6
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Να μην γίνει η ήττα στρατηγική επιλογή Ο Πάνος Λάμπρου, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, μιλά στην «Εποχή» για τη ρευστότητα του πολιτικού τοπίο προεκλογικά. Απαντά με ποιο τρόπο ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί και πρέπει να εφαρμόσει αριστερή πολιτική, παρά την επώδυνη σύναψη του μνημονίου, και στο γιατί, αν και υπήρξε αυτή η πρώτη ήττα, το στοίχημα του κοινωνικού μετασχηματισμού δεν έχει χαθεί ακόμα.
Τη συνέντευξη πήρε η ∆ανάη Ψωμοπούλου Πως διαμορφώνεται το τοπίο, μία βδομάδα πριν τις εκλογές; Υπάρχει ρευστότητα, που είναι εύλογη και αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, αλλά και στην καθημερινή επαφή με τον κόσμο. Οι επόμενες ημέρες θα είναι καθοριστικές. Από τι θα κριθούν; Από την ικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως, να πείσει ότι είναι η δύναμη αυτή που ξέρει να στέκεται αυτοκριτικά, να μιλάει με ειλικρίνεια και, βεβαίως, ότι μπορεί να δώσει μάχες με κοινωνικό και ταξικό πρόσημο, ακόμα και κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. ∆εν είναι, όμως, εύκολο. Λόγω της υπογραφής του μνημονίου; Οι εξελίξεις που είχαμε μετά το «όχι» στο δημοψήφισμα ήταν ένα τεράστιο σοκ. Είχαμε τη διάσπαση του κόμματος, την αποχώρηση αγαπημένων μας συντρόφων, της πλειοψηφίας της οργάνωσης Νεολαίας –που πρέπει να μας προβληματίσει-, την απογοήτευση κοινωνικών στρωμάτων από την αποτυχία στη διαπραγμάτευση. Βεβαίως, πολύς κόσμος αναγνωρίζει ότι η κυβέρνηση αυτή έδωσε μάχες, διαπραγματεύτηκε σκληρά για μήνες, προχώρησε σε μονομερείς ενέργειες, δεν πλήρωσε δόση του ∆ΝΤ, πήρε μέτρα ανακούφισης των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων. Αλλά αυτά δεν μπορούν να ακυρώσουν την ήττα, που ήταν αποτέλεσμα και των συσχετισμών. Θα ήταν λάθος να βαφτίσουμε την ήττα σε νίκη. Γι’ αυτό, άλλωστε, μίλησα για την ανάγκη αυτοκριτικής. Υποτιμήσαμε τον αντίπαλο, δεν σχεδιάσαμε εναλλακτικές. Η αριστερά πρέπει να ξέρει να ζητάει και συγγνώμη, να μην το φοβάται.
Σχέδιο απεγκλωβισμού από το μνημόνιο
Τι μπορεί να γίνει μετά από αυτή την ήττα; Πρώτα απ’ όλα να μη γίνει η ήττα στρατηγική επιλογή. Το μνημόνιο δεν είναι επιλογή μας. Είναι προϊόν αδίστακτου εκβιασμού, ενός πραξικοπήματος. Αν το δεχτούμε αυτό –και νομίζω ότι το δεχόμαστε όλοι και όλες- θα χρειαστεί να αναζητήσουμε δρόμους και τρόπους απεγκλωβισμού από ένα πλαίσιο που δεν είναι δικό μας, που κοινωνικά και οικονομικά δεν είναι βιώσιμο, που πολιτικά δεν είναι διαχειρίσιμο από την αριστερά. Κοιτάξτε, υπάρχει ο κίνδυνος να μπούμε στον πειρασμό να συγκρίνουμε μνημόνια και να πούμε ότι το «δικό μας» είναι καλύτερο των άλλων. Αυτό θα ήταν τεράστιο λάθος. Ναι, αλλά αυτό θα εφαρμόσει ο ΣΥΡΙΖΑ αν θα είναι στην κυβερνητική εξουσία. Γνωρίζω ότι η πραγματικότητα είναι εξαιρετικά δύσκολη, αλλά δεν είναι μονόδρομος. Έχουμε δρόμο μπροστά μας
και πολλά θα εξαρτηθούν από τις επόμενες μάχες σε πολλαπλά επίπεδα, από το χρέος έως τις εργασιακές σχέσεις. Και όχι μόνο… Τι θα άλλαζε αν κέρδιζε τις εκλογές η Νέα ∆ημοκρατία; Πάλι εφαρμογή του ίδιου μνημονίου δεν θα είχαμε; Με τη Νέα ∆ημοκρατία, αλλά και με τα άλλα κόμματα που συμπορεύτηκαν μαζί της, έχουμε τεράστιες διαφορές. Τα κόμματα αυτά θεωρούν τα μνημόνια ως απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις στην ελληνική οικονομία και την οργάνωση της κοινωνίας. Είναι ενταγμένα στη στρατηγική τους. Εμείς παραμένουμε απέναντι.
νει κλειδί και ένα από τα βασικά στοιχεία της πολιτικής μας.
Αριστερό κόμμα, όχι απλά αντιμνημονιακό
Πάντως, οι διαχωριστικές γραμμές έχουν ξεθωριάσει. Τουλάχιστον στη συνείδηση των ανθρώπων. Υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Με απασχολεί πολύ. Όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν και δεν είναι, απλώς ένα αντιμνημονιακό κόμμα. Είμαστε κόμμα αριστερό. Αντιμνημονιακό κόμμα είναι οι ΑΝΕΛ, αλλά δεν είναι αριστερό. Ναι, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ βασίστηκε πάνω στην αντίθεση μνημόνιο – αντιμνημόνιο. Αυτό, είναι ένα από τα λάθη μας. ∆εν δώσαμε έμφαση σε άλλα ζητήματα, αξιακά, ταυτοτικά, αφετηριακά για την αριστερά. Χωρίς να ακυρώνω προσπάθειες και συμβολές, θα ήταν άδικο άλλωστε, απουσίαζαν από το δημόσιο λόγο μας, οι λεγόμενες «δευτερεύουσες» αντιθέσεις. Για μένα δεν ήταν ποτέ δευτερεύουσες. Ο λόγος μας ήταν περισσότερο κεντρικο-πολιτικός… Υποτιμήσαμε ζητήματα που έχουν να κάνουν με το πε-
“
Οι πλατείες, μπορεί να έχουν παγώσει, αλλά είναι ακόμα ζωντανές, το “όχι” δεν έχει σιγάσει, οι άνθρωποι δεν έχουν υποκύψει, η ιστορία δεν έχει τελειώσει, το στοίχημα του κοινωνικού μετασχηματισμού ισχύει και σήμερα.
Ιδεολογικά, γιατί στην πράξη… Είναι σημαντική η αντίθεση, είναι το πρώτο βήμα. Χωρίς αυτή δεν υπάρχει καμιά μάχη για να μην γίνουν μαζικές απολύσεις, για την αποκατάσταση των εργασιακών σχέσεων, για τη ∆ΕΗ κ.α. Χωρίς αυτή την αντίθεση δεν θα μπορούμε να δώσουμε συνέχεια στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, να συμβάλουμε στην οργάνωση δικτύων αλληλεγγύης, εναλλακτικών συνεταιριστικών δομών, να αναζητήσουμε τρόπους απεγκλωβισμού από την επιτροπεία και τα μνημόνια. Η αντίθεση στο μνημόνιο και την πολιτική της λιτότητας παραμέ-
ριβάλλον, με δικαιώματα, με ελευθερίες. Παρότι στην πράξη, την περίοδο της διακυβέρνησης, έγιναν ουσιαστικά βήματα. Όχι, όμως, όσα θα έπρεπε. Αναφέρεσαι στην ιθαγένεια; Όχι μόνο. Υπενθυμίζω την αλλαγή φιλοσοφίας στο μεταναστευτικό και προσφυγικό, που αποτελεί και σήμερα βασική διαχωριστική γραμμή με τις δεξιές και συντηρητικές πολιτικές, το νομοσχέδιο για τις φυλακές, που δέχτηκε τεράστιο πόλεμο από εγχώριες και ξένες υπέρτατες δυνάμεις, το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, που δυστυχώς δεν πρόλαβε η κυβέρνηση να το φέρει στη Βουλή, και άλλα. Ένα
Η ΕΠΟΧΗ 13 Σεπτεμβρίου 2015
κόμμα της αριστεράς, επίσης, έχει ψηλά στην ατζέντα του προγράμματός του, τα ζητήματα της υγείας και της παιδείας, τα ζητήματα του κοινωνικού κράτους.
Ο ΣΥΡΙΖΑ παρών στις κινητοποιήσεις
Αναφέρθηκες σε δικαιώματα και ελευθερίες. Ωστόσο, η καταστολή, την περίοδο της διακυβέρνησης, ήταν παρούσα. Έχεις δίκιο. Το προηγούμενο διάστημα είχαμε φαινόμενα, που δεν μας τιμούν ως αριστερά. Μετά τις εκλογές θα φανεί αν η αριστερά θα μπορέσει εν μέσω μνημονίου να χειριστεί τις εύλογες και δίκαιες αντιδράσεις του κόσμου, με κατανόηση, ανεκτικότητα, διάλογο και φυσικά χωρίς, τη ξένη και εχθρική για μας, καταστολή των λαϊκών κινητοποιήσεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα της αριστεράς, ως κόμμα που θέλει να διατηρήσει τη σχέση του με τα κοινωνικά κινήματα και τη νεολαία, θα χρειαστεί να στηρίξει χωρίς δισταγμό τα κοινωνικά και ταξικά συμφέροντα των αδύναμων και συνεπώς, υποχρεωμένος να συγκρουστεί με κυβερνητικές επιλογές. Οι πλατείες, μπορεί να έχουν παγώσει, αλλά είναι ακόμα ζωντανές, το «όχι» δεν έχει σιγάσει, οι άνθρωποι δεν έχουν υποκύψει, η ιστορία δεν έχει τελειώσει, το στοίχημα του κοινωνικού μετασχηματισμού ισχύει και σήμερα. Τι θα γίνει μετά τις εκλογές αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταφέρει να έχει μαζί με τους ΑΝΕΛ πλειοψηφία στη Βουλή; Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος να παλέψει για την αυτοδυναμία. ∆εν υπάρχει άλλη λύση. Μόνο μια κυβέρνηση της αριστεράς, με κοινωνικό και ταξικό πρόσημο, με κοινωνικό έλεγχο και συμμετοχή, μπορεί να παλέψει υπέρ των συμφερόντων των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων, υπέρ των φτωχών, υπέρ των αδικημένων και καταπιεσμένων. Κανένα «εθνικό σχέδιο για τη σωτηρία της χώρας» δεν μπορεί να δικαιολογήσει οικουμενικές κυβερνήσεις, κυβερνήσεις μεγάλων ή μικρών συνασπισμών. Η φράση «δεν είμαστε παντός καιρού» παραμένει επίκαιρη και απολύτως σωστή. ∆εν μπορείς να λες «ξεμπερδεύουμε με το παλαιό» και την ίδια ώρα να συγκυβερνάς με το παλαιό, είτε αυτό είναι η Νέα ∆ημοκρατία, είτε το ΠΑΣΟΚ, είτε σχήματα, δήθεν ουδέτερα, κατασκευασμένα από μεγαλοσυμφέροντα. Με το κόμμα τι γίνεται; Υπάρχουν φωνές που μιλούν για παραγκωνισμό του. Είμαι μία από αυτές τις φωνές, που αντιμετωπίζουν κριτικά τη λογική ότι στη σημερινή εποχή η πολιτική γίνεται από ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και ότι τα κόμματα είναι οι αρχηγοί τους. Μέγα λάθος. Τα κόμματα, κυρίως της αριστεράς, είναι τα προγράμματά τους, οι άνθρωποί τους, οι αγώνες που δίνουν, οι σχέσεις τους με κοινωνικά στρώματα, με τα εναλλακτικά κοινωνικά κινήματα. Ένα μη - κόμμα δεν έχει κανένα ενδιαφέρον. Όποιος καλύπτεται από κόμμα στούντιο, ας το πει. Το επόμενο διάστημα θα παλέψουμε όσο μπορούμε, ώστε να αποκατασταθεί η συλλογική λειτουργία και η δημοκρατία μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, που ομολογώ ότι έχει τραυματιστεί καίρια. Μετά τις εκλογές θα πρέπει να πάμε σε συνέδριο οργανωμένο, συνέδριο αναστοχασμού, ανασυγκρότησης και στρατηγικού επανασχεδιασμού. •