30
ΜΝΗΜΗ
Η ΕΠΟΧΗ 4 Οκτωβρίου 2015
Ο Πιέτρο Ινγκράο, ιστορικό στέλεχος της ιταλικής Αριστεράς άφησε την τελευταία του πνοή την περασμένη Κυριακή, σε ηλικία 100 χρόνων. Η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρέτησε με ανακοίνωσή της το “σεβαστό σύντροφο και ξεχωριστή προσωπικότητα της διεθνούς Αριστεράς. Στέλεχος ηγετικό ενός μεγάλου αριστερού κόμματος όπως το ιστορικό Κομμουνι-
Ρ. Μπολίνι: Ο ένας δίπλα στον άλλο
Ο Χάρης Γολέμης εκπροσώπησε τον ΣΥΡΙΖΑ στη δημόσια κηδεία του Πιέτρο Ινγκράο στη Ρώμη, ως εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Μετά την κηδεία, έλαβε ηλεκτρονικό μήνυμα από την Ραφαέλα Μπολίνι, το οποίο δημοσιεύουμε σήμερα με την άδεια της συντάκτριάς του. Η Ραφαέλα Μπολίνι υπήρξε μέλος της Νεολαίας του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Είναι μέλος της Εθνικής Οργανωτικής Επιτροπής της ιταλικής οργάνωσης ARCI και από τα βασικά στελέχη της συλλογικότητας «Μια άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα».
«Αγαπητέ Χάρη, Νοιώσαμε μεγάλη συγκίνηση για τη χθεσινή παρουσία σου στη Ρώμη. Υπάρχουν κάποιες στιγμές στη ζωή που τα μέλη μιας οικογένειας θέλουν να είναι το ένα δίπλα στο άλλο. Η ταφή στη Λένολα ήταν πολύ συγκινητική, με γέροντες αγρότες να διηγούνται, στην τοπική διάλεκτο, ιστορίες για τον Πιέτρο που συνέβησαν πριν από πολλές δεκαετίες, με πανό και λάβαρα από όλα τα μικρά και ξεχασμένα γειτονικά χωριά, με τη μπάντα και όλους τους κατοίκους του χωριού να μπαίνουν στο νεκροταφείο συνοδεύοντας τον νεκρό μέχρι τον τάφο, με τα βουνά ολόγυρα και τη θάλασσα στο βάθος… Η οικογένεια του Ινγκράο μου ζήτησε να σε ευχαριστήσω πολύ για την παρουσία σου στη Ρώμη και να σου πω ότι λυπάται πολύ αφού, αν ήξερε ότι θα ερχόσουν, θα φρόντιζε να είχες έναν πιο διακεκριμένο ρόλο στην τελετή. ∆υστυχώς, μη έχοντας αυτή την ενημέρωση, ήταν αδύνατο την τελευταία στιγμή να αλλάξει το συμφωνημένο τελετουργικό της επίσημης, δημόσιας κηδείας. Ήταν, όμως, εξαιρετικά ευτυχής που ήσουν εκεί ως εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και για το μήνυμα του Τσίπρα. Τις επόμενες ημέρες, η οικογένεια θα στείλει επιστολή, ευχαριστώντας εσένα προσωπικά, τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ.»
Θα μπορούσε ν’ αλλάξει την ιστορία
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΡΟΣΑΝΑ ΡΟΣΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΕΤΡΟ ΙΝΓΚΡΑΟ
Προτίμησε, όμως, να προστατεύσει το κόμμα Πώς νιώθετε τώρα που έφυγε ο Πιέτρο Ινγκράο; Κλείνει μια εποχή... Οπωσδήποτε, μια ολόκληρη εποχή τελειώνει μαζί του. Αυτή τη στιγμή τι θυμάστε πιο πολύ από τον Ινγκράο; Τον τρόπο που έθετε ερωτήματα στον εαυτό του. Κάποιες φορές τα ερωτήματά του ήταν υπερβολικά. Κάποιες φορές τον εμπόδισαν να κάνει επιλογές. Ο Ινγκράο είπε ότι μετάνιωσε που ψήφισε τη διαγραφή της ομάδας του «Μανιφέστο» από το PCI. Παραδέχτηκε ότι του έλειψε η «φαντασία και το θάρρος» για να σας ακολουθήσει. Είπε ότι βρέθηκε μόνος του στη μάχη και ότι εμείς τον είχαμε εγκαταλείψει. ∆εν έγιναν έτσι τα πράγματα. Εσείς του προσάπτετε ότι δεν υπήρξε αρκετά αποφασιστικός; Ναι. Νομίζω ότι θα ήταν άλλος ο δρόμος του ιταλικού κομμουνιστικού κινήματος, αν εκείνος είχε επιτεθεί στο κόμμα του Οκέτο, τη στροφή του οποίου δεν συμμεριζόταν. Όχι πως του έλειπε το θάρρος, αλλά υπερίσχυσε η θέληση να προστατέψει το κόμμα, που γι’ αυτόν δεν ήταν μόνο η ηγετική ομάδα, αλλά μερικά εκατομμύρια άνθρωποι που ένιωθαν ότι τους εκπροσωπούσε. Στ’ αλήθεια, όλη η ιστορία της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης θα ήταν διαφορετική και ίσως αριστερά του PCI εκείνης της εποχής θα υπήρχε μια δυνατότερη φωνή από εκείνη του Γκαραβίνι και του Μπερτινότι. Όμως ο Πιέτρο δεν θέλησε να το κάνει αυτό. Τι ήταν ο κομμουνισμός για τον Ινγκράο; Τι ήταν μέσα στο μυαλό του δεν ξέρω. Για την εξέλιξη της ΕΣΣ∆, της Κίνας και της Κούβας δεν μιλήσαμε ποτέ, ούτε εκείνος έγραψε κάτι. Όμως πρέπει να κάνω μια παρατήρηση: την ιστορία του υπαρκτού σοσιαλισμού εκείνων των χωρών δεν την έφτιαξε εκείνος ούτε κανείς από εμάς. Αν η ιστορία κατέληξε όπως κατέληξε, οποιοσδήποτε από εμάς μπορεί σήμερα να πει «ίσως να έκανα λάθος ακόμη και που προσπάθησα». Ο Πιέτρο δεν ένιωσε ποτέ αυτή την αμφιβολία, δηλαδή ότι έκανε λάθος ακόμη και που προσπάθησε. Ήθελε να διατηρήσει την υποβλητική αξία της λέξης κομμουνισμός; ∆εν το πιστεύω, θεωρώ πιθανότερο ότι νόμιζε πως ήταν ο μόνος τρόπος για να βγούμε από μια πολύ σοβαρή κρίση της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτό ισχύει και για σας; Και για μένα, ναι. Ο καθένας απαντά
“
Όχι πως του έλειπε το θάρρος, αλλά υπερίσχυσε η θέληση να προστατέψει το κόμμα, που γι’ αυτόν δεν ήταν μόνο η ηγετική ομάδα, αλλά μερικά εκατομμύρια άνθρωποι που ένιωθαν ότι τους εκπροσωπούσε.
διαφορετικά σ’ αυτό το ερώτημα. Σήμερα, μεγάλο μέρος των κινημάτων βάσης προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις. Ποιο στιγμιότυπο σας αρέσει να θυμάστε από τον Ινγκράο; Ο Ινγκράο ήταν το σημείο αναφοράς μιας μεγάλης αριστεράς μέσα στο PCI στη δεκαετία του εξήντα. Ήταν ένα μέτωπο πολύ ευρύτερο από όσο ήμασταν εμείς οι «αιρετικοί» του «Μανιφέστο». Κάθε φορά που έπαιρνε το λόγο, ακολουθούσε καταιγισμός από χειροκροτήματα. Έτσι έγινε και στο συνέδριο, κατά το οποίο όλη η ηγεσία του PCI τον απομόνωσε. Τον έβαλαν εντελώς στην άκρη, αλλά με σεβασμό. Θα ήθελα πολύ να ξέρω αν ο Μπερλινγκουέρ, όταν βρέθηκε μόνος του στη συνέχεια, αναρωτήθηκε αν είχε κάνει ένα σοβαρό λάθος που απομάκρυνε τον Ινγκράο. Γιατί ο Πιέτρο Ινγκράο δεν ήταν εξτρεμιστής, ήταν ένας πολύ σύγχρονος πολιτικός, ένας αποφασισμένος μεταρρυθμιστής, ένας άνθρωπος που θα έβαζε τάξη στο κόμμα, χωρίς να πατήσει επί πτωμάτων. Τι σας άρεσε πιο πολύ από τον Ινγκράο; Η ανάγκη που ένιωθε να κατανοεί τι γίνεται πέρα από τα στερεότυπα. Τι σημαίνει σήμερα να είναι κανείς αριστερός; Μα τι είναι η αριστερά; ∆εν υπάρχει σχεδόν κανείς που να έχει την πυξίδα της ισότητας. ∆εν υπάρχει πλέον διαφορά μεταξύ μιας κεντροδεξιάς και μιας κεντροαριστερής θέσης. Ο Ρέντσι είναι ένα εξαιρετικά ζωντανό παράδειγμα. Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς, από τη «Ρεπούμπλικα» (28 – 9 – 2015).