Η ΕΠΟΧΗ 4 Οκτωβρίου 2015
«ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΤΥΠΗΜΑ»
29
KINHMATOΓΡΑΦΟΣ
Μουσικό πέρασμα στην ενηλικίωση
Του Στράτου Κερσανίδη
Α
λήθεια, έχετε αναρωτηθεί ποτέ, πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς τη μουσική; Ως ιδέα και μόνο μου φαίνεται ελλιπής, άδειος, τρομακτικός. Νομίζω πως η ανυπαρξία μουσικής θα δημιουργούσε μια κατάσταση ανισορροπίας. Γι’ αυτό ο άνθρωπος από της εμφανίσεώς του επάνω στη γη, άρχισε να
χτυπά τα χέρια του μεταξύ τους, διάφορα αντικείμενα το ένα με το άλλο, να βγάζει ήχους ενώνοντας τα χείλη του. Έτσι ανακάλυψε, ως μέσο επικοινωνίας, πρώτα το ρυθμό κι ύστερα το λόγο. Ο Βικτόρ είναι ένα 14χρονο αγόρι που δεν έχει ιδέα από μουσική. Μόνον ποδόσφαιρο ξέρει να παίζει καλά, να κάνει τα μαθήματά του και να βοηθά στα γαλλικά το μικρότερο γειτονόπουλό του, τον Μιγ-
κέλ, που είναι από την Ισπανία. Ζει σε ένα σπίτι-τροχόσπιτο κοντά στη θάλασσα, μαζί με την μητέρα του Ναντιά, η οποία είναι καρκινοπαθής. Ο Βικτόρ νοιάζεται για την μητέρα του αλλά και για την συνομήλικη του Λούνα, αδελφή του Μιγκέλ, με την οποία είναι ερωτευμένος. Όμως ο Βικτόρ δεν γνωρίζει τον πατέρα του, το Σαμουέλ Ροβινσκί, διάσημο μαέστρο, ο οποίος έρχεται για να διευθύνει την 6η Συμφωνία του Μάλερ, στην Όπερα του Μονπελιέ. Όταν η μητέρα του του λέει πως πρέπει να αλλάξουν σπίτι, το αγόρι αποφασίζει να γνωρίσει τον πατέρα του. Η συνάντησή τους είναι αμήχανη, ο Ροβινσκί βλέπει το γιο του πρώτη φορά και δεν ξέρει πώς να του φερθεί. ∆είχνει να θέλει να τον αποφύγει αλλά τελικά θα βρει το δικό του τρόπο να επικοινωνήσει με το Βικτόρ. Τον τρόπο που εκείνος γνωρίζει: τη μουσική! Με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της, «Το τελευταίο χτύπημα» (Le dernier coup de marteau), η Αλίξ Ντελαπόρτ αφηγείται με έναν ιδιαίτερο τρόπο μια ιστορία ενηλικίωσης. Είναι η ιστορία του Βικτόρ ο οποίος βρίσκεται μπροστά στην αρρώστια της μητέρας, τη συνάντηση με τον άγνωστο πατέρα του και τα πρώτα ερωτικά του σκιρτήματα. Η ιδιαιτερότητα της αφήγησης έγκειται στην «απαλότητα» με την οποία η Ντελαπόρτ αντιμετωπίζει τους ήρωές της και ιδίως τον κεντρικό της χαρακτήρα. Είναι σαν να τους χαϊδεύει, δεν δημιουργεί εξάρσεις
Κάτω από το ηφαίστειο «ΤΑΞΙ∆Ι ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ»
Η
ζωή στις ρίζες ενός ενεργού ηφαιστείου είναι ζωή στην κόψη του ξυραφιού. Η έκρηξη μπορεί να έρθει από στιγμή σε στιγμή και να φέρει την καταστροφή. ∆εν είναι σπάνιο για τις ανθρώπινες σχέσεις να μοιάζουν με ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί. ∆εν γνωρίζω αν ο Ρομπέρτο Ροσελίνι σκέφτηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο, το 1954, όταν αποφάσισε να γυρίσει το «Ταξίδι στην Ιταλία» (Viaggio in Italia – A journey to Italy), στη Νάπολι, δηλαδή κάτω από τη σκιά του Βεζούβιου. Σίγουρα, όμως, η σχέση που αφηγείται μοιάζει με αναβράζουσα λάβα, η οποία είναι έτοιμη να εκτιναχθεί από τον κρατήρα. Ο Αλεξάντερ και η Κάθριν είναι ένα ζευγάρι Βρετανών οι οποίοι μετά από 8 χρόνια γάμου ταξιδεύουν στην Ιταλία. Σκοπός του ταξιδιού είναι να πουλήσουν το σπίτι που κληρονόμησαν από ένα θείο τους ο οποίος ζούσε εκεί. Η αρμονία που νόμιζαν πως υπάρχει στο γάμο τους μοιάζει να διαταράσσεται όταν για πρώτη φορά βρίσκονται ο ένας με τον άλλον, μετά από 8 χρόνια. Όλα μοιάζουν να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί. Τα προβλήματα αρχίζουν να μεγεθύνονται, ο Άλεξ φλερτάρει με μια παλιά του φίλη που συνάντησαν εκεί, η Κάθριν αναπολεί έναν ποιητή που γνώρισε κάποτε, ο Άλεξ της μιλά απότομα, η Κάθριν του το ανταποδίδει. Κι ενώ εκείνη επισκέπτεται το Βεζούβιο, εκείνος πηγαίνει στο Κάπρι, για να μείνουν λίγο μακριά. Η απόφασή τους να χωρίσουν είναι κοινή και φαίνεται πως ηρεμεί τα πράγματα ανάμεσά τους. Μόνο που ούτε εκείνος, ούτε εκείνη είναι σίγουροι πως το επιθυμούν. Η στιγμή της αποκάλυψης και της τελικής απόφασης για το γάμο τους έρχεται με τρόπο σχεδόν μεταφυσικό. Ο Ρομπέρτο Ροσελίνι υπογράφει μια από τις πιο δυνατές ερωτικές ταινίες. Μια δραματική ιστορία στην οποία ξεδιπλώνεται η βεντάλια των μικρών καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ένας γάμος. Προβλήματα τα οποία ενώ δεν είναι μεγαλύτερα από έναν κόκκο άμμου το καθένα, συσσωρευμένα δημιουργούν αμμοθύελλα. Έχοντας στη διάθεσή του δύο καταπληκτικούς ηθοποιούς, την Ίγκριντ Μπέργκμαν και τον Τζορτζ Σάντερς, ο Ροσελίνι αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητές τους. Η Κάθριν κι ο Αλεξάντερ δεν καυγαδίζουν αλλά συζητούν. Ο ιταλός σκηνοθέτης δεν φαίνεται να επιδιώκει να δώσει κάποιον δραματικό τόνο έξαρσης. Προτιμά να δώσει έμφαση στον τρόπο που κοιτάζουν ο ένας τον άλλον, στο πώς παρατηρούν ο ένας τις κινήσεις του άλλου, στο πώς συμπεριφέρονται όταν δεν βρίσκονται μαζί. Αλλά και στα σκαμπανεβάσματα που υπάρχουν στα συναισθήματά τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η πολύ εύστοχη παρατήρηση που έκανε ο Φρανσουά Τριφό, λέγοντας πως πρόκειται για την πρώτη ταινία που έχει «ως θέμα της ένα συναίσθημα και τις παραλλαγές του». Αν και η υποδοχή που επεφύλαξε η πλειοψηφία των κριτικών της εποχής στο «Ταξίδι στην Ιταλία» δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική, τον στήριξαν με πάθος τα Καγιέ ντε Σινεμά (Κινηματογραφικά Τετράδια) και ιδιαίτερα ο Φρανσουά Τριφό και ο Ζακ Ριβέτ. Στρα. Κερ.
και ξεσπάσματα, προτιμά το βουβό, τον υπόγειο δρόμο μέσα από τον οποίο ξεπηδούν τα συναισθήματά τους. Αποφεύγει επίσης την πολυλογία, δίνει χώρο στην εικόνα, τις κινήσεις, τα βλέμματα, τις αντιδράσεις. Μπορεί οι ήρωές της να βρίσκονται αντιμέτωποι με μεγάλες δυσκολίες, μπορεί ο Βικτόρ να αντιμετωπίζει προβλήματα αναντίστοιχα με την ηλικία του αλλά δεν υπάρχει ίχνος μελοδραματισμού. Αυτό που υπάρχει -και είναι ιδιαίτερα ελκυστικό- είναι τρυφερή συγκίνηση, καθαρά ανθρωπιστική προσέγγιση μέσα από την οποία αναδεικνύεται ο αφανής ηρωισμός των απλών ανθρώπων. Η Αλίξ Ντελαπόρτ λέει: «Στις ταινίες μου, υπάρχουν πολύ λίγα λόγια. ∆εν είναι ένας στόχος που θέτω στον εαυτό μου, απλά έτσι συμβαίνει. ∆εν είναι σιωπή, αλλά περισσότερο ένα παρθένο έδαφος. Εδώ, η μουσική αντικαθιστά τις λέξεις. Μέσω της μουσικής, τα συναισθήματα εκφράζονται και οι χαρακτήρες επικοινωνούν. Αφήνοντας τον γιο του να ανακαλύψει τη μουσική, ο Σαμουέλ δίνει ό,τι δε μπορεί να εκφράσει με τις λέξεις. Αφήνοντας τη μουσική να ανθίσει μέσα του και βιώνοντας το πρώτο του καλλιτεχνικό συναίσθημα, ο Βικτόρ κάνει χώρο για τον πατέρα του». strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com
ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Το αρνάκι» (Kuzu) του Κουτλούγ Αταμάν: Σε ένα μικρό χωριό στην ανατολική Τουρκία, η 27χρονη Μερντινέ αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα. Πρέπει να αγοράσει ένα αρνάκι να το κάνει στο φούρνο για να κεράσει τους προσκεκλημένους στην τελετή περιτομής του 6χρονου γιου της, Μερτ. Όμως δεν έχει χρήματα. Ο πρόεδρος του χωριού, βρίσκει μια δουλειά για τον Ισμαήλ, τον άντρα της, στα σφαγεία. Όμως εκείνος, παρασύρεται και τα ξοδεύει για χάρη μιας πόρνης. Με εμφανείς κοινωνικές αναφορές και με επίκεντρο τον άνθρωπο, η ενδιαφέρουσα αυτή ταινία του Αταμάν, βραβεύτηκε στο Πανόραμα του Φεστιβάλ στο Βερολίνο. «Η διάσωση» (The Martian) του Ρίντλεϊ Σκοτ: Ο αστροναύτης Μαρκ Γουάτνι βρίσκεται μόνος στην επιφάνεια του Άρη, όταν κατά τη διάρκεια μιας αποστολής εγκαταλείπει το πλήρωμα εξαιτίας μια καταιγίδας και θεωρείται νεκρός. Με ελάχιστες προμήθειες καταφέρνει να επιβιώσει και να ειδοποιήσει τη Γη.
«Έβερεστ» (Everest) του Μπαλτάσαρ Κόρμαρουκ: Ο Τζον Κρακάουερ, δημοσιογράφος και αλπινιστής, συμμετείχε σε μια αποστολή στο Έβερεστ, η οποία στις 10 Μαΐου 1996 βρέθηκε σε μια σφοδρή χιονοθύελλα με αποτέλεσμα να χαθούν 8 ορειβάτες. Τη δραματική του αυτή εμπειρία την κατέγραψε σε ένα συγκλονιστικό βιβλίο, το οποίο μετέφερε στον κινηματογράφο ο ισλανδός σκηνοθέτης Κόρμαρουκ.
«Life» του Άντον Κορμπίν: Βασισμένη στην αληθινή ιστορία της φιλίας του φωτογράφου Ντένις Στοκ και του Τζέιμς Ντιν, που ξεκίνησε όταν ο Στοκ ανέλαβε να φωτογραφήσει τον ηθοποιό για το περιοδικό «Λάιφ» το 1955.
«Μήπως είσαι ο τύπος μου; Και άλλες αναζητήσεις περί έρωτος» (Pas son gengre) του Λούκας Μπελβο: Ο Κλεμέν, καθηγητής μαθημένος στη παριζιάνικη ζωή, μετατίθεται στην επαρχιακή πόλη, Αράς. Ενώ δεν ξέρει πώς να περάσει τον καιρό του, γνωρίζει και ερωτεύεται την Τζένιφερ, μια όμορφη κομμώτρια που αγαπά τη δουλειά της, τραγουδά καραόκε και διαβάζει κουτσομπολίστικα περιοδικά. Μπορούν να συμβιώσουν δύο διαφορετικοί άνθρωποι;
Σινεφίλ