαι τόσο λίγος, μπορείς να γίνεις και ελάχιστος». Ο Α. Σαμαράς επιβεβαιώνει αυτό τον τίτλο. Αποδείχθηκε ελάχιστος και επικίνδυνος. Έπληξε το πολίτευμα και ήταν ιταμή και αναξιοπρεπής η στάση του μετά τις εκλογές. Το ΚΚΕ, από την άλλη, ασκεί δριμύτατη κριτική και απαξιώνει την όποια προσπάθεια. Γιατί πιστεύεις ότι κρατά αυτή τη στάση; Να θυμηθούμε ότι, το βράδυ των εκλογών, ακούστηκαν και αντάρτικα τραγούδια. Ας προσέξουμε, τώρα, ότι ήταν η πρώτη φορά, μετά το 1944, που τα τραγούδια αυτά ακούστηκαν ως τραγούδια της νίκης και όχι της ήττας. Ελπίζω ότι πολλά μέλη του ΚΚΕ χάρηκαν για αυτή τη νίκη. Μπορούμε πάντα να ελπίζουμε στους ανθρώπους του ΚΚΕ, που, χωρίς να εγκαταλείψουν την κριτική, ίσως αποφασίσουν να μας στηρίξουν, επειδή βλέπουν ποιους έχουμε απέναντί μας

* Ο Στέφανος ∆ημητρίου είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πολιτικές αντιμετώπισης της ανεργίας στην Ελλάδα Ε

ίναι εντυπωσιακό ότι κατά την διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών οι ελληνικές κυβερνήσεις και η Τρόικα δεν επεξεργάστηκαν κάποιο, συνολικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος της ανεργίας, μολονότι τα ποσοστά της υπερ-τριπλασιάστηκαν. Σημειωτέον, ότι ολοκληρωμένες επιστημονικές απόπειρες στην σχετική βιβλιογραφία εντοπίζονται μόνον δύο: αφενός, του «Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών ∆ημήτρης Μπάτσης» (Ιανουάριος 2014) και αφετέρου, των Ινστιτούτων Levy και ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την «Εγγυημένη Απασχόληση» (Απρίλιος 2014). Παρά την ύπαρξη μεθοδολογικών και υπολογιστικών διαφοροποιήσεων, και οι δύο μελέτες βασίζονται στον μηχανισμό τόνωσης της ενεργού ζητήσεως μέσω των πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων που δημιουργεί μία αυτόνομη αύξηση των δαπανών.

Οι δύο μελέτες

Η μελέτη των Ινστιτούτων Levy και ΙΝΕ-ΓΣΕΕ περιλαμβάνει τους εξής άξονες: 1. Προτείνεται η τόνωση της ζήτησης μέσω δημοσίων, κυρίως καταναλωτικών, δαπανών. Πρόκειται, ειδικότερα, για ένα πρόγραμμα άμεσης δημιουργίας «Θέσεων Κοινωφελούς Εργασίας» στους ακολούθους τομείς: δημόσιες υποδομές, περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, εκπαιδευτικά προγράμματα και πολιτιστικός πλούτος. 2. Με δαπάνη 10,5 δισ. ευρώ (σενάριο υψηλότερου κόστους), στην οποία ενέχεται μηνιαίος μισθός 751 ευρώ, θα δημιουργηθούν περί τις 770.000 θέσεις εργασίας (πολλαπλασιαστής απασχόλησης ανά 1 εκατ. ευρώ = 770/10,5 ή 73,3). Η αύξηση του προϊόντος θα είναι 16,7 δισ. ευρώ (πολλαπλασιαστής προϊόντος = 16,7/10,5 ή 1,59), ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα θα αυξηθεί κατά 4,3 δισ. ευρώ. 3. Η χρηματοδότηση της πολιτικής θα γίνει μέσω πέντε πηγών και μηχανισμών και συγκεκριμένα: (α) Του Ευρωπαϊκού Ταμείου κατά της Ανεργίας (το οποίο προτείνεται να δημιουργηθεί). (β) Επαναδιαπραγμάτευσης χρέους. (γ). ∆ανεισμού από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων («για έργα αφιερωμένα στην ανάπτυξη»). (δ). Ομολόγων με τη στήριξη φόρων (αυτών που θα εισπραχτούν) χωρίς επιτόκιο (θα εκδίδονται από την ΤτΕ). (ε). Μακροχρονίων ομολόγων ειδικού σκοπού (θα εκδίδονται από την ΤτΕ σε συνεργασία με την ΕΚΤ). Σε σχέση με αυτήν την πρόταση πολιτικής δύνανται να παρατηρηθούν, κατ’ αντιστοιχία, τα εξής: 1. Η δημιουργία Θέσεων Κοινωφελούς Εργασίας (ακόμα και εάν αγνοήσουμε το θεσμικό πλαίσιό της) στοχεύει στην άμεση αύξηση της απασχόλησης δια της επέκτασης τομέων παραγωγής ορισμένων υπηρεσιών, οι οποίες δεν έχουν, ωστόσο, αξιόλογη συμβολή στη διευρυμένη αναπαραγωγή του συστήματος στο σύνολό του. Έτσι, μάλλον γρήγορα, οι αρχές οικονομικής πολιτικής θα βρεθούν εκ νέου αντιμέτωπες με τα κρίσιμα, δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με τη μελέτη του «Ι.Κ.Ε. Μπάτσης»: (α). Ο μέσος πολλαπλασιαστής προϊόντος της ελληνικής οικονομίας είναι 1,03 και ο μέσος πολλαπλασιαστής απασχόλησης εργασίας είναι 25,8. Εάν αγνοήσουμε (μόνον για ευρετικούς σκοπούς) τις εισαγωγές εμπορευμάτων από την αλλοδαπή, τότε αυτοί οι πολλαπλασιαστές ανέρχονται σε 1,71 (αύξηση κατά 66%) και 39,3 (αύξηση κατά 52%), αντιστοίχως. Συμπεραίνεται, λοιπόν, ότι η ελληνική οικονομία είναι σημαντικά εξαρτημένη από τις εισαγωγές, πράγμα που δημιουργεί – τα γνωστά – ζητήματα διόγκωσης των εξωτερικών και, κατ’ επέκταση, δημοσιονομικών ελλειμμάτων. (β). Η εν λόγω εξάρτηση βρίσκεται ιδιαιτέρως υψηλή στον τομέα της βιομηχανίας. Ο πολλαπλασιαστής προϊόντος αυτού του τομέα είναι μόλις 0,74 (χωρίς εισαγωγές = 1,75) και ο πολλαπλασιαστής απασχόλησης είναι 20,2 (χωρίς εισαγωγές = 38,7). ∆εδομένου ότι, όπως υποστηρίζει η οικονομική επιστήμη («Νόμοι του Kaldor»), η ανάπτυξη του βιομηχανικού τομέα είναι καθοριστική, τόσο της εκτατικής, όσο και της παραγωγικοτεχνικής ανάπτυξης όλων των υπολοίπων τομέων, έπεται ότι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας είναι περιορισμένες και, άρα, απαιτείται διατομεακή ανασύνθεση της παραγωγής. Αυτή η ανασύνθεση πρέπει να στοχεύσει στην ανάπτυξη κλάδων υψηλής έντασης ειδικευμένης εργασίας και τεχνολογίας (ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα, εξοπλισμός μεταφορών, χημικά και φαρμακευτικά κ.λπ.). Βεβαίως, το εάν η εφαρμογή ενός πολύπλευρου, ισόρροπου προγράμματος τόνωσης της ζήτησης και, σε δεύτερο στάδιο, ανασύνθεσης της παραγωγής είναι εφικτή εντός της Ευρωζώνης-ΕΕ συνιστά ζήτημα διαφορετικής τάξεως (για το οποίο έχουμε τοποθετηθεί,

αρνητικά, σε άλλη ευκαιρία). 2. Οι σχετικά υψηλοί πολλαπλασιαστές προϊόντος και απασχόλησης, οι οποίοι εκτιμώνται στη μελέτη των Ινστιτούτων Levy και ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, καθώς και η μη ανίχνευση σημαντικών επιπτώσεων στο εξωτερικό έλλειμμα (αλλά μόνον στο δημοσιονομικό, ύψους 4,3 δισ. ευρώ), θα πρέπει να ανάγονται, ακριβώς, στο ότι η προτεινόμενη τόνωση της ζήτησης αφορά σε συγκεκριμένες υπηρεσίες. Επί αυτού, όμως, θα μπορούσαν να λεχθούν επαρκώς περισσότερα, εάν οι συντάκτες της μελέτης είχαν παρουσιάσει, αναλυτικά, τις εξισώσεις υπολογισμών του μοντέλου τους και την εν γένει μεθοδολογία την οποία ακολουθούν. 3. Οι προτάσεις χρηματοδότησης της προτεινόμενης από τα Ινστιτούτα Levy και ΙΝΕ/ΓΕΣΕΕ πολιτικής μάλλον συνιστούν ελπίδες, των οποίων η πραγμάτωση εξαρτάται από τρίτους, ενώ κάθε άλλο παρά φαίνεται πιθανή όταν συνυπολογίζεται η «αρχιτεκτονική» της υπαρκτής Ευρωζώνης. Έχουμε υποστηρίξει, στο πρόσφατο παρελθόν, ότι για να αρχίσει να μειώνεται η ανεργία, απαιτούνται ετήσιοι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ της τάξης του 2-2,5%, ενώ για να συμπιεστεί η ανεργία στο 10%, εντός περιόδου 5 ετών, απαιτούνται ρυθμοί ανάπτυξης της τάξης του 5,4% και δημιουργία 181.000 θέσεων εργασίας ανά έτος (όταν στην περίοδο 2001-2006 η ανά έτος δημιουργία ήταν περί τις 70.000 θέσεις). Οι προαναφερθείσες δύο μελέτες προσφέρουν καταρχάς ομόλογα, αλλά εν τέλει διαφοροποιημένα πλαίσια οικονομικής πολιτικής, ο συγκερασμός των οποίων θα μπορούσε να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας. Σε κάθε περίπτωση οι πολιτικές που θα υιοθετηθούν από την κυβέρνηση της αριστεράς για την αντιμετώπιση της ανεργίας θα πρέπει να βασίζονται σε εμπεριστατωμένες μελέτες και σε αξιόπιστα μεθοδολογικά εργαλεία, ώστε να επιδιωχθεί με περισσότερες πιθανότητες η αποτελεσματικότητά τους.

“

Θεόδωρος Μαριόλης (Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο & Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών ∆ημήτρης Μπάτσης) Γιώργος Σώκλης (Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, ΣΕΜΦΕ, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο)

Οι δύο μελέτες προσφέρουν καταρχάς ομόλογα, αλλά εν τέλει διαφοροποιημένα πλαίσια οικονομικής πολιτικής, ο συγκερασμός των οποίων θα μπορούσε να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας.

Κάποιος να μιλήσει με τον κ. Καμμένο ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

“

ίγες μόνο μέρες πέρασαν από την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην Κύπρο και οι θετικές εντυπώσεις που άφησε ο νέος πρωθυπουργός κινδύνευσαν να εξανεμιστούν από την επίσκεψη του Υπουργού Άμυνας και κυβερνητικού εταίρου, Πάνου Καμμένου. Αρχικά ήταν οι πληροφορίες, που δημοσιεύτηκαν στον κυπριακό Τύπο, οι οποίες ήθελαν τον κ. Καμμένο να προτείνει στον Κύπριο ομότιμό του, Χριστόφορο Φωκαϊδη, να αγοράσει η Κύπρος μαχητικά αεροσκάφη. Ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας προχώρησε, μάλιστα, και ένα βήμα παρακάτω καθώς πρότεινε τα αεροσκάφη αυτά να βρίσκονται στη Ρόδο ή στην Κρήτη, κατά τα πρότυπα των S300. Οι δημοσιογραφικές πληροφορίες από την Κύπρο σημείωναν ότι, στο άκουσμα της πρότασης, ο Χ. Φωκαϊδης «έμεινε με ανοιχτό το στόμα και απέφυγε να απαντήσει, για προφανείς λόγους». ∆υστυχώς, όμως, ο κ. Καμμένος δεν έμεινε εκεί. Στην επίσκεψή του σε στρατόπεδο της ΕΛ∆ΥΚ, ξεπέρασε τα όρια καθώς, μιλώντας στους Έλληνες στρατιώτες, χαρακτήρισε την ΕΛ∆ΥΚ «μονάδα επίθεσης» και τόνισε ότι «όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, θα είναι η μονάδα που θα σηκώσει πάλι τη σημαία της λευτεριάς στα κατεχόμενα εδάφη». Αν η επίσκεψη γινόταν υπό την ιδιότητα του επικεφαλής των ΑΝΕΛ, ούτε καν θα μπαίναμε στον κόπο να ασχοληθούμε με τα παραπάνω. Επειδή, όμως, ο κ. Καμμένος επισκέφθηκε την Κύπρο ως

Υπουργός Άμυνας της νέας ελληνικής κυβέρνησης, το ζήτημα γίνεται αρκετά σοβαρό. Η πρόσφατη κάθοδος στην Κύπρο του Αλέξη Τσίπρα άφησε τις καλύτερες των εντυπώσεων και ειδικά σε όσους, στο πρόσωπό του, είδαν μια ελπίδα για εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό που θα επιτρέπει την αρμονική και ειρηνική συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων του νησιού. Λίγες μέρες μετά ο ίδιος κόσμος ανησυχεί καθώς βλέπει τον αρμόδιο υπουργό να κάνει εμπρηστικές δηλώσεις και να προτάσσει φιλοπολεμικές λύσεις. Αν, μάλιστα, συνυπολογίσει κανείς ότι

και άλλες κινήσεις του κ. Καμμένου έχουν δημιουργήσει πρόβλημα στις σχέσεις με την Τουρκία (βλ. στεφάνι στα Ίμια) η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεκαθαρίσει, σύντομα, προς τα που θα κινηθεί στα συγκεκριμένα ζητήματα. Κατανοητό ότι αυτήν την ώρα έχει ρίξει όλες τις δυνάμεις της στο κρίσιμο ζήτημα της διαπραγμάτευσης αλλά τέτοιου είδους δηλώσεις και κινήσεις δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές στο όνομα των «προτεραιοτήτων».

Στην επίσκεψή του σε στρατόπεδο της ΕΛ∆ΥΚ, ξεπέρασε τα όρια καθώς, μιλώντας στους Έλληνες στρατιώτες, χαρακτήρισε την ΕΛ∆ΥΚ “μονάδα επίθεσης” και τόνισε ότι “όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, θα είναι η μονάδα που θα σηκώσει πάλι τη σημαία της λευτεριάς στα κατεχόμενα εδάφη”.

Αδάμος Ζαχαριάδης

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ, ΣΟΣΙΑΛ∆ΗΜΟΚΡΑΤΩΝ ΚΑΙ «ΠΡΑΣΙΝΩΝ» ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΩΝ

Ελλάδα, μια νέα ευκαιρία για την Ευρώπη νοιχτή πρόσκληση προς τα ευρωπαϊκή κράτη και τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε, να συμμετάσχουν σε εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις με τη νέα ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να τερματιστεί η αποτυχημένη οικονομική πολιτική που ακολουθείται, απευθύνουν με κείμενο υπογραφών ευρωβουλευτές από τις ομάδες των Σοσιαλδημοκρατών, των Πρασίνων και της Αριστεράς. Το πλήρες κείμενο, που παραμένει ανοιχτό σε υπογραφές, έχει ως εξής: Οι ελληνικές εκλογές τον Ιανουάριο προσέφεραν τη δυνατότητα μιας αλλαγής στην Ευρώπη. Μετά από χρόνια καταπιεστική λιτότητας και ασύνετης οικονομικής πολιτικής που υπονόμευσαν την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα μας, πιστεύουμε ότι η κραυγή ελπίδας του ελληνικού λαού, είναι η εγερτήρια ώθηση που χρειαζόμαστε για να αλλάξει πορεία η ήπειρός μας. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα υπέφερε, με το να είναι ο πιο αδύναμος κρίκος στην αποτυχημένη αλυσίδα των γεγονότων που έφεραν την Ευρωζώνη στο χείλος της καταστροφής και απέτρεψε εκατομμύρια Ευρωπαίους από το να ενστερνιστούν το κοινό μας έργο. Ο ελληνικός λαός έδειξε καθαρά πως επιθυμεί να απορρίψει αυτές τις αποτυχημένες πολιτικές, και αυτό είναι μια κλήση αφύπνισης για την Ευρώπη στο σύνολό της. Η κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση που αντιμετωπίζουμε δεν έχει προηγούμενο στην Ευρώπη: η φτώχεια είναι ευρέως διαδεδομένη, η ανεργία καλπάζει και οι μαζικές περικοπές του προϋπολογισμού αφορούν τις πιο βασικές δημόσιες υπηρεσίες. Η Ελλάδα έχει χάσει το 25% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της, και σήμερα χιλιάδες άνθρωποι δεν μπορούν να καλύψουν τις πιο βασικές ανάγκες τους. Με δεδομένη αυτήν την κατάσταση, η Ευρώπη, τα

θεσμικά της όργανα και τα κράτη-μέλη της δεν μπορούν να συνεχίζουν να κρύβονται πίσω από το πρόγραμμα του μνημονίου και της Τρόικας, η οποία απέτυχε στις δράσεις και τους στόχους της. Ορισμένες φωνές στην Ευρώπη προσπαθούν να μας πείσουν ότι η Ελλάδα είναι το πρόβλημα, όμως τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ είναι η ανεργία, η κοινωνική ανισότητα και το χρέος. Αυτά είναι κοινά ευρωπαϊκά προβλήματα και απαιτούν μια κοινή λύση. Μέσω της Ελλάδας, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και οι εθνικές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν αυτές τις μέρες, την αποτυχία τους να δώσουν έως σήμερα κατάλληλες απαντήσεις σε μια ιστορικά σοβαρότατη οικονομική ύφεση και στο γεγονός ότι αναπτύχθηκαν οικονομικές πολιτικές που διεύρυναν τις ανισότητες και παρεμπόδισαν το κοινό Ευρωπαϊκό σχέδιο. Αυτός είναι ο λόγος που πραγματικά πιστεύουμε ότι η αλληλεγγύη οφείλει να υπερισχύσει και ότι θα πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αλλάξει η καταστροφική πορεία που είχε οριστεί για την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Εάν αυτό γίνει αποτελεσματικά τότε ολόκληρη η Ευρώπη θα ωφεληθεί. Η Ελλάδα μάς προσφέρει την ευκαιρία να θέσουμε τους πολίτες ξανά στο επίκεντρο του Ευρωπαϊκού σχεδίου, ανακτώντας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τοποθετώντας την στο κέντρο των πολιτικών μας, καθώς και να διαμορφώσουμε υπεύθυνες και έγκαιρες λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Οι απειλές προς την Ελληνική Κυβέρνηση τις προηγούμενες μέρες, δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτές. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ οφείλουν να σεβαστούν το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών και να αρχίσουν εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις με τη νέα κυβέρνηση.

Η Ελλάδα αξίζει ανάπαυλα από την πίεση επί των δημόσιων οικονομικών της, προκειμένου να ανταποκριθεί στην ανθρωπιστική κρίση της, μείωση του στόχου της για πρωτογενές πλεόνασμα και αναδιάρθρωση του τεράστιου χρέους της. Καλούμε τις κυβερνήσεις και τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να καταλήξουν σύντομα σε συμφωνία με την Ελληνική Κυβέρνηση, που θα επιτρέπει στη χώρα να καλυφθούν οι άμεσες οικονομικές ανάγκες της ώστε να υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για να καταλήξουν σε νέα συμφωνία. Στις κρίσιμες μέρες που έρχονται, καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να διασφαλίσουν το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, με πλήρη σεβασμό προς τη ∆ημοκρατία, την κοινωνική ∆ικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Η αποτυχία να το πράξουν, θα θέσει όλο το ευρωπαϊκό εγχείρημα σε κίνδυνο. Η Ελλάδα προσφέρει μια δημοκρατική και κοινωνική ευκαιρία για την Ευρώπη. Καλούμε τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη-μέλη να αδράξουν αυτή την ευκαιρία και να μην επιμείνουν πλέον στα λάθη του παρελθόντος. Υπογράφουν: (η πρωτοβουλία συνεχίζεται) Μαρίνα Αλμπιόλ (GUE/NGL, ES) Γκιγιόμ Μπαλάς (S&D, FR) Σέρτζιο Κοφεράτι (S&D, IT) Πάμπλο Ιγκλέσιας (GUE/NGL, ES) Εύα Ζολύ (Greens/EFA, FR) Σκα Κέλερ (Greens/EFA, DE) Εντουάρντ Μαρτέν (S&D, FR) Mαρίζα Ματίας (GUE/NGL, PT) Λιλιάνα Ροντρίγκες (S&D, PT) Mόλλυ Σκοτ Κάτο (Greens/EFA, UK) Μπάρμπαρα Σπινέλι (GUE/NGL, IT) Μαρκ Ταραμπέλα (S&D, BE) Έρνεστ Ούρτασουν (Greens/EFA, ES)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Να μην χάσουμε τον ορίζοντά μας

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης έχει αναλάβει να υλοποιήσει το πιο δύσκολο πυλώνα του προγράμματος της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ: την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Συζητάμε με την αναπληρώτρια υπουργό, Θεανώ Φωτίου, για το πώς θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα και ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι. Tη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου Πριν δύο βδομάδες ανέλαβες ένα από τα πιο κρίσιμα υπουργεία για την υλοποίηση του προγράμματος της κυβέρνησης. Ποια είναι τα στοιχήματα που πρέπει να κερδηθούν; Το πιο μεγάλο είναι να μην χάσουμε τον ορίζοντά μας: τα οράματα, τις σκέψεις και τις ιδέες που έχουμε για τον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης. Καθημερινά δουλεύουμε σε τρία επίπεδα. Το πρώτο είναι η κατανόηση του κρατικού μηχανισμού, ο τρόπος λειτουργίας του υπουργείου και των υπηρεσιών του, η γνωριμία με τους ανθρώπους του. Πρέπει εδώ να τονίσω το θερμό κλίμα υποδοχής και συνεργασίας που βρήκαμε από την πρώτη μέρα και τη γνώση και επάρκεια που χαρακτηρίζουν πολλά από τα στελέχη του υπουργείου. Το δεύτερο είναι η επεξεργασία και η εμβάθυνση των προτάσεων μας προκειμένου να εφαρμοστούν άμεσα οι πολιτικές μας. Και το τρίτο επίπεδο είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού θεσμικού πλαισίου για την εφαρμογή του πυλώνα Ι, δηλαδή των μέτρων αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός. Όλα αυτά μέσα στο κλίμα που διαμορφώνουν οι διαπραγματεύσεις της χώρας μας στην Ευρώπη. Η στήριξη που μας δείχνει ο λαός αποτελεί την κινητήρια δύναμή μας, ενώ ταυτόχρονα μας βαραίνει και η ευθύνη να μην προδώσουμε την εμπιστοσύνη του. Αυτό το βάρος, από τη μια σε αναγκάζει να μην παρεκκλίνεις από το στόχο σου και, από την άλλη, σε συγκινεί.

Υποκρισία

Ο κ. Σαμαράς, κατά την ομιλία του στη Βουλή, αρνήθηκε ότι υπάρχει ανθρωπιστική κρίση, ενώ χαρακτήρισε το πρόγραμμα της κυβέρνησης «πέτσινες παροχές». Πώς σχολιάζεις αυτή την εκτίμηση; Η στάση της Νέας ∆ημοκρατίας αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού, την αδιαφορία για τους συμπολίτες μας για τα καθημερινά ανυπέρβλητα εμπόδια επιβίωσης που αντιμετωπίζουν εξαιτίας της ανθρωπιστικής κρίσης. Και είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικό το γεγονός ότι η Ν∆ επιμένει να εθελοτυφλεί, παρά το γεγονός ότι η τραγωδία αυτή δεν κρύβεται, δεν μπαίνει κάτω από το χαλί. Το πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης θα βρει αντίθετη την Ε.Ε.; Και αν ναι θα εφαρμοστεί; Οι εταίροι μας αυτές τις μέρες λένε ότι αναγνωρίζουν ότι η ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα είναι όνειδος για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και θα επιθυμούσαν να βοηθήσουν, υπό τον όρο όμως να συνεχίσουμε τις πολιτικές της λιτότητας, των μνημονίων και των πρωτογενών πλεονασμάτων για την εξυπηρέτηση ενός χρέους, που όλοι ξέρουν ότι δεν πρόκειται να πληρωθεί. Αυτό ακριβώς το σημείο

Τα μέτρα

1. Ηλεκτρικό ρεύμα σε όλους 2. ∆ιατροφή σε 300.000 άπορες οικογένειες 3. Στέγαση σε 30.000 άπορες οικογένειες 4. Κάρτα μετακίνησης για τα ΜΜΜ σε μακροχρόνια άνεργους και όσους ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας 5. Αποκατάσταση δώρου Χριστουγέννων (13η σύνταξη) σε όσους λαμβάνουν σύνταξη ως 700 ευρώ 6. ∆ωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ανασφάλιστους άνεργους 7. Κατάργηση εξίσωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης είναι ο παραλογισμός, αυτό είναι η τρομακτική υποκρισία. Οι Έλληνες δεν ζητούν συσσίτια, δουλειά ζητούν. Ζητούν την αξιοπρέπεια τους, την αξιοπρέπεια της εργασίας και όχι της ενοχές της ελεημοσύνης.

Χρειαζόμαστε τους πάντες συμμέτοχους

∆υστυχώς, έχει διαπιστωθεί πως υπάρχει υψηλό ποσοστό απόκρυψης της φτώχειας. Πώς θα εντοπίσετε όσους ανθρώπους αντιμετωπίζουν προβλήματα, ώστε να ενταχθούν στα προγράμματα αλληλεγγύης; Με κάθε τρόπο οι προηγούμενες κυβερνήσεις προσπάθησαν να επιβάλλουν τη συλλογική ενοχή. Σας θυμίζω το περιβόητο «μαζί τα φάγαμε». Πράγματι γνωρίζουμε πως το πιο δύσκολο θα είναι να εντοπίσουμε όσους ζουν στα ακραία όρια της φτώχειας. Ο Έλληνας πρέπει να καταλάβει ότι η φτώχεια δεν είναι ντροπή και ότι δεν είναι ένοχος επειδή είναι άνεργος. Και εμείς θα βρεθούμε σε κάθε γειτονιά, ώστε να ενημερώσουμε

τους πάντες για τις δράσεις που θα τρέξουμε, και να απενοχοποιήσουμε το λαό, φυτεύοντας το σπόρο της αλληλεγγύης. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι θα προτρέψουμε τον κόσμο να βγει από το σπίτι του. Ο ρόλος μας ως κράτος δεν αρκείται στο να λάβει ο καθένας την αναγκαία γι’ αυτόν βοήθεια, αλλά και να του δώσουμε τα ερείσματα για να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Να συμμετάσχει στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Χρειαζόμαστε, δηλαδή, τους πάντες συμμέτοχους στο έργο που έχουμε να κάνουμε. Είδαμε και πάλι τις πλατείες να γεμίζουν και αυτή τη φορά όχι με αντικυβερνητικό αίτημα. Γιατί τώρα; Το ιστορικό παράδειγμα που έχουμε από την Κατοχή, όπως εύστοχα έχει πει η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη, είναι ότι ο κόσμος μπήκε μαζικά στο ΕΑΜ όταν φάνηκε ότι γεννήθηκε η ελπίδα, δηλαδή ότι ο φασισμός κατέρρεε. Ο κόσμος, λοιπόν, δεν εγείρεται στις ακραίες συνθήκες του σκότους, εγείρεται όταν υπάρχει ελπίδα. Τώρα ο λαός εγείρεται γιατί βλέπει ότι η πολιτική της λιτότητας ηττάται. Η πολιτική αλλαγή έφερε την ελπίδα ότι κάτι μπορεί ν’ αλλάξει. Απώτερος στόχος είναι ο κοινωνικός μετασχηματισμός. Τα προγράμματα αλληλεγγύης μας φέρνουν πιο κοντά σε αυτόν; Η μεθοδολογία που θα αντιμετωπίσουμε την ανθρωπιστική κρίση είναι σημαντική γιατί είναι αυτή που θα μας πάει στο επόμενο βήμα. Όπως είπα και στη βουλή, η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αντιμετώπιση της ανεργίας. ∆ιαφορετικά είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Παράλληλα όμως στη δικής μας αντίληψη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη συμμετοχή των ωφελούμενων στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Η τεχνογνωσία της φτώχειας

Η εμπειρία από την «Αλληλεγγύη για όλους» πώς θα χρησιμοποιηθεί στην

υλοποίηση του προγράμματος; Η ανάγκη της επιβίωσης δημιούργησε μια νέα τεχνογνωσία της φτώχειας. Ανέδειξε την πολλαπλασιαστική δύναμη της συμμετοχής των ανθρώπων. Ότι δηλαδή τα χρήματα δεν είναι το κύριο και μοναδικό μέσο για να καλύψει κανείς τις ανθρώπινες ανάγκες του. Προκαλεί και αμφισβητεί τα παραγωγικά και καταναλωτικά πρότυπα. Οι δομές τροφής, για παράδειγμα, που αναπτύχθηκαν σε όλη την Ελλάδα, βρήκαν πολύ γρήγορα τον τρόπο να συλλέξουν αυτό που περίσσευε, προϊόντα που θάβονταν από τους παραγωγούς και καταστρέφονταν από τα εργοστάσια, φαγητά που πετιόνταν από τα εστιατόρια, φάρμακα που περίσσευαν σε κάθε σπίτι ή ρούχα που συσσωρεύονταν αχρησιμοποίητα. Έμαθαν, λοιπόν, να εντοπίζουν αγαθά που σώζουν ζωές και που ο καπιταλισμός καταστρέφει για να υπεραξιώσει το κεφάλαιο. Αυτή η τεχνογνωσία της φτώχειας θα μας ακολουθεί στο υπουργείο. Τώρα έχουμε μεγαλύτερη δύναμη στα χέρια μας, από ότι πριν. Ένα δεύτερο στοιχείο, που φέρνουμε μαζί μας είναι ότι οι δομές αλληλεγγύης που δημιουργήθηκαν λειτούργησαν ως χώροι δημοκρατίας, στους οποίους συμμετείχαν ισότιμα εθελοντές και επωφελούμενοι. Οφείλουμε να στοχαστούμε πως μέσα από το πρόγραμμα αυτό θα δημιουργηθούν ανάλογοι χώροι. Ποιοι φορείς θα εμπλακούν στην υλοποίηση του προγράμματος; Εμείς θα αναλάβουμε το γενικό συντονισμό. Έως το τέλος του Φεβρουαρίου, οι περιφέρειες και η τοπική αυτοδιοίκηση θα κληθούν να χαρτογραφήσουν τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής τους. Όπως είπα και πριν, επειδή δεν μπορούμε να εντοπίσουμε όλους όσοι έχουν ανάγκη, οι περιφέρειες, οι δήμοι, η Εκκλησία, οι οργανώσεις έμπρακτης αλληλεγγύης, διαπιστευμένες και άτυπες, θα μας βοηθήσουν στην απαραίτητη καταγραφή. Όλοι οι παραπάνω θα πρέπει να συνεργαστούν, ώστε πραγματικά να μην μείνει κανείς μόνος του στην κρίση. Θα υπάρξουν θεσμικές αλλαγές για την ανάπτυξη αλληλέγγυας οικονομίας; ∆εν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αλληλέγγυα οικονομία θέλει χρόνο. Σήμερα, όσοι αιτούνται για ΚΟΙΝΣΕΠ μπλέκονται σε ένα πολυδαίδαλο μηχανισμό, που φτάνει να τους αποθαρρύνει. Πρέπει άμεσα να αλλάξουμε το θεσμικό πλαίσιο, ώστε να μην είναι τόσο χρονοβόρα η δημιουργία ενός συνεταιρισμού. Βέβαια, η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου δεν αρκεί για την ανάπτυξη της αλληλέγγυας οικονομίας, αλλά αυτό είναι μία άλλη συζήτηση. Σίγουρα, όμως, η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας θα συνδυαστεί και με το πρόγραμμα για την ανθρωπιστική κρίση. Τελειώνοντας, θέλω να πω ότι είμαστε μπροστά σε μια τεράστια πρόκληση. Έχουμε καθήκον να ανταποκριθούμε. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι μπλόγκερς σχολιάζουν τις πρώτες ημέ Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Τρεις γνωστοί αρθρογράφοι του διαδικτύου γράφουν τις σκέψεις τους για το τι άλλαξε με τη νέα κυβέρνηση και καταθέτουν τις ανησυχίες τους για τα επόμενα βήματα

Τεντωμένα σκοινιά

“

Το βυτίο (tovytio.wordpress.com)

Αφού ο ΣΥΡΙΖΑ (και η ελληνική κοινωνία δηλαδή) έχει αποφασίσει ότι θέλει να πείσει και όχι να έρθει σε πλήρη ρήξη, πιθανότατα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί να γίνει. Αλλά τα του εσωτερικού καίνε. Ο εκφασισμός– παρά τις αισιόδοξες ματιές – φοβάμαι ότι απλά καθυστερεί το βήμα του για να πάρει φόρα. Η ανθρωπιστική κρίση χτυπάει κόκκινα.

Old Boy (old-boy.blogspot.gr)

ι πρώτες είκοσι μέρες είναι σαν τη στιγμή που το μπαρ κερνάει υποβρύχιο μετά από τρία ουίσκι και μια εξουθενωτική μέρα. Όλα είναι πολύ καλά και όλα είναι πολύ επικίνδυνα. Σε κάθε γουλιά αναπνέεις με λίγη περισσότερη ανακούφιση και λίγη πε-

ρισσότερη ανησυχία. Και έχεις δίκιο και για τα δύο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μου θυμίζει έναν ακροβάτη που έχει μπροστά του ένα σωρό τεντωμένα σκοινιά και όπου κι αν πατήσει, αν θέλει να συνεχίσει το δρόμο του, θα πρέπει όλη την ώρα να περπατάει με τις

Κάτω από τη σκιά Τ

έσσερα είναι, κατά την γνώμη μου, τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των πρώτων είκοσι ημερών της νέας κυβέρνησης. Πρώτον, δεν ξέρω πόσο πίσω στη νεοελληνική ιστορία πρέπει να ανατρέξει κανείς για να βρει ένα τόσο κρίσιμο αρχικό διάστημα για νεοεκλεγμένη κυβέρνηση. Η κυβέρνηση κλήθηκε να πέσει με το καλημέρα στα εντελώς βαθιά και αφιλόξενα νερά της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, προκειμένου να επιτύχει ό,τι παρουσιαζόταν προεκλογικά από τους αντιπάλους της ως αδύνατο. ∆εύτερον, πως η διαπραγμάτευση επισκιάζει όλα τα υπόλοιπα πολιτικά ζητήματα. Κακώς πιθανότατα. Κακώς δεν έχουμε περισσότερο το βλέμμα μας σε όσα πρέπει να αλλάξουν ανεξαρτήτως μνημονίων, κακώς δεν έχουμε περισσότερο το βλέμμα μας σε όσα οφείλει να κάνει μια κυβέρνηση που έχει ως βασικό της πυλώνα ένα κόμμα που αυτοπροσδιορίζεται στο χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς. Κακώς, αλλά όχι και παράλογα. ∆εν πήρε το ποσοστό που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ επειδή ο λαός έκανε κάποια φοβερή ιδεολογική στροφή προς τα αριστερά, το πήρε ακριβώς λόγω των μνημονίων. Οπότε η σκιά υπάρχει και είναι βαριά.

Η αυταξία όσων έχουν συμβεί

Τρίτον, πως καθόλου αυτονόητο δεν είναι ότι αυτή η εντελώς θετική λαϊκή αποδοχή των ως τώρα χειρισμών στο θέμα της διαπραγμάτευσης θα παραμείνει ίδια και τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Εκκρεμεί το τελικό αποτέλεσμα. Που προφανέστατα θα κρίνει ένα σωρό πράγματα: όχι μόνο την τωρινή κυ-

μύτες πάνω σ’ αυτά. Το περπάτημα είναι οριακό, γιατί τα σκοινιά (ή τα ζητήματα τέλος πάντων) είναι οριακά. Η διαπραγμάτευση, η επιλογή της συγκυβέρνησης με τους ΑΝΕΛ, το - για λίγο σιωπηλό συντηρητικό (αν όχι αντιδραστικό) κοινωνικό ρεύμα. Κάτω απ’ τα σκοινιά χάσκουν όλων των ειδών οι άβυσσοι. Αν δεν πειστεί η Ευρώπη, η επόμενη μέρα παραμένει εν πολλοίς ένας γρίφος που κρύβει μόνο ζόρικες απαντήσεις. Αν κερδίσει έδαφος η λογική των ΑΝΕΛ, τότε θα πρόκειται για άλλη μια οδό νομιμοποίησης του ρατσιστικού, ομοφοβικού και εθνικιστικού λόγου. Αν δεν πειστεί η Ευρώπη και τελικά υποχωρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε ανοίγεται μπροστά μας η σιγουριά της σταδιακής οικονομικής εξαθλίωσης και της ακόμη μεγαλύτερης ανόδου του φασιστικού ρεύματος. Αν η Ευρώπη πειστεί, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βασιστεί στο εσωτερικό σε μια κυρίως πατριωτική ρητορική επικαλούμενος (διαρκώς και αποκλειστικά) μια κάποια εθνική υπερηφάνεια, τότε το μέλλον θα είναι ζοφερό, αφού το κοινωνικό σώμα θα μεθύσει πανηγυρίζοντας άλλη μια γαλανόλευκη νίκη. Μας έχουν δηλαδή κυκλώσει από παντού τα αδιέξοδα;

Άσπρο πάτο

“

Όχι, απλά τα περιθώρια είναι πολύ στενά. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να είναι προσεκτικός μέχρι αηδίας. Να μην κάνει βήμα πίσω στη διαπραγμάτευση, να προχωράει γρήγορα στα ζητήματα που καίνε στο ιδεολογικό πεδίο (κλείσιμο στρατοπέδων συγκέντρωσης τώρα), να αντιμε-

βέρνηση, όχι μόνο την αναδρομική δικαίωση ή την οριστική καταδίκη της στάσης των προηγούμενων κυβερνήσεων, όχι μόνο τα όρια της δημοκρατίας στο τρέχον διεθνές πολιτικοοικονομικό περιβάλλον, αλλά και το αν η δημοκρατία μπορεί να τα ξαναβρεί με τους πολίτες της ή αν αντίθετα θα οδηγηθούμε στην οριστική απαξίωσή του πολιτικού συστήματος. Αλλά και τέταρτον, πως αυτό δεν σημαίνει ότι, ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος, δεν υπάρχει ήδη μια αυτοτέλεια και μια αυταξία σε όσα πρόλαβαν να συμβούν αυτές τις σκάρτες τρεις εβδομάδες. Ήταν τέτοια και τόση η ταπείνωση, η τρομοκράτηση και ο ζόφος της προηγούμενης πενταετίας, που και μόνο η εικόνα μιας κυβέρνησης που τολμά να ρισκάρει τη ρήξη λειτουργεί λυτρωτικά και καθαρτήρια. Εξίσου σημαντικό με το κοινωνικό κακό που επέφεραν οι πολιτικές των μνημονίων, υπήρξε και το ψυχολογικό κακό που απαιτήθηκε προκειμένου να καταστεί δυνατή η επιβολή τους. Ήδη λοιπόν όσα έχουν συμβεί αυτές τις πρώτες είκοσι ημέρες έχουν προσφέρει κάτι. ∆εν λέω ότι αν αυτό το κάτι διαψευστεί δεν μπορεί να γίνει μπούμερανγκ. Έχω όμως την υποψία πως μόνο σε περίπτωση κραυγαλέας διάψευσης θα συμβεί αυτό, έχω την υποψία πως ήδη αυτό το εικοσαήμερο έχει κερδηθεί πολύ πολιτικό κεφάλαιο και πολύ καλή διάθεση από την πλευρά των πολιτών. Κι αν υπάρχει ένα βασικό στοίχημα, είναι να καταδειχθεί πως η ως τώρα στάση της κυβέρνησης δεν μπορεί να εξηγηθεί με κριτήριο τον πατριωτισμό, πως είναι το αριστερό της πρόσημο και η ιδεολογική αντιμετώπιση της κρίσης και των μνημονίων, η οποία της επιτρέπει να αντιμετωπίζει τους διεθνείς συνομιλητές της με τρόπο μη υποτελή.

τωπίσει (αν γίνεται αφού πλέον είναι ο ίδιος η εξουσία) κι όχι να νομίζει ότι μπορεί να φλερτάρει αναίμακτα με το κομμάτι του Κράτους που είναι εχθρικό προς την κοινωνία (αστυνομία), να αντιπαρατεθεί με τους περίφημους ολιγάρχες και πάει λέγοντας. Όλα αυτά ταυτόχρονα και με μια ανάσα. Άσπρο πάτο. Μέχρι στιγμής ο ΣΥΡΙΖΑ με τις αστοχίες του και έχοντας επικεντρώσει την προσοχή στο εξωτερικό, επιλέγοντας να μιλάει πολύ και δημόσια, νομίζω ότι διαχειρίζεται τη διαπραγμάτευση σωστά. Αφού ο ίδιος (και η ελληνική κοινωνία δηλαδή) έχει αποφασίσει ότι θέλει να πείσει και όχι να έρθει σε πλήρη ρήξη, πιθανότατα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί να γίνει. Αλλά τα του εσωτερικού καίνε. Ο εκφασισμός– παρά τις αισιόδοξες ματιές – φοβάμαι ότι απλά καθυστερεί το βήμα του για να πάρει φόρα. Η ανθρωπιστική κρίση χτυπάει κόκκινα. Συνεπώς, η ευθύνη είναι απίθανα μεγάλη και αυτό είναι το μεγαλύτερο παράσημο του ΣΥΡΙΖΑ, ότι την αναλαμβάνει (γεγονός μάλλον σπάνιο για όλες τις εκδοχές της αριστεράς). Αν πάντως θεωρήσουμε ότι τα σκοινιά δεν είναι τοποθετημένα κάπου ψηλά, αλλά όπως θέλει ο Κάφκα τα τεντωμένα σκοινιά – δρόμους της αλήθειας – χαμηλά, για να μην τα βαδίζουμε αλλά να σκοντάφτουμε, ας σκεφτούμε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι μια στιγμή της μάχης και ότι δεν υπάρχει ακροβάτης. Υπάρχει απλά κάποιος που βαδίζει, το βήμα όλων των καταπιεζόμενων, που δεν πρόκειται, δεν θέλει κι ούτε μπορεί να σταματήσει τον αγώνα ή την αγωνία του.

Εξίσου σημαντικό με το κοινωνικό κακό που επέφεραν οι πολιτικές των μνημονίων, υπήρξε και το ψυχολογικό κακό που απαιτήθηκε προκειμένου να καταστεί δυνατή η επιβολή τους. Ήδη λοιπόν όσα έχουν συμβεί αυτές τις πρώτες είκοσι ημέρες έχουν προσφέρει κάτι

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ρες της κυβέρνησης Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Καρτέσιος (kartesios.com)

Όταν ο ρεαλισμός κρίθηκε ένοχος

α ευχαριστήσω την «Εποχή» για την τιμή και τον χώρο που μου παραχώρησε κι ας προχωρήσω στα όσα σκέφτομαι γι’ αυτές της πρώτες ημέρες του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό, λοιπόν, που μόλις έγραψα, μπορεί να εκληφθεί ως συμβιβασμός και κωλοτούμπα κι εγώ θα πρέπει να κατηγορηθώ ως συμβιβασμένος blogger. Γιατί; Μα επειδή αποδέχθηκα την πρόταση να γράψω για ένα, εν γνώσει μου, Μέσο με συντάκτες και ιδιοκτησία. Για ένα έντυπο που εκπροσωπεί φανερά μια ιδεολογία. Ενώ, ως γνωστόν, ο χώρος (sic) των «bloggers» είναι γενικώς «αντί-» κι ωραίος, δε συμβιβάζεται και δεν μας αρέσει να μας ζητούν κείμενά μας, αλλά μόνο να μας τα κλέβουν για να έχουμε να καταγγέλλουμε αδικίες. Άρμεγε και κούρευε. Όμως αυτό ακριβώς ζω αυτή την περίοδο με την κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ.

Όσα είπε ή δεν είπε ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, κέρδισε τις εκλογές, συνεργάστηκε με τους ΑΝ.ΕΛ. κι έφτιαξε μια κυβέρνηση. ∆ήλωσε ποτέ προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν θα συνεργαζόταν με το κόμμα του Καμμένου; Όχι. Άρα, σωστά τα έκανε την πρώτη ημέρα τα πράγματα. Στη συνέχεια ορίστηκαν οι υπουργοί και άρχισαν να κάνουν δηλώσεις, να ανακοινώνουν τα σχέδιά τους, να κάνουν τις επαφές τους στο εξωτερικό, διότι τα περιθώρια στένευαν καθημερινά. Είχε δηλώσει ποτέ ο ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν αναγνωρίζει τον Ρέντζι, τον Γιούνκερ, τον Σουλτς ή τον Σόιμπλε; Ότι δεν θα συνομιλούσε ποτέ μαζί τους; Ότι θα κήρυττε τον πόλεμο στη Βρετανία και ότι θα έστελνε κομάντος στις Βρυξέλλες; Όχι. Άρα δεν έκανε κάτι περίεργο τις επόμενες ημέρες. Είπε ποτέ ο ΣΥΡΙΖΑ ότι ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος δεν υπέγραψαν μνημόνια και τα κόμματά τους δεν ψήφισαν λαοκτόνους νόμους; Όχι. Άρα δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει την πραγματικότητα και να αρνηθεί να κάνει αυτά που υποσχέθηκε. Και υποσχέθηκε ότι θα παλέψει να μην εφαρμοστούν αυτοί οι νόμοι και στη θέση τους να ψηφιστούν άλλοι που θα επουλώνουν τις τεράστιες πληγές που άνοιξαν οι προηγούμενοι.

“

Πραγματικότητα και εξαπάτηση

Προσωπικά, βλέπω ότι αυτές είναι και σήμερα οι προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Εφόσον δεν αρνήθηκε ποτέ την ύπαρξη της Ε.Ε. και των οργάνων της, το ∆ΝΤ και τις κυβερνήσεις των άλλων χωρών, είναι υποχρεωμένος να διαπραγματευτεί με αυτά τα όργανα και αυτές τις κυβερνήσεις. Αυτό και κάνει, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα που θα έχουν οι διαπραγματεύσεις και οι όποιοι πιθανοί συμβιβασμοί. Τότε θα ασκηθεί και η κριτική επί της αξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ γενικά και της … αριστεροσύνης του ειδικά. Από το λαό θα κριθεί και όχι εκ των προτέρων από τους αυτόκλητους πιστοποιητές ιδεοφροσύνης. Ως εκ τούτου, δεν αντιλαμβάνομαι καμία κωλοτούμπα. Κυρίως, όμως, δεν αντιλαμβάνομαι κάποια προδοσία προς τον λαό. Εξαπάτηση, δεν είναι να προσπαθείς μέρα με τη μέρα να δυναμώσεις τον λαό, να τον σηκώσεις όρθιο για να διεκδικήσει το καλύτερο και να σκοτώσει τον φόβο. Εξαπάτηση ή στην καλύτερη περίπτωση εγκληματική αφέλεια, είναι να λες στον λαό ότι θα πρέπει για ολόκληρες γενιές να υπομένει τα πάνδεινα μέχρι να έλθει η φώτιση στην παγκό- Είχε δηλώσει ποτέ ο ΣΥΡΙΖΑ ότι σμια εργατική τάξη ταυτόχρονα, δεν αναγνωρίζει τον Ρέντζι, τον ώστε να ανατρέψει (με εκλογές;) το μεγάλο κεφάλαιο και να έρθει Γιούνκερ, τον Σουλτς ή τον Σόιμη Άνοιξη, την ώρα που οι νεοναζιστές προελαύνουν πατώντας πλε; Ότι δεν θα συνομιλούσε ποτέ πάνω στην εξαθλίωση των πολι- μαζί τους; Ότι θα κήρυττε τον πότών. Ας μη μετατρέψουμε ξαφνικά λεμο στη Βρετανία και ότι θα σε έγκλημα την αντίληψη της πραγματικότητας μόνο και μόνο έστελνε κομάντος στις Βρυξέλγια να βολέψουν κάποιοι την εμ- λες; Όχι. Άρα δεν έκανε κάτι πεμονική υπεράσπιση των λαθών ρίεργο τις επόμενες ημέρες. τους.

“

Έξω απ΄ την πλατεία η αστυνομία

Τον Αρκουδέα δεν τον θυμάμαι, θυμάμαι όμως το φόβο και την καταστολή που απλώθηκε στην περιοχή μετά τις συλλήψεις για τη 17Ν και πριν την Ολυμπιάδα, όταν ξεκινούσαμε για μπίρα από το Αυτόνομο Στέκι ψηλά στη Ζωοδόχου Πηγής και δεν ξέραμε πόσοι θα φτάσουμε στο τέλος στο μπαρ.

ολλά έχουν γραφτεί για τα όσα εκτυλίχθηκαν την περασμένη Παρασκευή στα Εξάρχεια μετά το κάψιμο περιπολικού στην Σπ. Τρικούπη, με τα ΜΑΤ να περικυκλώνουν για μία ακόμη φορά την πλατεία, να επιτίθενται στην κατάληψη του ΒΟΞ και να γεμίζουν για μία ακόμη φορά τη γειτονιά με χημικά. Ανάμεσά τους και δύο ενδιαφέρουσες κατά τη γνώμη μου ανακοινώσεις, μία από το ίδιο το ΒΟΞ1 και μία της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ2. To παρόν σχόλιο δεν έχει την πρόθεση να αποτιμήσει τη μέχρι τώρα πορεία της νέας ηγεσίας του υπουργείου ∆ημόσιας Τάξης στο ζήτημα της καταστολής. Είναι πολύ νωρίς και έχουμε μπροστά μας χρόνο να συζητάμε, να κάνουμε κριτική και να διεκδικούμε. Άλλωστε, δεν θεωρώ καν πως ό,τι έγινε την Παρασκευή το βράδυ ήταν σε γνώση του Γ. Πανούση.

Από τον Αρκουδέα στο σήμερα

Βέβαια, με δεδομένο πως «καλή» και «κακή» καταστολή δεν υπάρχει, δεν πιστεύω, δεν έχω δηλαδή την αυταπάτη, ότι η κυβέρνηση - σε αυτήν τη συγκυρία - θα δώσει τη μάχη (γιατί περί μάχης πρόκειται) για λιγότερη καταστολή ούτε εντός του «βαθέως κράτους» ούτε στην κοινωνία. Καλώς ή κακώς, αυτό είναι μεγάλη συζήτηση. Ας μη γελιόμαστε ριζικές αλλαγές δεν γίνονται με νομοθετικές ρυθμίσεις, με εντολές υπουργών, πόσω μάλλον ως διά μαγείας. Υπάρχουν όμως τα δόγματα – από τις επιχειρήσεις αρετής, τη μηδενική ανοχή του Μ. Χρυσοχοΐδη και τους praetor urbanis του Β. Πολύδωρα μέχρι τα γιουρούσια των εποχούμενων ομάδων ∆ΕΛΤΑ και ∆ΙΑΣ. Και αυτά τα δόγματα, άλλοτε πιο σκληρά και άλλοτε ηπιότερα, άλλοτε επιδεικτικά, με προτεταμένα όπλα και άλλοτε υπόγεια, ασφαλίτικα, τα έχουν δοκιμάσει –όλα– στο πετσί τους οι κάτοικοι των Εξαρχείων αλλά και όσοι «ζουν» με άλλους τρόπους στη γειτονιά. Τον Αρκουδέα δεν τον θυμάμαι, θυμάμαι όμως το φόβο και την καταστολή που απλώθηκε στην περιοχή μετά τις συλλήψεις για τη 17Ν και πριν την Ολυμπιάδα, όταν ξεκινούσαμε για μπίρα από το Αυτόνομο Στέκι ψηλά στη Ζωοδόχου Πηγής και δεν ξέραμε πόσοι θα φτάσουμε στο τέλος στο μπαρ. Και άλλα πολλά. Μέχρι που φτάσαμε από μια κλούβα στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ να μετράμε έναν… ματατζή για κάθε κάτοικο, να είμαστε περικυκλωμένοι από δελτάδες έτοιμους για επιδρομή (που σημαίνει ντου και ξύλο αδιακρίτως, ακόμα και σε σπίτια, πλιάτσικο και κρότου λάμψης πάνω στα σώματά μας) και να ζούμε με τον καρκίνο του χημικού πολέμου μέσα στα σπίτια, στα σχολεία και στα στέκια μας.

Όχι άλλα χημικά

Με αφορμή αυτό το τελευταίο, αλλά καθόλου έσχατο, γίναμε όλοι μας, ζώντες και δρώντες στα Εξάρχεια, πειραματόζωα. Ίσως κάποιοι να ανέπτυξαν ανοχή, κανένας ωστόσο δεν απέκτησε ανοσία. Την περασμένη Παρασκευή, λοιπόν, όταν μέσα σε λίγα λεπτά και για ασήμαντη αφορμή πνιγήκαμε πάλι στα γνωστά χημικά, θύμωσα πολύ. Πάλι τα ίδια! Το… δόγμα είναι απλό, άμεσο και χωρίς αυταπάτες. Όχι άλλα χημικά και κρότου λάμψης! ∆εν εννοώ να μην τα χρησιμοποιούν, αλλά να μην τα έχουν πάνω τους. Και από εκεί και μετά ο καθένας από εμάς ας διαλέξει την πρακτική του στο δρόμο, απέναντι στην αστυνομία, και σε ό,τι νέο φέρει η αλλιώτικη εποχή που ζούμε. Αλλά όχι άλλα χημικά! Σημειώσεις:

Ρόζα Κοβάνη

1 https://athens.indymedia.org/post/1539574/ 2 https://left.gr/news/anakoinosi-tis-neolaias-syriza-gia-ta-gegonota-tisparaskeyis-62-sta-exarheia

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Θα εφαρμόσουμε ό,τι υποσχεθήκαμε ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ

α τελευταία χρόνια η κυβέρνηση Ν∆-ΠΑΣΟΚ άλλαξε άρδην τη φορολογική νομοθεσία στη χώρα μας, εκτελώντας κατά γράμμα τις εντολές της τρόικα. Οι αλλαγές αυτές ωφέλησαν δυσανάλογα τους έχοντες (και συνήθως μη συμμετέχοντες στα φορολογικά βάρη) και τσάκισε τη μικρή και μεσαία περιουσία καθιστώντας τες συστατικά σειράς πειραμάτων έξω από κάθε κανόνα σεβασμού της ανθρώπινης υπόστασης. Κάνοντας στην κυριολεξία πειραματισμούς με την αντοχή της οικονομίας και των ανθρώπων, ιδίως αυτών που είναι αδύναμοι αύξησε: Τον ΦΠΑ στον τουρισμό, στα τρόφιμα και στα φάρμακα. Τους έμμεσους φόρους, και τέλος, εξάλειψε την έννοια «φοροδοτική ικανότητα» δημιουργώντας υποχρεώσεις στις οποίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν χιλιάδες φορολογούμενοι.

Οι αλλαγές που φέρνει η κυβέρνηση

Στον αντίποδα της απερχόμενης, αλλά και όλων των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κάνει τρεις δηλώσεις καίριας σημασίας. ∆ήλωση πρώτη: Θα εφαρμόσουμε ότι υποσχεθήκαμε. Η κυβέρνηση θα μετατρέψει τις προεκλογικές υποσχέσεις σε νόμο του κράτους, απλώνοντας ένα δίχτυ προστασίας πάνω από όσους πολίτες η «συγκυβέρνηση» μετέτρεψε σε φτωχούς χωρίς δική τους υπαιτιότητα, βομβαρδίζοντάς τους με ένα μπαράζ παράλογων, σκληρών και άδικων φορολογικών επιβαρύνσεων πρωτόγνωρων σε ευρωπαϊκή χώρα. Η κυβέρνηση αποφασίζει την αντικατάσταση των ως τώρα νεοφιλελεύθερων πειραματισμών με ένα ρεαλιστικό σχέδιο είσπραξης δημοσίων εσόδων και παράλληλα προχωρώντας στην επαναφορά της αρχής της δίκαιης

κατανομής των φορολογικών βαρών σύμφωνα με τη σχετική πρόβλεψη του Συντάγματος. ∆ήλωση δεύτερη: Οι νόμοι που θα ψηφιστούν στη Βουλή θα εφαρμοστούν! Θα θεσμοθετηθούν μέτρα όπως η τοποθέτηση και λειτουργία ηλεκτρονικού συστήματος εισροών-εκροών σε όλη την αλυσίδα διακίνησης υγρών καυσίμων, η είσπραξη φόρου επί των διαφημίσεων από τα ΜΜΕ και η φορολόγηση των εφοπλιστών (που μετατράπηκε σε εθελοντική). Επίσης, τα μέτρα που θα είναι πρακτικά εφαρμόσιμα και όχι θεωρητικά και θα έχουν ως άξονες τη διάσωση των μικρομεσαίων πολιτών και επιχειρήσεων και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής-φοροαποφυγής και λαθρεμπορίου καυσίμων και καπνικών. ∆ήλωση τρίτη: Θα είναι συνεχής η προσπάθεια για απλοποίηση των διαδικασιών ώστε να εξυπηρετείται εύκολα και γρήγορα ο πολίτης και οι επιχειρήσεις να μην επιβαρύνονται με διοικητικά κόστη χωρίς εξαιρετικά σοβαρό λόγο. Θα περιλαμβάνονται και πολλές διατάξεις εξορθολογισμού της φορολογικής

νομοθεσίας σχετικά με προβλεπόμενα υπερβολικά πρόστιμα ή γενικά τιμωρία του παραβάτη δυσανάλογη με την παράβαση.

Τα κυριότερα βήματα φορολογικής πολιτικής Σ’ αυτές τις αρχικές κατευθύνσεις η αρμόδια αναπληρώτρια υπουργός Νάντια Βαλαβάνη απαρίθμησε τα πρώτα πέντε κυριότερα βήματα φορολογικής πολιτικής της κυβέρνησης: 1. Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και αντικατάσταση του από το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, με αφορολόγητη την πρώτη κατοικία για τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού – θα φορολογηθούν μόνο οι υπερπολυτελείς - και άμεση φορολογική ανακούφιση της μεγάλης πλειοψηφίας. 2. Με τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο να έχουν ξεπεράσει, όπως όλοι ξέρουμε, τα 70 δις, η πλειοψηφία των οποίων όμως είναι χρέη παλιά κι αδύνατο να εισπραχθούν, θέλουμε να μπουν

αν είναι δυνατόν όλοι οι υπόλοιποι πολίτες σε σύστημα ρύθμισης. 3. Στο δεύτερο εξάμηνο θα διαμορφωθεί το νέο σύστημα φορολογίας εισοδήματος, το οποίο θα ισχύσει για τα εισοδήματα που θ’ αποκτηθούν από ιδιώτες και επιχειρήσεις μέσα στο 2015 και θα δηλωθούν το 2016. 4. Θα ορισθούν νέα επιχειρησιακά σχέδια, που θα εφαρμοστούν από το Σ∆ΟΕ, από κοινού με τις Τελωνειακές και άλλες Αρχές και σε στενή συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών με τον Υπουργό Επικρατείας για την Καταπολέμηση της ∆ιαφθοράς πλάι στον Πρωθυπουργό – με διατήρηση κι ενδυνάμωση από μεριάς ΓΓ∆Ε των μόνιμων προληπτικών ελέγχων. Ταυτόχρονα θα παρθούν μέτρα για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διαφθοράς και κατοχύρωσης της διαφάνειας. Η διαφάνεια στη ∆ημόσια ∆ιοίκηση μετατρέπει δυνητικά κάθε πολίτη σε φύλακα της νομιμότητας χωρίς αυτή να αποτελεί άλλοθι για ό,τι χρειάζεται να κάνει η ∆ημόσια ∆ιοίκηση. 5 Εμπιστευόμαστε και αξιοποιούμε το δυναμικό των δημοσίων υπηρεσιών σε όλες τις βαθμίδες. Ξέρουμε ότι στο μπάχαλο που βρήκαμε τη δημόσια διοίκηση, ειδικά μετά την υπογραφή των νέων οργανισμών τις τελευταίες μέρες του ∆εκεμβρίου, πολλές λειτουργίες και στο Υπουργείο Οικονομικών κρατιούνται μόνο χάρη στην αυτοθυσία αρκετών υπαλλήλων του – και σε κάποιες περιπτώσεις, στους διωκτικούς μηχανισμούς, χάριν επίσης και στη γενναιότητα ορισμένων απ’ αυτούς απέναντι σε παράνομες υπηρεσιακές εντολές ή σε κρυφές ή και ανοικτότερες απειλές από μεριάς ελεγχομένων. Γιώργος Βερναδάκης μέλος Γραμματείας Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ

Λίστα Λαγκάρντ μέρος δεύτερον;

ατά τη διάρκεια της εβδομάδας που πέρασε επανήλθε στη δημοσιότητα μια υπόθεση που ταλάνισε για αρκετό καιρό την πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου: εκείνη της περίφημης «λίστας Λαγκάρντ». Αρχικά ήταν οι δημόσιες παρεμβάσεις του ανθρώπου που απέσπασε την περίφημη λίστα καταθετών από το υποκατάστημα της HSBC της Ελβετίας. Μιλώντας στην εκπομπή του Alpha «360 Μοίρες», ο Εβρέ Φαλτσιανί ισχυρίστηκε ότι είναι βέβαιος πως η Ελλάδα κατέχει μόνο το 1% των καταθετών της λίστας, ενώ δήλωσε πρόθυμος να συνδράμει τις ελληνικές αρχές –και μάλιστα αμισθί- για να αποκτηθεί το υπόλοιπο 99% και να προχωρήσει η έρευνα. Σημείωσε δε ότι παρότι έχει δεχθεί αιτήματα συνδρομής από διάφορες χώρες (ΗΠΑ, Αργεντινή, Βέλγιο, Ισπανία) ουδέποτε δέχθηκε από την Ελλάδα. Στη συνέχεια ήταν οι αποκαλύψεις της ∆ιεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών ∆ημοσιογράφων (ICIJ) στην υπόθεση των SwissLeaks, που φαίνεται να επιβεβαιώνουν –τουλάχιστον εν μέρει- τα λεγόμενα Φαλτσιανί. Εκτός από τα ονόματα ξένων διασημοτήτων που φέρονται ότι συνδέονται με τραπεζικούς λογαριασμούς της HSBC, η ICIJ αποκάλυψε –στη χώρα μας μέσω της εφημερίδας Τα Νέα- ότι υφίστανται επιπλέον εγγραφές με ελληνικό ενδιαφέρον, οι οποίες δεν είχαν συμπεριληφθεί στην αρχική λίστα. Πρόκειται κατά κύριο λόγο για πρόσωπα που είτε γεννήθηκαν στην Ελλάδα είτε έχουν ελληνική ιθαγένεια, οι διευθύνσεις όμως που είχαν δηλώσει στην HSBC ήταν στο εξωτερικό. Την διερεύνηση παρόμοιων ζητημάτων είχαν ζητήσει μετ’ επιτάσεως, κατά τη διάρκεια της προανακριτικής επιτροπής για τη διερεύνηση της λίστας Λαγκάρντ, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Ζωή Κωνσταντοπούλου, Θοδωρής ∆ρίτσας και Σταύρος Κοντονής, χωρίς βεβαίως να βρουν ευήκοα ώτα. Και θα άξιζε ίσως να

“

ανατρέξει κανείς σε εκείνη την πολυσέλιδη γνωμοδότηση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στην οποία είχαν διατυπωθεί σχετικοί προβληματισμοί με αφορμή το γεγονός ότι στη λίστα «εμφανίζεται σειρά προσώπων που, ενώ μνημονεύονται ως συνδεόμενα πρόσωπα, δεν εμφαίνονται ως ονόματα αυτοτελούς καρτέλας». «Εύλογα προκύπτει το ερώτημα», έλεγαν τότε οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, «εάν υπάρχουν καρτέλες που δεν έχουν περιληφθεί στον φάκελο Greece (σσ. στη λίστα Λαγκάρντ), ενώ περιέχονται στην πλήρη λίστα του Φαλτσιανί» Και προσέθεταν: «Είχαμε την άποψη ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα έπρεπε να μείνει αδιερεύνητο» (σ. 88).

θα άξιζε ίσως να ανατρέξει κανείς σε εκείνη την πολυσέλιδη γνωμοδότηση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στην οποία είχαν διατυπωθεί σχετικοί προβληματισμοί με αφορμή το γεγονός ότι στη λίστα “εμφανίζεται σειρά προσώπων που, ενώ μνημονεύονται ως συνδεόμενα πρόσωπα, δεν εμφαίνονται ως ονόματα αυτοτελούς καρτέλας”.

Πέρα όμως από το «αστυνομικό» μέρος της υπόθεσης και τους ισχυρισμούς Φαλτσιανί, των οποίων η αλήθεια, η αξία και η υπόσταση αργά ή γρήγορα θα κριθούν, υπάρχει και το πολιτικό σκέλος.

Η κορυφή του παγόβουνου

Μια εικόνα των ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων αλλά και προβλημάτων- που θα μπορούσε να παρέχει μια συστηματική αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής έδωσε ο υπουργός Επικρατείας για την καταπολέμηση της διαφθοράς Παναγιώτης Νικολούδης στην ομιλία του κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης. Ο υπουργός έκανε λόγο για απόκρυψη φορολογικής ύλης που αγγίζει τα 7 δισ. ευρώ σε 3.500 περιπτώσεις και η οποία θα μπορούσε να αποφέρει στο ελληνικό ∆ημόσιο το ποσό των 2,5 δισ. ευρώ! Αυτό το ποσό, σημείωσε ο κ. Νικολούδης, δεν μπορούσε να εισπραχθεί λόγω προβλημάτων που αφορούσαν τους φοροελεγκτικούς και φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς... Ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί -θα έλεγε κάποιοςειδικά ενόψει του κρίσιμου Eurogroup της ∆ευτέρας. Ισχυρό χαρτί γενικώς αφού το όφελος από την είσπραξη αυτών των χρημάτων δεν θα είναι μόνο οικονομικό αλλά και κοινωνικό, όπως ορθώς υπονόησε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη τύπου το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, κάνοντας λόγο για «μεταρρυθμίσεις που θα αποκαταστήσουν το αίσθημα δικαίου» στην ελληνική κοινωνία. Το πρόβλημα όμως με τις μεταρρυθμίσεις είναι ότι χρειάζονται χρόνο. Και ο χρόνος λειτουργεί πάντοτε εις βάρος του μεταρρυθμιστή. Σπουδή λοιπόν... Μάριος Ανδριανός

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Η Ιρλανδία και το τέλος (;) της λιτότητας

Από το Γενικό Ταχυδρομείο στον Κέλτικο Τίγρη και πάλι πίσω. σελ. 16, 17

Σύμφωνα με τα λεγόμενα των διασωθέντων, 460 μετανάστες ξεκίνησαν από τις ακτές της Λιβύης, υπό την απειλή των όπλων των δουλεμπόρων, οι οποίοι τους εξανάγκασαν να επιβιβαστούν σε τέσσερα φουσκωτά, μολονότι ήθελαν να περιμένουν καλύτερες καιρικές συνθήκες. σελ. 16, 17

Η φτώχεια ως έγκλημα αυτών που την βιώνουν

πρωθυπουργός Έρνα Σόλμπεργκ δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή: «∆εν ήταν σωστό ούτε για μένα να υποβάλω στο Κοινοβούλιο πρόταση που να τιμωρεί τη φιλανθρωπία» και χαρακτήρισε «ατυχές» το λεκτικό του νόμου. Επανέλαβε πάντως το αρχικό επιχείρημα ότι «είχε σχεδιαστεί για να καταπολεμήσει την οργανωμένη εγκληματικότητα». Το σχέδιο νόμου θα βρισκόταν σε διαβούλευση μέχρι 15 Φεβρουαρίου και αποτελούσε «εξέλιξη» εκείνου που από το περασμένο καλοκαίρι επιφόρτισε τις τοπικές αρχές με τη «διαχείριση» αστέγων και ζητιάνων. Μετά τη χαμηλή ανταπόκριση της αυτοδιοίκησης, η κυβέρνηση αποφάσισε να αναθέσει στην αστυνομία τις συλλήψεις, με στόχο την αντιμετώπιση οργανωμένων κυκλωμάτων επαιτείας και διακινητών ομάδων ανθρώπων γι’ αυτό το σκοπό. «Η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης, ποινικοποιεί τους φτωχότερους ανθρώπους της Ευρώπης» έγραψε στο Twitter η Καρίν Άντερσεν, βουλευτής και μέλος του Σοσιαλιστικού Αριστερού Κόμματος της Νορβηγίας. Χριστιανοδημοκράτες και Φιλελεύθεροι, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εθελοντές αλληλεγγύης, επίσης αντέδρασαν. Ήδη από το καλοκαίρι, διεθνή ΜΜΕ επέκριναν την «ποινικοποίηση της φτώχειας» όπως την αποκάλεσαν, στη χώρα με τον τεράστιο πετρελαϊκό πλούτο και τα περισσότερα από 100.000 δολάρια κατά κεφαλήν εισόδημα.

“

Ιταλία: O Τρίτων σκοτώνει τους μετανάστες

ΣΤΙΣ ΣΚΑΝ∆ΙΝΑΒΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ

Υπό το βάρος των επικρίσεων, τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς, και αφού το Κεντρώο Κόμμα των ευρω-σκεπτικιστών απέσυρε την ψήφο του, η κυβέρνηση της Νορβηγίας αποφάσισε να μη φέρει στο κοινοβούλιο το νόμο που θα ποινικοποιούσε την επαιτεία και θα επέβαλε πρόστιμα και φυλάκιση 6 έως 12 μηνών σε εκείνους που παρέχουν βοήθεια με χρήματα, στέγη ή τροφή σε όσους έχουν ανάγκη.

Αρκετές δυτικές χώρες όπως ∆ανία, Ουγγαρία, Βρετανία, έχουν νόμους που ποινικοποιούν την επαιτεία, ενώ σε άλλες απαγορεύονται συγκεκριμένες μορφές ή απλώς δεν εφαρμόζονται οι διώξεις. λίες εναντίον ευάλωτων ομάδων. Η Φλόριδα, τουριστική και υψηλού κόστους διαβίωσης πολιτεία, αποτελεί ένα από τα ντροπιαστικά παραδείγματα και έχει επανειλημμένα «αναδειχθεί» στην πιο επικίνδυνη για τους άστεγους. Μετά τη διάταξη που απαγόρευε να καλύπτονται με χαρτιά ή κουβέρτες για να προφυλάσσονται από τις καιρικές συνθήκες, υποχρέωσε τα φιλανθρωπικά συσσίτια να εφαρμόζουν πρωτόκολλα υγιεινής (όπως τα εστιατόρια) και να σερβίρουν μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές.

Πάντως, σύμφωνα με περσινή δημοσκόπηση, το 60% του πληθυσμού των πέντε εκατομμυρίων κρίνει ότι θα πρέπει να θεωρείται έγκλημα η επαιτεία των 500-1.000 ατόμων που έχουν καταμετρηθεί στη Νορβηγία, ανάλογα με την εποχή.

Οι Ρομά στο στόχαστρο Αντιδράσεις υπήρξαν και στη γειτονική Σουηδία από τον αρχηγό των Ρομά -οι οποίοι θεωρούνται στοχοποιημένοι- αλλά και από το περιοδικό αστέγων της Στοκχόλμης, «Situation». Κυβερνητικά στελέχη εκφράζουν ανησυχίες ότι κύμα επαιτών, κυρίως από Βουλγαρία και Ρουμανία, θα περάσει στη χώρα τους, ωστόσο ο σουηδός «εθνικός συντονιστής ευάλωτων πολιτών της ΕΕ», Μάρτιν Βάλβριντσον, δήλωσε ότι οι πρακτικές θα είναι διαφορετικές στη χώρα του. ∆ιευκρίνισε ότι οι ζητιάνοι δεν μπορούν να απολαμβάνουν τις ίδιες κοινωνικές παροχές με τους μόνιμους κατοίκους, ωστόσο προγραμμάτισε συναντήσεις με αυτοδιοίκηση και φιλανθρωπικές οργανώσεις, ενώ σχεδιάζει ταξίδι σε Ρουμανία και Βουλγαρία. Τον περασμένο μήνα, οι αρμόδιες υπουργοί Σουηδίας και Ρουμανίας συναντήθηκαν προκειμένου να συντονίσουν τις ενέργειές τους και κατέληξαν σε κοινό πλαίσιο δράσης για την αντιμετώπιση της φτώχειας ιδιαίτερα στους πληθυσμούς Ρομά, το οποίο αναμένεται να υπογραφεί στην σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 9 Μαρτίου. Τα ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης πάντως, η αστυνομία υποχρέωσε ομάδα Ρομά να εγκαταλείψει κεντρική πλατεία της Στοκχόλμης και η

αξιωματούχος της αστυνομίας δήλωσε ότι χρειάζεται να διατηρείται μια δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στη βοήθεια των ευάλωτων ανθρώπων και στην ασφάλεια των υπολοίπων.

Παγκόσμιο ζήτημα

Μπορεί οι επικρίσεις να υποχρέωσαν την Νορβηγία σε υπαναχώρηση, τουλάχιστον όσον αφορά στην τιμωρία όσων προσφέρουν, ωστόσο αρκετές δυτικές χώρες όπως ∆ανία, Ουγγαρία, Βρετανία, έχουν νόμους που ποινικοποιούν την επαιτεία, ενώ σε άλλες απαγορεύονται συγκεκριμένες μορφές ή απλώς δεν εφαρμόζονται οι διώξεις. Στην Ελλάδα προβλέπεται φυλάκιση ως έξι μήνες και πρόστιμο μέχρι 3.000 ευρώ. Σε ευρωπαϊκές πόλεις με υψηλό τουρισμό, συχνά γίνονται έφοδοι και μετακινήσεις ή «εκκαθαρίσεις» για λόγους «αισθητικής» ή απαγορεύεται η διαμονή αστέγων σε συγκεκριμένα σημεία. Στις ΗΠΑ, οι άστεγοι υπολογίστηκαν το 2012 σε περίπου 633.000, ενώ στην Νέα Υόρκη, όπου ξεκίνησε η ετήσια απογραφή αστέγων, πέρυσι είχαν καταμετρηθεί 3.367 άτομα. Ωστόσο, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, η μέθοδος καταγραφής δεν θεωρείται αξιόπιστη και ο συνολικός αριθμός ενδέχεται να φθάνει τις 60.000. Οι ΗΠΑ δεν έχουν ομοσπονδιακή νομοθεσία για τους αστέγους και την επαιτεία και τοπικές αρχές ή αστυνομία «αναλαμβάνουν δράση» ενίοτε εναντίον των φτωχών και περιθωριοποιημένων. Επίσης, ενώσεις υπερσυντηρητικών συνήθως πολιτών -οι ίδιοι που στρέφονται εναντίον οποιασδήποτε μορφής διαφορετικότητας-, πιέζουν τις αρχές ή παίρνουν πρωτοβου-

Εξαίρεση η Φινλανδία

Εξαίρεση στον -σχεδόν παγκόσμιοκανόνα φαίνεται να αποτελεί η Φινλανδία, η μόνη ίσως χώρα που επιλύει και δεν αντιμετωπίζει, απλώς, το πρόβλημα των αστέγων, με το πρόγραμμα Στέγαση Πρώτα, μια «καινοτομία βάσει τεκμηρίων» όπως την χαρακτηρίζει το Ευρωπαϊκό ∆ίκτυο Κατά της Φτώχειας. Στην ΕΕ των 28, σύμφωνα με την έκδοση 2014 του Eurostat1 για τη διετία 2010-2012, ο αριθμός των ανθρώπων «σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού» (AROPE) ξεπερνά τα 120 εκατομμύρια. Μεγάλα ποσοστά (ένας στους πέντε) υφίστανται σοβαρές στερήσεις σε καταναλωτικά αγαθά και τροφή και οι αριθμοί μεγαλώνουν, δηλαδή οι άνθρωποι πληθαίνουν, μεταξύ των αλλοδαπών πολιτών (17,5 έναντι 39,9% αλλοδαπών για την Ελλάδα). Όπως αποδεικνύεται, η διεθνής κοινή γνώμη έχει τη δύναμη να αποτρέψει απάνθρωπες αποφάσεις -και αυτό είναι εξαιρετικά επίκαιρο για την Ελλάδα. Είναι, όμως, τα αποτελέσματα των πολιτικών αποφάσεων και η ανθρωπιά (ή το πολικό αντίθετό της), που επηρεάζουν ή και καθορίζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Ελισάβετ Πετρίδου

Σημείωση

1. www.eapn.eu/en/news-and-publications/publications/other-publications/eurostat-living-conditionsin-europe

∆ΙΕΘΝΗ

O Τρίτων σκοτώνει τους μετανάστες ΙΤΑΛΙΑ

ΑΥΣΤΡΙΑ

βεβαιώνει: 232 θύματα. Ανάμεσα στους διασωθέντες του πρώτου σκάφους είναι και ένα παιδί 12 ετών, που αντιμετώπισε μόνο του το τρομερό αυτό ταξίδι για να βρει δουλειά στην Ευρώπη.

Αντιδράσεις για τον Τρίτων

ια άλλη μια φορά μετανάστες, που αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή σε μια άλλη χώρα, στην πλειοψηφία τους νέοι άνδρες, αλλά και γυναίκες και μικρά παιδιά, βρήκαν το θάνατο στην προσπάθειά τους να φθάσουν στις ιταλικές ακτές. Στις 8 Φεβρουαρίου, εκατόν πέντε μετανάστες που ξεκίνησαν από τη Λιβύη περίμεναν για ώρες να διασωθούν, ξαπλωμένοι μέσα σε ένα σκάφος στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, με κύματα ύψους οκτώ μέτρων. Οι καιρικές συνθήκες καθυστέρησαν την άφιξη των σκαφών του λιμενικού που στάλθηκαν για να τους βοηθήσουν. Είκοσι εννέα άτομα έχασαν τη ζωή τους από το κρύο. Οι σοροί τους αποβιβάστηκαν το βράδυ στον μόλο Φαβαλόρο της Λαμπεντούζα, του σικελικού νησιού που αυτές τις ώρες βιώνει ένα νέο εφιάλτη. «Είμαι αναστατωμένος, δεν θα συνηθίσω ποτέ αυτές τις τραγωδίες», λέει ο Πιέτρο Μπάρτολο, διευθυντής

“

υγειονομικής περίθαλψης του νησιού, ο οποίος θεωρεί ως υπαίτιο την απόφαση της κυβέρνησης Ρέντσι να δώσει ένα τέλος στο Mare nostrum, την αποστολή του Πολεμικού Ναυτικού που έσωσε μέσα σε 14 μήνες 170 χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά. «Αυτοί οι πρόσφυγες μπορούσαν να είχαν σωθεί — συνεχίζει ο γιατρός — θα αρκούσε να πήγαιναν να τους πάρουν με πολεμικά πλοία και όχι με λαστιχένιες βάρκες και ακάτους στην ανοιχτή θάλασσα μ’ αυτή την παγωνιά και μ’ αυτή την κακοκαιρία».

Ήταν μόνο θέμα χρόνου

Η ακύρωση του Mare nostrum και η εκκίνηση της ευρωπαϊκής αποστολής Τρίτων άλλαξε τον τρόπο παρέμβασης για τη σωτηρία των μεταναστών. Τα πολεμικά πλοία έφθαναν στην ανοιχτή θάλασσα, μέχρι απέναντι από τις ακτές της Λιβύης, κατορθώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο να παρεμβαίνουν σε σύντομο χρόνο, ενώ τώρα η διάσωση δεν γίνεται πέρα από τα τριάντα ναυτικά μίλια. Η απόφαση αυτή καταδίκασε σε θάνατο τους 29 μετανάστες και τουλάχιστον άλλους 300. Σύμφωνα με τα λεγόμενα των διασωθέντων, 460 μετανάστες ξεκίνησαν από τις ακτές της Λιβύης, υπό την απειλή των όπλων των δουλεμπόρων, οι οποίοι τους εξανάγκασαν να επιβιβαστούν σε τέσσερα φουσκωτά, μολονότι ήθελαν να περιμένουν καλύτερες καιρικές συνθήκες. Είχαν πληρώσει ο καθένας τους 800 δολάρια. Στην ίδια περιοχή όπου διασώθηκαν οι μετανάστες, βρέθηκαν άλλα δύο σκάφη. Στο ένα σκάφος ήταν δύο μετανάστες και στο δεύτερο επτά. Λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο με τον οποίο οι δουλέμποροι στοιβάζουν τους ανθρώπους μέσα στα σκάφη, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε τι απέγιναν οι υπόλοιποι. Οι διασωθέντες ισχυρίζονται ότι είδαν να πνίγονται 200 άτομα μπροστά στα μάτια τους. Η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες επι-

Ένα

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβ

Θλίψη και αγανακτισμένες αντιδράσεις από προσωπικότητες και οργανώσεις στην Ιταλία, καθώς και από την καθολική Εκκλησία. Ο ίδιος ο Πάπας ζητάει «αλληλεγγύη, ώστε να μη λείψει από κανέναν η αναγκαία βοήθεια». Σκληρά λόγια για το πρόγραμμα Τρίτων ακούγονται και από την πλευρά του Επισκόπου του Αγκριτζέντο, Φραντσέσκο Μοντενέγκρο: «Πιστεύω ότι μια μεγάλη ευρωπαϊκή επιχείρηση που περιορίζεται στο να διαφυλάσσει τα σύνορα δεν θα επιτύχει σπουδαία αποτελέσματα». Ο ιδρυτής της οργάνωσης Emergency,Τζίνο Στράντα γράφει στο facebook: «Ντρέπομαι που είμαι Iταλός». Για τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Ρέντσι το πραγματικό πρόβλημα είναι η κατάσταση στη Λιβύη. Σε μια συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι Sky, ισχυρίζεται ότι η Ιταλία θα ζητήσει από την Ευρώπη να παρέμβει. «∆εν υπάρχει μόνο η Ελλάδα ή η Ουκρανία», λέει χαρακτηριστικά, «αλλά και η Λιβύη. Αν θέλουμε να δώσουμε ένα τέλος σ’ αυτή τη Μεσόγειο- νεκροταφείο η προτεραιότητά μας είναι να βρούμε λύση για την κατάσταση της Λιβύης, δεν είναι αν είναι καλύτερο το πρόγραμμα Τρίτων ή το Mare nostrum». Όμως, η πρόεδρος της Βουλής Λάουρα Μπολντρίνι δεν συμφωνεί και δηλώνει ότι «αν δούμε αυτή την τραγωδία αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε ότι η επιχείρηση Τρίτων είναι ακατάλληλη. Επιβεβαιώνονται πράγματι όλες οι ανησυχίες που είχαμε εκφράσει πολλοί για το τέλος του Mare Nostrum». Ο επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Νιλς Μούζνιεκς απορρίπτει την επιχείρηση Τρίτων, λέγοντας ότι δεν είναι «στο ύψος των καθηκόντων που πρέπει να ασκήσει» και ότι «η Ευρώπη χρειάζεται ένα αποτελεσματικό σύστημα έρευνας και διάσωσης». Πόσους νεκρούς πρέπει ακόμη να δεχτούν τα νερά της Μεσογείου για να αποφασίσει επιτέλους η Ευρώπη ότι η ανθρώπινη ζωή έχει μεγαλύτερη αξία από την υποτιθέμενη προστασία των συνόρων της; Τόνια Τσίτσοβιτς

ην προηγούμενη ∆ευτέρα στην Βιέννη έγινε μια σημαντική συνάντηση του Αυστριακού Καγκελάριου Βέρνερ Φάιμμαν με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Παρά το πολικό ψύχος και την χιονοθύελλα η ατμόσφαιρα στην συνάντηση ήταν ιδιαίτερα θερμή, απέξω δε είχαν συγκεντρωθεί εκατοντάδες πολίτες οι οποίοι με πανό, πλακάτ και συνθήματα ενίσχυαν την Ελλάδα, την ελληνική κυβέρνηση και τον έλληνα Πρωθυπουργό. Ο Αλέξης Τσίπρας, προς τιμή του, άφησε το πρωτόκολλο, σταμάτησε, βγήκε από το αυτοκίνητό του και συγκινημένος χαιρέτισε τους θαρραλέους και αποφασισμένους αλληλέγγυους. Στις δηλώσεις και των δύο ηγετών αποτυπώθηκε όχι μόνο το καλό κλίμα της συνάντησης αλλά και οι προοπτικές για περαιτέρω συνεργασίας. Η ελληνική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός απέκτησαν ακόμη ένα φίλο και υποστηρικτή. Στην Σύνοδο Κορυφής που ακολούθησε, η παραδοσιακή συνεργάτης και πάντα στη σκιά της Γερμανίας Αυστρία, συγκαταλέχθηκε στις χώρες που με προωθητικό τρόπο προσπάθησαν να δημιουργήσουν το απαραίτητο κοινό έδαφος για την επιτυχία των δύσκολων διαπραγματεύσεων.

Κοινή ιστορική εμπειρία

Να δούμε όμως ποια είναι τα κοινά μας με την Αυστρία και πως φτάσαμε σ’ αυτή την πολύ σημαντική συνάντηση. Θα ξεκινήσω από τις «παράλληλες διαδρομές» των δύο χωρών. Αν και σήμερα η Αυστρία ανήκει στις χώρες της Ευρωζώνης με τις καλύτερες επιδόσεις στην οικονομία αλλά και του κοινωνικού κράτους, μεγάλα τμήματα του πληθυσμού ζουν κάτω από τα όρια φτώχειας, κυρίως όμως, η χώρα έζησε στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν, «ελληνικές συνθήκες». Η κρίση του 1929 είχε ως αποτέλεσμα την ίδια κοινωνική και οικονομική καταστροφή στην Αυστρία, όπως η κρίση στην σημερινή Ελλάδα. Οι παραλληλισμοί αρχίζουν με το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο των δεδομένων: Αν και η οικονομική απόδοση 19291933 μειώνεται σε 22,5 % στην Αυστρία , συρρικνώνεται στην Ελλάδα το 2009-2014 κατά

25,0 % περίπου. Ομ % στην Αυστρία το 1 λάδα σήμερα. Σε αμ έχουμε τριπλάσια α της κρίσης επίπεδα. κουρούμενη από τη θνή, προσπαθεί να πολιτικές βαθιάς λι στικά οι κοινωνικές δαπάνες. Μεγάλα τ των εργαζομένων π θλίωσης. Ταυτόχρο πλούτο τους αλλά κρατικό χρήμα οι χρ τικές τράπεζες! Μό αλλά και σήμερα – τ Anstalt, θα πάρει το τική ενίσχυση. Αργό fuss που κατάργησε

Η Ιρλανδία και το τ Από το Γενικό Ταχυδρομείο στον

ο Γενικό Ταχυδρομείο είναι ίσως το ιστορικότερο κτήριο στο κέντρο του ∆ουβλίνου: στις 24 Απριλίου του 1916 μια μικρή ομάδα ανδρών και γυναικών με επικεφαλής τον σοσιαλιστή, μαρξιστή James Connolly σε μια ηρωική πράξη αντίστασης ενάντια στην αγγλική αποικιοκρατία, αλλά και στην Ιρλανδική αστική τάξη κατέλαβε το κτήριο. Η Εξέγερση του Πάσχα κράτησε για λίγες μόνο μέρες και πνίγηκε στο αίμα (ο Connolly τραυματισμένος στα πόδια εκτελέστηκε καθιστός). Παρόλα αυτά, σήμανε την

αρχή του τέλος για την αγγλ κιοκρατία, αλλά και την απ Ιρλανδικού εμφύλιου που ακ την ανακήρυξη της (νότιας) σε ανεξάρτητο κράτος. Η αντιπροσωπεία του ΣΥ ∆ουβλίνο το Σαββατοκύριακο βάρη έμενε λίγα μέτρα μακρ Γενικό Ταχυδρομείο. Καλεσ αριστερών και προοδευτικών των που συμμετέχουν στο ενάντια στην εμπορευματοπ νερού (Right2Water Campaig την ευκαιρία να συνομιλήσου στερούς ακτιβιστές, με αν από εργατικές συνοικίες πο ποιούνται ενάντια στις χρεώσ νερό, με φεμινίστριες που αγ για την νομιμοποίηση της έ με μέλη συνδικάτων, αλλά κ Τζούντιθ Μπάτλερ. Το κοινό ριστικό όλων των παραπάνω που γεννά η κυβέρνηση το στην Ελλάδα και η χρήσιμη και προβληματισμός πως θα παρόμοιο και στην Ιρλανδία.

Η ύδρευση ξεχείλισε το π

Το έδαφος είναι γόνιμο, αλ σκολο. Μετά από χρόνια λιτό την κατάρρευση του Κέλτικο αφήγηση που στήνεται απ ρίαρχο πολιτικό σύστημα κα είναι ότι στην Ιρλανδία «η λιτ

∆ΙΕΘΝΗ

ας απρόσμενος φίλος

βρουαρίου 2015

μοίως, η ανεργία: σχεδόν 26 1933 , σχεδόν 30% στην Ελμφότερες τις περιπτώσεις, αύξηση σε σχέση με τα προ . Η αυστριακή ελίτ συνεπιην ευρωπαϊκή και την διεαπαντήσει στην κρίση με ιτότητας. Μειώνονται δρας παροχές και οι δημόσιες τμήματα της κοινωνίας και περνούν σε συνθήκες εξαονα, οι ελίτ αυξάνουν τον κυρίως θα διασωθούν με ρεοκοπημένες μεγάλες ιδιωόνο η μεγαλύτερη τότε – τράπεζα της χώρας Credit 1931, 883 εκ. σελήνια κραότερα ο Καγκελάριος Dollε το Κοινοβούλιο και εγκα-

θίδρυσε τον αυστροφασιμό, θα «κρατικοποιήσει» δύο ακόμη μεγάλες τράπεζες της χώρας, διασώζοντας τες. Οι κορυφαίοι μάλιστα τραπεζίτες θα γίνουν βασικοί υπουργοί της κυβέρνησης του. Όλα τα παραπάνω συνοδεύονται από ένα μεγάλο «δάνειο διάσωσης», το «Lausanner Anleihe». Το δάνειο πάει στην αποπληρωμή των δανειστών και συνοδεύεται από μνημόνιο που προβλέπει περικοπές στο κοινωνικό κράτος και τις δημόσιες επενδύσεις! Η τήρηση των όρων παρακολουθείται από τον Ολλανδό – τυχαίο; - διπλωμάτη Meinoud Rost van Tonningen που θα εγκατασταθεί στην Βιέννη ως μονοπρόσωπη «τρόικα».

Η ελληνική καμπάνια Με την αρχή της κρίσης στην Ελλάδα, την

ανάπτυξη του κινήματος και των δομών αλληλεγγύης, έχουμε στην Αυστρία τις πρώτες εκδηλώσεις συμπαράστασης και Αλληλεγγύης. Συγκροτείται η Solidarity4all Βιέννης από Έλληνες και Αυστριακούς αλληλέγγυους. ∆ιοργανώνονται πολλές εκδηλώσεις, συζητήσεις, συναντήσεις, συγκροτούνται επιτροπές, γίνεται μεγάλη συζήτηση στα ΜΜΕ. Πρωτοβουλίες πολιτών και συνδικάτων αναλαμβάνουν την κατευθείαν υποστήριξη δομών Αλληλεγγύης στην Ελλάδα – άριστο παράδειγμα αυτό του ΚΙΑ Θεσσαλονίκης και των Συνδικάτων της Άνω Αυστρίας -, οργανώνουν επισκέψεις στην Ελλάδα, συγκεντρώνουν φάρμακα, ιατρικά μηχανήματα και άλλα. Την προεκλογική περίοδο συγκροτείται ευρεία ομάδα υποστήριξης με συμμετοχή Ελλήνων και Αυστριακών, σοσιαλιστών κομμουνιστών, ανένταχτων. Οργανώνεται μεγάλη καμπάνια με τίτλο «Η Ελλάδα αποφασίζει».. Με πολλά δημοσιεύματα και δεκάδες συνεντεύξεις γίνεται γνωστή η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για έξοδο από την κρίση και την κατάργηση των πολιτικών λιτότητας στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μια πρόταση που απευθύνεται τόσο στο αυστριακό κοινό όσο και στο ευρωπαϊκό. Γίνονται συναντήσεις με θεσμούς, συνδικάτα, προσωπικότητες, κόμματα. Κορυφαία στιγμή της καμπάνιας μας η δημόσια δήλωση μελών του αυστριακού Κοινοβουλίου, που υποστηρίζουν ανοιχτά την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Το σχετικό video γίνεται πρώτη είδηση στα κεντρικά δελτία. Μέλη της επιτροπής καμπάνιας είναι στην Ελλάδα τις μέρες των εκλογών και αμέσως μετά στον απόηχο της μεγάλης νίκης του ΣΥΡΙΖΑ και των πρώτων θετικών μέτρων, συνεχίζουν να διοργανώνουν συναντήσεις, δημόσιες εκδηλώσεις και παρεμβάσεις στα ΜΜΕ. Η απήχηση του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ σε μεγάλα τμήματα της Σοσιαλδημοκρατίας – ιδιαίτερα στην αριστερή της πλευρά – στα κινήματα, τους πολίτες και την Αριστερά, δεν άφησε αδιάφορη την Καγκελα-

τέλος (;) της λιτότητας Κέλτικο Τίγρη και πάλι πίσω

λική αποιπαρχή του κολούθησε Ιρλανδίας

ΥΡΙΖΑ στο ο 6-8 Φλεριά από το σμένοι των ν συνδικάον αγώνα ποίηση του gn) είχαμε υμε με αρινθρώπους ου κινητοσεις για το γωνίζονται έκτρωσης, και με την ό χαρακτηω; Η ελπίδα ου ΣΥΡΙΖΑ η ανησυχία α γίνει κάτι .

ποτήρι

λλά και δύότητας και ου Tίγρη, η πό το κυαι τα ΜΜΕ τότητα πέ-

τυχε». H Ιρλανδία είναι πλέον επίσημα εκτός μηχανισμού στήριξης, η οικονομία της μεγεθύνεται, η ανεργία μειώνεται. Παρόλα αυτά, ή μάλλον μαζί με όλα αυτά, υπολογίζεται ότι ένα στα τέσσερα παιδιά ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι μετανάστευσαν στον εξωτερικό, σε μια χώρα που το κράτος ενθάρρυνε επίσημα την μετανάστευση ως βαλβίδα κοινωνικής ασφαλείας, οι θέσεις εργασίας είναι επισφαλείς και κακοπληρωμένες. Παράλληλα, ένα γενικευμένο αίσθημα αδικίας κυριαρχεί καθώς (σε έναν βαθμό σε αντίθεση με την Ελλάδα) είναι απολύτως σαφές ότι η κρίση είναι τουλάχιστον εν μέρει συνέπεια της παταγώδους αποτυχίας των τραπεζιτών να διαχειριστούν τις τράπεζές τους χωρίς να τις χρεοκοπήσουν. Έτσι, όταν πριν από λίγους μήνες η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα χρεώνει την παροχή ύδρευσης, η πολυπόθητη σταγόνα που θα ξεχείλιζε το ποτήρι ήρθε. Στο ∆ουβλίνο πάνω από 100 χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν ενάντια στην ρύθμιση (σε μια πόλη ενός εκατομμυρίου) και η κινητοποίηση ήταν παρομοίων διαστάσεων και στην υπόλοιπη Ιρλανδία. Επιτροπές γειτονιάς στήθηκαν, με ιδιαίτερη επιτυχία σε εργατικές περιοχές, και τώρα οι διαδηλωτές παίζουν το παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού με την ιδιωτική εταιρία που επιχειρεί (γενικώς

ανεπιτυχώς) να εγκαταστήσει μετρητές. Σε μια πρωτόγνωρη έκρηξη κοινωνικής ανυπακοής περίπου τα μισά νοικοκυριά δεν έχουν καν εγγραφεί για να πληρώσουν. Παρόλα αυτά, και εν όψει της μεγάλης πορείας που σχεδιάζεται για τις 21 Μάρτη, το κράτος αποφάσισε να απαντήσει. Το πρωί που έφευγα από την Ιρλανδία έξι αστυνομικοί εισέβαλαν στο σπίτι του σοσιαλιστή βουλευτή Paul Murphy και τον συνέλαβαν για μια μη βίαιη πράξη κοινω-

“

Στην Αυστρία οι λαϊκίστικες και ακροδεξιές δυνάμεις βρίσκονται σε δυναμική ανόδου. Για να αποφύγει η χώρα και η σοσιαλδημοκρατία δύσκολες καταστάσεις στο μέλλον, έχει σημασία να μελετήσει το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ και να στηρίξει την πρόταση εξόδου από την κρίση, της ελληνικής κυβέρνησης

ρία. Και για έναν επιπλέον λόγο. Η συζήτηση για την εναλλακτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης του για έξοδο από την κρίση με κατάργηση των πολιτικών λιτότητας, την καταπολέμηση της ανεργίας και την ενίσχυση της ανάπτυξης, περιλαμβάνουν και τον προβληματισμό για την ανασύνθεση της αριστεράς στην χώρα. Και για να κλείσω όπως περίπου άρχισα. Η κρίση του 1929-33 έφερε στην Αυστρία τον Αυστροφασισμό. Η κρίση στην Ελλάδα έφερε την άνοδο της Αριστεράς και την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Στην Αυστρία οι λαϊκίστικες και ακροδεξιές δυνάμεις βρίσκονται σε δυναμική ανόδου. Για να αποφύγει η χώρα και η σοσιαλδημοκρατία δύσκολες καταστάσεις στο μέλλον, έχει σημασία να μελετήσει το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ και να στηρίξει την πρόταση εξόδου από την κρίση, της ελληνικής κυβέρνησης. Η συζήτηση αυτή διεξάγεται ήδη σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Οι δύο ηγέτες έκαναν ήδη και την δική τους προσέγγιση στην πρώτη τους σημαντική συνάντηση.

νικής ανυπακοής που έλαβε χώρα πριν από περίπου τρεις μήνες. Και άλλες συλλήψεις ακολούθησαν , συμπεριλαμβανομένων παιδιών ηλικίας 14 μέχρι 16 ετών. Σε μια χώρα που η κοινωνική αντιπαράθεση γινόταν σε πολύ χαμηλούς τόνους (sic) για δεκαετίες, αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί εμφανή κλιμάκωση από την πλευρά του κράτους και της κυβέρνησης. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά η στιγμή δεν είναι τυχαία. Η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι διόλου απίθανο να ξεκινήσει ένα ντόμινο ανατροπής στην Ευρώπη, και μετά την Ισπανία, η Ιρλανδία είναι ο πιο «αδύναμος κρίκος». Αυτό αφορά όχι μόνο τις εξαιρετικές δημοσκοπικές επιδόσεις του Σιν Φέιν , αλλά και την εμ-

Γιώργος Χονδρός φανή επιθυμία να δημιουργηθεί ένας πόλος στα αριστερά του, που ενώ δεν θα το εχθρεύεται θα προσπαθεί να το τραβάει προς τα αριστερά. Η ελπίδα έρχεται και στην Ιρλανδία με δυο λόγια… ΥΓ. Την Παρασκευή 6/2 κατατέθηκε στην Ιρλανδική Βουλή νομοσχέδιο που πρότεινε την «φιλελευθεροποίση» του νόμου για την έκτρωση, ώστε να επιτρέπεται σε περιπτώσεις που είναι απολύτως βέβαιο ότι το έμβρυο δεν θα επιβιώσει. Το νομοσχέδιο έλαβε μόλις 20 ψήφους. Ή όπως έγραψε παλιότερα και ο συγγραφέας που απέδωσε πιστότερα τις σκοτεινές πτυχές του ‘Κέλτικου Τίγρη’ William Wall: ένα νησί Αγίων και Σαδιστών. Ντίνα Τζουβάλα

στα δίκτυα του κόσµου

∆ΙΕΘΝΗ

www.partidoparaguaypyahura.blogsp ot.com

Στοπ στη στρατιωτικοποίηση

Ακολουθώντας το παρά δειγμα των προγόνων τους και υπερασπιζόμενοι τη γη και την ιστορία τους, χιλιάδες καμπεσίνος διαδήλωσαν την Τρίτη στην Ασουνσιόν ζητώντας την παραίτηση του προέδρου Οράσιο Κάρτες. Οι πορείες ξεκίνησαν την Κυριακή με τους διαδηλωτές να φτάνουν πεζοί από διάφορες περιοχές της Παραγουάης στην πρωτεύουσα, με στόχο να σταματήσουν οι διώξεις και οι εκφοβισμοί που επικρατούν στις αγροτικές περιοχές εξαιτίας της στρατιωτικοποίησης, που έχει επιβληθεί με δικαιολογία την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και της διακίνησης ναρκωτικών.

www.drugpolicy.org

Κάνναβη για όλους

Έντονες αντιδράσεις έ χει προκαλέσει στη Νέα Υόρκη ο νόμος που επιτρέπει

τη χρήση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς, αφού σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν, η θεραπεία θα είναι απρόσιτη για τους ασθενείς με χαμηλά εισοδήματα. Ακτιβιστές καταγγέλλουν τους περιορισμούς που βάζει η νομοθετική πρωτοβουλία (καταβολή τέλους εγγραφής στο πρόγραμμα, πιστοποιητικό μόνιμης κατοικίας, κ.λπ.) και ζητούν από το υπουργείο Yγείας ένα σχέδιο υποστήριξης για όλους τους κατοίκους της πόλης που έχουν ανάγκη θεραπείας. www.queremosgalego.org

∆ικαίωμα στη γλώσσα μας

Περισσότεροι από  30.000 άνθρωποι διαδήλωσαν την Κυριακή στους

δρόμους του Σαντιάγκο Ντε Κομποστέλα, της πρωτεύουσας της Γαλικίας, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη μητρική τους γλώσσα (σημ: στην περιοχή εκτός από τα ισπανικά μιλιούνται και τα γαλικιανά, που είχαν απαγορευτεί επί Φράνκο και από το 1982 θεωρούνται επίσημη γλώσσα). Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από μια ευρεία κοινωνική συμμαχία, με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου που βάζει εμπόδια στην ελευθερία της έκφρασης. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Ξεπάγωμα των διμερών σχέσεων Ελλάδας - Ρωσίας Συναντίληψη σε πολλά θέματα παρατηρήθηκε στη συνάντηση στη Μόσχα μεταξύ του υπουργού Eξωτερικών Νίκου Κοτζιά και του ρώσου ομολόγου του Σεργκέι Λαβρόφ, την περασμένη Πέμπτη. Μετά το πέρας της συνάντησης οι δύο υπουργοί ανέφεραν ότι υπάρχει επιθυμία εκατέρωθεν, όχι μόνο για συνέχεια στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και για ανάπτυξή τους με γρηγορότερους ρυθμούς. Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη νέα συνεργασία τέθηκαν κατά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.

α αναβαθμιστεί άμεσα η Μεικτή ∆ιακρατική Επιτροπή και θα αρχίσει η σύγκλιση των συνόδων της. Έγινε συζήτηση για τη διμερή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, υπήρξε αναφορά για τη συμμετοχή και τη συνεργασία της Ελλάδας στο νέο ρώσικο αγωγό φυσικού αερίου που θα καταλήγει στα ελληνο-τουρκικά σύνορα. Το 2016 θα είναι το έτος της Ελλάδας στη Ρωσία και το έτος της Ρωσίας στην Ελλάδα. Με πλήθος εκδηλώσεων στις δύο χώρες θα επιβεβαιωθούν για άλλη μια φορά οι παραδοσιακές σχέσεις φιλίας και συνεργασίας και η πνευματική εγγύτητα μεταξύ των δύο λαών. Υπάρχουν, επίσης, κοινοί αγώνες των δύο χωρών ενάντια στο φασισμό. Οι δύο υπουργοί συζήτησαν για διεθνή και περιφερειακά θέματα με ιδιαίτερη αναφορά στο ουκρανικό. Ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε και στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική μειονότητα στη Μαριούπολη και στα γύρω χωριά και στα μέτρα που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση για τη διασφάλιση της ροής φαρμάκων και τροφίμων.

Ενεργή εξωτερική πολιτική

Ο κ. Λαβρόφ αναγνώρισε την εποικοδομητική στάση της Ελλάδας στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ και τάχθηκε υπέρ της στρατηγικής συνεργασίας. Οι δύο πλευρές επέμειναν στο στόχο για προώθηση της ιδέας ενός κοινού οικονομικού και ανθρωπιστικού χώρου από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό με όρους ισοτιμίας και ασφάλειας. Ο κ. Λαβρόφ επιβεβαίωσε την υποστήριξη της Ρωσίας στις προσπάθειες εφαρμογής των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κυπριακό και στην εφαρμογή των συμφωνιών που είχαν επιτευχθεί μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

“

Ο κ. Λαβρόφ αναγνώρισε την εποικοδομητική στάση της Ελλάδας στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ. Οι δύο πλευρές επέμειναν στο στόχο για προώθηση της ιδέας ενός κοινού οικονομικού και ανθρωπιστικού χώρου από τον Ατλαντικό μέχρι τον Ειρηνικό. Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε, ότι η Ελλάδα είναι χώρα της ΕΕ που, εδώ και δεκαπέντε μέρες που άλλαξε η κυβέρνηση, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα είναι κράτος δεύτερης κατηγορίας, αλλά ένα κράτος με ενεργή εξωτερική πολιτική. Σε ερώτηση του ΑΠΕ σχετικά με τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, ο κ. Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία θεωρεί τις κυρώσεις αντιπαραγωγικές, οι οποίες επιβλήθηκαν από τη ∆ύση παραγνωρίζοντας ότι στην Ουκρανία πραγματοποιήθηκε πραξικόπημα. Στην ίδια ερώτηση ο κ. Κοτζιάς ανέφερε, ως πολιτικός και ως ακαδημαϊκός, ότι ουδέποτε οι κυρώσεις απέφεραν τα αποτελέσματα που επιδίωκαν εκείνοι που τις αποφάσιζαν, προσθέτοντας ότι «πρέπει να βρούμε άλλα εργαλεία συνεννόησης για να συμβάλουμε στην ειρήνη στην Ουκρανία και

Νότιος διάδρομος φυσικού αερίου

ραγματοποιήθηκε στο Μπακού του Αζερμπαιτζάν», στις 12 Φλεβάρη, η πρώτη σύνοδος του Συμβουλευτικού Συμβουλίου για το «Νότιο διάδρομο φυσικού αερίου», με τη συμμετοχή του έλληνα υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτη Λαφαζάνη. Η σύνοδος αυτή αποκτάει ιδιαίτερη σημασία γιατί έγινε ένα βήμα στην επεξεργασία ενός σταθερού μηχανισμού που θα συντονίζει πολιτικά όλες τις πλευρές που συμμετέχουν στο σχέδιο σε όλα τα στάδια, με σκοπό το έργο να ολοκληρωθεί το 2019-2020. Ο αγωγός θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ» της Κασπίας στην Ευρώπη. Στις 17 ∆εκέμβρη 2013, υπήρξε επενδυτικό σχέδιο για το δεύτερο στάδιο επεξεργασίας

σε κάθε περίπτωση τονίζουμε προς όλες τις κατευθύνσεις πως ο πόλεμος δεν είναι λύση».

Κουαρτέτο της Νορμανδίας

Σε ερώτηση του πρακτορείου Reuters για τις πιθανότητες επιτυχίας της συνόδου του «κουαρτέτου της Νορμανδίας» στο Μινσκ για το ουκρανικό, ο κ. Λαβρόφ απάντησε ότι το πιο σημαντικό κατά τη γνώμη του είναι η εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ, στις οποίες αναφέρεται η ανάγκη εξασφάλισης ειδικού στάτους για τις περιοχές του Ντονμπάς (Ντονιέτσκ και Λουγκάνσκ). Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ότι είναι αναγκαία η πρόοδος μιας πολιτικής διαδικασίας που θα βασίζεται στις συμφωνίες του Μινσκ και τη συμφωνία της Γενεύης, που υπογράφτηκε την 17 Απρίλη 2014. Ο κ. Κοτζιάς όταν ερωτήθηκε από τη Russia Today για τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης στο ουκρανικό, δήλωσε ότι το πρόβλημα της Ουκρανίας πρέπει να λυθεί γρήγορα με διπλωματικά μέσα και ότι είναι της άποψης ότι σε χώρες με διαφορετικούς πληθυσμούς και ιστορικές και πολιτισμικές ταυτότητες, θα πρέπει να προωθούνται ομοσπονδιακά συστήματα. Τέλος, ο Λαβρόφ επανέλαβε δήλωση του υπουργού Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ, ότι, παρά τις δυσκολίες που περνάει η ρώσικη οικονομία, αν υπάρξει κάποιο αίτημα από ελληνική πλευρά για οικονομική βοήθεια, η Ρωσία είναι έτοιμη να το εξετάσει. Μιχάλης Ρένεσης

του κοιτάσματος, σύμφωνα με το οποίο η Ευρώπη θα προμηθεύεται 10 δισ. κυβικά αρχικά και με δυνατότητα να φτάσει αργότερα τα 20 δισ. κυβικά. Το φυσικό αέριο θα πηγαίνει στην Τουρκία μέσω του αγωγού του Νοτίου Καυκάσου και στις ευρωπαϊκές χώρες μέσω του ΤΑΝΑΡ και του ΤΑΡ. Ο Π. Λαφαζάνης τόνισε στην ομιλία του την πλήρη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στον ΤΑΡ και την ετοιμότητά της να εργαστεί για την όσο το δυνατόν ταχύτερη υλοποίησή του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Μπακού έγινε δεκτός από τον Πρόεδρο του Αζερμπαιτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, είχε συναντήσεις με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μάρος Σέφτσοβιτς, με τον ειδικό απεσταλμένο ενέργειας των ΗΠΑ Αμος Χοχστέιν και με άλλους ομολόγους του και αξιωματούχους. Ο έλληνας υπουργός υπογράμμισε ιδιαίτερα την ανάγκη να υπάρξουν αντισταθμιστικά οφέλη για την Ελλάδα από την υλοποίηση του ΤΑΡ. Οι συνομιλητές άκουσαν με προσοχή το αίτημα και ο εκπρόσωπος της ΒΡ τόνισε ότι είναι έτοιμος να συζητήσει τις ελληνικές προτάσεις. Μ.Ρ.

ΕΥΡΩΠΗ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

“

“Η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας θα πρέπει να αναμετρηθεί με πολλές προκλήσεις, μ’ ένα πρόγραμμα ανοικοδόμησης και ανάπτυξης που θα είναι μέρος ενός ευρωπαϊκού επενδυτικού προγράμματος”, όπως έχουν ζητήσει εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα τα συνδικάτα.

Οι κινητοποιήσεις αλληλεγγύης συνεχίζονται δυναμικά ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης με πρωτοβουλία των πολιτικών δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, κυρίως του Podemos, Die Linke και του Μετώπου της Αριστεράς στη Γαλλία, αλλά και των συνδικάτων, των κοινωνικών κινημάτων καθώς και δυνάμεων από το χώρο της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας και της οικολογίας, συνεχίζονται για τη στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησης Τσίπρα στη διαπραγμάτευση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τη διέξοδο της χώρας από την οικονομική και κοινωνική κρίση. Η Ελλάδα σ’ αυτή τη μάχη όχι μόνο δεν είναι απομονωμένη, όπως υποστήριζαν και προσδοκούσαν μερικοί πριν τις εκλογές, μέσα κι έξω από τη χώρα, αλλά έχει μια ευρύτερη στήριξη όπως δείχνουν οι γεμάτες πλατείες με διαδηλωτές στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στους δρόμους.

∆οκιμάζεται η οικονομική πολιτική της Ευρώπης

Τείνει να γίνει κοινή πεποίθηση ότι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα «είναι μια ευκαιρία και για την Ευρώπη» να τελειώνει με τις πολιτικές της λιτότητας που την έχουν οδηγήσει στον αποπληθωρισμό, την ανεργία και στα εκατομμύρια φτωχούς ευρωπαίους πολίτες. Η γαλλική «La Tribune» μάλιστα στην ηλεκτρονική έκδοση σε άρθρο της με τίτλο: «Αντιμέτωπη με την ελληνική περίπτωση, ενδεχόμενη αλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής»αναφέρει πως η πολιτική της λιτότητας «δοκιμάζεται όπως και οι πολιτικές του αποπληθωρισμού γίνονται όλο και πιο ευάλωτες». «∆οκιμάζεται ακόμα και το δημοκρατικό παιχνίδι με τις λαϊκές αντιστάσεις που μπορεί να επεκταθούν». Σε αυτό το πλαίσιο οι εκλογές στην Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσουν «σαν καταλύτης για τη στροφή της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής». Έτσι δεν είναι καθόλου τυχαίο την ώρα που οι Έλληνες κατεβαίνουν στους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και των άλλων πόλεων, όχι για να διαμαρτυρήθηκαν κατά της πολιτικής των κυβερνήσεων Ν∆-ΠΑΣΟΚ, αλλά για να στηρίζουν τη νέα κυβέρνηση της Αριστεράς, την ίδια ώρα διαδήλωναν από τη μία άκρη της Ευρώπης στην άλλη με τα ίδια συνθήματα υπέρ της κυβέρνησης και κατά της πολιτικής της λιτότητας και την τακτική των πολιτικών των ευρωπαϊκών θεσμών που επιμένουν πει-

σματικά στις περιοριστικές πολιτικές.

«Ο Ολάντ να εκφράσει την αλληλεγγύη του στους Έλληνες»

Στη Γαλλία οι πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς πέρα από το Σοσιαλιστικό Κόμμα καλούν τον πρόεδρο Φρ. Ολάντ «να εγκαταλείψει τις αμφιβολίες του και να στηρίζει δυναμικά τις διαπραγματεύσεις για το χρέος που θέτει η ελληνική κυβέρνηση» ,τονίζουν οι Ευρωπαίοι Οικολόγοι-Πράσινοι (EELV). Ο Ζαν Λικ Μελανσόν κάλεσε τον Φρανσουά Ολάντ να αντιταχθεί στην απόφαση της ΕΚΤ και να οργανώσει στο Παρίσι μια σύνοδο κορυφής για τη ρύθμιση σε συνεργασία με την Ελλάδα των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν τα χρόνια της τρόικας (…) Θεωρώ πως πρέπει να μιλήσει στο γαλλικό λαό για να εκφράσει έτσι την αλληλεγγύη του με τους Έλληνες». Και ο Πιερ Λοράν εθνικός γραμματέας του ΓΚΚ κάλεσε να συνεχιστούν οι κινητοποιήσεις που άρχισαν από τις 11 μέχρι τις 17 του μηνός». ∆ηλαδή σ’ όλη τη διάρκεια που στις Βρυξέλλες θα γίνονται οι διαπραγματεύσεις στο Γιούρογκρουπ. Το Κόμμα της Εργασίας του Βελγίου (PTB) και τα συνδικάτα, κυρίως η FGTB πραγματοποίησαν μεγάλες συγκεντρώσεις στις Βρυξέλλες στην καρδιά της πρωτεύουσας των ευρωπαϊκών θεσμών. Στη Γερμανία ένα ευρύτατο φάσμα πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, το κόμμα της αριστεράς Die Linke, πολιτικές οργανώσεις και κινήματα, που τοποθετούνται στην αριστερή πτέρυγα του SPD και ένας μεγάλος αριθμός οικονομολόγων ζητούν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να εξαγγείλει «ένα πρόγραμμα επενδύσεων για το μέλλον της Ευρώπης». Ο συμπρόεδρος του κόμματος Die Linke, Βερντ Ρίζινγκε σε συνέντευξη του στη γαλλική «Ουμανιτέ» τόνισε πως η αλληλεγγύη με τον ελληνικό λαό είναι αναγκαία τώρα που «παίζεται η πολιτική στροφή στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη». Αναφέρθηκε ακόμα «στις επιτροπές αλληλεγγύης που ξεφυτρώνουν και στις τέσσερις γωνιές της χώρας» του. Στη συνέχεια τόνισε ότι «η ΕΚΤ δεν μπορεί να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο πρέπει να παίζει έναν άλλο ρόλο. Θα πρέπει να υποστηρίξει «μεγάλα προγράμματα επενδύσεων». Να αλλάξει η νομισματική της πολιτική για να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη, μια πολιτική που θα

έχει «σαν αποστολή της τον αγώνα κατά της μαζικής ανεργίας».

Τα γερμανικά συνδικάτα

Ιδιαίτερα, όμως, σημαντική είναι και η θέση των μεγάλων γερμανικών συνδικάτων, συνδικαλιστικών οργανώσεων-ομοσπονδιών: των υπηρεσιών (ver-di), των κατασκευών της γ γεωργίας και της οικολογίας (IG BAU), των μεταφορών (EVG) των τροφίμων (NGG), της εκπαίδευσης (GEW), των Ορυχείων, της Χημικής Βιομηχανίας και την Ενέργεια (IGBCE) και του Μετάλλου (IGMETALL) τονίζουν ότι η πολιτική της βάρβαρης λιτότητας απέτυχε παταγωδώς. Και συνεχίζουν «αυτές χρησίμευσαν πρώτα απ’ όλα για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα. ∆εν μπορούν σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστούν σαν δομικές μεταρρυθμίσεις… αυτές που οδήγησαν στην καταστροφή και όχι στην οικοδόμηση… Είχαν σαν συνέπεια να ξεσπά-

Νέα πανευρωπαϊκή κινητοποίηση στις 15 του Φλεβάρη

ην Κυριακή στις 15 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί νέα ευρωπαϊκή κινητοποίηση για την υποστήριξη στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που διεξάγει ένα σκληρό αγώνα για να τελειώνει με τις καταστροφικές πολιτικές της λιτότητας. Θα γίνουν συγκεντρώσεις όπως έχει δηλωθεί μέχρι τώρα σε μια σειρά πόλεις: Ρώμη, Παρίσι, Βερολίνο, Βρυξέλλες, Εδιμβούργο κ.λπ. Στη Γαλλία πάνω από 40 κοινωνικές, πολιτικές και κινηματικές οργανώσεις καλούν σε μεγάλη διαδήλωση για την υποστήριξη της αλλαγής στην Ελλάδα, που έχει ξεσηκώσει ένα κύμα αισιοδοξίας και έχει δημιουργήσει ελπίδες σ’ όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης. «Η ελπίδα του ελληνικού λαού είναι και δική μας ελπίδα.

σει μια ανθρωπιστική και κοινωνική κρίση χωρίς προηγούμενο στην Ευρώπη». Σε αυτές τις συνθήκες «το εκλογικό αποτέλεσμα (στην Ελλάδα) συνιστά μια οριστική καταδίκη αυτών των πολιτικών που απέτυχαν». Καλύτερη υπεράσπιση των ελληνικών θέσεων δε θα μπορούσε να υπάρξει από αυτές τις διαπιστώσεις που γίνονται στο Βερολίνο. Τα συνδικάτα συνεχίζουν και επιμένουν ιδιαίτερα στο ζήτημα των δομικών μεταρρυθμίσεων αναφέρονται στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ που υποστηρίζει «πραγματικές δομικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες ανοίγουν νέους ορίζοντες για την απασχόληση, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του πελατειακού συστήματος».

Ευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων

«Η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας θα πρέπει να αναμετρηθεί με πολλές προκλήσεις, μ’ ένα πρόγραμμα ανοικοδόμησης και ανάπτυξης που θα είναι μέρος ενός ευρωπαϊκού επενδυτικού προγράμματος», όπως έχουν ζητήσει εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα τα συνδικάτα. Στη συνέχεια δίνουν έμφαση στις διαπραγματεύσεις οι οποίες θα πρέπει να είναι πραγματικές χωρίς πιέσεις. «Η Ευρώπη δεν πρέπει να επιμείνει στη συνέχιση μιας πολιτικής σε βάρος του λαού, που απορρίφθηκε χωρίς προηγούμενο από το εκλογικό σώμα». Μετά από αυτό το αποτέλεσμα να λέγεται ότι: «αυτό δεν σημαίνει τίποτα και συνεπώς συνεχίζουμε», όπως επαναλαμβάνει μονότονα ο υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε, «δεν αποτελεί καμία απάντηση» τονίζουν τα συνδικάτα. Ταυτόχρονα επισημαίνουν την ενδεχόμενη απειλή για την Ευρώπη που θα συνιστούσε η άρνηση για αναπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής. Η άρνηση αυτή σε συνδυασμό με το δημοκρατικό έλλειμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα επέτρεπε στις εθνικιστικές τάσεις να αποκτήσουν καινούργιο ακροατήριο. ∆εν είναι, λοιπόν, οι ντιρεκτίβες της λιτότητας που βοηθούν την Ευρώπη, αλλά μόνο οι δημοκρατικές πρωτοβουλίες για την οικονομική ανοικοδόμηση και την κοινωνική δικαιοσύνη. Μ. Κ.

ΕΡΓΑΣΙΑ

Πώς θα φτάσουμε στα 751 ευρώ;

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

η ναρκοθετημένη από τους μνημονιακούς νόμους αγορά εργασίας ιχνηλατούν προσεκτικά τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, με στόχο να φτάσουν στην υλοποίηση της εξαγγελίας του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ το μήνα, στον ιδιωτικό τομέα. Οι πρώτες εκτιμήσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η νέα κυβέρνηση θα νομοθετήσει άμεσα την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και, εφόσον οι κοινωνικοί εταίροι συμφωνήσουν, τότε το θέμα θα διευθετηθεί μέσα από μια νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.

Συναντήσεις με φορείς

Όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Εργασίας στην «Εποχή», «το θέμα δεν είναι το πότε θα υλοποιηθεί η εξαγγελία αλλά το πώς. Η καταπονημένη από τα μνημόνια αγορά εργασίας πρέπει να δεχθεί αυτή τη δίκαιη για τους εργαζομένους αλλαγή, χωρίς κραδασμούς για τους μικρομεσαίους». Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται ο κύκλος των επαφών που άνοιξε με τους κοινωνικούς εταίρους ο νέος υπουργός Εργασίας, Πάνος Σκουρλέτης. Η πρώτη συνάντηση έγινε με την ηγεσία της ΓΣΕΒΕΕ την περασμένη Πέμπτη και θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες ανάλογα «ραντεβού» με τη ΓΣΕΕ, την ΕΣΕΕ και τον ΣΕΒ. Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς τάχθηκε υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού, όχι στα 751 ευρώ, αλλά στα 780 ή 800 ευρώ το μήνα, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό θα γίνει σταδιακά, σε βάθος τριετίας και αφού προηγουμένως θα έχει ληφθεί μια σειρά μέ-

τρων για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στην ουσία, ο Γ. Καββαθάς ζήτησε από το νέο υπουργό να καταργήσει την 6η Πράξη του υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης Παπαδήμου επαναφέροντας τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και επιτρέποντας στους κοινωνικούς εταίρους να προχωρήσουν σε συμφωνία για την επαναφορά του κατώτατου μισθού. Με μικρές διαφορές, ανάλογη θέση έχει η ηγεσία της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ). Ο πρόεδρός της, Βασίλη Κορκίδης, δήλωσε χαρακτηριστικά πριν από λίγες ημέρες, ότι «είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι ο κ. πρωθυπουργός έδωσε έμφαση στην ανάγκη επανεκκίνησης του

“

κοινωνικών διαλόγου, μεταξύ των κοινωνικών εταίρων». Σχετικές αποστάσεις τηρεί μέχρι στιγμής η ηγεσία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ). Ωστόσο, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι με δεδομένη τη θετική στάση των υπολοίπων εταίρων, ο ΣΕΒ θα ακολουθήσει παρά τις όποιες διαφωνίες.

Μέτρα ενίσχυσης των μικρομεσαίων

Στο πλαίσιο της επαναφοράς των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ το μήνα (από 586 ευρώ το μήνα μει-

κτά άνω των 25 ετών και 510,9 ευρώ για τους νεότερους ηλικιακά) η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας μαζί με τα συναρμόδια κυβερνητικά στελέχη προετοιμάζουν ένα «πακέτο» μέτρων ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι αλλαγές αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί εντός του επόμενου μήνα. Στην ανάγκη στήριξης των μικρομεσαίων ενόψει της επαναφοράς των 751 ευρώ, είχαν αναφερθεί μέσα από πρόσφατες συνεντεύξεις τους, στην «Εποχή», η καθηγήτρια και πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Μαρία Καραμεσίνη και ο μέχρι πρότινος επιστημονικός επικεφαλής του ΙΝΕ - ΓΣΕΕ και ομότιμος καθηγητής του Παντείου, Σάββας Ρομπόλης. Η Μ. Καραμεσίνη είχε αναφέρει ότι, κατά την προσωπική της άποψη, «θα πρέπει να καταργηθεί χωρίς χρονοτριβή η μνημονιακή νομοθεσία με την οποία μειώθηκε ο κατώτατος μισθός και καταργήθηκε η διαπραγμάτευση (…) Θα ήταν προσφορότερη προσέγγιση να δοθεί χρόνος 2-3 μηνών στους κοινωνικούς εταίρους να αποφασίσουν τον τρόπο με τον οποίο εντός του 2015 θα γίνει η επαναφορά, καθιστώντας σαφές ότι, σε περίπτωση μη συμφωνίας, η κυβέρνηση θα νομοθετήσει». Από την πλευρά του, ο Σ. Ρομπόλης είχε υποστηρίξει ότι «οι επιχειρήσεις, σταδιακά, μπορούν να ανταποκριθούν στο αίτημα της επαναφοράς στα 751 ευρώ. Και οπωσδήποτε θα πρέπει να συνοδευτεί αυτό από ένα πλαίσιο υποστήριξης, όπως π.χ. φορολογικές ελαφρύνσεις και, φυσικά, μείωση του κόστους ενέργειας». Νάσος Χατζητσάκος

Η νίκη της Μαρίνας απέναντι σε εταιρεία κολοσσό

ριν τρεις μήνες, η Μαρίνα Σιφναίου ενημέρωσε την εταιρεία Migato όπου δούλευε ως σχεδιάστρια ότι είναι έγκυος. Η εταιρεία, αφού πρώτα φρόντισε να την συγχαρεί για το ευχάριστο γεγονός, της ανακοίνωσε την απόλυσή της. Η Μαρίνα δούλευε με μπλοκάκι παροχής υπηρεσιών, όπως η πλειονότητα των τεχνικών και μηχανικών στον κλάδο. Χωρίς πρόσληψη, χωρίς να αποδεικνύεται εξαρτημένη σχέση εργασίας, βαπτιζόμενη ως «συνεργάτης». Η απόλυση της Μαρίνας δεν είναι η μόνη περίπτωση ακραίας εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Τον τελευταίο καιρό και εδικά μετά τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων απ’ τα μνημόνια και τους φορείς της πολιτικής τους, τα κρούσματα απολύσεων, ειδικά ενάντια σε γυναίκες εργαζόμενες, μητέρες και εγκύους, πολλαπλασιάστηκαν. Προηγήθηκαν ο εκφοβισμός εγκύου από την εταιρεία “Πάνθεον” στο Ηράκλειο, ο ξυλοδαρμός εργαζόμενης από τον εργοδότη της στην ίδια πόλη, απειλές για απολύσεις και ψυχολογικές πιέσεις σε εγκύους και μητέρες.

∆ίκτυο αλληλεγγύης

Στην περίπτωση της Μαρίνας τα πράγματα δεν φάνηκαν όμως να’ ναι απλά για τους εργοδότες της. Από την πρώτη στιγμή, κατήγγειλε το γεγονός και απευθύνθηκε στο Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών, μέλος του οποίου είναι η ίδια, προκειμένου αυτό να στηρίξει τον αγώνα της για την επαναπρόσληψη της. Από τότε, αναπτύχθηκε ένα εντυπωσιακό δίκτυο αλληλεγγύης πανελλαδικά από σωματεία, συλλογικότητες, συνδικαλιστικούς φορείς και τοπικά κινήματα που κλιμακωτά πίεζαν για τη δικαίωση της συναδέλφου. Στην αρχή, η στάση της εταιρείας απέναντι στο σωματείο και την εργαζόμενη ήταν απαξιωτική: Με ιδιαίτερη έπαρση η εταιρεία αρνιόταν να μας μιλήσει στο τηλέφωνο, ενώ όταν τα πράγματα έφτασαν στην επιθεώρηση εργασίας επιδίωξε την απουσία μελών της διοίκησης του σωματείου από την τριμερή συνάντηση. Πιεζόμενοι από τη μαζικότητα, την επιμονή και κλι-

Αυτή η νίκη ανήκει σε όλους μας. Σε όλους εμάς που καταρρίψαμε την εργοδοτική τους έπαρση.

μάκωση των κινητοποιήσεων σε κεντρικά και περιφερειακά καταστήματα, οι εκπρόσωποι της εταιρείας ζήτησαν να σταματήσουν οι κινητοποιήσεις, επικαλούμενοι «διαπραγματεύσεις» των δικηγόρων, χωρίς ωστόσο να αποδέχονται τα αιτήματα της εργαζόμενης. Οι κινητοποιήσεις δεν σταμάτησαν, συνέχισαν να ασκούν πίεση ενώ παράλληλα μέλη του σωματείου δεχτήκαμε ακόμα και λεκτικές επιθέσεις από τους εκπρόσωπους της εταιρείας.

∆ικαίωση

Τελικά, μετά την ανακοίνωση της πανελλαδικής κινητοποίησης και υπό τον φόβο αυτής, που προανήγγειλε το Σωματείο για την Παρασκευή 13/2, η εργοδοσία της Migato κάλεσε σε συνάντηση τα ενδιαφερόμενα μέρη την περασμένη Τετάρτη αποδεχόμενη πλήρως τα αιτήματα της εργαζόμενης. Η Μαρίνα δικαιώθηκε, η κερδοφόρα εταιρεία αναγκάστηκε να καταβάλλει ως αποζημίωση όλους τους μισθούς υπερημερίας για το διάστημα προστασίας λόγω εγκυμοσύνης και λοχείας (18 μήνες) και κυρίως να αναγνωρίσει την εξαρτημένη σχέση εργασίας. Η νίκη της Μαρίνας, πέραν της χαράς που έδωσε σε όλους και όλες που παλέψαμε για τη δικαίωσή της καταδεικνύει πως η τρομοκρατία και η

αυθαιρεσία της όποιας εργοδοτικής ασυδοσίας δεν είναι αδιαπέραστη από τους συλλογικούς αγώνες. Η αλληλεγγύη και η οργάνωση, η διεκδίκηση των συμφερόντων και δικαιωμάτων μας, η αξιοπρέπεια και ο αγώνας για την καλυτέρευση των όρων ζωής μας διαπερνούν και ανατρέπουν κάθε εκτραχυμένη από την εξουσία εργοδοσία. ∆ίνουν, όμως, και το στίγμα στην νέα κυβέρνηση της αριστεράς να στηρίξει τους εργαζόμενους και την κοινωνία, να επαναφέρει το εργατικό δίκαιο και να αποδείξει στην πράξη πως η πολιτική της παράγεται από και για τα συμφέροντα των εργαζομένων. Για όλους εμάς στο ΣΜΤ και στο κίνημα αλληλεγγύης είναι όμορφο να νιώθεις πως δικαιώνεται ο αγώνας των εργαζομένων και να νικά η αλληλεγγύη. Είναι ωραίο να βλέπεις τα πρόσωπα της Μαρίνας και του συντρόφου της Γρηγόρη να χαμογελούν. Κυρίως, όμως, όπως λέει η Μαρίνα αυτή η νίκη ανήκει σε όλους μας. Σε όλους εμάς που καταρρίψαμε την εργοδοτική τους έπαρση. Μπορεί η δική μας περίπτωση να ήταν ακόμα ένα αδίκημα στο ιστορικό τους, όμως σίγουρα ήταν το τελευταίο τους! Όλγα Μπαλαούρα, αντιπρόεδρος του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

“

Η ΕΡΤ και πάλι στις οθόνες μας Το νέο πλαίσιο και τα “αγκάθια”

Εκεί βέβαια που θα κριθούν οι διακηρύξεις και οι προθέσεις όλων είναι η οργανωτική δομή της νέας ΕΡΤ. Αυτό στην πράξη σημαίνει δύο πράγματα: θέσπιση ενός εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας και συγκρότηση ενός οργάνου που θα αποτελεί τη δίοδο επικοινωνίας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης με την κοινωνία και συνάμα λογοδοσίας σε αυτήν.

δημονία, προσδοκία αλλά και γκρίνια είναι τα συναισθήματα που διακατέχουν τους εργαζόμενους της ΕΡΤ, που από τις 11 Ιουνίου 2013 έως σήμερα επέλεξαν να αντιταχθούν στο μαύρο στις οθόνες και να οργανώσουν ένα σημαντικό εγχείρημα αλληλεγγύης, αυτοοργάνωσης και να δείξουν ότι μια διαφορετική δημόσια ραδιοτηλεόραση είναι εφικτή. Τι θα γίνει με την ΕΡΤ ρωτούν. Γιατί δεν άνοιξε από την πρώτη μέρα; Η τοποθέτηση του αρμόδιου υπουργού Νίκου Παππά στη Βουλή διέλυσε τις όποιες ανησυχίες για ολιγωρίες και φήμες για παρασκηνιακές κινήσεις. Η ΕΡΤ θα ανοίξει σε ένα μήνα και αυτό θα γίνει με νέο νόμο είναι το μήνυμα που εξέπεμψε η κυβέρνηση.

Το πλαίσιο

«Υπάρχει η θέληση να επαναλειτουργήσει η ΕΡΤ», λένε πηγές που γνωρίζουν. «Κάθε μέρα που περνάει με τη ΝΕΡΙΤ στον αέρα είναι εις βάρος της πλουραλιστικής ενημέρωσης των πολιτών. Ο νόμος θα ψηφισθεί γρήγορα, αλλά δεν θα περιλαμβάνει τα πάντα. Θα είναι ένας νόμος που θα καταργεί το μαύρο και θα αποκαθιστά τους εργαζόμενους. Από την επόμενη εβδομάδα θα αρχίσουν οι διαβουλεύσεις με την ΠΟΕΣΥ και την ΠΟΣΠΕΡΤ. Τα πολλά ανοικτά ζητήματα του 20μήνου που πέρασε από την 11η Ιουνίου 2013 θα αντιμετωπισθούν σε βάθος χρόνου. ∆εν υπάρχει, όμως, θέμα να ξαναγυρίσουμε στην προηγούμενη κατάσταση. Τα όσα έχουν γίνει από τον Ιούνιο του 2013 έως σήμερα και κυρίως ο αγώνας των εργαζομένων δεν αφήνουν περιθώρια να ξαναγίνει η ΕΡΤ κυβερνητικό φερέφωνο. Θα έχει ανοιχτά μικρόφωνα και φακό στην κοινωνία. Θα λειτουργεί με όρους αντικειμενικότητας και ισότιμης μεταχείρισης των κομμάτων». Το πλαίσιο, λοιπόν, για μια μεταρρύθμιση έχει τεθεί. Αλλά χρειάζεται να διασαφηνιστούν πολλά θέματα. Το πρώτο είναι το ζήτημα του προσωπικού. «Το εργασιακό δυναμικό αποτελείται από τους απολυμένους /εργαζόμενους της ΕΡΤ που απέρριψαν εμπράκτως το κυβερνητικό «μαύρο», τους αγωνιζόμενους εργαζόμενους και από τους αλληλέγγυους που συμμετείχαν στην παραγωγή του ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού προγράμματος» πρότειναν στις πανελλαδικές συνελεύσεις

εργαζόμενοι από την ΕΡΤ 3 και ραδιοσταθμούς της περιφέρειας. Πρέπει να οργανωθεί η επιστροφή των εργαζομένων χωρίς ρεβανσισμούς, είναι η άποψη που επικρατεί στην κυβέρνηση (την έκφραση αυτή επανέλαβε και ο Νίκος Παππάς στην ομιλία του στη Βουλή). «Η ΕΡΤ δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς όλους τους εργαζόμενους» εξηγούν. «∆εν αρκούν μόνο οι αγωνιζόμενοι. Πρέπει να υπάρξει συνέχεια, μεταφορά τεχνογνωσίας. Αλλά βέβαια δεν θα πρέπει να ευνοηθούν όσοι πήγαν στη ∆Τ και τη ΝΕΡΙΤ».

Τι γίνεται με τους ΝΕΡΙΤες;

Οι δίμηνες συμβάσεις των ΝΕΡΙΤών δεν θα ανανεωθούν δηλώνεται με απόλυτο τρόπο. Επίσης, δεν θα ανανεωθούν τα παχυλά συμβόλαια και οι εξωτερικές αναθέσεις εκπομπών με σκανδαλώδεις αμοιβές και θα θεσπιστεί η αποκλειστική απασχόληση. Ας σημειωθεί πως ακόμη και μετά τις εκλογές, η ειδική διαχειρίστρια Αφροδίτη Γουγά συνέχισε να υπογράφει αποφάσεις για την παροχή ενοικιαζόμενης εργασίας στη ΝΕΡΙΤ. Συγκεκριμένα, ανανεώθηκαν έως τις 15 Απριλίου οι συμβάσεις 354 ατόμων της ∆Τ που παρέχουν εργασία στη ΝΕΡΙΤ από δημοσιογράφους μέχρι και φωτιστές. Με δεδομένο ότι υπάρχουν άλλες δύο λίστες για 400 και πλέον συμβασιούχους που ανανεώθηκαν λίγο πριν από τις εκλογές έως και τον Μάρτιο του 2015, προκύπτει ότι ο συνολικός αριθμός των ενοικιαζόμενων συμβασιούχων στη ΝΕΡΙΤ ξεπερνά τα 750 άτομα. Όσον αφορά τη ρύθμιση των εργασιακών και μισθολογικών θεμάτων άξονας θα είναι η πρόταση που είχε δημοσιοποιήσει προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ: επιστρέφουν όλοι οι εργαζόμενοι εκτός από το Προσωπικό Ειδικών Θέσεων, τους Ειδικούς Συμβούλους, τους Γενικούς ∆ιευθυντές που δεν ήταν υπάλληλοι της ΕΡΤ και όσους συνταξιοδοτήθηκαν με πλήρη δικαιώματα. Αυτοί που ωθήθηκαν στην πρόωρη συνταξιοδότηση μπορούν να επανέλθουν. Θα υπάρξει συμψηφισμός των μισθών που δικαιούνται για το διάστημα του «μαύρου» και των τυχόν αποζημιώσεων και επιδομάτων που έχουν λάβει. Ένα θέμα για το οποίο θα υπάρχει ειδική πρόνοια στο νέο νόμο είναι για αυτούς που προσλήφθηκαν στη ΝΕΡΙΤ

μέσω ΑΣΕΠ. Εκεί, θα προηγηθεί ο έλεγχος νομιμότητας των δικαιολογητικών τους, καθώς έχουν εντοπιστεί πολλές παρατυπίες ακόμη και περιπτώσεις πλαστών πιστοποιητικών. Το δεύτερο θέμα που προκάλεσε αντιδράσεις είναι η αξιολόγηση του προσωπικού. Στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ αναφερόταν πως «κατά τη διαδικασία αξιολόγησης του προσωπικού θα δοθεί ειδική μοριοδότηση σε όσους και όσες συμμετείχαν στο αυτοδιαχειριστικό εγχείρημα». Οι διευκρινίσεις που δίνονται τώρα είναι πως η αξιολόγηση θα γίνει εν λειτουργία, δηλαδή δεν θα αποτελεί προϋπόθεση για την επιστροφή, ούτε θα ανοίγει παράθυρο για «βόλεμα» ημετέρων. Σε κάθε περίπτωση η αξιολόγηση, τονίζεται, δεν σημαίνει πριμοδότηση «αγωνιστικής συμπεριφοράς». Παράλληλα, εξετάζεται το ενδεχόμενο οι εργαζόμενοι να καταθέτουν αίτηση για τον τομέα που θέλουν να απασχοληθούν, ώστε να γίνει μια ορθολογικότερη κατανομή του προσωπικού.

Με ποια οργανωτική δομή;

Εκεί βέβαια που θα κριθούν οι διακηρύξεις και οι προθέσεις όλων είναι η οργανωτική δομή της νέας ΕΡΤ. Στο προεκλογικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ τονιζόταν πως «η δημόσια τηλεόραση πρέπει να προστατευτεί από τον κυβερνητισμό και τις κρατικές παρεμβάσεις, δια των οποίων εκτός των κομματικών – πολιτικών συμφερόντων εξυπηρετούνται και τα ιδιωτικά συμφέροντα». Αυτό στην πράξη σημαίνει δύο πράγματα: θέσπιση ενός εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας που να ενσωματώνει τα αυτοδιαχειριστικά χαρακτηριστικά που αναδείχθηκαν με την ERT open και συγκρότηση ενός οργά-

νου που είτε ονομαστεί Εποπτικό Συμβούλιο ή Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου θα αποτελεί τη δίοδο επικοινωνίας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης με την κοινωνία και συνάμα λογοδοσίας σε αυτήν. Γι’ αυτό το θέμα έχουν κατατεθεί πολλές προτάσεις και από τους εργαζόμενους που θα συζητηθούν στην τελική φάση επεξεργασίας του νομοσχεδίου. Εκείνο που δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη είναι αν μαζί με τη συγκρότηση του ∆ιοικητικού Συμβουλίου και την επιλογή του διευθύνοντος Συμβούλου που θα αναλάβει να «τρέξει» την ΕΡΤ τουλάχιστον έως την ψήφιση του επόμενου νομοσχεδίου που θα ρυθμίζει συνολικά το τοπίο των ΜΜΕ, θα συσταθεί και το Εποπτικό Συμβούλιο καθώς υπάρχουν σκέψεις να μετατεθεί σε επόμενη φάση. Τέλος, το τρίτο θέμα που πρέπει να ρυθμίζει το νομοσχέδιο είναι να ξεκαθαριστεί το πλέγμα των διατάξεων με βάση τις οποίες λειτούργησε το 20μηνο η ∆Τ και η ΝΕΡΙΤ. Όπως για παράδειγμα οι διατάξεις για μεταβίβαση της περιουσίας της ΕΡΤ στο υπουργείο Οικονομικών και σε ειδικό διαχειριστή που συνοδεύθηκε από την σκανδαλώδη διάταξη για την εκ προτέρων απαλλαγή του Γκίκα Μάναλη και της Αφροδίτης Γουγά από οποιαδήποτε ποινική ευθύνη. ∆εν είναι καθόλου τυχαίο που στην ομιλία του ο Νίκος Παππάς αναφέρθηκε στους προϋπολογισμούς της ΝΕΡΙΤ. Ο τελευταίος προϋπολογισμός της ΕΡΤ, παρατήρησε, προέβλεπε δαπάνη 3 εκατ. για ενέργεια, φυσικό αέριο και τηλεπικοινωνίες. Ο αντίστοιχος της ΝΕΡΙΤ προέβλεπε 12 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2015 13,8 εκατ. ευρώ – ποσό που μετά τις εκλογές μειώθηκε στα 8 εκατ. ευρώ. Ορέστης Φ. Αθανασίου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Τι σημαίνει και τι απαιτεί ο οικολογικός μετασχηματισμός

“

“Τον κόσμο τούτον, ίδιον για όλους, δεν τον έφτιαξε ούτε θεός ούτε άνθρωπος, αλλά ήταν είναι και θα είναι είναι φωτιά αείζωη που ανάβει με κανόνες και σβήνει με κανόνες”. Του Θόδωρου Παρασκευόπουλου

ίναι, άραγε, αναγκαίο το αυτοτελές υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου η πολιτική περιβάλλοντος να αξίζει το όνομά της; Αυτό προέβαλλαν πρόσφατα περιβαλλοντικές οργανώσεις με πλούσια δράση και σημαντική προσφορά μετά την ανακοίνωση της δομής της κυβέρνησης. Το περιβάλλον στην κυβέρνηση Τσίπρα έχει επικεφαλής αναπληρωτή υπουργό και έχει ενταχθεί στον κύκλο, ας το πούμε έτσι, «Παραγωγική Ανασυγκρότηση, Περιβάλλον και Ενέργεια». Θα μπορούσε κανείς να αντιτάξει το επιχείρημα ότι οι αναπληρωτές υπουργοί διοικούν αυτόνομα υπουργεία, το επιχείρημα, όμως, αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό φορμαλιστικό. ∆εν είναι, όμως, φορμαλιστική η παρατήρηση ότι το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για «παραγωγική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανασυγκρότηση», εντάσσει δηλαδή εξ αρχής την περιβαλλοντική πολιτική στην ανασυγκρότηση. Τα αυτόνομα υπουργεία Περιβάλλοντος έχουν βέβαια νόημα σαν «λόμπι του περιβάλλοντος» στις κυβερνήσεις – και τον χαρακτηρισμό δεν τον εννοώ υποτιμητικά, κάθε άλλο. Ο ρόλος τους μοιάζει, ακόμα, λίγο με εκείνον του υπουργείου Οικονομικών: όλα τα σχέδια των άλλων υπουργείων πρέπει να περάσουν από τον πάγκο του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο ασκεί βέτο, όταν διαπιστώνει ότι το αίτημα άλλου υπουργείου ξεφεύγει από τα όρια της δημοσιονομικής πολιτικής. Έτσι και τα υπουργεία Περιβάλλοντος – με πολύ λιγότερο κύρος και δύναμη επιβολής ωστόσο – μπορούν να εγείρουν ενστάσεις σε κυβερνητικά σχέδια, αν αυτά θίγουν το περιβάλλον. Αυτή η αρνητική τους αρμοδιότητα τους δίνει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, πέρα από τη θετική τους πολιτική. Όμως, αυτά προϋποθέτουν μια «μεταφυσική», ας το πούμε έτσι, αντίληψη για το περιβάλλον και για την αναπτυξιακή πολιτική εξ ολοκλήρου. Η κυβέρνηση με τα αρμόδια υπουργεία ασκεί αυτό που λέμε πολιτική ανάπτυξης και το υπουργείο Περιβάλλοντος επεμβαίνει διορθωτικά. Στη χειρότερη περίπτωση είναι ένα διακοσμητικό υπουργείο, κάτι για το φαίνεσθαι περισσότερο παρά για το είναι.

Συστατικό στοιχείο της παραγωγικής ανασυγκρότησης

Το παράθεμα κάτω από τον τίτλο του άρθρου, ένα από τα σκόρπια αποσπάσματα λόγων του «σκοτεινού» Ηράκλειτου του Εφέσιου που το διέσωσε ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς και ο Λένιν το είχε χαρακτηρίσει, δικαίως, πλήρη παρουσίαση της αφετηρίας του διαλεκτικού υλισμού, παρουσιάζει μια ολωσδιόλου διαφορετική αντίληψη για τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον: ο κόσμος είναι ένας και ίδιος για όλους, με άλλα λόγια: η σχέση δηλαδή του ανθρώπου με το περιβάλλον δεν είναι εξωτερική. Πολύ αργότερα, το 1875, ο Μαρξ ασκώντας κριτική στο σχέδιο προγράμματος του κόμματός του, επικρίνει την αστική αντίληψη για την παραγωγή πλούτου, δηλαδή για την ανάπτυξη, δια της εργασίας: Η εργασία δεν είναι πηγή όλου του

Ηράκλειτος ο Εφέσιος

Η προστασία του περιβάλλοντος είναι προϋπόθεση της παραγωγής, αλλά όχι για όλους και όχι οπωσδήποτε: βλέπεις, εκεί ορθώνεται το καπιταλιστικό κέρδος, δηλαδή η ιδιοτέλεια ως κίνητρο της παραγωγικής δραστηριότητας. πλούτου. Η φύση είναι πηγή των αξιών χρήσης (και αυτές αποτελούν βέβαια τον πλούτο!) εξίσου με την εργασία, η οποία δεν είναι παρά εκδήλωση μιας φυσικής δύναμης, της εργασιακής δύναμης (…) Μόνο στο μέτρο που ο άνθρωπος συμπεριφέρεται σαν ιδιοκτήτης της φύσης, της πρωταρχικής πηγής κάθε μέσου και αντικειμένου της εργασίας, και τη μεταχειρίζεται σαν να του ανήκει, γίνεται η εργασία του πηγή αξιών χρησης, δηλαδή και πλούτου. Οι αστοί έχουν κάθε λόγο να προσδίδουν στην εργασία υπερφυσική ικανότητα δημιουργίας· διότι ακριβώς από τη φύση ως προϋπόθεση της εργασίας έπεται ότι ο άνθρωπος που δεν έχει άλλη ιδιοκτησία παρά την εργασιακή του δύναμη, είναι σε κάθε κοινωνική και πολιτισμική κατάσταση αναγκαστικά δούλος των άλλων ανθρώπων, που έχουν κάνει τους εαυτούς τους ιδιοκτήτες των αντικειμενικών προϋποθέσεων της εργασίας. Μπορεί να δουλεύει μόνο με την άδειά τους, επομένως να ζει μόνο με την άδειά τους. Ο Μαρξ προχωρεί εδώ πέρα από τον Ηράκλειτο. Ο μεταφυσικός χωρισμός, μας λέει, του ανθρώπου από τη φύση είναι η ιδεολογική εκδήλωση και δικαιολόγηση της εκμετάλλευσης του ανθρώπου (και της εκμεταλλευτικής-ληστρικής σχέσης με τη φύση, προσθέτω εδώ, στην οποία ο Μαρξ αναφέρεται διεξοδικά αλλού). Τι σχέση έχουν όμως όλα αυτά, ο Ίωνας φιλόσοφος του 5ου αιώνα και ο επαναστάτης διανοητής του 19ου, με το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος του 2015; Μπορεί να έχει ή να αποκτήσει τη σχέση η οποία έπεται από μια διαφορετική αντίληψη για την παραγωγική ανασυγκρότηση, όπου το περιβάλλον δεν θα αντιμετωπίζεται σαν πεδίο παράπλευρων απωλειών που πρέπει, στην καλύτερη περίπτωση, να περιοριστούν, αλλά ως συστατικό στοιχείο της ανασυγκρότησης. Θέλω να πω ότι οι σημερινές μας γνώσεις επιτρέπουν και απαιτούν η παραγωγική ανασυγκρότηση να μην περιλαμβάνει απλώς και μόνο μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και για την αποκατάσταση ζημιών, αλλά να είναι μια πολιτική βγαλμένη από μονοκόμματο καλούπι, όπου το περιβάλλον θα είναι σημαντικός προωθητικός παράγοντας.

Η προστασία του περιβάλλοντος ως προϋπόθεση της παραγωγής ∆εν εννοώ μια «αρμονική» σχέση της ανθρώπινης παραγωγικής δραστηριότητας με τη φύση. Η αντίληψη του κόσμου ως όλου δεν σημαίνει αρμονία, γιατί αυτόν τον όλον κόσμο τον διατρέχουν και τον συνταράσσουν αντιθέσεις – προπάντων στο μεταβολισμό των μερών του με το όλον, δηλαδή και στην παραγωγική δραστηριότητα του ανθρώπου – μεταβολισμό που τον συγκαλύπτει και τον αποκρύπτει το οικοδόμημα της αστικής κοινωνίας. Ούτε υπάρχει αυτό που λέγεται «αειφόρος ανάπτυξη», δηλαδή η αυτοτροφοδότηση χωρίς απώλειες και αλλαγές. Εννοώ την απομάκρυνση του εγ-

χειρήματος της παραγωγικής ανασυγκρότησης από την αστική αντίληψη για την παραγωγή – από αυτό που αποκαλούμε, εσφαλμένα, κατά τη γνώμη μου, «παραγωγισμό» και που οδηγεί, εξ αντιθέσεως, απολύτως έντιμους υπερασπιστές του περιβάλλοντος στις θεωρίες της αποανάπτυξης ή απομεγέθυνσης. Στο κείμενο των οικολογικών οργανώσεων, στο οποίο αναφέρθηκα στην αρχή, υπογραμμίζεται, πολύ ορθά, ότι το περιβάλλον δεν είναι «παραγωγικός πόρος». Το περιβάλλον δεν είναι ένας παραγωγικός πόρος, αλλά ο παραγωγικός πόρος. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι προϋπόθεση της παραγωγής, αλλά όχι για όλους και όχι οπωσδήποτε: βλέπεις, εκεί ορθώνεται το καπιταλιστικό κέρ-

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΙΟΘΕΣΙΑΣ Α∆ΕΣΠΟΤΩΝ ΑΠΟ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΟ ∆ΗΜΟ ΠΕΛΛΑΣ

Βασιζόμαστε στα παιδιά

Όσοι ασχολούνται με την τοπική αυτοδιοίκηση ή με το πρόβλημα των αδεσπότων, γνωρίζουν το διαρκές και διατοπικό έλλειμμα πολιτικής βούλησης από την πλευρά των δημοτικών αρχών για την επίλυση του προβλήματος. Γι’ αυτό, η είδηση για το πρόγραμμα υιοθεσίας αδεσπότων από σχολεία, που διενεργεί ο δήμος Πέλλας, είναι τόσο ελπιδοφόρα. Αλλά και γιατί είναι ένα υπαρκτό παράδειγμα αγαστής συνεργασία δήμου, ζωοφιλικών σωματείων και κτηνιάτρων, των τριών εμπλεκόμενων -εκ των πραγμάτων- πλευρών.

ο πρόγραμμα αφορά τον εμβολιασμό, τη στείρωση και την ηλεκτρονική καταγραφή (τσιπ) των αδέσποτων ζώων, με δαπάνη του δήμου Πέλλας και με ευθύνη του αρμόδιου αντιδημάρχου Παντελή Σπυρίδη. Στη συνέχεια, κάποια από αυτά τα ζώα δίνονται για υιοθεσία στα σχολεία της δημοτικής επικράτειας, οι μαθητές και οι δάσκαλοι των οποίων είναι υπεύθυνοι για τη διαβίωσή τους. Τα ζώα παραμένουν στον αύλειο χώρο του σχολείου, όπου με φροντίδα και δαπάνη του δήμου έχουν το σπιτάκι τους και τροφή. Παράλληλα, όπως επισημαίνει στην «Εποχή» ο αντιδήμαρχος Πέλλας, Π. Σπυρίδης, «φροντίζουμε, από την πλευρά μας, να είναι πάντα συντηρημένες οι περιφράξεις των σχολείων, ώστε τα ζώα να παραμένουν εκεί». «Στην επικράτεια του δήμου Πέλλας υπάρχουν περίπου 130 σχολεία» εξηγεί ο κ. Σπυρίδης. «Καθημερινά λαμβάναμε τηλεφωνήματα για αδέσποτα ζώα γύρω από τα σχολεία. ∆εν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Στόχος είναι τα αδέσποτα ζώα που κυκλοφορούν στην πόλη να είναι υγιή και στειρωμένα. Στη συνέχεια στραφήκαμε στα σχολεία, στα παιδιά, ώστε να αλλάξει η νοοτροπία απέναντι στα ζώα στην πράξη, μέσω των υιοθεσιών, και να μειώσουμε τα αδέσποτα». «Υπάρχει συνεργασία με το Σύλλογο Ζωόφιλων Γιαννιτσών καθώς και σύμβαση του δήμου με κτηνίατρο, ο οποίος αναλαμβάνει τις ιατρικές εργασίες και έχουμε πολύ καλή συνεννόηση. Έχουμε διαμορφώσει χώρο στο γκαράζ του δήμου, ώστε να μπορούν να παραμένουν τα ζώα τις πρώτες μέρες μετά το χειρουργείο» συμπληρώνει ο αντιδήμαρχος Πέλλας.

δος, δηλαδή η ιδιοτέλεια ως κίνητρο της παραγωγικής δραστηριότητας. Σε περιόδους κρίσης, αυτή η ιδιοτέλεια των ανθρώπων «που έχουν κάνει τους εαυτούς τους ιδιοκτήτες των αντικειμενικών προϋποθέσεων της εργασίας», αποκτά το πάνω χέρι και υπερισχύει της όποιας προσπάθειας των κρατών να επιβάλλουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της αστικής τάξης – αυτοί βλέπεις είναι οι κύριοι της κοινωνικής αναπαραγωγής που με την κρίση έχει τεθεί σε κίνδυνο. Η δυνατότητα ετούτης της κυβέρνησης είναι ένας ολικός σχεδιασμός από μονοκόμματο καλούπι και η καθυπόταξη της καπιταλιστικής ιδιοτέλειας, διότι ο σχηματισμός ετούτης της κυβέρνησης είναι εκδήλωση μιας αλλαγής του ταξικού συσχετισμού εις βάρος των καπιταλιστών. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, σχετικά με την περιβαλλοντική πολιτική: Είναι βέβαιο ότι η ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής χρειάζεται φθηνότερη ενέργεια. Μπορούν τα μέτρα γι’ αυτόν τον σκοπό να εξαρτώνται από μετρήσιμες δεσμεύσεις για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, ανακύκλωσης των βιομηχανικών αποβλήτων και των συσκευασιών, την παραγωγή νέων περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων κ.λπ., ώστε η ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής να οδηγεί σε ελάφρυνση και όχι σε επιβάρυνση του περιβάλλοντος; Ή: μπορεί στα κριτήρια για τις κρατικές προμήθειες να συμπεριληφθεί με αποφασιστική σημασία το οικολογικό αποτύπωμα των υλικών προϊόντων και των υπηρεσιών που παραγγέλνει και καταναλώνει το κράτος; Μπορεί η μείωση των μεταφορών (με όλες τις συνέπειές τους), εκτός από τις περιβαλλοντικά ευνοϊκές επιπτώσεις του, να συμβάλει ώστε κριτήριο να αποτελεί η εντοπιότητα της παραγωγής, όπως γίνεται σε άλλες χώρες και περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ή ακόμα: πώς μπορούν τα ερευνητικά κέντρα, τα ΑΕΙ, οι επιχειρήσεις να προχωρήσουν στην ανάπτυξη νέας τεχνολογίας, νέων υλικών – ας πούμε στις κατασκευές – με χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, να υποδείξουν τρόπους για οικολογική αναμόρφωση των συγκοινωνιών και της ακτοπλοΐας; Ο Γιώργος Παπανδρέου είχε εξαγγείλει, όταν πρωθυπούργευε, ότι το 2050 η μισή ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Θαύμα,

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

αλλά μέχρι τότε είναι 35 χρόνια και το 2050 πολύ λίγοι Έλληνες που τον άκουσαν θα ζουν για να μάθουν αν αυτό, το ελάχιστο, ήταν δυνατό. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: τι ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας θα προέρχεται του χρόνου, του παραχρόνου, σε πέντε χρόνια από ΑΠΕ; Το κρίσιμο, δηλαδή, είναι ο σχεδιασμός με μετρήσιμους (και κυλιόμενους βέβαια) στόχους – και βέβαια όχι μόνο στην ενέργεια. Τέτοιοι σχεδιασμοί και τέτοια πολιτική, που εδώ, βέβαια, παρατίθενται ενδεικτικά, μπορούν να εισφέρουν ώστε να αρθεί η αντίθεση μεταξύ παραγωγικής ανασυγκρότησης και έγνοιας για το περιβάλλον. Έτσι θα υπάρξει η δυνατότητα να γίνει η οικολογική αναμόρφωση της παραγωγής μοχλός αλματώδους ανάπτυξης των παραγωγιών δυνάμεων: νέων παραγωγικών δυνάμεων που θα ικανοποιούν νέες, γαμάτες, ανάγκες και θα δείχνουν προς νέες, πιο ανθρώπινες σχέσεις παραγωγής.

Ποιοι χρειάζονται;

Όλα αυτά δεν μπορεί να τα κάνει ένα υπουργείο-συνήγορος του περιβάλλοντος, αλλά μόνο ο δεσμευτικός σχεδιασμός ολόκληρης της κυβέρνησης που, επιπλέον, θα έχει πείσει την ελληνική κοινωνία ότι αυτό είναι εφικτό, αναγκαίο και αξίζει τον κόπο. Τι αλλαγές, λοιπόν, χρειάζονται στους θεσμούς, ώστε εκατομμύρια άνθρωποι να κινητοποιηθούν, για να γίνουν τέτοια σχέδια πραγματικότητα; Βεβαίως, το κυβερνητικό σχήμα δεν εγγυάται αυτή την αλλαγή. Ο ρόλος των οικολογικών κινημάτων, πρωτοβουλιών και οργανώσεων δεν παύει να είναι εκείνος του αυστηρού και μαχητικού κριτή και διεκδικητή – αλλιώς χαθήκαμε. Νομίζω, όμως, ότι τώρα και στο αμέσως επόμενο διάστημα χρειάζεται να ενισχυθεί πολύ περισσότερο ο ρόλος του σχεδιαστή που προτείνει, συμμετέχει, ελέγχει εξωθεσμικά και υπερασπίζεται επιτεύγματα. Κι επιπλέον χρειάζεται το κόμμα που στηρίζει αυτή την κυβέρνηση και κινδυνεύει μετά τον σχηματισμό της να αιμορραγήσει για να την στελεχώσει, δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ να ανασυγκροτηθεί και να αρχίσει πάλι να παράγει θεωρία και πολιτική.

Μέχρι να καταφέρουμε το στόχο της αλλαγής νοοτροπίας, ο δήμος δεν αντιμετώπισε προβλήματα από την άγνοια ή το φόβο γονέων; «Υπήρξαν προβλήματα με γονείς που ήταν αρνητικοί» μας απαντά ο κ. Σπυρίδης. «Όμως τα ξεπερνάμε με την επαφή, τη συζήτηση και μέσω της παρουσίασης που καλούμε γονείς και μαθητές να παρακολουθήσουν. Πρόκειται για ένα βίντεο, το οποίο ακολουθεί κουβέντα, δράση την οποία φροντίζουμε, σε συνεργασία με το Σύλλογο Ζωόφιλων Γιαννιτσών, να πραγματοποιήσουμε σε όλα τα σχολεία. Οι γονείς που παραμένουν αρνητικοί είναι τελικά πολύ λίγοι και η δημοκρατία τους αποδυναμώνει. Πλέον τα ίδια τα σχολεία μας παίρνουν τηλέφωνο για να συμμετέχουν στο πρόγραμμα». Το περίφημο «πολιτικό κόστος», το σύνηθες αντικίνητρο των δημοτικών αρχόντων, δεν το λαμβάνει υπόψη του η δημοτική αρχή Πέλλας; «Για μας αυτό που πράττουμε είναι το σωστό. Μας ενδιαφέρει πρώτα να διασφαλίσουμε την υγεία των πολιτών και των παιδιών. Τα αδέσποτα ζώα είναι επίσης μέρος της ζωής και της αρμοδιότητάς μας δεν μπορούμε να τα εξαφανίσουμε, χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Χρειάζεται και οι πολίτες που έχουν οι ίδιοι ζώα να καταλάβουν ότι πρέπει να εμβολιάζουν, να στειρώνουν και να καταγράφουν τα ζώα τους. Αυτό σημαίνει υπεύθυνος ιδιοκτήτης, αυτό σημαίνει «αγαπώ το ζώο μου». Αυτό συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, εμείς στην Ελλάδα αποτελούμε πανευρωπαϊκή εξαίρεση». «Ξεκινήσαμε με την πεποίθηση ότι η βάση για όλα είναι η παιδεία και ότι αυτοί που θα μας σώσουν είναι τα παιδιά» επισημαίνει ο αντιδήμαρχος Πέλλας. «Θελήσαμε ξεκινώντας από αυτά να γίνει κατανοητό ποιο είναι το πρόβλημα και πώς μπορεί να λυθεί. Ένας κούκος φέρνει την άνοιξη, αλλά μπορεί να μην προλάβουμε να την δούμε εμείς. Όμως, εμείς βασιζόμαστε στα παιδιά». Ζωή Γεωργούλα

Λύνουν - δένουν όποτε θέλουν Σοβαρά προβλήματα με την ακτοπλοϊκή σύνδεση σε Κύθηρα, Σάμο, Φούρνους

Χωρίς ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά έμειναν τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα από τις 6/2 μέχρι την προηγούμενη Τρίτη. Το Ε/Γ- Ο/Γ «Παναγία Τήνου», το οποίο αντικαθιστά το «Βιτσέντζος Κορνάρος», δεν πραγματοποίησε δρομολόγια προς τα Κύθηρα λόγω της επίσχεσης εργασίας του πληρώματος του πλοίου, τα μέλη του οποίου ζητούσαν από την πλοιοκτήτρια εταιρεία την καταβολή των δεδουλευμένων τους. Στις 11/2 το πλοίο επέστρεψε στα δρομολόγια, αφού είχε προηγηθεί συμφωνία του πλοιοκτήτη με τους εργαζόμενους για καταβολή έναντι των δεδουλευμένων . Παράλληλα, το πλοίο «Πορφυρούσα», το οποίο συνδέει τα Κύθηρα με την Νεάπολη Λακωνίας, δεν εκτελεί δρομολόγια αυτήν την περίοδο, λόγω της προγραμματισμένης ετήσιας συντήρησης.

δήμαρχος Κυθήρων, Ευστράτιος Χαρχαλάκης μιλώντας στην «Εποχή» κατακρίνει τη στάση της πλοιοκτήτριας ΛΑΝΕ τις ημέρες της επίσχεσης εργασίας. «Η ΛΑΝΕ λαμβάνει αποφάσεις ή ακυρώνει δρομολόγια χωρίς να ενημερώνει ποτέ από πριν την τοπική κοινωνία . Από την Παρασκευή, που ήταν δεμένο στον Πειραιά το «Παναγία Τήνου», μέχρι την Τρίτη δεν μπήκαν στον κόπο να μας ενημερώσουν για ποιο λόγο παρέμενε δεμένο το πλοίο». Αντίθετα, ο ίδιος κρίνει ιδιαίτερα θετική τη στάση του αναπληρωτή υπουργού Ναυτιλίας, Θοδωρή ∆ρίτσα. «Ο κ. ∆ρίτσας είναι πολύ καλός γνώστης του ακτοπλοϊκού προβλήματος. Το γεγονός ότι με παίρνει ο ίδιος ο υπουργός και με ενημερώνει για τις εξελίξεις, δείχνει ένα διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης από αυτόν των τελευταίων χρόνων, όταν στο υπουργείο Ναυτιλίας οι αποφάσεις λαμβάνονταν ερήμην των τοπικών αρχών». Όσον αφορά τις συνέπειες της έλλειψης ακτοπλοϊκής σύνδεσης του νησιού τονίζει ότι «είναι τεράστιες. Υπήρχε κόσμος αποκλεισμένος, νταλίκες φορτωμένες με τρόφιμα και ευπαθή προϊόντα. Αν δεν ερχόταν το καράβι την Τετάρτη, το νησί των Αντικυθήρων κινδύνευε να μείνει χωρίς φάρμακα». «Η ακτοπλοϊκή σύνδεση είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για την περιοχή μας. Η αεροπορική σύνδεση των Κυθήρων με την Αθήνα είναι ακριβή, γύρω στα 80-90 ευρώ το εισιτήριο. Το νησί, όπως και τα Αντικύθηρα, πρέπει να έχει σύνδεση με τον Πειραιά τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα το χειμώνα και τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα το καλοκαίρι. Είναι έδρα του νομού, όλων των υπηρεσιών μας».

Χρονίζει το πρόβλημα

Πρόβλημα, όμως, με την ακτοπλοϊκή σύνδεση αντιμετωπίζουν και οι Φούρνοι. Μέχρι τις 11/2 που το πλοίο «Νήσος Μύκονος» προσέγγισε το νησί, οι Φούρνοι είχαν μείνει χωρίς σύνδεση με τον Πειραιά για έξι μέρες. Εξαιτίας βλάβης στην ηλεκτρομηχανή, το πλοίο «Μυτιλήνη», το οποίο κάλυπτε τη Σάμο και τους Φούρνους, αγκυροβόλησε στο Καρλόβασι , όπου και θα παραμείνει μέχρι να ολοκληρωθεί η επισκευή. Ο Γιώργος Γαρυφάλλου, δημοσιογράφος στη «Σαμιακή γνώμη», εξηγεί: «Το πρόβλημα της σύνδεσης υπάρχει τα τελευταία 6-7 χρόνια. Γίνονταν σφήνες από κάποια καράβια για να ελαφρυνθεί. Το «Μυτιλήνη» της ΝΕΛ είχε πάρει τη γραμμή Πειραιάς - Σάμος. Χάλασε, όμως, και δεν έχει αντικατασταθεί από άλλο. Έχει μείνει μόνο η γραμμή του «Νήσος Μύκονος» που κάνει τη διαδρομή Καβάλα, Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος και Πειραιάς. Η άγονη αυτή γραμμή ξεκινά κανονικά από την Καβάλα και καταλήγει στη Σάμο με επιστροφή. Όμως εξαιτίας του προβλήματος της Ικαρίας, των Φούρνων και της Σάμου την επέκτειναν μέχρι τον Πειραιά. Έτσι, δεν μπορεί να κάνει πάνω από δύο δρομολόγια την εβδομάδα». Η Σάμος επηρεάζεται σημαντικά από τη σημαντική αυτή αλλαγή στη σύνδεση της με τον Πειραιά, όπως εξηγεί ο ίδιος: «Το σουπερμάρκετ σήμερα είναι άδειο. Η πρόσβαση στον Πειραιά δεν είναι εύκολη. Τα εισιτήρια είναι πολύ ακριβά . Το απλό εισιτήριο είναι από 50-60 ευρώ, ενώ με το προηγούμενο πλοίο ήταν λίγο πάνω από τα 30 ευρώ». Αλέξανδρος Μαυρογένης

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Κοινότητες ελεύθερου κώδικα Επαναστατική χειρονομία για την εμβάθυνση της άμεσης συμμετοχής, της κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας

∆ίκτυα ανθρώπων, χωρίς τη δυνατότητα μεταφοράς, μετάδοσης της πληροφορίας, δεν υπάρχουν. Σήμερα, η τηλεπληροφορική -η ενοποίηση των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής- έχει καταστεί η κύρια υποδομή μετάδοσης, αμφίδρομα, της πληροφορίας που πάνω της εδράζεται η ανάπτυξη των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων και που είναι κομμάτι της νέας κοινωνίας που γεννιέται, καθώς η βιομηχανική κοινωνία με τα πολιτισμικά της χαρακτηριστικά, σιγά-σιγά μας αποχαιρετά.

τηλεπληροφορική είναι υποδομή τόσο απαραίτητη για τη μεταβατική εποχή μας, ώστε η παροχή της να θεωρείται ο τρίτος όρος επιβίωσης του ανθρώπου, μετά την ύδρευση και την ενέργεια. Η κοινωνία της πληροφορίας και των δικτύων, η μεταβιομηχανική κοινωνία, η αμφίδρομη επικοινωνία -που καταργεί την εξουσιαστική και μονομερή σχέση πομπού δέκτηείναι όροι που καταγράφουν τη μακροχρόνια διαδικασία της μεταλλαγής της βιομηχανικής κοινωνίας, σε κοινωνία της πληροφορίας και των δικτύων, σε κοινωνία πολιτών με δυνατότητες έκφρασης, ελέγχου, συναπόφασης, σε δημοκρατία άμεσης συμμετοχής του πολίτη. Η κοινωνία της πληροφορίας και των δικτύων είναι ένα φαινόμενο δυναμικό. Το περιεχόμενό της προσδιορίζει στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, την οικονομία, τη διοίκηση, την πολιτική, τις κοινωνικές σχέσεις, την ποιότητα ζωής των πολιτών. Επηρεάζει τον τρόπο εργασίας, επικοινωνίας και μάθησης. Είναι

τεχνολογίες υποδομής, καθολικής εφαρμογής, ανατρεπτικές, αποδιαρθρωτικές, αναδιαρθρωτικές, που επιτρέπουν ακόμη και την υπέρβαση σταδίων της κοινωνικής εξέλιξης. Είναι αυτές π.χ. που με τη μαζική παραγωγή δημοσίων αγαθών, (ελεύθερο λογισμικό, κοινότητες εθελοντών πολιτών) ανατρέπουν πολιτικά και ιδεολογικά, σήμερα, εδώ και τώρα, τα πρότυπα της καπιταλιστικής αγοράς και εμπορευματοποίησης, τις απάνθρωπες λογικές και πρακτικές του νεοφιλελευθερισμού, διώκτη των δημόσιων αγαθών.

“

Καθρέπτης κοινωνικών διεργασιών

Η κοινωνία της πληροφορίας και των δικτύων είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα κοινωνία πολιτών. Τα δίκτυα δεν συνι-

στούν αποκλειστικά τεχνολογικό φαινόμενο. Πρόκειται για μια μεταφορά της κοινωνικής πραγματικότητας στον εικονικό χώρο, για την αναπαράσταση, τον καθρέπτη των σύνθετων κοινωνικών διεργασιών και φαινομένων που εξελίσσονται δυναμικά. Είναι πάνω απ’ όλα ανθρώπινα δίκτυα. Ο άνθρωπος, ο χρήστης της τεχνολογίας, βρίσκεται στο επίκεντρο. Πρόκειται για επαναστατική χειρονομία προς την εμβάθυνση της έννοιας της άμεσης συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας. ∆εν υπάρχει επανάσταση, δεν υπάρχουν τεχνολογικές επαναστάσεις χωρίς πολιτισμικές μεταβολές. Η τηλεπληροφορική αναδιαρθρώνει το πολιτισμικό επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών. Οι επαναστατικές τεχνολογίες θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο πολιτικής ανάλυσης και συλλογιστικής. ∆εν πρόκειται μόνον για αυξητική διαδικασία της παραγωγικότητας, της καινοτομίας και συνεργατικής κοινωνικής οικονομίας. Η αγορά, όσο σημαντική κι αν είναι, δεν είναι το μόνο μέρος του πλανήτη και της ζωής των ανθρώπων. Σήμερα στον πλανήτη εκατομμύρια εθελοντών πολιτών, οργανωμένοι σε συνεργατικές δομές (κοινότητες ελεύθερου κώδικα), παράγουν χιλιάδες προϊόντα, αξιόπιστου και απολύτως ανταγωνιστικού λογισμικού, που προσφέρουν στην κοινωνία των πολιτών δωρεάν ή με ελάχιστο κόστος σε σχέση με τα μεγάλα μονοπώλια του τομέα. Ο κάθε πολίτης που μπορεί, έχει τη δυνατότητα να συμβάλει στη βελτίωση τους, αρκεί να μην τα εμπορευματοποιήσει, αλλά τα διαθέσει πίσω στην κοινωνία των πολιτών δωρεάν.

Ευθύνη της αριστεράς

Στη χώρα μας οργανώθηκε ήδη από

2008 το πρώτο συνέδριο των κοινοτήτων ελεύθερου λογισμικού και φέτος οργανώνεται το 2ο πανελλήνιο συνέδριο για το Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) στην Εκπαίδευση στα Χανιά, από 8 έως 10 Μαΐου 2015. Πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν σε παγκόσμιο επίπεδο, πρωτοπόρες συμβολές Ελλήνων, σε δύσκολους τομείς όπως τα πρωτόκολλα τηλεπικοινωνιών. Η όλη προσπάθεια, ελάχιστα βοηθείται στη χώρα μας. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ υπήρξαν σταθερά διώκτες των δημόσιων αγαθών, ανυποψίαστοι και αδιάφοροι για το γίγνεσθαι στην παγκόσμια και ελληνική κοινωνία των πολιτών., Η κυβέρνηση της αριστεράς και των προοδευτικών δυνάμεων θα αγκαλιάσει και θα ενισχύσει τους πολίτες των κοινοτήτων ελεύθερου κώδικα, που με τις πράξεις τους θέτουν το συλλογικό πάνω από το ατομικό συμφέρονκοινωνικοποιούν τη γνώση, ανατρέπουν τις λογικές εμπορευματοποίησης του νεοφιλελευθερισμού, προωθούν την άμεση συμμετοχή των πολιτών στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο, βαθαίνουν την ανάπηρη δημοκρατία μας, επαναφέρουν την πολιτική πάνω από την οικονομία, αναπτύσσουν τη συνεργατική κοινωνική οικονομία, που έχει άμεση ανάγκη η χώρα μας για την ανάπτυξή της και αναδεικνύουν μέσα από τη χειραφέτησή τους, τα κυρίαρχα αξιακά στοιχεία της πολιτικής και ιδεολογικής ηγεμονίας της αριστεράς σήμερα. Για αυτές τις αξίες αγωνιζόμαστε ως ενεργοί πολίτες, μέσα από τις γραμμές τις ανανεωτικής αριστεράς 40 χρόνια τώρα και είναι ακόμη μια υπαρξιακού χαρακτήρα δικαίωση των αγώνων μας. Γιώργος Παππάς

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου

** Ο ΣΥΡΙΖΑ Αλίμου γιορτάζει τη νίκη της αριστεράς και της ελπίδας στο μεζεδοπωλείο Ζεύκιν (Λ. Ελευθερίας 45) από τις 2 μ.μ. μέχρι το βράδυ. Το γλέντι περιλαμβάνει καλό φαγητό, απεριόριστο κρασί και αναψυκτικά, ζωντανή ορχήστρα και συμμετοχές έκπληξη. ** Παρουσίαση της νέας ποιητικής συλλογής της Ελένης Αστρινάκη «Basso continuo», στις 8 μ.μ., στο Γκρι Καφέ (Θεμιστοκλέους 80, πλατεία Εξαρχείων). Μιλούν οι ∆. Αρβανίτης, Τ. Μανδηλαρά, Θ. Χιώτης, Π. Κακολύρης. ∆ιαβάζει ο Στ. Κόκορης. Επιμέλεια παρουσίασης έχει η Θ. Καραμολέγκου.

Τρίτη 17 Φεβρουαρίου

** Ξεκινά ο νέος κύκλος Ανήσυχων Συζητήσεων στο Public Συντάγματος (5ος όροφος), στις 7 μ.μ., με θέμα «Συγγραφείς και εξουσία στον 20ό και 21ο αιώνα: ∆ιλήμματα και προκλήσεις, νίκες και ήττες, αλήθειες και ψέματα». Συμμετέχουν οι: Θ. Βαλτινός, Ρ. Γαλανάκη, Θ. Γρηγοριάδης, ∆. Καλοκύρης, Α. Μαραγκόπουλος, Β. Ραπτόπουλος, ∆. Σεβαστάκης, Κ. Τζαμιώτης, Τ. Τσακίρογλου. Συντονίζει η Μ. Χαρτουλάρη.

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου

** Η Πρωτοβουλία κοινών δράσεων (οικογένεια και φίλοι Παύλου Φύσσα) διοργανώνουν προβολή του ντοκιμαντέρ του Άρη Χατζηστεφάνου «Φασισμός Α.Ε.», στις 6 μ.μ, στο θέατρο Χυτήριο. Θα ακολουθήσει συζήτηση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής με τον δικηγόρο Θ. Καμπαγιάννη.

Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου

** Εκδήλωση με θέμα «Το δικαίωμα των δικαιωμάτων: η πρόσβαση στη δικαιοσύνη» διοργανώνει η Ένωση φορέων για την εκπόνηση νομικών μελετών για τα θεμελιώδη δικαιώματα,

στις 6 μ.μ., στο ∆ικηγορικό Σύλλογο Αθηνών (Ακαδημίας 60). Χαιρετίζουν οι Ξ. Κοντιάδης και Ν. Παρασκευόπουλος. Μιλούν οι Μ. Βουτσίνου, Ε. Μάρκου, Β. Μάλλιος, Α. Καψάλης, Μ. Μουσμούτη, Κλ. Παπαπαντολέων, Ξ. Χρυσοχόυ, Ν. Αλιβιζάτος. Συντονίζει ο ∆. Χριστόπουλος.

ΦΟΡΟΥΜ-ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΡ ΓΑΣΤΗΡΙ

Ευημερία χωρίς ανάπτυ ξη, προτάσεις για έναν άλλο κόσμο από κοινού

ριήμερο φόρουμ διοργ ανώνουν οι Ηλιόσπορο ι και η Research & Degrowth Gre ece στο Πολυτεχνείο (αμφιθέατρο Γκίνη), που θα ξεκινήσε ι την Παρασκευή 20 Φε βρουαρίου και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 22 Φεβρουαρ ίου. Στόχος του φόρουμ - πολιτικού εργαστηρίου είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού και περιε κτικού πλαισίου, συγκ εκριμένων και εφαρμόσιμων προτάσ εων για τη δημιουρ γία μιας άλλης κοινωνικής, πολιτική ς και οικονομικής πρ αγματικότητας, εδώ και τώρα. Το φό ρουμ θα κινηθεί στις εξής θεματικές ενότητες: 1) Αναζωογόν ηση της υπαίθρου, αποκ έντρωση και επισιτιστική αυτάρκ εια, 2) Θεσμοί, άμεση δημοκρατία και αυτοδιαχείριση, 3) Κο ινωνική πρόνοια και μέριμνα (υγεία- πε ρίθαλψη, παιδεία, έρευνα, στέγαση), 4) Αλληλέγγυα συνεργατική οικονομ ία και παραγωγική ανασυγκρότηση, 5) Οικολογική βιωσιμότητα, φυσικοί πόροι και ενέργεια, 6) ∆ικαιοσύνη, δικ αιώματα, έμφυλες σχέσεις και μεταναστ ευτικό, 7) ∆ημόσιοι χώροι, κοινά και ομ ότιμα δίκτυα. 8) Χρέος, δημοσιονομικ ά και επενδύσεις. Ολόκληρο το πρόγρα μμα έχει αναρτηθεί στο www.iliosporoi.net.

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

65ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λίγο πριν τα βραβεία και ενός ζευγαριού που ετοιμάζεται να γιορτάσει την 45η του επέτειο, όταν το απωθημένο παρελθόν του συζύγου εισβάλλει ορμητικά στο παρόν απαιτώντας την επαναξιολόγηση μιας ολόκληρης ζωής. Έχοντας δύο σπουδαίους πρωταγωνιστές, τη Σαρλότ Ράμπλινγκ και τον Τομ Κόρτνι, ο Χέι στη μόλις δεύτερη ταινία του εντυπωσιάζει με την ακρίβεια της παρατήρησής του και την οικονομία παραδίδοντας ένα εξαιρετικό, γλυκόπικρο στοχασμό πάνω στις έννοιες της αγάπης, της ευτυχίας και της αφοσίωσης στο πέρασμα του χρόνου.

Έκπληξη από τη Γουατεμάλα

Ο Μπουσταμάντε (τρίτος από δεξιά) με το επιτελείο της εξαιρετικής ταινίας από τη Γουατεμάλα, «Ixcanul».

Τη στιγμή που γράφονται αυτέ οι γραμμές το μεγαλύτερο σχεδόν μέρος του διαγωνιστικού προγράμματος του φετινού Φεστιβάλ Βερολίνου έχει πλέον προβληθεί (απομένουν μόλις δύο συμμετοχές) και η εικόνα μοιάζει πια να έχει ξεκαθαρίσει μαζί και οι περισσότερες ταινίες που ξεχώρισαν ως τώρα. Η φετινή αίσθηση είναι ότι το Φεστιβάλ μπορεί να απογοήτευσε σε ένα βαθμό σε ό,τι αφορά τις μεγάλες πολυαναμενόμενες ταινίες, επιβεβαίωσε όμως για άλλη μια φορά ότι οι εκπλήξεις είναι αυτές που τελικά κάνουν τη διαφορά.

α βαριά ονόματα, όπως ο Βέρνερ Χέρτζοκ (The queen of the desert), ο Βιμ Βέντερς (Everything will be fine) ή ακόμη και ο χαοτικός Τέρενς Μάλικ (Knight of cups) προκάλεσαν περισσότερο μειδιάματα παρά θαυμασμό, ενώ μέτρια υποδοχή είχαν και οι γερ-

μανικές συμμετοχές, ιδιαίτερα η μάλλον άψυχη ματιά του Αντρέας Ντρέσεν στα χρόνια της πτώσης του Τείχους στο Βερολίνου (As we were dreaming) και λιγότερο ίσως η σκηνοθετική επιδειξιμανία του Σεμπάστιαν Σκίπερ στη γυρισμένη με ένα μοναδικό μονοπλάνο διάρκειας 140 λεπτών Victoria, μια ταινία που διαδραματίζεται σε πραγματικό χρόνο στη διάρκεια μια νύχτας. Από την άλλη μεριά, ο βετεράνος Τζαφάρ Παναχί επιβεβαίωσε με το Taxi ότι παραμένει στην πρώτη γραμμή των δημιουργών παγκοσμίως προσκαλώντας μας μέσα από το ταξί που οδηγεί ο ίδιος σε μια αξέχαστη βόλτα που τέμνει πανέξυπνα μερικά από τα πιο καυτά ζητήματα της χώρας του. Σινεμά επίκαιρο, πολιτικό, αυθόρμητο, φτιαγμένο με ελάχιστα μέσα (το ταξί γίνεται ένα μικρό κινηματογραφικό στούντιο), αλλά με σπάνιο πλούτο ιδεών και εμπνεύσεων, θα είναι παράξενο να μείνει εκτός των βραβείων. Το ίδιο ισχύει και για το 45 Χρόνια του Άντριου Χέι, την ανατομία ενός γάμου

Η επιστροφή της πολιτικής;

Από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις και μια από τις καλύτερες ταινίες του Φεστιβάλ αποδείχτηκε το σκηνοθετικό ντεμπούτο Ixcanul (η λέξη σημαίνει ηφαίστειο) του Χάιρο Μπουσταμάντε από τη Γουατεμάλα. Τοποθετημένη στους κόλπους μιας κοινότητας αυτοχθόνων που ζει στις παρυφές ενός ηφαιστείου και γυρισμένη στην τοπική διάλεκτο, η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός έφηβου κοριτσιού που στην προσπάθειά της να ξεφύγει από ένα προξενιό που οι φτωχοί γονείς της ετοιμάζουν μένει έγκυος από ένα νεαρό που της υπόσχεται να την πάρει μαζί του στις ΗΠΑ, αλλά τελικά την εγκαταλείπει. Ο Μπουσταμάντε ξεφεύγει από κάθε παγίδα και υιοθετεί μια σχεδόν ανθρωπολογική ματιά απέναντι στους ήρωές του και την κοινότητά τους εμπλουτίζοντας την ταινία με απρόσμενες λεπτομέρειες της σκληρής καθημερινότητας, που όμως καταφέρνουν να απογειώσουν την ταινία. Η νεαρή πρωταγωνίστρια, ερασιτέχνης από την περιοχή, είναι μια αληθινή αποκάλυψη. Από τη Λατινική Αμερική μας έρχεται και το El club του Πάμπλο Λαρέιν (No) μια σφοδρή, ελευθερόστομη κατά μέτωπο επίθεση του σκηνοθέτη στην Καθολική Εκκλησία δοσμένη με έξοχη ισορροπία ανά-

μεσα στο δράμα και τη μαύρη κωμωδία με ένα χιούμορ που θυμίζει τις καλύτερες στιγμές του Λουίς Μπουνιουέλ. Η λέσχη του τίτλου δεν είναι παρά ένα σπίτι σε μια απομακρυσμένη παραθαλάσσια περιοχή που φιλοξενεί ιερείς που έχουν υποπέσει σε βαριά ατοπήματα, ιδιαίτερα σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων αγοριών. Τα διάφορα ανάλογα σπίτια ανά τη χώρα χρησιμεύουν ως ένα υποτιθέμενο καταφύγιο μετάνοιας και σωφρονισμού, αλλά κυρίως ως ένας τρόπος να καλυφθούν και να ξεχαστούν τα άπλυτα των ιερέων. Όταν ένας νεαρός ιερέας καταφθάνει με στόχο να κλείσει το συγκεκριμένο σπίτι θεωρώντας ότι η Εκκλησία δεν μπορεί να συνεχίζει να παρέχει άσυλο στους παραβάτες της, η κοινότητα του σπιτιού θα αμυνθεί προκειμένου οι επικείμενες αλλαγές να αφήσουν το καθεστώς αλώβητο. Ο Λαρέιν μετά την τριλογία του για τη Χούντα του Πινοτσέτ βάζει στο στόχαστρό του το θεσμό και σταθερό πυλώνα στήριξης κάθε εξουσίας, την Εκκλησία και την υποκρισία της αμφισβητώντας ακόμη και τις αγαθές προθέσεις ανανέωσης του Πάπα Φραγκίσκου, θυμίζοντάς μας με τον πιο σκληρό τρόπο ότι κάθε κλειστός, ανελεύθερος, θεσμός είναι καταδικασμένος στη διαφθορά κάθε είδους και στην καταπίεση. Τέλος, στις πιο πρωτότυπες στιγμές του Φεστιβάλ συγκαταλέγεται το Aferim! του Ράντου Τζούντε, μια ασπρόμαυρη γυρισμένη σε φιλμ ταινία εποχής τοποθετημένη στα σε αναβρασμό Βαλκάνια του 19ου αιώνα, γύρω από το ανθρωποκυνηγητό που εξαπολύει ένας γαιοκτήμονας, όταν μαθαίνει ότι ένας σκλάβος Ρομά είχε σχέσεις με τη γυναίκα του. Ένα αληθινά ασυνήθιστο βαλκανικό γουέστερν με ιδιαίτερο χιούμορ, πανέξυπνες κινηματογραφικές αναφορές και κυρίως ευθείες και εύστοχες αναλογίες με πολλές καταστάσεις που βιώνουμε σήμερα και όχι μόνο στα Βαλκάνια. Λευτέρης Αδαμίδης

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ι συνήθεις συζητήσεις μεταξύ συναδέλφων και συναδελφισσών στο σχολείο είναι συνήθως τετριμμένες κι αδιάφορες. Τι είδαν την προηγούμενη μέρα στην τηλεόραση, σχόλια για τους αναλώσιμους αστέρες του λάιφ στάιλ, συνταγές μαγειρικής, γκρίνια και μικροαστική μιζέρια για την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της. Τις τελευταίες μέρες, όμως, η εικόνα έχει αλλάξει. Πέρα από κάποιους εθισμένους στη λογική του λάιφ στάιλ, οι οποίοι αναπαράγουν τη φρενίτιδα-Βαρουφάκη και τα συνακόλουθα χιουμοριστικά σχόλια, οι περισσότεροι επιζητούν πολιτική κουβέντα. Οι προγραμματικές δηλώσεις, η συζήτηση για την ψήφο εμ-

πιστοσύνης στη νέα κυβέρνηση και η κρίσιμη διαπραγμάτευση κυριαρχούν ως συζητήσεις στα διαλείμματα. «Έβλεπα πάνω από μια ώρα τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης και κόντεψα να κάψω το φαγητό», έλεγε μια, μέχρι πρότινος, αδιάφορη συναδέλφισσα! Ένας παλιός φίλος που ζει στη Γερμανία μου μετέφερε το κλίμα που επικρατεί, το τελευταίο χρονικό διάστημα, στην κυρίαρχη χώρα της ευρωζώνης. Πέρα από τον ακραίο λαϊκισμό, τύπου «Bild», που επηρεάζει ένα τμήμα της γερμανικής κοινωνίας, στα πολιτικά τραπέζια των μεγάλων καναλιών τον τόνο δίνει η έντονη παρουσία των στελεχών του «Die Linke», ενός κόμματος που μέχρι πρότι-

νος ήταν απαξιωμένο στην κοινή γνώμη και επικοινωνιακά ταυτισμένο με τον επάρατο κομμουνισμό. Οι συντονιστές δημοσιογράφοι αναζητούν στα στελέχη του αριστερού κόμματος μια πειστική ερμηνεία για το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα. Σε κάποια εκπομπή, μάλιστα, ακούστηκε το εξής εντυπωσιακό σχόλιο: «Στη δεκαετία του 1930, μέσα σε μεγάλη οικονομική κρίση, η Γερμανία με ανεργία 18% ανέβασε στην εξουσία το ναζισμό. Στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, με μεγαλύτερη ανεργία 27%, ο λαός της επέλεξε αριστερή κυβέρνηση κι αυτή είναι μια σημαντική ποιοτική διαφορά». Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν έχουμε μπροστά μας μια ουσιαστική επιστροφή της πολιτικής στην ελληνική κοινωνία ή πρόκειται για πρόσκαιρο και επιδερμικό φαινόμενο. Μια κοινωνία που, για πολλά χρόνια, έχανε τη ψυχή της ανάμεσα στις συμπληγάδες του ατομισμού και της επίπλαστης ευμάρειας. Μια κοινωνία που μετέπειτα ένοιωσε τραυματικά το σοκ του καπιταλισμού της καταστροφής και ξέπεσε στην ανέχεια, στη μιζέρια και το φόβο. Μια

κοινωνία που είχε χάσει την αξιοπρέπειά της και τώρα νιώθει να την ανακτά, μέσω μιας αριστερής κυβέρνησης για τη στήριξη της οποίας γίνονται μαζικά συλλαλητήρια σε ολόκληρο τον κόσμο! Κι όταν γεννιέται ένα νέο «κίνημα πλατειών» που δεν έχει το συνήθη χαρακτήρα της διαμαρτυρίας αλλά της ελπίδας και της υποστήριξης, η νέα κυβέρνηση οφείλει να στηριχτεί σ’ αυτό, να αντλήσει δύναμη και αυτοπεποίθηση και, κυρίως, να μη διαψεύσει τις προσδοκίες του. Είναι περίεργο και πρωτόγνωρο για την αριστερά και το κίνημα να συμμετέχουν σε διαδηλώσεις που απουσιάζουν οι δυνάμεις καταστολής και αντί για διαθέσεις σύγκρουσης και ανυπακοής να επικρατεί ένα πανηγυρικό κλίμα συναίνεσης και υποστήριξης στις κυβερνητικές προσπάθειες. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η καινούρια κατάσταση δεν θα οδηγήσει στην απονεύρωση των αγωνιστικών μας αντανακλαστικών, με αποτέλεσμα να καταλήξουμε άχρωμοι και άοσμοι κυβερνητικοί οπαδοί… Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΘΕΑΤΡΟ

“

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Μια μετα-μορφωμένη «Μεταμόρφωση»

Παρωδία με αποχρώσεις σωματικής μιμικής και βωβού κινηματογράφου από την ομάδα Splish-Splash

Μια εβδομάδα πριν την πρεμιέρα δεν ξέραμε πως θα τελείωνε η εκδοχή, της δικής μας μεταμΜόρφωσης. Τώρα που το σκέφτομαι, ναι, η λεζάντα “κουράστηκα να φοβάμαι” δεν μπορεί παρά να προμηνύει αισιόδοξες εξελίξεις.

Tαυτότητα παράστασης

Πώς βίωσες το ρόλο σου μέσα σε αυτή την παράσταση; Ως μητέρα αλλά και γυναίκα, πώς νιώθεις για τα «πατριαρχικά» χαρακτηριστικά που μπορεί να έχει μια τέτοια μητέρα, χωρίς πάντα να το συνειδητοποιεί; Ο Γιάννης επέμενε προς αυτή την κατεύθυνση και ήταν δύσκολο να υπερασπιστώ μια τόσο επικριτική και εξουσιαστική γυναίκα, στο τέλος όμως βρήκα τις

δικαιολογίες της και την έφερα κοντά μου. Στην προσωπική μου ζωή παλεύω να απομακρυνθώ από το μοντέλο της μαμάς που φορτώνει ενοχές τα παιδιά της, που σκέφτεται τι θα πει ο κόσμος και αποφασίζει σύμφωνα με τις δικές της προσδοκίες. Χωρίς πληροφόρηση και υποστήριξη και κυρίως χωρίς διάθεση να αλλάξεις, δεν μπορείς να πας πολύ παραπέρα από το πρότυπο που σε ανάθρεψε. Συχνά οι γονείς επιτίθενται, στην προσπάθειά τους να σε προετοιμάσουν για την τρομερή πραγματικότητα έξω από το σπίτι. Ευτυχώς η παράσταση έχει πολύ χιούμορ και έτσι όλα εκεί είναι πιο ανάλαφρα. Πώς νιώθεις για το τόσο αισιόδοξο κλείσιμο του έργου; Αισιόδοξο ε; Πότε δεν εξέλαβα το τέλος μας ως τέτοιο. Σε αυτό βοήθησε ότι μια εβδομάδα πριν την πρεμιέρα δεν ξέραμε πως θα τελείωνε η εκδοχή, της δικής μας μεταμΜόρφωσης. Τώρα που το σκέφτομαι, ναι, η λεζάντα «κουράστηκα να φοβάμαι» δεν μπορεί παρά να προμηνύει αισιόδοξες εξελίξεις. Πώς εισέπραξες την αποδοχή του κόσμου και την παράταση των παραστάσεων; Ακούω πολύ ωραία λόγια και χαίρομαι. ∆ουλέψαμε πολλές ώρες με πολλή αγάπη και, όταν αυτό φτάνει «κάτω», το επάγγελμα του ηθοποιού μοιάζει να έχει νόημα και για τους άλλους εκτός από εμάς τους ίδιους.

Πώς νιώθεις τόσο καιρό εκτός του «Κινητήρα», κυρίως ως δασκάλα χοροθεάτρου σε σταθερή εβδομαδιαία βάση; Χρειαζόταν να πάρω τις αποστάσεις μου. ∆εν θεωρώ τίποτα δεδομένο. Για να προχωράς χρειάζεται αναθεώρηση και νέες συναντήσεις. Σπύρος Πετρίτης

«Θυμάμαι»

της Ελένης Παπαχριστοπούλου

ο έργο διηγείται το φόβο, την αγωνία αλλά και το θυμό που άφησαν σ’ ένα πλήθος ανθρώπων πίσω τους όσοι κυβέρνησαν όλα αυτά τα χρόνια. Αφηγήσεις ανθρώπων που συγκρατούν στη μνήμη μας τα τελευταία γεγονότα που μοιραστήκαμε και που άλλαξαν βίαια τις ζωές μας. Από τις εικόνες της Αθήνας που αποτυπώνουν τα ίχνη της καταστροφής που επήλθε στον τόπο μας, στο μαύρο της ΕΡΤ, στα άδεια εργοστάσια, σ τις επιχειρήσεις που έκλεισαν, τις απολύσεις ανθρώπων «χαμηλών προσόντων», τις διαθεσιμότητες καθηγητών, τις συγχωνεύσεις, καταργήσεις σχολείων, νοσοκομείων, τη μετανάστευση των νέων, την εγκατάλειψη των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας, ως το άκουσμα της σιωπής εκείνων που κατέρρευσαν… Και στη μακρινή, αλλά τόσο κοντινή μας Χαλκιδική, εκεί στις Σκουριές, εκείνοι που μάχονται για την ίδια τους την ανθρώπινη ύπαρξη. Στην παράσταση ακούγονται αποσπάσματα από το έργο του Μίκη Θεοδωράκη «Κατάσταση πολιορκίας» σε ποίηση Ρένας Χατζηδάκη, ερμηνευμένα από τη Νατάσσα Μωυσόγλου. Σκηνοθετεί ο Γιάννης Σταματίου. Παίζουν: Μάριος Τσαμαντιώτης – Φωτεινή Μπιρλή, Λευτέρης Αλεξανδρής – Λαμπρινή Λίβα, Χριστίνα Καπράλου – Γιάννης Σταματίου, Ιωάννα Μαργαρίτη – Ευαγγελία Νύκταρη, Ελένη Παπαχριστοπούλου – Παναγιώτης Ξανθόπουλος, Γιώργος Φώσκολος – Παύλος Τάγκας και Νατάσσα Μωυσόγλου. Παραστάσεις: Κάθε Κυριακή, στις 7μ.μ., στον πολυχώρο ΕΚΣΤΑΝ (Καυταντζόγλου 5, Πατήσια , κρατήσεις θέσεων: 6936 614158).

«Ανάμισης ντενεκές» του Γιάννη Μακριδάκη

Γιάννης Μακριδάκης επιστρέφει στο θέατρο. Μετά την επιτυχημένη παράσταση «Η άλωση της Κωνσταντίας» το 2012, παρουσιάζεται ο «Ανάμισης ντενεκές», το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα σε μορφή μονολόγου, σε σκηνοθεσία της Μαρίας Αιγινίτου. Η έρευνα για τη θρυλική ζωή του Γιώργη Πέτικα, εκατό χρόνια μετά το φόνο, μας ταξιδεύει από την Αμερική ως τις απόκρημνες σπηλιές του Πελινναίου, ως τον Ανάμιση ντενεκέ. Μια ιστορία που εμπνέεται από την ιστορική μνήμη και τη λαϊκή αφήγηση, δημιουργώντας τη μυθοπλασία. Η ιστορία ενός ανθρώπου, που πέρασε στην παρανομία για ένα έγκλημα πάθους. Ο αφηγητής πλάθει επί σκηνής τους ήρωες και τη δράση τους με μοναδικό του εργαλείο το λόγο. ∆ιασκευή από τη Μ. Αιγινίτου και τον Χ. Χαραλάμπους και σκηνοθεσία της Μαρίας Αιγινίτου. Ερμηνεύει ο Χάρης Χαραλάμπους. Παραστάσεις: Κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, στις 9μ.μ., στο θέατρο Μεταξουργείο (Ακαδήμου 14, τηλ. 210 5234382).

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

ίναι ίσως σπάνια μια τόσο ολοκληρωμένη πρόταση παρωδίας ενός λογοτεχνικού αριστουργήματος με σεβασμό στην αξία του παρωδούμενου προτύπου. Μάλιστα, στη δημιουργία αυτή εμπλέκεται η σωματική μιμική και το χοροθέατρο/σωματικό θέατρο από ανθρώπους που υπηρετούν αυτό το είδος με αφοσίωση και συνέπεια στην Ελλάδα. Ο λόγος για την κωμωδία «ΜetamMorfosis», τη διασκευή του κλασικού αριστουργήματος του Φραντς Κάφκα, που παρωδείται και «σχολιάζεται» σκηνικά από την ομάδα Splish-Splash. Η θεατρική ομάδα Splish-Splash ιδρύθηκε το 2003 από τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Γιάννη Οικονομίδη (Johnny O.) και ξεκίνησε την καλλιτεχνική της δράση διασκευάζοντας κλασικά κινηματογραφικά έργα, βασιζόμενη περισσότερο στην κίνηση και την έκφραση των ηθοποιών, τη μουσική και το ρυθμό. Η διασκευή του μνημειώδους έργου του Κάφκα, την οποία παρουσίασε κατά τη φετινή χειμερινή θεατρική περίοδο, έπειτα από ένα διάστημα ανατρεπτικών και καθ’ όλα διασκεδαστικών προβών, κατά την ομολογία μελών της ομάδας, ασφαλώς ήταν δύσκολο και τολμηρό εγχείρημα. Ωστόσο, όχι μονάχα δεν υπέπεσε στην κατηγορία της εύκολης και τετριμμένης φαρσοκωμωδίας, αλλά απέδειξε, για μια ακόμη φορά, πως η υψηλή κωμωδία πάντα καταπιανόταν και ακόμη καταπιάνεται με τα ίδια θέματα που ασχολείται το σοβαρό δράμα. Αρκεί να θυμηθούμε τις μεγάλες κωμωδίες του Μολιέρου, όπου κανείς δεν μπορεί εύκολα να διακρίνει πότε πρέπει να γελάσει ή άλλως ότι το κριτήριο για το αν είναι επιτυχημένη μια κωμωδία δεν είναι το πόσο γέλιο μπορεί να προκαλεί. Η θεατρική διασκευή/παρωδία της ΜetamMorfosis του Φραντς Κάφκα, λοιπόν, όχι μόνο αποδεικνύεται άκρως διασκεδαστική, ευφυέστατα κι ευφάνταστα κωμική και για το κοινό της, πέρα από τους συντελεστές, αλλά παράλληλα επιφυλάσσει κι ένα ιδιαίτερα τρυφερό, γεμάτο ελπίδα και αισιοδοξία μήνυμα για όλους τους ανθρώπους που μπορεί αυτή την περίοδο να αντιμετωπίζουν προβλήματα πένθους/απώλειας, ή άλλες δυσκολίες στις σχέσεις τους μέσα στην πατρική οικογένεια. Με αφορμή αυτήν την παράσταση θέσαμε μερικά ερωτήματα στην Βίκυ Αδάμου που παίζει αλλά έχει επιμεληθεί και τα κοστούμια της παράστασης.

Σκηνοθεσία, διασκευή ιστορίας: Johnny O., επ ιμέλεια κίνησης: Ιωάννα Καμπυλαυκά, βοηθός σκηνοθέτη: Άντζη Βαλσαμή, μουσική επιμέλεια: Αν τώνης Μοσχούτης, John ny O., πρωτότυπη μουσ ική, programming: Αντώνη ς Μοσχούτης, σκηνικά : Έφη Λιαροκάπη, εικόνες πρ οβολής: Θοδωρής Μα στρογιάννης, κοστούμια: Βίκ υ Αδάμου, φωτισμοί: Αποστόλης Τσατσάκος, μα κιγιάζ: Γιώργος Βάλβ ης. Παίζουν: Johnny O, Βίκ υ Αδάμου, Γιώργος Νικ ολαΐδης, Χριστίνα Σαμπ ανίκου. Κάθε Κυριακή, στις 9.1 5μ.μ., στον πολυχώρο Vault (Μελενίκου 26, Βοτανικ ός, τηλέφωνα: 213 0356472 / 6945 9938 70, για κρατήσεις 11π.μ .2μ.μ. και 5 - 9μ.μ.). Γε νική είσοδος: 10 ευρώ .

1082

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Ο Άλλος Άγρας Τέλλος Άγρας «Τα Ποιήματα» Τόμος Α Φιλ. Επιμέλεια Έλλη Φιλοκύπρου Μ.Ι.Ε.Τ. Σεπ. 2014

αλή η αισιοδοξία, ωραία τα μεγάλα λόγια, αλλά να μην υπερβάλλουμε κιόλας, πως οι “χαμηλές φωνές ποιητών του μεσοπολέμου” εξακολουθούν να ακούγονται! Και μάλιστα “επίμονα”, γιατί μας αρέσει η ιδέα πως τάχατες συμμεριζόμαστε τις εμπειρίες που εκείνοι καταγράφουν, όπως “περιθωριοποίηση ανθρώπων, ισοπέδωση αξιών, μοναξιά”. Φράσεις που μπορεί να ηχούν ωραία, μόνο που το νόημά τους έχει αλλοιωθεί. Λέξεις καραμέλες, σε γλώσσες χωρίς αισθητήρια ευαισθησία, που τις πιπιλάνε, προσπερνώντας τους δαρμένους, βυθισμένοι σε εγωπαθή ατομικισμό. Σιγά μη “βιώνουμε, μαζί με τους ποιητές εκείνους”, “την αναγκαιότητα της διαμαρτυρίας, της περιφρούρησης μιας απλής καθημερινότητας, της αλληλεγγύης”. Μη διαμαρτυρόμενοι, μη αλληλέγγυοι, κάνουμε ότι μπορούμε για να διασκεδάσουμε την “απλή καθημερινότητα”. Άγευστοι ποιήσεως, μη έχοντες ώτα ούτε για ποιητές υψηλής φωνής, παρεκτός τραγουδοποιούς. Φέρεται ως τεκμήριο, πως, πράγματι, ακούμε τις “χαμηλές φωνές” εκείνων, οι ανθολογίες, οι μελέτες, οι εκδόσεις ποιητών, όπως Καρυωτάκη, Πολυδούρη, Λαπαθιώτη και άλλων της γενιάς τους, που “πληθαίνουν”. Μην τρελαθούμε, ποιες ανθολογίες, ποιες εκδόσεις; Η τελευταία ανθολογία “χαμηλής φωνής” εκδόθηκε πριν από 25 χρόνια από έναν τελευταίο ρομαντικό, με ιδιαίτερο βάρος στην περίπτωση του Τέλλου Άγρα. Αν γίνονται σήμερα κάποιες εκδόσεις ορισμένων του μεσοπολέμου, δεν γίνονται για να ακούσουμε τις “χαμηλές φωνές” τους. Αντιθέτως, τη ναφθαλίνη της “χαμηλής φωνής” τους θέλουνε να αποτινάξουν. Γι’ αυτό και αναζητούν μανιωδώς τον Άλλο, που κρύβεται πίσω από τον ποιητή. Τον Άλλο άνθρωπο με τα παρεκκλίνοντα χούγια, τον Άλλο συγγραφέα με τα αδημοσίευτα και αποκηρυγμένα. Τον Άλλο Καρυωτάκη, με “την πολύπλοκη προσωπικότητα του αυτόχειρα” και τα κρυμμένα πεζά. Την Άλλη Πολυδούρη, την ψυχαναγκαστικά ερωτευμένη και το αδημοσίευτο μυθιστόρημά της. Τον Άλλο Λαπαθιώτη, την ομοφιλόφιλη προσωπικότητα ενός ακόμη αυτόχειρα και τα σκόρπια διηγήματα. Όσο για τη μόδα των Απάντων, αυτή προέκυψε με την κρίση. Παλαιοί εκδότες, με όνομα, στο κύμα των νέων εκδοτικών οίκων, προτάσσουν ανάχωμα την προίκα τους. Τα ξεκινούν φιλόδοξοι μελετητές, για να τα εγκαταλείψουν μετά τους δυο-τρεις πρώτους τόμους. Τα αγοράζουν μεσήλικες, άλλοτε ποτέ με προφίλ διανοούμενου, που, εδώ και καιρό, δεν ανοίγουν βιβλίο, βαυκαλιζόμενοι με την ιδέα πως θα χρησιμεύσουν στα παιδιά και τα εγγόνιά τους, που, από το νηπιαγωγείο, βρίσκονται με την οθόνη παραμάσχαλα αντί για σάκα. Εντός του 21ου αι., Άπαντα, άξια του τίτλου τους, προέκυψαν για μία μόνο “χαμηλή φωνή του μεσοπολέμου”. Εκείνα του Ρώμου Φιλύρα. Είχε προηγηθεί, όμως, έκδοση για τον Άλλο Φιλύρα, τον τρόφιμο του ∆ρομοκαΐτειου και αυτοβιογραφούμενο πεζογράφο. ιαφορετική προβάλλει η περίπτωση του Τέλλου Άγρα. Σήμερα, ως ο Άλλος Άγρας, λογαριάζεται ο ποιητής. Αφού ο Τέλλος Άγρας είναι ο μείζων κριτικός του Μεσοπολέμου, σύμφωνα με τον τελευταίο Ιστορικό της ελληνικής λογοτεχνίας, Αλέξ. Αργυρίου. Αποφεύ-

∆

γει, πάντως, το χαρακτηρισμό ελάσσων ποιητής, επικαλούμενος τα λόγια του ίδιου του Άγρα, που απέρριπτε παρόμοια ταξινόμηση, υποστηρίζοντας πως όλοι δικαιούνται “θέση στων ιδεών την πόλη”. ∆εν υιοθετεί ούτε την άποψη του Νάσου ∆ετζώρτζη, ότι “στη χορεία των ελασσόνων της ποίησής μας υπάρχουν δυο μείζονες ελάσσονες: ο Καρυωτάκης και ο Άγρας”. Πιθανώς, γιατί οι προτιμήσεις του γέρνουν προς άλλους ελάσσονες. Όπως και να έχει, γενικότερα, η έλλειψη ενδιαφέροντος για τον ποιητή Άγρα είναι κατάδηλη. “Μικρή” η παραγωγή του, μόλις τρεις συλλογές. ∆υο τις εξέδωσε ο ίδιος, ανθολογώντας αναδρομικά τη δημοσιευμένη ποιητική πραμάτειά του. Το 1934, «Τα βουκολικά και εγκώμια» από την περίοδο 1917-1924, το 1939, «Οι καθημερινές», συνεχίζοντας το προσωπικό ξάκρισμα από την περίοδο 1923-1930. Η τρίτη, «Τριαντάφυλλα μιανής ημέρας», με ποιήματα της δεκαετίας του ’30, εκδόθηκε μεταθανάτια. Όχι την επομένη, αλλά 21 χρόνια αργότερα, το 1965. Τη φροντίδα την είχε ο Κώστας Στεργιόπουλος. ∆ικό του είναι και ένα τέταρτο βιβλίο με ποιήματα του Άγρα, που εκδόθηκε το 1996. Είναι ο 8ος τόμος της Σειράς «Ο ανθολόγος Ερμής», με επιλογή ποιημάτων από τις τρεις συλλογές. Ενδιαμέσως, είχε εκδώσει τέσσερις τόμους με τα «Κριτικά» του Άγρα, κατ’ επιλογή και θεματική ταξινόμηση. Τέλλος Άγρας χωρίς τον Στεργιόπουλο δεν θα υπήρχε. Τον γνώρισε Ιούλιο 1943. Ακόμη δεν είχε κάνει την επίσημη πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία, που θεωρείται το ποίημα «Κι’ αν τα δάκρυα...» στο τεύχος της 1ης Σεπτεμβρίου 1943 στη «Νέα Εστία». Είχε, όμως, εκδώσει ένα πρώτο ποιητικό βιβλίο, «Χινοπωρινά». Μπορεί ο ίδιος να το αποκήρυξε, έμεινε όμως το ίχνος του χάρις στην κριτική του Άγρα. Σε αυτήν, εκείνος διατυπώνει παρατηρήσεις με την οπτική του ενήλικα σχετικά με το περιεχόμενο, εκφράζοντας θαυμασμό για τη στιχουργική “αυτού του παιδιού δεκαεννιά χρονών μόλις”. Τότε, ο Στεργιόπουλος ήταν στα 17. Με “ξανθά μαλλιά” και “ζωηρό βλέμμα”, αναφέρει ο Άγρας, συμπληρώνοντας την εικόνα της πρώτης τους συνάντησης, που περιγράφει ο Στεργιόπουλος στο “ιστορικό της φιλίας” τους. Την πρώτη εκδοχή αυτού του “ιστορικού”, δημοσιευμένη ∆εκέμβριο 1944, ο Στεργιόπουλος, όπως σχολιάζει σαράντα χρόνια αργότερα, την έχει “περίπου αποκηρύξει”. Κι όμως, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς ο 18χρονος Στεργιόπουλος αυτοπαρουσιάζεται ως τουλάχιστον δυο χρόνια μεγαλύτερος, παίρνοντας την ηλικία που του έδινε ο Άγρας στην κριτική, ενώ τοποθετεί τη γνωριμία τους πριν τον Πόλεμο. Τελικά, ο Άγρας, με μια κριτική για έναν φερέλπιδα έφηβο, εξασφάλισε έναν καλό φροντιστή. Κατά μία άποψη, ο Στεργιόπουλος τυχαίνει σήμερα αντίστοιχης αντιμετώπισης με εκείνης του Άγρα. Αναγνωρίζεται ως κριτικός-φιλόλογος, με τον ποιητή στο δεύτερο ρόλο. τα επόμενα κοντά 20 χρόνια, δεν υπήρξε άλλη έκδοση, ούτε κανένα δημοσίευμα, που να κινεί το ενδιαφέρον για τον Άγρα. Πέραν των αναφορών στον

κριτικό, όπως το αφιέρωμα του περιοδικού «Κ», Μάρτιο 2003. Για τον ποιητή Άγρα, ωστόσο, συγκρατούμε την “καινούργια ανάγνωση” από τον Στέφανο Ροζάνη, του 1991, που δεν έτυχε αντίστοιχης προσοχής. Να, όμως, που επετειακά, 70 χρόνια από τον θάνατό του (απεβίωσε 12 Νοεμβρίου 1944), εκδίδεται τόμος, με προμετωπίδα, «Τα ποιήματα», χαρακτηριζόμενος ως πρώτος τόμος. Πιθανώς, νοείται πρώτος τόμος Απάντων, καθώς επανεκδίδονται οι δυο πρώτες συλλογές. ∆εν δίνεται, ωστόσο, καμιά πληροφορία για επόμενους τόμους. Ούτε καν για έναν δεύτερο, που θα ολοκλήρωνε την επανέκδοση “των ποιημάτων”. Θα στέγαζε, όμως, μόνο την τρίτη συλλογή ή μήπως, να γινόταν ένα δεύτερο ξάκρισμα των δημοσιευμένων, λιγότερο αυστηρό από το πρώτο του ίδιου του ποιητή; Όπως και να έχει, η έκδοση δίνει την εντύπωση του πρωθύστερου και του βεβιασμένου. Η επιμελήτρια του τόμου, Έλλη Φιλοκύπρου ασχολείται από τα φοιτητικά της χρόνια με τη “γενιά του Καρυωτάκη”. Ήταν το θέμα της διδακτορικής της διατριβής, στην Οξφόρδη, πριν 25 χρόνια, που εκδόθηκε σε βιβλίο το 2009. Συγκεκριμένα, επικεντρώνει τη μελέτη σε επτά “μετασυμβολιστές”, όπως τους αποκαλεί. Όπου, ο Άγρας κατέχει κεντρική θέση, όχι τόσο ως ποιητής, αλλά λόγω του κριτικού του έργου. Βασική παραπομπή της αποτελεί ο τόμος της Ανθολογίας-Γραμματολογίας Σοκόλη, «Η ανανεωμένη παράδοση», του Στεργιόπουλου. Ειδικά για το κεφάλαιο του Άγρα, δρομοδείκτης σε παρατηρήσεις, απόψεις και συμπεράσματα στάθηκε το βιβλίο του, «Ο Τέλλος Άγρας και το πνεύμα της παρακμής», του 1962. Στον πρόσφατο τόμο, η Φιλοκύπρου, εστιάζοντας αποκλειστικά στον Άγρα, συμπληρώνει την επανέκδοση των συλλογών με ένα επιλογικό κείμενο για την ποίησή του, όπου δεν διαφοροποιείται από την προηγούμενη μελέτη της, και πάλι με εκτενή αναφορά στον Στεργιόπουλο. Άλλωστε, στις “ευχαριστίες”, αποδίδει “στην επιμονή και τον ενθουσιασμό” του την ύπαρξη της έκδοσης. Οπότε, ως προς το πρωθύστερο της έκδοσης, δεν χρεώνεται η επιμελήτρια. Εκείνος θα έπρεπε να φροντίσει ως απαραίτητο προηγούμενο την επανέκδοση του βιβλίου του και βεβαίως, της τρίτης συλλογής του Άγρα. “Την σπουδαιότερη”, κατά δική του απόφανση, την οποία ο Αλέξ. Αργυρίου επαυξάνει, θεωρώντας τα ποιήματα της δεκαετίας του ’30 ως τα αντιπροσωπευτικότερα, ενώ αποδίδει μόνο “ιστορική σημασία” στα ποιήματα της πρώτης συλλογής. Μάλιστα, συγκρίνει το ποίημα «Τώρα που λείπεις...» από την τελευταία ενότητα, «Αγάπη», της δεύτερης συλλογής με το ποίημα «Οδός – Σκουφά» της τρίτης συλλογής, επισημαίνοντας στοιχεία που προσδίδουν στο δεύτερο “τόνους νεοτερικότητας”. Αλλά “σε αραιές δόσεις”, προσθέτει. Για να κρίνουμε κατά πόσο χαρίζεται ή μήπως και αδικεί τον ποιητή, χρειάζεται να έχουμε στα χέριά μας το βιβλίο. Εξαντλημένο εδώ και χρόνια, η τιμή δυσεύρετων αντιτύπων φθάνει τα 70 ευρώ. Παρομοίως, εξαντλημένη είναι και η μελέτη του Στεργιόπουλου. Αλλά και οι συγκαιρινοί του Άγρα κρι-

τικοί, που σχολιάζουν τις δυο πρώτες συλλογές, θεωρούν πως ο Άγρας, όταν τις εξέδωσε, “ως πρόθεση και ως πραγματοποίηση καλλιτεχνική”, τις είχε ήδη ξεπεράσει. Αυτό είναι το καταληκτικό συμπέρασμα του Κλέονα Παράσχου το 1934, στην κριτική της πρώτης συλλογής. Προφητικός της πρόσφατης έκδοσης, διατυπώνει την άποψη, ότι αυτά “τα νεανικά ποιήματα ίσως να είχαν θέση σε μια έκδοση Απάντων”. Μόνο που αυτή έρχεται με καθυστέρηση 80 χρόνων και χωρίς υπόσχεση ότι θα ολοκληρωθεί υπό μορφή Απάντων. Ο Παράσχος πιθανολογεί, πως ο Άγρας, συστηματικός και ως κριτικός, θέλησε να δείξει “όλες τις φάσεις της εσωτερικής του ιστορίας”. ε βάση αυτήν την παρατήρηση, η πρόσφατη έκδοση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί βεβιασμένη. Ο εντοπισμός των πρώτων δημοσιεύσεων των ποιημάτων παραμένει ελλιπής, ενώ απουσιάζει υπομνηματισμός σχετικά με τις αλλαγές από την πρώτη δημοσίευση. Παράδειγμα, η πρώτη ενότητα της πρώτης συλλογής. Τα 19 κομμάτια του «Φθινοπωρινού Ειδυλλίου» προέκυψαν από μέρη ομότιτλου ποιήματος, δημοσιευμένου το 1926, και από την ανασύνταξη των 9 μερών του ποιήματος «Πλειάδες», δημοσιευμένου το 1918, ενώ για έξι κομμάτια δεν εντοπίστηκαν οι πρώτες δημοσιεύσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως αυτή, προς αντιπαραβολή θα μπορούσαν να δοθούν οι πρώτες συνθέσεις. Επίσης, μια παρόμοια έκδοση προσφέρει την ευκαιρία για ένα πληρέστερο χρονολόγιο. Μένουμε με την εντύπωση, πως τα εργοβιογραφικά του Άγρα απαιτούν περισσότερη φροντίδα. ∆ίκην παραδείγματος αναφέρουμε την πρώτη του εμφάνιση, παραμερίζοντας τις συνεργασίες του με παιδικά έντυπα, τη «∆ιάπλαση των παίδων» και τον «Παιδικό Αστέρα». Στεργιόπουλος και Αργυρίου αναφέρουν το 1917 στο περιοδικό «Βωμός». Το βεβαιώνει, άλλωστε, ο ίδιος ο Άγρας σε συνέντευξη στον Κωστή Μπαστιά, του 1931. Στο Χρονολόγιο του 1984, στο περιοδικό «∆ιαβάζω», το έτος παραμένει το 1917, αλλά αντί συγκεκριμένης παραπομπής, αναφέρεται αόριστα ότι εκείνο τον καιρό έδινε συνεργασίες στα περιοδικά, «Λύρα», «Βωμός», «Οι Νέοι». Μόνο που το πρώτο τεύχος του δεκαπενθήμερου περιοδικού «Βωμός» κυκλοφορεί 10 Οκτ. 1918 και αντίστοιχα, του μηνιαίου «Οι Νέοι», Μαρ. 1919. Απομένει το μηνιαίο «Λύρα», με πρώτο τεύχος Νοέ. 1917, και δυο ακόμη, ∆εκ. και Ιαν.1918, πριν διακόψει για έναν χρόνο. Λοιπόν, σε ποιο περιοδικό και με ποιο ποίημα έκανε ο Άγρας την πρώτη του εμφάνιση στο αναγνωστικό κοινό των ενηλίκων; Η Φιλοκύπρου δεν ασχολείται με τα πραγματολογικά στοιχεία. Ούτε ευρετήριο τίτλων και πρώτων στίχων θεωρεί αναγκαίο. Ακόμη και την πληροφορία του επιλογικού της κειμένου, πως ο Άγρας μελοποιήθηκε, την αφήνει εκκρεμή. Στην παρουσίαση της έκδοσης, ο Νικόλας Σεβαστάκης συμπληρώνει, “μελοποιημένος από τη Νένα Βενετσάνου και τον Νότη Μαυρουδή, τραγουδισμένος από την Καίτη Χωραφά”. Πλούσιος ο λόγος των συγγραφέων, μένεις με την εντύπωση πολλών ποιημάτων και αντιστοίχως, δίσκων. Πού να φανταστείς πως μόλις ένα τετράστιχο μελοποίησε ο Γιάννης Σπανός, στα μέσα της δεκαετίας του ’60, και το τραγούδησε, σε δίσκο με στίχους πολλών άλλων ποιητών, η Χωραφά. Και τριάντα χρόνια αργότερα, μερικούς στίχους από τρία ποιήματα μελοποίησαν οι άλλοι δυο και τα τραγούδησε η Βενετσάνου. Ποια ποιήματα και από ποια συλλογή;

Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Ο ποιητής Κώστας Καρτελιάς με τον συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου και τους ερμηνευτές Μαρία Φαραντούρη και ∆ώρο ∆ημοσθένους.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ME TON ΠΟΙΗΤΗ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΤΕΛΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Περνάω απ’ την Κλαυθμώνος, από το περίπτερο του ΣΥΡΙΖΑ. Σταματάω, συνεπαρμένος απ’ το θέαμα των ανθρώπων με τις σημαίες και τα ιδανικά. Αρχίζει ν’ ακούγεται η φωνή της Μαρίας στην πλατεία: “Θα πιάσω πάλι απ’ την αρχή αυτήν την κόκκινη κλωστή”...

Ας πιάσουμε απ’ την αρχή την κόκκινη κλωστή Τον ποιητή Κώστα Καρτελιά τον γνώρισα περισσότερο ως στιχουργό και λιγότερο ως ποιητή. Ίσως γιατί παραμένει φειδωλός αναφορικά με τις εκδόσεις του, που ήδη μετράνε μία εικοσαετία. Συνεργάτης μεγάλων συνθετών, με προεξάρχοντα τον Μίκη Θεοδωράκη, πρόσφατα εξέδωσε από κοινού με τον Μιχάλη Γρηγορίου έναν κύκλο τραγουδιών υπό τον τίτλο «Κόκκινη κλωστή». Η δουλειά αυτή κυκλοφορεί συνημμένη στο βιβλίο «Μπλοκ ιχνογραφίας», τη δεύτερη -επισήμως- ποιητική συλλογή του Καρτελιά στις εκδόσεις «Αιγόκερως». Τραγουδούν η Μαρία Φαραντούρη και ο ∆ώρος ∆ημοσθένους, υπηρετώντας στην εντέλεια το όραμα και του ποιητή και του συνθέτη. Όπως είπε ο ίδιος ο Καρτελιάς κλείνοντας την ακόλουθη συζήτηση μας, «το βιβλίο αυτό θυμίζει την παιδική μας ηλικία, τότε που ήμασταν με πυρετό στο κρεβάτι και απ’ τα μέσα δωμάτια ακούγαμε συγκεχυμένα λόγια των άλλων».

Τη συνέντευξη πήρε ο Αντώνης Μποσκοΐτης

Πότε συνειδητοποιήσατε ότι θέλετε να γράφετε; Οι λέξεις στο χωριό ήταν πολύ λίγες: άρμεξα, μπόλιασα, έσκαψα, δεν θα άκουγες ποτέ και πουθενά λέξεις σαν το «ηχόχρωμα». Στις λέξεις αυτές μυήθηκα από το τρανζιστοράκι και τις ραδιοφωνικές θεατρικές παραστάσεις. Θυμάμαι να γίνονται πόλεμοι για να μη μου πάρουν το τρανζιστοράκι λόγω σχολείου την επόμενη. Επί της ουσίας ήταν ένα ταξίδι, η θέληση μου να φύγω. Με τα λίγα λεφτά που είχα, γράφτηκα συνδρομητής σε ένα μηνιαίο λογοτεχνικό αθηναϊκό περιοδικό. ∆ιάβαζα ότι έπεφτε στα χέρια μου: Βενέζη, Καρκαβίτσα, Στάινμπεκ, μετά Γκόρκι όταν ήρθε κι η Αριστερά, όλους τους Ρώσους! Πότε αρχίζετε να γράφετε δικά σας πράγματα; Στο στρατό πια αρχίζω να «κλέβω». Λίγο από Ελύτη, σε γράμματα σε κοπελιές. Συνέχισα να διαβάζω, αλλά ο Ελύτης ήταν εκείνος που μου «μίλησε» για την ποίηση. Κάποια στιγμή, λίγο μετά τα 30 μου, γνώρισα τον Γιώργο Χειμωνά.

Κάναμε παρέα, ήρθε η γιορτή του και ήθελα να του κάνω ένα δώρο. Θυμάμαι τη στιγμή που έπιασα χαρτί και μολύβι κι έγραψα το πρώτο ποίημα: 10-15 σειρές όλο κι όλο, μα την ώρα που γράφω κλαίω! Εκείνη τη στιγμή αισθάνομαι ότι γεννάω κάτι δικό μου, σαν να πέρασα στην άλλη όχθη... Το χτυπάω το ποίημα στη γραφομηχανή, το δίνω στον Χειμωνά κι εκείνος, την επόμενη, μου το φέρνει σε χειρόγραφο δικό του. «Γιατί όταν το διάβαζα» είπε «σκεφτόμουν πως θα ’θελα να το ’χα γράψει εγώ»! ∆εν θα το ξεχάσω ποτέ αυτό! Πριν κυκλοφορήσει από τον Αιγόκερω το πρώτο σας βιβλίο, είχατε εκδώσει και άλλη δική σας ποίηση. Πράγματι, ήταν μικρός ο γιος μου και κάθισα κι έγραψα τα παραμύθια που του έλεγα, σαν να ήθελα να τα διασώσω από τον εφήμερο προφορικό λόγο που χρησιμοποιούσα. Πάω μια μέρα από το ατελιέ του Γιάννη Ψυχοπαίδη. Τα είχα μαζί μου σε τετράδιο. «Τι έχεις εκεί;» με ρωτάει, «άστα μου να τα διαβάσω». Μετά από κάνα μήνα εμφανίζεται ο Γιάννης στο μαγαζάκι με μεταξοτυπίες που διατηρούσα. Κλείνει την πόρτα, ανοίγει την τσάντα του και βγάζει ένα βιβλίο στις

“Κόκκινη κλωστή”

ΟΙ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ ΤΗΣ «ΕΠΟΧΗΣ»

Μιχάλης Γρηγορίου

δικές του εκδόσεις που συνήθιζε να αριθμεί τα βιβλία του από το 1 έως το 99. Το είχε ονομάσει «Κύμη» και μέσα είχε σχεδιάσει εμένα με το γιο μου, εν ολίγοις είχε εικονοποιήσει και εκδώσει κιόλας τα παραμύθια μου! Συνέχισα να γράφω κατά βάση ερωτικά ποιήματα, πολλά από τα οποία εκδόθηκαν από τις εκδόσεις Ίτανος. Μεγάλη τιμή το πρώτο μου βιβλίο να είναι με σχέδια του Ψυχοπαίδη και το δεύτερο με εξώφυλλο της Αιμιλίας Παπαφιλίππου. Μετά ακολούθησε το πιο σοβαρό -κατά τη γνώμη μου- βιβλίο μου, το «Γυαλί», το οποίο εξέδωσα τρεις φορές μάλιστα! Πρώτα βγαίνει στις εκδόσεις Ολκός. Μετά το επανεξετάζω, καθώς γίνεται θεατρική παράσταση ως «Σχέδιο Β΄». Μεγάλη στιγμή το ανέβασμα του στη Ρουμανία από τη Μάγια Μόργκενστερν, όπου προέκυψε το «Σχέδιο Γ΄» και βγήκε από τον Αιγόκερω του Σολδάτου. Γιατί μεσολάβησαν 8 χρόνια από το «Γυαλί (Σχέδιο Γ΄)» μέχρι το «Μπλοκ ιχνογραφίας»; Μήπως επειδή σας απασχόλησε η στιχουργική για τραγούδια; Πολλοί συνθέτες με τιμούν με τη φιλία τους, ο Νίκος Κυπουργός, η πιο νέα Τατιάνα Ζωγράφου, ο Μηνάς Αλεξιάδης, ο Θανάσης Πολυκανδριώτης και φυσικά ο Μιχάλης Γρηγορίου. Μάλιστα, αρκετά από τα τραγούδια που τελικά έφτιαξε ο Μίκης Θεοδωράκης είχαν δουλευτεί κι από τους άλλους φίλους μου συνθέτες. Ένα απ’ αυτά, με του Πολυκανδριώτη τη μουσική, υπάρχει και στο youtube με την κόρη του και τη Στέλλα Κυπραίου στην κιθάρα. Η Μαρία Φαραντούρη, που τραγούδησε τελικά την «Οδύσσεια», μου έλεγε να μην τα πάω στο Μίκη γιατί πια δεν γράφει. Κι όμως, ο Μίκης όχι απλά ξανάγραψε τραγούδια μετά από 18 χρό-

νια, αλλά ομολόγησε πως του γέννησαν μνήμες γλυκές της νιότης του. Σημειωτέον, και στον κύκλο «Ούτις», που κάναμε με τον Γρηγορίου, υπήρχαν ποιήματα απ’ αυτά που μελοποίησε μετά ο Μίκης. Προεκλογικά, περνώντας από το περίπτερο του ΣΥΡΙΖΑ στο κέντρο, συνέβη κάτι συγκινητικό με το τραγούδι «Κόκκινη κλωστή». Θα μας πείτε γι’ αυτό; Υπάρχει ένας στίχος μέσα στην «Κόκκινη κλωστή» που υποδηλώνει τη βαθιά πληγή που μου άνοιξε ο θάνατος του πατέρα μου. Το ότι αυτός ο άνθρωπος ηττήθηκε από τις ιδέες του, από τα οράματα του. Αυτό το ποίημα μελοποίησε εξαιρετικά ο Μιχάλης κι όταν μπήκαμε στο στούντιο κι άκουσα την Μαρία να το ερμηνεύει, η φόρτιση ήταν μεγάλη. Φεύγω με το μηχανάκι μου, έχοντας το κομμάτι μαζί μου σε στικάκι, με προοπτική να το ακούσω με ησυχία στο σπίτι. Περνάω απ’ την Κλαυθμώνος, από το περίπτερο του ΣΥΡΙΖΑ. Σταματάω, συνεπαρμένος απ’ το θέαμα των ανθρώπων με τις σημαίες και τα ιδανικά. Μπαίνω στο περίπτερο και βλέπω στην «υποδοχή» μια απλή συμπαθέστατη γυναίκα. «Έγραψα μόλις ένα τραγούδι μου βιωματικό σε μουσική Γρηγορίου με την Φαραντούρη και θα ’θελα να το ακούσω απ’ τα μεγάφωνα» της λέω. Με ρωτάει για τους στίχους κι όταν αρχίζω να τους αποστηθίζω, την πιάνουν τα δάκρυα. «Τώρα!» φωνάζει και δίνει το στικάκι στο χειριστή της κονσόλας. Αρχίζει ν’ ακούγεται η φωνή της Μαρίας στην πλατεία: «Θα πιάσω πάλι απ’ την αρχή αυτήν την κόκκινη κλωστή»... Κλαίμε κι οι δύο! «Κρατήστε το κομμάτι» της είπα και έφυγα. Αυτή είναι για μένα η Ελλάδα! •

ιστός εραστής της ποίησης, ο συνθέτης Μιχάλης Γρηγορίου εμφανίστηκε στη δισκογραφία αρχικά με την καντάτα «Ανεπίδοτα γράμματα» σε ποίηση Άρη Αλέξανδρου και στη συνέχεια μεταξύ άλλων με τα έργα: «Η αγάπη είναι ο φόβος», κύκλος τραγουδιών σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη, «Ο Οδυσσέας στο ποτάμι», κύκλος τραγουδιών σε ποίηση Τάκη Σινόπουλου, «Σκοτεινή πράξη», ορατόριο, έργο 71, σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη, «Μπλε», κύκλος τραγουδιών σε ποίηση Ρηνιώς Παπανικόλα. Στις συνθέσεις του επικρατεί μία εκπληκτική αρμονία μουσικής και λόγου, λυρισμού, εσωτερικότητας και δραματικής έντασης. Ομολογουμένως, θα προτιμούσα το παρόν δισκογραφικό πόνημα του σπουδαίου αυτού συνθέτη να κυκλοφορούσε αυτόνομο, και όχι ως ένθετο. Ακόμα και αν ο ίδιος δηλώνει με ειλικρίνεια πως έρχεται να συμβάλει στο «Μπλόκ ιχνογραφίας» του Κώστα Καρτελιά με τούτα τα «μουσικά χειροτεχνήματα», θεωρώ πως στέρησε από τους συλλέκτες ακροατές του έναν ακόμα αριστουργηματικό κύκλο τραγουδιών. Πρόκειται για εξαιρετικής συνθετικής γραφής τραγούδια που αναδεικνύουν με μελωδικά ηχοχρώματα όλη την γκάμα των αισθημάτων του ποιητή. Έρωτας, νοσταλγία, μελαγχολία, ελπίδα. Το τραγούδι «Κόκκινη κλωστή», ερμηνευμένο από την Μαρία Φαραντούρη, είναι ένα από τα καλύτερα της δεκαετίας. Εξαιρετικές ποιητικές και μουσικές εμπνεύσεις που ενορχηστρώθηκαν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του home studio του Γρηγορίου, χωρίς δηλαδή τη συμμετοχή κανενός άλλου μουσικού, πέραν των δύο ερμηνευτών, της μεγάλης μας Μαρίας Φαραντούρη και του αισθαντικού ∆ώρου ∆ημοσθένους.

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

«ΛΕΒΙΑΘΑΝ»

Στην κοιλιά του κτήνους

Του Στράτου Κερσανίδη

την Παλαιά ∆ιαθήκη, ο Λεβιάθαν αναφέρεται ως ένα φοβερό θαλάσσιο τέρας που ο θεός έπλασε την πέμπτη μέρα της δημιουργίας. Στον Ψαλμό 74:14 γράφει πως ο Λεβιάθαν κυβερνά τη θάλασσα στο κράτος του Βεελζεβούλ και στο χριστιανισμό το φοβερό αυτό τέρας έχει ταυτιστεί με το διάβολο. Ο άγγλος φιλόσοφος Τόμας Χομπς (1588-1679), ιδρυτής της πολιτικής φιλοσοφίας κι ένας από τους θεμελιωτές του σύγχρονου κράτους, έγραψε το 1651 ένα έργο στο οποίο έδωσε το όνομα του βιβλικού τέρατος. Σύμφωνα με αυτό, ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως εγωιστής και ηδονιστής και ως εκ τούτου οδηγείται στην καταστροφή. Για την αποφυγή της,

ο Χομπς δημιουργεί τον Λεβιάθαν, το Κράτος, το οποίο θα διατηρήσει την κοινωνική ειρήνη. Γράφει ο Χομπς: «Ιδού, λοιπόν, η γένεση εκείνου του μεγάλου Λεβιάθαν, ή μάλλον (για να μιλήσουμε με μεγαλύτερο σεβασμό) εκείνου του θνητού θεού, στον οποίο οφείλουμε, ύστερα από τον αθάνατο θεό, την ειρήνη και τη διαφέντεψή μας». Ο συνδυασμός βιβλικού τέρατος και κρατικής εξουσίας δημιουργεί την τερατώδη εξουσία, το κρατικό κτήνος που καταπίνει τους ανθρώπους. Εδώ βρίσκεται η ρίζα της έμπνευσης του ρώσου σκηνοθέτη, Αντρέι Ζβιαγκνίτσεφ για την ταινία «Λεβιάθαν» (Leviathan). Σκηνικό είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό στη χερσόνησο Κόλα της βορειοδυτικής Ρωσίας. Εκεί ζει ο Κόλια μαζί

με τη γυναίκα του Λίλια και το γιο του από προηγούμενο γάμο, Ρόμα. Ο Κόλια διατηρεί ένα συνεργείο αυτοκινήτων που βρίσκεται πλάι στο σπίτι του. Ο Βαντίμ, ο διεφθαρμένος δήμαρχος της περιοχής, θέλει να αγοράσει το σπίτι και το συνεργείο για να το αξιοποιήσει, κάτι με το οποίο ο Κόλια δεν συμφωνεί. Η υπόθεση οδηγείται στα δικαστήρια όπου ο Βαντίμ, ο οποίος διαθέτει στους μηχανισμούς τους δικούς του ανθρώπους, κερδίζει τη δίκη. Ενώ ο Κόλια ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι στο οποίο μεγάλωσε, η γυναίκα του τον απατά με το δικηγόρο και φίλο του. Όταν το 2003 είχαμε δει την «Επιστροφή», είχαμε εντυπωσιαστεί από το νέο -τότε- ρώσο σκηνοθέτη. Η συνέχεια υπήρξε ανάλογη και τώρα, με την πέμπτη του ταινία, μας άφησε και πάλι με ανοιχτό το στόμα. Μια ιστορία ανθρώπων οι οποίοι τα βάζουν με τη διεφθαρμένη εξουσία, μια εξουσία η οποία λειτουργεί με τους κανόνες της μαφίας, ένα άνδρας που λατρεύει τη γυναίκα του, μια γυναίκα αποπροσανατολισμένη μέσα στα προβλήματα, ένας γιος που δεν μπορεί να δεχτεί τη μητριά του. Ιδού ο βιβλικός Λεβιάθαν, το τέρας που καταβροχθίζει τους ανθρώπους, ο ΛεβιάθανΕξουσία, ο Λεβιάθαν-Καθημερινότητα. Ο μεγάλος Ζβιαγκνίτσεφ δεν αφήνει τίποτε στην τύχη, ούτε δευτερόλεπτο από την 160 λεπτών ταινία του δεν είναι περιττό, ακόμη κι όταν τελειώνει περιμένεις κάτι ακόμη. Όχι επειδή κάτι λείπει, αλλά επειδή προσμένεις τη λύτρωση. Αλλά το θέμα του Ζβιαγκίντσεφ δεν έχει χάπι εντ. Το αντίθετο, αυτό που συμβαίνει στο τέλος είναι η συντριβή του ανθρώπου μέσα στα γρανάζια μηχανισμών, όχι μόνον εξουσίας αλλά και προσωπικών επιλογών και σχέσεων.

Ανατρεπτικές φωνές του γερμανικού ντοκιμαντέρ 17ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

να γοητευτικό μωσαϊκό εικόνων της ανθρώπινης πραγματικότητας προτείνουν οι ταινίες του αφιερώματος «Ανατρεπτικές Φωνές του Γερμανικού Ντοκιμαντέρ» που πραγματοποιεί το 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. ∆υο προσωπικότητες παγκοσμίου φήμης, που ενέπνευσαν και εξακολουθούν να εμπνέουν, ξεχωρίζουν σε δυο από τα ντοκιμαντέρ του αφιερώματος: Το «Κάθριν Χέμπορν - Η μεγάλη Κέιτ» (Katharine Hepburn - The great Kate) των Άντριου Ντέιβις και Ρίκε Μπρέντελ συνθέτει το πορτρέτο της αμερικανίδας ηθοποιού Κάθριν Χέπμπορν, της προοδευτικής αντιστάρ που άφησε εποχή και ενσάρκωσε τη μοντέρνα, ανεξάρτητη γυναίκα κόντρα στα χολιγουντιανά πρότυπα. Από την άλλη, στο ντοκιμαντέρ «Πέπε Μουχίκα Μαθήματα από το ανθοκρέβατο» (Pepe Mujica - Lessons from the flowerbad) της Χάιντι Σπεκόνια, πρωταγωνιστεί ο πρόεδρος της Ουρουγουάης, Χοσέ Μουχίκα, και σκιαγραφείται ο αντισυμβατικός χαρακτήρας και ο λιτός τρόπος ζωής του, που φαντάζει σαν ουτοπία στη σύγχρονη πολιτική σκηνή. Μια διαφορετική όψη της Αφρικής αιχμαλωτίζει το ντοκιμαντέρ «35 αγελάδες και ένα καλάσνικοφ» (35 cows and a Kalashnikov) του Όσβαλντ φον Ριχτχόφεν. Ο σκηνοθέτης, ο οποίος μεγάλωσε στο Χαρτούμ κι έφυγε πρόωρα από τη ζωή στη διάρκεια ολοκλήρωσης αυτού του ντοκιμαντέρ, καταθέτει «μια προσωπική τριλογία για την Αφρική», όπου αποτυπώνονται παρθένες παραδόσεις, δυτικές επιρροές και στιγμιότυπα γεμάτα ζωντάνια από τη Μαύρη Ήπειρο. Στη Ρωσία διαδραματίζεται το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ «Επιδρομείς» (Raiders) του Αλεξάντερ Γκεντέλεφ το οποίο φέρνει στο φως τη δράση ενός παράνομου δικτύου που με την εμπλοκή μαφιόζων, πολιτικών και δικαστών, πετούν ανθρώπους έξω από τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους, παραποιούν τους νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας και καρπώνονται ξένες περιουσίες. Σε μια άγνωστη πλευρά του Βερολίνου εστιάζει η ται-

Η ταινία κέρδισε Χρυσή Σφαίρα και θεωρείται ένα από τα φαβορί για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Παρόλα αυτά δεν άρεσε καθόλου στη ρωσική κυβέρνηση και την εκκλησία. «Όλα τα λουλούδια πρέπει να ανθίζουν, αλλά θα ποτίζουμε μόνο αυτά που μας αρέσουν» είχε δηλώσει κάποτε με κυνισμό, ο υπουργός Πολιτισμού της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Μεντίνσκι και τότε ο Αντρέι Ζβιαγκνίτσεφ είχε ζητήσει την παραίτησή του. Κι όταν ο Ζβιαγκνίτσεφ γύρισε το «Λεβιάθαν» (Leviathan), ο Μεντίνσκι και κατ’ επέκταση το ρωσικό κατεστημένο και ο Βλαντιμίρ Πούτιν, έδειξαν τα δόντια τους. Πρώτα απ’ όλα, υποχρέωσαν το σκηνοθέτη να αλλάξει το μοντάζ και να αφαιρέσει κάποιες εκφράσεις που θεωρήθηκαν ως «βωμολοχίες», στη συνέχεια προσπάθησαν να εμποδίσουν την προβολή της στη χώρα. Από την πλευρά του, ο ορθόδοξος ακτιβιστής, Κιρίλ Φρόλοφ, έγραψε: «Είναι μια χυδαία προσβολή κατά της ρωσικής εκκλησίας και το ρωσικό κράτος. ∆εν θα ανησυχούσα με την υπόθεση ότι περιορίζουμε τις ατομικές ελευθερίες. ∆εν χρειάζεται να υποστηρίξουμε τις αποφάσεις μας. Το φιλμ είναι το κακό και δεν υπάρχει χώρος για το κακό στο σινεμά». Τόσο απλά και τόσο… χριστιανικά! Μετά από όλα αυτά ο Αντρέι Ζβιαγκνίτσεφ παροτρύνει το κοινό να «κατεβάσει» την ταινία από το διαδίκτυο. «Προτείνω, οι θεατές που δεν έχουν την ευκαιρία να δουν την ταινία στη μεγάλη οθόνη, αφού μάλλον δεν θα φτάσει στις μικρές πόλεις και τα χωριά, να την κατεβάσουν και να την δουν», λέει. strakersan@gmeil.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Ποιος σώζει ποιον;» (Who is saving whom?) των Λέσλι Φρανκ και Χέρντολορ Λόρεντζ: Μια διεθνής συμπαραγωγή για την κρίση ως επιχειρηματικό μοντέλο σε βάρος της δημοκρατίας και της κοινωνικής ασφάλειας.

νία «Το πνεύμα του Βερολίνου» (Spirit Berlin) της Κορντούλα Χίλντερμπραντ, ένας φόρος τιμής στον εναλλακτικό τρόπο ζωής και σκέψης. Μια ερωτική ελεγεία και μια καταγγελία για τις προκαταλήψεις και τα όρια της ελευθερίας στη σύγχρονη δυτική κοινωνία αποτελεί το ντοκιμαντέρ «Οι ανθρωπιστές» (The humanitarians) του Μαξιμίλιαν Χάσλεμπεργκερ, που μιλά για τη σεξουαλικότητα, καταρρίπτοντας τα κοινωνικά στερεότυπα για τους ανθρώπους με αναπηρία. Στη «Βασίλισσα της σιωπής» (The queen of silence) της Ανιέσκα Ζβιέφκα, η Ντενίσα, μια 10χρονη κωφάλαλη ρομά, επικοινωνεί με το περιβάλλον της μέσα από τη μουσική και το χορό, μιμούμενη τις πρωταγωνίστριες των ταινιών του Μπόλιγουντ. Το ντοκιμαντέρ αποτελεί την ίδια στιγμή ένα σχόλιο για μια κοινότητα που αγωνίζεται ενάντια στον ρατσισμό, τον αποκλεισμό και τη φτώχεια.

«Κάθριν Χέμπορν Η μεγάλη Κέιτ»

 «Ένα κορίτσι γυρίζει σπίτι μόνο του τη νύχτα» (A girl walks home alone at night) της Άνα Λίλι Αμιρπουρ: H σκηνοθέτιδα είναι ιρανικής καταγωγής, οι πρωταγωνιστές μιλούν φαρσί (περσικά), αλλά πρόκειται για μια αμερικανικής παραγωγής ταινία τρόμου, με φόντο το Ιράν, η οποία γυρίστηκε στην Καλιφόρνια. Σε μια πόλη- φάντασμα στο Ιράν, που ονομάζεται Κακιά Πόλη, ζουν πόρνες, πρεζόνια, νταβατζήδες. Εκεί ζει και ένα μοναχικό βαμπίρ, ένα νεκροζώντανο κορίτσι που κάποια στιγμή γνωρίζει τον έρωτα.

«Kingsman: Η μυστική υπηρεσία» (Kingsman: The secret service) του Μάθιου Βον: Όταν ο πατέρας του πεντάχρονου Γκάρι «Έγκσι» Ανουίν θυσιάσει τη ζωή του, εν ώρα υπηρεσίας, κατά τη διάρκεια μιας απόρρητης στρατιωτικής άσκησης, η οικογένειά του θα λάβει ένα ασυνήθιστο μετάλλιο. Το μετάλλιο αυτό συνοδεύεται από έναν τηλεφωνικό αριθμό τον οποίον ο Έγκσι και η οικογένειά του θα πρέπει να καλέσουν μόνο όταν χρειαστούν κάποια πολύ σημαντική χάρη. «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι» (Fifty shades of grey) του Σαμ Τέιλορ Τζόνσον: Το πιο «δήθεν» μπεστ σέλερ που πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλον τον κόσμο, μεταφέρεται στο σινεμά. Ο πλούσιος και ηδονικός Κρίστιαν Γκρέι γοητεύει και οδηγεί σε άγνωστα ερωτικά μονοπάτια την άπειρη ερωτικά, Αναστάζια Στιλ. Μια από τις πλέον αναμενόμενες μπαρούφες της σεζόν. Σινεφίλ

Του Μάριο Τρόντι*

«Μ

ια πληθώρα λέξεων που χρησιμοποιούμε διαρκώς, και που γι’ αυτό νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν, στην πραγματικότητα τις καταλαβαίνουν σε βάθος μόνο λίγοι προνομιούχοι. Αυτό συμβαίνει με τις λέξεις «κύκλος» και «τετράγωνο», τις οποίες όλοι μας χρησιμοποιούμε, αλλά μόνο οι μαθηματικοί έχουν μια ξεκάθαρη και ακριβή ιδέα της σημασίας τους. Το ίδιο συμβαίνει και με την λέξη «λαός», την οποία πολλά χείλη προφέρουν, χωρίς ο νους να προσεγγίζει το πραγματικό της νόημα». Αυτά έλεγε ο μαθηματικός και φιλόσοφος Φρεντερίκ ντε Καστιγιόν (Frederic de Castillon), συμμετέχοντας, και κερδίζοντας, στο ∆ιαγωνισμό που είχε προκηρύξει η Βασιλική Ακαδημία της Πρωσίας (1778), με το, προσφιλές στον Φρειδερίκο τον Β’ ερώτημα, για το «εάν θα μπορούσε να είναι ωφέλιμο στο λαό να εξαπατάται». «Συνήθως, με την λέξη «λαός»», γράφει ο Καστιγιόν, «εννοούμε την πλειονότητα του πληθυσμού, τη σχεδόν αδιάκοπα αφιερωμένη στα μηχανικά, χυδαία και επίπονα επαγγέλματα, η οποία αποκλείεται από την κυβέρνηση και τα δημόσια αξιώματα». Βρισκόμαστε στις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά βρισκόμαστε στη Γερμανία, όπου το έθνος και ο λαός δεν είχαν ακόμη συναντηθεί, όπως είχε συμβεί από καιρό, μέσω της απόλυτης μοναρχίας, στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ισπανία. Το έθνος και ο λαός γεννιούνται μαζί στη νεωτερικότητα. Και αυτό που τα βάζει μαζί είναι το νεωτερικό κράτος. ∆εν υπάρχει έθνος χωρίς κράτος. Όμως, δεν υπάρχει και λαός χωρίς κράτος, αυτό είναι σημαντικό, από τη μια πλευρά για να καταλάβει κανείς, από την άλλη για να περιορίσει κανείς το ζήτημα εντός της περιόδου που μας αφορά και που μας απασχολεί. ∆ιότι το ζήτημα είναι αιώνιο. Βιβλικό, όχι απλά ιστορικό.

Η πολιτική έννοια του λαού

Η έννοια του λαού που βρίσκουμε στην Παλαιά ∆ιαθήκη -ο λαός που ιδρύεται από τον Μωυσή- μου φαίνεται πιο κοντά στην νεωτερική έννοια του λαού, από το δήμο των αρχαίων ελλήνων, ή τον populus των ρωμαίων. Ούτε η πόλη-κράτος, ούτε η αυτοκρατορία ιδρύουν έναν λαό. ∆εν υπάρχει η Γη της Επαγγελίας, δεν υπάρχει η εξορία, η Έξοδος, δεν υπάρχει ο Κύριος των δυνάμεων. Οι ελεύθεροι πολίτες στην Αγορά, όπως και οι πληβείοι στις κερκίδες του Κολοσσαίου δεν κάνουν ένα λαό. Ο λαός είναι μια εκκοσμικευμένη θεολογική έννοια. ∆εν σχετίζονται μαζί της ούτε η συνέλευση των κυρίαρχων εκλογέων, ούτε το «πολυκέφαλο θηρίο»

ΘΕΩΡΙΑ

“

Μονάχα στην αριστερά μπορεί να αναγεννηθεί, διά του πνεύματος, το αυθεντικό νόημα της πολιτικής έννοιας του λαού: συγκεκριμενοποιώντας το και προσδιορίζοντάς το με την κοινωνική έννοια της εργασίας. Λαός, όχι υπηκόων, όχι πολιτών αλλά εργαζομένων.

(belua multorum capitum) [Χομπς]. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια της πολιτικής σκέψης1, η διαδικασία της εκκοσμίκευσης αρχίζει με τον Μαρσίλιο της Πάντοβα (1275-1342) (universitas civium seu populus)2 και με τον Μπάρτολο του Σάσσοφερράτο (1314-1357) (populus unius civitatis). Όμως, είναι ο Μακιαβέλι αυτός που θα γράψει, αργότερα, για τη λαϊκή κυβέρνηση, η οποία διακρίνεται από την ηγεμονία και την αριστοκρατική δημοκρατία. Και για τον Χόμπς, στο Κράτος του Λεβιάθαν, «οι υπήκοοι είναι το πλήθος και ο λαός είναι ο βασιλιάς». Το Kings or the people, αυτό το σημαντικό βιβλίο του Ράινχαρντ Μπέντιξ3, αφηγείται τη μετάβαση από τη μεσαιωνική κυριαρχία του βασιλιά στη νεωτερική λαϊκή εντολή διακυβέρνησης. Λαϊκή εντολή: πόσες φορές η νεωτερικότητα του καπιταλισμού υποσχέθηκε και παραβίασε αυτό το σχέδιο, το οποίο, τελικά, χρησίμευσε μόνο για τους δικούς του σκοπούς, για την ανάπτυξή του, τη μεταβολή του και, διαμέσω πολέμων και κρίσεων, της αναγέννησής του; Η ιστορία του 20ου αιώνα, με τα δαιδαλώδη πήγαινε-έλα μεταξύ ολοκληρωτισμών και δημοκρατίας, το επαληθεύει. Ο Μπέντιξ αφηγείται το μακρύ κύμα που, από την Αγγλία και την Γαλλία του 16ου αιώνα φτάνει, μόλις στον 19ο αιώνα, στην Γερμανία, την Ιαπωνία και την Ρωσία, και στον 20ο εκβάλλει στην κινεζική επανάσταση και στον αραβικό σοσιαλισμό και εθνικισμό. Είναι μια ιδέα του λαού καθόλα συνδεδεμένη με την διαδικασία δόμησης του έθνους. Είναι μια ιδέα του λαού αστική, εθνικο-αστική. Όμως, αντίθετα με όσα

Πώς θα δη Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

Γιατί είναι απαραίτητο

«Η τέταρτη τάξη», πίνακας του Πελίτσα Τζουζέπε, 1901 υποστηρίζουν «προοδευτικοί» στοχαστές, που τόσο κακό έχουν κάνει στην πρακτική του εργατικού κινήματος, η πολιτική έννοια του λαού δεν εμφανίζεται με την Γαλλική επανάσταση, ούτε με τις προηγηθείσες, ανάλογες αστικές επαναστάσεις, την Αγγλική και την Αμερικάνικη, οι οποίες είναι μορφές εθνικών και κοινωνικών πολέμων. Θα πρέπει να περιμένουμε το 1848 για να δούμε να εμφανίζεται στο πεδίο αυτό το νέο πολιτικό υποκείμενο. Ο Ντελακρουά, μεθυσμένος από την ρομαντική ιδέα του Πνεύματος του Λαού (Volksgeist), κατόρθωσε να διακρίνει στην Επανάσταση του Ιουλίου του 1830 τη θριαμβεύουσα εικόνα της «Ελευθερίας που οδηγεί τον λαό».

Η τάξη και η ταξική πάλη

Όμως, είναι ο «καταραμένος να είναι ο Ιούνιος» του 1848, ο οποίος, από το Παρίσι ως την Ευρώπη, θα δει την ανήκουστη για τους αστούς πραγματικότητα, του ένοπλου λαού στα οδοφράγματα, που αγωνίζεται για την δικιά του επανάσταση. Ο Μαρξ διέπραξε το ιδιοφυές σφάλμα να διακρίνει προφητικά την αναδυόμενη μορφή του εργατικού πολιτικού υποκειμένου. Επρόκειτο, στην πραγματικότητα, για το παλιό προλεταριάτο το οποίο, από την πρώτη βιομηχανική επανάσταση, είχε ήδη εισχωρήσει σε τμήματα της κοινωνίας, κυρίως εκείνης των πόλεων. Σε αυτό το σημείο, όμως, οφείλω να διατυπώσω ένα καθοριστικό σημείο, για την ανάλυση, την κατεύθυνση και την κριτική. Είναι η έννοια της τάξης αυτή που κάνει τον λαό μια κατηγορία της πολιτικής, της πολιτικής που μας ενδιαφέρει, της πολιτικής που είναι αυτόνομη από την χρήση που της έχουν κάνει και της κάνουν οι κυρίαρχες δυνάμεις. Η έννοια της τάξης, και της ταξικής πάλης, εισβάλλει στη νεώτερη ιστορία για να ξεθεμελιώσει το σύνολο του θεωρητικού οικοδομήματος της ανάλυσης της οικονομίας και της κοινωνίας. Την έννοια επινόησαν οι ιστορικοί της Παλινόρθωσης. Οι αντιδραστικοί έχουν πάντοτε οξύ βλέμμα, εξαιτίας του επιμέρους συμφέροντός τους, όταν διαβάζουν την πραγματικότητα. Με την τάξη, ο λαός γίνεται πολιτικό υποκείμενο. Από κει και πέρα, ακολουθεί μια ιστορία αμφίσημη, διττή, κάθε άλλο παρά γραμμική: φως και σκιές, θραύσματα διαύγειας και περίοδοι σύγχυσης. Είναι η οπτική γωνία της τάξης, η οποία κάνει τον λαό ένα πολιτικό υποκείμενο. Χωρίς τάξη δεν υπάρχει, πολιτικά, λαός. Υπάρχει κοινωνικά. Υπάρχει εθνικά. ∆υο μορφές ουδετεροποίησης και αποπολιτικοποίησης της έννοιας του λαού. Οφείλουμε να γνωρίζουμε πως όταν λέμε σήμερα «λαϊκές τάξεις», χρησιμοποιούμε μια κοινωνιολογική έννοια, μια συνθήκη, μια συνάρθρωση, μιας κοινω-

νικής παρουσίας η οποία, διόλου τυχαία, είναι απόρθητη, μη αναπαραστάσιμη πολιτικά. Και η οποία, μάλιστα, μπορεί να προσεγγιστεί και να αναπαρασταθεί από αντιπολιτικές θέσεις. Ο λαϊκισμός βρίσκεται εντός αυτής της περίπλοκης κατάστασης. Τι μας λέει το γεγονός ότι οι λέξεις populism και narodnicestvo μας λένε, περίπου την ίδια εποχή -τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα- παρότι με τόσο διαφορετική μορφή, το ίδιο πράγμα, και εκφράζουν την ίδια τάση; Τι άλλο εκτός από την πρόγνωση του Τοκβίλ ότι η Αμερική και η Ρωσία θα ήταν οι μεγάλοι πρωταγωνιστές του 20ου αιώνα; Από την κριτική στο λαϊκισμό ωριμάζει η δημοκρατία στην Αμερική. Και από την κριτική στον λαϊκισμό γεννιέται η θεωρία και η πρακτική της επανάστασης στη Ρωσία. Αυτό το τελευταίο στοιχείο μας αφορά πολύ. Ο νεαρός Λένιν ο οποίος, ως σοσιαλδημοκράτης, μάχεται ενάντια στους «φίλους του λαού», κατακτά, σε αυτό το πεδίο, την ορθή ανάλυση της ανάπτυξης του καπιταλισμού σε μια υπανάπτυκτη χώρα. Είναι η σωστή μέθοδος. Ο λαϊκισμός υποδείκνυε πάντοτε ένα πρόβλημα. Είναι ένα πραγματικό πρόβλημα. Ακόμα και σήμερα, από αυτή την υπόδειξη είμαστε υποχρεωμένοι να ξεκινήσουμε μια ανάλυση των πραγματικών κοινωνικών και πολιτικών, οικονομικών και θεσμικών συνθηκών, μέσα στις οποίες βρισκόμαστε.

Μεταμοντέρνα προλεταριοποίηση των μεσαίων στρωμάτων

Από την κριτική στις λύσεις που προωθεί ο λαϊκισμός, οφείλουμε να επιστρέψουμε στην επεξεργασία εναλλακτικών λύσεων. Ο λαϊκισμός είναι η μορφή, μια από τις μορφές, από τις οποίες αναδύεται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, το ανεπίλυτο πρόβλημα της πολιτικής νεωτερικότητας, η σχέση μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνώμενων. Υπό αυτή την έννοια, το φαινόμενο έχει περάσει πια το κατώφλι των λιγότερο ανεπτυγμένων κοινωνιών, των κοινωνιών που στηρίζονταν στην αγροτική παραγωγή και τις αγροτικές μάζες, όπως είναι αυτές της Λατινικής Αμερικής. Το φαινόμενο έχει από καιρό φτάσει, υπό πρωτόγνωρες μορφές, στις μεταβιομηχανικές οικονομίες και στα μεταδημοκρατικά πολιτικά συστήματα. Εκεί πρέπει να προσανατολίσουμε το βλέμμα μας. Είναι δύσκολο να πει κανείς τι είναι ο λαός, σήμερα. Ο λαός του τουρμποκαπιταλισμού: κοινωνική σύνθεση, εδαφική θεμελίωση, παραδόσεις, γλώσσα, διάλεκτος, κουλτούρες, μεταξύ μεγαλούπολης, μικρού και μεσαίου αστικού κέντρου, χωριού και κοινότητας, γυναικεία διαφορετικότητα, εδώ, σε αυτό το σημείο, στον πυθμένα του κοινωνικού. Όλα αυτά είναι προς ανάλυση, για μια

μιουργηθεί ο λαός σήμερα; Η ΕΠΟΧΗ 15 Φεβρουαρίου 2015

ΘΕΩΡΙΑ

“

να καταπολεμήσουμε το λαϊκισμό

Ο Ντελακρουά, μεθυσμένος από την ρομαντική ιδέα του Πνεύματος του Λαού (Volksgeist), κατόρθωσε να διακρίνει στην Επανάσταση του Ιουλίου του 1830 τη θριαμβεύουσα εικόνα της «Ελευθερίας που οδηγεί τον λαό». μελλοντική αριστερά. Μας λένε: τίποτα δεν είναι όπως πριν, τίποτα που λέγαμε παλιά δεν πρέπει να το επαναλαμβάνουμε. Όμως, εγώ δεν βρίσκω έναν άλλο ορισμό του λαού από αυτόν που λέει: κατώτερες τάξεις. Έναν διαφορετικό ορισμό από αυτόν του 18ου αιώνα, «η πλειονότητα του πληθυσμού, η σχεδόν αδιάκοπα αφιερωμένη στα μηχανικά, χυδαία και επίπονα επαγγέλματα, η οποία αποκλείεται από την κυβέρνηση και τα δημόσια αξιώματα». Είναι, ακόμα, πλειοψηφία; Εξαρτάται από το σημείο από το οποίο βλέπει κανείς τον κόσμο: από την δύση ή από την ανατολή, τον βορρά ή τον νότο. Εδώ, στα καθ’ ημάς, στο δικό μας μαγεμένο και κακορίζικο κηπάκο, η αντίφαση διαρκώς αυξάνεται. Είτε με την κρίση, είτε με την ανάπτυξη, τις τελευταίες δεκαετίες η απόσταση μεταξύ πλουσίων και φτωχών μεγαλώνει. Όποιος εργάζεται, εργάζεται περισσότερο και αμείβεται λιγότερο. Όποιος δεν εργάζεται, επειδή δεν βρίσκει δουλειά, κατεβαίνει τα σκαλιά της κοινωνικής κλίμακας, όπως συμβαίνει, για πρώτη φορά, σε αυτή την πρωτόγνωρη μορφή, το διανοητικό υποπρολεταριάτο. Αυτή τη στιγμή συντελείται ένα είδος μεταμοντέρνας προλεταριοποίησης των μεσαίων στρωμάτων. Από τη σκοπιά της κοινωνιολογίας, αυτό το οποίο μπορεί να ονομαστεί λαός αναπαράγεται σε διευρυμένη μορφή. Αλλά το καθοριστικό σημείο δεν είναι ποσοτικό. Ακόμα κι αν οι κατώτερες τάξεις προορίζονται να γίνουν μια σημαντική μειοψηφία, σε αυτή την πλευρά πρέπει να βρισκόμαστε.

Ο σημερινός λαϊκισμός

Υπάρχει ένας μόνο τρόπος για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το σημερινό λαϊκισμό, μέχρι να ηττηθούν οι λόγοι ύπαρξής του, κι αυτός είναι το να δώσουμε ένα πολιτικό μήνυμα σε αυτή την πραγματικότητα του λαού. Η πολιτική και θεσμική μορφή -θα ήταν πιο σωστό να πούμε, αντιπολιτική-θεσμικήείναι ο νέος Λεβιάθαν της λαϊκιστικής δημοκρατίας. Ένα τέρας κάθε άλλο

παρά ήμερο, οπλισμένο με τη λεπτή βία της δημοψηφισματικής συναίνεσης, μακροάνθρωπος, αποκτηνωμένο, ενδεδυμένο με τα φανταχτερά συμμετοχικά ρούχα, που κρύβουν τη γυμνή ζωή της μεταβίβασης της κυριαρχίας από τους νέους πληβείους στον τελευταίο, ούτε καν χαρισματικό, ηγέτη. Στο σημερινό λαϊκισμό δεν υπάρχει ούτε λαός ούτε ηγεμόνας. Κι αυτό που είχαμε μάθει από παιδιά, πως «για να γνωρίσεις καλά την φύση των λαών πρέπει να είσαι ηγεμόνας και για να γνωρίσεις καλά εκείνη του ηγεμόνα πρέπει να είσαι άνθρωπος του λαού», για να μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ξανά, θα πρέπει να ξαναεμφανιστούν οι, υπό νέα ενδυμασία, πόλοι της σύγκρουσης. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να καταπολεμήσουμε τον λαϊκισμό, στη μορφή της λαϊκιστικής δημοκρατίας: επειδή αποκρύπτει την σχέση εξουσίας. Είναι η ιδεολογική σκεύη, η οποία μεταμφιέζει και ταυτόχρονα εγγυάται την λειτουργία της πραγματικότητας. Εντός της, υπάρχουν όλα: η δικτατορία της επικοινωνίας, η παλιά (αλλά πάντοτε νέα) κοινωνία του θεάματος, ο πολιτισμός της διασκέδασης, η τελευταία ρητορική της μάζας, η διαδραστικότητα ως ένας τόπος υποτέλειας. Αποτέλεσμα: όλοι κι όλες μιλάνε περί πολιτικής μέχρι υπερβολής, δίχως να κοιτάζουν από χαμηλά προς τα ψηλά, ή από ψηλά προς τα χαμηλά, αλλά γυρνώντας γύρω γύρω, φλυαρώντας περί ανέμων και υδάτων, για σώματα κι επιθυμίες, για τα κοινά ή περί κυβερνησιμότητας, για τα δικαιώματα ή για τις ταραχές. Πώς θα δημιουργηθεί ο λαός, σήμερα: αυτό είναι το ζήτημα. Μπορεί να ανασυνταχθεί μια συλλογική υποκειμενικότητα ανθρώπων μετά την αποσάθρωση που τα ζωώδη αστικά πνεύματα δημιούργησαν στις καθόλα ακοινωνικές διυποκειμενικές σχέσεις; Μπορεί να γίνει μόνο από τα αριστερά και με την αριστερά. Μονάχα εδώ μπορεί να αναγεννηθεί, διά του πνεύματος, το αυθεντικό νόημα της πολιτικής έννοιας του λαού: συγκεκριμενοποιώντας το και προσδιορίζοντάς το με την κοινωνική έννοια της εργασίας. Λαός, όχι

υπηκόων, όχι πολιτών αλλά εργαζομένων. Εργαζόμενος λαός: μια νεότατη αρχαία λέξη. Για να το ξαναβρούμε αυτό το νόημα είναι απαραίτητο, και είναι δυνατόν, ίσως για πρώτη φορά, να θεμελιώσουμε μια γενική τάξη. Αυτή του εργαζόμενου λαού. Ο εργαζόμενος λαός ως γενική τάξη είναι κάτι πραγματοποιήσιμο μόνο σήμερα, στις συνθήκες της εκτατικής και κατακερματισμένης, διάχυτης και αποσπασματικής, περιφερειακής και παγκοσμιοποιημένης εργασίας, της μαρξικής εργασίας sans phrase, που εκτείνεται από την κόπωση των χεριών ως την κόπωση της έννοιας, από την απασχόληση που μισούμε ως την απασχόληση που δεν βρίσκουμε, ένα αρχιπέλαγος από νησιά που σχηματίζουν μια ήπειρο.

(1963) διευθυντής του Classe Operaia, θεωρείται ως ο σημαντικότερος διανοητής του ιταλικού εργατισμού. Τυπικά ουδέποτε αποχώρησε από το ΚΚΙ, έως τη στιγμή της αυτοδιάλυσής του. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, μάλιστα, επανεντάχθηκε στην ηγεσία του κόμματος, κι εξελέγη πολλές φορές μέλος της Κ.Ε. αλλά και γερουσιαστής (1992, με το PDS). Το 1981 ίδρυσε την πολιτική επιθεώρηση Laboratorio Politico, ενώ από το 2004 είναι πρόεδρος του CRS-Archivio Pietro Ingrao (Κέντρο για τη Μεταρρύθμιση του Κράτους- Αρχείο Πιέτρο Ινγκράο). Το κείμενο, στην πλήρη του μορφή, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Democrazia e Diritto (3-4/2010).

* Ο Μάριο Τρόντι γεννήθηκε στη Ρώμη το 1931. Καθηγητής Ηθικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Σιένα, συνιδρυτής (με τον Ρανιέρο Παντζιέρι) του περιοδικού Quaderni Rossi και αργότερα

Σημειώσεις: 1. Roberto Esposito, Carlo Galli, Enciclopedia del pensiero politico, Laterza, Ρώμη-Μπάρι 2005. [ΣτΜ] 2. Defensor pacis, I. xii. 3. [ΣτΜ] 3. Reinhard Bendix, Kings or People. Power and the Mandate to Rule, University of California Press, 1980. [ΣτΜ]

Μετάφραση: Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης

“

Ο υποθετικός μου συγγενής έπεσε σε κώμα την πρωτοχρονιά του 2012. Είχε προλάβει να δει τις αναταραχές και τα τριξίματα της παλαιάς κατάστασης πραγμάτων. Σήμερα όμως, ξυπνάει και ‘γω πρέπει να του εξηγήσω μια σειρά από πράγματα.

Ζώντας περίεργους καιρούς Του Θωμά Τσαλαπάτη

κεφτόμουν την ταινία Goodbye Lenin. Όχι γιατί αποτελεί κάποια σημαντική συμβολή στην τέχνη του κινηματογράφου, αλλά γιατί κατάφερε να περιγράψει με τον πιο απλό τρόπο την ξαφνική πύκνωση του ιστορικού χρόνου, το απότομο στρίμωγμά του στο βραχύ σώμα των ημερολογίων. Το 1989, μια γυναίκα στην Ανατολική Γερμανία παθαίνει καρδιακό και πέφτει σε κώμα. Όταν συνέλθει λίγους μήνες μετά, η χώρα και το καθεστώς στο οποίο είχε αφιερώσει όλη της τη ζωή απόλυτα ταυτισμένη μαζί του αποτελούν παρελθόν. Όμως, αυτή δεν το γνωρίζει. Η γυναίκα ξυπνά από έναν παρατεταμένο ύπνο σε έναν νέο κόσμο. Σαν να εκσφενδονίστηκε πολλά χρόνια μπροστά στην ιστορία. Ο χρόνος περπατά με περίεργο βάδισμα. Το μέγεθος του διασκελισμού του δεν είναι πάντα ορατό. Έτσι τα γεγονότα παίρνουν το πραγματικό τους μέγεθος μόνο όταν τα κοιτάξεις από απόσταση. Αλλά τότε έχουν ήδη καταχωρηθεί στο παρελθόν και η σημασία τους λιμνάζει κάπου στις μνήμες. Θέλοντας να αποφύγουμε αυτή την αποστείρωση ντύνουμε τα γεγονότα που βιώνουμε με υποθέσεις. Υποθέσεις για το μέγεθος και τη σημασία, υποθέσεις για τη ζωή μας και τον χρόνο που βιώνουμε. Στο ημερολόγιο των υποθέσεων όλοι μας συντηρούμε έναν υποθετικό συγγενή σε κώμα. Κάποιον στον οποίο θα παρουσιάσουμε το παρόν

μας και αυτός με γνώμονα την απουσία του θα μας περιγράψει το μέγεθος των γεγονότων και του χρόνου.

Ένας υποθετικός διάλογος

Ο υποθετικός μου συγγενής έπεσε σε κώμα την πρωτοχρονιά του 2012. Είχε προλάβει να δει τις αναταραχές και τα τριξίματα της παλαιάς κατάστασης πραγμάτων, να ψηλαφίσει –ίσως- ως ενδεχόμενα τις αυριανές μεταβολές. Σήμερα όμως, ξυπνάει και ‘γω πρέπει να του εξηγήσω μια σειρά από πράγματα: -Ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε πρώτος στις εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση -Πώς; Μα εγώ τον είχα αφήσει στο 4,6% -...Επειδή όμως δεν κατάφερε να έχει αυτοδυναμία συνεργάζεται με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, που ίδρυσε ο Πάνος Καμένος λίγους μήνες αφού έπεσες σε κώμα. -Μα τι λες; Αυτός τη δεκαετία του ‘80 ήταν ένας από τους πιο σκληρούς και ταγμένους ΟΝΝΕ∆ιτες του Αβέρωφ. Εξαπτέρυγο του τότε αρχιΟΝΝεδίτη Βασίλη Μιχαλολιάκου. Πώς γίνεται να συνεργάζεται με την αριστερά; –Α ναι μια και είπες Μιχαλολιάκος [πώς το ξεστομίζουν αυτό τώρα;] τρίτο κόμμα στο ελληνικό κοινοβούλιο είναι η Χρυσή Αυγή. Γιατρέ ελάτε γρήγορα νομίζω πως ξαναέπεσε σε κώμα. -Όχι καλά είμαι. Μου ήρθε λίγο απότομα. Μα καλά από πού και ως που; Αυτοί ήταν κάπου στο 0,3% Τι έγινε;

Ποιος κρετίνος τους ψήφισε; -388.447 για να είμαστε ακριβείς και ακόμη και εκείνο το 7 στο τέλος πονάει. -Και το ΠΑΣΟΚ; -Α, αυτό είναι απ’ τα ωραία. Αγνοείται κάπου στις κοιλάδες των μονοψήφιων αριθμών. -Μα πώς μπορεί να επέτρεψε κάτι τέτοιο ο Γιώργος Παπανδρέου, ο μέγας στρατηλάτης - Α αυτός τώρα έχει νέο κόμμα, παρ’ όλο που κανείς δεν μπορεί να θυμηθεί πως λέγεται. Εξωκοινοβουλευτική αριστερά φάση. -Άνοιξε λίγο την τηλεόραση. Πρέπει να δω τι γίνεται. Τι είναι τούτο το ΝΕΡΙΤ; -Α αυτό είναι μεγάλη ιστορία. Θα στα εξηγήσω μετά. -Να βάλουμε λίγο Πρετεντέρη. Αυτός πάντα ξέρει τι λέει. Μην μου πεις πως έγινε και αυτός κομουνιστής… -Όχι ακόμη. Αυτός έχει παραμείνει τέλειος όπως ήταν, μόνο πάχυνε λιγάκι. Α ναι και ο Τσίμας πήγε στον ΣΚΑΙ -Ε όχι! Καλά όλα τα άλλα, αυτό όμως δεν μπορώ να το αντέξω. [Καλύτερα λοιπόν να μη πω στον υποθετικό μου συγγενή πως ο Σταύρος Θεοδωράκης έφυγε και αυτός από το Mega ιδρύοντας κάτι σαν κόμμα και είναι τώρα τέταρτη δύναμη].

Όλα μπορούν να συμβούν

Για όσους από εμάς γεννήθηκαν και μεγάλωσαν κάπου πριν, κάπου μετά την δεκαετία του ’80, ο χρόνος μας

παραδόθηκε χωρίς ρωγμές, χωρίς αμφιβολίες. Η ιστορία περπάταγε σταθερή με την ίδια βεβαιότητα που βαδίζουν τα ρολόγια. Χωρίς άλματα ή σκοντάμματα, παγωμένη στην όποια μεταβολή της. Όλα ήταν λίγο πολύ καθορισμένα, συμπαγή και είχε καταντήσει «το αύριο, με αύριο να μην μοιάζει». Η όποια αλλαγή είχε αγοράσει οικόπεδο κάπου στα στρέμματα της ουτοπίας και η ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ έμοιαζε όμοια με φυσικό φαινόμενο, όπως η βροχή το φθινόπωρο, η ζέστη το καλοκαίρι και οι καούρες άμα φας πολύ πράσο. Αν έχει κάτι να μας πει ο υποθετικός συγγενής, αυτό είναι πως όλα μπορούν να συμβούν, πως άσχετα με τα φαινόμενα η ζωή παραμένει πάντοτε ανοιχτή στα ενδεχόμενά της. ∆ίνοντας ταυτόχρονα θέση στο όνειρο και τον εφιάλτη, νομιμοποιώντας τη διεκδίκηση, το όποιο αύριο μπορούμε να φανταστούμε, να κερδίσουμε ή να χάσουμε. Προς το παρόν παραμένουμε για προληπτικούς λόγους στο κρεβάτι του νοσοκομείου παίζοντας χαρτιά με τον υποθετικό μας συγγενή και κοιτάμε κάθε τόσο βαριεστημένοι το ρολόι μας, μέχρι να έρθει η ώρα του επόμενου αύριο.

http://tsalapatis.blogspot.gr/