Κυριακή 24-5-2014 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 24 Μαΐου 2015 • Αρ. φ. 1252 • 2 €

ΑΡΘΡΑ Θ. Παρασκευόπουλος: Το κόμμα και ο λαός να είναι ενήμεροι

Η σύνταξη του προγράμματος είναι διαρκής διαδικασία, που αν εγκαταλειφθεί, το κόμμα θα γίνει εξάρτημα της κυβέρνησης σελ. 10, 11

...

Χρ. Λάσκος: Το φορολογικό επείγει

Η φορολογική μεταρρύθμιση και τα εργασιακά, τομείς πρώτης προτεραιότητας σελ. 10

...

Τ. Μαστρογιαννόπουλος: Ελπίζουν στη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ

Ζητούν από τον Α. Τσίπρα να αυτοκτονήσει πολιτικά αλλά και να διαλύσει τον ΣΥΡΙΖΑ. σελ. 12

ΕΥΡΩΠΗ Κ. Μελάς: Η επιλογή που επιβάλλεται να γίνει

Όλοι συμφωνούν ότι τα χρονικά περιθώρια εκπνέουν σελ. 15

ΘΕΩΡΙΑ Οι επιλογές που έχει μπροστά της σήμερα η Ελλάδα Ενα άρθρο των Πιερ Καλφά και Αλέξις Κιουκέ για τη νέα κυβέρνηση σελ. 30, 31

ΚΟΙΝΩΝΙΑ Β. Παπαστεργίου: Για τα παιδιά της «δεύτερης γενιάς»

Το νομοσχέδιο τους δίνει μια δεύτερη ευκαιρία σελ. 13

Οι ιδιωτικοποιήσεις είναι εδώ; Ρεπορτάζ για τον Αστέρα Βουλιαγμένης, τους αυτοκινητόδρομους και τα διόδια

Σελ. 16, 17

Το Φως που καίει Του Μάκη Μπαλαούρα*

τίτλος είναι από το γνωστό ποίημα του Κ. Βάρναλη, ένα ποίημα που σηματοδότησε την ολοκληρωτική στροφή του ποιητή στην πλευρά των «μεγάλων κοινωνικών ανακατατάξεων», όπως γράφει ο Γ. Ρίτσος για το ποίημα αυτό. Τον ίδιο τίτλο είχα βάλει σε χρονογράφημά μου στην «Εποχή» (που τώρα δεν το βρίσκω στην προβληματική ιστοσελίδα της), με αφορμή, πάλι, τη μεταφορά του Αγίου Φωτός από τα Ιεροσόλυμα στην Αθήνα και από κει σ’ όλη την Ελλάδα. Αφού εξασφάλιζαν το Άγιο Φως μετά από επαναλαμβανόμενους κατ’ έτος ξυλοδαρμούς και έντονες αντεγκλήσεις μεΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΣΤΗ ΡΙΓΑ ΑΝΑ∆ΕΙΧΘΗΚΕ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ∆ΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

∆ιαπραγµατευόµαστε αλλά προχωράµε Στη Ρίγα, η ελληνική αντιπροσωπεία πέτυχε να αναδειχθεί η πολιτική διάσταση του ελληνικού προβλήματος όσο και αν οι κ. Μέρκελ και Ολάντ παρέπεμπαν, στο διά ταύτα, στους θεσμούς και τις συζητήσεις της Ομάδας των Βρυξελλών. Συγχρόνως, η ελληνική πλευρά απαίτησε συνολική λύση η οποία θα συμπεριλαμβάνει το χρέος και την ανάπτυξη, ενώ δεν αποδέχθηκε να απεμπολήσει τις κόκκινες γραμμές της λαϊκής εντολής (ασφαλιστικό, εργασιακό κ.ά.). Αυτή η στάση, μαζί με τις προτάσεις που ήδη έχει καταθέσει στις ομάδες εργασίας των Βρυξελλών η ελληνική αντιπροσωπεία, ξεκαθάρισε τον ορίζοντα για το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να δεχθεί η ελληνική πλευρά. Η κινητοποίηση κάθε δυνατότητας αποτελεσματικής διαπραγμάτευσης, όπως έδειξε το τηλεφώνημα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου, θα συνεχισθεί.

Όμως, ταυτόχρονα, επιβάλλεται οι πολιτικές και προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ να μετασχηματίζονται σε νόμους του κράτους. Η βουλή να μη χάνει ούτε ώρα από το να εργάζεται νομοθετικά, να παράγει έργο. Μπροστά σε ένα οργανωμένο σχέδιο ασφυξίας, με στόχο την αποδοχή ενός είδους μνημονιακής, δηλαδή αντιλαϊκής και υφεσιακής, πολιτικής, ο μόνος τρόπος για να διαπραγματεύεσαι από καλύτερη αφετηρία είναι αυτός. Οι δανειστές, έχοντας ως πολιτικό στόχο την παράλυση της οικονομίας, δηλαδή να ωθήσουν τους πολίτες να κινηθούν κατά της κυβέρνησης, έτσι κι αλλιώς θα ονομάσουν μονομερή ενέργεια οτιδήποτε. Εξάλλου, το να προχωράμε το έργο μας, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να οικοδομούνται δεσμοί με τον κόσμο για όποια εξέλιξη στο άμεσο μέλλον.

Το κόμμα στην πρώτη γραμμή

•

Ολοκληρώνει σήμερα τις εργασίες της η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία διεξάγεται δύο βδομάδες πριν την 5η Ιουνίου, ημερομηνία που για πολλούς θεωρείται καθοριστικής σημασίας, καθώς τότε θα πρέπει να αποπληρωθεί η επόμενη δόση προς το ∆ΝΤ. Χθες, Σάββατο, ο Αλ. Τσίπρας ενημέρωσε το σώμα για τις επαφές που είχε με Μέρκελ, Ολάντ και Γιούνκερ, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στη Ρίγα. Ρεπορτάζ σελ. 6

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Tα εργασιακά πρέπει να έρθουν προς ψήφιση

O υπουργός Εργασίας και Αλληλεγγύης Πάνος Σκουρλέτης μιλά για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής σελ. 6, 7

Η διαπραγμάτευση θα κρίνει τη δημοκρατία

Ταύτιση κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς

Ο Ταρίκ Αλί σχολιάζει το αποτέλεσμα των βρετανικών εκλογών και τα δημοψηφίσματα σελ. 20, 21

Η ΕΡΤ, βήμα προβολής νέων καλλιτεχνών

Ο συνθέτης και μέλος του Ο Νίκος Σερντεδάκις ∆Σ της νέας ΕΡΤ, Μιχάλης τονίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κινηθεί σε πολλαπλά επίπεδα για να Γρηγορίου αναπτύσσει τις σκέψεις του για το λειτουργήσει προωθητικά σελ. 8, 9 μέλλον της ΕΡΤ σελ. 25

“

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Το Φως που καίει ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ταξύ ιερέων διαφόρων δογμάτων, άρχισε η μεταφορά του το 1988, επί ΠΑΣΟΚ, με πρωτοβουλία ιδιώτη (γράφτηκε τότε ότι ήταν ταξιδιωτικός πράκτορας). Ο θρησκευόμενος ιδιώτης, αφού μετέφερε για λίγα χρόνια τους «φωτισμένους» πολιτικούς, επιχειρηματίες και εκκλησιαστικούς παράγοντες, σταμάτησε την «αφιλοκερδή» προσφορά του και έκτοτε τη μεταφορά του τη συνέχισε το κράτος, εξόδοις του και με τις ίδιες κατηγορίες θεοσεβούμενων ταξιδευτών – προσκυνητών, ως αρχηγού κράτους! ∆εν τους δίδαξε η ρήση του Χριστού «ἐγὼ εἰµι τὸ φῶς τοῦ κόσµου, ὁ ἀκολουθῶν µοι οὐ µὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς». Ως βουλευτής, κυρίως όμως ως αριστερός πολίτης, πίστευα ότι η σημερινή κυβέρνηση που στηρίζεται συντριπτικά από τον ΣΥΡΙΖΑ, θα σταματούσε το, με ιδιωτική πρωτοβουλία, καθιερωθέν έθιμο. Πολλά πράγματα συνηγορούσαν γι’ αυτό. Πρωθυπουργός, υπουργοί, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στη συντριπτική τους πλειοψηφία ορκίστηκαν με πολιτικό όρκο, χωρίς, μάλιστα, να δημιουργηθεί καμία αντιπαλότητα. Αντίθετα, αντιμετωπίστηκε ως φυσιολογικό γεγονός, όχι μόνο από τους πολίτες, αλλά και από την ορθόδοξη Εκκλησία, της οποίας ηγείται ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ένας ιεράρχης προσηνής, διαλλακτικός και με μέλημα το κοινωνικό έργο. Την πατήσαμε όμως, και σ’ αυτό το θέμα! Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση, αλλά η εξουσία παραμένει στο βαθύ κράτος και στα ιδεολογικά προτάγματα του, που ελάχιστα επηρεάστηκαν από τον (αστικό) ∆ιαφωτισμό! Το αποκορύφωμα της οπισθοδρόμησης ήρθε με τη μεταφορά των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας από τη Βενετία, με «υποσχετική», ότι θα επιστρέψει στη μόνιμη κατοικία της, την πόλη των ∆όγηδων.

Κράτος των μουλάδων αλά Ιράν;

Αυτά τα προκλητικά γεγονότα ώθησαν οκτώ βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (θα ήταν πολύ περισσότεροι αν επέτρεπαν οι διαδικασίες της Βουλής) να καταθέσουν ερώτηση προς υπουργούς της Κυβέρνησης, που τόσο σάλο και αντιδράσεις προκάλεσε. Πάλι με τιμές «αρχηγού κράτους», πάλι εμπλοκή του κράτους με δημόσιους λειτουργούς, με αεροπλάνα και βαπόρια. Με την Αγία Βαρβάρα τα πράγματα τραβήχτηκαν στα άκρα. Μεταφέρουν το σκήνωμα, όχι στους τόπους λατρείας, ως έχουν το δικαίωμα, αλλά στα (∆ημόσια) Νοσοκομεία, γεγονός που δυσκολεύει αφάνταστα το λειτούργημα και την επιστημονική προσφορά του νοσηλευτικού προσωπικού, υπονομεύοντας την επιστήμη υπέρ της μεταφυσικής. Επιπλέον, ενοχλούν ασθενείς που είναι άθεοι ή άλλων θρησκευτικών δογμάτων. Επέμβαση, παρέμβαση, υπόσκαψη, κατάληψη του ∆ημόσιου Χώρου. ∆εν είναι μόνο το κόστος σε εποχή ακραίας κοινωνικής εξαθλίωσης από τη νεοφιλελεύθερη συνταγή της λιτότητας. Ακόμα και στις εποχές των παχιών αγελάδων το μείζον ζήτημα ήταν η εμπλοκή του κράτους σε αλλότρια πράγματα, προς τον χαρακτήρα και τη λειτουργία του. Πού αλλού στην Ευρώπη συμβαίνουν τέτοια πράγματα; Πουθενά. Σίγουρα όμως στο θεοκρατικό κράτος των μουλάδων στο Ιράν… Και γι αυτόν τον επιπλέον λόγο είναι άμεση ανάγκη και κοινωνική επιταγή ο πλήρης διαχωρισμός κράτους- εκκλησίας. Άλλωστε, «απόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ Θεῷ» Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ανθρωπιστικό έργο και προσφορά προς τους χειμαζόμενους πολίτες. ∆εν της χρειάζονται σκοταδιστικές εμπλοκές με το κράτος και παγανιστικές τελετές (όπως χαρακτήρισαν τη διαδικασία παραγωγής του Άγιου Φωτός ακόμα και ιερωμένοι). Ούτε πολιτικές παρεμβάσεις Μητροπολιτών στο πολιτικό γίγνεσθαι, που συμβαίνουν συχνά καθ’ άπασαν την επικράτεια...

“

*Ο Μάκης Μπαλαούρας είναι βουλευτής Ηλείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Ακόμα και στις εποχές των παχιών αγελάδων το μείζον ζήτημα ήταν η εμπλοκή του κράτους σε αλλότρια πράγματα, προς τον χαρακτήρα και τη λειτουργία του.

Ο πολιτικός εκπίπτει σε περσόνα, σε κομμάτι μιας αφήγησης, που πλάθεται ανάλογα με τις προθέσεις του συγγραφέα.

Υπέρ της μελαγχολίας Του Θωμά Τσαλαπάτη

ε πρόσφατο άρθρο του στην Καθημερινή, ο Στέφανος Κασιμάτης έγραψε για τον υπουργό παιδείας Αριστείδη Μπαλτά: “Εκτός από ιδεοληπτικός όμως, έχει και κάτι άλλο, που τον κάνει ξεχωριστό ως προσωπικότητα: “νομίζω, πρέπει να είναι από τους πλέον δυσάρεστους ανθρώπους που έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Το σκοτεινό, αγέλαστο ύφος του, η βαθιά κατάθλιψη του βλέμματός του αναδίδουν όλο τον φανατισμό του και τον κάνουν να θυμίζει κάπως τον Αλτουσέρ”. Το κείμενο είχε σαν στόχο την υπεράσπιση του νόμου ∆ιαμαντοπούλου. ∆εν θα προβούμε σε υπεράσπιση του κυρίου Μπαλτά. Κάτι τέτοιο μοιάζει αχρείαστο και άκομψο σε μια επίθεση με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και το συγκεκριμένο επίπεδο. Άλλωστε απάντησε ο ίδιος ο υπουργός. Ούτε θα χαρακτηρίσουμε τα γραφόμενα του Στέφανου Κασιμάτη. Θεωρούμε πως αυτά έχουν απαξιωθεί από τον ίδιο τον αρθρογράφο σε μια σειρά από επιλογές. Από την επιλογή του να ευχαριστήσει τη Χρυσή Αυγή, από την επιλογή του να πρωτοστατήσει στην κατασκευή και τη σταυροφορία της θεωρίας των δύο άκρων, από τη στάση του απέναντι στον απεργό πείνας Νίκο Ρωμανό, όπου τον ειρωνευόταν ενώ ο ίδιος βρισκόταν με τσακισμένη υγεία στα πρόθυρα του θανάτου και από πολλά ακόμη.

Τα στερεότυπα που παράγουν πολιτικό λόγο

Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον στον συγκεκριμένο λίβελο, είναι η στρατηγική που ακολουθεί και αντιπροσωπεύει. Έχουμε γράψει και σε άλλο άρθρο, με άλλη αφορμή, για την επιστράτευση της χαρακτηρολογίας ως εργαλείο πολιτικής απαξίωσης του ΣΥΡΙΖΑ και μονόδρομης αντιπολιτευτικής τακτικής. Για τις περιγραφές που αναπαράγουν την κοινοτοπία και μαζί υφέρποντα στοιχεία όπως ο ρατσισμός, ο σεξισμός και η ομοφοβία. Αφηγήσεις που μπορούν να καταβαραθρώσουν, χωρίς να χρησιμοποιούν πολιτικό επιχείρημα, ανάλογα με τη βούληση του διαχειριστή τους. Με τον τρόπο αυτό ο πολιτικός εκπίπτει σε περσόνα, σε κομμάτι μιας αφήγησης, που πλάθεται ανάλογα με τις προθέσεις του συγγραφέα. Στην τότε πρόχειρη καταγραφή εντοπίζαμε τις (προς θετική ή αρνητική χρήση) περσόνες της κακομαθημένης υστερικής, του φτωχού πλην τίμιου πολιτικού, του παιδιού του λαού, του κουλτουριάρη υπουργού και του απείθαρχου βουλευτή. Ο Στέφανος Κασιμάτης με το άρθρο του απλώς

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

προσέθεσε έναν ακόμη ανθρωπότυπο στην κακοζωγραφισμένη τοιχογραφία του (εκλιπόντος) πολιτικού λόγου. Αυτή του μελαγχολικού πολιτικού. Όπως όλες οι αντίστοιχες καταγραφές, έτσι και αυτή κουβαλά στερεότυπα, επιταγές και υπεραπλουστεύσεις στα όρια του ρατσισμού. Έτσι, ο άνθρωπος ο οποίος κρίνεται ως μελαγχολικός, ταυτίζεται με την κατάθλιψή ακόμα και την επικίνδυνη για τους γύρω μανία (έτσι αντιλαμβανόμαστε την χαριτωμένη αναφορά στον Αλτουσέρ). Ο μελαγχολικός παρουσιάζεται εδώ ως μιαρός, ως εξόριστος της κοινωνίας ο οποίος όχι μόνο δεν μπορεί να διοικήσει ή να προσφέρει, αλλά είναι και επικίνδυνος για τους γύρω του. Ως ένα φανατικό, μιαρό, δυσάρεστο, αρνητικό ον.

Η δικτατορία του υποχρεωτικώς θετικού

Στην πραγματικότητα, ο αρθρογράφος αναπαράγει μια από τις αξιολογήσεις του τρέχοντος κυρίαρχου λόγου, τοποθετώντας την στον υπερθετικό του βαθμό. Περιγράφει και αποδέχεται την κοινωνία αυτή, που σε καταδικάζει σε μια ατελείωτη κυριαρχία του θετικού. Την υποχρεωτική υγεία και χαρά, την άρνηση του πένθους, της μοναξιάς. Την απόλυτη δικτατορία της νεότητας (άσχετα από ηλικία), την κυριαρχία της κατασκευασμένης εικόνας, της επιφάνειας, του φανταχτερού κενού. Και όμως, μεσ’ την σιωπή του, ο μελαγχολικός κραυγάζει σε μια κοιλάδα βουβών ουρλιαχτών ευωχίας. Η μελαγχολία παραμένει καταγεγραμμένη στα ποιήματα και τα κείμενα των Ρομαντικών, στους πίνακες του Χόπερ, σε τοπία και στοχασμούς χαραγμένους στον καιρό, σε στιγμές μόνωσης όπου ο ίδιος ο εαυτός τρέφεται με εαυτό και μεγαλώνει. Για ποιον λόγο όσοι έχουν αναδειχθεί εξαίρετοι στη φιλοσοφία ή στην πολιτική ή στην ποίηση ή στις τέχνες είναι μελαγχολικοί; αναρωτιέται και ταυτόχρονα δηλώνει ο Αριστοτέλης στο “30ό, 1 πρόβλημα”. Η μελαγχολία είναι η δύναμη του οργανωμένου ρεμβασμού, “η ευτυχία του να είσαι θλιμμένος” σύμφωνα με τον Βίκτωρα Ουγκώ, όχι μια αρρώστια αλλά μάλλον μια τοποθεσία, όπου συναντάς τον εαυτό και την μόνωση, την δυνατότητα και τον αναστοχασμό. Κόντρα στη νεκρή γεωμετρία και τα υποχρεωτικά χαμόγελα, κόντρα στο ατελείωτα θετικό, που παραμορφώνει το κάθε τι ανθρώπινο και κόντρα στους κασιμάτηδες, ας επιλέξουμε την μελανή χολή της μελαγχολίας απέναντι στην κίτρινη χολή της απαξίωσης, της ανέξοδης ευκολίας και του ρατσισμού.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Η ΕΕ, ή σωστότερα η Γερμανία, θέλει το ∆ΝΤ!

Μια ασάφεια που δημιουργούσαν δημοσιεύματα πριν μέρες –όπως και παλιότερα– ότι ενδεχομένως θα «αγορασθούν» οι υποχρεώσεις της Ελλάδας προς το ∆ΝΤ από ευρωπαϊκούς χρηματοπιστωτικούς θεσμούς, άρα ο θεσμός αυτός θα αποσυρθεί και από τις διαπραγματεύσεις, ξεκαθάρισε πλήρως. Την Παρασκευή, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας Martin Jaeyer δήλωσε ότι «θεωρούμε τη συμμετοχή του ∆ΝΤ απολύτως απαραίτητη» σχετικά με την αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος. Η γερμανική «Bild» είχε δημοσιεύσει, την ίδια μέρα, ότι η Κομισιόν σχεδιάζει μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για τα προβλήματα χρέους της Ελλάδας, χωρίς το ∆ΝΤ. Εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης δήλωσε ότι δεν σχεδιάζεται καμία τέτοια Σύνοδος Κορυφής από όσο γνωρίζει και υποστήριξε πως οι συζητήσεις με την Ελλάδα πρέπει να σημειώσουν πρόοδο και με τους τρεις θεσμούς, που περιλαμβάνουν το ∆ΝΤ, την Κομισιόν και την ΕΚΤ. Η ευαισθησία της Γερμανίας στο ζήτημα αυτό καταγράφηκε και την Πέμπτη, όταν η ελληνική πλευρά ζήτησε τη συμμετοχή και του κ. Γιούνκερ, ως προέδρου της Κομισιόν, στη συνάντηση Τσίπρα - Ολάντ - Μέρκελ. Η άρνηση στηρίχθηκε στο επιχείρημα ότι θα απουσίαζαν οι άλλοι θεσμοί, στην πραγματικότητα το ∆ΝΤ. Ενδεχομένως, η δύσκολη ισορροπία μεταξύ Μέρκελ Σόιμπλε να επιβάλει αυτό το χειρισμό. Ενδεχομένως, να το επιθυμεί και η ίδια η καγκελάριος, για να καλύπτεται πίσω από τη σκληρή στάση του ∆ΝΤ και να μην εκτίθεται η ίδια. Αν και στην τριμερή η κ. Μέρκελ δεν δίστασε να θέσει η ίδια το εργασιακό ζήτημα. Μία ακόμα εκδοχή είναι η «διαβεβαίωση», ιδίως των Γερμανών, ότι η παρουσία του ∆ΝΤ θα αποτρέψει κάθε μορφή ελαστικότητας έναντι της Ελλάδας. Πάντως, οι αυστηρότερες τοποθετήσεις του ∆ΝΤ συνεχίζουν και έξω από το Brussel Group, στο οποίο είναι πάντοτε στην πρώτη γραμμή των σκληρών προτάσεων και ενίοτε σε σύγκρουση και με τους άλλους θεσμούς. Η κα Λαγκάρντ δεν έχασε την ευκαιρία να δηλώσει, από τη Βραζιλία, μετά τη Ρίγα, ότι «μια πιθανή συμφωνία για την επίλυση της κρίσης χρέους της Ελλάδας, απαιτεί ακόμη αρκετή δουλειά και δεν πρέπει να γίνει βεβιασμένα». Ο κ. Σόιμπλε, προς το παρόν, φαίνεται να έχει, άγνωστο πόσο σταθερό, κρίσιμο σύμμαχο.

Συναντήσεις ουσίας, ασαφή χρονοδιάγραμα και αποτελέσματα

Π.Κ.

ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΣΤΗ ΡΙΓΑ

ι τριμερείς και λοιπές συζητήσεις κορυφής στη Ρίγα έφεραν πιο κοντά μια συμφωνία μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και των τριών θεσμών; Το ερώτημα μένει να αποδειχτεί. Αυτό που ενισχύθηκε, ως προοπτική, είναι όντως μια συμφωνία, έναντι μιας σύγκρουσης και ρήξης. Αυτό προκύπτει όχι μόνο από το κλίμα, αλλά και από τις δηλώσεις που έγιναν τόσο την Πέμπτη όσο και την Παρασκευή. Το πολύπλοκο και πολυσύνθετο πλαίσιο των σχέσεων των δανειστών και οι διαφωνίες μεταξύ τους δεν μείωσαν την υπάρχουσα ρευστότητα, με αποτέλεσμα η δυναμική στις εξελίξεις που κερδήθηκε στη Ρίγα να μην επαρκεί για να προδικάσει ούτε το ακριβές περιεχόμενο της επικείμενης συμφωνίας, αν υπάρξει, ούτε το πότε, αν καταστεί δυνατόν, θα συναφθεί. Η κυβέρνηση διευκρίνιζε, πριν τη συνάντηση, ότι δεν περίμενε να κλείσει κάποια συμφωνία, αλλά ανέμενε να συζητηθεί το χρονοδιάγραμμα, ώστε να καταστεί εφικτή η επίτευξη συμφωνίας Ελλάδας - πιστωτών εντός του Μαΐου. Μετά τη συνάντηση, συνεργάτες του πρωθυπουργού μιλούσαν για επαφές που είχαν ουσία με κατεύθυνση προώθησης των διαπραγματεύσεων. Επέμεναν, ωστόσο, ότι για να υπάρξει αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία θα πρέπει να γίνουν, με ρεαλισμό, βήματα από όλες τις πλευρές. Άφηναν έτσι να εννοηθεί αυτό που γνωρίζουμε όλοι και υπήρχε ελπίδα να αλλάξει ριζικά στη Ρίγα, ότι η ελληνική πλευρά διένυσε το μεγαλύτερο μέρος και τώρα εναπόκειται στους θεσμούς για το υπόλοιπο. Αυτό πρέπει να είναι το επόμενο βήμα και θα δούμε αν η φράση των Μέρκελ – Ολάντ, ότι παραμένουν στη διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης για να προχωρήσουν οι εργασίες στις Βρυξέλλες, έχει πραγματική ισχύ.

«Εποικοδομητική» η τριμερής συνομιλία

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, στη

Ρίγα, έδωσε το εξής περιεχόμενο στις συναντήσεις: «Η συζήτηση χθες το βράδυ με την καγκελάριο Α. Μέρκελ και τον πρόεδρο Φ. Ολάντ ήταν πολύ εποικοδομητική, σε πολύ καλή και φιλική ατμόσφαιρα. Είμαι αισιόδοξος ότι μπορούμε σύντομα να φτάσουμε σε σταθερή μακροπρόθεσμη και βιώσιμη λύση χωρίς τα λάθη του παρελθόντος και η Ελλάδα θα επιστρέψει με συνοχή στην ανάπτυξη». Ο έλληνας πρωθυπουργός έθεσε την προοπτική εξόδου από την κρίση που θα φέρει μια συμφωνία, όπως τόνισε, με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Οι δύο ηγέτες, Μέρκελ και Ολάντ, από την πλευρά τους κατανόησαν την ανάγκη μιας συμφωνίας με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και εξέφρασαν τη βούλησή τους να συνδράμουν και προσωπικά, αν χρειαστεί, ώστε να ολοκληρωθεί σύντομα η συμφωνία. Τον προσδιορισμό «εποικοδομητική» για την τριμερή συνομιλία χρησιμοποίησε και η Α. Μέρκελ. Καθώς η καγκελάριος προσέχει τα λόγια της, αυτή η επιλογή πρέπει να αξιολογηθεί θετικά. Όμως, ταυτόχρονα, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στους «θεσμούς» και στην «εντατική δουλειά». Συγκεκριμένα, προσερχόμενη το πρωί της Παρασκευής στις εργασίες τη Συνόδου, ανέφερε ότι η συνομιλία «ήταν φιλική και εποικοδομητική, όμως είναι σαφές ότι μένει ακόμη πολλή δουλειά με τους τρεις θεσμούς, υπάρχουν αρκετά να γίνουν». Πρόσθεσε δε: «Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν προσφερθεί, όποτε υπάρχουν ζητήματα και χρειάζεται συνδρομή, να την προσφέρουν στην ελληνική κυβέρνηση, όμως η συμφωνία πρέπει να καταρτιστεί με τους τρεις θεσμούς». Προς τούτο, τόνισε, «πρέπει να γίνει πάρα πολύ εντατική δουλειά». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις του κ. Ολάντ: «∆εν είναι εδώ, στη Ρίγα, το μέρος για να διαπραγματευτούμε για το ελληνικό ζήτημα. Είναι αλήθεια, όμως, ότι μας επιτρέπει να προετοιμάσουμε τις επόμενες συναντήσεις και συγκεκριμένα μια συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ στα τέλη αυτού του μήνα ή στις αρχές Ιουνίου». Συνεχίζοντας ο Φρ. Ολάντ ανέφερε πως με τον Α.

Τσίπρα θα έχουν μια «φιλική συζήτηση» κατά την οποία θα αναζητηθούν λύσεις που θα χτίζουν σχέσεις εμπιστοσύνης και θα επιτρέπουν, επίσης, την αποδέσμευση των κεφαλαίων που προβλέπονται για την Ελλάδα. Ωστόσο, τόνισε πως δεν είναι η Γαλλία και η Γερμανία αυτές που θα πάρουν τις αποφάσεις εκ μέρους όλης της Ελλάδας, καθώς μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν λάθος. «∆εν είναι αυτή η δική μου προσέγγιση ούτε της Α. Μέρκελ», είπε χαρακτηριστικά.

Η πλευρά των «θεσμών»

Εποικοδομητική θεωρήθηκε η συζήτηση και με τον κ. Γιούνκερ. Όπως δήλωναν από την κυβερνητική πλευρά, ο έλληνας πρωθυπουργός ενημέρωσε τον κ. Γιουνκέρ για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων και εκφράστηκε η ανάγκη για αμοιβαία προσπάθεια μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των θεσμών, ώστε να επέλθει σύντομα μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία, στο πλαίσιο του ρεαλισμού και της συνευθύνης. Ο κ. Γιουνκέρ σημείωσε ότι θεωρεί και αυτός ότι είναι εφικτή μια συμφωνία στο προσεχές διάστημα, εντός του χρονικού πλαισίου που έχει θέσει η ελληνική κυβέρνηση. Το κλίμα είναι διαφορετικό, όπως ήταν αναμενόμενο, στις δηλώσεις του κ. Ντράγκι και της κ. Λαγκάρντ. Ο πρώτος μιλώντας σε φόρουμ της ΕΚΤ στη Σίντρα της Πορτογαλίας έστειλε έμμεσο μήνυμα με αποδέκτη την Ελλάδα ότι σε μια νομισματική ένωση η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να προσαρμόζεται ανάλογα με τις εξελίξεις σε συγκεκριμένες χώρες. Η δεύτερη, μιλώντας σε εκδήλωση της Κεντρικής Τράπεζας της Βραζιλίας στο Ρίο, είπε: «Ξέρω ότι υπάρχει πολλή δουλειά να γίνει. Οι πλευρές εργάζονται τώρα, δέχονται προτάσεις, συνεργάζονται και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε. Πρέπει να είναι μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, όχι μια γρήγορη και βρώμικη δουλειά». Παρά τη σχετική «απομάκρυνση» των ΗΠΑ από τις διαπραγματεύσεις μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης - δανειστών, όλοι γνωρίζουμε ότι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ

για το ποια θα είναι η κατάληξη παραμένει ζωηρό. Ήταν λογικό, λοιπόν, μετά το ραντεβού στη Ρίγα, ο έλληνας πρωθυπουργός να επικοινωνήσει και με την αμερικανική πλευρά. Συγκεκριμένα, τηλεφωνήθηκε με τον υπουργό Οικονομικών κ. Τζακ Λιου. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, το αμερικανικό υπουργείο συνεχίζει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα και παραμένει σε επαφή με όλα τα μέρη των διαπραγματεύσεων. Ιδιαίτερα χαιρέτισε, δε, τη δέσμευση του έλληνα πρωθυπουργού στις διαπραγματεύσεις, σημειώνοντας ότι «ενδεχόμενη αποτυχία να βρεθεί σύντομα συμφωνία θα προκαλέσει άμεσα δυσχέρεια στην Ελλάδα και αβεβαιότητα για την Ευρώπη και ευρύτερα την παγκόσμια οικονομία».

Ο Σόιμπλε τρομοκρατεί

Η είδηση της εβδομάδας, βεβαίως, ήρθε από τον κ. Σόιμπλε. Σύμφωνα με τηλεγράφημα του Bloomberg, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας αναφέρθηκε στην πιθανότητα η Ελλάδα να χρειαστεί ενδεχομένως ένα παράλληλο νόμισμα, μαζί με το ευρώ, αν οι συνομιλίες της με τους πιστωτές της αποτύχουν. Ο Σόιμπλε αναφέρθηκε στην ιδέα των παράλληλων νομισμάτων σε μια πρόσφατη συνάντηση, χωρίς να την υιοθετεί, όπως είπαν αυτήκοοι μάρτυρες. Επικαλέστηκε, επίσης, το παράδειγμα του Μαυροβουνίου, το οποίο χρησιμοποιεί το ευρώ, χωρίς να είναι μέλος της νομισματικής ένωσης. Είναι φανερό ότι ο κ. Σόιμπλε επιχειρεί να τρομοκρατήσει και τους πιθανούς δανειστές και τους γερμανούς πολίτες, αλλά και τους έλληνες πολίτες. Αργότερα βέβαια η είδηση διαψεύστηκε από το υπουργείο Οικονομικών, αλλά το κλίμα είχε επιβαρυνθεί. Αυτό εξάλλου ήταν και η επιδίωξη του κ. Σόιμπλε.

Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Ο Βαρουφάκης ως σάκος του μποξ

Ο επικοινωνιακός τραγέλαφος, οι βλαβερές του συνέπειες στην κυβέρνηση και η συνευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ

ταν μια μικρή (διπλωματικής φύσεως, ας δεχτούμε) αναδιάρθρωση για τον καλύτερο, υποτίθεται, συντονισμό της ομάδας διαπραγμάτευσης. Όμως, μέσα από έναν καταιγισμό αλλοπρόσαλλων αντιδράσεων επικοινωνιακού (διάβαζε «προπαγανδιστικού») χαρακτήρα ένθεν κακείθεν, πέρασε στην ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη ως η «απομάκρυνση», ή ο «εξοστρακισμός», ή ακόμα και ο «αποκεφαλισμός» (!) του Γιάνη Βαρουφάκη από τη διαπραγμάτευση. Κι αυτό, παρά την άμεση διάψευση της «είδησης» από την κυβέρνηση και παρά τη φυσική παρουσία του διάσημου έλληνα υπουργού, με την ιδιότητα του επικεφαλής της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης, στo Eurogroup, λίγα εικοσιτετράωρα μετά τον… αποκεφαλισμό του, με το ξυρισμένο κεφάλι στη θέση του. Καταλαβαίνετε, μιλάμε για μια «μη είδηση» που έγινε είδηση και ακολούθως σταθεροποιήθηκε στο χρόνο ως πραγματικότητα. Μια «πραγματικότητα» τόσο στέρεα που έγινε ακόμα και ερώτημα σε σφυγμομέτρηση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που διενεργήθηκε για λογαριασμό του ΣΚΑΪ: «Σας έκανε καλή ή κακή εντύπωση ο περιορισμός του Βαρουφάκη κατά τη διαπραγμάτευση;», ρωτούσαν οι ερευνητές τους επιλεγμένους «πελάτες» της εν λόγω σφυγμομέτρησης. Έ, λοιπόν, το 51,5% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι ο «περιορισμός» του Βαρουφάκη τους έκανε κακή εντύπωση, πράγμα που σημαίνει ότι οι μισοί και πλέον Έλληνες έχουν απομνημονεύσει ως αντικειμενική αλήθεια μια «μη είδηση». Και σημαίνει ακόμα ότι το αρνητικό φορτίο αυτής της «μη είδησης», που οι μισοί και πλέον Έλληνες έχουν απομνημονεύσει ως αντικειμενική αλήθεια (τον «περιορισμό» Βαρουφάκη απ’ τη διαπραγμάτευση), το φορτώνουν στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ: «προφανώς εκείνος (ποιος άλλος;) τον περιόρισε και αυτό μας έκανε κακή εντύπωση…»

Η αλήθεια να λέγεται

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Θα μπορούσαμε να αποδώσουμε αυτόν τον επικοινωνιακό τραγέλαφο (και τις βλαβερές του συνέπειες για τον Τσίπρα, τον Βαρουφάκη, την ελληνική κυβέρνηση και, εν τέλει, τη χώρα) σε μια αντί - ΣΥΡΙΖΑ συνομωσία του μιντιακού σύμπαντος, στη λυσσαλέα αντίδραση των διαπλεκομένων, στην «τρόικα εσωτερικού», στην εκδικητική μανία του Σόιμπλε κατά του αμφισβητία Έλληνα ομολόγου του. Θα μπορούσαμε, ακόμα, να ξορκίσουμε το «θέμα» με τον αφορισμό του Ουμπέρτο Έκο για τη «μη αντικειμενικότητα της είδησης», γράφοντας ένα

δοκίμιο του τύπου «ο μύθος της αντικειμενικότητας είναι μια ψευτοϊδεολογία που κρύβει την είδηση, μια θεωρητική υπερδομή κατασκευασμένη για να καλύψει άλλα πράγματα…»· καταλήγοντας σε κάτι σωστό, ότι «το καθήκον του δημοσιογράφου δεν είναι να πείσει το κοινό ότι αυτός λέει την αλήθεια, αλλά να το προειδοποιήσει ότι αυτός λέει τη «δική του» αλήθεια, ότι υπάρχουν όμως κι άλλες αλήθειες…». Εντάξει. Η δική μου δημοσιογραφική (και όχι μόνον) αλήθεια αδυνατεί να κρύψει ότι σ’ αυτόν τον επικοινωνιακό τραγέλαφο (με τις βλαβερές συνέπειές του για τον Τσίπρα, τον Βαρουφάκη, την ελληνική κυβέρνηση και, εν τέλει, τη χώρα) συμβάλλει –ηθελημένα ή αθέλητα, σκόπιμα ή… άσκοπα– και ο ΣΥΡΙΖΑ. Για την ακρίβεια, επί μέρους πρόσωπα και πράγματα της κυβέρνησης, της κοινοβουλευτικής ομάδας, της κομματικής και παρακομματικής ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ…

Η «αντισυνέντευξη»

Συνεχίζοντας, αναπόφευκτα, στο ταμπλό Βαρουφάκη (είναι ο σούπερ ήρωας στο τετράμηνο κυβερνητικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ, πώς να το κάνουμε;) θα ήταν δημοσιογραφική –και κομματική, θα έλεγα– αμαρτία να αποκρύψουμε την αλήθεια «Λαπαβίτσας». Το γεγονός, δηλαδή, ότι την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης έδινε συνέντευξη σε ένα πανελλαδικής εμβέλειας κανάλι για την αναγκαιότητα μιας συμφωνίας με τους όρους του ΣΥΡΙΖΑ, εκείνος (ο οικονομολόγος και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Λαπαβίτσας) έδινε αντισυνέντευξη σε ένα άλλο «κανάλι» («The Press Project») λέγοντας τα γνωστά δικά του. Που αντικειμενικά, (σύμφωνα με την κατά Ουμπέρτο Έκο δημοσιογραφική «αλήθεια») λόγω του χρόνου και της φύσης της συνέντευξης, λειτούργησαν ως συνήθως αντικυβερνητικά και, στην προκειμένη περίπτωση, σκοπίμως «αντιβαρουφικά»… «Ο Βαρουφάκης αποτελεί κεφάλαιο για τον ΣΥΡΙΖΑ», είχε πει ο Αλέξης Τσίπρας (τότε που έπαιζε η «μη είδηση» που πέρασε σαν είδηση), διαψεύδοντας για μια ακόμα φορά τα περί απομάκρυνσής του από την ομάδα διαπραγμάτευσης. Αυτή είναι και η δική μου αλήθεια για τον έλληνα υπουργό οικονομικών. Το έλεγα προχτές σε μια σύναξη «μπαρουτοκαπνισμένων» συντρόφων και νεότερων συριζαίων, οικονομολόγων ή μη, κάθε απόκλισης: «Εντάξει, ο Βαρουφάκης δεν είναι ένας από εμάς αλλά είναι με εμάς, δουλεύει για εμάς και κάνει αυτή τη δουλειά καλύτερα απ’ οιονδήποτε εξ ημών και υμών». «Σιγά την αλήθεια», θα μου πείτε· και θά ‘χετε δίκιο, αφού μιλάμε για μια αλήθεια αυταπόδεικτη: μόνο και μόνο από το γεγονός ότι η θητεία του Γιάνη Βαρουφάκη δεν είναι παρά ένα χρονικό αποτυχημένων προσπαθειών αποδόμησής του από κάθε πολέμιο του «πειράματος ΣΥΡΙΖΑ», της «ελληνικής απόπειρας δημοκρατίας», όπως ωραιότερα προσδιορίζεται από τον Ετιέν Μπαλιμπάρ. •

Χωρίς λόγια...

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

Με το σουβλάκι

«Ο

Αλ. Τσίπρας πρέπει να δει τι προτιμά να σώσει το μπλουζάκι ή το σουβλάκι» ήταν η πολιτική τοποθέτηση του Λάκη Λαζόπουλου την περασμένη Τρίτη. «Μπλουζάκι» είναι η χώρα και «σουβλάκι» το κόμμα, ή τούμπαλιν, όπως διευκρίνισε, υποστηρίζοντας πως η χώρα έχει μεγαλύτερη σημασία. Όμως, το κόμμα είναι αυτό που έδωσε και δίνει δύναμη στον πρόεδρό του Αλ. Τσίπρα και τα υπόλοιπα κυβερνητικά στελέχη να συνεχίσουν, αφού αυτό συνέταξε το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, με το οποίο εκλέχτηκε η σημερινή κυβέρνηση. Η νωπή εντολή, αλλά και το κόμμα είναι αυτά που βάζουν το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης. Από τη στιγμή, λοιπόν, που στη χώρα δεν έχουμε αυτόφωτους ηγέτες, μάλλον θα πρέπει να σωθούν και τα δύο.

Ό,τι πει το ΤΑΙΠΕ∆

ίσω από τη νομική υπηρεσία κρύφτηκε ο δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης αποφεύγοντας να πάρει θέση για τη διεξαγωγή ψηφίσματος σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ. Μάλιστα, εμφανίστηκε ενοχλημένος που κατατέθηκε

επίσημα πρόταση από τον δημοτικό σύμβουλο της πλειοψηφίας Ν. Πηρούνια. Αν και η πρόταση υποστηρίχθηκε από όλες τις παρατάξεις της αντιπολίτευσης, ο Γ. Μώραλης, επικαλούμενος την ενημέρωση της νομικής υπηρεσίας, ανακοίνωσε πως δεν γίνεται να πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα, καθώς «το θέμα δεν είναι τοπικό, αλλά εθνικό». Θα ενημερώσει το ΤΑΙΠΕ∆ και θα επανέλθει, πρόσθεσε... Ένας χρόνος έχει περάσει από το δημοψήφισμα για το νερό στη Θεσσαλονίκη, ένας χρόνος έχει περάσει και από τις δημοτικές εκλογές. Σιγά σιγά όλοι αποκαλύπτονται, με ποιους είναι και ποιους αφήνουν.

Εμποδίζεται αποφυλάκιση

ίγες βδομάδες έχουν περάσει από τη δημοσίευση του νόμου για την αποσυμφόρηση των φυλακών και ήδη οι πόρτες έχουν αρχίσει και ανοίγουν για εκατοντάδες κρατούμενους. Βέβαια, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το υπουργείο έπρεπε να υπενθυμίσει στη φυλακή να εφαρμόσει το νόμο άμεσα και να μην κωλυσιεργεί. Άλλες τόσες είναι οι φορές που έπρεπε να στείλει διευκρίνιση για να μην απορριφθούν αιτήσεις, έτοιμες για να χωθούν σε κάποιο συρτάρι. Όμως, κάποια ζητήματα δεν λύνονται με εγκυ-

ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ «ΕΠΟΧΗΣ»

ΜΜΕ: «∆ιαμορφώνοντας ειδήσεις, διαμορφώνεις συνειδήσεις»

Με αφορμή το άνοιγμα της ΕΡΤ, τις νομοθετικές ρυθμίσεις για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τις ελλείψεις στο χώρο του Τύπου, η «Εποχή» οργανώνει συζήτηση στα γραφεία της (Βλαχάβα 11 και Αθηνάς 24, 3ος), την Πέμπτη 28 Μαΐου, στις 8 μ.μ. Μιλούν οι Ντίνα ∆ασκαλοπούλου, δημοσιογράφος «Εφημερίδας των Συντακτών», Γιώργος Πλειός, πρόεδρος του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του πανεπιστημίου Αθηνών και Όλγα Στέφου, δημοσιογράφος, απασχολούμενη σε διαδικτυακά μέσα. Συντονίζει ο Νίκος Σερβετάς.

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015 κλίους. Στο ποινικό δίκαιο προβλέπεται ως περιοριστικός όρος η καταβολή ποσού σε κοινωφελές ίδρυμα για να αποφυλακιστεί κάποιος. Ήδη, αυτός ο όρος επιβλήθηκε σε έναν άπορο κρατούμενο του Κορυδαλλού, με την υποχρέωση να καταβάλλει 1.000 ευρώ στο Χαμόγελο του Παιδιού. Αν δεν τα καταβάλλει, δεν αποφυλακίζεται. Η Πρωτοβουλία για τα ∆ικαιώματα των Κρατουμένων ζητά την κατάργηση αυτής της άδικης και παράλογης διάταξης, υπό το φόβο ότι θα εμποδίσει την αποφυλάκιση κρατουμένων. Για το λόγο αυτό θα πραγματοποιήσει την Τετάρτη 27 Μαΐου, στις 12 το μεσημέρι, παράσταση διαμαρτυρίας στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης.

Καημένη

έλησε η κ. Τρέμη μας να είναι ευγενική και αποκαλύφθηκε. Την περασμένη Τετάρτη στη μεταμεσονύχτια εκπομπή της -Α! Και του κ. Ευαγγελάτου- όταν έδωσε το λόγο στον Κώστα Λαπαβίτσα του ευχήθηκε και χρόνια πολλά για την ονομαστική του εορτή. Ο Κ. Λαπαβίτσας την ευχαρίστησε και την ενημέρωσε πως είναι η πρώτη που του εύχεται. Εξεπλάγη η κ. Τρέμη, που θεώρησε αντικοινωνικό τον Κ. Λαπαβίτσα, αφού μέχρι στιγμής δεν είχε δεχτεί ευχή. «Μα καλά με κοιμισμένους κάνετε παρέα;» αναρωτήθηκε, για να της απαντήσει «Ας πούμε με ανθρώπους». Που, όμως, η κ. Τρέμη να καταλάβει ότι οι εργαζόμενοι κοιμούνται νωρίς, για να ξυπνήσουν νωρίς... για να εργαστούν. Αχ καημένη...

Μαθήματα δημοκρατίας

αθήματα δημοκρατίας δεν δέχεται ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων, Σπήλιος Κρικέτος, όπως δήλωσε στην εκπομπή του κ. Μπογδάνου -που πάνω από πεντάλεπτο δεν την αντέχουμε, χωρίς διάλειμμα για να ακούσουμε καταπραϋντικούς ήχους. Φαίνεται πως έχει εμπεδώσει τη δημοκρατία, γι’ αυτό άλλωστε και ποτέ δεν παρατηρείται κάποιο αντιδημοκρατικό ατόπημα. Όσα συνέβησαν στην οδό Ικτίνου της Θεσσαλονίκης ήταν οφθαλμαπάτη. Άλλωστε, το δικαίωμα στο δημόσιο χώρο δεν είναι απόδειξη δημοκρατίας, αλλά παρείσακτη διάταξη σ’ έναν ξεπερασμένο Σύνταγμα.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πώς θα ήταν η συμφωνία, αν είχε ήδη κλείσει;

Γιατί ενώ όλο και περισσότεροι αδημονούν, η Ν∆ δεν επωφελείται;

«Η

συμφωνία πρέπει να κλείσει χθες!» Μ’ αυτή την ασύνταχτη φράση τοποθετήθηκε ο κ. Σαμαράς στο ενδεχόμενο μιας επικείμενης συμφωνίας με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, μιλώντας στη γενική συνέλευση του ΣΕΒ. Έτσι, απέφυγε άλλη μια φορά να μιλήσει με συγκεκριμένο τρόπο για το περιεχόμενο που θα έπρεπε να έχει μια τέτοια συμφωνία, κατά τη γνώμη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Την πρώτη περίοδο μετά το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, η ηγεσία της Ν∆ επέκρινε την κυβερνητική πολιτική στις διαπραγματεύσεις υποστηρίζοντας ότι η ορθή πολιτική ήταν αυτή που εφάρμοζε η ίδια ως κυβέρνηση, παρότι είχε απορριφθεί στις πρόσφατες εκλογές. Έκρινε, μάλιστα, ότι η νέα κυβέρνηση, με τη διαπραγματευτική και την εν γένει πολιτική της, οδηγεί τη χώρα στα βράχια, και γι’ αυτό δεν της ήταν δυνατόν να τη στηρίξει, όπως θα μπορούσε κάποιος να της ζητήσει λόγω εθνικού καθήκοντος. Ήταν κι αυτή μια στάση, που της έδινε τη δυνατότητα να έχει αναφορά σε μια συγκεκριμένη πολιτική, έστω κι αν είχε πρόσφατα απορριφθεί από το εκλογικό σώμα.

κάθε καθυστέρηση μεταφράζεται σε δυσμενέστερους όρους για την οικονομία, αλλά δεν είναι τόσο απλό να πει κανείς με ένα λόγο ποιο είναι εδώ το μείζον και ποιο το έλασσον ζήτημα ως προτεραιότητα.

εναλλακτική εκλογική επιλογή. Αν ζητούν κάτι οι δυσαρεστημένοι, το ζητούν από την κυβέρνηση. Αυτή δείχνουν να εμπιστεύονται. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο κ. Σαμαράς θα

Πιο κοντά στις διαθέσεις των δανειστών

νιώθει όλο και εντονότερες τις πιέσεις, που ήδη ασκούνται στο εσωτερικό του κόμματος, να αλλάξει πολιτική ή και να αποδεχθεί διαδοχή στην κορυφή τής ηγεσίας. Σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις, τέτοιες αναφορές έχουν γίνει και στο πλαίσιο των συναντήσεων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, με λεπτότητα ίσως, αλλά λόγω ειδικού ενδιαφέροντος της ευρωπαϊκής ∆εξιάς, η οποία κινδυνεύει να μείνει χωρίς αξιόπιστη εναλλακτική λύση στα καθ’ ημάς. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι και το Ποτάμι, που ακολουθεί παρόμοια με της Ν∆ αντιπολιτευτική τακτική, παρά τις αποστάσεις που προσπαθεί να πάρει από αυτήν στο επικοινωνιακό πεδίο, δεν δείχνει να έχει καλύτερη τύχη. Καταγράφοντας ένα 6% μπορεί να κερδίζει στα σημεία το ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν διαμορφώνει δυναμική κεντρικού πολιτικού παίκτη. Μάλλον θα πρέπει η ηγεσία του να αναζητήσει μια πειστική ερμηνεία γι’ αυτό.

Πολιτική χωρίς περιεχόμενο

Όταν φάνηκε πια ότι η διαπραγμάτευση, εκτός του ότι ήταν πραγματική, θα διαρκούσε μήνες, και προκειμένου να συντονιστεί, όπως πίστευε, με την ανησυχία σημαντικού τμήματος των πολιτών ότι η καθυστέρηση επιδρά αρνητικά στις οικονομικές εξελίξεις, η ηγεσία της Ν∆ τροποποίησε τη στάση της. Άρχισε να ζητά με χαρακτηριστική επιμονή εδώ και τώρα συμφωνία, δίνοντας την εντύπωση ότι αδιαφορούσε για το περιεχόμενό της. Με την τελευταία τοποθέτηση, όμως, του προέδρου της φαίνεται ότι κάνει ένα ακόμη βήμα προς αυτή την κατεύθυνση: αποσυνδέει πλήρως από οποιουσδήποτε όρους τη συμφωνία και την προσδιορίζει απλώς χρονικά, λέγοντας ότι έπρεπε να είχε ήδη κλείσει. Αυτό, ωστόσο, σημαίνει το εξής απλό πράγμα: ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε, κατά τη Ν∆, να έχει υπογράψει την όποια συμφωνία τής είχε προταθεί χωρίς πολλή συζήτηση. Πράγμα που υπονοεί ότι έπρεπε να είχε κάνει αποδεκτές τις απαιτήσεις που προβάλλονται, ως αναγκαίες και ίσως ως ορθές. Ποτέ η ηγεσία της Ν∆ δεν είχε βρεθεί τόσο κοντά στην απουσία δικιάς της πολιτικής έναντι της πολιτικής των ευρωπαϊκών θεσμών, τόσο ταυτισμένη με τις αποδεδειγμένα καταστροφικές απαιτήσεις τους. Προβάλλει, βέβαια, τη δικαιολογία ότι

Η στάση τής Ν∆ στα θέματα της διαπραγμάτευσης προεξοφλείται ως χειρότερη από της σημερινής κυβέρνησης, γι’ αυτό και δεν επιλέγεται ως εναλλακτική εκλογική επιλογή. Αν ζητούν κάτι οι δυσαρεστημένοι, το ζητούν από την κυβέρνηση. Αυτή δείχνουν να εμπιστεύονται.

Η τοποθέτησή της αυτή την οδηγεί σε φανερή αμηχανία –και εσωτερική διαφωνία – μπροστά στο ενδεχόμενο να υπερψηφίσει τη συμφωνία που θα υπογραφεί, όταν έρθει στη βουλή. Όταν ισχυρίζεσαι ότι «η συμφωνία πρέπει να κλείσει χθες», είναι δυσεξήγητο το να μη θέλεις να την ψηφίσεις σήμερα. Όταν, λόγω χρόνου εννοείται, δεν προτάσσεις το περιεχόμενο, αντίθετα προδιατίθεσαι θετικά για μια χωρίς καθυστέρηση και κοντά στις διαθέσεις των δανειστών συμφωνία, δεν μπορείς να επικαλείσαι ως βασικό εμπόδιο το ενδεχόμενο «να μην την ψηφίσουν οι κυβερνητικοί βουλευτές». Όλα αυτά τα δυσνόητα για τους πολίτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις, κάνουν ακατανόητη τη στάση της Ν∆ και οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, όπως και όσο ήταν κυβέρνηση, έτσι και τώρα δεν έχουν δική τους πολιτική, αλλά περιμένουν την πολιτική άλλων για να την εφαρμόσουν. Με τα γνωστά αποτελέσματα. Έτσι εξηγείται από μια άποψη και το φαινομενικά παράδοξο δημοσκοπικό εύρημα πρόσφατης έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σύμφωνα με το οποίο, ενώ η κυβερνητική στρατηγική διαπραγμάτευσης, και λόγω διάρκειας, αρχίζει να δυσαρεστεί σημαντικό τμήμα τού εκλογικού σώματος, η Ν∆ όχι μόνο δεν καρπούται το ελάχιστο από αυτή τη δυσαρέσκεια, αλλά και σημειώνει μείωση της επιρροής της. Στην πρόθεση ψήφου μένει 21 ολόκληρες μονάδες πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ (36,5 % έναντι 15,5%).

Μηνύματα προς όλους...

Η πιο λογική εξήγηση που μπορεί να δοθεί, είναι ότι η στάση τής Ν∆ στα θέματα της διαπραγμάτευσης προεξοφλείται ως χειρότερη από της σημερινής κυβέρνησης, γι’ αυτό και δεν επιλέγεται ως

...και προς την κυβέρνηση

Οι εξελίξεις αυτές δεν θα έπρεπε να καθησυχάζουν την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί εμπεριέχουν μηνύματα και προς τη δική τους πλευρά. Υποδεικνύουν δυσχερή και διφυή καθήκοντα: από τη μια να επιταχύνουν οι διαπραγματεύσεις, γιατί ο χρόνος έχει αρχίσει να βαραίνει αρνητικά, από την άλλη η επίσπευση να μην οδηγήσει σε ανατροπές των βασικών γραμμών άμυνας, αντίθετα να επιβεβαιώσει ένα θετικό πρόσημο στην επιδιωκόμενη συμφωνία. Μια ισορροπία δύσκολη αλλά απαραίτητη. Βασικό πολιτικό κεφάλαιο στην προσπάθεια αυτή είναι η επίμονα καταγραφόμενη σχέση εμπιστοσύνης που έχει διαμορφωθεί μεταξύ κυβέρνησης και πολιτών, που όχι μόνο να αναλωθεί δεν πρέπει, αλλά και να ενισχυθεί με νέες ποιοτικές εισροές. Χ. Γεωργούλας

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Συνεδριάζουν… λίγο πριν τη συμφωνία;

“ ΣΥΡΙΖΑ

Πέρα το ότι για να κρίνει κανείς τη συμφωνία πρέπει να τη δει στο σύνολό της, θεωρώ ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να ενεργήσουμε μονομερώς και άρα το νομοσχέδιο να έρθει για ψήφιση στη βουλή αμέσως μετά.

Κοινός παρονομαστής όλων στο ΣΥΡΙΖΑ είναι η βούληση για μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία που θα επιτρέπει να εφαρμοστεί το μεγαλύτερο μέρος των προγραμματικών δεσμεύσεων του κόμματος.

ε φόντο τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, που μπαίνει στο τελικό της στάδιο, ξεκίνησε χθες και συνεχίζεται σήμερα η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Οι εργασίες ξεκίνησαν το μεσημέρι του Σαββάτου με την ομιλία του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με την οποία ενημέρωσε το σώμα για τις επαφές που είχε με Μέρκελ, Ολάντ και Γιούνκερ κατά την διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στη Ρίγα. Η ΚΕ διεξάγεται μόλις δύο βδομάδες πριν την 5 Ιουνίου, ημερομηνία που για πολλούς θεωρείται καθοριστικής σημασίας, καθώς τότε θα πρέπει να αποπληρωθεί η επόμενη δόση προς το ∆ΝΤ. Είναι, εξάλλου, διατυπωμένη η θέση της κυβέρνησης ότι σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι τότε και με δεδομένο ότι τα ταμειακά αποθέματα δεν αρκούν για την αποπληρωμή και της δόσης και των υπόλοιπων κρατικών υποχρεώσεων – δεν πρόκειται να καταβληθούν οι επόμενες δόσεις. Αυτό είχε, άλλωστε, αποφασιστεί (και στην ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στο κυβερνητικό συμβούλιο ) και στις αρχές Μαΐου όταν τέθηκε παρόμοιο θέμα. Τότε, όμως, είχαν βρεθεί τα λεφτά της δόσης από ειδικό λογαριασμό και πληρώθηκε η δόση των 700 εκ. ευρώ στο ∆ΝΤ. Με δεδομένο ότι κάτι παρόμοιο δεν υπάρχει περίπτωση να προκύψει τώρα θα πρέπει τα αρμόδια όργανα να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις.

Οι συζητήσεις στην Πολιτική Γραμματεία

Στο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανάψει για τα καλά η συζήτηση, την ώρα που τα πρώτα δείγματα εσωτερικών ανακατατάξεων έκαναν την εμφάνισή τους στο εσωτερικό του κόμματος. Οι οργανωμένες δυνάμεις του κόμματος έχουν εκφράσει τις απόψεις τους για την επόμενη μέρα, είτε με οργανωμένες παρεμβάσεις είτε μέσω δηλώσεων στελεχών τους. Κοινός παρανομαστής όλων στο ΣΥΡΙΖΑ είναι η βούληση για μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία που θα επιτρέπει να εφαρμοστεί το μεγαλύτερο μέρος των προγραμματικών δεσμεύσεων του κόμματος και να δίνει ανάσα στην ελληνική κοινωνία, μετά από πέντε χρόνια μνημονιακών πολιτικών. Στις συζητήσεις που γίνονται στο επίπεδο της ΠΓ του κόμματος, καταγράφεται η πεποίθηση του κόμματος ότι τελικά θα βρεθεί λύση αλλά και η ετοιμότητα του κόμματος να στηρίξει την κυβέρνηση σε περίπτωση που χρειαστεί

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

να γίνει σύγκρουση με τους δανειστές. Την ίδια ώρα, πάντως, στο ΣΥΡΙΖΑ δεν επικεντρώνονται μόνο στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων, αλλά ασχολούνται και με ζητήματα που αφορούν την εσωτερική διακυβέρνηση. Ένα από αυτά ήταν το ζήτημα της ΕΡΤ, με την ΠΓ να εκδηλώνει την αντίθεσή της για τη σύνθεση του νέου ∆.Σ αλλά και την έκπληξή της για επιλογές όπως η υπουργοποίηση του κ. Παπαγγελόπουλου και η στελέχωση δημόσιων φορέων και οργανισμών.

Οι αποφάσεις της Νομαρχιακής Α΄ Αθήνας...

Την ίδια ώρα τα αποτελέσματα της Νομαρχιακής Συνδιάσκεψης Α’ Αθηνών δείχνουν ότι έχει αρχίσει να διαμορφώνεται ένα νέο εσωκομματικό πεδίο. Η συγκεκριμένη Νομαρχιακή Επιτροπή είναι η μεγαλύτερη του ΣΥΡΙΖΑ (πάνω από 3000 μέλη) και οι διεργασίες της θεωρούνται, παραδοσιακά, προπομπός εξελίξεων στο σύνολο του κόμματος. Κυρίαρχο θέμα της συζήτησης, που διεξήχθη το προηγούμενο Σαββατοκυρίακο, ήταν η διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης αλλά και ο ρόλος του κόμματος στις νέες συνθήκες, όπως διαμορφώθηκαν μετά την 25η Ιανουαρίου. Όπως σημειώνεται, μεταξύ άλλων, στο κείμενο της απόφασης: «Η διαπραγμάτευση στην οποία πήγαμε, όπως είχαμε δεσμευτεί, γινόταν και γίνεται υπό καθεστώς αφόρητων εκβιασμών, απειλών χρηματοπιστωτικής ασφυξίας και υπό τον κίνδυνο της παγίδας της «αριστερής παρένθεσης», που μας έχουν στήσει οι πιο συντηρητικές δυνάμεις της Ευρώπης σε συνεργασία με τους εγχώριους εκφραστές τους. Στην πρώτη φάση, που κατέληξε στον επώδυνο συμβιβασμό της 20.02.2015, φάνηκε ότι αποφύγαμε την άμεση διακοπή της ρευστότητας αλλά δεν αποφύγαμε την παρελκυστική και υπονομευτική τακτική των δανειστών με συνέπεια η πίεση να συνεχιστεί . Και σήμερα, είναι φανερό ότι πρέπει αποφασιστικά να αποκρούσουμε το μνημονιακό πρόγραμμα που επιμένουν να μας υποδεικνύουν. Οι απαιτήσεις τους δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές όχι μόνο από το ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από το σύνολο του ελληνικού λαού. Γιατί έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την πρόσφατη ψήφο αυτού του λαού, γιατί εκφράζουν την εμμονική προσήλωση στη λιτότητα, γιατί αντανακλούν την ολιγαρχική διεύθυνση των ευρωπαϊκών υποθέσεων

σε κλειστές αίθουσες ανεπηρέαστες από την κοινωνική και πολιτική βούληση των λαών. ∆εν σκοπεύουμε να νομιμοποιήσουμε την αυταρχική, αντιδημοκρατική και αντικοινωνική ατζέντα τους. Εάν αυτό σημαίνει σύγκρουση, θα την έχουν.» Ταυτόχρονα, θα πρέπει να επισημανθούν και αντιμετωπισθούν μια σειρά επιλογές σε κρίσιμες κρατικές και κυβερνητικές θέσεις, που είτε εκθέτουν το αξιακό φορτίο της Αριστεράς είτε σηματοδοτούν μια τάση συμφιλίωσης με το «βαθύ κράτος». Η Αριστερά, όπως δεν πρέπει να διαχειρίζεται τη λιτότητα, δεν μπορεί να ανέχεται τη συνέχιση του «κράτους έκτακτης ανάγκης» των μνημονίων, στα πεδία των δικαιωμάτων, της καταστολής, του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας. Ούτε μπορεί να φαίνεται ότι συγκατοικεί με το ίδιο πολιτικό ή/και «τεχνοκρατικό» προσωπικό, που υπηρέτησε πιστά τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, αντί να επιδιώκει τη στελέχωση αυτών των θέσεων με ανθρώπους ανιδιοτελείς, έντιμους, που η ίδια η κοινωνία αναγνωρίζει το ήθος και τα προσόντα τους. Στις δύσκολες αυτές στιγμές, ο ΣΥΡΙΖΑ, μακριά από οποιαδήποτε «κρατικοποίησή» του, οφείλει να υπερασπιστεί και να ενισχύσει το πρόγραμμά του, δηλαδή στην πραγματικότητα την κοινωνική συμμαχία, που του εξασφάλισε τη νίκη της 25ης Ιανουαρίου.

...και οι εσωτερικές ανακατατάξεις

Στη διαδικασία αποτυπώθηκαν οι διαμορφωμένες τάσεις του κόμματος, που άλλωστε έχουν κάνει και δημόσια την εμφάνισή τους το τελευταίο διάστημα. Στην εκλογή του οργάνου, καταγράφηκε, για πρώτη φορά η διαφοροποίηση της συνεδριακής πλειοψηφίας με την εμφάνιση τριών διαφορετικών ψηφοδελτίων. Η «Κίνηση των 53+» κατέγραψε σημαντική νίκη, καθώς κατάφερε να λάβει 40.2% των ψήφων και να καταλάβει 14 έδρες στο όργανο. ∆εύτερη η «Αριστερή Πλατφόρμα» με 27.4% και 10 έδρες . Αναλυτικά τα αποτελέσματα: 40,2% των ψήφων και 14 έδρες στην «Κίνηση των 53+», η «Αριστερή Πλατφόρμα» 27,4% και 10 έδρες, η «Ενωτική Κίνηση» 19,6% και 7 έδρες και η «Πλατφόρμα 2010» 12,8% και 4 έδρες. Στέλλα Βρεττού

Τι συμπεράσματα προκύπτουν από τη Σύνοδο Κορυφής στη Ρίγα, κατά τη γνώμη σου; Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να βγάλουμε οριστικό συμπέρασμα, διότι, απ’ ότι φαίνεται οι επόμενες ημέρες μπορεί να διαμορφώσουν εκείνες τις «λεπτομέρειες», οι οποίες θα καθορίσουν και τον χαρακτήρα της τελικής συμφωνίας. Ούτως ή άλλως μιλάμε για μια συμφωνία που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι στο όριο του μισογεμάτου και του μισοάδειου ποτηριού και οι τελευταίες ψηφίδες είναι αυτές που θα παίξουν το ρόλο τους γιατί θα την καταστήσουν πολιτικά υπερασπίσιμη, όπως επιδιώκουμε, ή το αντίθετο, οπότε και δεν θα υπάρξει. Η συνάντηση Α. Μέρκελ και Φρ. Ολάντ με τον Αλ. Τσίπρα δείχνει ότι η συζήτηση γίνεται και σε πολιτικό επίπεδο. Η άρνηση της πολιτικής διάστασης της διαπραγμάτευσης ήταν μια επιλογή των δανειστών εξ αρχής, διότι τους διευκόλυνε. Πριν λίγες μέρες η Κρ. Λαγκάρντ δήλωσε πως δεν υπερασπίζονται κάποια ιδεολογία, απλώς ενδιαφέρονται για τη δημοσιονομική σταθερότητα, πράγμα που ειδικά για το ∆ΝΤ ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Το συμπέρασμα είναι ότι η πολιτική ηγεσία των δανειστών κρατά το δικαίωμα να κλείσει ή όχι τη συμφωνία, αλλά ταυτόχρονα όλες οι συζητήσεις προσπαθούν να κινηθούν σε μια στενά τεχνοκρατική βάση και ως συνέχεια του προηγούμενου σχεδίου.

Μένει να επιβεβαιωθεί αν έγιναν βήματα

Η ελληνική κυβέρνηση έθεσε στο τραπέζι της συζήτησης όλα τα στοιχεία του προβλήματος και το χρέος και την ανάπτυξη. Σωστά μπήκε από εμάς η γενίκευση της συζήτησης. Το ζητούμενο είναι αν τελικά η κατάληξη της θα οδηγεί σε μια συνολική λύση για το χρέος. Νομίζω ότι κανείς μπορεί να κατανοήσει τις δυνατότητες της συζήτησης στη Ρίγα, αν βγάλει και κάποια συμπεράσματα για το προηγούμενο διάστημα των διαπραγματεύσεων. Οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι θα έπρεπε αμέσως μετά τις εκλογές, τον πρώτο ενάμισι μήνα, να έχουμε περάσει από τη βουλή πέντε-έξι νομοσχέδια, τα οποία θεωρούμε κομβικά για το δικό μας πρόγραμμα. Αν βάζαμε τώρα το νομοσχέδιο π.χ. για την ανθρωπιστική κρίση, πολύ πιθανό να μην πέρναγε. Θέλω να πω πως χάσαμε χρόνο και δεν αξιοποιήσαμε τη δυναμική που είχε δημιουργήσει το αποτέλεσμα των εκλογών. Ανεξάρτητα αν οι απέναντι τα θεωρούσαν αυτά ως μονομερείς ενέργειες, θα συγκροτούσαν μια άλλη αφετηρία συζήτησης. Αυτό ήταν λάθος. Και το δεύτερο είναι ότι μετά την 20η Φεβρουαρίου, η συζήτηση αντί, όπως εμείς νομίζαμε, να

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σε κάθε περίπτωση, τα εργασιακά πρέπει να έρθουν προς ψήφιση ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΟ ΣΚΟΥΡΛΕΤΗ

συνεχίσει πάνω στο έδαφος μιας νέας πραγματικότητας, εκείνοι έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Προσπάθησαν δια των συζητήσεων στα τεχνικά κλιμάκια να μας φέρουν στην πέμπτη αξιολόγηση! Πώς τίθεται το ζήτημα της ρευστότητας μετά τη Ρίγα; Η ρευστότητα, εκ των πραγμάτων, στην οριακή κατάσταση που έχουμε φτάσει αποτελεί την προϋπόθεση για να συνεχίσουμε να συζητάμε. Μένει να επιβεβαιωθεί αν έγιναν βήματα. Πρέπει να επισημάνουμε όμως πως κάθε απόφαση, ενδιάμεση ή τελική, δεν πρέπει να προσεγγίζεται στατικά, αλλά να βλέπουμε τη δυναμική που αυτή δημιουργεί. Κάποιες φορές αξιολογούμε το γράμμα της απόφασης και υποτιμούμε το στοιχείο της δυναμικής. Θα είμαστε κερδισμένοι αν η δυναμική της συνάντησης στη Ρίγα ανοίγει μια θετική δυναμική γι’ αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Η δήλωση από την κυβέρνηση ότι θα υπάρξει συμφωνία έως το τέλος του μήνα, τι συνεπάγεται; Είναι η πιο ξεκάθαρη πλευρά του προβλήματος. Αν δεν υπάρξουν τα χρήματα που θα μας δίνουν τη δυνατότητα να ικανοποιούμε στοιχειωδώς τις εξωτερικές και εσωτερικές υποχρεώσεις μας, τότε τα πράγματα θα οδηγηθούν σε αδιέξοδο.

Οι δανειστές θέλουν να εμπεδώσουν το μνημονιακό καθεστώς

∆ύο από τα θέματα του τομέα σου, το εργασιακό και το ασφαλιστικό, βγαίνουν και ξαναμπαίνουν στη συζήτηση. Γιατί συμβαίνει αυτό; Θα έλεγε κανείς ότι προσεγγίζονται εμμονικά από την άλλη πλευρά, τη στιγμή μάλιστα που εμείς τεκμηριωμένα έχουμε πει ότι μέτρα αυτής της λογικής που μας ζητούν, πάρθηκαν το προηγούμενο διάστημα και δοκιμάσθηκαν με ολέθρια αποτελέσματα. Η μείωση των μισθών, η αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων, οι ισοπεδωτικές μειώσεις στις συντάξεις οδήγησαν σε αύξηση ανεργίας, δεν βελτίωσαν την ανταγωνιστικότητα, δεν έκαναν βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα και μαζί με τα άλλα μέτρα οδηγηθήκαμε στη μεγαλύτερη ύφεση που έχει γνωρίσει η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Άρα δεν υπάρχει κανένα πραγματικό και τεκμηριωμένο επιχείρημα υπέρ της συνέχισης αυτής της πολιτικής. Πρόκειται για ένα δογματισμό εκ μέρους των δανειστών, που επιβεβαιώνει την προηγούμενη κριτική μας στο μνημόνιο, ότι στόχος δεν ήταν η δημοσιονομική σταθερότητα, αλλά η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, οι μεγάλες αλλαγές πια στο μοντέλο οργάνωσης της κοινωνίας, όπως αυτοί το αντιλαμβάνονταν. Οι δανειστές θέλουν να εμπεδώσουν το μνημονιακό καθεστώς, να του δώσουν μόνιμο χαρακτήρα και να μην κάνουν ούτε βήμα πίσω. Είδαμε ότι αυτή τη φορά και η κ. Μέρκελ έθεσε ζήτημα εργασιακών, κάνοντας άνοιγμα στο ∆ΝΤ. Φαίνεται ότι επιλέγουν τη συνέχιση της παρουσίας του ∆ΝΤ. Το ∆ΝΤ έχει τις πιο ακραίες προσεγγίσεις στα εργασιακά, η πλευρά των ευρωπαίων δανειστών έχει τις δικές της αγκυλώσεις, απλώς φοβάται να υπερασπιστεί ανοιχτά απόψεις όπως η μη επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, διότι θα έχει πολιτικό κόστος στους ευρωπαϊκούς λαούς. Όσα ζητάμε να επαναφέ-

κατώτατου μισθού πρέπει να είναι απαραίτητα στοιχεία της συμφωνίας που θα πετύχουμε. Το νομοσχέδιο για τα εργασιακά είναι για εμάς ταυτοτικό, με ιδιαίτερη πολιτική βαρύτητα. Θεωρώ, λοιπόν, ότι από τη στιγμή που μιλάμε για έναν πολιτικό, έντιμο και προωθητικό συμβιβασμό πρέπει να εμπεριέχεται στη συμφωνία. Και αν δεν υπάρξει; Πέρα το ότι για να κρίνει κανείς τη συμφωνία πρέπει να τη δει στο σύνολό της, θεωρώ ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να ενεργήσουμε μονομερώς και άρα το νομοσχέδιο να έρθει για ψήφιση στη βουλή αμέσως μετά.

Συζητάμε με τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πάνο Σκουρλέτη, για τη δυναμική των διαπραγματεύσεων και τη στάση των ευρωπαίων εταίρων. «Θα είμαστε κερδισμένοι αν η δυναμική της συνάντησης στη Ρίγα ανοίγει μια θετική δυναμική γι’ αυτό που θέλουμε να κάνουμε», τονίζει και συμπληρώνει πως «οι δανειστές θέλουν να εμπεδώσουν το μνημονιακό καθεστώς, να του δώσουν μόνιμο χαρακτήρα και να μην κάνουν ούτε βήμα πίσω». Κατά τον Π. Σκουρλέτη το νομοσχέδιο για τα εργασιακά «από τη στιγμή που μιλάμε για έναν πολιτικό, έντιμο και προωθητικό συμβιβασμό πρέπει να εμπεριέχεται στη συμφωνία». ρουμε βρίσκονται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού κεκτημένου, τουλάχιστον πριν αρχίσει να το ξηλώνει ο νεοφιλελευθερισμός.

Το νομοσχέδιο για τα εργασιακά είναι ταυτοτικό

Η συνάντηση με την ILO επιβεβαιώνει αυτό που λες. Ποιο είναι το συμπέρασμά σου; Η ILO είναι ένας οργανισμός, ο οποίος δεν έχει μείνει εντελώς ανεπηρέαστος από τον αρνητικό διεθνή συσχετισμό υπέρ των νεοφιλελεύθερων απόψεων. Κρατά, όμως, ακόμα κάποιες θέσεις, οι οποίες μας δίνουν τη δυνατότητα να τις επικαλούμαστε για να προωθούμε τις απόψεις μας. Όταν γύρισα από τη συνάντηση με τον ILO, σε άτυπες συνεννοήσεις που έτυχε να έχω με εγχώριους κύκλους, υποστηρικτές των μνημονια-

Η στάση της αντιπολίτευσης

κών πολιτικών, παραξενεύτηκαν και το θεώρησαν μεγάλη επιτυχία ότι πετύχαμε να υπάρχει μια κατ’ αρχήν θετική δήλωση από την ILO στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Ας ελπίσουμε ότι θα μας βοηθήσει σε αυτή τη δύσκολη διαπραγμάτευση. Υπάρχει ένα ζήτημα χρόνου κατάθεσης για τα νομοσχέδια της ευθύνης σου; Να κάνουμε μια επισήμανση. Ενώ σήμερα όλοι, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αναγνωρίζουν ότι γύρω από τα εργασιακά δίνεται μια μάχη με ευρύτερη πολιτική σημασία, έχουμε μια υποτονική στήριξη από τους κατεξοχήν αρμόδιους που είναι το συνδικαλιστικό κίνημα. Ωστόσο, είναι θετικό και το πόρισμα της ΟΚΕ και η αναφορά της ΓΣΕΕ, η οποία τοποθετήθηκε θετικά στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Από εκεί και πέρα, τόσο η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων όσο και η αποκατάσταση του

Ο ρόλος του κόμματος σήμερα

Συνεδριάζει η Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια η στόχευσή της; ∆εν θεωρώ ότι οι συζητήσεις μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν εμπόδιο ή ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι βαρίδι για την κυβέρνηση, το αντίθετο. Πρέπει να έχουμε κατά νου να διαμορφώσουμε ένα τέτοιο κόμμα, το οποίο ουσιαστικά να είναι το μέσο της γείωσης της κυβέρνησης. Αυτός είναι ο ρόλος του σήμερα. Και αυτό δεν σημαίνει να συμφωνεί μαζί της, ούτε να λειτουργεί απολογητικά, αλλά να μπορεί να πιάνει το σφυγμό της κοινωνίας. ∆εν είναι εύκολο, είναι ένας καινούριος ρόλος και για το κόμμα. Νομίζω ότι παρά ορισμένους –και δεν έχω κάποιον κατά νου- οι οποίοι μπορεί να έχουν μια δυσκολία προσαρμογής σε αυτή την πραγματικότητα, γενικά τα μέλη και οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ συμπαραστέκονται στην κυβέρνηση και θέλουν με όλες τους τις δυνάμεις να συμβάλλουν. Άρα πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία. Και δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να συζητούν οι οργανώσεις ανοιχτά σε όλα τα επίπεδα. Γράφονται πολλά ρεπορτάζ περί εσωκομματικών προβλημάτων και ζητημάτων αποδόμησης του Τσίπρα εντός του κόμματος. Που αποσκοπεί αυτό; Υπάρχει μια συστηματική προσπάθεια από κέντρα που θα ήθελαν να φανεί ο ΣΥΡΙΖΑ ασυνεπής με τις βασικές του δεσμεύσεις, να απογοητεύει τον κόσμο, επειδή θέλουν αφενός να οδηγήσουν ένα κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ, και κυρίως την ηγετική ομάδα και τον Αλ. Τσίπρα προσωπικά, σε μια λογική ενσωμάτωσης και συνέχειας με την προηγούμενη κατάσταση, ενώ θα έτριβαν τα χέρια τους αν πετύχαιναν μια διάσπαση των δυνά-

Πώς κρίνεις τη στάση της αντιπολίτευσης; Η επίσημη έκφραση των κομμάτων της αντιπολίτευσης, δηλαδή του κ. Σαμαρά, του κ. Βενιζέλου και του κ. Θεοδωράκη, κινείται σε μία λογική υπεράσπισης της προηγούμενης κατάστασης. Το κάνουν αυτό διότι ποντάρουν στη μη συμφωνία, για να επιβεβαιωθεί το σενάριο της αριστερής παρένθεσης. Αυτό είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά ορατό όταν ιδιαίτερα ακούς τον κ. Σαμαρά από τη μια να μας καταγγέλλει γιατί δεν έχουμε κλείσει συμφωνία αποδεχόμενοι το μέιλ Χαρδούβελλη, και από την άλλη να μιλά για άγρια φορολόγηση που έρχεται. Η Ν∆ βρίσκεται σε στρατηγικό αδιέξοδο και το ΠΑΣΟΚ σε ακόμα πιο δεινή θέση. Αυτό ενδεχόμενα επηρεάζει και το Ποτάμι. Το Ποτάμι το μόνο στο οποίο αποσκοπεί είναι στο να δει τον εαυτό του να συμμετέχει σε κάποιο κυβερνητικό σχήμα, έτσι ώστε να αποτελέσει εκ των έσω τον ιμάντα μεταβίβασης των επιχειρημάτων και της προσέγγισης των δανειστών.

μεων του ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρώ ότι ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας μας είναι η διατήρηση της ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ, σε πολιτική βάση. Μόνο έτσι θα μπορούμε να δούμε το μέλλον με αισιοδοξία και να στοχαζόμαστε μεσομακροπρόθεσμα. Από την θετική ή μη έκβαση της προσπάθειας που κάνει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, θεωρώ ότι διαμορφώνεται ως ένα μεγάλο βαθμό και το μέλλον της Ευρώπης. Μια αποτυχία θα οδηγούσε στην ενίσχυση της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και στην εκτίναξη της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. Ενώ θα παγιωνόταν ένα καθεστώς στην Ευρώπη, το οποίο πολύ μικρή σχέση θα είχε με αυτό που γνωρίσαμε μεταπολεμικά και ήταν αποτέλεσμα των κατακτήσεων του εργατικού κινήματος και των αγώνων της Αριστεράς. Ελπίζω, και αυτό δεν είναι τόσο αισιόδοξο, για να οδηγηθούμε στην Ευρώπη των λαών και των εργαζομένων, με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό στις σημερινές συνθήκες, να μην προϋποθέτει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να παίξει το ρόλο της Ιφιγένειας.

“

Τα μέλη και οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ συμπαραστέκονται στην κυβέρνηση και θέλουν με όλες τους τις δυνάμεις να συμβάλλουν. Άρα πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία. Και δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να συζητούν οι οργανώσεις ανοιχτά σε όλα τα επίπεδα.

•

Γιατί όχι και ένα Schäublexit;

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η κατανόηση της κ. Μέρκελ δεν μπορεί να κρύψει τις ανησυχίες, που προκαλούν οι συνεχιζόμενες δηλητηριώδεις δηλώσεις Σόιμπλε, που μοιάζει μεγάλο εμπόδιο στη διαπραγμάτευση.

“

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Οφείλουμε να προχωρήσουμε τη διαπραγμάτευση, όπως επίσης οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι αυτό που θα κριθεί τις επόμενες βδομάδες στην Ελλάδα, θα κρίνει τη δημοκρατία στη χώρα μας, την πορεία της Αριστεράς στη χώρα μας, αλλά και τη ύπαρξη της ευρωπαϊκής Αριστεράς στον 21ο αιώνα. Tη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

ην ημέρα που ο Αλέξης Τσίπρας αναχωρούσε με το αεροσκάφος της πολεμικής αεροπορίας για τη Ρίγα, με στόχο να ξεκλειδώσει η πολυπόθητη συμφωνία, που θα δώσει ανάσα στην Ελλάδα, ο γερμανικός Τύπος προτιμούσε να ασχοληθεί με τον Γιάνη Βαρουφάκη και τις τελευταίες συνεντεύξεις του. Η αλήθεια είναι ότι αυτές δεν ήταν απαραίτητα και ό,τι πιο εποικοδομητικό θα περίμενε κανείς σε μια τόσο κρίσιμη μέρα. Από την άλλη, η μανία με την οποία χυνόταν το γερμανικό μελάνι, που εξέφραζε την επιθυμία για ένα Varoufexit και η προσπάθεια να παρουσιαστεί ο έλληνας υπουργός Οικονομικών ως το βασικό εμπόδιο για την άρση του αδιεξόδου προφανώς και δείχνει ότι η στοχοποίησή του αποτελεί ένα εύκολο άλλοθι, στα χέρια εκείνων που θέλουν να οδηγήσουν την κατάσταση σε αδιέξοδο με τον προφανή στόχο να σπρώξουν την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης ή ακόμα καλύτερα για αυτούς να την υποχρεώσουν σε απόλυτη υποταγή, αφού θα έχουν προκαλέσει πρώτα ένα «ατύχημα» με δραματικές συνέπειες και ακόμα δραματικότερη επικοινωνιακή εκμετάλλευση.

Τα ιδανικά του κ. Σόιμπλε

Σε ένα κόσμο που θα κυριαρχούσε η λογική ή απλά ο σεβασμός στη δημοκρατία, το ερώτημα θα ήταν αν το πραγματικό κλειδί, που θα άνοιγε την πόρτα του έντιμου συμβιβασμού δεν ακούει στο όνομα «Sch ublexit». Γιατί αυτός που μοιάζει να παίζει τα ρέστα του λες και θέλει να εμποδίσει με κάθε τρόπο την «αμοιβαία επωφελή συμφωνία» είναι ο γερμανός υπουργός Οικονομικών. Και κάποιοι έχουν κατά καιρούς εκφράσει ότι μια πιθανή αποχώρησή του δεν θα έπαιρνε μόνο μαζί της τα όσα πρεσβεύει, αλλά προφανώς θα αποδυνάμωνε και το στρατόπεδο των σκληροπυρηνικών που αυτός εκπροσωπεί. Για μια ακόμα φορά πριν από μια κρίσιμη σύνοδο ενός ευρωπαϊκού οργάνου, φρόντισε να δυναμιτίσει το κλίμα με «απαισιόδοξες» προβλέψεις και να ειρωνευτεί την αισιοδοξία της ελληνικής πλευράς, αλλά και τις δυνατότητες μιας «πολιτικής λύσης». Αλλά το χειρότερο ήταν ότι ανοικτά αμφισβήτησε

“

Με βάση τη λογική του κυρίου Σόιμπλε το ιδανικό θα ήταν προφανώς οι κυβερνήσεις να μην εκλέγονται, αλλά να διορίζονται ορκιζόμενες πίστη σε ένα γερμανικής έμπνευσης πρόγραμμα λιτότητας.

τις συνέπειες μιας ελεύθερης και δημοκρατικής επιλογής του ελληνικού λαού, οι οποίες κατά τη γνώμη του δυσκόλεψαν τη διαπραγμάτευση. Με βάση τη λογική του κυρίου Σόιμπλε το ιδανικό θα ήταν προφανώς οι κυβερνήσεις να μην εκλέγονται, αλλά να διορίζονται ορκιζόμενες πίστη σε ένα γερμανικής έμπνευσης πρόγραμμα λιτότητας. Αλλά και η επιμονή του υπουργού Οικονομικών στο Βερολίνο στην απόρριψη της ιδέας της κομψής αποχώρησης σταδιακά του ∆ΝΤ από την Ελλάδα, ουσιαστικά εξυπηρετεί το στόχο να έχει έναν ακόμα σύμμαχο με τον οποίο συμφωνεί σε ένα πολύ βασικό σημείο: στο ότι η χώρα μας δε μπορεί να πάρει ούτε σεντ δίχως μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση.

Οριακό σημείο

Με βάση τα παραπάνω, είναι λογικό να αναρωτιέται κανείς αν και κατά πόσο είναι τελικά ειλικρινείς οι δεσμεύσεις της Ανγκέλα Μέρκελ, ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει ένα Grexit, αλλά και αν κάποια στιγμή θα μπορούσαν να την οδηγήσουν σε ανοικτή σύγκρουση με τον σημαντικότερο υπουργό της. Εκτός αν ο Σόιμπλε παίζει συνειδητά το ρόλο του «κακού» για να βοηθά την καγκελάριο του να φαίνεται «καλή». Έτσι κι αλλιώς, η κατάσταση για την ελληνική οικονομία έχει φτάσει σε «οριακό σημείο» με την κυρία Μέρκελ να συνεχίζει να παίζει την «καλή» Από την άλλη, και με δεδομένο ότι μια μακρόπνοη συμφωνία, που θα βγάλει την φτωχοποιημένη κοινωνία από το τέλμα, δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε μια εβδομάδα είναι αυτονόητο ότι θα απαιτήσει και στο μέλλον διαβουλεύσεις και συμβιβασμούς είναι ένα ερώτημα αν αυτό μπορεί να γίνει όσο ο Σόιμπλε και οι ομοϊδεάτες του θα καιροφυλακτούν. Είναι εφικτό μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να μπορέσει να ασκήσει μια διαφορετική πολιτική, που δεν θα υποτάσσεται χωρίς δεύτερη κουβέντα στις «αγορές», στη λογική δηλαδή του νεοφιλελευθερισμού; Το ερώτημα δεν είναι απλά θεωρητικό και θα τεθεί πολύ πιο άμεσα από όσο νομίζουν ορισμένοι. Για να μπορέσει να γίνει αυτό θα χρειαστεί σχέδιο, αποφασιστικότητα, ενιαία στάση από όλη την κυβέρνηση και φυσικά η αποφυγή ερασιτεχνισμών και υπέρβαση της λογικής, ότι κάποια προβλήματα μπορούν να λυθούν με τον «επικοινωνισμό». Είναι, επίσης, προφανές ότι οι όποιες νέες δεσμεύσεις θα δημιουργήσουν ένα νέο πλαίσιο διαπραγμάτευσης, που δεν θα είναι απαραίτητα ευκολότερο. ∆εν πρέπει να αγνοεί κανείς και τις παρατηρήσεις του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για την απειρία της κυβέρνησης Τσίπρα, που δεν έγιναν με διάθεση να δυναμιτίσουν τη διαπραγμάτευση, αλλά μάλλον με σκοπό να προκαλέσουν... κατανόηση. Αν η κυβέρνηση βγει ζωντανή από τις μέχρι τώρα Συμπληγάδες, θα έχει ακόμα περισσότερα πράγματα να ασχοληθεί από τη διαπραγμάτευση και μόνο, όπως ουσιαστικά έγινε μέχρι τώρα και όσο ο καιρός κυλάει η δικαιολογία της απειρίας δεν θα ισχύει πλέον.

Εκατό μέρες έχουν περάσει από τις εκλογές. Πώς αποτιμάς το κυβερνητικό έργο; Η αποτίμηση μπορεί και οφείλει να αρθρωθεί σε δύο επίπεδα. Από τη μια, τίθεται προς κρίση το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης, οι πολιτικές που εφαρμόζει στο εσωτερικό της χώρας και, από την άλλη, η στάση της στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, κυρίως μάλιστα η αναμενόμενη έκβασή τους. Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, η κυβέρνηση της Αριστεράς έχει εισάγει στη Βουλή σημαντικά νομοσχέδια τηρώντας σε μεγάλο βαθμό τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Η επαναπρόσληψη των απολυμένων, το νομοσχέδιο για την ανθρωπιστική κρίση, η ρύθμιση των χρεών προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, η ΕΡΤ και οι νομοθετικές παρεμβάσεις στα θέματα της εκπαίδευσης αποτελούν εξαιρετικά θετικά δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης. Στο θέμα της διαπραγμάτευσης αναδείχθηκαν μια σειρά από αδυναμίες, αλλά και μη δημιουργικές, για τον πολιτικό μας χώρο, ασάφειες. Στο σημείο που σήμερα βρισκόμαστε μπορούμε να καταγράψουμε την έγερση σημαντικών ενστάσεων για ορισμένες επιλογές της κυβέρνησης. Χαρακτηριστικότερη η τοποθέτηση του πρωθυπουργού για τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου και τη μη εξασφάλιση της καταβολής μέρους των δόσεων που απορρέουν από την υφιστάμενη δανειακή σύμβαση. Επιπλέον, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι στην πορεία της διαπραγμάτευσης το στίγμα μας θόλωσε κάμποσες φορές, γεγονός που επέτρεψε την αχαλίνωτη ανάπτυξη μιας άγονης σεναριολογίας περί της καταληκτικής συμφωνίας. Έχω την αίσθηση ότι ψύχραιμα οφείλουμε να περιμένουμε την ολοκλήρωση των συνομιλιών, ώστε να κρίνουμε την κυβέρνηση στη βάση πραγματικών δεδομένων. Θέλω να πιστεύω ότι συλλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ θα στηρίξει τις επιλογές της κυβέρνησης, οι οποίες δεν μπορεί να είναι άλλες από τις “κόκκινες γραμμές” που έχει θέσει ο ελληνικός λαός και τις οποίες αποτυπώσαμε με ευκρίνεια στις εκλογικές μας δεσμεύσεις και τον προγραμματικό μας λόγο.

Ποια είναι η Ευρώπη, στην οποία απευθυνόμαστε;

Θεωρείς ότι υπήρξε λάθος εκτίμηση για την κατάσταση που θα έβρισκε η κυβέρνηση; Αναγνωρίζεται από όλους μας ότι η ανάγνωση που είχαμε ως ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά, σε σχέση με το ποιους θα συναντήσουμε απέναντί μας και ποια στάση θα κρατήσουν στη διαπραγμάτευση, ήταν μάλλον αισιόδοξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίστηκε προεκλογικά ότι η νωπή λαϊκή εντολή θα αποτελέσει για τους δανειστές μας, την Ευρωπαϊκή Ένωση κυρίως, αλλά και το ∆ΝΤ, ένα ισχυρότατο δεδομένο, το οποίο οφείλουν να σεβαστούν, αποδεχόμενοι τη λήξη της λιτότητας και την εφαρμογή αντιυφεσιακών πολιτικών. Όπως φάνηκε στην πορεία, αυτή η εκτίμησή μας ήταν πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Θεωρώ πως η ανάλυση που είχε η ριζοσπαστική αριστερά για το τι είναι σήμερα η Ευρώπη, ήταν μερικώς προβληματική, ίσως ακόμα και εσφαλμένη. ∆εν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι, στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθε-

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η διαπραγμάτευση θα κρίνει τη δημοκρατία στη χώρα μας ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΙΚΟ ΣΕΡΝΤΕ∆ΑΚΙ

Συζητάμε με τον καθηγητή στην Κοινωνιολογία της Συλλογικής ∆ράσης και των Κοινωνικών Κινημάτων του πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκο Σερντεδάκι, για την πορεία της διαπραγμάτευσης, το ρόλο της ελληνικής κυβέρνησης και των εταίρων. Όπως τονίζει ο Ν. Σερντεδάκις, “ψύχραιμα οφείλουμε να περιμένουμε την ολοκλήρωση των συνομιλιών, ώστε να κρίνουμε την κυβέρνηση στη βάση πραγματικών δεδομένων”.

ρης αντεπανάστασης, οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν και οι ίδιοι μετασχηματισθεί. Ότι δηλαδή βρισκόμαστε σε ένα ριζικά τροποποιημένο πολιτικό περιβάλλον, που δεν αντιστοιχείται προς τις προγενέστερες παραδοχές μας για τη θέσμιση και τη λειτουργία των αντιπροσωπευτικών θεσμών της περιόδου του βιομηχανικού καπιταλισμού. Η ανάλυση για τα χαρακτηριστικά του νεοφιλελευθερισμού έτεινε να επικεντρώνεται στα θέματα της οικονομίας, θέτοντας στο περιθώριο ένα ουσιαστικό αναστοχασμό για τη μετάλλαξη των πολιτικών θεσμών που διαμορφώνουν τη νέα μεταδημοκρατική πραγματικότητα. Τι εννοείς με αυτό; Μεταδημοκρατία σημαίνει ότι στις σύγχρονες κοινωνίες διατηρούνται μεν τυπικά οι κανόνες λειτουργίας της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, όμως ο τόπος λήψης των αποφάσεων έχει μεταφερθεί έξω και πέρα από τους δημοκρατικούς θεσμούς. Ο λαός, ως το διαφοροποιημένο στο εσωτερικό του συλλογικό υποκείμενο γύρω από το οποίο θεμελιώνονται οι νεωτερικοί πολιτικοί θεσμοί και οργανώνονται οι πολιτικές διαδικασίες για να υπηρετηθούν οι αξίες της δημοκρατίας, αλλά και η εμβάθυνση των διαδικασιών του οικονομικο-κοινωνικού εκδημοκρατισμού, αναγορεύεται από τις νεοφιλελεύθερες ελίτ ως φορέας παθογενειών. Από τούτη την αφετηρία εκκινούν οι περισσότερες αναλύσεις περί του λαϊκισμού και του λεγόμενου εθνολαϊκισμού. Στο μεταδημοκρατικό περιβάλλον, για τις τύχες των λαών αποφασίζουν, ερήμην τους, νεοπαγείς “θεσμοί”, δίχως δημοκρατική νομιμοποίηση και λογοδοσία. Υπό αυτήν την έννοια, η λαϊκή βούληση, του ελληνικού λαού στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν αποτελεί για τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ ένα παράγοντα καθοριστικό για τη λήψη των αποφάσεων. Το αντίθετο μάλιστα, ο λαός και η βούλησή του δεν συνιστούν αυθεντικά δεδομένα, αλλά προϊόν και αποτέλεσμα της λαϊκιστικής δημαγωγίας και χειραγώγησης. Οι παρασυρμένες, λοιπόν, λαϊκές μάζες θα πρέπει να τιμωρηθούν για να ξαναγίνουν “ορθολογικές” και “έλλογες”, δηλαδή εθελόδουλες και υποταγμένες στη διακυβέρνηση των τεχνοκρατών αρίστων. ∆ια μέσου της τιμωρητικής πειθάρχησής του ο λαός θα υποχρεωθεί να εσωτερικεύσει τις νεοφιλελεύθερες αξίες και αντιλήψεις, θέτοντας τις προϋποθέσεις της αυτο-ακύρωσής του ως συστατικού στοιχείου της κοινωνίας και της ίδιας της δημοκρατίας. Στην ανάλυσή μας για την Ευρώπη, όλα τα παραπάνω τα θέσαμε σε δεύτερη μοίρα. Το επόμενο διάστημα θα πρέπει συλλογικά να ξανασκεφτούμε ποια είναι η Ευρώπη, στην οποία απευθυνόμαστε για την εξασφάλιση μιας κοινής πορείας. Θα πρέπει την ανάλυσή μας περί των νέων χαρακτηριστικών της Ευρώπης στο πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού και του

νεοσυντηριτισμού, να την καταστήσουμε ηγεμονική στην κοινωνία, ούτως ώστε η κρίση των πολιτικών αποφάσεων και προσανατολισμών να προκύπτει από τη γνώση των υφιστάμενων κοινωνικών διαιρέσεων, συγκρούσεων και ταξικών ανταγωνισμών, παραμερίζοντας ως κρίσιμη μεταβλητή την πραγματικά χειραγωγούμενη κοινή γνώμη των δημοσκόπων, που στην ουσία έρχεται να υποκαταστήσει τον λαϊκό παράγοντα στη μεταδημοκρατική μας εποχή.

Ασφυκτικά τα όρια για αριστερές προσεγγίσεις

Όμως, η διαπραγμάτευση εξελίσσεται τώρα… Σαφώς η διαπραγμάτευση πρέπει να γίνει, αλλά θα πρέπει να πούμε σε όλους τους τόνους ότι δεν είναι πια η “Ευρώπη των λαών”, το περιβάλλον στο οποίο θα κινηθεί η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια. Βεβαίως, υπάρχουν οι λαοί στην Ευρώπη και έχουμε εμπιστοσύνη στις δικές τους συλλογικές δράσεις και τα κοινωνικά κινήματα, όμως στο θεσμικό περιβάλλον της Ε.Ε., τα όρια είναι ασφυκτικά έως απαγορευτικά για τις αριστερές ριζοσπαστικές πολιτικές προσεγγίσεις. Οφείλουμε να προχωρήσουμε τη διαπραγμάτευση, όπως επίσης οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι αυτό που θα κριθεί τις επόμενες βδομάδες στην Ελλάδα, θα κρίνει τη δημοκρατία στη χώρα μας, την πορεία της Αριστεράς στη χώρα μας, αλλά και τη ύπαρξη της ευρωπαϊκής Αριστεράς στον 21ο αιώνα. Βλέπουμε πως οι κοινωνικές κινητοποιήσεις έχουν καμφθεί το τελευταίο διάστημα. Πώς το εξηγείς αυτό; Πιστεύω ότι εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε τούτη την ύφεση της συλλογικής δράσης, δίχως να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε ότι δεν θα προκύψουν νέες τάσεις ανόδου της κατά την επόμενη περίοδο. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου το 2010, καταγράφηκε ένα έντονο κύμα διαμαρτυρίας, με ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά, αντιμνημονιακό στο περιεχόμενο του, το οποίο άρχισε να εκδηλώνει σημάδια ύφεσης μετά τις εκλογές του 2012. Η ύφεση της διαμαρτυ-

ρίας μέχρι το 2014 δεν αποτυπώνεται κατ’ ανάγκη στο πλήθος των γεγονότων διαμαρτυρίας που καταγράφουν διάφορες έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη. Εκφράζεται περισσότερο στις αλλαγές του περιεχομένου της συλλογικής δράσης, στην ελλιπή διάχυσή τους σε διαφορετικούς κοινωνικούς χώρους, αλλά και γεωγραφικά. Μ’ άλλα λόγια, επιβεβαιώνονται εκείνες οι προσεγγίσεις που υποστηρίζουν ότι μετά την έκρηξη της διαμαρτυρίας ακολουθεί μια τάση απόσυρσης των κινητοποιούμενων, καθώς επέρχεται η κόπωση ή γιατί εντείνεται η καταστολή ή γιατί δεν προκύπτουν απτά θετικά αποτελέσματα από τις κινητοποιήσεις. Όμως, η απόσυρση από τη διαμαρτυρία συνοδεύτηκε από την επένδυση πολιτικών προσδοκιών στη σφαίρα της θεσμικής πολιτικής και ειδικότερα στην εκλογική ενδυνάμωση του ΣΥΡΙΖΑ, που, με σταθμό το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, κινούνταν προς την επικράτηση στις επερχόμενες εθνικές εκλογές. Παρατηρούμε λοιπόν μια συσχέτιση του κύκλου διαμαρτυρίας με τον εκλογικό κύκλο που είναι σε θέση να παράσχει μια ικανοποιητική εξήγηση για την ύφεση της συλλογικής δράσης στην δεδομένη συγκυρία.

Εγχείρημα απονομιμοποίησης της αριστερής κυβέρνησης

Μιλώντας για κοινωνικά κινήματα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης προσπαθούν να οργανώσουν μια κινητοποίηση μέσω της πρωτοβουλίας «Όχι Μπαλτά στην παιδεία»… Αυτό δεν είναι καινούριο. Το είδαμε στις ΗΠΑ από το Tea Party ή στην Ιταλία από τον Μπερλουσκόνι. Έχουμε στις συγκεκριμένες περιπτώσεις μια προσπάθεια οικειοποίησης των κινηματικών ρεπερτορίων από αντιδραστικά αντικινήματα. Ήταν λοιπόν αναμενόμενο πως και στην Ελλάδα θα επιχειρηθούν τέτοιες κινητοποιήσεις, από τη στιγμή που οι κατεστημένες ελίτ ή συγκεκριμένες μερίδες τους, βλέπουν να απομακρύνεται το όνειρό τους για την ολοκλήρωση της “αριστερής παρένθεσης”. ∆εν τους αρκούν τα φερέφωνα της πολιτικής διάχυσης του φόβου που νέμονται την κατα-

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κινηθεί σε πολλαπλά επίπεδα

Ποιος είναι ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα; Είναι εμφανές ότι θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να κινηθεί σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα επίπεδο είναι αυτό της κυβέρνησης, που σίγουρα έχει τη δική της αυτονομία. Ένα δεύτερο είναι η Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, που οφείλει να λειτουργήσει προωθητικά προς το κυβερνητικό έργο, υπηρετώντας τα αιτήματα που αρθρώνονται στο πλαίσιο των κοινωνικών αγώνων και διεκδικήσεων. Τέλος, τα μέλη και οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ άμεσα πρέπει να λειτουργήσουν με εξωστρέφεια, χωρίς να περιορίζονται σε εσωτερικές τριβές, να ανοιχτούν στην κοινωνία και να εξηγήσουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα και την Ευρώπη, προκειμένου να κινητοποιήσουν τον λαϊκό παράγοντα, αναδεικνύοντας τα κρίσιμα διακυβεύματα της περιόδου. Οφείλουμε να αποχωρήσουμε τάχιστα από την εμπλοκή στους όρους μιας συζήτησης που διαμορφώνουν οι αντίπαλοί μας, να αποδράσουμε από τις μανιχαϊ-

σκευή των ειδήσεων και των πληροφοριών, ίσως γιατί οι ποικίλοι εκφραστές τους έχουν χάσει την αίγλη τους και έχει καταστεί σαφές στον καθένα και την καθεμιά το ποια αφεντικά υπηρετούν. Οφείλουμε, λοιπόν, να κρατήσουμε το δεδομένο ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ευρύτερο εγχείρημα απονομιμοποίησης της αριστερής κυβέρνησης, αποδυνάμωσής της τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Οι προσπάθειες οργάνωσης μαζικών αντικυβερνητικών κινητοποιήσεων, αποτυχημένες προς το παρόν, αποτελούν μια από τις ποικίλες εκφράσεις αυτού του ενορχηστρωμένου σχεδιασμού. Την περασμένη βδομάδα, δημοσιεύτηκε δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία οι ερωτώμενοι απαιτούν συμφωνία εδώ και τώρα, την ίδια ώρα που η στήριξη στον ΣΥΡΙΖΑ ενισχύεται. Πώς σχολιάζεις τέτοια ευρήματα; Το διαφαινόμενο από τις δημοσκοπήσεις αίτημα για την άμεση συνομολογία μιας συμφωνίας με τους δανειστές αποτυπώνει τα έντονα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις, αλλά και οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι που γνωρίζουν ότι οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις που τους αφορούν έπονται της λήξης της διαπραγμάτευσης. Στην οπτική μου, η αδημονία για την κατάληξη της διαπραγμάτευσης έχει περισσότερο να κάνει με τις πολιτικές προσδοκίες που έχουν επενδυθεί στη νέα κυβέρνηση. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από το φαινομενικά αντιφατικό, προς το προηγούμενο, εύρημα των υψηλών ποσοστών που καταγράφει ο ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου, έναντι των μειωμένων ποσοστών που προκύπτουν για την Ν∆, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ, τα τρία δηλαδή μνημονιακά κόμματα που σήμερα προτάσσουν την δίχως όρους υπογραφή ενός νέου μνημονίου για να παραμείνουμε πάση θυσία στη ζώνη του ευρώ. Επομένως, η αναζήτηση μιας συμφωνίας δεν παραπέμπει στην αποδοχή των θέσεων που διατυπώνουν τα μνημονιακά κόμματα, αλλά στη λήξη της αβεβαιότητας που επιτείνει την οικονομική δυσπραγία και στην προσδοκία για την έναρξη της εφαρμογής των πολιτικών που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προγραμματικά διατυπώσει.

κές λογικές και τα διλήμματα που εκείνοι προτάσσουν. Με τη δράση μας σε όλα τα παραπάνω επίπεδα να συναρθρώσουμε τα επιμέρους κοινωνικά αιτήματα σε ένα σχέδιο ριζικού κοινωνικού μετασχηματισμού και με τον τρόπο αυτό να επιβάλλουμε τη δική μας ατζέντα στο χώρο της δημοσιότητας. Βλέπουμε ακόμα και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ να είναι διχασμένα ανάμεσα στο «συμφωνία εδώ και τώρα» ή «ρήξη με τους δανειστές». Μπορούν αυτές οι απόψεις να συνυπάρχουν; Αυτή η αντίφαση θα ξεπεραστεί από την πραγματικότητα. Είμαστε πολύ κοντά στην 5η Ιούνη, όταν και θα πρέπει το ελληνικό κράτος να αποπληρώσει ένα μέρος του δανείου προς το ∆ΝΤ. Είναι πολύ θετικό που η κυβέρνηση έχει δηλώσει πως αν δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία και δεν έχει ενισχυθεί η ρευστότητα, δεν θα αποπληρωθούν οι υποχρεώσεις προς το ∆ΝΤ, διότι προέχει η καταβολή των μισθών και συντάξεων. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Είναι δεδομένη η βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε ρήξη, σε περίπτωση που οι δανειστές εμμείνουν στην εφαρμογή ενός νέου υφεσιακού προγράμματος λιτότητας, το οποίο δεν έχει την έγκριση του ελληνικού λαού και δεν ανταποκρίνεται στη βούλησή του, όπως αυτή εκφράστηκε στις πρόσφατες εκλογές.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το φορολογικό επείγει

“

Η φορολογική μεταρρύθμιση μαζί με τα εργασιακά, θα έπρεπε να είναι οι τομείς πρώτης προτεραιότητας για μια κυβέρνηση της αριστεράς

∆εν είναι μόνο το γεγονός πως μια προοδευτική πολιτική στη φορολογία είναι από τις περισσότερο ενδεδειγμένες, όταν θέλεις να λειτουργήσεις μεροληπτικά από ταξική άποψη. Επιπλέον, η αναδιανομή εισοδήματος προς όφελος των κατώτερων τάξεων, για την οποία καλύτερο όπλο από τη φορολογία δεν διαθέτουμε, είναι όρος για την επανεκκίνηση της οικονομίας, για την αντιμετώπιση της ανεργίας, για την ανασύνταξη του κοινωνικού κράτους. Με άλλα λόγια, το κεντρικό σύνθημα «να πληρώσουν την κρίση οι πλούσιοι και το κεφάλαιο» είναι άμεσα συναρτημένο με αυτό, όπως επίσης και η πρωταρχικότητα που απέκτησε από την εποχή της παρουσίασης του εκλογικού προγράμματος, ήδη την άνοιξη του 2012, η θεσμική πρόταση για το περιουσιολόγιο ως βασικού εργαλείου οποιασδήποτε πραγματικά ριζοσπαστικής -και αποτελεσματικής ταυτόχρονα- παρέμβασης μιας κυβέρνησης της αριστεράς.

Ω

ς προς αυτό, έχουμε ήδη καθυστερήσει. Χρειαζόμαστε πάραυτα το περιουσιολόγιο ακριβώς για να αναδιανεμηθούν με κοινωνικά ορθολογικό και ηθικά παραδεκτό τρόπο τα φορολογικά βάρη υπέρ των κοινωνικών τάξεων, που βίωσαν και ακόμη βιώνουν όχι μόνο την πεντάχρονη εξοντωτική επίθεση στα εισοδήματα και τα δικαιώματά τους, αλλά και, διαχρονικά, την καπιταλιστική εκμετάλλευση. Προκειμένου γι’ αυτό, δεν μπορεί παρά να πληρώσουν οι έχοντες πλούτο και εισοδήματα, οι οποίοι αποτελούν μια πολύ μεγαλύτερη κατηγορία από το «μεγάλο κεφάλαιο». Αυτά, μεταξύ άλλων, υποστηρίζαμε με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, πριν από ένα περίπου χρόνο1. Ο λόγος, για τον οποίο έγινε εκείνη η παρέμβαση, ήταν πως είχαν αποκτήσει μεγάλη δημοσιότητα απόψεις συντρόφων, οι οποίες ισχυρίζονταν πως θα καταργήσουμε τον ΕΝΦΙΑ και θα τον αντικαταστήσουμε με φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας, ο οποίος θα προβλέπει υψηλότατο αφορολόγητο –οι πιο γενναιόδωροι το έβλεπαν στα 300.000 ευρώ ατομικό, άρα, για μια τετραμελή οικογένεια 1.200.000! Και οι λιγότερο γενναιόδωροι, όμως, κάτω από τις 500.000 δεν έπεφταν.

∆ιεύρυνση της φορολογικής βάσης

∆εν ήταν μόνο πως αυτό θα σήμαινε μια τεράστια μείωση εσόδων απολύτως αναγκαίων για την άσκηση φιλικής προς τα κατώτερα στρώματα πολιτικής. Επιπλέον, αποτελούσε ιστορικό παράδοξο ένας πολιτικός οργανισμός της αριστεράς να εμφανίζεται ως «προστάτης της ιδιοκτησίας» γενικώς, ισχυριζόμενος πως η φορολόγηση του πλούτου συνιστά αντιλαϊκή πολιτική. Να τι σημειώναμε: «Θα πρέπει να επιμείνουμε πως η φορολογική μεταρρύθμιση και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι κατά πολύ σημαντικότερες από οποιαδήποτε συνολική μείωση φόρων. Ειδικά στη βραχυχρόνια περίοδο η πίεση για δαπάνες, οι οποίες θα αντιμετωπίζουν την ανθρωπιστική κρίση και τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας θα είναι κάτι περισσότερο από επιτακτική. Η συμμαχία εναντίον των περικοπών του κοινωνικού κράτους δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω σε μια αντι-φορολογική πλατφόρμα. ∆εν μπορεί να επαναλάβει το σύμφωνο που είχαν συνομολογήσει οι κυρίαρχες τάξεις στην Ελλάδα με μεσοστρώματα στη βάση των χαμηλών φόρων, της φοροδιαφυγής, ακόμη και της πλήρους αποφυγής της φορολογίας […] Η συμμαχία μπορεί να οικοδομηθεί σε ισχυρότερα θεμέλια –στην εσωτερική ζήτηση, τη ρευστότητα και την παραγω-

Πολύ γρήγορα θα πρέπει η κυβέρνηση να πάρει νομοθετικές πρωτοβουλίες σε ό,τι αφορά τη φορολογική πολιτική. Έχει, ήδη, αργήσει πολύ και η διαπραγμάτευση δεν συνιστά δικαιολογία, στο μέτρο που το εσωτερικό ταξικό μέτωπο έχει μεγαλύτερη σημασία από στρατηγική άποψη. γική ανασυγκρότηση […] Ως προς αυτό δεν επιτρέπεται καμία σύγχυση. Η θέση μας θα πρέπει να είναι απολύτως καθαρή. Οποιαδήποτε ασάφεια θα πληρωθεί πολύ ακριβά κατά την εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος». Νομίζω, δυστυχώς, πως είμαστε πολύ κοντά στην επιβεβαίωση αυτής της πρόγνωσης. Έτσι εξηγείται πως ακούγονται πράγματα, όπως η διατήρηση του ΕΝΦΙΑ, ενώ το μόνο πολιτικά ορθό είναι η κατάργησή του, όχι γιατί είναι «βαρύς», αλλά γιατί είναι ακραία άδικος. Και η εφαρμογή ενός φόρου ακίνητης περιουσίας [και περιουσίας γενικότερα], ο οποίος θα επιδίωκε μεγάλα έσοδα επιβαρύνοντας τους ιδιοκτήτες προοδευτικά κατά το μέγεθος του πλούτου τους. Που σημαίνει πολύ μεγάλη ελάφρυνση των χαμηλών στρωμάτων και αντισταθμιστική επιβάρυνση των μεγαλομεσαίων. Έτσι, επίσης, εξηγείται η όλη συζήτηση για τον ΦΠΑ, τη στιγμή που, αν υπάρχει μια σταθερά για την αριστερή φορολογική πολιτική, από την εποχή του Μαρξ ήδη, αυτή είναι η εναντίωση στην έμμεση φορολογία και η στόχευση, μόλις γίνει δυνατόν, για ολοκληρωτική της κατάργηση2.

Η πραγματική ανάκαμψη

Η γνώμη μου, λοιπόν, είναι πως πολύ γρήγορα θα πρέπει η κυβέρνηση να πάρει νομοθετικές πρωτοβουλίες σε ό,τι αφορά τη φορολογική πολιτική. Έχει, ήδη, αργήσει πολύ και η διαπραγμάτευση δεν συνιστά δικαιολογία, στο μέτρο που το εσωτερικό ταξικό μέτωπο έχει μεγαλύτερη σημασία από στρατηγική άποψη. Η φορολόγηση του πλούτου -όχι η προνομιακή περαίωση, για εισπρακτικούς λόγους, που είναι, νομίζω, απαράδεκτη, η έκτακτη, επιπλέον, φορολόγηση του μεγάλου πλούτου και του κεφαλαίου, η άμεση κατάργηση των προκλητικών φοροαπαλλαγών σε επιχειρήσεις είναι πράγματα τα οποία θα έπρεπε ήδη να υλοποιούμε. Και μαζί η παρέμβαση στο φόρο εισοδήματος, η οποία θα επιτρέψει την εκκίνηση της τόσο αναγκαίας αντίστροφης αναδιανομής υπέρ των μισθωτών και των φτωχών στρωμάτων. Τώρα, όχι του χρόνου. Για να δοθεί, μαζί με την αποκατάσταση των εργασιακών δικαιωμάτων και την ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων, ένα σαφέστατο κοινωνικό σήμα. Και, ακόμα, για να αμφισβητήσουμε έμπρακτα τη νεοφιλελεύθερη «αρχή», πως πρώτα θα έρθει η ανάκαμψη και μετά θα διανεμηθούν τα δώρα της, επιμένοντας, όπως κάναμε πάντα, άλλωστε, πως δεν υπάρχει περίπτωση ανάκαμψης, άξιας να φέρει αυτό το όνομα, αν δεν ευνοηθούν πρώτα εισοδηματικά οι κατώτερες τάξεις. Χρήστος Λάσκος

Σημειώσεις

1. Χρήστος Λάσκος - Ευκλείδης Τσακαλώτος, «Επτά θέσεις για την Αριστερά και τη φορολογία», «Η εποχή», 27.7.2014. 2. Να το σημείο 12 από το Πρόγραμμα του Γαλλικού Εργατικού Κόμματος του 1880, με εισαγωγή του Μαρξ: «Κατάργηση όλων των έμμεσων φόρων και μεταβολή των άμεσων φόρων σε μια προοδευτική φορολογία όλων των εισοδημάτων πέραν των 3000 φράγκων. Απαγόρευση κληρονομιάς εκ πλαγίου και κάθε κληρονομιάς σε κατευθείαν γραμμή για ποσά που ξεπερνούν τα 20000 φράγκα». Βλ. Χρήστος Λάσκος, «Η φορολόγηση του πλούτου και η Αριστερά», «Η εποχή», 17.9.2014.

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015 ∆ιαπραγματευόμαστε, αλλά κυβερνάμε κιόλας! Αυτό απαντάει η κυβέρνηση σε επικρίσεις για «χαμένο χρόνο», για το «πρόγραμμα που θα έπρεπε να έχει κλείσει». Και έχει δίκιο. Είναι βέβαια αλήθεια ότι σημαντικά σημεία του «Προγράμματος της Θεσσαλονίκης» και των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, προπάντων εκείνα που έχουν δημοσιονομικό κόστος, δεν προχωρούν. Άλλα, ας πούμε τα εργασιακά, δεν προχωρούν, γιατί, από τη συμφωνία του Φεβρουαρίου, έχουν ή θεωρούν ότι έχουν και σε αυτά λόγο οι διεθνείς δανειστές. Ανεξάρτητα από τους λόγους, μπορεί πράγματι να μειωθεί η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ –αυτό ήδη διακρίνεται στα λεγόμενα «ποιοτικά στοιχεία» των δημοσκοπήσεων. Γιατί ως ένα βαθμό η κυβέρνηση αντλεί δυνάμεις από την αδυναμία της αντιπολίτευσης: από την ηθική απαξίωση των μνημονιακών κομμάτων και του προσωπικού τους, την πλήρη απουσία αντιπολιτευτικού προγράμματος, την υπεράσπιση της πολιτικής για την οποία ηττήθηκαν. Μα το «Ποτάμι» που δεν είναι υπεύθυνο για τα μνημόνια; Έγινε τόσο γρήγορα εμφανές ότι το κόμμα του κ. Θεοδωράκη υπερασπίζεται το παλιό καθεστώς και τις απαιτήσεις των δανειστών, χωρίς καμία δική του προγραμματική επεξεργασία, που πολύ γρήγορα έχασε κάθε επίχρισμα φρεσκάδας.

ια πόσον καιρό, όμως, μπορεί μια κυβέρνηση να αντλεί από την αδυναμία των αντιπάλων της; Η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολιτευτική του περίοδο ήταν η πειθώ. Είχε κατορθώσει να πείσει μεγάλο τμήμα του ελληνικού λαού ότι υπό την ηγεσία της Αριστεράς υπάρχει διέξοδος. Μπορεί με την ανατροπή του παλιού καθεστώτος και τη νίκη της Αριστεράς να συνδέθηκαν υπερβολικές προσδοκίες –αλλά και αυτό είναι μόνο εν μέρει αλήθεια: ο κόσμος καταλαβαίνει, κι αυτό το διαπιστώνεις μόλις κουβεντιάσεις έξω από τα τηλεοπτικά παραθυρόφυλλα. Ο κόσμος καταλαβαίνει, όμως καταλαβαίνει αόριστα και αυτή η αοριστία αφήνει χώρο στην προπαγάνδα του αντιπάλου.

Καθαρές κουβέντες

Χρειάζονται, λοιπόν, καθαρές κουβέντες, με σαφήνεια και χωρίς εξωραϊσμό: τι δεν μπορεί να γίνει τώρα και γιατί – είτε επειδή πιέζουν οι δανειστές είτε επειδή δεν υπάρχουν οι πόροι είτε επειδή υπάρχουν άλλα εμπόδια που εμφανίστηκαν τώρα ή που δεν είχαν προβλέψει. Αν, όπως είπε ο Γιάννης ∆ραγασάκης, «το δύσκολο εγχείρημα που έχει αναλάβει η κυβέρνηση είναι εγχείρημα συνολικής ευθύνης» και «σε αυτή την κρίσιμη στιγμή της διαπραγμάτευσης είναι αναγκαία η στενή και δημιουργική συνεργασία της κυβέρνησης με τα όργανα του κόμματος και την Κοινοβουλευτική Ομάδα», και έτσι είναι, τότε όλοι, η Κοινοβουλευτική Ομάδα και το κόμμα, χρειάζεται να έχουν πλήρη γνώση της κατάστασης και των δυνατοτήτων –και όχι μόνο η Κοινοβουλευτική Ομάδα και το κόμμα: ο λαός πρέπει να είναι πλήρως ενήμερος για την κατάσταση και για την προοπτική σε σχέση με τη διαπραγμάτευση. Τον Ιούνιο του 2012, στην τελευταία του προεκλογική ομιλία, ο Αλέξης Τσίπρας είχε πει ότι αν ο λαός δεν είναι ενεργός, η κυβέρνηση της Αριστεράς δεν θα αντέξει. Χωρίς γνώση, όμως, πώς θα υπάρξει στήριξη και συμπαράταξη; Παραδείγματος χάριν, χρειάζεται τώρα να διευκρινιστεί τι θα γίνει με τον ΕΝΦΙΑ, τι μπορεί και τι δεν μπορεί να γίνει, τι ακριβώς παλεύουν οι διαπραγματευτές μας, αφού η κατάργησή του ήταν ένα από τα βασικά προεκλογικά επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Χρειάζεται το κόμμα και ο λαός να είναι ενήμεροι Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

“

Η σύνταξη του προγράμματος είναι διαρκής διαδικασία, που αν εγκαταλειφθεί το κόμμα θα γίνει εξάρτημα της κυβέρνησης

Ο σκοπός είναι να αναδειχθεί το διαφορετικό, το νέο, στοιχεία του οποίου μπορούν με εργαλείο αυτή την κυβέρνηση να εμφυτευθούν στη δομή της ελληνικής κοινωνίας, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αφαιρεθούν κατόπιν, και να δείχνουν στο μέλλον.

Αυτή η αδήριτη ανάγκη διαρκούς ενημέρωσης του λαού, στην οποία η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν ανταποκριθεί επαρκώς, είναι μόνο μία πλευρά. Η άλλη πλευρά είναι όσα η κυβέρνηση εφαρμόζει. ∆εν είναι τυχαίο το μένος με το οποίο τα κόμματα του παλιού καθεστώτος αντέδρασαν σε τρία πράγματα: στον νέο, ήπιο τρόπο της αστυνόμευσης και της αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών στον τομέα της ∆ημόσιας Τάξης, στο νόμο για τις φυλακές –παρόλο που και στα δύο αυτά, την Αστυνομία και το σωφρονιστικό σύστημα, δεν υπάρχει (ακόμα;) ολοκληρωμένη παρέμβαση– και στην Παιδεία. Ο λόγος είναι ότι εδώ ανατρέπεται η παλιά πρακτική και (στην Παιδεία) το παλιό σύστημα και εμφανίζονται όψεις του μέλλοντος –μιας κοινωνίας φιλικότερης προς τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Τρία παραδείγματα

Αυτή η πλευρά της κυβερνητικής πολιτικής είναι το κρίσιμο ζήτημα. Ας πούμε στην ΕΡΤ. ∆εν έχω γνώμη για τα πρόσωπα που θα απαρτίζουν το ∆ιοικητικό Συμβούλιο ούτε συμφωνώ ότι «το καινούργιο δεν χτίζεται με παλιά υλικά». Για να μείνουμε στη μεταφορά από τις οικοδομές: υπέροχοι βυζαντινοί ναοί έχουν χτιστεί με σπαράγματα της αρχαιότητας –η αρχιτεκτονική άλλαξε. Από εκεί, όμως, μέχρι την αυθάδη απάντηση του αρμόδιου υπουργείου υπάρχει μεγάλη απόσταση που δείχνει ότι ο υπουργός έχει ελλιπή συναίσθηση με τίνος την ψήφο εμπιστοσύνης βρίσκεται στη θέση του. Το κυριότερο όμως είναι: πώς αποτυπώνεται στη νέα τάξη πραγμάτων το κίνημα και η εμπειρία των ανθρώπων (και των βουλευτών που ξεπέταξε με την απάντησή του το υπουργείο) οι οποίοι επί μήνες κράτησαν αμισθί την ΕΡΤ ανοιχτή; Ποια είναι τα στοιχεία της αυτοδιαχείρισης και του κοινωνικού ελέγχου – από το πρόγραμμα ως την επιλογή της διοίκησης; Υπάρχει ένα παλιό κείμενο για το ζήτημα της ενημέρωσης και της πολυφωνίας που επισημαίνει ως κομβικό σημείο την ανεξαρτησία των συντακτών. Το κείμενο γράφτηκε το φοβερό έτος 1968 και είναι απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της (τότε) Τσεχοσλοβακίας. Αυτή η από-

φαση ήταν ένας από τους λόγους της «αδελφικής» εισβολής που τερμάτισε το άλμα του τσεχοσλοβάκικου «υπαρκτού σοσιαλισμού» προς τα άστρα. Πώς θα γίνει η νέα ΕΡΤ ο άλλος πόλος της ενημέρωσης και το αντίπαλο δέος της αθλιότητας των ιδιωτικών καναλιών, αν οι συντάκτες της δεν έχουν εγγυήσεις για την ανεξαρτησία τους, αντίθετα από τους ιδιωτικούς σταθμούς όπου οι συνάδελφοί τους εξαρτώνται από τα κέφια του ιδιοκτήτη; Η θέση της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργού για το αδιάσπαστο και το δημόσιο χαρακτήρα της ∆ΕΗ –η απόρριψη της πώλησης του 1/3 σε ιδιώτες– χαρακτηρίζεται, δικαίως, ένα από τα κλειδιά για την αναπτυξιακή πολιτική. Ωραία, αλλά ποιο είναι το σχέδιο για τη ∆ΕΗ και το ρόλο της; Θέλω να πω ότι εάν η ∆ΕΗ δεν γίνει υπόδειγμα εργατικού και κοινωνικού ελέγχου και προγραμματισμένης μετάβασης στη νέα εποχή της αποκεντρωμένης και περιβαλλοντικά φιλικής παραγωγής ενέργειας, το ιδιοκτησιακό της καθεστώς δεν έχει μεγάλη σημασία –θα είναι μια καπιταλιστική επιχείρηση υπό κρατικό έλεγχο, μέρος της κρατικής εξουσίας, πλην σήμερα με αριστερό υπουργό. Σίγουρα τα μεγάλα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια και οι μεγάλες υδροηλεκτρικές μονάδες θα συνεχίζουν να έχουν σημαντικό ρόλο –το ζή-

τημα είναι για πόσο μεγάλο διάστημα θα είναι έτσι και ποιες ενέργειες προγραμματίζονται, ώστε όλο και περισσότερες αποκεντρωμένες μονάδες να παράγουν ενέργεια με ήπιους τρόπους παραγωγής και με ευθύνη και έλεγχο της Αυτοδιοίκησης και των πολιτών και με τη ∆ΕΗ στο ρόλο του σχεδιαστή, αρωγού και συντονιστή. Είναι απολύτως κατανοητό ότι το υπουργείο Υγείας έχει σήμερα το μεγάλο ζόρι να λειτουργήσει το ΕΣΥ με αυξημένες απαιτήσεις, μετά την επέκταση της ιατροφαρμακευτικής φροντίδας σε όλους, με διαλυμένες δομές, χωρίς προσωπικό και χρήματα και οι λύσεις σε αυτά προέχουν. Ωστόσο, το ερώτημα «τι διδαχτήκαμε από το κίνημα και τις δομές της αλληλεγγύης που αναπτύχθηκαν στην πενταετία του μνημονίου;» Πώς θα συγκεντρωθούν αυτά τα συμπεράσματα και θα γίνουν πολιτική; Αυτή είναι αναγκαία προϋπόθεση ώστε το νέο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής να έχει στοιχεία αντιγραφειοκρατικά, δημοκρατικά και αντιαυταρχικά –πάει να πει: με συμμετοχή και έλεγχο των ανθρώπων που εργάζονται στις υπηρεσίες της και εκείνων που προσφεύγουν σε αυτές.

Το κόμμα και η κυβέρνηση

Αυτά είναι παραδείγματα και ο κατά-

λογος μπορεί να γίνει πολύ μακρύς. Ο σκοπός του άρθρου, ωστόσο, δεν είναι να καταγράψει ελλείψεις της πολιτικής της κυβέρνησης. Ο σκοπός είναι να αναδειχθεί το διαφορετικό, το νέο, στοιχεία του οποίου μπορούν με εργαλείο, ας το πούμε έτσι, αυτή την κυβέρνηση να εμφυτευθούν στη δομή της ελληνικής κοινωνίας, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αφαιρεθούν κατόπιν, και να δείχνουν στο μέλλον. Ούτε τα ερωτήματα που τέθηκαν εδώ μπορούν να απαντηθούν πάντα ή μόνο με κυβερνητικές πρωτοβουλίες και κινήσεις. Ένα κρίσιμο στοιχείο στη διαδικασία της ωρίμανσης του ΣΥΡΙΖΑ σε διεκδικητή της εξουσίας υπήρξε η μεγάλη προσπάθεια να συγκροτηθεί προγραμματικός λόγος στο πλαίσιο της προγραμματικής διακήρυξης του ιδρυτικού του συνεδρίου. Φαίνεται ότι η προσπάθεια αυτή εγκαταλείφθηκε: οι άνθρωποί της μετακόμισαν σε υπουργεία και κρατικές υπηρεσίες και παλεύουν εκεί, οι κομματικές δομές δεν ανασυγκροτήθηκαν τέσσερις μήνες τώρα. Η σύνταξη του προγράμματος, όμως, είχε πει ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι διαρκής διαδικασία. Αν εγκαταλειφθεί αυτή η διαρκής διαδικασία, το κόμμα θα γίνει –θετικά ή αρνητικά– εξάρτημα της κυβέρνησης. Και τότε θα είναι όλα χαμένα. Θόδωρος Παρασκευόπουλος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Ζητούν από τον Α. Τσίπρα να αυτοκτονήσει πολιτικά αλλά και να διασπάσει, στην ουσία να διαλύσει, τον ΣΥΡΙΖΑ. Θέλουν να τιμωρήσουν το πειραματόζωο και να προειδοποιήσουν με τον πιο σκληρό τρόπο τους ευρωπαϊκούς λαούς ότι τα κόμματα της αριστεράς πρέπει να παραμείνουν στο περιθώριο της πολιτικής ζωής.

Τελευταία τους ελπίδα: η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ Τ

ο αστικό σύστημα εξουσίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, σχεδιάζει, και μάλιστα απροκάλυπτα, τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Τα παλαιά και νέα κόμματα των μνημονίων και του ακραίου νεοφιλελευθερισμού –η Ν∆, το ΠΑΣΟΚ και το νεοπαγές Ποτάμι- ο έντυπος και ο ηλεκτρονικός τύπος –κυρίως αυτός- αλλά και το εγχώριο αστικό κατεστημένο, σε πλήρη συνεργασία με τις ηγετικές ομάδες των μεγάλων συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατικών κόμματων της Ευρώπης, των κυρίαρχων ευρωπαϊκών ελίτ και των «θεσμών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ως στόχο, μέσω της οικονομικής ασφυξίας, τη συνέχεια της καταστροφικής εφαρμογής των μνημονίων, καθώς και την αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού της χώρας, μετά το αρνητικό γι’ αυτούς αποτέλεσμα των πρόσφατων εθνικών εκλογών.

Χωρίς εναλλακτική πολιτική λύση

Η πλήρης πολιτική αδυναμία των κομμάτων του αλήστου μνήμης δικομματισμού – το ΠΑΣΟΚ έχει εισέλθει στον αστερισμό της πολιτικής εξαφάνισης και η Ν∆ δέσμια της ακροδεξιάς της πολιτικής υποφέρει από κρίση προασανατολισμού, εσωτερικές εντάσεις και διασπαστικές τάσεις που δεν θα αργήσουν να εκδηλωθούν – έχουν ως αποτέλεσμα το αστικό σύστημα εξουσίας να μην διαθέτει σήμερα εναλλακτική πολιτική λύση. Η πρόσφατη δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού «Σκάϊ» είναι αποκαλυπτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς την αναγωγή, συγκεντρώνει 36,5% ενώ το μέτωπο των αυτο-αποκαλούμενων ευρωπαϊστών μόλις και μετά βίας συγκεντρώνει το 25%! Αναλυτικά, η Ν∆ έχει το 15,5%, το Ποτάμι 6% και το ΠΑΣΟΚ 3%. Το μπαράζ επιθέσεων κατά της κυβέρνησης από τα συστημικά κόμματα και τα κυρίαρχα ΜΜΕ σε Ελλάδα και Ευρώπη όχι μόνο δεν μειώνει την εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά, αντίθετα, εντείνει τα σοβαρά προβλήματα εκπροσώπησης των μνημονιακών κομμάτων. Για το λόγο αυτό κυριολεκτικά τρέμουν την προσφυγή σε νέες εκλογές, δημοψήφισμα κ.λπ. Οι σχεδιασμοί, στους οποίους σήμερα αποβλέπουν, είναι η διάσπαση της κοινοβουλευτικής ομάδας και, ως εκ τούτου, του ΣΥΡΙΖΑ και ο σχηματισμός, από την παρούσα βουλή, νέας κυβέρνησης υπό τον Αλ. Τσίπρα, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, με τη συμμετοχή μιας πτέρυγας(;) της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και των «ευρωπαϊκών» δυ-

νάμεων του κοινοβουλίου, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, «προοδευτικών» δεξιών κ.λπ. Όλο και περισσότερο τα σχέδια αυτά θυμίζουν την τραγωδία της αποστασίας της δεκαετίας του 1960, στην οποία και τότε είχε πρωτοστατήσει το σημερινό βαρύ πυροβολικό των κοινοβουλευτικών εκτροπών, το Συγκρότημα Λαμπράκη.

Με στόχο την επανάληψη του πειράματος

Ο έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος του γνωστού τριγώνου της διαπλοκής, αποτελώντας στην πραγματικότητα τη μοναδική σημέρα αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, επιχειρεί, από κοινού με τους λεγόμενους «δανειστές», να επαναλάβει το «πείραμα» Παπαδήμου, το σχηματισμό κυβέρνησης από τη σημερινή βουλή με πρωθυπουργό τον Α. Τσίπρα σε πρώτη φάση και τον Γ. Στουρνάρα στη συνέχεια. Η Μ. Σπυράκη, της Ν∆, ήταν σαφής όταν δήλωνε σε τηλεοπτική εκπομπή ότι «αν στηρίξουμε εμείς τη συμφωνία, και θα το κάνουμε για το καλό της χώρας, και δεν την στηρίξουν οι ΑΝ.ΕΛ και η Αριστερή Πλατφόρμα του ΣΥΡΙΖΑ, τότε αλλάζουν τα δεδομένα». Στην ερώτηση δε, αν σε αυτή την περίπτωση απαιτούνται εκλογές απάντησε: «∆εν είναι απαραίτητο. Η κυβέρνηση δεν θα έχει τη δεδηλωμένη, οπότε πάμε σε άλλα σχήματα». Όπερ έδει δείξαι. Το ΠΑΣΟΚ, ή μάλλον ότι απέμεινε από το άλλοτε κραταιό κόμμα, επειδή εκτιμά ότι τη συμφωνία με τους θεσμούς δεν πρόκειται να την ψηφίσουν πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αλλά θα την ψηφίσουν τα «ευρωπαϊκά» κόμματα, θα θέσει θέμα αλλαγής, και μάλιστα από τη σημερινή βουλή, όχι μόνον της κυβέρνησης αλλά και του πρωθυπουργού! Ο βουλευτής Λ. Γρηγοράκος, φανατικός υποστηρικτής του Ε. Βενιζέλου αλλά ανίκανος να αντιληφθεί γιατί το κόμμα του έχει ήδη καταρρεύσει, υποστήριξε: «∆εν θα έχουμε πρωθυπουργό τον Τσίπρα με δεδηλωμένη δικιά μας, θα έχουμε εξελίξεις. ∆ηλαδή θα κυβερνάει ο κ. Τσίπρας χωρίς δεδηλωμένη; Θα τεθεί θέμα Τσίπρα, θα στηρίξουμε τη συμφωνία αλλά όχι με πρωθυπουργό τον κ. Τσίπρα». Η αλήθεια είναι ότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία Το «Ποτάμι» του κ. Θεοδωράκη - ανίκανο να αποτελέσει, όπως επιθυμούσαν πολλοί, την εναλλακτική λύση απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ- σε καθημερινή βάση προτείνει και αυτό τη «συμμετοχή του στη διαπραγμάτευση και για μια άλλη κυβέρνηση που θα πετύχει μια καλύτερη συμ-

φωνία». Ακόμα και οι φίλοι μας, και το εννοώ αυτό, ενέδωσαν και θεωρούν ότι έχουν βάση αυτές τις προοπτικές. Η «Εφημερίδα των Συντακτών» αποδέχθηκε ως «σοβαρό ενδεχόμενο» την επιτυχία αυτών των σχεδιασμών. Η Αλίκη Μάτση, σε άρθρο της στην έκδοση του «Σαββατοκύριακου» της εφημερίδας, σε άρθρο της υποστήριξε ότι «Υπάρχει, ωστόσο, σοβαρό ενδεχόμενο η ψήφος εμπιστοσύνης να μην διασφαλίζεται, εάν και εφόσον οι αντιρρησίες στο εσωτερικό – κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ, που αριθμεί και τη μεγαλύτερη Κοινοβουλευτική Ομάδα παραμείνουν σταθερά στις θέσεις που εκφράζουν... Σ’ αυτήν την περίπτωση, η συμφωνία κατατίθεται στη Βουλή, περνάει με τις ψήφους και της Ν∆, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού, αλλά επί της ουσίας η κυβέρνηση έχει απωλέσει τη δεδηλωμένη. Η κυβέρνηση παραιτείται...».

και η πλήρης αδυναμία τους να κατανοήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τον ίδιο τον Α. Τσίπρα. Για τον λόγο αυτό ζητούν από τον Α. Τσίπρα να αυτοκτονήσει πολιτικά αλλά και να διασπάσει, στην ουσία να διαλύσει, τον ΣΥΡΙΖΑ. Θέλουν να τιμωρήσουν το πειραματόζωο και να προειδοποιήσουν με τον πιο σκληρό τρόπο τους ευρωπαϊκούς λαούς ότι όχι μόνο δεν υπάρχει διέξοδος στο νεοφιλελευθερισμό, αλλά και πως τα κόμματα της αριστεράς, παλαιού αλλά και νέου τύπου, πρέπει να παραμείνουν στο περιθώριο της πολιτικής ζωής. Με τα μνημονιακά κόμματα σε βαθιά κρίση εκπροσώπησης δεν τους μένει παρά να επενδύσουν στη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Κατάντησαν –γιατί περί κατάντιας πρόκειται- μια συνάντηση, η οποία οργανώθηκε από το Κόκκινο ∆ίκτυο του ΣΥΡΙΖΑ, να θεωρηθεί, ακόμα και από τους «Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς», ως η απαρχή της διάσπασης του κόμματος! Ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται.

Το αδιέξοδο των κυρίαρχων ελίτ στο πολιτικό πεδίο είναι τοσό εμφανές όσο

Τάκης Μαστρογιαννόπουλος

Επενδύουν στη διάσπαση

Συζήτηση σε όλα τα επίπεδα

σφαλώς και υπάρχουν προβλήματα και κυρίως πάνω στο σοβαρό ζήτημα της διαπραγμάτευσης με τους λεγόμενους θεσμούς. Νομίζω ότι πολλά στελέχη μας, ο Χ. Γολέμης, ο Γ. Αλμπάνης, ο Η. Χρονόπουλος, ο Χρ. Λάσκος αλλά και άλλοι, έχουν εκφράσει απόψεις με τις οποίες και εγώ συμφωνώ. ∆εν θα επεκταθώ. Η στελέχωση του κρατικού κυρίως μηχανισμού αποτελεί, από την άλλη, την αχίλλειο πτέρνα της κυβέρνησης. Οι επιλογές της κ. Παναρείτη και του Λ. Ταγματάρχη προκάλεσαν εύλογα μεγάλες ενστάσεις και διαμαρτυρίες. Αποτελεί πραγματικά αρνητική έκπληξη το γεγονός ότι ο Ρ. Σπυρόπουλος, αυτός που συνέπραξε στην κατεδάφιση του ΙΚΑ, παραμένει πρόεδρος του οργανισμού! Και δυστυχώς υπάρχουν και άλλοι. Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση, που απογοητεύει τα μέλη, τα στελέχη αλλά και τους υποστηρικτές του κόμματος, πρέπει να αλλάξει και να αλλάξει άμεσα. Το κόμμα, μέσα σε αυτές δύσκολές συνθήκες, οφείλει να συζητήσει σε όλα τα επίπεδα: στο προεδρείο και την κοινοβουλευτική ομάδα, στη Γραμματεία, στην Κεντρική Επιτροπή και στις οργανώσεις του κόμματος σε ολόκληρη τη χώρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει δίκαια ότι, παρά τις διαφορές που υπάρχουν –μερικές από τις οποίες είναι και σημαντικές– έχει κατακτήσει το μεγάλο προνόμιο να συζητά, με εντάσεις καμιά φορά, και να αποφασίζει με πλειοψηφίες και μειοψηφίες, όπως άλλωστε αρμόζει σε ένα δημοκρατικό κόμμα. Αυτό πρέπει να κάνουμε και τώρα. Και αυτό είναι ευθύνη όλων. Από τον Αλέξη Τσίπρα μέχρι το πιο νεαρό στέλεχος της νεολαίας μας. ∆εν μπορώ να προβλέψω το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Μακάρι να κερδίσουμε τη μάχη. ∆εν πρέπει, όμως, σε καμμιά περίπτωση να χάσουμε τον πόλεμο. Αλλά για να κερδίσουμε τον πόλεμο πρέπει, σε αντίθεση με τους σχεδιασμούς των εχθρών μας, να διατηρήσουμε το κόμμα ενωμένο και ισχυρό. ∆εν έχω καμμιά αμφιβολία ότι παρά τις τεράστιες δυσκολίες στη διακυβέρνηση της χώρας, τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να αποτελεί το ελπιδοφόρο εγχείρημα για τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρωματα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. ∆εν πρέπει και δεν θα τους διαψεύσουμε.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

ΣΧΕ∆ΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Η δεύτερη ευκαιρία για τα παιδιά της «δεύτερης γενιάς» Του Βασίλη Παπαστεργίου

εξαιρετικούς λόγους. Είναι χρήσιμο να θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι η απεργία πείνας των 300 μεταναστών πριν 4 χρόνια είχε ως αίτημα τη μείωση του ορίου αυτού στα 8 χρόνια, β) η νομιμοποίηση των «χωρίς χαρτιά» γονέων ανήλικου τέκνου που έχει γεννηθεί στη χώρα (ένα πολύ συχνό πρόβλημα με έμφυλη διάσταση, καθώς αφορά μεγάλο αριθμό Αλβανίδων γυναικών), γ) η διευκόλυνση της απόκτησης της άδειας διαμονής του “επί μακρόν διαμένοντος” σε σχέση με τον όρο του ελάχιστου απαιτούμενου εισοδήματος. Η άδεια επί μακρόν διαμένοντος δίνει δικαίωμα αίτησης για πολιτογράφηση, αλλά και δικαίωμα μετακίνησης εντός της ΕΕ, γι’αυτό και πρόκειται για μια “επίζηλη” άδεια και για μια αντίστοιχα σημαντική (μεταβατική) ρύθμιση.

ο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών «Τροποποίηση Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας και άλλες διατάξεις» έρχεται για να καλύψει – επί τέλους! - το κενό που άφησε η έκδοση της υπ’ αριθμ. 460/2013 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), σε σχέση με την απόδοση ιθαγένειας στη «δεύτερη γενιά μεταναστών», όπως έχει επικρατήσει να λέγεται. Θυμίζουμε ότι η πιο πάνω απόφαση του ΣτΕ έκρινε ως αντίθετες προς το Σύνταγμα τις διατάξεις του Ν.3838/2010 που απέδιδαν την ελληνική ιθαγένεια στη «δεύτερη γενιά» υπό συγκεκριμένους όρους, δηλαδή υπό τον όρο της γέννησης στην Ελλάδα από νόμιμους γονείς ή τη φοίτηση σε 6 τάξεις ελληνικού σχολείου. Το νέο σχέδιο νόμου σαφώς ισορροπεί ανάμεσα στην ανάγκη να αποκαταστήσει κάποιους κανόνες απόδοσης της ιθαγένειας στη «δεύτερη γενιά» και –από την άλλη πλευρά– να σεβαστεί το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ.

∆ικαιολογημένη ισορροπία

Αυτή η ισορροπία είναι απολύτως δικαιολογημένη. ∆εν θα προσέφερε απολύτως τίποτε μια περισσότερο ριζοσπαστική και συμπεριληπτική ρύθμιση, που όμως θα είχε τον –πολύ αυξημένο- κίνδυνο να καταπέσει εκ νέου ενώπιον του ΣτΕ. Τουναντίον, στην περίπτωση αυτή, η συμβολική και πραγματική ήττα θα ήταν τεράστια, όπως τεράστια θα ήταν η ματαίωση των παιδιών της δεύτερης γενιάς που θα έβλεπαν για δεύτερη φορά τις αιτήσεις τους να μένουν μετέωρες και ανεξέταστες. Το σχέδιο νόμου σε ένα σημαντικό βαθμό επαναλαμβάνει τις ρυθμίσεις του σχεδίου που είχε εξαγγείλει, αλλά δεν είχε το αναγκαίο πολιτικό θάρρος να θεσπίσει, η προηγούμενη κυβέρνηση. Πέραν αυτών, το παρόν σχέδιο περιλαμβάνει επιπρόσθετα ρύθμιση για την απόδοση της ιθαγένειας στα παιδιά που

Πώς να κρίνουμε το νόμο γεννήθηκαν στη χώρα από νόμιμους γονείς, εγγράφονται στην α’ δημοτικού και συνεχίζουν να παρακολουθούν το ελληνικό σχολείο. Πρόκειται για μια ευπρόσδεκτη προσθήκη, που είναι η μόνη που συνδέει το γεγονός της γέννησης με τη θεμελίωση δικαιώματος υποβολής αίτησης απόδοσης της ιθαγένειας, καθώς οι υπόλοιπες ρυθμίσεις είναι εστιασμένες στην εκπαίδευση. Πρόκειται, ως εκ τούτου, για σωστή και ισχυρή σε συμβολικό επίπεδο ρύθμιση.

Επιπλέον διατάξεις, που παραβλέπονται Ωστόσο, το σχέδιο νόμου δεν αφορά μόνο στην ιθαγένεια. Μπορεί το ζήτημα της ιθαγένειας της δεύτερης γενιάς να κινητοποιεί τη λογική και το θυμικό και να φορτίζει τόσο την Αριστερά όσο και (ακόμα περισσότερο!) την ακροδεξιά, αλλά θα ήταν καλό να επισημάνουμε ότι το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει πολλές και σημαντικές αλλαγές στον ισχύοντα

Η αποπολιτικοποίηση των φοιτητικών εκλογών

«Κ

αι φέτος η αποχή ήταν μεγάλη, αποτελώντας έναν παράγοντα που προβληματίζει. Γίνεται σαφές ότι οι φοιτητικές εκλογές ως θεσμός τα τελευταία πέντε, έξι χρόνια βρίσκονται υπό αμφισβήτηση. Ένα μεγάλο κομμάτι του φοιτητικού κόσμου δεν αναγνωρίζει ποιος είναι ο λόγος και η σημαντικότητα συμμετοχής σε αυτές» σχολιάζει σχετικά με τα αποτελέσματα των εκλογών στις 13 Μάη ο Θανάσης Καλαθάς, γραμματέας Σπουδάζουσας Αθήνας της Αριστερής Ενότητας και φοιτητής του Πάντειου Πανεπιστημίου. Μεγάλος νικητής της διαδικασίας αναδεικνύεται μάλλον η αποχή που κυμάνθηκε στο 40 με 50%. Έπεται η ∆ΑΠ – Ν∆ΦΚ με περίπου 39%, η ΠΚΣ με 19,5%, ΕΑΑΚ με 13,5%, ΠΑΣΠ 10% και ΑΡΕΝ με 7,5%. Στα ΤΕΙ η ∆ΑΠ συγκέντρωσε περίπου 56%, ΠΚΣ 21%, ΠΑΣΠ 11%, ΑΡΕΝ 3% και ΕΑΑΚ 2%. (Τα ποσοστά που αναφέρονται προσπαθούν να προσεγγίσουν το μέσο όρο των ποσοστών που έβγαλε η κάθε παράταξη ξεχωριστά και να δώσουν τη γενικότερη εικόνα, δεν αποτελούν πραγματικά ποσοστά). «Το στοιχείο της αποχής μάς φέρνει μπροστά στις ευθύνες που έχουμε ως δυνάμεις της Αριστεράς γιατί όταν γίνεται σε τέτοιους καιρούς μεταφράζεται ως στοιχείο αποπολιτικοποίησης και άρνησης συμμετοχής σε οποιαδήποτε συλλογική διαδικασία. Είναι η κυριαρχία της λογικής του ατομισμού» επισημαίνει και ο

Μεταναστευτικό Κώδικα. Οι διατάξεις αυτές έχουν σημασία καθώς επηρεάζουν τους όρους της ομαλής κοινωνικής ενσωμάτωσης του νόμιμου μεταναστευτικού πληθυσμού, που συνήθως βρίσκεται στο περιθώριο του πολιτικού λόγου. Η εικόνα της διαβούλευσης πιστοποιεί την κυρίαρχη θέση την οποία έχει το ζήτημα της ιθαγένειας της δεύτερης γενιάς στην ελληνική κοινωνία και στην πολιτική αντιπαράθεση. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, υπάρχουν 321 σχόλια για το πρώτο άρθρο που αφορά στους όρους κτήσης της ιθαγένειας από τη «δεύτερη γενιά» και 62 σχόλια για όλα τα υπόλοιπα 13 άρθρα του νόμου. Η τεράστια αυτή ανισότητα, ωστόσο, δεν αντιστοιχεί απολύτως στη σημασία των επίμαχων διατάξεων. Από τις νέες διατάξεις, που τροποποιούν τις διατάξεις του μεταναστευτικού κώδικα, ανάμεσα σε πολλές σημαντικές αλλαγές, ξεχωρίζουν α) η μείωση από 10 σε 7 τα χρόνια της αποδεδειγμένης παραμονής στη χώρα που απαιτούνται για την υποβολή της αίτησης χορήγησης άδειας διαμονής για

Γιώργος Μανούρας, μέλος των ΕΑΑΚ και φοιτητής στο Φυσικό του ΕΚΠΑ. Το στοιχείο της αποπολιτικοποίησης δεν διαφαίνεται μόνο από την έλλειψη συμμετοχής, αλλά και από το γεγονός ανάδειξης της ∆ΑΠ σε πρώτη δύναμη για 27η χρονιά. Θεμελιώδης θέση που αναδεικνύει είναι η κατάργηση των κομματικών παρατάξεων στα πανεπιστήμια, σχήμα οξύμωρο προφανώς, ούσα φοιτητική παράταξη της Νέας ∆ημοκρατίας. Στο προεκλογικό της φυλλάδιο γίνεται λόγος για περιορισμό των γενικών συνελεύσεων, για την ύπαρξη μη πολιτικών παρατάξεων μόνο, τύπου αδελφοτήτων των αμερικάνικων κολλεγίων, αλλά και για την ίδρυση ενιαίας ένωσης φοιτητών που θα ασχολείται αποκλειστικά με ακαδημαϊκά θέματα και δεν θα τοποθετείται επί άλλων κοινωνικών ζητημάτων. «Η ∆ΑΠ έχει καταφέρει να ηγεμονεύσει μες στο Πανεπιστήμιο και να βγαίνει πρώτη όχι για τις πολιτικές της θέσεις. Η ψήφος στη ∆ΑΠ είναι σαν ανταπόδοση στις εξυπηρετήσεις που παρέχει όλη τη χρονιά, σημειώσεις, πάρτι, εκδρομές κτλ. ∆εν θεωρώ ότι οι φοιτητές που την ψήφισαν επιθυμούν ένα πανεπιστήμιο, όπως το ευαγγελιζόταν ο νόμος Αρβανιτόπουλου – ∆ιαμαντοπούλου» αναλύει ο Θανάσης Καλαθάς. Τονίζει παράλληλα πως αυτό το πελατειακό σύστημα που έχει στηθεί προκαλεί και την απογοήτευση πολλών φοιτητών, που γι’ αυτό το λόγο δεν συμμετέχουν. «Η επικράτηση της ∆ΑΠ είναι ζήτημα που πρέπει να απασχολήσει το φοιτητικό κίνημα που έδωσε τόσες μάχες τα τελευταία χρόνια ενάντια στον αυταρχισμό διαφόρων πρυτανικών αρχών, όπως με τον κ. Φορτσάκη, γιατί αναδεικνύει πως τελικά η πρόταση της ∆ΑΠ έχει πείσει μέρος φοιτητών που βλέπουν ως μόνη εναλλακτική για το μέλλον τους τον ατομικό δρόμο και

Συνολικά, οι ρυθμίσεις του νόμου τόσο σε σχέση με την ιθαγένεια όσο και σε σχέση με τη μετανάστευση μπορεί να ακούγονται μετριοπαθείς και άτολμες. Κατά τη γνώμη μου δεν είναι καθόλου έτσι. Το κριτήριο με το οποίο πρέπει να κριθούν είναι αν δίνουν λύσεις στα πραγματικά προβλήματα πραγματικών ανθρώπων και αν δημιουργούν ένα επαρκές πλαίσιο για την απρόσκοπτη κοινωνική ένταξη του νόμιμου μεταναστευτικού πληθυσμού και τη νομιμοποίηση των μεταναστών «χωρίς χαρτιά», που ωστόσο έχουν δημιουργήσει ισχυρούς βιοτικούς δεσμούς με τη χώρα. Η συζήτηση θα ήταν καλό να προσανατολιστεί σε αυτή τη βάση για να εντοπιστούν προβλήματα που πιθανόν υπάρχουν. Και ας μην ξεχνάμε ότι η ποικιλόμορφη ελληνική ακροδεξιά έδειξε στην προηγούμενη φάση ότι διαθέτει πάθος, αλλά και ευφυή στρατηγική. Ας μην υστερήσουμε σε τίποτε από τα δύο.

* Ο Βασίλης Παπαστεργίου είναι μέλος του ∆ιοικητικού Συμβουλίου του ∆ικηγορικού Συλλόγου Αθήνας.

τον κοινωνικό κανιβαλισμό» προσθέτει ο Γιώργος Μανούρας.

«Να επαναφέρουμε την πολιτική στα πανεπιστήμια»

Ο γραμματέας Σπουδάζουσας της ΑΡΕΝ Αθήνας διαβλέπει πως με την επαναφορά της συνδιοίκησης που ψηφίστηκε στο πολυνομοσχέδιο για την Παιδεία ίσως γίνει το απαραίτητο πρώτο βήμα ώστε οι φοιτητές να ενδιαφερθούν πάλι για την πολιτική έκφραση της ζωής τους, αφού ορίζεται ένα πλαίσιο όπου το αποτέλεσμα των φοιτητικών εκλογών θα έχει αντίκτυπο. «Θα υπάρχει εκπρόσωπος του φοιτητικού συλλόγου που θα συναποφασίζει για το πρόγραμμα σπουδών, για τη χρηματοδότηση κτλ. Θεωρώ πως ένα ρεύμα που απέχει από τις φοιτητικές εκλογές θέλει να απαξιώσει την κυρίαρχη λογική του δικομματισμού μες στα πανεπιστήμια και του πελατειακού δικτύου που έχουν στήσει. Ο μόνος τρόπος, όμως, για να καταρρεύσει ο δικομματισμός είναι η πολιτική συμμετοχή γενικότερα μες στα πανεπιστήμια». Την ίδια ανάγκη για συμμετοχή σε συλλογικές διαδικασίες και επαναφοράς του ενδιαφέροντος για τη πολιτική αντί της ατομικής στάσης απογοήτευσης αναδεικνύουν και τα ΕΑΑΚ. «Η πολιτική μες στα πανεπιστήμια έχει σημασία γιατί φαίνεται πια πως για να έχουμε το οτιδήποτε, πχ δωρεάν συγγράμματα, χρειάζεται μια ανώτερη πολιτική σύγκρουση και σε κεντρικό επίπεδο. Υπάρχει η μαγιά του φοιτητικού κόσμου που θέλει να αγωνιστεί και θα βγει στο δρόμο για τις μάχες που έρχονται στην ευρύτερη κοινωνία». Τζέλα Αλιπράντη

“

∆ΙΑΛΟΓΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Τα όνειρα δεν κοστίζουν, λένε πολλοί. Και είναι αλήθεια αυτό. Το μόνο που χρειάζεται, είναι πολιτική βούληση και τόλμη. Και, κυρίως, όραμα και ψυχή. Αριστερή ψυχή. Αυτή που έφτασε τον ΣΥΡΙΖΑ ως εδώ.

Τα όνειρα πάντα εκδικούνται «Ε

ρχεται η ώρα, να πάρουν τα όνειρά μας εκδίκηση». Ακούγεται κοινότυπο ίσως. Πολλοί αριστεροί και ριζοσπάστες το συμπεριλαμβάνουν στις αναλύσεις, τις ομιλίες και τις συζητήσεις τους. Κάποιες φορές και μ’ έναν πομπώδη τρόπο, που ίσως ν’ αγγίζει και τα όρια της καρικατούρας, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Έγινε υποσυνείδητο συλλογικό αίτημα. Έγινε σύνθημα. Έγινε μήπως και πραγματικότητα; Φυσικά και έγινε. ∆εν μπορεί αυτό κανένας στα σοβαρά να το αμφισβητήσει. Είναι ήδη μια πραγματικότητα. Όπως πάντα όμως, η πραγματικότητα δεν έχει μονάχα μια ανάγνωση. ∆εν είναι πάντοτε αυτή που νομίζουμε ή αυτή που προσδοκούμε να είναι. Και κυρίως, δεν είναι ποτέ στατική και αμετάβλητη. ∆εν είναι μια κατάσταση αυθύπαρκτη, αλλά περισσότερο μια διαδικασία, που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τα πολιτικά και κοινωνικά υποκείμενα που δρουν εντός της. Εν τέλει, τα όνειρα πάντα εκδικούνται. Όμως, υπάρχουν και φορές, που μπορεί να εκδικούνται κι αυτούς που τα κάνουν, αντί γι’ αυτούς που τους στέκονται εμπόδιο. Και τότε, μπορεί κάλλιστα, ακόμα και το πιο όμορφο όνειρο, να μετατραπεί στο χειρότερο εφιάλτη.

Η διαπραγμάτευση ως άλλοθι απραξίας

Υπάρχουν περιθώρια για όνειρα, σε μια πατρίδα που βρίσκεται σε κατάσταση οικονομικής ασφυξίας; Σε μια κοινωνία, που βιώνει την πιο βαθιά οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών; Και μάλιστα σ’ ένα διεθνές περιβάλλον, όπως όλα δείχνουν, εχθρικό; Ναι, υπάρχουν. Και δίχως να θέλω να υποτιμήσω την τεράστια σημασία της σκληρής διαπραγμάτευσης που διεξάγει αυτόν τον καιρό η ελληνική κυβέρνηση – πώς θα μπορούσα άλλωστε! – θα’ θελα να θυμίσω πως η διακυβέρνηση μιας χώρας δεν τελειώνει σε αυτήν. Κι αυτό δεν είναι

μια υπεραισιόδοξη διαπίστωση. Είναι ωμός ρεαλισμός. Υπάρχουν συγκεκριμένα κυβερνητικά στελέχη, που έχουν αναλάβει αυτό το, τιτάνιο ομολογουμένως, έργο. Αυτήν την τεράστια ευθύνη. Ας κάνουν τη δουλειά τους και θα κριθούν φυσικά εκ του αποτελέσματος, όπως όλοι. ∆εν μπορεί όμως αυτό ν’ αποτελεί άλλοθι, για να μην προχωρούν μιας σειρά από αναγκαίες τομές και μεταρρυθμίσεις, που δεν έχουν κανένα απολύτως δημοσιονομικό κόστος, είναι ολότελα άσχετες με τους πιστωτές και τις απαιτήσεις τους, η ελληνική κοινωνία τις χρειάζεται και οι διαχρονικές αρχές και αξίες της Αριστεράς τις καθιστούν επιβεβλημένες. ∆εν μπορεί η διαπραγμάτευση ν’ αποτελεί άλλοθι απραξίας και για έναν επιπλέον λόγο. Γιατί κανένας δεν ξέρει πότε θα ολοκληρωθεί. Ούτε καν, αν θα ολοκληρωθεί με μια συμφωνία, που θα δίνει μόνιμη και βιώσιμη λύση στο ελληνικό ζήτημα. Κάτι που το θεωρώ εξαιρετικά πιθανό να μη συμφέρει καμμιά πλευρά σε αυτήν την φάση. Όμως ας αφήσουμε τη διαπραγμάτευση. Κι ας πιάσουμε ξανά τα όνειρα...

Υπάρχουν περιθώρια για όνειρα;

Ονειρευόμαστε να ζήσουμε σε μια κοινωνία, που οι αστυνομικοί δεν θα λειτουργούν ως συμπλήρωμα ενός ιδιότυπου επιχειρηματικού παρακράτους, όπως συνέβη πρόσφατα στις Σκουριές. Που θα προστατεύουν πραγματικά τον πολίτη, ανεξάρτητα από την εθνοτική του προέλευση, το φύλο ή το σεξουαλικό του προσανατολισμό. Που θα προστατεύουν τους μάρτυρες μιας δίκης, οποιασδήποτε δίκης, αντί να τους αφήνουν βορά σε ακροδεξιές συμμορίες. Που θα σέβονται την προσωπικότητα και την υπόσταση κάθε ανθρώπου, αντί να τον εξευτελίζουν. Μια αστυνομία, που δε θ’ αποτελεί το ένστολο τμήμα των νεοναζί. ∆ημοσιονομικό κόστος για όλα αυτά; Μηδέν ευρώ. Άντε να χρειαστεί να βάλουμε τα εισιτήρια για να γυρίσει σπίτι

του ο Πανούσης. Σιγά το πράγμα! ∆εν θα σωζόταν δα η Ελλάδα μ’ αυτό το μικροποσό! Ονειρευόμαστε να ζήσουμε κάποτε σε μια χώρα, που το δημόσιο τομέα δεν θα εξακολουθούν να τον εξουσιάζουν και να τον διαφεντεύουν τα ίδια γαλαζοπράσινα λαμόγια, που επί δεκαετίες είχαν μάθει να θεωρούν το κράτος κτήμα και λάφυρό τους. Που συνεχίζουν να το βλέπουν ως τέτοιο, παρά τον καταποντισμό των κομμάτων τους στις τελευταίες εκλογές. Που όλο αυτό το σάπιο και διεφθαρμένο σύστημα, θα αντικατασταθεί από πραγματική αξιοκρατία και δικαιοσύνη. Μηδενικό είναι το δημοσιονομικό κόστος και γι’ αυτήν την αλλαγή. Χώρια που μπορεί να προκαλέσει και την επιδοκιμασία ακόμα των «αδέκαστων» βορειοευρωπαίων «εταίρων» μας. Απαιτούμε, δεν ονειρευόμαστε απλά, να ζήσουμε σε μια Ελλάδα, όπου δεν θα υπάρχει καμιά απολύτως επιχείρηση, μικρή ή μεγάλη, όπου οι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα. Που θα υπάρχουν αξιοπρεπείς και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας για όλους. Κόστος; Μηδέν ευρώ. Και αν πέσουν και μερικά πρόστιμα σε καθάρματα – και συγγνώμη που δεν βρίσκω πιο ευγενική λέξη για το είδος τους – τα οποία, για παράδειγμα, κρατάνε ανθρώπους κλειδωμένους την ώρα που εργάζονται, ίσως να κερδίσει το κράτος και μερικά χρήματα. Αν και αυτό, είναι το δευτερεύον για εμάς. Το πρωτεύον είναι η αξιοπρέπεια. Πάντα. Ονειρευόμαστε ένα κράτος, που όλα θα ξεκινούν και θα τελειώνουν στη δικαιοσύνη. Που δε θα μένει κανένας στο απυρόβλητο όταν εμπλέκεται σε σκάνδαλα δισεκατομμυρίων, ενώ την ίδια στιγμή θα στέλνονται στα κάτεργα οι σύγχρονοι Αγιάννηδες της εποχής μας. Που η δικαιοσύνη θα είναι ο στυλοβάτης της δημοκρατίας και όχι ο υπονομευτής της. Ούτε γι’ αυτό χρειάζονται χρήματα. Αν και ίσως ενοχληθούν κάποιοι από τους πιστωτές, αν δουν μερικούς απ’ τους εγχώριους εντολοδόχους τους πίσω

απ’ τα κάγκελα. Αλλά καπιταλιστές είναι. Όσο κι αν ενοχληθούν δε θα κλάψουν κιόλας. Για αναλώσιμα πιόνια στο παιχνίδι τους, τους είχαν εξ αρχής κι οι ίδιοι. Ονειρευόμαστε μια πατρίδα, που το εκπαιδευτικό της σύστημα θα έχει ως στόχο να αναδεικνύει ελεύθερες, ολοκληρωμένες και ανεξάρτητες προσωπικότητες. Ανθρώπους με πραγματική παιδεία και όχι απλή εκπαίδευση. Πολίτες και όχι καινούργια εργαλεία για τη γραμμή παραγωγής ή την ανεργία. Ανθρώπους, που, στο τέλος τέλος, θα μπορούν κι αυτοί να κάνουν και να υλοποιήσουν τα δικά τους όνειρα. Κι αυτό από μόνο του, είναι ένας πλούτος, που δεν μπορεί να μετρηθεί σε ευρώ, ούτε σε κανένα άλλο νόμισμα.

Χρειάζεται πολιτική βούληση και τόλμη

Τα όνειρα δεν κοστίζουν, λένε πολλοί. Και είναι αλήθεια αυτό. Και το ακόμα πιο βρώμικο μυστικό, είναι πως για τα περισσότερα απ’ αυτά, δεν χρειάζεται καν κάποια νομοθετική ρύθμιση. Άρα, ούτε σε χρόνο κοστίζουν. Το μόνο που χρειάζεται, είναι πολιτική βούληση και τόλμη. Και κυρίως όραμα και ψυχή. Αριστερή ψυχή. Αυτή που έφτασε το ΣΥΡΙΖΑ ως εδώ και που όλοι θέλουμε να τον πάει ακόμα παραπέρα. Και τώρα πια, όχι μονάχα τον ίδιο. Αλλά και ολόκληρη την κοινωνία, που τον εμπιστεύτηκε. Αλλιώς... είπαμε. Τα όνειρα πάντα εκδικούνται. Κι είναι ανόητος, όποιος νομίζει πως μπορεί να γλυτώσει απ’ αυτόν τον κανόνα. Στο χέρι μας όμως είναι, να μην είμαστε εμείς τα θύματά των ίδιων των ονείρων μας. Αλλά εκείνοι που θα συνεχίσουμε αυτό το μακρύ ταξείδι, που μόλις ξεκίνησε. Με τα όνειρά μας για οδηγό. Κι όχι για να μας στοιχειώνουν. Γιάννης Κατσιαούνης, μέλος ΣΥΡΙΖΑ πέμπτου δημοτικού διαμερίσματος Πειραιά

“

ΕΥΡΩΠΗ

Η επιλογή που επιβάλλεται να γίνει Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Για ακόμη μια φορά την αισιοδοξία τους για την επίτευξη συμφωνίας μέχρι το τέλος του μήνα εξέφρασαν την Παρασκευή ο πρωθυπουργός της Ελλάδας και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Παράλληλα, όμως, ευρωπαίοι αξιωματούχοι με γνώση των διαπραγματεύσεων υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο και η γερμανίδα καγκελάριος δηλώνει ότι πρέπει να γίνει πολλή δουλειά ακόμα.

λες οι πλευρές, πάντως, φαίνεται ότι συμφωνούν ότι τα χρονικά περιθώρια εκπνέουν. Ανεξαρτήτως, επομένως, των σχετικών δηλώσεων των δύο πλευρών, το σημείο κλειδί της διαπραγμάτευσης είναι ότι ο χρόνος πλησιάζει προς τη λήξη του. Επομένως, το τελείωμα του χρόνου επιβάλλει και στις δύο πλευρές την έντονη παρουσία του καθορίζοντας συγχρόνως και τις υπάρχουσες επιλογές. Τώρα, η εκπεφρασμένη θέση και των δύο πλευρών είναι η κατάληξη σε συμφωνία και η από κοινού εύρεση λύσης. Συνεπώς, υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο, εντός του οποίου διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις. Η ελληνική πλευρά επιδιώκει πλέον μια μακροχρόνια συμφωνία, η οποία εκτός της αντιμετώπισης των δημοσιονομικών ζητημάτων -με όλο το πλέγμα των μεταβλητών που επιδρούν σε αυτά-, έχει στόχο την κάλυψη των χρηματοδοτικών της υποχρεώσεων (θέτοντας πλέον το ζήτημα της αναδιάρθρωσης του χρέους ως αξεχώριστο μέρος) και τη χάραξη ενός αναπτυξιακού προγράμματος της ελληνικής οικονομίας. Στο τελευταίο

θα συμπεριλαμβάνονται επεμβάσεις στη μεριά της ζήτησης (επενδύσεις και κατανάλωση) καθώς και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (φορολογικά ζητήματα, ασφαλιστικό πρόβλημα) που θα συνάδουν αποτελεσματικά στην αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας.

Ο πανδαμάτωρ χρόνος, αφενός, και η εκπεφρασμένη θέση και των δύο πλευρών για συμφωνία, αφετέρου, επιτρέπει να πιθανολογήσουμε -με σχετικά υψηλό βαθμό πιθανότητας- ότι οι εξελίξεις θα είναι οι παρακάτω: Συμφωνία μέσα στον Ιούνιο, μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης στα θέματα που υπάρχει σύγκλιση απόψεων (δημοσιονομικά, ιδιωτικοποιήσεις, φορολο-

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ

Η συνταγή της αποτυχίας

Υπάρχουν χώρες, όπως η Πολωνία, που διακατέχονται, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, από αντιρωσικό μένος. Στις προτάσεις τους για γεωπολιτικά θέματα, τις περισσότερες φορές, ενυπάρχει η αντιρωσική διάσταση. Το 2009, ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ραντοσλάβ Σικόρσκι πρότεινε τη δημιουργία της «Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης» με σκοπό την επέκταση της ΕΕ προς έξι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Λευκορωσία, Ουκρανία) με στόχο την απόσπασή τους από τη ρωσική επιρροή. Η σύνοδος κορυφής των ηγετών της ΕΕ στη Ρίγα της Λετονίας είχε ως βασικό θέμα την «Ανατολική Εταιρική Σχέση», χωρίς να καταλήξει σε κάποια ουσιαστικά συμπεράσματα.

“

Οι πιθανές εξελίξεις

τη σύνοδο, εκτός από τους ηγέτες των 28 κρατών της ΕΕ, παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαργκασιάν, ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Ιρακλί Γκαριμπασβίλι, ο πρόεδρος της Μολδαβίας Νικολάι Τιμόφτι, ενώ δεν πήραν μέρος ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, οι οποίοι έστειλαν τους υπουργούς Εξωτερικών. Τα θέματα που συζητήθηκαν αφορούσαν την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ουκρανία, την Υπερδνειστερία, την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και την κατάσταση στην Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία. Στο τέλος της συνόδου με δυσκολία κατέληξαν σε κοινό ανακοινωθέν, επειδή η Αρμενία και η Λευκορωσία διαφώνησαν με τη διατύπωση «προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία». Η προηγούμενη σύνοδος γι’ αυτό το θέμα πραγματοποιήθηκε στο Βίλνιους της Λιθουανίας, το Νοέμβρη του 2013, και ήταν ιδιαίτερα επεισοδιακή επειδή ο

γικά κτλ), όμως ενταγμένη σε ένα γενικότερο πλαίσιο μακροχρόνιας συμφωνίας η οποία θα επιχειρηθεί να κλείσει μέχρι το Σεπτέμβριο - Οκτώβριο και στην οποία θα συμπεριληφθούν όλα τα υπόλοιπα. Με τον τρόπο αυτό, θα δοθεί η δυνατότητα η Ελλάδα να λάβει περίπου 5,6 δισ. ευρώ (1,8 από τον EFSF, 1,9 από τα κέρδη της ΕΚΤ το 2014 και άλλα τόσα για το 2015) ώστε να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της κυρίως προς την ΕΚΤ (Ιούλιο - Αύγουστο 6,7 δισ. ευρώ). Συγχρόνως, τα έσοδα του προϋπολογισμού την περίοδο Ιουνίου - Αυγούστου θα είναι αυξημένα συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ανακούφιση των δημοσίων εσόδων. Παράλληλα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, η ΕΚΤ να δεχθεί εκ νέου την αποδοχή των ελληνικών ομολόγων ως

∆ιεθνείς συμφωνίες που δεν στηρίζονται σε πραγματικές ανάγκες, αλλά σκοπό έχουν την επιβολή, αργά ή γρήγορα οδηγούνται σε αδιέξοδο και το τίμημα είναι πολύ βαρύ.

τότε πρόεδρος της Ουκρανίας Βάκτρο Γιανουκόβιτς αρνήθηκε, παρά τις έντονες πιέσεις, να υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης και αυτό αποτέλεσε την αφορμή του ξεσπάσματος των ταραχών στην κεντρική πλατεία του Κιέβου. Η συμφωνία, βέβαια, υπογράφτηκε μισό χρόνο μετά, από άλλον πρόεδρο, έχοντας χάσει την Κριμαία και εν μέσω πολεμικών συγκρούσεων στα ανατολικά της χώρας. Μεταξύ των δύο συνόδων, συμφωνίες σύνδεσης υπέγραψαν οι πιο φτωχές χώρες μεταξύ των έξι, η Γεωργία και η Μολδαβία, οι οποίες επίσης έχουν σε εκκρεμότητα θέματα εδαφικής ακεραιότητας. Η Αρμενία και η Λευκορωσία ήδη συμμετέχουν στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση μαζί με τη Ρωσία, ενώ το Αζερμπαϊτζάν δηλώνει με κάθε ευκαιρία ότι δεν ενδιαφέρεται για υπογραφή συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ.

Με σημείο αναφοράς τη Μόσχα

Από την αρχή την επιφυλακτικότητά τους γι’ αυτό το σχέδιο είχαν εκφράσει η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες στη συνέχεια με κάποιον τρόπο «πείστηκαν», ενώ με θέρμη το υποστήριξαν η Σουηδία και η Πολωνία. Οι εκπρόσωποι της ΕΕ, τελευταία και με κάθε ευκαιρία, δηλώνουν ότι η «Ανατολική Εταιρική Σχέση» δεν διακρίνεται από αντιρωσικό προσανατολισμό και επιμένουν ότι για την επιτυχία του σχεδίου είναι απαραίτητες οι φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα, αφού οι χώρες αυτές έχουν μακροχρόνιες και πολύπλευρες σχέσεις με τη Ρωσία. Είναι όμως αργά, αφού οι μισές από τις χώρες που προτάθηκαν δεν επιθυμούν την ένταξή τους σ’ αυτό το σχέδιο, ενώ οι άλλες μισές

Η σωστή εκμετάλλευση όλων των παραγόντων αποτελεί ίσως μοναδική ευκαιρία για την κυβέρνηση να επεξεργασθεί και να παρουσιάσει το αναπτυξιακό πρόγραμμα της εν μέσω διαμορφούμενων θετικών προσδοκιών.

ενεχύρων, να αυξηθεί ο όγκος έκδοσης των εντόκων γραμματίων του δημοσίου και τέλος να ενταχθεί η χώρα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Όλα τα παραπάνω θα επισπεύσουν τη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην αγορά και, μαζί με τον τουρισμό, θα επιταχύνουν τις διαδικασίες μεγέθυνσης της οικονομίας. Η σωστή εκμετάλλευση όλων αυτών των παραγόντων αποτελεί ίσως μοναδική ευκαιρία για την κυβέρνηση να επεξεργασθεί και να παρουσιάσει το αναπτυξιακό πρόγραμμα της εν μέσω διαμορφούμενων θετικών προσδοκιών. Κώστας Μελάς

που συμφώνησαν έχουν πολλά και δύσκολα θέματα άλυτα. Η Μόσχα θεωρεί ότι το σχέδιο αυτό έχει από τη γέννησή του αντιρωσική κατεύθυνση και ότι οι προτεινόμενες ζώνες ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των χωρών αυτών και της ΕΕ εγκυμονούν κινδύνους για την οικονομία της και τις σχέσεις τις χώρες που βρίσκονται στον εγγύτερο περίγυρό της.

Κατάργηση της βίζας

Ένα από τα θέματα που επιθυμούσαν να λυθούν η Γεωργία, η Ουκρανία και η Μολδαβία ήταν η κατάργηση της βίζας και η ελεύθερη πρόσβαση των κατοίκων τους στις χώρες της ΕΕ. Μόνο για τους κατοίκους της Μολδαβίας αποφασίστηκε χαλάρωση στο θέμα της βίζας. Μεγάλη απογοήτευση υπήρξε στους εκπροσώπους του Κιέβου και της Τιφλίδας γι’ αυτό το θέμα. Η Κομισιόν υποσχέθηκε ότι θα επανεξετάσει το θέμα μέχρι το τέλος του 2015. Ούτε κουβέντα, βέβαια, παρά μόνο αόριστες υποσχέσεις, για μελλοντική ένταξη των τριών χωρών στην ΕΕ, παρά τις εκκλήσεις ιδιαίτερα του ουκρανού προέδρου για επικύρωση της ευρωπαϊκής τους πορείας. Αποφασίστηκε χρηματοδότηση στην Ουκρανία ύψους 1,8 δισ. ευρώ σε τρεις δόσεις, ποσό ιδιαίτερα μικρό για μια χώρα με κατεστραμμένες τις υποδομές και την παραγωγή της. Αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, ότι διεθνείς συμφωνίες που δεν στηρίζονται σε πραγματικές ανάγκες, αλλά σκοπό έχουν την επιβολή, αργά ή γρήγορα οδηγούνται σε αδιέξοδο και το τίμημα είναι πολύ βαρύ, όπως αυτό που πλήρωσε και πληρώνει ακόμη στην προκειμένη περίπτωση η Ουκρανία. Μιχάλης Ρένεσης

ΘΕΜΑΤΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Στην κριτική δεν μπορεί να υπάρχουν άβατα. Ούτε χρόνοι και τόποι όπου επιτρέπεται και άλλοι όπου απαγορεύεται. Υπάρχει, βέβαια, η πρόκληση της συνύπαρξης ή του διαχωρισμού.

Να μιλάς ή να μην μιλάς; Του Γιώργου Νικολαΐδη

α μιλάς ή να μην μιλάς; Ένα ερώτημα που μπαίνει ολοένα και συχνότερα, σήμερα, ιδιαίτερα στον κόσμο της Αριστεράς. Κι ετούτες τις μέρες το ερώτημα προκύπτει συχνά πυκνά, καθώς αντεγκλήσεις για άτοπες ή ανεπίκαιρες παρεμβάσεις εγείρονται προς κάθε κριτικό λόγο, είτε εκ δεξιών είτε εξ αριστερών. Ωστόσο, το ίδιο ερώτημα τίθεται σε πλειάδα περιστάσεων: στη δουλειά, στις φιλίες, στις αισθηματικές σχέσεις. Προϋπόθεση μάλιστα για μια τέτοια εσωτερική αναζήτηση μοιάζει να είναι ενός είδους επένδυση στο συλλογικό ή ατομικό υποκείμενο· ειδάλλως, κανείς δεν θα αναρωτιόταν και θα άρθρωνε την κριτική του χωρίς δισταγμό.

Τι κάνει κανείς;

Η αιτία για να μη μιλάει κανείς είναι βασικά η έλλειψη ελπίδας ή προσδοκίας πως μέσω του λόγου μπορεί να υπάρξει πραγματική αλλαγή στη στάση ή συμπεριφορά του άλλου. Οπότε, γιατί να κακοκαρδίζεται; Γιατί να χαλάει και τις σχέσεις του; Γιατί να διακινδυνεύει να επιφέρει μια ρήξη καθολική ή μερική, παροδική ή μόνιμη; Η πλάστιγγα γέρνει πιο πολύ υπέρ της σιωπής, ιδιαίτερα όταν κανείς δεν έχει ένα καλοσχηματισμένο αίτημα και μια σαφή πρόταση για το παρακάτω. Όταν δηλαδή η ενεστώσα δυσφορία ή δυσαρέσκεια δεν ακολουθείται από συγκροτημένη αντιπρόταση για σχέδιο ζωής, για αλλαγή στάσης ή για αναπροσδιορισμό της σχέσης μεταξύ των δυο. Από την άλλη, τα πλεονεκτήματα της εκφοράς κριτικού λόγου είναι πολλά: οι σχέσεις γίνονται έτσι πιο ειλικρινείς και ξεκάθαρες, τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν να νιώθουν ασφάλεια για τη σχέση που τα συνδέει χωρίς να φοβούνται ξαφνικές αλλαγές στάσης ενός ετέρου ή πισώπλατα μαχαιρώματα. Το μέρος που κριτικάρει τουλάχιστον ανακουφίζεται. Και ίσως το μέρος που υφίσταται την κριτική μπορεί να μάθει κάτι για τον εαυτό του μέσα από την κριτική που του ασκείται. Αν και συνήθως, στην πράξη, κανείς δεν θέλει να τον κριτικάρουν ή να του εκφράζουν απαρέσκεια. Άρα, τι κάνει κανείς; Μιλάει; Ακόμα κι αν γνωρίζει ότι συνήθως μιλάει εις

γονός ότι τα παιδιά ήταν περιουσία των γονιών τους κάποτε, κατακριτέο σήμερα. Και δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αλλάξει η «λογική των πραγμάτων», παρά ο κριτικός λόγος και η πράξη που απορρέει από αυτόν.

μάτην; Ακόμα και όταν αναγνωρίζει πως, σε τελική ανάλυση, ο καθένας θα κάνει ό,τι είναι να κάνει εξαιτίας κυρίως των εσωτερικών του αναγκαιοτήτων και της δικής του διαδρομής; Ο Βιτγκενστάιν, άλλωστε, μας κληροδότησε την προσταγή «Κανείς πρέπει να μιλάει για όσα γνωρίζει. Για τα υπόλοιπα πρέπει να σωπαίνει».

∆εν υπάρχουν άβατα

Τούτη όμως η θέση του Tractatus δεν σήμαινε ποτέ ένα παράγγελμα για αποσιώπηση της διαφωνίας: γιατί σε εκείνες τις περιπτώσεις κανείς ξέρει κάτι πολύ συγκεκριμένο, ότι «κάτι δεν του κάνει», ότι με κάτι διαφωνεί ή δυσανασχετεί. Ακόμα, μάλιστα, και στις περιπτώσεις που ο δυνητικός αποδέκτης αδιαφορεί ή ανταποδίδει αμέσως την κριτική εκλαμβάνοντάς την ως επίθεση, ακόμα και τότε οι μετακινήσεις θέσεων των εμπλεκομένων είναι ήδη γεγονός. Το να μιλάει κανείς είναι χρήσιμο εξαιτίας της δυνατότητας του λόγου να μετακινεί τα φαινομενικά αμετακίνητα μέρη. Όπως παραστατικά έδειξε ο Φεγεράμπεντ στον αναστοχασμό του πάνω στο παράδειγμα του Κουάιν για το γκαβαγκάι, ακόμα και δυο όντα που εμπλέκονται σε έναν διάλογο μιλώντας ασύμβατες μεταξύ τους γλώσσες έχουν την πιθανότητα επικοινωνίας εντέλει μέσω μιας τρίτης γλώσσας που θα κατασκευάσουν ακριβώς διαμέσου της επικοινωνίας τους. Αλλά το να μιλάει κανείς μπορεί να επιφέρει απτά αποτελέσματα επί της ίδιας της πραγματικότητας. Ο λόγος έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την πραγματικότητα: αν πειστεί π.χ. μια κοινωνία, μια παρέα φίλων, ένα ζευγάρι εραστών πως είναι δυνατόν από αύριο τα πράγματα να γίνονται «αλλιώς», αυτό μπορεί να συμβεί. Άλλωστε, σε τελική ανάλυση, κάτι είναι λογικό επειδή όλοι «εδώ γύρω» το βρίσκουμε λογικό. Και ό,τι φαίνεται λογικό έχει αλλάξει διαχρονικά άρδην, όπως μας υποδηλώνει και η ακροτελεύτια θέση των πατέρων του μαρξισμού για τον Φόυερμπαχ: λογική έμοιαζε η δουλοπαροικία στα χρόνια του Μεσαίωνα, παράλογη και αφύσικη σήμερα, λογική η υποτέλεια της γυναίκας τότε, εξοργιστικά παράλογη σήμερα, λογικό το γε-

Με αυτή την έννοια, στην κριτική δεν μπορεί να υπάρχουν άβατα. Ούτε χρόνοι και τόποι όπου επιτρέπεται και άλλοι όπου απαγορεύεται. Υπάρχει, βέβαια, η πρόκληση της συνύπαρξης (όσο η κριτική κινείται εντός ενός πλαισίου αμοιβαία αποδεκτών παραδοχών) ή του διαχωρισμού (στην περίπτωση που οι διαφωνίες μεγιστοποιούνται και οι συσσωρευμένες εντάσεις επιφέρουν κάποια στιγμή την ποιοτική μεταβολή σε μια σχέση). Αυτό, ούτως ή άλλως, γίνεται στην πράξη. Ένα ζευγάρι μπορεί να χωρίσει όταν τα δυο μέρη αλλάζουν στο χρόνο με διαφορετικό τρόπο ο καθένας. Ένας πολιτικός σχηματισμός μπορεί να εμπεριέχει μέρη που αντιλαμβανόμενα τις συνθήκες, ανάγκες και προκλήσεις της εκάστοτε συγκυρίας διαφορετικά βλέπουν βαθμιαία τα πράγματα με διακριτούς ή και ανταγωνιστικούς τρόπους. Μια κοινωνία μπορεί να έχει στρώματα και τάξεις, πολιτικές συμμαχίες και παρατάξεις που, συν τω χρόνω, δεν μπορούν να συνυπάρχουν όπως άλλοτε. Η ανταλλαγή του κριτικού λόγου, σε κάθε περίπτωση, είναι το μόνο μέσο που μπορεί να αντιστρατευτεί μια τέτοια νομοτελειακή διαίρεση. Αλλιώς το μόνο άλλο διαθέσιμο μέσο είναι οι σχέσεις υποτέλειας/υποταγής - εξουσίας/καταναγκασμού. Ακόμα κι αν, όπως ο Φουκώ έδειξε πολύ αναλυτικά, η εκφορά του λόγου ως κανονιστικού συστήματος αρθρωμένων σχέσεων εμπεριέχει εγγενώς εξουσιαστική λειτουργία στις σχέσεις ανάμεσα στους ομιλούντες, σε τελική ανάλυση είναι το καλύτερο τέτοιο μέσο που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα μέχρι σήμερα. Τα πραγματικά προβλήματα, ωστόσο, βρίσκονται στο κοινό που παρακολουθεί: το θέμα με τις εκ δεξιών ή εξ ευωνύμων κριτικές δεν είναι συνήθως η διαφωνία επί του περιεχομένου τους ούτε το γεγονός ότι εκστομίζονται. Είναι η επίδραση που ενδεχομένως έχουν σε τρίτους. Αφορά εκείνο που αναφέρεται ως

Ο λόγος αλλάζει την πραγματικότητα

επικοινωνιακή διαχείριση. Σε μια κοινωνία όπου κάποιος ταυτίζεται με τη δημόσια εικόνα, με την αναπαράσταση του εαυτού του όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από τρίτους, ο αντίκτυπος της δημόσιας διατύπωσης κριτικού λόγου μοιάζει να επισκιάζει την ουσία του κριτικού διαβήματος καθαυτού. Άλλωστε, το δίκιο ή το άδικο μιας κριτικής «εκδικάζονται» από την κοινωνική αναγνωρισιμότητά τους (όσο κι αν φαίνεται παράξενο, δεν συνέβαινε πάντα έτσι στην ιστορία των κοινωνιών).

Οι κίνδυνοι μιας στασιμότητας

Ωστόσο, η επικυριαρχία του ντεμποριανού θεάματος που εξαπλώνεται στο σύγχρονο κόσμο στη δημόσια και ιδιωτική μας σφαίρα κινδυνεύει να εκτοπίσει τη δυνατότητα της κριτικής και άρα της συλλογικής μας συμμεταβολής. Οι κίνδυνοι μιας τέτοιας στασιμότητας είναι πολλοί: οι άνθρωποι διστάζουν να παρεκκλίνουν από το συρμό ή την πολιτική ορθότητα, οι πολιτικοί κάνουν οριακού τύπου παρεμβάσεις χωρίς να διακινδυνεύουν μεγάλες ρήξεις και τομές, τα συλλογικά υποκείμενα αναμασούν τα ίδια και τα ίδια, τα ζευγάρια και οι παρέες βυθίζονται στην ανία της επανάληψης αισθανόμενα ταυτόχρονα πως πρέπει να δείχνουν κι ευχαριστημένα. Απέναντι σε έναν τέτοιο κίνδυνο μια ρηξικέλευθη κατεύθυνση θα ήταν, αντί να αφορίζεται ο κριτικός λόγος για λόγους επικοινωνιακούς, να προσκαλείται και να διευκολύνεται. Και να απαντιέται αλλά επί της ουσίας, γειωμένα στο έδαφος της πραγματικότητας, ώστε να είναι όντως εργαλείο αλλαγής της. Γιατί στο πεδίο αυτό οι αντιπαραθέσεις αποκτούν ένα άλλο ουσιαστικό νόημα, μπορούν να παράγουν επωφελή αποτελέσματα. Και ο αντίκτυπος της κριτικής στους τρίτους δεν μπορεί παρά να είναι προωθητικός ως προς την εξεύρεση νέων, πρωτότυπων τρόπων που εμπλουτίζουν τη ζωή με καινοφανείς δυνατότητες. «Επινοήστε νέες διαστροφές» φώναζαν οι εξεγερμένοι τον γαλλικό Μάη. Κανείς άλλωστε δεν έχασε, «αφήνοντας χίλια λουλούδια να ανθίσουν».

* Ο Γιώργος Νικολαΐδης είναι ψυχίατρος (Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού).

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

∆ΙΕΘΝΗ Περιφερειακές εκλογές στην Ιταλία Σήμερα, οι Ιταλοί ψηφίζουν για τη διοίκηση των περιφερειών, με πολλά παρατράγουδα και αμφισβητούμενες υποψηφιότητες να συνοδεύουν αυτές τις εκλογές. σελ. 20

Ταρίκ Αλί: Κεντροδεξιά και κεντροαριστερά ταυτίζονται

Ο γνωστός διανοούμενος μιλάει στην “Εποχή” για το αποτέλεσμα των εκλογών στη Βρετανία. σελ. 21

Τα «κινήματα» φοβούνται να εκτεθούν ∆ΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Του Νίκου Σερβετά

“

Η οικονομική κρίση και όλα όσα επέφερε στην κοινωνική ζωή των χωρών, καθιστούν τις σημερινές δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στην Ισπανία, πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

α ήταν τελείως απίθανο έως πριν από μερικά χρόνια, να υπάρχουν τόσο στον ελληνικό όσο και στον διεθνή τύπο, δημοσιεύματα αναφορικά με τις επικείμενες τοπικές εκλογές σε μία χώρα όπως η Ισπανία. Ίσως ένα μονόστηλο στις εφημερίδες της επομένης των εκλογών και αυτό αν στο αποτέλεσμα υπήρχε κάτι εντυπωσιακό, που θα ενδιέφερε και κάποιον ακόμα εκτός από τους εκλεγμένους άρχοντες. Όμως, αυτό που ονομάστηκε «οικονομική κρίση» και όλα όσα επέφερε στην κοινωνική ζωή των χωρών, ιδιαίτερα στους πολιτικούς εκπροσώπους του συστήματος, που ωφελείται από την κρίση, καθιστούν τις σημερινές δημοτικές και περιφεριακές εκλογές στην Ισπανία, πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

Η πτώση των δύο και η Καταλονία στο επίκεντρο

Αναμένεται η συντριβή των συνδυασμών που προτείνουν και υποστηρίζουν τα δύο έως τώρα μεγάλα κόμματα, το «Λαϊκό Κόμμα» (ΡΡ) του πρωθυπουργού της χώρας, Μαριάνο Ραχόι, και το «Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα» (PSOE) του Πέδρο Σάντσες. Παράλληλα και σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις αναμένεται να κατακτήσουν πολλές έδρες στα περίπου 8.100 δημοτικά και στα 13 περιφερειακά συμβούλια οι υποψήφιοι που άμεσα ή έμμεσα υποστηρίζονται από τα δύο «κινήματα», τα οποία αναπτύχθηκαν το τελευταίο διάστημα, με τελείως διαφορετικό τρόπο το καθένα, τους «Πολίτες» και το «Podemos». Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Καταλονία, όπου μεγάλη μερίδα των κατοίκων της ζητούν την αυτονομία τους από την κεντρική διοίκηση, θα σηματοδοτήσει πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, τις οποίες, τώρα, είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούμε σε όλες τις διαστάσεις της. «Υπάρχουν παντού σημαίες, αυτές οι μπλε-κόκκινες-κίτρινες, σε κάθε μπαλκόνι, σε κάθε κτήριο, δεν μπορείς να βγάλεις μία φωτογραφία διότι παντού μπαίνει μέσα και μιά σημαία» είπε στην Εποχή νεαρή φοιτήτρια η οποία επέστρεψε από τη Βαρκελώνη πριν από μερικές ημέρες.

Πρόκριμα για το φθινόπωρο

Σε κάθε περίπτωση οι σημερινές εκλογές θεωρούνται πρόκριμα για τις βουλευτικές, που θα γίνουν το φθινόπωρο. Ίσως για αυτό το λόγο, το Podemos δεν θέλησε να εκτεθεί υποστηρίζοντας σήμερα καθαρά δικούς του υποψήφιους. Οι δημοσκοπήσεις, την

«Είμαστε και εμείς εδώ» φωνάζουν οι κάτοικοι της Βαρκελώνης στις ∆ημοτικές αρχές θέλοντας να τονίσουν ότι έχουν παραμεληθεί και το ενδιαφέρον των πολιτικών είναι στραμένο μόνο στους τουρίστες. Αφίσες με πρόσωπα κατοίκων της πόλης βρίσκονται παντού δίνοντας μά πο ανθρώπινη διάσταση στις απαιτήσεις των πολιτών. τελευταία περίοδο, δείχνουν ότι η ανοδική τάση του έχει ανακοπεί. Αντί λοιπόν για δικούς του υποψήφιους – η δομή και η συγκρότηση του κόμματος δεν δείχνει ξεκάθαρα τι μπορεί να σημαίνει η έννοια «δικός του» - υποστηρίζει κατά τόπους υποψηφίους, όπως την ακτιβίστρια κατά των εξώσεων Αντα Κολάου στη Βαρκελώνη, επικεφαλής της πλατφόρμας Guanyem Barcelona. Το σκεπτικό της ηγεσίας του είναι ότι δύσκολα μπορεί να στηθεί με αξιώσεις ένα κόμμα από το μηδέν και να συνθέσει εσπευσμένα ολοκληρωμένες λίστες υποψηφίων για τους 8.119 δήμους της Ισπανίας. Στελέχη του θεωρούν ότι «κινδυνεύει να ανοίξει την πόρτα σε ανθρώπους που επιθυμούν να μπουν στην πολιτική για λάθος λόγους». Την διάθεση «αλλαγής» που δείχνουν να έχουν οι Ισπανοί ψηφοφόροι δεν κατάφερε να την καρπωθεί, δημο-

σκοπικά τουλάχιστον, η «Ενωμένη Αριστερά» η οποία πλέον σύρρεται πίσω από τους Podemos. Το μέλλον και των δύο αυτών πολιτικών κομμάτων θα εξαρτηθεί κατά πολύ, όχι απ’ αυτά καθ’ αυτά τα σημερινά αποτελέσματα αλλά από την επιτυχία, συνεργασίας και αποτελεσμάτων, των κατά τόπους συμμαχιών τους.

Σύγχυση στους «Πολίτες» Αντίθετα, οι Συντηρητικοί του Ραχόι και οι Σοσιαλδημοκράτες του Σάντσες, δεν έδειξαν καμία διάθεση ανοικτής συνεργασίας με το άλλο «κίνημα», τους «Πολίτες». Το κόμμα αυτό αποτελεί ένα ακόμα μεγάλο ερώτημα στις σημερινές εκλογές. Ιδρύθηκε πριν από περίπου 10 χρόνια στην Καταλωνία αλλά μόνο πρόσφατα αποφάσισε να γίνει πανεθνικό κόμμα. Η σύσταση και

η δημοσκοπηκή εκτόξευση του θυμίζει κατά πολύ το δικό μας «Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη. Τοποθετείται κατά της ανεξαρτησίας της Καταλονίας και αυτοπροσδιορίζεται ως «μεταεθνικιστικό και προοδευτικό». Ο πρόεδρός του, Αλμπερτ Ριβέρα, 35χρονος δικηγόρος από τη Βαρκελώνη, δίνει το στίγμα του κόμματος ως εξής: «Η Καταλονία είναι ο τόπος μου, η Ισπανία η χώρα μου και η ΕΕ το μέλλον μας». Ο Ριβέρα ήταν παλαιά μέλος του ΡΡ. Εμφανίστηκε γυμνός σε προεκλογική αφίσα του 2006 για να δώσει δημοσιότητα στους Πολίτες. Στις Ευρωεκλογές του 2014 έλαβαν 3,16% και εξέλεξαν δύο ευρωβουλευτές που εντάχθηκαν στη Συμμαχία Φιλελεύθερων και ∆ημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE). Σήμερα κατεβαίνει με πολλούς και διαφορετικούς τίτλους σχεδόν σε όλη της χώρα και δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτοί που τελικά θα εκλεγούν, θα δηλώσουν αργότερα μέλη του ή θα ενταχθούν σε κάποιο από τα πρωην μεγάλα κόμματα. Το δικομματικό σύστημα της Ισπανίας είχε παγιωθεί για δεκαετίες λόγω του εκλογικού συστήματος, το οποίο βασίζεται στις τοπικές περιφέρειες, η κάθε μία από τις οποίες εκλέγει μία μικρή αντιπροσωπεία στο εθνικό κοινοβούλιο. Καθώς κάθε επαρχία διαθέτει λίγες μόνο έδρες, το όριο για να κερδηθεί οποιαδήποτε από αυτές είναι συχνά πολύ υψηλό για τα μικρά κόμματα, με αποτέλεσμα όλες οι έδρες να πηγαίνουν είτε στους Σοσιαλιστές είτε στο PP. •

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Υποψήφιος του ∆ημοκρατικού Κόμματος είναι ο Βιντσέντσο Ντε Λούκα, δήμαρχος του Σαλέρνο, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε ένα χρόνο φυλάκιση με αναστολή για κατάχρηση εξουσίας. Σε περίπτωση που εκλεγεί περιφερειάρχης, σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο, θα εκπέσει. Γι’ αυτό ζητά νομοθετική ρύθμιση.

Όταν ο «Λαός» επιλέγει τον υποψήφιο περιφερειάρχη ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

ην Κυριακή 24/5, οι Ιταλοί ψηφίζουν για τη διοίκηση των περιφερειών. Πολλά παρατράγουδα συνοδεύουν αυτές τις εκλογές. Το ∆ημοκρατικό Κόμμα επέλεξε να υπάρξει προκριματική εκλογή για το χρίσμα του κόμματος στον υποψήφιο περιφερειάρχη, έπειτα από ψηφοφορία των μελών και των «φίλων» του κόμματος, διαδικασία πολύ γνωστή και σ’ εμάς. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξουν πολλές αμφισβητούμενες υποψηφιότητες, όπως η περίπτωση του υποψήφιου περιφερειάρχη της Καμπανίας και η γνωστή περίπτωση της υποψήφιας περιφερειάρχη της Λιγουρίας.

Καμορίστες, διαπλεκόμενοι…

Στην Καμπανία υποψήφιος του ∆ημοκρατικού Κόμματος είναι ο Βιντσέντσο Ντε Λούκα, δήμαρχος του Σαλέρνο, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε ένα χρόνο φυλάκιση με αναστολή για κατάχρηση εξουσίας. Ο Ντε Λούκα, παρά τις προσπάθειες της ηγεσίας του ∆ημοκρατικού Κόμματος να τον μεταπείσει, ώστε να μην καταθέσει την υποψηφιότητά του, επέμεινε και εξελέγη στις προκριματικές εκλογές με 52%, χάρη στο τεράστιο πελατειακό του δίκτυο. Ο συγκεκριμένος θα έπρεπε να είχε αφήσει το αξίωμα του δημάρχου από το 2013, όταν έγινε υφυπουργός υποδομών στην κυβέρνηση Λέτα, αλλά παρέμεινε στη θέση του. Σύμφωνα με το νόμο Σεβερίνο, εφόσον ο Ντε Λούκα έχει καταδικαστεί σε πρώτο βαθμό, θα εκπέσει αμέσως, σε περίπτωση που εκλεγεί περιφερειάρχης. Γι’ αυτό, σύμφωνα με τον Ντε Λούκα πρέπει να αλλάξει ο νόμος. Ο γνωστός για τα βιβλία του και τους αγώνες του ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα, Ρομπέρτο Σαβιάνο, παρότρυνε τους πολίτες να μην ψηφίσουν στις προκριματικές, όμως δεν εισακούστηκε.

…και φασίστες

Ο υποψήφιος περιφερειάρχης περιέλαβε στο ψηφοδέλτιό του πρώην δημάρχους της Φόρτσα Ιτάλια, σημερινούς συμμάχους του ∆ημοκρατικού Κόμματος, υποψηφίους που θεωρείται ότι συνεργάζονταν με τον Νικόλα Κοζεντίνο (πρώην βουλευτή που βρίσκεται σήμερα στη φυλακή για συμμετοχή στην Καμόρα) και υποψηφίους, που ερευνάται η συμμετοχή τους στη

Μαφία ή σε αγοραπωλησία ψήφων στις τελευταίες εκλογές. Επίσης, στο ψηφοδέλτιο υπάρχει και ο γραμματέας του Εθνικού Μετώπου στο Καζάλ Ντι Πρίντσιπε και διάφοροι άλλοι που έχουν πει κολακευτικά λόγια για τον Μουσολίνι και απαράδεκτα λόγια για τους ομοφυλόφιλους. Σύμφωνα με τον Ντε Λούκα «στο ∆ημοκρατικό Κόμμα υπάρχει ένας ηθικός κώδικας, που έγινε σεβαστός. Είναι άλλο ζήτημα το ποιος θα είναι υποψήφιος και σ’ αυτό επαφιόμαστε στην κρίση των πολιτών. Όσο για το Σαβιάνο, λέει έξυπνα πράγματα, αλλά και ανοησίες που δεν συμμερίζομαι. ∆εν είναι το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο». Στη Λιγουρία,η υποψήφια του ∆.Κ. Ραφαέλα Πάιτα ερευνάται για τα όσα συνέβησαν στην πλημμύρα της 10ης Οκτωβρίου 2014, όταν ήταν υπεύθυνη για τις υποδομές και για την Πολιτική Προστασία στην περιφέρεια. Επίσης, στη Λιγουρία υπήρξαν σοβαρές κατηγορίες για νοθεία στις προκριματικές και αποδεδειγμένα η Ραφαέλα Πάιτα πήρε το χρίσμα με την ψήφο της δεξιάς, νικώντας έτσι τον Σέρτζιο Κοφεράτι. Σ’ αυτή την περιφέρεια οι εκλογές δεν θα είναι ένας περίπατος για τον Ρέντσι.

Απώλειες προς αριστερά και δεξιά

Ο Λούκα Παστορίνο, βουλευτής, ο οποίος, μαζί με τον Πίπο Τσιβάτι, παραιτήθηκε από το ∆ημοκρατικό Κόμμα και ανεξαρτητοποιήθηκε, θα υποστηριχθεί από ένα κομμάτι της αριστεράς στη Λιγουρία. Ο Παστορίνο στηρίζεται και από βουλευτές του ∆.Κ. που έχουν κριτική στάση απέναντι στο κόμμα τους. Οι δημοσκοπήσεις τού δίνουν γύρω στο 15% και αυτό αποτελεί πρόβλημα για το ∆ημοκρατικό Κόμμα. Σύμφωνα με την εφημερίδα Λα Στάμπα, οι δύο βουλευτές που εγκατέλειψαν το ∆.Κ. «προξενούν μια ανησυχητική αιμορραγία ψήφων, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ήττα την υποψήφια του ∆.Κ. ή να της δώσει μια νίκη χωρίς πλειοψηφία. Η Πάιτα κινδυνεύει να έχει μόνο 15 συμβούλους στους 30 και να μην κατορθώσει να διοικήσει τη Λιγουρία». Γι’ αυτό ακριβώς, ο ίδιος ο Ρέντσι έκλεισε την προεκλογική εκστρατεία στη Γένοβα. Η Άλλη Ευρώπη (σ’ αυτή την περίπτωση Άλλη Λιγουρία), ενώ αρχικά φαινόταν ότι θα υποστήριζε τον Παστορίνο, έχει δικό της υποψήφιο, τον

Αντόνιο Μπρούνο. Στην Απουλία, ο Τζάνι Φιλομένο, ένα από τα άτομα που περιλαμβάνονται στο ψηφοδέλτιο του υποψήφιου περιφερειάρχη για το ∆.Κ. Μικέλε Εμιλιάνο, δημάρχου του Μπάρι, κατηγορείται (με βίντεο που έφερε το Κίνημα 5 Αστέρων) ότι αγόρασε την ψήφο ενός νέου και της οικογένειάς του. Όσο για τον Ρέντσι, παραμονές εκλογών, ανακοίνωσε ότι θα επιστρέψει την 1η Αυγούστου σε 4 εκατομμύρια συνταξιούχους από 500 ευρώ στον καθένα, επιδεικνύοντας την «καλή του καρδιά», ενώ προηγείται απόφαση του Συνταγματικού ∆ικαστηρίου που έκρινε αντισυνταγματική τη μεταρρύθμιση Φορνέρο, που αφορούσε την εν λόγω περικοπή των συντάξεων. Θα ήταν μια ιστορική ευκαιρία για την αριστερά να αναλάβει τα ηνία της χώρας, τη στιγμή που επανέρχεται στην επικαιρότητα το «ηθικό ζήτημα», για το οποίο μιλούσε ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, και τη στιγμή που το ∆ημοκρατικό Κόμμα, που κληρονόμησε ένα κομμάτι του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος, παραπαίει ανάμεσα σε σκάνδαλα και διαπλοκή, χάνοντας συνεχώς συναίνεση, ενώ ο ρεντσισμός όχι μόνο δεν στέλνει για «απόσυρση» τα παλιά φθαρμένα υλικά, αλλά τα αξιοποιεί και τα θέτει σε περίοπτη θέση.

“

Τόνια Τσίτσοβιτς

Θα ήταν μια ιστορική ευκαιρία για την αριστερά να αναλάβει τα ηνία της χώρας, τη στιγμή που επανέρχεται στην επικαιρότητα το “ηθικό ζήτημα”, για το οποίο μιλούσε ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, και τη στιγμή που το ∆ημοκρατικό Κόμμα παραπαίει ανάμεσα σε σκάνδαλα και διαπλοκή.

Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αντιδημοκρατική σε κάθε της επίπεδο και δεν ενδιαφέρεται για τις δημοκρατικές της ευθύνες.

Την συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης Πώς βλέπετε να αναδιατάσσεται το πολιτικό σκηνικό στο Hνωμένο Βασίλειο μετά τις εκλογές; Οι εκλογές ήταν δραματικές, επειδή τρεις αρχηγοί κομμάτων, οι Μίλιμπαντ, Κλεγκ και Φάραζ παραιτήθηκαν την επομένη. Κυρίως, όμως, επειδή το Σκωτσέζικο Εθνικιστικό Κόμμα πήρε 56 από τις 59 έδρες στη Σκωτία, εκτοπίζοντας τους Εργατικούς ως πολιτική δύναμη από την περιοχή, όπου είχαν κυριαρχήσει για πάνω από έναν αιώνα. Στη Σκωτία γεννήθηκε το Εργατικό Κόμμα, εκεί αναδείχτηκαν οι πρώτοι ηγέτες των Εργατικών και ο πρώτος και ο τελευταίος πρωθυπουργός τους. Η σκωτσέζικη εργατική τάξη ήταν πάντα ριζοσπαστικότερη από την αντίστοιχη αγγλική. Η νίκη των Εργατικών το 1945 και οι σοσιαλδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις κατέστησαν αφηρημένη έννοια την αυτονομία, πολλώ δε μάλλον την ανεξαρτησία. Ο θρίαμβος της Θάτσερ το 1979 ήταν το πρώτο καρφί στο φέρετρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Όχι γιατί στιγμάτισε τους Σκωτσέζους, όπως κάποιοι διάδοχοί της, αλλά γιατί η πλειοψηφία των Σκωτσέζων απεχθάνονταν την ίδια και όσα αντιπροσώπευε. Η Θάτσερ υπερηφανευόταν ότι πρόσθεσε ξανά το «Μεγάλη» στη Βρετανία, μη συνειδητοποιώντας ότι οι συνέπειες της πολιτικής της θα οδηγούσαν στη διάσπαση της Βρετανίας. Η μεγάλη πλειοψηφία των Σκωτσέζων ποτέ δεν την ψήφισε. Έφτασαν σε σημείο ρήξης επί Τόνι Μπλερ ως ηγέτη των Εργατικών. Η υπεράσπιση των θατσερικών πολιτικών από τους Μπλερ, Μπράουν και τους Σκωτσέζους ακολούθους τους, επιτάχυνε την άνοδο του εθνικισμού και ώθησε σε μετακινήσεις από τους Εργατικούς στο SNP. Το SNP συνειδητοποίησε ότι ο μόνος τρόπος για να ηττηθούν οι μπλερικοί Τόρις ήταν να τοποθετηθούν αριστερά των Εργατικών σε μια σειρά θεμάτων: εναντιώθηκε στον πόλεμο του Ιράκ, υπερασπίστηκε το κοινωνικό κράτος, απαίτησε απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων από τα σκωτσέζικα εδάφη, και άρχισε σιγά - σιγά να αποκτά λαϊκή υποστήριξη. Οι Εργατικοί συνέχισαν να αρνούνται. Οι πρώτες ρωγμές αγνοήθηκαν. Τώρα, οι τεκτονικές πλάκες μετακινήθηκαν και τους κατέστρεψαν. Οι αυταπάτες που καλλιέργησαν προεκλογικά οι Εργατικοί αποδοκιμάστηκαν από το εκλογικό σώμα. Πως βλέπετε την πορεία τους από εδώ και πέρα; Πιστεύω πραγματικά ότι παρακολουθούμε τον επιθανάτιο ρόγχο τους. Όλα τα συμπτώματα είναι παρόντα, αλλά, αντίθετα με την Σκωτία, στην Αγγλία δεν υπάρχει μια σοβαρή εναλλακτική αριστερότερα των Εργατικών ως τώρα. Όπως υποστήριξα στο έργο μου «Το ακραίο κέντρο: μια προειδοποίηση», είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο, το γεγονός ότι δεν υπάρχει, πουθενά,

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Κεντροδεξιά και κεντροαριστερά ταυτίζονται σε όλη την Ευρώπη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ∆ΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟ ΤΑΡΙΚ ΑΛΙ

Ο διανοούμενος Ταρίκ Αλί, λίγο καιρό μετά τις εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο, μιλάει στην “Εποχή” για το αποτέλεσμά τους και την πίεση, που δέχονται οι Εργατικοί μετά την βαριά ήττα τους. Αναφέρεται στα δυο δημοψηφίσματα, που θα αντιμετωπίσει ο Κάμερον –για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ανεξαρτησία της Σκωτίας– ενώ παίρνοντας αφορμή από το αποτέλεσμα του Σκωτζέζικου Εθνικιστικού Κόμματος στη Σκωτία αναφέρεται στις προκλήσεις, που έχει να αντιμετωπήσει η βρετανική Αριστερά. καμία θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στην κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά. Η αντίληψη ότι μια κυβέρνηση των Εργατικών θα μπορούσε να αντιστρέψει την νεοφιλελεύθερη πορεία του καπιταλισμού είναι ανοησία. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, να τον κάνει πιο ευχάριστο με στατιστική εξαπάτηση και γλυκά λόγια, αλλά τίποτε παραπάνω.

∆ύο δημοψηφίσματα για το Ηνωμένο Βασίλειο

Πώς εκτιμάτε ότι θα εξελιχθούν οι σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την εκλογή του Κάμερον και πώς νομίζετε ότι θα αντιδράσουν οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο σε μια σκληρή αντιευρωπαϊκή στάση εκ μέρους του; Θα γίνει δημοψήφισμα. Τα κόμματα του ακραίου κέντρου θα ψηφίσουν όλα υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο Κάμερον κάνει έκκληση για παραχωρήσεις ώστε να μπορεί να προτρέψει τον κόσμο να ψηφίσει υπέρ της παραμονής.

Μέχρι τώρα οι Γάλλοι και οι Γερμανοί λένε όχι. Το ένστικτό μου, μου λέει ότι η χώρα θα ψηφίσει υπέρ της παραμονής, αλλά αυτό δε θα είναι μια αυτονόητη κίνηση για την Αριστερά. Μου είναι δύσκολο να ψηφίσω υπέρ μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δρα αποτελεσματικά για τη χρηματοδότηση του καπιταλισμού, που εκφοβίζει, εκβιάζει και προσβάλει την εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση εμποδίζοντάς την να υλοποιήσει το πρόγραμμά της. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αντιδημοκρατική σε κάθε της επίπεδο και δεν ενδιαφέρεται για τις δημοκρατικές της ευθύνες. Προσωπικά, δεν βλέπω κανένα λόγο να ψηφίσω υπέρ της. Πώς πιστεύετε ότι θα επηρεάσει το θέμα της ανεξαρτησίας της Σκωτίας η άνοδος του SNP; Αν οι Συντηρητικοί συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο, δεν αμφιβάλω ότι, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, η Σκωτία θα ψηφίσει υπέρ της ανεξαρτησίας.

Οι προκλήσεις για τη βρετανική Αριστερά Και σε αυτές τις εκλογές ήταν εμφανής η αδυναμία της βρετανικής αριστεράς να παρουσιαστεί ως μια ισχυρή δύναμη, ικανή να εκφράσει πολιτικά τα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από την κρίση. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ριζοσπάστες και οι σοσιαλιστές στη Σκωτία και την Αγγλία είναι πολύ διαφορετικά. Στη Σκωτία οι νέοι που συμμετείχαν στην Ριζοσπαστική Καμπάνια για την Ανεξαρτησία (RIC), έπαιξαν υποδειγματικό ρόλο στο δημοψήφισμα και τις εκλογές. Ήταν ανοιχτόμυαλοι, μη σεχταριστές, συνειδητοποιώντας τι διακυβεύεται και προσηλωμένοι στο να ηττηθεί ο κοινός εχθρός. Το αποτέλεσμα δικαίωσε τη στάση τους. Τώρα χρειάζεται να ενώσουν τις δυνάμεις, που θέλουν μια ριζοσπαστική Σκωτία, ώστε να εκπροσωπηθούν στη σκωτσέζικη βουλή, που θα εκλεγεί το 2016. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα μια εποικοδομητική αριστερή αντιπολίτευση, που θα κουβαλάει την παράδοση της RIC, αυτή τη φορά στο κοινοβούλιο, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια ανεξάρτητη και διαφορετική Σκωτία. Στην Αγγλία το UKIP είναι τρίτο κόμμα, αλλά τα τέσσερα εκατομμύρια ψήφοι του έδωσαν μόνο μια έδρα στη βουλή, ενώ οι Πράσινοι με ένα εκατομμύριο ψήφους πήραν επίσης μια έδρα. Ο παραλογισμός του εκλογικού συστήματος που δίνει στους Συντηρητικούς

τικό διάλογο στην Αγγλία, που θα οδηγούσε σε συνταγματική μεταρρύθμιση και στην εμφάνιση μιας ριζοσπαστικής συμμαχίας στην Αγγλία. Μιας επαναστατικής δύναμης που θα συγκρουστεί με τους παρακμάζοντες Εργατικούς, που έχουν σακατέψει την Αριστερά εδώ και έναν αιώνα, πρώτα τους κομμουνιστές και έπειτα τους τροτσκιστές απογόνους τους, απομεινάρια των οποίων έχουν καταλήξει στους Νέους Εργατικούς.

Αυτό είναι πολύ θετικό, γιατί μπορεί να αποδυναμώσει τις νέο-ιμπεριαλιστικές και μιλιταριστικές φιλοδοξίες του βρετανικού κράτους και να ανοίξει έναν πραγμα-

την απόλυτη πλειοψηφία με 36,9%, και στους Εργατικούς 232 έδρες με 30,4%, οδηγώντας τα άλλα αγγλικά κόμματα στην ανυπαρξία, είναι ξεκάθαρα μια απάτη. Χρειάζεται μια σοβαρή καμπάνια για ένα αναλογικό εκλογικό σύστημα. Και τι γίνεται με τον αγγλικό ριζοσπαστισμό; ∆εν είναι τυχαίο ότι ένα δεξιό κόμμα όπως το UKIP έγινε τρίτη δύναμη. Η συνεργασία των μεγάλων εργατικών συνδικάτων με την ηγεσία των Εργατικών έβαλε στο περιθώριο την δημιουργία κοινωνικών κινημάτων, που θα αντιστέκονταν στις ιδιωτικοποιήσεις και θα απαιτούσαν δημόσιες κοινωφελείς υπηρεσίες, στέγαση, τοπική δημοκρατία και επανεθνικοποίηση των σιδηροδρόμων. Καμία άλλη δύναμη δεν θα ήταν ικανή να οργανώσει μια βάση εκτός του κοινοβούλιο για την απόρριψη και την ανατροπή των ακραίων κεντρώων πολιτικών. Αυτή είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζουν, όλοι όσοι θέλουν μια στρατηγική ρήξης με την θατσερομπλερική συναίνεση στην Αγγλία. Τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει αυτή η κατάσταση; ∆υνατότητες υπάρχουν, αλλά χρειάζονται μάχιμες δυνάμεις, που θα βοηθήσουν να δημιουργηθεί ένα νέο κίνημα, το οποίο θα μιλάει στο όνομα των καταπιεσμένων και των εκμεταλλευομένων. Η μάχη για την ηγεσία των Εργατικών, σε ότι αφορά την Αριστερά, δεν φαίνεται ελπιδοφόρα. Αυτό που θα βοηθούσε πολύ, είναι οι λίγοι αριστεροί βουλευτές της νέας βουλής να αποχωρήσουν από τους Εργατικούς και να δημιουργήσουν μια νέα ριζοσπαστική κοινοβουλευτική ομάδα, που θα συνδέεται με τις εκτός κοινοβουλίου δυνάμεις. Αμφιβάλλω πως θα το κάνουν, και εδώ η παράδοση του Τόνι Μπεν και αυτών που είναι πολι-

“

Χρειάζονται μάχιμες δυνάμεις, που θα βοηθήσουν να δημιουργηθεί ένα νέο κίνημα, που θα μιλάει στο όνομα των καταπιεσμένων.

τικά κοντά του δεν βοηθάει καθόλου, για να το θέσω ήπια. Η προσκόλληση τους στους Εργατικούς, σε μια περίοδο που το κόμμα συγκρουόταν με το σοσιαλδημοκρατικό παρελθόν του και στρεφόταν στον απόλυτο καπιταλισμό, ήταν λάθος και οδήγησε σε αδιέξοδο. Χρειαζόμαστε μια συμμαχία όλων των ριζοσπαστικών δυνάμεων, για να αναπτύξουμε ένα αντικαπιταλιστικό κίνημα στην Αγγλία. Ένα κίνημα που θα είναι ταυτόχρονα καινούριο, αλλά και έτοιμο να στραφεί στο παρελθόν για βοήθεια. Η Μεγάλη ∆ιαμαρτυρία του 17ου αιώνα, οι εξεγέρσεις των Χαρτιστών του 19ου αιώνα και οι πρόσφατες εξελίξεις στη Νότια Αμερική, την Ελλάδα και την Ισπανία δείχνουν το δρόμο. Όσον αφορά το Εργατικό Κόμμα, πιστεύω ότι πρέπει να το αφήσουμε να αιμορραγεί. Ο δρόμος που άνοιξε η Σκωτία δίνει ελπίδα. •

∆ΙΕΘΝΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της παραπληροφόρησης υπάρχουν και έντυπα όπως η “Λα Τριμπιούν”, το περιοδικό “Regards”, η “Ουμανιτέ”, που σέβονται την αντικειμενικότητα και στέκονται αλληλέγγυα στην Ελλάδα.

Συνεχίζεται αμείωτη η πολιτική σύγκρουση «Μ ΓΑΛΛΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙ∆ΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

ετά από τέσσερις μήνες, ατελείωτων διαπραγματεύσεων, οι δανειστές της Αθήνας σφίγγουν όλο και περισσότερο τη θηλιά που έχουν περάσει στο λαιμό του ελληνικού λαού, ελπίζοντας έτσι η ελληνική κυβέρνηση να εγκαταλείψει την πολιτική της που ενέκριναν οι ψηφοφόροι» αναφέρει η «Ουμανιτέ» και συνεχίζει: «Και πολύ περισσότερο να υποχωρήσει στις πιέσεις που ασκούν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ∆ΝΤ και ΕΚΤ απαιτώντας νέες περικοπές στους μισθούς, αλλά και μεταρρυθμίσεις που απορρυθμίζουν την αγορά εργασίας και αποδιοργανώνουν το σύστημα των κοινωνικών ασφαλίσεων». Στη συνέχεια αναφέρεται στο ποσό 1,9 δισ. ευρώ που θα πρέπει να καταβάλει η Ελλάδα προς το ∆ΝΤ από τις 5 μέχρι τις 19 Ιουνίου, σε τέσσερις δόσεις και κυρίως στα 6,7 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ. Ποσό που θα πρέπει να διατεθεί τους καλοκαιρινούς μήνες σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας.

Με λογαριασμό του ∆ΝΤ… πληρώθηκε το ∆ΝΤ

Η Αθήνα φαίνεται πως έχει αποφασίσει, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών της κυβέρνησης αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ, να ανταποκριθεί στις εσωτερικές υποχρεώσεις, μισθούς-συντάξεις κ.λπ. και συνεπώς το ∆ΝΤ και οι άλλοι θεσμοί θα πρέπει να είναι έτοιμοι να αναλάβουν τον κίνδυνο από μια μη πληρωμή της δόσης. Η ενέργεια αυτή «θα έχει βαρύ-

τατες συνέπειες στο χρηματοπιστωτικό και πολιτικό σύστημα» σημειώνει η «Ουμανιτέ». «Η Αθήνα μπορεί να στηριχθεί και να αντλήσει συμπεράσματα από τη στάση της την 12η Μαΐου», όταν προειδοποίησε ότι ήταν αδύνατο να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή της. «Τότε οι θεσμοί κινητοποιήθηκαν για να πληρωθεί η δόση με χρήματα από ένα ειδικό λογαριασμό… του ∆ΝΤ για να αποφύγει τη μη πληρωμή» γράφει η «Λα Τριμπιούν».

τητα. Πίσω από τη φαινομενική ενότητα έχουν αρχίσει να ανησυχούν για τις συνέπειες μιας αποτυχίας των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα». Αναφέρει συγκεκριμένα ο αναλυτής για να συμπληρώσει: «Τη σκληρή γραμμή ο Σόιμπλε δεν την ακολουθεί μόνος του…». Ασφαλώς οι απόψεις του είναι τόσο ακραίες που προκαλούν αποστροφή. Ίσως γι’ αυτό δεν απασχολεί το πλάνο Σόιμπλε για «χρεοκοπία εντός ευρώ».

Ο αρθρογράφος στη συνέχεια αναφέρεται σε μια σειρά γεγονότων που αποδεικνύουν ότι η αντιμετώπιση της κατάστασης δεν αφορά μόνο την Αθήνα, αλλά και τους ίδιους τους δανειστές. «Η ελληνική κυβέρνηση υπενθυμίζει, με τη στρατηγική της σ’ αυτές τις κρίσιμες καταστάσεις, ότι μια συμφωνία είναι εφικτή αν και οι δανειστές αποφασίσουν να αποδεχθούν να μη θίξουν τις «κόκκινες γραμμές» που έχει καθορίσει». Το σχέδιο Γιούνκερ που είδε το φως της δημοσιότητας μπορούσε να είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. ∆εν πρόκειται για πρόταση που οδηγεί στη λύση και τη διέξοδο από την κρίση. Η Κομισιόν με αυτή την πρόταση θα έδινε κάποιο χρόνο στην Ελλάδα, παραπέμποντας τη λύση για το εργασιακό και το ασφαλιστικό για τον Σεπτέμβριο. Ταυτόχρονα, με τη γνωστή της τακτική θα φροντίσει να ροκανίσει το χρόνο… Γεγονός είναι ότι στους κύκλους «των δανειστών επικρατεί μια νευρικό-

Ο ανταποκριτής της «RealNews» στις Βρυξέλλες, την Κυριακή 17/5, ανέφερε: Η Ελλάδα θα μείνει στο ευρώ ακόμα και αν χρεοκοπήσει, ακόμα και αν τα ΑΤΜ στερέψουν από χρήματα, οι συντάξεις και οι μισθοί δεν πληρωθούν, επιβληθούν κεφαλαιακοί έλεγχοι και γίνει αθέτηση της καταβολής κάποιας δόσης του ∆ΝΤ ή ομολόγου της ΕΚΤ, ανανέωσης τρίμηνων γραμματίων κ.λπ. Ταυτόχρονα η ΕΕ θα προσπαθήσει να σταθεροποιήσει την κατάσταση στην υπόλοιπη ευρωζώνη και θα περιμένει να συνομιλήσει με τους εκπροσώπους της επόμενης πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα, όταν «τα πράγματα ηρεμήσουν». Και για να μη μένει αμφιβολία, ο ανταποκριτής με μεσότιτλο επιμένει: Με νέα κυβέρνηση! «Η ΕΕ θα δράσει ακαριαία και με δημόσιες δηλώσεις του όλα τα μέλη του Γιούρογκρουπ θα εξηγήσουν ότι η Ελλάδα παραμένει αμετάκλητα στο ευρώ. Ταυτόχρονα, οι εταίροι θα κάνουν αλλεπάλληλες εκκλή-

Μπροστά στις ευθύνες τους

ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΓΚΥΡΙΩΝ

Ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη για το χρέος

Στις 18 Μαΐου το Γαλλικό Παρατηρητήριο για τις οικονομικές συγκυρίες (OFCE) δημοσίευσε μελέτη για την οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη και τους λαούς της. Ιδιαίτερη αξία έχει η μελέτη για τα τρία σενάρια της αντιμετώπισης του χρέους στην Ελλάδα και όχι μόνο.

ι συγγραφείς εξετάζουν τρεις τρόπους προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει στην ευρωζώνη. Πρώτον, να συνεχιστεί η πολιτική της λιτότη-

«Όταν τα πράγματα ηρεμήσουν»

τας όπως την εφαρμόζει το Γιούρογκρουπ. ∆εύτερον, να αμφισβητηθεί η πολιτική της λιτότητας (δηλαδή να υιοθετηθεί μια πολιτική της ανάκαμψης όπως αναφέρουν οι συγγραφείς), χωρίς να γίνει αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, και, τρίτον, να γίνει αποδεκτή από τώρα μια αναδιάρθρωση του χρέους έτσι που να «διασφαλίζεται η εξυπηρέτησή του, να καθορίζεται το επίπεδο των απωλειών και να αρθούν οι αβεβαιότητες». Το τρίτο σενάριο δεν είναι μόνο επωφελές για την Ελλάδα αλλά ανταποκρίνεται και στα γενικότερα συμφέροντα των Ευρωπαίων. ∆ιότι τα δύο άλλα, και ιδιαίτερα το πρώτο που θέλει να επιβάλει το Γιούρογκρουπ, θα συνεχίζει να βυθίζει την Ελλάδα στο αδιέξοδο και τελικά η χρεοκοπία της και η έξοδος από το ευρώ θα είναι αναπόφευκτη. Η εκτίμηση των οικονομολόγων του Γαλλικού Παρατηρητηρίου των Οικονομικών Συγκυριών αποδεικνύει ότι η συνολική αποπληρωμή του χρέους της Ελλάδας βασίζεται στην υπόθεση ότι «θα υπάρχει ένα υπερβολικό πρωτογενές πλεόνασμα για πολλές δεκαετίες. Έτσι θα καταλήξει η Ελλάδα στην έξοδό της από την ευρωζώνη, προκαλώντας σημαντική απώλεια σ’ όλους τους δανειστές (κυρίως τους Ευρωπαίους) του δημόσιου τομέα της Ελλάδας (250 δισ. ευρώ), αλλά και του

σεις στις ελληνικές Αρχές να γυρίσουν στο τραπέζι του διαλόγου και να συμφωνήσουν σε πρόγραμμα διάσωσης». Η ΕΕ θα περιμένει οι πολιτικές εξελίξεις και διεργασίες να φέρουν αποτέλεσμα και θα συνομιλήσει για ένα νέο πρόγραμμα, αυτή τη φορά όπως πραγματικά πρέπει να είναι για τους Ευρωπαίους. Αυτά δημοσιεύονται χωρίς κανένα σχολιασμό από την «αντικειμενική» εφημερίδα «RealNews».

∆ιεθνής αλληλεγγύη

Τέσσερις μήνες, λοιπόν, μετά την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, η πολιτική αντιπαράθεση συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. «Οι θεματοφύλακες της λιτότητας στοιχηματίζουν για τη διάσπαση της κυβέρνησης και την απώλεια της λαϊκής της στήριξης» γράφει η «Ουμανιτέ». Ασφαλώς ελπίζουν ότι με τις πιέσεις που ασκούν θα πετύχουν τη διάσπαση του κόμματος της Αριστεράς για να αφήσουν έτσι «τα περιθώρια μιας συμμαχίας για τους μετριοπαθείς του ΣΥΡΙΖΑ και τους φιλομνημονιακούς, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ». Τα γεγονότα όμως τους διαψεύδουν. «Η ηγεσία του κόμματος και της κυβέρνησης και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουν στη δύναμη του λαϊκού κινήματος και της λαϊκής συμπαράστασης», όπως και η διεθνή αλληλεγγύη που εκδηλώνεται σε κάθε γωνιά της Ευρώπης και όχι μόνο. Μ.Κ.

ιδιωτικού τομέα επίσης μ’ ένα χρέος 250 δισ. ευρώ. Σ’ αυτές τις απώλειες θα πρέπει να προσθέσουμε τις συνέπειες στο χρηματοπιστωτικό τομέα». Αντίθετα, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, «μια απομείωση του χρέους της, της τάξης των 200 δισ. ευρώ, θα κάνει δυνατή την οριστική διέξοδο από αυτό το ψυχόδραμα». Είναι σαφές ότι μια τέτοια λύση θα ενοχλήσει τους λαούς της Ευρώπης, ιδιαίτερα αυτούς που βρέθηκαν στην ίδια θέση με την Ελλάδα. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να γίνει μια ευρωπαϊκή διάσκεψη για το χρέος (και όχι μόνο για το χρέος της Ελλάδας). Είναι ασφαλώς απαραίτητη γιατί εκτός από την αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης θα συνέβαλε ουσιαστικά στην εξέλιξη της Ευρώπης που είναι το ζητούμενο. Οι ευθύνες των Ευρωπαίων ηγετών είναι σημαντικές. Γι’ αυτό θα πρέπει να σταθούν στο ύψος της συγκυρίας, ιδιαίτερα η γαλλική κυβέρνηση. «Το μίνιμουμ θα ήταν να κερδίσουμε ότι θα τεθούν στους λαούς προς συζήτηση τα ζητήματα αυτά. Και βέβαια είναι ανάγκη να γίνει συζήτηση στο κοινοβούλιο» καταλήγουν οι συγγραφείς. •

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

“

Ακόμα και μία ψήφος μπορεί να κρίνει το μέλλον

Σε μερικές εβδομάδες θα πραγματοποιηθούν στην Τουρκία γενικές εκλογές. Η αναμέτρηση είναι μια από τις πιο κρίσιμες αναμετρήσεις των τελευταίων δεκαετιών αφού το πρόγραμμα του Ερντογάν στερεί βασικές ελευθερίες, υποβαθμίζει τη δημοκρατία ως πρόφαση και μετατρέπει τη χώρα σε μια ιδιότυπη δικτατο-

ρία. Η είσοδος του αριστερού ∆ημοκρατικού Κόμματος των Λαών -οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως αγγίζει το όριο εισόδου- θα στερήσει από τον Ερντογάν την αυτοδυναμία και θα μπει εμπόδιο στις πολιτικές του. Οι κάτοχοι τουρκικού διαβατηρίου μπορούν να ψηφίσουν στα Προξενεία στην Αθήνα – Πειραιά

(Βασιλέως Παύλου 22,Παλαιό Ψυχικό) 30 και 31 Μαΐου κατά τις ώρες 10π.μ. -7μ.μ., ενώ στα Τελωνεία 8 Μαΐου έως 7 Ιουνίου και έως τις 5μ.μ. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της εφημερίδας ή τηλεφωνείστε στο 6977239638.

Μια εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης “έχει προστιθέμενη αξία στην προσπάθεια για λύση του Κυπριακού αλλά και στη διαφύλαξη των δικαιωμάτων του συνόλου του Κυπριακού λαού”.

ΗΠΑ

Πρόστιμα για χειραγώγηση συναλλαγματικών ισοτιμιών

ρόστιμα «συμβιβασμού» ρεκόρ, ύψους 5,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καλούνται να πληρώσουν ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου μετά την αποκάλυψη ότι χειραγώγησαν την αγορά συναλλαγματικών ισοτιμιών από το 2007 έως το 2013, όπως ανακοίνωσε το αμερικανικό υπουργείο ∆ικαιοσύνης. Πρόκειται για τις Citigroup, JP Morgan, Barclays, Royal Bank of Scotland, οι οποίες συμφώνησαν να παραδεχθούν την ενοχή τους για «συνωμοσία στη χειραγώγηση τιμών και προσφορών στην ισοτιμία ευρώ/δολαρίου στην αγορά άμεσης παράδοσης», ενώ η UBS θα δηλώσει ένοχη για χειραγώγηση του Libor. Σύμφωνα με την έρευνα του αμερικανικού υπουργείου ∆ικαιοσύνης, χρηματιστές των συγκεκριμένων τραπεζών χρησιμοποιούσαν chat rooms στο διαδί-

Με μεγάλη επιτυχία  έγινε την Τρίτη στη Βαρκελόνη η γενική απεργία

των γυναικών, μετά από κάλεσμα της φεμινιστικής πρωτοβουλίας «Vaga Totes» στην οποία συμμετέχουν εκατοντάδες γυναίκες διαφορετικών ηλικιών, προελεύσεων και εμπειριών, που προσπαθούν να σπάσουν τη σιωπή τους απέναντι στις διακρίσεις και την πατριαρχία. Η απεργία συμπεριελάμβανε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής, αφού ήταν μια απεργία της φροντίδας, της κατανάλωσης, των μεταφορικών μέσων κ.λπ., με στόχο να δείξει τη δύναμη της φεμινιστικής δράσης.

Ενάντια στη Μονσάντο

Ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στις συνομιλίες

Η απεργία των γυναικών

www.march-againstmonsanto.com

ΚΥΠΡΟΣ

ντός του Ιουλίου αναμένεται να επισκεφθεί την Κύπρο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΖανΚλοντ Γιούνκερ. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχαν στο περιθώριο της Συνόδου των Ευρωπαίων ηγετών στη Ρίγα της Λετονίας, Αναστασιάδης και Γιούνκερ συζήτησαν τρόπους ενεργότερης εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διαδικασία εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού. Το θέμα φέρεται να συζήτησε ο

www.vagadetotes.wordpress.com

πρόεδρος Αναστασιάδης και με την καγκελάριο της Γερμανίας, τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας και τον πρόεδρο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Ρίγα. Σύμφωνα με δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Νίκου Χριστοδουλίδη, οι ηγέτες που συνάντησε ο κ. Αναστασιάδης «βλέπουν θετικά μια τέτοια εξέλιξη». Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ακόμη ότι μια εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης «έχει προστιθέμενη αξία στην

προσπάθεια για λύση του Κυπριακού αλλά και στη διαφύλαξη των δικαιωμάτων του συνόλου του Κυπριακού λαού». Την ίδια στιγμή σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, που επιβεβαιώνει το καλό κλίμα που επικρατεί, προχώρησαν το Σάββατο το πρωί ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Μουσταφά Ακιντζί, περιδιαβαίνοντας στην παλιά πόλη της Λευκωσίας και από τις δύο πλευρές του οδοφράγματος.

κτυο, τα οποία μάλιστα ονόμαζαν «καρτέλ» ή «μαφία» και ειδική ορολογία προκειμένου να τροποποιούν τις τιμές των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ ευρώ και δολαρίου. «Οι ιστορικές αυτές αποφάσεις είναι οι τελευταίες σε μια συνεχή προσπάθεια έρευνας και πάταξης των οικονομικών εγκλημάτων και αποτελούν μια ισχυρή υπενθύμιση ότι το υπουργείο ∆ικαιοσύνης έχει την πρόθεση να ενάγει όλους εκείνους που γέρνουν το οικονομικό σύστημα προς όφελός τους» τόνισε η Λορέτα Λίντς, υπουργός ∆ικαιοσύνης των ΗΠΑ. «Όσο μικρότερος ο ανταγωνισμός τόσο το καλύτερο» φέρεται να υποστήριζε ένας trader μιας εκ των τραπεζών, ενώ ένας άλλος έγραψε σε ένα από τα chat room που χρησιμοποιούσε: «Εάν δεν κλέβεις, δεν προσπαθείς». Σε μία άλλη συνομιλία στα chat room, στα οποία μπορούσε να εισέλθει κάποιος μόνο κατόπιν πρόσκλησης, ένας «παλιός» προειδοποιούσε ένα «νεοεισερχόμενο» με τα εξής λόγια: «Αν τα κάνεις θάλασσα, θα κοιμάσαι με το ένα μάτι ανοιχτό». Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε το αμερικανικό υπουργείο ∆ικαιοσύνης, οι αμερικανικές τράπεζες JPMorgan Chase και Citigroup θα

καταβάλουν 550 εκατομμύρια δολάρια και 925 εκατομμύρια δολάρια σε πρόστιμα αντιστοίχως. Η βρετανική τράπεζα Barclays θα πληρώσει 650 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η Royal Bank of Scotland 395 εκατομμύρια δολάρια. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ ανακοίνωσε επίσης ότι σε σχέση με τη συγκεκριμένη έρευνα θα επιβάλει πρόστιμα 1,6 δισεκατομμυρίων στις πέντε τράπεζες, ενώ η Barclays θα πληρώσει ένα επιπλέον πρόστιμο 1,3 δισ. δολαρίων.

Χιλιάδες άνθρωποι σε  διάφορες πόλεις του κόσμου διαδήλωσαν χτες στην

παγκόσμια μέρα δράσης ενάντια στη Μονσάντο, σε μια κινητοποίηση πολιτικής ανυπακοής ενάντια στους νόμους που περιορίζουν την ελεύθερη χρήση των σπόρων και εξοντώνουν τους μικρούς αγρότες. Στόχος της κινητοποίησης ήταν ο συντονισμός σε διεθνές επίπεδο των κινημάτων που αντιδρούν στη δράση της εταιρείας, η οποία προσπαθεί να ελέγξει την παγκόσμια προμήθεια τροφίμων χρησιμοποιώντας αποκλειστικές πατέντες σχετικά με τους σπόρους.

www.facebook.com/sing4de mocracy

Απελευθέρωση των πολιτικών κρατούμενων

Αψηφώντας την  καταστολή και τις φυλακίσεις, συνεχίζεται η

εκστρατεία ακτιβιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατούμενων στο Αζερμπαϊτζάν. Η πρωτοβουλία, που γίνεται με αφορμή τους πανευρωπαϊκούς αγώνες στίβου που ξεκινούν στις 12 Ιουνίου στο Μπακού με τη συμμετοχή περισσότερων από 6.000 αθλητών και αθλητριών, καλεί τους ξένους ηγέτες να μη νομιμοποιήσουν με την παρουσία τους στην τελετή έναρξης το αυταρχικό καθεστώς του Ιλχάμ Αλίγιεφ και ζητάει το μποϊκοτάζ των αγώνων.

∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

στα δίκτυα του κόσµου

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

“

ΘΕΜΑΤΑ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων

Κυριακή 24 Μαΐου

** H O.M. ΣΥΡΙΖΑ Καισαριανής, τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και ο ρ/σ «105.5 στο Κόκκινο» πραγματοποιούν ιστορικό περίπατο στις γειτονιές της Καισαριανής που έχουν συνδεθεί με τις ηρωικότερες σελίδες της Εθνικής Αντίστασης, με τη βοήθεια των ιστορικών Μενέλαου Χαραλαμπίδη και Τάσου Σακελλαρόπουλου. Σημείο συνάντησης: Βρυούλων και Τζον Κένεντι στην Καισαριανή, στις 11.30π.μ.

** Η Επιτροπή ∆ράσης Αμπελοκήπων διοργανώνει ανταλλακτικό παζάρι αλληλεγγύης, από 11π.μ. έως 2μ.μ. (δίπλα στο πάρκινγκ Φιλίππου, Αμπελόκηποι). Μπορείτε να πάρετε ό,τι θέλετε δωρεάν και να αφήσετε ό,τι δεν χρειάζεστε (ρούχα, παπούτσια, τρόφιμα, είδη υγιεινής, φάρμακα, βιβλία, παιχνίδια κτλ.) Ανοιχτή συνέλευση γίνεται κάθε 2η Πέμπτη, στις 7μ.μ., στο ∆ημαρχείο Αμπελόκηπων. Ενημερωθείτε και ενημερώστε μας στo τηλέφωνο: 2310265730, στο e-mail: epitropidrasis@gmail.com, στο μπλογκ: epitropidrasisds.blogspot.gr

** Στις 19 Μάη κλείνουν 120 χρόνια από το θάνατο του Χοσέ Μαρτί, εθνικού ήρωα της Κούβας. Η πρεσβεία της ∆ημοκρατίας της Κούβας διοργανώνει εκδήλωση μνήμης και τιμής, στις 11π.μ., στο πάρκο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Μιχαλακοπούλου και Αλκμάνος, μπροστά στον ανδριάντα του Μαρτί.

∆ευτέρα 25 Μαΐου

** Η δημοτική παράταξη Ενεργοί Πολίτες Νέου Ψυχικού – Ψυχικού - Φιλοθέης διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «Κρίση: δημογραφικές εξελίξεις, ανεργία, ασφαλιστικό», στις 7.30 μ.μ., στο Μορφωτικό Εξωραϊστικό Όμιλο (25ης Μαρτίου 19, Ν. Ψυχικό). Μιλούν οι: Σάββας Ρομπόλης και Χάρις Συμεωνίδου. ** Φέτος συμπληρώνονται έξι χρόνια από το θάνατο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη και οι «Φίλοι των ΑΣΚΙ» διοργανώνουν, στις 7.30μ.μ., στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη (Πειραιώς 138), εκδήλωση στη μνήμη του. Θα μιλήσουν οι: Σάκης Κουρουζίδης, Ηλίας Νικολακόπουλος, ∆ημήτρης Παπαδημούλης. Η Αμαλία Παππά θα παρουσιά-

σει το αρχείο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη ως ευρωβουλευτή, που απόκειται στα ΑΣΚΙ. Συντονίζει ο Νίκος Βαφέας.

** Ο ανοιχτός κοινωνικός χώρος Σβούρα διοργανώνει, στις 7.30μ.μ., παρουσίαση του βιβλίου της Πέπης Ρηγοπούλου «Θάλαμος Ανανήψεως». Θα μιλήσει ο Κώστας Στοφόρος. Θα ακολουθήσει αφήγηση από την Σοφία Χατζηλάμπρου συνοδεία τραγουδιών από τους Τάκη Παπαδόπουλο και Νίκο Κράλη.

** Η Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Χαλανδρίου διοργανώνει ανοικτή εκδήλωση, στις 7.30μ.μ., στην κεντρική πλατεία Χαλανδρίου, με θέμα «4 μήνες ΣΥΡΙΖΑ - Συμμετέχουμε, ελέγχουμε, στηρίζουμε, διεκδικούμε» και ομιλήτρια την Θεανώ Φωτίου.

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015 διοργανώνει το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς με την υποστήριξη του δικτύου transform! Europe, πραγματοποιείται, στις 7μ.μ., στην αίθουσα τελετών, κτίριο Αβέρωφ ΕΜΠ, συζήτηση με τίτλο «Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση: Συνέχειες, ασυνέχειες και αβέβαιη προοπτική» και ομιλήτρια την Σούζαν Γουότκινς, εκδότρια του New Left Review. Σχολιάζει ο Χάρης Γολέμης.

Πέμπτη 28 Μαΐου

** Η Αυτόνομη Κίνηση Μεταπτυχιακών και Υποψήφιων ∆ιδακτόρων Παντείου διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Το ISIS και ο ρόλος του στη Μέση Ανατολή», στις 7μ.μ., στο αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα ΙΙ. Ομιλητές: Σία Αναγνωστοπούλου, Νεκτάριος Μπουγδάνης.

Τετάρτη 27 Μαΐου

** Η Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Καλλιθέας διοργανώνει ανοιχτή εκδήλωση, στις 7.30μ.μ., στην πλατεία ∆αβάκη, με θέμα «Ούτε βήμα πίσω! - Συμμετέχουμε, ελέγχουμε, στηρίζουμε, διεκδικούμε» και ομιλήτρια την Θεανώ Φωτίου. ** Η Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ ∆ιονύσου διοργανώνει ανοιχτή εκδήλωση με θέμα «Η δημόσια υγεία σήμερα και οι άμεσοι στόχοι» και ομιλητή τον Γ. Μπασκόζο, στις 8μ.μ., στο Πνευματικό Κέντρο Αγ. Στεφάνου (Πεντζερίδη 3).

** Η Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Τερψιθέας - Γλυφάδας διοργανώνει ανοιχτή εκδήλωση με θέμα «∆ίνουμε το παρών - Συμμετέχουμε, ελέγχουμε, στηρίζουμε, διεκδικούμε» και ομιλητή τον Γ. Μπαλάφα, στις 7.30μ.μ., στο θέατρο της πλατ. Καραϊσκάκη.

** Οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια και το βιβλιοπωλείο Κεντρί διοργανώνουν παρουσίαση του βιβλίου τού Πολυμέρη Βόγλη «Η αδύνατη επανάσταση. Η κοινωνική δυναμική του εμφυλίου πολέμου», στις 7.30μ.μ., στο καφέ μπαρ Έντεχνον (Ι. ∆έλιου 4, Θεσσαλονίκη). Θα μιλήσουν οι: Λουκιανός Χασιώτης, Ρίκα Μπενβενίστε και ο συγγραφέας. ** Στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων «Από το χρέος και τη λιτότητα στη διεκδίκηση της δημοκρατίας» που

Η προίκα της αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ3 ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

η ∆ευτέρα θα ξαναδούμε στους τηλεοπτικούς δέκτες το σήμα της ΕΡΤ. Επίσης, στις 11 Ιούνη, δύο χρόνια μετά το επαίσχυντο και ανήθικο «μαύρο» που επιβλήθηκε στη δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση, θα γιορταστεί η νέα ΕΡΤ στο μέγαρο της Αγίας Παρασκευής με την παρουσία του πρωθυπουργού. Το γεγονός αυτό έχει μεγάλη συμβολική και ουσιαστική σημασία. Η αριστερά ακυρώνει τη μεγαλύτερη μνημονιακή επίθεση που έγινε εναντίον των εργαζομένων και ενός σημαντικού θεσμού της ενημέρωσης με δημόσιο χαρακτήρα. Αυτό, όμως, είναι το πρώτο βήμα κι από εδώ και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα ερωτήματα. Πόσο, δηλαδή, νέα θα είναι η ΕΡΤ με ένα νομικό πλαίσιο που διατηρεί τον κρατικό έλεγχο, με τον υπουργό Επικρατείας ν’ αποφασίζει αυτάρεσκα ερήμην των εργαζομένων και με διευθύνοντα σύμβουλο έναν θιασώτη των νόμων της αγοράς με πρόσφατο μνημονιακό παρελθόν; Εδώ στην Θεσσαλονίκη, η ΕΡΤ δεν έκλεισε. Στα δύο χρόνια που πέρασαν, κάποιοι απολυμένοι-εργαζόμενοι κατάφεραν να την κρατήσουν ανοιχτή και ζωντανή, με όσες οικονομικές και ψυχικές δυνάμεις τους είχαν απομείνει αλλά και με μεγάλη πίστη στο σκοπό τους. Όχι μόνο αυτό αλλά πέτυχαν να μετασχηματίσουν την ΕΡΤ3 από ένα μίζερο κι ελεγχόμενο επαρχιακό κανάλι, σε ένα ανεξάρτητο, ελεύθερο, ρηξικέλευθο και

αυτοδιαχειριζόμενο μέσο ενημέρωσης, ανοιχτό στην κοινωνία και τις ζωντανές δυνάμεις της. Το κτίριο της Λεωφόρου Στρατού που αρχικά λειτούργησε ως σημείο κατάληξης των διαδηλώσεων συμπαράστασης και συναυλιακός χώρος των αλληλέγγυων καλλιτεχνών, μετασχηματίστηκε κατόπιν ως φιλόξενος χώρος κινηματικών συνελεύσεων και εκδηλώσεων, μουσικών και θεατρικών παραστάσεων και βιβλιοπαρουσιάσεων συνεργατικών βιβλιοπωλείων. Το κεντρικό τηλεοπτικό στούντιο της ΕΡΤ3 άνοιξε στα κινήματα της πόλης και συνεχίζει να φιλοξενεί πλήθος πολιτικών και κοινωνικών εκδηλώσεων. Οι εκπομπές και ο ειδησεογραφικός τομέας του καναλιού αποπνέουν ένα αέρα ελευθερίας κι ανεξαρτησίας και αυτό γίνεται άμεσα αντιληπτό με σύγκριση με το χυδαία στημένο παιχνίδι των μεγάλων ιδιωτικών καναλιών. Ακόμα και μόνο τα σποτάκια για τα 50 χρόνια του θεάτρου Τέχνης, της Επιτροπής Αλήθειας για το ∆ημόσιο Χρέος και των κινητοποιήσεων αντίστασης στην εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική, αποτελούν σαφείς ενδείξεις του πόσο διαφορετική είναι πλέον η ΕΡΤ3. Επίσης, συνεχίζονται οι παράλληλες δράσεις των απολυμένων-εργαζομένων όπως η θεατρική ομάδα, η λέσχη ανάγνωσης, μουσικές και ποιητικές παραστάσεις, εκδηλώσεις λόγου και φυσικά η ταινιοθήκη της ΕΡΤ3 που πλησιάζει τις 100 προβολές ταινιών με δωρεάν είσοδο. Μια

λέσχη με βαθιά γνώση του σινεμά κι έντονο ριζοσπαστικό χαρακτήρα, με σπουδαία αφιερώματα που αναδεικνύουν τον επαναστατικό χαρακτήρα της τέχνης και ταινίες-εκπλήξεις που, ίσως, παλιότερα να είχαμε ρίξει στα αζήτητα εξαιτίας της μυωπικής μας πολιτικής ορθότητας. Πόσες απ’ όλες τις παραπάνω κατακτήσεις της αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ3 θα συνεχίσουν να υπάρχουν με την έλευση και την εδραίωση της νέας ΕΡΤ; Το πείραμα αυτοδιαχείρισης της ΕΡΤ3 έκανε σημαντικά και πρωτόγνωρα βήματα, που θα μπορούσαν ν’ αποτελέσουν παράδειγμα και οδηγό στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πραγματικά ανεξάρτητης νέας ΕΡΤ. ∆υστυχώς, όμως, πολιτικοί που δεν έχουν καμιά σχέση με τα κινήματα, περίκλειστοι σ’ ένα γραφειοκρατικό πρωθυπουργικό περιβάλλον, δείχνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τις μεθόδους και τα στελέχη της αγοράς από τα πρωτότυπα αυτοδιαχειριστικά πειράματα τα οποία, μάλιστα, αποτελούν μια ξεχασμένη ιδεολογική περι-

ουσία της Ανανεωτικής Αριστεράς. Υ.Γ. Τις μεθόδους της αγοράς, ξέρουν να τις χειρίζονται με τον πιο χυδαίο τρόπο τα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια με τα οποία περιμέναμε να συγκρουστεί άμεσα η κυβέρνηση, βάζοντας τέλος στην παράνομη λειτουργία και στα υπέρογκα χρέη τους. Αντ’ αυτού, βλέπουμε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να πλαισιώνουν τις χειρότερες εκπομπές τους, να γίνονται μπαλάκι μεταξύ Μπογδάνου και Πορτοσάλτε και να παίζουν, τελικά, το παιχνίδι τους. Πρόσφατο παράδειγμα, η κάκιστη παρουσία του Πάνου Λάμπρου στον Σκάι. Αντί να υπερασπιστεί σθεναρά την Ζωή Κωνσταντοπούλου, στο επικοινωνιακό πογκρόμ εναντίον της επειδή τόλμησε να αμφισβητήσει την αστυνομική παρουσία γύρω από τη βουλή, κατέληξε να την «αδειάσει» λέγοντας ότι όσοι δουλεύουν κάνουν και λάθη! Ο δικηγόρος του διαβόλου

Υ.Γ. «Εποχής»: Το υστερόγραφο του συνεργάτη μας μας παρακίνησε να δούμε το βίντεο της συζήτησης στο Σκάι. Το σχόλιο δεν είναι απλώς άδικο, δεν έχει καμία σχέση με την αλήθεια. Επιχειρήσαμε να επικοινωνήσουμε μαζί του, αλλά δεν στάθηκε δυνατόν. Όποιος αναγνώστης θέλει, ωστόσο, για του λόγου το αληθές, μπορεί να παρακολουθήσει το βίντεο της εκπομπής του Σκάι στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.skai.gr/tv/show/?showid=65140

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Κάλεσμα για το 19ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας

ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Αθήνας, που διοργανώνεται κάθε χρόνο από το Συντονιστικό Μεταναστευτικών & Αντιρατσιστικών Οργανώσεων, γίνεται φέτος 19 ετών και ήδη έχει ξεκινήσει τις συνελεύσεις του. Θα πραγματοποιηθεί 3,4 και 5 Ιουλίου στην Πανεπιστημιούπολη με κεντρικό σύνθημα «Αλληλεγγύη στον «ξένο» δίπλα μας, Ελευθερία στον «ξένο» μέσα μας». Η Ομάδα Τύπου του 19ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Αθήνας προσκαλεί όλες τις οργανώσεις και τις συλλογικότητες του αντιρατσιστικού κινήματος, των δικαιωμάτων, της αλληλεγγύης και φυσικά τις μεταναστευτικές και προσφυγικές οργανώσεις, να εμπλακούν ενεργά στη διοργάνωσή του παρακολουθώντας τις ανοιχτές συνελεύσεις, κάθε Παρασκευή στις 8 στο Στέκι Μεταναστών (Τσαμαδού 13, Εξάρχεια). Οι θεματικές ομάδες του Φεστιβάλ έχουν ήδη ξεκινήσει και είναι πάντα ανοιχτές σε ιδέες και συμμετοχές. Μπορείτε να παρακολουθείτε τις δραστηριότητες και να επικοινωνείτε: e-mail: press.antiracistfestival@gmail.com, www.facebook.com/antirafestivalathens, antiracistfestival.gr

Συλλογική λογοτεχνική έκδοση

ο ∆ίκτυο Αλληλεγγύης Καισαριανής διοργανώνει από κοινού προσπάθεια έκφρασης και συμμετοχής για τη δημιουργία μιας έκδοσης ποιημάτων και διηγημάτων με θέμα «Συνυπάρχουμε. Μαζί είμαστε πιο πολλοί και από εμάς τους ίδιους». Τα κείμενα πρέπει να έχουν όριο λέξεων τις 1.500, να είναι ενυπόγραφα και με στοιχεία επικοινωνίας και να αποστέλλονται στη διεύθυνση: Συβρισσαρίου 58, Καισαριανή, 16121 (για το ∆ίκτυο Αλληλεγγύης Καισαριανής) ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: diktyoallileggyiskaisarianis@gma il.com Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2112147924 (κάθε Τρίτη 7 – 9μ.μ.).

Αναγγελία γάμου

Το γάμο τους θα τελέσουν ο Χαράλαμπος Καρλής του Νικολάου και της Ελένης και η Μαρία Βαρδάκα του Ζήση και της Αναστασίας. Ο γάμος θα γίνει στο δήμο της Χαλκίδας, εκεί όπου και κατοικούν, τον μήνα Ιούλιο. Στην ιδιαίτερη αυτή στιγμή οι δικοί τους άνθρωποι, γονείς, συγγενείς, φίλοι, συνάδελφοι και συνεργάτες θα είναι εκεί να ενώσουν τη χαρά τους.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ∆Σ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΡΤ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΗ, ΜΙΧΑΛΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Η ΕΡΤ να γίνει βήμα προβολής νέων καλλιτεχνών

Η συμμετοχή του Μιχάλη Γρηγορίου στο ∆.Σ. της νέας ΕΡΤ αποτέλεσε ένα απ‘ τα πιο ενδιαφέροντα σημεία στην υπόθεση της ανασύστασης του ραδιοτηλεοπτικού φορέα. Έχοντας πίσω του πλούσια εργογραφία, που εκτείνειται από κύκλους τραγουδιών μέχρι πειραματικά έργα, ο γνωστός συνθέτης φαίνεται να είναι απ’ τους λίγους ανθρώπους που μπορούν να έχουν τόσο πλήρη εποπτεία της εγχώριας μουσικής δημιουργίας. Τις σκέψεις του για το μέλλον της ΕΡΤ εξέθεσε στην “Εποχή”. Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης - Ορέστης Παπαδημητρίου Από τη θέση σας στο ∆Σ της νέας ΕΡΤ, θα έχετε πλέον μεγαλύτερη επιρροή στη σχέση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης με τη μουσική. Πώς σκέφτεστε να διαμορφώσετε αυτή τη σχέση; Καταρχάς να υπενθυμίσω ότι στο νεο ∆Σ της ΕΡΤ θα είναι κι ο συνάδελφος ∆ιονύσης Τσακνής, με τον οποίον σίγουρα θα προβληματιστούμε από κοινού πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα. Σε κάθε περίπτωση, το ερώτημα ξεπερνάει τα ζητήματα της μουσικής. Αφορά τη χάραξη μιας γενικότερης πολιτιστικής πολιτικής που πρέπει να παίρνει υπόψη την κοινωνική διαστρωμάτωση στα ζητήματα του γούστου. Μιλάμε για μια δημόσια τηλεόραση που οφείλει να απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό και τούτο σημαίνει ότι δεν πρέπει ούτε να κολακεύει το αγοραίο γούστο, αλλά ούτε να οδηγείται σε ελιτίστικους αποκλεισμούς. Προσωπικά, πιστεύω ότι σε όλα τα ζητήματα του πολιτισμού θα πρέπει να βρεθεί μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα σ’ αυτό που λέγεται «ποιότητα» και«επιμόρφωση» και σ’ αυτό που μπορεί και πρέπει να λειτουργεί ως καλώς εννοούμενη «αναψυχή» του κοινού. Σκέφτεστε να διευρύνετε τα είδη μουσικής που θα φιλοξενούνται και προς ποιες κατευθύνσεις; Προσωπικά δεν με απασχολεί τόσο η διεύρυνση των ειδών μουσικής, όσο το να προσφερθεί η δυνατότητα να φιλοξενούνται και να προβάλλονται συστηματικά εξαιρετικοί νέοι έλληνες μουσικοί, συνθέτες, σολίστες και μουσικά συγκροτήματα, που κινούνται σε όλα τα είδη, απ’ τη λεγόμενη «κλασική» και την τζαζ, μέχρι την παραδοσιακή και το ρεμπέτικο και τη «ροκ», από την μπαλάντα μεχρί τη μουσική δωματίου και τη συμφωνική μουσική. Υπάρχουν ένα σωρό τέτοιοι νέοι μουσικοί και στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και στην επαρχία. Θα ήταν μεγάλη ικανοποίηση για μένα εάν συνέβαλα ώστε η νέα ΕΡΤ να μπορέσει να τους προσφέρει ενα σταθερό βήμα προβολής της δουλειάς τους. Μια απ’ τις πιο πολυσυζητημένες επιμέρους υποθέσεις στο κλείσιμο της ΕΡΤ, αφορούσε τα μουσικά σύνολα. Θα επανέλθουν και με ποια μορφή; Προφανώς θα επαναλειτουργήσουν τα μουσικά σύνολα, στις διάφορες μορφές τους -που περιλαμβάνουν βέβαια και τη χορωδία. Τούτο αποτέλεσε, άλλωστε, μια βασική πολιτική εξαγγελία και του πρωθυπουργού. Ωστόσο, τα θέματα αυτά θα καθοριστούν στις επί μέρους πτυχές και λεπτομέρειές τους κι από τις προτάσεις και τα οράματα όποιων αναλάβουν την καλλιτεχνική τους διεύθυνση και τον προγραμματισμό. Νομίζω πως η δουλειά του ∆Σ είναι να επιλέγει τα κατάλληλα πρό-

σωπα για τους κατάλληλους τομείς, χωρίς να παρεμβαίνει μετά σε κάθε τους βήμα. Αυτός ο καταμερισμός των δραστηριοτήτων κι η ανάθεση των ευθυνών ανά τομείς αποτελεί κανόνα σωστής λειτουργίας κάθε οργανισμού και κάθε εταιρείας. Μια πτυχή της ελληνικής μουσικής ιστορίας που παραμένει λίγο-πολύ άγνωστη είναι αυτή της πειραματικής και ηλεκτρονικής μουσικής. Τα περισσότερα έργα -ανάμεσά τους και τα δικά σας- παραμένουν ανέκδοτα ή δεν έχουν επανεκδοθεί. Θα μπορούσε η ΕΡΤ να χρησιμεύσει με κάποιον τρόπο στην αρχειοθέτησή τους και στην προβολή τους στο ευρύ κοινό; Μιλώντας γενικότερα, πιστεύω πως το ζήτημα της διάσωσης, της αρχειοθέτησης και ψηφιοποίησης όλων των πτυχών του ελληνικού μουσικού πολιτισμού περιλαμβάνεται εξ ορισμού στους στόχους της ΕΡΤ. Θα μπορούσε φυσικά να προβλεφθεί κάποια σειρά ειδικών εκπομπών που θα παρουσίαζαν αυτές τις πειραματικές απόπειρες άλλων εποχών, όχι μόνο στον τομέα της ηλεκτρονικής μουσικής, αλλά γενικότερα της λεγόμενης «πρωτοποριακής» μουσικής. Αυτό είναι κάτι που δεν θα ενδιέφερε ίσως το λεγόμενο «ευρύ» κοινο, θα ενδιέφερε όμως κάποιο περισσότερο εξειδικευμένο κοινό, κάτι που πρέπει επίσης να το σεβόμαστε στο πλαίσιο μιας σωστής πολιτιστικής παρέμβασης μιας δημόσιας τηλεόρασης Σε ό,τι αφορά βέβαια τα δικά μου έργα, είναι προφανές πως, για λόγους στοιχειώδους δεοντολογίας, θα ήμουν ο τελευταίος που θα διεκδικούσα και θα επέτρεπα να ασχοληθεί η ΕΡΤ μαζι τους!

“

Υπήρξατε επικεφαλής του τμήματος σοβαρής μουσικής της ΕΤ1, εντός του οποίου, ο «μύθος» λέει πως κρυβόταν ένα ελληνικό αντίστοιχο του BBC Radiopho-

Η δουλειά του ∆Σ είναι να επιλέγει τα κατάλληλα πρόσωπα για τους κατάλληλους τομείς, χωρίς να παρεμβαίνει μετά σε κάθε τους βήμα. Αυτός ο καταμερισμός αποτελεί κανόνα σωστής λειτουργίας κάθε οργανισμού και κάθε εταιρείας.

nic Workshop, ένα εργαστήρι ηλεκτρονικής μουσικής. Σε ποιο βαθμό αληθεύει αυτή η φήμη; Πρέπει να σας πω ότι μιλάμε για δύο μύθους. Ο πρώτος αφορά στο ανύπαρκτο τμήμα «σοβαρής» μουσικής της ΕΤ1. Τουλάχιστον την εποχή όπου βρέθηκα εγώ για ένα μικρό διάστημα εκεί, δεν ανακάλυψα το παραμικρό ίχνος του! Αυτός είναι κι ο λόγος που ζήτησα πολύ σύντομα να φύγω και να ξαναγυρίσω στο Τρίτο Πρόγραμμα. Ο δεύτερος μύθος, περί ύπαρξης στην ΕΤ1 κάποιου εργαστηρίου ηλεκτρονικής μουσικής, είναι ακόμα πιο διασκεδαστικός και παραπέμπει στους περίφημους κροκόδειλους που υπήρχαν, λέει, στους υπονόμους της Νέας Υόρκης. Υποψιάζομαι ότι αυτός ο μύθος προέκυψε από τη σειρά «Το μουσικό εργαστήρι του Τρίτου» που είχα εγκαινιάσει στο Τρίτο Πρόγραμμα, όπου είχαν παρουσιαστεί κατά καιρούς και διάφορα έργα πειραματικής μουσικής. Τα έργα αυτά, όμως, τα έφτιαχναν οι ίδιοι οι μουσικοί στο σπίτι τους, αξιοποιώντας την τεχνολογία των Home Studios και η ΕΡΤ δεν είχε καμία ανάμειξη στην παραγωγή τους. Ποια θεωρείτε πως είναι τα μεγάλα προβλήματα για τη μουσική δημιουργία στην Ελλάδα σήμερα, είτε απ’ την πλευρά των δημιουργών, είτε απ’ την πλευρά της αγοράς και του ακροατηρίου; Ανοίγουμε εδώ ένα τεράστιο θέμα που σχετίζεται, αφενός, με τις ειδικές κοινωνικές και μορφωτικές συνθήκες της χώρας μας, που δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη ορισμένων μορφών μουσικής, αφετέρου, με την καταστρεπτική επίδραση του σύγχρονου μαζικού πολιτισμού σε όλους τους τομείς της τέχνης, της επιστήμης και του στοχασμού. Ακόμα κι ο χαρακτηρισμός των έργων τέχνης ως «πολιτιστικών προϊόντων» που απευθύνονται σε κάποια «αγορά» εμπεριέχει στοιχεία χυδαιότητας και παρακμής. Πάντως, μιλώντας προσωπικά, αν και συνθέτης, με απασχολούν πλέον πολύ λιγότερο τα προβλήματα της μουσικής δημιουργίας στον τόπο μας και πολύ περισσότερο το πρόβλημα της μικροαστικοποίησης, του καταναλωτισμού, του νεοπλουτισμού και της χειραγώγησης των συνειδήσεων που οδηγεί σε απάθεια και σε καταστροφή των εννοιών της δημοκρατίας και της ανθρωπιάς. Αυτά τα φαινόμενα δεν συναντιούνται βέβαια μόνο στην Ελλάδα, ειναι διεθνή και οι συνέπειές τους δεν περιορίζονται στους τομείς της τέχνης και του πολιτισμού. Συντελούνται διαρκώς μπροστά στα μάτια μας εγκλήματα και γενοκτονίες. Μόνο στο Ιράκ υπήρξαν τα τελευταία χρόνια 1,5 εκατομμύριο νεκροί και 4 εκατομμύρια πρόσφυγες. Κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα στη Συρία. Κι ενώ, όπου κι αν κοιτάξεις γύρω σου, συμβαίνουν διαρκώς τέτοιες φρικαλεότητες, τα χειραγωγημένα πρόβατα της «πολιτισμένης» ∆ύσης ασχολούνται με την... Εurovision!

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Guitar 4-Tune»

που χρειάζεται και αλλού τις κιθάρες σε πρώτο ρόλο, αλλά και διάφορους καλεσμένους μουσικούς, η μουσική εξυπηρετεί τα ποιήματα του Καρούζου και δημιουργείται ένα δουλεμένο αποτέλεσμα. Η μπάντα αποτελείται από τους: Σαράντη Κωστάκη - κιθάρες, τραγούδι, απαγγελία. Γιάννης Λέκκας - τύμπανα, κρουστά και ∆ημήτρης Ανδρουλάκης - μπάσο. Επίσης συμμετέχουν οι: Γιώργος Μαγκλάρας - βιολί, Έλσα Παπέλη τσέλο, Σπύρος Μακρής - hammond, Βασίλης Πιερρακέας - ακουστική κιθάρα. Στα φωνητικά οι: Μαριάννα Παπασάββα, Μπέτυ Αποστόλου και η παιδική χορωδία του Σπύρου Λάμπρου. Στο cd περιλαμβάνεται και ένα δημοσίευμα της Μιμίκας Χαρτουλάρη από το 1992 για «Τα Νέα». Η παρουσίαση του CD θα γίνει την Παρασκευή 5 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο Polis art cafe.

∆.Κ.

Σημείωση

1. Αν και όπως μας λέει ο ίδιος ο Κωστάκης «όπως και τα ποιήματα έτσι και η μουσική τους ανήκει στη Μαρία, απολύτως».

το πλαίσιο του 27ου κύκλου της σειράς συναυλιών «Οι νέοι για τους νέους», βήμα έκφρασης και σημαντικό θεσμό ανάδειξης επίλεκτων νέων ερμηνευτών κλασικής μουσικής, το κιθαριστικό κουαρτέτο «Guitar 4Tune» θα ερμηνεύσει έργα ∆ημήτρη Κωστόπουλου, Fran is Kleynjans, John Zaradin, Andrew York, Fran ois Laurent, Nikolai Rimski Korsakov. Το κιθαριστικό κουαρτέτο «Guitar 4-Tune» ιδρύθηκε το 2011 από απόφοιτους της τάξης του γνωστού κιθαρίστα

και μουσικού παραγωγού Στέλιου Μούστου, με σκοπό να εξερευνήσει τις δυνατότητες του σχετικού ρεπερτορίου (έργα αυθεντικά για τέσσερις κιθάρες και μεταγραφές) και να το παρουσιάσει σε χώρους διαφορετικής αισθητικής αντίληψης αλλά πάντοτε προσβάσιμους στο ευρύ κοινό. Έχει πραγματοποιήσει συναυλίες στο Μουσείο ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, στην Εκκλησία της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής στην Πάρο, στον Εθνικό Κήπο, στο Πολιτιστικό Κέντρο Αγίων Αναργύρων, σε διάφορα θέατρα αλλά και δύο φορές ζωντανά σε στούντιο του τρίτου προγράμ-

ματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Το 2013 βραβεύτηκε με πρώτο βραβείο παμψηφεί για τη συμμετοχή του στον Πρώτο Πανελλήνιο Μουσικό διαγωνισμό που διοργάνωσε ο Όμιλος για την Unesco Τεχνών Λόγου και Επιστημών σε συνεργασία με την Τεχνόπολη του ∆ήμου Αθηναίων και το ραδιοφωνικό σταθμό Αθήνα 98,4 και το 2014 με πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό μουσικών συνόλων του δεύτερου πανελλήνιου φεστιβάλ κλασικής κιθάρας Καρδίτσας. Το Σάββατο 30 Μαΐου, στις 8μ.μ., στην αίθουσα συναυλιών Φίλιππος Νάκας (Ιπποκράτους 41). Είσοδος ελεύθερη.

μαραθώνιος ποίησης, με τη συμμετοχή 21 νέων ποιητών και ποιητριών, είναι η εναρκτήρια εκδήλωση του νέου project του Θεόδωρου Τερζόπουλου και του Θεάτρου Άττις, με τίτλο «Άταφοι νεκροί», που θα αναπτυχθεί τους επόμενους μήνες στη Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια, με τη συμμετοχή πολύ σημαντικών δημιουργών απ’ όλες τις τέχνες. Στο project συμμετέχουν το Θέατρο Άττις, το Wilma Theatre της Φιλαδέλφεια, το Columbia University της Νέας Υόρκης και άλλοι φορείς της Νέας Υόρκης. Πυρήνας είναι η Αντιγόνη του Σοφοκλή, σε μετάφραση Marianne McDonald που θα σκηνοθετήσει ο Θεόδωρος Τερζόπουλος στο Wilma Theatre με αμερικανούς ηθοποιούς, αλλά και ηθοποιούς του Θεάτρου Άττις. Πάνω στο θέμα θα πραγματοποιηθούν επίσης εργαστήρια, εκθέσεις φωτογραφίας, συνέδρια, συζητήσεις με το κοινό και διαλέξεις στο Columbia University από τον ιστορικό Μαρκ Μαζάουερ και τον Θεόδωρο Τερζόπουλο. Αυτή είναι η τρίτη φορά που ο Θεόδωρος Τερζόπουλος και το Θέατρο Άττις παρουσιάζουν ποιητές της νεότερης γενιάς, σε συνεργασία με τον ποιητή Θωμά Τσαλαπάτη, που επιμελείται τις ποιητικές συναντήσεις. Η πρώτη φορά ήταν το καλοκαίρι του 2011, όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής της 3ης ∆ιεθνούς Συνάντησης Αρχαίου ∆ράματος στη Σικυώνα, Θεόδωρος Τερζόπουλος, κάλεσε νέους έλληνες ποιητές να παρουσιάσουν το έργο τους σε μια εκδήλωση με θέμα «Η ποίηση της νεότερης γενιάς και η νέα πολιτική συνείδηση». Με αφετηρία τη συνάντηση αυτή, το 2012, από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Μάιο, πραγματοποιήθηκε το αφιέρωμα του Θεάτρου Άττις στους νέους ποιητές με τίτλο «Ιστορία ερχόμαστε. Κοίτα τον ουρανό!». Συμμετέχουν οι ποιητές: Ζήσης Αϊναλής, Αντιγόνη Βουτσινά, Χρήστος Αρμάνδος Γκέζος, Άννα Γρίβα, Νίκος Ερηνάκης, Νικόλας Ευαντινός, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Θωμάς Ιωάννου, Λένα Καλλέργη, Αλέξιος Μάινας, ∆ημοσθένης Παπαμάρκος, ∆ημήτρης Πέτρου, Σταμάτης Πολενάκης, Θοδωρής Ρακόπουλος, Γιάννης Σιδέρης, Γιάννης Στίγκας, Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Θωμάς Τσαλαπάτης, Νίκη Χαλκιαδάκη, ∆ημήτρης Χιλλ, Θοδωρής Χιώτης. Το Σάββατο 30 Μαΐου, στις 7μ.μ., στο Θέατρο Άττις (Λεωνίδου 7, Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5226260.

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

Μελοποιημένη ποίηση του Νίκου Καρούζου

α σας περιγράψουμε πρώτα το εγχείρημα. Ένας θαμώνας του θρυλικού εξαρχειώτικου μπαρ Dada, ο ποιητής Νίκος Καρούζος, το 1984 ξεκινάει να γράφει ποιήματα για την επτάχρονη κόρη του συνιδιοκτήτη του μπαρ, Σταύρου Καλάρογλου. Είκοσι οχτώ χρόνια αργότερα, ο σύζυγος της τότε μικρής Μαρίας, ο Σαράντης Κωστάκης, κιθαρίστας και τραγουδιστής του συγκροτήματος «Της νύχτας τα βελούδα» αποφασίζει να τα μελοποιήσει και μας τα δίνει μέσα από αυτό το CD1. Κάποιος μπορεί να πει: μα γιατί να ενδιαφέρει αυτό οποιονδήποτε άλλο; Η καλλιτεχνική δημιουργία έτσι και αλλιώς από κάποιο προσωπικό βίωμα ξεκινάει πάντα και από εκεί και πέρα αποδέκτες της είναι όλοι -οι ενδιαφερόμενοι. Εννιά τραγούδια, ένα οργανικό και δύο απαγγελίες. Μια ωραία δουλειά, η οποία μας πάει πίσω κάποιες φορές, σε αυτό που ονομάστηκε ελληνικό ροκ, και μας βοηθάει έτσι να μεταφερθούμε νοερά στα Εξάρχεια της δεκαετίας του ‘80 και ‘90 ακόμα και αν δεν τα έχουμε ζήσει. Με τις απαραίτητες δόσεις λυρισμού εκεί

21 νέοι ποιητές και ποιήτριες διαβάζουν

Της νύχτας τα βελούδα «Θρίαμβος χρόνου»

Αυτά τα ποιήματα που γράφω στο Dada είναι της Μαρίας, κόρης του φίλου μου Σταύρου. Της ανήκουν απολύτως.

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

“Ανθρωποφύλακες τότε και σήμερα”

κδήλωση με θέμα «Ανθρωποφύλακες τότε και σήμερα: Φυλακές ανθρώπων, κοινωνιών και δικαιωμάτων», μια συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα πραγματοποιείται με αφορμή τη θεατρική παράσταση «Ανθρωποφύλακες» από το ομώνυμο βιβλίο του Περικλή Κοροβέση. Ομιλητές: Περικλής Κοροβέσης, συγγραφέας, Μαρώ Τριανταφύλλου, συγγραφέας, Μάνια Παπαδημητρίου, ηθοποιός, ∆έσποινα Κουτσούμπα, περιφερειακή σύμβουλος Αττικής. Συντελεστές της παράστασης είναι οι: Χάρης Γιουλάτος, σκηνοθεσία, Πάνος Τζίνος, ερμηνεία. Συντονίζει η Πόλυ Κρημνιώτη, δημοσιογράφος, αρχισυντάκτρια πολιτιστικού στην εφημερίδα «Η Αυγή». Οι «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση είναι η πολιτική μαρτυρία του ίδιου του συγγραφέα που σφράγισε μια ολόκληρη εποχή και αναφέρεται στις δοκιμασίες και τα βασανιστήρια που υπέστη ο ίδιος από τη χούντα των συνταγματαρχών. Το έργο ανέβηκε φέτος για πρώτη φορά στο θέατρο, ως μια αναφορά στη μνήμη που συνδέει τα κοινά σημεία του χθες με το σήμερα, μέσα από τη λειτουργία ενός συστήματος εκφοβισμού, ελέγχου και εξαναγκασμού των ατόμων και των μαζών, αλλά και την αντίσταση σ’ ένα τέτοιο σύστημα. Την Τετάρτη 27 Μαΐου, στις 8μ.μ., στο θέατρο Βαφείο – Λάκης Καραλής (Αγ. Όρους 16 & Κωνσταντινουπόλεως 115, Βοτανικός). Πρόγραμμα: 8 – 9.15μ.μ.: θεατρική παράσταση, 9.15 – 10.15μ.μ.: ομιλίες – συζήτηση και κρασί στο φουαγιέ του θεάτρου. Απαραίτητη η κράτηση θέσεων στο τηλ: 210 3425637.

Απονομή βραβείου Γιάννη Βαρβέρη

τη μνήμη του ποιητή και θεατρικού κριτικού Γιάννη Βαρβέρη, που έφυγε τον Μάιο του 2011, η Εταιρεία Συγγραφέων έχει θεσπίσει βραβείο ποίησης πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή. Σκοπός του βραβείου, που απονέμεται για τρίτη χρονιά, είναι η ανάδειξη νέων αξιόλογων ποιητικών φωνών. Φέτος, το βραβείο πηγαίνει στην ποιήτρια Ειρήνη Μαργαρίτη για την ποιητική συλλογή της «Φλαμίνγκο». Την κριτική επιτροπή αποτελούσαν οι: Νίκος ∆αββέτας, Νίκος Λάζαρης και Ερρίκος Μπελιές. Η βραβευθείσα Ειρήνη Μαργαρίτη και μέλη της βραχείας λίστας θα διαβάσουν ποιήματά τους, ενώ η Αννίτα ∆εκαβάλλα και ο Τάκης Βουτέρης θα διαβάσουν ποιήματα του Γιάννη Βαρβέρη. Τη ∆ευτέρα 25 Μαΐου, στις 8μ.μ., στο θέατρο Εξαρχείων (Θεμιστοκλέους 69, Εξάρχεια. •

1093

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

Το σύνδρομο του καθρέφτη Κώστας Κατσουλάρης «Νυχτερινό ρεύμα» Εκδόσεις Πόλις Μάρτιος 2015

πρώτη εντύπωση είναι ότι οι καινούριες ιστορίες του Κώστα Κατσουλάρη, που απορρέουν από συγγραφές της τελευταίας εξαετίας, τοποθετούνται στο οικείο κλίμα των προηγούμενων πεζών του. Πρόκειται και πάλι για αθηναϊκές ιστορίες, όπως τα έντεκα διηγήματα της συλλογής «Μικρός δακτύλιος». Και εδώ, μία ιστορία διαφεύγει εκτός των ορίων του “μικρού δακτυλίου”, αυτήν τη φορά, όμως, δεν μετακινείται προς τις “μαύρες συνοικίες” της πόλης, αλλά προς την Πάρνηθα, το “μαύρο βουνό”, αφού λαμβάνει χώρα πέντε χρόνια μετά το καλοκαίρι του 2007, με τους εκτεταμένους εμπρησμούς, που ξεκίνησαν από τα ∆ερβενοχώρια και κατέφαγαν τον μεγαλύτερο Εθνικό ∆ρυμό του λεκανοπεδίου της Αττικής. Ωστόσο, αυτές οι τέσσερις ιστορίες, που δεν θα χαρακτηρίζονταν διηγήματα αλλά ούτε και νουβέλες, δεν κινούνται επί τα αυτά. Αντιθέτως, αφίστανται αισθητά των έξι βιβλίων της 15ετίας, 1997-2011. Ο ενδιάμεσος χρόνος φαίνεται να λειτούργησε δημιουργικά. Κατά μία άποψη, ωστόσο, η εντύπωση διαφοροποίησης θα μπορούσε να καλλιεργείται από την τρέχουσα κρίση, την οποία οι ιστορίες δείχνουν να παρακολουθούν εποπτικά από τα σημεία κορύφωσής της. Παρόλα αυτά, δεν προεξάρχει η οικονομική κρίση, δηλαδή άνεργοι, άστεγοι και έτεροι περιθωριακοί των πρόσφατων “αθηναϊκών ιστοριών” άλλων συνομηλίκων του και νεότερων συγγραφέων. Τα χρονολογικά ίχνη των ιστοριών διαγράφουν “την τροχιά της δύναμης του κακού, απεριόριστα ισχυρότερη από τη δύναμη του καλού”. Αυτήν την οπτική γωνία την υποβάλλει η συλλογιστική ενός παράξενου ήρωα μίας από τις ιστορίες, ο οποίος πιστεύει σε έναν υπεραισθητό κόσμο θαυμάτων. Η σκέψη του δείχνει σαν αποκύημα εξημμένης φαντασίας, ωστόσο αποκαθιστά σχέση αιτίας αιτιατού στα συμβάντα της κοινωνικής έκρηξης, εκφράζοντας το λαϊκό αίσθημα, όπως αυτό είχε εξαρχής διαμορφωθεί. Από την καιόμενη Ελλάδα του 2007, φαίνεται να περάσαμε σχεδόν νομοτελειακά στον ∆εκ. του 2008, που καίγονται τα Εξάρχεια, και παρομοίως, σχεδόν σαν να ήταν προκαθορισμένο, να φτάνουμε στον Μάι. του 2010 και τον Φεβ. του 2012, όταν πυρπολείται κατ’ επανάληψη το κέντρο της Αθήνας, για να καταλήξουμε στη βύθιση των δυο τελευταίων χρόνων, όπου διογκωμένη ανεργία και διαδοχικές περικοπές αμοιβών επέκτειναν την πτώχευση σε όλο και περισσότερα κοινωνικά στρώματα, ανατρέποντας ισόρροπες καταστάσεις και δημιουργώντας νέες σχέσεις εξάρτησης. Η διαφοροποίηση, ωστόσο, των ιστοριών δεν επικεντρώνεται στην κρίση. Μπορεί το σκηνικό της κρίσης να αποτελεί έναν πρόσφορο τρόπο για τη συναρμογή των τριών από αυτές, εκείνο, όμως, που κυρίως αλλάζει είναι ο βασικός χαρακτήρας στο βιβλίο. Μεταβολή, έστω και ελαφρά, αλλά που αποβαίνει καθοριστική, αφού η δική του περιορισμένη θέαση προσδιορίζει το πλαίσιο των συμβάντων. Αυτός ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής στις τρεις ιστορίες της κρίσης θα μπορούσε, με μικρές αλλαγές στα επιμέρους βιογραφικά της κάθε ιστορίας, να προβάλλει ως ένα πρόσωπο. Γιατί όχι, το κεντρικό σε ένα τέταρτο μυθιστόρημα του Κατσουλάρη. Αντιστικτικά και ως συνέχεια στο πρώτο μυθιστόρημά του, «Το σύνδρομο της Μαργαρίτας», αυτό θα μπορούσε να τιτλοφορείται «Το σύνδρομο του καθρέφτη». Ήδη, από δεκαετίας, στο τρίτο του μυθιστόρημα, «Ο αντίπα-

λος», ο κεντρικός χαρακτήρας βρίσκεται αντιμέτωπος με έναν συνομιλητή και μέσω της αλληλεπίδρασής τους προσδιορίζεται. τις πρόσφατες ιστορίες, ο αφηγητής έχει και πάλι απέναντί του έναν Άλλο. Η κουβέντα τους αποσταθεροποιεί εντός του την τάξη των πραγμάτων. Αυτό το δεύτερο πρόσωπο φαίνεται να τον αποδιοργανώνει, ανεξάρτητα του πόσο στενή είναι η σχέσης τους – ένας μπάρμαν, ο επιστήθιος φίλος, η ίδια η μητέρα του. Του φαίνονται ξένοι οι κώδικες συμπεριφοράς και συλλογιστικής, σύμφωνα με τους οποίους εκείνο λειτουργεί. Η συναναστροφή μαζί του δημιουργεί υπόγεια “ρεύματα”, που θέτουν σε αμφισβήτηση την εικόνα για τον εαυτό του. Στις σκέψεις του νιώθει να αντανακλάται η ανοίκεια οπτική του Άλλου. Αυτό του δημιουργεί κατάσταση σύγχυσης, που αποτυπώνεται στις παρελθοντικές συνειρμικές αναδρομές του. Όσα αντιλαμβανόταν μέχρι πρότινος ως δεδομένες καταστάσεις κλονίζονται και οι εκδοχές πολλαπλασιάζονται. Το τέλος κάθε ιστορίας μένει ανοικτό. Ο αφηγητής δεν ενοποιεί τις κομματιασμένες εικόνες και οι ιστορίες σταματούν απότομα, στη φάση της αμφισβήτησης. Ο Κατσουλάρης διακινδυνεύει μία αφήγηση στον αντίποδα της τρέχουσας αφηγηματικής, που επεξηγεί καταλεπτώς τα πραγματολογικά στοιχεία, διασαφηνίζοντας τον κάθε ειδικότερης φύσεως όρο, με το φόβο της περιορισμένης αντιληπτικότητας του αναγνώστη. Ενδεικτικό παράδειγμα συνιστά η πρώτη ιστορία, που ξεκινάει, όπως το πρώτο μυθιστόρημά του, από μπαρ του αθηναϊκού κέντρου, εδώ των Εξαρχείων, με βάθος πεδίου την τρομοκρατία. Στην παλαιότερη ιστορία, δημοσιευμένη το 1998, η αφήγηση αφορμάται από την αμφιλεγόμενη αυτοκτονία του καταδιωκόμενου αναρχικού Χριστόφορου Μαρίνου. Στην πρόσφατη ιστορία, υπάρχουν δυο γραφές, με διαφορετικό τέλος, όπως προδίδει και το lapsus στο κειμενάκι του οπισθόφυλλου. Εκείνη της πρώτης γραφής, που είχε ως φόντο τον χρονικά κοντινό της ∆εκ. του 2008, και τη δεύτερη, με καταζητούμενο ακόμη τον Χριστόδουλο Ξηρό. Αν, ωστόσο, δεν έχεις διαβάσει Λούκυ Λουκ, οπότε και δεν γνωρίζεις τους αδελφούς Ντάλτον, ούτε έχεις ακουστά τον αφελή κρεμανταλά Άβερελ, η περιγραφή του μπάρμαν μένει λειψή. ∆εν γίνεται αντιληπτή η ειρωνεία του αφηγητή γύρω από το παρωνύμιο του μπάρμαν, που ξέπεσε από Άβελ σε Άβερελ. Αλλά και χωρίς αυτά, η σκιαγράφηση της νοοτροπίας του Ασφαλίτη και εκείνου της Αντιτρομοκρατικής, όπως και οι περιγραφές του μηχανιστικού τρόπου, που αυτές οι Υπηρεσίες προγραμματίζουν τη δράση τους, και του φαύλου κύκλου, στον οποίο κινούνται αναζητώντας ίχνη και ένοχους, συνθέτουν μία χιουμοριστική διακωμώδηση χωρίς σκωπτικές υπερβολές. Όπου προβάλλει και η αμφίσημη σχέση διώκτη και διωκόμενου. Παράλ-

ληλα, προστίθεται το προφίλ ενός ακόμη μπαρόβιου και της ιδιαίτερης σχέσης, που αναπτύσσει με τον χώρο. Θέμα που απαντάται συχνά σε αστυνομικά μυθιστορήματα και γενικότερα, ιστορίες κατασκοπείας αμερικανικής κοπής. ερισσότερο κρυπτική η δεύτερη ιστορία της κρίσης, παρά τον συγκεκριμένο χαρακτήρα του τίτλου της, «Νεκρός σκύλος τα μεσάνυχτα». Αυτός, μαζί με το χρονογραφικού τύπου σκηνικό, με το οποίο ανοίγει η ιστορία, προδιαθέτουν για μία αφήγηση εξωστρεφούς διάθεσης, τοποθετημένη στο ρεαλιστικό πλαίσιο της αποδιοργανωμένης Αθήνας τη νύχτα της 12ης Φεβ. 2012, όταν οι φλόγες κατάπιναν τους κινηματογράφους Αττικόν και Απόλλων. Ανατρέποντας τις όποιες προσδοκίες, η ιστορία κινείται σε έναν ιδεολογικό χώρο μάλλον διανοητικό. Για την εικόνα της καμένης Πάρνηθας, όπου βρίσκεται το αυτοσχέδιονεκροταφείο σκύλων, η οποία αποτελεί το κυρίως σκηνικό, ο Κατσουλάρης δανείζεται την εφιαλτική ατμόσφαιρα της ταινίας «Χαμένη λεωφόρος» του Ντέηβιντ Λιντς, επαυξάνοντάς την με γηγενή στοιχεία, που φέρνουν προς κλίμα θρίλερ. Ωστόσο, η αφήγηση επικεντρώνεται στον αφηγητή, τον φίλο του και την κουβέντα τους, καθ’ οδό και στο Καταφύγιο. Προφανώς και οι δυο ανήκουν σε εκείνους που τοποθετούν “στην κλίμακα ζωής” τον σκύλο στην ίδια θέση με τον άνθρωπο, ειδάλλως δεν θα έπαιρναν μία τέτοια νύχτα τα βουνά για να θάψουν έναν σκύλο. Ο αφηγητής είναι ένας από τους πολυπληθείς, σήμερα πλέον, Αθηναίους κυνοτρόφους. Είχε παιδιόθεν τον σκύλο ως παρηγορητική συντροφιά. Ένα τέλος στις “σκυλοσχέσεις” του έβαλε μόνο όταν αποφάσισε να γίνει πατέρας. Πραγματιστής, παραδέχεται πως “δεν θα έδινε τη ζωή του για τη ζωή ενός άλλού”. Ωστόσο, τον κλονίζει ο ιδεαλισμός του φίλου του, που βάζει “στην κλίμακα ζωής” τον άνθρωπο στο ίδιο ύψος, όχι μόνο με σύμπαντα τα ζώα, μέχρι και τους τερμίτες, αλλά και “τα φυτά και τα δέντρα”. Εκείνος πιστεύει στη “μυστική ζωή των φυτών” και στο φυτώριό του, αντί λιπασμάτων, δοκιμάζει για την ευδοκίμησή τους διαφορετικά είδη μουσικής. Τόσο πολυμαθής που περιγράφεται, μπορεί και να είχε διαβάσει το δοκίμιο «Η μεταμόρφωση των φυτών», που ο Γκαίτε συνέγραψε, στο “ταξίδι του στην Ιταλία”, μετά την επίσκεψή του στον Βοτανικό κήπο της Πάντοβα. Ο συγγραφέας πλάθει έναν ήρωα με μαθηματικό μυαλό, που, μετά την αυτοκτονία του πατέρα του, τότε ακόμη έφηβος, στρέφεται στην παραψυχολογία. Κατατρύχεται από την ιδέα, ότι ο πατρικός αυτοχειριασμός ήταν πράξη θυσίας για το δικό του καλό. Αυτό τον ωθεί σε προσπάθεια υπερκόσμιας επικοινωνίας μαζί του, με δίαυλο τα ηλεκτρομαγνητικά ρεύματα των δέντρων. Το τι μπορεί να συνέβη εκείνη τη νύχτα στην Πάρνηθα δεν το μαθαίνει ποτέ ο αφηγητής, καθώς ο συγγραφέας δεν διακινδυνεύει κάποια εικοτολογική φα-

ντασίωση. Αντ’ αυτού, σαν αντανάκλαση της σχέσης εκείνου με τον θανόντα, δίνονται συμπαντικές διαστάσεις στην προσκόλληση του αφηγητή στο νεογνό του. Αυτό το καταληκτικό στρογγύλεμα, όπου γίνεται λόγος για “ένα συνεκτικό σύμπαν λουσμένο στο νόημα”, μάλλον αδικεί την ιστορία, που θα επιδεχόταν περαιτέρω άπλωμα. τρίτη ιστορία είναι η ομότιτλη του βιβλίου, ωστόσο δεν λαμβάνει χώρα νύχτα. Ο τίτλος, κάπως απομυθοποιητικά, προσδιορίζεται ότι αναφέρεται στο φτηνότερο τιμολόγιο της ∆ΕΗ για το “νυκτερινό ρεύμα”. Αυτό περιμένει η χήρα μητέρα του αφηγητή για να χρησιμοποιήσει το πλυντήριο πιάτων. Είναι η μόνη ιστορία, στην οποία μνημονεύεται η οικονομική δυσπραγία. Αν και παραμένει επουσιώδης, καθώς το θέμα της ιστορίας είναι η σχέση γιου-μητέρας και οι αμφίθυμες διακυμάνσεις της. Ο συγγραφέας αποδεικνύεται καλός παρατηρητής των ανθρώπινων με τις ψηφίδες που συγκεντρώνει, εστιάζοντας σε κινήσεις, κουβέντες, ακόμη νεύματα ή και σιωπές. Έτσι αναδεικνύονται, στις εκατέρωθεν συμπεριφορές, τεχνάσματα και υποκριτικές στάσεις, λιγότερο ή περισσότερο συνειδητές. Από τα καλύτερα πρόσφατα διηγήματα γύρω από τη σχέση γιου με υπερήλικα μητέρα, είναι εκείνα του Τάσου Καλούτσα. Όπως το «Η ωραιότερη μέρα της», που είναι το ομότιτλο της τελευταίας ενδιαφέρουσας συλλογής του. Εκεί, η μητέρα συνιστά το εξαρτημένο μέλος του ζεύγους. Από αυτήν την άποψη, η ιστορία του Κατσουλάρη λειτουργεί συμπληρωματικά, αφού η κρίση φέρνει τη συνταξιούχο σε πλεονεκτικότερη θέση απέναντι στον άνεργο γιο. ∆ιαχωρίζουμε την δεύτερη ιστορία, καθώς δεν τοποθετείται στο θεματικό τόξο της κρίσης. Τη συστέγαση, ωστόσο, δικαιολογεί το γεγονός ότι κι αυτή εκτυλίσσεται νύχτα, σε μπαρ του αθηναϊκού κέντρου. Το κεντρικό πρόσωπο, πάντως, αυτή τη φορά γυναίκα, είναι “άνεργη και άφραγκη”. Πρόκειται για Θεσσαλονικιά, εκκολαπτόμενη συγγραφέα, που βρίσκεται στην Αθήνα για την παρουσίαση του πρώτου της βιβλίου, μία συλλογή διηγημάτων από Αθηναίο εκδότη. Στο μπαρ κάθεται “παρέα με κάποιον που θα μπορούσε να είναι πατέρας της”. Ο σκοπός, ωστόσο, δεν είναι πονηρός αλλά ιερός. Εκείνη τον ορίζει ως συγγραφική έρευνα για το θέμα της, που είναι οι άνθρωποι. Γι’ αυτό και ακούει υπομονετικά τον μεσήλικα συνοδό της, παντρεμένο με τρία τέκνα, να της αφηγείται μια ιστορία απιστίας, την οποία και καταγράφει, διανθισμένη με όσα πιπεράτα η ίδια διαλογίζεται. Στην ιστορία του θα ταίριαζε ως τίτλος το μότο του προηγούμενου βιβλίου του Κατσουλάρη, της νουβέλας, «Ο άντρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου»: “Χρειάζονται τρεις για να γίνει ένα παιδί”. Μόνο που εδώ, αυτό το δάνειο από τον Έντουαρντ Έστλιν Κάμινγκς θα σήμαινε πολλά περισσότερα. Η ιστορία συγγενεύει με τη νουβέλα, όχι μόνο θεματικά, αλλά και ως προς τη θυμική διάθεση. Και στις δυο περιπτώσεις, ο αφηγητής αυτοσαρκάζεται και ειρωνεύεται. Στην πρόσφατη ιστορία, το αποτέλεσμα είναι μία ανάλαφρη όσο και επίκαιρη σάτιρα των σεξουαλικών σχέσεων, μέσα στο συγκεχυμένο τοπίο, που έχουν διαμορφώσει οι αμφίσημες ή και πολυδύναμες νεόκοπες φυλετικές ταυτότητες. Σε αντίθεση με την κυρίαρχη τάση των νεότερων, ο Κατσουλάρης διατηρεί τους πλάγιους υπαινικτικούς τρόπους των ηλικιακά μεγαλύτερών του συγγραφέων. Αυτό αποβαίνει σημαντικό, σε μία εποχή που ο λόγος της προβαλλόμενης από τον Τύπο λογοτεχνίας κραυγάζει.

Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

5ο Φεστιβάλ Νέων Καλλιτεχνών «Τα 12 Κουπέ»

Οι String Demons «επιτίθενται»!

ι String Demons, τα ταλαντούχα αδέλφια Κωνσταντίνος και Λυδία Μπουντούνη, διασκευάζουν, ενορχηστρώνουν και ερμηνεύουν με εξαιρετική τεχνική κομμάτια από όλα τα είδη της μουσικής. Επειδή στις ζωντανές εμφανίσεις τους εναλλάσσονται με μεγάλη ταχύτητα τα διάφορα στιλ μουσικής και παιξίματος, με ποικιλία ηχοχρωμάτων και δυνατά στιγμιότυπα με τύμπανα-κρούστα, δημιουργώντας μια εκρηκτική διονυσιακή ατμόσφαιρα με βάση τα έγχορδα. Επειδή πυλώνες βασικοί της μουσικής τους είναι η χέβι μέταλ, η κλασική και η παραδοσιακή μουσική. Επειδή η μουσική είναι μόνο μία, η καλή. Γι’ αυτούς και για άλλους πολλούς λόγους, μας καλούν σε αυτήν τη Stringdemonική συναυλία να γιορτάσουμε το κλείσιμο της χρονιάς, αλλά και τον ερχομό του καλοκαιριού. Την Πέμπτη 28 Μαΐου, στις 9.30μ.μ., στο Αθηναις Πολυχώρος Πολιτισμού, στο Βοτανικό. Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ.

Μελωδίες από την πλούσια ρωσική παράδοση

αγευτικές ρωσικές μελωδίες, γεμάτες πάθος και λυρισμό, θα ερμηνεύσει με το γνωστό της ταμπεραμέντο η διάσημη ελληνίδα σοπράνο Έλενα Κελεσίδη. Με καταγωγή από τον Πόντο, που οι πρόγονοί της εγκατέλειψαν το 1920 για τη Γεωργία, η διεθνής ελληνίδα υψίφωνος γεννήθηκε στο Καζακστάν. Μεγάλωσε και σπούδασε μέσα στην πλούσια μουσική παράδοση της Ρωσίας. Με τη συνοδεία του ∆ημήτρη Γιάκα στο πιάνο, η δημοφιλής πρωταγωνίστρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα παρουσιάσει λυρικά τραγούδια μεγάλων ρώσων συνθετών, όπως των Μ. Γκλίνκα, Π.Ι. Τσαϊκόφσκι, Ν. Ρίμσκι-Κόρσακοφ κ.ά. Συνδιοργάνωση του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» με το «Σωματείο Υποτροφίες Μαρία Κάλλας» για την ενίσχυση του εκπαιδευτικού του έργου. Την Τρίτη 26 Μαΐου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αίθουσα ∆. Μητρόπουλος. Τιμές εισιτηρίων: 12, 20 και 8 ευρώ (φοιτητικό).

πήκε στις ράγες και φέτος το Φεστιβάλ Νέων Καλλιτεχνών «Τα 12 Κουπέ», το επιτυχημένο σιδηροδρομικό φεστιβάλ Τεχνών, που εμπνεύστηκε και καθιέρωσε η Τατιάνα Λύγαρη στην Αμαξοστοιχία - Θέατρο «Το τρένο στο Ρουφ», με στόχο την προώθηση νεανικών καλλιτεχνικών δυνάμεων στο χώρο των τεχνών και του πολιτισμού. Για μία ακόμη χρονιά, τo 5ο Φεστιβάλ Νέων Καλλιτεχνών «Τα 12 Κουπέ» φιλοξενεί δεκατρείς νεανικές ομάδες, αλλά και μεμονωμένους καλλιτέχνες από όλες τις μορφές της τέχνης (μουσικούς, χορευτές, σκηνοθέτες, ηθοποιούς, χορογράφους, performers, video artists, εικαστικούς κ.λπ.), που εμπνέονται από τα αυθεντικά, πατιναρισμένα από τον χρόνο 12 Κουπέ του New Wagon της Αμαξοστοιχίας, δημιουργούν και παρουσιάζουν πρωτοποριακά projects σύντομης διάρκειας για μικρές ομάδες θεατών, επί ένα συνεχές δεκαήμερο. Το New Wagon της Αμαξοστοιχίας, με τα 12 μικρά και ιδιωτικά διαμερισματάκια του, τα 12 «κουπέ» του, είναι ο πυρήνας του φεστιβάλ. Από το 2010 έως σήμερα, μέσα στα ελάχιστα τετραγωνικά του, ανα-

δεικνύει πρωτότυπες και ευφάνταστες καλλιτεχνικές δράσεις, προσφέροντας στους θεατές μια μοναδική εμπειρία ιδιωτικής θέασης. Ταυτόχρονα αποτελεί βήμα έκφρασης και δημιουργίας για δεκάδες νέους καλλιτέχνες και ομάδες αλλά και αφετηρία για νέες συνεργασίες με το μοναδικό Τρένο-Θέατρο. Οι πρωτότυπες καλλιτεχνικές δράσεις επεκτείνονται και στα υπόλοιπα βαγόνια, στο Αντίσκηνο καθώς και στην Αποβάθρα της Αμαξοστοιχίας προσφέροντας στους επισκέπτες, καθημερινά για ένα συνεχόμενο δεκαήμερο, μια δημιουργική γιορτή τεχνών. Καθημερινά από 22 έως 31 Μαΐου, σε ένα κυλιόμενο πρόγραμμα 4 ωρών από τις 8 έως τις 12 το βράδυ. Γενική είσοδος 4 ευρώ για 2 performances ανά ημέρα, βάσει διαθεσιμότητας θέσεων, με δωρεάν πρόσβαση σε 4 ακόμη συγκεκριμένες performances του Φεστιβάλ (ταινία μικρού μήκους, εικαστική εγκατάσταση, performance και μουσικό live). Έναρξη προπώλησης για τις performances της κάθε ημέρας από τις 7μ.μ. στο ταμείο του θεάτρου.

Αφιέρωμα στην Τερέζα Στράτας

Τερέζα Στράτας -κατά κόσμον Αναστασία Στρατάκημια πραγματική σταρ του λυρικού θεάτρου, σφράγισε το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα κάνοντας πολλούς να την συνδέσουν με την άλλη κορυφαία Ελληνίδα, την μοναδική Μαρία Κάλλας, όχι μόνο λόγω της κοινής τους καταγωγής, αλλά κυρίως λόγω της δραματικής έντασης των ερμηνειών της. Παιδί ελλήνων μεταναστών από την Κρήτη, ξεκίνησε τη θριαμβευτική της πορεία το 1958 στο Τορόντο του Καναδά. Θεωρείται μια από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες του 20ού αιώνα παγκοσμίως, αλλά και ένας μύθος της όπερας, μιας και λόγω της μυθιστορηματικής της ζωής και της φιλανθρωπικής της δραστηριότητας δεν ήταν λίγοι αυτοί που την συνέκριναν με τις δραματικές οπερατικές ηρωίδες που ερμήνευσε συναρπαστικά. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε μόνο μια φορά, το 1960 στο Ηρώδειο, ερμηνεύοντας για πρώτη φορά παγκοσμίως τον ομώνυμο ρόλο στην όπερα της Γλάνβιλ Χικς «Ναυσικά». Παράλληλα με την καριέρα της στο λυρικό θέατρο, πρωταγωνίστησε σε διάφορες εξαιρετικά επιτυχημένες προσαρμογές έργων της όπερας για τον κινηματογράφο, όπως η Σαλώμη

∆υο γενιές Βαμβακάρηδες

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

(1976), οι Παλιάτσοι (1982), η Τραβιάτα (1983) κ.ά., ενώ κορυφαία θεωρείται η ερμηνεία της στα τραγούδια του Κουρτ Βάιλ. ∆ύο φορές, ενώ βρισκόταν στην κορυφή της σταδιοδρομίας της, ακύρωσε όλες της τις υποχρεώσεις, προκειμένου να βοηθήσει σε όλο τον κόσμο ανθρώπους που είχαν ανάγκη. Λίγα χρόνια αργότερα προσέφερε τις υπηρεσίες της ως εθελόντρια σε νοσοκομείο της Ρουμανίας, όπου φρόντισε ορφανά με Aids. Στο αφιέρωμα της ΕΛΣ, δύο

ν αρχή ην ο Μάρκος. Ο θεμέλιος λίθος του σύγχρονου λαϊκού τραγουδιού. Αργότερα ήρθε ο Στέλιος. Στους δρόμους του Μάρκου, στις επιλογές, στις συνήθειες, στην κατεύθυνση. ∆ημιουργικός στο έπακρο, ανανεωτής και στη χρήση νεωτερικών στοιχείων, δύο βασικών μουσικών ειδών του παγκόσμιου μουσικού πολιτισμού: του ρεμπέτικου και του μπλουζ, τα οποία συνενώνει δημιουργικά. ∆ύο γενιές Βαμβακάρηδες, με ανεξίτηλο αποτύπωμα, στο σώμα του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Χθες, σήμερα, πάντοτε… Και εδώ κάπου προκύπτει μια αναπάντεχη συνεργασία – έκπληξη, ουσιαστική και πρωτοπόρα: Ο Χρήστος ∆άντης, ένας σημαντικός σύγχρονος τραγουδιστής και δημιουργός, καθιερωμένος με ροκ, μπλουζ και σόουλ αναφορές, ανοιχτός σε νέες ιδέες και χωρίς προκατάληψη στις επιλογές του. Το σχήμα ολοκληρώνεται με μια σπουδαία ερμηνεύτρια, την ξεχωριστή Εβελίνα Αγγέλου που κουβαλά την ευθύνη ερμηνειών από μυθικές ερμηνεύτριες του ελληνικού τραγουδιού. Αυτό το αφιέρωμα θα περιλαμβάνει επιλογές από ρεμπέτικα του Μάρκου, δημιουργίες του Στέλιου με τραγούδια του, αλλά και αυτά που συνηθίσαμε να λέμε ρεμπέτικα – μπλουζ, καραντουζένια, ταξίμια και λαϊκούς αυτοσχεδιασμούς. Η ορχήστρα αποτελείται από τους Στέλιο Βαμβακάρη στο μπουζούκι, Μιχάλη ∆ήμα στο μπουζούκι και Στέφανο Μαγουλά στο μπάσο. Την Παρασκευή 29 Μαΐου, στις 10.30μ.μ., στο Ρυθμός Stage (Μαρίνου Αντύπα 38, Ηλιούπολη). Είσοδος στο μπαρ: 12 ευρώ με μπύρα ή κρασί.

σπουδαίες και διεθνώς διακεκριμένες υψίφωνοι, με εμφανίσεις στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, η Αλεξία Βουλγαρίδου και η Μυρτώ Παπαθανασίου θα ερμηνεύσουν τις άριες που σημαδεύτηκαν από την Στράτας. Μαζί τους ο καναδός τενόρος Άντρου Χάτζι, στο πλαίσιο της πρώτης συνεργασίας της ΕΛΣ με την Όπερα του Καναδά. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο καταξιωμένος αρχιμουσικός Ηλίας Βουδούρης. Το αφιέρωμα πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της Πρεσβείας του Καναδά, της Όπερας του Καναδά και του Σωματείου Φίλων της Μετροπόλιταν Όπερας της Νέας Υόρκης. Την Πέμπτη 28 Μαΐου, στις 8μ.μ., στο Θέατρο Ολύμπια. Τιμές εισιτηρίων: 10, 12, 20, 30, 40, 60 ευρώ, παιδικό & φοιτητικό: 10, θέσεις περιορισμένης ορατότητας: 8 ευρώ. Παράλληλες εκδηλώσεις: Προβολή ντοκιμαντέρ για την Τερέζα Στράτας, την Κυριακή 24 Μαΐου, στις 8.30μ.μ., στο φουαγέ του θεάτρου Ολύμπια με ελεύθερη είσοδο. Ανοιχτή συζήτηση για την Τερέζα Στράτας, την Τρίτη 26 Μαΐου, στις 12μ., στο φουαγέ του θεάτρου Ολύμπια με ελεύθερη είσοδο.

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

«ΑΓΝΩΣΤΗ ΓΗ»

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Η περιπέτεια μιας αλληγορίας

Επιμέλεια: Στράτος Κερσανίδης

ο απομονωμένο νησί Σοκότρα ανήκει στη Υεμένη και αποτελεί έναν ιδιαίτερο τόπο. Αφενός λόγω του εξωπραγματικού τοπίου, αφετέρου λόγω της ιδιαίτερης χλωρίδας του, η οποία περιλαμβάνει 800 περίπου φυτά από τα οποία το ένα τρίτο δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Ως εκ τούτου, το νησί αποτελεί προστατευμένο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Εδώ, σε τούτη την άγνωστη περιοχή του κόσμου, ο Μάνουελ ντε Κόκο γύρισε την ταινία «Άγνωστη γη», η οποία έχει προβληθεί και έχει βραβευτεί σε πολλά φεστιβάλ σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα ιστιοφόρο με ισραηλινή σημαία βυθίζεται και ένας ναυαγός ξεβράζεται

στην ακτή. Στην άλλη άκρη του νησιού, ένας ντόπιος ονειρεύεται το ναυαγό να ζητά τη βοήθειά του. Αυτό είναι το περίγραμμα της υπόθεσης «με φόντο την Αραβική άνοιξη και την επανάσταση στην Υεμένη, είναι η ιστορία ενός Εβραίου ναυαγού που ξεβράστηκε σε μουσουλμανικό έδαφος, η ιστορία της κάθαρσης μιας ψυχής που βρίσκεται παγιδευμένη μεταξύ δύο κόσμων», λέει ο σκηνοθέτης. Και συνεχίζει: «Ενώ ο εξωτερικός πόλεμος μαίνεται (Αραβική Άνοιξη), ένας άλλος πόλεμος, ο εσωτερικός του ήρωα, κλιμακώνεται. Η ταινία αναζητά τόσο την εξωτερική όσο και την εσωτερική ειρήνη. Η ταινία, με αγνό τρόπο και μέσα από μια ποιητική ατμόσφαιρα, προωθεί ένα μήνυμα ειρήνης ανάμεσα στους δύο λαούς. Είναι μια με-

Ινδικό ριμέικ του “Ζ” Π «ΣΑΓΚΑΗ»

ταφυσική αλληγορία με κρυμμένους συμβολισμούς γύρω από πνευματικά, θρησκευτικά και πολιτικά ζητήματα. Πνευματικότητα και πολιτική συνυπάρχουν σε αυτό το ανθρώπινο δράμα που μιλά για τη μετάνοια, τη συγχώρεση, την αποδοχή, τη συμφιλίωση, την αγάπη και όχι μόνο… Άγνωστη γη είναι η ψυχή μας, που λίγοι έχουν καταφέρει να εξερευνήσουν». Μια ταινία, λοιπόν, αλληγορική, η οποία μέχρι να τελειώσει ήταν μια πραγματική περιπέτεια. Μια περιπέτεια η οποία συνεχίστηκε και μετά την ολοκλήρωση της. Τα γυρίσματά της συνέπεσαν με το ξεκίνημα των μουσώνων στην περιοχή, οι οποίοι ήρθαν δυο βδομάδες νωρίτερα απ’ ό,τι υπολογιζόταν. ∆ώδεκα μέρες γυρισμάτων με ένα συνεργείο ελλιπές σε ειδικότητες όπου όλοι τα έκαναν όλα! Τα γυρίσματα ξεκινούσαν στις 5 το πρωί και διαρκούσαν 10 ώρες καθημερινά. Οι ισχυροί άνεμοι δυσκόλεψαν την εγγραφή των διαλόγων και πολλές σκηνές ξαναγυρίστηκαν με τους ηθοποιούς γυρισμένους πλάτη και με την ηχογράφηση να γίνεται εκ των υστέρων. Κατολισθήσεις, διακοπές ρεύματος, δυσκολίες πρόσβασης στο διαδίκτυο ήταν ακόμη μερικές από τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν. Όταν όλα τελείωσαν και ήρθε η ώρα της επιστροφής έμαθαν πως το ξενοδοχείο τους στη Σαναά ήταν στόχος επίθεσης. Έφτασαν ενώ οι μάχες μαίνονταν και περίμεναν στο αεροδρόμιο όπου επικρατούσε χάος. Τελικά την επόμενη μέρα κατάφεραν να φύγουν. Όμως οι περιπέτειες συνεχίστηκαν,

αφού η ταινία απαγορεύτηκε τόσο στο Ισραήλ όσο και στον αραβικό κόσμο. Η κυβέρνηση της Υεμένης προσπάθησε να ασκήσει δίωξη κατά του σκηνοθέτη επειδή, όπως υποστηρίζει, δεν είχε άδεια για τα γυρίσματα αλλά και επειδή υψώθηκε η ισραηλινή σημαία σε μουσουλμανικό έδαφος. Ο πρωταγωνιστής Σάια Σάλεμ μετά την απαγόρευση της ταινίας και τις διαδηλώσεις στην Υεμένη, ζήτησε από τον Μάνουελ ντε Κόκο να αφαιρέσει όλα τα πλάνα του. Στη συνέχεια όμως, μετά από συζήτηση που είχαν μεταξύ τους, συμφώνησαν να παραμείνει η ταινία ως έχει. Ένα χρόνο μετά την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας, ο Σάια Σάλεμ, ο οποίος υποδύεται τον μουσουλμάνο που προσπαθεί να βρει και να σώσει τον εβραίο ναυαγό, χάθηκε σε ναυάγιο στο σημείο που εκτυλίσσεται η ιστορία. Μια άκρως ενδιαφέρουσα ταινία, η οποία θα μπορούσε να είναι ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ εάν δεν υπήρχε μέσα της η μυθοπλασία. Εξίσου ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως ακούμε μέσα από το ραδιόφωνο του μουσουλμάνου κατοίκου του νησιού τις ειδήσεις οι οποίες αναφέρονται στην εξέγερση που βαφτίστηκε «Αραβική άνοιξη». Τελειώνοντας αποκαλύπτω το μεγάλο μυστικό (που ίσως να το γνωρίζετε): το όνομα του σκηνοθέτη Μάνουελ ντε Κόκο, είναι ψευδώνυμο του Μάνου Κοκορομύτη, ο οποίος είναι και πρωταγωνιστής στην ταινία. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

έρασαν 46 χρόνια από τότε που ο Κώστας Γαβράς μετέφερε στον κινηματογράφο το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού, «Ζ». Από το μακρινό 1969 φθάνουμε στο 2015 για να δούμε ένα ριμέικ της ταινίας του Γαβρά, το οποίο σκηνοθέτησε ο Ντιμπακάρ Μπανερτζέ, το 2012, με τίτλο «Σαγκάη». Ο Μπανερτζέ μας μεταφέρει σε μια φανταστική πόλη στη σύγχρονη Ινδία όπου αυτό που συμβαίνει στην ιστορία που μας αφηγείται δε νμας είναι καθόλου άγνωστο. Ο ήρωάς του, είναι γιατρός και πολιτικός ακτιβιστής. Την ημέρα μιας ομιλίας του, έξω από το χώρο, δολοφονήθηκε παρασυρμένος από ένα τρίκυκλο. Ένας αδέκαστος εισαγγελέας αποφασίζει να ψάξει την υπόθεση και να ξεσκεπάσει τους πραγματικούς ενόχους. Έτσι αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι της πολιτικής διαφθοράς. Αυτή είναι η ιστορία που ενέπνευσε τον ινδό σκηνοθέτη κι αυτό είναι το κοινό σημείο που τον ενώνει με τον Κώστα Γαβρά, με τον οποίο συναντιέται στις σελίδες του Βασίλη Βασιλικού. «Αν και οι συντελεστές άλλαξαν τις ιδιότητες και την ιστορία, ο αγώνας των μοναχικών ηρώων κόντρα στη δικτατορία της σκέψης είναι το κυρίαρχο μήνυμα αυτού του φιλμ», σημειώνει ο συγγραφέας. Ένας ινδός Γρηγόρης Λαμπράκης, λοιπόν, είναι ο ήρωας του Ντιμπακάρ Μπανερτζέ, ο οποίος σημειώνει: «∆ιαβάζοντας το μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού βρήκα τρόπους για να το προσαρμόσω στην Ινδία των καιρών μας. Η φτώχεια σε αντιπαράθεση με τον τεράστιο πλούτο. Η μισαλλοδοξία. Η απόλυτη διαφθορά των ισχυρών. Και μια ιστορία βίας». Η ταινία έχει αποσπάσει πολύ καλές κριτικές, έγινε δεκτή θετικά από το κοινό, ενώ έχει αποσπάσει και βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ. Ο Ντιμπακάρ Μπανερτζέ, γεννήθηκε το 1969, στο Νέο ∆ελχί. Γύρισε την πρώτη του ταινία («Η φωλιά του Κόσλα») το 2006 και η «Σαγκάη» (Shanghai) είναι η τέταρτη ταινία του η οποία γυρίστηκε πριν από τρία χρόνια. Ο 46χρονος σκηνοθέτης έχει σκηνοθετήσει από τότε ακόμη δύο ταινίες, τις «Ομιλούσες ταινίες στη Βομβάη» (2013) και «Ο ντέντεκτιβ Μπιόμκες Μπάκσι!» (2015). Σ.Κ.

«Χαμένος παράδεισος» (Tabu) του Μιγκέλ Γκόμεζ: Η ηλικιωμένη Αουρόρα ζει στη Λισαβόνα και δέχεται τις φροντίδες μια μεσήλικης, της Πιλάρ. Η Αουρόρα είναι μια ευέξαπτη γυναίκα η οποία παίρνει αντικαταθλιπτικά και μιλά συνεχώς για την κόρη της. Όταν πεθαίνει, η Πιλάρ και η υπηρέτρια της νεκρής ανακαλύπτουν ένα μεγάλο μυστικό από το παρελθόν της. Μια ιστορία έρωτα και πάθους βαμμένη με αίμα που έχει συμβεί στην Αφρική στα χρόνια της αποικιοκρατίας. Μια συγκλονιστική ταινία, φόρος τιμής στην ομότιτλη βουβή ταινία που γύρισε ο Φρίντριχ Μουρνάου το 1931. Μάλιστα η ταινία χωρίζεται σε δύο μέρη, όπως και του Μουρνάου, με τους ίδιους τίτλους αλλά με αντίθετη σειρά: Χαμένος Παράδεισος και Παράδεισος. Ο Γκόμεζ σκηνοθετεί με τρόπο θαυμαστό έναν καταραμένο έρωτα, αφήνοντας παράλληλα αιχμές για το αποικιοκρατικό παρελθόν της Πορτογαλίας. Με μια αλληγορική, σπιρτόζικη και διασκεδαστική εισαγωγή, περνά στο δυνατό, ρεαλιστικό πρώτο μέρος και απογειώνεται στο δεύτερο, με το ονειρικό στοιχείο να κυριαρχεί. Μια ολοκληρωμένη κινηματογραφική δουλειά, μια ταινία πολυεπίπεδη και βαθιά ανθρώπινη. Βραβείο ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPTESCI), το 2012 στο Βερολίνο. «Η συνταγή της Πολέτ» (Paullete) του Ζερόμ Ενρικό: Η συνταξιούχος Πολέτ ζει στα προάστια του Παρισιού και αγωνίζεται να τα βγάλει πέρα με τη μικρή της σύνταξη. Επηρεασμένη από το εμπόριο ναρκωτικών που γίνεται στη γειτονιά της, ενεργοποιεί ένα σχέδιο για να αυξήσει τα εισοδήματά της. Αρχίζει να παράγει γλυκίσματα που περιέχουν κάνναβη! Αρκετά ενδιαφέρουσα κωμωδία. «The humbling» του Μπάρι Λέβινσον: Ο μεγάλος αμερικανός συγγραφέας, Φίλιπ Ροθ, αποτελεί ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης. Αυτή τη φορά ο Μπάρι Λέβινσον υποκύπτει στη γοητεία του και μεταφέρει στον κινηματογράφο το ομότιτλο μυθιστόρημά του «Ταπείνωση». Ένας διάσημος ηλικιωμένος ηθοποιός ισορροπεί ανάμεσα στη λογική και την τρέλα. Σχετίζεται με την κατά πολύ μικρότερη λεσβία κόρη ενός φίλου του, ζει μαζί της και προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του. Συγκλονιστικός ο Αλ Πατσίνο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

Σε ένα εκτεταμένο άρθρο με αντικείμενο τη νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα και την αντιμετώπισή της από τους ευρωπαικούς θεσμούς, οι Πιερ Καλφά και Αλέξις Κιουκέ αναλύουν τόσο την πολιτική που δεσμεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει όσο και τις αντιδράσεις εταίρων και δανειστών στην απαίτηση για τερματισμό της λιτότητας. Χαρακτηρίζοντας το κυβερνητικό πρόγραμμα της νέας ελληνικής κυβέρνησης «σχετικά μετριοπαθές και κεϊνσιανής έμπνευσης» παρατηρούν ότι παρ’ όλα αυτά «οι ηγέτιδες ευρωπαικές τάξεις θέλουν να το μπλοκάρουν, γιατί έρχεται σε αντίθεση με τη νεοφιλελεύθερη τάξη που οικοδομείται συστηματικά εδώ και τριάντα χρόνια στην Ευρώπη». Για το σκοπό αυτό εκτιμούν ότι έχουν επιλέξει μια συγκεκριμένη στρατηγική στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση, που αποσκοπεί στο να αποτελέσει «αριστερή παρένθεση». Ετσι εξηγούν και τις μεταπτώσεις της στάσης τους από τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου ,

στάση των ευρωπαίων ηγετών μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: είτε θα αποδεχθεί η Ελλάδα την πολιτική που ορίζει το Γιούρογκρουπ, είτε θα βγει από το ευρώ. Το μέσο που χρησιμοποιείται γι’ αυτό το σκοπό, είναι ο χρηματοπιστωτικός στραγγαλισμός (...) Αυτή η στρατηγική αποσκοπεί σε έναν κύριο στόχο: να αποδεχτεί η ελληνική κυβέρνηση τις μεταρρυθμίσεις, καλύτερα τις αντιμεταρρυθμίσεις, που ακόμα και η προηγούμενη είχε αρνηθεί. Θέλουν να υποχρεώσουν τον ΣΥΡΙΖΑ να να συνθηκολογήσει, ή, αν αρνηθεί, να οδηγηθεί εκτός ευρώ. Καθώς, όμως, είναι νομικά αδύνατο να εκδιωχθεί από την ευρωζώνη μια χώρα και η έκφραση μιας τέτοιας θέλησης θα προκαλούσε κατά πάσα πιθανότητα εντάσεις μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ, το θέμα είναι να αναγκαστεί η Ελλάδα να πάρει τη σχετική πρωτοβουλία. Η ελληνική κυβέρνηση έχει πλήρως συνείδηση του διλήμματος στο οποίο η Ομάδα των Βρυξελλών θέλει να την εγκλωβίσει. Γι’ αυτό αναζητά ένα συμβιβασμό, για να προσπαθήσει να σπάσει αυτόν τον κλοιό. Κάθε συμβιβασμός, όμως, ανάγεται σε συσχετισμό δύναμης μεταξύ των δύο μερών. Και η ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να διαιρέσει τους αντιπάλους της, ενώ η κινητοποίηση των πολιτών στην Ευρώπη προς συμπαράστασή της δεν μπόρεσε να βαρύνει στον προσανατολισμό των ευρωπαικών κυβερνήσεων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται σε συνθηκολόγηση

Οι ευρωπαίοι ηγέτες θα προτιμούσαν προφανώς να αναθεωρήσει η ελληνική κυβέρνηση τις εκλογικές δεσμεύσεις της. Μια τέτοια συνθηκολόγηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, για να δείξει στους άλλους λαούς ότι δεν είναι δυ-

Οι επιλογές που

Το πιο σημαντικό πολιτικό τίμημα, όμως, θα πληρωνόταν στο ευρωπαικό επίπεδο. Μια έξοδος της Ελλάδας θα σήμαινε ότι κάθε χώρα είναι αφημένη μόνη της και κάθε απόπειρα επαναθεμελίωσης της Ευρώπης είναι καταδικασμένη αναπόφευκτα σε αποτυχία.

Στιγμιότυπο από διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό

Ενα άρθρο των Πιερ Καλφά και Αλέξις Κιουκέ

“

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

που είχε πολύ συγκεκριμένους δημοσιονομικούς και αναπτυξιακούς κυρίως στόχους μαζί με ένα σημαντικό τμήμα που αφορούσε την ανθρωπιστική κρίση, ως τις πρόσφατες απαιτήσεις για τις λεγόμενες «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», που σε μεγάλο βαθμό ξαναβάζουν από το παράθυρο την πολιτική τής λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης. Οι συγγραφείς του άρθρου εκτιμούν ότι στη συγκεκριμένη στρατηγική της «αριστερής παρένθεσης» η ελληνική κυβέρνηση αντιπαρέθεσε με σχετική επιτυχία τη στρατηγική της «ελεγχόμενης ανυπακοής». Αποτιμώντας τα αποτελέσματα αυτής της αντιπαράθεσης καταγράφουν τα συγκεκριμένα νομοθετικά βήματα που πραγματοποιήθηκαν χωρίς ουσιαστικά την έγκριση των ευρωπαικών θεσμών, μεταξύ των οποίων οι ρυθμίσεις για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, καθώς και για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας για τα παιδιά τους, τα βήματα που

νατή οποιαδήποτε εναλλακτική πολιτική, ακόμα και από μια ριζοσπαστική αριστερή κυβέρνηση, που αναγκάζεται να «λογικευτεί». Είναι αυτό που ονομάσαμε στρατηγική της «αριστερής παρένθεσης». Ομως, παρά τη δραματική κατάσταση, ο ΣΥΡΙΖΑ στην ουσία κρατάει καλά. Γι’ αυτό μένει η επιλογή του στραγγαλισμού (...) Οι επίσημες δηλώσεις ότι η Ελλάδα οφείλει να παραμείνει στο ευρώ πολλαπλασιάζονται. Πέρα από την επικοινωνιακή πολιτική, όμως, η Ομάδα των Βρυξελλών έχει ένα πραγματικό δίλημμα. Οι ευρωπαικοί θεσμοί και οι κυβερνήσεις έχουν καταλάβει καλά το διακύβευμα: μια επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ θα αμφισβητούσε τριάντα χρόνια νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη και θα δημιουργούσε τον κίνδυνο της μετάδοσης, πχ στην Ισπανία. Για τους πιο εξτρεμιστές ηγέτες, τα πάντα, ακόμα και μια έξοδος της Ελλάδας, θα ήταν προτιμό-

“

Για τους πιο εξτρεμιστές ηγέτες, τα πάντα, ακόμα και μια έξοδος της Ελλάδας, θα ήταν προτιμότερα. Το ερώτημα μπορεί, λοιπόν, να συνοψιστεί: το καλύτερο σενάριο υποχρέωσης του ΣΥΡΙΖΑ σε συνθηκολόγηση είναι να συμβεί αυτή εκτός ή εντός του πλαισίου της ευρωζώνης;

έγιναν για την αντιμετώπιση της μεγάλης φοροδιαφυγής και της διαπλοκής, η συγκρότηση της επιτροπής για το μνημόνιο και της επιτροπής για το χρέος, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας, η αναστολή εφαρμογής των μέτρων μείωσης των συντάξεων που είχαν ήδη αποφασιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, τα μέτρα για τη διευκόλυνση αποπληρωμής των χρεών προς το δημόσιο, η επαναλειτουργία της ΕΡΤ, η κατάργηση της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης. Οι συγγραφείς θεωρούν ότι έχουμε περάσει πια σε μια νέα φάση , ένα «δεύτερο γύρο μπρα ντε φερ» όπως τον χαρακτηρίζουν, όπου με προμετωπίδα τις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» και μέσο πίεσης το μπλοκάρισμα της ρευστότητας οι ευρωπαικοί θεσμοί εφαρμόζουν μια παραλλαγή της στρατηγικής τους, τη «στρατηγική του στραγγαλισμού», την οποία και αναλύουν.

τερα από αυτό το καταστροφικό σενάριο. Το ερώτημα μπορεί, λοιπόν, να συνοψιστεί: το καλύτερο σενάριο υποχρέωσης σε συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι να συμβεί αυτή εκτός ή εντός του πλαισίου της ευρωζώνης; Οι οπαδοί ενός Grexident μπορούν να σκέφτονται ότι το μικρό οικονομικό βάρος τής Ελλάδας και το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι συστημικές μειώνουν τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της ευρωζώνης. Πολύ περισσότερο που η πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ θα μπορούσε να περιορίσει τους κινδύνους κερδοσκοπίας σε βάρος των πιο εκτεθειμένων κρατών (...) Στην πραγματικότητα, όμως, είναι αδύνατο πραγματικά να προβλέψει κάποιος τις συνέπειες μιας τέτοιας εξόδου. Θέτοντας υπό αμφισβήτηση το μη αναστρέψιμο του ευρώ, καταστρέφεται μαζί και η πίστη στον αμετάκλητο χαρακτήρα της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Θα προέκυπταν αναπόφευκτα ερωτήματα για τις πιο εύθραυστες χώρες. Τελικά, η πίστη της ΕΚΤ, για την οποία ο κ. Ντράγκι υποσχέθηκε τον Ιούλιο του 2012 ότι «είναι έτοιμη να κάνει οτιδήποτε χρειαστεί για να διαφυλαχθεί το ευρώ», θα τραυματιζόταν σοβαρά. ∆εν υπάρχει τίποτε χειρότερο για μια κεντρική τράπεζα! Μέχρι αυτή τη στιγμή οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν προχώρησαν εκτιμώντας ότι η ελληνική κυβέρνηση θα υποχωρούσε μπροστά τον χρηματοπιστωτικό στραγγαλισμό. Ο υπολογισμός των κινδύνων αυτής της στρατηγικής θα προκαλέσει, άραγε, διαιρέσεις μεταξύ των ευρωπαικών κυβερνήσεων, καθώς με τη μη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ επίκειται η προοπτική μιας εξόδου από το ευρώ;

Τα προβλήματα της εξόδου από το ευρώ

Σε αυτή την κατάσταση το ερώτημα της εξόδου τίθεται προφανώς για να

σταματήσει ο στραγγαλισμός του θύματος. Ο Κ. Λαπαβίτσας, ένας από τους εκπροσώπους της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ, τοποθετείται υπέρ μιας συμφωνημένης εξόδου: «Αν αγωνιζόμασταν γι’ αυτή την εκδοχή και αν δείχναμε ότι την επιθυμούμε, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε έναν συμβιβασμό, που θα ήταν προς το συμφέρον όχι μόνο των ελληνικών ελίτ, αλλά και του εργαζόμενου πληθυσμού (...) Μια διευθετημένη έξοδος – με την έννοια ότι η άλλη πλευρά, των αγορών, θα προχωρούσε σε διαγραφή του χρέους,που η ΕΕ θα έπρεπε να αποδεχθεί, μια διαγραφή 50%. Ετσι η έξοδος θα ήταν προστατευμένη». Ομως αυτή η λύση έχει ως προυπόθεση ότι έχει λυθεί το πρόβλημα. Γιατί θα δεχόταν η ΕΕ αυτό το συμβιβασμό; Αν οι ευρωπαίοι ηγέτες ήθελαν έναν συμβιβασμό, θα μπορούσαν να τον κάνουν χωρίς καθυστέρηση. Γιατί, για παράδειγμα, θα δέχονταν αύριο μια διαγραφή του χρέους που αρνούνται σήμερα; Στόχος τους είναι να κάνουν τον ΣΥΡΙΖΑ να υποταγεί, όχι να διευκολύνουν την επιτυχία του με μια διευθετημένη έξοδο. Ακόμα χειρότερα, δεν θα μπορούσαν να επιτρέψουν μια ομαλή έξοδο, γιατί αυτό θα σήμαινε ότι επιβεβαιώνουν πως υπάρχει ζωή και μετά το ευρώ. Ετσι, το το δόγμα του μη αναστρέψιμου του ευρώ, που ήδη θα είχε πληγεί, θα δεχόταν θανάσιμο χτύπημα. Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν μπορεί παρά να είναι συγκρουσιακή. Ο Φρ. Λορντόν, που είναι επίσης οπαδός της εξόδου, σημειώνει ότι «πρέπει να έχουμε την εντιμότητα να αναγνωρίσουμε ότι μέσα σε λογιστικές δυσκολίες επαναφοράς της δραχμής, ατέλειες κατά την εφαρμογή των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, πολύ μεγάλη υποτίμηση στην πράξη, εισαγόμενο πληθωρισμό, διάστημα που χρειάζεται για να ανακάμψουν οι εξαγωγές κλπ. μια διαδικασία εξόδου θα άρχιζε με μια φάση αρκούντως χαοτική, που θα διαρκούσε

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 24 Μαΐου 2015

έχει μπροστά της σήμερα η Ελλάδα

σφυγή σε ένα τέτοιο μέτρο συγγενεύει με βραχυπρόθεσμο δανεισμό εκ μέρους των πολιτών προς την κυβέρνηση. Στην περίπτωση της Ελλάδας θα επρόκειτο για ένα μέτρο τόσο οικονομικό όσο και πολιτικό, που θα ενίσχυε σημαντικά τη θέση της χώρας στις διαπραγματεύσεις. Θα έδειχνε, επίσης, στην Ομάδα των Βρυξελλών ότι η κυβέρνηση είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο ενός εξαναγκασμού σε έξοδό της από το ευρώ.

12, πιθανότατα και 18 μήνες». Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι η μεγάλη υποτίμηση του νέου νομίσματος θα έκανε ακόμα πιο φτωχούς τους Ελληνες και θα προκαλούσε κερδοσκοπικές κινήσεις. Ο κίνδυνος που υπάρχει είναι να περάσεις σε έναν κύκλο υποτίμησηςπληθωρισμού-νέας υποτίμησης, που θα διατηρείται μέσω της κερδοσκοπίας σε βάρος του νέου νομίσματος (...)

Τα πιθανά οφέλη και το πολιτικό πρόβλημα

Σε αντιστάθμισμα μπορούμε να πούμε ότι η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα ξανάδινε περιθώρια δημοσιονομικών χειρισμών, γιατί θα συνοδευόταν από μερική ή ολική διαγραφή του χρέους. Από την άλλη, θα επέτρεπε τη δημιουργία χρήματος για τη χρηματοδότησης της επανεκκίνησης της οικονομίας. Ομως το πρόβλημα της χρηματοδότησης του εμπορικού ελλείμματος θα παρέμενε και θα απαιτούσε εξωτερικές εισρροές κεφαλαίου, οι οποίες θα έδιναν ένα σημαντικό όπλο στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Τα αναμενόμενα από μια έξοδο οφέλη θα ήταν, τελικά, αβέβαια από την άποψη της ελληνικής οικονομίας και θα χρειαζόταν στην καλύτερη πρίπτωση οπωσδήποτε δύο με τρία χρόνια για να τα δούμε. Ομως το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι εξίσου και πολιτικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενος ταυτόχρονα να τελειώνει με τη λιτότητα και να παραμείνει στο ευρώ. Ο συνδυασμός των δύο θέσεων του έδωσε αναμφίβολα την επιτυχία, καθώς μια μεγάλη πλειονότητα Ελλήνων τοποθετείται υπέρ της παραμονής στο ευρώ παρά την πολιτική της τρόικας. ∆εν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, αλλά πιθανότατα, αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προτείνει την έξοδο, το αποτέλεσμα θα ήταν αισθητά διαφορετικό. Μια έξοδος, λοιπόν, θα έπρεπε κατά πάσα πιθανότητα να επικυρωθεί με δημοψήφισμα, με όλες τις αβεβαιότητες που αυτό συνεπάγεται. Το πιο σημαντικό τίμημα, όμως, θα πληρωνόταν στο ευρωπαικό επίπεδο. Μια έξοδος θα σήμαινε, τουλάχιστον στο οικονομικό πεδίο , ότι κάθε χώρα είναι αφημένη μόνη της και κάθε απόπειρα επαναθεμελίωσης της Ευρώπης είναι καταδικασμένη αναπόφευκτα σε αποτυχία και η μόνη εναλλακτική δυνατότητα είναι η παρούσα κατάσταση ή μια παρακινδυνευμένη επιλογή. Και επειδή θα ήταν μια χαοτική εξέλιξη, θα προσφερόταν σαν αντιπαράδειγμα και θα αποδυνάμωνε σοβαρά τις δυνατότητες μιας νίκης του Ποδέμος. Είτε οικονομικά είτε πολιτικά, μια έξοδος της Ελλάδας δεν θα ήταν η άριστη λύση. Υπάρχει, όμως, κάποια άλλη που θα μπορούσε να αποφύγει το στραγγαλισμό της χώρας;

Μορατόριουμ αποπληρωμής για το 2015

Σε αντίθεση με τα φαινόμενα, η Ελλάδα έχει περιθώρια χειρισμών στην αντιπαράθεσή της με τους ευρωπαίους ηγέτες, με την προϋπόθεση ότι ξαναπαίρνει την πρωτοβουλία, ώστε να μην υποστεί τις συνέπειες του υπάρχοντος συσχετισμού δύναμης στο πλαίσιο διαταραγμένων διαπραγματεύσεων. Η σχετική συζήτηση στο εσωτερικό τού ΣΥΡΙΖΑ είναι ζωηρή και ξεπερνάει κατά πολύ την παραδοσιακή αντιπαράθεση μεταξύ οπαδών και αντιπάλων της εξόδου από το ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε κυρίως να πάρει ορι-

Η μετατροπή του αδύναμου σε ισχυρό

σμένα μονομερή μέτρα εκτός του πλαισίου των τρεχουσών διαπραγματεύσεων, που θα επέτρεπαν την αποκατάσταση κάποιας ισορροπίας μεταξύ των πλευρών. Βέβαια, οι μονομερείς πρωτοβουλίες θα προκαλούσαν αξιοσημείωτη σκλήρυνση της αντιπαράθεσης, αλλά θα έδειχναν ότι η Ελλάδα έχει ένα δεύτερο σχέδιο και είναι έτοιμη να αναλάβει μια σύγκρουση που θα μπορούσε να φτάσει ως τη ρήξη. Από οικονομική σκοπιά, αυτά τα μέτρα θα ήταν διαφορετικής τάξης. Το πρώτο αφορά το ζήτημα του χρέους, το οποίο ποτέ στην πραγματικότητα μια χώρα δεν αποπληρώνει, γιατί όταν λήγει ξαναδανείζεται από τις αγορές για να το ανανεώσει. Ομως η Ελλάδα δεν έχει πρόσβαση σ’ αυτές και αναγκάζεται όχι μόνο να πληρώνει τόκους, αλλά να καταβάλλει και το κεφάλαιο. Γι’ αυτό θέλουν να της επιβάλουν τόσο μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα (...) Το βάρος του χρέους, λοιπόν, αποτελεί εμπόδιο για οποιαδήποτε προοδευτική πολιτική στη χώρα. Όμως, η Ομάδα των Βρυξελλών αρνείται για την ώρα κάθε σχετική διαπραγμάτευση, τη στιγμή που το σύνολο σχεδόν των οικονομολόγων, μαζί και του ∆ΝΤ, θεωρούν ότι αυτό το χρέος δεν θα αποπληρωθεί ποτέ. Και το 2015 υπάρχουν πολύ σημαντικές υποχρεώσεις, τόσο που η Ελλάδα κινδυνεύει να υποστεί ολική ασφυξία. Σ’ αυτή την κατάσταση θα μπορούσε η ελληνική κυβέρνηση να αποφασίσει μονομερώς ένα μορατόριουμ αποπληρωμής του συνόλου ή μέρους του χρέους για το 2015, δίνοντας σήμα ότι είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί προς το συμφέρον και των δύο πλευρών.

Ελεγχος κεφαλαίων

Υπολογίζεται ότι μεταξύ ∆εκεμβρίου 2014 και Φεβρουαρίου 2015 έχουν αποσυρθεί καταθέσεις 25 δισ ευρώ. Για να αποφευχθεί μια αιμορραγία, πρέπει να τεθεί το θέμα του ελέγχου των κεφαλαίων, παρότι είναι αντίθετος με τις ευρωπαικές συνθήκες. Η Ελλάδα θα μπορούσε να επικαλεστεί το προηγούμενο της Κύπρου, όπου ο έλεγχος διάρκεσε ένα μήνα περίπου,όσο ηκρίση (...) Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Γερούν Ντάισελμπλουμ είχε επικαλεστεί ο

ίδιος τη δυνατότητα ενός τέτοιου ελέγχου στις 18 Μαρτίου. Η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να το πάρει κατά γράμμα και να τον επιβάλει δίνοντας το σήμα ότι είναι έτοιμη να τον διακόψειμ, μόλις σταματούσε ο στραγγαλισμός της χώρας.

Συμπληρωματικό μέσο πληρωμών

Ενα από τα μείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα, είναι η έλλειψη ρευστότητας. Για να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες δαπάνες της, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να προσφύγει στα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης για να χρησιμοποιήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ρευστότητας. Μια λύση για το πρόβλημα της ρευστότητας θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ενός συμπληρωματικού μέσου πληρωμών, ενός «χρήματος» που η αξία του θα ήταν εγγυημένη χάρη στα φορολογικά έσοδα. Αυτό «θα επέτρεπε την αντιμετώπιση πολλών βραχυπρόθεσμων προκλήσεων: ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας, χρηματοδότηση των βασικών δημόσιων υπηρεσιών και μείωση του βραχυπρόθεσμου χρέους (του «κυμαινόμενου»), καθώς δεν θα χρειαζό ταν η προσφυγή στις χρηματοπιστωτικές αγορές για τη χρηματοδότησή του», όπως αναφέρουν στη μελέτη τους με τίτλο «Η ευρωδραχμή, παροχή οξυγόνου για την Ελλάδα» οι οικονομολόγοι Μπρούνο Τερέ, Βόιτεκ Κλινόβσκι και Τομά Κουτρό. Η μετατρεψιμότητά του σε ευρώ θα λειτουργούσε ως εγγύηση , ενώ η προ-

Η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε σ’ αυτή την περίπτωση να πει: «Εφαρμόζουμε το πρόγραμμά μας, δεν θέλουμε να βγούμε από το ευρώ. Ομως δεν θα αφεθούμε στην ασφυκτική κατάσταση και γι’ αυτό παίρνουμε αυτά τα μέτρα. Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε έναν ισορροπημένο συμβιβασμό, αλλά, αν θέλετε να μας αποκλείσετε από την ευρωζώνη, προκαλώντας μας χρηματοπιστωτική ασφυξία, δική σας θα είναι η ευθύνη, όχι δική μας». Η τοποθέτηση αυτή θα έδιχνε τη σημασία του διακυβεύματος και έτσι θα έμπεινε σε εφαρμογή μια στρατηγική μετατροπής του αδύναμου σε ισχυρό, πέρα από ό,τι έχει γίνει μέχρι τώρα. Αυτή η προσπάθεια είναι πιθανό να αποδώσει προκαλώντας διαιρέσεις στο αντίπαλο στρατόπεδο, που θα ένιωθε ανησυχία στην προοπτική ενός άλματος στο άγνωστο. Το αποτέλεσμα, βέβαια, δεν είναι σίγουρο και θα μπορούσε να καταλήξει σε έξοδο από το ευρώ με όλες τις αρνητικές συνέπειες που προαναφέραμε. Τελικά, όμως, μια έξοδος από το ευρώ είναι έτσι κι αλλιώς προτιμότερη από μια συνθηκολόγηση. Και όταν δεν την φοβάσαι, είναι ο καλύτερος τρόπος για να την αποφύγεις.

* Ο Πιέρ Καλφά είναι μέλος του Οικονομικού, Κοινωνικού και Περιβαλλοντολογικού Συμβουλίου των συνδικάτων τραπεζοϋπαλλήλων Solidaires, συμπρόεδρος του Ιδρύματος Κοπέρνικος και επιστημονικός σύμβουλος στην ATTAC. Ο Αλέξις Κιουκέ είναι λέκτορας Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο Poitiers και μέλος της ερευνητικής ομάδας του πανεπιστημίου Paris Ouest . Το κείμενο γράφτηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Στο πλευρό των Ελλήνων» (www. aveclesgrecs.com).

“

Στις 27 Ιουνίου 1973, όταν προδόθηκε η ανταρσία στο «Βέλος», ο κυβερνήτης του Νίκος Παππάς, έξι αξιωματικοί και εικοσιτρία ακόμα μέλη ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία.

Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ

Η χούντα πλήττεται και από τις ένοπλες δυνάµεις Ο

ι μεγάλες συσσωματώσεις της αντίστασης κατά της δικτατορίας ανήκαν κατά κύριο λόγο σε δύο βασικές ομάδες που έδρασαν διαδοχικά και σε χρονική εξέλιξη. Αρχικά, σε εκείνη της πρώτης γενιάς που αφορούσε την ενεργοποίηση στελεχών των κομματικών μηχανισμών και της νεολαίας της προδικτατορικής αριστεράς και του προδικτατορικού πολιτικού κέντρου. Η αντίσταση αυτής της φάσης καταστέλλεται από το καθεστώς και τις συλλήψεις διαδέχονται βάρβαροι βασανισμοί, δίκες και πολυετείς φυλακίσεις. Στην πρώτη αυτή φάση της αντίστασης καταγράφεται η δράση και οι συλλήψεις των μελών της οργάνωσης «Ελεύθεροι Έλληνες», της μόνης πολυπρόσωπης οργάνωσης, στην οποία μετείχαν δεκάδες αξιωματικοί, οι οποίοι είχαν αποταχθεί ως δημοκρατικοί αμέσως μετά την 21η Απριλίου 1967 ή μετά το αντικίνημα του Κωνσταντίνου της 13ης ∆εκεμβρίου 1967, ως βασιλόφρονες αλλά ενάντια στην δικτατορία. Η επόμενη φάση της αντιστασιακής δράσης θα κινηθεί σε διαφορετικούς άξονες και θα χαρακτηριστεί από τη μαζική αντικαθεστωτική δράση του φοιτητικού κινήματος και της γενιάς

που συγκροτείται πολιτικά κατά την διάρκεια της δικτατορίας. Κορύφωση αυτής της πορείας ήταν οι δύο καταλήψεις της Νομικής Σχολής του Φεβρουαρίου και του Μαρτίου 1973 και, βέβαια, η κατάληψη του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριου του ίδιου χρόνου και η σφαγή που ακολούθησε.

Μια «συμβατική» αντίσταση

Μια άλλη αντίσταση που πραγματοποιήθηκε ενάντια στην χούντα ήταν εκείνη των ενόπλων δυνάμεων ή καλύτερα του Πολεμικού Ναυτικού αφού μόνο στο όπλο αυτό σημειώθηκε η δημιουργία αντιστασιακής κίνησης με μέλη δεκάδες αξιωματικούς εν ενεργεία και όχι απόστρατους. Ήταν μια αντιστασιακή διαδικασία που δεν είχε κινηματικά στοιχεία στον τρόπο που λειτούργησε ή στοιχεία που στόχευαν στην ανατροπή του αστικού συστήματος ή στην διαρραγή των σχέσεων της χώρας με το ΝΑΤΟ. Απεναντίας, ήταν μια «συμβατική» αντίσταση, μέσω μιας συγκροτημένης και πολυετούς διαδικασίας που στόχευε στην ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος και στην επαναφορά

του κοινοβουλευτισμού στην χώρα. Κατάληξη της πορείας αυτής ήταν το Κίνημα του Ναυτικού του 23ης Μαΐου 1973, που όμως προδόθηκε και δεν πρόλαβε να εκδηλωθεί, και η ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος», όπου δύο μέρες μετά (25/6/1973) ο κυβερνήτης του Νίκος Παππάς, καταγγέλλοντας τη χούντα και τις συλλήψεις και τον βασανισμό αξιωματικών στην Ελλάδα αποχώρησε από την νατοϊκή άσκηση που συμμετείχε συνοδευόμενος από έξι αξιωματικούς και είκοσι τρία ακόμη μέλη του πληρώματος και ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία.

Η αντιχουντική προετοιμασία του Ναυτικού

Η ενέργεια αυτή δημοσιοποίησε την αδυναμία της χούντας να ελέγξει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις επί των οποίων δήλωνε ότι στηριζόταν για να διασώσει υποτίθεται την Ελλάδα από τον κομμουνισμό και την ανηθικότητα της δημοκρατίας. Μακριά από τη λαϊκότητα και τον καταδιωκτικό αντικομμουνισμό του στρατού, οι αξιωματικοί του Ναυτικού λειτούργησαν σε πνεύμα ενός σαφέστερου επαγγελματισμού εντός ενός νατοϊκού πλαισίου σε μια αποστολή που προφανώς δεν ταυτιζόταν με τη δίωξη της αριστεράς και τη διατήρηση του κλίματος του Εμφυλίου πολέμου. Το κλίμα αυτό, με πολλά στοιχεία δημοκρατικότητας, επέτρεψε να σταθεί η μεγάλη πλειοψηφία των αξιωματικών με τρόπο αυθόρμητο ενάντια στην χούντα σχεδόν από την πρώτη στιγμή. Ιδιαίτερα μετά από την αποτυχία του βασιλικού αντικινήματος ξεκίνησε εντός του Ναυτικού μια μεθοδική προσπάθεια που διήρκεσε έξι χρόνια για μια ενέργεια καθοριστική, η οποία ή θα άφηνε τη χούντα ακέφαλη με την σύλληψη του Παπαδόπουλου ή θα ανέτρεπε το καθεστώς με μια ευρεία κινητοποίηση του στόλου. Εκτός επαναστατικών προταγμάτων

Γιορτή μνήμης

Αύριο, ∆ευτέρα 25 Μαΐου στις 7.30 μ.μ., στο Τροκαντερό θα πραγματοποιηθεί η Γιορτή του κινήματος του Ναυτικού και της Ανταρσίας του «Βέλους» (που έγινε 26/5/1973). Το «Βέλος» βρίσκεται δίπλα στο Θωρηκτό «Αβέρωφ». η αντιχουντική προετοιμασία του Ναυτικού στάθηκε το αποτέλεσμα ενός δημοκρατικού αντανακλαστικού που η χούντα αγνοούσε. Παράλληλα, η οργάνωση του κινήματος και η ενέργεια του αντιτορπιλικού «Βέλος», δημοσιοποίησε στα φόρα του δυτικού κόσμου μια δυσάρεστη έκπληξη που η ελληνική χούντα έπρεπε να διαχειριστεί αφού γινόταν πια σαφές επισήμως ότι δεν είχε την υποστήριξη του δεδομένα φιλοδυτικού τμήματος της κοινωνίας.

Συνύπαρξη

Ακόμη, η ακύρωση του κινήματος και οι συλλήψεις όσων το προετοίμαζαν οδήγησαν σε μια σειρά ηθικών αλλά και πολιτικών εξελίξεων, αφού η συνύπαρξη σε διπλανά κελιά του ΕΑΤ/ΕΣΑ κομμουνιστών φοιτητών και νατοϊκών αξιωματικών, όλοι κρατούμενοι για αντιχουντική δράση ήταν κάτι πρωτόγνωρο και πρωτοφανές για την προ του 1967 πολιτική πραγματικότητα. Η συνύπαρξη αυτή δεν ακύρωσε προφανώς τις μεγάλες πολιτικές διαφορές που τέθηκαν σε λειτουργία εκ νέου με την μεταπολίτευση. Έδειξε, ωστόσο, κάτι σημαντικό που άντεξε για αρκετές δεκαετίες, ότι η αντιμετώπιση της χούντας και των χουντικών ήταν υπόθεση όσων σεβόντουσαν τον εαυτό τους και τον ρόλο τους. Τάσος Σακελλαρόπουλος, ιστορικός στο Μουσείο Μπενάκη και στα ΑΣΚΙ.