6
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η αριστερή δια-κυβέρνη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΙΧΑΛΗ ΜΠΑΡΤΣΙ∆Η
Η ΕΠΟΧΗ 4 Οκτωβρίου 2015
Συζητάμε τον Μιχάλη Μπαρτσίδη, με αφορμή τη νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-Οικολόγοι Πράσινοι-ΑΝΕΛ, για τα επόμενα διακυβεύματα για την κοινωνία, αλλά και την αριστερά. Όπως τονίζει ο Μ. Μπαρτσίδης «είμαστε υποχρεωμένοι να σκεφτούμε σύνθετα την κατάσταση συναρθρώνοντας δυο παράγοντες: αφενός, να μην εγκαταλείψουμε την κλασική μαρξιστική σύλληψη του Κράτους ως συμπυκνωμένου συσχετισμού δύναμης- εξουσίας και, αφετέρου, να εισάγουμε γρήγορα τη λογική της «αριστερής ∆ιακυβέρνησης» που αξιοποιεί όλα τα δίκτυα, κινήματα και πρακτικές των πολιτών «από τα κάτω»». Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου Βρισκόμαστε δύο βδομάδες μετά τις εκλογές. Πώς κρίνεις τα αποτελέσματα; Τα αποτελέσματα ήταν θετικά και οφείλονται στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας, παρά τη φλύαρη ρητορική περί νέου εναντίον παλιού, στην πραγματικότητα υποχρεώθηκαν να παραμείνουν πιστοί στην «πολιτική της αξιοπρέπειας», όπως αυτή ξεκίνησε από τις Πλατείες και έφτασε ως το δημοψήφισμα του Ιουλίου. Η διεκδίκηση του ΟΧΙ έδωσε μια πνοή στην καμπάνια που απέδωσε εκλογικά. «Και τώρα κυβερνάμε» είναι περίπου η λογική της νέας κυβέρνησης. Ποια η γνώμη σου για τη σύνθεση της νέας βουλής, αλλά και κυβερνητικού σχήματος; Πράγματι, τώρα αναδεικνύεται το πρόβλημα της ικανότητας να κυβερνάς. Η επτάμηνη εμπειρία έδειξε ποικιλοτρόπως ότι υπήρξε δομικό πρόβλημα διακυβέρνησης πέραν της ικανότητας των προσώπων ή των αντικρουόμενων στρατηγικών. Το εγχείρημα δεν διέθετε τη στοιχειώδη αντίληψη διακυβέρνησης «από τα κάτω», οδηγούμενο σε μια κατάσταση «μηδενικού αθροίσματος», όπως προσφυώς αποκλήθηκε. Υπ’ αυτήν την έννοια, ελπίζουμε η νέα βουλή και σύνθεση της κυβέρνησης να έχει καλύτερα αποτελέσματα, να διορθώσει τα λάθη, να επιλύσει προβλήματα και εκκρεμότητες. Στην εκτός του ΣΥΡΙΖΑ αριστερά υπάρχει πλέον αρκετή δυσπιστία, δυσαρέσκεια ακόμη και πλήρης απόρριψη. Το τελευταίο είναι μια άγονη και στείρα στάση η οποία κλείνει τις ανοιχτές δυνατότητες που υπάρχουν, ακόμη και στη παρούσα δύσκολη περίσταση. Προσωπικά δεν επιλέγω να επιστρέψω στο κλειστό σύμπαν της απόρριψης. Η ρεαλιστική παραδοχή ότι ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε στο παρόν με τις δυνατότητες που διαθέτουμε δεν ισοδυναμεί με παραδοχή της ΤΙΝΑ, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική. Συνιστά μια μεταφορά του αγώνα «στα σημεία» αντί της επιλογής «όλα ή τίποτε». Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να πετύχουμε κάποιο μέρος των στόχων και πώς θα γίνει αυτό. Πρόκειται για το ζήτημα της «αριστερής δια-κυβέρνησης» ως πολιτικής δράσης, εντελώς πιο σύνθετο από την παλιά συζήτηση περί κυβερνητισμού.
Να διευρυνθούν οι πτυχές της διακυβέρνησης
Πλέον η κυβέρνηση καλείται να εφαρμόσει το τρίτο μνημόνιο. Ποια είναι τα στοιχεία που θα διακρίνουν μια κυβέρνηση της αριστεράς από μια κυβέρνηση διαχείρισης του μνημονίου; Το πρώτο στοιχείο διαφοράς είναι η απάρνηση της πλήρους αποδοχής του προγράμματος που προσφέρθηκε στην ελληνική κυβέρνηση, το οποίο αυτή θα έπρεπε να «αγαπήσει» για να το οικειοποιηθεί (ownership), πράγμα που θα σήμαινε την υποταγή της σε αυτό που κατέχει. Ο Αλ. Τσίπρας το δήλωσε ρητώς. ∆εν είναι σίγουρο ότι «θα επιμένει ενώ δεν πιστεύει το σχέδιο της ΕΕ (γιατί
αυτό) θέλει πραγματικό κουράγιο», όπως είπε πρόσφατα και ο Σλ. Ζίζεκ. Εξαρτάται αποφασιστικά από την σύνδεση και επαφή που θα κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ με την «αντίσταση στα σημεία» του λαού. Μια δεύτερη διαφορά σχετίζεται με το τι μπορεί να αντιπαρατάξει η κυβέρνηση στην αναγκαιότητα του βεμπεριανού κρατικού ορθο-λογισμού την οποία, όντως, είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει. Σημειωτέον ότι οι μορφές ελέγχου που επιβάλει η τρόικα αρχίζουν να διαμορφώνουν πλέον, μετά από μια περίοδο πειραματισμού, τις νέες μορφές Κράτους στην Ευρώπη. Είμαστε υποχρεωμένοι να σκεφτούμε σύνθετα την κατάσταση συναρθρώνοντας δυο παράγοντες: αφενός, να μην εγκαταλείψουμε την κλασική μαρξιστική σύλληψη του Κράτους ως συμπυκνωμένου συσχετισμού δύναμης- εξουσίας, το βάρος της οποίας διαπιστώνουμε διαρκώς, αφετέρου, να εισάγουμε γρήγορα τη λογική της «αριστερής ∆ιακυβέρνησης» που αξιοποιεί όλα τα δίκτυα, κινήματα και πρακτικές των πολιτών «από τα κάτω». Το ερώτημα
“
Η ρεαλιστική παραδοχή ότι ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε στο παρόν με τις δυνατότητες που διαθέτουμε δεν ισοδυναμεί με παραδοχή της ΤΙΝΑ, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική.
που έθεσαν ο Στ. Γουργουρής , ο Σλ. Ζίζεκ και άλλοι είναι: πώς μπορεί να επηρεάζει τη διακυβέρνηση αυτή η στήριξη στη λαϊκή αυτο-οργάνωση; Στην ουσία, οφείλουμε να δημιουργήσουμε μια νέα δύναμη που ως αναγκαιότητα θα διευρύνει τις πτυχές της διακυβέρνησης, πέρα από την ύλη του μνημονίου. Σύμμαχός μας είναι το γεγονός ότι και ο πιο προηγμένος κρατικός ορθολογισμός, σαν και αυτόν της νέας ηγεμονίας στην ΕΕ, δεν μπορεί να προϋπολογίσει τα πάντα. Υπάρχει η ενδεχομενικότητα της ζωής και της πάλης των τάξεων. Ριζοσπαστική είναι η πολιτική που κινείται σε αυτά τα στενά, ασφυκτικά περιθώρια των «μνημονιακών» ελέγχων των νέων κρατικών μηχανισμών και επιτυγχάνει να τα διευρύνει. Αυτό δεν ήταν πάντα αριστερή πολιτική; Παρά ταύτα τα νέα μέτρα συμβάλλουν στην περαιτέρω φτωχοποίηση του λαού. Ο ΣΥΡΙΖΑ που στεκόταν πάντα στο πλευρό των λαϊκών στρωμάτων, καλείται να εισπράξει φόρους και να επιβάλλει μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις. Ο λόγος περί ισοδύναμων μέτρων και παράλληλου προγράμματος φαίνεται να
έχει εξασθενήσει. Πώς το σχολιάζεις; ∆εν νομίζω ότι έχει εξασθενήσει, δεν είναι μια μάχη εκ των προτέρων χαμένη. Αυτό ακριβώς είναι το κρίσιμο πεδίο. Παραμένει ανοιχτό το πεδίο παρέμβασης, υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την κυβέρνηση αν δεν επιλέξει να στηριχθεί μόνο στους κρατικούς μηχανισμούς. ∆εν είναι δουλειά μου να βρω τα ισοδύναμα, ούτε να χαράξω αυτή την πολιτική, ούτε, από την άλλη, να προεξοφλήσω την αδυνατότητα. Το κριτήριο πρέπει να είναι όχι απλώς η ορθολογική αλλά η ανοιχτή διαχείριση, η αξιοποίηση των δημόσιων και κοινών αγαθών αντί της ιδιοποίησης τους εκ μέρους των ιδιωτών. Πέραν του κτητικού ατομικισμού, που συχνά εμφανίζεται με τη ρητορική του συλλογικού, η αριστερή διακυβέρνηση θα πρέπει τουλάχιστον (και αυτό είναι ριζοσπαστικό) να αφορά τον επαναπροσδιορισμό της πολιτειότητας με βάση τη διαχείριση των κοινών και την ελεύθερη πρόσβαση και δράση στο δημόσιο χώρο. Τα παραδείγματα είναι πλέον αρκετά και η εμπειρία ολοένα πιο πλούσια : Κοινωνικά Ιατρεία Αλληλεγγύης, οι ΚΟΙΝΣΕΠ , επαναπροσ-
ΤΙΝΑ κάνουμε;
Τ
διορισμός σχέσης δημόσιου- ιδιωτικού, η στήριξη στον «μη-δημόσιο» εργασιακό χώρο, όπως η ΒΙΟΜΕ και οι Σκουριές, η χρήση δημόσιων χώρων, όπως Μουσεία, εγκαταλελειμμένοι χώροι κλπ, αλλά επίσης το αίτημα για μια εμπνευσμένη, με αμεσότητα και αποτελεσματικότητα διακυβέρνηση μέσω διοικητικής ανασυγκρότησης της γραφειοκρατίας για ελεύθερη πρόσβαση με εμπιστοσύνη και διατομική ευθύνη. Η «φτωχοποίηση» είναι δυνατόν να αναχαιτισθεί, αλλά πρέπει και να αντιστραφεί ως τάση μέσα από μια τέτοια συνδυασμένη οικονομικο-πολιτική στρατηγική διαχείρισης αγαθών και δικαιωμάτων.
Για μια δημοκρατική εξισορρόπηση
Επιμένεις πολύ στην ανάλυσή σου -και στο τελευταίο σου άρθρο στα Ενθέματαστο πώς ενέταξε στις ιδέες του, αλλά και στη στρατηγική του ο ΣΥΡΙΖΑ την έννοια της αξιοπρέπειας και της αντίστασης. Πιστεύεις ότι αυτές είναι ακόμα η πρώτη του αναφορά; ∆εν άλλαξε κάτι τόσο δραματικά εντός
Λόγοι και αντίλογοι στη μ.Μ. εποχή
α Ενθέματα οργανώνουν συζήτηση την Πέμπτη 8 Οκτωβρίου, ώρα 19.00, με θέμα «ΤΙΝΑ κάνουμε – στη μ.Μ. εποχή», στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 132-134, Θησείο). Θέλουμε να ανοίξουμε την κουβέντα, απολογίζοντας κριτικά την εφτάμηνη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και συζητώντας τις προοπτικές που ανοίγονται. Θέλοντας να αποφύγουμε τους παράλληλους μονόλογους, θα δοκιμάσουμε μια νέα μορφή εκδήλωσης: 1. Στον πρώτο κύκλο, ο Νίκος Γιαννόπουλος, η Μαρία Καλαντζοπούλου, ο Κωστής Καρπόζηλος, ο Χάρης Κωνσταντάτος και ο ∆ημήτρης Χριστόπουλος θα απαντήσουν σε τρία ερωτήματα που θα θέσει ο συντονιστής Στρατής Μπουρνάζος. 2. Στον δεύτερο κύκλο, θα σχολιάσουν τις απαντήσεις η Τόνια Κατερίνη, Κλειώ Παπαπανταλέων, ο Μιχάλης Παναγιωτάκης και ο Ηλίας Χρονόπουλος, καθώς και ο Μάνος Αυγερίδης και η Ιωάννα Μεϊτάνη από τα «Ενθέματα». 3. Στον τρίτο κύκλο, μετά τις παρεμβάσεις του κοινού θα πιούμε ένα (τουλάχιστον) ποτήρι κρασί. Σημ. Στην εκδήλωση, στο πλαίσιο του εορτασμού των Περσικών Πολέμων, θα παραστεί ο Μαρδόνιος. Παρέμβαση μέσω skype θα κάνει ο Φαρνάβαζος. Είσοδος με το συνθηματικό (στην περσική): «∆αρείου-και-Παρυσάτιδος-γίγνονταιπαίδες-δύο». Θα υπάρχει αυτόματη μετάφραση.