Κυριακή 08-12-2013 by epohi

Θ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου 2013 • Αρ. φ. 1180 • 2 €

Κ. Μελάς: Στον Καιάδα του σχεδίου «προσαρμογής»

Μία 86χρονη άναψε το αυτοσχέδιο τζάκι για να ζεσταθεί και κάηκε ζωντανή στο σπίτι της στον Ασπρόπυργο. Μόνος σε ένα σπίτι χωρίς ρεύμα πέθανε από εγκεφαλικό ένας 41χρονος σε χωριό της Πρέβεζας. Κάηκε σπίτι που ήταν δύο χρόνια χωρίς ρεύμα στην Κάτω Τούμπα από πυρκαγιά που ξέσπασε με τα κεριά που είχαν ανάψει για να έχουν φως. Και τα τρία περιστατικά έγιναν σε μία μέρα, την περασμένη Παρασκευή, και ίσως είδαν το φως της δημοσιότητας εξαιτίας του θανάτου 13χρονης μαθήτριας στην Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης. Και φυσικά η κυβέρνηση αποφεύγει να αναλάβει τις ευθύνες και, εν όψει μάλιστα των αυτοδιοικητικών εκλογών, ανακοινώνει ότι θα διερευνηθεί η σύσταση επιτροπής που θα μελετήσει το ενδεχόμενο επανεξέτασης περιπτώσεων οικογενειών οικονομικά αδύναμων που τους έχει κοπεί το ρεύμα. Φέξε μου δηλαδή... Ή μάλλον στο απόλυτο σκοτάδι η κυβερνητική πολιτική.

***

Χ. Γεωργούλας: Σενάρια ελέγχου της «μελλοντικής κυβέρνησης»

Καθώς το ενδεχόμενο αποτυχίας του διδύμου Ν∆-ΠΑΣΟΚ στις εκλογές γίνεται ορατό σελ. 4 ***

Χ. Βερναρδάκης: Η αντιφατική προέλαση της Αριστεράς Η παρατεταμένη αδυναμία των κοινωνικών κινημάτων και η εκλογική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ σελ.5 ***

Η πολιτική σκέψη, συνέπεια και δράση του Ν. Μαντέλα, τεράστια κληρονομιά για την ανθρωπότητα σελ.15

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Φ. Ντάουλινγκ: Χρειαζόμαστε κάτι σαν τον ΣΥΡΙΖΑ

Το μέλος της Γραμματείας της αγγλικής Αριστερής Ενότητας μιλάει στην “Εποχή” σελ.12 ***

Κ. Γέρου και Ν. Νίκας: Κρίμα που το έργο μας είναι ακόμα επίκαιρο

Οι πρωταγωνιστές του έργου “Μια ξεχωριστή μέρα” μιλάνε στη Μαρώ Τριανταφύλλου σελ.26

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Θ. Τσαλαπάτης: Πρέπει να γίνουμε βουλευτές για να μας αφορίσετε;

∆εν μπορούμε να καταλάβουμε το διαχωρισμό που μας αποκλείει από τον αφορισμό σελ. 25

Μετακομίζουμε και ας μη χωρίζουμε

Αποχαιρετιστήριο γλέντι, την Κυριακή 15 ∆εκεμβρίου, στη μία το μεσημέρι, στα παλιά μας γραφεία (Ακαδημίας 62). Θα έχουμε είσοδο από 1 ευρώ μέχρι 1181, όσα και τα φύλλα της «Εποχής» τη μέρα εκείνη.

Πεθαίνοντας από το κρύο 360.000 σπίτια στο σκοτάδι

Οι πλειστηριασμοί, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και οι τράπεζες σελ.10

Νέλσον Μαντέλα: «Το μέλλον είναι στα χέρια σας»

6, 7

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Η γενικευμένη πολιτική λιτότητας και ανταγωνισμού δεν θα λύσει τα προβλήματα

Σε λ.

3341

Ευρωπαϊκή πολιτική

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: ΜΟΝΟ ΜΕ ΚΟΥΡΕΜΑ 50% ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΧΡΕΟΣ

Χωρίς... ρεύµα το Μαξίµου

“Απέναντι” και η ∆ΑΚΕ: Μην ψηφίσετε τον Προϋπολογισμό, κι ας πέσει η κυβέρνηση. Το φως στο τούνελ που έβλεπαν Σαμαράς, Βενιζέλος και Μέρκελ, έμεινε από ρεύμα. Σε συνέντευξή του στη «Λιμπερασιόν» ο κ. Στουρνάρας ομολογεί ότι: • Τα χρέος δεν γίνεται βιώσιμο αν δεν χαριστεί το 50%. • Αν δεν ελαφρυνθεί, θα επιβληθούν νέες θυσίες στο λαό, γιατί θα χρειαστούν τεράστια δημοσιονομικά

Πελεγρίνης, ο (και) Τ Παραβάτης

πλεονάσματα. • ∆εν είναι ρεαλιστικό να περιμένει κάποιος αυτή τη λύση από την τρόικα. ∆ηλωτικό και αυτό της σύγχυσης που επικρατεί στο κυβερνητικό στρατόπεδο, λόγω της αντίστασης που συναντά η οικονομική πολιτική στην κοινωνία αλά ακόμα και εντός της κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Tου Κώστα Γαβρόγλου

ο ότι ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών παίζει στο θέατρο, ενόχλησε τα χρηστά ήθη όσων καθημερινά παίζουν θέατρο κλαψουρίζοντας για τη μοίρα της Ελλάδας εξευτελίζοντας κάθε έννοια ηθοποιίας. Ένας πρύτανης που γράφει θεατρικά έργα, σκηνοθετεί κάποια από αυτά και υποδύεται χαρακτήρες, αποτελεί εύκολο στόχο, ιδιαίτερα όταν τα χολερικά λόγια διαφόρων σχολιαστών απευθύνονται στα πιο συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας, που θεωρεί ότι ένας καθηγητής πανεπιστημίου, πόσο μάλλον ένας πρύτανης, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ασχολείται με τέτοια ποταπά πράγματα. Η υπόθεση με την παραπομπή στο πειθαρχικό (ξανα)έφερε στην επιφάνεια τη συστηματική εδραίωση της ανθρωποφαγίας ως βασική και ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΚΙΝΗΜΑ ΧΩΡΙΣ ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ

Β. Ρόγγας: Η αδιαμεσολάβητη οργάνωση της κοινωνίας

Το κίνημα “Χωρίς Μεσάζοντες” υπό διωγμό, από αστυνομία, εφορία, Τοπική Αυτοδιοίκηση και εμπόρους λαϊκών αγορών. σελ. 16, 17

ΘΕΜΑΤΑ

Πελεγρίνης ο (και) Παραβάτης ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

ρυθμιστική αρχή του δημόσιου λόγου των κυρίαρχων μέσων. Η Χρυσή Αυγή, τελικά, ζει και βασιλεύει. Μπορεί (για την ώρα) να υποχώρησαν τα μαχαιρώματα και οι ξυλοδαρμοί, αλλά η ιδεολογική της ατζέντα καλλιεργείται καθημερινά. Το θέμα, όμως, της πρωτοφανούς παραπομπής του πρύτανη σε πειθαρχικό συμβούλιο την οποία ερμηνεύουμε ως έκφραση του αδιεξόδου στο οποίο περιήλθε η κυβέρνηση με την απεργία των διοικητικών υπαλλήλων, μπορεί να έχει και μία άλλη πλευρά. Εξηγούμαι. Ο κ. Πελεγρίνης έγραψε και ανέβασε ένα έργο σχετικά με τον Ιουλιανό τον Παραβάτη. Ο Ιουλιανός, αυτοκράτορας του Βυζαντίου, επηρεασμένος από τους δασκάλους του και την παραμονή του στην ειδωλολατρική Αθήνα, προσπάθησε να επαναφέρει τις αρχαίες ελληνικές λατρείες, άσκησε σφοδρή κριτική στον Χριστιανισμό, κυνήγησε τους Χριστιανούς και, ανάμεσα σε πολλά άλλα, έστειλε έναν έμπιστό του να αναστηλώσει το

Μετακομίζουμε και ας μη χωρίζουμε

Με τον καινούργιο χρόνο δεν θ’ αφήσουμε πίσω μόνο το 2013, αλλά και τα επί 20 χρόνια γραφεία της «Εποχής». Και λέμε να τα αποχαιρετίσουμε όλοι μαζί, αυτουργοί, συναυτουργοί και φίλοι της. Οι λόγοι δεν είναι μόνο και κυρίως συναισθηματικοί (το συναίσθημα μετράει και στην πολιτική). Υπάρχουν, όμως, και οι υλικές ανάγκες: έξοδα μετακόμισης και μετεγκατάστασης. Μερικοί ισχυρίζονται πως χρειαζόμαστε και ανακαίνιση, αλλά μάλλον είναι κακόβουλοι, ιδίως μετά τη νέα εμφάνιση της «Εποχής». Πλην, όμως, πάσα προσφορά δεκτή... Γι’ αυτό και στο αποχαιρετιστήριο γλέντι μας, που θα γίνει Κυριακή 15 ∆εκεμβρίου, στη μία το μεσημέρι, στα παλιά μας γραφεία (Ακαδημίας 62), εκτός από το καλό φαγητό και το εκλεκτό κρασί, θα έχουμε και είσοδο από 1 ευρώ μέχρι 1181, όσα και τα φύλλα της «Εποχής» τη μέρα εκείνη. •

Ναό του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ, για να διαψευστούν οι Χριστιανοί που πίστευαν ότι ο ναός θα μείνει ερείπιο στους μελλοντικούς αιώνες. Παραβάτης, λοιπόν, ο Ιουλιανός κατά τους Χριστιανούς, που επανήλθαν στην εξουσία μετά το θάνατό του. Την εβδομάδα που προηγήθηκε της παραπομπής τού πρύτανη, ο Μητροπολίτης Πειραιά κ. Σεραφείμ δήλωνε με όλους τους τρόπους ότι όποιος ψηφίσει την τροπολογία για το Σύμφωνο Συμβίωσης ομοφύλων θα αφοριστεί. Την ίδια ημέρα της παραπομπής ο Πειραιώς έστειλε επιστολή στον κ. Βενιζέλο, όπου τον παρακαλούσε θερμά να μην προχωρήσει στην ψήφιση της τροπολογίας, ώστε να αποφύγει την πραγμάτωση αυτής της ύβρεως κατά του Θεού και των ανθρώπων διότι, όπως έγραφε, “θα φυγαδεύσετε, θα αποδιώξετε και θα αποστερηθείτε de facto ως πρόσωπα την χάρη και την ευλογία του ∆ικαιοκρίτου Κυρίου, την βοήθεια και την σκέπη του οποίου έχουμε καθημερινώς ανάγκη τό-

σον προσωπικώς όσο και εθνικώς ιδιαίτερα τώρα κατά τις κρίσιμες στιγμές που διανύει ο τόπος μας... Η πνευματικής σας υποδομή και η οικογενειακή σας παράδοση εκ του αγίου λευΐτου [βοηθός ιερέας για εμάς τους μη γνωρίζοντες] πάππου σας μακαριστού παπά-Ευάγγελου Βενιζέλου αυτό επιτάσσει”. ∆υστυχώς δεν γνωρίζουμε τι απάντησε ο λαλίστατος αντιπρόεδρος. Να, λοιπόν, και ένας ακόμη, ενδεχομένως, λόγος, γιατί προχώρησε σε μια τέτοια κίνηση ο υπουργός. Φοβήθηκε ο καημένος μη και γίνει αντικείμενο της οργής του πανίσχυρου θρησκευτικού ηγέτη της εκλογικής του περιφέρειας, και τον απειλήσει με αφορισμό, αφού επιτρέπει σ’ έναν πρύτανη όχι απλά να παίζει στο θέατρο, αλλά να ανεβάζει ένα έργο με ήρωα αυτόν που κυνήγησε τους Χριστιανούς. Παραβάτης, λοιπόν, ο Πελεγρίνης για τον υπουργό Θρησκευμάτων. Αλλά Παραβάτης και για τον υπουργό Παιδείας που δεν θέλει όλα αυτά τα θεατρικά. Κα-

μιά Γκόλφω, άντε και καμιά αναπαράσταση από μαθητές του ξεσηκωμού του ’21. Όλα τα υπόλοιπα είναι επικίνδυνα. Το θέμα, βέβαια, δεν είναι αν τα παραπάνω αποτελούν, όντως, έναν από τους λόγους παραπομπής του πρύτανη σε πειθαρχικό. Το θέμα είναι ότι έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα, δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε. Επιστολή Σεραφείμ, πρωτοσέλιδα των Νέων, σοβαροφανείς σχολιαστές με λόγο σκοταδιστικό, υπουργός που παραπέμπει στο πειθαρχικό τον πρύτανη, γιατί είναι το μόνο όπλο που του έχει απομείνει. Και οι πολλές σιωπές. Η δημοκρατία στο μεγαλείο της. Μας τελειώνει σε λίγες μέρες το 2013.... Θα μας τελειώσουν,άραγε, μαζί του και αυτά τα φαινόμενα; Αντί ευχών, λοιπόν, για τον καινούργιο χρόνο, ας πούμε το χιλιοειπωμένο: στο χέρι μας είναι. •

«Στο ποδόσφαιρο συµβαίνει το εξής παράδοξο: ο εργαζόµενος έχει µεγαλύτερη δύναµη από τον εργοδότη, κρατά τις µάζες στα χέρια του»

Φάτσα, τελικά, ο Στουρνάρας. Το παίζει ούλτρα νεοφιλελεύθερος, αλλά κάνει ό,τι μπορεί για να συμβάλλει και αυτός στην απαξίωση του καπιταλισμού. – Μόνο τα τελευταία ύπουλα χτυπήματά του να πάρουμε υπόψη, δικαιωνόμαστε απόλυτα. Η ατάκα του ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει υπερφορολόγηση, έγραψε. – Αφού έγινε μέγας σαματάς, στο τέλος, σαν να κοροϊδεύει το σύστημα, έγραψε ότι «είναι ώρα να πληρώσει και η Εκάλη». Εισοδιστής τεχνίτης. – Φοβάμαι όμως ότι, όπως το πάει, θα αποκαλυφθεί ο ρόλος του και θα τον χάσουμε. Φαίνεται ότι δεν άντεξε άλλο και παρ’ ολίγον να αποκαλυφθεί. «Οι αντιδράσεις για τη φορολογία προέρχονται από συμφέροντα φιλελεύθερων», έγραψε. – Τους έβαλε όλους στο ίδιο τσουβάλι. Ούτε καν νεοφιλελεύθερων δεν είπε. Ίσως του Βενιζέλου να του μύρισε κάτι. Ακόμα και από την Εσπερία τον ειρωνεύτηκε. Και τη «φουκαριάρα» τη μάνα του, έβαλε στο στόχαστρο. – Ανταγωνισμός στο ποιος θα βρίζει τον Στουρνάρα περισσότερο και συναγωνισμός στο ποιος θα τον ψηφίζει για τη σωτηρία της πατρίδας. Στο ΚΚΕ δεν μπήκε εισοδιστής, αλλά σκέτος χαφιές. – Στο τελευταίο βιβλίο του, «Ο Κόκκινος Κάβουρας», ο Μίμης Ανδρουλάκης ξετυλίγει υπόθεση πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών που εισχώρησε στα ανώτατα κλιμάκια του ΚΚΕ, συνοδευόμενος από 17 ακόμα μεσαία στελέχη-χαφιέδες. Τους αποκάλυψε ο Ανδρέας, όταν έκανε την «Αλλαγή» και ίδρυσε το σοσιαλιστικό κράτος. Σε αντάλλαγμα, το ΚΚΕ έκανε το μορατόριουμ με το ΠΑΣΟΚ.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

(Σόκρατες. Μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, που έφυγε προχθές)

– Τζάμπα η συγκυβέρνηση ενιαίου Συνασπισμού με τη Ν∆. Ούτε πέντε – έξι χαφιεδάκια δεν τους έδωσε ο Μητσοτάκης. Έχει δίκιο το ΚΚΕ που, επί Κουτσούμπα, καταδίκασε όχι μόνο τη συνεργασία με τη Ν∆, αλλά και τη δημιουργία του ενιαίου Συνασπισμού. – Το υπονόησε σαφέστατα: «Όποιος καεί στο χυλό, φυσά και το γιαούρτι». Θα χάσουμε την αυτοτέλειά μας, δήλωσε. Το ξεφτίλισε τελείως. Παλαιότερα έλεγε ότι το ΚΚΕ δεν θα γίνει συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ. – Εκ του αποτελέσματος κρίνεται η ιστορία. Ο ραδιοφωνικός σταθμός «Στο Κόκκινο» έβγαλε σε συνέντευξη τον Ανδρουλάκη, τον συγγραφέα του «Κόκκινου κάβουρα». Ο Ανδρουλάκης απαντούσε όχι ως κόκκινος κάβουρας, αλλά σκέτα κάβουρας. – Κινείτο πλαγίως και ως κάβουρας και ως εκκρεμές μέχρι να ξεπλυθεί από τα σαμπουάν που κουβάλησε. Αντίθετα, ο Ανδρέας Παπαδόπουλος, εκπρόσωπος τύπου της ∆ΗΜΑΡ χτυπάει κατευθείαν. – Στις 8 ερωτήσεις της «Εφημερίδας Συντακτών» στις 7,5 απάντησε εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Πήρε φόρα και έριχνε πράγμα και εκεί που δεν τον ρωτούσαν. – Με φινέτσα όμως. Όπως αυτό που είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα-μπουφές απόψεων. Την επόμενη μέρα έδειξε συγκέντρωση της ∆ΗΜΑΡ με πλήθος κόσμου, όπου μεταξύ των άλλων είδαμε και τον Κύρκο. Αν δε βλέπαμε και τον Βίτσα, θα νομίζαμε ότι αναστήθηκε για να επαναφέρει το κόμμα στον ίσιο δρόμο. Σε αντίθεση με τη ∆ΗΜΑΡίτικη φινέτσα,

Ακαδημίας 62, 5ος όροφος, Αθήνα 106 79 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

ο Κουτσούμπας παραμένει ακατέργαστος. – Αυτούς που διαγράφτηκαν ή αποχώρησαν από το ΚΚΕ το ’68 και το ’91, τους στόλισε με κοσμητικά επίθετα εισαγόμενα από την Τιφλίδα επί Στάλιν. «Απολειφάδια του οπορτουνισμού και του ρεφορμισμού, της προδοσίας στην αστική τάξη και τα ιμπεριαλιστικά κέντρα». – Είναι οι κόκκινοι σπάροι, σε αντίθεση με τον κάβουρα, όπως λέει και το τραγούδι του Τσιτσάνη, «Τα καβουράκια». «∆εν πάει πιο κάτω, πιάσαμε πάτο», όπως τραγούδησε προφητικά ο Νότης Σφακιανάκης. «Είδε ο Παπαδόπουλος ,ο Γιώργης, ότι η ∆ημοκρατία σκότωσε τον Λαμπράκη και παρενέβη, και έτσι σωθήκαμε από τον εμφύλιο», είπε ο αθεόφοβος. – Φασίστες και παλικάρια γίναμε μαλλιά κουβάρια. Κύλισε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι. Ο Π. Κωστόπουλος, που από ίνδαλμα των μεταμοντέρνων γιάπηδων κατάντησε να γίνει ίνδαλμα στα ανά την επικράτεια μαγειρεία, αγιοποίησε τον Σφακιανάκη. – «Ο Νότης είναι ο Θεοδωράκης της Χρυσής Αυγής», είπε ο εκδορέας. Ο Περιφερειάρχης Γ. Σγουρός ήταν πιο επίκαιρος. – Σε εκδήλωση του σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος, είπε: «αν με ρωτούσε κανείς τι παράγετε εδώ στην Αττική, θα του έλεγα έχουμε πολλούς μετανάστες, αλλά δυστυχώς αυτοί δεν ανεβαίνουν στα ράφια». Συγκινήθηκε και δεν το είπε σωστά. – Στα τσιγκέλια του χασάπικου των σούπερ μάρκετ εννοούσε.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 140 • Kύπρος: 240 • Ευρώπη: 240 • Λοιπός κόσμος: 240 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: A’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR

Γεράσιμος ο Αλιεύς alieys@hotmail.gr

3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmai.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τώρα αρχίζει το ματς, δεν τελειώνει... Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

“

Με την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού χθες το βράδυ από το κοινοβούλιο Του Παύλου Κλαυδιανού

θες βράδυ όλοι ανέμεναν ότι ο Προϋπολογισμός σίγουρα θα ψηφισθεί. Όχι γιατί δεν σπάνε και οι παραδόσεις, αλλά γιατί το παιχνίδι είναι μπροστά και το γήπεδο εξαιρετικά πιο ευνοϊκό για όσους κυβερνητικούς βουλευτές διαφωνούν: απολύσεις, πλειστηριασμοί, φόρος ακινήτων κ.ά. Όμως, ποτέ δεν βγήκε πιο πολύ τραυματισμένη μια κυβέρνηση από μια συζήτηση, παραδοσιακά ρουτίνας. Μικρή σταχυολόγηση οικονομικών θεμάτων που τέθηκαν, πολιτικών προβλημάτων που δημιούργησε, αρκεί. • Στο στόχαστρο ο αρχιτέκτονας. Πρώτο και κυριότερο, ο υπουργός Οικονομικών, ο αρχιτέκτονας της οικονομικής πολιτικής, βρέθηκε στο στόχαστρο όχι «ως συνήθως», όπως έσπευσαν να πουν «έξυπνοι» αρθρογράφοι, αλλά είτε για να τα ακούει η κυβέρνηση, είτε για τις θέσεις που δημοσιοποιεί ο ίδιος. • Κριτική από ομάδες. Οι επικρίσεις ήταν υπερβολικά πολλές, αιχμηρές και όχι αποσπασματικές ή περιθωριακές. ∆ιέγραφαν πίσω τους με σαφήνεια ύπαρξη ομάδων και τάσεων σε Ν∆ και ΠΑΣΟΚ. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις τοποθετήσεις Π. Παυλόπουλου (καραμανλικοί), Π. Παναγιωτόπουλου (κοινωνικοί - λαϊκοί), Θάνου Μωραΐτη – Νίκου Σηφουνάκη (αντι-νεοφιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ), Ντόλιου (παπανδρεϊκοί). • Το ζήτημα του φορολογικού βάρους. Από μια πολιτικά απρόσεκτη δήλωση του υπουργού («πολιτικολογεί συχνά ενώ είναι τεχνοκράτης» τον επέκριναν τα φιλοκυβερνητικά φύλλα) περί φορολογικής επιβάρυνσης των Ελλήνων, αποκαλύφθηκε η καρδιά του ζητήματος που εκθέτει Ν∆ και ΠΑΣΟΚ που κυβέρνησαν τον τόπο. Το είπε ωραία ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ. Ναι, είναι σωστό ότι τα έσοδα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι κάτω του μέσου όρου της Ευρωζώνης – βασική αιτία, όχι μοναδική, των δημοσιονομικών ελλειμμάτων έχουμε πει ως Αριστερά σε ανύποπτο χρόνο – αλλά απέκρυψε – και γι’ αυτό το ’πε, διότι προσφέρεται για απόκρυψη – ότι: πρώτον, αυτό οφείλεται σε απαλλαγές πλουσίων, φοροαποφυγή, φοροδιαφυγή, χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές εύπορων και πολύ πλούσιων. ∆εύτερον, δεν αποτρέπει αλλά ενισχύει την τρομακτική υπερφορολόγηση, υψηλότερη στην Ευρωζώνη, μισθωτών και συνταξιούχων, επαγγελματιών - μικρομεσαίων που είναι συνεπείς. Τώρα προστίθεται η περιουσία αγροτών και μεσαίων – μικρών ιδιοκτητών. • Προϋπολογισμός φοροεπιδρομής. Αποδείχθηκε τέτοιος, παρά το διατυμπανιζόμενο ψέμα ότι δεν περιλαμβάνει νέα μέτρα. Όταν το ΑΕΠ το 2013 μειώθηκε 4%, το 2014 θα είναι στάσιμο, και παρ’ όλα αυτά θα εισπραχθούν επιπλέον φόροι 1,26 δισ. και θα γίνει μια προσαρμογή – περικοπή δαπανών και αύξηση εσόδων – περί τα 6 δισ., δεν είναι επιδρομή λιτότητας; Ακόμη χειρότερο: από τα 2,9 δισ. περικοπής δαπανών τα 2,7 αφορούν υπουργεία που συνθέτουν το κοινωνικό κράτος. • Προϋπολογισμός με … μέλλον. Αποδείχθηκε προϋπολογισμός υπό αίρεση. Η κυβέρνηση εμφανίζει σαν «τσαμπουκά» το ότι δεν είναι συμφωνημένα όλα τα μέτρα με την τρόικα. Όμως, ή είναι λογαριασμοί χωρίς τον ξενοδόχο ή εμπεριέχουν διαβεβαίωση προς την τρόικα πως

Ο κ. Σταϊκούρας είπε στη Βουλή ότι με την τρόικα έχουν συμφωνήσει στον ακριβή στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2014 αλλά όχι στα μέσα.

αν χρειαστούν νέα μέτρα να συγκεκριμενοποιηθούν κατά την τρέχουσα διαπραγμάτευση ή αργότερα, ως συμπληρωματικά, δεν θα υπάρξει αντίρρηση. Ο κ. Σταϊκούρας είπε στη Βουλή ότι με την τρόικα έχουν συμφωνήσει στον ακριβή στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2014 αλλά όχι στα μέσα. Ο κ. Ρεν, εξάλλου, είπε ότι «αν προκύψει ανάγκη για

Τα άδεια έδρανα δεν δικαιολογούνται. Ίσως όμως εξηγούντι από την αδιαφορία που προξενεί ένας Προϋπολογισμός που όλοι γνωρίζουν ότι θα αλλάξει υπό την πίεση της τρόικας και της πραγματικότητας. περαιτέρω προσαρμογή στον προϋπολογισμό, η κυβέρνηση δήλωσε πρόθυμη να υποβάλει συμπληρωματικό ή τροποποιημένο προϋπολογισμό». • Η πρέσα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Αποδείχθηκε η στενή σχέση της επιδίωξης πρωτογενούς πλεονάσματος με το δημοσιονομικό κενό και την αύξηση κόκκινων δανείων. Η αιματηρή λιτό-

τητα των 9 δισ. ευρώ του 2013 είναι η πηγή του κενού το 2014 που αναζητούν τώρα να κλείσουν. ∆εν είναι αποτέλεσμα αστοχιών. Ύφεση και υπερφορολόγηση μείωσαν αφάνταστα τα έσοδα των ταμείων, συρρίκνωσαν τη φορολογική βάση και τη φοροδοτική ικανότητα των φορολογούμενων, αύξησαν τα ανείσπραχτα δάνεια, τα χρέη προς το ∆ημόσιο. Ο στόχος του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού είναι κάτι διαφορετικό και πρέπει να στηρίζεται στην αναδιανομή δαπανών και φόρων και στην εξ αυτού εξοικονόμηση δαπανών, αύξηση εσόδων και άνοδο του ΑΕΠ. • Λείπει η οικονομική λογική. Αποδείχθηκε, τέλος, καθαρά ότι δεν είναι δυνατόν, όσο και αν είσαι άσσος των success story, ότι δεν υπάρχει οικονομική λογική σε σχέδιο - όπως αυτό του μεσοπρόθεσμου - που να περιλαμβάνει ταυτόχρονα 3% ετήσιες αυξήσεις του ΑΕΠ και 4,5% του ΑΕΠ ετήσια πρωτογενή πλεονάσματα – 9 δισ. ευρώ! – για σειρά ετών και επιπλέον να περισσεύει και «κάτι» για αποκατάσταση αδικιών, όπως υπόσχεται ο πρωθυπουργός. Το μείζον πολιτικό πρόβλημα του κ. Σαμαρά, παρά την υπερψήφιση του προϋπολογισμού, είναι ακριβώς αυτό. Η συγκυβέρνηση δεν διαθέτει πλειοψηφία που να πείθεται ότι η πολιτική που ασκείται ως τώρα και την εμπεριέχει – χωρίς μάλιστα γνωστά τα πρόσθετα μέτρα που συζητούν στο παρασκήνιο – και ο Προϋπολογισμός του 2014 οδηγεί σε διέξοδο. Κι αυτό θα προκύπτει καθημερινά, σε κάθε ευκαιρία. Αυτό φάνηκε καθαρά στο τετραήμερο της συζήτησης στη Βουλή. Η θετική ψήφος είναι … άσφαιρη.

Κυβέρνηση χωρίς συνοχή ∆ ύο σημεία πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα, στις εξελίξεις αυτής της εβδομάδας όπου χτύπησαν κόκκινο οι διαφωνίες στο κυβερνητικό στρατόπεδο και φάνηκαν καθαρότερα τα σχέδια για το παρόν και το άμεσο μέλλον. Το ένα είναι η σιωπή σχετικά με τις διαβουλεύσεις κυβέρνησης και τρόικας. Το άλλο είναι η έκδηλη ανησυχία και απαισιοδοξία που εκφράζεται, ιδίως σε φιλικά προς τη συγκυβέρνηση έντυπα. Σημειώναμε την προηγούμενη Κυριακή ότι επίκειται συμβιβασμός μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας, ετεροβαρής βέβαια. Όπως φαίνεται, η πίεση που ασκήθηκε υπήρξε ακόμη μεγαλύτερη και ο συμβιβασμός έγινε επαχθέστερος για την ελληνική πλευρά. Τώρα περιλαμβάνει μόνο τα προαπαιτούμενα για τη δόση του 1 δισ. –το ζήτημα των ΕΑΣ φαίνεται ότι κλείνει με λουκέτο ή εκκαθάριση της σημερινής μορφής και απώλεια θέσεων εργασίας–, έπεται όμως η εξίσου επαχθής φάση. Γι’ αυτό και η σιωπή του Τύπου ή η παραπλανητική ερμηνεία –υπέρ της κυβέρνησης– κάθε δήλωσης επισήμου. Η κυβέρνηση έχει, ακόμη, αυταπάτες και νομίζει ότι οι διαφωνίες πρέπει να «μαζεύονται» για να διευκολύνουν καλύτερες συμφωνίες, δήθεν, στο μέλλον. Εντούτοις, ό,τι έγινε στην Ιταλία, προχθές τις διαλύει. Αμέσως μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού ο κ. Ρεν είπε ότι η Ιταλία, «δεν μειώνει το χρέος και άρα παραβιάζει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τις συμφωνίες που υπέγραψε με την Ε.Ε.» την περίοδο Μπερλουσκόνι-Τρεμόντι! Ο πρωθυπουργός Λέτα, με την ανεργία να ανεβαίνει, τον Γκρίλο να κρατά τις δυνάμεις του, τα συνδικάτα να κινητοποιούνται του απάντησε ότι «σ’ αυτό τον δρόμο η Ευρώπη τελειώνει». Τα προαπαιτούμενα για το 1 δισ. ήταν το εύκολο θέμα. Ο έλεγχος του ∆εκεμβρίου εμπεριέχει το κρίσιμο θέμα των πλειστηριασμών και το δημοσιονομικό κενό, που συνδέεται άμεσα με τον φόρο ακίνητης περιουσίας. Περιλαμβάνει ακόμη την επώδυνη και μεγάλη λίστα των διαρθρωτικών

αλλαγών, τα σχετικά με κλείσιμο ∆ΕΚΟ ή δημόσιων υπηρεσιών καθώς και την απελευθέρωση των απολύσεων. Ο συμβιβασμός, λοιπόν, όποιος κι αν είναι, θα είναι οδυνηρός. Το δεύτερο σημείο είναι η μεγάλη ανησυχία των πιο σοβαρών δυνάμεων του συστήματος. «Η κατάρρευση της σημερινής κυβέρνησης θα βάλει τη χώρα σε σοβαρές περιπέτειες. Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο, αλλά για να περάσουμε απέναντι απαιτείται πολιτική σταθερότητα» σημειώνει στο κύριο άρθρο της η «Καθημερινή» χθες. Όσο για τους βουλευτές προειδοποιεί: «Αν όμως δειλιάσουν τώρα, μπροστά σ’ αυτή την πίεση, θα φέρουν μεγάλη ευθύνη για όσα θα ακολουθήσουν. Γι’ αυτό οφείλουν να κάνουν σκληρή κριτική και να διορθώνουν όποια λάθη μπορούν από την πλευρά της κυβέρνησης, χωρίς, όμως, να θέτουν σε κίνδυνο τη συγκυβέρνηση». Εξίσου ενδιαφέρον είναι το ειρωνικό άρθρο των «Νέων»: «∆εν ήταν γραμμένο στα άστρα. Και μάλλον κανείς τους δεν το περίμενε. Παρ’ όλα αυτά, Αντώνης Σαμαράς και Βαγγέλης Βενιζέλος συμπολιτεύονται με όρους εγκάρδιας συνεννόησης και χωρίς καχυποψία. Αυτό είναι το κλίμα και αυτό βεβαιώνουν αμφότερες οι πλευρές» σχολιάζει. «Εντάξει όλα λοιπόν – έστω κι αν αυτό θυμίζει την ηρεμία πριν από την καταιγίδα». Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό πράγματι αποσταθεροποίησε περαιτέρω την κυβέρνηση. Οι διαβουλεύσεις με την τρόικα, που καταλήγουν πάντοτε με την ελληνική πλευρά να αποδέχεται την ουσία των προτάσεων της τρόικας, φέρνουν πολλούς βουλευτές της συμπολίτευσης στα όριά τους. Η κυβέρνηση χάνει τη συνοχή της και έρχεται σε πλήρη διάσταση με τη βάση της, όπως φάνηκε και με την ανακοίνωση της ∆ΑΚΕ. Αυτή είναι η διαμορφούμενη τάση που υπονομεύει προοπτικά την κυβέρνηση, ανοίγοντας τον δρόμο για πολλά ενδεχόμενα, ή και εκλογές.

Π. Κλαυδ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σενάρια ελέγχου της «μελλοντικής κυβέρνησης»

“

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Καθώς το ενδεχόμενο αποτυχίας του διδύμου Ν∆-ΠΑΣΟΚ στις εκλογές γίνεται ορατό

ο σχέδιο του Μαξίμου έμοιαζε απλό. Η (λογιστική) επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος αξιοποιείται προπαγανδιστικά, για να φανεί ότι οι θυσίες του λαού αρχίζουν να αποδίδουν, για να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι και δίνεται πια η δυνατότητα να υπάρξει ουσιαστική διαπραγμάτευση με την τρόικα. Έτσι, θα μπορούσε να δοθεί η αίσθηση στον κόσμο που χειμάζεται, ότι τα δύσκολα έχουν περάσει και μπαίνουμε στη μετά το μνημόνιο εποχή. Ο επικίνδυνος ΣΥΡΙΖΑ θα αποκαλυπτόταν ως ένα ευκαιριακό κόμμα, το οποίο ενισχύεται από τη δυστυχία του κόσμου, μη έχοντας κανένα ρεαλιστικό σχέδιο εξόδου. Φεύγοντας για το Βερολίνο ο κ. Σαμαράς είχε την ελπίδα ότι εκεί θα έβρισκε ανταπόκριση και βοήθεια, ώστε το σχέδιό του να γίνει πραγματικότητα. ∆υστυχώς για τον ίδιο και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, το σχέδιο αυτό δεν προσέκρουσε μόνο στην εμμονή της τρόικας και του Βερολίνου στην εφαρμογή της ίδιας πολιτικής χωρίς καμία διάθεση ουσιαστικής διαπραγμάτευσης. Το κυριότερο, όμως, πρόβλημα του σχεδίου του κ. Σαμαρά δεν ήταν η έλλειψη υποστήριξης από τους «εταίρους» του. Ήταν η αυθόρμητη, σχεδόν αυτόματη απόρριψή του ως απατηλό από τον κόσμο στον οποίο απευθύνεται, λόγω της σύγκρουσης των ισχυρισμών του με τα εντελώς αντίθετα βιώματα των ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων.

Η καθημερινή εμπειρία των λαϊκών τάξεων

Η καθημερινή εμπειρία τους, και η προβολή τους στο άμεσο μέλλον δεν αφήνουν σχεδόν κανένα περιθώριο πειστικότητας των ισχυρισμών της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου. Αυτό που βιώνει η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού είναι το εντελώς αντίθετο: το βιοτικό επίπεδο χειροτερεύει, το εισόδημα μειώνεται, η φορολογική επιβάρυνση μεγαλώνει, η ανεργία γιγαντώνεται, η ύφεση πνίγει ακόμα και αυτούς που δεν έχει αγγίξει η ανεργία, η διάλυση των εργασιακών σχέσεων και των θεσμών προστασίας της εργασίας εντείνεται, το κοινωνικό κράτος καταρρέει… –και κανένα σημάδι δεν αφήνει περιθώριο για ελπίδα καλυτέρευσης. ΄Όλο και μεγαλύτερα τμήματα των λαϊκών τάξεων, αλλά και των μεσοστρωμάτων –ακόμη και άνθρωποι που δεν σκέφτονται να ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ– πείθονται ότι ο μόνος τρόπος απαλλαγής από την καταστροφική πορεία είναι η ανακοπή της με ανατροπή αυτής της πολιτικής, δηλαδή με ανατροπή της κυβέρνησης. Ενδεικτικό της σοβαρότητας αυτών των διεργασιών είναι το γεγονός ότι, καθώς περνούν οι μέρες, όλο και περισσότερο ενισχύεται η πεποίθηση ότι είναι πολύ πιθανό ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι ο κύριος κορμός της επόμενης κυβέρνησης μετά τις ερχόμενες εκλογές.

Σενάρια ελέγχου

Με βάση αυτή την εκτίμηση φαίνεται ότι αρχίζουν να διαμορφώνουν οι παράγοντες της πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας διάφορα σενάρια όσον αφορά τη δική τους στάση απέναντι σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος, είναι ίσως φτιαγμένος, για να αλλάζει τη μοίρα του, δηλαδή να μην έχει μοίρα, «γραφτό».

∆ύο είναι οι κύριες τάσεις που φαίνεται να διαμορφώνονται. Η πρώτη εκδηλώνεται με «νουθεσίες» προς το «κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης» να σοβαρευτεί και να διαμορφώσει ρεαλιστικές θέσεις, ώστε να εξασφαλιστεί με ομαλό τρόπο μια διάδοχη κατάσταση. Η οποία, βέβαια, δεν θα αλλάξει ούτε κεραία από την ουσία της ασκούμενης πολιτικής. «Ο τόπος χρειάζεται μια καλή αντιπολίτευση όσο και μια καλή κυβέρνηση. Είναι σημαντικό οι πολίτες να νιώθουν την ασφάλεια μιας σοβαρής εναλλακτικής επιλογής», γράφει σε πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο η «Καθημερινή» και συνεχίζει: «Ο κ. Τσίπρας έχε πλέον καθαρή εικόνα για το πού βρίσκεται η χώρα και ποιες είναι οι επιλογές όποιου την κυβερνάει (…) Οι στιγμές είναι πολύ κρίσιμες. Απαιτούν και επιβάλλουν τη βίαιη ωρίμανση όλων μας». Ο προφανής στόχος αυτής της τάσης είναι να συγκαταλέξει, υπό προϋποθέσεις, τον ΣΥΡΙΖΑ στις «σοβαρές εναλλακτικές επιλογές» προκαλώντας πρόβλημα και στο εσωτερικό του, αλλά και στη σχέση του με σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του. Γι’ αυτό κάνει και τη γεμάτη νόημα διάκριση μεταξύ ενός προέδρου «δέσμιου των εσωκομματικών ισορροπιών και αντιφάσεων» και ενός «αρχηγού» της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με τον οποίο, όπως φαίνεται, προτιμά να συνδιαλέγεται, υποδεικνύοντάς του να εξασφαλίσει ελευθερία κινήσεων, όπως συμβαίνει στα αρχηγικά αστικά κόμματα. Η δημόσια διατύπωση αυτής της συλλογιστικής, ωστόσο, αποτελεί ένδειξη της αμφιβολίας, τουλάχιστον, για την ευόδωση του σχεδίου του κ. Σαμαρά. Και της προσπάθειας εξοικείωσης με το ενδεχόμενο να είναι πρώτο κόμμα στις ερχόμενες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ. Ενδεχόμενο που οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν πιθανό. Η δεύτερη τάση, που εκφράζεται περισσότερο από το Συγκρότημα, είναι πιο επιθετική, παρότι προέρχεται από το κέντρο και όχι από τη δεξιά. Επιχειρεί με

κάθε τρόπο την κατασυκοφάντηση και απομείωση του κύρους και της επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ τώρα, και όχι μετά την εκλογική νίκη του. Τα δίνει όλα για να μην υπάρξει το ενδεχόμενο μιας τέτοιας νίκης.

Με «όποιον τρόπο»;

Και για την περίπτωση που δεν το κατορθώσει, έχει έτοιμη την απίστευτη λύση: «Αν κάποτε ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση, θα έχει [με τη συμπεριφορά του ως αντιπολίτευσης] νομιμοποιήσει προκαταβολικά όσους και με όποιον τρόπο επιχειρήσουν να τον ανατρέψουν»! Αυτό σημείωνε σε σχόλιό του στα «Νέα» ο κ. Πρετεντέρης έχοντας χάσει, προφανώς, την ψυχραιμία του μπροστά στο ενδεχόμενο να δει πρώτο κόμμα στις ερχόμενες εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί είναι αυτονόητο ότι κάθε αντιπολίτευση στόχο έχει να ρίξει την κυβέρνηση, και αυτό δεν συνιστά κατά κανένα τρόπο απειλή η αντιθεσμική συμπεριφορά. Εκείνο όμως το «με όποιον τρόπο» που ξεστομίζει ο κ. Πρετεντέρης, συνιστά και απειλή, και αντιθεσμική και αντιδημοκρατική συμπεριφορά. Αφήνει ανοιχτά, και νομιμοποιεί ο ίδιος, όχι ο ΣΥΡΙΖΑ, τα πιο πραξικοπηματικά ενδεχόμενα. Αυτή η έξαλλη στάση παραγόντων του κέντρου σχετίζεται ίσως με το γεγονός ότι για μεν τη δεξιά το ενδεχόμενο νίκης του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ήττα, όχι όμως και απειλή για την υπόστασή της. Από το κέντρο, όμως, που έχει απολέσει οποιαδήποτε σοσιαλδημοκρατική απόχρωση, αλλά επιμένει να αναφέρεται σε μια «κεντροαριστερά» κεντροδεξιάς απόκλισης, βιώνεται σαν αφαίρεση του ζωτικού του χώρου. Πλην όμως, γι’ αυτό δεν του φταίει κανένας ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τη ταύτισή του, το πάντρεμά του με τη δεξιά, με τη Ν∆. Η οποία, όμως φαίνεται, μαζί με τις όποιες εσωτερικές διαφορές, καθιστά αδύνατη για την ώρα την ευόδωση της προσπάθειας των 58 να συσπειρώσουν το κέντρο. •

Η εφικτή απάντηση του ΣΥΡΙΖΑ

Παρά τις διαφορές στην τακτική, ο σκοπός των δύο τάσεων που προαναφέραμε μοιάζει κοινός: να καταστήσουν μια ενδεχόμενη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ατελέσφορη (με την έννοια ότι δεν θα μπορεί να μεταφραστεί σε κυβερνητική πλειοψηφία) αφαιρώντας του την εκλογική υποστήριξη με χτυπήματα τόσο στο αριστερό όσο και στο δεξιό κέρας της δυνητικής εκλογικής βάσης του. Και να μετατρέψουν μ’ αυτό τον τρόπο ή με όποιον άλλο, όπως θα σημείωνε και ο κ. Πρετεντέρης, τη νίκη της αριστεράς σε μια βραχυπρόθεσμη παρένθεση. Αυτά είναι τα δικά τους σχέδια. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να τα μετατρέψει σε ευσεβείς πόθους; Με μία προϋπόθεση: να συσπειρώσει σε σταθερή βάση πολιτικά και κινηματικά, τα ευρύτατα λαϊκά στρώμα που τον προσεγγίζουν και τον επιλέγουν ως εκφραστή των κοινωνικών συλλογικών συμφερόντων τους, γύρω από ένα συνεκτικό ριζοσπαστικό κυβερνητικό πρόγραμμα, ανατρεπτικό της πολιτικής των μνημονίων και προωθητικό της κοινωνικής ανάκαμψης και της νέας παραγωγικής ανασυγκρότησης προς όφελος των λαϊκών τάξεων –σε σύγκρουση με όσους συνομολογούν ως μόνο εφικτό πρόγραμμα τα μνημόνια. ∆ύσκολο καθήκον για τον ΣΥΡΙΖΑ, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι, τη στιγμή που συζητιούνται κρίσιμα ζητήματα ενός ληστρικού φορολογικού συστήματος και επίμονα καλείται να απαντήσει «πού θα βρει τα λεφτά», δεν καταφέρνει να κάνει κτήμα και του τελευταίου μισθωτού, του τελευταίου συνταξιούχου, του κάθε άνεργου, κάθε κατεστραμμένου επαγγελματία, το φορολογικό του πρόγραμμα. Ένα από τα πιο επεξεργασμένα, μέχρι στιγμής, τμήματα του κυβερνητικού προγράμματός του. Θα πείτε, αυτό δεν είναι μοιραίο. Ακριβώς: ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος, είναι ίσως φτιαγμένος, για να αλλάζει τη μοίρα του, δηλαδή να μην έχει μοίρα, «γραφτό». Γι’ αυτό του χρειάζεται απαραίτητα πειστικό και αποστομωτικό των αντιπάλων του κυβερνητικό πρόγραμμα και αντίπαλο πολιτικό σχέδιο.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Η αντιφατική προέλαση της Αριστεράς ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Του Χριστόφορου Βερναρδάκη

ι εκλογές του 2012 συμπύκνωσαν στο αποτέλεσμά τους την επίδραση των δύο κύριων διαιρετικών τομών που χαρακτηρίζουν τη σημερινή συγκρότηση του ελληνικού κομματικού συστήματος: α) τη διαίρεση Αριστερά / ∆εξιά και β) τη διαίρεση σε «μνημονιακές» και «αντιμνημονιακές» δυνάμεις. Οι δύο (επάλληλες) αυτές τομές είχαν ως αποτέλεσμα τον πολωμένο πολυκομματισμό που προέκυψε από τις εκλογές του 2012 και την άρση της μεταπολιτευτικής διαίρεσης σε ∆εξιά / ∆ημοκρατικές ∆υνάμεις, που είχε απορροφήσει την «Αριστερά» και που είχε λάβει κυρίως μετά το 1996 τη μορφή ενός σκληρού δικομματικού καρτέλ. Οι δύο αυτές διαιρετικές τομές βάθυναν ακόμη περισσότερο μετά τις εκλογές του 2012 στο έδαφος μιας ακόμη σκληρότερης νεοφιλελεύθερης πολιτικής και επέδρασαν καταλυτικά στην εξέλιξη της μορφής των πολιτικών δυνάμεων, καθώς και στη σημερινή εκλογική επιρροή τους. Ενάμιση χρόνο μετά οι σημαντικότερες αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο κομματικό σύστημα είναι οι εξής:

Αποδόμηση του ΠΑΣΟΚ

Η απόλυτη ταύτιση του ΠΑΣΟΚ με την Ν∆ έχει ακυρώσει τη καταστατική θεμελιακή βάση της ιστορικής του συγκρότησης ως κόμματος της αντι-δεξιάς δημοκρατικής παράταξης. Η εξέλιξη αυτή έχει με τη σειρά της αποδομήσει το παλιό μαζικό κόμμα και έχει θρυμματίσει την

Η εκλογική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ

Η σημερινή συγκυρία ορίζεται, τέλος, από τη διαφαινόμενη εκλογική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και την απορρόφηση όλων των πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών από την προσδοκία μιας «αλλαγής στην κυβέρνηση». Η παρατεταμένη αδυναμία των κοινωνικών αγώνων (πλην εντελώς μεμονωμένων εξαιρέσεων) να ανατρέψουν είτε συνολικά είτε εν μέρει την ασκούμενη πολιτική, έχει επενεργήσει σε ένα ψυχολογικό κλίμα που ορίζεται από δύο συνθήκες. Την πολιτική απογοήτευση και την ανάθεση της ελπίδας στην «τελευταία ευκαιρία». Με άλλα λόγια, η εκλογική άνοδος είναι αντιστρόφως ανάλογη της σημερινής κοινωνικής ενεργοποίησης. Και αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη αντίφαση του ΣΥΡΙΖΑ. ∆ιακινδυνεύει να βρεθεί με ένα μεγάλο εκλογικό ποσοστό το οποίο, όμως, να μην συμβαδίζει με μια ποιοτική και ποσοτική αλλαγή στο χώρο των κοινωνικών κινημάτων. Η πραγματικότητα της «ανάθεσης» λειτουργεί αντικειμενικά σε βάρος της επιρροής των άλλων κομμάτων και οργανώσεων της αριστεράς. Το ΚΚΕ εμφανίζει στασιμότητα, ενώ πολιτικές δυνάμεις όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή οι Οικολόγοι-Πράσινοι δεν δημιουργούν αξιοσημείωτα εκλογικά ρεύματα, παρά το γεγονός ότι ειδικά η πρώτη εμφανίζει αξιόλογη κοινωνική διείσδυση.

Παλιά προεκλογική αφίσα του ΠΑΣΟΚ: από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στον Γ.A. Παπανδρέου. πολιτική και εκλογική του επιρροή. Φυσιολογικά, η παλαιά κοινωνική εκλογική βάση του κόμματος, δηλαδή η κοινωνική συμμαχία της μισθωτής εργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με μεγάλα τμήματα των μεσαίων και μικροαστικών τάξεων, μετακινείται προς τον «κεντρικό» πλέον παίκτη του αριστερού φάσματος που είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι πιθανότητες το ΠΑΣΟΚ να μην υπερβεί αυτόνομα το εκλογικό όριο του 3% γίνονται κάθε μέρα και περισσότερες.

Η συρρίκνωση της ∆ΗΜΑΡ

Ανάλογη πορεία συρρίκνωσης έχει ακολουθήσει και η ∆ΗΜΑΡ. Η συμμετοχή της στην κυβέρνηση υπονόμευσε δομικά την τοποθέτησή της στο κομματικό σύστημα, αφού αποδυνάμωσε τη συσχέτισή της με τις δύο βασικές διαιρετικές τομές του κομματικού συστήματος και ρευστοποίησε την αρχική της τοποθέτηση στον «κεντρο-αριστερό» άξονα και στον «αντιμνημονιακό» άξονα. Η ρευστοποίηση αυτή ενισχύθηκε κατόπιν από το γεγονός ότι απέτυχε στην κεντρική της στρατηγική να λειτουργήσει ως veto player εντός της κυβερνητικής πλειοψηφίας, δηλαδή στον παράγοντα εκείνο του οποίου η συναίνεση είναι αναγκαία για την παραγωγή πολιτικών αποφάσεων. Η πράξη διέψευσε τις προσδοκίες αναγκάζοντάς την να στηρίζει ακραίες νεοφιλελεύθερες και αντικοινωνικές πολιτικές και οδηγώντάς την τελικά στην έξοδο από την κυβέρνηση. Ωστόσο, η επιλογή αυτή δεν αποκατέστησε τα πράγματα, αφού δεν ήρε την αμφίσημη τοποθέτηση του κόμματος στις βασικές διαιρετικές τομές. Ο δείκτης «πολιτικής χρησιμότητας» της ∆ΗΜΑΡ έχει φτάσει στο ναδίρ, αφού δεν αφαιρεί και δεν προσθέτει ούτε στην «κυβέρνηση» ούτε στην «αντιπολίτευση». Η παρατεταμένη κρίση του ΠΑΣΟΚ

και της ∆ΗΜΑΡ έχει θέσει το ερώτημα αν υπάρχει χώρος για τη συγκρότηση ενός τρίτου (κεντροαριστερού) πόλου στην πολιτική σκηνή.

Μπορεί να υπάρξει τρίτος πόλος;

Η απάντηση είναι σαφής αυτήν τη στιγμή, όχι. Πρώτον, γιατί ο λεγόμενος τρίτος πόλος, έτσι όπως εξαγγέλεται τουλάχιστον, δεν τοποθετείται σε κανέναν από τους δύο διαιρετικούς άξονες του κομματικού συστήματος. ∆εύτερον, επομένως δεν συγκροτεί κάποιο μπλοκ στο πεδίο των κοινωνικών δυνάμεων και των κοινωνικών συμφερόντων. Τρίτον, γιατί αποτελείται από παλαιά πρόσωπα που συμβολοποιούν την απαξίωση της κοινής γνώμης προς το παλαιό πολιτικό σύστημα. Οσοι παραλληλίζουν αυτόν τον τρίτο πόλο με τη συγκρότηση προδικτατορικά της Ενωσης Κέντρου ως αναχώματος στην εκλογική άνοδο της Ε∆Α, παραγνωρίζουν το γεγονός ότι η Ενωση Κέντρου συγκροτήθηκε μεν από αστικό και καθεστωτικό πολιτικό προσωπικό, ωστόσο η αντικειμενική της κοινωνική και εκλογική κίνηση τοποθετήθηκε στη βασική διαίρεση της μετεμφυλιακής περιόδου και επομένως μπόρεσε να λειτουργήσει συσπειρωτικά για τις λαϊκές τάξεις στο πεδίο της πολιτικής τους αντιπροσώπευσης. Το σημερινό εγχείρημα, αντίθετα, ορίζεται ως «υποσύστημα» της νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης.

Ανακατατάξεις στο χώρο της «∆εξιάς»

Βεβαίως μια κοινή εκλογική κάθοδος διαφόρων τέτοιων δυνάμεων, ΠΑΣΟΚ, ∆ΗΜΑΡ, «58» κ.λπ., θα έδινε πιθανότητες εκλογικής επιβίωσης σε ένα μέρος του πολιτικού τους προσωπικού, όμως σε επίπεδα της τάξης του 4-6%. ∆ύσκολα

“

Η παρατεταμένη αδυναμία των κοινωνικών αγώνων να ανατρέψουν την ασκούμενη πολιτική έχει επενεργήσει σε ένα ψυχολογικό κλίμα που ορίζεται από την πολιτική απογοήτευση και την ανάθεση της ελπίδας στην “τελευταία ευκαιρία”. μάλιστα θα άθροιζαν τα ποσοστά των επιμέρους συνιστωσών τους. Στο χώρο αυτό η κατάσταση περιγράφεται από την κρίση και συρρίκνωση της Ν∆, την άνοδο και ανθεκτικότητα της Χρυσής Αυγής, και τη σχετική ανθεκτικότητα των ΑΝΕΛ. Η εξέλιξη της Ν∆ ορίζεται από την οργανική σύμφυση νεοφιλελευθερισμού και κρατικού (ακροδεξιού) αυταρχισμού. Η μετακίνηση αυτή έχει αλλάξει ριζικά το πρότυπο του μαζικού κόμματος της φιλελεύθερης κεντροδεξιάς, πάνω στο οποίο πορεύτηκε το κόμμα μετά το 1974. Ταυτόχρονα, η πρωτοφανής κοινωνική κρίση έχει απελευθερώσει μεγάλα κομμάτια της παραδοσιακής ελληνικής δεξιάς στρέφοντάς τα προς την εξτρεμιστική άκρα δεξιά και την Χρυσή Αυγή. Η Ν∆ επομένως «ρευστοποιείται» τρόπον τινά από δύο μετακινήσεις. Η πρώτη προς την ακροδεξιά, η δεύτερη προς τον κεντροδεξιό «μεσαίο χώρο». Ο δεύτερος είναι αυτήν τη στιγμή κονιορτοποιημένος σε μικρές πολιτικές ομάδες εντός και εκτός της Ν∆, ενώ από αυτήν τη δεξαμενή καταφέρνει μέχρι στιγμής να συντηρείται το κόμμα των ΑΝΕΛ εκφράζοντας τμήματα της λαϊκής δεξιάς που δεν έλκονται από την ακροδεξιά και το φασισμό. Ο πρώτος όμως χώρος, αυτός της ακροδεξιάς, αποτελεί ένα υπαρκτό εκλογικό κίνδυνο για το «θεσμικό» κόμμα της ∆εξιάς, στο μέτρο που τα δύο κόμματα τείνουν να κινηθούν σε όμορες σφαίρες εκλογικής επιρροής. Το πρόβλημα της σημερινής Ν∆ είναι το στρατηγικό δίλημμα: θα κινηθεί εντονότερα προς την ακροδεξιά ελπίζοντας να συγκρατήσει την άνοδο της Χρυσής Αυγής, αλλά διακινδυνεύοντας μεγαλύτερη φθορά από το «μεσαίο χώρο» ή θα κινηθεί προς το «μεσαίο χώρο» διακινδυνεύοντας λόγω και της οικονομική κρίσης την εκτίναξη του ακροδεξιού εξτρεμισμού. •

Τι θα πει αριστερή πολιτική για

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Επικέντρωση στα πραγματικά προβλήματα του μέλλοντος της Ευρώπης: Ο ριζικά οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής. Η υποδοχή και ένταξη των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Η δημοκρατία.

δημόσια συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ζήτημα του νομίσματος. Είναι λογικό, αφού 22 χρόνια μετά την έγκριση της Συνθήκης για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση (Συνθήκη του Μάαστριχτ, 1991) και 15 χρόνια μετά την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος (1999) η ευρωζώνη περνάει την πρώτη μεγάλη κρίση της. «Κρίση του καπιταλισμού» θα σπεύσει να παρατηρήσει η ορθοδοξία, αλλά οι κρίσεις του καπιταλισμού εκδηλώνονται χωρικά και χρονικά κάθε φορά διαφορετικά, κι όποιος δεν διακρίνει αυτές τις διαφορές δεν καταλαβαίνει τίποτα. Οι αστικές συνταγές για την έξοδο από κάθε κρίση έχουν το κοινό στοιχείο ότι περιλαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης κερδών του κεφαλαίου και της δημοσιονομικής κρίσης του κράτους – όχι όμως μέτρα για την ανεργία και τη λαϊκή ανέχεια. Αυτό είναι και το χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία εκδηλώνεται σαφέστερα και βιαιότερα στα κράτη μέλη που βρίσκονται υπό επιτήρηση: αυτά που εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά η εφαρμογή τους περιορίζεται από τις λαϊκές αντιστάσεις, η ενωσιακή γραφειοκρατία τα επιβάλλει χωρίς πολιτικά κρατήματα εκεί όπου, π.χ. ως «τρόικα», έχει το πάνω χέρι. Όσα ζούμε στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια βεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Η πολιτική αυτή εξαρχής δικαιολογείται με τον σκοπό να επιτευχθεί η «ανταγωνιστικότητα» της οικονομίας κάθε κράτους μέλους χωριστά και της Ένωσης συνολικά. Οι κρίσεις στα κράτη μέλη δικαιολογούνται από την ηγεσία της ΕΕ και από τις κυβερνήσεις με την έλλειψη ανταγωνιστικότητας των οικονομιών τους και με το «σπάταλο κράτος», κυρίως με το «υπερβολικά γενναιόδωρο» κοινωνικό κράτος. Η λύση που προτείνεται και εφαρμόζεται, όπου αυτό δεν συναντά επαρκή αντίσταση, είναι η «συγκράτηση» των μισθών ή η μείωσή τους και η δημόσια λιτότητα. Με αυτόν τον τρόπο, λέει η νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία, μπορεί να επιτευχθεί η δημοσιονομική εξυγίανση και η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Συνταγές που αποτυγχάνουν

Η δημοσιονομική εξυγίανση, όμως, δηλαδή η επίτευξη πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό, ώστε να μειωθεί το δημόσιο χρέος, δεν μπορεί να επιτευχθεί σε περίοδο οικονομικής ύφεσης. Η μείωση των δημόσιων δαπανών επιτείνει την ύφεση και μειώνει, ως εκ τούτου, σε δεύτερη φάση τα δημόσια

“

Η γενικευμένη πολιτική λιτότητας και ανταγωνισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν λύνει ούτε το πρόβλημα του δημόσιου χρέους ούτε το πρόβλημα της ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. έσοδα. Εάν επιτευχθούν πλεονάσματα (όπως λέει η κυβέρνηση ότι έχει ήδη πετύχει το 2013 στην Ελλάδα), αυτά δεν είναι βιώσιμα. Εάν η δημοσιονομική εξυγίανση επιχειρηθεί, όπως στην Ελλάδα, με αύξηση της φορολογίας των λαϊκών τάξεων, δεν θα αποδώσει σημαντικά, γιατί η φοροδοτική τους ικανότητα έχει εξαντληθεί, αλλά και θα επιδράσει επίσης υφεσιακά, γιατί το λαϊκό εισόδημα πηγαίνει εξολοκλήρου στη ζήτηση και η μείωσή του θα λείψει^ βλέπεις, και τα τυχόν αυξημένα δημόσια έσοδα δεν θα αυξήσουν σε αυτή την περίπτωση τις δημόσιες δαπάνες που θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στην παραγωγή. Ούτε η φορολόγηση των κερδών θα αποφέρει σημαντικά, γιατί και τα κέρδη είναι μειωμένα, λόγω της κρίσης. Η ανταγωνιστικότητα, πάλι, δεν μπορεί να επιτευχθεί με γενική μείωση των μισθών και με μείωση των εργοδοτικών εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία (το αντίκρισμα είναι η μείωση των συντάξεων και η αύξηση των ορίων ηλικίας που οδεύουν αισίως προς τα 70 χρόνια). Ο λόγος είναι ότι συνταγή της μείωσης του κόστους πιάνει μόνο εφόσον πρόκειται για ομοειδή προϊόντα: το επίπεδο των μισθών ή το μισθολογικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος έχει σημασία για τον ανταγωνισμό π.χ. δύο αυτοκινητοβιομηχανιών όχι όμως για ολόκληρες εθνικές οικονομίες. Η γενικευμένη πολιτική λιτότητας και ανταγωνισμού σε ευ-

ρωπαϊκό επίπεδο δεν λύνει ούτε το πρόβλημα του δημόσιου χρέους ούτε το πρόβλημα της ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, πολιτικά, ενισχύει την εθνικοκρατική περιχαράκωση, αφού κάθε κράτος μέλος καλείται να βγάλει μόνο του τα δικά του κάστανα από τη φωτιά. Χρειάζεται, λοιπόν διαφορετική πολιτική και ευρωπαϊκή πολιτική. Για την πολιτική αντιμετώπισης του μεγάλου δημόσιου χρέους των κρατών μελών έχουν ήδη γραφτεί πολλά. Η ανάγκη να αντιμετωπιστεί ενωσιακά έχει αρχίσει να γίνεται συνείδηση σε πολλούς, πολύ περισσότερο που φαίνεται όλο και περισσότερο ότι μπορεί να υπάρχουν εξαιρετικές περιπτώσεις, σαν την Ελλάδα, αλλά το ζήτημα είναι ευρωπαϊκό και δεν λύνεται κατά περίπτωση. Μόνο που όλες οι προτάσεις, και οι ριζοσπαστικότερες, έχουν μια αδυναμία: καλά και μειώνεται το χρέος ή η επιβάρυνση των προϋπολογισμών με έναν από τους τρόπους που έχουν προταθεί ή με συνδυασμό τους^ κι έπειτα; Η κεϋνσιανή πολιτική στην εξαιρετική μεταπολεμική κατάσταση, η νεοφιλελεύθερη πολιτική κατόπιν, όλες κατέληξαν σε οικονομικές κρίσεις και κρίσεις χρέους. Επομένως, χρειάζεται να σκεφτούμε διαφορετικά, και να μην παγιδευόμαστε σε μία πτυχή, αυτή του νομίσματος. Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει σήμερα άλλος τρόπος από τη γρήγορη αντιμετώπιση του χρέους σε ενωσιακό επίπεδο και την επικέντρωση στα πραγ-

ματικά προβλήματα του μέλλοντος της Ευρώπης. Και αυτά είναι τρία: Πρώτον, ο ριζικά οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής, δεύτερον, η υποδοχή και ένταξη των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και, τρίτον, η δημοκρατία.

Οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής

Ο οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής συνήθως ταυτίζεται με τις ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αποτελούν σημαντικό μέρος του, αλλά δεν τον εξαντλούν. Οικολογικός μετασχηματισμός της παραγωγής σημαίνει επίσης εξοικονόμηση ενέργειας, λιτή χρήση όλων των πρώτων υλών και των ενδιάμεσων προϊόντων και ανακύκλωση των απορριμμάτων της παραγωγικής διαδικασίας, αντικατάσταση των βραχύβιων προϊόντων με μακρόβια και προσαρμόσιμα στην τεχνολογική εξέλιξη, εκ θεμελίων αναμόρφωση της χημικής βιομηχανίας, περιορισμό των μεταφορών, διαφορετική αγροτική παραγωγή (τόσο γεωργία όσο και κτηνοτροφία), διαφορετικές θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, άλλη δόμηση. Αν αυτό είναι να γίνει με σχέδιο, με μετρήσιμους και επαληθεύσιμους στόχους (κι αλλιώς δεν έχει μεγάλο νόημα να το προσπαθήσει κανείς), τότε απαιτούνται πολύ μεγάλες δημόσιες παρεμβάσεις στη βιομηχανία και τις μεταφορές που

ισοδυναμούν με δημόσιο έλεγχο των μεγάλων επιχειρήσεων. Ακόμα χρειάζεται μεγάλη επένδυση στην έρευνα και στη μεταφορά των αποτελεσμάτων της στην παραγωγή. Χρειάζεται δηλαδή μια επανάσταση, στην οποία θα αποδειχτεί ότι η συμφιλίωση με τη φύση όχι μόνο δεν σημαίνει υποανάπτυξη, αλλά, αντίθετα, αλματώδη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων – μόνο τελείως διαφορετική από αυτή που επέφερε ο καπιταλισμός και η οποία δημιούργησε τα προβλήματα με τα οποία έχει να αναμετρηθεί σήμερα η ανθρωπότητα. Η κίνηση ανθρώπων από τις φτωχές προς τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες είναι σαν τα κοινωνικά φαινόμενα που παλιότερα οι άνθρωποι, επηρεασμένοι από την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών, αποκαλούσαν «νόμους». Η αρνητική στάση έχει να κάνει (από την άποψη της οικονομίας) με τη διαχείριση της εργασιακής δύναμης και την καθήλωση του κόστους της, μισθολογικού και κοινωνικού, δηλαδή με τα κέρδη των καπιταλιστών. Όμως, το απόλυτο όριο της ανάπτυξης είναι η διαθέσιμη εργασιακή δύναμη – ακόμα και στην εποχή της τεράστιας αύξησης της παραγωγικότητας^ ήδη οι πιο αναπτυγμένες οικονομικά ευρωπαϊκές χώρες παίρνουν μέτρα για την επιλεκτική προσέλκυση εκπαιδευμένων και καταρτισμένων μεταναστών – δηλαδή για τη λεηλασία των ανθρώπινων πόρων των φτωχών χωρών. Είναι τρέλα: χώρες με γερασμένο πληθυσμό, οι οποίες στη μέση και μακρά περίοδο – πέρα δηλαδή από τις περιοδικές οικονομικές κρίσεις – έχουν ζωτική ανάγκη από εργασία, διώχνουν νέους ανθρώπους που ταξιδεύουν με κίνητρο την επιθυμία να δουλέψουν και να δημιουργήσουν και απωθούν στο περιθώριο της εκπαίδευσης τα παιδιά των μεταναστών – και αξιοποιούν γι’ αυτά τον μπαμπούλα της ακροδεξιάς και των ναζί.

Υποδοχή και ένταξη των μεταναστών

Η υποδοχή και η ένταξη των μεταναστών στις κοινωνίες μας είναι η δεύτερη μεγάλη πρόκληση της εποχής μας. Απαιτεί τη ριζική ανασυγκρότηση και τη μεγάλη επέκταση των δημόσιων υπηρεσιών της εκπαίδευσης, της κοινωνικής μέριμνας και της μέριμνας για την ένταξη στην παραγωγική διαδικασία. Απαιτεί δηλαδή κι αυτή μια επανάσταση που θα μετατρέψει τη γερασμένη ∆υτική Ευρώπη σε νέο χωνευτήρι λαών, γλωσσών και πολιτισμών. Και η ανοικοδόμηση του ευρωπαϊκού Νότου, θα ρωτήσει κάποιος; Μα είναι δυνατό να ανοικοδομηθεί ο κατεστραμμέ-

Η κεϋνσιανή πολιτική, καθώς και η νεοφιλελεύθερη πολιτική κατέληξαν σε οικονομικές κρίσεις και κρίσεις χρέους. Επομένως, χρειάζεται να σκεφτούμε διαφορετικά, και να μην παγιδευόμαστε σε μία πτυχή, αυτή του νομίσματος. νος ευρωπαϊκός Νότος στα σαθρά οικονομικά και κοινωνικά θεμέλια του παρελθόντος; Μόνο ως σημαντικό μέρος, αλλά μέρος, ενός πανευρωπαϊκού σχεδίου οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής ανόρθωσης μπορεί να υπάρξει η αναγκαία ροή πόρων^ διαφορετικά δημιουργείται η απειλή των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών και του Νότου ως αποικίας του Βορρά. Τίποτε από αυτά, ούτε η οικολογική αναμόρφωση ούτε η υποδοχή και ένταξη των μεταναστών και προσφύγων ούτε η ανόρθωση των κατεστραμμένων από την οικονομική κρίση περιοχών της ηπείρου μας, δεν μπορεί να γίνει με ήπιο τρόπο χωρίς να υπαχθεί πολύ μεγαλύτερο μέρος του παραγόμενου πλούτου σε δημόσια διαχείριση και χωρίς να βρεθεί νέος τρόπος ροής των αναγκαίων χρη-

ματικών πόρων. Με άλλα λόγια απαιτείται ριζική αναδιανομή υπέρ του ∆ημοσίου και ένα νέο τραπεζικό σύστημα που θα αντικαταστήσει τις εγκληματικές οργανώσεις στις οποίες έχουν εξελιχθεί τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά συγκροτήματα. Ο χαρακτηρισμός ακούγεται βαρύς, αλλά ήταν ο Σόιμπλε, κι όχι κάποιος κομμουνιστής, που πριν λίγες ημέρες δήλωνε ότι οι μεγαλοτραπεζίτες είναι εξαιρετικά εφευρετικοί όταν θέλουν να παρακάμψουν τους νόμους. Θόδωρος Παρασκευόπουλος

*Το άρθρο βασίζεται σε εισήγηση του συγγραφέα του στο ετήσιο Eduard-Heimann-Colloquium της σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Αμβούργου.

∆ημοκρατία και Ευρώπη

α ευρωπαϊκά κρατίδια, το καθένα για τον εαυτό του και σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, δεν μπορούν να λύσουν προβλήματα τέτοιας έκτασης. Κι επειδή δεν μπορούν μόνα τους, αλλά απαιτείται συντονισμός και σχεδιασμός με ηπειρωτικές διαστάσεις, προβάλλει ο κίνδυνος του Λεβιάθαν, ενός υπερσυγκεντρωτικού και αυταρχικού ευρωπαϊκού κράτους που ήδη διαμορφώνεται: με ψευδοδημοκρατικούς θεσμούς σαν το Ευρωκοινοβούλιο, όπως είναι σήμερα, και ανεξέλεγκτα αποφασιστικά όργανα, όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που παρακάμπτουν και υποκαθιστούν τα εκλεγμένα όργανα της λαϊκής κυριαρχίας – που είναι τα εθνικά κοινοβούλια. Μια προσπάθεια των διαστάσεων που περιγράφηκαν πιο πάνω χρειάζεται κινητοποίηση πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων, των ικανοτήτων και των ταλέντων τους. Και ακριβώς επειδή αυτή η προσπάθεια χρειάζεται σχεδιασμό και συντονισμό σε ηπειρωτικό επίπεδο είναι αναγκαία η δημοκρατία σε όλους τους αρμούς της με θεσμούς λαϊκού ελέγχου της παραγωγής, της δημιουργίας και της ροής του χρήματος, της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής. Μα, γιατί δεν λες ότι χρειάζεται να ανατραπεί ο καπιταλισμός και να εγκαθιδρυθεί κράτος «λαϊκής εξουσίας»; ∆ιότι νέες μορφές κοινωνικής οργάνωσης δεν δημιουργούνται επειδή τους σκέφτηκαν κάποιοι καλοί άνθρωποι. ∆ημιουργούνται επειδή το απαιτεί η πραγματικότητα και τα προβλήματα που αυτή θέτει – τότε μόνο έχουν νόημα οι σκέψεις των καλών ανθρώπων, αλλιώς οι σκέψεις είναι φαντασιώσεις και οι καλοί άνθρωποι ψώνια. Μόνο εάν βρίσκονται οι κοινωνίες μας μπροστά στο φάσμα της καταστροφής, όπως τώρα, μπορούμε π.χ. να σκεφτούμε ότι η επιχείρηση αύξησης των στρατιωτικών δαπανών που σχεδιάζει η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι και ανόητη και επικίνδυνη και ότι η Ευρώπη δεν χρειάζεται ούτε το γερμανικό ναυτικό ούτε τα πυρηνικά όπλα της Γαλλίας και της Βρετανίας ούτε το ισπανικό αεροπλανοφόρο, αλλά μπορεί τους πόρους που σπαταλάει εκεί να τους διαθέσει για όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω. αρκεί να αναλογιστεί τι έμαθαν οι λαοί της από τις δύο μεγάλες σφαγές του 20ου αιώνα και από τους αποικιακούς πολέμους που διεξήγαγε μέχρι πρόσφατα. Νομίζω ότι τέτοια μεγάλα σχέδια αρμόζουν στην Αριστερά της Ευρώπης και πρέπει να χαρακτηρίζουν το πρόγραμμά της. Και σε αυτά τα μεγάλα σχέδια πρέπει να εντάσσουν τα δικά τους προγράμματα και τις δικές τους δραστηριότητες τα κόμματα της ευρωπαϊκής Αριστεράς στο κάθε κράτος μέλος αποσκοπώντας στην ανατροπή εκεί επί τόπου.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τρέχουν πίσω από τον Τσίπρα

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

“

την Ευρώπη Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Καθώς το κυβερνητικό μέλλον των Σαμαρά – Βενιζέλου προδιαγράφεται εξαιρετικά δυσοίωνο, οι δύο εταίροι πουλάνε επικοινωνιακά φύκια για αντιμνημονιακές κορδέλες Του Νίκου Τσαγκρή

αι, ξαφνικά, οι Σαμαράς και Βενιζέλος, βάλθηκαν να μας παραστήσουν τους γενναίους, τους τολμηρούς, τους αποφασισμένους. «Είμαστε έτοιμοι να κάνουμε την υπέρβαση, να προχωρήσουμε σε μονομερείς ενέργειες! Να νομοθετήσουμε χωρίς την έγκριση της τρόικας: εμπρός στο δρόμο που χάραξε ο Τσίπρας!..» Μιλάμε για την απόλυτη αυτογελοιοποίηση, αλλά περί αυτού πρόκειται: το κυβερνητικό status των Σαμαρά – Βενιζέλου, καθοριζόμενο από τις υπογραφές τους που, φαρδιά – πλατειά, κοσμούν το μνημόνιο, σημαδεύεται από την εκχώρηση της άσκησης της νομοθετικής εξουσίας στην «τρόικα» των δανειστών. Έτσι, προέκυψε τερατώδης θεσμική στρέβλωση, απολύτως αναγκαία για την πολιτική επιβίωση του κυβερνητικού διδύμου Σαμαρά – Βενιζέλου: οποιαδήποτε νομοθετική απόπειρα του ελληνικού κοινοβουλίου χωρίς την έγκρισή τους, που δεν είναι παρά η έγκριση της τρόικας, καταγγέλλεται ως «μονομερής ενέργεια που οδηγεί στην έξοδο της χώρας από την ζώνη του ευρώ». Και ξαφνικά, το κυβερνητικό δίδυμο θέλει να φαίνεται πως απειλεί να διαπράξει το «έγκλημα» για το οποίο κατηγορούσε τον ΣΥΡΙΖΑ: να νομοθετήσει «μονομερώς» για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Γιατί άραγε;

Στον αστερισμό των ευρωεκλογών

Σύμφωνα με πληροφορίες προερχόμενες από αξιόπιστες πηγές του στενού κυβερνητικού περιβάλλοντος, ο Σαμαράς αποδέχεται και ομολογεί ως ημερομηνία λήξεως της πρωθυπουργικής του θητείας τον Μάιο του 2014. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα εθνικές εκλογές από κοινού με τις ευρωεκλογές. Σημαίνει, ωστόσο, ότι δέχεται τον κοινό πολιτικό τόπο, σύμφωνα με τον οποίο, «οι ευρωεκλογές καθορίζουν απολύτως το μέλλον της συγκυβέρνησης, των κυβερνητικών εταίρων και των κομμάτων τους». Αντίστοιχη, βεβαίως, είναι και η προσέγγιση Βενιζέλου. Με βάση αυτό το δεδομένο, η επικοινωνιακή – και όχι μόνον – πολιτική της κυ-

βέρνησης, των κυβερνητικών εταίρων και των κομμάτων τους πρέπει, εφεξής, να αξιολογείται ως προεκλογική. Το ίδιο άλλωστε, λίγο – πολύ, ισχύει για όλα τα κυβερνητικά κόμματα της ευρωζώνης και τους ηγέτες τους. Αλλά τι κάνουν, συνήθως, ενόψει ευρωεκλογών, οι συστημικοί ευρωπαίοι ηγέτες; Αποστασιοποιούνται απ’ το… σύστημα! ∆ηλαδή απ’ τους ίδιους τους εαυτούς τους: κρατούν αποστάσεις από τους «γραφειοκράτες της Κομισιόν», αποφεύγουν εμφανείς εμπλοκές σε αποφάσεις για νέα αντιλαϊκά μέτρα, νέες επιδοτήσεις βιομηχάνων και τραπεζιτών, νέες αδιέξοδες δημοσιονομικές οδηγίες.

Όλοι θα ντυθούν αντισυστημικοί

Τούτες οι ευρωεκλογές (Μάιος 2014), που γίνονται στον αφρό της κρίσης της ευρωζώνης και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στο επίπεδο των χειμαζόμενων από τα μέτρα λιτότητας λαών των χωρών – μελών της Ε.Ε., θα προκαλέσουν αντισυστημικές θύελλες. Στο επίπεδο της πολιτικής ηγεσίας αναμένονται οβιδιακές μεταμορφώσεις: θα δούμε νεοφιλελεύθερους ηγέτες να αμφισβητούν τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό και να αναθεματίζουν άλλους νεοφιλελεύθερους ηγέτες ότι άφησαν την τύχη της ευρωζώνης στο έλεος των κερδοσκόπων. Και θα δούμε συστημικούς σοσιαλδημοκράτες να ντύνονται ευρωσκεπτικιστές, κατηγορώντας άλλους συστημικούς σοσιαλδημοκράτες ότι πρόδωσαν την πολιτική δίνοντας το προβάδισμα στις αγορές. Στη χώρα μας, είπαμε, φουντώνουν ήδη τα αντιμνημονιακά… πάθη. Οι δύο εταίροι, με ελαφρά πηδηματάκια πάνω στο καυτό θέμα των πλειστηριασμών, το στρίβουν αντιμνημονιακά. Ότι ο Τσίπρας δεν είναι κάτι το μοναδικό. Ότι μπορούν κι αυτοί ρήξεις. Επικοινωνιακές κωλοτούμπες. Στην πραγματικότητα (δηλαδή την εικονική – μιντιακή πραγματικότητα) η «μονομερής ενέργεια» θα «αποφευχθεί», (το θέμα των πλειστηριασμών θα λυθεί με… σκληρή διαπραγμάτευση) και το grexit θα αποτύχει. Ωστόσο, πες, πες, κάτι θα μείνει...

3o ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ ΤΟΥ ΝΑΡ

Mε σαφείς αποστάσεις από ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ

ε το κλείσιμο των εργασιών του στις 1 ∆εκεμβρίου (και όχι στις 24 Νοεμβρίου που είχαμε αναφέρει σε προηγούμενο κείμενό μας) το 3ο Συνέδριο του ΝΑΡ και τα μέλη του «ΝΑΡ – Κομμουνιστική Απελευθέρωση», όπως άλλαξε ο τίτλος, επιβεβαίωσαν την κατεύθυνση την αντικαπιταλιστικής γραμμής, της αντι – ΕΕ εξόδου και έλαβαν εμφανείς αποστάσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ. «Η επιδίωξή μας είναι να αποτελέσουμε έναν νέο φορέα, έναν άλλο πόλο στην αριστερά. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα πάμε ούτε σε κριτική στήριξη ή σε ανοχή μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ούτε όμως υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας με το ΚΚΕ», επεσήμανε κεντρικό στέλεχος του ΝΑΡ. «Η βάση μας είναι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ η οποία όμως χρειάζεται εμβάθυνση και ανασυγκρότηση σε όλα τα επίπεδα. Ούτε να μείνει στάσιμη, ούτε να υπάρξει υπέρβασή της», τόνισε με έμφαση. Με βάση τη συζήτηση που αναπτύχθηκε στον προσυνεδριακό διάλογο όπως και στο τριήμερο συνέδριο, φάνηκε ότι το βάρος των ομιλιών των συνέδρων επικεντρώθηκε στην καθημερινότητα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος της εργασίας, τα οποία η αριστερά σε όλες τις εκδοχές της έως τώρα (και αυτό αποτέλεσε στοιχείο αυτοκριτικής), δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει με επάρκεια. «Οι κοινωνικές αγώνες που αναπτύσσονται (ΕΟΠΥΥ, διοικητικοί υπάλληλοι πανεπιστημίων) δείχνουν το δρόμο, αλλά και τι πρόκειται τελικά να επακολουθήσει», επεσήμανε. «Χρειάζεται ο κόσμος της εργασίας να ακονίσει όλα τα όπλα του και άρα, να κάνει βήματα σε κοινωνικό και σε πολιτικό επίπεδο», μας είπε όταν του τονίσαμε τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος. Η απόφαση του συνεδρίου ωστόσο προκρίνει το κοινωνικό μέτωπο έναντι του πολιτικού. Η συζήτηση όμως εάν το κοινωνικό μέτωπο που επιδιώκεται να συγκροτηθεί, θα μπορέσει να μετεξελιχθεί και σε πολιτικό παραμένει ανοιχτή και απασχολεί το σύνολο των οργανώσεων και των μελών που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Η συζήτηση σε αυτό το πλαίσιο από την πλευρά του ΝΑΡΚομμουνιστική Απελευθέρωση, αν και γίνεται με βάση και τους δύο όρους στους οποίους κατέληξε το συνέδριο, δηλαδή τη συγκρότηση ενός αντικαπιταλιστικού πόλου και της εξόδου από την ΕΕ, δεν προοιωνίζεται εύκολη. Όπως φάνηκε και από τις τελευταίες προσπάθειες μέσω της «Πρωτοβουλία για τη ΣΥΜΠΟΡΕΥΣΗ δυνάμεων και αγωνιστών σε έναν άλλο δρόμο διεξόδου χωρίς χρέος, μνημόνια και ευρώ», δεν βρήκε σύμφωνες όλες τις πλευρές σχετικά με την πρόταση περί λαϊκής εργατικής εξουσίας (βλ. κριτική που άσκησε στο ΝΑΡ η Κ.Ο. Ανασύνταξη, η οποία θεώρησε ότι με αυτόν τον τρόπο επιχείρησε να κλείσει το εύρος της συνεργασίας). Ζητήματα και διαφορετικές προσεγγίσεις υπάρχουν και στην Αντι – ΕΕ προοπτική ενός πόλου που οι οργανώσεις της αριστεράς δεν προσεγγίζουν με την ίδια σημασία και βαρύτητα. Από την άλλη, και η συνεργασία με το Σχέδιο Β΄ του Αλέκου Αλαβάνου εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο της κοινωνικής μετωπικής συγκρότησης.

Θετικά μηνύματα

Το αρκετά ανανεωμένο σώμα του Συνεδρίου (το 30% έπαιρνε μέρος για πρώτη φορά σε διαδικασία, και πάνω από το 70% ήταν κάτω από 45 ετών, υπερψήφισε την προγραμματική διακήρυξη σε ποσοστό 94,5 %, ενώ και η Πολιτική Απόφαση ψηφίστηκε από το 85,1% των Συνέδρων, στοιχεία που αποτελούν ενθαρρυντικά μηνύματα. Κατά τη διάρκεια του τριημέρου, στην αίθουσα της Γεωπονικής αναπτύχθηκε πλούσιος και έντονος διάλογος, ενώ δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στην προσπάθεια αποσαφήνισης του ρόλου ενός κομμουνιστικού κόμματος στις σημερινές συνθήκες. Με το τέλος του 3ου συνεδρίου εκλέχτηκε τέλος 53μελής Πολιτική Επιτροπή (από 58 μέλη που ήταν πριν). Στάθης Κουτρουβίδης

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Κεντρική Επιτροπή με φόντο την Ευρώπη ΣΥΡΙΖΑ

Προσεχτικά, σύντροφοι

ε θέμα ημερήσιας διάταξης τη συζήτηση για το πολιτικό ντοκουμέντο του συνεδρίου του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που θα διεξαχθεί 13-15 ∆εκεμβρίου στη Μαδρίτη, την εκλογή των αντιπροσώπων του κόμματος για την Εκτελεστική Επιτροπή του ΚΕΑ και την εκτίμηση της πολιτικής συγκυρίας, ξεκίνησε και ολοκληρώνεται σήμερα η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνεδρίαση, που θα διεξαχθεί μόλις λίγες ώρες μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού στη Βουλή, θα παρουσιαστεί το πολιτικό ντοκουμέντο του ΚΕΑ και θα κατατεθούν τροπολογίες προκειμένου να διαμορφωθεί το τελικό κείμενο συμβολής του ΣΥΡΙΖΑ στο ΚΕΑ. Στο κείμενο, το οποίο ήδη έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης στη Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, γίνεται ειδική αναφορά στη «σπουδαία πρόοδο της Αριστεράς στην Ελλάδα», ενώ τονίζεται ότι «η σοσιαλδημοκρατική ρητορική του συμβιβασμού απαξιώνεται, καθώς οι ταξικές συγκρούσεις εκδηλώνονται πλέον ανοιχτά. Οι σοσιαλδημοκράτες, με τη συμμετοχή τους σε 17 κυβερνήσεις ή κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες στην Ευρώπη [...] δεν έχουν να δώσουν την παραμικρή ελπίδα ή εναλλακτική λύση στις κοινωνίες». Επιπλέον, γίνεται αναφορά στην πρόταση για σύγκληση ευρωπαϊκής διάσκεψης για το χρέος, αλλά και για τη ρήτρα αποπληρωμής του χρέους των χωρών που αντιμετωπίζουν ανάλογο, με την Ελλάδα, πρόβλημα. Η Πολιτική Γραμματεία έχει ήδη προτείνει προς την Κεντρική Επιτροπή τους δώδεκα (έξι άνδρες, έξι γυναίκες) συνέδρους

του κόμματος για το Συνέδριο της Μαδρίτης. Πρόκειται για τους: Α. Τσίπρα, Κ.Ήσυχο, Γ.Μπουρνούς, Σ.Παππά, Ε.Φινάλη, Ν.Χουντή, Ο.Αθανίτη, Ρ.∆ούρου, Ν.Θεοδωρακοπούλου, ∆.Σπανού, Μ.Σπηλιωπούλου, Θ.Σταθούλια. Τέλος, η Κεντρική Επιτροπή θα εκλέξει τους δύο μόνιμους αντιπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ στην Εκτελεστική Επιτροπή του ΚΕΑ. Η εκλογή αναμένεται να διευρυνθεί με δύο αναπληρωματικά μέλη, ενώ και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει, βάσει καταστατικού του ΚΕΑ, η ποσόστωση φύλου 50%.

Χρήσιμα συμπεράσματα από τις εκλογές σε συνδικαλιστικούς φορείς

Εντωμεταξύ, στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας που διεξήχθη την Παρασκευή, συζητήθηκε η εισήγηση για την πολιτική συγκυρία ενώ έγινε και μια πρώτη ενημέρωση από τις εκλογές σε συνδικαλιστικούς φορείς όπως το ΤΕΕ, η Α∆Ε∆Υ και το ΓΕΣΕΒΕ. Η συζήτηση θα συνεχιστεί σε ειδική συνεδρίαση εντός της εβδομάδας, καθώς άπαντες στην Κουμουνδούρου θεωρούν ότι οι τρεις εκλογικές αναμετρήσεις έχουν να προσφέρουν χρήσιμα πολιτικά συμπεράσματα τόσο για την εκλογική τακτική των αυτοδιοικητικών εκλογών όσο και για τον τρόπο ενοποίησης του κόμματος. Τέλος, εκπρόσωποι των Νέων του ΣΥΡΙΖΑ ενημέρωσαν για την πορεία του προσυνδιασκεψιακού διαλόγου που θα καταλήξει στην 1η Συνδιάσκεψη Νέων ΣΥΡΙΖΑ στις 19-22 ∆εκεμβρίου.

Προεκλογικό γλέντι

Στέλλα Βρεττού

Η Συνεργασία Αριστερών Οικονομολόγων διοργανώνει προεκλογικό γλέντι τη ∆ευτέρα 9 ∆εκεμβρίου, στις 8.30 στην Αίγλη του Ζαππείου. Οι εκλογές του Οικονομικού Επιμελητηρίου θα διεξαχθούν την Κυριακή 15 ∆εκεμβρίου.

Το Συνέδριο του Ιουλίου αποφάσισε την ενοποίηση του κόμματος και το πέρασμα σε αυτό που τότε ονομάσαμε « ΣΥΡΙΖΑ των μελών». Ορισμένοι έδωσαν μεγάλη μάχη, προκειμένου αυτό να γίνει πραγματικότητα, χωρίς όμως ποτέ να πιστεύουμε ότι η ενοποίηση είναι απλά ζήτημα απόφασης, αλλά κυρίως αλλαγής νοοτροπιών, ανοιχτής και συντροφικής συζήτησης και κατάληξης πάνω στα μεγάλα ή στα μικρά πολιτικά επίδικα. Μάλιστα, ήμασταν από αυτούς που επέλεξαν τη μάχη της ενοποίησης να τη δώσουν προχωρώντας στην πραγματική, δημόσια και ανοιχτή αυτοδιάλυση των οργανώσεών μας και συγκροτώντας ένα πολιτκό-ιδεολογικό ρεύμα στο πλαίσιο του πολυτασικού κόμματος. Ως τέτοιο ( η ΑΝΑΣΑ δηλαδή) ταχθήκαμε με την πλειοψηφία του συνεδρίου και υποστηρίξαμε τις πολιτικές του αποφάσεις στις οποίες και συμβάλαμε, αν και διατηρήσαμε την άποψή μας πάνω σε ζητήματα όπως ο τρόπος εκλογής των μελών της ΚΕ αλλά και του επικεφαλής του κόμματος. Υποστηρίζουμε ακόμα ότι στον ΣΥΡΙΖΑ δεν χρειάζονται ανούσιες περιχαρακώσεις, αλλά ενιαίος τρόπος αντίληψης και κυρίως ενιαίος τρόπος παραγωγής πολιτικής και θέσεων. Η ενοποίηση δεν μπορεί να γίνει ούτε με σχέδια επί χάρτου, ούτε με προσθαφαιρέσεις συνιστωσών, τάσεων ή μέρους αυτών. Προκειμένου να ολοκληρωθεί η ενοποίηση, χρειάζεται ειλικρινής κουβέντα, κοινωνικές πρωτοβουλίες και δράσεις για όλα τα ζητήματα, είτε αυτά αφορούν τις πολιτικές θέσεις, είτε την κομματική λειτουργία, είτε ακόμα και τη διαχείριση των εντύπων του χώρου. Η πολιτική, όμως, των διαρροών σε εφημερίδες και τηλεοράσεις όχι μόνο δεν βοηθά στην προσπάθεια αυτή, αντίθετα μάλιστα, την υποσκάπτει, επιβάλλοντας άλλους όρους συζήτησης, προκαταλαμβάνοντας εξελίξεις και υποβάλλοντας διαθέσεις ηγεμόνευσης με όρους αντισυντροφικούς. Σε αυτό εντάσσονται και οι τελευταίες διαρροές σε εφημερίδες.

Αδάμος Ζαχαριάδης

ΝΕΟΛΑΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

ανάλυση, σε πρόγραμμα ρήξης με τον καπιταλισμό. Προεκτείνοντας το πρώτο σημείο ερχόμαστε στο δεύτερο. Σε μια ιδρυτική διαδικασία, δεν αρκεί να περιγράφουμε τη συγκυρία που μας περιβάλλει και την τοποθέτησή μας μέσα σε αυτή. Πρέπει να ορίζουμε και με σαφήνεια το προς τα που θέλουμε να μετατοπίσουμε αυτή τη συγκυρία. Με αυτήν την έννοια, η αναφορά μας στο στρατηγικό μας στόχο, το σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, δεν έχει καθόλου διεκπεραιωτικό χαρακτήρα. Έχει χαρακτήρα πολιτικής παρέμβασης που λέει ρητά ότι αν θέλουμε πράγματι να ζή-

αυτά συνιστούν πραγματικά πεδία πάλης. Από το αν θα δώσουμε αυτές τις μάχες, μαζί με όλες τις υπόλοιπες και «αυτονόητες», θα κριθεί το κατά πόσο είμαστε άξιοι να γίνουμε ηγεμονικοί, κατά πόσο είμαστε άξιοι πραγματικά ν΄αλλάξουμε τον κόσμο. Προεκτείνοντας όλα τα παραπάνω σημεία, το να μιλήσουμε για μαζική αριστερή οργάνωση νεολαίας σήμερα, σημαίνει να επιστρέψουμε στην καθημερινότητα. Ο Ζίζεκ, αναφερόμενος στο μοντερνισμό και το μεταμοντερνισμό στην τέχνη, επισημαίνει ότι ο πρώτος μετασχηματίζει αφηγήσεις οικουμενικής εμβέλειας σε καθημερινές

σουμε αλλιώς, δεν μπορούμε παρά να αμφισβητήσουμε ανοιχτά το σύνολο των κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων που μας περιβάλλουν, ν’ αμφισβητήσουμε τον ίδιο τον καπιταλισμό, όχι σ’ ένα απροσδιόριστο μέλλον, αλλά ήδη από σήμερα. Προεκτείνοντας το δεύτερο σημείο, ερχόμαστε στο τρίτο. Ο Αριστείδης Μπαλτάς μας μιλάει για τους γνώμονες της χειραφέτησης που μονάχα εάν αυτοί φωτίσουν το σύνολο της κοινωνικής ύλης θα μπορούμε να μιλάμε για ηγεμονία της Αριστεράς. Προχωρώντας παραπέρα, οφείλουμε να επαναξετάσουμε, υπό το πρίσμα αυτό, την έννοια του ταυτοτικού ζητήματος. Εάν αυτή η διατύπωση σημαίνει απλά το να «λέμε και πέντε πράγματα γι’ αυτά τα ζητήματα», τότε βρισκόμαστε κάτω από τις απαιτήσεις της ηγεμονίας που επιδιώκουμε. Φτιάχνοντας τη νεολαία ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν, ας πούμε ρητά από τώρα, ότι το να῾῾ ζούμε σε μη αστυνομοκρατούμενες πόλεις, το να διεκδικήσουμε πλήρη δικαιώματα για τους μετανάστες δεύτερης γενιάς, το να παλέψουμε για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και των τρανς, το να στήσουμε πολιτιστικά υποδείγματα εκτός εμπορευματικού πλαισίου κοκ, όλ’

ιστορίες, ενώ ο δεύτερος το αντίστροφο. Αρκούμαι σε αυτό τον ορισμό του μοντερνισμού για το τι πρέπει να κάνουμε εμείς και τι να αποφύγουμε. Πέρα απ’ αυτό, όμως, ας αποφύγουμε και τα φαντασιακά περί μαζών που μας έχουν πάρει στο κυνήγι και τρέχουμε να κρυφτούμε απ΄ αυτές, ας αποφύγουμε τη μεταφυσική οντολογία της «νεολαίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης» (έχουμε γνωρίσει τέτοιες στη μεταπολίτευση και δε θέλουμε να γίνουμε έτσι) κι ας σταματήσουμε να κάνουμε άλλοθι την «ιστορικότητα των στιγμών» για οτιδήποτε κάθε φορά βολεύει. Η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ δε θα είναι ούτε ΚΝΕ, ούτε Ρήγας Φεραίος, ούτε «Λαμπράκηδες». Εμπνεόμαστε μεν, δεν αντιγράφουμε δε. Η μαζικοποίηση άλλωστε δε συνιστά «στιγμή» στην ιστορική πορεία του πολιτικού υποκείμενου. Μια νεολαία ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορέσει να πείσει ότι το παιχνίδι της ανατροπής αυτού του συστήματος «παίζεται εντός και τριγύρω της» θα γίνεται ολοένα και μαζικότερη, όσο πιο εντατικά θα εκδιπλώνει το πολιτικό της σχέδιο κι αυτό είναι, αναμφισβήτητα, κυρίαρχος στόχος μας στη συγκυρία.

“

Τέσσερα σημεία για την υπό ίδρυση νεολαία ΣΥΡΙΖΑ 1

Ας αποφύγουμε τη μεταφυσική οντολογία της “νεολαίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης” (έχουμε γνωρίσει τέτοιες στη μεταπολίτευση και δε θέλουμε να γίνουμε έτσι) κι ας σταματήσουμε να κάνουμε άλλοθι την “ιστορικότητα των στιγμών” για οτιδήποτε κάθε φορά βολεύει.

Πριν ξεκινήσουμε τη συζήτηση για τη νεολαία ΣΥΡΙΖΑ, ας κάνουμε την παρακάτω (απαραίτητη) παραδοχή: στη νεολαία συνεχίζει να υπάρχει πολιτικό κενό, κενό το οποίο η αυξημένη εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ στις νέες ηλικίες δεν αναιρεί. Υπάρχει κενό εκπροσώπησης, με την έννοια ότι οι ανάγκες και τα προβλήματα των νέων ανθρώπων (με κυριότερα την ανεργία – επισφάλεια, τις αντιδραστικές αλλαγές στην παιδεία κ.α.) ελάχιστα απασχολούν αυτό που ονομάζουμε κεντρική πολιτική συζήτηση, ενώ και σε μικρο-επίπεδο, οι οργανωμένες αντιστάσεις των νέων ανθρώπων δεν είναι το κυρίαρχο παράδειγμα (με τις φωτεινές εξαιρέσεις των δομών αλληλεγγύης). Για να σπάσουμε, λοιπόν, την ανάθεση και να μετατρέψουμε τη χαλαρή σύνδεση των νέων με το ΣΥΡΙΖΑ – βασισμένη περισσότερο στην επιθυμία των νέων για μια αλλαγή, παρά στην πραγματική πίστη ότι αυτή θα επέλθει – πρέπει να φέρουμε στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής τις σύγχρονες ανάγκες της νεολαίας, να παράξουμε ριζοσπαστική πολιτική και κινηματική δράση βάσει αυτών, να οργανώσουμε αντιστάσεις και αγώνες και να τις μετασχηματίσουμε, σε τελική

Αλέξανδρος Ζαχιώτης

Μια οργάνωση με απαντήσεις

ν το ∆εκέμβρη του 2008 με τη δολοφονία Γρηγορόπουλου η εξέγερση της νεολαίας εξέφρασε ένα πελώριο «γιατί», σήμερα, πέντε χρόνια μετά την εκτέλεση του Αλέξη και τρία χρόνια μετά τις «μαζικές εκτελέσεις» των ονείρων και του μέλλοντος των νέων, έχει έρθει ο καιρός των απαντήσεων. Στο «γιατί» του ∆εκέμβρη του ‘08, στο ίδιο «γιατί» που επανέρχεται στα χείλη κάθε νέου και νέας, που συντρίβεται από την ανεργία και τις εργασιακές σχέσεις γαλέρας, που εξωθείται στη μετανάστευση, που αποκλείεται από την εκπαίδευση, που ασφυκτιά από την αυταρχικοποίηση του κράτους και την επέλαση του φασισμού, η εγχώρια και οι ευρωπαϊκές ελίτ έχουν απαντήσει ξεκάθαρα: Επειδή τα κέρδη μας είναι πάνω από το μέλλον σας και η επιβίωση του συστήματος είναι πάνω από τις ζωές σας. Ο ρόλος της Αριστεράς είναι ν’ απαντήσει σ’ αυτή τη νεολαία σ’ ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα, στο «πως». Πως θα νικήσουμε εμείς και θα χάσουν αυτοί, πως θα δουλεύουμε με δικαιώματα, πως θα ζούμε με αξιοπρέπεια, πως η νεολαία που βιώνει όλη αυτή την κατάσταση βρισκόμενη ανάμεσα στην κατάθλιψη και στην προοπτική της μετανάστευσης, θα μπορέσει να σταθεί στα πόδια της και να απαντήσει συλλογικά και συνολικά. Σήμερα, η κρίσιμη συμβολή μιας ριζοσπαστικής οργάνωσης νεολαίας στην διαδικασία της ανατροπής του συστήματος και στην επακόλουθη κυβέρνηση

της αριστεράς δεν είναι απλώς να ακούει μια βουβή κοινωνία… ∆εν μπορεί μία ριζοσπαστική οργάνωση νεολαίας να αρκείτε σε λογική συμμέτοχης στα κινήματα, εάν κι όταν αυτά προκύψουν. Το στοίχημα για την Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η έκφραση απλώς της κοινωνικής κίνησης, από τη στιγμή μάλιστα που η κίνηση αυτή είναι ανεμική, αλλά να δώσει τα εργαλεία στην νεολαία για να προκαλέσει την κοινωνική κίνηση. Να φτιάξει τις δομές διεκδίκησης, που μπορούν να σταθούν ανάχωμα στην λαίλαπα του καπιταλισμού, να ξαναδώσουν νόημα και χρησιμότητα στην συλλογικότητα και στον αγώνα, να απεγκλωβίσει τους νέους από την κατάσταση ατομικότητας δείχνοντας τον δρόμο της αντίστασης και της ανατροπής. Στόχος είναι εντέλει να συνειδητοποιήσει η γενιά μας τον ρόλο της μέσα στην ταξική πάλη και να δουλέψει για την ανάπτυξη ενός πολιτικού κινήματος νεολαίας – μπροστάρη σε ένα συνολικό μέτωπο εργαζομένων και νεολαίας για την ανατροπή, για την χειραφέτηση και τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα. Στόχος είναι εντέλει να βγούμε από τα πολύχρωμά μας στέκια και μαζί με τους σύγχρονους πληβείους των 300 ευρώ και της ανεργίας να οργανώσουμε την σύγκρουση με το κράτος, να κατακτήσουμε τις γειτονιές και τους δρόμους, γιατί εκεί γεννιούνται οι συνειδήσεις. Οι συνειδήσεις αυτές που θα γράψουν τα τραγούδια και θα συνθέσουν την ιστορία της γενιάς μας. Ένα κίνημα νεολαίας δεν θέλουμε και δεν θα είναι δεξιότερα ή αριστερότερα της κυβέρνησης της αριστεράς. Θέλουμε μια γνήσια κυβέρνηση της αριστεράς να αποτελέσει σταθμό του κινήματος, να υλο-

ποιήσει τα προτάγματά του και να ανοίξει τους νέους δρόμους για να πάμε ακόμα παραπέρα, ακόμα πιο κοντά στην πραγμάτωση του «∆ουλειά με ∆ικαιώματα, Ζωή με αξιοπρέπεια». Θέλουμε μια γνήσια κυβέρνηση της αριστεράς να κάνει βήματα προς την κοινωνική απελευθέρωση, «εκπαιδεύοντας» τον εργαζόμενο άνθρωπο να πάρει την παραγωγή και την ζωή του στα χέρια του, με τον εργατικό και κοινωνικό έλεγχο σε μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, με την δημοκρατία από τον χώρο δουλειάς και την γειτονιά, μέχρι την κεντρική εξουσία. Το πρώτο και κύριο ζήτημα για την Ιδρυτική μας Συνδιάσκεψη, είναι η διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου πολιτικού σχεδίου για την οικοδόμηση του πολιτικού κινήματος νεολαίας. Ένα κίνημα νεολαίας που θ’ αμφισβητήσει το αξιακό πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού και θα πρωταγωνιστήσει στην διαδικασία της ανατροπής. Ένα τέτοιο κίνημα νεολαίας δεν μπορεί να έχει όρια πέρα από τις ανάγκες της νεολαίας και τους αγώνες του. Ανεξαρτήτως των επιμέρους εκτιμήσεων που έχει κανείς για τα θέματα της Ευρωζώνης και της ΕΕ και της σημασίας που τους αποδίδει στα πλαίσια της Ιδρυτικής μας Συνδιάσκεψης πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι δεν δικαιούμαστε να εγκλωβίσουμε το πολιτικό όραμα της γενιάς μας στα όρια των δανειακών συμβάσεων, των μνημονίων, των στρατηγικών επιλογών της ΕΕ και του ευρώ. ∆εν δικαιούμαστε σύντροφοι να κοντύνουμε τα όνειρα μας στα μέτρα άλλων.

∆ημήτρης Ταλαίπωρος – Τοπική Οργάνωση Νέων ΣΥΡΙΖΑ Κέντρου Θεσσαλονίκης

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Στον Καιάδα του σχεδίου «προσαρμογής»

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

“

Οι πλειστηριασμοί, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και οι τράπεζες Tου Κώστα Μελά

χοντας εμπειρία περίπου τριάμισι χρόνων των αποτελεσμάτων του μνημονίου, γνωρίζουμε πλέον τη μηχανιστική λογική που το διέπει. Μηχανιστική λογική που παραπέμπει σε οικονομικές δοξασίες προηγουμένων αιώνων, οι οποίες αντιστοιχούν σε οικονομίες, σχεδόν, «πραγματικής ανταλλαγής» και όχι σε νομισματικές οικονομίες του 21ου αιώνα. Στη λογική αυτών των προγραμμάτων υπάρχει μια απολύτως λανθασμένη αντίληψη του τι σημαίνει δημοσιονομική προσαρμογή μιας οικονομίας σε ανισορροπία. Το έχουμε δει στην πράξη στο ελληνικό πρόγραμμα. Η οικονομία θα πρέπει να φθάσει στο κατώτατο σημείο ισορροπίας, ώστε να μην έχει δημοσιονομικά ή εξωτερικά ελλείμματα, αδιαφορώντας για όλες τις συνέπειες που αυτή η προσαρμογή θα επιφέρει στην απαξίωση και στην καταστροφή του παραγωγικού πλούτου (κεφάλαιο, εργασία, δεξιότητες) και στη διάλυση των κοινωνικών σχέσεων, την άνοδο της ενδημικής φτώχειας, την ανθρωπιστική κρίση και όλα τα υπόλοιπα τα οποία μας είναι οδυνηρά γνωστά.

Βαρέλι δίχως πάτο

Αυτό το σχέδιο «προσαρμογής» επιζητούν μετά μανίας να

Η κατάρρευση των τιμών των αστικών ακινήτων θα σπρώξει την οικονομία πιο βαθιά στα Τάρταρα της ύφεσης, της ανέχειας και της ανεργίας.

επεκταθεί στην αγορά ακινήτων με μοχλό την άμεση εκκίνηση των πλειστηριασμών ακόμη και για την πρώτη κατοικία. Έχοντας τα παραπάνω στο νου μας ως πραγματολογικά και όχι ως θεωρητικά στοιχεία μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε το τι θα συμβεί και στην αγορά ακινήτων. Η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, αφού κατακρημνίσει στην κυριολεξία τις τιμές των ακινήτων χωρίς κανένας να μπορεί να ορίσει «τον πάτο του βαρελιού», θα δημιουργήσει πολλαπλάσια οικονομικά, κοινωνικά και ανθρωπιστικά προβλήματα. Κάποια στιγμή στο μέλλον, άγνωστο πότε, θα αρχίσει να εξισορροπεί η αγορά ακινήτων και οι δυνάμεις τις αγοράς εκτιμώντας αυτή την κατάσταση θα επιληφθούν για τη σταδιακή άνοδό της. Μήπως όμως τότε θα είμαστε όλοι νεκροί; Οι μελλοντικές αγορές, τις οποίες επικαλούνται όλες αυτές οι δοξασίες οι οποίες λογίζονται ως οικονομικές θεωρίες, θα υπάρχουν; Και σε ποια κατάσταση; Όμως οι χώρες και οι κοινωνίες δεν είναι επιχειρήσεις. ∆εν κατεβάζουν ρολά και αποσύρονται στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Επιζούν με κάθε τρόπο και σε αντίθεση με όσα πρεσβεύουν οι κάθε λογής επιτήδειοι.

Κατάρρευση τραπεζών

Το ενδιάμεσο επιχείρημα πού προβάλλεται είναι ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να λειτουργήσουν με μεγάλο αριθμό δανειοδοτουμένων, οι οποίοι δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Το γεγονός αυτό υποστηρίζουν τούς στερεί τη δυνατότητα να χορηγήσουν εκ νέου ρευστότητα και επιπλέον χρειάζονται συνεχώς νέα κεφάλαια για να καλύψουν τις απώλειες. Έχει, όμως, λογική το επιχείρημα στη σημερινή συγκυρία, όπου οι τιμές των ακινήτων ήδη έχουν υποστεί σημαντικές μειώσεις; [Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας την περίοδο 2009-

Επιβεβλημένη η παράταση

Η παράταση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, με πιθανές επιμέρους βελτιώσεις (κυρίως θα πρέπει να αφορά όσους έχουν χρήματα και δεν εξυπηρετούν τα δάνεια τους εκμεταλλευόμενοι την συγκυρία) είναι επιβεβλημένη όχι γιατί λύνει το πρόβλημα αλλά επειδή παρέχει χρόνο να λυθεί. Η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε και οι αδυνατούντες πολίτες να πληρώσουν να μην χάσουν την πρώτη κατοικία τους και οι τράπεζες να μην χρειαστούν νέα κεφάλαια, τα οποία ειρήσθω εν παρόδω, θα προέλθουν από τους έλληνες φορολογουμένους. Μια μεγάλη επιμήκυνση, πάνω από 100 χρόνια, των δανείων για τα οποία υπάρχει πραγματική αδυναμία εξυπηρέτησης, θα αποτελούσε μια καλή βάση αρχής του διαλόγου. Οι υπόλοιπες λεπτομέρειες μπορούν εύκολα να διευθετηθούν. Στη συνέχεια με βάση της εξελίξεις της οικονομίας και την κατάσταση του δανειοδοτούμενου, θα μπορούσε το πλαίσιο να προσαρμόζεται αναλόγως. Η συγκράτηση της πτώσης των τιμών των ακινήτων θα πρέπει να αποτελεί το ζητούμενο. Η βίαιη εκκαθάριση της αγοράς ακινήτων συμφέρει μόνο τα ξένα distress funds και τους νέους μαυραγορίτες της σημερινής εποχής.

τρίτο τρίμηνο 2013 η μείωση ανέρχεται σε 36,4%]. Κατ’ αρχάς να σημειωθεί ότι κάθε επιχείρημα έχει αξία μόνο όταν λαμβάνεται υπόψη η συγκεκριμένη οικονομική συγκυρία και όχι γενικά και αόριστα. Στην παρούσα συγκυρία η κατάρρευση των τιμών των ακινήτων θα έχει πολλαπλάσια ζημιά για τις τράπεζες, από οποιοδήποτε φαινομενικό κέρδος, από τη βίαιη εκκαθάριση της αγοράς ακινήτων. Με τη γενίκευση των πλειστηριασμών σε όλη τη χώρα, η κατάρρευση των τιμών των αστικών ακινήτων θα επιφέρει καταστροφή μεγάλου μέρους των εποπτικών κεφαλαίων των ίδιων των τραπεζών. Γεγονός το οποίο θα οδηγήσει στην ανάγκη νέων εποπτικών κεφαλαίων. Από πού θα προέλθουν;

Η οικονομία στα Τάρταρα

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΕΕ η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα στην οποία εφαρμόστηκε το bail out. Τώρα ισχύει το bail in με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Συγχρόνως, στο παιχνίδι εισέρχονται άμεσα και τα επιχειρηματικά δάνεια τα οποία είναι συνδεδεμένα με εμπράγματες εξασφαλίσεις μεταξύ των οποίων τα αστικά ακίνητα αποτελούν περίπου το 40,0%. Η κατάρρευση των τιμών των αστικών ακινήτων θα επιφέρει τις εξής απαιτήσεις προς τους επιχειρηματίες: ή αύξηση των εμπραγμάτων εξασφαλίσεων ή αύξηση, μάλιστα σημαντική, του επιτοκιακού περιθωρίου ως ασφάλιστρο κινδύνου της γραμμής πίστωσης ή, το πιο πιθανό, μείωση των πιστοδοτικών ορίων, άρα μείωση των χορηγήσεων σε μια οικονομία ήδη αποστραγγισμένη από ρευστότητα και η οποία παλεύει απεγνωσμένα να στηριχθεί στα πόδια της. Όλα όμως τα παραπάνω το μόνο που θα επιτύχουν με μαθηματική ακρίβεια, στις παρούσες συνθήκες, θα είναι το σπρώξιμο της οικονομίας πιο βαθιά στα Τάρταρα της ύφεσης, της ανέχειας και της ανεργίας.

Υπάρχει ακόμη η διαφαινόμενη λύση να πουληθούν τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια στα λεγόμενα distress funds. Στους γνωστούς γύπες που λυμαίνονται κερδοσκοπώντας την παγκόσμια αγορά. Παρότι από τις πληροφορίες που υπάρχουν, κάποιες τράπεζες έχουν έλθει σε επαφή μαζί τους, φαίνεται ότι οι προσφερόμενες τιμές είναι πολύ χαμηλότερες από τις προβλέψεις που έχουν εγγράψει στους ισολογισμούς τους, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά στην παρούσα συγκυρία.

Θανάσιμο λάθος

Όμως κανείς δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Εδώ προκύπτει ένα πρόβλημα, το οποίο εφάπτεται της κυβερνητικής πολιτικής η οποία, με όλους τους τρόπους, επικαλείται ότι η χώρα από το 2014 μπαίνει στη μεγέθυνση του ΑΕΠ και έπεται θετικότερη εξέλιξη. Είναι δυνατόν να επιτρέψει την πώληση των μη αποτελεσματικών δανείων σε εξευτελιστικές τιμές παραδεχόμενη εμμέσως, πλην σαφώς, ότι δεν πιστεύει, παρά τις περί αντιθέτου διακηρύξεις της, ότι θα βελτιωθούν οι δυνατότητες αποπληρωμής, ότι θα ανακάμψουν οι τιμές των ακινήτων στα επόμενα δύο χρόνια; Ακόμη ποια τράπεζα θα ισχυριζόταν κάτι παρόμοιο; Το πρόβλημα της αγοράς ακινήτων, των μη αποτελεσματικών δανείων και των πλειστηριασμών είναι ένα περισσότερο περίπλοκο πρόβλημα από αυτό που παρουσιάζεται. Από τη στιγμή που είναι κοινωνικό πρόβλημα (αποτελεί δομικά ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας) είναι και οικονομικό και πολιτικό. Θα έπρεπε να είχε αντιμετωπισθεί την περίοδο του PSI μαζί με τα υπόλοιπα ζητήματα. Το λάθος της ελληνικής κυβέρνησης, και του άμεσου διαπραγματευτή, ήταν θανάσιμο. Η αποφασιστική πρόβλεψη των μελλοντικών εξελίξεων είναι το άλφα και το ωμέγα της οικονομικής πολιτικής.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Κεντρική Αφρική: Ευτυχώς η μπότα είναι γυαλισμένη

Νέλσον Μαντέλα: «Το μέλλον είναι στα χέρια σας»

Η γαλλική στρατιωτική επέμβαση ξεκίνησε μετά το πράσινο φως του ΟΗΕ σελ. 13

Εναέριες συγκρούσεις για την οικονομική κυριαρχία Η Ανατολική Σινική θάλασσα υπό μονομερή εναέριο έλεγχο ΗΠΑ, Ιαπωνία και Νότια Κορέα αρνούνται την επιτήρηση

ρόσθετη ένταση στις σχέσεις με την Ιαπωνία, αλλά και τις ΗΠΑ προκάλεσε η απόφαση της Κίνας να ανακηρύξει στις 23 Νοεμβρίου σε Αναγνωριστική Ζώνη Αεροπορικής Άμυνας (ADIZ) την Ανατολική Σινική Θάλασσα (νότια της Ιαπωνίας). Έτσι, για τη διέλευση στρατιωτικών ή πολιτικών αεροσκαφών απαιτείται η υποβολή σχεδίου πτήσης και ραδιοσυχνότητας από τα διερχόμενα αεροσκάφη, ενώ η Ζώνη, σε ανακολουθία με τις διεθνείς πρακτικές εκτείνεται σε εναέριο χώρο αμφισβητούμενων εδαφών: τα νησιά Σενκάκου για την Ιαπωνία, Ντιαογιού για την Κίνα και Τιαογιουτάι για την Ταϊβάν. Ακόμα, στη Ζώνη περιλαμβάνονται περιοχές όπου διεξάγουν στρατιωτικές ασκήσεις οι ΗΠΑ, γεγονός που εξόργισε τους αμερικανούς πριν την επίσκεψη του αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν στην ανατολική Ασία και σε Τόκυο, Πεκίνο και Σεούλ, την περασμένη εβδομάδα.

Απελθέτω απ’ εμού

Οι ΗΠΑ αποφεύγουν να πάρουν θέση στο ζήτημα της κυριαρχίας των νησιών τα οποία Κίνα και Ταϊβάν διεκδικούν από το 1969, όταν η Οικονομική Επιτροπή του ΟΗΕ ανακοίνωσε την πιθανή ύπαρξη «σημαντικών υποθαλάσσιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου» ανάλογων με αυτά του Περσικού Κόλπου. Οι πιέσεις της Κίνας εντάθηκαν μετά το 1971, οπότε μεταβιβάστηκε η διοίκησή τους από τις ΗΠΑ στην Ιαπωνία, στην οποία ανήκαν μέχρι το τέλος του πρώτου σινο-ιαπωνικού πολέμου το 1895, με τον ισχυρισμό οτι βρίσκονταν υπό κινεζικό έλεγχο από τον 14ο αιώνα. Επιπλέον, οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να εμπλακούν σε στρατιωτική σύγκρουση με την Κίνα, αναγνωρίζουν ωστόσο το διοικητικό έλεγχο της Ιαπωνίας και βάσει του Συμφώνου Συνεργασίας και Ασφάλειας μεταξύ των δύο χωρών, υποχρεούνται να υπερασπιστούν τα ιαπωνικά εδαφικά συμφέροντα αν χρειαστεί, όπως δήλωσε επισήμως την ημέρα της ανακήρυξης, ο αμερικανός υπουργός άμυνας Τσακ Χάγκελ. Μέχρι την περασμένη Πέμπτη, 55 αεροπορικές εταιρίες από 19 χώρες είχαν αποδεχθεί την ADIZ, γεγονός που

προπαγάνδισαν έντονα τα κινεζικά ΜΜΕ, σε αντιδιαστολή με την άρνηση από Ιαπωνία, ΗΠΑ και Νότιο Κορέα, παρότι οι αμερικανικές αεροπορικές εταιρίες έχουν οδηγίες να τηρήσουν τις κινεζικές απαιτήσεις. Μετά από τις δηλώσεις του επικεφαλής του ιαπωνικού πρωθυπουργικού γραφείου, Γιοσιχίντε Σούγκα, οτι θα διατηρηθεί το καθεστώς μη ενημέρωσης των κινεζικών αρχών, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου άμυνας Τζενγκ Γιανσένγκ, σε ανακοίνωση που εξέδωσε την περασμένη Τρίτη, χαρακτηρίζει την καθιέρωση της Ζώνης, «απαραίτητο μέτρο για την προστασία της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής και εναέριας ασφάλειας της Κίνας (…), σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους και συμβάσεις» και κατηγορεί την Ιαπωνία οτι «προσπαθεί να αρνηθεί το αποτέλεσμα του Β΄ παγκοσμίου πολέμου» και τις συμφωνίες που επέβαλαν την αφαίρεση των νησιών που κατείχε από την αρχή του Α΄ παγκοσμίου πολέμου το 1914. Ενώ το ταξίδι του αμερικανού αντιπροέδρου είχε εξαγγελθεί και αναμενόταν να γίνει σε κλίμα ομαλότητας, με στόχο «την επιβεβαίωση του ενδια-

“

φέροντος των ΗΠΑ για την περιοχή της ανατολικής Ασίας», δηλαδή την ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών, η ανακήρυξη της ADIZ μετέβαλε το κλίμα, τις προσδοκίες και την ατζέντα. ∆εν επηρέασε πάντως τα αποτελέσματα του τριήμε῾῾ρου ταξιδιού του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον στις αρχές της εβδομάδας, το οποίο απέδωσε πολλαπλές εμπορικές επιτυχίες, σύμφωνα με κυβερνητικές ανακοινώσεις. Ο Τζο Μπάιντεν, κατά την συνάντησή του με τον ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε την Τρίτη, απέφυγε να οξύνει τις εντάσεις, υπερασπίστηκε ωστόσο τους συμμάχους λέγοντας: «Οι ΗΠΑ, εκφράζουμε τη βαθιά ανησυχία μας για την απόπειρα μονομερούς μεταβολής του καθεστώτος στην Ανατολική Σινική Θάλασσα».

Για το «κινέζικο όνειρο»

Την Τετάρτη, στη διάρκεια της τετράωρης συνάντησης με το κινέζο πρόεδρο Ζι Τζινπίνγκ, ανακοίνωσε οτι η Ουάσινγκτον δεν αναγνωρίζει την νέα αμυντική αεροπορική ζώνη της Κίνας και οτι επιθυμεί, το Πεκίνο «να μειώσει την ένταση». Ο κινέζος πρόεδρος, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο Xinhua, εξέφρασε την ελπίδα να ενισχυθούν ο διάλογος, η εμπιστοσύνη, ο αμοιβαίος σεβασμός στα συμφέροντα κάθε χώρας, οι συναλλαγές και η συνεργασία μεταξύ των δύο ισχυρών χωρών. ∆εν παρέλειψε να κατηγορήσει την Ιαπωνία οτι απειλεί τη σταθερότητα στην περιοχή. Ως αποτέλεσμα των εντάσεων, δόθηκε μικρότε-

Η πολιτική σκέψη, συνέπεια και δράση του Ν. Μαντέλα, τεράστια κληρονομιά για την ανθρωπότητα σελ. 15

Μέχρι την περασμένη Πέμπτη, 55 αεροπορικές εταιρίες από 19 χώρες είχαν αποδεχθεί την ADIZ, σε αντιδιαστολή με την άρνηση από Ιαπωνία, ΗΠΑ και Νότιο Κορέα, παρότι οι αμερικανικές αεροπορικές εταιρίες έχουν οδηγίες να τηρήσουν τις κινεζικές απαιτήσεις.

ρη έκταση σε συνομιλίες για θέματα κλιματικής αλλαγής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μερίδα σχολιαστών, υπεράσπισαν την προώθηση των οικονομικών συμφερόντων των ΗΠΑ, θεωρώντας οτι η γεω-στρατηγική θέση της Κίνας δεν επιτρέπει την ανάδειξή της σε κυρίαρχη (και απειλητική) στρατιωτική δύναμη στην περιοχή. Άλλοι ωστόσο, εκφράζουν ανησυχίες οτι η φημολογούμενη ανακήρυξη ADIZ στη Νότια Κινεζική (μεταξύ Βιετνάμ και Φιλιππίνων) και στην Κίτρινη Θάλασσα (στον κόλπο μεταξύ Κίνας και Κορέας), η σταδιακή καταπάτηση των αμφισβητούμενων συνόρων με την Ινδία και οι υποσχέσεις του προέδρου Τζινπίνγκ για το «Κινεζικό Όνειρο», καταδεικνύουν την προσπάθεια να επεκτείνει τον έλεγχο σε στρατηγικές περιοχές και πλουτοπαραγωγικές πηγές. Η «πολύ επιθετική και πολύ εστιασμένη» εκσυγχρονιστική στρατιωτική πολιτική της Κίνας έχει οδηγήσει τις ΗΠΑ σε ανάπτυξη νέας αμυντικής στρατηγικής στην ασιατική περιοχή του Ειρηνικού, δήλωσε ο υφυπουργός άμυνας τον περασμένο Μάρτιο. ∆ημοσιεύματα στις αρχές του μήνα, απέδιδαν την ουσιαστική ένταση, στις κινεζικές δηλώσεις οτι θα μειώσει τα αποθέματά της σε δολάρια κατά 3,5 τρισεκατομμύρια, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά την πρακτική των οικονομικών πιέσεων-εκβιασμών οι οποίοι, σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου του ∆εκεμβρίου 2012, θεωρείται πιθανό να επηρεάζουν τη διαμόρφωση πολιτικών και τη λήψη αποφάσεων στις ΗΠΑ. Ελισάβετ Πετρίδου

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

«Χρειαζόμαστε κάτι σαν τον ΣΥΡΙΖΑ» Ι∆ΡΥΘΗΚΕ ΝΕΟ ΚΟΜΜΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Η Φελίσιτι Ντάουλινγκ μιλά στο ιδρυτικό συνέδριο της Αριστερής Ενότητας.

Συνέντευξη της Φελίσιτι Ντάουλινγκ στη Μαρία Πενταράκη, μέλη και οι δύο του ιδρυτικού συνεδρίου της Αριστερής Ενότητας

Η σύλληψη της ιδέας ξεκίνησε πέρυσι στις 14 Νοεμβρίου 2012, μέρα που η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων είχε καλέσει πανευρωπαϊκή γενική απεργία. Τα βρετανικά συνδικάτα, που η ηγεσία τους, ως επί το πλείστον, ελέγχεται από το Εργατικό Κόμμα, δεν είχαν καλέσει για συμμετοχή στην απεργία, με αποτέλεσμα στη Βρετανία να γίνουν μεμονωμένες εκδηλώσεις αλληλεγγύης. Η απουσία συμμετοχής των βρετανικών συνδικάτων στην πανευρωπαϊκή γενική απεργία έδωσε το έναυσμα για τη συσπείρωση της αριστεράς, που λειτουργεί εκτός Eργατικού Κόμματος. ∆υστυχώς, το Εργατικό Κόμμα έχει προδώσει προ πολλού τους εργατικούς αγώνες και συμμετέχει ενεργά στην προώθηση πολιτικών λιτότητας. Έχει γίνει ένα δεξιό κόμμα, όπως το ΠΑΣΟΚ. Μετά τις 14 Νο-

Στη Βρετανία είχαν γίνει προηγούμενα προσπάθειες όπως της Socialist Alliance και του Respect. Ποια η διαφορά σήμερα; Οι διαφορές είναι δύο. Η πρώτη είναι η πολιτική συγκυρία. Από τη μια μεριά, έχουμε τις κτηνώδεις πλέον επιθέσεις που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη. Από την άλλη, έχουμε τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα κόμματα της αριστεράς, όπως το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα λόγω της κακοδιαχείρισης από την ανδροκρατούμενη κομματική ηγεσία των κατηγοριών βιασμού και σεξουαλικής παρενόχλησης. Οι γυναίκες στην Αριστερή Ενότητα εξαρχής θα απαρτίζουν κατά τουλάχιστον 50% τις επιτροπές, τα συμβούλια και τις εκπροσωπήσεις. Αυτή είναι σημαντική διαφορά σε

σχέση με όλες τις ως τώρα αριστερές πρωτοβουλίες και είναι το μοναδικό μέτρο που είναι πιθανόν να δώσει στις λειτουργίες και στο δημόσιο προφίλ του κόμματος ένα ριζικά διαφορετικό χαρακτήρα. Η δεύτερη διαφορά είναι οργανωτικού χαρακτήρα: στις περιπτώσεις της Socialist Alliance και του Respect, είχαμε να κάνουμε με συνασπισμούς κομμάτων (αργότερα το Respect έγινε κόμμα μελών) που δυστυχώς κατέληξαν στο σεχταρισμό. Κάθε κόμμα ενεργούσε προς ίδιο συμφέρον κι έτσι ο σεχταρισμός κατέστρεψε αυτές τις πρωτοβουλίες και οι ευρύτερες ευκαιρίες χάθηκαν. Στην τωρινή προσπάθεια δεν υπάρχει κάποιος κομματικός χώρος που διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία: κάθε μέλος και ψήφος. Η πλατφόρμα που εισηγήθηκες ήταν

εμβρίου, η Κέιτ Χάντσον (γραμματέας της Καμπάνιας για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό – CND) και ο Άντριου Μπέργκιν δημοσίευσαν μια πρόσκληση. Έμπνευση τους ήταν οι αγώνες εναντίον της λιτότητας στην Ευρώπη. Θεώρησαν ότι στη Βρετανία χρειαζόμαστε κάτι σαν τον ΣΥΡΙΖΑ ή το Μέτωπο της Αριστεράς. Ο Κεν Λόουτς ήταν μεταξύ των πρώτων που ανταποκρίθηκαν σε αυτή την πρόσκληση. Χρησιμοποίησε την ταινία του «Το πνεύμα του ’45» κάνοντας τουρνέ σε ολόκληρη τη χώρα, ώστε να προσκαλέσει τους πολίτες να δημιουργήσουν ένα νέο κόμμα της αριστεράς. Το Σάββατο 30 Νοεμβρίου υλοποιήθηκε στο Λονδίνο το ιδρυτικό συνέδριο του βρετανικού κόμματος Αριστερή Ενότητα (Left Unity). Μαρία Πενταράκη

αυτή που επικράτησε. Ποια ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της; ∆εν υπήρχαν μεγάλες διαφορές στις εισηγήσεις των πλατφορμών, όλες ήταν αντι-καταπιταλιστικές. Η πλατφόρμα (Left Party) που επικράτησε κάνει σαφή αναφορά σε μια φεμινιστική και οικολογική φυσιογνωμία. Το εισαγωγικό της σχόλιο αναφέρει ότι το κόμμα αγωνίζεται για ισότητα και δικαιοσύνη. Είναι σοσιαλιστικό, φεμινιστικό, περιβαλλοντικό και εναντίον κάθε μορφής διακρίσεων. Αγωνιζόμαστε εναντίον του καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού, του πολέμου, του ρατσισμού, της ισλαμοφοβίας και του φασισμού. Ο σκοπός είναι να μετασχηματίσουμε την κοινωνία. Τι προέχει τώρα; Κάναμε απλώς μια αρχή. Τώρα

Θα φυσήξει θερμός άνεμος στην Ευρώπη;

έχουμε τους αγώνες. Πρέπει να επιστρέψουμε στις κοινότητές μας και να συνεχίσουμε την πάλη. Οι αγώνες μας πρέπει να μπορούν να εμπνεύσουν ένα εναλλακτικό όραμα για έναν άλλο κόσμο, ένα όραμα που θα μπορέσει να συσπειρώσει ανθρώπους στους αγώνες για μια κοινωνία οργανωμένη με βάση τις ανθρώπινες ανάγκες. * Η Φελίσιτι Ντάουλινγκ ειναι εκπαιδευτικός, αριστερή φεμινίστρια, μέλος της 11μελους Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής της Αριστερής Ενότητας και η βασική εισηγήτρια της πλατφόρμας που επικράτησε. Η Μαρία Πενταράκη είναι επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας και εκπρόσωπος εργαζομένων στο πανεπιστήμιο όπου εργάζεται.

Με αφορμή τις ευρωεκλογές και την υποψηφιότητα Τσίπρα για την προεδρία της Κομισιόν Των Mαρτσέλο Γκουέρα και Μάζο Νοταριάνι*

Η Ευρώπη που η γενιά μου γνωρίζει, δεν είναι αυτή που είχε στο νου του ο Αλτιέρο Σπινέλι, πατέρας του ιταλικού ευρωπαϊσμού, ούτε εκείνη του «θερμού ανέμου», που είχε φέρει το πνεύμα αλληλεγγύης των λαών, έπειτα από τη μεγάλη παγκόσμια σύρραξη, ένα πνεύμα που μεταφράστηκε στις πολιτικές κοινωνικής πρόνοιας, που στηρίχθηκαν σε μια κοινωνική συνθήκη που σήμερα αγνοείται.

Ευρώπη που γνωρίζουμε τα τελευταία χρόνια, καθοδηγείται από μια μη εκλεγμένη τρόικα, που είναι όμως σε θέση να στήσει ένα σατανικό μηχανισμό ικανό να αντλήσει πόρους από τα χαμηλά στρώματα προς τα πάνω, και από την περιφέρεια προς το οικονομικό κέντρο. Ένας ανεξέλεγκτος στρόβιλος που θέτει ως σκοπό την εκμηδένιση των ατομικών δικαιωμάτων και ως μέσο τις πολιτικές λιτότητας. Μια χρήσιμη απάντηση, σ’ αυτή την κατάσταση, όποια κι αν είναι, δεν πρέπει να περιοριστεί σε μια εθνική πορεία, όσο και αν είναι καλό και ωφέλιμο να αρχίσει κανείς από τη δική του αυλή.

Μια επανεκκίνηση, μια νέα ώθηση και μια ανατροπή των προοπτικών πρέπει να ξεκινήσει από τις προσεχείς ευρωεκλογές. Είναι αναγκαίο και χρήσιμο, αρχίζοντας από την αυλή μας, από την Ιταλία, να δουλέψουμε για την οικοδόμηση ενός ψηφοδελτίου πολιτών που να έχει ευρωπαϊκή πνοή, να είναι απαλλαγμένο από τις εθνικές δυναμικές και να το χαρακτηρίζει ένα πρόγραμμα για μια άλλη Ευρώπη, ενάντια στις πολιτικές λιτότητας. Χρειαζόμαστε, περισσότερο από ποτέ, ένα ψηφοδέλτιο ευρωπαίων πολιτών, μια ομάδα ανθρώπων ικανών και καταρτισμένων κυρίως πολιτικά, που να κατορθώσουν να συλλάβουν τη σπουδαιότητα της στιγμής αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη που υπαγορεύουν οι καιροί, μια ομάδα ανθρώπων που, αν εκλεγούν, θα είναι σε θέση να εκπονήσουν, μαζί με τις άλλες ομάδες των άλλων εθνών, εκείνο το πρόγραμμα που θα είναι ταυτόχρονα μια απάντηση στα προβλήματα της κρίσης και ένας πε-

ριορισμός των πολιτικών λιτότητας, γνωρίζοντας πως αν βγούμε απ’ αυτή την κρίση, θα βγούμε όλοι μαζί, με ένα άλλο σχέδιο για την Ευρώπη. Υπάρχει και μια συμβολική μορφή, που έχει ενώσει τη νεαρή της ιστορία με τους αγώνες ενάντια στις οικονομικές εξουσίες και στις υπαγορεύσεις της ευρωπαϊκής τρόικας. Ονομάζεται Αλέξης Τσίπρας και θα είναι σύντομα, όπως πολλοί από μας ελπίζουν, ο υποψήφιος πρόεδρος μιας νέας και διαφορετικής Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ένα πρόγραμμα οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών, σε απόλυτη αντίθεση με όσα δοκιμάσαμε μέχρι σήμερα. Ένας νέος θερμός άνεμος θα μπορούσε πάλι να φυσήξει πάνω στη γηραιά Ευρώπη. ∆εν πρόκειται για μεσσιανική επιθυμία, για ένα ευτυχισμένο μα άπιαστο μέλλον. Είναι μια απαίτηση αλλαγής, πέρα από την οποία δεν απομένουν παρά οι αλυσίδες της υποδούλωσης, και ένας ψυχρός άνεμος που παγώνει και κρυσταλλώνει το μέλλον αυτής της ηπείρου. * Ο Mαρτσέλο Γκουέρα και ο Μάζο Νοταριάνι είναι δημοσιογράφοι και το κοινό τους κείμενο δημοσιεύτηκε στο Micromega, στις 21 Νοεμβρίου 2013. Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς

Το συνέδριο της Επανίδρυσης

Άρχισε την Παρασκευή στην Περούτζια το συνέδριο της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης (ΚΕ). ∆ύο κύρια θέματα αναμενόταν να απασχολήσουν τους συνέδρους, σύμφωνα με τις ως τώρα τοποθετήσεις και τα προσυνεδριακά κείμενα. Πρώτον, η προσπάθεια εμβάθυνσης και διερεύνησης των αιτιών της ήττας της ΚΕ, η οποία, αν και τόσο ενδιαφέρον εγχείρημα, σήμερα δημοσκοπικά κινείται γύρω στο 2%. Θα τους απασχολήσει ακόμα η αδυναμία να συνεργαστεί αποτελεσματικά ένα μεγάλο μέρος της ριζοσπαστικής αριστεράς. ∆εύτερον, θα τους απασχολήσει η προσπάθεια, και αυτό υπάρχει στην εισήγηση του γραμματέα της ΚΕ Πάολο Φερέρο, να συγκροτηθεί στην Ιταλία ένας ανάλογος με τον ΣΥΡΙΖΑ φορέας της αριστεράς. Η ηγετική ομάδα της ΚΕ έχει συνείδηση και των δικών της ορίων όσον αφορά την εργασία για την επιτυχία αυτού του έργου. Ο ίδιος ο Φερέρο προτείνει να μην είναι γραμματέας της ΚΕ την επαύριο του συνεδρίου σε ολόκληρη τη μεταβατική περίοδο συγκρότησης αυτής της συλλογικότητας. Μένει να δούμε τις τελικές αποφάσεις και την απήχηση που θα βρουν στις υπόλοιπες δυνάμεις της αριστεράς και της οικολογίας.Η ιταλική κοινωνία βαθμιαία βιώνει τους καρπούς της πολιτικής της λιτότητας, δηλαδή άνοδο της ανεργίας, της φτώχειας και του περιορισμού των ελευθεριών, ιδίως της εργασίας. Ο τελευταίος προϋπολογισμός, λιτότητας που ψηφίστηκε πριν λίγες μέρες από τη Βουλή αποτέλεσε παρόλα αυτά, αντικείμενο οξείας κριτικής από τον Όλι Ρεν. Όπως είπε, «δεν τηρεί τις υπογεγραμμένες συμφωνίες για μείωση του ιταλικού χρέους» προκαλώντας ακόμα μια οξεία ανταπάντηση του προέδρου Ναπολιτάνο και του πρωθυπουργού Λέτα, ο οποίος σημείωσε: «Βαδίζοντας» σ’ αυτόν το δρόμο η Ευρώπη θα τελειώσει».

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Η κατάσταση στην Κεντροαφρικανική ∆ημοκρατία, από σύνθετη και κρίσιμη που ήταν στις 24 Μαρτίου, εξελίχθηκε σε σφαγείο. Οκτώ μήνες μετά: άγνωστος αριθμός νεκρών.

Ευτυχώς, η γαλλική μπότα είναι γυαλισμένη…

Στην Κεντροαφρικανική ∆ημοκρατία 2.000.000 παιδιά είναι εκτεθειμένα στην πείνα και τις βιαιότητες.

ΚΕΝΤΡΟΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Η γαλλική στρατιωτική επέμβαση στην Κεντροαφρικανική ∆ημοκρατία ξεκίνησε μετά το «πράσινο φως» που άναψε με ομόφωνό του ψήφισμα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η επέμβαση κρίθηκε… αναγκαία μετά τις σφοδρές μάχες που ξέσπασαν την Πέμπτη στην πρωτεύουσα Μπανγκί, με πάνω από εκατό νεκρούς. Για «ανθρωπιστικούς λόγους» , όπως και στην περίπτωση της επέμβασης στο Μάλι, τον περασμένο Γενάρη, και πριν το Μάλι, στην Ακτή του Ελεφαντόδοντος και στη Λιβύη. γάλλος πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ με τηλεοπτικό του διάγγελμα το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, ανακοίνωσε την «άμεση ανάληψη δράσης»: «Λόγω του κατεπείγοντος αποφάσισα να ενεργήσουμε άμεσα, δηλαδή από απόψε σε συνεργασία με τους Αφρικανούς και με την υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων μας» δήλωσε στο τηλεοπτικό διάγγελμά του, διαβεβαιώνοντας ότι «η Γαλλία δεν έχει κανέναν άλλο στόχο, παρά μόνο να σώσει ανθρώπινες ζωές» και εμφανίστηκε «πεπεισμένος για την επιτυχία της επέμβασης». Λίγες ώρες νωρίτερα, την ανάπτυξη των γάλλων

στρατιωτών και της αφρικανικής ειρηνευτικής δύναμης (MISCA) είχε ζητήσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Κεντροαφρικανικής ∆ημοκρατίας, Νικολά Τιανγκαγέ, μετά την έγκριση της σχετικής απόφασης από τον ΟΗΕ. Η απόφαση επιτρέπει στα γαλλικά και στα αφρικανικά στρατεύματα να κάνουν χρήση βίας για την προστασία των αμάχων, επιβάλλει εμπάργκο όπλων και καλεί τα Ηνωμένα Έθνη να προετοιμαστούν για μια πιθανή ειρηνευτική αποστολή. Ήδη από την Παρασκευή, γάλλοι στρατιώτες περιπολούν στην πρωτεύουσα, ενώ σύμφωνα με τις δηλώσεις του γάλλου υπουργού Άμυνας, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν η γαλλική στρατιωτική επιχείρηση, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ανάπτυξη 1.200 στρατιωτών, θα διαρκέσει έξι μήνες. Τουλάχιστον.

∆ιαρκές σφαγείο

Η κατάσταση στην Κεντροαφρικανική ∆ημοκρατία, από σύνθετη και κρίσιμη που ήταν στις 24 Μαρτίου όταν και ανατράπηκε ο τότε πρόεδρος Φρανσουά Μποζιζέ από δυνάμεις των ενόπλων Σελέκα, εξελίχθηκε σε σφαγείο. Ο πρόεδρος Μισέλ Ντζοτοντιά,

επικεφαλής τότε των ενόπλων Σελέκα, εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής διέταξε τη διάλυση τους τον περασμένο Σεπτέμβριο. Πολύ αργά. Επί μήνες οι Σελέκα επιδόθηκαν σε ένα ανελέητο κυνηγητό του χριστιανικού πληθυσμού (το 80% της χώρας) και παρά την «ειρήνευση» της 19ης Μάη. Χωριά καίγονταν, οι σφαγές και επιθέσεις ήταν καθημερινότητα. Ακόμη και μετά τη διαταγή του πρώην αρχηγού τους, οι Σελέκα δεν σταμάτησαν. Αντιθέτως, δρούσαν ως πολέμαρχοι κατά μικρές ομάδες. Οι χριστιανοί, από την πλευρά τους, έφτιαξαν τις δικές τους ομάδες αυτοάμυνας, τις «anti-balaka» (αντί-ματσέτα). Η γη, ίσως, είναι η πραγματική αιτία του εμφυλίου καθώς οι Σελέκα είναι μουσουλμάνοι νομάδες και οι χριστιανοί έχουν κοινότητες.

Κατασπαράζουν το φυσικό πλούτο

Οκτώ μήνες μετά: άγνωστος αριθμός νεκρών, 400.000 εσωτερικά εκτοπισμένοι, 68.000 πρόσφυγες, 2.000.000 παιδιά εκτεθειμένα στην πείνα και τις βιαιότητες. Όλα αυτά κατ’ εκτίμηση, σε πληθυσμό 4.5 εκατομμύρια και υπό το

βλέμμα της ξένων επενδυτών στην χώρα. Η Κίνα με επενδύσεις στη γεωργία και τις υποδομές, αντλεί πετρέλαιο στο Βορρά ενώ παρέχει εξοπλισμό και εκπαίδευση στο στρατό. Ο Καναδάς με την υπερδραστηριότητα στον τομέα των ορυκτών. Η Νότιος Αφρική στα χρυσωρυχεία, στις εξορύξεις διαμαντιών και στην άντληση πετρελαίου στα νοτιοδυτικά. Η Γαλλία με τον κολοσσό Areva έχει βάλει στον πάγο, προς το παρόν, τα σχέδια εξόρυξης ουρανίου λόγω της τιμής του στην παγκόσμιο αγορά. Μέχρι στιγμής αρκείτο στην προστασία των υπηκόων και των συμφερόντων της αδημονώντας για την «έκκληση» για την επιβολή ειρήνευσης. Ειρωνεία; Ταυτόχρονα με την επέμβαση, στο Παρίσι διεξήχθη η διήμερη Σύνοδος Γαλλίας - Αφρικής. Στόχος η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων με τις πρώην αποικίες, καθώς, όπως το έθεσε ο υπουργός Εξωτερικών Πιερ Μοσκοβισί «η Γαλλία δεν είχε δει ή σαφώς αντιληφθεί ότι υπήρξε νέος ανταγωνισμός και οι θέσεις μας δεν ήταν πλέον αποκλειστικές ή εγγυημένες».

ΜΑΧΗ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ – ΜΟΣΧΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΜΕ ΘΕΑΤΗ ΤΟ ΠΕΚΙΝΟ

Χριστίνα Μαυροπούλου

∆ιεύρυνση στρατοπέδων

Συνέντευξη με τον τσέχο πολιτικό αναλυτή Μιλάν Ντβόρζακ Σε πεδίο μάχης μεταξύ της Ρωσίας, από τη μία πλευρά, και των ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την άλλη, έχει μετατραπεί η Ουκρανία, με στρατιώτες φυσικά το λαό της χώρας. Η Ρωσία θέλει να κρατήσει την Ουκρανία όσο πιο μακριά γίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες έχοντας φάει το πρώτο χαστούκι από την κυβέρνηση του Κιέβου, η οποία αρνήθηκε να υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με την ΕΕ, επανέρχονται με πιέσεις και απειλές. Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος της χώρας επισκέφθηκε επίσημα την Κίνα, απ’ όπου η πρόταση συνεργασίας είναι πιο πραγματιστική, πιο απτή: έχει τα λεφτά στο χέρι! (βλέπε «Εποχή» 1.12.2013). Αυτήν την εβδομάδα συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση από την προηγούμενη οι διαδηλώσεις στο κέντρο του Κιέβου καθώς και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, από ευρωπαϊστές Ουκρανούς τους οποίους η αστυνομία αντιμετώπισε με υπέρμετρη βία. Στο εσωτερικό της χώρας ο πρωθυπουργός ζήτησε και πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τη βουλή ενώ παράλληλα, και προκειμένου να εξευμενίσει την αντιπολίτευση, δήλωσε ότι θα γίνουν αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα. Το ζήτημα της σύνδεσης Ουκρανίας-ΕΕ δεν αφορά μόνο τους Ουκρανούς αλλά όλες τις χώρες της «μετασοβιετικής» Ευρώπης. Το στίγμα της κατάστασης που επικρατεί δίνει ο τσέχος πολιτικός αναλυτής Μιλάν Ντβόρζακ, σε συνέντευξη που έδωσε σε ρωσικά μέσα ενημέρωσης: «Στην Τσεχία παρακολουθούν με προσοχή τα γεγονότα στην Ουκρανία. Θεωρούμε εαυτούς ιδρυτές της «Ανατολικής εταιρικής σχέσης», η οποία συμπεριλαμβάνει 6 μετασοβιετικές χώρες, μεταξύ δε αυτών και μια μεγάλη χώρα, όπως είναι η Ουκρανία».

Τα γεγονότα στο Κίεβο είναι η «πορτοκαλί επανάσταση του 2013» ή κάτι άλλο; Αναμφίβολα, υπάρχει μια ιδεολογική σχέση μεταξύ τους. Και τότε, το 2004, και σήμερα, οι διαδηλώσεις είναι «υπέρ» της ευρωπαϊκής πορείας ανάπτυξης της χώρας. Γνωρίζουμε όμως ότι στην Ουκρανία, όπως και σε ολόκληρη την Ευρώπη σήμερα, υπάρχει μια γραμμή, η οποία την χωρίζει, μιλώντας συμβατικά, σε ∆ύση και Ανατολή. Ένα τμήμα του ουκρανικού πληθυσμού στρέφει το βλέμμα του προς τη Ρωσία, ένα άλλο μέρος μπορεί να φανταστεί τον εαυτό του μόνο στο πλαίσιο της Μεγάλης Ευρώπης. Κάποιες φορές θα νόμιζε κανείς πως η ευρωπαϊκή ιδέα έχει μπει στα μυαλά όλων των Ουκρανών. Είναι πολύ απατηλή αυτή η εντύπωση. Το πιο μαζικό και δραστήριο τμήμα των διαδη-

λωτών βρίσκεται στο Κίεβο, το Ιβανο-Φρανκόβσκογιε και άλλες δυτικές πόλεις. Πώς αποτιμάται τη στάση του προέδρου Γιανουκόβιτς; Υπάρχει η αίσθηση ότι επιδιώκει το αδύνατο, να κάθεται ταυτόχρονα σε δύο καρέκλες. Φυσικά, το Κίεβο θα ήθελε να αποκομίσει οφέλη και από τη φιλία του με την ΕΕ και από τη φιλία του με την Ρωσία. Νομίζω, όμως, πως καμία πλευρά δεν είναι έτοιμη να παράσχει την πλήρη βοήθεια που έχει ανάγκη το Κίεβο. Τα οφέλη από τη σύνδεση με την ΕΕ (αν το Κίεβο παρόλα αυτά αποφασίσει να την υπογράψει) δεν μπορούν να καλύψουν τις απώλειες από την ψυχρότητα των σχέσεων με την Ρωσία. Την ίδια στιγμή, δεν αξίζει καν τον κόπο για την Ουκρανία να περιμένει ότι θα γίνει μέλος της ΕΕ και θα λάβει την αντίστοιχη οικονομική βοήθεια. Να θυμίσουμε ότι η

Τουρκία επί δεκαετίες προσπαθεί να γίνει δεκτή στην ΕΕ. Νομίζω πως σήμερα, με την επιλογή της, η ουκρανική ηγεσία λαμβάνει σοβαρά υπόψη της αυτό το γεγονός. Η ουκρανική οικονομία βρίσκεται σε κρίση, είναι πιθανή η χρεοκοπία της. Γιατί η ΕΕ θέλει να προσεγγίσει ακόμη περισσότερο τόσο προβληματικές οικονομίες όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία, η Γεωργία; Η ΕΕ ενδιαφέρεται για τη διεύρυνση της επιρροής της στις μετασοβιετικές χώρες. Σημειώστε πως για τη Συμφωνία Σύνδεσης της Ουκρανίας δεν βιάζονται καθόλου η Πορτογαλία ή η Ολλανδία. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι δεν γίνεται λόγος για να γίνει μέλος της ΕΕ. Εδώ δεν μπόρεσαν να κάνουν μέλος τη μικρή Μολδαβία. Η τακτική νίκη θα είναι υπέρ της Ρωσίας. Νίκος Σερβετάς

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Πριν στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών, η πολυπροβαλλόμενη συμφωνία κινδυνεύει να χαθεί στη μετάφραση!

Μετά τη Γενεύη τι; Εύθραυστη επιτυχία σε πυρηνικό φόντο

Της Όλγας Αθανίτη

ε σκηνικό παραδοσιακής ελβετικής ουδετερότητας και με αμφίσημες δηλώσεις εγκαινιάστηκε η «νέα εποχή» στις σχέσεις της κυβέρνησης του Ιρανού Προέδρου Χασάν Ροχανί με τη διεθνή κοινότητα, ή τουλάχιστον την πλειοψηφία της, εκπροσωπούμενη από τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία ) και τη Γερμανία. Οι διαπραγματεύσεις της Γενεύης για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος κατέληξαν σε ένα- εκ πρώτης όψεως- ικανοποιητικό και για τα δύο μέρη αποτέλεσμα: το οικονομικά τραυματισμένο από τα πολλαπλά εμπάργκο Ιράν μπορεί να ανασάνει μετά την προβλεπόμενη εξάμηνη άρση των κυρώσεων σε χρυσό, πετρέλαιο και πολύτιμα μέταλλα, ενώ η δέσμευση για μη επιβολή νέων χαλαρώνει το καθεστώς περιθωριοποίησης στο οποίο είχε καταδικαστεί για χρόνια η Τεχεράνη. Από την άλλη πλευρά, η παύση εμπλουτισμού ουρανίου άνω του 5%, η δυνατότητα καθημερινής πρόσβασης επιθεωρητών της ∆ιεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας στις πυρηνικές εγκαταστάσεις και η παροχή πληροφοριών σχετικά με τη μελέτη για τον επίμαχο αντιδραστήρα Αράκ στα οποία συμφώνησε το Ιράν ενίσχυσαν όσους υπερασπίζονται τη διπλωματία της αυστηρότητας. Ωστόσο, πριν στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών, η πολυπροβαλλόμενη συμφωνία κινδυνεύει να χαθεί στη μετάφραση! Ενώ ο αμερικανός υπουργός

Εξωτερικών διαβεβαιώνει πως το συμφωνημένο κείμενο δε δίνει στο Ιράν δικαίωμα εμπλουτισμού ουρανίου, ο Ροχανί διαμηνύει πως το δικαίωμα αυτό σαφώς αναφέρεται και οι δραστηριότητες εμπλουτισμού θα συνεχιστούν με διαφάνεια και σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς, εξαίροντας τους «νέους ορίζοντες» που ανοίγει η «ψήφος του λαού υπέρ της μετριοπάθειας».

Χαμένοι στη μετάφραση

Η κυβέρνηση επιμένει στο ενεργειακό πυρηνικό πρόγραμμα και προφανώς δε θέλει να δώσει στη σκληροπυρηνική αντιπολίτευση τη δυνατότητα να προβάλει το άνοιγμα προς τη ∆ύση ως υποταγή «του έθνους» στις επιθυμίες των ΗΠΑ, ενώ ήδη στη Ουάσιγκτον επιτελείς υπαινίσσονται πως η κυβέρνηση Ομπάμα δεν πρόκειται να δείξει ιδιαίτερη προσήλωση στην ολοκλήρωση της συμφωνίας και την πλήρη άρση των οικονομικών αντιποίνων. Σίγουρα η αποκλιμάκωση δεν είναι απλή υπόθεση, το διαφαινόμενο νέο τοπίο ωστόσο επιφέρει ρωγμές- περισσότερο ή λιγότερο ορατές- στις ισορροπίες της ευρύτερης περιοχής. Γιατί μπορεί η δεδομένη σύμπλευση του Κατάρ, του Κουβέιτ και της Σαουδικής Αραβίας με τις επιλογές της Ουάσιγκτον να μην τους επιτρέπουν απροκάλυπτη έκφραση δυσαρέσκειας για μια πιθανή αναβάθμιση των αμερικανο-ιρανικών σχέσεων αλλά η επαναφορά στην ενεργειακή αγορά των αποθεμάτων της τέταρτης πετρελαϊκής δύνα-

μης παγκοσμίως θα αποτελέσει σημαντικό πλήγμα στις δικές τους εξαγωγές, χωρίς να λογαριάσουμε την αναπόφευκτη μείωση των τιμών του πετρελαίου που σε μια μέρα έπεσε ήδη πάνω από 2%.Επιπλέον, η Σουηδική Αραβία βλέπει τις δικές της πυρηνικές βλέψεις να κλυδωνίζονται μαζί με το συγκριτικό στρατιωτικό της πλεονέκτημα, γεγονός που ενισχύει τις φωνές από το Ριάντ πως «η ισλαμική ∆ημοκρατία δεν είναι αξιόπιστη».

Ο ρόλος Τουρκίας και Ισραήλ

Στην Τουρκία, η κυβέρνηση Ερντογάν έσπευσε να χαιρετήσει τις εξελίξεις, προσβλέποντας σε αναθέρμανση των εμπορικών σχέσεων και πιθανή ενεργειακή συνεργασία με την Τεχεράνη και εδραίωση της νεόκοπης φιλίας με τη Ρωσία και την Κίνα( φιλίας βασισμένης κυρίως σε αναδοχή του πυρηνικού προγράμματος της Τουρκίας). Επιπλέον, οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις χρειάζονται τόνωση, ιδιαίτερα μετά την κριτική του Λευκού Οίκου στους χειρισμούς Ερντογάν για τα γεγονότα στην πλατεία Ταξίμ. Έτσι, προγενέστερες διπλωματικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας προβλήθηκαν τώρα με ενθουσιασμό ως προπομπός της συμφωνίας στη Γενεύη. Η επιχειρούμενη γεφύρωση του χάσματος Ιράν- ∆ύσης θα είναι άραγε καταλυτική για την ήδη αμφιλεγόμενη σχέση ΗΠΑ - Ισραήλ; Ο χαρακτηρισμός της συμφωνίας από τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ως

«ιστορικό λάθος» δεν πηγάζει μόνο από τη βαθειά ιρανό- ισραηλινή αντιπαλότητα και την απαίτηση για πλήρη κατάργηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν που οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν εξωπραγματική. Η συζήτηση για τον πυρηνικό εξοπλισμό του Ιράν εξυπηρετούσε την παρουσία του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ, παγκοίνως γνωστού και επισήμως αποκρυπτόμενου. Το Ισραήλ δεν αντιτίθεται στην αποπυρηνικοποίηση της Μέσης Ανατολής, αρκεί να αναγνωριστεί δικαιωματικά ως πυρηνική δύναμη! Το δεδομένο αυτό αποτέλεσε κοινώς αποδεκτό συμπέρασμα σε μία άλλη άκρως ενδιαφέρουσα συνάντηση, λίγες μόνο μέρες πριν τη Γενεύη, όταν τα « Παλαιστινιοισραηλινά Χρονικά» διοργάνωσαν σε ξενοδοχείο της Ιερουσαλήμ μία διεθνή διάσκεψη με θέμα «Η Μέση Ανατολή χωρίς όπλα μαζικής καταστροφής». Παρόντες, πρώην επί κεφαλής στρατιωτικοί διαπραγματευτές της Παλαιστινιακής αρχής, πρώην πρέσβεις των ΗΠΑ στο Ισραήλ και την Αίγυπτο, αντιπυρηνικοί ακτιβιστές και ο Μορντεχάι Βανονού, εμβληματική μορφή του διεθνούς αντιπυρηνικού κινήματος. Συνάντηση αδιανόητη λίγα χρόνια πρίν, με εξαιρετικά δύσκολη ατζέντα και το φάντασμα της Ντιμόνα (του βασικού πυρηνικού κέντρου του Ισραήλ)να κυριαρχεί. Μπορούν άραγε οι νέοι συσχετισμοί να συμβάλουν στην εγκατάλειψη της αδιαλλαξίας ; Η συμφωνία της Γενεύης είναι απλώς ένα βήμα σε μια δύσβατη διαδρομή.

Τα όργανα άρχισαν...ο χορός ακόμα

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

πάρχει περίπτωση η κομματική βάση του SPD να πει όχι στο μεγάλο συνασπισμό; Μάλλον απίθανο φαντάζει ένα τέτοιο σενάριο. Αλλά η ηγεσία της σοσιαλδημοκρατίας φέρεται να έχει θορυβηθεί ιδιαίτερα από τις αντιδράσεις της κομματικής βάσης, που συχνά εμφανίζεται δημόσια σε κατάσταση πανικού. Ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ έφτασε να τσακωθεί με παρουσιάστρια της δημόσιας τηλεόρασης, προκαλώντας ειρωνικά σχόλια στον Τύπο, ενώ συνολικά το κλίμα στα κορυφαία γραφεία του “Οίκου Βίλλυ Μπραντ” ακούγεται ότι δεν είναι και το καλύτερο. Τραγελαφικές διαστάσεις έδωσαν στο ζήτημα και κάποιες καταγγελίες για απειλητικά τηλεφωνήματα σε μέλη του κόμματος, που είναι αμφίβολο αν θα πουν το «Ναι» στο εσωκομματικό δημοψήφισμα σε σχέση με τη κυβερνητική συμφωνία. Προφανώς και δεν ήταν η ηγεσία του SPD που έκανε αυτή την κίνηση, αλλά ακόμα και αν πρόκειται για χοντροκομμένη προβοκάτσια είναι μάλλον ενδεικτική του κλίματος κάτω

από το οποίο θα ολοκληρωθεί αυτό το δημοψήφισμα ανάμεσα στα 470.000 μέλη της σοσιαλδημοκρατίας μέχρι το επόμενο Σαββατοκύριακο. Ένα άλλο σημείο τριβής έχει να κάνει και με την απόφαση να μην ανακοινωθούν τα ονόματα των υπουργών κάτι που επίσης έχει ενοχλήσει ορισμένους, που θα ήθελαν να ξέρουν πώς θα εκφραστεί - και σε πρόσωπα - η συμμετοχή των σοσιαλδημοκρατών/τριών στην νέα κυβέρνηση. Η κυρία Μέρκελ δεν έχει τέτοια προβλήματα. Παρακολουθεί ατάραχη με ένα ανεπαίσθητο μειδίαμα τα όσα συμβαίνουν στις τάξεις των μελλοντικών συνεργατών της και ίσως να ονειρεύεται τη στιγμή, που θα τους έχει οδηγήσει και αυτούς στην πολιτική ανυπαρξία, όπως άλλωστε, κατάφερε με τους Ελεύθερους ∆ημοκράτες. Αν σκεφτεί κανείς πόση αναταραχή έχει προκληθεί μέσα στο κόμμα του Γκέρχαρντ Σρέντερ, πριν ακόμα ορκιστεί καν η κυβέρνηση, μπορεί εύκολα να φανταστεί το τι πρόκειται να ακολουθήσει όταν θα ξεκινήσει η “εργασία”. Τα όργανα άρχισαν να παίζουν πριν από το χορό” θα μπο-

ρούσε να παρατηρήσει κάποιος. Από την άλλη πάντως, η ρεαλίστρια Μέρκελ ξέρει ότι μια εξασθενημένη και “συνένοχη” στις αποφάσεις της σοσιαλδημοκρατία είναι ότι καλύτερο θα μπορούσε να της συμβεί. Για αυτό το λόγο αποφεύγει να προκαλεί. Αφήνει μάλιστα να διαρρεύσει στον Τύπο η πρόθεση της ιδίας αλλά και του “καλού κυρίου Σόιμπλε” να αυξηθούν λίγο παραπάνω οι κρατικές δαπάνες το ερχόμενο διάστημα, μετά και την έντονη κριτική που άκουσε την περασμένη εβδομάδα. Ασχολίαστες άφησε η Μέρκελ σε αντίθεση με τον Σόιμπλε και τις καινούριες πληροφορίες για τις “παρατυπίες¨μεγάλων τραπεζών, ανάμεσά τους και της Ντόιτσε Μπανκ, που ανάγκασαν την Κομισιόν να τους επιβάλει πρόστιμα 1,7 δισ. ευρώ. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών πάντως έριξε κάποιες μπηχτές εναντίον των τραπεζιτών και της “δημιουργικότητας με την οποία καταφεύγουν να ξεγλιστρούν από τις όποιες ρυθμίσεις” αφορούν τις δραστηριότητές τους. Ανάγκασε μάλιστα τον αρμόδιο για ζητήματα προϋπολογισμού σοσιαλδημοκράτη βουλευτή Κάρστεν

Σνάιντερ να τον επαινέσει επειδή “αρχίζει να καταλαβαίνει ότι η κρίση δεν προκλήθηκε από το δημόσιο χρέος κάποιων χωρών αλλά από την κερδοσκοπία συγκεκριμένων κύκλων στις διεθνείς χρηματαγορές”. Μεταξύ τους τα παραδέχονται αλλά στους άλλους μιλάνε για λιτότητα. Πάντως η είδηση που ενθουσίασε περισσότερο τους συντηρητικούς κύκλους στη Γερμανία ήρθε από (πού αλλού;) το Λονδίνο και αφορούσε τα σχέδια της βρετανικής κυβέρνησης να ανεβάσει στα 70 χρόνια το όριο συνταξιοδότησης για τις επόμενες γενιές εργαζόμενων. Πολλοί συνεργάτες του κυρίου Σόιμπλε θεωρούν ότι αυτά είναι ζητήματα που οφείλει να δει “πιο θερμά” και η ηπειρωτική Ευρώπη. Οπου νάναι κάποιος τροϊκανός θα μας μεταφέρει κι εδώ την ιδέα.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Τεράστια κληρονομιά για την ανθρωπότητα

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ∆ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΛΣΟΝ ΜΑΝΤΕΛΑ www.costif.parla.fr

Ενάντια στα “μεγάλα έργα”

Ολοκληρώνεται σήμε ρα στο Παρίσι το τριήμερο δράσεων ενάντια στα

«μεγάλα έργα» και την λογική των μητροπόλεων από την πρωτοβουλία Costif, που δημιουργήθηκε «από τα κάτω» από ανθρώπους που κινούνται στον χώρο της ριζοσπαστικής αριστεράς και της αυτονομίας. Η πρωτοβουλία υπερασπίζεται ένα διαφορετικό όραμα για την γη, βρίσκεται απέναντι σε όλα τα «αναπτυξιακά έργα» που έρχονται σε αντίθεση με τις ανάγκες των τοπικών πληθυσμών, και αντιτίθεται σε κάθε μοντέλο ανάπτυξης που αποτελεί πηγή κοινωνικών ανισοτήτων και κερδοσκοπίας. www.citizenspact.eu

Το μανιφέστο των πολιτών

Συνεχίζεται το ταξίδι  με τα τροχόσπιτα, που ξεκίνησε την Τετάρτη από τις

Βρυξέλλες, για το «μανιφέστο των πολιτών». Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν περισσότερα από 60 φόρουμ και δίκτυα από πολλές ευρωπαϊκές χώρες και έχει ως στόχο να κινητοποιήσει τους ευρωπαίους στην κατεύθυνση μιας δίκαιης, δημοκρατικής και με λιγότερες διακρίσεις Ευρώπης, ενώ το καραβάνι θα περάσει από διάφορες χώρες στην προσπάθειά του να συναντηθεί με τοπικά κινήματα για να εμπλουτιστούν οι φωνές της αντίστασης. www.ciesno.wordpress.com

Στοπ στις απελάσεις

Εκατοντάδες ακτιβιστές της εκστρατείας  για το κλείσιμο των κέντρων

κράτησης μεταναστών συγκεντρώθηκαν την Τρίτη στο αεροδρόμιο Barajas στην Μαδρίτη, για να εμποδίσουν μια μαζική απέλαση στην Νιγηρία. Είχε προηγηθεί στις 19 Νοεμβρίου η απέλαση 50 μεταναστών στην Σενεγάλη με την συνοδεία 100 αστυνομικών μέσα στο αεροπλάνο της Air Europe και με πολλές καταγγελίες για ξυλοδαρμούς, ενώ το υπουργείο εσωτερικών πληρώνει κάθε χρόνο την εταιρεία με 12.000.000 ευρώ για το «έργο της». ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

Μια ζωή αφιερωμένη στους αγώνες για την αποτίναξη του απαρτχάιντ, που του στοίχισε διώξεις και πολύχρονες φυλακίσεις

λαός της Νότιας Αφρικής τιμά με κάθε τρόπο τη μνήμη του ηγέτη του Νέλσον Μαντέλα, που έφυγε στις 5 ∆εκεμβρίου στα 95 του χρόνια. Οι ποικίλες εκδηλώσεις θα συνεχιστούν μέχρι και την Τρίτη 10 του μήνα, ημέρα που θα γίνει η μεγάλη τελετή στο Σοβέτο. Μετά η σορός του θα μεταφερθεί στο χωριό που γεννήθηκ, για να ταφεί σύμφωνα με την επιθυμία του. Ο θάνατος του Νέλσον Μαντέλα προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση. Όλοι οι ηγέτες, από τον Ομπάμα μέχρι και την Μέρκελ, εξέφρασαν τη λύπη τους για την απώλεια ενός μεγάλου ηγέτη. Βέβαια, η αναγνώριση του Νέλσον Μαντέλα από την παγκόσμια κοινότητα δεν ήρθε τώρα, είχαν προηγηθεί οι τεράστιες κινητοποιήσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης στους αγώνες του λαού της Νότιας Αφρικής και για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στις δεκαετίες 1970-1980. Αποκορύφωμα αυτών των κινητοποιήσεων θα μπορούσε να θεωρηθεί η μεγάλη συναυλία στο Γουέμπλεϊ το 1988, στην οποία πήραν μέρες πάνω από 70.000 άνθρωποι φωνάζοντας το σύνθημα «Λευτεριά στο Νέλσον Μαντέλα». Την ίδια χρονική περίοδο γάλλοι διανοούμενοι της αριστεράς συγκέντρωσαν πάνω από 1.000 υπογραφές, ζητώντας να δοθεί το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης στο Νέλσον Μαντέλα. Οι υπογραφές αυτές αυξήθηκαν στη διάρκεια τριών χρόνων και ξεπέρασαν τις 20.000. Μετά τη διεθνή συμπαράσταση ήρθε το 1990 η αποφυλάκιση του Νέλσον Μαντέλα και το

1993 μοιράζεται το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης με τον τότε πρόεδρο της Νότιας Αφρικής Φρεντερίκ ντε Κλερκ. Τα σκληρά αυτά χρόνια για το λαό της Νότιας Αφρικής οι ηγέτες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων όχι μόνο είχαν αρνηθεί κάθε βοήθεια στο λαό της Νότιας Αφρικής, αλλά απέφευγαν να αναφέρουν και το όνομα του Νέλσον Μαντέλα. Η Μάργκαρετ Θάτσερ, μάλιστα, τον χαρακτήρισε τρομοκράτη. Ενώ η κυβέρνηση των ΗΠΑ τον είχε καταγράψει στον κατάλογο των τρομοκρατών από το 1964, για να τον διαγράψει ένα χρόνο πριν τη λήξη της προεδρικής θητείας του το 1998! Όλοι αυτοί τώρα εκφράζουν τη θλίψη τους…

Πίστη στο ιδανικό του

Η πολιτική διαδρομή του Νέλσον Μαντέλα μέχρι την εκλογή του στην προεδρία ξεκίνησε από πολύ νωρίς, το 1943, όταν έγινε μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου. Από τότε συν-

«Το μέλλον είναι στα χέρια σας» Οι ομιλίες του Νέλσον Μαντέλα είναι ιστορικές για το βάθος της σκέψης και τις προτάσεις του. Ένα από τα κείμενά του, αρκετά επίκαιρο και σήμερα, είναι το μήνυμά του στη γιορτή της «Ουμανιτέ» το 1996.

«Θ

α ήθελα να μιλήσω στον καθένα από σας που είστε παρόντες στη γιορτή της «Ουμανιτέ», ιδιαίτερα στους νέους. Σήμερα μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα για τον 20ο αιώνα και τη χιλιετία που βρίσκεται σχεδόν στο τέλος της, για ορισμένα πράγματα που καταφέραμε εμείς η παλαιότερη γενιά. Στα μέσα του αιώνα, ναζισμός και φασισμός υπέστησαν μια συντριπτική ήττα. Το δεύτερο μισό του αιώνα, το αποικιοκρατικό σύστημα που είχε καταδικάσει στη δυστυχία την πλειοψηφία των λαών του κόσμου, στερώντας τους τα βασικά ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα, νικήθηκε στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη. Ζούμε σ’ ένα κόσμο που από πολλές απόψεις έχει περισσότερο ενοποιηθεί, και όχι μόνο λόγω της τεχνολογίας. Σήμερα έχουν συνειδητοποιηθεί η ποικιλομορφία των αξιών και της ιστορίας (του κάθε λαού). Επικρατεί μεγαλύτερη ανοχή και σεβασμός της διαφορετικότητας στο πλαίσιο της παγκόσμιας κοινότητας. Ποιος όμως μπορεί να ισχυριστεί ότι έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα του κόσμου; Η γενιά μου αφήνει στη νέα γενιά μερικά παραδείγματα ηρωϊσμού και θετικών επιτευγμάτων. Θ’ αφήσει, όμως, τεράστιες προκλήσεις για τα παλιά και νέα προβλήματα. Η ανεργία καλά κρατεί σε πολλές χώρες. Πρόκειται για μια από τις βασικές προκλήσεις της εποχής μας. Αυτή χτυπά ιδιαί-

δέθηκε και συνεργάστηκε με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Νότιας Αφρικής SACP. Ο βρετανός ιστορικός Στέφεν Έλις υποστηρίζει ότι ο Μαντέλα ήταν ήδη μέλος του ΚΚ από τη δεκαετία του ’60. Ο ίδιος δεν ανέφερε ποτέ τίποτα, παρά μόνο το ότι «αισθάνθηκε πολύ άνετα» και συνομίλησε με συντρόφους του, όταν βρέθηκε στο Παρίσι, μετά την απελευθέρωσή του και μάλιστα στο Φεστιβάλ της «Ουμανιτέ». Ανεξάρτητα, όμως, από την όποια ιδιαίτερη πολιτική τοποθέτηση ή ένταξη ο Νέλσον Μαντέλα ήταν συνεπής στο ιδανικό του. Έτσι όπως το διατύπωσε μπροστά στους δικαστές του στη Πρετόρια τον Απρίλιο του 1964: «Όλη μου τη ζωή την αφιέρωσα στον αγώνα των αφρικανικών λαών. Αγωνίστηκα κατά της κυριαρχίας των λευκών και ακόμα αγωνίστηκα κατά της κυριαρχίας των μαύρων. Πιστεύω με πάθος στο ιδανικό μιας κοινωνίας ελεύθερης και δημοκρατικής, στην οποία ο καθένας και όλος ο κόσμος μπορούν να ζήσουν μαζί αρμονικά και με ίσες ευκαιρίες σε όλους τους τομείς. Πρόκειται για ένα ιδανικό που ελπίζω ότι θα ζήσω και θα το δω να πραγματοποιείται. Αν όμως είναι ανάγκη γι’ αυτό το ιδανικό να θυσιάσω και τη ζωή μου, είμαι έτοιμος να το κάνω». Στην απολογία του είχε αναφέρει ακόμα τα εξής προφητικά: «Η δυστυχία των Αφρικανών δεν είναι μόνο ότι είναι φτωχοί και οι λευκοί πλούσιοι, αλλά ότι οι νόμοι που εφαρμόζονται κατ’ εντολή των λευκών τείνουν στο να συνεχιστεί για πάντα αυτή η κατάσταση…»

τερα τους νέου. Ρίχνοντας μια ματιά στον κόσμο. Μπορούμε να πούμε ότι είναι μια από τις μεγάλες πληγές της εποχής μας. Αν ο 20ος αιώνας ήταν η εποχή της μαζικής μετανάστευσης από την Ευρώπη προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο, στο δεύτερο μισό του αιώνα γνωρίσαμε μια αντίστροφη πορεία. Εκατομμύρια και εκατομμύρια άνθρωποι των αναπτυσσόμενων χωρών μετακινήθηκαν σαν οικονομικοί πρόσφυγες προς τις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Όσοι άκριτα πλέκουν το εγκώμιο της παγκοσμιοποίησης, είναι συνήθως οι πρώτοι που επικρίνουν αυτή την πτυχή της παγκοσμιοποίησης της αγοράς εργασίας, που έκανε φανερές τις διαφορές μεταξύ των χωρών. Αυτές οι μαζικές μεταναστεύσεις θέτουν ένα νέο πρόβλημα, μια πρόκληση στους νέους. Για παράδειγμα, υπάρχει μια γενιά που δεν αισθάνεται ότι ανήκει στη χώρα των γονιών της, αλλά δεν αισθάνονται καθόλου ότι είναι ενσωματωμένοι στη νέα χώρα υποδοχής τους. Επιπλέον, τα τεράστια κύματα μετανάστευσης μεταξύ των χωρών, αλλά ακόμα και στο εσωτερικό των χωρών, από την ύπαιθρο στην πόλη, υπονομεύουν και τις ελάχιστες παλιές δομές υποδοχής τους, π. χ. όπως η οικογένεια. Οι νέοι αισθάνονται απόρριψη, αφέθηκαν μόνοι τους στον κόσμο χωρίς να υπάρχουν κοινωνικά δίκτυα προστασίας. Αντιμέτωποι με αυτές τις προκλήσεις οι νέοι δεν πρέπει να αφεθούν στην απογοήτευση, την απελπισία και την οργή που θα στρέψει όλους εναντίον όλων. Εσείς μπορείτε να πείτε όχι στη μισαλλοδοξία, να αναλάβετε την ευθύνη να αλλάξει ο κόσμος και να βελτιωθούν οι συνθήκες για όλους τους ανθρώπους.

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκε

Η αδιαμεσολάβη ΚΙΝΗΜΑ ΧΩΡΙΣ ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ

Του Βασίλη Ρόγγα

Οι απόψεις της Αριστεράς

«Ν

α σπάσουμε τα ασύδοτα καρτέλ των μεσαζόντων από το χωράφι στο ράφι, θα διευκολύνουμε την αυτοοργάνωση των παραγωγών, για την απευθείας διάθεση των προϊόντων τους στους καταναλωτές». (Αλέξης Τσίπρας, 15/9/2012, ομιλία στους παραγωγικούς φορείς, ∆ΕΘ)

«∆

ημιουργούνται πολύμορφες δομές και δίκτυα αλληλεγγύης, που απαντούν στα θέματα της τροφής, της υγείας, γενικά των άμεσων βιοτικών αναγκών. ∆ίπλα σ’ αυτό το κίνημα και συχνά σε συνεργασία αναπτύσσεται το «κίνημα χωρίς μεσάζοντες» που στηρίζει ταυτόχρονα τους παραγωγούς, οι οποίοι διαθέτουν τα προϊόντα τους και τους καταναλωτές, οι οποίοι αγοράζουν ελεγμένα προϊόντα σε χαμηλές τιμές». (Πολιτική απόφαση Ιδρυτικού συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ στην περιγραφή των αντιστάσεων)

α ενισχύσουμε όλες τις δομές, που ασχολούνται με την τροφή, με μεγάλες καμπάνιες και χρήματα γιατί αυξάνονται τρομακτικά οι ανάγκες του λαού και αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερα προβλήματα μέσα στο καλοκαίρι. Να υπερασπιστούμε πολιτικά το «Κίνημα Χωρίς Μεσάζοντες». (Ομιλία Θεανώς Φωτίου στο 1ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ)

εναλλακτική ριζοσπαστική αγροτική πολιτική μας έχει στόχο μια βιώσιμη γεωργία προς όφελος των κοινωνικών αναγκών, που θέτει στον πυρήνα της […]την εκ βάθρων ανασυγκρότηση του συνεργατισμού και των συνεταιρισμών, καθώς και των επαγγελματικών οργανώσεων των αγροτών, μέσα από δημοκρατικές, συμμετοχικές και κινηματικές διαδικασίες. Βεβαίως η πρότασή μας για την παραγωγική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα είναι ανοικτή σε περαιτέρω συζήτηση και εξειδίκευση, καθώς απευθύνεται αλλά και προϋποθέτει την ε-

νεργό συμμετοχή όλης της κοινωνίας της υπαίθρου. Πρώτα και κύρια των αγροτών και των εμπλεκομένων με την αγροτική παραγωγή αλλά και των τοπικών κοινωνιών μέσα από τους Οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, τα περιβαλλοντικά κινήματα, τις κινήσεις «χωρίς μεσάζοντες» και γενικότερα τα δίκτυα αλληλεγγύης. (∆ραγασάκης, εφημερίδα «Θεσσαλία» 27/10/2013)

ο ΚΚΕ τάσσεται εναντίον των κινημάτων, όπως τονίζεται σε ανακοίνωσή του, κατά των μεσαζόντων οι οποίοι, «αφού αποπροσανατολίζουν τους μικρούς φτωχούς αγρότες τους απομακρύνουν από το αγροτικό κίνημα». Η ανακοίνωση του ΚΚΕ, στις αρχές του Μάρτη του 2012, είχε κάνει αίσθηση: «Με πρωταγωνιστές τα ΜΜΕ των μεγαλοεπιχειρηματιών και την ενθάρρυνση της συγκυβέρνησης», σημειώνεται στην ανακοίνωση, «εξελίσσεται μια νέα, ανήθικη εκστρατεία προπαγάνδας για την εξαπάτηση του λαού με τον κωδικό “κίνημα της πατάτας”» και προσθέτει «παίζουν και αξιοποιούν τον πόνο των φτωχών λαϊκών στρωμάτων που καθημερινά αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης» Απάντηση στο ΚΚΕ δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ, που με ανακοίνωσή του αναφέρει ότι «το αποκαλούμενο κίνημα της πατάτας αποτελεί ένα κορυφαίο παράδειγμα αυτοοργάνωσης των παραγωγών, απέναντι στις ασύδοτες πρακτικές μεσαζόντων» και αφήνει σαφείς αιχμές εναντίον του ΚΚΕ: «Η Αριστερά δεν μπορεί να το αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα ή ακόμα και εχθρότητα, στο βαθμό που το κίνημα αυτό, όπως και άλλα αντίστοιχα κινήματα, ενεργοποιεί τους πολίτες». Το ΚΚΕ όμως επιμένει και θεωρεί ότι «ο στόχος προβολής του κινήματος της φθηνής πατάτας είναι ίδιος με εκείνον της προβολής του λεγόμενου κινήματος των πλατειών».

“

•

τις αρχές του 2012, μέσα σε οκτώ ώρες, μια ομάδα πολιτών σε μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας οργάνωσε την χωρίς μεσάζοντες απευθείας διανομή 100 τόνων πατάτας Νευροκοπίου. Από τότε που η Εθελοντική Ομάδα Νομού Πιερίας λειτούργησε ως πυροδότης, έχουν γίνει χιλιάδες διανομές προϊόντων κάθε είδους σε όλη τη χώρα. Ποια είναι η αποτίμηση και ποιες οι προοπτικές για τα κατά τόπους «Σπάμε τους Μεσάζοντες»; Η κορύφωση της δημόσιας διαμαρτυρίας των δυο πρώτων χρόνων για την επιβολή των μνημονίων, κατέληξε στην μεγαλύτερη διαδήλωση της νεώτερης μεταπολίτευσης στις 12 Φεβρουαρίου 2012 και σχεδόν συμπίπτει με το εκείνο το πρώτο σπάσιμο των μεσαζόντων. Σύντομα κλείνουν δύο χρόνια από την πρώτη διανομή στην Κατερίνη. Πέραν της πολύ μεγάλης κομματικής αναδιάταξης στις τελευταίες εκλογές, η μνημονιακή συνθήκη ηγεμονεύει σε όλα τα πεδία, ενώ η κινηματική ύφεση διαπιστώνεται από όλο και πιο πολλούς. Από τότε, η δράση πολλών πολιτών κινήθηκε και κινείται ακόμα στο επίπεδο, κυρίως αλλά όχι μόνο, της αλληλεγγύης. Φαίνεται πως είναι αυτό το επίδικο που συγκινεί και δραστηριοποιεί περισσότερο από όλα τα άλλα. Οι ακτιβιστές διαλέγουν να ασχοληθούν με την παιδεία, την υγεία, την τροφή, τη στέγαση. Οι αλληλέγγυοι/ες κατηγορήθηκαν για φιλανθρωπία, αστική πολιτική, στήριγμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών ιδιαίτερα από κομμάτια της αριστεράς. Οι εκατοντάδες συλλογικότητες που δημιουργήθηκαν από τα κάτω δεν είναι οι μόνες. Την πολιτική υπεραξία του πεδίου, ιδιαίτερα στο θέμα της τροφής, θέλησαν να καρπωθούν ετερόκλητες συλλογικότητες ή οργανισμοί: δήμοι, εκκλησία, Χρυσή Αυγή, ΟΝΝΕ∆ κ.α. Είναι προφανές πως όλες αυτές οι προσπάθειες ούτε το ίδιο πρόσημο είχαν, ούτε πολύ περισσότερο θέλησαν να φέρουν σε απευθείας επαφή τους πολίτες με τους παραγωγούς. Σε ό,τι αφορά τα εγχειρήματα των από κάτω με ταξικό πρόσημο, με αλληλέγγυα και όχι φιλανθρωπική διάθεση, που είναι και τα περισσότερα, έπαιξε μεγάλο ρόλο στην εξάπλωση των προσπαθειών τους το γρήγορο μοίρασμα της εμπειρίας μεταξύ των ακτιβιστών. Ανοίχτηκε ζωτικός χώρος για μια πολύ συγκεκριμένη δράση που ήταν εντελώς κατανοητή από την κοινωνία, μπορούσαν να την επιχειρήσουν ακόμα και λίγοι και αποτελούσε νίκη η κάθε διανομή προϊόντων. Σήμερα, οι διανομές χωρίς μεσάζοντες συνεχίζονται με μεγάλη ένταση από πολλούς

Την 1η ∆εκεμβρίου η καταστολή χτύπησε στο Κέντρο της Θεσσαλονίκης: “Σήμερα, 1η ∆εκέμβρη στην Πλατεία Ρωμαϊκής Αγοράς, όπου το τελευταίο διάστημα κάθε Κυριακή διεξάγεται Αγροτική Αγορά χωρίς μεσάζοντες, μετά από καταγγελία του Εμπορικού επιμελητηρίου Θεσ/νίκης ήρθε η αστυνομία και απειλώντας με υψηλά πρόστιμα προς τους παραγωγούς, διέλυσε την αγορά χωρίς μεσάζοντες”, καταγγέλλει η ανακοίνωση της επιτροπής των κατοίκων του Κέντρου της Θεσ/νίκης.

σχεδόν σε κάθε γειτονιά, παρότι η τη κή κάλυψη δεν υφίσταται. Μάλιστα, ρείται η καταστολή αυτών των κινημά διάφορες περιοχές από ∆ήμους, συν στές των λαϊκών αγορών, την αστυ «Λιμάνι της αγωνίας» στον Π (2/6/2013), Ωραιόκαστρο Θε (5/11/2013) Επιτροπή κατοίκων κέντρ σ/νίκης (29/1/2013), Πρωτοβουλία αλ γύης πολιτών ∆ήμου Φυλής (1/6/20 πολλές άλλες. Παράλληλα, οι ακτιβιστές έχουν να τωπίσουν επιπλέον προβλήματα: την τική κούραση που τους καταβάλει, το πή συντονισμό μεταξύ τους, το πρόβλ αξιοπιστίας ή της εναλλαγής των παρ και τη φθίνουσα εθελοντική συνεισφ νάμεσα σε άλλα. Και η πολιτική στόχευση; Θα μπορ απαντήσει κανείς, πως ακόμα και η ίδ τοοργανωμένη κινητοποίηση απλών π για ένα ζήτημα που τους απασχολε και όλες είναι μια νίκη, που πριν συμβ τές οι δράσεις απλώς δεν υπήρχε. Όμ είναι μόνο αυτό. Τα «σπασίματα» δίνουν την δυνατότ φθηνή και ποιοτική τροφή χωρίς κα πό τους μεσάζοντες και αυτό παραμ πιο σπουδαίο. Είναι έμπρακτα παραδ αλληλεγγύης και πολλές φορές απαι πό τους παραγωγούς να δοθεί ποσοσ προϊόντων σε απόρους των δήμων το σω των πλαισιώσεων τους (αλληλεγγύ μετοχή, αυτοοργάνωση) διαμορφώνου ξιακή ατζέντα άλλη από την κυ Έχουν τη δυνατότητα να επεκταθούν ρικοποιηθούν, να γίνουν θεσμοί της νίας αν μεταλλαχθούν σε καταναλω συνεταιρισμούς. Υποδείγματα συνεταιρισμών των κ λωτών είναι πολλές φορές επιτυχή, ιδ στην ιταλική εμπειρία. Όμως και α μπορούσαν να καταλήξουν σε μια άλλ χή αγοράς. Η δυνατότητα να μη συμβ τέτοιο είναι εξίσου εφικτή. Τα «σπά μεσάζοντες» μπορούν να περάσουν σ μενο στάδιο, να γίνουν καταναλωτικο ταιρισμοί, να είναι εμπράγματοι αρωγ παραγωγικού μετασχηματισμού της χώ σχέση με το αγροτοδιατροφικό σύμπλ

∆εκεμβρίου 2013

“

ΤΟ ΘΕΜΑ

ητη οργάνωση της κοινωνίας Το βασικό σκεπτικό είναι να φτιάξουμε το συνεταιρισμό έτσι ώστε σε μόνιμη βάση μπορούμε να φέρνουμε σε επαφή τους καταναλωτές και τους παραγωγούς. Μπορούμε να επηρεάζουμε και τις τιμές, λειτουργούμε αντιπαραθετικά με τα σούπερ μάρκετ και θα είμαστε πιο φθηνοί από τη λαϊκή.

η τηλεοπτιιστα, επιχειινημάτων σε , συνδικαλιαστυνομία : ον Πειραιά Θεσ/νίκης κέντρου Θελία αλληλεγ/6/2013) και

υν να αντιμε: την κινημαλει, τον ελλιρόβλημα της παραγωγών νεισφορά α-

μπορούσε να ι η ίδια η αυλών πολιτών χολεί όλους συμβούν αυε. Όμως δεν

νατότητα για ς καπέλο ααραμένει το αραδείγματα απαιτούν αποσοστό των ων τους. Μέλεγγύη, συμώνουν μια αν κυρίαρχη. θούν, να χωί της κοινωαναλωτικούς

των καταναχή, ιδιαίτερα και αυτά θα α άλλη εκδοσυμβεί κάτι «σπάμε τους ουν στο επόωτικοί συνεαρωγοί τους της χώρας σε σύμπλεγμα. •

Οι συνεταιρισμοί

«Ο

Συνεταιρισμός των Εξαρχείων ανοίγει στις 11 ∆εκεμβρίου και ονομάζεται «Κοινωνικό Συνεταιριστικό Παντοπωλείο Εξαρχείων». Θα είναι ανοιχτός καθημερινά 10:00 με 14:00 και 17:00 με 21:00, το Σάββατο το πρωί και φυσικά την Κυριακή κλειστά. Εδρεύει Μαυρομιχάλη 98 και αποτελείται από 15 συνεταίρους., δηλώνει στην «Εποχή» ο ∆ημήτρης Παπανικολόπουλος για το νέο καταναλωτικό συνεταιρισμό στα Εξάρχεια: Βρεθήκαμε μαζί μέσα από την αριστερά αν και έχουμε διαφορετικές διαδρομές είμαστε διαφορετικών γενεών και αφετηριών. Το βασικό σκεπτικό είναι να φτιάξουμε το συνεταιρισμό έτσι ώστε σε μόνιμη βάση μπορούμε να φέρνουμε σε επαφή τους καταναλωτές και τους παραγωγούς. Μπορούμε να επηρεάζουμε και τις τιμές, λειτουργούμε αντιπαραθετικά με τα σούπερ μάρκετ και θα είμαστε πιο φθηνοί από τη λαϊκή. Φροντίζουμε να δίνομαι καλές τιμές στους παραγωγούς γιατί τους θεωρούμε μέρος του κινήματος. Το μόνο καπέλο στην τιμή που βάζουμε είναι για τα λειτουργικά έξοδα. Στο μέλλον θα δούμε την προοπτική να εργάζονται άνεργοι/ες. ∆ουλεύοντας εθελοντικά δίνουμε καλύτερες τιμές στους καταναλωτές. ∆εν έχουμε μόνο μέριμνα για το φθηνό, αλλά και για το ποιοτικό. Τα εγχειρήματα θα γίνονται όλο και καλύτερα αν αποκτηθούν καλές σχέσεις με τους παραγωγούς. Τα προϊόντα μας θα είναι όλα ελληνικά. Όσο περισσότεροι μπαίνουν στο παιχνίδι τόσο καλύτερα είναι και για την ποιότητα και την τιμή. Έχουμε ως απώτερο σκοπό τη διατροφική ασφάλεια και επάρκεια. Σε έκτακτη περίπτωση (αλλαγή νομίσματος, εμπάργκο κλπ) οι συνεταιρισμοί τέτοιου είδους θα διασφαλίσουν τη ροή προϊόντων στις πόλεις. Ταυτόχρονα θέλουμε να κατοχυρώσουμε νομικά χειροτέχνες ή μεταποιητές προϊόντων (σαπούνια, μαρμελάδες). Τους κάνουμε μέλη του συνεταιρισμού έτσι ώστε να είναι όσο πιο νομότυπο μιας και είμαστε πολλοί οι άνεργοι που ασχολούμαστε με αυτά. Πιστεύω πως κάθε συνεταιρισμός είναι και κόμβος, προωθεί το συνεταιριστικό εγχείρημα. Κάνουμε ήδη κάποιες παραγγελίες μαζί με το ΣΥΝ ΖΩ. Αυτό θα βοηθήσει και τις τιμές. Είμαι βέβαιος πως η κοινωνική συνοχή δημιουργείται με κοινωνικούς αρμούς και οι συνεταιρισμοί είναι κάτι τέτοιο. Έχουν ευθύνη απέναντι στην κοινότητα που τις περιστοιχίζει και αυτό τους διαφοροποιεί από όλους τους άλλους.

Κρατική καταστολή σε όλη την χώρα O

λο το προηγούμενο διάστημα σε πολλές περιπτώσεις τα κατά τόπους κινήματα χωρίς μεσάζοντες δέχτηκαν επιθέσεις από την αστυνομία έπειτα από καταγγελίες δήμων, εμπορικών συλλόγων και επιμελητηρίων, προέδρων λαϊκών αγορών κλπ. Η ανακοίνωση της ομάδας δράσης πολιτών Ωραιοκάστρου «αλληλεγγύη για όλους» αναφέρει: «Την Κυριακή 3/11 επιβλήθηκαν κατασταλτικά μέτρα από Α.Τ. Ωραιοκάστρου παρουσία Αστυνομικού ∆ιοικητή με δέκα ένοπλους αστυνομικούς. Επιβλήθηκαν πρόστιμα από 600 έως 1000 ευρώ στους παραγωγούς». Στη Βέροια έστειλαν αστυνομία και εφορία σε διανομή. ∆ιαβάζουμε από την ανακοίνωση των «πολιτών της Βέροιας»: «έδιωξαν από τον χώρο της διανομής, τους παραγωγούς, πατάτας, κρεμμυδιών και λαδιού. Μήπως δεν υπήρχαν ταμειακές μηχανές σε όλα; Μήπως γινόταν με κάποιο τρόπο φοροδιαφυγή; Όχι. Κόπηκε πρόστιμο γιατί δεν υπήρχε δελτίο αποστολής. Στις 16 Νοεμβρίου η καταστολή χτύπησε και την Τούμπα, στην 16η διάθεση προϊόντων. Το alterthess κατέγραφε: «Σύμφωνα με πληροφορίες στο σημείο βρίσκονται ο Πρόεδρος των λαϊκών αγορών και ο πρόεδρος των παραγωγών των λαϊκών αγορών οι οποίοι ζήτησαν να γίνει παρέμβαση ώστε να διακοπεί η διάθεση προϊόντων». Την 1η ∆εκεμβρίου η καταστολή χτύπησε στο Κέντρο της Θεσσαλονίκης: «Σήμερα, 1η ∆εκέμβρη στην Πλατεία Ρωμαϊκής Αγοράς, όπου το τελευταίο διάστημα κάθε Κυριακή διεξάγεται Αγροτική Αγορά χωρίς μεσάζοντες, μετά από καταγγελία του Εμπορικού επιμελητηρίου Θεσ/νίκης ήρθε η αστυνομία και απειλώντας με υψηλά πρόστιμα προς τους παραγωγούς, διέλυσε την αγορά χωρίς μεσάζοντες», καταγγέλλει η ανακοίνωση της επιτροπής των κατοίκων του Κέντρου της Θεσ/νίκης. Την ερμηνεία για τα τόσα χτυπήματα στις αγορές χωρίς μεσάζοντες την δίνει η ίδια πάλι ανακοίνωση: «Εκτιμούμε ότι η καταστολή εντάσσεται στην γενικότερη πολιτική κατεύθυνση της κυβέρνησης και της τρόικας για περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων και καταγγέλλουμε την οποιαδήποτε δράση καταστολής – απ’ όπου κι αν προέρχεται- που έχει σαν στόχο το κίνημα των αγορών χωρίς μεσάζοντες».

Η θεωρία

ο αφιέρωμα του Rednotebook για την κοινωνική οικονομία έχει αρκετές και σημαντικές συμβολές. Ο Ηλίας Ζίωγας περιγράφει: «∆εν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πεδίο της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας συμμετέχει και δρα ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και πολιτικών υποκειμένων, από μικρές ομάδες και κοινωνικά κινήματα μέχρι πολυεθνικές κινήσεις και υπερεθνικούς σχηματισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση». Ο Πέτρος Σταύρου από την πλευρά του τονίζει: «μορφές κοινωνικής οικονομίας (συνεταιριστικές επιχειρήσεις, αλληλέγγυα δίκτυα, επιχειρήσεις δίκαιου εμπορίου, δημοτικές επιχειρήσεις, συμπράξεις ανέργων κλπ) μπορούν να αποτελέσουν την έναρξη ενός νέου, ενάρετου αυτή τη φορά, επενδυτικού κύκλου. Όμως, θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι μπορεί να ξεκινήσει και να αναπτυχθεί ένας νέος κύκλος κοινωνικοποιημένων επενδύσεων απλώς και μόνο με την αριθμητική αύξηση των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας. Εκείνο που χρειάζεται, παράλληλα, είναι και η καθιέρωση ενός δημοκρατικού σχεδιασμού της συνολικής οικονομίας με νέες θεσμικές, διοικητικές και χρηματοδοτικές δυνατότητες.» Ο Αποστόλης Καψάλης προσθέτει: «εάν υπάρχει πεδίο για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα αυτό θα γίνει με όρους κινήματος, με στόχους κοινωνικούς και όχι εξυπηρετώντας κυβερνητικές επιδιώξεις στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής ιδιωτικοποίησης του δημοσίου και δημοσιοποίησης του ιδιωτικού. Η αριστερά και τα κινήματα θα πρέπει έγκαιρα να παρέμβουν καταλυτικά στο πεδίο, να μελετήσουν τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς εργασίας, να προβάλλουν το δικό τους όραμα για την αλληλέγγυα οικονομία και να αποτρέψουν διά των παρεμβάσεών τους την εδραίωση και την ενίσχυση μιας προσπάθειας αφενός αποπροσανατολισμού και συγκάλυψης των αδιεξόδων της μνημονικής πολιτικής και αφετέρου δημιουργίας ενός νέου πελατειακού κράτους στη θέση του απερχόμενου».

“

KOINΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

τους κατοίκους αφορούν πρώτον την εταιρεία. Η ίδια υποστηρίζει πως έχει γίνει περιβαλλοντική έρευνα για το έργο, αλλά αυτή δεν έχει εγκριθεί ακόμα και δεν έχει κατατεθεί σε κανένα αρμόδιο φορέα. Προκειμένου να κατασκευαστούν αυτά τα τρία αιολικά πάρκα στην κορυφογραμμή απαιτείται η κατεδάφιση του βουνού τόσο για την τοποθέτηση των ανεμογεννητριών, όσο και για τη μεταφορά τους με τη διάνοιξη μεγάλων δρόμων και την αλλοίωση του φυσικού τοπίου. Πέραν, όμως, από το περιβαλ-

Πράσινη καταστροφή στα Άγραφα;

χουμε στην περιοχή χωρίς δάση, με ήδη υπάρχοντα δρόμο κοντά και χωρίς χωριά, δε θα λέγαμε όχι.

Κινητοποιήσεις ενημέρωσης

Με ποια κριτήρια επιλέχτηκε η συγκεκριμένη περιοχή;», αναρωτιέται ο κ. Κολτσίδας. Οι κάτοικοι θέλοντας να προστατέψουν την περιοχή τους, χωρίς όμως να είναι αρνητικοί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες, πρόκειται να κινητοποιηθούν επί του ζητήματος. «Προσπαθούμε να κινήσουμε διαδικα-

Τρία αιολικά πάρκα ετοιμάζονται στην κορυφογραμμή του Ίταμου

Πρόκειται να ισοπεδώσουν όλο το βουνό για ένα έργο που θα έχει ζωή 20-30 χρόνια, αλλά οι αλλαγές στο φυσικό τοπίο θα είναι μόνιμες και μη αναστρέψιμες.

ντίθετη βρίσκει την τοπική κοινωνία η κατασκευή τριών αιολικών πάρκων στην περιοχή των Αγράφων, όπου προβλέπεται η τοποθέτηση 48 ανεμογεννητριών του μεγαλύτερου τύπου (ύψος 85 μέτρα) στην κορυφογραμμή του Ίταμου. «Όλοι είμαστε υπέρ των ανανεώσιμων πηγών. Είμαστε ένας νομός που υποστηρίζουμε την πράσινη ενέργεια και αυτό φαίνεται από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια που έχουμε στη λίμνη Πλαστήρα και τα πολλά ιδιωτικά φωτοβολταϊκά πάρκα. Υποτίθεται όμως ότι θέλουμε την πράσινη ενέργεια για να προστατέψουμε τη φύση, αν είναι κατά τη διαδικασία να την καταστρέψουμε δεν έχει νόημα», εξηγεί στην «Εποχή» ο Τάσος Κολτσίδας, μέλος του Συντονιστικού των κοινωνικών φορέων Καρδίτσας για τις διαφωνίες των κατοίκων προς το έργο.

Τα προβλήματα του έργου

Τα επιχειρήματα που παρουσιάζονται από τους κοινωνικούς φορείς και

λοντικό κόστος, υπάρχει και κίνδυνος για ανθρώπινο καθώς σε μικρή απόσταση, κάτω από εκεί που προβλέπεται να γίνει το έργο, υπάρχουν τρία χωριά. Με την ισοπέδωση του βουνού αυξάνεται κατά πολύ η πιθανότητα κατολίσθησης, ενώ σημαντικό ζήτημα είναι και η ηχορύπανση που δημιουργείται από τις ανεμογεννήτριες και το κατά πόσο θα επηρεάσει τις ζωές των κατοίκων. Τα Άγραφα είναι μια περιοχή που ζουν από τον τουρισμό καθώς προσφέρουν δασικά προϊόντα, φυσικό κάλλος, ορειβατικές διαδρομές, χειμερινά αθλήματα κτλ. «Πρόκειται να ισοπεδώσουν όλο το βουνό για ένα έργο που θα έχει ζωή 20-30 χρόνια, αλλά οι αλλαγές στο φυσικό τοπίο θα είναι μόνιμες και μη αναστρέψιμες, επηρεάζοντας την τουριστική δραστηριότητα της περιοχής για πάντα», τονίζει ο Αποστόλης Παντελής, επίσης μέλος του Συντονιστικού φορέων. «Σε ένα άλλο αιολικό πάρκο με άλλους πυλώνες, σε άλλα βουνά που έ-

∆εύτερη ευκαιρία στο σχολείο α Σχολεία ∆εύτερης Ευκαιρίας είναι δίχρονη εκπαίδευση για ενήλικες χωρίς ηλικιακό περιορισμό. Σε αυτά συμμετέχουν όσοι ζητούν να αποκτήσουν απολυτήριο γυμνασίου γιατί δεν κατάφεραν, είτε για οικονομικούς είτε για κοινωνικούς λόγους, να το αποκτήσουν νωρίτερα. Το μάθημα βασίζεται σε μεθόδους σχεδιασμένες ειδικά για ενήλικες με γνώμονα τη βιβλιογραφία και με δυνατότητα προσαρμογής ανάλογα με τις δυνατότητες και το ενδιαφέρον των εκπαιδευόμενων, παρέχοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να ολοκληρώσουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και να συνεχίσουν ακόμη και στην ανώτατη. Στο τέλος κάθε χρονιάς δεν υπάρχουν εξετάσεις. Παρουσιάζονται εργασίες (projects) των εκπαιδευόμενων πάνω σε μια ποικιλία θεμάτων. Το 14ο Λύκειο Περιστερίου είναι ένα από τα 58 κτίρια σε όλη την Ελλάδα που τα απογεύματα λειτουργούν ως Σχολεία ∆εύτερης Ευκαιρίας (Σ.∆.Ε.). Συζητάμε με την καθηγήτρια Βερονίκη ∆αλακούρα και τη μαθήτρια Γιώτα Ανέστη για τα Σ∆Ε και πώς έχουν επηρεαστεί από την κρίση.

Τη συνέντευξη πήραν οι Αλέξανδρος Μαυρογένης και Ίρις Νικολοπούλου

σίες ώστε να υπάρξει μία εξέταση συνολικά της περιοχής από το δήμο για το ποια μέρη θα χρησιμοποιούνται και για ποιο λόγο ώστε να μην υπάρχει και στο μέλλον κίνδυνος για άκριτη υλοποίηση οποιασδήποτε πρότασης». Οι φορείς ήδη κατάφεραν να ενημερώσουν το δημοτικό συμβούλιο για τους κινδύνους και το ίδιο απέρριψε το αίτημα της εταιρείας. Για το ζήτημα όμως η αρμόδια αρχή που καλείται να αποφασίσει είναι το περιφερειακό συμβούλιο Θεσσαλίας. Ακόμα το ζήτημα δε έχει συζητηθεί, όμως υπάρχει πιθανότητα να βρεθούν ευήκοα ώτα. Η παράταξη «Θεσσαλία της Αλληλεγγύης και της Οικολογίας» έδειξε τη στήριξή της στους κατοίκους ανακοινώνοντας ότι «οι αντιδράσεις και οι επιφυλάξεις μεγάλου μέρους της τοπικής κοινωνίας της Καρδίτσας κατά τη γνώμη μας είναι δικαιολογημένες» θέτοντας τις ίδιες ενστάσεις.

Τζέλα Αλιπράντη

Οι μαθητές ανακαλύπτουν τα ταλέντα τους

Μαθαίνεις πώς να μαθαίνεις

Ποιος είναι ο σκοπός ενός Σχολείου ∆εύτερης Ευκαιρίας (Σ.∆.Ε); Οι μαθητές του Σ∆Ε μπορούν να είναι από 18 ετών έως και 80, εφόσον έχουν τελειώσει το δημοτικό. Στόχος του σχολείου πέρα από το να δώσει απολυτήριο γυμνασίου, είναι να προάγει τη συνεργατικότητα, τον πολιτισμό και την αλληλεγγύη. Γι’ αυτό πηγαίνουμε στο πλαίσιο του σχολείου σε θέατρα, εκθέσεις, διαλέξεις. ∆εν έχουμε βιβλία και προσαρμόζουμε κάθε χρονιά το μάθημα ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών μας, βασιζόμενοι στην ύλη των Μαθηματικών, της Γλώσσας, της Κοινωνιολογίας. Οι μαθητές μπορούν να δώσουν πανελλήνιες για την τριτοβάθμια εκπαίδευση; Βεβαίως. Άλλωστε, περίπου το 80% των μαθητών συνεχίζουν στο Λύκειο κυρίως σε ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ νυχτερινά. Έχουμε παλιούς εκπαιδευόμενους οι οποίοι φοιτούν σε ΤΕΙ ή στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Πόσο έχουν επηρεάσει οι περικοπές στον χώρο της παιδείας τα Σ∆Ε; Πολύ. Φέτος τα πράγματα είναι παρά πολύ δύσκολα. Ο φόρτος εργασίας έχει πέσει στους μόνιμους. Είμαστε μόνο δύο οι μόνιμοι, ενώ πέρυσι ήμασταν πέντε. Προσπαθούμε να κάνουμε τα πάντα υπερβαίνοντας τις δυνάμεις μας. Τα σχολεία στελεχώθηκαν με ωρομίσθιους αλλά δεν έχουν έρθει όλοι ακόμα. Οι μαθητές πώς αντιμετωπίζουν το σχολείο; Ως ευκαιρία; Βέβαια. Στο ξεκίνημα έρχονται τρομοκρατημένοι και με χαμηλή αυτοπεποίθηση. Φεύγουν όμως έχοντας αποκτήσει αυτοεκτίμηση και δεξιότητες. Ανακαλύπτουν ταλέντα τα οποία δεν ήξεραν ότι διαθέτουν ούτε οι ίδιοι. Τα Σ.∆.Ε ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2000. Πώς κρίνετε την πορεία του θεσμού; Σήμερα, υπάρχουν 58 σχολεία σε όλη τη χώρα με συνεχώς αυξανόμενο αριθμό μαθητών. Οι συνθήκες εργασίας όμως για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς δυσκολεύουν συνεχώς. Όλα γίνονται με τους ωρομίσθιους.

Πώς πήρες την απόφαση να φοιτήσεις στο Σ.∆.Ε; Φέτος τελειώνω και παίρνω το απολυτήριο Γυμνασίου. Είχα διακόψει το σχολείο στα 13 μου για να δουλέψω. Στα 19 μου προσπάθησα να πάω σε νυχτερινό, όμως εκεί ήταν λίγο αυταρχικό το σύστημα εκπαίδευσης. Μετά από χρόνια ένας φίλος μου ότι υπάρχει ένα σχολείο που η ύλη προσαρμόζεται με βάση τον εκπαιδευόμενο. Εδώ μαθαίνεις πώς να μαθαίνεις. Πώς θα χαρακτήριζες το σχολείο; Ευκαιρία ζωής. Παλιότερα βρισκόμουν σε μια παρέα και δεν μπορούσα πάντα να παρακολουθήσω τη συζήτηση ή δεν μπορούσα να διαβάσω εφημερίδα και αυτό με εκνεύριζε. Τώρα έχω μάθει να ρωτάω αν δεν καταλαβαίνω ή να ξέρω πώς να το ψάξω μόνη μου και να μάθω. Έχεις βιώσει κοινωνικό ρατσισμό επειδή δεν ολοκλήρωσες το σχολείο; Λόγω του επαγγέλματός μου, είμαι κομμώτρια, όταν ήμουν στο χώρο εργασίας μου δεν είχα κάποιο πρόβλημα. Όταν όμως ήμουν σε μια δημόσια υπηρεσία δεν μπορούσα να συνεννοηθώ. Αισθανόμουν σαν μετανάστρια στη χώρα μου. Στο κοινωνικό σύνολο δεν κατάφερνα πάντα να κρύψω την αδυναμία μου. Εκεί ένιωθα ρατσισμό γιατί δεν μπορούσα να μιλήσω. Το ότι δεν τέλειωσα το Γυμνάσιο είναι και θέμα ταξικό. Ο πατέρας μου ήταν οικοδόμος, η μητέρα μου νοικοκυρά. Το μορφωτικό επίπεδο ήταν χαμηλό. Είχαμε προβλήματα οικονομικά. Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον; Παλιά δεν ήθελα να ακούω για το σχολείο. Τώρα θέλω να πάω Λύκειο. Θέλω να σπουδάσω κάτι που δεν θα το ακολουθήσω απαραίτητα επαγγελματικά, αλλά θα με βοηθήσει να καλλιεργήσω την ψυχή μου. Με βοηθάει παρά πολύ αυτό το σχολείο. Οι καθηγητές, σχεδόν όλοι, αγαπάνε τον άνθρωπο και θέλουν να μοιραστούν τις γνώσεις τους. Παλιά πίστευα ότι δεν τα έπαιρνα τα γράμματα, τώρα κατάλαβα απλά ότι ήθελα τον τρόπο μου για να μάθω.

* Βερονίκη ∆αλακούρα, καθηγήτρια

* Γιώτα Ανέστη, μαθήτρια

Ολόκληρη η συνέντευξη στον ιστότοπο της «Εποχής»

KOIΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Η ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟ∆Ο ΚΡΙΣΗΣ

Κοινωνικό αγαθό ή μηχανισμός αναλγησίας; Του Νίκου Καϊμάκη

κόμη και τα ακραιφνή νεοφιλελεύθερα συστήματα δυσκολεύονται να την εξοβελίσουν, παρότι θεωρούν τη δημόσια παρέμβαση κόκκινο πανί, αλλά αντίθετα επιχειρούν να την ενσωματώσουν στα οικονομικά συστήματά τους, στους τομείς εκείνους που η περιβόητη ιδιωτική πρωτοβουλία αρνείται να δραστηριοποιηθεί. Ένας τομέας που κατ’ εξοχήν ισχύει αυτή η διαπίστωση, είναι η ενέργεια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ΕΕ εκφράζει, υλοποιεί και προωθεί στον ευρωπαϊκό χώρο την πιο γνήσια νεοφιλελεύθερη εκδοχή. Ακόμη και αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκ του γεγονότος

“

Όλη η ζημιά, μετακυλύεται στον καταναλωτή μέσω των τιμολογίων, σε μια περίοδο που οι λογαριασμοί της ∆ΕΗ έχουν αυξηθεί πάνω από 10 φορές τα τελευταία δύο χρόνια της κρίσης.

“

και μόνο της ανάγκης αξιοποίησης της δημόσιας παρέμβασης, αναγκάζεται στον ευαίσθητο τομέα της ενέργειας να την ενστερνιστεί και να την ανεχθεί ως βασικό εργαλείο-συμπλήρωμα άσκησης σύγχρονης δημιουργικής και αποτελεσματικής πολιτικής. Προφανώς, δίπλα στην προωθούμενη με ισχυρές θεσμικές εγγυήσεις ιδιωτική πρωτοβουλία. Προκλητική εξαίρεση που υπερβαίνει τις «ισορροπίες» της Επιτροπής στον ευρωπαϊκό χώρο, στον ευαίσθητο τομέα της ενέργειας, αποτελεί η Ελλάδα. Εδώ τίποτε δεν ανατρέπει το μνημονικό τσουνάμι, που

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΕΩΣ ΤΡΙΤΗ 10 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

* Χριστουγεννιάτικο μπαζάρ την Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου από τις 11 π.μ. έως τις 8 μ.μ. στον πολυχώρο Ανοιχτή Πόλη (Πανεπιστημίου 56). * Η Ανοιχτή Συνέλευση για την Προστασία και Αναζωογόνηση του Παπαστράτειου δημοτικού πάρκου στο Αγρίνιο διοργανώνει την Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου, στις 11 π.μ. περιήγηση-συζήτηση-ενημέρωση στο χώρο του εντευκτηρίου στο πάρκο. Μιλούν: Κ. Φαρμακίδης, Μ. Στογιάννος, Κ. Τάτσης, ∆. Παπαδήμας. * Ανοιχτή συνέλευση του ∆ικτύου αντιφασιστικών, αντιρατσιστικών συλλογικοτήτων Ημαθίας-Πέλλας την Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου, στις 6 μ.μ., στο αυτοδιαχειριζόμενο στέκι «Το Πιθάρι» στη Νάουσα.

ισοπεδώνει τα πάντα και ανατρέπει αρχές αξίες, παραδόσεις, επιλογές και κοινωνικές ευαισθησίες με τον πιο αποκρουστικό τρόπο.

∆υο μέτρα, δυο σταθμά

∆ύο πρόσφατα γεγονότα συγκλόνισαν κυριολεκτικά το πανελλήνιο. Μια προκλητική απόφαση της Μόνιμης Επιτροπής ∆ιαιτησίας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), που επιχειρεί να ζημιώσει τη ∆ΕΗ με πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, υπέρ της Αλουμίνιον της Ελλάδος (του ομίλου Μυτιληναίου) και ο τραγικός θάνατος μιας μικρής κοπέλας 13 ετών στη Ξηροκρήνη της Θεσσαλονίκης από το μαγκάλι που άναψε η μητέρα της σε ένα διαμέρισμα με κομμένο ρεύμα. Είναι ευνόητο να αναρωτηθεί κάποιος πώς συνδέεται ο θάνατος του αθώου κοριτσιού με την καθόλου αθώα απόφαση της Επιτροπή ∆ιαιτησίας της ΡΑΕ. ∆εν είναι ανάγκη αυτή τη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ να εξαπολύσει μύδρους ενάντια στους ανάλγητους συγκυβερνώντες, ή κατά της προκλητικής ενέργειας της Επιτροπής ∆ιαιτησίας ΡΑΕ, που μοιράζει εκατομμύρια ευρώ, τα οποία τελικά επιβαρύνουν τον έλληνα καταναλωτή, με την αύξηση των τιμολογίων. Από τη μία, χορός εκατομμυρίων προς «διευθέτηση» ενεργειακών προβλημάτων και από την άλλη, θανατηφόρα αυστηρότητα και κυβερνητική αναλγησία!

* Συζήτηση με θέμα «50 χρόνια από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Ο αγώνας για την ειρήνη τότε και τώρα. Η συμβολή της Καβάλας» διοργανώνεται την Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο στέκι της Νέας Πόλης (Αρχελάου 8, Καβάλα). Μιλούν: Π. Τριγάζης και Χρ. Καλιντζόγλου. Συντονίζει ο Α. Βέρρος. * Παράσταση του έργου «Αστερισμοί» του Νικ Πέιν στο θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 και Θαρύπου), τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν για τα ιατρικά έξοδα του Γαβριήλ Α. Που έχασε την όρασή του από ευθεία βολή δακρυγόνου στην αντιφασιστική πορεία για τον Π. Φύσσα στο Κερατσίνη, θα παραχωρηθεί την Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου στις 9.15 μ.μ. Είσοδος 12 ευρώ. Κρατήσεις στο 2109212900. * Προβολή της ταινίας «Συναγωνιστής: Έλληνες Εβραίοι στην Εθνική Αντίσταση» στην πολιτική-πολιτιστική λέσχη «Εκτός Γραμμής» την Κυριακή 8 ∆εκεμβρίου, στις 8 μ.μ. Παρουσίαση: Κ. Ράπτης, Ι. Χανδρινός. * Εκδήλωση με θέμα τα κόκκινα δάνεια και οι πλειστηριασμοί οργανώνει η Πρωτοβουλία Πολιτών Κεφαλονιάς την Κυ-

∆ύο πρόεδροι της ∆ΕΗ, «δικοί τους άνθρωποι», ο σημερινός και ο προηγούμενος, παρουσιάζουν με αξιόπιστη επιχειρηματολογία την εγκληματική πολιτική στην ηλεκτρική ενέργεια.

Απάντηση εκ των έσω

Ο πρόεδρος της ∆ΕΗ κ Αρθούρος Ζερβός στην ομιλία του σε ημερίδα του Σωματείου Παραγωγής Ενέργειας της ∆ΕΗ, τη ∆ευτέρα 11/11/2013, τόνισε: «Η πρόσφατη απόφαση της πλειοψηφίας της Επιτροπής ∆ιαιτησίας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) προσπαθεί να επιβάλει στη ∆ΕΗ να παρανομήσει, ενώ παράλληλα δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, εις βάρος όλων των καταναλωτών στη χώρα μας και αδικεί κατάφωρα την επιχείρησή μας, καθώς μας υποχρεώνει να πουλάμε ενέργεια κάτω του κόστους». Και συνεχίζει: «Η ∆ΕΗ αποφάσισε, με ομόφωνη απόφαση του ∆ιοικητικού Συμβουλίου, την καταγγελία της συμβατικής μας σχέσης με την Εταιρεία Αλουμίνιον. ∆ηλαδή να μην είμαστε εμείς πλέον οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας στο συγκεκριμένο καταναλωτή. Παράλληλα, αποφασίσαμε να καταφύγουμε άμεσα και στις αρχές ανταγωνισμού της ΕΕ για παράνομη κρατική ενίσχυση». Αλλά και ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ∆ΕΗ κ. Τάκης Αθανασόπουλος στην «Καθημερινή»

ριακή 8 ∆εκεμβρίου, στις 7.30 μ.μ στην αίθουσα του Εμπορικού Επιμελητηρίου. Μιλά ο Γ. Τόλιος. * Εκδήλωση με θέμα «Χιλή 1973-Ελλάδα 2013: 40 χρόνια μετά» διοργανώνει η Πρωτοβουλία των 1000 τη ∆ευτέρα 9 ∆εκεμβρίου, στις 6 μ.μ., στο πολιτιστικό κέντρο Πετρούπολης (Εθνικής Αντιστάσεως 61). Μιλούν: Π. Λάμπρου, Ν. Ζώτος, Χρ. Κατσούλας. Παρεμβαίνουν οι Ν. Μποσινάκος και Α. Συλιγαρδάκη. Συντονίζει ο Γ. Κασαμπαλάκός. * Συζήτηση για το βιβλίο του Ε. Μπιτσάκη «Ανθρώπινη φύση. Για έναν κομμουνισμό του πεπερασμένου» διοργανώνει η Πρωτοβουλία για μια πανελλαδική, ανεξάρτητη, ταξική, εργατική κίνηση τη ∆ευτέρα 9 ∆εκεμβρίου, στις 7 μ.μ., στα γραφεία της (Σολωμού 13, Εξάρχεια). * Συζήτηση με θέμα «Γρηγόρης Λαμπράκης: ο μαραθωνοδρόμος της ειρήνης» διοργανώνει το πολιτιστικό τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ Μα-

24/11/2013 σημείωνε: «Η ∆ΕΗ τιμολογώντας την Αλουμίνιον της Ελλάδος (ΑτΕ) με βάση το κόστος της φθηνής λιγνιτικής παραγωγής, ισοδυναμεί με το να της πωλεί επί ζημία, γιατί το κόστος αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο από το οριακό της κόστος (...) Το ποσό των 36,7€/MWh που αποφάσισε η τριμελής διαιτησία (της ΡΑΕ), ότι πρέπει να αμείβεται η ∆ΕΗ για κάθε MWh που πωλεί στην ΑτΕ σε σχέση με τα 5055€/MWh που πωλεί τη MWh στους άλλους βιομηχανικούς της πελάτες μας, δίνει μια διαφορά 13-18 € που ισοδυναμεί με επί πλέον επιδότηση της ∆ΕΗ προς την ΑτΕ ύψους 35.000.000 € το χρόνο κατά μέσο όρο περίπου ». Και συνεχίζει: «∆εν έχουμε εμπεδώσει, ως οφείλουμε, ότι η ηλεκτρική ενέργεια είναι ένα πρόβλημα με τρεις μεταβλητές: Κόστος, επάρκεια και περιβάλλον. Και δεν είναι λογικό, όταν χαράσσουμε την εθνική μας στρατηγική, να επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε μία από τις τρεις αυτές μεταβλητές, αγνοώντας τις επιπτώσεις που η όποια απόφασή μας θα έχει μακροχρόνια, στις άλλες δύο».

Ποιος πληρώνει το λογαριασμό

Είναι προφανές ότι όλη αυτή η ζημιά, μετακυλύει στον καταναλωτή μέσω των τιμολογίων, σε μια περίοδο που οι λογαριασμοί της ∆ΕΗ έχουν αυξηθεί πάνω από 10 φορές τα τελευταία δύο χρόνια της κρίσης. Τη στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά βρίσκονται χωρίς ρεύμα και θέρμανση λόγω αδυναμίας πληρωμών, και κάποιοι το πληρώνουν αυτό με τη ζωή τους. ∆εν είναι επομένως μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ που κατηγορεί την ανάλγητη και απάνθρωπη πολιτική σας. Είναι και οι δικοί σας άνθρωποι που αγανακτούν με την αναλγησία σας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει, ούτως ή άλλως, χρέος να υπερασπιστεί το κοινωνικό αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας. •

γνησίας, την Τρίτη 10 ∆εκεμβρίου, στις 7.30 μ.μ. στο Αχίλλειον. Μιλούν: Π. Τριγάζης, Γ. Στρατής, Κ. Χρονάκης. Χαιρετίζει ο Σ. Σιώκος. Απαγγέλλει ο Γ. Τράντας και στο πιάνο η Λ. Κουκοπούλου. * Παρουσίαση του βιβλίου του Κ. Παπαϊωάννου «Τα “καθαρά χέρια“ της Χρυσής Αυγής. Εφαρμογές ναζιστικής καθαρότητας» την Τρίτη 10 ∆εκεμβρίου, στις 8 μ.μ., στο Art Polis Cafe (Πεσμαζόγλου 5). Μιλούν οι: Φ. Κουβέλης, Πρ. Παυλόπουλος, Γ. Σταθάκης και Γ. Σωτηρέλης. Συντονίζει η Μ. Κατσίμη.

ΕΡΓΑΣΙΑ

* Το τέλος της εγχώριας παραγωγής γάλακτος θα σημάνει η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος * Η επιμήκυνση θα σημαίνει και μείωση της ποιότητας του γάλακτος τονίζουν αγελαδοτρόφοι στην “Εποχή”

Εξαγορά πλασματικών χρόνων για λίγους

Tου Κώστα Νικολάου

ε το νόμο 3863/2010, άλλαξαν δραματικά τα όρια ηλικίας για σύνταξη καθώς και ο χρόνος ασφάλισης. Παράλληλα, αυξήθηκαν και οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης, με την διαφορά ότι δικαίωμα χρήσης των νέων πλασματικών χρόνων, έχουν μόνο όσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1/1/2011 και με τα αυξημένα όρια ηλικίας ή το χρόνο ασφάλισης. Αντίθετα, για όσους θεμελιώνουν ή κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2010, ή μετά το 2011 με διατάξεις που δεν έχουν τροποποιηθεί, ισχύουν οι πλασματικοί χρόνοι που ίσχυαν έως το 2010. Με τον ίδιο νόμο (εγκύκλιο 9240/597 - 11/8/2011), όσοι συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος με προϋποθέσεις που ισχύουν μέχρι 31.12.2010, ακόμα και με προσμέτρηση πλασματικών χρόνων που ίσχυαν έως την ημερομηνία αυτή, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης των ανωτέρω χρόνων υποβληθεί μέχρι και 31.12.2013, ακολουθούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31.12.2010. Αυτό σημαίνει, όσοι θέλουν να εξαγοράσουν πλασματικούς χρόνους, προκειμένου να θεμελιώσουν με τις διατάξεις που ισχύουν έως το 2010, θα πρέπει να απευθυνθούν στον ασφαλιστικό τους φορέα και να υποβάλουν σχετική αίτηση αναγνώρισης, διαφορετικά θα συνταξιοδοτηθούν με τα αυξημένα όρια ηλικίας. Με την έννοια θεμελίωση εννοούμε, συμπληρώνω τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης αλλά δεν έχω και τα απαιτούμενα όρια ηλικίας. Ορισμένες περιπτώσεις που ισχύουν στο ΙΚΑ για ασφαλισμένους πριν το 1993:

• Γυναίκες με ανήλικο παιδί έως το 2010, οι οποίες συμπληρώνουν .500 ημέρες ασφάλισης: πλήρη στα 55 ή μειωμένη στα 50 ετών. • Γυναίκες, με 10.000 ημέρες: πλήρη στα 57 ή μειωμένη στα 55. • Άνδρες, με 10.000 ημέρες: πλήρη σύνταξη στα 62 ή μειωμένη στα 60. • Άνδρες, με 10.500 ημέρες: πλήρη στα 58. • Γυναίκες, με 4.500 ημέρες, από τις οποίες οι 3.600 σε βαριά επαγγέλματα και εξ αυτών οι 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια, δικαιούνται πλήρη σύνταξη σε ηλικία 55 ετών. Άνδρες – γυναίκες, με 10.500 ημέρες (7.500 βαρέα) δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 55 ή στα 53 μειωμένη. Πλασματικοί χρόνοι που ισχύουν είναι: ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας, γονικής άδειας ασθένειας και ανεργίας από 200 ημέρες κατά την τελευταία 10ετία πριν από την υποβολή της αίτησης, εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών μέχρι 2 έτη, καθώς και ο πλασματικός χρόνος παιδιών του ν. 3655/2008. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 210-8202100 - ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ

Ο Κώστας Νικολάου είναι μέλος της ∆ιοικούσας Επιτροπής ΚΕ.Π.Ε.Α./ΓΣΕΕ

ι πέντε, τι πεντέμισι, τι εφτά μέρες; Όταν λέμε φρέσκο γάλα εννοούμε φρέσκο. Αυτή είναι η τοποθέτηση του υπουργού Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, στη συζήτηση που εκείνος άνοιξε για την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος από τις πέντε στις εφτά μέρες. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Αθανάσιος Τσαυτάρης, κάνει λόγο για τοποθετήσεις χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση, που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του καταναλωτή, ενώ ο Κ. Χατζηδάκης απαντά ότι «οι αγελαδοτρόφοι οφείλουν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της κρίσης την ώρα που ενάμιση εκατομμύρια άνθρωποι είναι άνεργοι». Αφορμή για τη συζήτηση στά-

∆εν θα μείνει Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

θηκε η έκθεση του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), η οποία παρουσιάζει το φρέσκο ελληνικό γάλα ακριβότερο κατά 35% από το μέσο όρο της Ε.Ε. Βέβαια, τα στοιχεία αυτά είναι αναληθή, αφού το ελληνικό φρέσκο γάλα είναι 5 ημερών με χαμηλή παστερίωση, ενώ στην Ε.Ε. δεν υπάρχει αντίστοιχων προδιαγραφών φρέσκο γάλα, αλλά το μακράς διάρκειας των δέκα ημερών με υψηλή παστερίωση. Ο Κ. Χατζηδάκης ισχυρίζεται ότι ο καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει, ανάλογα με το διαθέσιμο βαλάντιο, όποιο φρέσκο γάλα θέλει από μίας ημέρας έως εφτά ημερών. Την επιστημονική του διαφωνία εκφράζει ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός (ΕΛΓΟ ∆ΗΜΗΤΡΑ). Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή διασφάλισης ποιότητας, Αντώνη Φωτόπουλο, «η επιμήκυνση διάρκειας ζωής του γάλακτος σημαίνει υψηλότερη παστερίωση στο γάλα, άρα και μείωση της θρεπτικής του αξίας. Επίσης, η κατάργηση της υποχρεωτικής αναγραφής της χώρας προέλευσης δεν θα επιτρέπει στους καταναλωτές να διακρίνουν το ελληνικό γάλα από το εισαγόμενο, το οποίο παράγεται και διακινείται σε διαφορετικές συνθήκες». Η μοναδική εξοικονόμηση προς όφελος του καταναλωτή,

σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης, Μάξιμο Χαρακόπουλο, θα είναι 1,5 ευρώ το μήνα για μια τετραμελή οικογένεια, ενώ οι συνέπειες για την εγχώρια κτηνοτροφική παραγωγή θα είναι ολέθριες. Όπως επισημαίνουν στην «Εποχή» αγελαδοτρόφοι «οι μεμονωμένοι παραγωγοί βρίσκονται σε δυσχερή κατάσταση, αφού έχουν κλείσει οι στρόφιγγες του δανεισμού με αποτέλεσμα να μην γίνονται νέες επενδύσεις, ενώ ταυτόχρονα έχει αυξηθεί δραματικά το κόστος παραγωγής. Η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του γάλακτος θα σημαίνει την καταστροφή της εγχώριας παραγωγής».

Το τέλος της γαλακτοβιομηχανίας

«∆εν θα μείνει αγελάδα στην Ελλάδα», τονίζει ο Θεόδωρος Χόβολος, μέλος του παραρτήματος Ηπείρου του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου. «Ήδη το 2011 εφτά στους δέκα κτηνοτρόφους εγκατέλειψαν το επάγγελμα, αφού δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν ούτε ένα μεροκάματο από την παραγωγή γάλακτος», καταλήγει. «Θα κλείσουν όλοι οι μικροί παραγωγοί. Αν υπολογίσουμε ότι το κόστος παραγωγής είναι ήδη οριακό η επιμήκυνση της ζωής

Εργασία με 540 ευρώ

* 27% ο μέσος όρος μείωσης των μισθών, 515.747 χαμένες θέσεις εργασίας και 106.592 «λουκέτα» * Καθυστερήσεις από ένα έως 11 μήνες –ή και περισσότεροστην καταβολή των «μνημονιακών» αμοιβών * Ακόμα χρωστούν σε πολλούς εργαζόμενους το επίδομα αδείας του περασμένου καλοκαιριού Του Νάσου Χατζητσάκου

“

όλις πριν από τέσσερις ημέρες, ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Βρούτσης, έδωσε στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής καταγραφής των επιχειρήσεων και των μισθωτών με σχέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου, στο σύνολο της ελληνικής αγοράς εργασίας. Όσο και αν ο υπουργός επιχείρησε να παρουσιάσει μια κατάσταση υποφερτή για την κοινωνία, οι αριθμοί και τα συμπεράσματα τα οποία προκύπτουν από την ανάλυση τούς διαψεύδουν κατηγορηματικά σε όσα η κυβέρνηση επικοινωνιακά επιχειρεί να στηρίξει.

Από τους εναπομείναντες 1,37 εκατ. μισθωτούς, υπολογίζεται -με βάση και τις εκτιμήσεις των συνδικαλιστικών φορέων- ότι περισσότεροι από 700.000 δεν αμείβονται στην ώρα τους.

«Εξαϋλώθηκαν» 202.200 μισθωτοί Η καταστροφή την οποία προκάλεσαν τα μνημόνια φαντάζει ανεπανόρθωτη. Συνολικά, με βάση τα τελευταία στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» προκύπτει ότι μόνο σε επίπεδο θέσεων μισθωτής απασχόλησης (εξαιρουμένων των ελεύθερων επαγγελματιών, οι οποίοι στο υπό εξέταση χρονικό διάστημα πέρασαν στην ανεργία) από το Μάιο του 2010 (όταν ψηφίστηκε και ξεκίνησε να τίθεται σε εφαρμογή το πρώτο μνημόνιο) μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου του 2013 χάθηκαν, οριστικά και αμετάκλητα, 515.747 θέσεις εργασίας. Η «ισοπέδωση» της αγοράς εργασίας ξεκίνησε με ένταση τα πρώτα δύο χρόνια εφαρμογής των μνημονιακών νόμων (οπότε «εξαϋλώθηκαν 313.547 θέσεις απασχόλησης) και δεν ανακόπηκε, όπως η σημερινή κυβέρνηση αρέσκεται να υποστηρίζει. Το αντίθετο, και αυτό επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα των υπηρεσιών (ΣΕΠΕ, ΙΚΑ και ΟΑΕ∆) του υπουργείου Εργασίας... Συγκεκριμένα, από την ανάλυση των στοιχείων του συστήματος «Εργάνη» και των μηνιαίων στατιστικών δελτίων του ΙΚΑ προκύπτει ότι μέσα σε περίπου ένα χρόνο διακυβέρνησης Ν∆ και ΠΑΣΟΚ χάθηκαν επιπλέον 202.200 θέσεις μισθωτής απασχόλησης. Τι σημαίνει αυτό;

αγελάδα στην Ελλάδα ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

του φρέσκου γάλακτος θα σημάνει την καταστροφή της ελληνικής κτηνοτροφίας» συμπληρώνει ο Τάσος Αντωνίου από τον συνεταιρισμό βοσκών Λιβαδίου Ολύμπου, «Βοσκός». Σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν 3.000 βουστάσια, ενώ προ δεκαετίας ήταν 30.000 και προ εικοσαετίας 100.000. Σε αυτά, καθώς και στις μονάδες παραγωγής ζωοτροφών, απασχολούνται 100.000 εργαζόμενοι, οι οποίοι θα βρεθούν άνεργοι, αφού με την επιμήκυνση η διανομή θα περιοριστεί αποκλειστικά στο γάλα εισαγωγής, που θα έχει πια τον απεριόριστο χρόνο να φτάσει από την ΕΕ σε κάθε ράφι σούπερ μάρκετ παραγκωνίζοντας το εγχώριο φρέσκο γάλα ως «ακριβότερο» κατά 0,10 λεπτά. «Στην Ελλάδα, τη δεκαετία του ’60 για να ενσωματωθεί η ελληνική κτηνοτροφία γίνονταν κρατικοσυνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες. Έτσι από τις 29 γαλακτοβιομηχανίες μόνο οι 7 ήταν ιδιωτικές. Από τη δεκαετία του ’90 ξεκίνησε η “αναδιάρθρωση” με την ιδιωτικοποίηση ή το κλείσιμο των μονάδων, με τελευταίο παράδειγμα την ιδιωτικοποίηση της ∆Ω∆ΩΝΗ το 2012», μας λέει ο Θ. Χόβολος καταλήγοντας ότι «η πενθήμερη διάρκεια ζωής εξασφαλίζει την ύπαρξη ελληνικού γάλακτος, διαφορετικά η παραγω-

γή στην Ελλάδα θα εκλείψει». «Το μυστήριο που πρέπει να λυθεί είναι γιατί το μακράς διάρκειας γάλα είναι ακριβότερο από το φρέσκο στα ράφια των σούπερ μάρκετ», υπογραμμίζει ο Α. Φωτόπουλος. «∆εν καταλαβαίνω το όφελος», συμπληρώνει ο Τ. Αντωνίου και καταλήγει «με αυτές τις ρυθμίσεις θα εξαλειφθεί το φρέσκο γάλα από την αγορά και θα επικρατήσει μόνο το μακράς διάρκειας με σαφώς χαμηλότερα θρεπτικά συστατικά».

∆ώρο στις πολυεθνικές

«Η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος που σχεδιάζει ο κ. Χατζηδάκης αποτελεί πρώτον καταστροφική επιλογή για την ελληνική κτηνοτροφία, την ύπαιθρο και το αγροτικό εμπορικό ισοζύγιο αφού θα κατακλυστεί η ελληνική αγορά από εισαγόμενο γάλα, δεύτερον δώρο κυρίως στις πολυεθνικές γαλακτοβιομηχανίες και τρίτον προώθηση προϊόντων μειωμένης θρεπτικής αξίας» τονίζει ο βουλευτής Αργολίδας με τον ΣΥΡΙΖΑ ∆ημήτρης Κοδέλας και συμπληρώνει: «Εάν ενδιαφερόταν πραγματικά ο κ. Χατζηδάκης για την τιμή του γάλακτος θα πρότεινε μέτρα μείωσης του κόστους παραγωγής των Ελλήνων κτηνοτρό-

φων, ελέγχου της αγοράς (γαλακτοβιομηχανίες, αλυσίδες λιανικής) και μείωσης του ΦΠΑ που επιβαρύνει κατά 13% την τιμή! Η επιλογή του υπουργού, βασισμένη σε μια αμφισβητούμενης αξιοπιστίας έκθεση του ΟΟΣΑ, έρχεται σε συνέχεια της κατάργησης της υποχρεωτικής αναγραφής της χώρας προέλευσης στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα και στην εκχώρηση της ονομασίας “φέτα” για το λευκό τυρί που παράγεται στον Καναδά, ζητήματα που επίσης χειρίστηκε το υπουργείο Ανάπτυξης. Για ποιούς δουλεύει τελικά ο υπουργός Ανάπτυξης; Πάντως σίγουρα όχι για την ανάπτυξη της παραγωγής μας ή τα συμφέ-

ΛΑΡΙΣΑ

να κρατούν τις μονάδες παραγωγής. «Παρότι η κοινοτική οδηγία ορίζει ρητά ότι πρέπει να πληρωνόμαστε το γάλα εντός 35 ημερών, τα σούπερ μάρκετ μας εξοφλούν σε 7 ή 8 μήνες. Αν απλά εφαρμοζόταν η υπάρχουσα νομοθεσία θα μειωνόταν κατακόρυφα η τιμή του γάλακτος» τονίζουν στην «Εποχή». Όμως ο κ. Χατζηδάκης φαίνεται αποφασισμένος να αφανίσει την εγχώρια παραγωγή προς όφελος των μεγάλων ξένων γαλακτοβιομηχανιών. Το χειρότερο είναι ότι δηλώνει πως το κάνει προς όφελος των ανέργων, τον αριθμό των οποίων ο ίδιος σκοπεύει να αυξήσει άμεσα κατά 100.000 τουλάχιστον. Ιωάννα ∆ρόσου

ροντα του έλληνα καταναλωτή». Κάθε χρόνο η παραγωγή γάλακτος παρουσιάζει μείωση με τη σημερινή να φτάνει τους 640.000 τόνους φρέσκου γάλακτος, ενώ πέρυσι ήταν 800.000. Οι αγελαδοτρόφοι δηλώνουν αδυναμία να συνεχίσουν

Φρέσκο γάλα από ATM

τη Λάρισα, σε έξι σημεία έχουν ανοίξει καταστήματα με αυτόματους πωλητές φρέσκου γάλακτος. Ο καταναλωτής πηγαίνει με το γυάλινο ειδικό μπουκάλι –που αγόρασε εφάπαξ με 0,50 λεπτάκαι το γεμίζει με φρέσκο γάλα ημέρας προς 1 ευρώ το λίτρο. «∆ίνουμε τη δυνατότητα στον καταναλωτή να έχει πρόσβαση κάθε μέρα σε φρέσκο γάλα με μόλις 1 ευρώ» μας λέει ο υπεύθυνος επικοινωνίας του συνεταιρισμού «ΘΕΣγάλαΠΙΕς», Αντρέας Χαρδαλούπας. «Στόχος μας ήταν και παραμένει η απευθείας διάθεση φρέσκου γάλακτος από τον παραγωγό στον καταναλωτή», συμπληρώνει. Και πράγματι οι κάτοικοι της Λάρισας εκτιμούν δεόντως την προσπάθεια αγγαλιάζοντας τα καταστήματα που έχουν ανοίξει και δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο συνεταιρισμό να επεκτείνει τα σημεία πώλησης. Ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε πριν δύο χρόνια στη Θεσσαλία, την Κεντρική Μακεδονία και την Πιερία, με ιδρυτικά μέλη 102 αγελαδοτρόφους και έδρα τη Λάρισα. Πρόκειται για ένα συνεταιρισμό που σήμερα παράγει το 10% του εγχώριου αγελαδινού φρέσκου γάλακτος, ενώ έχει υπογράψει συμβόλαια με μεγάλες βιομηχανίες.

μηνιάτικο! Ότι κατά μέσο όρο, λόγω των επιχειρήσεων που κλείνουν ή προχωρούν σε απολύσεις, χάνονται περίπου 674 θέσεις εργασίας μισθωτών την ημέρα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το σύνολο των ασφαλισμένων μισθωτών του ΙΚΑ, το Μάιο του 2010 ήταν 1,88 εκατ. άτομα. Τον Ιούλιο του 2012, ο αριθμός τους είχε μειωθεί στα 1,57 εκατ. άτομα. Περίπου ένα χρόνο μετά, οι ασφαλισμένοι μισθωτοί στο ΙΚΑ ανέρχονται σε 1,37 εκατ. άτομα με τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση της αγοράς εργασίας να δείχνει ότι δεν θα έχει τέλος ούτε το 2014, ούτε το 2015, εάν δεν ανατραπούν μνημονιακοί νόμοι οι οποίοι ακριβώς αυτή τη στόχευση έχουν.

«Λουκέτο» σε 106.695 επιχειρήσεις

Από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας γίνεται ευδιάκριτος ο λόγος για τον οποίο καθημερινά χάνονται εκατοντάδες θέσεις μισθωτής απασχόλησης. Τα «λουκέτα» στις επιχειρήσεις δεν αποτελούν τα τελευταία τρία χρόνια είδηση, αλλά μια καθημερινή πραγματικότητα. Συνολικά, από το Μάιο του 2010 μέχρι και το Νοέμβριο του 2013 έκλεισαν 106.592 επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούσαν προσωπικό (από έναν μισθωτό και πάνω). Από αυτές 86.918 έβαλαν «λουκέτο» τη διετία την περίοδο 2010– 2012 και επιπλέον 19.674 «σφραγίστηκαν» τον τελευταίο χρόνο. Ειδικά ο χώρος των κατασκευών μοιάζει «βομβαρδισμένος» από τα μνημονιακά μέτρα που εφαρμόζονται από το 2010 και μετά. Το Μάιο του ’10 ήταν καταγεγραμμένες 38.377 οικοδομοτεχνικές επιχειρήσεις. Τον Ιούλιο του 2012 ήταν μόλις 14.491, ενώ φέτος μέχρι το Νοέμβριο έφτασαν τις 9.057.

Οι επιπτώσεις των μνημονίων δεν είναι δραματικές μόνο για τους μισθωτούς που απολύονται χωρίς τη δυνατότητα να επανέλθουν στην αγορά εργασίας, αλλά και για τις επιχειρήσεις οι οποίες είτε κλείνουν, είτε συρρικνώνονται δραματικά. Τα αρνητικά αποτελέσματα της ασφυκτικής δημοσιονομικής προσαρμογής την οποία επιβάλλουν η τρόικα και οι κυβερνήσεις της χώρας από το 2010 μέχρι σήμερα, είναι ορατά όσο ποτέ και στους εναπομείναντες, στην αγορά, μισθωτούς.

«Κούρεμα» 27% στους μισθούς

Ειδικά σε όσους απασχολούνται σε επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα (90% του συνόλου), ο μέσος μηνιαίος μισθός έχει υποστεί μείωση της τάξης του 27,5% μέσα στην περίοδο 2010 – 2013. Από 931 ευρώ το μήνα, μεικτά το 2010 (περίπου 745 ευρώ καθαρά) φέτος, υπολογίζεται ότι έχει φτάσει στα… 675 ευρώ το μήνα μεικτά, δηλαδή περίπου στα 540 ευρώ το μήνα καθαρά. Και ο «κατήφορος» συνεχίζεται χωρίς τέλος… Το πρώτο «κούρεμα» στις αμοιβές των μισθωτών με σχέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου έπεσε την περίοδο 2010 – 2012, όταν από τα 931 ευρώ το μήνα, μεικτά, ο μέσος μισθός στις επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα έφτασε στα 811,1 ευρώ το μήνα. Η κυβέρνηση Σαμαρά όχι μόνο δεν ανέκοψε τη μείωση των μηνιάτικων αλλά την επέσπευσε. Έτσι, μέσα σε ένα χρόνο ο μέσος μισθός σε επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα έφτασε το Νοέμβριο του 2013 να είναι στα 675,15 ευρώ το μήνα μεικτά (27,5% μείωση, συνολική, συγκριτικά με τα επίπεδα του Μαΐου του 2010). Μικρότερη μείωση φαίνεται να έχουν υποστεί, κατά μέσο όρο, στα μηνιάτικα

τους, όσοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις με περισσότερα από 10 άτομα προσωπικό (ανέκαθεν οι μηνιαίες αμοιβές ανάμεσα στις εταιρίες με λίγο προσωπικό και στις μεγαλύτερες με βάση τον αριθμό των απασχολουμένων τους, είχαν –και διατηρούν- μια απόσταση της τάξης του 40%). Συγκεκριμένα, σε αυτή την κατηγορία επιχειρήσεων, ο μέσος μισθός από τα 1.397,9 ευρώ το Μάιο του 2010, έφτασε στα 1.351,9 ευρώ τον Ιούλιο του 2012 και το Νοέμβριο του 2013 (με βάση την ανάλυση των νεότερων στοιχείων της «Εργάνης») φαίνεται ότι έχει μειωθεί στα 1.125,2 ευρώ (19,6% μείωση από το 2010 μέχρι και το 2013).

Μηνιάτικα - «ρεγάλο»

Το δράμα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα δεν σταματά εδώ. Ακόμη και αυτά τα 200 έως 600 ευρώ που δικαιούνται στην πλειονότητά τους, ο ένας στους δύο

τα λαμβάνει με καθυστέρηση από ένα μήνα έως και 11 μήνες ή και περισσότερο. Συνολικά, από τους εναπομείναντες 1,37 εκατ. μισθωτούς, υπολογίζεται -με βάση και τις εκτιμήσεις των συνδικαλιστικών φορέων- ότι περισσότεροι από 700.000 δεν αμείβονται στην ώρα τους. Μάλιστα, πολλές επιχειρήσεις ακόμη και μέχρι σήμερα δεν έχουν καταβάλει στο προσωπικό τους –ή ένα μέρος αυτού- το επίδομα αδείας του περασμένου καλοκαιριού! Όπως όλα δείχνουν, αρκετές από αυτές δεν θα το αποδώσουν ούτε μέχρι το τέλος του χρόνου. Στελέχη τους αναφέρουν ότι η προσπάθεια τους επικεντρώνεται στη χορήγηση μόνο του επιδόματος Χριστουγέννων, το οποίο, εάν δεν καταβληθεί, ενέχει τον κίνδυνο της αυτόφωρης σύλληψης του εργοδότη ή του υπεύθυνου της εταιρείας.

Η «χαρτογράφηση» των μισθών

Πηγή: Στοιχεία συστήματος «Εργάνη» υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.

•

“

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΕΩΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 15 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

* Εκδήλωση με θέμα «Αριστερή απάντηση στη μνημονιακή πολιτική και στη συρρίκνωση της δημοκρατίας» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Ηλιούπολης την Τετάρτη 11 ∆εκεμβρίου στις 7 μ.μ. στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης (Μ. Αντύπα και Σ. Βενιζέλου, Ηλιούπολη). Μιλά ο Ν. Βούτσης. * Συζήτηση με θέμα «Κρίση της σοσιαλδημοκρατίας και προοπτικές για το σοσιαλιστικό ρεύμα στην Ελλάδα» την Τετάρτη 11 ∆εκεμβρίου στις 6.30 μ.μ. στον πολυχώρο Ανοιχτή Πόλη (Πανεπιστημίου 56) διοργανώνουν ο Νέος Αγωνιστής – ∆ίκτυο αριστερών σοσιαλιστών και οι εκδόσεις Σαββάλας με αφορμή την έκδοση του βιβλίου των Κ. Ελευθερίου και Χρ. Τάσση «ΠΑΣΟΚ: Η άνοδος και η πτώση (;) ενός ηγεμονικού κόμματος». Μιλούν οι Μ. Σπουρδαλάκης, Χρ. Βερναρδάκης, Τ. Παππάς και Β. Ασημακόπουλος. Συντονίζει η Β. Αρανίτου. * Προβολή της ταινίας «Σαν πέτρινα λιοντάρια στην μπασιά της νύχτας» διοργανώνει το ∆ίκτυο αλληλεγγύης 6ης κοινότητας το «Μυρμήγκι» την Τετάρτη 11 ∆εκεμβρίου στις 6 μ.μ. στον κινηματογράφο Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21). Μιλούν οι: Στρ. Μπουρνάζος, Θ. Λαμπρόπουλος, Τ. Σακελλαρόπουλος. Είσοδος 4 ευρώ. Επίσης το «Μυρμήγκι» ζητά τρόφιμα μακράς διάρκειας.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ * Συζήτηση με θέμα «Η Χρυσή Αυγή συνεχίζει να απειλεί. Πώς να τη σταματήσουμε» διοργανώνει η Πρωτοβουλία των 1.000 την Τετάρτη 11 ∆εκεμβρίου στις 7 μ.μ. στον πολυχώρο ΕΚΣΤΑΝ (Πατησίων και Καυταντζόγλου 5). Μιλούν Σ. Σεφεριάδης, ∆. Στρατούλης και Α. Καψάλης. Παρεμβαίνουν οι Μ. Αποστόλου, ∆. Πετρόπουλος και Ε. ∆ιαπούλη. Συντονίζει η Μ. Ψαρρά. * Βιβιλοπαρουσίαση του «∆ημιουργικές αντιστάσεις και ατνεξουσία» του Ο. Βαρκαρόλη διοργανώνει η Terra Verde την Τετάρτη 11 ∆εκεμβρίου, στις 7 μ.μ. στο Εργατικό Κέντρο Χανίων. * Συζήτηση με θέμα «Φορολογία ακινήτων: φορολογική δικαιοσύνη ή δήμευση περιουσιών;» διοργανώνει η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης και Πολιτισμοί «Ομπρέλες» την Πέμπτη 12 ∆εκεμβρίου, στις 7.30 μ.μ. στο πολιτιστικό κέντρο Μπενετάτου (∆ρόση 2 και ∆ροσίνη, Ψυχικό). Μιλούν: Τρ. Αλεξιάδης, Ευ. Μπακάλης, Στρ. Παραδιάς, Γ. Ρούσκας. Συντονίζει ο Μπ. Αγρολάμπος. * Εκδήλωση με θέμα «Γιάννης Κορδάτος: ο επιστήμονας, ο επαναστάτης» διοργανώνουν το περιοδικό «Ουτοπία» και ο Σύλλογος διάδοσης της μαρξιστικής σκέψης Γ. Κορδάτος την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου, στις 6.30 μ.μ., στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν: ∆. Καλτσώνης, Ε. Μπιτσάκης, Α. Ρήγος και Μ. Χονδροκρούκης. Συντονίζει ο Α. Χρύσης. * Εκδήλωση ενάντια στους πλειστηριασμούς διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ ∆ιονύσου την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου, στις 7 μ.μ. στο πνευματικό κέντρο Αγ. Στεφάνου (Πετζερίδη 3). Μιλούν οι Π. Καλαποθαράκου και Π. Λάμπρου. * Παρουσίαση του φωτογραφικού

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

λευκώματος του Βασίλη Μαθιουδάκη, την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου, στις 8 μ.μ. στο Bar Locomotiva (Μπόταση 7 και Σολωμού). Μιλούν οι Θ. Σκρούμπελος και Λ. Καζαντζάκη. * Κύκλο διαλέξεων διοργανώνει η ομάδα Πολιτικής Οικολογίας του προγράμματος ENTITLE του τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου κάθε Παρασκευή στις 7 μ.μ. στην αίθουσα 2.1 του νέου κτιρίου του Χαροκόπειου. Την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου πραγματοποιείται η πρώτη διάλεξη με τον Γ. Στάμου. * Σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας για το θάνατο της 13χρονης μαθήτριας λόγω αναθυμιάσεων καλεί η Επιτροπή ∆ράσης ∆υτικών συνοικιών την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου στις 6 μ.μ. στο πάρκο δίπλα στις ∆ωδεκαόροφες στην οδό Λαγκαδά. * Εκδήλωση με θέμα: «Με ποιήματα και μουσική απαντάμε στο φόβο, το ρατσισμό και την ξενοφοβία» διοργανώνει το περιοδικό Μανδραγόρας την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου στις 8 μ.μ. στο δημοτική βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (Εθνικής Αμύνης 27). ∆ιαβάζουν οι ποιητές: Ρ. Αλαβέρα, Γ. Αλισάνογλου, Γ. Βούρος, Π. Γούτας, Στ. Ζαφειρίου, Β. Ιωαννίδης, Γ. Καλιεντζίδης, Α. Καρακόκκινος, Κ. Καριζώνη, Β. Καπλάνη, Μ. Καρδάτου, Έ. Κορνέτη, Τ. Κουράκης, Η. Κουτσούκος, Χ. Κουτσουμπέλη, Ε. Αλεξάνδρα Λουκίδου, Α. Λυκεσάς, Π. Μάρκογλου, Α. Μπακονίκα, Τ. Νικηφόρου, Έ. Νούσια, Θ. Παπαστεργίου, Ζ. Σαμαρά, Μ. ΤόκαΚαραχάλιου, Γ. Τρούλη, Χ. Χαρτοματσίδης. Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Ν. Βενετσάνου, Κ. Γρούστκος, Γ. Καζαντζής, Ν. Κυριαζή, Κ. Ματσίγκος, Κ. Πρατσινάκης, Α. Τριανταφύλλου, Στ. Χριστοφορίδου * Συζήτηση με θέμα «Κρίση της

αμερικάνικης ηγεμονίας;» διοργανώνει η πολιτική-πολιτιστική λέσχη «Εκτός Γραμμής» (Στρατηγοπούλου 7 και Μαυρικίου) το Σάββατο 14 ∆εκεμβρίου, στις 7.30 μ.μ. Μιλούν: Γ. Τσιάρας, Λ. Βατικιώτης και Κ. Ράπτης. * Το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού γιορτάζει τα δύο χρόνια λειτουργίας του το Σάββατο 14 ∆εκεμβρίου, στις 7 μ.μ. στο πολιτιστικό κέντρο Ελληνικού (εντός πρώην αμερικάνικης βάσης). * Παζάρι Χωρίς Μεσάζοντες διοργανώνονται στους Αμπελόκηπους την Κυριακή 15 ∆εκεμβρίου από τις 9 π.μ. έως τη 1 μ.μ. Περισσότερα στο www.agrotopia.gr * ∆ιημερίδα με θέμα «Ο πολιτισμός της ειρήνης και της αλληλεγγύης» διοργανώνεται την Τετάρτη 18 και την Πέμπτη 19 ∆εκεμβρίου στο Ινστιτούτο Γκαίτε (Ομήρου 14-16) υπό την αιγίδα του Μίκη Θεοδωράκη.

ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΚΑΝΕΙΣ ∆Ε ΞΕΧΝΑ ΤΗ ∆ΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

Βίαιη καταστολή των μαθητικών κινητοποιήσεων O

μηροι κρατήθηκαν πλήθος μαθητών στην είσοδο του Πανεπιστημίου, από τις αστυνομικές δυνάμεις των ΜΑΤ την Παρασκευή 6/12, ημέρα μνήμης της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Η μαθητική διαδήλωση ενάντια στην αστυνομική βία έβαινε προς το τέλος της όταν λόγω της ρίψης κάποιων νεραντζιών η αστυνομία απάντησε με χρήση δακρυγόνων και χειροβομβίδων κρότου λάμψης, τις οποίες εκτόξευε πάνω στα σώματα των μαθητών. Παράλληλα, δημιούργησε κλοιό γύρω από τα παιδιά στα σκαλοπάτια του Πανεπιστημίου, αποκόπτοντάς τα από την υπόλοιπη πορεία και εμποδίζοντας τη διεξαγωγή της προγραμματισμένης συναυλίας. Οι παρακλήσεις των παρευρισκόμενων ανήλικων αλλά και των δημοσιογράφων να τους αφήσουν να φύγουν, καθώς δεν υπήρχε λόγος για την ομηρία τους, ούτε προέβαλαν καμία αντίσταση, αγνοήθηκαν πλήρως από την αστυνομία. Οι δυνάμεις των ΜΑΤ συνέχισαν να τους παρακρατούν και να παραμένουν προκλητικά στο χώρο, αποδεικνύοντας πως το πανεπιστημιακό άσυλο αποτελεί παρελθόν για το κράτος. Παράλληλα, μπροστά στην Εθνική Βιβλιοθήκη προέβησαν σε 11 προσαγωγές μαθητών. Έπειτα από αρκετή ώρα άφησαν τους περικυκλωμένους μαθητές να φύγουν έναν- έναν, αφού τους έλεγξαν τσέπες και τσάντες, χωρίς να βρουν τίποτα σε κανένα. Μέχρι τότε ούτε τους γονείς που είχαν φθάσει στο Πανεπιστήμιο δεν

άφηναν να πλησιάσουν τα παιδιά τους. Ενώ στο αίτημα μιας μητέρας να περάσει τον κλοιό για να βρει την 14χρονη κόρη της, της απάντησαν πως έχει το παιδί του σατανά αφού βρίσκεται εκεί. Η διάθεση της Αστυνομίας διαφαινόταν από την αρχή. Σε κάθε στενό εμφανιζόταν και από μία καινούργια διμοιρία ΜΑΤ, ενώ πολλές φορές έγινε άσκοπη ρίψη χειροβομβίδων κρότου λάμψης.

Πολυπληθής πορεία και το απόγευμα

Σε ειρηνικό αλλά δυναμικό κλίμα διεξήχθη και η πορεία το απόγευμα. Κάλεσμα είχαν απευθύνει ο ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΚΚΕ μ-λ και άλλα κόμματα της αριστεράς καθώς και φοιτητές, κοινωνικοί φορείς και ο αντιεξουσιαστικός χώρος. Τα συνθήματα δεν αφορούσαν μόνο την αστυνομική βία αλλά και τη βία των μνημονίων και του φασισμού. «Η δολοφονία

του Αλέξη Γρηγορόπουλου για μια ολόκληρη γενιά ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της αγανάκτησης. Ήταν η σταγόνα που έβγαλε όλον τον κόσμο στο δρόμο και προκάλεσε τεράστια κοινωνική εξέγερση. Πέντε χρόνια μετά όχι απλώς είναι ακόμα επίκαιρο, αλλά νομίζω ότι είναι ακόμα πιο εκρηκτική η κατάσταση που βιώνουν οι νέοι και οι νέες σήμερα. ∆εν είναι τυχαίο ότι από την εξέγερση του ∆εκέμβρη και μετά ξεκίνησε και η τεράστια κοινωνική και πολιτική πόλωση και στη συνέχεια και με τα μνημόνια και τις πολιτικές της λιτότητας οξύνθηκε. Το στοίχημα για εμάς είναι και σήμερα να διεκδικήσουμε τις δικές μας μέρες, να διεκδικήσουμε το δικό μας κόσμο», δηλώνει στην «Εποχή» ο γραμματέας της νεολαίας Συνασπισμού, Ηλίας Χρονόπουλος. Ρεπορτάζ, φωτογραφίες: Τζέλα Αλιπράντη

∆ικαιώθηκε η αστυνομική αυθαιρεσία

Αθώοι «ελλείψει αποδείξεων» κρίθηκαν οι εννέα αστυνομικοί της ομάδας ∆ΕΛΤΑ που στις 5 Μαΐου 2010 εισέβαλαν βίαια στο Στέκι Μεταναστών τραυματίζοντας μέλη του ∆ικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά ∆ικαιώματα. Κατά τη ∆ικαιοσύνη το Στέκι αυτοκαταστράφηκε και τα μέλη του αυτοτραυματίστηκα. Η απόφαση αυτή δίνει «πλήρη ασυλία στην αστυνομική αυθαιρεσία και ανάβει «πράσινο φως» σε κάθε επίδοξο Κορκονέα», όπως τονίζει το ∆ίκτυο σε ανακοίνωσή του. Πριν ολοκληρώσει την αγόρευσή του ο πρόεδρος του δικαστηρίου, τα μέλη του ∆ικτύου και η δικηγόρος Γιάννα Κούρτοβικ αποχώρησαν από την αίθουσα διαμαρτυρόμενοι.

Αλληλεγγύη στον Μάριο Ζέρβα

Την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου στις 9 π.μ. ξεκινά η δίκη του Μάριου Ζέρβα στο πρώτο τριμελές Εφετείο Αθηνών. Ο Μ. Ζέρβας συνελήφθη στις 11 Μαρτίου 2010 και προφυλακίστηκε για 43 μέρες με το κατηγορητήριο ότι ένα μπουκάλι σαμπουάν ήταν μολότοφ!

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Με ποιήματα και μουσική απαντάμε στο φόβο

Το κίνημα κατά της εξόρυξης χρυσού αντέχει και εμπνέει

το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πολυγύρου άρχισε, στις 21 Νοεμβρίου και συνεχίστηκε στις 5 ∆εκεμβρίου, μια δίκη με γενικότερη σημασία για τα αυτονόητα(;) ατομικά δικαίωμα. ∆εκατέσσερις πολίτες κατηγορούνται για τη συμμετοχή τους σε διαδήλωση τον Οκτώβριο του 2012 στις Σκουριές Χαλκιδικής, η οποία αποσκοπούσε στην έκφραση διαμαρτυρίας για την ανεπανόρθωτη καταστροφή του περιβάλλοντος με την εξόρυξη χρυσού στην περιοχή. Η επαπειλούμενη ολοσχερής καταστροφή της Χαλκιδικής από τις συνέπειες της εξόρυξης χρυσού αλλά και ο κίνδυνος οι πρωτοφανείς μέθοδοι καταστολής του κινήματος αντίστασης να αποτελέσουν το παράδειγμα αντιμετώπισης των κινημάτων σε όλη την Ελλάδα, ήταν τα δύο βασικά ζητήματα που συζητήθηκαν εκτενώς στην εκδήλωση, με τίτλο «Καταπολεμώντας τις “Σκουριές” μιας εξόρυξης που δεν θα γίνει ποτέ», που διοργάνωσαν οι «∆ικηγόροι Θεσσαλονίκης ενάντια στους χρυσοθήρες». Ο Γ. Κυρίτσης, συνήγορος των κατηγορούμενων πολιτών, έκανε λόγο για πλήρη αναστολή των δικαιωμάτων των κατοίκων, για ένα πειραματικό εργαστήρι κρατικής τρομοκρατίας αλλά και για αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. «Η βάρβαρη καπιταλιστική δραστηριότητα επένδυσης χρυσού “με κάθε κόστος” δεν θα μπορούσε να “βαδίσει” μόνη της χωρίς τη βάρβαρη κρατική καταστολή, την επιβολή ολοκληρωτικών μεθόδων και την καθυπόταξη συνειδήσεων», τόνισε, ενώ παράλληλα επεσήμανε ότι η νομιμότητα εφαρμόζεται μόνο σε όσους αντιδρούν αφήνοντας στο απυρόβλητο την εταιρεία και όσους την στηρίζουν. «Έχουμε 15 δικογραφίες εναντίον 350 κατοίκων, οι 4 σε βαθμό κακουργήματος. Τρεις εγκληματικές οργανώσεις δρουν από τον Σεπτέμβριο του 2012 , σύμφωνα με τις

διωκτικές αρχές, στην Χαλκιδική. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει πουθενά», τόνισε σε ειρωνικό τόνο ενώ παράλληλα αναφέρθηκε στη χρήση του άρθρου 187 περί εγκληματικής οργάνωσης αλλά και στα αδικήματα της στάσης και της αντίστασης που αποτελούν αδικήματα κατά της πολιτείας και βαρύνουν δεκάδες κατοίκους. Ο Γ. Κυρίτσης αναφέρθηκε ακόμη στις δεκάδες προσαγωγές κατοίκων που εξαναγκάστηκαν δια της βίας να δώσουν γενετικό υλικό χωρίς να είναι κατηγορούμενοι, αλλά και σε αυτούς που εξαφανίστηκαν από τις διωκτικές αρχές για πολλές ώρες. Αναφέρθηκε, επίσης, στην προσπάθεια των διωκτικών αρχών να ενοχοποιήσουν και τους δικηγόρους των κατοίκων. «Από τις απομαγνητοφωνήσεις των συνομιλιών των κατοίκων γίνεται η προσπάθεια να χαρακτηριστούμε ως καθοδηγητές σε νομικό επίπεδο των εγκληματικών οργανώσεων»,

είπε ακόμη ο Γ. Κυρίτσης κάνοντας λόγο για τρομακτική εμπειρία ωμής παραβίασης των δικονομικών κανόνων. Στον αγώνα ενάντια στην προκάτοχο της «Ελληνικός Χρυσός», TVX, αναφέρθηκε η δικηγόρος Φ. Αχτσίδου ως παράδειγμα που δίνει ελπίδα για την κατάληξη του τωρινού αγώνα ενάντια στις εξορύξεις χρυσού. «Ο αγώνας που ξεκίνησε τότε ήταν μακροχρόνιος και κατέληξε νικηφόρος με ταφόπλακα για τους χρυσοθήρες. Με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣΤΕ ακυρώθηκαν όλες οι διοικητικές πράξεις για τη μεταλλουργία χρυσού. Τα εγκαίνια του έργου για το χρυσό δεν έγιναν ποτέ, όπως τώρα δεν θα γίνουν τα εγκαίνια ποτέ για την τωρινή εξόρυξη γιατί θα τη σταματήσει ο αγωνιζόμενος λαός». Πηγή: alterthess.gr

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Κούκλα έγινε η «Εποχή»… μόνο που μοιάζει με την «Αυγή»

ην περασμένη Κυριακή, η «Εποχή» ήταν πολύ διαφορετική στη μορφή της απ’ ό,τι την ξέραμε μέχρι τώρα. Μεγαλύτερο μέγεθος γραμμάτων, περισσότερες φωτογραφίες, λιγότερο στριμωγμένα κείμενα και γενικά πιο ανοιχτόκαρδη και φιλική στον αναγνώστη. ∆εν εξαλείφθηκαν βέβαια ολοσχερώς τα γνωστά συμπτώματα των παιδικών ασθενειών του αριστερού λόγου: κάποια τεράστια κι ανοικονόμητα κείμενα γεμάτα επικαλύψεις κι επαναλήψεις, μια στερεοτυπική γλώσσα με «ξύλινα» κι απωθητικά χαρακτηριστικά και, αρκετές φορές, ένας αυτάρεσκος, αυτοαναφορικός λόγος που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Αυτά τα αρνητικά χαρακτηριστικά είναι πολύ δύσκολο να πάψουν να υπάρχουν, θα πρέπει όλοι οι συντάκτες της εφημερίδας να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Η μορφή και η δομή της εφημερίδας είναι, προφανώς, σημαντική και παίζει ρόλο στην ελκτικότητα και στην αναγνωσιμότητά της από ένα κοινό το οποίο, από τη μια, έχει εθιστεί στη φωτογραφική ανάγνωση κι, από την άλλη, αναζητά ζωντανά κι ενδιαφέροντα κείμενα μέσα στον ωκεανό των έντυπων σκουπιδιών που το περιβάλλει. Η ουσία όμως βρίσκεται αλλού: στο περιεχόμενο, στην τόλμη της γραφής και της θεματολογίας,

στην κριτική στάση και στη ριζοσπαστική πολιτική γραμμή της εφημερίδας. Εκεί λοιπόν πρέπει να αναζητηθεί η ανανέωση της εφημερίδας κι αυτό δεν είναι πολύ εύκολο. Αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, οι εφημερίδες που στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: η «Αυγή», το κατ’ εξοχήν κομματικό έντυπο, έχει λεφτά που της επιτρέπουν να εμπλουτίζεται με ένθετα και να έχει επαρκές επιτελείο, στηρίζει προφανώς την ηγετική πλειοψηφική τάση αλλά δίνει χώρο και στις υπόλοιπες απόψεις στο πλαίσιο του πλουραλισμού. Ο «∆ρόμος», χωρίς να ξεφεύγει από το σφιχτό κλίμα της φυσιογνωμίας της ΚΟΕ, διαθέτει κάποιες καλές υπογραφές που διευρύνουν αρκετά το περιορισμένο της τοπίο. Η «Εποχή», που έχει παίξει σε δύσκολες περιόδους σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του ρεύματος της ανανεωτικής-κομμουνιστικής αριστεράς, έχει χάσει τη σπιρτάδα και την κριτική της διεισδυτικότητα λόγω μιας ιδιότυπης αυτολογοκρισίας που επιβάλλει στην πολιτική της γραμμή. Αυτό γινόταν στο παρελθόν λόγω της, σχεδόν, συμπολίτευσης που ασκούσε η ΑΚΟΑ μαζί με τον Συνασπισμό στον ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών και συνεχίζει στο παρόν να ασκεί η

ΑΝΑΣΑ με την ηγετική ΑΡ.ΕΝ. στον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ των τάσεων. Λίγα κείμενα προσεκτικής κριτικής, σαν το εύστοχο άρθρο του Μπάμπη Γεωργούλα στο περασμένο φύλλο, δεν αλλάζουν την ήδη παγιωμένη εικόνα της προβλέψιμης «Εποχής». Όσο ο ΣΥΡΙΖΑ μεγαλώνει και πλησιάζει να γίνει πλειοψηφική δύναμη τόσο είναι ορατοί οι κίνδυνοι της πολιτικής ασάφειας, της διολίσθησης των θέσεων και του στρογγυλέματος των ιδεών. Γι’ αυτό και η εφημερίδα μας πρέπει να αποτελέσει το θεματοφύλακα της αριστερής φυσιογνωμίας, ένα βήμα κριτικού και αυτοκριτικού προσανατολισμού, πέρα από τις όποιες εσωκομματικές αγκυλώσεις που μπορεί να προκύψουν από πλειοψηφική εμπλοκή της ΑΝΑΣΑ εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Η «Εποχή» δεν έχει κανένα λόγο να θέλει να μοιάσει την «Αυγή», η οποία έπαιζε και παίζει ένα διαφορετικό ρόλο στην επικοινωνία του ΣΥΡΙΖΑ. Η εφημερίδα μας καλείται να γίνει πιο τολμηρή, να μην κρατά ισορροπίες, να μην αυτολογοκρίνεται και να παίρνει θέση προσανατολισμένη στις αξίες της ανανεωτικής κομμουνιστικής αριστεράς. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ην Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου, στις 8μ.μ., στη ∆ημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (Εθνικής Αμύνης 27 & Σβώλου) θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση, με πρωτοβουλία του περιοδικού «Μανδραγόρας», με ποίηση και μουσική και τη συμμετοχή πολλών ποιητών και καλλιτεχνών. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν έργα Ελλήνων εικαστικών με τη συνδρομή του Συλλόγου Ζωγράφων Θεσσαλονίκης και Β. Ελλάδας.

Πρόταση για στήριξη στη μητέρα της 13χρονης

δημοτικός σύμβουλος της δημοτικής παράταξης «Θεσσαλονίκη – Ανοιχτή Πόλη», Τριαντάφυλλος Μηταφίδης κατέθεσε στον πρόεδρο του ∆ημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης πρόταση για την έγκριση έκτακτης οικονομικής βοήθειας προς τη μητέρα της αδικοχαμένης Σάρα, που πέθανε το βράδυ της Κυριακής από αναθυμιάσεις μαγκαλιού στην Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης. Υπενθυμίζεται πως η Ανοιχτή Πόλη από το 2010 έχει καταθέσει προτάσεις στο ∆ημοτικό Συμβούλιο για τη στήριξη και την προστασία των αδύναμων πολιτών της Θεσσαλονίκης. Μεταξύ άλλων, στις προτάσεις της, η δημοτική κίνηση έκανε εκτενή αναφορά στα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν από τη διακοπή παροχής ρεύματος σε οικογένειες που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. ∆υστυχώς, όταν κατατέθηκαν οι προτάσεις, η πλειοψηφία αλλά και μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης έκανε λόγο για μεμονωμένα περιστατικά. Η πραγματικότητα ωστόσο τους διαψεύδει. •

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

New Order

Για τρίτη χρονιά διοργανώνεται φέτος, με τη συμμετοχή χιλιάδων Χανιωτών, το Santa run, με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για τέσσερα ιδρύματα της πόλης.

Στη «νέα τάξη» του, ο Μιχαήλ Τσακουντής προτείνει μια σειρά δραματικών πορτρέτων που παγώνουν στο μουσαμά το φαινόμενο της βίας. Ο καλλιτέχνης, μέσω των προσώπων που εκφράζουν τη μη– ομιλία και την εθελοτυφλία, εκθέτει μια νέα τάξη απροσδιορίστου περιεχομένου και υπαινίσσεται ότι όλοι εναλλασσόμαστε στο ρόλο του θύτη και του θύματος. Το ενδιαφέρον είναι ότι κατά κάποιον τρόπο πραγματώνεται εικαστικά η άποψη του Ετιέν ντε λα Μποεσί στην Πραγματεία περί εθελοδουλείας ότι ο άνθρωπος δεν χάνει την ελευθερία του, κερδίζει τη σκλαβιά του. Η έκθεση εγκαινιάζεται τη ∆ευτέρα 16 ∆εκεμβρίου και διαρκεί έως τις 11 Ιανουαρίου 2014. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 6 - 10 μ.μ., Σάββατο, Κυριακή 11π.μ. - 3μ.μ. Yiayiannos Gallery (Βασ. Κωνσταντίνου 44, Αθήνα, τηλ.: 210– 7297644)

You ’ll see; this time it ’ll be different

Ο Adam Chodzko έχει στήσει μια έκθεση φανταστικών αφισών του Μουσείου Μπενάκη από το εγγύς μέλλον στο μεταιχμιακό χώρο της ράμπας του κτιρίου της Πειραιώς. Το Μουσείο παρουσιάζεται να εξαπλώνεται σε απρόσμενους και παράξενους χώρους σε όλη την Ελλάδα, με τρόπο που να είναι συνάμα διάσπαρτο, εκλεκτικό, αλλά και να παραμένει ακέραιο. Η έκθεση δίνει έμφαση στο γεγονός ότι ο καλλιτέχνης, αντί να αντλήσει τις αφίσες από επίσημες ή «εθνικές» πηγές, τις έχει «δανειστεί» από διαφορετικούς, απομακρυσμένους και απροσδόκητους τόπους. Έτσι, το μουσείο αντιμετωπίζεται ως ένας συναισθηματικός και ιδιοσυγκρασιακός ζωντανός οργανισμός. Η έκθεση διαρκεί έως τις 19 Ιανουαρίου 2014. Ωράριο: Πέμπτη, Κυριακή 10π.μ. - 6μ.μ., Παρασκευή, Σάββατο 10π.μ. - 10μ.μ. Μουσείο Μπενάκη – Κτίριο οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138, Αθήνα, τηλ.: 210 – 3453111)

Αγαπητέ μου Υποκόμη

Τα σχέδια της Νίνας Παπακωνσταντίνου αντλούν το υλικό τους από το χώρο της λογοτεχνίας, όπως από το επιστολογραφικό μυθιστόρημα Επικίνδυνες Σχέσεις του Pierre Choderlos de Laclos, στο οποίο αναφέρεται και ο τίτλος της έκθεσης. Το ενδιαφέρον της δημιουργού εστιάζει στην απουσία του νοήματος και στην αποσπασματικότητα της επικοινωνίας, σε αντιπαράθεση με τη χειρωνακτική προσπάθεια που απαιτείται για την αποτύπωση κάθε σημείου που θα μπορούσε να συμβάλει σ’ αυτή. Η γραφή αποκρύπτει αντί να φανερώνει, είτε σβήνοντας είτε συσσωρεύοντας είτε πάλι κρυπτογραφώντας, με σκοπό να αποκαλύψει μια άλλη επικοινωνία, που αναδεικνύεται μέσα από την αφαίρεση, το ίχνος ή το λάθος. Η έκθεση εγκαινιάζεται την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου και διαρκεί μέχρι τις 25 Ιανουαρίου 2014. Ωράριο: ∆ευτέρα, Σάββατο 10π.μ. - 3μ.μ., Τρίτη έως Παρασκευή 10π.μ. - 8μ.μ. Kalfayan Galleries (Χάριτος 11, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 210– 7217679)

Στέφανος ∆ασκαλάκης: Άνθρωποι

Τριάντα ένα πορτρέτα σε λάδι του Στέφανου ∆ασκαλάκη παρουσιάζονται για πρώτη φορά συγκεντρωμένα στο Μουσείο Μπενάκη. Οι κατά πλειοψηφία ολόσωμες μορφές των έργων αποτελούν τη συνέχεια μιας ζωγραφικής πορείας που ξεκίνησε από τα εσωτερικά δωματίων της δεκαετίας του ’80 και τις μεγάλες νεκρές φύσεις του ’90, με κοινό άξονα πάντα τη ζωγραφική με μοντέλο, έμψυχο ή άψυχο, στον κλειστό χώρο του εργαστηρίου. Τα έργα φανερώνουν, όχι την εμμονή με την πιστότητα της αναπαράστασης, αλλά το πώς ο καλλιτέχνης συναντά μέσα από την απτή πραγματικότητα που έχει μπροστά του, μια άλλη, εσωτερική πραγματικότητα –τη δική του και του μοντέλου του. Η έκθεση διαρκεί έως τις 19 Ιανουαρίου 2014. Ωράριο: Τετάρτη, Παρασκευή 9π.μ. - 5μ.μ., Πέμπτη, Σάββατο 9π.μ. - 12μ., Κυριακή 9π.μ. - 3μ.μ. Μουσείο Μπενάκη–Κεντρικό Κτήριο (Κουμπάρη 1, Αθήνα, τηλ.: 210–3671000)

Στα Χανιά τρέχουμε για τη χαρά της αλληλεγγύης Σε μια περίοδο που ο οποιοσδήποτε φορέας ή θεσμός είναι πολύ δύσκολο να συγκεντρώσει και να ενεργοποιήσει συμμετοχικά μερικές εκατοντάδες πολίτες σε μια κοινή δράση, μια παρέα από τα Χανιά διοργανώνει για τρίτη χρονιά με τη συμμετοχή χιλιάδων Χανιωτών μια... εορταστική βόλτα αλληλεγγύης στο κέντρο της πόλης των Χανίων, το Santa run, που στόχο έχει να συγκεντρώσει χρήματα για τέσσερα ιδρύματα της πόλης που ασχολούνται με τη στήριξη και τη φροντίδα ανθρώπων με ειδικές ανάγκες και προσφέρουν σημαντικό έργο. Συγκεκριμένα, τα ωφελούμενα ιδρύματα είναι η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκατάστασης Αναπήρων Παίδων (ΕΛΕΠΑΠ), το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας και Απασχόλησης Ατόμων με Αναπηρία (ΚΗΦΑΑΜΕΑ), το Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Αυτιστικών Παιδιών (ΚΗΦΑΠ) και ο Σύλλογος εθελοντικής προσφοράς και στήριξης Ορίζοντας, τα οποία «επελέγησαν με κριτήριο το εύρος της βοήθειας που προσφέρουν και τη σημασία της βοήθειας αυτής για την τοπική κοινωνία» εξηγούν οι διοργανωτές.

«Π

ρόκειται για μια δράση που συμβαίνει σε διάφορες χώρες του κόσμου με καθαρά αθλητικό χαρακτήρα και την ιδιαιτερότητα ότι οι αθλητές είναι ντυμένοι Αγιοι Βασίληδες» μας εξηγεί ένας εκ της παρέας των διοργανωτών, ο διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού ∆ίκτυο Fm, Παναγιώτης Ορφανίδης. «Εμείς κρατήσαμε την ιδέα του Αγιου Βασίλη, αλλά θελήσαμε να ανοίξουμε τη δράση σε όλους. ∆ιατηρούμε κάποια στοιχεία του αθλητικού χαρακτήρα, με αριθμό συμμετοχής, αψίδα εκκίνησης και τερματισμού, σταθμούς ανεφοδιασμού, αλλά ο ανεφοδιασμός είναι... τσικουδιά και μπίρα, το τρέξιμο είναι περπάτημα και δεν έχει καμιά σημασία η σειρά κατάταξης όσων τερματίζουν». Την ομάδα των διοργανωτών αποτελούν, εκτός από το ∆ίκτυο Fm, το Chania Personal Training και η αθλητική παρέα του Ορίζοντα, αλλά περιστοιχίζονται από πολλούς και ενερ-

γούς εθελοντές που κάνουν το εγχείρημα εφικτό.

Ζωτικής σημασίας δράση

«Σκοπός είναι τα έξοδα της διοργάνωσης να καλυφθούν από χορηγίες φορέων και επιχειρήσεων, ώστε τα χρήματα που συγκεντρώνονται από τις συμμετοχές των πολιτών να πηγαίνουν απευθείας στα ιδρύματα. Προϋπόθεση για να συμμετάσχει κάποιος είναι να δωρίσει στα ωφελούμενα ιδρύματα τουλάχιστον 15 ευρώ. ∆ικαιούται τη στολή του Άγιου Βασίλη, την οποία προμηθεύεται απο το Σπίτι του Santa run (Τσουδερών 36, στο κέντρο των Χανίων)» επισημαίνει ο Π. Ορφανίδης. «Εμείς στήνουμε απλά μια γιορτή για να διοχετευτεί η αλληλεγγύη των συμμετεχόντων. ∆εν θέλουμε μόνο να δοθούν τα χρήματα στα ιδρύματα, αλλά να καλέσουμε τον κόσμο να συμμετέχει. Την πρώτη χρονιά με 400 Αγιους Βασίληδες συγκεντρώθηκαν 9.424 ευρώ, τη δεύτερη χρονιά με 1.417 συγκεντρώθηκαν 27.147 ευρώ. Φέτος το Santa run θα πραγματοποιηθεί στις 27 ∆εκεμβρίου και ελπίζουμε σε ακόμα περισσότερες χορηγίες και συμμετοχές». «∆ράσεις όπως το Santa run είναι ζωτικής σημασίας για εμάς» τονίζει ο υπεύθυνος του παραρτήματος Χανίων της ΕΛΕΠΑΠ, Γιώργος Μανουσέλης, «βρισκόμαστε διαρκώς σε μεταιχμιακό σημείο οικονομικά και είναι πραγματικά οξυγόνο αυτή η πρωτοβουλία με τα αποτελέσματα που έχει. Το κλειδί της συμμετοχής τόσων πολλών πολιτών είναι ο συνδυασμός της προσφοράς με τη χαρά σε μια περίοδο μουντή για την πόλη μας». «Παρότι υπάρχει υποστηρικτική προσφορά από τους συμπολίτες μας, η σημασία του Santa run έγκειται στο συνδυασμό της συμμετοχής με τη γιορτή» επισημαίνει από την πλευρά της η προϊσταμένη του ΚΗΦΑΑΜΕΑ, Αγγελική Καπλανίδου, «είναι ό,τι καλύτερο μας συμβαίνει σε μια πολύ άσχημη οικονομικά περίοδο». Ο καθένας μας κρύβει έναν Αγιο Βασίλη μέσα του και αν συναντηθούμε πολλοί μαζί κάνουμε... θαύματα συμμετοχικής αλληλεγγύης. Ζ.Γ.

“

∆εν μπορούμε, όμως, να καταλάβουμε το διαχωρισμό που κάνετε ανάμεσα σε πολίτες και βουλευτές αποκλείοντάς μας από τον αφορισμό.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Όταν ο επίσκοπος τον αφόρισε, κάποιος πήγε να τον επισκεφθεί για να του το αναγγείλει «Τα έμαθες σιορ-Ανδρέα, ο επίσκοπος σε αφόρισε» και τότε ο Λασκαράτος του απαντά: «Ευχαριστώ τον επίσκοπο για τον αφορισμό, αλλά θα τον παρακαλούσα πολύ να μου αφορίσει και τα παπούτσια των παιδιών μου, για να μη λιώσουνε οι σόλες τους και υποβάλλομαι σε έξοδα».

Του Θωμά Τσαλαπάτη

ίσθηση προκάλεσε πρόσφατα η παρέμβαση του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ σε σχέση με τη διεύρυνση του συμφώνου συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια. Ο Μητροπολίτης σε μια σειρά α-

σμό. Και ενώ σε κάθε λογική χώρα το περιστατικό θα αποτελούσε ένα ευχάριστο ανέκδοτο για να συζητούμε τις ώρες που δεν έχουμε τίποτα να πούμε, στην σημερινή Ελλάδα των Φαήλων, των Ταμήλων και των Άδωνις (πάντα άκλιτο) αποκτά πολιτική σημασία: πολλοί βουλευτές της Νέας ∆ημοκρατίας αρνήθηκαν να ψηφίσουν τη διεύρυνση, το σύμφωνο πάγωσε και η καταδικασμένη από το δικαστήριο του Στρασβούργου χώρα καλείται να πληρώσει το ευρωπαϊκό της πρόστιμο. Το σημαντικότερο φυσικά είναι πως στην Ελλάδα των διαχωρισμών, μια ακόμα κοινωνική ομάδα παραμένει περιθωριοποιημένη και αποκλείεται, με τρόπο παράλογο, επιθετικό και απόλυτο. Και όλα αυτά υπό το φόβο της ρομφαίας ενός Γκάντα-

Πρέπει να γίνουμε βουλευτές για να μας αφορίσετε;

θα θυμούνται την επιστολή - φωτιά που μας είχε στείλει πέρυσι, όταν τολμήσαμε να κάνουμε κριτική στα σχόλια του για τη δαιμονοποίηση της πεολιχίας. Στην επιστολή αυτή, αφού μας προειδοποιούσε πως «οι λοιδορίες Σας θα είναι ο μεγαλύτερος δήμιός Σας», κατέληγε με το ευφυές: «Εύχομαι ειλικρινά ο Θεός να μη “στήση” στις ψυχές Σας την αμαρτία αυτή» (αντιλαμβάνεστε φαντάζομαι τι σημαίνει μια τέτοια φράση σε μια επιστολή με θέμα την πεολειχία). Στη συνέχεια, ο μητροπολίτης απασχόλησε τη δημοσιότητα όταν κατέθεσε μήνυση ενάντια στο θέατρο Χυτήριο και μάλιστα συνοδευόμενος από βουλευτές της Χρυσής Αυγής (Ο ίδιος βέβαια το καλοκαίρι του 2012 περιέγραφε τη Χρυσή Αυγή ως ομάδα παγανιστών, ασύμβατη και αντιθετική προς το χριστιανισμό).

Γκάνταλφ

Έπειτα, προειδοποίησε πως «αν διαχωρίσετε Κράτος και Εκκλησία θα διεκδικήσω όλη την Πειραϊκή χερσόνησο», με αφορμή προσπάθεια του συνδυασμού «Το λιμάνι της αγωνίας» να αξιοποιήσει τον παλιό θερινό κινηματογράφο «Φαντάζιο», μετατρέποντας τον σε πολιτιστικό κέντρο και να μην επιτρέψει να οικοδομηθεί από τη Μητρόπολη. Στα highlight του Μητροπολίτη μας υψηλή θέση καταλαμβάνει το ότι κάλεσε σε μονομαχία με αγιασμό τον καθολικό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών. Ο δικός μου αγιασμός θα ευωδιάζει ενώ ο δικός του θα «όζη φρικωδώς» σχολίασε. Η Άγρια ∆ύση συναντά τον Παπουλάκο.

Θερμή παράκληση

Ξούθου & Μενάνδρου

γωνία

πό υπέροχες εμφανίσεις βουτηγμένες στη χριστιανική αγάπη, απείλησε πως θα αφορίσει όποιον βουλευτή ψηφίσει υπέρ του συμφώνου συμβίωσης, χαρακτήρισε την ομοφυλοφιλία ως σιχαμερό και ακάθαρτο αμάρτημα, το σύμφωνο ως ύβρη προς θεούς και ανθρώπους, ταύτισε τους ομοφυλόφιλους με τους κτηνοβάτες, απάντησε στους επικριτές του και απέστειλε επιστολή στο ΠΑΣΟΚ απειλώντας το και αυτό με αφορι-

ξεχωριστός με καταβολές στην Αριστερά και ειδικότερα στο ΚΚΕ, Κωστής Μοσκώφ, έγραφε στη δεκαετία του ’80: Ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι είναι ποιητής, άρα επαναστάτης, άρα και ερωτικός το ίδιο. Όπως ποιητής, επαναστάτης και ερωτικός είναι ο Κωνσταντίνος Καβάφης. Η κοινωνική του συνείδηση δεν είναι η συνείδηση του Εμείς (σ.σ. δε διαθέτει δηλαδή ο ποιητής εμφανή πιστοποιητικά αριστεροφροσύνης), …αλλά η διαλεκτική σχέση του Εγώ με το Εμείς. (Που αν θέλετε είναι και το ζητούμενο κάθε φορά στην τέχνη και τη ζωή). Κι αν ένας «στιγματισμένος» ποιητής «με την αρρωστημένη ψυχολογία του παρακμασμένου αστού» κατάφερε πριν 100 χρόνια αυτόν τον συγκερασμό του Εγώ με το Εμείς, πώς δικαιολογείται η σημερινή μας αποτυχία, με το Εγώ (ως παρέα, ομάδα, τάση, κόμμα) να μονοπωλεί/νομιμοποιεί λυσσαλέες επιθέσεις, δίχως καν το πρόσχημα της συλλογικής έκφρασης; Πριν 40 χρόνια κοπτόμαστε για την αυτονομία των συνδικάτων από κόμματα, κυβέρνηση και εργοδοσία. Σήμερα διαφημίζουμε από ραδιοφώνου, μονομερώς, συνδικαλιστικές

Θεός φυλάξοι, να ζεις σε… ιστορικές στιγμές

(Κινέζικη παροιμία)

λφ-Ταλιμπάν που το μόνο που ζητά είναι να ασκεί κοσμική εξουσία με σύμμαχο το θεό, τους αγγέλους, α ναι και την πολιτική επιρροή που η εκκλησία ασκεί στο ποίμνιό της. Γιατί η Σαμαρική Νέα ∆ημοκρατία του σήμερα, στην πραγματικότητα αντιπολιτεύεται το πιο σκοτεινό παρελθόν της ελληνικής λαϊκής δεξιάς. Ο Σεραφείμ Πειραιώς είναι γνωστός στους αναγνώστες της «Εποχής». Πολλοί

παρατάξεις! Αλλά και βιβλία, έντυπα, συγγραφείς, όχι με γνώμονα την ποιότητα της δουλειάς τους αλλά τις διαπροσωπικές σχέσεις. Προκειμένου να ξεφύγω, για όσο καιρό μού αναλογεί η ανοχή, από τη μπόχα, τη μαυρίλα και την εγκατάλειψη της σύγχρονης Αθήνας, την οποία οι παθητικοί δημότες θα κληθούν σε λίγους μήνες ν’ αποτελειώσουν από κοινού με τις άλλες ελληνικές πόλεις, επιλέγοντας μεταξύ των πλέον ακατάλληλων που θα υποδείξουν οι κομματικοί μηχανισμοί, σχεδίαζα με αφορμή τα διηγήματα «Εννέα, Τρυφερή Αθήνα» του Άγγελου Γέροντα, μια προσέγγιση στον Κολωνό, μέσα από τα παιδικά και εφηβικά μας χρόνια. Μια ελεγεία για τη γενιά μας που τσαλαπάτησε σε πολλά, αδόκιμα, μπορεί φοβισμένα, μπορεί ακροθιγώς (και αναποτελεσματικά όπως δείχνει η τωρινή μας κατάντια), μα με τη διάθεση να τα δώσει όλα για όλα μέχρι τελικής πτώσης. Άλλωστε ο τυφλωμένος με τα ίδια του τα χέρια Οιδίπους που ξεκίνησε ακουμπώντας στον ώμο της κόρης του οδηγού Αντιγόνης, από την Καδμεία (την πόλη που ίδρυσε ο Κάδμος, αδελφός της χαμένης Ευρώπης (με το «χαμένης» δεν απαξιώνω και δε συσχετίζω τη σύγχρονη κατάντια της), είναι ο καλύτερος συμβολισμός για την εποχή και τους ανθρώπους της. Που τελικά δεν θα εμπιστευθούν την τύχη τους στους ποιητές –κι ας πάσχιζαν από κείνα τα χρόνια οι τραγικοί κι ο Αριστοφάνης να τους πείσουν–, αλλά στους πολιτικούς. Που με τη σειρά τους χρησιμοποιούν την ποίηση μόνον ως (δύστυχα) δίστιχα από του βήματος της Βουλής και στις προσόψεις των λεωφορείων κατά το πρότζεκτ του άλλοτε γραμματοκομιστή του

Αγαπητέ Μητροπολίτη Σεραφείμ, είμαστε παιδιά που μεγάλωσαν με όνειρα, παιδιά που πίστεψαν πως θα καταφέρουν κάτι στη ζωή τους. ∆ουλέψαμε, ξενυχτήσαμε, προσπαθήσαμε. Και τώρα έρχεστε εσείς να τα καταστρέψετε όλα. Μπορούμε να καταλάβουμε το διαχωρισμό που κάνετε ανάμεσα σε ανθρώπους και ομοφυλόφιλους, αφού κάτι τέτοιο επιβάλλει η θρησκεία της αγάπης σας. ∆εν μπορούμε, όμως, να καταλάβουμε το διαχωρισμό που κάνετε ανάμεσα σε πολίτες και βουλευτές αποκλείοντάς μας από τον αφορισμό. Θα σας παρακαλούσαμε να το ξανασκεφτείτε και αν μπορείτε να μας επιφυλάξετε την ίδια τύχη με τους βουλευτές που (ίσως κάποια στιγμή) ψηφίσουν το σύμφωνο συμβίωσης. (Επίσης αν με αφορίσετε μπορείτε να αφορίσετε και τον φίλο μου Γιώργο Πρεβεδουράκη που μου χρωστάει 20 ευρώ; ). Ευχαριστώ.

Κοσκωτά και νυν Συμβούλου του σχετικού προγράμματος Αναστάσιου – Ιωάννη ∆. Μεταξά. Η διαφορά και η αξία της ανάμνησης, για να ξαναγυρίσουμε στον Κολωνό τού Οιδίποδα, είναι όταν μετατρέπεται από προσωπική στιγμή σε γεγονός ευρύτερου ενδιαφέροντος. Τότε μόνο αξίζει να μοιραστώ την ατομική μου συγκίνηση. (Άλλως οφείλω να αναμετρηθώ μόνος με τα περιορισμένου βεληνεκούς βιώματά μου, δηλαδή να σωπάσω). Κι αυτό είναι το ζητούμενο στην τέχνη: πώς πέρα από πληροφορία, αποκτά το κείμενο καλλιτεχνική υπόσταση. ∆ηλαδή δυνατότητα συνομιλίας με τον απέναντι-άγνωστο. Και προοπτική συν-κίνησης. Μια διαδικασία δηλαδή σε διαρκή ροή. Το αντίθετο της πλήξης/αδράνειας. Από την άποψη αυτή το στοίχημα παίζεται από σκηνής με δυο πρωταγωνιστές: τον συγγραφέα και τους θεατές/αναγνώστες ως κριτές και συμμέτοχους. Έτσι όπως το αφηγείται ο Μάνος Χατζιδάκις στον πρόλογο του «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» του Πιραντέλο με την αισθαντική ερμηνεία του ∆ημήτρη Μυράτ: Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό,/ είναι οι άνθρωποι, εσείς κι εγώ.// Είναι οι γυναίκες που μας ρωτούν,/ είναι τα παιδιά που μας κοιτούν,/ έτσι που, εσείς, καθώς κι εγώ,/ αφήνουμε την ώρα να πηγαίνει μόνη της// Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό,/ είναι οι άνθρωποι, εσείς κι εγώ.// Είναι η αδιακρισία σας στη μοναξιά μας/ είναι η αναπνοή σας στη σιωπή μας/ τέλος είναι η αγάπη σας, Για μας Κώστας Κρεμμύδας mandragoras_magazine@yahoo.gr

ΘΕΑΤΡΟ

Μπορεί μια σύντομη συνάντηση να αλλάξει τη ζωή μας; Εκείνη, μια τυπική νοικοκυρά με μια ζωή γεμάτη ματαιώσεις, που λατρεύει τον Ντούτσε. Εκείνος ένας διανοούμενος που ο φασισμός του αφαιρεί βίαια την ταυτότητά του κατά τμήματα, οδηγώντας τον στην απελπισία, επειδή οι επιλογές του ξεφεύγουν από τις νόρμες του συστήματος. Το «Μια ξεχωριστή μέρα» με απλότητα και διεισδυτικότητα δείχνει πως όταν οι άνθρωποι συναντηθούν –με τη βαθιά και ουσιαστική σημασία της έννοιας– τίποτε δεν μένει το ίδιο: μετακινούνται από κατασκευασμένες βεβαιότητες, ανακαλύπτουν δρόμους που τους αλλάζουν τη σκέψη και την πράξη, ξεπερνούν τον παλιό πετρωμένο εαυτό. Γι’ αυτό οι συναντήσεις είναι επικίνδυνες και η απομόνωση, η μοναξιά, η προτροπή στην ατομική λύση αποτελεί όπλο των ολοκληρωτισμών σε παλιότερες και νεότερες εκδοχές τους. Μαζί με την ασίγαστη προπαγάνδα.

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΙΑ ΓΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΝΙΚΑ, ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΤΟΡΕ ΣΚΟΛΑ «ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΜΕΡΑ» Τη συνέντευξη πήρε η Μαρώ Τριανταφύλλου

Πώς αποφασίσατε να ανεβάσετε το «Μια ξεχωριστή μέρα», μια παλιά κινηματογραφική επιτυχία του Έτορε Σκόλα με δύο σπουδαίους ηθοποιούς, τον Μαστρογιάννι και την Λόρεν… Κάτια Γέρου: Ψάχναμε ένα έργο που να μπορούμε να παίξουμε μαζί. Μια φίλη του Νίκου, θεατρολόγος, που το είχε δει στην Αβινιόν, του το πρότεινε. Νίκος Νίκας: Η Μελίνα Πλαστή, που ασχολείται με το θέατρο του καταπιεσμένου. Κ.Γ.: Κι εγώ ανέσυρα από τη μνήμη μου ότι μου το είχε προτείνει ο Βασίλης Νικολαΐδης πριν από 4-5 χρόνια. Ήταν μια ωραία σύμπτωση… Και βεβαίως ήταν το θέμα του… Ν.Ν.: Ο φασισμός… ∆υστυχώς το έργο είναι εξαιρετικά σύγχρονο. Ακόμα. Οι αναφορές του φέρνουν στο νου τη σημερινή κοινωνία. Το πογκρόμ των ομοφυλόφιλων, ας πούμε στη φασιστική Ιταλία. Κι όμως… Στην Ιταλία πριν από λίγο καιρό αυτοκτόνησε ένας νεαρός άντρας, γιατί κάποιος τον

πεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες, τις αποδεχόμαστε. ∆εν μπορεί το 2013 να διαπραγματευόμαστε ξανά τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Είναι τραγικό. Κ.Γ.: Εύκολα παραξενευόμαστε με το θέμα της ανόδου του ναζισμού στην Ελλάδα, αλλά πριν από αυτό θα έπρεπε να είχαμε παραξενευτεί με το πώς είναι δυνατό το 60% των Ευρωπαίων να είναι υπέρ των βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας, ένα εξίσου τρομακτικό ποσοστό να είναι υπέρ των βομβαρδισμών του Ιράκ… Πώς είναι δυνατόν να πεινάει η ανθρωπότητα την εποχή του τόσο μεγάλου προχωρήματος της επιστήμης και της τεχνολογίας; Πώς είναι δυνατόν να πηγαίνει η Μοσάντο στην Ινδία να δίνει μεταλλαγμένους σπόρους και να αυτοκτονούν 125 χιλιάδες Ινδοί… άρα δεν είναι καν θέμα πληροφορίας. Αλλιώς, πώς δεχτήκαμε ότι η Ελλάδα μέχρι το ’90 δεν χρωστούσε τίποτε και τώρα έχει φτάσει τα 340 δις. και σχεδόν κανείς δεν ζητά λογιστικό έλεγχο, δεν έχει σηκωθεί μια τεράστια παντιέρα του λογιστικού ελέγχου για να μην ξαναγίνουν αλλού αυτά; ∆εν έχουμε δει τον «Οικονομικό ∆ολοφόνο», το «Debtocracy»; Για μένα είναι το ζήτημα ποιος εί-

“

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΘΕΑΤΗ

«Τι κρίμα που το έργο μας είναι ακόμα τόσο επίκαιρο»

Οι αρχηγοί με τρομάζουν, με αγανακτούν, εξεγείρομαι. Αλλά αυτόν το μέσο άνθρωπο, που πάει από ’δώ και από ’κεί, σαν αλαφιασμένος και σαν τυφλός, χωρίς να συνειδητοποιεί τι μεσαίωνας είναι ο φασισμός, δεν θεωρώ ότι πρέπει να τον εγκαταλείψουμε εκεί…

Η Κάτια Γέρου και ο Νίκος Νίκας στο «Μια ξεχωριστή μέρα», στο θέατρο Skrow. στιγμάτισε για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις! Το 2013 αυτό είναι ανατριχιαστικό. Προφανώς ήταν διαφορετικά το 1938. ∆εν μπορείτε να φανταστείτε πόσο θα ήθελα να είναι ξεπερασμένο. Κ.Γ.: Στο έργο μάς άρεσε πολύ, επίσης, ο τρόπος που μιλάει ο συγγραφέας για το μέσο άνθρωπο: πόσο εύκολα μπορεί να περάσει στην απέναντι όχθη χωρίς να το καταλάβει… Η Αντονιέτα, η ηρωίδα του Σκόλα, έχει τρομερή συναισθηματική ευφυΐα και ταυτόχρονα μπορεί να λατρεύει το Μουσολίνι. Σκέφτομαι, λοιπόν, ότι αυτό το μισό εκατομμύριο ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής έχει μέσα του άπειρες Αντονιέτες. Οι αρχηγοί με τρομάζουν, με αγανακτούν, εξεγείρομαι. Αλλά αυτόν το μέσο άνθρωπο, που πάει από ’δώ και από ’κεί, σαν αλαφιασμένος και σαν τυφλός, χωρίς να συνειδητοποιεί τι μεσαίωνας είναι ο φασισμός, δεν θεωρώ ότι πρέπει να τον εγκαταλείψουμε εκεί… Ωστόσο, η Αντονιέτα έχει μια δικαιολογία: την έλλειψη πληροφόρησης. Σήμερα τι δικαιολογία έχουν οι οπαδοί της Χρυσής Αυγής; Ν.Ν.: Η πληροφορία απέχει παρασάγγας από την πραγματική παιδεία. Νομίζουμε πως μαθαίνουμε πράγματα, πως είμαστε μορφωμένοι, στην πραγματικότητα, δεν ε-

ναι ο υποδοχέας της πληροφορίας. Μήπως είμαστε πλάσματα χωρίς πνευματικότητα; Χωρίς ουσιαστική παιδεία; Φτιάχτηκε σιγάσιγά ένας τύπος ανθρώπου που περιγελάει την πνευματικότητα. Τα λένε τόσο καλά οι φιλόσοφοι της Σχολής της Φρανκφούρτης για τη διαχείριση της πληροφορίας, ο Χορκχάιμερ ας πούμε με έχει βοηθήσει να καταλάβω πολλά. Ποιοι είναι οι δύο ήρωες του έργου, η Αντονιέτα και ο Γκαμπριέλε, που συναντιούνται σε ένα τοπίο πόνου; Ν.Ν.: ∆ύο απλοί άνθρωποι μέσα στην άνοδο του φασισμού. Εκείνη μια καταπιεσμένη νοικοκυρά, εκείνος ένας ομοφυλόφιλος άντρας. Το έργο θίγει την έννοια της κανονικότητας… Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι κανείς τους δεν είναι πολιτικά ενεργός, δεν διάλεξε ανθρώπους της πολιτικής δράσης… Ν.Ν.: Είναι ο φασισμός της καθημερινής ζωής… το άλλο θα ήταν απλό και καθησυχαστικό. «Αυτό αφορά την πολιτική», λέει ο μέσος θεατής. Στην καθημερινότητα τα πράγματα παίρνουν άλλο σχήμα. Ούτε αυτός είναι συνειδητοποιημένος αντιφασίστας ούτε αυτή συνειδητή φασίστρια. Κ.Γ.: ∆ίνουμε στενό ορισμό στο φασισμό. Η ολοένα αυξανόμενη φτωχοποίηση του πλανήτη, η παντοδυναμία του κεφαλαίου

είναι ο υπέρτατος φασισμός. Όπως λέει η «Εβραία» του Μπρεχτ: «Τι ανόητη που ήμουν να πιστεύω πως ο λευκός Γερμανός μπορεί να πάρει ινσουλίνη ενώ οι άλλοι δεν μπορούν». Ίδιο θέμα είναι. Για μένα αυτό είναι ο φασισμός. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό που περιγράψατε; Η ανάπτυξη του κινήματος αλληλεγγύης μπορεί να βοηθήσει την κοινωνία να σταθεί όρθια; Κ.Γ.: Μπορεί να βοηθήσει στην επιβίωση μέσα σ’ αυτό το τσουνάμι. Με αυτή την έννοια τα δίκτυα αλληλεγγύης είναι μεγάλη ελπίδα. Είναι η τέχνη μια μορφή αλληλεγγύης; Ν.Ν.: Η Κάτια έχει πει πριν από πολλά χρόνια πως αν καταφέρεις να κάνεις κάποιον να ανατριχιάσει στην παράσταση, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα, κάτι έχει συμβεί. ∆ικαιώνεται όλη η προσπάθειά σου. Το έχω κρατήσει ως ευαγγελική φράση. Αν κάποιος ανατριχιάσει, η ψυχή του θα μαλακώσει και θα σκύψει να ακούσει την ανάσα του διπλανού του κι ας του είναι άγνωστος. Κ.Γ.: Προσωπικά με ενοχλεί το γεγονός ότι τα μπράτσα που θα ανατριχιάσουν, έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν το αντίτιμο του εισιτηρίου και να έρθουν στο θέατρο –ακόμα και τώρα που το εισιτήριο έχει κατέβει αισθητά. Ας είναι… Ονειρεύομαι, ξέρετε, ένα μεγάλο καραβάνι αλληλεγγύης καλλιτεχνών που να μην πηγαίνουν όμως στις υποβαθμισμένες περιοχές μια φορά το χρόνο ή να κάνουν συναυλία μόνο κάθε παραμονή πρωτοχρονιάς –που κι αυτό καλό είναι–, αλλά να προσφέρουν τακτικά τη δουλειά τους και να το συνοδεύουν όλο αυτό με ένα υλικό ενημερωτικό… Ν.Ν.: Καλλιτέχνες χωρίς σύνορα… Είναι βέβαια δύσκολο με την ανεργία στα επαγγέλματα του πολιτισμού, τις κακοπληρωμένες δουλειές… Κ.Γ.: Είμαστε που είμαστε άνεργοι ή κακοπληρωμένοι ή βάζουμε χρήματα από την τσέπη μας, τι μας πειράζει μια φορά το μήνα να εμπλακούμε σε μια τέτοια προσπάθεια; Στη σκηνή υπάρχει μια ιδιαίτερη χημεία μεταξύ σας. Τα πρόσωπά σας φτιάχνουν παλέτες συναισθημάτων… Πώς δουλέψατε τους ρόλους σας; Ν.Ν.: Βάλαμε σημαιάκια στα τοπία και τις διαδρομές… αν κάναμε ορειβασία θα ανοίγαμε το χάρτη και θα σημειώναμε την πορεία, τα σημεία ανάπαυσης, τον εξοπλισμό… Έτσι δουλέψαμε. Ήταν οργανωμένη διαδρομή. Κ.Γ.: Είναι ο τρόπος που αγαπάμε κι οι δυο να δουλεύουμε. Η κατάσταση αλλάζει από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο, κάθε ατάκα φέρνει αλλαγές. Πολύ ενδιαφέρον ήταν για μας τα σημεία των αμηχανιών, μολονότι μας δυσκόλεψε. Τα κενά είναι δύσκολα αλλά ωραία… προσπαθείς να δεις τι γίνεται. Ν.Ν.: Οι ρόλοι αναρωτιούνται. Οι ηθοποιοί σιγουρεύουν το κοινό. Η συνάντηση τούς αλλάζει; Ν.Ν.: Γίνονται οικείοι. Για 24 ώρες ο ένας για τον άλλον ήταν ο δικός του άνθρωπος. Θεωρητικά ξέρουν ότι πια υπάρχει ο ένας για το άλλον. Μάλλον δεν θα ξανασυναντηθούν αλλά το ένιωσαν. Κ.Γ.: Η Αντονιέτα γυρνάει υποταγμένη στον άντρα της, ξέρει όμως ότι ο Ντούτσε, που τόσο λάτρεψε, είναι αυτός που πάει τον Γκαμπριέλε εξορία. ∆εν θα μπορεί πια να θαυμάζει τον Ντούτσε κι ίσως κάποιο από τα έξι παιδιά της, που ακούμε εφιαλτικές τις φωνές τους στο τέλος να μιλούν εκστασιασμένα για τους ναζί, να μπολιαστεί με το νέο που φέρνει η μητέρα και να ξεφύγει. Και η Αντονιέτα θα είναι εκεί να το ενθαρρύνει…

Η παράσταση «Μια ξεχωριστή μέρα» παρουσιάζεται κάθε Παρασκευή, Σαββάτο και Κυριακή, στις 9μ.μ., στο θέατρο Skrow (Αρχελάου 5, Παγκράτι, τηλ. 2107235842), σε μετάφραση: Γιάννη ∆ιαμαντόπουλου, σκηνικά - κοστούμια: Κυριάκου Κατζουράκη, Χρύσας Βουδούρογλου, μουσική: Λεωνίδα Μαριδάκη, φωτισμούς: Ελευθερίας Ντεκώ.

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

τρίτη ερώτηση μαζί με την απάντηση, που δημοσιεύονται ως συνέχεια από την προηγούμενη Κυριακή, είναι θέμα ανεξάρτητο από τα περιεχόμενα του εκδοθέντος τόμου («Η ελληνική φωτογραφία και η φωτογραφία στην Ελλάδα», εκδ. Νεφέλη, 2013). Ωστόσο, η ερώτηση δεν ετέθη από τον επιμελητή, τον Ηρακλή Παπαϊωάννου, εντελώς τυχαία. Αφετηρία στάθηκε η δημοσιογραφική μου ιδιότητα και πιο ειδικά η δεκαπενταετής θητεία μου στο κυριακάτικο ένθετο της Καθημερινής Επτά Ημέρες. Η τριβή με τη φωτογραφία στάθηκε εκεί αναπόφευκτη, καθώς σε κάθε τεύχος καταλάμβανε το 30 με 40% των σελίδων. Μπορώ να ισχυριστώ ότι υπήρξε ένα ιδιότυπο σχολείο, απ’ το οποίο αποκόμισα αρκετές εικονογραφικές εμπειρίες και, κυρίως, γνώσεις σχετικές με τη φωτογραφία στα έντυπα μέσα. Προϋπήρχε, βέβαια, κάποια έφεση στη φωτογραφία καλλιεργημένη από ανολοκλήρωτες σπουδές, αλλά χωρίς αυτήν την ενεργή ανάμιξη θα έμενε σε επίπεδο θολών θεωρητικών γνώσεων. Κατά καλή σύμπτωση, πριν από επτά χρόνια, συγκεκριμένα φθινόπωρο του 2006, καλεσμένος ως εισηγητής από τον Γιάννη Σταθάτο, οργανωτή των Φωτογραφικών Συναντήσεων στα Κύθηρα, είχα την ευκαιρία να εκθέσω αναλυτικά ό,τι αποκόμισα ως εμπειρία. Η εισήγηση έφερε τίτλο «H φωτογραφία στην τροχιά των Eπτά Hμερών». Είχε, δηλαδή, αποκλειστική εστίαση στο κυριακάτικο ένθετο της εφημερίδας. Συνεπώς, η τεθείσα ερώτηση δεν είναι άτοπη. Το εάν και πόσο ικανοποιητικά ανταποκρίνεται η απάντηση είναι άλλο θέμα. ∆ιαβάζει κανείς και κρίνει χωρίς περιαυτολογίες.

Παρελθόν άγνωστο

- Πώς βλέπετε τη χρήση της φωτογραφίας στα ελληνικά έντυπα και τις εφημερίδες; - Αυτό είναι μια μεγάλη και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πτυχή της φωτογραφίας. Πριν, όμως, προχωρήσω σε κάποιες νύξεις γύρω από την σημερινή χρήση της φωτογραφίας στον Τύπο, ας μου επιτραπεί μια εισαγωγική παρέκβαση σχετική με το παρελθόν. Εξάλλου, μεταξύ παρόντος και παρελθόντος υπάρχει στενή οργανική σχέση η οποία μένει εντελώς αδιερεύνητη. Σκεφτείτε ότι δεν ξέρουμε ούτε το πότε ούτε σε ποιό έντυπο δημοσιεύτηκαν οι πρώτες φωτογραφίες, με την τεχνική της φωτοτυπίας, όπως λεγόταν στην αρχή και μετά, με τη γνωστή τεχνική της φωτοτσιγκογραφίας. Αγνοούμε, δηλαδή, τις αφετηρίες. Όμως, για να μη θεωρητικολογώ και πέσω σε ασαφείς γενικεύσεις, θα καταφύγω σε παραδείγματα. ∆ίνουν πιο καθαρή εικόνα και θα ξεκινήσω από τους Βαλκανικούς πολέμους που γιορτάστηκαν επετειακά πέρσι και φέτος. Τα έντυπα της εποχής, δηλαδή εφημερίδες και περιοδικά, είναι, για τα τυποτεχνικά στάνταρ της εποχής, γεμάτα φωτογραφίες. Θα έλεγα ενδιαφέρουσες από κάθε άποψη. Εκτός από τεκμήρια και φορείς του πνεύματος εκείνης της εμπόλεμης περιόδου, αντανακλούν, ταυτόχρονα, και κάποιες τρέχουσες τότε αντιλήψεις γύρω από τη φωτογραφία. Μία από αυτές, κατ’ εμέ η πιο ενδιαφέρουσα, είναι η εξής: ∆εν υπήρχε καμία προκατάληψη, δέσμευση ή λογοκρισία κάποιας κρατικής αρχής, στο τί και ποια φωτογραφία προορίζεται για δημοσίευση. Έτσι, συναντά κανείς σε έντυπη απεικόνιση νεκρούς από τα πεδία των μαχών, όχι μόνο αντιπάλων, που θα ήταν κάτι λογικό, αλλά και Ελλήνων στρατιωτών. Η δημοσίευση ανάλογων φωτογραφιών δεν ήταν τότε κάτι πρωτοφανές. Προϋπήρχε κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα. Όμως, στους Βαλκανικούς έλαβε ασυνήθεις διαστάσεις, ακόμη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εκεί εντοπίζονται και οι απαρχές του φωτορεπορτάζ στην Ελλάδα, που σχετίζεται άμεσα με τον Τύπο. Για να συνεχίσω τη σκέψη μου - λίγα

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Η φωτογραφία στον Τύπο

- 27 Νοε. 1912. Τρεις νεκροί Γαριβαλδινοί από τις αιματηρές μάχες στο ∆ρίσκο. Αριστερά ο ποιητής Λ. Μαβίλης. Το όνομα που διακρίνεται αριστερά (Καζάνης) είναι του τσιγκογράφου. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε σε ευρείας κυκλοφορίας περιοδικό τον ∆εκ. του 1912. Προέρχεται από λήψη Γαριβαλδινού, ο οποίος, εκτός από ένοπλος στο Γαριβαλδινό σώμα εθελοντών, ήταν και ερασιτέχνης φωτογράφος. χρόνια αργότερα, στη διάρκεια του Μικρασιατικού πολέμου εισέρχεται, για πρώτη φορά, η λογοκρισία. Εισέρχεται, επίσης για πρώτη φορά, στους κληρωτούς η ειδικότητα του στρατιωτικού φωτογράφου, ώστε κάθε φωτογραφία να ελέγχεται εκ των έσω από αρμόδιους αξιωματικούς. Τα πράγματα σφίγγουν και για τους επαγγελματίες φωτογράφους. Επιβάλλεται έκδοση έγγραφης άδειας από τις στρατιωτικές αρχές, έλεγχος στις μετακινήσεις και υποβολή σε εξέταση των φωτογραφιών που τραβήχτηκαν. Σ’ αυτό το πλαίσιο περιορισμών, ενώ υπήρχαν και έχω υπόψη μου σχετικές φωτογραφίες που υπερέβαιναν τον καθιερωμένο λογοκριτικό κανόνα, αυτές ουδέποτε δημοσιεύτηκαν σε έντυπο. Έμειναν στην αφάνεια. Συνεχίζοντας και φτάνοντας ακόμη πιο πρόσφατα, στον πόλεμο του ’40, ισχύουν στον Τύπο οι δεσμεύσεις του Μικρασιατικού πολέμου. Την ισχύουσα τότε διαταγή υπογράφει ο διαβόητος υφυπουργός Κ. Μανιαδάκης. Αντιθέτως, στον Εμφύλιο τα πράγματα αλλάζουν. Βλέπουν τα φώτα της δημοσιότητας ανάλογης ωμότητας φωτογραφίες με εκείνες των Βαλκανικών. Με μία, όμως, ουσιαστική διαφορά. ∆ημοσιεύονται μόνο πρόσωπα κακοποιημένων ή νεκρών ανταρτών του ∆ημοκρατικού Στρατού. Έτσι, για πρώτη φορά η χρήση της φωτογραφίας ως προπαγανδιστικό μέσο εντείνεται και αγγίζει σημεία κορύφωσης στον Τύπο της εποχής. Ανιχνεύουμε, λοιπόν, μέσω της έντυπης φωτογραφίας, την απόλυτη ελευθερία αρχικά, τη δέσμευση στη συνέχεια και τον καθαρά προπαγανδιστικό χαρα-

κτήρα στη διάρκεια του Εμφυλίου. Χρησιμοποίησα τους τέσσερις πολέμους δειγματοληπτικά για να υπογραμμίσω την αξία της φωτογραφίας ως οπτικό τεκμήριο στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Είναι γνωστό ότι η δημοσίευση μιας φωτογραφίας της χαρίζει ευρεία δημοσιότητα. Την παίρνει απ’ την αφάνεια και την καθιστά αναγνωρίσιμη. Αυτό καταγράφεται ανάμεσα στα κέρδη της. Ωστόσο, από την πλευρά των υπευθύνων του Τύπου, υπήρξε πάντα ή σχεδόν πάντα, αδιαφορία απέναντι στην ίδια τη φωτογραφία Θα σας πω για παράδειγμα το εξής σχετικό: Μέχρι περίπου και τη δεκαετία του ’90, ο φωτογράφος, η πηγή και λοιπά στοιχεία ταυτότητας της κάθε φωτογραφίας, σπάνια αναγράφονταν στη λεζάντα. Από τότε τα πράγματα άρχισαν κάπως να αλλάζουν προς το θετικό. Έχουν γίνει ορισμένες ερευνητικές εργασίες γύρω από τον ελληνικό Τύπο, όπως ένα τρίτομο από το Εθνικό ΄Ιδρυμα Ερευνών, με τη συνδρομή της ΕΣΗΕΑ. Αλλά στον τομέα που σχετίζεται άμεσα με τη φωτογραφία στα έντυπα μέσα δεν έχει γίνει κάτι συστηματικό επί του συνόλου. Έχουν γίνει μόνο κάποιες αποσπασματικές εργασίες, που αφορούν συγκεκριμένες αλλά μικρές περιόδους, έχοντας κι αυτές θεματική εστίαση. Ως αντικείμενο έρευνας παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, γιατί η δημοσίευση φωτογραφιών στον ημερήσιο Τύπο αρχίζει συστηματικά από την πρώτη δεκαετία του 20ου αι. Φτάνουν, δηλαδή, οι εφημερίδες μόνο να αντανακλούν οπτικά τη δημόσια εικόνα ενός και

- 15 Αυγ. 1921. Φωτογραφία νεκρού λοχία σε στεππώδη περιοχή πέρα από τον Σαγγάριο. Στην Μικρασιατική εκστρατεία ετέθη για πρώτη φορά σε ισχύ αυστηρή λογοκρισία και τέτοιου τύπου φωτογραφίες ήταν εκ προοιμίου αποκλεισμένες από τον Τύπο. Η λήψη έγινε από τον Αναστάσιο Στεφάνου. Υπηρετώντας ως επίστρατος με ειδικότητα στρατιωτικού φωτογράφου, έφτασε ως τα προκεχωρημένα σημεία της προέλασης του ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα.

πλέον αιώνα.

Σήμερα

Το σήμερα δεν θα ήθελα να το σχολιάσω ιδιαίτερα, για τρεις λόγους: Πρώτον, είναι λίγο πολύ γνωστό το πώς αντιμετωπίζεται η φωτογραφία από τα ΜΜΕ. ∆εύτερον, είναι πιο περίπλοκη υπόθεση σε σχέση με το παρελθόν. Τρίτον, εάν μπω σε σχολιασμό, είναι σίγουρο ότι θα πέσω σε φλυαρία, επειδή τα πράγματα, εκτός από περίπλοκα, είναι και ρευστά. Το μόνο που πρόχειρα μπορώ να επισημάνω ως αδυναμία των έντυπων μέσων είναι ότι, στη δημοσίευση φωτογραφιών δεν υπάρχει κάποιος σαφής κώδικας δεοντολογίας. Το κάθε έντυπο ακολουθεί τον δικό του, οπότε έχουμε να κάνουμε με ασταθές ή σύνθετο πεδίο. Εδώ ακριβώς παίζεται επικίνδυνα η έννοια της “δημοκρατικότητας” με υποκειμενικό και συχνά προσχηματικό τρόπο. Πρόσφατα ξέσπασε έντονη συζήτηση, με επίμαχο θέμα την πρωτοσέλιδη δημοσίευση σε κυριακάτικη εφημερίδα μιας φωτογραφίας του δολοφονημένου Παύλου Φύσσα. Η κάθε πλευρά προσκόμιζε τα δικά της επιχειρήματα. Η μία έλεγε ότι δεν έπρεπε να δημοσιευτεί - η άλλη ότι κάθε φωτογραφία τέτοιου είδους προσφέρεται προς δημοσίευση. Σημεία σύγκλισης στις δύο απόψεις δεν υπήρξαν. Έτσι, η όλη συζήτηση κατέληξε σε ένα συμπίλημα δύο εντελώς αντίθετων απόψεων. Κατά σύμπτωση, την ίδια κατάληξη είχαν και κάποιες άλλες ανάλογες συζητήσεις κατά το παρελθόν. Φαίνεται ότι εκ φύσεως είμαστε θιασώτες της διχογνωμίας. Η φωτογραφία, λοιπόν, παίρνοντας πάσα από το παρελθόν, εξακολουθεί να έχει χρηστικό χαρακτήρα, πολλές φορές παραμορφωτικό ή ακόμη, και προπαγανδιστικό. Ο μόνιμος εναγκαλισμός της με τα ΜΜΕ θεωρείται αναπόφευκτος και δεν έχει αλλάξει. Εκείνο που έχει αλλάξει και αβασάνιστα καταγράφεται ανάμεσα στα θετικά, είναι η πληθωρική της χρήση στα έντυπα μέσα. Αυτή η πληθωρικότητα, συχνά στα όρια του αλόγιστου για να γεμίζουν σελίδες, έχει οδηγήσει το μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού κοινού σε κορεσμό. Αντικρίζει ένα φωτογραφικό ντοκουμέντο σε έντυπο, όπως οι ψηφιακές φωτογραφίες από τις φυλακές του Άμπου Γκράιμπ στη Βαγδάτη ή από τον τρέχοντα εμφύλιο στη Συρία, αδιάφορα και ασχολίαστα. Μένει τόσο απαθές σαν να αντικρίζει τον τυχόντα πολιτικό ή την τυχούσα σταρ της τηλεόρασης. Ως προς αυτό η φωτογραφία, αντί να πάει μπρος, οπισθοχωρεί πιο πίσω και από το σημείο αφετηρίας της στον Τύπο. Επιπλέον, ακαταμάχητος αντίπαλος που της έχει ανακόψει την άλλοτε ποτέ ισχυρή απήχηση στο μεγάλο κοινό, είναι η τηλεοπτική εικόνα. Σ’ αυτό έχει απλώς συνθηκολογήσει. Το βασικό ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι το εξής: Πώς μέσα στην πλημμυρίδα της φωτογραφικής εικόνας μπορεί να αναζωογονηθεί το ενδιαφέρον για την έντυπη εκδοχή της; Έχω την εντύπωση ότι μεταβολές και προσανατολισμοί προς το καλύτερο αδυνατούν να υπάρξουν. Υπό τις σημερινές συνθήκες, η οποιαδήποτε προσπάθεια είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία. Ούτε η ποσότητα μπορεί να λιγοστέψει, καθώς αυτή υπαγορεύεται από τους “οικουμενίστικους” νεοφιλελεύθερους όρους της αγοράς, ούτε διακριτική αντίσταση μπορεί να γίνει, αντιτάσσοντας στις επιταγές της αγοράς υψηλά κριτήρια φωτογραφικών επιλογών από την πλευρά εκείνων που “διακονούν” τον Τύπο. Απαισιόδοξη διαπίστωση, ενδεχομένως λανθασμένη, αλλά οι αντικειμενικές συνθήκες δεν αφήνουν περιθώρια παρά μόνο σε ρομαντικές ουτοπίες. Συνεπώς, το ερώτημα καθίσταται άκαιρο ή, αν θέλετε, ρητορικό. Κωστής Λιόντης

28 ΜΟΥΣ

Σ ΠΡΟΤΑ ΚΕ

ΙΣ ΣΕ

MOYΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Madredeus

εκίνησαν από την Πορτογαλία και κατέκτησαν όλο τον κόσμο με μια μουσική που έχει τις ρίζες της στη γλυκιά μελαγχολία του saudade, στους ήχους του φάντο και των λαϊκών τραγουδιών και την έκαναν να ακούγεται καινούργια και σύγχρονη, να μένει στη μνήμη και να προσφέρει στο κοινό μοναδικές συγκινήσεις. Ο Pedro Ayres Magalhaes και o Rodrigo Leao ήταν δύο Πορτογάλοι ροκάδες που άρχισαν να πλήττουν με τη ροκ και την ποπ μουσική και το 1985 αποφάσισαν να ξαναανακαλύψουν τους παραδοσιακούς ήχους με το δικό τους τρόπο. Ήθελαν να προχωρήσουν πέρα από την ανώδυνη πορτογαλική ποπ, αλλά δεν ήθελαν να καταφύγουν στο παλιό φάντο. Έψαχναν κάτι σύγχρονο, αλλά με ρίζες, ανοιχτό στον κόσμο, αλλά με πορτογαλική σφραγίδα. Άρχισαν να γράφουν και να φέρνουν στην παρέα τους και άλλους μουσικούς, βρήκαν τον ήχο που έψαχναν, αλλά τους έλειπε η φωνή. Την ανακάλυψαν τυχαία, ένα βράδυ στο Bairro Alto της Λισαβόνας, όταν άκουσαν ένα δεκαοκτάχρονο, άγνωστο, κορίτσι που τραγουδούσε φάντο για τους φίλους της με μια ιδιαίτερη, ερασιτεχνική φωνή. Κάλεσαν την Τερέζα Σαλγκουέιρο να την ακούσουν στο παλιό μοναστήρι Madre de Deus. Η καθαρή φωνή της και οι περίτεχνες συνθέσεις του Πέδρο και του Ροντρίγο έδωσαν στο σύνολο ένα μοναδικό ύφος και στο συγκρότημα ένα συμβόλαιο ηχογράφησης. Το 2007 η Τερέζα Σαλγκουέιρο έφυγε και οι Μadredeus έμειναν άφωνοι. Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια αποτραβήχτηκαν. Το 2012 οι Μadredeus ξανασυνάντησαν τον καλύτερο εαυτό τους και ξαναεπισκέφτηκαν την παράδοση που είχαν δημιουργήσει, με ένα νέο σχήμα: εκτός από τον Carlos Maria Trindade, τον κιμπορντίστα που παίζει χρόνια μαζί τους, στο σύνολο μπήκαν, οι βιολονίστες Jorge Varrecoso και Antonio Figueiredo και ο βιολοντσελίστας, Luis Clode, αλλά και η πολύ νέα Μπεατρίς Νούνες που προσφέρει το μοναδικό ταλέντο της στο νέο εγχείρημα με την ακρίβεια της κλασικής της εκπαίδευσης. Τα έγχορδα και η Μπεατρίς Νούνες προέρχονται από το χώρο της κλασικής μουσικής, είναι μέλη της Συμφωνικής Ορχήστρας της Εθνικής. Την Τρίτη 10 ∆εκεμβρίου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 14, 25, 35, 50, 7,50 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι και Α.Μ.Ε.Α.) και 9,50 ευρώ (65+ και πολύτεκνοι).

Σταμάτης Κραουνάκης και Σπείρα- Σπείρα

το πρώτο μέρος, όλη η σύγχρονη Ελλάδα σε δέκα μικρούς μονόλογους. Απ’ τη ζωή στη σκηνή. Μια σκηνή πλημμυρισμένη με παλιά, δοκιμασμένα τραγούδια. Μια σκηνή με καινούργια τραγούδια, γραμμένα από τον Σταμάτη Κραουνάκη και το νεότατο ταλαντούχο συνεργάτη του, Άρη Βλάχο. «∆εν θα το βάλουμε κάτω, θα πιάσουμε τη ζωή απ’ τα κέρατα». Χιούμορ, σουρεαλισμός, ανατρεπτική γλώσσα. Χέρι χέρι με τον κόσμο στο πρόβλημα. Χέρι χέρι και στο συναίσθημα που ενώνει. Στο δεύτερο μέρος, ο Σταμάτης με τα πιο αγαπημένα τραγούδια του. Για να τραγουδήσουμε μαζί του όλοι. Για να εκραγεί το πυροτέχνημα, δίνοντας ελπίδα την επόμενη μέρα. Και μη ξεχνάμε το τρίτο μέρος, στον 3ο όροφο… Κρασί, σούπες (χυλοπίτες και τραχανάς) με 5 ευρώ το άτομο μόνο, για να συνεχίσουμε… γεμάτοι από μουσικές και αλήθειες. Για το καλωσόρισμα της καινούργιας μέρας ή να καληνυχτίσουμε την προηγούμενη βραδιά. Την Παρασκευή 13 και το Σάββατο 14 ∆εκεμβρίου, στις 12.30μ.μ., στο Ίδρυμα Κακογιάννη.

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

 ΤΟ ΚΛΑΡΙΝΕΤΟ στον 20ό και 21ο αιώνα

Η συναυλία αποτελεί μουσική διαδρομή σε μερικά χαρακτηριστικά συνθετικά ιδιώματα του 20ού και του 21ου αιώνα, μέσα από έργα για κλαρινέτο: ∆ωδεκαφθογγισμός, τροπικότητα, μινιμαλισμός, ηλεκτρονική μουσική, καθώς και πειραματική συνομιλία της σύγχρονης με την παραδοσιακή μουσική. Το κλαρινέτο, είτε μόνο του, είτε σε συνδυασμό με πιάνο ή ηλεκτρονικά μέσα, αποδίδει έργα ξένων και συγχρόνων ελλήνων συνθετών, αναδεικνύοντας τις πλούσιες εκφραστικές του δυνατότητες. Τη διοργάνωση υπογράφουν η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών και το Πρόγραμμα Μουσικής (ΒΜ) του Hellenic American College (HAEC) σε συνεργασία με το Hellenic American University (Manchester, NH, USA) και Θα παρουσιαστούν έργα για κλαρινέτο των: Béla Bartók, Alban Berg, Giacomo Miluccio, Arvo Pärt, Ηλία Κοτζιά, Παναγιώτη, Λευθέρη και Γιώργου Χατζημιχελάκη. Τα έργα ερμηνεύουν οι μουσικοί: Μανούσος Πλουμίδης (κλαρινέτο) και Χρύσα Γρένδα (πιάνο). Την Τετάρτη 11 ∆εκεμβρίου, στις 8.30μ.μ., στο θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι). Είσοδος ελεύθερη.

 Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ βιολονίστας Gidon Kremer

Ο κορυφαίος βιολονίστας συμπράττει με δύο εξαιρετικές νέες μουσικούς, την Khatia Buniatishvili(πιάνο) και την Giedre Dirvanauskaite(τσέλο),σε υψηλής ποιότητας ερμηνείες μουσικής δωματίου Ο Gidon Kremer είναι ένας χαρισματικός μουσικός ,αντισυμβατικός, ικανός να δίνει νέα ζωή στη μουσική όλων των εποχών και αφοσιωμένος σε κάθε καινούργια φωνή, έρχεται για μια ακόμα φορά στο Μέγαρο Μουσικής και φέρνει μαζί του δύο μουσικούς του μέλλοντος, ήδη αναγνωρισμένες διεθνώς: την τσελίστα Γκιντρέ Ντιρβαναουσκάιτε και την πιανίστα Κάτια Μπουνιατισβίλι. Ενώνουν τις δυνάμεις τους σε δύο Ελεγειακά τρίο (αρ. 1 και 2) του Σεργκέι Ραχμάνινοφ και ένα τρίο του Μιτσισλάβ Βάινμπεργκ, που θεωρείται ένας από τους μεγάλους, αλλά κρυμμένους, θησαυρούς του 20 αιώνα, ο τρίτος σημαντικότερος Ρώσος συνθέτης μετά τον Προκόφιεφ και τον Σοστακόβιτς. Ο Γκίντον Κρέμερ δεν είναι μόνο ένας από τους μεγάλους βιρτουόζους του βιολιού, αλλά και μουσικός με σύνθετη και ιδιαίτερη προσωπικότητα, που ανοίγει επίμονα και συστηματικά νέους δρόμους και ανακαλύπτει νέους και νέες μουσικούς με ταλέντο, αλλά και νέους συνθέτες, που δεν διστάζει να τους παρουσιάζει στο μεγάλο κοινό, ισότιμα με τους καθιερωμένους. Η τσελίστα Γκιντρέ Ντιρβαναουσκάιτε, γεννημένη στο Κάουνας της Λιθουανίας, προέρχεται από οικογένεια μουσικών και είναι μέλος της Κρεμεράτα Μπάλτικα από το 1997. Έχει ήδη διακριθεί διεθνώς και το 2004, με προτροπή του Γκίντον Κρέμερ, δημιούργησε το κουαρτέτο εγχόρδων Κρεμερατίνι, με το οποίο έχει εμφανιστεί στις ΗΠΑ, την Αυστρία και τη Λετονία. Η Κάτια Μπουνιατισβίλι, γεννήθηκε το 1987 στην Τιφλίδα της Γεωργίας και από τα 3 της χρόνια άρχισε να μελετάει πιάνο με τη μητέρα της, στα 6 της έδωσε το πρώτο της κοντσέρτο με την Ορχήστρα ∆ωματίου της Τιφλίδας και από τα 10 της άρχισε να εμφανίζεται στο εξωτερικό. Ο Γκίντον Κρέμερ τη θεωρεί ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα των τελευταίων χρόνων και την έχει επιλέξει ως μόνιμη συνεργάτιδά του στα κοντσέρτα μουσικής δωματίου, στο Φεστιβάλ του Λόκενχάους και στις εμφανίσεις του στην Αίθουσα Μουζίκφεράιν της Βιέννης. Το Σάββατο 14 ∆εκεμβρίου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 14, 25, 35, 50, 7,50 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι και Α.Μ.Ε.Α.) και 9,50 ευρώ (65+ και πολύτεκνοι).

ΚollektivA, «Songs of Freedom»

ε αστείρευτη ενέργεια και επιθετικά αισιόδοξη διάθεση, οι KollektivA αφουγκράζονται την εποχή και μας διοχετεύουν έντονα συναισθήματα, τοποθετώντας το πολιτικό και κοινωνικό τραγούδι στο ροκ ήχο του σήμερα. Με κεντρικό θέμα τα τραγούδια που οδηγούν στην ατομική και κοινωνική απελευθέρωση, προσεγγίζουν αγαπημένους Έλληνες συνθέτες, όπως οι: Μικρούτσικος, Θεοδωράκης, Λοΐζος, Άσιμος και άλλοι, υιοθετώντας απρόβλεπτες και ίσως αντισυμβατικές ενορχηστρώσεις. Παράλληλα, μας χαρίζουν τραγούδια από τα αγαπημένα τους συγκροτήματα (Rage Against the Machine, Massive Attack, U2, System of a Down) και τα παρουσιάζουν μέσα από το δικό τους σκληρό και ταυτόχρονα ευαίσθητο ηχητικό πρίσμα. Φυσικά, από το πρόγραμμα δεν θα μπορούσαν να λείψουν δικά τους γνωστά τραγούδια όπως «Ο ∆ρόμος που τραβάω», που ακούστηκε πολύ το καλοκαίρι στα ραδιόφωνα αλλά και τραγούδια που δεν έχουν ακουστεί ξανά σε κοινό μέσα από τη «Μπαλάντα της Φυλακής». Οι KollektivA είναι οι: Θανάσης Χουλιαράς - φωνή, Φάνης Μαργαρώνης - κιθάρες, φωνή, Γιώργος Θεοφάνους - κιθάρες, πλήκτρα, Μάκης Κρέτσης - κρουστά, φωνή, Γιώργος Παύλου - μπάσο, ∆ημήτρης Γιαννούχος - τύμπανα, φωνή. Την Παρασκευή 13 ∆εκεμβρίου, στις 11μ.μ., στο KooKoo Live Music Bar (Ιάκχου 17, Γκάζι). Είσοδος: 10 ευρώ (με μπύρα/ κρασί)

Σαβίνα Γιαννάτου και Ευγενία Καρλαύτη

Σαβίνα Γιαννάτου συναντά στη σκηνή την πιανίστα και ερμηνεύτρια Ευγενία Καρλαύτη σε ένα ρεσιτάλ ανοιχτό στην ευφορία του αυτοσχεδιασμού, όπου η διαφορετικότητα του ρεπερτορίου αναπτύσσεται μοναδικά στον καμβά των ευρηματικών διασκευών της Ευγενίας Καρλαύτη. ∆ύο υπέροχες φωνές συνομιλούν με τις μελωδίες διαφορετικών πολιτισμών. Θα παρουσιαστούν παραδοσιακά και έντεχνα τραγούδια από διάφορες χώρες του κόσμου. Από την Αρμενία στην Καραϊβική και τα Ελληνόφωνα της Κάτω Ιταλίας έως το Speaklow και το Alabamasong του KurtWeil, αλλά και τραγούδια της Λένας Πλάτωνος, του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Κυπουργού. Για δύο Σάββατα στις 14 και 21 ∆εκεμβρίου, στις 9.30μ.μ., στον Ιανό. Είσοδος: 10 ευρώ, ελάχιστη κατανάλωση: 6 ευρώ.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

«ΜΙΚΡΑ ΑΓΓΛΙΑ», «Ο ∆ΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΟΡΦΕΑ», «RUNAWAY DAY»

Το ελληνικό σινεμά στο προσκήνιο Του Στράτου Κερσανίδη

ελληνικός κινηματογράφος, μέσα σε ένα οικονομικό τοπίο που δεν αφήνει πολλά περιθώρια, αντιστέκεται σθεναρά. Το προηγούμενο διάστημα είδαμε δύο σημαντικές ελληνικές ταινίες, τη «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά και τον «Εχθρό μου» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου. Την εβδομάδα αυτή έχουμε την ευκαιρία να δούμε τρεις ακόμη ελληνικές ταινίες που επιβεβαιώνουν πως το ελληνικό σινεμά βρίσκεται στο προσκήνιο, σε πείσμα των καιρών. «Το πιο ελπιδοφόρο είναι ότι οι νέοι μας κινηματογραφιστές κάνουν ταινίες συλλογικά. Και στην πορεία πιστεύω ότι θα βρουν και το κοινό τους», λέει ο Παντελής Βούλγαρης, σε συνέντευξή που παραχώρησε στον Κώστα Τερζή για την «Κυριακάτικη Αυγή» της 24/11. Αλλά και ο ίδιος δηλώνει «παρών», με τη νέα του ταινία.

Φουρτουνιασμένη θάλασσα, φουρτουνιασμένοι άνθρωποι

Η «Μικρά Αγγλία», είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. ∆εκαετία του 1930 στην Άνδρο, η Μίνα, έχει δύο κόρες που θέλει να τις παντρέψει, αδιαφορώντας για τα αισθήματα και με μοναδικό γνώμονα το οικονομικό συμφέρον. Έτσι η Μόσχα, που ονειρεύεται να φύγει από το νησί και να γλυτώσει από τη μοίρα των γυναικών, βρίσκεται παντρεμένη με τον καπετάνιο Σπύρο Μαλταμπέ, ενώ η Όρσα παντρεύεται με τον καπετάνιο, Νίκο Βατοκούζη. Μόνο που η Όρσα,

για πολλά χρόνια είναι κρυφά ερωτευμένη με τον άνδρα που παντρεύτηκε η αδελφή της. Τα κρυμμένα πάθη πυροδοτούνται και η ισορροπία της οικογένειας υπονομεύεται. Ο Παντελής Βούλγαρης σκηνοθετεί ένα δράμα εποχής, μια ηθογραφική ταινία με λιτότητα και αργούς ρυθμούς. Με την υποστήριξη της εξαιρετικής φωτογραφίας του Σίμου Σαρκετζή, ο σκηνοθέτης μας μεταφέρει στην Άνδρο του 1930, με τρόπο απολύτως πειστικό. Καταφέρνει δε, κι αυτό είναι το μέγα επίτευγμα, να διεισδύσει στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του, έναν κόσμο φουρτουνιασμένο κι ανήσυχο, έναν κόσμο συγκρούσεων πάθους και έρωτα. Και είναι ένας λυγμός που κινείται υπογείως αυτός που κατατρώει τα σωθικά και πυροδοτεί τις σχέσεις των ανθρώπων. Ταινία συγκινητική, με στέρεα σκηνοθεσία και υποδειγματικές ερμηνείες.

Αναζητώντας διέξοδο στα αδιέξοδα

Στο «Runaway day» ο ∆ημήτρης Μπαβέλας αφηγείται μια ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας π[ου βιώνει την οικονομική κρίση. Η Μαρία εγκλωβισμένη σε ένα γάμο εγκαταλείπει τον σύζυγο της, με τον οποίο έχει δύο παιδιά. Ο Λουκάς, άνεργος και με άρρωστη μητέρα, εγκαταλείπει το σπίτι του. ∆ραπετεύουν από ζωές που μοιάζουν με φυλακές και περιπλανιούνται στην Αθήνα αναζητώντας, επί της ουσίας, τις χαμένες τους ζωές. Χαμηλοί σκηνοθετικοί τόνοι σε μια ταινία που προσεγγίζει εκτός από την Ελλάδα της κρίσης και την προσωπική κρίση των ανθρώπων. Μπορεί η

«BEHIND THE CANDELABRA»

Η τραγωδία της διασημότητας

«Μικρά Αγγλία» ταινία να είναι χαμηλού προϋπολογισμού, αλλά ο Μπαβέλας καταφέρνει να σταθεί με συνέπεια και αξιοπρέπεια, πράγμα που καταδεικνύει πως διαθέτει, πέρα από ταλέντο και παιδεία. Ασπρόμαυρη αξιόλογη δημιουργία που αξίζει της προσοχής μας.

Κατακερματισμένες σχέσεις

Για το «∆ρόμο του Ορφέα», του Κώστα Κολημένου, μίλησε ο ίδιος ο σκηνοθέτης στην «Εποχή» της περασμένης Κυριακής. Η Νίκη και ο Σωτήρης ζουν εντελώς αποξενωμένοι, κάτι που βαραίνει τον 7χρονο γιο τους, Ορφέα. Όταν η Νίκη γνωρίζει τον Γιάννη, νιώθει τα αισθήματα και οι αισθήσεις της να ξυπνούν

και φεύγει μαζί του μια εκδρομή. Ο Ορφέας χάνεται στην Αθήνα και οι γονείς του τον αναζητούν με αγωνία. Μια ταινία που θέτει το ζήτημα των σχέσεων μέσα σε μια χώρα που είναι βυθισμένη στην κρίση. Ο Κολημένος σκηνοθετεί απλά χωρίς να στερεί από την ταινία του την εσωτερική δύναμη. Χαμηλός προϋπολογισμός και σε αυτήν την περίπτωση με την ταινία να έχει γίνει χάρη στην επιμονή του σκηνοθέτη, στην πίστη αυτού που θέλει να κάνει και στην πολύτιμη βοήθεια των φίλων του. Εκ του αποτελέσματος η προσπάθεια κρίνεται ως επιτυχημένη. Τρεις ελληνικές ταινίες, τρεις αξιόλογες κινηματογραφικές επιλογές. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Στίβεν Σόντερμπεργκ σκηνοθετεί το «Behind the candelabra», μια βιογραφία του διάσημου πιανίστα και σόουμαν Λιμπεράτσε. Η ταινία επικεντρώνεται στη σχέση του Λιμπεράτσε με το νεαρό Σκοτ Θόρτον, από τη μέρα της γνωριμίας τους μέχρι το θάνατο του καλλιτέχνη από AIDS. Στα 40 χρόνια της λαμπρής του καριέρας, ο Λιμπεράτσε γνώρισε τη δόξα. Στην πραγματικότητα, όμως, υπήρξε ένας μοναχικός άνθρωπος, ο οποίος έζησε προστατευμένος και απομονωμένος από τον έξω κόσμο, έχοντας μεγάλη ανάγκη από αληθινή αγάπη. Κι αυτό που κάνει με ιδιαίτερη επιτυχία ο Σόντερμπεργκ είναι να αποδώσει με τρόπο πειστικό την προσωπικότητα, τις αγωνίες, τις ανάγκες και τις εμμονές του Λιμπεράτσε. Και φυσικά τη σχέση του με τον Σκοτ, η οποία περνά τα στάδια όλων των σχέσεων μέχρι το χωρισμό. Ένα ιδιαίτερο επίτευγμα του σκηνοθέτη είναι ο τρόπος που χειρίζεται το θέμα της ομοφυλοφιλίας. ∆εν είναι απλά διακριτικός, είναι πέρα για πέρα ανθρώπινος κι αληθινός. Έτσι ώστε να προκαλεί γνήσια συγκίνηση και να παρουσιάζει τη σχέση των δύο ανδρών ως απολύτως φυσιολογική. Κάτι το αυτονόητο, δηλαδή, όμως, δυστυχώς, όχι για την πλειοψηφία της ομοφοβικής και φορτωμένης με προκαταλήψεις και ενοχές κοινωνίας μας. Η σκηνοθεσία είναι πληθωρική, λαμπερή όπως ταίριαζε στην καθημερινότητα του Λιμπεράτσε. Όπως ταιριάζει στην ψεύτικη και αποκομμένη από το συναίσθημα βιομηχανία του θεάματος. Πολύ καλός είναι στο ρόλο του επαρχιώτη και άβγαλτού νεαρού, ο Ματ Ντέιμον. Εκείνος όμως που είναι συγκλονιστικός είναι ο Μάικλ Ντάγκλας στο ρόλο του Λιμπεράτσε. Ο ηθοποιός αξίζει να μπει στην πεντάδα των διεκδικητών για το Όσκαρ ερμηνείας. Σ.Κ.

«Ο χορός της πραγματικότητας»

ννέα νέες ταινίες από την περασμένη Πέμπτη σε μια, όντως, άκρως ενδιαφέρουσα κινηματογραφική εβδομάδα. Έτσι, εκτός από τις ταινίες που αναφέρονται στις διπλανές στήλες, προβάλλονται και οι:

 «Ο χορός της πραγματικότητας» (La danza de la realidad) του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι: Ένα αγόρι γεννιέται το 1929, στην Τοπκαπίλα, μια παραλιακή πόλη στην άκρη της χιλιανής ερήμου. Ζώντας μέσα σε μια ξεριζωμένη οικογένεια, μαθαίνει να ζει στα όρια της πραγματικότητας με τη φαντασία, χτίζοντας το δικό του σύμπαν. Το αγόρι ονομάζεται Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι και μεγαλώνοντας έγινε σπουδαίος σκηνοθέτης. Η ταινία μοιάζει αυτοβιογραφική αλλά αποτελεί ακόμη ένα τρικ του ευφάνταστου δημιουργικού μυαλού του Γιοντορόφσκι. Ένα ονειρικό φιλμ, δείγμα της δουλειάς ενός μεγάλου δημιουργού, που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Κανών, αποσπώντας το θαυμασμό.  «Carrie» της Κίμπερλι Πιρς: Ριμέικ του αριστουργηματικού θρίλερ «Έκρηξη οργής» που σκηνοθέτησε το 1976 ο Μπράιαν ντε Πάλμα. Η

Κάρι, ένα κορίτσι που διαθέτει τηλεκινητικές ικανότητες, ζει με τη θρησκόληπτη μητέρα της. Οι συμμαθητές της την κοροϊδεύουν και της σκαρώνουν συνεχείς φάρσες. Η Κάρι υπομένει τα μαρτύρια αλλά κάποια στιγμή φτάνει στα όριά της. Έτσι αποφασίζει να πάρει την εκδίκησή της τη μέρα του χορού του σχολείου. Επιτυχημένο ριμέικ που αντέχει στη σύγκριση με την ταινία του ντε Πάλμα. Η Κίμπερλι Πιρς προσεγγίζει την ηρωίδα της από τη μεριά του γυναικείου της χαρακτήρα και αυτό τη διαφοροποιεί από την ταινία του 1976.  «Εκεί που δεν το περιμένεις» (Enough said) της Νικόλ Χολοφσίνερ: Η Εύα, χωρισμένη μητέρα, ζει με το άγχος της αναχώρησης της κόρης της για σπουδές. Γνωρίζει τον Άλμπερτ, έναν γλυκό και αστείο άνδρα, με τον οποίο ταιριάζει και φαίνεται πως βρήκε έναν άνδρα να μοιραστεί τη ζωή της. Όμως μια νέα φίλη της, η Μαριάν, δεν σταματά να κατηγορεί τον πρώην .άνδρα της. Έτσι η Εύα αρχίζει νε έχει αμφιβολίες για τη σχέση της με τον Άλμπερτ. Ταινία-διαμαντάκι, η οποία διαπραγματεύεται τις οικογενειακές, τις αισθηματικές και τις φιλικές σχέσεις.  «Ο απρόσκλητος επισκέπτης» (Homefront) του Γκάρι Φλέντερ: Αποφασισμένος να ζήσει ήσυχα με την οικογένειά του, ένας πρώην αστυνομικός της δίωξης ναρκωτικών, αποσύρεται σε μια ήσυχη γειτονιά. Ένας μεγαλέμπορος ναρκωτικών, όμως, θα τον εξαναγκάσει να αναλάβει εκ νέου δράση. «Άη Βασίλης τζούνιορ» (L’ apprenti pere Noel et le flocon magique) του Λικ Βινσιγκέρα: Ο 7χρονος Νικόλας αναλαμβάνει καθήκοντα Άγιου Βασίλη και πρέπει να ανταποκριθεί στα δύσκολα καθήκοντά του. Κινούμενο σχέδιο για παιδιά.

Σινεφίλ

I∆ΕΕΣ

“

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Violent Protest, Contentious Politics, and the Neoliberal State (2012) London, Εκδ. Ashgate

συμπλήρωση των 5 χρόνων από την εξέγερση του ∆εκέμβρη της νεολαίας και της γενιάς της επισφαλούς απασχόλησης μας βρίσκει με την πρώτη διεθνή έκδοση που ασχολείται με τους ∆εκέμβρηδες του κόσμου μας. Πρόκειται για καρπό του γόνιμου διαλόγου που έγινε στο διεθνές συνέδριο «Εξεγερτικές συλλογικές δράσεις σε συγκριτική προοπτική: θεωρητικοί προβληματισμοί, εμπειρικά αινίγματα» που διοργάνωσε ο Κύκλος Συγκρουσιακής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο ακριβώς ένα χρόνο μετά την εξέγερση (λεπτομέρειες και βίντεο στο ιστολόγιο http://contentiouspoliticscircle1.blogspot.gr/) . Αυτός ο τόμος πρωτοποριακής έρευνας αναλύει συγκριτικά τη βίαιη διαμαρτυρία και τις εξεγέρσεις και προάγει της κατανόηση αυτής της μορφής διατύπωσης και διεκδίκησης αιτημάτων, που έχει αρχίσει επικρατεί όλο και περισσότερο σε μεγάλο μέρος του πλανήτη. Ο Hank Johnston και ο Σεραφείμ Σεφεριάδης (επιμελητές του τόμου) συγκεντρώνουν διεθνώς αναγνωρισμένους εμπειρογνώμονες στον τομέα της έρευνας της διαμαρτυρίας και της συγκρουσιακής πολιτικής για να αναλύσουν τα αίτια και τις τροχιές της βίας ως τακτική διαμαρτυρίας. Ο τόμος περιέχει συγκριτικές μελέτες από τη Βόρεια Αμερική, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, το Ιράν, την Ταϊλάνδη και αλλού που συμβάλλουν στη θεωρητική επεξεργασία του αντικειμένου του, ενώ αρκετές μελέτες περιπτώσεων προσθέτουν βάθος στη συζήτηση. Αυτός ο τόμος θα είναι καθοριστικής σημασίας για τους ακτιβιστές και τους μελετητές σε όλες τις κοινωνικές επιστήμες, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνιολογίας, της πολιτικής επιστήμης, της γεωγραφίας και της εγκληματολογίας. Έτσι, λοιπόν, οι Johnston και Σεφεριάδης μας προσφέρουν ένα συναρπαστικό βιβλίο που αποτελεί σημαντική συμβολή και αναφορά στη μελέτη των ταραχών, των εξεγέρσεων και της βίαιης διαμαρτυρίας στο πλαίσιο που ορίζεται από το σύγχρονο νεοφιλελεύθερο κράτος, το οποίο συχνά προκρίνει την βίαια προληπτική καταστολή για να εξαλείψει τις εστίες της αμφισβήτησης και της διαφωνίας. Οι συγγραφείς του τόμου είναι οι εξής: Σεραφείμ Σεφεριάδης, Hank Johnston, Frances Fox Piven, Lorenzo Bosi, Marco Giugni, Dieter Rucht, Mario Diani, Donatella della Porta, Bernard Gbikpi, Jack A. Goldstone, David Waddington, Mike King, Μαριλένα Σημίτη, Λουκία Κοτρωνάκη, Νίκος Λούντος.

Θανάσης Τσακίρης

Έξοδος από την κρίση με όλα τα κοινωνικά δικαιώματα Η

ιταλική κίνηση «Να τους αποσταθεροποιήσουμε!» έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία, ώστε η έξοδος από την οικονομική κρίση, που πλήττει σκληρά και τη γειτονική Ιταλία, να γίνει χωρίς να θιγούν τα κοινωνικά δικαιώματα, τα οποία αποτελούν τα πρώτα θύματα της πολιτικής της λιτότητας. Με αναλύσεις και συγκεκριμένες προτάσεις και λύσεις παρεμβαίνει συχνά, όπως έκανε και πρόσφατα με την παρουσίαση της 13ης Αναφοράς της, η οποία επικεντρώθηκε στην κριτική των νόμων που ψηφίστηκαν στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας καθώς και του κρατικού προϋπολογισμού. Στόχος της κριτικής και της δράσης της είναι μια διαφορετική δημοσιονομική πολιτική, με αυξημένες και διαφορετικά δομημένες κοινωνικές δαπάνες, αλλά και περισσότερα φορολογικά έσοδα από τα πιο πλούσια στρώματα. Στην παρουσίαση της 13ης Αναφοράς παρευρέθηκαν και πήραν το λόγο εκπρόσωποι σημαντικών κοινωνικών οργανώσεων της Ιταλίας, όπως η CGIL (Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας) ARCI, WWF, Σύνδεσμος για το Περιβάλλον (Legambiente) και πολλοί ακτιβιστές. Επίσης, με την παρουσία τους ενίσχυσαν την πρωτοβουλία της κίνησης ο δήμαρχος της Λαμέτσια Τέρμα και ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος.

Η 13η Αναφορά

Σύμφωνα με την 13η Αναφορά στα κυβερνητικά οικονομικά μέτρα δεν υπάρχει ίχνος δράσης για την προάσπιση της εργασίας και του λαϊκού εισοδήματος, κανένα μέτρο που να ενθαρρύνει την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου. Οι πόροι θα μπορούσαν να ανευρεθούν εάν αναζητούσαμε τα χρήματα εκεί που υπάρχουν, και εκεί που 30 χρόνια νεοφιλελεύθερων πολιτικών απέσπασαν κέρδη από την εργασία και την οικονομία, δηλαδή στα περιουσιακά στοιχεία, τα συσσωρευμένα κέρδη, το μεγάλο πλούτο. Ακριβώς ό,τι δεν έκανε η κυβέρνηση όλα αυτά τα χρόνια, ευνοώντας τους επιτήδειους με το φορο-

λογικό καθεστώς και την αποδυνάμωση εκείνων των μέτρων ελέγχου που είχαν επιτρέψει, μέχρι 3 χρόνια πριν, μια αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της φοροαποφυγής (δηλαδή τους φορολογικούς παραδείσους και τις υπεράκτιες εταιρείες). Προτείνουμε: επαναφορά του καταλόγου πελατών-προμηθευτών για τις επιχειρήσεις, απαγόρευση πληρωμών σε μετρητά για ποσά άνω των 100 ευρώ και ενεργοποίηση εκ νέου του αδικήματος της ψευδούς λογιστικής δήλωσης.

Οι προτάσεις

Καταπολέμηση της επισφάλειας στην εργασία. Σήμερα το 29% των νέων είναι άνεργοι, και το 50% των εργαζομένων έχουν εργασία επισφαλή. Προτείνουμε ανάληψη δράσης για να εξαλείψουμε την επισφάλεια στην εργασία μέσω: α) της χορήγησης έκπτωσης φόρου έως 3.000 ευρώ ετησίως για την πρόσληψη, μετά από 2 χρόνια απασχόλησης, ατόμων με σχέσεις εξαρτημένης εργασίας β) παροχής επιδόματος ανεργίας στο 60% των αποδοχών για έξι μήνες για όλους τους εργαζόμενους με εξαρτημένη εργασία που έχουν καταβάλει τις εισφορές τουλάχιστον ενός έτους. Μείωση των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Ζητάμε από την ιταλική κυβέρνηση να μην υπογράψει το συμβόλαιο για την κατασκευή των 131 μαχητικών αεροσκαφών Joint Strike Fighter. Ζητάμε να διαγράψει τη χρηματοδότηση που προβλέπεται για το 2012 για την κατασκευή 4 υποβρυχίων FREMM, μαχητικών αεροσκαφών F35, 2 φρεγατών. Προβλεπόμενη εξοικονόμηση: 783 εκατομμύρια ευρώ. Φόρος περιουσίας. Σ’ αυτήν την κρίση οι πλούσιοι δεν πληρώνουν κανένα τίμημα. Αντίθετα, το φορολογικό καθεστώς και η αποδυνάμωση της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής τους ενίσχυσαν. Το βάρος της κρίσης επιβαρύνει εξ ολοκλήρου τις πιο φτωχές ομάδες του πληθυσμού. Προτείνουμε να φορολογούνται με 5 τοις χιλίοις οι περιουσίες των 500.000 και άνω, με μερικές διορθώσεις προοδευτικού χαρακτήρα στο σύνολο των φόρων. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να

μπει στο δημόσιο ταμείο ένα ποσό της τάξης των 10,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρόγραμμα μικρότερων έργων. Απέναντι στα φανταχτερά προγράμματα των «μεγάλων έργων», που οδηγούν σε τεράστιες δημόσιες δαπάνες, λιγοστές κοινωνικές παροχές και περιβαλλοντικές καταστροφές για τη χώρα (ενώ δίνουν χρυσές δουλειές σε λίγες επιχειρήσεις), προτείνουμε ένα πρόγραμμα «μικρών έργων» για τον Νότο, που αφορούν κοινωνικές, περιβαλλοντικές, πολεοδομικές ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, για την οργάνωση του τοπικού δικτύου ύδρευσης, την πολεοδομική αποκατάσταση των μικρών κέντρων και την περιβαλλοντική εξυγίανση παραλιών και ορεινών περιοχών. Προτείνουμε, γι’ αυτόν το σκοπό, ενεργοποίηση του σχεδίου μικρών και μεσαίων έργων που αποφασίστηκε στη ∆ιυπουργική Επιτροπή Οικονομικού Σχεδιασμού, μέσω του οποίου θα διατεθούν 413 εκατομμύρια ευρώ, στα οποία ζητούμε να προστεθεί πίστωση 500 εκατομμυρίων ευρώ. Ταμείο για τις υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας. Σήμερα το επίπεδο των δημόσιων πολιτικών για την μακροχρόνια φροντίδα βρίσκεται σε συμβολικό σχεδόν επίπεδο. Από το 2011 η μακροχρόνια φροντίδα έχει ουσιαστικά καταργηθεί. Γι’ αυτό ζητάμε την ανάκτηση των 400 εκατομμυρίων ευρώ που υπήρχαν στον προϋπολογισμό του 2010, για να διατεθούν προς όφελος της εθνικής πολιτικής για τη μακροχρόνια φροντίδα. Να φορολογηθούν τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Όπως συμβαίνει και με τις διαφημίσεις, η επιχείρηση των αθλητικών-ψυχαγωγικών εκπομπών έχει στρεβλωτικές επιπτώσεις στην αγορά και αφαιρεί πόρους από τον αθλητισμό για όλους. Προτείνουμε, να υιοθετήσουμε τη γαλλική μέθοδο φορολόγησης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, προκειμένου να χρηματοδοτήσουμε τον αθλητισμό για όλους και την κατασκευή δημοσίων εγκαταστάσεων πολλαπλών χρήσεων. Με ένα ποσοστό 5% επί του συνόλου των δικαιωμάτων, θα μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε περίπου 40 εκατομμύρια ευρώ. Μετάφραση: Ελένη Ξιγκάκη

I∆ΕΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 8 ∆εκεμβρίου 2013

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του με τίτλο “Το πραξικόπημα τραπεζών και κυβερνήσεων” η ιταλική εφημερίδα “Μανιφέστο” πήρε συνέντευξη από τον Λ. Γκαλίνο. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τις ανατροπές που επιφέρουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, και ιδίως του Μάαστριχτ, το σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας, χωρίς να έχει ζητηθεί ουσιαστικά η γνώμη των ευρωπαϊκών λαών γι’ αυτές.

Αντιδημοκρατικό πραξικόπημα συντελείται στην Ευρώπη Συνέντευξη με τον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τορίνου, Λουτσιάνο Γκαλίνο

Αυτό που συντελείται στην Ιταλία και στην Ευρώπη, κατά τη γνώμη σας είναι ένα πραξικόπημα. Σε τι συνίσταται; Μπορούμε να μιλήσουμε για πραξικόπημα όταν ένα τμήμα του ίδιου του κράτους αποκτά εξουσίες που δεν του ανήκουν, για να αφαιρέσει νόημα από τη δημοκρατική διαδικασία. Σήμερα, αποφάσεις θεμελιώδους σημασίας λαμβάνονται από μικρές ομάδες: από το διευθυντήριο που αποτελείται από την Επιτροπή της ΕΕ, την ΕΚΤ, το ∆ΝΤ. Τα κοινοβούλια έχουν στερηθεί εξουσίες και ανέθεσαν τις αποφάσεις στις κυβερνήσεις. ∆εν είναι το τέλος της δημοκρατίας, είναι σίγουρα ένα σοβαρό τραύμα. Έχω στο νου μου το δημοσιονομικό σύμφωνο, μια τεράστια οικονομική και κοινωνική δέσμευση με μια εξαιρετικά σημαντική πολιτική ισχύ, για την οποία πρακτικά κανείς δεν συζήτησε. Τα κοινοβούλια ψήφισαν στα τυφλά, επειδή μας το ζητούσε η Ευρώπη. ∆εν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, αυτό μας είπαν. Αυτή η έκφραση είναι το πόρισμα του πραξικοπήματος που συντελείται.

τις σεκόγιες. Τα δέντρα πρέπει να τα φυτεύεις, όχι να ποτίζεις το λιβάδι περιμένοντας να μεγαλώσουν μόνα τους μετά από τρεις ή τέσσερις δεκαετίες.

Η κυβέρνηση Λέτα είναι η έκφραση αυτού του πραξικοπήματος; Μέχρι το μεδούλι. Γιατί τα μέλη της εκπροσωπούν τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, για την οποία το ουσιώδες είναι η απόφαση που πρέπει να είναι ταχεία, αποτελεσματική και οικονομικά ορθολογιστική.

Από τι εμπνέονται αυτοί που διευθύνουν το πραξικόπημα όσον αφορά στο πολιτικό τους σχέδιο; Το μεγαλύτερο μέρος τους αφομοίωσε τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, σύμφωνα με την οποία οι πολίτες δεν πρέπει να εκφράσουν τη γνώμη τους, επειδή ενοχλούν, επειδή αρχίζουν να συζητούν για πράγματα που δεν καταλαβαίνουν, για αποφάσεις που αφορούν τη ζωή τους, αλλά που είναι καλύτερα να τις ξεπετάξουμε στα γρήγορα, χωρίς παρεμβολές. Η δημοκρατία είναι εμπόδιο όταν πρέπει να ληφθούν οικονομικές και χρηματοοικονομικές αποφάσεις με γρήγορο τρόπο. Η Άνγκελα Μέρκελ στο κοινοβούλιό της είπε ότι ζούμε σε ένα δημοκρατικό σύστημα και επομένως είναι σωστό να εξε-

Πιστεύετε ότι ο Λέτα και ο Ναπολιτάνο αντιλαμβάνονται τη δυσκολία διατήρησης του προγράμματος λιτότητας; Θα έλεγα ότι όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούν, τόσο το καλύτερο για όλους. Μα είναι ρεαλιστική η πρόθεσή τους να χαλαρώσουν τη λιτότητα; ∆εν είναι, ένα ψιλόβροχο σε ένα μεγάλο λιβάδι δεν αναπτύσσει τα μπαομπάμπ και

Μια από τις συνέπειες του πραξικοπήματος ήταν η εισαγωγή του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού στο ιταλικό σύνταγμα… Αυτό συνέβη σε όλες τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έπειτα από την απόφαση του ευρωπαϊκού συμβουλίου υπό την ώθηση του διευθυντηρίου. Πρέπει οπωσδήποτε να ρυθμιστεί το χρέος μέσα σε 20 χρόνια και να φθάσει το 60% του ΑΕΠ. Αυτό το ποσοστό είναι επινοημένο. Θα μπορούσε να είναι το 50% ή το 70%. Το δόγμα στη συνέχεια έγινε ιερό. Αυτή η απόφαση επιβάλλει στην Ιταλία να βρίσκει 50 δισεκατομμύρια κάθε χρόνο, για τα επόμενα είκοσι χρόνια. Αν υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο, θα επιβληθεί μια εξαθλίωση απέναντι στην οποία θα ωχριά η εξαθλίωση του πολέμου του 40-45. Αυτή η απόφαση έπρεπε να συζητηθεί, να τεθεί σε δημοψήφισμα, για να ενημερωθούν οι πολίτες για τη σημασία της.

τάσει το κοινοβούλιο τους νόμους, υπό τον όρο ότι θα οδηγηθεί σε αποφάσεις που θα συμμορφώνονται με την αγορά. Η διευθύντρια του ∆ΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ ισχυρίζεται το ίδιο πράγμα. Αυτό που εύχονται οι δύο κυρίες, έχει ήδη συμβεί: τα κοινοβούλια δεν αποφασίζουν τίποτε. Αυτό που σκιαγραφείτε μοιάζει με έναν πολιτικό-οικονομικό Μολώχ, που είναι στην ουσία απρόσβλητος. Με ποιον τρόπο μπορούμε να οικοδομήσουμε μια εναλλακτική εξουσία; Με ρωτάνε πάντα γι’ αυτό. Οι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν και τους αφιερώνω 35 σελίδες στο βιβλίο μου. Η ουσιαστική μεταρρύθμιση αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα για να αντιμετωπιστεί η πιθανότητα μιας νέας κρίσης, που μπορεί να ξεσπάσει μέσα σε λίγα χρόνια. Αυτό το σύστημα είναι πολύ μακριά από τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας και την παραγωγή αγαθών χρήσιμων για την κοινότητα. Στην Ευρώπη αυτό συζητείται από το 2008 χωρίς αποτέλεσμα. Η μεταρρύθμιση της χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ είναι θεμελιώδες ζήτημα, όπως και η παρέμβαση

στις ευρωπαϊκές συνθήκες. Φθάσαμε στο παράδοξο να μπορούν να αλλάξουν τα συντάγματα μέσα σε δύο ώρες, ενώ η συνθήκη του Μάαστριχτ θεωρείται αμετάτρεπτη. Αυτή η συνθήκη έχει σοβαρότατα προβλήματα, μοιάζει με το καταστατικό μιας εταιρείας, ενώ θα ήταν πολύ ωραίο να εμφανίζεται η πλήρης απασχόληση όχι μόνο μια φορά όπως σήμερα, αλλά ως ο κεντρικός της στόχος. Θα πρέπει εξάλλου να αλλάξει το καταστατικό της ΕΚΤ. Μπροστά σε 26 εκατομμύρια ανέργους και 126 εκατομμύρια στο όριο της φτώχειας, επιδιώκει τη σταθερότητα των τιμών, ενώ θα έπρεπε να ρυθμίζει την πίστωση και τη χρηματοοικονομική δραστηριότητα, να δανείζει σε δημόσιους φορείς, αρχίζοντας από τις χώρες. Μια δυνατότητα που έχουν όλες οι κεντρικές τράπεζες, εκτός από την ΕΚΤ. Μετάφραση από το «Μανιφέστο»

1. ΣτΜ πρόκειται για μια επαναφορτώσιμη κάρτα αξίας 40 ευρώ, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναβολή πληρωμών σε τρόφιμα και λογαριασμούς.

«Ελάχιστο εισόδημα» αλά ιταλικά

Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό που η κυβέρνηση ονομάζει «ελάχιστο εισόδημα», ενώ στην πραγματικότητα είναι μια προνομιακή κάρτα1 Αντί για επενδύσεις 10 ή 20 δισεκατομμυρίων στον τομέα της εργασίας ή ενάντια στην υδρογεωλογική καταστροφή, γίνονται ψιλοπράγματα που δεν θα χρησιμέψουν ούτε ως πείραμα. Στη Γαλλία, όπου δοκιμάστηκε το «εισόδημα ενεργού αλληλεγγύης», το πείραμα αφορούσε ένα εκατομμύριο άτομα με μια χρηματοοικονομική δέσμευση πολύ ανώτερη από τα 40 εκατομμύρια ευρώ ετησίως που χορηγήθηκαν στην Ιταλία. Μ’ αυτούς τους εξαιρετικά περιορισμένους πόρους δεν θα υπάρξει επίδραση στη φτώχεια. Προσωπικά δεν είμαι υπέρ του ελάχιστου εισοδήματος. Πιστεύω ότι αν υπάρχουν πόροι, θα ήταν πιο χρήσιμο να δαπανηθούν για τη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής έντασης, και πάνω απ’ όλα πιστεύω ότι δεν πρέπει να υπάρξουν μεγάλα έργα. Το ελάχιστο εισόδημα είναι μια παρέμβαση ενός μεγέθους που δεν είναι δυνατό να συγκριθεί με άμεσες παρεμβάσεις για την απασχόληση, αλλά θα είχε κάποια δικαιολογία αν ήταν ένας τρόπος υπέρβασης της σύγχυσης του επιδόματος ανεργίας που χορηγείται κατ’ εξαίρεση, της στήριξης των οικογενειών που βρίσκονται σε ένδεια, του Aspi (ΣτΜ πρόκειται για ένα νέο εργαλείο στήριξης των εργαζομένων που χάνουν τη δουλειά τους, το οποίο ονομάζεται Κοινωνική Ασφάλιση για την Απασχόληση).

“ Φωτογραφικό αρχείο ΑΣΚΙ

Κρατάγαμε τις αλήθειες σας στα χέρια μας και φέγγαμε σε όποιον είχε την ανάγκη μας.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ: Ένας και μοναδικός

Πριν τρία χρόνια είχαµε φιλοξενήσει στην «Εποχή» συνέντευξη του Στέφανου Στεφάνου γράφοντας ότι ο είναι ένας αιώνια νέος αγωνιστής, ένας αµετανόητος κοµµουνιστής που δηλώνει «απόµαχος της αριστεράς», ενώ ουσιαστικά αποτελεί ενεργό της µέλος στις ιδέες, τις απόψεις, την ιστορία της». Ο Στέφανος Στεφάνου αφιέρωσε τη ζωή του στη νεολαία, τον πολιτισµό, τον κοµµουνισµό, τη δηµοκρατία, τα κινήµατα. Η αυτοβιογραφία του µε τον τίτλο «Στέφανος Στεφάνου. Ένας από τους πολλούς της ελληνικής Αριστεράς 1941-1971», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Θεµέλιο µε τη φροντίδα της ιστορικού Χριστίνας Αλεξοπούλου, αποτελεί ένα ταξίδι στην ιστορία της ελληνικής Αριστεράς όπως το αφηγείται ο Στέφανος. Ζητήσαµε από την κόρη του να γράψει για το βιβλίο του πατέρα της και να του το κρατήσει µυστικό µέχρι να το δει δηµοσιευµένο στην «Εποχή». Την ευχαριστούµε που δέχτηκε να συνωµοτήσουµε

«∆εν ξέρω πού έκρυβες τις δυσκολίες σου» Της Κατερίνας Στεφάνου

∆

ύσκολο να μιλήσεις για τους γονείς σου, γιατί αναπόφευκτα μιλάς για τη ζωή σου. Και δεν είναι σωστό να σου ζητούν κείμενο για τον πατέρα σου και να περιαυτολογείς. Πέρασα ένα εικοσιτετράωρο με αυτόν τον προβληματισμό για να πω να χαλαρώσω και να αποδεχθώ ότι ακόμα κι αν μιλήσω για τον εαυτό μου ουσιαστικά θα μιλώ για τους γονείς μου και για όσους ως περιβάλλον με διαμόρφωσαν όπως είμαι σήμερα. Αν είναι λοιπόν από κάπου να ξεκινήσω θα είναι από τον πολύ κόσμο που βρισκόταν σχεδόν πάντα στο σπίτι μας στη Θεσσαλονίκη, στην Πελοποννήσου 4, είτε ως φιλοξενούμενοι είτε ως συνεδριάζοντες. Οι πρώτοι κάπου έπρεπε να μείνουν όταν κατέβαιναν στη Θεσσαλονίκη για γιατρούς ή για κομματική δουλειά. Οι δεύτεροι μέσα σε πυκνά σύννεφα καπνού έφτιαχναν τον κόσμο την εποχή που η Ε∆Α και οι Λαμπράκηδες είχαν τη δύναμη να φτιάχνουν τον κόσμο.

Εμείς και οι άλλοι

Μετά, ήταν η απουσία των τεσσάρων χρόνων, τα ταξίδια για επισκεπτήριο, στη Λέρο, οι φτώχειες μας, τα σκουριασμένα καράβια, «Μιαούλης» θυμάμαι ένας από τους σκυλοπνίχτες, στοιβαγμένα τα γυναικόπαιδα στο αμπάρι, όλοι μαζί πάνω σε κουβέρτες, μαζί και τα παιδιά που επρόκειτο να παραδοθούν στο άσυλο ανιάτων της Λέρου. Μάλλον αυτή ήταν η πρώτη επαφή με την πραγματικότητα. Και τα επισκεπτήρια στους αγρούς και τα χωράφια, τα αποσπασματικά παιχνίδια με τους εξόριστους γονείς μας που προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν την επαφή με τα παιδιά τους, όπως και με τις γυναίκες τους, που τις φιλούσαν αχόρταγα για να κερδίσουν κάτι από τη γλύκα τους. Κι ύστερα πίσω πάλι, φτηνό φαγητό σε εστιατόρια για ταξιδιώτες,

μέχρι να φτάσουμε ξανά στην εστία μας στη Θεσσαλονίκη για να ξαναρχίσουν τα γράμματα, τα δέματα και η άοκνη προσπάθεια των μανάδων μας να μην μας αφήσουν στιγμή να αμφισβητήσουμε ότι για όλα αυτά δεν υπάρχει κάποιος σπουδαίος λόγος. Ήμασταν εμείς και οι άλλοι. Εμείς οι περίεργα κολοβωμένες οικογένειες, εμείς τα παιδιά που δεν είχαμε όλα όσα κανονικά έχει ένα παιδί, εμείς που συνωμοτούσαμε μεταξύ μας γιατί το ξέραμε πως γνωρίζουμε κάτι περισσότερο από τους συνομήλικούς μας. Και που δεν έπρεπε να τραβάμε την προσοχή, καλύτερα να μην ασχολούνται οι άλλοι μαζί μας, γιατί αυτό σπάνια βγαίνει σε καλό. Η εικόνα μου ήταν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν παντού φίλους, πως όπου κι αν βρεθείς έχεις «δικούς σου ανθρώπους», αλλά αυτό ήταν απλώς μία από τις ευλογίες του να είσαι αριστερός και να είσαι διαφορετικός σε καιρούς χαλεπούς. Μετά από τη Λέρο ο πατέρας μου μεταφέρθηκε στην Αθήνα για να εγχειριστεί. Είχαμε κι εμείς στο μεταξύ μετακομίσει στου Γκύζη. ∆ύσκολα συμμεριζόμουν τη χαρά της μάνας μου, να βάλουμε τα καλά μας και να πάμε να στηθούμε απέναντι από το παράθυρο του νοσοκομείου, εδώ στη γειτονιά μας στον Άγιο Σάββα για να τον δούμε και να του γνέφουμε από το πεζοδρόμιο. Και μετά από λίγο απολύθηκε. Ένας ξένος μέσα στο σπίτι, τα χαρτιά και τα κρεβάτια έπρεπε να ξαναμοιραστούν μέσα στην οικογένεια. ∆εν ένιωθα την ίδια χαρά με τις υπόλοιπες, όλη μου η οικογένεια ήταν γυναίκες, οι άντρες «έλειπαν». Με έστειλε να του πάρω ξυραφάκια από το μπακάλικο και έκλαιγα στις σκάλες γιατί μου φάνηκε ιδιαίτερα θρασύ να μου ζητά κάτι κάποιος που δεν μου έδωσε.

Χωρίς αμφισβητήσεις

Μετά άρχισε να δουλεύει στο μικρό εκείνο δωμάτιο που έχουν τα παλιά αθηναϊκά σπίτια και κάποτε στέγαζε τις υπηρέτριες και μετά έπαιζε τον ρόλο της

αποθήκης. Εκεί όπου το μόνο που χωρούσε ήταν ένα τραπέζι με τα χαρτιά απλωμένα, τα λεξικά, τα χρωματιστά μολύβια, και τα τσιγάρα, και τα αμέτρητα αποτσίγαρα. Εκεί αρχίσαμε πια να γνωριζόμαστε. Χρόνια μετά, σχεδόν πρόσφατα δηλαδή, μου εμπιστεύθηκε την ανησυχία του. Αν είχα λέει παράπονο για τα παιδικά μου χρόνια, αν στερήθηκα, αν αισθανόμουν μειονεκτικά. Λάθος πατέρα, λάθος ερώτηση. Η ζωή μου, η ζωή της οικογένειάς μας, η ζωή των αριστερών ανάμεσα στους οποίους μεγάλωσα δεν γεννούσε ποτέ ερωτηματικά. ∆εν άφηνε περιθώρια να αμφισβητήσεις τις επιλογές των μεγάλων, δεν σε καθιστούσε ποτέ δυστυχή. Είχατε έναν τρόπο να μεταδίδετε τη σιγουριά σας για όσα συνέβαιναν, να είμαστε εμείς οι καλοί και οι άλλοι να έχουν το άδικο, εμείς να θέλουμε το κοινό καλό κι εκείνοι να κυνηγούν την εξουσία, κι έτσι δεν υπήρχαν ρωγμές, δεν υπήρχε παράπονο και αίσθημα μειονεξίας. Για ό,τι έλειπε υπήρχε ένας λόγος, ικανός να το αντισταθμίσει.

“

Η εικόνα μου ήταν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν παντού φίλους, πως όπου κι αν βρεθείς έχεις “δικούς σου ανθρώπους”, αλλά αυτό ήταν απλώς μία από τις ευλογίες του να είσαι αριστερός και να είσαι διαφορετικός σε καιρούς χαλεπούς.

∆εν μας έλειψαν ούτε τα παιχνίδια ούτε τα ρούχα. ∆εν μας έλειψε τίποτα. Κρατάγαμε τις αλήθειες σας στα χέρια μας και φέγγαμε σε όποιον είχε την ανάγκη μας. Κι αν κάτι πράγματι ζήλεψα στα άλλα παιδιά ήταν εκείνο το μικρό λεξικό τσέπης που μας συνέστησε η δασκάλα να αγοράσουμε στη δευτέρα δημοτικού. Που έμοιαζε περισσότερο με παιχνίδι παρά με χρηστικό αντικείμενο. Αλλά από τότε ξεφυλλίσαμε τόσα λεξικά και μοιραστήκαμε μαζί τόσες λέξεις που το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να χαμογελώ για το λεξικό που δεν απόχτησα. Και είναι και το άλλο. Στη ζωή μου δεν σε είδα ποτέ σε δίλημμα. ∆εν ξέρω πού τις έκρυβες τις δυσκολίες σου, δεν ξέρω πώς αντιμετώπιζες τις κακοτοπιές, αλλά σε μένα δεν έφταναν ούτε τα απομάμαλα της αγωνίας σου. Αυτή τη σιγουριά θα ήθελα να έχω στη ζωή μου, να μην είχα βασανιστεί για το τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Αυτό έμοιαζες πάντα, αυτό εξέπεμπες, κι αν ήταν κάτι που σου ζήλεψα αυτό ήταν. •