Σάββατο 4-1-2014 by epohi

ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ

Επικοινωνιακές φωτοβολίδες

λ.

Σε

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

3341

Ο Θ. Πετράκος γράφει για τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ στο κοινωνικό πρόβλημα της θέρμανσης και ο Α. Πληθάρας για τα αίτια του φαινομένου

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2014 • Αρ. φ. 1184 • 2 €

Χ. Γεωργούλας: Τα «δώρα» του Σαμαρά

Έξοδος από το μνημόνιο με παραμονή στο μνημονιακό καθεστώς σελ. 5

...

Θ. Μιχόπουλος: ∆ύσκολος χρόνος, καθοριστικό εξάμηνο

Ένας εξαιρετικά δύσκολος χρόνος για την Ευρώπη και καθοριστικό εξάμηνο για την Ελλάδα σελ. 3

...

Μ. Βακαλοπούλου: Από τη Μπολόνια στον Πελεγρίνη

Οι λόγοι της υστερίας κατά του πρύτανη του ΕΚΠΑ σελ. 8-9

...

Μ. Μπαλαούρας: Όταν η Ά. Μέρκελ συνάντησε τον ΣΥΡΙΖΑ

Επιβεβαίωση της στρατηγικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης σελ. 7

Ρ. Ροσάντα: Ο καιρός των μεγάλων στοχαστών

Ο Τομάζο ντι Φραντσέσκο γράφει για το βιβλίο «Ίχνη ενός αιώνα» σελ. 24, 25

Οικολόγοι Πράσινοι: Νέα δεδομένα

Η εκλογή του Β. Πισσία στη θέση του επικεφαλής στις ευρωεκλογές φέρνει τριγμούς στο κόμμα σελ. 10

...

Trafficking στο ποδόσφαιρο

Ένα σύγχρονο δουλεμπόριο σελ. 19

...

Β. Κεφαλά: Τα σκάνδαλα καταλύτης αλλαγών στην Τουρκία

Αν και αποδυναμωμένος, ο Ερντογάν ελέγχει ακόμα τον κρατικό μηχανισμό σελ. 11

...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Κ. Βεργόπουλος: ∆εν αρκεί η κυβερνητική αλλαγή

Απαραίτητη η κοινωνική αφύπνιση και πρωτοβουλία σελ. 6-7

... Ε. Βαρίκα: H κληρονομιά που μας άφησαν οι παρίες

Με αφορμή το βιβλίο σελ. 30-31

...

Α. Βασιλόπουλος: Αναγκαίο το αυτοδιοικητικό κίνημα Ο υποψήφιος δήμαρχος Ν. Φιλαδέλφειας -Χαλκηδόνας μιλά στην “Εποχή” σελ. 20

ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ Η «ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ» ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕ∆ΡΙΑ ΤΗΣ ΕΕ

Καλικάντζαροι στην Αθήνα Μεταφέροντας το μήνυμα της διαρκούς λιτότητας Όπως μας μαθαίνει και η παράδοση, στη διάρκεια του δωδεκαήμερου που διανύουμε, στην Αθήνα, λόγω προεδρίας, θα παρευρεθούν αυτοί που στη λαϊκή αίσθηση θυμίζουν τους γνωστούς μας καλικάντζαρους. Οι ευρωπαίοι ηγέτες θα βγάλουν την παραδοσιακή τους φωτογραφία, απαθανατίζοντας τα καρφιτσωμένα χαμόγελά τους. Στο περιθώριο συσκεπτόμενοι δεν θα παραλείψουν να συμφωνήσουν στην ανάγκη να συνεχιστεί η πολιτική της λιτότητας και το 2014. Η κ. Μέρκελ, στην τελευταία σύνοδο του 2013 έσπευσε ως και να απειλήσει τους εταίρους της ότι βρισκόμαστε σε κρίσιμη και επικίνδυνη περίοδο, όπως το 1914, η οποία, τελικά, εγκυμονούσε τον πρώτο μεγάλο πόλεμο.

Ο θίασος της λιτότητας

Άρα, οφείλουν, υπαινίχθηκε, να είναι πολύ πειθαρχικοί και υπάκουοι στο γερμανικό σχέδιο. Η ελληνική κυβέρνηση, με την έπαρση του αξιώματος, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις χωρίς να εκφράζει καμία γνώμη, πολύ περισσότερο να διατυπώνει απαιτήσεις, αν και εκπροσωπεί μια χώρα που πρώτη δέχθηκε τα καταστροφικά σχέδια της τρόικας. Πολύ γρήγορα, εντούτοις, θα καταλάβει ότι ολόκληρη η προπαγάνδα που προβάλλει την αξία της προεδρίας, δεν είχε καμία βάση: ήταν ένα πουκάμισο αδειανό. Οι αποφάσεις παίρνονται στο τρίγωνο Βερολίνο – Βρυξέλλες – Φραγκφούρτη. Η επίσκεψη της τρόικας στις 15 Ιανουαρίου θα την προσγειώσει.

Τη σφραγίδα της λιτότητας θα φέρει η ελληνική προεδρεία που ξεκινά και επίσημα την Τετάρτη με σόου στο Ζάππειο και συνεντεύξεις προκειμένου να εκμεταλλευτεί πολιτικά η κυβέρνηση μια τυπική διαδικασία. Η Αθήνα απλά θα φροντίσει να ελέγχει την πρόοδο των εργασιών σε ειλημμένες αποφάσεις.

Η ηθική της μίζας Ο ένας, κατά ομολογία του, εισπράκτορας μιζών δεν θυμάται πόσα ακριβώς έπαιρνε. Ο άλλος δεν θυμάται από ποιους ακριβώς τα έπαιρνε. ∆εν είναι, λοιπόν, μόνο τα δυσθεώρητα για κάποιους θνητούς ποσά της μίζας, αλλά και αυτή η συνήθης «αμνησία» που υπογραμμίζει ότι αυτή η δικομματική πρακτική ήταν τρέχουσα επί δεκαετίες. Είναι σαν να ομολογούν ότι δεν αποτελούσε η πράξη τους αυτή έκτακτο γεγονός, κάτι το εξαιρετικό, που φυσιολογικά θα έπρεπε να θυμούνται σε όλη τους τη ζωή αν όχι με δέος, τουλάχιστον με μεγάλη ικανοποίηση. Πρόκειται για μια έμπρακτη ομολογία της διάχυσης της διαφθοράς στα υψηλά κλιμάκια του συστημικού πολιτικού προσωπικού και α-

πόδειξη του συστημικού χαρακτήρα της, που τη βγάζει από τα στενά όρια της προσωπικής συμπεριφοράς. Τα μεγέθη της μίζας και η τόσο συχνή επανάληψή της δεν είναι δυνατόν να αφορούσαν μόνο την ατομική... ενίσχυση των οικονομικών του εισπράκτορα. Άλλωστε, πλείστα όσα παραδείγματα, όπως του Τσουκάτου ή του Μαντέλη, ενισχύουν την εκδοχή ότι για το κοινό κομματικό καλό αμάρταναν οι δωροδοκούμενοι. Αν υπάρχει ίχνος αλήθειας σε αυτούς τους συλλογισμούς, που κάνει κάθε έλληνας πολίτης, η απαίτηση να πάει σε βάθος η έρευνα και να διευρυνθεί όσο χρειάζεται δεν μπορεί να μεταφραστεί σε συνηθισμένη ευχή, αλλά να επιβληθεί σαν στοιχειώδη πράξη δικαιοσύνης. •

Πρωτοχρονιάτικα ανέκδοτα Του Μάκη Καβουριάρη

όνο ως ανέκδοτο πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του πρωθυπουργού περί των επιτευγμάτων της πολιτικής της κυβέρνησής του και των προοπτικών που ανοίγονται για τον καινούργιο χρόνο. Πόσοι από τους αποδέκτες του μηνύματος πίστεψαν, έστω και μια στιγμή, στα υποσχόμενα από τον πρωθυπουργό; Το διάγγελμά του θα ήταν περισσότερο ειλικρινές, αν για το 2014 υποσχόταν τα χειρότερα, σε σχέση με το 2013, και συγχρόνως τα καλύτερα σε σχέση με το 2015. Ανέκδοτο βέβαια και αυτό, αλλά πιο κοντά στην πραγματικότητα. Και άλλα πολλά ανέκδοτα ακολούθησαν από αυτούς που μας οδήγησαν στη μεγαλύΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΘΕΜΑΤΑ

Πρωτοχρονιάτικα ανέκδοτα

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Αρχιμηνιά κι Αρχιχ ρονιά Ψυχρή μου βαρυχειμ ωνιά Κι αρχή καλός μας χρόνος από τα χαράτσια μα ς έφυγε ο κώλος Ο Τόμσεν έρχεται Και δε μας καταδέ χεται Από τη μακρινή ∆αν ία Συ είσ’ αρχόντισσα Εφορία Βαστάει πένα και χαρτί Χαρτί και καλαμάρι Για τον Αντώνη Της Μέρκελ το καμά ρι Ο ΣΥΡΙΖΑ ετούτη τη χρονιά Φαλάγγι θα τους πά ρει

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

τερη ανθρωπιστική κρίση της χώρας εν καιρώ ειρήνης. Με κύριο θέμα την ελπίδα. «Τώρα μετατρέπουμε το Φόβο σε Ελπίδα» δηλώνει ο πρωθυπουργός. Και συνεχίζει την πολιτική του φόβου για το αύριο. Γιατί στο φόβο στήριξαν όλο το οικοδόμημα της αλλοτρίωσης του ελληνικού λαού και της απαλλοτρίωσης της χώρας. Όσο για την ελπίδα, σύμφωνα με δημοσκόπηση τις τελευταίες μέρες του 2013, το 68,6% των πολιτών πιστεύει ότι τα χειρότερα είναι ακόμα μπροστά μας. Πάνω δε από το 50% θα εγκατέλειπε την χώρα, αν του δινόταν η ευκαιρία. Το δημοσιονομικό πρωτογενές πλεόνασμα, για το οποίο επαίρονται, συνοδεύεται από ένα, τραγικό στις διαστάσεις του έλλειμμα στους πόρους για την κάλυψη των βασικών αναγκών διατροφής, στέγασης, υγείας και παιδείας του πληθυσμού. Συνοδεύεται επίσης από την τραγική αύξηση των ποσοστών των ανέργων, των νοικοκυριών που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας και την καταστροφή των όρων που οδηγούν στην ανάπτυξη της χώρας. Πέρα από τα λόγια πολιτικής κατανάλωσης, που συνηθίζονται αυτές τις μέρες, τα ολίγα λόγια ουσίας που ακούστηκαν ήταν η αντίδραση του Προέδρου της ∆ημοκρατίας, που θεώρησε αποκρουστική τη δικαστική απόφαση απαλλαγής των υπευθύνων για το σκάνδαλο στο χρηματιστήριο και την καταδίκη της διαφθοράς και η ομιλία του Αρχιεπισκόπου, μέρες που είναι, στα παιδιά των μεταναστών για τον Χριστό που «γεννήθηκε ως πρόσφυγας και έζησε ως ξένος», με παραπομπή στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, όπου βρίσκουμε τις αρχές που μπορούν πέρα από την ελεημοσύνη να οδηγήσουν στην οικοδόμηση μιας αλληλέγγυας κοινωνίας: «Πείνασα και μου δώσατε φαγητό, δίψασα και με ποτίσατε, ήμουν ξένος που δεν είχα τόπο να μείνω, και με πήρατε στο σπίτι σας (...) Ήμουν γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφθήκατε, ήμουν στην φυλακή και ήρθατε να με δείτε (...) κάθε τι που κάνατε, για να εξυπηρετήσετε ένα από τους αδελφούς μου, που φαίνονται άσημοι και ελάχιστοι μέσα στην κοινωνία, το κάνατε σε μένα». Η χρεωκοπία των αστικών κομμάτων τα οποία οδήγησαν στην ανθρωπιστική κρίση που βιώνουμε και έχουν εξαντλήσει όλες τις πολιτικές εφεδρείες τους, ανοίγει το δρόμο για την αριστερή διακυβέρνηση της χώρας. Ανέκδοτη ως τώρα εκδοχή, της μόνης όμως που μπορεί να οδηγήσει στην ανατροπή των πολιτικών της εξάρτησης, της κυριαρχίας των αγορών και της εξαθλίωσης του λαού. Η ιστορική ευθύνη για να γεννηθεί η ελπίδα σ’ αυτό τον τόπο βρίσκεται στην Αριστερά. Και συγκεκριμένα στον ΣΥΡΙΖΑ. Το μεγάλο πρόβλημα είναι για ποιον, με ποιους και πώς. Και αν για τον ποιον η απάντηση είναι εύκολη, με ποιους είναι δυσκολότερη και για το πώς ακόμα πιο δύσκολη. Γιατί το πέρασμα από την πλειοψηφία στις εκλογές, στην εξουσία, στο Κράτος και τους κρατικούς μηχανισμούς είναι το ζητούμενο. Πώς στο σάπιο που καταρρέει θα δημιουργηθεί το καινούργιο. Η κοινωνία που ευαγγελιζόμαστε.

Τσιγγάνα συνάντησε σε καφέ τον Λαζαρίδη και θέλησε να του πει τη μοίρα του. Χρησιμοποίησε ως αφορμή το, σχεδόν, αρειμάνιο μουστάκι του και αυτός συνεχώς το έστριβε πότε για να κάνει επίδειξη στους υπόλοιπους θαμώνες, πότε φοβούμενος μην του το ξεριζώσει η τσιγγάνα. Τη μοίρα δεν του την είπε τελικά. Ούτε ο ίδιος ήθελε, ούτε η τσιγγάνα, για να μη τον κακοκαρδίσει. Της έδωσε 3,5 ευρώ που είχε ψιλά και αυτή τα πήρε στο κρανίο. Όπως η Μέρκελ, που τη δυσκολεύουν στις διαπραγματεύσεις. Μπροστά στο φόβο μήπως τους πιάσει στο στόμα της η μερκελοτσιγγάνα, έγινε έρανος μέχρι να ικανοποιηθεί με ένα σεβαστό ποσό. Σε πόσα τέρμινα θα βγάλουμε τη χώρα από την κρίση, ρώτησε ο Χρύσανθος. Ούτε σε μέρες, ούτε σε μήνες, ούτε σε τέρμινα δε θα συμβεί αυτό, απάντησε η τσιγγάνα η ντερμπεντέρισσα. Ίσως σε 5,5 αιώνες, πρόσθεσε με κάποια επιφύλαξη. Τόσα χρόνια όσα και ο έλεγχος των 27.710 εμβασμάτων που έβγαλαν Έλληνες στο εξωτερικό, αναλογίστηκε ο καλαματιανός επικεφαλής του Σ∆ΟΕ. Ευτυχώς που ο Σαμαράς έκανε τον Άδωνι Γεωργιάδη υπουργό Υγείας και όχι υπουργό των Εξωτερικών. Θα κινδυνεύαμε από τους Εγγλέζους με πόλεμο ή με αποκλεισμό. Έχουν εμπειρία σ’ αυτούς οι Εγγλέζοι. Το 1850 απέκλεισαν τον Πειραιά και κατάσχεσαν όσα ελληνικά πλοία έβρισκαν μπροστά τους, μέχρι η Ελλάδα να τους καταβάλει αποζημίωση. Ήταν τα περίφημα Πατσιφικά. Έναν αιώνα μετά δημιούργησαν τα γνωστά ∆εκεμβριανά. Τούτη τη φορά θα είχαν απόλυτα δίκιο. Ο Άδωνις δήλωσε με καμάρι πως είναι τόσο πετυχημένο το έργο του στην Υγεία, που εισέπραξε τα συγχαρητήρια της βρετανίδας υπουργού Χάντ. Αν και δε φημίζονται για τις σεξιστικές τους διακρίσεις, οι Εγ-

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

γλέζοι τα πήραν στο κρανίο. Ο υπουργός Υγείας της Βρετανίας είναι άνδρας και λέγεται Τζέρεμι Χαντ. Οι νεοδημοκράτες κάτι παθαίνουν και μπερδεύουν τα φύλα. Το 2003 ο υφυπουργός Οικονομίας, Θανάσης Μπούρας, είχε δηλώσει στη βουλή ότι ο υπουργός Οικονομίας δεν μπορεί να παραστεί, γιατί είχε συνάντηση με την κυρία Κρούγκμαν. Εδώ που τα λέμε, και οι Εγγλέζοι άργησαν πάρα πολύ να γίνουν ανεχτικοί στις σεξουαλικές προτιμήσεις. Το 1952, αφού πρώτα επέβαλαν χημική στείρωση, έκλεισαν φυλακή έναν ήρωα του πολέμου, αποκρυπτογράφο, τον Άλαν Τούριγκ. Έτσι τη γλίτωσε ο Άδωνις, ο Σαμαράς και ο Βενιζέλος. Κυριαρχεί πια νέο πνεύμα στην Αλβιόνα. Πάντως, κι εμείς πίσω βρισκόμαστε. Το τι σούρνει το Μέγκα στον Αντώνη Κάντα, που ομολογεί, όσες θυμάται, λαμογιές στα εξοπλιστικά δεν περιγράφεται. Από τη μία τον πιάνει η Τρέμη, από την άλλη τον τραβάει ο Πρετεντέρης και όλοι αυτοί φέρνουν σε δύσκολη θέση τον ουδέτερο και αδέκαστο Τσίμα. Κανέναν σεβασμό δε δείχνουν. Ξεχνούν πως ήταν στυλοβάτης του συστήματος, μπορεί και να είχε μιλήσει στον Σημίτη για να πάρει δάνειο το Μέγκα. Γιατί βγάζουν τώρα τέτοια χολή; Ούτε καν το γεγονός ότι είναι καθηγητής πανεπιστημίου. Ο Άκης, που εγκαίρως διέγνωσε τις ικανότητές του, έδωσε εντολή και έφτιαξαν έδρα Στρατιωτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ακαδημίας 62, 5ος όροφος, Αθήνα 106 79 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 140 • Kύπρος: 240 • Ευρώπη: 240 • Λοιπός κόσμος: 240 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: A’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Την πήρε με το σπαθί του ή με το Leopard του ο Κάντας. Ήθελα να γνωρίσω φοιτητές του. Τι τους μάθαινε άραγε; Υπερκοστολογήσεις, προμήθειες, εμβάσματα σε σακ βουαγιάζ ή δημιουργία οφ σορ εταιριών; Ευτυχώς που αποφύγαμε τη Χριστοφιλοπούλου ως καθηγήτρια. Παραμένει μόνο υφυπουργός ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης. Θα είχε κρεμάσει τα παιδιά. Βγήκε προχθές και είπε ότι οι μαθητές που πήγαν να υποστηρίξουν τους καθηγητές στο υπουργείο, είναι για λύπηση, αναρωτήθηκε, μάλιστα, αν πήραν άδεια από τους γονείς τους. Μπορεί το ΡΙΚ να μπέρδεψε τα πρωτοχρονιάτικα μηνύματα, προβάλλοντας το περσινό μήνυμα του Χριστόφια, αντί του σημερινού προέδρου Αναστασιάδη, αλλά δεν έγινε και θέμα. Εδώ την ώρα που η «∆ημόσια Τηλεόραση» έπαιζε ελληνικό φιλμ διέκοψε το πρόγραμμά της για να παρουσιάσει το διάγγελμα του Σαμαρά, εξακολούθησε όμως να γράφει από κάτω από τον Σαμαρά, προφανώς σαν επεξήγηση, τον τίτλο «Ένα ασύλληπτο κορόιδο. Κωμωδία. Τρεις Γερμανοί και ο δοσίλογος συνεργάτης τους». Ούτε έργο του παλιού ελληνικού κινηματογράφου να ήταν. Και μετά γράφει ο «Ριζοσπάστης» ότι θα γίνει κυβερνητική συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ-Ν∆. Θα μας κρεμάσουν κουδούνια με τέτοια λεζάντα κάτω από τον Σαμαρά. Τι θα λέμε για το κορόιδο, για τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους;

Γεράσιμος ο Αλιεύς alieys@hotmail.gr

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmai.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

∆ύσκολος χρόνος, καθοριστικό εξάμηνο ΚΡΙΣΙΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΤΟ 2014

νας εξαιρετικά δύσκολος χρόνος για ολόκληρη την Ευρώπη και ένα καθοριστικό εξάμηνο για τη χώρα ξεκίνησε. Η ηγεμονική συμπεριφορά της Α. Μέρκελ –«χωρίς να είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της ηγεμονίας», όπως σημειώνει ο Β. Μινχάου [Αυγή, 29.12.13]- έχει θέσει σε κίνηση διαδικασίες που μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε διάλυση της ευρωζώνης. Τα δημοσιεύματα στο γερμανικό τύπο –από σοβαρά έντυπα και όχι μόνο από την Bild- επαναφέρουν στην πρώτη γραμμή τόσο τα σενάρια περί Grexit, όσο και τη διαφοροποίηση της Γερμανίας απέναντι σ’ όλες, σχεδόν, τις χώρες της Ευρώπης!

Σόου στην Αθήνα την Τετάρτη, με Μπαρόζο και άλλους Ευρωπαίους. Εγκαθιστούν στο Ζάππειο την Ελλάδα στην προεδρία της ΕΕ. Μια τυπική διαδικασία από την οποία θα προσπαθήσουν να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη.

Εναλλακτική λύση

Ο Αντ. Σαμαράς γνωρίζει ότι στο εξάμηνο αυτό παίζει το όποιο πολιτικό του μέλλον. Όχι, βέβαια, λόγω προεδρίας της ΕΕ –που έτσι και αλλιώς είναι περιορισμένης σημασίας, καθώς ουσιαστικά πρόκειται περί τυπικής διαδικασίαςαλλά γιατί θα κληθεί να αντιμετωπίσει τον ΣυΡιζΑ σε τρεις –πιθανότητα- εκλογικές αναμετρήσεις: ευρωεκλογές και δημοτικές, που έχουν ήδη εξαγγελθεί, με τις βουλευτικές να περιμένουν το «πράσινο φως». Στην ουσία ο ΣυΡιζΑ θα έχει απέναντί του, και για ένα τουλάχιστον εξάμηνο, το ευρωπαϊκό κατεστημένο. Σε Ευρώπη [με υποψήφιο πρόεδρο της Κομισιόν τον Αλ. Τσίπρα] και Ελλάδα. Και καλείται να αντεπεξέλθει νικηφόρα και στις τρεις αναμετρήσεις -όχι μόνο για λογαριασμό του. Μια νίκη της ευρωπαϊκής αριστεράς θα της δώσει τη δυνατότητα να αναλάβει έναν ιδιαίτερο ρόλο στον αναπροσανατολισμό της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η ανεξέλεγκτη δράση του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη –που αρχίζει να παρουσιάζει μικρά ρήγματα, λόγω και εσωτερικών αντιθέσεων- μπορεί να ανασχεθεί με μια ισχυρή αριστερά. «Είμαστε οι μόνοι που εκφράζουν μια εναλλακτική στο νεοφιλελευθερισμό», επισήμανε ο Αλ. Τσίπρας στην εφημερίδα Humanitι , τονίζοντας ότι «αυτή είναι μια ευκαιρία. Παρότι είμαστε το αουτσάιντερ σε αυτή τη μάχη», είπε, «έχουμε ένα πλεονέκτημα στον αγώνα μας: οι αντίπαλοί μας είναι υπέρμαχοι ενός συστήματος που έχει αποτύχει, είναι δυνάμεις που ανήκουν σε ένα σύστημα που δεν μπορεί πλέον να συγκεντρώσει την εμπιστοσύνη του λαού».

«Εκτροπή» ο ΣυΡιζΑ!

∆εν είναι εύκολο. Οι συστημικές δυνάμεις, σε Ελλάδα και εξωτερικό, συνασπίζονται –δεν θα ηττηθούν με τα χέρια σταυρωμένα. Ήδη ξεκίνησαν, πιο οργανωμένα, τις επιθέσεις τους. Ο Γ. Πρετεντέρης [Νέα, 02.01.14] θεωρεί τυχόν εκλογή του ΣυΡιζΑ «εκτροπή» και καλεί τους πολίτες να ξαναψηφίσουν Ν∆ [!] αποδεχόμενος ουσιαστικά τη λογική των «58» ότι με τη Ν∆ μπορούν να συνεργαστούν, όχι, όμως, και με τον ΣυΡιζΑ. Κάθε πολίτης, γράφει, που «όρθωσε τον Ιούνιο 2012 το ανάστημά του απέναντι στην εκτροπή, δεν νομίζω ότι θα λυγίσει δύο χρόνια αργότερα, όταν έχει κάθε λόγο να πιστεύει ότι η επιλογή του δικαιώνεται». Ακόμα χειρότερα ο Π. Καψής [Prota-

gon, 02.01.14] προφητεύει ότι θα συμβούν όλα τα κακά στη χώρα αν ο ΣυΡιζΑ γίνει κυβέρνηση. Και προβλέπει ότι όταν γίνει κυβέρνηση «ο ΣυΡιζΑ δεν θα περιμένει παθητικά να καταρρεύσει. Θα επιχειρήσει», όπως σημειώνει, «ηρωική αντεπίθεση μέσω της πολιτικής οξύτητας». Κατά τον Π. Καψή θα εφαρμόσει ένα «είδος “πολεμικού” κομμουνισμού στα πλαίσια του οποίου θα μπορούν να πάρουν τα πολιτικά και οικονομικά μέτρα που θα δρομολογήσουν, όπως ελπίζουν, το πέρασμα στον σοσιαλισμό». Πώς θα αντιδράσουν κατά τον Π. Καψή οι «εταίροι»; «Το πιο πιθανό είναι ότι θ’ αφήσουν την Ελλάδα να βουλιάξει μόνη της». Εν τω μεταξύ «το οικονομικό και πολιτικό κόστος θα ήταν ανυπολόγιστο». Γι’ αυτό και η φιλική του συμβουλή προς αδαείς ψηφοφόρους είναι να μην κάνουν «το άλμα αβεβαιότητα».

Ψάχνει μονοπάτι

Τη γενική «γραμμή», όμως, φαίνεται να δίνει ο Αλ. Παπαχελάς, που αποδέχεται [Καθημερινή, 01.01.14] ότι «το παλαιό πολιτικό σύστημα σαρώνεται μαζί με ένα σύστημα εξουσίας που ευθύνεται για τη χρεοκοπία τη χώρας». Κρατάει, βέβαια, αποστάσεις από τον ΣυΡιζΑ ση-

μειώνοντας ότι «το καινούργιο δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα» και προβλέποντας ότι «θα έλθει, όμως, θα εμφανιστεί γιατί το απαιτούν οι ιστορικές συνθήκες». Ο διευθυντής της Καθημερινής ελπίζει και προετοιμάζεται για κυβέρνηση ΣυΡιζΑ ως παρένθεση. Και όλα αυτά με τον εκλογικό Μάιο πολύ μακριά στον ορίζοντα. Φανταστείτε τι πρόκειται να συμβεί στο μέτωπο της καταστροφολογίας παραμονές εκλογών… Ο Αντ. Σαμαράς αναζητά βηματισμό. Εισέρχεται σε περίοδο αυξημένων υποχρεώσεων απέναντι στην τρόικα με εξαιρετικά αδύναμη κυβέρνηση. Όλα μπορούν να συμβούν –ακόμα και εκλογές πριν από τις δημοτικές και τις ευρωεκλογές. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι ως δια μαγείας θα τελειώσει ο Αντ. Σαμαράς και θα έρθει ο Αλ. Τσίπρας. Θα δοθούν μάχες. Θα υπάρξουν μπαράζ προβοκατόρικων επιθέσεων κατά του ΣυΡιζΑ. Ήδη άρχισαν οι προειδοποιητικές βολές: «Εκτροπή», «πολεμικός κομμουνισμός», «το καινούργιο δεν έχει φανεί»…

Ελπίζει στην τρόικα

αν θέλει να μην υπάρξει πλήρης κατάρρευσή του. Το επόμενο διάστημα πρέπει να υλοποιήσει τις υπογεγραμμένες με την τρόικα δεσμεύσεις του: ομαδικές απολύσεις, απολύσεις, διαθεσιμότητα και κινητικότητα στο δημόσιο και μια σειρά μέτρων σε βάρος της κοινωνίας. Ήδη θα πληρώνουμε 25 ευρώ για είσοδο και νοσηλεία στα νοσοκομεία, το ηλεκτρικό ρεύμα θα αυξηθεί από τον Μάρτιο [157% για τους αγρότες, 86% για τα νοικοκυριά, κ.λπ.], επανήλθε το ανταποδοτικό τέλος [3 ευρώ] για τη ΝΕΡΙΤ [χωρίς καμιά ανταπόδοση σε προϊόν]. Όλα αυτά είναι νέα μέτρα που επιδεινώνουν την ήδη βεβαρυμμένη οικονομική κατάσταση των πολιτών, ανεξάρτητα από το πότε τα υπέγραψε ο Αντ. Σαμαράς. ∆εν είναι, όμως, μόνο οι αντιδράσεις της κοινωνίας. Υπάρχουν [σοβαρές] τριβές εντός του οικονομικού επιτελείου, αλλά και τάσεις διαφοροποίησης επί της κυβερνητικής πολιτικής στο εσωτερικό του κόμματος, όπως και σημάδια ανυπακοής –για παράδειγμα ο Ν. Κακλαμάνης ανακοίνωσε ο ίδιος την υποψηφιότητά του για το δήμο της Αθήνας, κόντρα στην ηγεσία της Ν∆! Η συγκυβέρνηση ελπίζει ότι δεν θα πιεστεί από την τρόικα [έρχεται στην Αθήνα στις 15 Ιανουαρίου] να ανακοινώσει μέτρα για το δημοσιονομικό κενό του 2015 - 2016 [περίπου 15 -16 δισ. ευρώ] και θα συζητήσει μόνο για το κενό του 2014. Ευελπιστεί, μάλιστα, τα μέτρα να μην ανακοινωθούν πριν τις δημοτικές και ευρωεκλογές και να μην είναι εξειδικευμένα. Ακόμα ελπίζει ότι θα υπάρξει κάποιου είδους ρύθμιση του χρέους, προκειμένου να καταστεί βιώσιμο [σε καμιά περίπτωση δεν θα υπάρξει «κούρεμα»] που μαζί με την ανακοίνωση περί πρωτογενούς πλεονάσματος [όπως ομολογεί ο Π. Καψής τα 91,4 εκ. ευρώ του όποιου πρωτογενούς πλεονάσματος θα προέλθουν από το τέλος για τη ΝΕΡΙΤ!] θα δώσουν πολιτικές ανάσες στο Μαξίμου. ∆ύσκολα. Και γι’ αυτό προετοιμάζεται και για βουλευτικές εκλογές.

Μας δουλεύουν με το πλεόνασμα… Ο Αντ. Σαμαράς μόνο σε πολιτική συμφωνία με την τρόικα μπορεί να ελπίζει,

αι ενώ ο Αντ. Σαμαράς αναζητεί απεγνωσμένα μια στήριξη από τη πλευρά των Βρυξελλών, οι Ευρωπαίοι δεν φαίνεται να τους απασχολεί το όλο θέμα, ενώ κάποιοι αντιμετωπίζουν τις εξαγγελίες του για ανάπτυξη και πρωτογενές πλεόνασμα ειρωνικά. Η γερμανική έκδοση της Wall Street Journal, για παράδειγμα, υποστηρίζει ότι «δεν διαφαίνεται ανάπτυξη στον ορίζοντα και πλέον την Ελλάδα θα συνέφερε η νέα δραχμή». Σημειώνει ακόμα ότι «το 2014 το πρωτογενές πλεόνασμα και το θετικό εμπορικό ισοζύγιο, θα παρέχουν στην Ελλάδα τα οικονομικά αποθέματα για να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη»!

Οι συντάκτες του άρθρου θεωρούν ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η αισιοδοξία που διαπνέει την ελληνική κυβέρνηση «μιας και, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η ύφεση θα συνεχιστεί». Και προτείνουν έξοδο από το ευρώ, καθώς «η Ελλάδα εισέρχεται στην έκτη χρονιά οικονομικής ύφεσης και δεν υπάρχουν μηνύματα για την επιστροφή της ανάπτυξης σε θετικό πρόσημο». Την ίδια ώρα ο Αντ. Σαμαράς παραδέχεται [αυστριακή εφημερίδα Kurier] ότι παρά το «κόκκινο χαλί στους

Θόδωρος Μιχόπουλος

επενδυτές» που στρώνει ο νέος επενδυτικός νόμος δεν έχει ακόμα αποδώσει. Ο ίδιος ο Αντ. Σαμαράς, επαναλαμβάνοντας τα τετριμμένα «κατορθώματά» του, «που κατέστησαν σταθερότερη την Ελλάδα υπό την ηγεσία του» [sic], προσπαθεί να πείσει ότι «ο μεγάλος αριθμός των ανέργων», όσο και «εκείνος των παράνομων μεταναστών, μπορούν και τα δύο μαζί να σχηματίσουν ένα εκρηκτικό μείγμα που θα μπορούσε να απειλήσει την κοινωνική συνοχή». Για να συνεχίσει, τονίζοντας, ότι την όλη κατάσταση «επιτείνουν τα πολιτικά προβλήματα και όλα αυτά αποσταθεροποιούν τη χώρα. Και μια τέτοια εξέλιξη πρέπει οπωσδήποτε να αποτραπεί».

∆εν μπορεί με τίποτα να υποστηρίξει τη χώρα. ∆έσμιος της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της λιτότητας και της Α. Μέρκελ υποστηρίζει τη συνέχιση του αδιεξόδου, χωρίς να αρθρώνει ούτε μια λέξη διαφωνίας. Και αυτά την ώρα που η «θεραπεία δακρύων και αίματος της τρόικας», όπως γράφει η ιταλική εφημερίδα Repubblica, «έχει κάνει τη χώρα να λυγίσει», την ώρα που η ανεργία είναι σε ιλιγγιώδη επίπεδα και η βαθιά ύφεση συνεχίζεται.

Θ. Μιχ.

25 ΕΥΡΩ ΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Από το ΕΣΥ στο… εσύ πληρώνεις!

ίκοσι πέντε ευρώ καλούνται να πληρώνουν για την εισαγωγή τους σε δημόσια νοσοκομεία οι εργαζόμενοι -5 ευρώ για την εισαγωγή και 20 για τα νοσήλια. Παράλληλα, σε λίγες μέρες, θα αναγκάζονται να καταβάλλουν και ένα ευρώ για κάθε συνταγή στην ήδη πανάκριβη φαρμακευτική περίθαλψη. Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Νοσοκομειακών γιατρών ∆ημήτρης Βαρνάβας κάνει έκκληση προκειμένου οι «εργαζόμενοι στα νοσοκομεία να μην εισπράττουν το 25 ευρώ». Το νέο… success story στην υγεία έχει ως στόχο τις δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες υγείας, το κλείσιμο των ιατρείων του ΙΚΑ – ΕΟΠΥΥ και τα νέα χαράτσια στην υγεία. Αυτά είναι και τα πρώτα βήματα της «μεταρρύθμισης» στην υγεία, όπως την αντιλαμβάνεται η συγκυβέρνηση. «Αφήνουν», όπως σημειώνει το σχόλιο του Τμήματος Υγείας του ΣυΡιζΑ, «τους πολίτες χωρίς δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες υγείας, βάζουν τους εργαζομένους όλων των ειδικοτήτων σε εργασιακές περιπέτειες και επιδιώκουν την απομάκρυνση των γιατρών καλώντας τους να ενταχθούν σε μια επισφαλή σχέση εργασίας που δεν έχει καμία σχέση με το ΕΣΥ, αφού πρώτα τους απολύουν μετά από είκοσι και πάνω χρόνια εργασίας». ** Ο βουλευτής Ρεθύμνου και υπεύθυνος ΕΕΚΕ Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ, Ξανθός Ανδρέας, με δήλωσή του στην Εποχή τονίζει ότι «η «επιχείρηση» με κωδικό “κατεδάφιση της δημόσιας περίθαλψης”, προχωρά κανονικά. Προηγήθηκε η εγκατάλειψη και η απαξίωση του ΕΣΥ, το κλείσιμο νοσοκομείων, η συνεχής οικονομική επιβάρυνση των ασθενών για να έχουν ιατρική περίθαλψη και φάρμακα, η στέρηση των ανασφάλιστων από κάθε υγειονομική φροντίδα». Ο Α. Ξανθός τονίζει ότι «ξεκινά άμεσα η διοικητική ένταξη στις ΥΠΕ των υγειονομικών μονάδων του ΕΟΠΥΥ και η διαθεσιμότητα - κινητικότητα των 9.000 περίπου γιατρών και εργαζομένων του. Σε συνδυασμό με την εξώθηση των υπηρετούντων γιατρών σε αυτο-απόλυση (το Υπουργείο τους ζητά να ενταχθούν στο ΕΣΥ με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση αλλά όχι με το ειδικό ιατρικό μισθολόγιο), πρακτικά οδηγούμαστε σε κλείσιμο μονάδων και σε διακοπή της δωρεάν παροχής υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους». «Ο ΕΟΠΥΥ», συνεχίζει, «οδηγεί στην ακόμα μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση και στους αποκλειστικούς μεγαλο-παρόχους Υγείας. Και όλα αυτά στο όνομα της «μεταρρύθμισης» της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας(ΠΦΥ) και της εξυπηρέτησης του πολίτη!». ** Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Νοσοκομειακών γιατρών ∆ημήτρης Βαρνάβας μιλώντας στο «Κόκκινο» έκανε έκκληση προς τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία να μην πιέζουν τους ασθενείς να πληρώνουν το εισιτήριο. ** Την ίδια στιγμή συνεχίζουν την απεργία τους μέχρι και τις 10 Ιανουαρίου οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ, τονίζοντας ότι ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση θέλει να τους εντάξει στο ΕΣΥ τους αναγκάζει σε οικειοθελή αποχώρηση. ** Το ΠαΣοΚ, σε μια προσπάθεια αποστασιοποίησης από την απόφαση της κυβέρνησης στην οποία μετέχει [!], ζητά να καταργηθεί «το εισιτήριο των 25 ευρώ στα νοσοκομεία». ** Το ΚΚΕ καταγγέλλει τα νέα χαράτσια στην υγεία και επισημαίνοντας ότι «η εξαίρεση ορισμένων κατηγοριών ασθενών […] όχι μόνο δεν αναιρεί την εμπορευματοποίηση της υγείας, αλλά αντίθετα την επιβεβαιώνει».

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Έρχονται νέες μειώσεις συντάξεων ως 70%

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

την «προκρούστεια κλίνη» του μνημονίου θα οδηγηθούν εκ νέου 1,14 εκατ. επικουρικές συντάξεις μέσα στο 2014, με όλες τις εκτιμήσεις, βάσει της νομοθεσίας που συνδιαμόρφωσαν η συγκυβέρνηση της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ με την τρόικα. Ενισχύεται έτσι η άποψη ότι σε αρκετές περιπτώσεις -μετά τον Ιούνιο του νέου έτους- θα μειωθούν από 10% έως 70% και, μάλιστα, αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ανάλυση των σχετικών διατάξεων που πέρασαν από τη Βουλή από τα τέλη του 2012 και μετά, καθώς και του κρατικού προϋπολογισμού για το 2014 ο οποίος προβλέπει από μισθούς, συντάξεις, κοινωνική ασφάλιση και πρόνοια συνολικές περικοπές 2,78 δισ. ευρώ. Ο φετινός προϋπολογισμός, σημειωτέον, δεν φέρει τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ∆ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου (∆ΝΤ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Άρα, μετά το πέρασμα των οικονομικών στοιχείων από την

“

Πηγή: Στοιχεία υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. «κρησάρα» της Eurostat («Γιούροστατ») το Μάιο, το πιθανότερο είναι ότι ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2014 θα αναθεωρηθεί έχοντας ακόμη πιο σκληρές επιπτώσεις για την πλειονότητα της κοινωνίας.

Ρήτρα μηδενικού ελλείμματος Όπως, λοιπόν, αναφέρεται στο επικαιροποιημένο μνημόνιο το οποίο διαμορφώθηκε πέρυσι τον Ιούλιο, από τον Ιούνιο του 2014 ξεκινά το νέο σύστημα υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι από τα μέσα του

Από τον Ιούνιο του 2014 ξεκινά το νέο σύστημα υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων που οδηγεί σε απαράδεκτες μειώσεις

Άλλο ένα χαράτσι, βαφτίζεται “τέλος”

* Η ΝΕΡΙΤ άφαντη, το νέο χαράτσι παρόν από 1/1/2014

ωρίς καμία ντροπή ο αργόμισθος υφυπουργός ∆ημόσιας Τηλεόρασης ανακοίνωσε πρωτοχρονιάτικα την έναρξη είσπραξης του «ανταποδοτικού» τέλους (μαζί με το λογαριασμό της ∆ΕΗ) για την ανύπαρκτη δημόσια τηλεόραση. Με μοναδική αρμοδιότητα επί τόσους μήνες τη συγκρότηση δημόσιου φορέα ραδιοτηλεόρασης, μετά το μαύρο στην ΕΡΤ, δεν κατόρθωσε να συστήσει παρά ένα στοιχειώδη τεχνικό μηχανισμό αναμετάδοσης εκπομπών από το αρχείο της παλιάς ΕΡΤ, χωρίς καμία λογική, χωρίς ειρμό, χωρίς σκοπό, και φθηνού παπαγαλισμού της κυβερνητικής ειδησεογραφίας. Ως αντάλλαγμα για... όλα αυτά έχει το θράσος και μας ανακοινώνει ότι επιβάλλεται τέλος 3 ευρώ το μήνα! Αντλώντας έμπνευση, όπως φαίνεται, από τους εργολάβους των εθνικών οδών, που χρόνια τώρα προεισπράττουν διόδια για δρόμους που δεν έχουν ακόμα κατασκευαστεί. Το θράσος του διπλασιάζεται, όταν φροντίζει να μας πληροφορήσει με τη σχετική ανακοίνωση ότι εκτός από παράλογο, το τέλος είναι και φορομπηχτικό. ∆ιότι από το ποσό που αναμένεται να εισπραχθεί (περί τα 190 εκ. ευρώ) το μισό σχεδόν (90 εκ.) θα κατατεθεί στον κρατικό κορβανά, προκειμένου να τσοντάρει στο πολυαναμενόμενο πρωτογενές πλεόνασμα! Είναι, δηλαδή, καθαρότατος φόρος και κατά κανένα τρόπο «ανταποδοτικό τέλος». Ένα ακόμα απροσχημάτιστο χαράτσι.

2014 θα ισχύσει η «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» στα επικουρικά ασφαλιστικά ταμεία. Τι σημαίνει αυτό; Όσων ταμείων επικουρικής ασφάλισης -τόσο αυτών που είναι εντός, όσο και αυτών που παραμένουν εκτός του νέου Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης- τα οικονομικά είναι «μείον» (στην κατηγορία αυτή ανήκουν περίπου οι 9 στους 10 από τους φορείς της συγκεκριμένης κατηγορίας) με βάση το νόμο 4052/2012 θα πρέπει να υποστούν τις απαιτούμενες περικοπές στις παροχές τους, ούτως ώστε οι δαπάνες να μην υπερβαίνουν τα έσοδα τους. Πρακτικά, αυτό θα προκαλέσει νέες δυσβάστακτες περικοπές για τους δικαιούχους επικουρικών συντάξεων. Οι μειώσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι θα υιοθετηθούν μετά τον Ιούνιο (καθαρά για λόγους συγκράτησης του πολιτικού κόστους ενόψει ευρωεκλογών και δημοτικών εκλογών) και, όπως όλα δείχνουν, θα έχουν αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2014, θα ξεκινούν από 10% και θα φτάνουν έως το 70%, ειδικά για όσους εξακολουθούν -παρά τις περικοπές των αμέσως προηγούμενων ετών- να απολαμβάνουν σχετικά υψηλές, για τα μνημονιακά δεδομένα, επικουρικές συντάξεις.

Θα είναι το τέταρτο κατά σειρά «κούρεμα»

Επισημαίνεται ότι οι επικουρικές συντάξεις ήδη έχουν υποστεί 3 «κύματα» μειώσεων από το 2011 και μετά. Οι πρώτες περικοπές επιβλήθηκαν με το νόμο 3986/2011 με τον οποίο θεσπίστηκε η ειδική εισφορά συνταξιούχων επικουρικής ασφάλισης με απόδοση στο ΑΚΑΓΕ από 1η Σεπτεμβρίου του 2011 για όλα τα Ταμεία και για τις επικουρικές συντάξεις άνω των 300 ευρώ (με κλιμακούμενο ποσοστό παρακράτησης). Οι επόμενες μειώσεις ήρθαν βάσει του νόμου 4024 του 2011. Το τρίτο «κύμα» περικοπών υλοποιήθηκε με βάση το νόμο 4051 του 2012. Οι επόμενες περικοπές, λοιπόν, θα είναι οι τέταρτες στη σειρά. ∆εν αποκλείεται, μάλιστα, οι επικουρικές να «κουρευτούν» σε τέτοιο βαθμό που, από το 2015 και μετά, ό,τι θα έχει απομείνει από αυτές, να συγχωνευτεί ως ένα μικρό ποσό μέσα στις κύριες. ∆εν είναι τυχαίο, υποστηρίζουν στην «Εποχή» εργατολόγοι που ειδικεύονται σε θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης, το γεγονός ότι το υπουργείο Εργασίας, ήδη, από το 2013, υπολογίζει το «συνολικό εισόδημα από τις συντάξεις», χωρίς να επικεντρώνεται ξεχωριστά στις κύριες και στις επικουρικές.

Νάσος Χατζητσάκος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αγιοβασιλιάτικα τα δώρα του κυρίου Σαμαρά Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

“Έξοδος” από το μνημόνιο με παραμονή στο μνημονιακό καθεστώς...

πορεί οι συνταξιούχοι να αποχαιρέτησαν το δώρο των Χριστουγέννων ήδη με τον ερχομό του 2013, αλλά ο κ. Σαμαράς επιφύλαξε σ’ αυτούς και τους υπόλοιπους συνέλληνες ένα πολύ μεγαλύτερο δώρο κατά τη λήξη του δυσώνυμου αυτού έτους: την έξοδο από τα μνημόνια, το πρωτογενές πλεόνασμα και την υπόσχεση της ανάκαμψης. Ένα δώρο «τρία σε ένα», που λόγω της συγκυρίας κινδυνεύει να χαρακτηριστεί «αγιοβασιλιάτικο», σαν «φλουριά» που βάζουμε στις βασιλόπιτες.

Η ανεύρετη ανάκαμψη

Για την υπόσχεση της ανάκαμψης δεν χρειάζεται να επιμείνουμε ιδιαίτερα, γιατί αυτή δεν είναι σε θέση να πείσει παρά ελάχιστους πια εύπιστους. Όλοι οι άλλοι έχουν ήδη πειστεί ότι ανάκαμψη δεν πρόκειται να υπάρξει όσο συνεχίζεται, και στην Ελλάδα και στο σύνολο της ευρωζώνης, η πολιτική της καταστροφικής λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης. Και ότι, αν φανούν κάποια τέτοια σημάδια, θα πρόκειται για αναιμικές ενδείξεις που δεν μπορούν να διαψεύσουν τη γενική τάση: οι δείκτες της οικονομικής μεγέθυνσης θα κινούνται για πολύ μεγάλο διάστημα πέριξ του μηδενός και γι’ αυτό θα χρειαστούν περί τις δύο δεκαετίες για να αντισταθμιστεί, αν αντισταθμιστεί, η καταβύθιση που παρακολουθούμε την τελευταία πενταετία. Οι τελευταίοι δε που πρόκειται να ωφεληθούν από μια τέτοια «ανάκαμψη», θα είναι οι μισθωτοί, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι συνταξιούχοι, γιατί το δικό τους μερίδιο έστω και σ’ αυτή την αναιμική προοπτική είναι ήδη θεσμικά συμπιεσμένο στα κατώτατα όρια. Ο λόγος είναι απλός: η συμπίεσή του αποτελεί προϋπόθεση της όποιας αναιμικής ανάκαμψης, έτσι όπως σχεδιάζεται στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.

Έξοδος από το μνημόνιο, που παραμένει

Ας δούμε, όμως, το άλλο σκέλος του τριπλού αγιοβασιλιάτικου δώρου του κ. Σαμαρά: την έξοδο από τα μνημόνια. Να υπενθυμίσουμε ότι το εύρημα αυτό χρησιμοποιείται ουσιαστικά ως αντιστάθμισμα στην πρόταση –επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ για κατάργηση των μνημονίων: το προπαγανδιστικό αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ θα πέσει στο κενό, καθώς με τη λήξη της ισχύος των μνημονίων, δεν θα έχει καν νόημα. Πολύ ωραίο για να είναι αληθινό… Ακόμα και στο συγκεκριμένο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του κ. Σαμαρά, ωστόσο, διευκρινίζεται ότι αυτή η περίφημη υπόσχεση δεν είναι τίποτε περισσότερο από τη δυνατότητα που υποτίθεται ότι θα έχει η Ελλάδα να προσφύγει στις «αγορές» και όχι στους «μηχανισμούς σταθερότητας», που απαιτούν νέα μνημόνια. Με απλά λόγια, δηλαδή, ο κ. Σαμαράς υπόσχεται ότι δεν θα υπάρξουν «νέα μνημόνια», όχι ότι θα καταργηθούν τα παλιά. Εμείς εξερχόμαστε από τα μνημόνια, πλην όμως αυτά… παραμένουν. Πρόκειται για μια πολύ παράδοξη «έξοδο» από τα μνημόνια, που σημαίνει παραμονή στο οικονομικό, κοινωνικό, δημοσιονομικό, νομικό και γενικότερα θεσμικό πλαίσιο που οι δεσμεύσεις αυτών των μνημονίων έχουν επιβάλει.

“

ο κ. Σαμαράς υπόσχεται ότι δεν θα υπάρξουν “νέα μνημόνια”, όχι ότι θα καταργηθούν τα παλιά. Εμείς εξερχόμαστε από τα μνημόνια, πλην όμως αυτά… παραμένουν Η εικόνα που ταιριάζει σ’ αυτή τη διαδικασία όπως την έχουν στο μυαλό τους, δεν είναι της εξόδου από ένα σκοτεινό τούνελ, απ’ το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να περάσουμε, προκειμένου να ανακτήσουμε την αλλοτινή ελευθερία. Πιο πολύ ταιριάζει η εικόνα της χρυσαλίδας, που όταν πια καταφέρνει να βγει από το κουκούλι, έχει ήδη αποκτήσει διαφορετικά χαρακτηριστικά, που θα τα κουβαλάει διά βίου.

Από την έξοδο στην κατάργηση

Γι’ αυτό δεν αρκεί οποιουδήποτε είδους έξοδος από τα μνημόνια –με ή χωρίς εισαγωγικά. Αυτό που απαιτείται δεν είναι απλώς η στιγμιαία νομική κατάργησή τους, αλλά η σχεδιασμένη άρση των συνθηκών που έχουν επιβάλει και των συνεπειών που συνεπάγονται. Και τα δύο αυτά υποχρεώνουν σε μια κατάργηση διαρκείας. Όπως το έγκλημά τους δεν ήταν στιγμιαίο, έτσι και η κάθαρση είναι ανάγκη να έχει διάρκεια. Στην επιχειρηματολογία της αντιμνημονιακής λογικής, όσο περισσότερο τονίζεται η απολύτως αναγκαία άμεση κατάργηση του μνημονιακού νομικού καθεστώτος και παράλληλα υποβαθμίζεται η διαρκής προσπάθεια αποβολής των μνημονιακών συνεπειών στην πράξη, τόσο πιο εύφορο έδαφος βρίσκει η απάτη των μνημονιακών περί επικείμενης «εξόδου» από τα μνημόνια (με άθιχτο, εννοείται, το καθεστώς που αυτά έχουν διαμορφώσει). Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το τρίτο «δώρο», τη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος. Πριν ακόμα καταγραφεί ως πραγματικό απολογιστικό μέγεθος, ο κ. Σαμαράς το περιφέρει ως τρόπαιο. Όπως χαρακτηριστικά το διατύπωσε έγ-

Ποντάροντας στο φόβο και την απειλή

κυρη φιλοκυβερνητική εφημερίδα, το 2014 «το πλεόνασμα θα επιστρέψει «στους πιο αδύναμους και τους πιο αδικημένους», σύμφωνα με το πρωθυπουργικό μήνυμα.

Από ποιους αφαιρείται το «πλεόνασμα»;

Όσοι γνωρίζουν ότι η διαδικασία δημιουργίας πλεονάσματος (και ελλείμματος), καθώς και η διαδικασία διάθεσής του δεν είναι διόλου ταξικά ουδέτερες, αντιλαμβάνονται πόσο μεγάλη σημασία έχει η χρήση του ρήματος «επιστρέφω» στη συγκεκριμένη φράση. Είναι αλήθεια ότι το (λογιστικό για την ώρα) πλεόνασμα δημιουργήθηκε με την αφαίρεση εισοδήματος κυρίως «από τους πιο αδύναμους και τους πιο αδικημένους». Όταν, λοιπόν, αντιπαρατίθεται ο ΣΥΡΙΖΑ στη διαφήμιση του πλεονάσματος από την πλευρά της κυβέρνησης, δεν αρκεί να τονίζει το αβέβαιο του πλεονάσματος, να αμφισβητεί την ύπαρξή του. Χρειάζεται κυρίως να αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο επιχειρείται η δημιουργία του: δηλαδή με την επιβάρυνση των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων προς όφελος των ισχυρότερων. Ήδη η κυβέρνηση έχει ομολογήσει ότι από το όποιο πλεόνασμα ένα μεγάλο μέρος θα κατευθυνθεί στους «πτωχούς» δανειστές. Το υπόλοιπο θα διατεθεί, κατά την πρωθυπουργική υπόσχεση, σε χαμηλοσυνταξιούχους (αυτοί προφανώς είναι οι «πιο αδύναμοι») και τους ένστολους (αυτοί θεωρούνται οι «πιο αδικημένοι»…) Η ταξικά προσδιορισμένη προτίμηση της κυβέρνησης είναι προφανής: τα θεωρούμενα στηρίγματά της πρέπει να πάψουν να… αδικούνται. Όσοι δε παίρνουν χαμηλή σύνταξη, θα πρέπει γενικά και αόριστα να ενισχυθούν. ∆εν έχει, άραγε, ακούσει ο κ. Σαμαράς ότι υπάρχουν νόμοι που ο ίδιος ψήφισε, οι οποίοι αφαιρούν παντελώς τις χαμηλότατες συντάξεις από ομάδες πληθυσμού που δεν έχουν άλλο πόρο; Αυτοί δεν είναι «χαμηλοσυνταξιούχοι» είναι μη συνταξιούχοι – και δεν προβλέπεται να αποβάλουν το στερητικό μη με τον ταξικά προσδιορισμένο τρόπο δημιουργίας και διάθεσης των πλεονασμάτων, που υπόσχεται ο κ. Σαμαράς. Με άλλα λόγια, πολύ σημαντικότερο ζήτημα από την ύπαρξη ή μη πρωτογενούς πλεονάσματος είναι ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται και διατίθεται, εφόσον υπάρξει. Χ. Γεωργούλας

πειδή τα περί εξόδου από το μνημόνιο και περί ανάκαμψης δεν είναι διόλου πειστικά, οι υποστηρικτές του κυβερνητικού έργου αναλαμβάνουν υπηρεσία με ισχυρότερα όπλα από τη βεβιασμένη πρωθυπουργική αισιοδοξία. Ποντάρουν στο φόβο του κόσμου, του τον καλλιεργούν. Με την είσοδο του νέου έτους, πριν προλάβουμε να πούμε τις, έστω τυπικές, ευχές για «καλή χρονιά», τρέχει ο κ. Πρετεντέρης να μας προειδοποιήσει μην τυχόν και χαλαρώσουμε κι αρχίσουμε να κάνουμε κακές σκέψεις για το πώς θα ψηφίσουμε στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές. «Μόνο από το δικό μας χέρι εξαρτάται», γράφει, «αν θα διαφυλαχθούν η πολιτική σταθερότητα και η ομαλότητα». Και αφού απευθύνει έπαινο σε όσους «όρθωσαν το ανάστημά τους τον Ιούνιο του 2012 απέναντι στην εκτροπή», δηλώνει βέβαιος ότι και του λοιπού αυτό θα πράξουν. Ο κ. Πρετεντέρης, βέβαια, θέλει να ξεκινάει ότι όλοι αυτοί που τους καλοπιάνει επαινώντας τη στάση τους, δεν «όρθωσαν ανάστημα», μάλλον υπέκυψαν στην τρομοκρατία της εξόδου από την ευρωζώνη, που και ο ίδιος καλλιέργησε. Γι’ αυτό, άλλωστε, ξαναζεσταίνει το κρύο πιάτο αυτής της εξόδου χρησιμοποιώντας, μάλιστα, επιλεγμένες τρομοκρατικές διατυπώσεις, όπως η διαφύλαξη της ομαλότητας και ο κίνδυνος της εκτροπής. Είναι δικαίωμά του να επιζητεί «πολιτική σταθερότητα», αλλά η πολιτική «ανωμαλία» και ο κίνδυνος «εκτροπής» έναντι τίνος επισείεται; Η μία εκδοχή είναι ότι ο κ. Πρετεντέρης θεωρεί ανωμαλία και εκτροπή την εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, όμως, όπως διατυπώνει την άποψή του, αφήνει περιθώριο για κινδυνολογικές ερμηνείες: «ανωμαλία» και «εκτροπή» θα μπορούσε να προκύψει λόγω της επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ. Όσο αφήνεται να πλανάται αυτή η ηθελημένη ασάφεια, το «παιχνίδι» δεν παίζεται στο πεδίο της δημοκρατικής νομιμότητας. Ερωτοτροπεί επικίνδυνα με ιδέες εκτός δημοκρατικών συνόρων. Χ.Γ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

∆εν αρκεί η κυβερνητική αλλαγή ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Απαραίτητη η κοινωνική αφύπνιση και πρωτοβουλία Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός Το 2014 θα μπορούσε να θεωρηθεί έτος κομβικό. Ιδίως για την Ελλάδα. Η κυβέρνηση, καταρχάς, λέει ότι θα είναι η χρονιά που θα αρχίσει η ανάκαμψη, η χώρα να γίνει «κανονική» στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας και ιδίως της Ευρωζώνης. Πως το σχολιάζεις; Ενόσω το χρέος της χώρας αναπτύσσεται με ρυθμούς ταχύτερους του ΑΕΠ, αυτό δεν ονομάζεται υγεία, αλλά παθογένεια. Με τους πλέον επωφελείς όρους δανεισμού, το ελληνικό χρέος τρέχει με 2,5%, ενώ το ΑΕΠ φέρει αρνητικό πρόσημο ή στην καλύτερη περίπτωση εκτιμάται στο 0,6% για το 2014. Ακόμη και χωρίς πληρωμές χρεολυσίων που έχουν μετατεθεί για το 2025, οι πληρωμές για τόκους συνεχίζονται στο ύψος του 6% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ για το 2014 θα είναι 0,6-6= -5,4%. ∆ηλαδή επέκταση της ύφεσης και της ανεργίας και επιβολή πρόσθετων φόρων προς εξασφάλιση πρόσθετων εσόδων. Έπειτα, τι σημαίνει ο λεονταρισμός της κυβέρνησης ότι το 2014 «θα βγει στις αγορές»; Πρώτον, δεν χρειάζεται να βγει στις αγορές, αφού διαθέτει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση μέχρι το 2022. ∆εύτερον, βγαίνει ήδη προ πολλού στις αγορές για να συγκεντρώνει ποσά για συμπλήρωση των εσόδων της. Τρίτον, εάν βγει για μεγαλύτερα ποσά, γιατί άραγε να ελπίζει ότι θα δανεισθεί με ευνοϊκότερους όρους από την Βραζιλία, η οποία πληρώνει γι’ αυτό όχι λιγότερο από 12%; Η κυβερνητική εμμονή για την έξοδο στις αγορές είναι προϊόν βαθιάς σύγχυσης, αλλά και καθαρά δημαγωγικής διάθεσης, που σε κάθε περίπτωση κινδυνεύει να στραφεί εναντίον της. Πόσο «κανονική» μπορεί να είναι μια χώρα που διατηρείται σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» και, με τα μέτρα που επιλέγει και εφαρμόζει, επιδεινώνει μόνη της τη νοσηρή κατάστασή της;

Μάχη για τα αυτονόητα

Η αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ, λέει ότι θα είναι έτος καμπής, με την έννοια ότι το πιο πιθανό είναι να γίνουν εκλογές και να νικήσουν οι δυνάμεις που θα ανατρέψουν αυτή την πολιτική και θα αρχίσουν να εφαρμόζουν ένα διαφορετικό πρόγραμμα. Πόσο πειστικό είναι αυτό; Πόσο εφικτό; Υπό ποιες προϋποθέσεις; Λέγεται ότι εκεί που έχει φτάσει η ελληνική οικονομία, δεν μπορεί μόνη της να επανεκκινήσει, χρειάζεται μια εξωτερική ώθηση, βοήθεια. Είναι αλήθεια αυτό; Η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας αποτελεί ζωτική ανάγκη για τη χώρα. Ωστόσο, ακόμη και αν ολόκληρο το χρέος διαγραφεί, αυτό δεν θα ήταν αρκετό για να ανακάμψει η οικονομία, που έχει δεχθεί ανεπανόρθωτα πλήγματα, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Το επίπεδο διαβίωσης του πληθυσμού έχει κατέβει σε δραματικά χαμηλά επίπεδα και οι επενδύσεις έχουν μειωθεί σωρευτικά κατά 80%. Η οικονομία έχει στεγνώσει και φυσικά η κοινωνία, οι θεσμοί και η δημοκρατία. ∆εν μπορεί να γίνει απολύτως τίποτα, εάν δεν ανοίξουν οι θεσμοί και η δημοκρατία, ώστε να ενσωμα-

Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι το 2014 θα είναι η χρονιά που η χώρα θα γίνει «κανονική» στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας και της ευρωζώνης είναι χωρίς βάση καθώς, η «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» που συνεχίζεται, επιδεινώνει την ήδη νοσηρή κατάστασή της υποστηρίζει στην «Εποχή» ο καθηγητής, Κώστας Βεργόπουλος. Όσον αφορά τις αναφορές της κ. Μέρκελ στο 1914, επισημαίνει ότι πρόκειται για απειλές προς τις χώρες- μέλη προκειμένου να δεχθούν το γερμανικό σχεδιασμό. τώσουν όσους έχουν αποβάλει και αποκλείσει κατά την τελευταία 4ετία. Εάν οι πληρωμές του χρέους με τους τόκους διαγραφούν ή μετατεθούν σε κάποιο μακρινό μέλλον, θα χρειαζόταν ακόμη η χώρα σοβαρό επενδυτικό πακέτο τύπου Σχεδίου Μάρσαλ για την ανοικοδόμησή της, όπως συνέβη μεταπολεμικά. Το βάρος γι’ αυτό πέφτει στους εταίρους μας που έχουν δημιουργήσει και τη σημερινή δραματική κατάσταση στη χώρα. Αφού η ενδεχόμενη αποχώρηση της Ελλάδος από την Ευρωζώνη εκτιμάται ως καταλύτης για τη διάλυσή της, ακόμη και από την Μέρκελ, θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι η ατέρμων ύφεση μιας χώρας μέλους, όσο μικρή και αν είναι, υπονομεύει τη σταθερότητα του συνόλου της Ευρωζώνης και συνεπώς η τελευταία, για τη δική της επιβίωση, έχει κάθε συμφέρον να συμβάλει στην ανόρθωση όλων των χωρών μελών της. Και αφού η λιτότητα έχει αποτύχει στο να μειώσει τα χρέη ως προς τα αντίστοιχα ΑΕΠ, θα πρέπει η συρρικνωτική πολιτική

να εγκαταλειφθεί ως θανατηφόρα για το σύνολο της Ευρωζώνης. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υποστηρίζει κάτι διαφορετικό ούτε κάτι το καινοφανές: στην ουσία μάχεται για τα αυτονόητα. Και αν κατακτά την εμπιστοσύνη της κοινωνίας, δεν είναι επειδή επαγγέλλεται κάποιο άλλο κοινωνικό σύστημα, αλλά κυρίως επειδή προτάσσει την απεμπλοκή της χώρας από τον σημερινό παραλογισμό που την εξωθεί στην ανυπαρξία. Πώς αντιμετωπίζεται ένα μοντέλο ανάπτυξης που δεν ευνοεί τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ η ανεργία κινείται περί το 30%; Πως μπορεί να το υπερβεί ένα σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό το μοντέλο που περιγράφεις, αποτελεί σήμερα τον εφιάλτη για όλες τις χώρες του κόσμου. Στη διεθνή συζήτηση, το όνομα της Ελλάδας έχει συνδεθεί με αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα. Εάν ο ΣΥΡΙΧΑ έχει μέλλον, είναι επειδή ακριβώς απορρίπτει αυτό το μοντέλο και παίρνει πρωτοβουλίες απεμπλοκής και

εξόδου απ’ αυτό. Αυτό προϋποθέτει βέβαια διεθνή και ευρωπαϊκή στήριξη, αλλά επίσης, και μάλιστα, ακόμη περισσότερο εσωτερική στήριξη από τις κοινωνικές δυνάμεις. Το ελληνικό πρόβλημα σήμερα δεν είναι πλέον απλά κυβερνητικό, αλλά βαθιά κοινωνικό. ∆εν θα είναι αρκετή η ενδεχόμενη κυβερνητική αλλαγή, αλλά θα χρειασθεί απαραιτήτως η κοινωνική αφύπνιση και πρωτοβουλία σε όλες τις κλίμακες. Και η πραγματική εξουσία δεν βρίσκεται στο πρωθυπουργικό γραφείο, αλλά στην κοινωνία, που θα πρέπει να αναλάβει η ίδια τις τύχες της.

Η Μέρκελ απειλεί

Η συνεργασία, καταρχάς, SPD – CDU δεν φαίνεται να άλλαξε τους άξονες στους οποίους είχε κινηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια η Μέρκελ, όσον αφορά την πολιτική της στην Ευρώπη. Αν αυτό ισχύει, ενώ κάποιες χώρες περίμεναν το αντίθετο, τώρα δεν πρέπει να περιμένει κανείς μια επανατοποθέτηση της πολιτικής κάποιων χωρών που ως τώρα ακολουθούσαν τη γερμανική ατζέντα; Μετά το σχηματισμό της νέας γερμανικής κυβέρνησης, η Μέρκελ δείχνει περισσότερη εμμονή στη διατήρηση της Ευρωζώνης. Ωστόσο, αρκετοί ακόμη και από την πλευρά της δεν διστάζουν να διαλαλούν ότι η Ευρωζώνη είναι για τη Γερμανία βάρος, απ’ το οποίο θα πρέπει να απαλλαγεί. ∆εν είναι ακριβές ότι η Γερμανία εγκαταλείπεται απ’ τους συμμάχους της, δεδομένου ότι οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν στην τελευταία συνάντηση των ηγετών από πλευράς Ολλανδίας, Αυστρίας και Φινλανδίας ήταν ότι δεν είναι διατεθειμένες να πληρώνουν άλλο για «διασώσεις» χωρών που δεν εφαρμόζουν τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις. Μπορεί η Γερμανία να απομονώνεται, αλλά το μπλοκ των συμμάχων της γίνεται πιο επιθετικό και αυτό εξωθεί ακόμη και σε διάσπαση της Ευρωζώνης. Ωστόσο, η αντιπαράθεση που οξύνεται δεν είναι μεταξύ δημοσιονομικής ένωσης και εθνικής κυριαρχίας. Αλλά μεταξύ πραγματικής δημοσιονομικής ένωσης και ψευδεπίγραφης. Εάν η ένωση είναι πραγματική, τότε η απώλεια εθνικής κυριαρχίας είναι αυτονόητη. Εάν όμως είναι ψευδεπίγραφη, όπως σήμερα σχεδιάζεται με τη λεγόμενη τραπεζική ενοποίηση, τότε η απώλεια εθνικής κυριαρχίας είναι περιττή, αδικαιολόγητη και επιζήμια.

Αχρησιμοποίητο διαπραγματευτικό όπλο

Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ η κ. Μέρκελ συνάντησε δυσκολίες και υποχρεώθηκε να μιλήσει απειλητικά. Θυμήθηκε, καταρχάς, την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη και τη συνέδεσε απολύτως με την, εν συνεχεία, διάλυσή της. Είχαμε, δηλαδή, ολοφάνερα άλλη δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Η Μέρκελ ομολόγησε την αλήθεια, ότι η ελληνική αποχώρηση θα ήταν η αρχή του τέλους για την Ευρωζώνη. Η ομολογία αυτή επιτρέπει να αντιληφθούμε το τι διαπραγματευτικό όπλο αφήσαμε αχρησιμοποίητο. Όμως, εάν προβαίνει

“

Όταν η Μέρκελ συνάντησε τον ΣΥΡΙΖΑ

Γιατί αναφέρθηκε στο 1914 και στην ευρωπαϊκή ιστορία Τι ακριβώς τη φοβίζει; Είναι αυτό καταρχάς θετικό με την έννοια ότι η Μέρκελ βλέπει τη Γερμανία μέσα στην Ευρώπη; Γιατί αντιδρά στην τραπεζική ενοποίηση; Στην πρόσφατη συνάντηση των ηγετών, η Μέρκελ υπερέβη τα εσκαμμένα, δεδομένου ότι απαίτησε απ’ τους άλλους ηγέτες υποχρεωτική δέσμευση για φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, ακόμη και χωρίς έγκριση απ’ τα αντίστοιχα κοινοβούλια. Αυτό ήταν πάρα πολύ και ίσως της στοιχίσει ακριβά. Ίσως αυτό να αποδεδειχθεί και το κύκνειο άσμα της αλαζονείας της. Αφού δέχθηκε να το αποσύρει, έστω και προσωρινά, και δηλώνει αποφασισμένη να κάνει τα πάντα για τη διατήρηση της Ευρωζώνης, ακόμη και σε ανοικτή αντίθεση με τον πρόεδρο της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν, όπως και με τον εκπρόσωπό της στην ΕΚΤ Γκιοργκ Άσμουσεν, τον οποίο απέσυρε ήδη απ’ την Φρανκφούρτη, για μια θέση υφυπουργού στο Βερολίνο. Μετά την εκπαραθύρωση του Γιούργκεν Σταρκ και την εξουδετέρωση του Άκερμαν, οι «νεαροί λύκοι» εξακολουθούν να σφάζονται στην ποδιά της. Το σχέδιο τραπεζικής ενοποίησης που αποφασίσθηκε είναι παραπλανητικό, δεδομένου ότι δεν αποκόπτει διόλου τη σύνδεση μεταξύ τραπεζικού χρέους και δημοσίου, αλλά τη διατηρεί και τη θεσμοποιεί, τουλάχιστον μέχρι το 2026. Έπειτα, ορίζει ότι σε περίπτωση τραπεζικής πτώχευσης, οι απώλειες βαραίνουν τους δανειστές, τους μετόχους και τους καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ. Μετά απ’ αυτές τις τρεις κατηγορίες, εάν οι απώλειες παραμένουν, τότε παραπέμπονται στα αντίστοιχα κράτη, ενώ ο ευρωπαϊκός μηχανισμός δεν προβλέπεται να ενεργοποιηθεί προ του 2026. Ωστόσο, δεν χρειαζόταν να γίνει καμιά απολύτως συμφωνία για να καλύπτονται οι απώλειες απ’ τους δανειστές, τους μετόχους και τους καταθέτες, δεδομένου ότι αυτό ακριβώς ισχύει μέχρι σήμερα και μάλιστα χωρίς καμιά απολύτως ευρωπαϊκή συμφωνία. Ότι έπειτα απ’ αυτούς οι απώλειες αναλαμβάνονται από τα κράτη ισχύει επίσης, και αυτό ήταν το πρόβλημα απ’ το οποίο υπήρχε ελπίδα να απαλλαγεί το δημόσιο χρέος. Αλλά αυτό δεν συνέβη.Τέλος, ο ευρωπαϊκός μηχανισμός του 2026, δεν θα έχει κανένα αυτοματισμό, αλλά θα ενεργοποιείται έπειτα από πολύπλοκες διεργασίες και διαδοχικές αποφάσεις σε απελπιστικά πολλά επίπεδα, ώστε τελικά να μένει κι αυτός αχρησιμοποίητος.

Του ∆ημήτρη Πετσετίδη

Η αντιπαράθεση που οξύνεται δεν είναι μεταξύ δημοσιονομικής ένωσης και εθνικής κυριαρχίας αλλά μεταξύ πραγματικής δημοσιονομικής ένωσης και ψευδεπίγραφης. σε αυτή την εξομολόγηση, είναι κυρίως για να νομιμοποιήσει τις δηλώσεις υποταγής των εθνικών κυβερνήσεων στις γερμανικές κατευθύνσεις. Και εάν υπενθυμίζει μόνη της το ενδεχόμενο του 1914, είναι για να απειλήσει τις χώρες μέλη, προκειμένου να δεχθούν την προσχώρησή τους στο γερμανικό σχεδιασμό. Είναι θλιβερό να προωθείται καθυπόταξη των χωρών μελών υπό την απειλή ενός νέου 1914. Αυτό που πρώτη η Γερμανία θα όφειλε να παρασιωπά, σήμερα το εκθέτει αυτή πρώτη στην κοινή θέα, λόγω της αβουλίας των εταίρων της.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Του Μάκη Μπαλαούρα

“

την εφημερίδα αυτή τον Μάιο του 2012 καθώς και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, με τίτλο “Τους κοστίζει πανάκριβα η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ” ή το “Φαινόμενο της πεταλούδας”, το πρώτο και με τίτλο “Η Grexit θα φέρει break it, το δεύτερο ”(Το Grexit είναι η ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη. που θα προκαλούσε διάλυση της ευρωζώνης (break it), επιχειρηματολογούσαμε ότι η ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την ζώνη του Ευρώ θα κόστιζε πανάκριβα, πολιτικά, γεωστραγικά και οικονομικά, με ανυπολόγιστες συνέπειες που μπορεί να δημιουργήσουν “αλυσιδωτό ιστορικό κατάρρευσης ή τουλάχιστον βαθιάς κρίσης που θα συμπαρασύρει την παγκόσμια οικονομία”. Προς επίρρωση των ισχυρισμών μας, παραθέταμε τότε μια σειρά δηλώσεων επιφανών θεσμικών παραγόντων από τον Τσαρλς Νταλάρα (“θα ακολουθήσει Αρμαγεδδών”, είπε), έως τον Πρόντι, μελέτες διεθνών οικονομικών ινστιτούτων κύρους, όπως το γερμανικό Ίδρυμα Μπέρτελσμαν, καθώς και αρθρογραφία διεθνών ε-

Η πασιφανής πια εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ δίνει τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί με το όπλο του παγκόσμιου συστημικού κινδύνου(αυτό, δηλαδή, που ομολόγησε η Μέρκελ), διεκδικώντας παραγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, σε συνδυασμό με ρήτρα ανάπτυξης

φημερίδων από τους Financial Times και τον Economist έως τη Monde και τον Guardian. Όλοι ανέφεραν τους τεράστιους κινδύνους όχι μόνο για την Ευρωζώνη και την Ε.Ε. αλλά και την παγκόσμια οικονομία, αναφέροντας ασύλληπτα ποσά ως κόστος από πιθανή έξοδο της χώρας από το Ευρώ (Guardian 1 τρις δολάρια στην Ευρωζώνη, Ίδρυμα Μπέρτελσμαν 17 τρις παγκοσμίως). Μεγαλύτερου όμως μεγέθους προβλήματα πολιτικής και γεωστρατηγικής υφής θα δημιουργούνταν από μια τέτοια εξέλιξη. Σχηματισμένες και δεδομένες διεθνείς ισορροπίες θα ανατρέπονταν, ιδίως στην Ε.Ε. από την κάλτσα που θα άρχιζε να ξηλώνεται με συνέπεια την διάλυση της Ευρωζώνης. ∆εν ήταν τυχαίο άλλωστε, ότι εκτός των ΗΠΑ, ισχυρά κράτη όπως η Ρωσία, η Ιαπωνία και η Κίνα(απείλησε ότι θα ξεπουλούσε όλα τα ευρωπαϊκά αξιόγραφα) είχαν εκφράσει εντονότατες ανησυχίες. Τότε, παρόμοια επιχειρηματολογία, που εκπορευόταν από τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, αντιμετωπίζονταν ως γραφική, επιπόλαια και τυχοδιωκτική. Ακόμα και για την πολύ μικρή Κύπρο γράφαμε (Απρίλης 2013) ότι ενδεχόμενη αντίστασή της θα αποτελούσε παγκόσμιο συστημικό κίνδυνο, γεγονός που εντόπισαν τότε και οι δύο ισχυρές κυρίες του ∆ΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζες, Λαγκάρντ και Ιντραουάτι, αντίστοιχα.

Επιβεβαιώνεται η στρατηγική ΣΥΡΙΖΑ

Πριν λίγες μέρες στις 19 ∆εκεμβρίου, η Α. Μέρκελ, όπως έγραψε η Monde και δεν διαψεύστηκε, αποκάλυψε στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ότι “συζητούσαμε για να μάθουμε εάν η Ελλάδα θα έπρεπε να φύγει από την Ευρωζώνη, εγώ πίστευα πως εάν αυτό είχε συμβεί, θα έπρεπε όλοι μας να εγκαταλείψουμε”. Η Καγκελάριος της Γερμανίας ουσιαστικά επιβεβαίωσε την άποψη του ΣΥΡΙΖΑ για τη

μεγάλη δυνατότητα επιτυχούς διαπραγμάτευσης κάτω από την πίεση του ενδεχόμενου διάλυσης της Ευρωζώνης και κατ’ επέκταση δημιουργία νέας παγκόσμιας κρίσης. Πέραν της αυτής καθ’ αυτής σημασίας της δήλωσής της, αναγείρεται το ερώτημα, γιατί το είπε. Μήπως για να καθησυχάσει τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε. ότι εξέλειπε ο κίνδυνος break it από το Grexit, επειδή τα ομόλογα του Ελληνικού ∆ημοσίου στο μεγαλύτερο μέρος τους (80%) έφυγαν από τις γερμανικές, γαλλικές ή βρετανικές τράπεζες και επομένως μια ενδεχόμενη δυσμενής εξέλιξη, είναι πια πιο διαχειρήσιμη, δεδομένου ότι τώρα έχει αλλάξει η δομή του ελληνικού δημόσιου χρέους και εκεί που η Ελλάδα χρωστούσε στους ιδιώτες, τώρα χρωστά στην ΕΚΤ, στην ΕΕ και στα κράτη της Ευρωζώνης; Ασθενής ερμηνεία, κυρίως γιατί ούτε ο κίνδυνος ντόμινο εκλείπει από την αλλαγή της δομής του χρέους, ούτε προφανώς αποσοβούνται οι τεράστιες πολιτικές επιπτώσεις που θα έχει μια έξοδος της Ελλάδας. Μήπως για να εκθέσει τις μέχρι τώρα ελληνικές κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την κρίση, επειδή δεν διαπραγματεύτηκαν υποτασσόμενες απόλυτα στα σχέδια της γερμανικής και ευρωπαϊκής κυρίαρχης ελίτ; Απίθανη μια τέτοια ερμηνεία που απαξιώνει τους συμμάχους της. Πιο λογική φαίνεται η ερνηνεία που λέει ότι η θέση Μέρκελ στηρίζεται στο ότι δεν υπάρχει πια άλλος δρόμος από την πολιτική της. Είναι σαν να διαμηνούσε: «Και τώρα, όπως και τότε υπάρχουν κίνδυνοι για την ευρωζώνη. Μπορούμε όμως να τα καταφέρουμε υπό τον όρο ότι θα υπάρχει πλήρης συμμόρφωση στα νεοφιλελεύθερα σχέδια της φτηνής και χωρίς δικαιώματα εργασίας και χωρίς κοινωνικό κράτος». Η πασιφανής πια εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ δίνει τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί με το όπλο του παγκόσμιου συστημικού κινδύνου(αυτό, δηλαδή, που ομολόγησε η Μέρκελ), διεκδικώντας παραγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, σε συνδυασμό με ρήτρα ανάπτυξης, ανάπτυξη που θα προέλθει από ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ(“Grashall Plan όπως το ονόμασε το Ινστιτούτο Strategy Economics του Λονδίνου”). Ήδη άρχιζαν να προστίθενται και άλλες φωνές, όπως του πρώην καγκελάριου Χ. Σμίτ, που ζητούν, ότι διεκδικεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να υπάρξει η ΕΕ. Και κάτι επίσης σημαντικό: Η άνοδος της Αριστεράς στη κυβέρνηση είναι προφανές ότι θα πυροδοτήσει όχι μόνο κοινωνικές διεργασίες στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή εργατική τάξη, οι λαοί θα νοιώσουν ότι πετυχαίνουν μια μεγάλη νίκη, τέτοια που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ευρωπαϊκή πολιτική. •

“

Έτος υποτέλειας το 2014!

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του Νίκου Τσαγκρή

Όταν ο πρόεδρος της ∆ημοκρατίας, ο πρωθυπουργός της χώρας και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, εύχονται τη θεσμοθέτηση της οικονομικής κατοχής…

“

ε πορδές δεν βάφονται αυγά, έλεγαν οι προγονοί μας και η ρήση αυτή ταιριάζει απολύτως ως απάντηση στο πρωτοχρονιάτικο ευχολόγιο της πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Πρώτος και καλύτερος τις αμόλησε ο πρόεδρος της ∆ημοκρατίας. Ευχήθηκε μια καλύτερη χρονιά για την ελληνική κοινωνία και την είδε κιόλας ο αθεόφοβος στην… ορθολογικότερη παρουσία της τρόικας στη χώρα μας, το σωτήριον έτος 2014: «η θετική προοπτική που ήδη διαφαίνεται, είναι ότι τελειώνει η εποχή της τρόικας όπως την ξέρουμε και μεταβαίνουμε

σε μια κατάσταση αυστηρών ελέγχων που όμως δεν θα έχουν χαρακτηριστικά εμμονών αλλά θα υπόκεινται σε θεσμικούς ορθολογικούς κανόνες». Μάλιστα: ο πρόεδρος της ∆ημοκρατίας μάς είπε πως είναι θετική προοπτική για τη χώρα η πλήρης νομιμοποίηση της τρόικας στον ρόλο του υποβολέα και ελεγκτή της εθνικής κυβέρνησης! Ακολούθως, ο πρόεδρος απαρίθμησε τη δεύτερη θετική προοπτική για το 2014: «τους επόμενους μήνες θα ξεκινήσει η συζήτηση για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, που είναι απολύτως αναγκαία για να αρθεί κάθε αβεβαιότητα γύρω από τις προοπτι-

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

κές της ελληνικής οικονομίας και να ξεκινήσει η ανοδική πορεία» Μάλιστα: ο πρόεδρος της ∆ημοκρατίας μάς είπε ότι είναι θετική προοπτική για τη χώρα η… συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μεταλλάσσοντας σε ελπίδα μια καταστροφική φενάκη. Επειδή ως πρόεδρος μοιραίος και άβουλος δεν τολμά να μιλήσει για την αναγκαιότητα διαγραφής του χρέους…

Κομπολογάτο μήνυμα Σαμαρά

Το πρωτοχρονιάτικο ευχολόγιο – πορδολόγιο αποκτά δυσώδη διάσταση καθώς, ως εκκωφαντικό κομπολογάτο ψέμα, εξήλθε παταγωδώς από τα πρωθυπουργικά χείλη: «Αφήσαμε τα δυσκολότερα πίσω μας και αποφύγαμε τα χειρότερα». «Καταφέραμε για πρώτη φορά να καλύπτουμε μόνοι μας τις άμεσες ανάγκες μας». (Μόνο διούρηση και αφόδευση. Ούτε φαί, ούτε ρεύμα , ούτε πετρέλαιο, σε λίγο ούτε κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι μας) «Ανακτήσαμε την αυτοδυναμία μας. Τώρα πια δεν ζητάμε κάθε μήνα δανεικά απ’ έξω για να επιβιώσουμε». (Τον Απρίλη, αν είναι ακόμα πρωθυπουργός, θα παρακαλάει γονατιστός για δανεικά μετά μνημονίου) «Βάλαμε τέλος στον φαύλο κύκλο της ύφεσης και το 2014

ανατέλλει με προοπτικές ανάκαμψης» (Βάλανε τέλος σε κάθε περιθώριο ανάκαμψης και το 2014 ανατέλλει με προοπτικές σταθεροποίησης της ύφεσης, της ανεργίας, κλπ, κλπ.) «Το μεγαλύτερο μέρος από το φετινό πλεόνασμα θα το επιστρέψουμε στην κοινωνία τους επόμενους μήνες, στους πιο αδύναμους» (δεν υπάρχει πραγματικό πλεόνασμα αλλά, και να υπήρχε, έχει… απαλλοτριωθεί απ’ τους δανειστές) «Το 2014 η Ελλάδα θα βγει ξανά στις αγορές, θα αρχίσει να γίνεται ξανά μια φυσιολογική χώρα» (Και μόνο η ομολογία του πρωθυπουργού της χώρας ότι η χώρα του δεν είναι φυσιολογική χώρα, τον καθιστά εχθρό της και πολέμιο. Πρωθυπουργό επιβεβλημένο από κάποιους που, ακόμα και με «λοβοτομή», επιδιώκουν να κάνουν την Ελλάδα «φυσιολογική». Φυσιολογική για πάρτη τους βέβαια, δηλαδή δουλοπαροικία τους…) «Αρχίζει να αχνοφαίνεται το φως στην άκρη του τούνελ. Στο τέλος του 2014 το φως αυτό θα είναι φανερό σε όλους» (Εντάξει, αυτό δεν είναι ούτε καν ευχή, είναι χρησμός. Τόσο γελοίος που δεν θα τον αποτολμούσε ούτε η Γεωργία Βασιλειάδου ως χαρτορίχτρα)

Τα πατριωτικά κάλαντα του Μίκη

Από τη διακήρυξη της Μπολόνια ως την υστερία κατά του Ποιος θα το φανταζόταν ότι οι χειρότεροι εχθροί της Αγοράς είναι η ευρυμάθεια, η παιδεία, και δη η Ανώτατη Παιδεία; Εκτός από την ίδια την Αγορά που δεν το φανταζόταν, απλά το ήξερε!. Αδύνατη η απάντηση χωρίς αναδρομή στην «∆ιακήρυξη της Μπολόνια»

Tης Μπέττυς Βακαλοπούλου

οια είναι η διαφορά μεταξύ δανειστών που επενδύουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και παράνομων τοκογλύφων; Ότι οι πρώτοι, μέσω των τραπεζών τους αρχίζουν με ήπια επιτόκια, καταλήγουν σε τοκογλυφικά, αλλά ποτέ δεν χάνουν την νομιμότητα και τα απορρέοντα προνόμια διεκδίκησης, δίωξης, υφαρπαγής κάθε κόκκου ευημερίας πρώτα, επιβίωσης ύστερα, μέχρι την καταστροφή των δανειστών, ατόμων, συνόλων, κρατών. Ποια σχέση μπορεί να έχει η παραπάνω διαπίστωση με την επαναληπτική επίθεση, την οργή, που πήρε έγγραφες και φωνητικές διαστάσεις υστερίας, από την κυβέρνηση, τα μίντια που την καλοπιάνουν, τους έχοντες & κατέχοντες, κατά του πρύτανη του ΕΚΠΑ; Ποια σχέση με τον εκάστοτε ανώτατο λειτουργό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή με τον εκάστοτε πρύτανη κι όχι προς θεού τον εκάστοτε υπουργό «Παιδείας και (ήδη) Πολιτισμού», που συχνά είναι ολότελα άσχετος; Αδύνατη η όποια απάντηση χωρίς αναφορά στον πρώτο θεσμό που άρχισε να τορπιλίζει αμείλικτα η Αγορά για να καταλύσει το Κράτος Πρόνοιας. Ποιος θα το φανταζόταν ότι οι χειρότεροι ε-

χθροί της Αγοράς είναι η ευρυμάθεια, η παιδεία, και δη η Ανώτατη Παιδεία; Εκτός από την ίδια την Αγορά που δεν το φανταζόταν, απλά το ήξερε!. Αδύνατη η απάντηση χωρίς αναδρομή στην «∆ιακήρυξη της Μπολόνια» (ή «το κατά Μπολόνια Ευαγγέλιο» όπως την χαρακτήρισε η Ρομιγύ, ή «η Μπολόνια των Πληβείων» όπως ειρωνικά την βάφτισαν οι ίδιοι οι πρωτεργάτες της απαξίωσης) και στα παρεπόμενα: Τριαντατρείς Υπουργοί Παιδείας αποφασίζουν την υλοποίηση της πρότασης διάσπασης των Πανεπιστημιακών σπουδών σε κατώτερο (και φτηνότερο κατά το θατσερικό πρότυπο) επίπεδο τεχνογνωσίας-εφαρμογών και σε ανώτατο επίπεδο πανεπιστημιακών σπουδών (2003). Μια από

τις συνέπειες είναι και τα «οιονεί πανεπιστήμια», τα αγγλοαμερικάνικα κολέγια τριετούς φοίτησης, που κατέκλυσαν και την Ελλάδα. Από τα παρεπόμενα δεν μπορώ να μη ξεχωρίσω και να μην εξάρω την στάση και τις θέσεις των Ελλήνων πρυτάνεων, την αντίστασή τους, την υπεράσπιση της ευρυμάθειας, τα κείμενά τους κόντρα στην απαξίωση, που κορυφώνονται με το βιβλίο «Ελληνική Παιδεία» του Θεμιστοκλή Ξανθόπουλου, πρύτανη του ΕΜΠ επί δύο τριετίες. Ας το διαβάσουμε ή ας το ξαναδιαβάσουμε.

Οι αμαρτίες του Πελεγρίνη

Εξίσου αδύνατη αν δεν περιγράψουμε ποιες συμπεριφορές

Αλλά τι να πει κανείς για τις

του κ. Πελεγρίνη, ποιες «αμαρτίες» του, μετέτρεψαν την διαφωνία σε οργή και την οργή σε υστερία: Έχουμε λοιπόν και λέμε: Αμαρτία 1η: Επίσημη καταγγελία (που επαναλαμβάνεται μετά διετία από τον μέντορα της ασυναρτησίας κ. Πάγκαλο, αλλά με διαφορές τοπογραφίας και κινητικότητας): «Οι κουκουλοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ (sic!) που έβαλαν φωτιά στην MARFIN κι έκαψαν ζωντανούς, είχαν κρύψει τα σχετικά υλικά στο απέναντι κτίριο του Πανεπιστημίου». Ο Πρύτανης διαψεύδει! (Παρεμβολή απορίας μου: Γιατί πάντα συλλαμβάνονται από αστυνομία κι ειδικές ομάδες, άτομα μεν ανοιχτά πρόσωπα & ποτέ κουκουλοφόροι; Απίστευτη σύμπνοια μεταξύ ειδικών αστυνομικών ομάδων και….ΣΥΡΙΖΑ)

Αμαρτία 2η: Η μεταφορά των Πακιστανών απεργών στην Αθήνα κι η απεργία πείνας, πρώτα στη Νομική κι ύστερα στην «Υπατία» (2009) αποδίδονται φυσικά στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο πρύτανης διαψεύδει όλα τα άλλα εκτός από την εύρεση καταλύματος «σε συνεργασία με τον κ. Τσίπρα». (Παρεμβολή αντιρατσιστικού θαυμασμού: Για την καθαριότητα και την τάξη που τήρησαν εκείνοι οι στιβαγμένοι, πεινασμένοι συνάνθρωποί μας!)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014 αέριες μάζες που εκτοξεύθηκαν υπό την μορφή πρωτοχρονιάτικου μηνύματος από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευάγγελο Βενιζέλου: «Ο ελληνικός λαός, μετά από πολλά χρόνια πίεσης, αγωνίας και σκληρών θυσιών, δικαιούται να νιώσει πιο ασφαλής και πιο αισιόδοξος αυτά τα στοιχεία φέρνει το 2014, ως έτος στροφής προς την οριστική έξοδο από το μνημόνιο και την κρίση». Μιλάμε για τα ιδανικά λόγια του αέρος, αρθρωμένα από το πλέον ανυπόληπτο πολιτικό σώμα – πνεύμα της χώρας. Τι να σχολιάσεις; Τι να αντιπαραθέσεις στο τίποτα; Άλλωστε, ο Μίκης πρόλαβε ως συνήθως. Και έδωσε «πληρωμένη» απάντηση και στον ανυπόληπτο συγκυβερνήτη αλλά και στον «πρωθυπουργό» και στον «πρόεδρο» και σε όλους τους υποτελείς του ευρωσυστήματος: «Στο επίκεντρο της εθνικής μας κρίσης βρίσκεται και η διαρκώς οξυνόμενη κρίση του προσωπικού της υποτέλειας λόγω της φθοράς που υφίστανται τα μέλη του, καθώς είναι υποχρεωμένα να εφαρμόζουν τα αντιλαϊκά μέτρα των ξένων Καγκελαριών που από το 2011 κατέχουν τη χώρα, μεταξύ των οποίων μέτρων ήταν και το να καταδικάσουν σε σιγή όσους και όποιους συνεχίζουν να σκέφτονται και να μάχονται αντιμνημονιακά και αντισυστημικά.»

*Η απάντηση του Μίκη Θεοδωράκη στο παίγνιον του Ευ. Βενιζέλου με την προεδρία της ∆ημοκρατίας.

Πελεγρίνη

Αμαρτία 3η, 4η, 5η….νυοστή. Ο πρύτανης γράφει άρθρα στην «ΑΥΓΗ» κι ακολουθούν κι άλλοι πανεπιστημιακοί, πέρα από τους προσκείμενους στην εφημερίδα, προφανώς επειδή διαπιστώνουν την ευθύνη και την αντικειμενικότητά της.

Αμαρτία μετα-νυοστή. και η χειρότερη! Ο πρύτανης υποστηρίζει με υπεύθυνα επιχειρήματα τη μη μείωση των υπαλλήλων του ΕΚΠΑ και (οποίον «θράσος!!!») ανταποκρίνεται σε δεσμεύσεις Ελλήνων & θεατρικού χώρου και πηγαίνει ένα μόνο βράδυ στο Παρίσι για προκαθορισμένη παράσταση. Κε Υπουργέ Παιδείας & Πολιτισμού τόσος πια κομφορμισμός δικός σας και των «καθώς πρέπει» Ελλήνων; Μήπως ύστερα από τόσες χαμαιλεoντικές αλλαγές στο όνομα του Υπουργείου σας, η τελευταία παραπέμπει σε αυτοσυγκράτηση; Αδύνατο να μην μυηθήκατε στους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς (αρχαιοελληνικό Ουμανισμό, ιταλική Αναγέννηση, γαλλικά Φώτα) και την οικουμενική σημασία τους σε κάποιο από τα σχολεία, σε κάποιο από τα «πεισματάρικα» πανεπιστήμια μας που αρνούνται να τους διαγράψουν. •

Κοινοβουλευτική ανάθεση και κινηματική κοινωνική ανάταξη

“

Η διαλεκτική μεταξύ πολιτικών εκπροσωπήσεων της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και κοινωνικής λαϊκής δυναμικής αποτελεί λυδία λίθο για την εκτίμηση των προοπτικών μιας κυβέρνησης της Αριστεράς που φαίνεται ρεαλιστική μέσα στο 2014. Του Ανέστη Ταρπάγκου

Σ’

ολόκληρη την τελευταία περίοδο ακούγεται όλο και πιο συχνά στις τάξεις της πολιτικής Αριστεράς, και προφανώς και του ΣΥΡΙΖΑ, η θεωρία της «ανάθεσης». Του γεγονότος δηλαδή, ότι ο εργαζόμενος λαϊκός κόσμος, αγανακτισμένος και εξοργισμένος με την πολιτική του κοινωνικού ολοκαυτώματος της μνημονιακής συγκυβέρνησης, στρέφεται προς την κατεύθυνση της αριστερής εκλογικής επιλογής, χωρίς όμως αυτό να συνοδεύεται από μια αντίστοιχη κοινωνική ενεργοποίηση ή συνδικαλιστική δραστηριοποίηση. Με δεδομένο μάλιστα το γεγονός ότι οι δυνάμεις της Ριζοσπαστικής Αριστεράς εμφανίζονται να αποκτούν το εκλογικό προβάδισμα, και άρα να προσεγγίζουν την κοινοβουλευτική κατάκτηση της πολιτικής διακυβέρνησης, διαπιστώνεται ότι αυτή η διαδικασία που εντοπίζεται στις πολιτικές εκπροσωπήσεις, δεν συνοδεύεται από μια αντίστοιχη άνοδο ή ανάταξη του ρόλου του λαϊκού εργατικού κινήματος.

Η σημασία του λαϊκού παράγοντα

Το σημαντικό ζήτημα που αναδεικνύεται είναι ότι διανοίγεται η προοπτική μιας αριστερής πολιτικής διακυβέρνησης η οποία όμως δεν συνοδεύεται από ένα αντίστοιχο λαϊκό εργατικό κίνημα, με υπόσταση, παρεμβάσεις και ενεργό ρόλο. Πρόκειται για ένα εντελώς καινούριο φαινόμενο στην ιστορική εξέλιξη του ελληνικού αριστερού κινήματος, όπου σε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες συνέβαινε το αντίστροφο: Ενώ η Αριστερά εκπροσωπούσε πολιτικά το 12% κατά μέσο όρο του εκλογι-

κού σώματος, η επιρροή της στο οργανωμένο εργατικό κίνημα καθώς και σε άλλες μορφές του κοινωνικού κινήματος, ήταν τουλάχιστον τριπλάσια της εκλογικής της εμβέλειας. Αν δεχθεί κανείς τις ίδιες τις ιστορικές επεξεργασίες του αριστερού και κομμουνιστικού ευρωπαϊκού κινήματος, τότε οφείλει να αποδεχθεί ότι οποιαδήποτε κοινωνική και οικονομική αλλαγή σε μια προοδευτική, δημοκρατική κατεύθυνση, που μάλιστα εμπνέεται στρατηγικά από τις σοσιαλιστικές αναφορές και ορόσημα, δεν μπορεί να ευοδωθεί παρά σε συνάρτηση κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης και μαζικού λαϊκού κινήματος.Οι μετασχηματισμοί που βασίζονται μόνον στον έναν από αυτούς τους δύο πυλώνες κινδυνεύουν να ακυρωθούν. Άρα η διαλεκτική μεταξύ πολιτικών εκπροσωπήσεων της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και κοινωνικής λαϊκής δυναμικής αποτελεί λυδία λίθο για την εκτίμηση των προοπτικών μιας κυβέρνησης της Αριστεράς που φαίνεται ρεαλιστική μέσα στο 2014. Στην προκειμένη περίπτωση η αυτοδύναμη ή συμμαχική κυβερνητική παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ, στο μέτρο που συνοδεύεται από την κατάρρευση και φθορά του κοινωνικού συνδικαλιστικού κινήματος: Είτε από τη μία πλευρά, δεν θα μπορεί να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικά με το μπλοκ των αστικών δυνάμεων (οικονομικών, ΜΜΕ, μηχανισμών καταστολής κλπ.), και έτσι και αν ακόμη εμμένει σε ένα στοιχειωδώς ριζοσπαστικό πρόγραμμα αλλαγών, θα βρίσκεται σε δυσχέρεια να το υλοποιήσει με την απουσία του ενεργού λαϊκού παράγοντα. Είτε από την άλλη πλευρά, εν όψει αυτών των δυσχερών εμποδίων, θα προκύψει η άμβλυνση της ριζο-

σπαστικότητας του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ και η λείανση των γωνιών του, πράγμα που θα οδηγεί αναγκαστικά στην ίδια την ακύρωση του αριστερού κυβερνητικού εγχειρήματος. Εντούτοις τα πράγματα δεν είναι έτσι, δηλαδή δεν έχει επικρατήσει η «ανάθεση» λόγω της αδράνειας και νωθρότητας του λαϊκού εργατικού παράγοντα. Απεναντίας στην πρώτη διετία της μνημονιακής εποχής (2010–12) καταγράφηκαν σημαντικότατες πανεργατικές απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες υπήρξαν αναποτελεσματικές εξ αιτίας του εργοδοτικού και κυβερνητικού ρόλου των τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ταυτόχρονα, όσο προχωρούσε η παραγωγή των καταστρεπτικών αποτελεσμάτων της καπιταλιστικής κρίσης και της εφαρμογής των μνημονίων, τόσο δυσχεραίνονταν οι όροι κινητοποίησης της εργατικής τάξης. Είναι αυτοί οι δύο παράγοντες που επέφεραν την υποχώρηση και παράλυση του λαϊκού παράγοντα στη συνέχεια και μέχρι σήμερα και όχι κάποια «νωχελικότητα του καναπέ» που εκφράζεται στην αντίληψη της «ανάθεσης».

Η σημερινή αντίφαση

Βέβαια, αυτό το διετές πανελλαδικό απεργιακό κίνημα (παράλληλα με εκείνο των πλατειών), βρήκε πολιτική διέξοδο στον ΣΥΡΙΖΑ, αναδεικνύοντας τον σε αξιωματική αντιπολίτευση. Αυτό το ιστορικό για την ελληνική Αριστερά γεγονός αντιμετωπίστηκε, κάτω και από την συνεχιζόμενη επιδείνωση της κοινωνικής κατάστασης των λαϊκών τάξεων, ως το εφαλτήριο κατάκτησης της πολιτικής διακυβέρνησης, ενώ η παράλληλη φαντασμαγορική κοινοβουλευτική διεύρυνση έδωσε τη δυνατότητα μιας ανεπανάληπτα δυναμικής και τεκμηριωμένης αντιπολίτευσης. Εντούτοις, οι δύο αυτές παράμετροι, με δεδομένη την αποδιάρθρωση του εργατικού κινήματος, δημιούργησαν την σημερινή αντιφατική κατάσταση μιας διευρυμένης πολιτικά Ριζοσπαστικής Αριστεράς και ενός συρρικνωμένου τα μέγιστα λαϊκού κινηματικού παράγοντα. Η επίλυση αυτής της αντινομίας βρίσκεται μπροστά μας και μας επιτάσσει να την υλοποιήσουμε: Χωρίς να υποστέλλουμε την αναγκαιότητα της αριστερής κυβερνητικής προοπτικής, δίχως να εγκαταλείπουμε το πεδίο της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης, χρειάζεται να προσανατολίσουμε τις δυνάμεις μας και τον ρόλο μας στο πολιτικό εγχείρημα ανάταξης του λαϊκού εργατικού κινήματος, να στηριχθούμε και στους δύο ιστορικούς μας πυλώνες, πράγμα που στην τρέχουσα συγκυρία μόνον οι ριζοσπαστικές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις μπορούν να επιτελέσουν. Η βεβαιότητα της προοπτικής ανάδειξης μιας αριστερής πολιτικής διακυβέρνησης, μπορεί να μετασχηματιστεί γόνιμα σε πυροδότη της ανάκαμψης και επανεμφάνισης στο προσκήνιο του λαϊκού εργατικού παράγοντα.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Συζητήσεις χωρίς απτά αποτελέσματα έως τώρα ΕΞΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

ντονη κινητικότητα επικρατεί στις εκτός Βουλής οργανώσεις της αριστεράς σε μια προσπάθεια να βρεθεί κοινός τόπος και να υπάρξει ενιαία κάθοδος στις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και, ιδίως, στις ευρωεκλογές. Η τελευταία συνάντηση με πρωτοβουλία του Σχεδίου Β΄, έγινε στις 18/12, στην οποία συμμετείχαν εκτός του διοργανωτή, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η Κ.Ο. Ανασύνταξη, η «Λογική της Ιστορίας», οι «Όμιλοι επαναστατικής Θεωρίας», και ανένταχτοι της αριστεράς, ενώ θέση παρατηρητή είχε ο Σύλλογος διάδοσης της Μαρξιστικής Σκέψης «Γιάννης Κορδάτος». ∆εν συμμετείχαν σε αυτήν το ΕΕΚ και η ΟΚ∆Ε. Η νέα φάση της προσπάθειας όμως, που έχει αρχίσει από τον Οκτώβριο δεν φαίνεται να έχει αποδώσει ακόμα σημαντικούς καρπούς, ενώ προκύπτουν νέα προβλήματα τα οποία ελπίζουν οι συμμετέχοντες ότι θα μπορέσουν να υπερβούν. Η ανακοίνωση που εξέδωσε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αμέσως μετά το πέρας της συνάντησης είναι ενδεικτική αυτού του κλίματος. Σε αυτήν υπάρχουν ορισμένες επισημάνσεις δηλωτικές των δυσκολιών. Πρώτον, επισημαίνεται το ζήτημα σχετικά με το ποιος ανέλαβε την πρωτοβουλία της σύσκεψης, καθώς εδώ και καιρό παραμένει σε ισχύ μια ανάλογη πρωτοβουλία από την πλευρά της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ο εκπρόσωπός της στη συνάντηση αυτή βέβαια επεσήμανε ότι «θεωρεί θετική κάθε πρωτοβουλία που έχει σαν στόχο την προώθηση της υπόθεσης αυτής». Η δεύτερη επισήμανση αφορά τις οργανώσεις της αριστεράς που δεν κλήθηκαν στη συνάντηση, και ιδίως τις οργανώσεις που είχαν λάβει μέρος στην πρώτη φάση διαλόγου. «Σε αυτές τις δια-

δικασίες πρέπει να παίρνουν μέρος, χωρίς αποκλεισμούς, όλες οι δυνάμεις που εκδήλωσαν την αρχική πρόθεση και δεν απέρριψαν τη συμμετοχή τους στο διάλογο για τη μετωπική συμπόρευση και σε αυτές συμπεριλαμβάνεται τουλάχιστον και το ΕΕΚ, όπως επίσης ανένταχτοι αγωνιστές που επιδιώκουν ειλικρινά και συνθετικά να προωθήσουν την υπόθεση. Να είναι ανοικτές μπροστά στον κόσμο, να οδηγεί σε συλλογική δέσμευση και όχι σε διαπραγμάτευση, και κοπτοραπτική»…σημείωσε…

Πολιτικές διαφωνίες

Η τρίτη, όμως, επισήμανση -και ενδεχομένως η πιο ουσιαστική- αφορά τα πολιτικά στοιχεία και τις προτεραιότητες της σύγκλισης. Η αντιπαράθεση αυτή έρχεται, μάλιστα, να προστεθεί σε προηγούμενα επεισόδια, όταν το Σχέδιο Β΄ μετά την απόρριψη των δικών του προτάσεων, υποστήριξε ότι θα μπορούσε να

τεθούν οι προτάσεις του καθηγητή Γ. Ρούσση ως βάση συζήτησης, για το «μεταβατικό» πρόγραμμα, πρόταση που δεν έγινε δεκτή κυρίως από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η πρόταση του Σχεδίου Β΄ βασίζεται στη διαμόρφωση ενός πολιτικού μετώπου που θα έχει μίνιμουμ προτάσεων διεξόδου από την κρίση και διαμόρφωση ενός μεταβατικού προγράμματος. Σε αυτήν την κατεύθυνση μάλιστα το Σχέδιο Β΄διοργανώνει στις 15-17 Ιανουαρίου συνέδριο με θέμα: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στην Ελλάδα. Επιστημονικές και πολιτικές προβληματικές». Σε παρόμοια λογική κινείται και η ΑΡΑΣ η οποία ύστερα από την Πανελλαδική της Συνδιάσκεψη (14-15 ∆εκεμβρίου) κατέληξε στην πρόταση να υπάρξει μια ευρύτερη συμμαχία από αυτήν που προτείνει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ: «Ο Βασικός πολιτικός στόχος της περιόδου από την πλευρά της ΑΝΤΑΡΣΥΑ θα έπρεπε να προωθεί μία αριστερή πολιτική συμμαχία που να συμπεριλαμβάνει ΣΥΡΙΖΑ,

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλες διάσπαρτες δυνάμεις με άξονα το μεταβατικό πρόγραμμα με ιδιαίτερη σημασία της ρήξης με την ΟΝΕ. Μέσα στη συγκυρία αυτό θα ήταν μία θετική εξέλιξη, που θα έδινε μεγάλη δυναμική στην ταξική πάλη αλλά και στην πολιτική εκπροσώπηση της αριστεράς», σημειώνεται στην ομόφωνη απόφαση της οργάνωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, οργανώσεις που ανήκουν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ διατυπώνουν ουσιαστικές διαφωνίες, εμμένοντας στη γραμμή της μετωπικής συμπόρευσης των οργανώσεων της αντι-ΕΕ αριστεράς σε επιμέρους όμως μέτωπα στο κοινωνικό πεδίο και όχι τόσο στη διαμόρφωση ενός πολιτικού μετώπου. Αυτό πρέπει αν προκύψει σε δεύτερο χρόνο. «Τα οποία άλλωστε» μέτωπα, «εξαρτώνται από τον βαθμό της πολιτικής συμφωνίας και της κοινής δράσης μέσα στους αγώνες, των κινημάτων που αναπτύσσονται στις γειτονιές» επισημαίνεται στο κείμενο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ μετά τη συνάντηση. Στη λογική αυτή η ΚΣΕ (Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ) καλεί επίσης τις τοπικές και κλαδικές επιτροπές του µετώπου να προωθήσουν τη λογική της µετωπικής συµπόρευσης «από τα κάτω» µε κοινές πρωτοβουλίες, εκδηλώσεις κ.ο.κ. µαζί µε αγωνιστές του εργατικού κινήµατος. Από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ επιλέγεται με σαφήνεια η προοπτική συμπόρευσης μέσα από μετωπικές διαδικασίες που δεν θα βασίζονται σε κινήσεις κορυφής ανάμεσα στα πολιτικά υποκείμενα, αλλά στους κοινωνικούς αγώνες. Στάθης Κουτρουβίδης

Νέα δεδομένα στους Οικολόγους Η εκλογή του Β.Πισσία στη θέση του επικεφαλής για τις ευρωεκλογές δημιουργεί νέα δεδομένα στους Οικολόγους Πράσινους

νακατατάξεις προέκυψαν το τελευταίο διάστημα στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων. Μετά από ένα ταραγμένο δεκαοκτάμηνο που ακολούθησε τις εκλογές του 2012, οι εσωτερικές διεργασίες δείχνουν να ευνοούν όσους προκρίνουν μια «αριστερή στροφή» του κόμματος. Η παρουσία του Βαγγέλη Πισσία στη θέση του επικεφαλής στο ευρωψηφοδέλτιο έφερε πιο κοντά δύο ομάδες που ευνοούσαν μια τέτοια εξέλιξη. Πρόκειται για τους λεγόμενους «ριζοσπάστες» και την ομάδα που προέκυψε από την εγγραφή δεκάδων μελών της ΠΑΣΠ. Ο γνωστός ακτιβιστής (Ένα Καράβι για τη Γάζα) και καθηγητής στα ΤΕΙ, Β. Πισσίας αναδείχθηκε επικεφαλής με 251 ψήφους μέσα από εσωκομματική ψηφοφορία στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 600 μέλη των Οικολόγων Πράσινων. Τη δεύτερη θέση στις εσωκομματικές εκλογές και συνεπώς τη δεύτερη θέση του ευρωψηφοδελτίου, κατέλαβε ο Νίκος Χρυσόγελος, σημερινός ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων με 206 ψήφους με τρίτη την Κωνσταντίνα Κοσμίδου που συγκέντρωσε 178 ψήφους. ∆εν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι ο πρώην ευρωβουλευτής και γνωστό στέλεχος των Πράσινων, Μιχάλης Τρεμόπουλος, κατέλαβε την 4η θέση με 171

ψήφους. Μολονότι πρωτοστάτησε (μαζί με το Χρυσόγελο) στις μαζικές εγγραφές μελών της ΠΑΣΠ στο κόμμα, βρέθηκε χωρίς στηρίγματα καθώς η συγκεκριμένη ομάδα ευνόησε τελικά την υποψηφιότητα Πισσία. Παραμένει πάντως μέλος της εξαμελούς γραμματείας του κόμματος. ∆υσαρεστημένος εμφανίζεται και ο νυν ευρωβουλευτής, Νίκος Χρυσόγελος ο οποίος αμφισβητεί το «οικολογικό προφίλ» του Βαγγέλη Πισσία και φέρεται, εκ των υστέρων, να προτείνει να τεθεί επικεφαλής στο ευρωψηφοδέλτιο των Ελλήνων Οικολόγων Πράσινων ο Ντανιέλ Κον Μπετίτ που πριν μήνες είχε εκφράσει σχετική πρόθεση. Την πρόταση αυτή δείχνουν να ευνοούν και οι Ευρωπαίοι Πράσινοι. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, Β. Πισσίας και Ν. Χρυσόγελος θα εναλλαχθούν στο Ευρωκοινοβούλιο.

είναι υποψήφιος ο δημοσιογράφος Χρήστος Μάτης, νυν δημοτικός σύμβουλος. Ο κ. Μάτης βρίσκεται σε κόντρα με τον Μιχάλη Τρεμόπουλο γεγονός που καθιστά αμφίβολη την υποστήριξή του από το κόμμα Σε αυτό το κλίμα οι Οικολόγοι Πράσινοι «παίζουν» το Μάιο ένα τριπλό στοίχημα που περιλαμβάνει τις εξής παραμέτρους: Την διατήρηση εκλεγμένου ευρωβουλευτή με ότι αυτό συνεπάγεται για το κόμμα, την αριστερή στροφή με την δέουσα, για την αυτονομία τους, απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη ∆ΗΜΑΡ και τέλος την απόπειρα απογαλακτισμού από τους Ευρωπαίους πράσινους και τις αρκετά φιλελεύθερες και συστημικές βουλές τους.

Στις αυτοδιοικητικές εκλογές οι Οικολόγοι Πράσινοι θα κατέλθουν με αυτόνομους συνδυασμούς στους μεγάλους δήμους. Σε αυτούς κάτω των 60.000 κατοίκων πιθανόν να υπάρχει συνεννόηση με τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη ∆ΗΜΑΡ σε τοπικό επίπεδο. Για την Περιφέρεια Αττικής έπεσε στο τραπέζι το όνομα του δημοσιογράφου Γιώργου Καραμέρου ο οποίος ήταν πρώτος σε σταυρούς στη Β΄Αθηνών. Ο ίδιος πάντως εμφανίζεται επιφυλακτικός καθώς θεωρεί ότι οι Οικολόγοι πρέπει να διερευνήσουν τις πιθανότητες συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στον ∆ήμο Αθηναίων όπου η επικεφαλής στις εθνικές εκλογές του 2012 Ιωάννα Κοντούλη αλλά και ο πρώτος σε σταυρούς στην Α΄Αθήνας Ιάκωβος Αλαβάνος τηρούν στάση αναμονής. Στη Θεσσαλονίκη ήδη έχει ανακοινωθεί ότι θα

∆υσαρεστημένος εμφανίζεται και ο νυν ευρωβουλευτής, Νίκος Χρυσόγελος ο οποίος αμφισβητεί το “οικολογικό προφίλ” του Βαγγέλη Πισσία και φέρεται, εκ των υστέρων, να προτείνει να τεθεί επικεφαλής στο ευρωχηφοδέλτιο των Ελλήνων Οικολόγων Πράσινων ο Ντανιέλ Κον Μπετίτ

Αυτόνομα στις εκλογές

“

∆ανάη Ψωμοπούλου

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

ΤΟΥΡΚΙΑ: Τα σκάνδαλα καταλύτης πολιτικών αλλαγών

“

ΚΟΛΟΡΑΝΤΟ: Πρωτοχρονιάτικα ντουμάνια

Οι αποκαλύψεις για σκάνδαλα και διαφθορά στα υψηλότερα κλιμάκια της τουρκικής κυβέρνησης απειλούν τη θέση του Ερντογάν. σελ. 12

Ελευθερία και ισότητα στις δημόσιες συγκοινωνίες

Οι δρόμοι του Κολοράντο γέμισαν με κόσμο που κάπνιζε δημόσια μαριχουάνα, καθώς πλέον επιτρέπεται η πώλησή της για ψυχαγωγικούς λόγους. σελ. 13

Ένα πείραμα στη Γαλλία, που γνωρίζει σημαντική επιτυχία

τη Γαλλία τελευταία, και εν όψει των δημοτικών εκλογών, ακούγεται όλο και πιο συχνά και πιο έντονα το αίτημα για δωρεάν συγκοινωνίες από τους υποψήφιους του ΓΚΚ και του Μετώπου της Αριστεράς. Το αίτημα αυτό, που έγινε γνωστό με το σύνθημα «Ελευθερία, ισότητα, δωρεάν συγκοινωνίες» εκφράζει πια μια πραγματικότητα. Γιατί από τον Μάιο του 2009 που πρωτοακούστηκε, έχει εφαρμοστεί σε πάνω από 23 πόλεις στη Γαλλία. Το αίτημα για δωρεάν συγκοινωνίες τέθηκε κατ’ αρχάς από δήμαρχους κομμουνιστές σαν αντίδοτο στην πολιτική της λιτότητας, αλλά και για περιβαλλοντικούς λόγους. Με την εφαρμογή του, όμως, στους δήμους και τη χρήση της δωρεάν συγκοινωνίας από όλους, εργαζόμενους, συνταξιούχους και ιδιαίτερα τους νέους και τις γυναίκες, συνειδτοποιήθηκαν και μια σειρά άλλα ζητήματα εκτός από την ευκολία της μετακίνησης, το σπάσιμο των απομόνωσης για ορισμένες κατηγορίες ηλικιωμένων και την κοινωνική συναναστροφή. Στα ζητήματα αυτά αναφέρεται ο Ζαν- Λουί Σαγκό Ντιβερού, φιλόσοφος και συγγραφέας, ο οποίος έχει μελετήσει το ζήτημα και το 1995 επανήλθε στο θέμα και συνεργάστηκε στη συγγραφή ενός νέου βιβλίου στηριγμένου στις εμπειρίες του εγχειρήματος, με τον τίτλο «Ταξιδιώτες χωρίς εισιτήριο, ελευθερία ισότητα». Μ. Κοβάνης

Ο δήμος Ομπάνι με το σύνθημα «Ελευθερία, ισότητα, δωρεάν συγκοινωνίες» καθιέρωσε τη δωρεάν μετακίνηση με τα λεωφορεία.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΖΑΝ-ΛΟΥΙΣ ΣΑΓΚΟ ΝΤΙΒΕΡΟΥ

Η χειραφέτηση του ανθρώπου, η ελευθερία στην κίνηση, είναι θεμέλιο του κομμουνιστικού προτάγματος αρχικά. Η δωρεάν παροχή μάς χειραφετεί από τις αγορές και από την αντίληψη ο “καθένας για τον εαυτό του”.

Ταξιδιώτες χωρίς εισιτήριο Μια εμπειρία αλληλεγγύης Το 2009, όταν στην πόλη Ομπάνι έγινε η αρχή με καθιέρωση της δωρεάν μετακίνησης με τα λεωφορεία, η πρωτοβουλία αντιμετωπίστηκε με κάποιο σκεπτικισμό. Πώς το εξηγείται αυτό; Η εφαρμογή μιας νέας ιδέας προκαλεί συζητήσεις. Τόσο το καλύτερο. Εδώ και τέσσερα χρόνια η εμπειρία αυτή ήταν, στο οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό και ανθρώπινο τομέα, θετική. Η δωρεάν παροχή των πάντων είναι χωρίς αμφιβολία μια χίμαιρα. Όμως η ικανοποίηση ορισμένων βασικών αναγκών των ανθρώπων, όπως η φροντίδα για την υγεία, η εκπαίδευση, η μετακίνηση ή το νερό, μπορεί να γίνεται εντελώς δωρεάν, όπως άλλωστε ήδη συμβαίνει, ολοκληρωτικά ή εν μέρει, για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες. Αυτή η ισότητα είναι μια πραγματικότητα σπάνια και πολύτιμη. Η πολιτική παρεμβαίνει για τη δημιουργία δημόσιων χώρων, όπου όλοι θα είναι ισότιμοι ανεξάρτητα από τα εισοδήματά τους. Είναι επιθυμητή μια τέτοια πρακτική που μπορεί να δημιουργήσει σχολή.

μας παρέχει σε αφθονία η φύση, π. χ. ο ήλιος, ή αυτά που παρέχονται με πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως η κοινωνική ασφάλιση, η δωρεάν παιδεία. Αυτές οι πολιτικές βέβαια έχουν κάποιο κόστος. Γι’ αυτό εξάλλου έγινε η επανάσταση. Από τη φύση της εμπεριέχει τη δυνατότητα στην πρόσβαση στα συγκεκριμένα κοινά αγαθά. Με τη δωρεάν παροχή υπηρεσίας εννοούμε ότι προσφέρεται «στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του» και όχι πια σύμφωνα «με τα μέσα που διαθέτει». Κατά κάποιο τρόπο, η δωρεάν ελεύθερη πρόσβαση στα αγαθά αυτά είναι ο άξονας της ζωής μας. Ένα τμήμα του χρόνου μας το πουλάμε με τη μορφή της εργατικής δύναμης. Το άλλο τμήμα δεν έχει τιμή. Για όλον τον κόσμο, ο χρόνος αυτός χωρίς τιμή προέχει έναντι του χρόνου που αποτιμάται σε χρήμα. Η αγάπη για το παιδί μας είναι πολύ πιο σπουδαία από το καρότσι στο σούπερ μάρκετ. Η αυταπάτη που καλλιεργείται στο μυαλό μας, οφείλεται στην επίδραση της αγοράς, μας εμποδίζει να συνειδητοποιήσουμε την πραγματική κατάσταση.

Πώς ορίζεται το δωρεάν αγαθό; ∆ωρεάν παροχή σημαίνει ελεύθερη πρόσβαση σε μια υπηρεσία, χωρίς αυτό να εξαρτάται από το πόσο αντέχει η τσέπη του. Η δωρεάν πρόσβαση είναι μια λογική εναλλακτική σε αυτή της αγοράς, για αγαθά όπως αυτά που

Η ελευθερία που προτάσσει τη δωρεάν πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, αποκτάει τώρα προτεραιότητα στο πολιτικό επίπεδο; Η χειραφέτηση του ανθρώπου, η ελευθερία στην κίνηση, είναι θεμέλιο του κομμουνιστικού προτάγματος αρ-

χικά. Η δωρεάν παροχή μάς χειραφετεί από τις αγορές και από την αντίληψη ο «καθένας για τον εαυτό του», που μας φυλακίζει και μας απομονώνει. Αυτή η χειραφέτηση μας απελευθερώνει από τον έλεγχο της αστυνομίας, την καθιστά άχρηστη. Οι πρώτοι κομμουνιστές μιλούσαν για «μαρασμό του κράτους». Για το φιλελεύθερο δόγμα, το μάξιμουμ της ελευθερίας επιτεύχθηκε χάριν της «ελεύθερης» αγοράς και της «ελευθερίας» του «επιχειρείν» στο αντιπροσωπευτικό κράτος και στην κατανάλωση, που θεωρείται το κλειδί της ευτυχίας στο δυτικό μοντέλο. Συνεπώς, υπάρχουν σε πολλούς τομείς, συνήθως σε τοπικό επίπεδο, εμπειρίες από την ελευθερία αυτή που ξεπερνούν τα σημερινά όρια. Στην περιοχή του Παρισιού η θεαματική καταπίεση της «λαθραίας» μετακίνησης στα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι χωρίς αμφιβολία η πιο διαδεδομένη μορφή της αστυνομικής βίας σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων, των νέων μαύρων συμπατριωτών μας και των αράβων. Γιατί να μην επιτρέπεται παντού για λόγους αρχής, στους κάτω των είκοσι πέντε χρονών να ταξιδεύουν δωρεάν; Αυτοί πληρώνουν ακριβά τις συντάξεις μας. Ιδού μια εναλλακτική λαϊκή διεκδίκηση. Ήδη, διαπιστώνουμε ότι η κατάργηση της απαγόρευσης σε ορισμένες ζώνες το σαββατοκύριακο έχει μειώσει την ένταση στους πολυσύχναστους σταθμούς ει-

σόδου από και προς τις πιο λαϊκές συνοικίες. Κατά την άποψή σας, η ιδέα της δωρεάν ελεύθερης μετακίνησης είναι επαναστατική; Πρόκειται για μια εμπειρία αλληλεγγύης, που προκαλεί το ενδιαφέρον για το μετασχηματισμό της κοινωνίας. Οι ιεροκήρυκες του καπιταλισμού αναμασούν συνεχώς την έμμονη ιδέα τους, ότι οι άνθρωποι έχουν σαν κίνητρο το κέρδος και μάλιστα το άπληστο κέρδος. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η αλληλεγγύη είναι ένα πολύ καλό κίνητρο. Το πρόβλημα είναι ότι το χρήμα, μια ανθρώπινη επινόηση, έχει καταστεί αφεντικό μας. Η δωρεάν μετακίνηση δείχνει ότι μπορούμε να τοποθετήσουμε το χρήμα στη θέση που του πρέπει. Γιατί αν εμείς είμαστε καλοί δούλοι, τότε αυτό γίνεται κακός αφέντης. Οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ μια εναλλακτικής πολιτικής στο φιλελευθερισμό, θα πετύχουν αν κατορθώσουν να κάνουν πράξη την εμπειρία από τις πρακτικές που υπερβαίνουν τα σύνορα στα οποία περιορίζει το σύστημα την ελευθερία. Η ελεύθερη μετακίνηση αποτελεί μέρος αυτής της εμπειρίας. Η αξιοποίησή της ανοίγει την προοπτική δράσης για πολιτικές και ιδεολογίες λιγότερο καταπιεστικές από την ποινικοποίηση της παραβατικότητας.

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Η εσωτερική πάλη για την εξουσία θα είναι πολύ σκληρή. Αν και ιδιαίτερα αποδυναμωμένος, ο Ερντογάν, αφενός, ελέγχει ακόμα τον κρατικό μηχανισμό και το κόμμα του και, αφετέρου, τα παραδοσιακά συντηρητικά κόμματα δεν έχουν καταφέρει να απαλλαγούν από το παρελθόν τους.

Τα σκάνδαλα καταλύτης πολιτικών αλλαγών στην Τουρκία

Της Βιβής Κεφαλά

ο 2013 υπήρξε αναμφίβολα μία δύσκολη χρονιά για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όμως, αποδεικνύεται ότι τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά του. Η λεγόμενη εξέγερση του πάρκου Γκεζί, που ξέσπασε με αφορμή την καταπάτηση δημόσιας περιουσίας τον περασμένο Ιούνιο, φαίνεται ότι δεν ήταν παρά η ορατή πλευρά ενός παγόβουνου, που απειλεί -εδώ και μερικές εβδομάδες- να μετατρέψει την καριέρα του τούρκου πρωθυπουργού σε έναν πολιτικό «Τιτανικό». Πράγματι, οι αποκαλύψεις για σκάνδαλα και διαφθορά -και μάλιστα στα υψηλότερα κλιμάκια της τουρκικής κυβέρνησης- έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας από τα μέσα ∆εκεμβρίου και απειλούν τη θέση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στα σκάνδαλα αυτά ενέχονται άμεσα ή έμμεσα τέσσερις βασικοί υπουργοί της κυβέρνησης, δημόσιοι λειτουργοί, ο διοικητής της Λαϊκής Τράπεζας, που είναι κρατική, καθώς και επιχειρηματίες, ενώ σκάνδαλο αγγίζει και τον Μπιλάλ Ερντογάν, γιο του τούρκου πρωθυπουργού. Στα σκάνδαλα ενέχονται δεκάδες άτομα, τα οποία κατηγορούνται για διάφορα αδικήματα, όλοι όμως βαρύνονται και με τις σοβαρότατες κατηγορίες της σύστασης συμμορίας, δωροδοκίας, ξεπλύματος μαύρου χρήματος και ανάθεσης έργων σε «ημετέρους», μέσω παρατυπιών σε δημόσιους διαγωνισμούς. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι εσωκομματικές τριβές εντάθηκαν, πράγμα που οδήγησε σε παραιτήσεις βουλευτών του κόμματος, ενώ ο Πρόεδρος Γκιούλ, παλαιός συνοδοιπόρος του πρωθυπουργού Ερντογάν, έχει πάρει σαφείς αποστάσεις από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με αφορμή τα αιματηρά γεγονότα του πάρκου Γκεζί.

Επίδειξη νομιμοφροσύνης

Αντιμέτωπος με αυτήν εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, οι αντιδράσεις του τούρκου πρωθυπουργού εστιάστηκαν κατ’ αρχήν στην προσπάθεια να ελέγξει τη ∆ικαιοσύνη, ζητώντας τις δικογραφίες που σχηματίζονταν, προσπάθεια η οποία απέβη άκαρπη μετά τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου Επικρατείας της χώρας, σύμφωνα με την οποία ορθώς οι ανακριτικές αρχές απέρ-

ριψαν το αίτημα. Στην συνέχεια, ο τούρκος πρωθυπουργός στράφηκε εναντίον της δικαστικής εξουσίας, κατηγορώντας την ούτε λίγο ούτε πολύ ότι υπονομεύει την εσωτερική τάξη και την κυβέρνηση, κατηγορίες που επανέλαβε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς σε συνέντευξη Τύπου στις 30 ∆εκεμβρίου, δηλαδή μετά την πρώτη συνεδρίαση του νέου υπουργικού συμβουλίου, διατυπώνοντας το εξής «ρητορικό» ερώτημα: «Η νομοθετική και η εκτελεστική εξουσία τελούν υπό δικαστικό έλεγχο. Όμως, ποιος ελέγχει τη δικαστική εξουσία;». Παράλληλα, η κυβέρνηση Ερντογάν, άρχισε να βάλει ευθέως κατά της τουρκικής δικαιοσύνης, κατηγορώντας την ότι στην εκδίκαση των υποθέσεων «Βαριοπούλα» και «Εργκένεκον» -στις οποίες κατηγορούμενοι ήταν δεκάδες αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων- οι δικαστές καταδίκασαν αθώους και ότι, ως εκ τούτου, οι υποθέσεις αυτές θα πρέπει να επανεξεταστούν. Επρόκειτο για μία προφανή προσπάθεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να πλησιάσει την κεμαλική στρατιωτική ηγεσία της χώρας, η οποία όμως δεν έδειξε καμία πρόθεση να δεχθεί την αργοπορημένη αυτή επίδειξη νομιμοφροσύνης του τούρκου πρωθυπουργού. Αντιθέτως την απέρριψε, δηλώνοντας ότι δεν επιθυμεί να αναμειχθεί στην πολιτική. Τέλος, η τουρκική κυβέρνηση προσπάθησε να ελέγξει την αστυνομία, την οποία -ο παραιτηθείς σε ένδειξη διαμαρτυρίας εισαγγελέας Μουαμέρ Ακάς, επικεφαλής σε μία από τις υποθέσεις διαφθοράς- κατηγορεί για απόπειρα συγκάλυψης του σκανδάλου.

Αντίκτυπος στην οικονομία της χώρας

Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η δίνη σκανδάλων, διαφθοράς, εσωκομματικών αντιπαλοτήτων και ξεκαθαρίσματος πολιτικών λογαριασμών, είχαν άμεσο αντίκτυπο στην άλλοτε ανθούσα οικονομία της χώρας, η οποία δέχεται απανωτά πλήγματα: οι ρυθμοί ανάπτυξης παρουσίασαν σοβαρή επιβράδυνση το 2013, τα τουρκικά ομόλογα έχουν πάψει να είναι ελκυστικά, ξένοι επενδυτές εγκαταλείπουν τη χώρα, διεθνείς οίκοι αξιολόγησης κάνουν αρνητικές προβλέψεις για την τουρκική οικονομία, ενώ η τουρκική λίρα έχει σημειώσει τη μεγαλύτερη πτώση στις διεθνείς

αγορές, μετά το αργεντίνικο πέσο, χάνοντας καθ΄ όλη την διάρκεια του 2013 το 18% της αξίας της. Τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο, όμως, για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει να αντιμετωπίσει μία δύσκολη και μακρά εκλογική χρονιά: τον Μάρτιο του 2014 θα διεξαχθούν δημοτικές εκλογές και τον Αύγουστο θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές, στις οποίες για πρώτη φορά ο Πρόεδρος της ∆ημοκρατίας θα εκλεγεί απ΄ ευθείας από τον λαό και όχι από την πλειοψηφία των 550 βουλευτών που απαρτίζουν την τουρκική Εθνοσυνέλευση. Εννοείται ότι η άμεση εκλογή του προέδρου ενισχύει το αξίωμα -το οποίο ελπίζει να καταλάβει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν- και οδηγεί στη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του, η οποία θα μπορούσε, με την σειρά της, να οδηγήσει και στη μετατροπή του πολιτεύματος από προεδρευόμενη σε προεδρική. Επιπλέον, συνεχίζει να υφίσταται το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες για την ανάδειξη νέου Κοινοβουλίου, η οποία ήταν προγραμματισμένη για τον Ιούνιο του 2015, πράγμα που θα επέτρεπε, ενδεχομένως, στον τούρκο πρωθυπουργό να ελέγξει τις φυγόκεντρες τάσεις στο κόμμα του.

Κατά πάντων

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περιοδεύει ανά την χώρα και κατά την διάρκεια δημόσιων ομιλιών του, χρησιμοποιώντας οξείς τόνους και οργίλο ύφος, αντεπιτίθεται με παιδαριώδη επιχειρήματα, το βασικότερο από τα οποία είναι ότι σκοτεινοί κύκλοι εξυφαίνουν συνωμοσίες για να καταστρέψουν την Τουρκία, επειδή δεν ανέχονται την ανεξάρτητη εξωτερική της πολιτική και την επιτυχημένη πορεία της, η οποία βεβαίως οφείλεται στον ίδιο προσωπικά. Είναι σαφές, ότι μια τέτοια «επιχειρηματολογία δεν μπορεί να πείσει παρά μόνον όσους είναι ήδη πεπεισμένοι, ενώ στρέφεται κατά πάντων: εναντίον του Ισραήλ και των ΗΠΑ, εναντίον της ΕΕ αλλά και εναντίον του Φετουλάχ Γκιουλέν, υποστηρικτή και συμμάχου του Ερντογάν από τη δεκαετία του ‘90. Η πολιτική που ακολουθεί ο αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν, μετά τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν από το κεμαλικό κατεστημένο το 1999 εναντίον του για απόπει-

ρα ανατροπής του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Ηγείται ενός ιδιότυπου κινήματος, το οποίο συνδυάζει το Ισλάμ με τον καπιταλισμό, αντιλαμβανόμενος ότι στην σύγχρονη εποχή είναι αδύνατη η επιστροφή στην «χρυσή εποχή του Προφήτη», πράγμα που αποτελεί επιδίωξη ισλαμικών φονταμενταλιστικών κινημάτων και οργανώσεων. Παράλληλα, επενδύει στη θρησκευτική εκπαίδευση μέσω της ίδρυσης ιδιωτικών σχολείων στην Τουρκία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς και στα ΜΜΕ και στις εκδόσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο κερδίζει χρήματα αλλά και αυξάνει συνεχώς την επιρροή του, μια και ελέγχει περισσότερα από 500 σχολεία σε 140 χώρες και είναι ιδιοκτήτης του ομίλου Ζαμάν. Οι λόγοι για τους οποίους οι δύο μέχρι τώρα στενοί σύμμαχοι ήρθαν σε ρήξη δεν είναι γνωστοί. Πιθανότατα, όμως, αφορμή να ήταν η απόφαση του τούρκου πρωθυπουργού να περιορίσει τη δράση του τάγματος Χιζμέτ στην Τουρκία, του οποίου ηγείται ο Φετουλάχ Γκιουλέν, κλείνοντας ορισμένα από τα σχολεία που ελέγχει.

Πού οδηγείται η Τουρκία;

Είναι σαφές ότι η εσωτερική πάλη για την εξουσία θα είναι πολύ σκληρή. Αν και ιδιαίτερα αποδυναμωμένος, ο Ρτζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαθέτει δύο σοβαρά πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων του: αφενός ελέγχει ακόμα τον κρατικό μηχανισμό αλλά και το κόμμα του, τον έλεγχο του οποίου θα χάσει ολοκληρωτικά μόνο σε περίπτωση ήττας στις βουλευτικές εκλογές. Αφετέρου τα παραδοσιακά συντηρητικά κόμματα δεν έχουν καταφέρει να απαλλαγούν από το παρελθόν τους, που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από σκάνδαλα, μικροπολιτικά παιχνίδια αλλά και φτώχεια εκτεταμένων λαϊκών στρωμάτων, τα οποία συνεχίζουν να πρόσκεινται στον Ρτζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στον οποίο θεωρούν ότι οφείλουν την βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης. Τέλος, οι αριστερές δυνάμεις δεν φαίνεται να βρίσκονται σε θέση να αναδείξουν έναν πολιτικό λόγο ικανό να πείσει τους τούρκους ψηφοφόρους να τολμήσουν την αλλαγή πορείας της χώρας τους. •

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

“

Θέμα χρόνου το ξέσπασμα της βίας ΜΕ ΤΕΧΝΗΤΟ ΝΟΚ ΑΟΥΤ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΟΙ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΤΟ ΚΙΕΒΟ

Του Νίκου Σερβετά

η μορφή μίας ακόμα ανοικτής πληγής στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις παίρνει η Ουκρανία. Οι αντιπαραθέσεις Μόσχας- ∆ύσης αναμένεται να συνεχιστούν, όσο η Ρωσία θα επιδιώκει να πάρει τη θέση που θεωρεί ότι της αρμόζει στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό και η ∆ύση να επιβάλλει τις απόψεις και την πολιτική της σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Το ρόλο του εκπροσώπου των δυτικών νεοφιλελεύθερων αξιών παίζει σήμερα στην Ευρώπη η Γερμανία, η οποία προσπαθεί να ασκήσει την πολιτική της μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανοικτή πληγή που κανένας δεν θέλει να κλείσει είναι η Ουκρανία: Μία τεράστια αγορά, μία χώρα στρατηγικής σημασίας για την άσκηση γεωπολιτικής στρατηγικής, ένας λαός διχασμένος σε ορθόδοξους ανατολικούς φιλορώσους και καθολικούς δυτικούς φιλοευρωπαίους.

Χώρα στρατηγικής σημασίας

Μετά την ανεξαρτητοποίηση της Ουκρανίας το 1991, μάλιστα δε ειδικά μετά την «πορτοκαλί επανάσταση» του 2004, η ∆ύση δημιούργησε αρκετούς άξονες διείσδυσης τόσο στην ουκρανική κοινωνία, μέσω μορφωτικών ιδρυμάτων, όσο και στις δομές του ουκρανικού κράτους, μέσω Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Επίσης, βρήκε και πρόθυμους πολιτικούς να υποστηρίξουν την ιδεολογία και φυσικά τα συμφέροντά της. Χαρακτηριστική περίπτωση η υπερφιλόδοξη Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία συνδύασε την πολιτική δράση με το προσωπικό κέρδος και σήμερα βρίσκεται φυλακισμένη για πλήθος οικονομικών εγκλημάτων. Ως αντίδραση και ως τρόπο πίεσης αυτών των πολιτικών η Μόσχα χρησιμοποίησε το μεγάλο όπλο της, την παροχή φθηνού φυσικού αερίου προς τη χώρα, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν ποτέ οι Ουκρανοί να σταθούν αποτελεσματικά στα πόδια τους, παρά τη μεγάλη οικονομική υποστήριξη που είχαν από τη ∆ύση. Από την άλλη πλευρά, πιστός στη Μόσχα έμεινε όλα αυτά τα χρόνια ο σημερινός πρόεδρος της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος επωμίζεται σήμερα το βάρος να ισορροπήσει μεταξύ: των πιέσεων της Μόσχας, ώστε να παραμείνει η Ουκρανία στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και, μαζί με την πάντα πιστή στη Μόσχα Λευκορωσία, να ανοικοδομήσουν ένα νέο πολιτικό οικονομικό πόλο και της ∆ύσης, που πιέζει για έναρξη συνομιλιών για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που με κάθε τρόπο θέλει να αποφύγει η Μόσχα. Ο μισός πληθυσμός της χώρας δείχνει έτοιμος να υποστηρίξει, αν όχι τον ίδιο τον Γιανουκόβιτς, σίγουρα πάντως την πολιτική του, καθώς βλέπει την οικονομική-πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει στις χώρες της Ε.Ε. και δεν θέλει να θέσει σε αμφισβήτηση την όποια σιγουριά προσφέρει η στενή συμμαχία με την Ρωσία. Το άλλο μισό του πληθυσμού τον κατηγορεί για προδότη, επειδή δεν αφήνει να εξελιχθεί η ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας. Πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό που συνέβη την περασμένη Κυριακή, όταν διαδήλωση στο Κίεβο κατέληξε έξω από το σπίτι του προέδρου. Οι διαδηλωτές μετέφεραν εκεί

ένα φέρετρο καλυμμένο με μπλε σημαία που, σύμφωνα με τους ίδιους, συμβόλιζε τον θάνατο της σημερινής πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Οι διαδηλώσεις στο κέντρο του Κιέβου, αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, δεν έχουν σταματήσει από τις 19 Νοεμβρίου, όταν η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς αρνήθηκε να υπογράψει τη συμφωνία για έναρξη συνομιλιών με την Ε.Ε.

Με όρους πυγμαχίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελεί δέλεαρ για την κυβέρνηση του Κιέβου, καθώς τα οικονομικά ανταλλάγματα που της παρέχονται σήμερα, κυρίως λόγω της κρίσης, είναι σαφώς υποδεέστερα του κύρους της χώρας και των χορηγιών που της δίνονται αφειδώς αυτό το διάστημα από τη Μόσχα. «Για 20 χρόνια η Ουκρανία ήταν μια πυριτιδαποθήκη, που διέψευδε, ωστόσο, τις προβλέψεις της CIA, στις αρ-

χές της δεκαετίας του ’90, για πιθανό εμφύλιο πόλεμο. Σήμερα, όμως, το ενδεχόμενο της βίας είναι πραγματικό και θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη», αναφέρεται σε άρθρο της Wall Street Journal. Ίσως, αυτή τη στιγμή, η πρόβλεψη του αρθρογράφου της αμερικανικής εφημερίδας να θεωρείται υπερβολική. Η αντιπαράθεση Μόσχας – Βρυξελλών στο έδαφος της Ουκρανίας μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο επίπεδο της διπλωματίας και των οικονομικών συμφωνιών. ∆εν συμβαίνει, όμως, το ίδιο και μεταξύ των δύο πλευρών του ουκρανικού λαού. Η βία έχει ήδη πυροδοτηθεί: Πρόσφατο θύμα της η δημοσιογράφος Τετιάνα Τσορνόβιλ, η οποία γρονθοκοπήθηκε άγρια από αγνώστους, διότι άρθρα της θεωρήθηκαν πολύ ενοχλητικά για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον πρόεδρο. Όπως πιστεύουν παρατηρητές σε γειτονικές της Ουκρανίας χώρες, είναι θέμα χρόνου η

Η βία έχει ήδη πυροδοτηθεί: Πρόσφατο θύμα της η δημοσιογράφος Τετιάνα Τσορνόβιλ, η οποία γρονθοκοπήθηκε άγρια από αγνώστους, διότι άρθρα της θεωρήθηκαν πολύ ενοχλητικά για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον πρόεδρο.

βία να ξεσπάσει και να έχει πολλούς και διαφορετικούς πυρήνες. Πάντα στα μεγάλα διπλωματικά παιχνίδια τα πρώτα θύματα είναι οι λαοί, καθώς για την εφαρμογή «μεγάλων» στρατηγικών κινήσεων χρησιμοποιούνται «μικροί» πολιτικοί οι οποίοι, χωρίς ενδοιασμούς, προχωράνε στη «σωτηρία» των χωρών τους. Ενδεικτικά, τη σκυτάλη της ηγεσίας της αντιπολίτευσης από τη φυλακισμένη Τιμοσένκο, παίρνει σήμερα ένας πρώην πυγμάχος, ο Βιτάλι Κλίτσκο, ο οποίος δηλώνει ότι θα ασκήσει την τεχνική του για να υποστηρίξει το δίκαιο του ουκρανικού λαού.

Πρωτοχρονιάτικα ντουμάνια

Αποποινικοποιήθηκε η μαριχουάνα στο Κολοράντο ε ντουμάνια ήρθε το νέο έτος στο Κολοράντο, καθώς από 1 Ιανουαρίου επιτρέπεται η πώληση μαριχουάνας και για ψυχαγωγικούς λόγους. Πρόκειται για την πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ όπου επιτρέπεται η πώληση χωρίς συνταγή γιατρού, όπως ισχύει σε 23 ακόμα πολιτείες. Το απόγευμα της Πρωτοχρονιάς εγκαινιάστηκαν ταυτόχρονα 35 κόφι σοπ, με το σύνθημα «Γιορτάζουμε την αποποινικοποίηση της μαστούρας», τα οποία ξεπούλησαν λίγες ώρες μετά, ενώ άλλα 160 αναμένουν να τους δοθεί άδεια λειτουργίας. Οι μόνοι που δεν εκτίμησαν δεόντως την αποποινικοποίηση της μαριχουάνας ήταν οι εργαζόμενοι του αεροδρομίου του Ντένβερ που εφάρμοσαν έκτακτα μέτρα ασφαλείας με εξονυχιστικούς ελέγχους στους τουρίστες προκειμένου να μη βγει εκτός συνόρων η μαριχουάνα. Ο νόμος που αποποινικοποίησε τη μαριχουάνα πέρασε από δημοψήφισμα και κέρδισε το 55% των ψήφων τον περασμένο Νοέμβριο. Προβλέπει ότι όσοι κάτοικοι του Κολοράντο είναι άνω των 21 ετών μπορούν να αγοράσουν έως 1 ουγγιά (28 γραμμάρια), ενώ όσοι δεν είναι κάτοικοι της πολιτείας δικαιούνται το 1/4 της ουγγιάς (7 γραμμάρια). Ακόμα, επιτρέπεται το κέρασμα μεταξύ φίλων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν ζητείται χρηματικό αντάλλαγμα, ενώ μπορεί όποιος θέλει να καλλιεργήσει σπίτι του έως 6 φυτά, αρκεί να μην είναι σε δημόσια θέα. Η χρήση σε δημόσιο χώρο δεν αποποινικοποιήθηκε πλήρως, ωστόσο προβλέπεται μόνο χρηματικό πρόστιμο και όχι φυλάκιση. Προσοχή, όμως, η χρήση στο σπίτι σου απαιτεί την άδεια του σπιτονοικοκύρη! Η υψηλή φορολόγηση της μαριχουάνας (25%) αναμένεται να αποφέρει κέρδη στο πολιτειακό ταμείο, καθώς όπως δήλωσε η εκπρόσωπος της Εθνικής Ένωσης Βιομηχανιών Κάνναβης, Μπέτυ Άλντγουορθ, «τον επόμενο χρόνο περιμένουμε 400 εκατ. δολάρια σε πωλήσεις». Ο πρώτος αγοραστής ήταν ο Σον Αζαρίτι, ένας 32χρονος

βετεράνος που περίμενε από τις 8 το πρωί της Πρωτοχρονιάς παρά τη χιονοθύελλα. Ο Σ. Αζαρίτι επιλέχθηκε να είναι ο πρώτος αγοραστής καθώς υποφέρει από μετατραυματικό σοκ αφού πολέμησε στο Ιράκ και οι γιατροί τού έχουν απορρίψει τη χρήση μαριχουάνας. Ο Σ. Αζαρίτι αγόρασε με 59,5 δολάρια 3,5 γραμμάρια και μερικά μάφιν με επικάλυψη μαριχουάνας. Στο ταμείο δήλωσε: «Καλώ άλλες πολιτείες να βοηθήσουν τους βετεράνους ψηφίζοντας την αποποινικοποίηση της μαριχουάνας». Η αποποινικοποίηση της μαριχουάνας υπερψηφίστηκε και στην Ουάσιγκτον, ωστόσο δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί. Μέχρι το 2017, δέκα ακόμα πολιτείες θα αποποινικοποιήσουν τη μαριχουάνα (Χαβάη, Μέριλαντ, Νιου Χαμπσφάιρ, Ρόουντ Άιλαντ, Βερμόντ, Αλάσκα, Αριζόνα, Καλιφόρνια, Μέιν και Νεβάδα). Ι.∆.

Την Πρωτοχρονιά οι δρόμοι του Κολοράντο γέμισαν με κόσμο που κάπνιζε δημόσια μαριχουάνα καθώς πλέον επιτρέπεται η πώλησή της για ψυχαγωγικούς λόγους.

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Ο κύριος λόγος που η μεταβατική κυβέρνηση, προώθησε το νόμο, δεν είναι ο έλεγχος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά του κινήματος που ανέτρεψε τον Μουμπάρακ και έδειξε να επιστρέφει στους δρόμους.

Η χούντα σε πλήρη κατασταλτική δράση ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Της Χριστίνας Μαυροπούλου

σιδηρά εξουσία της εποχής Μουμπάρακ έχει επιστρέψει, επικαλούμενη πάντα ότι δρα «προς όφελος των μαζών και της επανάστασης», αυτής που στις αρχές του 2011 ανέτρεψε τον «Φαραώ» Χόσνι Μουμπάρακ. Οι στόχοι του πραξικοπήματος του στρατού της 3ης Ιουλίου που ανέτρεψε την κυβέρνηση των αδελφών Μουσουλμάνων υπό τον Μοχάμεντ Μούρσι, προωθούνται εάν όχι επιτυγχάνονται. Στόχοι όπως ο πλήρης έλεγχος και καθορισμός του τρόπου μετάβασης της μετά-Μουμπάρακ εποχής. Στόχοι που δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν εάν δεν είχαν τη στήριξη ή την ανοχή του «Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας», ενός συνασπισμού που περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα, από πρώην στελέχη του καθεστώτος Μουμπάρακ μέχρι και το ΚΚ Αιγύπτου. Τα τελευταία φύλλα συκής για τη χούντα, έπεσαν τον τελευταίο μήνα, με δύο νομο-

θετικά διατάγματα που νομιμοποιούν την πλήρη καταστολή των πάντων.

Με στόχο τον έλεγχο του κινήματος

Καταρχάς ο νόμος για την απαγόρευση των διαδηλώσεων, που υπέγραψε τις 24 Νοεμβρίου ο μεταβατικός πρωθυπουργός Άντλι Μανσούρ. Πρόκειται για απολυταρχική και εκτρωματική νομοθετική πρωτοβουλία της υποτιθέμενα μεταβατικής κυβέρνησης, που απαγορεύει όλων των ειδών τις δημόσιες συναθροίσεις, ακόμη και σε ιδιωτικούς χώρους για συναθροίσεις άνω των δέκα ατόμων, εάν δεν υπάρχει η έγκριση των αρχών. Και για να υπάρχει η έγκριση των αρχών οι διοργανωτές των συγκεντρώσεων θα πρέπει να έχουν εξασφαλίσει όχι μία αλλά συνολικά επτά άδειες! Παραδείγματος χάριν, οι διοργανωτές οφείλουν να ενημερώνουν ενδελεχώς τις αρχές, τουλάχιστον τρεις

ημέρες πριν, για τον τόπο και το λόγο της συνάθροισης παρέχοντας ταυτόχρονα όλα τα απαιτούμενα στοιχεία μεταξύ των οποίων και το συγκεκριμένο αριθμό των διαδηλωτών ακόμη και τα ονοματεπώνυμα των συμμετεχόντων. Ο κύριος λόγος που η μεταβατική κυβέρνηση, υπό το άγρυπνο βλέμμα του στρατηγού Αλ Σισί, προώθησε το νόμο, δεν είναι ο έλεγχος της «ανεξέλεγκτης και τρομοκρατικής δράσης» της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά του κινήματος που ανέτρεψε τον Μουμπάρακ και έδειξε να επιστρέφει στους δρόμους κυρίως με διαδηλώσεις των φοιτητών (ένα διαφορετικό μέτωπο από των φοιτητών που πρόσκεινται στην Μουσουλμανική Αδελφότητα) και απεργίες, που στρέφονται κατά της χούντας αλλά και του Μόρσι. Ως αποτέλεσμα τρία ηγετικά στελέχη του Κινήματος της 6ης Απρίλη, κινήματος που πρωτοστάτησε στην εξέγερση του 2011, βρίσκονται ήδη στη φυλακή. Πρόκειται για τους Άχμεντ Μάχερ, Άχ-

Τα σκυλιά από τη Βαυαρία γαβγίζουν πάλι

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

υτοί που αγωνιούσαν να μάθουν πού θα το πάει η Γερμανία το 2014 σε σχέση με την πολιτική της απέναντι στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν χρειάστηκε καν να περιμένουν τα εκτυφλωτικά πυροτεχνήματα της πρωτοχρονιάς. Οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας και ένα από τα πιο γερά στηρίγματα της παντοδυναμίας της Ανγκέλα Μέρκελ φρόντισαν με ένα απλό σύνθημα με λάμψη πυροτεχνήματος να καθορίσουν την πολιτική ατζέντα: «Όποιος μας κοροϊδεύει, θα πετιέται αμέσως» σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση το σύνθημα με το οποίο διάλεξαν να υποδεχτούν τη νέα χρονιά αγγίζοντας έναν από τους πιο μύχιους αλλά και έντονους φόβους του γερμανού μικροαστού. Το φόβο εισβολής οικονομικών μεταναστών από τα Βαλκάνια και κυρίως από τη Ρουμανία και τη Βουλγάρια, χώρες για τις οποίες καταργούνται πλέον οι περιορισμοί που υπήρχαν για την ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων. Οι γνώμες των ειδικών για το πόσοι Βούλγαροι και Ρουμάνοι θα φτιάξουν βαλίτσες για τη Γερμανία μέσα στη χρονιά που μόλις ξεκίνησε διίστανται, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τους πολιτικούς με τα δερμάτινα κοντά παντελονάκια να υιοθετούν τις πιο «δυσοίωνες» προβλέψεις και να κάνουν λόγο για μια πραγματική εισβολή. Και να ορκίζονται προς την εκλογική τους πελατεία ότι θα καταπολεμήσουν τα όποια «ψεύτικα κίνητρα» μπορεί να διαδίδουν ορισμένοι προς τις χώρες με υψηλή ανεργία και χαμηλές αμοιβές. Κάπου στο πίσω μέρος του μυαλού τους έχουν προφανώς και άλλες χώρες του Νότου, που πληρούν αυτές τις «προϋποθέσεις». Με την αμέριστη υποστήριξη της «BILD Zeitung» στοχοποιούν έτσι τους «φτωχούς Ευρωπαίους συγγενείς», οι οποίοι στα μάτια του πιο συντηρητικού κομματιού της κοινωνίας απειλούν να έρθουν και να εκμεταλλευτούν το κοινωνικό δίχτυ προστασίας του γερμανικού κράτους βάζοντας έτσι σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά του. Μπορεί να υπήρξαν κάποιες χλιαρές ή πιο έντονες αντιδράσεις από τους πολι-

τικούς των άλλων κομμάτων, όπως ο αρμόδιος για ευρωπαϊκές υποθέσεις σοσιαλδημοκράτης υφυπουργός, που τους κατηγόρησε ότι «δεν έχουν καταλάβει την Ευρώπη», αλλά είναι γνωστό ότι κάθε φορά που αρχίζουν και γαβγίζουν τα σκυλιά από τη Βαυαρία, το Βερολίνο έχει ένα καλό επιχείρημα για να πιέσει τους υπόλοιπους Ευρωπαίους για κάτι άλλο. Αλλιώς το θέμα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απλά γραφικό, τη στιγμή μάλιστα που λόγος γίνεται για μερικές δεκάδες χιλιάδων μεταναστών εργατών και ενώ τα στοιχεία για την απασχόληση κατέγραψαν νέο ρεκόρ για τη Γερμανία στα τέλη του 2013 με πάνω από 41 εκατομμύρια απασχολούμενους. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι η ίδια περίπου συζήτηση γίνεται αυτές τις μέρες και στη Βρετανία, εκεί που ο συντηρητικός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έχει θέσει ως στόχο ζωής την επιστροφή από τις Βρυξέλλες όσο περισσότερων εξουσιών γίνεται πίσω στο Λονδίνο και αν αυτό δεν είναι δυνατό, αφήνει ανοικτό ακόμα και το ενδεχόμενο της πλήρους αποχώρησης από την ΕΕ. Και οι Βρετανοί «φοβούνται» τη ρουμάνικη και βουλγαρική εισβολή και αρκετοί συντηρητικοί πολιτικοί είχαν ζητήσει το περασμένο διάστημα να μην υπάρξει ακόμα άρση της απαγόρευσης μετακίνησης εργαζομένων από τις δύο αυτές χώρες. Μέσα σε αυτό το «ωραίο κλίμα» ξεκινά λοιπόν το 2014 και η περιβόητη ελληνική προεδρία, για την οποία επίσης δεν έλειψαν τα ειρωνικά σχόλια στο γερμανικό τύπο. Αυτό που σαφώς διαμηνύουν τα «συστημικά» μέσα προς την Αθήνα, αν αφήσει κανείς στην άκρη τις μπηχτές για τα πιθανά περιττά έξοδα μιας ήδη χρεοκοπημένης χώρας, είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να θέσει στην ατζέντα της οποιοδήποτε θέμα «προσωπικού της ενδιαφέροντος». Κάτι που βεβαίως είναι σαφές και ξεκάθαρο στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά κάποια παπαγαλάκια στην Αθήνα προσπαθούν να αποκρύψουν από την ελληνική κοινή γνώμη, που διψά επιτέλους για μια καλή είδηση με ευρωπαϊκό πρόσημο.

μεντ Ντούμα και Μοχάμεντ Αντέλ που καταδικάστηκαν, βάσει του νέου νόμου, σε τρία χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο περίπου 5000 ευρώ στον καθένα. Καταδίκη που έφερε νέο κύμα διαδηλώσεων από φοιτητές και αντιμετωπίστηκε σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και με αληθινά πυρά…

Ρουά ματ

Η μεταβατική κυβέρνηση συνέχισε τον αντιδημοκρατικό της κατήφορο με μία εν πολλοίς αναμενόμενη κίνηση την προηγούμενη εβδομάδα. Την ανακήρυξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ως τρομοκρατικής οργάνωσης, βάση του αντιτρομοκρατικού νόμου που ψηφίστηκε το 1992, επί καθεστώτος Μουμπάρακ και ο οποίος προβλέπει βαριές ποινές, ακόμη και την καταδίκη σε θάνατο, όσων κριθούν ένοχοι από τα δικαστήρια. Πρόσχημα ή αφορμή η επίθεση στο αρχηγείο της αστυνομίας στην πόλη Μανσούρα, όπου έχασαν τη ζωή τους 18 άνθρωποι. Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε η οργάνωση των σαλαφιστών τζιχαντιστών, Άνσαρ Μπέιτ αλ Μάκντις, οργάνωση που εδρεύει στο Σινά και με την οποία, δεν υπάρχουν στοιχεία ή ενδείξεις ότι συνδέεται η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Εννοείται ότι η ανακήρυξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ως «τρομοκρατική οργάνωση» δεν είναι δυνατόν να έχει ως αποτέλεσμα την αναστολή της δράσης της, παρά τις αθρόες συλλήψεις που ακολούθησαν. Οι διαδηλώσεις των Αδελφών Μουσουλμάνων συνεχίζονται, καθημερινά, και με το αίμα να ρέει άφθονο. Εξάλλου, τόσο πριν το πραξικόπημα όσο και μετά, ο στρατός και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, διεκδικούν επί σχεδόν ίσοις όροις, την εξουσία, έχοντας και οι δύο πλευρές τις απολύτως δικές τους πηγές πλούτου και χρηματοδότησης, ελέγχου της πολιτικής και οικονομικής ζωής της χώρας και αντιμάχονται μέχρι θανάτου. Έτσι, μετά την πραγματική σφαγή του περασμένου Αυγούστου, των καταλήψεων διαμαρτυρίας των Αδελφών Μουσουλμάνων, ο στρατός κάνει μία ακόμη κίνηση ρουά ματ ώστε να εκτρέψει τις καταστάσεις και να προκαταβάλει τις εξελίξεις. Σε αυτή την κίνηση, έχει πολύ ισχυρούς συμμάχους εκτός Αιγύπτου. Όχι μόνο τους παραδοσιακούς, όπως τις ΗΠΑ και του Ισραήλ, αλλά νεόκοπους, όπως το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας που στηρίζει αμέριστα πολιτικά και οικονομικά τη χούντα του Αλ Σισί. Βασίλειο που αναζητά διακαώς ηγεμονική θέση στην ευρύτερη περιοχή, συμπτύσσοντας συνεχώς νέες συμμαχίες -όπως η πρόσφατη με τη Γαλλία για κοινή στρατηγική στο Λεβάντε εντείνοντας τη δομική αστάθεια που επικρατεί στον αραβικό κόσμο και έχει δηλώσει την αμέριστη στήριξη. •

στα δίκτυα του κόσµου

www.barbudosdesierramaestra.blogspot.com

Viva la revolution

Με πολύ μεγάλη επιτυχία ολοκληρώνονται αύριο σε  διάφορες κουβανικές πόλεις οι εκδηλώσεις που ξεκίνησαν την Κυριακή για τα 55 χρόνια από την νίκη της επανάστασης, οι οποίες περιλαμβάνουν συναυλίες, γιορτές στους δρόμους, εκθέσεις τέχνης, θεατρικές παραστάσεις κ.λπ. Ήταν πρωτοχρονιά του 1959, όταν ο Φιντέλ Κάστρο και ο αντάρτικος λαϊκός στρατός μπήκαν θριαμβευτικά στην Αβάνα ανατρέποντας τα κυβερνητικά στρατεύματα του Φουλχένσιο Μπατίστα, που την ίδια ημέρα απέδρασε από την Κούβα και διέφυγε στην ∆ομινικανή ∆ημοκρατία.

www.facebook.com/ werenotleaving

Εμείς δεν φεύγουμε

Συνεχίζεται η διαδικτυακή εκστρατεία  «We are not leaving» (Εμείς δεν

φεύγουμε) που ξεκίνησε τον Νοέμβριο από μια πρωτοβουλία μαθητών, ανέργων και επισφαλών στο ∆ουβλίνο, με αφορμή την επιστολή που έστειλε η κυβέρνηση του Έντα Κένι σε χιλιάδες νέους προτρέποντάς τους να φύγουν από τη χώρα επειδή το ιρλανδικό success story απέτυχε παταγωδώς. Να σημειωθεί ότι από την αρχή της κρίσης 125.000 άνθρωποι κάτω των 25 έχουν μεταναστεύσει και η Ιρλανδία σήμερα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μετανάστευσης στην Ευρώπη. www.ezln.org.mx

20 χρόνια εξέγερση

Χιλιάδες άνθρωποι και διάφορες οργανώσεις  αλληλεγγύης ανταποκρίθηκαν

στο κάλεσμα του υποδιοικητή Μάρκος, συμμετέχοντας την Τρίτη και την Τετάρτη στον εορτασμό για τα 20 χρόνια από την εξέγερση των Ζαπατίστας και τη διακήρυξη της Ζούγκλας Λακαντόνα. Υπερασπιζόμενος την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, ο Στρατός των Ζαπατίστας για την Εθνική Απελευθέρωση αναφέρει ότι η εξέγερση είναι ο μοναδικός δρόμος αντίστασης των αυτόχθονων στην Τσιάπας απέναντι στην καταπίεση του κράτους και την καταστολή του μεξικανικού στρατού. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

∆ιεθνής κινητικότητα γύρω από το Ιράν Ενεργειακό ενδιαφέρον εκδηλώνεται από πολλές πλευρές λόγω της πυρηνικής τεχνογνωσίας Μέτωπα σύγκλισης και συνεργασίας δημιουργεί το Ιράν, μετά τη συμφωνία της 24ης Νοεμβρίου στη Γενεύη, όπου αποφασίστηκε περιορισμός των κυρώσεων της ∆ύσης και πάγωμα συγκεκριμένων δραστηριοτήτων του Ιράν στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Σε πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, ο πρόεδρος Χασάν Ρουχανί κάλεσε σε ανάπτυξη των περιφερειακών και διεθνών σχέσεων «με βάση την αξιοπρέπεια, τη σοφία και το ρεαλισμό» και εξέφρασε την ετοιμότητα της χώρας του για σοβαρές συνομιλίες με τη διεθνή κοινότητα. ∆ήλωσε ότι εξετάζει επέκταση των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΗΕ, τόνισε το ρόλο του Ιράν ως σταθεροποιητικού παράγοντα στην περιοχή και στιγμάτισε την «ιρανοφοβία», την οποία όπως είπε, προπαγανδίζουν κύκλοι που επιδιώκουν να αποσπάσουν την προσοχή από τις εργασίες εποικισμού του Ισραήλ στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

ην περασμένη ∆ευτέρα, σε τρίτο κύκλο συνομιλιών, εμπειρογνώμονες από το Ιράν και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία, ΗΠΑ) συν την Γερμανία (P5+1), συναντήθηκαν προκειμένου να μελετήσουν μηχανισμούς εφαρμογής της αρχικής συμφωνίας. Εκπρόσωποι της αμερικανικής και της ιρανικής κυβέρνησης δήλωσαν ότι οι νέες συνομιλίες έχουν σημειώσει πρόοδο, ενώ και οι δύο πλευρές προβλέπουν οριστική συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο πριν το τέλος Ιανουαρίου. Η πρώτη συνάντηση εμπειρογνωμόνων, με συμμετοχή του ∆ιεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA), πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη, 9-13 ∆εκεμβρίου, ωστόσο οι ιρανοί απεσταλμένοι αποχώρησαν διαμαρτυρόμενοι για αθέτηση της συμφωνίας από τις ΗΠΑ, οι οποίες στοχοποίησαν αμερικανικές εταιρείες και ιδιώτες επειδή καταστρατήγησαν τις κυβερνητικές κυρώσεις προς το Ιράν. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον ιρανό ομόλογό του Τζαβάντ Ζαρίφ, προσπάθησε να εξομαλύνει το κλίμα. Την Τετάρτη, ιρανός βουλευτής υποστήριξε ως αναγκαία και «πολύτιμη» τη διεξαγωγή χωριστών συνομιλιών με κάθε μέλος του P5+1, πρόταση που είχε εκφράσει σύμβουλος του ιρανού ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Τόνισε, ωστόσο, ότι θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία που θα λαμβάνει υπόψη τις συνολικές απόψεις των έξι.

Ιράν – Ρωσία συμμαχία;

Στα τέλη ∆εκεμβρίου, ο επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν (AEOI) και πρώην υπουργός Εξωτερικών, Αλί Ακμπάρ Σαλεχί, ανακοίνωσε διαπραγματεύσεις με την Ρω-

Την περασμένη ∆ευτέρα, σε τρίτο κύκλο συνομιλιών, συναντήθηκαν εμπειρογνώμονες από το Ιράν και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. σία για την κατασκευή τεσσάρων μονάδων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Ιράν. Ο ίδιος φέρεται να δήλωσε ότι «η αναστολή εμπλουτισμού ουρανίου κατά 20% από το Ιράν δεν είναι παρά μια εθελοντική πράξη», διευκρίνισε πάντως ότι η χώρα του δεν διαθέτει εγκαταστάσεις καθαρισμού πλουτωνίου για την κατασκευή πυρηνικών όπλων αλλά και ότι περιλαμβάνεται στις χώρες που είναι σε θέση να εφαρμόσουν την πλήρη διαδικασία του κύκλου παραγωγής πυρηνικών καυσίμων. Ο Σαλεχί πρόσθεσε ότι το Ιράν έχει εγκαταστήσει 1.000 φυγοκεντριστές δεύτερης γενιάς, τους οποίους ωστόσο δεν έχει τροφοδοτήσει με καύσιμο αέριο ουρανίου UF6, λόγω των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων. Πρόκειται για συσκευές εμπλουτισμού ισοτόπων ουρανίου που ανέπτυξαν αυστριακοί και γερμανοί επιστήμονες μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο για λογαριασμό της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η συμφωνία της 24ης Νοεμβρίου προβλέπει ότι το Ιράν δεν μπορεί, επί έξι μήνες, να θέσει σε λειτουργία επιπλέον φυγοκεντριστές, μπορεί ωστόσο να διεξάγει έρευνες για την ανάπτυξη της τεχνολογίας τους. Η συνεργασία με την Ρωσία ανάγεται στο 1995, όταν η εταιρεία Atomstroyexport ανέλαβε την ολοκλήρωση της κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου Μπουσέρ το οποίο ήταν ημιτελές κατά την Ιρανική Επανάσταση του 1979 και λειτούργησε τον Σεπτέμβριο του 2011. Το συγκεκριμένο εργοστάσιο σταμάτησε τη λειτουργία του την περασμένη εβδομάδα για δύο μήνες, προκειμένου να ανεφοδιαστεί με καύσιμο υλικό. Ρωσικοί πολιτικοί κύκλοι έχουν τονίσει κατ’ επανάληψη τα κοινά γεωπολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα των δύο χωρών, ενώ στις αρχές του περασμένου έτους ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Ντιμίτρι Ρογκόζιν είχε δηλώσει ότι τυχόν πολιτικές και στρατιωτικές δυσκολίες που θα προκληθούν στο Ιράν, «θα αποτελούν άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας». Οι

δύο χώρες έχουν υποστηρίξει κοινές θέσεις σε διεθνή ζητήματα, ιδιαίτερα έναντι των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

∆ιεθνές ενδιαφέρον για συνεργασία

Την επιθυμία για συνεργασία στην κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων μετά την οριστική συμφωνία με τη ∆ύση είχε εκφράσει και η Ιαπωνία στις αρχές Νοεμβρίου κατά την επίσκεψη του ιάπωνα υπουργού Εξωτερικών στην Τεχεράνη. Τη δυναμική επάνοδο του Ιράν στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες υπογραμμίζει η αποκάλυψη του Reuters ότι η Κίνα, από τους μεγαλύτερους αγοραστές ιρανικού πετρελαίου, μελετά αύξηση των εισαγωγών της αντίθετα με τους όρους της Γενεύης που επιβάλλουν διατήρησή τους στα τρέχοντα επίπεδα, γεγονός που αναμένεται να δυσαρεστήσει την Ουάσιγκτον. Επίσης, από πηγές του Πακιστάν διέρρευσε η προετοιμασία υπογραφής συμφωνίας για την εισαγωγή 1.000 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας από το Ιράν, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη χρόνια ενεργειακή κρίση που πλήττει την οικονομία της χώρας. Το Χρηματιστήριο της Τεχεράνης σημείωσε άλμα 133% μέσα στο 2013, καθώς οι διαπραγματεύσεις του προέδρου Ρουχανί δημιούργησαν ελπίδες στους ιρανούς επενδυτές. Η επίτευξη συμφωνίας θα αυξήσει το πραγματικό ΑΕΠ κατά 3,7% για το 2014-15. Σε αντίθετη περίπτωση, υπολογίζεται πτώση 4% για το ίδιο διάστημα και επιπλέον 3,3% το 2015-16. Την περασμένη Πέμπτη, σεισμός 5,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στο -σεισμογενές- Νότιο Ιράν, είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον ενός ανθρώπου, τον τραυματισμό περίπου 30 και ζημιές σε σπίτια.

Ελισάβετ Πετρίδου

ΘΕΜΑTA

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανου

Μπαλώματα για την αιθαλομίχλη

Φόβο για αυ του π τέλου

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ στο κοινωνικό πρόβλημα της θέρμανσης Του Θανάση Πετράκου

ι μνημονικές πολιτικές των κυβερνήσεων έχουν οδηγήσει σε τρομακτική αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας, με συνέπεια να στερούνται χιλιάδες νοικοκυριά βασικά κοινωνικά αγαθά. Ιδιαίτερα η τρομακτική αύξηση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 449% είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής του πάνω από 40%, με συνέπεια η συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών να μην μπορούν να ζεσταθούν το χειμώνα αφού αδυνατούν να προμηθευτούν πετρέλαιο με τιμή τουλάχιστον 1,30 ευρώ ανά λίτρο. Αυτό έχει οδηγήσει τους πολίτες να ξεπαγιάζουν και αυτούς που έχουν κάποια δυνατότητα να στρέφονται σε φτηνότερες επιλογές με καυσόξυλα αλλά και κάθε άλλο υλικό που βρίσκουν. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά: Απώλειες ανθρώπινων ζωών και άμεσες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία από την αύξηση της ρύπανσης λόγω της αιθαλομίχλης. Για τις σοβαρές επιπτώσεις της αιθαλομίχλης έχουν τοποθετηθεί και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΛΠΝΟ) και δεκάδες καθηγητές της ιατρικής. Είναι χαρακτηριστική η ανακοίνωση που υπογράφουν ο Ιωάννης ∆. Παντής, καθηγητής Οικολογίας ΑΠΘ και ο Αλέξης Μπένος, καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην οποία μεταξύ άλλων τονίζεται: «Η εκρηκτική αύξηση της αιθαλομίχλης αυτές τις ημέρες αναδεικνύει τόσο τις τρομερές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων που προκαλούν οι μνημονιακές πολιτικές λιτότητας, όσο και την αδιέξοδη ενεργειακή, οικιστική και αναπτυξιακή μεταπολεμική στρατηγική στη χώρα μας. Η αιθαλομίχλη (...) έχει άμεσες και μακρόχρονες επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπινου πληθυσμού. Ο δραματικός πολλαπλασιασμός των αέριων ρύπων, αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία και απαιτεί άμεσα και δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή του. Και από ό,τι έχει αποδειχθεί από τη διεθνή εμπειρία, με χαρακτηριστικό και συμβολικό παράδειγμα την αντίστοιχη κρίση του Λονδίνου το 1952, υπάρχει άμεση συσχέτιση πρόκλησης νοσηρότητας και θνησιμότητας σε καταστάσεις, οξείας περιβαλλοντικής επιβάρυνσης (...)»

Επικίνδυνα και παραπλανητικά μέτρα

Η κυβέρνηση, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αιθαλομίχλης, προχώρησε σε μια σειρά επικοινωνιακών φωτοβολίδων. Τα μέτρα αυτά είναι κοροϊδία, παραπλανητικά, επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία και αναποτελεσματικά διότι: • Όλοι οι επιστήμονες τονίζουν ότι δεν υπάρχουν ασφαλή όρια έκθεσης στη ρύπανση. • Το όφελος κατά μέσο όρο στα νοικοκυριά ανέρχεται για αιθαλομίχλη πάνω από τα όρια δύο ημερών στο «τρομερό ποσό» του 1,20 ευρώ!

Προφανώς οι κ. Υπουργοί πιστεύουν ότι απευθύνονται σε ανόητους. • Η επιδότηση αυτή στην κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας δεν αποκλείει τη χρήση των τζακιών για θέρμανση. • Η επιδότηση αυξάνεται όσο αυξάνεται η χρήση των τζακιών, που σημαίνει όσο παραπάνω χρησιμοποιούν οι καταναλωτές τα τζάκια τόσο παραπάνω θα επιδοτούνται για την ηλεκτρική ενέργεια. Η λύση που υιοθετεί η κυβέρνηση για την αιθαλομίχλη είναι σαν να επιδοτεί το παντεσπάνι για να καταπολεμήσει την πείνα. Αυτό που απαιτείται είναι: 1. Nα ληφθούν τα αναγκαία μέτρα που θα δώσουν τη δυνατότητα στα νοικοκυριά, να ζεσταθούν άμεσα με βάση την υπάρχουσα υποδομή (πετρέλαιο, αέριο, ηλεκτρικό), ώστε να σταματήσει η επιβάρυνση της υγείας των πολιτών αλλά και του περιβάλλοντος. 2. Να επιλυθεί το πρόβλημα χωρίς να επιβαρυνθούν όλοι οι πολίτες μέσω του προϋπολογισμού. ∆ιότι οι αποφάσεις της κυβέρνησης θα έχουν ως αποτέλεσμα τα χρήματα να φεύγουν από τη μια τσέπη (μέσω της φορολόγησης) και να επιστρέφουν στην άλλη τσέπη μέσω της επιδότησης του ρεύματος. Απέναντι στα μέτρα κοροϊδία της κυβέρνησης, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει επανειλημμένα τεκμηριωμένες προτάσεις. Οι προτάσεις κατατέθηκαν και ως τροπολογία αρκετές φορές, είναι επίκαιρες και απαντούν ταυτόχρονα στο κοινωνικό πρόβλημα της θέρμανσης των χιλιάδων νοικοκυριών αλλά και στο επικίνδυνο φαινόμενο της αιθαλομίχλης.

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ

• Να μειωθεί ο Ενιαίος Φόρος Κατανάλωσης του πετρελαίου θέρμανσης, ώστε ο καταναλωτής να το αγοράζει στα 90 λεπτά ανά λίτρο. • Να μειωθεί η τιμή του φυσικού αερίου, διότι όπως αποκαλύφτηκε η τιμή του είναι 43% ακριβότερη από τη μέση τιμή των 27 κρατών της Ε.Ε. και φυσικά να επεκταθεί το δίκτυο του φυσικού αερίου. Είναι πλέον επίσημο γεγονός ότι η

“

Η κυβέρνηση, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αιθαλομίχλης, προχώρησε σε μια σειρά επικοινωνιακών φωτοβολίδων. Τα μέτρα αυτά είναι κοροϊδία, παραπλανητικά, επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία και αναποτελεσματικά. αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης πέραν των δραματικών επιπτώσεων που έχει στην υγεία των πολιτών και το περιβάλλον, μείωσε και τα έσοδα του προϋπολογισμού. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τη ∆ευτέρα 23/12/2013 από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και τα οποία αποτελούν «κόλαφο» για την κυβέρνηση όσον αφορά τις εξελίξεις γύρω από τις εισπράξεις από έμμεσους φόρους στα πετρελαιοειδή: του μεν ΦΠΑ πετρελαιοειδών τα έσοδα μειώθηκαν στο 11μηνο σε 2.004 εκατ. ευρώ από 2.350 εκατ. ευρώ πέρυσι (-346 εκατ. ευρώ), του δε Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης μειώθηκαν κατά 238 εκατ. ευρώ (3.821 εκατ. ευρώ από 4.059 εκατ. ευρώ) και έτσι, συνολικά, μειώθηκαν κατά 584 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση αρνείται να υιοθετήσει τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και όλης της κοινωνίας με την επίφαση ότι έτσι θα αυξηθεί το λαθρεμπόριο πετρελαίου. Όμως, το 2010, για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου, νομοθέτησε το ηλεκτρονικό

σύστημα καταγραφής «εισροών-εκροών» στα πρατήρια, που είναι και οι βασικοί διακινητές και του πετρελαίου θέρμανσης. Έτσι, θα μπορούσε να γίνει διακίνηση πετρελαίου θέρμανσης από πρατήρια και λιανοπωλητές που λειτουργούν το σύστημα εισροών-εκροών. Άρα η δικαιολογία αποδεικνύει την «ανικανότητα» της κυβέρνησης να καταπολεμήσει το λαθρεμπόριο πετρελαίου. Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ περιλάμβαναν δύο ακόμα μέτρα με μηδενικό κόστος και μεγάλη κοινωνική ανακούφιση: 1. Να δοθεί εντολή να επανασυνδέσει η ∆ΕΗ δωρεάν το ρεύμα σε όλους τους φτωχούς οικιακούς καταναλωτές που λόγω αδυναμίας πληρωμής δεν έχουν ρεύμα. 2. Να δοθεί σε όλους όσοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και σε όσους είναι ενταγμένοι στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα 300 KWH το μήνα ή 3.600 KWH το χρόνο (Ποσότητα που απαιτείται για να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες της μια οικογένεια).Το κόστος αυτό είναι: 470.000 x 3.600 KWH x 0,09 ευρώ = 152 εκατ. ευρώ περίπου. Το μέτρο αυτό δεν θα επιφέρει επιπλέον κόστος στους πολίτες αρκεί να αποφασισθεί η άμεση κατάργηση των χαριστικών ρυθμίσεων που ισχύουν σήμερα υπέρ των ιδιωτών μεγαλοπαραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. (Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους «Μ.Α.Μ.Κ» και Αποδεικτικά ∆ιαθεσιμότητας Ισχύος «Α.∆.Ι.»). Είναι χαρακτηριστικό ότι για τα Α.∆.Ι. το 2013 πήραν 125 εκατ. ευρώ και το 2014 θα πάρουν πάνω από 170 εκατ. ευρώ ενώ ο Μ.Α.Μ.Κ. το 2013 πήραν 340 εκατ. ευρώ. Η δυνατότητα ακόμα και αυτής της ρύθμισης προϋποθέτει αποτροπή της περαιτέρω ιδιωτικοποίησης της ∆ΕΗ. Γιατί μόνο μια ενιαία και 100% ∆ημόσια ∆ΕΗ ενισχύει τη δυνατότητας λήψης μέτρων κοινωνικού και προνοιακού χαρακτήρα.

Υποταγή στην τρόικα

Το μόνο ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι γιατί η κυβέρνηση

Αυξήσεις στο βλέπει η Ρυθ γειας από το Πρόκειται γι ωσης εκπομπ περιλαμβάνε σμούς της ∆Ε πληρώσουμε οφείλονται σ για μηδενισμ ειδικού λογα οποίου αποζη ραγωγοί ενέρ ταϊκά και άλλ μης ενέργεια Πιο συγκεκρι αφορά τους α 157% ανά μεγ τους οικιακο 108% για τις για τη βαριά μογή των αυξ και όχι από τ ται προκειμέ στην κυβέρν έλλειμμα ύψ Το ΥΠΕΚΑ αν « έχει εκπονή προτεινόμεν οριστική διευ τος του Ειδικ οποίο θα τεθ λευση το πρώ του μηνός Ια κατατεθεί πρ τέλος του ίδ σεις αυτές λ σημερινά επί ταξύ άλλων π πουν τη μείω των παραγω γειας από ΑΠ τος εγγυημέν που να μειών χον έλλειμμα σμού, με τελι σμό του στο περίπτωση β σματα του μέ θυμητά από τ σμοί της ∆ΕΗ ούσα.

δεν υιοθετεί τις πρ ΖΑ. ∆υστυχώς, για • Είναι υποταγμ και δεν έχει τη δύ ρινά και δοκιμαστ π.χ. την τιμή του π σης και κίνησης σ λίτρο για τους τρεί να που απέμειναν πρόβλημα και ο φ κίνδυνος του λαθρ • Για ταξικούς διατεθειμένη να πλ ντα των επιχειρημα ρίζουν. ∆ηλαδή να καιολόγητες πλ στους μεγαλο-παρ από φυσικό αέριο καρτέλ που διαμο τιμές στο πετρέλα αέριο και να κατα θρεμπόριο καυσίμ • Έρχεται σε αν διώξεις της που είν παξίωση της ∆ΕΗ της.

ΘΕΜΑTA

Ιανουαρίου 2014

Με μόνο σύμμαχο τον καιρό

βος αυξήσεις υ πράσινου λους

ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ

ς στο τέλος ΕΤΜΕΑΡ προη Ρυθμιστική Αρχή Ενέρπό το Μάρτιο του 2014. ται για το ειδικό τέλος μείκπομπών αέριων ρύπων που βάνεται στους λογαριαης ∆ΕΗ και θα κληθούμε να ουμε όλοι. Οι αυξήσεις νται στη μνημονιακή επιταγή ενισμό του ελλείμματος του λογαριασμού, μέσω του αποζημιώνονται και οι παί ενέργειας από φωτοβολαι άλλες πηγές ανανεώσιργειας. κεκριμένα, η αύξηση όσον τους αγρότες θα είναι ύψους νά μεγαβατώρα, 86% για κιακούς καταναλωτές, α τις επιχειρήσεις και 84% αριά βιομηχανία. Η εφαρων αυξήσεων από το Μάρτιο από την 1η Ιανουαρίου γίνεκειμένου να δοθεί χρόνος βέρνηση να διευθετήσει το α ύψους 1,5 εκατ. ΚΑ ανακοίνωσε σχετικά πως κπονήσει Σχέδιο Νόμου με όμενες ρυθμίσεις για την ή διευθέτηση του ελλείμμαΕιδικού Λογαριασμού, το α τεθεί σε δημόσια διαβούο πρώτο δεκαπενθήμερο ός Ιανουαρίου 2014 και θα θεί προς ψήφιση μέχρι το ου ίδιου μηνός. Οι ρυθμίτές λαμβάνουν υπόψη τα ά επίπεδα ΕΤΜΕΑΡ, και μελων παρεμβάσεων προβλέμείωση της αποζημίωσης ραγωγών ηλεκτρικής ενέρπό ΑΠΕ μέσω του συστήμαυημένων τιμών, κατά τρόπο μειώνεται σταδιακά το τρέειμμα του Ειδικού Λογαριαε τελικό στόχο τον μηδενιστο τέλος του 2014». Στην ωση βέβαια που τα αποτελέου μέτρου δεν είναι τα επιαπό το Μάρτιο οι λογαριας ∆ΕΗ θα λάβουν την ανι-

ις προτάσεις του ΣΥΡΙς, για πολλούς λόγους: οταγμένη στην τρόικα η δύναμη ούτε προσωιμαστικά να κατεβάσει του πετρελαίου θέρμανσης στα 0,90 ευρώ ανά ς τρείς μήνες του χειμώειναν, αν πράγματι το ι ο φόβος της είναι ο λαθρεμπορίου. κούς λόγους δεν είναι να πλήξει τα συμφέροιρηματιών που την στηδή να διακόψει τις αδιπλέον επιδοτήσεις -παραγωγούς ρεύματος αέριο, να χτυπήσει τα διαμορφώνουν υψηλές ρέλαιο και στο φυσικό καταπολεμήσει το λαυσίμων. σε αντίθεση με τις επιου είναι η περαιτέρω α∆ΕΗ και το ξεπούλημά

Τ. Α

Παρότι μόλις το 10% σχεδόν των πολιτών επέλεξε τζάκι και ξυλόσομπα, εκτινάχθηκε η ρύπανση στα ύψη Tου Αχιλλέα Πληθάρα*

Μακροχρόνιες επιπτώσεις

βριο του 2013, οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων σκαρφάλωσαν επί δύο ημέρες αρκετά πάνω από το όριο συναγερμού. Βάσει έρευνας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ένα τζάκι εκπέμπει τόσα αιωρούμενα σωματίδια όσα 1.000 νέα αυτοκίνητα ανά ημέρα. Ένας καυστήρας φυσικού αερίου εκπέμπει δύο γραμμάρια αιωρούμενων σε διάστημα τεσσάρων ωρών, ενώ για την ίδια χρήση ένα τζάκι εκπέμπει 150 γραμμάρια.2 Εκτός από αιωρούμενα σωματίδια μικρής (PM10) ή πολύ μικρής διαμέτρου (PM2,5), η καύση ξύλου σε μη αποδοτικές εγκαταστάσεις προκαλεί επίσης σημαντικές εκπομπές επικίνδυνων χημικών ουσιών, όπως πτητικοί υδρογονάνθρακες (NMVOC) και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH). Ενδέχεται, επίσης, να προκαλέσει την έκλυση ιδιαίτερα τοξικών διοξινών και φουρανίων (PCDD/F), ειδικά μάλιστα αν καίγονται ξύλα που έχουν βαφεί ή ξύλα που έχουν υποστεί χημική επεξεργασία. Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Χημικών: «Τα αιωρούμενα σωματίδια που παράγονται από αυτές τις καύσεις ανήκουν στην κατηγορία των αναπνεύσιμων σωματιδίων που μέσω της αναπνοής φθάνουν στους επιθηλιακούς ιστούς των πνευμόνων και μπορούν να συγκρατηθούν, μεταφέροντας τις επικίνδυνες ενώσεις. Πέρα από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία που περιλαμβάνουν την τοξική βιοσυσσώρευση, τη μεταλλαξογέννεση και την καρκινογένεση, οι αυξημένες συγκεντρώσεις αιωρουμένων σωματιδίων με ρυπογόνο οργανικό υλικό δυσχεραίνουν την αναπνευστική λειτουργία και δημιουργούν μεγάλη επιβάρυνση σε ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες, όπως τα άτομα με άσθμα, οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Πέρα από την ενόχληση, την οσμή, τη δυσκολία οικιακών εργασιών όπως π.χ. το άπλωμα των ρούχων, η επιβάρυνση του αναπνευστικού συστήματος των ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού είναι η σημαντικότερη και πιο επικίνδυνη επίδραση του φαινομένου».

Όμως, μαζί με τα τζάκια και τις ξυλόσομπες εμφανίστηκε στη ζωή μας και η αιθαλομίχλη. Για παράδειγμα, στη Λυκόβρυση της Αττικής, παρουσιάστηκαν πέρυσι πολύ υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων. Μόνο το ∆εκέμβριο του 2012, το όριο συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων ξεπεράστηκε για 17 ημέρες.1 Φέτος, στη Θεσσαλονίκη, το ∆εκέμ-

Πέρυσι μόλις το 10% σχεδόν των πολιτών επέλεξε τζάκι και ξυλόσομπα κι όμως αυτό αρκούσε για να εκτινάξει τη ρύπανση στα ύψη. Και φέτος, παρά το ότι δεν υπάρχουν ακόμη ολοκληρωμένα δεδομένα, η κατάσταση φαί-

να φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ελλάδα. Είναι το φάντασμα της αιθαλομίχλης που πέρυσι έκανε έντονη την παρουσία της και ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα και σχεδόν όλες τις μεγάλες πόλεις. Μαζί με τα τζάκια και τις σόμπες ήρθε στα μεγάλα αστικά κέντρα και η αιθαλομίχλη, το φαινόμενο δηλαδή της υπερσυγκέντρωσης ρύπων και αιωρούμενων σωματιδίων και του εγκλωβισμού τους σε αέριες μάζες κοντά στην επιφάνεια της γης, ιδιαίτερα υπό συνθήκες άπνοιας. Ο λόγος απλός: Τον Οκτώβριο του 2012, η κυβέρνηση ανακοινώνει την εξίσωση του φόρου κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης. Η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης αυξάνεται κατά 30-40%. Οι πολίτες τα χάνουν. Το κόστος είναι δυσβάσταχτο. Προσπαθούν με κάθε τρόπο να βρουν εναλλακτικές μεταξύ των οποίων τζάκια και ξυλόσομπες. Σύμφωνα με έρευνα κοινής γνώμης της Public Issue, για λογαριασμό του προγράμματος «Καλύτερη Ζωή» του WWF Ελλάς, το 2011 το 70% περίπου των πολιτών χρησιμοποιούσε πετρέλαιο ως βασική πηγή θέρμανσης. Το 2012, το ποσοστό κατρακύλησε στο 35%. Οι πολίτες κατέφυγαν σε τζάκια και σόμπες (9%), κλιματιστικά (16%), ηλεκτρικά σώματα (16%) και σε φυσικό αέριο (21%). Πολλοί επέλεξαν να περιορίσουν την κατανάλωση κάθε μέσου θέρμανσης. Ολόκληρες πολυκατοικίες με κεντρική θέρμανση παρέμειναν παγωμένες, καθώς τα νοικοκυριά δεν μπορούσαν να καταβάλουν τα κοινόχρηστα. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, την περίοδο Οκτώβριος 2012 – Φεβρουάριος 2013, η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης μειώθηκε κατά 68%. Από την άλλη, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, η αύξηση στις πωλήσεις ξυλοσομπών ξεπέρασε το 80%.

“

Χωρίς σχεδιασμό

Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση δεν υπάρχει καμιά εύκολη και άμεσα αποτελεσματική λύση. Ακόμα κι αν χαμήλωνε ο ειδικός φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης δεν είναι σίγουρο ότι ο κόσμος θα έσβηνε τζάκια και ξυλόσομπες.

νεται να παραμένει ίδια. Ο μόνος μας σύμμαχος είναι ο καιρός. Αν φυσάει αποφεύγεται η υψηλή συγκέντρωση ρύπων. Αλίμονο, όμως, στη χώρα και στους πολίτες που αφήνουν τις τύχες τους στις ορέξεις του καιρού. Απαιτούνται πολιτικές που δυστυχώς δεν υπάρχουν ως σήμερα. Απαιτείται, επίσης, η ενημέρωση των συμπολιτών γύρω από τη θέρμανση και την προστασία της ατομικής και δημόσιας υγείας. Η κυβέρνηση απέτυχε πέρυσι στη συλλογή εσόδων. Για την ακρίβεια, παρά τον υπερδιπλασιασμό του φόρου πετρελαίου θέρμανσης, τα έσοδα ήταν λιγότερα σε σχέση με το παρελθόν. Όμως, αυτό δεν έχει σταθεί έως σήμερα αρκετό για να επιφέρει την αναθεώρηση του μέτρου εξίσωσης του φόρου σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, παρά τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί. Το επίδομα θέρμανσης που δόθηκε πέρσι καταγράφεται ως ακόμη μια αποτυχία. Ενώ στον κρατικό προϋπολογισμό είχε πιστωθεί κονδύλι της τάξης των 270 εκατ. ευρώ, τελικά δόθηκαν μόλις 56,7 εκατ. Οι περισσότεροι πολίτες, είτε προτίμησαν να μην χρησιμοποιήσουν πετρέλαιο, είτε δεν γνώριζαν τις διαδικασίες για τη χορήγηση του επιδόματος. Φέτος η χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης εξελίσσεται καλύτερα, όχι όμως ικανοποιητικά. Οι εξαγγελίες για δωρεάν ρεύμα και «επίδομα αιθαλομίχλης» δείχνουν ότι το υπουργείο ΠΕΚΑ αντιδρά σπασμωδικά και κυρίως χωρίς σχεδιασμό στο μείζον πρόβλημα ρύπανσης που δημιουργήθηκε πρωτίστως λόγω κυβερνητικών επιλογών.

Απαιτείται συνδυασμός μέτρων

Για να είμαστε ειλικρινείς, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση δεν υπάρχει καμιά εύκολη και άμεσα αποτελεσματική λύση. Ακόμα κι αν χαμήλωνε ο ειδικός φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης δεν είναι σίγουρο ότι ο κόσμος θα έσβηνε τζάκια και ξυλόσομπες. Για παράδειγμα, σε πολυκατοικίες που κάποιοι ένοικοι είναι άνεργοι ή ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας η κεντρική θέρμανση θα μείνει κλειστή ανεξάρτητα από το ύψος του φόρου στο πετρέλαιο. Απαιτείται, λοιπόν, συνδυασμός μέτρων. Που μπορεί και θα πρέπει να περιλαμβάνει α) ευνοϊκότερη φορολόγηση του πετρελαίου θέρμανσης σε σχέση με το πετρέλαιο κίνησης, β) αποτελεσματικότερο μηχανισμό διάθεσης επιδόματος θέρμανσης, γ) ειδικές προβλέψεις για τις πλέον ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, δ) συνέχιση κι ενδυνάμωση του προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», ε) εκπόνηση προγράμματος επεμβάσεων θέρμανσης και εξοικονόμησης ειδικά για πολυκατοικίες, στ) αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών για τα προβλήματα και το κρυφό κόστος από την χρήση τζακιού και ξυλόσομπας, ζ) μέτρα πιστοποίησης ξυλείας και συστημάτων καύσης. Πάντως, η αιθαλομίχλη αν και ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι ένα από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες. Για να τα αντιμετωπίσουμε, υπό τόσο αντίξοες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, απαιτείται πρώτα και πάνω από όλα η επίδειξη πνεύματος αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών. * Ο Αχιλλέας Πληθάρας είναι υπεύθυνος εκστρατειών στη WWF Ελλάς

1 Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία η μέση ημερήσια τιμή συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων δεν πρέπει να ξεπερνά το όριο των 50 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο, περισσότερες από 35 ημέρες το χρόνο. 2 Ε. Γερασόπουλος, ∆ιευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, Εθνικό Αστεροσκοπείο, Οικονομική κρίση και ρύπανση στην Ελλάδα: δυο όψεις του ίδιου νομίσματος, Εισήγηση σε ημερίδα του ΤΕΕ, Αθήνα, Μάρτιος 2013.

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Ο πρωθυπουργός που στη θητεία του έχουν γίνει τα μεγαλύτερα πογκρόμ μεταναστών από την ελληνική αστυνομία μιλάει για “σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων”.

Ευρωπαϊκές (αντι)μεταναστευτικές πολιτικές ∆

εν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως ένας από τους τέσσερις βασικούς άξονες της ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί το θέμα της μετανάστευσης. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Α. Σαμαρά στις 27 ∆εκεμβρίου του 2013 η ελληνική προεδρία θα προωθήσει την «ανάπτυξη ενός χώρου Ελευθερίας, ∆ικαιοσύνης και Ασφάλειας» μέσα από 4 στόχους: «(α) σταμάτημα/μείωση της παράνομης μετανάστευσης με αποτελεσματικό τρόπο, παράλληλα με τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων λαθρεμπορίας και παράνομης διακίνησης προσώπων (β) βελτίωση και καλύτερη οργάνωση της νόμιμης μετανάστευσης και της κινητικότητας (γ) συντονισμός αποτελεσματικών πολιτικών επαναπατρισμού των παράνομων μεταναστών δ) ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης μέσω της προσέλκυσης μορφωμένων και ταλαντούχων ανθρώπινων πόρων.1» Η αναφορά του Α. Σαμαρά σε έναν χώρο «Ελευθερίας, ∆ικαιοσύνης και Ασφάλειας» παραπέμπει στα πενταετή προγράμματα της ΕΕ τα οποία αποτελούν το βασικό ρυθμιστικό πλαίσιο των ζητημάτων που αφορούν τη μετανάστευση. Το πενταετές πρόγραμμα της Στοκχόλμης λήγει το 2014 και υπό την ελληνική προεδρία θα γίνει η συζήτηση για το επόμενο. Συνοπτικά, τα δύο τελευταία πενταετή προγράμματα της Χάγης (2004-2009) και της Στοκχόλμης (2010-2014), έθεταν ως κεντρικό ζήτημα

την «ολοκληρωμένη διαχείριση» της μετανάστευσης, δηλαδή την κοινωνική ένταξη των «νόμιμων» μεταναστών και των προσφύγων ταυτόχρονα με τον έλεγχο της «παράνομης» μετανάστευσης. Στην ουσία, όμως, η έμφαση των πενταετών προγραμμάτων δίνονταν στον έλεγχο των συνόρων και των μεταναστευτικών κινήσεων. Έτσι, στα πλαίσια του πενταετούς προγράμματος της Χάγης2 δημιουργήθηκε η Frontex, τέθηκε σταδιακά σε ισχύ η χρήση βιομετρικών δεδομένων στις ταυτότητες και τα διαβατήρια ενώ συστάθηκαν και τα Ταμεία Εξωτερικών Συνόρων, Επιστροφών, Προσφύγων και Ένταξης, τα ταμεία δηλαδή που χρηματοδοτούν την «ολοκληρωμένη διαχείριση» της μετανάστευσης. Είναι ενδεικτικό, βέβαια, πως τα ταμεία Ένταξης και Προσφύγων αθροίζουν λιγότερο από το 35% της συνολικής χρηματοδότησης ενώ το υπόλοιπο 65% διατίθεται για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων και για τις απελάσεις (τις οποίες η ΕΕ -σεβόμενη τα ανθρώπινα δικαιώματα- ονομάζει «επιστροφές»)3. Μια από τις βασικές αιχμές του προγράμματος της Στοκχόλμης4 για την πενταετία που διανύουμε ήταν «να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την πρόληψη, τον έλεγχο και την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και της εμπορίας ανθρώπων» μέσω μιας «αποτελεσματικής και βιώσιμης πολιτικής επιστροφών» αλλά και μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας με τρίτες χώρες διέλευσης και καταγωγής μεταναστών/ριων5. Ταυτόχρονα στο πρόγραμμα της Στοκχόλμης συμπεριλαμβανόταν η

ενίσχυση της Frontex και η διεύρυνση του Eurosur, ενός συστήματος συνεχούς επιτήρησης των εξωτερικών συνόρων μέσω δορυφόρων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών (surveillance drones), αλλά και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών-μελών.

Παρανομοποίηση των μεταναστών

Οι δηλώσεις του Α. Σαμαρά για τους στόχους της ελληνικής προεδρίας κινούνται περίπου στο πλαίσιο των προηγούμενων πενταετών προγραμμάτων, προωθώντας αφενός τον έλεγχο της «παράνομης» μετανάστευσης και αφετέρου στην «καλύτερη οργάνωση» της «νόμιμης» μετανάστευσης. Εδώ και χρόνια, όμως, δεν υπάρχει τρόπος νόμιμης μετανάστευσης προς την Ευρώπη για τους κατοίκους του Παγκόσμιου Νότου -με εξαίρεση ίσως την οικογενειακή επανένωση, διαδικασία εξαιρετικά σύνθετη η οποία αφορά ένα ελάχιστο ποσοστό των μεταναστών/ριων. Πέραν αυτού, όμως, είναι προκλητικό ο Α. Σαμαράς να μιλάει για «βελτίωση και καλύτερη οργάνωση» της «νόμιμης» μετανάστευσης, τη στιγμή που οι «νόμιμοι» μετανάστες/ριες που ζουν στην Ελλάδα καθημερινά «παρανομοποιούνται» καθώς χάνουν τη δυνατότητα ανανέωσης των χαρτιών τους λόγω δυσκολιών στην εύρεση σταθερής εργασίας, στερούνται βασικών δικαιωμάτων ενώ το θεσμικό πλαίσιο των δύο τελευταίων χρόνων όχι μόνο δεν βελτιώνει την θέση τους αλλά, αντίθετα, «νομιμοποιεί» τις διακρίσεις σε βάρος τους (π.χ. κατα-

βολή διπλών νοσηλίων στα νοσοκομεία). Επίσης, όμως, είναι ντροπή ο πρωθυπουργός που εξελέγη με προεκλογικό σύνθημα «να επανακαταλάβουμε τις πόλεις μας [από τους λαθρομετανάστες]» και κατά τη θητεία του οποίου έχουν γίνει τα μεγαλύτερα πογκρόμ από την ελληνική αστυνομία με συλλήψεις χιλιάδων μεταναστών/ριων (Ξένιος ∆ίας) ενώ εκατοντάδες μετανάστες/ριες επαναπροωθούνται καθημερινά στα Ανατολικά σύνορα να μιλάει για «σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Στον λόγο των Ευρωπαϊκών διακηρύξεων τονίζεται η ανάγκη για την δημιουργία ενός χώρου «Ελευθερίας, ∆ικαιοσύνης και Ασφάλειας». Ποιους, όμως, περιλαμβάνει αυτός ο χώρος και ποιους αποκλείει; Όλο και περισσότερο οι μετανάστες/ριες παρουσιάζονται και αντιμετωπίζονται ταυτόχρονα ως ο εξωτερικός και ο εσωτερικός εχθρός ενώ παράγεται ένας λόγος που καλλιεργεί το φόβο και το ρατσιστικό μίσος την ίδια στιγμή που η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος σε όλες σχεδόν τις Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή ακριβώς την περίοδο γίνεται όλο και πιο σημαντικό να διαμορφώσουμε λόγους και πρακτικές αντίστασης που να προβάλουν την αλληλεγγύη και την αμοιβαιότητα, να οργανώσουμε κοινούς αγώνες με τους μετανάστες και τις μετανάστριες. Όλγα Λαφαζάνη, μέλος του ∆ικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών

Σημειώσεις: 1 Ολόκληρο το δελτίο τύπου http://www.gr2014.eu/news/speeches/prime-minister-samaras%E2%80%99-remarks-europeancouncil 2 Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα της Χάγης: http://europa.eu/legislation_summaries/justice_fr eedom_security/citizenship_of_the_union/l1 6002_el.htm 3 Για την περίοδο 2007/8-2013 το ταμείο Ένταξης είχε συνολικό προϋπολογισμό 825 εκ. ευρώ, το ταμείο Προσφύγων 630 εκ. ευρώ, το ταμείο Επιστροφών 676 εκ. ευρώ και το ταμείο Εξωτερικών Συνόρων 1.820 εκατ. 4 Αναλυτικά το πρόγραμμα της Στοκχόλμης: http://eyc2013.ypes.gr/wpcontent/uploads/2013/08/programmaST.pdf , http://europa.eu/legislation_summaries/hu man_rights/fundamental_rights_within_european_union/jl0034_el.htm 5 Αναλυτικά το πρόγραμμα της Στοκχόλμης: http://eyc2013.ypes.gr/wpcontent/uploads/2013/08/programmaST.pdf , http://europa.eu/legislation_summaries/hu man_rights/fundamental_rights_within_european_union/jl0034_el.htm

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Trafficking στο ποδόσφαιρο Ένα σύγχρονο δουλεμπόριο

Όλοι έχουμε θαυμάσει τον Σάμουελ Ετό, τον Ντιντιέ Ντρογκμπά, τον Γιάγια Τουρέ και άλλους τόσους Αφρικανούς ποδοσφαιριστές που διαπρέπουν στα ευρωπαϊκά γήπεδα. Κάποιοι από εμάς έχουμε σκεφτεί πόσο καλή επένδυση είναι για την ομάδα μας να πάρει, φτηνά, κάποιο νεαρό ταλέντο από την Μαύρη Ήπειρο και μετά να το μοσχοπουλήσει σε μεγαλύτερη ομάδα. Πόσοι από εμάς, όμως, έχουμε σκεφτεί ποιά είναι η διαδρομή ενός ποδοσφαιριστή που έρχεται από μια αφρικανική χώρα για να παίξει ποδόσφαιρο στην Ευρώπη; Και κυρίως, πόσοι από εμάς έχουμε ποτέ αναρωτηθεί τι γίνεται με όσους έρχονται στην ήπειρό μας, για να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους αλλά δεν καταφέρνουν να βρουν ποδοσφαιρική στέγη σε κάποια ομάδα;

ο ποδοσφαιρικό trafficking είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Έγινε, μάλιστα, ακόμα μεγαλύτερο, όταν διαπιστώθηκε πως τα κυκλώματα που διαμεσολαβούν στην μετακίνηση παικτών προς την Ευρώπη, είναι άμεσα συνδεδεμένα με εκείνα που εμπλέκονται και στο παράνομο στοίχημα.

Κυνηγώντας ένα άπιαστο όνειρο

Η Αφρικανική ήπειρος, και κυρίως χώρες όπως η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού, είναι γεμάτη από ποδοσφαιρικές ακαδημίες που υπόσχονται να μάθουν στα παιδιά όλα τα μυστικά του αθλήματος. Αυτό θα ήταν θεμιτό, εάν αυτές οι ακαδημίες πληρούσαν κάποια κριτήρια διαφάνειας που αφορούν τόσο την λειτουργία τους όσο και τους τρόπους με τους οποίους μεταφέρουν στη συνέχεια τα ποδοσφαιρικά τους «προϊόντα» σε ομάδες των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πρωτεύουσα της Ακτής Ελεφαντοστού, Αμπιτζάν, μια πόλη μόλις πέντε εκατομμυρίων κατοίκων, όπου ευδοκιμούν πάνω από 300 ακαδημίες ποδοσφαίρου με περίπου 50 παιδιά η κάθε μία. Όμως, οι περισσότεροι από τους επίδοξους «νέ-

“

Ο Οργανισμός Αφρικανών Ερευνητών Ρεπόρτερ (FAIR) εντόπισε μια περίπτωση παιδιού στο Παρίσι το οποίο είχε αγοράσει μια φανέλα της Παρί Σεν Ζερμέν τυπώνοντας από πίσω το όνομά του, προκειμένου να την στείλει στην οικογένειά του στο Αμπιτζάν. Μάλιστα, ο νεαρός στέλνει λεφτά στο σπίτι κάθε μήνα, προφανώς όχι από ποδοσφαιρικά δεδουλευμένα.

Ευρώπη, ο “επίγειος παράδεισος” ους Ντρογκμπά» πέφτουν θύματα Ευρωπαίων μάνατζερ και ντόπιων κυνηγών ταλέντων, οι οποίοι τους υπόσχονται παχυλά συμβόλαια και λαμπρές καριέρες στην Ευρώπη. Άλλωστε, μόλις ένα στα εκατό παιδιά που περνούν από αυτές τις ακαδημίες καταφέρνει να φτάσει σε μια ομάδα και να υπογράψει κάποιο συμβόλαιο, έστω και μηδαμινών απολαβών. Όσο για αυτούς που γίνονται πραγματικοί αστέρες του αθλήματος, είναι μετρημένοι στα δάκτυλα των δύο χεριών. Το κόλπο αρχίζει με το «παραμύθιασμα» των γονιών. Οι διάφοροι ειδήμονες του αθλήματος υπόσχονται στους γονείς ότι θα πάνε τα παιδιά τους σε μια ευρωπαϊκή ομάδα και αυτοί με τη σειρά τους δίνουν ποσά της τάξης των 5.000 ευρώ, προκειμένου να μετατρέψουν τα παιδιά τους σε «μαύρα διαμάντια». Στη συνέχεια, οι προπονητές-μάνατζερ αναλαμβάνουν τα πάντα: εκγύμναση, φαγητό, διαμονή αλλά και τη μετάβαση του νεαρού στην Ευρώπη. Προηγουμένως βέβαια, έχουν φροντίσει να εξασφαλίσουν χαρτιά και διαβατήρια των παιδιών καθιστώντας τα ουσιαστικά όμηρους των ακαδημιών.

Από τα γήπεδα στα γκέτο

Ο Αφρικανός δημοσιογράφος Μουάμπα έφερε στη δημοσιότητα την ιστορία του νεαρού Κόφι, η οικογένεια του οποίου έδωσε 4.500 σε έναν Ιταλό μάνατζερ για να πάει το 16χρονο παιδί τους στη Βαρκελώνη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το παιδί φέρεται να κακοποιήθηκε σεξουαλικά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, το οποίο τελείωσε σε ένα ξενοδοχείο του Ραμπάτ στο Μαρόκο. Ο μικρός Κόφι, έχοντας στην κατοχή του ένα πλαστό γαλλικό διαβατήριο και αφού πρώτα πλήρωσε ένα σεβαστό ποσό σε κάποιον διακινητή, έφτασε στο Παρίσι. Εκεί κατάφερε να περάσει από δοκιμαστικά διαφόρων ομάδων αλλά καμία από αυτές δεν του πρόσφερε επαγγελματικό συμβόλαιο. Μέχρι την στιγμή που ο Μουάμπα έκανε το ρεπορτάζ, ο μικρός Κόφι δεν είχε επιστρέψει στο Αμπιτζάν. Ανάλογη περίπτωση και ο 17χρονος Μπερνάρ Μπας, τον οποίο εντόπισε ο δημοσιογράφος του Observer Νταν ΜακΝτούγκαλ σε ένα προάστιο του Παρισιού. Ο Μπερνάρ αποκάλυψε στον Βρετανό δημοσιογράφο ότι προκειμένου να κάνει το ταξίδι από την Άκρα πουλήθηκε το πατρικό του και βγήκαν στο μεροκάματο τα δύο 12χρονα αδέρφια του. Ο ίδιος, μετά από την αποτυχημένη προσπάθεια να βρει συμβόλαιο στη Γαλλία, δεν μπορεί να γυρίσει στο σπίτι και, όπως είπε, ακόμα και αν μπορούσε δεν θα είχε κουράγια να αντικρίσει τους γονείς

του. Ο Οργανισμός Αφρικανών Ερευνητών Ρεπόρτερ (FAIR) εντόπισε μια περίπτωση παιδιού στο Παρίσι το οποίο είχε αγοράσει μια φανέλα της Παρί Σεν Ζερμέν τυπώνοντας από πίσω το όνομά του, προκειμένου να την στείλει στην οικογένειά του στο Αμπιτζάν. Μάλιστα, ο νεαρός στέλνει λεφτά στο σπίτι κάθε μήνα, προφανώς όχι από ποδοσφαιρικά δεδουλευμένα.

Οι γονείς βοηθάνε τους μάνατζερ

Οι καλύτεροι συνεργάτες ενός μάνατζερ είναι οι ίδιοι οι γονείς του παιδιού. Έχοντας πειστεί ότι ο γιός τους θα γίνει ποδοσφαιρικός αστέρας, οι γονείς υπογράφουν ένα συμβόλαιο που ουσιαστικά παραχωρεί στον μάνατζερ τα δικαιώματα του ποδοσφαιριστή για την επόμενη δεκαετία. Το 2009 η αστυνομία στο Μάλι εντόπισε 38 παιδιά ηλικίας από 14 μέχρι 17 ετών που ετοιμάζονταν να περάσουν παράνομα στην Ευρώπη. Οι αρχές του Μάλι βρήκαν στην κατοχή του μάνατζερ Ασουμάν πλαστά διαβατήρια και εισιτήρια με προορισμό τη Νορβηγία και την Ουκρανία. Τα παιδιά στάλθηκαν πίσω στην Ακτή Ελεφαντοστού ενώ ο μάνατζερ, μαζί με τον υπεύθυνο της ακαδημίας, κατηγορήθηκαν για παράνομη διακίνηση. Όταν τα παιδιά επέστρεψαν στην Ακτή Ελεφαντοστού, οι γονείς υπερασπίστηκαν τους διακινητές και ζήτησαν από τις τοπικές αρχές να καλύψουν το ποσό που χρειαζόταν προκειμένου να επαναλειτουργήσει η ποδοσφαιρική ακαδημία. «Τα νεαρά αγόρια που πηγαίνουν στο εξωτερικό για να παίξουν επαγγελματικό ποδόσφαιρο συχνά καταλήγουν μόνα, χωρίς έγγραφα και ευάλωτα. Βρίσκονται υπό την απειλή της σκλαβιάς, του εκβιασμού, ακόμα και της σεξουαλικής κακοποίησης», λέει η Οφέλια Καλσέτας Σάντος, πρώην αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών που έχει δουλέψει σε θέματα δικαιωμάτων παιδιών που έχουν ταξιδέψει από την Αφρική με προορισμό το Βέλγιο, την Ολλανδία και τις Σκανδιναβικές χώρες. Όπως υποστηρίζει, «Στο Βέλγιο, παίζουν ποδόσφαιρο μόνο αν έχουν πραγματικό ταλέντο. Ακόμα όμως και τότε οι μάνατζερ εισπράττουν πολύ περισσότερα από αυτούς». Αδάμος Ζαχαριάδης

Πηγές: 1. Κώστας Μπράτσος: «Αφρική Ώρα Μηδέν: Το ποδοσφαιρικό trafficking στην Ακτή Ελεφαντοστού». www.contra.gr 2. Μαρία Καλυβιώτου: «Το νέο trafficking στο ποδόσφαιρο» Αυγή 3. Dan McDougall: «The Scandal of Africa’s trafficked players». 4. Hugo Steckelmacher: «Slavery in Football» 5. Jonas Scherrens «The muscle drain of African football players. Trade or Trafficking».

το Βέλγιο υπάρχουν ομάδες που συνάπτουν συμφωνίες με διάφορους μάνατζερ, προκειμένου να αγοράζουν φτηνά Αφρικανούς ποδοσφαιριστές. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η Μπέβερεν (διαλύθηκε το 2010), η οποία συνήθιζε να αγωνίζεται με ολόκληρη ενδεκάδα προερχόμενη από την Ακτή Ελεφαντοστού. Ο επικεφαλής της ομάδας, Ζαν Μαρκ Γκιγιού, διατηρεί δική του ακαδημία ποδοσφαίρου στην Αφρική, η οποία συνεργάζεται μάλιστα με ομάδες, όπως η Άρσεναλ και κοντά του έχουν θητεύσει σημαντικοί παίκτες, μεταξύ των οποίων ο Ντιντιέ Ζοκορά, τα αδέρφια Τουρέ και ο Μανουέλ Έμπουε. Στην Μπέβερεν αποκτούσαν μια πρώτη εμπειρία από ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και στη συνέχεια μεταπηδούσαν σε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές ομάδες με το ανάλογο βέβαια αντάλλαγμα. Υπολογίζεται ότι στο Βέλγιο υπάρχουν 30 επίσημοι και 170 ανεπίσημοι μάνατζερ, με διασυνδέσεις στην Αφρική. «Είναι σαν τα κινέζικα προϊόντα που αγοράζεις σχεδόν χωρίς κόστος και τα μεταπωλείς βγάζοντας τεράστιο κέρδος. Οι σύλλογοι βγάζουν χρήματα παίρνοντας φτηνά ταλέντα, τα οποία αναπτύσσουν και πουλάνε σε μεγαλύτερες ομάδες. Αξίζει να πάρεις 1.000 ακόμα και αν χρησιμοποιήσεις 20», λέει ο πρώην αξιωματούχος του υπουργείου αθλητισμού της Γαλλίας, Ζιλ Γκαρνιέ. Το ερώτημα που προκύπτει, βέβαια, είναι τι γίνεται με τα άλλα 980. Ο Μίκαελ Εσσιέν μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως η τέλεια μεταπώληση. Η Τσέλσι πλήρωσε στη Λιόν το ποσό των 30 εκατομμυρίων ευρώ για να τον κάνει δικό της το καλοκαίρι του 2005. ∆ύο χρόνια πριν, οι «Λιονέλ» είχαν δώσει μόλις 8 στη Μπαστιά και αυτή προηγουμένω τον είχε αποκτήσει έναντι 50.000 ευρώ από την Λίμπερτι Προφέσιοναλ της Γκάνας.

“

ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Το ζήτημα όμως δεν είναι να έχουμε ηρωικές ήττες αλλά το πώς ως Αριστερά θα διεκδικήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους δήμους για να δημιουργήσουμε αναχώματα στη μνημονιακή πολιτική και να συμβάλουμε στην ανατροπή αυτής της κυβέρνησης.

Απαιτείται η ανάπτυξη ενός αυτοδιοικητικού κινήματος Ο Άρης Βασιλόπουλος, επικεφαλής της ∆ύναμης Πολιτών (που υποστηρίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ, την Κοινωνική Συμμαχία, το Κίνημα ∆εν Πληρώνω και ανένταχτους) και υποψήφιος δήμαρχος στο δήμο Ν. Φιλαδέλφειας- Χαλκηδόνας, μιλά στην «Εποχή» για τις αυτοδιοικητικές εκλογές και την ευκαιρία που προσφέρουν για ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών στη βάση. Κρίνει το ζήτημα διαφθοράς στην πολιτική και αναπτύσσει τις προτάσεις επίλυσης τοπικών προβλημάτων με γνώμονα μία γενικότερη αριστερή, προοδευτική και δημοκρατική πολιτική.

Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη

Στο δημοτικό συμβούλιο συμμετέχει αυτή τη στιγμή ο κ. Τομπούλογλου που κατηγορείται για διαφθορά και χρηματισμό. Τι επιπτώσεις πιστεύεις θα έχει στο ήδη υπάρχον κλίμα απογοήτευσης από την πολιτική; Η πρώτη συνέπεια είναι μια σκιά διαφθοράς και ανηθικότητας στην πολιτική εν γένει, κάτι που επιτείνει την αίσθηση της κοινωνίας για τους πολιτικούς. Ο κ. Τομπούλογλου, μάλιστα, αν και εμφανιζόταν ως ανεξάρτητος, μάθαμε ότι διεγράφη από τη Ν.∆. Επιπλέον, η όλη υπόθεση απαξιώνει και την ίδια την πόλη και το δημοτικό της συμβούλιο, αφού η παράταξή του έσπευσε να τον στηρίξει τη στιγμή που είναι υπόδικος. Φυσικά, η δικαιοσύνη είναι εκείνη που θα τον κρίνει, όμως ηθικά και πολιτικά η πράξη του κ. Τομπούλογλου είναι ήδη καταδικαστέα. Και αναφέρω την πράξη, γιατί εμείς δεν πρόκειται να εμπλακούμε σε φαινόμενα ανθρωποφαγίας. Η παράταξή σας, αλλά και εσύ προσωπικά, τι δικλείδες ασφαλείας έχετε απέναντι στη διαφθορά της εξουσίας; Για να είμαστε ειλικρινείς, εγγυήσεις σε αυτό το ζήτημα δεν υπάρχουν για κανένα. Παρ’ όλ’ αυτά μπορούν να υπάρξουν δικλείδες ασφαλείας στα πρόσωπα και στην πολιτική βάση που χτίζει κανείς μία προσπάθεια. Σε εμάς, τα πρόσωπα που συμμετέχουν δεν έχουν εμπλακεί σε πολιτικές και οικονομικές διαπλοκές. Είμαστε πολύ προσεχτικοί στο ποια άτομα εντάσσουμε στην παράταξη, γιατί δυστυχώς στις τοπικές κοινωνίες είναι έντονος ο παραγοντισμός και η μετακίνηση ανθρώπων σε ψηφοδέλτια χωρίς αρχές. Η διακυβέρνηση του δήμου δεν είναι αυτοσκοπός, θέλουμε να κερδίσουμε για να πετύχουμε συγκεκριμένα πράγματα και όχι από αγάπη για την εξουσία. Τέλος, μας διαφυλάσσουν οι ίδιες μας οι διαδικασίες που είναι διαφανείς και δημοκρατικές, κάτι που σημαίνει ότι όλοι ελέγχονται, και πρωτίστως εγώ ως επικεφαλής. Μέχρι τώρα η παράταξη σας πώς έχει δραστηριοποιηθεί για τα προβλήματα

του δήμου; Μέσα από το δημοτικό συμβούλιο, και όχι μόνο, αναδείξαμε πολλά θέματα, για το περιβάλλον, για τους παιδικούς σταθμούς, την εκπαίδευση, τους εργαζόμενους του δήμου, την υποχρηματοδότηση, για τον προϋπολογισμό, για το ρατσισμό, για τις κοινωνικές δομές κτλ. Την ίδια στιγμή, ένα μεγάλο δυναμικό της παράταξής μας έδρασε κινηματικά μέσα από τη λαϊκή συνέλευση της περιοχής, συμμετέχοντας σε δράσεις αντίστασης, ανυπακοής, πολιτισμού και αλληλεγγύης. Πιο σημαντικές θεωρώ αυτές ενάντια στην επιβολή του χαρατσιού, όπου ύστερα από μεγάλη κινητοποίηση το δημοτικό συμβούλιο αναγκάστηκε να καλύψει νομικά και πολιτικά όσους δεν το πλήρωσαν, τη δράση αλληλεγγύης που αναπτύξαμε στους απεργούς της Ελληνικής Χαλυβουργίας, αλλά και τη στήριξη που παρείχε η συνέλευση στην απεργία των καθηγητών στις αρχές του Σεπτέμβρη.

Ανάχωμα στη μνημονιακή πολιτική

Είχες αρθρογραφήσει πως αυτό που επιθυμείτε είναι η «ανατροπή και όχι διαχείριση του δήμου», τι εννοούσες; Το στοίχημα για την τοπική αυτοδιοίκηση είναι πλέον η ανάκτηση του ίδιου του αυτοδιοικητικού και ανεξάρτητου χαρακτήρα της. Και αυτό γιατί με τα νέα μέτρα, τον Καλλικράτη και την υποχρηματοδότηση που έχει επιβάλει η κυβέρνηση, ο ρόλος της εξαφανίζεται. Οι δήμοι έχουν μετατραπεί σε κόμβους μέσω των οποίων θα εφαρμοστούν τα μνημονιακά μέτρα. Μέσα στο υπάρχον θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο δεν μπορεί να εφαρμοστεί αριστερή προοδευτική πολιτική. Ανεξαρτήτως, λοιπόν, του τι πιστεύουμε εμείς, το να ασκήσουμε διοίκηση για τα συμφέροντα των πολλών, που σημαίνει να εγγυηθούμε τις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου, τα δικαιώματα των εργαζομένων, την προστασία του περιβάλλοντος κ.α, κάτι τέτοιο οδηγεί αναγκαστικά σε ρήξεις. Κάτι

τέτοιο απαιτεί την ανάπτυξη ενός ευρύτερου πολιτικού αυτοδιοικητικού κινήματος. Πρέπει δηλαδή να έρθουμε σε σύγκρουση με κατεστημένα συμφέροντα, παραγοντισμούς και πελατειακές σχέσεις. Για τα δικαιώματα των εργαζομένων στο δήμο, πώς μπορείτε πρακτικά να αντισταθείτε σε μια απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών για κινητικότητα, διαθεσιμότητα κτλ; Εδώ και τρία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη μία συνολική επίθεση στους εργαζομένους όλης της χώρας, με αυτούς του δημόσιου τομέα να στοχοποιούνται ως ανίκανοι και υπεράριθμοι, προκειμένου να υλοποιηθεί η μνημονιακή υποχρέωση της απόλυσης δεκάδων χιλιάδων. Στο δικό μας δήμο αντιμετωπίζουμε ήδη ελλείψεις στο προσωπικό στην κοινωνική υπηρεσία, στην καθαριότητα, στην υπηρεσία πρασίνου. Οι δυνατότητες αντίστασης ενός μεμονωμένου δήμου σε αυτήν την κατάσταση είναι περιορισμένες. Σίγουρα, όμως, μπορεί να σταθεί στο πλευρό των εργαζομένων και να αρνηθεί να υλοποιήσει τις αποφάσεις, και εμείς θα το κάνουμε αυτό, ακόμη και αν κάτι τέτοιο επισείει ποινικές ευθύνες. Το

“Η εναλλαγή είναι αναγκαία”

Θανάσης Μάλλιος, πρώην επικεφαλής της ∆ύναμης Πολιτών

Οι τοπικές εκλογές είναι κριτήριο για το πού θέλει να πάει ο κόσμος. Γι΄ αυτό μαζί με το τοπικό κίνημα πρέπει να οδηγηθούμε σε ένα κλίμα γενικότερης ανατροπής. Αν δεν ανατρέψουμε τις συνθήκες που μας έχουν επιβάλλει τα μνημόνια δεν πρόκειται να δούμε άσπρη μέρα. Από όλες τις παρατάξεις της Ν. Φιλαδέλφειας- Χαλκηδόνας το 2010 ήμασταν οι μόνοι που μιλήσαμε για τις επιπτώσεις του μνημονίου και του Καλλικράτη. ∆υστυχώς, βγήκαμε αληθείς. Ο Άρης Βασιλόπουλος είναι ένας άνθρωπος που, παρά τα 35 του χρόνια, έχει μεγάλη δράση μέσα στο κίνημα και μπορεί να αποδώσει αυτά που θέλουμε ως ∆ύναμη Πολιτών. Αυτή η εναλλαγή στους επικεφαλής είναι αναγκαία, καθώς πρέπει να παίρνουν τη σκυτάλη νέα παιδιά και από κοντά οι μεγαλύτεροι να τους βοηθούν με την πείρα τους.

ζήτημα, όμως, δεν είναι να έχουμε ηρωικές ήττες, αλλά το πώς ως Αριστερά θα διεκδικήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους δήμους για να δημιουργήσουμε αναχώματα στη μνημονιακή πολιτική και να συμβάλουμε στην ανατροπή αυτής της κυβέρνησης. Ποιο είναι το πρόγραμμά σας για το δήμο; Οι βασικές μας αρχές ισχύουν από το 2010, και ήδη βρισκόμαστε σε μία διαδικασία διαλόγου με φορείς και δημότες της περιοχής ώστε να διαμορφώσουμε ένα σύγχρονο ριζοσπαστικό πρόγραμμα για το δήμο μας. Το κυριότερο για εμάς είναι να αναδείξουμε το δήμο ως ασπίδα κοινωνικής προστασίας ενάντια στην κρίση, να στηρίξουμε και να διευρύνουμε τις κοινωνικές δομές, όπως βρεφικοί σταθμοί, δημόσιο σχολείο, μονάδες υγείας. Επίσης, θεωρούμε ότι το μέλλον της πόλης πρέπει να καθορίζεται από τους πολίτες της και όχι από τα μικρά ή τα μεγάλα συμφέροντα, επομένως θα δώσουμε έμφαση σε θεσμούς λαϊκής συμμετοχής και εξουσίας. Τέλος, ένα σημαντικό πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα επόμενα χρόνια στο ∆ήμο και υποκρύπτεται από τη ∆ημοτική αρχή, αλλά και την αντιπολίτευση, είναι το χρέος που έχουν συσσωρρεύσει οι προηγούμενες ∆ιοικήσεις.

Πολιτικά παιχνίδια

Και όσον αφορά το γήπεδο της ΑΕΚ τι γίνεται; Ύστερα από 10 χρόνια διαφαίνεται η προοπτική ανέγερσής ενός νέου γηπέδου στην πόλη μας. Ως παράταξη έχουμε τοποθετηθεί εξ’ αρχής θετικά σε αυτή την προοπτική, καθώς η ΑΕΚ είναι συνδεδεμένη με την πόλη, την αθλητική, πολιτιστική και προσφυγική της ιστορία. Αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι πως το νέο γήπεδο θα δέσει αρμονικά με τη λειτουργία της πόλης, συμβάλλοντας στην αθλητική και κοινωνική της αναβάθμιση. ∆υστυχώς, όπως και στο παρελθόν, φαίνεται ότι γύρω από το γήπεδο της ΑΕΚ αναπτύσσονται πολιτικά παιχνίδια. Οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις που έχουν εκφραστεί από δημοτικούς συμβούλους και φορείς της πόλης, για το κυκλοφοριακό, τους χώρους στάθμευσης, την προστασία του Άλσους και την ανάγκη κάλυψης των αναγκών όλων των τμημάτων της ερασιτεχνικής ΑΕΚ, είναι οι μόνες που μπορούν να εγγυηθούν αυτήν την επιστροφή συνδυάζοντάς την με τα συμφέροντα της πόλης μας.

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

α τρία τελευταία χρόνια οι δασικοί φυσικοί πόροι στην περιοχή μας λεηλατούνται. Το περιβαλλοντικό έγκλημα συντελείται στο πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς και έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις στα δασικά φυσικά οικοσυστήματα, όπως παραδέχονται πλέον και οι κατά τόπους εκπρόσωποι της κυβέρνησης. Ακόμα, λόγω της καύσης δέντρων για θέρμανση, υπάρχει μόνιμα εγκαταστημένο το αιωρούμενο σύννεφο αιθαλομίχλης σε πολλαπλάσια ποσοστά του επιτρεπτού, με επιπτώσεις στον ανθρώπινο παράγοντα κάτι που ανάγκασε τους ανευθυ-

μα και ούτε προέβηκαν σε ανακοινώσεις για το περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται σε βάρος των δασικών φυσικών οικοσυστημάτων σ΄ όλη τη χώρα αλλά και των τεχνιτών δασυλλίων που περιβάλλουν τους οικισμούς. Τα ελληνικά δάση κυριολεκτικά ξεπατώνονται αυτά τα χρόνια στο βωμό του χρέους και των μνημονίων. Κανείς δεν αναφέρεται στο πού βρίσκεται όλο αυτό το φυσικό καύσιμο, το οποίο όμως ζεσταίνει εκτός από τους φτωχούς και την αγορά των μηχανημάτων κοπής των δένδρων και των σομπών ηλεκτρικών και μη, κάτι που δεν αναφέρεται

γκατάστασή των, δεν οφείλεται στην αναπτυξιακή δασική πολιτική, αλλά στην αναγκαστική μετακίνηση των πληθυσμών από τους ορεινούς όγκους μετά το 1950, στους 600.000 αγρότες που στάλθηκαν στη Γερμανία, και κυρίως στην χρήση του πετρελαίου ως καύσιμου. ∆ασική πολιτική δεν υπήρξε παρ΄ όλες τις διεθνείς συμβάσεις που έχουν υπογράψει. Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών του ΟΗΕ λόγω των δεσμεύσεων και των διεθνών συμβάσεων, που έχουν αποδεχτεί, λόγω της ανόδου των θερμοκρασιών και της αλλαγής του

νο-υπεύθυνους που υλοποιούν χωρίς αντιρρήσεις την εγκληματική πολιτική, να αρθρώσουν ψήγματα αντιρρήσεων για την οικονομική πολιτική της εξαρτημένης κυβέρνησης και στον τομέα των καυσίμων.

καθόλου. Η οικονομία της αγοράς πάλι κινήθηκε από τους μη έχοντες. Το γεγονός είναι ότι η Ελλάδα δια μέσου των κυβερνήσεών, δεν είχε και δεν έχει -εκτός από την δεκαετία του ’60δασική πολιτική, δεν έχει περιβαλλοντική πολιτική, δεν ενδιαφέρεται για την προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων της, δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον του τόπου. Το ίδιο ισχύει και για την κάθε περιφέρεια και τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις, που το θέμα των δασικών οικοσυστημάτων το βλέπουν μόνο ως άμεσα ρευστοποιήσιμο οικονομικό πόρο και ως οικόπεδα. Εδώ εντάσσονται κα οι τελευταίες ανακοινώσεις του Περιφερειαρχών συμμάχων των για τον νέο νόμο για τα δάση που προωθείται.

κλίματος, κάτι που βιώνουμε όλοι πλέον, ήταν και είναι υποχρεωμένοι από το 2010, να λάβουν μέτρα για τη: διατήρηση των αποθεμάτων άνθρακα των δασών, αειφόρο διαχείριση των δασών, αλλά και για την ενίσχυση των αποθεμάτων άνθρακα των δασών. Σήμερα, όμως, η δασική πολιτική που υλοποιείται στη χώρα μας, λόγω των μνημονίων και της γενικότερης κρίσης και εκ του αποτελέσματος το οποίο βλέπουν οι πάντες, είναι, η ρευστοποίηση του ξυλαποθέματος και των φυσικών πόρων. Καιρός είναι να αισθανθούμε το τι περιβαλλοντικά επέρχεται, κάτι που το αντιλαμβάνονται όλοι πλέον και ας αναλάβουμε τις πολιτικές και τοπικές ευθύνες όσες βέβαια μας ανήκουν και περνάνε από το χέρι μας και είναι πολλές.

Η σημερινή ύπαρξη των δασών και όπου βέβαια επετράπη η επέκτασή-ε-

Κώστας Λούκας

Τα δάση μας «ρευστοποιούνται» Η δασική πολιτική που υλοποιείται στη χώρα μας είναι η ρευστοποίηση του ξυλαποθέματος και των φυσικών πόρων. Καιρός να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.

Οικονομία της αγοράς

Μόλις αυτήν την βδομάδα αναγκάσθηκαν μετά και τους θανάτους και τα καμένα σπίτια, αλλά και λόγω της παγκόσμιας και της τοπικής κατακραυγής, να συζητήσουν και να πάρουν αποφάσεις που δεν λύνουν όμως άμεσα το ζήτημα της αιθαλομίχλης. Η ανακουφιστική λύση για την κυβέρνηση και τα κανάλια για την αιθαλομίχλη που έχει εγκατασταθεί μόνιμα σ΄ όλους τους οικισμούς είναι να βρέξει ή να φυσήσει για να τους σώσει. Εκεί φτάσαμε. ∆εν ασχολήθηκαν, βέβαια, η κυβέρνηση αλλά και όλο το πολιτικό σύστη-

Χωρίς δασική πολιτική

Εκτός από την αλληλεγγύη, χρειάζεται και αγώνας Συνέντευξη με τον Κώστα Μάρκου για το Νοσοκομείο Ρίου Πάτρας Συζητάμε με τον αναπληρωτή καθηγητή Παθολογίας-Ενδοκρινολογίας για το νοσοκομείο του Ρίου, το ρόλο της δημόσιας υγείας και την αλληλεγγύη.

Τη συνέντευξη πήρε η Χρυσούλα Πατσού

Πώς θα περιγράφατε το νοσοκομείο του Ρίου την περίοδο της κρίσης Η κρίση είχε διάφορες φάσεις. Η πρώτη ήταν όταν άρχισε να γίνεται αισθητή η έλλειψη υλικού, λόγω μη ορθολογικής λειτουργίας. Σε ένα μικρότερο βαθμό, η λέξη διαφθορά στον τομέα αυτό κατά καιρούς μπορούσε να χαρακτηρίσει την κατάσταση στο νοσοκομείο. Υπήρχε ένα χαοτικό σύστημα στα νοσοκομεία όπου οι έχοντες την εξουσία στην καλύτερη περίπτωση τα ανέχονταν και στη χειρότερη ήταν κομμάτι τους. Με την κρίση το σύστημα προσπάθησε να βρει καινούρια ισορροπία και σ’ αυτή την πρώτη φάση για την οποία συζητάμε υπήρξε ένδεια στα υλικά και κυρίως στα πρώτης ανάγκης, όπως στο βαμβάκι κλπ. Σταδιακά, το σύστημα βρίσκει την ισορροπία του και η δουλειά ουσιαστικά στοιχειωδώς διεκπεραιώνεται. Ποιο είναι το μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα το νοσοκομείο; Το κύριο πρόβλημα του νοσοκομείου σήμερα είναι η έλλειψη νοσηλευτικού, καθώς και διοικητικού προσωπικού. Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό από παλιά και δεν είναι μόνο απόρροια της κρίσης, αλλά και της παλαιοκομματικής αντίληψης που περιλάμβανε μεταθέσεις και μετατάξεις, δηλαδή τα λεγόμενα ρουσφέτια. Άλλο ένα πρόβλημα που προϋπήρχε, και είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής παθολογίας του συστήματος, είναι ότι δεν υπάρχει συντονισμός όλων των ιδρυμάτων παροχής υγείας που καλύπτουν τη ∆υτική Ελλάδα. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι περιοχές, που βρίσκονται πιο μακριά από τα αστικά κέντρα, στερούνται την υγειονομική περίθαλψη ή αναγκάζονται να την πληρώνουν πολύ ακριβά, εξαιτίας αυτής της έλλειψης συντονισμού. Γιατί είναι σημαντικό το νοσοκομείο να παραμείνει δημόσιο;

Ο καθένας οφείλει να έχει πρόσβαση στη δημόσια υγεία και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να αλλάξει. Πέρα όμως απ’ αυτό, η ποιότητα παροχής υγείας στα δημόσια νοσοκομεία κάνει τη διαφορά. Στα ιδιωτικά νοσοκομεία το 60-70% είναι η «ξενοδοχειακή» παροχή και η παροχή ουσίας είναι ένα 30%. Οι υπηρεσίες παροχών υγείας δεν είναι απ’ αυτές τις επιχειρήσεις που αν τις προσφέρεις σωστά θα σου αποφέρει κέρδη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο αριθμός των ασθενών στα δημόσια νοσοκομεία έχει αυξηθεί σε σχέση με παλιότερα κατά 40%-50% και ουσιαστικά μιλάμε για «μεταφερόμενους» ασθενείς από τα ιδιωτικά. Τον τελευταίο χρόνο αναπτύξατε μια πρωτοβουλία στις φυλακές του Αγίου Στεφάνου στην Πάτρα. Πείτε μας δύο λόγια γι’ αυτό. Υπάρχει μια σχέση συνεργασίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ρίου μαζί και με άλλους γιατρούς με την παροχή υγείας στις φυλακές. Λόγω συνταξιοδότησης του γιατρού, 800 τρόφιμοι δεν είχαν ιατρική περίθαλψη για περίπου ένα μήνα. Εδώ και ένα χρόνο, πηγαίνουμε δύο φορές την βδομάδα γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων και προφέρουμε τις υπηρεσίες μας δωρεάν, εξετάζοντας 30 με 40 άτομα κάθε φορά. Επίσης, πλέον μια φορά το μήνα επισκέπτεται τις φυλακές και ψυχίατρος. Συμμετέχετε ακόμα στο Κοινωνικό Ιατρείο. Ποιος είναι ο ρόλος του; Το κοινωνικό ιατρείο αλληλεγγύης, μαζί με το κοινωνικό φαρμακείο έχει συμπληρώσει πάνω από ενάμιση χρόνο λειτουργίας και δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο, το δήμο, τον Ιατρικό Σύλλογο και την Ένωση Νοσοκομειακών Ιατρών. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε στην κάλυψη υγειονομικών αναγκών όσων είναι ανασφάλιστοι, χωρίς να ξεχνάμε ότι η κάλυψη αυτή είναι δικαίωμα για όλους, δικαίωμα που δυστυχώς σήμερα δεν προσφέρεται από την επίσημη πολιτεία. Έχουμε συναίσθηση ότι εκτός από την αλληλεγγύη που δείχνουμε, χρειάζεται και αγώνας για να σταματήσει η εγκατάλειψη του κράτους απέναντι στους ανασφάλιστους. Επίσης επιδιώκουμε σταδιακά ο ασθενής να γίνει μέλος της συλλογικής

“

αντιμετώπισης των προβλημάτων, υιοθετώντας την ιδέα της αλληλεγγύης. Στο κοινωνικό φαρμακείο συμμετέχουν περίπου 40 φαρμακοποιοί εθελοντές με βάρδιες. Το φαρμακείο αυτό λειτουργεί με κάποια κριτήρια, δηλαδή φάρμακα παρέχονται σε όλους τους άνεργους και ανασφάλιστους αρκεί να το αποδείξουν (ληγμένα βιβλιάρια, κάρτα ανεργίας). Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι οι ελλείψεις σε φάρμακα και κυρίως εμβόλια.

Περιοχές, που βρίσκονται πιο μακριά από τα αστικά κέντρα, στερούνται την υγειονομική περίθαλψη ή αναγκάζονται να την πληρώνουν πολύ ακριβά, εξαιτίας της έλλειψης συντονισμού.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Εισαγγελική παρέμβαση για κακοδιαχείριση στην ΕΥΑΘ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

έρες Χριστουγέννων και στα εξώφυλλα του τοπικού Tύπου φιγουράρει η έρευνα του εισαγγελέα διαφθοράς για την ΕΥΑΘ, παράλληλα βέβαια με την υπενθύμιση της εξέλιξης στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Συγκεκριμένα, ξεκίνησε εισαγγελική έρευνα σχετικά με καταγγελίες για ανάθεση έργων με αδιαφανείς διαδικασίες, από την προηγούμενη διοίκηση της εταιρείας κατά την 3ετία 20082010. Ποινικές ευθύνες θα αναζητηθούν με προκαταρκτική έρευνα και για δύο ακόμη υποθέσεις, σχετικά με το έργο εκσυγχρονισμού του πληροφοριακού συστήματος της ΕΥΑΘ αλλά και με υπάλληλο της εταιρείας, ο οποίος κατηγορείται για υπεξαίρεση 315.000 ευρώ, ποσό για το οποίο η εταιρεία φέρεται να μην έχει προβάλει, μέχρι στιγμής, καμία αξίωση διεκδίκησής του. Οι εργαζόμενοι αναφέρουν σε σχετική ανακοίνωσή τους: «Από τις εποχές που η διοίκηση πηγαινοερχόταν στη Γαλλία για επαφές με υποψηφίους αγοραστές, οι εργαζόμενοι κατήγγελαν περίεργες εργολαβίες ύψους 2.000.000 ευρώ. Στην περίπτωση της υπεξαίρεσης των 315.000 ευρώ, το σωματείο είχε ζητήσει να εφαρμοστεί ο κανονισμός ο οποίος ρητά λέει ότι η πειθαρχική διαδικασία είναι ανεξάρτητη της ποινικής. Η τότε διοίκηση δεν έκανε τίποτα, άρα αυτοί που «συγκάλυψαν» σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι συγκεκριμένοι και όχι αόριστα όλοι οι εργαζόμενοι της ΕΥΑΘ. Όπως συγκεκριμένοι είναι και οι καταδικασθέντες από τον Άρειο Πάγο, στους οποίους δεν έχει γίνει το παραμικρό. Η δικαιοσύνη να κάνει το έργο της και εμείς θα είμαστε παραστάτες και αρωγοί της. Να μην τολμήσει κανείς όμως να κατηγορήσει συλλήβδην τους εργαζόμενους για την κακοδιαχείριση ή την πιθανή διαπλοκή της οποιαδήποτε διοίκησης».

•

Το μ-ΕΡΤ-ικό μου απ’ τη χαρά μου τό ’χουν πάρει άλλοι... Υ

πό την αιγίδα των ΜΑΤ, σε ένα πρόχειρο στούντιο στα γραφεία της διοίκησης της ΕΡΤ3, στην οδό Αγγελάκη, ο Παντελής Σαββίδης, ο δημοσιογράφος που ο αρμόδιος υφυπουργός για τη ∆ημόσια Ραδιοτηλεόραση Παντελής Καψής όρισε ως διευθυντή της ∆Τ2 που θα εκπέμπει στο μέλλον από την Θεσσαλονίκη, προσπαθεί εδώ και λίγες μέρες να ξεκινήσει τη λειτουργία του ραδιοφώνου ∆Τ2 στους 102 FM. To ραδιοφωνικό πρόγραμμα δεν είναι στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, σε αντίθεση με το τηλεοπτικό το οποίο σκοντάφτει προφανώς στην έλλειψη κτιρίου, καθώς από το κτίριο της ΕΡΤ3, στη Λεωφόρο Νίκης, εκπέμπουν ακόμη ελεύθερα οι δημοσιογράφοι της ΕΡΤ3 που συνεχίζουν να αγωνίζονται για μια πραγματικά δημόσια ραδιοτηλεόραση. Έτσι, ελλείψει κτιρίου οι πρόθυμοι της ∆Τ2 προσπαθούν κακήν κακώς να παίξουν οτιδήποτε από το ραδιόφωνο μπας και πείσουν κανέναν ότι υπάρ-

χουν. Λίγα μέτρα παραπάνω βρίσκονται οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ3 που συνεχίζουν τον ποικιλόμορφο αγώνα τους εκπέμποντας διαδικτυακό ραδιοφωνικό πρόγραμμα. Η αξιοπρέπεια των εργαζομένων στην ΕΡΤ3 έχει ήδη κερδηθεί από τους ίδιους, στο χέρι των πολιτών της Θεσσαλονίκης είναι να εντείνουν τη συμπαράστασή τους, ώστε ο αγώνας αυτός να συνεχίσει και να οδηγήσει στο ποθητό αποτέλεσμα. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς, ρεβεγιόν στις εγκαταστάσεις του ραδιοφώνου της ΕΡΤ3 έκανε σύσσωμη η ΕΡΤ. Ένας εργαζόμενος περιγράφει: «Σημειώθηκε το αδιαχώρητο στο ρεβεγιόν των εργαζομένων της ΕΡΤ3 στο κτίριο του ραδιοφώνου. Πίτες, κρασάκι, τραγούδι και δεκάδες καλοί φίλοι υποδεχτήκαμε με τα καλά μας το 2014, με την ελπίδα ότι θα είναι καλύτερο από τον προκάτοχό του. Που σημαίνει ότι ελπίζουμε ότι θα ξεφορτωθούμε όλους τους

καλικάντζαρους που έριξαν μαύρο στις ζωές μας. Γνωρίσαμε από κοντά καταπληκτικούς ακροατές που ήρθαν για τη γιορτή μας από τα Κύθηρα(!), την Αθήνα, το Βόλο και άλλες περιοχές της χώρας. Χιλιάδες όμως ήταν κοντά μας συμμετέχοντας στη μαραθώνια ραδιοφωνική εκπομπή που μεταδόθηκε μέσω των ΕΡΑ της Αθήνας και της περιφέρειας σε όλη την επικράτεια. Από τη Ρόδο, τη Μεσσηνία, τα Επτάνησα, τη Θράκη, την Πάτρα... Από παντού. Όλοι μαζί φυσήξαμε να φύγει το μαύρο που ήταν παρόν μόνο λίγο παρακάτω, επί της οδού Αγγελάκη. Και χρονιάρα μέρα το μαύρο το φύλαγαν και χθες τα ΜΑΤ. Ευχαριστούμε όλους για τη στήριξή τους και τους ευχόμαστε καλή χρονιά!» Τα μπλουζάκια που κέρδισαν αυτοί που βρήκαν τα 3 φλουριά στις ισάριθμες πίτες έγραφαν το καινούργιο σλόγκαν: «Το μ-ΕΡΤ-ικό μου από τη χαρά μου τό ’χουν πάρει άλλοι...».

Μια λέξη ήταν αρκετή... ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

λ αχοδήμαρχοι: μια λέξη δια στόματος Αλέξη Τσίπρα. Μέσα στην αλληγορία της, εύστοχη, περιεκτική, αποκαλυπτική. Μάτσο από δαύτους στην επικράτεια. Αλλά δεν χρειάζεται να πας και μακριά. Ο λόγος για έναν δήμο της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης που μέχρι και τις εκλογές του 2006 πρασίνιζε στον εκλογικό χάρτη της Ελλάδας. Όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν και άρχισαν ν’ ακούγονται ελπιδοφόρα μηνύματα, επιστρατεύτηκε στις εκλογές του 2010 το κόλπο της ανεξάρτητης δημοτικής παράταξης. Σηκώθηκε η λευκή σημαία. Η μπατανόβουρτσα, όμως, δεν κατάφερε να καλύψει το έντονο πράσινο-μπλε με τους ροζ κόκκους. Με τους ίδιους ανθρώπους, για να μην πω και με πολύ χειρότερους, γιατί περιμάζεψε ό,τι έφερνε ψήφους με τον παλιό δοκιμασμένο τρόπο από τους πρώην καποδιστριακούς δήμους, για να φτιάξει τον μεγάλο δήμο του Καλλικράτη. Αυτός, λοιπόν, ο Βλαχοδήμαρχος, ο δικός μας Βλαχοδήμαρχος πέρασε τετραετίες ως πολιτικός του κατεστημένου, διορίζοντας, βγάζοντας πύρινους λόγους, δίνοντας σφιχτές χειραψίες, συνεργαζόμενος με κάθε καρυδιάς καρύδι, αποδεχόμενος τις μνημονιακές πολιτικές. Είχε βεβαίως και συνεργάτες «αριστερούς» με μοναδική απαίτηση το διορισμό στο δήμο σύσσωμης της οικογένειάς τους και των κουμπάρων συμπεριλαμβανομένων. Η οικογενειοκρατία και η κουμπαροκρατία εξασφαλίζουν χωρίς ρίσκο την απόκτηση αλλά και τη διατήρηση της εξουσίας σ’ αυτόν τον ταλαίπωρο τόπο. Σχέσεις συνεργασίας - διαπλοκής ανάμεσα σε πρώην και νυν ακροδεξιούς, πασόκους πρώην δημάρχους που λυμαίνονταν τους γειτονικούς δήμους, αριστερούς «οπορτουνιστές» και μη,

λαϊκούς δεξιούς συνέθεταν ένα multicultural ύφος. Και για να μην μπάζει από πουθενά, δεν αποποιήθηκε και τους «παλιούς» πράσινους συντρόφους του. Στήθηκε περήφανα μπροστά στην κάμερα για να ψηφίσει τον ογκώδη αρχηγό και μοναδικό υποψήφιο για την προεδρία του «κινήματος». Είχε την επιλογή να μην το κάνει αλλά επένδυσε ακόμα και σ’ αυτό. Το ένστικτο της πολιτικής του επιβίωσης αλάνθαστο. Νομίζεις ότι πρόκειται για μια καλοστημένη φάρσα που από ώρα σε ώρα θα αποκαλυφθεί. Σύντροφοι και συντρόφισσες, εσείς που στη συνεστίαση της νομαρχιακής Β’ Θεσσαλονίκης δώσατε το χέρι στον συγκεκριμένο Βλαχοδήμαρχο, ελπίζω να το κάνατε ως προς το θεσμικό του ρόλο. Ελπίζω να έχετε αντιληφθεί πόσο επικίνδυνο είναι να υποτιμάμε την καταλυτική δύναμη της αηδίας του κόσμου για αυτές τις πρακτικές. Πάμε να φτιάξουμε τον κόσμο και όχι να δώσουμε άλλο όνομα στον ήδη υπάρχοντα. Η ανακύκλωση των παλαιών τακτικών, των ματαιόδοξων και ευκαιριακών πολιτικών εμποδίζει καταλυτικά την ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια ανάγκη μας ωθεί να κάνουμε εκπτώσεις στις αξίες της αριστεράς; Της αριστεράς των αδιαπραγμάτευτων ιδανικών, της αριστεράς που αντιστέκεται απέναντι σε τακτικές ομηρίας των πολιτών, σε πελατειακές σχέσεις, σε ανέφικτες υποσχέσεις, σε ακατανόητες φιλοδοξίες. Σε ποια έμμονη ιδέα είμαστε υποταγμένοι ώστε να προσφέρουμε καταφύγιο στο παρωχημένο πολιτικό σκηνικό που κατάντησε την Ελλάδα σε αυτά τα χάλια; Η αριστερά σε αυτήν την συγκυρία δεν είναι υποχρεωμένη να αποδείξει τίποτα και σε κανέναν. Αρκεί να είναι ο εαυτός της. Οποιαδήποτε

μετάλλαξη και υποχώρηση την απομακρύνει και από την εξουσία και από τα πραγματικά μέλη της. Ποιο θά ’ναι το ουσιαστικό αποτέλεσμα αν κερδίσει δήμους ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω δημάρχων που θα δηλώσουν ανέξοδα ότι απλώς συμφωνούν με το «κείμενο αρχών» για την αυτοδιοίκηση και στην πράξη θα το ακυρώνουν; Γιατί άραγε η αριστερά να καλοδεχτεί όλους αυτούς τους όψιμους «αριστερούς» και να τους προσφέρει άφεση αμαρτιών, επιβεβαιώνοντας για ακόμη μία φορά ότι στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις; Γιατί η αριστερά εμμένει πεισματικά να βάζει τρικλοποδιά στον εαυτό της; Γιατί η αριστερά επιθυμεί να γίνει ο δούρειος ίππος της εξουσιομανίας; Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ οδηγεί τους αριστερούς να εγκαταλείψουν τον ίδιο τους τον αγώνα; Η διαδικασία για τη συγκρότηση της δημοτικής παράταξης και της επιλογής επικεφαλής, εκτός από δημοκρατική, οφείλει να είναι και ειλικρινής, με αυτονόητους περιορισμούς και αποκλεισμούς. Στόχος είναι να δημιουργηθούν οι ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για την ουσιαστική νίκη της αριστεράς στις αυτοδιοικητικές εκλογές και όχι για την εφήμερη και επικοινωνιακή επιτυχία της. ΥΓ. Το παραπάνω κείμενο στάλθηκε στη στήλη από μέλος τοπικής οργάνωσης του ΣΥΡΙΖΑ. ∆εν περιλαμβάνει ονόματα αλλά «οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ» θα καταλάβουν εύκολα. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Μιλάμε με τον σκηνοθέτη Άγγελο Σπάρταλη για την πρώτη ελληνική μεγάλου μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων “Από τη Γη στη Σελήνη” Σύμφωνα με τον Ψαραντώνη, από τους πολλούς κουζουλούς που έχουμε στην Κρήτη, δύο είναι οι θεοκούζουλοι, ο Άγγελος Σπάρταλης και ο ∆ημήτρης Αποστολάκης. Τον δεύτερο τον έχουμε φιλοξενήσει εδώ στην «Εποχή», ήρθε η ώρα για τον πρώτο. Η αφορμή, ωστόσο, για αυτή τη γνωριμία ήταν μια εξαιρετική «κουζουλάδα»: ο Άγγελος Σπάρταλης σκηνοθέτησε και έκανε την παραγωγή –μέσω της εταιρείας παραγωγής wish you luck, που σκοπεύει να αλλάξει τον κόσμο... – της πρώτης ελληνικής μεγαλού μήκους ταινίας κινουμένων σχεδίων, με τίτλο «Από τη Γη στη Σελήνη». Στην οποία μάλιστα συμμετέχει και ο Ψαραντώνης δανείζοντας τη φωνή του σε ένα χαρακτήρα και τραγουδώντας, όπως και ο ∆ιονύσης Σαββόπουλος.

Τη συνέντευξη πήρε η Ζωή Γεωργούλα

Η ταινία αποτελεί «κρητική υπόθεση». Πώς και δεν επέλεξες την πρωτεύουσα για να δημιουργήσετε την ταινία; Οι συνθήκες για να κάνεις κινηματογράφο δεν είναι πάντα ευνοϊκές στις μητροπόλεις. Γιατί οι άνθρωποι, ιδιαίτερα αυτοί που καλούνται να εργαστούν εθελοντικά -οι συντελεστές της δικής μας ταινίας εργάστηκαν όλοι εθελοντικά-, δεν έχουν την πολυτέλεια να αφιερώσουν δυο μέρες από τη ζώη τους με τους ρυθμούς της ζωής στη μεγαλούπολη. Όταν κάνεις μια ταινία με λίγα χρήματα

πιο δύσκολο. Την ιδιαίτερη τεχνική κινουμένων σχεδίων με κολάζ, που χρησιμοποιείτε στην ταινία, την διδάχθηκες κάπου; Στη ζωγραφική πέρασα μια περίοδο τριών χρόνων που έκανα κολάζ. Έχω μελετήσει αρκετά το θέατρο σκιών, με το οποίο έχει κοινά η ταινία. Έπειτα, υπάρχουν κάποιες περιγραφές στο βιβλίο του Βερν που περιγράφει τους στρατιώτες του πυροβολικού των ΗΠΑ, που είναι και οι πρωταγωνιστές της ταινίας, ως μη αρτιμελείς με τεχνητά μέλη, γεγονός που αντιμετώπιζαν ως παράσημο. Μάλιστα γράφει χαρακτηριστικά ότι σε κάθε δέκα

Πρόκειται για την πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του Σπάρταλη [έχει βραβευτεί για «Το σύνδρομο της Χιονάτης» με το βραβείο Ψηφιακού Αλέξανδρου και το βραβείο Κοινού στο Ψηφιακό Τμήμα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το 2009], αν και είναι ζωγράφος και απόφοιτος του ΕΜΠ στη Μηχανολογία Αεροναυπηγική, δύο ιδιότητες που μετασχηματίζονται σε έμπνευση και μαστοριά και συναντιούνται στην ταινία με αποτέλεσμα συναρπαστικό. Η ταινία έχει ήδη παρουσιαστεί στις Νύχτες Πρεμιέρας και ως ταινία έναρξης στο 6οAnimaSyros, αλλά αναμένεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες να διανεμηθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες ανά την Ελλάδα. Οπότε, έχετε το νου σας!

ζεται καλό είναι να το ζωγραφίσεις. Οι τέχνες είναι ίσες μεταξύ τους, αλλά δεν είναι ίδιες. Ανάλογα, λοιπόν, με το τι θέλει να πει κάποιος διαλέγει το μέσο. Η ζωγραφική μου δεν έχει πολλά χιουμοριστικά στοιχεία, έτσι, όταν ένοιωσα την ανάγκη να εκφραστώ χιουμοριστικά, χρησιμοποίησα τον κινηματογράφο, που θεωρώ πιο κατάλληλο να διαχειριστεί το αστείο. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Ιούλιου Βερν. Πώς το επιλέξατε; Έπεσε ένα βιβλίο του στα χέρια μου, παλιό κόκκινο δερματόδετο με κίτρινες

Από λίγους και τρελούς γίνονται καλές ταινίες είναι ευκολότερο να την υλοποιήσεις στην επαρχία, διότι ο κόσμος έχει περισσότερο ουσιαστικό χρόνο να παραχωρήσει. Εγώ είμαι πολύ τυχερός, από αυτήν την άποψη, διότι ζω το μισό χρόνο στο κέντρο της Αθήνας και τον άλλο μισό μερικά χιλιόμετρα έξω απο τον Άγιο Νικόλαο, σε ένα κτήμα εκτός οικισμού. Τι ιδιαίτερες δυσκολίες έχει η ολοκλήρωση μιας τέτοιας ταινίας; Υπάρχουν κάποια πλεονεκτήματα, όπως το γεγονός ότι δεν δουλεύεις με ηθοποιούς και τεχνικούς, αποφεύγοντας τις τριβές που μπορεί να προκύπτουν μεταξύ αυτών και του σκηνοθέτη ή του παραγωγού μιας ταινίας. Υπάρχουν και μειονεκτήματα, όπως ότι μια ταινία κινουμένων σχεδίων είναι πάρα πολύ αργή, αν θέλεις ένα αισθητικά άξιο αποτέλεσμα. Ενώ για μια άλλη ταινία τα γυρίσματα μπορεί να ολοκληρωθούν ακόμα και σε ενάμιση μήνα, εμείς χρειαστήκαμε πέντε χρόνια. Επέλεξα να κάνω μια ταινία κινουμένων σχεδίων γιατί είναι πιο οικονομική και πιο εφικτή. Τεχνικά είναι δύσκολο, αλλά αισθητικά δικαιώνεσαι. Βέβαια για να επιτευχθεί αυτό το αισθητικό αποτέλεσμα με τρισδιάστατα κινούμενα σχέδια (3D animation) είναι ακόμα

στρατιώτες έβρισκες πέντε πόδια. Αυτή η αναφορά με οδήγησε να σκεφτώ το κολάζ. Η τεχνική αυτή διδάσκεται σε σχολές καλών τεχνών σε σχολές animation. Έχουν γίνει αρκετές ταινίες με την τεχνική του κολάζ, αλλά όχι μεγάλου μήκους. Γιατί δεν υπάρχει παραγωγή σε αυτόν τον τομέα στην Ελλάδα; Κατά τη γνώμη του Νίκου Κούνδουρου δεν υπάρχει καν ελληνικός κινηματογράφος, με την έννοια ότι δεν υπάρχει ούτε κινηματογραφική βιομηχανία ούτε κουλτούρα. Υπάρχουν λίγοι τρελοί οι οποίοι κάνουν καλές ταινίες που διακρίνονται. Είμαστε, όμως, λίγοι και διασκορπισμένοι και δεν φτάνει αυτό, αλλά τσακωνόμαστε κιόλας μεταξύ μας. Στο χώρο των κινουμένων σχεδίων έχουμε και ένα επιπλέον πρόβλημα: όλα τα ταλέντα πηγαίνουν στο χώρο της διαφήμισης και δεν είναι δυνατόν το πρωί να διαφημίζεις ένα οποιοδήποτε προϊόν και το βράδυ να δημιουργείς μια ταινία... Τι συγγένειες υπάρχουν μεταξύ των εικαστικών, της ζωγραφικής και του κινηματογράφου, δημιουργικά; Πιστεύω ότι η τέχνη είναι μία. Όμως κάτι που λέγεται με ποίηση καλό είναι να το πεις με ποίηση και κάτι που ζωγραφί-

σελίδες και, επειδή έχω φετίχ με τα βιβλία, το άνοιξα και έπαθα πλάκα: ∆εν περίμενα ότι ο Βερν είναι τόσο ευφυής συγγραφέας. Βέβαια, στη μεταφορά το βιβλίου σε σενάριο για την ταινία υπήρχε δυσκολία, λόγω των συνεχών διαλόγων. Χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε μια σειρά από τρικ για να κρατήσουμε το ενδιαφέρον του θεατή χωρίς να αλλοιώσουμε την ποιότητα του λόγου του Βερν. Υπάρχουν μια σειρά επιλογές, όπως τα πρόσωπα από τα οποία έχουν συντεθεί οι χαρακτήρες, οι διαφορετικές διάλεκτοι που μιλούν, το ότι σχεδόν όλοι έχουν κάποιο τεχνητό μέλος, που έχουν πολιτικό

“

χαρακτήρα. Είναι έτσι; Πολλές φορές στα έργα τέχνης μας συμβαίνουν πράγματα που μας τα λένε οι άλλοι και τα συνειδητοποιούμε εκ των υστέρων. Εγώ δεν είχα πρόθεση να κάνω ένα μανιφέστο και όλα τα στοιχεία που αναφέρεις βασίζονται στον ίδιο τον Βερν. Το γεγονός ότι οι ήρωες μιλάνε διαφορετικές διαλέκτους -κρητικά, ζακυνθινά, κυπριακά, ποντιακά, κοζανίτικα- είναι γιατί ο Βερν επιμένει πολύ στο ότι το 1897 «οι 36 Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής μη νομίσετε ότι ήταν και τόσο ηνωμένες...». Για να δείξουμε, λοιπόν, εμείς ότι ήταν μια πολυφυλετική κοινωνία που ενώθηκε, φτιάξαμε τους ήρωες να μιλάνε με διαφορετικές προφορές. Η ταινία έχει αντιπολεμικό μήνυμα. Σήμερα πόσο ευδιάκριτο είναι το πεδίο της μάχης και ο εχθρός; ∆εν είναι διόλου ευδιάκριτο και μάλιστα δεν είμαι σίγουρος αν είμαστε σε πόλεμο ήδη αυτή τη στιγμή. Ο Βερν, ωστόσο, παρά την αμείλικτη κριτική που κάνει στους πολεμοχαρείς, εξάρει τη γενναιότητα, τη σημασία που έχει γι’ αυτούς η φιλία και την τεχνολογική πρόοδο που κατάφεραν. Οι ήρωες του βιβλίου του Βερν μιλάνε όλοι στον πληθυντικό μεταξύ τους και ανταλλάζουν βρισιές σεξπιρικές -έχουν ήθος και σέβονται τον εχθρό! Έτσι, με τη στενή έννοια, η ταινία δεν είναι αντιπολεμική, κατακρίνεται όμως σαφώς ο πόλεμος. Η μουσική της ταινίας -μελωδικά, από τη Ζήνα Αρβανιτίδη και στιχουργικά από εσένα αλλά και με τις ερμηνείες του Ψαραντώνη και του ∆ιονύση Σαββόπουλου- είναι εξαιρετική. Σκέφτεστε να την διακινήσετε και αυτόνομα ίσως; Με την Ζήνα Αρβανιτίδη είναι η δεύτερη φορά που συνεργαζόμαστε, έχουμε κάνει και την ταινία «37 μνήμες» και σκοπεύουμε να συνεχίσουμε. Τα τραγούδια της ταινίας διατίθενται ήδη δωρεάν [www.spartalis.gr/cfiles/indexGR.htm]. Η ταινία δημιουργήθηκε ολωσδιόλου από την εθελοντική προσφορά των συντελεστών. Είναι αυτός ο μόνος δρόμος για την τέχνη; Μέχρι πρόσφατα διαχέονταν μια άποψη ότι η πολιτεία νοιάζεται για τις τέχνες, ότι οι άνθρωποι τις έχουν ανάγκη και άλλα τέτοια. Τώρα ξέρουμε με βεβαιότητα ότι μας έχουν χεσμένους. Μπορούμε να πορευτούμε χωρίς τις αφέλειες του παρελθόντος. Αυτό είναι το μόνο θετικό της εργασιακής κατάστασης που βιώνουν οι καλλιτέχνες. Εσένα τι σε εμψυχώνει να συνεχίζεις; Μετά από κάθε ταινία ή έκθεση ζωγραφικής γίνομαι καλύτερος άνθρωπος. Αυτό είναι το σημαντικό.

Μέχρι πρόσφατα διαχέονταν μια άποψη ότι η πολιτεία νοιάζεται για τις τέχνες, ότι οι άνθρωποι τις έχουν ανάγκη και άλλα τέτοια. Τώρα ξέρουμε με βεβαιότητα ότι μας έχουν χεσμένους. Μπορούμε να πορευτούμε χωρίς τις αφέλειες του παρελθόντος.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

Transition of the form

ομαδική έκθεση που έχει ως θέμα της τη μετεξέλιξη της φόρμας, πραγματεύεται το πώς αυτή δημιουργείται μέσα από διαδικασίες αναζητήσεων και αλλαγών, προκειμένου να φτάσει στην τελική της μορφή, σε συνδυασμό μάλιστα με τα υπόλοιπα στοιχεία. Στη συγκεκριμένη δουλειά: Ο Άγης Κελπέκης μέσα από την ταινία Σκρατς πειραματίζεται με τη χάραξη της επιφάνειας του φιλμ, η Πετρούλα Κρίγκου χτίζει τη φιγούρα της από μέσα προς τα έξω, λες και είναι ένα προσωπικό οχυρό και η Ιωάννα Μπουζίκα μεταφράζει την ιδιοσυγκρασία του ατόμου σε αυστηρές και προκαθορισμένες φόρμες. Επίσης, η Ελένη Σαλταβαρέα χτίζει συμπαγείς όγκους με μία τεχνική διαστρωμάτωσης, όπου ο όγκος επιβάλλεται στην εικόνα, ενώ η Μαίρη Ρουσιώτη αναζητά την υπέρβαση από το συμπαγές εικαστικό πρότυπο μέσα από μια διαδικασία εσωτερικής αναζήτησης και αυτογνωσίας. Η έκθεση διαρκεί έως τις 15 Ιανουαρίου. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο 4 - 9μ.μ., Σάββατο 12μ. - 4μ.μ. Art Wall (Σοφοκλέους 26, Αθήνα, τηλ.: 210–5248511)

Το Μουσείο αλλιώς. 35 χρόνια πωλητήριο

ο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη, το πρώτο πωλητήριο μουσείου στη χώρα μας, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 35 χρόνων λειτουργίας, παρουσιάζει μέχρι τις 14 Ιανουαρίου μία μεγάλη έκθεση στους χώρους των μόνιμων συλλογών του κεντρικού κτιρίου, ώστε τα σύγχρονα αντικείμενα να συναντηθούν με τα πρωτότυπα έργα. Κοσμήματα, κεντήματα, κεραμικά, γλυπτά, πανιά, μπρούντζινα, χάρτινα, πλαστικά, κλωστές, μαργαριτάρια, πετράδια και ζωγραφιές παίρνουν «πορτοκαλί» θέση στις μουσειακές βιτρίνες και διεκδικούν την προσοχή και την προτίμηση των φιλότεχνων. ∆εκάδες καλλιτέχνες, γραφίστες, φωτογράφοι, τεχνίτες, παραγωγοί, βιομηχανικοί σχεδιαστές και εργαστήρια, παλιοί και νέοι συνεργάτες αλλά και μεγάλοι δημιουργοί που κατά καιρούς γοητεύτηκαν από τα εκθέματα του Μουσείου, παρουσιάζουν το μουσείο με διαφορετικό τρόπο, απευθυνόμενοι στο ευρύ κοινό. Ωράριο: Τετάρτη, Παρασκευή 9π.μ. - 5μ.μ., Πέμπτη, Σάββατο 9π.μ. 12μ., Κυριακή 9π.μ. - 1μ.μ. Μουσείο Μπενάκη - Κεντρικό Κτίριο (Κουμπάρη 1, Αθήνα, τηλ.: 210–3671000)

∆ιαβατήρια, άδειες και πάσα

έσα από τα ταξιδιωτικά έγγραφα που παρουσιάζονται στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, από τις συλλογές του Ε.Λ.Ι.Α., δίδεται η δυνατότητα στο θεατή, μέχρι την 1η Μαρτίου, να διατρέξει εποπτικά την ελληνική ιστορία: Ξεκινώντας από το πρώτο έγγραφο της Επανάστασης του 1821 και φτάνοντας ως το διαβατήριο του Άρη Αλεξάνδρου τη δικτατορία του 1967, παρακολουθεί κανείς την εξέλιξη των ταξιδιωτικών εγγράφων, που άλλοτε αφορούν σημαντικά πρόσωπα (όπως ο Αλέξανδρος ∆ιομήδης ή ο Sir Frederick Adam), καθώς και σημαντικές πτυχές της ιστορίας που δεν είναι τόσο γνωστές (όπως η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης). Επίσης, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει τόπους της ελληνικής διασποράς που ανθούσαν κατά το 19ο αιώνα (όπως η Οδησσός) αλλά και τη δυναμική των αντίστοιχων προξενείων, τα οποία αποκαλύπτουν την πολιτικο-οικονομική και κοινωνική κατάσταση των πόλεων. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι άδειες και τα πάσα με τα οποία επιτρεπόταν το ταξίδι εντός της ελληνικής επικράτειας σε κρίσιμες περιόδους (όπως ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ή η Κατοχή). Ωράριο: ∆ευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 9.30π.μ. - 3.30μ.μ., Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 9.30π.μ. - 8μ.μ. ΜΙΕΤ - Βιβλιοπωλείο (Αμερικής 13, Αθήνα, τηλ.: 210– 3614143)

O καιρός των με Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

ΜΗΠΩΣ ΟΙ ΗΤΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΓΟΝΙΜΟΤΕΡΟ Ε∆ΑΦΟΣ

Με αφορμή το βιβλίο “Ίχνη ενός αιώνα της Ροσάνα Ροσάντα

Η Ροσάνα Ροσάντα συναντά είκοσι προσωπικότητες του εικοστού αιώνα. Σε ένα βιβλίο που δημοσιεύτηκε από την «Einaudi» συγκεντρώνονται οι συνεντεύξεις που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα και το περιοδικό «Μανιφέστο». Η μορφή της συνέντευξης είναι μια συνενοχή «ανάμεσα σε δύο που μιλάνε μεταξύ τους»: αυτή είναι η εισαγωγή της Ροσάνα Ροσάντα στο βιβλίο της «Quando si pensava in grande. Tracce di un secolo. Colloqui con venti testimoni del Novecento» [Τον καιρό των μεγάλων στοχασμών. Ίχνη ενός αιώνα. Συζητήσεις με είκοσι μάρτυρες του 20ού αιώνα]. Είκοσι άνθρωποι που δίνουν συνέντευξη, όλοι άνδρες, επειδή, όπως υπογραμμίζει η συγγραφέας, αυτή είναι η ιστορία της πολιτικής που απέκλεισε τις γυναίκες. Ένα συναρπαστικό ταξίδι για να εξακολουθήσουμε να στοχαζόμαστε το μετασχηματισμό. Του Τομάζο ντι Φραντσέσκο

∆

εν είναι το «πώς ήμασταν», αλλά μια προτροπή: να στοχαστούμε. Και μάλιστα μεγάλα πράγματα, προτείνοντας και πάλι τα ανολοκλήρωτα θέματα του «σύντομου αιώνα» τα οποία, ήδη από την πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα, δείχνουν την αναγκαστική επικαιρότητα και πιεστικότητά τους. Το σύνολο είναι ταξινομημένο ανάλογα με το θέμα και λιγότερο χρονολογικά. Οι συνεντεύξεις, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στην κομμουνιστική εφημερίδα «Μανιφέστο», εκτός από τη συνέντευξη του Σαρτρ που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο 1969 στο περιοδικό «Mανιφέστο», τοποθετούνται χρονικά από το 1965 έως το 1998. Για την Ροσάνα Ροσάντα το κομβικό ζήτημα της κρίσης των κοινωνιών του ώριμου καπιταλισμού είναι ακόμη στην ημερήσια διάταξη στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. ∆εν πρέπει να εγκαταλεί-

ψουμε το πεδίο του στοχασμού για το ’89 (για την παρακμή των σοσιαλισμών που υλοποιήθηκαν στις ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες), αλλά και για την πτώση των σοσιαλδημοκρατικών συμβιβασμών. Ουσιαστικά επιστρέφει η επικαιρότητα του ερωτήματος για τον κομμουνισμό, με νέα κριτικά εργαλεία προς τα αριστερά, γνωρίζοντας ότι «στο γύρισμα του αιώνα, από την αριστερά, ακόμη και την πιο μετριοπαθή, δεν απομένει τίποτα», έτσι όπως παραδόθηκε στον φιλελευθερισμό. Κρατώντας, όμως, ανοιχτή την πόρτα στα εντελώς διαφορετικά παραδείγματα από το παραδοσιακό εργατικό κίνημα: το φεμινισμό και τα ζητήματα φύλου και τα οικολογικά ρεύματα που αφορούν τα όρια της ανάπτυξης -εδώ η συνέντευξη του Ιγκνάσι Σαξ είναι διαφωτιστική.

Μια θεμελιώδης «οντολογία»

Με τον Γκεόργκι Λούκατς -αυτή η πρώτη συνέντευξη δεν είναι της «αιρετικής κομμουνίστριας και όψιμης οπαδού του ’68», αλλά του στελέχους, ακόμη, της κεντρικής επιτροπής του ΙΚΚ- η συζήτηση περιστρέφεται στη λογοτεχνία, αλλά πρόκειται για ένα τέχνασμα. Στην πραγματικότητα στο κέντρο υπάρχει η σκιά του 20ού Συνεδρίου, η ουγγρική τραγωδία του ’56, τα όρια του σχεδιασμού που προέρχεται από την ΕΣΣ∆ και η κριτική στις κατηγορίες της ψυχανάλυσης και του υπαρξισμού υπό την έννοια των πιθανών «ολοκληρωτών» του μαρξισμού. «Είναι δυνατό να εντοπίσουμε ένα κεντρικό σημείο από το οποίο να γίνει η επανεκκίνηση;» ρωτάει η Ροσάνα Ροσάντα. «Ο Μαρξ άρχισε από την ανάλυση της δομής κι εμείς επίσης πρέπει να ξεκινήσουμε και πάλι από εδώ, απαντάει ο Λούκατς, αποκαλύπτοντας ότι εκείνη την περίοδο γράφει το θεμελιώδες έργο του «Οντολογία του κοινωνικού Είναι». Χρειάζεται μια βάσιμη θεωρία της αναπαραγωγής σε ένα σοσιαλιστικό σύστημα… Οι σχεδιασμοί μας απέτυχαν επειδή στη σταλινική εποχή διαγράφηκε από τη θεωρία η διαλεκτική μεταξύ αξίας ανταλλαγής και ωφέλιμης αξίας, εκμηδενίζοντας στην ουσία την ίδια τη δυνατότητα μιας θεωρίας αναπαραγωγής…». Ο Ούγγρος φιλόσοφος είναι για τη Ροσάντα «ο δικός μου άνθρωπος». ∆εν ισχύει αυτό για το ιερό τέρας του γαλλικού κομμουνισμού Λουί Αραγκόν, πρωταγωνιστή της πιο δυσάρεστης και μαζί πιο ειρωνικής συνάντησης του βιβλίου.

γάλων στοχασμών

ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΕΙΡΟΥΜΕ;

Ασυμβίβαστο και νεκρά σημεία

Σημεία εστίασης του βιβλίου είναι οι συνεντεύξεις στον Ζαν Πολ Σαρτρ και στον Λουί Αλτουσέρ. Η πρώτη, «Κόμματα και κινήματα, δύο ασυμβίβαστες πραγματικότητες», τον Σεπτέμβρη του ’69, που πραγματοποιήθηκε τις παραμονές της διαγραφής της ομάδας «Mανιφέστο» από το ΙΚΚ, προαναγγέλλει την ανάλυση που έκανε η ίδια η Ροσάντα στο περιοδικό «Mανιφέστο» με τον τίτλο «Από τον Μαρξ στον Μαρξ», για τα όρια της μορφής κόμματος και για την αναγκαιότητα ενός νέου, κεντρικού ρόλου, και μαζί ποιότητας, των μαζικών κινημάτων. Με την επεξεργασία αυτής που ονομάστηκε «συμβουλιακή στρατηγική». Σε μια νέα ανάγνωσή της διαφαίνεται ως μια προφητεία του πληροφορικού-τηλεματικού σύμπαντος των ημερών μας. Αυτό γιατί ο Σαρτ, για να καταστήσει εμφανές το νικηφόρο στοιχείο του κόμματος σε σχέση με τις αδιαμόρφωτες ομάδες, τις ονομάζει «υπό συγχώνευση», αναγνωρίζοντάς τους, όμως, την αμεσότητα και την άμεση εκπροσώπηση: πώς να μη σκεφτεί κανείς την κατάσταση των νέων πολιτικών κινητοποιήσεων και ομάδων που γεννήθηκαν και κωδικοποιήθηκαν στο διαδίκτυο; Με τη στιγμιαία κατανα-

“

Ο Λουί Αλτουσέρ επιμένει στον κομμουνισμό «ως διάμεση τάση και πραγματικότητα» στον καπιταλισμό σε κρίση, όπως και για την αναγκαιότητα να μην καταστεί «αόριστη» αυτή η τάση, δηλαδή να μιλήσουμε για τον κομμουνισμό μέσα από τους προγραμματικούς του στόχους.

Η Σορβόνη κατειλημμένη από τους φοιτητές [φωτογραφία Bruno Barbey].

Συνάντηση κατά την οποία φουσκώνει σαν παγώνι ο εθνικός διανοούμενος, «πανέμορφος άντρας», ματαιόδοξος για τους στίχους του, πλούσιος λόγω της αξίας που του έδωσε το κόμμα από το οποίο «πήρε τα πάντα χωρίς να δώσει τίποτα», που ζει μέσα στις ανέσεις στην καρδιά του πλούσιου Παρισιού. Στέλεχος εκείνου του ΚΚΓ που έγινε στο τέλος ορκισμένος εχθρός του νέου και των κινημάτων που αναδύθηκαν το ’68 και που δεν χάνει την ευκαιρία, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, να επικρίνει με δριμύτητα το «μικρό αδελφό ΙΚΚ». Η Ροσάντα, που παίρνει τη συνέντευξη, δεν αντέχει άλλο και, ενώ ο Αραγκόν περιαυτολογεί, εκείνη προσπαθεί να βγει από την αίθουσα της συνάντησης, αλλά αυτός την ξαναπιάνει με την ξιπασιά του. Όταν τελικά θα κατορθώσει να βγει στο δρόμο, η Ροσάντα θα είναι τόσο ζαλισμένη ώστε θα πέσει κάτω στα πρώτα βήματα ανάμεσα στα βρεγμένα φύλλα, εξουθενωμένη από το τόσο βάρος του εγωισμού ενός ανθρώπου. Θα αναρωτηθεί: «Τι κομμουνισμός ήταν ο δικός του;»

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

λωσιμότητα και το χρονικά εφήμερο της παρουσίας τους, χωρίς μια μακρά μνήμη η οποία, παρόλο που δεν ανήκει αναγκαστικά στο «κόμμα», δεν είναι απλά της σειράς, αλλά έχει διάρκεια και υπερβαίνει την πολιτική εκπροσώπηση που δεν υπάρχει πια. Η δεύτερη συνέντευξη του Αλτουσέρ, «Το τυφλό σημείο του Μαρξ, το ζήτημα του Κράτους», είναι του Απρίλη 1978 και αφορμή είναι οι ισχυρισμοί του Αλτουσέρ -στη διάσκεψη του Mανιφέστου στη Βενετία (Νοέμβρης 1977)- για την ανυπαρξία μιας θεωρίας του κράτους στον Μαρξ. Εδώ επιμένει στον κομμουνισμό «ως διάμεση τάση και πραγματικότητα» στον καπιταλισμό σε κρίση, όπως και για την αναγκαιότητα να μην καταστεί «αόριστη» αυτή η τάση, δηλαδή να μιλήσουμε για τον κομμουνισμό μέσα από τους προγραμματικούς του στόχους. Υλιστικά και όχι ιδεαλιστικά, σαν να πρόκειται μια «φετιχιστική» επίκληση. Μα η πιο διφορούμενη έννοια είναι το κράτος, στο οποίο καταλήγουν τα πάντα, η πολιτική κοινωνία, το κόμμα και το συνδικάτο, χάνοντας έτσι την ταξική τους φύση. Και δεν υπάρχουν κρυψιβουλίες στον υποτιθέμενο νεωτερισμό του «διευρυμένου κράτους»: «Το κράτος ήταν πάντα διευρυμένο». Στην εισαγωγή η συγγραφέας μιλά για την ακατάλυτη φιλία της με τον Αλτουσέρ και τη γυναίκα του την Ελέν

“

“Είναι δυνατό να εντοπίσουμε ένα κεντρικό σημείο από το οποίο να γίνει η επανεκκίνηση;” ρωτάει η Ροσάνα Ροσάντα. “Ο Μαρξ άρχισε από την ανάλυση της δομής κι εμείς επίσης πρέπει να ξεκινήσουμε και πάλι από εδώ”, απαντάει ο Λούκατς.

Ριτμάν, μέχρι την ύστατη δοκιμασία: «Οι περιστάσεις με έφεραν κοντά στους δυο τους τις μέρες που εκείνος τη σκότωσε. Είμαι πεπεισμένη ότι δεν ήθελε το θάνατό της, αλλά ότι δεν ήταν σε θέση να ακούσει αυτό που εκείνη πίστευε ότι είχε ανακαλύψει ακριβώς εκείνη την εποχή για την προέλευση της ασθένειάς του και είχε ασυλλόγιστα αποφασίσει να του πει». Να το στοργικό φως της ελπίδας του αγωνιστή του ’68 Ετιέν Γκρουμπάκ, παλλόμενη καρδιά των εργατικών κινητοποιήσεων στη Ρενό της Φλεν, που δεν εγκαταλείπει ποτέ τον αγώνα της «ενεργής απαισιοδοξίας» του. Με τον ίδιο τρόπο διαφαίνεται η ελπίδα και το πάθος στις συναντήσεις με τους δύο μέγιστους αναλυτές των διεθνών κρίσεων, τον Μαξίμ Ροντινσόν και τον Πολ Σουίζι από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι ατελείωτες κρίσεις που διανύουμε

Η συνέντευξη του Ροντινσόν είναι της 5ης Αυγούστου 1982, λίγες μέρες πριν από τη σφαγή της Σάμπρα και Σατίλα στη Βηρυτό. Εκείνος δεν αντιλαμβάνεται ότι η άρνηση μια λύσης, ή μάλλον η διαγραφή εκ μέρους της ∆ύσης και του Ισραήλ της κρίσης όλων των κρίσεων, της παλαιστινιακής, και η εγκατάλειψή της στην ισραηλινή στρατιωτική κατοχή, στους εποικισμούς που εξαπλώνονται και στο Τείχος του απαρτχάιντ θα επέφερε -μαζί με μια βίαιη ρήξη του ίδιου του παλαιστινιακού κινήματος- μια ιδεολογική ριζοσπαστικοποίηση, σε όλες τις αραβικές χώρες, με την επιστροφή του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην ημερήσια διάταξη. Κατά τον ίδιο τρόπο ο Πολ Σουίζι δεν κατανοεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρόλο που διατηρούν «τις στρατιωτικές δαπάνες ως ουσιώδες στοιχείο της αμερικανικής σταθερότητας», είχαν αποφασίσει να αποσυρθούν από το Βιετνάμ -αυτός ήταν ο στόχος του ταξιδιού του Νίξον το ’71 στο Πεκίνοκαι ότι χάρη στο νικηφόρο αγώνα του λαού ωρίμαζε ένας επανασχεδιασμός της παγκόσμιας σύγκρουσης μέσα στον Ψυχρό Πόλεμο: στην Ασία με τον εμφύλιο πόλεμο στην Καμπότζη και την κοσμοϊστορική κινεζική στροφή, στην Αφρική με τον αγώνα ενάντια στον νεοαποικισμό, στη Λατινική Αμερική με τα πραξικοπήματα.

Έτσι, νιώθει κανείς ένα σύγκρυο στα λόγια του Χιλιανού προέδρου Σαλβαντόρ Αλιέντε που η Ροσάντα συναντά το ’71 στο μέγαρο Μονέδα. ∆ιαισθάνεται κανείς τη μοναξιά του, την τεράστια προσπάθεια, τη δύσκολη ισορροπία στο να στηρίξει τη «σοσιαλιστική αλλαγή», καθώς και την τραγική εμπιστοσύνη στην ειλικρίνεια των στρατιωτικών, μια εμπιστοσύνη που δεν άξιζαν. Αντίθετα, τα βάζει με τον ανιψιό του, μέλος του Mir, λέγοντας ότι με το να επιτίθεται στο στρατό «παίζει με τη φωτιά». Γιατί «…εδώ, αν ο στρατός βγει από τη νομιμότητα θα γίνει εμφύλιος πόλεμος. Θα γίνει Ινδονησία. Νομίζετε ότι οι εργάτες θα αφήσουν να τους πάρουν τις βιομηχανίες; Και οι αγρότες τη γη; Θα υπάρξουν εκατό χιλιάδες νεκροί, ένα λουτρό αίματος». Ξέρουμε πώς πήγαν τα πράγματα. Η ίδια συγκίνηση για τη συνάντηση στη Λισαβόνα με τον Ερνέστο ντε Μέλο Αντούνες, ηγέτη της επανάστασης των γαρύφαλλων, στο λιτό μέγαρο του κοινοβουλίου του Σαν Μπέντο. «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε σήμερα είναι να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο μέχρι σήμερα σκεφτόμασταν την ανάπτυξη, δηλαδή πάντα και μόνο υπό την έννοια της επιτάχυνσης της παραγωγής και των επενδύσεων. Εμείς προτιμάμε να μιλάμε για έναν δρόμο κοινωνικοποίησης…». Ήταν Γενάρης του 1975. Εμείς, που την συνοδεύαμε, παρακολουθούσαμε τα σεμινάρια της Ροσάνα Ροσάντα στο Κέντρο Γκουμπέλκιαν, στην εργατική εστία του πορτογαλικού γενικού επιτελείου, για τις διαδικασίες μετάβασης. A segnora -έτσι την αποκαλούσαν- μιλούσε με πάθος και απέξω φύλαγαν φρουροί νεότατοι γενειοφόροι Τσε Γκεβάρα, φαντάροι με στολή παραλλαγής και πολυβόλο στον ώμο, που μόλις είχαν επιστρέψει από την Αγκόλα και τη Μοζαμβίκη. Πόσο μπορούσε να κρατήσει; Και δεν κράτησε. ∆εν καταλάβαμε, και ένας λόγος που δεν καταλάβαμε ήταν η ρητορική έμφαση τόσων ατόμων που είχαν έρθει από όλη την Ευρώπη για να «διευθύνουν» με αλαζονικές βεβαιότητες την επανάσταση η οποία, αντίθετα, ζητούσε, όπως έκανε η Ροσάντα, να αναρωτηθεί μαζί με εμάς. Μήπως τελικά οι ήττες -κι αυτό ισχύει και για μας, τώρα- είναι το γονιμότερο έδαφος για να σπείρουμε; Μετάφραση από το «Μανιφέστο»: Τόνια Τσίτσοβιτς

26 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Ηappy swinging new year

ε ήχους ευχάριστους και γοητευτικούς, όπως το απαιτούν οι γιορτές και το γύρισμα της χρονιάς αλλά και με ξέφρενο γλέντι μας καλούν οι «Jump ‘n’ Jive», μια από τις καλύτερες και πιο ζωντανές jump bands της Ευρώπης να γιορτάσουμε μαζί τους. Ήδη το συγκρότημα των Ολλανδών έχει, από τις 29 ∆εκεμβρίου, χαρίσει εκρηκτικό κέφι και όσοι προλάβουν την τελευταία παράσταση θα είναι ιδιαίτερα τυχεροί. Ο τραγουδιστής Bert Vrieling και τρεις τραγουδίστριες με έναν tap dancer μπροστά και ένα ρυθμικό σχήμα με πνευστά, κιθάρα και όργανο hammond αποτελούν τους Jump ‘n’ Jive. Ο Vrieling, έμπειρος ροκ εν ρολ περφόρμερ, «έδεσε» μαζί τους στα 80’s και έκτοτε το γκρουπ έχει κάνει πλήθος από χορευτικά άλμπουμ και έχει περιοδεύσει όλη τη Ευρώπη, μαζί με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Ray Charles ή ο Fats Domino. Την Κυριακή 5 Ιανουαρίου, στις 9.30μ.μ., στο Half Note Jazz Club. Τιμές εισιτηρίων: 20 ευρώ (μπαρ), 25 (σε τραπέζι, Β ζώνη), 29 (σε τραπέζι, Α ζώνη).

Αφιέρωμα στον Μανώλη Αναγνωστάκη

Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» θα παρουσιάσει τρεις κύκλους τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, με ερμηνευτές την Νένα Βενετσάνου και τον Λάκη Χαλκιά. Για το αφιέρωμα στον Μανόλη Αναγνωστάκη ο Μίκης Θεοδωράκης λέει μεταξύ των άλλων: Η ποίησή του μου άρεσε πάντα. Ήταν μελαγχολική στην πρώτη ανάγνωση, όμως έκρυβε μεγάλη δύναμη. Στα προδικτατορικά χρόνια ήμουν σε άλλο κλίμα και δεν έτυχε να γράψω μουσική πάνω σε ποιήματά του. Τον καιρό της εξορίας στη Ζάτουνα, μελοποίησα δύο μεγάλα ποιήματά του, το «Μιλώ» και τον «Χάρη» που αποτέλεσαν τον κύκλο «Αρκαδία VIII». Ήταν η καινούρια φόρμα πάνω στην οποία δούλευα τότε, το Τραγούδι-Ποταμός. Αργότερα, γύρω στα 1972, μου έστειλε ένα νέο κύκλο ποιημάτων, την «Λερναία Ύδρα», που απ’ ό,τι σημείωνε στο γράμμα του, τον έγραψε για μένα. Ήταν υπογραμμισμένος ο στίχος «Κι ίσως κανείς δεν σε προσμένει να γυρίσεις…» και δίπλα στο ποίημα η σημείωση «σε αφορούν». Το είχε καταλάβει και ήθελε να μου το πει ότι γυρνώντας στην Ελλάδα μετά τη δικτατορία, όλα θα είχαν αλλάξει και τίποτα δεν θα ήταν όπως πριν τη χούντα. Έγραψα τη μουσική για τα ποιήματα αυτά, που αργότερα κυκλοφόρησαν σε δίσκο με τον τίτλο «Μπαλάντες». Μετά τη δικτατορία μου έστειλε ακόμα μερικά ποιήματα που μπήκαν στον δίσκο «Της εξορίας». Ήταν σεμνός, έντιμος και πραγματικός αγωνιστής, που πάντα με τιμούσε η φιλία του και η συνεργασία μαζί του. Την Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» αποτελούν οι: Γιάννης Μπελώνης, πιάνο, Αρτέμης Σαμαράς, βιόλα, Ξενοφών Συμβουλίδης, πνευστά, Βαγγέλης Κονταράτος, κιθάρα, Σταύρος Καβαλιεράτος, κοντραμπάσο, Στέφανος Θεοδωράκης – Παπαγγελίδης, κρουστά. Παρασκευή 10, Σάββατο 11 και Κυριακή 12 Ιανουαρίου, στον Ιανό. Είσοδος: 10 ευρώ, ελάχιστη κατανάλωση: 6 ευρώ.

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

 ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΖΑΖ με άρωμα από Μεσόγειο

Ένα κουαρτέτο σύγχρονης τζαζ χτισμένο γύρω από τον ηλεκτρονικό ήχο του hammond organ και στελεχωμένο με μερικούς από τους καλύτερους έλληνες μουσικούς, σε μία μοναδική εμφάνιση. Ο Στέφανος Ανδρεάδης, ο ∆ήμος ∆ημητριάδης, ο Γιώργος Κοντραφούρης και ο Αλέξανδρος Κτιστάκης, καθηγητές όλοι τους στο μοναδικό Πανεπιστημιακό Πρόγραμμα Σπουδών Τζαζ στην Ελλάδα του Ιονίου Πανεπιστημίου, ηχογράφησαν το Μάιο του 2010 τη μουσική του πρώτου, με τίτλο «Flying Jazz». Πρόσφατα κυκλοφόρησε άλλωστε και σε cd η προσωπική αυτή δουλειά από τις Free Voice records / FMrecords, που περιλαμβάνει 8 κομμάτια σε δική του σύνθεση και παραγωγή. Στην επίσημη, αυτή, παρουσίαση του δίσκου, παίζει δίπλα στους δασκάλους του ο Βασίλης Ποδαράς, απόφοιτος του τζαζ τμήματος του Ιονίου Παν/μίου, ένας από τους πιο ταλαντούχους και πολλά υποσχόμενους ντράμερ της ελληνικής τζαζ σκηνής. Την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου, στις 10.30μ.μ., στο Half Note Jazz Club. Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ (μπαρ), 15 ευρώ (σε τραπέζι).

 ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΑ στο φουαγιέ

Στον Κύκλο της Όπερας παρουσιάζεται στο φουαγιέ του θεάτρου Ολύμπια σε μορφή μουσικού-θεατρικού αναλογίου η «Κραυγή αγάπης», σε κείμενο, σκηνοθεσία και σύλληψη της ηθοποιού, μουσικού και συγγραφέα θεατρικών κειμένων Μάγδας Μαυρογιάννη. Η μουσική επιμέλεια είναι του ∆ημήτρη Γιάκα με την υψίφωνο Μαρία Κόκκα στο βασικό ερμηνευτικό ρόλο. Πρόκειται για μια μοναδική σκηνική σύνθεση εμπνευσμένη από την «Ανθρώπινη φωνή» (La voix humaine, 1958) του Φρανσίς Πουλένκ (1899-1963) και από μεγαλειώδη μουσικά έργα των Κλοντ Ντεμπισί, Γκαμπριέλ Φορέ, Ανρί Ντιπάρκ κ.ά. Στην παράσταση πρωταγωνιστούν δύο πρόσωπα, δύο γυναίκες που δρουν με τρόπο ρεαλιστικό αλλά και μεταφυσικό. Η υψίφωνος Μαρία Κόκκα, η ηρωίδα της ιστορίας, ερμηνεύει το βασικό πρόσωπο, ενώ η ηθοποιός Μάγδα Μαυρογιάννη, ως μεταφυσική ηρωίδα, θυμάται τη ζωή της διαβάζοντας το ημερολόγιό της. Στο πιάνο συνοδεύει ο ∆ημήτρης Γιάκας. Την Κυριακή 5 Ιανουαρίου, στις 6μ.μ., στο φουαγιέ του θεάτρου Ολύμπια (Ακαδημίας 59-61). Είσοδος ελεύθερη.

ΗΜΕΡΙ∆Α

«Το μπουζούκι σήμερα»

ον Οκτώβριο του 2012, με πρωτοβουλία του σολίστα και δασκάλου Θανάση Πολυκανδριώτη, διοργανώθηκε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα και με πολύ μεγάλη συμμετοχή, διημερίδα με θέμα το κατεξοχήν σολιστικό όργανο του ελληνικού μουσικού τοπίου, το μπουζούκι, με κύριο αίτημα την κατοχύρωση κρατικού πτυχίου εξειδίκευσης του οργάνου. Το αίτημα βρήκε πολλούς συνοδοιπόρους και υποστηρικτές και οδήγησε στην ανάγκη διοργάνωσης και της 2ης ημερίδας για το μπουζούκι. Η ημερίδα θα κλείσει με συναυλία - αφιέρωμα στον μεγάλο Μανώλη Χιώτη από το Μουσικό Σύνολο Μπουζουκιών του Θανάση Πολυκανδριώτη «Οι επόμενοι», στην οποία 33 μπουζούκια επί σκηνής θα ερμηνεύσουν σολιστικά και τραγουδιστικά κομμάτια του Μανώλη Χιώτη ειδικά διασκευασμένα για μια τόσο μεγάλη ορχήστρα. Οι εξαιρετικοί ομιλητές θα προσεγγίσουν το παρόν και το μέλλον του μουσικού οργάνου από την άποψη της κοινωνιολογίας, της κατασκευής του αλλά και της μουσικής σύνθεσης, ενώ παράλληλα θα γίνει ενημέρωση για το αίτημα της Ελλάδας για εγγραφή του μπουζουκιού (3χορδου, 4χορδου, τζουρά και μπαγλαμά), στη λίστα Προστατευόμενης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Επιπλέον, εκφραστές του οργάνου θα αναπτύξουν τεχνικές - σολιστικές εκφράσεις της νεώτερης γενιάς μπουζουξήδων (μπουζουκιστών). Στην ημερίδα θα παρέμβουν μέσω skype ο κιθαρίστας Pancho Amat (Κούβα), ο μπουζουκίστας Γρηγόρης Τζιστούδης (Μόναχο) καθώς και ομάδα νέων καλλιτεχνών του μπουζουκιού από την Κύπρο. Tην Τετάρτη 8 Ιανουαρίου, από τις 5 έως τις 8.30μ.μ., στο ίδρυμα Μ. Κακογιάννης. Είσοδος ελεύθερη με σειρά προτεραιότητας. Η συναυλία αρχίζει στις 9μ.μ., με τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ και 5 μαθητικό / φοιτητικό.

1035

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

Απορίες ψάλτου...

Σαν μανιτάρια

ι μέρες επιβάλλουν μία επί τροχάδην αναφορά στα Ημερολόγια του 2014. Εξάλλου, στον μακρύ βίο τού Ex Libris αυτό συνιστά κεκτημένη συνήθεια. Μαζί με μία δεύτερη σελίδα αφιερωμένη στην απαρίθμηση και τον σχολιασμό των επετείων, αποτελεί για εμάς τον καθιερωμένο τρόπο εισόδου στο Νέο Έτος. Μόνο που, εφέτος, ισχύει το γνωμικό “ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος”. Προ δέκα ετών, το υπ’ αριθμό 610 Ex Libris ξεκινούσε με μία πλούσια παρουσίαση ημερολογίων. “∆ίσεκτο το 2004 και τα ημερολόγια πολλαπλασιάζονται, καλύπτοντας όλα τα γούστα και τις όποιες ανάγκες”, σημειώναμε τότε. Το 2014, που δεν τυγχάνει δίσεκτο, αλλά το οποίο – ο Θεός να μας βγάλει ψεύτες – θα αποβεί χειρότερο από δίσεκτο, το υπ’ αριθμό 1035 Ex Libris δεν έχει τι να παρουσιάσει. Οι μοναδικές ενδείξεις μίας κάποιας φιλοφρόνησης ενός εκδοτικού οίκου προς τους δημοσιογράφους που σχολιάζουν τα βιβλία του ήταν μέχρι πρόσφατα οι ευχητήριες κάρτες και τα ημερολόγια. Μέσα, όμως, στην οικονομική κρίση, συμψηφίζοντας οι εκδότες αναγκαία και περιττά έξοδα, αυτά κρίθηκαν περιττή δαπάνη. Οι κάρτες αντικαταστάθηκαν από τις ηλεκτρονικές ευχές, απρόσωπες, στερεότυπες, χωρίς χρονικό αποτύπωμα. Ενώ, τα ημερολόγια υποβιβάστηκαν σε απλούς ημεροδείκτες με κάποιες ένθετες σελίδες γύρω από ένα επίκαιρο θέμα. Όσο για τα λογοτεχνικά ημερολόγια, τα αφιερωμένα σε έναν συγγραφέα, που συνδυάζονταν με τους επετειακούς εορτασμούς, αυτά εξαφανίστηκαν. Αλλά, έτσι κι αλλιώς, πλήθος απορίες δημιουργούν οι τακτικές των εκδοτικών οίκων, από τα επιλεγόμενα προς έκδοση βιβλία μέχρι τις δημόσιες σχέσεις τους. Από τα λιγοστά εφετινά ημερολόγια, λάβαμε ενός μόνο εκδοτικού οίκου. Ως γνωστόν, οι αποστολές στις “μικρές” εφημερίδες εξαρτώνται από την καλή διάθεση του εκάστοτε υπεύθυνου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Ντόρα Τσακνάκη, υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου των εκδόσεων Μεταίχμιο, εδώ και χρόνια, μας τροφοδοτεί με ημερολόγια και ελληνική λογοτεχνία. Εφέτος μας έστειλε όχι ένα αλλά δυο Ημερολόγια. Το πρώτο έχει τίτλο: «∆ιαβάζουμε λοιπόν. Αλλά γιατί;» Στο ερώτημα απαντούν 118 συγγραφείς, Έλληνες και ξένοι, μεταφραστές, εικονογράφοι, επιμελητές κ.ά. ∆εν είναι λίγες οι απαντήσεις, που υπερβαίνουν τα τετριμμένα. Το δεύτερο Ημερολόγιο τιτλοφορείται «4 εποχές του εγκλήματος». Φιλοδοξεί να είναι “ένας λογοτεχνικός οδηγός στα μονοπάτια της αστυνομικής λογοτεχνίας”. Συγκρατούμε την απάντηση του Ντάσιελ Χάμετ για το πώς εκτιμά την συγγραφική του συμβολή: “Υπήρξα η χειρότερη επιρροή στην αμερικανική λογοτεχνία που μπορεί κανείς να φανταστεί.”

Άστεων γεύσεις

Το 2004, είχαμε λάβει από το Μεταίχμιο το Λογοτεχνικό Ημερολόγιο Σολωμού, σε επιμέλεια Νικήτα Παρίση. Ήταν το πρώτο μίας Σειράς Λογοτεχνικών Ημερολογίων, που δυστυχώς εγκαταλείφθηκε. Εκείνο είχε βρει τη θέση του στη Βιβλιοθήκη, δίπλα στα Λογοτεχνικά Ημερολόγια των Χαλκιδαίων εκδόσεων ∆ιάμετρος, που επίσης εγκαταλείφθηκαν. Κι όμως, με λιγότερο φιλόδοξες επιλογές, και οι δυο Σειρές θα μπορούσαν να μακροημερεύσουν. Από το 2004 σώζεται και το ημερολόγιο της Εύης Βουτσινά, με τίτλο, «Άστεων γεύσεις», “250 συνταγές από την αστική κουζίνα του Ελληνισμού”. Από μακριά διαβάσαμε τον τίτλο, “Άστεγων γεύσεις”, καθώς ο εγκέφαλος επεμβαίνει καλύπτοντας τα κενά μίας αδύνατης όρασης.

Στις 10 ∆εκ. η Βουτσινά απεβίωσε. Λευκαδίτισσα ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση στο χώρο της γαστρονομίας. Εκείνο το Ημερολόγιο άνοιγε με το κεφάλαιο, «Το ελληνικό τραπέζι». ∆υο διαπιστώσεις προσγείωναν τον τίτλο στο παρόν: “Το ελληνικό τραπέζι δεν είναι πιά γιαγιά, παππούς, τρία παιδιά, δυο γονείς.” “Η μοδάτη και πολυσυζητημένη πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής δεν είναι παρά το ετήσιο πρόγραμμα φαγητού της γιαγιάς μας.” Ενώ, στη συνέχεια, ξεδιπλωνόταν μία βεντάλια συνταγών της διάσημης μεσογειακής κουζίνας. Καλά η Βουτσινά έφυγε νωρίς, πριν τη νόθευση του ελληνικού πιάτου με ανοίκειους συνδυασμούς γεύσεων. Απορεί κανείς πως κατάφερε η τάση μιμητισμού να αναδειχθεί ισχυρότερη ακόμη και της βαθιά ριζωμένης καλοφαγίας.

Νοθεία προϊόντος

Πέρσι τον Μάρτιο, οι εκδόσεις Μεταίχμιο γιόρτασαν την εικοσαετή παρουσία τους. Τελικά, οι εκδοτικοί οίκοι μακροημερεύουν. Με την οικονομική κρίση, δεν έκλεισε καμία μεγάλη πόρτα. Μόνο για ορισμένους, κυκλοφόρησαν κάποιες φήμες σχετικά με δυσκολίες πληρωμών. Από την πλευρά των συγγραφέων, πάντως, ισχύει στο ακέραιο το γνωμικό, “τον πλούτον πολλοί εμίσησαν, την δόξαν ουδείς”. Όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που βάζουν το χέρι στην τσέπη για την έκδοση ή έστω τη συμμετοχή στην έκδοση του βιβλίου τους. Την σήμερον, οι εκδοτικοί οίκοι, ακόμη και οι γνωστότεροι, βγάζουν, μετά της απαιτούμενης εχεμύθειας, πληρωμένο βιβλίο. Και μάλιστα, για να είναι ελκυστικό το πακέτο της προσφοράς, αναλαμβάνουν και την προώθησή του - μία δυο καταχωρήσεις στον Τύπο, άντε και καμία μνημόνευση, απαραιτήτως βραδιά παρουσίασης με γνωστό όνομα για ομιλητή και ένα δεύτερο για την ανάγνωση. Βεβαίως, αυτό σημαίνει νόθευση του προϊόντος. Τουτέστιν εξαπάτηση του καταναλωτή, που επαφίεται στη φίρμα του οίκου και αγοράζει το βιβλίο με κλειστά μάτια. Σιγά τον πολυέλαιο. Ο καταναλωτής, με την κακομεταφρασμένη λογοτεχνία που τον ταΐζουν, τείνει προς την αγευσία. Σοβαρή πάθηση, που έχει, ωστόσο, το θετικό, όπως, καλή ώρα, η

άνοια, να μην γίνεται αντιληπτή από το ίδιο το άτομο. Κι όταν πρόκειται για επιδημικό φαινόμενο, ούτε από το περιβάλλον του. Οπότε, και “η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος”.

Εν υπνώσει

Πάντως, σε αντίθεση με τους εκδοτικούς οίκους, τα ποικίλα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ή ∆ημοσίου ∆ικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ευκόλως ιδρύονται και ακόμη ευκολότερα καταργούνται. Τουλάχιστον ευκόλως εξαγγέλλεται η κατάργησή τους, καθώς, στη συνέχεια, τα Ιδρύματα φαίνεται να ισορροπούν ευσταθώς σε κατάσταση ύπνωσης. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα συνιστά το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Εφέτος, θα μπορούσε να γιορτάζει τα εικοσάχρονά του. Και μάλιστα, στη βίλα Μπότση, που του είχε παραχωρηθεί δωρεάν από το αρμόδιο Υπουργείο. Αλλά ο δεύτερος στη σειρά διευθυντής, πριν καλά καλά ολοκληρωθεί η εγκατάστασή του στην Εκάλη, που είχε αποφασίσει ο προηγούμενος, το επανέφερε στο κέντρο της Αθήνας. Αντί εορτασμών, τον Φεβρουάριο συμπληρώνεται χρόνος από το διορισμό του προσωρινού ∆.Σ., που είχε αναλάβει την εκκαθάριση του Ιδρύματος μέσα σε ένα μήνα. Ενδιαμέσως, το Ε.ΚΕ.ΒΙ. εξακολουθεί να πληρώνει αδρά το πολυώροφο κτίριο της Αθαν. ∆ιάκου στη μοδάτη περιοχή του Μακρυγιάννη. Όσο για τη βίλα Μπότση, την άφησε να ρημάζει, αγανάκτησε ένας υπουργός Πολιτισμού – προ τετραετίας, ο Μιχάλης Λιάπης - και την πήρε πίσω. Κατά τα άλλα, το Ίδρυμα, πλην της αποστολής επιστολών διαμαρτυρίας προς τον Υπουργό, αδρανεί. Απορεί κανείς τι θα στοίχιζε η διοργάνωση μίας Ημερίδας στην Αθήνα για τον τιμώμενο του 2013 Καβάφη ή έστω και μία σειρά διαλέξεων στο χώρο των γραφείων του. Αλλά και για το 2014, τι κόστος θα είχε να ανακοινώσει το Ε.ΚΕ.ΒΙ. πρώτο τον μεγάλο τιμώμενο. Έτσι, για την τιμή των όπλων. Κι ας μην υπάρχουν κονδύλια. Ποτέ δεν ξέρεις. Με ένα παρόμοιο όνομα θα μπορούσε να ευαισθητοποιηθεί ο Υπουργός. Ειδάλλως, αν περιμένουν από τους συμβούλους τού Υπουργού να τον υποδείξουν, πολύ φοβόμαστε πως ο τιμώμενος θα μείνει αμνημόνευτος.

Ωστόσο, και χωρίς τη σκέπη του Ε.ΚΕ.ΒΙ., εκδοτικοί οίκοι και βιβλιοπωλεία ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι τα γεννητούρια της Εστίας. Η οικογένεια της Εστίας, Κολλάρος - Σαραντόπουλος Καραϊτίδηδες, είχε ένα ιστορικό βιβλιοπωλείο, το έκλεισε και πριν συμπληρωθεί το εξάμηνο του πένθους, προέκυψαν δίδυμα. ∆εν πρόκειται, βεβαίως για μονοζυγωτικά δίδυμα. Το ένα πήρε τον τίτλο, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, χωρίς την ουρά “Ι. ∆. Κολλάρου και Σιας”, που έχει, εδώ και καιρό, εξαλειφθεί από τις εκδόσεις της Εστίας. Αυτήν τη φορά, ο τίτλος κυριολεκτεί. Το νέο βιβλιοπωλείο δεν θα είναι γενικό, όπως το μητρικό, αλλά βιβλιοπωλείο αποκλειστικά των εκδόσεων της Εστίας. Το έτερο, σύμφωνα πάντα με τα δημοσιεύματα, δεν πήρε το όνομα, ενστερνίστηκε, όμως, το όραμα μίας εστίας βιβλίου. Αυτό το πήρε κληρονομιά από τον ιδρυτή της Εστίας Γεώργιο Κασδόνη. Κατά τα άλλα, το δεύτερο γεννητούρι, όπως τα υιοθετημένα, αποκρύβει τον γεννήτορά του. Αυτό, για την οικονομικίστικη εποχή μας, σημαίνει τον χρηματοδότη. Συμβαίνει, κάποτε, η σκυτάλη να περνάει σε μακρινό συγγενή. Κάπως έτσι δεν πέρασε και από τον Κασδόνη στον Κολλάρο; Χωροταξικά, τα δίδυμα βρίσκονται επί ευθείας γραμμής, που περνάει από το ιστορικό βιβλιοπωλείο και σε περίπου ίση απόσταση από αυτό. Το πρώτο προς τα Β.∆., στην αρχή της μπαρόβιας Οδού ∆ελφών, με υπεύθυνο έναν άρτι αφιχθέντα εκ Μυκόνου. Ο ίδιος, πριν από έξι χρόνια, βρισκόταν και πάλι στην Αθήνα, υπεύθυνος του νεότευκτου τότε οκταώροφου Ελευθερουδάκη της Πανεπιστημίου. Ας ελπίσουμε, να μην φέρει γρουσουζιά. Το δεύτερο προς τα Ν.∆., στο τμήμα της Ακαδημίας με τα κατεβασμένα ρολά. Ευελπιστεί να αναστήσει την περιοχή, κατά το παράδειγμα της Μάνιας Καραϊτίδη, που, πριν 35 χρόνια, έφερε την πιάτσα του βιβλίου, παραδίπλα, στη Σόλωνος. Όσο αφορά γενικώς την ονοματολογία των νεότευκτων βιβλιοπωλείων, μας θυμίζει την αντίστοιχη των καινούριων φούρνων. Οι λέξεις αρτοποιείο και βιβλιοπωλείο έχουν θεωρηθεί παρωχημένες και δοκιμάζονται ευφάνταστα παράγωγα – bookloft, booktique, βιβλιοστάσι κ.λπ. Όπως ο φούρνος δεν φουρνίζει πλέον ψωμάκια αλλά αρτοποιήματα, αντιστοίχως, το δισέγγονο του Κασδόνη βαφτίστηκε “Επί λέξει”. ∆ηλαδή, κάτι σαν να βαφτίζεις σήμερα ένα αγοράκι Λαοκράτη ή Βλαδίμηρο. Σίγουρα, τρελός νονός το βάφτισε. Να δούμε, με τέτοιο όνομα, τι προκοπή θα κάνει.

Φτωχός συγγενής

Οι συγχορδίες του Τύπου, μελοδραματικές ή αναστάσιμες, συνόδευσαν, αντίστοιχα, το κλείσιμο και το άνοιγμα των Βιβλιοπωλείων. Με απορία διαπιστώνουμε πως οι δημοσιογράφοι έχουν απεμπολήσει τον ενημερωτικό ρόλο τους, αναλαμβάνοντας εκείνον του διαφημιστή. Το παράδειγμα των δημοσιογράφων ακολουθούν οι βιβλιοπαρουσιαστές. Η κρατούσα λογική είναι ότι το βιβλίο θέλει στήριξη. Έτσι, όμως, που άνοιξε η όρεξη των συγγραφέων και γεννούν σαν κουνέλες, λίγη κριτική δεν θα έβλαπτε. Ταυτόχρονα, όμως, λησμόνησαν το σοφό γνωμικό, “αν δεν παινέσεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει”. Ναι μεν στέκονται ενθουσιώδεις στις παρουσιάσεις τους, αλλά αποδεικνύονται τσιγκούνηδες στις επιλογές των προσώπων. Την ελληνική λογοτεχνία, γενικώς, την αντιμετωπίζουν σαν φτωχό συγγενή. Αυτός ο παραμερισμός είναι εμφανής

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

«Ποιός σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα» του Σάιμον Στίβενς

Θέατρο Αγγέλων Βήμα (Σατωβριάνδου 36, τηλ. 210 5242211 -213)

ην έννοια της διαφορετικότητας θίγει το έργο του Σάιμον Στίβενς (που στηρίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον). Ο Κρίστοφερ, ένα νεαρό αγόρι - μαθηματική ευφυΐα, ζει απομονωμένο με τον υπολογιστή του και τον πατέρα του. Ο Κρίστοφερ πάσχει από μια μορφή αυτισμού και βγαίνει από το σπίτι μόνο για να πάει στο ειδικό σχολείο όπου φοιτά μαζί με παιδιά βαριάς νοητικής υστέρησης. Kάποιο βραδυ, βρίσκει το σκύλο μιας γειτόνισσάς του νεκρό με μια τσουγκράνα καρφωμένη στα πλευρά του. Τότε, με απόλυτη όσο και απροσδόκητη υπευθυνότητα, σοβαρότητα, αποφασιστικότητα και μεθοδικότητα, και παρά την αντίθετη εντολή του πατέρα του, ο Κρίστοφερ ξεκινά μια έρευνα για να ανακαλύψει «Ποιος σκότωσε το σύλο τα μεσάνυχτα». Που θα καταλήξει να είναι η αναζήτηση της αλήθειας. Σε μετάφραση Μαργαρίτας ∆αλαμάγκα-Καλογήρου και σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά, ερμηνεύεται από τους: Μάνο Καρατζογιάννη, Άννα-Μαρία Παπαχαραλάμπους, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Χρήστο Ευθυμίου, Γιάννη Γιαννούλη, Θεοδώρα Μαστρομηνά. Παραστάσεις: Παρασκευή και Κυριακή, στις 8μ.μ. και Σάββατο, στις 6μ.μ.

«Πνιγμονή»

του ∆ημήτρη Καρατζιά

Πολυχώρος Vault (Μελενίκου 26, Γκάζι, τηλ. 213 0356472 / 6945 993870)

ο έργο αποτελεί μια εκδοχή του «Σπιτιού της Μπερνάρντα Άλμπα» και μας μεταφέρει στην ανατολική Τουρκία του 2013, με αφορμή τα εγκλήματα τιμής, το θρησκευτικό φανατισμό, τον πουρι-

ΘΕΑΤΡΟ τανισμό της κοινωνίας και την απάνθρωπη καταπίεση των γυναικών στις μουσουλμανικές χώρες. Το έργο παρουσιάζει τη σκληρή ζωή των γυναικών στα ορεινά χωριά της ανατολικής Τουρκίας, όπου η ηθική είναι συνδεδεμένη με το αίμα και τον θάνατο και το περιβάλλον, οι φυλετικοί και οικογενειακοί κανόνες ορίζουν την καθημερινή ζωή, τη συμπεριφορά και τη μοίρα αυτών των γυναικών. Το δικαίωμα της γυναίκας στη ζωή καθορίζεται από το πόσο συμμορφώνεται με τον «κοινωνικό» της ρόλο. Οποιαδήποτε παρέκκλιση τιμωρείται με θάνατο. Το κείμενο και η σκηνοθεσία είναι του ∆ημήτρη Καρατζιά και παιζουν οι: Αθηνά Τσιλύρα, Γιάννα Σταυράκη, Θεοδώρα Σιάρκου, Κική Μαυρίδου, Αλεξάνδρα Ούστα, Νίκη Αναστασίου, Ειρήνη Σταματίου, Μελισάνθη Μαχούτ. Παραστάσεις: Παρασκευή και Σάββατο, στις 9μ.μ. και Κυριακή, στις 6μ.μ.

«Ρινόκερος»

του Ευγένιου Ιονέσκο

Θησείο, ένα θέατρο για τις τέχνες (Τουρναβίτου 7, Θησείο, 210 3255444)

«Υ

πάρχουν πράγματα που μπαίνουν στο μυαλό ακόμα και των άμυαλων» λέει ο Ιονέσκο στον Ρινόκερο. Και αν και ο κεντρικός ήρωας του έργου, ο Μπερανζέ, είναι ένας από τους «χαμένους» της ζωής, ψιλοαποτυχημένος, τρομαγμένος, ήσυχος, λίγο ευθυνόφοβος, πάντα αργοπορημένος και μάλλον εξαρτημένος από το ποτό, καταλήγει να είναι ο μόνος που φαίνεται να διατηρεί το μυαλό του άθικτο, δεν συνθηκολογεί και αντιστέκεται σθεναρά στο κίνημα της ρινοκερίτιδας που έχει πλήξει όλη την πόλη. Ο «Ρινόκερος» (1959), το φαινομενικά κωμικό έργο του γαλλορουμάνου συγγραφέα, βρίθει κοινωνικών και πολιτικών προεκτάσεων για το πώς όλοι γύρω μας μετατρέπονται σε παχύδερμα-ρινόκερους και αν και πώς μπορούμε να αντισταθούμε στην παράλογη λογική που προσπαθεί να επικρατήσει στις μέρες μας. Ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί τους Μανώλη Μαυροματάκη, Θανάση ∆ήμου, Ευαγγελία

στα ένθετα βιβλίου των μεγάλων εφημερίδων, όπου το κεντρικό θέμα είναι κατά κανόνα το ξένο βιβλίο. Προτίμηση, που γίνεται εμφανέστερη στις εορταστικές επιλογές. ∆ίκην παραδείγματος, το γαλλικό περιοδικό «Lire», στο τεύχος του ∆εκεμβρίου, παρουσιάζει “Les 20 meilleurs livres de l’ annee”. Ο κατάλογος έχει δέκα γαλλικά και δέκα μεταφρασμένα (ένα από τα ρωσσικά και εννέα από τα αγγλικά). Στις αντίστοιχες επιλογές των αρχαιότερων ένθετων βιβλίου, οσονούπω συμπληρώνουν 20ετία, τα Βιβλία («Το Βήμα») και το Βιβλιοδρόμιο («Τα Νέα»), παρουσιάζονται 100 προτάσεις για τα Χριστούγεννα στο πρώτο και 120 στο δεύτερο (μετρημένα 78 και 103, αντίστοιχα), όπου τα ελληνικά μετά βίας φθάνουν, αντίστοιχα, τα 32 και τα 44. Στο πρώτο ένθετο, κατ’ εξαίρεση, παρουσιάζονται και επτά βιβλία ελληνικής ποίησης. Μόνο που δεν πρόκειται για νέες ποιητικές συλλογές, αλλά για έξι συγκεντρωτικές εκδόσεις (Μ. Ελευθερίου, Γ. Κοντού, Μ. Γκανά, Χ. Βλαβιανού, μία ανθολογία ελληνικής ποίησης, Άπαντα Ρώμου Φιλύρα) και τη μεταθανάτια συλλογή του Ρίτσου. Η ελληνική πεζογραφία έρχεται τελευταία στην παράθεση των επιλογών, με μόλις 14 βιβλία. Στο δεύτερο ένθετο, η ποίηση απουσιάζει, αλλά η ελληνική πεζογραφία προτάσσεται και εξισορροπεί την παράληψη με 23 βιβλία. Στην πρώτη επιλογή φαίνεται να δόθηκε βάρος στον εκδότη, στη δεύτερη στον συγγραφέα, ενώ, και στις δυο, η σύντομη παρουσίαση του βιβλίου αντλείται από τα περικειμενικά στοιχεία. Κατά τα άλλα, με τόσο πλούσια παραγωγή ντόπιου αστυνομικού, προκαλεί απορία η μνημόνευση μόνο των Γιάννη Μαρή και Αγγελικής Νικολούλη. Όσο για τον δοκιμιακό λόγο, σχεδόν τον μονοπωλούν Βία, Κρίση, και Αντισημιτισμός.

Καρακατσάνη, Ηρώ Μπέζου, Γιώργο Παπαγεωργίου και Γιώργο Χρυσοστόμου αναδεικνύοντας το κωμικό στοιχείο. Παραστάσεις: 11 Ιανουαρίου – 2 Φεβρουαρίου: Τρίτη, Τετάρτη, Σάββατο στις 9μ.μ. και Κυριακή στις 7μ.μ., 8 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου: Τρίτη, Τετάρτη, Κυριακή στις 9μ.μ. και Σάββατο στις 7μ.μ., 8 – 23 Μαρτίου: Τρίτη, Τετάρτη, Σάββατο στις 9μ.μ. και Κυριακή στις 7μ.μ., 29 Μαρτίου – 13 Απριλίου: Τρίτη, Τετάρτη, Κυριακή στις 9μ.μ. και Σάββατο στις 7μ.μ.

«Παράδοσης εγκώμιον», σε κείμενα ∆ημήτρη Λέντζου

Θέατρο Αργώ (Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο, τηλ: 210 5201684)

ια μουσικοθεατρική παράσταση σε σκηνοθετική επιμέλεια Αιμιλίας Υψηλάντη. Παίζουν και τραγουδούν: Αιμιλία Υψηλάντη, Γιώτα Βέη, Άννα Βε. Ζωντανή Μουσική: Κώστας Μήτσιος (λαούτο), Βασίλης Παπανικολάου (ούτι), Νίκος Παραουλάκης (νέι - φλογέρες). Τραγούδια ακριτικά, παραλογές, κλέφτικα, ερωτικά, της λευτεριάς, της ξενιτιάς και της προσμονής, από την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Ρούμελη, τη Θράκη, την Κρήτη, την Πελοπόννησο, το Αιγαίο, τον Πόντο, τη Σμύρνη και τη Μ. Ασία, ως την ποίηση του Ρίτσου, του Σεφέρη και του Ελύτη και τη μουσική του Μ. Θεοδωράκη.

Στα σταυροδρόμια μιας πόλης που φεύγει

Απορίες ψάλτου... ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

∆ιήγημα

* Για το βιβλίο «Η πόλις φεύγει» των Μάρκου Καραγιάννου και Μάνου Νικολάου

Ο μεγάλος, όμως, απών είναι το διήγημα. Οι υπεύθυνοι, ωστόσο, του πρώτου ένθετου είχαν μεριμνήσει. Την επόμενη Κυριακή, στο έτερο πολιτιστικό ένθετο της εφημερίδας, υπήρχε “σαλόνι” αφιερωμένο στο διήγημα. Στο εξώφυλλο προσδιορίζεται πως πρόκειται για “διηγήματα γραμμένα ειδικά για το «Βήμα»”. Ως προπομπός η δήλωση ότι πρόκειται για παραγγελία αποτελεί μεν διαφήμιση για την εφημερίδα, αλλά δεν κολακεύει τους συγγραφείς. Άντε και καλά οι κοινοί θνητοί. Μπορεί, όμως, ποτέ ένας Ακαδημαϊκός να δέχεται παραγγελία (!). Το έκανε βεβαίως ένας Παπαδιαμάντης, αλλά εκείνος δεν είχε ούτε τις “τρεις και εξήντα”. Όπως και να έχει, οι υπεύθυνοι κατάφεραν να ανακατώσουν διηγήματα και ιστορίες, που σημαίνει, με το συμπάθιο, πως “έμπλεξαν γραβάτες με εσωβράκια”. Αφού είχαν διηγήματα από τους δυο πρεσβύτερους και σημαντικότερους συγγραφείς του συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους (Θ. Βαλτινός, Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλος), γιατί να τα ανακατώσουν με τις ιστορίες ενός ποιητή (Χρ. Λιοντάκης) και μίας μυθιστοριογράφου (Α. Μιχαλοπούλου). Με πρόσθετο ολίσθημα, το καταχώνιασμα του ενός εκ των δυο διηγημάτων στην κάτω αριστερή γωνία αντί της επάνω δεξιάς. ∆υο τινά μπορεί να δικαιολογούν αυτό το τελευταίο ατόπημα: είτε το διήγημα με την υποδόρια ειρωνεία δεν εκτιμήθηκε από τους υπεύθυνους είτε ο συγγραφέας του δεν έχει γερές πλάτες. ∆ιόλου απίθανο και τα δυο. Με τόσες, όμως, απορίες, ποιος ψάλτης δεν θα πνιγότανε στον βήχα.

αραμόνευε χωμένο κάτω απ’ το χαλάκι της εξόδου μέσα σ’ έναν φάκελο. Εκατό σελίδες που κανονικά δεν θα ήταν ικανές να με κάνουν να σκοντάψω, μα όταν είναι δεμένες σε βιβλίο, και μάλιστα βιβλίο που θέλει κάτι να πει, τελικά σκοντάφτεις. Μάρκος Καραγιάννος, Μάνος Νικολάου, «Η πόλις φεύγει». Αφιερωμένο. Τώρα θυμάμαι! Εκείνος ο Μάρκος που δεν έχω δει ποτέ κι έχουμε ανταλλάξει όλα κι όλα δυο-τρία μέιλ. Το ξεφυλλίζω. Εκδόσεις Νησίδες. Στο οπισθόφυλλο: «Σκέψεις και φωτογραφίες του Μάρκου Καραγιάννου από πόλεις της Ευρώπης συναντούν ποιήματα του Μάνου Νικολάου σε ένα ταξίδι που διαρκεί, σε μια εποχή που αναζητά νέους δρόμους: Αθήνα, Άμστερνταμ, Βαρκελώνη, Βαρσοβία, Βουδαπέστη, Ιστανμπούλ (Κωνσταντινούπολη) [αλήθεια, γιατί η παρένθεση;], Κοπεγχάγη, Πράγα». ∆ιαβάζοντάς το, το ίδιο βράδυ, βρέθηκα σε πολλά σταυροδρόμια. Τα δικά τους, τα δικά μου, και τα «δικά μας». Εννοώ εκείνα όσων στη Βαρκελώνη δύνανται να βλέπουν στη γωνιά του δρόμου τον εύθυμο Ντουρούτι, κι όχι τους άθυμους κι απρόθυμους περιπατητές της Ράμπλα. Και τά ’νιωσα φυσικά σαν ερωτήματα, διλήμματα βαριά, σαν όπλα παλιά στους ώμους, σαν ρολόγια, αυτά τα σταυροδρόμια που σ’ όλες τις πολιτείες, όλοι έχουμε μέσα μας, και κάποιοι φέρνουμε μπροστά μας. Οι περιηγήσεις των Καραγιάννου/Νικολάου, με τις παραπομπές τους (Καρυωτάκης, Καμί, Μπέργκμαν...), τις φωτογραφίες ανθρακικών αστικών τοπίων (μα κι έναν καταπληκτικό ορίζοντα της Κοπεγχάγης) που παρεμβάλλονται στο κείμενο, και τις ποιητικές συνθέσεις –με άξονα το κεντρικό Η πόλις φέυγει («Γεμίσαμε θαυμαστικά τους τοίχους / Τώρα κοιτάμε σαν κάτι να θυμίζουν...»)–, επιτυγχάνουν σίγουρα αυτό που προσωπικά τόλμησα να ανιχνεύσω σαν έναν βασικό σκοπό: Μέσα απ’ αυτή την απόσυρση των πάντων, την άμπωτη των νοημάτων, των ιδεών και των εικόνων της εποχής μας, να διακρίνουν και να σκιαγραφήσουν στοιχεία, μορφές και εντυπώσεις που «απομένουν», που παραμένουν και υφίστανται. Στην καταγραφή αυτή –που είναι ατόφια, συχνά πρωτόλεια και αμιγώς αισθητική, κάποιες φορές όμως και εγκεφαλικά συναισθηματική–, κατόρθωσα για ένα βράδυ να μοιραστώ μαζί τους το μεδούλι των πόλεων, και ν’ ακούσω μια μακρυνή βοή να έρχεται απ’ τις χορταριασμένες εθνικές οδούς: «Τα βράχια φτερουγίζουν, ακούς; / Και το φεγγάρι φαίνεται να ηρεμεί απόψε / Μπροστά στις απορίες μιας ολόκληρης γενιάς».

Μ. Θεοδοσοπούλου

Μάκης Μαλαφέκας

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

«ΜΟΝΟ ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΜΕΝΟΥΝ ZΩΝΤΑΝΟΙ»

Η δυστυχία της αιωνιότητας

Του Στράτου Κερσανίδη

πάρχει ένας σκοτεινός κόσμος που δεν τον γνωρίζουμε. Ένας κόσμος που ζει μόνον τη νύχτα, φοβάται το φως του ήλιου και αναγκαστικά ζει στο περιθώριο. Είναι ο κόσμος των βρικολάκων, των βαμπίρ, που ζει πέρα από το χρόνο, έχοντας κερδίσει την αιωνιότητα. Υπάρχει στ’ αλήθεια αυτός ο κόσμος; Η απάντηση της επιστήμης είναι χωρίς περιστροφές, αρνητική. Τι απαντά όμως η τέχνη; Πώς προσεγγίζει η λογοτεχνία ή ο κινηματογράφος τα απέθαντα όντα που τρέφονται με ανθρώπινο αίμα; Τι έχετε να πείτε επί τούτου, κύριε Τζιμ Τζάρμους; Η απάντηση του αμερικανού σκηνοθέτη δίδεται μέσα από την ταινία «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί», ο οποίος χρησιμοποιεί το μύθο –κοινό σε πολλούς λαούς και πολιτισμούς– για να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης, γοητευτικό, πολυεπίπεδο, ατμοσφαιρικό και –αν θέλετε– απομυθοποιητικό. Οι δύο ήρωες φέρουν τα ονόματα Ιβ και Άνταμ. Η πρώτη ζει στην Ταγγέρη και ο δεύτερος στο Ντιτρόιτ. Αυτό που

τους συνδέει, εκτός από το γεγονός πως και οι δύο είναι βαμπίρ, είναι ένας έρωτας ο οποίος κρατάει αρκετούς αιώνες. Επιβιώνουν, όχι ορμώντας σε ανυποψίαστους ανθρώπους για να τους πιουν το αίμα, αλλά έχοντας εξασφαλίσει την «τροφή» τους, από ένα νοσοκομείο ο Άνταμ και από έναν γιατρό η Ιβ. Ζουν κλεισμένοι όλη τη μέρα στα σπίτια τους και μόνο όταν δύσει ο ήλιος βγαίνουν στους δρόμους. Κάποια στιγμή θα συναντηθούν στο Ντιτρόιτ, αλλά σύντομα θα αναγκαστούν να μετακομίσουν μαζί στην Ταγγέρη. Με αναφορές στο χώρο της τέχνης και οι δύο –μουσική και λογοτεχνία– είναι δύο ψυχές ευαίσθητες που, λόγω της κατάστασης τους, ζουν στο περιθώριο. Και την ίδια στιγμή, βασανίζονται από την κατάσταση του κόσμου και των ανθρώπων βιώνοντας το βάσανο της αιωνιότητας και τη δυστυχία να είναι κάποιος άφθαρτος, ενώ όλα γύρω του υπόκεινται στη φθορά του χρόνου.

Ελεγεία στη μοναξιά

Ο Τζιμ Τζάρμους μετατρέπει τον τρό-

μο σε τρυφερότητα και ποίηση. ∆εν είναι μια ταινία τρόμου, δεν υπάρχει κανένας Κόμης ∆ράκουλας και κανένας Νοσφεράτου που επιτίθενται στα αθώα τους θύματα με τα κοφτερά τους δόντια. Αυτό που κυριαρχεί είναι ο έρωτας της Ιβ και του Άνταμ, ένα σκηνικό θλίψης για την κατάρα της αιωνιότητας. Υποβλητική σκηνοθεσία, ατμοσφαιρική, φινετσάτη. Νοσταλγία και ελαφρά ειρωνεία σε μια ταινία που φλερτάρει με την παρωδία χωρίς όμως να διακωμωδεί τις αντίστοιχες ταινίες τρόμου. Αντίθετα, αποδομεί τον τρόμο και τον αντικαθιστά με τρυφερότητα κι απόγνωση. Οι ήρωές του παρατηρούν έναν κόσμο που βαδίζει από το κακό στο χειρότερο. Θα μπορούσα να πως πρόκειται για μια ελεγεία στη μοναξιά, ένα σχόλιο για την ανθρωπότητα και την τέχνη. Ο Τζάρμους δημιουργεί ένα κινηματογραφικό κομψοτέχνημα, μια ταινία εκλεπτυσμένη που κυλάει αργά και νωχελικά. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν η φωτογραφία και η μουσική. Η νυχτερινή φωτογραφία του Γιόρικ Λε Σαξ και η μουσική του Γιόσεφ φαν Βίσεμ με ερμηνεία τραγουδιών από τη μαγική φωνή της λιβανέζας Γιασμίν Χαμντάν, αποτελούν πρώτες ύλες σε ένα εξαιρετικής ομορφιάς κινηματογραφικό προϊόν. Εδώ προστίθενται και οι ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών. Ιδανικός Άνταμ, ο Τομ Χίντλεστον, απολαυστική Ιβ, η Τίλντα Σουίντον, η οποία γοητεύει από την πρώτη στιγμή που εμφανίζεται στην οθόνη. ∆εν ξέρω αν οι εραστές διαθέτουν το χάρισμα της αθανασίας, αυτό όμως που γνωρίζω είναι πως πίσω από τον ποιητικό τίτλο της ταινίας, ο σκηνοθέτης σύμβολο του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά, πρόσθεσε ακόμη μία ταινία - σημείο αναφοράς στο έργο του. Για μια ακόμη φορά βαδίζει στον αντισυμβατικό του δρόμο διατηρώντας το στοιχείο του διακριτικού και υπόγειου χιούμορ και την ελαφρότητα της σοβαροφάνειας. Βέβαια δεν κοροϊδεύει κανέναν, αντίθετα παίρνει πολύ σοβαρά αυτό που κάνει απλώς έχει το δικό του στιλ για να μιλήσει για κάποια πολύ σοβαρά πράγματα, όπως ο έρωτας, η αποξένωση, η περιθω-

ριοποίηση, ο χρόνος, η κρίση των αξιών.

Μια δυνατή μεταφορά

Νομίζω πως είναι αρκετά χρήσιμο να παραθέσω ένα μέρος από σημείωμα του Τζιμ Τζάρμους για την ταινία: «Αυτοί οι δύο εραστές είναι αρχετυπικά περιθωριακοί, κλασικοί μποέμ χαρακτήρες, εξαιρετικά ευφυείς και εκλεπτυσμένοι. Παραμένουν, όμως, απόλυτα εξαρτημένοι από τα ζωικά τους ένστικτα. Έχουν ταξιδέψει στον κόσμο και έχουν μοναδικές εμπειρίες, κυκλοφορώντας στις πιο σκοτεινές γωνιές της κοινωνίας. Και όπως συμβαίνει με την ερωτική τους ιστορία, έτσι και η άποψη που έχουν για την ανθρώπινη ιστορία πηγαίνει πίσω αιώνες ολόκληρους, γιατί συμβαίνει να είναι βαμπίρ. Αλλά αυτή δεν είναι μια συνηθισμένη ιστορία με βαμπίρ. ∆ιαδραματίζεται στις ξεχωριστές πόλεις της Ταγγέρης και του Ντιτρόιτ, σχεδόν αποκλειστικά τη νύχτα. Ο Άνταμ και η Ιβ χρειάζονται ανθρώπινο αίμα για να επιβιώσουν, αλλά ζουν πια στον 21ο αιώνα και το να δαγκώσεις το λαιμό ενός άγνωστου είναι ριψοκίνδυνο και οπισθοδρομικό. Για να επιζήσουν πρέπει να είναι σίγουροι ότι το αίμα που τους συντηρεί είναι αγνό. Και σαν σκιές έχουν μάθει να μην τραβάνε την προσοχή των αρχών. Στην ταινία τα βαμπίρ είναι μια δυνατή μεταφορά. Ένα όχημα για να μεταδώσω τις βαθύτερες προθέσεις της ιστορίας. Είναι μια ερωτική ιστορία, αλλά και η ιστορία δύο εξαιρετικών τύπων του περιθωρίου, που, δεδομένων των ασυνήθιστων συνθηκών, έχουν μια ιδιαίτερα διευρυμένη άποψη για την ανθρώπινη ιστορία. Τόσο στα απίστευτα κατορθώματα της, όσο και στις βάρβαρες αποτυχίες της. Ο Άνταμ και η Ιβ είναι και οι ίδιοι μεταφορές της σύγχρονης ανθρώπινης κατάστασης. Είναι εύθραυστοι και επαπειλούμενοι, ευάλωτοι στις δυνάμεις της φύσης και στις κοντόφθαλμες τακτικές αυτών που έχουν εξουσία». strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Αύγουστος» (August: Osage county) του Τζον Γουέλς: Η ταινία παρουσιά-

ζει το οικογενειακό δράμα των Γουέστον, μιας οικογένειας που ζει στην Οκλαχόμα και είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης. Μια μητέρα που σέρνεται ανάμεσα σε διάφορες καταχρήσεις αποκαλύπτοντας καλά κρυμμένα μυστικά. Μια κόρη που βρίσκεται αντιμέτωπη με την κρίση στο γάμο της και όλη η υπόλοιπη οικογένεια που συγκεντρώνεται στο σπίτι για να στηρίξει τη μητέρα, όταν παράλληλα ο επίσης αλκοολικός πατέρας εξαφανίζεται. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τρέισι Λετς και έχει ανέβει στο Μπρόντγουεϊ. ∆ιαθέτει ένα εξαιρετικό καστ το οποίο αποτελούν η Μέριλ Στριπ, η Τζούλια Ρόμπερτς, ο Σαμ Σέπαρντ, η Τζουλιέτ Λιούις κ.ά.  «Πέμπτη και 12» του Θανάση Τσαλταμπάση: Ο Θανάσης Τσαλταμπάσης είναι ένας ταλαντούχος νέος κωμικός ο οποίος δοκιμάζει την τύχη του στη σκηνοθεσία. Ο Ευτύχης, παρά το όνομά του, είναι εντελώς γκαντέμης! Ενώ είναι ένας πολύ καλών προθέσεων άνθρωπος, πάντοτε κάτι δεν πάει καλά και βρίσκει τον μπελά του! ∆υσκολεύεται να βρει γυναίκα και επιπλέον –όπως χιλιάδες άνθρωποι στις μέρες μας– δεν μπορεί να βρει δουλειά. Μια μέρα, ενώ βλέπει τα πάντα μαύρα γύρω του, θα συναντήσει έναν άστεγο. Κι ο άνθρωπος αυτός θα του δώσει κάποιες συμβουλές που θα τον βοηθήσουν. Και ενώ ο Ευτύχης βρίσκει δουλειά, θα πέσει επάνω σε έναν διαπλεκόμενο τύπο, τον ∆ημοσθένη Χατζηνικολή, παντρεμένο με μία παλιά συμμαθήτριά του. Ένα πάρτι του ζεύγους θα γίνει αφορμή για μεγάλες αποκαλύψεις. Μια κωμωδία που αγγίζει μερικούς από τους προβληματισμούς του σύγχρονου Έλληνα αλλά και τις φοβίες του.  «Περπατώντας με τους δεινόσαυρους: Η ταινία σε 3D» (Walking with dinosaurs 3D) των Νιλ Νάιτινγκεϊλ και Μπαρι Κουκ: 70 εκατομμύρια χρόνια πριν, οι δεινόσαυροι της Αλάσκας μετακομίζουν κάθε χειμώνα προς το Νότο. Ο Πίτσης είναι ένας νεαρός παχυρινόσαυρος με κέρατα και ζάρες στο λαιμό, ο οποίος πρέπει να επιβιώσει ανάμεσα στους ανταγωνιστικούς ομοίους του και έναν αφιλόξενο κόσμο. Χάρη στην τεχνολογία, η ταινία αποτελεί μια κινηματογραφική εμπειρία που καθηλώνει. Οι δεινόσαυροι

είναι πιο αληθινοί από ποτέ χάρη σε μια εντυπωσιακή κινηματογραφική αποτύπωση μέσα σε αληθινά τοπία, έτσι ώστε ο θεατής «ζει» στην προϊστορική εποχή! Η βαθιά συναισθηματική του ιστορία, προσεκτικά τοποθετημένη στην καρδιά της ταινίας, διαθέτει εξίσου επικές αναλογίες και δίνει τη δυνατότητα στον καθένα από εμάς να πιαστούμε από αυτή και να μοιραστούμε ένα κομμάτι του χαρακτήρα μας: Μια ιστορία από οικογένειες που γεννιούνται και καταστρέφονται, ενηλικίωση γεμάτη κόντρες και αντιπαραθέσεις, με φόντο τον αδυσώπητο αγώνα για επιβίωση. Σινεφίλ

I∆ΕΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

H κληρονομιά που μας Συνέντευξη με την πανεπιστημιακό Ελένη Βαρίκα, ,συγγραφέα του βιβλίου “Οι απόβλητοι του κόσμου - Μορφές του Παρία” Τη συνέντευξη πήραν οι Βασιάννα Κωνσταντοπούλου και Κωνσταντίνος Τσαλακός Πώς προέκυψε το ενδιαφέρον σας για την έννοια του παρία; Με ποιο τρόπο συνδέεται με τα ευρύτερα θεωρητικά και ερευνητικά ερωτήματά σας; Το ενδιαφέρον μου για την εννοια του «παρία» γεννήθηκε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 1980, κατα τη διάρκεια μιας διεπιστημονικής έρευνας για τη διαμόρφωση της υποκειμενικοτητας και τους όρους ανάδειξης σε δρώντα υποκείμενα μιας ομάδας «σαινσιμονιστριων προλεταρίων» στη Γαλλία, της πρώτης ισως αυτόνομης ομάδα με «φεμινιστικη» σκέψη και πρακτική, όπως θα λέγαμε σημερα. Στόχος μας ηταν τότε να διερευνήσουμε τις διαφορετικές πορείες μέσα απο τις οποίες άσημες γυναίκες, εργάτριες, d class es - άτομα που δεν μετράνε και «κανονικά» δεν έχουν πρόσβαση στον αυτοπροσδιορισμό - διακόπτουν αυτή την κανονικότητα και παίρνουν το λόγο διεκδικώντας μια δική τους «αλήθεια» για τον κόσμο, για τις κοινωνικές σχέσεις, για τον εαυτό τους. Μια αλήθεια που διαφέρει όχι μονο απο εκείνη των ισχυρών, της αστικής τάξης, του κράτους, αλλά και απο εκείνη της κοινωνικής ομάδας στην οποία ανήκουν, όπως υπογραμμίζει, λίγο αργότερα, το 1843, με εξαιρετική διορατικοτητα και πάθος η Flora Tristan στο γνωστό της σχόλιο για την θέση της παρία που βρίσκουμε στο έργο της H Εργατική Ένωση. Η χρήση του όρου «παρίας» στο πρώτο ενικό προσωπο και το εννοιολογικό πεδίο του μιάσματος, της περιφρόνησης, της υποβάθμισης σε μια ήσσονα ανθρωπότητα σηματοδοτούσαν όχι μόνο τη δημόσια διατύπωση άφατων βιωμάτων αλλά και μιας de facto κατάστασης που δεν περιλαμβάνονται συνήθως, σε έννοιες ας πούμε όπως «εργατική τάξη», «επαναστατικό υποκείμενο» κτλ. Έμοιαζε να μιλάει και για πηγές κοινωνικής συνείδησης, μορφές αντικαπιταλιστικης αντίστασης και δράσης που εμφανώς δεν αποτελούσαν μονοπώλιο όσων «παράγουν υπεραξία». Σε μια περίοδο, όπου κυριαρχούσε μια έντονα δομιστική οπτική, η δυνατότητα διερεύνησης αυτού του είδους των απροσδόκητων και ανοίκειων υποκειμενοποιήσεων, ηχούσε ενθαρρυντικά στα αυτιά όσων δεν είχαν σοβαρές αμφιβολίες για το αν η ιστορία γράφεται περισσότερο από τις ...τιμές των σιτηρών παρά από την απρόβλεπτη δράση και διάδραση των ανθρώπων. Στο βαθμό που η μεταφορά του παρία σηματοδοτεί ένα «έλλειμμα» νοή-

ματος αν όχι και μια «αποτυχία» των κατηγοριών με τις οποίες νοηματοδοτούμε και μελετάμε τις κοινωνικές σχέσεις, έχει το θεωρητικό προσόν να τραβά την προσοχή σε ό,τι έχει αφεθεί εκτός της έννοιας. Όχι ότι επιτρέπει να ... τα περιλάβουμε όλα εκ των προτέρων - πράγμα αδύνατο και επικίνδυνο - αφού όπως έλεγε ο Σαββόπουλος «όσο κι αν μετρώ κάτι περισσεύει»... Αλλά αναγκάζει τη σκέψη να «στοχαστεί περισσότερο» ανοίγοντας τις αναλυτικές μας κατηγορίες και τις έννοιες σε νέες απρόβλεπτες καταστάσεις, σε ιστορίες και βιώματα λησμονημένα ή άκαιρα, για να τις επικαιροποιήσει έτσι ώστε να είναι σε θέση να χωρέσουν την συστατική πολυμορφία και πολλαπλότητα όσων κάθε φορά αποτελούν αυτό που ο νέος Μαρξ ονόμαζε «πάσχουσα ανθρωπότητα».

Κάτι περισσεύει

Η έρευνά σας ξεκινά από μια έμφαση στην πολυπλοκότητα των θέσεων και των βιωμάτων του παρία στην νεωτερικότητα που δεν μπορούν υπαχθούν σε έναν ιδεότυπο της αποκλεισμένης μορφής. Για ποιο λόγο αυτή η ανάγνωση είναι κρίσιμη για την κατανόηση των σύγχρονων μορφών αποκλεισμού; Η έμφαση στην πολυπλοκότητα και την ποικιλομορφία των θέσεων και των βιωμάτων του παρία επιτρέπει νομίζω να αποδομήσουμε τους όρους με τους οποίους τίθεται το ζήτημα του «αποκλεισμού». Το εβραϊκό, το γυναικείο, το μεταναστευτικό, «ζήτημα«, το «πρόβλημα» των μαύρων, των προσφύγων, των Ρομά, των Οροθετικών, των αστέγων κτλ διατυπώνουν ως προβληματικό, όχι το καθεστώς εξαίρεσης που επιβάλλεται, από ένα κατά τα άλλα οικουμενικό σύστημα νομιμοποίησης, αλλά την ίδια την ύπαρξη του παρία που βρίσκεται έτσι καθημερινά αντιμέτωπος με το ερώτημα που του απευθύνεται σιωπηρά: «πώς νοιώθει κάνεις όταν είναι πρόβλημα;». Η ιστορική και κοινωνική ποικιλομορφία σχέσεων εξουσίας στις οποίες παραπέμπουν αυτά τα «ζητήματα» αποκαλύπτουν μια πολιτική λογική της νεωτερικότητας που συγκροτεί τις κατηγορίες αυτές ως παρίες με βάση ένα στερεοτυπικό ετεροπροδιορισμο της διαφοράς, η οποία δεν αποτελεί σχέση μεταξύ ετεροτήτων, αλλά απόκλιση από τον κανόνα που ορίζεται κατ’ αντιπαράθεση προς τον Άλλο. Η ανωτερότητα του «λευκού» δεν υπάρχει δίχως την κατωτερότητα του «έγχρωμου», εκείνη του υπό εξαθλίωσιν Έλληνα

δίχως την κατωτερότητα του Πακιστανού. Η πολιτική λογική της νεωτερικότητας εισάγει έτσι μια νέα ιδιόμορφη σύνδεση ανάμεσα σε κοινωνικές σχέσεις, μορφές υποκειμενικότητας και ιστορίες αντίστασης διάφορετικής προέλευσης και φύσης, με το να τις υπάγει στην ίδια νομιμοποιητική λογική. Η κατανόηση της πολιτικής σημασίας ενός τέτοιου μορφώματος σήμερα είναι σημαντική για τη αυτο-συγκρότηση μιας συλλογικής αντίστασης, και την δημοκρατική υπεράσπιση μιας νέας, δι-υποκειμενικής αντίληψης για το τι είναι κοινό αγαθό. Στο έργο σας, η μορφή του παρία βρίσκεται πάντοτε «στο μεταξύ δύο κόσμων», εντός και εκτός της πολιτικής κοινότητας, αναδεικνύοντας το χάσμα ανάμεσα στις διακηρύξεις περί ισότητας και την πραγματικότητα του αποκλεισμού. Ποια η πολιτική σημασία αυτής της οριακής εμπειρίας, ποιές προοπτικές χειραφέτησης και ποιες δυσκολίες αναδεικνύει; Ναι o παρίας είναι «εντός», στο βαθμό που ζει σε μια κοινωνία όπου ισχύει, ως αρχή, ένας νόμος για όλους, όπου δηλαδή η ιεραρχία δε μπορεί να πει το όνομά της κι είναι αναγκασμένη να καλύπτεται από απατηλά προσχήματα. Αλλά και «εκτός», γιατί ο/η παρίας υποβάλλεται σε ένα καθεστώς εξαίρεσης, είτε αυτό είναι θεσμοθετημένο (όπως πχ στην περίπτωση του απαρτχάιντ, των ξένων προσφύγων και των Ρομά στην Ευρώπη), είτε επιβάλλεται από αόρατους φραγμούς, είτε μέσα από πλατιά αποδέκτες πρακτικές εκφοβισμού και διωγμών, όπως συμβαίνει σήμερα σε χώρες της Ευρώπης όπως η Ουγγαρία και η Ελλάδα. Η οριακή αυτή εμπειρία ορίζει τον παρία ως εκπρόσωπο μιας ομοιογενούς περι-

φρονημένης ομάδας, καθιστώντας αόρατη τόσο την ανθρώπινη ιδιότητα που συμμερίζεται με όλους τους άλλους, όσο και τη μοναδικότητά του που τον διαφοροποιεί από όλα τα άλλα άτομα. Η άβολη θέση «εντός-εκτός», στο «κατώφλι» όπως έγραφε η Woolf, ανοίγεται όμως και σε μια δυνατότητα κριτική που μετατρέπει την απόσταση που χωρίζει τους παρίες από την κοινωνία σε «τηλεσκοπική σκοπιά»(Αrendt) ένα «αρχιμήδειο σημείο των κοινωνικών κανόνων» (Weber) που συναντάμε σε κοινωνικά στρώματα «που δεν υποτάσσονται στις κοινωνικές συμβάσεις», συχνά μάλιστα σε απλούς ανθρώπους που δε χρειάζονται καμιά πρωτοπορία να τους ψιθυρίζει τις απαντήσεις», όπως έγραφε ο Τζαμαϊκανός μαρξιστής C.R.L James. Η κριτική αυτή δυνατότητα δεν είναι βέβαια εγγενής στην καταπίεση, μάλλον ένα δώρο που κερδίζει ο παρίας, όταν δέχεται να μετατρέψει την οδύνη και την οργή της αδικίας που υφίσταται σε μια γενικευμένη απαίτηση δικαιοσύνης, όχι για την ανθρωπότητα «εν γένει», αλλά για κάθε συγκεκριμένο άτομο. Αποτελεί πηγή μιας παγκόσμιας ανυπότακτης παράδοσης που εμπνέει πολλά από τα σημερινά κοινωνικά κινήματα.

Η δημοκρατία και οι αποκλεισμένοι

Μέσα από ποιους ιδιαίτερους μηχανισμούς οι δυτικές δημοκρατίες παράγουν διάφορες εκδοχές του σύγχρονου παρία; Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς σύντομα. Θα επανέλθω μονό σε μια από τις συστατικές διαστάσεις της κατάστασης του παρία: την αόρατότητα της μεταχείρισης που υφί-

Η ΕΠΟΧΗ 4 Ιανουαρίου 2014

ς άφησαν οι παρίες σταται και η οποία πουθενά δεν αναγνωρίζεται ως αδικία. Στο βαθμό που η θέση του δεν ανήκει στις διακρίσεις που θεωρούνται νόμιμες σε μια δημοκρατία (που θεμελιώνονται π.χ. στην αξιοκρατία), επειδή διασχίζει όλες τις τάξεις, υπάγεται συνήθως σε άλλες πιο αναγνωρισμένες κοινωνικές σχέσεις οι οποίες καθιστούν αόρατες τις πραγματικές αιτίες του αποκλεισμού. Ο Εβραίος πρόσφυγας το 1936 ακούγεται πιο πειστικός ως Γερμανός αντιφασίστας, η λεσβία συνδικαλίστρια ως υπέρμαχος της ισότητας των φύλων κτλ. Η ιστορική αδυναμία των κριτικών και επαναστατικών παραδόσεων της νεωτερικότητας να αναγνωρίσουν και να καταγγείλουν τον σεξισμό, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, την ομοφοβία είναι ενδεικτική. Ακόμη και η ειδική μνεία που έχει στόχο να υπενθυμίσει με αθροιστικό τρόπο (και οι γυναίκες και οι ξένοι κτλ) ότι ο παρίας μέσα σε μια ομάδα έχει και αυτός δικαιώματα, γίνεται παραδόξως αντιληπτή όχι ως διεκδίκηση πλήρους αποδοχής στην πολιτική κοινότητα, αλλά ως ιδιαίτερο αίτημα αν όχι και υπεράσπιση «ιδιαίτερων προνομίων «. Η κοινωνική κατασκευή του/της παρία είναι λοιπόν ταυτόχρονα και κοινωνική κατασκευή του γενικού και του ειδικού. Υπάρχει όμως και μια άλλη αορατότητα που προκύπτει Οι κοινωνικές επιστήμες, όπως υπογραμμίζει ο Βαuman, συμβάλλουν

“

Arendt περί πολλαπλότητας, γραφτηκαν στο φως των εμπειριών των απάτριδων και άλλων παριών του μεσοπολέμου που κρίνονταν με βάση το χρώμα, τη φυλή, την εθνικότητα, στερημένοι από το δικαίωμα να πάρουν το λόγο για να πουν ποιοι είναι, και να συμμετέχουν στη δημιουργία ενός κοινού κόσμου. Η άσκηση αυτού του δικαιώματος από τους ενδιαφερόμενους, η αντιμετώπιση τους ως αυτόνομα πολιτικά δρώντα υποκείμενα και όχι ως αντικείμενα φιλανθρωπίας ή πολιτικής πελατείας, είναι, νομίζω, προϋπόθεση κάθε μη πατερναλιστικής πολιτικής δικαιωμάτων, που έχει σα στόχο την εκ νέου επινόηση ενός «κοινού κόσμου» (πράγμα που δε σημαίνει συναινετικού) που να περιλαμβάνει όσους ζουν σ΄ αυτό τον τόπο και να τους να γνωρίζει το «δικαίωμα να έχουν δικαιώματα» Αυτή, νομίζω, είναι η κληρονομιά που μας έχουν αφήσει οι παρίες· τόσο οι παλιοί, θύματα των αυταρχικών (βίο) πολιτικών και του κοινωνικού δαρβινισμού του παλιού «δημοκρατικού» κράτους πρόνοιας, αλλά και των «σοσιαλιστικών» παραδείσων, όσο και οι σημερινοί, θύματα ενός ανθρωποφάγου νεοφιλευθερισμού. Μια τέτοια προοπτική θα συναντήσει ίσως δυσκολίες αν πάρουμε υπόψη μια ισχυρή παράδοση της αριστερός που έχει κατά κάποιον τρόπο κρατήσει από τη λογική του κράτους το φόβο του πλήθους, της πολλαπλότητας. Αλλά σή-

Η ιστορική αδυναμία των κριτικών και επαναστατικών παραδόσεων της νεωτερικότητας να αναγνωρίσουν και να καταγγείλουν τον σεξισμό, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, την ομοφοβία είναι ενδεικτική. στην αόοτότητα. Η τάση τους να προσεγγίζουν μιμητικά το αντικείμενό τους, την κοινωνία έτσι όπως ειναι, ευθύνεται για την «κοινωνική παραγωγή της ηθικής αδιαφορίας« και της «ηθικής αόρατοτητας« Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο λόγος περί δικαιωμάτων και αποκλεισμού μοιάζει να διατυπώνεται από μια θέση εξωτερικότητας. Να διατηρεί, δηλαδή, μια απόσταση από την πραγματικότητα των αποκλεισμένων. Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι μπορεί να διαμορφωθεί ένας λόγος περί δικαιωμάτων και αλληλεγγύης που δεν θα υποκαθιστά τη φωνή των αποκλεισμένων αλλά θα συνδιαμορφώνεται από αυτήν; Το πρόβλημα είναι κι εδώ πρόβλημα αυτοπροσδιορισμού και αυτοοργάνωσης, η αναγνώριση ότι η μόνη δυνατή χειραφέτηση ειναι αυτοχειραφέτηση. Αν αυτό εμφανίζεται όλο και περισσότερο ως ένα βασικό διακύβευμα των πρόσφατων κινημάτων (Οccupy, Guezi, αγανακτισμένων) σε μια εποχή αυξανόμενης ετερονομίας και αυταρχισμού, για τους σημερινούς παρίες είναι κυριολεκτικά θέμα ζωής και θανάτου. Όπως και για τους χθεσινούς. ∆εν είναι καθόλου τυχαίο ότι η έννοια της vita activa και οι αναλύσεις της Hannah

I∆ΕΕΣ

μερα είναι ίσως πιο εύκολο να κατανοήσουμε ότι η πολλαπλότητα των προοπτικών δεν είναι αδυναμία η ατέλεια που μπορεί να ξεπεραστεί αλλά η ίδια η συνθήκη του πολιτικού γιατί γνωρίζουμε ότι το υποκείμενο της οποίας αλλαγής είναι άνθρωποι συγκεκριμένοι στον πληθυντικό και όχι «ο άνθρωπος». Υπό συνθήκες κρίσης, ακραίας οικονομικής και κοινωνικής επισφάλειας πιστεύετε ότι η εμπειρία του παρία αποτελεί ένα γενικευμένο ενδεχόμενο; Αν κρίνουμε από αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, αλλά και από άλλες περιοχές του πλανήτη όπου οι πόλεμοι και οι συρράξεις τους δε θεωρούνται «παγκόσμιοι» όπως οι δικοί ας, ναι, νομίζω η εμπειρία του παρία είναι δυνατόν να γενικευτεί υπό συνθήκες ακραίας επισφάλειας. Το ζητούμενο είναι αν η «κρυφή παράδοση» του «ανυπότακτου παρία», όπως την ονόμασε η Arendt, μια παράδοση δυο αιώνων, στην οποία οφείλουμε μερικά από τα πιο πολύτιμα κοσμήματα αντίστασης. ανυπακοής, αλληλεγγύης και χλεύης της αυθαίρετης εξουσίας θα συνεχίσει κι αυτή. Αυτό δεν γνωρίζουμε. Αλλά αυτό το τελευταίο, σε κάποιο βαθμό εξαρτάται από όλους μας. Από την πράξη μας, αυτή των άλλων.

O φασισμός δεν εξηγείται μόνο με όρους οικονομικούς

Κατά πόσο πιστεύετε ότι η άνοδος ακροδεξιών κομμάτων και κινημάτων στην Ευρώπη συνδέεται με την απόπειρά τους να οικειοποιηθούν έναν λόγο περί καταπιεσμένων; Τα ακροδεξιά κόμματα προφανώς προσπαθούν να οικειοποιηθούν ένα λόγο περί καταπιεσμένων και σε πολλές χώρες το καταφέρνουν. Το ζήτημα είναι όμως να δούμε γιατί αλλού το πετυχαίνουν και αλλού όχι. Γιατί, ας πούμε στην Ισπανία με δεκαετίες φαλαγγισμού, δεν βλέπουμε να αναπτύσσονται τέτοια μορφώματα όπως στην Ελλάδα όπου υπάρχει μια αντιφασιστική παράδοση. Γιατί στις Σκανδιναβικές χώρες, που εθεωρούντο πρότυπα μιας ανοιχτής και «ανεκτικής» σοσιαλδημοκρατίας ο ρατσισμός κι η ακροδεξιά έχουν τόση επιτυχία; Γιατί στη Γαλλία όπου η οικονομική κρίση δεν είναι ακόμη τόσο οξεία όπως εδώ, ένα κόμμα ακροδεξιό, φασιστικής και νεοναζιστικης προέλευσης κινδυνεύει να κερδίσει τις εκλογές. Πως να εξηγήσουμε ότι σε μια χώρα όπου - για πρώτη φορά νομίζω στην Ευρώπη - φυλετικοποίησε δια νόμου μια κατηγορία, τους Τσιγγάνους, υπήρξε τόση χλιαρή αντίσταση στους διωγμούς και των προπηλακισμούς τσιγγάνων, και μάλιστα με ευρωπαϊκό διαβατήριο; Εδώ νομίζω ότι οι οικονομικές εξηγήσεις είναι χρήσιμες αλλα δεν αρκούν.

Ένα εκατομμύριο άστεγοι μαθητές ΗΠΑ

Υψηλότερο ποσοστό και από τη Μεγάλη Ύφεση του 1929. Εκατομμύρια παιδιά ζουν με κουπόνια φαγητού.

ουλάχιστον 1,1 εκατομμύριο μαθητές είναι άστεγοι στις ΗΠΑ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Τμήματος Εκπαίδευσης των ΗΠΑ, που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη βδομάδα. Το ποσοστό των άστεγων παιδιών έχει αυξηθεί κατά 24% τα τελευταία τρία χρόνια (73% από την αρχή της κρίσης), ενώ 43 πολιτείες καταγράφουν μεγάλη αύξηση ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο. Τα ποσοστά αυτά αποτελούν ίσως την κορυφή του παγόβουνου, καθώς όπως παραδέχονται και εκπρόσωποι της κυβέρνησης, οι γονείς φοβούνται να δηλώσουν την κατάστασή τους για να μην τους πάρει η Κοινωνική Υπηρεσία τα παιδιά.

60% εγκαταλείπουν το σχολείο

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ταμείου Υποστήριξης Άστεγων Μαθητών στην Πενσυλβανία, Μπιλ Γουλφ, ο μέσος μισθός δεν αρκεί για το ενοίκιο του σπιτιού γι’ αυτό και πολλές οικογένειες διανυκτερεύουν σε ξενοδοχεία αστέγων. «Φανταστείτε με τι μυαλό ένας μαθητής μπορεί να διαβάσει σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου ή στο αμάξι όπου μένει όλη η οικογένεια μαζί. Γι’ αυτό το 60% των άστεγων μαθητών εγκαταλείπει το σχολείο». Στο Μόμπιλ, στην Αλαμπάμα, που επλήγη από τον τυφώνα Κατρίνα 2.000 μαθητές είναι ακόμα άστεγοι, ενώ στην ευρύτερη περιοχή εκτιμάται ότι ζουν 5.300 άστεγοι μαθητές, των οποίων οι οικογένειες έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση. Στη Νέα Υόρκη έχουν καταγραφεί 22.000 άστεγοι μαθητές. Πρόκειται για το μεγαλύτερο κύμα αστέγων μαθητών και ξεπερνά ακόμα και τις αντίστοιχες καταγραφές της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης το 1929. «Τρέμω μην με ρωτήσουν οι συμμαθητές μου που μένω ή ζητήσουν να έρθουν σπίτι μου να αράξουμε» λέει ο 12χρονος άστεγος μαθητής Ντέιβιντ. «Είναι αδύνατον να πετύχεις όταν μένεις σε διαφορετικό δωμάτιο κάθε βράδυ με 15 αγνώστους», συμπληρώνει η 16χρονη Ντέιζι. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, έδωσε το λόγο στη 16χρονη άστεγη αριστούχο μαθήτρια, Σαμάνθα Γκάρβεϊ, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των ∆ημοκρατικών (Σεπτέμβριος 2012) λέγοντας ότι του «δίνει ελπίδα για το μέλλον, καθώς αποτελεί τη ζωντανή απόδειξη ότι όλοι μπορούν να τα καταφέρουν». Φαίνεται όμως ότι μόνο οι εξαιρέσεις κεντρίζουν το ενδιαφέρον του Ομπάμα, καθώς ο Λευκός Οίκος έχει ήδη

περικόψει το επίδομα σίτισης, ενώ το Κογκρέσο καταψήφισε την έγκριση του κονδυλίου για το επίδομα ανεργίας που δικαιούται μόλις το 10% περίπου των ανέργων (1,3 εκατ. δικαιούχοι από τα 12 εκατ. άνεργους). Σήμερα, 4,7 εκατ. οικογένειες επιβιώνουν με το επίδομα σίτισης, που ανέρχεται στα 427 δολάρια το μήνα για μία τριμελή οικογένεια, ενώ το 45% όσων εξαργυρώνουν τα κουπόνια φαγητού είναι παιδιά.

Απέβαλαν μαθητές γιατί δεν είναι «νομικά» άστεγοι

Την περασμένη βδομάδα, σχολείο της Πενσυλβανία απέβαλε δύο μαθητές προκειμένου να πάψουν να ζουν στον προαύλιο χώρο του σχολείου. Σύμφωνα με τον πολιτειακό νόμο, σε περίπτωση που ο μαθητής είναι άστεγος μπορεί να κατασκηνώσει στον προαύλιο χώρο του σχολείου ώστε να παρακολουθεί τα μαθήματα. ∆ύο μα-

θητές για περισσότερο από δύο χρόνια ζούσαν σε σκηνές έξω από το σχολείο. Το σχολικό συμβούλιο μήνυσε τους μαθητές γιατί έκρινε ότι «δεν πληρούν τα κριτήρια ώστε να θεωρηθούν άστεγοι». Το δικαστήριο, στο οποίο προσέφυγαν οι μαθητές ανέβαλε την αποβολή τους μέχρι να επανεξεταστεί ο φάκελός τους, ώστε να κρίνει η Κοινωνική Υπηρεσία αν θεωρούνται και νομικά άστεγοι. Προκειμένου κάποιος να θεωρηθεί άστεγος θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι και άνεργος. Όμως, σύμφωνα πάλι με στοιχεία του Λευκού Οίκου, το 44% των αστέγων είναι εργαζόμενοι, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν το νοίκι τους, ενώ για να γραφτεί κάποιος πολίτης στα μητρώα ανέργων θα πρέπει να είναι άνεργος επί 27 συνεχόμενες βδομάδες και αν κάποια στιγμή βγάλει κάποιο μεροκάματο τότε δεν δικαιούται πια επίδομα ανεργίας.

Λεωφορείο - δημόσια ντουζιέρα

“

Ιωάννα ∆ρόσου

∆ύο μαθητές για περισσότερο από δύο χρόνια ζούσαν σε σκηνές έξω από το σχολείο. Το σχολικό συμβούλιο μήνυσε τους μαθητές γιατί έκρινε ότι “δεν πληρούν τα κριτήρια ώστε να θεωρηθούν άστεγοι”.

Στο Σαν Φρανσίσκο, την πόλη των αστέγων, ο δήμος διαθέτει μόλις 16 ντουζιέρες για τους 6.500 άστεγους. Η 51χρονη Ντόνιενς Σάντοβαλ, αποφάσισε να μετατρέψει ένα λεωφορείο σε τροχήλατες ντουζιέρες, καθώς όπως δήλωσε «μία μέρα πέρασα δίπλα από μία γυναίκα, η οποία έκλαιγε γιατί δεν είχε καταφέρει να βρει άδεια ντουζιέρα εδώ και μήνες». Το πρόγραμμα, που ονόμασε Λάβα Μέι, αναμένεται να ξεκινήσει τον Μάρτιο καθώς έχει ήδη εξασφαλίσει ένα λεωφορείο που αυτή τη στιγμή μετατρέπεται σε τροχήλατο μπάνιο, ενώ οι ∆ημόσιες Συγκοινωνίες του Σαν Φρασίνσκο επιφυλάσσονται να δωρίσουν άλλα τρία λεωφορεία για μετατροπή, στην περίπτωση που το πρόγραμμα πετύχει. Η Πυροσβεστική έχει ήδη δώσει άδεια να συνδέονται τα λεωφορεία στους κρούνους, προκειμένου να αντλούν νερό στην περίπτωση που το λογαριασμό τον πληρώσει το πρόγραμμα (!). Κάθε λεωφορείο θα έχει δύο ντουζιέρες και αναμένεται πως το 2015 θα μπορεί να εξυπηρετεί 2.000 άτομα την εβδομάδα.